آب

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی پایداری محیط زیستی با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک (مطالعه موردی: شهر آبادان، استان خوزستان)
سعید محتشم نیا

مقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامد‌های بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روش‌های اندازه‌گیری توسعه پ چکیده کامل

مقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامد‌های بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روش‌های اندازه‌گیری توسعه پایدار در جوامع شهری است که در دنیا جهت سنجش پایداری استفاده می‌شود. جای پای اکولوژیک، نشانگر مقدار مصرف (تقاضای مردم برای کالا‌های طبیعی و خدمات) و معادل مقدار زمین یا آبی است که نیاز‌های مصرفی جامعه را تأمین کرده، یا آنکه پسماند‌های تولیدی آن‌ها را جذب می‌کند. هدف از این پژوهش, سنجش پایداری شهر آبادان با استفاده از روش جای پای اکولوژیک است مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با کاربرد الگوی محاسبه جای پای اکولوژیک پیشنهادی ریس و واکرناگل به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهر آبادان انجام گرفته است. داده‌های این پژوهش به طور عمده از نوع کمی و به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری گردید. جامعه مورد بررسی شامل 384 خانوار‌های ساکن شهر آبادان و استفاده از آمار و داده‌های ارگان‌های ذیربط با موضوع تحقیق و آمارو سالنامه‌های کشوری بوده است. روش نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه‌ای براساس تقسیم بندی شهرآبادان به ده منطقه برحسب مناطق شهرداری و انتخاب محلات به صورت قرعه کشی صورت گرفت. سپس اقدام به محاسبه شاخص جای پای اکولوژیک مصرف مواد غذایی، میزان دی‌اکسید کربن تولید شده ناشی از حمل‌ونقل و گرمایش حاصل از گاز‌های طبیعی، میزان مصرف آب، مقدار برق مصرفی و مقدار پسماند تولیدی شد. نتایج و بحث: یافته‌های تحقیق نشان داد بیشترین جای پای اکولوژیک مربوط به مصرف برق(4252 مترمربع) به ازاء هر نفر و کمترین مربوط به پسماند (21 مترمربع) برای هر شهروند بوده است. جای پای شاخص آب 56، گاز طبیعی450، گازوئیل3770، بنزین 1484 و غذا 1232 مترمربع به ازاء هر شهروند و مجموع جای پای اکولوژیک محاسبه شده در شهر آبادان 12/1 هکتار محاسبه گردید. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد به دلیل اقلیم خاص منطقه و فعالیت صنایع نفتی مصرف نهاده انرژی در فصول گرم سال افزایش یافته و به دلیل صنایع موجود در منطقه و تردد خودرو‌های دیزلی جهت انتقال محصولات و فرآورده‌های نفتی موجب شده تا مصرف سوخت گازوییل بیش از بنزین باشد. هر چند مجموع سرانه جای پای اکولوژیکی شهر آبادان کمتر از میانگین جهانی(8/1 هکتار) است، اما مجموع جای پای اکولوژیکی آن به ازاء کل جمعیت 5/5 % بیش از توان تحمل محیط زیست شهری بوده و این امر نیازمند مدیریت بهینه منابع و تطبیق این پتانسیل با جمعیت و مصرف منابع می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی اثرات ناشی از شکست سد در اراضی پایین دست مطالعه موردی: (سد تنگاب فیروزآباد)
علیرضا غلامی احسان سهرابی شکفتی

مقدمه: مدیریت ایمنی درسد‌ها و سازه در اولین گام مستلزم ارزیابی شرایط واقعی در رودخانه‌ها می‌باشد. در ایران به سبب واقع شدن در اقلیم خشک و نیمه‌خشک توجه خاصی به امر سدسازی در برنامه‌های توسعة اقتصادی شده‌است. لذا لازم است قبل از احداث سد‌ها مسائل و نکات ایمنی لازم مد نظر چکیده کامل

مقدمه: مدیریت ایمنی درسد‌ها و سازه در اولین گام مستلزم ارزیابی شرایط واقعی در رودخانه‌ها می‌باشد. در ایران به سبب واقع شدن در اقلیم خشک و نیمه‌خشک توجه خاصی به امر سدسازی در برنامه‌های توسعة اقتصادی شده‌است. لذا لازم است قبل از احداث سد‌ها مسائل و نکات ایمنی لازم مد نظر قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش روندیابی سیلاب ناشی از شکست سد تنگاب و پهنه‌بندی سیلاب ناشی از شکست آن در پایین دست سد می‌باشد. مواد و روش‌ها: این پژوهش در سد تنگاب در 13کیلومتری شمال‌غربی شهر فیروزآباد واقع بر رودخانه فیروزآباد انجام شده است. این رودخانه مهمترین شاخه فرعی رودخانه‌مند بشمار می‌آید. برای انجام این پژوهش ابتدا مطالعات مربوط به تعیین پارامتر شکست سد، تعیین شکل شکست و زمان لازم برای ایجاد مقاطع شکست، انجام، و سپس محاسبات دبی سیلاب و دبی کل با استفاده از 4 روش تجربی شامل کریک‌پاتریک، حفاظت آب و خاک امریکا، احیا اراضی امریکا و سینگ و استوراسون انجام و نتایج با نرم‌افزار HEC-RAS مدل‌سازی شد. نتایج و بحث: بر اساس نتایج بدست آمده از از برآورد دبی سیلاب حاصل از شکست سد بر اساس 4 روش تجربی ذکر شده، مشخص شد که دبی برآوردی بر اساس دو روش حفاظت آب و خاک و روش کریک بسیار نزدیک (30309 و 30270 مترمکعب بر ثانیه) بوده به طوری که این اختلاف بین آن‌ها بسیار ناچیز می‌باشد. این اختلاف در روندیابی سیل و پهنه‌بندی سیل نیز بسیار ناچیز است. میزان مساحت اراضی تحت سیلاب در هر دو روش به میزان 140 هکتار اراضی کشاورزی، 5/0 هکتار اراضی صنعتی و 90 هکتار اراضی در محدوده رودخانه می‌باشد. در روش سینگ و استوراسون در مقایسه با سه روش دیگر دبی کمتری را نشان می‌دهدکه بر اساس این روش، اراضی تحت سیلاب 133 هکتار اراضی کشاورزی و 84 هکتار در محدوده صنعتی می‌باشد. اراضی صنعتی بر اساس این روش زیر آب نمی‌رود. در روش احیا اراضی امریکا در مقایسه با سه روش دیگر دبی بیشتری برابر با 33914 مترمکعب برثانیه را نشان می‌دهد که در نتیجه آن 161 هکتار از اراضی کشاورزی، 1 هکتار اراضی صنعتی و 100 هکتار در محدوده رودخانه به زیر سیل می‌رود. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که روش احیا اراضی امریکا از بین سایر روش‌های ذکرشده بهتر است زیرا دبی بیشتری را در محاسبه سیلاب برآورد کرده است. نتیجه مهمی که از پهنه‌بندی سیلاب حاصل از شکستگی سد تنگاب حاصل می‌گردد این است که محدوده شهری فیروزآباد از این سیلاب در امان می‌باشد و مناطق مسکونی روستایی نیز زیر آب نمی‌روند. بر اساس نتایج به دست آمده جمع‌بندی می‌گردد که در نتیجه شکست احتمالی سد بجز 1 هکتار بخش صنعتی که مساحت بسیار ناچیزیست، خسارت فقط به اراضی کشاورزی وارد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - ارائه یک فرآیند بهینه ناحیه بندی کبد در تصاویر MRI با استفاده از مدل جریان آب وفقی
مرجان حیدری مهدی تقی زاده حسن معصومی مرتضی ولی زاده

ناحیه بندی کبد در تصاویر پزشکی، همچنان به عنوان یک چالش در سیستم های تشخیص کامپیوتری محسوب می شود. در این مقاله یک الگوریتم بهینه بر اساس مدل جریان آب وفقی جهت ناحیه بندی، معرفی می شود. این الگوریتم ابتدا تصویر را به وسیله یک تابع تبدیل طراحی شده بر اساس تابع توزیع احتم چکیده کامل

ناحیه بندی کبد در تصاویر پزشکی، همچنان به عنوان یک چالش در سیستم های تشخیص کامپیوتری محسوب می شود. در این مقاله یک الگوریتم بهینه بر اساس مدل جریان آب وفقی جهت ناحیه بندی، معرفی می شود. این الگوریتم ابتدا تصویر را به وسیله یک تابع تبدیل طراحی شده بر اساس تابع توزیع احتمال سطوح روشنایی پیکسلهای کبد پردازش می کند تا ناحیه کبد را از بقیه بخش ها، متمایز کند. سپس به کمک الگوریتم بارش باران که بر اساس اطلاعات مکانی و سطوح روشنایی کبد کنترل می شود، نواحی احتمالی کبد استخراج و در ادامه نواحی محتمل کبدی با یک شبکه عصبی پرسپترون جند لایه و با استفاده از ویژگیهای شکل و بافت، طبقه بندی می گردند. طبقه بندی نواحی به جای پیکسل ها، باعث افزایش کارایی الگوریتم شده است. نتایج تجربی حاصل شده، عملکرد به مراتب مناسب تری در قیاس با الگوریتم های ارزیابی دیگررا نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - استهلاک انرژی جریان در سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه‌ای نوع C همراه با جامپ در کلیدهای خروجی آن
کاظم جلوب مشالی علی خوش‌فطرت امیرحسین فتحی

سرریزهای کلیدپیانویی جزء سرریزهای تاج‌طولانی با پی سبک و دارای ضریب آبگذری بالایی هستند. به‌دلیل راندمان بالای این سرریزها؛ لذا راهکار برای افزایش استهلاک انرژی در آن‌ها و در نهایت کاهش آبشستگی بسیار حیاتی است. در این تحقیق از یک سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه‌ای شکل همراه با چکیده کامل

سرریزهای کلیدپیانویی جزء سرریزهای تاج‌طولانی با پی سبک و دارای ضریب آبگذری بالایی هستند. به‌دلیل راندمان بالای این سرریزها؛ لذا راهکار برای افزایش استهلاک انرژی در آن‌ها و در نهایت کاهش آبشستگی بسیار حیاتی است. در این تحقیق از یک سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه‌ای شکل همراه با جامپ در کلیدهای خروجی آن به صورت آزمایشگاهی و از سه دبی 03/0، 035/0 و 04/0 متر مکعب بر ثانیه استفاده شد. همچنین از دو جامپ با شعاع 21/0 و 15/0 متر و ارتفاع لبه جامپ برابر 14/0 و 075/0 متر استفاده شد. نتایج نشان که با افزایش شعاع جامپ، میزان استهلاک انرژی در سرریز با شعاع جامپ 21/0 متر و در سرریز با شعاع جامپ 15/0 متر نسبت به سرریز بدون جامپ، به‌ترتیب حدود 8/3 درصد و 5/2 درصد بیشتر است. همچنین میانگین استهلاک انرژی در سرریزهای با شعاع جامپ برابر 0، 15/0 و 21/0 متر، به‌ترتیب برابر 1/54، 4/55 و 2/56 درصد است. با افزایش شعاع جامپ و ارتفاع لبه آن، ضریب آبگذری کاهش می‌یابد. میزان کاهش ضریب آبگذری در سرریز با شعاع جامپ 21/0 و 15/0 متر نسبت به سرریز بدون جامپ، برابر 9/10 درصد و 9/3 درصد است. همچنین در ادامه روابطی برای میزان استهلاک انرژی در سرریزهای معرفی شده، ارائه شد. استفاده از جامپ در کلیدهای خروجی سرریز، چنانچه باعث استهلاک انرژی زیادی نمی‌شود؛ اما جریان را به جلوتر از پنجه سرریز پرتاب می‌کند که در بررسی میزان آبشستگی و کاهش آن، می‌تواند موضوع حائز اهمیتی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - هدررفت آب از شبکه های آبرسانی شهری و عوامل مؤثر بر آن
سیدحمید علوی

هدررفت آب سالانه خسارات بسیاری به منابع آب، زیرساخت¬های عمرانی، محیط¬زیست و شرکت¬های توزیع آب وارد می¬کند. هدررفت آب از شبکه¬های آبرسانی شهری، به¬ویژه در مناطقی که منابع آب کمیاب هستند، یک مسئله مهم است. نشت از سامانه¬¬های آبرسانی شهری که بخشی از هدررفت آب را تشکیل می¬د چکیده کامل

هدررفت آب سالانه خسارات بسیاری به منابع آب، زیرساخت¬های عمرانی، محیط¬زیست و شرکت¬های توزیع آب وارد می¬کند. هدررفت آب از شبکه¬های آبرسانی شهری، به¬ویژه در مناطقی که منابع آب کمیاب هستند، یک مسئله مهم است. نشت از سامانه¬¬های آبرسانی شهری که بخشی از هدررفت آب را تشکیل می¬دهد، بخش عمده¬ای از آن را در بر می¬گیرد. این موضوع به دلایل بسیاری چون قدیمی شدن شبکه آبرسانی، آسیب رسیدن به لوله¬ها به دلیل تنش¬های سربار خاک و ترافیک شهری و همچنین افت و خیز فشار شبکه آبرسانی، اجرای نادرست لوله¬کشی شهری و خاکریز نامناسب است. با بررسی مؤلفه¬های تأثیرگذار در دبی نشت مثل فشار، جنس لوله، محیط خاکی پیرامون لوله و دما، می¬توان میزان رخداد نشت را کاهش داد و حجم نشتی را مدیریت کرد. با بررسی¬های آزمایشگاهی و میدانی انجام شده بر خلاف رابطه¬ی روزنه فشار-نشت، توان نشت در بازه¬ی 5/0 تا 79/2 قرارگرفته و بیشتر از 5/0 است که تفاوت در جنس لوله، تفاوت ابعاد و نوع ترک در تغییر توان در بازه¬ی گفته شده مؤثر است. با انتخاب مناسب دانه¬بندی خاک پیرامون لوله و کاهش D50 خاک می¬توان دبی نشت را کاهش داد. در مقاله¬ی حاضر ابتدا كلیاتی از هدررفت آب، انواع آن و دلایل آن مطرح می¬شود سپس به مبانی محاسبه¬ی نشت پرداخته می¬شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - مدیریت هدررفت آب، اتلاف زمان و افزایش بهره‌وری صافی‌ها، توسط ته‌نشین‌کننده‌های لوله‌ای
محسن معمارزاده مژگان احمدی ندوشن پیام نجفی مهران هودجی

تصفیه‌خانه آب اصفهان با ظرفیت نهایی 5/12 متر مکعب در ثانیه، یکی از بزرگترین تصفیه‌خانه‌های آب خاور میانه است؛ که دارای 10 حوض‌ ته‌نشيني با زمان ماند 91/1 تا 75/2 ساعت که حجم هر كدام 9172 متر مكعب و بار سطحي 14/2 تا 85/2 متر مكعب بر متر مربع در ساعت هستند. این تحقیق با ه چکیده کامل

تصفیه‌خانه آب اصفهان با ظرفیت نهایی 5/12 متر مکعب در ثانیه، یکی از بزرگترین تصفیه‌خانه‌های آب خاور میانه است؛ که دارای 10 حوض‌ ته‌نشيني با زمان ماند 91/1 تا 75/2 ساعت که حجم هر كدام 9172 متر مكعب و بار سطحي 14/2 تا 85/2 متر مكعب بر متر مربع در ساعت هستند. این تحقیق با هدف بررسی میدانی کارائی استفاده ترکیبی از حوض‌های ته‌نشینی اکسیلاتور مجهز به ته‌نشین کننده‌های لوله‌ای در مقیاس کامل و میدانی با هدف دست‌یابی به کارائی بیشتر در افزایش کیفیت آب خروجی و مدیریت کاهش هدررفت آب، اتلاف زمان شستشوی معکوس و کاهش تعمیرات و نگهداری تجهیزات تصفیه‌خانه انجام گردید. در این مطالعه، حوض‌های ته‌نشینی اکسیلاتور مربوط به دو زلال ساز استریم 1 از فاز اول تصفیه‌خانه، به ته‌نشین کننده‌های لوله‌ای از جنس پلی‌پروپیلن با درجه خوراکی و شکل شش‌گوشه با قطر هیدرولیکی50 تا 80 میلی‌متر با زاویه 60 درجه نسبت به سطح و طول 90 سانتی‌متر نصب گردیدند. استریم 2 بدون استفاده از همزمان از ته‌نشین کننده‌های لوله‌ای در مدار بهره‌برداری بود. تعداد شستشوی معکوس صافی‌ها، تعداد دفعات در مدار قرارگرفتن هواده‌ها و پمپ‌های شستشوی معکوس و میزان هدررفت آب و زمان مورد نیاز هر شستشو در دو استریم 1 و 2 با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد دفعات شستشوی معکوس فیلترها نسبت به استریم 2، به‌طور میانگین %25 کاهش یافت. این عمل همچنین باعث کاهش مقدار آب مصرفی شستشوی معکوس فیلترها و همچنین کاهش در تعداد ساعت کاری تجهیزات الکتریکی و مکانیکی تصفیه‌خانه آب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - ارزیابی توانایی سلول های باکتریایی ردوکوکوس اریتروپولیس در حذف سرب از محیط های آبی با رویکرد مقایسه¬ای فرایند جذب زیستی و تجمع زیستی
هانیه حیدریان سرور صادقی سارا شریفی

حذف مقایسه¬ای سرب (II) از محیط¬های آبی با استفاده از Rhodococcus erythropolis در دو حالت مختلف جذب زیستی و تجمع زیستی مورد بررسی قرار گرفت. مورفولوژی جاذب زیستی و گروه¬های عاملی سطحی به ترتیب توسط SEM و FT-IR مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایشات در سیستم ناپیوسته به عنوان ت چکیده کامل

حذف مقایسه¬ای سرب (II) از محیط¬های آبی با استفاده از Rhodococcus erythropolis در دو حالت مختلف جذب زیستی و تجمع زیستی مورد بررسی قرار گرفت. مورفولوژی جاذب زیستی و گروه¬های عاملی سطحی به ترتیب توسط SEM و FT-IR مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایشات در سیستم ناپیوسته به عنوان تابعی از زمان تماس، غلظت یون¬های سرب و دوز زیست¬توده انجام شد. تجمع زیستی توسط سلول¬های زنده باکتری و جذب زیستی توسط سلول¬های غیرفعال و غیرزنده انجام شد. فرایند جذب زیستی سریع بود و تعادل در 15 دقیقه به¬دست آمد درحالیکه تعادل در تجمع زیستی در 60 دقیقه به¬دست آمد. غلظت اولیه فلز و مقدار زیست¬توده به طور قابل‌توجهی بر عملکرد جذب زیستی و زمان تماس بر تجمع زیستی تأثیر زیادی گذاشت. حداکثر راندمان جذب زیستی با استفاده از 1/0 گرم زیست¬توده غیرفعال پس از 15 دقیقه زمان تماس 55/97 درصد بود. با توجه به اینکه بازیابی فلز از توده سلول غیرفعال ساده¬تر و با سرعت جذب بالاتر است و میزان جاذب کمتری مورد نیاز است، لذا در مجموع استفاده از زیست توده غیرزنده به عنوان جاذب زیستی کارامدتر و قابل توجه¬ تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - حذف همزمان یون‌های فلز مس و سرب از آب‌های آلوده با استفاده از غشاء پلیمری اصلاح شده با نانو ذرات سیلیس آمورف
بهاره کامیاب مقدس نادیا تمیمی

مقدمه: فلزات سنگین یکی از مهمترین معضلات آلودگی آب در مشکلات زیست محیطی به شمار می‌آیند. روش‌های گوناگونی جهت حذف این آلودگی‌ها وجود دارد که یکی از بهترین روش‌ها در این زمینه فرآیند‌های غشایی است. هدف از این پژوهش حذف فلزات سنگین به علت سمی بودن و داشتن مضررات فراوان بر چکیده کامل

مقدمه: فلزات سنگین یکی از مهمترین معضلات آلودگی آب در مشکلات زیست محیطی به شمار می‌آیند. روش‌های گوناگونی جهت حذف این آلودگی‌ها وجود دارد که یکی از بهترین روش‌ها در این زمینه فرآیند‌های غشایی است. هدف از این پژوهش حذف فلزات سنگین به علت سمی بودن و داشتن مضررات فراوان بر سلامت موجودات زنده و محیط زیست می‌باشد. به این منظور از غشاء‌های پلیمری اصلاح شده استفاده شد، که بتواند درصد زیادی از یون‌های دو فلز مس و سرب حل شده در آب را به طور همزمان حذف نماید. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از پلیمر پلی اتر سولفون، حلال ان-ان دی متیل استامید و نانو ذرات سیلیس آمورف به عنوان اصلاح‌گر استفاده شد. پارامتر‌های آزمایش، درصد وزنی پلیمر(14-18-22درصد)، درصد وزنی نانو ذرات (0/0- 0/1- 0/2 درصد وزنی پلیمر) و فشار (22-17- بار) انتخاب شد. نتایج و بحث: از غشاء‌های تهیه شده تست‌های طیف سنجی انتقال فوریه مادون قرمز (FTIR)، عکس الکترونی روبشی (SEM) و آنالیز گرماسنجی (TGA)، انجام شد. در آنالیز FTIR پیک‌های مربوط به گروه‌های عاملی مشخص گردید. با بررسی تست SEM، حضور نانو ذرات سیلیس در غشاء پلیمری مشخص گردید و آنالیز TGA در غشاء اصلاح شده افزایش مقاومت گرمایی غشاء‌ها را تایید کرد. نتیجه‌گیری: فناوری غشایی به واسطه کم بودن اثر مخرب آن بر محیط‌زیست و نیز کم بودن هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری در مقیاس وسیع در صنایع تصفیه آب و پساب‌های مختلف و حذف آلودگی‌ها توجه محققین را به خود جلب کرده است. طبق نتایج حاصل شده از تست TGA مشخص شد که غشاء اصلاح شده با نانو ذرات سیلیس باعث تاخیر بیشتر در زمان تخریب می‌شود، همچنین مقاومت حرارتی غشاء‌های اصلاح شده با نانو ذرات سیلیس بیشتر افزایش می‌یابد در نتیجه حضور نانو ذرات سیلیس پایداری غشاء را بیشتر می‌کند. طبق مقایسه و بررسی تست FT-IR مربوط به نانو ذرات خالص، غشاء پلیمری خالص و غشاء‌های همراه با نانو ذرات، علاوه بر مشخص شدن پیک‌های گروه عاملی پلیمر پلی اتر سولفون، حضور پیک نانو ذرات سیلیس در غشاء‌های اصلاح شده نیز مشخص شد که وجود نانو ذرات سیلیس درون غشاء‌های پلیمری پلی اتر سولفون تثبیت شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - مدل سازی حذف مس از پساب صنایع آبکاری فلزات با استفاده از نانو جاذب اکسید روی تثبیت شده بر اکسید گرافن
مهین مرادی سرور صادقی سارا شریفی

یک نانوجاذب جدید با استفاده از نانوذرات اکسید روی تثبیت شده بر اکسید گرافن جهت جداسازی مس از پساب صنعت آبکاری تهیه شد. اکسید گرافن با روش اصلاح شده هامر تهیه شد و مورفولوژی سطح آن با طیف‌سنجی FTIR و میکروسکوپ الکترونی روبشیSEM مشخص شد. یک مطالعه سیستماتیک از فرآیند جذب چکیده کامل

یک نانوجاذب جدید با استفاده از نانوذرات اکسید روی تثبیت شده بر اکسید گرافن جهت جداسازی مس از پساب صنعت آبکاری تهیه شد. اکسید گرافن با روش اصلاح شده هامر تهیه شد و مورفولوژی سطح آن با طیف‌سنجی FTIR و میکروسکوپ الکترونی روبشیSEM مشخص شد. یک مطالعه سیستماتیک از فرآیند جذب با تغییر pH، غلظت اولیه مس، زمان تماس، دوز جاذب و دما انجام شد. نتایج تجربی نشان داد که حداکثر ظرفیت جذب با راندمان 77/89 درصد در pHبرابر با 7 زمانی بدست آمده است که 5/0 گرم جاذب به مدت 30 دقیقه درتماس با 200 میلی گرم در لیتر محلول مس در دمای 20 درجه سانتیگراد بوده است. نانوجاذب ظرفیت جذب بالایی در نمونه‌های پساب صنعتی شبیه‌سازی‌شده و واقعی نشان داد و در حذف تا 99 درصد مس از نمونه‌های صنعتی مؤثر بود. مطالعات ایزوترم، جنبشی و ترمودینامیکی جذب برای توضیح مکانیسم جذب انجام شد. فرآیند جذب مطابق با مدل‌های مرتبه دوم شبه و ایزوترم فروندلیخ است. بررسی‌های ترمودینامیکی نشان داد که جذب یون‌های مس روی ZnO/GO یک واکنش خودبه‌خودی و گرمازا با مقدار انتالپی برابر باJ mol -1 21/6361- بوده است. این مطالعه نشان داد که نانو ZnO/GO می تواند به عنوان یک نانوجاذب موثر، کم هزینه و سازگار با محیط زیست برای تصفیه پسابهای آبکاری استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - سنجش دانش و نگرش دانشجویان غیرپزشکی در مورد شناخت آب مجازی با رویکرد حفاظت از محیط¬زیست و توسعه پایدار
امید طبیعی

مقدمه: با وجود تغییرات اقلیمی و خشکسالی¬های اخیر، همچنین گسترش فعالیت¬های کشاورزی و صنعتی، ایران با بحران شدید آب مواجه شده است. جهت مدیریت منابع آبی در معرض خطر و دستیابی به توسعه پایدار و حفاظت از محیط¬زیست، بررسی میزان دانش افراد برای شناخت آب مجازی و اهمیت آن در حما چکیده کامل

مقدمه: با وجود تغییرات اقلیمی و خشکسالی¬های اخیر، همچنین گسترش فعالیت¬های کشاورزی و صنعتی، ایران با بحران شدید آب مواجه شده است. جهت مدیریت منابع آبی در معرض خطر و دستیابی به توسعه پایدار و حفاظت از محیط¬زیست، بررسی میزان دانش افراد برای شناخت آب مجازی و اهمیت آن در حمایت از محیط‌زیست روشی قابل قبول است. لذا، برای کاهش بحران آب و حفاظت از محیط‌زیست، مطالعه حاضر با هدف تعیین سطح دانش و نگرش دانشجویان غیرپزشکی در مورد شناخت آب مجازی و اهمیت آن در مدیریت محیط‌زیست انجام پذیرفت. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، مطالعه¬ای مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی است. نمونه¬ها شامل تعداد 384 نفر از دانشجویان غیرپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس بودند که به‌صورت نمونه¬گیری به روش در دسترس انتخاب ‌شدند. از دانشجویان خواسته شد تا پرسشنامه‌¬ها را که شامل سؤالاتی در زمینه مشخصات جمعیت‌شناسی، آگاهی و دانش عمومی در مورد آب مجازی و حمایت از محیط¬زیست بود تکمیل کنند. اعتبار پرسشنامه قبل از انجام مطالعه تعیین شد (79/0). با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 و با بهره‌گیری از آمار توصیفی و آزمون¬های کای دو (X2)، من-ویتنی و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل داده¬ها انجام پذیرفت. نتایج و بحث: یافته¬های این پژوهش نشان داد که 2/98 درصد از افراد، از میزان آگاهی ضعیفی در مورد شناخت آب مجازی و اهمیت آن در حفاظت از محیط¬زیست برخوردار بودند و 8/83 درصد تمایل به شناخت و افزایش آگاهی در خصوص آب مجازی و مدیریت منابع آبی دارند. همچنین نتایج نشان داد، بین جنسیت و آگاهی، تحصیلات و آگاهی و همچنین گروه سنی و آگاهی، ارتباط معنی‌داری از نظر آماری وجود دارد (05/0P<). نتیجه‌گیری: یافته¬های پژوهش نشان داد که دانشجویان مشارکت کننده در این مطالعه از دانش پایینی در رابطه با شناخت آب مجازی و اهمیت آن در حفاظت از محیط¬زیست و توسعه پایدار برخوردار می¬باشند و بر همین اساس نیازمند برنامه‌های آموزشی منظم، گسترده و سیستماتیک در زمینه افزایش دانش و فرهنگ محیط¬زیست و توسعه پایدار هستند. لذا لازم است آحاد ملت با مفهوم آب مجازی آشنا شوند تا تصمیم¬های آگاهانه در حفاظت از منابع آبی و محیط¬زیست بگیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی نقش حکمرانی خوب در مدیریت بحران آب رودخانه زاینده رود
الهام خسروی پور

کشورهای زیادی در سراسر دنیا با مشکلات مهمی در زمینه مدیریت منابع آب روبه رو شده اند. کشورهای در حال توسعه به دلایلی مانند فساد، فقدان جامعه مدنی و ناکارایی ساختار اداری و در کشورهای صنعتی یا توسعه یافته مسایلی مانند الگوی مصرف ناپایدار، استفاده بیش از حد از منابع و ... چکیده کامل

کشورهای زیادی در سراسر دنیا با مشکلات مهمی در زمینه مدیریت منابع آب روبه رو شده اند. کشورهای در حال توسعه به دلایلی مانند فساد، فقدان جامعه مدنی و ناکارایی ساختار اداری و در کشورهای صنعتی یا توسعه یافته مسایلی مانند الگوی مصرف ناپایدار، استفاده بیش از حد از منابع و ... نظام حکمرانی آب را با چالشهایی روبه رو ساخته است. در ایران نیز مشکل کم آبی به شکلی بحرانی، جدی و فراگیر شده که بسیاری از بخش¬ها اعم از اقتصاد، اجتماع، محیط زیست، کشاورزی و ... را درگیر ساخته است. از آنجا که حکمرانی آب به همه¬ی فعالیت¬هایی که در فرایند سیاست¬گذاری و تصمیم¬گیری درباره¬ی توسعه و مدیریت منابع آب نقش دارند اطلاق می¬شود و بیانگر یک تغییر در مناسبات دولت - جامعه در کشورهایی است که فعالیت¬های مرتبط با آب را به شکل اساسی توسعه داده¬اند، باتوجه به شرایط موجود و بحران آب جهانی، ضرورت یک تغییر اساسی در مدیریت منابع آب اجتناب ناپذیر است. نتایج تحقیقات نشان می¬دهد بحران آب در ایران خصوصا در مورد رودخانه زاینده¬رود در کنار سایر عوامل، ناشی از عدم مدیریت آب و بی¬توجهی به نقش حکمرانی آب است. از سویی حکمرانی خوب به عنوان نوعی از حکمرانی که رفاه عمومی و حقوق فردی را توامان تضمین می¬کند شاخص¬هایی دارد که به عنوان پایه¬های اساسی موردنیاز ارزیابی وضعیت حکمرانی آب در هر منطقه به شمار می¬روند. پرآب ترین رودخانه¬ی فلات مرکزی ایران، رودخانه¬ی زاینده-رود اصفهان، هرسال بیشتر از سال قبل دچار تشدید روند خشک شدن بوده که پیامدهای متعددی داشته و چاره¬ی بحران آب در این منطقه، گذار به حکمرانی خوب، کارآمد و سازگار با شرایط تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منطقه است. هدف مقاله حاضر که به روش مروری و با کمک منابع کتابخانه¬ای و اینترنتی تهیه شده، بررسی نقش حکمرانی خوب در مدیریت بحران آب رودخانه زاینده¬رود اصفهان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی میزان آلودگی به بروسلوزیس در نمونه خون های افراد سرولوژی مثبت بروسلا در شهرستان های شهرکرد و اصفهان به روش Real Time PCR
حسین خدابنده شهرکی نازیلا ارباب سلیمانی

چکیده بیماري بروسلوز جزء شایع ترین بیماري هاي باکتریایی مشترك انسان و دام است که در انسان ایجاد تب مالت نموده و خسارات اقتصادي بالایی را در حیوانات اهلی به بار می آورد. در این تحقیق با استفاده از روش Real Time PCR به بررسی فراوانی گونه های بروسلا آبورتوس و بروسلا ملی ت چکیده کامل

چکیده بیماري بروسلوز جزء شایع ترین بیماري هاي باکتریایی مشترك انسان و دام است که در انسان ایجاد تب مالت نموده و خسارات اقتصادي بالایی را در حیوانات اهلی به بار می آورد. در این تحقیق با استفاده از روش Real Time PCR به بررسی فراوانی گونه های بروسلا آبورتوس و بروسلا ملی تنسیس در سرم افراد سرولوژی مثبت پرداختیم. نمونه های سرمی 30 نفر از افرادی که تست رایت آن ها مثبت شده بود (بالای 160/1)، از آزمایشگاهای تشخیص طبی شهرستان های شهرکرد و اصفهان جمع آوری و DNA ِنمونه ها با استفاده از کیت استخراج DNA سیناژن استخراج شد. به منظور تشخیص جنس و گونه های بروسلا آبورتوس و بروسلا ملی تنسیس واکنش Real Time PCR بر روی نمونه ها انجام شد. در این بررسی تمام 30 نمونه مورد بررسی با روش Real time PCR تأیید شدند. در جنس مونث پس از انجام آزمون Real Time PCR فقط باکتری بروسلا آبورتوس تشخیص داده شد در حالی که در جنس مذکر 22 مورد (33/73درصد) بروسلا آبورتوس و 3 مورد (10درصد) بروسلا ملی تنسیس شناسایی گردید. از 7 مورد آلودگی به بروسلوز در گروه سنی زیر 30 سال، 6 مورد (7/85درصد) بروسلا آبورتوس و 1 مورد (3/14درصد) بروسلا ملی تنسیس تشخیص داده شدند. در صورتی که از 23 مورد آلودگی به بروسلوز در گروه سنی بالای 30 سال، 21 مورد (3/91درصد) بروسلا آبورتوس و 2 مورد (7/8درصد) بروسلا ملی تنسیس تشخیص داده شدند. در سال هاي اخير روش هاي مولكولي زيادي براي تشخيص اين باكتري مورد استفاده قرار گرفته اند. روش Real Time PCR از اين نظر كه نيازمند صرف زمان كم و داراي حساسيت و اختصاصيت بالايي مي باشد، در تشخيص اين بيماري بسيار مفيد مي باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی وضعیت امنیت آبی در ایران (مطالعه موردی : استان کرمان)
الهام عزیزآبادی حجت مهکویی امیر گندمکار

آب به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی برای زندگی، در صورت کمبود یا کاهش، امنیت انسان را متأثر می کند. چالشها و درگیریهای مردم برای حقابه و دسترسی به منابع آبی در سطوح محلی، ملی و حتی جنگ میان دولتها در سطوح منطقه ای و بین المللی، نشان از نقش مهم و پر اهمیت آب دارد. تنشهای ن چکیده کامل

آب به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی برای زندگی، در صورت کمبود یا کاهش، امنیت انسان را متأثر می کند. چالشها و درگیریهای مردم برای حقابه و دسترسی به منابع آبی در سطوح محلی، ملی و حتی جنگ میان دولتها در سطوح منطقه ای و بین المللی، نشان از نقش مهم و پر اهمیت آب دارد. تنشهای ناشی از کمبود آب در نواحی مرکزی ایران مانند اصفهان و کرمان در طی سالهای اخیر، گویای وضعیت ناامنی و احساس خطر برای منابع آبی این استانها می¬باشد. استان کرمان با وسعتی بالغ بر 180000 کیلومتر مربع به عنوان پهناورترین استان در جنوب کشور قرار دارد. این استان با متوسط بارندگی سالیانه 129 میلیمتر، در سطح کشور در زمره مناطق خشک محسوب می¬شود. هدف اصلی در این مقاله، بررسی وضعیت امنیت آبی در استان کرمان می¬باشد. پرسش اصلی طرح شده این است که وضعیت امنیت آبی در استان کرمان چگونه است؟ انگاره ای که در پاسخ به این پرسش مطرح می¬شود این است که امنیت آبی در استان کرمان وضعیت مناسبی ندارد. این مقاله با استفاده از روش کمی (پرسشنامه) و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، انجام شده است. حجم نمونه تعداد 384 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران بدست آمده است. نتایج یافته ها، نشان می دهند که با توجه به طرحهای انتقال آب و الگوهای مدیریت آبی برنامه ریزی شده برای بهبود وضعیت منابع آبی در استان کرمان، امنیت آبی در این استان وضعیت مناسبی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - امکان سنجی جذب سطحی نیترات توسط پوکه معدنی از محلول نیتراته در مقیاس آزمایشگاهی
فرزاد بخشندگان مقدم پریسا حسینی

افزایش جمعیت و افـزايش مصرف غیر اصولی از منابع آبی، مشکلات بسیاری را در راستای تامین آب لازم جهت ادامه حیات بشری ایجاد نموده‏ است. لذا جهت تامين بخشي از آب مورد نياز کشاورزی، استفاده مجدد از آب‏های خاکستری توصیه می‏شود. اغلب روش‏های رفع آلودگی به دلیل هزینه بالا و مشکلا چکیده کامل

افزایش جمعیت و افـزايش مصرف غیر اصولی از منابع آبی، مشکلات بسیاری را در راستای تامین آب لازم جهت ادامه حیات بشری ایجاد نموده‏ است. لذا جهت تامين بخشي از آب مورد نياز کشاورزی، استفاده مجدد از آب‏های خاکستری توصیه می‏شود. اغلب روش‏های رفع آلودگی به دلیل هزینه بالا و مشکلات دفع لجن‌‏های تجمع یافته بعد از فرایند تصفیه ‌سازی مقرون به صرفه نیستند. هدف از این پژوهش امکان سنجی جذب سطحی نیترات توسط جاذب پوکه معدنی از محلول نیتراته است. پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کامل تصادفی و در سه تکرار با نمونه‏ برداری از پوکه معدنی با قطرهای 1 سانتی‏متر، 5 سانتی‏متر و دانه بندی 1 تا 5 سانتی‏متر در 45 روز انجام شد. نمونه‏ ها با روش اسپکتروفتومتری در طول موج 470 نانومتر واسنجی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که پوکه معدنی در جذب نیترات از محلول تاثیر داشته است. میزان نیترات تیمار شاهد 88/0 گرم در لیتر در روز اول بود. بیشترین جذب در روز بیستم برای دانه ‏بندی 1 سانتی‏متر مشاهده شد. بدین گونه که در پایان روز بیستم میزان نیترات به 62/0 گرم در لیتر کاهش یافت که این میزان بیانگر 36/0 گرم در لیتر جذب نیترات بود. ولی برای دانه ‏بندی ‏های بزرگتر روز سی‏ ام بیشترین جذب را نشان داد. تیمارهای 5 سانتی‏متر و دانه ‏بندی 1- 5 سانتی متر به ترتیب کاهش (جذب) 19/0 و 27/0 گرم در لیتر نیترات را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. با توجه به نتایج به دست آمده می‏ توان از این منبع ارزان قیمت برای جذب نیترات از محلول نیتراته‌ استفاده کرد. پوکه معدنی مصرف شده، بعنوان اصلاح کننده بافت خاک یا کود، می ‏تواند در سایر مزارع مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - پیش‌بینی عمق موضعی آبشستگی پایه‌های پل با استفاده از ترکیب الگوریتم‌های بهینه‌سازی ازدحام ذرات و گرگ خاکستری
مهران سرابی عباس حسینی

ساخت پایه‌های پل یک کار پرهزینه بوده و آبشستگی در نزدیکی پایه‌های پل باعث ناپایداری آن‌ها و در صورت عدم اتخاذ راهکاری مناسب در نهایت موجب تخریب این سازه می‌گردد. بنابراین مطالعه دقیق جهت شناخت این پدیده و عوامل موثر بر آن الزامی است. لذا در این تحقیق، بر اساس مجموعه وسی چکیده کامل

ساخت پایه‌های پل یک کار پرهزینه بوده و آبشستگی در نزدیکی پایه‌های پل باعث ناپایداری آن‌ها و در صورت عدم اتخاذ راهکاری مناسب در نهایت موجب تخریب این سازه می‌گردد. بنابراین مطالعه دقیق جهت شناخت این پدیده و عوامل موثر بر آن الزامی است. لذا در این تحقیق، بر اساس مجموعه وسیعی از داده‌های صحرایی برای اندازه‌گیری عمق آبشستگی موضعی پایه‌های پل، معادله‌ای متشکل از پارامترهای مؤثر بر عمق آبشستگی پیشنهاد گردید، برای تعیین این رابطه یک مدل بهینه‌سازی تعریف شد و متغیرهای تصمیم این مدل را با الگوریتم فرا ابتکاری ترکیبی گرگ خاکستری- ازدحام ذرات (HPSGWO)‌ برآورد گردید. برای این منظور روابط مختلفی برای تعیین عمق آبشستگی تعیین شد. بر اساس معادله‌های مختلف تعیین شده، عمق آبشستگی موضعی پایه‌های پل محاسبه شد. برای ارزیابی روابط از شاخص‌های اندازه‌گیری خطا RMSE، RSR، NSE، PBIAS و CC استفاده شد. با مقایسه شاخص‌های اندازه‌گیری خطا برای روابط بدست آمده، بهترین ترکیب ورودی از پارامترها و رابطه ریاضی بهترین مدل برای محاسبه عمق آبشستگی تعیین شد. این شاخص‌ها برای مدل برتر به ترتیب برابر m504/0، 52/0، 73/0، 7/7، 734/0 است. این مقادیر نشان می‌دهد معادله ارائه شده در این تحقیق برای محاسبه عمق آبشستگی مناسب و نسبت به روش‌های تجربی ارائه شده قابل اعتمادتر است. در رابطه پیشنهادی عمق آبشستگی با عدد فرود و نسبت عرض پایه به عمق آب نسبت مستقیم و با اندازه متوسط ذرات بستر نسبت به عمق آب نسبت معکوس دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - کیفیت سبک زندگی و خشکی زاینده¬رود: فهم تفسیری تجارب زیسته¬ی شهروندان اصفهانی از بحران آب
سحر فائقی

مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر ا چکیده کامل

مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر از شهروندان زن و مرد اصفهانی در محدوده سنی 30 سال به بالا انتخاب و در طول مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، تجربه زیسته ی خود راجع به کم آبی و خشکسالی زاینده رود را به طور کامل بیان کردند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحليل مضمون و جهت تعیین اعتبار یافته ها از معیارهای قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان و مطابقت با عینیت داشتن، استفاده شد. یافته های این پژوهش در قالب 3 مقوله های فراگیر شامل 1- نارضایتی شهروندان از نزول سطح کیفی زندگی اجتماعی- محیط زیستی شان در قالب عدم احساس خوشبختی و عدم بهزیستی احساسی – هیجانی، 2- نارضایتی شهروندان از تغییر در سبک زندگی شان در قالب تغییر در نوع و نحوه گذراندن اوقات فراغت و تفریحات شان و 3- نارضایتی شهروندان از افزایش آلودگی های زیست محیطی دسته بندی شدند. در مجموع یافته ها بیانگر آن است که کم آبی و خشکی زاینده رود، کیفیت سبک زندگی اجتماعی- محیط زیستی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است، به علاوه مشارکت کنندگان بر این باور بودند که عنصر آب در این شهر نقش مهمي را در ارتقاء کيفيت سبک زندگی شان ایفا می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - مدیریت و دفع رواناب های سطحی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش فازی (نمونه موردی: بندر امام خمینی)
شهاب موسوی رامین ارفع نیا قاسم خسروی

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌ و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌ بارندگی‌ها سال‌هاي اخير در بندر امام‌ خمینی به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بيشتر معابر و خیابا چکیده کامل

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌ و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌ بارندگی‌ها سال‌هاي اخير در بندر امام‌ خمینی به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بيشتر معابر و خیابان‌ها دچار آبگرفتگی شدیدی شدند که خسارات عمده‌ای به زیرساخت‌های منطقه وارد شده است. هدف از این پژوهش مدیریت و دفع رواناب‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در بندر امام خمینی بود. بدين منظور با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي در ابتدا لايه‌هاي رقومي منطقه شامل ارتفاع، شيب، جهت شيب و شبكه زهكشي شهر تهيه گرديد. سپس با استفاده از روش منطق فازي فضاهاي داراي پتانسيل تجمع رواناب در منطقه مورد شناسايي قرار گرفتند. يافته‌های تحقیق نشان دادند که تمركز اين فضاها در شرق، مركز ، شمال شرق و جنوب شرق منطقه مي‌باشد. با استفاده از تکنیک RiverTools و با توجه به نقشه شبکه زهکشی شهر، بهترین مسیرها برای احداث کانال‌های پیشنهادی تهیه گردید. این کانال‌ها شامل کانال‌های فرعی، کانال‌های اصلی درجه دو و سه بودند. کانال درجه یک کانال اصلی بود که جمع¬کننده¬ی آب¬های کانال¬های درجه دو و سه هم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - سنجش زیست پذیری شهری در بافت های تاریخی (نمونه: محله باباطاهر خرم‌آباد)
سمیه تیموری

افزایش سریع شهرنشینی، چشم اندازهای متنوعی ازجمله نابرابری خدمات و امکانات، افت کیفیت زندگی، فرسودگی و زوال محلات را به دنبال داشته است. این امر منجر به توجه طراحان و برنامه ریزان شهری بر روی بهبود کیفیت زندگی شده که این مفهوم را تحت عنوان زیست پذیری شهری ذکر می کنند. ب چکیده کامل

افزایش سریع شهرنشینی، چشم اندازهای متنوعی ازجمله نابرابری خدمات و امکانات، افت کیفیت زندگی، فرسودگی و زوال محلات را به دنبال داشته است. این امر منجر به توجه طراحان و برنامه ریزان شهری بر روی بهبود کیفیت زندگی شده که این مفهوم را تحت عنوان زیست پذیری شهری ذکر می کنند. بافت قديمي و كهن شهرها به‌ واسطه‌ی قدمت تاريخي، عناصر باارزش تاريخي، موقعيت مناسب ارتباطي، قرارگيري بازار اصلي شهر و قلب تپنده ي اقتصادي آن داراي جايگاه منحصربه‌فردی در ساختار فضايي-كاركردي شهر مي باشد. شهر خرم‌آباد به‌عنوان مرکز استان لرستان از مشکلات بافت فرسوده در بخش مرکزی رنج می برد. یکی از قدیمی ترین محله های شهر خرم آباد که در مرکز شهر واقع‌ شده است و مهم‌ترین بافت فرسوده شهر است، محله درب باباطاهر می باشد که به علت تجمع بیش‌ازحد فعالیت ها و جمعیت در آن باعث افت کيفيت محیطی، کاهش سرزندگي، تحمل‌ناپذیری زندگی شهری، زوال فيزيکي، کالبدي و کارکردي و در یک‌کلام افت زيست پذيري شهری در این بخش از شهر شده است. هدف اصلی این پژوهش سنجش و ارزیابی زیست پذیری در بافت فرسوده محله درب باباطاهر جهت ارتقا زيست پذيري این بافت تاریخی است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع تحقیقات پژوهشی-کاربردی است. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده اند که برای سنجش روایی آن ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و پایایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تائید شد که 0/851 به‌دست‌آمده است که نشان می دهد پایایی پرسش‌نامه‌ها در سطح قابل قبولی است. در مرحله نهایی با استفاده از آزمون تی تست و فیشر به تحلیل داده ها پرداخته شده و در میان مؤلفه‌های مؤثر بر زیست پذیری بعد خدمات شهری با مقدار میانگین 134.26 و بعد تاریخی با مقدار میانگین 69.93 به ترتیب بدترین و بهترین ابعاد زیست پذیری محله تشخیص داده شده اند. بااین‌حال می توان چنین تحلیل کرد که این محله بااینکه مهم ترین محله تاریخی شهر محسوب می شود و در مرکز شهر واقع‌ شده است، استانداردهای مطلوب زندگی و میزان زیست پذیری آن در سطحی بسیار ضعیف است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - تغيير مصرف آب کشاورزی با توجه به تغییر اقلیم
حسین ابراهیمی

تغيير اقليم و افزايش دما يكي از مسایل مهم زيست محيطي به حساب مي آيدكه مي‌تواند بركشاورزي يك منطقه اثربگذارد. تبخيروتعرق پتانسيل و نياز آبي محصولات کشاورزی هرمنطقه متاثر از تغييرات اقليمي است. منطقه موردمطالعه درطول جغرافيايي ´20-°58 و ´8-°60 شرقي وعرض جغرافيايي ´0-°36 چکیده کامل

تغيير اقليم و افزايش دما يكي از مسایل مهم زيست محيطي به حساب مي آيدكه مي‌تواند بركشاورزي يك منطقه اثربگذارد. تبخيروتعرق پتانسيل و نياز آبي محصولات کشاورزی هرمنطقه متاثر از تغييرات اقليمي است. منطقه موردمطالعه درطول جغرافيايي ´20-°58 و ´8-°60 شرقي وعرض جغرافيايي ´0-°36 و ´5-°37 شمالي در استان خراسان رضوي قرارگرفته است . متوسط دماي سالانه منطقه 5/12 درجه سانتی گراد و بارش سالانه6/278 ميلي‌متر است. نتايج نشان مي‌دهدكه نيازآبي محصولات کشاورزی منطقه در50 ساله اخيرو به ويژه در25 سال دوم (1975-2000) داراي روند صعودي است. براساس نتايج مدل جهاني تغيير اقليم، مقادير تبخيرتعرق در منطقه مورد مطالعه براي دوره 2000-2050 محاسبه گرديد. درتمام ماه‌هاي سال نسبت نیازآبی ماهانه 50 ساله آینده به 50 ساله اخير بزرگ‌تر از يك است. اين نسبت بين 05/1 تا 22/1 قرار دارد ونشان دهنده افزايش 22درصدي نيازآبي دردوره منتهي به سال2050 است. حجم كل نياز آبي(خالص) براي الگوي كشت فعلي 410 ميليون مترمكعب درسال برآوردگرديد، درحالي كه اين رقم براي دوره 50 ساله آينده490 ميليون مترمكعب است كه افزايش19 درصدي را شامل مي شود. بر اساس این برآورد نيازآبي براي اغلب محصولات کشاورزی منطقه 22درصد افزايش خواهد داشت که كمترين افزايش درمورد يونجه معادل 14 درصد می باشد. درشرايط تغيير اقليم، مصارف آب در بخش كشاورزي(ناخالص) دراين دشت به 4/1388 ميليون مترمكعب مي رسد كه ازمنابع سالانه بيشتر است.كمبود در شرايط تغيير اقليم به 198% (تقریبا دو برابر) در ماه تير خواهدرسيد. ضريب بحران كم آبي سالانه و ماهانه در شرايط فعلي 98/0 و 4/2 و در شرايط تغيير اقليم 15/1 و 3 خواهد بود. اين اعداد نشان دهنده وضعيت فوق بحراني دراين منطقه است. نتايج نشان مي دهد كه با شرايط گرم شدن هوا و تغيير اقليم ناشي از صنعتي شدن و گازهاي گلخانه اي با فرض خوش بينانه ثابت بودن منابع آب، مصارف آب كشاورزي كه عمده مصرف نيزهست به شدت افزايش خواهد يافت و براي مقابه با آن بايستي راهكارهاي مديريتي اتخاذ گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تاثیر مقادیر آب مصرفی بر کمیت و کیفیت ارقام چغندر قند
اسماعیل نبی زاده

محدودیت آب آبیاری در سال های کم آب و پیش رو تاثیر چشمگیری را روی عملکرد ریشه و میزان درآمد زارعین چغندرکار به دنبال دارد. در سال 1387 جهت تعیین تاثیر مقادیر آبیاری بر کمیت و کیفیت چغندر قند مطالعه ای در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد انجام شد. ا چکیده کامل

محدودیت آب آبیاری در سال های کم آب و پیش رو تاثیر چشمگیری را روی عملکرد ریشه و میزان درآمد زارعین چغندرکار به دنبال دارد. در سال 1387 جهت تعیین تاثیر مقادیر آبیاری بر کمیت و کیفیت چغندر قند مطالعه ای در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد انجام شد. این پژوهش به صورت طرح فاکتوریل درقالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارها مقادیر مختلف آب بود که به ترتیب شامل I1،I2 و I3 به ترتیب(8243 ،7419 و 6594 مترمکعب در هکتار) بر اجزای عملکرد ریشه دو رقم چغندر قند اعمال شد. نتایج بدست آمده نشان داد که با کاهش مقدار آب مصرفی از I1 به I2 عملکرد ریشه، قند ناخالص، سدیم ریشه و قند قابل استحصال به صورت معنی داری کاهش داشت، ولی درصد قند و میزان نیتروژن مضره ریشه به صورت معنی داری افزایش یافت. حداکثر عملکرد ریشه در تیمار I1 به میزان 5/49 تن در هکتار بود، در حالی که در تیمار I3 تا 06/31 تن در هکتار کاهش یافت. با کاهش مصرف آب آبیاری عملکرد قند از 08/9 در تیمار I1به 57/5 تن در هکتار در تیمار I3 کاهش نشان داد. حداکثر میزان سدیم و پتاسیم در تیمار I2 مشاهده شد و مقدار تجمع آنها در ریشه دو رقم تفاوت معنی داری داشت. بطور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد به دلیل اینکه عملکرد قند از حاصل ضرب عملکرد ریشه و درصد قند ناخالص است و معیار درآمد زارع می باشد؛ با توجه به دو نوع رقم آزمایشی ، تیمار I2 به عنوان مصرف بهینه آب در زراعت چغندرقند، برای شهرهای اطراف کارخانه قند میاندوآب بوده که در این تحقیق حداکثر عملکرد قند در آن حاصل شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - تحليلي بر سياست هاي ساماندهی بافت‌های فرسوده در سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی: شهر پارس آباد)
یوسف زیادی دمیرچی درسی آزاده اربابی سبزواری

امروزه یکی از چالش¬های عمده نا¬پایدار کننده شهرهای کشور، گونه¬ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر¬رسمی یا حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده داخل این سکونتگاه می¬باشد. وضعیت عمومی زندگی شهری در کشور¬های رو به توسعه، اوضاع نگران‌کننده‌ای را طی دهه¬های گذشته، به وجود چکیده کامل

امروزه یکی از چالش¬های عمده نا¬پایدار کننده شهرهای کشور، گونه¬ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر¬رسمی یا حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده داخل این سکونتگاه می¬باشد. وضعیت عمومی زندگی شهری در کشور¬های رو به توسعه، اوضاع نگران‌کننده‌ای را طی دهه¬های گذشته، به وجود آورده است. این پژوهش با هدف تحليل سياست¬هاي ساماندهی بافت‌های فرسوده در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر پارس آباد انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر 384 نفر از ساکنان شهر پارس آباد می¬باشد. جهت تحلیل داده¬ها و اطلاعات به دست آمده از آزمون آزمون اسپیرمن در نرم افزار Spss استفاده گردیده است. یافته¬ها نشان داد که سیاست‌های ساماندهی در بافت‌های فرسوده سکونتگاه‌های غیررسمی شهر پارس‌آباد مغان در وضعیت مناسبی قرار ندارد و هر 4 سیاست ساماندهی (نوسازی، بهسازی، حفاظت و جلوگیری از انحطاط، هویت بخشی) و شاخص‌ها و میزان موفقیت آن‌ها در وضعیت مناسبی نیستند، نتایج حاصل از ارزیابی پرسشنامه از طریق آزمون اسپیرمن نشان داد که بین سیاست های ساماندهی و حکمرانی خوب شهری رابطه معناداری وجود دارد به گونه ای که شاخص¬های مختلف سیاست ساماندهی از قبیل نوسازی، بهسازی، سیاست حفاظت و جلوگیری از انحطاط، سیاست هویت¬بخشی و گویه¬های مربط به آن از قبیل اثربخشی سیاست، کارایی سیاست،تناسب سیاست، پذیرش عمومی و آموزش عمومی، هویت بخشی به مکان، توجه به عدالت توزیعی و اطلاعاتی در سطح بافت و توجه به مسئله فقر در سطح محلات غیر رسمی همگی در میزان حکمرانی تاثیر بالایی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - تعیین اقدام های نوآورانه سازمان با استفاده از نیروهای رقابتی پورتر و استراتژی اقیانوس آبی
فاطمه خوش کام مهدی عباسی

برای ادامه حیات سازمانها در بازار جهانی امروز، یافتن راهکارهایی جهت خروج از میدان رقابت راهگشاست. هدف از انجام این پژوهش، ارایه الگوریتمی برای تدوین اقدام‌های نوآورانه سازمان با استفاده از نیروهای رقابتی پورتر و استراتژی اقیانوس آبی است. این تحقیق توصیفی پیمایشی و از نظ چکیده کامل

برای ادامه حیات سازمانها در بازار جهانی امروز، یافتن راهکارهایی جهت خروج از میدان رقابت راهگشاست. هدف از انجام این پژوهش، ارایه الگوریتمی برای تدوین اقدام‌های نوآورانه سازمان با استفاده از نیروهای رقابتی پورتر و استراتژی اقیانوس آبی است. این تحقیق توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. در این تحقیق با ارایه یک الگوریتم دو مرحله ای، محیط رقابتی و ساختار صنعت مشخص شده و ضمن ارزیابی جذابیت سازمان، راهکار مناسب خروج از محیط رقابتی ارایه می شود. برای پیاده سازی الگوریتم پیشنهادی در شرکت ایرافا، در مرحله اول تیم خبرگان شامل تمامی کارشناسان و مدیران تشکیل شد. در مرحله دوم با انجام یک پیمایش پرسشنامه ای و انجام آزمون های آماری مشخص گردید که از بین پنج نیروی رقابتی پورتر، رقابت در بین سازمان های موجود عامل اصلی تهدید ایرافا بوده است. همچنین جدول چهار اقدام استراتژی اقیانوس آبی با تاکید بر نوآوری در ارزش برای شرکت ایرافا استخراج شد. با تاکید بر نوآوری در ارزش می توان به ادغام و هم افزایی با سازمان های کوچک مشابه موجود؛ ایجاد یک تبلیغات هدفدار؛ ارائه خدمات از طریق اینترنت؛ دقت در عملیات خدمات مشاوره ای رایگان؛ حذف واژگان تخصصی در تبلیغ برای شرکت مزبور اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تحلیل عوامل موثر بر مکان یابی تاسیسات هوشمند تحت پوشش صنعت آب و فاضلاب کشور
مجید کلانتری جلال حقیقت منفرد محمد علی کرامتی

10.30495/jmfr.2022.19497

در صنعت آب و فاضلاب ایران، علی رغم توجه به سامانه‌های مدیریت هوشمند، اهداف عملیاتی و پیش نیازهای استقرار آنها، چندان مورد توجه قرار نگرفته‌ و با وجود سرمایه‌گذاری فراوان، عدم توجه به این موضوع، تا حد بسیار زیادی، اثربخشی آنها را با ابهام مواجه کرده و بر همین اساس، این پ چکیده کامل

در صنعت آب و فاضلاب ایران، علی رغم توجه به سامانه‌های مدیریت هوشمند، اهداف عملیاتی و پیش نیازهای استقرار آنها، چندان مورد توجه قرار نگرفته‌ و با وجود سرمایه‌گذاری فراوان، عدم توجه به این موضوع، تا حد بسیار زیادی، اثربخشی آنها را با ابهام مواجه کرده و بر همین اساس، این پژوهش به منظور تحلیل عوامل موثر بر مکان یابی تاسیسات آب و فاضلاب هوشمند، از منظر الزامات استقرار آنها انجام شده است. پس از بررسی مستندات موجود، مصاحبه، تحلیل مضمون، تشکیل گروه کانونی و طراحی شبکه مضامین در گام نخست، در گام دوم و جهت بررسی روایی مضامین، از تدوین پرسشنامه، تعیین حجم نمونه و آزمون نرمال بودن ، ضریب کیسرمیرالکین، آزمون کرویت بارتلت، تحلیل عاملی و آزمون های نیکویی برازش استفاده، عوامل موثر بر مکان یابی تاسیسات هوشمند شناسایی و در نهایت از بارعاملی جهت رتبه بندی متغیرهای قابل اندازه گیری استفاده شده است. نتایج گواه است که متغیر مکنون پیش نیازهای استقرار سامانه مدیریت هوشمند آب تاثیر بیشتری در قیاس با متغیر اهداف دارد. بیشترین تاثیر در میان پیش نیازها ، متعلق به گزینه " وجود استراتژی اجرایی مناسب " است و"مدیریت هوشمند شبکه توزیع"بیش ترین تاثیر را بین اهداف استقرار تاسیسات آب هوشمند دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - شادی در حکمت قدیم ایران و تأثیر آن در ایران اسلامی
پروانه عروج نیا

حکمت قدیم ایرانیان که خود را بیشتر در گاهان زرتشت می‌نمایاند و بعدها حتی آثاری از آن در برخی اندرزنامه‌های پهلوی باقی مانده است، ویژگی‌هایی کم و بیش منحصر به فرد دارد. از نظر مؤلف این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه این حکمت، نوعی خردورزی است که در بعد عاطفی منجر به شادی و طلب زند چکیده کامل

حکمت قدیم ایرانیان که خود را بیشتر در گاهان زرتشت می‌نمایاند و بعدها حتی آثاری از آن در برخی اندرزنامه‌های پهلوی باقی مانده است، ویژگی‌هایی کم و بیش منحصر به فرد دارد. از نظر مؤلف این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه این حکمت، نوعی خردورزی است که در بعد عاطفی منجر به شادی و طلب زندگی شادمانه و آسوده در دو جهان می‌گردد. این ویژگی که در عمل انسان را به راستی، آبادانی جهان، نیکی و طلب نیکنامی سوق می‌دهد در برخی از آثار نویسندگان و شاعران ایرانی تا قرن پنجم نیز جسته و گریخته وجود داشته و به حیات خود ادامه می‌داده است. در این پژوهش ضمن بیان مبانی این نوع از خردورزی و ارتباط آن با شادی و نتایج آن، به بازتابِ بقایای این حکمت در آثار دوران اسلامی خواهیم پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - زیلوی نوش‌آباد: کهن ترین فرش شناخته شده از دوران اسلامی ایران
محمدرضا غیاثیان محمد مشهدی نوش آبادی

10.30495/jhcin.2021.17619

اگرچه در متون تاریخی سده چهارم هجری به بعد از زیلو و زیلوبافی یاد شده، اما زیلوهای باقی مانده همه متعلق به پس از صفویه است. برخی محققان زیلوی معروف به میبد را قدیم ترین زیلوی دوره اسلامی و متعلق به سال 808ﻫ دانسته‌اند، درحالی که این زیلو از دوره صفوی است و در خوانش تا چکیده کامل

اگرچه در متون تاریخی سده چهارم هجری به بعد از زیلو و زیلوبافی یاد شده، اما زیلوهای باقی مانده همه متعلق به پس از صفویه است. برخی محققان زیلوی معروف به میبد را قدیم ترین زیلوی دوره اسلامی و متعلق به سال 808ﻫ دانسته‌اند، درحالی که این زیلو از دوره صفوی است و در خوانش تاریخ آن اشتباهی رخ داده است. تنها زیلوی شناخته از ماقبل صفوی، نمونه ای است که در موزه ارمیتاژ نگه داری می شود. مورخان هنر اسلامی تاکنون بر این باور بوده اند که زیلوی نوش‌آباد تاریخ بافت ندارد و آن را به عنوان شاهکاری از هنر ایلخانی معرفی کرده اند. این نوشتار با بررسی دقیق تر سبک هنری و کتیبه های زیلو پیشنهاد جدیدی درباره زمان بافت آن ارائه و این احتمال را مطرح کرده‌است که در رمضان 808ﻫ/ 1406م در نوش آباد کاشان بافته شده و کهن‌ترین فرش تاریخ دار شناخته شده ایران دوره اسلامی است. یکی دیگر از سؤالات و ابهامات مطرح درخصوص این زیلو مربوط به کاربرد آن است. اگرچه محققان آن را زیلوی سجاده ای صف خوانده اند، اما آیات قرآنی موجود در کتیبه‌ها، پذیرش این نظر را دشوار می‌کند. این مقاله با درنظر گرفتن محتوای خاص کتیبه ها، احتمال کاربری آن را به عنوان سجاده مطرح کرده و با مجامع صوفیانه مرتبط ساخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - شناسائی و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمرانی آب در ایران
نگین سادات صدقیان ترک نژاد هادی خان محمدی حسین اصلی پور

مشکلات مربوط به منابع آبی کشور تنها ناشی از محدودیت منابع نبوده و بخش مهمی از آن مدیریتی است. هرگونه تغییر رویه و اصلاح خط‌مشی در حوزه چارچوب‌ها و فرآیندهای مدیریتی مرتبط با موضوع آب، نیازمند اتخاذ رویکردی چندجانبه و میان‌رشته‌ای در سیستم‌های مختلف است. در ادبیات موضوع، چکیده کامل

مشکلات مربوط به منابع آبی کشور تنها ناشی از محدودیت منابع نبوده و بخش مهمی از آن مدیریتی است. هرگونه تغییر رویه و اصلاح خط‌مشی در حوزه چارچوب‌ها و فرآیندهای مدیریتی مرتبط با موضوع آب، نیازمند اتخاذ رویکردی چندجانبه و میان‌رشته‌ای در سیستم‌های مختلف است. در ادبیات موضوع، حکمرانی آب پاسخگوی رویکرد جامع چندبعدی به موضوع مدیریت آب می باشد. این پژوهش که برمبنای هدف، کاربردی و برپایه یک چارچوب کلان نظری و با بکارگیری روش تحقیق ترکیبی؛ شامل ابتدا روش کیفی تحلیل مضمون با کدگذاری و تشکیل شبکه مضامین از قوانین بالادستی و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان و سپس روش کمی دیمتل بر اساس تکنیک مقایسه زوجی، به بررسی ساختارمند عوامل موثر بر حکمرانی آب در ایران می‌پردازد. نتایج بدست آمده به تفکیک ابعاد مختلف، شامل مدیریت و سیاست‌گذاری، حقوقی و قانونی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و محیط‌زیستی، میزان تأثیرگذاری متقابل هر حوزه را معین نمود و نشان داد که کارآمدی قوانین آب (بعد حقوقی-قانونی)، لزوم برخورداری از خط مشی‌ها و سیاست گذاری‌های کلان (بعد سیاست گذاری و مدیریت) و نقش نهاد سیاست در حوزه‌های آبی (بعد سیاسی)، دارای بیش‌ترین تأثیرگذاری بر سایر عوامل بودند و نتیجه گیری می گردد که خط مشی‌های اصلی در نظام فعلی حکمرانی آب در کشور می بایست براساس آنها تدوین گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - تأثیر رهبری قلدرمآبانه در بروز رفتارهای منافقانه: تبیین نقش میانجی‌گر سکوت سازمانی
سید عبدالرسول حسینی امین زارع

زمینه: یکی از متغیرهای تأثیرگذار در سازمان سبک رهبری قلدرمآبانه می باشد، که زمینه‌ساز بروز رفتارهای منافقانه و سکوت سازمانی است.هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سبک رهبری قلدرمآبانه بر بروز رفتارهای منافقانه در روابط بین فردی با در نظر گرفتن نقش میانجی گر متغیر سکوت سا چکیده کامل

زمینه: یکی از متغیرهای تأثیرگذار در سازمان سبک رهبری قلدرمآبانه می باشد، که زمینه‌ساز بروز رفتارهای منافقانه و سکوت سازمانی است.هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سبک رهبری قلدرمآبانه بر بروز رفتارهای منافقانه در روابط بین فردی با در نظر گرفتن نقش میانجی گر متغیر سکوت سازمانی در رابطه بین رهبری قلدرمآبانه و رفتار منافقانه صورت گرفته است.روش: پژوهش از جهت هدف، کاربردی و از جهت روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنان یکی از نهادهای انتظامی استان فارس می-باشد، که به منظور جمع‌آوری داده های مورد نیاز ابزار پرسشنامه، شامل پرسشنامه های رهبری قلدرمآبانه، رفتار منافقانه و سکوت سازمانی به کار برده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد.یافته ها: نتایج آزمون، مدل مفهومی پژوهش را مورد تأیید قرار داد. رابطه بین سبک رهبری قلدرمآبانه و بروز رفتارهای منافقانه و سکوت سازمانی معنادار است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر این موضوع است که سبک رهبری قلدرمآبانه بر بروز رفتارهای منافقانه و سکوت سازمانی تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سکوت سازمانی هم بر بروز رفتارهای منافقانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - شناسایی و رتبه بندی شاخص های موثر بر رفتار اشتراک دانش کارکنان فناوری اطلاعات شرکت آبفا استان خوزستان با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی
فریبا نظری

هدف پژوهش شناسایی و رتبه بندی شاخص های موثر بر رفتار اشتراک دانش کارکنان فناوری اطلاعات شرکت آبفا استان خوزستان با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی بود. پژوهش بر اساس هدف، از نوع کاربردی و بر اساس نحوه گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات میدانی و از نوع نیمه اکتشافی چکیده کامل

هدف پژوهش شناسایی و رتبه بندی شاخص های موثر بر رفتار اشتراک دانش کارکنان فناوری اطلاعات شرکت آبفا استان خوزستان با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی بود. پژوهش بر اساس هدف، از نوع کاربردی و بر اساس نحوه گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات میدانی و از نوع نیمه اکتشافی بود. جامعه کارکنان فناوری اطلاعات شرکت آبفا استان خوزستان بود که به دلیل خبره سنجی جهت شناسایی و اولویت بندی از روش نمونه گیری قضاوتی تعداد 12 نفر در مرحله دلفی فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی انتخاب شدند. پرسشنامه تحقیق پس از بررسی ادبیات در قالب 22 بعد شناسایی شده، تنظیم گردید که مرحله دلفی فازی سه مرحله‌ای، 22 بعد به 11 بعد تقلیل یافت. در مرحله فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی 11 بعد و 72 زیر شاخص (زیر بعد) اوزان مشخص و رتبه بندی شد. نتایج تحقیق نشان داد که در میان ابعاد آموزش کارکنان (وزن 121/0)، فن آوری (وزن 115/0)، سبک رهبری و مدیریت (وزن 108/0) ویژگی‌های شخصیتی (وزن 101/0)، ارتباطات (وزن 0945/0)، فاکتورهای انگیزشی (وزن 0941/0)، عوامل جمعیت شناختی (وزن 087/0)، اعتماد بین اعضا (وزن 0844/0)، حمایت کارکنان ارشد (وزن 083/0)، سرمایه اجتماعی (وزن 0799/0) و سیستم پاداش شرکت (وزن 0295/0) به ترتیب به دلیل وزن بالاتر در رتبه یک تا یازده قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - طراحی مدل سازمان جانشین پرور مبتنی بر خط‌مشی نخبه پروری در شرکت پالایش نفت آبادان
مسعود قزلباش سید مجتبی محمود زاده حامد دهقانان وحید خاشعی

زمینه: سازمان‌ها در آینده با چالش‌های رقابتی فزاینده‌ای مواجه خواهند بود. برای مدیریت این چالش‌ها، ‌نیاز به طراحی چهره‌ای نوظهور در قالب سازمان جانشین پرور است تا موفقیت آینده سازمان را تضمین نماید. هدف: در این پژوهش تلاش می‌گردد تا وضعیت موجود مدیریت استعداد، مدیریت جا چکیده کامل

زمینه: سازمان‌ها در آینده با چالش‌های رقابتی فزاینده‌ای مواجه خواهند بود. برای مدیریت این چالش‌ها، ‌نیاز به طراحی چهره‌ای نوظهور در قالب سازمان جانشین پرور است تا موفقیت آینده سازمان را تضمین نماید. هدف: در این پژوهش تلاش می‌گردد تا وضعیت موجود مدیریت استعداد، مدیریت جانشین پروری و خط‌مشی‌های سازمانی جامعه مورد پژوهش، از زوایای مختلف موشکافی شده و متناسب با شاخص‌ها، مؤلفه‌ها و عوامل مؤثر و ویژگی‌های درون و برون‌سازمانی سازمان جانشین پرور و با روحیه نخبه پروری و شایسته‌سالاری، یک مدل و الگوی جامع و یکپارچه سازمان جانشین پرور مبتنی بر خط‌مشی نخبه پروری در شرکت پالایش نفت آبادان ارائه شود. روش: روش پژوهش آمیخته است لذا جهت طراحی و تدوین مدل جامع از رویکرد کمی و کیفی (آمیخته) استفاده شده است. یافته‌ها: 63 مفهوم و 16 مقوله استخراج گردیده که از بین آن‌ها مقوله سازمان جانشین پرور به‌عنوان مقولۀ مرکزی و 15 مورد دیگر اجزای نظریۀ داده بنیاد پژوهش را تشکیل دادند. نتایج: در نهایت یک مدل سازمان جانشین پرور مبتنی بر خط‌مشی نخبه پروری تدوین شده است. نتایج نشان از معناداری روابط و اجزای مدل ارائه شده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - تحلیل نشانه‌شناسی گفتمانی جریان سینمای روشن فکری (مطالعه موردی فیلم سینمایی خانه‌ای روی آب)
رفیع الدین اسماعیلی

در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریت‌‌سازی، به ‌وضوح، زمینه‌‌ساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به ‌نحوی ‌که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته ا چکیده کامل

در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریت‌‌سازی، به ‌وضوح، زمینه‌‌ساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به ‌نحوی ‌که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته است. متأثر از این تقابل، عرصه هنر و به ویژه سینما نیز شاهد صف‌آرایی دو گفتمان فوق بوده است. تفکر تک‌خطی رویکرد سکولار به جهان، زمینه‌ساز شکل‌گیری گفتمان روشن فکری در امتداد جریان فیلم فارسی می‌شود. این گفتمان با توجه به مبانی جهان سکولار، تلاش دارد تعریف و عناصر جدیدی را ارائه کند. در این مقاله تلاش می‌‌شود عناصر مرکزی و پیرامونی سینمای روشن فکری، تبیین شود. سپس با روش جدید نشانه‌شناسی گفتمانی که تلفیقی از روش تحلیل گفتمان فرکلاف و روش نشانه‌شناسی است، به تحلیل فیلم سینمایی خانه‌ای روی آب که نماینده‌ای مناسب برای گفتمان سینمای روشن فکری است پرداخته شود. طبق یافته‌‌های این تحقیق، عنصر مرکزی این گفتمان، اصالت دادن به غرب است و عناصر پیرامونی آن، شامل اصالت فرم، سیاه‌نمایی و ناامیدی، سوبژکتویسم، عدم توجه به احساسات فطری مخاطب، نگاه کارکردی به دین، عدم توجه به مذهب و نسبی‌گرایی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - بررسی تأثیر تبلیغات تلویزیونی شرکت آب و فاضلاب استان تهران بر میزان صرفه جویی آب در میان شهروندان مناطق شش گانه آبفای تهران
بیتا شاه منصوری فاطمه توکل

تحقیق حاضر، به منظور بررسی تأثیر تبلیغات تلویزیونی شرکت آبفای استان تهران، بر میزان صرفه جویی آب آشامیدنی توسطشهروندان تهرانی، انجام شده است. علاوه بر این، تأثیر تبلیغات تلویزیونی بر ارتقای سطح دانش شهروندان در زمینه وضعیت آبآشامیدنی شهر تهران، تأثیر دانش آنها بر نوع نگ چکیده کامل

تحقیق حاضر، به منظور بررسی تأثیر تبلیغات تلویزیونی شرکت آبفای استان تهران، بر میزان صرفه جویی آب آشامیدنی توسطشهروندان تهرانی، انجام شده است. علاوه بر این، تأثیر تبلیغات تلویزیونی بر ارتقای سطح دانش شهروندان در زمینه وضعیت آبآشامیدنی شهر تهران، تأثیر دانش آنها بر نوع نگرش نسبت به بهینه سازی مصرف آب و تأثیر نگرش آنان بر رفتارشان برای صرفه جوییآب، در قالب تلفیقی از الگوی اقناعی فیش بین و آیزن 1 و الگوی ارتباطی کی. ای. پی. 2 بررسی شده است.روش این تحقیق، پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه است و 385 نمونه آن به روش خوشه ای از مناطق شش گانه آبفای تهران انتخابشده اند. داده های تحقیق حاکی از آن است که شهروندان تهرانی نظر مثبتی نسبت به تبلیغات تلویزیونی دارند و ارتقای دانش آنان، سببایحاد تغییر در نگرش و در نتیحه رفتارهای مناسب در رابطه با آب آشامیدنی شهر تهران شده است.نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که با وجود نگاه مثبت نمونه های تحقیق به تبلیغات تلویزیونی، فرضیه اصلی تحقیق یعنیوجود رابطه بین تبلیغات تلویزیونی و میزان صرفه جویی آب آشامیدنی، معنادار نبوده است. رابطه بین تبلیغات تلویزیونی و میزان دانششهروندان تهرانی در مورد کمبود آب آشامیدنی نیز معنادار نبوده است . بین دانش، نگرش، رفتار و میزان صرفه جویی آب توسطنمونه ها، همبستگی وجود داشته ولی این متغیرها تابعی از تبلیغات تلویزیونی نبوده است. علاوه بر فرضیه های یاد شده رابطه چند متغیرمستقل دیگر با میزان صرفه جویی آزمون شد که تنها میزان صرفه جویی ساکنان مناطق شش گانه آبفای تهران تفاوت معناداری بایکدیگر داشته است. داده های پژوهش نظریه فیش بین و آیزن و الگوی ارتباطی کی. ای. پی را پشتیبانی کرده است. تایید الگوی تحلیلیپژوهش به معنای آن است که دانش فرد می تواند نگرش او را تحت تأثیر قراردهد و نگرش فرد می تواند به رفتاری هم جهت با نگرش اومنجر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - بررسی بازتاب مطبوعاتی شرایط بحران آب شرب در تهران در روزنامه‌های کثیرالانتشار (ایران و جام جم)
آنی میرزاخانیان زهرا بختیاری

تحقیق بررسی بازتاب مطبوعاتی شرایط بحران آب شرب درتهران درروزنامه‌های کثیرالانتشار (ایران و جام جم)، حول محور مدیریت آب می‌باشد و با هدف شناسایی نقش مطبوعات در اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی افکار عمومی انجام شده است. در این تحقیق بنا به ماهیت وموضوع آن از روش تحلیل محتوی استف چکیده کامل

تحقیق بررسی بازتاب مطبوعاتی شرایط بحران آب شرب درتهران درروزنامه‌های کثیرالانتشار (ایران و جام جم)، حول محور مدیریت آب می‌باشد و با هدف شناسایی نقش مطبوعات در اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی افکار عمومی انجام شده است. در این تحقیق بنا به ماهیت وموضوع آن از روش تحلیل محتوی استفاده شد. جامعه آماری مورد‌نظر تمامی مطالبی است که با موضوع آب در روزنامه‌های ایران و جام جم دردوره زمانی سه ماهه تابستان 1393 درج گردید. برای نمونه‌گیری ازروش تصادفی و جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSSو آزمون‌های استنباطی Tمقایسه‌ای وU مان ویتنی استفاده شده است. فرضیه‌های تحقیق بر تاثیرگذار بودن مطالبی اشاره دارد که درروزنامه‌های ایران و جام‌جم درباره بحران منتشر شده و برتفاوت عملکرد دو نشریه درنحوه اطلاع‌رسانی، جهت‌گیری و اولویت‌های خبری تاکید می‌نماید. یافته‌های تحقیق دلالت برعملکرد همسو و موثر دو نشریه در آگاهی بخشی افکار عمومی و بزرگ‌نمایی مسئله بحران آب شرب تهران در مطالب منتشره دارد و ضمنا بر تفاوت رویکرد روزنامه‌های مربوطه در نحوه اطلاع‌رسانی‌،جهت‌گیری و اولویت‌های خبری تاکید می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380
اسماعیل کاوسی مینو حیدری روچی

هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380 می باشد، شرکت آب و فاضلاباستان تهران در سال 80 با بحران آب مواجه شد که مهمترین عوامل آن عبارتند از: پدیده خشکسالی های پی در پی، رشد بی رویه جمعیت،افزایش بی رویه مصرف آب و به ویژه عدم توا چکیده کامل

هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380 می باشد، شرکت آب و فاضلاباستان تهران در سال 80 با بحران آب مواجه شد که مهمترین عوامل آن عبارتند از: پدیده خشکسالی های پی در پی، رشد بی رویه جمعیت،افزایش بی رویه مصرف آب و به ویژه عدم توازن و تعادل بین منابع و مصارف که با مدیریت جامع، برنامه ریزی اصولی و از همه مهمترهمکاری، هماهنگی و همسویی با رسانه ها به خصوص رسانه ملی توانست با اطلاع رسانی به موقع به مخاطبان، تاثیر زیادی بر افکار عمومیبگذارد وآنها را با برنامه های خود همسو و همراه کند.پیشینه پژوهش: رسانه های جمعی نقش حیاتی در زندگی افراد جامعه دارند. کارکردهای وسایل ارتباط جمعی و الگوهای رفتاری آنان بهطور کل بر اساس نیازهای جامعه تعیین می شود. لذا وسایل ارتباط جمعی با موقعیت و پایگاه خاصی که در جامعه دارند درصدد پاسخگوییانتظارات و نیازهای مخاطبان می باشند.گفتنی است در زمینه بحران، پژوهش هایی انجام شده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:''بحران آب چالش بزرگ خاورمیانه در قرن 21 "؛ این تحقیق توسط آقای مصطفی نوری گهر دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانمرکزی انجام شده است.این پژوهش به بررسی بحران آب به عنوان چالش بزرگ خاورمیانه در قرن 21 پرداخته است که به روش کتابخانهای انجام شده است."بحران آب در خاورمیانه با تاکید بر آبهای ایران " ؛این تحقیق توسط خانم ثریا دژبان خان ،دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامیواحد تهران مرکزی است . هدف پژوهش شناسایی ریشه بحران آب در منطقه و تاثیر حرکات منطقه ای در مورد آب به منظوررفع بحران و ارائه چاره جویی برای همکاری منطقه ای است که به روش کتابخانه ای انجام شده است. با توجه به موارد بالاتاکنون در این زمینه پژوهشی انجام نشده است که نویسنده در این پژوهش نقش رسانه ملی را در کنترل بحران آب تهران درسال 80 مورد بررسی قرار داده است.روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و از نظر روش اجراهمبستگی است که برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه استفاده شده است.جامعه آماری: در این پژوهش کلیه مهندسین، متخصصین و کارشناسان شرکت آب و فاضلاب استان تهران هستند، که کار آماری برروی پرسشنامه ها هم در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است.یافته ها: با استفاده از آزمون پیرسون مشخص شد که چهار شاخصه متغیر مستقل ( رسانه ملی ) با کنترل بحران آب تهران رابطه معناداریوجود دارد. یعنی از مجموع چهار فرضیه که سنجش وجود رابطه بین میزگرد مطبوعاتی، کنفرانس خبری، تهیه خبر و گزارش، زیرنویسکردن برنامه ها است با کنترل بحران آب تهران تایید شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - بررسی جایگاه و اهمیت دروس پایداری رشته‌ی معماری در مقطع کارشناسی
جواد احمدی محسن فیضی معصومه احمدی

آموزش معماری پایدار به دنبال تربیت دانشجویانی بامهارت جهت طراحی ساختمان‌هایی با بهره‌وری انرژی بالاست که شرایط حاضر بروز مشکلات محیط‌زیستی، توجهات فراوانی را بسوی خود جلب کرده است. پرسش این پژوهش اینکه در دانشگاه‌های کشور تا چه حد به مباحث پایداری و دروس تدوین شده در س چکیده کامل

آموزش معماری پایدار به دنبال تربیت دانشجویانی بامهارت جهت طراحی ساختمان‌هایی با بهره‌وری انرژی بالاست که شرایط حاضر بروز مشکلات محیط‌زیستی، توجهات فراوانی را بسوی خود جلب کرده است. پرسش این پژوهش اینکه در دانشگاه‌های کشور تا چه حد به مباحث پایداری و دروس تدوین شده در ساختار آموزشی اهمیت داده می‌شود؟ و مشکلات حاضر به چه حوزه‌هایی مربوط‌‌اند ؟ راه ‌حل را می‌توان در محتوای دروس مربوط به طبیعت و انرژی دید که بایستی مورد توجه قرار گیرند. هدف این پژوهش کیفی‌موردی با رویکرد کیفی‌تفسیری، در مقطع کارشناسی معماری، بررسی اهمیت و جایگاه دروس پایداری است و با بکارگیری روش اسنادی، به مقایسه تطبیقی دروس مصوب وزارت علوم کشور با سه دانشگاه موفق خارج کشور، از لحاظ آموزش پایداری پرداخته تا مشکلات وپیشنهادات مربوطه را استحراج نماید. نتیجه این بررسی نشان داد که مباحث پایداری در کشور از جایگاه لازم برخوردار نبوده و بازنگری دروس ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تبیین روشی جهت سنجش و افزایش میزان تاب‌آوری شهری به تغییرات اقلیمی بر پایه اصول اکولوژی سیمای سرزمین در مقیاس محله شهری (مطالعه موردی: محله یوسف‌آباد تهران)
المیرا شیرگیر مصطفی بهزادفر رضا خیرالدین

10.30495/hoviatshahr.2021.17026

تاب‌آوری اقلیمی، به تاب‌آوری شهرها به تغییرات اقلیمی گویند. نقش زیرساخت‌های سبز شهری به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد سازگاری با تغییرات اقلیمی برای بهبود تاب‌آوری اقلیمی در شهرها محرز شده است. این سؤال مطرح است که چگونه و بر اساس کدام ویژگی‌های زیرساخت‌های سبز می‌توان وضعیت چکیده کامل

تاب‌آوری اقلیمی، به تاب‌آوری شهرها به تغییرات اقلیمی گویند. نقش زیرساخت‌های سبز شهری به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد سازگاری با تغییرات اقلیمی برای بهبود تاب‌آوری اقلیمی در شهرها محرز شده است. این سؤال مطرح است که چگونه و بر اساس کدام ویژگی‌های زیرساخت‌های سبز می‌توان وضعیت تاب‌آوری اقلیمی را در یک شهر مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد؟. درنتیجه، از اصول و تئوری‌های اکولوژی سیمای سرزمین و برقراری ارتباط بین این اصول با زیرساخت‌های سبز در شهرها، استفاده شد. ارتباط برقرارشده در محله یوسف‌آباد شهر تهران با استفاده از عکس هوایی، بازدید میدانی و تهیه نقشه‌های پایه و تحلیلی با نرم‌افزار GIS، به‌صورت کیفی مورد آزمایش قرار گرفتند و فاکتورهای مؤثر در سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری اقلیمی در شهرها با استفاده از زیرساخت‌های سبز شهری و بر پایه علم اکولوژی منظر به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - حکمروایی چندسطحی منطقه‌ی کلان‌شهری در راستای رویکرد نومنطقه گرایی (مطالعه موردی: منطقه کلانشهری مشهد)
مظفر صرافی ناصر نجاتی

ریشه‌ی بسیاری از مشکلاتی که کلان‌شهرها با آن‌ها مواجه هستند خارج از مرزهای سیاسی و محدوده‌ی تحت قلمروی آن‌ها می‌باشد. کلان شهر مشهد از این امر مستثنی نبوده و با مشکلاتی روبرو می‌باشد که منشا آن در سطحی بالاتر، یعنی منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد اتفاق می‌افتد. از این رو، هدف از چکیده کامل

ریشه‌ی بسیاری از مشکلاتی که کلان‌شهرها با آن‌ها مواجه هستند خارج از مرزهای سیاسی و محدوده‌ی تحت قلمروی آن‌ها می‌باشد. کلان شهر مشهد از این امر مستثنی نبوده و با مشکلاتی روبرو می‌باشد که منشا آن در سطحی بالاتر، یعنی منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد اتفاق می‌افتد. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی نظام کارآمد مدیریت منطقه ای بر اساس رویکرد نومنطقه‌گرایی جهت رسیدگی به مشکلات منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد می‌باشد. در بخش بررسی ادبیات نومنطقه گرایی و مدیریت منطقه ای از روش تحقیق بازنگری پژوهش، و در بخش بررسی نظام کارآمد مدیریت منطقه ای برای منطقه ی کلانشهری مشهد از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی از نوع مطالعه موردی بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که نظام حکمروایی دوسطحی با مشارکت همه کنشگران منطقه ای مبتنی بر اصل واگذاری امور به پایین ترین سطح قابل اجرا، موجب کارآمدی نظام مدیریت منطقه ای منطقه ی کلان شهری مشهد گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - ارتقاء کیفی آمیختگی اجتماعی با تأکیدی بر نمایانگر ریخت‌شناسی (مطالعه موردی: محلات آبادان)
سمیه ابوعلی مصطفی بهزادفر حمید ماجدی

در واکنش به جدایی گزینی اجتماعی، ترویج آمیختگی اجتماعی روندی نوپا در طراحی و توسعه شهر است. ترجمان اجتماعی این سیاست خلق محلاتی است که افراد متنوعی با سن، پس‌زمینه‌های قومی-نژادی، درآمدی و... را در خود جای دهند. به سبب کمتر موردعلاقه قرار گرفتن این موضوع آگاهی از این سا چکیده کامل

در واکنش به جدایی گزینی اجتماعی، ترویج آمیختگی اجتماعی روندی نوپا در طراحی و توسعه شهر است. ترجمان اجتماعی این سیاست خلق محلاتی است که افراد متنوعی با سن، پس‌زمینه‌های قومی-نژادی، درآمدی و... را در خود جای دهند. به سبب کمتر موردعلاقه قرار گرفتن این موضوع آگاهی از این سازوکار در بوم شهری ایران ناچیز است. هدف از پژوهش سنجش بعد ریخت‌شناسی در ترویج آمیختگی اجتماعی است که با مورد پژوهی محلات آبادان تبیین شده است. معیارهای مربوطه با مطالعات کتابخانه‌ای، بازدیدهای میدانی و با استفاده از روش تحلیلی کمی و کیفی موردبررسی قرارگرفته است. لذا پس از مرور مفاهیم مرتبط، با بررسی نمونه موردی به آزمون فرضیات پرداخته و در قالب نتایج تحقیق، راهبردهای کالبدی قابل‌تعمیم در بعد ریخت‌شناسی به‌عنوان ابزاری در جهت طراحی محلات باهدف تنوع اجتماعی با دو رویکرد اختلاط و ارتباط ارائه‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - سنجش عوامل مؤثر بر کیفیت زیبایی‌شناختی در مسکن شهری (مطالعه موردی: محله جمال آباد)
افسانه معصومی مریم قلمبر دزفولی

10.30495/hoviatshahr.2020.15936

دست‌یابی به محیطی مطلوب و زیبا ، توقعی است که هر شهروند از محیط دارد. هدف این مقاله تدوین عوامل موثر بر کیفیت زیبایی شناسی در مسکن شهری است. پژوهش از نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است و بر اساس هدف بنیادی-کاربردی می باشد. درجمع آوری اطلاعات که از شیوه کیفی و محتوایی با استفا چکیده کامل

دست‌یابی به محیطی مطلوب و زیبا ، توقعی است که هر شهروند از محیط دارد. هدف این مقاله تدوین عوامل موثر بر کیفیت زیبایی شناسی در مسکن شهری است. پژوهش از نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است و بر اساس هدف بنیادی-کاربردی می باشد. درجمع آوری اطلاعات که از شیوه کیفی و محتوایی با استفاده از مطالعات اکتشافی صورت گرفت. نتایج بدست آمده از مطالعات، بیان می کند که در ابعاد سازنده فضا (کالبدی ، عملکردی، اجتماعی، ادراکی و زیست محیطی) در محیط مسکونی در دو قلمرو ساختمان و محله دارای ویژگی هایی است که در دو زمینه زیبایی عینی و ذهنی کیفیت زیبایی شناختی محیط را فراهم آورد، مطرح گردیده است. به عنوان نمونه موردی محله جمال آباد تهران این شاخص ها سنجش گردید که بیانگر آن است که در بعد کالبدی کمترین توجه به ابعاد زیبایی شناختی مسکن شده‌است. درنهایت، پیشنهاد‌هایی در جهت دستیابی به محله زیبا ارائه گردیده است. برایند استفاده از این شاخص در طراحی محله سبب حصول زیبایی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - تاثیر تفاوتهای کالبدی خانه سنتی و خانه شرکتی آبادان بر سبک زندگی ساکنان (مطالعه موردی: خانه های سنتی و شرکتی آبادان در سالهای 1290 تا 1357 شمسی )
فاطمه معتقدی ویدا تقوایی محمدابراهیم مظهری

10.30495/hoviatshahr.2021.16584

فضای زندگی آدمی از خانه گرفته تا محله و شهر، باورها و شیوه زندگی وی را به نمایش می‌گذارد، این پژوهش با هدف مشخص نمودن نسبت میان مشخصه‌های سبک زندگی و شکل محل سکونت به بررسی تأثیرپذیری سبک زندگی مردم آبادان از شکل خانه های شرکتی میپردازد و در پی پاسخ به این سوالات است که چکیده کامل

فضای زندگی آدمی از خانه گرفته تا محله و شهر، باورها و شیوه زندگی وی را به نمایش می‌گذارد، این پژوهش با هدف مشخص نمودن نسبت میان مشخصه‌های سبک زندگی و شکل محل سکونت به بررسی تأثیرپذیری سبک زندگی مردم آبادان از شکل خانه های شرکتی میپردازد و در پی پاسخ به این سوالات است که ساکنین این خانه ها چه تفاوتهای کالبدی را در خانه شرکتی نسبت به خانه سنتی تجربه کردند و این تفاوتها کدام مولفه های سبک زندگی آنان را تحت تاثیر قرار دادند؟ راهبرد این تحقیق کیفی است و درآن از روشهای تفسیری و همبستگی به عنوان استراتژی کمک گرفته شده است. بر اساس نتایج تحقیق، خانه شرکتی بر عادات، روابط اجتماعی و معیشت ساکنان تاثیر گذارده و با تحت تاثیر قرار دادن سرمایه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آنها نحوه مصرف، الگوهای رفتاری، ذائقه، نحوه گذران فراغت و نقش های اجتماعی آنها را تغییر داده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - بررسی امکان مدل سازی میزان تغییرات کالبدی بافت های شهر با استفاده از داده کاوی
ناجی پژمان ضیایی محمد نقی زاده سید مصطفی مختاباد

10.30495/hoviatshahr.2022.20878

پیش‌بینی آهنگ تغییرات کالبدی بافت‌های شهری یکی از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت طراحی و برنامه‌ریزی شهری به‌شمار می‌رود. هدف از انجام این پژوهش تدوین شیوه‌ای برای مدلسازی آهنگ تغییرات کالبدی بافت‌های شهری است به‌گونه‌ای که علاوه بر سهولت استفاده، امکان پیش‌بینی تغییرات را از چکیده کامل

پیش‌بینی آهنگ تغییرات کالبدی بافت‌های شهری یکی از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت طراحی و برنامه‌ریزی شهری به‌شمار می‌رود. هدف از انجام این پژوهش تدوین شیوه‌ای برای مدلسازی آهنگ تغییرات کالبدی بافت‌های شهری است به‌گونه‌ای که علاوه بر سهولت استفاده، امکان پیش‌بینی تغییرات را از طریق پایش دوره‌های پیشین فراهم سازد. از این رو با استفاده از تحلیل رگراسیونی خطی، آهنگ تغییرات فرم بافت برای یک دوره زمانی خاص مدل شده و میزان تغییرات آن مشخص گردید. در راستای آزمودن این شیوه، قسمتی از بافت محله فیض آباد شهر کرمانشاه مورد مطالعه قرار گرفته و بواسطه استخراج اطلاعات مربوط به چهار دوره از روی تصاویر هوایی، وضعیت بافت برای سال هدف مدل گردید. مقایسه اطلاعات مدل شده با وضعیت واقعی بافت نشان داد که مدل ایجاد شده کاربرد پذیر بوده و در مناطق مصون از تغییرات مبتنی بر طرح‌های شهری منطقه مورد مطالعه از دقت بیش از 70 درصد برخوردار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - ارزیابی مقایسه‌ای حس تعلق شهروندان به میدان ایالت ارومیه و میدان حسن‌آباد تهران با بررسی هویت مکانی
سید رحمان اقبالی راضیه زینالی الناز اسماعیلی

حس تعلق شهروندان به میدان ایالت ارومیه و میدان حسن‌آباد تهران با استفاده از بررسی‌های میدانی مبتنی بر مشاهده و نظرسنجی پرسش‌نامه‌ای که براساس معیارهای عوامل اجتماعی، ادراکی - شناختی فردی و محیطی کالبدی و شاخص‌های ارزش و ترجیج، خاطره‌انگیزی، احساس امنیت، آشنایی با مکان، چکیده کامل

حس تعلق شهروندان به میدان ایالت ارومیه و میدان حسن‌آباد تهران با استفاده از بررسی‌های میدانی مبتنی بر مشاهده و نظرسنجی پرسش‌نامه‌ای که براساس معیارهای عوامل اجتماعی، ادراکی - شناختی فردی و محیطی کالبدی و شاخص‌های ارزش و ترجیج، خاطره‌انگیزی، احساس امنیت، آشنایی با مکان، تشخص مکان و رضایتمندی از ویژگی‌های کالبدی آن که به مثابه عناصر اصلی ارتباط‌دهنده حس تعلق و هویت مکانی منظور شده‌اند به صورت مقایسه‌ای و از طریق تحلیل نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج حاصل از پرسش‌نامه نشان داد که ارتباط معناداری میان هویت مکانی و حس تعلق به مکان وجود دارد. در واقع توجه و تمرکز اصلی تحقیق، ارزیابی مقایسه‌ای حس تعلق شهروندان به دو میدان مورد مطالعه از طریق بررسی هویت مکانی بوده و یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که هویت مکانی و حس تعلق به میدان ایالت ارومیه نسبت به میدان حسن‌آباد تهران، بیشتر احساس می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - رابطه بین امنیت تصرف و کیفیت مسکن در سکونتگاه غیررسمی اسلام آباد شهر تهران
هاشم داداش پور بهرام علیزاده

در سالهای اخیر، غیررسمی شدن مسکن شهری و ناامنی مالکیت توجه بسیاری از سازمانهای جهانی را بهخود جلب کرده و منجر به ایجاد مطالعات وجریانهای فکری جدیدی در زمینه ارتقاء امنیت تصرف شده است.دراغلب این مطالعات، بهبود امنیت تصرف زمین برای ارتقاء شرایط زندگی خانوارها ضرورری قلمدا چکیده کامل

در سالهای اخیر، غیررسمی شدن مسکن شهری و ناامنی مالکیت توجه بسیاری از سازمانهای جهانی را بهخود جلب کرده و منجر به ایجاد مطالعات وجریانهای فکری جدیدی در زمینه ارتقاء امنیت تصرف شده است.دراغلب این مطالعات، بهبود امنیت تصرف زمین برای ارتقاء شرایط زندگی خانوارها ضرورری قلمداد شده است.درحال حاضر امنیت تصرف از مفهوم قانونی اولیه خود فاصله گرفته و وارد بحثهای اجتماعی و روانشناسی شدهاست. براساس این رویکرد، سه عامل احتمال تخلیه، ترس از تخلیه و نبود شبکههای حمایتی متغیرهای اصلیتحقیق را تشکیل دادند. ضمن اینکه برای بررسی کیفیت مسکن سه شاخص کالبدی مساحت زیربنا، نوع مصالح وپوشش سقف مورد توجه قرارگرفت. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برایجمعآوری دادهها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد بین امنیت تصرف و کیفیت مسکن رابطه مستقیم و مثبتیوجود دارد و عامل فقدان شبکههای حمایتی از عوامل اصلی درکاهش امنیت تصرف میباشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - بررسی عوامل محیطی موثر در نوسازی بافتهای فرسوده شهری به منظورافزایش امنیت محلی
حدیثه عسگری تفرشی بهمن ادیب زاده مجتبی رفیعیان سید ابراهیم حسینی

بافت های فرسوده به دلیل عدم توجه و از بین رفتن حس تعلق، زمینه لازم برای آسیب های اجتماعی را فراهم آورده اند. یکی از اهداف معماری بناها، حفظ ایمنی و آرامش است که از طریق گسترش امنیت کالبدی حاصل می شود. بر این اساس معماری باید محیط های انسان ساخت را بدانگونه طراحی کند که چکیده کامل

بافت های فرسوده به دلیل عدم توجه و از بین رفتن حس تعلق، زمینه لازم برای آسیب های اجتماعی را فراهم آورده اند. یکی از اهداف معماری بناها، حفظ ایمنی و آرامش است که از طریق گسترش امنیت کالبدی حاصل می شود. بر این اساس معماری باید محیط های انسان ساخت را بدانگونه طراحی کند که از ظرفیت کافی جرم خیزی برخوردار نباشند. رویکرد جلوگیری از جرایم شهری با تکیه بر طراحی محیطی (CPTED)1 زمینه لازم جهت کاهش جرایم را فراهم آورده است. محدوده نعمت آباد دارای مشکلات حاد در زمینه وقوع جرائم و گستردگی آن می باشد که وجود زمین های خالی و رها شده باعث تشدید این معضل شده است. در این پژوهش با استفاده از نتایج حاصل از پرسشنامه که توسط ساکنین تکمیل گردیده، سعی بر این است تا ضمن شناسایی مکان های دارای معضل عوامل محیطی موثر بر ایجاد این مکان ها شناسایی و راهکارهای طراحی محیط ارائه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - تعیین محدوده آسایش حرارتی در شرایط آب و هوای خشک (مطالعه موردی: شهر یزد)
محمد حسن صادقی روش سید مهدی طباطبائی

در فرایند توسعه همگام با محیط زیست، ارزیابی آسایش حرارتی به صورت بومی ضروری می باشد، زیرا با تعیین این حدود از اتلاف مقدار متنابعی از انرژی جلوگیری می شود. بیش از 60 درصد وسعت ایران در اقلیم خشک و فراخشک واقع شده است، بنابراین شناسائی محدوده های آسایش در این اقلیم اهمیت چکیده کامل

در فرایند توسعه همگام با محیط زیست، ارزیابی آسایش حرارتی به صورت بومی ضروری می باشد، زیرا با تعیین این حدود از اتلاف مقدار متنابعی از انرژی جلوگیری می شود. بیش از 60 درصد وسعت ایران در اقلیم خشک و فراخشک واقع شده است، بنابراین شناسائی محدوده های آسایش در این اقلیم اهمیت مضاعفی می یابد. به منظور محاسبه محدوده آسایش حرارتی در شرایط خشک، شهر یزد مورد توجه قرار گرفت و با استفاده از مدل اولگی و اصلاح مرزهای آسایش حرارتی مدل مذکور بر مبنای عرض جغرافیایی، داده های اقلیمی و مشاهدات میدانی،محدوده آسایش حرارتی برای دوره های گرم و سرد سال محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصله، محدوده آسایش حرارتی برای منطقه مطالعاتی در شرایط تابستانی° 27 ° 8/21 و برای شرایط زمستانی ° 23 ° 4/20 درجه سانتیگراد ارزیابی شد. رعایت محدوده حرارتی پیشنهادی ضمن تأ مین شرایط مناسب داخلی، از مصرف ناپایدار انرژی جلوگیری می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - رابطه طبیعت و حیاط مرکزی (با نگاه به معماری مسکن ایرانی- کاشان)
محمد نقی زاده لیلا زارع شراره حریری

مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش بسزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و بخصوص مسکن داشته است. در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری (بخصوص چکیده کامل

مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش بسزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و بخصوص مسکن داشته است. در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری (بخصوص مسکن) در بستر طبیعت شکل می گرفته است. ولی در حال حاضر، رویکردهای جدید طراحی مسکن در ایران توجه چندانی به هم جواری طبیعت ندارند. در حال حاضر بازگشت به سابقه تاریخی همجواری طبیعت در حیاطهای مرکزی در کنار مسکن شاید راهگشای مناسبی در اجرای طرحهای کنونی باشد. این مقاله به فضای سبز تاثیرگذار در حیاط های کنونی( با کمک پرسشنامه ) می پردازد و به صورت شاخص به بررسی، تجزیه و تحلیل عوامل طبیعی (نور، آب، هوا وگیاه) در حیاطهای مرکزی خانه های مسکونی در کاشان می پردازد تا بر اساس نتایج حاصل، راهکار مناسبی برای طراحی حیاطهای کنونی بدست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - بهینه کردن کارکرد انرژی دیوارهای بدون بازشو در جبهه‌های آفتابگیر
زهرا سخندان سرخابی محمد علی خانمحمدی

در این مقاله راهکاری نوین برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشو در جبهه های آفتابگیر و مجاور آن ارائه می شود. در زمستان چنانچه یکی از جبهه های آفتابگیر به دلایلی مانند باد نامطلوب قابلیت ایجاد سطوح شیشه خور را نداشته باشد، گرمایش طبیعی بنا مختل خواهد شد، بنابرای چکیده کامل

در این مقاله راهکاری نوین برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشو در جبهه های آفتابگیر و مجاور آن ارائه می شود. در زمستان چنانچه یکی از جبهه های آفتابگیر به دلایلی مانند باد نامطلوب قابلیت ایجاد سطوح شیشه خور را نداشته باشد، گرمایش طبیعی بنا مختل خواهد شد، بنابراین نیاز است تا راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت گرمایشی دیوارهای بدون بازشوی سه جبهه ارائه شود. در روش پیشنهادی به بررسی سامانه های جذب مستقیم، غیرمستقیم و دیوار ترومب پرداخته می‌شود و با استفاده از قابلیت های دیوار ترومب آبی و جرم حرارتی دیوار سنگی، سامانه ای با قابلیت توسعه، با لوله های آب گرم طراحی می شود. در نتایج آزمایش‌های عملی، گرمایش مازاد دیوار ترومب در دیوارسنگی برای شب ذخیره شده و بازده گرمایشی مناسب تری به دست می‌آید، عیوب گرمایشی دیوار ترومب آبی رفع شده و هدر رفت حرارتی به حداقل رسیده، به نحوی که دیوار سنگی را از فضای حائل باد به منبع گرمایشی مؤثری تبدیل کرده‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - تبیین رابطه میان میزان تعاملات اجتماعی و بالا رفتن کیفیت زیست در مجتمع‌های مسکونی (نمونه موردی: مجتمع مسکونی بهجت‌آباد، کوی نوبنیاد و برج بین‌المللی تهران)
غزال صفدریان ایرج اعتصام فرح حبیب

10.30495/hoviatshahr.2021.18027

امروزه کم‌توجهی به تعاملات اجتماعی در فرآیند طراحی به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مجتمع‌های مسکونی تبدیل‌ شده است. در کشور ایران ساخت مجتمع‌های مسکونی به‌عنوان معلولی از افزایش جمعیت، گران شدن زمین و در پی آن منفعت اقتصادی موجب تغییر شاکله فضاهای سکونتی و حذف فضاهای چکیده کامل

امروزه کم‌توجهی به تعاملات اجتماعی در فرآیند طراحی به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مجتمع‌های مسکونی تبدیل‌ شده است. در کشور ایران ساخت مجتمع‌های مسکونی به‌عنوان معلولی از افزایش جمعیت، گران شدن زمین و در پی آن منفعت اقتصادی موجب تغییر شاکله فضاهای سکونتی و حذف فضاهای تعاملی از معماری مسکونی ایران گشت که از تبعات آن می‌توان به عدم پاسخگویی به نیازهای اجتماعی افراد و کاهش حس تعلق به مکان اشاره کرد. در این مقاله با استفاده از روش میدانی و با بهره‌گیری از ابزار پرسشنامه میزان تعاملات اجتماعی در چندین مجتمع مسکونی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و مطالعات گویای آن است که کم‌توجهی به روابط انسانی در زیست جمعی، فراهم نبودن بستری مناسب جهت تعاملات اجتماعی و در نظر نگرفتن فضاهای تعاملی میان ساکنین موجب نارضایتی و درنتیجه پایین آمدن کیفیت زندگی در مجتمع‌های زیستی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - نمای حاصلضرب تانسوری سه تایی p_گروه ها
حلیمه هادی زاده سید هادی جعفری

حاصل‌‌‌‌‌‌‌‌ضرب تانسوری ناآبلی گروه‌ها که در ـk نظریه جبری و توپولوژی جبری ریشه دارد نخستین بار در سال ۱۹۸۷ توسط براون و لودی معرفی شد. از آن پس به عنوان یک موضوع مستقل در نظریه گروه‌ها، مطالعات فراوانی بر روی آن صورت گرفت. به ویژه پاره‌ای تلاش‌ها در خصوص به‌‌دست آوردن چکیده کامل

حاصل‌‌‌‌‌‌‌‌ضرب تانسوری ناآبلی گروه‌ها که در ـk نظریه جبری و توپولوژی جبری ریشه دارد نخستین بار در سال ۱۹۸۷ توسط براون و لودی معرفی شد. از آن پس به عنوان یک موضوع مستقل در نظریه گروه‌ها، مطالعات فراوانی بر روی آن صورت گرفت. به ویژه پاره‌ای تلاش‌ها در خصوص به‌‌دست آوردن رابطه‌ای معنادار بین نمای یک گروه و نمای مربع تانسوری ناآبلی آن، به انجام رسیده است.اما در حالتی‌که تعداد دفعات تانسور یک گروه با خودش افزایش می‌‌یابد، به دلیل پیچیدگی و ازدیاد محاسبات، مطالعه چندانی صورت نگرفته است. در این مقاله ما برآنیم که در حالت تانسور سه‌تایی یک گروه، نتیجه بهتری نسبت به گذشته در مورد نمای آن ارائه کنیم.فرض کنید G یک گروه پوچ‌توان از رده پوچ‌ توانی k≥۳ و دارای نمای p^e باشد که p یک عدد اول و مخالف ۳ است. ما در این مقاله نشان می‌دهیم نمای حاصل‌ضرب تانسوری سه‌تایی G، یعنی‌ G&otimes;G)&otimes;G)، عدد p^([k/۲]-۱)e را می‌شمارد که در آن [k/۲] کوچک‌ترین عدد صحیح بزرگ‌تر یا مساوی k/۲ می‌باشد. بدین ترتیب نمای ارائه شده توسط الیس، بهبود می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - توسعه روش DEA-TOPSIS برای تصمیم‌گیری گروهی (مطالعه موردی: رتبه‌بندی مسیرهای اصلی استراتژی اقیانوس آبی سازمان ایرافا)
فاطمه خوش کام مهدی عباسی

هدف این از پژوهش، ارائه روشی مبتنی بر روش DEA-TOPSIS برای رتبه‌بندی DMUها در وضعیت تصمیم گیری گروهی می‌باشد. در روش پیشنهادی، پس از تشکیل تیم خبره و تعیین وزن آنها، DMUها، ورودی‌ها و خروجی‌ها تعیین و رتبه‌بندی DMUها طی سه مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول با استفاده از ف چکیده کامل

هدف این از پژوهش، ارائه روشی مبتنی بر روش DEA-TOPSIS برای رتبه‌بندی DMUها در وضعیت تصمیم گیری گروهی می‌باشد. در روش پیشنهادی، پس از تشکیل تیم خبره و تعیین وزن آنها، DMUها، ورودی‌ها و خروجی‌ها تعیین و رتبه‌بندی DMUها طی سه مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول با استفاده از فاصله اقلیدسی، ماتریس هر خبره بی‌مقیاس شده و با حل مدل DEA متناظر با هر خبره، DMUها به دو گروه DMUهایی که طبق نظرات حداقل یک خبره ناکاراست و DMUهایی که طبق نظرات تمامی خبره‌ها کاراست تقسیم می‌شوند. در مرحله دوم رتبه DMUهای گروه اول با محاسبه میانگین حسابی موزون تعیین می‌شود. در مرحله سوم رتبه DMUهای گروه دوم با روش تاپسیس به ازای هر خبره مشخص شده و سپس رتبه‌های نهایی با استفاده از روش امتیازدهی وزن دار بٌردا محاسبه می‌شوند. در ادامه، روش پیشنهادی برای رتبه‌بندی شش مسیر استراتژی اقیانوس آبی گروه صنعت و مدیریت ایرافا پیاده‌سازی شد. در ابتدا تیم خبرگان شامل 7 نفر از کارشناسان ارشد سازمان ایرافا تشکیل شد و وزن آنها مشخص شد. همچنین مشخص شد که شش مسیر تجدید ساختار مرزهای استراتژی اقیانوس آبی بر نوآوری در ارزش ایرافا (DMUها) مؤثر بوده و مدل DEA دارای چهار خروجی مطلوبیت، قیمت، هزینه و پذیرفتن می‌باشد. نتایج حل مدل‌های DEA خبرگان نشان داد که چهار مسیر در گروه اول و دو مسیر در گروه دوم قرار دارند. با اجرای روش امتیازدهی وزن‌دار بٌردا برای تعیین رتبه مسیرهای گروه دوم مشخص شد که ایجاد جذابیت‌های کارکردی یا احساسی برای مشتریان سازمان در اولویت اول قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - بررسی حاصل ضرب تانسوری یک گروه و گروه خودریختی‌های مرکزی آن
منیره سیفی سید هادی جعفری

10.30495/jnrm.2021.15934

حاصل‌ضرب تانسوری نا‌آبلی گروه‌ ها در K- نظریه جبری و توپولوژی ریشه دارد و نخستین بار توسط براون و لودی در سال 1987 معرفی گردید. یکی از اولین موضوعات مورد مطالعه در مورد مربع تانسوری ناآبلی G&otimes;G این بوده است که آیا خواص گروه G به این گروه انتقال می‌یابد یا خیر؟ برا چکیده کامل

حاصل‌ضرب تانسوری نا‌آبلی گروه‌ ها در K- نظریه جبری و توپولوژی ریشه دارد و نخستین بار توسط براون و لودی در سال 1987 معرفی گردید. یکی از اولین موضوعات مورد مطالعه در مورد مربع تانسوری ناآبلی G&otimes;G این بوده است که آیا خواص گروه G به این گروه انتقال می‌یابد یا خیر؟ برای مثال بیکن در سال 1994یک کران بالا برای تعداد مولدهای کمین G&otimes;G برحسب تعداد مولدهای کمین G مشخص کرده است. فرض کنیم G یک گروه و 〖Aut〗_z (G) گروه خودریختی‌های مرکزی آن باشد، که یک زیرگروه نرمال از Aut(G) است. هدف ما بدست آوردن تخمینی برای تعداد مولدهای کمین G&otimes;〖Aut〗_z (G) می‌باشد. برای این منظور، ابتدا مولدهای کمین آن را شناسایی می‌کنیم. سپس، در حالتی که هر دویG و〖Aut〗_z (G) گروه‌ های پوچتوان از رده دو باشند، یک کران بالا برای d(G&otimes;〖Aut〗_z (G)) بر حسب d(G) و d(〖Aut〗_z (G)) ارایه خواهیم داد، که در آن d(X) تعداد مولدهای کمین گروه X است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - رژیم حقوقی حفاظت محیط زیست آبراه های بین المللی با تأکید بر تنگه هرمز
سید عباس پور هاشمی اکرم نعمتی فلورا حیدری

از آن جا که آبراه های بین المللی از منظر ژئوپلیتیک و حقوق بین الملل دارای اهمیت زیادی در روابط بین الملل است، بنابراین، حفاظت محیط زیست آن ازجایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. استفاده و بهره برداری از منابع واقع در آبراه های بین المللی و حفاظت محیط زیست آن، از مسایل مهم چکیده کامل

از آن جا که آبراه های بین المللی از منظر ژئوپلیتیک و حقوق بین الملل دارای اهمیت زیادی در روابط بین الملل است، بنابراین، حفاظت محیط زیست آن ازجایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. استفاده و بهره برداری از منابع واقع در آبراه های بین المللی و حفاظت محیط زیست آن، از مسایل مهم حقوق بین الملل معاصر می باشد. آبراه های بین المللی شامل دریاچه ها، رودخانه ها و تنگه های بین المللی است که میان دو یا چند کشور واقع شده اند. تنگه های بین المللی یکی از مهم ترین مصادیق آبراه های بین المللی است که به طور اساسی برای کشتیرانی تجاری یا نظامی کشور ها علاوه بر کشور های ساحلی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. بنابر این، وضعیت حقوقی تنگه هرمز که از تنگه های بین المللی محسوب می شود، متأثر از حقوق آبراه های بین المللی است. از اینرو در مقاله حاضر سعی شده است که حفاظت محیط زیست آبراه های بین المللی با تأکید بر تنگه هرمز، مورد بررسی مطالعاتی و کتابخانه ای قرار گیرد و با توجه به اهمیت استراتژیک تنگه هرمز در ایران و نقش ژئوپلتیک آن، در بخش اول به رژیم حقوقی آن، من جمله امکان مسدود نمودن تنگه هرمز توسط ایران و در بخش دوم حفاظت محیط زیست تنگه هرمز از منظر حقوق الزام آور و غیر الزام آور بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - استفاده بهینه از آب در دشت شازند و تاثیر آن بر سودآوری بخش کشاورزی
مجید کارخانه احمد سرلک کامبیز هژبر کیانی

10.30495/jae.2023.73595.1484

هدف این مقاله بررسی تخصیص بهینه آب در دشت شازند و تاثیر آن بر سودآوری بخش کشاورزی است. در سال های اخیر عدم تخصیص بهینه آب در این منطقه، مشکلات عدیده ای را برای ساکنان بخصوص کشاورزان منطقه به ارمغان آورده است. از این رو بر آن شدیم که این مهم را مورد بررسی قرار دهیم. بر چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی تخصیص بهینه آب در دشت شازند و تاثیر آن بر سودآوری بخش کشاورزی است. در سال های اخیر عدم تخصیص بهینه آب در این منطقه، مشکلات عدیده ای را برای ساکنان بخصوص کشاورزان منطقه به ارمغان آورده است. از این رو بر آن شدیم که این مهم را مورد بررسی قرار دهیم. برای تغییرات سطح زیر کشت محصولات آبی، سود ناخالص در دو حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) طی سال‌های 1401-1394 با استفاده از نرم‌افزار گمز[i] و به روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت محاسبه و مقایسه گردیده است. نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت باز تخصیص منابع آب، بر سود ناخالص کشاورزان منطقه در دشت شازند است. همچنین، باز تخصیص سطح زیرکشت محصولات به سمت کشت محصولاتی نظیر گندم، جو، لوبیا چیتی، نخود، لوبیای سفید و عدس سودآوری بیشتری برای کشاورزان به همراه خواهد داشت. براساس نتایج، پیشنهاد می شود دولت بسترهای لازم جهت تشکیل بازار آب در این منطقه با همراهی مشارکت بخش خصوصی را فراهم کرده تا زمینه تخصیص مناسب منابع آب و سطح زیر کشت در این منطقه فراهم شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - بررسی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر آلودگی‌های زیست محیطی در کشورهای منتخب
فاطمه زندی سیما کلامی

طی دهه های اخیر در نتیجة فرایند جهانی شدن، شاهد افزایش بی سابقة سرمایه گذاری مستقیم خارجی بوده ایم. مع هذا، سرمایه گذاری مستقیم خارجی در صنایع آلودگی زا، هرچند که در تحریک روند رشد و توسعة اقتصادی کشورها مؤثر می باشد، یکی از منابع مهم تخریب محیط زیست در کشور میزبان محسو چکیده کامل

طی دهه های اخیر در نتیجة فرایند جهانی شدن، شاهد افزایش بی سابقة سرمایه گذاری مستقیم خارجی بوده ایم. مع هذا، سرمایه گذاری مستقیم خارجی در صنایع آلودگی زا، هرچند که در تحریک روند رشد و توسعة اقتصادی کشورها مؤثر می باشد، یکی از منابع مهم تخریب محیط زیست در کشور میزبان محسوب می شود. از جمله مصادیق مخرب محیط زیست آلودگی آب است که در اکثر مناطق جهان کم و بیش محسوس می باشد. در این راستا، بررسی ارتباط بین FDI و کیفیت محیط زیست (آلودگی شیمیایی آب) هدف اصلی این مطالعه بوده است. بدین منظور ابتدا کشورها از لحاظ توسعه یافتگی به دو گروه شامل کشورهای عضو OECD و کشورهای غیر عضو OECD (شامل ایران) تفکیک شده و سپس براساس داده های تلفیقی (پانل) برای دورة زمانی 2007-1996 ارتباط میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و آلودگی آب بررسی شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی عامل بروز اختلالات زیست محیطی در کشورهای غیر عضو OECD می باشد. به عبارت دیگر در این کشورها بین جریان ورودی FDI با شاخص آلودگی شیمیایی آب، ارتباط مثبت تأیید می شود. در حالی که در کشورهای عضو OECD، این ارتباط منفی تأیید شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - برآورد و عوامل تعیین کننده تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی: یک مطالعه موردی برای استان مازندران
سعید راسخی سیده راهبه حسینی طالعی

بکارگیری روش های برآورد ارزش کیفیت آب آشامیدنی، جهت انجام برنامه ریزی های اقتصادی و حرکت به سمت توسعه یافتگی ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر، تمایل به پرداخت خانوارهای چهار شهر منتخب استان مازندران برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی برآورد کرده است. برای این منظور تعداد 1300 چکیده کامل

بکارگیری روش های برآورد ارزش کیفیت آب آشامیدنی، جهت انجام برنامه ریزی های اقتصادی و حرکت به سمت توسعه یافتگی ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر، تمایل به پرداخت خانوارهای چهار شهر منتخب استان مازندران برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی برآورد کرده است. برای این منظور تعداد 1300 پرسشنامه در میان خانوارهای شهری استان توزیع شده و ضمن سئوال از خانوارها برای بیان ترجیحات آنان درباره کیفیت آب آشامیدنی، تمایل به پرداخت آنان برای بازه مشخص (انتهای بسته) و یا از یک طرف باز (اتنهای باز) برآورد شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد تمایل به پرداخت برای بهبود آب آشامیدنی از دو روش انتهای باز و بسته دو گانه به ترتیب حدود 3771 و 3312 تومان ماهانه برای هر خانوار می باشد. همچنین تمایل به پرداخت این خانوارها به ازای هر مترمکعب آب آشامیدنی مصرفی حدود 155-137 تومان برآورد شده است. همچنین مطالعه حاضر با بکارگیری مدل های اقتصاد سنجی، عوامل موثر بر تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی را برآورد کرده است. بر اساس نتایج بدست آمده، متغیرهای تعداد اعضای خانوار، درآمد، تعداد افراد تحصیلکرده در خانه و وضعیت تاهل بر تمایل به پرداخت (انتهای باز) موثرند. همچنین، عوامل موثر بر این تمایل به پرداخت (انتهای بسته) شامل سطح تحصیلات، نظر خانوارها در ارتباط با کیفیت آب آشامیدنی و نگرانی خانوارها از کیفیت آب آشامیدنی می باشد. برای بررسی بیشتر، مطالعه مستقلی برای مرکز استان(شهرستان ساری) انجام شده است که نشان می دهد متغیرهای درآمد، میزان تحصیلات، نظر خانوار درباره کیفیت آب آشامیدنی و وضعیت تاهل اثر معنادار بر تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی خانوارهای ساروی دارد. در مجموع، اگرچه تفاوت چندانی در میانگین تمایل به پرداخت از دو روش مذکور مشاهده نمی شود. ولی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت از این دو روش متفاوت می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - رشد اقتصادی، توسعه انسانی و آلودگی آب ناشی از فعالیت های اقتصادی در کشور های منتخب جهان
منیره دیزجی سلماز غلامی نژاد دیزگاه

پژوهش حاضر با تکیه بر نظریه های اقتصادی و با استفاده از روش داده های تلفیقی، شواهد تجربی آلودگی محیط زیست و رشد اقتصادی کشورهای منتخب را بررسی می کند. برای این منظور، فرضیه زیست محیطی کوزنتس، با استفاده از داده های 22 کشور در دوره زمانی 2005-1997 و با لحاظ آلودگی آب (نی چکیده کامل

پژوهش حاضر با تکیه بر نظریه های اقتصادی و با استفاده از روش داده های تلفیقی، شواهد تجربی آلودگی محیط زیست و رشد اقتصادی کشورهای منتخب را بررسی می کند. برای این منظور، فرضیه زیست محیطی کوزنتس، با استفاده از داده های 22 کشور در دوره زمانی 2005-1997 و با لحاظ آلودگی آب (نیاز بیو شیمیایی اکسیژن آب) به عنوان شاخص آلودگی و تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان شاخص رشد اقتصادی ، مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین شاخص توسعه انسانی تعدیل شده که شامل متغیرهای اجتماعی بسیاری از قبیل سلامت، حقوق سیاسی، آزادی های مدنی، نسبت ثبت نام و نسبت سواد بزرگسالان می باشد و نیز سهم ارزش افزوده بخش صنعت از تولید نا خالص داخلی، تراکم جمعیت و درجه باز بودن اقتصاد متغیرهای دیگری هستند که در قالب این فرضیه مورد بررسی قرار می گیرند. نتایج بررسی ، نشان دهنده یک رابطه U معکوس میان آلودگی و رشد اقتصادی می باشد که تایید کننده فرضیه زیست محیطی کوزنتس می باشد. با توجه به نقطه بازگشت منحنی زیست محیطی کوزنتس می توان نتیجه گرفت که کشورهای توسعه یافته در شاخه نزولی منحنی و کشورهای کمتر توسعه یافته در شاخه صعودی منحنی کوزنتس قرار دارند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده، آلودگی محیط زیست یک رابطه منفی با شاخص توسعه انسانی و درجه باز بودن اقتصاد دارد و از طرفی دارای رابطه مثبت با ارزش افزوده بخش صنعت می باشد. طبقه بندی JEL: HO , O10, D19 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - بررسی عوامل تسهیل‌کننده نظام پیشنهادات در شبکه بهداشت و درمان فیروزآباد
حلیمه اکبری سمیه حسام

مقدمه: مشارکت فعال کارکنان درانجام امور یکی از عوامل موفقیت سازمان‌ها است و به نظر می‌رسد نظام پیشنهادات به عنوان یکی از روش‌های سبک مدیریت مشارکتی مهم‌ترین راهکار جلب مشارکت کارکنان می‌باشد که علاوه بر جلب همکاری در افزایش انگیزه آنان نیز موثر است. هدف این پژوهش تعیین چکیده کامل

مقدمه: مشارکت فعال کارکنان درانجام امور یکی از عوامل موفقیت سازمان‌ها است و به نظر می‌رسد نظام پیشنهادات به عنوان یکی از روش‌های سبک مدیریت مشارکتی مهم‌ترین راهکار جلب مشارکت کارکنان می‌باشد که علاوه بر جلب همکاری در افزایش انگیزه آنان نیز موثر است. هدف این پژوهش تعیین عوامل تسهیل‌کننده استقرار نظام پیشنهادات در شبکه بهداشت و درمان فیروزآباد است. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی همبستگی و از لحاظ زمانی یک پژوهش مقطعی می‌باشد .جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران عالی، میانی و سرپرستان شبکه بهداشت و درمان فیروزآباد تشکیل می‌دهد و نمونه آماری برابر با جامعه آماری به تعداد 50 نفر است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته شامل 13 سوال است که اعتبار آن به روش اعتبار محتوا و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (80/.) تایید گردید. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش‌های آماری توصیفی، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون در نرم‌افزار آماری SPSS استفاده گردیده است. یافته‌ها: در این پژوهش مشخص شد که آموزش کارکنان سازمان، اطلاع‌رسانی و ارائه بازخورد در موفقیت نظام پیشنهادها موثر بوده و استقرار آن را با سهولت بیشتری میسر خواهد کرد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش استقرار نظام پیشنهادات راهکار موثر جهت مشارکت فعال کارکنان در امور سازمان است که با اطلاع‌رسانی مناسب، آموزش کارکنان و بازخورد دادن به نظرات و ایده‌های آنها می‌توان به این هدف دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - بررسی نقش مؤلفه‌های قدرت مدیران در ویژگی‌های کارآفرینی کارکنان (مطالعه موردی کارکنان بیمارستان‌های شهرستان میاندوآب)
فرهاد محبوب خواه یوسف بیگ زاده

چکیده مقدمه: تحول‌های اخیر در سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی، فرصت‌ها و تهدیدهایی بوجود آورده‌اند که مواجهه با آنها نیازمند راه‌حل‌های خلاقانه است. کارآفرینی قابلیتی است که نظام‌های امروزی را در این برهه حساس نجات داده و بقای آنها را تضمین می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین ن چکیده کامل

چکیده مقدمه: تحول‌های اخیر در سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی، فرصت‌ها و تهدیدهایی بوجود آورده‌اند که مواجهه با آنها نیازمند راه‌حل‌های خلاقانه است. کارآفرینی قابلیتی است که نظام‌های امروزی را در این برهه حساس نجات داده و بقای آنها را تضمین می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش مؤلفه‌های قدرت مدیران بر کارآفرینی کارکنان در بیمارستان‌های شهرستان میاندوآب انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر براساس هدف یک تحقیق کاربردی و براساس گردآوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری است. ابزارهای گردآوری داده‌‌ها شامل پرسش‌نامه‌های منابع قدرت هینکین و شرایخیم (1989) و پرسش‌نامه ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی مرکز کارآفرینی دارهام بود. پایائی و روائی ابزار گردآوری داده‌ها براساس آزمون‌های مربوط مورد تأیید قرار گرفت. نمونه مورد نظر از جدول مورگان به تعداد 260 نفر (53 نفرمدیران و 207نفرکارکنان) انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد قدرت مرجعیت(β=0.421,t=4.104)، تخصص(β=0.266,t=3.637) و پاداش(β=0.245,t=3.063) در کارآفرینی کارکنان نقش داشتند ولی قدرت های قانون و اجبار در کارآفرینی کارکنان نقشی نداشتند. همچنین مؤلفه های قدرت مدیران روی هم رفته 371/0 از تغییرات کارآفرینی کارکنان را پیش بینی می کردند. نتیجه گیری: مدیران می توانند با استفاده درست از مؤلفه های قدرت(مرجعیت، تخصص و پاداش) موجب بروز و تقویت ویژگی های کارآفرینی در کارکنان شوند و به تبع آن موفقیت سازمان را تضمین نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - بررسی امنیت شغلی و ادراک حمایت سازمانی در پیش‌بینی بهره‌وری کارکنان قراردادی دانشگاه علوم پزشکی خرم آباد
بهارک شیرزاد کبریا لیلا نصرتی

مقدمه: اهمیت بهره‌وری کارکنان در سازمان‌ها بخش انکار ناپذیر در حوزه مدیریت سازمان می‌باشد. بهره‌وری بالا، موجب بالا رفتن سطح زندگی و رفاه اجتماعی از راه درآمد واقعی، رقابت ملی و کیفیت زندگی می‌شود. از اینرو بررسی عواملی که می‌توانند این بهره‌وری را در سازمان پیش‌بینی کن چکیده کامل

مقدمه: اهمیت بهره‌وری کارکنان در سازمان‌ها بخش انکار ناپذیر در حوزه مدیریت سازمان می‌باشد. بهره‌وری بالا، موجب بالا رفتن سطح زندگی و رفاه اجتماعی از راه درآمد واقعی، رقابت ملی و کیفیت زندگی می‌شود. از اینرو بررسی عواملی که می‌توانند این بهره‌وری را در سازمان پیش‌بینی کنند ضروری به نظر می‌رسد. روش پژوهش: این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی پیمایشی و از شاخه همبستگی می‌باشد. جامعه آماری آن جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان قراردادی دانشگاه علوم پزشکی خرم آباد می‌باشد. با استفاده از جدول مورگان 196 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شده و این تعداد به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از جامعه آماری انتخاب شده اند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. یافته‌ها: ضریب همبستگی امنیت شغلی و بهره‌وری کارکنان قراردادی برابر 0/25 =r می‌باشد که در سطح 0/001 معنادار می‌باشد. هم‌چنین ضریب همبستگی ادراک حمایت سازمانی و بهره‌وری کارکنان قراردادی برابر 38/0 =r می‌باشد که در سطح 001/0 معنادار می‌باشد. امنیت شغلی و ادراک حمایت سازمانی قدرت پیش‌بینی بهره‌وری کارکنان قراردادی را دارند (19/95=F و 0/001>P) و متغیر پیش بین امنیت شغلی با بتای (0/16=b) و ادراک حمایت سازمانی با بتای (0/33=b) قدرت دارند که بهره‌وری کارکنان قراردادی را پیش‌بینی کنند. نتیجه‌گیری: امنیت شغلی از جمله عوامل بهداشتی است و تامین آن از سوی سازمان باعث ادامه خدمت می‌شود، لذا ارضای آن در روابط شغلی موجب خشنودی شغلی و در نتیجه عملکرد اثربخش همراه با کارایی و بهره‌وری مناسب می‌شود. حمایت سازمانی ادراک شده زمینه مطلوب شغلی را فراهم می‌آورد و با درک حمایت سازمان روابط متقابل و محکمی ‌بین سازمان و افراد ایجاد می‌شود. هم‌چنین مشخص شد هر سازمانی برای افزایش بهره‌وری نیازمند احساس امنیت در شغل و درک حمایت سازمانی می‌باشد تا بتواند از بهره‌وری بالایی برخوردار باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - تأثیر هویت برند مصرف‌کنندگان جوان بر وفاداری برند با میانجی‌گری رضایت مشتری در صنعت تلفن همراه
مریم قمری پور زهرا امیرحسینی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تأثیر هویت برند مصرف کنندگان بر وفاداری برند با میانجی گری رضایت مشتری در صنعت برند تلفن همراه انجام شد. روش: روش پژوهش، توصیفی-پیمایشی با رویکرد معادلات ساختاری می‌باشد. جامعه آماری جوانان 15 تا 35 سال شهر خرم‌آباد هستند که از برندهای اپل، سامسون چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر با هدف تأثیر هویت برند مصرف کنندگان بر وفاداری برند با میانجی گری رضایت مشتری در صنعت برند تلفن همراه انجام شد. روش: روش پژوهش، توصیفی-پیمایشی با رویکرد معادلات ساختاری می‌باشد. جامعه آماری جوانان 15 تا 35 سال شهر خرم‌آباد هستند که از برندهای اپل، سامسونگ و هوآوی استفاده کرده‌اند. از آنجایی که حجم دقیق جامعه آماری در دسترس نمی‌باشد، بر اساس فرمول کوکران برای جامعه‌ی نامحدود، نمونه برابر 384 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب گردید. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه هویت برند مصرف‌کننده کاپفرر (2004)، پرسشنامه وفاداری برند بامگارث (2010) و پرسشنامه رضایت مشتری آلگشیر و همکاران (2005) می‌باشد که روایی آن‌ها با روایی سازه؛ و پایایی آن‌ها با آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS23 وSMART PLS2 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد که تأثیر هویت برند مصرف‌کننده بر رضایت مشتری مثبت و تأثیر رضایت مشتری بر وفاداری برند جوانان نیز مثبت می‌باشد. از سوی دیگر تحلیل نقش میانجی رضایت مشتری نشان داد هویت برند مصرف‌کننده علاوه بر تأثیر مستقیم خود بر وفاداری برند؛ به واسطه رضایت مشتری، دارای نقش غیرمستقیم در تبیین وفاداری برند می‌باشد. کیفیت مدل نهایی پژوهش با توجه به شاخص GOF که 0/363 شده است، نشان داد که مدل از برازش قوی برخوردار است. ضریب تعیینR2، برای رضایت مشتری، 0/28 شد که نزدیک به قوی و برای وفاداری برند 0/80 شد که خیلی قوی می‌باشد. مقدار آزمون سوبل 7/55 به دست آمد که نشان می‌دهد تأثیر متغیر میانجی رضایت مشتری در مدل پژوهش، معنادار است. نتایج پژوهش نشان داد که هویت برند مصرف‌کنندگان و رضایت مشتری می‌توانند بر رضایت مشتری تأثیرگذار باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - بررسی عوامل مؤثر در اتخاذ روش‌های حسابداری‌مدیریت‌زیست ‌محیطی(EMA)
سیدامین عالمشاه

حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی(EMA[i])، به عنوان شاخه‌ی درون سازمانیِ حسابداری‌محیط‌زیست، یک سامانه‌ی اطلاعاتی قوی است که مدیریت را برای کنترل بهینه‌ی مصرف مواد خام، آب، جریانات انرژی و سوخت، ایجاد و دفع ضایعات و پسماند، و پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست یاری می‌رساند. EMA، به چکیده کامل

حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی(EMA[i])، به عنوان شاخه‌ی درون سازمانیِ حسابداری‌محیط‌زیست، یک سامانه‌ی اطلاعاتی قوی است که مدیریت را برای کنترل بهینه‌ی مصرف مواد خام، آب، جریانات انرژی و سوخت، ایجاد و دفع ضایعات و پسماند، و پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست یاری می‌رساند. EMA، به عنوان ابزار نوین مدیریت، از طریق ارتقای پاسخگوئی زیست‌محیطی، عملکرد زیست‌محیطی و مالی سازمان را بهبود می‌بخشد. این تحقیق با محوریت EMA با هدف شناسایی عوامل مؤثر در اتخاذ روش‌های حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی اجرا شده است. به منظور تحقق هدف تحقیق، اقدام به ساخت 6فرضیه شده است. جهت آزمون فرضیه‌ها، پرسشنامه تهیه و ارسال گردیده و پاسخ‌ها توسط آزمون T تک‌نمونه‌ای مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که 1)اولویت پایین حسابداریِ هزینه‌های زیست‌محیطی، 2)مقاومت در برابر تغییر روش‌های سنتی، 3)کارایی یا ملاحظات مخارج و منافع، 4)محدویت منابع و نیروی متخصص، 5)دشواریِ جمع‌آوری و تخصیص هزینه‌های زیست‌محیطی و 6)فشار خارجی عواملی هستند که بر فرایند تصمیم‌گیری در مورد اتخاذ یا عدم‌اتخاذ روش‌های EMA تأثیرگذارند. درپایان با توجه به نتایج، پیشنهاداتی به منظور به‌کارگیری این روش‌ها به مخاطبان ارائه گردیده است. صرفنظر از بسط نظری این حوزه از پژوهش؛ نتایج و یافته‌های این تحقیق؛ چالش‌ها، فرصت‌های استفاده‌ و موارد کاربردیِ EMA در صنایع ایرانی را تأیید نمود. روش این تحقیق براساس هدف، روش کاربردی‌ـ‌توسعه‌ای بوده و از نظر ماهیت، توصیفی‌ـ‌پیمایشی است و در مسیر گردآوری اطلاعات و تجزیه‌وتحلیل، ترکیبی از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی شامل فیش‌برداری، مشاهده، مصاحبه باز، پرسشنامه(طیف لیکرت)، فرمول کوکران، ضریب آلفای کرونباخ و آزمون Tتک‌نمونه‌ای استفاده شده است. درضمن برای انجام کلیه‌ی آزمون‌ها، نرم‌افزار SPSS به کار رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - مقایسه پیش بینی هزینه ها با استفاده از روش های آماری و شبکه عصبی مطالعه موردی: شهرداری اصفهان
امیر محمدزاده نسرین مهدی پور آرش محمدزاده

پیش بینی هزینه کل آب در شهرداری اصفهان کمک موثری میباشد برای بهینه سازی مصرف آب در 14 منطقهشهرداری اصفهان. هزینه کل آب تابعی از پارامترهای مختلف و متنوع می باشد. به همین دلیل پیش بینی هزینه بهصورت تحلیلی بسیار مشکل و یا ناممکن می باشد. در این شرایط استفاده از سیستم های چکیده کامل

پیش بینی هزینه کل آب در شهرداری اصفهان کمک موثری میباشد برای بهینه سازی مصرف آب در 14 منطقهشهرداری اصفهان. هزینه کل آب تابعی از پارامترهای مختلف و متنوع می باشد. به همین دلیل پیش بینی هزینه بهصورت تحلیلی بسیار مشکل و یا ناممکن می باشد. در این شرایط استفاده از سیستم های هوشمند می تواند بهعنوان یک گزینه راهگشا مطرح گردد. در این تحقیق با استفاده از شبک ه های عصبی پرسپترون چند لایه و باالگوریتم آموزشی پس انتشار خطا هزینه کل آب شهرداری اصفهان بر اساس پارامترهای سرانه جمعیت هر منطقه،سرانه مساحت هر منطقه به دست آمده است.بدین منظور در این تحقیق مدلی برنامه ریزی شده که قابلیت ها وچهارچوب آن برای پیش بینی هزینه آب در 14 منطقه شهرداری اصفهان میباشد. این برنامه شامل شبیه سازی و پیشبینی هزینه کل آب سالانه شهرداری اصفهان می باشد. شبیه سازی هزینه کل آب با روش های رگرسیون و ش بکهعصبی مصنوعی با استفاده از داده های سال 83 تا 88 انجام شده است که در نهایت روش شبکه عصبی مصنوعیبه عنوان مدل شبیه سازی تعیین شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - کُنش علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز و هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه: استدلال فضیلت مَابانه‌ی نظریّه‌ی زاگزبسکی
بهجت عباسی محمد حامد خانمحمدی زهرا مرادی طاهره محمودیان

10.30495/jma.2021.19292

حسابداری سبز نیز در راستای تغییرات رفتارِ شرکت‌ها با محیط‌زیست، در طی سال‌های اخیر به موضوعی مهم و قابل توجه در حوزه پایداری درآمده است. لذا در این پژوهش باترکیب رویکردهای نظری همچون کنش علی-رفتاری هدفمند با هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی در هدف اول اقدام به بررسی نقش چ چکیده کامل

حسابداری سبز نیز در راستای تغییرات رفتارِ شرکت‌ها با محیط‌زیست، در طی سال‌های اخیر به موضوعی مهم و قابل توجه در حوزه پایداری درآمده است. لذا در این پژوهش باترکیب رویکردهای نظری همچون کنش علی-رفتاری هدفمند با هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی در هدف اول اقدام به بررسی نقش چنین کنش هایی بر هنجارهای زیست‌محیطی در قالبِ هم آوایی گفتمان بین الاذهانی شرکت‌ها می‌شود. از طرف دیگر نیز با ایجاد تعامل تاثیرگذار فضیلت مآبی با کنش علی رفتاری هدفمند، این پژوهش به دنبال بررسی تغییر در هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه می‌باشد. در این پژوهش ۲۰۹ نفر از مدیران شرکت‌های بازار سرمایه از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد بود و به منظور برازش مطلوبیت مدل و آزمون فرضیه‌های پژوهش از تحلیل حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد، کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه تاثیر مثبت دارد. از طرف دیگر مشخص شد، نظریّه‌ی فضیلت مآبی زاگزبسکی تاثیرِ کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه را تقویت می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - تحلیل روند تولید آبزیان پرورشی ایران و انطباق آن با اهداف آبزی‌‎پروری طی سالل‌های 1379 تا 1388
رضا ابتکاری حسن صالحی

تحلیل روند آبزی‌پروری کشور طی ده سال (برنامه پنج‌ساله سوم و چهارم کشور) در تحقیق حاضر مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت. روش پـژوهشبه لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده‌ها از نوع تحلیلی بود. بخش آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران در سال‌هـای -79 1388 ،جامعـه ومحدوده چکیده کامل

تحلیل روند آبزی‌پروری کشور طی ده سال (برنامه پنج‌ساله سوم و چهارم کشور) در تحقیق حاضر مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت. روش پـژوهشبه لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده‌ها از نوع تحلیلی بود. بخش آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران در سال‌هـای -79 1388 ،جامعـه ومحدوده زمانی مطالعه را تشکیل داد. ارزیابی لازم با جمع‌بندی اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه‌ها و با استفاده از ماتریس سـوآت (مـاتریس کیفـی وکمی) انجام و نتایج روند تولید سیستم‌های آبزی‌پروری کشور پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها ارائه گردید. عملکرد شیلات در بخش آبزی‌پـروری بیـانگر آناست که کمتر از دو سوم از اهداف آبزی‌پـروری (حـدود 61 درصـد ) در برنامـه سـوم توسـعه (83-1379) و بـیش از دو سـوم (حـدود 85 درصـد) اهـدافآبزی‌پروری برنامه چهارم (88/1384) توسعه محقق گردیده است. پرورش ماهیان خاویاری در طول برنامه سوم عملکـردی نداشـته و تولیـد آن در طـولبرنامه چهارم نیز بسیار اندک بود. تنها 0/2 درصد از کل آبزی‌پروری سال 1388 را به خود اختصاص داده است. بر اساس اهداف برنامـه چهـارم توسـعه، ازپیشبینی تولید 1510 تن ماهیان خاویاری پرورشی تنها 24 درصد از آن محقق گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر میزان تغذیه آب های زیرزمینی در حوزه آبخیز کرج
بهارک معتمدوزیری هادی کیادلیری امیر اسحاقی علی اسکندری

10.30495/jrnr.2021.18448

تغییر اقلیم، یکی از مهمترین چالش هایی است که اکوسیستم های طبیعی را تحت تأثیر قرار داده و دارای اثرات متفاوتی بر روی میزان دما، بارش، شدت و فراوانی خشکسالی و سیلاب و پارامترهای هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز می باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر روند تغی چکیده کامل

تغییر اقلیم، یکی از مهمترین چالش هایی است که اکوسیستم های طبیعی را تحت تأثیر قرار داده و دارای اثرات متفاوتی بر روی میزان دما، بارش، شدت و فراوانی خشکسالی و سیلاب و پارامترهای هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز می باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر روند تغییرات دما، بارش و تشعشات خورشیدی و همچنین تعیین اثر تغییرات این متغیرها در میزان تغذیه حوزه آبخیز رودخانه کرج است. در این تحقیق، ابتدا با استفاده از داده های دو مدل جهانی HadCM3 و CGCM1 و با کاربرد مدل ریزمقیاس نمایی SDSM، شبیه سازی متغیرهای اقلیمی برای سه دوره (2039-2010، 2069-2040 و 2098-2070) صورت گرفت. سپس با استفاده از مدل HELP، میزان تغذیه حوزه آبخیز کرج برآورد گردیده و اثر تغییرات متغیرهای هواشناسی بر روی میزان تغذیه آب های زیرزمینی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از شبیه سازی متغیرهای اقلیمی تحت سناریو منتخب A2 تغییر اقلیم، نشان داد که در سه دوره آتی نسبت به دوره پایه، مقدار دما، بارش و تشعشعات خورشیدی به ترتیب افزایش (1/5، 2/8 و 4/55 درصد)، کاهش (8/1، 15/1 و 18 درصد) و افزایش (0/5، 1/4 و 2/4 درصد) خواهند یافت. نتایج حاصل از شبیه سازی میزان تغذیه آب های زیرزمینی با استفاده از مدل HELP تحت سناریو منتخب A2 تغییر اقلیم، حاکی از این بود که میزان تغذیه در سه دوره آتی نسبت به دوره پایه، به ترتیب 9/6، 15/1 و 15/6 درصد کاهش پیدا می کند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که مدل HELP به عمق تبخیر و تعرق، حساسیت بالایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان حوزه آبخیز ایور
حمید علی پور آرش ملکیان میرمسعود خیرخواه زرکش سعید قره چلو

این تحقیق سعی بر معرفی لیست فلورستیک منطقه ایور واقع در استان خراسان شمالی داشت. گیاهان با استفاده از پیمـایش صـحرایی جمـع آوری و شناسایی شدند. نمونه های جمع آوری شده با کمک منابع تاکسونومی در حد گونه شناسایی شدند. همچنین کاربرد گونه های گیاهی و میزان خـوشخـوارکی آنها ب چکیده کامل

این تحقیق سعی بر معرفی لیست فلورستیک منطقه ایور واقع در استان خراسان شمالی داشت. گیاهان با استفاده از پیمـایش صـحرایی جمـع آوری و شناسایی شدند. نمونه های جمع آوری شده با کمک منابع تاکسونومی در حد گونه شناسایی شدند. همچنین کاربرد گونه های گیاهی و میزان خـوشخـوارکی آنها برای دام های منطقه با پرسش از مردم بومی مشخص شد. نتایج نشان داد که 109 گونه متعلق به 24 تیره گیاهی در منطقه وجـود دار د. بـزر گتـرین تیره های گیاهی منطقه از لحاظ تعداد گونه شامل Asteraceae (21 گونـه)، Poaceae (15 گونـه)، Lamiaceae (10 گونـه)، Caryophyllaceae و (6 گونه) Brassicaceae (6 گونه) بودند. تعداد 32 گونه با ارزش کاربری علوفه ای بیشترین ارزش را از نظر کاربری به خود اختصاص دادند. 33 گونه بـر اساس پایداری یا طول عمر گونه های گیاهی یکساله، 4 گونه دوساله و 27 گونه چندساله در منطقه شناسایی گردید. تعداد 17 گونه با شکل رویشی علفـی پهن برگ بیشترین شکل رویشی حوزه را به خود اختصاص داداند. 59 گونه از نظر خوشخوراکی در کلاس مرتعی III بـا ارزش کـم و41 گونـه در کـلاس مرتعی II با ارزش متوسط قرار گرفتند. همیکریپتوفیت ها با 35 گونه، تروفیت با 62 گونه و کامفیـت بـا 31 گونـه بـه ترتیـب بیشـترین شـکل زیسـتی و همچنین گیاهان ایران-تورانی با 97 گونه، ایران-تورانی و صحارا-سندی با 9 گونه و ایران-تورانی و مدیترانه ای با 8 گونـه بـه ترتیـب بیشـترین پـراکنش جغرافیایی را در منطقه به خود اختصاص دادند. گونه های غیرخوش خوراک بر اساس نتایج به دلیل فشار زیاد بر مراتع در منطقه گسترش یافته اند کـه بایـد اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از این روند صورت گیرد تا تنوع گیاهی در خطر نابودی قرار نگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - اثر اجرای طرح‌های بوم‌گردی بر وضعیت حفاظت جنگل‌ها و معیشت ساکنین حوضه آبخیز واز در استان مازندران
مونا تاریوردی قاسم حبیبی بی بالانی جلال محمودی

طبیعت ‌گردی فعالیتی است که به‌&lrm;‌ ‌‌منظور استفاده انسان از زیبایی‌ های زیست بوم های طبیعی به‌ ویژه جنگل ها و مراتع انجام می‌پذیرد. این فعالیت ضمن ایجاد رونق اقتصادی می‌تواند در صورت عدم برنامه‌ ریزی و بهره ‌برداری اصولی باعث تخریب منابع طبیعی گردد. در این تحقیق با اس چکیده کامل

طبیعت ‌گردی فعالیتی است که به‌&lrm;‌ ‌‌منظور استفاده انسان از زیبایی‌ های زیست بوم های طبیعی به‌ ویژه جنگل ها و مراتع انجام می‌پذیرد. این فعالیت ضمن ایجاد رونق اقتصادی می‌تواند در صورت عدم برنامه‌ ریزی و بهره ‌برداری اصولی باعث تخریب منابع طبیعی گردد. در این تحقیق با استفاده از نظرات کارشناسان، ساکنین و گردشگران حوضه آبخیز و از در استان مازندران، رابطه میزان موفقیت طرح ‌های گردشگری و اثرات آن ها بر حوضه مذکور مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعه مورد تحقیق شامل افراد بومی، گردشگران و کارشناسان به تعداد 554 نفر بود. متغیرهای تحقیق با استفاده از آزمون آماری کروسکال ‌والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین اجرای طرح ‌های گردشگری و وضعیت حفاظت حوضه و نیز معیشت ساکنین با وضعیت حفاظت حوضه همبستگی زیادی وجود دارد. بنابراین اجرای موفق طرح ‌ها و وضعیت معیشت مناسب ساکنین بومی می‌&lrm;‌‌ تواند اثر مستقیم و مثبتی بر حفاظت جنگل‌ ها داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - سنتز کربن فعال از پسماند لیگنوسلولزی به‌منظور کاهش نیترات از محلول‌های آبی در آب شرب شهرستان ملارد
مریم خاندانی لعبت تقوی فریبا زمانی هرگلانی

10.30495/jrnr.2021.19221

آلودگی نیترات چالشی فراگیر و بین ‌المللی در سطح جهانی است و پیامدهای متعددی بر سلامت انسان و محیط زیست و باروری حیات در کره زمین ایجاد می‌ کند. از این ‌رو مطالعات و تحقیقات در زمینه کاهش نیترات از آب شرب با اهمیت است. در پژوهش کاربردی حاضر سنتز و بررسی ساختاری کربن فعال چکیده کامل

آلودگی نیترات چالشی فراگیر و بین ‌المللی در سطح جهانی است و پیامدهای متعددی بر سلامت انسان و محیط زیست و باروری حیات در کره زمین ایجاد می‌ کند. از این ‌رو مطالعات و تحقیقات در زمینه کاهش نیترات از آب شرب با اهمیت است. در پژوهش کاربردی حاضر سنتز و بررسی ساختاری کربن فعال سنتز شده از هسته آلو و بررسی تاثیر آن در میزان کاهش غلظت نیترات موجود در آب شرب شهرستان ملارد مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور جاذب کربن فعال به روش پیرولیز در محیط گاز نیتروژن از ضایعات لینگوسلولزی هسته آلو سنتز شد و ساختار کربن فعال سنتز شده با استفاده از آنالیزهای XRD، FTIR و BET بررسی گردید. سپس شرایط متفاوتی از قبیل میزان غلظت اولیه نیترات، مقدار نانو جاذب و تغییرات pH، دما و زمان تماس مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ ها سنتز کربن فعال را تایید و نشان دادند کربن فعال سنتز شده قادر است در دمای 25 درجه سانتی ‌گراد، زمان تماس 120 دقیقه، pH برابر با 5 و با حداقل بهینه جاذب کربن فعال 8/0 میلی گرم بر لیتر غلظت نیترات را به میزان 45 درصد کاهش دهد. بررسی‌ ها در مدل‌ های ایزوترم جذب فرندلیچ و لانگمویر نیز نشان دادند فرآیند جذب نیترات از معادله جذب لانگمویر به ‌ طور کامل تبعیت کرده و مقدار R2 برابر با 0/85 به ‌دست آمد. یافته‌ های مطالعه حاضر نشان داد کربن فعال سنتز شده از پسماند لینگوسلولزی هسته آلو گزینه قابل قبولی جهت کاهش نیترات از محلول ‌های آبی می‌ باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی منطقه دهرود و تنگ ارم دشتستان با استفاده از شاخص کیفیت آب (WQI)
مهدیه عیدی فاضل امیری

10.30495/jrnr.2022.66817.10240

ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی می‌تواند در مدیریت این منابع و برنامه ریزی ها برای آینده بسیار حایز اهمیت باشد. هدف این تحقیق، پایش کیفیت آب های زیرزمینی دشت دهرود- تنگه ارم در استان بوشهر در جنوب ایران با استفاده از شاخص کیفیت آب (WQI) است. برای این منظور، 10 منبع آب ز چکیده کامل

ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی می‌تواند در مدیریت این منابع و برنامه ریزی ها برای آینده بسیار حایز اهمیت باشد. هدف این تحقیق، پایش کیفیت آب های زیرزمینی دشت دهرود- تنگه ارم در استان بوشهر در جنوب ایران با استفاده از شاخص کیفیت آب (WQI) است. برای این منظور، 10 منبع آب زیرزمینی در داخل دشت انتخاب و کیفیت آب آنها در سال های 1392 و 1399 در دو فصل خشک و تر اندازه‌گیری شد. شاخص کیفیت آب با استفاده از پارامترهای اسیدیته، کل مواد جامد محلول در آب، سختی کل، نیترات، سولفات، بی‌کربنات، کلرور، کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان داد بهترین شاخص کیفیت آب با میانگین 142 متعلق به چاه شماره 5 (نزدیک آبادی تنگ‌ارم) و بدترین شاخص کیفیت آب با میانگین 789 مربوط به چاه 10 (نزدیک آبادی دهرود) است. از مقایسه نقشه‌های پهنه‌بندی که با استفاده از روش کریجینگ رسم شدند، مشخص گشت چاه‌های نزدیک به آبادی تنگ‌ارم از کیفیت بهتری برخوردار هستند و هرچه به سمت آبادی دهرود در جنوب‌شرقی آبخوان حرکت شد از کیفیت آب زیرزمینی کاسته گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - تحلیلی بر تهدیدهای منابع آب ‫با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با رویکرد پدافند غیرعامل
مرضیه عبدالهی زهرا عزیزی

10.30495/jrnr.2022.66640.10237

کمبود آب از مهم ترین و اساسی ترین بحران های کشور است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی در عرصه های اجتماعی و امنیتی نیز بروز کرده است. بررسی وضعیت بحران آب در مناطق مختلف برای پیش بینی اقدامات پدافندی مورد نیاز در مدیریت و جلوگیری از ایجاد تبعات اجتماعی ضروری است. تحقیق ح چکیده کامل

کمبود آب از مهم ترین و اساسی ترین بحران های کشور است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی در عرصه های اجتماعی و امنیتی نیز بروز کرده است. بررسی وضعیت بحران آب در مناطق مختلف برای پیش بینی اقدامات پدافندی مورد نیاز در مدیریت و جلوگیری از ایجاد تبعات اجتماعی ضروری است. تحقیق حاضر با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل مشارکتی عوامل موثر در ایجاد و تشدید بحران آب در شهرستان بویین زهرا انجام شد. به این منظور ابتدا لایه های اطلاعاتی شامل خشکسالی، رده های خاک، میزان تبخیر و تعرق، میانگین مجموع بارش سالانه، رخنمون های زمین شناختی سطحی، فاصله از رودخانه های دایمی، میزان تخلیه یا دبی خروجی چاه های عمیق و کاربری تهیه و با بکارگیری تابع فازی مثلثی استانداردسازی شد و با استفاده از تابع تلفیق وزن دار خطی، لایه نهایی عرصه های بحران آب تولید گردید. نتایج بیانگر آن بود که سه مولفه اصلی میزان تخلیه آب توسط چاه های عمیق، میزان تبخیر و تعرق و تراکم جمعیت در سطح شهرستان، مهمترین عوامل دخیل در ایجاد و تشدید بحران کمبود آب بودند. همچنین سه طبقه بحران آب در سطح شهرستان شناسایی گردید که شامل طبقه با ریسک متوسط در بخش های شمالی شهرستان بویین زهرا (مساحت 1016 کیلومترمربع و حدود 34 درصد از مساحت کل شهرستان)، طبقه دوم یا عرصه های بحرانی منابع آب که بیشتر نواحی شرقی و مرکزی شهرستان بویین زهرا را در برگرفته است (39 درصد از مساحت شهرستان برابر 1155 کیلومترمربع) و طبقه سوم یا عرصه های در معرض بحران (مساحت آن حدود 830 کیلومترمربع و 27 درصد از مساحت شهرستان) می شوند. بر اساس نتایج به دست آمده، اثرگذارترین فعالیت در ایجاد بحران کمبود آب در این مطالعه مربوط به بخش کشاورزی است، بنابراین موثرترین اقدامات پدافندی در کاهش اثرات بحران کمبود آب در منطقه مورد مطالعه نظارت و جلوگیری از حفر چاه های عمیق جدید و پرکردن چاه های غیرمجاز تشخیص داده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - بهره برداری بهینه از مخازن به منظور تامین نیازهای آبیاری بر پایه الگوریتم جدید پروانه پادشاه
میرامید هادیانی حمیدرضا وزیری

10.30495/jrnr.2022.65471.10233

مطالعه حاضر به بهره برداری از مخزن به منظور تامین نیازهای آبیاری بر اساس الگوریتم تکاملی جدید پروانه پادشاه با هدف حداقل نمودن کمبودهای آبیاری پرداخته است. از الگوریتم های ژنتیک و ازدحام ذرات به عنوان الگوریتم های پرکاربرد و موفق برای مقایسه با الگوریتم پروانه پ چکیده کامل

مطالعه حاضر به بهره برداری از مخزن به منظور تامین نیازهای آبیاری بر اساس الگوریتم تکاملی جدید پروانه پادشاه با هدف حداقل نمودن کمبودهای آبیاری پرداخته است. از الگوریتم های ژنتیک و ازدحام ذرات به عنوان الگوریتم های پرکاربرد و موفق برای مقایسه با الگوریتم پروانه پادشاه استفاده شد و به منظور انتخاب روش برتر از یک مدل تصمیم گیری چندمعیاره بهره برده شد. نتایج نشان داد الگوریتم پروانه پادشاه با کسب رتبه اول بر اساس مدل تصمیم گیری چندمعیاره و شاخص های مختلف نظیر اطمینان پذیری، آسیب پذیری، انعطاف پذیری و تابع هدف دارای عملکرد بهتری نسبت به الگوریتم ژنتیک و ازدحام ذرات است. علاوه بر آن، مقادیر کمبودهای تامین آب آبیاری بر اساس الگوریتم پروانه پادشاه نسبت به دو الگوریتم دیگر در طی هفت سال مطالعاتی کمتر می باشد. بنابراین مطالعه انجام شده نشان داد الگوریتم پروانه پادشاه دارای عملکرد مناسبی برای استفاده در مسایل مدیریت منابع آب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - بهینه‌سازی بهره‌برداری از آبخوان دشت شهریار با شبیه‌سازی جریان آب زیرزمینی به روش مدل‌سازی ترکیبی
نیما صالحی شفا حسین بابازاده فیاض آقایاری علی صارمی محمدرضا غفوری مسعود صفوی علی پناهدار

10.30495/jrnr.2022.70366.10272

در پژوهش حاضر یک الگوی شبیه‌سازی چند‌هدفه ارایه شد و شش سناریو بر اساس بیلان آب زیرزمینی به‌منظور بهره‌برداری بهینه از آبخوان دشت شهریار تعریف شد. به این منظور، ابتدا با استفاده از مدل های مبتنی بر GIS و با روش‌های فازی و وزنی، مناطق پر آب و کم آب محدوده مطالعاتی به‌من چکیده کامل

در پژوهش حاضر یک الگوی شبیه‌سازی چند‌هدفه ارایه شد و شش سناریو بر اساس بیلان آب زیرزمینی به‌منظور بهره‌برداری بهینه از آبخوان دشت شهریار تعریف شد. به این منظور، ابتدا با استفاده از مدل های مبتنی بر GIS و با روش‌های فازی و وزنی، مناطق پر آب و کم آب محدوده مطالعاتی به‌منظور اولویت‌بندی منابع و مصارف شناسایی شدند. سپس سناریوهای مورد نظر به ‌وسیله مدل GMS شبیه‌سازی و ارزیابی شدند. در نهایت به منظور افزایش دقت نتایج پژوهش، غلظت TDS و بیلان آب زیرزمینی با استفاده از مدل‌ شبکه عصبی مصنوعی شبیه‌سازی شد. با توجه به نتایج روش‌های فازی و وزنی، مناطق رباط‌کریم، سپس اسلامشهر و در نهایت شهریار به‌عنوان نواحی کم آب مشخص شدند. بر اساس نتایج حاصل شده، بیلان حالت ناپایدار و صحت‌سنجی به ترتیب برابر 344/68- و 109/98- میلیون مترمکعب محاسبه شدند. سناریوی سوم با بیلان 203/33 میلیون ‌متر‌مکعب به‌عنوان بهترین سناریو انتخاب شد و بیلان حاصل از آن نسبت به بیلان حاصل از مدل GMS و شبکه عصبی برای سال آبی 95 به‌ترتیب برابر 284/87 و 284/83 درصد افزایش یافت. همچنین غلظت کل مواد جامد محلول آب زیرزمینی حاصل از مدل GMS‌ و شبکه عصبی در کل بازه زمانی مطالعاتی به‌طور میانگین برابر 655 و 651 میلی‌گرم بر لیتر برآورد شدند. معیارهای ضریب همبستگی و ضریب تعیین حاصل از مدل‌های شبکه عصبی برای بیلان آب زیرزمینی و کل داده‌ها برابر یک و برای غلظت کل مواد جامد محلول آب زیرزمینی به‌ترتیب برابر 0/997 و 0/994 برآورد شدند. در تحقیق حاضر، الگوی شبیه‌سازی چند‌هدفه به‌عنوان یک روش جامع و کاربردی با ارایه روش‌های شبیه‌سازی نوین، توانایی پشتیبانی از چند سناریوی مؤثر را داشته و منجر به افزایش پایداری سیستم آب زیرزمینی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - پیش‌بینی جریان بر پایه‌ عدم قطعیت‌های موجود و ارزیابی نوسانات جریان زیست‌محیطی روی اکوسیستم‌ منابع تجدیدشونده حوضه سد طالقان
زهرا نفریه مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده حمید کاردان مقدم

10.30495/jrnr.2022.69887.10263

اهمیت بقای نسل گونه‌های نادر و حفظ تنوع زیستی کشور برای آیندگان و چرخه اکوسیستم با وجود محدودیت‌های منابع آب سطحی لزوم برنامه‌ریزی منابع آبی را نشان ‌می‌دهد. مولفه‌ مهم در بهینه‌سازی و مدیریت آب سطحی، پیش بینی های بلند‌مدت و کوتاه مدت جریان رودخانه است. پژوهش حاضر ب چکیده کامل

اهمیت بقای نسل گونه‌های نادر و حفظ تنوع زیستی کشور برای آیندگان و چرخه اکوسیستم با وجود محدودیت‌های منابع آب سطحی لزوم برنامه‌ریزی منابع آبی را نشان ‌می‌دهد. مولفه‌ مهم در بهینه‌سازی و مدیریت آب سطحی، پیش بینی های بلند‌مدت و کوتاه مدت جریان رودخانه است. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به این مهم به مقایسه عملکرد دو مدل شبکه بیزینBN و شبکه عصبی MLP، طی هفده الگوی ساختاری پرداخت. سپس مقادیر زیست‌محیطی و شرایط زیستی آبزیان بررسی شد. داده های ماهانه هواشناسی و همچنین حجم آب انتقالی از پنج ایستگاه هیدرومتری ورودی به سد طالقان از سال 1385 تا 1397 به‌عنوان داده ورودی به مدل‌ها معرفی گردید و رواناب ورودی به سد به‌عنوان پیش بینی شونده لحاظ شد. در مرحله بعد با استفاده از روش هیدرولوژیک تنانت دبی‌های‌ ‌زیست‌محیطی محاسبه گردید و احتمال وقوع این دبی‌ها در داده‌های ثبتی و هفده الگو در محیط نرم افزار Easyfit محاسبه شد. سپس مقایسه‌ الگوهای منتخب با توجه به احتمال وقوع و معیار‌های شاخص، ضریب نش- ساتکلیف، جذر خطای میانگین مربعات و متوسط خطای پیش‌بینی مطلق انجام شد. با وجود 43/3 درصد تشابه بهترین الگو مدل BN در برابر 80 درصد تشابه در مدل MLP، مدل BN با معیار شاخص بهتر (3/98- ، 17/3 و 0/06) در مقابل مقادیر شاخص در مدل MLP (23/9 ،-10/3 و 122/3) دقت بهتری داشته است. همچنین مشخص شد حوضه با خطر ‌زیست‌محیطی مواجه است، زیرا مقادیر پیشنهادی برای جریان زیست‌محیطی در بعضی از ماه‌ها در طول دوره مطالعاتی از کل رواناب بیشتر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - ارزیابی توان بوم‌شناختی حوضه آبخیز کبگیان شهرستان بویراحمد برای آبزی‌پروری
زینب محرابی سهیل سبحان اردکانی لیما طیبی

10.30495/jrnr.2023.70149.10270

رشد جمعیت و نیازهای بشر باعث توسعه چشمگیر صنایع از جمله تکثیر و پرورش آبزیان به‌عنوان منبع مهم تامین نیاز پروتئینی وی شده است. نتیجه این توسعه که به‌طور معمول با عدم انجام مطالعات اثرات محیط ‌زیستی همراه است، در بسیاری از کشورها از جمله ایران با پیامد تخریب محیط همراه ب چکیده کامل

رشد جمعیت و نیازهای بشر باعث توسعه چشمگیر صنایع از جمله تکثیر و پرورش آبزیان به‌عنوان منبع مهم تامین نیاز پروتئینی وی شده است. نتیجه این توسعه که به‌طور معمول با عدم انجام مطالعات اثرات محیط ‌زیستی همراه است، در بسیاری از کشورها از جمله ایران با پیامد تخریب محیط همراه بوده است. این مطالعه با هدف ارزیابی توان بوم‌شناختی حوضه کبگیان شهرستان بویراحمد برای استقرار کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی انجام شد. بدین منظور و بر اساس مدل آبزی‌پروری مخدوم، از نقشه های 1:50000 بافت، عمق و فرسایش خاک، شیب، دما، اسیدیته و دبی آب، سنگ، رویشگاه‌های حساس، مناطق حفاظت‌شده و ارزش حفاظتی گونه ها و نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد. نتایج نشان داد از وسعت تقریبی 192 هکتاری منطقه مورد مطالعه، 78/7 هکتار و به طور غالب در حاشیه روستای بطاری، از قابلیت قابل قبول برای توسعه صنعت آبزی‌پروری برخوردار بوده است. از آنجایی که در حال حاضر توزیع مکانی کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی در مسیر رودخانه کبگیان از وضعیتی مناسب برخوردار نیست و اغلب در یک بخش از رودخانه تمرکز دارد، توان پالایش آلاینده‌های تولیدی کارگاه ها توسط رودخانه کاهش ‌یافته است. پیشنهاد می شود به‌منظور کاهش آثار سوء محیط‌ زیستی صنعت تکثیر و پرورش آبزیان بر کیفیت آب رودخانه، نسبت به انتقال کارگاه ها به مناطقی با قابلیت توسعه آبزی پروری اقدام گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - بررسی کیفی منابع آب‌ های سطحی در جهت دستیابی به کشاورزی و منابع طبیعی پایدار(مطالعه موردی: رودخانه مرزی ارس)
میلاد طباطبائی هاشمی مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده

10.30495/jrnr.2023.72524.10287

از آنجا‌یی که بخش کشاورزی مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است، دستیابی به کشاورزی پایدار بدون در نظر گرفتن مسایل زیست ‌محیطی ممکن است در درازمدت مخاطراتی را به دنبال داشته باشد، لذا کمّیت و کیفیت آب‌های سطحی در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با هدف پایش کیفی چکیده کامل

از آنجا‌یی که بخش کشاورزی مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است، دستیابی به کشاورزی پایدار بدون در نظر گرفتن مسایل زیست ‌محیطی ممکن است در درازمدت مخاطراتی را به دنبال داشته باشد، لذا کمّیت و کیفیت آب‌های سطحی در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با هدف پایش کیفی منابع آب‌های سطحی برای دستیابی به کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، به بررسی محدوده مطالعاتی حوضه آبریز رودخانه ارس پرداخته است. بالغ بر 100 نمونه‌‌‌ برداشت شده از 9 ایستگاه رودخانه ارس، حدفاصل روستای یایچی کشور آذربایجان تا نزدیک دریاچه سد ارس، از مهر ماه 1397 تا مرداد ماه 1398 با استفاده از شاخص کیفیت آب کشاورزی ویلکوکس و نرم‌افزار Grapher مورد بررسی، طبقه‌بندی و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد نمونه‌ها در دیاگرام شولر در محدوده قابل قبول بوده، اما می‌بایست برای شرب، سایر عناصر موثر نیز مورد بررسی قرار گیرد. کم‌ترین میزان نسبت جذب سدیم در خرداد ‌ماه (1/40میلی‌گرم بر لیتر) و بیشترین مقدار آن در آبان ‌ماه (3/43 میلی‌گرم بر لیتر) می‌باشد. همچنین میزان هدایت الکتریکی آب در خرداد ماه (840 میکرو‌زیمنس بر سانتی‌متر) کم‌ترین و در مهر‌ماه (1375 میکرو‌زیمنس بر سانتی‌متر) بیشترین مقدار به ثبت رسیده است. بر اساس دیاگرام ویلکوکس، کلیه نمونه‌ها در محدوده کیفیC۳S1بوده و جز آب‌های شور به‌شمار می‌روند. علی‌رغم بالا بودن سطح شوری در نمونه‌های این رودخانه، طی بازه زمانی مورد بررسی جهت کاربری کشاورزی تفاوت معنی‌داری در روند کیفی ایستگاه‌ها مشاهده نشد، لیکن باید تمهیدات لازم در استفاده از این آب‌ها به‌عمل آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - بررسی شاخص کیفیت آب (WQI) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و کاربرد مدل‌های تک‌متغیره و چندمتغیره در رودخانه سفیدرود در شمال ایران
یوسف پورحبیب ابراهیم فتائی فاطمه ناصحی بهنام خانیزاده حسین سعادتی

در این پژوهش کیفیت آب رودخانه سفیدرود طی سالهای 2013-2018 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و همچنین 10 پارامتر کیفی شیمیاییی و فیزیکی شامل کلسیم (Ca2+)، پتاسیم (Na+)، منیزیم (Mg2+)، کلر (Cl-)، سولفات (SO4-2)، بی‌کربنات (HCO3-)، کل مواد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی چکیده کامل

در این پژوهش کیفیت آب رودخانه سفیدرود طی سالهای 2013-2018 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و همچنین 10 پارامتر کیفی شیمیاییی و فیزیکی شامل کلسیم (Ca2+)، پتاسیم (Na+)، منیزیم (Mg2+)، کلر (Cl-)، سولفات (SO4-2)، بی‌کربنات (HCO3-)، کل مواد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC)، سختی کل (TH) و اسیدیته آب (pH) در سه ایستگاه هیدرمتری مورد مطالعه قرار گرفت. شاخص کیفیت آب (WQI) شرب محاسبه گردید و ارتباط آن با باندها و نسبت‌های باندی ماهواره‌ای (28 پارامتر) با استفاده از مدل‌های رگرسیونی تک‌متغیره و چندمتغیره، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج مدل رگرسیونی تک متغیره نشان داد که شاخص WQI با باند 5 و نسبت باند B4/B3 در سطح معنی‌داری 1 درصد به ترتیب با ضریب تبیین (R2) 55/0 و 51/0 دارای همبستگی خطی و توانی بود. اجرای مدل رگرسیون چندمتغیره خطی گام‌به‌گام WQI با تمامی باندها و نسبت‌های مورد مطالعه نشان داد که سه متغیر باند 5 و نسبت‌های باندی B4/B3 و B6/B5 با WQI، با R2 حدود 80/0 در سطح معنی‌داری 5 درصد، دارای همبستگی بودند. پس از تهیه نقشه تغییرات مکانی WQI با استفاده از مدل رگرسیون خطی چندمتغیره، نتایج حاکی از آن بود که کیفیت آب در سرشاخه‌های سفیدرود، یعنی رودخانه‌های‌های قزل‌اوزن و شاهرود نسبت به مناطق پایین‌دست‌ و دریاچه سد منجیل، کمتر بود هرچند که کیفیت آب رودخانه‌های قزل‌اوزن و شاهرود ضعیف بود، ولی پس از ورد به سد سفید رود به کلاس آب خوب تبدیل شد. اما WQI آب خروجی از سد با عبور از اراضی کشاورزی، مناطق مسکونی و صنعتی حاشیه رودخانه تا رسیدن به دریای خزر به تدریج افزایش یافته و دارای کلاس آب ضعیف شده بود. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و مدل رگرسیونی چند متغیره از توان بالایی برای پایش کیفیت آب برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - بررسی مقدماتی سازگاری شش گونه اکالیپتوس به‌منظور جنگلکاری در شرایط دیم
یونس رستمی کیا حسین سردابی

پژوهش حاضر، مراحل اولیه بررسی های لازم برای معرفی پروونانس های مناسب اکالیپتوس به منظور استفاده و توسعه جنگلکاری با هدف افزایش تولید چوب و کاهش واردات آن می باشد. این بررسی طی سال های 1387 تا 1392 در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با شش تیمار Eucalypyus camaldulensis، E. gr چکیده کامل

پژوهش حاضر، مراحل اولیه بررسی های لازم برای معرفی پروونانس های مناسب اکالیپتوس به منظور استفاده و توسعه جنگلکاری با هدف افزایش تولید چوب و کاهش واردات آن می باشد. این بررسی طی سال های 1387 تا 1392 در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با شش تیمار Eucalypyus camaldulensis، E. grandis، E. saligna، E. viminalis پروونانس چمستان نور و E. viminalis و E. macarthurii با پروونانس شفارود رضوان شهر به مرحله اجرا درآمد. بر این اساس، در هر تکرار 49 اصله نهال از هر گونه با فاصله کاشت 3×3 متر کاشته شد. عملیات به زراعی مانند سله شکنی، وجین و حذف علف های هرز همراه با اندازه گیری های کمی و کیفی هر ساله تا پایان مدت اجرای طرح انجام پذیرفت. تجزیه و تحلیل نتایج شش ساله پژوهش مشخص کرد که از نظر زنده مانی E. camaldulensis 41-ch با داشتن 57/93 پایه های موجود، بیشترین و پروونانس E. macarthurii 169-sh با داشتن 33/13 درصد کمترین زنده مانی را در منطقه پارس آباد دارد. تجزیه و تحلیل اطلاعات کمی داده ها نشان داد که E. camaldulensis 41-ch، E. viminalis 168-shو E. viminalis 168-ch از نظر رویش قطری و ارتفاعی با داشتن میانگین قطر برابر سینه به ترتیب با 65/10، 55/9 و 47/9 سانتی متر و متوسط ارتفاع کل به ترتیب با 50/8، 10/7 و 70/6 متر بهترین کمیت رویشی را داشتند. در نهایت پروونانس های E. camaldulensis 41-ch، E. viminalis 168-chو E. viminalis 168-sh جز پروونانس های موفق برای مرحله بعدی آزمایش سازگاری انتخاب شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - تاثیر تیمارهای مختلف بر زنده‌مانی بذر و رویش نهال‌های رملیک (<Ziziphus nummularia>)
محمدرضا حسنوند اسداله متاجی رضا اخوان

رملیک (Ziziphus nummularia) از جمله گونه های مقاوم به خشکی است که بررسی پیش رو با هدف شناسایی تیمارهای مناسب بستر بذر و آبیاری آن انجام شده است. این پژوهش در نهالستان شهرستان مسجدسلیمان، به صورت آزمایش فاکتوریل با سه فاکتور بستر کاشت در 4 سطح، آبیاری در 3 سطح و خراش دهی چکیده کامل

رملیک (Ziziphus nummularia) از جمله گونه های مقاوم به خشکی است که بررسی پیش رو با هدف شناسایی تیمارهای مناسب بستر بذر و آبیاری آن انجام شده است. این پژوهش در نهالستان شهرستان مسجدسلیمان، به صورت آزمایش فاکتوریل با سه فاکتور بستر کاشت در 4 سطح، آبیاری در 3 سطح و خراش دهی بذر در 3 سطح در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل انجام شد. نتایج نشان داد که اثرات اصلی سطوح مختلف فاکتور بستر کاشت و اثر متقابل بستر کاشت در روش آبیاری برای تمام صفات مورد مطالعه به جز طول ساقه معنی دار بود. اختلاف بین روش های مختلف خراش دهی بذر رملیک برای اکثر صفات رویشی در این مطالعه غیرمعنی دار بود. با توجه به تاثیر تیمارهای مختلف و اثرات متقابل انها صفت درصد زنده مانی برای خاک معمولی در روش هر روز آبیاری در خیساندن بذر به مدت 48 ساعت در آب دارای بیشترین مقدار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - بررسی پارامترهای کیفی آب ورودی و خروجی مزرعه پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) بر پارامترهای کیفی آب رودخانه ماسوله رودخان، استان گیلان
رضا فرضی نجمه طبسی‌نژاد آذین احمدی سیدحامد موسوی ثابت جاوید ایمان پورنمین

10.30495/jrnr.2022.20560

در چند دهه اخیر احداث مزارع پرورش ماهی در حاشیه رودخانه ها افزایش چشمگیری یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب ورودی و خروجی مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان و همچنین بررسی تاثیرات پساب مجموعه بر پارامترهای کیفی آب رودخانه ماسوله رودخان واقع در استان گیلا چکیده کامل

در چند دهه اخیر احداث مزارع پرورش ماهی در حاشیه رودخانه ها افزایش چشمگیری یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب ورودی و خروجی مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان و همچنین بررسی تاثیرات پساب مجموعه بر پارامترهای کیفی آب رودخانه ماسوله رودخان واقع در استان گیلان بود. برای انجام این آزمایش هر پانزده روز یک بار به مدت 3 ماه (آبان، آذر و دی ماه سال 1399) از سه ایستگاه به ترتیب ایستگاه شاهد در محل ورودی کارگاه، ایستگاه دوم خروجی پساب کارگاه و ایستگاه سوم در فاصله کمتر از 100 متر بعد از خروجی مزرعه نمونه برداری صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد آب خروجی مزرعه بر فاکتورهای کیفی آب از قبیل دما، اسیدیته (pH)، اکسیژن محلول (DO)، نیتریت (-NO2)، نیترات (-NO3) و آمونیاک تاثیر معنی داری داشته است. میزان اکسیژن محلول در آب خروجی در دو ماه اول نمونه برداری (0/18 ± 5/75 میلی‌گرم در لیتر) نسبت به آب ورودی کاهش معنی داری داشت (0/05>P) و مقادیر اسیدیته، نیترات، نیتریت و سختی آب در آب خروجی ( به ترتیب 0/09 ± 8/23، 0/15 ± 4/83، 0/07 ± 0/09، 0/18 ± 7/55) نسبت به آب ورودی افزایش معنی داری نشان داد (0/05>P). همچنین مقایسه بین ایستگاه ها نشان داد ایستگاه سوم از آلودگی بیشتری نسبت به ایستگاه های دیگر برخوردار بود و با افزایش مسافت از خروجی میزان درجه آلودگی آب کم شد. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه می توان این گونه بیان کرد خروجی مزرعه پرورش ماهی به خاطر استفاده از خوراک تجاری بی کیفیت، افزایش تراکم، افزایش فعالیت پرورشی در مجموعه بیشترین میزان آلودگی را نسبت به سایر ایستگاه ها دارد و با افزایش فاصله از مزرعه، به دلیل روند خودپالایی رودخانه از میزان درجه آلودگی آب کاسته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - تاثیر نانورس و ماده سازگارکننده بر جذب آب طولانی‌مدت، ضریب انتشار رطوبت و ریخت‌شناسی چندسازه چوب‌پلاستیک
افسانه شهرکی بابک نصرتی ششکل رحیم محبی گرگری مجید عبدوس

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نانوذرات رس و سازگارکننده انیدرید مالیئک پلی پروپیلنی بر جذب آب طولانی مدت، ضریب انتشار رطوبت و ریخت شناسی چندسازه چوب پلاستیک انجام شد. برای این منظور، آرد چوب با نسبت 50 درصد با پلی پروپیلن مخلوط گردید و از نانوذرات رس با نسبت های 0، 2 و 4 چکیده کامل

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نانوذرات رس و سازگارکننده انیدرید مالیئک پلی پروپیلنی بر جذب آب طولانی مدت، ضریب انتشار رطوبت و ریخت شناسی چندسازه چوب پلاستیک انجام شد. برای این منظور، آرد چوب با نسبت 50 درصد با پلی پروپیلن مخلوط گردید و از نانوذرات رس با نسبت های 0، 2 و 4 درصد بر مبنای وزن خشک آرد چوب و ماده سازگارکننده با نسبت های 0 و 3 درصد بر مبنای وزن پلاستیک استفاده گردید. فرآیند اختلاط مواد داخل دستگاه اکسترودر انجام شد و نمونه های آزمونی با استفاده از روش قالب گیری تزریقی ساخته شدند. جهت مطالعه تاثیر سازگارکننده انیدریدی از طیف سنجی مادون قرمز استفاده گردید. سپس جذب آب طولانی مدت نانوچندسازه چوب پلاستیک طی 1560 ساعت انجام شد. همچنین جهت تعیین سرعت جذب آب در نانوچندسازه چوب پلاستیک، ضریب انتشار رطوبت محاسبه شد. مطالعه ریخت شناسی نانوچندسازه ها با استفاده از آزمون تفرق اشعه ایکس و میکروسکوپ الکترونی پویشی انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش نانورس و ماده سازگارکننده جذب آب و ضریب انتشار رطوبت در نانوچندسازه چوب پلاستیک کاهش یافت. نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمز نشان داد که در اثر افزایش سازگارکننده انیدریدی میزان جذب گروه های هیدروکسیل کاهش یافت. تعیین نوع ساختار کریستالوگرافی نانوچندسازه با استفاده از اشعه ایکس نشان داد که نوع ساختار تشکیل شده در نانوچندسازه از نوع بین لایه ای بوده و با افزایش نانورس و ماده سازگارکننده فاصله بین لایه‌های سیلیکاتی رس افزایش یافته است. نتایج حاصل از میکروسکوپ الکترونی پویشی نیز حاکی از بهبود فصل مشترک بین چوب و پلاستیک در اثر افزایش سازگارکننده انیدریدی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - بهره‌گیری از روش‌های رگرسیون‌مبنا در تعیین پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج‌پوشش توده پیسه‌آ کلاردشت
پریسا عباسیان پدرام عطارد* سید محمد معین صادقی ویلما بایرام زاده

پژوهش حاضر باهدف برآورد پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش، شامل ظرفیت نگهداری آب تاج پوشش، نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران () و ضریب تاج بارش مستقیم با استفاده از روش های رگرسیون مبنا در توده دست کاشت پیسه آ (Piceaabies) واقع در کلاردشت مازندران، با اقلیم نیمه م چکیده کامل

پژوهش حاضر باهدف برآورد پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش، شامل ظرفیت نگهداری آب تاج پوشش، نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران () و ضریب تاج بارش مستقیم با استفاده از روش های رگرسیون مبنا در توده دست کاشت پیسه آ (Piceaabies) واقع در کلاردشت مازندران، با اقلیم نیمه مرطوب انجام شد. میزان بارندگی (Pg) در هر رخداد توسط چهار باران سنج در نزدیک ترین محیط باز و تاج بارش (Tf) توسط 20 باران سنج که بر اساس طرح تصادفی در زیر تاج پوشش توده نصب‌شده بودند، اندازه گیری گردید. باران ربایی (I) از تفاوت تاج بارش و بارندگی در هر بارش به دست آمد. در مجموع 21 رخداد بارندگی با عمق تجمعی 1/380 میلی متر ثبت و مقادیر تاج بارش تجمعی و درصد تاج‌بارش (Tf%) به ترتیب 8/48 درصد و 6/39 درصد اندازه گیری شدند. بین باران رباییو بارندگیهمبستگی خطی مثبت و معنی دار (85/0 = 2R) و بین درصد تاج بارش (Tf%) و بارندگی رابطه ی لگاریتمی (43/0 = 2R) مشاهده شد. مقدار ضریب تاج بارش مستقیم، 34/0، مقدار متوسط ظرفیت نگهداری تاج پوشش، 15/2 میلی متر و ضریب43/0 محاسبه شد. آگاهی از مقدار ضریب تاج بارش مستقیم و ظرفیت نگهداری تاج پوشش، در هنگام اعمال تیمارهای جنگل شناسی مناسب در هر توده، با توجه به رژیم بارندگی غالب آن اقلیم، عاملی مهم و موثر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - ارزیابی تغییر کاربری اراضی و تاثیر آن بر هیدروگراف سیل حوزه آبخیز امامه، استان تهران
مارال پزشکی بهارک معتمدوزیری حسن احمدی

تغییر در الگوی کاربری اراضی، فرآیندهای هیدرولوژیکی در حوضه ها را متاثر ساخته و تعادل طبیعی جریان آب را مختل می کند. در پژوهش حاضر، تغییر مولفه های هیدرولوژیکی حوزه آبخیز امامه در نتیجه تغییرات کاربری اراضی در طی سال های 1367 الی 1392، مورد بررسی قرار گرفته است. به علت ن چکیده کامل

تغییر در الگوی کاربری اراضی، فرآیندهای هیدرولوژیکی در حوضه ها را متاثر ساخته و تعادل طبیعی جریان آب را مختل می کند. در پژوهش حاضر، تغییر مولفه های هیدرولوژیکی حوزه آبخیز امامه در نتیجه تغییرات کاربری اراضی در طی سال های 1367 الی 1392، مورد بررسی قرار گرفته است. به علت نبود نقشه کاربری اراضی در سال های گذشته، جهت تهیه نقشه کاربری اراضی مربوط به سال 1367 حوضه، از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست استفاده شد که این تصاویر در محیط نرم افزار ERDAS Imagine پردازش شدند. جهت تهیه نقشه کاربری اراضی مربوط به سال 1392 حوضه از اطلاعات کاربری موجود استفاده گردید. در ادامه، نقشه های کاربری اراضی مربوط به سال های 1367 و 1392 در محیط نرم افزار ArcGIS تهیه شدند. در نقشه های حاصل، شش طبقه کاربری اراضی مراتع درجه 1، 2، 3، کشاورزی و باغ، بایر، و بستر رودخانه به دست آمد. با توجه به نتایج حاصله، حوزه آبخیز امامه در بازه زمانی مورد مطالعه، دستخوش تغییر کاربری اراضی زیادی شده است، به طوری که مراتع از درجه 1 به درجه 2 و از درجه 2 به درجه 3 و حتی بایر تبدیل شده و سطح مناطق مسکونی (ویلا) از مقدار 5/2 درصد در سال1367 به 4/8 در سال 1392 افزایش یافته است. جهت بررسی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر هیدروگراف سیل حوزه آبخیز امامه از مدل HEC-HMS استفاده گردید. نتایج بررسی هیدروگراف دو سال مذکور حاکی از افزایش حجم رواناب و دبی اوج سیلاب در طی دوره زمانی 25 سال می باشد. ضریب رواناب حوضه نیز از 82/0 به 89/0 افزایش پیدا کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - ارزیابی استفاده از سیستم آبیاری قطره‏ای در جنگل‏های دست کاشت بیجی شمال کرج
رضا صالحی سینا عطارروشن رمضانعلی پوررستمی

سامانه های آبیاری قطره ای از نظر توانمندی مناسب در توزیع آب با راندمان بالا یک راه حل مطمئن برای استفاده از منابع آب می باشند. در این مطالعه سامانه آبیاری قطره ای اجرا شده در جنگلکاری بیجی واقع در شمال شرق شهر کرج از نظر طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری مورد بررسی و ارز چکیده کامل

سامانه های آبیاری قطره ای از نظر توانمندی مناسب در توزیع آب با راندمان بالا یک راه حل مطمئن برای استفاده از منابع آب می باشند. در این مطالعه سامانه آبیاری قطره ای اجرا شده در جنگلکاری بیجی واقع در شمال شرق شهر کرج از نظر طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور پارامترهای ارزیابی بر اساس دستورالعمل اداره حفاظت خاک آمریکا انتخاب گردید. با توجه به نتایج حاصله از بررسی کیفیت آب آبیاری مورد استفاده در این سیستم، احتمال گرفتگی قطره چکان ها وجود دارد که تعویض آب مصرفی سامانه را علاوه بر نظارت، بازدید و شستشوی مرتب فیلترها و لوله ها (به خصوص لترالها) می طلبد. قطره چکان ها با توجه به مقدار ضریب تغییرات قطره چکان ها (22 درصد) و ضریب تغییرات سیستم (16 درصد) در ردیف مرز بین بد و غیرقابل استفاده با مقایسه استاندارد گفته شده قرار دارد. متوسط مقدار فاکتور کاهش یکنواختی در این سامانه 71/0 می باشد که تغییرات توپوگرافی در طول هر مانیفلد و اختلاف ارتفاع ورودی مانیفلدهایی که با هم کار می کنند باعث کاهش مقدار آن شده است. مقدار ضریب یکنواختی مانیفلد در سامانه مورد ارزیابی 6/63 درصد و مقدار ضریب یکنواختی سیستم 16/45 درصد بود که با توجه به استانداردهای مربوطه ضعیف ارزیابی می گردد. در نهایت براساس نتایج حاصله از این مطالعه مشخص گردید که این سامانه از نظر طراحی و اجرا از کیفیت مطلوبی برخوردار نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - تحلیل مضامین مؤثر بر فرهنگ مصرف آب از دیدگاه اسلام (مطالعه کیفی)
ندا رجاییان نرگس کشتی آرای محمدعلی نادی

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مسائل مهم در اسلام، محافظت ازآب است. تحقیق حاضر نیز به بررسی مؤلفه های فرهنگ اسلامی مؤثر بر مصرف آب پرداخت. روش پژوهش: این پژوهش کیفی و از روش تحلیل مضمون، سبک آتراید- استرلینگ[i]، به منظور تحلیل مضامینی که از مقالات داخلی و متون اسلامی مرتبط ب چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مسائل مهم در اسلام، محافظت ازآب است. تحقیق حاضر نیز به بررسی مؤلفه های فرهنگ اسلامی مؤثر بر مصرف آب پرداخت. روش پژوهش: این پژوهش کیفی و از روش تحلیل مضمون، سبک آتراید- استرلینگ[i]، به منظور تحلیل مضامینی که از مقالات داخلی و متون اسلامی مرتبط با آب و الگوی مصرف بدست آمده می باشد. مضامین در سه دسته پایه، سازمان دهنده و فراگیر، جهت دستیابی محقق به شبکه مضامین فرهنگ اسلامی مصرف آب دسته بندی شد. یافته‌ها: تحلیل ها نشان داد، 4 مضمون فراگیر شامل: باور، هنجار، ارزش و دانش به عنوان مؤلفه های اصلی شبکه، 8 مضمون سازمان دهنده شامل: ایمان به خدا، هنجار اجتماعی، هنجار اخلاقی، هنجار قانونی، هنجار رویه ای، ارتقاء فرهنگ اسلامی جامعه، آب نعمت و امانت الهی، به عنوان اصول فرعی، و در نهایت 34 کد مضمون پایه به عنوان عوامل جز که باید در مصرف آب با تکیه بر فرهنگ اسلامی مد نظر قرار گیرد بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آنند ترکیب این چهار مؤلفه، فرهنگ اسلامی مصرف آب جامعه مسلمانان را نشان می دهد. در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده، دراین بخش آموزش های ساده اما کاربردی (با محوریت اعتدال، قناعت، پرهیز از اسراف و صرفه جویی) که از طرف دین اسلام مطرح شده می تواند مسلمانان را به الگوی بهینه مصرف آب رهنمون سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان در مصرف بهینه آب «مطالعه موردی: مدارس ابتدایی استان قم
عنایت اله آقائی محمد کربلایی ابراهیمی

مقدمه و هدف پژوهش: هدف تحقیق "بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم در مصرف بهینه آب" می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری را دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم تشکیل می‌دهند. چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: هدف تحقیق "بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم در مصرف بهینه آب" می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری را دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم تشکیل می‌دهند. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، از بین 139762 نفر، طبق فرمول کوکران 383 نفر انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی آن به صورت روایی صوری محتوایی توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 918/0 تأیید گردید. برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق از آزمون کلموگروف اسمیرنوف یک نمونه ای و برای آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش تحلیل رگرسیون خطی یک متغیره، آزمون تی یک نمونه‌ای، با نرم‌افزار SPSS25 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اقدامات فرهنگی ترویجی مصرف بهینه آب بر تغییر آگاهی و رفتار دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی استان قم تاثیرگذار است و دارای تاثیر مثبت معنی‌داری می‌باشد. هم‌چنین اقدامات فرهنگی ترویجی مصرف بهینه آب بر تغییر نگرش دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی استان قم تاثیرگذار است و دارای تاثیر منفی معنی‌داری می‌باشد. نتیجه‌گیری: از میان مولفه‌های اقدامات فرهنگی ترویجی، نمایش‌های آموزشی ترویجی، مهم‌ترین مولفه و برپایی جشنواره و همایش‌ها کم اهمیت‌ین مولفه می‌باشد. هم‌چنین متغیر رفتار گروهی مهم‌ترین و رفتار فردی کم اهمیت‌ترین مولفه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - ارائه مدل ساختاری سیاستگذاری مدیریت بحران آب کشور
سید حسن مهدوی فر بهارک شیرزاد فاطمه حمیدی فر عباس خورشیدی

10.30495/jisds.2023.74352.11920

کاهش بارندگی، افزایش دما و مصرف بی رویه و بالای آب در سال 1402 منجر به ایجاد بزرگترین بحران قرن در حوزه آب شده است. این مهم ضرورت توجه به موضوع سیاستگذاری مدیریت بحران در آب کشور را بیش از پیش نموده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نو چکیده کامل

کاهش بارندگی، افزایش دما و مصرف بی رویه و بالای آب در سال 1402 منجر به ایجاد بزرگترین بحران قرن در حوزه آب شده است. این مهم ضرورت توجه به موضوع سیاستگذاری مدیریت بحران در آب کشور را بیش از پیش نموده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع پژوهش کمی است. تکنیک یا روش مورد استفاده در بخش کمی، پیمایش است. جامعه‌‌ آماری این تحقیق شامل کلیه کارشناسان و مدیران حوزه آب در کشور می باشند که به دلیل گستردگی جامعه مورد تحقیق حجم جامعه نامحدود و بالاتر از یکصد هزار نفر مشخص گردید. مطابق جدول مورگان تعداد 384 نفر نمونه مورد نیاز می باشد که تعداد 397 پرسشنامه به محقق عودت داده شد.روش نمونه گیری بصورت غیر تصادفی در دسترس می باشد. در پژوهش حاضر برای پاسخ به سوالات تحقیق از پرسشنامه 21 گویه ای استفاده شده است.جهت سنجش میزان پایایی گویه ها یا سنجه های تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ بالای 0.70 به عنوان ضریب آلفای قابل قبول است و نشان می دهد که بین گویه ها یا سئوالات هر متغیر ارتباط و پیوستگی وجود دارد. نتایج حاصل از اجرای مدل پژوهش نشان می دهد بالاترین ضریب مسیر مربوط به بعد سیاسی با ضریب 0.889 و در جایگاه دوم بعد قانونی با ضریب مسیر 0.766 می باشد. و کمترین ضریب مسیر مربوط به بعد اقلیمی با ضریب 0.504 می باشد. نتایج حاصل از اجرای آزمون t نشان می دهد در سطح اطمینان 99 % ابعاد مدیریتی، اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی و اقلیمی در وضعیت ضعیف قرار دارند و تن ها از مجموع ابعاد مورد بررسی از نظر نمونه مورد پژوهش تن ها دو بعد قانونی و اجتماعی در وضعیت مطلوب قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - کاربست رویکرد چرخه حیات اجتماعی در ارزیابی پایداری اجتماعی (مورد مطالعه:پروژه منارید)
سارا حاجی علیانی فرحناز رستمی مصطفی احمدوند علی اصغر میرک زاده حسین آزادی

10.30495/jisds.2022.69105.11786

مقدمه و هدف: م لزوم توجه به جنبه های اجتماعی ومفهوم پایداری اجتماعی در جریان ارزیابی پروژه های توسعه ای؛ یکی از مهمترین وکلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی ها و سیاست‌گذاری ها برای رشد و توسعه از سوی دولت ها محسوب می‌شود.مواد و روش: پارادایم کلی این پژوهش ترکیبی (آمیخته) ا چکیده کامل

مقدمه و هدف: م لزوم توجه به جنبه های اجتماعی ومفهوم پایداری اجتماعی در جریان ارزیابی پروژه های توسعه ای؛ یکی از مهمترین وکلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی ها و سیاست‌گذاری ها برای رشد و توسعه از سوی دولت ها محسوب می‌شود.مواد و روش: پارادایم کلی این پژوهش ترکیبی (آمیخته) از نوع متوالی- اکتشافی (کیفی کمی) است. از نظر میزان کنترل متغیرها از نوع غیرآزمایشی و از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی- توسعه ای می‌باشد. در طرح متوالی اکتشافی نیز ابتدا فرآیند گردآوری و تحلیل داده-های کیفی انجام می‌شود و سپس این نتایج برای انجام قسمت کمی(پرسش نامه) استفاده می‌شود. نتایج: نتایج نشان داد که پایداری اجتماعی در محدوه ی زمانی اجرای پروژه ماکزیمم بود و از بین مولفه های پایداری اجتماعی مولفه ی مشارکت اجتماعی به عنوان نقاط مهم و اثرات بالا در پایداری اجتماعی مشخص گردید. نتیجه گیری: نشان داد هنگام طراحی یک پروژه توسعه ای، برنامه ریزان وسیاستگذاران باید بتوانند همیشه برنامه های مختلفی را هنگام طراحی واجرای یک پروژه توسعه ای درنظرگرفته وپس از فکر کردن در مورد پیامدهای احتمالی بهترین برنامه و فعالیت های اجرایی را برنامه ریزی کرده و به مرحله ی اجرا درآورند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - بررسی حس تعلق محلّه ای و نقش آن در مشارکت اجتماعی (نمونه موردی: محله نعمت‌آباد)
احمد نادری ابراهیم شیرعلی سجاد قاسمی کفرودی

از دیدگاه صاحب‌نظران مدیریت شهری، مشارکت مردم در شهر و محله زندگی شان مهم و تأثیرگذار است. این مشارکت هم در فرآیند تصمیم گیری و هم تصمیم سازی مورد توجه واقع می شود که در بهبود کیفیت زندگی و کارآمدی مدیریت شهری نقش مهمی را ایفا می کند. اما به نظر می رسد فراهم شدن زمینه ه چکیده کامل

از دیدگاه صاحب‌نظران مدیریت شهری، مشارکت مردم در شهر و محله زندگی شان مهم و تأثیرگذار است. این مشارکت هم در فرآیند تصمیم گیری و هم تصمیم سازی مورد توجه واقع می شود که در بهبود کیفیت زندگی و کارآمدی مدیریت شهری نقش مهمی را ایفا می کند. اما به نظر می رسد فراهم شدن زمینه های مشارکت در سطح محلی توسط شهروندان نیازمند مقدمات و بسترهایی است که مشارکت را تسهیل نمایند. در این پژوهش با همین پیش فرض و اینکه آمادگی برای مشارکت در سطح محله تابعی از حس تعلق محله ای می باشد، این پرسش مطرح شده است که، تأثیر حس تعلق محله ای در آمادگی برای مشارکت چیست؟ برای پاسخ به پرسش از نظریه مک میلان و چاویس در ارتباط با حس تعلق محله ای و نیز روش تحقیق پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شده و بر مبنای تعداد 120 نمونه، تحلیل ها ارائه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین حس تعلق محله ای و آمادگی برای مشارکت رابطه وجود دارد. همبستگی بین این دو متغیر در جهت مثبت بوده و با افزایش حس تعلق محله ای بر آمادگی برای مشارکت افزوده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - بررسی آثار و نقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: دهستان احمدآباد بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب)
محمد صادق علیائی

رسیدن به توسعه پایدار روستایی ، بدون تغییر نگرش و تحول فکری و فرهنگی در کشور امکان پذیر نخواهد شد، مگر اینکه آموزش‌های همه جانبه در حوزه‌های مختلف مشاغل موجود در روستاها و همینطور سبک‌های مختلف فرآیند آموزش در جهت توسعه نیروی انسانی فراهم گردد. از طرفی نیز موقعیت‌های فر چکیده کامل

رسیدن به توسعه پایدار روستایی ، بدون تغییر نگرش و تحول فکری و فرهنگی در کشور امکان پذیر نخواهد شد، مگر اینکه آموزش‌های همه جانبه در حوزه‌های مختلف مشاغل موجود در روستاها و همینطور سبک‌های مختلف فرآیند آموزش در جهت توسعه نیروی انسانی فراهم گردد. از طرفی نیز موقعیت‌های فراگیر آن به خوبی تشخیص داده شود و هماهنگی‌های لازم بین آموزش‌های رسمی و غیر رسمی که به عنوان دو جزء اصلی و زمینه‌ساز یادگیری و توسعه محسوب می شوند انجام پذیرد. هدف پژوهش حاضر در این تحقیق، بررسی آثار و نقش دوره‌های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار مناطق روسـتایی دهستان احمد آباد از توابع شهرستان تکاب است. روش تحقیق در این پژوهش از ترکیب روش‌های اسنادی و پیمایشی و جمع آوری اطلاعات با استفاده از تکنیک مصاحبه حضوری مستقیم و تکمیل پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق ساکنان شش روستای دهستان احمد آباد، بر حسب قواعد نمونه‌گیری تصادفی انجام پذیرفته است. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از آزمون‌های t تک نمونه‌ای و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتـایج تحقیقات نـشان می‌دهد در مدل برازش رگرسیونی، ضریب تعیین برابر با (0.843)، و در سطح 99 درصد معنادار بوده است که نشان‌دهنده‌ی تاثیر مثبت آموزش‌های غیر رسمی بر ابعاد متغیرهای مستقل تحقیق می‌&lrm;باشد. مقادیر ß در ابعاد اقتصادی (776)، اجتماعی (0.177)، زیست محیطی (0.058) می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - برساخت معنایی پیامدهای فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود (با تأکید بر هویت فرهنگی شهروندان اصفهانی)
سحر فائقی مهرداد نوابخش

در این مقاله برساخت معنایی پیامدهای فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر هویت فرهنگی از طریق تجربه زیسته شهروندان اصفهانی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش مطالعه ی حاضر کیفی از نوع پدیدارشناسی و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع متجانس بو چکیده کامل

در این مقاله برساخت معنایی پیامدهای فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر هویت فرهنگی از طریق تجربه زیسته شهروندان اصفهانی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش مطالعه ی حاضر کیفی از نوع پدیدارشناسی و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع متجانس بوده است. بر این اساس 32 نفر از شهروندان زن و مرد اصفهانی در محدوده سنی 30 تا 65 سال انتخاب شدند و در طول مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، تجربه زیسته خود راجع به کم آبی و خشکسالی زاینده رود را به طور کامل بیان کردند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون و جهت تعیین اعتبار یافته ها از معیارهای قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان و مطابقت با عینیت داشتن، استفاده شد. یافته های این پژوهش در قالب 7 مقوله فراگیر دسته بندی شد که حاصل استخراج و مفهوم بندی اطلاعات در 61 مقوله پایه، 20 مقوله سازمان دهنده و 7 مقوله زیر فراگیر است. مقوله های فراگیر به عنوان پیامدهای فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر هویت فرهنگی شهروندان عبارتند از: دگرگونی درحافظه فرهنگی و تاریخی شهروندان اصفهانی(میراث معنوی، میراث مادی)،تقلیل و تغییر در محتوای آثار هنری(عکاسی، نقاشی، موسیقی، فیلم) و ادبی(نوشتاری، گفتاری) شهر اصفهان، جغرافیای فرهنگی(تغییر نگرش شهروندان نسبت به زیست بوم فرهنگی شان)، پررنگ شدن حس نوستالژیک، کاهش درهم تنیدگی فرهنگی فضای شهری و تغییر در نظام ارزش ها و باورهای شهروندان. در مجموع یافته ها بیانگر آن است که کم آبی و خشکسالی زاینده رود، هویت فرهنگی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است؛ شهروندان خشکسالی و کم آبی را علت اساسی تخریب تمدن و زیست بوم فرهنگی شهر تاریخی اصفهان قلمداد نموده و بر این باورند که عنصر آب در این شهر نقش مهمی در ایجاد و ارتقاء هویت فرهنگی شان دارد و می توانند در ارتقاء کیفیت کالبدی شهر و هویت شهری نیز اثربخش باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - حقوق دارایی و کنش جمعی برای استفاده از مشاعات
منصور وثوقی احمد محمدی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - اولویت‌بندی حوزه آبخیز برای احداث بند توری سنگی به روش تحلیل چند معیاره مکانی (SMCE)، در حسن‌رباط اصفهان
علی اکبر جمالی ابوالفضل رحیم‌آبادی نسیم زرنگ آرش رحمتیان

حوزه آبخیز مورد مطالعه در منطقه حسن‌رباط از توابع میمه شهرستان اصفهان واقع شده است. برای تعیین مکان‌های ایجاد سد سنگ‌توری (گابیون) در آبراه‌ها با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره (SMCE) مکان‌یابی شد. در ابتدا نقشه عوامل و محدودیت‌ها بصورت لایه‌هایی قابل استفاده در م چکیده کامل

حوزه آبخیز مورد مطالعه در منطقه حسن‌رباط از توابع میمه شهرستان اصفهان واقع شده است. برای تعیین مکان‌های ایجاد سد سنگ‌توری (گابیون) در آبراه‌ها با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره (SMCE) مکان‌یابی شد. در ابتدا نقشه عوامل و محدودیت‌ها بصورت لایه‌هایی قابل استفاده در مدل درختی تهیه گردیده شد. در نهایت با وزن‌دهی به عوامل به صورت مقایسه زوجی و به شکل رتبه‌ای و اولویت‌بندی، به تولید نقشه نهایی که اولویت‌های ساخت سد گابیونی را در منطقه نشان می دهد انجامید. با وجود راه‌های بسیار و چاه‌های فراوان در منطقه مورد مطالعه و اهمیت قرارگیری سدها در نزدیکی روستا‌های موجود، تاثیر بسیاری در انتخاب مکان های ایجاد سد داشت است. البته عوامل طبیعی نیز در انتخاب این مکان‌ها با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی دخالت همگامی داشته است. این مکان‌یابی برای برنامه‌ریزان در حوضه‌های آبخیز که به کنترل فرسایش در مناطق حائز اهمیت توجه دارند پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری در بافت تاریخی شهرها (مورد مطالعه: بافت تاریخی شهر خرم آباد)
پروانه زیویار سمیه تیموری

امروزه گردشگری برجسته‌ترین و کارآمدترین کارکردهای اقتصادی محسوب شده که دست‌آوردهای اقتصادی،-اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بسیاری را برای پیش‌گامان آن می‌تواند به ارمغان آورد. این پدیده هم‌اکنون به‌عنوان یکی از بنیان‌های جهانی‌سازی و نماد بارز درهم‌ فشردگی فضا زمان شناخته می‌ چکیده کامل

امروزه گردشگری برجسته‌ترین و کارآمدترین کارکردهای اقتصادی محسوب شده که دست‌آوردهای اقتصادی،-اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بسیاری را برای پیش‌گامان آن می‌تواند به ارمغان آورد. این پدیده هم‌اکنون به‌عنوان یکی از بنیان‌های جهانی‌سازی و نماد بارز درهم‌ فشردگی فضا زمان شناخته می‌شود. گردشگری تاریخی که بافت قدیمی و کهن شهرها را در برمی‌گیرد تأثیر بسزایی در ساختار فضایی و کارکردی یک شهر دارد. لذا هدف پژوهش حاضر برنامه‌ریزی استراتژیک به‌منظور توسعه گردشگری دریافت تاریخی‌ شهر خرم‌آباد می‌باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی با استفاده از مدل استراتژیک SWOT ودرگام بعد راهبردهای ارائه‌شده با استفاده از روش ماتریس کمّی (QSPM) محاسبه می‌شوند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد راهبرد تهاجمی‌(SO) (بهره‌گیری از حداکثر نقاط قوت و فرصت‌) با امتیاز 42/3 در اولویت اول و راهبرد رقابتی (ST)(دوری از تهدیدات و استفاده از فرصت‌ها) با امتیاز 63/2 در اولویت دوم به‌عنوان مهم‌ترین راهبردهای توسعه بافت تاریخی شهر شناخته شدند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

93 - بررسی نقش مشارکت زیرحوضه های آبخیز در شدت سیل خیزی؛ مطالعه موردی: حوضه آبخیز حصارک
محمد مهدی حسین زاده کاظم نصرتی سپیده ایمنی

یکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژه‌های مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضه‌های مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفه‌های مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاه‌های هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضه‌ها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیه‌سازی فرآیند بارش- ر چکیده کامل

یکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژه‌های مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضه‌های مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفه‌های مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاه‌های هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضه‌ها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیه‌سازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوضه‌ها از طریق مدل های هیدرولوژیکی می‌باشد. از این رو برای اجرای برنامه های کنترل سیلاب در بالادست حوضه باید به سهم زیرحوضه ها در سیلاب توجه کرد و آنها را اولویت‌بندی نمود. در این پژوهش، ابتدا برای تعیین مشارکت زیرحوضه‌ها در دبی سیلابی، حوضه حصارک به 3 زیرحوضه تقسیم گردید. سپس با اجرای مدل HEC- HMS، زیرحوضه‌های آبخیز حصارک از نظر سیلخیزی اولویت‌بندی شدند. هدف از این مطالعه برآورد ارتفاع رواناب و سیلاب خروجی در زیرحوضه‌های آبخیز حصارک میباشد. نتایج نشان داد، میزان مشارکت زیرحوضه‌ها در دبی اوج کل حوضه صرفاً به یک عامل بستگی ندارد و اثرات متقابل عوامل تعیین‌کننده سهم مشارکت زیرحوضه‌ها را در سیلخیزی تعیین میکند. با اجرای مدل HEC- HMS مشاهده شد، زیرحوضه تقاطع دو شاخه (S1) کمترین سهم و زیرحوضه چپ دره (S3) بیشترین سهم را در دبی اوج کل حوضه دارا است و در اولویت اول قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

94 - سنجش کیفیت‌زندگی در سکونتگاه‌های روستایی (مورد: بخش مرکزی شهرستان اسلام‌آبادغرب)
بتول میرزائیان بیژن رحمانی محمدتقی رضویان عبدالرضا فرجی راد

یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست‌های عمومی هر جامعه‌ای، بهبود کیفیت زندگی آن جامعه می‌باشد. این مقاله به بحث درباره کیفیت‌ زندگی درسطح مناطق‌روستایی می‌پردازد. تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که مناطق ‌روستایی بخش‌ مرکزی شهرستان‌اسلام‌آبادغرب تا چه اندازه از شاخص کیفیت‌ چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست‌های عمومی هر جامعه‌ای، بهبود کیفیت زندگی آن جامعه می‌باشد. این مقاله به بحث درباره کیفیت‌ زندگی درسطح مناطق‌روستایی می‌پردازد. تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که مناطق ‌روستایی بخش‌ مرکزی شهرستان‌اسلام‌آبادغرب تا چه اندازه از شاخص کیفیت‌ زندگی برخوردارند. ارزیابی کیفیت‌‌زندگی در سه شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و با13 مؤلفه صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق آزمونT تک‌نمونه‌ای انجام گرفته-است. براساس یافته‌های تحقیق، محاسبه‌میانگین برخورداری نشان داده که دهستان شیان با47/33درصد مطلوب‌ترین کیفیت‌‌زندگی و دهستان‌حومه‌شمالی با 43/28درصد پایین‌ترین سطح‌ رضایت از کیفیت‌زندگی را دارمی‌باشند. بنابراین برای بهبود کیفیت‌زندگی در نواحی‌روستایی مورد مطالعه، برنامه‌ریزی درهمه شاخص‌های‌اجتماعی،اقتصادی و کالبدی لازم است که این مهم از طریق خدمات‌دهی و ساماندهی به روستاها به ویژه روستاهای ‌کم‌برخوردار می‌تواند تأثیرگذار باشد. واژگان کلیدی: شهرستان‌اسلام‌آبادغرب، روستا،شاخص‌های اجتماعی،اقتصادی و کالبدی، کیفیت‌زندگی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

95 - تحلیل فضایی جمعیت و خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر خرم آباد
علی شماعی سمیه تیموری حسین بهرامی

هدف این پژوهش"تحلیل فضایی جمعیت و توزیع خدمات شهری در نواحی شهر خرم آباد "است. براین اساس این پژوهش به چگونگی توزیع خدمات شهری متناسب با نیازهای جمعیت در23 ناحیه شهری خرم آباد می پردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل vikor، AHP ، نقشه GIS و مبتنی بر دا چکیده کامل

هدف این پژوهش"تحلیل فضایی جمعیت و توزیع خدمات شهری در نواحی شهر خرم آباد "است. براین اساس این پژوهش به چگونگی توزیع خدمات شهری متناسب با نیازهای جمعیت در23 ناحیه شهری خرم آباد می پردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل vikor، AHP ، نقشه GIS و مبتنی بر داده‌های اسنادی و میدانی است. بر اساس نتایج به دست آمده از 10 شاخص خدمات شهری 2 ناحیه متعادل ،5 ناحیه نیمه متعادل و باقی نواحی نامتعادل می باشد. برای بررسی پراکندگی جمعیت و خدمات شهری ضریب همبستگی اسپیرمن را محاسبه کردیم که ضریب به دست آمده (062/0) می باشد که نشان می دهد که توزیع خدمات شهری با تراکم جمعیت ناموزون می باشد . همچنین به منظور ارزیابی میزان عدالت اجتماعی از سه معیار عدالت دیوید هاروی نشان داد که معیارهای مدنظر در سطح شهر در جهت رسیدن به عدالت اجتماعی و فضایی رعایت نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

96 - ارزیابی وضعیت کیفی آبهای زیرزمینی منطقه کلاچای جهت مصارف کشاورزی با استفاده از GIS
علی مقیمی کندلوسی امین محبی تفرشی غزاله محبی تفرشی

با توجه به اینکه استفاده از آب با کیفیت نامناسب سبب مشکلاتی از جمله شور شدن خاک، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش جذب آب توسط ریشه گیاه شده و منتج به کاهش بهره وری زراعی و یا حتی تهدید محصولات کشاورزی می شود، لذا بررسی کیفیت آب قبل از استفاده در کشاورزی بسیار لازم و ضروری است. چکیده کامل

با توجه به اینکه استفاده از آب با کیفیت نامناسب سبب مشکلاتی از جمله شور شدن خاک، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش جذب آب توسط ریشه گیاه شده و منتج به کاهش بهره وری زراعی و یا حتی تهدید محصولات کشاورزی می شود، لذا بررسی کیفیت آب قبل از استفاده در کشاورزی بسیار لازم و ضروری است. بر همین مبنا در این تحقیق با استفاده از نمودارها و پارامترهای متداول در رده بندی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی، و همچنین با استفاده از نرم افزار ArcGIS جهت نمایش گرافیکی تغییرات پارامترهای کیفی در محدوده منطقه مطالعاتی کلاچای، به بررسی و پهنه بندی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی پرداخته شد. بر این مبنا کیفیت تمامی نمونه های آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر پارامترهایMR ،EC،SAR ، Na%،RSC ،pH ، KR،CR ، در نمودار رده بندیWilcox همه بجزw5 ، در نمودار رده بندی Gordon and Hailin w7وw14 و w15 و در نمودار رده بندی Doneen همه نمونه ها بجز w13وw14وw15در رده عالی برای مصارف کشاورزی قرار دارند. بر همین مبنا بر اساس پارامتر PS تنها w6وw8 دارای رده مناسب هستند. بر مبنای میزان همبستگی بین پارامترها، بیشترین همبستگی بین پارامترهایNa%وKR و کمترین میزان همبستگی بین پارامترهای EC و PI برقرار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

97 - تاثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه های باستانی با استفاده از مدل TOPSIS ( مطالعه موردی محوطه های باستانی شهرستانهای دره شهر و آبدانان ، استان ایلام )
اردوان بهزاد فریده اسدیان

تاثیر عوامل محیطی بر محوطه های باستانی ، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر دو شهرستان دره شهر و آبدانان در استان ایلام به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تاثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه های باستانی این دو شهرستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تح چکیده کامل

تاثیر عوامل محیطی بر محوطه های باستانی ، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر دو شهرستان دره شهر و آبدانان در استان ایلام به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تاثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه های باستانی این دو شهرستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از نرم افزار GIS جهت تلفیق لایه های اطلاعاتی و همچنین از مدل TOPSIS جهت رتبه بندی تاثیر این عوامل بر محوطه های باستانی استفاده گردید. ده عامل محیطی شامل ارتفاع ، جهات جغرافیایی ، شیب ، بارندگی ، دما ، کلاس فرسایش ، فاصله از رودخانه ، فاصله از گسل ، نوع کاربری اراضی و نوع سازندهای زمین شناسی به عنوان عوامل تاثیر گذار بر این محوطه ها انتخاب گردیدند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که عوامل بارندگی ، جهت جغرافیایی و نوع سازند زمین شناسی می توانند بیشترین تاثیر را در تخریب آثار باستانی داشته باشند. درضمن تاثیر این عوامل بر محوطه های باستانی دو شهرستان ، تقریبا برابر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

98 - ارزیابی فرسایش خاک و در جه رسوب دهی در حوضه ی آبریز نمدان با استفاده از مدل MPSIACوGIS
محمد ابراهیم عفیفی

مرفولوژی مسطح و کم شیب دشت نمدان و چشمه سارهای حاشیه دشت باعث شده که رودخانه شادکام در بخش های میانه، فاقد دسترسی مستمر باشد و همین امر توسعه کشاورزی را در منطقه مشکل ساخته است. دشت نمدان دارای حوضه رسوبی آبرفتی عمیق است و ضخامت آبرفت در این حوضه 100 متر پیش بینی شده اس چکیده کامل

مرفولوژی مسطح و کم شیب دشت نمدان و چشمه سارهای حاشیه دشت باعث شده که رودخانه شادکام در بخش های میانه، فاقد دسترسی مستمر باشد و همین امر توسعه کشاورزی را در منطقه مشکل ساخته است. دشت نمدان دارای حوضه رسوبی آبرفتی عمیق است و ضخامت آبرفت در این حوضه 100 متر پیش بینی شده است. خاک از منابع طبیعی مهمی است و فرسایش آن علاوه بر ایجاد مخاطرات محیطی، آسیب پذیری جدی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی به همراه دارد. ما در این مقاله میزان رسوبدهی در حوضه آبریز نمدان را با مدل MPSIAC و GIS مورد ارزیابی قرار دادیم. هدف اول پهنه بندی درجه رسوبدهی محدوده مورد مطالعه از نظر تولید رسوب بود و دوم محاسبه میزان رسوبدهی (QS) میزان تولید رسوب کل و کلاسه بندی آنها در حوضه بود. نتایج بدست آمده از پهنه بندی حوضه آبریز مورد مطالعه در سه کلاس فرسایشی بالا متوسط کم طبقه بندی شدند. همچنین پهنه بندی با رسوبدهی بالا از شمال غرب تا جنوب شرق حوضه در مسیر رودخانه شادکام در بخشهایی که نوع لیتولوژی و پوشش زمین را رودخانه و آبراهه، آبرفتهای نهشته شده، رس سیلت و ماسه و قلوه تشکیل داده مشاهده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

99 - پهنه بندی و برآورد کیفی فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز مارون با استفاده ازمدل F.A.O
حمید بابلی موخر کورش شیرانی مرتضی خداقلی

تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک در حوضه‌ها آبخیز مبنای اولویت‌بندی برنامه‌ی حفاظت خاک است. هدف ازاین پژوهش بکارگیری مدل فرسایشی F.A.Oو ارزیابی متغیرهای آن بااستفاده از قابلیت GIS و تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک حوضه آبخیز مارون می‌باشد. بدین‌منظور پس‌از رقومی‌کردن نقشه‌های حوضه به ‌مقیاس1: چکیده کامل

تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک در حوضه‌ها آبخیز مبنای اولویت‌بندی برنامه‌ی حفاظت خاک است. هدف ازاین پژوهش بکارگیری مدل فرسایشی F.A.Oو ارزیابی متغیرهای آن بااستفاده از قابلیت GIS و تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک حوضه آبخیز مارون می‌باشد. بدین‌منظور پس‌از رقومی‌کردن نقشه‌های حوضه به ‌مقیاس1:50000 و تلفیق آنها با‌همدیگر در محیط نرم‌افزار Arc GIS10.3 ، نقشه واحدهای کاری یا همگن تهیه گردید. سپس باتوجه به جداول امتیازدهی عوامل مورد استفاده در مدل و بازدیدهای میدانی با به‌کارگیری GPS در عرصه و اعمال امتیازات عوامل در هر یک از واحدهای همگن در محیط GIS، امتیاز نهائی هر عامل و نیز نمرۀ شدت میزان فرسایش در واحدهای کاری برآورد گردید. درنهایت نقشه وزنی حاصل براساس جدول طبقه‌بندی کلاس‌های فرسایشی مدل F.A.O و باتوجه به دامنه حداقل و حداکثر نمره ارزیابی شده برای عوامل در واحدهای کاری به ‌چهار رده فرسایشی با وضعیت‌های نسبتاً متوسط، متوسط، زیاد و خیلی‌زیاد طبقه‌بندی گردید. نتایج نشان می‌دهد 95 درصد از وسعت منطقه مورد بررسی در فرسایش متوسط (49/06 درصد) تا زیاد (45/98 درصد) و تنها 5 درصد مساحت منطقه در رده فرسایش نسبتاً ‌متوسط (3/66 درصد) و خیلی ‌زیاد (1/30 درصد) قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

100 - استفاده از تلفیق منطق بولین و فازی با وزن دهی عوامل مکانی در تحلیل خطر زمین‌لغزش و تولید رسوب در حوزه آبخیز چلگرد چهار محال و بختیاری
علی اکبر جمالی محمدعلی حکیمی

فرسایش که یکی از آنها زمین لغزش است پدیده ایست که هرساله باعث هدر رفتن بسیاری از منابع آب‌وخاک و تخریب منابع طبیعی می‌شود. هدف تهیه و تحلیل نقشه زمین‌لغزش‌ها و تأثیر آن در تولید رسوب در حوزه آبخیز چلگرد شهرکرد است. برای تهیه نقشه خطر زمین‌لغزش لایه‌های اطلاعاتی شیب، ارت چکیده کامل

فرسایش که یکی از آنها زمین لغزش است پدیده ایست که هرساله باعث هدر رفتن بسیاری از منابع آب‌وخاک و تخریب منابع طبیعی می‌شود. هدف تهیه و تحلیل نقشه زمین‌لغزش‌ها و تأثیر آن در تولید رسوب در حوزه آبخیز چلگرد شهرکرد است. برای تهیه نقشه خطر زمین‌لغزش لایه‌های اطلاعاتی شیب، ارتفاع از سطح دریا، شاخص پوشش گیاهی، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از گسل و فاصله از چشمه ها استفاده گردیدند. سپس محدودیت ها و عوامل به ترتیب استانداردسازی بولین و فازی شده، پس از وزن دهی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، تلفیق نهایی فازی انجام‌شده، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش فازی تهیه گردید. نتایج حاصله نشان داده که 49 درصد از اراضی منطقه موردمطالعه در پهنه‌های خطر بالا و خیلی بالا قرارگرفته است. در این تحقیق فاصله 500 متری از جاده و 400 متری از آبراهه، شیب 50-15 درصد، ارتفاع تا2600 متر و کاربری های کشاورزی و باغ و همچنین سازندهای خان‌کت و نیریز بیشترین درصد مساحت لغزش هارادرخود جای داده‌اند که البته احتمال بروز زمین‌لغزش در حواشی جاده ها و آبراهه ها با شیب های متوسط به‌مراتب از سایر نقاط بیشتر است که در مدیریت آبخیز با توجه به رسوب و فرسایش باید به این مناطق بیشتر توجه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

101 - شناخت موقعیت جغرافیایی چشمه آب حیات بر اساس قرآن کریم
سید رضا درویشی

از موضوعات جالبی که قرآن کریم بدان پرداخته مسأله جاودانه شدن انسان و زنده شدن ماهی در چشمه آب حیات می باشد که در جریان داستان همراهی موسی(ع) و خضر روی داده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین دقیق مجمع البحرین و بررسی وضعیت جغرافیایی آن بر اساس آیات 64 - 60 سوره کهف و هدف فرع چکیده کامل

از موضوعات جالبی که قرآن کریم بدان پرداخته مسأله جاودانه شدن انسان و زنده شدن ماهی در چشمه آب حیات می باشد که در جریان داستان همراهی موسی(ع) و خضر روی داده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین دقیق مجمع البحرین و بررسی وضعیت جغرافیایی آن بر اساس آیات 64 - 60 سوره کهف و هدف فرعی اثبات ارتباط بین علم جغرافیا و قرآن می‌باشد. این پژوهش به لحاظ روش تحقیق توصیفی و ماهیتاً کیفی است. بر اساس مختصات جغرافیایی و نقشه‌های توپوگرافی با بیشترین احتمال، چشمه آب حیات محلی است که خلیج عقبه و خلیج سوئز در شمال دریاى سرخ به هم مى رسند، چون دریاى سرخ در قسمت شمال دوشاخه است، یکى به‌طرف عقبه و دیگرى به سمت سوئز کشیده مى شود و شبه‌جزیره سینای مصر در میان این دو خلیج قرار دارد. رأس شبه‌جزیره در قسمت جنوبى آن یعنى همان‌جایی که شهر شرم‌الشیخ در آنجا واقع است، محل تلاقى دو خلیج است. این مکان به محل زندگى حضرت موسى بسیار نزدیک بوده است. برخی مفسرین معتقدند داستان آب حیات، دلیل قاطعى نداشته و آیات قرآن نیز صراحت در تأیید آن ندارند و از قرآن کریم و سنت قطعى و عقل هم دلیلى بر توجیه و تصحیح آنها نداریم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

102 - بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان حسن آباد، شهرستان اسلام آباد غرب
بتول میرزائیان حمید برقی بهمن شفیعی احمد حجاریان

سرمایه‌اجتماعی مفهومی کلان است که امروزه در تحلیل‌های‌اجتماعی-اقتصادی پیرامون‌توسعه‌روستایی مطرح است. هدف ازاین مقاله نشان‌دادن نقش‌سرمایه‌اجتماعی در توسعه‌روستایی می‌باشد. روش‌تحقیق توصیفی-تحلیلی وابزار‌گردآوری داده-ها، پرسشنامه‌است. جامعه‌آماری‌تحقیق1762سرپرست‌خانوار چکیده کامل

سرمایه‌اجتماعی مفهومی کلان است که امروزه در تحلیل‌های‌اجتماعی-اقتصادی پیرامون‌توسعه‌روستایی مطرح است. هدف ازاین مقاله نشان‌دادن نقش‌سرمایه‌اجتماعی در توسعه‌روستایی می‌باشد. روش‌تحقیق توصیفی-تحلیلی وابزار‌گردآوری داده-ها، پرسشنامه‌است. جامعه‌آماری‌تحقیق1762سرپرست‌خانوار دردهستان‌حسن‌آباد بوده که نمونه‌آماری210سرپرست‌خانوار در نظرگرفته‌شد. تجزیه‌وتحلیل‌داده‌ها درنرم‌افزارSPSSومدل‌سازی‌معادلات‌‌ساختاری (SEM) انجام‌شده‌است. دو مدل‌تحلیل-عاملی‌مرتبه‌اول برای‌اندازه‌گیری دو زیر‌مقیاس‌سرمایه‌اجتماعی تدوین و اعتبارسنجی شد. نهایتاً چگونگی نقش و تأثیر-متغیرهای‌مشاهده‌شده و مؤلفه‌های‌دوگانه حاصل از آن‌ها بر سرمایه‌اجتماعی و روابط بین‌آن‌ها به کمک یک مدل‌ساختاری تحلیل‌عاملی تأییدی(CFA) سه‌عاملی مرتبه‌دوم تحلیل شد. نتایج نشان از برازش واعتبار قابل‌قبول هردو مدل‌اندازه‌گیری سرمایه‌اجتماعی و تحقق‌اهداف و نیز مدل سه‌عاملی‌مرتبه‌دوم برای بررسی سرمایه‌اجتماعی، براساس‌داده‌های‌گردآوری شده بود. مشارکت و اعتماد‌اجتماعی به‌ترتیب به میزان65/0 و 78/0 بر سرمایه‌اجتماعی تأثیر داشته‌است. این نتایج‌ می‌تواند به برنامه‌ریزان‌روستایی در جهت بهبود سرمایه‌ اجتماعی در توسعه نواحی‌روستایی کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

103 - تحلیل روند تغییرات ساختار منظر و کاربری سرزمین به عنوان رویکردی اکولوژیک در دستیابی به برنامه ریزی پایدار منطقه‌ای (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد لتیان)
بنفشه شفیعی هما ایرانی بهبهانی امیرحسین جاوید حسن دارابی فرهاد حسین زاده لطفی

هدف این تحقیق، بررسی تغییرات ساختار منظر در یک بازه ی زمانی 30 ساله و کسب اطلاعات در مورد وضعیت فعلی کاربری ها با استفاده از متریک‌های منظر در حوضه ی آبریز سد لتیان است، تا با تحلیل یافته ها، خلا های موجود جهت رسیدن به برنامه ریزی پایدار برای این حوضه، شناسایی گردد.کارب چکیده کامل

هدف این تحقیق، بررسی تغییرات ساختار منظر در یک بازه ی زمانی 30 ساله و کسب اطلاعات در مورد وضعیت فعلی کاربری ها با استفاده از متریک‌های منظر در حوضه ی آبریز سد لتیان است، تا با تحلیل یافته ها، خلا های موجود جهت رسیدن به برنامه ریزی پایدار برای این حوضه، شناسایی گردد.کاربری اراضی با بهره گیری از چهار تصویر ماهواره ی لندست برای سال‌های t1 (1987) ,t2 (1998), t3 (2007)وt4 (2017) مشخص و بررسی شدند و به‌صورت چهار طبقه (الف) نواحی جمعیتی ، (ب) پهنه‌های واجد پوشش گیاهی، (ج) اراضی بایر و (د) پهنه‌های آب طبقه‌بندی شدند. سپس با استفاده از 7 متریک در سطح منظر و 8 متریک در سطح کلاس، ساختار منظر در این حوضه آبریز با استفاده از نرم‌افزار4.2 Fragstats کمی سازی شد. نتایج بررسی نشان داد که افزایش تعداد لکه ها (NP) ، کاهش میانگین مساحت لکه ها (AREA-MN) و افزایش شاخص مجاورت (IJI) از59 در سال 1987 به 64 در 2017، بیانگر افزایش گسیختگی در سطح منظر است. هم‌چنین، تعداد لکه‌ها (NP) در سطح منظر از 376 به 428 لکه در دوره تحقیق افزایش یافته که بیانگر گسیختگی در منظر است، . میزان لکه‌گی برای طبقه نواحی جمعیتی با توجه به افزایش میانگین مساحت لکه‌ها(AREA-MN) از 7643 هکتار در 1987 به 118200 هکتار در 2017، بیانگر گرایش این طبقه به سمت ساختار درشت دانه تر و کاهش این متریک از 29470 هکتار به 23813 هکتار طی همان سال‌ها در طبقه پوشش گیاهی، بیانگر گرایش این طبقه به سمت ساختار ریزدانه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

104 - تحلیلی بر نقش توانمندسازی و آموزش شهروندان در توسعه زیرساخت های شهری؛ مورد مطالعه، شرکت آب و فاضلاب استان تهران
شیرین شیروانی زهرا علیپور عباسعلی قیومی

10.30495/sarzamin.2023.22560

با توجه به گستردگی و پیچیدگی فعالیت آموزشی و لزوم اطلاع از نتایج عملکرد آنها، ارزیابی برنامه ها، کارکنان و خدمات آنها می تواند نقش موثری در فراهم آوردن کیفیت آموزشی و در نتیجه بالارفتن عملکرد افراد داشته باشد. اهداف ارزیابی به طور عمده در جهت بهبود سازمان و بهبود و بهسا چکیده کامل

با توجه به گستردگی و پیچیدگی فعالیت آموزشی و لزوم اطلاع از نتایج عملکرد آنها، ارزیابی برنامه ها، کارکنان و خدمات آنها می تواند نقش موثری در فراهم آوردن کیفیت آموزشی و در نتیجه بالارفتن عملکرد افراد داشته باشد. اهداف ارزیابی به طور عمده در جهت بهبود سازمان و بهبود و بهسازی فرد پیش بینی شده است و در موارد متعددی چون ارتقا، انتقال، تغییر پست و انتصاب مورد استفاده قرار می گیرد و در نهایت به توسعه منجر می شود. چنانچه ارزیابی به طور اصولی و صحیح انجام شود، از بسیاری مشکلات مدیریت و کارکنان کاسته می گردد. بر این اساس، این مطالعه تلاش دارد به ارزیابی توانمند سازی منابع انسانی بواسطه نظام جامع آموزش شرکت آب و فاضلاب استان تهران بپردازد. این پژوهش از نظر دسته‌بندی تحقیقات برحسب هدف، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت داده‌ها و شیوه گردآوری آنها توصیفی-پیمایشی است. جامعه آمارش پژوهش کلیه کارکنان شرکت آب و فاضلاب استان تهران می باشد که در دوره های آموزشی برگزار شده در این شرکت حضور داشته اند. ابزار گردآوری داده‌های ابعاد مدل پیشنهادی پژوهش، پرسشنامه است. در این مطالعه از آزمون میانگین یک جامعه و تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شد. جهت انجام آزمون های آماری نیز از SPSS استفاده شد. بر مبنای تجزیه و تحلیل داده ها، هفت فرضیه مطروحه تأیید گردید. در نهایت هم با توجه به فرضیات تایید شده پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی برای مدیران و محققین ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

105 - شناخت مناطق حساس به فرسایش از طریق بررسی مدل Fargas (مطالعه موردی : حوزه آبخیز سنگاب)
حسن احمدی علی اصغر محمدی

جهت شناخت منابع بحرانی رسوبزا در سطح حوزه های آبخیز بزرگ، میتوان براحتی از اطلاعات در دسترس زمینی در مقیاس منطقه ای استفاده کرد. روش تحقیق حاضر جهت کسب ارزیابی های لازم به صورت کمی برای مدیریت محیطی تهیه شده است. لذا تلاش میکند روش Fargas و همکارانش را مطالعه و استفاده چکیده کامل

جهت شناخت منابع بحرانی رسوبزا در سطح حوزه های آبخیز بزرگ، میتوان براحتی از اطلاعات در دسترس زمینی در مقیاس منطقه ای استفاده کرد. روش تحقیق حاضر جهت کسب ارزیابی های لازم به صورت کمی برای مدیریت محیطی تهیه شده است. لذا تلاش میکند روش Fargas و همکارانش را مطالعه و استفاده نماید. این روش در یکی از زیرحوزه های، حوزه آبخیز حبله رود به نام سنگاب با سطح 71/7684 هکتار در شمال شرقی ایران و در قسمتهای اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران واقع شده، اعمال شده است. هدف اصلی از این مدل، استفاده از داده های پایه زمینی که منجر به فرسایش شده و شامل تولید، انتقال و تجمع رسوبات از طریق مسیرهای آبی(آبراهه ها) در سطح حوزه آبخیز، میباشد. این مدل بر پایه انتخاب مناطق همگن تراکم آبراهه و سنگ شناسی بوسیله اتصال واحدهای پایه، سیستم نسبتی بدست می آید. ارزش های تراکم زهکشی بر اساس کلاس فرسایش و سنگ شناسی نیز بوسیله شاخص های فرسایش برگرفته از FAO(1997) نسبت دهی میشوند. ترکیب و کلاسه بندی مجدد نتایج تقریبا پنج کلاس خطر رسوب را بر اساس مدل Fargas و همکارن(1997) بدست می دهد. مزیت این روش اینست که تنها از دو عامل اصلی فرسایش که شامل سنگ شناسی و تراکم آبراهه است، استفاده میکند. بطوریکه این عاملها در نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی در کشورمان ایران وجود دارد. مقیاس نقشه ها 1:50000 بوده و مدل از طریق پایه وکتوری GIS (نرم افزار Arc GIS9.2) اجرا شده است. روش کار مورد آزمون نشان داده است که جهت تحقیقات اولیه برای ارزیابی فرسایش و طرحهای حفاظت خاک در سطح منطقه ای میتواند مفید باشد. همچنین جهت تعیین مناطقی که نیاز به تجزیه و تحلیل های بیشتری داشته و در نهایت مدیریت محیطی قابلیت ارتقاء را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

106 - بررسی تاثیر پخش سیلاب در آبخوان بر وضعیت کشاورزی و سطح سفره های آب زیر زمینی مناطق پایین دست حوضه آبخیز تسوج با استفاده ازGISو تصـاویر ماهواره ای
حسین سعادتی مقصود خیام

یکی از راه های مهم برای مقابله با خطر سیلاب، خشکسالی و کم آبی، پخش سیلاب در آبخوان است. این تحقیق، به منظور ارزیابی طرح پخش سیلاب در محدوده پائین دست ایستگاه آبخوان تسوج واقع در شمال دریاچه ارومیه و حوضه های آبخیز مشرف به شهر تسوج و روستاهای انگشتجان و امستجان انجام شد. چکیده کامل

یکی از راه های مهم برای مقابله با خطر سیلاب، خشکسالی و کم آبی، پخش سیلاب در آبخوان است. این تحقیق، به منظور ارزیابی طرح پخش سیلاب در محدوده پائین دست ایستگاه آبخوان تسوج واقع در شمال دریاچه ارومیه و حوضه های آبخیز مشرف به شهر تسوج و روستاهای انگشتجان و امستجان انجام شد. این ایستگاه در سال 1376 تاًسیس گردیده است. بارش متوسط سالانه حوضه 362.3 میلی‌متر و تبخیر و تعرق متوسط سالانه 5/989 میلی‌متر است. مساحت حوزه آبخیز در بالا دست ایستگاه هیدرومتری 5590 هکتار و مساحت عرصه پیشنهادی پخش سیلاب 3000 هکتار می باشد. اهداف مورد نظر در این تحقیق بررسی اثرات پخش سیلاب بر افزایش میزان کمیت پوشش گیاهی و تغذیه سفره های آب زیرزمینی در ایستگاه پخش سیلاب تسوج می باشد. برای اندازه گیری تغییرات سطح اراضی کشاورزی و پوشش گیاهی پائین دسـت ایـستگاه از دو تصویر ماهـوارهای لندست TM (1992)، ETM2002 و 2006 و نرم افزار های مربوطه استـفاده شده است. تفسـیر تصـاویر به روش هیبرید یا تفسیر چشمی بر روی صفحه مانیتور انجام شد. نتایج حاصل از بررسی های تصاویر ماهواره ای نشان داد که میزان پوشش گیاهی در طول سال های بهره برداری از 18 % در قبل از بهره برداری از پروژه آبخوانداری به 43/34 % در سال 1384 افزایش یافته است. میزان درصد خاک بدون پوشش نیز در طول نه سال روند کاهشی را نشان داد. بررسی تغییرات سطح سفره آبهای زیرزمینی اراضی پائین دست با استفاده از نقشه‌های‌پیزومتری چاههای منطقه نشان می دهد که علیرغم خشکسالی‌های‌ اخیر، افـت قـابل ملاحظـه‌ای مشاهده نشده و از سوی دیگر افزایش نسبی نیز در آبدهی چاه های منطقه ایجاد شده است. افزایش پتانسیل آبی منطقه و به تبع آن افزایش نسبی در سطح اراضی کشاورزی از آثار مستقیم احداث ایستگاه‌ آبخوان بوده و لازم است که برای بررسی های اقتصادی به آثار غیر مستقیم احداث ایستگاه نیز پرداخته شود. بررسی هیدروگراف واحد دشت تسوج نشان دهنده 10 متر افت آب زیرزمینی در طول سال های 73 تا 80 می باشد. ولی بعد از سال 1380 یعنی بعد از آب گیری پروژه پخش سیلاب، سطح آب زیرزمینی افت نکرده و در حال تعادل بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

107 - بررسی عوامل موثر و ارائه مدل جهت تعیین پتانسیل رشد طولی خندقها (مطالعه موردی: حوزه آبخیز حبله رود)
حسن احمدی علی اصغر محمدی جمال قدوسی علی سلاجقه

فرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده چکیده کامل

فرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده از عکسهای هوایی مربوط به سال1335 و اندازه گیری طول خندق ها طی مطالعات میدانی سال 1384، میزان رشد طولی خندق ها طی دوره زمانی 1335 تا 1384 بدست آمد. سپس عوامل موثر در رشد طولی خندق ها که بر گرفته از چهار مدل پیش بینی رشد طولی خندق: Thompson، مدل اول سرویس حفاظت خاک آمریکا، مدل دوم سرویس حفاظت خاک آمریکا وFAO بوده اند و شامل عوامل: مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق، میزان درصد رس، درصد شیب کف خندق، و همچنین عواملی چون درصد نمک های محلول، میزان درصد سیلت و میزان درصد ماسه در نظر گرفته شدند. در نهایت میزان معنی داری برای هر کدام از عوامل موثر با میزان رشد طولی خندق ها در سطح 95% طی دوره زمانی 1384-1335 بررسی شد. نتایج حاصل از انجام مطالعات آماری حاکی از این است که عواملی چون مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق با ضریب همبستگی 0/98، درصد نمک های محلول با ضریب همبستگی 0/97 و میزان درصد رس با ضریب همبستگی 0/96 به ترتیب بیشترین معنی داری را در سطح 95% داشته اند. سپس ارائه مدل با استفاده از عوامل موثر ذکر شده و نرم افزار آماری SPSS از دو روش Enter و Backward صورت گرفت و پتانسیل رشد طولی خندق ها در سال های آتی از طریق مقایسه مقادیر برآورد شده توسط مدل و مقادیر اندازه گیریشده توسط عکس های هوایی بررسی شد. در نهایت با توجه به اختلاف دقت 0.001درصدی بین دو روش Enter و Backward روش Backward پیشنهاد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

108 - تنگناهای طبیعی توسعه شهر لار (جنوب استان فارس)
محمدرضا ثروتی

شهر لار به عنوان بزرگترین مرکز سکونتی لارستان (در جنوب استان فارس) با ارتفاع متوسط 915 متر درسیستم زاگرس چین خورده و در دشت لار قرار دارد. شهر قدیم یا شهر تاریخی و باستانی لار در شمال غرب دشتو شهر جدید لار پس از رخداد زلزله سال 1339 و به دنبال ویرانی شهر قدیم بر روی مخر چکیده کامل

شهر لار به عنوان بزرگترین مرکز سکونتی لارستان (در جنوب استان فارس) با ارتفاع متوسط 915 متر درسیستم زاگرس چین خورده و در دشت لار قرار دارد. شهر قدیم یا شهر تاریخی و باستانی لار در شمال غرب دشتو شهر جدید لار پس از رخداد زلزله سال 1339 و به دنبال ویرانی شهر قدیم بر روی مخروط افکنه تنگ اسد درجنوب دشت لار به وجود آمد . تا سال 1335 حتی یک خانه مسکونی در روی این مخروط افکنه ساخته نشده بود. درحال حاضر نه فقط مخروط افکنه تنگ اسد به طور کامل بر اثر تاسیسات شهری اشغال شده است بلکهآپارتمان سازی در داخل دره تنگ اسد به طرف کوهستان که عرض دره بسیار محدود است و مورد تهدید سیل واقعمی شود نیز ادامه پیدا کرده است. از طرف دیگر این دو شهر در جهت شمالی و جنوبی به سمت یکدیگر توسعهمی یابد و در آینده به طور کامل به یکدیگر متصل خواهند شد.از عوامل محدودکننده توسعه شهر لار در دراز مدت، مناطق کوهستانی شمال و جنوب دشت لار است بهگونه ای که عرض متوسط این دشت حدود 6 کیلومتر می باشد. پدیده زلزله از نظر پتانسیل و بالفعل، ساخت و سازاصولی و مقاوم در برابر زلزله را می طلبد. شرایط آب و هوایی گرم و خشک ، تابستان های طاقت فرسا و کمبودمنابع آب به ویژه آب شرب از دیرباز مشکل اصلی شهر لار بوده است . خشکسالی های چند سال اخیر، نیز مساله راشدت بخشیده است . افزون بر آن، آب های سطحی و زیرزمینی به دلیل وجود سازندهای میشان، گچساران ومارن های میوسن حاوی گچ و نمک و نیز به دلیل وجود گنبدهای نمکی اینفراکامبرین اطراف لار، عمدتاً شور، قلیایی وسنگین هستند . در مقابل تنگناهای طبیعی، فرهنگ بالای شهرنشینی و به ویژه مشارکت عمومی و کمک هایچشم گیر مردمی برای توسعه در این شهر را باید در نظر گرفت . در این مقاله با بهره گیری از روش های معمول وخاص پژوهش های جغرافیایی و به ویژه با انجام سفرهای مکرر و متعدد به لارستان (شهر لار ) تنگناهای طبیعیمذکور از نزدیک بررسی شده است.برنامه ریزان شهری باید به حقایق محیط شهر لار و یا به عبارتی لارستان توجه نمایند و مسیر توسعه ای رادنبال نمایند که فرصت های برابر برای همه اهالی شهر فراهم شود و در برخورد با محیط زیست بوم مداری 1 رامقدم بر انسان محوری 2 دانسته و توسعه پایدار را ملاک عمل خود قرار دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

109 - استفاده بهینه ازمنابع آبی در ناحیه اورامانات(ذخیره باران)
پرویز کردوانی بختیار کردپور

محدودیت، ثابت بودن منابع آبی و درمواردی حتی کاهش شدید این منابعوازطرفی تقاضای روزافزون جوامع بشری درتامین مصرف آب، نیازبه افزایش منابع آبی قابل استحصال درکشوربرای سال2025به میزان 110%، بر اساس شاخص های ملی وبین المللی مدیریت آب، باعث شده موضوع استفاده بهینه از منابع آبی چکیده کامل

محدودیت، ثابت بودن منابع آبی و درمواردی حتی کاهش شدید این منابعوازطرفی تقاضای روزافزون جوامع بشری درتامین مصرف آب، نیازبه افزایش منابع آبی قابل استحصال درکشوربرای سال2025به میزان 110%، بر اساس شاخص های ملی وبین المللی مدیریت آب، باعث شده موضوع استفاده بهینه از منابع آبی باذخیره سازی بارش باران در کلیه نقاط دنیامورد توجه جدی قرارگیرد. در این تحقیق ابتدابرای تامین آب مورد نیازسالانه ایستگاه هواشناسی شهرستان جوانرودازمحل بارش باران، بصورت آزمایشی ذخیره باران درمقیاس تانکری 6000لیتری انجام گرفت. سالانه بصورت میانگین حدود10بارتانکرمذکوراز بارش باران بر سطح پشت بام ساختمان اداری ایستگاه پر و تخلیه می گردید. با موفق بودن نمونه اولیه طرح، تصمیم گرفته شد طرح در مقیاسی بزرگتر به منظور ایجاد الگویی جهت تعمیم آن برای تامین آب مورد نیاز در بخش شرب، کشاورزی، صنعت، و نظر به استاندارد نرمال مصرف 150 مترمکعبی یک خانوار5نفره در طول سال، نسبت به ساخت مخزنی به ابعاد 3*7*8 مترمربع با گنجایش150 مترمکعب از سطح آبگیر 25مترمربع اقدام شده است. در این ناحیه در طول سال آبی یا زراعی با نرمال بارش 600 میلیمتر، ازسطح100 مترمربع پشت بام ساختمان اداری ایستگاه هواشناسی، برای چهارمین سال متوالی هر سال حدود60 مترمکعب یا60000 لیتر آب باران با موفقیت کامل ذخیره و مورد استفاده قرارگرفت. از آنجا که بارندگی و لو به مقدار کم تقریبا در همه جا اتفاق می افتد، قبل از اینکه به شکل تبخیر و رواناب از دسترس خارج شود، می تواند به کمک روشهای استحصال آب با ذخیره سازی آب باران مورد استفاده و بهره برداری قرارگیرد. با این طرح بدون نیاز به یک قطره آب چشمه، چاه و رودخانه، صرفنظر ازدوری یا نزدیکی به سایر منابع آبی، می توان آب مورد نیاز هر مجموعه ای را در نزدیکی همان مجموعه در بخشیوسیع از نواحی این سرزمین به سهولت تامین نمود و فشار بر منابع محدود آب شیرین و تصفیه خانه ها را به شدت کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

110 - محیط مجاور یخچالی 1 و مرز تحتانی آن در کوهستان سبلان
عبدالحمید رجائی علی دلال اوغلی

محیط مجاور یخچالی سبلان با زمین های نقش دار و برفساب، اشکال حاصل از حرکت توده ای مانند یخچالسنگی 2 و سولیفلاکشن 3، تشکیل تالوس و پرتگاه های سنگی بریده مشخص می شود. این منطقه تا داخل منطقهیخچالی نیز ادامه می یابد. بالاتر از مرز پایین پریگلاسیر نمای اساسی پوشش گیاهی عبارت چکیده کامل

محیط مجاور یخچالی سبلان با زمین های نقش دار و برفساب، اشکال حاصل از حرکت توده ای مانند یخچالسنگی 2 و سولیفلاکشن 3، تشکیل تالوس و پرتگاه های سنگی بریده مشخص می شود. این منطقه تا داخل منطقهیخچالی نیز ادامه می یابد. بالاتر از مرز پایین پریگلاسیر نمای اساسی پوشش گیاهی عبارت از تیپ اروسیبری 4است . روش های متعددی برای تعیین مرز پایین مجاور یخچالی وجود دارد و مقایسه نتایج حاصل از رو ش هایمختلف نشان می دهد که تکنیک های مختلف برای کوه سبلان می توانند نتایج متفاوت داشته باشند . ارتفاع حاصل ازروش های مختلف برای مرز پایین پریگلاسیر بین 2800 تا 3655 متر تغییر می کند، امّا در رابطه با میانگین دمایسالیانه هوا مرز پایین فعالیت مجاور یخچالی حدود 3000 متر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

111 - بررسی عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری شهری با تاکید بر عوامل موثربررضایتمندی گردشگران(نمونه موردی؛ شهر نورآباد ممسنی)
کرامت ا… زیاری سعید امانپور محمدرضا امیری فهلیانی

به هر میزان که رضایت گردشگر و توقعات و انتظارات هنجارمند گردشگران تأمین شود به همان میزانجذب گردشگر و توسعه گردشگری محقق میشود. هدف کلی این پژوهش تحلیل و بررسی میزانرضایتمندی گردشگران وارد شده به شهر نورآباد فارس میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلیو جمع آوری داده ها چکیده کامل

به هر میزان که رضایت گردشگر و توقعات و انتظارات هنجارمند گردشگران تأمین شود به همان میزانجذب گردشگر و توسعه گردشگری محقق میشود. هدف کلی این پژوهش تحلیل و بررسی میزانرضایتمندی گردشگران وارد شده به شهر نورآباد فارس میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلیو جمع آوری داده ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و تهیه پرسشنامه از گردشگران وارد شده به شهرنورآباد می باشد و به منظور سنجش داده ها و ارزیابی میزان رضایتمندی افراد پاسخگو از 16 فاکتور درمدل کانو در قالب تحلیل سه دسته از نیازهای اساسی، عملکردی و هیجانی مورد استفاده قرار گرفتهاست. جامعه آماری شامل 381 گردشگر که به عنوان افراد نمونه انتخاب شدند و نتیجه بدست آمده ازتحقیق حاکی از آن است که گردشگران از بازید از شهر نورآباد در زمینه تأمین نیازهای هیجانی خود همچون وجود حس مهمان وازی مردم با ضریب 746%بیشترین رضایتمندی را داشتهاند. همچنینکمترین رضایت گردشگران از وضعیت گردشگری مربوط به تأمین نیازمندیهای اساسی آنان مثل کیفیتامکانات اقامتگاه با ضریب رضایت 411%و رفع نیازهای عملکردی همچون رعایت قوانین و مقرراترانندگی با ضریب رضایت 453%بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

112 - بررسی تغییرات آب وهوایی کواترنر پسین با استفاده از شواهد ژئومورفولوژیک در حوضه ی در یاچه ی نئور
رسول صمدزاده

ارتفاعات تالش به دلیل قرارگیری در مجاورت بزرگترین پهنه ی آبی بسته ی دنیا یعنی دریای خزر وبهره گیری از منابع رطوبتی عظیم آن به ویژه در دامنه های خاوری یکی از مناطق مرطوب آب وهوایی کشور محسوب می گردد. این موقعیت به همراه اختلاف ارتفاع زیاد مکانی که از سطح دریا تا خط الرأس چکیده کامل

ارتفاعات تالش به دلیل قرارگیری در مجاورت بزرگترین پهنه ی آبی بسته ی دنیا یعنی دریای خزر وبهره گیری از منابع رطوبتی عظیم آن به ویژه در دامنه های خاوری یکی از مناطق مرطوب آب وهوایی کشور محسوب می گردد. این موقعیت به همراه اختلاف ارتفاع زیاد مکانی که از سطح دریا تا خط الرأس ارتفاعات به بیش از3200 متر می رسد، باعث ریزش بارش های کافی در طول سال می گردد، که شکل آن در فصول سرد در ارتفاعات به صورت برف وجلگه ی ساحلی نیز باران است.این خصلت به ویژه در طول کواترنر به تناوب تغییرات آب وهوایی و حاکمیت دوره های سرد یخچالی بین یخچالی باعث حاکمیت قلمروهای مختلف فرسایشی در سطوح مختلف ارتفاعی گردیده است، هر چند که شدت عمل آن ها در دامنه های خاوری بیشتر از دامنه های باختری بوده است. لیکن حوضه ی دریاچه ی نئور به عنوان یکی از چاله های آبی دامنه های باختری ارتفاعات تالش که در داخل یک گودال گسلی قرار گرفته از این تغییرات بی تاثیر نبوده است. در حال حاظراشکال مختلفی همانند نهشته های،دریاچه ای که سرتا سر پیرامونی وبخش وسیعی ازنیمه ی جنوبی حوضه رادر بر گرفته، مخروط افکنه ها، چاله های فرو افتاده با کف پوشیده ازنهشته های دریاچه ای و چمنزار، که در طول سال معمولاً اشباع از آب می باشند.و پادگانه های دریاچه ای ، عمده ترین میراث تغییرات آب و هوایی دیرینه هستند که درسطح حوضه به چشم می خورند. در حال حاضراین اشکال درطول نیمی از سال تحت تاثیرفرایند برفسابی و در طول فصول گرم نیز تحت تاثیرفرسایش آب های روان در حال تکامل وتکوین هستند.این تحقیق بر اساس مشاهدات میدانی و مطالعات عکس های هوایی1:55000، نقشه های توپو گرافی 1:50000 و زمین شناسی1:100000 و تصاویر ماهواره ای انجام گرفته و در نهایت بر اساس شواهد ژئومورفولوژیک، تغییرات آب وهوای کواترنر پسین مورد شناسایی و بازسازی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

113 - بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی در ناپایداری دامنه‌ای، در ارتفاعات شمال دریاچه ارومیه با استفاده از GIS (مطالعه موردی حوضه‌های شمال طرح آبخوانداری تسوج)
مالک رفیعی فریده اسدیان جمشید یار احمدی

این تحقیق به منظور بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی که از پارامترهای عمده و تاثیرگذار در ناپایداری دامنه ای در منطقه مطالعاتی می باشد مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش مشخص گردید که درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسوبی تش چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی که از پارامترهای عمده و تاثیرگذار در ناپایداری دامنه ای در منطقه مطالعاتی می باشد مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش مشخص گردید که درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسوبی تشکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازند های مقاوم و غیر مقاوم با ایجاد تراکم گسلی بالا (km2 /km)2/2 به همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، به ویژه در ارتفاعات1700متری به بالا باعث شده تا با تخریب فیزیکی سنگ ها و پسروی پرتگاه ها، جریان های واریزه ای مجزا و ممتد بسیار تیپیک در سطح وسیعی در منطقه شکل بگیرند. برای مطالعه جهت اهداف تحقیق از نرم افزارهای Arc GISو داده های سنجش از راه دور استفاده گردیده و نهایتاً نقشه های تکتونیک و لیتولوژی و حساسیت سازندهای زمین شناسی با نقشه حرکات توده ای موثر در ناپایداری دامنه ای، ترکیب یا تلفیق داده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که ناپایداری دامنه ای غالب در منطقه عمدتاً از نوع واریزه های دامنه ای (Debris slide) و واریزه های دره ای (Debris flow) هستند و دینامیک آنها نیز عمدتا منشاء طبیعی داشته، که در میان عوامل موثر می توان به نقش تکتونیک و لیتولوژی، نوع زمین ساخت به همراه عامل حساسیت سازندها از جمله مهم ترین پارامتر های تاثیر گذار آنها پرداخت. نتایج تحلیل های کمی نشان داد که اکثر ناپایداری دامنه ای(حرکات توده ای) دراثر عملکرد گسل های منطقه و در سازندهای حساس به فرسایش رخ داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

114 - کسری مخزن دشت سبزوار راه کارها و پیشنهادات
سعداله ولایتی ابوالقاسم امیر احمدی

آبخانه دشت سبزوار، در استان خراسان رضوی و در فاصله حدود 250 کیلومتری غرب شهر مشهد واقع است. این آبخانه در اثر اضافه برداشت های (برداشت بیش از تغذیه ی)، مستمر، از اوایل سال آبی 1360-1361 به این طرف از حالت تعادل خارج و با افت سطح آب زیرزمینی و کسری مخزن، به حدود 64 میلیو چکیده کامل

آبخانه دشت سبزوار، در استان خراسان رضوی و در فاصله حدود 250 کیلومتری غرب شهر مشهد واقع است. این آبخانه در اثر اضافه برداشت های (برداشت بیش از تغذیه ی)، مستمر، از اوایل سال آبی 1360-1361 به این طرف از حالت تعادل خارج و با افت سطح آب زیرزمینی و کسری مخزن، به حدود 64 میلیون متر مکعب در سال، مواجه شده است . ارزیابی هیدروگراف آبخانه نشان می دهد که تا سال آبی 1360-1361 آبخانه در وضعیت تعادل بوده و میزان تغذیه سالانه، معادل تخلیه آن بوده است، ولی از این سال به بعد تا سال آبی 1386-1389 آبخانه در حالت بحرانی بوده است، به طوری که هیدروگراف آن در این فاصله زمانی علیرغم سیر نزولی، حالت سینوسی خود را حفظنموده است . ولی از این سال به بعد، روند هیدروگراف شبیه به یک خط راست ادامه می یابد که نشان می دهد، آبخانهدر حالت فوق بحرانی بوده و در حال تهی شدن است . با توجه به این که آبخانه دشت سبزوار، منبع اصلی و مهمتأمین کننده آب کشاورزی منطقه و شرب شهر 240000 نفری سبزوار می باشد، لذا لازم و ضروری است که درجهت جبران کسری مخزن و تعادل بخشی آن، اقداماتی انجام شود . در این رابطه سه راه کار پیشنهاده شده استکه عبارتند از : تغذیه مصنوعی با روش سنتی، تعذیه مصنوعی با روش مدرن و کاهش دبی چاه ها، به میزان15 %. با انجام سه روش مذکور می توان با تقویت سالانه به میزان 64 میلیون متر مکعب، کسری مخزن، آبخانه دشتسبزوار را جبران نمود و آن را به حالت تعادل درآورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

115 - تحلیل فضایی نقش اقلیم بر تجهیزات و ادوات نظامی در ایران
محمود احمدی بهلول علیجانی

عناصر اقلیمی روی سامانه های نظامی تأثیر فراوان دارد . پژوهش حاضر به نقش آب و هوا در سایت های نظامیبا تأکید بر تجهیزات و ادوات نظامی پرداخته است . هدف از انجام این کار، شناسایی مناطق مطلوب برای نگهداریتجهیزات و ادوات در پایگاه های نظامی کشور است . به دلیل گستردگی سایت ها چکیده کامل

عناصر اقلیمی روی سامانه های نظامی تأثیر فراوان دارد . پژوهش حاضر به نقش آب و هوا در سایت های نظامیبا تأکید بر تجهیزات و ادوات نظامی پرداخته است . هدف از انجام این کار، شناسایی مناطق مطلوب برای نگهداریتجهیزات و ادوات در پایگاه های نظامی کشور است . به دلیل گستردگی سایت های نظامی در این تحقیق سعیگردیده است صرفاً به سایت های زمینی توجه شود . دراین سایت ها تجهیزات و ادوات نظامی بعد از سربازان در ردهدوم اهمیت قرار دارد . در تجهیزات نظامی بیشتر عناصر بارش، دما، رطوبت و سرعت باد اثر دارد . پس از استخراجآستانه های اقلیمی مناسب برای تجهیزات و ادوات نظامی آمار سینوپتیک 117 ایستگاه سینوپتیک کشور به صورت روزانه طی یک دوره 23 ساله استخراج گردید و درصد فراوانی روزانه عناصر تأثیرگذار طی یک برنامه نرم افزار کامپیوتری استخراج شد . در مرحله بعد بر مبنای مدل (A.H.P) به صورت وزن دهی و بر اساس درجه اهمیت طی یک جدول ماتریسی به عدد مطلوبیت هر عنصر اقلیمی دست یافتیم . سپس روی نقشه کشور بر مبنای فصول سالنسبت به شناسایی مناطق مناسب اقدام گردید . بر اساس نتایج تحقیق حداقل مطلوبیت 66 % در شهرهایی مثل گلمکان، جاسک، تکاب، پیرانشهر و ... حداکثر آن 98 % در شمال میناب، خور و بیابانک و ایرانشهر مشاهده گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

116 - توسعه میان افزا در بافت های فرسوده شهری (مورد مطالعه: محله خانی آباد تهران)
ام هانی بنی هاشمی رحیم سرور یوسفعلی زیاری

سالهاست که مراکز شهری با مسائل پیچیده ای همچون فرسودگی زودرس، زمین های قهوه ای، کاهش ایمنی و امنیت روبروست و همواره فکر متخصصان، برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری را به خود مشغول داشته است. یکی از نظریه هایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است موضوع توسعه میان اف چکیده کامل

سالهاست که مراکز شهری با مسائل پیچیده ای همچون فرسودگی زودرس، زمین های قهوه ای، کاهش ایمنی و امنیت روبروست و همواره فکر متخصصان، برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری را به خود مشغول داشته است. یکی از نظریه هایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است موضوع توسعه میان افزا است. بطور خلاصه این رویکرد به توسعه در درون محدوده و باز توسعه محدوده با استفاده از پتانسیل های درونی آن می پردازد. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی طرح های توسعه میان افزا در بافت های فرسوده و معرفی اراضی و بافت هایی با پتانسیل بالا جهت پیاده نمودن توسعه میان افزا است. در این تحقیق با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به رتبه بندی و اولویت بندی بلوک های شهری محدوده، دست می یابیم که بیانگر محدوده هایی با بالاترین پتانسیل توسعه میان افزا در محله است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

117 - کاربست نرم افزار Digital Atmosphere 2000 در تحلیل فضایی پدیده های اقلیمی ایران
محمد علی خورشید دوست یوسف قویدل رحیمی

پدیده هایی چون توفان های رعد و برقی و گرد و غباری، روزهای توام با مه، روزهای برفی، روزهای بارانی و روزهایتوام با بارا ن های ی خزده دارای اهمیت بسیار زیادی در کشاورزی، بهداشت، حمل و نقل، محیط زیست و غیره هستندو بخش وسیعی از تحقیقات علوم آب و هواشناسی دنیا را به خود اختصا چکیده کامل

پدیده هایی چون توفان های رعد و برقی و گرد و غباری، روزهای توام با مه، روزهای برفی، روزهای بارانی و روزهایتوام با بارا ن های ی خزده دارای اهمیت بسیار زیادی در کشاورزی، بهداشت، حمل و نقل، محیط زیست و غیره هستندو بخش وسیعی از تحقیقات علوم آب و هواشناسی دنیا را به خود اختصاص داده اند. در این مقاله قابلیت های نرم افزار دیجیتال اتمسفر 2000 در تحلیل فضایی برخی پدیده های خاص اقلیم ایران نشان داده شده است . نتایج این مطالعه ن شانگر تغییراتی در نحوة توزیع زمانی - مکانی پدیده های مورد مطالعه در سطح ایران می باشد .در بین پدیده های اقلیمی مورد مطالعه در این مقاله به جرأت می توان اذعان نمود که مهم ترین پدیده، توفان تندریو بیشترین مقدار تغییرات فضایی در نحوة توزیع توفان های غبار و ماس های قابل مشاهده بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

118 - ناپایداری دامنه های غربی کوههای تالش و اثرات مورفولوژیکی آن بر دشت انباشته اردبیل
نادر گلزاد ننه کران جمشید جداری عیوضی

دشت اردبیل بعداز دوره ائوسن، توسط گسل ها ( نئور، هیر ، عنبران و... ) به صورت یک چاله فرو افتاده در آمده است و تشکیلات حساس به فرسایش دوران کواترنری روی آنها را پر کرده است. از اویل تا اوسط دوران الیگوسن نیز، ارتفاعات منطقه مرتفع گردیده و دوره بعدی فرسایش آغاز گردیده است چکیده کامل

دشت اردبیل بعداز دوره ائوسن، توسط گسل ها ( نئور، هیر ، عنبران و... ) به صورت یک چاله فرو افتاده در آمده است و تشکیلات حساس به فرسایش دوران کواترنری روی آنها را پر کرده است. از اویل تا اوسط دوران الیگوسن نیز، ارتفاعات منطقه مرتفع گردیده و دوره بعدی فرسایش آغاز گردیده است. کوهزایی پاسادنین موجب گسل خوردگی، روراندگی ملایم و مرتفع شدن منطقه شده است. وجود کنگلومرا باسیمان سست و قطعات ولکانیکی جنوب اردبیل در پلیوکواترنر نشانه بارندگی های شدید در اوایل کواترنرمی باشد. نهشته های جدید کواترنر (هولوسن) توسط آبراهه های ارتفاعات به دشت اردبیل حمل شده اند و این عمل باز هم توسط آبراهه های منطقه انجام می گیرد. پادگانه های رودخانه ای، مخروط واریزه ها و... نشانه ناپایداری دامنه های غربی کوههای تالش و اثرات مورفولوژی آنها بردشت اردبیل باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

119 - شواهد ژئومورفولوژی یخچالی پلئیستوسن در دامنه شمالی کوه خَشچال (البرز غربی)
جلیل الدین سرور نیما فرید مجتهدی

شناسائی و مطالعه میراث‌های ریخت‌شناسی، نقش اساسی در نمایش روند تغییرات آب ‌‌و هوایی گذشته در یک مکان جغرافیایی دارد. در این پژوهش با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی و شواهد میدانی ( که بخش مهمی از تحقیق را در بر می‌گیرد)، شواهد ریخت شناسی یخچالی در دامنه شمالی چکیده کامل

شناسائی و مطالعه میراث‌های ریخت‌شناسی، نقش اساسی در نمایش روند تغییرات آب ‌‌و هوایی گذشته در یک مکان جغرافیایی دارد. در این پژوهش با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی و شواهد میدانی ( که بخش مهمی از تحقیق را در بر می‌گیرد)، شواهد ریخت شناسی یخچالی در دامنه شمالی کوه خشچال شناسائی شد. اشکال شناسائی شده شامل، اشکال کاوشی مانند: سیرک‌های یخچالی، دره یخچالی و اشکال انباشتی، یخرفت‌های یخچالی‌ می‌باشد. نتایج بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد در طی دوران پلئیستوسن آب‌وهوای در دامنه شمالی خشچال، دارای دمای کمتر و احتمالا بارش بیشتر نسبت به آب‌و‌هوای امروزی بوده است و فرایند‌های فرسایشی و شکل‌زائی یخچالی در آن عمل نموده است. در حالیکه شواهد موجود نمایانگر آن است که امروزه با توجه به ارتفاع زیاد و شرایط بارش و دمای منطقه، فرآیندهای شکل‌زائی مجاور یخچالی (ذوب و یخبندان) بر منطقه حاکم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

120 - برآورد سیلاب در حوضه رودخانه وربند لارستان
محمدرضا ثروتی عبدالرسول قنبری

سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که همواره خسارت جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. در توسعه فیزیکی شهرها و مناطق وابسته به آنها ،پیش بینی و برآورد سیلابها، بسیار مهم است. مهمترین مشکل در برآورد سیلابها و طغیان های استثنایی رودخانه ها ، نبود آمار کافی و نتیجتا چکیده کامل

سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که همواره خسارت جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. در توسعه فیزیکی شهرها و مناطق وابسته به آنها ،پیش بینی و برآورد سیلابها، بسیار مهم است. مهمترین مشکل در برآورد سیلابها و طغیان های استثنایی رودخانه ها ، نبود آمار کافی و نتیجتا عدم ارزیابی مناسب جریان و مقدار آن می باشد. یکی از روش های برآورد سیلاب در مناطق فاقد آمار، استفاده از روش مدل سازی سیلاب است. در این نوشتار، دبی حداکثر لحظه ای، در حوضه آبریز رودخانه وربند لارستان با استفاده از نرم افزار Smada مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصله، پارامترهای مساحت حوضه و طول آبراهه اصلی بیشترین تاثیر، در ایجاد سیلاب منطقه به عهده دارند. و چنانچه از روش تجزیه خوشه ای به جای روش لانگبین در تعیین مناطق همگن استفاده شود ، مدل بدست آمده دارای دقت بیشتر و خطای کمتری خواهد بود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

121 - گنبد های نمکی بستک هرمزگان و تاثیر آن بر منابع آب و خاک
محمد ابراهیم عفیفی پرویز کردوانی

شهرستان بستک در شمال غربی هرمزگان واقع شده است. به لحاظ شرایط محیطی گرم و خشک حاکم بر آن از جمله نقاط فقیر کشور از نظر منابع آب محسوب می شود. این در حالی است که سالانه 24/7 میلیارد متر مکعب آب در استان هرمزگان به صورت هرز آب و سیلاب به دریا ریخته و از دسترس خارج می شود. چکیده کامل

شهرستان بستک در شمال غربی هرمزگان واقع شده است. به لحاظ شرایط محیطی گرم و خشک حاکم بر آن از جمله نقاط فقیر کشور از نظر منابع آب محسوب می شود. این در حالی است که سالانه 24/7 میلیارد متر مکعب آب در استان هرمزگان به صورت هرز آب و سیلاب به دریا ریخته و از دسترس خارج می شود.(سازمان آب هرمزگان 1372) از سوی دیگر با توجه به پراکندگی سازندهای زمین ساختی شور و کیفیت نا مناسب آبهای زیر زمینی اهمیت آب در این منطقه دو چندان می گردد. مردم این منطقه در بیشتر ایام سال از کمبود شدید آب آشامیدنی و هم چنین کشاورزی رنج می برند. این منطقه از لحاظ زمین شناسی تحت تاثیر دو عامل زمین ساختی، یکی چین خوردگی کلی زاگرس و دیگری پدیده دیاپیریسم قرار دارد. برای آبیاری بیشتر اراضی کشاورزی منطقه از منابع آب زیر زمینی شور، قلیایی و سنگین و یا جریانات سطحی که از سازند های شور عبور می کنند، استفاده می شود. و از طرف دیگر بالا بودن سطح آب زیر زمینی و شدت تبخیر همواره از حاصلخیزی خاک منطقه کاسته می شود. گذشته از شور و قلیایی بودن خاک، فاکتور فرسایش نیز در کاهش حاصلخیزی آن بسیار موثر بوده است. این تحقیق بیشتر به دنبال پیدا کردن شواهد ژئومرفیک تاثیر گذار روی منابع آب و خاک منطقه بوده، به نحوی که بتوان نسبت به ردیابی و ارائه راهکار در این نواحی اقدام کرد. و در نهایت گنبد های نمکی به عنوان یکی از عوامل اصلی شوری آب و خاک منطقه معرفی شده است از فعالیتهای میدانی و روشهای کتابخانه ای و اسنادی برای رسیدن به این هدف استفاده شده است و جهت جلوگیری از تخریب منابع آب و خاک می بایست طرحهای کنترل شوری به اجرا در آیند که این طرحها به علل زیادی دارای مشکلات فراوان است. لذا سعی شده پیشنهادهایی منطقی در دو حیطه ساخت سازه های مکانیکی و بیولوژیکی مبتنی بر شرایط منطقه برای حفاظت آب و خاک ارائه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

122 - بررسی و تحلیل عوامل طبیعی موثردر توسعه مناطق بیابانی و خشک
سعید کامیابی محمد علی رجایی ریزی رحیم یوسفی زاده حمیدرضا ملکی

این تحقیق با هدف شناخت و تصویر مناسب از وضعیت جغرافیایی شمال کویر حاج علیقلی و مراکز جمعیتی چاله دامغان با رویکرد توسعه منطقه با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر پایه گردآوری اطلاعات و مطالعات میدانی و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی گام برداشت. از این رو عوامل جغرافیایی چکیده کامل

این تحقیق با هدف شناخت و تصویر مناسب از وضعیت جغرافیایی شمال کویر حاج علیقلی و مراکز جمعیتی چاله دامغان با رویکرد توسعه منطقه با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر پایه گردآوری اطلاعات و مطالعات میدانی و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی گام برداشت. از این رو عوامل جغرافیایی طبیعی در غالب پهنه بندی و نقشه، مورد مطالعه قرار گرفته اند تا نقش آنها بر منابع آب این منطقه که یکی از مراکز فعالیت های انسانی مهم در مناطق بیابانی است مشخص گردد. بطور کلی تهیه نقشه و پهنه بندی عوامل جغرافیایی و تحلیل فضایی پدیده‌های جغرافیایی ازاهداف عمده تحقیق محسوب می گردد. نتایج نشان می دهد که عوامل طبیعی منطقه مانندتوپوگرافی و کوههای بلند با تاثیردرمیزان بارش همچنین تشکیلات آهکی سهم عمده ای در تامین آب منطقه دارد که همراه با دشت سرهای گسترده نقش اصلی را در تغذیه سفره‌ها ایفاء می نمایند. با بررسی و تحلیل فضایی نقشه‌های تهیه شده جغرافیایی و پدیده‌های سطحی زمین می‌توان شناخت جامعی از چالش‌هایی که مدیران و متولیان اموردر تصمیم گیری و طرح‌ریزی اقتصاد فضای مناطق بیابانی حاشیه چاله دامغان و کویر حاج علی قلی با آن مواجه‌اند، حل نمود. لذا در پایان پیشنهاد های کاربردی ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

123 - هیدروژئومورفولوژی حوضه آبریز دشت گرو ( استان هرمز گان)
ابراهیم عفیفی مجتبی یمانی یاسر حسن زاده

حوضه آبریز دشت گرو در واحد مورفوتکتونیکی مکران واقع شده است. این دشت تحت تاثیر ویژگی های زمین شناسی و ژئومورفولوژی از نفوذپذیری اندکی بر خوردار بوده و تغذیه آب زیر زمینی به جزء در قسمت های کم شیب و سطح دشت به طور مناسب صورت نمی گیرد. بهره برداری بیش از ظرفیت منابع آبی د چکیده کامل

حوضه آبریز دشت گرو در واحد مورفوتکتونیکی مکران واقع شده است. این دشت تحت تاثیر ویژگی های زمین شناسی و ژئومورفولوژی از نفوذپذیری اندکی بر خوردار بوده و تغذیه آب زیر زمینی به جزء در قسمت های کم شیب و سطح دشت به طور مناسب صورت نمی گیرد. بهره برداری بیش از ظرفیت منابع آبی در کنار خشکسالی های اخیر، کمیت منابع آب زیر زمینی را به شدت تقلیل داده است. هدف از این تحقیق بررسی علل اصلی به ویژه عوامل ژئومورفولوژیک و نیز عوامل انسانی مؤثر بر افت کمی و کیفی منابع آب دشت گرو می باشد. به منظور دست یابی به این هدف، ویژگی های زمین شناسی و ژئومورفولوژیک حوضه آبریز دشت و تأثیرات آن بر کمیّت و کیفیّت منابع آب زیر زمینی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق عمدتاً بر پایه روش تحلیلی و توصیفی استوار بوده است. ابزار تحقیق را نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و داده های آماری ایستگاه های هیدرومتری منطقه تشکیل داده اند. علاوه بر این از مشاهدات، مصاحبه و کارهای میدانی داده ها و نتایج کنترل و تکمیل گردیده اند .نتایج نشان می دهد که ویژگی های ژئومورفولوژیک حوضه آبریز دشت به طور مستقیم و غیر مستقیم از دیدگاه کاربردی در فعالیت های انسانی به ویژه در بخش کشاورزی و منابع آب تأثیر گذار بوده است. از دیدگاه مدیریتی لازم است بهره برداری از منابع آب زیرزمینی بر اساس ملاحظات ژئومورفولوژیک و در قالب پروژه های بلند مدت در برنامه ریزی لحاظ و اجرا گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

124 - کاربرد سیگنال‌های اقلیمی در پیش بینی تبخیر در غرب ایران
عنایت اله رحمتی مجید منتظری امیر گندمکار مهران لشنی زند

تبخیر یکی از متغیرهای اقلیمی است که پیش بینی آن نقش مهمی در برنامه ریزیهای مربوط به آب دارد. با توجه به بالا بودن نسبی میزان بارندگی در مناطق غرب ایران، آگاهی از میزان تبخیر برای مدیریت درست آب در این مناطق ضروری میباشد. از عوامل اثرگذار بر میزان تبخیر، سیگنال‌های اقلیم چکیده کامل

تبخیر یکی از متغیرهای اقلیمی است که پیش بینی آن نقش مهمی در برنامه ریزیهای مربوط به آب دارد. با توجه به بالا بودن نسبی میزان بارندگی در مناطق غرب ایران، آگاهی از میزان تبخیر برای مدیریت درست آب در این مناطق ضروری میباشد. از عوامل اثرگذار بر میزان تبخیر، سیگنال‌های اقلیمی میباشند که توجه به نقش آنها پیش بینی تبخیر را ممکن می کند. با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی به پیش بینی تبخیر بر اساس این سیگنال‌ها اقدام شده که آمار مربوط به تبخیر از تشت در 3 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 20 سال آمار ماهانه و نیز مهمترین سیگنال‌های اقلیمی با نرم افزار نروسلوشن (Neurosolution) تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که مهمترین سیگنال‌های مرتبط با تبخیر در منطقه شامل Nina3:، Nina1، SW Monsoon، Mei و Nina4 میباشد. مقایسه داده‌های مشاهده ای تبخیر و خروجی شبکه عصبی، همبستگی بالا بین این داده را نشان می دهد. به گونه‌ای که میزان این همبستگی در ایستگاه کرمانشاه 71 درصد، همدان 82 درصد و سنندج 80 درصد است. با درنظر گرفتن خروجی شبکه عصبی مصنوعی و داده‌های مربوط به سیگنال‌های اقلیمی، میتوان با دقت بالای 97 درصد به پیش بینی تبخیر درمنطقه مورد پژوهش اقدام نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

125 - بیلان آب اقلیمی 1 و تعیین تیپ های آب و هوایی در حوضه آبریز کشف رود
هادی قنبرزاده زین العابدین جعفرپور

حوضه ی آبریز کشف رود بخشی از حوضه ی اصلی قره قوم بوده که در شمال شرق استان خراسان واقع شده است .در این حوضه بیلان آب اقلیمی و تیپ های آب و هوایی با تکیه بر عناصر هیدرواقلیم مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. با توجه به مساله کمبود آب در کشور به ویژه استان خراسان و محدوده چکیده کامل

حوضه ی آبریز کشف رود بخشی از حوضه ی اصلی قره قوم بوده که در شمال شرق استان خراسان واقع شده است .در این حوضه بیلان آب اقلیمی و تیپ های آب و هوایی با تکیه بر عناصر هیدرواقلیم مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. با توجه به مساله کمبود آب در کشور به ویژه استان خراسان و محدوده مورد مطالعه، هرگونه پژوهش وبررسی در خصوص تعیین بیلان آب اقلیمی می تواند در نحوه صحیح کاربری اراضی و استفاده بهینه از منابع آبسطحی و زیرزمینی حائز اهمیت باشد.اهداف اساسی این مقاله عبارتند از : الف- محاسبه بیلان آب اقلیمی در حوضه و ب - تعیین تیپ های آب وهوایی در محدوده مورد مطالعه . با توجه به آنالیز بیلان آب در حوضه کشف رود، مشخص گردید که به موازات کاهشبارندگی و افزایش دما، میزان تبخیر و تعرق به شدت افزایش یافته و کمبود شدیدی از نظر نیاز آب در دوره گرمسال وجود دارد . به طوری که مجموع تبخیر و تعرق ماه های تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق ماه های55 درصد میزان کل سالانه بوده است . فقر خاک از / 53 تا 9 / تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق بین 4نظر ذخیره آب در اواخر بهار و سراسر تابستان و اوایل پاییز ضرورت یک سیستم آبیاری کارآمد را می طلبد. طبقروش تورنت ویت 2 عمده ترین تیپ های آب و هوایی در سطح حوضه از نوع خشک و نیمه خشک همراه با مازاد آببسیار کم می باشد.نتایج حاصله از مطالعه بیلان آب اقلیمی در حوضه کشف رود مشخص می سازد که مازاد آب متعلق به دورهسرد سال بوده که البته حجم زیادی از آن به هدر می رود. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک کهحاکم بر منطقه می باشد، ارائه برنامه آبیاری در اولویت کارهای اقتصادی در زمینه بهره برداری از منابع آب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

126 - امکان سنجی وقوع سیل در حوضه آبخیز لیلان چای (مراغه) به روش CN
محمد رضا ثروتی اکبر رستمی فاطمه خدادادی

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شنا چکیده کامل

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیل خیزی، پهنه بندی مناطق براساس شدت پتانسیل سیل خیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CN پرداخته شد. برای این منظور ابتدا داده ها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه، تصاویر ماهواره ای جمع آوری و GIS گردید. با تلفیق این داده ها و اطلاعات، براساس روش SCS، نقشهCN حوضه، میزان نفوذ و مقدار رواناب تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشه های میزان بارندگی منطقه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و... نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

127 - مطالعه و برآورد کیفی فرسایش در رخساره های ژئومرفولوژی با روش FAO در حوضه آبخیز ناورود
طاهره فتح الله زاذه محمدرضا ثروتی

فرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند چکیده کامل

فرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند کمال اهمیت را دارد. هدف از این تحقیق بررسی انواع فرسایش، شدتفرسایش، تولید رسوب و عوامل موثر در این رابطه است در این خصوص ویژگی های فیزیوگرافی، توپوگرافی، اقلیمی، زمینشناسی، ژئومرفولوژی، خاک، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و تولید رسوب به طور کلی بررسی شد. این حوضهدارای مساحتی در حدود 265/46کیلومتر مربع است. بررسی شدت فرسایش و تولید رسوب در هر زیر حوضه با استفاده از روشتجربیFAO (کیفی) صورت گرفت. نتایج بدست آمده از به کار گیری روشFAOدر منطقه تحقیق نشان می دهد که ازکلمساحت حوضه آبخیز 0/002درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش ال 10/592 درصداز سطح حوضه درکلاس فرسایش ااا 78/811 درصد از حوضه درکلاس فرسایش IV و 10/595درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش Vمی باشد. از دلایل آن می توان به شیب زیاد و تغییرکاربری، تخریب جنگل ومراتع، جاده سازی و سازند حساس به فرسایش است. به طور کلی نتایج این بررسینشان می دهد که در هر زیر حوضه شیب مهمترین عامل فرسایش بوده و این مورد تقریبا در بیشتر زیرحوضه ها صادق است. عمدهترین عامل ایجاد فرسایش در حوضه تغییرکاربری و تخریب جنگل و مراتع و جاده سازی و شیب بسیارزیاد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

128 - مکان یابی محل دفن بهداشتی مواد زائد جامد شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی شهر آبدانان)
عزت ا... قنواتی ولی سرخی

دفن زباله یکی از مسائل مهم و حیاتی در مراکز جمعیتی، بخصوص در شهرهای بزرگ و در حال توسعهمی باشد. لذا انتخاب یک محل مناسب جهت انهدام، بازیافت و دفن این زباله ها بسیار مهم می باشد. به منظورانتخاب صحیح این محل فاکتورهای زیادی باید در نظر گرفته شود . در این تحقیق با استفاده چکیده کامل

دفن زباله یکی از مسائل مهم و حیاتی در مراکز جمعیتی، بخصوص در شهرهای بزرگ و در حال توسعهمی باشد. لذا انتخاب یک محل مناسب جهت انهدام، بازیافت و دفن این زباله ها بسیار مهم می باشد. به منظورانتخاب صحیح این محل فاکتورهای زیادی باید در نظر گرفته شود . در این تحقیق با استفاده از 9 فاکتور شامل :زمین شناسی و سنگ شناسی، ژئوهیدرولوژی، فاصله از گسل ها، فاصله از شبکه زهکشی و آبراهه های منطقه، میزانبارندگی، شیب و توپوگرافی سطحی، فاصله از مناطق مسکونی و در نهایت فاصله از مراکز تولید زباله، محل هایمناسب جهت دفن زباله شهر آبدانان انتخاب شده اند. روش مورد استفاده جهت وزن دهی به فاکتورها در این تحقیق روش AHP یا همان فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد و فاکتورهای آن بر اساس عوامل محلی و منطقه ای تعدیل شده اند. برخی از اطلاعات مورد نیاز به کمک نرم افزار ERDAS IMAGINE از روی تصویر ماهواره ای منطقه به دست آمده است . آماده سازی و تلفیق لایه های اطلاعاتی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در محیط نرم افزار ArcGIS انجام شده است . در نهایت نقشه پهنه بندی مکان های مناسب دفن زباله شهر آبدانان به صورت سه اولویت اول تا سوم ارائه شده است . اولویت اول که شامل مناطقی در جنوب و شرقمنطقه مسکونی می باشد، از سازندهایی با نفوذ پذیری بسیار کم و آبدهی ضعیف تشکیل شده اند. اولویت دوم که درشمال غربی و جنوب شرقی منطقه مسکونی واقع شده اند؛ دارای نفوذپذیری کم تا متوسط بوده و آبدهی نسبتازیادی است . مناطق اولویت سوم نیز که در جنوب غربی منطقه مسکونی واقع شد ه اند، دارای نفوذپذیری متوسط تازیاد بوده و به علت بالاتر بودن سطح آب زیر زمینی در این مناطق، جهت دفن زباله ضعیف ارزیابی شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

129 - امکان ‌سنجی صنعت توریسم در شهر خرم آباد بر اساس مدل تحلیلی SWOT
پروانه زیویار سمیه تیموری مصطفی نوروزی

ویژگی هایساختارگردشگریهرمکانبهنوبۀخودمتأثر ازاهمیت،اعتبار،ماهیت،تنوعنقشوکارکردمذهبی،فرهنگی،تفریحی،تجاریوبهطورکلیجاذبه هایمکانیآن است. با این حال نکته ای که باید در نظر داشت شناسایی استعدادها، پتانسیل ها و ظرفیت های مکان های گردشگری است تا با سرمایه گذاری بهینه بتوان در چکیده کامل

ویژگی هایساختارگردشگریهرمکانبهنوبۀخودمتأثر ازاهمیت،اعتبار،ماهیت،تنوعنقشوکارکردمذهبی،فرهنگی،تفریحی،تجاریوبهطورکلیجاذبه هایمکانیآن است. با این حال نکته ای که باید در نظر داشت شناسایی استعدادها، پتانسیل ها و ظرفیت های مکان های گردشگری است تا با سرمایه گذاری بهینه بتوان در جهت توسعه هرچه بیشتر این مناطق گام برداشت. لذا هدف اصلی این تحقیق، امکان سنجی ظرفیت ها و پتانسیل های گردشگری به منظور توسعه این صنعت در شهر خرم آباد، با توجه به موقعیت مناسب آن می باشد. بدین منظور، فهرستی از نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت ها و تهدیدها تهیه و با تنظیم عوامل استراتژیک، ماتریس SWOT از آن استخراج و رهیافت های حاصل از آن، به عنوان خط مشی های راهگشا در جهت تقویت زیرساخت ها و پتانسیل های گردشگری شهر خرم آباد ارائه شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که با نگاهی سیستمی به نقاط ضعف و قوت و همچنین فرصتها و تهدیدهای موجود می توان نتیجه گرفت که شهر از جاذبه های توریستی فراوانی برخوردار است و دارای قابلیتهای محیطی بسیاری است. لیکن شهر از انطباق پذیری لازم با محیط برخوردار نیست و باید با اتخاذ استراتژی هایی در صدد از بین بردن تهدیدها جهت تبدیل به فرصت برآمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

130 - سنجش کیفیت زندگی مهاجران افغان مقیم ایران با رویکرد ذهنی (مطالعه موردی: روستای فیروزآباد)
حسین حاتمی نژاد یعقوب ابدالی احسان علی پوری

بحث کیفیت زندگی موضوع جدیدی است که در دهه های اخیر مورد توجه محققان و دانشگاهیان به خصوص در ایران قرار گرفته است.کیفیت زندگی دارای دو رویکرد اساسی عینی و ذهنی است. در این تحقیق کیفیت زندگی شهری با رویکرد ذهنی و با در نظر گرفتن شاخص های فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، کالبدی- چکیده کامل

بحث کیفیت زندگی موضوع جدیدی است که در دهه های اخیر مورد توجه محققان و دانشگاهیان به خصوص در ایران قرار گرفته است.کیفیت زندگی دارای دو رویکرد اساسی عینی و ذهنی است. در این تحقیق کیفیت زندگی شهری با رویکرد ذهنی و با در نظر گرفتن شاخص های فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، کالبدی- محیطی و زیست محیطی بررسی شده و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. یافته های حاصل از پرسش نامۀ میدانی با استفاده از میانگین و آزمون های آماری t تک نمونه ای، آزمون Kolmogorov-Smirnov تک نمونه ای و رگرسیون خطی چند متغیره به کمک نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه ای نشان دهندۀ این است که شرایط کیفیت زندگی مهاجران در روستای فیروزآباد شهرستان ری پایین و کمتر از حد متوسط ارزیابی شده است. که این نتایج نشان داد برای بهبود کیفیت زندگی مهاجران در سطح روستای فیروزآباد شهرستان ری برنامه ریزی در شاخص های اجتماعی و اقتصادی بسیار تأثیر گذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

131 - جاده سازی و ناپایداری ژئومورفیکی در مناطق بیابانی
سیدرضا حسین زاده

چنین به نظر می رسد که ایران در طول قرن 21 با چالش های ژئومورفیکی مهمی مواجه خواهد بود. گر چه با توجه بهشرایط خاص تکتونیکی و اقلیمی کشور که آن را طی عهد حاضر در یک فاز فرسایش کاوشی قرار داده، ناپایداری هایژئومورفیکی تا حدی توجیه پذیر است، لیکن افزایش بهره برداری ها از من چکیده کامل

چنین به نظر می رسد که ایران در طول قرن 21 با چالش های ژئومورفیکی مهمی مواجه خواهد بود. گر چه با توجه بهشرایط خاص تکتونیکی و اقلیمی کشور که آن را طی عهد حاضر در یک فاز فرسایش کاوشی قرار داده، ناپایداری هایژئومورفیکی تا حدی توجیه پذیر است، لیکن افزایش بهره برداری ها از منابع زمینی و توسعه فعالیت های عمرانی،این ناپایداری ها را شدت بخشیده و چالش ژئومورفیکی را به دنبال دارد . در این مقاله که به نمونه، اثرات جاده سازیبر تشدید فعالیت فرایندهای مورفودینامیک بیابانی مورد بررسی قرار گرفته، ملاحظه می شود که دخالت در محیططبیعی چنانچه با متغیرهای سازنده آن همگام نباشد، حتی در محیط های نسبتاً تثبیت شده، ناپایداری هایی رابه دنبال دارد که در نهایت به زیان همان فعالیت ها خواهد انجامید . منطقه مورد مطالعه از آن جهت دشت طبسانتخاب گردیده که به دلیل کمی جمعیت و محدود بودن دامنه سایر فعالی تها، امکان تداخل و تعدد متغیرهایتأثیرگذار دیگر کمتر فراهم بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

132 - تحلیل مورفومتری گالی ها در منطقه صلوات آباد بیجار، استان کردستان
رضا اسماعیلی روناک شوکتی

یکی از مهمترین منابع هر کشوری خاک می باشد. امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب معضلی است که روزبه روزروند افزایشی پیدا می کند و موجب از دست رفتن خاک سطحی دامنه ها، انباشت رسوب در مخازن سدها،رسوب گذاریدر کانال ها و خسارت هنگفت به اقتصاد کشور می شود. در این تحقیق گالیهای منطقه چکیده کامل

یکی از مهمترین منابع هر کشوری خاک می باشد. امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب معضلی است که روزبه روزروند افزایشی پیدا می کند و موجب از دست رفتن خاک سطحی دامنه ها، انباشت رسوب در مخازن سدها،رسوب گذاریدر کانال ها و خسارت هنگفت به اقتصاد کشور می شود. در این تحقیق گالیهای منطقه صلوات آباد- بیجار که یکی ازسرشاخه های قزل اوزن و سفیدرود می باشد، مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفت. با استفاده از نقشه برداری زمینی ابعادگالی های بر روی زمین اندازه گیری شد. پارامترهای شیب، عرض، عمق، نسبت عرض به عمق، زاویه کف کانال و شکلگالی از مقاطع عرضی برداشت شده محاسبه گردید. سپس داده های مذکور با استفاده از نرم افزارspssخوشه بندی شدند و با آنالیز واریانس تأثیر هر متغیر در خوشه ها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.بر اساس خوشه بندی انجام شده گالی ها درسه خوشه تقسیم بندی شدند.نتایج آزمون همگنی نشان میدهد که از بین عوامل مختلف فقط شیب در خوشهبندیگالی-های منطقه تأثیرگذار بوده است و بقیه پارامترها به عنوان عامل مستقیم در گالیها تأثیرگذار نبوده اند.برای بررسی تفاوتیا عدم تفاوت هر یک از متغیرها با سنگ شناسیمنطقه از آزمون یومن ویتنی استفاده شد که از پارامترهای فوق عامل شیبو عمق گالی تفاوت معنیداری را با سنگشناسی نشان میدهند. همچنین تفاوت بین تعداد گالیهای محدوده موردمطالعه با فاکتورهای شکل دامنه، کاربری اراضی، شیب و جهت دامنه با استفاده از آزمون کروسکال-والیس موردبررسی قرار گرفت، نتایج این آزمون نشان داد که بین تعداد گالیها با عامل های نامبرده در سطح معنی داری 0/05تفاوتمشخصی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

133 - مدیریت مواریث طبیعی ومخاطرات محیطی حوضه های رودخانه ای به منظور تقویت پتانسیل توریستی واکوتوریستی آن (مطالعه موردی حوضه رودخانه عباس آباد همدان)
محسن رنجبر

حوضه های رودخانه ای از گذشته های دور محل و بستری برای شکل گیری و توسعه تمدن های بستری ایفاینقش نموده اند و تمدن های بسیاری پس از یکجانشینی و شروع فعالیت کشاورزی در میان حوضه های رودخانه ایشکل گرفته و توسعه پیدا کرده است . مواریث طبیعی و تاریخی بسیاری در این محیط های طبی چکیده کامل

حوضه های رودخانه ای از گذشته های دور محل و بستری برای شکل گیری و توسعه تمدن های بستری ایفاینقش نموده اند و تمدن های بسیاری پس از یکجانشینی و شروع فعالیت کشاورزی در میان حوضه های رودخانه ایشکل گرفته و توسعه پیدا کرده است . مواریث طبیعی و تاریخی بسیاری در این محیط های طبیعی یافت می شود کهنقش غیرقابل انکاری در برنامه ریزی و توسعه پایدار می تواند داشته باشد . حوضه عباس آباد از 12 کیلو متری جنوبغربی همدان از دامنه رشته کوه های الوند سرچشمه می گیرد. این حوضه از نظر توپوگرافی به دو قسمت کوهستانی ودشت تقسیم می شود. در این حوضه عوامل سنگ شناسی و زمین ساختی در کنترل چهره زمین نقش داشته ودارد .دخالت فرایندهای زمین ساختی در این منطقه باعث ارتفاع زیاد آن شده است. طول رودخانه از سرچشمه تا ایستگاههیدرومترى عباس آباد 18 کیلومتر است. ارتفاع متوسط حوضه حدود 2600 متر می باشد. ساز و کار فرایندهای درونیو بیرونی در حوضه ب ه ویژه درمسیر در ههای کوهستانی و در دامنه های کوه الوند مناظر دل انگیری به وجود آورده استکه ارزش فراغتی و ورزشی بالایی ب ه ویژه ورزش کوهنوردی، کوهپیمایی و اسکی دارد. به هرحال حوضه عباس آباد باداشتن جاذبه های فراوان توریستی واکو توریستی از جمله کتیبه های تاریخی گنجنامه، چشمه سارهای بزرگوکوچک، آبشار کوچک و بزرگ، محیط های مناسب اسکی، عملکرد ییلاقی حوضه از قابلیت هاى بسیار بالایىبرخوردار است . با توجه به این که در سال های اخیر بهر ه برداری از آن رشد چشم گیری یافته و حضور متراکمتوریست ها در حوضه فشار مضاعفی را بر آن تحمیل می کند، لذا در این مطالعه ضمن بررسی پتانسیل توریستی واکوتوریستی حوضه عباس آباد همدان با تاکید برجاذبه هاى ژئو مورفیک، شیوه های حفظ و مدیریت مواریث طبیعی ومخاطرات محیطی حوضه به منظور برنامه ریزی بهینه توریستی و اکو توریستی با توجه به توان اکولوژیکی آن موردتوجه قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

134 - شناسایی اشکال ژئومورفیک رودخانه ای - بخش اول 1 مروری بر اشکال بستری ( مطالعه موردی: رودخانه های حوضه شمالی البرز مرکزی – چالوس تا تالار )
محمد مهدی حسین زاده رضا اسماعیلی صدرالدین متولی

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اش چکیده کامل

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اشکال آن هاعبارتند از : آبشارها، چالاب سنگی، تندآب، کاسکاد، سکو - چالاب، بستر هموار، چالاب -خیزاب و چین وشکن ها و تپه های ماسه ای رودخانه ای. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در واحدهای ژئومورفیکرودخانه ای فراهم می آورد که نمونه ها و اشکال آن ها از حوضه های شمالی البرز مرکزی تهیه شده است .بررسی این واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای درک ساده ای را از رژیم حمل آب و رسوب و رفتار رود فراهممی آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

135 - تحلیل سیستم های محیطی دامنه های باختری ارتفاعات باغروداغ و نقش آن ها در پیدایش بیوم جنگلی فندقلو
دکتر رسول صمدزاده

ارتفاعات باختری باغروداغ و در بطن آنها منطقه فندقلو، با دارا بودن جنگل های خزان شونده ی منحصر به فرد، مراتع زیبا و سرسبز و پهنه های آبی طبیعی و انسان ساز، به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی شناخته شده در شمال غرب کشور، در منتهی الیه خاوری استان اردبیل واقع شده است. در این چکیده کامل

ارتفاعات باختری باغروداغ و در بطن آنها منطقه فندقلو، با دارا بودن جنگل های خزان شونده ی منحصر به فرد، مراتع زیبا و سرسبز و پهنه های آبی طبیعی و انسان ساز، به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی شناخته شده در شمال غرب کشور، در منتهی الیه خاوری استان اردبیل واقع شده است. در این تحقیق که اساس آن بر پایه ی مشاهدات ومطالعات میدانی استوار است به منظور بررسی ارتباط پوشش گیاهی موجود در منطقه و پراکنش جوامع جنگلی آن، با عوامل محیطی و شناسایی عوامل محدود کننده (بازدارنده) و تأثیر گذار در شکل گیری بیوم آن، ضمن بررسی هر کدام از عوامل محیطی، پس از تهیه نقشه های مختلف محیطی از یک سو و نقشه های پوشش گیاهی، از سوی دیگر اقدام به تهیه نقشه های تلفیقی درمحیط GISاز آنها، شده است. با بررسی این نقشه ها، مشخص گردید که هیچ کدام از عوامل آب و هوایی، عامل بازدارنده در تشکیل جنگل، محسوب نمی شوند. بلکه این عوامل در نوع پوشش، اثر گذارند. دراین میان، دو عامل رطوبت و جهت باد، بیش از سایر عوامل، اثرگذار بوده و به واسطه میزان بهره مندی عرصه ها و جوامع گیاهی از رطوبت عبوری از سطح منطقه، در تراکم پوشش گیاهی و درصد آن، نقش ایفا می کنند. چنانچه، حفاظت مستمر از عرصه های جنگلی و مرتعی، صورت پذیرد و به گیاهان، اجازه تکمیل مراحل رشد، داده شود، می توان به ایجاد عرصه های جنگلی در اقصی نقاط منطقه مورد مطالعه، امیدوار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

136 - تحلیل ترمودینامیکی وسینوپتیکی بارشهای سیلاب ساز استان کرمانشاه
سیده آمنه سجادی

سیلاب یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که شدت آن در نواحی غربی ایران خصوصاً در ماههای سرد سال زیاد می باشد. بارشهای مناطق غربی در زمانی که توده های هوای حاکم حاره ای دریایی هستند طولانی تر است. با توجه به مطالعات انجام گرفته،سازوکار این بارشها با ناپایداری های همرفتی ه چکیده کامل

سیلاب یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که شدت آن در نواحی غربی ایران خصوصاً در ماههای سرد سال زیاد می باشد. بارشهای مناطق غربی در زمانی که توده های هوای حاکم حاره ای دریایی هستند طولانی تر است. با توجه به مطالعات انجام گرفته،سازوکار این بارشها با ناپایداری های همرفتی همراه می باشد. بدین منظور یک دوره بارش طولانی منجر به سیل در دوره سرد سال در غرب کشور(استان کرمانشاه) در سالهای (۱۹۹۴) میلادی انتخاب شد .جهت تحلیل سینوپتیکی، از نقشه های فشارسطح دریا،ترازهای hpa ۵۰٠ و hpa ۳۰۰ وبه منظور محاسبه وبررسی شاخص های ترمودینامیکی، ناپایداری جو مانندشاخصهای صعود(SI,KI )، CAPE و آب بارش شو از نمودارهای هواشناختی Skew-T در ساعت ( UTC۱۲۰۰) ۲۱ مورد سیل استفاده گردید و این نتیجه بدست آمدکه سیستمهای غربی در این دوره ها با یک سامانه کم فشار مدیترانه ای در روی سطح زمین و ناوه سطوح فوقانی همراه است که الگوی مناسبی برای بارش بوده و رطوبت لازم برای بارش را تأمین می کند. این در حالی است که در تراز hpa ۳۰٠ بیشینه سرعت باد بر فراز منطقه به چشم می خوردو با توجه به محاسبه و تعیین دامنه تغییرات شاخص های ناپایداری در این دوره ها (آستانه آب بارش شو برای وقوع سیل mm ۳۵ و متوسط آن mm ۵۶، آستانه CAPE برای وقوع سیل j/kg ۱٠۰٠ و متوسط آن j/kg ۱۵۰٠، آستانه KI جهت وقوع سیل C°۲۴ و متوسط آن C°۲٨ ، آستانه وقوع سیل (-1)SiC° و متوسط آن (-5)، C°می توان درتکمیل بررسی بارشهای منجر به سیل نه تنها در کرمانشاه بلکه در سایر نقاط بهره جست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

137 - انتخاب عرصه های مناسب تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب با کاربرد روش AHP درمحیط GIS (مطالعه موردی منطقه آبید- سربیشه گتوند) )
نظام اصغری پوردشت بزرگ محمدرضا ثروتی پرویز کردوانی سیاوش شایان

برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در دشت های مناطق خشک و نیمه خشک کشور باعث افتشدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری استکه با آن می توان حجم مخزن آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد . در اینپژوهش سعی شده است ب چکیده کامل

برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در دشت های مناطق خشک و نیمه خشک کشور باعث افتشدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری استکه با آن می توان حجم مخزن آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد . در اینپژوهش سعی شده است با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی،(Analytical Hierarchy process)مناسب ترین عرصه ها را برای عملیات پخش سیلاب با هدف تغذیه مصنوعی درمنطقه آبید- سربیشه گتوند شناسایی کرد. بدین منظور، ابتدا هفت عامل موثر - شیب، نفوذپذیری، کیفیت سیلاب، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، تراکم زهکشی و کاربری اراضی- منطقه موردمطالعه، در محیطGISآماده سازی و با روشAHPوزن هر عامل محاسبه گردید. سپس با استفاده ازتوابع تحلیلیGISو وزن های اکتسابی هر لایه در روشAHPنقشه عوامل موثر در مکانیابی با همدیگر تلفیق و نقشه نهایی در چهار کلاس تناسب بالا تا نامناسب تهیه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که عرصه های با تناسب بالا جهت اجرای طرح های تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب اغلب در واحد ژئومورفولوژی مخروط افکنه و شیب کمتر از 3 درصد قراردارند. کنترل زمینی نتایج نشان از انطباق بالای مکانیابی با این روش و پروژه های اجرا شده با هدف تغذیه مصنوعی در این منطقه می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

138 - بررسی آب قابل بارش و تعین آستانه بارورسازی ابر توسط نمودارهای ترمودینامیکی و سنجنده مدیس در غرب ایران
سید علیرضا صادقی حسینی

بررسی آب قابل بارش وتعیین آستانه بارورسازی ابر جهت جلوگیری از صرف هزینه های زیاد بارورسازیناموفق یا احتمالا فرا بارورسازی ابر و در نتیجه کاهش پتانسیل بارش بسیار مهم هستند.این پژوهش در یک دوره 4 ساله (2000-2003)در روزهایی که بارش در ایستگاه زمینی ثبت شده برایتبریز و کرما چکیده کامل

بررسی آب قابل بارش وتعیین آستانه بارورسازی ابر جهت جلوگیری از صرف هزینه های زیاد بارورسازیناموفق یا احتمالا فرا بارورسازی ابر و در نتیجه کاهش پتانسیل بارش بسیار مهم هستند.این پژوهش در یک دوره 4 ساله (2000-2003)در روزهایی که بارش در ایستگاه زمینی ثبت شده برایتبریز و کرمانشاه انجام شده و آب قابل بارش با استفاده از داده های رادیو سوند و نمودارهای ترمودینامیکی وهمچنین سنجنده مدیس ماهواره ترا، محاسبه شدند . به کمک منحنی بهترین برازش بین آب قابل بارش و میانگینبارش، آستانه مناسب جهت بارورسازی ابر تخمین زده شد.آستانه محاسبه شده بارورسازی ابر برای آب قابل بارش توسط سنجنده مدیس و رادیوسوند در ( 21 موردتبریز و 17 مورد کرمانشاه ) مقایسه شد . آستانه به دست آمده توسط سنجنده مدیس در آذربایجان شرقی، (7) میلی مترو در کرمانشاه، ( 12 ) میلی متر است و این مقدار توسط اطلاعات رادیوسوند در همان روزها در آذربایجان شرقی، ( 9) میلی متر و در کرمانشاه، ( 15 ) میلی متر به دست آمد . به طورکلی نتایج آب قابل بارش به دستآمده از رادیو سوند بیشتر از مقادیر به دست آمده از سنجنده مدیس می باشد که عمدتا به دلیل ناهمگونی زمان رشدابر و تصویر برداری سنجنده مدیس و همچنین حساسیت بیشتر سنجنده مدیس نسبت به پس پراکنش امواجفروسرخ توسط ابرهای ضخیم و حساسیت کم این سنجنده در شرایط مه در سطح زمین می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

139 - مکان یابی عرصه های مناسب پخش سیلاب جهت تغذیه مصنوعی در شمال اندیمشک
نظام اصغری پوردشت بزرگ محمدرضا ثروتی فریده عظیمی زینب ظاهری عبده وند

بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در سالهای اخیر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی در دشت های کشور گردیده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب در پهنه مخروط افکنه‌ها و دشت های درشت دانه راهکاری است که در خیلی از مناطق کشور قابل انجام می ‌باشد. در این روش ب چکیده کامل

بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در سالهای اخیر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی در دشت های کشور گردیده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب در پهنه مخروط افکنه‌ها و دشت های درشت دانه راهکاری است که در خیلی از مناطق کشور قابل انجام می ‌باشد. در این روش با نفوذ سیلاب به درون آبخوان علاوه بر افزایش حجم مخزن و جلوگیری از روند شدید افت سطح آب زیرزمینی باعث کنترل سیل و حفاظت خاک می گردد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق حوضه آبخیز جارمه به مساحت 314 کیلو متر مربع در شمال شهر اندیمشک می باشد. که با پردازش تصاویر ماهواره ای، بازدیدهای میدانی و انطباق نقشه های کاربری اراضی محدوده آبرفتی به وسعت 4356 هکتار جهت مطالعه مشخص گردید. پس از انتخاب شاخص های تاثیرگذار در مکان یابی این عرصه ها از قبیل شیب، نفوذپذیری، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، سیل خیزی و هدایت الکتریکی، برای هر کدام از این شاخص ها در محیط GIS نقشه طبقه بندی شده تهیه گردید، و سپس این نقشه ها با روش منطق بولین (Boolean logic) و شاخص هم پوشانی وزنی (weighted overlay index) با هم تلفیق شدند. در نهایت محدوده آبرفتی، به دو طبقه دارای تناسب بالا برای پخش سیلاب با وسعت 2059 هکتار در روش بولین و 2485 هکتار در روش شاخص هم پوشانی وزنی و تناسب متوسط با وسعت 2297 هکتار در روش بولین و 1971 هکتار در روش شاخص هم پوشانی وزنی تفکیک و نقشه نهائی بدست آمد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

140 - شهرها، گلخانه های جهانی
زهره فنی

شهرها علاوه بر آلوده سازبودن و مصرف گرایی زیاد، خود در معرض انواع مخاطرات و آسیب های اکولوژیکقرار دارند و از این رو، به عنوان مکان های نابرابر و نامتعادل مشخص شد هاند و این فرایند آن ها را از شهرهایپایدار و اکولوژیک دورتر کرده است . دراین بررسی، با شناسایی بوم شهرهای پا چکیده کامل

شهرها علاوه بر آلوده سازبودن و مصرف گرایی زیاد، خود در معرض انواع مخاطرات و آسیب های اکولوژیکقرار دارند و از این رو، به عنوان مکان های نابرابر و نامتعادل مشخص شد هاند و این فرایند آن ها را از شهرهایپایدار و اکولوژیک دورتر کرده است . دراین بررسی، با شناسایی بوم شهرهای پایدار، راهکارهای اصلاح ساختاریشهرهای بیمار نیز مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است . بانک جهانی، ارتقای کیفیت توسعه شهری پایدار واکولوژیک در تحقق شرایط زیر م یداند که عبارتند از: قابل زیست بودن، برخورداری از مدیریت محلی کارآمد، رقابتپذیری، برخورداری از نظام اعتبار بانکی.این مقاله همچنین برخی از موضوعات بنیادی در رابطه با پایداری شهری و بوم شهرهای جهانی را موردتحلیل و بررسی قرار داده است که عبارتند از : مفهوم شهر اکولوژیک؛ اتومبیل دشمن شماره یک انسان؛ محدودنمودن رشد فیزیکی شهر؛ الزامات سلامتی انسانی؛ حمل و نقل، اندازه و شکل شهر؛ تأمین آب و موادغذایی وبالاخره دفع زباله های شهر. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

141 - پهنه‌بندی فرسایش خندقی در حوزه آبخیز طرود فیروزکوه
زهرا عرب قشقایی داود نیک کامی صمد شادفر ابوالفضل معینی

فرسایش خندقی از اشکال پیشرفته و حاد فرسایش آبی است که دلالت بر حجم عظیمی از خاک اراضی دارد.شناسایی عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن یکی از ابزارهای اساسی و مهم جهت مدیریت و کنترل این پدیده می‌باشد. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فرسایش خندقی چکیده کامل

فرسایش خندقی از اشکال پیشرفته و حاد فرسایش آبی است که دلالت بر حجم عظیمی از خاک اراضی دارد.شناسایی عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن یکی از ابزارهای اساسی و مهم جهت مدیریت و کنترل این پدیده می‌باشد. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن در حوزه آبخیز طرود انجام شده است. مهم‌ترین عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی چون شیب، جهت شیب، سنگ‌شناسی، کاربری اراضی، فاصله از شبکه راه‌های ارتباطی، مدیریت اراضی و تاج پوشش انتخاب و سپس این لایه ها، در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردیدند. سه خندق موجود در منطقه انتخاب گردیدند و نمونه برداری خاک از محل 25، 50 و 75 درصد طول آن ها و هم چنین، سه نمونه شاهد در کنار محل خندق ها صورت گرفت. این نمونه‌ها از نظر گچ، ماده آلی، شوری، درصد اشباع، آهک، نسبت جذب سدیم و اسیدیته مورد بررسی قرار گرفتند. پهنه بندی مناطق تحت تاثیر فرسایش خندقی با استفاده از عکس های هوایی 1:40000 سال 1380 و انجام عملیات میدانی به کمک GPS تهیه شد. با روی ‌هم‌گذاری لایه پهنه بندی خندق‌ها با هر یک از لایه های مربوط به عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی، عرصه‌های خندقی شده در هر کدام از طبقات عوامل، به‌دست آمد. به‌‌کمک روش Multi Class Maps وزن دهی عوامل و طبقات در لایه مربوطه صورت گرفت. نتایج نشان داد که 88 درصد از محدوده خندقی در پهنه های با ریسک‌پذیری زیاد و خیلی‌زیاد قراردارند. نتایج آزمایش های خاک نیز بیان کننده این واقعیت بودند که میزان شوری، گچ و نسبت جذب سدیم در خندق های منطقه نسبت به شاهد بیش تر و میزان ماده آلی آن ها کم تر بوده ولی از نظر درصد اشباع، آهک و اسیدیته تفاوت معنی‌داری با هم ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

142 - بررسی ژئومورفولوژی تاقدیس گزه وتاثیر آن بر منابع آبی منطقه * (مغرب هرمز گان و جنوب شرق فارس)
عبدالله لاوری نیا دکترمحمدرضا اصغری مقدم

تاقدیس گزه از جمله تاقدیس های موجود در سیستم چین خورده زاگرس محسوب می شود.این تاقدیس با روندی شرقی-غربی مجموعه ای از رسوبات آهکی دوران دوم تا تشکیلات زمین شناسی نئوژن (سازندهای تبخیری) را دارا می باشد.تاقدیس گزه دردرجه اول تحت تاثیر تحولات تکتونیکی وبه خصوص دیاپریسم گنب چکیده کامل

تاقدیس گزه از جمله تاقدیس های موجود در سیستم چین خورده زاگرس محسوب می شود.این تاقدیس با روندی شرقی-غربی مجموعه ای از رسوبات آهکی دوران دوم تا تشکیلات زمین شناسی نئوژن (سازندهای تبخیری) را دارا می باشد.تاقدیس گزه دردرجه اول تحت تاثیر تحولات تکتونیکی وبه خصوص دیاپریسم گنبد نمکی درجانب شرقی دچار گسستگی درلایه ها گردیده است.عملکرد فرسایش تفریقی منجر به شکل گیری فرم های متعدد منجمله انواع هوازدگی ها، عوارض آبراهه ای،حرکات دامنه ای تیغه های ساختمانی وبالاخره فرم های مرتبط با تحولات کواترنر از قبیل تراس های آبرفتی، پدیمنت ها ومخروط افکنه ها گردیده است. وجود سازنهای کربناته-دولومیته وتوسعه درزوشکافها دراین تشکیلات به دلیل نفوذ رواناب ها وایجاد چشمه ها وتراوشات سطحی از یکسو وتاثیر آن بر منابع آبهای زیرزمینی واستحصال آب به صورت چشمه ها وچاههای عمیق از سویی دیگر نقش تاقدیس فوق الذکر را به جهت تامین آب در منطقه جناح که بعضاً تحت تاثیر خشکسالی وکم آبی قرار دارد برجسته می نماید. این تحقیق با بهره گیری از متدهای تجزیه وتحلیل سیستمی وبررسی روابط متقابل اجزاء تاثیر گذار درساخت وپرداخت عوارض و همچنین باترسیم نقشه ژئومورفولوژی تاقدیس ومطالعه عکس های هوایی انجام پذیرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

143 - اثرات خشکسالی بر فرآیند توسعه ی روستایی در مناطق خشک و نیمه خشک با تأکید بر کشاورزی ( مطالعه ی موردی داراب )
علی شکور

خشک سالی های اخیر در کشور به ویژه در نیمه جنوبی و از جمله شهرستان داراب خسارت های زیادی را در پی داشته که در پایان به تخلیه ی بسیاری از روستاها انجامیده است و آثار اجتماعی ، اقتصادی که بر جای می گذارد به دلیل زیان های وارده به اقتصاد روستایی، تقریباً جبران ناپذیر خواهد چکیده کامل

خشک سالی های اخیر در کشور به ویژه در نیمه جنوبی و از جمله شهرستان داراب خسارت های زیادی را در پی داشته که در پایان به تخلیه ی بسیاری از روستاها انجامیده است و آثار اجتماعی ، اقتصادی که بر جای می گذارد به دلیل زیان های وارده به اقتصاد روستایی، تقریباً جبران ناپذیر خواهد بود. اگر چه خشک سالی بر همه ی فعالیت ها اثر می گذارد، ولی آثار زیان بار آن بر روستاها به دلیل وابستگی اقتصاد روستایی به منابع آب و خاک بیش تر آشکار است. در این جستار آثار خشک سالی بر پدیده های محیط طبیعی و انسانی داراب که در روند توسعه ی روستایی نقش دارند، بررسی می شود.برای نمونه در بسیاری از روستاها به دلیل پدیده ی خشک سالی شاهد فقر شدیدی هستیم که، انگیزه ی روزافزون روستاییان را برای همکاری در اداره ی امورجامعه ی خود سست می کند . در حالی که همکاری آنان به توسعه ی روستایی می انجامد . در این پژوهش، یافته های اصلی تحقیق با بهره گیری از 22 رابطه و تابع مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است . نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که اگر دولت و مردم همکاری کنند آثاری که خشک سالی در روستاهای داراب بر جای می گذارد و سبب کندی در فرآیند توسعه ی روستایی می شود، به کم ترین میزان خواهد رسید . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

144 - انتخاب بهترین مکان برای احداث سد خاکی با استفاده از روش ELECTRE (مطالعه موردی: حوضه آبخیز شاهرود- بسطام)
امیرحسین حلبیان علیرضا عرب عامری محمود سلطانیان

مدیریت بهینه منابع آب نیازمند کسب اطلاعات دقیق، از چگونگی شرایط حاکم بر منابع و پیشبینی وضعیت آینده است. یکیاز روشهای مدیریتی منابع آب استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین مکاندر حوضه آبخیز شاهرود-بسطام به منظور احدث سدهای خاکی جهت چکیده کامل

مدیریت بهینه منابع آب نیازمند کسب اطلاعات دقیق، از چگونگی شرایط حاکم بر منابع و پیشبینی وضعیت آینده است. یکیاز روشهای مدیریتی منابع آب استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین مکاندر حوضه آبخیز شاهرود-بسطام به منظور احدث سدهای خاکی جهت توسعه پایدار منابع آب است. یافتهها و نتایج این تحقیقنشان میدهد که در روشELECTREبین هفت پهنه حاصله، پهنه های( 3،4،5 )با 4 بار تسلط و با 2 بار مغلوب شدن با( 2)امتیاز در رتبه اول قرار گرفتند و لذا مناسبترین پهنه جهت احداث سدهای خاکی هستند، در مقابل پهنه ( 1) با 6 بار مغلوبشدن و بدون تسلط با ( 6-) امتیاز در رتبه آخر قرار گرفت که جهت احداث سدهای خاکی مناسب نیست و پهنههای ( 2،6،7 ) بهترتیب با (1,2,2)بار تسلط و (5,4,4)بار مغلوب شدن با امتیازات (4-,2-,2-)به ترتیب در ردههای بعدی قرار گرفتندبنابراین پهنه های (7,6,2,1)به علت این که تعداد دفعات مغلوب شد نشان از تعداد مسلط شدنشان بیشتر بود و امتیاز منفیبه دست آوردند، باید حذف شوند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

145 - بررسی کیفیت زندگی با تأکید بر مدیریت شهری(مورد مطالعه شهر اسلام آباد غرب)
حمید برقی بهمن شفیعی احمد حجاریان

مقدمه و هدف پژوهش: وظایف کنونی مدیریت شهری تنها محدود به مواردی از قبیل برنامه ریزی، خدمات رسانی، مدیریت فرهنگ محلی، انجام پروژه‌های عمرانی و... نمی‌شود. بلکه جهت دهی فعالیت‌های شهری و ترسیم چشم‌انداز شهر در راستای دستیابی به کیفیت زندگی متناسب شهری و توسعه پایدار می‌با چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: وظایف کنونی مدیریت شهری تنها محدود به مواردی از قبیل برنامه ریزی، خدمات رسانی، مدیریت فرهنگ محلی، انجام پروژه‌های عمرانی و... نمی‌شود. بلکه جهت دهی فعالیت‌های شهری و ترسیم چشم‌انداز شهر در راستای دستیابی به کیفیت زندگی متناسب شهری و توسعه پایدار می‌باشد که لزوم بررسی همه‌جانبه آن ضروری می‌باشد. هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت زندگى در شهر با تأکید بر عملکرد مدیریت شهری است. روش پژوهش: از نوع تحلیلی- پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه است جامعه آماری مورد مطالعه شامل جمعیت شهر اسلام آباد غرب بر اساس سرشماری سال 1390 به تعداد 94699 نفر می‌باشند که به منظور تعیین تعداد نمونه‌ها با بهره‌گیری از فرمول کوکران تعداد 382 نفر به صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از عملیات میدانی از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (روش تحلیل مسیر با نرم‌افزار Amos) استفاده شده است. پرسشنامه طراحی شده دارای 30 سؤال در دو بخش عملکرد مدیریت (منابع انسانی و منابع مالی و زیرساختی) و کیفیت زندگی شهری (ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی) می‌باشد. یافته‌ها: بیانگر آن است که منابع مالی بیشترین تأثیر را بر عملکرد مدیریت شهری دارد. هم‌چنین ضریب تأثیر عملکرد مدیریت شهری بر بعد اقتصادی 0.36، بر بعد اجتماعی 0.29، بر بعد کالبدی 0.44 و بر بعد محیطی 0.51 می‌باشد. عملکرد مدیریت شهری بر خود کیفیت زندگی (ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی) 0.25 تأثیر دارد. و با توجه به این که مقدار سطح معناداری کل فرضیات (P) از 05/0 کمتر و مقدار بحرانی ( CR) بیشتر از محدوده قابل قبول یعنی 96/1 می‌باشد نتیجه گیری: می‌توان ادعا نمود که تمامی فرضیات پژوهش تائید می‌شود و در نهایت مهم‌ترین مؤلفه‌های تأثیرگذار مدیریت شهری در افزایش کیفیت زندگی در شهر ابعاد محیطی، کالبدی و اقتصادی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

146 - ارزیابی تاثیر شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه شهر حسن آباد
منصوره تارودی پروانه زیویار بهمن کارگر

مقدمه و هدف پژوهش: ایجاد شهرکهای صنعتی با هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاستهای توزیع جمعیت و به منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست و کنترل آلا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: ایجاد شهرکهای صنعتی با هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاستهای توزیع جمعیت و به منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست و کنترل آلاینده های صنعتی مورد توجه مسئولین قرار گرفته است. روش پژوهش: هدف از این مقاله بررسی نقش شهرک های صنعتی بر توسعه شهرها در ابعاد مختلف می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش برای سنجش پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ در نرم افزار spss استفاده شد، میزان آلفای کرونباخ شاخص‌های اقتصادی، 0.736، شاخص‌های اجتماعی، 0.731 زیست‌محیطی، 0.792، کالبدی 0.750، مدیریتی 0.855 که به لحاظ پایایی اعداد قابل قبولی می باشند. میزان روایی سؤالات تحقیق نیز با استفاده نظر متخصصان و کارشناسان تحقیق موردبررسی واقع شد. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که نتایج حاصل از روش معادلات ساختاری در بعد اجتماعی دو شاخص بهبود نیروی متخصص و کارآمد و افزایش مهاجرت؛ در بعد زیست‌محیطی نیز کاهش کشاورزی و افزایش آلودگی هوا؛ در بعد کالبدی نیز شاخص‌های گسترش فیزیکی شهر و بهبود وضعیت سکونت اقشار کم‌درآمد؛ در بعد اقتصادی وجود شاخص‌های ایجاد اشتغال جدید و بهبود درآمد شهروندان؛ در بعد مدیریتی شاخص‌های مدیران شهری در رشد و پراکنده شهری در طرح‌های جامع و تفصیلی نقش کلیدی و تأثیر میزان شهرک صنعتی بر ایجاد طرح‌های ملی در شهر حسن‌آباد به ترتیب بیشترین و کمترین همبستگی را دارند. همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر نشان می‌دهد که بیان ابعاد مختلف اقتصادی، مدیریتی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرک صنعتی شمس‌آباد و توسعه حسن‌آباد روابط مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: بهبود و توسعه شهرک های صنعتی شمس آباد می تواند بر ابعاد مختلف اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی شهر حسن آباد تاثیر بگذارد و این امر نیازمند مدیریت منسجم و یکپارچه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

147 - تسهیل‌گری و شکوفایی ظرفیت‏ها و دارایی‏های محلی(مطالعه موردی: محله جعفرآباد)
سجاد زنگیشه‌ئی حجت شیخی فرهاد برونک

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مهمترین رسالت های تسهیل‌گری شناسایی ظرفیتها و دارایی‌های محله و شکوفایی آنها در جهت توسعه اجتماع محور محلی و توسعه درون زا می باشد. توسعه اجتماعی در مورد قرار دادن انسان‌ها در مرکز نظریه توسعه است. رویکرد توسعه اجتماعی بر ظرفیت ها تاکید می‌کند چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مهمترین رسالت های تسهیل‌گری شناسایی ظرفیتها و دارایی‌های محله و شکوفایی آنها در جهت توسعه اجتماع محور محلی و توسعه درون زا می باشد. توسعه اجتماعی در مورد قرار دادن انسان‌ها در مرکز نظریه توسعه است. رویکرد توسعه اجتماعی بر ظرفیت ها تاکید می‌کند و بنابراین توانمندسازی در آن بسیار با اهمیت می نماید. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. برای تحلیل داده‌ها و اطلاعات از روش ترکیبی (کمی و کیفی) متناسب با موضوع استفاده شده است. همچنین تعداد 461 پرسشنامه به روش تصادفی ساده توزیع گردید و مقدار آلفای کرونباخ برای آزمون پایایی پرسشنامه 874/0 به دست آمد و این بدان معناست که مقیاس مورد نظر ما از روایی و پایایی بالایی برخوردار است. همچنین با استفاده از روشهای آماری در نرم افزار SPSS تحلیل پرسشنامه صورت پذیرفت. یافته ها: برای تمرکز بر دارایی‌های محله جعفرآباد، باید ابتدا دارایی‌ها را شناسایی کرد. بر این اساس دارایی های کلیدی اجتماع محلی عبارتند از افراد اثرگذار، انجمن ها و کانونهای محلی (CBO)، سازمان‌های مردم نهاد (NGO)، مراکز حمایتی ـ خیریه‌ای، سازمان‌های دولتی، دارایی های فیزیکی (اماکن آموزشی، ورزشی و تفریحی، درمانی و خدمات اجتماعی و سایر موارد مشابه(، روابط اجتماعی، دارایی های فرهنگی، دارایی های اقتصادی و مالی و ... بر همین اساس هر محله و اجتماع محلی واجد شرایط و ظرفیت ها و دارایی هایی است که با اتکاء به آنها می توان در زمینه رفع مشکلات محله و توسعه اجتماع محلی گام برداشت. یافته های پژوهش بیانگر پایین بودن سرمایه ها و دارایی های محله جعفرآباد در تمام ابعاد یوده است. نتیجه گیری: برای دستیابی به توسعه اجتماع محور محلی، شناسایی و شناخت پتانسیل ها و ظرفیت های محله، شکوفایی دارایی های محلی از الزامات می باشد. همچنین با شناخت تمام دارایی ها و ظرفیت های محله و شکوفایی آنها می توان به توسعه اجتماع محور محلی دست یافت. باید آنها را کشف کرد و پر و بال داد و توانمند کرد تا شاهد پرواز محله در جهت آرمان و اهداف توسعه شهری باشد. متاسفانه در محله جعفرآباد ظرفیت ها و سرمایه های شهری کشف و شکوفا نشده و باعث عقب افتادگی محله از توسعه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

148 - نقش آموزش شهروندی درمصرف صحیح آب درشهر تهران(مورد مطالعه منطقه ۲ و ۱۶)
ملیکا یوسفیان سیدرضا صالحی امیری

مقدمه و هدف پژوهش: صرفه جویی در مصرف آب برای نجات و دوام زندگی در زمین این یک اصل اساسی است، پس آموزش شهروندی به عنوان پایه مشارکت، ایجاد شناخت و تعامل با محیط برای حفاظت از فرهنگ محیط زیست قرار گرفته است.هدف از پژوهش بررسی نقش آموزش شهروندی در مصرف صحیح آب در شهر تهران چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: صرفه جویی در مصرف آب برای نجات و دوام زندگی در زمین این یک اصل اساسی است، پس آموزش شهروندی به عنوان پایه مشارکت، ایجاد شناخت و تعامل با محیط برای حفاظت از فرهنگ محیط زیست قرار گرفته است.هدف از پژوهش بررسی نقش آموزش شهروندی در مصرف صحیح آب در شهر تهران(موردمطالعه منطقه۲و۱۶) می باشد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع روش کمی و جمع آوری اطلاعات بصورت پیمایشی انجام شده است.جامعه آماری پژوهش ۴۶۷۶۱۱، نفر از بین شهروندان مناطق ۲ و ۱۶ شهر تهران بوده است.حجم نمونه برابر ۳۸۲نفر بوده است و طریقه روش نمونه گیری بصورت تصادفی طبقه بندی شده است.دراین پژوهش در روایی از اعتبار صوری پرسشنامه و برای سنجش میزان پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای گرونباخ استفاده شده است.ابزار گردآوری بصورت پرسشنامه محقق ساخته با ۲۷تا سوال انجام شده است.دراین پژوهش، روش تجزیه و تحلیل داده ها بااستفاده از آمارهای استنباطی از جمله ضرایب همبستگی پیرسون،کندال و رگرسیون چندمتغیره انجام شده است. یافته ها:نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که بین مصرف صحیح آب و آموزش شهروندی رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است نقش آموزش شهروندی در مناطق ۲ و ۱۶ شهر تهران توانسته است در زمینه مصرف صحیح آب اثرگذار باشد و دراین پژوهش میتوان گفت مقدار ضریب همبستگی(R) بین متغیرها ۳۰۰/۰ می باشد که نشان می دهد بین (آموزش شهروندی در زمینه مصرف آب) همبستگی قوی وجود دارد. اما مقدار ضریب تعدیل شده(R2) که برابر با ۰۹۰/۰ می باشد که نشان می دهد ۹ درصد از تغییرات آموزش شهروندی در زمینه مصرف آب می باشد. بنابراین آموزش شهروندی در زمینه مصرف آب در شهر تهران (مورد مطالعه منطقه ۲ و ۱۶) تاثیرگذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

149 - موانع و راهکارهای واگذاری شرکت‌های آب و فاضلاب به بخش خصوصی (بر اساس قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه کشور) مطالعه موردی: شهر تهران
رضا نجف بیگی علیرضا محمودی

مقدمه و هدف پژوهش: آب به عنوان یک کالای با ارزش که مقدار آن محدود بوده و مورد نیاز بخش‌های اقتصادی مانند تولیدی، زیر بنایی و خدماتی می‌باشد. آبرسانی شهری و جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب مانند بسیاری از خدمات زیر بنایی دیگر بطور سنتی جزو وظایف دولت‌ها بوده است. ولی تجربی چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: آب به عنوان یک کالای با ارزش که مقدار آن محدود بوده و مورد نیاز بخش‌های اقتصادی مانند تولیدی، زیر بنایی و خدماتی می‌باشد. آبرسانی شهری و جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب مانند بسیاری از خدمات زیر بنایی دیگر بطور سنتی جزو وظایف دولت‌ها بوده است. ولی تجربیات موجود نشان دهنده این واقعیت است، که در مواردی ارائه خدمات زیر بنایی مورد نیاز، مطابق با انتظارات نبوده است. در قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه کشور، خصوصی‌سازی به عنوان راهی برای حل این مشکل انتخاب شده است. موانع واگذاری شرکت‌های آب و فاضلاب (شهر تهران) به بخش خصوصی کدامند؟ روش پژوهش: برای شناخت این موانع، پژوهشی از نوع توصیفی با هدف کاربردی در سال 1389 صورت گرفت. در پرسشنامه اول، نظر 39 نفر از متخصصان و صاحب نظران در بخش صنعت آب و فاضلاب (تهران) و اعضای هیئت علمی گروه آب و فاضلاب دانشگاه صنعت آب و برق تهران و در پرسشنامه دوم نظر پانزده نفر بصورت هدفمند گرفته شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش بر اساس فرضیه موجود این است که، موانع ساختاری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قانونی و سیاسی در امر واگذاری شرکت‌های آب و فاضلاب به خصوص تهران به بخش خصوصی وجود دارد. با استفاده از روش دیماتل و منطق فازی، موانع اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی به عنوان موانع اثرگذار و بقیه موانع به ترتیب قانونی، ساختاری و سیاسی از دو موانع اولی تأثیر می‌پذیرند. نتیجه گیری: لذا با کاهش موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل تأثیرگذاری که بر روی دیگر موانع دارند؛ تحت تأثیر قرار داده و تغییرات در جهت کاهش موانع ساختاری، قانونی و سیاسی بوجود خواهد آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

150 - مکانیابی بهینه مراکز ورزشی با استفاده از GIS (مطالعه موردی:شهر میاندوآب)
فرامرز قربانی مهدی یعقوبی یعقوب مرادی سمیه قربانی

یکی از مشکلات اساسی حادث شده در شهرهای کشور، عدم مکان‌گزینی صحیح و مناسب مراکز ورزشی و عدم مکان‌یابی بهینه بوده است، که آثاری همچون بی‌عدالتی اجتماعی در شهر، دسترسی‌های نامناسب و تاثیرپذیری نامناسب کاربری‌ها از یکدیگر را در پی داشته است. رعایت نکردن اصول شهرسازی یا ناتو چکیده کامل

یکی از مشکلات اساسی حادث شده در شهرهای کشور، عدم مکان‌گزینی صحیح و مناسب مراکز ورزشی و عدم مکان‌یابی بهینه بوده است، که آثاری همچون بی‌عدالتی اجتماعی در شهر، دسترسی‌های نامناسب و تاثیرپذیری نامناسب کاربری‌ها از یکدیگر را در پی داشته است. رعایت نکردن اصول شهرسازی یا ناتوانی در بکارگیری اصول، عدم بهره مندی مشاوران از ابزارهای قوی تحلیل مناسبت محیطی و مسائل اجتماعی، اقتصادی و حقوقی از اهم عوامل موثر در این زمینه بوده است. هدف و موضوع این مقاله مکان‌یابی بهینه مراکز ورزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی می‌باشد. که به صورت موردی بر روی سطح شهر میاندوآب انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق تمام مراکز ورزشی شهر میاندوآب می‌باشد که با تشخیص ضرورت مکان‌یابی صحیح و اصولی مراکز ورزشی در محیط GIS و با استفاده از روش تصمیم‌گیری A.H.P و منطق فازی اقدام به تعیین مکان‌های بهینه مراکز ورزشی شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که فضاهای ورزشی شهر با اصول صحیح شهرسازی، مکانیابی نشده‌اند و به لحاظ برخورداری از همجواری‌های سازگار و ناسازگار شهروندان را با محدودیت‌های جدی روبه‌رو ساخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

151 - سنجش کیفیت زندگی شهری در بافت‌های فرسوده(نمونه موردی: محله علی آباد شهر خرم آباد)
راضیه رشیدی احمد زنگانه حمیدرضا صارمی

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه بی رویه شهرها، تغییرات ساختار اقتصادی- اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مراکز شهری و مهم تر از همه بی توجهی مدیریت شهری به مراکز شهری از یک طرف و فرصت ت چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه بی رویه شهرها، تغییرات ساختار اقتصادی- اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مراکز شهری و مهم تر از همه بی توجهی مدیریت شهری به مراکز شهری از یک طرف و فرصت توسعه و سرمایه گذاری مناسب در حاشیه شهرها به علت ارزانی قیمت زمین از طرف دیگر، باعث افت و نزول کیفیت زندگی در مراکز شهری و به طور کلی کنار گذاشتن آنها از فرایند توسعه شهری شده است. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ابعاد کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده از طریق جنبه‌های عینی و ذهنی و در نهایت ارائه راهکار به منظور ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد شهر خرم اباد می باشد. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و پیمایشی و از نظر نوع تحلیل مبتنی بر مدل تحلیل رگرسیون است. این تحقیق با بهره گیری از روش‌های آمار استنباطی به تحلیل و آزمون فرضیات و چگونگی روابط بین متغیرها پرداخته شده است. به منظور سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت فرسوده به روش نمونه گیری تصادفی 380 پرسشنامه تهیه گردید. سپس به منظور شناسایی عوامل و شاخص‌های تاثیرگذار در بحث رضایتمندی از زندگی در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد، از تکنیک‌های Tتک نمونه/ تک گروهی، R پیرسون و رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد عامل حمل و نقل، مسکن، حکمروایی شهری و دسترسی تفریحی بیشترین تاثیر را بر میزان رضایتمندی از زندگی در بافت فرسوده دارد که با برنامه ریزی در راستای ارتقاء این مولفه ها می توان سطح رضایتمندی از زندگی را در این منطقه بالا برد. نتیجه گیری: متغیر کالبدی بر ابعاد ذهنی کیفیت زندگی موثر است. یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر ابعاد کالبدی، میزان رضایت از زندگی و ابعاد ذهنی کیفیت زندگی به همان مقدار افزایش خواهد داشت. همچنین باتوجه به نتایج حاصل از رگرسیون مشخص گردید که عامل مسکن بیشترین تاثیر را بر کیفیت کالبدی محیط شهری نداشته و این عامل حمل و نقل می باشد که بیشترین تاثیر را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

152 - تحلیل عوامل تأثیر‌گذار بر توسعه گردشگری پایدار شهرستان سروآباد با استفاده از مدل فازی TOPSIS
زهرا سادات سعیده زرآبادی ناهیده مردوخی

مقدمه و هدف پژوهش: تبلور یافتن گردشگری به عنوان یک نیاز، تبدیل شدن آن به عنوان بزرگ‌ترین صنعت خدماتی دنیا و تخصصی شدن گردشگری این فرصت را فراهم کرده تا هر مقصدی جهت بهره جستن از منافع حاصل از گردشگری امیدوار باشد. اما مسلماً این کار بدون شناسایی عوامل تأثیر‌گذار، برنامه چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: تبلور یافتن گردشگری به عنوان یک نیاز، تبدیل شدن آن به عنوان بزرگ‌ترین صنعت خدماتی دنیا و تخصصی شدن گردشگری این فرصت را فراهم کرده تا هر مقصدی جهت بهره جستن از منافع حاصل از گردشگری امیدوار باشد. اما مسلماً این کار بدون شناسایی عوامل تأثیر‌گذار، برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک امکان پذیر نخواهد بود. با توجه به قابلیت‌های بالقوه شهرستان سروآباد در زمینه گردشگری که مهم‌ترین منطقه استان کردستان از لحاظ اهمیت و تعدد جاذبه‌های طبیعی و با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص و قابلیت فراوان برای جذب گردشگر می‌توان با برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری در این منطقه در راستای اهداف توسعه پایدار گام برداشت و توان‌های مثبت گردشگری را به حداکثر و توان‌های منفی را به حداقل رساند. روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی است. برای مشخص کردن عوامل تأثیر‌گذار بر گردشگری پایدار از روش تحلیل فازی TOPSIS استفاده شده است. این تکنیک بر اساس این مفهوم ایجاد شده است که گزینه‌های مناسب گزینه‌هایی هستند که حداقل فاصله را نسبت به راه حل ایده‌آل مثبت و دورترین فاصله را نسبت به راه حل ایده‌آل منفی داشته باشند. در این پژوهش جامعه آماری شهرستان سروآباد می‌باشد. نمونه آماری در این پژوهش دهستان‌های این شهرستان است که معرف جامعه آماری است. یافته‌ها: تأثیر‌گذارترین عامل در توسعه گردشگری پایدار شهرستان سروآباد توجه به زیرساخت‌ها از جمله حمل و نقل جاده‌ای می‌باشد. این منطقه دارای تعداد جاذبه‌های گردشگری زیادی است، ولی با توجه به شرایط زیر ساخت‌ها و ویژگی جغرافیایی و توپوگرافی منطقه بدون زیر ساخت مناسب بازدید از این جاذبه‌ها امکان پذیر نمی‌باشد. نتیجه گیری: در تحلیل انجام شده دهستان اورامان تخت که دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی می‌باشد، به دلیل فقدان زیر ساخت مناسب در رتبه پایین قرار گرفته است و این نشان دهنده لزوم برنامه‌ریزی و مدیریت زیر ساخت در این شهرستان می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

153 - بررسی نظام تعرفه ای آب در کشورهای اروپایی در راستای استراتژی های مدیریت تقاضای آب
عبدالرحیم رحیمی رمضانعلی محمودی مجید کلانتری محمد داودآبادی سید علی سید زاده

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه رشد روزافزون جمعیت، توسعه ی صنعت، افزایش تقاضای آب و سطح بهداشت، کاهش منابع آب در اثر مصرف بی‌رویه و حفظ محیط‌زیست موجب حساسیت بیشتر مدیریت تقاضای آب شده است. لذا هدف مقاله حاضر این است که به کمک مدیریت تقاضای آب فرآیندی از برنامه ریزی، سامان د چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه رشد روزافزون جمعیت، توسعه ی صنعت، افزایش تقاضای آب و سطح بهداشت، کاهش منابع آب در اثر مصرف بی‌رویه و حفظ محیط‌زیست موجب حساسیت بیشتر مدیریت تقاضای آب شده است. لذا هدف مقاله حاضر این است که به کمک مدیریت تقاضای آب فرآیندی از برنامه ریزی، سامان دهی، هدایت و کنترل برای شناخت شیوه های فعلی مصرف آب و استفاده از ابزارهای موجود برای ارتقای سطوح و الگوهای مصرف بهینه آب را فراهم نماید. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر مروری-تحلیلی بوده و بر مبنای آن بر اساس مدیریت تقاضای آب، ترکیبی از اقدام‌های اصلاحی برای دست‌یابی به الگوی مصرف متناسب با ظرفیت‌های تولید و ارزش واقعی که مصرف‌کننده از آن برخوردار است اقدام شده است. یافته‌ها: یافته‌های این تحقیق حاکی از این است که اعمال استراتژی های مدیریت تقاضا علاوه بر حفاظت منابع آبی و کاهش آلودگی های زیست‌محیطی موجب کاهش هزینه‌ها، افزایش ارزش افزوده و نهایتاً بهبود کیفیت خدمات به مشترکین در راستای بهبود مدیریت شهری شده است. نتیجه‌گیری: بررسی و مطالعه برخی از الگوهای موفق تقاضای آب در کشورهای اروپایی مانند آلمان، هلند و بلژیک که از موفق ترین کشورها در مدیریت تقاضا می باشند نشان می‌دهد که این کشورها با وجود برخورداری از منابع آبی فراوان توانسته اند متوسط مصرف خود را به 120 لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز کاهش دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

154 - بررسی تاثیر بازار گرایی (محوری) برعملکرد کسب وکار و مدیریت واحد (یکپارچه) شهری
احسان الماسی فرشته شجاعی محمد طاهری روزبهانی

10.30495/ums.2023.22642

مقدمه: در بازارهای بسیار رقابتی، همه واحدهای شرکت بایستی توجه خود را بر عملکرد مورد پسند مشتری متمرکز کنند. بازارگرایی و تأثیر آن بر عملکرد کسب و کار از جمله مباحث مهم و محوری در مدیریت بازار و مشتری است. بازار محوری موجب می‌شود که شرکت‌ها بر جمع آوری مداوم اطلاعات مرتب چکیده کامل

مقدمه: در بازارهای بسیار رقابتی، همه واحدهای شرکت بایستی توجه خود را بر عملکرد مورد پسند مشتری متمرکز کنند. بازارگرایی و تأثیر آن بر عملکرد کسب و کار از جمله مباحث مهم و محوری در مدیریت بازار و مشتری است. بازار محوری موجب می‌شود که شرکت‌ها بر جمع آوری مداوم اطلاعات مرتبط با نیازهای مشتریان هدف و توانمندی‌های رقبا و کاربرد این اطلاعات در جهت خلق ارزش برتر برای مشتریان تمرکز کنند.روش پژوهش: تحقیق حاضر با هدف بازار گرایی (محوری) برعملکرد کسب وکار ومدیریت واحد (یکپارچه) شهری انجام شد. روش مورد استفاده در این تحقیق از لحاظ روش توصیفی-پیمایشی و از لحاظ هدف کاربردی و از شاخه میدانی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق، مهمترین دستگاه‌های اجرایی حوزه مدیریت شهری که فعالیتهای مشابه ومتداخل درحیطه مدیریت شهری انجام می‌دهند، ازجمله: شهرداری، استانداری، شرکت مخابرات، آب وفاضلاب،گاز و شرکت توزیع برق منطقه ای است؛ نمونه موردنظر از بین مدیران و معاونان این شرکت ها و سازمان ها که با مبحث روابط بین سازمانی و مدیریت یکپارچه شهری آشنایی داشته‌اند، انتخاب‌شده است. با توجه به حجم جامعه آماری(150نفر) حجم نمونه 108نفر108- با استفاده از جدول مورگان -حاصل گردید. روش نمونه گیری بصورت تصادفی ساده یا سیستماتیک می‌باشد. در این تحقیق از پرسشنامه‌های استاندارد مدیریت یکپارچه شهری محقق ساخته بابایی و ابراهیمی (1395)، سنجش مدیریت فرآیند کسب و کار با پرسشنامه محمدزاده قلعه جویی و بیداریان(۱۳۹۶) و پرسشنامه استاندارد بازارگرایی توسط نارور و اسلاتر ۱۹۹۰استفاده شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه‌ها آلفای کرونباخ محاسبه گردید که حاکی از پایایی مطلوب پرسشنامه‌ها بود.یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که بازار گرایی (محوری) برعملکرد کسب وکار ومدیریت واحد (یکپارچه) شهری تاثیر مثبت و مستقیمی دارد. (0.05>p) و پاسخ غالب به تمام گویه‌ها زیاد بوده است.نتیجه گیری: نتایج حاصله می‌تواند برای مدیرانی که قصد ارتقای عملکرد سازمان خود را با اتخاذ راهبردهای بازارمحور دارند، راهگشا باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

155 - طراحی اکولوژیک فضاهای عمومی با تأکید بر پیوند شهر و طبیعت (نمونه موردی محله یوسف آباد تهران)
زهرا خدائی فریبا دهنو

امروزه عدم توجه به مسائل اکولوژیک و زیست محیطی در طراحی فضاهای عمومی شهری و وجود نگرش صرفا معمارانه در طرح‌ها باعث از بین رفتن محیط زیست طبیعی شهرها و برهم خوردن نظم آن در فضای شهری می‌شود. این امر به نوبه خود در طول زمان باعث از دست دادن هویت شهرها، کم شدن خوانایی و عد چکیده کامل

امروزه عدم توجه به مسائل اکولوژیک و زیست محیطی در طراحی فضاهای عمومی شهری و وجود نگرش صرفا معمارانه در طرح‌ها باعث از بین رفتن محیط زیست طبیعی شهرها و برهم خوردن نظم آن در فضای شهری می‌شود. این امر به نوبه خود در طول زمان باعث از دست دادن هویت شهرها، کم شدن خوانایی و عدم راحتی برای ساکنین شهر خواهد شد و رابطه میان فضاهای عمومی و طبیعت را کمرنگ خواهد کرد. محله یوسف آباد به عنوان شناسنامه و هویت شهر تهران واقع در منطقه 6 قرار دارد. این محله از گذشته دارای فضاهای شهری با سطح تعاملات اجتماعی بالا و محل وجود قنات ها و باغ ها بوده که اکنون در اثر توسعه های شهری کاملا از بین رفته اند. هدف اصلی پژوهش پیش رو شناخت، تحلیل و طراحی محیطی زیرساخت های اکولوژیک با استفاده از اصل پیوستگی میان فضاهای شهری و طبیعت در محله یوسف آباد می باشد. روش پژوهش: نوع پژوهش روش کمی-پیمایشی می باشد که داده ها از طریق توزیع 256 پرسشنامه میان ساکنین جهت بررسی تأثیر معیارهای فضاهای عمومی و پیوند با طبیعت در طراحی شهری اکولوژیک و تعیین درجه اهمیت هر کدام از مؤلفه استفاده شده است. یافته ها: براساس یافته ها، پر اهمیت ترین و کم اهمیت ترین مؤلفه ها به ترتیب زیرساخت های سبز به عنوان مهم ترین شاخص با امتیاز 7.87 و مشارکت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص با امتیاز 5.43 می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد زیرساخت های سبز مهم ترین شاخص و مشارکت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص هستند. محله یوسف آباد در حال حاضر به حد تعادل میان مؤلفه های مهم و مشخص با عنوان پژوهش دست نیافته است و تنها می توان به وسیله پتانسیل فضاهای عمومی موجود در محله به یک طراحی شبکه اکولوژیک قابل توجه رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

156 - بازشناسایی ابعاد به کارگیری آب در معماری سنتی ایران با تاکید بر اقلیم خشک و نیمه‌خشک(مطالعه موردی: معماری مسکونی شهر یزد)
نگین شهابی امیر فرج الهی وحید احمدی حمید رضا شعاعی

10.30495/ums.2023.22995

مقدمه و هدف پژوهش: نظر به اهمیت مقوله آب و مدیریت مصرف آن در کشور، هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های بکارگیری آب در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و معماری سنتی خانه‌های ایرانی است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع ترکیبی است. در بخش اول، برای بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: نظر به اهمیت مقوله آب و مدیریت مصرف آن در کشور، هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های بکارگیری آب در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و معماری سنتی خانه‌های ایرانی است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع ترکیبی است. در بخش اول، برای بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های استفاده از آب در معماری سنتی ایران، از روش تفسیری تاریخی استفاده شد. شهر یزد به عنوان پایلوت تحقیق در نظر گرفته شد و بناهای خاصی که واجد ویژگی‌های معماری سنتی بودند، انتخاب شدند و با استفاده از تکنیک دلفی (پنل خبرگان) اقدام به تعیین کارکرد آب گردید. در بخش دوم، از طریق پرسشنامه (چک‌لیست طیفی) نسبت به دسته‌بندی و اولویت‌بندی ابعاد اقدام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسش‌نامه، تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم‌افزار لیزرل مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد در مجموع 17 مولفه در قالب دو بعد اصلی (مفهومی و کالبدی) به عنوان اجزای اصلی به‌کارگیری آب در معماری سنتی ایران می‌توان متصور شد. مهمترین مولفه‌های بعد مفهومی عبارت بودند از: رنگ، طبیعت، تقدس و شفافیت همچنین، در میان مولفه‌های اثرگذار در بعد کالبدی نیز سلسله مراتب، بهداشت محیط و هندسه و تناسبات دارای اهمیتی بیش از سایر مولفه‌ها بودند. بنای "عرب کرمانی" بیشترین امتیاز را کسب کرده است (61/161) که نشان می‌دهد نقش آب در این بنا از سایر سایت‌های مطالعاتی بیشتر و پراهمیت‌تر بوده است. نتیجه گیری: امروزه بازنگری در طراحی‌ها و اقتباس از الگوهای معماری سنتی به ویژه در بخش کاربرد آب، ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور می‌توان از الگوهای معماری سنتی برای اقلیم خشک و نیمه‌خشک بهره جست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

157 - بررسی اثرات شهر شدن نقاط روستایی بر بهبود کیفیت زندگی ساکنین
دکتر علی شماعی آزاده عظیمی امین فرجی ملائی

مقدمه و هدف پژوهش: تمرکز بیش از اندازه خدمات زیستی در شهرهای بزرگ منجر به تمرکز بیش از اندازه جمعیت و به دنبال آن ظهور مسائلی چون آلودگی های زیست محیطی وبحران های اجتماعی شده است. این نابرابری و شکاف موجب شده نظریه پردازان شهری ومدیران جوامع به توسعه کیفیت زندگی در نقا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: تمرکز بیش از اندازه خدمات زیستی در شهرهای بزرگ منجر به تمرکز بیش از اندازه جمعیت و به دنبال آن ظهور مسائلی چون آلودگی های زیست محیطی وبحران های اجتماعی شده است. این نابرابری و شکاف موجب شده نظریه پردازان شهری ومدیران جوامع به توسعه کیفیت زندگی در نقاط روستایی به منظور جذب جمعیت و تعادلبخشی امکانات در سطح مناطق و نواحی معطوف سازد. هدف این مقاله بررسی و مطالعه اثراتشهر شدن روستای سگزآباد بر بهبود کیفیت زندگی ساکنین و کنترل مهاجرت های بی رویه ومدیریت بهینه جوامع است.روش پژوهش: روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. به منظور سنجش کیفیت زندگی درارتباط با فرایند شهر شدن روستای سگزآباد هشت شاخص شامل کیفی تهای محیطی،آموزشی، مسکن، مشارکت، امکانات بهداشتی، اوقات فراغت، بهزیستی فردی و حمل و نقل، ازنظر ساکنین در قالب ٣١٥ پرسشنامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها: نتایج بدست آمده مشخص می سازد شهر شدن به عنوان یک متغیر مستقل اثراتمثبت بر استانداردهای زندگی مردم سگزآباد داشته است. در واقع برای بررسی رابط های که بینکیفیت زندگی و شهر شدن سگزآباد می تواند وجود داشته باشد مجموعه هشت شاخص موردمطالعه قرار گرفته است.نتیجه گیری: اثرات تبدیل سگزآباد به شهر تا حدود ٥٠ درصد منجر به ارتقای شاخص هایکیفیت زندگی شهری شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

158 - تأثیر مدیریت مصرف آب کشاورزی بر امنیت غذایی خانوارهای کشاورزان در نظام بهره‌برداری خانوادگی: موردمطالعه شهرستان کرمانشاه
حسین شعبانعلی فمی مصطفی مرادی علی اسدی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مصرف آب کشاورزی بر امنیت غذایی در نظام بهره‌برداری خانوادگی در شهرستان کرمانشاه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کشاورزان آبی کار شهرستان کرمانشاه تشکیل می دهند که تعداد آنها 9656 خانوار بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مصرف آب کشاورزی بر امنیت غذایی در نظام بهره‌برداری خانوادگی در شهرستان کرمانشاه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کشاورزان آبی کار شهرستان کرمانشاه تشکیل می دهند که تعداد آنها 9656 خانوار بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 217 خانوار تعیین شد که با روش طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. روایی پرسشنامه به روش روایی محتوایی با بهره‌گیری از نظرات یک پنل متخصصان در زمینه موضوع موردپژوهش (اعضای هیئت‌علمی گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران) و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید (73/0). برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده از نرم‌افزار SPSSWin23 استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که مدیریت مصرف آب کشاورزی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق بهبود کیفیت محصول، تنوع تولید، تغییر الگوی کشت، افزایش مصرف تولیدات کشاورزی، افزایش تولید محصول، افزایش بهره‌وری نهاده‌ها و افزایش درآمد بر امنیت غذایی کشاورزان تأثیر می‌گذارد. بهبود مدیریت مصرف آب کشاورزان علاوه بر افزایش تولید و بهره وری نهاده های تولید و ارتقای درآمد کشاورزان، موجب افزایش دسترسی کشاورزان به سبد غذایی متنوع و با کیفیت و در نهایت بهبود امنیت غذایی آنها می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

159 - واکاوی نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی: یک پژوهش کیفی در شهرستان کرمانشاه
مریم شیرخانی رضا موحدی موسی اعظمی حمید بلالی

هدف از انجام این پژوهش، واکاوی نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی در دشت ماهیدشت شهرستان کرمانشاه بود؛ که با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به شیوه قراردادی به انجام رسید. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر از نوع نمونه‌گیری هدفمند بوده و به شیوه گلوله برفی اجرا شد. چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش، واکاوی نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی در دشت ماهیدشت شهرستان کرمانشاه بود؛ که با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به شیوه قراردادی به انجام رسید. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر از نوع نمونه‌گیری هدفمند بوده و به شیوه گلوله برفی اجرا شد. گردآوری داده‌ها نیز به روش مصاحبه عمیق و نیمه-ساختارمند با مطلعان کلیدی از 10 سازمان مرتبط با بخش منابع آب کشاورزی در 4 گروه شغلی مدیران، کارشناسان، محققان و اساتید دانشگاه انجام گردید (51=N). تحلیل داده‌ها همزمان با گردآوری آن‌ها و با کمک نرم‌افزار MAXQDA-10 انجام شد. همچنین تحلیل محتوای اسناد مرتبط با موضوع پژوهش نیز صورت پذیرفت. بر اساس نتایج فرآیند تحلیل محتوای کیفی، 347 کد اولیه، 5 مقوله اصلی و 11 مقوله فرعی استخراج شد. این مقوله‌ها که معرف نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی هستند؛ عبارت از بهبود وضعیت فرهنگی-اجتماعی شامل فرهنگ‌سازی مصرف بهینه (39 کد)، افزایش مشارکت (29 کد) و ایجاد فرصت‌های اشتغال (22 کد)، بهبود وضعیت اقتصادی شامل افزایش تولید و بهره‌وری کشاورزی (26 کد) و افزایش درآمد (24 کد)، بهبود سیاست‌گذاری‌ها در زمینه توسعه کشاورزی (28 کد) و آب (37 کد)، بهبود تعاملات سازمانی و نهادی شامل سازمان‌های تحقیقات کشاورزی و دانشگاه‌ها (33 کد) و سازمان‌های غیردولتی و خصوصی (28 کد) و تغییر رفتارها در زمینه بهره‌برداری از منابع بنیادی تولید (42 کد) و روش‌های تولید ناپایدار در منطقه (28 کد) است. ایفای این نقش‌های کلیدی توسط ترویج کشاورزی، به منظور کمک به حل بحران آب، ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

160 - تحلیل رابطه بین هنجارهای اخلاقی، دانش و رفتار حفاظت از آب کشاورزان حوضه آبریز هلیل رود شهرستان جیرفت
رضوان مهنی رفتار امیر نعیمی روح اله رضائی یونس خسروی

هدف این مطالعه توصیفی، تحلیل رابطه بین هنجارهای اخلاقی، دانش و رفتار حفاظت از آب بود. جامعه آماری این پژوهش، 2601 نفر از کشاورزان حوضه آبریز هلیل رود شهرستان جیرفت بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 339 نفر و روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب چکیده کامل

هدف این مطالعه توصیفی، تحلیل رابطه بین هنجارهای اخلاقی، دانش و رفتار حفاظت از آب بود. جامعه آماری این پژوهش، 2601 نفر از کشاورزان حوضه آبریز هلیل رود شهرستان جیرفت بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 339 نفر و روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی ظاهری و محتویی پرسشنامه با استفاده از نظرسنجی از متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (71/0 تا 79/0) مورد تایید قرار گرفت. نتایج آمار توصیفی نشان داد وضعیت توزیع فراوانی سه متغیر مورد مطالعه (هنجارهای اخلاقی، دانش و رفتار حفاظت از آب) در سطح متوسط بدست آمد. نتایج تحلیل همبستگی تحقیق نشان داد که متغیرهای هنجارهای اخلاقی، دانش‌ذخیره‌سازی و مهار آب و دانش کاهش تبخیر آب با رفتار حفاظت از آب کشاورزان همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. نتایج رگرسیون خطی به روش گام به گام نشان داد که متغیرهای هنجارهای اخلاقی و دانش‌ذخیره‌سازی و مهار آب، در حدود 66 درصد از تغییرات رفتار حفاظت از آب کشاورزان را تبیین نمودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

161 - عوامل موثر برادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوا در شهرستان ساری، مازندران
رجا رحمن زاده زیدی مهدی چرمچیان لنگرودی

10.30495/jaeer.2022.63683.10899

تغییرات آب و هوایی منجر به کاهش قابل توجه بهره وری کشاورزی هم در کشورهای در حال توسعه و هم توسعه یافته شده است. فهم دقیق کشاورزان از تغییرات آب و هوایی موجب انجام اقدامات کارآمد برای حفاظت از زندگی آنان در مقابله با آسیب های ناشی از تغییرات آب و هوایی می گردد. در همین چکیده کامل

تغییرات آب و هوایی منجر به کاهش قابل توجه بهره وری کشاورزی هم در کشورهای در حال توسعه و هم توسعه یافته شده است. فهم دقیق کشاورزان از تغییرات آب و هوایی موجب انجام اقدامات کارآمد برای حفاظت از زندگی آنان در مقابله با آسیب های ناشی از تغییرات آب و هوایی می گردد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوا در شهرستان ساری در سال 1400انجام گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش شامل برنجکاران شهرستان ساری در استان مازندران می باشند (N= 24502)که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، 271 برنجکار به عنوان نمونه ی آماری انتخاب گردید. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شدند. روایی شکلی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بر پایه میزان میانگین واریانس استخراج شده (549/0< AVE > 519/0) و پایایی ترکیبی (921/0< CR > 858/0)، پرسشنامه دارای روایی همگرا و پایایی مناسبی بود. برای پردازش داده ها از نرم افزارهای SPSS16 و Smart PLS2 بهره گرفته شد. یافته های مدل سازی معادله های ساختاری نشان داد که دسترسی به منبع های اطلاعاتی، انگیزه های شالیکاران، ویژگی های اجتماعی و درآمد برنجکاری تأثیر مثبت و معنی دار و فاصله شالیزار تا محل سکونت و سن تأثیر منفی و معنی دار بر ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی داشتند و2/76 درصد از تغییرپذیری های ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی را این شش متغییر تبیین می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

162 - نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه‌های آب و چالش‌های آن در شهرستان سلطانیه
پریسا نجفلو جعفر یعقوبی جعفر نیکبخت

هدف این تحقیق بررسی نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه های آب و چالش های این نظام در شهرستان سلطانیه بود. تحقیق کیفی حاضر، از نوع مطالعات موردی است که به روش رویکرد اکتشافی با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی در شهرستان سلطانیه انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، ذینفعان 533 چکیده کامل

هدف این تحقیق بررسی نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه های آب و چالش های این نظام در شهرستان سلطانیه بود. تحقیق کیفی حاضر، از نوع مطالعات موردی است که به روش رویکرد اکتشافی با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی در شهرستان سلطانیه انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، ذینفعان 533 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز در نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه ها در شهرستان سلطانیه بود. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد و جمع آوری داده ها، با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار مند تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. تجزیه‌وتحلیل داده ها در روش نظریه مبنایی صورت گرفت. نتایج نشان داد در مرحله کدگذاری باز 57 مفهوم استخراج شد که طی کد گذاری محوری 20 گزاره ی مقوله ای ایجاد شد. با توجه به نتایج کدگذاری انتخابی، نظام بهره‌برداری مشاعی موجود از چاه ها با چالش‌هایی شامل مشکلات اجتماعی، ضعف دانشی و نگرشی، موانع مالی، ضعف تصدی گیری دولت و کاهش ذخایر آبی مواجه هستند. پیامدهای ملموس این چالش ها، عدم تجهیز مزرعه به آبیاری تحت فشار، تمایل به حفر چاه غیر مجاز و پیشبرد کار های اداری با رشوه می باشند که باعث خسارت فزاینده به منابع آبی در منطقه می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

163 - بررسی عوامل مؤثر بر رضایت آب‌بران از عملکرد شبکه آبیاری و زهکشی دشت ورامین
معصومه افشانی مهدی سرائی تبریزی مصطفی تیموری

10.30495/jaeer.2022.64074.10905

جلب رضایت بهره‌برداران در تعامل با شبکه آبیاری و زهکشی از دغدغه های مهم مدیران اجرایی و مسئولان حوزه کشاورزی و آب است. پژوهش حاضر با هدف شناسائی عوامل مؤثر بر رضایت آب‌بران در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی ورامین با استفاده از پرسشنامه به روش میدانی- اسنادی و نمونهگیری تصا چکیده کامل

جلب رضایت بهره‌برداران در تعامل با شبکه آبیاری و زهکشی از دغدغه های مهم مدیران اجرایی و مسئولان حوزه کشاورزی و آب است. پژوهش حاضر با هدف شناسائی عوامل مؤثر بر رضایت آب‌بران در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی ورامین با استفاده از پرسشنامه به روش میدانی- اسنادی و نمونهگیری تصادفی انجام‌ شد. جامعه آماری بهره-برداران و آب‌بران تحت پوشش شبکه و حجم نمونه (رابطه کوکران) 98 نفر تعیین شد. پرسشنامه‌ای بود که روایی ابزار پژوهش با تکمیل 30 نمونه اولیه، بررسی پایایی با نظر اساتید دانشگاه و صاحبنظران متخصص صورت پذیرفت. تحصیلات، میزان مالکیت‌آب، نظام‌بهره‌برداری مثبت و معنی‌دار، سن، سابقه کشاورزی و نوع کشت اثر منفی و معنی‌دار دارند. وصول آب‌بها، جلوگیری از مراجعات مکرر، کاهش هزینه‌ و توزیع بهینه آب در اراضی تحت پوشش، فقدان همکاری موثر بین سازمانی درخصوص یکپارچه‌سازی اراضی و اخذ مجوز، عدم کفایت اطلاعات آبیاری و خشکسالی، نشاندهنده سطح تأثیر بر رضایتمندی بهره‌برداران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

164 - تحلیل رفتار کشاورزان در به‌کارگیری فناوری آبیاری کم فشار بر پایه توسعه تئوری تجزیه-یافته رفتار برنامه‌ریزی شده
آرزو مختاری حصاری روح اله رضائی حسین شعبانعلی فمی علیرضا نعمتی

10.30495/jaeer.2022.64576.10907

این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کشاورزان در به کارگیری فناوری آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و جزو پژوهش های کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان استان آذربایجان شرقی به تعداد 112010 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، نم چکیده کامل

این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کشاورزان در به کارگیری فناوری آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و جزو پژوهش های کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان استان آذربایجان شرقی به تعداد 112010 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، نمونه 393 نفری از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه پژوهشگرساخته بود که برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی شکلی و روایی همگرا استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که میانگین واریانس استخراج شده برای سازه های مورد بررسی قابل قبول بوده است (AVE≥0.522). همچنین، مقدار پایایی ترکیبی برای همه سازه ها مناسب بود (CR≥0.785). برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS20 و AMOS21 استفاده شد. به منظور درک بهتر عوامل اصلی تأثیرگذار بر رفتار بکارگیری سیستم آبیاری کم فشار، مدل تحقیق بر مبنای تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده پایه ریزی گردید. در این پژوهش، دو متغیر هنجار اخلاقی و هویت خود به مدل اولیه تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده اضافه شده است که آن را کامل تر و گسترده تر ساخته است. نتایج تجربی پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که توسعه تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده از اثربخشی و کارایی مناسبی برای پیش بینی رفتار کشاورزان در بکارگیری فناوری آبیاری کم فشار برخوردار بوده و متغیرهای سازگاری، مزایا، تسهیل کننده ها، خودکارآمدی، هنجارهای اخلاقی، هویت خود، نگرش و واپایش رفتاری 72 درصد از واریانس آن را تبیین نمودند. همچنین، متغیرهای مزایا و سازگاری، 33 درصد از واریانس نگرش نسبت به کاربرد سیستم آبیاری کم فشار و متغیرهای خودکارآمدی و تسهیل کننده ها در حدود 21 درصد از واریانس واپایش رفتاری کشاورزان نسبت به کاربرد سیستم آبیاری کم فشار را تبیین کرده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

165 - بررسی تأثیر اجرای طرح ترسیب کربن بر اصل گسترش مشارکت در راستای ایجاد تاب‌آوری نظام‌های اجتماعی-اکولوژیکی (مورد مطالعه: شهرستان‌های خاتم، جاجرم و گالیکش)
حسین مرادی مجید رحیمی سیروس شمشیری

10.30495/jaeer.2022.64727.10908

تاب‌آور بودن نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک در برابر تغییرات محیطی نظیر تغییر اقلیم نیازمند تضمین سیستم‌های محیطی مانند سیستم عرضه آب و انسانی مانند نظام حکمرانی منابع و مشارکت ذی‌نفعان می‌باشد. در کشور ایران پروژه بین‌المللی ترسیب کربن از سال 2005 در ابتدا با هدف جلوگیری از چکیده کامل

تاب‌آور بودن نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک در برابر تغییرات محیطی نظیر تغییر اقلیم نیازمند تضمین سیستم‌های محیطی مانند سیستم عرضه آب و انسانی مانند نظام حکمرانی منابع و مشارکت ذی‌نفعان می‌باشد. در کشور ایران پروژه بین‌المللی ترسیب کربن از سال 2005 در ابتدا با هدف جلوگیری از پدیده بیابان‌زایی آغاز گردید. از این رو در این مطالعه جوامع محلی سه منطقه هدف این طرح شامل شهرستان خاتم استان یزد، شهرستان جاجرم استان خراسان شمالی و حوزه آبخیز اوغان شهرستان گالیکش استان گلستان و میزان تأثیر اجرای طرح بر گسترش مشارکت ذی‌نفعان مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور از هر منطقه دو روستا به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردیده و پرسشنامه سنجش گسترش مشارکت بین کشاورزان و دامداران روستاهای هدف تکمیل گردید. نتایج نشان داد که اجرای طرح ترسیب کربن در سه منطقه مورد مطالعه باعث افزایش گسترش مشارکت به میزان قابل قبولی نگردیده است. همچنین مقایسه عملکرد مناطق نشان داد که در شهرستان جاجرم، ضعیف‌ترین عملکرد و در حوزه آبخیز اوغان شهرستان گالیکش بهترین عملکرد در راستای گسترش مشارکت ذی‌نفعان صورت پذیرفته است. شاخص‌های گسترش مشارکت نیز تنها در حوزه آبخیز اوغان و شهرستان خاتم در 14 حالت از 90 حالت ممکن دارای مقدار قابل قبولی بودند. در نتیجه شفافیت اهداف و انتظارات، حضور و درگیر ساختن ذی‌نفعان، تسهیل و رهبری، ظرفیت‌سازی، قدرت و منبع‌یابی در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سازمانی، زیرساختی و سرمایه اجتماعی دارای عملکرد مناسبی نبوده‌اند. از این رو تاب‌آوری خدمات اکوسیستمی موجود در سه منطقه مورد مطالعه به دلیل عدم گسترش مشارکت ذی‌نفعان به خطر خواهد افتاد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

166 - کشاورزی حاشیه شهری و تأثیر آن بر امنیت غذایی: تحلیل دیدگاه کشاورزان حومه شهر نورآباد ممسنی
مرضیه کیانی مصطفی احمدوند مریم شریف زاده

10.30495/jaeer.2023.44203.10744

کشاورزی شهری می‌تواند در تأمین بخشی از نیازهای غذایی شهروندان و حفظ کیفیت زیست‌بوم شهرها نقش حائز اهمیتی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر به تحلیل دیدگاه کشاورزان حاشیة شهر نورآباد ممسنی پیرامون کشاورزی شهری و تأثیر آن بر امنیت غذایی شهروندان پرداخته است. جامعه مورد مط چکیده کامل

کشاورزی شهری می‌تواند در تأمین بخشی از نیازهای غذایی شهروندان و حفظ کیفیت زیست‌بوم شهرها نقش حائز اهمیتی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر به تحلیل دیدگاه کشاورزان حاشیة شهر نورآباد ممسنی پیرامون کشاورزی شهری و تأثیر آن بر امنیت غذایی شهروندان پرداخته است. جامعه مورد مطالعه، کشاورزان حاشیه شهر نورآباد می‌باشند که مالک حداقل دو هکتار زمین بودند (245=N). بر اساس جدول نمونه‌گیری بارتلت و همکاران، تعداد 123 نفر به‌عنوان نمونةآماری برآورد و به شیوة تصادفی ساده و متناسب در محلات حاشیه‌ای شهر نورآباد توزیع شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته بود که روایی صوری آن توسط متخصصان موضوعی مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با انجام یک مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (64/0 تا 94/0) به دست آمد. یافته‌ها نشان داد کشاورزان مورد مطالعه، کشاورزی شهری را در بهبود امنیت غذایی شهروندان مؤثر می‌دانند، لیکن تفاوت دیدگاه در میان آنان دیده می-شود. از این رو، کشاورزان مورد مطالعه با استفاده از تحلیل خوشه‌ای به دو گروه با دیدگاه‌های منفی و مثبت دسته‌بندی شدند. یافته‌های مقایسه میانگین‌ها حاکی از آن بود که این دو گروه نگرش متفاوتی نسبت به کشاورزی شهری دارند. از سوی دیگر، نتایج نشان داد دیدگاه پیرامون تأثیر کشاورزی شهری برابعاد امنیت غذایی (موجود بودن، دسترسی، استفاده، و ثبات غذایی) با متغیر نگرش به کشاورزی شهری رابطه مثبت و معناداری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

167 - تحلیل چالش‌های سازمانی در توسعه کاربرد سامانه‌های نوین آبیاری با تأکید بر سامانه نوسازی شده آبیاری کم‌فشار
آرزو مختاری حصاری علیرضا نعمتی

10.30495/jaeer.2023.71882.10955

مدیریت بهینه منابع آب در پاسخ به افزایش فشار بر منابع آب محدود در سراسر جهان یک ضرورت محسوب می‌شود، این امر تا حدود زیادی با به‌کارگیری فناوری‌هایی که منجر به افزایش بهره‌وری آب می‌شوند، ممکن خواهد شد. با توجه به این‌که توسعه فناوری‌های بهبوددهنده بهره‌وری آب با موانع م چکیده کامل

مدیریت بهینه منابع آب در پاسخ به افزایش فشار بر منابع آب محدود در سراسر جهان یک ضرورت محسوب می‌شود، این امر تا حدود زیادی با به‌کارگیری فناوری‌هایی که منجر به افزایش بهره‌وری آب می‌شوند، ممکن خواهد شد. با توجه به این‌که توسعه فناوری‌های بهبوددهنده بهره‌وری آب با موانع متعددی روبروست، این پژوهش، با هدف تحلیل چالش‌های سازمانی در توسعه کاربرد سامانه‌‌های نوین آبیاری به‌ویژه سامانه آبیاری کم‌فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. داده‌های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و گفتگو با کارشناسان بخش‌های آب و خاک و ترویج کشاورزی به‌صورت هدفمند جمع‌آوری شد. به-منظور اطمینان از روایی پژوهش از روش بازبینی توسط اعضا استفاده گردید. داده‌ها به کمک روش نظریه پایه‌ور و با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا10، طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته، تعداد هشت مقوله اصلی، 24 مقوله فرعی و 165 واحد مفهومی معنادار به‌دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که چالش‌های سازمانی به‌عنوان عوامل بازدارنده در توسعه کاربرد سامانه آبیاری کم‌فشار نقش دارند که به‌ترتیب اولویت شامل شامل موانع زیرساختی (82/21درصد)، موانع اقتصادی (21/21 درصد)، نقص در نظارت و ارزیابی (97/16 درصد)، موانع شناختی آموزشی (33/13 درصد)، سطح پایین مشارکت و همکاری (70/9 درصد)، موانع سیاسی (09/9 درصد)، ضعف در تحقیقات (06/6 درصد) و عدم انگیزه کارکنان(82/1 درصد) می‌باشد از نظر پاسخگویان، کافی نبودن بودجه اختصاص یافته به توسعه فناوری ، عدم نظارت مناسب بر فعالیت شرکت‌های خصوصی و ضعف تمکن مالی کشاورزان، بیشترین فراوانی را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

168 - عؤامل مؤثر بر تنوع معیشتی کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان
وحید محمدی جعفر یعقوبی

مناطق روستایی و بخش کشاورزی با خطرات مختلفی رو به رو بوده و معیشت افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد لذا تنوع معیشتی ضروری می‌باشد. هدف تحقیق حاضر شناسایی عؤامل موثر بر تنوع معیشتی کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان بود. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان دارای چاه آب در شهرس چکیده کامل

مناطق روستایی و بخش کشاورزی با خطرات مختلفی رو به رو بوده و معیشت افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد لذا تنوع معیشتی ضروری می‌باشد. هدف تحقیق حاضر شناسایی عؤامل موثر بر تنوع معیشتی کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان بود. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان بودند (8017=N) که با استفاده از فرمول کوکران 367 نفر به عنوان نمونه و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط محققان در زمینه تنوع معیشتی و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0.94 تا 0.97) تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS26 انجام شد و از شاخص‌های مرکزی و تحلیل همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین شاخص تنوع معیشتی پاسخگویان بر اساس شاخص سیمپسون 13/0 با انحراف معیار 03/0 بود که نشان دهنده تنوع معیشتی پایین پاسخگویان بود. نتایج بررسی عوامل موثر بر میزان تنوع معیشتی کشاورزان با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی به روش گام به گام نشان داد پنج متغیر میزان آبدهی واقعی چاه شخصی، اندازه باغ، میزان بوروکراسی در صدور مجوز کارگاه‌های روستایی، میزان کشت محصولات آبی و میزان ناتوانی در خرید نیازهای اولیه 78 درصد از واریانس میزان تنوع معیشتی پاسخگویان را تبیین کردند. محور قراردادن کشاورزان خرده پا در برنامه‌های توانمندسازی معیشتی و تسهیل راه اندازی مشاغل غیر کشاورزی برای کشاورزان بر اساس نتایج تحقیق توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

169 - عوامل موثر بر امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، درتعاونی های آببران حوزه دریاچه ارومیه (مطالعه موردی مدیران استان آذربایجان شرقی)
جواد محمودی کرمجوان مسعود اکبری اسبق

10.30495/jaeer.2023.53581.10817

پژوهش حاضر به منظور شناسایی زمینه های توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آببران پرداخت که از نظرنوع هدف کاربردی، و به روش غیر تجربی و توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 317 نفر مدیران تعاونی های آببران استان که از این تعداد، 175نفر، براساس جدول چکیده کامل

پژوهش حاضر به منظور شناسایی زمینه های توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آببران پرداخت که از نظرنوع هدف کاربردی، و به روش غیر تجربی و توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 317 نفر مدیران تعاونی های آببران استان که از این تعداد، 175نفر، براساس جدول مورگان به شیوه تصادفی ساده و سهمیه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. از پرسش نامه به عنوان ابزار اصلی در گردآوری اطلاعات و برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزارآماری SPSSاستفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مدیران تعاونی های مورد مطالعه نگرش مثبتی نسبت به توسعه و ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه نداشتند. نتایج رگرسیون چند گانه به شیوه گام به گام نشان داد که سه متغیر(رضایت از درآمد، میزان مشارکت در تصمیم گیری، میزان اطلاع مدیران از مزایای واحدهای تحقیق و توسعه) حدود6/81درصد از تغییرات واریانس عوامل مؤثر بر امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه را تبیین می کنند و همچنین یافته های پژوهش، عدم اعتماد به مفید بودن بخش های تحقیق و توسعه در تعاونی ها، کمبود میزان آگاهی مدیران نسبت به مزایای واحدهای تحقیق و توسعه و عدم هماهنگی ارگانهای مربوطه در زمینه تحقیق و توسعه را مهمترین موانع توسعه این واحدها نشان می داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

170 - بررسی اثر ارزش‌های نوع‌دوستانه و خودخواهانه بر نگرش و قصد سازگاری کشاورزان استان کرمانشاه با کمبود آب
یوسف آزادی جعفر یعقوبی حیدر قلی زاده سعید غلامرضایی فاطمه رحیمی فیض آباد

بخش کشاورزی یکی از بخش‌های به شدت آسیب‌پذیر نسبت به کم‌آبی می‌باشد و ضرورت سازگاری کشاورزان با شرایط کم‌آبی بر کسی پوشیده نیست.مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر ارزش‌های نوع‌دوستانه و خودخواهانه بر نگرش و قصد سازگاری کشاورزان استان کرمانشاه با کمبود آب انجام شد. به منظور ا چکیده کامل

بخش کشاورزی یکی از بخش‌های به شدت آسیب‌پذیر نسبت به کم‌آبی می‌باشد و ضرورت سازگاری کشاورزان با شرایط کم‌آبی بر کسی پوشیده نیست.مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر ارزش‌های نوع‌دوستانه و خودخواهانه بر نگرش و قصد سازگاری کشاورزان استان کرمانشاه با کمبود آب انجام شد. به منظور انتخاب کشاورزان از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شد (380=n). داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای محقق ساخت از کشاورزان گندم‌کار استان کرمانشاه جمع‌آوری شد. پایایی و روایی پرسشنامه مورد آزمون و تائید قرار گرفت. مدل مفهومی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که متغیر ارزش‌های نوع‌دوستانه بر متغیرهای نگرش و قصد سازگاری تأثیر مثبت و معنی‌داری داشتند و متغیر ارزش‌های خودخواهانه بر متغیرهای نگرش و قصد سازگاری تأثیر منفی و معنی‌داری داشتند. همچنین متغیر نگرش نسبت به سازگاری با کمبود آب بر قصد سازگاری اثر مثبت و معنی‌داری داشت. در مطالعه حاضر 39 درصد از واریانس متغیر نگرش و 1/50 درصد از واریانس قصد سازگاری با کمبود آب تبیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

171 - بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‌های آب بران شبکه آبیاری دشت قزوین
ایرج رشوند مهدی میردامادی فرهاد لشگرآرا

در عصر حاضر مسئله آب به یکی از بحران‌های اساسی جهان تبدیل‌شده و بیش‌ازپیش نقش کلیدی خود را در ایجاد زندگی بهتر برای جهانیان به اثبات رسانیده است. هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‌های آب بران شبکه آبیاری دشت قزوین بود. جامعه آماری پژوهش 160 نفر از اعضای تشک چکیده کامل

در عصر حاضر مسئله آب به یکی از بحران‌های اساسی جهان تبدیل‌شده و بیش‌ازپیش نقش کلیدی خود را در ایجاد زندگی بهتر برای جهانیان به اثبات رسانیده است. هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‌های آب بران شبکه آبیاری دشت قزوین بود. جامعه آماری پژوهش 160 نفر از اعضای تشکل آب بران (کشاورزان) دشت قزوین بودند که با روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه آماری تعداد 90 بهره‌بردار تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استاندارد می‌باشد که روایی آن توسط کارشناسان موضوعی مورد تأیید گرفت و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای قسمت‌های مختلف پرسشنامه بالاتر از 72/. =α به دست آمد. نتایج تحلیل همبستگی گویای رابطه مثبت و معنی‌دار بین سطح تحصیلات و میزان مالکیت اراضی با میزان موفقیت تشکل آب بران است. از طرفی، بین سابقه عضویت افراد در تشکل آب بران و ارزیابی آن‌ها از میزان موفقیت تشکل آب بران ارتباط منفی و معنی‌داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود داشته است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان‌دهنده این موضوع است که ویژگی‌های اجتماعی و مدیریتی قادرند 54 درصد تغییرات میزان موفقیت تشکل آب بران را پیش‌بینی نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

172 - عوامل مؤثر بر رضامندی کشاورزان از سیستم‌های آبیاری نوین در شهرستان بهبهان
داوود روزانه مسعود یزدان پناه معصومه فروزانی آزمان بخشیجهرمی

آب مهمترین عامل محدود کننده برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. همچنین تقاضا برای منابع آب در این مناطق بالا و رقابت میان بخش های مختلف اقتصاد برای آن بسیار شدید است. در پاسخ به این شرایط، بکارگیری نوآوریهای مختلف تکنیکی، نهادی و سیاست های مداخله ایی برای بهر چکیده کامل

آب مهمترین عامل محدود کننده برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. همچنین تقاضا برای منابع آب در این مناطق بالا و رقابت میان بخش های مختلف اقتصاد برای آن بسیار شدید است. در پاسخ به این شرایط، بکارگیری نوآوریهای مختلف تکنیکی، نهادی و سیاست های مداخله ایی برای بهره وری کارآمد، عادلانه و پایدار از منابع کمیاب آب ضروری می باشد. در این راستا بسیاری از دولت ها استفاده از سیستم های نوین آبیاری را برای مقابله با مشکل کمبود آب در بخش های کشاورزی خود معرفی نموده اند. با این حال موفقیت کامل این سیاست بستگی به پذیرش آن توسط کشاورزان و متعاقباً رضایت کشاورزان از آنها دارد. با توجه به این واقعیت ها، هدف مقاله حاضر بررسی و ارزیابی رضایت کشاورزان از سیستم های نوین آبیاری می باشد که در نهایت منجر به درک بهتر این نکته می شود که چرا کشاورزان سیستم آبیاری جدید را رد می‌کنند یا می‌پذیرند. برای دستیابی به این اهداف، روش پیمایش به عنوان روش تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری، کشاورزانی بودند که سیستم های نوین آبیاری را در شهرستان بهبهان در استان خوزستان واقع در جنوب ایران مورد استفاده قرار داده اند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید. روایی پرسشنامه توسط پانل متخصصان و پایایی آن با یک مطالعه راهنما (ضریب آلفا 81/0- 94/0) انجام گرفت. نتایج معادلات مدل ساختاری نشان داد، رضایت کشاورزان به طور عمده توسط ارزش دریافت شده تعیین می گردد. کیفیت خدمات دریافتی، دیگر متغیر تعیین کننده رضامندی است. در حالیکه، انتظارات هیچگونه اثری بر متغیر رضامندی ندارد. در نهایت رضامندی افراد بطور قابل توجهی، وفاداری آنها به سیستم آبیاری جدید را تبیین می کند. یافته های تحقیق پیشنهاداتی برای سیاستگذاری کلان جهت افزایش رضامندی کشاورزان نسبت به سیستم های آبیاری نوین ارایه می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

173 - تحلیل موانع آموزشی- ترویجی توسعه کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی در شهرستان خرم‌آباد
حسین میخک مهدی رحیمیان سعید غلامرضایی

تحقیق پیش رو از نوع تحقیقات پیمایشی و کاربردی بوده که هدف آن تحلیل چالش های توسعه کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی و شناخت جایگاه موانع آموزشی و ترویجی در بین کشاورزان شهرستان خرم‌آباد می باشد. جامعه آماری شامل دو گروه کارشناسان دارای سابقه مرتبط با مدیریت آب و کشاورزان دارا چکیده کامل

تحقیق پیش رو از نوع تحقیقات پیمایشی و کاربردی بوده که هدف آن تحلیل چالش های توسعه کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی و شناخت جایگاه موانع آموزشی و ترویجی در بین کشاورزان شهرستان خرم‌آباد می باشد. جامعه آماری شامل دو گروه کارشناسان دارای سابقه مرتبط با مدیریت آب و کشاورزان دارای کشت های آبی در سال زراعی 13۹۶- ۱۳۹۵ در شهرستان خرم‌آباد (۷۰۵۰=N) بود. از جامعه کارشناسان 38 نفر به‌صورت تمام شماری و از جامعه کشاورزان 215 نفر با استفاده از فرمول کوکران به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند. سپس کشاورزان به روش نمونه گیری چندمرحله‌ای انتخاب و داده های موردنیاز از آنان به‌وسیله پرسشنامه گردآوری شد. روایی و پایایی پرسشنامه (در بخش موانع) به ترتیب، با استفاده ازنظرات کارشناسان و ضریب آلفای کرونباخ (761/۰ =α) مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی موانع توسعه کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی به چهار دسته؛ ادراکی- نگرشی، اطلاعاتی- شناختی، خدماتی حمایتی و آموزشی- ترویجی تقسیم‌بندی شدند. نتایج آزمون من ویتنی نشان داد که از بین 18 مانع بررسی‌شده، فقط دو مانع "ارتباط ضعیف بین کارشناسان و کشاورزان در رابطه با کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی" و "به‌روز نبودن آموزش‌های ترویجی با تغییرات الگویی کشت منطقه" به‌صورت معنی داری مانع توسعه کشت محصولات مقاوم به کم‌آبی به شمار نمی رفتند؛ اما مقایسه میانگین میزان وجود داشتن هر مانع در منطقه با میانگین میزان اهمیت همان مانع نشان داد که 16 مورد دیگر از این موانع به‌صورت معنی داری مانعی بر سر راه توسعه کشت این‌گونه محصولات در شهرستان خرم آباد به‌حساب می آیند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

174 - راهکارهای تسهیل توسعه کاربرد سیستم آبیاری کم‌فشار در استان آذربایجان‌شرقی
آرزو مختاری حصاری روح اله رضایی حسین شعبانعلی فمی

این پژوهش، با هدف تعیین و تحلیل راهکارهای توسعه کاربرد سیستم آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. داده های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته و گفتگو با کارشناسان بخش های آب و خاک و ترویج کشاورزی و کشاورزان استفاده کننده از فناوری (16 پاسخگو) ب چکیده کامل

این پژوهش، با هدف تعیین و تحلیل راهکارهای توسعه کاربرد سیستم آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. داده های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته و گفتگو با کارشناسان بخش های آب و خاک و ترویج کشاورزی و کشاورزان استفاده کننده از فناوری (16 پاسخگو) بصورت هدفمند جمع آوری شد. به منظور اطمینان از روایی پژوهش، از سه سویه سازی منابع داده ها و بازبینی توسط اعضااستفاده گردید. داده ها به کمک روش تئوری مبنایی و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 10 ، طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، تعداد شش مقوله اصلی، 25 مقوله فرعی و 171 واحد مفهومی معنادار بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان دادند که سازوکارهای ترویجی- آموزشی، کاهش پیچیدگی های اداری، بهبود مشارکت کشاورزان، تداوم نظارت، پیگیری و مشاوره در طول اجرا و بعد از آن، حمایت های اقتصادی و انجام فعالیت های زیرساختی در جهت توسعه کاربرد فناوری آبیاری کم فشار، راهکارهایی هستند که می تواند در توسعه استفاده از این سیستم آبیاری توسط کشاورزان استان آذربایجان شرقی موثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

175 - واکاوی رفتارهای مدیریت آب در گندمکاران شهرستان اُرزوئیه بر مبنای تئوری شناخت اجتماعی
لیلی شرفی پور مصطفی احمدوند

در شرایط بحران آب، رفتار صحیح با آب و مدیریت آن بسیار حائز اهمیت است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای مدیریتی آب در بین گندم کاران شهرستان اُرزوئیه صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق 1350 نفر از گندم کاران آبی بخش مرکزی شهرستان اُرزوئیه بودند که تعداد 135 نفر از آ چکیده کامل

در شرایط بحران آب، رفتار صحیح با آب و مدیریت آن بسیار حائز اهمیت است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای مدیریتی آب در بین گندم کاران شهرستان اُرزوئیه صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق 1350 نفر از گندم کاران آبی بخش مرکزی شهرستان اُرزوئیه بودند که تعداد 135 نفر از آن ها با استفاده از جدول نمونه گیری بارتلت و همکاران به عنوان نمونه برآورد و به صورت تصادفی ساده انتخاب و مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بر مبنای مؤلفه های تئوری شناخت اجتماعی بود که روایی ظاهری آن توسط پانلی از متخصصان دانشگاهی و بخش اجرا مورد تأیید قرار گرفت و پایایی نیز با انجام مطالعه ای راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (86/0 - 58/0) به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل همبستگی متغیرهای پژوهش نشان داد بین تمامی اجزاء این تئوری (عوامل ساختار اجتماعی، انتظار نتیجه، درک رفتار دیگران، خودکارآمدی و قصد رفتاری) و رفتار مدیریت آب کشاورزان رابطه ی مثبت و معناداری حاکم است. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه توأم نشان داد که متغیرهای این تئوری در مجموع 36 درصد از تغییرات رفتار مدیریت آب گندمکاران را پیش بینی می کنند. فزون بر آن، متغیرهای درک رفتار دیگران، خودکارآمدی و قصد رفتاری بر متغیر وابسته رفتار مدیرت آب اثرگذار بودند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود رفتار مدیریت آب کشاورزان ارائه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

176 - مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی مبتنی بر کشاورزی اقلیم هوشمند در شهرستان پاکدشت: کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده
علی توسطی مهرداد نیک نامی سیدجمال فرج اله حسینی مریم امیدی نجف آبادی

کشاورزان اصلی ترین عامل در مدیریت مصرف آب کشاورزی تلقی می شوند. نظریات رفتاری، علل بهره برداری نامناسب از آب کشاورزی را در رفتار کشاورزان جستجو می کنند و بیان می دارند نیّت انسان نسبت به مصرف آب تعیین کننده رفتار اوست. لذا در تحقیق حاضر، مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیری چکیده کامل

کشاورزان اصلی ترین عامل در مدیریت مصرف آب کشاورزی تلقی می شوند. نظریات رفتاری، علل بهره برداری نامناسب از آب کشاورزی را در رفتار کشاورزان جستجو می کنند و بیان می دارند نیّت انسان نسبت به مصرف آب تعیین کننده رفتار اوست. لذا در تحقیق حاضر، مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی مبتنی برکشاورزی اقلیم هوشمند با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده، به عنوان هدف در نظر گرفته شد. روش تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری 322 نفر از گلخانه داران شهرستان پاکدشت بودند که از طریق فرمول کوکران 51 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در مرحله میدانی از پرسشنامه بعنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شد. روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی ابزار تحقیق مورد تائید قرار گرفتند. نتایج حاصل از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری، بیانگر این بود که هنجارهای انتزاعی، تأثیر معنی داری بر نیّات رفتاری دارند. در واقع هنجارهای ذهنی بعنوان متغیر زمینه ای، یکی از عوامل تعیین کننده نیّت و قصد افراد برای مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی است. لذا به منظور افزایش نیّت افراد برای مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی، درک هنجارهای انتزاعی و ذهنی افراد بسیار مهم است. همچنین نتایج نشان دادند که نیّت، بر رفتار مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی تأثیر معنی داری دارد. نیّت بعنوان یک متغیر میانجی، خود تحت تأثیر سه متغیر نگرش، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده است. در واقع نیّت بعنوان آمادگی فرد برای انجام رفتار خاص تلقی می شود. چنانچه نیّت فرد در سطحی بالا باشد و شخص نیز قادر به انجام آن باشد، آن گاه رفتار بروز پیدا خواهد کرد. بنابراین می توان اظهار نمود نیّت و قصد افراد به عنوان مهمترین عامل تعیین کننده رفتار مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی تلقی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

177 - بررسی فلورمخمری واژن دستگاه تناسلی گاو هولشتاین فریژن در دوران مختلف باروری در شهرستان قم
سید جمال هاشمی سیددانش معصومی

در بین قارچها کاندیداها که از دسته قارچهای مخمری به حساب می آیند دردستگاه تناسلی حیوان سبب عفونت می گردند . واژینی ت کاندیدائی یکی ازعوارض ناشی از قارچ کاندیداست که باعث عدم جفتگیری و عدم آبستنی وسقط جنین در گاوها می شود . به همین دلِیل تعیین میزان شیوع کاندیدا درقسمتها چکیده کامل

در بین قارچها کاندیداها که از دسته قارچهای مخمری به حساب می آیند دردستگاه تناسلی حیوان سبب عفونت می گردند . واژینی ت کاندیدائی یکی ازعوارض ناشی از قارچ کاندیداست که باعث عدم جفتگیری و عدم آبستنی وسقط جنین در گاوها می شود . به همین دلِیل تعیین میزان شیوع کاندیدا درقسمتهای خلفی دستگاه تناسلی گاو شامل ولوا , وستیبول و واژن حیوان درمشخص کردن حیوانات در معرض خطر از نظر ع فونتهای کاندیدائی و سقطجنین ناشی از آن می تواند حائز اهمیت باشد . بدین منظور تعداد 362 رأس گاوکه در دوران متفاوت باروری شامل دوره فحلی , آبستنی و غیر آبستنی بوده اندمورد بررسی قرار گرفتند . روش بررسی براساس نمونه برداری بوسیله سواپاستریل از قسمتهای ولوا , وستیبول و واژن حیوان و کشت آنها در محیطسابورودکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل استوار بوده است . در بین 362 رأس21 درصد دارای کشت مخمری بودند / گاو مورد بررسی تعداد 77 مورد برابر 266 درصد مربوط به قارچ کاندیدا و 26 مورد / و از این موارد 51 مورد برابر 132 مربوط به سایر مخمرها گزارش می گردد . بیشترین موارد آلودگی در / برابر 967/ 30 درصد بوده است . 52 رأس گاو برابر 5 / دوران فحلی 16 مورد برابر 8درصد در گروه سنی بالاتر از 5 سال قرار داشت ند. بر اساس مطالعه حاضر،- عوامل مثبتی ک ه نقش مهمی را در واژینیت کاندید ائی بازی می کنن،ش امل: 1سن:گاوهائی که از لحاظ سنی در گروه سنی بالا قرار می گیرندشانس ابتلابیشتری دارند . 2- وضعیت سلامت فیزیکی حیوان : گاوهائی که از لحاظ فیزیکیوضعیت مطلوبی دارند دارای درصد کمتری از آلودگی هستند . 3- استفاده ازآنتی بیوتیکها :به علت تغییر فلور طبیعی واژن باعث ر شد غیر طبیعی این قارچهامی شوند .همچنین بین آلودگی قارچی کاندید ا، مخمر و مسایل غیر بارداری یکرابطه ای وجود دارد .در برخی موارد مطالعه در مورد نقش کاندیدا می تواند درآزمایشگاه انجام شود و در صورتی که نتیجه مثبت بود استفاده از داروهای ضدقارچی توصیه می شود.به دنبال درمان وضعیت آبستنی می تواند ارزیابی گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

178 - تعیین طول دوره آبستنی و برخی عوامل موثر بر آن در مادیانهای عرب ایرانی منطقه تبریز
دکتررضا وجدی دکتر صمد مسافری دکتر مجید ابراهیمی حامد

این تحقیق روی 11 رأس مادیان نژاد عرب ایرانی در طی 5 سال 1384-1380 در منطقه تبریز صورت گرفته است. با استفاده از فرم مطالعه تهیه شده (شامل نژاد، جنس و سن، تاریخ دقیق آخرین کشش وزایمان و ...) کلاً 23 مورد سابقه کره زایی مستند بدست آمد. طول متوسط آبستنی مادیانهای عرب این من چکیده کامل

این تحقیق روی 11 رأس مادیان نژاد عرب ایرانی در طی 5 سال 1384-1380 در منطقه تبریز صورت گرفته است. با استفاده از فرم مطالعه تهیه شده (شامل نژاد، جنس و سن، تاریخ دقیق آخرین کشش وزایمان و ...) کلاً 23 مورد سابقه کره زایی مستند بدست آمد. طول متوسط آبستنی مادیانهای عرب این منطقه 13/6 ± 31/43 با دامنه تغییرات ما بین 307 تا 361 روز تعیین گردید. همچنین افزایش طول آبستنی با افزایش سن مادیان با شدت همبستگی متوسط تا ضعیف و مستقیم بدست آمد (P<0.05).ارتباط بین جنسیت جنین و دفعات زایش با طول آبستنی در این تحقیق معنی دار نبود. کاهش طول آبستنیدر فصل تابستان نسبت به فصل بهار معنی دار بود و همچنین از بینزایش های ثبت شده در ماههای مختلف، افزایش فاحش طول آبستنیبمدت 15 روز در ماه اردیبهشت نسبت به ماه قبل از آن معنی دار بود (P<0.05). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

179 - ارزیابی اثر نیتریک اکساید درو ن زا بر میزان اخذ آب در ر ت های کلستاتیک: مطالعه تجربی
بیتا وزیر وهاب باباپور احمدرضا دهپور علی باغبان زاده

کلستاز به انسداد جریان صفرا از مجرای صفراوی کبد به داخل دئودنوم اطلاقمی شود. از آنجایی که در بیماران کل ستاتیک کاهش تمایل به نوشیدن آب کاملا جلبتوجه می کند و این مسئله در روند بهبودی این بیماران اختلالاتی را به وجود می آوردو از طرف دیگر در این بیماران نیتریک اکساید(NO)د چکیده کامل

کلستاز به انسداد جریان صفرا از مجرای صفراوی کبد به داخل دئودنوم اطلاقمی شود. از آنجایی که در بیماران کل ستاتیک کاهش تمایل به نوشیدن آب کاملا جلبتوجه می کند و این مسئله در روند بهبودی این بیماران اختلالاتی را به وجود می آوردو از طرف دیگر در این بیماران نیتریک اکساید(NO)درون زا افزایش می یابد، مطالعهحاضر جهت بررسی احتمال تاثیر افزایش نیتریک اکساید درون زا بر کاهش اشتها بهآب با بهره گیری از الگوی تجربی ایجاد کلستاز در رت انجام گردیدبه منظور مطالعه تجربی حاضر42سر رت نر بالغ به طور تصادفی به 7گروه6 تایی شامل 3 گروه آزمایش 3گروه Sham و یک گروه شاهد تقسیم شدند . رت های گروه های آزمایش طبق الگوی لیگاتو ر دوبل کلستاتیک شدند و در ر ت های گرو ه های Sham فقط بر روی مجرای صفراوی یک لیگاتور شل قرار داده شد . اولین گروه آزمایش و گروه Sham مربوطه روزانه به مدت 21 روز آمینوگوانیدین (مهار کننده نیتریک اکساید) به میزان 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل صفاقی، گروه دوم آزمایش و گروه Sham مربوطه به مدت 21 روز ال نیم (مهار کننده نیتریک اکساید سنتتاز ) به میزان 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل صفاقی و سومین گروه آزمایش و گروه Sham مربوطه و گروه شاهد روزانه به مدت 21 روز محلول نمکی 0.9%استریل ب ه میزان هم حجم دارو به گروه های دیگر به صورت داخل صفاقی دریافت کردند و روزانه میزان اخذ آب درهمه گروه ها اندازه گیری و ثبت گردید.اطلاعات آماری به دست آمده با آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون توکی مورد ارزیابی قرار گرفتند . نتایج آماری نشان داد که اخذ آب در زیر گرو ه های A1 و B2 افزایش یافته در حالی که اخذ آب در گروه A3 کاهش را به همراه داشت (P<0.001)مطالعه آماری اخیر نشان داد که نیتریک اکساید نقش مهم و قابل ملاحظه ای در کاهشاخذ آب در رت های کلستاتیک موش رت دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

180 - بررسی ترکیب شیمیایی و اثر ضد میکروبی اسانس گیاه نعناع فلفلی(Mentha piperita)
رضا کاظم الوندی انوشه شریفان مهزاد آقازاد همشگی

نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita یکی از گیاهان دارویی پر مصرف است که علاوه بر آثار درمانی به عنوان طعم دهنده در تولید محصولات غذایی مختلفبکار می رود. در این بررسی پس از جم عآوری و خشک کردن بر گهای گیاه، به روش تقطیر با آب (Hydro distillation) توسط دستگاه کلونجر ( چکیده کامل

نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita یکی از گیاهان دارویی پر مصرف است که علاوه بر آثار درمانی به عنوان طعم دهنده در تولید محصولات غذایی مختلفبکار می رود. در این بررسی پس از جم عآوری و خشک کردن بر گهای گیاه، به روش تقطیر با آب (Hydro distillation) توسط دستگاه کلونجر (Clevenger apparatus) اسانس گیاه استخراج شده و شناسایی ترکیبات اسانس به کمک دستگاهGC-MS صورت پذیرفت. اثرات ضد میکروبی اسانس نیز با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) به روش رقیق سازی در محیط آگار (Agar dilution method) بررسی شد. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس عبارت بودند از: منتول 39/81%منتون 19/55%نئو منتول 8/83%متیل استات 8/64%و 1 و 8 -سینئو 5/81 میزان حداقل غلظت بازدارندگی اسانس بر روی باکتری های استافیلوکوکوسآرئوس، اشرشیا کولی و سالمونلا تیفی بترتیب 150، 300، 250 پی پی ام بدست آمد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

181 - بررسی اثر ضد دیابتی آب هویج زرد ایرانی پروبیوتیکه شده توسط لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس
بهین امیدی محمدرضا فاضلی محمدعلی آموزگار پژمان مرتضوی

دیابت بیماری مزمن است که به علت ترشح نشدن انسولین ویا عدم توانایی سلو لهادر استفاده از انسولین اتفاق میافتد . توقف تولید انسولین یا استفاده نکردن ازانسولینهر دو باعث افزایش گلوکز در خون میشود . با توجه به اثرات مفید پروبیوتیکها وتوانایی آنها در پایین آوردن میزان گلوکز ت چکیده کامل

دیابت بیماری مزمن است که به علت ترشح نشدن انسولین ویا عدم توانایی سلو لهادر استفاده از انسولین اتفاق میافتد . توقف تولید انسولین یا استفاده نکردن ازانسولینهر دو باعث افزایش گلوکز در خون میشود . با توجه به اثرات مفید پروبیوتیکها وتوانایی آنها در پایین آوردن میزان گلوکز تاثیر آنها در درمان بیماری دیابت نیز دور ازانتظار نیست.برای انجام این مطالعه، آب هویج زرد ایرانی توسط دمای 110 درجه به مدت10 دقیقه استریل شد و از لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس به میزان cfu/ml 104 به آب میوه 2ساعت یکبار به روش Standard plate Count بررسی شد. ماندگاری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در آب هویج زرد ایرانی در دماهای 4 ،25،37 درجه بررسی شد. تغییرات قند و اسید لاکتیک و pH نیز مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی اثر ضد دیابتی از 25 سر موش صحرایی با وزن بین180-250 گرم استفاده شد،که توسط داروی استرپتوزوتوسین و به صورت تزریق درون صفاقی دیابتی شدند و به گروههایکنترل سالم کنترل دیابتی گروه تیمار آب هویج زرد ایرانی و گروه تیمار آب هویج زردایرانی پروبیوتیکه تقسیم شده، طی 14 روز متوالی به صورت خوراکی تحت تیمار قرارگرفته و میزان گلوکز خون مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج این مطالعه نشان داد که لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس توانایی رشد در آب هویجزرد ایرانی را به خوبی داشته و ماندگاری آن در آب هویج زرد ایرانی در 4 درجهبهترین نتیجه را نشان داد. در موشهای دیابتی تحت تیمار با آب هویج پروبیوتیکیمیزان گلوکز خون کاهش معنی داری را نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

182 - بررسی انگلهای آبشش 8 گونه ماهی تالاب چغاخور استان چهارمحال بختیاری و معرفی گونه Dactylogyrus spiralis در کپور معمولی ایران
مهدی رئیسی مریم برزگر کامران علیمردانی بهیار جلالی

در بررسی انجام شده در طی سالهای 1383 و 1384 بر روی برخی ماهیان بومی و معرفی شده (جمعا 8 گونه شامل 4 گونه ماهی بومی و 4 گونه معرفی شده) تالاب چغاخور واقع در شهرستان بروجن از توابع استان چهرمحال بختیاری ( زیر منطقه بزرگ بین النهرین منطقه Palaeractic) با هدف شناسایی انگلها چکیده کامل

در بررسی انجام شده در طی سالهای 1383 و 1384 بر روی برخی ماهیان بومی و معرفی شده (جمعا 8 گونه شامل 4 گونه ماهی بومی و 4 گونه معرفی شده) تالاب چغاخور واقع در شهرستان بروجن از توابع استان چهرمحال بختیاری ( زیر منطقه بزرگ بین النهرین منطقه Palaeractic) با هدف شناسایی انگلهای آبشش ماهیان تالاب جمعا 9گونه انگل شامل 5 گونه منوژن از جنسهای Dactylogyrus و Gyrodactylus ، سه گونه تک یاخته از جنسهای Trichodina, Myxobolusو Ichthyophthrius وهمچنین یک گونه سخت پوست از جنس Lernea از آبشش ماهیان جدا و جنس و گونه آنها تعیین گردید. یافته جدید این تحقیق اضافه شدن انگل Dactylogyrus spiralis به انگلهای منوژن کپور معمولی ایران و همچنین گزارش انگل D.exensus از ماهی Capoeta aculeata برای اولین بار در کشور است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

183 - تأثیر غلظت‌های مختلف استرادیول پیش تخمک گذاری بر روی درصد آبستنی در گاوهای شیری همزمان شده
قاسم اکبری محمود بلورچی پرویز هورشتی امیر نیاسری نسلجی پرویز تاجیک رحمت اکبری

هدف از انجام این مطالعه بررسی وجود ارتباط بین غلظت استرادیول سرم گاوهای همزمان شده در زمان پرواستروس و میزان آبستنی است. 167 گاو شیری هولشتاین به صورت تصادفی به چهار گروه درمانی تقسیم شدند، دو گروه با دو تزریق آنالوگ پروستاگلندین به فاصله 14 روز پیش همزمان شدند، و در اد چکیده کامل

هدف از انجام این مطالعه بررسی وجود ارتباط بین غلظت استرادیول سرم گاوهای همزمان شده در زمان پرواستروس و میزان آبستنی است. 167 گاو شیری هولشتاین به صورت تصادفی به چهار گروه درمانی تقسیم شدند، دو گروه با دو تزریق آنالوگ پروستاگلندین به فاصله 14 روز پیش همزمان شدند، و در ادامه اجرای برنامه Ovsynch و یا Heatsynch (برنامه های Ovsynch و Heatsynch در بر دارنده 2 تزریق GnRH (15ماکروگرم آلارلین، وتارولین، ابوریحان، ایران) و PGF به فاصله ی 7 روز بوده است. متعاقب آن در برنامه ی Ovsynch گاوها دز دیگری از GnRH 48 ساعت پس از PGF دریافت کرده و 16 ساعت بعد از تزریق اخیر تلقیح مصنوعی صورت گرفت. در برنامه ی Heatsynch گاوها یک میلی گرم استرادیول بنزوات (وتاسترول، ابوریحان، ایران) 24 ساعت بعد PGF دریافت کردند، گاوهایی که علائم فحلی را تا 48 ساعت بعد از تزریق استرادیول نشان دادند، 12 ساعت پس از مشاهده فحلی تلقیح شدند. گاوهایی که علائم فحلی را نشان ندادند 48 ساعت بعد از تزریق استرادیول تلقیح شدند.)، دو گروه دیگر با تزریق پروستاگلندین دو روز قبل از تزریق گنادرولین (G6G) پیش همزمان شدند، و در ادامه شروع برنامه Ovsynch و یا Heatsynch شش روز بعد از تزریق گناد پیش همزمانی. چهار نمونه خون از دام‌ها اخذ شد، دو نمونه اول قبل از شروع برنامه جهت تعیین دام‌های سیکلیک برای ورود به برنامه، نمونه سوم 24 ساعت بعد از تزریق پروستاگلندین برنامه همزمانی (جهت ارزیابی غلظت استرادیول در زمان پرواستروس) و نمونه چهارم 21 روز بعد از تلقیح دام‌ها جهت ارزیابی غلظت پروژسترون از دام‌ها اخذ شد. تشخیص آبستنی به کمک دستگاه سونوگرافی 30 روز بعد از تلقیح انجام گرفت. میانگین تولید شیر و امتیاز وضعیت بدنی در فاصله یک هفته از زمان تلقیح در بین گروه‌های درمانی مشابه بود. غلظت استرادیول سرم اخذ شده در زمان پرواستروس نیز در بین گروه‌های درمانی مشابه بود. با وجود اینکه درصد آبستنی در گروه Presynch-Heatsynch نسبت به سایر گروه‌ها بالاتر بود (53% در مقابل 43% در گروه‌های presynch-ovsynch و G6G-heatsynch و 39% در گروه presynch-ovsynch ) اما این اختلاف معنی دار نبود. همبستگی مثبت معنی داری بین غلظت استرادیول در زمان پرواستروس و درصد آبستنی در کل گروه‌های درمانی مشاهده شد (با ضریب همبستگی 267/0)، که این همبستگی در گروه G6G-Ovsynch نمایانتر بود (با ضریب 343/0). این مطالعه نشان داد که غلظت استرادیول در زمان پیش تخمگ گذاری به صورت معنی داری با درصد آبستنی رابطه مثبت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

184 - تهیه نوشابة پروبیوتیکی بر پایة آب پنیر با استفاده از استارتر لاکتوباسیلوس کازئی (GG) و استرپتوکوکوس ترموفیلوس
حسین جمالی فر نسرین صمدی محمدرضا فاضلی زهره مشاک

غنی‌سازی پروبیوتیکی متد مناسبی جهت تولید محصولات مفید به منظور پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف، سرطان‌ها و ازدیاد کلسترول خون و... می‌باشد. در این مطالعه از آب پنیر به عنوان نوشابه به علت خواص مفید تغذیه‌ای آن، جهت پروبیوتیکه شدن استفاده شد. باکتری‌های مورد استفاده از چکیده کامل

غنی‌سازی پروبیوتیکی متد مناسبی جهت تولید محصولات مفید به منظور پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف، سرطان‌ها و ازدیاد کلسترول خون و... می‌باشد. در این مطالعه از آب پنیر به عنوان نوشابه به علت خواص مفید تغذیه‌ای آن، جهت پروبیوتیکه شدن استفاده شد. باکتری‌های مورد استفاده از آزمایشگاه کنترل دارو و غذای دانشکده داروسازی به نام‌های لاکتوباسیلوس کازئی (PTCC 1177) و استرپتوکوکوس ترموفیلوس (PTCC 7788) تهیه شدند. مراحل کار ابتدا شامل دستیابی به تعداد تلقیح اولیه cfu/ml 108 از هر یک از دو باکتری فوق با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب نوری با طول موج nm600 (52/1: OD) و سپس تلقیح نهایی cfu/ml 102 از هر یک از دو باکتری فـوق به محیط آب ‌پنیر استریل تهیه شده از پودر آب پنیر می‌باشد. جهـت تعییـن کینتیـک رشـد ایـن دو بـاکتـری در محیط آب‌پنیر از سه شرایط دمـایی oC (4، 25، 37) در طی 32 ساعت با فواصل زمانی دو ساعته و شمارش کلنی پس از تهیه رقت‌های متوالی ده برابر و انجام کشت مخلوط در دو محیطMRS Agar و SCD Agar استفاده شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که کینتیک رشد دو باکتری به کار برده شده در طی 32 ساعت مشابه هم بوده و اختلاف آماری معنی‌داری بین تعداد باکتری‌ها فقط در ساعات 0 و 12 و 18 وجود دارد و بعد از 18 ساعت تعداد باکتری‌ها به میزان cfu/ml 108 ثابت مانده است. در مرحله بعد آزمایش پایداری فراورده‌ پروبیوتیکه آب پنیر بررسی شد. در مورد پایداری محصـول پـروبیوتیکه نیـز میانگیـن تعداد دو نوع باکتری در سه دمای مختلف oC (4، 25، 37) در طی 14 روز نگهداری بین cfu/ml 108- 107 و تغییرات pH نیز به ترتیب (8/5، 4/4، 8/4) حاصل گردید که اختلاف آماری معنی‌دار نبود. ارزیابی ارگانولپتیکی نوشابة مزبور نیز نشانگر قوام و طعم بهتر نمونه‌های آب پنیر پروبیوتیکه با کاربرد هر دو باکتری به نسبت 1:1 در کلیة دماها در طول 14 روز در مقایسه با گروه کنترل می‌باشد، لذا نوشابة پروبیوتیکة آب پنیر جهت تولید صنعتی و عرضه به جامعه مناسب می‌باشد. و ن��CП� قبل از شروع برنامه جهت تعیین دام‌های سیکلیک برای ورود به برنامه، نمونه سوم 24 ساعت بعد از تزریق پروستاگلندین برنامه همزمانی (جهت ارزیابی غلظت استرادیول در زمان پرواستروس) و نمونه چهارم 21 روز بعد از تلقیح دام‌ها جهت ارزیابی غلظت پروژسترون از دام‌ها اخذ شد. تشخیص آبستنی به کمک دستگاه سونوگرافی 30 روز بعد از تلقیح انجام گرفت. میانگین تولید شیر و امتیاز وضعیت بدنی در فاصله یک هفته از زمان تلقیح در بین گروه‌های درمانی مشابه بود. غلظت استرادیول سرم اخذ شده در زمان پرواستروس نیز در بین گروه‌های درمانی مشابه بود. با وجود اینکه درصد آبستنی در گروه Presynch-Heatsynch نسبت به سایر گروه‌ها بالاتر بود (53% در مقابل 43% در گروه‌های presynch-ovsynch و G6G-heatsynch و 39% در گروه presynch-ovsynch ) اما این اختلاف معنی دار نبود. همبستگی مثبت معنی داری بین غلظت استرادیول در زمان پرواستروس و درصد آبستنی در کل گروه‌های درمانی مشاهده شد (با ضریب همبستگی 267/0)، که این همبستگی در گروه G6G-Ovsynch نمایانتر بود (با ضریب 343/0). این مطالعه نشان داد که غلظت استرادیول در زمان پیش تخمگ گذاری به صورت معنی داری با درصد آبستنی رابطه مثبت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

185 - خواص ضد فشارخون و ضد اکسیدان پنج نوع پروتئین آبکافت حاصل ازضایعات میگوی سفید هندی(Penaeus indicus)
علی طاهری سمیرا جلالی نژاد سیدامیرعلی انوار

امروزه بیماری فشار خون و بیماری های ناشی از رادیکال های آزاد از اصلی ترینمشکلات کشورهای صنعتی می باشند و داروهای با خواص ضد فشار خون وضد اکسیدانی در درمان این بیماری ها بسیار م ؤثرند . لذا در تحقیق حاضرخاصیت ضداکسیدانی، ضد فشار خون، بازیافت نیتروژن، درجه آبکافت وپروفیل چکیده کامل

امروزه بیماری فشار خون و بیماری های ناشی از رادیکال های آزاد از اصلی ترینمشکلات کشورهای صنعتی می باشند و داروهای با خواص ضد فشار خون وضد اکسیدانی در درمان این بیماری ها بسیار م ؤثرند . لذا در تحقیق حاضرخاصیت ضداکسیدانی، ضد فشار خون، بازیافت نیتروژن، درجه آبکافت وپروفیل اسید آمینه 5 نوع مختلف (با آنزیم آلکالاز، پپسین، آلفا کیموتریپسین،نئوتراز و فلاووروزایم ) پروتئین آبکافت ضایعات فرآوری میگوی سفید هندیبررسی شد . برای سنجش خاصیت ضد فشار خون از سنجش مهار آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین I و برای سنجش خاصیت ضد اکسیدان از سنجش مهار رادیکال آزاد DPPH استفاده شد . آلکالاز بیشترین بازیافت نیتروژن و درجه آبکافت را به ترتیب با مقادیر 1/6 ±75%,1/4 ±64/2%نشان داد. بیشترین فعالیت ضد اکسیدانی برای آلکالاز و آلفا- کیموتریپسین به ترتیب 1/2 ± 45/1%بود. بیشترین فعالیت مهار آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین Iنیز برای آلکالاز و آلفا - کیموتریپسین با LC 50 0.85±0.02 میلی گرم بر میلی لیترو 0.04±0.9 میلی گرم بر میلی لیتر بدست آمد . تمامی پروتئین های تولیدی نسبت به هضم با آنزیم های گوارشی مقاوم بودند و ترکیب اسیدهای آمینه میزانبالای اسیدهای آمینه آبگریز را نشان داد . مطابق با نتایج این تحقیق پروتئینآبکافت ضایعات میگوی سفید هندی که با آلکالاز و آلفا کیموتریپسین تولیدشده فعالیت ضد فشار خون و ضد اکسیدانی بالایی دارد و می تواند به عنوانپپتیدهای زیست فعال در تغذیه انسانی جهت بهبود بیماری های ناشی از فشارخون و عوامل اکسیدانی به کار رود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

186 - بررسی آسیب شناسی آبشش ماهی بیاح( Liza Abu)تحت تاثیرآلودگی آب خور موسی
زهرا سلیمانی نگین سلامات علیرضا صفاهیه احمد سواری محمدتقی رونق

آلودگی دریا یکی از نگرانی های اصلی کشورهای حاشیه خلیج فارس است کهروزانه مقادیر زیادی از آلاینده هایی نظیر مواد نفتی وفلزات سنگین را دریافتمی دارد. در این مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژی آبشش جهت ارزیابی تاثیر آلودگی آب خور موسی بر سلامتی ماهی بیاح Liza Abu مورد استفاده قرا چکیده کامل

آلودگی دریا یکی از نگرانی های اصلی کشورهای حاشیه خلیج فارس است کهروزانه مقادیر زیادی از آلاینده هایی نظیر مواد نفتی وفلزات سنگین را دریافتمی دارد. در این مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژی آبشش جهت ارزیابی تاثیر آلودگی آب خور موسی بر سلامتی ماهی بیاح Liza Abu مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا از پنج ایستگاه در خور موسی شامل : 1) پتروشیمی، 2)جعفری، 3) اسکله نفتی مجیدیه، 4) غزاله و 5) زنگی نمونه برداری از ماهی بیاحانجام شد. آبشش های 50 عدد ماهی بیاح به آرامی برداشته و پس از ثبوت درمحلول بوئن و طی مراحل معمول تهیه مقاطع بافتی، قالبگیری و برش دادهشدند. مقاطع بافتی 5 میکرومتری پس از رنگ آمیزی با هماتوکسیلین/ ائوزین، بااستفاده از میکروسکوپ نوری بررسی گردید. تغییرات پاتولوژیکی مشاهده شدهعبارت بودند از: هیپرتروفی و هیپرپلازی سلول های اپیتلیالی، ادم تیغه ای،چسبندگی تیغه ها، افزایش تراکم سلول های موکوسی و کلراید و آنوریسم تیغه ای.بررسی شاخص تغییرات هیستوژاتولوژی در آبشش ماهی بیاح در هر ایستگاهنشان داد میزان این شاخص در بافت آبشش در ایستگاه پتروشیمی به طور معنی داری از سایر ایستگاه ها بیشتر است (pمی باشد. کمترین مقدار این شاخص نیز در خور زنگی مشاهده شد. نتایج اینتحقیق نشان داد که بررسی تغییرات آسیب شناسی، ابزار مناسبی جهت ارزیابی اثرآلاینده های محیطی خورموسی بر آبزیان این خور می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

187 - تاثیر مقادیر متفاوت پروتئین آبکافت روی آنزیم های گوارشی آلوین های ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhinchus mykiss)
علی طاهری عبدالمحمد عابدیان کناری رویین حلاج مهران حبیبی رضایی علی معتمدزادگان امین اوجی فرد

در این مطالعه به بررسی تاثیر پروتئین آبکافت روی آنزیم ها ی پروتئولیتیک آلوین های قزل آلای رنگین کمان Onchorhynchus mykiss) پرداخته شد.6 جیره با سطوح متفاوت پروتئین (10% ،25%،50% جایگزینی با پروتئین پودرماهی جیره) آبکافت ماهی ساردین پهلو طلایی (Sardinella gibossa) وضایعا چکیده کامل

در این مطالعه به بررسی تاثیر پروتئین آبکافت روی آنزیم ها ی پروتئولیتیک آلوین های قزل آلای رنگین کمان Onchorhynchus mykiss) پرداخته شد.6 جیره با سطوح متفاوت پروتئین (10% ،25%،50% جایگزینی با پروتئین پودرماهی جیره) آبکافت ماهی ساردین پهلو طلایی (Sardinella gibossa) وضایعات کشتارگاه مرغ مورد استفاده قرار گرفت. آلوین ها به تعداد 12±824 عدد پس از شروع به تغذیه فعال برای 30 روز مورد تغذیه جیره های مذکور درتانک های 40 لیتری قرار گرفتند . آنزیم ها ی پپسین، تریپسین، آمینوپپتیداز ان،لوسین آلانین پپتیداز و آلکالین فسفاتاز مورد سنجش اسپکتروف تومتری قرارگرفت. بر اساس نتایج سنجش و آزمایشات انجام شده روی اندازه گیری مقادیرآنزیم های نوارمسواکی، بلوغ آنتروسیت های روده ای را در ماهیان تغذیه شده باجیره های حاوی 10 % هر دو منبع پروتئین آبکافت (ضایعات کشتارگاهی طیور وپروتئین ماهی ساردین ) و 25 % پروتئین آبکافت ماهی ساردین پهلو طلایی سریع تر نشان دادند (Pبیش از حد از پروتئین آبکافت تاثیر منفی بر این فاکتور دارد. بر این اساس سطحبهینه جایگز ینی با پودر ماهی جیره 25 % پروتئین آبکافت ساردین پهلو طلایی و%10 پروتئین آبکافت ضایعات کشتارگاه طیور خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

188 - پراکندگی ژن‌ انتروتوکسین A‌ در استافیلوکوکوس اورئوس‌های جدا شده از پنیر سفید سنتی آب نمکی
خسرو محمدی

مصرف مواد غذایی حاوی انتروتوکسین های استافیلوکوکی، اغلب موجب مسمومیت غذائی می شوند. انتروتوکسین A شایع ترین سم در مسمومیت های استافیلوکوکی شناخته شده است. هدف از این مطالعه تعیین میزان آلودگی پنیرهای سفید آب نمکی تهیه شده به روش سنتی به استافیلوکوکوس اورئوس و شناسایی ژن چکیده کامل

مصرف مواد غذایی حاوی انتروتوکسین های استافیلوکوکی، اغلب موجب مسمومیت غذائی می شوند. انتروتوکسین A شایع ترین سم در مسمومیت های استافیلوکوکی شناخته شده است. هدف از این مطالعه تعیین میزان آلودگی پنیرهای سفید آب نمکی تهیه شده به روش سنتی به استافیلوکوکوس اورئوس و شناسایی ژن کد کننده انتروتوکسین A (sea) بود. در مجموع تعداد 120 نمونه پنیر آزمایش شدند که از این تعداد استافیلوکوکوس اورئوس از 11 (1/9%) نمونه جداسازی شد. نتایج شمارش در محدوده cfu/g 101 × 5/1تا 104 × 6/8 متغیر بود. هیچ کدام از نمونه ها از نظر شاخص مسمومیت با استافیلوکوکوس اورئوس در حد بحرانی (cfu/g 105>) نبود. از هر نمونه پنیر پنج کلونی مشکوک با آزمایش های بیوشیمیایی تأیید شدند. شناسایی استافیلوکوکوس اورئوس در سطح گونه براساس ژن 23S rRNA، ژن ترمونوکلئاز و ژن انتروتوکسین A به روش PCR چندگانه ارزیابی شدند. در مجموع 55 جدایه مورد مطالعه قرار گرفتند. همه جدایه ها بعنوان استافیلوکوکوس اورئوس تأیید شدند. ژن انتروتوکسین A (sea) در 6 (9/10%) جدایه مشاهده شد. طبق نتایج این مطالعه ژن sea در استافیلوکوکوس اورئوس های پنیر سفید سنتی آب نمکی وجود دارد و درصورتیکه شرایط مساعد برای رشد و تولید انتروتوکسین فراهم شود می تواند بعنوان یک مخاطره بالقوه مطرح شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

189 - بهینه سازی خواص آنتی اکسیدانی ژلاتین آبکافت پوست گربه ماهی (Arius thalassinus)با استفاده از روش سطح پاسخ
علی طاهری وحیده مختارنژاد علی معتمدزادگان

رادیکالهای آزاد در ایجاد بیماریهای مختلف نقش مهمی دارد، بعلاوهاکسیداسیون باعث کاهش کیفیت غذایی و مصرف آن سبب بیماری میشود. آنتیاکسیدانهای مصنوعی خطرات بالقوه سلامتی را به دنبال دارند، بنابراین شناساییآنتیاکسیدان طبیعی ضروری است. هدف این پژوهش، بررسی و بهینه سازی شرایطتو چکیده کامل

رادیکالهای آزاد در ایجاد بیماریهای مختلف نقش مهمی دارد، بعلاوهاکسیداسیون باعث کاهش کیفیت غذایی و مصرف آن سبب بیماری میشود. آنتیاکسیدانهای مصنوعی خطرات بالقوه سلامتی را به دنبال دارند، بنابراین شناساییآنتیاکسیدان طبیعی ضروری است. هدف این پژوهش، بررسی و بهینه سازی شرایطتولید ژلاتین آبکافت با خواص آنتیاکسیدانی است.ژلاتین از پوست گربه ماهی با کاربرد هیدروکسیدسدیم، اسید سولفوریک و اسیدسیتریک و شستشو بعد از هر تیمار و در نهایت در 3 حجم آب مقطر در دمای45oC به مدت 12 ساعت در شیکر انکوباتور استخراج و تحت شرایط مختلف دمایی، غلظت آنزیم و زمان با کاربرد آنزیم فلاوورزیم مورد آبکافت آنزیمی قرارگرفت. محصولات جهت سنجش کلاته کردن یون آهن فرو باFeCl2 و فروزین مخلوط و بعد از ده دقیقه نگهداری در دمای اتاق جذب آن در 562 نانومتر اندازهگیری شد. روش سطح پاسخ جهت بهینه سازی تولید ژلاتین آبکافت استفاده شد. عوامل متغیر این آزمایش عبارت بودند از زمان (دقیقه)، دما (oC)و نسبت آنزیم به سوبسترا (درصد)؛ درصد کلاته کردن یون آهن فرو نیز به عنوان پاسخ در نظر گرفتهشد. نتایج تجزیه واریانس معنیداری مدل، دما و نسبت آنزیم به سوبسترا (p<0/05) و عدم معنی داری زمان (p>0/05) را نشان داد ژلاتین آبکافت پوست گربه ماهی درصد کلاته کردن یون آهن فرو خوبی در رنج20-81 درصد را نشان میدهد. نتایج پیشنهاد میدهند که پپتیدهای آنتیاکسیدانیحاصل از آبکافت ژلاتین پوست گربه ماهی میتواند به عنوان کاندید بلقوه درصنعت دارویی و نیز برای توسعه غذاهای کاربردی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

190 - اثر نانو ذرات اکسید روی و یون روی بر آسیب‌شناسی بافت آبشش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchusmykiss)
برهان منصوری، سید علی جوهری، نمامعلی آزادی، معصومه آریایی، صبا اصغری، لیلا دکانی .

هدف از این مطالعه بررسی اثر نانوذرات اکسید روی و یون روی بر آسیب شناسی بافت آبشش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) می باشد. در این مطالعه از 60 عدد ماهی قزل‌آلای رنگین کمان استفاده گردید. همچنین دو غلظت غیرکشنده نانوذرات اکسید روی و دو غلظت غیرکشنده یون روی چکیده کامل

هدف از این مطالعه بررسی اثر نانوذرات اکسید روی و یون روی بر آسیب شناسی بافت آبشش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) می باشد. در این مطالعه از 60 عدد ماهی قزل‌آلای رنگین کمان استفاده گردید. همچنین دو غلظت غیرکشنده نانوذرات اکسید روی و دو غلظت غیرکشنده یون روی که عبارت بودند از 5/0 میلی گرم در لیتر و 05/0 میکروگرم در لیتر به همراه گروه شاهد (فاقد هرگونه ماده شیمیایی) استفاده گردید. پس از 14 روز مواجهه با این مواد، بافت آبشش نمونه برداری شد. به منظور انجام مطالعه بافت شناسی کلاسیک، نمونه ها پس از آماده سازی به روش هماتوکسیلین ـ ائوزین رنگ آمیزی شد. مهمترین آسیب های ایجاد شده در بافت آبشش شامل خمیدگی تیغه های ثانویه، هایپرتروفی تیغه های ثانویه، افزایش ترشح موکوس، افزایش به هم چسبیدگی لاملاهای ثانویه، تلانژیکتازی مویرگی، هیپرپلازی و در نهایت نکروز بوده است. میزان آسیب ها در مواجهه با نانوذرات اکسید روی بیشتر از یون روی بوده است و در غلظت 5/0 میلی گرم بر لیتر شدت آسیب های بافتی بالاتر از غلظت 05/0 میکروگرم بر لیتر بوده است. باتوجه به نتایج، می توان گفت این ماده قابلیت اثرگذاری و ایجاد آسیب بر بافت آبشش ماهی را دارا می‌باشد، بنابراین لازم است توجه بیشتری در هنگام استفاده از این ماده انجام گیرد و از رهایش آن به محیط زیست خودداری شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

191 - مطالعه اثرات سطوح مختلف شوری بر فراوانی و اندازه سلول‌های کلراید در آبشش ماهی بنی (Barbus sharpeyi) انگشت قد
امید کوهکن .

تحقیق حاضر به منظور بررسی توانایی تنظیم اسمزی ماهی بنی توسط سلول‌های غنی از میتوکندری و مطالعه تاثیرات شوری‌های مختلف بر آبشش این ماهی انجام شد. به این منظور تعداد 120 ماهی پس از یک هفته سازگاری به 4 آکواریوم حاوی شوری های 12، 10، 8 و 4 گرم در لیترانتقال داده شدند. نمون چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور بررسی توانایی تنظیم اسمزی ماهی بنی توسط سلول‌های غنی از میتوکندری و مطالعه تاثیرات شوری‌های مختلف بر آبشش این ماهی انجام شد. به این منظور تعداد 120 ماهی پس از یک هفته سازگاری به 4 آکواریوم حاوی شوری های 12، 10، 8 و 4 گرم در لیترانتقال داده شدند. نمونه برداری پس از 96 ساعت مواجهه انجام و بافت ها جداسازی وبه مدت 48 ساعت در فرمالین 10درصد ثابت شد. پس از انجام مراحل آماده سازی بافت، برشهایی به ضخامت 5 میکرون تهیه و پس از رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین توسط میکروسکوپ نوری مطالعه گردید. مشاهدات نشان داد که سلول‌های کلراید در ماهی بنی بیشتر بر روی قاعده فیلامنت‌ها قرار داشته و کمتر روی لاملا دیده می شود. تعداد و اندازه سلول‌های موکوسی و کلراید با بالارفتن غلظت نمک افزایش یافته و در برخی تیمارها تغییرات معنی‌دار داشت. تعداد سلول‌های موکوسی در غلظت 12 گرم در لیتر، نسبت به نمونه‌های گروه کنترل و غلظت 4گرم در لیتر بصورتمعنی‌دار افزایش یافت، اما با سایر تیمارها تفاوت معنی‌داری نشان نداد. در مورد سلول‌های کلراید نیز تنها تیمار 12 گرم در لیتر با نمونه‌های شاهد در تعداد سلول‌ها و اندازه اختلاف معنی‌دار داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

192 - تأثیر غلظت‌های مختلف عصاره آبی مرزنجوش در آسیب تحت حاد ناشی از استرس اکسیداتیو کادمیم در کلیه موش صحرایی
مهدیه رئیس‌زاده، پژمان مرتضوی، نادیا خادمی، محمدمهدی فلاح .

با توجه به ایجاد آسیب ‌کلیوی توسط کادمیوم، هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر حفاظتی عصاره‌آبی مرزنجوش در آسیب کلیوی توسط کادمیوم در موش‌صحرایی بود. 30 سر موش‌صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 5گروه برابر شامل کنترل و گروه‌های تیمار 1 تا 4 (T1-T4) تقسیم شدند. گروه T1 چکیده کامل

با توجه به ایجاد آسیب ‌کلیوی توسط کادمیوم، هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر حفاظتی عصاره‌آبی مرزنجوش در آسیب کلیوی توسط کادمیوم در موش‌صحرایی بود. 30 سر موش‌صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 5گروه برابر شامل کنترل و گروه‌های تیمار 1 تا 4 (T1-T4) تقسیم شدند. گروه T1 کلرید کادمیوم (mg/kg2) را بطور داخل صفاقی و گروه‌های T2، T3 و T4 به ترتیب علاوه بر کادمیوم، عصاره‌آبی مرزنجوش را با دوزهای mg/kg 500 و125،250 از طریق تزریق داخل صفاقی دریافت کردند. در روز آخر حیوانات وزن‌کشی شده و نمونه خون آنها برای تهیه سرم جدا گردید، سپس با دوز بالای تیوپنتال سدیم آسان کُشی شدند. کلیه های چپ برای اندازه‌گیری مالون دی آلدئید، و کلیه راست برای انجام مطالعات آسیب شناسی در فرمالین‌بافر 10% پایدار شدند. در پایان دوره، کمترین وزن‌متوسط متعلق به گروه T1 بود و این اختلاف با سایر گروه‌ها معنی دار بود. اختلاف آماری معنی داری از لحاظ میزان مالون‌دی آلدئید بافت کلیه بین گروه T1 با گروه‌های کنترل و T4 وجود داشت (041/0P=). غلظت آنتی‌اکسیدان سرم در گروه T4 بیشترین میزان (45/51±91/1198) و در گروه T1 با کمترین مقدار (76/40±41/796) میکرومول بر میلی‌لیتر مشاهده شد که دارای اختلاف معنی دار بودند (036/0P=). در آسیب‌شناسی بافتی ضایعاتی شامل دژنراسیون توبول‌ها، نکروز و تجمع سلولهای التهابی مشاهده شد. در گروه‌های T1، T2، T3، کنترل و گروهT4 آسیب وارده به کلیه‌ها به ترتیب با شدت زیاد تا درجات کمتر آسیب، مشاهده شد. بنابراین، نتایج مطالعه نشان داد عصاره مرزنجوش با دوز mg/kg 500 می‌تواند به میزان قابل توجه از آسیب‌های کلیوی ناشی از کلریدکادمیوم در موش‌صحرایی جلوگیری کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

193 - تأثیر سطوح مختلف آب زرشک بر عملکرد پرورشی، برخی فراسنجه‌های خونی و طول ویلی و عمق خمل‌های روده باریک طیور گوشتی
رودابه سرشار جمشید قیاسی قلعه کندی

10.30495/jcp.2023.22820

120 قطعه جوجه گوشتی یک‌روزه از سویه تجاری رأس 308 به‌صورت تصادفی در 4 تیمار شامل شاهد، تیمار 1 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب، تیمار 2 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب و تیمار 4 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب انتخاب شد. طول دوره آزمایش 42 روز بوده که شامل دوره آغازین (از روز 7 چکیده کامل

120 قطعه جوجه گوشتی یک‌روزه از سویه تجاری رأس 308 به‌صورت تصادفی در 4 تیمار شامل شاهد، تیمار 1 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب، تیمار 2 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب و تیمار 4 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب انتخاب شد. طول دوره آزمایش 42 روز بوده که شامل دوره آغازین (از روز 7 تا انتهای روز 21) و دوره رشد (از روز 22 تا پایان روز 42) بود. باتوجه به نتایج، تیمار 1 با کاهش مصرف دان و تیمار 2 و 3 با افزایش مصرف دان نسبت به گروه شاهد همراه بوده‌اند که تنها بین تیمار 1 و 3 این تفاوت معنی‌دار بود (P<0.05). بهترین عملکرد پرورشی با کمترین ضریب تبدیل نیز در تیمار 1 به دست آمد. در فراسنجه‌های خونی بهبودهایی در پارامترهای مختلف مشاهده شد اما تنها عامل معنی‌دار مقادیر آلبومین در تیمار 3 بود که نسبت به گروه شاهد کاهش معنی‌داری را نشان داد(P<0.05). در بررسی طول پرزها تمامی تیمارها در 10% ابتدایی افزایش معنی‌داری داشتند و بیشترین مقدار افزایش مربوط به تیمار 1 بود(P<0.05). همچنین در عمق خمل‌ها نیز تیمار 1 بیشترین مقدار معنی‌دار را نشان داد (P<0.05). نتیجه گیری می شود استفاده از میزان 1 لیتر آب زرشک در 1000 لیتر آب در جیره طیور می‌تواند تأثیرات مثبتی بر وزن‌گیری بهبود عملکرد جوجه های گوشتی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

194 - بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی : مطالعه موردی واحد نجف‌آباد
عاصفه عاصمی سعید رجایی پور نرگس اورعی علی اکبر اکبر میرزایی

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد است. روش: روش انجام پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است و جامعه پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد بوده است. حجم نمونه با استفاده از جد چکیده کامل

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد است. روش: روش انجام پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است و جامعه پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد بوده است. حجم نمونه با استفاده از جدول کرج سای و مورگان 327 نفر برآورد گردید. برای گرد‌آوری داده‌ها، از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که مهم‌ترین منبع اطلاعاتی برای دانشجویان، شخص آگاه در موضوع؛ مهم‌ترین هدف اطلاع‌یابی، نگارش پایان‌نامه و مهم‌ترین ابزار مورد استفاده، نرم‌افزار کتابخانه است. در هنگام استفاده از کتابخانه دانشگاه مهم‌ترین منبع اطلاعاتی، کتاب‌های درسی؛ مهم‌ترین هدف از جستجوی اطلاعات در کتابخانه، انجام تکلیف درسی؛ مؤثرترین ابزار مورد استفاده، نرم‌افزار کتابخانه، و مهم‌ترین منبع خدمات اطلاعاتی مورد استفاده، خدمات مرجع است. در مطالعات تخصصی و غیرتخصصی، مهم‌ترین منبع اطلاعاتی مورد استفاده،کتاب؛ بیشترین مکان مطالعه، منزل و راه تهیه منابع اطلاعاتی اکثر دانشجویان خرید کتاب است. نتیجه: نتایج این پژوهش حاکی از این است که کتابخانه دانشگاهی و مهمتر از آن کتابداران نتوانسته اند نقش مهمی را در بر طرف‌کردن نیازهای اطلاعاتی و هدایت رفتارهای اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد نجف‌آباد ایفا نمایند،که به عنوان ضعف بزرگی محسوب شده و ناشی از ضعف برنامه ریزی و آگاهی در این زمینه می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

195 - سنجش وضعیت بهداشت و سلامت محیط کار در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی شهر تهران
آرزو مقصودی هاجر زارعی سیدمحمد سیدعلوی

هدف: هدف این پژوهش شناخت وضعیت بهداشت کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: روشاین پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از سیاهه وارسی ای محقق ساخته داده‌ها چکیده کامل

هدف: هدف این پژوهش شناخت وضعیت بهداشت کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: روشاین پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از سیاهه وارسی ای محقق ساخته داده‌های مرتبط با هفت شاخص بهداشت کتابخانه جمع‌آوری گردید. داده‌های به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم‌افزارها و تکنیک‌های آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی تهران، در خصوص مجموع شاخص بهداشت و سلامت 18 درصد در وضعیت نامناسب، 40 درصد در وضعیت متوسط، 36 درصد در وضعیت مناسب و 3 درصد در وضعیت بسیار مناسب قرار دارند و در 3 درصد از کتابخانه‌ها این شاخص ها رعایت نشده است. نتیجه‌گیری: وضعیت بهداشت و سلامت محیط کار در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران با در نظر گرفتن مؤلفه‌های بهداشت و سلامت محیط کار در سطح متوسط قرار گرفته‌اند و تا حدودی موفق عمل کرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

196 - ارزیابی مدل CERES-Wheat در شبیه سازی عملکرد ارقام گندم تحت تیمارهای مختلف آبیاری
زهرا سعادتی معصومه دلبری ابراهیم امیری مهدی پناهی محمد حسین رحیمیان مسعود قدسی

مدلهای شبیه ساز که اثرات مقادیر مختلف آب بر روی عملکرد محصول را به صورت کمی شبیه سازی میکنند، ابزارهایی مفید در مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینه سازی کارآیی مصرف آب میباشند.در این تحقیق از مدل CERES-Wheat جهت شبیه سازی پاسخ عملکرد گندم تحت تیمارهای مختلف آبیاری-رقم با 3 ت چکیده کامل

مدلهای شبیه ساز که اثرات مقادیر مختلف آب بر روی عملکرد محصول را به صورت کمی شبیه سازی میکنند، ابزارهایی مفید در مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینه سازی کارآیی مصرف آب میباشند.در این تحقیق از مدل CERES-Wheat جهت شبیه سازی پاسخ عملکرد گندم تحت تیمارهای مختلف آبیاری-رقم با 3 تیمار آبیاری در کرتهای اصلی و 5 رقم گندم در کرتهای فرعی شامل C-73-5، C-78-4، C-78-8، C-79-6 و C-79-16 در مشهد در طی دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 استفاده شد.با توجه به نتایج،بر اساس شاخص آماری ریشه میانگین مربعات خطای نسبی، مدل CERES-Wheat عملکرد دانه در سال زراعی 82-1381 را با 7 درصد و در سال زراعی 83-1382 با 10 درصد نسبت به عملکرد دانه مشاهده شده، شبیه سازی کرد. چون مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نسبی کمتر از 10 درصد بوده،بنابراین شبیه سازی به خوبی انجام گرفته است.همچنین، مقدار ریشه میانگین مربعات خطای محاسبه شده برای عملکرد دانه در هر دو سال زراعی کمتر از 10 درصد مقدار میانگین مشاهده شده بدست آمد.این نتایج مبین مطابقت خوب نتایج شبیه سازی مدل میباشد.همچنین، مقادیر بهره وری آب بر اساس میزان تبخیر و تعرق و بهره وری آب بر اساس میزان آب آبیاری برای هر دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 در تیمار I3-C-79-6 بیشترین مقدار را دارا هستند، لذا مدیریت آبیاری مذکور و رقم گندم C-79-6 میتواند در منطقه مورد مطالعه توصیه شود.بطور کلی یافتههای تحقیق، کارایی مطلوب مدل CERES-Wheat در شبیه سازی فرآیند رشد و تأثیر آب بر عملکرد گندم در منطقه مورد مطالعه را تأیید مینماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

197 - ارزیابی شبیه‌سازی عملکرد، بهره‌وری آب گیاه آفتابگردان و شوری خاک تحت تنش‌های آبی و شوری با استفاده از مدل AquaCrop
معظم خالقی

مدل AquaCrop ابزاری توانمند در شبیه‌سازی پاسخ گیاه به مدیریت‌های مختلف کمی و کیفی آبیاری می‌باشد که توسط سازمان جهانی خواروبار (FAO) توسعه یافته است. در این تحقیق جدیدترین نسخه این مدل (V. 6) به منظور شبیه‌سازی عملکرد، بهره-وری آب گیاه آفتابگردان و شوری خاک تحت مدیریت‌ه چکیده کامل

مدل AquaCrop ابزاری توانمند در شبیه‌سازی پاسخ گیاه به مدیریت‌های مختلف کمی و کیفی آبیاری می‌باشد که توسط سازمان جهانی خواروبار (FAO) توسعه یافته است. در این تحقیق جدیدترین نسخه این مدل (V. 6) به منظور شبیه‌سازی عملکرد، بهره-وری آب گیاه آفتابگردان و شوری خاک تحت مدیریت‌های مختلف آبیاری با آب شور مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌های مزرعه‌ای موردنیاز برای واسنجی و صحت‌سنجی مدل طی دو سال زراعی (1393 و 1394) جمع‌آوری شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی شامل دو فاکتور مدیریت کمی آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل و آبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد) و مدیریت کیفی آب آبیاری در سه سطح (آب غیرشور، آب شور و تناوب آب شور و غیرشور) و در سه تکرار اجرا شد. با وجود کاهش 1/3 32 درصدی در عملکرد دانه تحت تیمارهای مختلف آبیاری در مقایسه با FI (4706 و 4367 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در سال 1393 و 1394)، تیمار PRD1 کاهش جزئی 1/3% و 5% را به ترتیب در سال 1393 و 1394 نتیجه داد. تیمار FI حداکثر WPET (9/0 و 84/0 کیلوگرم بر مترمکعب به ترتیب در سال 1393 و 1394) را داشت و تیمارهایPRD1، PRD3، FSI، SI و PRD2 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که حساسیت مدل نسبت به رطوبت حجمی خاک در نقطه اشباع و ظرفیت زراعی خاک، حداکثر پوشش تاجی، شاخص برداشت مرجع، مدت زمان کاشت تا گلدهی، مدت زمان کاشت تا حداکثر پوشش تاجی و ضریب رشد پوشش تاجی بیشتر از سایر پارامترهاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

198 - تعیین ضریب راندمان آبشویی برای شوری‏ زدایی خاک‏های شور و سدیمی منطقه ویس – استان خوزستان
زهرا بهبهانی زاده رضائیان ابراهیم پذیرا ابراهیم پناهپور نرگس ظهرابی

رشد روزافزون جمعیت سبب بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی و تخریب اراضی شده است. شور و سدیمی شدن اراضی از اثرات این تخریب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. یکی از راه های بهسازی خاک های شور و سدیمی، آبشویی نمک های محلول در نیمرخ خاک است. برآورد آب مورد نیاز برا چکیده کامل

رشد روزافزون جمعیت سبب بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی و تخریب اراضی شده است. شور و سدیمی شدن اراضی از اثرات این تخریب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. یکی از راه های بهسازی خاک های شور و سدیمی، آبشویی نمک های محلول در نیمرخ خاک است. برآورد آب مورد نیاز برای اصلاح این خاک ها به منظور مدیریت بهینه منابع آب و خاک ضروری است. به همبن منظور، در این پژوهش سه روش آبشویی غرقاب دائم، غرقاب متناوب و پاششی بر روی خاک های شور و سدیمی منطقه ویس در استان خوزستان مورد بررسی قرارگرفت. این پژوهش به صورت آزمایشگاهی بر روی ستون های خاک دست نخورده به ارتفاع یک متر، که در محیط پلی اتیلنی به قطر 15 سانتی متر قرار داشتند، اجرا شد. لایه های خاک مورد بررسی 0-25، 25-50، 50-75 و 75-100 سانتی متر و عمق های آب آبشویی 25، 50، 75 و 100 سانتی متر بوده است. براساس نتایج بدست آمده، مدل تجربی مشخصی برای هر روش آبشویی ارائه شد. در این میان، مدل نمایی در آبشویی غرقاب دائم بر مبنای ضریب همبستگی بالاتر و خطای استاندارد کمتر، بهترین مدل بود. لیکن، آبشویی غرقاب متناوب علاوه بر حجم آب مورد نیاز کمتر برای شوری زدایی خاک، ضریب راندمان آبشویی بهتری را متناسب با بافت خاک منطقه نشان داد. با توجه به بحران کمبود آب در شرایط کنونی و ارجحیت مزایای این روش نسبت به دو روش دیگر می توان روش غرقاب متناوب را برای منطقه مذکور مناسب تر پیشنهاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

199 - ارزیابی تأثیر افزایش راندمان آبیاری و افزایش سطح زیرکشت بر میزان آب برگشتی و ذخایر آب زیرزمینی با استفاده از مدل SWAT
فرشته بتوخته فرهاد میثاقی حسین دهقانی سانیج

تداوم افزایش میزان تقاضا در کشورهای خشک و نیمه خشک باعث افزایش شکاف میان عرضه و تقاضای آب در آینده خواهد شد. بنابراین در این نواحی به‌ویژه در بخش کشاورزی نیاز ضروری به مدیریت منابع آب، مدیریت تقاضا و تخصیص برای دوری جستن از موقعیت‌های بحرانی وجود دارد. هدف از این مطالعه چکیده کامل

تداوم افزایش میزان تقاضا در کشورهای خشک و نیمه خشک باعث افزایش شکاف میان عرضه و تقاضای آب در آینده خواهد شد. بنابراین در این نواحی به‌ویژه در بخش کشاورزی نیاز ضروری به مدیریت منابع آب، مدیریت تقاضا و تخصیص برای دوری جستن از موقعیت‌های بحرانی وجود دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات افزایش راندمان آبیاری همراه با توسعه سطح زیر کشت بر میزان آب برگشتی و ذخایر آب زیرزمینی با استفاده از مدل SWAT می‌باشد. مدل SWAT یک مدل مفهومی-نیمه‌توزیعی در مقیاس حوضه‌ای است که دارای بازده محاسباتی بالا است. پس از انجام شبیه‌سازی حوضه مورد مطالعه طی دوره 2005 تا 2014 در شرایط موجود و انجام واسنجی و صحت‌سنجی خروجی‌های مدل، دو سناریوی افزایش راندمان آبیاری بدون افزایش سطح زیر کشت و افزایش راندمان آبیاری همراه با افزایش سطح زیر کشت به مدل معرفی شد. نتایج نشان داد، با افزایش راندمان آبیاری، میزان آب مصرفی در تولید محصولات کشاورزی از 330 میلیون مترمکعب در سال در سناریوی پایه به 186 میلیون متر مکعب در سال کاهش یافت. همچنین حجم آب برگشتی به حوضه از 133 میلیون متر مکعب در سال در سناریوی پایه به 22/0 و 96/1 میلیون متر مکعب در سال به ترتیب در سناریوی افزایش راندمان آبیاری بدون افزایش سطح زیرکشت و افزایش راندمان آبیاری همراه با افزایش سطح زیرکشت، کاهش یافت. نسبت مقدار تغذیه آبخوان از آب برگشتی در شرایط پایه 6/29 درصد است که با افزایش راندمان آبیاری به صفر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

200 - مدیریت بهره برداری از چاه‌های سطحی کشاورزی در اراضی شالیزاری
حمیده نوری سارا پشنک پور عبدالمجید لیاقت آرزو نازی قمشلو محمدرضا یزدانی

چاه های سطحی کشاورزی به عنوان منبع تامین آب آبیاری و مدیریت مناسب آنها برای تامین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در این راستا تحقیقی با هدف توسعه مدل شبیه سازی بهره برداری از چاه‌های سطحی انجام گرفت. رویکرد این مدل بر حداکثر استفاده از آب ها چکیده کامل

چاه های سطحی کشاورزی به عنوان منبع تامین آب آبیاری و مدیریت مناسب آنها برای تامین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در این راستا تحقیقی با هدف توسعه مدل شبیه سازی بهره برداری از چاه‌های سطحی انجام گرفت. رویکرد این مدل بر حداکثر استفاده از آب های محلی موجود (باران، چاه سطحی، آببندان، ...) است. در مدل ارائه شده ابتدا بر اساس داده های ورودی و معادلات شبیه سازی، تبخیرتعرق گیاه، نیاز، دور و حجم آبیاری مورد نیاز، بار آبی در چاه سطحی و خاک به صورت روزانه محاسبه می شود. سپس با استفاده از برنامه آبیاری بدست آمده و محدودیت های برداشت از چاه سطحی (حداقل بار آبی مجاز در چاه)، روز های آبگیری از چاه سطحی، دبی پمپاژ، مدت زمان پمپاژ، ارتفاع غرقابی درمزرعه و مقدار رواناب محاسبه می شوند. همچنین شبیه سازی نوسانات سطح آب زیرزمینی در شرایط غیراشباع در خارج از فصل زراعی برنج، توسط مدل HYDRUS-1D صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده از اجرای مدل در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت برای سال آبی نرمال، از 10 نوبت آبیاری مورد نیاز، شش نوبت آن توسط چاه سطحی و چهار نوبت توسط کانال تامین شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در اراضی شالیزاری مورد مطالعه، سطح آب زیرزمینی کم عمق در خارج از فصل زراعی برنج مجددا توسط بارندگی تغذیه گردیده است و از عمق 85/4 متری به عمق 82/1 متری صعود کرده است. بنابراین بهره برداری از چاه های سطحی در طول فصل زراعی برنج با رعایت حداقل بار آبی مجاز باعث افت محسوس آب زیرزمینی و ناپایداری نمی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

201 - بررسی پارامترهای مؤثر بر جریان سطحی و پهنه‌بندی مکانی منابع آب حوضه زاگرس مرکزی
ناصر شمس کیا حسین صدقی مهرداد اسفندیاری

جریان رواناب در حوضه‌های آبریز تحت تأثیر پارامترهای مختلفی است که از جمله می‌توان به میزان بارش، ارتفاع، تبخیر، دما، عوامل اقلیمی، شبکه زهکشی، توپوگرافی و زمین شناسی حوضه اشاره کرد. به دلیل وابستگی برخی از این پارامترها بر یکدیگر، میزان تأثیر آنها بر جریان رواناب، در حو چکیده کامل

جریان رواناب در حوضه‌های آبریز تحت تأثیر پارامترهای مختلفی است که از جمله می‌توان به میزان بارش، ارتفاع، تبخیر، دما، عوامل اقلیمی، شبکه زهکشی، توپوگرافی و زمین شناسی حوضه اشاره کرد. به دلیل وابستگی برخی از این پارامترها بر یکدیگر، میزان تأثیر آنها بر جریان رواناب، در حوضه‌هاو مناطق مختلف متفاوت می‌باشد. در این مطالعه به ارزیابی آماری و تحلیل پارامترهای مؤثر بر رواناب و پهنه بندی مکانی منابع آبهای سطحی در حوضه آبریز زاگرس مرکزی، پرداخته شده است. نتایج این مطالعه با به کار‌گیری تحلیل‌های آماری و روش رگرسیون چند متغیره برای پارامترهای ذکر شده، یک ارتباط توزیع لگاریتمی جریان سطحی با متغیرهای دما و ارتفاع با قدرت مدل R2 بین 795/0 تا 851/0 را نشان می‌دهد. برای 80 ایستگاه منتخب داخل محدوده و با همبستگی 923/0 توزیع جریان بصورت لگاریتم دبی نسبت به لگاریتم بارش و متغیر ارتفاع در سطح 95% ارتباط معنی‌دار و قابل قبولی را نشان می‌دهد. بررسی عوامل تأثیرگذار در ایجاد رواناب و اثر متغیرهای فوق در نقشه پهنه بندی تهیه شده، که براساس تأثیر شاخص وزنی هر کدام از متغیر‌ها و از طریق نرم افزار ArcGIS انجام گردید، تغییر مکان و جابجایی بسیار زیادی از مناطق مناسب و دارای پتانسیل آب، از جنوب محدوده مورد مطالعه به سمت شمال و شرق حوضه را نشان می‌دهد. همچنین، بین پارامترهای هیدرولوژیکی و تعیین مکانهای مناسب منابع آب، با روش تحلیل آماری رگرسیون چند متغیره، روش لاجستیک و روش تعیین شاخص وزنی متغیرها، انطباق تقریبی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

202 - اثرات کوتاه مدت بایوچار حاصل از برگ خرما بر حفظ رطوبت در خاک لوم شنی
مهرداد نوروزی سید حسن طباطبائی محمدرضا نوری حمید رضا متقیان

بایوچار، نام ترکیب آلی پایداری است که از تجزیه گرمایی هر نوع زیست‌توده تحت شرایط محدودیت اکسیژن که پیرولیز گفته می‌شود تهیه می‌گردد و در کشاورزی به منظور اصلاح شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک استفاده می‌شود. هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اثرات بایوچار برگ خرما بر خصوصیات فیزی چکیده کامل

بایوچار، نام ترکیب آلی پایداری است که از تجزیه گرمایی هر نوع زیست‌توده تحت شرایط محدودیت اکسیژن که پیرولیز گفته می‌شود تهیه می‌گردد و در کشاورزی به منظور اصلاح شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک استفاده می‌شود. هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اثرات بایوچار برگ خرما بر خصوصیات فیزیکی و رفتار رطوبتی خاکی با بافت لوم شنی بود. پنج نوع بایوچار تحت شرایط دمایی متفاوت (300، 350، 400، 450 و 500 درجه سانتیگراد) و مدت حرارت 3 ساعت با استفاده از یک بوته برقی تهیه شد. بایوچارها با نسبت وزنی 3 درصد، بطور یکنواخت و بصورت پودری با خاک عبور داده شده از الک 2 میلی‌متر مخلوط شده و به مدت 2 ماه خوابانده شدند، سپس منحنی مشخصه رطوبتی مبتنی بر مدل ون‌گنوختن تعیین شد. رطوبت در وضعیت‌های ظرفیت مزرعه (FC)، نقطه پژمردگی دائم (PWP)، آب قابل دسترس گیاه (PAWC)، ظرفیت نگهداری رطوبت (WHC) و درصد اشباع ( ) تعیین شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، با افزایش دمای پیرولیز در دامنه 300 تا 500 درجه سانتیگراد تغییرات معنی‌داری در خصوصیات فیزیکی و رفتار رطوبتی خاک ایجاد نشد ولی بطور کلی کاربرد بایوچار باعث کاهش معنی‌دار (P<0.01) وزن مخصوص ظاهری گردید که به چگالی پایین ذرات بایوچار و نقش آن در بازآرایی منافذ خاک و تشکیل منافذ ثانویه نسبت داده می‌شود. مقادیر میانگین WHC، PAWC، و FC به ترتیب به میزان 4/24، 1/20، 4/23 و 24 درصد نسبت به تیمار شاهد (خاک بدون بایوچار) افزایش پیدا کردند ولی PWP تغییرات معنی‌داری نداشت. داده‌های منحنی‌های مشخصه رطوبتی نشان داد که بایوچار باعث افزایش معنی‌دار (P<0.01) منافذ بزرگتر از µm 2/0 که به لحاظ ذخیره رطوبت قابل دسترس گیاه حائز اهمیت است می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

203 - ویژگی‏های هیدرولیکی خاک‏هایی با درجات متفاوت آبگریزی
نسرین کریمیان شجاع قربانی حسن طباطبائی

آبگریزی خاک باعث افزایش مقاومت آن به مرطوب شدن می گردد. بسیاری از خصوصیات خاک از جمله ویژگی های فیزیکی و هیدرولیکی آن خاک تحت تأثیر آبگریزی قرار دارند. هدف از این پژوهش، مقایسه برخی ویژگی های هیدرولیکی خاک هایی با آبگریزی متفاوت بوده. بدین منظور یک نمونه خاک آهکی با با چکیده کامل

آبگریزی خاک باعث افزایش مقاومت آن به مرطوب شدن می گردد. بسیاری از خصوصیات خاک از جمله ویژگی های فیزیکی و هیدرولیکی آن خاک تحت تأثیر آبگریزی قرار دارند. هدف از این پژوهش، مقایسه برخی ویژگی های هیدرولیکی خاک هایی با آبگریزی متفاوت بوده. بدین منظور یک نمونه خاک آهکی با بافت لوم سیلتی رسی از اراضی دانشگاه شهرکرد تهیه و به‌وسیله افزودن لجن فاضلاب شهری با نسبت های 0/100، 50/50 و80/20(گرم لجن فاضلاب به گرم خاک) تیمار ها به‌ ترتیب با سه درجه بدون آبگریزی (S0)، آبگریزی کم (S50) و آبگریزی زیاد (S80) انتخاب و تهیه شدند. آبگریزی خاک به روش مدت زمان نفوذ قطره آب به خاک اندازه گیری گردید. رطوبت وزنی تیمارهای آبگریز شده در مکش های ماتریک 0، 5، 10، 50، 100، 300، 500،، 1000، 1500، 3000، 10000 و 15000 سانتی متر با دستگاه صفحات فشاری و جعبه شنی تعیین شد. پارامترهای مدل ون گنوختن شامل درصد رطوبت اشباع (θs)، درصد رطوبت باقی‌مانده (θr)، عکس نقطه ورود هوا (α) و پارامترهای شکل (n و m) با استفاده از نرم افزار RETC و حل معکوس تعیین گردید. نتایج نشان داد با افزایش نسبت لجن فاضلاب، آبگریزی خاک در تیمارهای S50 و S80 به ترتیب 61 و 25 برابر گردید. همچنین با آبگریز شدن خاک روند تغییر رطوبت در برابر مکش خاک متفاوت گردید به‌صورتی که منحنی رطوبتی خاک با آبگریزی زیاد به منحنی رطوبتی دوکوهانه (Biomodal) تغییر یافت. مطابق نتایج پارامترهای رابطه ون گنوختن تحت تأثیر آبگریزی خاک قرار گرفتند و با افزایش درجه آبگریزی پارامترهای m و αکاهش و پارامترهای θs و n افزایش یافتند. همچنین، هدایت هیدرولیکی اشباع تحت تأثیر تیمارها کاهش (%46/20-33/80) یافت و مقدار آن از 2/19 سانتی متر بر ساعت در تیمار S0 به 1/18 سانتی متر بر ساعت در تیمار S80 رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

204 - کارائی مصرف آب و بهره‌وری آب در ژنوتیپ‌های سیب‌زمینی تحت تنش کم آبی
مرجان سمائی سید علی محمد مدرس ثانوی احمد موسی پور گرجی اسکندر زند

شناخت ارقام مقاوم به خشکی جهت حفظ منابع آب و ارتقاء بهره‌وری از راه‌کارهای توسعه کشاورزی پایدار در مناطق خشکی مانند ایران می باشد. به‌منظور شناخت میزان حساسیت ژنوتیپ ‌های مختلف سیب ‌زمینی به تنش کم آبی، پژوهشی به‌ صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصاد چکیده کامل

شناخت ارقام مقاوم به خشکی جهت حفظ منابع آب و ارتقاء بهره‌وری از راه‌کارهای توسعه کشاورزی پایدار در مناطق خشکی مانند ایران می باشد. به‌منظور شناخت میزان حساسیت ژنوتیپ ‌های مختلف سیب ‌زمینی به تنش کم آبی، پژوهشی به‌ صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال اجرا گردید. ژنوتیپ ‌های سیب‌زمینی در 11 سطح (آگریا، کایزر، ساوالان، سانته، مارفونا، هرمس، جلی، پیکاسو، میلوا، 1-397081، 2-397069) و تیمار آبیاری در دو سطح (تنش و شاهد) اعمال شد. در ابتدا آبیاری به روش تیپ و نرمال انجام و در مرحله تشکیل غده، آبیاری تیمار تنش قطع و تیمار شاهد به‌ صورت نرمال آبیاری گردید. پس از اینکه کمبود رطوبت خاک به نود درصد رسید، مجدداً آبیاری انجام تا خاک به ظرفیت زراعی رسیده و تا انتهای دوره رشد آبیاری به‌ صورت نرمال انجام گرفت. نتایج تجزیه مرکب آنالیز داده ‌های دو سال، کاهش عملکرد بیولوژیک، وزن تر غده سالم، وزن تر غده سالم قابل فروش، حداکثر شاخص سطح برگ، وزن خشک، تبخیر و تعرق و مصرف آب در ژنوتیپ‌ ها تحت شرایط تنش نسبت به شاهد نشان داد. بهره ‌وری آب بر مبنای وزن تر غده سالم و غده سالم قابل فروش در اکثر ژنوتیپ ‌ها تحت شرایط تنش کاهش یا تمایل به کاهش داشت. همچنین کارآئی مصرف آب بر مبنای عملکرد غده سالم و عملکرد غده سالم قابل فروش در هر دو سال در شرایط تنش نسبت به شاهد در همه ژنوتیپ‌ ها بجز 2-397069 کاهش یافت. بیش‌ترین میزان بهره‌ وری آب بر مبنای وزن تر غده سالم قابل فروش در هر دو سال در تیمار تنش در ژنوتیپ 2-397069 به‌ ترتیب 41/5 و 5 کیلوگرم بر مترمکعب مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش اجرای تحقیقات تکمیلی به‌ منظور دستیابی به ژنوتیپ مناسب سیب‌ زمینی برای شرایط کم ‌آبی و واقعی کشور با توجه به تنوع فصل کاشت، مکان ، شرایط آب و هوایی، کیفیت سیب ‌زمینی بذری، نیروی متخصص و ... پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

205 - برآورد جریان ورودی به دریاچه ارومیه با استفاده از تلفیق مدل‌های سری زمانی و شبیه‌سازی شرایط توسعه حوضه آبریز در دو سناریوی بلند و کوتاه مدت
اردلان شریف نسب مجتبی شوریان

دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دریاچه داخلی ایران و به‌ عنوان یکی از ذخایر ارزشمند جهانی زیست‌کره از وضعیت نامطلوبی در سالهای اخیر برخوردار بوده است. شرایط نامناسب این دریاچه موجب آثار جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. لذا بررسی این موضوع چکیده کامل

دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دریاچه داخلی ایران و به‌ عنوان یکی از ذخایر ارزشمند جهانی زیست‌کره از وضعیت نامطلوبی در سالهای اخیر برخوردار بوده است. شرایط نامناسب این دریاچه موجب آثار جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. لذا بررسی این موضوع از جنبه‌های مختلف ضروری می‌نماید. در تحقیق حاضر، با استفاده از مدلهای سری‌زمانی میانگین متحرک خود ‌بازگشت (ARMA) جریان ورودی به رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای سال‌های آتی در دو سناریو، یک‌بار بر اساس داده‌های ثبت شده بلند مدت و بار دیگر بر اساس داده‌های کوتاه مدت دوره‌های خشکسالی اخیر پیش‌بینی گردیده است. سپس با وارد کردن پتانسیل جریان سطحی تولیدی رودخانه‌ها در مدل شبیه‌سازی شرایط توسعه حوضۀ آبریز دریاچه ارومیه در افق 1420 در محیط MODSIM، پس از تعیین وضعیت منابع و مصارف، جریان ورودی به دریاچه ارومیه در هر یک از سناریوها برآورد و اختلاف آن با حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه محاسبه گردیده است. در نهایت بعنوان یک راهکار کلی، میزان کاهشی که لازم است در مقادیر نیاز آبی کشاورزی بعنوان مصرف کننده اصلی آب در حوضه داده شود، محاسبه گردیده تا حقابه دریاچه تأمین گردد. نتایج حاکی از آن است در صورتی که نیاز آبی سالیانه متوسط کشاورزی در کل حوضه آبریز در سناریوهای پیش بینی بر اساس داده‌های بلند و کوتاه مدت به طور متوسط در حدود 14% و 56% کاهش یابد، حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه ارومیه قابل تأمین خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

206 - تأثیر کم آبیاری، آبیاری موضعی و پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید سینگل کراس 703
فیاض آقایاری فاطمه خلیلی محمد رضا اردکانی

جهت بررسی کم آبیاری، آبیاری موضعی و پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی بصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. کم آبیاری در سه سطح شامل آب چکیده کامل

جهت بررسی کم آبیاری، آبیاری موضعی و پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی بصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. کم آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و50 درصد نیاز آبی گیاه و روشهای آبیاری جویچه ای در دو سطح شامل آبیاری تمام جویچه‌ای و جویچه‌ای موضعی (یک در میان ثابت) بصورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و کاربرد پلیمر سوپرجاذب در دو سطح شامل عدم مصرف سوپر جاذب و مصرف سوپرجاذب به میزان 30 کیلوگرم در هکتار در کرت‌های فرعی قرار گرفت. عملکرد دانه در روش آبیاری جویچه‌ای موضعی نسبت به روش تمام جویچه‌ای در شرایط آبیاری با 100 درصد نیاز آبی، به طور معنی‌داری و به میزان 38/5 درصد کاهش یافت. درصورتیکه اختلاف عملکرد دانه در بین دو روش آبیاری موضعی و تمام جویچه‌ای در شرایط آبیاری با 75 و 50 درصد نیاز آبی معنی‌دار نبود. مصرف سوپرجاذب باعث صرفه جویی در آب آبیاری به میزان 13/4 درصد در طول دوره رشد گردید. با توجه به کاهش 26 درصدی مقدار آب آبیاری در طول دوره رشد در روش آبیاری موضعی، میتوان برای حصول عملکرد دانه ذرت در شرایط آبیاری با 75 و 50 درصد نیاز آبی از روش آبیاری موضعی به جای روش تمام جویچه‌ای در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. همچنین در کنار روش آبیاری موضعی، برای بالاتر بردن بهره وری آب میتوان از سوپر‌جاذب نیز بهره گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

207 - ارزیابی کارایی آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی در آبیاری گیاه پانیکوم
سعید رنگریزی حسینعلی بهرامی مهران کیانی راد ابوذر شجاع الدینی

با توجه به محدودیت منابع آب شیرین و تبخیر و تعرق بسیار شدید در مناطق خشک و بیابانی، به نظر می‌رسد که آبیاری زیرسطحی مناسب‌ترین روش آبیاری برای کشت گیاه باشد. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به روش آبیاری زیرسطحی مناسب برای تامین نیاز آبی گیاه پانیکوم است. پژوهش حاضر به چکیده کامل

با توجه به محدودیت منابع آب شیرین و تبخیر و تعرق بسیار شدید در مناطق خشک و بیابانی، به نظر می‌رسد که آبیاری زیرسطحی مناسب‌ترین روش آبیاری برای کشت گیاه باشد. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به روش آبیاری زیرسطحی مناسب برای تامین نیاز آبی گیاه پانیکوم است. پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملا تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال 1394 انجام شد. فاکتورهای اصلی شامل آبیاری زیرسطحی به وسیله سه نوع تنبوشه‌ بیوکامپوزیتی P3، P8 و P9، آبیاری زیرسطحی با کپسول‌های رسی متخلخل و آبیاری غرقابی به عنوان شاهد و فاکتورهای فرعی شامل سه سطح تنش خشکی 50، 25 و 100 درصد ظرفیت زراعی خاک بود. نتایج نشان داد، تیمار آبیاری زیرسطحی با تنبوشه P8 و سطح تنش خشکی 25 درصد ظرفیت زراعی، با 12/68 درصد کاهش، کمترین حجم آب مصرفی در آبیاری را به خود اختصاص داد. هم‌چنین آبیاری زیرسطحی منجر به افزایش ارتفاع، وزن تر و وزن خشک شد که این اختلاف در سطح یک درصد نسبت به شاهد معنی‌دار بود. با توجه به تامین نیاز آبی گیاه پانیکوم با سیستم آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی، پیشنهاد می شود صرف نظر از کاهش حجم آب مصرفی، با انجام تحقیقات بیشتر از سیستم آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه های بیوکامپوزیتی به عنوان یک روش کاربردی در آبیاری گیاهان بیابانی استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

208 - ارزیابی قابلیت گیاهان مؤثر در مهار فرسایش آبکندی (مطالعه موردی: منطقه کنارتخته استان فارس)
اکبر فرهادی حسن احمدی بهارک معتمدوزیری ابوالفضل معینی

10.30495/wsrcj.2023.66573.11287

زمینه و هدف: فرسایش آبکندی ازجمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که وقوع آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و محیط‌زیست می شـود. گرچه روش های مهندسی برای مهار فرسایش مهم است، اما روش های زیستی از روش های بسیار کارآمد و کم هزینه برای مهار فرسایش خاک است. بنابراین، توج چکیده کامل

زمینه و هدف: فرسایش آبکندی ازجمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که وقوع آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و محیط‌زیست می شـود. گرچه روش های مهندسی برای مهار فرسایش مهم است، اما روش های زیستی از روش های بسیار کارآمد و کم هزینه برای مهار فرسایش خاک است. بنابراین، توجه به ویژگی اندام های گیاه برای مهار فرسایش بسیار مهم است که کمتر موردمطالعه قرارگرفته است. ازاین رو، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی قابلیت گیاهان بومی به منظور مهار فرسایش آبکندی در منطقه نیمه‌خشک کنار تخته در استان فارس است.روش پژوهش: بر اساس چهار معیار مقاومت در برابر جریان فرسایشی متمرکز، قابلیت پایدارسازی دیواره ها، آستانه خمیدگی بر اثر جریان آب و توان جذب بار معلق و با کاربست پنج شاخص کمی توان گیاهان به منظور مهار فرسایش آبکندی ارزیابی شد. مقایسه و امتیازدهی گیاهان بر مبنای معیارهای فوق و بر اساس تجزیه‌وتحلیل چند معیاره انجام شد. پس‌ از اندازه گیری شاخص های تراکم ساقه (SD)، پتانسیل جذب رسوب و مواد آلی (SOP)، شاخص سختی ساقه (MEI)، میزان نسبی جدا شدن خاک (RSD) و انسجام ریشه (Cr) هر شاخص با توجه به مقیاس به پنج امتیاز (صفر کم ترین و چهار بالاترین) تقسیم بندی شد. در ادامه، نمره هر شاخص در نمودار ستاره ای نشان داده شد. درنهایت، برای ارزیابی بهتر گونه های مختلف برای مهار فرسایش آبکندی، سطح اشغال شده در نمودار ستاره ای موردبررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج اندازه گیری شاخص های SD، SOP، MEI، RSD و Cr برای گونه Ziziphus spina-christi به ترتیب برابر با 0027/0، 097/0، 108، 398/0 و 34/8 کیلو پاسکال بود که بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر گونه ها نشان می دهد. درمجموع با 18 امتیاز، این مناسب ترین گونه برای مهار فرسایش آبکندی است. گونه Atriplex canescens با 13 امتیاز در جایگاه دوم و سایر گونه ها با عملکردی پایین تر در جایگاه های بعدی قرار گرفتند.نتایج: گونه هایی مانند Ziziphus spina-christi و Atriplex canescens به دلیل سازگاری با اقلیم، شرایط خشک منطقه، مقاومت در برابر جریان های متمرکز و نیز تثبیت دیواره آبکندها ممکن است در احیاء و توسعه پوشش گیاهی منطقه سودمند باشند. استفاده از ترکیبی از گونه های گیاهی به دلیل قابلیت متفاوت در مهار فرسایش کمک کننده می باشد. لذا، استفاده از گونه های بومی مقاوم علفی و چندساله برای مبارزه زیستی با فرسایش های تشدید شونده به‌ویژه فرسایش آبکندی در مناطق نیمه خشک توصیه می شود. استفاده از یافته های پژوهش حاضر در سایر مناطق نیمه خشک کشور پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

209 - بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با استفاده از ویژگی های کانی شناسی
سید سعید غیاثی سادات فیض نیا علیرضا مقدم نیا سمیه ناجی راد

لازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی می‌باشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل می‌شود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آن‌ها می‌باشد. بدین منظور پس از نم چکیده کامل

لازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی می‌باشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل می‌شود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آن‌ها می‌باشد. بدین منظور پس از نمونه‌برداری از منابع رسوب و رسوبات موجود در بستر آبراهه‌‌های حوزه آبخیز خیاوچای، اقدام به عملیات دانه‌بندی ذرات به روش خشک شد. سپس الک‌های 600 میکرون و چهار میلی‌متر به‌عنوان الک‌های‌ شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی‌های کانی‌شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگنمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها تعیین و با شمارش تعداد آن‌ها و تعیین سهم هرکدام از کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها، نتایج را با واحدهای سنگ‌شناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده‌سنگ و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. نتایج نشان داد واحد سنگی Qvl با 51/45 درصد بیش‌ترین سهم را در تولید رسوب حوضه دارد که با نمره کل شاخص فرسایش 14/1053 در وضعیت فرسایشی خیلی شدید قرار دارد که به‌دلیل تخریب مکانیکی گسترده و نیز گسترش آن در دو طرف زهکش اصلی کاملاً توجیه‌پذیر است. پس از واحد سنگ‌شناسی Qvl ، واحد Qds2 و Qvb به‌ترتیب با 87/30 و 54/10 درصد بیش‌ترین سهم در تولید رسوب را داشته و واحد Qtaslبا 22/1 درصد کم‌ترین سهم را دارا می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

210 - تاثیر عمق نصب قطره چکان و فاصله لاترالهای آبیاری قطره‌ای زیرسطحی در انتقال نیترات در شرایط استفاده از پساب شهری برای گیاه چمن
سید حسن طباطبائی سیدمحمد موسوی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کیفیت آب آبیاری، عمق و فاصله نصب لوله‌های آبده آبیاری قطره‌ای زیرسطحی بر نیترات خاک در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد تحت کشت چمن انجام گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده (Split Split Plot) در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی با 1 چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کیفیت آب آبیاری، عمق و فاصله نصب لوله‌های آبده آبیاری قطره‌ای زیرسطحی بر نیترات خاک در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد تحت کشت چمن انجام گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده (Split Split Plot) در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار اجرا شد. تیمارهای تحقیق شامل دو نوع کیفیت آب آبیاری: آب چاه (W) و پساب WW)) دو فاصله نصب لوله‌های آبده آبیاری (45 و 60 سانتی‌متر) و چهار عمق کارگذاری لوله‌های آبده آبیاری (15، 20، 25 و 30 سانتی‌متر) بودند. در پایان آزمایش نمونه‌برداری از خاک در دو لایه (30-0 و 60-30 سانتی‌متری) برای اندازه‌گیری غلظت نیترات انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که غلظت نیترات در هر دو لایه خاک تحت تأثیر اثر متقابل کیفیت آب آبیاری، عمق و فاصله نصب لترال‌های آبیاری معنی‌دار شد. نتایج به‌دست آمده بیان‌گر آن است که آبیاری با پساب در مقایسه با آب معمولی باعث افزایش غلظت نیترات خاک شده است و با بیش‌تر شدن فاصله نصب لاترال‌ها غلظت نیترات در لایه اول و دوم افزایش یافت. همچنین در لایه 30-0 سانتی‌متری و عمق نصب قطره چکان در 15 و 20 سانتی‌متر سبب کاهش غلظت نیترات و با زیاد شدن عمق نصب قطره‌چکان به 25 و 30 سانتی‌متری غلظت نیترات نیز افزایش گردید. در حالی‌که در لایه دوم زیاد شدن عمق نصب موجب کاهش غلظت نیترات شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

211 - بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر جوانه زنی و شاخص‌های رشد دو رقم گیاه کینوا
صابر جمالی حسین شریفان ابوطالب هزار جریبی نیازعلی سپهوند

به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر خصوصیات جوانه زنی بذور گیاه کینوا (.Chenopodium quinoa Willd)، آزمایشی به صورت فاکتوریل دو عاملی با استفاده از عامل‌های تنش شوری در پنج سطح (50/0، 31/4، 01/8، 78/11 و 52/15 دسی‌زیمنس بر متر) و ارقام گیاه کینوا (رقم Sajama و رقم Titicaca) چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر خصوصیات جوانه زنی بذور گیاه کینوا (.Chenopodium quinoa Willd)، آزمایشی به صورت فاکتوریل دو عاملی با استفاده از عامل‌های تنش شوری در پنج سطح (50/0، 31/4، 01/8، 78/11 و 52/15 دسی‌زیمنس بر متر) و ارقام گیاه کینوا (رقم Sajama و رقم Titicaca) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه آبیاری و زهکشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. شاخص های سرعت جوانه‌ زنی، متوسط زمان جوانه ‌زنی، طول ریشه ‌چه وساقه ‌چه و وزن تر وخشک گیاهچه اندازه‌ گیری وشاخص بنیه گیاهچه محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده اثر معنی‌ دار سطوح مختلف شوری برسرعت جوانه زنی، طول ریشه‌ چه (P<0.01)، طول ساقه ‌چه و وزن تر گیاهچه (P<0.05) بود. از طرفی اثر نوع رقم بر متوسط زمان جوانه ‌زنی، طول ریشه ‌چه، شاخص بنیه و وزن تر گیاهچه معنی‌ دار گردید (P<0.01). همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر سرعت جوانه ‌زنی، متوسط زمان جوانه‌ زنی، طول ساقه‌ چه و وزن خشک گیاه چه (P<0.05) و طول ریشه ‌چه و شاخص بنیه گیاه چه (P<0.01) معنی‌ داربود. بر اساس نتایج به دست آمده استنباط می شود که گیاه کینوا به سطوح بالای شوری درمرحله جوانه ‌زنی مقاوم بوده و می‌توان نیجه گرفت که با اعمال مدیریت مناسب درمزرعه، استقرار این گیاه را در شرایط وجود آب وخاک شور تضمین نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

212 - تأثیر محلول‌پاشی روی بر تعدیل اثرات قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه در ژنوتیپ‌های گلرنگ (.Carthamus tinctorius L)
جیوانی مانول یان وریا ویسانی حمید جباری مرجان دیانت

10.30495/wsrcj.2022.19237

زمینه و هدف: تغییر شرایط آب و هوایی باعث افزایش شدت تنش ها می‌شود و امروزه زندگی تمام گیاهان با تغییرات سریع محیط زیستی به چالش کشیده شده است. آب یک جزء مهم در تمام فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان است که ۸۰ تا ۹۵ درصد از زیست توده گیاهان علفی را شامل می شود. بجز در محیط چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییر شرایط آب و هوایی باعث افزایش شدت تنش ها می‌شود و امروزه زندگی تمام گیاهان با تغییرات سریع محیط زیستی به چالش کشیده شده است. آب یک جزء مهم در تمام فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان است که ۸۰ تا ۹۵ درصد از زیست توده گیاهان علفی را شامل می شود. بجز در محیط های با رطوبت بالا، گیاهان احتمالاً در طول دوره حیات خود در شرایط تنش خشکی قرار می گیرند. تنش خشکی با کاهش کمیت و کیفیت محصول همراه بوده و علاوه بر آن سبب کاهش کارایی مصرف آب و جذب عناصر غذایی در گیاه می‌گردد. به‌منظور کاهش اثرات تنش کم‌آبی در گیاهان، از روش های مختلفی ازجمله تغذیه معدنی با عناصر کم مصرف ازجمله روی استفاده می شود.روش پژوهش: به‌منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های گلرنگ به محول پاشی روی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج واقع در استان البرز در سال زراعی 99-1398 انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از آغاز پر شدن دانه به‌عنوان عامل اصلی و ارقام گلرنگ شامل اصفهان، لیناس، پدیده، پرنیان و گلدشت و محلول پاشی روی در سه سطح شامل عدم محلول پاشی و کاربرد روی با غلظت های 5/0 و 1 کیلوگرم در هکتار به‌صورت فاکتوریل به‌عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. درجه حرارت کانوپی با استفاده از دماسنج مادون قرمز تعیین شد. استخراج روغن از بذور رسیده گلرنگ با دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش قطر ساقه، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ گردید. همچنین تنش خشکی باعث افزایش دمای محیط کانوپی شد. محلول پاشی روی با افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ و کاهش دمای محیط کانوپی همراه بود.نتایج: نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان داد بروز تنش کمبود آب، میزان رشد و نمو و درنتیجه عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ گیاه گلرنگ را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش داد و کاربرد گونه های روی در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی باعث بهبود صفات موردبررسی گردید. بر اساس نتایج به‌دست آمده می توان اظهار داشت که کاربرد روی می تواند یکی از راهکارهای مناسب در جهت تعدیل اثرات ناشی کمبود آب در مرحله پر شده دانه ارقام مورد مطالعه گیاه گلرنگ باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

213 - تأثیر آرایش خاک ماسه‌ای لایه‌ای بر ضریب انتشار آلاینده‌ی غیرواکنش‌گر
روژین نگهدار بهروز مهدی نژادیانی

در این تحقیق، فرایند انتقال آلاینده ی غیرواکنش گر از میان خاک های ماسه ای لایه ای و رفتار ضریب انتشار در آرایش های مختلف این خاک ها بررسی شد. آزمایش‌های ردیابی شامل آزمایش های آلودگی و آبشویی بود که در یک تانک شن به ابعاد انجام شد. سه نوع خاک ماسه ای همگن (درشت، متوسط و چکیده کامل

در این تحقیق، فرایند انتقال آلاینده ی غیرواکنش گر از میان خاک های ماسه ای لایه ای و رفتار ضریب انتشار در آرایش های مختلف این خاک ها بررسی شد. آزمایش‌های ردیابی شامل آزمایش های آلودگی و آبشویی بود که در یک تانک شن به ابعاد انجام شد. سه نوع خاک ماسه ای همگن (درشت، متوسط و ریز) به عنوان شاهد و شش نوع آرایش لایه ای بررسی گردید. نتایج نشان داد که در خاک های ماسه ای همگن، ضریب انتشار با افزایش اندازه ی ذرات ماسه زیاد شد. به‌عنوان مثال، ضرایب انتشار خاک ماسه ای درشت در آزمایش های آلودگی و آبشویی به‌ترتیب 46/8 و 91/7 برابر بزرگتر از ضرایب انتشار خاک ماسه‌ای ریز بود. در خاک های ماسه ای لایه ای، نوع آرایش و ترتیب لایه ها در هر آرایش بر ضریب انتشار تأثیر داشت. در آزمایش های آلودگی و آبشویی، کمترین مقادیر ضریب انتشار به ترتیب برابر cm2/min 5/12 و cm2/min 16/17 بود که در آرایش عمود با لایه بندی درشت-متوسط-ریز مشاهده شدند. در حالی که بیش‌ترین مقادیر ضریب انتشار در آزمایش های آلودگی و آبشویی به ترتیب برابر cm2/min 56/32 و cm2/min 31/37 بود که در آرایش موازی با لایه بندی درشت-ریز-متوسط (از پایین به بالا) به‌دست آمدند. ضرایب انتشار خاک های ماسه ای لایه ای و خاک های ماسه ای همگن تفاوت معنی داری داشتند. فرایند انتقال در خاک های ماسه ای لایه‌ای، در مقایسه با خاک های ماسه ای همگن، انحراف بیشتری از انتقال فیکی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

214 - بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر راندمان کاربرد آب آبیاری نواری در شرایط عمق توسعه ریشه موجود و قابل توسعه گندم در اراضی حمیدیه (خوزستان)
آرش تافته محمدرضا امداد سعید غالبی

این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات ابعاد نوار و عمق توسعه ریشه گندم در منطقه حمیدیه خوزستان بر تغییر راندمان کاربرد آب انجام شد، خاک منطقه دارای بافت سنگین clay loam بوده و آزمایش در سه مزرعه آزمایشی بر اساس کار معمول زارع و اندازه‌گیری مستقیم جهت واسنجی مدل SRFR 4.1.3 WI چکیده کامل

این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات ابعاد نوار و عمق توسعه ریشه گندم در منطقه حمیدیه خوزستان بر تغییر راندمان کاربرد آب انجام شد، خاک منطقه دارای بافت سنگین clay loam بوده و آزمایش در سه مزرعه آزمایشی بر اساس کار معمول زارع و اندازه‌گیری مستقیم جهت واسنجی مدل SRFR 4.1.3 WIN- در سال 1393 انجام شد. عمق مؤثر توسعه ریشه گندم رقم چمران 100 روز پس از کاشت (اوایل اسفند ماه در زمان پس از گل‌دهی) 40 سانتی‌متر اندازه‌گیری و راندمان کاربرد آب در آبیاری نواری در شرایط زارع حدود 30 درصد تعیین شد. نتایج شبیه‌سازی شده با این مدل در شرایط عمق توسعه ریشه 40 سانتی‌متر و عمق خالص آب آبیاری 50 میلی‌متر نشان داد که با دبی ورودی 18 لیتر بر ثانیه، زمان آبیاری 3 تا 5/3 ساعت، و ابعاد نوار با طول 180 و عرض 10 متر امکان افزایش راندمان کاربرد آب تا 40 درصد فراهم می‌باشد. چنانچه عمق توسعه ریشه به 50 سانتی‌متر و عمق خالص آب آبیاری 70 میلی‌متر افزایش یابد (در شرایط بهبود وضعیت خاک) در شرایط پیشنهادی که 33 درصد افزایش نسبی به شرایط زارع دارد، می‌توان راندمان کاربرد آب را به 50 درصد افزایش داد. بنابراین با انجام عملیات مناسب شخم و بهسازی خاک و نیز اصلاح ابعاد نوار و مدیریت آبیاری امکان افزایش نسبی راندمان کاربرد آب نسبت به شرایط زارع در حدود 66 درصد میسر می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

215 - بررسی اثرات کم‌آبیاری بر روند رشد و خصوصیات کمی و کیفی ذرت دانه‌ای در کرمانشاه
عبدالرضا احمدپور بهمن فرهادی بانشوله مختار قبادی

این مطالعه برای بررسی اثرات کم‌آبیاری بر روند رشد، خصوصیات کمی، کیفی و کارآیی مصرف آب ذرت در کرمانشاه، در فصل زراعی 1391 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار سطح آبیاری (40 درصد کم‌آبیاری، 20 درصد کم‌آبیاری، آبیاری کامل (روش پنمن - مانتیث اصلاح شده فائو) و 20 درصد ب چکیده کامل

این مطالعه برای بررسی اثرات کم‌آبیاری بر روند رشد، خصوصیات کمی، کیفی و کارآیی مصرف آب ذرت در کرمانشاه، در فصل زراعی 1391 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار سطح آبیاری (40 درصد کم‌آبیاری، 20 درصد کم‌آبیاری، آبیاری کامل (روش پنمن - مانتیث اصلاح شده فائو) و 20 درصد بیش‌آبیاری) در سه تکرار به‌روش آبیاری جویچه‌ای انجام شد. نتایج نشان داد اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد دانه، بیومس، وزن ساقه، وزن بلال، وزن برگ، شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال و عملکرد پروتئین و روغن دانه معنی‌دار بود. میزان تأثیر تنش آبی بر خصوصیات ذرت در بازه‌های زمانی مختلف دوره رشد آن متفاوت بود و در اواخر دوره رشد (مرحله پرشدن دانه) تأثیر تنش آبی بیشتر بود. مقدار بیشینه کارآیی مصرف آب نسبت به عملکرد دانه و روغن در تیمار بیش آبیاری به‌ترتیب معادل 051/1 و 0549/0 کیلوگرم بر هکتار و نسبت به عملکرد بیومس و پروتئین در تیمار شاهد به‌ترتیب معادل 568/2 و 092/0 کیلوگرم بر هکتار به‌دست آمدند. لذا، کم‌آبیاری ذرت در کرمانشاه توصیه نمی‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

216 - کاربرد مدل‌های شوری‌زدایی به‌منظور تدوین برنامه تناوب زراعی خاک‌های شور و سدیمی (مطالعه موردی منطقه رامهرمز )
صفورا اسدی کپورچال مهدی همایی

شوری خاک یکی از چالش‌های مهم کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه‌‌خشک است. تجمع نمک‌ها در ناحیه‌ رشد ریشه بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک ‌از جمله فشار اسمزی، نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی تأثیر گذاشته و در نتیجه آن رشد و نمو بیش‌تر گیاهان زراعی و باغی یا مختل می‌شود و ی چکیده کامل

شوری خاک یکی از چالش‌های مهم کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه‌‌خشک است. تجمع نمک‌ها در ناحیه‌ رشد ریشه بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک ‌از جمله فشار اسمزی، نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی تأثیر گذاشته و در نتیجه آن رشد و نمو بیش‌تر گیاهان زراعی و باغی یا مختل می‌شود و یا به‌طور کامل متوقف می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربرد مدل‌های ‌شوری‌زدایی به‌منظور ارائه برنامه تناوب زراعی اصلاح و بهسازی خاک‌های شور و سدیمی است. بدین منظور آزمایشی با دو تیمار و سه تکرار در اراضی به مساحت ٤٥٠٠٠ هکتار واقع در استان خوزستان که کلاس شوری و سدیمی بودن آن در کلاس S4A3 قرار داشت انجام شد. در تیمار نخست از هیچ‌گونه ماده اصلاح کننده استفاده نگردید و فقط با کاربرد یک متر عمق آب آبشویی در چهار تناوب 25/0 متری اجرا شد. لیکن در تیمار دوم، گچ با درجه خلوص 78% به اندازه ده تن در هکتار استفاده و سپس عملیات آبشویی به روش غرقاب متناوب و یک متر عمق آب آبشویی انجام گردید. نمونه‌های خاک پیش، حین و پس از کاربرد هر تناوب آبیاری از اعماق25-0، 50-25، 75-50، 100-75، 125-100، 150-125 سانتی‌متری برداشت و تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی مورد نظر بر روی آن‌ها اعمال شد. نتایج نشان داد که از میان مدل‌های مورد بررسی، مدل لگاریتمی از کارآیی بهتری برای تخمین مقدار آب مورد نیاز برای اصلاح خاک‌های شور و سدیمی برخوردار است. بر اساس مدل به‌دست آمده، مقدار خالص آب لازم برای کاهش مقدار شوری اولیه خاک محاسبه و در نهایت برای بهسازی خاک‌های شور و سدیمی، برنامه تناوب زراعی اصلاحی اراضی در دو گزینه ارائه گردید. گزینه نخست با آبشویی مقدماتی و کشت جو در استمرار آبشویی در اولویت بود و گزینه دوم با آبشویی مقدماتی و کشت یونجه در استمرار آبشویی در اولویت‌ بعدی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که گنجاندن یک برنامه‌ی تناوب زراعی به همراه آب آبشویی، ضمن آبشویی مؤثر نمک‌های محلول از نیمرخ خاک، موجب صرفه‌جویی قابل‌توجه در میزان آب مصرفی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

217 - تاثیر مدیریت‌ آبیاری بر میزان سرب در دسترس در خاک و تجمع آن در اندام هوایی برنج
امیر رحمانی سامانی مهدی قبادی نیا عبدالرزاق دانش شهرکی سیدحسن طباطبایی محمدحسن صالحی

سرب یکی از آلاینده‌های محیط زیست است که به علت خواص سمی و تجمع پذیری و هم‌چنین ماندگاری طولانی، عوارض زیادی بر سلامتی انسان دارد. در این پژوهش تاثیر چهار ‌مدیریت مختلف آبیاری در کشت برنج شامل غرقاب کامل، کنترل سطح ایستابی در 20 و 36 سانتی‌متری زیر سطح خاک و آبیاری تناوب چکیده کامل

سرب یکی از آلاینده‌های محیط زیست است که به علت خواص سمی و تجمع پذیری و هم‌چنین ماندگاری طولانی، عوارض زیادی بر سلامتی انسان دارد. در این پژوهش تاثیر چهار ‌مدیریت مختلف آبیاری در کشت برنج شامل غرقاب کامل، کنترل سطح ایستابی در 20 و 36 سانتی‌متری زیر سطح خاک و آبیاری تناوبی بر میزان سرب در دسترس خاک و جذب شده در اندام هوایی گیاه برنج مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش‌ در قالب طرح کاملا" تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شهرکرد انجام شد. نتایج نشان داد نحوه‌ مدیریت سطح ایستابی بر میزان سرب در دسترس و جذب شده در اندام هوایی گیاه برنج تاثیر معنی‌داری دارد و رطوبت ناحیه‌ توسعه ریشه، در جذب و انتقال این عنصر از خاک به اندام گیاه نقش بیشتری ایفا می‌کند. کاربرد مدیریت آبیاری تناوبی (آبیاری متناوب به صورت استغراق کامل خاک و قطع آبیاری تا مصرف آب توسط گیاه و رسیدن سطح ایستابی تا 4سانتی‌متری زیر سطح خاک)، کنترل سطح ایستابی در 20 سانتی‌متری زیر سطح خاک (50 درصد استغراق کامل خاک) و کنترل سطح ایستابی در 36 سانتی‌متری زیر سطح خاک (10 درصد استغراق کامل خاک) به‌ترتیب موجب کاهش 78/8، 53/21 و 09/40 درصد در میزان سرب در دسترس در خاک، کاهش 71/26، 82/35 و 01/52 درصد در میزان سرب جذب شده در ساقه و برگ و کاهش 80/15، 19/44 و 28/49 درصد در میزان سرب جذب شده در دانه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

218 - اثر آبگریزی لایه سطحی خاک بر میزان تبخیر از سه خاک با بافت متفاوت
شهرام شاه محمدی کلالق حسین بیرامی

کاهش تلفات آبیاری در اثر تبخیر سطحی با استفاده از آبگریزی در خاک سطحی می تواند کمک قابل توجهی در حفظ آب در شرایط کنونی که کشورمان دچار کمبود آب است، داشته باشد. در پژوهش حاضر، اثر ایجاد لایه آبگریز در خاک سطحی به صورت لایه مالچ ضد تبخیر در سه خاک لوم شنی، لوم و لوم رسی چکیده کامل

کاهش تلفات آبیاری در اثر تبخیر سطحی با استفاده از آبگریزی در خاک سطحی می تواند کمک قابل توجهی در حفظ آب در شرایط کنونی که کشورمان دچار کمبود آب است، داشته باشد. در پژوهش حاضر، اثر ایجاد لایه آبگریز در خاک سطحی به صورت لایه مالچ ضد تبخیر در سه خاک لوم شنی، لوم و لوم رسی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، خاک ها به صورت مصنوعی در چهار غلظت متفاوت و به روش زمان نفوذ قطره آب برای حصول چهار درجه مختلف آبگریزی با اسید استئاریک آبگریز شدند و اثر آن به‌صورت لایه سه سانتی متری آبگریز سطحی بر میزان تبخیر از لایسیمترهای کوچک (با ارتفاع و قطر 30 سانتی متر) استقرار یافته در خاک بررسی گردید. آزمایش ها در مزرعه ای در اطراف شهرستان مرند (با مختصات جغرافیایی شمالی و شرقی) در تابستان 1395 انجام گرفت. آزمایش ها در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با پنج تیمار درجه آبگریزی و در سه تکرار اجرا شد که پس از تجزیه و تحلیل آن توسط نرم‌افزار SPSS و با آزمون دانکن (سطح احتمال 5 درصد)، مقایسۀ میانگین بین میزان تبخیر در درجه های آبگریزی مختلف برای هر سه خاک انجام شد. نتایج نشان دهنده کاهش معنی دار مقدار تبخیر در هر سه خاک دارای لایه سطحی آبگریز بود. همچنین افزایش درجه آبگریزی باعث کاهش بیش‌تر تبخیر سطحی گردید. بیش‌ترین میزان کاهش تبخیر با افزایش درجه آبگریزی نسبت به تیمار شاهد (با درجه آبگریزی صفر) در خاک های لوم شنی، لوم و لوم رسی به ترتیب 3/78، 2/42 و 1/30 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

219 - تأثیر کاربرد صفحات ژئوکمپوزیت بر پیاز رطوبتی در سیستم آبیاری زیرسطحی
فاطمه حشمتی مهدی قبادی نیا محمدرضا نوری امام زاده ای سیدحسن طباطبائی

انسداد قطره‌چکان‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلات آبیاری قطره‌ای زیرسطحی می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر صفحات ژئوکمپوزیت بر پروفیل رطوبتی در سیستم آبیاری زیرسطحی می‌باشد. بدین منظور پژوهشی در لایسی‌متردر قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه ف چکیده کامل

انسداد قطره‌چکان‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلات آبیاری قطره‌ای زیرسطحی می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر صفحات ژئوکمپوزیت بر پروفیل رطوبتی در سیستم آبیاری زیرسطحی می‌باشد. بدین منظور پژوهشی در لایسی‌متردر قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه فاکتور و سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آزمایش، شکل ژئوکمپوزیت با مساحت یکسان در دو سطح (مربع شکل با ابعاد (4×4) سانتی‌متر مربع و مستطیل شکل با ابعاد (2×8) سانتی‌متر مربع)، فاکتور دوم نوع مواد صفحات ژئوکمپوزیت در دو سطح (دو لایه ژئوتکستایل در دو طرف ژئونت و سطح دوم یک لایه ژئوتکستایل و یک لایه ژئوممبران طرفین ژئونت)، فاکتور سوم نحوه قرارگرفتن در خاک در دو موقعیت (افقی و عمودی) و قطره‌چکان با پوشش (در دو موقعیت افقی و عمودی) به‌عنوان تیمار شاهد می‌باشد. سطح خیس شده زمین و حداکثر سطح خیس شده پروفیل‌ عمقی خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد ژئوکمپوزیت مربعی شکل با ابعاد (4×4) سانتی‌متر مربع، به‌صورت یک لایه ژئوتکستایل و یک لایه ژئوممبران طرفین ژئونت و نحوه قرارگیری آن در خاک به‌صورت افقی با کاهش 55/21 درصد سطح خیس شده زمین و افزایش 01/17 درصد سطح خیس شده پروفیل عمقی خاک نسبت به تیمار شاهد (قطره‌چکان با پوشش به‌صورت افقی در خاک)، بیش‌ترین تأثیر و بهترین شرایط بر پروفیل رطوبتی را دارا می‌باشد. به‌طورکلی استفاده از ژئوکمپوزیت باعث کاهش سطح خیس شده زمین و افزایش سطح خیس شده در پروفیل‌های عمقی در سطح معنی‌دار یک درصد گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

220 - تأثیر کاربرد جداگانه و ترکیبی ورمی کمپوست و نانو ذرات سیلیکا بر نفوذپذیری خاک
سیده صبا موسوی فر سید حمیدرضا صادقی نادر بهرامی‌فر

نفوذپذیری خاک، از مهم ترین عوامل مؤثر در میزان تولید رواناب و ارزیابی وضعیت آبخیزهاست و راه کارهای متعددی برای بهبود آن ارائه شده است. ولی استفاده ازذرات نانو به صورت جداگانه و در ترکیب با افزودنی های آلی با هدف بهبود میزان نفوذ آب در خاک کم تر استفاده شده است. به همین چکیده کامل

نفوذپذیری خاک، از مهم ترین عوامل مؤثر در میزان تولید رواناب و ارزیابی وضعیت آبخیزهاست و راه کارهای متعددی برای بهبود آن ارائه شده است. ولی استفاده ازذرات نانو به صورت جداگانه و در ترکیب با افزودنی های آلی با هدف بهبود میزان نفوذ آب در خاک کم تر استفاده شده است. به همین دلیل در پژوهش حاضر سعی ش دتأثیر افزودنی آلی ورمی کمپوست به میزان 100 گرم بر مترمربع و هم چنین نانوسیلیکا در سه سطح سه، هفت و 10 گرم بر مترمربع به صورت جداگانه و ترکیبی برنفوذپذیری خاک حساس به فرسایش منطقه مرزن آباد- کندلوس در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از کرت های کوچک فرسایشی ارزیابی شود. برای همین منظورمقدار نفوذ آب در خاک پس از شبیه سازی باران طرح با شدت 50 میلی متر بر ساعت و دوام 50 دقیقه در تیمارهای مختلف اندازه گیری شده و در نهایت تجزیه و10 گرم بر مترمربع) در سطح اطمینان ) (NS تحلیل های آماری انجام شد. نتایج نشان داد که تمام تیمارهای مورد استفاده در پژوهش به جز تیمار سطح سه نانوسیلیکا ( 3و نیز (NS نانوسیلیکا سطح دو ( 2 ،(NS نانوسیلیکا سطح یک ( 1 ،(V) 99 درصد نفوذپذیری خاک نسبت به تیمار شاهد را افزایش داد. میزان نفوذ آب در خاک تیمارهای،24/ به ترتیب 79 (VNS و ورمی کمپوست و نانوسیلیکا سطح سه ( 3 (VNS ورمی کمپوست و نانوسیلیکا سطح دو ( 2 ،(VNS ورمی کمپوست و نانوسیلیکا سطح یک ( 10/24 درصد کاهش داشت. تفاوت در عملکرد کاربرد جداگانه و ترکیبی ورمی کمپوست و ،(NS 23 درصد افزایش و در ( 3 / 15/09 و 30 ،14/05 ،10/18 ،30/63نانوسیلیکا مؤید ضرورت استفاده صحیح از افزودنی ها در مدیریت منابع آب و خاک است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

221 - اثر سطوح مختلف بیوچار بر خواص فیزیکی خاک با بافت های مختلف
فاطمه رزاقی ناهید رضایی

بیوچار زغال تهیه شده از زیست توده های گیاهی و حیوانی است که سوختن آن در حضور اکسیژن کم و یا عدم حضور اکسیژن انجام می شود. بیوچار به دلیل ساختارمتخلخلی که دارد سبب بهبود شرایط فیزیکی خاک می شود. از این رو پژوهش حاضر به منظور بررسی کاربرد سطوح مختلف بیوچار بر برخی خواص فی چکیده کامل

بیوچار زغال تهیه شده از زیست توده های گیاهی و حیوانی است که سوختن آن در حضور اکسیژن کم و یا عدم حضور اکسیژن انجام می شود. بیوچار به دلیل ساختارمتخلخلی که دارد سبب بهبود شرایط فیزیکی خاک می شود. از این رو پژوهش حاضر به منظور بررسی کاربرد سطوح مختلف بیوچار بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی50 و 75 تن در هکتار بیوچار تولید شده از کاه و کلش گندم در دمای 500 درجه ، چهار نوع بافت خاک در شرایط گلخانه ای انجام شد. سطوح صفر (شاهد)، 25سانتی گراد در چهار نوع خاک با بافت های لوم شنی، لومی، لوم رسی و رسی در 3 تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی اعمال گردید. چهل روز پس از اختلاط خاک وبیوچار و تعیین نمودن رطوبت در حد ظرفیت مزرعه ای، سایر پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک (رطوبت خاک در نقطه پژمردگی دائم، چگالی ظاهری و حقیقی،هدایت هیدرولیکی اشباع و ظرفیت تبادل کاتیونی) با نمونه گیری از خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که کاربرد بیوچار سبب بهبود وضعیت فیزیکی خاک با95 و 52 درصدی آب قابل دسترس، تخلخل، هدایت هیدرولیکی و ،13 ، بافت های مختلف می گردد به نحوی که کاربرد 75 تن در هکتار بیوچار سبب افزایش 45ظرفیت تبادل کاتیونی نسبت به عدم کاربرد بیوچار گردید. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق می توان نتیجه گرفت که استفاده از بیوچار به عنوان یکاصلاح کننده به خصوص در خاک های سنگین بافت که برای بهبود وضعیت زهکشی و نفوذ و همچنین در خاک های سبک بافت که ظرفیت نگهداری آب کمی دارنداستراتژی مناسبی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

222 - تعیین موقعیت بهینه شکاف در صفحه مستغرق مثلثی متصل به ساحل در قوس 90 درجه
فرشید امیرسالاری میمنی محمود شفاعی بجستان محسن درستی

بر حسب شرایط هر رودخانه، روش های مختلفی جهت حفاظت از دیواره فرسایش پذیر رودخانه ها استفاده می گردد. یکی از این روش ها، استفاده از سازه های حفاظت ازسواحل از جمله صفحات مستغرق می باشد. مشکل اصلی این سازه ها مربوط به آبشستگی موضعی حول دماغه سازه است. ایجاد شکاف در سازه، یک چکیده کامل

بر حسب شرایط هر رودخانه، روش های مختلفی جهت حفاظت از دیواره فرسایش پذیر رودخانه ها استفاده می گردد. یکی از این روش ها، استفاده از سازه های حفاظت ازسواحل از جمله صفحات مستغرق می باشد. مشکل اصلی این سازه ها مربوط به آبشستگی موضعی حول دماغه سازه است. ایجاد شکاف در سازه، یکی از روش های مؤثرجهت اصلاح الگوی جریان اطراف سازه می باشد. در تحقیق حاضر شکافی مستطیلی (با ابعاد ثابت) در سه موقعیت مختلف از صفحه مثلثی متصل به ساحل ایجادگردیده است، بدین صورت که شکاف، در صفحه اول موازی با وتر صفحه، در صفحه دوم موازی با قاعده و در صفحه سوم موازی با ضلع قائم صفحه مثلثی می باشد.هدف تحقیق تعیین مناسب ترین موقعیت قرارگیری شکاف، با ابعاد تعریف شده، می باشد. آزمایش ها در حالت تک صفحه و در شرایط هیدرولیکی مختلف (در شرایط آبزلال) صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که صفحه اول (با شکاف وتری) بهترین عملکرد را در کاهش حجم، طول و عرض آبشستگی داشته است. همچنین بیشینه عمقآبشستگی در این صفحه (به طور میانگین) به مقدار 35 و 13 درصد به ترتیب نسبت به دو صفحه دیگر (صفحات با شکاف عمودی و افقی) کمتر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

223 - بررسی تأثیرکم آبیاری بر عملکرد، خصوصیات کیفی و شاخص بهرهوری مصرف آب 3 رقم سویا در دشت مغان
اباسلط رستمی اجیرلو محمدرضا اصغری پور احمد قنبری مهدی جودی محمود خرمی وفا

کم آبی اصلی ترین عامل محدود کننده رشد گیاهان است، به‌طوری‌که حصول عملکرد مطلوب در شرایط کم‌آبیاری مستلزم انتخاب رقم مناسب با توجه به شرایط هر منطقه می‌باشد. براین اساس آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در دشت مغان در سال های 1394 و چکیده کامل

کم آبی اصلی ترین عامل محدود کننده رشد گیاهان است، به‌طوری‌که حصول عملکرد مطلوب در شرایط کم‌آبیاری مستلزم انتخاب رقم مناسب با توجه به شرایط هر منطقه می‌باشد. براین اساس آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در دشت مغان در سال های 1394 و 1395 بر روی گیاه سویا اجرا شد. تیمارها شامل 4 سطح آبیاری IR1 (شاهد)، IR2 (80 درصد نیاز آبی)، IR3 (70 درصد نیاز آبی) و IR4 (50 درصد نیاز آبی) به عنوان عامل اصلی و ارقام زودرس سویا (Cul1: ویلیامز، Cul2: M9و Cul3: زان) به عنوان عامل‌ فرعی بودند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده‌ها نشان دادند که کم‌آبیاری در تمامی سطوح موجب کاهش عملکرد و اجزای آن، درصد روغن دانه و بهره وری آب مصرفی در تمامی ارقام شد. به‌طوری‌که بالاترین میزان آن‌ها (عملکرد 4000 کیلوگرم در هکتار، تعداد غلاف در هر بوته 33/127، تعداد دانه در هر بوته 240، وزن هزاردانه 340 گرم، بیوماس 8900 کیلوگرم در هکتار، درصد پروتئین دانه 3/25، بهره وری مصرف آب بر اساس عملکرد دانه 95/0 کیلوگرم بر متر مکعب و بهره وری مصرف آب بر اساس روغن دانه 23/0 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار IR1 مربوط به رقم ویلیامز و پایین‌ترین مقادیر آن‌ها در تیمارهای IR3 و IR4 مربوط به رقم زان بود. همچنین پایین‌ترین درصد پروتئین دانه در تیمار آبیاری نرمال در رقم ویلیامز و بالاترین آن در رقم M9 در تیمار IR4 به دست آمد. بنابراین بر اساس نتایج تحقیق، در دشت مغان رقم ویلیامز برترین رقم (از نظر تمامی صفات مورد بررسی به ویژه بهره وری آب مصرفی) در شرایط کم‌آبیاری و آبیاری نرمال؛ رقم زان و M9 حساس ترین رقم ها به کم‌آبیاری بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

224 - مدیریت جامع آب کشاورزی در مقیاس حوضه آبریز(IWMsim) با رویکرد پویایی سیستم
مریم سلطانی حمزه علی علیزاده

دستیابی به توسعه پایدار سیستم‌های منابع آب، مستلزم ارزیابی و بررسی اثرات بلندمدت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی طرح‌های توسعه و مدیریت منابع آب می‌باشد. از این رو توسعه مدلی که بتواند ابعاد مختلف طرح‌های توسعه منابع آب و برهم‌کنش‌ اتخاذ شیوه‌های مختلف بهره‌برداری را شبیه چکیده کامل

دستیابی به توسعه پایدار سیستم‌های منابع آب، مستلزم ارزیابی و بررسی اثرات بلندمدت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی طرح‌های توسعه و مدیریت منابع آب می‌باشد. از این رو توسعه مدلی که بتواند ابعاد مختلف طرح‌های توسعه منابع آب و برهم‌کنش‌ اتخاذ شیوه‌های مختلف بهره‌برداری را شبیه‌سازی کند و با آن مدل بتوان راهکارهای مدیریتی مختلف را سنجید، می‌تواند کمک زیادی به مدیران و تصمیم‌گیران حوزه آب بنماید. در این مطالعه با استفاده از رویکرد پویایی سیستم‌ها یک مدل جامع و پویا موسوم به IWMsim برای ارزیابی سیاست‌های مدیریتی مختلف و کمک به تصمیم‌سازی در سطوح کلان مدیریت منابع آب توسعه داده شد. در مدل IWMsim برای بررسی اثرات متقابل اقتصادی- زیست‌محیطی طرح‌های توسعه منابع آب دو شاخص‌ کلان هزینه‌های ملی و درآمد ملی توسعه داده شد. سپس مدل ارائه شده با استفاده از اطلاعات اقلیمی و هیدرولوژیکی بلندمدت محدوده مطالعاتی ورامین واسنجی و صحت‌سنجی شد. مدل با استفاده از شاخص‌های آماری میانگین مربعات خطا (RMSE)، حداکثر خطا (ME) و ضریب تبیین (R2) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد که مدل قادر است متغیرهای کلیدی عملکرد نسبی محصولات زراعی (RMSE=14.2%، ME=20% و R2=0.92)، تراز آب زیرزمینی (RMSE=0.37m، ME=0.45m و R2=0.99) و شوری آب زیرزمینی (RMSE=57 μS/cm، ME=148μS/cm و R2=0.79) را با دقت مناسب شبیه‌سازی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

225 - ارزیابی اثرات اجرای سناریوهای مدیریت کشاورزی بر کمیت و کیفیت منابع آب سطحی با استفاده از مدل نیمه‌توزیعی و بررسی آسیب‌پذیری آبخوان (مطالعه موردی: دشت هشتگرد)
محمودرضا نورعلی نژاد اسلاملو مجتبی شوریان سید سجاد مهدی زاده محلی

10.30495/wsrcj.2023.74794.11400

زمینه و هدف: منشاء بسیاری از مشکلات کیفی و کمی منابع آب، فعالیت‌هایی است که در یک حوضه آبریز انجام می‌شود. بنابراین بازنگری استراتژی‌های برنامه ریزی حوضه آبریز می‌تواند منجر به کاهش این چالش‌ها گردد، لذا ضروری است اثرات اجرای استراتژی‌ها پیش از اجرا، ارزیابی شود. روش پ چکیده کامل

زمینه و هدف: منشاء بسیاری از مشکلات کیفی و کمی منابع آب، فعالیت‌هایی است که در یک حوضه آبریز انجام می‌شود. بنابراین بازنگری استراتژی‌های برنامه ریزی حوضه آبریز می‌تواند منجر به کاهش این چالش‌ها گردد، لذا ضروری است اثرات اجرای استراتژی‌ها پیش از اجرا، ارزیابی شود. روش پژوهش: در پژوهش حاضر که بر روی حوضه آبریز هشتگرد واقع در قسمت مرکزی استان البرز انجام گردیده است، پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT به منظور تبدیل کمی و کیفی منابع آب سطحی این مدل توسعه داده شده است. به این منظور از آمار ایستگاه‌‌های هیدرومتری فشند، ده صومعه و نجم آباد و داده کیفی نیترات ایستگاه شاخص به‌عنوان نقطه کنترل مورد واسنجی و اعتبار‌سنجی قرار گرفتند، بعد از آنالیز حساسیت مدل، فرایند واسنجی توسط نرم افزار SWAT-CUP با الگوریتم SUFI2 با تعداد 500 تکرار انجام گرفت و بهترین مقادیر پارامترهای انتخابی بدست آمد. سپس اثر اجرای سناریوهای مدیریتی همچون اصلاح الگوی کشت و ارتقاء روش آبیاری برای افزایش راندمان کشاورزی در جهت بهبود وضعیت کشاورزی و کاهش میزان آلایندگی انجام گردید. در نهایت آسیب‌پذیری آبخوان هشتگرد با استفاده از هفت پارامتر DRASTIC و با تلفیق لایه‌ها با وزن‌دهی و رتبه‌بندی ارزیابی گردید. یافته‌ها: نتایج شبیه‌سازی رواناب سطحی در مقیاس ماهانه توسط شاخص‌های آماری نش- ساتکلیف و ضریب تبیین نشان داد که شبیه‌سازی با دقت خوبی انجام گردیده است (نتایج بالای 7/0)، نتایج حاصل از ضریب NS برای دوره واسنجی و صحت سنجی به‌ترتیب برابر 83/0 و 7/0 شد و ضریب R2 به‌ترتیب برابر 87/0 و 89/0 برآورد شد که بیانگر عملکرد مناسب مدل و همبستگی بالای داده‌های مشاهداتی و شبیه‌سازی شده می‌باشد. بعد از مشخص کردن نقشه آسیب‌پذیری آبخوان دشت به همراه تراکم چاه‌ها پس از اصلاح اوزان لایه‌های مدل، بخش مرکزی دشت بیشترین آسیب‌پذیری را داراست. نتایج: با مدل سازی دو سناریوی مدیریتی تغییر الگوی کشت و ارتقای راندمان آبیاری به منظورارزیابی تغییرات کیفی و کمی در منابع آب سطحی، نتایج حاکی از آن است که در این حوضه با اصلاح الگوی کشت و کاهش برداشت، میزان رواناب سطحی افزایش یافت.با این وجود غلظت نیترات در ماه های مختلف از 5 تا 20 درصد کاهش می‌یابد. با اعمال سناریوها، مقدار مصرف آب در بخش کشاورزی از 3/85 میلیون مترمکعب به 8/59 میلیون مترمکعب کاهش خواهد یافت. شاخص نهایی آسیب‌پذیری آبخوان با استفاده از روش DRASTIC بین 44 تا 90 متغیر شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

226 - شبیه‌سازی رشد چغندرقند تحت تنش آبی با استفاده از مدل AquaCrop
زهرا سعادتی معصومه دلبری مهدی پناهی ابراهیم امیری

برای افزایش بهره وری آب و بهبود مدیریت آب در سطح مزرعه می توان از مدل های شبیه سازی رشد گیاه به عنوان یک ابزار مفید استفاده نمود. در این مطالعه، کارآیی مدل AquaCrop در شبیه سازی پوشش گیاهی، ماده خشک و عملکرد گیاه چغندرقند و رطوبت خاک تحت شش تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل چکیده کامل

برای افزایش بهره وری آب و بهبود مدیریت آب در سطح مزرعه می توان از مدل های شبیه سازی رشد گیاه به عنوان یک ابزار مفید استفاده نمود. در این مطالعه، کارآیی مدل AquaCrop در شبیه سازی پوشش گیاهی، ماده خشک و عملکرد گیاه چغندرقند و رطوبت خاک تحت شش تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل به عنوان تیمار شاهد (T1)، رساندن رطوبت خاک در هر آبیاری به حد ظرفیت مزرعه و حذف آبیاری آخر (T2)، آبیاری گیاه به میزان 10 درصد بیشتر از تیمار شاهد (T3)، آبیاری گیاه به‌میزان 10 درصد کمتر از تیمار شاهد (T4)، آبیاری گیاه به میزان 20 درصد کمتر از تیمار شاهد (T5) و آبیاری گیاه به میزان 30 درصد کمتر از تیمار شاهد (T6) ارزیابی شد. آزمایش در منطقه الشتر واقع در استان لرستان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام شد. مدل AquaCrop بر اساس اطلاعات زراعی سال اول آزمایش واسنجی و سال دوم اعتبارسنجی شد. ارزیابی آماری مدل با استفاده از معیارهای ضریب جرم باقی مانده ها، ریشه میانگین مربعات خطا، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، شاخص توافق و ضریب تعیین انجام گرفت. بر اساس نتایج، مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در شبیه سازی روند توسعه پوشش گیاهی و رطوبت خاک در تیمارهای مختلف آبیاری در مرحله واسنجی به ترتیب بین 18/5 تا 41/9 و 91/9 تا 23/17 درصد و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب بین 64/6 تا 2/9 و 36/12 تا 77/25 درصد به دست آمد. مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در شبیه سازی عملکرد ریشه و ماده خشک در مرحله واسنجی به ترتیب 3/7 و 67/8 درصد و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 69/7 و 82/9 درصد به دست آمد. به طور کلی نتایج مبین عملکرد خوب مدل AquaCrop در شبیه سازی پوشش گیاهی، ماده خشک و عملکرد گیاه چغندرقند و رطوبت خاک تحت رژیم های مختلف آبیاری است. لذا استفاده از این مدل در تعیین استراتژی های بهینه مدیریت آب در کشت چغندرقند در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

227 - بررسی تاثیر سازه های اصلاحی بر روی زمان تمرکز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ایذه)
علی رضا جمشیدیان محمد حیدرنژاد مریم محمدزاده

برآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزههای آبخیز است . برآورد نسبتاً صحیح آن تأثیر زیادی در محاسبۀ پارامترهایهیدرولوژی، خصوصاً دبی اوج سیلاب دارد . احداث بندهای اصلاحی در حوضه های آبخیز منتهی به مناطق مسکونی از راهکارهای اجرایی جهت چکیده کامل

برآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزههای آبخیز است . برآورد نسبتاً صحیح آن تأثیر زیادی در محاسبۀ پارامترهایهیدرولوژی، خصوصاً دبی اوج سیلاب دارد . احداث بندهای اصلاحی در حوضه های آبخیز منتهی به مناطق مسکونی از راهکارهای اجرایی جهت تغییر در زمان تمرکز وکاهش شیب آبراهه ها شده که در کنترل سیل و کاهش دبی پیک سیلاب تاثیر بسزایی دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر عملیات مکانیکی بر رفتار هیدرولوژیحوضه براساس شاخص سیلاب صورت گرفته است. در این تحقیق با مطالعه منطقه و شرایط توپوگرافی و عملیات حفاظتی صورت گرفته، تغییرات زمان تمرکز و دبیسیلاب در فاصله سالهای قبل از سال 84 تا بعد از سال 89 از اجرای سازه های اصلاحی مورد مقایسه قرارگرفت. دوره بازگشت جهت محاسبات از 25 / 1 تا 100 سالانتخاب گردید در این زمینه پارامترهای تعداد وارتفاع بندها، گروه هیدرولوژیکی خاک، شیب آبراهه، زمان تمرکز، هیدرولوژی منطقه، مساحت حوضه در هر زیر حوزهاجرایی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد اجرای سازه های اصلاحی باعث افزایش زمان تمرکز درپارسل های I28, I13, I12, I10, I9, I8, I6, I4) ( به ترتیب بهمیزان 4 ، 74 / 8 ، 68 / 2 ، 43 / 1 ، 31 / 1 ، 01 / 2 ، 51 / 0 ، 78 / 11 درصد شده است. کمترین درصد افزایش زمان تمرکز مربوط به پارسل شماره I13 با مقدار کمتر از 1 % و بیشترین مقدار افزایش زمان تمرکز مربوط به I28 ، با مقدار 78 / 11 درصد می باشد. همچنین، در اثر احداث سازه های مذکور، زمان تمرکز در محل خروجی حوضه بین 26 / 0 تا 98 / 0 ساعت افزایش خواهد یافت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

228 - مطالعه اثر سطوح مختلف دو نوع زغال‌زیستی بر آبگریزی و برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک
علی یزدان پناهی خالد احمدآلی سلمان زارع محمد جعفری

این پژوهش به‌صورت فاکتوریل با عامل نسبت‌های مختلف خاک و مواد افزودنی (بایوچار طبیعی و بایوچار تولیدشده از کمپوست زباله شهری)، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، انجام شد. فاکتورهای در نظر گرفته‌شده در این طرح، شامل: فاکتور بایوچار طبیعی در چهار سطح (0، 1، 3 و 5 د چکیده کامل

این پژوهش به‌صورت فاکتوریل با عامل نسبت‌های مختلف خاک و مواد افزودنی (بایوچار طبیعی و بایوچار تولیدشده از کمپوست زباله شهری)، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، انجام شد. فاکتورهای در نظر گرفته‌شده در این طرح، شامل: فاکتور بایوچار طبیعی در چهار سطح (0، 1، 3 و 5 درصد)، بایوچار تولیدشده از کمپوست زباله شهری در چهار سطح (0 ، 1، 3 و 5 درصد) جمعاً 16 تیمار- می‌باشد. برای تعیین آبگریزی نمونه‌های بایوچارهای کمپوست زباله شهری و طبیعی از تست قطره آب یا زمان نفوذ آب در خاک (WDPT) استفاده شد و مدت‌زمان نفوذ آب به خاک (t_p) در هر 16 تیمار اندازه‌گیری شد. همچنین نتایج حاصل نشان داد که با افزایش درصد مصرفی بایوچارها، t_p افزایش می‌یابد. بیشترین t_pمربوط به تیمارهای 5 و 16 به ترتیب 156 و 170 ثانیه بود که افزایش 98 و 99 برابری نسبت به خاک شاهد داشتند.از 16 تیمار مورد بررسی 12 تیمار در کلاس آب‌دوست، یک تیمار در کلاس آبگریزی جزئی و سه تیمار در کلاس آبگریز شدید قرار گرفت. در کل می‌توان ذکر کرد که مصرف بایوچارهای مورد بررسی مخصوصاً بایوچار طبیعی به لحاظ آبگریزی مشکلی در نفوذپذیری خاک ایجاد نمی‌کند. همچنین نتایج نشان داد که افزودن بایوچارهای مورد استفاده به طور میانگین سبب کاهش چگالی ظاهری و افزایش درصد ماده آلی و pH به ترتیب برابر 9، 272 و 6 درصد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

229 - بررسی سطوح مختلف تأمین آب در باغات پسته با استفاده از الگوریتم سبال (مطالعه موردی دشت سیرجان)
علیرضا بادیه نشین مسعود پارسی نژاد حمیده نوری

با توجه به روند توسعه باغات پسته در بسیاری از استان‌های کشور و با توجه به کمبود شدید منابع آب در این مناطق، امکان تامین آب مورد نیاز درختان پسته در بسیاری از مواقع فراهم نیست. برای مدیریت مطلوب در شرایط کمبود آب، بررسی سطوح مختلف تامین آب در مراحل رشد پسته ضروری است. هد چکیده کامل

با توجه به روند توسعه باغات پسته در بسیاری از استان‌های کشور و با توجه به کمبود شدید منابع آب در این مناطق، امکان تامین آب مورد نیاز درختان پسته در بسیاری از مواقع فراهم نیست. برای مدیریت مطلوب در شرایط کمبود آب، بررسی سطوح مختلف تامین آب در مراحل رشد پسته ضروری است. هدف از این مطالعه، تعیین وضعیت تامین آب در مراحل مختلف رشد پسته با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و الگوریتم سبال در دشت سیرجان است. تبخیر - تعرق واقعی پسته با استفاده از الگوریتم سبال و تصاویر لندست 8 برآورد گردید و با استفاده از تصاویر لندست 7 صحت‌سنجی شد. این مدل قادر بود با درصد خطای حدود 20 درصد (6/0 میلیمتر بر روز) و مشابه با سایر تحقیقات، تبخیر- تعرق واقعی پسته را برآورد کند. نتایج بررسی نشان داد در دشت سیرجان در مرحله سوم رشد (انتهای تیر تا انتهای شهریور) به دلیل افزایش نیاز آبی پسته، تامین آب ناکافی منجر به کم‌آبیاری 30 درصدی شده است. برای مدیریت بهتر کم آبیاری، میتوان با کاهش آبیاری در مرحله دوم و افزایش آبیاری در مرحله سوم کاهش عملکرد را تعدیل کرد. در دشت سیرجان، در مجموع متوسط کم‌آبیاری برابر 17 درصد و در حد آستانه قابل تحمل برای گیاه بوده است. نتایج بدست آمده نشان داد، درخت پسته در سطوح کم شوری آب، به کم‌‌آبیاری (تا 26 درصد) مقاوم است. در شوری آب بالای 4000 (µmho/cm) تاثیر توامان کم‌آبیاری و شوری تشدید شده و عملکرد محصول در اثر کم آبیاری با شدت بیشتری کاهش پیدا می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

230 - روشی برای تعیین مناطق مولد سیل بر اساس رابطه بین شاخص سیل‌خیزی و پارامترهای مورفومتری
بهارک معتمدوزیری معصومه غریب حسن احمدی

برنامه‌ریزی حوزه‌های آبخیز، از لحاظ توسعه پایدار و مدیریت سرزمین، بسیار ضروری است. بنابراین، اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها و شناسایی خصوصیات مورفومتریک به‌منظور شناسایی رفتار هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز و طراحی راهبردهای مدیریتی، اهمیت زیادی دارند. هدف این پژوهش، اولویت‌بندی سی چکیده کامل

برنامه‌ریزی حوزه‌های آبخیز، از لحاظ توسعه پایدار و مدیریت سرزمین، بسیار ضروری است. بنابراین، اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها و شناسایی خصوصیات مورفومتریک به‌منظور شناسایی رفتار هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز و طراحی راهبردهای مدیریتی، اهمیت زیادی دارند. هدف این پژوهش، اولویت‌بندی سیل‌خیزی حوزه آبخیز تنگراه به روش توزیعی و ارائه روشی برای تعیین مناطق مولد سیل است. بدین‌منظور، ابتدا ورودی‌های مدل بارش-رواناب استخراج و سپس مدل ModClark واسنجی و اعتبارسنجی شد. در مرحله بعد، برای تعیین سیلخیزی واحدهای همگن و زیرحوضه‌ها، با اجرای روش عکس‌العمل سیل واحد در قالب حذف متوالی واحدهای همگن و شبیه‌سازی آبنمود سیل، ابتدا بارش طراحی در محل ایستگاه بارانسنج ثبات پارک ملی گلستان استخراج شد، سپس میزان تأثیر هر یک از واحدها و زیرحوضه‌ها بر آبنمود خروجی کل حوزه آبخیز به دست آمد و در نهایت برای سیل با دوره بازگشت 50 و 100 سال برای حوزه‌های فاقد آمار، رابطه رگرسیونی چند‌متغیره مناسب بین پارامترهای مورفومتری و شاخص سیلخیزی ارائه شد. نتایج حاصل از نقشه پتانسیل تولید رواناب با دوره بازگشت 50 و 100 ساله، نشان داد که پتانسیل تولید رواناب از بالا‌دست به سمت پایین‌دست حوضه افزایشی بوده و واحد همگن 116 به‌عنوان مؤثرترین واحد در پتانسیل تولید رواناب بالا شناخته شد که به دلیل بارش بیشتر و همچنین شیب تند و بالا بودن (CN) در این واحد همگن، پتانسیل تولید رواناب در نزدیک خروجی حوضه نسبت به مناطق بالادست بیشتر است. نتایج این پژوهش نشان داد که با تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل‌های هیدرولوژیکی، می‌توان اثر متقابل عوامل فیزیوگرافیک و اقلیمی را بر پتانسیل سیل‌خیزی حوزه‌های آبخیز موردبررسی قرار داد و با در نظر گرفتن همزمانی دبی اوج و نقش روندیابی سیل در رودخانه‌ها، اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها را به نحو مطلوب انجام داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

231 - ارزیابی مدل AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد زعفران تحت سناریوهای مختلف کم‌آبیاری و مصرف زئولیت
نیازعلی ابراهیمی پاک محسن احمدی اصلان اگدرنژاد عباس خاشعی سیوکی

این پژوهش به‌منظور ارزیابی عملکرد و زیست‌توده زعفران با استفاده از مدل رشد گیاهی AquaCrop تحت گزینه‌های مختلف کم‌آبیاری و مصرف زئولیت با استفاده از نتایج آزمایش سال 1392 و 1393 انجام شد. در تحقیق انجام شده، 36 داده اندازه‌گیری شده برای هر پارامتر تحت تیمارهای سطح آبیاری چکیده کامل

این پژوهش به‌منظور ارزیابی عملکرد و زیست‌توده زعفران با استفاده از مدل رشد گیاهی AquaCrop تحت گزینه‌های مختلف کم‌آبیاری و مصرف زئولیت با استفاده از نتایج آزمایش سال 1392 و 1393 انجام شد. در تحقیق انجام شده، 36 داده اندازه‌گیری شده برای هر پارامتر تحت تیمارهای سطح آبیاری (عرف محلی: I1، کم‌آبیاری با کاهش 70 درصد نیاز آبی گیاه: I2 و آبیاری براساس نیاز آبی کامل گیاه: I3) و کاربرد زئولیت (صفر: Z0، 5/0 درصد: Z1، 1درصد: Z2 و 2 درصد: Z3 درصد وزنی خاک) به‌صورت تصادفی به دو دسته تقسیم شدند. دسته نخست (شامل70 درصد داده‌ها) به‌منظور واسنجی و دسته دوم (شامل 30 درصد داده‌ها) برای صحت‌سنجی مدل AquaCrop مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج شبیه‌سازی نشان داد در هر دو مرحله واسنجی و صحت‌سنجی، تیمارهای شامل آبیاری عرف محلی بیش‌ترین اختلاف را با مقادیر اندازه‌گیری شده داشتند. در برخی موارد تیمارهای حاوی زئولیت این اختلاف را کاهش دادند لیکن رابطه معنی‌داری بین نتایج به‌دست آمده مشاهده نشد. آماره‌های RMSE، MBE و NRMSE برای شبیه‌سازی عملکرد زعفران در مرحله صحت‌سنجی به ترتیب برابر با 48/0 (کیلوگرم در هکتار)، 21/0- (کیلوگرم در هکتار) و 09/0 و برای زیست‌توده در همین مرحله به ترتیب برابر با 9/151 (کیلوگرم در هکتار)، 2/74 (کیلوگرم در هکتار) و 13/0 به دست آمدند. این مقادیر نشان دادند که این مدل دقت مناسبی برای شبیه‌سازی عملکرد و زیست توده زعفران داشت. کارایی این مدل با استفاده از مقادیر EF مطلوب بود به طوری که مقدار این آماره برای عملکرد در هر دو مرحله واسنجی و صحت‌سنجی به ترتیب برابر با 32/0 و 42/0 و برای زیست‌توده در همین دو مرحله به ترتیب برابر با 99/0 و 99/0 بود. براساس نتایج به دست آمده،این مدل دقت کافی برای شبیه‌سازی عملکرد و زیست‌توده زعفران در شرایط کم آبیاری و کاربرد زئولیت را داشت. بنابراین استفاده از این مدل، به‌عنوان یک مدل مطلوب گیاهی برای شبیه سازی زعفران پیشنهاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

232 - تاثیر زئولیت و جیوهوموس بر شاخص‌های رشدی گیاه قره‌داغ (Nitraria schoberi) و برخی خصوصیات خاک
فاطمه زارعیان محمد جعفری سیداکبر جوادی علی طویلی

کشور ایران دارای اقلیم گرم و خشک بوده و میزان بارندگی سالیانه آن250میلی‌متر است. بنابراین در کشور ایران با بارشی کم و توزیع نامناسب آن، استفاده موثر از فن‌آوری نوین برای بالابردن کارایی مصرف در منابع محدود آبی امری حیاتی است. یکی از این راهکارها برای حفظ و ذخیره رطوبت، چکیده کامل

کشور ایران دارای اقلیم گرم و خشک بوده و میزان بارندگی سالیانه آن250میلی‌متر است. بنابراین در کشور ایران با بارشی کم و توزیع نامناسب آن، استفاده موثر از فن‌آوری نوین برای بالابردن کارایی مصرف در منابع محدود آبی امری حیاتی است. یکی از این راهکارها برای حفظ و ذخیره رطوبت، استفاده از مواد فراجاذب خاک است. در این تحقیق تاثیر ماده معدنی زئولیت در سه سطح(0،10، 15درصد وزنی) و سوپرجاذب جیوهوموس درچهار سطح (0،100، 150،250 گرم در هرچاله) ودور آبیاری (آبیاری معمولی، کم آبیاری)، بر ویژگی‌های رویشی گیاه قره‌داغ‌در حالت کشت نهال در عرصه وهمچنین اثر آنها بر برخی خصوصیات خاک مورد بررسی قرار گرفت. به منظور ارزیابی اثر هر یک از تیمارها داده‌ها بر اساس جدول تجزیه واریانس و با استفاده از نرم‌افزارSPSS22 مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته وجهت مقایسه میانگین تیمارها از آزمون مقایسه میانگین دانکن استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد استفاده از سوپرجاذب به کار رفته دراین تحقیق در مجموع تاثیر معنی‌داری بر شاخص&lrm;های رشدی نهالها شامل ارتفاع، قطر بزرگ تاج پوشش، قطر کوچک تاج پوشش و قطر یقه نهال‌های قره‌داغ در مقایسه با شاهد داشته است. بیشترین میزان ‌شاخص‌های رشدی با آبیاری معمولی به دست آمد که به ترتیب عبارتند از (22/60 سانتی‌متر، 33/67 سانتی‌متر، 88/13 سانتی‌مترو6 میلیمتر)وکمترین آن مربوط به تیمار شاهدکم آبیاری بود.علاوه برآن افزودن سوپرجاذب‌های ذکرشده به خاک باعث کاهش هدایت الکتریکی(39/1 دسی‌زیمنس‌برمتر)و وزن مخصوص ظاهری(46/1 گرم برسانتی‌مترمکعب) خاک شد. پس از بررسی بهترین سطح استفاده از سوپرجاذب‌ها 15 درصد وزنی زئولیت و 250 گرم جیوهوموس می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

233 - تحلیل ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری‌ در استان قزوین بر مبنای شاخص GVIAP
بیژن نظری محمود فاضلی مهنوش جناب

تولید ناخالص داخلی از مهم&lrm;ترین شاخص&lrm;های اقتصادی در سطوح منطقه ای و ملی است. با توجه به شرایط اقلیمی که بدون فرآیند آبیاری تولید در بسیاری از مناطق اقتصادی نیست، تحلیل سهم آبیاری از کل تولیدات کشاورزی و اقتصاد وابسته به آن ضروری است. در این تحقیق ارزش ناخالص تولی چکیده کامل

تولید ناخالص داخلی از مهم&lrm;ترین شاخص&lrm;های اقتصادی در سطوح منطقه ای و ملی است. با توجه به شرایط اقلیمی که بدون فرآیند آبیاری تولید در بسیاری از مناطق اقتصادی نیست، تحلیل سهم آبیاری از کل تولیدات کشاورزی و اقتصاد وابسته به آن ضروری است. در این تحقیق ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری ‌(اعم از باغی و زراعی) استان قزوین بر اساس روش شناسی ارائه شده توسط مرکز ملی آمار استرالیا، محاسبه شد. در این راستا ارزش ناخالص محصولات زراعی و باغی وابسته به آبیاری‌ و دیم در بازه زمانی 1381 تا 1395 تحلیل گردید. نتایج نشان داد ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری (GVIAP) در استان در سال 1395، 29491 میلیارد ریال و معادل 95 درصد کل ارزش ناخالص تولیدات باغی و زراعی استان بوده است. انگور آبی با حدود 20% ، گندم آبی با حدود 8% و گوجه فرنگی با حدود 7% رتبه اول تا سوم محصولات را از نظر ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری‌ در استان دارا هستند. همچنین بر اساس میزان آب مصرفی محصولات، سهم هر متر مکعب از آب آبیاری در ارزش ناخالص آبی 15259 ریال محاسبه گردید. در تحلیل الگوی آب‌بری محصولات نیز، محصول یونجه نیز با ارزش ناخالص تولید 5% ، بیشترین مصرف کننده آب استان است (18%). جهت تسکین تبعات اقتصادی بحران کم آبی در بخش کشاورزی، توجه به شاخص GVIAP و الگوی آب بری می تواند مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

234 - ارزیابی راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم از دیدگاه مدیریت آب سبز
مهدی سرائی تبریزی محمد نبی جلالی شیوا محمدیان خراسانی

حفاظت و توسعه پایدار خاک و آب یکی از ابر چالش‌های پیشروی کشورهاست. در این پژوهش پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (ابزار ارزیابی خاک و آب) برای حوضه سد لتیان، ارزیابی رواناب در اثر تغییر اقلیم و تغییرات آب سبز با توجه به سناریوهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته چکیده کامل

حفاظت و توسعه پایدار خاک و آب یکی از ابر چالش‌های پیشروی کشورهاست. در این پژوهش پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (ابزار ارزیابی خاک و آب) برای حوضه سد لتیان، ارزیابی رواناب در اثر تغییر اقلیم و تغییرات آب سبز با توجه به سناریوهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته و پس از واردکردن اطلاعات بارش و دمای روزانه منطقه نسبت به شبیه‌سازی رواناب (1988 تا 2014) اقدام شده است. ایستگاه‌های هیدرومتری نجارکلا، لتیان، رودهن و زردره به‌عنوان نقطه کنترل، مورد واسنجی (1988-2010) و اعتبار‌سنجی (2014-2010) قرار گرفتند، نتایج شاخص‌های آماری ضریب تبیین (R2) و نش‌ساتکلیف (NS) نشان می‌دهد که شبیه‌سازی در این حوضه آبریز با دقت خوبی انجام شده است (نتایج بالای 6/0). نتایج آنالیز حساسیت با نرم‌افزار SWAT-CUP حاکی از آن بود که پارامتر PLAPS دارای بیش‌ترین حساسیت می‌باشد. واسنجی مدل نیز توسط نرم افزار SWAT-CUP با الگوریتم SUFI2 با تعداد تکرارهای 500 تایی انجام گرفت و در نهایت بهترین مقدار پارامترهای انتخابی به‌دست آمد. همچنین با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری توسط مدل اقلیمی Lars-WG اطلاعات اقلیمی آینده تحت دو سناریوی خوش‌بینانه RCP2.6 و بدبینانه RCP8.5 به مدل وارد شد سپس دو سناریوی مدیریتی در مدل SWAT اعمال‌ گردید. در سناریوی اول، فرض شده است که 3 درصد از مرتع ضعیف به کاربری جنگلی تبدیل شود و درصد کاربری اراضی جنگلی به 18/3 درصد از کل مساحت برسد. همچنین در سناریوی دوم فرض شد که به کشاورزی دیم 5 درصد افزوده شود در این سناریوها مشخص گردید که با افزایش سطوح دارای پوشش گیاهی (جنگل یا کشاورزی) نفوذ به آبخوان افزایش خواهد یافت و این تغییرات عموماً به‌صورت افزایشی خواهند بود، همچنین با کاهش تبخیر و تعرق در حوضه مواجه خواهیم بود. دلیل این امر ممکن است به‌علت افزایش سطح پوشش خاک و مقاومت در برابر تبخیر مستقیم از خاک و افزایش برگاب باشد. نتایج شبیه‌سازی میزان آب سبز در دوره زمانی (2021- 2040) نشان داد که نوع واحد اراضی تأثیری مستقیم بر میزان جریان آب سبز و ذخیره آب سبز خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

235 - بررسی اثر سیستم آبیاری زیرسطحی، بارانی و پلیمرهای سوپر جاذب بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه چمن
مرضیه رشیدی جوشقان حسینعلی بهرامی حجت قربانی واقعی

آبیاری چمن از عوامل اصلی مصرف آب در مناطق شهری است؛ بنابراین به‌کارگیری سامانه‌های آبیاری می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش مصرف آب در آبیاری چمن باشد. تحقیق حاضر باهدف بررسی اثر سیستم آبیاری زیرسطحی، بارانی و پلیمرهای سوپر جاذب بر ویژگی‌های کمی و کیفی چمن در قالب طرح کرت‌ چکیده کامل

آبیاری چمن از عوامل اصلی مصرف آب در مناطق شهری است؛ بنابراین به‌کارگیری سامانه‌های آبیاری می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش مصرف آب در آبیاری چمن باشد. تحقیق حاضر باهدف بررسی اثر سیستم آبیاری زیرسطحی، بارانی و پلیمرهای سوپر جاذب بر ویژگی‌های کمی و کیفی چمن در قالب طرح کرت‌های دو بار خردشده با سه تکرار در دانشکده کشاورزی تربیت مدرس تهران سال 1393 انجام شد. فاکتور اصلی شامل روش‌های آبیاری (آبیاری بارانی، زیرسطحی و تلفیقی) و فاکتور فرعی و فرعی- فرعی به ترتیب کاربرد دو نوع سوپر جاذب (سوپر جاذب آکریل‌آمید و سوپر جاذب A200) و مرحله برداشت (خرداد و شهریورماه) بوده است. در طول آزمایش حجم آب مصرفی، وزن‌تر و خشک شاخساره، ارتفاع شاخساره، طول ریشه و رنگ و تراکم اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد تیمار آبیاری زیرسطحی بدون کاربرد سوپر جاذب با 4243 مترمکعب در هکتار و تیمار آبیاری زیرسطحی با کاربرد سوپر جاذب A200 با 3530 مترمکعب در هکتار نسبت به شاهد با 7158 مترمکعب در هکتار، به ترتیب کمترین حجم آب مصرفی را داشته‌اند. حجم آب مصرفی در آبیاری تلفیقی بدون کاربرد پلیمر جاذب 6/4972 مترمکعب بوده که نسبت به شاهد 31 درصد کاهش یافت. همچنین وزن خشک و طول ریشه در بین تیمارها در سطح 5 درصد معنی‌دار بود به‌طوری‌که وزن خشک در سه روش آبیاری زیرسطحی، تلفیقی و بارانی به ترتیب 04/0، 028/0 و 026/0 گرم و طول ریشه به ترتیب 23، 22 و 20 سانتی‌متر بوده است. کاربرد سوپر جاذب‌ها نیز تأثیر معنی‌دار در سطح 5 درصد برافزایش طول ریشه داشت. طول ریشه در روش بدون کاربرد پلیمر سوپر جاذب، سوپر جاذب A200 و آکریل آمید به ترتیب 8/19، 7/23 و 5/23 سانتی‌متر بوده است. اما تفاوت شاخص‌های وزن‌تر، ارتفاع شاخساره و تراکم و رنگ در بین تیمارها معنی‌دار نبوده است. در این ‌بین تیمار آبیاری زیرسطحی با کاربرد پلیمر سوپر جاذب A200 به‌عنوان بهترین تیمار با 51 درصد کاهش حجم آب مصرفی نسبت به شاهد بوده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود صرف‌نظر از کاهش حجم آب مصرفی، با انجام تحقیقات بیشتر سیستم آبیاری زیرسطحی به روش کپسول‌های رسی متخلخل به‌عنوان یک روش کاربردی در آبیاری چمن استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

236 - تأثیر آبیاری بخشی منطقه ریشه و تراکم بوته بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب ذرت علوفه‌ای
حسین صحرادی فیاض آقایاری

به منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف آبیاری بخشی منطقه ریشه و تراکم بوته بر عملکرد و بهره وری مصرف آب گیاه ذرت علوفه‌ای، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 94-1393 در مؤسسه تحقیقات خاک و آب کرج اجرا شد. عامل روش آبیاری در 3 س چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف آبیاری بخشی منطقه ریشه و تراکم بوته بر عملکرد و بهره وری مصرف آب گیاه ذرت علوفه‌ای، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 94-1393 در مؤسسه تحقیقات خاک و آب کرج اجرا شد. عامل روش آبیاری در 3 سطح شامل آبیاری کامل به صورت تمام جویچه‌ای، آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان متناوب وآبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان ثابت در کرت‌های اصلی و عامل تراکم بوته در 3 سطح شامل تراکم‌ 75000، 85000 و 95000 بوته در هکتار در کرت‌های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین بهره وری مصرف آب عملکرد دانه در روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان متناوب با 6/21 درصد افزایش نسبت به روش آبیاری تمام جویچه‌ای حاصل گردید. به طور کلی روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت متناوب نسبت به دیگر روش‌های آبیاری به منظور افزایش بهره وری آب برتری قابل توجهی داشت. بیشترین بهره وری آب عملکرد بیولوژیک‌تر (97/11 کیلوگرم در متر مکعب) و بهره وری آب عملکرد بیولوژیک خشک (91/3 کیلوگرم در مترمکعب) در تیمار آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب و تراکم 85000 بوته در هکتار به ترتیب با افزایش 2/27 و 2/31 درصد نسبت به تیمار شاهد بدست آمد. بنابراین استفاده از روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت متناوب به همراه تراکم 85000 بوته در هکتار برای بهبود بهره وری مصرف آب ذرت علوفه ای در منطقه کرج توصیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

237 - توسعه پایدار الگوی کشت بر پایه برنامه‌ریزی بهینه آبیاری در زمان واقعی (مطالعه موردی: دشت‌ شوشتر)
صائب خوش نواز

اطلاعات به هنگام و تصمیم‌گیری در زمان نزدیک به واقعیت از عوامل مؤثر مدیریت آب در مزرعه است. ازاین‌رو در مطالعه حاضر یک سیستم پشتیبان تصمیم مبتنی بر زمان واقعی برای برنامه‌ریزی آبیاری تدوین شد. مدل توسعه یافته برای 24 الگوی کشت زیرمجموعه کانال‌های شبکه آبیاری میاناب شهرس چکیده کامل

اطلاعات به هنگام و تصمیم‌گیری در زمان نزدیک به واقعیت از عوامل مؤثر مدیریت آب در مزرعه است. ازاین‌رو در مطالعه حاضر یک سیستم پشتیبان تصمیم مبتنی بر زمان واقعی برای برنامه‌ریزی آبیاری تدوین شد. مدل توسعه یافته برای 24 الگوی کشت زیرمجموعه کانال‌های شبکه آبیاری میاناب شهرستان شوشتر اجرا و ارزیابی گردید. برای مدل‌سازی در زمان واقعی داده‌هایی شامل بیلان آب در خاک، تولید محصول، رشد گیاه و ریشه، گام زمانی یک‌روزه با جایگزینی اعداد ورودی واقعی انجام شد. بدین منظور مدل AquaCrop و الگوریتم بهینه‌سازی مجموعه ذرات با هدف حداکثرسازی سودخالص برای یک سال زراعی بکار گرفته شدند. نتایج نشان داد بهترین راندمان اقتصادی آب برابر با 9250 تومان بر مترمکعب برای گوجه‌فرنگی به دست آمد. همچنین این محصول در برنامه بهینه با 35 درصد کاهش آب مصرفی افزایش عملکرد بیش از 3 تن در هکتار داشت. در حالت کلی دوره‌های بحرانی نیاز آبی برای گیاهان در حدفاصل بین حداکثر پوشش تا شروع پیری آن است. گیاهانی مانند گندم، جو و کلزا که پس از شروع دوره پیری با افت سطح سایه‌انداز مواجه می‌شوند سازگاری بیشتر با کم آبیاری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

238 - بررسی اثر کم‌آبیاری و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب در گیاه سویا
امیر نیک اختر علی نشاط نجمه یزدان پناه

10.30495/wsrcj.2023.70738.11335

زمینه و هدف: روش ﮐﻢﺁﺑﻴﺎﺭﻱ با هدف ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﺏ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﺳﻮﺩﻣﻨﺪ ﺩﺭ شرایط کم ﺁبی ﻭ ﺑﺎ استفاده مناسب ﺍﺯ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﺁﺏ ﻣﺼﺮﻓﻲ، ﻣﻄﺮﺡ ﺷﻮﺩ. مصرف بهینه آب و استفاده مناسب از کود، علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهره وری آب و کود می شود. ﻧﯿﺘﺮوژ چکیده کامل

زمینه و هدف: روش ﮐﻢﺁﺑﻴﺎﺭﻱ با هدف ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﺏ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﺳﻮﺩﻣﻨﺪ ﺩﺭ شرایط کم ﺁبی ﻭ ﺑﺎ استفاده مناسب ﺍﺯ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﺁﺏ ﻣﺼﺮﻓﻲ، ﻣﻄﺮﺡ ﺷﻮﺩ. مصرف بهینه آب و استفاده مناسب از کود، علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهره وری آب و کود می شود. ﻧﯿﺘﺮوژن ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺎﺳﯽ در ﺗﻐﺬﯾﻪ ﮔﯿﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ به دلیل اهمیتی که در فرایندهای حیاتی گیاه انجام می دهد، کمبود آن بیش از سایر عناصر، عملکرد را کاهش می دهد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر تنش آبی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و بهره وری گیاه سویا رقم ویلیامز در استان هرمزگان انجام پذیرفت.روش پژوهش: این آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان حاجی آباد (استان هرمزگان) در دو سال زراعی 1400 و 1401 انجام شد. عامل اصلی، آبیاری در شش سطح بدون آبیاری و تامین 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نیازآبی و عامل فرعی مقادیر کود نیتروژن (منبع اوره) در چهار سطح شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 در کیلوگرم در هکتار بود. هر واحد آزمایشی دارای ابعاد 5×20 متر و دارای 10 ردیف کشت بود.یافته ها: اثر متقابل آبیاری و سطوح کود نیتروژن بر عملکردهای بیولوژیکی، غلاف و دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، طول غلاف، بهره وری مصرف آب در بیولوژیکی، غلاف و دانه در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل آبیاری و کود نشان داد که بیشترین میزان عملکرد بیولوژیکی، غلاف و دانه در شرایط تأمین 100 درصد نیاز آبی و مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با میانگین 6051 ، 4941 و 3049 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. حداکثر میزان شاخص برداشت در اثر متقابل آبیاری و کود نیتروژن در شرایط تأمین 100 درصد نیاز آبی و با مصرف کودی 100 و 150 کیلوگرم در هکتار با میانگین 43/0 درصد بود. اثر متقابل آبیاری و کود نیتروژن نشان داد که بیشترین وزن هزار دانه در شرایط تأمین 100 درصد نیاز آبی و مصرف کود به مقدار 200 کیلوگرم در هکتار با میانگین 8/120 گرم بود. بیشترین بهره وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد بیولوژیکی، غلاف و دانه در شرایط بدون آبیاری و مصرف کود نیتروژن به مقدار 150 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 61/5، 71/3 و 28/2 کیلوگرم بر مترمکعب مشاهده شد.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، دسترسی به آب و نیتروژن کافی، دو عامل بسیار مهمی هستند که بر رشد و عملکرد سویا اثر می گذارند. بنابراین علاوه بر کمبود آب، کمبود نیتروژن نیز باعث تنش بر رشد و عملکرد سویا می شود. با روند صعودی مصرف کود نیتروژن، میزان عملکرد کاهش یافت و در صورتی که آب به قدر کافی موجود نباشد، افزایش مصرف کود نیتروژن باعث تشدید اثر تنش رطوبتی شده و در نتیجه عملکرد گیاه کاهش می یابد، از این رو در شرایط کمبود آب، مصرف بیش از حد کود نیتروژن قابل توصیه نیست. با توجه به نتایج، آبیاری کامل و مصرف نیتروژن تا 150 کیلوگرم در هکتار برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

239 - ارزیابی تأثیر الگوی کشت بر منابع آب‌ زیرزمینی دشت مهران به‌روش پویایی سیستم در تغییرات قیمت انرژی
ابراهیم درویشی عبدالرحیم هوشمند حمزه علی علیزاده زهرا ایزد پناه

تغییر الگوی کشت و افزایش تعرفه انرژی می تواند به مدیریت منابع آب زیرزمینی کمک کند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر الگوی کشت بر آب‌ زیرزمینی دشت مهران با استفاده از روش پویایی سیستم تحت سناریوهای مختلف تغییر قیمت انرژی است. جهت ساخت مدل، مدل مفهومی تدوین و فرضیه های دینامی چکیده کامل

تغییر الگوی کشت و افزایش تعرفه انرژی می تواند به مدیریت منابع آب زیرزمینی کمک کند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر الگوی کشت بر آب‌ زیرزمینی دشت مهران با استفاده از روش پویایی سیستم تحت سناریوهای مختلف تغییر قیمت انرژی است. جهت ساخت مدل، مدل مفهومی تدوین و فرضیه های دینامیکی فرمول نویسی شد. واسنجی و صحت‌سنجی مدل به ترتیب در یک بازه 8 و 6 ساله و شبیه سازی در یک دوره 25 ساله تا سال 1420 در قالب اعمال 9 سناریو انجام شد. نتایج نشان داد تغییر الگوی کشت از یونجه به کلزا همراه با افزایش 100 درصدی تعرفه انرژی، دارای بیشترین تاثیر مثبت بر آبخوان یعنی افزایش حدود 55 میلیون متر مکعبی حجم آبخوان معادل با افزایش حدود 8 متری سطح آب می‌گردد. همچنین تغییر سطح زیرکشت از یونجه به ذرت همراه با افزایش تعرفه انرژی به میزان 50درصد قیمت فعلی، تا حدودی تعادل در سطح آب زیرزمینی دشت را به دنبال دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

240 - مصرف بهینه کود نیتروژن در آبیاری بارانی با ارقام و تراکم مختلف گندم در کرج
قاسم زارعی حمیدرضا سالمی حمیدرضا شریفی

بخش زیادی از کشت گندم ایران در مناطق خشک و نیمه‌خشک قراردارند و به‌علت کمبود آب به‌ویژه در مراحل انتهایی رشد، رقابت بین گندم و سایر محصولات، باعث تخصیص آب کم‌تری به مزارع گندم می گردد. در چنین شرایطی دستیابی به ارقامی از گندم با تراکم مناسب و کاربرد سامانه‌های آبیاری نو چکیده کامل

بخش زیادی از کشت گندم ایران در مناطق خشک و نیمه‌خشک قراردارند و به‌علت کمبود آب به‌ویژه در مراحل انتهایی رشد، رقابت بین گندم و سایر محصولات، باعث تخصیص آب کم‌تری به مزارع گندم می گردد. در چنین شرایطی دستیابی به ارقامی از گندم با تراکم مناسب و کاربرد سامانه‌های آبیاری نوین به‌منظور افزایش عملکرد، از اهمیت بالایی برخوردار است. گرچه نیتروژن مهم‌ترین عنصر در عملکرد و کیفیت گندم است، لیکن مصرف بیش از حد کودهای نیتروژنه باعث اتلاف آن‌ها در اثر آبشویی، کاهش راندمان مصرف کود و آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌گردد. این تحقیق در دو سال با طرح آماری اسپلیت-فاکتوریل اجرا شد. روش کوددهی به‌عنوان کرت اصلی و فاکتوریل رقم و تراکم کاشت در پلات های فرعی بودند. روش کوددهی نیتروژن در 3 سطح کوددهی به‌میزان توصیه کودی به‌روش دست پاش، کوددهی با آبیاری بارانی به‌میزان توصیه کودی و کوددهی با آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی در کرت‌های اصلی و فاکتوریل ارقام گندم پیشتاز،‌ شیراز و بهار و تراکم کاشت 300، 400 و 500 دانه در مترمربع در کر‌تهای فرعی بودند. بیش‌ترین عملکرد دانه به‌مقدار kg/ha 6065، 5786 و 5943 به‌ترتیب در رقم پیشتاز، کوددهی با آبیاری بارانی به‌میزان توصیه کودی و تراکم برابر 400 بذر در مترمربع و کم‌ترین عملکرد دانه به‌مقدار kg/ha 5517، 5728 و 5576 به‌ترتیب در رقم شیراز، کوددهی با آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی و تراکم 500 بذر در مترمربع بود. مقایسه اثرات متقابل روش کوددهی، رقم در تراکم بذر نشان داد که بیش‌ترین عملکرد دانه مربوط به رقم پیشتاز به‌مقدار Kg/ha 6307 در تراکم کاشت 400 بذر در مترمربع و کوددهی با آبیاری بارانی به‌میزان توصیه کودی و کم‌ترین عملکرد دانه مربوط به رقم شیراز به‌مقدار kg/ha 5359 در تراکم کاشت 500 بذر در مترمربع و کوددهی با آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی بود. بیش‌ترین مقادیر پروتئین در روش‌های کوددهی، رقم و تراکم بذر مربوط به تیمارهای کوددهی با آبیاری بارانی به‌میزان توصیه کودی، رقم شیراز و تراکم 300 بذر در مترمربع به‌دست آمد. کم‌ترین مقادیر پروتئین مربوط به تیمارهای آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی، رقم بهار و تراکم 500 بذر در مترمربع بود. بیش‌ترین میانگین عملکرد دانه و درصد پروتئین در تیمار کوددهی با آبیاری بارانی به‌میزان توصیه کودی برابر kg/ha 5786 و %8/20 به‌دست آمد. عملکرد دانه به‌ازای هر کیلوگرم اوره مصرفی در سه تیمار کوددهی بترتیب 4/15، 5/15 و 8/22 کیلوگرم بود که نشانگر افزایش کارآیی مصرف کود نیتروژن در تیمار کوددهی در آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی است. کوددهی با آبیاری بارانی با 30% کم‌تر از توصیه کودی، استفاده از رقم پیشتاز و تراکم 400 بذر در مترمربع، مناسب‌ترین گزینه‌های آزمایش بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

241 - ارزیابی پتانسیل منابع آب زیرزمینی با استفاده از ترکیب روش‌های داده‌کاوی (منطقه موردمطالعه: دشت سرخون هرمزگان)
فاطمه ریاحی حسن وقارفرد پیمان دانشکار اراسته حمید کاردان مقدم

هدف از این تحقیق، پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از چهار روش جنگل تصادفی، GLM، روش Domain و روش GAM است. علاوه بر این چهار روش ترکیب این روش‌ها جهت پتانسیل‌یابی نیز، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور یازده معیار شامل درصد شیب، جهت شیب، انحنای مقطع(Profile Cu چکیده کامل

هدف از این تحقیق، پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از چهار روش جنگل تصادفی، GLM، روش Domain و روش GAM است. علاوه بر این چهار روش ترکیب این روش‌ها جهت پتانسیل‌یابی نیز، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور یازده معیار شامل درصد شیب، جهت شیب، انحنای مقطع(Profile Curvature)، انحنای توپوگرافی (Topographic curvature)، انحنای کلی (Total curvature)، فاکتور ( (LS، شاخص قدرت جریان ( SPI)، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI )، کاربری اراضی، خاک و مدل رقومی ارتفاع با توجه به تجربیات کارشناسان و پژوهشگران مورداستفاده قرار گرفت. همچنین به‌منظور اعتبارسنجی از تعداد 76 حلقه چاه که دارای دبی بالابودند جهت شبیه‌سازی (70 درصد) و اعتبار سنجی (30 درصد) استفاده شد. پیش از مدل‌سازی آزمون هم خطی بر روی معیارها انجام گرفت و مشاهده گردید هیچ نوع هم خطی بین متغیرها وجود ندارد. براین اساس نتایج ارزیابی مدل‌سازی با استفاده از منحنی ROC نشان داد که هر چهار روش استفاده‌شده دارای دقت عالی و AUC بالای 90 درصد جهت پیش‌بینی را دارند. در ادامه نتایج چهار روش با روش میانگین‌گیری ترکیب گردید. پتانسیل نهایی نشان داد که 89/32 درصد از اراضی دارای پتانسیل خوب ازنظر بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی رادارند. همچنین نتایج اهمیت فاکتورها نیز نشان داد که معیارهای شیب، ارتفاع و شاخص قدرت جریان دارای بالاترین میزان اهمیت هستند. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند به‌عنوان اطلاعات‌پایه به برنامه‌ریزان و مسئولان محلی به‌منظور ارزیابی، برنامه‌ریزی، مدیریت، استفاده پایدار و تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی در آینده کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

242 - استفاده از مفهوم ردپای آب مجازی در تولیدات دامی برای حفاظت منابع آب
احسان موحدنژاد هادی رمضانی اعتدالی علیرضا شکوهی

ردپای‌آب کشاورزی بیش از 90 درصد از منابع آب شیرین کشور را شامل می‌شود که 30 درصد آن به عنوان تغذیه برای دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. صنعت دامداری یکی از صنعت‌های آب‌بر جهان و به‌خصوص در ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق متوسط تغذیه گاو در سه استان تهران، البرز و قزوین چکیده کامل

ردپای‌آب کشاورزی بیش از 90 درصد از منابع آب شیرین کشور را شامل می‌شود که 30 درصد آن به عنوان تغذیه برای دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. صنعت دامداری یکی از صنعت‌های آب‌بر جهان و به‌خصوص در ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق متوسط تغذیه گاو در سه استان تهران، البرز و قزوین برآورد و سپس با بکارگیری روش مکانن و هوکسترا ردپای آب‌مجازی محاسبه گردید. سپس با متوسط ردپای آب کشورهای جهان (هلند، آمریکا، روسیه، مکزیک، هند و متوسط جهان) مقایسه شده است. میزان ردپای آب‌مجازی به‌ترتیب در استان‌های تهران، البرز و قزوین برای تولید گوشت گاو برابر با 49/44، 18/45 و 51/45 مترمکعب در کیلوگرم و در تولید شیر نیز برابر با 24/2، 25/2 و 43/2 مترمکعب در لیتر برآورد گردید. این در حالی است که متوسط آب مورد نیاز برای تولید هر کیلوگرم گوشت گاو در سطح دنیا 4/15 مترمکعب بر کیلوگرم و برای هر لیتر شیر، 1 مترمکعب بر لیتر گزارش شده است. نتایج کلی این مطالعه ردپای آب مجازی در تولیدات دام در ایران نسبت به متوسط جهانی بسیار بیشتر است. علت این امر در درجه اول بالا بودن ردپای آب مجازی در تولید علوفه حیوانات و در مرحله دوم ناشی از مدیریت‌ ضعیف دامداری‌ها در ایران می‌باشد. پیشنهاد می-شود با توجه به سهم بالای تغذیه در ردپای بالای گوشت گاو و شیر، یا ردپای آب در تولید علوفه داخلی کاهش یابد یا سهم قابل توجهی از علوفه مصرفی از طریق واردات تامین شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

243 - تأثیرسوپر جاذب معدنی بر برخی خواص خاک و شاخص‌های رشد پیاز خوراکی (Allium cepa) در شرایط کم‌آبیاری
الناز صباغ تازه نسرین صادقیان یونس رامشک نیا

امروزه یکی از روش های کاربردی درجهت ذخیره رطوبت در خاک و افزایش راندمان آبیاری به خصوص در شرایط کم آبی، استفاده از مواد سوپرجاذب از جمله پومیس است. به منظور بررسی اثر پومیس بر خواص شیمیایی و فیزیکی خاک و شاخص های رشد و دور آبیاری پیاز در دو نوع خاک ریز و درشت بافت، آزما چکیده کامل

امروزه یکی از روش های کاربردی درجهت ذخیره رطوبت در خاک و افزایش راندمان آبیاری به خصوص در شرایط کم آبی، استفاده از مواد سوپرجاذب از جمله پومیس است. به منظور بررسی اثر پومیس بر خواص شیمیایی و فیزیکی خاک و شاخص های رشد و دور آبیاری پیاز در دو نوع خاک ریز و درشت بافت، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با سه فاکتور نوع خاک ( با دو سطح لوم شنی و لوم رسی)، دور آبیاری (با دو سطح هر هفت و هر چهار روز یک بار) و پومیس( با چهار سطح‌0 ،5/2، 5 و 5/7 درصد وزنی) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش سطوح پومیس توانست وزن خشک سوخ، قطر سوخ، ارتفاع سوخ، تعداد فلس و غلظت عناصر فسفر و پتاسیم در پیاز و نیز غلظت عناصر فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک و CEC خاک را افزایش دهد. کاربرد پومیس در هیچ یک از دو نوع خاک باعث شوری بیشتر از 5 دسی زیمنس بر متر نشد. افزایش سطح پومیس در هر دو نوع خاک توانست pH خاک و فشردگی خاک را به طور معنی داری کاهش دهد. در اکثر موارد بین دو سطح 5 و 5/7 درصد وزنی پومیس اختلاف معنی داری وجود نداشت. بین دورهای آبیاری 7 و 4 روز یکبار در هیچ کدام از صفات تفاوتی وجود نداشت. می توان نتیجه گرفت که با کاربرد 5 درصد وزنی پومیس می توان دور آبیاری پیاز را از 4 روز به 7 روز یکبار افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

244 - اثربخشی راهکارهای مدیریتی کاهش مصرف آب کشاورزی (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی مرودشت – خرامه)
امید رجا مسعود پارسی نژاد تیمور سهرابی

بهره برداری بی رویه از منابع آب کشور به ویژه در بخش کشاورزی، ایران را با تهدید جدی روبرو کرده است. هدف اصلی در این مطالعه بررسی اثر بخشی راهکارهای مدیریتی ممکن در سطح مزرعه، بدون نیاز به تغییر سیستم آبیاری و صرف هزینه مضاعف برای کاهش مصرف آب کشاورزی شامل ارتقاء راندمان چکیده کامل

بهره برداری بی رویه از منابع آب کشور به ویژه در بخش کشاورزی، ایران را با تهدید جدی روبرو کرده است. هدف اصلی در این مطالعه بررسی اثر بخشی راهکارهای مدیریتی ممکن در سطح مزرعه، بدون نیاز به تغییر سیستم آبیاری و صرف هزینه مضاعف برای کاهش مصرف آب کشاورزی شامل ارتقاء راندمان آب آبیاری، تغییر تاریخ کاشت و اعمال سطوح مختلف کم آبیاری با توجه به نوع کشت، سطح زیر کشت، شرایط واقعی مدیریت آبیاری (مقدار، تعداد آبیاری و ...) در نواحی مختلف محدوده مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته است. تابع هدف مطالعه صرفه جویی در مصرف آب با پیشگیری از برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی قرار داده شده است. تکمیل و صحت سنجی اطلاعات تهیه شده (از سازمان های اجرایی استان فارس) با جمع آوری اطلاعات مستقیم از 158 مزرعه با پراکنش مناسب که معرف کل منطقه باشد انجام شده است. نتایج نشان داد، بهبود راندمان آبیاری برای کشت های غالب در دو منطقه درودزن و کربال، به ترتیب منجر به صرفه جویی در مصرف آب تخصیصی به میزان (% 11/2) 131/5 و (% 10/83) 33/8 میلیون متر مکعب خواهد شد. نتایج حاصل از سناریوی تغییر تاریخ کاشت با استفاده از مدل شبیه سازی AquaCrop نشان داد با این الگوی مدیریتی می توان به میزان(% 2/7) 31/6 و (% 2/94) 9/17 میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی کرد. در عین حال بررسی سطوح مختلف کم آبیاری نشان داد می توان به میزان به ترتیب (% 7/3) 85/8 و (% 8/4) 26/2 میلیون متر مکعب در دو منطقه درودزن و کربال در مصرف آب صرفه جویی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

245 - ارزیابی مدیریت آبیاری متناوب با کاربرد آب شور در کشت چمن (Seashore Paspalum)
سید حسن طباطبائی محمد پسرک لی نگار نورمهناد

با اعمال مدیریت‌های مناسب آبیاری می‌توان میزان کاهش عملکرد محصول در اثر شوری را کاهش داد. در این تحقیق عکس‌العمل چمن رقم Seashore Paspalum تحت سطوح مختلف تنش شوری متناوب و ثابت ازنظر طول ریشه و بخش هوایی، وزن‌تر و خشک و کیفیت چمن درکشت هیدروپونیک در گلخانه موردمطالعه قر چکیده کامل

با اعمال مدیریت‌های مناسب آبیاری می‌توان میزان کاهش عملکرد محصول در اثر شوری را کاهش داد. در این تحقیق عکس‌العمل چمن رقم Seashore Paspalum تحت سطوح مختلف تنش شوری متناوب و ثابت ازنظر طول ریشه و بخش هوایی، وزن‌تر و خشک و کیفیت چمن درکشت هیدروپونیک در گلخانه موردمطالعه قرار گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای تحقیق شامل تیمارهای شوری ثابت در کل دوره با مقادیر 5 و 10 و 20 و 30 گرم در لیتر (نام‌های Ctrl، C10، C20، C30) و تیمارهای شوری متناوب (نام‌های A10، A20 و A30) بودند به‌طوری‌که گیاه یک هفته در محلول شوری 5 گرم در لیتر و یک هفته در شوری موردنظر قرار می‌گرفت. نتایج نشان داد بیشترین طول ریشه و طول اندام هوایی در تیمار Ctrl (شوری ثابت 5 گرم در لیتر) و به ترتیب برابر 67/16 و 91/6 سانتی‌متر مشاهده شد. وزن تر در تیمارA10، A20 و A30 به ترتیب 01/2، 32/1 و 27/0 گرم بود که نسبت به تیمارهای با شوری ثابت در همان سطح شوری C10)، C20 و C30) 26/1، 08/0 و 009/0 بالاتر بود. درصد نسبی آب گیاه در تیمارهای Ctrl، C10، A10 وA20 به ترتیب 39/73، 83/64، 67/70 و 87/67 درصد بود که نسبت به تیمارهای C20 و C30 با درصد نسبی آب 79/18 و 67/11 مقادیر بیشتری را به خود اختصاص دادند. تیمار A20 و A30 بالاترین کارایی مصرف آب را داشتند بنابراین کاربرد متناوب شوری سبب افزایش راندمان مصرف آب در گیاه چمن شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

246 - مدیریت و بهینه‌سازی بهره‌برداری تلفیقی از منابع آب در راستای کاهش افت آبخوان هشتگرد
مهسا جمعدار مهدی سرائی تبریزی علی صارمی

در سال‌های اخیر برهم‌خوردن تعادل میان عرضه و تقاضای آب، کاهش نزولات‌جوی، تغییرات اقلیمی و به‌تبع آن کاهش منابع آب‌سطحی باعث‌گردیده بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی بیش‌از‌پیش مورد‌توجه قرار‌گیرد. بهره‌برداری بی‌رویه و مدیریت نشده از منابع آب زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشو چکیده کامل

در سال‌های اخیر برهم‌خوردن تعادل میان عرضه و تقاضای آب، کاهش نزولات‌جوی، تغییرات اقلیمی و به‌تبع آن کاهش منابع آب‌سطحی باعث‌گردیده بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی بیش‌از‌پیش مورد‌توجه قرار‌گیرد. بهره‌برداری بی‌رویه و مدیریت نشده از منابع آب زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشور مخصوصاً در دشت هشتگرد موجب بروز وضعیت بحرانی افت تراز آب زیرزمینی شده‌است. حفاظت از منابع آبی زیرزمینی موجود، در شرایطی که کشور در منطقه نیمه‌خشک واقع‌شده‌است، علاوه بر تامین نیاز‌های آبی در چشم‌انداز‌ها باعث افزایش پتانسیل‌های هیدروژئولوژی خاک می‌شود.کاهش تراز سطحی آبخوان‌ها باعث افزایش مصرف انرژی و هزینه جهت استحصال و استخراج آب، کاهش کیفیت آب، فرونشست زمین،‌ افزایش فرسایش و ازهمه مهمتر بروز بحران از‌دست‌دادن منابع آب استراتژیک در آینده گردیده‌است. هدف از این پژوهش مدیریت و بهینه‌سازی بهره‌برداری تلفیقی منابع آب سطحی، زیرزمینی و غیر‌متعارف در راستای کاهش افت تراز سطحی آبخوان هشتگرد بر‌اساس مدیریت یکپارچه منابع آب جهت تأمین نیازهای آبی موجود، با کم‌ترین اثرات سوء بر کیفیت منابع آب زیرزمینی و ظرفیت های‌خاکی در محدوده طرح می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

247 - امکانسنجی توسعه نیروگاه‌های برقابی در خطوط آبرسانی با بهره‌گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی
رژین ضیایی پور رودسری محمدرضا بهشتی دافچاهی

یکی از روش‌های کارآمد در مدیریت بهره‌برداری از شبکه‌های آبرسانی شهری،‌کنترل فشار مازاد موجود در برخی از نقاط سامانه است. بدین منظور،‌‌بهره گیری از پتانسیل ارتفاعی موجود در خطوط اصلی انتقال آب ثقلی به صورت تولید انرژی برقابی می‌تواند رهیافت مناسبی جهت مدیریت فشار آب در ش چکیده کامل

یکی از روش‌های کارآمد در مدیریت بهره‌برداری از شبکه‌های آبرسانی شهری،‌کنترل فشار مازاد موجود در برخی از نقاط سامانه است. بدین منظور،‌‌بهره گیری از پتانسیل ارتفاعی موجود در خطوط اصلی انتقال آب ثقلی به صورت تولید انرژی برقابی می‌تواند رهیافت مناسبی جهت مدیریت فشار آب در شبکه و استفاده بهینه از جریان عبوری، قلمداد گردد. در این مقاله، با استفاده از شبیه‌سازی هیدرولیکی جریان در شبکه آبرسانی مورد بررسی و استخراج پارامترهای هیدرولیکی مهم نظیر بارآبی خالص موجود در محل‌های محتمل نصب توربین آبی،‌دبی جریان ورودی به مخازن ذخیره آب شرب و با در نظر گرفتن وضعیت توپوگرافی مسیر انتقال جریان و تراز ارتفاعی نقاط(تعیین گرادیان هیدرولیکی)،‌توان تولیدی در نه سایت برقابی منتخب مورد محاسبه قرار‌‌گرفت و در ادامه به منظور تصمیم گیری جهت اولویت بندی ساخت و بهره‌برداری از پتانسیل‌های برقابی پیشنهادی و ارائه رهنمود به بهره‌برداران،سرمایه گذاران و متولیان امر از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره سلسله مراتبی بر مبنای پنج معیار‌اصلی فنی،‌اقتصادی،‌سیاسی-اجتماعی،‌پدافند‌غیرعامل ومحیط&lrm;زیستی استفاده گردید و با اخذ پرسشنامه‌های تهیه شده،‌سایت‌های برقابی منتخب رتبه‌بندی شدند. براساس تجزیه و تحلیل پاسخ‌های بدست آمده از طریق پرسشنامه و وزن‌دهی به هریک از معیارها و زیرمعیارها(توسط مقایسه زوجی)در محیط نرم افزار Expert Choice مشخص گردید که معیار فنی در رتبه اول،‌معیار اقتصادی در رتبه دوم، معیار زیست محیطی در رتبه سوم،‌پدافند غیرعامل در رتبه چهارم و معیارسیاسی-اجتماعی در رتبه پنجم قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده، سایت‌های نیروگاهی در مخزن1183،‌مخزن1453‌و مخزن57 به ترتیب با ظرفیت نصب3100، 4107، 1072 کیلووات در اولویت‌‌های‌اول تا سوم احداث و بهره‌برداری در شبکه آبرسانی مورد نظر،‌قرار گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

248 - بررسی عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و کارآیی نیتروژن در کشت ذرت در استان خوزستان
مریم کاظمی زاده عبدالرحیم هوشمند عبدعلی ناصری منا گلابی موسی مسکر باشی

آب و نیتروژن از عوامل اصلی محدود کننده دستیابی به حداکثر محصول هستند. کاربرد کود نیتروژن در افزایش محصولات کشاورزی سهم بسزایی دارد. از طرفی مصرف بی‌رویه این کودها ناشی از کارآیی پایین آن‌ها است. این پژوهش با توجه به چالش-های موجود در خصوص کمبود منابع آب و مدیریت نامناسب چکیده کامل

آب و نیتروژن از عوامل اصلی محدود کننده دستیابی به حداکثر محصول هستند. کاربرد کود نیتروژن در افزایش محصولات کشاورزی سهم بسزایی دارد. از طرفی مصرف بی‌رویه این کودها ناشی از کارآیی پایین آن‌ها است. این پژوهش با توجه به چالش-های موجود در خصوص کمبود منابع آب و مدیریت نامناسب مصرف نیتروژن انجام گرفت. جهت کمی کردن واکنش گیاه و محاسبه کارآیی مصرف آب و کود، دو سطح آبیاری کامل (I1) و کم‌آبیاری به اندازه 30 درصد (I2) به‌عنوان عامل اول و دو سطح نیتروژن 200 (N1) و 160 (N2) کیلوگرم در هکتار به‌عنوان عامل دوم در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، شاخص سطح برگ با کاربرد بیشتر نیتروژن در شرایط رطوبتی یکسان افزایش می‌یابد. افزایش نیتروژن به‌شرط این‌که آب کافی در دسترس گیاه باشد؛ باعث افزایش وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت می‌شود. با افزایش مقدار نیتروژن، کارآیی زراعی نیتروژن در کشت ذرت کاهش می‌یابد. در شرایط تنش رطوبتی با افزایش میزان مصرف نیتروژن، کارآیی بازیافت نیتروژن نیز به‌سبب کاهش جذب این عنصر توسط گیاه کاهش می‌یابد. کارآیی اقتصادی و بیولوژیکی مصرف آب در کشت پاییزه بیشتر از کشت بهاره بود. عملکرد پایین کشت بهاره و بارندگی بیشتر در دوره کشت پاییزه دلیل کارآیی و بهره‌وری بیشتر مصرف آب در کشت پاییزه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

249 - تأثیر آب مغناطیسی بر خصوصیات هیدرولیکی آبیاری قطره‌ای-نواری و عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت
جعفر نیکبخت امیر طالعی

در پژوهش حاضر تأثیر عبور آب آبیاری از میدان مغناطیسی ثابت بر گرفتگی خروجی‌های نوارهای آبیاری و خصوصیات هیدرولیکی سیستم آبیاری قطره‌ای-نواری و هم‌چنین عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت رقم ماکسیما بررسی شد. پژوهش در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار با دو تیمار عبور و عدم ع چکیده کامل

در پژوهش حاضر تأثیر عبور آب آبیاری از میدان مغناطیسی ثابت بر گرفتگی خروجی‌های نوارهای آبیاری و خصوصیات هیدرولیکی سیستم آبیاری قطره‌ای-نواری و هم‌چنین عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت رقم ماکسیما بررسی شد. پژوهش در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار با دو تیمار عبور و عدم عبوری آب آبیاری از میدان مغناطیسی از خرداد تا مهر 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام گرفت. میدان مغناطیسی با استفاده از سیم لوله با شدت 1/0 تسلا ایجاد شد. در انتهای فصل کشت سیستم آبیاری مورد ارزیابی هیدرولیکی قرار گرفت. هم‌چنین عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ذرت اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج، به دلیل گرفتگی روزنه‌های نوارهای آبیاری در سیستم غیرمغناطیسی متوسط qa و Eu و Uc و Du به ترتیب 18، 3، 2 و 3 درصد کم‌تر و Cv به میزان 3 درصد بیش‌تر از سیستم مغناطیسی شد (اختلاف‌ها معنی‌دار). اعمال تیمار آب مغناطیسی بر گیاه ذرت باعث افزایش وزن تر کل، وزن خشک کل و سطح برگ کل (به ترتیب 11، 10 و 13 درصد) شد که از نظر آماری اختلاف‌ها معنی‌دار بود. با توجه به مصرف مقدار ثابت آب برای هر دو تیمار آب مغناطیسی و غیرمغناطیسی (5193 مترمکعب در هکتار)، افزایش عملکرد تر کل ذرت در تیمار آب مغناطیسی باعث افزایش معنی‌دار کارایی مصرف آب این تیمار به میزان 7/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرفی (11 درصد) شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

250 - ارزیابی مدل برنامه ریزی بیان ژن برای برآورد بار رسوب معلق بر اساس پیش پردازش داده ها با روش آزمون گاما (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رود زرد)
عادله علی جانپور شلمانی علی رضا واعظی محمودرضا طباطبایی

ی. در این پژوهش، داده‌های ایستگاه هیدرومتری ماشین در حوزه آبخیز رود زرد، با طول دوره آماری 36 سال (1356-1391) مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای ورودی به مدل GEP شامل دبی لحظه‌ای (Q)، متوسط دبی روزانه (Qi) و متوسط بارندگی روزانه (Pi) به همراه سه گام تأخیر زمانی و متغیر خر چکیده کامل

ی. در این پژوهش، داده‌های ایستگاه هیدرومتری ماشین در حوزه آبخیز رود زرد، با طول دوره آماری 36 سال (1356-1391) مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای ورودی به مدل GEP شامل دبی لحظه‌ای (Q)، متوسط دبی روزانه (Qi) و متوسط بارندگی روزانه (Pi) به همراه سه گام تأخیر زمانی و متغیر خروجی به مدل شامل بار رسوب معلق روزانه می-باشد. برای کاهش در وقت و هزینه، پیش‌پردازش داده‌های ورودی به مدل GEP با استفاده از روش آزمون گاما به‌دست آمد و به‌همراه ترکیبات بدون پیش‌پردازش (آزمون و خطا) وارد مدل GEP شد. نتایج مقایسه بین تمامی مدل‌ها نشان داد که برترین ترکیب متغیر ورودی حاصل از آزمون گاما، با کمترین مقدار آماره‌‌ی خطای استاندارد برابر صفر، آماره‌ی گاما برابر 000092/0 و آماره‌ی Vratio برابر 012/0 و با ترکیب متغیرهای متوسط دبی روزانه به همراه دو گام تأخیر زمانی و متوسط بارندگی روزانه به همراه سه گام تأخیر زمانی، دقیق‌ترین و صحیح‌ترین برآورد را برای بار رسوب معلق داشت. این مدل دارای کمترین مقدار ton/day)) 90/1671RMSE= و ton/day)) 68/475MAE= و بیشترین مقدار 99/0R2= و 99/0NSE= در مقایسه با سایر مدل‌ها بود. بنابراین، استفاده از روش آزمون گاما به‌عنوان یک روش پیش‌پردازش داده‌ها توانست با انتخاب ترکیباتی از متغیرهای ورودی مناسب به مدل‌ها، به‌طور میانگین تا 40 درصد مقدار خطای برآورد (RMSE) بار رسوب معلق روزانه را در مقایسه با ترکیبات ورودی حاصل از آزمون و خطا کاهش دهد و با افزایش تشابه بین مقادیر داده-های مشاهداتی با داده‌های محاسباتی، عملکرد مدل GEP در برآورد بار رسوب معلق را افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

251 - ارزیابی تغییرات مکانی برخی شاخص‌های کیفی آب زیرزمینی دشت اردبیل به منظور کاربرد در سامانه‌های آبیاری
فرخ اسدزاده حسین پیرخراطی زهرا شیخی آلمان آباد

در تحقیق حاضر، تعداد 12 پارامتر کیفی آب مربوط به تعداد 63 حلقه چاه در دشت اردبیل در خرداد ماه سال آبی 92-91 اندازه‌گیری شد و سپس شاخص‌های کیفیت آب مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، آب زیرزمینی دشت اردبیل با میانگین شاخص‌های EC و SAR به ترتیب 7/1405 میکروزیمنس بر سا چکیده کامل

در تحقیق حاضر، تعداد 12 پارامتر کیفی آب مربوط به تعداد 63 حلقه چاه در دشت اردبیل در خرداد ماه سال آبی 92-91 اندازه‌گیری شد و سپس شاخص‌های کیفیت آب مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، آب زیرزمینی دشت اردبیل با میانگین شاخص‌های EC و SAR به ترتیب 7/1405 میکروزیمنس بر سانتی‌متر و 8/2 در کلاس C3-S1 از نظر طبقه بندی ویلکوکس قرار داشته و دارای محدودیت کم تا متوسط از نظر شوری و بدون محدودیت از نظر نفوذ آب در خاک می‌باشد. شاخص‌های RSC، KR و PI که به نوعی خطر سدیم را بیان می‌کنند، به ترتیب با میانگین‌های 5/4-، 6/0 و 8/53 نشان دهنده عدم وجود محدویت ناشی از سدیم و کیفیت مناسب از این نظر بود. شاخص CR با میانگین 85/0 نیز بیان کننده عدم وجود خطر خورندگی آب زیرزمینی بود. بررسی پارامترهای Na و Cl نیز بیان کننده محدویت متوسط از نظر سمیت آب برای گیاهان کشت شده در دشت اردبیل بود. از سوی دیگر نقشه‌های پهنه بندی شاخص‌ها نشان داد، مقدار شوری در بسیاری از نقاط دشت دارای محدویت کم تا متوسط و در قسمت‌های شرقی و جنوبی به ترتیب دارای بدون محدویت و محدویت شدید می‌باشد. اکثر نقاط دشت از نظر شاخص SAR دارای عدم محدویت بوده و فقط بخش کمی از قسمت جنوبی دشت دارای محدویت متوسط بود. بررسی شاخص LSI نشان داد، در بیشتر نقاط دشت مقدار این شاخص بزرگتر از صفر بوده و در نتیجه خطر گرفتگی قطره‌چکان‌ها وجود خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

252 - تعیین تابع تولید گیاه ریحان در شرایط تنش‌های هم‌زمان آبی و شوری
مهشاد سادات فرح بخش مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده

کمبود منابع آب و خاک و شوری آن‌ها، از نکات قابل‌‌توجه و مهم در بخش کشاورزی است. بررسی اثرات متقابل شوری و کم‌آبیاری بر عملکرد گیاهان، اهمیتی فراوان را به‌ویژه جهت اصلاح مدیریت خاک و مصرف آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک دارا می‌باشد. هدف از این پژوهش، مطالعه و ارزیابی توابع ت چکیده کامل

کمبود منابع آب و خاک و شوری آن‌ها، از نکات قابل‌‌توجه و مهم در بخش کشاورزی است. بررسی اثرات متقابل شوری و کم‌آبیاری بر عملکرد گیاهان، اهمیتی فراوان را به‌ویژه جهت اصلاح مدیریت خاک و مصرف آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک دارا می‌باشد. هدف از این پژوهش، مطالعه و ارزیابی توابع تولید گیاه ریحان (Basilicum L.)رقم توده‌ی مازندران در شرایط تنش هم‌زمان آبی و شوری بود. بدین منظور، آزمایشی در یک مزرعه‌ی تحقیقاتی یک هکتاری در سایت پژوهشی دوشان‌تپه‌ی تهران انجام شد. در این پژوهش برای تعیین میزان تبخیر- تعرق گیاه ریحان از میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی استفاده گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم&lrm;آبیاری درحد 40 (DI40%)، 60 (DI60%) و 80 (DI80%) درصدِ نیاز آبی گیاه و سه تیمار فرعی شوری آب آبیاری با هدایت الکتریکی 175/1 (S1)، 3 (S2) و 5 دسی&lrm;زیمنس بر متر (S3) در دو سال متوالی 1395 و 1396 به‌ اجرا درآمد. نتایج نشان داد که آستانه‌ی کاهش عملکرد گیاه ریحان نسبت به شوری آب آبیاری 3/1 دسی‌زیمنس بر متر و شیب خط کاهش عملکرد 10 درصد می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

253 - شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری برنج تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت با مدل Aquacrop
پویا اعلایی بازکیایی بهنام کامکار ابراهیم امیری حسین کاظمی مجتبی رضایی سهیل اکبرزاده

به‌منظور ارزیابی مدل Aquacrop و بررسی بهره‌وری تولید برنج تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی رقم محلی (هاشمی) در دو سال زراعی ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در موسسه تحقیقات برنج ایران، رشت انجام گردید. چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی مدل Aquacrop و بررسی بهره‌وری تولید برنج تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی رقم محلی (هاشمی) در دو سال زراعی ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در موسسه تحقیقات برنج ایران، رشت انجام گردید. دور آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در چهار سطح غرقاب دائمی، دور آبیاری ۵، ۱۰ و ۱۵ روز و تاریخ کاشت به‌عنوان عامل فرعی در سه سطح (یک اردیبهشت، بیستم اردیبهشت و دهم خرداد) در نظر گرفته شدند. ارزیابی مقادیر شبیه‌سازی و اندازه‌گیری شده عملکرد شلتوک و عملکرد زیستی با استفاده از مؤلفه‌های ضریب تبیین، آزمون t و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، کارایی مدل (EF) و میانگین انحراف خطا (MBE) و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE) انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده عملکرد شلتوک و عملکرد زیستی به ترتیب ۹ و ۵ درصد می‌باشد. بر اساس بهره‌وری و میزان کاهش عملکرد شلتوک، آبیاری غرقاب در تاریخ یک اردیبهشت بیش‌ترین بهره‌وری را داشت. با توجه به ضریب تبیین بالای 7/0 و کارایی بالای 6/0 مدل Aquacrop در شبیه‌سازی عملکرد شلتوک و عملکرد زیستی، مدل مذکور از دقت مناسبی برخوردار بود و می‌توان از مدل Aquacrop برای پشتیبانی نتایج آزمایش‌های تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

254 - تأثیر شستشوی حوضچه‌های پرورش ماهی قزل آلا بر کیفیت پساب و عمل‌کرد سیستم کنترل مرکزی آبیاری قطره‌ای
ارسلان فاریابی عیسی معروف پور بهزاد قربانی برزان بهرامی کمانگر

عملیات شستشوی حوضچه‌های پرورش ماهی به دلیل بالا بردن بار مواد معلق و مواد آلی در پساب، احتمال خطر گرفتگی قطره‌چکان‌ها در آبیاری قطره‌ای را در صورت استفاده از این پساب‌ها بالا می‌برد. در پژوهش حاضر سه تیمار آبیاری قطره‌ای اجرا گردید. در هر تیمار از قطره‌چکان‌های نتافیم و چکیده کامل

عملیات شستشوی حوضچه‌های پرورش ماهی به دلیل بالا بردن بار مواد معلق و مواد آلی در پساب، احتمال خطر گرفتگی قطره‌چکان‌ها در آبیاری قطره‌ای را در صورت استفاده از این پساب‌ها بالا می‌برد. در پژوهش حاضر سه تیمار آبیاری قطره‌ای اجرا گردید. در هر تیمار از قطره‌چکان‌های نتافیم و میکروفلاپر با دبی‌های 4، 8 و l/h 12 استفاده شد. طی یک فصل، 42 نوبت آبیاری با آب متعارف (به‌عنوان شاهد) و پساب پرورش ماهی (با تخلیه و بدون تخلیه انتهایی لوله‌ها) صورت گرفت. از پساب مزرعه پرورش ماهی، در حالت معمول و در حالت شستشوی حوضچه‌های پرورش ماهی در سه تکرار نمونه‌هایی تهیه شد. ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کلیه نمونه‌ها اندازه‌گیری شد و مقایسه گردید. مواد فیلتر شده توسط فیلترهای شنی و توری سیستم شاهد و پساب نیز توسط دستگاه مستر سایزر مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج نشان داد که شستشو تأثیر معنی‌داری بر غلظت مواد جامد معلق (%1>P) و غلظت مواد آلی پساب (%5>P) می‌گذارد. اما تأثیر شستشوی حوضچه‌ها بر غلظت نیترات و تعداد باکتری‌های موجود در پساب، اندک و قابل چشم‌پوشی است. نتایج همچنین نشان داد که دبی قطره‌چکان‌های میکروفلاپر با دبی اسمی l/h 8 در هر دو تیمار پساب همبستگی معنی‌داری (%1>P) با شستشوی حوضچه‌ها دارد و دبی خروجی از قطره‌چکان‌های میکروفلاپر نسبت به قطره‌چکان‌های نتافیم، همبستگی بیشتری را با عملیات شستشوی استخرها از خود نشان دادند. نتایج همچنین نشان داد که هنگام استفاده از پساب پرورش ماهی، کارایی و راندمان تصفیه فیلترهای توری بیشتر از فیلترهای شنی است و وجود این فیلترها ضروری‌تر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

255 - ارزیابی اثر تأمین نیاز آبی شرب و کشاورزی آبخوان ساری- نکا بر حرکت جبهه شوری با بهره‌برداری از سد گلورد
مینا نصیری مهدی حمیدی حمید کاردان مقدم

با رشد سریع اقتصاد در مناطق ساحلی، تقاضا برای منابع آب و بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی افزایش یافته است و این امر موجب اختلال در تعادل بین آب‌شور و شیرین در آبخوان‌های ساحلی و درنتیجه منجر به نفوذ آب‌شور به آب‌های زیرزمینی خواهد شد. در پژوهش حاضر مدل عددی جریان و نفوذ چکیده کامل

با رشد سریع اقتصاد در مناطق ساحلی، تقاضا برای منابع آب و بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی افزایش یافته است و این امر موجب اختلال در تعادل بین آب‌شور و شیرین در آبخوان‌های ساحلی و درنتیجه منجر به نفوذ آب‌شور به آب‌های زیرزمینی خواهد شد. در پژوهش حاضر مدل عددی جریان و نفوذ شوری در آبخوان ساحلی ساری-‌نکا با استفاده از نرم‌افزار GMS شبیه‌سازی شده است. واسنجی مدل برای تراز آب زیرزمینی و غلظت شوری از مهر 1389 تا شهریور 1393 صورت پذیرفته است. مدل واسنجی‌شده با استفاده از اطلاعات در دسترس از مهر 1393 تا شهریور 1394 برای تراز آب زیرزمینی و غلظت شوری صحت‌سنجی گردیده است. ضریب همبستگی در مرحله واسنجی ماندگار، غیرماندگار و صحت‌سنجی در مدل کمی به ترتیب برابر 99/0‌، 98/0 و 97/0 به دست آمد. همچنین این ضریب در مدل انتقال در مرحله واسنجی غیرماندگار و صحت‌سنجی به ترتیب به میزان 83/0 و 87/0 برآورد شد. پس از صحت‌سنجی مدل و با فرض ثابت ماندن شرایط هیدروژئولوژیکی آبخوان، نتایج پیش‌بینی مدل طی شش سال آینده بیانگر هجوم بیشتر آب‌شور در آبخوان ساحلی موردمطالعه است. در ادامه با توجه به احداث سد گلورد بر روی رودخانه نکارود، تأثیر سد بر آبخوان ساری- نکا در شرایط اقلیمی نرمال، خشکسالی و ترسالی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که در شرایط خشکسالی حرکت خط هم‌غلظت 50 درصد شوری برای پارامتر TDS نسبت به انتهای دوره پیش‌بینی 98/5% افزایش خواهد داشت. همچنین در شرایط ترسالی حرکت خط هم‌غلظت 50 درصد شوری به میزان 94/2% کاهش خواهد یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

256 - تحلیل هیدرولیکی شبکه آبیاری بارانی با استفاده از نرم افزار WaterGEMS
یونس شکریان فرد شهرام شاه محمدی کلالق

در این تحقیق، شبکه آبیاری بارانی منطقه سیسان واقع در شهرستان بستان آباد استان آذربایجان شرقی با استفاده از نرم افزار WaterGEMS تحلیل هیدرولیکی گردید. این شبکه براساس موقعیت لوله های اصلی، نیمه اصلی و لترال ها به سه منطقه A، B و C تقسیم بندی شد. سپس با توجه به دور آبیاری چکیده کامل

در این تحقیق، شبکه آبیاری بارانی منطقه سیسان واقع در شهرستان بستان آباد استان آذربایجان شرقی با استفاده از نرم افزار WaterGEMS تحلیل هیدرولیکی گردید. این شبکه براساس موقعیت لوله های اصلی، نیمه اصلی و لترال ها به سه منطقه A، B و C تقسیم بندی شد. سپس با توجه به دور آبیاری، تعداد استقرار و آبپاش های شبکه، 9 سناریو تعریف شد. پارامترهای هیدرولیکی فشار و سرعت به ترتیب در گره ها و لوله ها قبل و بعد از بهینه سازی با نرم افزار WaterGEMS تحلیل شدند. نتایج تحلیل هیدرولیکی نشان داد؛ باتوجه به فشار مورد نیاز کارکرد آبپاش (40 مترآب) و فشار حداکثر تامین پمپ انتخابی شبکه (70 متر آب)، از نظر تامین فشار شبکه مشکلی یا محدودیتی وجود نداشت. به عبارتی، فشار در دامنه مجاز قرار داشت ولی با توجه به دامنه سرعت مجاز در خطوط اصلی و نیمه اصلی سیستم آبیاری بارانی، سرعت‌های بحرانی در 4 سناریو در منطقه B و 5 سناریو در منطقه C مشاهده شدند. با اعمال تغییرات لازم در قطر لوله‌ها و البته به شرط تغییرات مجاز در مقدار فشار (کمتر از 20 %)، مقادیر سرعت، بهینه شده و در دامنه مجاز قرار گرفتند. باتوجه به این که پارامترهای هیدرولیکی سامانه با کاهش در اندازه قطر لوله ها بهینه شدند، لذا سیستم طراحی شده بهینه با نرم افزار WaterGEMS، در مقایسه با سیستم طراحی و اجرا شده مورد مطالعه، منتج به کاهش 3/7 درصدی در هزینه های طرح گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

257 - مدل‌سازی نمک‌زدایی از آب لب‌شور به ‌روش الکترودیالیز، با استفاده از طراحی آزمایش‌ها و شبکه عصبی GMDH
مریم شرفی محمود اکبری

10.30495/wsrcj.2022.20322

زمینه و هدف: نمک‌زدایی از آب شور و لب‌شور، به عنوان یک منبع نسبتا دائمی، راه حلی مطمئن برای جبران کمبود آب است. فرآیند الکترودیالیز به عنوان یکی از روش‌های نمک‌زدایی، تقریبا آب بدون املاح را از آب شور جدا می‌کند و در حال تبدیل شدن به یک راه‌حل برای کمبود آب در سراسر جها چکیده کامل

زمینه و هدف: نمک‌زدایی از آب شور و لب‌شور، به عنوان یک منبع نسبتا دائمی، راه حلی مطمئن برای جبران کمبود آب است. فرآیند الکترودیالیز به عنوان یکی از روش‌های نمک‌زدایی، تقریبا آب بدون املاح را از آب شور جدا می‌کند و در حال تبدیل شدن به یک راه‌حل برای کمبود آب در سراسر جهان است. روش‌های مدل‌سازی، امکان بررسی کم‌هزینه نمک‌زدایی از آب شور و لب‌شور به روش الکترودیالیز و هم‌چنین پیش‌بینی رفتارها و الگوهای فرآیندی این سیستم‌ها را فراهم می‌کنند. هدف این تحقیق، مدل‌سازی فرایند الکترودیالیز با طراحی آزمایش‌ها و ارزیابی روش شبکه عصبی GMDH، در تخمین درصد جداسازی و میزان شار خروجی سلول الکترودیالیز آب لب‌شور است.روش پژوهش: مقادیر جریان حجمی در شش سطح (1، 5/2، 5، 10، 15 و 20 میلی‌لیتر در دقیقه)، غلظت املاح در سه سطح (200، 500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر)، دما در سه سطح (50، 60 و 70 درجه سانتی‌گراد)، ولتاژ در سه سطح (10، 20 و 30 ولت) و فشار در سه سطح (200، 400 و 800 پاسکال) استخراج گردید. به‌منظور مدل‌سازی میزان تاثیر هریک از ورودی‌های مذکور بر درصد جداسازی و میزان شار خروجی سلول الکترودیالیز آب لب‌شور، از طرح فاکتوریل کامل و شبکه عصبی GMDH استفاده شد. در مدل‌سازی خروجی سلول الکترودیالیز با استفاده از شبکه عصبی GMDH، پس از تعیین متغیرهای ورودی، تصادفی‌سازی، نرمال‌سازی و تقسیم بندی متغیر های ورودی و خروجی انجام شد. برای مدل‌سازی، 90 درصد داده‌ها (437 نمونه) بطور تصادفی به‌منظور آموزش و 10 درصد داده‌ها (49 نمونه) برای صحت‌سنجی در نظر گرفته شد. از طرفی با توجه به دارا بودن سطوح مشخص برای هر یک از ورودی‌ها، امکان استفاده از طرح آزمایشی فاکتوریل کامل نیز فراهم بود.یافته‌ها: نتایج جدول تجزیه رگرسیون خطی نشان داد بین کلیه اثرات ساده و متقابل تیمارها برای متغیرهای پاسخ درصد جداسازی و شار، اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. با کاهش جریان حجمی و غلظت املاح و افزایش دما، ولتاژ و فشار، درصد جداسازی و شار خروجی افزایش معنی‌داری نشان دادند. نتایج مدل‌سازی با شبکه عصبی GMDH نیز در مرحله آموزش، دقت پیش‌بینی درصد جداسازی (90/0=R2، 16/0-=MBE و 48/7=RMSE) و میزان شار خروجی (79/0=R2، 001/0=MBE و 08/0=RMSE) را نشان داد. همین شاخص ها در مرحله صحت‌سنجی به ترتیب 85/0، 3- و 37/9 برای درصد جداسازی و 78/0، 008/0- و 07/0 برای میزان شار خروجی هستند. تطابق داده‌های هدف و خروجی، نزدیکی مقادیر هدف و خروجی به نمودار y=x، تخطی کم مقادیر خطا از مقدار صفر و نزدیکی توزیع (هیستوگرام) خطا به توزیع نرمال، حاصل شدند.نتایج: پس از مشخص شدن اختلاف بسیار معنی‌دار کلیه اثرات ساده و متقابل تیمارها برای متغیرهای پاسخ، مقایسه میانگین‌ها صورت گرفت. بیشتر بودن هر دو متغیر پاسخ درصد جداسازی و شار خروجی، ایده‌آل هست. لذا نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد بهترین سطح جریان حجمی برابر با 1 میلی‌لیتر بر دقیقه، غلظت جریان ورودی 200 میلی‌گرم بر لیتر، دمای 70 درجه سانتی‌گراد، ولتاژ ورودی 30 ولت و فشار 800 پاسکال، منجر به بیشترین درصد جداسازی و شار خروجی می‌شوند. ضمن این‌که با کاهش جریان حجمی و غلظت املاح، و افزایش دما، ولتاژ و فشار، درصد جداسازی و شار خروجی افزایش معنی‌داری نشان دادند. همچنین با توجه به شاخص‌های آماری برای کل داده‌ها، همبستگی مناسب، اندکی کم‌برآورد و خطای اندک به دست آمد. بنابراین استفاده از طراحی آزمایش‌ها و شبکه عصبی GMDH، در مدل‌سازی نمک‌زدایی از آب لب‌شور با استفاده از فرآیند الکترودیالیز، کارایی مناسبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

258 - برآورد ضرایب نفوذ و ضریب زبری مانینگ در دو رژیم جریان پیوسته و کاهشی
کیوان زرعکانی هادی رمضانی اعتدالی پیمان دانشکار آراسته

با توجه به اینکه هنوز درصد بالایی از اراضی کشاورزی به صورت سطحی آبیاری می‌شود یافتن راه‌حلی به منظور اصلاح روش‌های مذکور با هزینه‌هایی به مراتب کمتر از آبیاری تحت فشار ضروری به نظر می‌رسد. ضریب زبری مانینگ و معادله نفوذ از مهمترین پارامترهای ارزیابی سامانه آبیاری سطحی ا چکیده کامل

با توجه به اینکه هنوز درصد بالایی از اراضی کشاورزی به صورت سطحی آبیاری می‌شود یافتن راه‌حلی به منظور اصلاح روش‌های مذکور با هزینه‌هایی به مراتب کمتر از آبیاری تحت فشار ضروری به نظر می‌رسد. ضریب زبری مانینگ و معادله نفوذ از مهمترین پارامترهای ارزیابی سامانه آبیاری سطحی است. ضرایب معادلات نفوذ نقش اساسی در ارزیابی و طراحی سامانه‌های آبیاری دارند؛ به همین دلیل برای افزایش بازده آبیاری ضروری است که این ضرایب با دقت بالا تخمین زده شوند. هدف از این تحقیق برآورد ضرایب نفوذ و ضریب زبری مانینگ در دو رژیم جریان پیوسته و کاهش جریان طی سه رخداد اول آبیاری با استفاده از مدل‌های INFILT،SIPAR_ID و EVALUE است. نتایج نشان داد میانگین درصد خطای نسبی در مدل‌های INFILT،SIPAR_ID و EVALUE به ترتیب 6/16، 2/5 و 2/11 و حداکثر خطا به ترتیب 6/1، 7/0و 1/1 متر مکعب است که می‌توان نتیجه گرفت مدل SIPAR_ID خطای کمتری نسبت به دو مدل دیگر دارد. همچنین این مدل‌ها در برآورد نفوذ در آبیاری نواری دقت بالاتری نسبت به آبیاری جویچه‌ای داشته‌اند. همچنین سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) مقدار ضریب زبری مانینگ را برای جویچه‌های آیش در آبیاری اول 04/0پیشنهاد کرده است که با مقادیر تخمینی مدل SIPAR_ID که از مقدار 038/0 تا 089/0 تفاوت زیادی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

259 - پیش‏ نمایی تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل تحت تاثیر تنش‏ های اقلیمی مبتنی بر بارش و رواناب
کوروش آزاد جلودارلو امین صادقی

10.30495/wsrcj.2021.18083

در این پژوهش تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از برونداد اقلیمی HadGEM2-ES و ابزارهای هوش مصنوعی Eureqa برای سه دوره آتی (1418-1400، 1438-1420 و 1440-1458) تحت سه سناریوی اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) پیش نمایی شد. نتایج نشان داد بیشترین کاهش دبی چکیده کامل

در این پژوهش تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از برونداد اقلیمی HadGEM2-ES و ابزارهای هوش مصنوعی Eureqa برای سه دوره آتی (1418-1400، 1438-1420 و 1440-1458) تحت سه سناریوی اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) پیش نمایی شد. نتایج نشان داد بیشترین کاهش دبی در فصل تابستان به میزان 27% خواهد بود، این در حالی است که افزایش رواناب سطحی در فصل زمستان تا 12% نیز پیش &lrm;بینی می&lrm;شود. علت این امر ادامه روند گرمایش جهانی است که منجر به ذوب سریع تر برف های زمستانی خواهد شد. نتایج مدل ها حاکی از کاهش تراز آب زیرزمینی در تمام ماه های سال در دوره های آتی است که این کاهش در همه دوره- سناریوها معنی دار بوده است. به طور متوسط تراز آب زیرزمینی بین 1/2 تا 3/2 متر کاهش خواهد یافت. کاهش بارش و دبی در فصل تابستان - که مصادف با دوره رشد گیاه است - افزایش برداشت از منابع زیرزمنی را نیز شدت خواهد بخشید. این امر منجر به تشدید بحران آب در منطقه خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

260 - ارزیابی شاخص CWSI برای سه رقم ذرت تحت رژیم های آبیاری قطره ای (اراضی شمال خوزستان)
پیمان لالوند علی حیدر نصرالهی محمد خرمیان مهری سعیدی نیا

این تحقیق به‌منظور ارزیابی شاخص CWSIدر ارقام مختلف ذرت تحت مدیریت‌های آبیاری قطره‌ای نواری در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد واقع در شمال استان خوزستان صورت گرفت. فاکتور مدیریت آبیاری شامل T100 (تأمین 100 درصد نیاز آبی گیاه)، T75 (تأمین 75 درصد نیاز آبی) و T50 (تأمین 50 چکیده کامل

این تحقیق به‌منظور ارزیابی شاخص CWSIدر ارقام مختلف ذرت تحت مدیریت‌های آبیاری قطره‌ای نواری در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد واقع در شمال استان خوزستان صورت گرفت. فاکتور مدیریت آبیاری شامل T100 (تأمین 100 درصد نیاز آبی گیاه)، T75 (تأمین 75 درصد نیاز آبی) و T50 (تأمین 50 درصد نیاز آبی) در کرت‌های اصلی و سه هیبرید ذرت دانه‌ای شامل سینگل کراس 704 (SC)، مبین (M) و کارون (K) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. روابط خطوط مبنای بالا و پایین برای هر سه رقم در طول فصل رشد با دقت بالایی ( 8/0<R2) برآورد شد. شاخص CWSI برای تیمارهای مختلف و در مراحل مختلف رشد از 01/0 تا 46/0 متغیر بود. نتایج آنالیز آماری نشان داد که اختلاف مقدار شاخص تنش آبی گیاه ذرت بین ارقام مختلف معنی‌دار نبوده اما تأثیر مدیریت آبیاری روی آن در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بر همین اساس مقادیر CWSI معادل 17/0، 15/0 و 12/0 به ترتیب برای مراحل رشد و توسعه، میانی و پایانی ذرت جهت تعیین زمان آبیاری قطره‌ای با استفاده از این شاخص برآورد شدند. علاوه بر این نتایج نشان داد که بین شاخص (CWSI) و عملکرد ذرت همبستگی بالایی وجود داشته و روابطی جهت تخمین عملکرد با استفاده از این شاخص استخراج شد. بر اساس این روابط رقم کارون بیشترین حساسیت به تنش آبی را داشته به‌طوری‌که در این رقم ضریب یا شیب کاهش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در برابر کم‌آبی با مقادیر 21 و 47 درصد نسبت به دو رقم دیگر بیشترین مقدار را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

261 - تحلیل حساسیت پارامترهای مؤثر بر عمق آبشستگی در پائین‌دست پایه‌های پل جفت با استفاده از ماشین آموزش نیرومند
سیامک امیری محمد علی ایزدبخش سعید شعبانلو

10.30495/wsrcj.2022.19223

زمینه و هدف: آبشستگی موضعی به‌عنوان یکی از عوامل مهم که باعث گسیختگی سازه پل‌ها، موج‌شکن‌ها و اسکه‌ها می‌شود شناسایی شده است. پیچیدگی مکانیزم آبشستگی باعث شده است که این موضوع یکی از مهم‌ترین زمینه‌های مطالعاتی مهندسی عمران باشد. در سال-های اخیر، مطالعات فراوانی بر روی چکیده کامل

زمینه و هدف: آبشستگی موضعی به‌عنوان یکی از عوامل مهم که باعث گسیختگی سازه پل‌ها، موج‌شکن‌ها و اسکه‌ها می‌شود شناسایی شده است. پیچیدگی مکانیزم آبشستگی باعث شده است که این موضوع یکی از مهم‌ترین زمینه‌های مطالعاتی مهندسی عمران باشد. در سال-های اخیر، مطالعات فراوانی بر روی آبشستگی موضعی اطراف پایه‌های پل انجام گرفته است. به دلیل اهمیت زیاد پیش‌بینی و تخمین الگوی آبشستگی در مجاورت پایه‌های پل مطالعات فراوانی بر روی این نوع از سازه‌ها انجام شده است.روش پژوهش: در این مطالعه برای اولین بار با استفاده از روش جدید ماشین آموزش نیرومند (ELM)، عمق آبشستگی در مجاورت پایه‌های پل دوقلو شبیه‌سازی شد. ابتدا پارامترهای مؤثر شناسایی گردید و چهار مدل ELM توسعه داده شد. سپس به کمک شبیه‌سازی مونت کارلو و روش اعتبار سنجی ضربدری نتایج عددی اعتبار سنجی شدند. در ادامه تابع فعال‌سازی sin به‌عنوان بهترین تابع فعال-سازی تعیین شد. علاوه بر این نتایج ELM با مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی مقایسه گردید که مدل‌های ELM مقادیر آبشستگی را با دقت بیشتری تخمین زدند. تحلیل عدم قطعیت برای مدل‌های برتر ELM و ANN اجرا گردید و برای مدل برتر یک رابطه پیشنهاد داده شد. برای کلیه پارامترهای ورودی تحلیل حساسیت مشتق نسبی (PDSA) نیز اجرا گردید.یافته‌ها: در میان توابع فعال سازی موجود، تابع sin دارای عملکردی بهینه در مقایسه با سایر توابع فعال سازی بود. با توجه به تجزیه و تحلیل نتایج مدل سازی، مدل ELM 1 به‌عنوان مدل برتر معرفی شد. این مدل تابعی از کلیه پارامترهای ورودی بود. همچنین با حذف عدد فرود دقت مدل عددی به شکل قابل ملاحظه ای کاهش یافت فلذا پارامتر مذکور نیز به عنوان مؤثرترین پارامتر در مدل سازی آبشستگی در اطراف پایه های پل دوقلو توسط مدل ماشین آموزش نیرومند شناسایی شد.نتایج: با تجزیه و تحلیل نتایج مدل سازی، مدل برتر ELM معرفی کردید. نتایج مدل های ELM با مدل های ANN نیز مقایسه شد که نشان داده شد مدل های ELM مقادیر آبشستگی را با دقت بیشتری شبیه سازی می کنند. برای مدل برتر ELM یک رابطه برای محاسبه عمق حفره آبشستگی پیشنهاد داده شد و در ادامه تحلیل عدم قطعیت نشان داد که این مدل دارای عملکردی بیشتر از مقدار واقعی بود. علاوه بر این تحلیل حساسیت مشتق نسبی برای پارامترهای ورودی نشان داد که با افزایش عدد فرود مقدار تابع هدف (عمق آبشستگی) افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

262 - بررسی الگوی کشت بهینه متناسب با آب قابل برنامه‌ریزی و تعادل‌بخشی آبخوان‌ها (مطالعه موردی محدوده مطالعاتی قم-کهک)
سعید امامی فر فرشاد محمدیان رضا محمدی احمدآبادی مجتبی علی مددی

سهم بالای مصرف آب کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌ها و بحران جدی کم آبی سال‌های اخیر، اصلاح و پیشنهاد الگوی بهینه کشتی که مصرف آب را کاهش و بهره‌وری استفاده از آن را افزایش دهد، از الزامات اکثر دشت‌های ممنوعه و بحرانی کشور است. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی بهینه کشت متن چکیده کامل

سهم بالای مصرف آب کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌ها و بحران جدی کم آبی سال‌های اخیر، اصلاح و پیشنهاد الگوی بهینه کشتی که مصرف آب را کاهش و بهره‌وری استفاده از آن را افزایش دهد، از الزامات اکثر دشت‌های ممنوعه و بحرانی کشور است. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی بهینه کشت متناسب با آب قابل برنامه‌ریزی کشاورزی (منابع آب زیرزمینی) ابلاغی وزارت نیرو در سطح آبخوان محدوده مطالعاتی قم کهک و جبران کسری تجمعی درازمدت آبخوان و تاکید بر شاخص‌های پایداری کشاورزی در افق برنامه‌ریزی بیست ساله صورت گرفته است. برای شبیه‌سازی رفتار مولفه‌های بارندگی از خروجی‌های سناریو A2 مدل اقلیمی HADCM3 بهره گرفته و با استفاده از معادله پیوستگی بیلان، حجم آب قابل تخصیص به بخش زراعی در هر سال برآورد گردید. سپس با بکارگیری مدل‌های برنامه‌ریزی آرمانی فازی، الگوهای زراعی پایدار در چارچوب محدودیت‌های فنی ارائه شد. نتایج نشان داد که اجرای الگوهای زراعی پیشنهادی علاوه بر جبران کسری 536 میلیون مترمکعبی و تعادل‌بخشی آبخوان محدوده مطالعاتی در طی افق برنامه‌ریزی، سبب خواهد شد که اشتغال نیروی کار و بهره‌وری فیزیکی مصرف منابع آبی، کودها و سموم شیمیایی به‌ترتیب 7/10، 106، 1/4 و 8/8 درصد افزایش و مصرف منابع آبی، کودها و سموم شیمیایی به‌ترتیب 2/48، 9/3 و 8 درصد کاهش، یابد. لذا به مسئولان منطقه‌ای پیشنهاد می‌شود اجرای الگوهای زراعی پیشنهادی را در اولویت قرار دهند که این امر نیازمند تدوین الزامات قانونی، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی و برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

263 - ارزﻳﺎﺑﻲ عملکرد مدل WRF در پیش‌بینی تبخیر و تعرق گیاه برنج بر اساس داده‌های لایسیمتری در جلگه مرکزی گیلان
ابراهیم اسعدی اسکوئی محمدرضا محمدپورپنچاه لیلا گودرزی مجتبی شکوهی

10.30495/wsrcj.2021.19209

زمینه و هدف: تبخیر و تعرق به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی چرخه هیدرولوژی، نقش قابل توجهی در برنامه‌ریزی صحیح آبیاری و مدیریت منابع آب دارد. بنابراین برآورد دقیق این پارامتر ضروری است. به دلیل فقدان داده و کمبود ایستگاه‌های هواشناسی، تخمین تبخیر و تعرق با محدودیت روبه رو چکیده کامل

زمینه و هدف: تبخیر و تعرق به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی چرخه هیدرولوژی، نقش قابل توجهی در برنامه‌ریزی صحیح آبیاری و مدیریت منابع آب دارد. بنابراین برآورد دقیق این پارامتر ضروری است. به دلیل فقدان داده و کمبود ایستگاه‌های هواشناسی، تخمین تبخیر و تعرق با محدودیت روبه رو است. بنابراین امروزه مدل‌های عددی مانند WRF ابزاری قدرتمندی برای تولید و پیش‌بینی کمیت‌های هواشناسی (سرعت باد، رطوبت و غیره) مورد نیاز برای تخمین تبخیر و تعرق به‌حساب می آیند. تاکنون تحقیقی در زمینه‌ی بررسی تأثیر طرحواره‌های مختلف مدل WRF بر روی تخمین تبخیر و تعرق برنج انجام نشده است. هدف این مطالعه ارزیابی کارایی مدل WRF و به دست آوردن تنظیمات بهینه برای تخمین تبخیر و تعرق گیاه برنج در جلگه مرکزی گیلان می‌باشد.روش پژوهش: مقادیر واقعی تبخیر و تعرق با نصب یک لایسیمتر شالیزاری در یکی از مزارع پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور به ابعاد 150 در 100 متر (5/1هکتار) با مختصات منطقه 37 درجه شمالی و 49 درجه شرقی و ارتفاع 24 متر از سطح دریا اندازه گیری شد. FAO روش پنمن- مانتیث را به‌عنوان بهترین روش برای تخمین ETo برای انواع اقلیم‌ها توصیه کرده است. برای برآورد ETo به روش پنمن- مانتیث نیاز به کمیت های آب و هوایی است که این کمیت ها از خروجی مدل WRF حاصل شد. از آنجا که این کمیت‌ها تأثیر بسزایی در برآورد تبخیر و تعرق دارند، چهار پیکربندی‌ مختلف با استفاده از فیزیک تابش طول موج کوتاه و بلند، لایه سطحی و لایه مرزی برای مدل WRF انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفتند. در مرحله بعد، مقادیر اندازه‌گیری شده تبخیر و تعرق توسط لایسیمتر با مقادیر برآورده شده از خروجی های مدل (با به کارگیری 4 طرحواره‌های مختلف محلی و غیر محلی) مقایسه و تنظیمات بهینه مدل برای تخمین میزان تبخیر و تعرق مشخص شد.یافته‌ها: مقادیر تبخیر و تعرق در بازه‌ی 7/2 تا 5/8 میلی‌متر در روز در تغییر است. میانگین ET در طی سه دوره‌ی مختلف رشد گیاه شامل دوره‌ی ابتدایی، میانی و انتهایی به ترتیب برابر 63/4، 97/5 و 98/5 میلی‌متر در روز برآورد شده است. سه پیکربندی 1، 2 و 4 عمدتاً در پیش بینی تبخیر و تعرق گیاه برنج، بیش برآورد داشته و مقادیر محاسباتی بیشتر از مقدار اندازه‌گیری شده توسط لایسیمتر تخمین زده شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین میزان RMSE در پیکربندی شماره 4 و به میزان 47/8 و کمترین میزان آن در پیکربندی شماره 3 و به میزان 26/1 رخ داده است. جمع‌بندی نتایج نشان می‌دهد که پیکربندی شماره 3 در هر چهار معیار ذکر شده در مقایسه با دیگر پیکربندی‌ها در پیش‌بینی تبخیر و تعرق روزانه گیاه برنج بهتر عمل کرده است. نتایج نشان داد که طرحواره ی غیر محلی بکار گرفته شده در مدل نسبت به طرحواره‌های محلی، تبخیر و تعرق روزانه گیاه برنج را بهتر شبیه سازی می کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در طرحواره محلی YSU، دقت پیش بینی ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و تنها به میزان 64/0 میلی‌متر به‌طور متوسط نسبت به داده‌های لایسیمتری کمتر برآورد شده است.نتایج: نتایج نشان داد کاربرد طرحواره مناسب در لایه سطحی و لایه مرزی مدل WRF بر دقت پیش‌بینی‌های تبخیر و تعرق تأثیر دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که این مدل با کاربرد طرحواره‌‌ی لایه مرزی غیر محلی YSU قادر است که مقادیر تبخیر و تعرق گیاه برنج را با دقت قابل قبولی برای یک روز بعد پیش‌بینی کند که دلیل آن قابلیت بالاتر این طرحواره در پیش‌بینی پارامترهای مؤثر بر تبخیر و تعرق (از جمله دما و باد) است. بنابراین مدل WRF می‌تواند با استفاده از داده‌های پیش‌بینی GFS برای چند روز آینده اجرا و با اعمال معادله‌ی فائو- پنمن- مانتیث بر خروجی‌های مدل، مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل برای مناطق مختلف کشور محاسبه گردد. از آنجایی که تبخیر و تعرق در ارتباط مستقیم با فرآیندهای ترمودینامیکی جو است، کاربرد دیگر طرحواره‌های مختلف فیزیک جو (که در این تحقیق مد نظر نبوده است) می‌تواند نتایج متفاوتی تولید کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

264 - مقایسه روش‌های FAO، USDA و FRWMO در تهیه نقشه قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه
مصطفی ذبیحی‌سیلابی سید حمیدرضا صادقی رئوف مصطفی زاده

ارزیابی قابلیت‌های کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربری‌های متناسب ضروری است. حال آن‌که انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعت چکیده کامل

ارزیابی قابلیت‌های کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربری‌های متناسب ضروری است. حال آن‌که انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعتبارسنجی سه روش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا(USDA) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (FRWMO) در ارزیابی قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه در آذربایجان غربی انجام شد. بر همین اساس با استفاده از داده‌های موجود و تهیه 122 نمونه خاک و هم‌چنین ویژگی‌های توپوگرافی و هواشناسی، نقشه معیارهای مختلف و بر اساس استانداردهای ذکر شده در سه روش مذکور قابلیت اراضی برای آبخیز مطالعاتی تهیه شد. نتایج نشان داد بیش‌ترین تغییرات مطلق در مدل FRWMO با مساحت 6682 هکتار و کم‌ترین تغییرات مطلق نیز در مدل FAOبا مساحت 5656 هکتار بوده است. از طرفی دیگر بیش‌ترین عدم تطابق کاربری فعلی با قابلیت اراضی در روش FRWMO با شاخص Kappa 64/0 بود که به‌دلیل اعمال شیب‌های زیاد برای کاربری‌های کشاورزی و باغی است. بنابراین توصیه می‌شود برنامه‌ریزی کاربری اراضی با توجه به قابلیت اراضی منطقه و هم‌چنین در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی ذی‌نفعان آبخیز پس از اعمال تغییرات کاربری، به‌نحوی انجام شود که رضایت حداکثری همه ذی‌نفعان را در پی داشته و منجر به پایداری حوزه آبخیز شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

265 - اندازه‌گیری آب مصرفی ارقام امیدبخش برنج با استفاده از مینی‌لایسیمترهای استوانه‌ای در شهرستان آمل
سید سعید حسینی کلاگر علی باقری رضا اسدی داود اکبری نودهی

10.30495/wsrcj.2023.74737.11399

زمینه و هدف: برنج یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در جهان است. کشت برنج در ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار است. استان مازندران یکی از مهم ترین مراکز تولید برنج در کشور است که 44 درصد از تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به مصرف زیاد آب چکیده کامل

زمینه و هدف: برنج یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در جهان است. کشت برنج در ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار است. استان مازندران یکی از مهم ترین مراکز تولید برنج در کشور است که 44 درصد از تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به مصرف زیاد آب در بخش کشاورزی، استفاده بهینه از منابع آبی در کشاورزی ضروری است. آب مورد نیاز برنج رابطه مستقیمی با تبخیر و تعرق دارد. مطمئن ترین روش برای محاسبه تبخیر و تعرق، استفاده از لایسیمتر است. هدف از این آزمایش محاسبه تبخیر و تعرق ارقام مختلف برنج با استفاده از مینی لایسیمتر و معرفی بهترین رقم برای کشت می باشد.روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و یازده تیمار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات برنج ایران-آمل انجام شد. تیمارها شامل ارقام مختلف برنج در 11 سطح T1: AR2، T2: AR6، T3: AHS، T4: DAH، T5: 1117، T6: 952، T7: 956، T8: E104، T9: S715، T10: طارم و T11: شیرودی بودند. مینی لایسیمترهای ته باز و ته بسته دارای قطر 60 سانتی متر و ارتفاع 50 سانتی متر بودند. خاک مزرعه از عمق 0 تا 30 سانتی متر نمونه برداری و در آزمایشگاه بررسی شد. تاریخ کاشت در تمامی ارقام برنج مشابه بود. تراکم کشت نشاءها 20×20 سانتی متر بود و 7 نشاء در لایسیمتر قرار گرفتند. لایسیمترها 6 سانتی متر بالاتر از سطح زمین در خاک قرار گرفتند. بذرها در خزانه کاشته شدند و نشاءها پس از 30-35 روز (پس از 3-4 برگی و ارتفاع 25-20 سانتی متر) در لایسیمتر قرار گرفتند. مدیریت آب در لایسیمتر به صورت غرقابی (5 سانتی متر) بود. در نهایت، تحلیل واریانس داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار SAS انجام شد و میانگین تیمارها از طریق آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) در سطح احتمال پنج درصد مقایسه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ارقام و لاین های مختلف برنج بر نفوذ، تبخیر و تعرق، عملکرد و مصرف آب مؤثر بوده و از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. بیشترین و کمترین مقدار تبخیر و تعرق به ترتیب با میانگین های 7/4938 و 3747 متر مکعب در هکتار متعلق به تیمارهای T9 و T5 بود. حداکثر و حداقل میزان عملکرد به ترتیب با میانگین های 7/7773 و 1/2938 کیلوگرم در هکتار متعلق به تیمارهای T8 و T6 بود. بیشترین و کمترین مقدار نفوذ عمقی به ترتیب با میانگین های 3/303 و 3/185 میلی متر در تیمارهای T9 و T5 مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان آب کاربردی به ترتیب با میانگین های 9972 و 3/7600 مترمکعب در هکتار متعلق به تیمارهای T9 و T5 بود. بیشترین و کمترین بهره وری آب به ترتیب با میانگین های 98/0 تا 3/0 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به تیمارهای T8 و T9 بود. نتایج نشان داد که طول دوره رشد گیاه در ارقام و لاین های مورد آزمایش متفاوت بوده و بر میزان مصرف آب مؤثر است.نتایج: در نهایت، در شرایط نرمال منطقه، لاین E104 به دلیل تولید حداکثر عملکرد دانه به عنوان بهترین تیمار معرفی می شود، ضمن اینکه در شرایط کم آبی، لاین 1117 به دلیل مصرف آب کمتر، جهت کاشت توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

266 - ارزیابی آزمایشگاهی پروفیل طولی و عرضی آبشستگی در بستر کانال با قوس 180 درجه: کاربرد آبشکن مثلثی نفوذپذیر
محمدرضا کلامی زاده امیرعباس کمان بدست علیرضا مسجدی محمود شفاعی بجستان هوشنگ حسونی زاده

10.30495/wsrcj.2022.20325

زمینه و هدف: یکی از روش‌های جدید جهت کنترل فرسایش در ساحل خارجی قوس رودخانه‌ها استفاده از صفحات متصل به ساحل می‌باشد. صفحات متصل به ساحل از جمله سازه‌های زیست‌محیطی هستند که برای کنترل فرسایش سواحل، انحراف جریان از سواحل به طرف مرکز مجرا، بهتر شدن وضعیت انتقال رسوب، توس چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از روش‌های جدید جهت کنترل فرسایش در ساحل خارجی قوس رودخانه‌ها استفاده از صفحات متصل به ساحل می‌باشد. صفحات متصل به ساحل از جمله سازه‌های زیست‌محیطی هستند که برای کنترل فرسایش سواحل، انحراف جریان از سواحل به طرف مرکز مجرا، بهتر شدن وضعیت انتقال رسوب، توسعه رودخانه جهت قایقرانی، ترمیم و توسعه زیستگاه آبزیان رودخانه استفاده می‌شوند. علیرغم مزایای فراوان صفحات متصل به ساحل اما اطلاعات دقیقی در رابطه با وضعیت فرسایش و رسوب‌گذاری و الگوی جریان در اطراف آنها تحت شرایط هیدرولیکی و هندسی مختلف وجود ندارد و تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته است. در تحقیق حاضر تأثیر سناریوهای مختلف نصب آب‌شکن‌های نفوذپذیر مثلثی بر تغییرات پروفیل طولی و عرضی رسوب بستر در کانال آزمایشگاهی با قوس 180 درجه ارزیابی شده است.روش پژوهش: در این تحقیق هدف اصلی بررسی الگوی رسوب‌گذاری و فرسایش در قوس رودخانه ها با استفاده از صفحات مثلثی متصل به ساحل می باشد؛ که در این راستا در مورد تأثیر فاصله بین صفحات مثلثی و طول مؤثر صفحات مثلثی و نیز عدد فرود جریان بر کنترل فرسایش دیواره خارجی قوس 180 درجه تمرکز شده است. آزمایش‌ها در یک فلوم آزمایشگاهی با قوس 180 درجه ملایم با نسبت و مقطع عرضی مستطیلی به عرض 0.6 متر انجام می‌پذیرد. زاویه نصب صفحات مثلثی ثابت برابر با 60 درجه نسبت به ساحل بالادست، ارتفاع صفحات مثلثی نفوذپذیر از سطح رسوب ثابت برابر 10cm و نفوذپذیری صفحات مثلثی ثابت برابر 12 درصد در نظر گرفته شد. آزمایش-ها در حالت آب زلال انجام شد. طول مؤثر صفحات تهیه شده برابر با W/L=5، W/L=4 و W/L=3 (W= عرض مقطع جریان برابر 60 سانتیمتر ، L= طول مؤثر به ترتیب برابر 12 و 15 و 20 سانتیمتر) و با فواصل نصب برابر با D/L=5 ( D= فواصل نصب به ترتیب 60، 75 و 100 سانتیمتر برای 3 طول مؤثر) در نظر گرفته شد و در دو دبی ورودی مختلف اجرا گردید.یافته‌ها: بررسی تأثیر تغییرات فاصله قرارگیری صفحات مثلثی نفوذپذیر بر توپوگرافی بستر نشان می‌دهد در هر عدد فرود با افزایش فاصله صفحات از یکدیگر، حداکثر عمق آبشستگی افزایش می‌یابد، نتایج مطالعه نشان می دهد استفاده از صفحات مثلثی نفوذپذیر باعث انحراف جریان از قوس بیرونی به‌طرف مرکز و سپس قوس داخلی فلوم خواهد شد که این مزیت در عمل باعث کنترل فرسایش در قوس بیرونی رودخانه ها می‌شود. با افزایش دبی جریان ورودی و افزایش طول مؤثر صفحات مثلثی (طول عمود بر جریان) و فاصله صفحات مثلثی از یکدیگر در قوس 180 درجه، حداکثر عمق آبشستگی و حجم آبشستگی افزایش پیدا کرده است، نصب صفحات مثلثی با طول مؤثر برابر و فاصله صفحات مثلثی برابر 5L، باعث انحراف جریان از ساحل بیرونی به‌طرف دماغه صفحات و میانه فلوم و در نتیجه تنش برشی بستر در میانه فلوم کاهش می یابد و این امر سبب کاهش حداکثر عمق آبشستگی کانال فرسایشی و ایجاد خط‌القعر در دماغه صفحات خواهد شد.نتایج: نتایج نشان داد که با نصب آب‌شکن، تپه‌های رسوبی در حدفاصل بین آن‌ها ایجاد می‌شوند. بنابراین در طول مؤثر برابر با W/L=5 معادل 12 سانتیمتر حداکثر ارتفاع تپه رسوبی در دیواره خارجی برابر با 30 و 31 درصد عمق آب، به ترتیب بین زاویه‌های صفر تا 170 درجه و 7/68 تا 115 درجه معادل 11 برابر و 3 برابر فاصله بین صفحات به ترتیب برای دبی‌های 5/13 و 5/15 لیتر بر ثانیه بوده است. همچنین برای شرایط ذکر شده عرض تپه رسوبی در دیواره خارجی به ترتیب به 85 و 75 درصد طول مؤثر صفحات رسید. آبشکن‫های مثلثی نفوذپذیر شش پایه برای رودخانه‫های مئاندری مانند کارون و در قوس 90 و 180 درجه توصیه می‫شوند. این رودخانه‫ها دارای پیچش و انحنای زیاد و همچنین عمق جریان زیاد و سرعت جریان در آنها کم که حاوی رسوبات معلق زیاد می‫باشند و شیب این نوع رودخانه‌ها 001/0 یا کمتر بوده و به‌واسطه شیب کم پتانسیل حمل رسوب آنها کم و بار رسوبی عمدتاً ریزدانه دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

267 - برآورد تبخیروتعرق پتانسیل با استفاده از مدلهای بازتحلیل شده مبتنی بر مشاهدات جهانی در اقلیم‌های مختلف ایران
اصغر عزیزیان بهاره بهمن آبادی مهنوش جناب

برآورد صحیح تبخیروتعرق یک موارد مهم در محاسبه بیلان آب در سطح مزرعه و حوضه آبریز بشمار می‌آید. عدم وجود داده‌های اقلیمی مشاهداتی جهت استفاده از روشهای تجربی و نیز هزینه‌بر بودن انجام اندازه‌گیری تبخیروتعرق با لایسیتمترها استفاده از آنها را در بسیاری از حوضه‌ها با محدودی چکیده کامل

برآورد صحیح تبخیروتعرق یک موارد مهم در محاسبه بیلان آب در سطح مزرعه و حوضه آبریز بشمار می‌آید. عدم وجود داده‌های اقلیمی مشاهداتی جهت استفاده از روشهای تجربی و نیز هزینه‌بر بودن انجام اندازه‌گیری تبخیروتعرق با لایسیتمترها استفاده از آنها را در بسیاری از حوضه‌ها با محدودیت اساسی روبرو می‌نماید. جهت غلبه بر مشکلات مذکور، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و به چالش کشیدن عملکرد داده‌های تبخیروتعرق بدست آمده از مدلهای بازتحلیل شده W3RA، HBV-SIMREG، PCR-GLOBW، WATER-GAP و Ensemble براساس داده‌های اندازه‌گیری شده توسط لایسیمتر در بخشهای مختلف ایران به انجام رسیده است. نتایج بدست آمده نشان داد که در تمامی ایستگاه‌های مورد بررسی مدل Ensemble با دارا بودن بیشترین مقدار RMSE (mm/day42/3=RMSEmin، mm/day 57/7= RMSEmax) از عملکرد پائینی در برآورد تبخیر و تعرق برخوردار می‌باشد و این در حالیست که داده‌های بدست آمده از مدلهای بازتحلیل شده HBV-SIMERG و W3RA از بیشترین تطابق با داده‌های لایسیمتری برخوردار هستند. همچنین تحلیل نتایج بر اساس شاخص MBE نیز نشان داد که داده‌های بدست آمده از مدل W3RA نسبت به دیگر مدلها از کمترین میزان اریب نسبت به داده‌های زمینی برخوردار می‌باشند و این در حالیست که مدل Ensemble تمایل به کم برآوردی بسیار زیادی دارد. بطورکلی محاسبات نشان داد که مدل بازتحلیل شده HBV-SIMREG نسبت به مدلهای دیگر از خطای نسبتاً کمی در برآورد مولفه تبخیروتعرق در تمامی اقلیمهای مورد بررسی برخودار می‌باشد و این درحالیست که مدل PCR-GLOBW علی‌رغم همبستگی بسیار بالا با داده‌های لایسیمتری دارای خطای زیادی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

268 - تأثیر سیستم‌های مختلف زهکشی زیرزمینی بر دفع نیترات از اراضی کلزای دیم
فرزاد حق نظری فاطمه کاراندیش عبداله درزی نفت چالی ایریکا سیمیونک

در پژوهش حاضر، که طی دو فصل زراعی 1395-1394 و 1396-1395 در اراضی شالیزاری تجهیز و نوسازی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با وسعت 5/4 هکتار صورت گرفت، تاثیر سیستم‌های مختلف زهکشی بر روند دفع نیترات به منابع آب سطحی بررسی شد. این سیستم‌ها شامل سه نوع سیستم زهکشی ز چکیده کامل

در پژوهش حاضر، که طی دو فصل زراعی 1395-1394 و 1396-1395 در اراضی شالیزاری تجهیز و نوسازی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با وسعت 5/4 هکتار صورت گرفت، تاثیر سیستم‌های مختلف زهکشی بر روند دفع نیترات به منابع آب سطحی بررسی شد. این سیستم‌ها شامل سه نوع سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی متشکل از عمق و فواصل مختلف زهکش به ترتیب 9/0 متر و 30 متر (D0.90L30)، و 65/0 متر و 30 متر (D0.65L30)، 65/0 متر و 15 متر (D0.65L15) و یک سیستم زهکشی زیرزمینی دو عمقی (Bilevel) متشکل از چهار خط زهکش به فاصله 15 متر با اعماق 9/0 و 65/0 متر به صورت یک در میان بودند. علاوه بر اندازه‌گیری روزانه‌ی دبی خروجی از زهکش‌ها، غلظت نیترات زه‌آب نیز با تناوب دو هفته یکبار در طول فصل‌های کشت تعیین شد. تغییرات روزانه‌ی دبی زهکش‌ها در سیستم‌های Bilevel، D0.65L15، D0.65L30 و D0.90L30 به ترتیب بین 231-0، 220-0، 227-0 و 250-0 سانتی‌مترمکعب بر ثانیه در نوسان بود. بررسی رابطه‌ی دبی-بارش نشان داد که شدت بارش 10 میلی‌متر در روز، حد آستانه‌ی کاهش توان زهکش بوده و بارش‌های فراتر از این حد می‌تواند مشکلات ماندابی در محدوده‌ی پژوهش ایجاد نماید. احداث سیستم‌های زهکشی منتخب می‌تواند سالانه 7/34-2/2 کیلوگرم در هکتار نیترات را به منابع آب سطحی دفع نماید؛ لکن احداث سیستم زهکشی D0.65L30 کم‌ترین مخاطره زیست‌محیطی را از این حیث خواهد داشت به این ترتیب، بهره‌بردای زیست‌محیطیِ پایدار از این سیستم‌ها برای توسعه‌ی کشت دیم، نیازمند بررسی‌های دقیق در هنگام انتخاب عمق و فواصل نصب زهکش خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

269 - تحلیل روند و پهنه‌بندی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از TFPW-MK و GIS
حجت الله یونسی حسن ترابی بابک شاهی نژاد آزاده ارشیا حافظ میرزاپور

بررسی کیفیت و آلودگی منابع آب زیرزمینی در برنامه‌ریزی و توسعه منابع آب، امری بسیار مهم و ضروری است. هدف از این پژوهش، پهنه‌بندی کیفیت آب، آلودگی و بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی در دوره بلندمدت در آبخوان نجف‌آباد است. بدین منظور پارامترهای EC، TDS، SAR، pH، TH، Cl، چکیده کامل

بررسی کیفیت و آلودگی منابع آب زیرزمینی در برنامه‌ریزی و توسعه منابع آب، امری بسیار مهم و ضروری است. هدف از این پژوهش، پهنه‌بندی کیفیت آب، آلودگی و بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی در دوره بلندمدت در آبخوان نجف‌آباد است. بدین منظور پارامترهای EC، TDS، SAR، pH، TH، Cl، CO3،Ca ،Mg ، Na،K ،HCO3 ، NO3 و عناصر سنگین شامل روی، مس، سرب، و آرسنیک از نمونه‌های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. طبقه‌بندی کیفیت آب از نظر کشاورزی با توجه به دیاگرام ویلکاکس عمدتاً در محدوده‌ی C3-S1 و از نظر شرب با توجه به دیاگرام شولر عمدتاً در طبقه قابل‌قبول و متوسط و در مواردی نامناسب قرار دارد. میزان عناصر سنگین در حد مجاز است. روند تغییرات پارامترهای کیفی با استفاده از روش‌های MK و TFPW-MK بررسی شد و نتایج نشان‌دهنده‌ی کاهش کیفیت آب در طی زمان بود. پارامترهای کیفی مهم از جمله عامل مهم نیترات در محیط ArcGIS پهنه‌بندی شدند. مقدار متوسط غلظت نیترات 63/13 میلی‌گرم در لیتر محاسبه شد و ماکزیمم مقدار نیترات در قسمت‌های شمالی و مرکزی این آبخوان تا 195 میلی‌گرم در لیتر رفته است. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، واضح است که پایش مستمر و بررسی‌های کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی و انجام اقدامات لازم برای کنترل آلودگی در محدوده آبخوان نجف‌آباد بسیار ضروری است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

270 - الگوی مکانی تولید رسوب با استفاده از مدل ساختاری اتصال رسوب در حوضه آبخیز طالقان، ایران
محمد علی هیلو سید عباس حسینی احمد شرافتی

10.30495/wsrcj.2022.68481.11309

زمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت رسوبات در حوضه ها، مدیریت جامع حوضه های آبخیز کشور نیازمند چارچوبی مشخص در برنامه ریزی های مربوط به پایش و کنترل رسوبات می باشد. یکی از موثرترین روش‌ها، استفاده از شاخص اتصال رسوبی (IC) است. فرایند اتصال یک مفهوم نوظهور برای درک بهتر چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت رسوبات در حوضه ها، مدیریت جامع حوضه های آبخیز کشور نیازمند چارچوبی مشخص در برنامه ریزی های مربوط به پایش و کنترل رسوبات می باشد. یکی از موثرترین روش‌ها، استفاده از شاخص اتصال رسوبی (IC) است. فرایند اتصال یک مفهوم نوظهور برای درک بهتر از فرآیندهای رخ‌داده در سطح حوضه آبخیز است که بر جریان آب و حرکت رسوب در مقیاس‌های مکانی‌-‌زمانی مختلف تاثیر می‌گذارند. این شاخص درجه اتصال جریان رسوب در سرتاسر آبخیز مخصوصاً بین منبع رسوب و منطقه پایین دست را تبیین کرده و به نوعی بیانگر نسبت تحویل رسوب می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اتصال رسوب در آبخیز طالقان استان البرز در قالب استخراج نقشه شاخص اتصال رسوب و نیز صحت سنجی نتایج با بازدیدهای میدانی صورت گرفته است.روش پژوهش: در این پژوهش به منظور بررسی الگوی مکانی تولید رسوب در حوضه، از روش ارائه شده توسط بورسلی و همکاران و تعریف شاخص اتصال (IC) نقشه اتصال رسوبی حوضه استخراج گردید. بدین منظور ابتدا داده های توپوگرافی از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر و داده‌های پوشش گیاهی در دو دقت مکانی 10 و 30 متری به ترتیب با تصاویر Sentinel-2A و Landsat 8 تهیه و با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی از جمله میانگین تندی شیب، میانگین عامل وزنی و سطح مشارکتی مقادیر جزء فراشیب مسیر شروع جریان در انتقال رسوب محاسبه گردید. سپس با استفاده از لایه‌های طول مسیر به سمت پایین‌دست، عامل وزنی هر سلول و درنهایت تندی شیب هر سلول، جزء فروشیب در شبکه اتصال رسوبی محاسبه و با مرجع قرار دادن خروجی آبخیز در محیط نرم‌افزار ArcGIS 10-2-2 شاخص اتصال برای تمام پیکسل‌ها محاسبه و نقشه اتصال رسوبی ترسیم گردید. محدوده IC از (∞- تا ∞+) است و هنگامی‌که IC به سمت ∞+ سیر می‌کند، اتصال افزایش می‌یابد و در نهایت بمنظور ارزیابی نتایج مدل، شاخص اتصال میدانی (FIC) در 30 نقطه از سطح حوضه اجرا و همبستگی بین شاخص IC و FIC در این نقاط مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: بر اساس یافته های این پژوهش و برازش شاخص اتصال رسوبی (IC) با شاخص اتصال رسوب میدانی (FIC) در 30 نقطه، رابطه بین این دو شاخص از نوع خطی می باشد. ضریب تعیین در دقت مکانی 10 متر با مقدار عددی 86/0 بیشتر از ضریب تعیین خروجی مدل با دقت مکانی 30 متر با مقدار عددی 62/0 به دست آمد که نشان از دقت بالاتر نتایج حاصل از شاخص اتصال رسوب با قدرت تفکیک مکانی 10 متر نسبت به 30 متر است. هر چند پراکنش نقاط در مواردی دچار بینظمی شده اما روند کلی نتایج نشان میدهد که با افزایش میزان اتصال رسوب (IC)، میزان اتصال رسوب محاسباتی میدانی (FIC) نیز به صورت خطی افزایش پیدا کرده است. در محاسبه شاخص اتصال عواملی از قبیل شکل، شیب و زبری حوضه که به سهولت قابل دسترس می باشند به دلیل نیاز داده‌ای کم و کارایی بالا می توانند زمینه ساز بهبود برآورد مدل‌های رسوبدهی شوند.نتایج: در این پژوهش نتایج نشان داد که شاخص اتصال رسوب با دقت مکانی 10 متر دقت بالاتری نسبت با شاخص اتصال با دقت مکانی 30 متر دارد. همچنین نتایج نشان داد که شیب و عامل پوشش گیاهی از پارامترهای بسیار مهم در رسوبدهی آبخیز طالقان هستند. شایان ذکر است که جهت بررسی اثر مساحت و طول آبراهه اصلی، میتوان نتایج شاخص اتصال رسوب را در سطح زیرحوضه و حتی دامنه مورد ارزیابی دقیقتر قرار داد. لحاظ کردن نقشه جهت جریان و جریان تجمعی در فرضیات این مدل با توجه به اهمیت این موارد در رسوبدهی هر زیرحوضه، از مزایای این مدل به حساب میآید. یکی دیگر از مزایای بسیار مهم این مدل نیاز دادهای کم آن میباشد که میتواند مشکل پیچیده بودن و نیازهای دادهای فراوان مدلهای فرسایش و رسوب موجود را تا حد زیادی کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

271 - حل تحلیلی معادله حاکم بر جریان غیر‌دارسی به روش ریاضی آنالیز هموتوپی
امیر حسین آروین محمد هادی فتاحی محمد صدقی اصل عباس محمدی

10.30495/wsrcj.2022.70054.11329

زمینه و هدف: روش آنالیز هموتوپی (HAM) اولین بار توسط لیائو (1992) برای حل معادلات تابعی پیشنهاد شد. این روش مبتنی بر هموتوپی است و یک راه‌حل تقریبی- تحلیلی برای معادلات تابعی ارائه می‌دهد. در سال‌های اخیر، این روش و اصلاحات آن به طور موثر برای حل طیف وسیعی از مسائل خطی چکیده کامل

زمینه و هدف: روش آنالیز هموتوپی (HAM) اولین بار توسط لیائو (1992) برای حل معادلات تابعی پیشنهاد شد. این روش مبتنی بر هموتوپی است و یک راه‌حل تقریبی- تحلیلی برای معادلات تابعی ارائه می‌دهد. در سال‌های اخیر، این روش و اصلاحات آن به طور موثر برای حل طیف وسیعی از مسائل خطی و غیرخطی در علوم کاربردی برای یافتن جواب‌های سری انواع مختلف معادلات غیر‌خطی، از جمله معادلات جبری‌، معادلات دیفرانسیل معمولی، معادلات دیفرانسیل جزئی و معادلات دیفرانسیل-انتگرال مورد استفاده قرار گرفته است .(Abbasbandy et al. 2006) هدف از این تحقیق ارائه یک حل تحلیلی زودیافت با دقت قابل قبول برای معادله غیرخطی جریان غیردارسی در محیطهای درشت دانه با استفاد از روش HAM می‌باشد.که محققان قبلی به انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه توصیه کرده بودند.روش پژوهش: در این پژوهش ابتدا معادله حاکم بر جریان غیردارسی برای اولین بار به روش HAM حل شده است، سپس پروفیل های سطح آب معادله نهایی روش HAM به ازای 6 دبی ورودی با شرایط مرزی متفاوت در دو محیط متخلخل درشت‌دانه با مصالح گرد و تیزگوشه بدست آورده شد. و نتایج پروفیل سطح‌آب بدست آورده شده از روش HAM با داده‌های آزمایشگاهی صدقی‌اصل(2010) که درآزمایشگاه اشتوتگارت آلمان بدست آمده، مقایسه شده است. از تابع هدف نرمال (NOF) برای مقایسه جواب‌های روش HAM با داده‌های آزمایشگاهی صدقی‌اصل(2010) استفاده شده است. یافته‌ها: مقایسه نتایج روش HAM با داده‌های آزمایشگاهی صدقی‌اصل (2010) تحت شرایط مرزی بالادست و پایین‌دست به ازای دبی‌های متفاوت و با شیب نزدیک به افق S = 0.00001 صورت گرفته است. نتایج نشان داده‌اند که دبی های q=30 lit/s، با درصدخطای NOF برابر 0.000099828 در محیط متخلخل تیزگوشه وq =26.25 lit/s، با درصدخطای NOF برابر 0.000102162 در محیط متخلخل گردگوشه به ازای دبی‌های ورودی بیشتر، دقت بهتری نسبت به داده‌های آزمایشگاهی را دارند. این روش در شیب‌های افق دارای جواب‌های منطقی و پروفیل‌های سطح آب در روش HAM و داده‌های آزمایشگاهی در اکثر نقاط برهم منطبق و یا نزدیک به هم بوده است، در شیب‌های بالاتر به علت تاثیر شیب و نیروی گرانش دچار نوعی تورم در پروفیل جریان می‌شود که از مبحث جریان ماندگار و یکنواخت خارج است و خود نیازمند تحقیق دیگری است.نتایج: نتایج نشان داده که پروفیل سطح آب در بیشتر موارد به هم نزدیک هستند و نشان دهنده دقت روش توسعه یافته بر پایه آنالیز HAM می‌باشد. با این حال هنگامی که اختلاف تراز آب بالادست و پایین دست زیاد می‌شود، درصد خطا بالا می رود. به عبارت دیگر با افزایش گرادیان هیدرولیکی در محیط متخلخل خطا نیز افزایش می‌یابد. در نهایت با بررسی نتایج روش HAM نسبت به داده‌های آزمایشگاهی، میتوان نتیجه گرفت که این روش، در محیط‌ متخلخل با مصالح تیزگوشه نسبت به مصالح گردگوشه به ازای دبی‌های بیشتر دقت بهتری را نشان می دهد که به دلیل سرعت جریان و تخلخل بالا تر در این محیط می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

272 - برآورد سطح دینامیک آب در چاه با استفاده از روابط تجربی، آنالیزابعادی و قانون بقای انرژی (مطالعه موردی: استان البرز)
سارا فکوری محمد بی جن خان

10.30495/wsrcj.2023.70031.11328

زمینه و هدف: برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح ایستابی و بروز مشکلات جدی در سطح دشت های کشور شده است. عمق آب در چاه (سطح دینامیک) با کاهش سطح ایستابی و افزایش دبی پمپاژ پایین تر افتاده و در بحرانی ترین حالت منجر به ورود هوا به داخل لوله رانش می شو چکیده کامل

زمینه و هدف: برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح ایستابی و بروز مشکلات جدی در سطح دشت های کشور شده است. عمق آب در چاه (سطح دینامیک) با کاهش سطح ایستابی و افزایش دبی پمپاژ پایین تر افتاده و در بحرانی ترین حالت منجر به ورود هوا به داخل لوله رانش می شود. جریان دوفازی در طولانی مدت منجر به آسیب دیدگی الکتروموتور و نهایتاً سوختن آن خواهد شد. از طرفی اندازه گیری سطح دینامیک با استفاده از روش های میدانی بسیار دشوار و در برخی موارد امکان نا پذیر است. لذا در این تحقیق در نظر است که بدون اندازه گیری های مستقیم، مدلی برای تخمین سطح دینامیک ارائه شود.روش پژوهش: انجام عملیات ویدئومتری یکی از روش هایی است که در تعیین سطح دینامیک چاه ها نقش دارد. اما بدلیل پرهزینه بودن و عدم امکان انجام آن برای همه چاه ها لازم است تا روشی برای تخمین سطح دینامیک ارائه شود. برای این منظور، با استفاده از مبانی هیدرولیکی حاکم بر پمپاژ آب از چاه، اقدام به ارائه یک مدل ریاضی ساده براساس معادله بقای انرژی بمنظور برآورد سطح دینامیک آب در چاه شد. همچنین، معادلات تجربی Jacob (1947) و Rorabaugh (1953) که برمبنای افت آبخوان و افت چاه هستند، برای محاسبه سطح دینامیک توسعه داده شدند. در نهایت با استفاده از آنالیز ابعادی مدل بدون بعدی نیز برای تخمین پارامتر سطح دینامیک ارائه شد. مدل توسعه داده شده آنالیز ابعادی کمک می کند تا براساس میزان برداشت، عمق چاه و نوع پمپ اطلاعاتی از افت چاه بدست آید و روشی کاربردی است. پس از ارائه چهار مدل مذکور ضرائب مربوط به آنها با استفاده از داده های مشاهداتی مربوط به 17 حلقه چاه در محدوده های کرج، کمالشهر و گرمدره واقع در استان البرز بدست آمد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل های Jacob (1947) و Rorabaugh (1953) هردو نتیجه یکسانی داشته و قادرند با میانگین قدرمطلق خطای نسبتی معادل 1/5 درصد سطح دینامیک آب در چاه را برآورد کنند. همچنین، با استفاده از روش های آنالیز ابعادی و تعادل انرژی می توان با میانگین قدر مطلق خطای نسبی 4 و 39/12 درصد به برآورد سطح آب در چاه بپردازد. به بیان دیگر سه مدل Jacob (1947)، Rorabaugh (1953) و آنالیز ابعادی کمترین مقدار خطا را داشته اما مدل تعادل انرژی سطح دینامیک را با خطای بیشتری برآورد می کند. تغییرات سطح دینامیک چاه ارتباط مستقیم با عملکرد هیدرولیکی آن دارد و لذا روابط پیشنهادی برای ارزیابی شرایط عملکرد چاه در محدوده های مورد مطالعه قابل کاربرد است.نتایج: بمنظور ارزیابی خطا بین سطح دینامیک مشاهداتی و محاسباتی خطای جذر میانگین مربعات (RMSE) هر کدام از روش ها و به تفکیک محدوده های مطالعاتی بدست آمد. با توجه به نتایج مشاهده می شود که محدوده کمالشهر نسبت به سایر مناطق خطاهای کمتری دارد. بدین ترتیب که RMSE مربوط به منطقه کمالشهر برای روابط Jacob و Rorabaugh، آنالیز ابعادی و تعادل انرژی به ترتیب برابر با 58/6، 5/6 و 87/16 متر بدست آمد. همچنین روش های Jacob (1947) و Rorabaugh (1953) و آنالیز ابعادی کمترین خطا را در محاسبه سطح دینامیک ارائه می دهند در حالی که مدل تعادل انرژی به دلیل نبودن اطلاعاتی از میزان فشار روی لوله رانش پمپ، عدم قطعیت های زیادی دارد و مقدار سطح دینامیک را با خطاهای بیشتری محاسبه می نماید. مدل آنالیز ابعادی به دلیل بدون بعد بودن پارامترها نسبت به دو مدل تجربیJacob وRorabaugh که به لحاظ ابعادی موزانه نیستند، از مزیت بیشتری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

273 - بهینه سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی در دشت شبستر تحت شرایط محدودیت آب
آزاده فلسفیان علی پناهی

10.30495/wsrcj.2021.18079

پایداری کشاورزی دشت شبستر به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی استان آذربایجان شرقی بواسطه برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی تحت تاثیر قرار گرفته است. تعیین الگوی بهینه کشت متناسب با منابع و محدودیت‌های منطقه به عنوان یکی از راهکارهای تحول در نظام کشاورزی و حرکت به سمت چکیده کامل

پایداری کشاورزی دشت شبستر به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی استان آذربایجان شرقی بواسطه برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی تحت تاثیر قرار گرفته است. تعیین الگوی بهینه کشت متناسب با منابع و محدودیت‌های منطقه به عنوان یکی از راهکارهای تحول در نظام کشاورزی و حرکت به سمت پایداری تعریف می شود. در این راستا، هدف از مطالعه حاضر بهینه سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی در دشت شبستر با توجه به محدودیت آب می باشد. برای این منظور از الگوهای برنامه ریزی خطی و آرمانی تحت سناریوهای مختلف حداکثرسازی سود و حداقل سازی مصرف آب بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که اجرای الگوی بهینه کشت با هدف حداکثرسازی سود باعث ‌گردید که میزان سود کشاورز و مصرف آب به ترتیب 2/382 و 3/44 درصد افزایش و تحت هدف حداقل سازی مصرف آب، میزان سود کشاورز و مصرف آب به ترتیب 6/90 و 87/22 درصد کاهش یابد. اما در اجرای الگوی بهینه کشت با هدف دستیابی همزمان به حداکثر سود و حداقل مصرف آب، ملاحظه شد که میزان سود 1/1 درصد افزایش و میزان مصرف آب 71/4 درصد کاهش می‌یابد. نتایج الگوی بهینه کشت آرمانی با دستیابی همزمان به حداکثر سود و حداقل مصرف آب حکایت از آن دارد که سطح زیرکشت جو آبی و دیم و کلزا افزایش یافته که بیشترین افزایش سطح زیرکشت مربوط به محصول کلزا که یک محصول استراتژیک است، بوده و همچنان کشت گندم دیم نیز در منطقه حفظ شده که این امر در راستایی تامین امنیت غذایی کشور حاضر اهمیت می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

274 - پیش‌بینی عمق آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با استفاده از ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها
ابراهیم شهبازبیگی فریبرز یوسفوند بهروز یعقوبی سعید شعبانلو احمد رجبی

10.30495/wsrcj.2021.18542

در این مطالعه، الگوی آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با شکل‌های I، U و J درون کانال‌های خم توسط یک روش هوش مصنوعی نوین تحت عنوان ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها(GSGMDH) شبیه‌سازی شد. در مقایسه با روش(GMDH) گروه دسته‌بندی داده‌ها روش GSGMDH یک روش منعطف‌تر چکیده کامل

در این مطالعه، الگوی آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی با شکل‌های I، U و J درون کانال‌های خم توسط یک روش هوش مصنوعی نوین تحت عنوان ساختار تعمیم‌یافته روش گروه دسته‌بندی داده‌ها(GSGMDH) شبیه‌سازی شد. در مقایسه با روش(GMDH) گروه دسته‌بندی داده‌ها روش GSGMDH یک روش منعطف‌تر و دقیق‌تر است که در آن گره‌ها می-توانند از لایه‌های غیرهمجوار ورودی بگیرند. در ابتدا، کلیه پارامترهای موثر بر روی عمق آبشستگی در مجاورت سرریزهای سنگی شناسایی گردید و سپس با استفاده از این پارامترها، برای هر یک از روش‌های GMDH و GSGMDH شش مدل مختلف تعریف گردید. با تجزیه و تحلیل نتایج مدل‌های هوش مصنوعی مدل-های برتر معرفی گردید. مدل‌های برتر GMDH و GSGMDH مقادیر آبشستگی‌ها را بر حسب کلیه پارامترهای ورودی تخمین زدند. علاوه بر این، دقت مدل‌های GSGMDH از مدل‌های GMDH بیشتر بود. به‌عنوان مثال، برای مدل‌های برتر GMDH و GSGMDH مقدار شاخص عملکرد در وضعیت تست به‌ترتیب مساوی با 075/73 و 408/86 محاسبه شدند. همچنین، مدل برتر مقادیر تابع هدف را با دقت خوبی پیش‌بینی نمود. به‌عنوان مثال، مقادیر ضریب همبستگی (R)، شاخص پراکندگی(SI) و ضریب نش (NSC) برای مدل برتر GSGMDH در شرایط آموزش به‌ترتیب مساوی با 913/0، 214/0 و 800/0 تخمین زده شدند. با توجه به نتایج تحلیل حساسیت، پارامترهای پارامترهای ضریب شکل سرریزهای سنگی (φ)، نسبت اختلاف عمق جریان در بالادست و پائین‌دست تله سنگی برابر به ارتفاع سازه (y/hstΔ) و عدد فرود تراکمی (Fd) به‌عنوان موثرترین پارامترهای ورودی معرفی گردیدند. تحلیل عدم قطعیت نشان داد که مدل GSGMDH برتر دارای یک عملکرد کمتر از واقعی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

275 - شبیه‌سازی کمی منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت بهشهر- بندرگز با استفاده از مدل SWAT
بهروز محسنی کاکا شاهدی محمود حبیب نژاد عبداله درزی نفت چالی

10.30495/wsrcj.2021.18084

مدیریت بهینه منابع آب در حوضه‌های دارای کاربری‌های متنوع، مستلزم پیش‌بینی مناسب واکنش منابع آب با استفاده از مدل‌های کارآمد می‌باشد. در این تحقیق از مدل SWAT برای شبیه‌سازی منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت بهشهر- بندرگز استفاده شد. پس از تحلیل حساسیت، واسنجی و صحت‌سنجی د چکیده کامل

مدیریت بهینه منابع آب در حوضه‌های دارای کاربری‌های متنوع، مستلزم پیش‌بینی مناسب واکنش منابع آب با استفاده از مدل‌های کارآمد می‌باشد. در این تحقیق از مدل SWAT برای شبیه‌سازی منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت بهشهر- بندرگز استفاده شد. پس از تحلیل حساسیت، واسنجی و صحت‌سنجی داده‌های جریان، در دوره-های 2013-2007 و 2017-2014 انجام شد. شبیه‌سازی تراز آب زیرزمینی از طریق شبیه‌سازی میزان تغذیه در هر واحد پاسخ هیدرولوژیک (HRU) صورت گرفت. نتایج تحلیل حساسیت، 14 پارامتر صعود از آبخوان کم‌عمق، زمان تأخیر انتقال آب از آخرین پروفیل لایه خاک به سطح آب زیرزمینی، عمق اولیه آب در آبخوان کم‌عمق و عمیق، نفوذ به آبخوان عمیق، ضریب آلفا جریان پایه، ظرفیت آب قابل‌دسترس خاک، شماره منحنی رواناب، متوسط بیشترین شیب، ضریب جبران تبخیر خاک، عامل حفاظت فرسایش خــاک، ضریب زبری مانینگ، عرض نوار صافی و فاکتور جبران تبخیر خاک را به‌عنوان حساس‌ترین پارامترها نشان داد. به‌منظور ارزیابی مدل از معیارهای عملکردی ضرایب نش- ساتکلیف (NS) و همبستگی (R2) استفاده شد. این ضرایب به‌ترتیب در مرحله واسنجی 56/0 تا 93/0 و 74/0 تا 00/1 و در مرحله صحت‌سنجی 56/0 تا 84/0 و 66/0 تا 92/0 برآورد شدند که بیانگر دقت قابل‌قبول مدل در شبیه‌سازی جریان بود. در مقایسه تغییرات تراز مشاهده‌ای و شبیه‌سازی‌شده، ضرایب NS (81/0) و R2 (91/0) حاکی از کارآیی مدل در شبیه‌سازی تراز آب زیرزمینی بود. براساس نتایج بیلان آب، از مجموع آب ورودی به دشت، بخش اعظم آن (60%) صرف تبخیر- تعرق، 18 درصد سهم رواناب سطحی و بخش اندکی (22%) به نفوذ اختصاص یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

276 - مدل تخصیص بهینه آب و زمین به محصولات زراعی در شرایط قطعی و تصادفی
ابراهیم ولیزادگان اسداله دیندار سوها

چکیدهبرای مواجهه با شرایط مختلف آبی، مدلی جهت تعیین سطح آبیاری و سطح زیر کشت بهینه برای محصولات عمده و رایج زراعی اراضی شبکه آبیاری و زهکشی مغان در پایاب سد ارس، توسعه داده شد. در این مدل در شرایط تصادفی، با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌های‌ مربوط به تامین آب مورد نیاز، متغیر چکیده کامل

چکیدهبرای مواجهه با شرایط مختلف آبی، مدلی جهت تعیین سطح آبیاری و سطح زیر کشت بهینه برای محصولات عمده و رایج زراعی اراضی شبکه آبیاری و زهکشی مغان در پایاب سد ارس، توسعه داده شد. در این مدل در شرایط تصادفی، با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌های‌ مربوط به تامین آب مورد نیاز، متغیرهای تصمیم (سطح زیر کشت و سطوح آبیاری بهینه در گامهای زمانی معین) با استفاده از روش برنامه‌ریزی پویای تصادفی(SDP) بدست آمدند. تابع برگشتی، امید ریاضی حداکثر سود حاصل از کاشت محصولات زراعی در نظر گرفته شد. همچنین در شرایط قطعی، مدل با در نظر گرفتن 4 سناریو اجرا شد. نتایج حاکی از برتری الگوی کشت و سطوح آبیاری بهینه (حتی در شرایط کم‌آبی) از نظر تمامی شاخص‌های مورد بررسی نسبت به کشت رایج (حتی بدون محدودیت آب) در منطقه مورد نظراست. کمترین مقدار برای شاخص آب مورد نیاز در هکتار مربوط به سناریوی 2 (کاشت محصولات با نیاز آبی کم در شرایط آبیاری تحت فشار) می‌باشد که معادل 14/5368 مترمکعب است. این شاخص در سناریوهای 1، 3 و 4 به ترتیب 78/9079، 25/13496 و 73/9211 و در الگوی کشت رایج در منطقه 10900 مترمکعب بدست آمده است. بیشترین مقدار شاخص سود در واحد سطح (هکتار) مربوط به سناریوی 2 معادل 102میلیون ریال است. شاخص مذکور برای سناریوهای 1، 3 و4 به ترتیب 5/96، 73 و 5/89 میلیون ریال می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

277 - بررسی مقایسه ای شاخص‌های NSFWQI و IRWQISC در ارزیابی کیفیت رودخانه‌ها
علیرضا شکوهی امید بهمنی

این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه دو شاخص کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC بر روی رودخانه‌های حوضه‌های پنجگانه خوزستان یعنی کارون، کرخه، دز، مارون- جراحی و زهره هندیجان با استفاده از داده‌های ثبت شده در سالهای 90-96 انجام شده است. این تحقیق نشان‌دهنده تفاوت دو روش و همچنین ص چکیده کامل

این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه دو شاخص کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC بر روی رودخانه‌های حوضه‌های پنجگانه خوزستان یعنی کارون، کرخه، دز، مارون- جراحی و زهره هندیجان با استفاده از داده‌های ثبت شده در سالهای 90-96 انجام شده است. این تحقیق نشان‌دهنده تفاوت دو روش و همچنین صحت سنجی شاخص توسعه یافته در ایران می‌باشد. در حالیکه بر اساس شاخص NSFWQI رودخانه‌های منطقه از نظر کیفیت در حالت متوسط هستند و بجز نقاطی بر روی رودخانه کارون مشکل خاصی وجود ندارد، شاخص IRWQIsc وضعیت کیفیت آبهای سطحی در سطح استان را متوسط تا بد ارزیابی می‌نماید. شاخص NSFWQI در شناسایی مراکز آلودگی در حوالی اهواز موفق عمل نموده حال آنکه شاخص IRWQIsc نسبت به شناسایی کانون‌های شوری بر روی رودخانه‌های زهره و جراحی درست عمل کرده است. در تعیین توزیع مکانی شاخص&lrm;‌ها از سه روش زمین‌آمار اسپلاین، کریجینگ و روش وزنی معکوس فاصله استفاده به عمل آمد که با ارزیابی به عمل آمده روش وزنی معکوس فاصله انتخاب شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

278 - برآورد نیاز رطوبتی گونه‌های اقاقیا (Robinia pseudoacania) و آسمان‌دار (Ailanthus altissima Mill) به منظور جنگلکاری تحت تنش‌های مختلف آبی (مطالعه موردی شهرستان رباط‌کریم)
محمد عسگری وحید اعتماد عبدالمجید لیاقت پدرام عطارد محسن جوانمیری پور

ایجاد فضای سبز منوط به تامین آب بوده و رطوبت تخصیص یافته به آبیاری فضای سبز شهری، کمربندهای سبز و جنگل‌کاری‌ها در اقلیم‌های خشک و نیمه خشک دارای ارزش زیادی بوده و باید به صورت بهینه مورد مصرف قرار گیرد، به همین علت به منظور صرفه‌جویی در مصرف آب، کاشت گونه‌هایی که نیاز آ چکیده کامل

ایجاد فضای سبز منوط به تامین آب بوده و رطوبت تخصیص یافته به آبیاری فضای سبز شهری، کمربندهای سبز و جنگل‌کاری‌ها در اقلیم‌های خشک و نیمه خشک دارای ارزش زیادی بوده و باید به صورت بهینه مورد مصرف قرار گیرد، به همین علت به منظور صرفه‌جویی در مصرف آب، کاشت گونه‌هایی که نیاز آبی کمتری دارند و در عین حال بازده رشد بهینه‌ای دارند، همواره به صورت سیاستی اجرایی در آمده است. هدف از انجام این تحقیق برآورد نیاز آبی گونه‌های درختی در عرصه و گلخانه تحت تنش‌های مختلف آبی است. این پژوهش در دو محیط گلخانه و عرصه صورت گرفته و نهال‌هایی از گونه‌های درختی اقاقیا (Robinia pseudoacania) و آسمان‌دار (Ailanthus altissima Mill)، در قالب طرح کاملاً تصادفی در عرصه و در داخل گلدان انجام شد. این پژوهش دارای دو مرحله است و هر مرحله شامل چندین فاز می‌باشد. در مرحله‌ی اول به ترتیب ظرفیت زراعی خاک، تعیین حد مجاز تقلیل رطوبت، تعیین نیاز آبی نهال‌ها از طریق تبخیر تعرق مورد بررسی قرار گرفت و عملا با تعیین نیاز آبی نهال‌ها، دور آبیاری نیز مشخص گردید. در مرحله دوم نهال‌های مورد بررسی تحت تنش‌های آبی 2، 4 و 6 روز بعد از فرا رسیدن نقطه حد مجاز تقلیل رطوبت (MAD) قرار گرفتند و در هر بازه‌ی زمانی، مشخصات ظاهری و فیزیکی نهال‌ها برداشت شد. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داده است که اقاقیا دارای شدت نیاز آبی و دور آبیاری بیشتری در عرصه و گلخانه نسبت به آسمان‌دار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

279 - تعیین نواحی همگن هیدرولوژیکی برای برآورد رواناب در حوضه‌های آبخیز فاقد آمار با استفاده از تحلیل خوشه‌ای (مطالعه موردی: استان اردبیل)
بتول پورسیف اللهی امین کانونی محمدرضا نیک پور جواد رمضانی مقدم

گروه‌بندی حوضه‌های آبخیز با توجه به عوامل اقلیمی و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه‌ها پیش‌نیاز تحلیل منطقه‌ای رواناب و استفاده از آن برای تخمین آبدهی حوضه‌های فاقد ایستگاه سنجش دبی است. در این تحقیق با استفاده از داده‌های دبی، متوسط بارش سالانه و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه‌های آبخ چکیده کامل

گروه‌بندی حوضه‌های آبخیز با توجه به عوامل اقلیمی و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه‌ها پیش‌نیاز تحلیل منطقه‌ای رواناب و استفاده از آن برای تخمین آبدهی حوضه‌های فاقد ایستگاه سنجش دبی است. در این تحقیق با استفاده از داده‌های دبی، متوسط بارش سالانه و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه‌های آبخیز و با روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی وارد و k-means ، حوضه‌های آبخیز واقع در استان اردبیل به مناطق همگن هیدرولوژیکی تفکیک شدند. به علت تعدد زیاد پارامترها ابتدا با تحلیل مؤلفه‌های اصلی، چهار مؤلفه اول با تبیین 6/83 درصد واریانس کل، به عنوان ورودی تحلیل خوشه‌ای انتخاب شدند. سپس تعداد بهینه خوشه‌ها به کمک روش سلسله مراتبی وارد و رسم نمودار درختی، تعیین و در نهایت با روش k-means خوشه‌بندی نهایی انجام شد. در ادامه با به کارگیری آزمون یکنواختی دالریمپل، زیرحوضه‌هایی که از لحاظ هیدرولوژیکی از یک فرآیند آبدهی پیروی می‌کردند، شناسایی شدند. نتایج آزمون یکنواختی نشان داد که با کنار گذاشتن ایستگاه‌های واقع در خارج از محدوده اطمینان هر خوشه، زیرحوضه‌های که از نظر آبدهی سالانه و سایر پارامترهای فیزیوگرافی و هواشناسی با یکدیگر شباهت داشتند در یک خوشه قرار می‌گیرند. بنابراین تعداد زیرحوضه‌های واقع در خوشه‌های 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر 8، 4، 9 و 9 حوضه بوده است که می‌تواند در تحلیل منطقه‌ای به منظور برآورد رواناب و سیلاب در حوضه‌های آبخیز فاقد داده‌های دبی سنجی، مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

280 - مدلسازی بارش-رواناب با استفاده از مدل یادگیر عمیق (مطالعه موردی: حوضه آبریز گالیکش)
راضیه طاطار خلیل قربانی مهدی مفتاح هلقی میثم سالاری‌جزی

شبکه‌های عصبی مصنوعی یکی از روش‌های داده‌کاوی است که توسط پژوهشگران زیادی در حوزه‌های مطالعاتی مختلفی همچون مدلسازی آماری بارش-رواناب استفاده می‌شود. جهت بهبود عملکرد این شبکه‌ها، شبکه‌های عصبی یادگیر عمیق توسعه یافته‌اند تا دقت مدلسازی را افزایش دهند. پژوهش حاضر به‌ من چکیده کامل

شبکه‌های عصبی مصنوعی یکی از روش‌های داده‌کاوی است که توسط پژوهشگران زیادی در حوزه‌های مطالعاتی مختلفی همچون مدلسازی آماری بارش-رواناب استفاده می‌شود. جهت بهبود عملکرد این شبکه‌ها، شبکه‌های عصبی یادگیر عمیق توسعه یافته‌اند تا دقت مدلسازی را افزایش دهند. پژوهش حاضر به‌ منظور ارزیابی شبکه‌های یادگیرعمیق در بهبود عملکرد شبکه‌های عصبی‌مصنوعی در حوضه آبریز گالیکش انجام شد تا بر اساس داده‌های بارش و دما با گام‌های تاخیر زمانی ۱ تا ۵ ماهه، دبی در مقیاس زمانی ۱، ۳، ۶ و ۱۲ ماهه پیش‌بینی شود. نتایج مدل‌سازی بر اساس ۷۰ درصد داده‌ها (آموزش) و ۳۰ درصد داده‌ها (آزمون) نشان داد که در تمامی دوره‌های زمانی، شبکه عصبی یادگیر عمیق باعث بهبود عملکرد شبکه عصبی مصنوعی شده است و بطور متوسط RMSE در داده‌های آموزش از ۶۸/۰ به ۶۵/۰ و درداده‌های آزمون از ۸۴/۰ به ۷۳/۰ کاهش یافته است و ضریب تعیین نیز بطور متوسط برای داده‌های آموزش از ۵۷/۰ به ۶۲/۰ و برای داده‌های آزمون از ۵۱/۰ به ۶۷/۰ افزایش یافته است. از دیگر نتایح این پژوهش نیز می‌توان به تاثیر دما بر افزایش دقت مدلسازی بارش- رواناب اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

281 - بررسی توزیع شوری در پروفیل خاک زراعی کشت شده تحت آبیاری قطره ای
لیلا میرزایی الموتی بیژن نظری عباس ستوده نیا هادی رمضانی اعتدالی

حفاظت از منابع آب و خاک در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک در گروه توجه جدی به مسئله‌ی شوری است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی به منظور بررسی تجمع نمک در خاک در آبیاری قطره‌ای انجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل آبیاری با سیستم نوار پلاکدارسطحی، نوار پلاکدار چکیده کامل

حفاظت از منابع آب و خاک در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک در گروه توجه جدی به مسئله‌ی شوری است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی به منظور بررسی تجمع نمک در خاک در آبیاری قطره‌ای انجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل آبیاری با سیستم نوار پلاکدارسطحی، نوار پلاکدار نیمه زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتر از سطح خاک، نوار زیپدارسطحی، نوار زیپدار نیمه‌ زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتری از سطح خاک و نوار زیپدارسطحی با مالچ بود. شوری آب آبیاری 2 دسی‌زیمنس بر متر همراه با کشت گیاه ذرت علوفه‌ای صورت گرفت. نتایج بیانگر بیشترین تجمع نمک در عمق 15 تا 20 سانتیمتری و در فاصله عرضی 10 تا 15 سانتیمتری از گسیلنده‌ها بود. همچنین بین واریانس-های شوری در فاصله صفر، 15 و 30 سانتیمتری از گسیلنده‌ها و در عمق صفرتا 20 سانتیمتری از سطح خاک در هر پنج تیمار در سطح 05/0 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت ولی در بقیه اعماق که شامل 20 تا 40 و 40 تا 60 سانتیمتری بود اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. طبق نتایج در سیستم آبیاری قطره‌ای نواری در بافت سیلت لوم، تجمع نمک عمدتاً در فاصله صفر تا 15 سانتیمتری نوارها و عمق صفر تا 20 سانتیمتری از سطح خاک اتفاق می افتد و باید برای آبشویی آن اقدام نمود. در این تحقیق تیمار زیپدارسطحی با مالچ از نظر بالابودن عملکرد محصول و مصرف آب کمتر نسبت به سایر تیمارها برتری داشت و به طور میانگین نسبت به سایر تیمارها 39/10 درصد مقدار تجمع نمک را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

282 - تأثیر پرلیت بر تغییرات فرسایش پاشمانی در سه نوع خاک برداشت شده از کاربری های مختلف
لیلا غلامی آرمین بالوایه نبیه کریمی فاطمه Shokrian

فرسایش پاشمانی به‌عنوان اولین مرحله از فرایند فرسایش آبی، توسط اثر قطرات باران بر سطح خاک ایجاد می‌شود. مقدار پاشمان خاک با تغییر در خصوصیات فیزیکی خاک می‌تواند تغییر کند. بنابراین حفاظت از خاک سطحی باعث می‌شود که اثر انرژی قطرات باران بر خاک سطحی کاهش یافته و در نتیجه چکیده کامل

فرسایش پاشمانی به‌عنوان اولین مرحله از فرایند فرسایش آبی، توسط اثر قطرات باران بر سطح خاک ایجاد می‌شود. مقدار پاشمان خاک با تغییر در خصوصیات فیزیکی خاک می‌تواند تغییر کند. بنابراین حفاظت از خاک سطحی باعث می‌شود که اثر انرژی قطرات باران بر خاک سطحی کاهش یافته و در نتیجه مقادیر رسوب حاصل از فرآیند فرسایش پاشمانی نیز کاهش یابد. بنابراین پژوهش حاضر با ارزیابی عمل‌کرد پرلیت با سطح‌های 50،25 و 75 درصد در شدت بارندگی 80 میلی‌متر بر ساعت روی فرسایش پاشمانی در سه خاک با کاربری جنگلی، مرتعی و زراعی انجام پذیرفت. آزمایش‌ها در شرایط آزمایشگاهی و در مقیاس فنجان‌های پاشمان انجام شد و سپس مقادیر پاشمان در مقادیر مختلف پرلیت و کاربری‌های متفاوت اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد مقادیر مختلف پرلیت در کاربری‌های مختلف باعث کاهش پاشمان کل و پاشمان خالص نسبت به تیمار شاهد شد. نتایج هم‌چنین نشان داد که تاثیر جداگانه کاربری‌های مختلف و مقادیر مختلف پرلیت بر پاشمان کل و خالص در سطح اعتماد 99 درصد معنی‌دار بود و نیز تاثیر متقابل مقادیر مختلف پرلیت و کاربری‌های مختلف بر پاشمان کل در سطح اعتماد 99 درصد معنی-دار بود. هم‌چنین خاک‌ کاربری‌های مرتع و زراعی، پرلیت با مقدار 25 درصد بیش‌ترین تاثیر را در مهار فرسایش پاشمانی نسبت به دو مقدار دیگر داشت. این مقدار منجر به کاهش پاشمان کل به مقدار 27/55 و 48/57 درصد، پاشمان خالص به مقدار 11/55 و 03/91 درصد، پاشمان بالادست به مقدار 78/62 و 85/36 درصد و پاشمان پایین‌دست به مقدار 23/55 و 72/66 درصد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

283 - مکان یابی حفر چاه با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاریPSO و تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی دشت مشهد)
مسعود عبدی حسین ابراهیمی ابوالفضل اکبرپور

چکیدهتعیین بهینه تعداد چاه مورد نیاز و دبی پمپاژ بهمراه انتخاب محل حفر چاه برای تامین نیاز آبی مصارف مختلف از مسائل مهم مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این تحقیق از الگوریتم ازدحام ذرات و فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. تغییر مختصات چاه‌ها با توجه چکیده کامل

چکیدهتعیین بهینه تعداد چاه مورد نیاز و دبی پمپاژ بهمراه انتخاب محل حفر چاه برای تامین نیاز آبی مصارف مختلف از مسائل مهم مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این تحقیق از الگوریتم ازدحام ذرات و فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. تغییر مختصات چاه‌ها با توجه به ضخامت متغیر آبخوان و همچنین کیفیت متفاوت آب در مناطق مختلف، به ترتیب در هزینه‌های استخراج و تصفیه آب تاثیرگذار خواهد بود و از طرفی با فاصله گرفتن از محل مصرف، هزینه انتقال افزایش خواهد یافت. تغییر دبی پمپاژ چاه‌ها نیز بر روی انرژی مصرفی پمپ در فرایند استخراج آب و انتقال موثرخواهد بود. بر اساس نتایج حاصله هزینه طرح بهینه نسبت به طرح موجود تا حدود 10 درصد کاهش یافته است. نتایج AHP نشان داد افت سطح آب و کیفیت آب زیرزمینی بیشترین ضریب وزنی و فاصله از محل مصرف و اختلاف ارتفاع مناطق مختلف نسبت به محل مصرف کمترین ضریب وزنی را داشتند. با توجه به نتایج مدل منطقه با اولویت 1 جهت حفر چاه تعیین گردید متوسط افت سالیانه سطح آب در این قسمت از 13/1تا 3/0 متر متفاوت می باشد. در این قسمت422 حلقه چاه عمیق وجود دارد که حدود60 حلقه از آنها دارای آبدهی بیش از 20 لیتر در ثانیه بوده و گزینه مناسبی برای چایگزینی چاه های تامین آب شرب شهر هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

284 - بررسی تغییرات آب مجازی محصولات زراعی در عرض‌های جغرافیایی مختلف شرق کشور
علی عارفی نیا خالد احمدآلی

دما یک عامل کلیدی در میزان عملکرد، نیازآبی و درنتیجه آب مجازی محصولات مختلف کشاورزی است. لذا بررسی اثر عرض جغرافیایی به عنوان یکی از موثرترین عوامل بر آب مجازی محصولات کشاورزی ب ضروری است. در این تحقیق محتوای آب مجازی نُه محصول عمده زراعی یعنی گندم، جو، یونجه، چغندرقند، چکیده کامل

دما یک عامل کلیدی در میزان عملکرد، نیازآبی و درنتیجه آب مجازی محصولات مختلف کشاورزی است. لذا بررسی اثر عرض جغرافیایی به عنوان یکی از موثرترین عوامل بر آب مجازی محصولات کشاورزی ب ضروری است. در این تحقیق محتوای آب مجازی نُه محصول عمده زراعی یعنی گندم، جو، یونجه، چغندرقند، ذرت، هندوانه، گوجه، پیاز و سیب‌زمینی در استانهای شرقی با استفاده از آمار 20 ساله محاسبه گردید. سپس با استفاده از نرم‌افزار Arc‌GIS، متوسط آب مجازی هریک از محصولات در عرض‌های جغرافیایی از 25 تا 38 درجه شمالی به فواصل یک‌درجه محاسبه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی میزان همبستگی بین آب مجازی با نیازآبی و عملکرد محصولات نشان داد که میانگین آب‌مجازی با میانگین نیاز آبی محصولات مورد بررسی همبستگی مستقیم به اندازه 65 درصد و با میانگین عملکرد آنها 74 درصد همبستگی معکوس دارد. مقادیر میانگین آب مجازی محصولات مورد بررسی از کمترین به بیشترین عبارتست از 19/0، 38/0، 45/0، 46/0، 53/0، 57/0، 59/1، 69/1 و 80/1 هزار مترمکعب بر تن که به ترتیب مربوط محصولات ذرت، چغندرقند، پیاز، ، هندوانه، گوجه، سیب‌زمینی، یونجه، جو و گندم می‌باشد. نتایج نشان داد که الگوی تغییرات تابع آب مجازی محصولات مورد بررسی نسبت به متغیر مستقل عرض جغرافیایی در همه موارد گوسی شکل است که علیرغم مقادیر ماگزیمم متفاوت آب مجازی، این مقادیر، در بازه‌ی مکانی 30 تا 33 درجه عرض شمالی اتفاق افتاده است و با دور شدن از بازه ذکر شده به سمت عرض‌های بالاتر و یا پایین‌تر محتوی آب مجازی همه محصولات کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

285 - افزایش ضریب تخلیه آب سرریزهای کلید پیانویی با استفاده از مدل های فیزیکی
وفا رضایی سید حبیب موسوی جهرمی امیر خسروجردی حسین صدقی

سرریزها از لحاظ فنی و اقتصادی نقش مهمی در بهینه‌سازی بهره‌برداری از سازه‌های ذخیره آب ایفا می‌کنند. سرریزهای کلید پیانویی، نوع پیشرفته و توسعه یافته‌ای از سرریزها هستند که می‌توانند مقادیر زیادی دبی را با ثابت نگهداشتن هزینه‌های اجرایی انتقال دهند. هدف از انجام این تحقی چکیده کامل

سرریزها از لحاظ فنی و اقتصادی نقش مهمی در بهینه‌سازی بهره‌برداری از سازه‌های ذخیره آب ایفا می‌کنند. سرریزهای کلید پیانویی، نوع پیشرفته و توسعه یافته‌ای از سرریزها هستند که می‌توانند مقادیر زیادی دبی را با ثابت نگهداشتن هزینه‌های اجرایی انتقال دهند. هدف از انجام این تحقیق، تعیین پارامترهای موثر بر ضریب دبی جریان با استفاده از 9 مدل‌ فیزیکی بود. نسبت‌ عرض کلیدهای ورودی (Wi) به خروجی (Wo) در هفت سرریز عبارت بودند از: 1.0، 1.1، 1.2، 1.3، 1.4، 1.5 و 1.6 که به ترتیب با علامت‌های اختصاری PK1.0، PK1.1، PK1.2، PK1.3، PK1.4، PK1.5 و PK1.6 نشان داده شدند و دو مدل دیگر شامل سرریزهای مدل PKT (دارای دیواره ضخیم‌تر) و PKTP (دارای دیواره ضخیم‌تر و تاج افزایش یافته) بودند. در مطالعه حاضر تاثیر تغییر عرض کلیدهای ورودی (Wi) و خروجی (Wo) بر ضریب تخلیه و منحنی دبی- اشل، تاثیر ضخامت دیواره و لبه‌دار نمودن عرض کلیدهای خروجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بهترین حالت برای تغییر عرض‌ها نسبت 1.4 می‌باشد، به‌طوری که موجب افزایش 30 درصدی تخلیه نسبت به سرریز شاهد شد. افزایش ضخامت دیواره، افزایش 5 درصدی تخلیه نسبت به شاهد را به دنبال داشت و نصب لبه‌های مربوط به عرض کلیدهای خروجی، ضمن افزایش 10 درصدی دبی نسبت به سرریز شاهد، باعث توزیع یکنواخت خطوط جریان روی سرریز گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، مبنی بر برتری سه مدل PK1.4، PKT و PKTP، می‌توان خصوصیات هندسی این مدل‌ها را به عنوان الگویی در بهینه‌سازی طراحی سرریزهای کلیدپیانویی مورد استفاده قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

286 - اثر مدیریت آبیاری و کود فسفر بر عملکرد و برخی صفات زراعی دو رقم برنج
سید مهدی میرحسینی مقدم سیدمصطفی صادقی مجید عاشوری ناصر محمدیان روشن حمیدرضا درودیان

10.30495/wsrcj.2022.66875.11292

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش پایداری در کشت برنج، استفاده درست از آب آبیاری و ارقام مورد کشت می باشد. این پژوهش با هدف اثر مدیریت آبیاری و سطوح مختلف کود فسفر بر عملکرد و برخی صفات زراعی برنج در دو رقم هاشمی و گیلانه در استان گیلان انج چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش پایداری در کشت برنج، استفاده درست از آب آبیاری و ارقام مورد کشت می باشد. این پژوهش با هدف اثر مدیریت آبیاری و سطوح مختلف کود فسفر بر عملکرد و برخی صفات زراعی برنج در دو رقم هاشمی و گیلانه در استان گیلان انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش به صورت کرت های دوبارخرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های 1396 و 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان واقع در روستای کته شال (در محدوده عرض جغرافیایی ´12°37 شمالی و طول جغرافیایی ´01°50 شرقی با ارتفاع متوسط 2/34 متر از سطح دریا) اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه در این تحقیق شامل رقم (برنج هاشمی و گیلانه) به عنوان عامل اصلی، فواصل آبیاری (غرقاب پیوسته، و متناوب با فاصله 5 و 10 روز) به عنوان عامل فرعی و میزان کود شیمیایی فسفر از نوع سوپرفسفات تریپل (50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی- فرعی بود.یافته ها: یافته نشان داد که اثرات ساده عوامل و اثرات متقابل دو و سه عاملی آن ها بر عملکرد شلتوک و آب نسبی برگ در سطح ١ درصد و بر شاخص کلروفیل در سطح 5 درصد معنی دار بود. مطابق اثر متقابل مدیریت آبیاری و کود مصرفی و رقم، بیشترین عملکرد شلتوک در سال اول، در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری 5 روز و در سطوح کودی 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب 5362 و 5104 کیلوگرم در هکتار بود و در سال دوم، در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری 5 روز در سطوح کودی 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب با میانگین 5355 و 5104 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین آب نسبی برگ در سال اول در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری 5 روز با مصرف کودی 50 کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین 64/0 و در سال دوم، در رقم گیلانه و فواصل آبیاری 5 روز با سطوح کودی 100 کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین 66/0 بود. بر اساس اثر متقابل مدیریت آبیاری، کود مصرفی و رقم، بیشترین کلروفیل متر در سال 96، در رقم گیلانه و در مدیریت 5 روز و در سطوح کودی 50 کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین 7/41 بود. در سال 97، بیشترین کلروفیل متر در رقم هاشمی و مدیریت غرقاب و با مصرف 50 کیلوگرم کود فسفر، با میانگین7/40 به دست آمد. بیشترین شاخص سطح برگ در سال 96 و 97، در رقم گیلانه و در مدیریت آبیاری 5 روز با مصرف کودی 75 کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب با میانگین 2/4 و 4/4 مشاهده شده است.نتایج: اثر متقابل آبیاری، کود و رقم در سال های مورد مطالعه نشان داد که در هر دو رقم گیلانه و هاشمی، بیشترین عملکرد شلتوک در سطوح کودی 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار بود. براساس نتایج و با ملاک قرار دادن عملکرد شلتوک، استفاده از رقم گیلانه با فواصل آبیاری 5 روز و سطوح کودی 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار به عنوان مناسب ترین شرایط برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

287 - اثر تغییرات میان‌مدت در اقلیم و کاربری اراضی بر میزان کاهش جریان در حوضه آبریز کرخه
علیرضا چگنی زاده حمیدرضا ربیعی فر حسین ابراهیمی محمود ذاکری نیری

10.30495/wsrcj.2022.66923.11294

زمینه و هدف: بررسی تغییرات جریان در آینده از عوامل بسیار مهم در سیاست گذاری و تعیین راهبرد یک حوضه آبریز به شمار می رود. دو پارامتر تاثیرگذار بر جریان، تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی است. نحوه تاثیرگذاری این دو پارامتر بر روی جریان آب با توجه به اثری است که هر کدام بر چکیده کامل

زمینه و هدف: بررسی تغییرات جریان در آینده از عوامل بسیار مهم در سیاست گذاری و تعیین راهبرد یک حوضه آبریز به شمار می رود. دو پارامتر تاثیرگذار بر جریان، تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی است. نحوه تاثیرگذاری این دو پارامتر بر روی جریان آب با توجه به اثری است که هر کدام بر روی چرخه هیدرولوژیکی ایجاد می‌کنند. پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی تاثیرات تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی بر جریان سطحی در یکی از حوضه های آبریز در جنوب غرب ایران، کرخه، می‌پردازد. این حوضه آبریز به عنوان یکی از مهمترین و راهبردی ترین حوضه های آبریز جهت تامین امنیت غذایی و همچنین تولید برق، در ایران شناخته می شود.روش پژوهش: پژوهش حاضر از مدل ارزیابی آب و خاک (SWAT) جهت بررسی تاثیر تغییراقلیم و کاربری اراضی بر حوضه آبریز کرخه استفاده کرده است. در مجموع 15 سناریو مورد بررسی قرار گرفته است. این سناریوها در ابتدا تغییرات بر روی هر کدام از اقلیم ها و کاربری های اراضی را به صورت جداگانه بررسی کرده و سپس تاثیر همزمان این دو پارامتر در بازه زمانی میان مدت بر جریان سطحی را مورد بررسی قرار می دهند. تغییرات در اقلیم با استفاده از سناریوهای RCP و مدل های گردش عمومی جو (GCM) برای دو GCM متفاوت CMCC-CESMو MRI-CGCM3 در سری 4.5 و 8.5 در بازه زمانی میان مدت(2040 تا 2060 ) مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تغییرات اعمال شده بر کاربری اراضی در دو حالت متفاوت بر اساس سیاستگذاری های آینده ایران است. تغییرات در این سیاست گذاری ها با استفاده از برنامه ششم توسعه، طرح 550 هزار هکتاری، طرح آمایش سرزمین از منظر کشاورزی و همچنین میزان افزایش جمعیت در منطقه با توجه به سناریوهای ارائه شده در طرح پژوهشکده آمار ایران صورت گرفته است.یافته‌ها: جهت کالیبراسیون مدل از 9 پارامتر و دو تابع هدف نش-ساتکلیف (NSE) و R2 در 6 ایستگاه هیدرومتری استفاده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش بیشترین میزان حساسیت مدل به پارامتر CN2 است. در کالیبراسیون و اعتبارسنجی مدل، تمام ایستگاه ها مقادیر بالای 0.5 برای توابع هدف مورد نظر داشته اند. تغییرات در بارش و دما از دیگر یافته های این پژوهش است. بر اساس نتایج به دست آمده از آنالیز داده های بارش، در تمام ماه ها کاهش میزان بارش قابل مشاهده است و بیشترین میزان کاهش مربوط به فصل پاییز با کاهش 7.83 تا 8.23% است و بیشترین میزان کاهش مربوط به سناریو 8.5 است.نتایج: نتایج به دست آمده از تغییرات اقلیم نشان دهنده آن است که در بازه میان مدت بیشترین میزان تغییرات در سناریو RCP8.5 به دست می آید که شامل کاهش 14.3 تا 22.8% در میزان رواناب خواهد بود. نتایج به دست آمده از تغییرات کاربری اراضی بر اساس سیاست گذاری های آینده در ایران نشان دهنده کاهش حداکثری 7% در میزان رواناب متوسط ماهیانه است. در صورت بررسی همزمان تغییرات در اقلیم و کاربری اراضی بر روی میزان متوسط جریان می توان به این نتیجه رسید که در سناریو RCP8.5 بیشترین میزان تغییر رخ خواهد داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

288 - ارزیابی اثرات تخریب پوشش گیاهی بر تغییرات رواناب و پتانسیل آلودگی آب در زیرحوزه‌های آبخیز استان آذربایجان شرقی
اردوان زرندیان مجید رمضانی مهریان

10.30495/wsrcj.2021.18547

پوشش گیاهی عاملی مهم مؤثر بر رواناب، کمیت و کیفیت آب در یک حوزه آبخیز است. این تحقیق به بررسی اثرات کاهش پوشش گیاهی در آبخیز شرق دریاچه ارومیه بر دو پارامتر رواناب و پتانسیل ایجاد آلودگی آب می پردازد. برای ارزیابی هم‌زمان سه پارامتر موردنظر از مدل WWPSS، استفاده شد. پوش چکیده کامل

پوشش گیاهی عاملی مهم مؤثر بر رواناب، کمیت و کیفیت آب در یک حوزه آبخیز است. این تحقیق به بررسی اثرات کاهش پوشش گیاهی در آبخیز شرق دریاچه ارومیه بر دو پارامتر رواناب و پتانسیل ایجاد آلودگی آب می پردازد. برای ارزیابی هم‌زمان سه پارامتر موردنظر از مدل WWPSS، استفاده شد. پوشش گیاهی نمایشگر کسری از انواع پوشش علفی، درختی و اراضی فاقد پوشش گیاهی است که از تصاویر ماهواره‌ای MODIS VCF اخذ گردید. رواناب به‌صورت بودجه آبی انباشت شده در پایین‌دست موردمحاسبه قرار گرفت. همچنین این مدل شاخصی را برای تعیین سطح بالقوه آلایندگی آب تدارک می‌نماید. نتایج نشان داد که پوشش مرتعی به‌طور میانگین حدود 32 درصد کاهش یافته است. همچنین میانگین تولید رواناب در شرایط موجود در 4 زیرحوزه آجی چای، قلعه چای، مردوق چای و صوفی چای به ترتیب به مقدار 6/2، 16/3، 9/2 و 25/3 درصد اولیه در مقایسه با وضعیت قبل از کاهش پوشش گیاهی افزایش یافته است. بر اساس نتایج، اختلاف در پتانسیل آلودگی آب در نقاط مختلف حوزه آبخیز شرق دریاچه ارومیه بین دو وضعیت پایه و موجود، در طیفی بین 9- تا 15 درصد و به‌طور میانگین معادل 6/0 درصد نوسان داشته است. این تغییر، موجب افزایش بار آلودگی در بعضی نقاط و کاهش آن در نقاط دیگر شده است؛ امّا درمجموع به تغییرات افزایشی در پتانسیل آلودگی آب با میانگین حدود 5/2 درصد در کل آبخیز انجامیده است. روش مورداستفاده می‌تواند برای کمّی سازی و نقشه سازی تغییرات آبی اکوسیستم و کاربست آن در ارزیابی و مدیریت محیط‌زیست مورداستفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

289 - استفاده‌ کارآمد و پایدار از منابع آبی خوزستان با تدوین بنچ‌مارک‌های ردپای آب
سمیرا سالاری فاطمه کاراندیش پرویز حقیقت جو مایت آلدایا

10.30495/wsrcj.2022.20329

زمینه و هدف: بحران آب انسان نهاد، یکی از چالش های جهانی است که پایداری جهان در آینده را تهدید می کند. برداشت بی رویه از منابع آب آبی برای تأمین نیاز غذایی در حال رشد بشر، مهم ترین دلیل این بحران است. بنچ مارکینگ ردپای آب که هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد، روش مناسبی چکیده کامل

زمینه و هدف: بحران آب انسان نهاد، یکی از چالش های جهانی است که پایداری جهان در آینده را تهدید می کند. برداشت بی رویه از منابع آب آبی برای تأمین نیاز غذایی در حال رشد بشر، مهم ترین دلیل این بحران است. بنچ مارکینگ ردپای آب که هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد، روش مناسبی برای تعیین مؤلفه ناکارآمد ردپای آب می باشد. لذا، در این پژوهش، امکان محدود نمودن ردپای آب در بخش کشاورزی به سطح پایدارش در استان خوزستان بررسی شد.روش پژوهش: این تحقیق، شامل سه مرحله محاسبه ردپای آب، تحلیل پایداری و تحلیل کارآمدی می باشد. ابتدا، ردپای آب مصرفی و تخریب کننده برای 32 گیاه در شهرستان های استان خوزستان در طول دوره 2016-1986 محاسبه شد. ردپای آب سبز و آبی، به ترتیب، از تقسیم تبخیر-تعرق سبز و آبی بر عملکرد گیاه به دست آمد. برای تخمین مقادیر روزانه تبخیر-تعرق، از مدل AquaCrop استفاده و سپس، از حاصل جمع مقادیر روزانه، مقادیر فصلی محاسبه شد. ردپای آب خاکستری برای کود نیتروژن مصرفی محاسبه شد. در گام بعدی، وضعیت پایداری ردپای آب آبی، با مقایسه مقادیر مطلق ردپای آب آبی با آب آبی موجود، که از کسر نیاز زیست محیطی از رواناب طبیعی به دست آمد، تعیین شد. سپس، مقادیر بنچ مارک ردپای آب برای سطوح تولید 10، 25 و 50 درصد تعیین شد و بر اساس آن ها، مقادیر ناکارآمد ردپای آب برای هر گیاه به دست آمد. در انتها، مقادیر ردپای آب ناکارآمد و ناپایدار با هم مقایسه شدند تا معلوم شود که آیا دستیابی به سطوح بنچ مارک می تواند آب مصرفی را به سقف پایدارش در محدوده پژوهش محدود نماید. یک تحلیل همبستگی برای تعیین ریشه های اصلی ناکارآمدی در استان خوزستان نیز انجام شد.یافته ها:همگام با 63 درصد افزایش در تولید و 53 درصد افزایش ردپای آب آبی واحد، مقدار مطلق ردپای آب آبی در طول دوره پژوهش 80 درصد افزایش یافت. این روند، منتج به افزایش شدت برداشت آب های زیرزمینی با شدت 12 میلیون مترمکعب در سال شد.. سهم آب سبز در ردپای آب مصرفی، از 60 درصد در سال 1986 به 48 درصد در سال 2016 کاهش یافت. لکن، مجموع ردپای آب خاکستری، روندی کاهشی را با شیب متوسط 140 مترمکعب در هکتار در سال طی نمود که این کاهش، بیش تر به دلیل کاهش ردپای آب خاکستری گیاهان اقتصادی بود.در سال 2016، 98/0 میلیارد مترمکعب از مجموع آب آبی مصرفی ناپایدار بود که این مقدار، 85 درصد بیش تر از سال 1986 بود. تعداد شهرستان ها با مصارف ناپایدار نیز از 2 شهرستان در سال 1986 به 9 شهرستان در سال 2016 رسید. گیاهان غذایی بیش ترین سهم را در ردپای آب آبی ناپایدار داشتند. بر اساس تحلیل کارآمدی، و با لحاظ سطوح بنچ مارک در سطح 25 درصد از کل تولید، ردپای آب آبی ناکارآمد در سال 2016، بین 26/0 تا 660 میلیون مترمکعب در شهرستان های مختلف متغیر بود. در مقایسه با سال 1986، میزان ناکارآمدی در 16 شهرستان بین 10 تا 3860 مترمکعب در هکتار افزایش یافت. اگرچه در مقیاس استانی، دستیابی به سطوح بنچ مارک می تواند ردپای آب را به حدود پایدارش برساند؛ لکن در دو شهرستان اندیمشک و رامشیر، مقادیر ردپای آب ناپایدار، به ترتیب، 8/6 و 9/340 میلیون مترمکعب بیش تر از مقادیر ردپای آب آبی ناکارآمد بودند و سیستم تولید آنها نیازمند بازنگری اساسی است. آنالیز همبستگی نشان داد که افزایش در ارزش افزوده بخش کشاورزی و یا صادرات محصولاتش، کشت محصولات آب بر، افزایش شدت کمبود آبی و دسترسی به منابع آب زیرزمینی می-تواند میزان ناکارآمدی را افزایش دهد. در مقابل، افزایش تعداد بهره برداران در واحد سطح، عملکرد محصول، و سطح زیر کشت گیاهان اقتصادی، می‌تواند از میزان ناکارآمدی بکاهد.نتایج:ارزیابی ردپای آب نشان داد که تولید گیاه در استان خوزستان در ازای تعدی به حریم محیط زیست صورت می گیرد که خطری برای پایداری کشاورزی در آینده نزدیک است. اگرچه دستیابی به سطوح بنچ مارک ردپای آب می تواند با حذف مؤلفه ناکارآمد ردپای آب، شرایط محدود نمودن مجموع ردپای آب به سطوح پایدارش را فراهم کند، لکن خطر ناپایداری، هنوز در برخی مناطق وجود دارد که این مساله، اهمیت تحلیل در مقیاس های ریز را نشان می دهد. بنابراین، برای تدوین برنامه های توسعه پایدار، انجام پژوهش های بعدی برای تعیین ماه های بحرانی نیز ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

290 - ارزیابی عملکرد تغییر اقلیم به کمک دو مدل هیدرولوژیکی با ساختار متفاوت
صادق واله بهارک معتمدوزیری هادی کیادلیری حسن احمدی

10.30495/wsrcj.2021.18544

یکی از مهم ترین چالش هایی که بر اکوسیستم های طبیعی و جنبه های مختلف زندگی انسان تأثیر دارد تغییر اقلیم است. تأثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات به صورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق چکیده کامل

یکی از مهم ترین چالش هایی که بر اکوسیستم های طبیعی و جنبه های مختلف زندگی انسان تأثیر دارد تغییر اقلیم است. تأثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات به صورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق حاضر عملکرد دو مدل با ساختارهای متفاوت که یکی از آنها مدل جعبه سیاه (شبکه عصبی مصنوعی) و مدل نیمه توزیعی (SWAT) انتخاب شد و از لحاظ خطا و عدم قطعیت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای بررسی اثر تغییر اقلیم از مدل بزرگ مقیاس ( CanESM2 ) تحت سناریو RCP2.6 و RCP8.5 استفاده شد. نتایج در این پژوهش نشان داد که مدل های جعبه سیاه عملکرد بهتری نسبت به مدل های فیزیکی دارد. نتایج تغییر اقلیم در این پژوهش نشان می‌دهد که بارش (3 الی 59درصد) و دما (53/1 الی 93/6 درجه سانتیگراد)روند افزایشی دارد بخصوص این روند افزایشی در مقادیر حدی و سیلاب های تند بیشتر خود رانشان می‌دهد. همچنین میزان رواناب در دوره آتی 7 الی 11 درصدی افزایش می‌یابد به همین دلیل در مطالعات شهری حتماً باید به افزایش پدیده های سیلاب در دوره آتی توجه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

291 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر اصلاح‌گرهای آلی بر فرایند آبشویی خاک های شور و سدیمی
محمدرضا دلالیان فاطمه ذبیحی سمیرا سربازرشید

10.30495/wsrcj.2021.19210

زمینه و هدف: شوری و سدیمی شدن خاک یکی از مهم ترین فرآیندهای مخرب خاک به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد. خاک های سدیمی با تخریب ساختمان خاک، کاهش نفوذپذیری و سرعت حرکت آب در خاک، افزایش رواناب سطحی، پایین آمدن کاربری اراضی، کم شدن تهویه و در نهایت کاهش عملکرد محصول چکیده کامل

زمینه و هدف: شوری و سدیمی شدن خاک یکی از مهم ترین فرآیندهای مخرب خاک به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد. خاک های سدیمی با تخریب ساختمان خاک، کاهش نفوذپذیری و سرعت حرکت آب در خاک، افزایش رواناب سطحی، پایین آمدن کاربری اراضی، کم شدن تهویه و در نهایت کاهش عملکرد محصولات زراعی مواجه می باشد. در زمینه اصلاح و بهسازی خاک های شور و سدیمی، تحقیقات زیادی مبتنی بر اعمال روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی صورت گرفته است که اعمال روش تلفیقی، مؤثرترین شیوه در اصلاح و بهسازی چنین خاک هاست. در این پژوهش تأثیر دو اصلاح گر آلی پرمرغ و هومات پتاسیم همراه با آبشویی در بهبود برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک های شور و سدیمی مورد بررسی قرار گرفته است.روش پژوهش: به‌منظور انجام تحقیق، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 16 تیمار با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول نوع ماده اصلاحی (پرمرغ و هومات پتاسیم)، فاکتور دوم مقدار ماده اصلاحی (75/0 و 5/1% وزنی) و فاکتور سوم سطوح آبشویی (بدون آبشویی، 45، 90 و 135 روز انکوباسیون) بود. بعد از نمونه‌برداری از عمق صفر تا 30 سانتی متری و اندازه‌گیری ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه خاک ها، مواد اصلاح گر با خاک مخلوط و با رساندن رطوبت به حد 8/0-7/0 ظرفیت مزرعه ای (FC)، داخل ستون های خاک اضافه شد. نمونه ها با فواصل زمانی 5/1 ماه در سه نوبت به میزان یک حجم منفذی آبشویی شد. در هر مرحله آبشویی، ویژگی های اسیدیته خاک (pH)، قابلیت هدایت الکتریکی (EC) و نسبت جذب سدیم (SAR) در زه آب و ویژگی های pH، EC، SAR، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، درصد سدیم تبادلی (ESP)، پایداری خاکدانه های مرطوب (WAS)، کربن آلی (OC) و هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) در ستون های خاک اندازه گیری شد. تجزیه های آماری و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD و از طریق به‌کارگیری نرم‌افزار SPSS17 و رسم نمودارها با نرم‌افزارEXCEL صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که هومات پتاسیم، موجب کاهش pH خاک و افزایش pH زه‌آب شده است. با افزایش درصد وزنی اصلاح گر و دور آبشویی، این اثر بیشتر بود. همچنین هومات پتاسیم موجب کاهش ECe خاک شد و این تأثیر با افزایش دور آبشویی بیشتر بود. نتایج بیانگر آن بود که هر چه مقدار ماده اصلاح گر بیشتر باشد، میزان SAR زه آب بیشتر است. با افزایش دور آبشویی، میزان SAR خاک، در هر دو اصلاح گر هومات پتاسیم و پرمرغ کاهش یافت. سطح 5/1% مقدار ماده آلی تأثیر بیشتری بر کاهش SAR نسبت به سطح 75/0% در هر دو اصلاح گر داشت. با افزایش سطح آبشویی، CEC خاک کاهش یافت. پرمرغ 5/1% دارای بیشترین میزان CEC ( cmolc.kg-12/31) بود. با افزایش مقدار اصلاح گر میزان CEC خاک افزایش یافت. همچنین با افزایش سطوح آبشویی و مقدار پرمرغ، مقدار ESP خاک کاهش یافت. با افزایش سطح آبشویی در اصلاح گر هومات پتاسیم، %OC خاک کاهش یافت. پایداری خاکدانه‌های مرطوب خاک با افزایش مقدار ماده اصلاح گر پرمرغ، افزایش یافت. در واقع بیشترین مقدار WAS در تیمار پرمرغ 5/1% (10 درصد) بود. هومات پتاسیم در مقدار بیشتر (5/1 درصد وزنی) موجب کاهش Ks گردید. با افزایش سطوح آبشویی از دور دوم آبشویی به بعد، Ks کاهش یافت.نتایج: به‌طور کلی می توان نتیجه گرفت که اضافه کردن اصلاح گرها، موجب افزایش pH و SAR در زه آب و کاهش pH (از 24/8 به 39/7)، EC (از 07/17 به 8/0 dS.m-1) و SAR (از 34/19 به 1/11 (cmolc.l-1)0.5) در خاک گردید. آبشویی، موجب افزایش pH و EC در زه آب و کاهش CEC، ESP در خاک و کاهش KS با افزایش سطوح آبشویی از دور دوم آبشویی به بعد گردید. اصلاح گر هومات پتاسیم، موجب کاهش OC، Ks و پر مرغ موجب افزایش CEC و WAS و کاهش ESP خاک گردید. در کل اصلاح گر پرمرغ (با درصد وزنی 75/0) همراه با آبشویی برای اصلاح خاک های شور و سدیمی پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

292 - بررسی راهکارهای مختلف کاهش مصرف انرژی در شبکه آبیاری صالح‌آباد
علیرضا سلطانی حمزه علی علیزاده جعفر مامی زاده جواد سروریان

10.30495/wsrcj.2023.71305.11343

زمینه و هدف: اﻣﺮوزه واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺼرف اﻧﺮژی با مصرف آب به یکی از موضوعات مهم شبکه‌های آبیاری تحت‌فشار تبدیل شده است. به ﻃـﻮری که ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﮐﻤﺒﻮد آب، افزایش هزینه‌های انرژی مصرفی در بخش کشاورزی به یک چالش مهم تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی راهکارهای چکیده کامل

زمینه و هدف: اﻣﺮوزه واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺼرف اﻧﺮژی با مصرف آب به یکی از موضوعات مهم شبکه‌های آبیاری تحت‌فشار تبدیل شده است. به ﻃـﻮری که ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﮐﻤﺒﻮد آب، افزایش هزینه‌های انرژی مصرفی در بخش کشاورزی به یک چالش مهم تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی راهکارهای مختلف کاهش مصرف انرژی در شبکه ی آبیاری تحت فشار صالح آباد می باشد.روش پژوهش: برای این منظور ابتدا تغییرات جزئی اثرگذار بر مصرف انرژی شامل تغییر قطر لوله آبده مورد ارزیابی قرار گرفت. در این سطح، سناریوهای مورد ارزیابی شامل دو قطر لوله آبده (لترال) 63 و 75 میلی متر می‌باشد. تحلیل هیدرولیکی شبکه آبیاری با استفاده از نرم‌افزارWaterGems و مصرف انرژی در ایستگاه‌های پمپاژ مختلف محاسبه شد. در سطح دوم ارزیابی‌ها، با تغییرات اساسی در شبکه شامل بخش بندی شبکه، کنترل نقاط بحرانی، استفاده از استراتژی های ممیزی انرژی و مدیریت ایستگاه های پمپاژ چهار سناریو برای کاهش مصرف انرژی در شبکه ی آبیاری تعریف شد. سناریوها عبارت بودند از: سناریو یک ناحیه‌بندی شبکه با لحاظ حفظ کانال تغذیه کننده اصلی شبکه، سناریو دوم ناحیه‌بندی شبکه با لحاظ تغییر کانال اصلی به لوله، سناریوی سوم اجرای یک خط اصلی جدید برای اراضی ثقلی و سناریو چهار حذف پمپاژ ثانویه با تغییر رقوم مخزن و تقویت پمپاژ اصلی. در سناریوهای اول تا سوم بخشی از شبکه آبیاری که قابلیت آبیاری بارانی بدون نیاز به ایستگاه پمپاژ ثانویه را دار می‌باشد، مشخص و در ادامه با تغییر نوع یا تعداد پمپ-های ایستگاه های پمپاژ ثانویه برای تأمین دبی و هد مورد نیاز اراضی بالادست، میزان صرفه‌جویی در هر سناریو محاسبه گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد که با توجه به شرایط توپوگرافی شبکه، تغییر قطر لترال‌ها تاثیری بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی نداشت. همچنین نتایج نشان داد که با ناحیه‌بندی شبکه آبیاری و اعمال سناریوهای یک، دو و سه سطح اراضی آبیاری شده بدون نیاز به ایستگاه پمپاژ ثانویه به ترتیب 8/610، 5/1591 و8/1621 هکتار و میزان صرفه‌جویی در انرژی مصرفی پمپاژ ثانویه به ترتیب 6/14، 1/46 و 4/47 درصد و در کل شبکه به ترتیب 9/3، 4/12 و 7/12 درصد بود. در سناریو چهارم به بهینه‌سازی ایستگاه پمپاژ اولیه پرداخته شد و مشخص گردید که با تغییر پمپ های ایستگاه پمپاژ اولیه امکان حذف تمام ایستگاه های پمپاژ ثانویه وجود داشت. سطح اراضی آبیاری شده بدون نیاز به ایستگاه پمپاژ ثانویه 2820 هکتار و میزان صرفه‌جویی در انرژی مصرفی کل شبکه در این سناریو 46/8 درصد بود.نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که تغییر قطر لوله آبده تاثیر معنی‌داری بر مصرف انرژی شبکه ندارد. همچنین نتایج نشان داد که با ناحیه‌بندی و ایجاد تغییر در خط لوله آبرسان شبکه می‌توان 3121 مگاوات ساعت در مصرف انرژی سالانه شبکه صرفه‌جویی نمود. بنابراین پیشنهاد می‌شود در طراحی شبکه‌های آبیاری و زهکشی ناحیه‌بندی شبکه بر اساس فشار ورودی آبگیرها و استفاده از نیروی ثقل به عنوان یک راهکار تاثیرگذار در کاهش مصرف انرژی مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

293 - شناسایی راهکارهای مناسب جهت مدیریت مصرف آب های سطحی استان آذربایجان غربی در بخش کشاورزی با استفاده از مدل سازی پویایی سیستم
شیدا یوسفی سید مهدی میردامادی سیدجمال فرج اله حسینی فرهاد لشگرآرا

10.30495/wsrcj.2022.20005

زمینه و هدف: سهم بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی در برداشت آب‌های سطحی 2/91 درصد است. بهره برداری بی رویه از منابع آب، خشکی و نابودی اراضی کشاورزی در مقابل وابستگی کار و معیشت 2/1 میلیون نفری جمعیت استان به بخش کشاورزی، همچنین اتخاذ برنامه های بلندمدت توسعه ای، بحران آ چکیده کامل

زمینه و هدف: سهم بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی در برداشت آب‌های سطحی 2/91 درصد است. بهره برداری بی رویه از منابع آب، خشکی و نابودی اراضی کشاورزی در مقابل وابستگی کار و معیشت 2/1 میلیون نفری جمعیت استان به بخش کشاورزی، همچنین اتخاذ برنامه های بلندمدت توسعه ای، بحران آب بخش کشاورزی را تشدید کرده است بنابراین توجه به مدیریت بر مصارف آب‌های سطحی نیز یک امر الزامی است. این پژوهش به بررسی تأثیر سناریوهای زراعی، اقتصادی، سیاست‌گذاری، اقلیمی، اجتماعی- فرهنگی و سناریوهای آموزشی جهت مدیریت بر مصارف و موجودی آب‌های سطحی پرداخته است.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از رویکرد سیستم دینامیک جهت دستیابی به مدیریت پایدار منابع آب در استان آذربایجان‌غربی انجام گرفته است. ابتدا داده‌های آماری سال های گذشته (1397-1370) با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و SPSS وارد سیستم شد. سپس مدل سیستم دینامیکی در محیط نرم افزارVENSIM توسعه یافته است. برای اطمینان از کارایی مدل، آزمون صحت سنجی مدل انجام شده است پس از اطمینان از کارایی مدل در ارزیابی سیاست‌ها، سناریوهای رشد جمعیت با نرخ های باروری متفاوت، PS1 )با نرخ فرزندآوری 11/2 فرزند(، PS2 (با نرخ فرزندآوری 95/1 فرزند)، PS3 (با نرخ فرزندآوری 5/1 فرزند) و PS4 (با نرخ فرزندآوری 6/2 فرزند) و سناریوهای اقلیمی با احتمال کاهش 20٪ بارش سالانه، ادامه روند کنونی بارش و بهبود 20٪ بارندگی سالانه به مدل معرفی شد همچنین سناریوهای سرمایه گذاری جهت بهبود 5/0 درصد راندمان آبیاری سالانه و سناریوی زراعی از جمله الگوی کشت کم مصرف به مدل معرفی شدند همچنین اثرات سناریوهای مشارکتی و آموزشی تا افق 1430 شبیه سازی شده است.نتایج: یافته‌های نشان داده شده در آزمون صحت سنجی همبستگی زیادی بین مقادیر شبیه سازی شده و مقادیر مشاهده شده آب‌های سطحی وجود دارد یعنی مدل در ارزیابی سیاست‌ها کارایی دارد. با ادامه روند کنونی بارندگی موجودی آب‌های سطحی 76/3 درصد طی دوره شبیه سازی (1397-1430) کاهش می یابد در صورتی که خشکسالی ها با کاهش 20٪ بارندگی سالانه تشدید شود، به دلیل تأثیر مستقیم بارش ها بر روانآب‌های سطحی، موجودی آب‌های سطحی، 54/20 درصد کاهش می یابد. بیشترین کاهش در مقادیر آب‌های سطحی مربوط به سناریوی کاهش بارندگی (20٪-) توأم با سناریوی افزایش نرخ باروری (ps4) است که سبب شده موجودی آب‌های سطحی 15/46 درصد کاهش یابد. افزایش جمعیت، کل آب مصرفی و حتی تقاضای آب کشاورزی را تا 27 درصد در افق 1430 افزایش داده است. با به‌کارگیری هم‌زمان سناریوهای الگوی کشت کم مصرف، سرمایه گذاری جهت بهبود راندمان آبیاری، فعالیت‌های مشارکتی و برنامه های آموزشی جهت بهبود مدیریت آب، مصارف آب 20/29 درصد و تقاضای آب کشاورزی از آب‌های سطحی نیز 37/31 درصد کاهش یافته است در این شرایط موجودی آب‌های سطحی نیز 12/9 درصد تا افق 1430 بهبود خواهد یافت.نتایج: نتایج نشان داد لازم است بازنگری هایی در سناریوهای جمعیتی در سطح ملی صورت گیرد همچنین، سناریوی زراعی رعایت الگوی کشت کم مصرف با کاهش نیاز آبی در هکتار بهترین سناریو شناخته شده است و به‌کارگیری آن موجودی آب سطحی را 45/2 برابر افزایش داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

294 - کاربست ترکیبی رویکردهای فشار-حالت-پاسخ و برنامه‌ریزی راهبردی در مدیریت جامع و مشکل‌محور حوزه آبخیز میخ‌ساز در غرب مازندران
زهرا ابراهیمی گت کش سید حمیدرضا صادقی

10.30495/wsrcj.2022.19229

زمینه و هدف: پروژه‌های آبخیزداری به‌منظور حفاظت از منابع پایه آب، خاک و پوشش گیاهی و تداوم تولید از طریق حفظ حاصلخیزی خاک و پایداری کشاورزی طراحی و اجرا می‌شوند، لذا شناخت صحیح مشکلات حوزه آبخیز، ضرورتی انکارناپذیر به‌منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در خصوص طرح‌های اجرایی و چکیده کامل

زمینه و هدف: پروژه‌های آبخیزداری به‌منظور حفاظت از منابع پایه آب، خاک و پوشش گیاهی و تداوم تولید از طریق حفظ حاصلخیزی خاک و پایداری کشاورزی طراحی و اجرا می‌شوند، لذا شناخت صحیح مشکلات حوزه آبخیز، ضرورتی انکارناپذیر به‌منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در خصوص طرح‌های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی محسوب می‌شود و مدیریت مؤثر منابع طبیعی کشور و مهار تخریب آن‌ها مبتنی بر تبیین و اتخاذ ساختار و چارچوب منسجم برای شناسایی صحیح مشکلات حوزه آبخیز و تعیین راهبرد مناسب برای تعیین اقدامات اجرایی به‌عنوان یک رودیکرد نوظهور در مدیریت حوزه‌های آبخیز کشور ضروری است. لذا در پژوهش حاضر رویکرد الگویی کاربست ترکیبی رویکردهای فشار-حالت-پاسخ و برنامه‌ریزی راهبردی در مدیریت جامع و مشکل‌محور حوزه آبخیز میخ‌ساز استفاده شد.روش پژوهش: در این پژوهش، برای شناسایی مشکل حوزه آبخیز میخ‌ساز از مدل مفهومی PSR استفاده شد. معیارهای مناسب برای شناسایی مشکلات در چهار دسته عوامل اقلیمی، هیدورلوژی، انسانی و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در همین راستا، شاخص‌ها و معیارهای تأثیرگذار بر حوزه‌ آبخیز میخ‌ساز بعد از بررسی خودهمبستگی و هم‌خطی بین معیارها جمع‌بندی شد. به دلیل مختلف بودن منابع اطلاعاتی، همه داده ها به ترتیب برای معیارهای با اثر مثبت و منفی بر سلامت منطقه استاندارد شدند سپس از میانگین هندسی برای ترکیب شاخص‌های فشار-حالت-پاسخ برای هریک از زیر آبخیز ها استفاده شد و در نهایت مشکلات اصلی موجود در بخش‌های مختلف آبخیز بر اساس ارزش هر یک از عوامل مؤثر بر طبقه شناسایی شدند. هم‌چنین برای تعیین راهبرد مطلوب از روش تجزیه‌وتحلیل راهبردی کیفی و کمّی استفاده‌شده است. در مرحله بعد تحلیل‌های ارزیابی عوامل درونی و بیرونی پس از شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها، جدول درونی و بیرونی ایجاد و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. در نهایت تحلیل برنامه‌ریزی راهبردی کمی (QSPM) تهیه شد. سرانجام راهبردهایی برای مدیریت حوزه آبخیز میخ‌ساز ارائه شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد عمده مشکل حوزه‌ آبخیز میخ‌ساز مربوط به محدودیت عمق خاک بوده که با تغییرات سطح کاربری اراضی و افزایش فرسایش ویژه، تشدید شده و باعث افزایش خسارت سیل می‌شود. لذا با دخالت عوامل انسانی، خصوصاً تغییر کاربری منجر به بروز مشکلات شده است. در میان معیارهای در نظر گرفته‌شده به ترتیب عمق خاک، تغییرات سطح کاربری و فرسایش وِیژه بدترین وضعیت را به ترتیب با امتیاز 40/0، 51/0 و 53/0 داشته که موجب ایجاد اختلال در عملکرد آبخیز میخ‌ساز شده اند. تمرکز بر مشکلات اصلی و تعیین‌کننده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هم‌چنین راهبرد مناسب ST می‌باشد. دست‌یابی به بیشینه بهره‌مندی از قوت‌ها و مزیت‌های درون بخشی برای مقابله با تهدیدها و آسیب‌های بیرونی و به کمینه رساندن آن‌هاست. هم‌چنین نتیجه تحلیل برنامه ریزی راهبردی کمّی نشان داد که ابتدا اولویت با راهبرد کاهش تخریب منابع و سپس راهبردهای کاهش مهاجرت موقت و دائم، افزایش درآمد خانوار و تقویت برنامه‌های حفاظت خاک و آب با نمره&lrm;های جذابیت به ترتیب 58/1، 52/1، 51/1 و 50/1 در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. لذا می‌توان با فرصت‌ها و قوت‌های موجود بر ضعف‌ها و تهدیدهای موجود در حوزه آبخیز مطالعاتی غلبه نمود.نتایج: پژوهش پیشِ‌رو باهدف شناخت مشکلات حوزه آبخیز میخ‌ساز در غرب مازندران با استفاده از مدل مفهومی فشار-حالت-پاسخ (PSR) و تعیین راهبرد مطلوب برای مدیریت مشکل با استفاده از تحلیل SWOT انجام گرفت. نتایج نشان داد مشکلات اصلی حوزه آبخیز میخ‌ساز به ترتیب شامل محدودیت عمق خاک، تغییرات سطح کاربری و فرسایش ویژه است. هم‌چنین نتیجه تحلیل برنامه ریزی راهبردی کمّی نشان داد که ابتدا اولویت با راهبرد کاهش تخریب منابع می‌باشد. نتایج حاصل از بررسی بر ضرورت لحاظ اقدامات اجرایی متناسب با نوع و اهمیت هر یک از عوامل مؤثر بر شاخص‌های مطالعاتی در حوزه آبخیز میخ‌ساز دلالت دارد. لذا راهبرد استفاده از مزیت های بالقوه موجود در فرصت‌های محیطی، باید برای جبران نقاط ضعف موجود در حوزه آبخیز مورداستفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

295 - تاثیر شبکه آبیاری و زهکشی تجن بر تامین نیازهای جریان محیط‌زیستی منابع آب
سیده زهره هاشمی عبداله درزی نفت چالی فاطمه کاراندیش هنک ریتزما کریم سلیمانی

10.30495/wsrcj.2023.71364.11346

زمینه و هدف: در سال های اخیر، به دلیل تاکید مکرر برنامه ها و اسناد توسعه کشور بر امنیت غذایی و ارتقای خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی، تلاش های زیادی برای توسعه کشاورزی شده است. عدم توجه به پایداری محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اساسی پایداری سیستم های تولید مح چکیده کامل

زمینه و هدف: در سال های اخیر، به دلیل تاکید مکرر برنامه ها و اسناد توسعه کشور بر امنیت غذایی و ارتقای خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی، تلاش های زیادی برای توسعه کشاورزی شده است. عدم توجه به پایداری محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اساسی پایداری سیستم های تولید محصولات کشاورزی، فشارهای زیادی را بر محیط زیست شکننده و به ویژه بر اکوسیستم های آبی وارد نموده است. یکی از جنبه های مهم برای بررسی ارزیابی پایداری منابع آب هر منطقه، نحوه تامین نیازهای جریان محیط زیستی (EFR) این منابع در طولانی مدت می باشد. در این تحقیق، روند تامین EFR کمی و کیفی منابع آب سطحی و زیرزمینی در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی تجن (TIDN) در استان مازندران بررسی می شود.روش پژوهش: EFR هیدرولوژیکی و کیفی منابع آب سطحی (S.EFR) شامل رودخانه تجن (T.EFR) و آب‌بندان ها (A.EFR) و آب زیرزمینی (G.EFR) از لحاظ کمی و کیفی در دوره ی قبل (1997-1984) و بعد (2019-1998) از بهره برداری از TIDN تعیین شد. مقدار EFR کمی رودخانه تجن با استفاده از چهار روش هیدرولوژیکی جریان متغیر ماهانه (VMF)، تنانت، تسمن و اسماختین محاسبه شد. مقدار EFR کیفی این رودخانه بر مبنای سه آلاینده اصلی آب‌های سطحی در منطقه شامل نیتروژن، فسفر و شوری تعیین شد. حداقل حجم آب مورد نیاز برای حفظ پایدار اکوسیستم آب‌بندان، به عنوان A.EFR لحاظ شد. با توجه به اینکه تاکنون روش مشخصی برای تعیین EFR منابع آب زیرزمینی ارایه نشد، در این پژوهش، با تلفیق پارامترهای کمی و کیفی مانند عمق آب زیرزمینی، غلظت شوری و نیتروژن، EFR این منابع تعیین شد.یافته‌ها: میانگین جریان رودخانه در دوره های قبل و بعد از بهره‌برداری از TIDN به ترتیب 53/14 و 36/8 مترمکعب بر ثانیه بود. قبل از بهره برداری از TIDN، براساس روش های MVF، اسماختین، تسمن و تنانت، به ترتیب EFR هیدرولوژیکی رودخانه در 1/79، 2/59، 1/69 و 1/90 درصد موارد تامین شد. میزان تامین در دوره بعد از بهره برداری، به ترتیب در 4/53، 1/27، 4/41 و 3/73 درصد موارد بود. از نظر نیتروژن و شوری، میزان عدم تامین EFR کیفی این رودخانه از نظر نیتروژن و شوری، در دوره بهره برداری به ترتیب 1/11 و 9/9 درصد نسبت به دوره قبل افزایش یافت. هدایت الکتریکی بیشترین نقش را در کمبود EFR کیفی رودخانه داشت و پس از آن به-ترتیب نیتروژن و فسفر قرار داشتند. بهره برداری از TIDN سبب افزایش عمق و غلظت نیتروژن آب زیرزمینی شد به طوری که در دوره بهره برداری، منطقه ناپایدار از نظر این دو مولفه افزایش یافت. قبل از احداث شبکه، هیچ بخشی از منطقه دارای کمبود EFR هیدرولوژیکی بیشتر از 353 متر مکعب نبود؛ لکن پس از آن، حدود 6/40 درصد منطقه کمبودهای بیشتر از این را تجربه کرده است. همچنین، محدوده دارای کمبود EFR کیفی از نظر نیتروژن از 4/13 درصد در دوره قبل از TIDN به 6/35 درصد در دوره بهره-برداری از شبکه افزایش یافت.نتیجه گیری: توسعه TIDN سبب افزایش عدم تامین EFR کمی و کیفی منابع آب سطحی و زیرزمینی در منطقه شد. با توجه به محدودیت تامین EFR بعد از بهره‌برداری از TIDN به‌ویژه در فصول کم باران، بازنگری در الگوی کشت و روش آبیاری ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت، ادامه ی روند فعلی، با برهم زدن کامل توازن زیست محیطی، کشاورزی را از حالت پایدار خارج خواهد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

296 - تأثیر مدیریت‌ آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف برنج (مطالعه موردی: شهرستان آمل)
مجتبی ذبیح پور روشن علی باقری رضا اسدی داود اکبری نودهی فضل شیردل شهمیری

10.30495/wsrcj.2022.20411

زمینه و هدف: امروزه آبیاری غرقاب دائم در دوره رشد محصول در شالیزارهای شمال کشور موجب مصرف بالای آب شده است. با توجه به کمبود منابع آبی کشور، مدیریت مناسب آبیاری جهت کاهش مصرف آب در ارقام مختلف برنج، ضروری است. بنابراین، پژوهش حاضر به-منظور بررسی اثر مدیریت های آبیاری بر چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه آبیاری غرقاب دائم در دوره رشد محصول در شالیزارهای شمال کشور موجب مصرف بالای آب شده است. با توجه به کمبود منابع آبی کشور، مدیریت مناسب آبیاری جهت کاهش مصرف آب در ارقام مختلف برنج، ضروری است. بنابراین، پژوهش حاضر به-منظور بررسی اثر مدیریت های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار ژنوتیپ‌ برنج اجرا شد.روش پژوهش: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران (آمل) اجرا شد. در این آزمایش ژنوتیپ‌های برنج در چهار سطح (G1: طلوع، G2: طارم، G3: تیسا و G4: شیرودی) به عنوان فاکتور اصلی و سطوح آبیاری در شش سطح (I1: غرقاب دائم از نشاکاری تا 20 روز پس از 50 درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I2: غرقاب دائم از نشاکاری تا 15 روز پس از 50 درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I3: غرقاب دائم از نشاکاری تا 10 روز پس از 50 درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I4: غرقاب دائم از نشاکاری تا 5 روز پس از 50 درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I5: غرقاب دائم از نشاکاری تا مرحله گلدهی و سپس قطع آبیاری و I6: آبیاری تناوبی از نشاکاری تا 10 روز قبل از برداشت و سپس قطع آبیاری به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد نظیر ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد کل پنجه در کپه، تعداد دانه‌ پر در خوشه و وزن هزار دانه اندازه گیری شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به‌ترتیب 6765 و 4255 کیلوگرم در هکتار) از ارقام طلوع و طارم حاصل شد. اعمال سطح I1 موجب حصول حداکثر عملکرد دانه (8/6291 کیلوگرم در هکتار) گردید، در حالی که با کاربرد سطح I5، عملکرد به میزان 4/17 درصد کاهش یافت. سطح I6 ضمن تولید عملکرد دانه مطلوب (5911 کیلوگرم در هکتار)، به عنوان بهترین گزینه مدیریت آبیاری در شرایط کمبود آب جهت آبیاری تعیین گردید.نتایج: با توجه به نتایج، اعمال سطح آبیاری تناوبی از نشاکاری تا 10 روز قبل از برداشت و سپس قطع آبیاری در گیاه برنج در منطقه مورد مطالعه، عملکرد قابل قبولی را در شرایط کم آبی خواهد داشت و جهت دستیابی به حداکثر مقدار عملکرد، رقم طلوع به عنوان ژنوتیپ مناسب پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

297 - ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی تأثیر مدیریت آب مصرفی در مراحل مختلف رﺷﺪ بر ﻋﻤﻠﮑﺮد دو رقم بادام‌زمینی با استفاده از مدل WOFOST
علی عبدزادگوهری

10.30495/wsrcj.2022.20472

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و بهره وری مصرف آب در بادام زمینی استفاده شد. با توجه به این که پژوهش-های زیادی در خصوص استفاده از مدل در گیاه بادام زمینی در کشور گزارش نشده است، لذا هدف از این پژوهش، ارزیابی توانایی مدل مذکور در شبیه سازی عملکرد دو رقم بادام زمینی در شرایط آبیاری در مراحل مختلف رشد در منطقه آستانه اشرفیه بود.روش پژوهش: این آزمایش به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل آبیاری تا آغاز زمان گلدهی (I1)، آبیاری تا آغاز زمان غلاف دهی (I2) و آبیاری کامل (I3) و فاکتور فرعی شامل دو رقم بادام زمینی جنوبی (C1) و گیل (C2) بود. برای شبیه سازی عملکرد بادام زمینی، از مدل WOFOST نسخه 7.1.3 استفاده شد. در این مدل، شبیه سازی رشد گیاه بر مبنای چرخه کربن بوده که رشد گیاه را در سه وضعیت عدم وجود عامل محدود کننده، محدودیت آب و محدودیت مواد غذایی شبیه سازی می نماید.یافته ها: ارزیابی مدل نشان داد که ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد زیست توده برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 554/0 و 501/0 درصد، برای سال 1397 به ترتیب 872/0 و 897/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 449/0 و 466/0 درصد بود. ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد دانه برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 052/0 و 065/0 درصد، در سال 1397 به ترتیب 132/0 و 131/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 101/0 و 096/0 درصد بود. مقادیر میانگین خطای نسبی بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در سال های 1396، 1397 و 1398 برای عملکرد زیست توده به ترتیب 2/10، 1/18 و 7/7 درصد و برای عملکرد دانه به ترتیب 35/4، 4/6 و 5/4- درصد و شاخص ضریب کارایی بین 442/0 تا 960/0 متغیر بود.نتایج: ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی و ﻣﺸﺎﻫﺪه ای بر عملکرد زیست توده و عملکرد دانه ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نسبی و متوسط میزان خطای نسبی و سایر آزﻣﻮنﻫﺎی آماری در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ بود و ﻣﺪل WOFOST، ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ دو رقم بادام زمینی را در ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎی مختلف آبیاری به‌خوبی ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

298 - ارزیابی استفاده از پوشش‌های فیزیکی در کاهش تبخیر از سطح مخازن کوچک آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک
فاطمه هوشمندزاده محمد رضا یزدانی سید فرهاد موسوی

10.30495/wsrcj.2023.70572.11333

زمینه و هدف: کمبود منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک مانند کشور ما و حجم بالای تلفات آب از طریق تبخیر موجب شده است تا اهمیت روش های مناسب و کاربردی به منظور کاهش تبخیر از مخازن آب، روز به روز بیش از پیش مشخص گردد. آب از جمله ضروری‌ترین نیازهای بشر است. تبخیر یکی از مهم‌ت چکیده کامل

زمینه و هدف: کمبود منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک مانند کشور ما و حجم بالای تلفات آب از طریق تبخیر موجب شده است تا اهمیت روش های مناسب و کاربردی به منظور کاهش تبخیر از مخازن آب، روز به روز بیش از پیش مشخص گردد. آب از جمله ضروری‌ترین نیازهای بشر است. تبخیر یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اقلیمی در اتلاف آب دریاچه‌ها و مخازن روباز محسوب می گردد. روش‌های کاهش تبخیر با توجه به شرایط منطقه‌ای، توجیه اقتصادی و مسائل زیست‌ محیطی، متفاوتند. از طرفی، پژوهش‌های انجام شده در کشور ایران در زمینه کاهش و کنترل تبخیر از مخازن آب محدود است. لذا، پژوهش حاضر با هدف استفاده از روش‌های جدید، اقتصادی، متناسب با شرایط اقلیمی و قابل دسترس برای کاهش تبخیر از مخازن آب، و به‌خصوص مخازن آب کشاورزی، در منطقه سمنان انجام شد.روش پژوهش: در این پژوهش، کارایی شش پوشش فیزیکی (توپ‌های پلاستیکی سفید، بطری‌های خالی، بطری‌ های پر از کاه و کلش، توری سایبان سبز با تراکم 50%، توری سایبان سبز با تراکم 80% و توری سایبان سفید با تراکم 50%) بعد از آماده‌ سازی روی تشت‌های تبخیر کلرادو، برای چهار دوره تقریباً 30 روزه در فصول پائیز و زمستان 1398 و بهار و تابستان 1400، ارزیابی شد. اندازه‌گیری‌ها به صورت روزانه، در ساعت 10:30 در شش ماهه اول سال 1398 و ساعت 9:30 در شش ماهه دوم سال1400 انجام شد. لازم به ذکر است که دمای آب نیز با استفاده از دماسنج الکلی هم‌زمان با قرائت سطح آب اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج اندازه‌گیری‌ها، میزان تبخیر از تیمارهای توپ‌های پلاستیکی سفید، بطری‌های خالی، بطری‌های حاوی کاه و کلش، توری سایبان سبز با تراکم 50%، توری سایبان سبز با تراکم 80%، توری سایبان سفید با تراکم 50% و شاهد به ترتیب برابر با 259، 320، 213، 277، 369، 283 و 754 میلی‌متر در چهار دوره مورد بررسی بود که به وضوح کاهش چشم‌گیر تبخیر پوشش های ششگانه به مقدار 66، 58، 72، 63، 52 و 61 درصد نسبت به تیمار شاهد را نشان می-دهد.نتایج: به طور کلی، با توجه به کارایی تمامی تیمارهای این پژوهش و کاربرد این پوشش‌ها با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و امکان‌پذیر بودن اجرا، به منظور کاهش تبخیر از مخازن روباز آب، به‌خصوص استخرهای ذخیره آب کشاورزی، کارآمد و مناسب ارزیابی می‌شود. به‌طورکلی از بین روش‌های مورد استفاده بیشترین کارایی مربوطه به بطری پر شده با کاه و کلش و پس از آن نیز تیمارهای توپ پلاستیکی و توری سایبان سبز با تراکم 80 مناسبترین روش‌ها ارزیابی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

299 - اثر روند کاربری اراضی بر میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه در 20 سال آتی با استفاده از زنجیره مارکوف
کیومرث روشنگر محمدتقی اعلمی حسن گل‌محمدی

10.30495/wsrcj.2022.68546.11310

زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده اس چکیده کامل

زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده است. برهمین اساس هدف پژوهش حاضر شبیه‌سازی وضعیت آینده منابع آب حوضه دریاچه ارومیه، تحت تأثیر مساحت کاربری‌های کشاورزی جهت برنامه‌ریزی بهتر آینده منابع آب این حوضه می‌باشد.روش پژوهش: به این منظور، نخست داده‌های تصاویر ماهواره‌ای لندست در بازه زمانی سال 2000 الی 2020 به کمک الگورتیم SVM در نرم‌افزار ENVI5.3 طبقه‌بندی و صحت طبقه‌بندی با استفاده از الگوریتم Kappa Coefficient سنجیده شد. در ادامه آمارها و اطلاعات مربوط به تغییر الگوی کشت (از زراعی به باغی) و منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه محاسبه گردید. درگام بعد با استفاده از دو روش LCM, CA-MARKOV شبیه‌سازی تغییرات کاربری اراضی برای سال 2030 و 2040 انجام شد و در نهایت پس از مشخص نمودن میزان تغییرات هریک از کاربری‌ها، میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی در حوضه آبریز با استفاده از مدل NETWAT شبیه‌سازی شد.یافته ها: نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که مساحت دو کاربری کشاورزی آبی و باغ به ترتیب از 1450 و 395 کیلومترمربع در سال 2000 به بیش از 3600 و 1650 کیلومترمربع در سال 2040 افزایش خواهد یافت. همین امر باعث افزایش میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی از 1500 میلیون مترمکعب در سال 2000 به بیش از 4100 میلیون مترمکعب در سال 2040 خواهد شد.نتایج: به کاربری کشاورزی آبی از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 1253.05 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 2049.54 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 1 میلیارد و 473 میلیون مترمکعب افزایش می‫دهد. به کاربری باغات از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 688.02 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 1276.14 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 703 میلیون مترمکعب افزایش می‫ دهد. به کاربری دیم از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 367.06 افزوده شده که طبق پیش‫بینی بروش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 531 می‫رسد، که میزان مصرف آب را MCM 253 افزایش می‫دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

300 - شناخت ظرفیت ها و چالش های مدیریت مصرف آب در گیاه بادام زمینی (مطالعه مروری)
علی عبدزادگوهری

10.30495/wsrcj.2023.71277.11341

کشاورزی اصلی ترین و مهم ترین منبع تأمین مواد غذایی در دنیا به شمار می رود، از این رو نقش به سزایی در ایجاد تعادل در امنیت غذایی، اجتماعی و حتی سیاسی کشورهای جهان دارد. یکی از مؤثرترین راهکارهای مقابله با بحران آب و افزایش کمی و کیفی تولیدات در بخش کشاورزی، توجه جدی به ب چکیده کامل

کشاورزی اصلی ترین و مهم ترین منبع تأمین مواد غذایی در دنیا به شمار می رود، از این رو نقش به سزایی در ایجاد تعادل در امنیت غذایی، اجتماعی و حتی سیاسی کشورهای جهان دارد. یکی از مؤثرترین راهکارهای مقابله با بحران آب و افزایش کمی و کیفی تولیدات در بخش کشاورزی، توجه جدی به بهره وری آب کشاورزی و ارتقای آن با اعمال روش ها و سیاست های حکیمانه و کارآمد می باشد. ارتقای بهره وری آب، نیازمند مدیریتی هوشمندانه است که ابزارها و روش ها را به خوبی شناسایی کند و با توجه به شرایط، بهترین آن ها را انتخاب و تلاش های لازم را در استفاده از آن ها فراهم نماید. مدیریت آبیاری با رویکرد استفاده مناسب از منابع آب می تواند به عنوان نوعی مدیریت آب در مزرعه به افزایش سطح زیر کشت و مصرف بهینه کمک کند. در ایران، بقولات در تأمین انرژی افراد جامعه نقش به سزایی دارند و سعی شده است که افزایش بهره وری مصرف آب با مساله تولید و خودکفایی کشور متناسب باشد. تعیین و تحلیل شاخص ها و ظرفیت های بهره وری آب می تواند راهکار مناسبی جهت سیاست گذاری های درست برای تولید محصول بادام زمینی در راستای حصول حداکثر سود، توسعه پایدار، امنیت تولید و اشتغال و موجبات صادرات و ارزآوری با توجه به پتانسیل بالای آن شود. اما در این میان نمی توان تنها به بهره وری مصرف آب در جهت تعیین مصرف اکتفا کرد. پژوهش حاضر، ارتباط مقدار آب مصرفی و عملکرد محصول، تاثیر کم آبیاری بر عملکرد و اثر روش های مختلف آبیاری و بهره وری مصرف آب در بادام زمینی، شاخص برداشت در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی و همچنین اهمیت مدیریت های مختلف آبیاری در زمان کمبود آب در بادام زمینی را به صورت تفضیلی ارائه می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

301 - بررسی و پایش زمانی شاخص GRI بر نوسانات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت زنجان)
ابراهیم یوسفی مبرهن سمیرا زندی فر

10.30495/wsrcj.2023.72140.11361

زمینه و هدف: با توجه به وقوع دوره های خشکسالی و افزایش بهره برداری از آبخوان، گسترش کشاورزی و افزایش برداشت آب های زیرزمینی، تراز سطح آب زیرزمینی در دشت زنجان کاهش یافته است که این امر بر پایین رفتن تراز سطح آب زیرزمینی و کاهش راندمان چاه ها گردیده است. هدف از این پژوهش چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به وقوع دوره های خشکسالی و افزایش بهره برداری از آبخوان، گسترش کشاورزی و افزایش برداشت آب های زیرزمینی، تراز سطح آب زیرزمینی در دشت زنجان کاهش یافته است که این امر بر پایین رفتن تراز سطح آب زیرزمینی و کاهش راندمان چاه ها گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی و پهنه بندی مکانی-زمانی عمق، تراز و تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت زنجان، برآورد روند افت و تغییرات سالانه آب زیرزمینی و پایش زمانی خشکسالی (GRI) منابع آب زیرزمینی دشت زنجان بر اساس هیدروگراف معرف می باشد.روش پژوهش: به منظور انجام این پژوهش، آمار 69 حلقه چاه مشاهده ای در طی 3 دوره زمانی (87-80، 92-87 و 97-92) مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا داده های آماری جمع آوری و پس از ورود داده ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با روش درون یابی، نقشه های خطوط هم عمق، هم تراز و پهنه بندی تغییرات افت سطح آب زیرزمینی تهیه گردید. آبنمود معرف آبخوان به منظور بررسی تغییرات درازمدت و نوسـانات سطح آب زیرزمینی و نیز تشخیص دوره هـای افزایش و کاهش سـطح آب، در طول دوره آماری برای دشت زنجان تهیه شده است. تغییرات درازمدت و نوسـانات سطح آب زیرزمینی نیز در محیط نرم افزاری Excel ترسیم شدند. پدیده خشکسالی در درازمدت موجب کاهش منابع آب، از طریق خشکیدگی جریان های سطحی و زیرزمینی می گردد. بدین منظور از شاخص خشکسالی GRI جهت پایش زمانی خشکسالی منابع آب زیرزمینی دشت زنجان استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج به دست آمده از نقشه های پهنه بندی افت، نشان داد در دوره زمانی اول (1387-1380) در بخش های شمال غربی به اندازه 5/14 متر، در دوره زمانی دوم (1392-1387) در بخش جنوبی و شرقی دشت به اندازه 4/9 متر و بیشترین افت سطح آب زیرزمینی در دوره زمانی سوم (1392-1397) در بخش شمالی دشت به اندازه 4/12 متر بوده است. هیدروگراف های تراز آب زیرزمینی نشان می دهند که در طول مدت زمان 20 سال، افت سطح آب در دشت زنجان 9/12 متر می باشد که به طور متوسط هر سال 65/0 متر سطح آب افت کرده است این در واقع نشان دهنده منفی بودن تغییرات سطح آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه است. نتایج حاصل از تغییرات حجم مخزن دشت زنجان نشان داد کل کسری حجم مخزن معادل 8/705 میلیون مترمکعب می‌باشد همچنین پایش زمانی خشکسالی منابع آب زیرزمینی دشت زنجان با شاخص GRI در طول بازه بیست ساله روندی بسیار نزولی به سمت خشکسالی دارد.نتایج: آب زیرزمینی منبع اصلی تأمین نیازهای کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود؛ بنابراین داشتن یک کشاورزی پایدار نیازمند مدیریت و برنامه ریزی دقیق در مورد نحوه استفاده از این منابع است که این خود مستلزم داشتن شناخت کافی در مورد تغییرات مکانی سطح آب زیرزمینی در یک دوره زمانی مشخص است. در تحقیق حاضر، بررسی نوسانات سطح آب زیرزمینی خصوصا در پیزومترهای بخش های شمالی و کناری دشت زنجان نشان داد که این فاجعه آبی (افت حدود 13 متری سطح ایستابی) عمدتا در اثر مدیریت نامناسب منابع آبی و افزایش صدور مجوز حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق با رشد 61 درصدی در دو دهه گذشته بوده است . بیلان منفی دشت به حدی شدید است که حتی بارش های مناسب چند سال اخیر نیز نتوانسته است از روند افت تراز سفره آب زیرزمینی ممانعت کند. توصیه می گردد جهت جلوگیری از ادامه روند کاهش حجم مخزن دشت زنجان، بهره بردای و برداشت ها از چاه ها مدیریت و کنترل و از هرگونه اضافه برداشت از سفره جلوگیری گردد همچنین از طریق اجرا و توسعه طرح های آبخوان داری جهت تامین کمبود منابع آب و تغذیه دشت استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

302 - توسعه شاخص آلودگی منابع نقطه‌ای در سطوح گیرش چاه ها با رویکرد مدل‌سازی ریاضی (مطالعه موردی: آبخوان مشگین‌شهر)
محسن حیدراوغلی حسین سعادتی ابراهیم فتائی

10.30495/wsrcj.2023.71198.11340

زمینه و هدف: مشخص ساختن سطوحی از دشت‌ها که دارای آسیب‌پذیری زیادی برای آلوده کردن چاه‌ها هستند، با مدل‌سازی، تلفیق و توسعه شاخص ها، امکان‌پذیر است. وجود نقاط آلاینده در این پهنه ها خطر آلودگی چاه‌ها را به همراه داشته و تشدید خواهد کرد. هدف اصلی این تحقیق توسعه و ارائه ش چکیده کامل

زمینه و هدف: مشخص ساختن سطوحی از دشت‌ها که دارای آسیب‌پذیری زیادی برای آلوده کردن چاه‌ها هستند، با مدل‌سازی، تلفیق و توسعه شاخص ها، امکان‌پذیر است. وجود نقاط آلاینده در این پهنه ها خطر آلودگی چاه‌ها را به همراه داشته و تشدید خواهد کرد. هدف اصلی این تحقیق توسعه و ارائه شاخص جدید برای تعیین سطوح آسیب پذیر اطراف چاه ها است که می توانند باعث آلودگی چاه-های شرب و کشاورزی موجود در دشت ها و به‌تبع آن آلودگی آبخوان گردند. در این تحقیق از ترکیب تراکم منابع نقطه‌ای آلاینده‌ها به‌عنوان شاخص ریسک و گیرش آلودگی چاه ها به‌عنوان شاخص آسیب‌پذیری استفاده شد. این روش نسبت به سایر روش‌ها دقیق‌تر است زیرا ویژگی هایی مانند تغذیه، میرایی طبیعی، خاک، رسانایی آبخوان، کاربری و پوشش اراضی و توزیع چاه‌ها را در نظر می گیرد و تلفیقی از شاخص آسیب‌پذیری و شاخص ریسک است.روش تحقیق: در تحقیق حاضر، آسیب‌پذیری آبخوان دشت مشگین شهر به مساحت 614 کیلومترمربع با استفاده از تلفیق دو عامل تراکم منابع آلاینده در پهنه‌های حریم رودخانه‌ها و محدوده گیرش چاه‌ها برآورد شد. بدین منظور ابتدا تراکم منابع آلاینده نقطه‌ای مانند صنایع، روستاها، ایستگاه های پمپ‌بنزین به‌عنوان شاخص منابع بالقوه آلاینده در محدوده حریم رودخانه های دشت مشگین شهر به روش کرنال در محیط GIS مشخص گردید. سپس مدل‌سازی عددی برای تعیین مناطق گیرش چاه با استفاده از مدل MODFLOW و MODPATH انجام شد. داده‌های آماری 10 ساله از سال 1390 تا 1399 به دودسته تقسیم شد. 8 سال اول برای واسنجی و 2 سال آخر برای اعتبار سنجی و صحت سنجی مدل، در حالت پایدار استفاده شد. سپس پارامترهای هدایت هیدرولیکی، تغذیه و ناهمسانگردی، به منظور انجام دقیق‌تر و راحت‌تر واسنجی، تحلیل حساسیت شد. در مرحله بعد با استفاده از مدل MODPATH و بر پایه نتایج مدل MODFLOW سطوح گیرش چاه‌ها یا مناطق با آسیب پذیری بالا در دوره های زمانی مختلف، برآورد شد. با تلفیق لایه تراکم آلاینده های نقطه‌ای در حریم رودخانه ها و سطوح گیرش چاه، شاخص توسعه‌یافته آلودگی دشت به دست آمد.یافته ها: مقدار پارامتر تراکم آلاینده‌ها در منطقه از صفرتا 998/0 مورد در کیلومترمربع متغیر بود به‌طوری‌که بیشترین مقدار تراکم در جنوب غربی دشت در اطراف شهرهای مهم منطقه قرار دارد. در 16 درصد از سطح کل دشت، هیچ‌گونه گیرش آلودگی توسط چاه‌ها وجود ندارد و گیرش نهایی با 25 درصد از سطح دشت، بیشترین سهم و گیرش 10 ساله با کمتر از یک درصد از سطح دشت، کمترین سهم را دارد. نتایج شاخص نهایی نشان داد کل سطح دشت در محدوده ریسک کم قرار داشته و حدود 50 درصد از سطح دشت مشگین در محدوده آسیب ‌پذیری ناچیز قرار داشت. نتایج این شاخص بر اساس غلظت دو آلاینده مهم نیترات و کلراید اعتبارسنجی شد که همبستگی مثبتی با شاخص آسیب پذیری داشت. دو ماده آلاینده بالقوه به‌عنوان پارامترهای صحت سنج برای تائید نتیجه شاخص توسعه‌یافته در این تحقیق انتخاب شد. در مناطق روستایی و کشاورزی، که تحت تأثیر کود کشاورزی و فاضلاب است، نیترات به‌عنوان معیار در نظر گرفته شد. کلراید هم نشان دهنده آلودگی در مکان‌های صنعتی و تجاری است. نتایج نشان می‌دهد که رابطه بین شاخص ارائه‌شده با دو پارامتر کلر و نیترات به‌صورت تقریباً خطی است، بطوریکه ضریب همبستگی پیرسون برابر 58/0 برای نیترات و 49/0 برای کلراید برآورد شد.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در مدیریت اراضی دشت ها، به‌منظور حفاظت از کیفیت آب چاه ها، ترکیب شاخص خطر آلاینده های نقطه ای در حریم رودخانه ها و آسیب پذیری سطوح گیرش چاه ها، نقش مهمی می تواند داشته باشد و در توسعه صنعتی دشت مشگین شهر، بایستی اولویت تخصیص با مناطقی باشد که دارای ریسک پایین‌تر هستند. با توجه به اینکه در دشت مشگین شهر، شهرک و واحدهای صنعتی وجود ندارد، ارزیابی طبقات ریسک این شاخص با تغییرات مکانی آلودگی آب های زیرزمینی مقدور نبود و توصیه می شود که این شاخص در دشت های صنعتی استفاده و ارزیابی گردد. شاخص ارائه‌شده در این تحقیق در مقایسه با شاخص های توسعه‌یافته‌ی دیگر درزمینهٔ آلودگی های آبخوان، ساده‌تر بوده ولی می توان برای دقت بیشتر برای هر نوع آلاینده نقطه‌ای و یا غیر نقطه‌ای وزن اثر هم تعیین کرد و یا از پارامترهای دیگر دخیل در آلودگی آبخوان هم استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

303 - تعیین نسبت نیمرخ اجتماعی در فرآیند تصمیم‌گیری مدیریت پایدار منابع آب و خاک در حوضه امام‌کندی ارومیه
حسین ملک لی رئوف مصطفی زاده اباذر اسمعلی عوری کیومرث سفیدی شهناز میرزایی

10.30495/wsrcj.2023.70624.11334

زمینه و هدف: به‌منظور درک نتایج اقدامات آبخیزداری و تأثیر آن‌ها در حل معضلات و مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه، ارزیابی این اقدامات جهت بهبود فعالیت‌های آتی در حوضه‌های آبخیز ضروری است. یکی از جنبه‌های مهم در تصمیم‌گیری مدیریت حوضه‌های آبخیز توجه به مشارکت ذی‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: به‌منظور درک نتایج اقدامات آبخیزداری و تأثیر آن‌ها در حل معضلات و مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه، ارزیابی این اقدامات جهت بهبود فعالیت‌های آتی در حوضه‌های آبخیز ضروری است. یکی از جنبه‌های مهم در تصمیم‌گیری مدیریت حوضه‌های آبخیز توجه به مشارکت ذی‌نفعان در فرآیند برنامه‌ریزی است. از طرفی، مشارکت افراد ذی‌نفع یکسان نبوده و دیدگاه آن‌ها نسبت به مسئله متفاوت است.روش پژوهش: در این پژوهش به‌منظور تعیین گروه‌های موثر ذی‌‌نفع در تصمیم‌گیری و اجرای فعالیت‌های آبخیزداری انجام شده در سال 1378، در حوضه امام‌کندی در شمال استان ارومیه از روش نسبت نیمرخ اجتماعی استفاده شد. نسبت نیمرخ اجتماعی به‌عنوان یک ابزار با معرفی ویژگی‌های جامعه و افراد ذی‌نفع، در تصمیم‌گیری آگاهانه کمیته برنامه‌ریزی آبخیز نقش موثری دارد و بر اساس امتیازات مولفه‌ها شامل موقعیت، قدرت و اهمیت افراد نسبت به مسئله محاسبه می‌شود. بنابراین، ذی‌نفعان حوضه مذکور در شش گروه اصلی تقسیم‌بندی شد و مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی گروه‌های ذی‌نفع در رابطه با مباحث مطرح شده در طی مصاحبه حضوری محاسبه شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج، از نظر ذی‌نفعان مولفه"اهمیت" مباحث مطرح شده نسبت به مولفه‌های موقعیت و قدرت مقادیر بیش‌تری دارد. مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای همه ذی‌نفعان بیش‌تر از یک محاسبه شد که نشان‌دهنده توافق آنان با موضوع است.نتایج: در مجموع بر اساس نتایج پژوهش می‌توان گفت که گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی بیش‌ترین توافق با موضوع‌های مطرح شده را نسبت به سایر گروه‌ها داشتند. به‌کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر، بیش‌ترین مقدار نسبت نیمرخ اجتماعی را دارد و کم‌ترین توافق مربوط به موضوع تأثیر تصمیم‌های نهادها و سازمان‌های اجرایی در بهبود درآمد آبخیزنشینان است. نتایج مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای موضوع تأثیر به‌کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر در طرح‌های آبخیزداری نشان می‌دهد که سه گروه مدیران، کارشناسان بیولوژیکی و کارشناسان جهاد کشاورزی با موضوع مطرح شده موافق بوده‌اند و مقدار عددی این نسبت برای مدیران (برابر با 33) نشان‌دهنده توافق اکثر مدیران است. در همه گروه‌های مشارکت‌کننده به‌جز گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی، مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی نشان‌دهنده عدم توافق آنان با مسئله دخالت دادن آبخیزنشینان در تصمیم‌های عملیات آبخیزداری انجام شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

304 - بررسی مدیریت آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس تحت سطوح مختلف نانو کلات آهن در منطقه دیلمان
سیدمصطفی صادقی علی عبدزادگوهری

10.30495/wsrcj.2023.69377.11323

زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه تولید عدس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وری ﻣﺼﺮف آب از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎی ﮐﻢآﺑﯿﺎری ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت مهم در تولید ا چکیده کامل

زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه تولید عدس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وری ﻣﺼﺮف آب از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎی ﮐﻢآﺑﯿﺎری ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت مهم در تولید این محصول اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی زراﻋﯽ شناسایی نیازهای ﺗﻐﺬﯾﻪ ای در ﮔﯿﺎه اﺳﺖ. آﻫﻦ ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺿﺮوری ﮐﻢ ﻣﺼﺮف و ﮐﻢ ﺗﺤﺮک اﺳﺖ که ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﺑﯿﻦ رﯾﺰ ﻣﻐﺬیﻫﺎ، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎز را ﺑﻪ آن دارﻧﺪ. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت آبیاری و نانو کلات آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس در استان گیلان انجام گرفت.روش پژوهش: آزمایش حاضر به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه دیلمان (استان گیلان) انجام شد. عامل اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله گلدهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی و آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی (کامل) و عامل فرعی شامل کود محلول‌پاشی نانو کلات آهن در زمان گلدهی، زمان غلاف دهی، هنگام گلدهی و غلاف‌دهی و مرحله قبل از رسیدگی در نظر گرفته شد.یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که اثر مدیریت آبیاری و اثر نانوکلات بر عملکرد دانه و بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار بود. در اثر مدیریت آبیاری، بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی به ترتیب با میانگین 1457 و 4380 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در سطوح مختلف کود نانوکلات آهن، در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی و کوددهی در مرحله قبل از رسیدگی، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 2/834 و 7/861 کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میانگین 4/3317 و 6/3228 کیلوگرم در هکتار بود.نتایج: با آﺑﻴﺎری کامل، تعداد شاخه اصلی، تعداد غلاف پُر در بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه افزایش داشت و ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﮐﻮد ﻧﺎﻧﻮ ﮐﻼت آﻫﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد تعداد گره در ساقه، تعداد غلاف پُر در بوته و اﻓﺰاﯾﺶ عملکرد بیولوژیک گردید. از این رو، آبیاری کامل و مصرف کود نانو کلات آهن در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی برای گیاه عدس رقم محلی در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

305 - ارزیابی واکنش هیدرولوژیکی حوضه آبریز کیوی چای به تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل SWAT
شیرین مهدویان بتول زینالی برومند صلاحی

10.30495/wsrcj.2023.69367.11322

زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی به‌صورت مستقیم بر روی مؤلفه‌های هیدرولوژیکی و منابع آبی تأثیرگذار است و نقش مهمی در تشدید خطرات احتمالی همچون خشکسالی و سیلاب دارد. لذا بررسی اثرات کاربری اراضی بر مؤلفه‌های آبی همچون رواناب امری ضروری است. ازاین‌رو در این مطالعه، وضعیت ر چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی به‌صورت مستقیم بر روی مؤلفه‌های هیدرولوژیکی و منابع آبی تأثیرگذار است و نقش مهمی در تشدید خطرات احتمالی همچون خشکسالی و سیلاب دارد. لذا بررسی اثرات کاربری اراضی بر مؤلفه‌های آبی همچون رواناب امری ضروری است. ازاین‌رو در این مطالعه، وضعیت رواناب حوضه کیوی چای، یکی از مهم‌ترین حوضه‌های استان اردبیل، از نظر محیط زیستی در شرایط تغییر کاربری اراضی با استفاده از مدل SWAT مورد بررسی قرار گرفت.روش پژوهش: برای پردازش، طبقه‌بندی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای ArcGIS10.1،Envi5.1 و Ecognition استفاده شد. همچنین از روش مبتنی بر مدل‌های انتقال تابشی چون FLAASH به‌عنوان بهترین روش برای تصحیح اتمسفری استفاده شد. برای سگمنت سازی از الگوریتم Multiresolution و برای طبقه‌بندی از الگوریتم نزدیک‌ترین همسایگی استفاده شد. سپس نمونه‌های تعلیمی از سطح منطقه با استفاده از بازدیدهای میدانی و تصاویر ماهواره Google Earth جمع‌آوری شد و برای ارزیابی صحت و دقت طبقه‌بندی بکار رفت. در انتها از روش تشخیص تغییراتThematic) change dynamic (در Envi5 برای شناسایی تغییراتی که طی سال‌ها اتفاق افتاده بود، استفاده شد. برای بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی رواناب حوضه نیز از مدل هیدرولوژیکیSWAT استفاده شد. بعد از استخراج پارامترهای مؤثر در حوضه خروجی مدل با نرم‌افزار SWAT-CUP و الگوریتم SUFI-2واسنجی و اعتبارسنجی شد. برای ارزیابی نتایج این مرحله از شاخص‌های نش - ساتکلیف و ضریب تعیین استفاده شد.یافته‌ها: در این پژوهش، پس از اعمال طبقه‌بندی اراضـی به روش شیءگرا، نقشه کاربری اراضی در هفت کـلاس؛ کشاورزی دیم، کشاورزی آبی، باغ، جنگل، مسکونی، مرتع و آب تهیه گردید. در نقشه کاربری اراضی حوضه، پوشش مرتع، طبقه غالب کاربری زمین است؛ بااین‌حال، کاهش قابل‌توجه از 18/1224 کیلومترمربع به 59/1046 کیلومترمربع بین سال‌های 1987 و 2019 مشاهده‌شده است. مقادیربدست آمده برای شاخص‌های R-Factor,P-Factor,R2,NS در دوره واسنجی به ترتیب برای ایستگاه آبگرم (69/0، 71/0، 47/0، 53/0) و برای ایستگاه فیروزآباد (64/0، 67/0، 3/0، 32/0) و در دوره اعتبارسنجی برای ایستگاه آبگرم به ترتیب (56/0، 62/0، 0، 09/0) و برای ایستگاه فیروزآباد (51/0، 53/0، 0، 13/0) است. براین‌اساس نتایج به‌دست‌آمده در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی قابل‌قبول ارزیابی شد. ارزیابی پاسخ مدل SWAT به کاربری زمین نیز نشان داد در مقیاس سالانه نشان می دهد که میزان جریان در ایستگاه فیروزآباد از 08/3 به 81/2 مترمکعب بر ثانیه (77/8- درصد) و در ایستگاه آبگرم از 11/1 به 96/0 مترمکعب بر ثانیه (51/13-) کاهش‌یافته است که علت آن را می‌توان ناشی از تغییرات کاربری اراضی بخصوص تغییر در کاربری مراتع و تبدیل آن به زراعت دیم و باغات و جنگل‌ها دانست.نتایج: روند تغییرات کاربری اراضی حوضه بین سال‌های 1987 تا 2019 درکاربری های کشاورزی دیم، مرتع وپهنه های آبی با روند کاهشی و در کاربری‌های کشاورزی آبی، باغ، جنگل و مسکونی با روند افزایشی همراه بوده است. بالابودن مقدار برازش معیارهای بکار رفته در ارزیابی مدل بیانگر این است که مدل قابلیت خوبی در شبیه‌سازی رواناب حوضه دارد. همچنین مدل اجرا شده برای کاربری‌های مختلف زمین نشان داد که جریان حوضه در هر دو ایستگاه هیدرومتری با تغییر کاربری اراضی در اکثرماه‌ها در کوتاه مدت افزایش و در میانگین درازمدت کاهش می‌یابد. تداوم تغییر کاربری زمین در حال تبدیل‌شدن به یک تهدید جدی برای حوضه‌های آبریز است. تغییر کاربری اراضی باید در حوضه‌های آبریز کنترل شود و اقداماتی برای تثبیت تغییر کاربری زمین انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

306 - کاربرد مدل هیبریدی شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم کرم شب‌تاب برای پیش‌بینی مقدار جامدات محلول در آب رودخانه
فرحناز سبزواری بهروز یعقوبی سعید شعبانلو

10.30495/wsrcj.2023.71849.11356

زمینه و هدف: برآورد و پیش بینی پارامتر های کیفی در کنار پارامتر های کمی آب در طول رودخانه یکـی از مولفـه‌ های ی است که در تصمیم‌گیری‌ های مدیریتی صحیح بایستی به‌دقـت شـبیه‌سـازی شـده و تخمین زده شود. اکثر مـدل های مربوط به برآورد پارامتر های کیفی نیازمند پارامتر های ور چکیده کامل

زمینه و هدف: برآورد و پیش بینی پارامتر های کیفی در کنار پارامتر های کمی آب در طول رودخانه یکـی از مولفـه‌ های ی است که در تصمیم‌گیری‌ های مدیریتی صحیح بایستی به‌دقـت شـبیه‌سـازی شـده و تخمین زده شود. اکثر مـدل های مربوط به برآورد پارامتر های کیفی نیازمند پارامتر های ورودی بسیار زیادی هستند که یـا دسترسـی بـه آن ها مشکل است و یا تعیین آن ها نیازمند صرف هزینه و زمان زیادی است. بنابراین استفاده از مدل‌ های داده‌محور در این زمینه برای صرفه‌جویی در زمان و هزینه گسترش یافت ها ست.روش پژوهش: در این مقاله کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی و ترکیب آن با الگوریتم کرم شب تاب جهت پیش بینی مقدار جامدات محلول در آب (TDS) در رودخانه گاوه رود واقع در ایران کرمانشاه مورد آموزش و صحت سنجی قرار می گیرد. برای این منظور از داده های کیفیت آب ایستگاه هیدرو متری در بالادست سد مخزنی گاوشان برای بازه آماری (1389-1370) استفاده گردید. براساس ورودی های مختلف، شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه (MLP) و ترکیب آن با الگوریتم کرم شب تاب مورد آزمون قرار گرفت. بهترین الگوی ورودی ها ، تعداد لایه پن ها ن و تعداد نرون های هر لایه در شبکه عصبی مصنوعی مشخص گردید. داده های ورودی به مدل‌ ها شامل دبی (Q)، سدیم(Na)، منیزیم (Mg)، کلسیم (Ca)، سولفات (So4)، کلرید (Cl)، بی کربنات (Ho3)، هدایت الکتریکی (EC) و جامدات محلول رودخانه در بازه زمانی قبل (TDSt-1) و داده های خروجی جامدات محلول آب (TDS) می باشد. تعداد لایه‌ های پن ها ن برابر یک و تعداد نرون‌ های لایه پن ها ن برابر نه بدست آمد، همچنین تابع شبکه عصبی در این مطالعه نوع آبشاری در نظر گرفته شد و نتایج با روش ترکیب شبکه‌ های عصبی مصنوعی با الگوریتم کرم شب تاب مقایسه گردید.یافته‌ ها : باتوجه به این خروجی های مدل با داده های مشاهده شده با استفاده از معیار های برآورد خطا مقایسه شد؛ در این راستا مقادیرشاخص های ارزیابی خطا مورد استفاده شاخص مربعات خطا به انحراف معیار استاندارد مشاهداتی (RSR)، رابطه ناش ساتکلیف (NSC)، ضریب همبستگی (R) و ریشه میانگین مربعات خط (MSE) برای شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب 154/0، 976/0، 989/0 و 27/25 و در حالت ترکیب شبکه عصبی با الگوریتم کرم شب تاب نیز به ترتیب 129/0، 983/0، 992/0 و 8/17 بدست آمد.نتایج: لذا عملکرد روش هیبریدی شبکه های عصبی مصنوعی با استفاده از الگوریتم کرم شب تاب در پیش بینی TDS مناسب‌تر از تکنیک شبکه های عصبی مصنوعی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

307 - بررسی عملکرد، بهره‌وری آب و شاخص درجه ـ روز درجه رشد (GDD) و ارزیابی ضریب حساسیت گیاه گلرنگ تحت تیمارهای مختلف آبی
آرش تافته سالومه سپهری اصلان اگدرنژاد علی عبدزادگوهری پریسا شاهین رخسار

10.30495/wsrcj.2023.75366.11405

زمینه و هدف: گیاه گلرنگ به دلیل دارا بودن بیش از 90 درصد اسیدهای چرب غیراشباع می تواند نقش مهمی در گسترش سطح زیر کشت گیاهان روغنی و تأمین دانه های روغنی در کشور داشته باشد. با توجه به کمبود آب و لزوم بررسی رفتار گیاه گلرنگ درشرایط کم آبیاری ها لازم است تا برآورد مناسبی چکیده کامل

زمینه و هدف: گیاه گلرنگ به دلیل دارا بودن بیش از 90 درصد اسیدهای چرب غیراشباع می تواند نقش مهمی در گسترش سطح زیر کشت گیاهان روغنی و تأمین دانه های روغنی در کشور داشته باشد. با توجه به کمبود آب و لزوم بررسی رفتار گیاه گلرنگ درشرایط کم آبیاری ها لازم است تا برآورد مناسبی از عملکرد آن در شرایط تنش آبی وجود داشته باشد. این گیاه دانه روغنی به مناطقی با بارندگی زمستانه و بهاره اندک در طول دوره گلدهی نیاز دارد و متحمل به خشکی به شمار می‌رود و دارای ریشه‌های طویل با توانایی بالا در جذب آب از پروفیل‌های عمیق‌تر خاک می‌باشد.روش پژوهش: به‌منظور تخمین تابع تولید عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گلرنگ رقم سینا در شرایط تنش آبی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان کرمانشاه اجرا شد. این پژوهش با استفاده از داده های برداشت شده در دو سال زراعی در یک مزرعه تحقیقاتی در کرمانشاه انجام شد. عامل تنش آبی در سه سطح 70 ، 60 و 30 درصد نیاز آبی بر اساس بیلان رطوبتی خاک در سه تکرار اجرا گردید. بر اساس داده‌های سال اول دو تابع تولید ریس و تافته ضرایب حساسیت گیاه تعیین شد و با استفاده از داده‌های سال دوم مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای محاسبه روز درجه رشد (GDD) از دو روش محاسبه مستقیم و میانگین اصلاح شده استفاده شد. مقدار بیشینه دمای ممکن برای رشد حدود 30 درجه و دمای حداقل رشد صفر درجه به‌عنوان حد پایین قابل توصیه و قابل‌قبول (بدون ترند) گزارش‌شده است که در این تحقیق مقدار بیشینه 30 و مقدار دمای پایه 4 درجه از بانک اطلاعات سامانه نیاز آب‌گرفته شد. سپس دوره‌های مختلف فنولوژی با این شاخص واسنجی شد. همچنین رابطه شاخص GDD با ضرایب تبخیر-تعرق و ضرایب حساسیت و نیاز آبیاری بررسی شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که ضریب حساسیت گیاه گلرنگ به تنش آبی بین 5/0 تا 2/1 در دوره‌های مختلف رشد متغیر است و بیشترین حساسیت در دوره گلدهی و دوره میانی این گیاه می باشد. همچنین نتایج بررسی دو تابع تولید نشان داد مقادیر شاخص های آماری در مورد هر دو تابع مقدار خطای نرمال 5 درصد و مقدار کارایی هر دو تابع حدود 97 درصد می باشد. نتایج نشان‌دهنده آن است که کمترین تبخیر-تعرق به طور متوسط در تیمارهای مختلف مربوط به تیمار 30 درصد نیاز آبی با 8/189 میلی متر و بیشترین مربوط به تیمار 100 درصد نیاز آبی با 7/632 میلی متر بود.نتایج: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، گیاه گلرنگ رقم سینا در مراحل میانی و گلدهی، بیشترین حساسیت به کم آبی را دارد و ضریب حساسیت در این مرحله به ماکزیمم خود می رسد (حدود 2/1) و تنش آبی در این مرحله به‌هیچ‌وجه توصیه نمی شود. از طرفی، تابع ریس و تافته با ضرایب حساسیت ارائه‌شده می توانند در بررسی تنش های آبی، نتایج را به خوبی دو با دقت قابل قبول بر اساس ضرایب ارائه شده برآورد نمایند. از طرف دیگر در صورت عدم وجود داده گیاهی و داده‌های هواشناسی کامل تنها با استفاده از شاخص GDD می‌توان مقادیر ضریب گیاهی و ضریب حساسیت گیاه به تنش آبی و نیاز آبیاری گیاه را با دقت مناسب برآورد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

308 - برآورد مقدار آب آبیاری گیاه گندم به روش حل معکوس توابع تولید تحت شرایط تنش آبی با استفاده از سامانه نیاز آب
نیازعلی ابراهیمی پاک علی عبدزادگوهری آرش تافته

10.30495/wsrcj.2023.70827.11337

زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به چکیده کامل

زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به صورت آبی کشت و تولید می کنند . فصل کشت گندم به دلیل تغییر الگوی انرژی موثر بر تبخیر-تعرق، اثر مستقیمی بر نیاز آبی آن دارد و به طور قطع در فصل زمستان، نیاز آبی کمتری نسبت به بهار و تابستان خواهد داشت. این پژوهش به منظور بررسی سامانه نیاز آب در تعیین مقدار واقعی آب آبیاری و عملکرد گیاه گندم بر اساس حل معکوس تابع تولید در شرایط تنش آبی برای گندم رقم الوند در استان قزوین انجام شد.روش پژوهش: این پژوهش در سال های زراعی 1396- 1398 در استان قزوین در زمینی به مساحت 600 متر مربع در ایستگاه تحقیقاتی اسماعیل آباد (49º 52' N, 36º15' E, 1285 MSL) انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. به طوری که عامل اصلی مدیریت آبیاری شامل تأمین نیاز آبی 20 (I1)، 40 (I2)، 60 (I3)، 80 (I4) و 100 درصد (I5) و تیمار فرعی شامل آبیاری تا پایان مرحله گلدهی (S1) و مرحله خمیری شدن دانه (S2) بود. سامانه نیاز آبی کشور که توسط موسسه تحقیقات خاک و آب کشور ارائه شده است، سامانه ای است برای تعیین نیاز آبی محصولات زراعی و باغی که توانایی برآورد و تعیین نیاز آبی، آب مصرفی و برنامه‌ریزی آبیاری گیاهان را در سطح منطقه، شهرستان، حوضه آبریز، دشت دارد. یکی از نکات برجسته این سامانه، مکان محور بودن آن است و استفاده‌ کننده در هر مکان با مراجعه به سامانه، نیازهای منطقه‌ای خود را استخراج می‌کند و می‌تواند آب مصرفی برای الگوی کشت را تحت گزینه‌های مختلف کاربری به ذی نفعان بخش آب کشاورزی با قابلیت به‌روزرسانی ارائه نماید.یافته ها: نتایج نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطا در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 122، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این میان، روش پاسکوئله نسبت به سایر روش ها، دارای برآورد بهتری بود. در روش پاسکوئله بهترین ریشه میانگین مربعات خطای نرمال با 18/0 درصد مشاهده شد. شاخص توافق یا سازگاری در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 95/0، 98/0 و 95/0 درصد و ضریب کارایی مدل به ترتیب با 77/0، 91/0 و 73/0 بود. همچین نتایج آنالیز آماری نشان داد که مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده به خط یک به یک نزدیک و ارتباط مناسبی دارند و مقادیر ضریب تبیین در سال های مورد مطالعه را 98/0 نشان داد. نتایج برآورد میزان تبخیر- تعرق گیاه گندم با استفاده از سیستم نیاز آب در دشت قزوین با روش‌های تافته و همکاران. (2013)، پاسکوئله و همکاران. (2017) و رئس و همکاران، (98/0=R2) بالا بوده و ریشه میانگین مربعات خطا در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 120، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این روش روش پاسکوئله برآورد بهتری نسبت به روش‌های دیگر داشت.نتیجه‌گیری: به طور کلی و با توجه به نتایج آماری، تقریب خوبی بین داده های واقعی و استفاده از سیستم نیاز آب در تعیین میزان آب آبیاری در شرایط تنش آبی مشاهده شد که بیانگر ارزیابی مناسب سیستم نیاز آبی و توانایی شبیه سازی است. تابع عملکرد گندم در رابطه با تیمارهای مختلف آبیاری بود و این سیستم می تواند به عنوان ابزار مناسبی در برآورد نیاز آبی برای بهبود مدیریت آب در گندم استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

309 - بررسی شاخص کلروفیل آب در رودخانه‌های ورودی تالاب انزلی با استفاده از ماهواره سنتینل
سید سامان میرفلاح نصیری ابراهیم امیری جلال بهزادی

10.30495/wsrcj.2023.73747.11383

زمینه و هدف: آلودگی منابع آبی و افزایش آلودگی در منابع آبی طبیعی نظیر دریاچه ها و تالاب ها، با توجه به طبیعت شکننده آنها، به عنوان یکی از بحران های پیش روی کشور، علاوه بر عوامل جریان ورودی، وابسته به وضعیت کمی خود آن اکوسیستم آبی نیز می باشد. از طرفی مشکل مهم تالاب انزل چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی منابع آبی و افزایش آلودگی در منابع آبی طبیعی نظیر دریاچه ها و تالاب ها، با توجه به طبیعت شکننده آنها، به عنوان یکی از بحران های پیش روی کشور، علاوه بر عوامل جریان ورودی، وابسته به وضعیت کمی خود آن اکوسیستم آبی نیز می باشد. از طرفی مشکل مهم تالاب انزلی به عنوان ناحیه مورد مطالعه در این پژوهش، آلودگی روزافزون آب آن در شرایط شکننده تغییرات اقلیمی است. لذا با توجه به عمده مشکل مطرح شده برای تالاب انزلی، هدف تحقیق بررسی شاخص کیفیت آب در جریانات ورودی تالاب انزلی بود.روش پژوهش: در این پژوهش جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در بازه 1380-1399 در محدوده مطالعاتی تالاب انزلی، آمار بارندگی ماهانه ایستگاه های مختلف هواشناسی و نقشه‌های زمین شناسی مشخصات و مقادیر ضرایب هیدرولیکی، حدود گسترش تالاب، داده های ایستگاه های مشاهد ه ای احتمالی، داده های اندازه گیری دبی رود های فصلی و دائمی، حدود قرارگیری عوارض و رودها از شرکت سهامی آب منطقه ای اخذ شد. در این مطالعه با استفاده از کد تحلیل کیفیت آب (UWQV) مقدار تغییرات کیفیت آب در دوره های فصلی تالاب انزلی در تصاویر Sentinel-2 و Sentinel-3 تحلیل شد.یافته‌ها: متوسط توزیع مکانی طیف سبز( شاخص کلروفیل) درفصول مختلف نشان داد که اعداد آن بیانگر وضعیت شاخص کیفیت و کلروفیل هستند بطوریکه در فصل پاییز برابر 15/0،در فصل زمستان 13/0، در فصل بهار معادل 06/0 و در فصل تابستان برابر عدد 13/0 بود. نتایج آماری دبی رودخانه های منتهی به تالاب انزلی، در تمام مختصات دریاچه تالاب، روند مشابه فصلی بین دبی ها با توجه به یکسان بودن حوضه آبریز تغذیه کننده مشاهده گردید و این درحالی است که هر یک از ارقام متوسط به ترتیب با اعداد 27/0، 23/0، 08/0، 08/0 و 23/0 انحراف معیار پراکنش مختصاتی را نشان داده است.نتیجه گیری:تحلیل کیفیت آب تالاب انزلی برپایه تغییرات شاخص کلروفیل بیان شده وتغییرات مقدار کلروفیل از یک فصل به فصل دیگر نوسان شدید را نشان داده که نتایج این تحقیق در مقایسه با سایر محققین، تایید شده است. همچنین وضعیت رسوبات سلامت آب تا حد زیادی در فصول پاییز زمستان تابستان بهار نوسان شدید را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

310 - تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با استفاده از روش‌های تافته، پاسکوئله و رئس تحت شرایط آبیاری جویچه‌ای و قطره‌ای
علی عبدزادگوهری فاطمه کیخایی نیازعلی ابراهیمی پاک

10.30495/wsrcj.2023.75397.11406

زمینه و هدف: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، اﺳﺘﻔﺎده درست از آب ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی روش ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺑﻴﺎری در مزارع از راﻫﻜﺎرهای ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺳﺘﻔﺎده از آب اﺳﺖ. تنش آبی می تواند عملکرد محصول را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، روش صحیح آبیاری و مدیریت مصرف آب از موارد ا چکیده کامل

زمینه و هدف: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، اﺳﺘﻔﺎده درست از آب ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی روش ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺑﻴﺎری در مزارع از راﻫﻜﺎرهای ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺳﺘﻔﺎده از آب اﺳﺖ. تنش آبی می تواند عملکرد محصول را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، روش صحیح آبیاری و مدیریت مصرف آب از موارد اساسی در مزارع می باشد. استراتژی کم آبیاری با رویکرد تامین نیاز آبی را می توان به عنوان یک تکنیک عملی و کارآمد برای اطمینان از عملکرد بیشتر محصول، بدون به خطر انداختن فرآیندهای فیزیولوژیکی و عملکرد در نظر گرفت. لذا زمینه این پژوهش تخمین مقدار آب مصرفی و میزان تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با هدف ارزیابی شرایط مزرعه ای و مقایسه آن با روش های تافته، پاسکوئله و رئس می باشد.روش پژوهش: پژوهش حاضر به منظور تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق لوبیا با استفاده از روش های تافته، پاسکوئله و رئس و بر مبنای حل معکوس تابع تولید عملکرد در استان مرکزی و در ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین در ارتفاع 1930 متر از سطح دریا با طول جغرافیایی 49 درجه و57 دقیقه و عرض جغرافیای 33 درجه و 39 دقیقه در سال های 1395 و 1396 اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری شامل جویچه ای و قطره ای-نواری به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیاز آبی شامل 100، 75 و 55 درصد نیاز آبی به عنوان فاکتور فرعی انتخاب و به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رقم مورد کشت از نوع بومی و زمان کاشت آن در سال اول و دوم به ترتیب روز دهم و نهم خردادماه بود. نوارهای آبیاری قطره ای بر روی پشته ها قرار گرفته و آبیاری تا استقرار کامل گیاهچه در مرحله ظهور سومین سه برگچه ای به صورت یکسان انجام شد.یافته ها: بیشترین عملکرد دانه با میانگین 2683 کیلوگرم بر هکتار در روش آبیاری جویچه ای و با تأمین 100 درصد نیاز آبی به دست آمد. در ارزیابی تبخیر-تعرق، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 0/160، 8/117 و 0/185 میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب 448/0، 330/0 و 518/0 درصد بود و شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 295/0، 600/0 و 081/0 درصد بود. در بررسی مقادیر آب آبیاری، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 7/156، 5/117 و 3/181 میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب 446/0، 335/0 و 516/0 درصد بود. شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 324/0، 602/0 و 118/0 درصد بود.نتیجه‌گیری: به طورکلی و با توجه به نتایج آماری، روش های تافته، پاسکوئله و رئس، برآورد قابل قبولی از مقدار آب آبیاری و میزان تبخیر-تعرق در شرایط جویچه ای و قطره ای-نواری تحت مقادیر مختلف نیاز آبی داشتند. از این رو می توانند به عنوان یک ابزار مناسب در تخمین آب مصرفی در محل مورد مطالعه استفاده شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

311 - شبیه سازی عملکرد و بهره وری مصرف آب گیاه سویا تحت شرایط کم آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن با استفاده از مدل DSSAT
امیر نیک اختر علی نشاط نجمه یزدان پناه علی عبدزادگوهری ابراهیم امیری

زمینه و هدف: تنش¬آبی و کود نیتروژن بر بسیاری از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مرتبط با بهره¬وری مصرف آب در سویا اثر منفی دارد. پیش‌بینی پاسخ عملکرد برای ارزیابی استراتژی‌های مدیریت آبیاری و کود از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مدل¬های پشتیبانی تصمیم در سویا، مدل CSM-CROP چکیده کامل

زمینه و هدف: تنش¬آبی و کود نیتروژن بر بسیاری از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مرتبط با بهره¬وری مصرف آب در سویا اثر منفی دارد. پیش‌بینی پاسخ عملکرد برای ارزیابی استراتژی‌های مدیریت آبیاری و کود از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مدل¬های پشتیبانی تصمیم در سویا، مدل CSM-CROPGRO-Soybean می¬باشد که در بسته نرم¬افزاری DSSAT قرار دارد. ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪ در کشاورزی اﻧﺠﺎم ﻣﻲ¬ﺷﻮﻧﺪ و این مقوله ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺑﻮدن، زﻣﺎن ﺑﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ¬ﺑاشند، لذا هدف از این پژوهش، استفاده از ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي DSSAT جهت ارزیابی عملکرد و بهره¬وری مصرف آب گیاه سویا تحت شرایط تنش آبی و کود نیتروژن در استان هرمزگان بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر به صورت طرح کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفي در سه تکرار در استان هرمزگان و در شهرستان حاجی¬آباد در سال¬های 1400 و 1401 انجام شد. عامل اصلي شامل بدون آبياري و تامين 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نياز آبي و عامل فرعي مقادير کود نيتروژن شامل مصرف صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم بر هکتار بود. دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺪل شامل ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ، اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ، اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎک¬شناسی و ﻋﻤﻠﻴﺎت زراﻋﻲ می¬باشد و برآورد در مدل با استفاده از ترکیب روش¬هاي گرافیکی و آماري انجام شد. مقایسه مقادیر و پراکنش داده¬هاي شبیه¬سازي و اندازه¬گیري شده با نمودار و خط 1:1 ارائه شد. یافته¬ها: مقادیر آب مصرفي در تیمارهای 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نياز آبي در سال 1400 به ترتیب 265، 354، 444، 533 و 623 میلی¬متر و در سال 1401 به ترتیب 259، 347، 435، 541 و 632 میلی¬متر بود. ریشه میانگین مربعات خطاي نسبی (RMSEn) بر مبنای سال¬های 1400 و 1401 نشان داد که عملکرد دانه، غلاف و زیست توده و بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده در سال¬ اول به ترتیب 162/0، 161/0، 099/0، 304/0، 454/0 و 223/0 درصد و در سال دوم به ترتیب 195/0، 172/0، 106/0، 349/0، 485/0 و 247/0 درصد بود. شاخص توافق ویلموت (d) در سال¬ 1400 برای عملکرد دانه، غلاف و زیست توده به ترتیب 902/0، 891/0 و 939/0درصد و برای بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده به ترتیب 828/0، 810/0 و 970/0 درصد و در سال 1401، برای عملکرد دانه، غلاف و زیست توده به ترتیب 872/0، 885/0 و 936/0 درصد و برای بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده به ترتیب 889/0، 766/0 و 961/0 درصد بود. نزدیک بودن این شاخص به عدد یک، نشان¬دهنده قابل اطمینان بودن مقادیر شبیه¬سازي شده است. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از ارزیابی مدل DSSAT نشان داد که این مدل قادر به شبیه¬سازی با دقت قابل قبولی در عملکرد سویا و تغییرات رطوبتی در خاک است. به¬طور کلی ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻣﺎري، ﺷﺒﯿﻪ¬ﺳﺎزي ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ، غلاف و زیست¬توده تحت¬ﺗﺄﺛﯿﺮ نیازهای مختلف آﺑﯿﺎري و سطوح متفاوت کود نیتروژن، ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل بود و به¬نظر می¬رسد استفاده از این مدل به¬عنوان ابزاری راهگشا جهت پشتیبانی پژوهش¬های علمی و ارتقاء تصمیم¬گیری¬ها در مدیریت مصرف آب در سویا در منطقه مورد مطالعه قابل توصیه می¬باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

312 - بررسی اثرات بلندمدت مصارف آب بخش صنعت و کشاورزی بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت شازند
سیامک امیری احمد رجبی سعید شعبانلو فریبرز یوسفوند محمد علی ایزدبخش

10.30495/wsrcj.2023.72053.11360

زمینه و هدف: امروزه با افزایش نیاز آبی در بخش‌های مختلف میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی در حال افزایش است و این امر منجر به افت بیشتر تراز آب، درآبخوان‌های استان مرکزی شده است. یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای مدیریت بهینه منابع آب‌زیرزمینی، تجزیه و تحلیل رفتار آبخوان‌ها د چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با افزایش نیاز آبی در بخش‌های مختلف میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی در حال افزایش است و این امر منجر به افت بیشتر تراز آب، درآبخوان‌های استان مرکزی شده است. یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای مدیریت بهینه منابع آب‌زیرزمینی، تجزیه و تحلیل رفتار آبخوان‌ها در شرایط مختلف با استفاده از مدل‌های ریاضی است. هدف از این تحقیق بررسی اثرات برداشت مصارف کشاورزی و صنعتی بر تراز آب زیرزمینی دشت شازند در استان مرکزی و تاثیر افزایش 20 درصدی راندمان آبیاری در اراضی کشاورزی در صورت توسعه سیستم‌های تحت فشار و کم مصرف با استفاده از مدل عددی GMS می‌باشد. روش پژوهش: ابتدا مدل مفهومی و عددی آبخوان شازند در نرم افزار GMS اجرا شده و در حالت ماندگار واسنجی شد. سپس مدل در حالت غیرماندگار برای دوره آماری مهر 1394 تا شهریور 1398 واسنجی شد. برای بررسی واکنش‌های مدل به ازای تغییرات پارامتر‌های مهم و موثر، آنالیز حساسیت مدل انجام شد و مدل برای دوره آماری مهر 1398 تا شهریور 1400 صحت‌سنجی شد. سپس تغییرات تراز آب زیرزمینی در آبخوان تحت دو سناریوی مدیریتی مرجع و افزایش راندمان آبیاری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در سناریوی مرجع با فرض ادامه وضع موجود و در سناریوی افزایش راندمان با فرض افزایش 20 درصدی راندمان آبیاری، شبیه‌سازی تغییرات تراز آب زیرزمینی در کل دشت شازند برای 20 سال آتی از مهر 1400 تا شهریور 1420 انجام شد. یافته‌ها: براساس نتایج بدست آمده مقدار خطای RMSE مربوط به واسنجی حالت ماندگار در حدود 7/0 متر و مقدار متوسط خطای RMSE در حالت غیرماندگار در تمام ماه‌های شبیه‌سازی در دو دوره واسنجی و صحت‌سنجی کمتر از 6/0 متر است که نشان دهنده دقت بالای مدل در شبیه‌سازی تراز آب زیرزمینی در کل دشت است. آنالیز حساسیت نشان داد، تغییرات پارامترهای آبدهی ویژه و هدایت هیدرولیکی بیشترین تاثیر را بر نوسانات آب زیرزمینی در کل دشت دارد. نتایج نشان داد در سناریوی مرجع افت تراز آب زیرزمینی در انتهای دوره 20 ساله بهره‌برداری، 95/3 متر می‌باشد. در سناریوی افزایش 20 درصدی راندمان، با کاهش برداشت از چاه‌های بهره‌برداری در اثر افزایش راندمان آبیاری، مقدار افت به 76/2 متر خواهد رسید که در این‌صورت میزان افت حدود 2/1 متر تعدیل خواهد یافت. نتایج: بر اساس نتایج، بیشترین افت تراز آب زیرزمینی در دو سناریوی مرجع و افزایش راندمان در مناطق مرکزی دشت به ترتیب 2/9 و 9/6 متر است و کمترین میزان افت در مناطق غربی دشت به ترتیب 1 و 5/0 متر است. با توجه به اینکه بخش کشاورزی بیشترین تاثیر را بر افت تراز در آبخوان در نواحی مرکزی دشت دارد، بهتر است برنامه‌های مدیریتی برای کنترل برداشت از آبخوان مانند افزایش راندمان یا اصلاح الگوی کشت بر روی این بخش متمرکز شود. در صورت اجرای سیستم های تحت فشار و افزایش راندمان در دشت تا حدودی میزان افت تراز در منطقه تعدیل می شود اما مشکل حل نخواهد شد و لازم است با اجرای برنامه‌های تکمیلی، بجای محصولات آب بر، گیاهان با نیاز آبی کم کشت شود و در بخش صنعت نیز بجای برداشت از آب زیرزمینی از پساب تصفیه شده شهری استفاده گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

313 - بررسی انتشار آلودگی در محیط متخلخل آبخوان بابل با استفاده ازمدل‌های MODFLOW وMODPATH
یاسر قندهاری علیرضا زمانی نوری بابک امین نژاد

10.30495/wsrcj.2023.72853.11370

زمینه و هدف: با توجه به افت شدید آب های زیرزمینی دشت های کشور به دنبال برداشت بی رویه از آنها برای مصارف کشاورزی، مدیران به دنبال راهکارهای مدیریت و احیا سفره های آب زیرزمینی هستند. یکی از راهکارهای جبران افت سطح آب زیرزمینی که خود از موثرترین عوامل نابودی ظرفیت تغذیه و چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به افت شدید آب های زیرزمینی دشت های کشور به دنبال برداشت بی رویه از آنها برای مصارف کشاورزی، مدیران به دنبال راهکارهای مدیریت و احیا سفره های آب زیرزمینی هستند. یکی از راهکارهای جبران افت سطح آب زیرزمینی که خود از موثرترین عوامل نابودی ظرفیت تغذیه و افزایش کیفیت در پهنه آب زیرزمینی است، سناریوهای کاهش برداشت از چاه های کشاورزی و تهیه طرح های ممنوعیت با کمترین عدم قطعیت براساس حساسیت ناحیه ای به آلودگی است. هدف از این تحقیق پیش-بینی شرایط انتشار جریان و آلودگی منطقه بر اساس مدل های عددی است. شبکه تراز و جهت جریان آب زیرزمینی دشت با استفاده از نرم افزار MODFLOW در یک دوره بلند مدت و توسعه مدل پیش بینی با استفاده از عملیات واسنجی و صحت سنجی بر دوره پایه مطالعاتی انجام شود تا بتوان به اجرای سناریوهای پیش بینی از طریق اعمال محدودیت و کاهش برداشت بر منابع بهره برداری آبخوان، و مشخصاً چاه های کشاورزی، تا مرحله استخراج هیدروگراف پایدار دشت دست یافت.روش پژوهش: این تحقیق با هدف تخمین و پیش بینی وضعیت آلودگی رخ داده در سایت آلودگی شهری، با استفاده از برنامه های رایانه ای MODFLOW و MODPATH در نرم افزار GMS انجام شد. برای رسیدن به این هدف در مرحله اول، مدل عددی جریان آبخوان بوسیله کد MODFLOW تهیه و کالیبره گردید. سپس کد MODPATH برای ردیابی ذرات آلوده به روش پیشرو در حالت ماندگار مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله دوم، تاثیر سناریوی افزایش و کاهش پمپاژ از چاه های بهره برداری بر زمان سیر، طول مسیر و ناحیه گیرش ذرات شیرابه منتهی به آنها به روش پسرو پیش بینی و ارزیابی شد. در مرحله سوم، ردیابی ذرات منتهی به چاه-های نمونه برداری کیفی در دشت به روش پسرو در حالت ماندگار پیش بینی و ارزیابی شد.یافته‌ها: مدل جریان آب زیرمینی با توجه به رویکرد خودکار واسنجی و صحت سنجی، کمترین انحراف آماری را بر روی پارامترهای بهینه سازی ایجاد نمود. همچنین مدل کیفیت انتقال ذرات بر روی مدل پیش بینی جریان آب های زیرزمینی به درستی اجرا شد. در آبخوان بابل، محدوده دفن پسماند در حیطه خارج از آبخوان تعیین شده، اشباع است. مشاهده شد، با تنظیم پارامترهای شبیه سازی انتقال ذرات ابر آلودگی پسماند، تخمینی از غلظت به مرزهای تراوا و شبکه آبراهه ای اطلاق گردید. به این معنی که در شبیه سازی انتقال ذرات، در اینجا منبع گسترش آلودگی، شبکه آبراهه ای و مرزهای تراوایی است که مستقیماً در دوره های بارندگی و بخصوص طغیان های سیلابی، از آلودگی متاثر خواهند بود. حد غلظت به صورت ارقام متغیر بر پایه تغذیه و بارش در محدوده و برابر با آستانه پایدار اولیه مورد تحقیق (لندفیل) به مدل داده شد. بر اساس نمودار تجمعی غلظت خروجی از مرزهای تراوا و مسیل جریان در ناحیه جنوب شرقی نیز روند تغییرات نمودار غلظت ابر آلودگی، در مدل سازی کیفی دشت نشان می دهد که در دوره پیش بینی، افزایش غلظت به شکل خطی بالا خواهد رفت. با توجه به اینکه محل قرارگیری دفع پساب در محدوده خارج از دشت می باشد، سرعت افزایش آلودگی تا دوره پایانی شبیه سازی ابتدایی چندان بالا نبوده است. با این حال، علت بالا رفتن حجم انباشت غلظت را می توان به وجود مرزهای تراوا و افت شدید آب های زیرزمینی در این ناحیه ربط داد. به عبارتی دیگر، با پایین رفتن بیش از اندازه تراز آب زیرزمینی در محدوده اشباع دشت، جهت جریان به سمت آبخوان با سرعت بالاتری حجم آب آلوده را منتقل خواهد کرد.نتایج: چنانچه وضعیت برداشت های آب‌های زیرزمینی به همین صورت ادامه یابد، علاوه بر کاسته شدن از ذخایر آب‌های زیرزمینی دشت، کیفیت ذخایر آب باقیمانده نیز کمتر خواهد شد. این امر موجب بروز مشکلات جدی تر در وضعیت کشاورزی منطقه می شود. نتایج اجرای مدل کمی و کیفی به منظور بررسی نفوذ آب آلوده لندفیل بر پایه تراکم آلودگی، نشان داد با احتمال بالا نفوذ ذرات آلوده از سمت دیواره جنوبی به سمت آبخوان در دوره های بارش رخدادی که جریان به صورت تصادفی و در مسیل ها جاری می شود و سپس گسترش تا دریا عملا به دلیل افت تراز آب دریای خزر رخ خواهد داد. نفوذ آب در نواحی شرقی محتمل تر از نواحی غربی است. دلیل انتخاب انتشار آلودگی محل دفع پسماند شرقی به جهت نمایش انباشت ذرات آلوده و پس زدگی از دریا نیز همین بود ه است. پیشنهاد می شود تا در حوزه سیاست گذاری، به منظور کنترل بحران شیرابه دشت، بسترسازی مناسب و دیواربندی محدوده انباشت زباله بر اساس جهت جریان اعمال شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

314 - نقش اقدامات زیستی بر فرآیند فرسایش خاک با استفاده از مدل InVEST در حوزه آبخیز شارقنج، خراسان جنوبی
رضا چمنی سحر مصطفایی یونجالی سید حمیدرضا صادقی

10.30495/wsrcj.2023.73563.11380

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه بوم‌سازگان‌ها نقش بی بدیلی در تأمین نیازهای انسانی و ارائه خدمات متنوع به ذی‌نفعان خود برعهده دارند. اما بروز پدیده‌های متعدد از جمله افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای رفع نیازهای انسانی، خدمات بوم‌سازگان (ES) را با مشکل مواجه ساخته است. از این چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه بوم‌سازگان‌ها نقش بی بدیلی در تأمین نیازهای انسانی و ارائه خدمات متنوع به ذی‌نفعان خود برعهده دارند. اما بروز پدیده‌های متعدد از جمله افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای رفع نیازهای انسانی، خدمات بوم‌سازگان (ES) را با مشکل مواجه ساخته است. از این رو، تخریب زمین یک مسئله مهم محیط‌زیستی است که تحت‌تأثیر عناصر و عوامل مختلفی قرار دارد. برهمین‌اساس اقدامات مدیریتی و حفاظتی و استقرار پوشش گیاهی در یک آبخیز می‌تواند نقش ارزشمندی در حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش ایفا نماید. لذا در این پژوهش سعی شده است نقش عملیات زیستی و مدیریتی حوزه آبخیز شارقنج خراسان جنوبی بر فرسایش خاک در شدت های مختلف بارندگی مورد ارزیابی قرار گیرد.روش‌ پژوهش: حوزه آبخیز شارقنج با مساحت 87/94 کیلومترمربع در شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی واقع شده است. میانگین بارندگی سالیانه آبخیز نیز حدود 210 میلی متر است. حوزه آبخیز شارقنج به دلیل دارا بودن شیب زیاد در قسمت شرق و جنوب شرق، قرارگیری مناطق مسکونی و اراضی باغی در حریم و بستر رودخانه و رژیم بارشی شدید در بهار از پتانسیل سیل خیزی خوبی برخوردار است. برای ارزیابی نقش عملیات اصلاحی زیستی بر فرآیند فرسایش خاک در حوزه آبخیز مطالعاتی از مدل InVEST استفاده شد. برای آماده‌سازی ورودی‌های مدل از داده‌های بارندگی سالیانه ایستگاه‌های قائن، بیرجند، موسویه و منصورآباد برای دوره زمانی 1381 تا 1399 و برای دوره بازگشت های 2، 5، 10 و 50 سال استفاده شد. در ادامه عامل‌های فرسایندگی باران، فرسایش‌پذیری خاک، مدیریت پوشش و عامل حفاظت زمین تعیین شد.یافته های پژوهش: بیشینه مقادیر شاخص فرسایندگی باران در دوره بازگشت های 2، 5، 10 و 50 سال به ترتیب 08/47، 68/63، 01/85 و 94/98 و کمینه این عامل در همان دوره بازگشت ها به ترتیب 88/42، 68/56، 47/74 و 85/85 مگاژول در میلی‌متر بر هکتار بر ساعت تعیین شد. هم‌چنین مقدار رسوب تولیدشده در دوره بازگشت‌های 2، 5، 10 و 50 سال به ترتیب 27/6699، 56/9024، 27/17452 و 30/20862 تن بوده که بعد از اعمال سناریوی مدیریتی به ترتیب به 39/6439، 37/8668، 94/16892 و 87/17390 تن کاهش یافته است. نتایج به دست آمده بر کاهش 9/3، 9/3، 2/3 و 7/1 درصد به ترتیب برای دوره بازگشت‌های 2، 5، 10 و 50 سال دلالت دارد.نتیجه‌گیری: در این پژوهش نقش مدیریت زیستی در کنترل فرسایش و رسوب در سطح حوزه آبخیز شارقنج در دوره بازگشت های مختلف بارندگی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با افزایش شدت بارندگی، در کاربری فعلی، میزان فرسایش و رسوب افزایش یافته است اما با اعمال سناریوهای مدیریتی در سطح زیرآبخیزهای مختلف، فرسایش و رسوب در دوره بازگشت های مختلف بارندگی، کمی کاهش یافته است. با توجه به این‌که شدت بارندگی در منطقه نقش مهمی در ایجاد فرسایش ایفا می کند و اثر آن با ترکیب اراضی شیب دار تشدید می‌شود، استفاده اصولی و متناسب با توان اراضی، می تواند نقشی مؤثری در پیش-گیری از تخریب زمین داشته باشد. لذا رهیافت های این پژوهش می تواند برای ارائه الگوی مدیریتی مناسب برای مدیران، بهره برداران و ذی نفعان حوزه های آبخیز سودبخش باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

315 - طراحی نواحی مجزای اندازه‌گیری با رویکرد کاهش هزینه و کاهش نشت در شبکه‌های توزیع آب
محمد کاکش پور محمدرضا جلیلی قاضی زاده سید عباس حسینی احمد شرافتی

10.30495/wsrcj.2023.75676.11412

زمینه و هدف: برای تخمین مقدار نشت در شبکه توزیع آب، انجمن بین‌المللی آب اندازه‌گیری نرخ جریان شبانه با استفاده از ایجاد نواحی مجزای اندازه‌گیری (DMAs1) را توصیه می کند. از طرفی ایجاد این نواحی برای شبکه های موجود و قدیمی باید با در نظر گرفتن عواملی از قبیل به حداقل رسان چکیده کامل

زمینه و هدف: برای تخمین مقدار نشت در شبکه توزیع آب، انجمن بین‌المللی آب اندازه‌گیری نرخ جریان شبانه با استفاده از ایجاد نواحی مجزای اندازه‌گیری (DMAs1) را توصیه می کند. از طرفی ایجاد این نواحی برای شبکه های موجود و قدیمی باید با در نظر گرفتن عواملی از قبیل به حداقل رساندن لوله‌های مرزی بین DMAs، کمترین هزینه ایجاد نواحی و همچنین بررسی تأثیر ایجاد نواحی بر هیدرولیک شبکه و ازجمله اثرگذاری بر میزان نشت انتخاب گردد. طرح انتخابی به لحاظ هندسه، تعداد نواحی و همچنین شرایط مرزی بین نواحی باید به‌صورت بهینه‌ محاسبه و انتخاب گردد. در این تحقیق نتایج الگوریتم‌های دو هدفه در ایجاد DMAs مقایسه شده است. برای انتخاب بهترین الگوریتم بهینه‌سازی در ناحیه بندی فیزیکی از الگوریتم‌های NSGAII، MOGWO، SPEA2 و MOPSO استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوریتم SPEA2 بهتر از سایر الگوریتم‌ها عمل می‌کند. با بررسی نتایج ایجاد DMAs با تغییر تعداد و هندسه نواحی در شبکه، وضعیت بهینه نواحی با توجه به دو هدف بهینه‌سازی و همچنین تفاوت شاخص‌هایی مانند فشردگی و مقادیر فشار گرهی محاسبه‌شده و طرح پیشنهادی انتخاب شد.روش پژوهش: در تحقیق حاضر یک روش جدید جهت ایجاد DMAs در شبکه توزیع آب موجود با رویکردهای کاهش هزینه و کاهش نشت ارائه‌شده است. ایجاد نواحی با این دو رویکرد کمتر در تحقیقات گذشته موردبررسی قرارگرفته است. این روش شامل مراحل خوشه‌بندی، ناحیه‌بندی فیزیکی و همچنین تجزیه‌وتحلیل نتایج است. روش ارائه شده بر روی شبکه توزیع آب زدجی در کشور چین بکار گرفته شد. همچنین برای اولین بار به مقایسه نتایج الگوریتم‌های دو هدفه در ایجاد DMAs پرداخته شده است.یافته‌ها: نتایج نشان داد که میزان انحراف معیار فشار گرهی شبکه 8/14 درصد و میزان نشت گرهی شبکه 8/5 درصد نسبت به حالت بدون ایجاد DMAs کاهش‌یافته است. درواقع ایجاد DMAs علاوه بر کنترل نشت در شبکه، موجب مدیریت فشار و کاهش نشت در شبکه گردیده است.نتایج: روش ارائه شده ضمن ایجاد DMAs با کمترین هزینه، میزان نشت در شبکه را نیز کاهش داده است که به ایجاد عدالت توزیع در شبکه توزیع آب کمک می‌کند. همچنین الگوریتم دو هدفه SPEA2 به‌عنوان الگوریتم برتر از بین چهار الگوریتم بررسی‌شده جهت ایجاد DMAs پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

316 - آسیب‌پذیری لرزه‌ای منابع آب‌ زیرزمینی بر اساس شکست خط ‌لوله انتقال سوخت با استفاده از روش DRASTIC و شبکه عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: دشت تهران)
مهدی حقیقی علی دلنواز پوریا رشوند محمد دلنواز

10.30495/wsrcj.2023.74690.11398

زمینه و هدف: آب‌های زیرزمینی یکی از منابع اصلی توسعه پایدار در جوامع بشری بوده که با توجه به تامین آب مورد نیاز بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت، آلودگی آن‌ها اثرات مخربی به همراه خواهد داشت. علاوه‌براین، شبکه انتقال سوخت به‌دلیل ذخیره‌سازی و انتقال فرآورده‌های نفتی از اهمیت چکیده کامل

زمینه و هدف: آب‌های زیرزمینی یکی از منابع اصلی توسعه پایدار در جوامع بشری بوده که با توجه به تامین آب مورد نیاز بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت، آلودگی آن‌ها اثرات مخربی به همراه خواهد داشت. علاوه‌براین، شبکه انتقال سوخت به‌دلیل ذخیره‌سازی و انتقال فرآورده‌های نفتی از اهمیت بالایی برخوردار ‌است. اهمیت این سیستم در هنگام وقوع حوادثی مانند زلزله از جنبه‌های مختلف افزایش می‌یابد. آلودگی منابع آب زیرزمینی براثر نشت از سیستم انتقال سوخت، یکی از اثرات ثانویه زلزله بوده و تاثیر نامطلوبی بر محیط‌زیست و سلامت انسان بر جای می‌گذارد. این تحقیق بر ارزیابی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی در اثر خرابی شبکه انتقال سوخت شهری در برابر وقوع زلزله متمرکز بوده که در قالب مطالعات موردی بر شبکه انتقال سوخت شهر تهران و آبخوان دشت تهران-کرج انجام شده‌است. روش پژوهش: در این تحقیق مدلی تلفیقی برای تحلیل آسیب لرزه‌ای و ارزیابی ریسک در شرایط عدم قطعیت در شبکه انتقال سوخت شهر تهران تعریف و اجرا شده‌است. در این مدل پیامدهای آسیب شبکه انتقال سوخت تحت سه سناریو زلزله (با بزرگای 5، 6، 7 ریشتر) بر آلودگی آب‌های زیرزمینی شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفته‌است. علاوه براین استراتژی‌های راهبردی به منظور کاهش اثرات احتمالی آلودگی آب‌های زیرزمینی ناشی از زلزله ارائه شده‌است. مدل پیشنهادی جهت ارزیابی آسیب در خط لوله شبکه انتقال سوخت با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه (ANN) توسعه یافته‌است. همچنین برای ارزیابی آلودگی آب‌های زیرزمینی بر اساس نشت سوخت از شبکه انتقال سوخت آسیب دیده، از مدل DRASTIC استفاده شده‌است. در این مطالعات برنامه‌ریزی استراتژیک براساس استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری استوار و درجه استواری به منظور کاهش اثرات احتمالی آلودگی آب‌های زیرزمینی با بهره‌گیری از تئوری حداقل-حداکثر تاسف، انجام شده‌است. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که مدل شبکه عصبی مصنوعی توسعه‌داده شده توانایی بالایی در ارزیابی آسیب (شکست و نشتی) در خط لوله شبکه انتقال سوخت داشته، به گونه‌ای که ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و ضریب همبستگی R به ترتیب برابر با 0.029 و 0.98 بود. براساس نتایج، میزان خسارت وارده به خط‌لوله در سناریوی اول (زمین‌لرزه با بزرگای 5 ریشتر) برابر با 15 نشتی و 2 خرابی، در سناریوی دوم ( زمین‌لرزه با بزرگای 6 ریشتر) برابر با 25 نشتی و 7 خرابی و در سناریوی سوم (زمین‌لرزه با بزرگای 7 ریشتر) تعداد نشتی‌ها 27 و 9 شکست بوده‌است. با توجه به نتایج حاصل از آلودگی آبخوان تحت سه سناریوی زلزله، مشخص می‌شود که در سناریوی زمین لرزه با بزرگای 5 ریشتر، 30 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 55 درصد پتانسیل آلودگی کم، در سناریوی زمین لرزه با بزرگای 6 ریشتر، 45 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 18 درصد پتانسیل آلودگی کم و در سناریوی زمین‌لرزه با بزرگای 7 ریشتر، 55 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 22 درصد پتانسیل آلودگی پایینی دارد. در راستای برنامه‌ریزی استراتژیک کاهش آلودگی آبخوان، استراتژی‌های مختلف در مقابل سناریوهای مختلف با معیار حداقل-حداکثر تاسف مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت سه استراتژی برای کاهش آلودگی منابع آب‌زیرزمینی ارائه شد. با توجه به نتایج، استفاده از استراتژی (عایق بندی محیط پیرامون خط لوله) منجر به کاهش 70 درصدی آلودگی آب‌های زیرزمینی و استفاده از استراتژی (پیاده‌سازی سیستم هوشمند لرزه‌ای برای قطع جریان سیال در وقوع زمین لرزه) که به عنوان استراتژی استوار شناخته شد منجر به کاهش 75 درصدی آلودگی آبخوان شده‌است. نتایج: براساس نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد مدل توسعه داده شده در این پژوهش مشخص گردید که مدل ارائه شده دارای عملکرد قابل قبولی در پیش‌بینی آسیب‌پذیری لرزه‌ای خط‌لوله انتقال سوخت و ارزیابی آلودگی آبخوان بوده‌است. این مدل قابلیت پیاده‌سازی در مناطق مختلف شهری و ارزیابی عملکرد سیستم انتقال سوخت تحت سناریوهای مختلف زمین لرزه و نیز ارزیابی آلودگی آب‌های زیرزمینی را داشته و به عنوان یک مدل مرجع می‌تواند به صورت گسترده مورد استفاده فعالان و طراحان قرار گیرد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از مدیریت استراتژیک کنترل آلودگی آب‌زیرزمینی، بهره‌گیری از استراتژی پیاده‌سازی سیستم هوشمند لرزه‌ای برای قطع جریان سیال در وقوع زمین‌لرزه می‌تواندبه عنوان یک راهکار فراگیر در راستای کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی بر منابع آب زیرزمینی به‌ویژه در مناطق لرزه‌خیز مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

317 - طبقه بندی شاخص‌های ارزیابی پایداری آب زیرزمینی در آبخوان‌های مناطق خشک و نیمه خشک
سوسن حایری یزدی مریم رباطی سعیده سامانی فریبا زمانی هرگلانی

10.30495/wsrcj.2023.75607.11410

زمینه و هدف: با توجه به وابستگی روزافزون انسان به آب شیرین به ویژه آب زیرزمینی که مهمترین منبع تامین آب در سرزمین‌های خشک و نیمه خشک است، مطالعه پایداری وضعیت آبخوان‌ها امری ناگزیر است. در این راستا از شاخص‌های ارزیابی استفاده می‌شود که معمولا مرز مشخصی بین دسته بندی شا چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به وابستگی روزافزون انسان به آب شیرین به ویژه آب زیرزمینی که مهمترین منبع تامین آب در سرزمین‌های خشک و نیمه خشک است، مطالعه پایداری وضعیت آبخوان‌ها امری ناگزیر است. در این راستا از شاخص‌های ارزیابی استفاده می‌شود که معمولا مرز مشخصی بین دسته بندی شاخص‌ها وجود ندارد و در زمینه‌های مختلفی مانند اقتصاد، اجتماع و محیط زیست با یکدیگر همپوشانی دارند. همچنین معمولا پژوهشگران به تعدادی شاخص که برای مطالعه موردی ایشان قابل اندازه گیری باشد اکتفا می‌کنند. به دلیل این کمبود، در این مقاله سعی شده است شاخص‌های متنوعی که برای ارزیابی آب زیرزمینی در آبخوان‌های مناطق خشک و نیمه خشک جهان استفاده شده است جمع آوری و طبقه بندی گردد.روش پژوهش: این پژوهش مطالعه‌ای بر مقالات و مطالعات پیشین ایران و جهان در زمینه ارزیابی پایداری آب زیرزمینی برمبنای شاخص‌های مختلف بوده است. سیر حرکت و پیشرفت این شاخص‌ها و دسته بندی آنها در گروه‌های محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی در قالب این پژوهش تعریف شده است. همچنین شاخص‌های ترکیبی نیز که برای مباحث زیرمجموعه پایداری تدوین شده اند مانند شاخص فقر آبی در این پژوهش مد نظر قرار گرفته است. شاخص فقر آبی زیرمجموعه معیار رقابت و شاخصی اجتماعی معرفی شده است. این شاخص به عنوان زیرمجموعه‌ای از معیار رقابت آبی مطرح شده است که به ویژه در سرزمین‌های خشک و نیمه خشک مانند بخشهای قابل توجهی از کشورهای غرب آسیا شاخص مهمی برای سنجش میزان فقر ناشی از کمبود آب مطرح است. به عبارتی این شاخص، آب و فقر را به هم پیوند می‌دهد.یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص‌های محیط زیستی با سهم 63 درصدی بیشتری تعداد را در بین مقالات داشته اند و شاخص‌های فیزیکی بیش از نیمی از شاخص‌های محیط زیستی را شامل می‌شود. پس از آن شاخص‌های اقتصادی با 18 درصد، شاخص‌های اجتماعی با 14 درصد و شاخص‌های نهادی با 7 درصد در رتبه‌های بعدی از لحاظ تعداد قرار دارند که نشاندهنده توجه صاحب نظران به اهمیت محیط زیست و اقتصاد بر پایداری آبخوان‌ها است.نتایج: اگرچه شاخص‌های اجتماعی فقط 13 درصد از کل شاخص‌ها را در بر دارد اما به دلیل اهمیت و وزن بالای آنها نیاز به مطالعه بیشتر دارد همچنین این نوع شاخص‌ها عمدتا وابستگی به منطقه مورد مطالعه دارند لذا استفاده از از مطالعات جامعه شناسان کمک شایانی به بررسی حقیقی و هدفمند پایداری آبخوان‌ها خواهد کرد. همچنین با توجه به اینکه ارزیابی پایداری، دیدگاهی بین رشته‌ای است، انتخاب شاخص‌های آن نیاز به مبانی نظری قوی دارد لذا کار گروهی با حضور متخصصان مختلف منجر به بالا رفتن کیفیت نتیجه مطالعات خواهد شد. با توجه به اینکه شاخص‌های نهادی عمدتا نقش پاسخ را در موضوع پایداری آبخوان دارند لذا تدوین شاخص‌های نهادی در آینده و لحاظ نمودن وزن منطقی برای این شاخص‌ها در حین ارزیابی پایداری اهمیت به سزایی در بالا بردن کیفیت ارزیابی دارد. شاخص‌های نهادی عمدتا مرتبط با حکمرانی هستند و با توجه به اینکه رویکرد توسعه یافتگی کاهش تمرکز مدیریت از بالا به پایین است، شاخص‌های نهادی تعداد کمتری دارند و تمرکز بر سایر شاخص‌ها قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

318 - تعیین مقدار بهینه زئولیت بر تغییرات رواناب و رسوب در خاک با تیمار آتش تحت شرایط آزمایشگاهی
لیلا غلامی عطااله کاویان نبیه کریمی

زمینه و هدف: تغییرات رطوبت خاک و پایداری خاکدانه‌ها چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت پس از آتش‌سوزی به دلیل نقش مهمی که در رشد و تغذیه گیاه و فرسایش خاک دارند از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا استفاده از افزودنی‌‌ها در حفاظت خاک و آب به‌منظور استفاده پایدار از چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییرات رطوبت خاک و پایداری خاکدانه‌ها چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت پس از آتش‌سوزی به دلیل نقش مهمی که در رشد و تغذیه گیاه و فرسایش خاک دارند از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا استفاده از افزودنی‌‌ها در حفاظت خاک و آب به‌منظور استفاده پایدار از منابع آب و خاک ضروری است. حفاظت خاک و آب نیازمند تعیین مقدار بهینه افزودنی‌های خاک می‌باشد تا از آلودگی‌های آب با کاربرد کودهای شیمیایی جلوگیری گردد. با این وجود، تعیین مقدار بهینه افزودنی‌های مختلف خاک با هدف کمّی‌سازی اثر آن‌ها بر مؤلفه‌های رواناب و هدررفت خاک کم‌تر توجه شده است. پژوهش حاضر به‌منظور تعیین مقدار بهینه زئولیت در خاک تحت تاثیر آتش‌سوزی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. روش پژوهش: در پژوهش حاضر از افزودنی زئولیت با مقادیر 250، 500 و 750 گرم بر مترمربع در خاک برداشت شده از کاربری مرتع استفاده شد. نتایج اولیه روی خاک نشان داد که بافت خاک، ماده آلی، کربن آلی و pH به‌ترتیب رسی، 47/0 درصد، 27/0 درصد و 86/7 بود. بعد از آماده‌سازی خاک و قرارگیری آن در داخل کرت‌ها (با مقیاس 5/0 مترمربع)، تیمار آتش‌سوزی روی خاک اِعمال شد. برای این منظور مقادیر حدود 250 گرم بقایای گونه‌های مرتعی هوا خشک در هر مترمربع ریخته شد و سپس آتش‌سوزی اِعمال شد. کرت‌ها تحت سامانه شبیه‌ساز باران برای شدت بارش 50 میلی‌متر بر ساعت قرار گرفت. سپس نمونه‌های رواناب و رسوب در کرت‌های شاهد و حفاظت شده با زئولیت در سه تکرار جمع‌آوری شدند. حجم کل نمونه رواناب و غلظت رسوب آن به مدت 24 ساعت در حالت ثابت نگه داری شد و حجم آب اضافی نمونه‌ها تخلیه و در نهایت نمونه‌ها به مدت 24 ساعت در آون با دمای 105 درجه سانتی‌گراد قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج آماری دلالت بر اثر معنی‌دار افزودنی زئولیت با مقادیر 250، 50 و 750 گرم بر مترمربع در سطح خاک آتش‌سوزی روی افزایش زمان شروع رواناب (در سطح اعتماد 95 درصد) و کاهش حجم رواناب (در سطح اعتماد 99 درصد)، هدررفت خاک (در سطح اعتماد 99 درصد) و غلظت رسوب (در سطح اعتماد 99 درصد) داشت. هم‌چنین نتایج نشان داد که درصد حفاظت زمان شروع رواناب در تیمار زئولیت با مقادیر 250، 500 و 750 گرم بر مترمربع به‌ترتیب 61/1، 30/17 و 04/20 درصد بوده است. درصد تغییرات حجم رواناب در خاک آتش‌سوزی شده با کاربرد افزدنی زئولیت با مقادیر مختلف به‌ترتیب 00/8، 66/10 و 66/22 درصد بود. نتایج هدررفت خاک حاکی از آن است که درصد حفاظت افزودنی زئولیت در خاک آتش‌سوزی شده پس از کاربرد زئولیت با مقادیر استفاده شده به‌ترتیب 24/14، 03/32 و 33/38 درصد بود. در نهایت درصد تغییرات افزودنی زئولیت در خاک آتش‌سوزی شده روی غلظت رسوب نیز به‌ترتیب 13/21، 90/24 و 41/21 درصد بود. نتایج: پدیده آتش‌سوزی در تیمار شاهد موجب کاهش تخلخل خاک و ایجاد لایه آبگریزی شده که مقدار نفوذپذیری خاک نیز کاهش یافته و همچنین منجر به خشک شدن خاک به ویژه در لایه سطحی شده و به طور قابل توجهی رواناب و انتقال رسوب را افزایش می دهد. نتایج زیرگروه‌بندی تیمارهای مختلف زئولیت روی زمان شروع رواناب نشان داد که زئولیت با مقدار 750 گرم بر مترمربع در زیرگروه سوم قرار گرفت که به‌عنوان مقدار بهینه برای افزایش زمان شروع و کاهش حجم رواناب در شرایط پس از آتش‌سوزی خاک انتخاب شد. هم‌چنین، بررسی اثر حفاظتی و گروه‌بندی مقادیر مختلف زئولیت نشان داد که زئولیت با مقادیر 250 و 500 گرم بر مترمربع به‌ترتیب روی غلظت رسوب و هدررفت خاک به دلیل اثر یکسان آن با سایر مقادیر و نیز بحث صرفه اقتصادی آن بهتر بودند. بنابراین برای بررسی تغییرات مولفه‌های غلظت رسوب و هدررفت خاک به‌عنوان مقدار بهینه و کاربردی پیشنهاد می‌گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

319 - بررسی تغییرات شیب طولی جویچه بر توزیع نیترات در کودآبیاری سطحی
پریوش رئیسیان فرد دشتکی سید حسن طباطبائی محمدرضا نوری امام‌زاده‌ای علیرضا حسین‌پور

پخش غیر یکنواخت کود در روش کودپاشی دستی یکی از مشکلات آبیاری سطحی است که لزوم تحقیقات بیش‌تر در زمینه کودآبیاری سطحی را ایجاب می‌کند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تأثیر شیب طولی و زمان کودآبیاری در آبیاری جویچه‌ای است. به‌منظور بررسی نحوه توزیع کود، از کود اوره استفاده چکیده کامل

پخش غیر یکنواخت کود در روش کودپاشی دستی یکی از مشکلات آبیاری سطحی است که لزوم تحقیقات بیش‌تر در زمینه کودآبیاری سطحی را ایجاب می‌کند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تأثیر شیب طولی و زمان کودآبیاری در آبیاری جویچه‌ای است. به‌منظور بررسی نحوه توزیع کود، از کود اوره استفاده و نیترات به‌عنوان ماده معرف در نظر گرفته شد. این مطالعه در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد به‌صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار شامل تیمار شاهد(شیب طبیعی زمین، کودآبیاری در کل زمان آبیاری)، تیمارهای کودآبیاری در نیمه اول، کودآبیاری در نیمه دوم و کودآبیاری در کل زمان آبیاری با شیب مقعر و در سه تکرار انجام گرفت. تغییرات شیب طولی، زمان کودآبیاری، عمق نمونه برداری و فاصله از ابتدای جویچه بر روی توزیع نیترات در خاک بررسی شده است. با استفاده از آزمون LSD، مقایسه میانگین صورت گرفت. با تغییر زمان کودآبیاری توزیع نیترات تغییر کرد و تزریق کود در نیمه دوم زمان آبیاری، بالاترین میزان یکنواختی و جذب نیترات (53/1653 میلی گرم بر کیلوگرم) در خاک را نشان داد. نتایج نشان داد که شیب طولی عامل بسیار تأثیرگذار بر روی توزیع نیترات و ذخیره آن در اعماق مختلف خاک بود (P<0.01). در بررسی اثر متقابل زمان آبیاری، عمق خاک و فاصله از ابتدای جویچه بر یکدیگر نشان داد که هیچکدام از پارامترها بر یکدیگر اثر معنی‌ داری ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

320 - ارزیابی کارآیی آمار بلندمدت هواشناسی در مدیریت آبیاری قطره‌ای و بارانی
سمیه امیری مهدی قیصری بیتا مروج الحکامی

تخمین صحیح نیاز آبی گیاهان برای حفاظت از منابع آبی کشور بسیار مهم است. لیکن در بیشتر مطالعات انجام شده در ایران برای تخمین تبخیر- تعرق گیاه از آمار بلند مدت هواشناسی استفاده می شود. این در حالی است که حتی داده های همزمان ایستگاه های هواشناسی غیرکشاورزی می تواند به کم یا چکیده کامل

تخمین صحیح نیاز آبی گیاهان برای حفاظت از منابع آبی کشور بسیار مهم است. لیکن در بیشتر مطالعات انجام شده در ایران برای تخمین تبخیر- تعرق گیاه از آمار بلند مدت هواشناسی استفاده می شود. این در حالی است که حتی داده های همزمان ایستگاه های هواشناسی غیرکشاورزی می تواند به کم یا فرآبرآورد تبخیر- تعرق گیاه منجر شود. بنابراین ضرورت دارد کارشناسان و متخصصان آبیاری از میزان خطای برآورد تبخیر- تعرق محاسبه شده با استفاده از آمار بلند مدت هواشناسی آگاه باشند. هدف از این مطالعه، ارزیابی دقت تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع با استفاده از آمار بلند مدت هواشناسی به جای آمار همزمان در مدیریت های آبیاری قطره ای و بارانی بود. به این منظور، آمار سال های 1995 تا 2009 در سه ایستگاه هواشناسی اصفهان، هواشناسی کبوترآباد اصفهان و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان برای ارزیابی انتخاب شد. نتایج نشان داد حداکثر مقدار خطای میانگین مربعات نسبی (n-RMSE) در صورت استفاده از آمار بلندمدت هواشناسی (تخمینی) به جای آمار همزمان هواشناسی (واقعی) برای محاسبه تبخیر- تعرق در مدیریت آبیاری قطره ای 24 درصد، در مدیریت آبیاری بارانی 18 درصد، در فصل بهار 22 درصد، در فصل تابستان 20 درصد، در فصل پاییز 44 درصد و در فصل زمستان 56 درصد بدست آمد. بر پایه نتایج این مطالعه، آمار بلندمدت هواشناسی قابلیت کاربرد در مدیریت کم آبیاری را ندارند. از سویی با توجه به حساسیت بیشتر سیستم آبیاری قطره ای به تنش رطوبتی در مقایسه با سیستم آبیاری بارانی، استفاده از آمار بلندمدت در تخمین تبخیر- تعرق به منظور برنامه ریزی آبیاری قطره ای، توصیه نمی شود. در نهایت، استفاده از ایستگاه های هواشناسی اتوماتیک و استفاده از آمار همزمان برای مدیریت آبیاری دقیق، بویژه برای اعمال مدیریت کم آبیاری در شرایط بحران کمبود آب توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

321 - ارزیابی سناریوهای توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل‌سازی پویایی سیستم
حمزه علی علیزاده عبدالمجید لیاقت تیمور سهرابی

توسعۀ سیستم‌های آبیاری تحت فشار از دیدگاه مدیریت بهینۀ منابع آب بسیار مهم می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار بر پایداری کشاورزی دشت ورامین و اثر مشوق‌های دولتی بر توسعه این سیستم‌ها بود. بدین منظور با استفاده از روش پویایی سیستم که قاب چکیده کامل

توسعۀ سیستم‌های آبیاری تحت فشار از دیدگاه مدیریت بهینۀ منابع آب بسیار مهم می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار بر پایداری کشاورزی دشت ورامین و اثر مشوق‌های دولتی بر توسعه این سیستم‌ها بود. بدین منظور با استفاده از روش پویایی سیستم که قابلیت مناسبی در مدل‌سازی محیط‌های پیچیده دارد، مدل مدیریت یکپارچه منابع آب دشت ورامین با لحاظ جنبه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی تدوین شد. نتایج نشان داد که توسعه بدون برنامه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار نه تنها باعث صرفه‌جویی در مصرف آب نمی‌شود، بلکه منجر به تخریب آبخوان‌های زیرزمینی کشور می‌شود. نتایج همچنین نشان داد که در صورت استفاده از منابع آب سطحی، توسعه سیستم‌های آبیاری بارانی اگر با افزایش سطح کشت همراه نباشد باعث افزایش درآمدهای ملی و کاهش افت آب‌های زیرزمینی خواهد شد. در غیر این صورت اگر کشاورزان اقدام به افزایش سطح کشت نمایند دولت با کمک مالی به کشاورزان به نابودی منابع آب زیرزمینی کشور کمک کرده است. در صورت توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار در اراضی‌ که از آب زیرزمینی استفاده می‌کنند، در هر دو شرایط بدون افزایش سطح کشت و با افزایش سطح کشت (20 درصد افزایش سطح کشت) وضعیت کمی آب زیرزمینی بهبود خواهد یافت؛ هر چند بهبود در شرایط افزایش کشت جزئی می‌باشد. بنابراین ارائه تسهیلات توسعه سیستم‌های آبیاری بارانی تنها به شرط حفظ سطح کشت و کاهش مصرف آب به پایداری کشاورزی کشور کمک می‌کند. برای دستیابی به کشاورزی پایدار پیشنهاد می‌شود که دادن تسهیلات به کشاورزان اولویت بندی شود. به این صورت که دادن تسهیلات به بهره‌برداران آبهای زیرزمینی برای توسعه آبیاری تحت‌فشار در اولویت اول، توسعه سیستم‌های آبیاری خرد (تیپ و قطره‌ای) به علت اینکه دارای کمترین تبخیر از سطح خاک می‌باشند در اولویت دوم و سیستم‌های آبیاری سطحی مکانیزه و سیستم‌های آبیاری بارانی نوین مانند LESA که تبخیر و بادبردگی در آنها حذف شده در اولویت سوم قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

322 - اثر کم آبیاری و شوری آب آبیاری بر توزیع شوری خاک و رشد رویشی نهال‌های خرما
مجید علی‌حوری عبدعلی ناصری سعید برومندنسب علیرضا کیانی

کم‌آبیاری و استفاده صحیح از منابع آب شور در بخش کشاورزی از جمله راهکارهای بهینه‌سازی مصرف آب و ارتقای بهره‌وری آب می‌باشد. به‌منظور بررسی اثرات کم‌آبیاری و شوری آب آبیاری بر رشد رویشی نهال‌های خرمای رقم برحی، آزمایشی به روش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با دو چکیده کامل

کم‌آبیاری و استفاده صحیح از منابع آب شور در بخش کشاورزی از جمله راهکارهای بهینه‌سازی مصرف آب و ارتقای بهره‌وری آب می‌باشد. به‌منظور بررسی اثرات کم‌آبیاری و شوری آب آبیاری بر رشد رویشی نهال‌های خرمای رقم برحی، آزمایشی به روش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با دو عامل میزان آب آبیاری و شوری آب آبیاری در سه تکرار انجام گردید. میزان آب آبیاری در سه سطح 100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه و شوری آب آبیاری در سه سطح 3/2، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر بودند. نیاز آبیاری بر اساس تأمین کمبود رطوبت خاک و میزان شوری خاک با نمونه‌‌برداری از اعماق مختلف خاک تعیین شد. نتایج نشان داد که میزان شوری خاک رابطه مستقیم و معنی‌داری با هدایت الکتریکی آب آبیاری داشت، بطوری که شوری خاک در تیمار آبیاری با آب دارای هدایت الکتریکی 12 دسی‌زیمنس بر متر 73/1 تا 84/1 برابر مقدار آن در آبیاری با آب دارای هدایت الکتریکی 3/2 دسی‌زیمنس بر متر بود. شوری خاک با افزایش عمق خاک کاهش یافت. تأثیر میزان آب آبیاری بر تعداد و طول برگ و تعداد برگچه و شوری آب آبیاری بر تعداد و طول و عرض برگ، تعداد برگچه و محیط تنه نهال‌ها معنی‌دار بود. اثرات متقابل میزان آبیاری و شوری آب بر تمام صفات رویشی به جز کلروفیل برگ و عرض برگچه معنی‌دارگردید، بطوری که میزان افزایش این صفات در تیمار I1S1 نسبت به I3S3 از 3/1 تا 6/3 برابر در نوسان بود. بیش‌ترین رشد رویشی نهال‌های خرمای رقم برحی در آبیاری با تیمار I1S1 حاصل شد که اختلاف معنی‌داری با تیمار I2S1 نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

323 - شبیه‌سازی شاخص‌های عملکرد آبیاری جویچه‌ای با استفاده از مدل‌سازی فصلی در شرایط مختلف مدیریت آب در مزرعه
محبوبه قبادی حامد ابراهیمیان فریبرز عباسی

محدود بودن منابع آب کشور باعث شده‌است که افزایش راندمان آبیاری به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی در افزایش بهره‌وری آب در مزرعه مطرح گردد. هدف این پژوهش استفاده از یک مدل شبیه‌سازی فصلی آبیاری جویچه‌ ای به‌منظور تعیین شاخص ‌های عملکرد آبیاری برای حالت‌های مختلف کم‌آبیاری، چکیده کامل

محدود بودن منابع آب کشور باعث شده‌است که افزایش راندمان آبیاری به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی در افزایش بهره‌وری آب در مزرعه مطرح گردد. هدف این پژوهش استفاده از یک مدل شبیه‌سازی فصلی آبیاری جویچه‌ ای به‌منظور تعیین شاخص ‌های عملکرد آبیاری برای حالت‌های مختلف کم‌آبیاری، دور آبیاری و دبی ورودی در دو مزرعه واقع در کرج (مزارع پردیس کشاورزی دانشگاه تهران و مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر) با هدف کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش یکنواختی توزیع آب بود. نتایج نشان دادند مزرعه پردیس به‌دلیل بافت خاک سنگین ‌تر و طول جویچه کوتاه ‌تر تلفات رواناب بیشتری نسبت به مزرعه دیگر داشته و هرچه دبی و دور آبیاری کمتر شد مقدار راندمان کاربرد آبیاری افزایش یافت، به طوری که در دوره‌ای آبیاری بیشتر با کاهش دبی از 0/64 لیتر بر ثانیه به 0/22 لیتر بر ثانیه، مقدار راندمان حدود 40 درصد افزایش داشت، همچنین بیشترین مقدار راندمان در دور آبیاری 3 روز و دبی 0/22 لیتر بر ثانیه اتفاق افتاد. تلفات نفوذ عمقی در مزرعه مؤسسه تحقیقات بیشتر از مزرعه پردیس بود. همچنین در دبی ‌ها و دورهای آبیاری کمتر (مانند دور آبیاری 3 روز و دبی 0/3 لیتر بر ثانیه در مزرعه موسسه تحقیقات و دور آبیاری 3 روز و دبی 0/22 لیتر بر ثانیه در مزرعه پردیس)، تفاوت بین مقادیر حداقل و حداکثر رطوبت خاک در هر دو مزرعه کمتر بود. مدل شبیه‌سازی فصلی توانایی خوبی در ارزیابی عملکرد آبیاری جویچه‌ای در شرایط مختلف مدیریت آب در مزرعه داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

324 - حساسیت سنجی مدل CSM-CERES-Maize نسبت به ظرفیت زراعی خاک برای شبیه سازی سرنوشت نیتروژن در نیمرخ خاک
راحله ملکیان مهدی قیصری

ظرفیت زراعی (FC) از مهم ترین پارامترهای ورودی مدل های آب، خاک، گیاه و اتمسفر است که تعیین و اندازه گیری دقیق آن نیازمند صرف وقت و هزینه زیادی می باشد. هدف از این پژوهش آنالیز حساسیت مدل CSM-CERES-Maize نسبت به FC خاک در شبیه سازی غلظت نیترات و آمونیوم در لایه های مختلف چکیده کامل

ظرفیت زراعی (FC) از مهم ترین پارامترهای ورودی مدل های آب، خاک، گیاه و اتمسفر است که تعیین و اندازه گیری دقیق آن نیازمند صرف وقت و هزینه زیادی می باشد. هدف از این پژوهش آنالیز حساسیت مدل CSM-CERES-Maize نسبت به FC خاک در شبیه سازی غلظت نیترات و آمونیوم در لایه های مختلف خاک و اندام های گیاهی و همچنین میزان برداشت نیتروژن از خاک توسط گیاه است. بدین منظور آزمایش مزرعه ای بر روی ذرت علوفه ای سینگل کراس 704 در سال های 1382 و 1383 در جنوب تهران انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل چهار سطح 7/0، 85/0، 1 و 13/1 تخلیه رطوبتی آب خاک و سه سطح کوددهی صفر، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. نتایج نشان داد که بر اثر تغییر 25 درصدی FC (افزایش و یا کاهش)، غلظت نیترات خاک نسبت به مقدار پایه بین 17/7 و 75/96 درصد تغییر می کند. این مقدار برای غلظت آمونیوم خاک بین 31/33 و 01/139 درصد می باشد. مدل CERES در تخمین غلظت نیترات و آمونیوم خاک نسبت به تغییرات FC حساس بوده که این حساسیت در لایه های مختلف خاک متفاوت می باشد. این مدل در تعیین میزان معدنی شدن نیتروژن، نیتریفیکاسیون و همچنین غلظت نیتروژن در گیاه نسبت به تغییرات FC دارای حساسیت کمی می باشد. بدین ترتیب می توان گفت که با انتخاب درست و دقیق FC موجب کاهش عدم قطعیت در برآورد غلظت نیترات و آمونیوم در خاک می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

325 - تحلیل بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژن در آبیاری جویچه‌ای یک در میان برای کشت کلزا
آرش تافته علیرضا سپاسخواه

حفاظت از منابع آب و خاک از ضروری&zwnj;ترین ارکان تولید در بخش کشاورزی و حفاظت زیست بوم است. لذا با توجه به محدودیت منابع آب و خاک در کشور، بررسی روش&zwnj;های نوین که بتوانند مصرف آب و کود را برای کشت گیاهان مختلف بهینه کنند از اهمیت فراوانی برخوردارند. در این پژوهش، روش چکیده کامل

حفاظت از منابع آب و خاک از ضروری&zwnj;ترین ارکان تولید در بخش کشاورزی و حفاظت زیست بوم است. لذا با توجه به محدودیت منابع آب و خاک در کشور، بررسی روش&zwnj;های نوین که بتوانند مصرف آب و کود را برای کشت گیاهان مختلف بهینه کنند از اهمیت فراوانی برخوردارند. در این پژوهش، روش آبیاری جویچه&zwnj;ای یک در میان که روشی جدید برای کاهش مصرف آب می&zwnj;باشد برای کشت گیاه کلزا مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور برای آبیاری گیاه کلزا طی دوره رشد، از سه روش آبیاری جویچه&zwnj;ای معمولی، جویچه&zwnj;ای یک در میان متغیر وجویچه&zwnj;ای یک در میان ثابت استفاده شد. برای هر روش آبیاری، چهار تیمار کودی شامل صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نیز اعمال شد. نتایج نشان داد که بیشترین بازده اقتصادی کاربرد آب مربوط به روش جویچه&zwnj;ای یک در میان متغیر با مصرف کود نیتروژن 200 کیلوگرم در هکتار است. بنابراین در منطقه مورد مطالعه، این تیمار آب-نیتروژن برای کشت کلزا پیشنهاد می&zwnj;شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

326 - ارزیابی برخی توابع انتقالی برای شبیه‌سازی جریان غیرماندگار آب در خاک
صنم جعفری گیلانده علی رسول‌زاده حبیب خداوردیلو

بیان کمّی ویژگی های هیدرولیکی خاک برای هر گونه برنامه ریزی در حفاظت از منابع آب و خاک ضروری است. ویژگی های هیدرولیکی خاک، ورودی هایی مهم برای مدل سازی جریان آب و انتقال املاح در خاک هستند. بدلیل زمان بر و پرهزینه بودن روش های مستقیم اندازه گیری این ویژگی ها، توابع انتقا چکیده کامل

بیان کمّی ویژگی های هیدرولیکی خاک برای هر گونه برنامه ریزی در حفاظت از منابع آب و خاک ضروری است. ویژگی های هیدرولیکی خاک، ورودی هایی مهم برای مدل سازی جریان آب و انتقال املاح در خاک هستند. بدلیل زمان بر و پرهزینه بودن روش های مستقیم اندازه گیری این ویژگی ها، توابع انتقالی خاک (PTFs) به طور گسترده و موفق برای برآورد آنها استفاده شده اند. با این حال، تلاش هایی اندک در زمینه ارزیابی کاربردی دقت برآوردهای حاصل از PTFها در شبیه سازی جریان غیرماندگار آب در خاک صورت گرفته است. در این پژوهش، منحنی رطوبتی یک خاک رسی توسط برخی از PTF های محلّی و جهانی برآورد گردید. منحنی رطوبتی خاک همچنین با روش مستقیم در آزمایشگاه اندازه گیری شد. اعتبار PTF های مورد مطالعه از نظر برآورد منحنی رطوبتی خاک بررسی شد. با وارد کردن هر دو پارامترهای برآورد شده و اندازه گیری شده منحنی رطوبتی به برنامه HYDRUS-1D، جریان آب در این خاک شبیه سازی و دقت کاربردی PTF ها از نظر شبیه سازی جریان آب در خاک به طور کمّی مقایسه شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر دو PTF جهانی (رزتا) با میانگین مربعات خطای (RMSE) کمتر از cm3cm-3 025/0 و برخی PTF های منطقه ای (قربانی-1) با cm3cm-3 014/0RMSE <، می توانند منحنی رطوبتی خاک سطحی را به گونه ای مناسب برآورد کنند.برای برآورد منحنی رطوبتی خاک زیرسطحی مقدار RMSE برای توابع جهانی بزرگتر از cm3cm-3 107/0 و برای توابع محلّی در محدوده cm3cm-3 356/0 036/0 بود. با این حال، برای شبیه سازی جریان آب در خاک، گروه دیگری از PTF ها کارآمدتر بودند.مقادیر RMSE تابع قربانی اصلاح شده برای شبیه سازی مقدار رطوبت خاک سطحی و زیرسطحی به ترتیب 025/0 و 055/0 cm3cm-3 بود. مقدار RMSE توابع وستن (1999، 1997) نیز برای خاک سطحی بزرگتر از 149/0 و برای خاک زیرسطحی کوچکتر از 058/0 cm3cm-3بود.مقدار RMSE شبیه سازی شده با منحنی رطوبتی اندازه گیری شده در آزمایشگاه برای خاک سطحی و زیرسطحی به ترتیب 013/0 تا 040/0 cm3cm-3 بود. می توان نتیجه گیری کرد که در ارزیابی اعتبار PTF ها باید به نوع کاربردی که قرار است از PTF ها داشته باشیم، توجه شود. یک PTF می تواند برای برآورد منحنی رطوبتی خاک دقت کافی داشته باشد ولی برای برآورد گستره خاص q(h) حاکم بر فرایند بازتوزیع رطوبت در خاک، دقیق نباشد. استفاده از چنین PTF ی می تواند منجر به ایجاد خطاهای بالایی در شبیه سازی مقدار رطوبت خاک گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

327 - تحلیل و ارزیابی تأثیرپذیری مؤلفه‌های رواناب از کاربرد سطوح مختلف پلی‌آکریل‌آمید
زینب حزباوی سید حمیدرضا صادقی حبیب‌اله یونسی

پژوهش حاضر به&zwnj;منظور بررسی الگوی تغییرات مؤلفه&zwnj;های رواناب از جمله میزان رواناب در طول مدت زمان بارندگی، مجموع رواناب خروجی از سطح مطالعاتی، زمان شروع و خاتمه رواناب و حتی میزان رواناب در گام&zwnj;های زمانی مختلف متأثر از پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید (PAM) در آزمایش چکیده کامل

پژوهش حاضر به&zwnj;منظور بررسی الگوی تغییرات مؤلفه&zwnj;های رواناب از جمله میزان رواناب در طول مدت زمان بارندگی، مجموع رواناب خروجی از سطح مطالعاتی، زمان شروع و خاتمه رواناب و حتی میزان رواناب در گام&zwnj;های زمانی مختلف متأثر از پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید (PAM) در آزمایشگاه شبیه&zwnj;ساز باران و فرسایش انجام گرفت. در این پژوهش، از سه کرت کوچک مکعبی به ابعاد 5/0 متر و حجم کلی 125/0 متر مکعب و با شیب 20 درصد استفاده شد. تیمارهای پژوهش شامل تیمار شاهد و هفت تیمار با مقادیر 4/0، 6/0، 1، 2، 3، 4 و 6 گرم در متر مربع از PAM بوده است. نتایج پژوهش بیانگر کاهش غیرمعنی&zwnj;دار (49/0=P) میزان رواناب تیمارهای مختلف PAM بود. همچنین کاهش مقدار رواناب در تیمارهای با مقادیر مختلف PAM از روند خاصی تبعیت نکرد. افزون بر این، بیشترین کاهش مجموع رواناب به&zwnj;ترتیب در تیمارهای 2، 6 و 1 گرم در متر مربع اتفاق افتاد. زمان شروع رواناب با افزایش مقدار PAM تا دو گرم در متر مربع، افزایش و زمان خاتمه رواناب با افزایش مقدار PAM تا یک گرم در متر مربع، کاهش یافته است. همچنین با ارزیابی مقدار رواناب در گام&zwnj;های زمانی مشترک به&zwnj;طور جداگانه مشاهده شد که استفاده از PAM در مهار رواناب در تمام گام&zwnj;ها به جز گام زمانی اول و سوم اختلافی معنی&zwnj;دار (12/0<P) ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

328 - ارزیابی دقت روش‌های حل مدل بیلان حجمی در تخمین پیشروی آب در آبیاری جویچه‌ای
سونیا زبردست حامد ریاحی فارسانی سید حسن طباطبائی

مدیریت بهینه و حفاظت از منابع آب و خاک امروزه بیش از پیش ضروری به نظر می‌‌رسد. این موضوع در مورد سیستم‌های آبیاری سطحی بعنوان مصرف کننده عمده آب در کشور بسیار مهم است. تخمین دقیق فاز پیشروی، برای طراحی و ارزیابی این سیستم‌ها اهمیت فراوان دارد. هدف از انجام این تحقیق برر چکیده کامل

مدیریت بهینه و حفاظت از منابع آب و خاک امروزه بیش از پیش ضروری به نظر می‌‌رسد. این موضوع در مورد سیستم‌های آبیاری سطحی بعنوان مصرف کننده عمده آب در کشور بسیار مهم است. تخمین دقیق فاز پیشروی، برای طراحی و ارزیابی این سیستم‌ها اهمیت فراوان دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی دقت روش‌های‌ حل مدل بیلان حجمی در تخمین پیشروی آب در آبیاری جویچه‌ای است. در این تحقیق از روش‌های حل میشل، فیلیپ، توابع نمایی و توابع بازگشتی استفاده شده و روش‌های جدیدی نیز پیشنهاد، و برای هر کدام از روش‌ها، برنامه رایانه‌ای در محیط Matlab کدنویسی شده است. برای تعیین دقت روش‌های حل ذکر شده، از داده‌های هفت مزرعه که در دو نوبت آبیاری (اول و ششم) در استان چهارمحال وبختیاری برداشت شده، استفاده گردید. آماره جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب جرم مانده (CRM) و ضریب کارآیی روش‌های مخلف حل مدل (EF) محاسبه شد. نتایج نشان داد که روش میشل در بین روش‌های حل مدل بیلان حجمی، کمترین مقدار RMSE (به ترتیب مقادیر 6/27 و 6/57 متر برای دو نوبت آبیاری) و CRM (مقدار 06/0) و همچنین بیشترین مقدار EF (مقدار 07/1-) را به خود اختصاص داده است. دیگر روش‌ها، نتایجی نزدیک به هم برای RMSE (مقادیر 3/33 و 4/61 متر برای دو نوبت آبیاری)، CRM (مقدار 21/0) و EF (مقدار 65/2-) را به دست داده‌اند و در نتیجه بهترین روش پیشنهادی برای حل مدل بیلان حجمی، روش میشل است. تعیین صحیح ضرایب نفوذ و انتخاب معادله نفوذ از جمله عواملی است که به شدت در دقت مدل تأثیر دارد. با توجه به تأثیر ضریب شکل پروفیل زیرسطحی، در این تحقیق بهترین پیشنهاد برای این ضریب، معادله کیفر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

329 - تخصیص بهینه منابع آب و اراضی در منطقه رودبارالموت با استفاده از مدل FGFP
ابوذر پرهیزکاری محمدمهدی مظفری مهران خاکی حسین تقی‌زاده رنجبری

برای در‌ امان ماندن از خطرات خشکسالی و بحران آب در آینده نیاز است که راهکارها و قوانین مناسبی برای بهره‌برداری از منابع آب محدود اتخاذ شود. در این راستا، مدل های برنامه ریزی ریاضی در سطح وسیعی برای کمک به رفع مسائل مربوط به مدیریت منابع آب مورد استفاده قرار می گیرند. در چکیده کامل

برای در‌ امان ماندن از خطرات خشکسالی و بحران آب در آینده نیاز است که راهکارها و قوانین مناسبی برای بهره‌برداری از منابع آب محدود اتخاذ شود. در این راستا، مدل های برنامه ریزی ریاضی در سطح وسیعی برای کمک به رفع مسائل مربوط به مدیریت منابع آب مورد استفاده قرار می گیرند. در مطالعه حاضر به منظور بهره برداری صحیح از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و تخصیص بهینه این منابع در بخش کشاورزی و همچنین، به منظور تعیین الگوی بهینه ی کشتی که منجر به دستیابی حداکثر سود ممکن برای کشاورزان منطقه رودبار الموت استان قزوین شود، از مدل برنامه ریزی کسری آرمانی فازی (FGFP) و داده های آماری سال 91-1390 استفاده شد. مدل پیشنهادی در محیط نرم‌افزاری GAMS نسخه 9/23 حل شد. نتایج نشان داد که با بکارگیری الگوی بهینه کشت و تخصیص بهینه منابع آب موجود در منطقه، علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی در سطح مزارع، هزینه تولید در هر هکتار از اراضی کاهش، نیروی کار بکارگرفته شده افزایش و شاخص کارایی نسبت سود به آب مصرفی در حدود 13 درصد افزایش می یابد. در پایان، با توجه به نتایج به دست آمده، جهت توسعه بخش کشاورزی استان قزوین برنامه‌ریزی و مدل‌سازی از پایین به بالا پیشنهاد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

330 - شبیه سازی توازن رطوبت و نمک های محلول در روش کم آبیاری برای برخی گیاهان زراعی
شبنم علی نژاد فریدون کاوه

یکی از راه های حفاظت از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، کم آبیاری است. کم آبیاری با کم کردن دفعات آبیاری و یا کاهش درصدی از آب آبیاری در هر نوبت باعث کاهش عملکرد محصول می شود. این امر منجر به تنش ناشی از شوری و هم چنین تنش آب می شود، زیرا کم کردن میزان آب مصرفی گیاه ع چکیده کامل

یکی از راه های حفاظت از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، کم آبیاری است. کم آبیاری با کم کردن دفعات آبیاری و یا کاهش درصدی از آب آبیاری در هر نوبت باعث کاهش عملکرد محصول می شود. این امر منجر به تنش ناشی از شوری و هم چنین تنش آب می شود، زیرا کم کردن میزان آب مصرفی گیاه علاوه بر اینکه به طور مستقیم، عملکرد را کاهش می دهد به لحاظ فقدان آبشویی کافی نمک ها در محیط ریشه گیاه، باعث کاهش بیشتر عملکرد خواهد شد. یکی از راههای مقابله با افزایش نمک های محلول در ناحیه ریشه گیاهان عملیات آبشویی و زهکشی آب اضافی است که موجب شستشوی مقادیر قابل توجهی نمک های محلول خاک ناحیه ریشه می شود. در این تحقیق با استفاده از روشهای محاسباتی معمول و مدل مدیریتیSaltMod کوشش شده تا برای چهار گیاه زراعی مقاوم و حساس به شوری اثرات توام ناشی از تنش آب (به لحاظ کم آبیاری) و تنش ناشی از شوری را در طولانی مدت (20 سال) مطالعه و این اثرات را به صورت افزایش نمک های محلول در خاک، آب زهکشی و کاهش عملکرد بدست آورد. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که در یک خاک معرف منطقه ای خشک ( ناحیه خوزستان مرکزی) که مقدار نمک نیمرخ خاک بسیار زیاد است، پس از احداث زهکش های زیرزمینی و اعمال آبشویی لازم برای کاهش شوری خاک به حدود نرمال (ECe < 4 dS/m)، شانس خوبی وجود دارد تا در دراز مدت بتوان گندم و چغندرقند را با کم آبیاری نرمال (حدود 20 درصد) بدون کاهش قابل توجه عملکرد کشت کرد. به هر حال در مورد ذرت دانه ای و نیشکر، انجام کم آبیاری نرمال در طولانی مدت امکان پذیر نبود و فقط پس از چند سالی عملکرد هر دو محصول به نزدیک صفر درصد رسید. افزایش شوری ناحیه ریشه به خوبی مطالب فوق را نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

331 - ارزیابی پارامتریک توانایی نگهداشت خاک در حضور نفت خام در حالت سه فازی
میلاد نوری مهدی همایی محمد بای‌بوردی

آلودگی زدایی خاک های آلوده به مواد نفتی برای حفاظت بهینه از منابع آب و خاک بسیار ضروری است. هرگونه آلودگی زدایی چنین خاک های مستلزم ارزیابی کمی ویژگی های هیدرولیکی خاک در حضور این آلاینده ها می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی توانایی نگهداشت خاک و اثر مقدار NAPLبر توانایی چکیده کامل

آلودگی زدایی خاک های آلوده به مواد نفتی برای حفاظت بهینه از منابع آب و خاک بسیار ضروری است. هرگونه آلودگی زدایی چنین خاک های مستلزم ارزیابی کمی ویژگی های هیدرولیکی خاک در حضور این آلاینده ها می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی توانایی نگهداشت خاک و اثر مقدار NAPLبر توانایی نگهداشت خاک در شرایط سه فازی NAPL-آب-هوا بود. بدین منظور، منحنی های نگهداشت خاک در سه نسبت اولیه ی 75-25، 50-50 و 25-75 NAPL-آب بوسیله ی دستگاه ستون آویزان تعیین شد. سپس منحنی های نگهداشت خاک توسط سه مدل ون گنوختن، بروکس-کوری و کمپبل برآورد شد. همچنین، دقت مدل های هیدرولیکی بوسیله ی آماره های ME، RMSE، EF، CD وCRM آزموده شد. نتایج نشان داد که مقدار پارامترهای توزیع تخلخل و نقطه ورود هوا در مدل های هیدرولیکی با افزایش LNAPL در محیط سه فازی کاهش یافت. بنابراین شیب و مکش نقطه ورود هوا در منحنی های نگهداشت خاک در سیستم های سه فازی افزایش می یابد. همچنین در مقدار معینی فاز مایع، مکش بیشتری برای زهکشی مایع خاک در سیستم های سه فازی NAPL-آب-هوا نسبت به دو فازی آب-هوا لازم است. بنابراین خاک نگهداشت بیشتری برای سیستم های سه فازی دارد. همچنین مقدار آماره ها نشان داد که مدل ون گنوختن برآورد مناسب تری از منحنی نگهداشت NAPL در سیستم سه فازی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

332 - شبیه‌سازی جبهه رطوبتی خاک در آبیاری قطره‌ای با استفاده از HYDRUS-2D
ندا خان محمدی سینا بشارت

آگاهی کمّی از رفتار هیدرولیکی خاک نقشی مهم در حفاظت و بهره&zwnj;وری مناسب از منابع آب دارد. در این راستا فهم این رفتار در آبیاری قطره ای همیشه موضوع بحث محققین بوده است. یکی از مهم&zwnj;ترین معیارها هنگام طراحی سیستم آبیاری قطره ای، هندسه الگوی رطوبتی است که توسط قطره چ چکیده کامل

آگاهی کمّی از رفتار هیدرولیکی خاک نقشی مهم در حفاظت و بهره&zwnj;وری مناسب از منابع آب دارد. در این راستا فهم این رفتار در آبیاری قطره ای همیشه موضوع بحث محققین بوده است. یکی از مهم&zwnj;ترین معیارها هنگام طراحی سیستم آبیاری قطره ای، هندسه الگوی رطوبتی است که توسط قطره چکان ها ایجاد می&zwnj;شود. ابعاد پیاز رطوبتی تحت تاثیر پارامترهای مهمی همچون ویژگی&zwnj;های هیدرولیکی خاک، دبی خروجی قطره چکان و زمان آبیاری می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در طراحی سیستم های آبیاری قطره ای، هدف از این پژوهش، تخمین ابعاد جبهه رطوبتی حاصله از یک منبع نقطه ای است. بدین منظور، برای آزمون قابلیت نرم افزار HYDRUS-2D، آبیاری قطره ای به مدت 30 ساعت با روش T-Tape و دبی 388/2 سانتی&zwnj;متر بر ساعت و با در نظر گرفتن عمق حداکثر 70 سانتی&zwnj;متر در مزرعۀ مطالعاتی دانشگاه ارومیه انجام و چگونگی توزیع آب در خاک توسط نمونه بردار وزنی در پایان آبیاری تعیین شد. پس از اطمینان از توانایی نرم افزار HYDRUS-2D، این نرم افزار برای شش دبی مختلف با سقف زمان 30 ساعت کارکرد قطره چکان، اجرا شد. مقادیر حاصله از نرم افزار برای بازه های زمانی متفاوت و به&zwnj;کارگیری قضیه π باکینگهام، منجر به ارائه روابطی ساده شد که مقدار عمق و حداکثر قطر خیسیدگی خاک را توسط مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع خاک، دبی قطره چکان و مدت زمان کارکرد محاسبه می&zwnj;کند. با توجه به مقدار ضریب همبستگی (993/0 و 970/0) و میانگین مطلق خطا (177/1 و 706/1) در برآورد عمق و حداکثر قطر خیس شده خاک، معادلات نیمه تجربی حاصله، با دقتی زیاد ابعاد هندسی پیاز رطوبتی را محاسبه کردند. بدین ترتیب می&zwnj;توان نتیجه گرفت که در نتیجه، از آنها در طراحی و مدیریت بهینه سیستم آبیاری قطره ای برای شرایط مورد مطالعه می&zwnj;توان استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

333 - تغییرات زمانی و مکانی شوری آب زیرزمینی دشت ارومیه
رضا سکوتی‌اسکوئی

روند تشدیدی کاهش سطح دریاچه ارومیه موجب پایین آمدن کیفیت آب، لب شور و غیرقابل برداشت شدن آن در چاه های حاشیه دریاچه شده است. از این نظر، تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات شوری سطح آب زیرزمینی دشت ارومیه در سه دوره زمانی انجام شد. برای ارزیابی شوری آب زیرزمینی، داده های مر چکیده کامل

روند تشدیدی کاهش سطح دریاچه ارومیه موجب پایین آمدن کیفیت آب، لب شور و غیرقابل برداشت شدن آن در چاه های حاشیه دریاچه شده است. از این نظر، تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات شوری سطح آب زیرزمینی دشت ارومیه در سه دوره زمانی انجام شد. برای ارزیابی شوری آب زیرزمینی، داده های مربوط به تعداد 57 چاه در سه مقطع زمانی1380، 1384 و 1387 بررسی و با استفاده از روش کریجینگ معمولی در محیط GIS و نرم افزارهای GS+ و ARCVIEW8 نقشه های تغییرات شوری آب زیرزمینی دشت تهیه شد. نتایج به دست آمده نشان داد نیم تغییر نمای تجربی با مدل کروی، شعاع تاثیر 26860 متر و خطای برآورد 288/0 دسی زیمنس بر متر برای برآورد شوری آب زیر زمینی دشت مناسب تر است. ضریب همبستگی برای مدل برازش یافته برابر 999/0 بدست آمد. بر اساس نقشه های شوری آب زیرزمینی تهیه شده، مساحت اراضی با شوری آب زیرزمینی بیش از 2 دسی زیمنس بر متر در سال 1380 برابر 1924 هکتار بود که در سال 1387 به 8331 هکتار رسیده است. همچنین طی این سال ها، مساحت اراضی با شوری آب زیرزمینی کمتر از 1 دسی زیمنس بر متر معادل 14675 هکتار کاهش یافته است. مقادیر بیشینه شوری مشاهده شده نیز از 91/1 دسی زیمنس بر متر در سال 1380 به 8/5 دسی زیمنس بر متر در سال 1387 افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

334 - توسعه مدل دراستیک اصلاح شده برای تعیین آسیب‌پذیری آبخوان‌های ساحلی
نیلوفر خوشدوز ماسوله حسین بابازاده سیدحسن طباطبایی مهدی نادری

در آبخوان‌های ساحلی، خطر نفوذ آب شور دریا به منابع آب زیرزمینی وجود دارد و از این نظر بررسی آسیب پذیری منابع آب زیرزمینی می تواند در تعیین نقاط آسیب پذیر و حساس آبخوان بسیار موثر باشد. هدف از این پژوهش، بررسی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی جزیره کیش با استفاده از مدل دراست چکیده کامل

در آبخوان‌های ساحلی، خطر نفوذ آب شور دریا به منابع آب زیرزمینی وجود دارد و از این نظر بررسی آسیب پذیری منابع آب زیرزمینی می تواند در تعیین نقاط آسیب پذیر و حساس آبخوان بسیار موثر باشد. هدف از این پژوهش، بررسی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی جزیره کیش با استفاده از مدل دراستیک و نیز اصلاح آن برای شرایط این سفره ساحلی است. دو پارامتر اختلاف تراز آب دریا با سطح ایستابی آب و فاصله نقطه تا دریا به پارامترهای مدل اضافه و مدل دراستیک اصلاح شده توسعه یافت. برای ارزیابی نتایج مدل، نقشه های آسیب پذیری تولید شده با نقشه های پهنه بندی پارامترهای هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول مقایسه شد. این نقشه ها با استفاده از داده های ثبت و نمونه‌برداری شده کیفیت آب چاه های جزیره در محیط (GIS) تهیه گردید. مقایسه نتایج مدل دراستیک و دراستیک اصلاح شده با نقشه های هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول جزیره نشان داد که میانگین اختلاف ها برای مدل دراستیک به ترتیب با 41/17 و 24/10 و مدل دراستیک اصلاح شده به ترتیب با 69/0 و 55/0 می باشد که حاکی از مطابقت بیشتر با داده های مشاهده ای دارد. نتایج مدل دراستیک اصلاح شده نشان داد که 1/34 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل آسیب‌پذیری خیلی زیاد، 1/48 درصد دارای پتانسیل آسیب‌پذیری زیاد و 8/17 درصد نیز دارای پتانسیل آسیب‌پذیری متوسط می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

335 - اشتقاق و اعتبارسنجی توابع انتقالی طیفی پارامتریک به‌منظور برآورد ویژگی‌های هیدرولیکی خاک در گستره VIS-NIR-SWIR
ابراهیم بابائیان مهدی همایی علی اکبر نوروزی

ویژگی‌های هیدرولیکی خاک اهمیت زیادی در چرخۀ آبی طبیعت دارند. هدف از انجام این پژوهش، امکان‌سنجی استفاده از اطلاعات طیفی خاک در گستره مرئی، مادون قرمز نزدیک و میانی (2500-350 نانومتر) به‌منظور برآورد پارامتریک ویژگی‌های هیدرولیکی خاک بود. بدین منظور، بازتاب ابرطیفی نمونه چکیده کامل

ویژگی‌های هیدرولیکی خاک اهمیت زیادی در چرخۀ آبی طبیعت دارند. هدف از انجام این پژوهش، امکان‌سنجی استفاده از اطلاعات طیفی خاک در گستره مرئی، مادون قرمز نزدیک و میانی (2500-350 نانومتر) به‌منظور برآورد پارامتریک ویژگی‌های هیدرولیکی خاک بود. بدین منظور، بازتاب ابرطیفی نمونه‌های خاک با استفاده از دستگاه اسپکترورادیومتر و به کمک روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شد. پس از انجام پیش‌پردازش‌های طیفی، همبستگی بین مقادیر بازتاب در هر یک از طول موج‌های منحنی‌های حذف پیوستار طیفی با پارامترهای هیدرولیکی مدل معلم- ون‌گنوختن ( ، n و Ks*) مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از روش رگرسیون مرحله‌ای چندگانه، روابط ریاضی مربوطه پی‌ریزی و تحت عنوان توابع انتقالی طیفی پارامتریک (PSTFs) نامگذاری شدند. بر اساس نتایج، بیشترین ضریب همبستگی بین متغیرها در طول موج‌های نزدیک به 550 و 2300 نانومتر (برای پارامترهای و n ) و 1927 نانومتر (برای پارامتر Ks*) به‌دست آمد. توابع انتقالی طیفی دقت تقریباً یکسانی در برآورد پارامترهای (54/0=R) و n(58/0=R) نشان دادند. در حالی‌که این توابع، بهترین تخمین‌ها را برای پارامتر Ks*با ضریب همبستگی (R) برابر با 76/0 نشان دادند. با استفاده از توابع انتقالی طیفی، مقدار رطوبت خاک به ازای تمامی پتانسیل‌های ماتریک با متوسط RMSE برابر cm3 cm-3 017/0 برآورد شد. بر اساس نتایج این پژوهش، اگرچه پارامترهای هیدرولیکی تخمینی با دقت بسیار بالایی همراه نبودند، لیکن این رویکرد ضمن آن‌که می‌تواند به عنوان کاربرد نوینی از طیف‌سنجی خاک مطرح شود، می‌تواند به عنوان روشی غیرمستقیم برای برآورد پارامتریک ویژگی‌های هیدرولیکی خاک نیز معرفی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

336 - تأثیر شستشوی لترال‌های آبیاری بر گرفتگی قطره‌چکان‌های PCJ و UniRam هنگام کاربرد پساب تصفیه‌شده
عظیمه عسگری مهدی قیصری فاطمه صفریان

امروزه به‌منظور حفاظت از منابع آب و رفع مشکل بحران و کمبود آب و همچنین کاهش مخاطرات زیست‌محیطی ناشی از افزایش تولید فاضلاب، کاربرد فاضلاب‌ها و پساب‌ها در آبیاری محصولات کشاورزی گسترش یافته است. سیستم آبیاری قطره‌ای مناسب‌ترین روش برای کاربرد پساب است، با این حال گرفتگی چکیده کامل

امروزه به‌منظور حفاظت از منابع آب و رفع مشکل بحران و کمبود آب و همچنین کاهش مخاطرات زیست‌محیطی ناشی از افزایش تولید فاضلاب، کاربرد فاضلاب‌ها و پساب‌ها در آبیاری محصولات کشاورزی گسترش یافته است. سیستم آبیاری قطره‌ای مناسب‌ترین روش برای کاربرد پساب است، با این حال گرفتگی قطره‌چکان‌ها بزرگ‌ترین مشکل پیش‌روی سیستم‌های آبیاری قطره‌ای است. شستشوی لترال‌های آبیاری قطره‌ای یکی از روش‌های مناسب برای کنترل گرفتگی قطره‌چکان‌هاست. هدف از این تحقیق بررسی گرفتگی قطره‌چکان‌های ( 2) PCJ، ( 4) PCJ و ( 5/3) UniRam، در شرایط آبیاری با پساب تصفیه‌شده و همچنین بررسی تأثیر شستشوی لترال‌های آبیاری بر کاهش و یا رفع گرفتگی قطره‌چکان‌ها بود. به این منظور روند تغییرات شاخص‌های دبی نسبی، یکنواختی پخش، ضریب یکنواختی کریستیانسن و ضریب یکنواختی آماری دبی قطره‌چکان‌های مورد مطالعه در شرایط کاربرد پساب تصفیه‌شده و اعمال شستشو، در طی 504 ساعت آبیاری، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان گرفتگی قطره‌چکان‌های مورد بررسی در شرایط کاربرد پساب تصفیه‌شده قابل توجه نبود. به‌طور کلی قطره‌چکان‌های ( 2) PCJ، ( 4) PCJ و ( 5/3) UniRam به ترتیب با 4/6، 9/0 و 5/0 درصد کاهش دبی، حساسیت بیش‌تری به گرفتگی داشتند. شستشوی لترال‌های آبیاری موجب کاهش گرفتگی قطره‌چکان‌ها در شرایط کاربرد پساب تصفیه‌شده گردید. علاوه بر این عملکرد قطره‌چکان‌های مورد مطالعه از نظر شاخص‌های دبی نسبی، یکنواختی پخش، ضریب یکنواختی کریستیانسن و ضریب یکنواختی آماری دبی در طول دوره بررسی ‌در ردیف خوب-خیلی خوب قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

337 - تخمین ضریب توزیع خاک-آب فلزات سنگین با کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی
امین فلامکی مهناز اسکندری

آلودگی منابع آب و خاک یکی از چالش های مهم استفاده بهینه از این منابع در سرتاسر جهان است. ضریب توزیع (Kd) نه تنها یک پارامتر کاربردی در مدلسازی انتقال آلاینده ها در خاک است، بلکه در ارزیابی ریسک آلودگی منابع آب و خاک نیز کاربرد دارد. مدل های پارامتریک، معمول ترین روش کمی چکیده کامل

آلودگی منابع آب و خاک یکی از چالش های مهم استفاده بهینه از این منابع در سرتاسر جهان است. ضریب توزیع (Kd) نه تنها یک پارامتر کاربردی در مدلسازی انتقال آلاینده ها در خاک است، بلکه در ارزیابی ریسک آلودگی منابع آب و خاک نیز کاربرد دارد. مدل های پارامتریک، معمول ترین روش کمی برای تخمین Kd هستند. لیکن معمولاً ضریب همبستگی این مدل ها اندک است. درحالیکه مقدار تخمینی این پارامتر می تواند باعث اشتباه قابل توجه در پیش بینی مهاجرت آلاینده ها در آبخوان و یا انتخاب روش پایش محیط آلوده شود. هدف از این پژوهش، بررسی توانایی شبکه های عصبی مصنوعی در مدلسازی ضریب توزیع فلزات سنگین و بهبود دقت تخمین آن بود. بدین منظور، سه نوع شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (MLP)، توابع پایه شعاعی (RBF) و شبکه های سلسله مراتبی (HN) و دو فلز سنگین کروم و کادمیوم، برای مدلسازی انتخاب شدند. ابتدا داده های جمع آوری شده به دو دسته آموزش و آزمون تفکیک شدند که یک دسته برای آموزش شبکه ها بکار رفت و با دسته دیگر دقت شبکه های تعمیم یافته ارزیابی شد. بهترین هندسه شبکه نیز با روش آزمون و خطا بدست آمد. نتایج مدلسازی برای فلز کروم نشان داد که هر دو شبکه MLP و RBF، بسیار توانمند عمل کرده اند و برتری نسبی در تخمین Kd با شبکه MLP بوده است. هرچند تعداد داده های کاربردی برای آموزش شبکه ها زیاد نبود (حداقل 9 و حداکثر 16 داده)، لیکن نتایج نشان داد که این تعداد کم برای مدلسازی کفایت می کند. این یافته گامی موثر در تخمین Kd است چراکه افزون بر زمان بر و هزینه بر بودن اندازه گیری مستقیم آن، در هر پروژه نیز معمولاً تعداد اندکی نمونه در اختیار است. نتایج مدلسازی تخمین Kd(Cd) با شبکه های عصبی مصنوعی نیز نشان دهنده برتری شبکه MLP در مدلسازی بود. این شبکه ها توانستند مقدار ضریب همبستگی بین مقادیر واقعی و پیش بینی شده را به طور قابل-توجهی افزایش دهند و از 37/0 در مدل پارامتریک برازش داده شده به داده ها، به 63/0 برسانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

338 - اثر میزان رس، ارتفاع آبشار و سرعت جریان در خاک‌های چسبنده بر فرسایش پس‌رونده
معصومه عاشوریان محمود شفاعی بجستان حسین بابازاده

فرسایش پس‌رونده یک تغییر ناگهانی در ارتفاع یا شیب است که آبکند‌ها و دره‌هایی را ایجاد می‌کند و بسته به عوامل مختلف می‌تواند در محدوده‌ی ارتفاعی کم‌تر از چند سانتی‌متر تا چند متر تغییر نماید و به سمت بالادست حرکت کند. این پدیده یکی از مشخص&lrm;ترین انواع فرسایش در تلفات چکیده کامل

فرسایش پس‌رونده یک تغییر ناگهانی در ارتفاع یا شیب است که آبکند‌ها و دره‌هایی را ایجاد می‌کند و بسته به عوامل مختلف می‌تواند در محدوده‌ی ارتفاعی کم‌تر از چند سانتی‌متر تا چند متر تغییر نماید و به سمت بالادست حرکت کند. این پدیده یکی از مشخص&lrm;ترین انواع فرسایش در تلفات خاک و از مهم‌ترین منابع تولید رسوب است. از این رو شناخت این پدیده، میزان مهاجرت و میزان تولید رسوب آن حائز اهمیت است. در تحقیق حاضر تعداد هفت نمونه خاک چسبنده، با ترکیب متفاوت رس و سیلت تحت شرایط مختلف ارتفاع پیشانی آبشار و سرعت جریان مورد آزمایش قرار گرفت و در نهایت میزان تغییرات مهاجرت و رسوب تولید شده بررسی شد. آزمایش‌ها تا ثابت شدن میزان مهاجرت ادامه داشت. یکی از پدیده‌های تاثیرگذار در آزمایش‌ها، تشکیل ترک‌های کششی در سطح خاک می‌باشد. اندازه و تعداد ترک‌ها رابطه‌ی عکس با درصد رس دارد. هرچه چسبندگی رسوب بیش‌تر باشد، مهاجرت آبشار به سمت بالادست با زاویه‌ی قائم‌تری می‌باشد. زاویه شیب آبشار در شرایط رس خالص 6/34 درجه بود، اما در خاک با 50 درصد رس، به 40 درجه افزایش یافت. با کاهش 50 درصدی رس، میزان پس‌روی و سرعت متوسط آن، 3 برابر حالتی بود که در آن رس 10 درصد کاهش داشت. همچنین کاهش تراز پیشانی 5/3 برابر، سرعت متوسط آن 5/4 برابر و دبی متوسط رسوب 3 برابر افزایش داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

339 - اشتقاق و اعتبارسنجی توابع انتقالی طیفی نقطه¬ای در گستره VIS-NIR-SWIR به‌منظور تخمین نگهداشت آب در خاک
ابراهیم بابائیان مهدی همایی علی اکبر نوروزی

توابع پارامتریک نگهداشت آب در خاک از پارامترهای مهم برای مدل های حفاظت آب و خاک می باشند. هدف از انجام این پژوهش، امکان سنجی استفاده از اطلاعات طیفی خاک به منظور اشتقاق توابع انتقالی طیفی برای برآورد مقدار نگهداشت آب در خاک بود. از این رو، بازتاب ابرطیفی خاک در گستره م چکیده کامل

توابع پارامتریک نگهداشت آب در خاک از پارامترهای مهم برای مدل های حفاظت آب و خاک می باشند. هدف از انجام این پژوهش، امکان سنجی استفاده از اطلاعات طیفی خاک به منظور اشتقاق توابع انتقالی طیفی برای برآورد مقدار نگهداشت آب در خاک بود. از این رو، بازتاب ابرطیفی خاک در گستره مرئی، مادون قرمز نزدیک و میانی (2500-350 نانومتر) با استفاده از دستگاه اسپکترورادیومتر اندازه گیری و پس از انجام (پیش)پردازش های لازم، همبستگی بین باندها با مقدار رطوبت خاک به ازای پتانسیل های ماتریک 15000-، 10000-، 5000-، 3000- و 330- سانتی متر مورد بررسی قرار گرفت. سپس توابع انتقالی به روش های رگرسیون حداقل مربعات جزئی (PLSR) و PLSR توأم با نمونه برداری مجدد (Bagging-PLSR) پی ریزی و تحت عنوان توابع انتقالی طیفی نقطه ای (PSTFs) نامگذاری شدند. نتایج نشان داد توابع انتقالی طیفی توانایی قابل قبولی برای برآورد مقدار نگهداشت آب در خاک دارند. توابع انتقالی طیفی حاصل از روش PLSR دارای دقت نسبتاً بیشتری (cm3 cm-3 022/0-012/0RMSE=) در مقایسه با توابع بدست آمده از روش Bagging-PLSR (cm3 cm-3 029/0-012/0RMSE=) برای برآورد مقدار رطوبت حجمی خاک در هر یک از پتانسیل های ماتریک خاک بودند. از طرفی، در هر دو روش مقدار رطوبت خاک در پتانسیل های ماتریک 15000- ، 10000- و 5000- با دقت بیشتری نسبت به مقدار رطوبت در پتانسیل های ماتریک 3000-، 1000- و 330- سانتیمتر برآورد شد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که توابع انتقالی طیفی می توانند به عنوان یکی از روش های غیر مستقیم برای مطالعه وضعیت نگهداشت آب در خاک به ویژه در مکش های بالاتر مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

340 - تعیین برنامه سیاستی مناسب برای حفاظت منابع آب در دشت قزوین
محمد مهدی مظفری

حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی نیازمند ارائه راهکارها و سیاست های مناسبی است که لازمه آن شناخت بیشتر رفتار کشاورزان می ‌باشد. به همین منظور، در این مطالعه برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از آب ‌های سطحی و زیرزمینی و تعیین برنامه سیاستی مناسب برای حفاظت منابع آب چکیده کامل

حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی نیازمند ارائه راهکارها و سیاست های مناسبی است که لازمه آن شناخت بیشتر رفتار کشاورزان می ‌باشد. به همین منظور، در این مطالعه برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از آب ‌های سطحی و زیرزمینی و تعیین برنامه سیاستی مناسب برای حفاظت منابع آب دشت قزوین، از مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و رهیافت تابع تولید با کشش جانشینی ثابت (CES) استفاده شد. راهکارهای مورد بررسی شامل افزایش قیمت آب آبیاری و کاهش منابع آب در دسترس بود که هر یک تحت سناریوهای مختلف ارزیابی شدند. داده ‌های مورد نیاز در این مطالعه مربوط به سال زراعی 93-1392 است که از طریق مراجعه به ادارات ذی ‌ربط در استان قزوین جمع ‌آوری شد. نتایج نشان داد که هر دو راهکار مورد بررسی در این تحقیق منجر به صرفه ‌جویی در مصرف آب آبیاری شده، اما میانگین تغییرات بازده برنامه ‌&zwj;ای با به ‌کارگیری سیاست کاهش آب آبیاری در دسترس و افزایش قیمت آب آبیاری به‌ترتیب 15/94 و 27/61 درصد کاهش می‌یابد. میزان بهره‌وری اقتصادی آب آبیاری نیز در شرایط اعمال سیاست ‌های فوق، به ترتیب بین 0/435 تا 0/331 و 0/434 تا 0/230 هزار ریال در مترمکعب تغییر می ‌کند. به همین منظور، اعمال سیاست کاهش آب آبیاری در دسترس با توجه به کاهش کمتر بازده برنامه ‌ای و بهره ‌وری اقتصادی آب بیشتر، برای حفاظت منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین پیشنهاد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

341 - انتخاب مناسب‌ترین دبی گسیلنده با تحلیل توزیع رطوبت از یک گسیلنده نقطه‌ای
ابوالفضل ناصری حسین بابازاده سعید نخجوانی

توزیع رطوبت در خاک یکی از مهم ترین اصول طراحی آبیاری قطره ای است. با این که به منظور سهولت در طراحی ساده سازی هایی در تحلیل توزیع رطوبت در خاک صورت گرفته است ولی انتخاب دبی مناسب گسیلنده اغلب براساس تشخیص مهندسی صورت می گیرد . برای مدل کردن فرآیند انتخاب دبی، این تحقیق چکیده کامل

توزیع رطوبت در خاک یکی از مهم ترین اصول طراحی آبیاری قطره ای است. با این که به منظور سهولت در طراحی ساده سازی هایی در تحلیل توزیع رطوبت در خاک صورت گرفته است ولی انتخاب دبی مناسب گسیلنده اغلب براساس تشخیص مهندسی صورت می گیرد . برای مدل کردن فرآیند انتخاب دبی، این تحقیق با هدف تحلیل توزیع رطوبت در خاک و معرفی مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP ) برای انتخاب مناسب ترین دبی گسیلنده نقطه ای انجام شده است.آزمایش های لازم برای آزمون نتایج کاربرد مدل معرفی شده، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی انجام شد. برای اجرای آزمایش، دبی جریان گسیلنده ها برابر 2،4 و8 لیتر در ساعت و نوع گسیلنده ها نقطه ای انتخاب شد. مختصات مکانی الگوی مرطوب شده و ابعاد پیاز رطوبتی(حد اکثر عمق و قطر خیس شده) و نیز نمونه برداری از عمق های مختلف در نیمرخ خاک انجام شد. اندازه گیری ها و محاسبات برای سه نوع گیاه (پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی) صورت گرفت. نتایج نشان داد برای آبیاری پیاز دبی 2 لیتر برساعت با دور آبیاری یک روز و مدت آبیاری 6 ساعت و برای آبیاری سیب زمینی دبی 2 لیتر برساعت با دور آبیاری یک روز و مدت آبیاری 7 ساعت و برای آبیاری گوجه فرنگی دبی 8 لیتر برساعت با دور آبیاری سه روز و مدت آبیاری 2 ساعت در روز مناسب ترین گزینه ها تشخیص داده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

342 - برآورد منحنی مشخصه آب خاک برمبنای مدل ساده تک پارامتری
حمید رضا فولادمند عفت علاسوند

اندازه‌گیری منحنی مشخصه آب خاک در آزمایشگاه و مزرعه پرهزینه، وقت گیر و مشکل است. از آنجا که این منحنی برای مطالعه حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است، لذا استفاده از روش های برآوردی آن متداول می‌باشد. مدل تک پارامتری Gregson et al. (1987)) براساس شکل لگاریتمی منحنی مش چکیده کامل

اندازه‌گیری منحنی مشخصه آب خاک در آزمایشگاه و مزرعه پرهزینه، وقت گیر و مشکل است. از آنجا که این منحنی برای مطالعه حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است، لذا استفاده از روش های برآوردی آن متداول می‌باشد. مدل تک پارامتری Gregson et al. (1987)) براساس شکل لگاریتمی منحنی مشخصه آب خاک ارائه شده است. این مدل دارای دو ضریب می‌باشد که بین آن‌ها یک همبستگی منفی وجود دارد و همچنین دارای یک پارامتر مجهول است. در این پژوهش برای برآورد پارامتر مجهول مدل از چگالی ظاهری و انحراف معیار هندسی ذرات خاک استفاده شد. برای این منظور از داده‌های اندازه‌گیری شده منحنی مشخصه 160 خاک آنسودا و 32 خاک استان فارس استفاده شد و چهار حالت مختلف درنظر گرفته شد: الف) واسنجی نتایج برای گروه‌های بافتی مختلف و ارزیابی نتایج در هر گروه بافتی با خاک‌های مستقل. ب) واسنجی نتایج برای خاک‌های آنسودا و ارزیابی نتایج برای خاک‌های استان فارس. ج) واسنجی نتایج برای خاک‌های استان فارس و ارزیابی نتایج برای خاک‌های آنسودا. د) واسنجی نتایج برای حدود 80 درصد کل داده‌ها و ارزیابی نتایج برای حدود 20 درصد باقی‌مانده داده‌ها. نتایج به دست آمده در حالت اول نشان‌دهنده دقت مناسب برآورد منحنی مشخصه برای گروه‌های بافتی مختلف بود. همچنین مقایسه نتایج حالت‌های دوم تا چهارم نشان داد که مناسب‌ترین حالت برآورد منحنی مشخصه برمبنای واسنجی نتایج با استفاده از خاک‌های آنسودا می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

343 - تحلیل بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژن درتولید چای با روش آبیاری بارانی
کوروش مجد سلیمی ابراهیم امیری

حفاظت از منابع آب و خاک از ضروری‌ترین ارکان تولید در بخش کشاورزی و حفاظت زیست بوم است. لذا با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، بررسی روش‌های بهینه‌سازی مصرف آب و کود در باغ‌های چای از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، به منظور تحلیل بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژ چکیده کامل

حفاظت از منابع آب و خاک از ضروری‌ترین ارکان تولید در بخش کشاورزی و حفاظت زیست بوم است. لذا با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، بررسی روش‌های بهینه‌سازی مصرف آب و کود در باغ‌های چای از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، به منظور تحلیل بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژن در آبیاری بارانی تکمیلی باغ‌های چای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده نواری با شش سطح نیتروژن صفر، 100، 200، 300 ، 400 و 500 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (N0 تا N5) و پنج سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (I4)، آبیاری ناقص (I1، I2 و I3) و سطح بدون آبیاری (I0) در چهار تکرار طی سال‌های 1387 تا 1389 اجرا شد. نتایج نشان ‌داد که بیشترین میزان بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژن با انجام آبیاری بارانی تکمیلی به میزان 3424 مترمکعب و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. افزایش و یا کاهش مقدار نیتروژن از مقدار توصیه شده در شرایط آبیاری کامل سبب کاهش بهره‌وری اقتصادی آب و کود گردید. بهترین بهره‌وری اقتصادی آب در سطوح آبیاری ناقص مربوط به کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود، لیکن بیشترین بهره‌وری اقتصادی کود در این شرایط با کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد. در شرایط بدون آبیاری (دیم) کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای دستیابی به حداکثر بهره‌وری اقتصادی کود در باغ‌های چای توصیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

344 - واسنجی مدل CERES-Barley با استفاده از روش مدل‌سازی معکوس تحت شرایط کم آبیاری
بهنام آبابایی مهدی سرائی تبریزی بهمن فرهادی بانسوله تیمور سهرابی فرهاد میرزایی

مدل های شبیه ساز رشد محصولات کشاورزی با هدف درک واکنش گیاهان به تغییر شرایط محیطی و ارزیابی صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک گیاه در جهت بهبود عملکرد محصول و کمک به استفاده بهینه از منابع آب و خاک مورد استفاده قرار می گیرند. ارزیابی عملکرد این مدل ها پیش نیاز کاربرد آنها در چکیده کامل

مدل های شبیه ساز رشد محصولات کشاورزی با هدف درک واکنش گیاهان به تغییر شرایط محیطی و ارزیابی صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک گیاه در جهت بهبود عملکرد محصول و کمک به استفاده بهینه از منابع آب و خاک مورد استفاده قرار می گیرند. ارزیابی عملکرد این مدل ها پیش نیاز کاربرد آنها در ارزیابی راه کارهای مدیریتی مختلف می باشد. در این مطالعه، مدل گیاهی CERES-Barley از مدل های موجود در بسته نرم افزاری DSSAT (نسخه 4) با استفاده از روش مدل سازی معکوس و مدل PEST واسنجی گردید. این مطالعه، شامل 11 تیمار با سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آبی شامل 100 (T100)، 90 (T90)، 80 (T80)، 70 (T70)، 60 (T60)، 50 (T50)، 40 (T40)، 30 (T30)، 20 (T20) و 10 (T10) درصد نیاز آبی گیاه بود. تیمار دیم نیز با دو آبیاری در زمان کاشت (11 آبان) و اولین آبیاری بهاره (20 فروردین) پیش از اعمال تنش (T0) بود. نتایج نشان داد که مدل CERES-Barley می تواند تا تیمار T50 این مقادیر را با دقتی مناسب شبیه سازی نماید. مقدار آماره SRMSE در تیمارهای بین T100 تا T50 برای شبیه سازی عملکردهای دانه، کاه و کل به ترتیب برابر با 5/5%، 9/10% و 6/3% بدست آمد. همچنین مقادیر R2های مربوطه به ترتیب برابر با 95%، 69% و 93% محاسبه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

345 - تخمین تابع تولید و کارآیی مصرف آب در گیاه بادمجان تحت شرایط آبیاری قطره ای و کود نیتروژن‌
علی عبدزادگوهری ابراهیم امیری امین علیزاده

دستیابی به برنامه مناسب آبیاری و تاثیر مدیریت آب و کود نیتروژن بر گیاه بادمجان به دلیل طولانی بودن دوره رشد آن، هنگامی می تواند منجر به افزایش عملکرد محصول شود که مدیریتی صحیح در زمینه مصرف آب و کود صورت گیرد. از این رو تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان کاهش مصرف آب در گی چکیده کامل

دستیابی به برنامه مناسب آبیاری و تاثیر مدیریت آب و کود نیتروژن بر گیاه بادمجان به دلیل طولانی بودن دوره رشد آن، هنگامی می تواند منجر به افزایش عملکرد محصول شود که مدیریتی صحیح در زمینه مصرف آب و کود صورت گیرد. از این رو تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان کاهش مصرف آب در گیاه بادمجان با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای نواری (Tape) و تعیین مقدار مناسب کود نیتروژن و اثر آن بر روی عملکرد محصول و تعیین تابع تولید و ضریب گیاهی (Kc) و ضریب حساسیت محصول به تنش رطوبت (Ky) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال زراعی 1389 انجام گرفت. تیمارهای اصلی شامل چهار سطح آبیاری، بدون آبیاری (دیم) و آبیاری قطره ای با مدیریت 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه و تیمارهای فرعی شامل چهار سطح نیتروژن با مقادیر صفر، 90، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تحقیق نشان داد که آبیاری قطره ای در مدیریت 100 درصد نیاز آبی گیاه با مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حداکثر میزان تولید محصول را با تولید 9/51 تن در هکتار داشت. مقدار کارایی مصرف آب در محدودة 20/4 تا 42/11 کیلوگرم برمترمکعب متغیر بود و مدیریت آبیاری نسبت به نیتروژن تاثیر بیشتری بر افزایش عملکرد داشت. مقدار ضریب گیاهی در طول دوره رشد بین 8/0 تا 9/0 متغیر بود در حالی که ضریب حساسیت بادمجان به تنش 06/1 به دست آمد. مقدار ارتفاع گیاه و ارتفاع ریشه در مدیریت آبیاری و مقدار قطر محصول در مدیریت کود نیتروژن معنی دار نشد. اما آبیاری و مقدار کود مصرفی و اثر متقابل آن ها بر عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب معنی دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

346 - مدلی کاربردی برای بهسازی خاک‌های شور و سدیمی
مریم محمدزاده مهدی همایی ابراهیم پذیرا

مدیریت بهینه خاک‌های شور، اهمیتی فراوان در حفاظت درست از منابع آب و خاک دارد. تجمع نمک های محلول در ناحیه رشد ریشه از بزرگترین مشکلات خاک های مناطق خشک و نیمه خشک است. برای غلبه بر این مشکل، آبشویی نمک‌های محلول از این خاک‌ها ضروری است. مهم ترین چالش در برنامه های آبشوی چکیده کامل

مدیریت بهینه خاک‌های شور، اهمیتی فراوان در حفاظت درست از منابع آب و خاک دارد. تجمع نمک های محلول در ناحیه رشد ریشه از بزرگترین مشکلات خاک های مناطق خشک و نیمه خشک است. برای غلبه بر این مشکل، آبشویی نمک‌های محلول از این خاک‌ها ضروری است. مهم ترین چالش در برنامه های آبشویی، برآورد صحیح مقدار آب مورد نیاز برای اصلاح خاک های شور و شور- سدیمی است. هدف از این پژوهش، ارائه مدلی تجربی برای تعیین مقدار آب آبشویی و مقایسه نتایج با برخی مدل های تجربی موجود بود. بدین منظور، آزمایش‌هایی صحرایی در منطقه جفیر واقع در جنوب غرب خوزستان با مساحت 21285 هکتار و کلاس شوری و قلیائیت S3A2 انجام گرفت. آبشویی به روش غرقاب متناوب با استفاده از شش استوانه دوگانه در یک آرایش دایره ای شکل انجام پذیرفت. در کلیه آزمایش ها، 100 سانتی متر آب در چهار تناوب 25 سانتی متری به کار برده شد. آب مورد نیاز از رودخانه کارون تأمین شد. چهار مدل ریاضی به داده های مزرعه ای برازش و بهترین مدل بدست آمد. برای منطقه مورد مطالعه، مدل توانی با ضریب تبیین 83/0 و خطای استاندارد 44/0 به عنوان مدل برتر برگزیده شد. نتایج نشان داد که روابط تجربی ارائه شده به وسیله رجب زاده (2009)، هافمن (1980) و لفلار و شارما (1977) با نتایج حاصل از اجرای آزمون های صحرایی، تطابق مناسبی ندارد. روابط ارائه شده به وسیله ریو (1957) و پذیرا و کاواچی (1981)، در مقایسه با مدل نوین ارائه شده در تخمین مقدار آب آبشویی خاک ها دارای بیش برآوردی اندکی بود. روابط ارائه شده به وسیله ورما و گوپتا (1989)، پذیرا و کشاورز (1998)، اسدی و همکاران (2013) و دیلمان (1963) نیز در مقایسه با مدل نوین دارای کم برآوردی اندکی می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

347 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی بهره‌وری مصرف آب در مقیاس منطقه‌ای مطالعه موردی: استان همدان
محمد علی بیات محمد منشوری

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در ایران می&zwnj;باشد. بهبود بهره&zwnj;وری آب در این بخش از مصارف می&zwnj;تواند ضمن بهبود عملکرد اقتصادی تا حدی از پالش&zwnj;های پیش&zwnj;روی ناشی از محدودیت منابع آب تجدید شونده بکاهد. در این راستا و به منظور شناسایی تغییرات زمانی و م چکیده کامل

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در ایران می&zwnj;باشد. بهبود بهره&zwnj;وری آب در این بخش از مصارف می&zwnj;تواند ضمن بهبود عملکرد اقتصادی تا حدی از پالش&zwnj;های پیش&zwnj;روی ناشی از محدودیت منابع آب تجدید شونده بکاهد. در این راستا و به منظور شناسایی تغییرات زمانی و مکانی بهره&zwnj;وری مصرف آب گندم، تحقیقی در محدوده جغرافیایی استان همدان انجام شده است. هدف از این تحقیق شناسایی بهترین مکان و زمان برای کشت گندم برای دستیابی به حداکثر محصول در ازای واحد آب مصرفی می&zwnj;باشد. بر این اساس مقادیر تبخیر و تعرق گندم در ایستگاه&zwnj;های هواشناسی منتخب تعیین شد و سپس به کمک روش میانیابی معکوس، مقادیر تبخیر و تعرق محدوده استخراج گردید، آنگاه با استفاده از عملکردهای دریافت شده گندم در محدوده استان، نقشه گستره بهره&zwnj;وری آب تولید شد. نتایج نشان می&zwnj;دهد محدوده&zwnj;های غرب و جنوب غربی استان دارای بیشترین بهره&zwnj;وری آب در تولید گندم می&zwnj;باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

348 - شبیه‌سازی عملکرد و تبخیر و تعرق ذرت علوفه‌ای با استفاده از مدل AquaCrop
محمد قربانیان کردآبادی عبدالمجید لیاقت ابراهیم وطن‌خواه حمیده نوری

استفاده از مدل‌های گیاهی هم‌چون مدل AquaCrop می‌تواند ابزاری مفید برای مدیریت کارآتر مصرف آب باشد که این مدل‌ها قبل از بکارگیری بایستی مورد ارزیابی قرار گیرند. در این پژوهش، دقت مدل AquaCrop در برآورد وزن تر اندام هوایی و تبخیر و تعرق ذرت در شرایط متفاوت بافت و حاصلخیزی چکیده کامل

استفاده از مدل‌های گیاهی هم‌چون مدل AquaCrop می‌تواند ابزاری مفید برای مدیریت کارآتر مصرف آب باشد که این مدل‌ها قبل از بکارگیری بایستی مورد ارزیابی قرار گیرند. در این پژوهش، دقت مدل AquaCrop در برآورد وزن تر اندام هوایی و تبخیر و تعرق ذرت در شرایط متفاوت بافت و حاصلخیزی خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار بافت خاک (لوم رسی سیلتی، لوم و لومی شنی) و در سه سطح حاصلخیزی خاک (بدون افزودن کود، افزودن یک و دو درصد کود به خاک) و در سه تکرار در تابستان سال 1391 در منطقه جی و قهاب اصفهان اجرا شد. نتایج این تحقیق نشان داد که این مدل در پیش‌بینی وزن تر اندام هوایی ذرت علوفه‌ای بسیار کارآمد است. میانگین خطای نرمال شده (nRMSE) در برآورد وزن تر اندام هوایی ذرت در مرحله واسنجی و صحت سنجی به‌ترتیب 87/0% و 67/0% بدست آمد. پیش بینی تبخیر و تعرق ذرت در طول فصل رشد توسط مدل با میزان خطای بیشتری همراه بود. بیشینه و کمینه میانگین ریشه مربعات خطای مدل، در تیمارهای خاک لومی شنی با افزودن دو درصد کود (SLF2) و خاک لوم با افزودن یک درصد کود(LF1) به‌ترتیب برابر 88/0 و 42/1 میلی متر بر روز بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین مقادیر RMSE و nRMSE در شبیه‌سازی تبخیر و تعرق ذرت در خاک لوم شنی به ترتیب برابر 16/1 و 3/24% است که بیش‌تر از میانگین مقادیر RMSE و nRMSE در دو نوع خاک لوم رسی سیلتی و لوم -که به‌ترتیب برابر 08/1، 2/26% و 93/0، 4/20% است- می باشد. البته باید به این نکته توجه داشت که دقت مدل در پیش‌بینی تبخیر و تعرق در سطوح مختلف حاصلخیزی خاک بسته به بافت خاک متفاوت بود به‌طوری‌که در خاک لوم بیش‌ترین میزان خطا در تیمار بدون افزودن کود(97/0 میلی متر) و در خاک لوم شنی در تیمار با افزودن دو درصد کود(42/1 میلی متر) حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

349 - بهره‌برداری بهینه از آب‌بندان در آبیاری اراضی شالیزاری استان گیلان
مونا دیهول حمیده نوری فرهاد میرزایی محمدرضا یزدانی

بهره‌برداری بهینه از منابع محلی می‌تواند در حفظ منابع آب اراضی شالیزلری و توزیع عادلانه آب مؤثر باشد. در این تحقیق برای بررسی نقش آب ‌بندان ‌ها در ذخیره آب محلی و استفاده بهینه از آن برای تأمین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری، مدل شبیه ‌سازی-بهینه ‌سازی بهره‌برداری از آب ‌بن چکیده کامل

بهره‌برداری بهینه از منابع محلی می‌تواند در حفظ منابع آب اراضی شالیزلری و توزیع عادلانه آب مؤثر باشد. در این تحقیق برای بررسی نقش آب ‌بندان ‌ها در ذخیره آب محلی و استفاده بهینه از آن برای تأمین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری، مدل شبیه ‌سازی-بهینه ‌سازی بهره‌برداری از آب ‌بندان توسعه داده شده است. تبخیرتعرق، نیاز آبیاری، دور آبیاری و بیلان آب ‌بندان توسط مدل شبیه ‌سازی می ‌شود و سپس با استفاده از الگوریتم ژنتیک باینری تعداد روزهای پمپاژ از کانال به آب ‌بندان با توجه به حجم آب درون آب بندان در هر روز و حجم آب سرریز شده از آن بهینه می ‌شود. مدل توسعه داده شده برای آب ‌بندان فشتام در شهرستان سنگر استان گیلان و اراضی شالیزاری آبخور آن اجرا شده است. نتایج اجرای مدل نشان داد که در سال آبی نرمال مورد بررسی 54 درصد از نیاز آبیاری اراضی شالیزاری مورد مطالعه از آب ذخیره شده باران و رواناب در آب ‌بندان فشتام تأمین شده است و نسبت آب سرریز شده از آب ‌بندان به حجم بیشینه آن 74 درصد است. اجرای مدل برای سناریوی توسعه آب ‌بندان به اندازه دو برابر حجم موجود نشان داد سهم آب ‌بندان در تأمین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری مورد مطالعه می تواند به 91 درصد افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

350 - شبیه‌سازی برنامه‌ریزی آبیاری گیاه سویا با استفاده از مدل BUDGET
مهدی سرائی تبریزی

پیش بینی و برنامه ریزی دقیق آبیاری گیاهان می تواند ضمن جلوگیری از تنش های احتمالی دوره ای، کارایی مصرف آب را نیز افزایش دهد. در این پژوهش، عملکرد مدل BUDGET در برنامه ریزی آبیاری در مقابل داده های تحت مدیریت کم آبیاری سویا برای دو سال زراعی متوالی 88-1387 و 89-1388 مورد چکیده کامل

پیش بینی و برنامه ریزی دقیق آبیاری گیاهان می تواند ضمن جلوگیری از تنش های احتمالی دوره ای، کارایی مصرف آب را نیز افزایش دهد. در این پژوهش، عملکرد مدل BUDGET در برنامه ریزی آبیاری در مقابل داده های تحت مدیریت کم آبیاری سویا برای دو سال زراعی متوالی 88-1387 و 89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تیمار آبیاری سطحی شیاری شامل تیمار آبیاری کامل (تیمار شاهد)، تیمار کم آبیاری سنتی درحد 75 و 50 درصد جبران نقصان رطوبتی خاک و تیمار آبیاری بخشی منطقه ریشه درحد 50 درصد جبران نقصان رطوبتی خاک انجام شد. هر تیمار دارای سه تکرار بود. نتایج نشان داد که شاخص های ارزیابی مدل RMSE و CRM در سال 1387 به ترتیب برابر 91/3 و 18/0- و در سال 1388 به ترتیب 76/4 و 11/0- بود. شاخص EF در سال زراعی 87 و 88 به ترتیب برابر 69/0 و 78/0 به دست آمد که نشان دهنده کارایی قابل قبول مدل در پیش بینی عملکرد می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاربرد مدل BUDGET با اصلاح ضرایب گیاهی در مراحل مختلف رشد گیاه و ویژگی های خاک و گیاه می تواند نتایج دقیق تری ارائه کند. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل حساسیت مدل نشان داد که مدل BUDGET نسبت به عمق آب آبیاری و رطوبت اولیه خاک در تیمار آبیاری کامل حساسیت کمی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

351 - بررسی آزمایشگاهی بهسازی یک خاک متورم شونده با استفاده از اعمال چرخه‏‌های مرطوب و خشک شدن متناوب
امین سلطانی علی رئیسی استبرق

بهسازی مکانیکی خاک های مشکل ساز در محل احداث شبکه های آبیاری و زهکشی جهت جلوگیری از تخریب ساز ه های هیدرولیکی و در نتیجه تلفات آب همواره یکی از مهم ترین مسائل مربوط به حفاظت منابع آب و خاک است. خاک های رسی متورم شونده منطقه وسیعی از جهان را پوشش داده و همواره موجب بروز چکیده کامل

بهسازی مکانیکی خاک های مشکل ساز در محل احداث شبکه های آبیاری و زهکشی جهت جلوگیری از تخریب ساز ه های هیدرولیکی و در نتیجه تلفات آب همواره یکی از مهم ترین مسائل مربوط به حفاظت منابع آب و خاک است. خاک های رسی متورم شونده منطقه وسیعی از جهان را پوشش داده و همواره موجب بروز خسارات جدی به سازه های (بخصوص سازه های هیدرولیکی) ساخته شده بر روی آنها می گردد. در این کار تحقیقاتی نتایج آزمایشگاهی اعمال چرخه های مرطوب و خشک شدن بر روی یک نمونه خاک رسی متورم شونده حاوی آب منفذی شور (سدیم کلرید با غلظت 50 گرم بر لیتر) برای بهسازی آن ارائه می گردد. اعمال چرخه های مرطوب و خشک شدن بر روی نمونه های تراکم یافته و تهیه شده از روش تراکم استاتیکی با آب منفذی سدیم کلرید در دستگاه تحکیم اصلاح شده و تحکیم معمولی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که درصد تغییر شکل های محوری ناشی از اعمال چرخه های مرطوب و خشک متوالی با تکرار چرخه ها به مقادیر ثابتی می رسد و مقدار تورم ناشی از مرطوب شدن با مقدار انقباض ناشی خشک شدن تقریباً یکسان می گردد. همچنین نتایج تغییرات نسبت تخلخل در مقابل درصد رطوبت (مسیر های تورمی- انقباضی) طی چرخه های متوالی مرطوب و خشک شدن نشان داد که شکل عمومی مسیر های تورمی و انقباضی تقریباًٌ S شکل بوده و پدیده پسماند رطوبت (هیسترسیس) ایجاد شده در خاک با افزایش تعداد چرخه های متوالی به تعادل می رسد، به طوری که مسیر تورمی و انقباضی در چرخه نهایی (چرخه تعادل) برای خاک مورد آزمایش تقریباً یکسان و بر هم منطبق می گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

352 - تاثیر شستشوی هفتگی بر عملکرد هیدرولیکی قطره چکان ها در شرایط استفاده از پساب تصفیه شده
مهرناز زرداری پرویز فتحی

محدودیت منابع آب در کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک، رشد روزافزون جمعیت و توسعه شهرنشینی و فشار بر منابع آب متعارف، در کنار مشکلات و هزینه های دفع بهداشتی فاضلاب ها باعث رویکرد به سمت استفاده از پساب در بخش کشاورزی شده است. پژوهش ها نشان داده که از میان روش های مخت چکیده کامل

محدودیت منابع آب در کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک، رشد روزافزون جمعیت و توسعه شهرنشینی و فشار بر منابع آب متعارف، در کنار مشکلات و هزینه های دفع بهداشتی فاضلاب ها باعث رویکرد به سمت استفاده از پساب در بخش کشاورزی شده است. پژوهش ها نشان داده که از میان روش های مختلف آبیاری، روش آبیاری قطره ای بهترین سازگاری را با کاربرد پساب دارد. با این وجود بزرگترین مشکل کاربرد پساب در آبیاری قطره ای گرفتگی قطره چکان هاست. به منظور بررسی اثر شستشوی هفتگی بر عملکرد قطره چکان ها در شرایط آبیاری با پساب،یک مدل فیزیکی آبیاری قطره ای طراحی و ساخته شد. در اینپژوهش از چهار نوعقطره چکان میکروفلاپر، نتافیم، لوله قطره چکان دار و آنتیلکو که از کاربردیترین قطره چکان ها در آبیاری تحت فشار محسوب می شوند، استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمار مدیریتی شستشو باعث افزایش آبدهی،یکنواختی پخش،یکنواختی پخش مطلق، یکنواختی کریستیان سن و کاهش ضریب تغییرات دبی تمامی قطره چکان ها در شرایط آبیاری با پساب می شود. این افزایش بستگی به نوع قطره چکان ها داشته که در این میان بیشترین تاثیر را بر روی قطره چکان آنتیلکوگذاشت. همچنین بررسی نتایج نشان داد که در شرایط استفاده از پساب، قطره چکان نتافیم و میکروفلاپر به ترتیب با5/8 و 8/27 درصد کاهش، کمترین و بیشترین کاهش دبی را داشتند. قطره چکان نتافیم در شرایط استفاده از پساب و تیمار مدیریتی شستشو دارای عملکرد بالایی بوده و در دراز مدت نسبت به سایر قطره چکان ها برتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

353 - اثر تغییر اقلیم بر اطمینان‌پذیری تأمین آب پایین‌دست سد کرخه و راهکارهای سازگاری با آن
منوچهر فرج‌زاده کاوه مدنی لاریجانی علیرضا مساح بوانی رحمان داوطلب

افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای آب، همواره مدیران این بخش را با چالشی اساسی مواجه نموده است. این در حالی است که تغییر اقلیم در آینده‌ای نه چندان دور بیش از پیش بر پیچیدگی‌های این چالش می‌افزاید. در این مطالعه به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر سیستم تأمین آب حوضه آبریز کرخ چکیده کامل

افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای آب، همواره مدیران این بخش را با چالشی اساسی مواجه نموده است. این در حالی است که تغییر اقلیم در آینده‌ای نه چندان دور بیش از پیش بر پیچیدگی‌های این چالش می‌افزاید. در این مطالعه به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر سیستم تأمین آب حوضه آبریز کرخه، نخست با استفاده از 15 مدل GCMs و چند سناریوی انتشار گازهای گلخانه‌ای، تغییرات بارش و دما برای افق زمانی 2050 بررسی شد. سپس با واسنجی یک مدل بارش-رواناب، سری‌های زمانی بارش و دما، برای تولید سری‌های زمانی آورد رودخانه بکار گرفته شد. به دلیل عدم قطعیت مدل‌های GCMs در برآورد دما و بارش، آبدهی پیش‌بینی شده برای اواسط قرن جاری از 56 درصد کاهش تا 34 درصد افزایش، داشته اند. لذا برای حل مشکل عدم ‌قطعیت، با استفاده از روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی، 35 سری زمانی آبدهی به 5 خوشه گروه‌بندی و از هر خوشه یک نماینده انتخاب شد. ارزیابی وضعیت تخصیص آب با استفاده از مدل WEAP و به روش شبیه‌سازی انجام گرفت. همچنین سه استراتژی مدیریتی افزایش راندمان آبیاری، استفاده مجدد آب و تغییر الگوی کشت برای سازگاری با تغییر اقلیم ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که ساخت سدهای جدید به دلیل افزایش تخصیص آب در بالادست، می‌تواند اطمینان‌پذیری تأمین آب کشاورزی پایین‌دست سد کرخه را تا کمتر از 70 درصد کاهش دهد. همچنین استفاده مجدد از آب، با اطمینان‌پذیری 91 درصد، به عنوان موثرترین راهکار برای سازگاری با تغییرات اقلیمی شناخته شد. هر چند تغییر الگوی کشت روشی کم هزینه‌تر است، لیکن اجرای آن منوط به همکاری کشاورزان ‌می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

354 - بررسی رابطه مقدار مصرف آب و عملکرد سویا
داود اکبری نودهی

فاظت از منابع آب خوش کیفیت از چالش های مهم در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این پژوهش، تعیین مرحله حساس رشد گیاه سویا به تنش خشکی و تعیین ضریب واکنش گیاه نسبت به آب مصرفی و تعیین راندمان مصرف آب بود. این آزمایش در سال 1389 در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه چکیده کامل

فاظت از منابع آب خوش کیفیت از چالش های مهم در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این پژوهش، تعیین مرحله حساس رشد گیاه سویا به تنش خشکی و تعیین ضریب واکنش گیاه نسبت به آب مصرفی و تعیین راندمان مصرف آب بود. این آزمایش در سال 1389 در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و 7 تیمار آبی بر روی گیاه سویا رقم جی کی بهاره در شهرستان نکا در شرق استان مازندران انجام گرفت. تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشد شامل آبیاری کامل در طول دوره رشد(شاهد)، تنش رطوبتی در مرحله رویشی، تنش رطوبتی در مرحله گلدهی، آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه، آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد رویشی و گلدهی، تنش رطوبتی در مرحله رویشی و پر شدن دانه و تنش رطوبتی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه بود. نتایج نشان داد که دوره گل دهی یکی از مراحل حساس گیاه سویا در شهرستان نکا می باشد. در تیمار تنش رطوبتی در مرحله رویشی با کاهش 28 درصدی آب مصرفی، حدود 4 درصد کاهش عملکرد مشاهده شد. بیشترین راندمان مصرف آب نیز مربوط به تیمار تنش رطوبتی در مرحله رویشی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

355 - ارزیابی کیفیت آب رودخانه دره‌رود برای آبیاری با بهره‌گیری از رویکرد پایدار مدار حفاظتی و مدل CCME-WQI
عظیم عشایری عبدالرضا کرباسی اکبر باغوند

مدیریت کیفیت آب، از عناصر مهم برای نگهداشت سامانه‌های پایدار آبیاری است. با بررسی شاخص- محور کیفیت آب می‌توان از طریق ترسیم روند تغییرات زمانی و مکانی، دامنه‌ دست‌یابی به اهداف را تعیین کرد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از مدل CCME-WQI و انتخاب پارامترهای 30‌ گانه‌ با ماه چکیده کامل

مدیریت کیفیت آب، از عناصر مهم برای نگهداشت سامانه‌های پایدار آبیاری است. با بررسی شاخص- محور کیفیت آب می‌توان از طریق ترسیم روند تغییرات زمانی و مکانی، دامنه‌ دست‌یابی به اهداف را تعیین کرد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از مدل CCME-WQI و انتخاب پارامترهای 30‌ گانه‌ با ماهیت‌های مختلف فیزیکوشیمیایی، بیولوژیک، عناصر غذایی و فلزات سنگین، کیفیت آب رودخانه‌ دره‌رود واقع در منطقه‌ مغان ارزیابی شد. هدف از این ارزیابی، تعیین کلاس کیفیت آب رودخانه برای مصارف آبیاری بود. نمونه‌برداری‌ها از آب رودخانه از چهار ایستگاه مطالعاتی با دو دوره برداشت متناسب با شرایط تر و خشک هیدرولوژیک انجام و آزمایش‌های لازم بر روی آنها انجام شد. سپس، حدود هدفگذاری شده توسط محققین همراه با اطلاعات اندازه‌گیری شده، در مدل وارد گردیدند. آنگاه، سه فاکتور "محدوده‌ی هدفگذاری شده"، "فراوانی" و "دامنه‌ی انحراف از حدود هدفگذاری شده" محاسبه و نتایج داده‌ها نرمال‌سازی شدند. نتایج نشان داد که تناسب کیفی آب رودخانه در دوره‌های کم‌آبی و پرآبی با رویکرد کاربری آبیاری در محدوده‌ کلاس B (به‌ترتیب در کلاس‌های خوب و خوبِ متمایل به متوسط) قرار می‌گیرد. در نهایت، خروجی حاصل از این مدل به عنوان یک ابزار تشخیصیِ پشتیبان، ایجاب می‌نماید که اقدامات مدیریتی بهبود (BMPs) در دامنه‌ای از 12 تا 18 درصد،ْ برای ارتقای سطح کیفی و ‌تبیین برنامه‌های تعدیلِ موثر جهت تصمیم‌گیری‌های پایدار-مدارِ آتی، در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

356 - روند تغییرات هدررفت خاک و غلظت رسوب بر اثر کاربرد پلی‌آکریل‌آمید
سید حمیدرضا صادقی زینب حزباوی حبیب‌اله یونسی مرتضی بهزادفر

مهار فرسایش خاک اهمیتی بسیار در مدیریت و حفاظت از منابع آب و خاک دارد. بر همین پایه، روش&zwnj;ها و شیوه&zwnj;های مختلفی برای مهار فرسایش خاک معرفی و مورد استفاده قرار گرفته&zwnj;اند. یکی از فناوری&zwnj;های نوین در زمینه مدیریت منابع خاک و آب در سال&zwnj;های اخیر، استفاد چکیده کامل

مهار فرسایش خاک اهمیتی بسیار در مدیریت و حفاظت از منابع آب و خاک دارد. بر همین پایه، روش&zwnj;ها و شیوه&zwnj;های مختلفی برای مهار فرسایش خاک معرفی و مورد استفاده قرار گرفته&zwnj;اند. یکی از فناوری&zwnj;های نوین در زمینه مدیریت منابع خاک و آب در سال&zwnj;های اخیر، استفاده از افزودنی&zwnj;های خاک می&zwnj;باشد. حال&zwnj;آن&zwnj;که ابعاد مختلف کاربرد آن در حفاظت خاک به&zwnj;طور جامع مد نظر قرار نگرفته است. از این&zwnj;رو پژوهش حاضر به&zwnj;منظور ارزیابی کمّی استفاده از افزودنی&zwnj; مهم پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید بر مؤلفه&zwnj;های هدررفت خاک و غلظت رسوب خروجی در مقیاس کرت کوچک و در شرایط آزمایشگاهی در خاک&zwnj;های لسی شهرستان بجنورد واقع در استان خراسان شمالی صورت گرفت. بدین منظور، سطوح مختلف مصرف پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید شامل 4/0، 6/0، 1، 2، 3، 4 و 6 گرم در مترمربع و یک تیمار شاهد (بدون استفاده از افزودنی پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید) و با سه تکرار مدنظر قرار گرفت. سپس، تیمارهای مطالعاتی تحت بارش&zwnj; مصنوعی با شدت 2/1 میلی&zwnj;متر در ساعت و دوام نیم ساعت قرار گرفته و مقدار هدررفت خاک و غلظت رسوب در زمان&zwnj;های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل نتایج حاصل نشان&zwnj;دهندۀ معنی&zwnj;دار بودن اثر کاهنده استفاده از پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید بر هدررفت خاک (04/0=P) و غلظت رسوب (004/0=P) دارد. بیشترین مقدار مجموع هدررفت خاک و غلظت رسوب کل در تیمار شاهد به&zwnj;ترتیب با مقدار 32/49 گرم و 79/10 گرم در لیتر و کمترین مقدار هدررفت خاک و غلظت رسوب در تیمار 6 گرم در مترمربع به&zwnj;ترتیب با مقدار 03/18 گرم و 93/6 گرم در لیتر رخ داد. همچنین نتایج بدست آمده مؤید عدم تأثیرپذیری معنی&zwnj;دار (3/0<P) مقدار هدررفت خاک و غلظت رسوب در هر گام زمانی از پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید بود. بر پایه نتایج بدست آمده می&zwnj;توان استفاده از پلی&zwnj;آکریل&zwnj;آمید به&zwnj;عنوان یکی از گزینه های مناسب برای حفاظت منابع آب و خاک را پیشنهاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

357 - پایش انتقال نفت سفید و آب عبوری از خاک سبک حاوی نانورس مونت‌موریلونایت
شکوفه فضل علی سهیلا ابراهیمی مهدی ذاکر نیا سید علیرضا موحدی نائینی

انتقال آب و آلاینده های آلی در محیط متخلخل خاک به خصوص در خاک های سبک بافت به علت توانایی ترابری بالا و ایجاد منابع ثانویه آلودگی اهمیت ویژه ای دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی انتقال نفت سفید و آب از یک خاک سبک بافت حاوی تیمارهای مختلف نانورس مونت موریلونایت بود. بد چکیده کامل

انتقال آب و آلاینده های آلی در محیط متخلخل خاک به خصوص در خاک های سبک بافت به علت توانایی ترابری بالا و ایجاد منابع ثانویه آلودگی اهمیت ویژه ای دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی انتقال نفت سفید و آب از یک خاک سبک بافت حاوی تیمارهای مختلف نانورس مونت موریلونایت بود. بدین منظور تیمارهای وزنی صفر، 2، 4 و 6درصد از نانورس مونت موریلونایت - خاک شنی در سیستم قیف های حاوی کاغذ صافی مستقر اعمال گردیده، سپس تحت عبور نفت سفید و آب (4 حجم منفذی متناوب) قرار گرفت. بررسی منحنی های رخنه نشان داد، عبور آب با لختی (ماند) بیشتر، سرعت کمتر و شیب آرام تر صورت گرفته، لذا حجم نهایی خروجی آن در مقایسه با نفت سفید کمتر بود. به نظر می رسد مولکول های آب باقطری کمتر از 3/0 نانومتر به خوبی در فضای بین لایه ای کوچک نانورس قرار گرفته و ازسوی دیگر با پیوند هیدروژنی قوی نگهداشته می شوند. نفت سفید بدلیل دارا بودن هیدروکربورهایی با مولکول هایی دارای 11 تا 15 اتم کربن، که بسیار درشت تر از آب بوده و از سوی دیگر با دانسیته 78/0 تنها جذب مکان های سطحی شده و عبور بیشتری را از محیط متخلخل خاک داشته اند. در هر دو سیال عبوری، با افزایش درصد نانورس، نگهداشت نفت سفید و آب افزایش یافت. نتایج حاصل از پراش اشعه ایکس نیز نشان داد که فاصله لایه ای نانورس از 04/14 آنگستروم به 77/24 آنگسترم در حالت افزودن آب افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

358 - بهینه سازی مصرف آب از طریق کنترل دقیق شوری خاک در شرایط ماندگار
یوسف هاشمی نژاد محمود غلامی ولی سلطانی

به منظور حفاظت از منابع آب و خاک و حفظ پایداری تولید، مصرف آب در شرایط شور باید همراه با اعمال نیاز آبشویی دقیق محصول باشد. به منظور تعیین نیاز آبشویی و حساسیت به شوری گیاه یونجه، آزمایشی در لایسیمترهای استوانه ای با قطر داخلی 40 و ارتفاع 180 سانتی متر به صورت فاکتوریل چکیده کامل

به منظور حفاظت از منابع آب و خاک و حفظ پایداری تولید، مصرف آب در شرایط شور باید همراه با اعمال نیاز آبشویی دقیق محصول باشد. به منظور تعیین نیاز آبشویی و حساسیت به شوری گیاه یونجه، آزمایشی در لایسیمترهای استوانه ای با قطر داخلی 40 و ارتفاع 180 سانتی متر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح شوری آب آبیاری (3، 7 و 13 دسی زیمنس بر متر) و سه سطح کسر آبشویی ( 12، 25 و 50 درصد) و با چهار تکرار اجرا شد. پس از پر کردن و اطمینان از صحت روش مورد استفاده، ستون های خاک تا زمان کاهش شوری آب زهکش تا حد 3 دسی زیمنس بر متر آبشویی شدند آنگاه ستون ها تحت کشت یونجه رقم یزدی (Medicago sativa Var. Yazdi) قرار گرفتند. برای تنظیم سطح شوری آب، از آب شور طبیعی مزرعه تحقیقات شوری صدوق با شوری 14 دسی-زیمنس بر متر استفاده شد که با نسبت های مختلف با آب شرب مخلوط گردیدند. مقدار آب مورد نیاز گیاه با در نظر گرفتن کسر آبشویی در هر آبیاری به طور دقیق تعیین و در اختیار گیاه قرار گرفت. پس از 48 ساعت، مقدار زهاب خروجی از ته ستون ها تعیین شد. حداقل تعداد آبیاری مورد نیاز برای حصول شرایط ماندگار 12 آبیاری بود که با افزایش سطح شوری آب و نیز کاهش کسر آبشویی بر تعداد آن افزوده می شد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که مدل هایی مانند WatSuit شوری خاک را بیش از آنچه که در شرایط ماندگار این آزمایش حاصل شده است پیش بینی می کنند. بنابراین در این شرایط می توان با اعمال کسر آبشویی کمتر نیز به متوسط شوری مورد نظر دست یافت که خود از جنبه حفاظت منابع آب به خصوص در شرایط شور که آبیاری همراه با اعمال نمک بیشتر می باشد، بسیار قابل توجه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

359 - بررسی آزمایشگاهی عملکرد عدم گرفتگی فیزیکی قطره‌چکان‌های میکروفلاپر، کرونا و ادن در آبیاری قطره‌ای
چنور عبدی پرویز فتحی

استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار یکی از مؤثرترین راه‌های حفاظت از منابع آب به شمار می‌آید. گرفتگی قطره‌چکان‌ها از مهم‌ترین مشکلات بهره‌برداری در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای محسوب می گردد که باعث کاهش یکنواختی پخش و بازده آبیاری در این سیستم‌ها می‌شود. بررسی عملکرد عدم گر چکیده کامل

استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار یکی از مؤثرترین راه‌های حفاظت از منابع آب به شمار می‌آید. گرفتگی قطره‌چکان‌ها از مهم‌ترین مشکلات بهره‌برداری در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای محسوب می گردد که باعث کاهش یکنواختی پخش و بازده آبیاری در این سیستم‌ها می‌شود. بررسی عملکرد عدم گرفتگی قطره‌چکان‌ها و تعیین آستانه گرفتگی آنها، نخستین و مهم‌ترین گام در طراحی بهینه سیستم تصفیه آب آبیاری است. هدف از این پژوهش، بررسی عملکرد عدم گرفتگی فیزیکی سه نوع قطره‌چکان تنظیم کننده فشار میکروفلاپر، کرونا و ادن در مقیاس آزمایشگاهی بود. بدین منظور، با ساخت مدل فیزیکی سیستم آبیاری قطره‌ای و مخلوط کردن ذرات شن با اندازه‌ها و غلظت‌های مختلف در آب آبیاری، مقدار دبی قطره‌چکان‌ها در هشت فاز مختلف اندازه‌گیری شد. سپس، شاخص‌های دبی میانگین، نرخ گرفتگی و ضریب یکنواختی برای هر سه نوع قطره‌چکان در فازهای مختلف آزمون، محاسبه شد. نتایج نشان داد که قطره‌چکان‌های کرونا و ادن به ترتیب با دارا بودن نرخ گرفتگی 12 و 37 درصد بهترین و بدترین عملکرد عدم گرفتگی را دارا هستند. نتایج همچنین نشان داد که ضریب یکنواختی قطره‌چکان کرونا در همه‌ی فازهای آزمایش بیش از 95 درصد می‌باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، قطره‌چکان کرونا بهترین عملکرد مقاومت به گرفتگی فیزیکی را دارا بوده و برای استفاده در مزارع و باغات توصیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

360 - تأثیر رژیم آبیاری و کود دامی بر کارآیی مصرف آب و عملکرد سیب‌زمینی در جیرفت
عاطفه افشار علی نشاط غلامرضا افشارمنش

با توجه به خشکسالی ها و کاهش منابع آب، کم آبیاری استراتژی مهم برای بدست آوردن محصول در شرایط کمبود آب است. هدف کم آبیاری تولید محصول بیشتر به ازای مصرف آب کمتر می باشد. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر تنش کم آبی و کود دامی (مرغی) بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصر چکیده کامل

با توجه به خشکسالی ها و کاهش منابع آب، کم آبیاری استراتژی مهم برای بدست آوردن محصول در شرایط کمبود آب است. هدف کم آبیاری تولید محصول بیشتر به ازای مصرف آب کمتر می باشد. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر تنش کم آبی و کود دامی (مرغی) بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب زمینی سال 1388 در مزرعه وکیل آباد جیرفت انجام گرفت. آزمایش بصورت استریپ پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. عوامل مورد مطالعه سه سطح آبی به عنوان فاکتور اصلی شامل100، 75 و50 درصد نیاز آبی گیاه و چهار سطح کودی به عنوان فاکتور فرعی شامل (15، 10، 5 و 0) تن در هکتار در نظر گرفته شد. اثر سطوح مختلف آبیاری و سطوح مختلف کود مرغی بر کارآیی مصرف آب و عملکرد غده سیب زمینی در سطح احتمال 1٪ معنی دار شد. اثر سطوح مختلف آبیاری در سطح احتمال 1٪ و سطوح مختلف کود مرغی درسطح احتمال 5٪ بر وزن غده سیب زمینی معنی دار شد. اثر متقابل رژیم آبیاری و کود مرغی بر عملکرد، کارآیی مصرف آب و وزن غده سیب زمینی معنی دار نبود. اثر سطوح مختلف آبیاری و کود مرغی به تنهایی بر ارتفاع بوته سیب زمینی معنی دار نبود؛ اثر متقابل آن ها بر این صفت معنی دار شد. اثر سطوح مختلف آبیاری بر درصد ماده خشک غده معنی دار نبود اما اثر سطوح مختلف کود مرغی و نیز اثر متقابل رژیم آبیاری و کود مرغی بر درصد ماده خشک غده معنی دار شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

361 - مدلسازی آب آبشویی مورد نیاز برای بهسازی خاک های شور
صفورا اسدی کپورچال مهدی همایی ابراهیم پذیرا

بهسازی خا ک های شور از دیدگاه حفاظت بهینه منابع خاک و آب اهمیت فراوانی دارد. در خاک های شور، عملکرد گیاه مستقیماً از مقدار املاح محلول در نیمرخ خاک و موقعیت سطح ایستابی شور متاثر می شود. نخستین گام برای بهسازی این خاک ها، کاهش شوری خاک تا حد بهینه از راه آبشویی چکیده کامل

بهسازی خا ک های شور از دیدگاه حفاظت بهینه منابع خاک و آب اهمیت فراوانی دارد. در خاک های شور، عملکرد گیاه مستقیماً از مقدار املاح محلول در نیمرخ خاک و موقعیت سطح ایستابی شور متاثر می شود. نخستین گام برای بهسازی این خاک ها، کاهش شوری خاک تا حد بهینه از راه آبشویی املاح و جلوگیری از ماندابی شدن آنها است. بهسازی خاک های شور به کیفیت آب کاربردی، مقدار آب کاربردی و وضعیت زهکشی خاک بستگی دارد. هدف از این پژوهش، ارائه مدلی تجربی برای شوری زدایی خاک های شور به گونه ای بود که تنها با تغییر برخی پارامترهای محیطی و محلی بتوان آب اصلاحی مورد نیاز و حد نهایی شوری را برآورد کرد. بدین منظور، منطقه ای به مساحت 3216 هکتار در استان خوزستان با کلاس شوری و سدیمی S4A3 انتخاب شد. آزمون های صحرایی مورد نیاز با استفاده از استوانه های دوگانه و با آرایشی دایره ای، با دو تیمار و دو تکرار اجرا گردید. در تیمار نخست از هیچگونه ماده اصلاحی استفاده نشد و تنها با کاربرد ١٠٠ سانتی متر آب آبشویی در چهار تناوب 25 سانتی متری اجرا شد. لیکن در تکرار دوم، پنج تن در هکتار اسید سولفوریک به کار رفت و ادامه آبشویی با استفاده از آب آبیاری انجام شد. نمونه های خاک پیش، حین و پس از کاربرد هر تناوب آبیاری از اعماق ٠-٢٥، ٢٥-٥٠، ٥٠-٧٥، ٧٥-١٠٠، ١٠٠-١٢٥ و ١٢٥-١٥٠ سانتی متری برداشت و تجزیه های فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز بر روی آنها انجام شد. پس از دستیابی به نتایج حاصل از آزمایشات، نسبت به برازش مدل های تجربی- ریاضی اقدام شد. نتایج نشان داد که از میان مدل های مورد بررسی، مدل لگاریتمی در مقایسه با دیگر مدل ها از کارآیی بهتری برای تخمین مقدار آب لازم برای بهسازی خاک های شور برخوردار است. در نهایت، مدل پیشنهادی با میانگین وزنی آب مورد نیاز آبشویی ٣٨ سانتی متر که کمترین مقدار نسبت به سایر مدل ها است به عنوان مدل برتر انتخاب گردید. این مدل از نظر صرفه جویی در مصرف آب مورد نیاز آبشویی در رتبه نخست قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

362 - تأثیر نوع خاک و وضعیت تراکم بر منحنی مشخصه رطوبتی خاک
منصوره بایرام امید بهمنی

ارزیابی کمی تراکم خاک به‌منظور بهبود روش های مدیریتی کشاورزی و کاهش مشکلات ناشی از تراکم در محیط زیست و تولید محصول ضروری است و عواملی از قبیل میزان تراکم، نوع خاک (درصد رس و پلاستیسیته) و وضعیت رطوبت تأثیر به سزایی در تراکم خاک دارند. این پژوهش، به‌منظور بررسی تأثیر نو چکیده کامل

ارزیابی کمی تراکم خاک به‌منظور بهبود روش های مدیریتی کشاورزی و کاهش مشکلات ناشی از تراکم در محیط زیست و تولید محصول ضروری است و عواملی از قبیل میزان تراکم، نوع خاک (درصد رس و پلاستیسیته) و وضعیت رطوبت تأثیر به سزایی در تراکم خاک دارند. این پژوهش، به‌منظور بررسی تأثیر نوع خاک و تراکم بر روی منحنی مشخصه رطوبتی در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل بر پایه بلوک کاملاً تصادفی به اجرا درآمد و 27 تیمار تهیه گردید. تیمار‌ها شامل سه نوع خاک رسی، لوم رسی، لوم شنی که تحت سه نوع تراکم اصلاح‌شده، استاندارد و کاهشی قرار گرفتند و این تراکم ها در سه شرایط رطوبتی 2 درصد رطوبت کم‌تر از رطوبت بهینه (خشک)، رطوبت بهینه و 2 درصد رطوبت بیش‌تر از رطوبت بهینه (مرطوب) انجام شد و نمونه دست‌نخورده هم به‌عنوان شاهد تهیه گردید. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون دانکن صورت گرفت و تجزیه آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS انجام شد. نتایج نشان داد که در تمامی پتانسیل ها تأثیر نوع خاک بر نگه داشت آب در خاک در سطح یک درصد معنی‌دار شد که نشان دهندۀ تأثیر نوع خاک و افزایش رس و پلاستیسته بر میزان نگه داشت آب می باشد. هم‌چنین بر اساس نتایج نوع خاک، رطوبت و شرایط تراکم موجب افزایش اثر تراکم و همچنین افزایش تراکم به طور میانگین موجب افزایش مقدار آب نگه داری شده در خاک و تغییر خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی خاک گردید. در مجموع منحنی مشخصه رطوبتی به‌طور معنی داری با افزایش تراکم تغییر کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

363 - ارزیابی روش‌های آزمون گاما، تحلیل خوشه‌ای، تحلیل تابع تشخیص و منحنی‌های اندرو در تفکیک آبخیزهای همگن برای آنالیز منطقه‌ای رسوب معلق
حسین خیرفام مهدی وفاخواه

رسوب ناشی از فرسایش خاک به‌عنوان مهم‌ترین نمایه‌های تخریب اراضی، چالشی مهم در بحث توسعۀ پایدار و تهدیدی بر زیست‌بوم‌ها تلقی می‌شود. لذا تخمین رسوب خروجی از آبخیزها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. گستردگی آبخیزها و کمبود ایستگاه‌های سنجش رسوب باعث شده تا از روش‌های غیرمستقیم ا چکیده کامل

رسوب ناشی از فرسایش خاک به‌عنوان مهم‌ترین نمایه‌های تخریب اراضی، چالشی مهم در بحث توسعۀ پایدار و تهدیدی بر زیست‌بوم‌ها تلقی می‌شود. لذا تخمین رسوب خروجی از آبخیزها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. گستردگی آبخیزها و کمبود ایستگاه‌های سنجش رسوب باعث شده تا از روش‌های غیرمستقیم از قبیل مدل‌های تهیه شده در آبخیزهای مشابه جهت تخمین رسوب در آبخیز فاقد آمار استفاده نمایند. در این پژوهش، 42 ایستگاه رسوب‌سنجی جنوب و جنوب شرقی دریای خزر با دوره‌های آماری بیش از 20 سال انتخاب گردید. با برقراری ارتباط بین مقادیر دبی و رسوب معلق در مواقع سیلابی اقدام به تخمین مقادیر روزانۀ رسوب معلق از روی دبی‌های روزانه شده و مقادیر رسوب متوسط سالانه محاسبه گردید. با استفاده از آزمون گاما، 13 عامل موثر بر تولید رسوب به 5 عامل اصلی کاهش داده شد و ایستگاه‌های مورد مطالعه با به‌کارگیری تحلیل خوشه‌ای، تحلیل تابع تشخیص و منحنی‌های اندرو در گروه‌های همگن قرار گرفتند. برای هر گروه همگن حاصل از هر یکی از روش‌های همگن‌سازی مذکور و برای کل ایستگاه‌ها به‌عنوان یک گروه با 5 عامل اصلی انتخاب شده مدل رگرسیونی برای تخمین میزان رسوب معلق متوسط سالانه تهیه شد و مقادیر خطا و کارآیی مدل‌های تهیه شده با استفاده از نمایه‌های آماری RE، RRMSE و RBIAS براساس داده‌های مشاهداتی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که هر 3 روش همگن‌سازی نتایج بهتری نسبت به مدل کلی داشته و روش منحنی های اندرو به‌ترتیب با مقادیر خطای نسبی (RE)، ریشه نسبی مجذور میانگین مربعات خطا (RRMSE) و انحراف نسبی (RBIAS) 12/38 و 16/53 درصد و 01/0- در مرحلۀ واسنجی و 91/45 و 11/33 درصد و 01/0 در مرحلۀ اعتبارسنجی نسبت به دو روش تحلیل خوشه‌ای و تحلیل تابع تشخیص عملکرد بهتری در همگن‌سازی حوزه‌های آبخیز بر اساس تولید رسوب داشته است. هم‌چنین دبی اوج با دوره بازگشت دو ساله نیز بیش‌ترین تأثیر در تغییرات میزان رسوب معلق متوسط سالانه را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

364 - کم‌آبیاری توأم با کاهش آب در دسترس راهکاری برای حفاظت منابع آب در دشت قزوین
ابوذر پرهیزکاری محمدمهدی مظفری محسن شوکت فدایی ابوالفضل محمودی

در تحقیق حاضر به منظور ارائه راهکاری عملی جهت حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین، ابتدا توابع تولید محصولات کشاورزی براساس سه تکنیک آبیاری کامل، کم‌آبیاری 5 درصد و کم آبیاری 10 درصد تخمین زده شد. در ادامه با ارائه یک مدل برنامه ریزی غیرخطی مقادیر بهینه الگوی چکیده کامل

در تحقیق حاضر به منظور ارائه راهکاری عملی جهت حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین، ابتدا توابع تولید محصولات کشاورزی براساس سه تکنیک آبیاری کامل، کم‌آبیاری 5 درصد و کم آبیاری 10 درصد تخمین زده شد. در ادامه با ارائه یک مدل برنامه ریزی غیرخطی مقادیر بهینه الگوی کشت در استان قزوین تعیین شد. سپس، اثرات تکنیک کم آبیاری همزمان با اعمال سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس تحت سناریوهای 10، 20، 30 و 40 درصد بر الگوی کشت، حجم آب مصرفی و سود ناخالص کشاورزان مورد بررسی قرارگرفت. برای تخمین توابع تولید محصولات کشاورزی از روش حداقل مربعات معمولی (OLS) و بسته نرم‌افزاری Eviews استفاده شد. مدل برنامه ریزی غیرخطی (NLP) نیز در محیط نرم‌افزاری GAMS حل شد. نتایج حاصل از تخمین توابع تولید نشان داد که کم آبیاری 5 درصد سبب کاهش ناچیز عملکرد محصولات می شود، اما کم آبیاری 10 درصد بر عملکرد اغلب محصولات الگو اثر منفی می گذارد. نتایج حاصل از مدل برنامه ریزی غیرخطی نیز نشان داد که بکارگیری کم آبیاری 5 درصد توأم با سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس اگرچه منجر به کاهش اندکی در سود ناخالص کشاورزان می شود، اما به حفظ و پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین کمک شایانی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

365 - سنتز نانو ذرات مغناطیسی مگنتایت عاملدار شده با متالوپوفیرین نئوبیرم V برای حذف انتخابی یون فلوئورید از محیط های آبی
طاهره پورصابری مصطفی حسنی سعدی کامران ترکستانی

وجود مقادیر زیاد فلوئورید در منابع آبی اثری زیان بار بر سلامتی انسان دارد. یک نانوجاذب مغناطیسی جدید از طریق اصلاح نانوذرات Fe3O4 توسط 3-آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان (APTES) و متالوپورفیرین نئوبیوم (V) برای حذف یون های فلوئورید از محلول های آبی تهیه شد. عاملدار کردن Fe چکیده کامل

وجود مقادیر زیاد فلوئورید در منابع آبی اثری زیان بار بر سلامتی انسان دارد. یک نانوجاذب مغناطیسی جدید از طریق اصلاح نانوذرات Fe3O4 توسط 3-آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان (APTES) و متالوپورفیرین نئوبیوم (V) برای حذف یون های فلوئورید از محلول های آبی تهیه شد. عاملدار کردن Fe3O4 بطریق شیمیائی و از طریق برهمکنش بین گروه های کربوکسیلیک متالوپورفیرین نئوبیوم (V) و گروه های آمین APTES نشانده شده بر سطح مگنتایت انجام شد. خصوصیات نانوجاذب حاصله توسط روش های پراش اشعه X (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) بررسی شد. عملکرد نانوذرات مغناطیسی اصلاح شده در حذف یون های فلوئورید برحسب pH، زمان تماس، میزان جاذب و اثر آنیون های موجود در محلول آبی انجام شد. . تحت شرایط بهینه (pH :5/5، زمان تماس:30 دقیقه و میزان جاذب:100 میلی گرم) بازده فلوئورید زدائی %0/94بدست آمد. بازیابی فلوئورید جذب شده توسط NaOH امکان پذیر است و امکان استفاده ی مجدد از این نانوجاذب برای چهار دوره ی متوالی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

366 - بررسی اثر قطر ذرات بر گرفتگی فیزیکی نوارهای آبیاری قطره‌ای
شیلان حسن زاده آرنایی پرویز فتحی

آبیاری قطره ای نواری یکی از روش های نوین آبیاری می باشد که نقش مؤثری در بهبود راندمان آبیاری و تولید محصولات زراعی و باغی دارد. در این روش آبیاری، گرفتگی فیزیکی مشکل عمده ای به شمار می آید که باعث کاهش یکنواختی پخش آب و افزایش هزینه بهره&zwnj;برداری از سیستم آبیاری می گ چکیده کامل

آبیاری قطره ای نواری یکی از روش های نوین آبیاری می باشد که نقش مؤثری در بهبود راندمان آبیاری و تولید محصولات زراعی و باغی دارد. در این روش آبیاری، گرفتگی فیزیکی مشکل عمده ای به شمار می آید که باعث کاهش یکنواختی پخش آب و افزایش هزینه بهره&zwnj;برداری از سیستم آبیاری می گردد. با وجود سیستم تصفیه مناسب، همچنان برخی از ذرات با قطر کمتر از 075/0 میلی متر (کوچکتر از قطر فیلترهای توری در سیستم آبیاری قطره ای)، می توانند از فیلترها عبور کرده و باعث گرفتگی قطره&zwnj;چکان&zwnj;ها شوند. در این تحقیق میزان تأثیر این ذرات بر میزان گرفتگی فیزیکی قطره چکان ها بررسی شد. برای این منظور، یک مدل فیزیکی آبیاری قطره&zwnj;ای با سه لاترال و 7 قطره&zwnj;چکان روی هر لاترال طراحی گردید. از یک مخزن پلاستیکی برای تهیه آب گل&zwnj;آلود حاوی ذرات با هفت بازه قطری مختلف استفاده گردید. در این تحقیق با ورود آب گل&zwnj;آلود حاوی ذرات با بازه قطری مورد نظر، مقادیر دبی قطره&zwnj;چکان&zwnj;ها اندازه&zwnj;گیری گردید. از شاخص&zwnj;های میانگین دبی قطره&zwnj;چکان&zwnj;ها، ضریب یکنواختی کریستیانسن، درصد دبی تخلیه و درصد کاهش دبی برای تحلیل گرفتگی قطره&zwnj;چکان&zwnj;ها استفاده گردید. نتایج نشان داد که تأثیر قطر ذرات ریز بر گرفتگی قطره چکان ها در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است. همچنین نتایج نشان داد که با کاهش قطر ذرات، میزان گرفتگی افزایش می یابد. به&zwnj;طوری&zwnj;که در اندازه ذرات با قطرهای کمتر از 037/0 میلی متر، بیشترین گرفتگی در قطره&zwnj;چکان&zwnj;ها ایجاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

367 - کاستن نیتروژن و فسفر زهاب های کشاورزی با استفاده از سامانه نیزار طبیعی و زهکش های روباز
علی افروس عبدالمجید لیاقت

حفاظت از کیفیت منابع آبی موجود در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیتی فراوان دارد. به همین دلیل استفاده از سامانه نیزارهای مصنوعی برای پالایش فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی توجه زیادی را در تمام نقاط جهان به خود جلب کرده است. این امر از غنیشدن منابع آبی به مواد غذایی بر اثر ت چکیده کامل

حفاظت از کیفیت منابع آبی موجود در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیتی فراوان دارد. به همین دلیل استفاده از سامانه نیزارهای مصنوعی برای پالایش فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی توجه زیادی را در تمام نقاط جهان به خود جلب کرده است. این امر از غنیشدن منابع آبی به مواد غذایی بر اثر تخلیه مستقیم فاضلاب ها به این منابع جلوگیری می کند. با توجه به رشد گیاهان آبزی به صورت طبیعی در زهکش های روباز کشاورزی، هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش این زهکش ها به عنوان سامانه های نیزار طبیعی در کاهش نیترون و فسفر از زهاب ها بود. در این تحقیق، ابتدا در پژوهشی در مقیاس آزمایشگاهی راندمان حذف نیتروژن و فسفر (در سه تکرار و در سطح غلظت 30 و 10 میلیگرم در لیتر) و در چهار زمان ماند 75/0، 5/1، 5/3 و 7 روزه در سامانه های حاوی دو گونه گیاهی نی فراگمتیس (australis Phragmites) و لوئی (latifolia Typha) در مقایسه با سامانه شاهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بخش نشان داد که سامانه حاوی گیاه نی با میانگین 9/46، 3/48، 9/27 و 6/22 درصد در مورد NO3-N، TKN، PO4-P و TP بیشترین راندمان حذف را نشان داد. در مرحله دوم تحقیق که در یک بررسی میدانی در بازه ای به طول 1000 متر از مسیر زهکش روباز (به فواصل 200 متری) انجام شد، غلظت نیتروژن و فسفر در مسیر زهکش اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت این آلاینده ها در مسیر زهکش بطور چشمگیری کاهش می یابد. بطوری که غلظت کل نیتروژن از ابتدای مسیر تا انتها، از 6/17 به 8/8 و کل فسفر از 73/1 به 85/0 میلی گرم در لیتر رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

368 - بهبود یکنواختی توزیع بده هوای خروجی از قطره چکان‌ها در سامانه‌های اکسیژن- آبیاری
منوچهر ترابی دیوید جی میدمور کری والش سوریا پی باترای

تحقیقاتی که تاکنون انجام شده نشان می‌دهد که استفاده از اکسیژن- آبیاری به دلیل تأمین اکسیژن کافی در محیط ریشه، می‌تواند به نحو مؤثری موجب افزایش عملکرد گیاهان شود. با این حال، غیریکنواختی شدید در توزیع بده هوای خروجی از قطره‌چکان‌ها در امتداد لوله‌های آبده نقص مهمی به‌شم چکیده کامل

تحقیقاتی که تاکنون انجام شده نشان می‌دهد که استفاده از اکسیژن- آبیاری به دلیل تأمین اکسیژن کافی در محیط ریشه، می‌تواند به نحو مؤثری موجب افزایش عملکرد گیاهان شود. با این حال، غیریکنواختی شدید در توزیع بده هوای خروجی از قطره‌چکان‌ها در امتداد لوله‌های آبده نقص مهمی به‌شمار می‌رود. در این پژوهش، تأثیر مستقل و یا هم‌زمان افزودن سرفکتنت با غلظت نهایی ppm 32 و نصب عوامل آشفته‌گر موضعی جریان قبل از بست‌های ابتدایی، بر یکنواختی بده هوای قطره‌چکان‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بست‌های 5/9 میلی‌متری نامتقارن و متقارن، افزودن سرفکتنت به آب آبیاری باعث افزایش ضریب یکنواختی توزیع کریستیانسن (CUC) بده هوای قطره‌چکان‌ها به ترتیب از 82%- به 37% و از 1% به 23% در مقایسه با تیمار شاهد (یعنی آب تهویه شده فاقد سرفکتنت) می‌گردد. همچنین، اضافه نمودن سرفکتنت در آب سامانه ‌های اکسیژن-آبیاری با بست‌های متقارن 5/9 و 7 میلی‌متری منجر به افرایش CUC به ترتیب از 1% به 23% و از 41%- به 39% می‌شود. نتایج همچنین نشان داد که کاربرد همزمان سرفکتنت و عوامل آشفته‌گر موضعی در یک سامانه اکسیژن-آبیاری با بست‌های ابتدایی به طول 5/9 میلی‌متر از نوع متقارن و نامتقارن، با افزایش CUC به ترتیب از 82%- به 48% و از 1% به 53% نسبت به شرایط شاهد (یعنی آب تهویه شده بدون سرفکتنت و عوامل آشفته‌گر جریان) بهبود پیدا می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

369 - ارزیابی زمین آماری کیفیت آب زیرزمینی دشت داراب استان فارس
وحید غفوری نصرت الله ملک پور امین مردانی

روش های زمین آمار یکی از پیشرفته ترین تکنیکها جهت ارزیابی و پایش کیفیت منابع آب زیرزمینی می باشد. در این تحقیق سه روش درون یابی، عکس فاصله وزن دار، کریجینگ وکوکریجینگ جهت پیش بینی برخی از شاخص های کیفی از قبیل SO42- Na+، TH، EC، SAR، Cl-، Ca2+، Mg2+، مورد استفاده قرار گ چکیده کامل

روش های زمین آمار یکی از پیشرفته ترین تکنیکها جهت ارزیابی و پایش کیفیت منابع آب زیرزمینی می باشد. در این تحقیق سه روش درون یابی، عکس فاصله وزن دار، کریجینگ وکوکریجینگ جهت پیش بینی برخی از شاخص های کیفی از قبیل SO42- Na+، TH، EC، SAR، Cl-، Ca2+، Mg2+، مورد استفاده قرار گرفته است. داده ها از 75 چاه مشاهده ای در دشت داراب جمع آوری شده است. بعد از نرمال سازی داده ها، واریوگرام محاسبه شد. مدل مناسب جهت برازش به واریوگرام تجربی براساس کمترینRMSE انتخاب شد. سپس با استفاده از ارزیابی متقابل وRMSE بهترین روش درون یابی انتخاب گردید. نتایج نشان داد برای تمام شاخص های کیفی آب زیرزمینی، کوکریجینگ بهتر از سایر روشها، شاخص های فوق را شبیه سازی می کند. در نهایت با استفاده از روش کوکریجینگ، نقشه های کیفیت آب زیرزمینی در محیط GIS تهیه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

370 - بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب و عملکرد سیب زمینی با استفاده از تئوری آنالیز حاشیه‌ای
پرویز فتحی محمد سلطانی

بحران آب در مناطق خشک و نیمه خشک مساله ای همه گیر است. در چنین شرایطی، ارزیابی واکنش گیاهان به تنش آبی و تخمین تابع تولید ضروری می نماید. ارتباط میان عملکرد، تبخیر و تعرق و کارایی مصرف آب محصول سیب زمینی در شرایط آبیاری قطره ای (زیرسطحی) با استفاده از آنالیز حاشیه ای تا چکیده کامل

بحران آب در مناطق خشک و نیمه خشک مساله ای همه گیر است. در چنین شرایطی، ارزیابی واکنش گیاهان به تنش آبی و تخمین تابع تولید ضروری می نماید. ارتباط میان عملکرد، تبخیر و تعرق و کارایی مصرف آب محصول سیب زمینی در شرایط آبیاری قطره ای (زیرسطحی) با استفاده از آنالیز حاشیه ای تابع تولید مبتنی بر تبخیر و تعرق در این پژوهش بررسی شد. بدین منظور، این پژوهش در بهار 88، در یکی از مزارع دشت دهگلان واقع در استان کردستان به اجرا درآمد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار آب آبیاری (شامل 120، 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و در سه تکرار انجام شد. در خلال آزمایش مقادیر تبخیر و تعرق و عملکرد هر تیمار اندازه گیری شدند. تحلیل توابع تولید در دو حالت خطی و درجه دوم انجام گردید. نتایج نشان داد در حالتی که تابع، خطی و تبخیر و تعرق حداکثر است، شاخص الاستیسیته از نظر عددی معادل فاکتور واکنش عملکرد (Ky) می باشد و زمانی که تابع تولید درجه دوم است، مقدار تبخیر و تعرق مورد نیاز برای دستیابی به حداکثر کارایی مصرف آب کم تر از تبخیر و تعرق لازم برای حصول عملکرد حداکثر می باشد. حداکثر عملکرد در تبخیر و تعرق 345 میلی متر به دست آمد و حداکثر کارایی مصرف آب در تبخیر و تعرق 222 میلی متر حاصل شد که 4/55 درصد از تبخیر و تعرق حداکثر کم تر است. در حالی که عملکرد حداکثر تنها 7/27 درصد بزرگ تر از مقدار عملکرد محصول در کارایی مصرف آب حداکثر بود. بررسی ارتباط میان تبخیر و تعرق، عملکرد و کارایی مصرف آب نشان داد که در صورت محدودیت منابع آبی، دستیابی به کارایی مصرف آب بیشینه استراتژی مناسبی در حفظ منابع آبی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

371 - صحت‌سنجی داده‏‌های بارندگی ایستگاه‌‏های غیرثبات سازمان هواشناسی و تماب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
نوید قاجارنیا عبدالمجید لیاقت پیمان دانش‌کار آراسته

پیش‌بینی و تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت و حفاظت از منابع آب نیازمند در دست داشتن برآوردهای درست و مطمئن از بارندگی است. لذا بررسی صحت داده های سری های زمانی قبل از آغاز تحقیق، یک بخش معمول و اجتناب ناپذیر در مطالعات هیدرولوژی و منابع آب است. برای این منظور، سری زمانی داده چکیده کامل

پیش‌بینی و تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت و حفاظت از منابع آب نیازمند در دست داشتن برآوردهای درست و مطمئن از بارندگی است. لذا بررسی صحت داده های سری های زمانی قبل از آغاز تحقیق، یک بخش معمول و اجتناب ناپذیر در مطالعات هیدرولوژی و منابع آب است. برای این منظور، سری زمانی داده ها با استفاده از آزمون های آماری مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت نیاز، ناهمگنی ها و نوسانات نامحتمل داده ها اصلاح و یا حذف می شوند. هرچند معمولاً گذر موفق سری های زمانی از آزمون های آماری از لحاظ علمی صحت داده ها را تأیید می کند ولی بررسی های دقیق تر سری های زمانی ممکن است شواهد متفاوتی را عیان سازند. لذا در این تحقیق با انتخاب داده های بارندگی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پاسخ های بدست آمده از برخی آزمون های آماری بررسی صحت داده‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعه عمیق و دقیق داده ها و مقایسه با ایستگاه های مجاور نشان می دهد که اعتماد و اتکای کامل به نتایج آزمون های آماری به تنهایی برای صحت‌سنجی داده ها کافی نبوده و گاهی نتایج بدست آمده ممکن است محقق را نسبت به شرایط و درستی واقعی داده های سری های زمانی مورد مطالعه، بسیار گمراه سازد. بر طبق نتایج آزمون‌های همگنی مورد استفاده در این تحقیق، تنها 4/2 درصد از ایستگاه‌های حوضه نیازمند اصلاحات و یا حذف بوده‌اند و این در حالیست که مطالعه عمیق داده ها نشان از غیرقابل اعتماد بودن 6/12 درصد از ایستگاه‌های حوضه و لزوم حذف آنها دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

372 - از فروید تا مزلو: دگرگونی پارادایم‌های روان‌شناسی دین در دورة مدرنیته
حسین حیدری جواد روحانی رصاف خدیجه کاردوست فینی

علم روان‌شناسی جدید از آغاز تا امروز چهار موج مشخص و گسترده را پشت سر نهاده است: این چهار موج از زمان فروید و روان تحلیل‌گری در حدود سال 1900م آغاز می‌شود؛ حدود سال 1920م جنبش رفتارگرایی به وجود می‌آید؛ در سال 1940م رویکردهای انسان‌گرایانه پدیدار می‌شوند، و بالاخره در ح چکیده کامل

علم روان‌شناسی جدید از آغاز تا امروز چهار موج مشخص و گسترده را پشت سر نهاده است: این چهار موج از زمان فروید و روان تحلیل‌گری در حدود سال 1900م آغاز می‌شود؛ حدود سال 1920م جنبش رفتارگرایی به وجود می‌آید؛ در سال 1940م رویکردهای انسان‌گرایانه پدیدار می‌شوند، و بالاخره در حدود سال 1960م، دیدگاه فرافردی شکل می‌گیرد. از آن زمان به بعد نیز ظاهراً موج پنجمی به وجود آمده است که می‌توان آن را رویکردهای التقاطی و‌ترکیبی به‌شمار آورد. این مقاله به بررسی جایگاه دین در نظرات روان‌شناسان کلاسیک در دورة مدرنیته نخست، به‌ویژه فروید و یونگ، و باور منفی رفتارگرایان در باب دین، و همچنین روان‌شناسان جدید در مدرنیته از جمله ویلیام جیمز، رولومی، ویکتورفرانکل و اریک فروم می‌پردازد. سپس آراء روان‌شناسانه و انسان‌گرای کارل راجرز و آبراهام مزلو را گزارش و تحلیل می‌کند. در این جستار دیده می‌شود که برخلاف نظرات فروید و پارادایم غالب در بین روان‌شناسان پیشین، در نظرگاه آبراهام مزلو و دیگر اندیشمندان روان‌شناسی انسان گرا، معنویت ودین - البته با قرائتی خاص- رابطة بسیار نزدیکی با نیازهای درونی انسان دارد و ذاتی بشر است و زندگی معنوی و دینی، جنبه‌ای از زیست انسانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

373 - متون دینی زرتشتی و محیط زیست: نقش انسان در آبادانی زمین و طبیعت
پروانه عروج نیا لیلا هوشنگی

به نظر می‌رسد که ریشة بحران‌های زیست محیطی کنونی را باید در نگرشی جست که انسان به طبیعت، جهان مادی و به تعبیر امروزی محیط زیست داشته است. با نظر به حضور همه جانبة دین در تمامی عرصه‌های زندگی در جوامع سنتی پیشین، بدیهی است که در فهم چگونگی ارتباط انسان و طبیعت، و در نتیج چکیده کامل

به نظر می‌رسد که ریشة بحران‌های زیست محیطی کنونی را باید در نگرشی جست که انسان به طبیعت، جهان مادی و به تعبیر امروزی محیط زیست داشته است. با نظر به حضور همه جانبة دین در تمامی عرصه‌های زندگی در جوامع سنتی پیشین، بدیهی است که در فهم چگونگی ارتباط انسان و طبیعت، و در نتیجه رفتار او در هر سنت دینی، باید به آموزه‌ها و تعالیمی که عمدتاً در متون دینی بازتاب یافته و مجموعه گزاره‌های معنوی آنها را شکل بخشیده است توجه داشت. در این پژوهش در نخستین سروده‌های زرتشت، گاتها و نیز در متون متاخر اوستا، همچنین در دیگر متون مهم زرتشتیان از جمله دینکرد، مینوی خرد و شایست و ناشایست به بررسی اهمیت آبادانی زمین و تأکید بر مراقبت و کوشش در حفاظت از آب، گیاهان و حیوانات پرداخته می‌شود تا با واکاوی روابط انسان و طبیعت در این متون و احکام و مقرراتی که مستقیم و یا غیرمستقیم می تواند در محیط زیست تأثیر بگذارد، تصویری کلی از نوع مواجهه مزدیسنان با طبیعت نشان داده شود. علاوه بر این، با توجه به رویکردهای مختلف دربارة رابطة دین، هم به طور کلی و هم مصداقی، در تعالیم زرتشتی با مسائل و مباحث زیست محیطی تلاش شده تا با نگاهی نو در این متون و نیز با نظر به دیدگاهی که دین زرتشتی دربارة جهان و هستی دارد، چگونگی تأثیر عملکرد دینداران بر محیط زیست و نحوه تلقی انسان دیندار در این خصوص بحث شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

374 - «برکت‌بخشی» و نقش آن در برساخت هویت یهودی در اسفارِ عهدعتیق
سپیده وحیدنیا ارسطو میرانی یحیی صباغچی

یکی از کارکردهای اجتماعی مهم دین هویت‌سازی است. ادیان برای پیروان خود، ویژگی‌های خاصی تعیین کرده‌اند که با ایجاد مشابهت و تمایز با غیر، بین آن‌ها همبستگی ایجاد کرده و آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند. بدین ترتیب با ایجاد مرز بین خودی‌‌ها و دیگران هویت پیروان خویش را تعر چکیده کامل

یکی از کارکردهای اجتماعی مهم دین هویت‌سازی است. ادیان برای پیروان خود، ویژگی‌های خاصی تعیین کرده‌اند که با ایجاد مشابهت و تمایز با غیر، بین آن‌ها همبستگی ایجاد کرده و آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند. بدین ترتیب با ایجاد مرز بین خودی‌‌ها و دیگران هویت پیروان خویش را تعریف می‌کنند. در ادیان تاریخی این فرایند هویت‌سازی در بستر تاریخ تداوم می‌یابد. هویت یهودی نیز به عنوان یک هویت قومی- دینی، در طول تاریخ شکل گرفته و هم‌چنان تا عصر حاضر دچار ابهامات و مناقشاتی است. شرح تولد و شکل‌گیری قوم یهود در اسفار که اساس عهدعتیق است آمده است. در این متن مولفه‌ها و فرایندهای متعددی می‌توان یافت که در برساخت هویت‌ یهودی نقش دارند از جمله عهد، مشایخ، برگزیدگی، قومیت، شریعت. برکت‌بخشی نیز یکی از این مولفه‌هاست. در این مقاله با رویکردی بینارشته‌ای، عملکرد برکت‌بخشی به عنوان فرایندی هویت‌ساز در متن اسفار تبیین و تحلیل می‌گردد. نشان داده می‌شود که برکت‌بخشی با تعریف مرزهای قومی، مفاهیم و نهادهای دینی ارتباط داشته و در تعریف هویت یهودی نقش دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

375 - خاستگاه‌های هرمسی، افلاطونی و افلاطونی میانه مکاتب گنوسی
نسرین وکیلیان فاطمه لاجوردی ابوالقاسم اسماعیل پور

10.30495/jrs.2022.20794

مکتب گنوسی، از تأثیرگذارترین مکاتب الهیاتی و جریان‌های عرفانی و باطنی سده‌های اولیه پیشامسیحی و پس از آن است که طریق نجات و رهایی را، مبتنی بر شناخت حقیقت الوهیت می‌داند و برخی از عمیق‌ترین اندیشه‌های معرفتی و فلسفی آن روزگار در حوزه خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و چکیده کامل

مکتب گنوسی، از تأثیرگذارترین مکاتب الهیاتی و جریان‌های عرفانی و باطنی سده‌های اولیه پیشامسیحی و پس از آن است که طریق نجات و رهایی را، مبتنی بر شناخت حقیقت الوهیت می‌داند و برخی از عمیق‌ترین اندیشه‌های معرفتی و فلسفی آن روزگار در حوزه خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و فرجام‌شناسی را در نظام فکری خویش دارد. این عنوان بر نحله‌های کهنی اطلاق می‌شود که زیر اثر هلنیسم یا یونانی‌مآبی پس از اسکندر، ادیانی چون یهودیت، مسیحیت و زرتشتی و نیز مکاتب فلسفی و الهیاتی آن زمان، از جمله مکاتب هرمسی، افلاطونی و افلاطونی میانه، به گونه‌ کیش و طریقه عرفانی و تلفیقی گسترده‌ای در آسیای غربی رواج یافت که در تبادل آراء و اندیشه‌ها، از آن ادیان و نحله‌ها اثر پذیرفته و بر آنان نیز اثرگذار بوده است. این مقاله می‌کوشد تا با بررسی مبانی فکری و محورهای اساسی آموزه‌های هرمسی، افلاطونی و افلاطونی میانه، در موضوعاتی همچون الوهیت و ثنویت موجود در هستی، جهان و فرجام آن، انسان و قرابت او با خداوند، هبوط روح و عروج آن و مفاهیمی از این دست، به واکاوی و یافتن خاستگاه‌های اندیشگی جهان‌بینی گنوسی بپردازد و از این رهگذر، به شباهت‌ها و نیز تفاوت‌های این نظام‌های الهیاتی با یکدیگر دست یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

376 - بررسی اثر پیش‌تیمار فراصوت بر سرعت خشک شدن گیلاس و مدل‌سازی فرآیند توسط روش الگوریتم ژنتیک- شبکه عصبی مصنوعی
فخرالدین صالحی معین اینانلودوقوز سارا قزوینه

10.30495/jftn.2023.73772.11258

مقدمه: به دلیل رطوبت بالا، سرعت فساد گیلاس بسیار زیاد است و برای نگهداری مؤثر نیاز به استفاده از برخی تیمارهای پس از برداشت دارد. خشک‌کردن یکی از این روش‌های نگهداری است. امواج فراصوت را می‌توان به‌عنوان یک پیش‌تیمار قبل از خشک‌کردن محصولات کشاورزی به‌منظور کاهش زمان ای چکیده کامل

مقدمه: به دلیل رطوبت بالا، سرعت فساد گیلاس بسیار زیاد است و برای نگهداری مؤثر نیاز به استفاده از برخی تیمارهای پس از برداشت دارد. خشک‌کردن یکی از این روش‌های نگهداری است. امواج فراصوت را می‌توان به‌عنوان یک پیش‌تیمار قبل از خشک‌کردن محصولات کشاورزی به‌منظور کاهش زمان این فرآیند استفاده نمود. روش الگوریتم ژنتیک- شبکه عصبی مصنوعی دارای قابلیت بالایی برای یافتن مقدار بهینه یک تابع هدف پیچیده است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش اثر تیماردهی با امواج فراصوت به مدت 0، 3، 6 و 9 دقیقه بر زمان خشک شدن، تغییرات وزن و آبگیری مجدد گیلاس بررسی شد. در مرحله بعد، این فرآیند توسط روش الگوریتم ژنتیک- شبکه عصبی مصنوعی با 2 ورودی (زمان خشک‌کردن و زمان پیش‌تیمار فراصوت) و 1 خروجی (درصد کاهش وزن) مدل‌سازی شد.یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که تیمار فراصوت تا 3 دقیقه، سبب افزایش سرعت خروج رطوبت از گیلاس‌ها و در نتیجه باعث کاهش زمان خشک‌کردن می‌گردد. تیماردهی با امواج فراصوت به مدت 3 دقیقه باعث افزایش آبگیری مجدد گیلاس خشک شده شد؛ اما با افزایش زمان تیماردهی به 6 و 9 دقیقه مقدار آبگیری مجدد کاهش یافت. نتایج مدل‌سازی به روش الگوریتم ژنتیک- شبکه عصبی مصنوعی نشان داد شبکه‌ای با ساختار 1-4-2 در یک لایه پنهان و با استفاده از تابع فعال‌سازی تانژانت هیپربولیک می‌تواند درصد کاهش وزن گیلاس هنگام خشک شدن را با ضریب همبستگی بالا و مقدار خطا پایین پیش‌بینی نماید. بر اساس نتایج آزمون آنالیز حساسیت، زمان خشک‌کردن به‌عنوان مؤثرترین عوامل در تغییر درصد کاهش وزن گیلاس طی فرآیند خشک‌کردن بود.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، بهترین شرایط برای خشک‌کردن گیلاس، 3 دقیقه پیش‌تیمار با فراصوت و سپس خشک‌کردن محصول با هوای داغ است. با توجه نتایج به دست آمده از مدل‌سازی، از روش الگوریتم ژنتیک- شبکه عصبی مصنوعی نیز می‌توان برای پیش‌بینی پارامترهای فرآیند خشک‌کردن گیلاس استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

377 - استفاده از مایکروویو به‌عنوان پیش‌تیمار قبل از خشک‌کردن برش‌های پرتقال توسط پرتو فروسرخ
فخرالدین صالحی مریم تشکری کیمیا ثمری

مقدمه: گرمایش مایکروویو شکلی از گرمایش دی‌الکتریک است که به‌وسیله آن تولید گرما در مواد با رسانایی الکتریکی پایین توسط یک میدان الکتریکی با فرکانس بالا امکان‌پذیر است. مواد و روش‌ها: برای اعمال پیش‌تیمار مایکروویو، پرتقال‌ها به مدت 0، 1، 2 و 3 دقیقه داخل دستگاه مایکروو چکیده کامل

مقدمه: گرمایش مایکروویو شکلی از گرمایش دی‌الکتریک است که به‌وسیله آن تولید گرما در مواد با رسانایی الکتریکی پایین توسط یک میدان الکتریکی با فرکانس بالا امکان‌پذیر است. مواد و روش‌ها: برای اعمال پیش‌تیمار مایکروویو، پرتقال‌ها به مدت 0، 1، 2 و 3 دقیقه داخل دستگاه مایکروویو قرار گرفتند و بعد از تیماردهی، برش‌هایی با ضخامت 5/0 سانتی‌متر از پرتقال‌ها تهیه و سپس برش‌ها توسط لامپ فروسرخ با توان 250 وات خشک شدند. یافته‌ها: با افزایش زمان تیمار مایکروویو از صفر به 3 دقیقه، ضریب نفوذ مؤثر رطوبت افزایش یافت. نتایج مدل‌سازی سینتیکی داده‌های آزمایشگاهی خشک‌کردن برش‌های پرتقال نشان داد که بهترین مدل برای این فرآیند مدل میدیلی است. اعمال مایکروویو تأثیر معنی‌داری بر تغییر چروکیدگی سطحی برش‌های پرتقال خشک‌شده و آبگیری شده داشت (05/0>p) و اعمال این پیش‌تیمار باعث کاهش چروکیدگی سطحی محصول شد. اعمال مایکروویو تأثیر معنی‌داری بر تغییر شاخص‌های رنگ (زردی، قرمزی، روشنایی و تغییر رنگ کل) برش‌های پرتقال خشک و آبگیری ‌شده نداشت (05/0<p). با افزایش زمان تیمار مایکروویو از 0 به 3 دقیقه، میانگین آبگیری مجدد برش‌های پرتقال خشک شده در خشک کن فروسرخ از 25/154 درصد به 85/212 درصد افزایش یافت. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، استفاده از پیش‌تیمار مایکروویو قبل از خشک‌کردن برش‌های پرتقال به دلیل افزایش سرعت انتقال جرم، کاهش چروکیدگی سطحی و افزایش آبگیری مجدد توصیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

378 - بررسی اثرات جایگزینی نسبی تخم مرغ با کنسانتره پروتئین آب پنیر و نشاسته اصلاح شده بر ویژگی های کیفی و حسی کیک روغنی
مرجان رسولی بابک غیاثی طرزی مهدی سیدین اردبیلی حسین باخدا

10.30495/jftn.2022.42222.10945

چکیدهمقدمه: امروزه به دلایل تغذیه ای و اقتصادی حذف تخم مرغ در صنعت کیک سازی اهمیت پیدا میکند. در این پژوهش ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و حسی کیک روغنی حاصل از جایگزینی نسبی تخم مرغ با کنسانتره پروتئین آب پنیر و نشاسته اصلاح شده مورد ارزیابی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این تح چکیده کامل

چکیدهمقدمه: امروزه به دلایل تغذیه ای و اقتصادی حذف تخم مرغ در صنعت کیک سازی اهمیت پیدا میکند. در این پژوهش ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و حسی کیک روغنی حاصل از جایگزینی نسبی تخم مرغ با کنسانتره پروتئین آب پنیر و نشاسته اصلاح شده مورد ارزیابی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این تحقیق اثرات جایگزینی نسبی 25، 50، 75 و 100 درصد تخم مرغ با کنسانتره پروتئین آب پنیر و نشاسته اصلاح شده بر وزن مخصوص و ویسکوزیته خمیر، رطوبت، حجم، pH، بافت و ویژگی های حسی کیک مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج آزمون ها نشان داد که کنسانتره پروتئین آب پنیر و نشاسته اصلاح شده، خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی کیک را به طور معناداری تحت تاثیر قرار دادند. به طوری که با جایگزینی صورت گرفته مقادیر وزن مخصوص خمیر، ویسکوزیته خمیر، سفتی بافت کیک، رطوبت کیک، حجم کیک و ارتفاع کیک با نمونه شاهد تفاوت معنادار داشتند.(P<0.05) نتایج نشان داد که در سطح معنی داری P<0.05، pH کیک در هیچ تیماری با نمونه شاهد تفاوت معنی دار نداشت. این جایگزینی بر خواص حسی نمونه ها نیز موثر بود و تمامی تیمارها از لحاظ ویژگی های رنگ، طعم،بافت و پذیرش کلی با نمونه شاهد تفاوت معنادار داشتند.(P<0.05) نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از کنسانتره پروتئین آب پنیر به تنهایی جایگزین مناسبی برای تخم مرغ میباشد اما استفاده از نشاسته اصلاح شده به تنهایی جایگزین مناسبی برای تخم مرغ نیست، درحالیکه این ترکیب در مقادیر 25 و 50 درصد همراه با کنسانتره پروتئین آب پنیر، ضمن بهبود اغلب خواص فیزیکوشیمیایی و حفظ خصوصیات حسی کیک، جایگزین مناسبی برای تخم مرغ میباشد.واژه های کلیدی: کنسانتره پروتئین آب پنیر، کیک، نشاسته اصلاح شده پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

379 - ویژگی های رئولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و حسی ماست کم چرب پری بیوتیک حاوی اینولین، پلی دکستروز و کربوکسی متیل سلولز
سمیه عباسی اصل زهرا لطیفی نفیسه محمدی کرتلایی

10.30495/jftn.2022.63850.11157

در طی یک دهه گذشته مصرف محصولات غذایی بدون چربی و کم‌‌چرب گسترش زیادی پیدا کرده است، به این دلیل که بین مصرف چربی و بیماری‌هایی از جمله چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی مانند تصلب شرائین و سرطان ارتباط وجود دارد. بنابراین صنعت غذا با تقاضای روز افزونی برای کاهش مقدار چربی چکیده کامل

در طی یک دهه گذشته مصرف محصولات غذایی بدون چربی و کم‌‌چرب گسترش زیادی پیدا کرده است، به این دلیل که بین مصرف چربی و بیماری‌هایی از جمله چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی مانند تصلب شرائین و سرطان ارتباط وجود دارد. بنابراین صنعت غذا با تقاضای روز افزونی برای کاهش مقدار چربی در محصولات غذایی روبرو است ولی کاهش چربی، ویژگی‌های حسی و رئولوژیکی را به گونه‌ای منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرف دیگر فیبرهای پری‌بیوتیک مانند اینولین و پلی‌دکستروز، علاوه بر داشتن خواص چربی‌سوزی دارای مزایای تغذیه‌ای-درمانی بالایی می‌باشند. مواد و روش‌ها: در این پژوهش ماست کم چرب پری‌بیوتیک با استفاده از اینولین (صفر، 2 و 3 درصد)، پلی‌دکستروز (صفر، 2 و 3درصد) و کربوکسی‌متیل‌سلولز (صفر و 5/0 درصد) به صورت ترکیبی اینولین-کربوکسی‌متیل‌سلولز و پلی‌دکستروز- کربوکسی‌متیل-سلولز انجام تولید شد.یافته‌ها: نتایج نشان دادند میزان آب‌اندازی با افزایش غلظت اینولین و پلی‌دکستروز کاهش پیدا کرد. در این میان، افزودن غلظت ثابتی از کربوکسی‌متیل‌سلولز به نمونه‌های مختلف حاوی اینولین و کربوکسی متیل سلولز باعث کاهش بیشتر آب‌‌اندازی شد. که بر pH و اسیدیته اثر غیرمعنی داری داشت. بررسی ویژگی‌های رئولوژیکی نشان داد که افزودن اینولین و پلی‌دکستروز سبب افزایش ویسکوزیته ظاهری، مدول ذخیره و مدول افت ماست کم‌چرب می‌شود و افزودن غلظت ثابتی از کربوکسی‌متیل‌سلولز باعث بهبود هرچه بیشتر ویژگی‌های رئولوژیکی می‌شود. یافته‌های آماری ارزیابی حسی ماست کم‌چرب نشان دادکه افزودن اینولین و پلی-دکستروز در کنار غلظت ثابتی از کربوکسی‌متیل‌سلولز باعث بهبود پذیرش کلی ماست کم‌چرب می‌شود. تیمار برتر ماست کم چرب حاوی پلی دکستروز 3 درصد + کربوکسی متیل سلولز 5/0 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

380 - بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد ورزشکاران نسبت به مصرف نوشیدنی‌های ورزشی و الکترولیتها در وضعیت هیدراسیون
محدثه آصفری محمد حضوری زهره شیخی زاده

10.30495/jftn.2023.71429.11236

مقدمه: ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﻣﺎﯾﻌﺎت از دﺳﺖ‌رﻓﺘﻪ طﯽ ورزش نقشی غیرقابل‌انکار در موفقیت ورزشکاران دارد. این درحالیست که براساس مطالعات، آگاهی و نگرش ورزشکاران نسبت به مصرف مایعات ناکافی &lrm;است و گاهی این عدم آگاهی منجر به مرگ می‌شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی آگاهی و نحوه رفتار ورز چکیده کامل

مقدمه: ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﻣﺎﯾﻌﺎت از دﺳﺖ‌رﻓﺘﻪ طﯽ ورزش نقشی غیرقابل‌انکار در موفقیت ورزشکاران دارد. این درحالیست که براساس مطالعات، آگاهی و نگرش ورزشکاران نسبت به مصرف مایعات ناکافی &lrm;است و گاهی این عدم آگاهی منجر به مرگ می‌شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی آگاهی و نحوه رفتار ورزشکاران نسبت به نوشیدنی‌های ورزشی انجام شد.مواد و روش‌ها: در یک مطالعه مقطعی، 18 باشگاه ورزشی شهر قم به طور تصادفی انتخاب و 270 پرسشنامه محقق‌ساخته بین ورزشکاران توزیع شد. پرسشنامه حاوی سوالات مشخصات فردی و نیز شامل 14 سوال آگاهی، 9 سوال نگرش و 7 سوال از عملکرد افراد بود. اعتبار و روایی پرسشنامه توسط متخصصین ارزیابی و آلفای کرونباخ آن تعیین شد(N=24, α=0.83). اطلاعات با آزمون ANOVA مورد تحلیل آماری قرار گرفت.یافته‌ها: در این مطالعه 48% افراد تشنگی را بهترین معیار برای نوشیدن آب در حین ورزش می&lrm;دانستند و 63% آنها از اثرات مثبت نوشیدنیهای حاوی قند بر عملکرد ورزشی اطلاع نداشتند. 75% ورزشکاران آب را به سایر نوشیدنی‌ها ترجیح می‌دادند و حدود 70% نیز نگرشی از افزودن کربوهیدرات نداشتند. همچنین سن و تحصیلات هیچ ارتباطی با میزان آگاهی افراد نداشت.نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد افراد باورهای نادرستی نسبت به مصرف مایعات دارند که منجر به پیامدهای خطرناکی از جمله مرگ برای ورزشکاران می‌شود. باتوجه به اینکه آموزش می&zwj;‌تواند منجر به تغییر رفتار شود، بنابراین ایجاد امکانات آموزشی برای ایجاد تغذیه صحیح درخصوص هیدراسیون در فعالیت‌های ورزشی برای مربیان و ورزشکاران ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

381 - تأثیر پروبیوتیک ها بر کاهش میزان پاتولین موجود در آب سیب سین بیوتیک
آلاله ذوقی کیانوش خسروی دارانی سارا سهراب وندی حسین عطار سید ابوالحسن علوی

مقدمه: پاتولین عمدتاً در شرایط نامطلوب جمع آوری در باغهای سیب و یا انبارداری نامناسب تولید میشود و نسبت به حرارتپاستوریزاسیون مقاوم است. برخی از گونههای پروبیوتیک قادر به ایجاد پیوند با پاتولین و درنتیجه حذف آن از آب سیب هستند. هدف از اینتحقیق بررسی اثر افزودن پروبیوتیک چکیده کامل

مقدمه: پاتولین عمدتاً در شرایط نامطلوب جمع آوری در باغهای سیب و یا انبارداری نامناسب تولید میشود و نسبت به حرارتپاستوریزاسیون مقاوم است. برخی از گونههای پروبیوتیک قادر به ایجاد پیوند با پاتولین و درنتیجه حذف آن از آب سیب هستند. هدف از اینتحقیق بررسی اثر افزودن پروبیوتیکهای لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس PTCC1643 و لاکتوباسیلوس پلانتاروم PTCC1058 به آب سیببر کاهش میزان پاتولین موجود در آن می باشد.مواد و روشها: هفت متغیر )نوع پروبیوتیک، میزان تلقیح، مقدار فروکتواولیگوساکارید، مقدار اینولین، غلظت پاتولین اولیۀ آب سیب، مقداراسید آسکوربیک و اسید سیتریک( در دو سطح تعریف شدند و از طراحی پلاکت برمن جهت تعیین متغیرهای مؤثر روی کاهش غلظت -پاتولین اولیه استفاده شد. نمونههای آب سیب تهیه شده پس از پاستوریزاسیون، تلقیح شده و به مدت 42 روز در یخچال نگهداری شدند. دراین مدت مقادیر pH ، اسیدیته، قندهای احیاکننده، پاتولین و قابلیت زیستی پروبیوتیکها در بازههای زمانی روز اول )هفتۀ صفر(، هفتۀ اول،هفتۀ دوم تا هفتۀ ششم اندازهگیری شدند.یافته ها: متغیرهای غلظت فروکتواولیگوساکارید و اسید آسکوربیک افزوده شده به آب سیب پروبیوتیک، به عنوان متغیرهایی که به صورتمعناداری بر کاهش غلظت پاتولین اولیۀ آب سیب مؤثر هستند، تعیین شدند. با افزودن ) cfu/ml ) 108 لاکتوباسیلوس پلانتاروم، 28 / 85 %کاهش پاتولین اولیه و با افزودن ) cfu/ml ) 1010 لاکتوباسیلوس پلانتاروم، 23 / 91 % کاهش پاتولین اولیه مشاهده شد.نتیجه گیری: پروبیوتیکهای لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس PTCC1643 و لاکتوباسیلوس پلانتاروم PTCC1058 قادر بهه جهذب پهاتولین ازآب سیب بودند ولی با تغییر شرایط محیطی، میزان جذب پاتولین آنها نیز تغییر میکرد. بیشترین میزان کاهش پاتولین در روز اول پهس ازتلقیح پروبیوتیک صورت گرفت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

382 - بررسی توزیع‌پذیری آنزیم آلفا آمیلاز در سیستم دوفازی آبی حاوی پلی‌اتیلن گلیکول و تری سدیم سیترات
مریم کریمی نغمه حدیدی غلامرضا پازوکی شیوا عبدالرحیمی

مقدمه: یکی از راهکارهای جداسازی محصولات بیوتکنولوژی، استفاده از سیستم های دوفازی آبی به جای سیستم های رایج استخراج با حلال است. سیستم های دوفازی آبی روشی کاربردی برای جداسازی و تخلیص مخلوط بیومولکول ها بشمار می روند. از سیستم های دوفازی آبی می توان در تخلیص پروتئین از م چکیده کامل

مقدمه: یکی از راهکارهای جداسازی محصولات بیوتکنولوژی، استفاده از سیستم های دوفازی آبی به جای سیستم های رایج استخراج با حلال است. سیستم های دوفازی آبی روشی کاربردی برای جداسازی و تخلیص مخلوط بیومولکول ها بشمار می روند. از سیستم های دوفازی آبی می توان در تخلیص پروتئین از مجموعه بیومولکول های موجود در سوسپانسیون تخمیری استفاده کرد. هدف از تحقیق حاضر بررسی توزیع پذیری آنزیم آلفاآمیلاز در سیستم دوفازی آبی پلیمر- نمک است. مواد و روش ها: در این پژوهش سیستم دوفازی آبی شامل پلی اتیلن گلیکول با وزن مولکولیg.mol-11000 و نمک تری سدیم سیترات که نمکی زیست سازگار است، برای توزیع آنزیم آلفا آمیلاز در نظر گرفته شد. در ابتدا جهت ارزیابی محدوده دوفازی از روش تیتراسیون نقطه ابری برای رسم منحنی بینودال استفاده شد. همچنین اثر پارامترهای عملیاتی از جمله غلظت پلیمر، نمک آلی و غلظت آنزیم به روش باکس-بنکن بر روی توزیع پذیری آنزیم ارزیابی گردید. نتایج بدست آمده برای ضریب توزیع پذیری حاصل از آزمایش ها، مورد بررسی آماری قرار گرفته و نتایج به صورت یک مدل درجه دوم ارائه گردید. یافته ها: نتایج حاصل از رسم منحنی بینودال محدوده دوفازی را برای سیستم دوفازی-آبی بر پایه پلیمر-نمک آلی نشان می دهد. یافته‌های پژوهش حاضر بر روی توزیع پذیری نشان داد که غلظت اجزای تشکیل دهنده سیستم دوفازی- آبی اثر معنی داری بر توزیع آنزیم آلفا آمیلاز دارند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین ضریب توزیع آلفا آمیلاز در سیستم متشکل از پلی اتیلن گلیکول و نمک تری سدیم سیترات، مقدار 681/2 را به خود اختصاص می دهد. در شرایط بهینه توزیع پذیری آنزیم مورد بررسی در سیستم دوفازی-آبی 102/3 تخمین زده شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که غلظت پلیمر، نمک آلی تری سدیم سیترات و آنزیم آلفاآمیلاز بر روی توزیع پذیری بسیار اثرگذار هستند. بنابراین در شرایط بهینه سیستم دوفازی-آبی پلیمر-نمک آلی سیستم مناسبی برای تخلیص آنزیم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

383 - تأثیر متغیرهای فرمولاسیون و شرایط فرایند اکستروژن بر خصوصیات عملکردی و تغذیه‌ای سبوس گندم
الناز میلانی غلامعلی گلی موحد مرتضی جعفری

مقدمه: سبوس گندم به‌عنوان منبع غنی از فیبر رژیمی، پروتئین (6/14 درصد)، مواد معدنی (7 درصد)، اسید چرب غیراشباع (اسید اولئیک، لینولئیک و لینولنیک) (17 درصد) و انواع ویتامین‌ها شناخته می‌شود اما سبوس گندم دارای ویژگی‌های حسی نامطلوب نظیر طعم تلخ یا احساس دهانی شنی است. از چکیده کامل

مقدمه: سبوس گندم به‌عنوان منبع غنی از فیبر رژیمی، پروتئین (6/14 درصد)، مواد معدنی (7 درصد)، اسید چرب غیراشباع (اسید اولئیک، لینولئیک و لینولنیک) (17 درصد) و انواع ویتامین‌ها شناخته می‌شود اما سبوس گندم دارای ویژگی‌های حسی نامطلوب نظیر طعم تلخ یا احساس دهانی شنی است. از طرف دیگر، غلظت برخی مواد نامطلوب سبوس گندم نظیر اسید فیتیک بالا می‌باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر رطوبت خوراک ورودی و شرایط اکستروژن شامل دما و سرعت مارپیچ اکسترودر بر ویژگی‌های عملکردی، شیمیایی و تغذیه‌ای سبوس گندم می باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور اصلاح خصوصیات تغذیه‌ای و تکنولوژیکی سبوس گندم، تأثیر رطوبت خوراک ورودی به اکسترودر (18، 21 و 25 درصد) و شرایط اکستروژن شامل دما (°C 120، 160 و 200) و دور مارپیچ (rpm170، 235 و 300) بر خصوصیات عملکردی (اندیس جذب آب، اندیس جذب حلالیت در آب و اندیس جذب روغن)، شیمیایی (فیبر محلول و نامحلول) و تغذیه‌ای (اسید فیتیک) سبوس گندم فراوری‌شده مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود بیشترین مقدار شاخص جذب آب و همچنین کمترین مقدار شاخص حلالیت در آب در رطوبت خوراک ورودی 25 درصد ، دمای°C 120 و دور مارپیچ rpm 170 به دست آمد. همچنین بیشترین مقدار شاخص حلالیت در آب و شاخص جذب روغن در رطوبت خوراک ورودی 18 درصد ، دمای°C 200 و دور مارپیچ rpm 300 مشاهده شد. بیشترین میزان کاهش اسید فیتیک در رطوبت خوراک ورودی 21درصد، دمای °C120 و دور مارپیچ 300 دور بر دقیقه مشاهده شد (mg/100g 09/3). نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان داد فرایند اکستروژن سبب کاهش فیبر نامحلول به میزان 6 درصد و افزایش فیبر محلول به میزان 55 درصد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

384 - بررسی اثرات پیش‏تیمار آبگیری اسمزی در فشارکاهش‏یافته ناپیوسته برروی بافت، رنگ و جذب روغن برش‌های کیوی سرخ شده در خلا
فاطمه آقابزرگی افجه علیرضا بصیری عبدالرضا محمدی نافچی

مقدمه: یکی از روش های آماده سازی در فرآوری میوه ها و سبزی ها آبگیری اسمزی تحت فشار کاهش یافته ناپیوسته می باشد که به دلیل استفاده از دماهای پایین امکان تولید فرآورده هایی با بافت و رنگ مطلوب را می دهد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات متغیرهای فرآیند آبگیری اسمزی (فشا چکیده کامل

مقدمه: یکی از روش های آماده سازی در فرآوری میوه ها و سبزی ها آبگیری اسمزی تحت فشار کاهش یافته ناپیوسته می باشد که به دلیل استفاده از دماهای پایین امکان تولید فرآورده هایی با بافت و رنگ مطلوب را می دهد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات متغیرهای فرآیند آبگیری اسمزی (فشار محیط، زمان تماس محصول با محلول، غلظت و دمای محلول اسمزی) بر روی شاخص های کیفی فرآورده (تغییرات رنگ، بافت، جذب روغن) و دستیابی به شرایط بهینه فرآیند می باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از یک سیستم آبگیری اسمزی تحت خلاء استفاده گردید که شامل جار بی هوازی، سبد توری، پمپ خلاء، فشارسنج و دماسنج بود. با بررسی پارامترهای کیفی محصول محدوده دمای محلول اسمزی 30 تا 50 درجه سانتی گراد، فشار 500 تا 700 میلی بار، غلظت محلول اسمزی 30 تا 50 درصد و مدت زمان تماس محصول با محلول اسمزی 60 تا 180 دقیقه تعیین گردید. با استفاده از مدل آماری رویه پاسخ نقشه آزمایش ها شامل 31 آزمون به دست آمد و نمونه های فرآوری شده در نهایت در دمای 108 درجه سانتی‌گراد، زمان8 دقیقه و فشار 320 میلی بار تحت خلاء سرخ شدند و سپس اثرات این پارامترها بر روی شاخص های کیفی نمونه های فرآوری شده در سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. یافته‌ها:پس از تجزیه و تحلیل داده ها، شرایط بهینه شامل دمای محلول اسمزی71/48درجه سانتی گراد، فشار 07/592 میلی بار، مدت زمان 92/62 دقیقه وغلظت محلول اسمزی 87/34 درصد حاصل شد. با انجام آزمایش بهینه با شرایط ذکر شده میزان تغییرات رنگ 63/13، جذب روغن g oil/100g dry basis82/14 و بافت78/2 N/mبه دست آمد. نتیجه‌گیری:نتایج نشان داد که افزایش دمای محلول اسمزی سبب کاهش سختی بافت و افزایش تغییرات رنگ می شود. با افزایش غلظت محلول اسمزی میزان تغییرات رنگ، جذب روغن و سختی بافت کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

385 - ارزیابی برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و بافتی پنیر سفید آب‌نمکی (پنیر گلپایگان) طی دوره رسیدن
غزاله فراهانی حمید عزت پناه سلیمان عباسی

مقدمه: پنیر ساختار پیچیده‌ای دارد که سبب ایجاد تفاوت‌ها حتی بین واریته‌های یکسان پنیر می‌شود، این تفاوتها به ترکیبات تشکیل دهنده پنیر وتغییرات آن‌ها در طول دوره رسیدن وابسته است. در این مطالعه، به منظور معرفی پنیر سفید آب نمکی، روش تهیه، برخی وی&zwj;ژگی‌های فیزیکی، شیمی چکیده کامل

مقدمه: پنیر ساختار پیچیده‌ای دارد که سبب ایجاد تفاوت‌ها حتی بین واریته‌های یکسان پنیر می‌شود، این تفاوتها به ترکیبات تشکیل دهنده پنیر وتغییرات آن‌ها در طول دوره رسیدن وابسته است. در این مطالعه، به منظور معرفی پنیر سفید آب نمکی، روش تهیه، برخی وی&zwj;ژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، رئولوژیک و بافتی آن در طول شش ماه دوره رسیدن، ارزیابی شد. مواد و روش‌ها: تأثیر زمان رسیدن بر خصوصیات ذکرشده پنیر سفید آب‌نمکی گلپایگان (36 نمونه) با استفاده از روش‌های استاندارد در پایان هرماه در طول شش ماه دوره رسیدن بررسی شد. خصوصیات رئولوژیک و بافتی نیز با استفاده از دستگاه رئومتر (آزمون نوسانی) و بافتسنج (تراکمتکمحوری) ارزیابی گردید. یافته‌ها: طی دوره رسیدن پنیر سفید آب نمکی، به طور معنی‌داری (در سطح 5٪) مقادیر pH، ماده خشک، پروتئین و ازت کل در ماده خشک کاهش یافت (0.05>p) در حالی که مقادیر اسیدیته قابل تیتراسیون، چربی در ماده خشک، ازت محلول در آب در ازت کل و ازت غیر پروتئینی در ازت کل افزایش یافت (0.05>p). بر اساس آزمون‌‌های بافتی و رئولوژیک در طول دوره رسیدن، مقادیر ضریب ذخیره (G')، ضریب افت (G")، تنش در نقطه شکست (fσ) و سفتی نمونه های پنیر افزایش یافتند (0.05>p) در حالی که مقادیر تانژانت افت (tanδ) کاهش (0.05>p) و کرنش در نقطه شکست (fε) تقریباً ثابت بود (0.05<p). نتیجه‌گیری:نتایج نشان داد که دوره رسیدن پنیرسفیدآب نمکی بر تمامی ویژگی های فیزیکوشیمایی، شیمیایی، رئولوژیک وبافتی (به استثنای کرنش در نقطه شکست) مورد ارزیابی به طور معنی داری تأثیر داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

386 - مقایسه ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و ترکیب‌های زیست‌فعال میوه چهار رقم مرکبات با هدف بهره‌گیری در صنعت آبگیری و تولید کنسانتره
سید یوسف پورمیر علیزضا صادقی ماهونک جواد فتاحی مقدم مهران اعلمی

مقدمه: میوه مرکبات دارای ویژگی های فیزیکوشیمیایی و مواد آنتی اکسیدانی متفاوت هستند. در این پژوهش صفات فیزیکی، ویژگی های کمی- کیفی و ترکیب های زیست فعال میوه چهار رقم مرکبات شمال کشور با هدف بهره گیری در صنایع آبگیری، اندازه گیری شد. مواد و روش ها: صفات مورد مطالعه شامل چکیده کامل

مقدمه: میوه مرکبات دارای ویژگی های فیزیکوشیمیایی و مواد آنتی اکسیدانی متفاوت هستند. در این پژوهش صفات فیزیکی، ویژگی های کمی- کیفی و ترکیب های زیست فعال میوه چهار رقم مرکبات شمال کشور با هدف بهره گیری در صنایع آبگیری، اندازه گیری شد. مواد و روش ها: صفات مورد مطالعه شامل اندازه گیری طول، قطر، ضریب کرویت، حجم، ضخامت پوست، پالپ، درصد آبدهی، TA، TSS، قند، ویتامین ث، فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانیبود. یافته ها: میوه ها از نظر شکل متفاوت بودند. بیش ترین و کم ترین میزان طول و حجم متعلق به پرتقال تامسون و نارنگی انشو بود. بالاترین و پایین ترین میزان ضریب کرویت به ترتیب در پرتقال سیاورز (97/0) و نارنگی انشو (91/0) بدست آمد. پرتقال تامسون با بیش ترین ضخامت پوست (82/4 میلی متر) و پالپ (53/9%)، دارای کم ترین درصد آبدهی در آزمایشگاه (15/31%) و خط تولید (78/26%) بود. بالاترین میزان قند کل و TA به ترتیب در نارنگی انشو (19/9 گرم در صد گرم) و پرتقال سیاورز (85/1 گرم در صد گرم) بدست آمد. ارزیابی ترکیب های زیست فعال نشان داد که بیش ترین میزان ویتامین ث و فنل کل به ترتیب در پرتقال سیاورز (30/58 میلی گرم در صد میلی لیتر) و پرتقال خونی مورو (25/55 میلی گرم در صد میلی لیتر) وجود داشت. ارتباط مثبتی بین ظرفیت آنتی اکسیدانی با ویتامین ث (91/0) و فنل کل (71/0) وجود داشت و کم ترین درصد ظرفیت آنتی اکسیدانی متعلق به نارنگی انشو (20/38%) بود. نتیجه گیری: پرتقال تامسون به دلیل ضخامت پوست بالا، پالپ زیاد، درصد آبدهی کم و تلخی پس از آبگیری رقم مناسبی برای آبگیری نبود ولی به دلیل حجم بالا و ظاهری جذاب از قابلیت تازه خوری بالایی برخوردار بود. پرتقال سیاورز که در اوایل فصل برداشت کم تر به صورت تازه خوری مصرف می شود، بسیاری از شرایط آبگیری (بیش ترین میزان ضریب کرویت، آبمیوه بالا و درصد پالپ متعادل) را داشت. نارنگی انشو و پرتقال خونی علاوه بر تازه خوری، بصورت کنترل شده قابل استفاده در صنایع آبگیری بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

387 - تاثیر تیمار ترانس گلوتامیناز بر ویژگیهای فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و ارگانولپتیکی پنیر فراپالوده کم چرب تلفیق شده با پروتئینهای آب پنیر طی دوره انبارمانی
عرفان دانش حسین جوینده مصطفی گودرزی

مقدمه: پنیر سفید ایرانی فراپالوده دارای بیشترین سرانه مصرف در ایران میباشد. میتوان با بهینهسازی فرمولاسیون پنیر کمچربفراپالوده تیمارشده با آنزیم ترانسگلوتامیناز، به محصولی با ویژگیهای خوشایند بافتی و ارگانولپتیکی دست یافت. با این حال، فعالیتاحتمالی آنزیم ترانسگلوتامیناز چکیده کامل

مقدمه: پنیر سفید ایرانی فراپالوده دارای بیشترین سرانه مصرف در ایران میباشد. میتوان با بهینهسازی فرمولاسیون پنیر کمچربفراپالوده تیمارشده با آنزیم ترانسگلوتامیناز، به محصولی با ویژگیهای خوشایند بافتی و ارگانولپتیکی دست یافت. با این حال، فعالیتاحتمالی آنزیم ترانسگلوتامیناز طی دوره انبارمانی، ممکن است کیفیت محصول را پیش از رسیدن به دست مصرفکننده، به گونهای منفیتحت تاثیر قرار دهد. از این رو، پژوهش پیشرو بر آن است تا تغییرات ویژگیهای رئولوژیکی و ارگانولپتیکی پنیر فراپالوده کمچربتیمارشده با ترانسگلوتامیناز را طی دوره انبارمانی مورد بررسی قرار دهد.5% چربی( و پنیر کمچرب تیمارشده با / مواد و روشها: سه نمونه آزمایشی پنیر شاهد پرچرب ) 16 % چربی(، شاهد کمچرب ) 958% جایگزینی رتنتیت با کنسانتره پروتئین / 0 واحد ترانسگلوتامیناز به ازای هر گرم پروتئین ناتراوه، 79 / 5% چربی، 56 / ترانسگلوتامیناز ) 9540 و 60 روز پس از تولید مورد ارزیابی قرار گرفت. ،20 ، آبپنیر( تولید و ویژگیهای فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و ارگانولپتیکی آنها در 3یافتهها: در تمامی مقاطع زمانی دوره نگهداری، نمونه شاهد پرچرب، از نقطهنظر پارامترهای سفتیِ تنش در نقطه گسیختگی، مدول یانگ،مدول ذخیره و مدول افت، نرمترین نمونه بود و پس از آن به ترتیب نمونه کمچرب تیمارشده با ترانسگلوتامیناز و نمونه شاهد کمچرب قرارداشتند. در ابتدای دوره نگهداری، بین پارامترهای سفتی نمونه شاهد پرچرب و نمونه کمچرب تیمارشده با ترانسگلوتامیناز، تفاوتولی نرخ افزایش این پارامترها برای نمونه تیمارشده با ترانسگلوتامیناز به گونهای بود که از روز چهلم )p ≥ معنیداری مشاهده نشد ) 0.05افزایش سفتی پنیر تیمارشده با ترانسگلوتامیناز .)p < دوره نگهداری به بعد، بافت آن به مراتب سفتتر از نمونه شاهد پرچرب بود ) 0.05باعث کاهش چشمگیر مقبولیت حسی آن شد ولی با اینحال، حتی در پایان دوره نگهداری نیز، ویژگیهای حسی این نمونه به گونه.)p < چشمگیری بیشتر از نمونه شاهد کمچرب مورد پسند مصرفکنندگان واقع شد ) 0.05نتیجهگیری: تیمار ترانسگلوتامیناز پنیر فراپالوده کمچرب، موجب افزایش سفتی و کاهش مطلوبیت بافت محصول طی دوره انبارمانیمیشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

388 - تأثیر تیمار آنزیمی ترانس گلوتامیناز بر پروتئولیز و لیپولیز پنیر سفید آب نمکی کم چرب تلفیق شده با پروتئین های آب پنیر طی دوره رسیدن
حسین جوینده عرفان دانش مصطفی گودرزی

مقدمه: کاهش چربی، ویژگی های مختلف پنیر را به گونه ای منفی تحت تاثیر قرار می دهد. می توان با تیمار ترانس گلوتامیناز پنیر سفید آب نمکی کم چرب تلفیق شده با پروتئین های آب پنیر، به محصولی با ویژگی های رئولوژیکی مشابه با پنیر پر چرب دست یافت. هدف از این پژوهش، بررسی تغیییرات چکیده کامل

مقدمه: کاهش چربی، ویژگی های مختلف پنیر را به گونه ای منفی تحت تاثیر قرار می دهد. می توان با تیمار ترانس گلوتامیناز پنیر سفید آب نمکی کم چرب تلفیق شده با پروتئین های آب پنیر، به محصولی با ویژگی های رئولوژیکی مشابه با پنیر پر چرب دست یافت. هدف از این پژوهش، بررسی تغیییرات شاخص های پروتئولیز و لیپولیز این پنیر طی دوره رسیدن بود. مواد و روش ها: سه نمونه آزمایشی پنیر شاهد پرچرب (3% چربی شیر)، شاهد کم چرب (1% چربی شیر) و پنیر کم چرب تیمار شده با ترانس گلوتامیناز (1% چربی، 9/0 واحد ترانس گلوتامیناز به ازای هر گرم پروتئین شیر، 5 گرم ایزوله پروتئینی آب پنیر به ازای هر لیتر شیر) تولید، و ویژگی های فیزیکوشیمیایی، شاخص های پروتئولیز و لیپولیز و خصوصیات ارگانولپتیکی آن ها در 3، 20، 40 و 60 روز پس از تولید مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: طی دوره رسیدن، شاخص های پروتئولیز و لیپولیز همه نمونه ها افزایش نشان داد (05/0p<) ولی شیب افزایش آنها کاهش پیدا کرد. کاهش چربی باعث کاهش چشمگیر سرعت پروتئولیز و لیپولیز پنیر سفید آب نمکی شد (05/0p<)، این در حالی بود که تیمار آنزیمی شیر کم چرب همراه با تلفیق پروتئین های آب پنیر به فرمولاسیون آن، با کاهش آب اندازی پنیر حاصله، باعث ارتقای شاخص های پروتئولیز و لیپولیز شد (05/0p<). طی دوره رسیدن، کاهش سرعت تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر نسبت به انواع متوسط و بلند زنجیر به مراتب شدیدتر بود که احتمالا به دلیل شرکت آنها در واکنش های تولید ترکیبات عامل عطر و طعم بوده است. با افزایش زمان رسیدن، عطر و طعم نمونه تیمار شده با آنزیم ترانس گلوتامیناز به گونه قابل ملاحظه ای بهبود پیدا کرد (05/0p<) ولی همچنان کمتر از نمونه پرچرب مورد پسند مصرف کنندگان قرار گرفت (05/0p<). نتیجه گیری: تلفیق پروتئین های آب پنیر به همراه تیمار آنزیمی ترانس گلوتامیناز سبب بهبود واکنش های لیپولیز و پروتئولیز در پنیر کم چرب طی دوره رسیدن می شود و در نتیجه آن ویژگی های ارگانولپتیکی آن بهبود می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

389 - بهینه سازی بازیافت نیتروژنی پروتئین هیدرولیز شده آب پنیر با استفاده از روش سطح پاسخ
شیما پیری قشلاقی علیرضا صادقی ماهونک مهران اعلمی محمد قربانی

مقدمه: بازیافت نیتروژن یکی از فاکتورهای مهم در بررسی عملکرد آنزیم ها در هیدرولیز پروتئین های غذایی محسوب می شود و در نتیجه میزان بازدهی فرایند در طی هیدرولیز آنزیمی بوده که از جنبه اقتصادی نیز مهم می باشد. بهینه سازی بازیافت نیتروژنی پروتئین هیدرولیز شده، می تواند باعث چکیده کامل

مقدمه: بازیافت نیتروژن یکی از فاکتورهای مهم در بررسی عملکرد آنزیم ها در هیدرولیز پروتئین های غذایی محسوب می شود و در نتیجه میزان بازدهی فرایند در طی هیدرولیز آنزیمی بوده که از جنبه اقتصادی نیز مهم می باشد. بهینه سازی بازیافت نیتروژنی پروتئین هیدرولیز شده، می تواند باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و میزان آنزیم مورد استفاده گردد، این پژوهش نیز به منظور دستیابی به این اهداف صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از روش آماری سطح پاسخ جهت بهینه سازی شرایط فرآیند هیدرولیز پروتئین آب پنیر با استفاده از آنزیم آلکالاز استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی در این تحقیق دما، زمان و نسبت آنزیم به سوبسترا بودند که برای رسیدن به بیشترین میزان بازیافت نیتروژن این متغیرها در محدوده دمای 52-43 درجه سانتی گراد، زمان 175-65 دقیقه و مقدار آنزیم90-45 واحد آنسون بر کیلوگرم پروتئین انتخاب شدند. آزمایشات براساس طرح مرکب مرکزی انجام شد. یافته‌ها: شرایط بهینه برای رسیدن به بیشترین میزان بازیافت نیتروژن شامل دمای 1/47 درجه سانتی گراد، زمان 2/173 دقیقه و نسبت آنزیم به سوبسترای 98/87 واحد آنسون بر کیلوگرم پروتئین به دست آمد و تحت این شرایط میزان بازیافت نیتروژن 66/70 درصد حاصل شد. ضریب رگرسیون (R2) حاصل برای مدل ارائه شده (ازنوع درجه دوم) 9747/0 بود. این مقادیر بیان گر دقت بالای مدل برای پیش بینی شرایط واکنش با متغیرهای مختلف می باشد. نتیجه‌گیری: پیشرفت در تکنولوژی تولید پروتئین هیدرولیز شده امکان استفاده مناسب از منابع پروتئینی مختلف و غیر قابل دسترس را فراهم کرده است. پروتئین‌های هیدرولیز شده آب پنیر نیز به عنوان منبعی غنی از پپتیدهای سلامتی بخش با خواص عملکردی و سایر ویژگی های مطلوب، قابلیت کاربرد در فرمولاسیون‌های غذایی را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

390 - تاثیر تیمار فراصوت برروی رنگ، محتوی فنلی، فلاونوئیدها و پروفایل قند آب لیمو ترش جهرمی
زهرا علائی روزبهانی

مقدمه: با افزایش دانش مصرف کنندگان در خصوص بحث سلامت و تغذیه، مصرف کنندگان در کنار افزایش ماندگاری فراورده های غذایی خواهان حفظ کیفیت اولیه محصول فراوری شده می باشند. برای رسیدن به این هدف محققان به دنبال فرآیندهای غیر حرارتی هستند یکی از این فرآیندهای غیر حرارتی نو ظهو چکیده کامل

مقدمه: با افزایش دانش مصرف کنندگان در خصوص بحث سلامت و تغذیه، مصرف کنندگان در کنار افزایش ماندگاری فراورده های غذایی خواهان حفظ کیفیت اولیه محصول فراوری شده می باشند. برای رسیدن به این هدف محققان به دنبال فرآیندهای غیر حرارتی هستند یکی از این فرآیندهای غیر حرارتی نو ظهور، تیمار فراصوت است. مواد و روش ها: تاثیر فرآیند حرارتی و تیمار فراصوت برروی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی (بریکس، pH، اسیدیته، عدد ابری شدن و هدایت الکتریکی)، شاخص های رنگی، ترکیبات آنتی اکسیدانی وفعالیت آنتی اکسیدانی، پروفایل قندها، شاخص قهوه ای شدن و مقدار هیدورکسی متیل فورفورال آب لیموترش جهرمی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که پاستوریزاسیون معمولی و تیمار فراصوت تاثیر معنی داری برروی اسیدیته، pH، بریکس، قندها و مقدار هیدروکسی متیل فورفورال ندارد. فرآیند حرارتی باعث کاهش قابل ملاحظه ای در میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی وفعالیت آنتی اکسیدانی شد. در حالی که در آب لیموترش با تیمار فراصوت به مدت 90 دقیقه بیشترین مقدار ترکیبات آنتی اکسیدان در مقایسه با سایر تیمارها مشاهده شد. همچنین تفاوت معنی داری در مورد شاخص های رنگی بین تیمارفراصوت و فرایند حرارتی وجود نداشت. نتیجه گیری: فرآیند پاستوریزاسیون معمول منجر به کاهش کیفیت در آب میوه گردید. در صورتی که تیمار فراصوت به مدت 90 دقیقه باعث افزایش قابل ملاحظه ای در مقدار عدد ابری شدن، ترکیبات آنتی اکسیدانی و فعالیت آنتی اکسیدانی این آب میوه شد. بنابراین تیمار فراصوت می تواند به دلیل برتری در حفظ و نگهداری ترکیبات مغذی جایگزین خوبی برای روش پاستوریزاسیون معمول باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

391 - ارزیابی مقدار برخی از عناصر معدنی و فلزات سنگین در کلزا، یونجه و اسفناج پس از آبیاری با درجات مختلف فاضلاب خانگی
حمید مظفری امیر حسین شیرانی راد جهانفر دانشیان

مقدمه: به منظور بررسی تاثیر استفاده از فاضلاب خانگی بر میزان عناصر معدنی از قبیل پتاسیم، فسفر و سدیم و فلزات سنگین کادمیم و سرب در سه گیاه کلزا، یونجه و اسفناج، آزمایشی در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس اجراء گردید. مواد و روش&zwnj;ها: این آ چکیده کامل

مقدمه: به منظور بررسی تاثیر استفاده از فاضلاب خانگی بر میزان عناصر معدنی از قبیل پتاسیم، فسفر و سدیم و فلزات سنگین کادمیم و سرب در سه گیاه کلزا، یونجه و اسفناج، آزمایشی در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس اجراء گردید. مواد و روش&zwnj;ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک&zwnj;های کامل تصادفی با سه تکرار اجراء گردید. فاکتورهای آزمایش شامل فاکتور (A) آب آبیاری با درجات مختلف آلودگی در چهار سطح شامل سطح اول فاضلاب خانگی، سطح دوم زه آب اولیه، سطح سوم زه آب ثانویه و سطح چهارم آبیاری با آب معمولی (چاه) به عنوان تیمار شاهد، همچنین فاکتور دوم (B) نوع گیاه که شامل کلزا، یونجه و اسفناج می&zwnj;باشد. یافته&zwnj;ها: نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که بین تیمارها در رابطه با تاثیر بر میزان عناصر پتاسیم، فسفر و سدیم در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و بیشترین میزان عناصر در هر سه گیاه در آبیاری با فاضلاب خانگی مشاهده گردید که نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد، همچنین مقادیر این عناصر در سه گیاه مورد آزمایش متفاوت مشاهده گردید. همچنین در بین تیمارها از نظر کادمیم و سرب هیچگونه اختلاف معنی&zwnj;داری با تیمار شاهد مشاهده نگردید. نتیجه&zwnj;گیری: آبیاری با فاضلاب خانگی تصفیه شده باعث افزایش عناصر غذایی در گیاهان مورد آزمایش گردید ضمن اینکه در رابطه با وجود فلزات سنگین سرب و کادمیم اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

392 - بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی کنسانتره پروتئینی سبوس برنج ایرانی
علی اکبر کشاورز هدایتی مهران اعلمی علی معتمد زادگان یحیی مقصودلو محمد قربانی سهیل امیری

مقدمه: سبوس برنج یکی از فرآورده‌های جانبی حاصل از آسیاب برنج است که حاوی مقادیر قابل توجهی پروتئین، چربی، کربوهیدرات و مواد معدنی است. با توجه به ترکیب شیمیایی سبوس برنج به نظر می‌رسد که این فرآورده از ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی مطلوبی برخوردار باشد. مواد و روش‌ها: در این چکیده کامل

مقدمه: سبوس برنج یکی از فرآورده‌های جانبی حاصل از آسیاب برنج است که حاوی مقادیر قابل توجهی پروتئین، چربی، کربوهیدرات و مواد معدنی است. با توجه به ترکیب شیمیایی سبوس برنج به نظر می‌رسد که این فرآورده از ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی مطلوبی برخوردار باشد. مواد و روش‌ها: در این تحقیق کنسانتره پروتئینی از سبوس دو رقم برنج (طارم و ندا) تهیه شد و نمونه‌های حاصل از نظر ترکیب شیمیایی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی (بازده استخراج و بازده استخراج پروتئین، شاخص جذب آب و حلالیت درآب، شاخص حلالیت نیتروژن، دانسیته توده‌ای و شاخص‌های رنگی) آنها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته‌ها: بازده استخراج کنسانتره‌های پروتئینی دو سبوس برنج 52/8 و 74/8 درصد بود. شاخص جذب آب و حلالیت در آب کنسانتره پروتئینی سبوس برنج طارم بیشتر بود. کنسانتره پروتئینی سبوس برنج طارم دانسیته توده‌ای بیشتری داشت (24/0 گرم بر سانتی‌متر مکعب). برخی از شاخص‌های رنگی در کنسانتره‌های پروتئینی سبوس برنج اختلاف معنی‌داری (05/0>p) با یکدیگر داشتند. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که سبوس برنج قابلیت استفاده به عنوان جزئی از فرمولاسیون غذاهای عملگر را دارد که ارزش غذایی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی فرآورده را افزایش می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

393 - مدل‌سازی سینتیک انتقال جرم طی فرآیند آبگیری اسمزی بادمجان (SolanumMelongena L.)
علی اصغر بهمنی سید مهدی جعفری سید احمد شهیدی

مقدمه: در این پژوهش فرآیند آبگیری اسمزی برش های حلقوی بادمجان تحت تأثیر پارامترهای عملیاتی موردبررسی قرار گرفت. هدف از این مطالعه بررسی اثر دما، غلظت محلول اسمزی و نسبت نمونه به محلول اسمزی در زمان‌های تماس مختلف نمونه و محلول اسمزی بر محتوای رطوبتی طی سینتیک فرآیند آبگ چکیده کامل

مقدمه: در این پژوهش فرآیند آبگیری اسمزی برش های حلقوی بادمجان تحت تأثیر پارامترهای عملیاتی موردبررسی قرار گرفت. هدف از این مطالعه بررسی اثر دما، غلظت محلول اسمزی و نسبت نمونه به محلول اسمزی در زمان‌های تماس مختلف نمونه و محلول اسمزی بر محتوای رطوبتی طی سینتیک فرآیند آبگیری اسمزی و مقایسه دو مدل ریاضی و انتخاب بهترین مدل جهت توصیف سینتیک انتقال جرم می‌باشد. مواد و روش‌ها: فرآیند آبگیری اسمزی برش های حلقوی بادمجان در محلول اسمزی شامل کلرور سدیم با غلظت های 5، 10 و 15 درصد (وزنی- وزنی)، دمای 30، 45 و 60 درجه سانتی گراد و نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10، 1:15 و 1:20 صورت گرفت. مقادیر خروج آب و نفوذ ماده جامد در غلظت های 5، 10 و 15 درصد (وزنی- وزنی) کلرور سدیم، دمای 30، 45 و 60 درجه سانتی گراد، نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10، 1:15 و 1:20 و در فواصل زمانی 0، 15، 30، 60، 90، 150، 210، 270 دقیقه محاسبه گردید. با استفاده از مدل پیشنهادی Magee و همکاران، (1983) و Azuara و همکاران (1992) مقادیر تعادلی خروج آب و نفوذ ماده جامد، همچنین شدت انتقال جرم محاسبه شد. یافته ها: سینتیک انتقال جرم و محتوی رطوبتی تابع تغییرات غلظت کلرور سدیم و دما در طی زمان می باشند. مدل پیشنهادی Azuara و همکاران با حداکثر همبستگی و با حداقل ریشه میانگین مربع خطا و مجموع مربعات خطا نسبت به مدل Magee بهتر می‌تواند سینتیک انتقال جرم را توصیف کند و همچنین مدل Azuara در شرایط نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:15 با ضرایب همبستگی خروج آب 9792/0 و جذب ماده جامد 9386/0 در مقایسه با نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10 و 1:20 بیشترین تطابق را نشان می‌دهد. نتیجه گیری: مدل پیشنهادی Azuara و همکاران (1992) با توجه به حداکثر ضریب همبستگی و با حداقل ریشه میانگین مربع خطا و حداقل مجموع مربعات خطا، جهت مدل سازی سینتیک انتقال جرم به‌منظور به‌کارگیری در طراحی خشک‌کن‌های فرآیند اسمزی پیشنهاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

394 - بررسی اثر تیمارهای مختلف حرارتی بر خصوصیات کیفی و شیمیایی آب انگور
نارملا آصفی پریسا جعفریان

مقدمه: انگور یکی از میوه هایی است که بیشترین سطح زیر کشت را در دنیا به خود اختصاص داده است. امروزه روشهای مختلفی درخصوص بهبود و افزایش راندمان آب میوه ها مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش از واریته قزل اوزوم) انگور قرمز( به شکل خمیرانگور به منظور استخراج عصاره اس چکیده کامل

مقدمه: انگور یکی از میوه هایی است که بیشترین سطح زیر کشت را در دنیا به خود اختصاص داده است. امروزه روشهای مختلفی درخصوص بهبود و افزایش راندمان آب میوه ها مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش از واریته قزل اوزوم) انگور قرمز( به شکل خمیرانگور به منظور استخراج عصاره استفاده گردید.مواد و روشها: جهت بررسی و مقایسهی اثر حرارتی اهمیک، مایکروویو و روش مرسوم حرارتی، خمیر حاصل قبل از پرس تحتتیمارهای حرارتی قرار گرفت و سپس پرس گردید. آب انگور نمونههای تیمار شده حاصل از پرس در دمای C° 88 به مدت 2 دقیقهپاستوریزه شده و تاثیر تیمار حرارتی اهمیک و مایکروویو و روش سنتی حرارتی روی راندمان تولید، میزان آنتوسیانین، فنل کل قبل و بعد ازپاستوریزاسیون مورد ارزیابی قرار گرفت.همچنین میزان آنتوسیانینها، فنل کل، ویسکوزیته، pH ، بریکس و اسیدیته کل قبل و بعد ازپاستوریزاسیون اندازه گیری شد.یافتهها: نتایج نشان داد که افزایش راندمان تولید آب انگور در نمونه های تیمار شده با فرایند اهمیک 8 % و مایکروویو 13.2 % بیشتر ازروش سنتی حرارت دهی میباشد. میزان ترکیبات فنولیک و آنتوسیانین در نمونه های پیش تیمار شده با فرآیند اهمیک و مایکروویو درمقایسه با نمونههای کنترل تفاوت معنیداری ) P<0.05 ( را نشان داد و در مقدار این پارامترها افزایش قابل توجهی مشاهده شد. بیشترینمیزان بریکس برای نمونه تیمار شده با مایکروویو بدست آمد همچنین در مقادیر pH برای گروه تیمار شده با اهمیک تفاوت معنیداری( P<0.05 ( مشاهده شد.نتیجهگیری: با توجه به نتایج این پژوهش، حرارت دهی توسط مایکروویو و اهمیک به عنوان یک پیش تیمار برای تولید آب انگورمیتواند استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

395 - بررسی شرایط مناسب فرآیند استخراج آنزیمی و تاثیرآن برخصوصیات کمی و کیفی روغن کلزا
فهیمه آگاه سودابه عین افشار ریحانه احمدزاده قویدل

مقدمه:یکی از این روش‌های جدید استخراج روغن از کلزا استفاده از آنزیم در محیط آبی می‌باشد، که در واقع شکست دیواره سلولی دانه توسط آنزیم‌ها صورت گرفته و ترکیبات سلولی که شامل روغن، پروتئین و پلی ساکاریدها می‌باشند به فاز آبی منتقل و از هم جدا می‌گردند. ترکیب پیچیده دیواره چکیده کامل

مقدمه:یکی از این روش‌های جدید استخراج روغن از کلزا استفاده از آنزیم در محیط آبی می‌باشد، که در واقع شکست دیواره سلولی دانه توسط آنزیم‌ها صورت گرفته و ترکیبات سلولی که شامل روغن، پروتئین و پلی ساکاریدها می‌باشند به فاز آبی منتقل و از هم جدا می‌گردند. ترکیب پیچیده دیواره سلولی در هر واریته و اثرات منطقه ای سبب شده که شرایط بهینه استخراج آنزیمی متفاوت باشد. مواد و روش‌ها: دراین تحقیق، جهت بدست آوردن شرایط بهینه استخراج آنزیمی روغن کلزا از مخلوط آنزیمی پکتینکس اولترا اس پی- ال به همراه پروتئاز استفاده گردید. آزمایشات فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی با سه تیمار غلظت آنزیم (1، 2 و3% حجمی- وزنی)، زمان واکنش (3 ،‌4 و 5 ساعت) و در درجه حرارت (35، 45 و 55 درجه سانتی‌گراد) بر میزان راندمان استخراج روغن، فسفر، اسیدیته، پراکسید و میزان پروتئین کنجاله استحصالی در رقم اوکاپی منطقه خراسان مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد عوامل غلظت آنزیم، درجه حرارت و زمان واکنش تأثیر معنی‌داری (01/0>p) روی راندمان، مقادیر فسفر و پروتئین داشتند. غلظت‌های 2 و3%، دماهای 45 و 55 درجه سانتی‌گراد و زمان‌های 4 و 5 ساعت مناسب‌ترین شرایط بودند، ضمن اینکه مقایسه میانگین‌ها (05/0 >p) اختلاف معنی‌داری را بین شرایط مذکور نشان نداد. روند تغییرات اسیدیته و پراکسید نیز تحت شرایط مختلف استخراج آنزیمی معنی‌دار نبود و در تمامی شرایط پایین بود. نتیجه‌گیری: می توان بکارگیری آنزیم با غلظت 2 درصد، دمای 45 درجه سانتی‌گراد و در مدت 4 ساعت را شرایط مناسب استخراج آنزیمی-آبی در روغن کلزای مورد تحقیق دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

396 - بررسی خواص کاربردی آرد حبوبات واریته‌های بومی ایرانی
یزدان خسروی جواد کرامت ابراهیم حسینی علی اکبر کشاورز هدایتی الهام محمودی

مقدمه: حبوبات از منابع مهم غذایی سرشار از پروتئین برای تغذیه به شمار می آید. همچنین ارزش بیولوژیکی پروتئین حبوبات به سبب دارا بودن بسیاری از اسید های آمینه ضروری در مقایسه با سایر منابع تامین کننده پروتئین بسیار بالا می باشد. مواد و روش&zwnj;ها: در این تحقیق ترکیب شیمی چکیده کامل

مقدمه: حبوبات از منابع مهم غذایی سرشار از پروتئین برای تغذیه به شمار می آید. همچنین ارزش بیولوژیکی پروتئین حبوبات به سبب دارا بودن بسیاری از اسید های آمینه ضروری در مقایسه با سایر منابع تامین کننده پروتئین بسیار بالا می باشد. مواد و روش&zwnj;ها: در این تحقیق ترکیب شیمیایی و خواص کاربردی (ظرفیت جذب آب و روغن، امولسیون کنندگی و تولید کف) آرد 4 رقم از حبوبات ایرانی (باقلا، نخود، ماش و لوبیا قرمز) بررسی شد. یافته&zwnj;ها: نتایج نشان داد که میزان پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت موجود در آرد این حبوبات نسبت به یکدیگر بسیار متفاوت&zwnj;اند به طوری که میزان پروتئین در آرد نخود از همه بیشتر (حدود33/43 درصد) و پس از آن به ترتیب در ماش، لوبیا و باقلا قرار دارد. ظرفیت جذب آب در محدوده 0.78 تا 1.38 گرم بر گرم بود در حالی که ظرفیت جذب روغن در بازه 0.79 تا 0.92 گرم بر گرم قرار داشت. ظرفیت امولسیون کنندگی حبوبات بین 16 تا 26 درصد بود. نتیجه&zwnj;گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که لوبیا قرمز قابلیت استفاده به عنوان جزئی از فرمولاسیون غذاهای عملگر را دارد که ارزش غذایی و ویژگی های عملکردی فرآورده را افزایش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

397 - بررسی خصوصیات اسانس پوست واریته های مختلف لیموترش خارگی (Citrus limon) استخراج شده به روش تقطیر با آب
مهسا مؤیدی محمد تقی گلمکانی سارا موحد

مقدمه: اسانس لیموترش یک ترکیب پیچیده آلی است که به عنوان طعم دهنده در بسیاری از مواد غذایی نظیر نوشیدنی ها کاربرد فراوانی دارد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه از روش تقطیر با آب به وسیله الکترومنتل به منظور استخراج اسانس از پوست دو واریته لیموترش خارگی (Citrus limon)، وار چکیده کامل

مقدمه: اسانس لیموترش یک ترکیب پیچیده آلی است که به عنوان طعم دهنده در بسیاری از مواد غذایی نظیر نوشیدنی ها کاربرد فراوانی دارد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه از روش تقطیر با آب به وسیله الکترومنتل به منظور استخراج اسانس از پوست دو واریته لیموترش خارگی (Citrus limon)، واریته‌های لیسبون و یورکا استفاده گردید و سینتیک استخراج، بازدهی، ترکیبات تشکیل دهنده و ثابت‌های فیزیکی اسانس، میزان انرژی مصرفی و مباحث زیست محیطی (دی اکسید کربن آزاد شده در محیط) مورد بحث و بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: میزان اسانس استخراج شده از واریته‌های لیسبون و یورکا به ترتیب، 14/0±22/1% و 14/0±18/1% وزنی-وزنی بود. میان ثابت‌های فیزیکی (ضریب شکست، وزن مخصوص و رنگ) اسانس‌های استخراج شده از پوست هر دو واریته لیموترش خارگی تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. همچنین، بین میزان انرژی مصرفی برای هر دو واریته لیسبون و یورکا (67/0کیلو وات ساعت) تفاوت معنی‌داری مشاهده نگردید. ترکیبات اسانس‌های استخراج شده با دستگاه کروماتوگرافی گازی/ طیف سنج جرمی مورد شناسایی قرار گرفتند. لیمونن، اصلی‌ترین ترکیب موجود در اسانس واریته لیسبون (69/4±24/66%) و واریته یورکا (20/4±40/59%) بود. نتیجه‌گیری: به شکل کلی، از لحاظ کمی و کیفی نیز تفاوت معنی‌داری میان ترکیبات اصلی اسانس‌های استخراج شده از واریته‌های لیسبون و یورکا وجود نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

398 - بررسی تاثیر فرم‌های مختلف روی بر خصوصیات میوه و آب میوه انار رقم ملس تبریزی (Punica granatum cv. Malas Tabrizi)
پریسا شاهی وحید عبدوسی الهام پورنامداری

مقدمه: ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺎﺭ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭی‌ها ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺳت که همین امر سبب شده امروزه انار جایگاه ویژه‌ای در رژیم غذایی انسان پیدا کند. در این تحقیق با هدف بهبود عملکرد انار تاثیر تیمارهای محلول پاشی فرم های مختلف کود روی در غلظت‌ها چکیده کامل

مقدمه: ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺎﺭ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭی‌ها ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺳت که همین امر سبب شده امروزه انار جایگاه ویژه‌ای در رژیم غذایی انسان پیدا کند. در این تحقیق با هدف بهبود عملکرد انار تاثیر تیمارهای محلول پاشی فرم های مختلف کود روی در غلظت‌های گوناگون بر برخی صفات انار رقم ملس تبریزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: محلول پاشی گل‌های انار با دو نوع کود سولفات روی و نانو کلات روی در خرداد و تیر سال 1395 با غلظت‌های 500، 1000 و mgr/l 1500 انجام شد. این تحقیق بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار صورت گرفت. در این تحقیق صفات فیزیکی مثل وزن تمام دانه ها، وزن صد دانه و صفات شیمیایی مثل مواد جامد محلول، اسیدیته کل، نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته (شاخص بلوغ)، pH، آنتوسیانین، ویتامین ث و EC آب میوه انار با تغذیه مختلف از طریق محلول پاشی های متفاوت اندازه گیری شد. یافته‌ها: محلول پاشی فرم نانوی کود روی با غلظت mgl-1500 بر بهبود صفات فیزیکی تاثیر معناداری نسبت به دیگر محلول پاشی‌ها داشت. تیمار سولفات روی با غلظت mgl-1 1500 موجب افزایش معنی‌دار اسیدیته کل، ویتامین ث و pH آب میوه گردید. کاربرد تیمار سولفات روی در غلظت mgl-1 1000 در افزایش معنی‌دار آنتوسیانین آب میوه و EC آب میوه موثر بود. درصد مواد جامد محلول و نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته با تیمار سولفات روی mgl-1 500 سولفات روی افزایش معنی‌داری داشت. نتیجه‌گیری: هر چند غلظت‌های مختلف فرم سولفات روی بر بهبود صفات شیمیایی تاثیر معناداری داشت، اما در کل با مقایسه تمام نمودارها بهترین فرم و غلظت برای محلول پاشی، نانوکلات روی با غلظت mgl-1 500 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

399 - تاثیر صمغ فارسی، کنسانتره پروتئین آب پنیر، دما و زمان سرخ کردن بر برخی ویژگی‌های گوشت بوقلمون سرخ شده
بهاره کریمیان سیچانی محمد فاضل

مقدمه: پوشش دهی با پروتئین ها و صمغ ها راهکاری بـرای کاهش میزان جذب روغن در غذاهای سرخ شده می‌باشد. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر دما و زمان سرخ کردن و غلظت های مختلف صمغ فارسی و کنسانتره پروتئین آب پنیر بر برخی ویژگی های فیزیکوشیمیایی گوشت بوقلمون سرخ شده می باشد.مواد و چکیده کامل

مقدمه: پوشش دهی با پروتئین ها و صمغ ها راهکاری بـرای کاهش میزان جذب روغن در غذاهای سرخ شده می‌باشد. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر دما و زمان سرخ کردن و غلظت های مختلف صمغ فارسی و کنسانتره پروتئین آب پنیر بر برخی ویژگی های فیزیکوشیمیایی گوشت بوقلمون سرخ شده می باشد.مواد و روش ها : ویژگی فیزیکوشیمیایی گوشت بوقلمون پوشش داده شده با غلظت های مختلف صمغ فارسی (1 و 2%) و کنسانتره پروتئین آب پنیر (5 و 10%) پس از سرخ کردن به مدت 5، 7 و 9 دقیقه در دمای 140 و 160 درجه سانتی گراد در 3 تکرار طبق استاندارد ملی بررسی شد.یافته ها: افزایش دمای سرخ کردن سبب افزایش میزان افت وزن، چربی، سفتی، شاخص a* و کاهش میزان رطوبت و شاخص های L* و b* گردید (05/0p<). همچنین با افزایش غلظت صمغ فارسی، کاهش میزان افت وزن و افزایش میزان رطوبت و سفتی بافت در نمونه مشاهده شد (05/0p<). افزایش غلظت صمغ فارسی تاثیر معنی داری بر میزان چربی و شاخص های رنگ نمونه نداشت. افزایش غلظت کنسانتره پروتئین آب پنیر نیز سبب کاهش افت وزن و چربی در نمونه و افزایش شاخص a* و b* شد (05/0p<) ولی بر میزان رطوبت، سفتی بافت و شاخص L* تاثیر معنی داری نداشت.نتیجه گیری: پوشش دهی با صمغ فارسی و پروتئین آب پنیر اثر قابل توجهی بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی محصول سرخ شده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

400 - بررسی عوامل مؤثر بر رشد قارچی و تولید آفلاتوکسین در انبارهای پسته استان کرمان
محمد مرادی حسین حکم‌‌آبادی سید رضا فانی

مقدمه: نامناسب بودن شرایط انبار ممکن است منجر به ایجاد یا افزایش آلودگی به کپک‌ها و زهرابه‌های ناشی از آن‌ها از جمله آفلاتوکسین گردد. عوامل مختلف محیطی روی رشد قارچی و تولید مایکوتوکسین‌ها به عنوان متابولیت‌های ثانویه مضر مؤثر است. بهبود وضعیت انبار می‌تواند در جلوگیری چکیده کامل

مقدمه: نامناسب بودن شرایط انبار ممکن است منجر به ایجاد یا افزایش آلودگی به کپک‌ها و زهرابه‌های ناشی از آن‌ها از جمله آفلاتوکسین گردد. عوامل مختلف محیطی روی رشد قارچی و تولید مایکوتوکسین‌ها به عنوان متابولیت‌های ثانویه مضر مؤثر است. بهبود وضعیت انبار می‌تواند در جلوگیری از آلودگی پسته مؤثر باشد. مواد و روش‌ها: عوامل محیطی تأثیرگذار روی آلودگی پسته در انبارها شامل رطوبت نسبی، دما، رطوبت مغز پسته، فعالیت آبی و آلودگی به آفات در 47 انبار مختلف در شهرستان‌های رفسنجان، کرمان، سیرجان و زرند در فواصل سه ماهه به مدت یک سال بررسی گردید. یافته‌ها: دامنه فعالیت آبی (aW) و رطوبت مغز پسته طی نمونه‌برداری به ترتیب از 46/0 - 12/0 و 3/5 - 1/3 درصد در انبارهای مختلف متغیر بود. در غالب انبارهای مورد بررسی دامنه رطوبت نسبی انبارها از 24 تا 26 درصد متغیر و کمینه و بیشینه آن به ترتیب 13 و 5/36 درصد و دامنه دما بین 3/23 تا 1/26 درجه سانتی‌گراد بود. از طرف دیگر تغییرات رطوبت مغز پسته و فعالیت آبی با گذشت زمان انبارداری در تمامی انبارها تقریباً ثابت بود، لذا تبادل رطوبتی بین پسته و محیط به اندازه‌ای نیست که بتواند رشد قارچ Aspergillus flavus و تولید آفلاتوکسین را افزایش دهد. وضعیت آلودگی میوه پسته به آفات انباری کمتر از 1 درصد و آلودگی به گونه‌های آسپرژیلوس موجود در انبارهای مختلف از غیرقابل تشخیص تا یک درصد در بیش‌ترین مقدار خود متفاوت بود. نتیجه‌گیری: وضعیت کلی انبارهای استان کرمان به صورتی نیست که باعث ایجاد یا بهبود شرایط مناسب برای رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

401 - مدل‌سازی سینتیکی تخریب حرارتی رنگ در تولید کنسانتره آب چغندر قرمز با روش‌های حرارتی مختلف
آزاده قربانی حسن سرایی سید احمد شهیدی محبت محبی روژین معاذیان

مقدمه: حفظ رنگ طبیعی، به‌عنوان یک ویژگی کیفی مهم در مورد کنسانتره آب چغندر لبویی، با افزایش دانش در زمینه سینتیک تغییر رنگ امکان‌پذیر است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: سه فرایند مختلف حرارت-تبخیر برای تولید آب چغندر تغلیظ شده مورد استفاده قرا چکیده کامل

مقدمه: حفظ رنگ طبیعی، به‌عنوان یک ویژگی کیفی مهم در مورد کنسانتره آب چغندر لبویی، با افزایش دانش در زمینه سینتیک تغییر رنگ امکان‌پذیر است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: سه فرایند مختلف حرارت-تبخیر برای تولید آب چغندر تغلیظ شده مورد استفاده قرار گرفت. آب چغندر با بریکس اولیه 10 تا غلظت نهایی در حدود بریکس40 با روش‌های ماکروویو (توان 450 وات)، تبخیرکننده تحت خلأ چرخان (سرعت 66 دور بر دقیقه در دمای 60 درجه سانتی‌گراد) و حرارت در فشار اتمسفری (دمای 100 درجه سانتی‌گراد) تغلیظ شد. تغییرات رنگ نیز طی فرایندهای تغلیظ بررسی شد. تغییرات کل رنگ و پارامترهای L، a و b هانتر جهت تخمین میزان تخریب رنگ بکار گرفته شد. مدل‌های سینتیکی مرتبه صفر، مرتبه یک و مرکب برای بیان تغییر در پارامترهای رنگ مورد استفاده قرار گرفتند. یافته‌ها: غلظت نهایی آب چغندر لبویی با بریکس 40 در زمان‌های 40، 43 و 70 دقیقه به ترتیب با استفاده از ماکروویو، تبخیرکننده دوار تحت خلأ و فرایند گرمایی در فشار اتمسفری به دست آمد. همه پارامترهای هانتر طی زمان کاهش یافتند. مشاهده شد که همه‌ فرآیندهای تغلیظ در آب چغندر پارامترهای رنگ (L، a و b) را به‌صورت کاملاً مشخص تغییر می‌دهند و رنگ محصول قرمز مایل به قهوه‌ای می‌شود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تغییر در مقدار تغییرات کلی رنگ هم از سینتیک مرتبه یک و از مدل مرکب پیروی می‌کند و پارامترهای L، a و b تنها از مدل مرکب پیروی می‌کنند. این مدل بیان می‌کند که تشکیل رنگ و نابودی رنگ‌دانه در حین فرایندهای تغلیظ آب چغندر اتفاق می‌افتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

402 - بهینه‌سازی متغیرها و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، جریانی و حسی ماست حاوی آب سیب با استفاده از روش سطح پاسخ
سمانه باجلان امیرفرخ مظاهری تکتم مستقیم

مقدمه: سیب یک ماده غذایی با محتوای مواد مغذی منحصر به فرد و دارای اثرات تغذیه ای و درمانی متعددی می باشد که در غنی سازی فراورده‌های غذایی مختلف به کار گرفته شده است. این تحقیق با هدف تعیین درصد بهینه استفاده از آب سیب در تهیه ماست و افزایش اثرات و خواص سلامت بخش این فرا چکیده کامل

مقدمه: سیب یک ماده غذایی با محتوای مواد مغذی منحصر به فرد و دارای اثرات تغذیه ای و درمانی متعددی می باشد که در غنی سازی فراورده‌های غذایی مختلف به کار گرفته شده است. این تحقیق با هدف تعیین درصد بهینه استفاده از آب سیب در تهیه ماست و افزایش اثرات و خواص سلامت بخش این فراورده لبنی مفید و محبوب انجام گرفت. مواد و روش ها: در این پژوهش، تأثیر افزودن سطوح مختلف آب سیب (صفر، 5، 10 و 15 درصد) به شیر ماست سازی با سطوح مختلف ماده خشک (10، 12 و 14 درصد)، بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی (pH، اسیدیته، آب اندازی و ماده جامد کل)، جریانی (ویسکوزیته) و حسی ماست در دوره نگهداری (14 روز) بررسی شد. یافته ها: نتایج بیانگر کاهش pH و افزایش اسیدیته در تمامی نمونه‌ها طی مدت نگهداری بود. اختلاط آب سیب تأثیر معناداری (05/0p<) بر کلیه ویژگی های فیزیکوشیمیایی نمونه‌های ماست داشت. همچنین نتایج بیانگر تأثیر معنادار (05/0p<) میزان آب سیب بر ویسکوزیته نمونه‌های ماست بود. ارزیابی حسی نشان داد، اگرچه با افزایش سطح آب سیب (از 10 به 15 درصد) امتیازهای حسی کاهش یافت اما فرایند تخمیر بخوبی طعم و بوی فراوره نهایی را بهبود داد و بطور موفقیت آمیزی طعم سیب را پوشاند، بطوریکه آب سیب (A)، ماده خشک شیر (B) و درجه دوم آب سیب (A2) تأثیر معناداری بر ویژگی های حسی نمونه ها داشتند (05/0p<). نتیجه گیری: در بین تیمارها، تیمار حاوی مقادیر بینابینی از دو متغیر (92/9% آب سیب و 12% ماده خشک شیر) بعنوان بهترین تیمار با دارا بودن بالاترین امتیاز حسی قابل ذکر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

403 - ارزیابی انتقال آرسنیک از خاک و آب به شیر دامداری‌های محلی در دو منطقه از استان قزوین
معظمه مددی نسرین مویدنیا

مقدمه: آرسنیک عنصری است که می‌تواند باعث آلودگی خاک، آب، گیاهان و همچنین دیگر بخش‌های اکوسیستم ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و محیط زیست شود و در نهایت بر سلامت انسان تاثیر گذارد. دو منطقه مشکوک به آلودگی آرسنیکی آب شرب در استان قزوین موجب شد که آلودگی آب و خاک این دو منطقه نسبت به آلایند چکیده کامل

مقدمه: آرسنیک عنصری است که می‌تواند باعث آلودگی خاک، آب، گیاهان و همچنین دیگر بخش‌های اکوسیستم ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و محیط زیست شود و در نهایت بر سلامت انسان تاثیر گذارد. دو منطقه مشکوک به آلودگی آرسنیکی آب شرب در استان قزوین موجب شد که آلودگی آب و خاک این دو منطقه نسبت به آلاینده آرسنیک و احتمال انتقال آن به شیر دام محلی مورد مطالعه قرار گیرد. مواد و روش‌ها: در دو فصل زمستان و تابستان، مجموعا90 نمونه آب، خاک و شیر دام بومی از دو محدوده واقع در دو منطقه شمال غربی و جنوب غربی استان قزوین جمع آوری و مورد ارزیابی قرار گرفت.پس از آماده سازی نمونه‌ها، آلاینده آرسنیک بوسیله دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی با کوره گرافیتی (GFAAS) مدلSpectAA.400شرکت Varianمورد آنالیز قرار گرفت. یافته‌ها: غلظت آرسنیک نمونه‌های آب، خاک و شیر بر حسب ppm به ترتیب در محدوده‌های 245/0-011/0، 890/29-662/7، 102/0-013/0 قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان از آلودگی آرسنیکی %6/86 نمونه‌ها نسبت به استاندارد ملی ایران و استانداردهای جهانی بود و تنها %3/13 نمونه‌ها در حد مطلوب و در مرز استانداردهای جهانی مشخص گردیدند. نتیجه‌گیری: یافته های این تحقیق تاییدی بر نتایج مطالعات جغرافیایی است که به طور خاص مستنداتی را بر تمرکز بالای آرسنیک آب و خاک در این مناطق ارائه داده اند و آرسنیکی شدن شیر دام بومی را نیز می توان به عواملی چون تغذیه، نوع نژاد دام، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی منطقه نسبت داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

404 - حذف سرب و کادمیم از آب توسط نانوذرات مغناطیسی Fe3O4 پوشش دار شده به روش سبز
فرشته نعمت الهی شهلا مظفری فریبا زمانی هرگلانی مونا زینلی

مقدمه: رشد جمعیت، تلاشهای انسان در راه دستیابی به فنآوریهای نوین، رفاه بیشتر و گسترش صنایع، منجر به ورود موواد طررنوابیشماری به محیط زیست شده است که زندگی تمامی موجودات زنده را مورد تهدید جدی قرار داده است. از مهمترین آلایندهها، یونهوایفلزات سنگین هستند که حذف آنها از م چکیده کامل

مقدمه: رشد جمعیت، تلاشهای انسان در راه دستیابی به فنآوریهای نوین، رفاه بیشتر و گسترش صنایع، منجر به ورود موواد طررنوابیشماری به محیط زیست شده است که زندگی تمامی موجودات زنده را مورد تهدید جدی قرار داده است. از مهمترین آلایندهها، یونهوایفلزات سنگین هستند که حذف آنها از منابع آبی بسیار مورد توجه میباشد. برای این منظور جاذبهای مختلفی تهیه و موورد بررسوی قورارگرفتهاند. یکی از کارآمدترین این جاذبها در زمینه حذف آلایندهها از آب نانو ذرات اکسید آهن است. در سالهای اطیر فعالیتهای زیوادیدر زمینه اصلاح سرح این نانوذرات با هدف افزایش کارایی و راندمان جذب صورت گرفته است.مواد و روش ها: نانوذرات اکسید آهن پوششدار شده با استفاده از عصاره گیاه جاشیر نما تهیه شد. برای بررسی سواطتار جواذب موذکور ازدستگاه طیفسنج زیر قرمز و برای بررسی اندازه ذرات از SEM استفاده گردید . اندازه نانوذرات 52 - 60 نانومتر تعیین شد.یافته ها: نانوذرات سنتز شده برای استخراج فلزات سنگین سرب و کادمیم بعد از بهینهسازی شرایط در 6 = pH با اسوتفاده از 20 میلوی گورمنانوذرات اکسید آهن پوششدار شده و مدت زمان 4 دقیقه در نمونههای آب مورد استفاده قرار گرفت.نتیجه گیری: نانوذرات سنتز شده با عصاره گیاه به علت اصلاح شدن سرح نانوذرات با اجزاء متشکله گیاه قادر به پیوند با یونهای فلزاتسنگین و در نتیجه افزایش کارآیی در حذف فلزات سنگین میگردد. گستره ای از غلظت که در آن استخراج گونه ها برور کمی قابلاندازه گیری باشد، 1 - 10 میلی گرم بر لیتر و حد تشخیص روش انجام شده برای سنجش میزان سرب 019 / 0 میلی گرم بر لیتر و برایکادمیم 043 / 0 میلی گرم بر لیتر محاسبه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

405 - اثر آنزیم ترانس گلوتامیناز و کنسانتره پروتئین آب پنیر بر برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی نوشیدنی پروبیوتیک حاصل از مخلوط شیر گاو و شیر سویا
بهناز کوهستانی رضوان پوراحمد بیژن خورشیدپور

مقدمه: نوشیدنی های لبنی اسیدی، نوشیدنی های با pH پایین بوده که دارای خواص سلامتی بخش می باشند. خواص سلامتی بخش می تواند با غنی سازی این نوشیدنی ها با شیر سویا، پروبیوتیک ها و کنسانتره پروتئین آب پنیر افزایش یابد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر آنزیم ترانس گلوتامیناز و کنس چکیده کامل

مقدمه: نوشیدنی های لبنی اسیدی، نوشیدنی های با pH پایین بوده که دارای خواص سلامتی بخش می باشند. خواص سلامتی بخش می تواند با غنی سازی این نوشیدنی ها با شیر سویا، پروبیوتیک ها و کنسانتره پروتئین آب پنیر افزایش یابد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر آنزیم ترانس گلوتامیناز و کنسانتره پروتئین آب پنیر (WPC) بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی نوشیدنی فراسودمند حاصل از مخلوط شیر گاو و شیر سویا بود. مواد و روش ها: شیر گاو و شیر سویا با نسبت مساوی برای تولید نوشیدنی فراسودمند حاوی لاکتوباسیلوس کازئی استفاده شد. مقادیر مختلف آنزیم ترانس گلوتامیناز( 150، 200 و 250 ppm ) و کنسانتره پروتئین آب پنیر ( 5/0، 1 و 5/1 درصد وزنی/ وزنی) اضافه گردید. زنده مانی باکتری پروبیوتیک و ویژگی های فیزیکوشیمیایی و حسی نمونه های تولید شده طی سه هفته نگهداری در سرما مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت آنزیم و WPC ویسکوزیته به طور معنی داری افزایش یافت (05/0˂P). نمونه های W3E2(5/1% WPC و ppm200 آنزیم) و W3E3(5/1% WPC و ppm250 آنزیم) بالاترین مقدار اسیدیته و پایین ترین pH را داشتند. بالاترین تعداد لاکتوباسیلوس کازئی مربوط به نمونه W1E1 (5/0% WPC و ppm150 آنزیم) بود. همچنین این نمونه بالاترین امتیاز پذیرش کلی از ارزیابی حسی را طی زمان نگهداری کسب نمود. طی زمان نگهداری، جمعیت لاکتوباسیلوس کازئی و pH نمونه ها کاهش ولی اسیدیته و ویسکوزیته نمونه ها افزایش معنی داری نشان داد (05/0˂P). جمعیت باکتری های پروبیوتیک در نمونه ها طی دوره نگهداری بالاتر از cfu/ml106 بود. نتیجه گیری: بنابراین افزودن 5/0% کنسانتره پروتئین آب پنیر و ppm150 ترانس گلوتامیناز منجر به تولید یک نوشیدنی فراسودمند با بیشترین میزان زنده مانی باکتری های پروبیوتیک و کیفیت حسی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

406 - برنامه‌ریزی چندهدفه به منظور مدیریت اثرات کمی و کیفی بهره‌برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی دشت شهریار
نیما صالحی شفا حسین بابازاده فیاض آقایاری علی صارمی

10.30495/jest.2022.63568.5523

زمینه و هدف: با توسعه کشاورزی، صنعت و رشد جمعیت، بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی افزایش یافته و کمیت، کیفیت آن را نیز تحت تأثیر قرار داده است. مدیریت بهره‌برداری بهینه آب زیرزمینی برای جلوگیری از بروز مشکلات کمی و کیفی آبخوان‌ها ضروری می‌باشد. هدف از این تحقیق، بهره‌بر چکیده کامل

زمینه و هدف: با توسعه کشاورزی، صنعت و رشد جمعیت، بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی افزایش یافته و کمیت، کیفیت آن را نیز تحت تأثیر قرار داده است. مدیریت بهره‌برداری بهینه آب زیرزمینی برای جلوگیری از بروز مشکلات کمی و کیفی آبخوان‌ها ضروری می‌باشد. هدف از این تحقیق، بهره‌برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی و بررسی اثرات کمی و کیفی آن بر آبخوان دشت شهریار است. روش بررسی: تغییرات سطح آب زیرزمینی و کیفیت آن از منظر شاخص TDS در آبخوان دشت شهریار در بازه زمانی سال آبی 93 تا 95، توسط شبکه عصبی مصنوعی شبیه‌سازی شده‌اند. سپس TDS آب زیرزمینی توسط رگرسیون برآورد شده است. و در نهایت از الگوریتم ژنتیک چند هدفه (NSGA-II) به منظور بهره‌برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی و با هدف حداقل نمودن تغییرات سطح آب زیرزمینی و کل مواد جامد محلول آب زیرزمینی، استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، معیار ارزیابی RMSE در سه وضعیت آموزش، آزمایش و صحت سنجی برای تغییرات سطح آب زیرزمینی به ترتیب برابر 06e-27/1، 0025/0 و 003/0 و برای کل مواد جامد محلول آب زیرزمینی برابر 24/0، 64/27 و 608/14 می‌باشد و معیار ضریب همبستگی (R) در سطح 05/0 در سه وضعیت برای هر دو متغییر معنی دار بود. همچنین در بازه زمانی مورد مطالعه، حجم برداشت بهینه از آبخوان به میزان 12/29 درصد کاهش یافته و مقدار بهینه TDS آب زیرزمینی به طور میانگین، به اندازه 87/120 میلی گرم بر لیتر کمتر از برآورد شبکه عصبی مصنوعی است. و سطح آب زیرزمینی نیز به طور میانگین به اندازه 27/9 متر در سال افزایش یافته است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نتایج نشان داد که روش شبیه سازی-بهینه سازی پیشنهادی به عنوان یک ابزار کاربردی با عملکرد مناسب و کم هزینه و با سرعت مطلوب می تواند با سیاست بهره‌برداری بهینه همزمان از چند عامل مؤثر پشتیبانی کند. همچنین مشکلات کمی و کیفی آبخوان را کاهش داده و باعث افزایش پایداری سیستم آب زیرزمینی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

407 - مطالعه و شبیه‌سازی کمّی دفع و ذخیره‌سازی دی‌اکسید‌کربن در آبده مخازن نفتی
ایمان درویشی محمد حسین غضنفری ریاض خراط

10.22034/jest.2017.26759.3587

زمینه و هدف: تولید و انتشار روزافزون گازهای گلخانه‌ای باعث تغییرات آب و هوایی و همچین گرم شدن زمین گشته‌است. در نتیجه کاهش تولید گاز دی‌اکسیدکربن و یا دفع آن اهمیت فراوانی دارد که یکی از روش های رفع این مشکل تزریق دی‌اکسیدکربن در مخازن نفتی به منظور ازدیاد برداشت در هید چکیده کامل

زمینه و هدف: تولید و انتشار روزافزون گازهای گلخانه‌ای باعث تغییرات آب و هوایی و همچین گرم شدن زمین گشته‌است. در نتیجه کاهش تولید گاز دی‌اکسیدکربن و یا دفع آن اهمیت فراوانی دارد که یکی از روش های رفع این مشکل تزریق دی‌اکسیدکربن در مخازن نفتی به منظور ازدیاد برداشت در هیدروکربن می باشد. روش بررسی: در این پژوهش، شبیه‌سازی دفع و ذخیره‌سازی دی‌اکسیدکربن‌ در آبده یک مخزن نفتی توسط شبیه‌ساز تجاری به روش ترکیبی انجام شده‌است. چاه‌های تزریقی در بخش آبده تکمیل و آبده متصل به مخزن توسط مدل فتکویچ شبیه‌سازی شده و تحت چهار سناریوی تزریق توسط چاه‌های عمودی و افقی مورد بررسی قرار گرفته شده است. یافته‌ها: تزریق و ذخیره‌سازی دی‌اکسیدکربن‌ در آبده در حالت‌های مختلف مانند گاز آزاد، گاز به دام افتاده، گاز حل شده در آب و ذخیره‌سازی به عنوان مواد معدنی جامد امکان‌پذیر می‌باشد که در این مطالعه حالت گاز بدام‌افتاده و گاز آزاد با توجه به شرایط پروژه و نیز داده‌های خروجی نتیجه‌بخش بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از شبیه سازی گواه آن است که چاه‌های افقی پتانسیل بهتری نسبت به چاه های عمودی به منظور ذخیره‌سازی می‌باشند، به طوری که برای تزریق حجم مشخصی از دی‌اکسیدکربن در یک مخزن مفروض، دو چاه افقی (11+e3/3 مترمکعب استاندارد) یا شش چاه عمودی (11+e9/6 مترمکعب استاندارد) مورد نیاز می‌باشد و با استناد به نتایج شبیه سازی، اگرچه تکمیل چاه در قسمت فوقانی دارای بازده بیش تر بوده است اما به دلیل اهمیت ماندگاری گاز در مخزن، تکمیل در قسمت تحتانی پیشنهاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

408 - بهینه سازی شبکه آب و پساب یک پالایشگاه نفت‌ به‌کمک روش‌های ECTA و MILP
پروشات حدادی محمد حسن خوشگفتارمنش مهدی صدیقی علی بهرام همدانی

10.22034/jest.2018.20565.2961

زمینه و هدف: بازیافت آب، به عنوان یکی از راه کارهای تاثیر گذار برای برون رفت از بحران آب تلقی می شود. امروزه تکنیک ها و روش های متنوعی برای طراحی سیستم های تخصیص آب توسعه داده شده اند. بنابراین آب مورد استفاده در صنایع، تا سطح قابل قبولی کاهش پیدا می کند. روش بررسی: تک چکیده کامل

زمینه و هدف: بازیافت آب، به عنوان یکی از راه کارهای تاثیر گذار برای برون رفت از بحران آب تلقی می شود. امروزه تکنیک ها و روش های متنوعی برای طراحی سیستم های تخصیص آب توسعه داده شده اند. بنابراین آب مورد استفاده در صنایع، تا سطح قابل قبولی کاهش پیدا می کند. روش بررسی: تکنولوژی پینچ آبی، یک تکنیک سیستماتیک برای آنالیز شبکه‌های آبی و کاهش هزینه‌‌های مربوطه است. همچنین این تکنیک در به حداقل رساندن هزینه ها، ایجاد رابطه میان هزینه عملیاتی و هزینه سرمایه ای در کنار رعایت استاندارد‌های محیط‌زیست مورد استفاده قرار می گیرد. روش پینچ آبی اهداف بهینه سازی را تعیین می کند، همچنین تغییرات مناسبی را نیز جهت طراحی شبکه ای با امکان به حداکثر رساندن استفاده مجدد آب، احیا-استفاده مجدد/ بازچرخانی پیشنهاد می دهد. یافته ها:در مقاله حاضر شبیه سازی و بهینه سازی شبکه آب یک پالایشگاه نفت با استفاده از نرم افزار اسپن واتر Aspen Water و روش گرافیکی-ریاضی به اسم جدول الگوریتم مرکب (CTA) برای مدل استفاده‌ مجدد/بازچرخانی مورد بررسی قرار گرفت که منجر به کاهش چشمگیر مصرف آب تازه و پساب شد. سپس روش توسعه‌ جدول الگوریتم مرکب (ECTA) برای ارایه مدل احیا-استفاده مجدد/بازچرخانی ارایه شد. بحث و نتیجه گیری: با استفاده از روش جدول الگوریتم مرکب در به حداقل رساندن نرخ جریان آب تازه، پساب و هزینه‌های مربوط به تامین آب تازه و تخلیه پساب در مقایسه با اسپن واتر نتایج بهتری ارایه شد. سپس توسعه یافته روش جدول الگوریتم مرکب با به کار گیری واحد احیا در کنار استفاده مجدد/بازچرخانی نتایج موفقیت آمیزی در بهینه سازی شبکه آب به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

409 - مدل‌سازی اثر تغییر کاربری اراضی بر میزان رواناب سطحی در حوزه آبخیز خرم‌آباد با استفاده از تلفیق مدل L- THIA و RS و GIS
حدیث رشیدی علی حقی زاده حسین زینی وند ناصر طهماسبی پور

10.30495/jest.2021.23574.3273

زمینه و هدف : تغییرات کاربری زمین ، عمدتاً فواید اجتماعی- اقتصادی زیادی را به دنبال دارد . با این‌حال، این تغییرات آثار منفی را به محیط‌زیست طبیعی وارد می‌کند. به علت حجم زیاد رواناب ناشی از عدم نفوذپذیری در سطح شهر و عدم تعبیه مناطق خاص یا هرگونه سازه جهت نفوذ آب علاوه چکیده کامل

زمینه و هدف : تغییرات کاربری زمین ، عمدتاً فواید اجتماعی- اقتصادی زیادی را به دنبال دارد . با این‌حال، این تغییرات آثار منفی را به محیط‌زیست طبیعی وارد می‌کند. به علت حجم زیاد رواناب ناشی از عدم نفوذپذیری در سطح شهر و عدم تعبیه مناطق خاص یا هرگونه سازه جهت نفوذ آب علاوه بر مشکل آب‌گرفتگی در مناطق پست شهر مطالعات متعددی برای توسعه‌ی مدل‌ها با رویکرد شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته است. در این تحقیق از مدل L-THIA برای تخمین رواناب ناشی از تغییر کاربری در حوزه‌ی خرم‌آباد استفاده‌شده است. مدل L-THIA، مدلی برای ارزیابی آثار بلندمدت حاصل از تغییر کاربری زمین بر منابع آبی است که با استفاده از داده‌های ساده و در دسترس نظیر داده‌های اقلیمی بلندمدت، نقشه‌ی کاربری اراضی و نقشه‌ی خاک قابل‌اجراست.روش بررسی : این مطالعه ، در دوره زمانی 10 ساله و در فاصله زمانی سال های 1383-1393 انجام شد. تصاویر لندست از سایت سازمان زمین‌شناسی ایالت متحده دانلود ‌گردید و تصحیحات مختلف بر روی آن ها انجام ‌گردید. نقشه‌های کاربری زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 سنجنده ETM و تصاویر لندست 8 مربوط به سنجنده OLI به ترتیب مربوط به سال‌های 1383 و 1393 تهیه و مورداستفاده قرار گرفت. داده‌های بارش از سازمان آب منطقه‌ی تهیه می‌گردد. پس از مرتب کردن برای تجزیه‌وتحلیل آتی آماده می‌شوند با تلفیق نقشه کاربری اراضی و نقشه‌ی بافت خاک در نرم‌افزار جی آی اس، گروه هیدرولوژیکی خاک تولید می‌گردد. و درنهایت نقشه‌های آماده‌شده به مدل L-THIA داده می‌شود و تأثیر تغییر کاربری بر رواناب سطحی بررسی می‌گردد.یافته‌ها: نتایج مدل‌سازی با استفاده ازL-THIA ، افزایش رواناب سالانه در طی ده سال را نشان می‌دهد طبق نتایج مدل، میانگین میزان عمق رواناب منطقه، از سال 1383 تا 1393 از مقدار 12/16 به مقدار 32/18 رسیده است. نتایج حاصل از اجرای مدل افزایش حجم و عمق رواناب سطحی در فاصله‌ی زمانی موردنظر را نشان داد که این امر سبب ضرورت کنترل بر تغییرات کاربری زمین در منطقه شده است. تغییرات کاربری عمدتاً در جهت افزایش مناطق مسکونی و کاهش سطح زمین‌های جنگلی و مرتعی است.بحث و نتیجه‌گیری: همان‌طور که از نتایج این تحقیق برمی‌آید مدلL-THIA ، قابلیت مناسبی در بیان نحوه‌ی اثر تغییر کاربری بر مقادیر حجم و عمق رواناب دارد. همچنین با استفاده از نتایج مطالعه، می‌توان برنامه‌های کنترلی برای تغییرات کاربری زمین جهت جلوگیری از افزایش رواناب در منطقه تهیه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

410 - حذف فلز روی از محلول های آبی با استفاده از نانو ذرات دی اکسید منگنز
سید مهدی حسینی فرد هادی قربانی

10.22034/jest.2018.11038

زمینه و هدف: آلودگی آب به فلزات سنگین یکی از معضلات مهم زیست محیطی است. هدف از این پژوهش بررسی میزان حذف فلز روی از محلول های آبی با استفاده از نانو ذرات دی اکسید منگنز بود. روش بررسی: ابتدا نانو ذرات دی اکسید منگنز به روش ترسیب الکتروشیمیایی کاتدی سنتز گردید و تاثیر پا چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی آب به فلزات سنگین یکی از معضلات مهم زیست محیطی است. هدف از این پژوهش بررسی میزان حذف فلز روی از محلول های آبی با استفاده از نانو ذرات دی اکسید منگنز بود. روش بررسی: ابتدا نانو ذرات دی اکسید منگنز به روش ترسیب الکتروشیمیایی کاتدی سنتز گردید و تاثیر پارامترهای pH، زمان تماس، غلظت نانو ذرات و اثر غلظت اولیه بر فرآیند جذب روی در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. جهت شناسایی نانو ذرات دی اکسید منگنز از پراش پرتو ایکس(XRD)، طیف سنج مادون قرمز(FT-IR) و میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) استفاده گردید. ایزوترم های جذب لانگمیر و فرندلیچ و همچنین سینتیک های جذب فلز روی توسط جاذب نانو ذرات دی اکسید منگنز بر اساس مدل های شبه مرتبه اول و شبه مرتبه دوم بررسی شد.یافته ها: تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که اندازه این ذرات 30 تا 50 نانومتر است. نتایج نشان داد که با افزایش pH، درصد حذف و ظرفیت جذب روی افزایش یافت و در pH 6 به حداکثر خود یعنی 4/90 درصد رسید. افزایش زمان تماس و میزان جاذب باعث افزایش راندمان جذب شد. در بررسی ایزوترم های جذب، داده های آزمایشی مطابقت بیشتری با مدل لانگمیر نشان دادند. ظرفیت جذب لانگمیر 71/285 میلی گرم بر گرم بدست آمد. همچنین داده های بدست آمده در این تحقیق برای جاذب نشان داد که جذب روی از مدل سینتیک شبه مرتبه دوم تبعیت می کند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که نانو ذرات دی اکسید منگنز به عنوان جاذب مناسب توانایی بالایی در جذب فلز روی از محیط های آبی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

411 - تأثیر سیلیکا ایروژل نانو ساختار بر کارایی مصرف آب گیاه ذرت تحت شرایط کم آبیاری
حمیده اسودی فیاض آقایاری لیلا سمیعی

10.22034/jest.2018.17340.2602

زمینه و هدف: به منظور بررسی اثر سیلیکا ایروژل نانو ساختار به عنوان یک جاذب رطوبت خاک بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت و مقایسه آن با سوپرجاذب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسل چکیده کامل

زمینه و هدف: به منظور بررسی اثر سیلیکا ایروژل نانو ساختار به عنوان یک جاذب رطوبت خاک بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت و مقایسه آن با سوپرجاذب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام گرفت. مواد و روشها: کم آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و50 درصد نیاز آبی گیاه در کرتهای اصلی و مواد جاذب رطوبت در سه سطح شامل عدم مصرف ماده جاذب رطوبت، مصرف سوپرجاذب به میزان 30 کیلوگرم در هکتار و مصرف سیلیکا ایروژل به میزان 5 کیلوگرم در هکتار در کرتهای فرعی قرار گرفت.یافته ها: بیشترین مقدار عملکرد دانه (12684 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری با 100 درصد نیاز آبی و مصرف سیلیکا ایروژل به دست آمد. با مصرف سوپرجاذب و سیلیکا ایروژل عملکرد دانه افزایش یافت به نحوی که کاربرد سیلیکا ایروژل نسبت به سوپرجاذب برای افزایش عملکرد دانه، در سطح آبیاری 100 درصد نیاز آبی دارای برتری نسبی معنی داری بود اما در سطوح 75 و 50 درصد نیاز آبی در یک گروه آماری قرار گرفت. کاربرد سوپرجاذب و سیلیکا ایروژل به ترتیب منجر به افزایش 116/2 و 154/1 درصدی کارایی آب برای عملکرد دانه و افزایش 38/4 و 85/9 درصدی کارایی آب برای عملکرد بیولوژیک شد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، کاربرد سیلیکا ایروژل نانو ساختار، برای افزایش بهره وری آب و عملکرد ذرت پیشنهاد میگردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

412 - کاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره (AHP-Promethee) در انتخاب و الویت بندی منابع آبی موجود جهت آبیاری فضای سبز(مطالعه موردی بویین زهرا)
علی صفری مجید عباسپور امیرحسین جاوید دردانه آقاجانی

10.30495/jest.2022.25691.3462

زمینه و هدف: یکی از فاکتور های اساسی در حفاظت و توسعه فضای سبز شهری استفاده از منابع آبی در دسترس متناسب با ویژگی های فضای سبز در هر منطقه میباشد.در این مقاله به طرح تامین آب خام جهت تامین آب مورد نیازو با هدف آبیاری فضای سبز شهرستان بویین زهرا پرداخته شده است.روش بررسی چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از فاکتور های اساسی در حفاظت و توسعه فضای سبز شهری استفاده از منابع آبی در دسترس متناسب با ویژگی های فضای سبز در هر منطقه میباشد.در این مقاله به طرح تامین آب خام جهت تامین آب مورد نیازو با هدف آبیاری فضای سبز شهرستان بویین زهرا پرداخته شده است.روش بررسی: برای این کار در ابتدا منابع آبی موجود در بویین زهرا تعیین و سپس به کمک پرسشنامه هایی که توسط افراد خبره تکمیل گردیدند معیار های موثر در فرآیند تصمیم گیری انتخاب منابع آبی، با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبی(AHP)وزن دهی شدند و در نهایت با کمک روش الویت بندی ترجیحی برای غنی سازی ارزیابی ها (Promethee) بهترین گزینه انتخاب گردید.یافته ها: نتایج حاصله از روش (AHP) در نرم افزار Expert Choice نشان دهنده بالاتر بودن وزن معیار فنی، کاربردی و مدیریتی نسبت به سایر گزینه ها و منابع آبی چاه باغ شهرداری همراه با چاه های متفرقه به عنوان بهترین گزینه انتخاب گردید.و در مرحله دوم وزن ها و امتیازهای حاصله معیارها و گزینه ها که از قسمت اول حاصل گردیده ، به عنوان ورودی به نرم افزار Decision Lab 2000 انتخاب و رتبه بندی انجام و در این مرحله نیز نتیجه بدست آمده در محله اول، تایید شد.بحث و نتیجه گیری: مطالعه حاضر بیانگر آنست که معیارهای فنی، کاربردی و مدیریتی و زیست محیطی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار درا انتخاب نوع منبع آبی آبیاری فضای سبز محسوب می گردند. به عبارت دیگر در انتخاب منابع آبی مناسب، دستیابی به استانداردها، مقاومت در برابر شوک هیدرولیکی، عدم نیاز به فن آوری پیشرفته جهت کنترل، راندمان سیستم، پارامترهایی هستند که بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

413 - بررسی تاثیر فاصله و عرض کاشت گونه های درختی فضای سبز شهر آباده در کنترل آلودگی صوتی
محمد برزگر هانیه نوذری

10.22034/jest.2019.41413.4526

زمینه و هدف: فضای سبز در کاهش آلودگی صوتی موثر است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گونه های درختی موجود در فضای سبز شهر آباده و نیز تاثیر ردیف های درختکاری شده و عرض کاشت در کاهش شدت صوت بوده است. مواد و روش ها: در این مطالعه چهار ایستگاه در دو منطقه در شهر آباده شامل بل چکیده کامل

زمینه و هدف: فضای سبز در کاهش آلودگی صوتی موثر است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گونه های درختی موجود در فضای سبز شهر آباده و نیز تاثیر ردیف های درختکاری شده و عرض کاشت در کاهش شدت صوت بوده است. مواد و روش ها: در این مطالعه چهار ایستگاه در دو منطقه در شهر آباده شامل بلوار شهید چمران و کنار گذر شمالی انتخاب و نمونه برداری در اسفند ماه 1396 در دو نوبت صبح و عصر با استفاده از دستگاه صداسنجCirrusمدل CR:303انجام شد و از هر ایستگاه 25 داده و در مجموع 400 داده ثبت گردید. یافته ها: نتایج مقایسه میانگین تراز شدت صوت اندازه گیری شده در دو منطقه مورد مطالعه در دو نوبت صبح و عصر با استاندارد ملی ایران نشان می دهد میانگین تراز شدت صوت در هر دو منطقه ازحد استاندارد بالاتر است؛ بنابراین با وجود فضای سبز، آلودگی صوتی در هر دو منطقه وجود دارد. نتایج مطالعه ترازهای شدت صوت در بلوار شهید چمران و کنار گذر شمالی در دو نوبت صبح و عصر نشان می دهد بین فاصله از منبع تولید صدا (فاصله از خیابان) و تعداد ردیف درخت کاشته شده و میانگین تراز شدت صوت هبستگی منفی وجود دارد واین بدین معناست که هرچه فاصله از خیابان وتعداد ردیف های درخت کاشته شده بیشتر باشد میزان کاهش صدا بیشتر خواهد بود. بحث و نتیجه گیری: بیشترین کاهش صدا در بلوار شهید چمران مربوط به فاصله 54 متری از لبه خیابان با 14ردیف کاشت با میانگین تراز شدت صوت به ترتیب برای صبح و عصر 04/65 و 96/60 دسی بل و در کنار گذر شمالی مربوط به فاصله 85 متری از لبه خیابان با 10 ردیف کاشت و وجود یک تپه با میانگین تراز شدت صوت به ترتیب برای صبح و عصر 04/65 و 08/64 دسی بل بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

414 - بررسی غلظت باقی‌مانده سم ارگانوفسفره دیازینون در آب رودخانه عباس‌آباد همدان
سحر عرفی یگانه سهیل سبحان اردکانی سعید جامه بزرگی

10.30495/jest.2021.8358

زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و نیاز به توسعه تولیدات کشاورزی باعث افزایش کاربرد آفت کش ها و در نتیجه آلودگی منابع آب به عنوان یکی از معضلات محیط‌زیستی شده است. از این‌رو، این پژوهش با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش دیازینون در آب رودخانه عباس آباد همدان در سال 139 چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و نیاز به توسعه تولیدات کشاورزی باعث افزایش کاربرد آفت کش ها و در نتیجه آلودگی منابع آب به عنوان یکی از معضلات محیط‌زیستی شده است. از این‌رو، این پژوهش با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش دیازینون در آب رودخانه عباس آباد همدان در سال 1393 انجام یافت.روش بررسی: پس از بازدید میدانی و انتخاب چهار ایستگاه در طول رودخانه به‌روش تصادفی سیستماتیک، نمونه برداری از آب در اواخر اردیبهشت‌ماه و اواخر تیرماه انجام یافت. نمونه ها با استفاده از روش استخراج فاز مایع آماده و غلظت باقی مانده سم به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر&lrm; خوانده شد. برای پردازش آماری داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: بیشینه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان ( میکروگرم در لیتر) با 2/10 ± 0/97 و 7/13 ± 202 به ترتیب مربوط به ایستگاه ‌های 3 و 2 بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان با رهنمودهای WHO و EPA نیز نشان داد که میانگین غلظت باقی مانده سم در هر دو فصل از بیشینه رواداری این سازمان ها بیش تر بوده است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به تجاوز میانگین غلظت باقی مانده سم در نمونه های آب مورد ارزیابی، توجه به مواردی از جمله آموزش باغ داران به منظور استفاده صحیح و اصولی از سموم آفت کش ضروری است. هم چنین به منظور استفاده از آب این رودخانه برای شرب و یا پرورش ماهیان سردآبی باید تمهیداتی اندیشیده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

415 - بررسی تاثیر فیلترهای مورد استفاده در مزارع پرورش ماهی بر کیفیت آب خروجی(مطالعه موردی: مزارع پرورش ماهی شهرکرد)
میثم حق شناس دهکردی جواد مظفری مهدی قبادی نیا

10.22034/jest.2018.19780.2864

زمینه و هدف: طرح‌های پرورش ماهی یکی از فعالیت‌های انسانی است که می‌تواند بر کیفیت آب رودخانه‌ها اثر منفی بگذارد. بنابراین کاهش آلودگی آب‌خروجی مزارع پرورش ماهی از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش به منظور کاهش آلودگی آب خروجی، فیلترهای گوناگونی از مواد طبیعی چکیده کامل

زمینه و هدف: طرح‌های پرورش ماهی یکی از فعالیت‌های انسانی است که می‌تواند بر کیفیت آب رودخانه‌ها اثر منفی بگذارد. بنابراین کاهش آلودگی آب‌خروجی مزارع پرورش ماهی از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش به منظور کاهش آلودگی آب خروجی، فیلترهای گوناگونی از مواد طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. یکی از مشکلاتی که این فیلترها ممکن است بوجود آورند، کاهش کیفیت آب بوسیله مواد استفاده شده در آن‌ها می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تغییر کیفیت آب خروجی مزارع پرورش ماهی در هنگام عبور از مواد گوناگون جهت ساخت فیلتر بود. روش بررسی: به همین منظور، از یک سری ستون‌هایی از جنس PVC به ارتفاع 70 سانتی‌متر برای بررسی تغییرات اسیدیته[1]، هدایت الکتریکی آب[2] و کل مواد جامد محلول[3] استفاده شد. بدین صورت که لوله‌های مورد نظر از وسط به دو نیم تقسیم شده و بین هر لوله یک‌لایه ژئوتکستایل[4] قرار داده شد. سپس مواد گوناگونی از جمله زئولیت، تفاله چغندر قند، سبوس گندم و ذرت علوفه‌ای به ارتفاع 10 سانتی‌متر درون لوله‌ها ریخته شد و آب به صورت مستمر و به مدت 15 دقیقه از ستون‌ها عبورداده شد. سپس از ورودی و خروجی ستون‌ها در مدت زمان‌های 2، 5، 10 و 15 دقیقه نمونه‌برداری به عمل آمد. یافته‌ها: با توجه به نتایج بدست آمده مقادیر هدایت الکتریکی آب و کل مواد جامد محلول خروجی آب در ابتدا روند افزایشی و با گذشت زمان روند کاهشی داشت، بطوریکه مقادیر مذکور در ابتدا به ترتیب26/275 و4/278 درصد افزایش پیدا کردند اما نهایتا به مقدار اولیه آب‌ورودی بازگشتند. بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه کیفیت آب خروجی با مقادیر مجاز خروجی به رودخانه نشان داد که در تمامی زمان‌های مذکور، مقادیر مذکور در محدوده مجاز قرار دارد و مواد به کار رفته به عنوان فیلتر مشکلی بر کیفیت آب خروجی ایجاد نمی‌کنند. [1]- pH [2]- Ec [3]- TDS [4]- Geotextile پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

416 - تأثیر آبیاری با شوری مختلف بر برخی خصوصیات خاک عامل تجمع نمک (مطالعه موردی: بیغرد شهرستان خنج)
احسان کمالی مسکونی سید فخرالدین افضلی

10.22034/jest.2019.24499.3370

زمینه و هدف: شوری منابع آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک از مسایلی است که کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده و مشکلاتی را ایجاد نموده است. تأثیر نامطلوب شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد انواع محصولات زراعی در مناطق خشک یک نگرانی جدی محسوب می شود. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر آ چکیده کامل

زمینه و هدف: شوری منابع آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک از مسایلی است که کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده و مشکلاتی را ایجاد نموده است. تأثیر نامطلوب شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد انواع محصولات زراعی در مناطق خشک یک نگرانی جدی محسوب می شود. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر آبیاری با شوری های مختلف بر روند تغییرات برخی خصوصیات خاک در لایه سطحی خاک می باشد. روش بررسی: به این منظور نمونه برداری در 10 زمین کشاوری تحت آبیاری با کیفیت های متفاوت به صورت نواری به فواصل 6 متری (15نمونه) انجام گرفت. پارامترهای هدایت الکتریکی، رطوبت زراعی و رطوبت اشباع برای هر نمونه برداشت شده، اندازه گیری شد و سپس به ارزیابی عامل تجمع نمک پرداخته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد بین هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک و شوری آب آبیاری، درصد رطوبت اشباع و ظرفیت زراعی خاک در تمامی زمین های زراعی که به صورت نواری نمونه برداری شده بود رابطه معناداری با R2>90 وجود دارد. همچنین نتایج نشان دهنده رابطه نمایی معناداری، بین عامل تجمع نمک و درصد رطوبت اشباع در تمامی زمین های کشاورزی که به صورت نواری نمونه برداری شده بود وجود دارد. بحث و نتیجه‌گیری: به طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد کهشوری خاک عمدتاً تحت تأثیر کیفیت آب های آبیاری می باشند و همچنین آبیاری با آب نامطلوب بر روی تغییر خصوصیات فیزیکی خاک تاثیرگذار بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

417 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی معیارهای کیفی آب زیرزمینی دشت همدان- بهار با استفاده از (GIS) طی بازه‌ی زمانی 10 ساله
سحر اقبالیان امید بهمنی

10.22034/jest.2020.23995.3310

زمینه وهدف: آب های زیرزمینی از منابع ارزش مند تهیه آب شرب، کشاورزی و صنعت دراکثر مناطق ایران هستند. تغییرات کیفی آب های زیرزمینی می تواند در اثر فعالیت های انسان وتوسعه فعالیت های صنعتی صورت گیرد. بررسی و مطالعه این منابع به منظور حفظ و اصلاح کیفیت آن ها ضروری است. هدف چکیده کامل

زمینه وهدف: آب های زیرزمینی از منابع ارزش مند تهیه آب شرب، کشاورزی و صنعت دراکثر مناطق ایران هستند. تغییرات کیفی آب های زیرزمینی می تواند در اثر فعالیت های انسان وتوسعه فعالیت های صنعتی صورت گیرد. بررسی و مطالعه این منابع به منظور حفظ و اصلاح کیفیت آن ها ضروری است. هدف از این مطالعه پهنه بندی و منطقه ای نمودن خصوصیات نقطه ای پارامتر های مورد بررسی است. در نهایت برای هر یک از متغیرها بهترین روش پهنه بندی و مناطق مجاز و آلوده در مصارف کشاورزی در دشت مشخص گردید و روند تغییرات این متغیرها در طی یک دوره ی 10 ساله ی آماری بررسی شد. مواد و روش ها: در این تحقیق از داده های کیفی آب زیرزمینی دشت همدان- بهار در یک بازه ی زمانی 10 ساله استفاده شد. متغیرهای شوری، باقی مانده خشک، نسبت جذب سدیم، بی کربنات، PH، مقدار کلر و سدیم، با استفاده از روش های زمین آمار از جمله کریجینگ معمولی(OK)، (با مدل سمی واریوگرام دایره ای، گوسی، نمایی، کروی) و روش های معین نظیر عکس فاصله IDW، تابع شعاعی RBF، تخمین گر عامGPI و تخمین گر موضعی LPI به وسیله نرم افزار ARCGIS9.3 پهنه بندی گردیدند. یافته ها: پس از تحلیل معیار های آماری بهترین روش پهنه بندی برای متغیر شوری (EC) روش عکس فاصله IDW، باقی مانده خشک(TDS) روش تابع شعاعی(RBF)، بی کربنات(HCO3) روش کریجینگ(OK) (نمایی)، (PH) روش عکس فاصله(IDW)، کلر(CL) تابع شعاعی(RBF)، سدیم(Na) روش کریجینگ(OK) (نمایی) و برای متغیر نسبت جذب سدیم(SAR) روش تابع شعاعی(RBF) در آبخوان اصلی همدان- بهار معرفی شدند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به روش های تعیین شده پهنه بندی تمام معیارها برای سال های84 ، 88 و 93 انجام شد و تغییرات کیفیت آبخوان طی یک دوره ی 10ساله برای هر یک از متغیرها نشان داد که بیش ترین تغییرات در مقدار سدیم بوده که محدوده غیر مجاز آن برای مصارف کشاورزی (Na>3) از سال 84 تا 93 به مقدار 21/3 درصد افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

418 - ارزیابی کارایی مدل‌های تجربی در برآورد رسوبدهی آبخیزهای کوچک مناطق نیمه خشک با استفاده از داده‌های اندازه‌گیری شده
علی باقریان کلات علی اکبر عباسی سید مسعود سلیمانپور

10.22034/jest.2019.41563.4538

زمینه و هدف: با توجه به نبود ایستگاه‌های رسوب‌سنجی در اکثر حوضه‌های آبخیز کشور و عدم کفایت داده‌ها، مدل‌های تجربی مانند ابزارهای مناسبی برای تخمین رسوبدهی آبخیزها می‌باشند. از آن جا که این مدل‌ها در خارج از ایران طراحی شده، لازم است که کارآیی آن‌ها در کشور بررسی شود. مط چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به نبود ایستگاه‌های رسوب‌سنجی در اکثر حوضه‌های آبخیز کشور و عدم کفایت داده‌ها، مدل‌های تجربی مانند ابزارهای مناسبی برای تخمین رسوبدهی آبخیزها می‌باشند. از آن جا که این مدل‌ها در خارج از ایران طراحی شده، لازم است که کارآیی آن‌ها در کشور بررسی شود. مطالعات پراکنده‌ای در خصوص برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از این مدل‌ها در ایران صورت گرفته و اکثر این مطالعات به واسطه فقدان داده‌های رسوب مشاهداتی، ارزیابی مناسبی از این مدل‌ها به دست نمی‌دهند. لذا برای توسعه این مدل‌ها استفاده از داده‌های اندازه‌گیری شده، ضروری است. روش بررسی: در این تحقیق، چهار بند خاکی کوچک در حوضه سد کارده و پنج زیرحوضه دارای حوضچه جمع‌آوری رواناب و رسوب در حوضه سنگانه کلات انتخاب شد. مقدار رسوب ته نشین شده در مخازن سدها با استفاده از نقشه‌برداری به دست آمد. وزن مخصوص ظاهری رسوب با عملیات صحرایی تعیین و حجم رسوب‌ها با در نظر گرفتن سال‌های رسوب‌گیری به وزن تبدیل شد. در زیرحوضه‌های سنگانه نیز پس از هر بارندگی میزان هدررفت خاک اندازه‌گیری شد. در نهایت مقدار رسوب توسط مدل‌های EPM و FSM تخمین زده شد و با مقادیر مشاهده‌ای مقایسه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد با توجه به اختلاف زیاد مقادیر برآوردی مدل FSM و رسوب مشاهده‌ای، ضرایب مدل برای حوضه‌های مورد مطالعه نیاز به اصلاح دارد. در نهایت مقادیر ضریب کارایی نش-ساتکلیف برای مدل EPM و FSM به‌ترتیب 66/0 و 65/0 به‌دست آمد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل دلالت بر کارایی مدل‌های مذکور در برآورد رسوب حوضه‌های آبخیز کوچک مورد مطالعه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

419 - تعیین نقشه کاربری اراضی با استفاده از سنجندهETM+ (مطالعه موردی حوزه آبخیز هندودر)
رضوان داودپور حمید ترنج زر

10.22034/jest.2020.5723.1481

زمینه و هدف: رشد سریع جمعیت سبب استفاده بیش از حد ظرفیت و فشار مضاعف بر منابع طبیعی شده که در نتیجه آن تغییرات سریع کاربری اراضی اتفاق افتاده است. بنابراین شناخت سریع و دقیق انواع پوشش زمین می تواند نقش مؤثری در برنامه ریزی و مدیریت داشته باشد. داده های ماهواره ای به د چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد سریع جمعیت سبب استفاده بیش از حد ظرفیت و فشار مضاعف بر منابع طبیعی شده که در نتیجه آن تغییرات سریع کاربری اراضی اتفاق افتاده است. بنابراین شناخت سریع و دقیق انواع پوشش زمین می تواند نقش مؤثری در برنامه ریزی و مدیریت داشته باشد. داده های ماهواره ای به دلیل دید وسیع و یکپارچه، در برگرفتن بخش عمده ای از طیف الکترومغناطیسی و به روز بودن تصاویر برای تهیه نقشه های کاربری اراضی مناسب می باشند. مطالعه حاضر با هدف تعیین نقشه کاربری اراضی با استفاده از سنجندهETM+ (مطالعه موردی حوزه آبخیز هندودر) انجام گرفته است. روش بررسی: از تصاویر ماهواره ای لندست 7 برای تعیین پوشش و کاربری اراضی حوزه آبخیز هندودر استان مرکزی استفاده شد. برداشت موقعیت انواع کاربری و پوشش اراضی از سطح حوزه مورد نظر با نقاط تست و کنترل با استفاده ازGPS انجام گرفت. طبقه بندی به روش نظارت شده و با چهار الگوریتم مختلف طبقه بندی که شامل حداکثر احتمال، حداقل فاصله تا میانگین،Minimum Mahalanobis Distance و متوازی السطوح بر روی گروه های سه باندی صورت گرفت. یافته ها: جهت انتخاب بهترین گروه سه باندی از روش محاسبه حد شاخص مطلوبیت (OIF) برای باند های اصلی، شاخص ها و تجزیه مؤلفه ها استفاده شد. تصاویر ماهواره ای با استفاده از الگوریتم های طبقه بندی نظارت شده و اعمال نمونه های برداشتی از سطح منطقه، طبقه بندی گردید. از بین الگوریتم ها، الگوریتم طبقه بندی حداکثر احتمال دارای نتایج بهتری از انواع پوشش و کاربری های اراضی بر روی تصاویر بود. بحث و نتیجه گیری: بهترین نتیجه طبقه بندی در مقایسه با نقشه واقعیت زمینی، با استفاده از مجموعه باند های b1، b4 و b7 با دقت کلی25/81 درصد در الگوریتم طبقه بندی حداکثر احتمال به دست آمد که بیانگر قابلیت و کارایی نسبتاً خوب داده های ETM+ در تهیه نقشه نهایی کاربری اراضی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

420 - پهنه‌بندی کیفی آب شرب با استفاده از روش‌های ANP و FANP (مطالعه موردی: دشت بیرجند)
زهرا قربانی علی شهیدی محسن احمدی عاطفه صیادی

10.30495/jest.2018.19922.2887

زمینه و هدف: آب‌های زیرزمینی از مهم‌ترین منابع آبی به خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. متأسفانه به علت ماهیت این منبع آبی، تصمیم‌گیری در خصوص کیفیت آن‌ها در سطح دشت دشوار است. به همین دلیل تکنیک‌های نوین مانند پهنه‌بندی به همراه روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و فازی ب چکیده کامل

زمینه و هدف: آب‌های زیرزمینی از مهم‌ترین منابع آبی به خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. متأسفانه به علت ماهیت این منبع آبی، تصمیم‌گیری در خصوص کیفیت آن‌ها در سطح دشت دشوار است. به همین دلیل تکنیک‌های نوین مانند پهنه‌بندی به همراه روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و فازی بدین منظور مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق نیز پهنه‌بندی کیفی آب زیرزمینی دشت بیرجند با استفاده از روش‌های ANP و FANP است.روش بررسی: دشت بیرجند واقع در شرق ایران با عرض جغرافیایی ˚30 ‘32 تا ‘00 ˚33 شمالی و طول جغرافیایی ˚45 ‘58 تا ‘41 ˚59 قرار گرفته است. بدین منظور پارامترهای منیزیم، کلسیم، کلر، کل املاح محلول، پی‌اچ و سختی کل برای 18 چاه و 9 قنات در سطح دشت مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که پارامترهای کلر، منیزیم و پی‌اچ بیشترین اثر را بر کیفیت آب زیرزمینی در دشت بیرجند داشتند به طوری که به ترتیب 2/17، 1/16 و 9/15 درصد کیفیت آب آبخوان تحت تأثیر مقادیر این پارامترها قرار داشت. نتایج نشان داد که جنوب‌شرقی از کیفیت مناسب‌تری نسبت به سایر مناطق برخوردار بود در حالی که غلظت پارامترها در جنوب‌غربی این دشت در بالاترین حد بودند. نتایج روش ANP نشان داد که مناطق با کیفیت خیلی خوب، خوب، نسبتأ خوب، نسبتأ بد، بد و خیلی بد به ترتیب 26/5، 56/10، 52/54، 89/15، 57/10 و 18/3 درصد از آبخوان را شامل شدند. این نتایج براساس روش FANP به ترتیب برابر 97/5، 01/22، 85/28، 16/30، 54/9 و 47/3 درصد بودند.نتیجه گیری: در روش FANP تغییرات مکانی و عدم قطعیت در نظر گرفته شده و به همین دلیل مساحت مناطق با کیفیت نسبتأ خوب و نسبتأ بد به هم نزدیک شده است. با توجه به نتایج، پیشنهاد می‌شود تراکم چاه‌های شرقی بیشتر شود تا آب با کیفیت مطلوب‌تری برداشت گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

421 - ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در حوضه آب‌خیز رودخانه تجن با تکیه بر سنجه‌های سیمای سرزمین
فاطمه رجایی عباس اسماعیلی ساری عبدالرسول سلمان ماهینی مجید دلاور علی رضا مساح بوانی

10.30495/jest.2018.16325.2477

مقدمه: تغییرات کاربری اراضی و تخریب پوشش‌های طبیعی سبب اختلال در اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی می‌شود. کاهش جنگل های هیرکانی ، متعلق به دوره ژوراسیک از ارزش مندترین جنگل های جهان، یکی از مهم ترین مشکلات در سال های اخیر است.روش تحقیق: در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهو چکیده کامل

مقدمه: تغییرات کاربری اراضی و تخریب پوشش‌های طبیعی سبب اختلال در اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی می‌شود. کاهش جنگل های هیرکانی ، متعلق به دوره ژوراسیک از ارزش مندترین جنگل های جهان، یکی از مهم ترین مشکلات در سال های اخیر است.روش تحقیق: در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به بررسی تغییرات کاربری اراضی و تجزیه‌وتحلیل سیمای سرزمین در دوره‌های زمانی مختلف، شامل سال‌های 1984، 2001 و 2010 پرداخته شد. جهت بررسی چگونگی روند تغییرات کاربری و سیمای سرزمین در افق زمانی آینده از مدل‌ساز تغییر سرزمین (LCM) استفاده شد. سنجه‌های سیمای سرزمین در نرم‌افزار 2/4 FRAGSTATS استخراج شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان می‌دهد که جنگل، کاربری غالب (72 درصد از مساحت منطقه در سال 1984 و 46 درصد در سال 2040) در منطقه موردمطالعه است. در سال 1984 مساحت جنگل‌ها 4/8 برابر کاربری کشاورزی بود و این میزان به 8/1 برابر در سال 2040 خواهد رسید. شاخص بزرک ترین لکه (LPI) نشان داد اراضی جنگلی پوشش غالب در کل دوره است. هم چنین شاخص نزدیکی (PROX) در کاربری کشاورزی و مرتع در دوره 1984-2010 روند افزایشی داشته و این میزان در سال 2040 افزایش بیش تری خواهد یافت. هم چنین افزایش سنجه تراکم حاشیه (ED) در طی دوره آینده در هر سه کاربری مرتع، جنگل و کشاورزی نشان می دهد که حوضه تجن خیلی متفاوت‌تر از حال حاضر خواهد شد . این نتایج می‌توانند دیدگاه‌هایی در جهت اولویت‌بندی تصمیمات ملی و منطقه ای با هدف کاهش تخریب جنگل ها در اختیار مدیران قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

422 - پهنه‌بندی اقلیمی چغندرقند بر اساس خصوصیات خاک و عوامل اقلیمی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)
بهروز سبحانی وحید صفریان زنگیر بتول طباطبائی

10.22034/jest.2020.28698.3741

زمینه و هدف: در حال حاضر، کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید تا جایی که می توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان پذیر نیست. هر محصول کشاورزی شرایط اقلیمی و محیطی خاصی را می طلبد، این تحقیق به منظور ارزیابی قابلیت های محیطی استان آذربا چکیده کامل

زمینه و هدف: در حال حاضر، کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید تا جایی که می توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان پذیر نیست. هر محصول کشاورزی شرایط اقلیمی و محیطی خاصی را می طلبد، این تحقیق به منظور ارزیابی قابلیت های محیطی استان آذربایجان شرقی برای کاشت چغندرقند با استفاده از(ArcGis) انجام شد. روش بررسی: داده های مورد مطالعه در این تحقیق عبارتند از: بارندگی سالانه، بارندگی طول دوره رشد(مه تا اکتبر)، دمای سالانه، دمای طول دوره رشد، تبخیر، رطوبت نسبی، طول روز، روز بدون یخ بندان، ارتفاع، شیب، جهت و عمق خاک، با بهره گیری از نیاز رویشی(شرایط اقلیمی مطلوب) چغندرقند، لایه های اطلاعاتی تولید و هر سری از داده‌ها ارزش گذاری و طبقه‌بندی و با روش هم‌پوشانی در محیط GIS با هم ترکیب شدند. یافته‌ها:نتایج نشان داد که ارزیابی قابلیت محیطی کاشت چغندر قند در استان آذربایجان شرقی نقش داشته و از بین عوامل و عناصر اقلیمی نامبرده عامل بارش نقش مهمی ایفا می کند. لازم به ذکر است که در روش هم پوشانی عامل دما و بارش بیش ترین نقش را ایفا می کنند البته تأثیر بارش به مراتب بالاتر است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نهایی نشان دهنده این واقعیت هستند که عناصر و عوامل اقلیمی به صورت توام در فرآیند ارزیابی قابلیت های محیطی کاشت چغندرقند نقش موثری ایفا می نمایند. سهم هر کدام از عناصر و عوامل اقلیمی در طول دوره رشد گیاه زراعی مورد مطالعه یکسان نمی باشد. از طریق انطباق لایه های موثر در فرایند کاشت چغندرقند در محیط GIS، امکان شناسایی مناطق مناسب برای کاشت این گیاه زراعی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

423 - بررسی ویژگیهای آب خاکستری و روشهای بازیابی آن
مسعود رضائی محمد حسین صرافزاده

10.22034/jest.2020.10822

زمینه و هدف: آب خاکستری به فاضلاب تولیدی خانگی از روشویی، حمام، ماشین لباس شویی و آشپزخانه ها اطلاق می گردد که در مبدأ از فاضلاب دست شویی و توالت تفکیک شده باشد. در یک طبقه بندی می توان فاضلاب ناشی از حمام و روشویی ها را آب خاکستری روشن و فاضلاب ناشی از آشپزخانه و ماش چکیده کامل

زمینه و هدف: آب خاکستری به فاضلاب تولیدی خانگی از روشویی، حمام، ماشین لباس شویی و آشپزخانه ها اطلاق می گردد که در مبدأ از فاضلاب دست شویی و توالت تفکیک شده باشد. در یک طبقه بندی می توان فاضلاب ناشی از حمام و روشویی ها را آب خاکستری روشن و فاضلاب ناشی از آشپزخانه و ماشین لباسشویی ها را آب خاکستری تیره نام نهاد. طی سالیان اخیر مطالعات گسترده ای بر روی سیستم های تصفیه آب خاکستری صورت پذیرفته است. روش بررسی: در این مطالعه سعی گردیده با استفاده از مطالعات قبلی، کیفیت آب خاکستری مورد بررسی قرار گیرد، سپس نگاهی به استانداردهای بازگردانی آب جهت مصارف مختلف شده است و در پایان مروری بر فرآیندهای نوین تصفیه آب خاکستری و مزایا و محدودیت هایشان گردیده است. یافته ها و نتایج: براساس این بررسی می توان نتیجه گیری نمود که کیفیت آب خاکستری تولیدی بسیار متغیر و کاملاً وابسته به منبع تولید می باشد. تصفیه های فیزیکی، راندمان حذف محدودی بر روی آب خاکستری دارند، لذا غالباً برای آب خاکستری روشن توصیه می شوند. روش های تصفیه شیمیایی، توانایی حذف مواد جامد معلق، پاتوژن ها و سورفکتانت ها را دارند، لکن در حذف کامل BOD ناتوان هستند. تصفیه های زیستی راندمان مطلوبی برای تصفیه آب خاکستری دارند، اما عدم تعادل مواد مغذی به عنوان یک عامل محدودکننده در این سیستم ها وجود خواهد داشت. نتیجه‌گیری: در مجموع ترکیب فرایندهای زیستی هوازی و پیش تصفیه فیزیکی و ضدعفونی به عنوان اقتصادی ترین راه جهت تصفیه آب خاکستری با بار آلودگی بالا توصیه می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

424 - مطالعه آزمایشگاهی و عددی نشت در روزنه‌های لوله‌های پلی‌اتیلن
سید علی صدرالساداتی محمدرضا جلیلی قاضی زاده

10.22034/jest.2020.31008.3952

زمینه و هدف: یکی از مؤثرترین روش‌های مقابله با نشت در شبکه‌های توزیع آب، مدیریت فشار می‌باشد و لذا درک صحیح از رفتار نشت و رابطه آن با تغییرات فشار می‌تواند نقش بسزایی در کنترل تلفات داشته باشد. استفاده از لوله‌های پلی‌اتیلن چگالی بالا (HDPE) در سال‌های اخیر در شبکه‌های چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مؤثرترین روش‌های مقابله با نشت در شبکه‌های توزیع آب، مدیریت فشار می‌باشد و لذا درک صحیح از رفتار نشت و رابطه آن با تغییرات فشار می‌تواند نقش بسزایی در کنترل تلفات داشته باشد. استفاده از لوله‌های پلی‌اتیلن چگالی بالا (HDPE) در سال‌های اخیر در شبکه‌های توزیع آب بسیار افزایش یافته و در برخی روستاها و شهرهای کوچک به صورت کامل از این نوع لوله‌ها استفاده شده است. هدف از این مطالعه شناخت رفتار نشت از روزنه‌ها در لوله‌های پلی‌اتیلن می‌باشد. روش بررسی: در مطالعه حاضر رفتار نشت روزنه‌ای در لوله‌های پلی‌اتیلن به صورت آزمایشگاهی و عددی بررسی شده است. در این مطالعه تأثیر پارامتر دما به عنوان یکی از عوامل اصلی بر رفتار نشت مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان داد استفاده از رابطه کلاسیک توریچلی برای روزنه کاربرد دارد و مقدار توان نشت برای روزنه‌ها تقریباً 5/0 می‌باشد. در این مطالعه همچنین نشان داده شد ضریب تخلیه جریان خروجی از روزنه به عواملی نظیر عدد رینولدز، ضخامت جداره لوله، قطر روزنه، محیط پیرامونی و تغییر شکل روزنه وابسته است. بحث و نتیجه‌گیری: با افزایش فشار، فرض عدم تغییر شکل برای روزنه در لوله‌های پلی‌اتیلن به خصوص در دمای بالا الزاماً صادق نیست. روزنه در لوله‌هایی با الاستیسیته پایین با توجه به نوع توزیع تنش در محل بازشدگی و همچنین تأثیر ضریب پواسون با افزایش فشار از حالت تقارن خارج شده و در نتیجه باعث کاهش ضریب تخلیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

425 - بررسی وضعیت لایه بندی حرارتی در مخزن اول چاه‌نیمه در راستای مدیریت کیفی منابع آب در دشت سیستان
ایمان همایون نژاد امیرحسام حسنی اکرم الملوک لاهیجانیان

10.30495/jest.2023.37301.4357

زمینه و هدف : آب دریاچه‌ها و مخازن در مناطق معتدله در برخی از فصول دچار لایه بندی حرارتی می‌شود و بررسی چگونگی مدل لایه بندی و زمان آن می تواند امکان طراحی یک الگوی مناسب برای مدیریت کیفی آب و حتی پایش را فراهم آورد. این پژوهش با هدف تعیین تغییرات دما در ترازهای مختلف آ چکیده کامل

زمینه و هدف : آب دریاچه‌ها و مخازن در مناطق معتدله در برخی از فصول دچار لایه بندی حرارتی می‌شود و بررسی چگونگی مدل لایه بندی و زمان آن می تواند امکان طراحی یک الگوی مناسب برای مدیریت کیفی آب و حتی پایش را فراهم آورد. این پژوهش با هدف تعیین تغییرات دما در ترازهای مختلف آب و مدل حرارتی مخزن شماره یک چاه نیمه زابل جهت مدیریت بهینه این منبع با ارزش انجام گرفت.روش بررسی: مطالعه به صورت توصیفی ـ تحلیلی از طریق تعیین ایستگاه نمونه‌برداری و برداشت آب از 8 عمق مختلف آب (از سطح آب تا عمق 15 متری) از مهر 94 تا مهر 95 طی 12 ماه بصورت ماهیانه انجام شد. به همراه دما فاکتورهایDO،EC ، TDS و PH در اعماق مختلف مخزن نیز بررسی گردید. در نهایت از تحلیل های آماری چند متغیره برای تفسیر مجموعه داده ها استفاده شد.یافته ها: لایه بندی حرارتی در چاه نیمه از اوایل بهار در اردیبهشت ماه آغاز می‌گردد و تقریبا در هر سال تا اوایل آبان به مدت 6 ماه ادامه می یابد این پدیده در اواسط تابستان و تیرماه به شدیدترین حالت خود می‌رسد. لایه بندی با شروع فصل پاییز بدلیل تغییرات اقلیمی از بین رفته و مخزن همگن می‌گردد.بحث و نتیجه گیری: فاکتورهای کیفی در این مخزن تحت تاثیر لایه بندی تغییر می‌کنند اما میانگین آنها در مقایسه با استانداردهای جهانی مناسب بوده و آب مخزن قابلیت کاربری آشامیدنی را دارد. در راستای مدیریت کیفی این منبع باید گفت برداشت آب در بهار و بخصوص تابستان از ترازهای مختلف آب، کیفیت های متفاوتی را در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهد و هرچقدر عمق برداشت به بستر نزدیک تر گردد کیفیت آب بدست آمده پایین تر است. اما کیفیت آب در اعماق مختلف دریاچه در پاییز و زمستان تقریبا یکسان و نزدیک بهم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

426 - برآورد مخارج اجتناب از آلودگی آب (مورد مطالعه شهر اهواز)
امیرحسین منتظرحجت محمد محبی

10.30495/jest.2023.73184.5855

زمینه و هدف: سلامتی یکی از موضوعاتی است که برای تمامی افراد جامعه دارای اهمیت است. افراد همواره تلاش می‌کنند خود را از آثار زیان بار آلودگی مصون بدارند و به این دلیل دست به رفتار اجتناب می‌زنند. مطالعه حاضر کوشیده است مخارج اجتناب خالص از آلودگی آب آشامیدنی را برای شهرو چکیده کامل

زمینه و هدف: سلامتی یکی از موضوعاتی است که برای تمامی افراد جامعه دارای اهمیت است. افراد همواره تلاش می‌کنند خود را از آثار زیان بار آلودگی مصون بدارند و به این دلیل دست به رفتار اجتناب می‌زنند. مطالعه حاضر کوشیده است مخارج اجتناب خالص از آلودگی آب آشامیدنی را برای شهروندان اهواز برآورد نماید. روش بررسی: به منظور پاسخ به پرسش‌های تحقیق یک مدل لاجیت چند جمله‌ای برآورد شد که در آن معیار کیفیت آب (رنگ، بو و مزه) در مدل وارد شد تا مطلوبیت مستقیم و مطلوبیت حاصل از حفظ سلامتی به طور همزمان در نظر گرفته شوند. در این مطالعه رفتار اجتناب شامل خرید بطری‌های آب معدنی، گالن‌های آب تصفیه شده بازاری و نصب دستگاه تصفیه خانگی در نظر گرفته شد و ویژگی‌های اقتصادی-اجتماعی پاسخ‌دهندگان نیز در مدل کنترل شدند. اطلاع از وضع جاری یا تجربه قبلی فرد از آلودگی آب لوله نیز به عنوان متغیر ریسک ادراکی در مدل وارد شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تمایل به پرداخت افراد برای آب‌های جایگزین آب لوله به ترتیب برابر 1350، 1105 و 382 هزار ریال برای بطری‌های آب معدنی، گالن‌های آب تصفیه شده بازاری و تصفیه آب در خانه است. همچنین نتایج نشان داد که مخارج صرف شده برای آب معدنی و تصفیه شده خانگی مخارج اجتناب را بیش از حد برآورد می‌کنند. اعداد بدست آمده برای مخارج اجتناب خالص سالانه به‌ترتیب برابر 1890، 1548 و 534 میلیارد ریال برای آب معدنی، آب تصفیه شده بازاری و خانگی است. از مجموع این سه عدد، مخارج اجتناب خالص کل برابر 3972 میلیارد ریال بدست آمد که نشان دهنده تحمیل هزینه‌ای بسیار سنگین بر دوش شهروندان اهواز است. بحث و نتیجه‌گیری: عدد بدست آمده می‌تواند به عنوان مبنایی در تحلیل هزینه-فایده طرح‌های بهسازی تصفیه خانه‌های شهر اهواز و نیز پرداخت یارانه‌های زیست‌محیطی استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

427 - ارزیابی توان گیاه پالایی آب تره ( (Nasturium officinale L.در رفع آلودگی کادمیوم
مریم جعفر زاده رزمی مهناز اقدسی احمد عبدل زاده حمیدرضا صادقی پور

10.22034/jest.2020.30580.3897

زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین از مهمترین مسایلی است که می تواند بر روی رشد و نمو گیاهان و جانوران تا ثیر بسزایی داشته باشد. کادمیوم یک فلز آلاینده محیطی است که اثراتی سو بر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاهان دارد. هدف از این پژوهش بررسی امکان رفع آلودگی آب های چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین از مهمترین مسایلی است که می تواند بر روی رشد و نمو گیاهان و جانوران تا ثیر بسزایی داشته باشد. کادمیوم یک فلز آلاینده محیطی است که اثراتی سو بر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاهان دارد. هدف از این پژوهش بررسی امکان رفع آلودگی آب های آلوده به کادمیوم با استفاده از گیاه آب تره است. روش بررسی: در این پژوهش اثر سطوح مختلف کلرید کادمیوم ( 0، 10، 50، 100، 300 و 500 میکرومولار) بر خصوصیات فیزیولوژیکی و توان جذب گیاه آب تره انجام شد. آزمایش د رقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تیمار کادمیوم بر خصوصیات فیزیولوژیکی و میزان کادمیوم در گیاه معنی دار بود. به طوری که وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، ارتفاع ریشه و اندام هوایی، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه با افزایش سطوح کادمیوم روند کاهشی داشتند. همچنین هرچه سطوح کادمیوم در محیط کشت افزایش یافت، غلظت کادمیوم در ریشه و اندام هوایی گیاه افزایش یافت. بیش ترین محتوای کادمیوم در هر دو اندام ریشه و ساقه گیاه آب تره درغلظت 500 میکرومولار کادمیوم مشاهده شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاضر نشان داد که گیاه آب‌تره توانایی پالایش کادمیوم از آب‌های آلوده به این فلز را دارد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاضر نشان داد که گیاه آب‌تره توانایی پالایش کادمیوم از آب‌های آلوده به این فلز را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

428 - بررسی وضعیت کیفی حوزه آبریز گدارچای ارومیه با استفاده از شاخص کیفیت منابع آب ایران و مدل آسیب پذیری راستیک
نازلی مقدم یکتا سید علی جوزی عبدالرضا کریمی

10.22034/jest.2020.34714.4184

زمینه و هدف : محدوده مطالعاتی این تحقیق حوزه آبریز رودخانه گدارچای (بخشی از حوزه آبریز دریاچه ارومیه) می باشد که کیفیت آب آن با توجه به فعالیت های کشاورزی و صنعتی و نقاط جمعیتی مستقر در این حوزه تحت تاثیر قرار گرفته است. هدف از انجام آن بررسی وضعیت آلودگی حوزه آبریز با چکیده کامل

زمینه و هدف : محدوده مطالعاتی این تحقیق حوزه آبریز رودخانه گدارچای (بخشی از حوزه آبریز دریاچه ارومیه) می باشد که کیفیت آب آن با توجه به فعالیت های کشاورزی و صنعتی و نقاط جمعیتی مستقر در این حوزه تحت تاثیر قرار گرفته است. هدف از انجام آن بررسی وضعیت آلودگی حوزه آبریز با استفاده از مدل آسیب پذیری و بررسی وضعیت کیفی آب با استفاده از شاخص کیفیت آب و در نهایت ارائه راهکار جهت جلوگیری از ایجاد آلودگی یا کاهش بار آلودگی و بهبود کیفیت آب می باشد. روش بررسی: پس از جمع آوری اطلاعات و تکمیل اطلاعات در سه نوبت بازدید، محدوده حوزه آبریز تعیین وبه هشت بازه تقسیم گردید. سپس ایستگاه های نمونه برداری براساس معیارهای مرتبط انتخاب ونمونه برداری به صورت فصلی انجام و با استفاده از نتایج، مقدار شاخص کیفیت منابع آب ایران و آسیب پذیری حوزه با روش راستیک محاسبه شد. یافته ها : بر اساس شاخص کیفیت منابع آب، سرشاخه ها و شاخه اصلی رودخانه دررده کیفی نسبتاً بد تا نسبتاً خوب قرار گرفتند. میزان آسیب پذیری حوزه آبریز نیز 59 می باشد که نشان از حساسیت زیاد دارد. وجود منابع آلاینده ازجمله کارگاه های پرورش ماهی، مرغداری ها، کشتارگاه، شهرکهای صنعتی و مناطق شهری و روستایی حاشیه رودخانه و تخلیه فاضلاب، منجر به ایجاد آلودگی خصوصا در قسمتهای میانی و پایاب حوزه شده است. این آلاینده ها تحت تأثیر رشد جمعیت و توسعه صنایع و کشاورزی درحال افزایش است. بحث و نتیجه گیری: جهت بهبود وضعیت کیفی و جلوگیری از ایجاد آلودگی از راهکارهای مدیریتی استفاده شده و برنامه های پیشنهادی در قالب 1 برنامه سازه ای، 4 برنامه غیرسازه ای و 2 برنامه مشترک ارائه شده اند. پیشنهاد می شود شناسایی منابع آلاینده و اقدامات حفاظت کیفی و کنترل آلودگی در قالب مطالعات کیفی در حوزه های استان و طرح‌ پایش کیفی آب با اعمال اصلاحات صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

429 - بررسی و ارزیابی کیفیت هوا در حومه فرودگاه مهرآباد
فرزانه ملکی زاد علیرضا میرزاحسینی فرامرز معطر

10.22034/jest.2019.22581.3162

زمینه و هدف: آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات مهم کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته محسوب می شود به طوری که هزینه های ناشی از آن بخش مهمی از تولید ناخالص ملی کشورها را به خود اختصاص می دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت هوای حومه فرودگاه مهرآباد صورت گرفت. روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات مهم کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته محسوب می شود به طوری که هزینه های ناشی از آن بخش مهمی از تولید ناخالص ملی کشورها را به خود اختصاص می دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت هوای حومه فرودگاه مهرآباد صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی،آلاینده های CO,TSP,TVOC,NOX اطراف فرودگاه مهرآباد تهران (منطقه 9) اندازه گیری شدند. با توجه به جهت باد غالب(غرب به شرق) در شهر تهران یک ایستگاه در مناطق مسکونی، دو ایستگاه در مجاور فرودگاه، یک ایستگاه به عنوان نماینده فرودگاه و یک ایستگاه به عنوان نماینده منطقه پرترافیک جهت پایش یکساله انتخاب گردید. برای اندازه گیری آلاینده از دستگاه های LSI-Babuc/A، Dust Trak TSI و Phocheck + 5000 استفاده شد. اندازه گیری ها به صورت ماهیانه انجام و داده ها با SPSS 21 مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته ها: غلظت همه آلاینده ها به جز دی اکسید نیتروژن در مجاورت فرودگاه بیش تر از سایر ایستگاه ها بود. نتایج آزمون کروسکال ـ والیس نشان داد که بین غلظت آلاینده ها در ضلع شمالی فرودگاه و سایر ایستگاه ها، اختلاف معناداری وجود دارد (05/ 0> P). این اختلاف برای غلظت NO2 در ایستگاه های مختلف معنادار نبود (05/ 0< P). میانگین غلظت ذراتPM10،PM2.5، مونوکسید کربن و آلاینده های آلی فرار در ضلع شمالی فرودگاه با تمامی ایستگاه های موجود دارای اختلاف معنی داری است (001/0> P) . بحث و نتیجه گیری: غلظت اغلب آلاینده در مجاورت فرودگاه بیش تر از مناطق مسکونی و پرترافیک بود و به نظر فرودگاه می تواند به عنوان یکی از منابع احتمالی آلودگی مورد توجه قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

430 - استفاده از شاخص‏های زیستی ماکروبنتوزها در تعیین سلامت اکولوژیکی آب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بختگان)
حبیب مرادپور جابر اعظمی عباسعلی زمانی احمدرضا عیسایی

10.22034/jest.2020.26483.3547

زمینه و هدف: از آن‌جایی که گونه های ماکروبنتوزها به طور قابل توجهی نسبت به آلودگی های محیط‌زیست حساسیت نشان می دهند؛ می توان از تغییرات ساختار اکولوژیک آن‌ها برای استنتاج بار آلودگی وارد شده به اکوسیستم استفاده کرد. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی ماکروبنتوزها ساکن چکیده کامل

زمینه و هدف: از آن‌جایی که گونه های ماکروبنتوزها به طور قابل توجهی نسبت به آلودگی های محیط‌زیست حساسیت نشان می دهند؛ می توان از تغییرات ساختار اکولوژیک آن‌ها برای استنتاج بار آلودگی وارد شده به اکوسیستم استفاده کرد. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی ماکروبنتوزها ساکن و هم‌چنین به منظور ارزیابی کارایی شاخص‌های تک معیاره و چند معیاره برای تعیین سلامت اکولوژیکی آب حوضه آبخیز بختگان در شهرستان اقلید انجام شد. روش بررسی: از نمونه بردار سوربر جهت نمونه‌برداری از 8 ایستگاه در طول مسیر رودخانه سفید و گاوگدار که از سرچشمه‌های مهم رود کر در حوضه آبی بختگان است، استفاده شد. ویژگی‌های شیمیایی شامل BOD، COD، نیترات، نیتریت، فسفات، آمونیاک و کلی&zwj;فرم مدفوعی در آزمایشگاه و ویژگی‌های فیزیکی دما، pH، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول، سختی کل و کدورت در محل نمونه‌برداری اندازه‌گیری شد. یافته ها: تعداد 8161 ماکروبنتوزها در 14 راسته و 24 خانواده شناسایی شدند که بیش‌ترین فراوانی متعلق به راسته Amphipoda، خانواده Gammaridae با فراوانی 66 درصد بود. ضریب همبستگی اسپیرمن (81/0 = r)، نشان داد که بین شاخص زیستی BMWP/ASPT و ویژگی‌های زیستی وابستگی‌ بیش‌تری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: گرچه نتیجه‌ی تحلیل‌های آماری بیان&zwj;گر عدم اختلاف معنی‌دار آماری بین شاخص های مورد مطالعه در ایستگاه‌های شاهد و غیر شاهد بود (05/0 Sig >)، اما تایید می‌کرد که کیفیت زیستی آب در تمام ایستگاه ها در سطح متوسط به پایین می‌باشد. نتیجه گیری نهایی، ضمن تعیین بهترین شاخص، آن بود که وضعیت اکوسیستم مطالعه شده، مطلوب نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

431 - بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص IRWQIsc
مهراب آقائی علی حشمت‌پور مجتبی قره محمودلو سید مرتضی سیدیان

10.22034/jest.2019.36957.4341

زمینه و هدف: کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب کند. این مطالعه به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص کیفیت آب های سطحی ایران IRWQISC انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه از آب رودخانه چهل‌چای در 7 ایستگاه‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب کند. این مطالعه به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص کیفیت آب های سطحی ایران IRWQISC انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه از آب رودخانه چهل‌چای در 7 ایستگاه‌ مختلف در یک دوره 6 ماهه نمونه‌برداری شد. سپس به منظور استفاده از شاخص کیفی IRWQISC میزان برخی از پارامترهای فیزیکوشیمایی و میکروبی در این دوره شش ماه اندازه‌گیری شد. پس از محاسبه میزان شاخص برای هر ایستگاه، تغییرات آن در طول رودخانه مطالعه گردید. در نهایت نتایج شاخص کیفی IRWQISC با استاندارهای موجود برای شرب و کشاورزی مورد مقایسه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان‌داد که براساس شاخص IRWQISC آب رودخانه چهل‌چای در رده کیفی نسبتا خوب قرار می‌گیرد. همچنین میزان شاخص IRWQISC در جهت جریان از بالادست به سمت خروجی حوزه کاهش می‌یابد که بیانگر کاهش کیفت آب رودخانه است. نتایج این تحقیق نشان داد که بطور کلی رابطه مستقیمی بین دبی رودخانه و شاخص IRWQISC وجود دارد بطوریکه با افزایش میزان دبی رودخانه، میزان شاخص IRWQISC نیز افزایش یافت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان دادکه متوسط میزان شاخص IRWQISC در فصل بهار از فصل تابستان بهتر بوده‌است. تغییرات دبی و شاخص IRWQISC حاکی از یک رابطه مستقیم بین آنهاست، بطوریکه با افزایش میزان جزئی دبی میزان شاخص نیز افزایش چشمگیری داشته‌است. مقایسه پارامترهای اندازه‌گیری شده با استاندارهای شرب و کشاورزی، نشان دادکه آب رودخانه چهل‌چای از نظر استاندارهای کشاورزی مناسب بوده و فاقد استاندارهای لازم در بخش شرب می‌باشد. نتایج نشان داد که قبل از مصرف برای شرب باید حداقل دو تصفیه فیزیکی و میکروبی بر روی آن انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

432 - راه‌کارهای دست‌یابی به آب‌زی‌پروری پایدار در استان گیلان با تأکید بر ابعاد محیط‌زیستی آن
فاطمه قربانی پیرعلیدهی حسین آگهی کیومرث زرافشانی محمد کریم معتمد

10.22034/jest.2020.10920

زمینه و هدف: صنعت آب‌زی پروری به عنوان یک فعالیت کشاورزی بسیار مهم در شرایط کنونی تحت تأثیر مفهوم پایداری قرار دارد که می تواند با کم‌ترین آسیب به محیط زیست، متضمن امنیت و سلامت غذایی جامعه ی روستایی باشد. پژوهش حاضر با بررسی وضعیت فعلی آب‌زی پروری به دنبال تدوین راه‌کا چکیده کامل

زمینه و هدف: صنعت آب‌زی پروری به عنوان یک فعالیت کشاورزی بسیار مهم در شرایط کنونی تحت تأثیر مفهوم پایداری قرار دارد که می تواند با کم‌ترین آسیب به محیط زیست، متضمن امنیت و سلامت غذایی جامعه ی روستایی باشد. پژوهش حاضر با بررسی وضعیت فعلی آب‌زی پروری به دنبال تدوین راه‌کارهای دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار در استان گیلان با تأکید بر ابعاد محیط‌زیستی آن به انجام رسید. روش بررسی: رویکرد کلی این تحقیق، کیفی است که به منظور تحلیل داده های آن از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته شد. نمونه گیری به صورت هدف‌مند بوده و اعتبار یافته های تحقیق از طریق مثلث بندی تأیید شد. در تحقیق حاضر از روش های گوناگونی ( مصاحبه ی انفرادی و بحث گروهی) استفاده شد. هم‌چنین داده ها از منابع مختلف مانند اعضا و مدیران تعاونی های آب‌زی پروری، آب‌زی پروران و کارشناسان اداره کل شیلات استان گیلان به دست آمد. یافته ها و نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که در شرایط فعلی برای دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار مدیریت نهاده، مدیرت تولید، مدیریت و کنترل پساب و بازاریابی مناسب مورد نیاز است. بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادهایی ارایه گردید که می تواند به دست اندرکاران آب‌زی پروری استان جهت دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

433 - پهنه‌بندی آسیب‌پذیری آبخوان دشت‌ آبرفتی اردبیل با استفاده از تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل دراستیک
حجت اله مردان بهمن یارقلی

10.22034/jest.2018.20118.2915

زمینه و هدف: منابع آب زیرزمینی دومین منبع آب شیرین موجود در جهان است و حدود یک سوم جمعیت جهان وابسته به آن می‌باشند. این آب‌ها که توسط چاه‌ها، قنوات و چشمه ها قابل استحصال می‌باشند در مصارف مختلف مورد استفاده گرفته و در عوض حجم زیادی از پساب خانگی، صنعتی و کشاورزی وارد چکیده کامل

زمینه و هدف: منابع آب زیرزمینی دومین منبع آب شیرین موجود در جهان است و حدود یک سوم جمعیت جهان وابسته به آن می‌باشند. این آب‌ها که توسط چاه‌ها، قنوات و چشمه ها قابل استحصال می‌باشند در مصارف مختلف مورد استفاده گرفته و در عوض حجم زیادی از پساب خانگی، صنعتی و کشاورزی وارد آبخوان‌ها می‌شود. هدف این تحقیق ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان آبرفتی دشت اردبیل برای مدیریت کاربری اراضی، نحوه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی‌های آتی آن می باشد. روش بررسی: در این تحقیق با هدف پهنه‌ بندی آسیب‌پذیری دشت اردبیل از مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده و پردازش و تجزیه و تحلیل کیفی آبخوان به کمک آنها انجام شده است. همچنین با استفاده از نتایج موجود سنجش نیترات در منابع آب زیر زمینی منطقه، مدل دراستیک برای دشت اردبیل واسنجی شده است. یافته ها: نتایج حاصل از مدل دراستیک نشان می‌دهد که آسیب‌پذیری آبخوان دشت اردبیل بیش‌تر در گروه آسیب‌پذیری متوسط می‌باشد. طبق یافته‌های این تحقیق آسیب‌پذیری متوسط 3/39 درصد، آسیب‌پذیری کم 4/32 درصد و آسیب‌پذیری زیاد 1/21 درصد، آسیب‌پذیری خیلی کم 6 درصد و آسیب‌پذیری خیلی زیاد 1/1درصد به ترتیب بیش‌ترین سهم از مساحت دشت را به خود اختصاص داده است. بحث و نتیجه گیری: بر پایه نتایج حاصل از مدل سازی، آسیب پذیری آبخوان دشت اردبیل تقریبا در نیمه‌شرقی در گروه آسیب پذیری کم و نیمه غربی در گروه آسیب‌پذیری زیاد قرار می گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که پتانسیل و میزان آلودگی آبخوان دشت اردبیل بالا می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت منابع آب زیرزمینی منطقه که برای اهداف مختلف بکار می‌رود، حفاظت این مناطق به منظور جلوگیری از آلودگی و مدیریت بهینه منابع آب ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

434 - بررسی پراکنش فیتوپلانکتون ها و تاثیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی بر ازدیاد آنها در رودخانه شهر بیجار گیلان
خیزران ابراهیمی ثابت معصومه جمال امیدی جنت سرمد

10.22034/jest.2019.22885.3216

فیتوپلانکتون در ساختار و فعالیت اکوسیستم آبهای شیرین نقش مهمی ایفا میکنند. کیفیت و کمیت فیتوپلانکتون ها تا قسمتی به بار مغذی موجود درآب بستگی دارد. بنابراین استفاده از فیتوپلانکتون در اکوسیستمهای مختلف آبی برای ارزیابی کیفیت آب یا میزان آلودگی آب مورد استفاده قرار میگیر چکیده کامل

فیتوپلانکتون در ساختار و فعالیت اکوسیستم آبهای شیرین نقش مهمی ایفا میکنند. کیفیت و کمیت فیتوپلانکتون ها تا قسمتی به بار مغذی موجود درآب بستگی دارد. بنابراین استفاده از فیتوپلانکتون در اکوسیستمهای مختلف آبی برای ارزیابی کیفیت آب یا میزان آلودگی آب مورد استفاده قرار میگیرند. در این میان رودخانه شهر بیجار در محدوده گیلان که از مهمترین رودخانه های کشور می باشد ، علاوه بر منبع اصلی تامین آب شرب در منطقه برای مصارف مختلف در امر کشاورزی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق، تاثیر عوامل فیزیکوشیمیایی بر ترکیب و فراوانی فیتوپلانکتون ها، در فصول مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه بیولوژیکی رودخانه شهر بیجار، بیانگر حضور 5 شاخه و 57 جنس در این منطقه می باشد. از نظر فراوانی شاخهBascillariophyta در تمام فصول بر شاخه های دیگر غالب بودند. همچنین با استفاده از نرم افزارSpss و بکارگیری آزمون کولموگروف-اسمیرنوف مشخص گردید که داده های جمع آوری شده برای تمام پارامترها دارای توزیع نرمال اند و همبستگی بین فیتوپلانکتون ها و پارامترهای فیزیکوشیمیایی نشان میدهد که تعداد فیتوپلانکتون ها با فاکتورهای دما و PH و نیتروژن همبستگی معنی داری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

435 - تعیین مناسب‌ترین مسیر پیشنهادی از طریق تحلیل سلسله مراتبی (AHP) معیارهای ارزیابی شبکه جاده‌های‌ جنگلی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
آیدین پارساخو مهرسا یزدانی

10.30495/jest.2019.29189.3775

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، تهیه نقشه قابلیت عبور اراضی طرح سعدآباد-ناهارخوران استان گلستان، طراحی مسیرهای پیشنهادی و انتخاب بهترین مسیر بر اساس معیارهای قابلیت عبور از طبقات اراضی، درصد شبکه بندی، توزیع سطحی و تن کیلومتر تصحیح شده بود.روش بررسی : ابتدا نسبت به تهیه نق چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، تهیه نقشه قابلیت عبور اراضی طرح سعدآباد-ناهارخوران استان گلستان، طراحی مسیرهای پیشنهادی و انتخاب بهترین مسیر بر اساس معیارهای قابلیت عبور از طبقات اراضی، درصد شبکه بندی، توزیع سطحی و تن کیلومتر تصحیح شده بود.روش بررسی : ابتدا نسبت به تهیه نقشه قابلیت عبور اقدام شده و سپس به کمک برنامه PEGGER دو مسیر پیشنهادی بر روی این نقشه طراحی شد و قابلیت عبور آن ها از طبقات مختلف اراضی برآورد گردید. درصد شبکه بندی و پوشش مشترک جاده ها با محاسبه تراکم طولی و تعیین مرز چوب کشی هر جاده و ایجاد بافر در اطراف آن ها مشخص شد. در ارزیابی توزیع سطحی، متوسط فاصله مراکز هندسی پارسل ها تا جاده اندازه گیری گردید. متوسط تن کیلومتر هر گزینه با توجه به ضریب تصحیح فاصله چوب کشی و ضریب تبدیل حجم به وزن چوب محاسبه شد. با وزن دهی و تحلیل سلسله مراتبی معیارهای ارزیابی نسبت به انتخاب بهترین مسیر پیشنهادی اقدام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که جاده موجود در مقایسه با گزینه های دیگر در مناطق با قابلیت عبور بهتری واقع شده است. متوسط فاصله مراکز هندسی پارسل ها تا جاده های پیشنهادی اول، دوم و جاده موجود به ترتیب 98/476، 31/480 و 85/428 متر بود که نشان می دهد جاده موجود از توزیع بهتری برخوردار بود. بیش ترین درصد شبکه بندی توسط گزینه پیشنهادی اول (3/82 درصد) حاصل شد. بر اساس معیار تن کیلومتر، هر کیلومتر جاده موجود برای خروج تمام چوب ها از پارسل ها باید تا 96/149 تن وزن را تحمل نماید. جاده موجود از لحاظ عبور از اراضی با قابلیت عبور بالا، پوشش مشترک، توزیع سطحی و تن کیلومتر مناسب تر از سایر گزینه ها بود.بحث و نتیجه گیری: با تجمیع معیارهای ارزیابی شبکه جاده های جنگلی به کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی می توان به درک دقیق تری از کارایی شبکه جاده دست یافت و در نتیجه به انتخاب گزینه برتر مبادرت ورزید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

436 - بررسی روند تغییرات کمی سیمای سرزمین در استان کرمانشاه مطالعه موردی: حوزه آبخیر قره سو و مرگ (سال های 1984، 2000 و 2016)
فاطمه مردانی یاقوتی مهرداد خانمحمدی پیمان کرمی

10.22034/jest.2018.28911.3762

زمینه و هدف: سرعت تغییر اکوسیستم ها در سال های اخیر چنان بوده که امکان سازگاری موجودات زنده با تغییرات محیطی به سختی صورت می گیرد و این عارضه ناشی از عدم توجه به تغییرات کاربری اراضی و بهره‌برداری از منابع طبیعی است. هدف از این تحقیق، بررسی روند تغییرات کمی سیمای سرزمین چکیده کامل

زمینه و هدف: سرعت تغییر اکوسیستم ها در سال های اخیر چنان بوده که امکان سازگاری موجودات زنده با تغییرات محیطی به سختی صورت می گیرد و این عارضه ناشی از عدم توجه به تغییرات کاربری اراضی و بهره‌برداری از منابع طبیعی است. هدف از این تحقیق، بررسی روند تغییرات کمی سیمای سرزمین در حوزه آبخیز قره سو و مرگ در استان کرمانشاه است.روش بررسی: به منظور پایش تغییرات از تصاویر ماهواره لندست در تاریخ های ETM+) 2000 ،(TM) 1984) و 2016 (OLI-TIRS) استفاده شد. طبقه‌بندی با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی (MLP) انجام گرفت. پوشش موجود در هفت طبقه تقسیم شد. متریک‌های Patch Density) PD ،(Number of Patch) NP ،PLAND) و Edge Density) ED)در سطح کلاس،Contagion) CONTAG ،(Largest Patch Index) LPI ،NP) و Shannon's diversity index) SHDI) در سطح سیمای سرزمین برای منطقه مورد مطالعه محاسبه گردید. یافته ها: بر اساس نتایج، بیشترین درصد پوشش منطقه در سالهای مورد مطالعه مربوط به اراضی کشاورزی و سپس مراتع متوسط است. تعداد لکههای اراضی کشاورزی در بازه زمانی 2000-1984 به علت تبدیل مراتع متوسط به اراضی کشاورزی افزایش و در بازه زمانی 2016 -2000 به دلیل تبدیل به مراتع متوسط با نرخ کمتر کاهش یافته و همچنین تعداد لکههای جنگلی در بازه زمانی اول به علت تبدیل به مراتع متوسط کاهش و در بازه زمانی دوم افزایش یافته است. بحث و نتیجه گیری: بررسی متریکهای سیمای سرزمین بیانگر افزایش پیوستگی سیمای سرزمین، کاهش تکه تکه شدگی و تنوع در بازه زمانی اول است و در مقابل در بازه زمانی دوم کاهش پیوستگی، افزایش تکه تکه شدگی و تنوع دیده می شود. با توجه به اینکه، روند تغییرات سیمای سرزمین در دو بازه زمانی متفاوت است؛ به طور کلی می توان ذکر کرد که تکه‌تکه شدن و تنوع سیمای سرزمین کمتر و پیوستگی لکه های آن بیشتر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

437 - بررسی آلودگی آب زیرزمینی محدوده پالایشگاه شازند به BTEX و MTBE
عبدالرضا واعظی هیر ساناز قبادیان علیرضا گلمحمدی

10.22034/jest.2018.17977.2693

زمینه و هدف: پالایشگاه شازند به عنوان بزرگ ترین واحد تولید بنزین در خاورمیانه در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی اراک و در شمال شرقی دشت شازند قرار گرفته است. به دلیل وجود تأسیسات پالایشی، مخازن متعدد نگهداری نفت خام و فرآورده های نفتی، خطوط لوله انتقال فراوده های نفتی مربو چکیده کامل

زمینه و هدف: پالایشگاه شازند به عنوان بزرگ ترین واحد تولید بنزین در خاورمیانه در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی اراک و در شمال شرقی دشت شازند قرار گرفته است. به دلیل وجود تأسیسات پالایشی، مخازن متعدد نگهداری نفت خام و فرآورده های نفتی، خطوط لوله انتقال فراوده های نفتی مربوط به پالایشگاه شازند، احتمال نشت مواد آلاینده از مخازن و لوله ها به محیط‌ خاک و آب زیرزمینی وجود دارد. آبخوان دشت شازند از نوع آزاد و متشکل از رسوبات آبرفتی دانه درشت بوده و جهت جریان از پالایشگاه به سمت چاه های کشاورزی، مرکز دشت می باشد. بنابراین، آلودگی آب زیرزمینی ناشی از آلاینده های نفتی پالایشگاه شازند مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این پژوهش، از 16 حلقه چاه در منطقه مورد مطالعه نمونه برداری در خرداد ماه 1394 صورت گرفت و جهت تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال گردید. آزمایش ترکیبات BTEX و MTBE براساس روش گازکروماتوگرافی با آشکارساز یونیزاسیون شعله ای (GC-FID) [1] انجام شد. جهت بررسی آلودگی منطقه مورد مطالعه، نتایج حاصل از آنالیز ترکیبات BTEX و MTBE با استانداردهای معتبر آب شرب و کشاورزی مقایسه گردید. یافته ها: نتایج نشان دهنده آلوده بودن 6 حلقه چاه واقع در قسمت شرق و جنوب پالایشگاه و شرق و شمال شرقی پتروشیمی نسبت به ترکیبات BTEX و MTBE است. بخشی از آلودگی های موجود در آب زیرزمینی منشأ جوی داشته و از طریق نزولات جوی وارد آب زیرزمینی منطقه شده است و بخش دیگر مربوط به نشت از تأسیسات، مخازن و خطوط انتقال می باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به آلودگی موجود در منطقه و آلودگی های احتمالی دیگر، پیشنهاد می شود پیش از هر اقدام برای پاک سازی، منشأ دقیق آلودگی شناسایی و با توجه به شرایط منطقه و نظرات کارشناسی روش مناسب جهت پاک سازی منطقه انتخاب گردد. [1] -Gas Chromatography Flame Ionization Detector پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

438 - ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور توسعه جنگل با استفاده از AHP (مطالعه موردی، حوزه آبخیز ارنگه، استان البرز)
شادی شریفیان محمد رضوانی فرحناز رشیدی

10.22034/jest.2019.17176.2601

زمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگل‌های طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی من چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگل‌های طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه مد نظر قرار گیرد. این تحقیق با هدف ارزیابی توان اکولوژیک حوزه آبخیز ارنگه واقع در استان البرز و مکانیابی عرصه‌های مناسب برای جنگل‌کاری صورت گرفته است. روش بررسی: با توجه به هدف تحقیق، به‌ منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، معیارهای محیط‌زیستی اثر گذار شامل عوامل فیزیکی (فیزیوگرافی، اقلیم و خاک) و عوامل زیستی (پوشش گیاهی) شناسایی شدند. سپس، گردآوری اطلاعات منطقه شامل گزارشات و داده‌ها و همچنین تولید نقشه‌ها صورت پذیرفت. در مرحله بعد با رویهم‌گذاری و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، واحدهای همگن تولید شدند. با استفاده از منطق بولین، اراضی با محدودیت مطلق و دائمی از روند ارزیابی حذف شدند و در نهایت 108 واحد بدون محدودیت جهت ارزیابی شناسایی گردید. در ادامه وزن شاخص‌های اصلی با استفاده از روش AHP (مقایسات زوجی) و نظرات کارشناسی تعیین شدند. ارزش‌های کیفی شاخص‌های اصلی با استفاده از روش مقیاس دو قطبی فاصله‌ای به مقیاس کمی تبدیل شده و سپس ارزش نهایی هر واحد همگن توسط روش SAW محاسبه گردید. یافته‌ها: در این تحقیق، قابلیت‌های اراضی برای جنگل‌کاری در سه طبقه عالی به مساحت 5/9 هکتار، خوب به مساحت 9/1015 هکتار و متوسط به مساحت 5/578 هکتار تعیین شد و در نهایت، نقشه توان اکولوژیک برای توسعه جنگل تولید گردید. بحث و نتیجه‌گیری: می‌توان به این نتیجه رسید که در 15% از عرصه قابلیت توسعه‌ی جنگل‌کاری وجود دارد که در این مناطق توان اکولوژیکی شرایط نسبتاً مناسبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

439 - مدل‌سازی خطرپذیری آلودگی آبهای زیرزمینی حوزه آبریز جنوب دریاچه نمک با استفاده از روش‌های آماری، DRASTIC و P-DRASTIC
جواد صمدی نغمه مبرقعی دینان

10.30495/jest.2020.10984

زمینه و هدف: روش‌های آماری به‌طور گسترده‌ای در مطالعات محیط‌زیستی جهت ارزیابی مخاطرات طبیعی استفاده می‌شود. از آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی به‌کمک روش‌های آماری برای حمایت از تصمیم‌گیری در مورد مدیریت و برنامه‌ریزی زیست‌محیطی استفاده می‌شود. در این تحقیق از بهینه‌سازی پارا چکیده کامل

زمینه و هدف: روش‌های آماری به‌طور گسترده‌ای در مطالعات محیط‌زیستی جهت ارزیابی مخاطرات طبیعی استفاده می‌شود. از آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی به‌کمک روش‌های آماری برای حمایت از تصمیم‌گیری در مورد مدیریت و برنامه‌ریزی زیست‌محیطی استفاده می‌شود. در این تحقیق از بهینه‌سازی پارامترهای مدل DRASTIC، Pesticide DRASTIC و لایه کاربری اراضی (LU) بر اساس روش‌های آماری جهت مدل‌سازی خطرپذیری آلودگی آبهای زیرزمینی حوزه آبریز جنوب دریاچه نمک استفاده گردیده است.روش بررسی: در این روش لایه‌های اطلاعاتی در محیط GIS تهیه، رتبه‌بندی (قطعی و فازی-آماری)، وزن‌دهی (اصلی و آماری) و به روش هم پوشانی شاخص تلفیق گردیدند. برای مدل‌سازی از رگرسیون غیرخطی جهت رتبه‌بندی فازی-آماری (هم‌مقیاس‌سازی) و از ضرایب همبستگی پیرسونی بین غلظت نیترات با پارامترهای هم‌مقیاس‌شده مدل DRASTIC، P-DRASTIC و تحلیل حساسیت (حذف پارامتری، تک پارامتری) جهت تعیین و تصحیح وزن مناسب پارامترها استفاده شد. همپنین جهت تعیین تاثیر کاربری‌های اراضی و رتبه‌بندی آن از مدل تخریب مخدوم بر اساس میزان پتانسیل آلودگی و نیترات مشاهده‌شده آبهای زیرزمینی استفاده گردید.یافته ها: در نتیجه مدل P-RASIC-LU و RASIC-LU بر اساس رتبه‌بندی و وزن‌دهی آماری و تحلیل حساسیت حذف پارامتری، ضریب‌ همبستگی 62 درصد و سطح معنی‌داری آماری 01/0 را نشان داده و با پارامترهای نرخ تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، اثر منطقه غیراشباع، هدایت هیدرولیکی و کاربری اراضی به‌ترتیب با وزنهای 1/3، 0/4، 1/4، 1/3، 0/2، 0/2 و 50/2، 63/4، 15/4، 03/3، 96/1، 00/2 به عنوان بهترین مدل انتخابی مشخص شد. بر اساس این مدل قسمت‌های غربی و جنوبی آبخوان به دلیل نرخ تغذیه بالا و مواد درشت دانه در ناحیه غیر اشیاع، خاک و محیط آبخوان دارای خطرپذیری آلودگی زیادی می‌باشد.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه در بازبینی وزن و رتبه پارامترهای مدل با استفاده از روش آماری و GIS تا حدودی نظرات شخصی محدود شده و باعث افزایش صحت مدل گردیده است. این روش نتایج مطلوبی برای مدل‌سازی خطرپذیری آلودگی به دنبال داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

440 - بررسی اثر سد کرخه بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: دشت عباس،دهلران)
محمدرضا رضایی شهلا پایمزد ایاد اعظمی

10.22034/jest.2020.37009.4342

زمینه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق مجاور خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در سطح اساس آبخوان‌های مجاور اشاره نمود. در این تحقیق سد کرخه و تاثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت عباس مورد بررسی قرار‌گرفت است. روش بررسی: در این ت چکیده کامل

زمینه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق مجاور خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در سطح اساس آبخوان‌های مجاور اشاره نمود. در این تحقیق سد کرخه و تاثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت عباس مورد بررسی قرار‌گرفت است. روش بررسی: در این تحقیق از آمار ایستگاه‌های مجاور منطقه و 192 چاه بهره‌برداری و 24 چاه پیزومتری استفاده شد. مدل سازی عددی آب‌های زیرزمینی به وسیله نرم افزار GMS در آبخوان دشت عباس در جنوب استان ایلام در سال آبی 90-89 انجام یافته است. این مدل در دو حالت ماندگار (سه ماه) و غیر ماندگار (12 ماه) برای یک و نیم سال واسنجی و سپس برای یک سال آبی صحت‌سنجی گردید. یافته ها: نتایج حاصل از واسنجی، حاکی از شبیه سازی مطلوب آبخوان دشت عباس و اختلاف اندک مقادیر مشاهده‌ای و محاسباتی تراز سطح ایستابی است. همچنین، نتایج بیلان آبی نشان داد که سطح آب زیرزمینی در سال‌های قبل از ورود آب سد کرخه 03/7- و بعد از تکمیل کانال‌های آبرسانی بیلان دشت مثبت و مقدار آن به 50/26 میلیون متر‌مکعب در سال آبی 90-89 افزایش یافته است. لذا سد کرخه اثر مثبتی بر بیلان آب زیرزمینی دشت دارد. بحث و نتیجه گیری: از بررسی بیلان آب زیرزمینی دشت عباس چنین نتیجه‌گیری می‌شود که مدل کالیبره شده در حالت پایدار و ناپایدار با دقت زیادی توانسته است، سطح ایستابی چاه‌های پیزومتری را شبیه‌سازی کند. هیدروگراف چاه‌های پیزومتری دشت عباس نشان داد که سطح ایستابی دشت عباس رو به افزایش است. نتایج مدل سازی بیلان آب زیر زمینی نشان داد که تغییرات ذخیره ناشی از بیلان آبی دشت عباس مثبت است و سیر صعودی هیدروگراف دشت، افزایش سطح ایستابی و بحران مناطق تبخیری بوجود آمده را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

441 - حکمرانی پایدار منابع آب مشترک مرزی با بهره‌گیری از نظریه انتخاب اجتماعی (مطالعه موردی حوضه رودخانه هریرود)
حمیدرضا جعفری بهرام ملک محمدی تورج نصر آبادی عبدالسلام امینی

10.30495/jest.2021.49053.4897

زمینه و هدف: مناقشات بر سر آب‌های فرامرزی بین کشورهای همسایه یک حوضه آبخیز، یکی از پدیده‌های رایج در عرصه بین‌المللی است. حل‌ و فصل این مناقشات و توافق بر سر آب‌های فرامرزی همواره با چالش‌های متعددی روبرو بوده است که دستیابی به یک راه‌ حل مورد اجماع طرف ها را دشوار می‌س چکیده کامل

زمینه و هدف: مناقشات بر سر آب‌های فرامرزی بین کشورهای همسایه یک حوضه آبخیز، یکی از پدیده‌های رایج در عرصه بین‌المللی است. حل‌ و فصل این مناقشات و توافق بر سر آب‌های فرامرزی همواره با چالش‌های متعددی روبرو بوده است که دستیابی به یک راه‌ حل مورد اجماع طرف ها را دشوار می‌سازد. از جمله مناقشات آب‌های فرامرزی که در سال‌های اخیر، رو به شدت و وخامت گذارده، مناقشه افغانستان، ایران و ترکمنستان، بر سر استفاده از منابع آبی هریرود است. درین تحقیق سعی شده است تا بهترین راهکار جهت گذار از مرحله تنش و چالش به سمت تعامل و ایجاد یک بازی برد برد به نفع تمام طرف های درگیر در بازی ارائه گردد.روش بررسی: در این مقاله با فرض تمایل طرف‌های مناقشه به انجام مذاکره به منظور دستیابی به یک راه‌حل توافقی و اجماعی برای تقسیم حقابه هریرود، گزینه‌های احتمالی هریک از طرف ها با تکیه بر اصول و نظریات رایج بین‌المللی در مورد نحوه تقسیم آب‌های مرزی مشترک و نیز قواعد و کنوانسیون‌های رایج حقوقی شناسایی شد. پس از تعریف پنج گزینه برای مذاکرات هریرود بین ایران، افغانستان و ترکمنستان، به منظور شناسایی بهینه اجتماعی، از شش قاعده رایج کندورسه[1]، بوردا[2]، اکثریت نسبی[3]، میانه آرا[4]، مصالحه اکثریت[5] و کندورسه کاربردی[6] استفاده شد. در نهایت با استفاده از قواعد انتخاب اجتماعی، محتمل‌ترین نتیجه حاصل از مذاکره بر سر گزینه‌های یاد شده تعیین شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق که در سال 1398 خورشیدی انجام شده است؛ نشان داد که گزینه ایجاد بازار آب، بر اساس تمامی قواعد انتخاب اجتماعی مورد استفاده به استثنای قاعده اکثریت نسبی، به عنوان بهینه انتخاب شده است؛ بنابراین می‌توان گفت که گزینه یاد شده ، محتمل‌ترین گزینه‌ای است که بر اساس قواعد انتخاب اجتماعی، امکان توافق بر سر آن بین سه کشور حوضه هریرود وجود دارد.4- Condorcet Choice5- Borda scoring6- Plurality rule7- Median voting rule8- Majoritarian compromise[6]- Condorcet’s Practical Method پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

442 - بررسی عملکرد غشا الیاف توخالی نانوساختار پلی‌اترسولفون در تصفیه و تغلیظ آب پنیر
غلامرضا باکری شبنم لطفی

10.22034/jest.2019.7828.1650

زمینه و هدف: آب پنیر یک محصول جانبی صنایع لبنی در هنگام تولید پنیر است. به عنوان یک ماده خام، آب پنیر کاربردهای بسیاری در صنایع غذایی به دلیل خواص عملکردی و غذایی پروتئین ها و لاکتوز موجود در آن دارد. تکنولوژی غشایی، مخصوصاً اولترافیلتراسیون (UF)، در صنعت لبنیات برای تو چکیده کامل

زمینه و هدف: آب پنیر یک محصول جانبی صنایع لبنی در هنگام تولید پنیر است. به عنوان یک ماده خام، آب پنیر کاربردهای بسیاری در صنایع غذایی به دلیل خواص عملکردی و غذایی پروتئین ها و لاکتوز موجود در آن دارد. تکنولوژی غشایی، مخصوصاً اولترافیلتراسیون (UF)، در صنعت لبنیات برای تولید کنسانتره پروتئین آب پنیر استفاده می شود، زیرا این تکنولوژی امکان تغلیظ گزینشی پروتئین ها نسبت به باقی اجزای آب پنیر را فراهم می سازد. بر این پایه، هدف از این پژوهش تغلیظ و تصفیه آب پنیر با استفاده از غشاهای UF بوده است. روش بررسی: سه غشا الیاف توخالی نانوساختار پلی اترسولفون با مشخصات و اندازه حفرات متفاوت آزمایش شدند و اثر پارامترهای عملیاتی دما (دمای °C 43)، فشار (سه فشار bar 3، bar 2 و bar 1) و سرعت جریان عرضی خوراک بر شار جریان عبوری، پس زنی پروتئین و عبور لاکتوز بررسی و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داده با افزایش فشار، شار افزایش پیدا کرد ولی این افزایش در فشارهای پایین تر محسوس تر بوده است. علاوه بر این، با توجه به افزایش گرفتگی و کاهش بازیابی شار، فشارهای بالا مناسب تشخیص داده نشد. افزایش سرعت جریان عرضی خوراک با افزایش تلاطم و کاهش گرفتگی بر روی سطح غشا، باعث افزایش شار شد اگرچه تأثیر این پارامترها بر درصد پس زنی پروتئین و عبور لاکتوز ناچیز بود. در بهترین شرایط عملیاتی درصد بیشینه پس زنی پروتئین 01/91 % اندازه گیری شد. بحث و نتیجه گیری:نتایج نشان داد که فرآیند UF با مدول الیاف توخالی برای تغلیظ و تصفیه آب پنیر مناسب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

443 - بررسی آنومالی آرسنیک و منشأ های احتمالی آن در آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی مراغه
شهرام بیک پور زهرا ارغوان

10.22034/jest.2020.32651.4069

زمینه و هدف: آرسنیک به‌صورت طبیعی در خاک و آب یافت می شود و نیز در نگهدارنده های چوب، علف کش ها و سایر ترکیبات کشاورزی استفاده می شود. همچنین ممکن است در محیط، از معادن یا صنایع تصفیه ای آزاد شود، این ماده حداکثر خطر ایجاد سرطان را دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی خصوصیا چکیده کامل

زمینه و هدف: آرسنیک به‌صورت طبیعی در خاک و آب یافت می شود و نیز در نگهدارنده های چوب، علف کش ها و سایر ترکیبات کشاورزی استفاده می شود. همچنین ممکن است در محیط، از معادن یا صنایع تصفیه ای آزاد شود، این ماده حداکثر خطر ایجاد سرطان را دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی سیستم آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی مراغه شامل کاتیون‌ها، آنیون‌ها، کل مواد جامد محلول، هدایت الکتریکی، pH و فلزات سنگین (آرسنیک، آهن و منگنز) و بررسی روابط آماری بین پارامترهای یادشده و منابع احتمالی آلودگی است. روش بررسی: به‌منظور اجرای برنامه پایش منابع آب زیرزمینی و بررسی فرایندهای کنترل‌کننده و تعیین منشأ کاتیون‌ها و آنیون‌های آب زیرزمینی این آبخوان از 34 حلقه چاه در تیرماه 1393 و اردیبهشت‌ماه 1394 نمونه‌برداری شد و به آزمایشگاه مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور (البرز) ارسال شد. درنهایت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار82 SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی چند متغیره انجام یافت. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که فرایندهای انحلال کانی، افزایش تبخیر از آبخوان، نفوذ آب‌شور در دشت عجب شیر، آب برگشتی کشاورزی، وضعیت زمین‌شناسی منطقه و تأثیر پساب های صنعتی از عوامل کنترل‌کننده ترکیب شیمیایی آب سطحی و زیرزمینی در محدوده مطالعاتی می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: غلظت آرسنیک در استاندارد سازمان بهداشت جهانی 10 میکروگرم در لیتر بیان‌شده درصورتی‌که بیشینه غلظت آرسنیک در محدوده مطالعاتی5/308 میکروگرم بر لیتر و میانگین غلظت آن 44 میکروگرم بر لیتر هست. با توجه به نتایج حاصل می توان گفت منشأهای احتمالی آرسنیک می تواند پساب صنایع واقع در شهرک‌های صنعتی مراغه و بناب، فعالیت‌های کشاورزی (استفاده از سموم و حشره‌کش‌ها) و عوامل زمین‌شناسی (وجود سازند شمشک)، سنگ‌ها و رسوبات حاصل از فرسایش این سنگ‌ها و معادن زغال‌سنگ (خرما زرد) باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

444 - بررسی آزمایشگاهی کار آیی جاذب‌های زیستی برجذب نیترات از محلول‌های آبی
کرامت اخوان گیگلو علی شاهنظری بهمن یارقلی

10.22034/jest.2018.19663.2892

زمینه و هدف: امروزه توسعه کشت آبی با محدودیت منابع آب کشاورزی مواجه می‌باشد. با شدت یافتن مشکل کمبود آب، اهمیت استفاده از پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی روزبه‌روز بیش‌تر می‌گردد. این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی به‌منظور مطالعه کارایی جاذب‌های زیستی در جذب نیترات در محیط‌ه چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه توسعه کشت آبی با محدودیت منابع آب کشاورزی مواجه می‌باشد. با شدت یافتن مشکل کمبود آب، اهمیت استفاده از پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی روزبه‌روز بیش‌تر می‌گردد. این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی به‌منظور مطالعه کارایی جاذب‌های زیستی در جذب نیترات در محیط‌های آبی برای استفاده به‌عنوان فیلتر زیستی به‌منظور تصفیه زه آب کشاورزی با استفاده از سبوس برنج، کاه و کلش گندم، خاک‌اره و ساقه پنبه انجام گرفت. روش بررسی: جاذب‌ها ابتدا با آب مقطر به‌خوبی شست‌وشو، سپس خشک‌شده، به‌وسیله آسیاب خرد و از الک استاندارد با مش 30 عبور داده شد و پودری یکنواخت از نمونه‌های جاذب به دست آمد. جهت تهیه غلظت های موردنیاز، محلول نیترات با اضافه کردن مقدار معینی از نیترات پتاسیم به آب مقطر تهیه گردید. برای هریک از جاذب‌های زیستی، میزان جذب نیترات در زمان‌های مختلف برای تعیین زمان تعادل، تعیین PH بهینه جذب و وزن‌های مختلف جاذب به‌منظور تعیین مقدار مناسب جاذب با دستگاه اسپکتروفتومتر مورداندازه‌گیری قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد بین جاذب‌های زیستی در جذب نیترات اختلاف معنی‌دار در سطح اطمینان 99% وجود داشت و این جاذب‌ها به‌طور معنی‌داری میزان نیترات محلول های آبی را کاهش دادند. در هر چهار جاذب میزان جذب نیترات در زمان‌های موردمطالعه(5، 10، 20، 30، 60 و90 دقیقه) ازنظر آماری در سطح اطمینان 99% معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تعیین میزان جاذب مناسب برای داشتن حداکثر کارایی نشان دادکه مناسب‌ترین میزان جاذب، برای هر چهار جاذب موردمطالعه، 1گرم در 40 میلی‌لیتر محلول به دست آمد و با کاهش مقدار جاذب کارایی جاذب‌ها نیز کاهش می‌یابد. بررسی مدل‌های ایزوترم نیز نشان داد ضرایب همبستگی مدل ایزوترم لانگمویر در همه جاذب‌ها بیش‌تر از مدل ایزوترم فرندلیچ می‌باشد بنابراین مدل ایزوترم لانگمویر برای پیش‌بینی جذب نیترات از محیط آبی توسط جاذب‌های موردمطالعه مناسب‌تر می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: جاذب‌های گیاهی به‌طور معنی‌داری میزان نیترات محلول آبی را کاهش می‌دهند. برای جذب جاذب‌های زیستی موردمطالعه می‌توان از مدل لانگمویر به‌عنوان ایزوترم جذب استفاده نمود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

445 - تهیه نقشه قابلیت مرتع داری اراضی با استفاده از روش های ارزیابی چند معیاره با ریسک و جبران متفاوت (مطالعه موردی: زیر حوضه پلاسجان)
وحید راهداری علیرضا سفیانیان سعید پورمنافی حمید قیومی محمدی سعیده ملکی

10.22034/jest.2019.27320.3635

زمینه و هدف: مراتع، اکوسیستم مهم با کارکردهای متنوع در سرزمین هستند که در معرض تخریب قرار دارند. هدف از این تحیق، ارزیابی و تعیین مناطق با قابلیت، برای انجام فعالیت های مرتع داری زیر حوضه آبخیز پلاسجان می باشد. روش تحقیق: با انجام مرور منابع و به روش دلفی، معیارها، زیر چکیده کامل

زمینه و هدف: مراتع، اکوسیستم مهم با کارکردهای متنوع در سرزمین هستند که در معرض تخریب قرار دارند. هدف از این تحیق، ارزیابی و تعیین مناطق با قابلیت، برای انجام فعالیت های مرتع داری زیر حوضه آبخیز پلاسجان می باشد. روش تحقیق: با انجام مرور منابع و به روش دلفی، معیارها، زیر معیارها و محدودیت های مطالعه، تعیین گردید. وزن معیارها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه و نقشه لایه ها با استفاده توابع متناسب فازی، استاندارد شدند. قابلیت مرتع داری منطقه با استفاده از ارزیابی چند معیاره (MCE) و با مدل های ترکیب خطی وزن دار (WLC) و میانگین گیری وزن دار مرتب شده (OWA) با ریسک و قابلیت جبران متوسط مشخص گردید. یافته ها: نقشه قابلیت مرتع داری اراضی در شش طبقه با قابلیت خیلی زیاد تا بدون قابلیت تهیه شد. در نقشه تهیه شده با استفاده از مدلWLC، 69249 و در مدل OWA، 54589 هکتار به مناطق با قابلیت خیلی زیاد مرتع داری تخصیص داده شد. مراتع کم تراکم در مدل WLC و OWA با 22981 و 19187 هکتار در طبقه با قابلیت خیلی زیاد، بیش ترین پتانسیل برای انجام فعالیت های مرتع داری موثر را دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد مدل WLC به دلیل مقدار جبران بیش تر در مقایسه با مدل تعریف شده OWA سطح بیش تری از منطقه را به طبقات قابلیت زیاد و خیلی زیاد اختصاص داده است که با کارکرد اصلی برای ذخیره آب و دامداری، سازگار است. این تحقیق اهمیت معیارهایی مانند خصوصیات گیاهان مرتعی، شکل زمین و خاک را برای تعیین مناطق با قابلیت مرتع داری را نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

446 - بررسی منشا آلودگی به آرسنیک در خاک و محصولات کشاورزی توابع شهرستان هشترود، استان آذربایجان‌شرقی
آزیتا بهبهانی نیا بابک نصیری

10.22034/jest.2018.26724.3568

زمینه و هدف: غلظت آرسنیک در خاک‌ و آب می‌تواند در اثر‌ فرایندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن‌کاوی، تخلیه‌های زمین گرمایی ،اکسایش و انحلال کانی‌ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف‌کش‌ها و کودهای حیوانی در کشاورزی می‌تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک محیط شود. در چکیده کامل

زمینه و هدف: غلظت آرسنیک در خاک‌ و آب می‌تواند در اثر‌ فرایندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن‌کاوی، تخلیه‌های زمین گرمایی ،اکسایش و انحلال کانی‌ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف‌کش‌ها و کودهای حیوانی در کشاورزی می‌تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک محیط شود. در منطقه هشترود واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی آرسنیک گزارش شده است که احتمال دارد به علت آب ، خاک و محصولات زراعی آلوده به آرسنیک باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی میزان آلودگی منابع آب، خاک و محصولات زراعی منطقه به آرسنیک می باشد روش بررسی : نمونه برداری از منابع آب های سطحی، خاک، و گیاهان کشت شده در منطقه در چهار فصل صورت گرفت و غلظت آرسنیک در نمونه ها تعیین شد. یافته ها: نتایج تجزیه نمونه های آب نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، 341/0 میلی گرم در لیتر و میانگین غلظت آرسنیک در خاک 95/127 میلی گرم در کیلو گرم و غلظت آرسنیک در محصولات کشاورزی از حد مجاز 1میلی گرم در کیلوگرم کمتر می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از مقایسه غلظت آرسنیک در نمونه‌ها با مقادیر استاندارد، بیانگر آلودگی آب و خاک منطقه به آرسنیک است که در بیشتر نمونه ها بالاتر از حد استاندارد می باشد. پایین بودن غلظت آرسنیک در گیاهان منطقه می تواند به علت قلیایی بودن خاک و بالا بودن میزان رس باشد. آرسنیک در این نوع خاک حلالیت پایینی داشته و بر روی ذرات رس خاک جذب می گردد و گیاهان کشت شده در این خاک ها، براحتی توانایی جذب این عنصر را از خاک ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

447 - افزایش کارایی مدلسازی کیفیت آب با تفکیک سال به ماه های گرم و سرد (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد قشلاق سنندج)
سید پدرام نی نیوا کامران چپی

10.22034/jest.2020.23772.3288

چکیده زمینه و هدف: امروزه آب به عنوان یکی از عوامل بهبود و رشد اقتصادی جوامع به شمار می آید تحقیق حاضر به منظور مدل سازی تعدادی از متغیرهای کیفی آب با دبی در دو زیرحوضه خلیفه ترخان و چهل گزی سد قشلاق سنندج، به تفکیک ماه های سرد و گرم سال و مقایسه آن با عدم تفکیک ماه ها چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: امروزه آب به عنوان یکی از عوامل بهبود و رشد اقتصادی جوامع به شمار می آید تحقیق حاضر به منظور مدل سازی تعدادی از متغیرهای کیفی آب با دبی در دو زیرحوضه خلیفه ترخان و چهل گزی سد قشلاق سنندج، به تفکیک ماه های سرد و گرم سال و مقایسه آن با عدم تفکیک ماه های سرد و گرم سال در بازه زمانی 26 سال است. روش بررسی: در این پژوهش، پس از بررسی و صحت داده های دبی، هدایت الکتریکی، مواد محلول، کلر، کلسیم، سدیم، منیزیم، اسیدیته و نسبت جذب سدیم دو ایستگاه مورد مطالعه، سعی شد که روابط رگرسیونی مناسبی بین پارامتر دبی و پارامترهای کیفی آب ارایه شود. یافته ها: نتایج نشان داد که در زیرحوضه چهل گزی برای ماه های سرد، بین دبی با هدایت الکتریکی، املاح محلول، کلر و سدیم، رابطه خطی و هم چنین برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم رابطه نمایی مناسب تر بود. در ماه های گرم این زیر حوضه رابطه خطی ارتباط مناسب تری بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، منیزیم، کلسیم، سدیم و نسبت جذب سدیم، ارایه نمود. هم چنین در زیر حوضه خلیفه ترخان درماه های سرد سال برای بیان ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم، رابطه خطی و برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم، رابطه نمایی مناسب تر بود. در این زیرحوضه برای ماه های گرم، ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم و نسبت جذب سدیم، رابطه خطی مناسب تر بود. مقایسه تفکیک ماه های سرد و گرم با شرایط عدم تفکیک نشان داد که در صورت عدم تفکیک ماه های سرد و گرم، برآورد کلر و منیزیم (در زیرحوضه چهل گزی) و برآورد کلسیم (در زیرحوضه خلیفه ترخان) امکان پذیر نمی باشد. بحث و نتیجه گیری: حال می توان با استفاده از این روابط و توجه به تغییرات فصلی کیفیت آب های سطحی، بدون انجام اقدامات آزمایشگاهی و تنها با داشتن مقدار دبی و در نظرگرفتن صرفه جویی اقتصادی به مدل سازی کیفیت آب، استخراج و بازیابی داده های کیفی آب اقدام نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

448 - بررسی جوامع بزرگ بی‌مهرگان آبزی بر اساس شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان
محمد قلی زاده محمد هادی پاکروان

10.22034/jest.2019.11178

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که چکیده کامل

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که قادرند به عنوان یک شاخص زیستی تغییرات کیفیت آب را نشان دهند. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر پساب تصفیه نشده مزارع پرورش ماهی بر روی بزرگ بی‌مهرگان کف زی نهر زرین گل می باشد.روش بررسی: در مطالعه حاضر کیفیت آب با استفاده از شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان در فصل زمستان 1394 و بهار 1395 در 4 ایستگاه و ماهیانه (در موقعیت‌های ورودی، خروجی و 500 و 1000 متر پایین‌دست مزرعه پرورش ماهی) با نمونه‌برداری با سوربرسمپلر سطح 09/0 مترمربع در سه تکرار صورت گرفت. نمونه‌ها توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردید.یافته‌ها: افزایش فعالیت‌های انسانی از جمله وجود مزارع پرورش ماهی در این منطقه می‌تواند موجب آلودگی آب‌های سطحی این رودخانه شده است. در مجموع 2179 نمونه از بزرگ بی‌مهرگان کف زی شناسایی شدند که به 35 جنس، 28 خانواده و 9 راسته تعلق داشتند. فراوانی این موجودات به ترتیب مربوط به راسته Diptera با 9/46 درصد، Ephemeroptera با 7/27 درصد، Trichoptera با 9/16 درصد و Lmbricida با 31/2 درصد و بقیه 19/6 درصد بوده است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شاخص‌های شانون، تشابه توزیع، TBI، IBI و IRWQISC نشانگر مناسب بودن برای ارزیابی کیفت آب در ایستگاه‌های مطالعاتی می‌باشد. به طور کلی، کیفیت آب در محدوده مطالعاتی به جز ایستگاه 2 (بعد استخر پرورش ماهی) بر اساس شاخص‌های محاسباتی مطلوب ارزیابی گردید که بیانگر لزوم اعمال مدیریتی مناسب به منظور بهبود کیفیت آب این منطقه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

449 - مدلسازی و تحلیل حساسیت کیفیت آب خروجی مخزن سد میمه با استفاده از نرم افزار CE-QUAL-W2
نیما حیدرزاده نسیم نیساری تبریزی

10.22034/jest.2019.9328

زمینه و هدف: کیفیت آب دریاچه ها و مخازن سدها همواره متاثر از عوامل مختلفی می باشد. مقادیر بارش، دبی ورودی و خروجی، کیفیت آب ورودی و تراز بهره برداری از جمله عوامل تاثیرگذار بر کیفیت آب هستند. آگاهی از چگونگی و میزان تاثیر عوامل ذکرشده بر کیفیت آب در دوره های مختلف سال م چکیده کامل

زمینه و هدف: کیفیت آب دریاچه ها و مخازن سدها همواره متاثر از عوامل مختلفی می باشد. مقادیر بارش، دبی ورودی و خروجی، کیفیت آب ورودی و تراز بهره برداری از جمله عوامل تاثیرگذار بر کیفیت آب هستند. آگاهی از چگونگی و میزان تاثیر عوامل ذکرشده بر کیفیت آب در دوره های مختلف سال می تواند کمک موثری به انتخاب بهترین تراز آب‌گیری و در نتیجه مدیریت کیفی آب نماید. روش بررسی: در این تحقیق با کاربرد مدل دو بعدی CE-QUAL-W2 با استفاده از آمار موجود، شرایط کیفی آب مخزن سد میمه از نقطه نظرTDS خروجی برای دوره 5 ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج مدل‌سازی نشان می دهد مقدارTDS خروجی در محل دریچه در تمامی دوره 5 ساله مورد بررسی از مقادیر مجاز تعیین شده توسط استاندارد فائو برای آبیاری تجاوز نموده است. هم‌چنین به منظور تعیین عوامل تاثیر گذار بر TDS و انتخاب راه‌کار مناسب جهت بهبود کیفیت آب خروجی از مخزن، تحلیل حساسیت پارامتر های مختلف صورت گرفت. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که کیفیت آب ورودی تاثیرگذارترین عامل بر کیفیت آب خروجی از دریچه می باشد، به نحوی که تغییر 20 درصدی TDS جریان ورودی باعث تغییر 17 تا 20 درصدی TDS جریان خروجی شده است و عواملی نظیر دمای جریان، ضرایب پوشش باد، ضریب ویسکوزیته و ضریب پخش ادی تاثیرات قابل توجهی را دارا نبوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

450 - شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طالقان با استفاده از مدل SWAT
مهسا آقاخانی تورج نصرآبادی علیرضا وفائی نژاد

10.22034/jest.2020.26325.3576

زمینه و هدف: مدل سازی هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز نقش مهی در مطالعه، توسعه و مدیریـت منابع آب دارد. با توجه به اهمـیـت حوضه آبخیز طالقان به عنوان تامین کننده بخش مهمی از منابع آب استان های البرز و تهران، در این پژوهش، شبیه سازی هیدرولوژیک آب های سطحی در این حوضه مورد م چکیده کامل

زمینه و هدف: مدل سازی هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز نقش مهی در مطالعه، توسعه و مدیریـت منابع آب دارد. با توجه به اهمـیـت حوضه آبخیز طالقان به عنوان تامین کننده بخش مهمی از منابع آب استان های البرز و تهران، در این پژوهش، شبیه سازی هیدرولوژیک آب های سطحی در این حوضه مورد مطالعه قرار گرفته است. روش بررسی: شبیه سازی هیدرولوژیکی با به کارگیری مدل نیمه توزیعی فیزیکی SWAT (Soil and Water Assessment Tool) انجام گرفت. هم چنین واسنجی و آنالیز حساسیت مدل با استفاده از الگوریتم SUFI-2 صورت پذیرفت. کارایی مدل با استفاده از شاخص های آماری نش- ساتکلیف (NS) و ضریب تعیین (R2) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: آنالیز حساسیت نشان داد که مدل نسبت به پارامترهای شماره منحنی (CN)، ضریب تبخیرخاک و ظرفیت آب قابل دسترس خاک دارای بیش ترین حساسیت می باشد. ضرایب NS و R2 در ایستگاه گلینک (خروجی حوضه) پس از کالیبراسیون به ترتیب برابر 84/0 و 87/0 و در صحت سنجی برابر 79/0 و 84/0 برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: نتـایج نشان دهنده دقت مناسـب شـبیه سازی حوضـه آبخیز مورد مطالعـه دارد. هم چنین نشـان داده شد که مدل قابلیت بالایی برای پیش بینی میزان رواناب ماهانه حوضه طالقان دارد. به کارگیری این مدل به دلیل کاهش هزینة عملیات میدانی بـه منظور اندازه گیری مولفه های مورد نیاز و به ویژه به دلیل کاهش زمان مورد نیاز برای تحلیل مسایل، جهت ارتقای سطح مدیریت منابع آب و حفظ محیط زیست کارآمد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

451 - بررسی غلظت باقی مانده آفت کش‌های دیازینون، آزینفوس متیل و کاربایل در آب رودخانه‌های اصلی استان قم در سال 1395
عابدین ثقفی پور محمدرضا خاکسار ناهید جسری فاطمه رضایی

10.22034/jest.2019.11142

زمینه و هدف: با توجه به استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها برای حفظ محصولات کشاورزی، باقی ماندن آن‌ها در محیط امری اجتناب ناپذیر است. توسعه کشاورزی و استفاده از سموم متنوع آفت‌کش گیاهی در استان قم می‌‌تواند اکوسیستم آبی را به مدت طولانی تحت تاثیر این آفت‌کش‌ها قرار دهد. لذا ای چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها برای حفظ محصولات کشاورزی، باقی ماندن آن‌ها در محیط امری اجتناب ناپذیر است. توسعه کشاورزی و استفاده از سموم متنوع آفت‌کش گیاهی در استان قم می‌‌تواند اکوسیستم آبی را به مدت طولانی تحت تاثیر این آفت‌کش‌ها قرار دهد. لذا این مطالعه با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش‌های ارگانو فسفره آزینفوس متیل و دیازینون و سم کارباماته کاربایل در آب رودخانه‌های اصلی استان قم صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه 144 نمونه آب از چهار رودخانه اصلی استان قم طی یک دوره 12 ماهه در سال 1395 به منظور ارزیابی میزان باقی‌مانده سموم مورد مطالعه جمع آوری شد. نمونه‌ها با استفاده از دو روش استخراج فاز جامد و استخراج فاز مایع- مایع آماده شدند و با دستگاه های HPLC و GCMS/MS میزان سموم باقیمانده در آب اندازه گیری شد. یافته‌ها: نتایج نهایی این مطالعه نشان داد که بیش‌ترین غلظت دیازینون، آزینفوس متیل و کاربایل در فصل تابستان به ترتیب ppb 5/24 ، ppb 52/14 و ppb 54/4 بوده است. حداقل غلظت سموم مورد مطالعه مربوط به فصل زمستان بوده است. بر اساس آزمون آماری آنالیز واریانس دوطرفه بین میزان باقی مانده سموم در فصول مختلف اختلاف آماری معنی‌داری وجود داشت ( 002/0p<). بحث و نتیجه‌گیری براساس نتایج این مطالعه،غلظت باقی مانده آفت‌کش‌های ارگانو فسفره آزینفوس متیل و دیازینون و سم کارباماته کاربایل در آب اکثر رودخانه‌های اصلی قم بیش از حد مجاز اتحادیه اروپا (g/µL5/0) می باشد. در نتیجه در صورت کاربرد مداوم این سموم در بخش کشاورزی استان ؛ این آلاینده‌ها تهدیدی جدی برای سلامت عمومی مردم محسوب می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

452 - بهینه‌سازی و پیش‌بینی روند تغییرات پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت دزفول با استفاده از دو مدل ANN+PSO و ANN+P-PSO
فهیمه صیادی شهرکی عبدالرحیم هوشمند عاطفه صیادی شهرکی

10.30495/jest.2021.11146

زمینه و هدف: برآورد و پیش بینی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی به منظور تصمیم گیری‌های مدیریتی یکی از اهداف مدیران و برنامه ریزان منابع آب تلقی می‌گردد. در این راستا تعداد زیادی مدل در زمینه مدیریت بهتر برای حفظ کیفیت آب گسترش یافته است. بیش‌تر این مدل‌ها نیازمند پارامترهای چکیده کامل

زمینه و هدف: برآورد و پیش بینی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی به منظور تصمیم گیری‌های مدیریتی یکی از اهداف مدیران و برنامه ریزان منابع آب تلقی می‌گردد. در این راستا تعداد زیادی مدل در زمینه مدیریت بهتر برای حفظ کیفیت آب گسترش یافته است. بیش‌تر این مدل‌ها نیازمند پارامترهای ورودی هستند که یا دسترسی به آن‌ها مشکل است و یا اینکه اندازه‌گیری آن‌ها محتاج صرف هزینه و زمان زیادی می‌باشد. در این میان مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی که با الهام از ساختار مغز بشر عمل می‌نمایند، به‌عنوان گزینه‌ای برتر معرفی می‌شوند.روش بررسی: پژوهش حاضر به منظور شبیه‌سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت دزفول شامل SAR ، EC و TDS با استفاده از مدل‌های ANN+PSO و ANN+P-PSO و درنهایت مقایسه نتایج آن‌ها با داده‌های اندازه‌گیری شده‌، انجام گرفته است. اطلاعات ورودی به مدل‌ها برای پارامتر کیفی TDS شامل هدایت الکتریکی، نسبت جذبی سدیم، اسیدیته، سولفات، کلسیم، منیزیم و سدیم و برای پارامتر کیفی SAR شامل مقدار کل نمک‌های محلول، اسیدیته، سدیم، بی کربنات و برای پارامتر کیفی EC شامل سولفات، کلسیم، منیزیم، نسبت جذبی سدیم و اسیدیته، از سال 1390 تا 1394 جمع آوری شده است.یافته‌ها: نتایج نشان داد بالاترین دقت پیش‌بینی پارامترهای کیفی SAR ، EC و TDS مربوط به مدل ANN+P-PSO می‌باشد به‌طوری‌که مقدار آماره‌های و کم‌ترین مقدار و بیش‌ترین مقدار را برای مدل مذکور دارد. مقدار RMSE در مرحله تست برای الگوریتم PSO در پیش‌بینی SAR ، EC و TDS به ترتیب برابر 09/0، 045/0 (میکرو زیمنس بر سانتی متر) و 053/0 (میلی‌گرم بر لیتر) به دست آمد. این آماره‌ برای الگوریتم P-PSO در پیش‌بینی SAR ، EC و TDS به ترتیب برابر 039/0، 031/0 (میکرو زیمنس بر سانتی متر) و 045/0 (میلی‌گرم بر لیتر) تعیین شدند.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که الگوریتم P-PSO از دقت بیش‌تری نسبت به الگوریتم PSO برخوردار بود. همچنین با توجه به این‌که تفاوت آماری معنی‌داری بین داده‌های اندازه‌گیری شده و شبیه‌سازی شده وجود نداشت؛ پیشنهاد می‌شود از شبکه‌ عصبی مصنوعی برای شبیه‌سازی پارامترهای کیفی در منابع آب زیرزمینی استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

453 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روش‌های مقدار آنتروپی وزنی مشترک (EWOV) و تحلیل مجموعه‌های جفت شده (SPA) (مطالعه موردی، دشت سرایان)
محمود محمدرضا پور طبری مهدی کبیری سامانی

10.22034/jest.2019.10969

زمینه و هدف: با افزایش فعالیت های انسانی، شدت فشارهای وارده بر منابع آب زیرزمینی افزایش یافته است. از آن‌جا سفره‌های زیرزمینی تأمین کننده بخش اعظم مصارف آب شرب می‌باشند، ارزیابی صحیح این منابع ضروری توجه است. با توجه به عدم دقت بازه‌های استاندارد کیفی، ارایه روشی که منج چکیده کامل

زمینه و هدف: با افزایش فعالیت های انسانی، شدت فشارهای وارده بر منابع آب زیرزمینی افزایش یافته است. از آن‌جا سفره‌های زیرزمینی تأمین کننده بخش اعظم مصارف آب شرب می‌باشند، ارزیابی صحیح این منابع ضروری توجه است. با توجه به عدم دقت بازه‌های استاندارد کیفی، ارایه روشی که منجر به نتایج قابل اطمینان گردد، می تواند با ارزش باشد. لذا در این مطالعه دو رویکرد مقدار آنتروپی وزن مشترک (EWOV)[1] و تحلیل مجموعه های جفت شده (SPA)[2] جهت ارزیابی کیفی آبخوان با استفاده از مفاهیم فازی و تئوری آنتروپی پیشنهاد گردید. روش بررسی: جهت ارزیابی کیفی سفره آب زیرزمینی بر مبنای دو رویکرد پیشنهادی بدین صورت عمل گردید که در روش EWOV برمبنای بازه بندی کیفی قطعی و فاصله اقلیدسی هر پارامتر از مقدار استاندارد خود، رتبه کیفی نمونه‌ها تعیین می‌شود. در روش SPA براساس بازه های فازی هر پارامتر، نمونه‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. جهت بررسی کارایی این دو رویکرد، از 21 نمونه کیفی مرتبط با دشت سرایان استفاده گردید. یافته‌ها: با اجرای دو رویکرد پیشنهادی و استخراج نتایج رده بندی کیفی نمونه ها می توان دریافت که در دوره، تر با استفاده از روش EWOV، 42 درصد نمونه در رده متوسط قرار گرفته‌اند. با اعمال عدم قطعیت در رده‌های کیفی، این میزان درصد از نمونه‌های پایش‌شده دارای رده کیفی قابل قبول می‌باشند. بررسی رده کیفی نمونه ها با توجه به موقعیت مکانی آن ها در سطح دشت حاکی از هماهنگی نتایج روش SPA با شرایط طبیعی حاکم بر آبخوان می‌باشد. نتایج روش SPA نشان می دهد که بخش های شمال غربی، شمال و میانه دشت از کیفیت خوب و قابل قبولی جهت مصرف شرب برخوردار بوده و 42 و 74 درصد نمونه ها به ترتیب در فصول تر و خشک در رده کیفی قابل قبول و قابل قبول تا متوسط جهت مصرف شرب قرار دارند. بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه نتایج دو روش SPA و EWOV نشان‌دهنده دقت مناسب درجه کیفی ارایه شده توسط روش SPA و منطبق بودن آن با خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان (همانند نمونه‌های شماره 15P و 11P) بوده و به عنوان روش برتر در ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی توصیه می شود. 3- Entropy Weighted Osculating Value 4- Set Pair Analysis پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

454 - تأثیر آموزش در فرهنگ‎سازی و ارتقاء نگرش دانش آموزان مقطع متوسطه اول نسبت به اهمیت و حفظ منابع‌طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد)
شهرام مهدی کرمی محسن رجبی اکرم آزادی ریمله اکرم احمدی

10.22034/jest.2018.19810.2869

زمینه و هدف: شدت تخریب منابع طبیعی در استان لرستان در طی چند سال اخیر افزایش نگران کننده‌ای داشته است. لذا ارزیابی آگاهی دانش آموزان به عنوان کاربران آتی منابع طبیعی، نسبت به منابع طبیعی ضروری می باشد. روش بررسی: به‌منظور انجام این بررسی، پرسش‌نامه‌ای با توجه به نظرات ا چکیده کامل

زمینه و هدف: شدت تخریب منابع طبیعی در استان لرستان در طی چند سال اخیر افزایش نگران کننده‌ای داشته است. لذا ارزیابی آگاهی دانش آموزان به عنوان کاربران آتی منابع طبیعی، نسبت به منابع طبیعی ضروری می باشد. روش بررسی: به‌منظور انجام این بررسی، پرسش‌نامه‌ای با توجه به نظرات اساتید و کارشناسان متخصص طراحی گردید. روایی و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفا کرونباخ 75/0 بدست آمد که نشان دهنده پایایی قابل قبول است. سپس به طور تصادفی از بین 800 نفر از دانش‌آموزان 10 مدرسه شهرستان خرم آباد که به صورت شفاهی، نصب پوسترها و فیلم‌های آموزشی منابع طبیعی، آموزش دیده بودند، 250 نفر جهت پر کردن پرسش‌نامه و بررسی دیدگاه‌ آن‌ها قبل و بعد از آموزش انتخاب شدند. یافته&lrm;ها: نتایج توصیفی حاصل از تاثیر پایه تحصیلی، معدل، شغل پدر، تحصیلات مادر و پدر، درآمد خانوار و میزان تماشای تلویزیون بر دیدگاه دانش آموزان نسبت به منابع طبیعی ارایه گردید. نتایج استنباطی نیز نشان داد که ارتباط بین متغیرها بدین شکل بود: الف) همبستگی مثبت و معنی‌داری بین متغیر‌های دانش، شناخت، نگرش و رفتار زیست محیطی با آموزش، ب) همبستگی مثبت و معنی&lrm;داری بین متغیر رفتار زیست محیطی با دانش زیست محیطی، پ) رابطه خطی مثبت و معنی&lrm;داری بین دانش زیست محیطی و رفتار زیستی دانش آموزان. همچنین، نتایج آنالیز داده&lrm;ها با استفاده از آزمون کای دو و دوجمله‌ای، اثر مثبت آموزش را بر افزایش آشنایی و ترویج منابع طبیعی تایید کردند. بحث و نتیجه&lrm;گیری: آموزش به‌عنوان کارآمدترین ابزار قابل دسترس می‌تواند نقش مهم و راه‌گشایی را در ارتقای نگرش و شناخت دانش آموزان از منابع طبیعی و حفظ سرمایه ملی کشور داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

455 - تبیین ارجح ترین منبع تامین آب پالایشگاه گاز پارسیان استان فارس؛ کاربست رهیافت ذی‏نفعان چندگانه
منصور غنیان امید مهراب قوچانی منا درانی

10.22034/jest.2018.19824.2876

زمینه و هدف: استفاده از آب در تمام صنایع امری رایج بوده و بدون وجود این ماده حیاتی انجام فعالیت های صنعتی غیر ممکن خواهد بود. از بین تمامی صنایع، صنایع پالایشگاهی جزو صنایع پر مصرف آب محسوب می شوند. حال با توجه به خشک سالی های اخیر، پژوهش حاضر قصد دارد تا ایده آل ترین م چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از آب در تمام صنایع امری رایج بوده و بدون وجود این ماده حیاتی انجام فعالیت های صنعتی غیر ممکن خواهد بود. از بین تمامی صنایع، صنایع پالایشگاهی جزو صنایع پر مصرف آب محسوب می شوند. حال با توجه به خشک سالی های اخیر، پژوهش حاضر قصد دارد تا ایده آل ترین منبع مصرف آب پالایشگاه گاز پارسیان را شناسایی کند. روش بررسی: رویکرد حاکم بر این مطالعه کمی و از نظر هدف در رده تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. صاحب نظران و کارشناسان سازمان های مختلف استان فارس به عنوان پاسخ گویان مطالعه حاضر انتخاب شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار تحلیل سلسله مراتبی Expert Choice و تکنیکAHP تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که در بین معیارهای سرمایه اجتماعی به ترتیب معیارهای انسجام اجتماعی، اعتماد، مسوولیت پذیری و مشارکت اولویت های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند. همچنین مناسب ترین گزینه در اولویت اول مدیریت مصرف آب ارزیابی شد. بحث و نتیجه گیری: هدف از مدیریت جامع منابع آب، ایجاد سیستمی است که ضمن ارتباط دادن متقابل مدیریت منابع آب با محیط زیست و توسعه اجتماعی و اقتصادی، از انعکاس و بازخورد آن ها بهره مند گردیده و در نهایت با مشارکت بخش های مختلف، تصمیم گیری های تخصیص و توسعه منابع آب صورت گیرد. لذا سیاست گذاری و برنامه ریزی مدیریت منابع آب بایستی با توجه به شناخت از ارتباطات متقابل آب و توسعه، امکانات و ابزار های مدیریتی، امکانات فنی و مالی و محدودیت های نظام اجتماعی و سیاسی جامعه شکل گرفته و تعریف شود که مطالعه ی حاضر می تواند آغازگر این مسیر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

456 - بهینه‌سازی پارامترهای طراحی زهکش زیرزمینی باهدف کاهش خسارات محیط زیستی
حامد مازندرانی زاده رحیمه زاوش پرگو پیمان دانشکار آراسته

10.22034/jest.2019.10727

زمینه و هدف: قطر، عمق کارگذاری و فواصل لوله‌های زهکش سه متغیر اساسی در طراحی شبکه‌های زهکش زیرزمینی می‌باشند. پساب خروجی از شبکه‌های زهکشی می‌تواند اثرات مخرب زیادی بر محیط‌زیست بر جای بگذارد. انتخاب مناسب متغیرهای طراحی فوق می‌تواند به کاهش خسارت محیطزیستی کمک نماید. ه چکیده کامل

زمینه و هدف: قطر، عمق کارگذاری و فواصل لوله‌های زهکش سه متغیر اساسی در طراحی شبکه‌های زهکش زیرزمینی می‌باشند. پساب خروجی از شبکه‌های زهکشی می‌تواند اثرات مخرب زیادی بر محیط‌زیست بر جای بگذارد. انتخاب مناسب متغیرهای طراحی فوق می‌تواند به کاهش خسارت محیطزیستی کمک نماید. هدف از این مقاله، ارایه مدلی به‌منظور انتخاب بهینه پارامترهای طراحی سیستم زهکشی زیرزمینی با هدف کاهش خسارات محیطزیستی ناشی از تخلیه پساب به محیط‌زیست است، به نحوی پس از تخلیه زهاب، غلظت شوری رودخانه از حد مجاز قابل‌قبول بیش‌تر نشود. روش بررسی: به این منظور بیشینه نمودن اختلاف شوری زهاب خروجی و حد مجاز غلظت قابل تخلیه به رودخانه به‌عنوان تابع هدف مدل در نظر گرفته شد. مدل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک ([1]GA) که یکی از انواع الگوریتم‌های تکاملی است مورداستفاده قرار گرفت، همچنین به منظور شبیه‌سازی انتقال شوری از مدل هوخهات استفاده شد. در مدل هوخهات انتقال آب به زهکش در دو بخش بالا و پایین سطح زهکش به‌صورت مجزا و با شوری‌های متفاوت مدل می‌شود. به‌ منظور ارزیابی مدل پیشنهادی، یکی از واحدهای شرکت کشت و صنعت سلمان فارسی به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. برنامه‌نویسی روابط مورد استفاده در این تحقیق شامل تابع شبیه‌سازی انتقال شوری هوخهات و همچنین الگوریتم بهینه‌سازی GA در محیط نرم‌افزار Matlab کد نویسی شده است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد عمق کارگذاری لوله‌های زهکش عموماً بر حداقل عمق مجاز نصب منطبق هستند، به‌عبارت‌دیگر ازآن‌جاکه تابع هدف مدل دست‌یابی به حداقل خسارات محیطزیستی است، حداقل عمق نصب به‌عنوان عمق بهینه انتخاب شده است. پارامترهای عمق، قطر و فاصله بهینه به‌دست‌آمده در این مطالعه به ترتیب 3/1، 1/0 و 3/34 متر محاسبه شده است. همچنین نتایج بررسی حساسیت مدل پیشنهادی به تغییر دو فرض اولیه اجرای مدل، حداقل عمق مجاز نصب و عمق تثبیت سطح ایستابی نشان می‌دهد با افزایش حداقل عمق مجاز نصب فاصله زهکش‌ها افزایش یافته و کاهش عمق تثبیت سطح ایستابی باعث افزایش فواصل زهکش‌ها و افزایش غلظت زهاب تخلیه‌شده به محیط‌زیست می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: در این تحقیق و با استفاده از اطلاعات مطالعه موردی شرکت کشت و صنعت سلمان فارسی، به منظور کاهش خسارت محیطزیستی ناشی از اجرای طرح‌های زهکشی، زهکش‌ها در حداقل عمق مجاز نصب قرار داده شوند. [1]- Genetic Algorithm پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

457 - بررسی مقایسه ای جاذب‌های زیستی و معدنی در کاهش شوری آب
فاطمه شکریان کریم سلیمانی قربانعلی نعمت زاده پوریا بی پروا

10.22034/jest.2018.24400.3353

زمینه و هدف:با توجه به محدود بودن منابع آب در دسترس، استفاده از آب های شور می تواند ضمن حفاظت از منابع آبی، بخشی از کمبود آب را نیز جبران نماید. از آنجایی که آب های شور نمی توانند مستقیما مورد مصرف واقع شوند به همین دلیل در تحقیق حاضر، ظرفیت جذب نمک جاذب های معدنی زئولی چکیده کامل

زمینه و هدف:با توجه به محدود بودن منابع آب در دسترس، استفاده از آب های شور می تواند ضمن حفاظت از منابع آبی، بخشی از کمبود آب را نیز جبران نماید. از آنجایی که آب های شور نمی توانند مستقیما مورد مصرف واقع شوند به همین دلیل در تحقیق حاضر، ظرفیت جذب نمک جاذب های معدنی زئولیت و پرلیت، و زیستی پوسته برنج و پوسته صدف در محلول های آبی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی:ذرات در 5 اندازه 841 ، 400، 177، 125 و 74 میکرومتر، با الک های استاندارد ASTM دانه بندی شدند. محلول های آب نمک با غلظت های 25، 50، 100، 200،300،500، 750، 1000، 3000، 5000، 7000 و 10000 میلی گرم بر لیتر تهیه گردیدند. تاثیر پارامترهای اندازه و مقدار ذرات جاذب، زمان تماس و سرعت بهم خوردن محلول بر حذف نمک سدیم کلراید طبق آزمایش ناپیوسته در دمای ٢٥ درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفتند. در این روش محلول سدیم کلراید با مقادیر مشخصی از جاذب‌ها روی دستگاه شیکر با سرعت ثابت rpm 200 و در فواصل زمانی 10، 15، 25، 35، 45، 60 و 120 دقیقه مخلوط شدند. نمونه ها در دستگاه سانتریفیوژ با سرعت rpm 10000 به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ شده و برای تیتراسیون کلر سنجی مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: تاثیر مقادیر مختلف جاذب ها بر میزان جذب نمک نشان داد که برای تمامی نمونه ها در مقدار 2 گرم بیش ترین جذب صورت گرفته است. بررسی اثر اندازه ذرات جاذب بر میزان نمک جذب شده، نشان داد اندازه 74 میکرون بیش ترین کارایی را در جذب نمک دارد. زمان تماس برای زئولیت در 25، پرلیت 15، پوسته برنج 25 و صدف 15 دقیقه اول به طور تقریبی ثابت و به تعادل رسیده است. طبق مدل های ایزوترمی، پرلیت و پوسته برنج از مدل لانگمویر و زئولیت و پوسته صدف از مدل فروندلیچ تبعیت کردند. بحث و نتیجه گیری:جاذب های زیستی و معدنی در اندازه های مختلف قابلیت جذب یون های نمکی را دارا می باشند. از بین جاذب های مورد استفاده برای جذب نمک زئولیت بیش ترین کارایی جذب را به خود اختصاص داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

458 - نقش بوم سازگان جنگلی در تنظیم آب جاری(مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوژیان خرم‌آباد)
امیر مدبری علی مهدوی حمید امیرنژاد

10.30495/jest.2019.39573.4458

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آث چکیده کامل

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آثار آن از جمله فرسایش خاک و بروز سیل است. کمی کردن خدمات اکوسیستمی و برآورد ارزش اقتصادی آن ها تأثیر زیادی بر تنظیم روند بهره برداری از این منابع دارد. هدف از پژوهش حاضر برآورد نقش و سهم جنگل در تنظیم آب جاری، نگه داشت آب در هر یک از زیرحوزه های آبخیز نوژیان و برآورد ارزش اقتصادی این عملکرد به عنوان یکی از مهم ترین کارکردهای اکوسیستم جنگلی است.روش بررسی: به این منظور با استفاده از مدل تجربی جاستین و با در نظر گرفتن سناریو حذف پوشش درختی به صورت قطع یکسره، اثر این تغییرات بر مقدار رواناب ناشی از بارش سالانه بررسی شد. در ادامه ارزش اقتصادی این کارکرد با استفاده از روش هزینه جایگزین برآورد شد. لازم به ذکر است که این پژوهش در سال 1398 انجام شده است.یافته ها: براساس نتایج، ارزش اقتصادی سالانه ی کارکرد هر هکتار از جنگل های منطقه در تنظیم آب جاری 1416473ریال برآورد شد.بحث و نتیجه گیری: برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل‌های زاگرس ایران حاکی از نقش بسیار مؤثر اکوسیستم‌های جنگلی در تنظیم آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

459 - بررسی هم‌زمان فاکتورهای فرآیندی موثر در تخریب رنگ‌زای راکتیو آبی 19 از آب‌های آلوده با کمک نانو اکسیدهای فلزی (TiO2/Fe2O3) بر پایه کلینوپتیلولایت
آرسو اریمی مهرداد فرهادیان علیرضا سلیمانی‌نظر نیلا داوری

10.22034/jest.2020.22130.3118

زمینه و هدف: در این پژوهش با استفاده از زئولیت طبیعی و تثبیت هم زمان نانو ذرات اکسید آهن (III) و تیتانیم (IV) بر روی آن، نانوفتوکاتالیستی با قدرت تخریبی بیش تر، سنتز شد. عوامل مؤثر و نیز تداخلی در فرآیندی، تعیین شرایط بهینه عملیاتی بر بازده فرآیند تخریب رنگ زای راکتیو آ چکیده کامل

زمینه و هدف: در این پژوهش با استفاده از زئولیت طبیعی و تثبیت هم زمان نانو ذرات اکسید آهن (III) و تیتانیم (IV) بر روی آن، نانوفتوکاتالیستی با قدرت تخریبی بیش تر، سنتز شد. عوامل مؤثر و نیز تداخلی در فرآیندی، تعیین شرایط بهینه عملیاتی بر بازده فرآیند تخریب رنگ زای راکتیو آبی 19 مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: مشخصه یابی نانوفتوکاتالیست سنتز شده با آنالیزهای XRD، XRF، FT-IR، FE-SEM و EDX انجام گرفت. توانایی نانوفتوکاتالیست در تخریب رنگ زای راکتیو آبی 19 با کمک اشعه فرابنفش در طول‌موج 254 نانومتر و به روش طراحی آزمایش‌های تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت و عوامل pH اولیه (7-2)، غلظت‌ محلول رنگ زا (200-50 میلی‌گرم بر لیتر)، زمان پرتودهی (120-30 دقیقه) و غلظت نانوفتوکاتالیست (5/1-5/0 گرم بر لیتر) انتخاب شد. یافته‌ها: عوامل pH، غلظت محلول رنگ زا و زمان پرتودهی به ترتیب، بیش ترین اثر را بر بازده واکنش‌ها داشته‌اند.مقادیر بهینه‌ عوامل در تخریب کامل آلاینده برابر با غلظت رنگ زا 50 میلی‌گرم بر لیتر، زمان پرتودهی 120 دقیقه، 2=pH و غلظت نانوفتوکاتالیست 5/1 گرم بر لیتر به‌ دست ‌آمد. بحث و نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که نانوفتوکاتالیست سنتزی بازده قابل قبولی در تخریب آلاینده زیست تخریب ناپذیر دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

460 - مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه با استفاده از مدل QUAL2Kw(مطالعه موردی: رودخانه شاهرود)
رزیتا آریایی نژاد مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده

10.22034/jest.2018.30267.3894

زمینه و هدف: مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در جهت مدیریت کیفیت آب رودخانه‌ها و کاهش تبعات مسایل محیط زیستی ناشی از ورود آلاینده‌ها به آن مورد استفاده قرار گیرد. هدف از مقاله حاضر استفاده از مدل معتبر QUAL2Kw.5.1 در راستای مدل‌ساز چکیده کامل

زمینه و هدف: مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در جهت مدیریت کیفیت آب رودخانه‌ها و کاهش تبعات مسایل محیط زیستی ناشی از ورود آلاینده‌ها به آن مورد استفاده قرار گیرد. هدف از مقاله حاضر استفاده از مدل معتبر QUAL2Kw.5.1 در راستای مدل‌سازی کیفیت آب در رودخانه شاهرود می‌باشد. روش بررسی: در مقاله حاضر ازمدل QUAL2Kw.5.1 برای مدل‌سازی هفت پارامتر کیفیت آب شامل اکسیژن محلول، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی، قلیاییت، کل مواد جامد محلول، هدایت الکتریکی، فسفر کل و نیتروژن کل در چهار دوره زمانی در رودخانه شاهرود استفاده شده است. به منظور واسنجی مدل از داده‌های آبان 1386 و تیر 1387 و برای صحت‌سنجی مدل از داده‌های شهریور 1387 و مهر 1387 استفاده شده است. واسنجی خودکار ضرایب مدل با استفاده از الگوریتم ژنتیک موجود در مدل انجام شده است. به منظور مقایسه نتایج شبیه‌سازی شده مدل با داده‌های مشاهداتی از دو پارامتر آماری شامل ضریب تبیین و میانگین قدرمطلق خطا استفاده شده است. یافته‌ها: مهم‌ترین ضرایب واسنجی شده در مدل مربوط به مواد جامد معلق، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی، نیتروژن و فسفر می‌باشد. مدل در شبیه‌سازی پارامترهای pH و هدایت هیدرولیکی با مقادیر میانگین قدرمطلق خطای 19/0 و 89/163 در مرحله صحت‌سنجی به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین دقت را از خود نشان داد. به طور میانگین حداقل و حداکثر اکسیژن محلول اندازه‌گیری شده در رودخانه شاهرود در شهریور 1387 و مهر 1387 و به‌ترتیب برابر 93/6 و 99/9 میلی‌گرم بر لیتر اندازه‌گیری شده است. همچنین بیش‌ترین و کم‌ترین دقت مدل در شبیه‌سازی این پارامتر مربوط به تیر و مهر 1387 با میانگین قدرمطلق خطای برابر 86/0 و 29/1 می‌باشد. همچنین نتایج نشان داده که مدل‌سازی هیدرولیکی دقیق از تغییرات پارامترهای هیدرولیکی رودخانه و جریان در طول رودخانه تأثیر زیادی در مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه دارد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مقاله حاضر دقت مناسب مدل QUAL2Kw.5.1را در شبیه‌سازی پارامترهای کیفیت آب رودخانه شاهرود نشان می‌دهد. از طرف دیگر دقت شبیه‌سازی هر پارامتر با توجه به مقدار تغییرات آن در طول رودخانه متغیر می‌باشد. به نحوی‌که هر چه تغییرات یک پارامتر در طول رودخانه و در بازه‌های مختلف کم‌تر باشد، دقت مدل در شبیه‌سازی این پارامتر بیش‌تر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

461 - زون بندی تفرجی پارک جنگلی حسن آباد سنندج با روش ارزیابی چند معیاره و مدل مخدوم
پروین دشتی ایرج حسن زاد ناورودی مهرداد خان محمدی جاهده تکیه خواه

10.22034/jest.2018.22606.3166

زمینه و هدف: ارزیابی توان تفرج ابزاری مهم برای توسعه پایدار گردشگری است و مدیریت مناسب توسعه اکوتوریسم باعث حفظ و غنای زیستی منطقه و رشد اقتصادی مردم محلی می گردد. این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت بندی مکان های بالقوه اکوتوریسم پارک جنگلی حسن آباد سنندج انجام شد. روش چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی توان تفرج ابزاری مهم برای توسعه پایدار گردشگری است و مدیریت مناسب توسعه اکوتوریسم باعث حفظ و غنای زیستی منطقه و رشد اقتصادی مردم محلی می گردد. این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت بندی مکان های بالقوه اکوتوریسم پارک جنگلی حسن آباد سنندج انجام شد. روش بررسی: دو روش ارزیابی تجزیه و تحلیل سیستمی مخدوم و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در ترکیب با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بکارگرفته شد. در روش (AHP) عوامل تأثیرگذار بر تفرج منطقه شناسایی و در قالب پرسش نامه توسط کارشناسان تفرج مورد مقایسه زوجی قرار گرفتند و پس از وزن دهی، در محیط GIS لایه سازی و تلفیق گردیدند. در روش مخدوم پس از شناسایی منابع اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها، واحدهای همگن اکولوژیکی تشکیل و با ویژگی های اکولوژیکی مدل اکولوژیکی توریسم مخدوم مقایسه شد و نقشه توان تفرجی منطقه بدست آمد در نهایت نقشه های بدست آمده از دو روش در محیط GIS هم پوشانی گردید. یافته ها: نتایج مدل AHP نشان داد کل محدوده 6/434 هکتاری پارک دارای طبقات توان تفرج متوسط به بالا است و محدوده فاقد زون توان تفرج بسیار پایین می باشد. در روش مخدوم منطقه دارای همه طبقات تفرجی به جز زون توان تفرج متمرکز طبقه یک بود. بحث و نتیجه گیری: طبقات توان تفرجی در دو روش دارای 50 درصد هم پوشانی هستند و چون در هر دو روش محدوده پارک فاقد زون های نامناسب گردشگری می باشد، منطقه برای توسعه طرح های طبیعت گردی مناسب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

462 - عناصر چهارگانه (آب، خاک، هوا و آتش)، الگویی ایرانی برای طراحی پارک شهری
فرناز ناظم فرشته حبیب کیانوش سوزنچی

10.22034/jest.2018.18633.2743

زمینه و هدف : چهار عنصر آب، خاک، هوا و آتش در گذشته مبنای تعریف همه پدیده های طبیعی بوده و در دوره های مختلف در ایران مورد احترام بوده است. این چهار عنصر یکی از ابعاد و وجوه مشترک بین اساطیر و باورهای ایرانیان بوده. لذا با هدف تاکید بر ارزش های فرهنگ ایرانی و با بازشناس چکیده کامل

زمینه و هدف : چهار عنصر آب، خاک، هوا و آتش در گذشته مبنای تعریف همه پدیده های طبیعی بوده و در دوره های مختلف در ایران مورد احترام بوده است. این چهار عنصر یکی از ابعاد و وجوه مشترک بین اساطیر و باورهای ایرانیان بوده. لذا با هدف تاکید بر ارزش های فرهنگ ایرانی و با بازشناساندن مفاهیم این چهار عنصر طبیعی به باززنده سازی ارزش های طبیعت و ارائه مبانی کلی برای طراحی پارک های شهری پرداخته شد. در واقع هدف تحقیق حاضر ارائه راهکارهائی جهت ایجاد ارتباط با طبیعت از طریق عناصر چهارگانه و آشنایی بازدید کنندگان از پارک های شهری با مفهوم عناصر چهارگانه می باشد. روش بررسی: مفاهیم چهار عناصر آب، خاک، هوا و آتش در گذشته تاریخی ایران از دوران باستان و دوران اسلامی (دوره ابن سینا و شکوفایی طب ایرانی اسلامی) بررسی شده و ویژگی ها و نمادهای استفاده شده برای چهار عنصر مطالعه شده است. سپس با جمع بندی مفاهیم یاد شده و استفاده از نمونه های اجرا شده داخل و خارج از ایران شاخص ها و نمادهایی برای بیان این عناصر در طراحی ارایه و با کمک پرسشنامه از مردم شهرضا به عنوان نمونه موردی برای طراحی چنین پارکی، مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته ها: کاربری های متناسب فضاهای آب، خاک، هوا و آتش با توجه به شاخص ها و نمادهایی که برای نمایش این عناصر ارائه گردیده در چهار دسته یاد شده تقسیم بندی گردید. نهایتا با تحلیل روابط این عناصر در ایجاد سازمان دهی فضایی چهارچوبی برای طراحی پارک عناصر چهارگانه ارائه گردید. بحث و نتیجه گیری : مفاهیم بسیاری در پیشینه علمی، فرهنگی و تاریخی ایران قابلیت تبدیل شدن به عناصر فضایی را دارند. بحث عناصر چهارگانه یکی از مفاهیمی است که با توجه به قابلیت نماد سازی آن می تواند در طراحی پارک ها مورد استفاده قرار گیرد. بازدید از چنین پارکی می تواند در اموزش ارزش ها وباززنده سازی هویت ایرانی تاثیرگذار باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

463 - تخصیص و مدیریت منابع آب حوضه آبریز سد یامچی با رویکرد تحلیل سناریوها با استفاده از مدل WEAP
اتابک فیضی رضا آقاجانی جمایران

10.30495/jest.2021.51947.5049

زمینه و هدف: به دلیل محدود بودن منابع آب از یک طرف و همچنین افزایش روزافزون نیازهای آبی از طرف دیگر، قابلیت‌های تخصیص منابع آب به شیوه سنتی کاهش یافته و استفاده از راهکارهای نوین تخصیص و مدیریت منابع آب در انتخاب طرح‌ها و همچنین کمک به تصمیم‌گیری صحیح در تخصیص و مدیریت چکیده کامل

زمینه و هدف: به دلیل محدود بودن منابع آب از یک طرف و همچنین افزایش روزافزون نیازهای آبی از طرف دیگر، قابلیت‌های تخصیص منابع آب به شیوه سنتی کاهش یافته و استفاده از راهکارهای نوین تخصیص و مدیریت منابع آب در انتخاب طرح‌ها و همچنین کمک به تصمیم‌گیری صحیح در تخصیص و مدیریت منابع آب، بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ حاضر، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌رﻳﺰی ﺟﺎﻣﻊ در راﺳﺘﺎی اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﻮﺟﻮد شبکه ﺳﺪ یامچی واقع در استان اردبیل و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﺑﺨﺶ‌های شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست ﺑﺎ در نظر گرفتن رﺷﺪ ﻧﻴﺎز آﻧﻬﺎ در آﻳﻨﺪه ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.روش بررسی: ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ﺳﺪ یامچی و مناطق پایین‌دست آن در ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺪل WEAP ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪه و ﻣﺪل ﺑﺮای ﺷﺮاﻳﻂ حال حاضر و ده ﺳﻨﺎرﻳﻮی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح‌ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ در آینده اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪه است. سناریوهای پیشنهاد شده شامل بررسی تاثیر تخصیص نیاز صنعت، افزایش راندمان آبیاری، حذف منبع آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت، کشت تک محصوله و سناریوهای ترکیبی بوده است. ورودی‌های در نظر گرفته شده شامل اطلاعات سد و مخزن یامچی، منبع آب زیرزمینی و همچنین پارامترهای لازم جهت محاسبه گره‌های نیاز شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست در بازه زمانی 1387 تا 1397 بوده است.یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده نشان داد که از بین سناریوهای پیشنهادی برای منطقه مورد مطالعه، سناریوی تغییر همزمان الگوی کشت و افزایش بازدهی آبیاری 65 درصد مناسب‌ترین گزینه از بین سناریوهای مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه بوده و اطمینان‌پذیری زمانی و حجمی نیازهای شرب و کشاورزی را به صورت 100 درصد برآورد کرده و باعث کاهش 44 درصدی نیازهای شرایط کنونی شده است.بحث و نتیجه‌گیری: شایان ذکر است درصورتی‌که منبع آب زیرزمینی به هر دلیلی حذف شود، هیچ کدام از راهکارهای تغییر الگوی کشت و افزایش راندمان و غیره نمی‌تواند کمبود ایجاد شده را تامین کند و باید به دنبال تصفیه پساب‌های شهری، کشاورزی و صنعتی و استفاده مجدد از آنها بود. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد، تصفیه فاضلاب شهری و استفاده مجدد از آن می‌تواند در حدود 60 درصد از کمبود حاصل از حذف منبع آب زیرزمینی را تامین کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

464 - ارزیابی کیفیت میکروبی و کلرسنجی آب آشامیدنی شهر آباده در سال 94 و مقایسه آن با استاندارد های ملی و WHO
لیلا نعمت الهی هانیه نوذری

10.22034/jest.2019.23834.3290

زمینه و هدف: کیفیت آب از جمله مسایلی است که با سلامتی و بهداشت فردی و عمومی جامعه نسبت مستقیم دارد و پایش آب و تامین شرایط بهداشتی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا هدف از این مطالعه تعیین کیفیت میکروبی آب آشامیدنی شهر آباده در سال 1394 و مقایسه کیفیت آن با استاندارد چکیده کامل

زمینه و هدف: کیفیت آب از جمله مسایلی است که با سلامتی و بهداشت فردی و عمومی جامعه نسبت مستقیم دارد و پایش آب و تامین شرایط بهداشتی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا هدف از این مطالعه تعیین کیفیت میکروبی آب آشامیدنی شهر آباده در سال 1394 و مقایسه کیفیت آن با استاندارد های ملی و سازمان بهداشت جهانی((WHO است. روش بررسی: در این مطالعه تعداد 122 نمونه آب جهت آزمایش میکروبی و 3864 نمونه آب جهت کلرسنجی از شبکه آبرسانی شهرآباده در سال 1394 برداشت و آنالیز گردید. آزمایشات کل کلی فرم و کلی فرم مدفوعی با روش تخمیر چند لوله ای و کلر باقی مانده آب با روش رنگ سنجی انجام شد. در نهایت داده ها با استفاده ازآزمون های آماری One sample T-test, Chi-square, Mann-Withney, Kruskal-Wallis, Pearson Correlation Matrix مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در آنالیز میکروبی در 36/98% نمونه ها تعداد کلی فرم صفر MPN/100ml و در100% نمونه ها تعداد کلی فرم مدفوعی صفر MPN/100ml بود و میزان کلر باقی مانده در0/78% نمونه ها مطلوب بود و انتظارات استانداردهای ملی و جهانی را برآورده می نمایند. فصل زمستان کم ترین و فصل تابستان بیش ترین مقدار کلر باقی مانده را نشان داد. از لحاظ همبستگی بین میزان کلر باقی مانده آب و حضور باکتری های کلی فرم در آب همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: شاخص میکروبی آب آشامیدنی شهر آباده از حد استاندارد شاخص میکروبی WHO و استاندارد ملی پایین تر است درنتیجه کیفیت آب شرب این شهر از وضعیت مطلوبی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

465 - شبیه‌سازی کیفیت آب سطحی با استفاده از مدل QUAL2KW (رودخانه ارداک استان خراسان رضوی)
مرتضی نیک اختر سیده هدی رحمتی علیرضا مساح بوانی

10.22034/jest.2020.29264.3781

زمینه و هدف: با توجه به این که رودخانه و سد ارداک از منابع تامین کننده آب شرب شهر مشهد می‌باشد، حفظ کیفیت آب این رودخانه قبل‌‌‌از‌سد اقدام بزرگی در جهت تامین آب این کلان شهر مذهبی خواهد بود. این تحقیق با معرفی مدلی برای شبیه سازی کیفی منابع آب رودخانه ارداک و با استفاده چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به این که رودخانه و سد ارداک از منابع تامین کننده آب شرب شهر مشهد می‌باشد، حفظ کیفیت آب این رودخانه قبل‌‌‌از‌سد اقدام بزرگی در جهت تامین آب این کلان شهر مذهبی خواهد بود. این تحقیق با معرفی مدلی برای شبیه سازی کیفی منابع آب رودخانه ارداک و با استفاده از ابزار های مناسب و مرتبط، با مشخص کردن میزان پارامتر های مختلف کیفیت آب در طول رودخانه، وسیله مناسبی برای ارزیابی رفتار آب در برابر ورود آلاینده های مختلف و همچنین برای تصمیم گیری های آتی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق از مدل دینامیکی Qual2kw استفاده گردید که برای واسنجی از اطلاعات موجود در شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی (آبان ماه 93) استفاده و برای صحت سنجی، پس از نمونه برداری و آزمایش پارامتر های مختلف کیفیت آب (اردیبهشت 95)، از اطلاعات بدست آمده استفاده گردید. یافته ها: اطلاعات بدست آمده نشان داد که مدل در مورد پارامتر های DO، PH، COD و NO3 تطابق خوبی با واقیعت داشته و قادر است به‌خوبی وضعیت پارامتر های کیفی آب را در هر دو شاخه از رودخانه ارداک شبیه سازی نماید. بحث و نتیجه گیری: آب رودخانه در شاخه آبقد به سبب استقرار جمعیت و منابع آلاینده کم‌تر از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و کیفیت آب در هر دو شاخه رودخانه بیش‌تر تحت تاثیر آلاینده های کشاورزی، باغ‌داری و دفع فاضلاب های روستایی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

466 - برآورد شاخص ردپای اکولوژیک انرژی (برق و گاز طبیعی) و آب مصرفی بخش خانوار در مناطق 22 گانه شهر تهران
زهرا عابدی پریسا سلطانی خمسه

10.22034/jest.2020.31295.3960

زمینه و اهداف: رشد جمعیت و مصرف بی رویه منابع طبیعی جهت تداوم رفاه اقتصادی، علاوه بر نابودی اکوسیستم سبب بروز کمبود در کره قابل حیات گردیده است که جهت پیشگیری از بروز هرگونه کمبود در دسترسی به منابع طبیعی، مصرف هر بخش اقتصادی باید با رعایت توان بازتولید اکوسیستم ادامه ی چکیده کامل

زمینه و اهداف: رشد جمعیت و مصرف بی رویه منابع طبیعی جهت تداوم رفاه اقتصادی، علاوه بر نابودی اکوسیستم سبب بروز کمبود در کره قابل حیات گردیده است که جهت پیشگیری از بروز هرگونه کمبود در دسترسی به منابع طبیعی، مصرف هر بخش اقتصادی باید با رعایت توان بازتولید اکوسیستم ادامه یابد. این مقاله به برآورد ردپای اکولوژیک مصرف آب و انرژی (برق و گازطبیعی) بخش خانوار در مناطق 22 گانه شهر تهران و تخمین ظرفیت زیست محیطی منابع مذکور پرداخته است. روش بررسی: در این مقاله ضمن برآورد ردپای اکولوژیک به روش مبتنی بر مصرف آشکار منابع، میزان ظرفیت زیست محیطی براساس بازده زمین برآورد گردیده و همچنین شکاف اکولوژیک در مفهوم کمبود دسترسی به منابع بدست آمده است. برای یافتن تأثیر راه حل- های کاربردی در کاهش شکاف اکولوژیک نیز از طریق نرم افزار SPSS و آزمون کوکران و همچنین تدوین پرسش نامه مرتبط با مصرف منابع موردبررسی در بخش خانوار، مهم ترین عامل موثر در کاهش شکاف اکولوژیک مشخص گردیده است. یافته ها: برآورد ردپای اکولوژیک آب و انرژی (برق و گازطبیعی) مورد استفاده در بخش خانوار شهر تهران به ارتباط منفی میان تداوم فعالیت های بخش خانوار و شکاف اکولوژیک منابع مذکور اشاره دارد، که باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، شکاف اکولوژیکی بیش از 4 میلیون هکتار حاصل از مصرف بی رویه آب، برق و گاز طبیعی در بخش خانوار شهر تهران موجود است. پس از برآورد شکاف اکولوژیک، پرسش نامه هایی برای شفاف سازی دلایل هدررفت منابع بین خانوار توزیع گردید که براساس آن، جامعه آماری در ارزیابی پرسش نامه، جمعیت خانوار 22 گانه شهر تهران به تعداد 2 میلیون و 830 هزار خانوار در نظر گرفته شد و برای ایجاد یکنواختی تحلیل، خانوارها با جمعیت 3 نفره مبنا قرار گرفتند که از طریق فرمول کوکران تعداد 1100 خانوار به عنوان نمونه و به طور تصادفی انتخاب شدند. بحث ونتیجه گیری: باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، مهم ترین عامل جهت کاهش شکاف اکولوژیک و داشتن بهینه مصرف آب در بخش خانوار، کاهش مصرف آب برای شست وشو وسایل نقلیه، مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف برق در بخش خانوار، استفاده از لامپ های کم مصرف و مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف گازطبیعی در بخش خانوار، استفاده از پنجره های دو- جداره و کم ترین عامل تأثیرگذار استفاده از بخاری های گازی متناسب با متراژ خانه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

467 - مقایسه رویه های شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت در مدل سازی و پیش بینی جنگل زدایی مطالعه موردی: حوزه آبخیز گرگانرود- استان گلستان
زینب مرادی علیرضا میکاییلی تبریزی

10.22034/jest.2020.10480

زمینه و هدف: تغییر در پوشش جنگلی در خدمات اکوسیستمی، تعادل کربن در جو و در نتیجه تغییرات آب و هوا نقش بسیار مهمی ایفا می کند. هدف از این تحقیق مقایسه سه روش شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت، جهت پیش بینی روند مکانی تغییرات پوشش جنگل ا چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییر در پوشش جنگلی در خدمات اکوسیستمی، تعادل کربن در جو و در نتیجه تغییرات آب و هوا نقش بسیار مهمی ایفا می کند. هدف از این تحقیق مقایسه سه روش شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت، جهت پیش بینی روند مکانی تغییرات پوشش جنگل است. روش بررسی: در این مطالعه از نقشه های کاربری اراضی تولید شده از ماهواره Landsat سنجنده TM مربوط به سال های 1984 و 2012 استفاده شد. مدل سازی پتانسیل انتقال با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت و پیش بینی تغییرات برای بهترین مدل با استفاده از زنجیره مارکف انجام شد. به منظور برآورد صحت مدل سازی از آماره های ROC، نسبت موفقیت به هشدار خطا و عدد شایستگی استفاده شد. یافته ها: نتایج بیان گر صحت بالای شبکه عصبی مصنوعی با میزان ROC برابر 975/0 ، نسبت موفقیت به هشدار خطا 63 درصد و عدد شایستگی 12 درصد می باشد. بحث و نتیجه گیری: شبکه های عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون لجستیک و یادگیری بر مبنای نمونه وزنی مشابهت از صحت بالاتر و خطای کم تری در مدل سازی و پیش بینی تغییرات جنگل برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

468 - تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک سطحی و زیرسطحی
عیسی سلگی مهدی شاهوردی نیک مهدی رمضانی

10.22034/jest.2018.22585.3165

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی چکیده کامل

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی برای سلامت انسان و امنیت غذایی است. هـدف از انجـام ایـن پژوهش بررسی اثر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع سرب، کادمیوم مس و روی در خاک سطحی و زیرسطحی و ویژگی های خاک سطحی بود. روش بررسی :در تحقیق حاضر به منظور برداشت نمونه های خاک سطحی (0-20 سانتی متر) و زیر سطحی (20-40 سانتی متر) از اراضی کشاورزی جنوب شهر بروجرد، 13 مزرعه آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری و 7 مزرعه آبیاری شده با آب چاه که بافت خاک مشابهی داشتند انتخاب شدند. نمونه های خاک برای اندازه گیری سرب، کادمیوم، مس ، روی،pH ، EC و مواد آلی خاک طبق روش های استاندارد آنالیز شدند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین غلظت همه فلزات سنگین در خاک سطحی (بجز مس) و زیرسطحی آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری در مقایسه با خاک آبیاری شده با آب چاه بیشتر بود. روند تغییرات عمقی فلزات در خاک آبیاری شده به این شکل بود: 1-با فاضلاب شهری: سرب و مس خاک زیرسطحی>خاک سطحی ؛ کادمیوم و روی خاک سطحی>خاک زیرسطحی و 2-با آب چاه: سرب و مس خاک سطحی>خاک زیرسطحی ؛ کادمیوم و روی خاک زیرسطحی > خاک سطحی. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد بافت سبک خاک سبب انتقال این فلزات به لایه های پایین خاک شده است. به طور کلی، غلظت سرب، مس و روی پایین تر از استاندار FAO/WHO و کادمیوم بالاتر از آن بود. بنابراین، به منظور حصول اطمینان از ایمنی غذایی و استفاده از فاضلاب برای آبیاری، نظارت مستمر و کنترل آلودگی مورد نیاز است. در ضمن چنانچه تصفیه فاضلاب به طور مناسب انجام شود، تجمع فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی کمتر اتفاق خواهد افتاد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

469 - پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خوجین خلخال)
مهسا صفری پور داریوش ناصری

10.22034/jest.2020.22762.3182

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ض چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ضروری و ارزش مند جهت پایش تغییرات باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز خوجین خلخال در جنوب استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور می باشد. روش بررسی: ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به تیر ماه سال های 1365، 1380 و 1395 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده یا خوارزمیک حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی تصاویر نیز از شاخص NDVI، لایه مدل رقومی ارتفاعی و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی نیز با شاخص کاپا و صحت کلی بررسی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 36/22 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 73/20 و در دوره آخر یعنی (1395-1365) 08/28 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره، تبدیل کاربری مرتع به زراعت دیم بیش ترین تغییرات را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علی رغم بالا بودن قدرت تصاویر لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب، قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

470 - بررسی خودپالایی و مدل‌سازی تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه دز (بازه سد دز تا پل بند قیر)
امید بابامیری صفر معروفی آرش آذری

10.22034/jest.2020.31130.3948

زمینه و هدف: برای تعیین عکس العمل قابل انتظار رودخانه بر اثر ورود آلاینده، استفاده از مدل های ریاضی ضروری است. این مدل ها قادرند آثار بارگذاری های موجود و آینده را شبیه سازی نموده و مدیران و مسئولان را در تصمیم گیری های خود یاری نمایند. هدف از مطالعه حاضر شبیه سازی و آگ چکیده کامل

زمینه و هدف: برای تعیین عکس العمل قابل انتظار رودخانه بر اثر ورود آلاینده، استفاده از مدل های ریاضی ضروری است. این مدل ها قادرند آثار بارگذاری های موجود و آینده را شبیه سازی نموده و مدیران و مسئولان را در تصمیم گیری های خود یاری نمایند. هدف از مطالعه حاضر شبیه سازی و آگاهی از روند تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه ذر (بازه سد دز تا پل بند قیر ) با مدل Qual2kw و همچنین محاسبه درصد خودپالایی رودخانه می باشد. روش بررسی: در این مطالعه با توجه به آمار و داده های اندازه گیری شده در مورد کیفیت آب رودخانه دز در سه ایستگاه دزفول، حرمله و بامدژ و مقایسه آنها با استانداردهای موجود، وضعیت این رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. مدل شبیه ساز رودخانه با ورود مشخصات کمی و کیفی در ایستگاه های تعیین شده و پساب های ورودی به آن در فصل کم آب ساخته و کالیبره شد. یافته ها: نتایج نشان داد که قدرت خودپالایی رودخانه کم است، بیشترین مقدار خودپالایی مربوط به پارامتر N-NH4 در سال 2014 معادل 45% می باشد. میزان فسفر غیرآلی در طول رودخانه روند رو به رشدی داشته است. بحث و نتیجه گیری: میزان نیتروژن نیتراتی و نیتروژن آمونیاکی در بازه کیلومتر 173 تا 90 رودخانه، به علت هجوم فاضلاب ها روند افزایشی دارد. بهترین شبیه سازی برای پارامتر N-NH4 در سال 2016 می باشد که خطای استاندارد آن معادل 02/0 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

471 - بررسی عمل کرد صافی های دولایه ای در بارهای سطحی مختلف در تصفیه خانه ی آب آبادان
ایران برایی سیدمهدی برقعی افشین تکدستان امیرحسام حسنی امیرحسین جاوید

10.22034/jest.2018.15482.2399

زمینه و هدف: تصفیه ی آب با استفاده از کربن فعال گرانولی[1] و آنتراسیت، کیفیت آب را با کاهش کدورت، کل کربن آلی[2]، آهن، منگنز، نیترات، و آمونیوم بهبود می دهد. مطالعه ی موجود، عمل کرد پایلوت فیلترهای طراحی شده را در حذف پارامترهای آب بررسی می کند. روش بررسی: تحقیق حاضر یک چکیده کامل

زمینه و هدف: تصفیه ی آب با استفاده از کربن فعال گرانولی[1] و آنتراسیت، کیفیت آب را با کاهش کدورت، کل کربن آلی[2]، آهن، منگنز، نیترات، و آمونیوم بهبود می دهد. مطالعه ی موجود، عمل کرد پایلوت فیلترهای طراحی شده را در حذف پارامترهای آب بررسی می کند. روش بررسی: تحقیق حاضر یک نوع مطالعه ی نیمه تجربی کاربردی است که در این مطالعه ، دو واحد مطالعاتی، صافی های دو بستری ماسه- کربن فعال گرانولی و آنتراسیت- ماسه ساخته شد. یافته ها: نتایج نشان داد راندمان پایلوت کربن فعال گرانولی- ماسه در بار هیدرولیکی کم(m3/m2.d 35) با زیاد شدن زمان تماس بستر خالی[3] (20 دقیقه) افزایش می یابد. بیش ترین راندمان حذف پارامترهای ذکر شده در پایلوت کربن فعال گرانولی- ماسه به ترتیب 73/93%، 70/93%، 91/47%، 92/16%، 95/31%، و 37/40% بود . نتیجه گیری: بیش ترین زمان عمل کرد در بار هیدرولیکی کم، 75 ساعت بود که این پارامتر در بار هیدرولیکی متوسط و زیاد به ترتیب 49 و 26 ساعت برآورد گردید. هم چنین زمان عمل کرد پایلوت آنتراسیت- ماسه در بار هیدرولیکی کم، متوسط و زیاد به ترتیب 73، 46، و 24 ساعت بود. [1] - GAC [2] - TOC [3] - EBCT پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

472 - ارزیابی هیدروژئولوژیکی سیستم پمپ حرارتی مجهز به منبع آب زیرزمینی (GWHP)
هاجر برزگر هادی جعفری سیدمجید هاشمیان

10.22034/jest.2020.31061.3937

زمینه و هدف: پمپ حرارتی مجهز به منبع آب زیرزمینی که در آن از دمای ثابت آب های زیرزمینی در قالب منبع انرژی پاک و قابل تجدید برای گرمایش و سرمایش استفاده می شود، راهکاری برای ذخیره انرژی و کاهش تولید دی اکسید کربن می باشد. بدین منظور آب زیرزمینی، توسط چاه پمپاژ استخراج شد چکیده کامل

زمینه و هدف: پمپ حرارتی مجهز به منبع آب زیرزمینی که در آن از دمای ثابت آب های زیرزمینی در قالب منبع انرژی پاک و قابل تجدید برای گرمایش و سرمایش استفاده می شود، راهکاری برای ذخیره انرژی و کاهش تولید دی اکسید کربن می باشد. بدین منظور آب زیرزمینی، توسط چاه پمپاژ استخراج شده و پس از عبور از مبدل حرارتی و انجام تبادلات گرمایی از طریق چاه تزریق به آبخوان بازگردانده می شود. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی هیدروژئولوژیکی پمپ حرارتی مجهز به منبع آب زیرزمینی (GWHP) می باشد که در سال 1394 انجام شده است. روش بررسی: نظر به مشابهت معادلات حاکم بر انتقال جرم و گرما در محیط متخلخل، کد تخصصی مدل سازی انتقال جرم MT3DMS، با رویکرد بررسی انتقال حرارت درآب زیرزمینی به کار گرفته شده و شبیه سازی جریان آب زیرزمینی و انتقال حرارت انجام شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد آب تزریق شده به سفره، به علت تبادل انرژی در سیستم پمپ حرارتی، موجب تشکیل هاله حرارتی در اطراف چاه تزریق می شود. وجود این هاله به عنوان نشانگر تأثیرگذاری دمای آب تزریق شده بر آبی که به عنوان منبع در زیرزمین وجود دارد تلقی می گردد. میزان بزرگی هاله از نظر انتقال حرارت و نهایتاً کارآیی سیستم مطلوب نبوده و وسعت و جهت حرکت آن به طور مستقیم تحت تأثیر پارامترهای هیدروژئولوژیکی می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج واضح مدل سازی، با تغییر پارامترهای هدایت هیدرولیکی وابسته به نوع رسوبات در محیط متخلخل، شیب هیدرولیکی و تخلخل، وسعت هاله حرارتی دچار تغییر شده که می تواند عملکرد پمپ حرارتی را تحت تأثیر قرار دهد. از نتایج می توان جهت به کارگیری این سیستم در کشور با توجیه پذیری فنی اقتصادی استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

473 - بررسی کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی شهرستان جیرفت
ملیحه امینی ریحانه دهقان

10.30495/jest.2019.43941.4649

زمینه و هدف: ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی مبنای قضاوت قابل آشامیدن بودن آن است. تغییرات نامطلوب در این پارامترها می تواند سلامت مصرف کنندگان را تهدید کند. لذا هدف این مطالعه بررسی کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی و مقایسه آن با استانداردهای چکیده کامل

زمینه و هدف: ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی مبنای قضاوت قابل آشامیدن بودن آن است. تغییرات نامطلوب در این پارامترها می تواند سلامت مصرف کنندگان را تهدید کند. لذا هدف این مطالعه بررسی کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی و مقایسه آن با استانداردهای ملی و سازمان حفاظت محیط زیست است.روش‌ بررسی: 33 نمونه به طور مستقیم از 11 ایستگاه شبکه توزیع آب شهر جیرفت جمع آوری گردید. آزمایش های فیزیکی و شیمیایی شامل هدایت الکتیریکی، pH، کدورت، کلر باقی مانده، جامدات محلول (TDS)، فلوراید و نیترات بود که بر اساس روش های مندرج در استاندارد متد صورت گرفت و آزمایش های میکروبی نیز شامل کلی فرم کل و کلی فرم مدفوعی با روش تخمیر چند لوله ای انجام شد. این مطالعه در سال 1396 انجام گرفت.یافته‌ها: میانگین پارامترهای اندازه گیری شده به ترتیب هدایت الکتریکی 96/720 میکروزیمنس بر سانتی متر، کدورت NTU53/0،pH86/7 ، کل جامدات محلول 8/397، کلر باقی مانده 32/0، نیترات 77/11 و کلر باقی مانده 66/0 میلی گرم در لیتر بود. به جز نیترات و TDS که بالاتر از استاندارد ملی بودند سایر پارامترها استانداردهای ملی و EPA آب آشامیدنی را برآورده نمودند. همچنین کیفیت بهداشتی آب شبکه توزیع شهر جیرفت نیز مشکل آفرین نبود و در حد استاندارد ملی و EPA قرار داشت.بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی می توان گفت آب آشامیدنی شبکه توزیع شهر جیرفت از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مشکلی برای آشامیدن نداشته و ایمن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

474 - ارزیابی عمل کرد نانو ذرات دی اکسید منگنز (MnO2) در حذف کادمیم از محلول های آبی
سید مهدی حسینی فرد هادی قربانی

10.30495/jest.2020.11039

زمینه و هدف: امروزه از فلزات سنگین در بسیاری از صنایع و تکنولوژی های مهم استفاده می شود که نتیجه آن تولید پساب های صنعتی آلوده و مضر برای سلامتی انسان و محیط زیست است. این پژوهش با هدف بررسی کارایی حذف کادمیم از محلول های آبی با استفاده از جاذب مناسب و جدید نانو ذرات دی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه از فلزات سنگین در بسیاری از صنایع و تکنولوژی های مهم استفاده می شود که نتیجه آن تولید پساب های صنعتی آلوده و مضر برای سلامتی انسان و محیط زیست است. این پژوهش با هدف بررسی کارایی حذف کادمیم از محلول های آبی با استفاده از جاذب مناسب و جدید نانو ذرات دی اکسید منگنز بود.روش بررسی: ابتدا نانو ذرات دی اکسید منگنز به روش ترسیب الکتروشیمیایی کاتدی سنتز گردید و تاثیر پارامترهای pH، زمان تماس، غلظت نانو ذرات و اثر غلظت اولیه بر فرآیند جذب کادمیم در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین ویژگی های نانو ذرات دی اکسید منگنز، از میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM)، دستگاه پراش پرتو ایکس(XRD) و دستگاه طیف سنج مادون قرمز(FTIR) استفاده گردید. ایزوترم های جذب لانگمیر و فرندلیچ و نیز سینتیک های جذب کادمیم بر روی جاذب نانو ذرات دی اکسید منگنز بر اساس مدل های هو و همکاران و لاگرگرن بررسی شد.یافته ها: تصاویر تولیدی با میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که اندازه این ذرات 30 تا 50 نانومتر است. نتایج نشان داد که با افزایش pH، درصد حذف و ظرفیت جذب کادمیم افزایش یافت و به حداکثر خود یعنی 8/54 درصد رسید. افزایش زمان تماس باعث افزایش راندمان جذب شد. در بررسی ایزوترم های جذب، داده های آزمایشی از مدل لانگمیر تبعیت کردند. ظرفیت جذب لانگمیر 016/42 میلی گرم بر گرم به دست آمد. هم چنین داده های به دست آمده در این تحقیق برای جاذب نشان داد که جذب کادمیم از مدل سینتیک شبه مرتبه دوم تبعیت می کند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از نانو ذرات دی اکسید منگنز به عنوان یک روش مناسب با پتانسیل بالا در حذف کادمیم از محلول های آبی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

475 - مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه‌ خرس‌قهوه‌ای (Ursus arctos syriacus) در حوزه آبخیز ناپشته چای
جلیل سرهنگ زاده بهمن کیانی

10.22034/jest.2019.27977.3706

زمینه و هدف: خرس‌قهوه‌ای (Ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن به‌عنوان بزرگ جثه‌ترین گوشت‌خوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیست چکیده کامل

زمینه و هدف: خرس‌قهوه‌ای (Ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن به‌عنوان بزرگ جثه‌ترین گوشت‌خوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و عوامل موثر بر پراکنش خرس‌قهوه‌ای در حوزه آبخیز ناپشته چای انجام گرفت. روش بررسی: به‌منظور مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه خرس‌قهوه‌ای با استفاده از نقاط حضور (از پائیز 1394 تا پائیز 1395)، از روش بیشینه آنتروپی بهره‌گیری شد. لایه‌های اطلاعاتی انتخاب شده به‌عنوان متغیرهای مؤثر بر حضور گونه شامل طبقات درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، منابع آبی، متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جاده‌ها) و اقلیم هستند. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد که حدود 4/24% از وسعت حوزه آبخیز ناپشته چای، زیستگاه مطلوبی برای خرس‌قهوه‌ای است. همچنین براساس نقشه مطلوبیت زیستگاه، خرس‌ ارتفاع 2100-1000 متر از سطح دریا و شیب 10 تا 60% را ترجیح می‌دهد. به‌علاوه متغیرهای وجود پوشش جنگلی متراکم، اراضی زراعی، منابع آب و روستاها و همچنین جهت دامنه‌ و نوع اقلیم از عوامل مؤثر بر حضور این گونه می‌باشند. بحث و نتیجه گیری: ارزیابی مدل با سطح زیر منحنی ROC برابر 970/0، نشان‌دهنده قدرت تشخیص بسیار عالی می‌باشد. زیستگاه‌های مطلوب یک‌پارچه خرس‌قهوه‌ای در مناطق مکیدی، اسکلو، ناپشته و بالاسنگ قرار دارند. جلوگیری از توسعه گردشگری در محدوده زیستگاه‌های مطلوب خرس‌قهوه‌ای و انجام مطالعات تکمیلی برای تعیین کریدورها و جابجایی خرس‌قهوه‌ای به خارج از منطقه از پیشنهادهای این پژوهش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

476 - ارزیابی تاثیر اقدامات آبخیزداری بر پوشش گیاهی و میزان فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز کاخک
علی باقریان کلات غلامرضا لشکری پور محمد غفوری

10.30495/jest.2022.27360.3642

زمینه و هدف: هدف از این تحقیق بررسی تاثیر اقدامات آبخیزداری بر پوشش گیاهی و میزان فرسایش و رسوب در پروژه آبخیزداری کاخک می‌باشد.روش بررسی: ابتدا ویژگی‌های هر یک از عملیات آبخیزداری از مطالعات طرح اجرایی آبخیزداری منطقه استخراج و وضعیت پوشش‌گیاهی و فرسایش و رسوب حوضه، قب چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف از این تحقیق بررسی تاثیر اقدامات آبخیزداری بر پوشش گیاهی و میزان فرسایش و رسوب در پروژه آبخیزداری کاخک می‌باشد.روش بررسی: ابتدا ویژگی‌های هر یک از عملیات آبخیزداری از مطالعات طرح اجرایی آبخیزداری منطقه استخراج و وضعیت پوشش‌گیاهی و فرسایش و رسوب حوضه، قبل از اجرای عملیات آبخیزداری مشخص گردید. مشخصات سازه‌های اجرا شده از نظر موقعیت، تعداد، حجم، پایداری و رسوب‌گیری در عرصه بررسی شد. وضعیت استقرار پوشش‌گیاهی و عملکرد عملیات بیولوژیک از طریق اندازه‌گیری درصد پوشش‌گیاهی، میزان تولید، تعداد بوته‌ها و درختان‌زنده (درصد زنده‌مانی) در واحد سطح مورد بررسی قرار گرفت. میزان فرسایش حوضه بر اساس روش بکار گرفته شده در طرح مطالعاتی (MPSIAC) تعیین شد. در نهایت، شرایط کنونی حوضه (از نظر میزان فرسایش و پوشش گیاهی) با وضعیت گذشته حوضه آبخیز (مستخرج از طرح اجرایی آبخیزداری) مقایسه شد و کارایی پروژه آبخیزداری تعیین گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد که با اجرای طرح آبخیزداری، میانگین تاج پوشش گیاهی حوضه از 25 به 49 درصد و متوسط علوفه‌خشک قابل‌بهره‌برداری از 17 به 89 کیلوگرم در هکتار افزایش یافته است. میزان کارایی عملیات مکانیکی اجرا شده در حوضه حدود 76 درصد می‌باشد. مقدار فرسایش سالانه خاک از حدود20 تن در هکتار به حدود 10 تن در هکتار کاهش یافته است.بحث و نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد با گذشت 20 سال از انجام عملیات آبخیزداری در حوضه‌کاخک، وضعیت پوشش گیاهی حوضه بهبود قابل‌توجهی یافته و فرسایش خاک حدود 50 درصد کاهش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

477 - رفتار آب عبوری از ستون‌های حاوی لایه‌های رس مونتموریلونایت
رضا تقدیسی نقاب سهیلا ابراهیمی مهدی ذاکری‌نیا سید علیرضا موحدی نائینی

10.22034/jest.2020.26269.3524

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک‌های مختلف و سرعت نفوذ آب به‌منظور اجرای پروژه‌های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضۀ آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن‌ل چکیده کامل

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک‌های مختلف و سرعت نفوذ آب به‌منظور اجرای پروژه‌های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضۀ آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن‌لومی است روش بررسی: بدین‌منظور در ستون‌هایی به ارتفاع 150 سانتی‌متر و قطر 15 سانتی‌متر با بافت شن‌‌لومی که دارای لایه‌های رسی در داخل ستون به عمق‌های 13 و 20 سانتی‌متر گذاشته شد و تیمارهایی به‌عنوان شاهد بدون لایه رسی در نظر گرفته شد. حجم‌های آب مشخص و یکسانی با غلظت‌های مختلف نمک، به همه ستون‌ها داده شد و نمونه‌گیری حجم آب خروجی از ستون‌ها روزانه انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که لایه رسی به‌خوبی توانسته حجم آب عبوری از ستون را کاهش دهد و با افزایش ضخامت لایه رسی حجم آب عبوری هم به نسبت، کاهش بیش‌تر می‌یابد. نتایج نشان داد با افزایش عمق لایه رسی از شاهد به عمق 20 مقدار آب عبوری اولیه در غلظت 13 میلی اکی‌والان 16 درصد و در غلظت 20میلی اکی والان 35 درصد کاهش‌یافته است. بحث و نتیجه‌گیری: عملکرد متفاوت موجود به دلیل وجود لایه رس با ضخامت متفاوت و بوده است. بافت رس به‌دلیل ریز بودن و تراکم‌پذیری زیاد می‌تواند باعث تأخیر در حرکت آب در خاک شود که از این کند شدن انتقال می‌توان برای جلوگیری از حرکت شیرابه‌ها و آلودگی‌ها به اعماق خاک و آلوده‌کردن آب‌های زیر‌زمینی استفاده کرد. به‌نظر می‌رسد با تغییر عمق لایه رسی هدایت آب نفوذی به لایه‌های زیرین بخصوص در مناطق حساس و کاربردی را بتوان کنترل کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

478 - بررسی احتمال آلودگی آب سردکن‌های تعدادی از بیمارستان‌های تهران با باکتری سودوموناس آئروجینوزا
سمانه عبدی اندرابی رضا حاجی سید محمد شیرازی سید امیرعلی انوار مریم عطایی

10.22034/jest.2019.41667.4544

زمینه و هدف: بررسی احتمال آلودگی آب سرد کن‌های بیمارستانی به منظور تعیین کیفیت آب مصرفی اهمیت ویژه‌ای در سلامت جامعه دارد. pseudomonasبه عنوان یک پاتوژن فرصت طلب مورد توجه می‌باشد. از آن جائی که امکان رشد با حداقل نیازهای غذایی را دارد، قادر است در آب شیر رشد کند. که ای چکیده کامل

زمینه و هدف: بررسی احتمال آلودگی آب سرد کن‌های بیمارستانی به منظور تعیین کیفیت آب مصرفی اهمیت ویژه‌ای در سلامت جامعه دارد. pseudomonasبه عنوان یک پاتوژن فرصت طلب مورد توجه می‌باشد. از آن جائی که امکان رشد با حداقل نیازهای غذایی را دارد، قادر است در آب شیر رشد کند. که این توانایی باعث حضور مداوم آن ها در محیط های بیمارستانی شده است. هدف اصلی این مطالعه تعیین میزان آلودگی pseudomonas aeruginosaدر آب سردکن‌های تعدادی از بیمارستان‌های تهران است. روش بررسی: نمونه‌های آب در 2 فصل پاییز و زمستان به تعداد 100عدد نمونه از آب سردکن های مستقر از ده بیمارستان در نقاط 5 گانه شهر تهران برداشته شد. ابتدا نمونه‌ها در کنار ژل یخ و در دمای 4 درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل و بعد لوله‌های حاوی محیط کشت‌های مختلف به مدت 24 تا 48 ساعت در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتی گراد نگهداری شد. سپس نمونه‌ها از لحاظ نیاز رشد به مواد مغذی، استفاده از کربوهیدرات از طریق اکسیداسیون یا از طریق تخمیر صورت گرفته، مسیرهای تخمیر گلوکز و تعیین قدرت باکتری در استفاده از سیترات وجود آنزیم اکسیداز و کاتالاز با استفاده از محیط‌های کشت و تستهای اختصاصی مربوط بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت توصیفی و با استفاده از نرم افزارهای excel و spss انجام گرفت. یافته ها: در نتیجه پژوهش انجام شدهدر نمونه‌های آزمایشگاهی جنس‌های Bacillus شناسایی گردید. همچنین در نمونه‌های آزمایش شده جنس pseudomonas مشکوک به گونه aeruginosa و جنس alcaligenes مشکوک به گونه Fecalisنیز مورد شناسایی قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: دما تاثیر به سزایی در رشد باکتری pseudomonas aeruginosa دارد و دمای بالای 37 درجه سانتی گراد باعث افزایش رشد و دمای پایین تر از 4 درجه سانتی گراد در زمان تابش خورشید البته در هوای سرد (پاییز و زمستان) باعث کاهش و مشاهده نشدن باکتری pseudomonas aeruginosa در آب سردکن‌ها می‌ شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

479 - بررسی رابطه تغییرات آب زیرزمینی و شاخص خشکسالی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شریف آباد در استان قم)
الهام فروتن فاطمه گلپایگانی

10.22034/jest.2018.29165.3774

زمینه و هدف: پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش، بر میزان آب موجود در آبخوان ها تأثیر می گذارد. در این تحقیق هدف آن است که ابتدا میزان متوسط آب زیرزمینی با استفاده از مناسب ترین روش زمین آمار برآورد گردد و سپس رابطه شاخص آب زیرزمینی با یکی از شاخص های خشکسالی در م چکیده کامل

زمینه و هدف: پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش، بر میزان آب موجود در آبخوان ها تأثیر می گذارد. در این تحقیق هدف آن است که ابتدا میزان متوسط آب زیرزمینی با استفاده از مناسب ترین روش زمین آمار برآورد گردد و سپس رابطه شاخص آب زیرزمینی با یکی از شاخص های خشکسالی در مقیاس ماهانه و سالانه مورد بررسی قرار گیرد که اهمیت بارش در تغذیه آب زیرزمینی مشخص شود. روش بررسی: حوزه آبخیز مورد مطالعه، حوزه آبخیز شریف آباد واقع در استان قم با وسعت آبخوان 2/27035 هکتار می باشد. در این منطقه 16 چاه مشاهداتی دارای آمار می باشند که در این مطالعه، سطح ایستابی چاه های مشاهداتی منطقه در طی بازه زمانی 1384-1394 با استفاده از مدل های واریوگرامی مورد بررسی قرار گرفت و متوسط سطح ایستابی در هر سال با استفاده از بهترین مدل تعیین گردید. سپس شاخص SWI در حوزه آبخیز محاسبه شد. همچنین در این تحقیق از شاخص SPI که یکی از شاخص های خشکسالی است استفاده شده و با استفاده از ضریب پیرسون، همبستگی این شاخص ها در مقیاس ماهانه و سالانه بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در میان مدل های واریوگرامی که برای درون یابی داده های ماهانه سطح ایستابی اعمال شد، مناسب ترین مدل کریجینگ است. همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین دو شاخص SWI و SPI در مقیاس ماهانه و در سطح اعتماد 99% در چاه های مورد بررسی معنی دار نمی باشد. همچنین این ضریب همبستگی در مقیاس سالانه نیز معنی دار نیست. نتیجه گیری: در این تحقیق معنی دار نبودن همبستگی بین شاخص خشکسالی SPI و شاخص آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه در مقیاس ماهانه و سالانه بیانگر آن است که اگر بیلان آبی در این گونه مناطق درنظر گرفته شود، بارش سهم ناچیزی در تغذیه آب زیرزمینی دارد. لذا می توان نتیجه گیری نمود بخش اعظم بارش منطقه به علت تبخیر و تعرق زیاد از دسترس خارج می شود و قادر به تغذیه آبخوان نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

480 - ارزیابی شاخص های حکمرانی خوب در بخش آب
سیدناصرالدین بدیسار سید محمد صادق احمدی عاطفه سادات مدبرنژاد

10.22034/jest.2020.30675.3908

دولت یکسری تعهداتی در قبال آب بر عهده دارد که تاکنون نتوانسته است آنها را تحقق بخشد و تاکنون پژوهشی در خصوص نقد و ارزیابی شاخص های حکمرانی خوب دولت در بخش آب صورت نگرفته است تا دولت به حکمرانی پایدار منابع آب دست یابد. لذا همین هدف و ضرورت باعث نگارش این پژوهش شد. این چکیده کامل

دولت یکسری تعهداتی در قبال آب بر عهده دارد که تاکنون نتوانسته است آنها را تحقق بخشد و تاکنون پژوهشی در خصوص نقد و ارزیابی شاخص های حکمرانی خوب دولت در بخش آب صورت نگرفته است تا دولت به حکمرانی پایدار منابع آب دست یابد. لذا همین هدف و ضرورت باعث نگارش این پژوهش شد. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی است.در این پژوهش شاخص های حکمرانی را براساس اسناد بین المللی و قوانین موضوعه مورد بررسی و تحلیل و با وضعیت موجود حکمرانی آب در ایران تطبیق داده شده است. در زمینه حکمرانی خوب، بر مبنای شاخص های ارائه شده توسط کمیسیون اقتصادی، اجتماعی آسیا و اقیانوس آرام وضعیت موجود حکمرانی آب در ایران تطبیق و مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی باور بر این است که مشکلات آبی امروز و فردای کشور بیش تر پیامد حکمرانی نامطلوب هستند تا مطلقا کم آبی. حکمرانی خوب در بخش آب هرگز به نقطه ی انتهایی نمی رسد؛در مقام فرایند،به تکرار فعالیت هایی که اعتماد را عمیق تر می کند وابسته است. حکمرانی خوب در بخش آب کشور از طریق تغییر در ساختار سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی کشور یعنی از طریق مدیریت سیستمی با رعایت موارد برقراری سازمان مقتدر به‌عنوان متولی توسعه کشور، استاندارد کردن شیوه‌های انجام کارها، مرزبندی حدود اختیارات و تصمیمات، قاعده‌مند و نظام‌مند کردن رفتارها، قانونمند شدن مسئولان و کارکنان دولت، بازتاب آنی تخلفات، شفافیت در کارها، شایسته‌سالاری، نخبه پروری و استفاده از ظرفیت‌های کارشناسی و دانشگاهی، ارزیابی عملکرد‌ها و پاسخگویی و واگذاری اقتصاد کشور به بخش خصوصی رقابتی میسر می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

481 - اثر پومیس بر دور آبیاری و کیفیت غذایی پیازدر دونوع بافت خاک تحت شرایط کم آبیاری
الناز صباغ تازه نسرین صادقیان

10.22034/jest.2020.35860.4267

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آب دراکثرمناطق ایران، استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب می تواند راهکاری مؤثر درجهت بهبود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، حاصلخیزی خاک و حفظ ذخیره رطوبتی خاک باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر پومیس بر فراهمی آب، ویژگی‌های شیمیایی و تغذیه ای چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آب دراکثرمناطق ایران، استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب می تواند راهکاری مؤثر درجهت بهبود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، حاصلخیزی خاک و حفظ ذخیره رطوبتی خاک باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر پومیس بر فراهمی آب، ویژگی‌های شیمیایی و تغذیه ای در خاک‌هایی با بافت ریز و درشت، تحت کشت پیاز بوده است. روش بررسی: این تحقیق در بهار سال 1396طی آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه فاکتور نوع خاک (با دو بافت لوم شنی و لوم رسی)، دور آبیاری (با دو سطح چهار و هفت روز یک‌بار) و پومیس (با چهار سطح 0 ،5/2 ، 5 و 5/7 % وزنی) در سه تکرار انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که افزایش سطوح پومیس توانست غلظت عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، گوگرد، آهن، منگنز و روی در پیاز را افزایش دهد. در اکثر موارد بین دو سطح 5 و 5/7 % وزنی پومیس اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. تاثیر مثبت پومیس در خاک لوم شنی بیشتر از خاک لوم رسی مشهود بود. در تیمارهایی که پومیس دریافت کرده بودند، بین دورهای آبیاری چهار و هفت روز یک‌بار در هیچ کدام از صفات بررسی شده غیر از غلظت مس گیاه تفاوتی وجود اشت. بحث و نتیجه گیری: با کاربرد پومیس با سطح 5 % وزنی می توان دور آبیاری پیاز را از چهار روز به هفت روز یک‌بار افزایش داد. با توجه به این‌که دور آبیاری از عوامل مهم در کشت پیاز است، کاربرد پومیس در هر دو نوع خاک می تواند صرفه اقتصادی خوبی در آب مصرفی ایجاد نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

482 - تحلیل آلودگی آب زیرزمینی با استفاده از رویکرد رتبه‌بندی شبیه به حل ایده‌ال فازی (مطالعه موردی: دشت زنجان)
محمود محمدرضا پور طبری پویا صالحی دوپلانی

10.22034/jest.2020.10970

زمینه و هدف: ارزیابی کیفیت آب در دسترس به خصوص جهت تأمین نیازهای شرب از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. لذا تهیه و تدوین رویکردی که بتواند با دقت بالاتر و با در نظر گرفتن عدم دقت های ناشی از خطاهای ابزاری و اندازه گیری، ارزیابی مناسب تری را ارایه دهد مهم و قابل توجه است. چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی کیفیت آب در دسترس به خصوص جهت تأمین نیازهای شرب از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. لذا تهیه و تدوین رویکردی که بتواند با دقت بالاتر و با در نظر گرفتن عدم دقت های ناشی از خطاهای ابزاری و اندازه گیری، ارزیابی مناسب تری را ارایه دهد مهم و قابل توجه است. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت زنجان بر پایه روش شبیه به حل ایده آل فازی است. روش بررسی: جهت دست‌یابی به این هدف، از اطلاعات 57 و 59 نمونه از آبخوان به ترتیب در دو فصل خشک و تر که در هر نمونه 28 پارامتر کیفی مورد آنالیز قرار گرفته است، استفاده گردید. با تعیین وزن هر یک از پارامترهای کیفی در محیط فازی بر اساس نظرات افرادخبره در این زمینه و تعیین ماتریس تصمیم فازی بر مبنای استانداردهای کیفی شرب، ضریب نزدیکی نسبی هر یک از نمونه ها تعیین و بر اساس آن رتبه آلودگی هر نمونه مورد محاسبه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان می دهد که نقاط آلوده تر عمدتاً در مرکز و شمال غربی دشت متمرکز بوده و این امر با موقعیت مراکز صنعتی (مانند مجتمع های سرب و روی) و خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان هماهنگی کامل دارد. جهت ارزیابی میزان دقت رتبه بندی انجام شده، نتایج روش پیشنهادی با حالت قطعی روش شبیه به حل ایده ال مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی پارامترهای کیفی مرتبط به رتبه 1 (کم‌ترین میزان آلودگی)، نشان دهنده این است که اغلب پارامترها در این رتبه که می‌بایست بیان‌گر کم‌ترین میزان آلودگی باشند، در روش قطعی نسبت به روش فازی دارای مقادیر بالایی می باشند (به عنوان نمونه مقدار پارامتر آرسنیک واقع در رتبه 1 روش قطعی و فازی به‌ترتیب برابر با 4/0 و 0 میکروگرم در لیتر می باشد) و این امر در خصوص رتبه 59 (بیش‌ترین میزان آلودگی) نیز به صورت عکس تکرارشده است که حاکی از مطمئن بودن نتایج رتبه ها و دقت بالای روش پیشنهادی می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج بیان‌گر تمرکز رتبه های بالای آلودگی در مرکز دشت و تا حدودی در نواحی شمال و شمال غربی دشت به دلیل وجود صنایع آلاینده قابل توجه و دپوی انبارهای سموم و کودهای کشاورزی در این مناطق می باشد. بر مبنای رویکرد این مطالعه می توان بیان نمود که این روش به سادگی قابلیت اجرا در هر دشت را تنها با اندازه گیری پارامترهای کیفی داشته و می تواند با دقت بالایی رتبه‌آلودگی نمونه‌های کیفی را به خصوص در مواردی که ارزیابی کیفیت آب برای مصارف شرب مدنظر باشد، مورد محاسبه قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

483 - بررسی عملکرد فرآیند الکتروکواگولاسیون درحذف فلزات سنگین سرب،کادمیوم و کروم از آب
فرزاد هاشم زاده سید مهدی برقعی

10.30495/jest.2019.45891.4754

زمینه و هدف : استفاده روز افزون از فلزات سنگین در صنایع مختلف باعث افزایش تخلیه آن ها به محیط زیست شده است. الکتروکوآگولاسیون فرآیند پیچیده ای با چندین مکانیسم عملیاتی برای حذف آلاینده ها می باشد که این فرآیند به عنوان روشی مؤثر و مقرون به صرفه جهت حذف فلزات سنگین از آب چکیده کامل

زمینه و هدف : استفاده روز افزون از فلزات سنگین در صنایع مختلف باعث افزایش تخلیه آن ها به محیط زیست شده است. الکتروکوآگولاسیون فرآیند پیچیده ای با چندین مکانیسم عملیاتی برای حذف آلاینده ها می باشد که این فرآیند به عنوان روشی مؤثر و مقرون به صرفه جهت حذف فلزات سنگین از آب معرفی شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عملکرد فرآیند الکتروکواگولاسیون درحذف فلزات سنگین سرب،کادمیوم و کروم ازآب انجام گرفته است.روش بررسی : در این پژوهش، متغییرهای مورد مطالعه عبارتند از مدت زمان واکنش، فاصله الکترودها ازیکدیگر، غلظت اولیه فلزات سنگین، جنس الکترودها و ولتاژ ورودی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت انجام این تحقیق ازیک پایلوت با حجم 4/5 لیتر از جنس پلکسی گلاس به طول 20، عرض 15، ارتفاع 18 سانتی متر و با الکترودهایی از جنس آهن، آلومینیم و استیل به طول و عرض 15 و ضخامت 2/0 سانتی متر، محدوده ولتاژ 0 تا 48 ولت ویک منبع تغذیه جریان مستقیم (DC) استفاده شد.یافته ها : راندمان حذف در فرآیند الکترو کوآگولاسیون با افزایش ولتاژ و زمان واکنش رابطه مستقیم دارد به طوری که بهترین راندمان حذف در ولتاژ 40 ولت، زمان واکنش 40 دقیقه رخ داده است. با افزایش غلظت اولیه فلزات سنگین از 1 به 50 میلی گرم بر لیتر درصد حذف برای فلزات سرب، کادمیوم و کروم کاهشیافته است. بیشترین درصدهای حذف نیز توسط جفت الکترودهای آهن آلومینیوم که فاصله الکترودها 5 سانتی متر و pH برابر 3، به دست آمده است.بحث و نتیجه گیری : با توجه به کارایی بسیار خوب فرایند الکتروکواگولاسیون در حذف فلزات سنگین کروم، سرب و کادمیوم، امکان سنجی حذف فلزات مورد نظر توسط این فرآیند مناسب ارزیابی شده و به عنوان راهکاری نوین در حذفیون فلزات از پساب های صنعتی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

484 - ارزیابی و مقایسه سطح پایداری گندم دیم و آبی در استان گلستان
فرزانه بهادران اعظم رضایی فرشید اشراقی علی کرامت زاده

10.22034/jest.2020.39040.4430

زمینه و هدف: پایداری کشاورزی به‌عنوان پیش نیاز اصلی برای سودآوری بلندمدت بخش کشاورزی تلقی می‌شود. ارزیابی پایداری کشاورزی نقش مهمی در دستیابی به توسعه پایدار دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه پایداری گندم دیم و آبی در استان گلستان انجام یافته است. روش بررسی: داد چکیده کامل

زمینه و هدف: پایداری کشاورزی به‌عنوان پیش نیاز اصلی برای سودآوری بلندمدت بخش کشاورزی تلقی می‌شود. ارزیابی پایداری کشاورزی نقش مهمی در دستیابی به توسعه پایدار دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه پایداری گندم دیم و آبی در استان گلستان انجام یافته است. روش بررسی: داده های مورد نیاز با مراجعه به سازمان جهادکشاورزی استان گلستان، استفاده از سیستم هزینه تولید جهاد کشاورزی و همچنین تکمیل پرسشنامه، استخراج و جمع آوری گردید. برای وزن دهی معیارهای تعیین‌کننده پایداری ازنظرات متخصصان اقتصاد کشاورزی، ترویج کشاورزی، محیط‌زیست، زراعت و گیاه پزشکی استفاده شد. در نهایت، با استفاده از تجمیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به ارزیابی و مقایسه پایداری محصولات گندم آبی و دیم در استان گلستان طی سال زراعی‌ 95-1394 پرداخته شد. برای تحقق اهداف تحقیق از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در شاخص‌های زیست محیطی (مصرف کود، آفت کش‌ها، مصرف آب آبیاری ، ورود ماشین آلات به مزرعه و کشاورزی تلفیقی) گندم دیم سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارد و با نمره 679/0 پایدارتر از گندم آبی با نمره 321/0 است. همچنین، در شاخص‌های اقتصادی (حاشیه ناخالص کشاورزی، ارزش ناخالص محصول، عملکرد تولیدات زراعی و بیمه) گندم آبی با نمره 538/0 پایدارتر از گندم دیم با نمره پایداری 462/0 می باشد. در شاخص‌های اجتماعی نیز (تحصیلات، سن، شغل جانبی نیروی کار و تعداد افراد تحت تکفل) گندم دیم با نمره 56/0 پایدارتر از گندم آبی با نمره 44/0 می باشد. به علاوه، میزان شاخص پایداری کل نشان می دهد که گندم دیم از گندم آبی پایدارتر است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، پیشنهاد می شود کشت محصول گندم با گونه های مقاوم به کم آبی ترویج گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

485 - مدل‌سازی بار فسفات ورودی به دریای خزر از حوزه آبخیز تجن با استفاده از مدل ارزیابی آب و خاک
فاطمه رجایی رضا دهمرده بهروز مصطفی قلی پور

10.22034/jest.2018.20105.2911

زمینه و هدف: توسعه کشاورزی برای پاسخگویی به نیاز روز افزون غذا سبب مصرف بیشتر کودهای شیمیایی و درنتیجه آلودگی اکوسیستم های آبی گردیده است. بنابراین برآورد مواد مغذی منابع غیر نقطه ای، بررسی میزان تجاوز آن ها از حد مجاز و نیز ارزیابی سهم آلودگی فسفات ورودی از حوزه آبخیز چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه کشاورزی برای پاسخگویی به نیاز روز افزون غذا سبب مصرف بیشتر کودهای شیمیایی و درنتیجه آلودگی اکوسیستم های آبی گردیده است. بنابراین برآورد مواد مغذی منابع غیر نقطه ای، بررسی میزان تجاوز آن ها از حد مجاز و نیز ارزیابی سهم آلودگی فسفات ورودی از حوزه آبخیز تجن به دریای خزر یک اولویت به‌منظور ارزیابی سلامت حوضه است. روش بررسی: لذا در این مطالعه از ابزار ارزیابی آب و خاک (SWAT) برای شبیه‌سازی فسفات طی سال‌های 2001 تا 2014 در حوزه آبخیز تجن استفاده‌ شده است. یافته ها: نتایج مدل واسنجی شده نشان داد بار سالانه فسفات از سال 2001 تا 2014 از حدود 29000 تا 102900 کیلوگرم در خروجی حوزه آبخیز متفاوت است. بار فسفات در زمستان و پاییز 98 درصد از کل بار سالانه فسفات را به خود اختصاص داد. بالاترین سطح فسفات در دوره مورد مطالعه در ماه فوریه (به‌طور متوسط 11621 کیلوگرم) و کم‌ترین در ماه ژوئن (به‌طور متوسط 7/0 کیلوگرم) بود. هم چنین از مقایسه غلظت‌های به‌دست‌آمده با استانداردهای کیفیت آب می‌توان نتیجه گرفت که غلظت فسفات در اکثر زیرحوضه‌ها بالاتر از حد استاندارد کیفیت آب آشامیدنی برای سلامت انسانی (2/0 میلی‌گرم در لیتر) است. بنابراین اکثرا زیرحوضه ها در منطقه مورد مطالعه نیازمند کاهش بار فسفات می‌باشند و می بایست این زیرحوضه ها در برنامه های مدیریتی بهبود کیفیت آب حوضه در اولویت قرار گیرند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مدل SWAT می تواند راهنمای خوبی برای استراتژی های کاهش بار آلودگی ها باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

486 - ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا (مطالعه موردی: رودخانه هراز)
میترا توکل منصوره شایقی سید مسعود منوری عبدالرضا کرباسی

10.22034/jest.2021.17093.2584

زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری چکیده کامل

زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری در اکوسیستم های آبی پذیرنده باشد. بر این اساس، تحقیق پیش رو با هدف ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا بر کیفیت آب رودخانه هراز واقع در شمال ایران انجام گرفت. روش بررسی : برای این منظور، نمونه برداری 24 پارامتر فیزیکی و شیمیایی آب در15 ایستگاه بر اساس متدهای استاندارد طی یکسال انجام گردید. نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، هیدرولوژی، خاکشناسی و کاربری اراضی منطقه و راههای دسترسی محدوده مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین منابع آلاینده شامل استخرهای پرورش ماهی، اراضی کشاورزی، استقرار مراکز مسکونی ، صنایع موجود و آبگرم های معدنی شناسایی شدند. یافته ها : نتایج حاصل حاکی از آن است که ، غلظت BOD، NO3-وPO-4در ایستگاه های 7 و 10 بسیار زیاد می باشد. دلیل این امر را می توان در قرار گرفتن چندین مزرعه پرورش ماهی کنار هم جستجو کرد. مضافا به اینکه، غلظت DO در ایستگاه های مذکور کاهش قابل ملاحظه ای داشته است که می تواند به دلیل افزایش مصرف اکسیژن آب در این ایستگاه ها به علت تعدد استخرهای پرورش ماهی باشد. بحث ونتیجه گیری : به طور کلی یافته های تحقیق تاییدی بر تاثیر قابل تامل استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت منابع آب سطحی در محدوده مطالعاتی است. این امر لزوم اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم جهت کنترل آلاینده های ناشی از این صنعت در قالب دستورالعمل ها و ضوابط زیست محیطی را مشخص می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

487 - ارزیابی مخاطرات زیست‌محیطی استفاده از مواد یخ‌زدا در عملیات زمستانی (مطالعه کیفیت هیدروشیمیایی آبخوان دشت همدان-بهار)
امیر جمشیدی امیررضا گودرزی پریسا رزم‌آرا

10.22034/jest.2021.38006.4383

زمینه و هدف: با وجود کاربرد گسترده مواد یخ زدا در معابر، پسآب حاصل از آن می تواند به اکوسیستم آسیب وارد نماید. لذا هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر نمک پاشی در عملیات زمستانی محدوده شهری همدان بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه است. همدان از مراکز مهم گردشگری و جزء قطب های چکیده کامل

زمینه و هدف: با وجود کاربرد گسترده مواد یخ زدا در معابر، پسآب حاصل از آن می تواند به اکوسیستم آسیب وارد نماید. لذا هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر نمک پاشی در عملیات زمستانی محدوده شهری همدان بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه است. همدان از مراکز مهم گردشگری و جزء قطب های کشاورزی ایران بوده و آلودگی منابع آب آن سلامت کل کشور را به خطر می اندازد. روش بررسی: مدل سازی جریان های زیرسطحی محدوده مورد مطالعه نشان می دهد حرکت پسآب های حاصل از بارش در سطح شهر عمدتاً به سمت آبخوان دشت همدان-بهار (به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی منطقه) است. لذا با انتخاب 24 ایستگاه در نواحی مختلف این آبخوان و انجام نمونه گیری طی ده سال گذشته (1386، 1395)، مشخصات هیدورشیمیایی آنها اندازه گیری و روند تغییرات تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج بیانگر افزایش تدریجی املاح و مواد جامد محلول در آب زیرزمینی دشت بوده که با توجه به همبستگی معنادار (89/0R2 ≥) بین شوری و غلظت سدیم و کلر، علت آن ناشی از مجاورت با مواد یخ زدا ارزیابی شد. میزان مواد آلاینده در تعدادی از چاه ها فراتر از حد مجاز استاندارد ملی و رهنمودهای بین المللی بوده و بعضاً تا 10 برابر مقدار مطلوب برای شرب است. بر پایه معیار ویلکوکس، آب اغلب ایستگاه ها در محدوده C3S1 (باعث کاهش توان حاصل خیزی خاک و اختلال اکوفیزیولوژیکی در محصولات زراعی) و حتی برخی از موارد در رده C4S1 (کاملاً مضر برای آبیاری) می باشد. همچنین توزیع مشابهی از پراکندگی ترکیبات یخ زدا و میزان آرسنیک در جریان های زیرسطحی دشت مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: روند انباشت آلودگی و افت شاخص های هیدروشیمیایی در آبخوان مورد مطالعه بر اثر تماس با مواد یخ زدا، علاوه بر آثار مستقیم مخرب بر سلامتی افراد و زمین های کشاورزی، تهدیدی خطرناک برای افزایش تحرک فلزات سنگین در پیکره های خاکی-آبی منطقه به شمار می رود. لذا بایستی با اتخاد شیوه های نوین، مانند: برنامه پیشگیرانه مقابله با یخ زدگی، مواد یخ زدای دوست دار طبیعت، آسفالت حاوی ترکیبات ضدیخ و روسازی با سیستم گرمایشی، عملیات زمستانی شهر همدان با حداقل تاثیرات منفی زیست محیطی صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

488 - ارزیابی کیفیت آب زیر رمینی با استفاده از نرم افزارAqQA و تعیین مناسب ترین روش پهنه بندی(مطالعه موردی دشت رفسنجان)
علی نشاط راضیه غلامرضایی

10.30495/jest.2020.48944.4916

زمینه و هدف: تعیین کیفیت آب یکی از اصول مدیریتی حوضه ها و یکی از مهمترین موضوعات زیست محیطی و اجتماعی جهت مصارف شرب و کشاورزی می باشند. این مطالعه با هدف بررسی و طبقه بندی فراسنجهای مختلف خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی دشت رفسنجان و در سال زراعی 1397 خورشیدی انجام شد.روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: تعیین کیفیت آب یکی از اصول مدیریتی حوضه ها و یکی از مهمترین موضوعات زیست محیطی و اجتماعی جهت مصارف شرب و کشاورزی می باشند. این مطالعه با هدف بررسی و طبقه بندی فراسنجهای مختلف خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی دشت رفسنجان و در سال زراعی 1397 خورشیدی انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه ، به منظور بررسی کیفیت آب دشت رفسنجان ، داده های کیفیت آب که توسط شرکت آب منطقه ای استان کرمان از 33 حلقه چاه منطقه بین سالهای 1381 تا 1395 جمع آوری شده بودند ، توسط نرم افزار AqQA مورد تجزیه و تحلیل و به کمک نمودارهای پایپر، شولر، ویلکاکس، دروو و استیف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت .یافته ها: سپس به وسیله سامانه اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) مناسب ترین روش درون یابی جهت پهنه بندی کیفیت آب از میان روش های وزن دهی عکس فاصله (IDW) با توانهای 1 ، 2 و3 ، تابع شعاعی (RBF)، تخمین گر عام (GPI)، تخمین گر موضعی(LPI) و روش کریجینگ انتخاب گردیدند .بحث و نتیجه گیری: نتایج تجزیه و تحلیل کیفی آب بر اساس نمودار پایپر نشان داد که منطقه مورد مطالعه دارای رخساره Na - Cl بوده ودر گروه آبهای شور قرار می گیرد.. تفسیر نمودار دروو نیز نشان داد که میزان املاح محلول در آب منطقه بیشتر از 1000 میلیگرم در لیتر بوده ، که حاکی از زیاد بودن املاح در آب منطقه دارد . همچنین، نتایج نشان دادند که میزان شوری در منطقه مورد مطالعه در حد بسیار زیاد بوده و دلیل آن غالب بودن یون های کلر وسدیم در آب منطقه است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

489 - بررسی زیست محیطی تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز رودخانه طالقان با رویکرد کمی
پریسا خرازی جمال قدوسی حسن کریم زادگان مسعود خیرخواه زرکش

10.30495/jest.2022.57587.5247

زمینه و هدف: تخریب اراضی یا تخریب سرزمین به عنوان یک چالش و معضل مهم جهانی است که در نهایت منجر به بیابانی شدن و گسترش پهنه بیابان‌ها به ویژه در مناطق با شرایط اقلیمی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب، می‌شود. فقر ونبود امنیت غذایی، توأم با رخداد خشکسالی‌های شدید و سایر شرایط چکیده کامل

زمینه و هدف: تخریب اراضی یا تخریب سرزمین به عنوان یک چالش و معضل مهم جهانی است که در نهایت منجر به بیابانی شدن و گسترش پهنه بیابان‌ها به ویژه در مناطق با شرایط اقلیمی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب، می‌شود. فقر ونبود امنیت غذایی، توأم با رخداد خشکسالی‌های شدید و سایر شرایط نا مناسب آب و هوائی که موجب وارد شدن فشار بیش از حد به اکوسیستم‌های شکننده و منابع طبیعی پایه(آب، خاک و گیاهان)، در چنین مناطق و نواحی شده و باعث تهی شدن منابع حیاتی می‌شود. هدف از این مطالعه شناسائی مشخصه‌ها و معیار‌های هر یک از پارامتر‌ها وعوامل اعم از طبیعی و انسان زاد موثر بر تخریب اراضی میباشد تا بتوان اقدام به برنامه ریزی جهت مدیریت آنها در راستای حفظ و احیای منابع زیست محیطی نمود.روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از داده های ادواری سنجش از دور، سامانه های اطلاعات جغرافیائی،مشاهدات و اندازه گیری های میدانی و روش های آماری بکارگرفته شده و از مدل کمی برای برآورد نتایج استفاده شده است.یافته ها : با استناد به نتایج بدست آمده، می توان گفت تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز سد طالقان تابعی از شش عامل: شیب زمین، خصوصیات زمین شناسی سطحی(واحدهای سنگی)، خصوصیات خاک، رخساره‌های فرسایش خاک توسط آب، حفاظ روی زمین و کاربری اراضی است.از بین عوامل موثر بر تخریب اراضی شاخص میزان حفاظ روی زمین با وزن 0.20 بیشترین تاثیر را بر تخریب اراضی داشت.بحث و نتیجه گیری : مدل ارایه شده میتواند به عنوان مدلی کارآمد در تعیین مکانی نرخ (شدت)و گستره تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز جهت شناسایی دقیق سایت های تخریب شده برای مبارزه و مدیریت پدیده موردنظر مورد استفاده در سطح ملی قرار گیرد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

490 - مقایسه جاذب های معدنی و آلی بر پایه پلیمر زیست سازگار درحذف کدورت آب
مریم خائف افشار علی حسینی سیدامین میر محمدی فرهاد امانی زاده فینی

10.30495/jest.2022.57572.5245

زمینه و هدف: کاهش غلظت ذرات معلق کلوئیدی به عنوان عامل کدورت آب همواره یکی از اهداف اصلی در طراحی تصفیه خانه های آب می باشد. هدف از تحقیق حاضر مقایسه منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار و معدنی در حذف کدورت موجود در آب است. روش بررسی: در دامنه زمانی دی تا اسفند سال چکیده کامل

زمینه و هدف: کاهش غلظت ذرات معلق کلوئیدی به عنوان عامل کدورت آب همواره یکی از اهداف اصلی در طراحی تصفیه خانه های آب می باشد. هدف از تحقیق حاضر مقایسه منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار و معدنی در حذف کدورت موجود در آب است. روش بررسی: در دامنه زمانی دی تا اسفند سال 1399 نمونه های مورد آزمایش از رودخانه کرج پس از مرحله آشغالگیری در تماس با مقادیر متفاوت از جاذب ها در موقعیت و شرایط یکسان قرار گرفت، تا علاوه بر پیدا کردن غلظت بهینه مقایسه درستی بین عملکرد جاذب در جذب کدورت انجام گیرد. همچنین برای طراحی آزمایش، تحلیل و بررسی داده ها،آنالیز واریانس از نرم افزار Minitab استفاده گردید. یافته ها: آب رودخانه کرج با کدورتNTU 86/85 در تماس با غلظت های مختلفی از آلومینیوم سولفات و کلرورفریک به عنوان منعقد کننده معدنی، نشاسته و کیتوسان مدیوم به عنوان منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار قرار گرفت0 غلظت های5/6 و10 میلی گرم در لیتر به ترتیب بهترین غلظت های کلرورفریک و آلومینیوم سولفات و غلظت هایmg/lit 2/5 ازکیتوسان و نسبت 6 به 4 میلی گرم بر لیتر از مخلوط کیتوسان - نشاسته بهترین غلظت ها در جذب کدورت می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از داده های آزمایش نشان می دهد ترکیب درصدهای مختلفی از کیتوسان-نشاسته بهترین عملکرد را در حذف کدورت ناشی از ذرات کلوئیدی از آب دارا می باشند. به گونه ای که ترکیب 60% کیتوسان مدیوم و 40% نشاسته دارای بهترین درصد حذف ذرات کلوئیدی و کدورت(90%) می باشد و در مقایسه با جاذب هاب معدنی عملکرد بهتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

491 - برآورد ارزش سایه‌ای و هزینه‌های جانبی شوری‌آب زیرزمینی در بخش کشاورزی
فاطمه ابوالقاسمی حامد نجفی علمدارلو سیدابوالقاسم مرتضوی

10.22034/jest.2019.44167.4654

زمینه و هدف: رشد بهره‌برداری از منابع آبی جهت تأمین مصارف کشاورزی منجر به برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها و کاهش سطح آب زیرزمینی کشور شده است. این مسئله با انتشار پساب‌های آلاینده در محیط زیست باعث افزایش شوری شده و قدرت تولیدی مزارع کشاورزی را با تهدید جدی روبرو ساخته است. چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد بهره‌برداری از منابع آبی جهت تأمین مصارف کشاورزی منجر به برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها و کاهش سطح آب زیرزمینی کشور شده است. این مسئله با انتشار پساب‌های آلاینده در محیط زیست باعث افزایش شوری شده و قدرت تولیدی مزارع کشاورزی را با تهدید جدی روبرو ساخته است. از این رو اندازه‌گیری هزینه‌های آلودگی ناشی از تولید محصولات مختلف و تعیین ارزش سایه‌ای آلاینده‌ها بسیار حائز اهمیت است. برای این منظور در پژوهش حاضر با استفاده از آمارهای بخش کشاورزی در استان‌های مختلف در دورة زمانی 1394-1379 به محاسبة ارزش سایه‌ای شوری آب زیرزمینی ایران پرداخته شده است. روش بررسی: در این راستا ابتدا تابع فاصله ستانده جهت‌دار در فرم تبعی درجه دوم تصریح شد و با رویکرد برنامه‌ریزی ریاضی برآورد شد. در ادامه میزان ناکارایی تکنیکی زیست محیطی استان‌ها در فعالیت کشاورزی ارزیابی شده و نهایتا ارزش سایه‌ای شوری آب زیرزمینی برآورد شد. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد که استان‌های کشور از لحاظ میزان ناکارایی تکنیکی شرایط متفاوتی دارند. متوسط ارزش تابع فاصله ستانده جهت‌دار ایران برابر با 228/0 می‌باشد. همچنین میانگین ارزش سایه‌ای شوری آب زیرزمینی ایران برابر با 278/0 میلیارد ریال به ازای هر میکروزیمنس بر سانتی متر است. بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می شود که سیاست های دولت برای کنترل شوری آب زیرزمینی با توجه به ویژگی های هر منطقه تدوین و اجرا شود و اولویت با استان هایی باشد که قیمت سایه ای در آن ها کمتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

492 - بررسی عوامل مؤثر‌ بر مصرف‌ محصولات ‌سبز در بین شهروندان خرم‌آباد با تکنیک (SEM)
حدیث پورجمشیدی حسین مهدیزاده زهره معتمدی نیا

10.22034/jest.2021.25997.3493

زمینه و هدف: مطالعه ی حاضر با هدف تعیین میزان اثر عوامل مؤثر بر مصرف محصولات سبز در بین شهروندان خرم آباد انجام شد. روش بررسی: جامعه آماری ساکنان شهر خرم آباد بودند که نمونه ای به تعداد (386 n=) نفر برای پاسخگویی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تص چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعه ی حاضر با هدف تعیین میزان اثر عوامل مؤثر بر مصرف محصولات سبز در بین شهروندان خرم آباد انجام شد. روش بررسی: جامعه آماری ساکنان شهر خرم آباد بودند که نمونه ای به تعداد (386 n=) نفر برای پاسخگویی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ساخت یافته بود که به منظور سنجش پایایی متغیرهای آن از آلفای کرونباخ استفاده شد و با استفاده از روش معادلات ساختاری تلاش گردید تا با تعیین میزان اثر عوامل منتخب مدلی قابل اتکا برای پیش بینی مصرف محصولات سبز ارائه گردد. یافته ها: نتایج حاکی از آنست که متغیر تناسب قیمت و کیفیت محصول بطور مستقیم (35/0=r)، مسئوولیت پذیری اجتماعی بطور مستقیم (23/0=r) و بطور غیر مستقیم (06/0=r)، دغدغه سلامت مصرف کنندگان بطور مستقیم (23/0=r)، دانش و اطلاعات زیست محیطی مصرف کنندگان بطور غیر مستقیم (08/0=r ) درک و تصور از محصول بطور غیرمستقیم (05/0=r ) بر مصرف محصولات سبز اثرگذار باشند. مدل نهایی حاصل از متغیرهای فوق در مجموع 37 درصد از واریانس مصرف سبز را تبیین نمود، همچنین مشخص شد که ضریب مسیر بین دو متغیر دغدغه سلامت و مصرف محصولات سبز در میان افراد دارای سابقه جهان شهری و استفاده کننده از اینترنت بیشتر می باشد. بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه متغیرهای دغدغه زیست محیطی و نگرش زیست محیطی نیز مورد سنجش قرار گرفتند، اما نتوانستند اثر معناداری برسطح مصرف محصولات سبز داشته باشند. به شرکت های تولیدی فعال در حوزه تولید محصولات سبز پیشنهاد می شود که به تناسب قیمت و کیفیت محصولات خود توجه بیشتری نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

493 - پایش تغییرات سی ساله پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز قره سو، اردبیل)
فرشته نامدار شهلا محمودی اباذر اسمعلی عوری ابراهیم پذیرا

10.22034/jest.2020.45905.4755

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری و ارزشمند جهت پایش تغییرات می باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز قره سو در استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور است. روش بررسی: دراین تحقیق تغییرات پوشش اراضی طی سی سال از سال 1365 الی 1395 مورد پایش قرار گرفت.ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به ماه جولای سال های 1985، 2000 و 2015 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده با متد حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی از شاخص NDVI، DEM و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی با شاخص کاپا و صحت کلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 43/20 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 426/41 درصد و در سی سال (1395-1365) 99/27 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره تغییرات کاربری زراعت دیم بیشترین مقدار را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علیرغم بالا بودن قدرت تصاویر ماهواره لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

494 - بررسی روند و الگوی توزیع مکانی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از شاخص‌های کیفی آب (مطالعه موردی دشت همدان-بهار)
عاطفه نورکی عبدالرحیم هوشمند

10.22034/jest.2019.45831.4750

زمینه و هدف: امروزه آگاهی از کیفیت منابع آب زیرزمینی، روند و بررسی تغییرات مکانی آن در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت آب زیرزمینی، انتخاب بهترین شاخص و پهنه بندی آن جهت مدیریت منابع چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه آگاهی از کیفیت منابع آب زیرزمینی، روند و بررسی تغییرات مکانی آن در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت آب زیرزمینی، انتخاب بهترین شاخص و پهنه بندی آن جهت مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار است. روش بررسی: در این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی آب، محاسبه شاخص های کیفی و پهنه بندی آن از داده های کیفیت شیمیایی دشت همدان-بهار در بازه زمانی 1384 تا 1393 استفاده شد. پارامترهای شیمیایی آب شاملTDS ، Na، SO4، THو pHدر 25 حلقه چاه اندازه گیری شد و با به کارگیری دو آزمون غیرپارامتری من-کندال و تخمین گر شیب سن، وجود روند معنی دار برای سری زمانی سالانه در سطح معنی داری 95 و 99 درصد مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین شاخص های کیفیت آب (WQI، WQIAmerican وCWQI) به صورت سالیانه محاسبه و از روش مقایسه ای جیل جانویک برای مقایسه شاخص های مورد نظر استفاده شد. سپس به وسیله ی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مناسب ترین روش درون یابی جهت پهنه بندی بهترین شاخص کیفی آب از میان روش های درون یابی معین (IDW، RBF، LPI و GPI) انتخاب شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که 4 درصد از متغیرهای کیفی دارای روند افزایشی معنی دار، 12درصد دارای روند کاهشی معنی دار و 84 درصد بدون روند بوده اند. براساس شرایط موجود کیفیت آب زیرزمینی دشت همدان-بهار با استفاده از شاخص های WQI، WQIAmerican و CWQI به ترتیب در طبقه خوب، خوب و بد قرار داشت. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از مقایسه روش های مختلف درون یابی، روش RBF نسبت به روش های دیگر برتری داشت و از دقت بالا و خطای پایینی برخوردار بوده است لذا درون یابی با این روش صورت گرفت. در پایان مقایسه نقشه های پهنه بندی مکانی شاخص WQI نشان داد که در ابتدا و انتهای دوره آماری 10 ساله مورد بررسی میزان شاخص در کل سطح دشت یک روند کاهشی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

495 - اثر شوری و کلسیم تکمیلی بر رشد، غلظت برخی عناصر غذایی و کیفیت میوه گوجه فرنگی تحت شرایط آبکشت
ابوالفضل آزادی عبدالمجید رونقی زهرا احمدی مجتبی صدری زهرا اسدی صابر حیدری

10.22034/jest.2021.41024.4519

زمینه و هدف:تنش شوری از مشکلات اساسی در تولید محصول در کشاورزی بوده و نقش مهمی در کاهش رشد گوجه فرنگی دارد. غلظت مناسب کلسیم در شرایط شوری عامل مهمی در کنترل سمیت سدیم و کلر و افزایش عملکرد گیاهان حساس به این یون ها خصوصا گوجه فرنگی است. این پژوهش با هدف تعیین اثر شوری چکیده کامل

زمینه و هدف:تنش شوری از مشکلات اساسی در تولید محصول در کشاورزی بوده و نقش مهمی در کاهش رشد گوجه فرنگی دارد. غلظت مناسب کلسیم در شرایط شوری عامل مهمی در کنترل سمیت سدیم و کلر و افزایش عملکرد گیاهان حساس به این یون ها خصوصا گوجه فرنگی است. این پژوهش با هدف تعیین اثر شوری و کلسیم تکمیلی بر رشد، غلظت برخی عناصر غذایی و کیفیت میوه گوجه فرنگی تحت شرایط آبکشت انجام گرفته است. روش بررسی: بدین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در سال 90-89 در گلخانه بخش خاکشناسی دانشگاه شیراز انجام گرفت. تیمار های مورد استفاده شامل: سه سطح شوری (0، 10 و 20 میلی مولار) از منبع کلرید سدیم و سه سطح کلسیم (0، 5 و 10 میلی مولار) از منبع نیترات کلسیم بود. یافته ها: نتایج نشان داد که افزودن کلسیم تکمیلی در شرایط شور به محلول غذایی، از اثرات منفی شوری و زیادی سدیم و کلر بر رشد گوجه فرنگی می‌کاهد. اگرچه این کلسیم تکمیلی سبب بهبود رشد و عملکرد میوه نگردید، ولی می تواند به عنوان یک عامل رقابتی در جذب سایر کاتیون ها توسط گیاه نیز عمل کند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که افزودن کلرید سدیم به محلول غذایی بر وزن خشک ریشه و شاخساره گوجه فرنگی تأثیر منفی داشته ولی تنها در ریشه این کاهش وزن معنی دار بود (72/25 درصد نسبت به نمونه شاهد). افزایش شوری باعث کاهش میزان نیتروژن شاخساره گردید. تغییرات پتاسیم در شاخساره معنی دار نبود اما در ریشه با افزایش شوری و کلسیم، جذب پتاسیم کاهش یافت. کمترین جذب پتاسیم در ریشه مربوط به تیمار با شوری 20 میلی مولار و بدون کلسیم تکمیلی بدست آمد تیمار کلرید سدیم (شوری) سبب افزایش غلظت سدیم ریشه و شاخساره گردید و کاربرد کلسیم تکمیلی غلظت سدیم در آنها را کاهش داد. بیشترین میزان جذب منیزیم در شاخساره در تیمار شوری 20 میلی مولار و بدون کلسیم بود و کمترین میزان جذب منیزیم در تیمار بدون شوری با کلسیم 10 میلی مولار بوده است. شوری سبب افزایش معنی دار غلظت منگنز، روی و مس در شاخساره و افزایش روی در ریشه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

496 - اثرات احداث و بهره برداری سد مخزنی کرخه بر کاربری اراضی و کیفیت آب منطقه
شهلا کعب زاده جمال قدوسی رضا ارجمندی نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد

10.30495/jest.2021.32943.4101

زمینه و هدف: از مهم ترین پیامدهای احداث سد، تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن در تغییر کیفیت آب و بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه ها در پایاب سدها است. در تحقیق حاضر رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه به عنوان عامل اثر گذار در بر هم خوردن چکیده کامل

زمینه و هدف: از مهم ترین پیامدهای احداث سد، تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن در تغییر کیفیت آب و بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه ها در پایاب سدها است. در تحقیق حاضر رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه به عنوان عامل اثر گذار در بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه کرخه تجزیه و تحلیل شده است.روش بررسی: روند تغییرات ادواری کاربری اراضی طی 5 دوره زمانی از سال های 1363 لغایت 1393 در منطقه با استفاده از تفسیر تصاویر ماهواره‌ای ادواری سنجنده لندست TM و ETM+ و تغییرات ادواری متناظر غلظت پارامترهای اندازه گیری شد و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه بررسی شد.یافته ها: بعد از احداث سد، روند تغییرات کاربری اراضی تشدید شده و مقدار پارامترهای کیفیت آب افزایش یافته است. آزمون همبستگی بین تغییرات کاربری اراضی با پارامترهای کیفیت آب در بازه مورد مطالعه در پایاب سد نشان داد که همبستگی معنی دار آماری درسطح اطمینان 95درصد(05/0 =P) و 99درصد(01/0P= ) وجود دارد. رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و تغییرات کیفیت آب رودخانه با استفاده از مدل های رگرسیون چند متغییره بررسی شد و نتایج آن بیانگر امکان پذیری پیش‌بینی یا برآورد حد آستانه مساحت قابل تخصیص به انواع کاربری ها در پایاب سد های بزرگ بود. کاربری زراعت آبی بیشترین تغییر را پس از احداث سد داشت. مساحت تحت پوشش اراضی آبی در زمان اجرای تحقیق 76درصد بود.بحث و نتیجه گیری: در مطالعه حاضر مشخص شد که وسعت مجاز تخصیص اراضی به زارعت آبی در منطقه برابر با 46 درصد مساحت حوضه آبریز پایاب سد کرخه است از این رو افزایش کاربری زراعت آبی عامل اصلی کاهش کیفیت آب رودخانه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

497 - بررسی همبستگی فضایی-زمانی میان روند تغییرات کاربری زمین و نوسانات کمی آب زیرزمینی در دشت اردبیل
وحید امینی پارسا علی عزیزی بهرام ملک محمدی بابک خیاط رستمی

10.22034/jest.2018.15331.2380

زمینه و هدف: درک ارتباط فضایی-زمانی تغییرات کاربری زمین و منابع آب زیرزمینی برای مدیریت مؤثر و پایدار دشت‌های ممنوعه بسیار حایز اهمیت است. این تحقیق درصدد بررسی ارتباط بین تغییرات کاربری زمین و نوسانات عمق سطح آب زیرزمینی در دشت ممنوعه اردبیل می‌باشد. روش بررسی: نقشه‌ه چکیده کامل

زمینه و هدف: درک ارتباط فضایی-زمانی تغییرات کاربری زمین و منابع آب زیرزمینی برای مدیریت مؤثر و پایدار دشت‌های ممنوعه بسیار حایز اهمیت است. این تحقیق درصدد بررسی ارتباط بین تغییرات کاربری زمین و نوسانات عمق سطح آب زیرزمینی در دشت ممنوعه اردبیل می‌باشد. روش بررسی: نقشه‌های کاربری زمین برای سال‌های 1989، 1998، 2009 و 2014 از تصاویر ماهوراه‌ای لندست استخراج و طبقه‌بندی شد و سپس مورد ارزیابی صحت قرار گرفت. همچنین نقشه‌های پراکنش عمق آب زیرزمینی با روش کریجینگ برای چهار دوره از داده‌های پیزومتری تهیه شد. همبستگی و ارتباط بین تغییرات کاربری زمین و نوسانات عمق آب زیرزمینی توسط روش‌های REGRESS و CORRELATE صورت پذیرفت. یافته‌ها: روند تغییرات کاربری زمین نشان‌دهنده افزایش مناطق انسان‌ساخت (1/5 درصد) و کشاورزی (57/10 درصد) و به‌تبع آن کاهش زمین‌های بایر (78/14 درصد) و جنگل (88/0 درصد) می‌باشد. هم‌چنین عمق سطح آب زیرزمینی در 25 سال گذشته 27/6 متر کاهش‌یافته است. مقدار R حاصل از روش REGRESS بین 35/0 تا 54/0 در دوره‌های مطالعاتی به دست آمد. ارزش R2 حاصل از CORRELATE برای تک‌تک پیکسل‌ها نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین توسعه زمین‌های کشاورزی و مناطق انسان‌ساخت و کاهش مراتع با روند کاهشی عمق سطح آب زیرزمینی می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج بیان گر قابلیت تکنیک‌های RS و GIS به همراه مدل‌های آماری مبتنی بر تحلیل‌های رگرسیونی در بررسی ارتباط بین تغییرات کاربری زمین و نوسانات عمق سطح آب زیرزمینی می‌باشد. نتایج و رهیافت تحقیق حاضر می‌تواند در مدیریت، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری منابع آب زیرزمینی در دشت‌های ممنوعه به‌خصوص دشت اردبیل مؤثر واقع شود و هم‌چنین در انتخاب و شناسایی مکان‌های اولویت‌دار برای مدیریت کاربری‌ها و آب‌های زیرزمینی مورداستفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

498 - تاثیر اصلاح نشت و افزایش دبی آب خنک کننده کندانسور بر عملکرد سیستم آب شیرین‌کن خورشیدی بر پایه خلأ طبیعی و مجهز به کلکتور لوله خلأ
محمد جواد عباس پور محمدبهشاد شفیعی

10.22034/jest.2020.42685.4577

زمینه و هدف: عدم دسترسی به آب شیرین کافی، از ‌مشکلات تهدید کننده مردم سراسر جهان می‌باشد و برای جلوگیری از وقوع این مشکلات، تحقیقات زیادی به منظور یافتن روش‌هایی جدید برای خالص سازی منابع مختلف آب شور با هزینه، انرژی و تاثیرات محیط زیستی کمتر، در حال انجام می‌باشد. این چکیده کامل

زمینه و هدف: عدم دسترسی به آب شیرین کافی، از ‌مشکلات تهدید کننده مردم سراسر جهان می‌باشد و برای جلوگیری از وقوع این مشکلات، تحقیقات زیادی به منظور یافتن روش‌هایی جدید برای خالص سازی منابع مختلف آب شور با هزینه، انرژی و تاثیرات محیط زیستی کمتر، در حال انجام می‌باشد. این مطالعه با هدف تولید آب شیرین به روش خلأ طبیعی و با استفاده از لوله‌های خلأ و ایجاد خلأ توسط پمپ خلأ صورت گرفته است که به عنوان تلفیقی نوآورانه محسوب می‌شود. مضافا تاثیر فشارهای مختلف خلأ بر روی میزان آب شیرین تولیدی و سپس تاثیر اصلاح نشت و افزایش دبی آب خنک کننده کندانسور بر عملکرد سیستم به صورت تجربی بررسی شده است. روش بررسی: در این تحقیق، از پمپ خلأ جهت ایجاد خلأ اولیه استفاده شده و با خاموش شدن آن، ستون بارومتریک آب به طور طبیعی نقش حفظ خلأ در روزهای متوالی بعد را دارد. از کلکتورهای لوله خلأ برای بالا بردن نرخ انتقال حرارت به آب شور استفاده شده است. سپس عملکرد سیستم در روزهای متوالی مورد تحقیق قرار گرفته است. پس ازاصلاحات انجام یافته در سیستم، میزان آب تولیدی و راندمان سیستم مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته‌اند. از پیرانومتر، فشار سنج خلأ و ترموکوپل نیز به ترتیب جهت اندازه‌گیری شدت تابش، فشار سیستم و دمای نقاط مختلف سیستم استفاده شده است. یافته ها: در این مطالعه با افزایش فشار خلأ میزان آب تولیدی سیستم و راندمان افزایش یافته و با انجام اصلاح نشت و افزایش دبی آب خنک کننده کندانسور، راندمان سیستم تغییر اندکی داشته است به طوری که سیستم می‌تواند در تعداد روزهای متوالی و متعدد بدون ایجاد خلأ مجدد، آب تولید کند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از آزمایش‌ها نشان می‌دهد که با افزایش خلأ میزان تولید آب شیرین و راندمان سیستم افزایش می‌یابد. همچنین پس از انجام تغییرات در سیستم ، به میزان kg/m2d 114/8 آب تولید شده است. مضافا راندمان به بالای 51 درصد رسیده و نیز تغییر جزئی در روزهای متوالی اولیه داشته که در نتیجه آن سیستم قادر به تولید آب به بیش از سه روز بدون استفاده مجدد از پمپ خلأ شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

499 - تأثیر پلیمر سوپر جاذب بر برخی خواص شیمیایی و فیزیکی خاک و میزان آزادسازی عناصر غذایی از کود دامی در سطوح مختلف رطوبتی
الناز عزیزوند الناز صباغ تازه مریم حاجی رسولی

10.22034/jest.2019.25115.3417

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آب وکمبود ماده آلی دراکثرمناطق ایران، استفاده هم‌زمان از پلیمرهای سوپرجاذب و کودهای آلی می تواند راه کاری مؤثر درجهت بهبود خصوصیات فیزیکی وشیمیایی، حاصلخیزی خاک و حفظ ذخیره رطوبتی خاک باشد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر پلیمر سوپرجا چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آب وکمبود ماده آلی دراکثرمناطق ایران، استفاده هم‌زمان از پلیمرهای سوپرجاذب و کودهای آلی می تواند راه کاری مؤثر درجهت بهبود خصوصیات فیزیکی وشیمیایی، حاصلخیزی خاک و حفظ ذخیره رطوبتی خاک باشد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر پلیمر سوپرجاذب بر برخی خواص شیمیایی و فیزیکی خاک و میزان آزادسازی عناصر غذایی ازکود دامی در سطوح رطوبتی مختلف بوده است. روش بررسی: آزمایشی در سال 1393درقالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار و جمعاً 54 واحد آزمایشی به اجرا درآمد. فاکتورها شامل 1- نوع و مقدار اصلاح‌کننده با شش سطح شامل الف) بدون اصلاح‌کننده (C)، ب) پلیمر سوپرجاذب با سطح 2/0 درصد وزنی (2/0A s)، ج) پلیمر سوپرجاذب با سطح 4/0 درصد(4/0A s) (4/0As)، د) کود دامی با سطح دو درصد وزنی(M)، م) پلیمر سوپر جاذب با سطح 2/0 درصدوزنی به همراه کود دامی با سطح دو درصدوزنی(+M 2/0 As) و هـ) پلیمر سوپرجاذب با سطح 4/0 درصدوزنی به همراه کود دامی با سطح دو درصد وزنی(+M 4/0 As) (+M4/0 A s) و 2- رطوبت با سه سطح شامل 80 درصد (h1) ،70درصد (h2) و 60 درصد (h3) رطوبت ظرفیت مزرعه‌ای بود. یافته ها: نتایج نشان داد که کاربرد پلیمر سوپر جاذب با سطح 2/0 درصدوزنی به همراه کود دامی با سطح دو درصدوزنی بیشترین تأثیر را بر بهبود خواص شیمیایی و فیزیکی خاک ازقبیل افزایش فسفرقابل جذب، پتاسیم قابل جذب و ظرفیت تبادل کاتیونی وکاهش سدیم قابل جذب و نیز افزایش ظرفیت رطوبت مزرعه ای داشته است. در اکثر موارد بین تیمارهای پلیمر سوپرجاذب با سطح 4/0 درصد وزنی به همراه کود دامی با سطح دو درصد وزنی و پلیمر سوپر جاذب با سطح 2/0 درصدوزنی به همراه کود دامی با سطح دو درصدوزنی اختلافی مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج، می توان کاربرد توام 2/0 درصد وزنی پلیمر سوپر جاذب و 2 درصد وزنی کود دامی را به عنوان تیمارمطلوب در سطوح رطوبتی پایین معرفی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

500 - حذف رنگ اسید رد 18 از آب با استفاده از کامپوزیت پلی آنیلین/سبوس گندم
سودابه سادات جعفری طاهره نوایی دیوا

10.30495/jest.2021.46810.4795

زمینه و هدف: یکی از مهمترین آلاینده‌های محیط زیست در پساب صنایع، رنگ می باشد که برای انسان خطرناک بوده و محیط زیست را آلوده می نماید. هدف از این مطالعه، بررسی کارآیی کامپوزیت پلی‌انیلین/ سبوس گندم در حذف رنگ اسید رد 18 از محلول‌های آبی است.روش بررسی: در این مطالعه ، حذف چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهمترین آلاینده‌های محیط زیست در پساب صنایع، رنگ می باشد که برای انسان خطرناک بوده و محیط زیست را آلوده می نماید. هدف از این مطالعه، بررسی کارآیی کامپوزیت پلی‌انیلین/ سبوس گندم در حذف رنگ اسید رد 18 از محلول‌های آبی است.روش بررسی: در این مطالعه ، حذف اسید رد 18 از محلول آبی با استفاده از کامپوزیت پلی آنیلین/ سبوس گندم مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، کامپوزیت به روش پلیمریزاسیون درجا سنتز شد. آزمایش‌های جذب در سیستم ناپیوسته و در مقیاس آزمایشگاهی انجام گردید. اثر پارامترهای مختلف شامل مقدار جاذب، pH ، غلظت اولیه رنگ، دما و زمان تماس بر روی میزان جذب بررسی شد. همچنین در ادامه مطالعات سینتیکی و ترمودینامیکی بر روی داده‌ها انجام گرفت.یافته‌ها: بیش‌ترین درصد جذب با استفاده از 1/0 گرم جاذب، برابر با 100 % بوده است که در 2pH= و بعد از 2ساعت تماس محلول با جاذب اتفاق افتاده است. هم چنین نتایج نشان می‌دهد که داده‌ها متناسب با مدل سنتیکی شبه مرتبه دوم بوده است. اطلاعات آزمایشگاهی با مدل لانگمویر تطبیق داده شد.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، در این مطالعه یک روش ساده، اقتصادی و موثر برای حذف آلایند ه‌های مقاوم در برابر تخریب زیست محیطی با استفاده از کامپوزیت پلی‌آنیلین/سبوس گندم ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

501 - بررسی آبشویی و ارزیابی حساسیت چند گونه گیاهی به آترازین با استفاده از روش‌های زیست‌سنجی و تجزیه شیمیایی
مرتضی رمضانپور حمید صالحیان اسماعیل بابانژاد محمد رضوانی

10.30495/jest.2022.55043.5147

زمینه و هدف: آترازین یکی از مهم ترین علف کش های مورد استفاده در ایران و جهان است که ضمن برخورداری از پایداری بالا، احتمال آلودگی آب های زیرزمینی و رواناب را به دنبال دارد. هدف از این آزمایش تعیین حساسترین گونه از بین هشت گونه گیاهی به آترازین و اندازه گیری حد آبشویی ای چکیده کامل

زمینه و هدف: آترازین یکی از مهم ترین علف کش های مورد استفاده در ایران و جهان است که ضمن برخورداری از پایداری بالا، احتمال آلودگی آب های زیرزمینی و رواناب را به دنبال دارد. هدف از این آزمایش تعیین حساسترین گونه از بین هشت گونه گیاهی به آترازین و اندازه گیری حد آبشویی این علف کش بود.روش بررسی: آزمایش اول در سال 1398 به منظور ارزیابی حساسیت هشت گونه گیاهی (کلزا، سویا، چچم، یولاف، گندم، علف قناری، تاج خروس و گندم) به بقایای آترازین با استفاده از شاخص GR50 ( دز مورد نیاز علف کش برای کاهش 50% ی رشد گیاه) انجام شد. آزمایش دوم نیز به منظور تعیین حد آبشویی علف کش آترازین انجام گرفت. سطوح تیمار علف کش آترازین عبارت بودند از شاهد (عدم کاربرد)، سطح معمول (25/1 کیلوگرم در هکتار) و بالا (5/2 کیلوگرم در هکتار). تیمارهای یاد شده به ستون های خاک واقع در لوله های PVC به ارتفاع 32 سانتی متر تزریق شدند. بعد از گذشت سه روز خاک هر قطعه دو سانتی متری از ستون لوله جدا و هم زمان در معرض آزمون زیست سنجی و تجزیه شیمیایی قرار گرفتند. در آزمایش اول از تجزیه رگرسیون پروبیت برای تشخیص حساسترین گونه به آترازین و در آزمایش دوم نیز با طرح پایه کاملا تصادفی از تجزیه واریانس داده ها استفاده شد.یافته ها: آزمایش اول نشان داد که کلزا نسبت به سایر گونه ها حساسیت بیشتری به آترازین دارد. بررسی پروفیل توام تغییرات وزن گیاهچه کلزا و غلظت آترازین در اعماق مختلف خاک نشان داد که علف کش آترازین تا عمق 10 سانتی متری خاک نفوذ کرده است.بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد تجمع آترازین تا عمق 10 سانتی متری به دلایلی چون مقدار ماده آلی و درصد رس بیشتر در این لایه می باشد. با توجه به حداکثر بانک بذور علف های هرز در مزرعه مورد آزمایش در لایه های سطحی خاک، استفاده از علف کش آترازین در این قطعه آزمایشی می تواند کارایی کنترل علف های هرز را افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

502 - بررسی تطبیقی-قیاسی زبان الگو فضای سبز تاریخی شهر تهران (موردپژوهی: باغ مسعودیه، باغ فرح‌آباد، باغ نگارستان)
حلما حبیبی خوزانی علی اکبری

10.30495/jest.2021.46938.4803

زمینه و هدف: باغ‌های درون‌شهری، از آن حیث که محیط طبیعی اما دست‌ساخت انسان است و واجد نظام‌های متعدد معنایی و استعاری، کارکردی و حسی-تجربی است، یکی از غنی‌ترین فضاهای ساخته‌شده در شهرهای ایران است. خوانش فضای سبز شهری تاریخی با هدف خلق ساختاری که طی زمان پاسخ‌گوی نیازها چکیده کامل

زمینه و هدف: باغ‌های درون‌شهری، از آن حیث که محیط طبیعی اما دست‌ساخت انسان است و واجد نظام‌های متعدد معنایی و استعاری، کارکردی و حسی-تجربی است، یکی از غنی‌ترین فضاهای ساخته‌شده در شهرهای ایران است. خوانش فضای سبز شهری تاریخی با هدف خلق ساختاری که طی زمان پاسخ‌گوی نیازهای مادی و معنوی مخاطبانش باشد، می‌تواند مبنای برنامه‌ریزی‌ پاسخ‌ده به ضرورت‌های عملکردی جدید در شهرسازی مدرن باشد. در این پژوهش با فرض اینکه باغ ایرانی دارای زبان الگوی قابل خوانش و قابل‌تعمیم در سنت‌ باغ‌سازی ایران است، تلاش شده تا ضمن احصای آن زبان الگو در ساختار باغ‌های مسعودیه، فرح‌آباد و نگارستان، میزان تطبیق‌پذیری آن‌ها با نظریة زبان الگو بررسی و درنهایت قوی‌ترین ساختار از میان نمونه‌ها شناسایی شود.روش بررسی: در این پژوهش نوع تحقیق نظری است، مبانی فلسفی پژوهش، تفسیری، رویکرد تحقیق کیفی و طرح تحقیق قیاسی-تطبیقی خواهد بود. روش تحلیل داده‌ها، قیاس و تطبیق زوجی سلسه‌مراتبی و ابزار گردآوری داده‌ها، مطالعات کتابخانه‌ای و پژوهش‌های میدانی است.یافته‌ها: در سطح ساختارهای سازندة باغ ایرانی، ساختار کالبدی با وزن ۴۲۸/۰ حائز اهمیت بیشتری نسبت به ساختارهای عملکردی با وزن ۳۳۴/۰ و کیفیت فضایی با وزن ۲۳۸/۰ است. در برآیند کلی و در مجموعِ وزن نهایی تطبیق‌پذیری زبان‌ الگوی باغ‌ها، باغ مسعودیه با وزن ۴۳۶/۰، باغ فرح‌آباد با وزن ۳۴۵/۰ و باغ نگارستان با امتیاز ۲۱۹/۰ قرار می‌گیرند.نتیجه‌گیری: احصای مؤلفه‌های زبان الگوی فضای سبز شهری تاریخی از کاراترین ابزارها به بازشناسی و بازآفرینی کیفیتی است که می‌توان از این طریق، زبان آن معماری را بر اساس نیازهای امروز بازتولید کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

503 - بررسی محدوده کشندگی نانو ذرات نقره بر ماهی قرمز (Carassius auratus gibelio)
محمد فروهر واجارگاه محمدرضا ایمانپور علی شعبانی سید علی اکبر هدایتی

10.30495/jest.2021.11175

زمینه و هدف: با توجه به گسترش روزافزون استفاده از نانو مواد به خصوص نانو نقره که به دلیل خاصیت آنتی باکتریال در صنایع مختلف استفاده می شود و گریزناپذیر بودن ورود آن به آب های جاری، در این تحقیق به تعیین پاسخ های کشندگی نانو نقره بر روی ماهی قرمز پرداختیم.روش بررسی: برای چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به گسترش روزافزون استفاده از نانو مواد به خصوص نانو نقره که به دلیل خاصیت آنتی باکتریال در صنایع مختلف استفاده می شود و گریزناپذیر بودن ورود آن به آب های جاری، در این تحقیق به تعیین پاسخ های کشندگی نانو نقره بر روی ماهی قرمز پرداختیم.روش بررسی: برای تعیین سمیت نانو نقره از روش استاندارد O.E.C.D راهنمای شماره 203 استفاده شد. ثبت تلفات به صورت روزانه طی مدت 96 ساعت انجام شده و بعد از ثبت تلفات، اقدام به تعیین سمیت کشنده در 24، 48، 72 و 96 ساعت با استفاده از نرم افزار پروبیت گردید. در نهایت میزان حداکثر غلظت مجاز و درجه سمیت مشخص شد.یافته ها: در طی مدت زمان 24 تا 96 ساعت با افزایش غلظت نانو نقره، مرگ و میر نسبی ماهی ها افزایش پیدا کرد. میزان مرگ و میر در غلظت های 0، 01/0 ، 1/0 ، 5/0 ، 1 ، 5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر پس از 24 ساعت به ترتیب: 0،0،0 ،0 ، 4، 11 و 21 و میزان مرگ و میر در غلظت های 0، 01/0 ، 1/0 ، 5/0 ، 1 ، 5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر پس از 96 ساعت به ترتیب: 0،0،0 ،10، 21، 21 و 21 به دست آمد. بر اساس این نتایج میزان غلظت کشنده (LC50) نانو نقره بر ماهی قرمز در طی زمان24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب 31/2 و 48/1 و 995/0 و 53/0 میلی گرم بر لیتر حاصل شد.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان می دهد سمیت نانو نقره در دوران انگشت قدی بسیار بالاست و نباید با گسترش روز افزون این ماده، از اثرات سو آن نیز چشم پوشی کرد. هم چنین لازم است تا هنگام ارزیابی اثرات سمی نانو نقره، نتایج آن با نتایج یون نقره مقایسه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

504 - بررسی کیفیت آب رودخانه شاوور با استفاده از شاخص‌های کیفی آب (مطالعه موردی: روستای حمزه تا سد شاوور)
محمد ویسی مریم محمدی روزبهانی نرگس ظهرابی

10.30495/jest.2021.29970.3855

زمینه و هدف: رودخانه ها جزء کوچکی از آب های جاری جهان و یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت کیفی بخشی از آب رودخانه شاوور واقع در استان‌خوزستان با استفاده از شاخص‌های کیفی آب 4(NSFWQ چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه ها جزء کوچکی از آب های جاری جهان و یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت کیفی بخشی از آب رودخانه شاوور واقع در استان‌خوزستان با استفاده از شاخص‌های کیفی آب 4(NSFWQI) ،5(IRWQI) و (BCWQI)6 در بازه مورد مطالعه روستای حمزه تا سد شاوور انجام یافت.روش بررسی: نمونه برداری از 5 ایستگاه منتخب در طول مسیر رودخانه طی شش دوره فصول زمستان سال 94و بهار سال 95 انجام یافت و پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه مقادیر پارامترهای کیفی برای محاسبه شاخص های کیفیت آب شامل:BOD5،COD، اکسیژن محلول، نیترات و سایر پارامترهای کیفی با روش های استاندارد تعیین شدند.یافته ها: مطابق نتایج محاسبه شاخص (NSFWQI)‌ برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 40-36 قراردارد و بیان‌گر کیفیت بد آب می باشند. همچنین نتایج محاسبه شاخص (IRWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 46-43 قرار و بیان‌گر کیفیت نسبتاً بد آب می باشند. برای شاخص (BCWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره نمونه‌برداری بین مقادیر 39-27 قرار و بیان‌گر کیفیت مناسب برای مصارف کشاورزی می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: کیفیت آب رودخانه در تمامی دوره‌های نمونه‌برداری در سطح کیفی پایینی قرار داشته که استفاده از آب آن را تنها برای مصارف کشاورزی مناسب است، همچنین ورود زه‌آب‌های مزارع کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی، فاضلاب‌های خانگی از عمده دلایل کاهش کیفیت آب این رودخانه می باشد. در تعیین کیفیت آب رودخانه، شاخص (IRWQI) بهتر از شاخص‌های دیگر در ایران می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

505 - سنجش میزان بور در محیط‌های آبی حاوی Zannichellia palustris و Ruppia maritime با شوری‌های متفاوت
امیر پرنیان مصطفی چُرم نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد

10.30495/jest.2022.52152.5057

زمینه و هدف: وجود زه آب های شور و آلوده از مشکلات زیست محیطی مناطق جنوبی ایران است که اغلب به تالاب های منطقه می ریزد. لذا این پژوهش با هدف پالایش بور از سه محیط آبی با شوری متفاوت توسط دو گیاه آبزی بومی تالاب های جنوب ایران انجام گرفت.روش بررسی: در این پژوهش در سال 139 چکیده کامل

زمینه و هدف: وجود زه آب های شور و آلوده از مشکلات زیست محیطی مناطق جنوبی ایران است که اغلب به تالاب های منطقه می ریزد. لذا این پژوهش با هدف پالایش بور از سه محیط آبی با شوری متفاوت توسط دو گیاه آبزی بومی تالاب های جنوب ایران انجام گرفت.روش بررسی: در این پژوهش در سال 1393، طی 120 ساعت پالایش آب آبیاری و دو نوع زه آب مختلف آلوده شده به 4 سطح غلظتی مختلف بور (1، 2، 5 و 10 میلی گرم در لیتر)، توسط دو گیاه آبزی (Zannichellia palustris L. وRuppia maritima L.) بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در آب غیرشور گیاهان Zannichellia palustris و Ruppia maritime بور را به مقدار قابل توجهی جذب و کارایی حذف بور در هر دو گیاه به بیش از 70% رسید، همچنین شاخص جذب بور در دو گیاه زانیشلیا و روپیا به ترتیب 51/0 تا 16/8 و 18/0 تا 14/8 میلی گرم در ظرف در بازه ی آلودگی مورد مطالعه به دست آمد که این مقادیر در زه آب های شور افزایش یافت. شاخص تولید زیست توده گیاهی زانیشلیا با افزایش آلودگی بور کاهش داشت، اما این روند در مورد روپیا مشاهده نشد که نشان از مقاومت بیشتر روپیا به آلودگی بور است.بحث و نتیجه گیری: کارایی پالایش بور در زانیشلیا بیش از روپیا ولی اثر منفی شوری بر زانیشلیا بیش از روپیا بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش توان پالایندگی بور توسط گیاهان زانیشلیا و روپیا در آب های شور را تایید می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

506 - بررسی آلایندگی فیزیکی-‌شیمیایی آب چاه در روستاهای اطراف دماوند با بهره-گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی
محدثه حدادی مریم رفعتی مجتبی صیادی

10.30495/jest.2022.54092.5117

زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف ا چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف این پژوهش تعیین آلایندگی و تغییرات کیفی آب چاه ها در روستاهای اطراف شهرستان دماوند با کمک GIS بوده است. روش بررسی: 11 حلقه چاه در روستاهای مشا، چنار شرقی، لومان، وادان، زان، آینه ورزان، جابان، سربندان، آرو، سیدآباد و اسلام آباد طی دوره های ترسالی و خشک سالی سال 1397 نمونه برداری شدند. سپس با استفاده از روش های درون یابی IDW، اطلاعات چاه ها را به سطح تعمیم داده و نقشه مورد نظر تهیه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آب موجود در چاه های منطقه برای مصارف شرب و کشاورزی در حد خوب است. بر اساس نقشه های GIS، آلوده ترین چاه در روستای وادان واقع شده است که میزان EC و سدیم در آن بالاتر از حد استاندارد بوده و علت آن نیز ساختار زمین شناسی جنوب شهرستان و برداشت بی رویه آب این چاه است. از نظر شاخص GWQI مشخص شد که روستاهای آینه ورزان، زان و سیدآباد در هر دو دوره بررسی، به دلیل داشتن عدد کیفی کمتر از 20 نسبت به سایر نواحی از نظر حفر چاه در آینده مناسب تر است. بحث و نتیجه گیری: از آن جایی که دماوند دارای اراضی کشاورزی و باغات زیادی است که به صورت دوره ای مورد سم‌پاشی قرار می‌گیرند و مصرف کودهای شیمیایی در آن زیاد است، لذا می توان احتمال داد که در آینده، وضعیت این چاه ها از حد آستانه خارج شوند، هرچند براساس نتایج این پژوهش در زمان نمونه برداری، وضعیت این چاه ها مطلوب بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

507 - بررسی روش های حذف آرسنیک از آب آشامیدنی با تاکید بر نانوذرات فلزی(دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی) و کربن فعال
نسطونا قنبری سقرلو محمد ربانی لیدا سلیمی حسین غفوریان سید محمدتقی ساداتی پور

10.22034/jest.2021.62932.5489

زمینه و هدف: آرسنیک یکی از فلزات سنگین با اولویت بهداشتی بسیار بالا است. لذا این تحقیق با هدف بررسی روش های حذف آرسنیک از آب آشامیدنی با تاکید بر نانوذرات فلزی (دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی) و کربن فعال انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه از نوع مروری است. در این م چکیده کامل

زمینه و هدف: آرسنیک یکی از فلزات سنگین با اولویت بهداشتی بسیار بالا است. لذا این تحقیق با هدف بررسی روش های حذف آرسنیک از آب آشامیدنی با تاکید بر نانوذرات فلزی (دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی) و کربن فعال انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه از نوع مروری است. در این مطالعه کلیه مقالات موجود در پایگاه های داخلی و خارجی از قبیل ایران مدکس، ایران داک، SID وGoogle Scholar ، Direct science، پایگاه علمی اطلاع رسانی سازمان بهداشت جهانی، Pubmed از سال 2010 تا 2021 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی و مرور مطالعات انجام شده در زمینه حذف آرسنیک از منابع آبی نشان داد روش های مختلفی مثل انعقاد و لخته سازی، تعویض یون، فیلتراسیون و جذب برای حذف آرسنیک از آب مورد استفاده قرار گرفته اند. به دلیل کارائی مناسب، قیمت کم و راحتی به کارگیری و سایر ملاحظات راهبری و محیط زیستی، روش های جذب به خوبی برای حذف آرسنیک در منابع آبی معرفی شده اند. که یکی از روش‌های مطلوب کربن فعال است. در بین روش‌های مختلف جذب، کربن فعال جاذب خوبی برای حذف آرسنیک 5 ظرفیتی (As V) است و کارائی آن به منظور حذف آرسنیک 3 ظرفیتی (As III) نیاز به پیش اکسیداسیون دارد که این‌کار بهتر است با برخی اصلاحات بر روی کربن فعال انجام شود. به این منظور نانوذرات برای حذف آرسنیک بسیار بیشتر مورد نظر بوده است، چرا که کارائی حذف را می تواند بسیار بهبود ببخشد و نیاز به پیش اکسیداسیون در فرایند تصفیه آب را حذف کند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که نانوذرات آهن به تنهایی یا در ترکیب با سایر فلزات، تیتانیوم در ترکیب با سایر فلزات به خصوص روی، سریوم و زیرکونیوم کارائی قابل توجهی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

508 - ارزیابی اثرات سناریوهای SSP از بروندادهای اقلیمی مدل‌های جفت شده میان مقایسه‌ای فاز ششم (CMIP6) بر منابع آب و کشاورزی منطقه هشتگرد با رویکرد اعمال راهبرد تطبیقی
مصطفی رضایی زمان علیرضا مساح بوانی سامان جوادی

10.30495/jest.2023.65251.5606

زمینه و هدف: با توجه به وضعیت نه‌چندان مناسب شرایط منابع آب کشور و نیز پدیده تغییراقلیم و تأثیرات آن، شبیه سازی وضعیت تغییر اقلیم در آینده و ارزیابی اثرات آن به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری و مقابله با آن می‌تواند اهمیت بسزایی در تصمیم‌گیری‌های آینده داشته باشد. در این راستا ب چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به وضعیت نه‌چندان مناسب شرایط منابع آب کشور و نیز پدیده تغییراقلیم و تأثیرات آن، شبیه سازی وضعیت تغییر اقلیم در آینده و ارزیابی اثرات آن به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری و مقابله با آن می‌تواند اهمیت بسزایی در تصمیم‌گیری‌های آینده داشته باشد. در این راستا به‌منظور کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم و سود جستن از اثرات احتمالی مثبت آن در حوضه‌های آبریز، راهبرهای مختلف سازگاری ارائه می‌شود. در این تحقیق تطبیق با تغییر اقلیم در بخش کشاورزی تحت جدیدترین سناریوهای تغییر اقلیم CMIP6-SSP مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته و با توجه به ویژگی‌های منطقه هشتگرد و مخاطراتی که کشاورزی منطقه را تهدید می‌کند، تلاش ‌دارد تا نگاه جامعی به این سیستم داشته باشد. بدین منظور راهبردهای سازگاری برای کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم در بخش کشاورزی مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: بدین منظور از مدل SWAT برای شبیه‌سازی و ارزیابی راهبرد تطبیقی در منطقه هشتگرد در سال 1398 استفاده شد. برای مدل‌سازی شرایط تغییر اقلیم در منطقه از مدل‌ اقلیمی NorESM2-MM مربوط به گزارش ششم IPCC و سناریوهای مختلف SSP (SSP1.26, SSP2.54, SSP3.70. SSP 5.85) بهره گرفته شد و با ریزمقیاس، داده‌های دمای حداقل، حداکثر و بارش برای سال‌های 2020 تا 2049 تولید گردید. پس از محاسبه تغییرات دما و بارندگی نسبت به شرایط حاضر، مقادیر این تغییرات به‌منظور بررسی تأثیر آن بر منابع آب منطقه هشتگرد، به مدل SWAT اعمال گردید و مقادیر تنش آبی، عملکرد محصولات در شرایط اعمال تغییر اقلیم برآورد گردید. یافته‌ها: نتایج حاکی از افزایش متوسط تنش آبی و همچنین کاهش عملکرد محصولات به‌غیراز محصول ذرت در همه سناریوهایSSP بود. پس از ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در منطقه، به‌منظور تطبیق با این تغییرات در بخش کشاورزی، راهبرد تغییر الگوی کشت از محصولات گوجه‌فرنگی و یونجه با نیاز آبی بالا با محصولات گندم و جو که قابلیت سازگاری بالاتر و نیاز آبی کمتر دارند و همچنین در تغییر الگوی کشت دوم، به ذرت خوشه‌ای به‌عنوان محصول مقاوم‌به‌گرمایش زمین، پیشنهاد و با معیارهای چون تغییرات تنش آبی و عملکرد محصولات نسبت به شرایط ادامه وضع موجود (BAU[1]) ارزیابی شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد، تغییر الگوی کشت به گندم و جو موجب کاهش تنش آبی محصولات منطقه شده‌است. به‌طورکلی در راهبرد تغییر الگوی کشت، افزایش عملکرد هر سه محصول گندم ، جو و ذرت نسبت به راهبرد BAU را در پی داشت. در راهبرد تغییر الگوی کشت به ذرت خوشه‌ای کاهش قابل‌توجه تنش آبی و به‌تبع آن عملکرد قابل‌قبول این محصول برآورد شد. که این افزایش عملکرد به دلیل کاهش تنش‌های آبی ناشی از افزایش آب قابل‌دسترس می‌باشد. 1- Bussines As Usual پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

509 - طراحی سیستم کنترل هوشمند جدید جهت تهویه هوای ساختمان‌ به منظور کاهش اتلاف انرژی
جعفر طاوسی مجید ولیزاده

10.30495/jest.2022.49887.4938

زمینه و هدف: امروزه به دلیل رشد جمعیت، نیاز روزافزون بشر و افزایش دمای سالیانه کره زمین، مصرف انرژی همواره روبه افزیش است. یکی از مصرف کنندگان عمده انرژی، ساختمان های با زیربنای بالای 2000 مترمربع هستند. بنابراین کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها بایستی بسیار مورد توجه قرار چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه به دلیل رشد جمعیت، نیاز روزافزون بشر و افزایش دمای سالیانه کره زمین، مصرف انرژی همواره روبه افزیش است. یکی از مصرف کنندگان عمده انرژی، ساختمان های با زیربنای بالای 2000 مترمربع هستند. بنابراین کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها بایستی بسیار مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر، هدف از این مقاله کنترل سیستم سرمایش در تابستان و کنترل سیستم گرمایش در زمستان است به نحوی که وضعیت دما و رطوبت کنونی اتاق در نظر گرفته شود و جهت اینکار از منطق فازی استفاده می شود.روش بررسی: در این تحقیق، کنترل منطق فازی برای سیستم تهویه هوای ساختمان جهت افزایش بازده انرژی و تامین محیط راحت بررسی شده است. یک مدل تئوریک از واحد فن‌کویل[1] و انتقال حرارت بین هوا و سیال خنک‌کننده استخراج می گردد. متغیرهای کنترلی، دمای اتاق و رطوبت نسبی و نتایج کنترلی، درصد نرخ جریان آب خنک و گرم شده در تابستان و درصد نرخ جریان آب داغ و بخار تزریقی در زمستان هستند.یافته ها: در این پژوهش متوجه شدیم که با استفاده از کنترل کننده هوشمند و منطبق بر سیستم فازی، می توان تا بالای 90% از اتلاف انرژی جلوگیری کرد.بحث و نتیجه گیری: نتایج کنترل فازی با کنترل متداول تناسبی-انتگرال‌گیر-مشتق‌گیر[2] مقایسه می گردد. ثابت می شود که کنترل‌کننده‌ی فازی کارایی بیشتری داشته و موجب مصرف انرژی کمتری در مقایسه با کنترل PID است.[1]- Fan Coil Unit (FCU)[2]- Proportional Integral Derivative (PID) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

510 - افزایش کارایی مصرف آب پنبه با استفاده از فاضلاب تصفیه شده شهری تحت شرایط اعمال سطوح مختلف آبیاری
علی نشاط فرزین فروزش

10.30495/jest.2023.73132.5853

زمینه و هدف: کمبود بیش از پیش منابع آبی در سالهای اخیر ضرورت استفاده از منابع آبی نامتعارف را آشکار ساخته است. پساب فاضلاب، یکی از این منابع آبی است که در نقاط مختلف جهان به صورت اقتصادی و موثر از آن برای مقاصد کشاورزی استفاده شده است. در این مطالعه استفاده از پساب فاضل چکیده کامل

زمینه و هدف: کمبود بیش از پیش منابع آبی در سالهای اخیر ضرورت استفاده از منابع آبی نامتعارف را آشکار ساخته است. پساب فاضلاب، یکی از این منابع آبی است که در نقاط مختلف جهان به صورت اقتصادی و موثر از آن برای مقاصد کشاورزی استفاده شده است. در این مطالعه استفاده از پساب فاضلاب تحت اعمال درصدهای مختلف کم آبیاری با تمرکز بر معیار های حداقل سازی مصرف آب از یک طرف و تحصیل عملکرد قابل قبول محصول پنبه از طرف دیگر مورد مطالعه قرار گرفته است.روش بررسی: در این راستا آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان کرمان در سال زراعی 1392پیاده گردید. تیمارهای آزمایش به صورت سه درصد نیاز آبی (100=1I، 85=2I و 70=3I) به عنوان عامل اصلی و دو کیفیت آب (آب چاه=1Q و فاضلاب تصفیه شده شهری =2Q) به عنوان عامل فرعی لحاظ شدند.یافته ها: بر اساس نتایج حاصله اعمال 15 در صدی کم آبیاری با استفاده از فاضلاب تصفیه شده منجر به کاهش قابل ملاحظه ای در اجزای عملکرد پنبه نگردید در حالی که افزایش 8/14 درصدی کارایی مصرف آب (2405 متر مکعب آب در هکتار) را در پی داشت. از آن جا که سطوح دیگر کم آبیاری منجر به کاهش قابل ملاحظه ای در اجزای عملکرد محصول شدند، علیرغم افزایش بالای درصد راندمان آبیاری، توصیه به اعمال آنها نمی شود.بحث و نتیجه گیری: لذا با توجه به نتایج بدست آمده جهت مقابله با بحران کمبود آب در کشور و افزایش راندمان آبیاری استفاده از فاضلاب تصفیه شده و جهت صرفه جویی در مصرف آب، اعمال 15 درصد کم آبیاری نسبت به تأمین نیاز کامل آبی گیاه در کشت پنبه در استان کرمان توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

511 - مطالعه تصفیه پساب شبیه‌سازی شده صنایع آبکاری حاوی فلز سنگین نیکل با فرایند اسمز مستقیم
اسماعیل کوهستانیان محمد نعمت زاده

10.22034/jest.2019.37085.4348

زمینه و هدف: فاضلاب صنایع آبکاری، یکی از پر مخاطره ترین نوع فاضلاب صنعتی است. امروزه فرایند اسمز مستقیم با قابلیت های بالقوه، به کارگیری آن جهت کاربردهای مختلف غشایی مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است، لذا در تحقیق حاضر فرایند اسمز مستقیم برای تصفیه پساب شبیه سا چکیده کامل

زمینه و هدف: فاضلاب صنایع آبکاری، یکی از پر مخاطره ترین نوع فاضلاب صنعتی است. امروزه فرایند اسمز مستقیم با قابلیت های بالقوه، به کارگیری آن جهت کاربردهای مختلف غشایی مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است، لذا در تحقیق حاضر فرایند اسمز مستقیم برای تصفیه پساب شبیه سازی شده صنایع آبکاری حاوی فلز سنگین نیکل مورد مطالعه قرار گرفته است. علاوه بر این اثرات متغیرهای فرایند نظیر دما، فشار اسمزی و غلظت محلول خوراک بر عملکرد فرایند اسمز مستقیم از نظر شار آب تولیدی و راندمان دفع فلز نیکل ارزیابی شده است.روش بررسی: به منظور تحلیل آماری داده ها، کاهش هزینه های انجام آزمایش و صرفه جویی در زمان از نرم افزار Minitabو روش Taguchi برای طراحی آزمایش و تجزیه و تحلیل داده استفاده شده است.یافته ها: نتایج آزمایش ها نشان داده است که فرایند اسمز مستقیم علاوه بر شار آب تولیدی قابلیت حذف فلز سنگین نیکل تا بیش از 98% در شرایط مختلف عملیاتی را دارا استبحث و نتیجه گیری: افزایش فشار اسمزی و غلظت محلول خوراک به ترتیب سبب افزایش و کاهش شار آب تولیدی و میزان دفع نیکل می شوند، اما با افزایش دما میزان شار آب تولیدی افزایش و میزان دفع نیکل کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

512 - بررسی کیفیت آب رودخانه صوفی چای با استفاده از نشانگرهای زیستی ماکروبنتوزی
مهسا مبشری لعبت تقوی سید باقر نبوی

10.22034/jest.2019.18876.2762

زمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با س چکیده کامل

زمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با سه تکرار در هر ایستگاه نمونه برداری جمع آوری شدند. نمونه ها به وسیله فرمالدهید 4 % تثبیت و جنس، گونه و خانواده آنها شناسایی شدند.تعداد کل 19 ماکروبنتوز از 19 خانواده، 10 راسته و 2 ردهارزیابی شدند. یافته ها:گونهBaetissp در هر دو فصل زمستان و تابستان غالب بود. نتایج نشان می دهد که ایستگاه های 7 و 9 با 47 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل زمستان و ایستگاه 9 با 128 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل تابستان بیشترین تراکم ماکروبنتوزها را دارند.با توجه به مدل Welch، کیفیت آب رودخانه صوفی چای در بیشتر ایستگاه ها در هر دو فصل متوسط بود. هرچند، کیفیت آب در ایستگاه 7 در زمستان و ایستگاه های 8 و 5 در تابستان نامناسب بودند.بر طبق شاخصBMWP،کیفیت آب رودخانه، به جز ایستگاه های 8 و 9 در زمستان، مناسب بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که اجتماع ماکروبنتوزی شاخص بسیار موثری برای ارزیابی شرایط زیست محیطی رودخانه صوفی چای هستند.در مجموع، نتایج این مطالعه کیفیت نسبتاً مناسب آب رودخانه صوفی چای را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

513 - بررسی تأثیر پساب استخرهای پرورش ماهی بر کاهش کیفیت آب رودخانه قزل اوزن
علی افشاری پریسا علمداری احمد گلچین محمدصادق عسکری

10.30495/jest.2022.62547.5470

زمینه و هدف: با عنایت به اهمیت تولید و مصرف ماهی در زنجیره غذایی انسان و امنیت غذایی بشر و از طرف دیگر تأثیرات سوء احتمالی پساب استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت آب های رودخانه؛ پژوهش حاضر با در نظر گرفتن تأثیر پساب مزارع پرورش ماهی بر کیفیت آب رودخانه، با مطالعه موردی بر مز چکیده کامل

زمینه و هدف: با عنایت به اهمیت تولید و مصرف ماهی در زنجیره غذایی انسان و امنیت غذایی بشر و از طرف دیگر تأثیرات سوء احتمالی پساب استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت آب های رودخانه؛ پژوهش حاضر با در نظر گرفتن تأثیر پساب مزارع پرورش ماهی بر کیفیت آب رودخانه، با مطالعه موردی بر مزارع پرورش ماهی حاشیه رودخانه قزل اوزن بزرگ (از کوه های چهل چشمه استان کردستان تا سد منجیل یا سفیدرود) انجام گرفت. روش بررسی: شناسایی مزارع پرورش ماهی بر اساس پیمایش میدانی در طول رودخانه انجام گرفت. نمونه برداری از عمق 10 - 0 سانتی متری از سطح آب در فصل تابستان (سال 1396) با تعداد 5 نمونه در حدود فاصله 500 متری قبل از استخرها (کنترل) که تحت تأثیر فعالیت های پرورش ماهی قرار نداشت و تعداد 5 نمونه در حدود فاصله 150-100 متر بعد از استخرها (که پساب مزارع پرورش ماهی وارد رودخانه شده است)، انجام گرفت. نمونه برداری و آنالیز پارامترهای فیزیکوشیمیایی از قبیل دما، pH، هدایت الکتریکی (EC)، نیترات (NO3)، فسفات (PO4)، اکسیژن محلول (DO) و اکسیژن موردنیازشیمیایی (COD) مطابق با دستورالعمل های موجود در کتاب استاندارد متد (Standard Methods) صورت پذیرفته است. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین مقادیر پارامترها در ایستگاه های ورودی و خروجی به ترتیب برای اسیدیته برابر 24/7 و 21/7، هدایت الکتریکی برابر 6/2250 و 8/2282 دسی زیمنس برمتر، اکسیژن محلول برابر 41/7 و 94/6 میلی گرم بر لیتر، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی برابر 94/24 و 63/29 میلی گرم بر لیتر، دما برابر 8/14 و 5/15 درجه سانتی گراد، نیترات برابر 1/4 و 9/5 میلی گرم بر لیتر و فسفات برابر 1/1 و 84/1 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: به صورت کلی روند پارامترهای اسیدیته و اکسیژن محلول کاهشی و پارامترهای هدایت الکتریکی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، دما، نیترات و فسفات افزایشی مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

514 - بررسی الگوهای کشاورزی مناسب جهت آبیاری با پساب شهر سبزوار
سید مهدی حسینی شاد محمد هادی مهدی نژاد اسماعیل نصرآبادی

10.30495/jest.2022.10915

زمینه و هدف: در ایران بخش بزرگی از آب مورد استفاده شـهرهای بزرگ به فاضلاب های شهری تبدیل می شود. با توجه به کمبود منابع آب کشور، پساب فاضلاب های شهری می توانند به عنـوان یکی از منابع مهم آب جایگزین ، در توسعه فضـای سـبز، کمربند سبز اطراف شهرها و مصارف کشاورزی بـه کارگرف چکیده کامل

زمینه و هدف: در ایران بخش بزرگی از آب مورد استفاده شـهرهای بزرگ به فاضلاب های شهری تبدیل می شود. با توجه به کمبود منابع آب کشور، پساب فاضلاب های شهری می توانند به عنـوان یکی از منابع مهم آب جایگزین ، در توسعه فضـای سـبز، کمربند سبز اطراف شهرها و مصارف کشاورزی بـه کارگرفتـه شـود. روش بررسی: در پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر، ابتدا میزان سازگاری محصولات کشاورزی مختلف با آب مورد استفاده در آبیاری مطالعه گردید. برای بررسی الگوی مناسب کشاورزی توسط پساب، میزان تولید پساب و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی پساب شهر سبزوار تعیین و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین کشت برای 2000 متر مکعب پساب خروجی روزانه با کیفیت نسبتاً خوب و در منطقه سبزوار با اقلیمی گرم و خشک و با خاک سبک و ماسه ای کاشت محصولاتی چون جو ، ذرت علوفه ای ، ارزن علوفه ای ، پنبه و یونجه و با احتیاط گندم است. بحث و نتیجه گیری: باید از کاشت محصولات صیفی و سبزیجات به خاطر وجود آلودگی های ویروسی و انگلی و اقلیم منطقه به ویژه در فصل گرم که موجب افزایش املاح در سطح خاک می شود اجتناب شود. بهترین شیوه آبیاری استفاده از سیستم آبیاری زیر سطحی می باشد. گسترش پهنه زیر کشت محصولات در این منطقه موجب تثبیت خاک و کاهش اثرات مخرب بادها بر زندگی ساکنان شهر سبزوار خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

515 - بررسی اثر تغییرات پوشش اراضی بر مراتع حوزه آبخیز قوری چای با تکنیک سنجش از دور
مرضیه علی خواه اصل داریوش ناصری الهام فروتن لیلا غیرتی آرانی

10.22034/jest.2018.17887.2664

زمینه و هدف: در حال حاضر، بیشتر تغییرات کاربری اراضی، بدون برنامه ریزی روشن و منطقی و توجه به اثرات زیست محیطی آنها صورت می گیرد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، بنابراین تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری و ارزشمند جهت پایش تغییرات می باشد. چکیده کامل

زمینه و هدف: در حال حاضر، بیشتر تغییرات کاربری اراضی، بدون برنامه ریزی روشن و منطقی و توجه به اثرات زیست محیطی آنها صورت می گیرد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، بنابراین تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری و ارزشمند جهت پایش تغییرات می باشد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر تغییرات پوشش اراضی بر مراتع حوزه آبخیز قوری چای در شمال استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور می باشد.روش بررسی: ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به خرداد ماه سال های 1366 ، 1380 و 1394 تهیه و پس از پیش پردازش تصاویر، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال انجام پذیرفت. سپس، تصاویر هر سال در چهار طبقه کشت دیم، مرتع، اراضی مسکونی (روستا) و اراضی بایر طبقه بندی شد. به منظور افزایش دقت طبقه بندی تصاویر نیز از رقومی سازی دستی، شاخص NDVI و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی نیز با شاخص کاپا و صحت کلی بررسی شد.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در طی دوره زمانی مورد بررسی 5885 هکتار (7/49%) از سطح حوزه دچار تغییر کاربری شده است که بیشترین تغییر مربوط به کاهش شدید مراتع حوزه به میزان 2540 هکتار (4/21%) بر اثر تبدیل به اراضی کشت دیم و بایر می باشد.بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده از اطلاعات تکمیلی از جمله اطلاعات شیب و شاخص NDVI در کنار پردازش تصاویر ماهواره ای به روش نظارت شده برای تهیه نقشه های کاربری اراضی، موجب افزایش دقت طبقه بندی تصاویر می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

516 - سیستم های مناسب بازیافت آب جهت استفاده در معماری مسکونی ایران
سحرالسادات لوح موسوی هوتن ایروانی محمد کوشافر

10.30495/jest.2023.67400.5682

زمینه و هدف : در این پژوهش به تفسیر و بررسی آب های خاکستری و تهیه اطلاعات از طریق کتابخانه ای پرداخته ایم. با توجه به شرایط بحرانی منابع آبی با مطالعه و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با چهار متغیر: عوامل (اقتصادی،محیط زیست،کاربری مسکونی و میزان فضای مورد استفاد چکیده کامل

زمینه و هدف : در این پژوهش به تفسیر و بررسی آب های خاکستری و تهیه اطلاعات از طریق کتابخانه ای پرداخته ایم. با توجه به شرایط بحرانی منابع آبی با مطالعه و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با چهار متغیر: عوامل (اقتصادی،محیط زیست،کاربری مسکونی و میزان فضای مورد استفاده) با روش آنتروپی و تاپسیس مورد سنجش قرار می گیرد. روش بررسی : روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی بوده، داده ها از طریق کتابخانه ای ومیدانی جمع آوری شده باتحلیل آماری این نتیجه حاصل شد که بر اساس اولویت تصفیه اولیه فیزیکی با عدد 881/0رتبه اول،تصفیه بیولوژیک باعدد 483/0رتبه دوم و تصفیه ساده با عدد 305/0رتبه سوم راکسب کرده‌اند. یافته ها : برای تصفیه پساب خاکستری سه روش فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفته که از این میان ﺣﺪود 62 درﺻﺪآن مربوط به پساب خاکستری خانگی ﻣﯽ باشد. در این پژوهش تصفیه پساب خاکستری مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با مطالعه مقایسه ای و تطبیق پذیری با معماری مسکونی در ایران بهترین گزینه کاربردی تعیین می گردد. بحث و نتیجه گیری : در این پژوهش با توجه به تحقیقات صورت گرفته و جمع آوری مطالب در خصوص تصفیه آب و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با روش تحلیل آماری آنتروپی و تاپسیس نتایج حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

517 - بهینه سازی زمان ماند در مخزن ویژه آتش نشانی و تأثیر آن بر کیفیت آب در مخزن (مطالعه موردی پساب تصفیه خانه فاضلاب شهرک غرب تهران)
هادی والهی ریکنده ناصر مهردادی غلامرضا نبی بیدهندی محمد جواد امیری

10.30495/jest.2022.62222.5454

زمینه وهدف: بهینه‌سازی مخازن ویژه اطفاء حریق در شرایط بحران (زلزله) با تأکید بر استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب شهرى به‌نحوی‌که مقدار آب لازم جهت اطفاء حریق پس از زلزله تامین گردد. روش بررسی: دراین تحقیق به منظور ارتقاء کیفیت پساب خروجی تصفیه‌خانه و امکان استفاده از آ چکیده کامل

زمینه وهدف: بهینه‌سازی مخازن ویژه اطفاء حریق در شرایط بحران (زلزله) با تأکید بر استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب شهرى به‌نحوی‌که مقدار آب لازم جهت اطفاء حریق پس از زلزله تامین گردد. روش بررسی: دراین تحقیق به منظور ارتقاء کیفیت پساب خروجی تصفیه‌خانه و امکان استفاده از آن به عنوان منبع آب آتشنشانی، از پساب تصفیه خانه فاضلاب شهرک غرب به عنوان واحد تحلیل استفاده شد. انجام آزمایش‌های کیفی بر روی نمونه های تهیه شده با ظروف 20 لیتر در آزمایشگاه دانشگاه تهران و در سال 99 صورت پذیرفت. به عبارت دیگر روش اجرای پژوهش حاضر آزمایشگاهی بوده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش متشکل از pH متر، TDSسنج، اسپکتروفوتومترDR5000، کدورت‌سنج، راکتور حرارتی بوده است. یافته ها: نتایج آنالیزهای کیفی بر روی پساب خام نشان داد که تعدادی از نمونه ها قابل استفاده به عنوان آب آتشنشانی نمی باشند. آزمایش‌ها نشان داد که پارمترهای pH، TDS، فسفات، کلراید، سولفات، میزان سختی کل، سیلیکا، جامدات معلق، هدایت الکتریکی آهن و منگنز با فرایند تصفیه بیولوژیکی در محدوده استفاده به عنوان منبع آب آتشنشانی قرار گرفته و تنها در یک نمونه به علت بالا بودن میزان COD این استاندارد برآورد نشده است. در همین راستا به علت عدم تطابق پارامترهای شیمیایی-فیزیکی با استاندارد استفاده مجدد از پساب، بر روی این پساب: الف) فرایند انعقاد و لخته سازی الکتریکی/ ته‌نشینی، به عنوان مرحله تصفیه تکمیلی و کمک گندزدا مورد بررسی قرار گرفت که نتایج کیفی این واحد تصفیه بعد از انجام گندزدایی با هیپوکلرید سدیم، میزان پارامترهای میکروبی شامل: کلیفرم مدفوعی، کل کلیفرم، تخم انگل نیز اندازه گیری گردید. نتایج فرایند انعقاد و لخته سازی الکتریکی با صفحات آهنی و فاصله 5 سانتی متری از هم با ولتاژ 5 آمپر تمامی نمونه ها استاندارد فیزیکی- شیمیایی و میکروبی آب آتشنشانی را برآورد کردند. ب) همچنین پساب خام در زمان های ماندهای 1، 2، 5، 10، 24، 48 و 72 ساعت در ظروف 20 لیتری نگهداری و تاثیر زمان ماند بر کیفیت این پساب اندازه گیری شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این آنالیزها نشان داد که تا زمان ماند 72 ساعت پارامترهای کیفی (به استثنای سختی و میزان سولفات) کاهش پیدا کردند. ولی به علت افزایش بو ناشی از افزایش غلظت سولفات در پساب با زمان ماند بیش از 72 ساعت به عنوان منبع آب آتشنشانی قابل استفاده نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

518 - تعیین الگوی بهینه کشت محصولات کشاورزی شهرستان جیرفت با رویکرد کاهش آلودگی و میزان مصرف آب
حمید محمدی محمد جواد مهدی زاده راینی وحید دهباشی ابوالقاسم باقری

10.30495/jest.2023.62839.5481

زمینه و هدف: اصلاح نظام تولید در بخش کشاورزی مستلزم تعریف و پیاده سازی الگویی برای کشت محصولات، برمبنای سیاست های کلان کشور، ساختار بازار، دانش کشاورزان و پتانسیل های منطقه ای و اقلیمی در راستای حفظ محیط زیست، کاهش مصرف آب و دستیابی به مزیت های اقتصادی پایدار است. هدف ا چکیده کامل

زمینه و هدف: اصلاح نظام تولید در بخش کشاورزی مستلزم تعریف و پیاده سازی الگویی برای کشت محصولات، برمبنای سیاست های کلان کشور، ساختار بازار، دانش کشاورزان و پتانسیل های منطقه ای و اقلیمی در راستای حفظ محیط زیست، کاهش مصرف آب و دستیابی به مزیت های اقتصادی پایدار است. هدف از مطالعه حاضر کاربرد مدل برنامه ریزی فازی خاکستری با رویکرد زیست محیطی و کاهش مصرف آب در تعیین الگوی بهینه کشت در شهرستان جیرفت می باشد. روش بررسی: تحقیق حاضر از نظر هدف یک تحقیق کاربردی، از نظر روش مطالعه علی و از نظر روش تحقیق و ماهیت و شیوه نگرش پرداختن به مسأله استنباطی است. برنامه‌ریزی خاکستری یکی از روش‌های تحلیل سیستم‌های خاکستری، برای تصمیم‌گیری تحت شرایط عدم حتمیت است. یافته ها: نتایج نشان داد سطح زیر کشت سیب زمینی بین 5292 و 7/5328 هکتار، در منطقه می تواند تغییر کند. سطح زیر کشت پیاز بین 1547 و 9/2349 قابل‌تغییر است. سطح زیر کشت گوجه فرنگی بین 6/530 و 4/985 هکتار، در منطقه می تواند تغییر کند. سطح زیر کشت هندوانه بین 5/129 و 5/240 قابل‌تغییر است. سطح زیر کشت ذرت دانه ای بین 840 و1560 هکتار، در منطقه می تواند تغییر کند. سطح زیر کشت یونجه بین 7/1204 و 3/2237 قابل‌تغییر است. کشاورزان شهرستان جیرفت با توجه به محدودیت های ذکرشده و باهدف حداکثر مقدار سود، 1/4910 هکتار گندم، 5/1644 هکتار جو و 6/2063 هکتار خیار می توانند کشت کنند. بحث و نتیجه گیری: از آنجا که توسعه خدمات زیربنائی در کاهش محدودیت های منابع تأثیر به سزائی دارد، توجه به این امر در خصوص استفاده بهینه از منابع برای افزایش سودآوری فعالیت های منطقه می تواند موثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

519 - استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین و سنجش از دور درتحلیل تغییرات و تخریب سرزمین (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شیرین دره_استان خراسان شمالی_ ایران)
زهرا پرور کامران شایسته مرتضی بهزادفر

10.30495/jest.2023.74782.5895

زمینه و هدف: تغییر کاربری/پوشش سرزمین یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار بر منابع طبیعی در سراسر جهان می‌باشد. پایش و تحلیل تغییرات فرایندی بسیار پیچیده است. با توجه به اینکه تحلیل الگوی سیمای سرزمین می‌تواند به محققین در راستای درک و کمی سازی تغییرات کاربری در سطح زمین چکیده کامل

زمینه و هدف: تغییر کاربری/پوشش سرزمین یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار بر منابع طبیعی در سراسر جهان می‌باشد. پایش و تحلیل تغییرات فرایندی بسیار پیچیده است. با توجه به اینکه تحلیل الگوی سیمای سرزمین می‌تواند به محققین در راستای درک و کمی سازی تغییرات کاربری در سطح زمین کمک کند، حائز اهمیت است. قابلیت توصیف کمی ساختار سیمای سرزمین لازمه مطالعه عملکرد و تغییر در سیمای سرزمین می‌باشد. اکولوژی سیمای سرزمین شاخص‌های کمی متنوعی به منظور تحلیل و توصیف ساختارسیمای سرزمین دارد. سنجه‌های سیمای سرزمین می‌توانند همزمان برای کمی کردن خصوصیات مکانی پهروها، طبقات، و یا موزاییک‌های کل سیمای سرزمین استفاده شوند. روش بررسی: در این مطالعه از طبقه‌بندی نظارت‌شده به روش حداکثر احتمال در محیط نرم افزار IDRISI Selva استفاده شد. تصاویر ماهواره‌ لندست سال‌های 1996، 2005 و 2015 برای این منظور تهیه و در نهایت بر اساس اهداف این مطالعه 6 طبقه کاربری در حوزه آبخیز تعیین شد. به منظور کمی سازی میزان تغییرات سنجه‌های مختلف سیمای سرزمین در سطح طبقه و در سطح سیمای سرزمین از جمله سنجه تعداد پهرو، متوسط اندازه پهرو، میانگین فاصله نزدیک‌ترین همسایه، شاخص بزرگ‌ترین پهرو و شاخص‌های تنوع سیمای سرزمین با استفاده از نرم‌افزار Fragstats 4.2 استخراج شدند. یافته‌ها: میزان صحت کلی طبقه‌بندی برای سال‌های 1996، 2005 و 2015 به ترتیب % 96/92، % 29/87 و% 45/87 محاسبه شد. این سنجه‌ها اطلاعات بسیاری از ساختار و ترکیب سیمای سرزمین در اختیار محقق قرار می‌دهند و قادرند تحلیل دقیق‌تری از تغییرات و میزان پهروشدگی سیمای سرزمین داشته باشند. نتایج به طور واضح افزایش تعداد پهرو کاهش متوسط اندازه پهرو که دو سنجه مهم در تحلیل پهروشدگی سیمای سرزمین هستند را بین سال‌های 2005 تا 2015 نشان می‌دهد. این تغییرات گویای روند تخریب و از هم گسستگی در حوزه آبخیز شیرین دره می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بررسی الگوی سیمای سرزمین در منطقه مورد مطالعه نشان دهنده توسعه زمین های بایر و کشاورزی دیم می‌باشد و به منظور کاهش تخریب در منطقه و مدیریت بهتر لازم است دلایل تغییرات ایجاد شده به دقت بررسی و مطالعه شود. این بدین معناست که با روند تخریب فعلی لازم است تا برنامه مدیریتی منطقی با تاکید بر حفاظت از منابع طبیعی، جنگل‌ها، مراتع و همچنین پهنه‌های آبی، در حوزه آبخیز تهیه و اجرا شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

520 - بررسی تأثیرات خلع سلاح هسته ای بر تغییرات آب و هوایی از منظر حقوق بین الملل
میثم نوروزی مهدی اسکندری خوشگو

از مهم‌ترین مسائل پیش روی تمدن بشری در قرن حاضر، می توان به مقوله جلوگیری از جنگ های هسته‌ای و اجتناب از تغییرات آب و هوایی اشاره نمود. هدف از این پژوهش بررسی تأثیرات خلع سلاح هسته ای بر تغییرات آب و هوایی از منظر حقوق بین الملل است. این پژوهش بر پیوندهای بالقوه بین انر چکیده کامل

از مهم‌ترین مسائل پیش روی تمدن بشری در قرن حاضر، می توان به مقوله جلوگیری از جنگ های هسته‌ای و اجتناب از تغییرات آب و هوایی اشاره نمود. هدف از این پژوهش بررسی تأثیرات خلع سلاح هسته ای بر تغییرات آب و هوایی از منظر حقوق بین الملل است. این پژوهش بر پیوندهای بالقوه بین انرژی هسته ای به عنوان گزینه ای برای کاهش تغییرات آب و هوایی و خلع سلاح هسته ای تمرکز دارد و به ترتیب به مباحثی همچون خطرات هسته‌ای فعلی، مقیاس چالش هسته ای – اقلیمی، امنیت هسته‌ای و ارتباط آن با انرژی هسته‌ای، عدم تکثیر و خلع سلاح، مدیریت خلع سلاح هسته ای و گام های اساسی برای رسیدگی به چالش های اشاعه و خلع سلاح و پیوندهای سیاسی بین حفظ و تقویت رژیم جهانی منع اشاعه، خلع سلاح هسته ای و رشد انرژی هسته ای در مقیاس بزرگ پرداخته است. استفاده از انرژی هسته‌ای، تقاضاهای بی‌سابقه‌ای را برای سیستم‌های جهانی برای راستی‌آزمایی، کنترل و امنیت مواد هسته‌ای قابل استفاده از سلاح ایجاد می‌کند. کاهش یا رها سازی یا تخلیه بسیاری از تجهیزات و تسلیحات هسته‌ای و ممنوعیت نهایی آن ها نیز نیازمند رویکردهای جدیدی برای مدیریت ذخایر عظیم جهانی مواد هسته‌ای قابل استفاده از سلاح است. جامعه بین‌المللی باید اقداماتی انجام دهد تا انرژی هسته ای بتواند در مدت طولانی به کاهش تغییرات آب و هوایی کمک نماید. در نتیجۀ چنین اقداماتی، خلع سلاح هسته ای، عملی‌تر و مطلوب‌تر می‌گردد و پایه‌های جهانی را می‌سازد که در آن فناوری هسته‌ای به توسعه پایدار کمک می‌کند در حالی که سلاح‌های هسته‌ای شروع به محو شدن از صحنه می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

521 - بررسی اثر رویکردهای مدیریت توسعه بر کاهش تضاد مکانی بین کاربری کشاورزی و سکونت‏گاهی
علی عسگریان علیرضا سفیانیان سعید پورمنافی محسن باقری بداغ آبادی

10.30495/jest.2023.29256.3782

زمینه و هدف: گسترش حاشیه ای سکونت گاه های انسانی بر روی اراضی مطلوب کشاورزی یکی از چالش های مدیریت اراضی در جهان است. این امر در ایران بواسطه کمبود منابع برای فعالیت های کشاورزی و ناکارآمدی رویکردهای مدیریت توسعه به شدت نیازمند توجه است. روش بررسی: در این پژوهش ابتدا ت چکیده کامل

زمینه و هدف: گسترش حاشیه ای سکونت گاه های انسانی بر روی اراضی مطلوب کشاورزی یکی از چالش های مدیریت اراضی در جهان است. این امر در ایران بواسطه کمبود منابع برای فعالیت های کشاورزی و ناکارآمدی رویکردهای مدیریت توسعه به شدت نیازمند توجه است. روش بررسی: در این پژوهش ابتدا توان اکولوژیک واحد هیدرولوژیک نجف آباد برای کاربری کشاورزی ارزیابی شد. سپس دو رویکرد توسعه روند کنونی و توسعه محیط زیستی با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار به نقشه های مطلوبیت تبدیل و به مدل CA-Markov وارد شد تا نحوه توسعه سکونت گاه در سال های 1410، 1420 و 1430 شبیه سازی گردد. در نهایت به بررسی میزان تضاد، در دو بخش وسعت و مقدار مطلوبیت اراضی کشاورزی از دست رفته پرداخته شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اتخاذ رویکرد محیط زیستی بیش از توسعه روند کنونی منجر به حفاظت از اراضی مطلوب کشاورزی خواهد شد (نزدیک به هزار هکتار). همچنین رویکرد توسعه روند کنونی بیش تر در مناطقی گسترده خواهد شد که مقدار مطلوبیت اراضی کشاورزی به میزان قابل توجهی بالاتر از رویکرد محیط زیستی است. این میزان تفاوت برای آینده نزدیک (سال 1410) معنی دار نبوده ولی با رسیدن به مقطع زمانی پایانی (سال 1430) به میزان چشم گیری معنی دار خواهد شد. بحث و نتیجه گیری: اتخاذ رویکرد محیط زیستی می تواند به شیوه ای موثر منجر به حفاظت از کمیت و کیفیت اراضی کشاورزی شود. با اجرایی شدن این رویکرد از هم اکنون، حدود 35 سال طول خواهد کشید تا تضاد بین این دو کاربری به میزان معنی داری کاهش پیدا کند، حال آن که که میزان عملی بودن آن در گرو توجه هم زمان به عامل های اقتصادی- اجتماعی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

522 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی (مطالعه موردی: ناحیه قیدار-استان زنجان)
طاهره جانی سرناوی سیدوحید شاهرخی

10.30495/jest.2022.63521.5519

زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از مهم ترین منابع برای شرب و آبیاری است. استانداردهای جهانی کیفیت آب، توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان استانداردهای پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این مقاله ارزیابی شیمی آب زیرزمینی و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی جهت بررسی مطلوب چکیده کامل

زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از مهم ترین منابع برای شرب و آبیاری است. استانداردهای جهانی کیفیت آب، توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان استانداردهای پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این مقاله ارزیابی شیمی آب زیرزمینی و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی جهت بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری در محدوده قیدار در استان زنجان می‌باشد.روش بررسی: به منظور تعیین پارامترهای فیزیکی-شیمیایی، آنیون ها، کاتیون ها و فلزات سنگین در مهرماه 1399 از تعداد 52 نمونه از چاه‌ها و چشمه‌های ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و به روش‌های مختلف اندازه‌گیری گردید.یافته‌ها: رخساره های آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه، دارای تیپ بی کربنانه تا کلروره بوده وبر حسب پارامتر سختی کل، به غیر از دو نمونه تمامی نمونه ها دارای آب کاملاً سخت هستند. بر حسب EC و نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، مشخص گردید که آب زیرزمینی در بیشتر نمونه ها خیلی شور و برای کشاورزی نامناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در محدوده قیدار در برخی از نمونه ها برای برخی عناصر و یون‌ها مانند آرسنیک، سلنیوم، سدیم، نیترات و سولفات بیشتر از حدود مجاز تعیین شده توسط WHO می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از نسبت های یونی، نمودار گیبس و شاخص اشباع و تجزیه و تحلیل چند متغیره جهت نشان دادن منشا مواد حل شونده غیرآلی در آب های زیرزمینی، نشان داد که منابع کربناته و تبادل یونی دارای بیشترین تاثیر بر شیمی آب در محدوده هستند. شاخص فلزی(MI) غیر قابل شرب بودن برخی از نمونه ها را نشان داد. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل عاملی نشان دهنده تاثیر میزان شوری، کشاورزی، زمین شناسی و گسلها در محدوده مطالعاتی قیدار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

523 - بررسی میزان توجه به مولفه‌‌‌های زیست‌محیطی درکتاب‌های علوم‌تجربی دوره اول متوسطه بر اساس روش آنتروپی‌شانون
محمدحسن بازوبندی غلامرضا مظلوم لطف الله مهدوی

10.30495/jest.2023.66588.5649

زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات زیست محیطی پیش روی توسعه تکنولوژی در جهان، آلودگی های زیست محیطی است. و بدون شک، کتابهای درسی علوم تجربی دوره اول متوسطه، یکی از بسترهای رسمی آموزش محیط زیست است. پژوهش حاضر با هدف بررسی محتوای کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه، به لح چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات زیست محیطی پیش روی توسعه تکنولوژی در جهان، آلودگی های زیست محیطی است. و بدون شک، کتابهای درسی علوم تجربی دوره اول متوسطه، یکی از بسترهای رسمی آموزش محیط زیست است. پژوهش حاضر با هدف بررسی محتوای کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه، به لحاظ توجه به مولفههای زیست محیطی انجام گرفته است. روش بررسی :این پژوهش از نوع کاربردی است. که در آن، کتابهای درسی علوم تجربی پایه های هفتم، هشتم و نهم سال تحصیلی 1399-1400 مورد بررسی قرار گرفته است. که مجموعا بالغ بر 45 فصل و 450 صفحه است. نمونه های مورد بررسی شامل متون، تصاویر، پرسش ها و فعالیت های کتاب است که با استفاده از روش آنتروپی شانون مورد مطالعه قرار گرفته اند. این بررسی با استفاده از ابزار چک لیست تحلیل محتوایی که دارای چهار مؤلفه زیست محیطی: آب، هوا، خاک و صوت است، در سال1400 انجام شده که روایی محتوایی آن توسط متخصصان موضوعی تأیید و ضریب اعتبار (پایایی) آن نیز 36/91 درصد برآورد شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که در کتاب های علوم تجربی دوره متوسطه اول، به مولفه های زیست محیطی کم توجهی شده است. بیشترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه هفتم و کمترین توجه مربوط به کتاب علوم تجربی پایه هشتم است. بحث و نتیجه گیری: در این کتاب ها، در زمینه مولفه های زیست محیطی چهارگانه، بیش ترین توجه به مولفه هوا و کم ترین توجه به مولفه صوت شده است. هم چنین بیش ترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه خاک با (308/0Wj=) و کم ترین ضریب اهمیت مؤلفه صوت (199/0Wj=) بوده است. از بین بخشهای مختلف کتاب های علوم تجربی، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به فصل های زیست شناسی (329/0Wj= ) و بعد از آن فصل های شیمی و فیزیک قرار داشته و ضریب اهمیت مربوط به فصل های زمین شناسی (176/0Wj= ) کمتر از بقیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

524 - ارزیابی اثرات زیست محیطی "خاکاب" کارخانه بازیافت نخاله¬های ساختمانی و عمرانی به روش ماتریس لئوپولد ایرانی در نرم افزار EIA+ (مطالعه موردی: کارخانه استحصال شن و ماسه گود آبعلی)
سالی صالحی فرید غلامرضافهیمی مسعود کیا دلیری احمد توانا کیوان صائب

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره چکیده کامل

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره برداری و اجرای طرح احداث کارخانه ملک شن واقع در گود آبعلی تهران، در فاصله سال های 1399-1400، به¬عنوان فازهای اصلی تحقیق حاضر در نظر گرفته شد. از این رو، 13 فعالیت خرد و 23 پارامتر محیطی شناسایی شد و نتایج در نرم افزار EIA+ با استفاده از روش ماتریس لئوپولد ایرانی مورد تجزیه و تحلیل و بر اساس نتایج مورد بحث قرار گرفت. یافته ها: سه ریز فعالیت شامل شستشوی ماسه ریز از طریق دستگاه اوواش با امتیاز 6/3-، تبدیل قطعات بتنی و تخته سنگ های بزرگ به قطعات کوچکتر و انتقال به دستگاه سنگ شکن فکی با امتیاز 8/2- و انتقال باقیمانده خاکاب تولید شده توسط دستگاه اوواش به حوضچه دپو با امتیاز 7/2- بیشترین اثرات منفی را داشته اند. سه ریز فعالیت ایجاد فضای سبز با امتیاز 2/2+، فروش محصولات با امتیاز 9/0+ و استخدام کارکنان با امتیاز 5/0+ بیشترین تأثیرات مثبت را بر محیط زیست دارند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به تأثیر مثبت بر اقتصاد، افزایش فضای سبز در منطقه، اشتغال‌زایی و همچنین کاهش میزان فزاینده نخاله های انباشته شده در گود آبعلی، احداث و بهره برداری کارخانه، فعالیتی مثبت ارزیابی می‌شود، ولی با توجه به اثرات مخرب محیط زیستی آن، نیاز است تا راهکارهای جایگزین جهت تعدیل تاثیرات زیست محیطی آن، در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

525 - تبیین الگوی جامعه‌شناختی مدیریت مصرف آب در حوضه آبریز مرکزی استان زنجان
هادی یاسر مظفرالدین شهبازی میثم موسایی

10.30495/jest.2023.67556.5686

زمینه و هدف: در شرایط کنونی، به الگوی مصرف آب و شناخت آن در حوزه‌های مختلف تـوجه درخـور نمی‌شود و نیاز‌ شدید‌ به‌ شناخت میزان مصرف و عوامل مؤثر بر آن، کاملاً محسوس است، در حال حاضر حوضه آبریز مرکزی استان زنجان با بحران شدید آب رو به رو است و هدف این پژوهش تعیین عوامل اج چکیده کامل

زمینه و هدف: در شرایط کنونی، به الگوی مصرف آب و شناخت آن در حوزه‌های مختلف تـوجه درخـور نمی‌شود و نیاز‌ شدید‌ به‌ شناخت میزان مصرف و عوامل مؤثر بر آن، کاملاً محسوس است، در حال حاضر حوضه آبریز مرکزی استان زنجان با بحران شدید آب رو به رو است و هدف این پژوهش تعیین عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت مصرف آب و ترسیم الگوی جامعه‌شناختی آن در حوضه مذکور و ارائه راهکارهای برون رفت از بحران آب در منطقه به مجریان و مدیران آب است. روش بررسی: این پژوهش، تلفیقی از روش کمی و کیفی با استفاده از طرح همسوسازی از نوع مدل چند سطحی است که بخش کمی با جامعه آماری 19125 بهره بردار کشاورزی و انتخاب 377 بهره بردار به عنوان نمونه از طریق فرمول کوکران با روش پیمایش و بخش کیفی با روش دلفی در سال 1401 اجرا شده است. در بخش کیفی 30 خبره از میان کارمندان سازمان جهاد کشاورزی، اداره آب منطقه ای و نخبگان کشاورزی استان زنجان به صورت هدفمند انتخاب شده اند. یافته ها: در این پژوهش بخش کمی و کیفی مکمل یکدیگر می باشد، بخش کمی بیانگر این است که متغیرهای سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی ارتباط مستقیمی با متغیر مدیریت مصرف آب دارند. از جمله مواردی که در سه مرحله روش دلفی توسط نخبگان جامعه مطرح گردید، وجود عادت های غلط، نقص قوانین، عافیت طلبی مسئولان و عدم توجه به مواردی از جمله یکپارچگی اراضی و عدم الگوی کشت صحیح در مدیریت مصرف آب است. بحث و نتیجه گیری: با بررسی متغیرهای مورد مطالعه در بخش کمی و یافته های حاصل از روش دلفی به این نتیجه رسیدیم که متغیرهای انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی60 درصد از تغییرات متغیر مدیریت مصرف آب را تبیین می‌کنند، همچنین مقوله‌ی رهبران محلی، قوانین مصوب، قواعد شکل‌گرفته، انگیزه اجتماعی، تعهد و تخصص در نیروی انسانی، موارد فنی و حکمرانی واحد، مقوله های حاصل از روش دلفی هستند که بر مدیریت مصرف آب تاثیر میگذارند. در پایان تحقیق الگوی جامعه‌شناختی مدیریت مصرف آب به کمک نتایج هر دو بخش کمی و کیفی ترسیم گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

526 - بررسی تاثیر پارامترهای ژئومورفیک و هیدرولوژیک در آلودگی آب ارتفاعات جغتای (با تاکید برآرسنیک)
موسی الرضا لطفیان ابوالقاسم امیر احمدی علی اکبر شایان یگانه

10.30495/jest.2023.72341.5819

زمینه و هدف: آلودگی آب ها به عنصر سمی آرسنیک دارای دو منشأ زمین زاد و بشر زاد می باشد. وجود لایه ها و واحدهای زمین شناسی غنی از آرسنیک محلول در آب می تواند سبب آلودگی آب های زیر زمینی و سطحی شود. بالا بودن غلظت آرسنیک از حد مجاز آن در آب 10 میلی گرم در لیتر، می تواند مو چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی آب ها به عنصر سمی آرسنیک دارای دو منشأ زمین زاد و بشر زاد می باشد. وجود لایه ها و واحدهای زمین شناسی غنی از آرسنیک محلول در آب می تواند سبب آلودگی آب های زیر زمینی و سطحی شود. بالا بودن غلظت آرسنیک از حد مجاز آن در آب 10 میلی گرم در لیتر، می تواند موجب اختلالاتی در سلامتی انسان ها و همچنین بروز سرطان شود. روش بررسی: در این تحقیق از منابع آب سطحی و زیرزمینی در 10 ایستگاه واقع در دو یال شمالی و جنوبی ارتفاعات جغتای در اردیبهشت ماه 1393 نمونه برداری آن جام شد. سپس نمونه ها برای آنالیز به آزمایشگاه آنالیز شیمی دانشگاه فردوسی مشهد ارسال شد و با استفاده از روش طیف سنج جذب اتمی آنالیز های مورد نظر انجام گرفت. یافته ها: معلوم شد اولاّ لیتولوژی منطقه درکیفیت آب توآن استه تاثیر بگذارد، به طوری که غلظت آرسنیک در نمونه ها بین 9/1 تا 7/6 میلی گرم درلیتر متغیر است؛ ثانیاّ جهت شیب لایه زمین شناسی بر میزان آلودگی آب به آرسنیک تاثیر داشته است و بر این اساس بیش ترین غلظت آرسنیک در دامنه شمالی و در جهت شیب لایه زمین شناسی ثبت شده است؛ ثالثاّ میزان آرسنیک محلول در آب با pH آب رابطه مستقیمی ندارد. بحث و نتیجه گیری: بر این اساس می توان نتیجه گرفت که غلظت آرسنیک در نمونه های انتخابی در حد مجاز می باشد و لیکن نوساناتی در میزان آرسنیک محلول در آب مشاهده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

527 - بررسی تاثیرات دراز مدت مصرف پساب برروی اعماق مختلف خاک
ایمان همایون نژاد سعید شجاعی پرییا امیریان

10.30495/jest.2023.40766.5834

زمینه و هدف: امروزه کمبود ذخایر آبی در زمین بویژه اقلیمهای خشک از جمله کشور ما باعث شده تا استفاده مجدد و هدفمند از پساب جهت تامین منابع آبی جدید بعنوان یک راه حل مناسب مطرح گردد. در حال حاضر کشورهایی که با مشکل کمبود منابع آبی روبرو هستند امکان‌سنجی استفاده از فاضلاب چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه کمبود ذخایر آبی در زمین بویژه اقلیمهای خشک از جمله کشور ما باعث شده تا استفاده مجدد و هدفمند از پساب جهت تامین منابع آبی جدید بعنوان یک راه حل مناسب مطرح گردد. در حال حاضر کشورهایی که با مشکل کمبود منابع آبی روبرو هستند امکان‌سنجی استفاده از فاضلاب تحت عنوان آبهای نامتعارف را بررسی میکنند. اما متاسفانه در این خصوص تحقیق بسیار کمی صورت گرفته است. روش بررسی: بمنظور بررسی میزان تغییرات برخی عناصر و مشخصات خاکی که بوسیله پساب در مدت زمان 3 سال آبیاری شده است، آزمایشی بصورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه بارتکرار انجام گرفت. نمونه برداری از دو عمق 0-30 و 30-60 سانتی متری خاک صورت گرفت و پارامترهای سدیم، مجموع کلسیم و منیزیم، هدایت الکتریکی و pH خاک در سه منطقه متفاوت مطالعاتی (بدون آبیاری، آبیاری با پساب تصفیه شده، آبیاری با آب رودخانه) اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: پساب خروجی از تصفیه خانه زاهدان سبب افزایش قابل قبول میزان سدیم، مجموع کلسیم و منیزیم و اسیدیته خاک نسبت به منطقه شاهد گردیده است. اما درمورد هدایت الکتریکی، آبیاری با پساب سبب کاهش این مقدار گردید. بحث و نتیجه گیری: پساب(تصفیه شده) سبب افزایش موثر و قابل قبول برخی عناصر خاک می گردد. بنابراین می تواند در امر احیاء خاک کمک موثری باشد و بعنوان یکی از منابع آب بخصوص در مناطق خشک که با کمبود آب مواجه هستند، مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

528 - ارزیابی کیفیت آب مخازن چاه نیمة زابل از نقطه نظر شرب و کشاورزی ( با تکیه بر نمودارهای شولر و ویلکوکس)
ایمان همایون نژاد پریا امیریان عیسی پیری

زمینه و هدف:مدیریت صحیح منابع آب بواسطه کمبود آن خصوصاً در مناطق شهری که نیاز آبی تعداد زیادی از مردم از منابع آبی محدود و با هزینه زیاد تصفیه سازی تامین می شود، از ضروریات است. مخازن چاه نیمه سه گودال طبیعی بزرگ در جنوب دشت سیستان، واقع در حوالی مصب هیرمند بوده که وسعت چکیده کامل

زمینه و هدف:مدیریت صحیح منابع آب بواسطه کمبود آن خصوصاً در مناطق شهری که نیاز آبی تعداد زیادی از مردم از منابع آبی محدود و با هزینه زیاد تصفیه سازی تامین می شود، از ضروریات است. مخازن چاه نیمه سه گودال طبیعی بزرگ در جنوب دشت سیستان، واقع در حوالی مصب هیرمند بوده که وسعتی معادل 50 میلیون متر مربع را اشغال کرده اند. از آب ذخیره شده در این مخازن که با آب باران و آب رودخانه سیستان پر می شوند، جهت آبیاری اراضی دشت سیستان، به ویژه در فصول کم آبی و تامین آب شرب شهرستان های زابل و زاهدان استفاده می شود. با توجه به بهره برداری آب آشامیدنی و کشاورزی از آب مخازن و در راستای ارزیابی کیفیت آب مخازن چاه نیمه به مدت 1 سال مطالعه ای با این هدف در مخازن چاه نیمه انجام پذیرفت. روش بررسی: در این بررسی غلظت کاتیون های Na+ ، Mg2+ ، Ca2+ و آنیون های Cl- ، SO42- و پارامترهای EC ، TDS و TH در 9 ایستگاه واقع در 3 دریاچه مورد نمونه برداری و سنجش قرار گرفت و در نهایت نتایج حاصل از آنالیز نمونه ها بر روی نمودارهای شولر و ویلکوکس منعکس گردید. یافته ها: بررسی ها حاکی از آن است که کیفیت آب مخازن به لحاظ شرب، بر طبق نمودار شولر در طبقه قابل قبول جای دارد و به لحاظ کشاورزی، بر طبق نمودار ویلکوکس در طبقه C3S1 که معرف کیفیت متوسط است، قرار می گیرد. بحث و نتیجه گیری: لذا در صورتی که خاک کشاورزی از نظر بافت سبک باشد، می توان از آب این مخازن جهت کشاورزی استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

529 - بررسی ویژگیهای کمی و کیفی آبهای ورودی به دریاچه پیش بینی شده در غرب تهران بزرگ
جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی

با توجه به نیاز اکولوژیکی و زیست شهری تهران بزرگ و بر اساس مصوبه دولت، بزرگترین دریاچه انسان ساخت در منتهی الیه غرب و شمال غرب تهران و در منطقه جدید الاحداث 22 شهرداری تهران که دارای وسعتی حدود 10.000 هکتار می باشد در حال طرح ریزی و احداث است. وجود جاذبه های طبیعی و وضع چکیده کامل

با توجه به نیاز اکولوژیکی و زیست شهری تهران بزرگ و بر اساس مصوبه دولت، بزرگترین دریاچه انسان ساخت در منتهی الیه غرب و شمال غرب تهران و در منطقه جدید الاحداث 22 شهرداری تهران که دارای وسعتی حدود 10.000 هکتار می باشد در حال طرح ریزی و احداث است. وجود جاذبه های طبیعی و وضعیت توپوگرافی خاص منطقه که گاه سبب طغیان رودخانه های کن و وردآورد و پیدایش سیلاب گردیده است. سبب ارایه پیشنهاد احداث دریاچه انسان ساخت غرب تهران شده است. هدف از احداث این دریاچه نه تنها ایجاد مکانی تفریحی برای جلب توریسم می باشد بلکه موجبات کنترل سیلاب هایی نظیر سیلاب سال 1374 در منطقه کن سولقان را که خسارات بسیاری به ساکنین منطقه وارد آورد فراهم می سازد، از طرفی بر تلطیف هوای منطقه و کلان شهر تهران تاثیر گذار خواهد بود. این دریاچه با مساحت تقریبی 225 هکتار و حجم آبی حدود 11 میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده است و تامین آبهای ورودی به آن از طریق منابع مختلف موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر به بررسی منابع آبی قابل توجه در منطقه، ویژگیهای کیفی و کمی آب های ورودی، حجم آبدهی سالانه و حجم برداشت آب سالانه می پردازد. به منظور بررسی منابع آبی مورد مطالعه در منطقه شامل رودخانه های کن و ورد آورد، رواناب های حوزه های میانی، آبهای زیرزمینی، رواناب های شهری و پساب تصفیه خانه اکباتان، از اواخر تابستان سال 1380 تا زمستان همان سال بررسی های مربوط به کیفیت آب با مطالعه آمار و مطالعه آمار و اطلاعات دریافت شده از ایستگاه های سولقان و چیتگر، همچنین نمونه برداری و آنالیز نمونه ها به روش های موجود در استاندارد متد صورت گرفته و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمایش ها انجام شده است. نتایج حاصل پس از مقایسه با استانداردهای آب دریاچه حاکی از آن است که کیفیت آب رودخانه های کن و وردآورد، آب های زیرزمینی و رواناب های حوزه های میانی از نظر فیزیکی و شیمیایی مناسب می باشد. از نظر میزان عوامل میکروبی نیز مقدار فکال کلی فرم بین 200-400 MPN/100 می باشد که در محدوده مناسب استاندارد قرار دارد.در پساب تصفیه خانه اکباتان و رواناب های شهری کل کلی فرم به ترتیب برابر 1.1´104 MPN/100 و 2.2´1029 MPN/100 می باشد که به دلیل بالاتر بودن از حد استاندارد برای ورود به دریاچه در کوتاه مدت توصیه نمی شود و لذا تامین آب دریاچه از حوزه های کن، وردآورد و بخشی از حوزه های میانی صورت می پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

530 - مقایسه تاثیر کاربرد روش های پیش تصفیه در بازدهی حذف Pb به کمک موی انسان از محیط های آبی
سید محمود شریعت نعمت اله جعفرزاده حقیقی صغری رستمی

مواد شامل فیبرهای کریتینی مثل پشم و مو توانایی جذب یون های فلزی را از محلول داشته و با یک پیش تصفیه شیمیایی مناسب، ظرفیت جذب برای این یون ها افزایش پیدا می کند. در این مطالعه با کاربرد سه روش پیش تصفیه شامل هیدروکسید سدیم 0.1 نرمال، سولفید سدیم 0.1 نرمال و مخلوط ئیدروکس چکیده کامل

مواد شامل فیبرهای کریتینی مثل پشم و مو توانایی جذب یون های فلزی را از محلول داشته و با یک پیش تصفیه شیمیایی مناسب، ظرفیت جذب برای این یون ها افزایش پیدا می کند. در این مطالعه با کاربرد سه روش پیش تصفیه شامل هیدروکسید سدیم 0.1 نرمال، سولفید سدیم 0.1 نرمال و مخلوط ئیدروکسید و سولفید سدیم 0.1 نرمال، الیاف موی انسان مورد پیش تصفیه قرار داده شد و اثر روش های پیش تصفیه در افزایش بازدهی و ظرفیت جذب یون سرب توسط موی انسان در مقیاس آزمایشگاهی، مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان می دهد که حذف سرب با کاربرد روش پیش تصفیه هیدروکسیدسدیم 0.1 نرمال برای هر دو ترکیب استات و نیترات سرب، با توجه به نتایج آزمون رگرسیون از بازدهی بهتری برخوردار بوده است و روش های پیش تصفیه سولفید سدیم 0.1 نرمال و مخلوط ئیدروکسید و سولفید سدیم 0.1 نرمال به ترتیب در رده های بعدی قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

531 - شاخص های اولویت بندی پایش در مطالعات آلاینده های آب (مطالعه موردی استان هرمزگان)
نعمت اله خراسانی عباس افشار

در این پژوهش، آلاینده های آب، شناخت منابع دارای اولویت پایش و نیز شناسایی پتانسیل ها و ظرفیت پذیرش منابع آب استان هرمزگان مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجایی که هر روز بیش از پیش بر بار آلاینده ورودی به سیستم های ابی چه سطحی و چه زیرزمینی افزوده می گردد، وجود روش هایی چکیده کامل

در این پژوهش، آلاینده های آب، شناخت منابع دارای اولویت پایش و نیز شناسایی پتانسیل ها و ظرفیت پذیرش منابع آب استان هرمزگان مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجایی که هر روز بیش از پیش بر بار آلاینده ورودی به سیستم های ابی چه سطحی و چه زیرزمینی افزوده می گردد، وجود روش هایی که در عین سادگی محاسباتی بتواند تخمین های مناسب و واقعی تری را ارایه دهد و بتوان با آن روش ها بار آلودگی آلاینده های حاصل از مواد سمی و خطرناک را شناسایی و تخمین زد، ضرورت دارد. علاوه بر پارامترهای محیطی، خصوصیات هیدرولوژیکی و کمی منابع آب و نیز آبخوان ها از اهمیت خاصی برخوردار می باشند. شاخص های آلاینده های متعارف معمولا شامل طیف وسیعی از مواد هستند و نظر به دخالت پارامترهای متعدد در تعیین اولویت منابع سعی شده است از روش های غربال کردن استفاده گردد. غربال کردن به عنوان مکانیسمی برای الزام ارزیابی دقیق تر منابع مورد مطالعه تلقی شده و در واقع ساده ترین و اساسی ترین مرحله از ارزیابی های زیست محیطی محسوب می شود. برای انجام عملیات غربال کردن منابع آب در محدوده استان هرمزگان، ابتدا به ارایه یک سری اطلاعات کلی و ضوابط تخمین بار آلاینده ها اقدام شده و سپس با توجه به عواملی که در مطالعات از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند و با توجه به خصوصیات و ویژگی های هر یک از منابع، انجام اولویت بندی برای پایش توصیه گردید. اقدامات زیر برای غربال کردن اطلاعات زیست محیطی هریک از حوضه های مورد مطالعه صورت گرفت: - اطلاعات موردنیاز و اصلی جمع آوری شد.- با اطلاعات جمع آوری شده و شواهد محلی، مشکلات زیست محیطی منطقه شناسایی شد.- پارامترهایی که نیاز به غربال کردن بود، مشخص شد.- ارزیابی با کمک روش های موجود انجام گرفته و نتایج با اطلاعات جمع آوری شده مقایسه گردید. اختلاف بین نتایج مدل با نتایج واقعی به صورت منطقی توجیه گردید. - ارزیابی دوباره مساله به عمل آمد و پیشنهادهای مناسب و کاربردی برای مطالعات بیشتر و دستورالعمل های لازم به منظور حفظ و بهبود و پالایش سیستم های آب و خاک منطقه مورد مطالعه ارایه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

532 - بررسی نقش مشارکت مردمی در حفظ، نگهداری و توسعه فضای سبز شهر تهران و ارائه راهکارهای مناسب در این زمینه / مطالعه موردی کوی 13 آبان
نعمت ا... خراسانی کریم پوراسد مهربانی

این تحقیق با هدف چگونگی فراهم آوری مشارکت مردمی در برنامه های حفاظت، نگهداری و توسعه فضای سبز شهر تهران انجام شده است. در جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و روش میدانی استفاده گردیده است در روش کتابخانه ای نشریات و مقالات منتشر شده و اطلاعات رایانه ای در این زمینه چکیده کامل

این تحقیق با هدف چگونگی فراهم آوری مشارکت مردمی در برنامه های حفاظت، نگهداری و توسعه فضای سبز شهر تهران انجام شده است. در جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و روش میدانی استفاده گردیده است در روش کتابخانه ای نشریات و مقالات منتشر شده و اطلاعات رایانه ای در این زمینه جمع آوری شد، و در روش میدانی ضمن بررسی و مطالعه جنبه های مختلف مقوله مشارکت مردمی و آشنایی با تحقیقات پیشین و مصاحبه حضوری با کارشناسان و تشکل های مردمی تعداد 120 پرسشنامه تهیه گردید که به صورت کاملا تصادفی بین 2 تا 4 خانوار از اهالی کوچه توزیع گردید. پرسشنامه ها پس از تکمیل جمع آوری و نسبت به تجزیه و تحلیل داده ها اقدام شد. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده حاکی از آن است که بیش از 90 درصد پاسخگویان پیشنهادهای بسیار خوبی برای حفظ فضای سبزداشته و علاقه خود را برای حفظ ، نگهداری و توسعه فضای سبز و پارک های محلی اعلام نموده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

533 - مدل سازی آب های زیرزمینی به منظور پیش بینی پراکنش نیترات در آبخوان های بحرانی (مطالعه موردی: شهر مشهد)
اکبر باغوند علی وثوق سعید گیوه چی علی دریابیگی زند

در حال حاضر به علت عدم اجرای مدیریت صحیح، بیشتر آبخوان های کشور ایران به خصوص در نواحی خشک از جمله دشت مشهد در طی سال های اخیر با افت سطح ایستابی و کاهش حجم ذخیره مواجه بوده و بعضاً نیز در معرض آلودگی انواع آلاینده‌ها قرار دارند. با توجه به این که یکی از شاخص های اصلی آ چکیده کامل

در حال حاضر به علت عدم اجرای مدیریت صحیح، بیشتر آبخوان های کشور ایران به خصوص در نواحی خشک از جمله دشت مشهد در طی سال های اخیر با افت سطح ایستابی و کاهش حجم ذخیره مواجه بوده و بعضاً نیز در معرض آلودگی انواع آلاینده‌ها قرار دارند. با توجه به این که یکی از شاخص های اصلی آلوده بودن آبخوان ها، آلودگی آن ها به نیترات می باشد، در این تحقیق نیز سعی شده است تا با تهیه مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان دشت مشهد، رفتار آبخوان با تکیه بر یون نیترات برای 12 سال آینده شبیه سازی و پیش بینی گردد. به منظور تهیه مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان شهر مشهد ، آمار و اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی با استفاده از نرم افزارSurfer Ver. 8 ، کد کامپیوتری Modflow 2000 و پروسسور GMS مورد تحلیل قرار گرفت، پس از انجام عملیات واسنجی[1] و صحت سنجی[2] مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان شهر مشهد به دست آمد. نتایج تحقیق مبین آن است که در سال1400 شمسی مشکل آلودگی نیترات برای بخش های عمده ای از مرکز و شرق آبخوان شهر مشهد کماکان پابرجا بوده و غلظت آلاینده نیترات در این مناطق از 10 تا 90 میلی گرم در لیتر متغیر می باشد . بر این اساس در اکثر مناطق، میزان غلظت نیترات بیشتر از حد مجاز (45 میلی گرم در لیتر) و میزان متوسط افت سالیانه این آبخوان(90/0 متر) ، نشان دهنده بحرانی بودن این آبخوان می باشد. . دلیل عمده افزایش این نوع آلودگی در طی سال های اخیر در اثر جمع آوری و دفع غیراصولی فاضلاب تولیدی این شهر به چاه های جاذب و نفوذ از این چاه ها به آبخوان دشت مشهد بوده است. [1] - Calibration [2] - Verfication پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

534 - تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن
مجید عباسپور امیر حسین جاوید اوین حبیبی

رودخانه ها یکی از منابع آبی مهممحسوب می شوند که کاربردهای گسترده ای دارند. از طرفی ورود آلاینده ها به آن ها موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلف می گردد. از این رو شناخت کافی از میزان پارامترها و روند تغییرات آن ها امری کاملاً ضروری است. در این میان رودخانه خرسان بزرگ تر چکیده کامل

رودخانه ها یکی از منابع آبی مهممحسوب می شوند که کاربردهای گسترده ای دارند. از طرفی ورود آلاینده ها به آن ها موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلف می گردد. از این رو شناخت کافی از میزان پارامترها و روند تغییرات آن ها امری کاملاً ضروری است. در این میان رودخانه خرسان بزرگ ترین سرشاخه عظیم رود کارون، از مهم ترین رودخانه های کشور محسوب می شود که از لحاظ تامین آب اصلی برای مصارف شهری، روستایی، کشاورزی و زراعتی نقش مهمی دارد. این مقاله با هدف تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( نیترات، فسفات، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، دما، pH) آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن تدوین گردیده است. از آن جایی که تاکنون در این ابعاد بر روی رودخانه خرسان در ایران و جهان مطالعه و تحقیقی صورت نگرفته است، لذا می تواند در زمینه کاربری های مختلف که مهم ترین آن در خصوص رودخانه یاد شده ایجاد سد می باشد، مفید واقع شود. جهت انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی 12 مرحله نمونه برداری به صورت ماهیانه انجام گرفت. نمونه های آب از 6 ایستگاه در طول مسیر رودخانه جمع آوری شد. روش نمونه برداری و روش انجام آزمایش ها مطابق استانداردمتد بوده است. نتایج نشان داد روند تغییرات درجه حرارت آب در ایستگاه های تحت بررسی در ماه های تیر و مرداد به حداکثر مقدار خود می رسد، سپس روند کاهشی داشته و در بهمن ماه به حداقل مقدار می رسد. میزان pH آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (5/9 – 5/6) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در محدوده ماه های شهریور و مهر به حداقل مقدار می رسد. میزان اکسیژن محلول در آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (بالاتر از 5 میلی گرم بر لیتر) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در ماه های تیر و مرداد به حداقل مقدار و در زمستان به حداکثر مقدار خود می رسد. میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی آب در ایستگاه شماره 1 در اواسط مهرماه بیشترین مقدار را دارد، به طور کلی میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی بالاتر از حداکثر میزان مجاز می باشد. رونـد تغییرات نیترات در کلیه ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه قرار دارد. فعالیت های کشاورزی و توزیع اراضی کاربری زراعتی نواحی مجاور رودخانه و نیز وجود روستاهای مجاور رودخانه و مجاورت مناطق شهری سهم مهمی در آلودگی آب رودخانه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

535 - مدلسازی غلظت تری هالومتان در آب شرب با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی
محمد جواد ذوقی محمد علی جعفری

در این مطالعه جهت مدل سازی میزان غلظت تری هالومتان در آب شرب، از شبکه عصبی مصنوعی استفاده شده است. پس از آموزش، شبکه عصبی قادر است براساس مشخصات کیفی آب و میزان غلضت کلر در آب شرب، میزان غلظت تری هالومتان را پیش بینی کند. جهت ارزیابی و تشریح مدل، آب تصفیه خانه سنگر واقع چکیده کامل

در این مطالعه جهت مدل سازی میزان غلظت تری هالومتان در آب شرب، از شبکه عصبی مصنوعی استفاده شده است. پس از آموزش، شبکه عصبی قادر است براساس مشخصات کیفی آب و میزان غلضت کلر در آب شرب، میزان غلظت تری هالومتان را پیش بینی کند. جهت ارزیابی و تشریح مدل، آب تصفیه خانه سنگر واقع در شهرستان رشت به صورت موردی بررسی شده است. از اندازه گیری های انجام یافته بر روی آب شرب تصفیه خانه سنگر، داده های مورد نیاز، جهت آموزش و تست شبکه عصبی اخذ شده است، آب شرب این تصفیه خانه در سال 1386 و در فصول تابستان و زمستان پایش شده است. پارامتر هدف در شبکه عصبی، میزان غلظت تری هالومتان در آب شرب در نظر گرفته شده است. از بین سیزده نوع الگوریتم پس انتشار، الگوریتم بهینه انتخاب و جهت آموزش شبکه عصبی استفاده شد، و سپس ساختمان بهینه شبکه عصبی تعیین گردید. در این مطالعه شبکه عصبی با الگوریتم Marquardt-Levenberg که دارای هشت نرون در لایه پنهان می باشد، به عنوان شبکه عصبی بهینه انتخاب شده است. با توجه به شاخص های آماری به دست آمده (ضریب همبستگی= 997/0 ، ضریب انحراف معیار = 466/6) و داده های ورودی در نظر گرفته شده، برآورد میزان غلظت تری هالومتان در آب شرب توسط شبکه عصبی از کارایی مناسبی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

536 - حذف نیکل دو ظرفیتی از فاضلاب صنایع آبکاری به روش اسمز معکوس
سیّد احمد میرباقری امین شمس سیّد حسین هاشمی هادی شمس

امروزه یکی از خطرناک ترین انواع فاضلاب های صنعتی، فاضلاب صنایع آبکاری می باشد. استفاده از فن آوری سیستم های غشایی از میان سایر روش های مختلف بازیافت آب و فلزات از فاضلاب این صنایع، بسیار مورد توجه است و رشد روز افزون دارد. در این مطالعه روش اسمز معکوس (RO) برای تصفیه و چکیده کامل

امروزه یکی از خطرناک ترین انواع فاضلاب های صنعتی، فاضلاب صنایع آبکاری می باشد. استفاده از فن آوری سیستم های غشایی از میان سایر روش های مختلف بازیافت آب و فلزات از فاضلاب این صنایع، بسیار مورد توجه است و رشد روز افزون دارد. در این مطالعه روش اسمز معکوس (RO) برای تصفیه و پالایش پساب صنایع آبکاری مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش های پایلوتی بر روی فاضلاب این صنعت که حاوی غلظت های نیکل 5/18، 50 و 115 میلی گرم در لیتر می باشد، صورت گرفته است. این فاضلاب از غشا مرکب نازک پلی آمیدی RO عبور داده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با کاهش فشار از 10 به 5/7 و سپس به 5 اتمسفر، متوسط میـزان بازیافت آب به ترتیب به 3/68، 4/66 و 77/65 % و متوسط میزان حذف نیکل به 92/98، 67/98 و 65/98 %، کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

537 - امکان سنجی جذب MTBE از آب های زیرزمینی با استفاده از رس های اصلاح شده
سعید گیتی پور مصطفی ابوالفضل زاده سعید گیوه چی

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از ترکیبات اضافه شونده به بنزین است که کاربرد آن در افزایش عدد اکتان سوخت به منظور بهره وری بیشتر از بنزین می باشد. MTBE از طرف سازمان حفاظت محیط زیست امریکا به عنوان یک ماده مضر با احتمال سرطان زایی بالا طبقه بندی شده است. همچنین RCRA نیز این چکیده کامل

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از ترکیبات اضافه شونده به بنزین است که کاربرد آن در افزایش عدد اکتان سوخت به منظور بهره وری بیشتر از بنزین می باشد. MTBE از طرف سازمان حفاظت محیط زیست امریکا به عنوان یک ماده مضر با احتمال سرطان زایی بالا طبقه بندی شده است. همچنین RCRA نیز این ماده را در لیست مواد خطرناک خود قرار داده است. این ماده از مخازن زیر زمینی نگه داری سوخت در مراکز پخش فراورده ها و سایر منابع نگه داری آن نفوذ کرده و وارد محیط خاک می شود. ویژگی های خاص فیزیکی و شیمیایی MTBE موجب نفوذ سریع این ماده در خاک و ورود به آب های زیر زمینی می گردد. خاک رس اصلاح شده، حاصل تغییراتی است که در ساختار شیمیایی بنتونیت معمولی انجام گرفته و دارای خاصیت جذب هیدروکربن ها می باشد. در این تحقیق آزمایش های تورم آزاد و همچنین جذب خطی برای بررسی کارایی رس های اصلاح شده به عنوان جاذب MTBE مورد استفاده قرار گرفته است. افزایش حجم نمونه خاک رس اصلاح شده در آزمایش تورم آزاد از cm32 به مقدار متوسط cm3 95/11 نشان دهنده 5/497% افزایش حجم در تماس با MTBE بوده است. همچنین کاهش چشم گیر غلظت MTBE محلول در آب، در هر 4 نمونه آزمایش ایزوترم های جذبی همگی کارایی خاک های رسی اصلاح شده در برطرف نمودن MTBE از محلول را نشــان می دهد. مقادیر جذب MTBE از محلول توسط خاک رس اصلاح شده از 07/82 تا 11/95 % متغیر بوده و میزان جذب متوسط حاصل از کل آزمایش ها برابر 41/89 % تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

538 - مطالعات پایه و بررسی اثرات زیست محیطی نیروگاه های برق آبی (نمونه موردی نیرو گاه سردآبرود)
مجید عباسپور عبدالرضا کرباسی عاتکه پهلوان حمید رحیمی پور انارکی سعید مطهری

زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید ومصرف انرژی است، لزوم توجه به محیط زیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولیدانرژی،&zwnj; توجه بشررا به استفاده از منابع تجدید پذیرانرژی معطوف کرده است. ایران باداشتن منابع غنی درزمینه انرژی های تجدید پذیر، مستعد به کارگیری این گون چکیده کامل

زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید ومصرف انرژی است، لزوم توجه به محیط زیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولیدانرژی،&zwnj; توجه بشررا به استفاده از منابع تجدید پذیرانرژی معطوف کرده است. ایران باداشتن منابع غنی درزمینه انرژی های تجدید پذیر، مستعد به کارگیری این گونه انرژی ها بوده و این امر به خصوص در مورد انرژی های برق آبی به عنوان مهم ترین و اقتصـادی تــرین نــوع انرژی های تجدیدپذیر صادق است. به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی نیروگاه برق آبی سردآبرود در فازهای ساختمانی و بهره برداری از ماتریس لئوپولد استفاده شد، که اثرات هر یک از این فازها بر روی محیط های فیزیکو شیمیایی، بیولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه سردآبرود، در طی 4 نوبت آزمایش هایی بر روی آب انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از بررسی وضعیت موجود و اعداد به دست آمده از ماتریس و مقایسه اثرات در گزینه های عدم اجرا واجرا مشخص گردید که گزینه اجرا در فاز ساختما نی دارای امتیاز 62- و در فاز بهره برداری 69+ می باشد و گزینه عدم اجرا نیز در فاز ساختمانی دارای 51- امتیاز و در فاز بهره برداری دارای 82- امتیاز است که بعد از معدل گیری گزینه اجرا دارای 7+ امتیاز و گزینه عدم اجرا دارای 133- امتیاز بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

539 - ارزیابی مدل کیفی آبخوان شهر ری
مجید احتشامی علی شریفی

شهر ری، یکی از، پرجمعیت ترین نقاط کشور بوده و در اقلیمی خشک قرار گرفته است. تامین آب شرب بهداشتی و سالم شهروندان، همواره یکی از دغدغه های مهم مسوولان این شهر می باشد. برای مدیریت منابع آب زیرزمینی، با ابزاری مانند شبیه سازها و یا مدلها، می توان با دقت قابل قبولی، شرایط چکیده کامل

شهر ری، یکی از، پرجمعیت ترین نقاط کشور بوده و در اقلیمی خشک قرار گرفته است. تامین آب شرب بهداشتی و سالم شهروندان، همواره یکی از دغدغه های مهم مسوولان این شهر می باشد. برای مدیریت منابع آب زیرزمینی، با ابزاری مانند شبیه سازها و یا مدلها، می توان با دقت قابل قبولی، شرایط مشابه آنچه در طبیعت موجود است را، بوجود آورد و به نتایج رضایت بخشی دست یافت. در این نوشتار، از میان آلودگیهای مختلف آب زیرزمینی، نیترات، به دلیل قابلیت انحلال زیاد در آب، جذب کم و نیز پایداری ترکیب آن در آب، به عنوان بهترین شاخص برای نشان دادن آلودگی آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل کمی آبخوان شهر ری، با استفاده از کد نرم افزاری PMWIN 5.3 تهیه شد. سپس، اطلاعات نیترات چاههای آب شرب شهرری، از سال 1375 تا سال 1382 جمع آوری و پردازش شدند تا، به فرمت ورودی کد نرم افزاری MT3D تبدیل شوند. مقادیر ضرایب پخشودگی طولی و عرضی، طول پخش، ضریب جذب و غیره واسنجی شده و در نهایت، مدل کیفی آبخوان شهرری تهیه شد. نتایج مدل نشان دهنده آن است که، به علت فقدان شبکه جمع آوری فاضلاب در مرکز شهر، همچنان غلظت نیترات زیاد خواهد بود. در مناطق جنوب غربی شهر ری، به علت تاثیر شبکه فاضلاب، مقدار نیترات آبخوان به کمتر از 30 میلیگرم در لیتر کاهش پیدا خواهد کرد و به تدریج، دامنه کاهش نیترات آبخوان، از سمت غرب و جنوب غربی به سمت مناطق مرکزی شهر گسترش خواهد یافت. در جنوب شرقی، شرق و شمال شرقی شهرری، شاهد افزایش نیترات بوده، همچنین، حرکت تدریجی منحنی حداکثر نیترات آبخوان از مناطق مرکزی به سمت شرق و شمال شرقی شهرری را شاهد خواهیم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

540 - بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی برروی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل )
سمانه پیران قرنی نمین امیر حسین جاوید جمال قدوسی

10.22034/jest.2018.13250

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیستم، شماره سه ، پاییز 97 بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی برروی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل ) سمانه پیران قرنی نمین[1]* pnsamaneh@yahoo.com امیر حسین جاوید[2] جمال قدوسی[3] تاریخ چکیده کامل

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیستم، شماره سه ، پاییز 97 بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی برروی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل ) سمانه پیران قرنی نمین[1]* pnsamaneh@yahoo.com امیر حسین جاوید[2] جمال قدوسی[3] تاریخ دریافت:29/11/93 تاریخ پذیرش:6/3/94 چکیده زمینه و هدف : با توجه به بحران آب در کشور به خصوص در چند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب های زیرزمینی و شناسایی عوامل مؤثر در کاهش کیفیت این منبع آبی،امر مهمی به شمار می رود. اطلاعات موجود از وضعیت آب های زیرزمینی استان اردبیل حاکی از آن است که به لحاظ عدم وجود آب سطحی مازاد، قسمت اعظم آب مصرفی در منطقه مورد مطالعه از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود. مهم ترین فرآیندهای زمین ریخت شناسی قابل مطالعه از نظر آب های زیرزمینی، مخروط افکنه ها و پادگانه های آبرفتی می باشند. لذا در این تحقیق سعی بر این است که بین اشکال و فرآیندهای زمین ریخت شناسی دشت اردبیل و منابع آب زیرزمینی آن رابطه ای برقرار شود تا بر اساس آن چه که در طبیعت دیده می شود، منابع آب زیرزمینی حدس زده شود. روش بررسی : در این پژوهش، برای بررسی کیفی نمونه آب زیرزمینی،داده های کیفی چاه ها از سازمان آب منطقه ای اردبیل اخذ گردید، هم چنین از نرم افزار Arc GIS برای ترسیم نقشه ها استفاده شد. یافته ها : میزان EC آب های زیرزمینی در دشت اردبیل بین 6580-267 میکرو زیمنس بر سانتی متر(با متوسط حدود 1284 میکرو زیمنس بر سانتی متر) طی سال های 1383، 1387 و1392 تغییر کرده است . بحث و نتیجه گیری : نتیجه مطالعه نشان می دهد که خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی تأثیر گذارترین عامل بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه می باشد . واژه های کلیدی : منابع آب زیرزمینی، زمین ریخت شناسی، دشت اردبیل . J.Env. Sci. Tech., Vol 20, No.3, Autumn, 2018 Effect of geological formation on the quality of groundwater )Case study: Ardebil Plain ( Samaneh Piran Gharni Namin[4]* pnsamaneh@yahoo.com Amir H. Javid[5] Jamal Ghoddousi[6] Date Received: February 18, 2015 Admission Date:May 27, 2015 Abstract Background and Objective: Considering the water crisis, especially in the last decades, investigation of groundwater quality and identification of the factors contributing to the decline of water quality in this resources are important. The information on available sources of groundwater in Ardebil show that, in the absence of excess surface water, much of the water consumed in the study area comes from groundwater sources. The most significant processes of geomorphologic study of groundwater are alluvial fans and terraces waters. Therefore, in this study it has been attempted to establish a relationship between the shapes and surface morphology of Ardebil plain and its groundwater resources tin order to estimate the groundwater resources based on what has been observed in the nature. Methods: In this study, to assess the quality of the groundwater samples, the quality data from wells was received from the Regional Water Company of Ardebil. Also the Arc GIS software was used to draw the maps. Findings: EC of groundwater in the Ardebil plain has been changed from 267 to 6580 μs/cm (with an average of about 1284 μs/cm) during the years 1994, 1998 and 2013. Discussion and Conclusions: The results show that the chemical properties of geologic formations are the most influential factors in the quality of groundwater resources in the region. Keywords: Groundwater, Geomorphologic, Ardebil Plain. مقدمه نزولات جوی و آب های سطحی در عبور از میان سازندهای مختلف زمین شناسی، املاح موجود در آن ها را در خود حل می کنند. از این رو، کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی، به نوع تشکیلات یا سازندی بستگی دارد که آب از میان فضاهای خالی آن عبور می کند. هم چنین مدت توقف آب در زیر زمین نیز در کیفیت و شوری آب نقش مؤثری دارد، زیرا آب هرچه در میان رسوبات زمین بیشتر باقی بماند، شورتر می شود. در یک سیستم زمین شناسی، ماهیت و توزیع آکیفر ها(آبخوان ها) و آکی تاردها از لیتولوژی، چینه شناسی و ساختمان زمین شناسی سازندها و نهشته ها تأثیر می پذیرد(1). از آن جا که سازندهای زمین شناسی از نظر خصوصیات سنگ شناسی متفاوت اند، آب حاصل از آن ها نیز دارای کیفیت گوناگونی است(2) . پژوهش های زمین ریخت شناسی به علت ارایه شاخص هایی برای اکتشاف آب زیرزمینی و هدایت سریع پژوهش گران به نقاط دارای منابع آب، مورد توجه ژئومورفولوژیست ها قرار گرفته است. به دلیل اهمیت موضوع در دنیا، مطالعات زیادی ویژگی های کیفی منابع آب، به ویژه آب های زیرزمینی را مورد بررسی قرار داده اند. نویسندگانی مانند (3) Lee (2001) و (4) (2008) et alو Ciminoبرای به دست آوردن تصویر کاملی از پدیده شوری و نفوذ آب های شور به آبخوان ها، روش های ژئوفیزیک و ژئوشیمی را به طور توأمان انتخاب کردند. (5) Heath and Trainer (1968) و (6) Mollard(1968) یک سری شاخص های توپوگرافی و زمین ریخت شناسی ارایه نموده اند. در زمینه کیفیت منابع آب و خاک کشور ایران و شوری آن ها، پژوهش های ارزش مندی توسط دانشمندان متعدد انجام شده است. برای مثال برخی مطالعات مانند فیض نیا (1378) (7)، علوی پناه و همکاران(1384) (8) و غیره به بررسی علل تغییر کیفیت منابع و مؤلفه های شور شدن آب و خاک در نقاط مختلف کشور پرداختند. به عقیده رجایی (1373) (9)، نهشته های آبرفتی محتوی آب زیرزمینی به چرخه ژئومورفولوژی تعلق دارند. بررسی منابع آب زیرزمینی در دشت اردبیل، علاوه بر این که نقش ژئومورفولوژی را در شکل گیری چنین منابعی روشن می سازد، این امکان را نیز به وجود می آورد تا بتوان نقش سازندهای زمین شناسی را در کیفیت آب های زیرزمینی منطقه مشخص نمود. پژوهش های زمین شناسی و زمین ریخت شناسی به دلیل ارایه شاخص هایی برای اکتشافات آب زیرزمینی و هدایت سریع پژوهش گران برای کشف نقاط دارای منابع آب زیرزمینی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. لذا در این تحقیق سعی بر این است که بین اشکال و فرآیندهای زمین ریخت شناسی دشت اردبیل و منابع آب زیرزمینی آن رابطه ای برقرار گردد تا بر اساس آن چه که در طبیعت دیده می شود، منابع آب زیرزمینی حدس زده شود. مواد و روش ها دشت اردبیل در شمال غرب ایران و در حدفاصل طول های جغرافیایی ٤٦,٤٧٠ تا ٤١,٤٨٠شرقی و عرض های جغرافیایی ٥٥,٣٧٠تا ٤٨,٣٨٠شمالی واقع شده است. این دشت از شمال به ارتفاعات مرزی بین ایران و آذربایجان، از شرق به ارتفاعات تالش، از جنوب به آرپاچای و از غرب به دامنه کوه سبلان ختم می شود و و دارای حوزه آبریزی معادل 853 کیلومترمربع می باشد. حداقل ارتفاع در پست ترین نقطه دشت اردبیل حدود 1300 متر و حداکثر ارتفاع در دهستان ویلکیج شمالی 1845 متر از سطح دریا می باشد (شکل 1) . شکل 1- نقشه موقعیت مکانی دشت اردبیل Picture1. Location map of Plain Ardebil روش مطالعه از نوع توصیفی و تحلیلی آینده نگر می باشد. از آن جا که بخشی از مطالعه مربوط به بررسی وضعیت موجود بوده، بنابراین روش مطالعه این قسمت را روش توصیفی تشکیل می دهد و از طرف دیگر چون رابطه بین عواملی مانند زمین ریخت شناسی و آب های زیرزمینی مورد مطالعه قرار گرفته و این قسمت از روش مطالعه از عامل شروع و به نتیجه منتهی شده، به این ترتیب روش مطالعه در این قسمت از نوع تحلیلی آینده نگر می باشد. درمطالعه حاضر که بیشتر دیدگاه زمین ریخت شناسی دارد ،سعی شده با تاکید بر عوامل زمین ریخت شناسی و شاخص های آن ها آب های زیرزمینی مطالعه گردد. در این پژوهش پس از شناسایی منطقه مورد مطالعه با استفاده از نقشه های توپوگرافی در مقیاس 1:50000 و زمین شناسی در مقیاس 1:100000 سازمان زمین شناسی کشور، برای بررسی کیفی نمونه آب زیرزمینی در دشت اردبیل، داده های کیفی سه حلقه چاه عمیق به عنوان نمونه برای شش متغیر شامل مجموع کاتیون ها (سدیم، منیزیم و کلسیم)، مجموع آنیون ها (سولفات، کلر و بی کربنات)، TH (سختی کل)، EC (هدایت الکتریکی) و TDS (کل مـواد جامــد محلـول) در سال های 83، 87 و 93 از سازمان آب منطقه ای اردبیل اخذ گردید. برای بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی بر روی کیفیت آب های زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه نیز علاوه بر مطالعات صحرایی و بررسی نقشه های زمین شناسی موجود، اقدام به مطالعه وضعیت و گسترش تشکیلات زمین شناسی گردید. هم چنین از نرم افزار Arc GIS برای ترسیم نقشه ها استفاده شد. جامعه آماری این مطالعه دشت اردبیل، پهنه تحت پوشش و در برگیرنده آب خوان موجود می باشد. روش های نمونه گیری نیز با توجه به نوع داده ها به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و سیستماتیک می باشد (شکل 2) و (جدول1) . شکل2- نقشه دشت اردبیلو چاه های اطراف آن Picture2. Map of Plain Ardebil and surrounding wells جدول 1- شرح مختصری از روش تحقیق Table 1. Brief description of the research method مختصات جغرافیایی زمان نمونه برداری روش نمونه برداری آزمایش utmy utmx چاه شماره 1 38° 16' 42° 29' 92 - 1383 تصادفی ساده آنالیز کیفی آب چاه شماره 2 ́ 38° 16' 42° 26' 92 - 1383 تصادفی ساده آنالیز کیفی آب چاه شماره 3 38° 15' ٤2° 28' 92 - 1383 تصادفی ساده آنالیز کیفی آب یافته ها خصوصیات طبیعی منطقه مورد مطالعه 1) زمین شناسی روند موجود در این ناحیه از واحد زمین ساختی البرز آذربایجان تبعیت می کند و غالبا̋ متغیر است. فعالیت های تکتونیکی منطقه و هم چنین فعالیت های آتشفشانی کوه سبلان در دوران سوم، عوامل اساسی در شکل گیری ساختمان زمین شناسی منطقه بوده و وجود تشکیلات خروجی آذرین که اراضی رسوبی را می پوشانند مؤید این مسأله است. از طرفی به نظر می رسد چاله دشت اردبیل نیز در نتیجه فعالیت گسل های عمده منطقه در این دوران به وجود آمده باشد. در همین حال گستره رسوبات آبرفتی کواترنری و عصر حاضر در سطح دشت اردبیل قابل توجه بوده و سرتاسر دشت و حواشی آن را می پوشاند. رسوبات آبرفتی مذکور متشکل از شن، ماسه، سیلت و به مقدار خیلی کم کنگلومرا می باشد که در پهنای دشت و با تغییرات جانبی مشاهده می شود. این رسوبات بیشتر حاصل فرسایش و تخریب سنگ های آندزیتی و آهکی ارتفاعات پیرامون منطقه است. بخش اعظم دشت اردبیل در واحد زمین شناسی Qt2 (رسوبات پادگانه آبرفتی جوان و مخروط افکنه ها) واقع شده است (شکل 3) . شکل3- نقشه واحدهای زمین شناسی محدوده مورد مطالعه Picture3. Map of geological units of study area 2) خاک شناسی بر طبق طبقه بندی های جدید، خاک های دشت اردبیل اساسا از نوع خاک های قهوه ای هستند که بیشتر به صورت خاک های قهوه ای، قهوه ای تیپیک، خاک های قهوه ای سخت شده و خاکستری قهوه ای قابل مشاهده می باشند. خاک ها در محدوده مورد مطالعه عمدتا از نوع خاک های رسوبی دانه ریز هستند که از فرسایش شدید مواد اولیه اصلی به وجود آمده اند، و نیز از نوع رس و سیلت می باشند که به مقدار کم شن و ماسه همراه دارند. این خاک ها جزء خاک های قهوه ای به شمار می روند که از نظر دانه بندی بافت ریز داشته و بنابراین ضریب تخلخل آن ها بسیار پایین است. قابلیت نفوذ این خاک ها در صورتی که دارای رس باشند ضعیف بوده و به هنگام بارندگی ابتدا مقداری آب جذب کرده و سپس یک لایه تقریبا غیرقابل نفوذ به وجود می آورند. بنابراین خاک غالب دشت اردبیل از نوع خاک های عمیق رسی انتقالی و شنی برجا و با بافت های سنگین تا سبک می باشد (شکل 4) . شکل 4- نقشه خاک شناسی(بافت خاک) محدوده مورد مطالعه Picture4. Soil science map (soil texture) of the study area 3)کاربری اراضی در دشت اردبیل مراتع و اراضی باز بایر و زراعی است، به طوری که مراتع نیز از نوع مراتع تخریب شده تا نیمه تخریبی می باشند. ضمنا“ فردوگاه شهر اردبیل نیز در این دشت قرار دارد (شکل 5) . شکل 5- نقشه کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه Picture5. Land use map of the study area 4) شیب منطقه : ناحیه دشتی با شیب کمتر از 5 % بخش وسیعی از محدوده مورد مطالعه را فرا گرفته است و به تدریج در دامنه های اطراف بر میزان شیب افزوده می شود . 5) آب خوان دشت اردبیل عمدتأ از رسوبات دانه ریز (رس، سیلت و مقدار کمی ماسه و شن ) تشکیل شده که این مواد دارای نفوذ پذیری کمی هستند. از نظر ریخت شناسی زمین ها با ریخت تپه ماهوری و ارتفاعات نه چندان چهره ساز قرار گرفته اند. آبراهه ها عمق چندانی ندارند و ارتفاع بالاترین نقطه تا کف آبراهه بلندی متوسط دارد. با توجه به موقعیت لایه ها، شیب و جنس آن ها و مجموعه عوامل فرسایشی، چهره زود فرسایی را در سطح زمین ایجاد نموده است. وجود آبرفت ها و خاک های سطحی نیز به عنوان عوامل مؤثر دیگری، فرم سطح و یا تقریبا حدودی را در سطح زمین باعث شده اند (شکل 6) . شکل 6- نمایش محدوده آب خوان دشت اردبیل Picture6. Show the watershed area of plain Ardebil 6) نتیجه بررسی تأثیر وضعیت کلی کیفیت آب های زیرزمینی در دشت اردبیل دشت اردبیل واقع در شمال شهر اردبیل متشکل از اراضی پست جلگه ای است که ارتفاع آن از سطح دریا بین 1334-1310 متر تغییر می کند. در این دشت به دلیل محدود بودن منابع آب سطحی، بخش اعظم آب مورد نیاز از منابع آب زیرزمینی تأمین می شود، به طوری که در گستره 115000 هکتاری دشت اردبیل حدود 135 چاه حفر گردیده است که تأمین کننده آب مورد نیاز مصارف مختلف به ویژه کشاورزی هستند. حوضه آب خوان این دشت به دلیل شرایط ویژه توپوگرافیکی، طبیعی و اقلیمی نشانگر حساس و آسیب پذیر بودن آن می باشد، از این رو کیفیت آب زیرزمینی و مدیریت آن از جمله اقدامات اساسی و مورد نیاز در این منطقه می باشد. نتایج به دست آمده از مطالعات پیشین در این دشت نشان داده است که آب خوان این دشت از نوع آبخوان های آزاد است. این در حالی است که در بعضی از نقاط آن مانند بخش های جنوب شرقی و شرق، آب خوان های معلق سطحی نیز وجود دارند. علاوه بر این، ضخامت ناحیه اشباع آب خوان نیز در نقاط مختلف دشت یکسان نبوده و بین 220-200 متر تغییر می کند. اطلاعات موجود در منابع قابل دسترس از وضعیت آب های زیرزمینی استان حاکی از آن است که پتانسیل آبی استان حدود 371/15 میلیارد مترمکعب است که 5/9 میلیارد متر مکعب آن به صورت آب های سطحی و جاری و بقیه از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود. عمق بحرانی آب در منطقه، حدود 60/2 متر برای خاک های سنگین، حدود 30/2 متر برای خاک های سبک و حدود 45/2 متر برای خاک های متوسط می باشد. در اراضی دشت مرکزی عمق آب زیرزمینی کمتر بوده و رقمی معادل 8/1 4/1 متر را نشان می دهد. برداشت از آب های زیرزمینی به ترتیب در شهرستان های اردبیل و نمین نسبت به سایر شهرستان های استان بالا بوده و بیشترین میزان برداشت مربوط به منابع آب های زیرزمینی دشت اردبیل می باشد.نتیجه بررسی حاصل از آنالیزهای کیفیت نمونه های آب زیرزمینی در سه حلقه چاه عمیق موجود مربوط به سال های 1383،1387و 1392 در جداول (4) (2) ارایه شده است . جدول2- نتیجه آنالیز نمونه آب های زیرزمینی مربوط به سه حلقه چاه عمیق در سال 1383 Table 2. The result of an analysis of groundwater samples of three deep wells in 2004 شماره چاه pH آنیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) کاتیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) TDS (میلی گرم بر لیتر) TH (میلی گرم بر لیتر) EC (میکرو موس بر سانتی متر) HCO3- CL- SO4-- Ca++ Mg++ Na+ 1 43/7 2/3 8/5 92/5 1/5 98/0 7/7 2/1843 3090 00/28 2 55/7 9/3 3/6 48/6 1/6 10/1 9/7 4/2111 3600 00/33 3 66/7 8/4 8/6 91/6 4/7 42/1 5/9 5/2356 4410 8/36 جدول3- نتیجه آنالیز نمونه آب های زیرزمینی مربوط به سه حلقه چاه عمیق در سال 1387 Table 3. The result of an analysis of groundwater samples of three deep wells in 2008 شماره چاه pH آنیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) کاتیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) TDS (میلی گرم بر لیتر) TH (میلی گرم بر لیتر) EC (میکرو موس بر سانتی متر) HCO3- CL- SO4-- Ca++ Mg++ Na+ 1 51/7 8/4 1/6 41/6 9/5 27/1 8/8 9/2129 5/358 28/33 2 78/7 9/4 9/6 89/6 3/7 31/1 2/9 00/2336 5/430 50/36 3 81/7 2/5 4/7 11/7 5/7 53/1 4/10 2505 5/451 1/39 جدول4- نتیجه آنالیز نمونه آب های زیرزمینی مربوط به سه حلقه چاه عمیق در سال 1392 Table 4. The result of an analysis of groundwater samples of three deep wells in 2013 شماره چاه pH آنیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) کاتیون ها (میلی اکی والان بر لیتر) TDS (میلی گرم بر لیتر) TH (میلی گرم بر لیتر) EC (میکرو موس بر سانتی متر) HCO3- CL- SO4-- Ca++ Mg++ Na+ 1 59/7 9/5 5/6 67/6 4/7 73/1 2/10 2464 5/461 5/38 2 92/7 2/6 1/7 21/7 7/7 84/1 1/11 2/2633 4770 1/41 3 96/7 5/6 7/7 33/7 9/7 99/1 9/11 5/2804 4895 8/43 بررسی روند تغییرات کیفیت آب های زیرزمینی بر اساس جداول فوق الذکر، نشانگر روند افزایشی کلیه پارامترهای کیفی آب شاملpH، EC ،TDS ،TH و مجموع کاتیون ها و آنیون ها است . بحث و نتیجه گیری با در نظر گرفتن نتایج به دست آمده از انجام این مطالعه، می توان نتیجه گیری نهایی را به شرح زیر ارایه نمود : الف)کیفیت آب های زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه به تنهایی تحت تأثیر خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی نمی باشد، به طوری که خاک شناسی و کاربری اراضی نیز بر کیفیت آب منابع زیرزمینی در منطقه تأثیر گذار می باشند. این یافته با نتایج تحقیقات Heath and Trainer (1968) ، Mollard(1968) ، فیض نیا (1378) و علوی پناه و همکاران(1384)، هم خوانی دارد . ب) با توجه به نوع آبرفت و ضخامت آن در منطقه تحقیق که بین 220-200 متر تغییر می کند و از نوع رسوبات آبرفتی Qt2(آبرفت های درشت دانه متشکل از رس، سیلت و سنگریزه ها) و قلوه سنگ های آهکی، گچی، رسوبی، شیست، ماسه سنگ و آذرین از نوع آندوزیت می باشد و با نظر به خصوصیات خاک منطقه که از نوع خاک های برجا در بخش اعظم گستره دشت و انتقالی در کوهپایه ها به ویژه بخش های جنوبی، شمال شرق و شمال غرب می باشد، (این موضوع متأثر از آبشویی های طبیعی ناشی از بارش ها و جریان روانآب های سطحی به خصوص در کوهپایه ها و تمرکز روانآب ها در بخش مرکزی دشت و جریان یافتن آن ها به سمت شمال شرقی و عملیات زراعت آبی که از طریق بهره برداری از آب های زیرزمینی آب مورد نیازشان تأمین می شود) کیفیت آب های زیرزمینی تحت تأثیر خصوصیات و ویژگی های زمین شناسی، خاک و کاربری اراضی قرار می گیرد . ج) با توجه به همه خصوصیات شیمیایی عوامل ذکر شده در فوق، تغییرات ادواری پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه و روند افزایشی مقادیر آن ها شامل PH ،TDS ،TH و EC، می توان نتیجه گرفت که در بین خصوصیات محیطی منطقه بیشترین تأثیر را خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی و کمترین تأثیر را کاربری اراضی بر کیفیت و آلودگی آب های زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه دارند (رابطه1) . رابطه (1) : خصوصیات کاربری اراضی < خصوصیات شیمیایی خاک شناسی< خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی علت تأثیر خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی و خاک شناسی در مقایسه با تأثیر خصوصیات کاربری اراضی را می توان در نقش و عملکرد خاک و سازندهای زمین شناسی در جذب و فیلتر کردن مواد آلاینده دانست . د) مطالعات نشان می دهد که سفره های آب زیرزمینی دشت اردبیل عمدتأ از رسوبات دانه ریز در حد رس، سلیت ومقدار کمی ماسه و شن تشکیل شده است که نفوذ پذیری و قابلیت انتقال این مواد کم است. لذا این امر باعث شده است که سرعت جریان آب زیرزمینی خیلی کند باشد و زمان ماندگاری آب زیرزمینی در داخل سفره زیاد شود که در نهایت منجر به تنزل کیفیت آب زیرزمینی آبخوان ها در منطقه می شود . ﻫ) بازدیدهای صحرایی و نقشه موقعیت چاه های منطقه نیز نشان می دهد که چاه ها از پراکندگی مناسب در سطح دشت برخوردارند و نمونه ها وضعیت کلی آب زیرزمینی را به خوبی مشخص می کنند . Reference Frezze,R.A and Cherry, J. A. , 1979, “Groundwater”. Prentice Hall,Inc. Velayati,S. ,2009, “Hydrogeology of soft and complex formations”. Mashhad University Jihad. Pp.216.(In Persian). Lee,S.H., Kim, K.G., Ko, I., Lee,S.G., Hwang, H.S ., 2001, “Geochemical and geophysical monitoring of salin water intrusion in Korean paddy fields” ,Environ.Geochem.Health. 24.277-291. Cimino,A., Cosentio,C., Oieni,A., Tranchina,L., 2008, “A geophysical and geochemical aproach for seawater intrusion assessment in the Acquedolci Coastal aquifer ( Northern Sicily) ”, Environ.Geol. 55 (7). 1473-1482. Heath and Trainer , 1968, “Introduction to ground water hydrology”, NewYork, John Wiley. Mollard, H. D. , 1968, “The role of photointerpretation in finding groundwarter sources in Western Canada”, proc, 2nd Seminar on air photo interpretation in the development of Canada, The Queen's Printer, Ottawa, Pp. 57-75. Feyznia.S. ,2000, “Causes of desertification geology in the western central basin (Qom-Kashan)” , Forest Research Institute, Pastures and Desert Research.(In Persian). Alavipanah.K., Khodaei.K., Jafarbeyglou.M. ,2006, “Study of the efficiency of satellite data in the quality of water on the two sides of the band-pass the Lake Urmia”, Geographic research, No.53.Pp.57-69.(In Persian). Rajaei.A H., 1995, “Application of geomorphology and environmental management”, Qomes.(In Persian). 1- دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران *(مسئول مکاتبات). 2- دانشیارگروه مهندسی محیط زیست، آب و فاضلاب و منابع آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران . 3- استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، ایران . 1-M.Sc. Student of Environmental Pollution, Department of Environment and Energy, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran*(Corresponding Author). 2- Associate Professor of Environmental Engineering - Water Pollution, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. 3- Assistant Professor, Department of Environment and Energy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

541 - اثر افزودن سیمان بر خواص فیزیکی و هیدرولیکی غیر اشباع خاک رس منطقه کهریزک ( مورد استفاده در لایه پوشش نهایی مدفن پسماندهای شهری )
تقی عبادی حمید خزاعی عباس سروش

یکی از مهمترین مسایل در طراحی پوشش نهایی یک مدفن مهندسی- بهداشتی، طراحی لایه آب بند آن می باشد. نکته مهم در طراحی این لایه، این است که پوشش نهایی همواره در معرض تر و خشک شدن قرار دارد و بدلیل انقباض ناشی از خشک شدن، حفرات و ترکهایی در خاک بوجود می آیند و می توانند باعث چکیده کامل

یکی از مهمترین مسایل در طراحی پوشش نهایی یک مدفن مهندسی- بهداشتی، طراحی لایه آب بند آن می باشد. نکته مهم در طراحی این لایه، این است که پوشش نهایی همواره در معرض تر و خشک شدن قرار دارد و بدلیل انقباض ناشی از خشک شدن، حفرات و ترکهایی در خاک بوجود می آیند و می توانند باعث افزایش شدید نفوذپذیری شوند که بایستی به طریقی این ترکها را کاهش داد. از طرفی خصوصیات هیدرولیکی خاک در حالت نیمه اشباع با حالت اشباع متفاوت است بنابراین این خصوصیات در حالت نیمه اشباع نیز باید مورد مطالعه قرار گیرند. در این پژوهش با انتخاب خاک رس منطقه کهریزک (محل دفن پسماندهای شهری تهران)، خواص خاک از جمله تورم، حدود اتربرگ و افت وزن ناشی از تر و خشک شدن متوالی و نفوذپذیری خاک در حالت نیمه اشباع مطالعه شده و اثر افزودن سیمان بر آنها با استفاده از روشهای آزمایشگاهی و مدل تجربی بررسی گردیده است. نتایج حاصل از آزمایشها و مدل تجربی نشان می دهد که بطور کلی با افزودن سیمان، نفوذچذیری به مقدار بسیار کمی افزایش می یابد. در مقایسه بین نفوذپذیری نمونه های مختلف خاک با افزودنی سیمان (1 تا 5 درصد)، مشخص شد که نمونه خاک با 3 درصد سیمان، دارای کمترین نفوذپذیری است و پس از آن با افزایش درصد سیمان، نفوذپذیری نیز افزایش می یابد. همچنین نتایج سایر آزمایشها نشان داد که با افزایش سیمان، دامنه خمیری کاهش یافته ولی همچنان در محدوده مجاز برای دست یافتن به حداقل نفوذپذیری قرار دارد. آزمایش اثر سیمان بر میزان تورم خاک نشان می دهد که افزایش مقدار سیمان باعث کاهش تورم و در نتیجه کاهش میزان و اندازه ناپیوستگی های خاک پس از خشک شدن و انقباض می گردد. همچنین آزمایش تر و خشک شدن متوالی براساس استاندارد ASTM D559-96 که برای تخمین فرسایش ناشی از تر و خشک شدن متوالی صورت گرفت، نشان می دهد که افزایش سیمان باعث کاهش در میزان افت وزن نمونه های خاک- سیمان (در اثر فرسایش سطحی ناشی از تر و خشک شدن متوالی) می شود. در پایان می توان نتیجه گرفت با اینکه افزودن سیمان، اثر مستقیمی در کاهش نفوذپذیری ندارد ولی به دلیل کاهش دادن ترک خوردگی ناشی از انقباض و فرسایش ناشی از تر و خشک شدن متوالی، می تواند باعث تامین نفوذپذیری مجاز لایه آب بند و عملکرد بهتر آن شود. به همین دلیل اضافه نمودن 3 درصد وزنی سیمان به خاک مذکور برای بهینه کردن خواص آن توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

542 - شناسایی عوامل موثر بر تعیین تراکم کروم شش ظرفیتی با استفاده از طرح آزمایش ها به روش تاگوچی
آرام تیرگر فریده گلبابایی کرامت الله نوری مسعود صالحی سیدجمال الدین شاه طاهری

ترکیبات کروم شش ظرفیتی، یکی از عوامل شناخته شده ایجاد سرطان در دستگاه تنفسی هستند که، مواجهه با آن، در بسیاری از عملیات صنعتی نظیر آبکاری، جوشکاری، تولید فولاد و تولید و به کارگیری رنگ، سلامت نیروهای کار را به خطر می اندازد، که خوشبختانه، در سالهای اخیر، تا حد بسیاری از چکیده کامل

ترکیبات کروم شش ظرفیتی، یکی از عوامل شناخته شده ایجاد سرطان در دستگاه تنفسی هستند که، مواجهه با آن، در بسیاری از عملیات صنعتی نظیر آبکاری، جوشکاری، تولید فولاد و تولید و به کارگیری رنگ، سلامت نیروهای کار را به خطر می اندازد، که خوشبختانه، در سالهای اخیر، تا حد بسیاری از آستانه مجاز مواجهه با آن کاسته شده است. اهمیت موضوع و گسترش آن در شرایط غیر بهداشتی حاکم بر بعضی از محیط های کار موجب شده تا، تعیین مقدار انتشار و مواجهه با آلودگی هوا به این عامل از جنبه های مختلف بهداشتی، کنترلی، و قانونی از اهمیت ویژه ای برخوردار شود. به همین منظور، اثر عواملی شامل هد نمونه برداری، مدت نگهداری نمونه تا زمان استخراج، و ارتفاع نمونه برداری، در تعیین تراکم کروم با استفاده از مدل آماری تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل، گویای آن است که، تراکم کروم در نمونه های جمع آوری شده توسط هد روبسته، بیشتر از هد روباز (P<0.05)، در استخراج بلافاصله، بیشتر از استخراج پس از 24 ساعت (P<0.001)، در نمونه های 30 دقیقه ای بالاتر از 180 دقیقه ای (P<0.001)، و در ارتفاع 35 سانتیمتر، بیش از مقدار بدست آمده در ارتفاع 50 سانتیمتر است (P<0.001). با توجه به یافته ها، بهتر آن است که، جمع آوری و استخراج نمونه ها در کوتاهترین زمان ممکن توسط هد روبسته و در ارتفاع 35 سانتیمتر از چشمه تولید آلودگی صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

543 - بررسی اثر پیشروی آب شور بر کیفیت آب آبیاری و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک تحت کشت پسته منطقه سیرجان
علی نشاط علی زین الدینی

سیرجان یکی از مناطق مهم کشاورزی استان کرمان و دشت زیدآباد مهم ترین منطقه کشاورزی شهرستان سیرجان می باشد که قسمت اعظم آن به کشت پسته اختصاص یافته است. در سه دهه اخیر توسعه کشت بیش از حد، برداشت بی رویه آب های زیرزمینی، خشک سالی های مکرر و تبخیر شدید باعث افت سطح آب های ز چکیده کامل

سیرجان یکی از مناطق مهم کشاورزی استان کرمان و دشت زیدآباد مهم ترین منطقه کشاورزی شهرستان سیرجان می باشد که قسمت اعظم آن به کشت پسته اختصاص یافته است. در سه دهه اخیر توسعه کشت بیش از حد، برداشت بی رویه آب های زیرزمینی، خشک سالی های مکرر و تبخیر شدید باعث افت سطح آب های زیرزمینی شده است. نتیجه آن پیشروی آب شور از طرف کفه نمک زیدآباد ( اراضی پست[1]) به سمت اراضی تحت کشت پسته مجاور می باشد. پیشروی جبهه آب شور در این منطقه باعث نامطلوب شدن کیفیت آب آبیاری، تغییر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و کاهش بسیار شدید عملکرد پسته شده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پیشروی آب شور بر کیفیت آب آبیاری و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت کشت خصوصاً شور شدن اراضی و عملکرد پسته در منطقه یادشده انجام گرفته است. در راستای انجام تحقیق ابتدا نقشه های توپوگرافی به مقیاس 1:25000 و تصاویر ماهواره منطقه تهیه شد. سپس تعدادی نقطه مطالعاتی انتخاب و در هر نقطه از خاک و آب نمونه هایی برداشته و برای تجزیه کامل به آزمایشگاه ارسال شد. مرحله بعد بین پارامترهای مختلف خاک و آب نظیر pH ، EC، کلسیم، منیزیم، سدیم، کلراید و بی کربنات توسط نرم افزاراکسل[2] روابط رگرسیونی برقرار تا رابطه بین پارامترهای مختلف در آب آبیاری با خاک های مطالعه شده در شرایط مختلف مشخص شود. نتایج نشان داد که تمامی پارامترهای آب آبیاری به غیر از pH اثر مستقیم بر فاکتورهای موجود در خاک دارند و این امر تاثیر آب های نامتعارف را بر تغییر خصوصیات خاک به ویژه شور شدن اراضی منطقه نشان می دهد. همچنین در مناطقی که تحت تاثیر پیشروی آب شور قرار گرفته اند، میزان پارامترهای اندازه گیری شده به گونه ای است که از لحاظ استانداردهای موجود نظیر فائو[3] 1991غیر قابل استفاده برای هر گونه کشت و کار هستند و عملاً تولید پسته با این آب ها امکان پذیر نمی باشد. ولی باغ های که هنوز تحت تاثیر پیشروی آب شور قرار نگرفته اند، تولید اقتصادی پسته در آن ها امکان پذیر می باشد. همچنین نامطلوب شدن آب آبیاری بستگی به مدت زمانی که تحت تاثیر پیشروی آب شور قرار گرفته، نیز دارد. در نهایت برای هر منطقه مطالعاتی پرسشنامه های مخصوص تکمیل گردید تا با آن بتوان با توجه به نتایج مطالعات آب و خاک راهکار کاربردی جدید پیشنهاد نمود. 4- Low land 5- Excel 6- FAO پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

544 - بررسی کیفیت آب، مطالعه موردی در مخازن چاه نیمه زابل
ایمان همایون نژاد احمد سواری غلامرضا نوری بهزاد سعیدپور

مخازن چاه نیمه زابل سه گودال طبیعی بزرگ در جنوب دشت سیستان واقع در جنوب شرقی ایران مساحتی بالغ بر 50 میلیون متر مربع را به خود اختصاص داده اند. از آب ذخیره شده در این گودال ها جهت آبیاری اراضی دشت سیستان و تامین آب آشامیدنی شهرهای زابل و زاهدان استفاده می شود.علی رغم بد چکیده کامل

مخازن چاه نیمه زابل سه گودال طبیعی بزرگ در جنوب دشت سیستان واقع در جنوب شرقی ایران مساحتی بالغ بر 50 میلیون متر مربع را به خود اختصاص داده اند. از آب ذخیره شده در این گودال ها جهت آبیاری اراضی دشت سیستان و تامین آب آشامیدنی شهرهای زابل و زاهدان استفاده می شود.علی رغم بدیهی بودن اهمیت دریاچه های چاه نیمه تاکنون به جز بررسی منشا رسوبات چاه نیمه ها و مطالعه لیمنولوژیک مخازن، مطالعه مشخصی به ویژه در مورد کیفیت آب چاه نیمه های اول، دوم و سوم صورت نگرفته است.بدین جهت به منظور بررسی کیفیت آب دریاچه های چاه نیمه، برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، از پاییز سال 1383 تا نیمه تابستان سال 1384 در 9 ایستگاه منتخب مورد بررسی قرار گرفت و نمونه برداری به صورت فصلی انجام یافت. نتایج نشان داد که میانگین مقدار BOD5, COD، نیترات و نیتریت در کلیه ایستگاه ها و در فصول مختلف سال بسیار ناچیز است. مقدار فسفات به جز در ایستگاه سوم در سایر ایستگاه ها از حد استاندارد پایین تر می باشد میزان اکسیژن محلول در تمام فصول سال برای آبزیان مناسب است. اما میانگین مقدار کل جامدات محلول و معلق، سختی کل، کدورت و همچنین هدایت الکتریکی در هر سه مخزن چاه نیمه بالا است که ناشی از شرایط جوی و درجه حرارت بالای منطقه، طوفان های شن، و جنس خاک بستر دریاچه ها می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

545 - مطالعه تاثیرات هواویزها برکیفیت آب بارش در شهر تهران طی سال های 1391-1392
دینا عبدمنافی امیرحسین مشکوتی سهراب حجام مجید وظیفه دوست

10.22034/jest.2017.10306

زمینه و هدف:بارش فرآیندی سریع و موثر برای جاروب کردن گازها و هواویزها در جو می باشد. بنابراین مطالعه ترکیبات شیمیایی آب بارش، عامل مهمی در شناسایی آلاینده های موجود در جو می باشد. روش بررسی: در این مقاله، غلظت یون های و مقدار pH به کمک دستگاه های کروماتوگرافی یونی و pH چکیده کامل

زمینه و هدف:بارش فرآیندی سریع و موثر برای جاروب کردن گازها و هواویزها در جو می باشد. بنابراین مطالعه ترکیبات شیمیایی آب بارش، عامل مهمی در شناسایی آلاینده های موجود در جو می باشد. روش بررسی: در این مقاله، غلظت یون های و مقدار pH به کمک دستگاه های کروماتوگرافی یونی و pH سنج در 16 نمونه آب بارش که از دو ایستگاه هواشناسی اقدسیه و مهرآباد شهر تهران جمع آوری شدند، اندازه گیری گردیدند. این مطالعه در طی زمستان و بهار سال های 2012 و 2013 میلادی در شهر تهران انجام شده است. هم چنین به کمک عامل غنی سازی، تحلیل مولفه های اصلی و شناسایی درصد مشارکت یون ها، منابع یون های موجود در آب بارش شناسایی شده اند. یافته ها: نتایج نشان می دهند غلظت کلیه یون ها در ایستگاه مهرآباد نسبت به ایستگاه اقدسیه بیشتر به دست آمده اند . یونهای کربنات، سولفات و نیترات آنیونهای اصلی و یونهای کلسیم، سدیم، آمونیوم و منیزیم کاتیون های اصلی بدست آمدند. آنیون سولفات نقش بیشتری در اسیدی شدن آب بارش داشته است. در هر دو ایستگاه آنیون بی کربنات بزرگترین غلظت را در میان تمامی یونها دارا بود و عامل اصلی کاهش حالت اسیدی در بارش ها را به عهده داشت. مطالعه شناسایی منابع یونها در شهر تهران با استفاده از تحلیل همبستگی، عامل غنی سازی و تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که دریاچه نمک قم و بیابان های جنوب تهران منبع اصلی یون های پتاسیم، منیزیم، کلسیم و سدیمدر بارش های شهر تهران بودند. یونهای سولفات، نیترات، نیتریت، فلوراید و بروماید کاملاً منشا انسان ساخت و یون های بی کربنات وآمونیوم هم از منابع طبیعی (خاک) و هم توسط منابع انسان ساخت تولید شده اند. بحث و نتیجه گیری: آلودگی های موجود در آب بارش شهر تهران هم از منابع محلی (مانند کارخانه ها و ماشین ها) و هم از منابع در فاصله های بسیار دور از شهر ناشی شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

546 - شبیه سازی احتمال وقوع لایه بندی حرارتی دریاچه های انسان ساخت شهری
جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی اسماعیل زاده

دریاچه مصنوعی انسان ساخت غرب شهر تهران که محل احداث آن در شمال غرب شهر تهران و در منطقه 22 شهری پیش بینی شده است، باحجم 10 میلیون متر مکعب، مساحت 224 هکتار وعمق متوسط 10 متر به عنوان بزرگترین دریاچه انسان ساخت ایران محسوب می گردد. مهمترین منابع آبی منطقه که می توان برنا چکیده کامل

دریاچه مصنوعی انسان ساخت غرب شهر تهران که محل احداث آن در شمال غرب شهر تهران و در منطقه 22 شهری پیش بینی شده است، باحجم 10 میلیون متر مکعب، مساحت 224 هکتار وعمق متوسط 10 متر به عنوان بزرگترین دریاچه انسان ساخت ایران محسوب می گردد. مهمترین منابع آبی منطقه که می توان برنامه آبگیری جهت تامین آب دریاچه را بر روی آنها طرحریزی نمود عبارت از رودخانه کن، رواناب های سطحی منطقه شهری، رواناب های حوزه های میانی و پساب تصفیه شده منطقه شهری می باشند. در مطالعه حاضر نحوه آبگیری از این منابع به صورت منفرد یا تلفیقی از دو یا چند منبع به طور همزمان بررسی شده ودرنتیجه دوازده گزینه متفاوت برای تامین آب دریاچه معرفی گردیده است. یکی از عوامل عمده که می تواند پس از احداث دریاچه کیفیت آب را تحت تاثیر قرار دهد ودر این تحقیق بدان توجه خاص شده است، وضعیت لایه بندی های حرارتی دریاچه با توجه به اقلیم شهر تهران خواهد بود. دراین تحقیق مدل (WQRRS) Water Quality for River - Reservoir Systems به طور مجزا برای هر یک از 12 گزینه پیشنهادی تامین آب دریاچه اجرا گردیده است. بدین ترتیب احتمال وقوع لایه بندی حرارتی در دریاچه برای هریک از حالات فوق طی یک دوره زمانی پنج ساله، که به عنوان دوره شاخص مدلسازی انتخاب شده، شبیه سازی گردیده است. با استفاده از آمار و داده های ایستگاه های هیدرومتری وهواشناسی منطقه وبا مطالعات انجام شده، اطلاعات ورودی مدل آماده گردید. این اطلاعات که شامل عوامل کیفی، داده های هواشناسی، هندسه مخزن، داده های جریان ورودی وضرایب مورد نیاز می باشند، به مدل داده شده و پس از اجرای مدل، نتایج حاصل مورد بررسی قرار گرفته اند. در مطالعه حاضر بااستفاده از نتایج این شبیه سازی، مشخص گردیده است که از دیدگاه لایه بندی حرارتی، رودخانه کن به عنوان یکی از گزینه های تامین آب دریاچه، کمترین مخاطره را درپی خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

547 - شبیه سازی احتمال وقوع پرغذایی و تغییرات اکسیژن محلول در دریاچه های انسان ساخت
جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی اسماعیل زاده

دریاچه انسان ساخت پیش بینی شده درشمال غرب شهر تهران، واقع در منطقه 22شهرداری، به عنوان بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران به شمار می آید. این دریاچه از مساحت تقریبی 224 هکتار، عمق متوسط 10 متر وحجمی معادل 10 میلیون متر مکعب برخوردار است. مهم ترین منابع آبی موجود در محدوده برا چکیده کامل

دریاچه انسان ساخت پیش بینی شده درشمال غرب شهر تهران، واقع در منطقه 22شهرداری، به عنوان بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران به شمار می آید. این دریاچه از مساحت تقریبی 224 هکتار، عمق متوسط 10 متر وحجمی معادل 10 میلیون متر مکعب برخوردار است. مهم ترین منابع آبی موجود در محدوده برای تامین آب دریاچه، عبارتند از: رودخانه کن، رواناب های سطحی منطقه شهری، رواناب های حوزه های میانی وپساب تصفیه شده منطقه شهری. دراین تحقیق، هر یک از منابع فوق به صورت جداگانه وهمچنین تلفیقی از دو یا چند منبع به همراه یکدیگر، به عنوان گزینه های تامین آب دریاچه درنظر گرفته شده اند. بدین ترتیب، دوازده گزینه متفاوت برای تامین آب مطرح شده اند. از آنجاکه عوامل متعددی بر کیفیت آب دریاچه تاثیر می گذارند، درمطالعه حاضر پدیده پرغذایی و افت اکسیژن محلول دردریاچه به عنوان نمونه هایی از این عوامل، مورد بررسی قرار گرفته اند. بدین ترتیب که غلظت ماده مغذی فسفر درمخزن دریاچه برای هریک از حالت هایی که آب دریاچه به وسیله یکی ازدوازده گزینه فوق تامین گردد، طی یک دوره زمانی معین با استفاده ازمدل” کیفیت آب برای سامانه های مخازن رودخانه شبیه سازی شده است. پس از تعیین غلظت فسفر، وضعیت تروفیک دریاچه قابل پیش بینی شده است. از سوی دیگر، تغییر غلظت اکسیژن محلول با استفاده از همین مدل برای رودخانه کن شبیه سازی شده است .انتخاب دوره زمانی معین با بهره گیری از اطلاعات وآمار درازمدت ایستگاه های هواشناسی وهیدرومتری منطقه انجام شده است. در این مطالعات سال های آبی 52-1351 تا 56-1355 به عنوان دوره شاخص مدلسازی تعیین شده اند. به منظور اجرای مدل از آمار وداده های هواشناسی، هیدورلوژی وکیفی، هندسه مخزن، داده های جریان ورودی وضرایب پیش فرض مدل استفاده شده و پس از اجرای مدل، نتایج مورد بررسی ومقایسه قرارگرفته اند. با استفاده از این نتایج گزینه های (2) و (4) به ترتیب مربوط به رودخانه کن به تنهایی ویا استفاده توام این رودخانه با رواناب های حوزه های میانی، به عنوان مناسب ترین منابع تامین آب دریاچه از نظر پیدایش فرایند مغذی شدن معرفی گردیده اند. رودخانه کن نیز از نظر میزان اکسیژن محلول در وضعیت مطلوبی قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

548 - بررسی تغییرات سولفات در منابع آب شرب زیر زمینی شهر یاسوج و تهیه نقشه کیفی آن با ابزار GIS
فیض اله پاسره امیر حسام حسنی نظام الدین حسینی امیرحسین جاوید

زمینه و هدف :آب همواره دارای مقادیری املاح محلول از جمله سولفات است. سولفات از منابع مختلفی از انحلال سنگ گچ یا ژیپس گرفته تا پساب کارخانجات صنعتی و شستشوی دود معلق تولیدی توسط کارخانجات و یا آب باران، وارد منابع تامین آب می گردد. حضور سولفات در آب های آشامیدنی سهم عظیم چکیده کامل

زمینه و هدف :آب همواره دارای مقادیری املاح محلول از جمله سولفات است. سولفات از منابع مختلفی از انحلال سنگ گچ یا ژیپس گرفته تا پساب کارخانجات صنعتی و شستشوی دود معلق تولیدی توسط کارخانجات و یا آب باران، وارد منابع تامین آب می گردد. حضور سولفات در آب های آشامیدنی سهم عظیمی در تولید سختی دایم دارد. از طرفی وجود سولفات با غلظت بالا در آب آشامیدنی باعث تغییر طعم و ترکیب آن با آنیون های کلسیم و منیزیم گشته و اثر ملین دارد. هدف از این مطالعه سنجش میزان سولفات موجود در منابع آب شرب زیر زمینی شهریاسوج و مشخص نمودن روند تغییرات پارامتر شیمیایی سولفات ، شناسایی عوامل تاثیر گذار بر میزان این پارامتر و تهیه نقشه کیفی منابع آب برای پارامتر شیمیایی سولفات با بهره گیری از ابزار GIS[1] است. روش بررسی : در مطالعه توصیفی انجام شده، تعداد 42 نمونهدر 7ماه اول سال 1387 از منابع برداشت ومورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش های سولفات براساس روش اندازه گیری با دستگاه فیلتر فتــومتـر مــدل 7000 صــورت گرفتــه است. جهت آنالیــز نتایج، از نرم افزارExcel و برای تهیه نقشه کیفی از نرم افزار GIS استفاده شده است. یافته ها : این مطالعه نشان داد که میزان سولفات در منابع آب با کاهش سطح ایستابی در فصل های تابستان و پاییز و با کم شدن میزان آب منابع آب زیر زمینی افزایش می یابد. نتیجه گیری : کاهش سطح ایستابی باعث کم شدن مقدار آب منابع آب زیر زمینی وبالا رفتن غلظت سولفات در این منابع آب شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

549 - سنجش تراکم متیل تر شری بوتیل اتر ، MTBE ، در آب و خاک اطراف جایگاههای بنزین تهران در سال 1382
الهام اردلانی سیدمحمود شریعت محمدعلی وفازاده

هدف از این مطالعه تعیین تراکم MTBE در منابع آب و خاک اطراف پمپ بنزین های تهران بوده است جهت آزمایش بر روی نمونه ها در این پروژه روش Purge Trap/GC شماره 524.4 که توسط آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا جهت آنالیز نمونه های آب و خاک پیشنهاد شده استفاده شده است.بالاترین تراکم MT چکیده کامل

هدف از این مطالعه تعیین تراکم MTBE در منابع آب و خاک اطراف پمپ بنزین های تهران بوده است جهت آزمایش بر روی نمونه ها در این پروژه روش Purge Trap/GC شماره 524.4 که توسط آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا جهت آنالیز نمونه های آب و خاک پیشنهاد شده استفاده شده است.بالاترین تراکم MTBE، 0.94 ppm اندازه گیری شده است که مربوط به نمونه های اخذ شده از نزدیکی مخازن بزرگ ذخیره سازی پالایشگاه تهران و تاسیسات ری می باشد.مقدار قابل اندازه گیری MTBE در نمونه های خاک مورد آزمایش به دلیل تمایل ماده به مهاجرت درون خاک یافت نشد. دو نمونه مورد بررسی از آبهای سطحی حاوی مقادیر 6ppb و 11ppb از MTBE بوده که ناشی از ریزش فرآورده و یا عدم جمع آوری صحیح روغن موتور کار کرده پس از تعویض است. برای تعیین میزان صحت در ارتباط با فرآیندهای آزمایشگاهی و نحوه نمونه برداری یک مورد آزمایش دو نسخه ای (LD) و همچنین نمونه برداری دوتایی در محل (FD) صورت گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

550 - بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران
رضا ارجمندی عبدالرضا کرباسی رکسانا موگویی

این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران می پردازد. در استفاده از آب به عنوان منبع تولید، توجه به دو اکوسیستم شکننده مانگرو و تپه های مرجانی ضروری است. در ایران 70% بارش سالیانه از دسترس خارج و عدم استفاده کارا از ظرفیت باقی مانده نیز هزینه های زیست محیطی چکیده کامل

این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران می پردازد. در استفاده از آب به عنوان منبع تولید، توجه به دو اکوسیستم شکننده مانگرو و تپه های مرجانی ضروری است. در ایران 70% بارش سالیانه از دسترس خارج و عدم استفاده کارا از ظرفیت باقی مانده نیز هزینه های زیست محیطی در بردارد. در این پژوهش ظرفیت های توسعه، کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب با تاکید بر گونه پرورشی سردابی رایج در ایران (قزل آلا) بررسی شده و اهمیت آبزی پروری در ایجاد امنیت غذایی برای رشد جمعیت، افزایش اشتغال و افزایش تولید ناخالص ملی تبیین می شود. سپس راهکارهای توسعه پایدار آبزی پروری مثل استفاده از فن آوری زیستی و روش های تلفیقی کشاورزی - آبزی پروری مطرح گردیده و مدیریت تغذیه به عنوان عامل کاهش اثرات زیست محیطی معرفی و آلوده سیال خروجی از استخرهای پرورش ماهی بررسی می شود. تصفیه سیال خروجی با استخرهای ته نشینی و هوادهی با کمپرسورهای هواده و سپس استفاده از استخرهای نهایی به عنوان راهکار کاهش اثرات سو آبزی پروری در محیط زیست تشریح می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

551 - حل عددی جذب گاز دی اکسید کربن با فیلم آب در جریان حلقوی
سیدمحمود خردمند اسماعیل اسماعیل زاده

انتقال جرم فاز گاز به مایع در صنایع گوناگونی مانند صنایع مرتبط با محیط زیست، گاز ، شیمیایی ، علوم جوی زمین شناسی، با روشهای گوناگون صورت می پذیرد. امروزه ستونهای جذب گاز که، با استفاده از فیلم مایع کار می کنند دارای نقش مهمی در صنایع هستند. در این نوشتار مطالعه عددی، بر چکیده کامل

انتقال جرم فاز گاز به مایع در صنایع گوناگونی مانند صنایع مرتبط با محیط زیست، گاز ، شیمیایی ، علوم جوی زمین شناسی، با روشهای گوناگون صورت می پذیرد. امروزه ستونهای جذب گاز که، با استفاده از فیلم مایع کار می کنند دارای نقش مهمی در صنایع هستند. در این نوشتار مطالعه عددی، برای حل معادلات انتقال مومنتم و جرم، برای فیلم مایع از سامانه جریان فیلم مایع و گازی که در داخل لوله به شکل جریان حلقوی در حرکت هستند ، انجام شده است . در این سامانه، جریان فیلم مایع، به صورت مغشوش و موجی است . جهت بررسی اغتشاشات فیلم مایع از مدل e k استاندارد و همچنین جهت بررسی امواج در فیلم مایع، از مدل سوزوکی استفاده شده است. در این پژوهش، مقایسه نتایج به دست آمده از مطالعه عددی انجام شده، با نتایج تجربی ارایه شده برای جذب گاز CO2 در آب نیز انجام شده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

552 - مقایسه حذف نیترات از آب آشامیدنی به دو روش اسمز معکوس و تبادل یونی
علی ترابیان امیرحسام حسنی مهرنوش سماک عابدی

نیترات به عنوان یکی از شاخصهای شیمیایی آلودگی آب، مطرح است که با استفاده از روشهای فیزیکی- شیمیایی و بیولوژیکی می توان آن را حذف نمود. در این تحقیق عملکرد دو سیستم تبادل یونی و اسمز معکوس در حذف نیترات بررسی شد. دستگاه اسمز معکوس مورد استفاده، از یک غشا نیمه تراوای TFC چکیده کامل

نیترات به عنوان یکی از شاخصهای شیمیایی آلودگی آب، مطرح است که با استفاده از روشهای فیزیکی- شیمیایی و بیولوژیکی می توان آن را حذف نمود. در این تحقیق عملکرد دو سیستم تبادل یونی و اسمز معکوس در حذف نیترات بررسی شد. دستگاه اسمز معکوس مورد استفاده، از یک غشا نیمه تراوای TFC به ظرفیت 300 لیتر در روز، به همراه مخزن تحت فشار و مجهز به فیلترهای 1 و 5 میکرونی تشکیل شده بود. نیترات، با غلظتهای 25، 50، 100 و 200 میلیگرم بر لیتر، در TDS ثابت وارد دستگاه شد.جنس ستون تبادل یونی، از پلکسی گلاس شفاف و حجم بستر ستون حاوی رزین BV/hr 15 بود. در این مرحله، نیترات با غلظتهای 25، 50، 100 میلیگرم بر لیتر در TDS متغیر (1000، 700، 400) میلیگرم بر لیتر به ستون وارد شد.نتایج بررسیهای انجام شده که به مدت هشت ماه به طول انجامید به قرار زیر است:- افزایش غلظت نیترات ورودی سبب پایین آمدن راندمان سیستمهای مورد مطالعه می شود. به طوری که، راندمان حذف، از 93.5 درصد به 82.5 درصد در سیستم اسمز معکوس و از 99.7 درصد به 95 درصد در سیستم تبادل یونی، کاهش می یابد.- افزایش TDS بر کارایی سیستمها اثر منفی دارد، به طوری که راندمان حذف نیترات از 99.8 درصد به 83 درصد در غلظت مشخص ورودی به 25 میلیگرم بر لیتر در سیستم تبادل یونی کاهش می یابد.- افزایش غلظت سایر آنیونها از جمله سولفات در محلول ورودی سبب کاهش راندمان سیستم تبادل یونی در حذف نیترات می شود.- نوع ماده احیاکننده بر عملکرد سیستم تبادل یونی تاثیرگذار است و بهترین راندمان در TDS=400 میلیگرم بر لیتر به میزان 99.8، مربوط به احیاکننده هیدروکسیدسدیم است.- بالاترین راندمان حذف در هر دو سیستم مربوط به غلظت 25 میلیگرم بر لیتر و TDS=400 میلیگرم بر لیتر است، که در سیستم تبادل یونی، به مقدار 99.8، و در سیستم اسمز معکوس، به مقدار 93.5 درصد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

553 - بررسی عملکرد تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آبادان به روش برکه های تثبیت
ایران برایی مهدی فرزادکیا نعمت الله جعفرزاده منصور محمدی

برکه هـای تثیت فـاضلاب به دلیل توان پـذیـرش شـوک های بارآلی و هیدرولیکی، روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب های شـهـری و بـسیاری از فاضلاب های صنعتی محـسـوب می شوند.هدف اصلی از این تحقیق ارزیـابی کارآیی تصفیه فـاضلاب شهرک صنعتی آبـادان به روش برکه تثبیت مـی باشـد. در حال حاضر چکیده کامل

برکه هـای تثیت فـاضلاب به دلیل توان پـذیـرش شـوک های بارآلی و هیدرولیکی، روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب های شـهـری و بـسیاری از فاضلاب های صنعتی محـسـوب می شوند.هدف اصلی از این تحقیق ارزیـابی کارآیی تصفیه فـاضلاب شهرک صنعتی آبـادان به روش برکه تثبیت مـی باشـد. در حال حاضر یک مدول از این طرح به اجرا در آمده است و مدول های بعدی با توسعه طرح به اجرا در می آیند. این تحـقیق از اسفند ماه سال 1383 به مدت 10 ماه بر روی تصـفیه خانه شهرک صنعتی آبادان انجام یافت. در این طرح ضمن بررسی وضعیت عـملکرد برکه های تثبیت، شاخص های کیفی تصفیه فاضلاب مانندpH ، COD، BOD5، TSS، کل باکتری های کلیفرم، باکتری های کلیفرم مدفوعی و تخم انگل ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفـت. حد اکثر بازده حذف آلاینده ها در تصفیه خانه فاضلاب مربوط به مرداد ماه بود، در این ماه میانگین مقادیرCOD ، BOD5 ، TSS در پساب خروجی برکه های تثبیت به ترتیب mg/l805 ، mg/l 440 ، mg/l 30 وکل باکتری های کلیفرم ، باکتری های کلیفرم مدفوعی و تخم انگل ها در پساب خروجی به ترتیب ml100MPN/ 105×2/9، ml100MPN/ 105×1/6 و ova /l 22 بود. این نتایج نشان داد که مقادیر به دست آمده به جزء TSS با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه پساب به آب های سطحی و استفاده مجدد در کشاورزی فاصله زیادی دارد. جهت دفع بهداشتی و یا استفاده مجدد از این پساب ها بایستی بهینه سازی عملکرد برکه های موجود مورد توجه قرار گیرد. کاربرد نتایج این تحقیق می تواند درطراحی و اجرای بهینه واحدهای بعدی تصفیه خانه این مجموعه نقش موثری داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

554 - بررسی ضریب تضعیف نور لیزر در نمونه آبهای مختلف
دینا ایزدی فرشته حاج اسماعیل بیگی حسین مروتی

مطالعه انتشار نور در دریا در سالهای اخیر گسترش زیادی یافته است و یکی از جدیدترین روشها، سنجش از دور لیزری است که حاوی اطلاعاتی از لایه های گوناگون دریا در کسری از ثانیه است بدون آنکه در محیط دریایی آشفتگی ایجاد کند. به منظور مطالعه نحوه انتشار نورلیزر در آب دریا، سری آز چکیده کامل

مطالعه انتشار نور در دریا در سالهای اخیر گسترش زیادی یافته است و یکی از جدیدترین روشها، سنجش از دور لیزری است که حاوی اطلاعاتی از لایه های گوناگون دریا در کسری از ثانیه است بدون آنکه در محیط دریایی آشفتگی ایجاد کند. به منظور مطالعه نحوه انتشار نورلیزر در آب دریا، سری آزمایشهایی با استفاده از لیزر Nd:YAG در آزمایشگاه لیزرهای حالت جامد سازمان انرژی اتمی ایران طراحی و انجام گرفته است. با تاباندن نور لیزر به نمونه آبهای مختلف (آب مقطر، آب لوله کشی و یک نمونه آب از دریای عمان از منطقه چابهار عمق 6 متری و 60?،30?E و 25?،14?N) و انعکاس آن از آینه ای که در بستر قرار گرفته بود، تغییرات نور خروجی توسط یک آشکارساز و انرژی متر (ژول متر) بررسی شد. این آزمایش در عمقهای مختلف آب و با شدت پالسهای ورودی متفاوت انجام گرفت و با استفاده از قانون Beer-Lambert-Bouguer معلوم گردید که انتشار هارمونیک دوم لیزر حالت جامد Nd:YAG در آب به صورت غیرخطی است و به ازا یک شدت ثابت، نور لیزر تا عمق معینی نفوذ می کند. همان گونه که انتظار می رود، با افزایش شدت پالسهای ورودی در هر عمق، به استثنای بعضی از نقاط که افزایشی در ضریب تضعیف مشاهده می شود ضرایب تضعیف نیز کوچکتر می شود، که، این عمل در عمقهای مختلف و با شدتهای مختلف صورت گرفته است و این با قانون Beer متناقض است. با افزایش شدت پالسهای ورودی، شدت پالسهای گشتی نیز افزایش می یابد و این روند به ازا چند عمق مختلف تکرار شده است. در نمودار e0(m-1) برحسب عمقهای مختلف آب مقطر، به ازا دو شدت مختلف، مشاهده می شود که به ازا شدت پالس ورودی بیشتر، سطح زیر نمودار زیر کمتر شده و در واقع ضریب تضعیف کوچکتر می شود، همچنین، سطح زیر نمودار مربوط به نمونه آب مقطر کمتر از نمونه آب دریای عمان است (به ازا شدت پالس و زاویه ورودی ثابت برای هر دو) که یکی از دلایل آن می تواند مواد محلول در آن باشد که، در اینجا تنها با اندازه گیری شوری آن می توان گفت به نسبت شوری بیشتر نمونه آب دریای عمان، ضریب تضعیف آن هم بیشتر شده است. بنابراین با انجام آزمایش در محیط مورد نظر و در زمان کوتاهی، قادر به بررسی آبهای مختلف موجود در عمقهای مختلف خواهیم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

555 - بررسی رابطه تراکم جمعیت سلیم خرچنگ خوار ( Dromas ardeola) و صدف خوار (Haematopus ostralegus) و تراکم طعمه های مورد استفاده در بستر های گلی مصب رودخانه زهره
مرتضی نادری مستوره دارابی

زمینه و هدف: روابط بوم شناختی بین طعمه خواران و طعمه آن ها در دو گونه از پرندگان کنار آب زی، شامل سلیم خرچنگ خوار (Dromas ardeola) و صدف خوار(Haematopus ostralegus)از خردادماه تا اسفندماه 1383 در مصب رودخانه زهره واقع در منطقه سجافی هندیجان مورد مطالعه قرار گرفت. مواد چکیده کامل

زمینه و هدف: روابط بوم شناختی بین طعمه خواران و طعمه آن ها در دو گونه از پرندگان کنار آب زی، شامل سلیم خرچنگ خوار (Dromas ardeola) و صدف خوار(Haematopus ostralegus)از خردادماه تا اسفندماه 1383 در مصب رودخانه زهره واقع در منطقه سجافی هندیجان مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: با استقرار 7 قطعه ترانسکت در منطقه ابتدا تراکم گونه های پرنده مورد نظر در ترانسکت های مختلف محاسبه شده و تراکم اقلام غذایی اصلی مورد استفاده توسط آن ها نیز محاسبه گردید. برای برآورد تراکم و فراوانی این دو گونه از روش پلات دایره ای متغیر(VCP)، در مورد خرچنگ ها از روش فاصله تا نزدیک ترین همسایه و برای صدف های دو کفه ای از روش کوادرات ها بهره گیری شد. داده های به دست آمده با نرم افزار DISTANCE مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج حاکی از آن بود که رژیم غذایی اصلی سلیم خرچنگ خوار و صدف خوار در منطقه مورد نظر به ترتیب نوعی خرچنگ ساکن در بسترهای گلیEurycarcinus orientalis و صدف های متعلق به خانواده Cardidae می باشد. جمعیت خرچنگ ها به صورت کپه ای بوده و طعمه خوار مجبور است کپه ای را انتخاب نماید که انرژی دریافتی خود را به حداکثر برساند. بنابراین پراکندگی تراکم سلیم خرچنگ خوار رابطه معنی داری با پراکنش تراکم خرچنگ دارد (R2= 0.875, P<0.005 ) ولی چنین رابطه ای بین صدف خوار و صدف های دوکفه ای مشاهده نگردید(R2= 0.072, P<0.005 ). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

556 - بررسی غلظت آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر‌زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه‌بندی عناصر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
سهیل سبحان اردکانی مریم جمالی محمد معانی جو

ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و 90% آب شیرین مورد نیاز در کشور از منابع آب زیر زمینی تأمین می شود. با توجه به افزایش روزافزون آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی در اثر فعالیت های کشاورزی، صنعتی و توسعه ی شهری، در این پژوهش نسبت به بررسی غلظت عناصر چکیده کامل

ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و 90% آب شیرین مورد نیاز در کشور از منابع آب زیر زمینی تأمین می شود. با توجه به افزایش روزافزون آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی در اثر فعالیت های کشاورزی، صنعتی و توسعه ی شهری، در این پژوهش نسبت به بررسی غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه بندی در طی فصول بهار و تابستان 1391 اقدام شد. بدین منظور به طور تصادفی از 20 حلقه چاه در سطح دشت، نمونه برداری و پارامترهای pHو دما در محل اندازه گیری شد. غلظت عناصر در نمونه ها بعد از طی مراحل آماده سازی آزمایشگاهی توسط دستگاه نشر اتمی قرائت شد. میانگین غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز نمونه ها در فصل بهار به ترتیب برابر با 69/0±86/5، 42/3±28/30، 005/0±044/0 و 40/0±69/3؛ و در تابستان 68/0±83/6، 11/3±50/34، 006/0±046/0 و 51/0±50/4 قسمت در میلیارد بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت عناصر مورد مطالعه با استاندارد WHO بیانگر آن است که میانگین غلظت عناصر کم تر از استاندارد می باشد. نتایج مقایسه تغییرات میانگین غلظت عناصر بین دو فصل، بیانگر فقدان اختلاف معنی دار است (05/0<P). همچنین نتایج تعیین همبستگی بین pH و دمای آب با میانگین غلظت تجمع یافته عناصر در نمونه ها بیانگر عدم همبستگی بین پارامترها با غلظت تجمع یافته عناصر است. گرچه در حال حاضر منابع آب زیرزمینی دشت رزن در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیست، اما استفاده بی رویه و بلندمدت از نهاده های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می تواند ضمن تهدید منابع آب زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

557 - آنالیز هزینه های اقتصادی و محیط زیستی جایگزینی آبگرمکن های گازی و برقی با آبگرمکن های خورشیدی
حسین یوسفی یونس نوراللهی سمیه طغیانی

زمینه و هدف : به دنبال بحران نفت در دهه هفتاد میلادی و افزایش قیمت سوخت های فسیلی، استفاده از انرژی های تجدید‌پذیر رونق گرفت. به دنبال کشف مشکلات و موارد محیط زیستی پدیده گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی، مسألهحفاظت از محیط زیست و تامین انرژی پایدار و پاک جوامع حایز ا چکیده کامل

زمینه و هدف : به دنبال بحران نفت در دهه هفتاد میلادی و افزایش قیمت سوخت های فسیلی، استفاده از انرژی های تجدید‌پذیر رونق گرفت. به دنبال کشف مشکلات و موارد محیط زیستی پدیده گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی، مسألهحفاظت از محیط زیست و تامین انرژی پایدار و پاک جوامع حایز اهمیت شد. به کارگیری انرژی های نو و تجدید پذیر به ویژه انرژی خورشید، این منبع لایزال الهی به دلیل دریافت آسان تر و در دسترس بودن آن، در طی سال های اخیر بیش تر مورد توجه دانشمندان و دانشجویان مرتبط با رشته های انرژی قرار گرفته است. روش های گوناگونی برای استفاده از این انرژی پاک و لایزال الهی وجود دارد، اما گرم کردن آب با استفاده از آبگرمکن های خورشیدی، شاید از آسان ترین و اقتصادی ترین روش های موجود باشد. روش بررسی: دراین تحقیق امکان سنجی اقتصادی و محیط زیستی استفاده از سیستم های آبگرمکن خورشیدی در ساختمان مسکونی 6 واحدی (خانوارهای 4 یا 5 نفره) در تهران با استفاده از اطلاعات واقعی و در محیط نرم افزار Retscreen مورد بررسی قرار گرفته و مدلسازی شده است. یافته ها و نتایج: نتایج این تحقیق نشان می دهد که با جایگزینی آبگرمکن های گازی با آبگرمکن های خورشیدی، میزان صرفه جویی سالیانه در مصرف گاز طبیعی برای کل خانوارها برای تامین آب گرم مصرفی مورد نیاز 5820 مترمکعب می باشد و میزان صرفه جویی اقتصادی سالیانه برابر با 6،402،000 ریال خواهد بود و در اثر جایگزینی آبگرمکن های برقی با آبگرمکن های خورشیدی، میزان صرفه جویی سالیانه در انرژی الکتریکی 22995 کیلو وات ساعت و میزان صرفه جویی اقتصادی سالانه 120،244،000 ریال می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

558 - بررسی اثر ارتفاع، اندازه مؤثر و ضریب یکنواختی صافی های شنی نوع تند در حذف کدورت و باکتری های گروه کلی فرم در تصفیه خانه های آب تهران (مطالعه موردی: پایلوت تصفیه خانه آب شماره یک تهران)
محمد بزرگمهر علی ترابیان امیرحسام حسنی ملیحه علینقی نوشین اصول دینی محمد عبداله زاده

10.22034/jest.2017.10700

زمینه و هدف: تامین آب قابل شرب، با کیفیت مناسب یکی از اهداف اصلی تصفیه خانه های آب می باشد. فیلتراسیون فرآیندی است که بیش ترین سهم کیفی را در عملیات تصفیه آب و حدود 20 درصد از هزینه تصفیه خانه را به خود اختصاص می دهد. اصلی ترین شاخصی که تاکنون برای بررسی کارایی صافی ها چکیده کامل

زمینه و هدف: تامین آب قابل شرب، با کیفیت مناسب یکی از اهداف اصلی تصفیه خانه های آب می باشد. فیلتراسیون فرآیندی است که بیش ترین سهم کیفی را در عملیات تصفیه آب و حدود 20 درصد از هزینه تصفیه خانه را به خود اختصاص می دهد. اصلی ترین شاخصی که تاکنون برای بررسی کارایی صافی ها مورد استفاده قرار گرفته است، کدورت آب خروجی می باشد. روش بررسی: در این بررسی اثر ارتفاع مختلف بسترصافی(Cm90-70-50-20)، اندازه مؤثر(1- 75.0) و ضریب یکنواختی(5.1-1) صافی های شنی نوع تند در حذف کدورت و باکتری های گروه کلی فرم از کانال ورودی به مدت 4 ماه از خرداد ماه سال 1389 مطابق روش های استاندارد آنالیز آب از پایلوت موجود و مستقر در کنار کانال آب ورودی نمونه برداری و نمونه ها بلافاصله در آزمایشگاه های تصفیه خانه و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران مورد آنالیز قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از بستر درشت دانه بیان گر بیش ترین راندمان حذف کدورت، 58.83% که مربوط به کدورت NTU5 و ارتفاع بسترCm 90می باشد. کم ترین راندمان حذف کدورت 25.29% که مربوط به کدورتNTU 10 و ارتفاع بستر Cm20 می باشد. بیش ترین راندمان حذف کلی فرم 92.87% که مربوط به کدورت NTU2 و ارتفاع بسترCm 90 می باشد. کم ترین راندمان حذف کلی فرم در درشت دانه 38% که مربوط به کدورت NTU10 و ارتفاع بسترCm 20 می باشد. ارتفاع موثر در درشت دانه در حذف کدورت و کلی فرم مربوط بهCm 90 می باشد. بیش ترین زمان کارکرد صافی در بستر درشت دانه 35 ساعت، و مربوط به کدورت NTU2 و کم ترین زمان کارکرد صافی در بستر درشت دانه 23 ساعت، مربوط به کدورت NTU10 می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از بستر ریزدانه شامل، بیش ترین راندمان حذف کدورت 93% که مربوط به کدورت NTU2 و ارتفاع بستر Cm90، کم ترین راندمان حذف کدورت 9.54% که مربوط به کدورت NTU 7و ارتفاع بسترCm 50 می باشد. بیش ترین راندمان حذف کلی فرم 92/91% که مربوط به کدورت NTU 2 و ارتفاع بستر Cm90 و کم ترین راندمان حذف کلی فرم 45% که مربوط به کدورت NTU10 و ارتفاع بستر Cm20 می باشد. ارتفاع موثر در حذف کدورت و کلی فرم مربوط به ارتفاع Cm90 می باشد. بنابراین آنچه از نتایج فوق مسلم است، راندمان هر دو بستر به کدورت خروجی و عملکرد واحد قبلی فرآیند(زلال سازی) ارتباط مستقیم دارد. بیش ترین زمان کارکرد صافی در بستر ریز دانه 28 ساعت، و مربوط به کدورت NTU2 می باشد. کم ترین زمان کارکرد صافی در بستر ریزدانه 14 ساعت، مربوط به کدورت NTU 10 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

559 - بررسی اثرات زیست محیطی طرح های تغذیه مصنوعی آبخوان ها در استان یزد(مطالعه موردی: زیر حوضه آبخیز دشت یزد- اردکان)
مسعود منوری مریم مروتی امیرحسام حسنی پروین فرشچی زهرا روستا

ایران دارای آب و هوای نیمه خشک است. هر چند حجم آب های سطحی در آن زیاد می باشد، لیکن به دلیل عدم کنترلمناسب آب ها، کمبود آب در کشور وجود دارد. بنابراین می توان از طرح های تغذیه مصنوعی به عنوان راه حل بهینه برای مقابله با بحرانآب، بهره جست. دشت یزد- اردکان با مساحت 11393 چکیده کامل

ایران دارای آب و هوای نیمه خشک است. هر چند حجم آب های سطحی در آن زیاد می باشد، لیکن به دلیل عدم کنترلمناسب آب ها، کمبود آب در کشور وجود دارد. بنابراین می توان از طرح های تغذیه مصنوعی به عنوان راه حل بهینه برای مقابله با بحرانآب، بهره جست. دشت یزد- اردکان با مساحت 11393 کیلومتر مربع در استان یزد واقع شده و مصارف آب برای بهره برداری هایکشاورزی، صنعتی و معدنی و شرب در آن زیاد است. این حوزه دربرگیرنده شهرستان های یزد، اردکان، میبد، تفت، صدوق و مهریزم یباشد که بیشترین جمعیت را در استان به خود اختصاص داده است.با توجه به این که اجرای پروژه های توسعه دارای اثرات زیست محیطی مثبت و منفی متعددی است، لذا می بایست مطالعاتارزیابی اثرات زیست محیطی برای آن ها انجام شود. برای ارزیابی اثرات طرح های تغذیه مصنوعی در دشت یز د-اردکان از روش منوری2001 استفاده شده است. در این روش چهار محیط فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد. پیشبینی اثرات در دو گزینه عدم اجرای طرح و اجرای طرح و در فازهای ساختمانی و بهره برداری بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده،گزینه اجرای طرح با 14 اثر منفی در مرحله ساختمانی و 117 اثر مثبت در مرحله بهره برداری نسبت به گزینه عدم اجرای طرح با 21 اثرمنفی در مرحله ساختمانی و 74 اثر مثبت در مرحله بهره برداری، نشان داد که اجرای طرح در دشت یز د- اردکان با اعمال اقداماتاصلاحی امکان پذیر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

560 - ارزیابی شبیه‌سازی با رویکرد مرز مشترک در پیش‌بینی نفوذ شوری در آب‌خوان‌های لایه‌بندی ساحلی تحت پمپاژ
سید سجاد مهدی زاده محلی فریدون وفایی

10.22034/jest.2019.13700

زمینه و هدف: افزایش جمعیت و رشد فعالیت‌های بشری در نواحی ساحلی، تنش بر آب‌خوان‌های ساحلی را افزایش داده و سبب پیش‌روی آب دریا به سمت آن‌ها شده‌است. مدل‌سازی ریاضی نفوذ شوری با استفاده از دو رویکرد امکان پذیر می‌باشد. در رویکرد مرز مشترک، فصل مشترک تقابل آب شور و شیرین ب چکیده کامل

زمینه و هدف: افزایش جمعیت و رشد فعالیت‌های بشری در نواحی ساحلی، تنش بر آب‌خوان‌های ساحلی را افزایش داده و سبب پیش‌روی آب دریا به سمت آن‌ها شده‌است. مدل‌سازی ریاضی نفوذ شوری با استفاده از دو رویکرد امکان پذیر می‌باشد. در رویکرد مرز مشترک، فصل مشترک تقابل آب شور و شیرین با یک خط نشان داده می‌شود، حال آن‌که در رویکرد جریان اختلاطی، یک ناحیه انتقالی این دو سیال را از هم جدا خواهد نمود. شبیه‌سازی با رویکرد مرز مشترک به علت نیاز به داده‌های ورودی کم‌تر و زمان اجرای بسیار سریع‌تر، بیش‌تر مورد استفاده قرار گرفته، درحالی‌که در مدل‌سازی با رویکرد جریان اختلاطی به علت حل هم‌زمان معادله جریان و معادله پخش و انتقال، جواب‌های دقیق‌تری تولید می‌گردد. روش بررسی: در این تحقیق برای آب‌خوان‌های لایه‌بندی ساحلی که در واقعیت از توزیع بیش‌تری نسبت به آب‌خوان‌های همگن برخوردارند، با استفاده از زبان برنامه‌نویسی فرترن، مدل عددی‌ بر پایه رویکرد مرز مشترک (با نام SHI-SWIM) توسعه داده شده‌ و نتایج مدل، پس از صحت‌سنجی و اعتبار‌بخشی، با مشاهدات آزمایشگاهی و کد عددی SEAWAT (با رویکرد جریان اختلاطی) مقایسه شده‌است. در ادامه، سناریوهای مختلفی برای آب‌خوان لایه‌بندی در مقیاس واقعی و با اعمال چاه پمپاژ تعریف شده و علاوه بر بررسی واکنش آب‌خوان نسبت به این تغییرات، نقاط قوت و محدودیت‌های مدل توسعه داده شده آشکار شده‌است. یافته‌ها: شبیه‌سازی مدل آب‌خوان تحت پمپاژ نشان می‌دهد که مدل SHI-SWIM در حالات کاهش فاصله بین چاه و دریا، نفوذ کامل چاه در آب‌خوان و دبی پمپاژ بالاتر پیش‌بینی دقیق‌تری از شکل گوه شوری داشته است اما پیش‌بینی میزان شوری آب برداشتی از چاه، چندان متناسب با نتایج به‌دست آمده در آزمایشگاه و مدل SEAWAT نبوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

561 - بررسی آلودگی آب های سطحی منطقه کوه سرخ کاشمر به آرسنیک
یاسمن بابایی محمدرضا علوی مقدم فرشته قاسم زاده محمدحسین ارباب روار

آرسنیک به عنوان یکی از سمی ترین و خطرناک ترین مواد موجود در آب های طبیعی شناخته می شود و در درازمدت اثرات سوء بر سلامت انسان دارد. آلودگی منابع آب به آرسنیک در نقاط بسیاری از جهان و حتی در مناطقی از کشور خودمان مشاهده شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی غلظت آرسنیک مح چکیده کامل

آرسنیک به عنوان یکی از سمی ترین و خطرناک ترین مواد موجود در آب های طبیعی شناخته می شود و در درازمدت اثرات سوء بر سلامت انسان دارد. آلودگی منابع آب به آرسنیک در نقاط بسیاری از جهان و حتی در مناطقی از کشور خودمان مشاهده شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی غلظت آرسنیک محلول در آب سرشاخه های رودخانه چلپو می باشد. از این آب به منظور کشاورزی و شرب استفاده می شود. به این منظور 9 ایستگاه به فواصل تقریباً مساوی در محل تعیین و به طور فصلی در یک دوره یک ساله از آن ها نمونه برداری شد. علاوه بر آرسنیک بعضی پارامترهای کیفی آب همچون pH و سختی نیز اندازه گیری شد. نتایج حاصل حاکی از غلظت بالای این عنصر درآب منطقه می باشد به طوری که بالاترین غلظت ها در فصل زمستان(150 میکرو گرم بر لیتر) اندازه گیری شد. علاوه بر این مشاهده شد هیچ ارتباط معنی داری بین غلظت آرسنیک در آب و عواملی مانند pH،DO و سختی آب وجود ندارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

562 - بررسی اثرات سولفات روی بر بافت آبشش بچه ماهی کپور معمولی Cyprinus carpio
طاهره ناجی شیلا صفائیان مینا رستمی مهرناز صبرجو

روی عنصری ضروری جهت انجام متابولیسم سلولی است که سمینت جزیی دارد، ولی در صورتی که مقدار آن از حد معینی تجاوز کند جز عناصر سمی به شمار می رود. در این پژوهش اثر سمیت حاد فلز روی بر گونه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شده است.در ابتدا میزان h- چکیده کامل

روی عنصری ضروری جهت انجام متابولیسم سلولی است که سمینت جزیی دارد، ولی در صورتی که مقدار آن از حد معینی تجاوز کند جز عناصر سمی به شمار می رود. در این پژوهش اثر سمیت حاد فلز روی بر گونه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شده است.در ابتدا میزان h-96-LC50 فلز روی ماهیان با وزن 130-120 گرم محاسبه گردید و در 24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب 78، 64، 56، 50 میلی گرم در لیتر روی محاسبه گردید.سپس بافت آبشش بچه ماهی کپور معمولی در مجاورت با غلظت های مختلف فلز روی قرار داده شد و از نظر ضایعات میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که قرار گرفتن آبشش در مجاورت فلز روی منجر به بروز پدیده هایی مانند هایپرتروفی و هایپرپلازی سلول های پوششی آبشش، فیوژن یا چسبندگی لاملاهای ثانویه به یکدیگر و افزایش و تکثیر سلول های مخاطی می گردد. در نهایت می توان نتیجه گرفت که فلز روی جزء عناصر سنگینی است که سمیت آن در غلظت های زیادی در ماهی آشکار گردیده و همچنین باعث تغییرات بافتی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

563 - مقایسه روش های زمین آمار و شبکه عصبی مصنوعی در تخمین سطح آب زیرزمینی(مطالعه موردی: دشت نورآباد، استان لرستان)
رضا دهقانی عاطفه نورعلیئی

زمینه و هدف: در بررسی مسایل ژئوهیدرولوژى، تغییرات سطح ایستابى از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین تحقیق و پژوهش در تخمین نقاط فاقد اطلاعات ضروری می باشد. روش بررسی: یکی از روش های مهم در برآورد سطح ایستابی آب های زیرزمینی درون یابی است. طى چند دهه اخیر به دلیل چکیده کامل

زمینه و هدف: در بررسی مسایل ژئوهیدرولوژى، تغییرات سطح ایستابى از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین تحقیق و پژوهش در تخمین نقاط فاقد اطلاعات ضروری می باشد. روش بررسی: یکی از روش های مهم در برآورد سطح ایستابی آب های زیرزمینی درون یابی است. طى چند دهه اخیر به دلیل وجود همبستگی مکانی بین مقادیریک متغیر در یک ناحیه مبانى علم زمین آمار به خوبى گسترش یافته و توانایی هاى این شاخه از آمار در بررسى و پیش بینى متغیرهاى مکانى گسترش یافته است. در این پژوهش درون یابی سطح آب زیرزمینی دشت نورآباد واقع در استان لرستان، با استفاده از روش های زمین آمار مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن با روش های مرسوم هوشمند همچون شبکه عصبی مصنوعی مقایسه گردید. معیارهای متوسط قدرمطلق خطا، متوسط خطای اریب، ریشه میانگین مربعات خطا و انحراف استاندارد عمومی برای ارزیابی و عملکرد روش ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد با تحلیل مکانی تغییرات سطح ایستابی آب های زیرزمینی، روش کوکریجینگ ساده با مدل دایره ای توانسته با متوسط قدرمطلق خطای 0001/0، متوسط خطای اریب 0347/0، ریشه میانگین مربعات خطا( m0451/0 و انحراف استاندارد 3/20 نسبت به سایر روش ها در اولویت قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری:در مجموع نتایج نشان داد که روش کوکریجینگ توانایی بالایی در درون یابی و تخمین مقادیر کمینه و بیشینه سطح آب های زیرزمینی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

564 - ارزیابی عملکرد مدل های شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چندگانه در سنجش کربن آلی محلول در آب
طاهر احمدزاده ناصر مهردادی مجتبی اردستانی اکبر باغوند

10.30495/jest.2018.13748

چکیده زمینه و هدف: اندازه گیری و پایش کربن آلی در محیط های آبی یکی از شاخص های مهم کیفی در پروژه های مدیریت محیط زیست، پایش کیفی منابع آب و تامین آب شرب است. در این تحقیق، عملکرد مدل شبکه عصبی مصنوعی و مدل رگرسیون غیر خطی چندگانه باهدف سنجش پارامتر کربن آلی در منابع آب چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: اندازه گیری و پایش کربن آلی در محیط های آبی یکی از شاخص های مهم کیفی در پروژه های مدیریت محیط زیست، پایش کیفی منابع آب و تامین آب شرب است. در این تحقیق، عملکرد مدل شبکه عصبی مصنوعی و مدل رگرسیون غیر خطی چندگانه باهدف سنجش پارامتر کربن آلی در منابع آب با حداکثر ضریب همبستگی محتمل و حداقل تعداد پارامترهای ورودی، مورد مطالعه و بهینهسازی قرار گرفت.روش بررسی: به این منظور مدل اولیه شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون غیر خطی چندگانه با کلیه پارامترهای ورودی برای دستیابی بهحداقل پارامترهای مورد نیاز تحت بهینه سازی به روش حذف ترتیبی قرار گرفت.یافته ها: آزمون صحت سنجی مدل بیانگر توافق خوبی میان سنجش کربن آلی محلول و مشاهدات واقعی بوده است. تحلیلنتایج نشان دهنده ی عملکرد قابل قبول مدل شبکه عصبی با درصد خطای متوسط 7 % و ضریب همبستگی 91/0 می باشد.بحث و نتیجه گیری: رفتار سنجی نتایج مدل سازی آشکار نمود که هرچند مدل رگرسیون چندگانه با درصد خطای متوسط 8 % و ضریب همبستگی 89/0 عملکرد نسبتاً ضعیف تری داشته است، اما سرعت اجرای بالا و عملکرد بهتر در شرایط بحرانی نشان از قابلیت بالای این مدل در سنجش کربن آلی در منابع آب با دامنه تغییرات کیفی زیاد دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

565 - کاربرد تکنولوژی پاک در صنعت آبکاری, راهکار عملی و اجرایی کاهش آلودگی
محمود شریعت مجید عباسپور جعفر نوری ناصر کیوانی

کاربرد تکنولوژی پاک در صنعت آبکاری, راهکار عملی و اجرایی کاهش آلودگی

کاربرد تکنولوژی پاک در صنعت آبکاری, راهکار عملی و اجرایی کاهش آلودگی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

566 - بررسی و محاسبه هزینه های خارجی انتقال کارگاه های کوچک آلاینده و مزاحم آب کاری درون شهری تهران به شهرک صنعتی خوارزمی
زهرا عابدی جمیله جمالی زواره

در تمامی دوران صنعتی شدن شهر تهران در مورد استقرار صنایع هیچ گونه ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست جهت دستیابی به توسعه پایدار صورت نپذیرفته است. به همین دلیل این واحدها در بین اماکن مسکونی مزاحمت های بی شماری از قبیل رفت و آمد خودروها وکارگران و نیز آلودگی های زیست محی چکیده کامل

در تمامی دوران صنعتی شدن شهر تهران در مورد استقرار صنایع هیچ گونه ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست جهت دستیابی به توسعه پایدار صورت نپذیرفته است. به همین دلیل این واحدها در بین اماکن مسکونی مزاحمت های بی شماری از قبیل رفت و آمد خودروها وکارگران و نیز آلودگی های زیست محیطی(آب،هوا،خاک ،صوت) به وجود آورده است از طرف دیگر عدم به کارگیری سیستم های کنترل آلودگی های زیست محیطی (آب، هوا، خاک، صوت) در این کارگاه ها به علت محدودیت فضای آن ها، باعث شده است که این واحدها علاوه بر تبدیل شدن به صنایع آلوده کننده در بافت شهری، خود نیز به دلیل عدم برخورداری از فضای مناسب، در حرکت رو به رشد آینده خود دچار مشکل شوند. .بر این اساس هیات وزیران در سال1369مصوبه انتقال صنایع آلاینده و مزاحم درون شهری تهران را به مکان های مناسب ومورد تایید محیط زیست تصویب نمود. 33 نوع صنعت آلوده و مزاحم جهت انتقال به 17 پلاک مصوب ( شهرک های صنعتی) جهت استقرار مشخص شد که صنعت آب کاری به عنوان صنعت آلوده و مزاحم و شهرک صنعتی خوارزمی به عنوان مکان مناسب از جمله آن ها می باشد. حال سوال اساسی این است که آیا انتقال صنایع کوچک آب کاری درون شهری تهران به شهرک صنعتی خوارزمی تاثیری بر کیفیت محل زندگی ساکنان و محیط زیست منطقه دارد؟ و در صورت مثبت بودن جواب میزان آن به شکل کمی چقدر است ؟ در این تحقیق سعی شده است ، ضمن بررسی وضعیت شهرک های صنعتی استان و صنایع کوچک تهران، نسبت به محاسبه هزینه های وارد بر محیط زیست انسانی(مزاحمت) و طبیعی(آلودگی) ناشی از فعالیت کارگاه های کوچک آب کاری در شهر تهران اقدام شود. بنابراین به بررسی میزان تمایل جامعه تحت تاثیر جهت اجرای این امرو خسارت وارده بر محیط در منطقه 12 شهری تهران پرداخته واز روش های نظری و عملی (روش ارزش گذاری مشروط، جستجو در اینترنت، گفتگو با متخصصان محیط زیست در اداره کل حفاظت محیط زیست و شرکت شهرک های استان تهران، سازمان صنایع و معادن استان تهران، مشاهدات شخصی) استفاده شده است. برخی نتایج به دست آمده از این تحقیق،استقبال شهروندان از اجرای طرح انتقال کارگاه های کوچک آب کاری درون شهری تهران به شهرک صنعتی خوارزمی و برآورد هزینه های مزاحمت و آلودگی ناشی از فعالیت این واحدها در منطقه 12 شهری که منجر به تعیین میزان هزینه خارجی این طرح گردیده، می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

567 - بررسی تصفیه بیولوژیکی آب زهکش اسیدی معدن مس سرچشمه بر پایه عملکرد رآکتورهای ناپیوسته با عملیات متوالی (SBR)
رضا مرندی محمد جواد ابراهیمی زرندی

پساب های اسیدی معدن از آلاینده های مهم و شناخته شده زیست محیطی ناشی از فعالیت های معدنی تشکیل شده است. این پساب ها حاوی غلظت های بالایی از یون های فلزات سنگین ( آهن ، منگنز، مس، نیکل و...) بوده که برای حیات آب زیان و انسان زیان آور می باشد. آب زهکش اسیدی معدن زمانی تولی چکیده کامل

پساب های اسیدی معدن از آلاینده های مهم و شناخته شده زیست محیطی ناشی از فعالیت های معدنی تشکیل شده است. این پساب ها حاوی غلظت های بالایی از یون های فلزات سنگین ( آهن ، منگنز، مس، نیکل و...) بوده که برای حیات آب زیان و انسان زیان آور می باشد. آب زهکش اسیدی معدن زمانی تولید می شود که کانی های سولفیدی باآب و اکسیژن هوا، خصوصاً در حضور باکتری های ویژه واکنش دهد. در این پروژه پس از آنالیز آب زهکش اسیدی، حذف فلزات سنگین (آهن، مس، منگنز،) توسط لجن فاضلاب شهری با استفاده از سه رآکتور ناپیوسته با عملیات متوالی انجام پذیرفت . تحقیقات در دامنه pH های8-5/7، 5/7-7، 7-5/6 و 5-5/4 با دبی ml/min 5 انجام گرفت.پس از مشخص شدن میزان pH بهینه، عملیات تصفیه در دبی های ml/min 120، 60، 30و5 انجام پذیرفت که بیشترین درصد حذف یون های فوق در دبی های ml/min30و 5 مشاهده گردید.درصد حذف فلزات(آهن، مس، منگنز) دردبی ml/min 5 به ترتیب 100%،18/99%، 88/90%و دبیml/min30، به میزان 99/92%، 19/85%، 28/88%و همچنین مقدار MLSS در لجن فاضلاب شهری mg/l 780 به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

568 - اعمال اثر تر و خشک شدن سواحل در مدلسازی احجام محدود جریانات دو بعدی ناشی از باد در دریاچه ها
سعیدرضا صباغ یزدی حامد عربی

شبیه سازی جریان در دریاچه های طبیعی و مصنوعی تحت تاثیر باد و پیش بینی نحوه شکل گیری چرخه های آب در دریاچه ها می تواند در مطالعات زیست محیطی و اکوسیتسمی مورد استفاده قرار گیرد. در این نوشتار، با توسعه یک مدل عددی، جریانات دریایی در دریاچه مصنوعی در دست طراحی در پارک چیتگ چکیده کامل

شبیه سازی جریان در دریاچه های طبیعی و مصنوعی تحت تاثیر باد و پیش بینی نحوه شکل گیری چرخه های آب در دریاچه ها می تواند در مطالعات زیست محیطی و اکوسیتسمی مورد استفاده قرار گیرد. در این نوشتار، با توسعه یک مدل عددی، جریانات دریایی در دریاچه مصنوعی در دست طراحی در پارک چیتگر تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. در مدل شبیه ساز جریان، پارامترهای طراحی هیدرولیکی (سرعت، عمق) با حل معادلات میانگین عمق پیوستگی و حرکت افقی به کمک روش احجام محدود (رئوس سلول همپوشان) بر روی شبکه مثلثی بدون ساختار محاسبه می شوند. در این مدل، برای از بین بردن خطاهای عددی و تضمین پایداری روند حل صریح، از روش لزجت مصنوعی استفاده شده است. در حال حاضر تکنیک جدیدی برای مدل سازی تر و خشک شدن سواحل حوضه، لحاظ شده است. برای صحت نتایج مدل عددی مورد کاربرد، ابتدا نتایج حاصل از آزمون چرخه های ناشی از باد در یک حوضچه کاسه ای شکل، با نتایج آزمونهای گزارش شده، توسط محققین دیگر مقایسه و ارزیابی شده، سپس نتایج کاربرد مدل مورد استفاده در شبیه سازی چرخه های افقی جریان آب ناشی از تاثیر وزن باد در دریاچه مصنوعی چیتگر ارایه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

569 - بررسی برخی پارامترهای تعیین کننده کیفیت آب در ذخایر آب شرب منطقه سیستان (چاه نیمه شماره یک) و مقایسه آن‌ها با استانداردهای موجود
فاطمه عین الهی پیر نرجس اکاتی مصطفی غفاری

10.22034/jest.2017.10701

چکیده زمینه و هدف: چاه نیمه های سیستان تنها منبع تأمین کننده آب شرب زابل و زاهدان بوده و بررسی فاکتورهای کیفیت آب آن ها به نظر می رسد. هدف این مطالعه برخی از فاکتورهای کیفیت آب چاه نیمه (سولفات، نیترات، منیزیم، آمونیاک، قلیاییت، کلرین و سختی)، مقایسه آن ها در بین ایستگ چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: چاه نیمه های سیستان تنها منبع تأمین کننده آب شرب زابل و زاهدان بوده و بررسی فاکتورهای کیفیت آب آن ها به نظر می رسد. هدف این مطالعه برخی از فاکتورهای کیفیت آب چاه نیمه (سولفات، نیترات، منیزیم، آمونیاک، قلیاییت، کلرین و سختی)، مقایسه آن ها در بین ایستگاه ها و مقایسه آن ها با استانداردهای موجود است. روش بررسی: نمونه برداری از 6 ایستگاه و از 19 نقطه در سطح چاه نیمه شماره 1 در شهریور 1389 همراه با اندازه گیری EC و pH آب انجام شد. فاکتورهای مورد نظر توسط دستگاه فتومتر 8000 اندازه گیری شدند.مقایسات آماری با نرم افزار SPSS و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel انجام شد. یافته‌ها: غلظت سولفات 106 تا 124میلی گرم بر لیتر، سختی منیزیم بر حسب کربنات کلسیم 416 تا 600 میلی گرم بر لیتر، غلظت آمونیاک 02/0 تا 10/0 میلی گرم بر لیتر، نیترات بین 52/0 تا 93/0 میلی گرم بر لیتر، قلیاییت 125 تا 215 میلی گرم بر لیتر، سختی 66/182 تا 33/205 میلی گرم بر لیتر کربنات کلسیم، کلرین بین 05/0 تا 19/0 میلی گرم بر لیتر، کلسیم 67 تا 94 میلی گرم بر لیتر، میزان EC 33/559 تا 604 میکروزیمنس بر سانتی متر و pH 45/8 تا 79/8 متغیر بود. هیچ یک از فاکتور های اندازه گیری شده در بین ایستگاه های مختلف تفاوت معنی داری را نشان ندادند. بحث و نتیجه‌گیری: بر این اساس میزان این فاکتورها دارای پراکنش یکسانی بوده و از منابع نقطه ای منشأ نمی گیرند. نتیجه مقایسه مقادیر با استاندارد حاکی از آن بود که میزان سولفات، نیترات، آمونیاک، قلیاییت، کلسیم، کلر، سختی، pH و EC نسبت به استاندارد تعیین شده برای آب آشامیدنی دارای مقدار پایین تری بودند. در عین حال مقدار منیزیم از حد مطلوب و حد مجاز غلظت بیش تری داشت. بنابر یافته های موجود فاکتورهای بررسی شده در آب چاه نیمه از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

570 - سنجش پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب و عوامل مؤثر بر آن
لیما طیبی سهیل سبحان اردکانی

از آن جا که استفاده از آب رودخانه گاماسیاب به عنوان بزرگ ترین و پرآب ترین رودخانه استان همدان جهت امور مختلف بهویژه ایجاد و توسعه کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا به سرعت رو به گسترش می باشد، لذا لزوم سنجش پیراسنجه های کیفیآب این رودخانه ضروری به نظر می رسد، بر این چکیده کامل

از آن جا که استفاده از آب رودخانه گاماسیاب به عنوان بزرگ ترین و پرآب ترین رودخانه استان همدان جهت امور مختلف بهویژه ایجاد و توسعه کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا به سرعت رو به گسترش می باشد، لذا لزوم سنجش پیراسنجه های کیفیآب این رودخانه ضروری به نظر می رسد، بر این اساس در این تحقیق جهت سنجش کیفی و ارزیابی عوامل مؤثر بر کیفیت آب رودخانهگاماسیاب به ویژه کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی با انتخاب پنج ایستگاه نمونه برداری در طول رودخانه اقدام به سنجش پیراسنجه هایکیفی آب و مقایسه آن ها با مقادیر استاندارد نمودیم.نمونه برداری طی سه ماه مرداد، شهریور و اسفند 1386 از پنج ایستگاه یاد شده در دو نوبت صبح (از ساعت 9 ت ا 12 ) و عصر(از ساعت 14 تا 17 ) به منظور داشتن پراکنش زمانی مناسب از لحاظ اثرات تغذیه ای ماهیان بر روی ویژگی های کیفی آب انجام شد.و هدایت الکتریکی در مح ل pH ، نمونه های آب در ظروف پلی اتیلنی درب دار جمع آوری و پیراسنجه های غلظت اکسیژن محلو لاندازه گیری شد. سپس نمونه ها داخل یخدان قرار گرفته و در کوتاه ترین زمان ممکن جهت اندازه گیری غلظت پیراسنجه های اکسیژنمورد نیاز زیست-شیمیایی، آمونیوم، نیتریت، نیترات و اورتوفسفات به آزمایشگاه منتقل گردید.نتایج تحقیق بیانگر آن بود که به جز در مورد میانگین مقادیر هدایت الکتریکی که هیچ کدام از ایستگاه ها تفاوت معنی دار بایکدیگر نداشته اند، در مورد سایر پیراسنجه های مورد ارزیابی چنین امری مشاهده نمی شود. به طوری ک ه در مورد میانگین غلظتو اکسیژن مورد نیاز زیست-شیمیایی تنها کانال ورودی آب کارگاه قزل دانش با ایستگاه شاهد تف اوت معنی دار pH ، اکسیژن محلولنداشته است. همچنین میانگین غلظت یون های آمونیوم و نیتریت ایستگاه شاهد با سایر ایستگاه های نمونه برداری ب ه دلیل ورود بارقابل توجهی از مواد مغذی به رودخانه بر اثر فعالیت های آب زی پروری و همچنین فاضلاب روستاهای اطراف تفاوت معنی دار داشته است.در مقایسه کارگاه های مورد مطالعه از جهت میانگین غلظت مواد مغذی همچون آمونیوم و نیترات با توجه ب ه گروه بندیآماری مشخص شد بین کارگاه ها تفاوت معنی دار آماری وجود دارد. به طوری که کارگاه قزل دانش با تولید 100 تن ماهی پرواری درمقایسه با کارگاه قزل زاگرس با تولید 190 تن ماهی پرواری بار بیشتری از آلودگی را به رودخانه وارد نموده است.با مقایسه میانگین غلظت پیراسنجه های مورد ارزیابی آب رودخانه گاماسیاب با جدول کلاسه کیفی آب ه ا از نظ رپیراسنجه های فیزیکی، شیمیایی و زیستی می توان چنین بیان داشت که کیفیت آب این رودخانه در طبقه آب های ندرتاً آ ل وده ت اآب هایی با آلودگی متوسط قرار می گیرد. بنابراین، این رودخانه در حال حاضر توان خودپالایی آلاینده ها را دارد و ل ی با توجه بهسیاست های کشور و به ویژه استان همدان در توسعه صنعت آبزی پروری و همچنین عدم نظارت بر منابع آلاینده وارد شده، این رودخانهدر آینده ای نه چندان دور با معضلات جدی به ویژه بروز پدیده خوراکوری مواجه خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

571 - بررسی پیامدهای زیست محیطی سد شهر چای ارومیهبر محیط زیست طبیعی منطقه
نعمت اله خراسانی پروین فرشچی مسعود منوری حجت جباری

سد مخزنی شهر چای بر روی رودخانه شهرچای در استان آذربایجان غربی و در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه احداث می شود. این سد از نوع خاکی- سنگریزه ای بوده و دارای 215 میلیون متر مکعب حجم مفید خواهد بود. هدف احداث این سد تامین آب آبیاری برای 12500 هکتار از اراضی کشاورزی پایی چکیده کامل

سد مخزنی شهر چای بر روی رودخانه شهرچای در استان آذربایجان غربی و در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه احداث می شود. این سد از نوع خاکی- سنگریزه ای بوده و دارای 215 میلیون متر مکعب حجم مفید خواهد بود. هدف احداث این سد تامین آب آبیاری برای 12500 هکتار از اراضی کشاورزی پایین دست شهر ارومیه و تامین حدود 76 میلیون متر مکعب آب مورد نیاز شرب و صنعت شهر ارومیه است. در این مطالعه، محدوده مطالعاتی در سه سطح بلافصل، تحت تاثیر مستقیم و تحت تاثیر غیرمستقیم انتخاب شد و عناصر بیولوژیک، مناطق جنگلی و مناطق تحت اختیار سازمان حفاظت محیط زیست در هر یک از محدوده های انتخاب شده شناسایی شده است. در مراحل بعدی با روش تشریح جزبه جز نتایج و با استفاده از نظرات گروه کارشناسی نسبت به تجزیه و تحلیل اثرات سد بر هر کدام از عناصر محیطی در مراحل فاز احداث و فاز بهره برداری اقدام شده است و در خاتمه روش های کاهش پیامدهای منفی بر محیط زیست طبیعی منطقه ارایه شده است.هدف از این مطالعه بررسی پیامدهای زیست محیطی سد بر محیط طبیعی منطقه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

572 - حذف فلزات از پساب ها با استفاده مجدد از یک دور ریز، مثال موردی حذف املاح کادمیوم با استفاده از خاک رنگ بر صنایع روغن نباتی
افشین شوکتی پورثانی محمود شریعت نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد رامین نبی زاده

به دلیل سمیت کادمیوم و خاصیت تجمعی آن در بافت های موجودات زنده، توجهات زیادی نسبت به آن وجود دارد . در این پژوهش حذف کادمیوم توسط خاک رنگ بر مستعمل و دورریز صنایع روغن نباتی پس از آماده شدن به روش حرارتی در کوره خلا، مورد بررسی قرار گرفت. جاذبی که به این ترتیب آماده شد چکیده کامل

به دلیل سمیت کادمیوم و خاصیت تجمعی آن در بافت های موجودات زنده، توجهات زیادی نسبت به آن وجود دارد . در این پژوهش حذف کادمیوم توسط خاک رنگ بر مستعمل و دورریز صنایع روغن نباتی پس از آماده شدن به روش حرارتی در کوره خلا، مورد بررسی قرار گرفت. جاذبی که به این ترتیب آماده شد قابلیت جذب یون های فلزی مانند کادمیوم را در محیط های آبی دارد. همچنین چگونگی بهبود شرایط عملکرد این جاذب مورد بررسی قرار گرفته و بهترین شرایط جذب از نظر غلظت ورودی، pH و مقدار جاذب تعیین گردید. بالاترین بازده وظرفیت جذب برای دو نمک آلی و معدنی کادمیوم (استات کادمیوم و سولفات کادمیوم) مورد مطالعه قرار گرفت. منحنی های ایزوترم جذب در سه حالت لانگمیر و B.E.T و فروندلیچ طبق داده های به دست آمده،رسم و مشخص شد که جذب کادمیوم توسط جاذب مذکور از مدل لانگمیر با 98/0 = R2 پیروی می کند. ضمنا بیشترین میزان جذب مربوط به نمک سولفات کادمیوم توسط جاذب مذکور(به میزان mg/g 1234/0) می باشد و بازده جذب، در این حالت برای غلظت ورودی 10 میلی گرم در لیتر برابر با 2/68% است. غلظت جاذب نیز 5/3 گرم در لیتر در نظر گرفته شده است. با افزایش pH و زمان ماند می توان مقدار جذب را توسط جاذب مذکور افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

573 - نقش تغییر اقلیم بر جریان های خلیج فارس
رفیعه زاهدی مسعود ترابی آزاد

منطقه دریایی خلیج فارس حالت ویژه ای دارد که آن را از سایر مناطق دریایی جهان مجزا می نماید. بیشترین تمرکز نفت و گاز جهان در این منطقه واقع است. به طوری که استخراج نفت به 20 میلیون متر مکعب در سال می رسد. در خلیج فارس با فرونشینی خشکی، سطح تراز دریا به همان اندازه که از ت چکیده کامل

منطقه دریایی خلیج فارس حالت ویژه ای دارد که آن را از سایر مناطق دریایی جهان مجزا می نماید. بیشترین تمرکز نفت و گاز جهان در این منطقه واقع است. به طوری که استخراج نفت به 20 میلیون متر مکعب در سال می رسد. در خلیج فارس با فرونشینی خشکی، سطح تراز دریا به همان اندازه که از تغییرات اقلیم انتظار می رود، افزایش می یابد. بنابراین میزان افزایش سطح تراز دریا در این منطقه دو برابر میزان جهانی است. اساسا مطالعه و بررسی اثرات تغییر اقلیم بر ایجاد تاسیسات در مناطق ساحلی، حمل و نقل، ناپایداری و اختلاط در ستون آب و حفاظت از محیط زیست منطقه در مقابل آلودگی ها ضروری است. در این مقاله با استفاده از آمار طویل المدت میزان تبخیر، میزان بارندگی و دمای آب دریا برای ایستگاه های سواحل شمالی خلیج فارس و مقایسه آنها به تفسیر و بحث کامل در خصوص اثرات عامل فیزیکی بر اقلیم خلیج فارس و نقش آنها در تغییرات جریان های این منطقه می پردازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

574 - ارزش¬گذاری آب حاصل از طرح پخش سیلاب گربایگان فسا
فردین بوستانی حمید محمدی ایمان نجفی

اجرای طرح پخش سیلاب در منطقه گربایگان فسا منجر به بهبود قابل ملاحظه منابع آبی زیرزمینی منطقه شده است. به گونه ای که ظرفیت تأمین آب منطقه از 08/4 میلیون مترمکعب به بیش از 03/14 میلیون مترمکعب افزایش یافته است. البته در حال حاضر بیش از 9/26 میلیون مترمکعب از منابع آبی این چکیده کامل

اجرای طرح پخش سیلاب در منطقه گربایگان فسا منجر به بهبود قابل ملاحظه منابع آبی زیرزمینی منطقه شده است. به گونه ای که ظرفیت تأمین آب منطقه از 08/4 میلیون مترمکعب به بیش از 03/14 میلیون مترمکعب افزایش یافته است. البته در حال حاضر بیش از 9/26 میلیون مترمکعب از منابع آبی این منطقه استحصال می شود که فراتر از ظرفیت است. این مطالعه با هدف ارزیابی زیست محیطی این طرح صورت گرفته است. ارزش زیست محیطی حاصل از اجرای طرح برابر با ارزش آب تأمین شده توسط این طرح در نظر گرفته شد. ارزش گذاری آب نیز در دو قسمت مجزا صورت گرفت. به این ترتیب که ارزش اضافه برداشت مازاد بر ظرفیت طرح به طور مجزا و ارزش افزایش آب در دست رس ناشی از اجرای طرح تا سطح ظرفیت طرح به طور مجزا مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزش اضافه برداشت با استفاده از دو روش تخمین تابع تقاضای تجویزی و محاسبه بازده ناخالص حاصل از اضافه برداشت مبتنی بر روش باقی مانده برآورد گردید. بر اساس روش اول قیمت هر مترمکعب اضافه برداشت شده بالغ بر 460 ریال به دست آمد و بر اساس روش تابع تقاضای تجویزی این ارزش 6/399 ریال به ازای هر متر مکعب آب به دست آمد. در حالی که قیمت آب در محدوده ظرفیت طرح بیش از 2770 ریال به ازای هر متر مکعب ارزیابی شد. بر اساس ارقام به دست آمده از روش باقی مانده منافع کل حاصل از آب اضافه برداشت شده 93/5 میلیارد ریال و ارزش آب حاصل از اجرای طرح در سطح ظرفیت طرح 57/27 میلیارد ریال برآورد گردید. همچنین مشخص گردید که ارزش آب تحت تأثیر سطح استفاده از آن قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

575 - پیش‌یابی تاثیر روند طولانی مدت کاهش سطح آب دریای کاسپی بر حیات خلیج گرگان
سعید شربتی عبدالعظیم قانقرمه

زمینه و هدف: خلیج گرگان حوضه آبی نیمه بسته ای است که در حال حاضر تنها از طریق دهانه آشورآده- بندرترکمن با دریای کاسپی در ارتباط دایمی می باشد. روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی در طی 19 سال گذشته سبب به وجود آمدن اثرات نامطلوب از طریق خشکی زایی در سواحل کم عمق خلی چکیده کامل

زمینه و هدف: خلیج گرگان حوضه آبی نیمه بسته ای است که در حال حاضر تنها از طریق دهانه آشورآده- بندرترکمن با دریای کاسپی در ارتباط دایمی می باشد. روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی در طی 19 سال گذشته سبب به وجود آمدن اثرات نامطلوب از طریق خشکی زایی در سواحل کم عمق خلیج گرگان گردیده است و بیم آن می رود تا در سال های نه چندان دور ارتباط محدود خلیج با دریای کاسپی به طور کلی قطع گردد. روش بررسی: در مقاله حاضر اثرات روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی بر وضعیت ارتباطی خلیج گرگان تحت دو مجموعه سناریوی کاهش میانگین تراز سطح آب دریای کاسپی مورد مدل سازی واقع گردیده است. در مجموعه سناریوهای اول از میانگین 2/5 سانتی متری و در مجموعه سناریوهای دوم از میانگین 5/10 سانتی متری کاهش تراز سطح آب در دریای کاسپی جهت مدل سازی وضعیت توپوگرافی خلیج گرگان استفاده شد. یافته ها: نتایج مدل سازی ها تحت مجموعه سناریوهای اول نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1411-1410 متاثر از کاهش تراز منفی 6/27 متری به طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد. نتایج مدل سازی ها تحت مجموعه سناریوهای دوم نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1403-1402 متاثر از کاهش تراز منفی 6/27 متری به طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد. بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می گردد کلیه طرح ها و برنامه های استراتژیک دولت در تمامی سواحل جنوبی دریای کاسپی من جمله خلیج گرگان بر اساس طرح آمایش سرزمینی با عنایت به رویکرد روند کاهش سطح آب دریای کاسپی و سناریوسازی های محتمل، مهندسی و عملیاتی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

576 - مدل سازی نشت هیدروکربن های نفتی در منابع خاک و آبهای زیرزمینی
مجید احتشامی رامین احمدنیا

امروزه با توجه به روند رو به رشد افزایش جمعیت، و رشد روزافزون صنایع وابسته به نفت، میزان تقاضا برای مواد نفتی افزایش چشمگیری یافته است. افزایش تولید و به تبع آن افزایش میزان مصرف همراه با ریخت و پاشهای فراوانی است که این مساله نشت مواد نفتی به محیط زیست را شدت می بخشد. چکیده کامل

امروزه با توجه به روند رو به رشد افزایش جمعیت، و رشد روزافزون صنایع وابسته به نفت، میزان تقاضا برای مواد نفتی افزایش چشمگیری یافته است. افزایش تولید و به تبع آن افزایش میزان مصرف همراه با ریخت و پاشهای فراوانی است که این مساله نشت مواد نفتی به محیط زیست را شدت می بخشد. آلوده شدن منابع آب و خاک اثرات زیان بار و بعضا جبران ناپذیری به همراه دارد. مشخص شدن میزان ماده نشت کننده، مسیر حرکت، ماندگاری آن در محیطهای مختلف و میزان غلظت آن در عمقهای مختلف از اساسی ترین اطلاعاتی است که در مدیریت منابع آب و خاک به منظور مقابله به آلودگی محیطهای آبی و خاک باید در دسترس تصمیم گیرندگان قرار داشته باشد. در این نوشتار به منظور مدلسازی نشت فرآورده های نفتی در منابع آب و خاک از مدلی بنام RITZ استفاده شده است، تا ضمن بررسی فرآیند نشت، مکان و غلظت ماده نشت کننده را تخمین زد و بر این اساس اقدامات لازم برای کنترل آلودگی محیط بکار برد و جهت صحت سنجی مدل اطلاعات خروجی مدل با اطلاعات حاصل از مطالعات آزمایشگاهی صورت پذیرفته مقایسه شد که نتایج واسنجی های مثبت صورت پذیرفته در جداول و نمودارهای جداگانه ای نشان داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

577 - ارزیابی شدت تخریب منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل اصلاحی بیابان زایی IMDPA و GIS در دشت شیراز استان فارس
سعیده برزگر مسعود مسعودی

10.22034/jest.2019.14542

زمینه و هدف: بسیاری از عرصه های منابع طبیعی و کشاورزی در اثر استفاده بی رویه و عدم مدیریت صحیح آب های زیرزمینی تبدیل به بیابان گردیده اند. علت بیابان زایی و تخریب سرزمین علاوه بر عوامل طبیعی ناشی از عملکرد نادرست انسان می باشد که پیامد هایی مانند شور شدن و افت سطح آب زی چکیده کامل

زمینه و هدف: بسیاری از عرصه های منابع طبیعی و کشاورزی در اثر استفاده بی رویه و عدم مدیریت صحیح آب های زیرزمینی تبدیل به بیابان گردیده اند. علت بیابان زایی و تخریب سرزمین علاوه بر عوامل طبیعی ناشی از عملکرد نادرست انسان می باشد که پیامد هایی مانند شور شدن و افت سطح آب زیرزمینی را به همراه دارد. در این راستا به منظور برنامه ریزی مقابله با تخریب منابع آب زیرزمینی، ارزیابی شدت تخریب منابع آب زیرزمینی دشت شیراز انجام گردید. روش بررسی: در این مطالعه از مدل اصلاحیIMDPA برای تعیین شدت تخریب منابع آب زیرزمینی استفاده شد. نقشه نهایی تخریب منابع آب زیرزمینی از تلفیق لایه های اطلاعاتی شاخص های معیار آب حاصل شد. یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در حدود 55 درصد از منابع آب زیر زمینی قسمت اصلی دشت شیراز در کلاس خطر متوسط و در حدود 30 درصد در کلاس خطر شدید و خیلی شدید تخریب قرار دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که شاخص هدایت الکتریکی بیش ترین تاثیر را در تخریب منابع آب زیرزمینی دشت شیراز داشته است. هم چنین مشخص شد که مدل پیشنهادی کارایی خوبی برای برآورد شدت تخریب منابع آب زیرزمینی دارد. لذا پیشنهاد می شود این مدل در مناطق مشابه برای تعیین شدت تخریب منابع آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

578 - بررسی ساختار توده‌های انارشیطان (Tecomella undulata R.) در استان بوشهر
زهرا ذولفقاری مصطفی مرادی رضا بصیری اکبر قاسمی

10.22034/jest.2017.11624

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهنوزدهم، شماره چهار، زمستان 96 بررسی ساختار توده های انارشیطان (Tecomellaundulata R.) در استان بوشهر زهرا ذولفقاری[1] مصطفی مرادی [2] * moradi4@gmail.com رضا بصیری [3] اکبر قاسمی[4] تاریخ دریافت:21/9/94 تاریخ پذیرش:6/11/94 چکیده کامل

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهنوزدهم، شماره چهار، زمستان 96 بررسی ساختار توده های انارشیطان (Tecomellaundulata R.) در استان بوشهر زهرا ذولفقاری[1] مصطفی مرادی [2] * moradi4@gmail.com رضا بصیری [3] اکبر قاسمی[4] تاریخ دریافت:21/9/94 تاریخ پذیرش:6/11/94 چکیده زمینه و هدف: ساختار از عوامل مهم زیست محیطی است که می تواند ویژگی های منحصر به فردی را در جنگل ایجاد نماید. بنابراین با شناخت و آگاهی از ساختار توده می توان برنامه ریزی بهتر و جامع تری برای حفظ، احیاء و گسترش منابع ارزش مند جنگل داشت. در این تحقیق، ساختار توده های انار شیطان در استان بوشهر بررسی شد. مواد و روش ها: برای این منظور توده انارشیطان در دو منطقه علی آباد (10 هکتار) و شهنیا (2 هکتار) آماربرداری صدرصد شد. یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو منطقه دارای ساختار یک آشکوبه می باشند که علت آن وجود تخریب های انسانی، طبیعی و عدم زادآوری است. علاوه براین، قطریقه و ارتفاع درختان انارشیطان در منطقه شهنیا نسبت به علی آباد دارای دامنه ی وسیع تر و بیش تری بود. هم چنین از نظر مد قطر برابر سینه و یقه، طول روشنایی تاج، نسبت پهنای تاج، پهنای تاج، عمق تاج و اندازه تاج، منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد بیش ترین مقدار را داشت. در حالی که از نظر میانگین ارتفاعی و میزان پوشش تاج ، سطح تاج، طول تاجی ، شاخص ضخامت تاج ، نسبت تنه، ارتفاع تاج و درصد روشنایی تاج کم ترین مقدار را نسبت به منطقه علی آباد داشت که به علت بهره برداری از شاخه و برگ توسط اهالی روستا به منظور تهیه زغال و مصرف دارویی و تغذیه دام می باشد. بحث و نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که انارشیطان در مناطق مورد مطالعه از نظر ساختاری جز توده های هم سال خالص می باشد که به خاطر وجود تخریب های انسانی و غیر انسانی قدرت تجدید حیات خود را از دست داده و تشکیل توده های یک آشکوبه ای داده است. واژه های کلیدی:ساختار عمودی و افقی، گونه انارشیطان، ویژگی های ساختار توده، شهنیا و علی آباد J.Env. Sci. Tech., Vol 19, No.4, winter, 2018 Evaluation the Reasons of Inattention and I Evaluation ofTecomellaundulata R. stands structure in Bushehr province Zahra Zolfaghari[5] Mostafa Moradi[6]* moradi4@gmail.com Reza Basiri[7] Akbar Ghasemi[8] Date Received: December12, 2015 Admission Date: January 26, 2016 Abstract Background and objectives: Forest structure is one the main environmental factor that produce unique characteristic in forest. Therefore, knowledge of the structure stand can help us to have better and more comprehensive plan for conservation and development of valuable forest resources. In this study, Tecomella undulata stand structure in Bushehr province were investigated. Method: For this purpose, T. undulata stand in Aliabad area (10 hectares) and Shahinal (2 hectares) was inventory. Findings: Our result indicated that two studied sites have one layered canopy which resulted from natural and manmade disturbances and also lack of regeneration. Moreover, correlation between collar diameter and tree high reveled that T. undulata stand in Shahnia has wider range compare to Aliabad and contained thicker trees. Also, Mode diameter at breast height, collar diameter, Crown area, spread ratio, width, depth, size and light crown length in Shahnia were more than Aliabad. While the average of height, crown coverage, area, Crown length, thickness index, ratio percentage and Bole ratio, Shahnia had the lowest value compare to Aliabad. Which is exploitation branches and leaves by villager for charcoal, medicinal and animal feed uses. Discussion & Conclusion: In conclusion, the present study showed that T. undulata stands are one layered pure stands that resulted by thropogenic anthropogenic disturbances. Such disturbances caused elimination of regeneration and formed one layered canopy stands. Keywords: Vertical and Horizontal Structures, Species Tecomella Undulata, Features Stand Structure,Aliabad and Shahnia. مقدمه یکی از مباحث مهم در زمینه ی اهداف جنگل شناسی نزدیک به طبیعت، شناخت و بررسی ساختار جنگل می باشد، زیرا جزء مولفه های مهم برای توصیف جنگل محسوب می شود (1). ساختار در واقع، ساختمان عمودی و افقی، را مشخص می کند، که منظور از ساختار عمودی جنگل، آشکوب بندی درختان می باشد و برحسب ارتفاع و طرز قرار گرفتن در یک توده جنگلی طبقات یا آشکوب های مختلفی به وجود می آید. در حالی که منظور از ساختار افقی، پراکنش سطحی توده های جنگلی بر روی زمین جنگل می باشد (2). لذا با بررسی ساختار عمودی و افقی جنگل می توان جنگل را تجزیه و تحلیل کرد (3). بنابراین ساختار از عوامل مهم زیست محیطی است که می تواند ویژگی های منحصر به فردی را در جنگل ایجاد نماید (4). از طرفی ساختار توده در رابطه با مطالعات اکولوژی دارای اهمیت بالایی بوده و نقش مهمی را در حفاظت گونه های گیاهی و مدیریت اکوسیستم های جنگلی دارد. به همین دلیل پایداری اکوسیستم های جنگلی ضروری است. علاوه براین، بررسی ساختار جنگل در یک توده ی طبیعی نه تنها وضعیت جنگل را از نظر ترکیب گونه ای بلکه از لحاظ نحوه ی آشکوب بندی نیز مشخص می کند (1)؛ از طرفی جزء یکی از راه های شناخت فرآیندهای طبیعی در اکوسیستم های جنگلی نیز محسوب می شود (5). از این رو با آگاهی از این مشخصات می توان برنامه ریزی بهتر و جامع تری برای حفظ، احیاء و گسترش منابع ارزش مند جنگل داشته باشیم. انارشیطان با نام علمی Tecomella undulata از خانواده پیچکیان است (6) که در مناطق جنوب کشور و در استان های بوشهر، فارس و هرمزگان پراکنش دارد (7). این گونه به طور گسترده ای در مناطق خشک که بارندگی بین 500-150 میلی متر می باشد، سازگار است و رشد بسیار خوبی بر روی تپه های شنی دارد (8). ریشه‌ها و نیز ریشه‌های جانبی این گونه بر روی سطح بالایی خاک، باعث چسبیده شدن خاک (9) و تثبیت شن های روان می شود (8). از طرفی به عنوان یک بادشکن نیز عمل می کند (10). هم چنین این گونه وضعیت حاصل خیزی خاک را از نظر ماده آلی، ازت کل، کربن و فسفر افزایش و زمینه را از لحاظ مواد مغذی برای موجودات ماکرو و میکرو فراهم می کند (12،11). این موارد در کنار مقاومت بالای آن نسبت به حرارت بالا و پایین، هم چنین خشک سالی، سرما، باد و آتش و آلودگی (8، 13) باعث شده انارشیطان گونه ای مناسب برای جنگل کاری در مناطق خشک (14) باشد. این گونه علاوه بر نقش حفاظتی در مناطق خشک (8) در زمینه های دارویی هم اهمیت بسیار بالایی دارد و برای درمان برخی از بیماری ها از آن استفاده می شود (16). ولی متاسفانه در ایران این گونه نادر و با ارزش به دلایل مختلفی مانند آفات و بیماری ها و چرای دام و قطع آن ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. از طرفی اطلاعات زیادی هم در رابطه با این گونه با ارزش در ایران موجود نمی باشد (8 و17). به همین دلیل شناخت همه جانبه این گونه و نیز رویش گاه های آن، برای مدیریت بهتر، از جنبه های مهم و ضروری است که باید صورت بگیرد. تاکنون در زمینه ساختار انارشیطان در داخل کشور تحقیقی صورت نگرفته است، اما با توجه به اهمیت ساختار درختان، تحقیقات مختلفی در داخل و خارج کشور انجام شده است که از آن جمله می توان به مطالعه رستمی کیا و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار توده جنگلی ارس ( Juniperus excels) در جنگل حفاظتی یرق خلخال (1)، حیدری و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار افقی و عمودی جنگل های بلیک در منطقه Baneeh، استان کردستان در شمال جنگل های زاگرس (جنگل های بلوط) (18)، زبیح اللهی و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار جنگل توده های هرس شده و توده های دست نخورده در شمال جنگل های زاگرس (19)، پورهاشمی و همکاران (2014)، در رابطه با ویژگی های ساختاری توده های شاخه زاد بلوط جنگل های مریوان (20)، بصیری و همکاران (2014)، در رابطه با ساختار و ترکیب جنگل های رودخانه ای حوزه ی مارون بهبهان اشاره کرد (21). در صورتی که در نقاط مختلف دنیا پژوهش های مختلفی در این زمینه انجام شده است که از جمله می توان به مطالعه جیمنز پرز و همکاران (2006) (Jimenez-Perez et al)، در رابطه با ساختار تاج درخت در جنگل های آمیخته کاج در مکزیک (22)، بالستر (2014) (Balster)، در رابطه با تجزیه و تحلیل مشخصات ساختاری در جنوب سوئد (23)، اتیجال و همکاران (2014) (Etigale et al)، در رابطه با الگوی توزیع قطر در جنگل های ذخیره ای رودخانه یوکان نیجریه (24)، و پاودل همکاران (2014) (Paudel et al)، در رابطه با تنوع در ساختار و ترکیب توده ی صنوبر سفید در جنوب غربی یوکان (25)، پچ و پودلاسکی (2015) (Pach & Podlaski) در رابطه با مقایسه تنوع ساختار قطر در دو توده نراد و راش مدیریت شده و مدیریت نشده (26) اشاره کرد. هدف این تحقیق بررسی و تعیین ساختار افقی و عمودی انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد در استان بوشهر می باشد: هم چنین در این تحقیق فرض بر این گرفته شد که انار شیطان در مناطق مورد مطالعه از نظر ساختار همگن است. روش بررسی منطقه مورد بررسی این مطالعه در دو منطقه ای که شامل توده ی انارشیطان بود صورت گرفت. یکی از این مناطق، منطقه شهنیا واقع در بخش بردخون در شهرستان دیر می باشد که 130 کیلومتر با استان بوشهر فاصله دارد. مساحت این منطقه 2 هکتار با طول جغرافیایی ″22 ′29 ◦51 تا ″16 ′29 ◦51 شرقی و عرض جغرافیایی ″7 ′7 ◦28 تا ″2 ′7 ◦28 شمالی می باشد. هم چنین میانگین بارندگی در این منطقه 220 میلی متر، متوسط دما 32 درجه سانتی گراد و ارتفاع از سطح دریا 8 متر است. منطقه ی دیگر، علی آباد دلوار می باشد که 35 کیلومتر از استان بوشهر فاصله دارد. مساحت این منطقه 10 هکتار با طول جغرافیایی ″ 26 ′3 ◦51 تا ″16 ′3 ◦51 شرقی و عرض جغرافیایی″21 ′48 ◦28 تا ″ 7 ′48 ◦28 شمالی می باشد. هم چنین میانگین بارندگی در این منطقه هم، 217 میلی متر، متوسط دما 24 درجه سانتی گراد و ارتفاع از سطح دریا آن 4 متر است، (27) (شکل1) شکل1- موقعیت مناطق مورد مطالعه در استان بوشهر Figure 1. Studied sites locations in Bushehr province جمع آوری اطلاعات برای مشخص کردن ساختار انار شیطان با توجه به وسعت کم منطقه، از آماربرداری صددرصد استفاده شد. کلیه مشخصات درخت شامل قطر برابر سینه (بیش از 5 سانتی متر و از طریق متر نواری)، قطر یقه (از طریق نوار قطرسنج)، ارتفاع کل و ارتفاع تاج (از طریق شیب سنج سونتو)، دو قطر بزرگ و کوچک تاج ( از طریق متر نواری) و تعداد پایه ها و درصد تاج پوشش برداشت شدند (28). از عواملی مانند قطر درخت با ویژگی (معیارهای مرکزی و شاخص های پراکندگی قطر، پراکنش تعداد در طبقه های قطری و سطح مقطع)، ارتفاع درخت با ویژگی (معیارهای مرکزی و شاخص های پراکندگی ارتفاع، ارتفاع آشکوب بالا، تغییرات افقی در ارتفاع، پراکنش تعداد در طبقه های ارتفاعی)، قطر و ارتفاع (ارتباط قطر و ارتفاع (منحنی ارتفاع))، تاج پوشش با ویژگی (میزان پوشش تاج، پراکنش تعداد در طبقه های قطر تاج، طول روشن تاج (LCL)[9]، طول تاج (CL)[10] ، پهنای تاج (CR)[11]، عمق تاج (CD)[12]، درصد روشنایی تاج (LCP)[13]، شاخص ضخامت تاج (CTI)[14]، نسبت پهنای تاج (CSR)[15]، سطح اشغال شده توسط تاج (CPA)[16]، اندازه تاج (CS)[17]، ارتفاع پایه تاج (HCB)[18]، پهنای تاج (CW)[19]، ارتفاع تاج (CH)[20]، قطرتاج (CD)[21]و نسبت تنه (BR)[22] (29، 30، 31، 32، 33، 34، 35، 36، 22، 37، 38، 39، 40، 41، 42، 43) به منظور تشریح ساختار توده استفاده شد. هم چنین (شکل 2) نمایی از اندازه گیری تاج درخت را نشان می دهد. شکل 2- اندازه گیری تاج درخت(14) Figure 2. Tree crown measurement از طرفی برای تعیین ساختار افقی و عمودی توده ی انارشیطان از نرم افزار SVSو برای تجزیه و تحلیل ساختار نیز از نرم افزار Excel و SPSS 21 استفاده شد. یافته ها ساختارتوده نتایج حاصل از منحنی پراکنش تعداد در طبقه های قطری برای توده های انار شیطان دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که این توده ها دارای پراکنش زنگوله ای می باشند. در مطالعات ما بیش ترین تعداد قطر برابر سینه و یقه گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا در طبقه ی قطری 15 و 20 سانتی متری می باشند که هر کدام به ترتیب شامل 121 و 107 تعداد درخت است، از سویی در منطقه ی علی آباد هم بیش ترین تعداد قطر برابر سینه و یقه ی گونه انارشیطان 15 و20 سانتی متر با 271 و 192 تعداد درخت می باشد بنابراین با توجه به این نمودار می توان چنین استنباط کرد که توده انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد بیش تر در طبقه های قطری پایین قرار دارند (شکل 3 و 4). شکل 3- پراکنش تعداد در طبقه قطری انار شیطان در منطقه شهنیا Figure 3. T. undulata diameter classes distribution in Shahnia شکل 4- پراکنش تعداد در طبقه قطری انار شیطان در منطقه علی آباد Figure 4. T. undulata diameter classes distribution in Aliabad نتایج مربوط به عوامل ساختاری گونه انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد در جدول (1) آمده است. چنان که در این جدول مشخص شده است، مد قطر برابر سینه درختان مورد مطالعه در منطقه شهنیا و علی آباد به ترتیب 33/14 و 78/11 سانتی متر می باشد. از طرف دیگر درختان مورد بررسی دارای میانگین ارتفاع 16/3 و 24/3 متر، به ترتیب برای منطقه شهنیا و علی آباد می باشند. از دیگر موارد مورد مطالعه در رابطه با درختان انارشیطان، میزان تاج پوشش بود که نتایج حاکی از آن است که میانگین تاجی درخت در منطقه ی علی آباد (86/1 متر) نسبت به میانگین تاج درخت در منطقه ی شهنیا 60/0 متر بیش تر می باشد. جدول 1- نتایج معیار عوامل ساختاری گونه ی انارشیطان در دو منطقه ی شهنیا و علی آباد Table 1. Results of standard structural factors of T. undulata in Aliabad Shahnia گونه قطر برابر سینه(سانتی متر) (مدیان ± برد میان چارکی) قطریقه (سانتی متر) (مدیان ± برد میان چارکی) سطح مقطع برابر سینه (متر مربع) (مدیان ±برد میان چارکی ) سطح مقطع یقه (متر مربع) (مدیان ±برد میان چارکی ) ارتفاع (متر) (میانگین ± انحراف معیار) میزان تاج پوشش (مترمربع) (میانگین ± انحراف معیار) انارشیطان (شهنیا) 93/6 ± 33/14 56/7± 74/19 92/158±19/161 96/230±88/305 71/0 ± 16/3 351/0±60/0 انارشیطان (علی آباد) 17/5±78/11 64/7±47/18 51/98±9/108 1/229±79/267 70/0 ± 24/3 63/0±86/1 مد سطح مقطع گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا بیش ترین مقدار را نسبت به منطقه ی علی آباد داشت. با توجه به طبقه بندی انجام شده در طبقه های ارتفاعی می توان بیان کرد که گونه ی انارشیطان در منطقه ی شهنیا 6 طبقه ی ارتفاعی و در منطقه ی علی آباد 5 طبقه ی ارتفاعی را دارا می باشد. هم چنین از نظر فراوانی گونه انارشیطان در طبقه های ارتفاعی هم می توان بیان کرد که بیش ترین فراوانی گونه انار شیطان در منطقه شهنیا در کل توده مربوط به طبقه 3 متری و برای منطقه علی آباد هم مربوط به طبقه 4 متری می باشد (شکل 5). شکل 5- پراکنش تعداد در طبقه های ارتفاعی انارشیطان در دو منطقه مورد مطالعه Figure 5. T. undulata height class distribution in the studied sites نتایج منحنی پراکنش تعداد در طبقه های قطری تاج نشان داد که بیش ترین پراکنش قطری تاج مربوط به طبقه های پایین تر می باشد: هم چنین مطابق با نمودار (6) از نظر تعداد طبقه تاجی می توان بیان نمود که انارشیطان در منطقه ی علی آباد دارای 17 طبقه ی قطری تاج و در منطقه ی شهنیا نیز دارای 16 طبقه ی تاجی است. علاوه براین، بیش ترین قطر تاج انارشیطان هم در منطقه ی شهنیا 75/8 متر و در منطقه ی علی آباد 40/11 متر اندازگیری شد. شکل 6- پراکنش تعداد در طبقه های قطری تاج انار شیطان در مناطق مورد مطالعه Figure 6. T. undulata crown diameter class distribution in studied sites بررسی ارتباط قطر و ارتفاع برای تعیین بهترین مدل یا منحنی ارتفاع توده برای گونه ی انارشیطان در دو منطقه ی شهنیا و علی آباد، معادلات مختلفی مورد مطالعه قرار گرفت و با توجه به ضریب هم بستگی بیش تر، معادله ی نهایی به صورت یک معادله خطی مشخص شد. بررسی منحنی ارتفاع گونه انارشیطان نشان داد که ضریب هم بستگی بین قطر یقه و ارتفاع در منطقه ی شهنیا 65/0 (شکل 7) و در منطقه ی علی آباد 42/0 (شکل 8) است. بنابراین باتوجه به نتایج منحنی های مربوط به قطر یقه و ارتفاع درختان می توان گفت که هم بستگی بالایی در سطح یک درصد بین این دو پارامتر در هر دو منطقه شهنیا و علی آباد وجود دارد. شکل 7- منحنی ارتفاع انارشیطان در منطقه شهنیا Figure 7. T. undulata height diagram in Shahnia شکل 8- منحنی ارتفاع انارشیطان در منطقه علی آباد Figure 8. T. undulata height diagram in Aliabad ترسیم ساختار توده های انارشیطان با استفاده از نرم افزار شبیه سازی ساختار توده برای رسم ساختار افقی و عمودی توده ی انارشیطان در منطقه ی علی آباد و شهنیا از نرم افزار SVS استفاده شد. ساختار مناطق مورد مطالعه، با استفاده از این نرم افزار به صورت سه بعدی یعنی افقی و عمودی و پرسپکتیو طراحی گردید (شکل 9). با توجه به این اشکال سه بعدی می توان چنین بیان کرد که ساختار افقی در منطقه شهنیا کم ترین سطح تاجی را نسبت به منطقه علی آباد دارد. هم چنین ساختار عمودی ارایه شده در شکل هم نشان می دهد که دو منطقه شهنیا و علی آباد دارای یک آشکوب می باشند. شکل 9- نمایش ساختار عمودی و افقی گونه انارشیطان در مناطق مورد مطالعه الف (منطقه علی آباد)، ب (منطقه شهنیا) Figure 9. T. undulata horizontal and vertical structure in a studied sites A (Aliabad), B (Shahnia) مقایسه عوامل تاج پوشش در دو منطقه ی مورد مطالعه جدول های (2 و 3) میانگین و میانه عوامل تاج پوشش دو منطقه علی آباد و شهنیا را نشان می دهد. از بین این عوامل به دست آمده در جدول های (2 و3)، عامل طول روشن تاج (متر)، پهنای تاج ، عمق تاج ، نسبت پهنای تاج و اندازه تاج مربوط به منطقه شهنیا بیش ترین میانگین را نسبت به منطقه علی آباد دارا بود، ولی عواملی مانند طول تاج، شاخص ضخامت تاج، ارتفاع تاج، درصد روشنایی تاج هم چنین نسبت تنه به دست آمده در منطقه علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین میانگین ، و مد عواملی مانند سطح اشغال شده توسط تاج، ارتفاع پایه تاج و پهنای تاج هم در منطقه ی علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین مقدار را دارا بود. جدول 2- منطقه شهنیا Table 2. Shahnia site میانگین ± انحراف معیار عوامل تاج پوشش طول روشن تاج (متر) 57/0± 38/1 طول تاج (متر) 26/0 ± 15/0 عمق تاج (متر) 60/0± 10/0 شاخص ضخامت تاج (متر) 92/0± 50/0 نسبت پهنای تاج (متر) 62/1± 65/0 اندازه تاج (متر) 60/0± 10/0 نسبت تنه (متر) 10/0± 39/0 ارتفاع تاج (متر) 62/0± 15/0 پهنای تاج (متر) 60/0± 10/0 درصد روشنایی تاج 7/70± 11/13 عوامل تاج پوشش برد میان چارکی ± مدیان سطح اشغال شده توسط تاج (متر) 72/3±41/1 ارتفاع پایه تاج (متر) 20/1± 34/0 قطر تاج (متر) 75/4± 80/1 جدول 3- منطقه علی آباد Table 3. Aliabad site عوامل تاج پوشش میانگین ± انحراف معیار 33/1± 53/0 طول روشن تاج (متر) 86/1± 63/0 طول تاج (متر) 56/0 ± 10/0 عمق تاج (متر) 98/0± 34/0 شاخص ضخامت تاج (متر) 54/1± 45/0 نسبت پهنای تاج (متر) 56/0± 10/0 اندازه تاج (متر) 10/0± 43/0 نسبت تنه (متر) 86/1± 63/0 ارتفاع تاج (متر) 10/0 ± 56/0 پهنای تاج (متر) 81/70 ± 08/13 درصد روشنایی تاج برد میان چارکی ± مدیان عوامل تاج پوشش 79/3 ±68/1 سطح اشغال شده توسط تاج (متر) 39/1 ± 32/0 ارتفاع پایه تاج (متر) 83/4 ± 15/2 قطر تاج (متر) بحث و نتیجه گیری بررسی نتایج SVS درباره ساختار عمودی توده های انارشیطان در دو منطقه ی مورد مطالعه نشان داد که دو منطقه دارای الگوی یک آشکوبه می باشد که علت آن را می توان تخریب های طبیعی و انسانی دانست، چرا که به موازات هر طبقه آشکوب، بخشی از میکروکلیمای جنگل حذف و در نتیجه تنوع زیستی کاهش می یابد (44)، از این رو دخالت های جنگل شناسی و پرورش و غنی سازی توده در دو منطقه الزامیست (20). عوامل مربوط به تاج درختان می تواند اطلاعات مهمی برای ارزیابی شرایط زیست محیطی فراهم کند (22). بررسی این عوامل (سطح تاجی ، طول، عمق، ضخامت تاج و ...) که در قسمت نتایج در رابطه با آن ها صحبت شد، حاکی از آن بود که منطقه شهنیا از نظر طول روشن تاج ، اندازه تاج، عمق تاج ، نسبت پهنای تاج و پهنای تاج بیش تر ین مقدار را نسبت به منطقه ی علی آباد داشت، زیرا درختان این منطقه قطورتر و مسن تر می باشند. از طرفی مابقی عوامل تاجی در منطقه شهنیا مانند سطح تاج، طول تاج، شاخص ضخامت تاج، نسبت تنه، ارتفاع تاج، درصد روشنایی تاج، سطح اشغال شده توسط تاج ، ارتفاع پایه تاج و قطر تاج نسبت به منطقه علی آباد از مقدار کم تری برخوردار بود که علت آن را می توان ناشی از بهره برداری مردم روستا از شاخ و برگ درختان به منظور تهیه هیزم، مصرف دارویی و تغذیه دام در گذشته دانست. از این رو می توان گفت که روش های سنتی اثرات منفی بر روی خصوصیات و ساختار جنگل داشته است (18، 19، 17). منطقه شهنیا از نظر عوامل ذکر شده نسبت به منطقه ی علی آباد میانگین های کم تری دارد که می تواند ناشی از بهره برداری از شاخ و برگ درختان به منظور تهیه هیزم و تغذیه دام در گذشته باشد. بنابراین روش های سنتی اثرات منفی بر روی خصوصیات و ساختار جنگل دارد (18، 19، 17). ویژگی های ساختاری جنگل به عنوان یکی از مهم ترین ویژگی های توده می باشد که در زمینه مدیریت اکوسیستم های جنگلی از آن استفاده می شود (26 ). مطالعه ویژگی های ساختاری توده انار شیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که سطح مقطع توده انارشیطان در منطقه ی شهنیا نسبت به منطقه علی آباد بیش ترین مقدار را دارد که این مساله بیان گر بالا بودن قطر در منطقه شهنیا می باشد، زیرا قطر و سطح مقطع دو پارامتر مناسب برای به کمیت در آوردن ساختار توده های جنگلی می باشد (4). بنابراین می توان گفت که درختان منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد مسن تر هستند چرا که افزایش یا کاهش سن می تواند بر روی سطح مقطع تاثیر داشته باشد. بنابراین می توان بیان کرد که سطح مقطع و قطر در جنگل عوامل بسیار مهمی برای تصمیم گیری در مدیریت پایدار جنگل هستند (21، 24). هم چنین الگوی پراکنش تعداد در طبقه های قطری از شاخص های مهمی بوده که در گذشته مورد استفاده جنگل داران به منظور مدیریت جنگل بوده است (45). بنابراین از این شاخص برای گونه انارشیطان در دو منطقه مورد مطالعه استفاده شد و نشان داد که توده انارشیطان در دو منطقه به صورت توده های جوان و هم سال می باشد، زیرا در دو منطقه زادآوری مناسبی وجود ندارد. برای مشخص کردن درجه مرغوبیت رویش گاه، از عاملی به نام ارتفاع استفاده شد (46). میانگین ارتفاع در منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد کم تر است که دلیل آن بودن توده ی انارشیطان در وسط روستا می باشد. در نتیجه بیش تر تحت تردد و دخالت های انسانی و دامی قرار دارد (17). از طرفی نمودار پراکنش تعداد در طبقات ارتفاعی منطقه علی آباد و شهنیا نشان داد که هر دو منحنی دارای حالت نرمال و دارای چولگی به راست می باشد و از نظر شیب منحنی ، شیب منحنی منطقه شهنیا نسبت به علی آباد کم تر است که علت آن را می توان نبودن آب کافی دانست زیرا در اطراف این توده زمین های کشاورزی و چاه های زیادی وجود دارد. بنابراین می توان گفت که پراکنش تعداد در طبقات ارتفاعی معیار مناسبی برای نشان دادن ساختار عمودی و آشکوب بندی توده می باشد (1). تاج پوشش یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند تاثیر به سزایی بر روی حفظ خاک، رطوبت خاک و پوشش گیاهی کف جنگل داشته باشد، به طوری که هر چه این سطح تاج بیش تر باشد، زمینه را برای جذب بهتر و مناسب تر نزولات جوی درکف جنگل فراهم می کند. در نتیجه ، فرسایش کم تر (47) و حاصل خیزی بیش تر را به همراه دارد (48)، علاوه براین، شرایط را برای رشد و نمو پوشش گیاهی نیز مهیا می سازد (49). از این رو ویژگی های آن اطلاعات مهم و مفیدی را فراهم می کند که می تواند برای کاربردها و اهداف چند منظوره مفید باشد (21، 1) . بررسی تاج پوشش گونه های انارشیطان در منطقه علی آباد به دلیل گسترده بودن تاج، بیش ترین میزان تاج پوشش را نسبت به منطقه ی شهنیا دارد، به دلیل این که کم تر در معرض تخریب انسانی و دامی قرار می گیرد. هم چنین نتایج پراکنش طبقه های قطری تاج در منطقه علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین میانگین قطری تاج را نشان می دهد، زیرا منطقه، دور از روستا می باشد و کم تر مورد تخریب قرار دارد. پراکندگی ابرنقاط قطر و ارتفاع گونه انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا، دامنه ی وسیع تری از قطر و ارتفاع را به خود اختصاص داده است. بنابراین از این جهت نسبت به منطقه علی آباد دارای تنوع قطری و ارتفاعی بیش تری است، که این تنوع در منطقه شهنیا احتمالا به دلیل دور بودن از دریا است ، زیرا نزدیک بودن به دریا شرجی زیادی همراه با نمک وارد رویش گاه می کند که همین عامل می تواند بر روی رشد گونه تاثیر به سزایی داشته باشد ( 17). بررسی ساختار از آن جهت دارای اهمیت است که جنگل های با تنوع قطر و ارتفاع دارای پایداری بیش تری در برابر عوامل نامساعدی از قبیل آشفتگی ها (50) و متغیرهای اقلیمی (25) می باشند. از طرفی چنین جنگل هایی باعث ایجاد زیست گاه های متنوع تر و پایدارتر برای زندگی حیات وحش می شوند (23، 51). بنابراین اگاهی از ساختار جنگل و عوامل تاثیر گذار بر آن می تواند باعث تولید اطلاعات برای مدیریت بهتر و تنوع زیستی جنگل شود (52، 51). از این رو اطلاع از وضعیت ساختار جنگل می تواند به مدیران این آگاهی را بدهد تا با ایجاد تنوع در ساختار، حفظ تنوع زیستی و مدیریت رویش گاه باعث ایجاد جنگلی با پایداری بیش تر شوند (25). این مسایل از آن جهت دارای اهمیت می باشد که در مناطق مورد مطالعه توده های مورد بررسی تنوع ساختاری نداشته و این موضوع می تواند هشداری برای مدیران منابع طبیعی در جهت اقدامات لازم برای افزایش پایداری توده های مورد بررسی باشد. در این مناطق زادآوری طبیعی وجود ندارد که این مساله خود باعث ایجاد جنگل های یک اشکوبه شده است. عدم وجود نسل های جدید و زادآوری در این مناطق، خود متاثر از عوامل متعددی از جمله چرای دام (17) و وجود آفات (53) می باشد. بنابراین برای داشتن جنگلی پایا و دایمی لازم است که در ابتدا با ایجاد زادآوری مصنوعی اقدام به استقرار نهال های جدید نمود تا پایداری توده های انار شیطان تضمین شود. به این نکته نیز باید توجه داشت که منطقه علی آباد دارای درختان قطورتر و به نوعی مسن تر می باشد چرا که وجود کشیدگی به سمت راست در منحنی قطر و ارتفاع، گویای وجود درختان قطورتر در این منطقه نسبت به منطقه شهنیا می باشد. این مساله بیان گر این واقعیت می باشد که مدت زمان زیادی است که نهال های کافی به عنوان نسل پشتیبان درختان کنونی به دلایل مختلفی وجود نداشته است. این دلایل شامل چرای دام سبک و نیز عوامل طبیعی مانند فرسایش بادی شدید می باشد. فرسایش بادی باعث کنار رفتن خاک های اطراف یقه این گونه می شود، بنابراین پوست در محل یقه به طور عرضی ترک برداشته و ریشه از تنه جدا می شود. از این رو زادآوری در آن منطقه بسیار کم و توده به سمت مسن تر شدن می رود (17، 51). باید به این نکته توجه داشت که ساختار اهمیت مهمی برای محیط زیست و کارکردهای جنگل دارد. به طور مثال می تواند باعث کاهش سرعت باد و جلوگیری از فرسایش گردد (8). هم چنین موجب ذخیره کربن (54)، کاهش آلودگی هوا (55) و نیز ایجاد زیست گاه برای جانوران (56) می شود. موارد گفته شده از این جهت دارای اهمیت است که مناطق مورد مطالعه دارای شرایط سخت بوده و عموماً تپه های ماسه ای است که در معرض انواع فرسایش قرار داشته و استقرار پوشش گیاهی با ساختار متنوع در چنین محیطی علاوه بر جلوگیری از فرسایش باعث ایجاد زیست گاه برای جانوران و هم چنین دیگرکارکردهای جنگل می شود. با جمع بندی گفته شده از نتایج این تحقیق می توان بیان کرد که توده های انار شیطان به علت وجود تخریب های انسانی و غیر انسانی قدرت تجدید حیات خود را از دست داده و تشکیل توده های یک آشکوبه ای می دهد. بنابراین حفاظت مداوم از دخالت های انسانی و مدیریت علمی این گونه نادر در رویش گاه ها یش می تواند راه حلی مناسب برای حفظ و پایداری این جنگل ها باشد. تشکر و قدردانی کمال سپاس گزاری را از دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان به سبب فراهم آوردن امکانات و شرایط برای انجام این تحقیق به عمل می آورند. همچنین تشکر ویژه از آقایان خداداد ذوالفقاری، مهندس سید حسین حسینی و مهندس فردین حاجب به سبب کمک بی دریغ آن ها در انجام این پایان نامه تشکر ویژه می شود. Reference Rostamikia, Y. & Zobeiri, M. 2013. Study on The Structure of Juniperus excels Beib. Stand in Khakhal Protected Forests. Journal of Wood & Forest Science and Technology, 19(4), pp. 151-162 (In Persian) .Marvie Mohajer, M.R. 2005. Silviculture. University of Tehran Press. 387p. (In Persian) Pastorella, F., & Paletto, A. 2013. Stand structure indices as tools to support forest management: an application in Trentino forests (Italy). Journal of Forest Science, 59(4), pp. 159-168. Kalia, R. K., Rai, M. K., Sharma, R., & Bhatt, R. K. 2014. Understanding Tecomella ndulate: an endangered pharmaceutically important timber species of hot arid regions. Genetic Resources and Crop Evolution, 61(7), pp. 1397-1421. Mahmoodi, A, Soheili, I, Farokh-Nejad, I., 2013. Ecological characteristics of the Tecomella ndulate tree Case study (DARAB), Journal of Biodiversity and Ecological Sciences, 3, pp. 41-47. Aslam, M., Singh, R., Negi, PS., Bhakuni, DS., Das, SC. 2006. Enhanced in vitro regeneration from cotyledonary node explants of Tecomella ndulate (Smith) Seem. Proceedings of the National Academy of Sciences, India Section B: Biological Sciences, 76, pp. 281285. Rokde, SN. 2001. Grazing ndulate of ndulat goats in marwar tract of semi-arid Rajasthan. Indian Journal Small Rumin, 7, pp. 7274. Aggarwal, R.K., Gupta, J.P., Saxena, S.K. and Muthana, K.D. 1976. Studies on soil ndula-chemical and ecological changes under twelve years old five desert tree species of western Rajasthan. Indian Forester, 102(12), pp. 863-872. Rao, A.V., Kiran, B., Lahiri, A.N. & Bala, K. 1986. Influence of trees on microorganisms of arid soil and its fertility. Indian for, The Indian Forester (Founded In 1878) Apioneer Mothly Journal In Forestry Research An Education, 115, pp. 680-683. Mathur, N., Singh, J., Bohra, S., Bohra, A., Mehboob, V. M., Vyas, A., 2010. Phytoremediation potential of some multipurpose tree species of Indian Thar Desert in oil contaminated soil. Advances in Environmental Biology, 4, pp. 131137. Shankarnarayan, K.A., & Nanda, P.C., 1963. Cytotaxonomy of Tecomella ndulate Seem. Agroforestry in the arid zones of India, 1, pp. 174-75. Singh, G. 2009. Comparative productivity of Prosopiscineraria and Tecomella ndulate based agroforestry systems in degraded lands of Indian Desert. Journal of Forest Research, 20, pp. 144−150. Phondani, P.C., Bhatt, A., Elsarrag, E., & Horr, Y.A. 2015. Ethnobotanical magnitude towards sustainable utilization of wild foliage in Arabian Desert. Journal of Traditional and Complementary Medicine. 2, pp. 1-10. Hosseini, S.H., Fakhry, F. & Kazeroni, H. 2000. Investigation of Ecological Characteristics of (Tecomella undulata) and its Economical Value in Bushehr Province. Agricultural Research and Education Organization, 73 p. (In Persian) Haidari, M., Namiranian, M., Gahramani, L., Zobeiri, M., & Shabanian, N. 2013. Study of vertical and horizontal forest structure in Northern Zagros Forest (Case study: West of Iran, Oak forest). European Journal of Experimental Biology, 3(1), pp. 268-278. Zabiholahi, S, Haidari, M., 2013. Study of forest structure in pruned (Galazani) and undisturbed stand In the Northern Zagros forest (Case study: Baneh, Kurdistan province), Advances in Environmental Biology, 7(10), pp. 3163-3169. Jimenez-Perez, J., Aguirre-Calderon, O.A. and Kramer, H. 2006. Tree crown structure in a mixed coniferous forest in Mexico. Conference on International Agricultural Research for Development, University of Bonn, pp. 1-7. Balster, R. 2014. Structural and demographic analysis of a multilayered forest in southern Sweden. pp. 1-63. Etigale, E. B., Olajide, O. & Udo, E.S. 2014. Stand Structure, Density And Yield Of Tree Community In Ukpon River Forest Reserve, Cross River State, Nigeria, Nature and Science, 12(11), pp. 1-8. Paudel S.K., Simard S.W., Nitschke C.R., Innes J.L. 2015. Climate Variation and Disturbance Regime Affect Stand Composition and Structure of the Boreal Forests in Southwest Yukon of Canada. Open Journal of Forestry, 5, pp. 337-352. Pach, M., & Podlaski, R. 2015. Tree diameter structural diversity in Central European forests with Abies alba and Fagus sylvatica: managed versus unmanaged forest stands. Ecological Research, 30(2), pp. 367-384. Department of Meteorology of Bushehr Province. Zobeiri, M. 1994. Forest inventory (tree and forest). First edition, University of Tehran publication. Tehran, Iran, 400 p. (In Persian) Keyes, C. R. & Teraoka, E.K. 2014. Structure and Composition of Old-Growth and Unmanaged Second-Growth Riparian Forests at Redwood National Park, USA. Forests, 5(2), pp. 256-268. McElhinny, C. 2005. Quantifying stand structural complexity in woodland and dry sclerophyll forest, South-Eastern Australia. Ph.D thesis, (Australian National University). Carvalho, J. P. 2011. Composition and structure of natural mixed-oak stands in northern and central Portugal. Forest Ecology and Management, 262 (10), pp. 1928-1937. Coroi, M., Skeffingto, M.S., Giller, P., Smith, C., Gormally, M. and O’Donovan, G. 2004. Vegetation diversity and stand structure in streamside forests in the south of Ireland. Forest Ecology and Management, 202, pp. 39-57. Dewalt, S. J., Maliakal, S. K. and Denslow, J. S. 2003. Changes in vegetation structure and composition along a tropical forest chronosequence: implications for wildlife. Forest Ecology and Management, 182, pp. 139151. Savadogo, P., Tigabu, M., Sawadogo, L. and Odén, C. 2007. Woody species composition, structure and diversity of vegetation patches of a Sudanian savanna in Burkina Faso. Bois Et Forets Des Tropiques, 294 (4), pp. 5-20. Commarmot, B., Bachofen, H., Bundziak, Y., Bürgi, A., Ramp, B., Shparyk, Y., Sukhariuk, D., Viter, R. and Zingg, A. 2005. Structures of virgin and managed beech forests in Uholka (Ukraine) and Sihlwald (Switzerland): a comparative study. Forest Snow and Landscape Research, 79 (1/2), pp. 4556. Youngblood, A., Metlen, K.L., and Coe, K., 2006. Changes in stand structure and composition after restoration treatments in low elevation dry forests of northeastern Oregon, Forest Ecology and Management 234, pp. 143163. Scott, E. 2005. Moddeling wind throw risk in coastal variable retention using tree, neighbourhood, and stand attributes. The University of British Columbia, the faculty of graduate studies the faculty of forestry department of forest sciences, 98p. Zumaravi, A., Hann, D.W. 1989. Equation for predicting the height tocrown base of six tree species in the centeral western Willamette Valley of Oregan, forest research laboratory. (Oregan State University). Cienciala. E., J. Apltauer, Z. Exnerová, F. Tatarinov, 2008. Biomass functions applicable to oak trees grown in Central-European forestry, Journal of Forest Science, 54 (3), pp. 109120. Alijanpour, A. 2013. Effect of physiographic factors on qualitative and quantitative characteristics of Cornus mas L. natural stands in Arasbaran forests, Iran. Journal of forestry research, 24 (1), pp. 69-74. Winn, M.F., 2007. Urban tree crown health assessment system: a tool for communities and citizen foresters, USDA Forest service, Southern Research Station Sang-Mook Lee, Bradley Department of Electrical Engineering, Virginia Tech Philip A. Araman, USDA Forest Service, Southern Research Station, pp.180183. Schoenholtz, S. H., Van Miegroet, H., & Burger, J. A. 2000. A review of chemical and physical properties as indicators of forest soil quality: challenges and opportunities. Forest ecology and management, 138 (1), pp. 335-356. Caspersen, J. P., Vanderwel, M. C., Cole, W. G., & Purves, D. W. 2011. How stand productivity results from size-and competition-dependent growth and mortality. PloS one, 6(12), pp. e28660. Pugnaire, F.I., Haase, P., Puigdef bregas, J., Cueto, M., Clark, S.C. & Incoll, L.D. 1996. Facilitation and succession under the canopy of a leguminous shrub, Retama sphaerocarpa, in a semi-arid environment in south-east Spain. Oikos 76: 455-464. Fattahi, M. 1994. Study on Zagros oak forests and the most important their destruction causes. Institute. (In Persian) of Forests and Rangelands Research press, Sanandaj, IranPeterson, C.J. & Pickett, S.T.A. 1995 .Forest reorganizationA case study in an old-growth forest catastrophic blowdown. Ecology, 76, pp. 763774. Brassard B.W., Chen H.Y.H. 2006. Stand Structural Dynamics of North American Boreal Forests. ritical Reviews in Plant Sciences, 25, pp. 115137. Gao T., Hedblom M., Emilsson T., Nielsen A.B. 2014. The role of forest stand structure as biodiversity indicator. Forest Ecology and Management, 330, pp. 8293. Fallahchai, M. M., Ozel, H. B., & Payam, H. 2013. The Comparison of The Natural Stands Quantitative Characteristics in Managed and Non-Managed Areas in Caspian Sea Coastal Forests. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 15(1), pp. 1-10. Jandl, R., Lindner, M., Vesterdal, L., Bauwens, B., Baritz, R., Hagedorn, F., Johnson, D.W., Minkkinen, K., Byrne, K.A. 2007. How strongly can forest management influence soil carbon sequestration? Geoderma, 137, pp. 253268. Nowak, D.J., Crane, D.E., Stevens, J.C., Hoehn, R.E., Walton, J.T., Bond, J. 2008. A Ground-Based Method of Assessing Urban Forest Structure and Ecosystem Services. Arboriculture & Urban Forestry, 34(6), pp. 347358. Horner, G.J., Baker, P.J., Nally, R.M., Cunningham, S.C., Thomson, J.R., Hamilton, F. 2010. Forest structure, habitat and carbon benefits from thinning floodplain forests: Managing early stand density makes a difference. Forest Ecology and Management, 259 (3), pp. 286293. Mahdiani, A. R., Heydari, H., Rahmani, R. & Azadfar, D. 2012. Structure of Oak (Quercus macranthera) Forest Stands in the Golestan Province, 19(2), pp. 23-42 (In Persian) Nouri, Z., Zobeiri, M., Feghhi, J. & Marvie Mohadjer, M.R. 2013. An Investigation on the Forest Structure and Trees Spatial Pattern in Fagus orientalis stands of Hyrcanian Forests of Iran (Case Study: Gorazbon District of Kheyrud Forest). Iranian Journal of Natural Recources, 66(1), pp. 113-125. (In Persian) Rezanejad, F. 2015. Flower biology in Tecomella undulate (Roxb.) Seem. (Bignoniaceae). Iranian journal of biology, 27(4), pp. 647-660. (In Persian) Pourhashemi, M., Zandebasiri, M. & Panahi, P. 2015. Structural characteristics of oak coppice stands of Marivan Forests. Iranian journal of biology, 27(5), pp 766-776. (In Persian) R. Basiri, R., Riazi, A., Taleshi, H. & Pourrezaei, J. 2014. The structure and composition of riparian forests of Maroon River, Behbahan. 22(2), pp. 307-321. (In Persian) Amiri, M., Dargahi, D., Azadfar, D., & Habashi, H. 2009. Comparison Structure of the natural and managed Oak (Quercus castaneifolia) Stand (shelter wood system) in Forest of Loveh, Gorgan. Journal of Agriculture Science and Natural Resources, 15(6), pp. 54-63. (In Persian) Valipour, A., Namiranian, M., Ghazanfari, H., Heshmatol Vaezin, S. M., Lexer, M. J. & Plieninger, T. 2013. Relationships between forest structure and tree's dimensions with physiographical factors in Armardeh forests (Northern Zagros).Iranian journal of Forest and Poplar research, 21(1), pp 30-47. (In Persian) Danehkar, A., Mahmoudi, B., Taghizadeh, A. & Kamrani, E. 2010. Investigation of Mangrove communities’ structure in Sirik area of Hormozgan province, Iran. 62(4), pp 359-369. (In Persian) M. Talebi, M.., Sagheb-Talebi, Kh. & Jahanbazi, H. 2006. Site demands and some quantitative and qualitative characteristics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl.) in Chaharmahal & Bakhtiari Province (western Iran). 14(10), pp 67-71. (In Persian) 1- دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان. 2- استادیار گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان* (مسوول مکاتبات). 3- دانشیار گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان. 4- دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 1- MSc Forestry, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran. 2- Assistant Professor, Department of forestry, Faculty of Natural Resources and Environment, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran.*(Corresponding Author) 3- Associate professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources and the Environment, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran. 4- Ph.D. of Forestry, Dept. of Forestry, Faculty of Natural Resources Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University-Iran. 1- light crown length 2- Crown length 3- Crown ratio 4- Crown depth 5- Light crown percentage 6- Crown thickness index 7- Crown spread ratio 8- Crown projection area 9- Crown size 10- Height to crown base 11- Crown width 12- Crown height 13- Crown diameter 14- Bole ratio پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

579 - بررسی تاثیر آبیاری با استفاده از فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک
مسعود طبری آزاده صالحی

به منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین (آهن، منگنز، کروم، سرب و کادمیم)، لایه های خاک دو توده دست کاشت کاج تهران ( Pinus eldarica Medw.) 1- آبیاری شده با فاضلاب شهری و 2- آبیاری شده با آب چاه، در حومه شهر تهران، مطالعه شد. در هر توده مورد مطالعه، چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین (آهن، منگنز، کروم، سرب و کادمیم)، لایه های خاک دو توده دست کاشت کاج تهران ( Pinus eldarica Medw.) 1- آبیاری شده با فاضلاب شهری و 2- آبیاری شده با آب چاه، در حومه شهر تهران، مطالعه شد. در هر توده مورد مطالعه، پروفیل های خاک حفر و نمونه ها از عمق&zwnj;های 15-0، 30-15 و 60-30 سانتی متری جمع&zwnj;آوری گردید. نمونه های آب (فاضلاب شهری و آب چاه) در طول 6 ماه (از ابتدای تیر تا پایان آذرماه) با 3 تکرار در هر ماه برداشت شد. نتایج نشان داد که فاضلاب شهری به طور معنی داری (01/0>p) مقادیر بیشتری از فلزات سنگین آهن (Fe)، منگنز (Mn)، سرب (Pb) و کروم (Cr) را در مقایسه با آب چاه دارا می باشد. سطح این فلزات در فاضلاب شهری بیش از حد مجاز توصیه شده توسط WHO برای آبیاری اراضی بود. غلظت این فلزات سنگین در خاک آبیاری شده با فاضلاب شهری حدود 5/1 برابر آن ها در خاک آبیاری شده با آب چاه و در هر دو توده در لایه سطحی (عمق 15-0 سانتی متری) بیشتر از لایه های زیرین بود. غلظت فلزات سنگین خاک، به استثنای Pb، زیر حد بحرانی بود. هیچ غلظتی از کادمیم (Cd) در نمونه های آب و خاک مشاهده نشد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، با توجه به بالا بودن سطح فلزات سنگین فاضلاب شهری، استفاده طولانی مدت از آن در امر آبیاری می تواند باعث افزایش بیش از حد مجاز فلزات سنگین در خاک شود. بنابراین مقرراتی باید در زمینه استفاده از فاضلاب شهری به عنوان آب آبیاری به منظور 1- کنترل محتوای فلزات سنگینی که ممکن است به خاک اضافه شوند و 2- کاهش خطر تاثیرات منفی روی سلامت اکوسیستم مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

580 - بررسی کیفی آب رودخانهی کارون در بازهی اهواز با استفاده از شاخص کیفی آب
مژده مددی نیا سید مسعود منوری عبدالرضا کرباسی سیدمحمد باقرنبوی ابراهیم رجب زاده

زمینه و هدف: رودخانه کارون پرآب ترین و طولانیترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهایکشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیهی آن، موقعیتی راهبردی در منطقهی غرب و جنوبغربی ایران داشته و پایش بهینهی کیفیت آبآن یک ضرورت ملی است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه کارون پرآب ترین و طولانیترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهایکشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیهی آن، موقعیتی راهبردی در منطقهی غرب و جنوبغربی ایران داشته و پایش بهینهی کیفیت آبآن یک ضرورت ملی است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه کارون در بازهی اهواز، از فروردین تا اسفندماه 1386 با بررسیپارامترهای کیفی آب انجام شد.سازمان بهداشت ملی امریکا) استفادهشد. بدین منظور از ) NSF روش بررسی : برای تجزیه و تحلیل دادهها از نظام شاخصکیفیتآباختلافدما، ،pH ، ایستگاه های تعیین شده به صورت ماهیانه نمونهبرداری صورتپذیرفته و پارامترهای اکسیژنمحلول، کلیفرممدفوعیاکسیژنمورد نیاز بیوشیمیایی، نیترات، کدورت، کلفسفات و کلجامدات محلول اندازهگیری شدند و سپس از منحنی شاخص کیفیت هرپارامتر، ارزش کیفی آن محاسبه شد.-1 کارشناسارشد مدیریتمحیطزیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان*(مسئول مکاتبات).-2 استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.-3 استادیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.۴- استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.-5 عضوهیأتعلمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.57 متغیر بوده و یافتهها و نتایج: بررسی نشان داد شاخص کیفیت ماهانهی آب رودخانه در این بازه در طول مطالعه در گسترهی 70در گروه متوسط قرارمیگیرد. شاخص کیفیت آب از ایستگاه اول تا ایستگاه آخر به تدریج کاهش مییابد و ایستگاه کوتعبداله (در پایین-65 بهترین وضعیت را دارد. در ایستگاه های / 62 بدترین و ایستگاه کیانآباد (بالادست) با شاخص سالانهی 25 / دست) با شاخص سالانه 5بالادست به دلایل عدم سرریز فاضلاب های مختلف شهری و بیمارستانی وکارخانهای شاخص از دامنه کیقی بالاتری برخوردار بوده است ودر ایستگاه های پایین دست مثل ایستگاه منطقه پلسیاه به علت ورود پساب بیمارستانی ووضعیت بستر و خودپالایی که برای ایجادحاشیه رود خانه وبلوار ترافیکی ساختار تغییر کرده است ، شاخص کیفیت آب رودخانه پایین بوده و در ایستگاه آخر نیز به دلایل ورودمجموع پساب های شهری کمترین شاخص کیفی ثبت گردید. کیفیت آب در فصول مختلف نشان داد در فصل پاییز به علت شروعبارندگی و کاهش آلایندهها بهترین وضعیت و در فصل بهار به دلیل کاهش بارندگی، وجود دمای مناسب برای رشد کلیفرمها و نیز افزایشکدورت بدترین وضعیت و را داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

581 - عوامل تعیین¬کننده استفاده پایدار از منابع آب (مطالعه موردی استان کهکیلویه و بویر احمد)
مهرداد باقری حمید محمدی غلامرضا نوری بهروز میر

چکیده استفاده بی&zwnj;رویه از منابع آب زیرزمینی این منابع را در معرض خطر قرار داده و تلاش در جهت استفاده پایدار از آن ها را به یک الزام تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف بررسی عوامل تعیین کننده پایداری استفاده از منابع آب در استان کهکیلویه و بویراحمد انجام یافته است. چکیده کامل

چکیده استفاده بی&zwnj;رویه از منابع آب زیرزمینی این منابع را در معرض خطر قرار داده و تلاش در جهت استفاده پایدار از آن ها را به یک الزام تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف بررسی عوامل تعیین کننده پایداری استفاده از منابع آب در استان کهکیلویه و بویراحمد انجام یافته است. پایداری بر اساس دو دیدگاه و با استفاده از دو شاخص لحاظ گردید. در یک دیدگاه پایداری منابع آبی معادل کاهش اتلاف آب در نظر گرفته شد. در دیدگاه دوم الگوی استفاده از زمین و کودشیمیایی نیز مورد توجه قرار گرفت و یک شاخص ترکیبی ارایه گردید. داده های مورد استفاده نیز شامل الگوی استفاده از نهاده ها، محصولات و متغیرهای اقتصادی- اجتماعی از میان بهره برداران منتخب استان کهکیلویه و بویراحمد به دست آمد. یافته ها نشان داد در الگوهایی که شاخص اتلاف آب به عنوان معیار پایداری استفاده از آب تعریف گردید، درآمد بهره برداران و توانایی مدیریتی آنان به عنوان مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر استفاده پایدار از آب هستند. در حالی که در الگوهای مبتنی بر شاخص ترکیبی پایداری، عوامل فنی همانند برخورداری از سیستم آبیای مدرن، نوع کانال انتقال آب و فاصله میان چاه و زمین زراعی بر استفاده پایدار از آب مؤثر هستند. همچنین نتایج نشان داد که وجود محصولات با خطر درآمدی بالا در الگوی کشت لزوماً منجر به افزایش ناپایداری نمی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

582 - مدل سازی کمی و کیفی رودخانه‌ بهمنشیر و کانال های آب رسان
نوید دولت آبادی فراهانی حمید طاهری شهر آیینی محسن ناصری مسلم قاسمی

10.22034/jest.2017.11217

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم ا چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم افزار MIKE11 انجام یافته است. روش بررسی: ابتدا با مدل سازی هیدرولیکی یکپارچه رودخانه و کانال های آب رسان، عدد مانینگ برای این رودخانه برابر با 018/0 برآورد گردید. سپس اقدام به مدل سازی شوری با استفاده از حل معادله همرفت- پخش شد و ضریب پخش طولی رودخانه مورد کالیبراسیون و صحت سنجی قرار گرفت و ضریب پخش طولی برای این رودخانه برابر با تعیین شد. در ادامه به مدل سازی پارامترهای کیفی نظیر اکسیژن محلول، نیترات، آمونیاک، BOD و دما در طول رودخانه و کانال های آب رسان با استفاده از زیر برنامه ECOLAB پرداخته شد. با آنالیز حساسیت پارامترهای مختلف مدل، پارامترهای مهم مدل مشخص و کالیبره شدند و مدل کالیبره شده مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد رفتار کانال های آب رسان از نوع راکتور اختلاط کامل می باشد و با محاسبه ضرایب تبدیل پارامترهای مختلف رودخانه به کانال، تغییرات غلظت شوری و دیگر پارامترهای کیفی در کانال ها محاسبه و مقدار متوسط شوری، اکسیژن محلول، آمونیاک و نیترات در کانال ها حدود 27000 ، 3 ، 3 و 5 ppm تعیین شد. این پارامترها در رودخانه به ترتیب 5300، 2/2، 2/1 و 11 ppmتعیین شدند. مدلهای هیدرولیکی، شوری، اکسیژن محلول، دما، آمونیاک و نیترات توسعه داده شده در مرحله صحت سنجی به ترتیب دارای ضریب همبستگی 95/0 و درصد خطای مطلق به ترتیب برابر 9/7، 12، 2/1، 79/0و 34/0 بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مدل سازی، قابلیت مدل MIKE11 در شبیه سازی کمی و کیفی آب در رودخانه های تحت شرایط جزر و مدی را به اثبات رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

583 - بررسی کیفیت آب شرب چاه ها ی حوزه لواسانات کوچک
مهسا عاطفه لعبت تقوی محمدرضا خانی آیدا بیاتی مجتبی صیادی

زمینه وهدف: نقش و اهمیت آب در زندگی و سلامت انسان موضوعی آشکار است و حقیقتی روشن تر این که منابع تأمین کننده آب شرب چه سطحی یا زیرزمینی در معرض آلودگی قرار دارند و کمبود منابع مطمئن جایگزین، امروزه به یکی از پیچیده ترین مشکلات جوامع بشری تبدیل شده است. بر این اساس هر عا چکیده کامل

زمینه وهدف: نقش و اهمیت آب در زندگی و سلامت انسان موضوعی آشکار است و حقیقتی روشن تر این که منابع تأمین کننده آب شرب چه سطحی یا زیرزمینی در معرض آلودگی قرار دارند و کمبود منابع مطمئن جایگزین، امروزه به یکی از پیچیده ترین مشکلات جوامع بشری تبدیل شده است. بر این اساس هر عاملی که به لحاظ کیفی و کمی منابع را مورد تهدید قرار دهد با حساسیت مورد توجه قرار می گیرد . با توجه به تأمین بخش زیادی از آب شرب روستاهای شمیرانات از آب زیرزمینی و هم چنین به دلیل وجود باغات و مصرف کود و سموم در این منطقه، پایش کیفیت آب های زیرزمینی ضروری می باشد. هم چنین به واسطه استقرار برخی از چاه های شرب در روستاهای لواسانات بررسی پتانسیل اثرگذاری آلودگی بر این چاه ها و آنالیز آب این چاه ها الزامی می باشد. روش بررسی: در این پژوهش 4 حلقه چاه در چهار روستای هنزک، انباج، کند علیا و کند سفلا در طی دو دوره تیر و آذرماه مورد نمونه برداری قرار گرفتند و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب با رعایت شرایط استاندارد در آزمایشگاه معتمد محیط زیست مورد آنالیز قرار گرفت . یافته ها: طبق یافته های بدست آمده، کلیه پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب محدوده پژوهش درحوزه لواسانات کوچک با استانداردهای کشوری مطابقت داشت و تنها پارامترهای فسفات، فلوراید، سختی کل و منیزیم کمی بالاتر ازحداستاندارد می باشد. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج حاصله و مقایسه آن با استانداردهای موجود برای مصارف شرب ازطریق نمودارشولر کیفیت آب در حد نسبتاً مطلوبی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

584 - بررسی بیوژئوشیمی محیط عناصر ردیاب در ماهیان حوزه آبریز رودخانه خرم آباد
شهاب ورکوهی ابراهیم امیرسبحانی

این بررسی در سال 1383 ، با هدف تعیین منشاء و میزان آلودگی کبد ماهیان حوزه آبریز خرم آباد به وسیله برخی عناصر آلاینده ، انجام شده است.چهارده عنصرمحیطی درکبدگونه های مختلف ماهیانی که از ۱۵ سایت درمحدوده این حوزه آبریز به روش الکتروفیشینگ نمونه برداری شده اند، با استفاده ا چکیده کامل

این بررسی در سال 1383 ، با هدف تعیین منشاء و میزان آلودگی کبد ماهیان حوزه آبریز خرم آباد به وسیله برخی عناصر آلاینده ، انجام شده است.چهارده عنصرمحیطی درکبدگونه های مختلف ماهیانی که از ۱۵ سایت درمحدوده این حوزه آبریز به روش الکتروفیشینگ نمونه برداری شده اند، با استفاده از طیف سنج جذب اتمی و فلیم فتومتر شناسایی شده اند. مهم ترین موقعیت های نمونه برداری به معادن محلی، زمین های کشاورزی، نواحی مختلط و مناطق مسکونی شهری/ روستایی اختصاص دارند.عناصرلیتیوم و نقره درهیچ یک ازنمونه های ماهی مورد آنالیز مشاهده نشد.کمترین مقدار غلظت عناصرجزئی در کبدماهیان حوزه مطالعاتی، مربوط به وانادیوم و بیشترین غلظت به آهن اختصاص دارد.غلظت بالای روی درنمونه های کبد، به دلیل نیاز ماهی ها به این عنصرغذایی کوچک، به ویژه در روزهای اولیه رشد است. غلظت پایین جیوه و آرسنیک دربافت کبد ماهی، نتیجه ورود سموم کشاورزی وآب های زهکشی مزارع حاشیه ای به داخل آب های سطحی واحد مورد بررسی است.غلظت عناصر ردیاب درکبد ماهی با غلظت این عناصردرغذا، آب و رسوب مصرفی ماهی،همین طور با سرعت تجمع زیستی درارتباط مستقیم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

585 - مالیات بر نیتروژن، عاملی جهت نیل به پایداری مکان های دفن
قاسمعلی عمرانی نسترن رحیمی

اساس مالیات بر نیتروژن آن است که اپراتورهای مکان دفن در هنگام دفن زایدات، مالیات بپردازند. این مالیات برای تامین هزینه های مدیریت پرسنل آلوده کنندگی مکان های دفن در دراز مدت مورد نیاز است. برای تامین یک محرک مالی شفاف، مقدار کاهش هزینه باید بیش از هزینه های آمایش زباله چکیده کامل

اساس مالیات بر نیتروژن آن است که اپراتورهای مکان دفن در هنگام دفن زایدات، مالیات بپردازند. این مالیات برای تامین هزینه های مدیریت پرسنل آلوده کنندگی مکان های دفن در دراز مدت مورد نیاز است. برای تامین یک محرک مالی شفاف، مقدار کاهش هزینه باید بیش از هزینه های آمایش زباله باشد..... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

586 - ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه محل پیشنهادی دفن زباله شهر تهران بر محیط بیولوژیکی
مسعود منوری محمد رضا صادقی بنیس عاطفه عیسی نظر فومنی

رشد جمعیت و افزایش تنوع نیازهای جوامع انسانی، در پیامد خود تولید روز افزون زباله را به دنبال داشته است. با افزایش تولید زباله و کاهش روز افزون ظرفیت پذیرش محل دفن کهریزک، لزوم تعیین مکانی برای دفن بهداشتی زباله های شهر تهران بیش از بیش آشکار شده است . جهت احداث محل دفن چکیده کامل

رشد جمعیت و افزایش تنوع نیازهای جوامع انسانی، در پیامد خود تولید روز افزون زباله را به دنبال داشته است. با افزایش تولید زباله و کاهش روز افزون ظرفیت پذیرش محل دفن کهریزک، لزوم تعیین مکانی برای دفن بهداشتی زباله های شهر تهران بیش از بیش آشکار شده است . جهت احداث محل دفن زباله طبق مصوبات شورای عالی محیط زیست کشور می بایست در مرحله امکان سنجی و مکان یابی نسبت به تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی آن اقدام گردد . لذا شهرداری تهران نسبت به انتخاب یک محل دفن بهداشتی زباله با وسعت 1000 هکتار در جاده حسن آباد - هوشنگ آباد شهرستان ری در استان تهران اقدام نموده است . این منطقه در واحد هیدرولوژیکی زرند - ساوه زاویه واقع شده و رودخانه شور (سرود) 10 کیلومتر نسبت به آن فاصله دارد. خاک منطقه نیز از سری خاک های بازارک می باشد. پوشش گیاهی و جانوران منطقه شامل گونه های بومی بوده که در عملیات میدانی شناسایی گردیده اند. گیاهان نادر و در معرض انقراض محل طرح و پیرامون آن 12 گونه می باشند. برای ارزیابی محل دفن پیشنهادی از روش منوری 2001 استفاده شده است. با استفاده از روش مذکور اثرات هر کدام از مراحل ساختمانی و بهره برداری بر اساس ماتریس فعالیت ها و اثرات پیش بینی گردیده است. نتایج نشان می دهد که عملیات خاکی بیشترین اثرگذاری را بر محیط بیولوژیکی ایجاد می نمایند و اکوسیستم خشکی و گونه های نادر گیاهی نیز بیشترین تاثیرپذیری بلند مدت را در مرحله ساختمانی نشان داده و تخریب آن ها اجتناب ناپذیر است . اثرات منفی مستقیم ، قطعی و دایمی اجرای عملیات محل دفن زباله پیشنهادی 75/91% مجموع اثرات را ایجاد می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

587 - بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز و ارایه راهکارهای مدیریتی جهت کنترل آن
عبدالرضا کرباسی فرزاد کلانتری

رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آ چکیده کامل

رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آمل، بابل، محمودآباد، فریدون کنار و نور واقع گردیده و بخشی از اراضی کشاورزی استان مازندران شمرده می شود.جهت بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز سه ایستگاه هیدرومتری به نام های ایستگاه پنجاب، کره سنگ و سرخرود در بالا دست و پایین دست شهر آمل در نظر گرفته شد. پس از شناسایی محدوده مورد مطالعه، تعدادی نمونه در فصول مختلف سال 1382 تهیه و نمودار نتایج با استفاده از نرم افزار Excel رسم و با استاندارد آب آشامیدنی مقایسه گردید.با بررسی پارامترهای کیفی آب رودخانه طی سال های 1380 تا 1382 و 1359 تا 1357 و مقایسه آن با مقادیر حداکثر مجاز و مطلوب قابل قبول برای آب آشامیدنی، مشخص گردید که مقادیر پارامترهای NO-3، NO2-2، NH3، COD، BOD، DO، هدایت الکتریکی کدورت، رنگ، باریم و تعداد کلیفرم از حدا استاندارد بیشتر بوده است که تغییرات محیطی و ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه می تواند در این امر موثر باشد، به طوری که با افزایش میزان بارندگی در فصل پاییز مقدار پارامترهای TSS، TDS، EC، BOD، NO-3، PO4-3، افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که نوع پوشش گیاهی نیز می تواند در این امر موثر باشد به طوری که در بالا دست رودخانه با درختان سوزنی برگ و خزان کننده فقیر تا متوسط، با افزایش بارندگی میزان TDS در دشت پایین دست افزایش می یابد. با مقایسه شاخص های آلودگی طی سال های 1380 تا 1382 و 1359-1375 مشخص شد که مقدار DO طی سال های 1359 تا 1375 در حد مطلوبی قرار داشته است ولی در طی سال های 1380 تا 1382 به دلیل ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی مقدار DO حدود 0.6 برابر کاهش یافته است. همچنین طی سال های 1359 تا 1375 مقدار پارامترهای COD و BOD از حداکثر مجاز بیشتر بوده و مقدار COD طی سال های 1380 تا 1382 حدود 0.8 برابر کمتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است و میزان BOD طی سال های 1380 تا 1382 در حدود 1.06 برابر بیشتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است. مقدار آمونیاک نیز در طی سال های 1359 تا 1375 از حداکثر مقادیر مجاز بیشتر بوده است که نشان دهنده آلودگی آب به فاضلاب های خانگی می باشد.همچنین مقدار پارامتر هدایت الکتریکی طی سال های 1359 تا 1375 حدود 1.3 برابر کمتر از سال های 1382-1380 بوده که می تواند بیانگر ورود هرز آب های اطراف و یا فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه در سال های اخیر باشد. میزان کدورت، باریم و رنگ طی سال های 1380 تا 1380 از حد مجاز و قابل قبول برای آشامیدن بسیار بالاتر بوده و میزان TDS با وجود افزایش حدود 1.05 برابر نسبت به سال های 1359 تا 1375 کمتر از حد مطلوب تعیین شده می باشد. با بررسی تعداد کلیفرم طی سال های 1380 تا 1382 نیز مشخص شد که آب رودخانه در طبقه آب های با آلودگی میکروبی قرار گرفته است. در نهایت باید متذکر شد که مدیریت بهینه و کنترل آلودگی رودخانه هراز نیازمند جلوگیری از ورود فاضلاب های شهری و روستایی و کشاورزی به رودخانه می باشد که در این مورد راهکارهایی ارایه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

588 - بررسی روند تحول پتانسیل آب زیرزمینی دشت هشتگرد در ده سال گذشته و علل آن
مجید احتشامی عبدالوحید آغاسی علیرضا رضایی رویا

بخاطر خشکسالی های چند سال اخیر و استحصال بی رویه از منابع آب های زیرزمینی که بدون توجه به پتانسیل آبی منطقه و اثرات منفی آن روبه فزونی نهاده است، اقدام به مطالعه آبخوان دشت هشتگرد گردید. منظور از این بررسی مطالعه روند تحول پتانسیل آب زیرزمینی این آبخوان در ده سال گذشته چکیده کامل

بخاطر خشکسالی های چند سال اخیر و استحصال بی رویه از منابع آب های زیرزمینی که بدون توجه به پتانسیل آبی منطقه و اثرات منفی آن روبه فزونی نهاده است، اقدام به مطالعه آبخوان دشت هشتگرد گردید. منظور از این بررسی مطالعه روند تحول پتانسیل آب زیرزمینی این آبخوان در ده سال گذشته (طی سال های آبی 70-69 تا (78-79 و علل آن می باشد. در این مقاله ابتدا خلاصه ای از وضعیت زمین شناسی، هواشناسی و هیدرولوژیکی منطقه آورده شده است. سپس براساس آخرین اطلاعات و آمار به دست آمده از ارگان های ذیربط وضعیت آب های زیرزمینی منطقه مورد تشریح و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتیجه تحقیق نشان دهنده افت 6.14 متر از سطح آب زیرزمینی در طول دوره و به طور میانگین سالانه 30 میلیون مترمکعب کسری مخزن می باشد. لذا کنترل دبی چاه های دارای پروانه با نصب کنتور حجمی و همچنین مسدود نمودن چاه های غیر مجاز که در دوره ممنوعیت حفاری شده اند پیشنهاد گردید. همچنین با توجه به شرایط زمین شناسی، اقلیم دشت و وضعیت آب رودخانه کردان و همچنین برآورد آب مازاد سطحی به میزان 11 میلیون متر مکعب، اجرای طرح تغذیه مصنوعی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

589 - حذف فسفر از محلول آبی به وسیله فرآیند اکسیداسیون فنتون
محمد ملکوتیان محمد رضا حیدری فهیمه اسدی

10.22034/jest.2017.10626

زمینه و هدف: فسفر یکی از مهم ترین آلاینده های محیط های آبی می باشد. آلودگی فسفر در منابع آب های سطحی و زیرزمینی از استفاده مفرط کود در زمین های کشاورزی کنترل نشده و تخلیه فاضلاب های تصفیه نشده نشات می گیرد. تخلیه این عنصر در محیط اثرات بهداشتی بسیار زیادی دارد. این پژوه چکیده کامل

زمینه و هدف: فسفر یکی از مهم ترین آلاینده های محیط های آبی می باشد. آلودگی فسفر در منابع آب های سطحی و زیرزمینی از استفاده مفرط کود در زمین های کشاورزی کنترل نشده و تخلیه فاضلاب های تصفیه نشده نشات می گیرد. تخلیه این عنصر در محیط اثرات بهداشتی بسیار زیادی دارد. این پژوهش با هدف بررسی کارایی فرایند اکسیداسیون فنتون در کاهش فسفر از محلول آبی انجام گرفت. روش بررسی: این تحقیق حاصل یک مطالعه تجربی در مقیاس آزمایشگاهی می باشد. دراین مطالعه تاثیر پارامترهای متغیر شاملpH، غلظتFe+2 ، غلظت H2O2، زمان تماس و غلظت اولیه فسفر در حذف فسفر به وسیله فرآیند فنتون از محلول آبی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که فرآیند فنتون قادر به حذف 97 درصد فسفر می باشد به گونه ای که بیش ترین درصد حذف فسفر در نسبت غلظتH2O2 / Fe2+=mg/l 1000/2200، زمان تماس60 دقیقه و 5/3 pH= مشاهده گردید. نتایج آزمون آماری SPSS نشان داد که میانگین غلظت در تمامی متغییر ها قبل و بعد از انجام فرایند اختلاف معنی داری حذف داشت (05/0P<). بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش کارایی مطلوبی در حذف فسفر به وسیله فنتون در تصفیه آب و کنترل آلاینده نشان داد. فرایند فنتون یک فرآیند موثر در حذف مواد آلی مانند فسفر از آب از لحاظ میزان راندمان حذف و هزینه مقرون به صرفه تر در مقایسه با دیگر فرآیند های حذف این آلاینده ها می باشد. در ضمن جهت دست یابی به روش های ترکیبی کامل تر و بهتر توصیه می شود در سایر مطالعات راندمان حذف به وسیله این فرآیند را با استفاده از ترکیب با اکسیدان های دیگری مانند تابش فرابنفش و ... ارتقاء داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

590 - مدل‌سازی مکانی – زمانی تغییرات تراز سطح آبهای زیرزمینی مناطق شهری و روستایی آبخوان کاشان با استفاده از تکنیک‌های GIS
جواد صمدی جواد صمدی

10.22034/jest.2017.10329

زمینه و هدف: هیدروگراف معرف و نقشه‌های تغییرات سطح آب زیرزمینی آبخوان کاشان نشان می‌دهد که طی سال های 81 تا 90، سطح ایستابی با متوسط عمق 06/72متر به طور متوسط حدود 5/5متر افت داشته است. با توجه به اینکه نمونه‌برداری از تمام نقاط محدوده مطالعاتی مقدور نیست، روش‌های پهنه‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: هیدروگراف معرف و نقشه‌های تغییرات سطح آب زیرزمینی آبخوان کاشان نشان می‌دهد که طی سال های 81 تا 90، سطح ایستابی با متوسط عمق 06/72متر به طور متوسط حدود 5/5متر افت داشته است. با توجه به اینکه نمونه‌برداری از تمام نقاط محدوده مطالعاتی مقدور نیست، روش‌های پهنه‌بندی ابزاری قدرتمند در تخمین تغییرات مکانی و زمانی داده‌ها است. هدف از این تحقیق مدل‌سازی تراز، عمق و تغییرات مکانی و زمانی سطح آب های زیرزمینی آبخوان کاشان بر اساس استفاده از تکنیک اعتبار سنجی متقابل روش‌های مختلف درون‌‌یابی قطعی و زمین‌آماری در محیط GIS می‌باشد. روش بررسی: بدین منظور اطلاعات سطح آب زیرزمینی 67 چاه مشاهده‌ای در محدوده منطقه مورد نظر طی سال های 81 تا 90 برای تهیه نقشه سطح آب زیرزمینی آبخوان کاشان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. برای ارزیابی کارآیی روش های مختلف درون‌‌یابی و انتخاب بهترین روش، از تکنیک اعتبار سنجی متقابل استفاده شده ‌است و معیار های میانگین خطای انحراف (MBE)، میانگین خطای مطلق (MAE)، ریشه دوم میانگین مربعات خطا (RMSE) و R2 برای ارزیابی روش های مختلف به کار گرفته شده اند. نتایج: نتایج ارزیابی روش‌های مختلف درون یابی نشان داد که توابع چند‌جمله‌ای‌موضعی با MBE = 0.444، MAE = 13.19، RMSE = 20.29 و R2 = 0.999 بیشترین دقت در مدل‌سازی مکانی را دارا بود. نتیجه‌گیری: همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که مناطق مسکونی با جمعیت بالا به دلیل تشدید بالای تغذیه خالص از طریق چاههای دفع فاضلاب خانگی و نواحی جنگلی باعث افزایش سطح آب زیرزمینی و فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی و استحصال آب باعث کاهش شدید سطح آب زیرزمینی شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

591 - تغییرپذیری مکانی ویژگی‌های کیفی آب‌های زیرزمینی با استفاده از زمین آمار (مطالعه موردی: دشت سگزی، اصفهان)
زهرا اژدری سید زین‌العابدین حسینی

10.22034/jest.2018.13256

زمینه و هدف: آگاهی از میزان تغییرات شیمیایی آب‌های زیرزمینی و پهنه‌بندی آن‌ها نقش مهمی در مدیریت بهینه آب های زیرزمینی یک منطقه ایفا می‌کند. روش‌های مختلفی برای مطالعه و پهنه‌بندی ویژگی‌های شیمیایی آب‌های زیرزمینی وجود دارد که انتخاب روش مناسب بسته به هدف، شرایط منطقه و چکیده کامل

زمینه و هدف: آگاهی از میزان تغییرات شیمیایی آب‌های زیرزمینی و پهنه‌بندی آن‌ها نقش مهمی در مدیریت بهینه آب های زیرزمینی یک منطقه ایفا می‌کند. روش‌های مختلفی برای مطالعه و پهنه‌بندی ویژگی‌های شیمیایی آب‌های زیرزمینی وجود دارد که انتخاب روش مناسب بسته به هدف، شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات دارد. روش‌های زمین‌آماری وGIS می‌توانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی و انتخاب بهترین روش پهنه بندی جهت مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت سگزی است. روش بررسی: در این مقاله، توزیع آلاینده‌های کیفیpH, TDS, Hco3, EC, Ca, Mg, TH, Na وSo4 در سطح آب‌های زیرزمینی دشت سگزی شهرستان اصفهان با استفاده از روش معین عکس فاصله و روش‌های زمین‌آماری تخمین‌گر توابع شعاعی، تخمین‌گر موضعی، تخمین‌گر عام و روش کریجینگ معمولی در نرم‌افزارARCGIS9.3 مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس نمونه‌های آب زیرزمینی 445 چاه، چشمه و قنات مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی واریوگرام و مشخص شدن مکانی بودن تغییرات پارامترهای مورد بررسی، اقدام به میان‌یابی پارامترها شد و با استفاده از فن ارزیابی متقابل و ریشه دوم میانگین مربع خطا، بهترین مدل ارزیابی با کمترین مقدار RMSE انتخاب شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که کلیه پارامترها با استفاده از روش کریجینگ معمولی کمترین مقدار RMSE را داشته است و جهت تهیه نقشه توزیع مکانی پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی از این روش استفاده شد. نتایج پهنه‌بندی نشان داد که پارامترهای Na, Ca, Mg, So4, Hco3, pH به لحاظ شرب بدون محدودیت و پارامترهای EC, TH وTDS محدودیت ایجاد کرده‌اند. نتایج بیانگر استفاده بیش از حد منابع آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج استفاده از کریجینگ معمولی به دلیل دقت بیشتر و محاسبات کمتر در بین روش‌های مختلف درون‌یابی برای پهنه‌بندی کیفیت آب زیرزمینی توصیه می‌شود. همچنین مدیریت منابع آب با استفاده از نتایج تحقیق قابل دسترس خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

592 - کمینه سازی ضایعات در صنعت آبکاری آلومینیم
سید مصطفی خضری فریده عتابی مهدی برقعی فاطمه اکبری

صنایع آلومینیم یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان آب در بخش آنودایزینگ محسوب می گردد و پساب فراوانی را نیز به محیط زیست تخلیه می کند. به دلیلpH بسیار متفاوت مواد مورد استفاده در این صنعت، پساب تولیدی طیف وسیعی از pH را شامل می شود. هدف از کمینه سازی وکنترل ضایعات، کاهش مصرف چکیده کامل

صنایع آلومینیم یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان آب در بخش آنودایزینگ محسوب می گردد و پساب فراوانی را نیز به محیط زیست تخلیه می کند. به دلیلpH بسیار متفاوت مواد مورد استفاده در این صنعت، پساب تولیدی طیف وسیعی از pH را شامل می شود. هدف از کمینه سازی وکنترل ضایعات، کاهش مصرف منابع نظیر آب و برق و مواد شیمیایی و کاهش میزان آلودگی و بار پساب در طول فرایند به کمک راهکارهای مختلف است، تا بتوان به کمک آن مشکلات تصفیه خانه های پساب صنایع را تا اندازه ای کاهش داد و مصرف منابع را به حداقل مقدار خود رساند. اساساً برنامه های کمینه سازی ضایعات پیچیده هستند و موارد زیر را: تعهد مدیریت، تعیین و تنظیم اهداف نهایی، ارزیابی فنی و اقتصادی، اجرای برنامه ها، ارزیابی مستمر و پایش شامل می شوند. در این تحقیق، صنعت آلومینیم در بخش آنودایزینگ مورد مطالعه قرار گرفته و با شناسایی خط تولید سالن واحد مزبور، فلودیاگرام کلی فرایند ترسیم گردیده است. فرایندهای اصلی مشتمل بر واحدهای چربی گیری، ایجینگ، خنثی سازی، واحد آنودایز، عملیات پیش سیل وسیل و واحد رنگ است که پس از هر یک از آن ها مراحل شستشو صورت می گیرد. به همین دلیل پساب حاصل از هر فرایند، مشخصات ویژه ای دارد. پس از جمع آوری اطلاعات لازم، راهکارهای مختلفی جهت کاهش مصرف مواد و به حداقل رساندن ضایعات پیشنهاد گردید. که شامل: استفاده از جرثقیل دوطرفه به جای جرثقیل های یک طرفه و انتقال پروفیل ها به صورت عمودی به دلیل کاهش مصرف مواد شیمیایی و پساب تولیدی، نصب شیرهای برقی و نصب سنسور در وان ها به جای استفاده از شیرهای دستی به منظور جلوگیری از سرریز وان ها می باشد. همچنین با توجه به نتایج آزمایش&zwnj;های انجام یافته در زمینه استفاده از منعقد کننده های متفاوت، استفاده از mg/lit80 آلوم به عنوان منعقدکننده نیز پیشنهاد می گردد که این میزان، مقدار لجن تولیدی را حدود30% نسبت به لجن تولیدی فعلی کاهش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

593 - بررسی احتمال خوردگی در شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر اهواز با کاربرد قانون سرب و مس
نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد جاسم سواری امیرحسام حسنی قدرت لله شمس خرم‌آبادی

از روش های غیرمستقیم بررسی احتمال خوردگی در شبکه های توزیع آب آشامیدنی ، قانون سرب و مس است . در این روش میزان خوردگی اجزای مختلف تشکیل دهنده سیستم های آب رسانی، با اندازه گیری غلظت فلزات از آن جمله سرب و مس در خروجی شیرهای آب مصرفی و مقایسه با استاندارد USEPA انجام می چکیده کامل

از روش های غیرمستقیم بررسی احتمال خوردگی در شبکه های توزیع آب آشامیدنی ، قانون سرب و مس است . در این روش میزان خوردگی اجزای مختلف تشکیل دهنده سیستم های آب رسانی، با اندازه گیری غلظت فلزات از آن جمله سرب و مس در خروجی شیرهای آب مصرفی و مقایسه با استاندارد USEPA انجام می گیرد . با استفاده از این روش از 76 نقطه شامل آب خام ورودی ، آب خروجی تصفیه خانه ها و از شیرهای آب سرد آشپزخانه یا حمام ساختمان ها و طبقات همکف منازل مسکونی در سطح کل شبکه توزیع آب اهواز با زمان ماند حداقل 6 ساعت به عنوان اولین برداشت نمونه برداری به عمل آمد . این کار در شش مرحله به فاصله هرماه یک بار و طبق روش های استاندارد صورت گرفت. سپس، غلظت فلزات سرب، روى و مس توسط دستگاه جذب اتمی محاسبه گردید . مقادیر به دست آمده با استاندارد USEPA مقایسه و با استفاده از نرم افزاز SPSS نسخه 5/11 و آزمون های آماری مورد تحلیل قرارگرفت . نتایج میانگین شش مرحله ، غلظت فلزات در مجموع نمونه ها ی برداشتی نشان داد که 67/16% و 27/27% مجموع نمونه ها دارای غلظتی بیش از استاندارد،USEPA ( به ترتیب µg/l 15 وµg/l5000) برای فلزات سرب و روی و کمتر از استاندارد مذکور(µg/l 1300) برای مس در آب مصرفی شهر اهواز مشاهده گردید. طبق قانون سرب و مس چون در بیش از10 % نمونه ها غلظت فلزات سرب و روی از استاندارد بیشتر شده است ، لذا آب شبکه توزیع شهر اهواز خورنده است و در نتیجه امکان نشت فلزات مذکور در آب مصرفی وجود دارد . بنابراین باید نسبت به کنترل خوردگی و اصلاح فرآیندهای مختلف تصفیه متداول اقدام لازم معمول گردد. همچنین به منظور پایش مستمرکیفیت خوردگی آب و دستیابی به نتایج مطلوب می توان از قانون سرب و مس با اجرای برنامه زمانی مدون و با روشی نسبتاٌ ساده و تنها با اندازه گیری غلظت فلزات در خروجی تصفیه خانه های آب و آخرین نقاط برداشت آب از شبکه توزیع مورد نظر استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

594 - توالی جانوران کفزی مستقر روی چراگاههای مصنوعی آب شیرین در ساری
لاله ایزدی رائینی حسین نگارستان آرش جوانشیر خویی

بی مهرگان کفزی موجود بر روی چهار زیستگاه مصنوعی (طناب سیمانی، آجر، چوب و سفال) ایجاد شده در استخر رسوبگیر پژوهشکده اکولوژی دریای خزر واقع در خزر واقع آباد ساری از نظر فراوانی و توالی مورد بررسی قرار گرفته اند. به این منظور، هر پانزده روز یکبار از اردیبهشت تا شهریور 1383 چکیده کامل

بی مهرگان کفزی موجود بر روی چهار زیستگاه مصنوعی (طناب سیمانی، آجر، چوب و سفال) ایجاد شده در استخر رسوبگیر پژوهشکده اکولوژی دریای خزر واقع در خزر واقع آباد ساری از نظر فراوانی و توالی مورد بررسی قرار گرفته اند. به این منظور، هر پانزده روز یکبار از اردیبهشت تا شهریور 1383 نمونه برداری به عمل آمده و در مجموع 2901 بی مهره کفزی مربوط به شش گونه از روی چراگاه ها جمع آوری شده اند. این بی مهرگان دو گونه دوکفه ای، سه گونه شکم پا و یک گونه سخت پوست را شامل می شوند. زی توده (بیومس) کفزیان برحسب وزن تر 975.636 گرم بر مترمربع محاسبه شده است. پس از اندازه گیری درجه حرارت آب ارتباط آن با فراوانی و زی توده موجودات بی مهره کفزی تجزیه و تحلیل شده است. در بررسی توالی کفزیان، به طور کلی ابتدا جلبک های Chare sp. و Nitella sp.پدیدار شده و سپس شکم پای Psuedomnicola sphearion، دوکفه ای های Driessena polymorpha ، Cerastoderma lamarckii و به دنبال آن، شکم پای Valvata piscinalis و شکم پای Planorbis contortus و در نهایت نیز میگوی Palaemon elegans در زیستگاه های مورد مطالعه مشاهده شده اند. از میان گونه های شناسایی شده گونه D. polymorpha با 1816 عدد در متر مربع و 593.108 گرم بر متر مربع بیشترین فراوانی و زی توده را به خود اختصاص می دهد. در این بررسی، زیستگاه های آجر و سفال بیشترین جانداران را به خود جلب نموده اند (P<0.01). همچنین، طناب سیمانی در مرحله بعدی و چوب کمترین تعداد موجود زنده را در خود جای داده است. مشاهده ماهی Carssiuse carassius و قورباغه Rana rana در اطراف زیستگاه های مصنوعی گویای آن است که این محیط ها تامین کننده غذای مورد نیاز جانداران شکارگر بزرگتر(کفزیان) هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

595 - آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب؛ آمایش منابع به‌جای آمایش فعالیت‌ها (مطالعه موردی: حوضه آبریز خزر)
امیر هدایتی آقمشهدی حمیدرضا جعفری ناصر مهردادی هدایت فهمی پروین فرشچی سمانه زاهدی

زمینه و هدف: حوضه آبریز خزر یکی از شش حوضه اصلی کشور است که به‌دلیل رشد و توسعه فعالیت‌های انسانی طی دهه‌های گذشته ناشی از توسعه برنامه‌های آمایش سرزمین موجب تغییرات شدید پوشش زمین در این حوضه شده است که این موضوع خود موجب ایجاد تاثیرات نامطلوبی بر روی منابع آب در این ح چکیده کامل

زمینه و هدف: حوضه آبریز خزر یکی از شش حوضه اصلی کشور است که به‌دلیل رشد و توسعه فعالیت‌های انسانی طی دهه‌های گذشته ناشی از توسعه برنامه‌های آمایش سرزمین موجب تغییرات شدید پوشش زمین در این حوضه شده است که این موضوع خود موجب ایجاد تاثیرات نامطلوبی بر روی منابع آب در این حوضه شده است. روش بررسی: در این مقاله برای بررسی تاثیر آمایش سرزمین بر روی منابع آب در قالب تغییرات پوشش زمین، ابتدا به بررسی تغییرات پوشش زمین در زیر حوضه‌های خزری می‌پردازیم و در مرحله بعد عوامل فشار بر منابع آب توسط روش FANP امتیازدهی، در نرم افزار IDRISI نقشه‌سازی و در نرم Arc GIS روی‌هم اندازی شده و وضعیت مدیریت منابع آب در هر زیر حوضه خزری مشخص می‌شود. در نهایت و توسط نرم افزار Excel رگرسیون و ارتباط بین تغییرات پوشش زمین ناشی از آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب در حوضه خزر مشخص خواهد شد. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که در فاصله بین سال‌های 2001 تا 2012، زیرحوضه تالش با 91/28 درصد بیشترین و زیرحوضه سفیدرود با 18/8 درصد کمترین میزان تغییرات را در بین زیرحوضه‌های خزری داشتند. هم‌چنین امتیازدهی نهایی مدیریت منابع آب در زیرحوضه‌های خزری نشان می‌دهد که زیرحوضه ارس با 499617/0 امتیاز بیشترین و زیرحوضه هراز قره‌سو با 158627/0 امتیاز کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. از طرفی نتایج تعیین وابستگی تغییرات پوشش زمین ناشی از آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب در زیرحوضه‌های خزری مشخص می‌کند که R-Squerd این وابستگی برابر با 645/0 می‌باشد که نشان از وابستگی نسبتا بالایی در این زمینه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

596 - مطالعه حذف ماده رنگزای زرد قلیایی 2 موجود در آبهای آلوده به روش انعقاد الکتریکی در یک راکتور غیرپیوسته
مرتضی کاشفی الاصل مرتضی خسروی رضا مرندی کامبیز سیدی علیرضا ختایی

روزانه میلیونها لیتر از پسابهای رنگی توسط صنایع رنگرزی و کارخانه های تولید رنگدانه ها تولید می شود. هر لیتر از این پسابها می تواند حاوی بیش از 20 گرم از رنگدانه ها و حد واسطهایی باشد که باعث بروز مسایل زیست محیطی می شوند. از جمله فرآیندهایی که در سالهایی اخیر به طور گست چکیده کامل

روزانه میلیونها لیتر از پسابهای رنگی توسط صنایع رنگرزی و کارخانه های تولید رنگدانه ها تولید می شود. هر لیتر از این پسابها می تواند حاوی بیش از 20 گرم از رنگدانه ها و حد واسطهایی باشد که باعث بروز مسایل زیست محیطی می شوند. از جمله فرآیندهایی که در سالهایی اخیر به طور گسترده در تصفیه پسابهای صنایع نساجی مورد استفاده قرار گرفته است، فرایند انعقاد الکتریکی است. ماده رنگزای زرد قلیایی 2 یکی از مهمترین مواد رنگزای مورد استفاده در صنایع رنگزی برای تهیه الیاف زرد رنگ می باشد، بدین جهت در این کار پژوهشی، حذف این ماده رنگزا از آبهای آلوده به روش انعقاد الکتریکی مورد بررسی قرار گرفت و نقش چند عامل موثر در فرآیند حذف نظیر دانستیه جریان الکتریکی، فاصله الکترودها از هم، مدت زمان الکترولیز، سطح الکترودها، نقش افزایش الکترولیت و اثر غلظت ماده رنگی مطالعه شد.شواهد اسپکتروسکوپی و نتایج حاصل از آزمایشها نشان دادند که برای 200ml محلول رنگی حاوی زرد قلیایی 2 طی فرایند انعقاد الکتریکی بوسیله یک راکتور الکتروشیمیایی ساده غیرپیوسته در شرایط دانستیه جریان 6A/m2، 211، سطح الکترودها 5cm2، 37، فاصله الکترودها 3cm، غلظت الکترولیت 10g/l، مدت زمان الکترولیز 11 دقیقه، در محدوده غلظتی 20 تا 100ppm از ماده رنگی بیش از 90% از ماده آلاینده رنگی محلول حذف می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

597 - ارزیابی شاخص‌های ناپایداری زیست‌محیطی با تأکید بر آلودگی آب، آلودگی خاک و آلودگی صدا با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در کلان‌شهر اهواز
محمدعلی فیروزی مصطفی محمدی ده‌چشمه جعفر سعیدی

10.22034/jest.2017.11070

چکیده زمینه و هدف: شهرها به‌عنوان عامل اصلی ایجادکننده ناپایداری در جهان به شمار می‌روند، در واقع با توجه به پیچیدگی ذاتی شهرها از لحاظ زیست‌محیطی، شناخت عوامل اصلی در جهت دست‌یابی به پایداری شهری ضروری به نظر می‌رسد. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی شاخص‌های ناپایداری زیست‌محی چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: شهرها به‌عنوان عامل اصلی ایجادکننده ناپایداری در جهان به شمار می‌روند، در واقع با توجه به پیچیدگی ذاتی شهرها از لحاظ زیست‌محیطی، شناخت عوامل اصلی در جهت دست‌یابی به پایداری شهری ضروری به نظر می‌رسد. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی شاخص‌های ناپایداری زیست‌محیطی کلان‌شهر اهواز با تأکید بر شاخص‌های آلودگی آب، آلودگی خاک و آلودگی صدا است. روش بررسی: تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. در این راستا، پس از تبیین مفهوم پایداری شهری و ناپایداری شهری و شناخت معیارهای موردنظر، با توجه به اهداف مطالعه، فرآیند تبدیل معیارها به شاخص‌های کمی انجام شد و شاخص و زیرشاخص‌ها در چارچوب مدل وزنیAHP، اولویت‌بندی گردیدند. برای تحلیل مکانی- فضایی داده‌ها، از نرم‌افزار GIS استفاده شد و مهم‌ترین شاخص‌های تبیینی برای ارزیابی شاخص‌های ناپایداری زیست‌محیطی شهر اهواز، با تأکید بر شاخص آلودگی آب، آلودگی خاک و آلودگی صدا مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که از لحاظ شاخص آلودگی آب، منطقه پنج با ضریب اثر 327/0 بالاترین ارزش وزنی را در میان مناطق شهری دارد و منطقه شش با وزن 033/0 کمتر از مناطق دیگر باعث آلودگی آب رودخانه کارون می‌شود. از لحاظ شاخص آلودگی خاک منطقه چهار با ضریب اثر 331/0 با بیشترین میزان آلودگی خاک روبرو است و منطقه هشت، با ضریب اثر 024/0 از آلودگی کمتری برخوردار می‌باشد. از لحاظ شاخص آلودگی صدا هم منطقه یک با ضریب اثر 336/0 بالاترین ارزش وزنی را در بین سایر مناطق دارد، از طرف دیگر منطقه هشت، با ضریب اثر 02/0 از آلودگی کمتری برخوردار است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان دادکه شهر اهواز بر اساس معیارهای مورد بررسی، در شرایط زیست‌محیطی ناپایداری قرار دارد و ساختار زیست‌محیطی کنونی شهر اهواز با معیارهای پایداری فاصله قابل توجهی دارد. در این راستا آگاهی از وضعیت پایداری زیست‌محیطی نواحی مختلف شهری و شناخت وضع موجود می‌تواند نقش مهمی در ارتقای مدیریت و برنامه‌ریزی و تخصیص بهینه منابع جهت بهبود رفاه ساکنین داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

598 - پایش آب های سطحی غرب تهران گامی در جهت توسعه پایدار آب های منطقه
کورش حکیم پور محمود شریعت

پایش آب های سطحی غرب تهران گامی در جهت توسعه پایدار آب های منطقه

پایش آب های سطحی غرب تهران گامی در جهت توسعه پایدار آب های منطقه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

599 - استفاده از ابزار قیمت در مدیریت تقاضای آب کشاورزی با تاکید بر مسایل زیست محیطی : مطالعه موردی استان فارس
حسین قره داغی حمید محمدی پرویز حقیقت جو

در این مطالعه، تعیین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی، برآورد حساسیت آب بران نسبت به قیمت آب، نرخ گذاری آب، اثر قیمت بر میزان مصرف آب و آلودگی آب بررسی شد. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. طبق نتایج، در گروه بهره برداران دارای چکیده کامل

در این مطالعه، تعیین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی، برآورد حساسیت آب بران نسبت به قیمت آب، نرخ گذاری آب، اثر قیمت بر میزان مصرف آب و آلودگی آب بررسی شد. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. طبق نتایج، در گروه بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار،با افزایش یک درصد بهای آب آبیاری، کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب51/0، 77/0، 97/0، 61/0 و 72/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند.درگروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار، با افزایش یک درصد بهای آب ،کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب 9/0، 48/0، 56/0، 62/0 و 66/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند. درصد معنی دار بودن قیمت آب درکل دوره در تمام نواحی مورد مطالعه بالاتر از 89% بـرآورد شـده است. درگــروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در ناحیه یک، اگر یک متر مکعب آب اضافی در فصول تابستان و پاییز در دسترس بهره برداران قرار گیرد، به ترتیب باعث افزایش درآمد کشاورزان به اندازه 116 و 505 ریال خواهد شد. ضمناً در این فصول کشاورزان با محدودیت آب مواجه هستند. ارزش بازده نهایی آب کشاورزی برای بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 65، 148، 190، 230 و 102 ریال و برای بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 208، 113، 77 ، 69 و 120 ریال برآورد شده است. بنابراین توصیه می شود دولت علاوه بر اعمال سیاست های قیمتی، سیاست های غیر قیمتی از جمله تشویق آب بران و اعمال سیاست های کاهش دهنده آلودگی منابع زیست محیطی از جمله اطلاع رسانی به موقع، وضع مقررات صحیح وارزش گذاری آب، در جهت مصرف بهینه و کاهش آلودگی آب را مورد نظر قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

600 - بهره گیری از کنوانسیون ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی ( EPSOO ) در جهت حل مشکلات زیست محیطی با ماهیت فرامرزی در دریای خزر
پروین فرشچی نازنین روح شهباز

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان، محصور بین 5 کشور ساحلی جمهوری اسلامی ایران، جمهوری فدراتیو روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان با مساحت تقریبی 400.000 کیلومتر مربع است که به سرعت با ترکیبی از منابع آلوده کننده زمینی، رودخانه ای و دریایی به مخاطره افتاده است. چکیده کامل

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان، محصور بین 5 کشور ساحلی جمهوری اسلامی ایران، جمهوری فدراتیو روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان با مساحت تقریبی 400.000 کیلومتر مربع است که به سرعت با ترکیبی از منابع آلوده کننده زمینی، رودخانه ای و دریایی به مخاطره افتاده است.این دریاچه، بدلیل منابع زیستی و غیرزیستی ارزشمند نسبت به گذشته، اهمیت بیشتری یافته است. از یک سو، وجود ذخایر نفت خام و گاز موجود در آن که بدون رعایت ملاحظات محیط زیستی بدست بعضی از کشورهای حاشیه سواحل مورد استخراج و بهره برداری قرار می گیرند و موجب آلوده شدن محیط می شود و از سوی دیگر منابع آلاینده ای که در سواحل آن جای دارند نظیر آلاینده هایی که از مرکز صنعتی، زمین های کشاورزی و پساب های شهری به محیط آبی بسته ای همچون کاسپین سرازیر می شوند موجب می گردند که دریای کاسپین، بعنوان یک محیط بسته با فشارهای روزافزونی روبرو شود و این مساله نیازمند توجه بیشتر کشورهای منطقه و مساعدت سازمانهای بین المللی ذیربط محیط زیستی است. لازم به ذکر است که عمده مشکلات محیط زیستی در این دریا، ماهیت فرامرزی داشته و بدون همکاریهای منطقه ای حل مشکلات محیط زیستی آن، امکان پذیر نیست.دستیابی به توسعه پایدار در این اکوسیستم حساس متضمن فرصتهایی برای تلفیق طرحهای موجود و برنامه های مدیریتی و حفاظتی در کشورهای ساحلی دریای کاسپین می باشد و ارزیابی اثرات محیط زیستی در جهت دستیابی به چنین هدفی عمل می نمایند، در صورتی که از ابتدا، ملاحظات محیط زیستی در برنامه های توسعه انجام شده توسط کشورهای ساحلی مدنظر قرار گیرد، از بروز تاثیرات نامطلوب و زیانبار بر این اکوسیستم جلوگیری خواهد شد.در حال حاضر تنها چارچوب قانونی که در زمینه همکاریهای محیط زیستی بین کشورهای ساحلی دریای خزر وجود دارد کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای کاسپین یا کنوانسیون تهران است که در آبان ماه 1382 در تهران به امضای تمامی کشورهای عضو رسیده است و در حال حاضر، چهار کشور ساحلی دریای کاسپین (جمهوری اسلامی ایران، قزاقستان، فدراتیو روسیه و ترکمنستان) کنوانسیون تهران را مورد تصویب قرار داده اند و جمهوری آذربایجان نیز در حال تصویب این کنوانسیون است. 90 روز پس از تصویب کنوانسیون تهران توسط هر پنج کشور ساحلی، این کنوانسیون لازم الاجرا خواهد گردید. با وجود آنکه در متن کنوانسیون حفاظت محیط زیست دریای کاسپین، به لزوم همکاریهای منطقه ای در زمینه EIA اشاره شده است، اما جزییاتی در مورد مسوولیت کشورها، نحوه همکاری و فعالیتهایی که شامل EIA خواهد بود در متن کنوانسیون ذکر نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

601 - بررسی روند تغییرات ماهانه تنوع و تراکم وجمعیت پرندگان آب زی تالاب هورالعظیم
بهروز بهروزی راد عبدالرحمن راسخ نسرین اشراقیان

تالاب هورالعظیم به عنوان تالاب دایمی،جهت حفاظت نسل پرندگان بومی و مهاجر، بسیار با اهمیت است. از سوی دیگر پرندگان به خاطر تنوع ، فراوانی و حضور گسترده و چشمگیر در زیست بوم های تالابی،یکی از مهم ترین گروه های شاخص مهره داران در تالاب ها به شمار می روند. به همین منظور مطال چکیده کامل

تالاب هورالعظیم به عنوان تالاب دایمی،جهت حفاظت نسل پرندگان بومی و مهاجر، بسیار با اهمیت است. از سوی دیگر پرندگان به خاطر تنوع ، فراوانی و حضور گسترده و چشمگیر در زیست بوم های تالابی،یکی از مهم ترین گروه های شاخص مهره داران در تالاب ها به شمار می روند. به همین منظور مطالعه روند تغییرات جمعیت،تراکم و تنوع پرندگان آب زی و کنار آب زی تالاب هورالعظیم به صورت ماهانه از دی ماه 1386 تا شهریور ماه 1387 در7 ایستگاه، مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که 53 گونه پرنده آب زی و کنار آب زی از 10 خانواده با جمعیتی بالغ بر 80000 قطعه در تالاب حضور دارند. در مجموع گونه های مشاهده شده، 60% مهاجر، 23%جوجه آور، 17% بومی می باشندکه ازاین تعداد6/5 % گونه ها در لیست سرخ IUCN قرار می گیرد. در طی دوره مطالعاتی، دی ماه 86 دارای بیشترین فراوانی با جمعیت 32103 پرنده آب زی بود. بررسی تراکم جمعیت پرندگان آب زی در کل ایستگاه های مطالعاتی نشان داد که از شمال تالاب (جاده شهید باکری مجاورت رودخانه نیسان) به سمت قسمت های میانی تالاب (شط علی) به نحو چشمگیری از این تراکم کاسته می شود. به طوری که در دی ماه ایستگاه شط علی با تراکم 2 پرنده در هر هکتار کم ترین میزان تراکم را در کل ایستگاه های منتخب نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

602 - حذف فسفات از آب توسط جذب سطحی بر روی نانوذرات اکسیدگرافن
زینب کیانی معصومه میرزایی

10.22034/jest.2019.13950

زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺎت در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی آﺑﯽ ﺗﻮازن رﺷﺪ ﻣﻮﺟﻮدات آﺑﺰی را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﺪ و ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺟﺪی را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در این مطالعه هدف بررسی آزمایشگاهی حذف یون فسفات با استفاده از نانوذرات اکسیدگرافن می باشد. روش بررسی: جاذب مورد استفاده در این تحقیق گرافن بود چکیده کامل

زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺎت در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی آﺑﯽ ﺗﻮازن رﺷﺪ ﻣﻮﺟﻮدات آﺑﺰی را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﺪ و ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺟﺪی را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در این مطالعه هدف بررسی آزمایشگاهی حذف یون فسفات با استفاده از نانوذرات اکسیدگرافن می باشد. روش بررسی: جاذب مورد استفاده در این تحقیق گرافن بوده که ابتدا به سنتز اکسید گرافن توسط مدل هامر پرداخته شد.جاذب سنتز شده به دلیل دارا بودن گروه های عاملی اپوکسی و هیدروکسیل بر روی سطح خود موجب می شود که خاصیت آب دوست بودن آن افزایش یابد و منجر به ارتقاء کاربرد اکسید گرافن در محیط های آبی شود.اثر پارامترهای مختلف شامل مقدار جاذب، pH، غلظت اولیه، دما و زمان تماس بر روی میزان جذب بررسی شد. هم چنین در ادامه مطالعات سینتیکی بر روی داده ها انجام گردید. یافته‌ها: بیش ترین درصد جذب برابر با 75% بوده است که در 3= pH و بعد از سه ساعت تماس محلول با جاذب اتفاق افتاده است. هم چنین نتایج نشان می دهد که داده ها متناسب با مدل سنتیکی شبه مرتبه دوم بوده است. اطلاعات آزمایشگاهی با مدل لانگمیر تطبیق داده شد. بحث و نتیجه‌گیری: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه جاذب اکسید گرافن به عنوان جاذب سازگار با محیط زیست ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ در حذف ﻓﺴﻔﺎت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

603 - بررسی کیفیت رودخانه کرج بر اساس تنوع خانواده های درشت بی مهرگان کف زی
سیدهادی خاتمی برهان ریاضی سیدعلی مدیری آثاری

امروزه، در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص های مکمل برای روش های شیمیایی تشخیص آلودگی ها شناخته شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه کرج، بر اساس درشت بی مهرگان آبزی، نمونه برداری در 7 ایستگاه در طول رودخانه در دو ن چکیده کامل

امروزه، در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص های مکمل برای روش های شیمیایی تشخیص آلودگی ها شناخته شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه کرج، بر اساس درشت بی مهرگان آبزی، نمونه برداری در 7 ایستگاه در طول رودخانه در دو نوبت 1383/5/16 و 1383/8/1 صورت گرفت. نمونه های بی مهرگان، تا سطح خانواده شناسایی شده اند که نتایج آن نشان می دهد از نظر تعداد خانواده در نوبت اول نمونه برداری ایستگاه شماره 6 و در نوبت دوم ایستگاه شماره 4 در بهترین وضعیت قرار داشته اند. اندازه گیری های آ&zwj;زمایشگاهی، عوامل فیزیکی و شیمیایی شامل اکسیژن محلول (DO)، pH، کل مواد جامد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC) و کل مواد جامد معلق (TSS) نیز در تمامی ایستگاه ها مطلوب بوده است که حضور موجودات معرف آب پاک را تایید می کند. این بررسی نشان می دهد که کیفیت آب رودخانه کرج در محل ایستگاه های مورد نظر و در زمان انجام این مطالعه در وضع مطلوبی قرار داشته و برای تمامی کاربریها اعم از صنعتی، کشاورزی و شرب مناسب بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

604 - بررسی و مطالعه زیست محیطی آب بندان های سید محله و لپوی زرین کلا
نعمت الله خراسانی محمود علی رکنی

بررسی و مطالعه زیست محیطی آب بندان های سید محله و لپوی زرین کلا

بررسی و مطالعه زیست محیطی آب بندان های سید محله و لپوی زرین کلا پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

605 - تعیین نسبت ازت به فسفر در شکوفایی جلبک سبز-آبی Anabaena flos- aquae دریای خزر در محیط آزمایشگاه
مریم فلاحی سید محمد رضا فاطمی علی ماشینچیان آتوسا نوری کوپائی

چکیده مقدمه: طی این مطالعه نسبت وزنی از ازت به فسفر که منجر به حداکثر شکوفایی و عدم شکوفایی جلبک سبز- آبی Anabaena flos- aquae می گردد، تعیین گردید. جهت تکمیل مطالعات، تاثیر غلظت های متفاوت فسفر بر میزان رشد مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: آزمایشات طی زمان 96 ساعت در چکیده کامل

چکیده مقدمه: طی این مطالعه نسبت وزنی از ازت به فسفر که منجر به حداکثر شکوفایی و عدم شکوفایی جلبک سبز- آبی Anabaena flos- aquae می گردد، تعیین گردید. جهت تکمیل مطالعات، تاثیر غلظت های متفاوت فسفر بر میزان رشد مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: آزمایشات طی زمان 96 ساعت در شرایط آزمایشگاهی (شدت نور 350±3500 لوکس و درجه حرارت 2±25 درجه سانتی گراد)، انجام شد. تیمارهای متفاوت با نسبت های مختلف ازت به فسفر یا غلظت های مختلف فسفر( بر اساس نوع آزمایش) همراه با شاهد ( محیط کشت استاندارد زایندر)، هر یک در ٣ تکرار در نظر گرفته شد. در ابتدا و انتهای آزمایش تعداد رشته های جلبک آنابنا با استفاده از لام توما شمارش شد و درصد رشد محاسبه گردید. نتایج: آنابنا در محلول شاهد (زایندر) با نسبت ازت به فسفر 1: 0033/0 ، غلظت ازت 1- μg.L 9/9 و غلظت فسفر 1- mg.L96/2 تشکیل شکوفایی داد لیکن نسبت ازت به فسفر در دامنه ی 1: 15 تا 1: 22 منجربه حداکثر شکوفایی گردید. بیشترین میزان درصد رشد در نسبت ازت به فسفر 1: 15/18 با غلظت ازت 1- mg.L 72/53 و غلظت فسفر 1- mg.L96/2 مشاهده شد و در این نسبت به 69/1486 ±84/5219 رسید. با افزایش هر چه بیشتر نسبت ازت به فسفر درصد رشد کاهش یافت. از نسبت ١:۸٦/٢١۸به بالا شکوفایی متوقف گردید. آزمایشات مطالعه بر روی غلظت فسفر نشان داد که غلظت فسفر در محیط کشت زایندر ( 96/2 میلی گرم در لیتر) مناسب ترین غلظت برای شکوفایی آنابنا است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس این نتایج هنگام وجود فسفر به میزان بهینه، آنابنا با کمک گرفتن از توانایی خود در تثبیت ازت اتمسفری قادر است در غلظت های پایین ازت تشکیل شکوفایی دهد (محلول شاهد) لیکن حضور مقادیر کافی هر دو نوترینت ازت و فسفر در نسبت ازت به فسفر پایین برای دستیابی به حداکثر شکوفایی لازم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

606 - تثبیت و جامدسازی فن حاصل از صنایع آبکاری با استفاده از مصالح ساختمانی
وحید شاپوری سیدمحمدرضا علوی مقدم تقی عبادی

تثبیت و جامدسازی فرآیند متداولی است که برای تصفیه نهایی مواد زاید خطرناک، قبل از مرحله دفن انجام می شود. از این روش در تصفیه بسیاری از آلاینده های خطرناک از جمله لجن های حاوی فلزات سنگین استفاده می شود. در این تحقیق از سیمان و میکروسیلیس برای تثبیت کروم شش ظرفیتی موجود چکیده کامل

تثبیت و جامدسازی فرآیند متداولی است که برای تصفیه نهایی مواد زاید خطرناک، قبل از مرحله دفن انجام می شود. از این روش در تصفیه بسیاری از آلاینده های خطرناک از جمله لجن های حاوی فلزات سنگین استفاده می شود. در این تحقیق از سیمان و میکروسیلیس برای تثبیت کروم شش ظرفیتی موجود در لجن صنایع آبکاری استفاده شده است. نمونه های تثبیت شده با استفاده از آزمایش TCLP و مقاومت فشاری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نمونه ها بر اساس غلظت های مختلف کروم در لجن (12، 6 و 1 گرم بر لیتر) و بر اساس استاندارد ASTMC109/C 109M-95 ساخته شده است. نتایج حاصله از آزمایش TCLP نشان می دهد که غلظت کروم در محلول شستشو دهنده، در نمونه های تثبیت شده ای که با غلظت کروم در لجن 12 و 6 گرم بر لیتر ساخته شده است، از مقدار حداکثر غلظت کروم در آزمایش TCLP (5 میلی گرم بر لیتر) بالاتر بوده و این نمونه ها جزو مواد زاید خطرناک محسوب می شود. در عین حال نتایج حاصل از مقدار تثبیت کروم نشان می دهد که تثبیت کروم با استفاده از سیمان کاملا موثر بوده و به طور متوسط 87% کروم لجن، در نمونه ها تثبیت شده است که این درصد با توجه به نحوه دفن این گونه لجن ها در کشورمان، قابل قبول به نظر می رسد. همچنین جایگزینی 10% میکروسیلیس به جای سیمان موجب شده است که بازدهی حذف کروم در این روش برای نمونه های 28 روز و 4% افزایش پیدا کند که این نتیجه تاثیر مثبت استفاده از میکروسیلیس را در جهت بهبود فرآیندهای هیدراتاسیون سیمان و کیفیت تثبیت و جامدسازی نشان می دهد. در پایان نیز نتایج آزمایش مقاومت فشاری نشان می دهد مقاومت تمامی نمونه های ساخته شده، از مقاومت حداقل EPA برای مواد زاید تثبیت شده، بیشتر بوده و قابلیت دفن در محل های دفن را خواهند داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

607 - بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی و طبقه‌بندی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات برای مصارف مختلف با استفاده از روش‌های هیدروشیمیایی
جمیل روزرخ اصغر اصغری مقدم عطاالله ندیری

10.22034/jest.2017.11219

زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی چکیده کامل

زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی منطقه ی مورد مطالعه است. روش بررسی: با توجه به منابع محدود آبی در دشت هرزندات، 16 نمونه آب زیرزمینی از چاه ها، چشمه ها و قنوات جمع آوری شده که نمونه برداری و تجزیه و تحلیل شیمیایی آن ها با روش های استاندارد صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج دیاگرام پایپر نشان می دهد که تیپ آب شور در منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات تیپ غالب می باشد. محاسبه ی شاخص اشباع کانی های اصلی آب زیرزمینی، تعامل آب و سنگ و حالت اشباع و فوق اشباع بودن نسبت به کانی های دولومیت، کلسیت و آراگونیت را نشان می دهد. بر اساس طبقه بندی کیفی انجام شده، آب های منطقه ی مورد مطالعه از نظر شرب در محدوده ی متوسط تا کاملاً نامطبوع هستند و از نقطه نظر کشاورزی در رده ی آب های شور قرار گرفته و جهت آبیاری نامناسب هستند. از لحاظ مصارف صنعتی نیز برخی از منابع آب دارای خاصیت رسوب گذاری و بخشی نیز خورنده هستند، ولی اکثر نمونه های آب زیرزمینی دارای خصوصیت پوسته گذاری بوده و جهت مصارف صنعتی نامناسب می باشند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی حاکی از آن است که اغلب آب های کیفیت پایین از نظر شرب، کشاورزی و صنعت در بخش های مرکزی و شمالی دشت وجود دارند. هم چنین بر اساس نتایج حاصل از نمودار گیبس، فرآیندهایی مانند هوازدگی شیمیایی کانی های تشکیل دهنده ی سنگ و تبخیر بر روی کیفیت آب زیرزمینی دشت هرزندات مؤثر می باشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

608 - استفاده از مدل ریاضی غیر پارامتریک به منظور بهینه سازی میزان انرژی مصرفی و انتشار گازهای گلخانه ای در کشت گندم آبی
مرتضی تاکی یحیی عجب شیرچی احمد قبادی فر

زمینه و هدف: امروزه مصرف بی رویه انرژی در بخش کشاورزی علاوه بر افزایش قیمت تمام شده محصولات، باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی فروانی شده است. هدف از تحقیق حاضر استفاده از روش غیرپارامتریک تحلیل پوششی داده ها به منظور بررسی میزان کارایی انرژی و همچنین انتشار گازهای گلخان چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه مصرف بی رویه انرژی در بخش کشاورزی علاوه بر افزایش قیمت تمام شده محصولات، باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی فروانی شده است. هدف از تحقیق حاضر استفاده از روش غیرپارامتریک تحلیل پوششی داده ها به منظور بررسی میزان کارایی انرژی و همچنین انتشار گازهای گلخانه ای از مزارع گندم آبی دشت سیلاخور استان لرستان بود. روش بررسی: داده ها از طریق تکمیل پرسش نامه و مصاحبه حضوری با 150 کشاورز گندمکار این دشت به دست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان مصرف انرژی در سطوح 1/0 تا 2 هکتار، 1/2 تا 5 هکتار و 5 هکتار به بالا به ترتیب 22134، 24128 و 25078 مگاژول بر هکتار بوده و نهاده بذر، کود و سموم مصرفی در هر سه سطح بیشترین میزان مصرف را به خود اختصاص می دهد. نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده ها نشان داد که کارایی فنی، کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس در سطح 5 هکتار به بالا به ترتیب با مقادیر 88، 93 و94 درصد از مقادیر مشابه در سایر سطوح بیشتر است. نسبت انرژی صرفه جویی شده در هرسه سطح به ترتیب برابر 83/6، 11/8 و 54/6 درصد محاسبه شد. نتیجه گیری: با به کارگیری نتایج حاصل از این روش می توان در سطوح فوق به ترتیب حدود 1512، 1957 و 1640 مگاژول بر هکتار انرژی صرفه جویی کرد. نتایج حاصل از بررسی گازهای گلخانه ای در این کشت نشان داد که در سه سطح، نهاده سوخت دیزل بیشترین سهم در میزان آلاینده های زیست محیطی را دارد. بهینه سازی انرژی مصرفی در سطوح فوق در کل می تواند 67/6516 کیلوگرم معادل گاز CO2 از میزان آلاینده های حاصل از تولید این محصول را بکاهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

609 - بررسی آثار بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی انار کرمان و کیفیت آب منطقه با استفاده از نمودارهای تشخیص کیفیت
نعمت اله جعفرزاده امیرحسام حسنی علی زین الدینی میمندی علی حسیبی

این تحقیق ، به منظور بررسی اثرات بهره برداری بی رویه از منابع آب زیر زمینی در منطقه انار، واقع در 200 کیلومتری شمال غرب کرمان انجام شده است. نامطلوب شدن آب های زیر زمینی، از بین رفتن پوشش گیاهی، تخریب خاک، پیشروی کویر و نابودی محیط زیست گویای ضرورت انجام چنین تحقیقی بود چکیده کامل

این تحقیق ، به منظور بررسی اثرات بهره برداری بی رویه از منابع آب زیر زمینی در منطقه انار، واقع در 200 کیلومتری شمال غرب کرمان انجام شده است. نامطلوب شدن آب های زیر زمینی، از بین رفتن پوشش گیاهی، تخریب خاک، پیشروی کویر و نابودی محیط زیست گویای ضرورت انجام چنین تحقیقی بوده اند.برای انجام این مطالعه، از 50 حلقه چاه آب منطقه، نمونه برداری به روش خوشه ای یک مرحله ای به عمل آمده است. پارامترهای کلسیم، منیزیم، سدیم، کلراید، سولفات، کربنات و بی کربنات، دی اکسید کربن، pH، سختی، هدایت الکتریکی ، نسبت جذب سدیم در نمونه های آب برداشت شده مورد آزمایش ومحاسبه قرار گرفته اند. در مرحله بعد و با توجه به نتایج به دست آمده، منطقه مطالعاتی به سه محدوده کوچک تقسیم شده و آب های هر محدوده نیز از نظر آبیاری و شرب مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های حاصله ، موید غیرقابل مصرف بودن آب های محدوده از نظر کشاورزی و یا شرب هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

610 - ارزیابی اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش هشدار حوزه آبخیز گلابدره - دربند
محمد ابراهیم بنی حبیب آذر عربی

پیش بینی و هشدار سیلاب، قبل از وقوع آن یکی از راه های موثر کاهش خسارت سیل می باشد. در مقاله حاضر اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش&zwnj;هشدار[1] حوضه گلابدره - دربند با استفاده ازمدل[2] HEC-HMSمورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور مدل فوق برای شرایط حوضه گلابدره - دربن چکیده کامل

پیش بینی و هشدار سیلاب، قبل از وقوع آن یکی از راه های موثر کاهش خسارت سیل می باشد. در مقاله حاضر اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش&zwnj;هشدار[1] حوضه گلابدره - دربند با استفاده ازمدل[2] HEC-HMSمورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور مدل فوق برای شرایط حوضه گلابدره - دربند واسنجی و صحت&zwnj;یابی گردیده است. واسنجی و صحت&zwnj;یابی مدل برای دوره&zwnj;های قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری[3] صورت پذیرفته و در هر دوره دو سیلاب و رگبار رخ داده موجود، مورد استفاده قرار گرفته است. بر مبنای مدل واسنجی و صحت&zwnj;یابی شده، شبیه&zwnj;سازی سیلاب های با دوره بازگشت مختلف انجام یافته و پس از تعیین حد آستانه هشدار سیلاب، زمان پیش&zwnj;هشدار این سیلاب&zwnj;ها برآورد گردید. مقایسه زمان پیش&zwnj;هشدار سیلاب های با دوره بازگشت مختلف، در دوره های قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری نشان داد که تغییر کاربری اراضی ناشی از عملیات آبخیزداری منجر به افزایش زمان پیش&zwnj;هشدار سیل در دوره بازگشت های مختلف گردیده است. به طوری که مقدار آن برای سیلاب 50 ساله از 11 دقیقه به 15 دقیقه (در حدود 26%) افزایش یافته است. این در حالی است که با افزایش دوره بازگشت مدت زمان هشدار سیل کاهش می یابد. 6-Forecast Lead Time پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

611 - ابزارهای اقتصادی بالقوه جهت کنترل آلودگی های زیست محیطی کشور و لزوم تنوع و پایداری منابع مرتبط با آن
کورش حکیم پور

امروزه کاربرد ابزارهای اقتصادی جهت کنترل آلودگی آب در بسیاری از کشورها رو به گسترش است. لیکن این ابزارها هنوز نتوانسته اند به تنهایی موثر واقع گردند. تاکنون اکثر دولتها در وهله نخست به اقدامات قانونی جهت کنترل آلودگی منابع آب چشم دوخته اند، لیکن تنوع منابع مالی و کاربرد چکیده کامل

امروزه کاربرد ابزارهای اقتصادی جهت کنترل آلودگی آب در بسیاری از کشورها رو به گسترش است. لیکن این ابزارها هنوز نتوانسته اند به تنهایی موثر واقع گردند. تاکنون اکثر دولتها در وهله نخست به اقدامات قانونی جهت کنترل آلودگی منابع آب چشم دوخته اند، لیکن تنوع منابع مالی و کاربرد ابزارهای اقتصادی مختلف در راستای پایدارسازی منابع مالی کنترل آلودگی آب ممکن است چندین مزیت را دارا باشد از جمله در نظر گرفتن جوایزی به منظور تشویق رفتارهای مناسب زیست محیطی، افزایش میزان عوارض و جرایم به منظور کمک مالی به فعالیتهای کنترل آلودگی آب و حصول اطمینان از این موضوع که می توان به اهداف کیفی آب با کمترین هزینه دست یافت.بررسی به عمل آمده موید آن است که اگر چه استفاده از ابزارهای اقتصادی جهت کنترل آلودگیهای محیط زیست عملا از اوایل برنامه سوم توسعه کشور و در قالب آیین نامه وصول جرایم آلودگی آب آغاز گردید لیکن ابعاد آلودگی در کشور بسیار گسترده بوده و علنا گسترش روزافزون آلودگیها بویژه در منابع آب همواره سریعتر از کنترل آن بوده و منابع مالی موجود تکافوی بهبود وضعیت محیط زیست کشور را نداشته و عملیاتی نمودن آن مستلزم برنامه ریزی، مدیریت یکپارچه و منابع جدیدتر مالی است. مقاله حاضر سعی نموده براساس پژوهشی که به مدت بیش از سه سال در زمینه تدوین استراتژیهای پیشگیری و کنترل آلودگی منابع آب کشور توسط نگارنده صورت گرفته جدیدترین و کاربردی ترین ابزارهای اقتصادی پیشگیری و کنترل آلودگی زیست محیطی بویژه در زمینه آب را معرفی و پیشنهاد نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

612 - ارزیابی کیفیت بصری مسیرهای پیاده‌روی در مناطق گردش‌گری طبیعی با استفاده از رهیافت ادراکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زیارت، گرگان)
سپیده سعیدی مرجان محمدزاده عبدالرسول سلمان‌ماهینی سید حامد میرکریمی

10.22034/jest.2017.10330

زمینه و هدف: امروزه منظر را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین مولفه ها در تشخیص هویت، حیات، میزان پایداری محیط و وسیله ی ارتباطی بین محیط و استفاده کنندگان آن دانست. در این میان، موضوع منظر و رابطه آن با ادراک افراد از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه و تحلیل روابط میان ک چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه منظر را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین مولفه ها در تشخیص هویت، حیات، میزان پایداری محیط و وسیله ی ارتباطی بین محیط و استفاده کنندگان آن دانست. در این میان، موضوع منظر و رابطه آن با ادراک افراد از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه و تحلیل روابط میان کیفیت بصری و ویژگی های ساختاری منظر روشی موثر در انجام تحقیقات ادراکی است. به طور کلی مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی شناختی در منظر انجام می گیرد، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیست بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر می‌باشد. در این پژوهش نیز هدف آن است که با تکیه بر رهیافت ادراکی، مسیرهای پیاده روی حوزه آبخیز زیارت از نظر ارزش زیبایی شناختی و ترجیح منظر اولویت بندی شوند. روش بررسی: جهت ثبت نقاط دید و عکس برداری از مناظر، بازدید میدانی از مسیرها صورت گرفت و در نهایت پرسش نامه ای جهت بررسی ترجیح منظر تدوین شدکه در آن از روش طبقه بندی مقیاس رتبه ای استفاده شده بود و به تعداد 217 عدد بین افراد بازدیدکننده توزیع گردید. داده های حاصل از پرسش نامه در نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که مسیرهای موجود در این حوزه از لحاظ کیفیت بصری کاملاً از هم متفاوتنـد و از دیـد بازدیــدکننـدگان مسیر تلمبار در اولویت اول و مسیر سفید چشمه در اولویت آخر قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق می تواند منجر به معرفی مسیرهای برتر و هم چنین معرفی نقاط دیدنی و مناظر خاص هر مسیر به بازدیدکنندگان شود و هم چنین به مسوولین در جهت توسعه مسیرهای پیاده روی زیباتر و طراحی و ساخت مکان های تماشای مناظر در طول مسیرها کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

613 - پروتکل کیوتو ، رهیافت ها و چالش ها (مقاله تحلیلی)
نسترن رحیمی محسن بختیار

کنوانسیون تغییر آب و هوا و پیامد آن پروتکل کیوتو از اقدامات زیست محیطی جامعه جهانی است که از سال 1992 آغاز گردیده است. با توجه به گسترده بودن حیطه اثرگذاری این کنوانسیون و پروتکل و با عنایت به این امر که اقدامات جهانی در این راستا و لازم الاجرا شدن پروتکل کیوتو می تواند چکیده کامل

کنوانسیون تغییر آب و هوا و پیامد آن پروتکل کیوتو از اقدامات زیست محیطی جامعه جهانی است که از سال 1992 آغاز گردیده است. با توجه به گسترده بودن حیطه اثرگذاری این کنوانسیون و پروتکل و با عنایت به این امر که اقدامات جهانی در این راستا و لازم الاجرا شدن پروتکل کیوتو می تواند اثرات اقتصادی، اجتماعی و... متفاوتی بر کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه، کشورهای با اقتصاد در حال گذار، کشورهای با اقتصاد وابسته به نفت، آسیب پذیر از لحاظ اکولوژیکی و غیره بگذارد، لذا تحلیلی بر رهیافت ها و چالش های حاصل از اجرای این پروتکل برای جوامع مختلف، سودمندی های متعدد و متفاوتی را در برخواهد داشت. با توجه به آن که اقتصاد ایران در حال حاضر وابسته به منابع انرژی فسیلی است، کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک جان قرار داشته، در پاره ای مناطق زیست بومی آسیب پذیر و شکننده برخوردار است و از طرف دیگر اقدامات بهینه سازی متعدد و موثری در سالیان اخیر در کشور به انجام رسیده است از این در این نوشتار ضمن بررسی ساختار کنوانسیون و پروتکل، نتایج حاصل از مدل های مختلف در مورد اثرات پروتکل کیوتو بر اقتصاد کشور و نیز اثرات اکولوژیکی آن مورد بررسی قرار می گیرد. تا این تحلیل بتواند تا حدودی راهگشایی در زمینه تصمیم سازی ها و برنامه ریزی های آینده باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

614 - بررسی تاثیر میزان بارگذاری مواد آلی در عملکرد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی آبادان
ایران برایی مهدی فرزادکیا نعمت الله جعفرزاده

برکه هـای تثبیت فاضلاب به دلیل توان پـذیـرش شوک های بارآلی و هیدرولیکی،روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب های شـهـری و بـسیاری از فاضلاب های صنعتی محـسـوب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر میزان بارگذاری مواد آلی درعملکرد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی آبادان می باشد. این تحـقیق چکیده کامل

برکه هـای تثبیت فاضلاب به دلیل توان پـذیـرش شوک های بارآلی و هیدرولیکی،روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب های شـهـری و بـسیاری از فاضلاب های صنعتی محـسـوب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر میزان بارگذاری مواد آلی درعملکرد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی آبادان می باشد. این تحـقیق از اسفند ماه سال 1383 به مدت 10 ماه بر روی تصـفیه خانه شهرک صنعتی آبادان انجام گرفته است . در این طرح ضمن بررسی وضعیت عـملکرد برکه های تثبیت، شاخص های کیفی تصفیه فاضلاب مانند،COD BOD5، TSS ، کل باکتری های کلیفرم ، باکتری های کلیفرم مدفوعی و تخم انگل ها، همچنین میزان بارگذاری مواد آلی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفـت. حد اکثر بازده حذف آلاینده ها در تصفیه خانه فاضلاب مربوط به مرداد ماه بود، در این ماه میانگین مقادیرCOD ، BOD5، ,TSS کل باکتریهای کلیفرم ، باکتریهای کلیفرم مدفوعی و تخم انگل ها در پساب خروجی برکه های تثبیت به ترتیب805 ، 440 ، 30 میلی گرم درلیتر، ml100MPN/ 105×2/9، ml100MPN/ 105×1/6 و ova /l 22 بود.همچنین بیشترین و کمترین میزان بارگذاری حجمی در برکه های بی هوازی به ترتیب g BOD5/ m3.d 6/694 و gBOD5/m3.d 1/384 و بیشترین و کمترین میزان بارگذاری سطحی در برکه اختیاری به ترتیب kg BOD5/ha.d 554 و kg BOD5/ha.d 06/272 بوده است. این نتایج نشان داد که مقادیر به دست آمده به جز TSS با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه پساب به آب های سطحی و استفاده مجدد در کشاورزی فاصله زیادی دارد. جهت دفع بهداشتی و یا استفاده مجدد از این پساب ها بایستی بهینه سازی عملکرد برکه های موجود مورد توجه قرار گیرد. کاربرد نتایج این تحقیق می تواند درطراحی و اجرای بهینه واحدهای بعدی تصفیه خانه این مجموعه نقش موثری داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

615 - بررسی اثرات افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم جهانی بر میانگین سطح تراز آب(MSL)در سواحل شمالی خلیج فارس(سواحل استان هرمزگان)
اعظم جعفری مسعود ترابی آزاد شهاب سهرابی

زمینه و هدف: یکی از پیامدهای احتمالی گرمایش زمین بالا آمدن سطح آب دریاهای آزاد می باشد. دانشمندان افزایش میزان گازهای گلخانه ای (کنترل کننده ی دمای زمین ) را دلیل این گرمایش جهانی دانسته و با اندازه گیری های ماهواره ای به طور متوسط سالیانه 1 تا 2 میلی متر برای افزایش سط چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از پیامدهای احتمالی گرمایش زمین بالا آمدن سطح آب دریاهای آزاد می باشد. دانشمندان افزایش میزان گازهای گلخانه ای (کنترل کننده ی دمای زمین ) را دلیل این گرمایش جهانی دانسته و با اندازه گیری های ماهواره ای به طور متوسط سالیانه 1 تا 2 میلی متر برای افزایش سطح تراز آب دریاهای آزاد پیش بینی نموده اند. روش بررسی: این پژوهش با جمع آوری و آنالیز داده های دراز مدت میانگین سالانه دمای هوای جهان (Gtemp) ، میانگین سالانه دمای هوای استان هرمزگانTemp))، میانگین سالانه دمای سطحی آب(SST) و همچنین میانگین سالانه سطح تراز آب دریا(MSL) مربوط به این سواحل، ابتدا معنی داری تغییرات آن ها را در گروه بندی های 5 ساله طی 20 سال اخیر با یک گروه دراز مدت از هر متغیر به عنوان شاهد، از طریق آزمون دانکن مورد مقایسه قرار می دهد، سپس با توجه به معنی دار شدن روند افزایشی میانگین گروه های مربوط به سال های اخیر، مابین سه متغیر اول (Gtemp ،Temp و SST )به عنوان متغیرهای مستقل با متغیر آخر (MSL) به عنوان متغیر وابسته از طریق رگرسیون چند متغیره به استخراج معادله رگرسیون، نحوه و میزان تاثیر هر یک از آنها را در پارامتر MSL می پردازد و از این طریق پیش بینی های لازم را در این خصوص ارایه می کند. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که روند افزایشی میانگین سالانه مقادیر گروه های آزمایشی منتهی به سال 2008(یعنی سال های اخیر) در هر 4 متغیر ذکر شده تفاوت معنی داری با گروه های قبل از خود (طی 20 ساله اخیر) وهمچنین با گروه شاهد (میانگین دراز مدت هر یک از گروه ها) داشته است. همچنین سه متغیرGtemp ،Temp و SST در معادله رگرسیون چند متغیره برای محاسبه ی MSL به ترتیب دارای ضرایب 54/4 ،713/1 و 798/0 می باشن پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

616 - ارزیابی روند تغییرات پوشش اراضی حوزه آ‌ب‌ خیز کفتاره با استفاده از روش سنجش از دور
مرضیه علی خواه اصل داریوش ناصری

10.22034/jest.2017.11071

زمینه و هدف: آشکارسازی تغییرات پوشش اراضی، از جمله ابزارهای موثر برای مدیریت منابع طبیعی و ارزیابی تغییرات اکوسیستم به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش، پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از تصاویر دور سنجی و GIS در حوزه آب خیز کفتاره استان اردبیل می باشد. روش بررسی چکیده کامل

زمینه و هدف: آشکارسازی تغییرات پوشش اراضی، از جمله ابزارهای موثر برای مدیریت منابع طبیعی و ارزیابی تغییرات اکوسیستم به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش، پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از تصاویر دور سنجی و GIS در حوزه آب خیز کفتاره استان اردبیل می باشد. روش بررسی: در این تحقیق، تصاویر ماهواره ای لندست 5 سنجنده TM سال های 1366 و 1377 و نیز لندست 8 سنجنده OLI TIRS سال 1393 مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور، بعد از انجام تصحیحات اتمسفریک و هندسی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال انجام پذیرفت. سپس، تصاویر هر سال در چهار طبقه کشت دیم، مرتع، کشت آبی، باغ و اراضی بایر طبقه بندی شد. از طرفی برای تفکیک بهتر اراضی مرتعی از بایر، از شاخص NDVI و برای تفکیک بهتر اراضی مرتعی از کشت دیم، از لایه شیب استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که در طول دوره 1393-1366، 91/68 درصد از منطقه تغییری نداشته است و 68/1970 هکتار از اراضی مرتعی تخریب و به اراضی بایر، کشت دیم وکشت آبی و باغ تبدیل شده است. هم چنین اراضی کشت دیم به میزان 26 درصد (20/1808 هکتار)، کشت آبی و باغ به میزان 97/6 درصد (54/43 هکتار) و اراضی بایر به میزان 99/33 درصد (78/100 هکتار) نسبت به سطح اولیه خود در منطقه، توسعه یافته است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، استفاده از اطلاعات تکمیلی از جمله اطلاعات شیب و شاخص NDVI منطقه در کنار پردازش تصاویر ماهواره ای به روش نظارت شده برای تهیه نقشه های پوشش اراضی، موجب افزایش دقت طبقه بندی تصاویر می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

617 - آلوده زدایی آب زیرزمینی آلوده به شیرابه به وسیله لایه نفوذپذیر فعال
محمد بهشتیان اردکانی تقی عبادی

زمینه و هدف: یکی از چالش های مهم در بهره برداری از محل های دفن زباله شهری، جمع آوری و تصفیه شیرابه است. از آن جا که بیش‌تر نقاط ایران به دلیل اقلیم خشک و نیمه خشک با مشکل محدودیت منابع آب روبه‌رو است، مطالعه در زمینه آلوده زدایی از آب زیرزمینی آلوده به شیرابه حاصل از مح چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از چالش های مهم در بهره برداری از محل های دفن زباله شهری، جمع آوری و تصفیه شیرابه است. از آن جا که بیش‌تر نقاط ایران به دلیل اقلیم خشک و نیمه خشک با مشکل محدودیت منابع آب روبه‌رو است، مطالعه در زمینه آلوده زدایی از آب زیرزمینی آلوده به شیرابه حاصل از محل دفن زباله نیز دارای اهمیت فراوان می باشد. در دهه اخیر، فعالیت های گسترده ای در خصوص توسعه و پیاده سازی موانع واکنش دهنده نفوذپذیر (PRB ها ) صورت گرفته است که در این میان کاربرد این روش جهت آلوده زدایی از آب زیرزمینی آلوده به شیرابه هم‌چنان نیازمند بررسی های دقیق تر است. به همین منظور در این مقاله ضمن بررسی این روش، نقش کربن فعال گرانولی و زئولیت طبیعی به عنوان بسترهای رایج جهت حذف آلاینده آلی در آب زیرزمینی بررسی گردید. روش بررسی: جهت انجام آزمایش، آب آلوده به شیرابه با COD های 690، 1910 و (mg/L) 3100، از مدل آزمایشگاهی مانع واکنش دهنده نفوذپذیر پرشده با ماسه شسته شده، زئولیت طبیعی و کربن فعال گرانولی، عبور داده شد و میزان حذف COD در هریک از شرایط محاسبه گردید. یافته ها: بیش‌ترین میزان حذف COD توسط کربن فعال گرانولی و بهترین عملکرد آن در غلظت آلاینده (mg/L) 690 مشاهده گردید. هم‌چنین، اختلاف محسوسی در میزان کارایی حذف COD توسط زئولیت، با ماسه مشاهده نشد. نتیجه گیری: بنابراین، به منظور ایجاد شرایط بهینه مصرف مواد واکنش دهنده، پیشنهاد می شود این سیستم با ترتیب لایه های زئولیت و کربن فعال، در فاصله ای مناسب از منبع آلودگی قرار گیرد تا علاوه بر حذف مناسب آلاینده توسط هر لایه، بتوان از حذف آلاینده توسط خاک بیش‌ترین استفاده را نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

618 - بررسی بوم شناختی پرندگان آبزی در تالاب گمیشان
برهان ریاضی محمود شریعت

الاب گمیشان برای پرندگان آبزی از اهمیت ویژه ی برخوردار است. به طوری که این تالاب به عنوان یک منطقه مهم برای پرندگان در مقیاس جهانی شناخته شده است. در این مقاله، تغییرات سالانه مربوط به جمعیت گونه های پرندگان، براساس سرشماری های نیمه زمستانی ارائه شده است.....

الاب گمیشان برای پرندگان آبزی از اهمیت ویژه ی برخوردار است. به طوری که این تالاب به عنوان یک منطقه مهم برای پرندگان در مقیاس جهانی شناخته شده است. در این مقاله، تغییرات سالانه مربوط به جمعیت گونه های پرندگان، براساس سرشماری های نیمه زمستانی ارائه شده است..... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

619 - بررسی وضعیت حقوقی – زیست محیطی منابع آب سطحی مورد استفاده شرب در تهران
برهان ریاضی ناصر قاسمی فرهاد دبیری الهه پورکریمی

حوزه های آبریز سدهای کرج، لتیان و لار با وسعت تقریبی به ترتیب 843، 695 و 652 کیلومترمربع در بردارنده رودخانه ها و انهار دارای جریان آب دایمی و فصلی متعددی می باشند که اصلی ترین منابع تامین آب شرب تهران محسوب می شوند. به دلیل تخریب همه جانبه سرزمین و آلودگی های شدید در ح چکیده کامل

حوزه های آبریز سدهای کرج، لتیان و لار با وسعت تقریبی به ترتیب 843، 695 و 652 کیلومترمربع در بردارنده رودخانه ها و انهار دارای جریان آب دایمی و فصلی متعددی می باشند که اصلی ترین منابع تامین آب شرب تهران محسوب می شوند. به دلیل تخریب همه جانبه سرزمین و آلودگی های شدید در حوزه های مذکور، این منابع آب اکنون در معرض تهدیدهای جدی قرار دارند. به طور کلی پسماندهای جامد، فاضلاب های خانگی، صنعتی، خدماتی و نظامی، نفت و سایر مواد شیمیایی و رسوبات ناشی از تخریب و فرسایش سرزمین از مهم ترین عوامل تهدید کننده منابع آب از لحاظ زیست محیطی به شمار می آیند. با شکل گیری و توسعه جوامع انسانی و سکونت گاه ها در این حوزه ها تهدیدهای مذکور در حال افزایش اند و موجب کاهش شدید کیفیت آب منابع آب به ویژه از نظر استانداردهای بیولوژیکی شده اند.در این مقاله علاوه بر جنبه های زیست محیطی، وضعیت حقوقی سه حوزه، بر اساس رژیم حقوقی منابع موجود در آن تبیین شده و مواردی از تعارض، تناقض، تداخل و تکرار در قوانین مربوطه، به عنوان عامل تهدید در حوزه ها مورد تحلیل قرار گرفته است. نحوه مدیریت و عملکرد اجرایی دستگاه های مسوول و اثرگذار، برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر نظیر دلالان و سودجویان اقتصادی و نیز عملکرد مردم بومی و افراد محلی که اکنون از جمله عوامل تاثیرگذار و تهدید کننده در مدیریت حوزه ها می باشند نیز در این مقاله بررسی گردیده است. و در نهایت به ارایه برخی پیشنهادهای ساختاری - تشکیلاتی، حقوقی، مدیریتی - اجرایی و عمومی مبادرت شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

620 - ارزیابی راهبردهای بیابان‌زدایی با کاربرد مدل تحلیلی سلسله مراتبی فازی(FAHP) مطالعه موردی منطقه خضرآباد یزد
محمد حسن صادقی روش حسن خسروی

به منظور بالا رفتن بازدهی طرح های کنترل، احیا و بازسازی اراضی تخریب یافته و جلوگیری از اتلاف سرمایه های محدود، همواره در طرح های بیابان زدایی، خلأ روشی که بتواند معیارها و راهکارهای مختلف را در نظر بگیرد و از آن میان بر مبنای ساختاری سیستماتیک و دیدگاه گروهی، راه حل های چکیده کامل

به منظور بالا رفتن بازدهی طرح های کنترل، احیا و بازسازی اراضی تخریب یافته و جلوگیری از اتلاف سرمایه های محدود، همواره در طرح های بیابان زدایی، خلأ روشی که بتواند معیارها و راهکارهای مختلف را در نظر بگیرد و از آن میان بر مبنای ساختاری سیستماتیک و دیدگاه گروهی، راه حل های بهینه را ارایه دهد، مشهود بوده است. همواره مشاهده می شود که راهبردهای ارایه شده بر مبنای نظر کارشناس و به صورت بخشی و غیر سیستماتیک و غیر همه جانبه نگر بوده است و سابقه ای در به کارگیری مدل های نظام مند، از جمله مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MADM) در زمینه بیابان زدایی وجود ندارد. لذا در این پژوهش سعی شد از مدل سیستماتیک فرایند تحلیلی سلسله مراتبی فازی (FAHP)، به منظور ارایه راهکارهای بهینه در بیابان زدایی استفاده شود. در این پژوهش از روش دلفی فازی(Delphi Fuzzy) و به طریقه مقایسات زوجی(Pire Wise) نظرات متخصصان نسبت به ارجحیت و اولویت معیارها و راهبردها، ارزیابی شد. سپس با تشکیل ماتریس تصمیم گیری فازی و از طریق مدل FAHP اولویت نهایی راهبردها به دست آمد. این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. بر مبنای نتایج حاصل، راهبرد تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی با میانگین وزنی93% به عنوان مهم ترین راهبرد بیابان زدایی در منطقه تشخیص داده شد و سایر راهبردها نقش موثری در کنترل بیابان زایی در منطقه ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

621 - ارزیابی مدل‌های هوشمند در تخمین هدایت الکتریکی آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مازندران)
عیسی حزباوی رضا دهقانی

10.22034/jest.2018.13753

چکیده زمینه و هدف: منابع آب زیرزمینی در کنار آب‌های سطحی تأمین‌کننده نیاز بخش‌های شهری، صنعت و کشاورزی است که علاوه بر کمیت، کیفیت آن‌ها نیز باید بررسی شود. شورییکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که برای ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی در نظر گرفته می‌شود. روش بررسی: در ا چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: منابع آب زیرزمینی در کنار آب‌های سطحی تأمین‌کننده نیاز بخش‌های شهری، صنعت و کشاورزی است که علاوه بر کمیت، کیفیت آن‌ها نیز باید بررسی شود. شورییکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که برای ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی در نظر گرفته می‌شود. روش بررسی: در این پژوهش کاربرد مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی و شبکه بیزین جهت پیش‌بینی هدایت الکتریکی8 چاه مشاهداتی دشت مازندران مورد بررسی قرار گرفت. که برای این منظور هیدروژن کربنات، کلرید، سولفات، کلسیم و منیزیم در مقیاس زمانی ماهانه طی دوره آماری (1383-1393) به‌عنوان ورودی و هدایت الکتریکی به‌عنوان پارامتر خروجی انتخاب شد.معیارهای ضریب همبستگی، میانگین قدر مطلق خطا و ضریب نش ساتکلیف برای ارزیابی و عملکرد مدل مورداستفاده قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد مدل شبکه عصبی مصنوعی با ضریب همبستگی (989/0)، میانگین قدر مطلق خطا(ds/m019/0) و نیز معیار نش ساتکلیف(970/0) در مرحله صحت سنجی در اولویت قرار گرفت بحث و نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج حاکی از توانمندی قابل‌قبول مدل شبکه عصبی مصنوعی در تخمین هدایت الکتریکی آب‌های زیرزمینی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

622 - مطالعه خوردگی و رسوب¬گذاری آب¬های زیرزمینی دشت همدان - بهار
حمید زارع¬ابیانه سیده الهام عبدالصالحی آزاده کاظمی

خوردگی و رسوب گذاری آب یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب است. در این راستا از دو شاخص رایزنر و لانژلیر براساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار استفاده شد. نتایج نشان داد میزان خوردگی و چکیده کامل

خوردگی و رسوب گذاری آب یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب است. در این راستا از دو شاخص رایزنر و لانژلیر براساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار استفاده شد. نتایج نشان داد میزان خوردگی و رسوب گذاری در 25/64% از نمونه های آب زیرزمینی از دیدگاه لانژلیر در حد کم است. از دیدگاه رایزنر نیز 2/85% از نمونه های آبی دارای توان خوردگی و رسوب گذاری کم بودند. درصد خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی قنوات در مقایسه با منابع آب زیرزمینی چاه ها کمتر بود. دلیل این امر می تواند ناشی از حذف بخشی از مسیر به واسطه نقب زدن در قنوات باشد که حلالیت نمک های مسیر را حذف نموده است. از طرفی نمودار پی پر نشان داد تیپ و رخساره منابع آب زیرزمینی دشت، بی کربنات کلسیت (70%)، بی کربنات سدیک (15%)، سولفات کلسیت (3%)، بی کربنات منیزیک (6%)، سولفات سدیک (3%) و کلرات کلسیک (3%) است. تیپ و رخساره آب نشان دهنده مشکلات عمده رسوب گذاری به واسطه وجود بی کربنات کلسیت و بی کربنات سدیک و تغییرات دمایی محیط است. شرکت یون های موجود در آب در فعل و انفعالات فیزیکو شیمیایی با لوله ها می تواند خوردگی ضعیفی را برای رسوبات ایجاد شده در پی داشته باشد که در واقع نقش خودشویی را بازی می کند. در مجموع منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار در محدوده کم تا متوسط رسوب گذاری و خوردگی قرار گرفت. لیکن رسوب گذاری در سیستم آب رسانی نسبت به خوردگی محسوس تر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت های مسیر را در پی دارد. لذا با توجه به زیان های اقتصادی لازم است تا حد ممکن از رسوب گذاری در سیستم انتقال آب جلوگیری به عمل آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

623 - بررسی سرب، روی و نیکل رودخانه های حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)
آریامن قویدل فرامرز معطر

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با چکیده کامل

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با هدف سنجش و اندازه گیری مقدار فلزات سرب،روی و نیکل در رودخانه گوهررود شهرستان رشت انجام گرفته است. برای اندازه گیری و سنجش مقدار این عناصر از پنج ایستگاه در نقاط مختلف رودخانه گوهررود در طی 9 مرحله نمونه برداری انجام گرفت. نمونه ها بعد از انجام مراحل آزمایشگاهی و آماده سازی برای تعیین مقدار عناصر فلزی توسط دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه سازمان حفاظت محیط زیست کشور مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که مقدار میانگین عناصر سرب ، روی و نیکل برای کل رودخانه به ترتیب عبارت است از:30 ± 38 ، 119± 156 و 15 ± 31 میکرو گرم بر لیتر و حداکثر مقدار این عناصر عبارت است از: سرب 168 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 3 ، روی 513 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 4 و نیکل 60 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه شماره 4 .آزمون آنالیز واریانس نشان می دهد که بین میانگین مقادیر بدست آمده سرب در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود ندارد (0.284 Siglevel= , 1.307 F= ( ولی بین میانگین مقادیر به دست آمده عناصر روی ، نیکل در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود دارد 0.0000) Siglevel= , 8.781 F= ( ; 0.0000) Siglevel= , 6.930 F= (. این تحقیق نشان می دهد که در مقایسه بین ایستگاه ها،عناصر اندازه گیری شده در ایستگاه های داخل شهر دارای مقادیر بیشتری بوده است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مقدار مجاز عناصر فلزی برای زندگی آب زیان در آب های سطحی، مقادیر میانگین و حداکثر اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای یاد شده است.از آن جا که این رودخانه یکی از مجاری تغذیه کننده تالاب انزلی می باشد، امکان بروز خطر بهداشتی بزرگ نمایی زیستی عناصر سنگین در بدن ماهیان و در نهایت انسان وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

624 - مروری بر استانداردهای کیفی منابع آب در ژاپن
سیدمحمدرضا علوی مقدم

رشد سریع اقتصادی ژاپن در دهه 1960، باعث آلودگی شدید محیط زیست خصوصا آلودگی منابع آب شد. اولین قانون مربوط به کنترل آلودگی در ژاپن، در سال 1967، تحت عنوان قانون اساسی برای کنترل آلودگی، به منظور توسعه تمهیدات جامع برای کنترل آلودگیهای مختلف محیط زیست تصویب شد. پس از آن، چکیده کامل

رشد سریع اقتصادی ژاپن در دهه 1960، باعث آلودگی شدید محیط زیست خصوصا آلودگی منابع آب شد. اولین قانون مربوط به کنترل آلودگی در ژاپن، در سال 1967، تحت عنوان قانون اساسی برای کنترل آلودگی، به منظور توسعه تمهیدات جامع برای کنترل آلودگیهای مختلف محیط زیست تصویب شد. پس از آن، سیاست محیط زیست جامع در کشور ژاپن به تصویب رسید که هدف آن، حفظ کیفیت آب، جلوگیری از آلودگی حاصل از فعالیت های کشاورزی، حفاظت محیط زیست دریایی، حفاظت از محیط خاک و حفاظت از محیط زیست زیرزمینی و کنترل ضایعات بود. حفظ سلامت انسان و محافظت از محیط های طبیعی دو هدف اصلی ارایه استانداردهای زیست محیطی کشور ژاپن است. در رابطه با حفظ سلامت انسان، جمعا لیست 48 ماده شیمیایی در استاندارد کیفی منابع آب در نظر گرفته شده است. همچنین کلیه، محیط های آبی (شامل رودخانه ها، دریاچه ها و دریاها) براساس نوع مصارف آنها، به دسته های متفاوتی طبقه بندی شده اند که می توان به طبقه بندی آب رودخانه ها به شش گروه (براساس وضعیت کیفی آنها) اشاره نمود. هدف از ارایه این نوشتار، بررسی قوانین و استانداردهای کیفی منابع آب در کشور ژاپن است. از آنجا که کشور ژاپن در سالهای اخیر با وضع قوانین استاندارد مناسب و اجرای آن توانسته است کیفیت منابع آب موجود در کشور خود را تا حد قابل قبولی بهبود بخشد، بررسی آن می تواند راهکارهای مناسبی را در اختیار کشورهایی در حال توسعه مانند ایران در خصوص تدوین استانداردها قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

625 - بررسی وضعیت کیفی منابع تامین و شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر زنجان از نظر خورندگی و تشکیل رسوب در سال 1383
امیر حسین محوی اکبر اسلامی

آب سرچشمه حیات و منشا زندگی است و به اندازه کافی و کیفیت مطلوب برای ادامه حیات بشر ضروری است. یکی از عواملی که در ارزیابی کیفیت آب باید مدنظر قرار گیرد، مساله خورندگی و رسوب گذاری آب است. خوردگی باعث از بین رفتن تدریجی بخشی از فلز یا ماده در تماس با آب شده و رسوب گذاری چکیده کامل

آب سرچشمه حیات و منشا زندگی است و به اندازه کافی و کیفیت مطلوب برای ادامه حیات بشر ضروری است. یکی از عواملی که در ارزیابی کیفیت آب باید مدنظر قرار گیرد، مساله خورندگی و رسوب گذاری آب است. خوردگی باعث از بین رفتن تدریجی بخشی از فلز یا ماده در تماس با آب شده و رسوب گذاری منجر به ایجاد رسوب در لوله ها و کاهش ظرفیت انتقال آن می گردد. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت کیفی منابع تامین و شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر زنجام از نظر خورندگی و رسوب گذاری به صورت مطالعه توصیفی- مقطعی در فصل های پاییز، زمستان و بهار با انجام نمونه برداری از چاه ها، مخازن و نقاط مختلف شبکه توزیع به تعداد 127 صورت گرفت.نمونه برداری از شبکه توزیع به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انجام گردید. جهت تعیین شاخص های اشباع لانژلیه و رایزنر پارامترهای دما، pH، قلیاییت، سختی کلسیم و هدایت الکتریکی نمونه های آب مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین کلی شاخص های اشباع لانژلیه و رایزند برای آب شهر به ترتیب -0.08 و 7.27 است. همچنین نتایج نشان می دهد که 53.51 درصد از نمونه ها خورنده و 7.45 درصد نیز رسوب گذار می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

626 - ارزیابی اثرات زیست محیطی تجمعی شهرک‌های صنعتی شهرستان نظرآباد
آزاده دبیری سید مسعود منوری سید محمود شریعت پروین فرشچی

چکیده ارزیابی اثرات تجمعی به بررسی آن دسته از اثرات پروژه می&zwnj;پردازد که در ارزیابی اثرات زیست محیطی به طور مستقیم نادیده گرفته می&zwnj;شود. در این روش اثراتی که در نتیجه اضافه شدن یک فعالیت در ترکیب و تقابل با اثرات دیگر فعالیت&zwnj;ها و پروژه&zwnj;های منطقه در گذ چکیده کامل

چکیده ارزیابی اثرات تجمعی به بررسی آن دسته از اثرات پروژه می&zwnj;پردازد که در ارزیابی اثرات زیست محیطی به طور مستقیم نادیده گرفته می&zwnj;شود. در این روش اثراتی که در نتیجه اضافه شدن یک فعالیت در ترکیب و تقابل با اثرات دیگر فعالیت&zwnj;ها و پروژه&zwnj;های منطقه در گذشته، حال و پروژه های توسعه جدید و قابل پیش&zwnj;بینی در آینده به وجود می&zwnj;آید، مورد بررسی قرار می&zwnj;گیرد. شهرک صنعتی نظرآباد با مساحت 194 هکتار، در موقعیت جغرافیایی َ۳۵ ْ۵۰ طول شرقی و ´۵۸ ˚۳۵ عرض شمالی شهرستان نظرآباد واقع شده است. در مجاورت این شهرک، شهرک صنعتی سپهر قرار گرفته است که برخی از واحدهای صنعتی آن در حال بهره&zwnj;برداری هستند. به منظور انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی تجمعی در این مقاله از روش ماتریس منوری 2001 استفاده گردید و 2 گزینه عدم اجرا و اجرا در نظر گرفته شد. پیش&zwnj;بینی و ارزیابی اثرات حاصل از احداث و بهره&zwnj;برداری شهرک&zwnj;های صنعتی بر محیط زیست اطراف آن&zwnj;ها تا حد مرزهای شهرستان نظرآباد صورت گرفت. در گزینه عدم اجرا اثرات زیست &zwnj;محیطی حاصل از فعالیت پروژه&zwnj;های توسعه با فرض اجرا نشدن پروژه شهرک صنعتی نظرآباد و در گزینه اجرا، اثرات زیست محیطی تجمعی حاصل از فعالیت شهرک&zwnj;های صنعتی سپهر و نظرآباد مورد بررسی قرار گرفت. معدل جمع جبری اثرات فازهای ساختمانی و بهره&zwnj;برداری در گزینه عدم اجرا 78/1- و در گزینه اجرا 04/2+ به دست آمد و گزینه اجرای پروژه به عنوان گزینه&zwnj; نهایی انتخاب گردید. اما اجرای پروژه مشروط به رعایت جدی تمهیدات پیشنهادی برای کاهش اثرات تجمعی و پیامدهای ناگوار زیست &zwnj;محیطی حاصل از فعالیت شهرک&zwnj;های صنعتی در منطقه و اجرای برنامه&zwnj;های مدیریت، پایش و آموزش زیست &zwnj;محیطی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

627 - ارزشگذاری اقتصادی تفرجگاه‌ها با استفاده از روش هزینه سفر منطقه ای (Z.T.C.M) (مطالعه موردی آبشار کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری)
داوود مافی غلامی نبی الله یار علی کرم نوری کمری

زمینه و هدف: با توجه به تقاضای روز افزون مردم به تفرجگاهها و مراکز تفریحی، تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی و بررسی کامل خواسته‌های مردم جهت فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم، امری ضروری است. روش بررسی: در این تحقیق از روش هزینه سفر منطقه‌ای(Z.T.C.M)، جهت ارزشگذاری تفرجی آ چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به تقاضای روز افزون مردم به تفرجگاهها و مراکز تفریحی، تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی و بررسی کامل خواسته‌های مردم جهت فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم، امری ضروری است. روش بررسی: در این تحقیق از روش هزینه سفر منطقه‌ای(Z.T.C.M)، جهت ارزشگذاری تفرجی آبشار کوهرنگ، استفاده گردید. این روش بر مبنای استفاده از نقشه، دیدگاه و خصوصیات اقتصادی-اجتماعی بازدیدکنندگان ار تفرجگاه و نیز افزایش هزینه و مسافت دسترسی به منطقه می‌باشد. نتایج: اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه‌های پر شده توسط بازدیدکنندگان، محاسبات آماری براساس پراکنش خواستگاه بازدیدکنندگان و تخمین هزینه‌های سفر نشان داد که ارزش تفرجگاهی آبشار کوهرنگ برابر با 156377600 است. ارزش های پولی به دست آمده برای این تفرجگاه، به موقعیت برتر طبیعی و چشم‌اندازهای زیبای پیرامون آن، نسبت داده شد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح سواد و مقدار درآمد ماهانة بازدیدکنندگان دارای تأثیر چشمگیری بر استفاده از تفرجگاهها داشتند. بررسی سطح درآمد ماهانة بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تفرجگاه و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود داشت. نتایج همچنین نشان داد که سطح تحصیلات نیز نقش مهمی در جذب گردشگران آبشار کوهرنگ داشت؛ چنانکه بیشترین تعداد بازدیدکنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. سطح سواد رابطة مستقیم با میزان درآمد دارد؛ چنانکه با افزایش سطح تحصیلات، فرصت‌های فراغتی افراد نیز افزایش می‌یابد. بررسی مطالعات انجام شده در برخی از تفرجگاه‌های کشور نشان می‌دهد که این مناطق برای نوجوانان تا میانسالان از جاذبة بیشتری برخوردارند اما نتایج ما نشان داد که بیشترین تعداد بازدیدکنندگان 25 درصد) در محدودة سنی 34-30 سال قرار داشتند. نتایج حاصل از این تحقیق، اطلاعات ارزشمندی را جهت دستیابی ارتقاء سطح تفرجگاهی این آبشار فراهم می‌آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

628 - تجزیه و تحلیل اقتصادی تامین نیاز آبی زیست محیطی رودخانه هراز در طرح شبکه ابیاری و زهکشی دشت هراز استان مازندران
حسین کریم زادگان رضا ارجمندی سیدمسعود منوری شهره نائیجی

بسیاری از مناطق کشاورزی و شهری به دریافت آب از مناطق مجاور نیاز دارند. برای دریافت این آب، سیستمی از منابع آب ذخیره و مسیرهای هدایت آن از مخازن به صورت کانال و آب راه ضروری است. برای مهار سیلاب سد زده می شود، تالاب ها تغییر شکل داده شده و یا پرمی شوند و یا رودخانه ها از چکیده کامل

بسیاری از مناطق کشاورزی و شهری به دریافت آب از مناطق مجاور نیاز دارند. برای دریافت این آب، سیستمی از منابع آب ذخیره و مسیرهای هدایت آن از مخازن به صورت کانال و آب راه ضروری است. برای مهار سیلاب سد زده می شود، تالاب ها تغییر شکل داده شده و یا پرمی شوند و یا رودخانه ها از مسیر اصلی خود منحرف می گردند. در حال حاضر توسعه منابع آبی با بحث و جدال های بسیار همراه است و دوران اجرای طرح های بزرگ آب که در آن ملاحظات دقیق زیست محیطی رعایت نمی شد، گذشته است. در حال حاضر حل مسایل توسعه در گرو رعایت دیدگاه های گروه های متعددی است که نیازها و علایق آن ها با یکدیگر بسیار تفاوت می کند. این گروه ها از کشاورزان که توسعه آب را برای زندگی خود حیاتی می بینند تا گروه های طرفدار حیات وحش و حفظ مناطق طبیعی متغیر هستند. این که امروزه گروه های مختلف مرتبط با مسایل آب در طرح ها در نظر گرفته می شوند نقطه مثبت و روشنی مخصوصاً برای محیط زیست می باشد. به دلیل اهمیت آب و جریانات زیست محیطی و نقش آن ها در حفظ منابع طبیعی و ارزش های اکولوژیک و اقتصادی در این مقاله به صورت موردی به تخمین میزان نیاز آبی زیست محیطی رودخانه هراز واقع در دشت هراز استان مازندران پرداخته می شود. نیاز زیست محیطی رودخانه هراز با استفاده از یک روش هیدرولوژیکی به نام 10% 90Q، 53 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شد، سپس ارزش این میزان آب از دیدگاه تولید زراعی در دشت هراز به دست آمد که برابر با 843،75 میلیون ریال می باشد. اگرچه این رقم تا حدودی قابل توجه است، اما اهداف خرد وکلان حاصل از تامین نیاز آبی زیست محیطی دراین منطقه و مناطق دیگر در دراز مدت دارای ارزش بیشتری بوده و تخصیص آب کافی به منظور جریان زیست محیطی در طرح ها ی منابع آب در راستای حفظ منابع طبیعی،رفاه جامعه بشری و در نهایت توسعه پایدار ضـروری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

629 - کنترل سیل و تامین آب مورد نیاز جهت آبیاری فضای سبز با استفاده از طرح مدیریت استحصال رواناب‌های شهری(مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)
نازیلا رزمجوئی محمد مهدوی حمیده افخمی محسن محسنی ساروی بهارک معتمد وزیری

10.22034/jest.2019.13704

چکیده زمینه و هدف: توسعه شهرنشینی و افزایش سطوح نفوذناپذیر در بسیاری از موارد، منجر به افزایش حجم رواناب و ایجاد سیل در نواحی پایین دست شده است. یکی از روش های مفید در کاهش خطرات سیل در مناطق شهری، استحصال رواناب های شهری و استفاده از آن در مصارف غیر شرب می باشد. با توج چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: توسعه شهرنشینی و افزایش سطوح نفوذناپذیر در بسیاری از موارد، منجر به افزایش حجم رواناب و ایجاد سیل در نواحی پایین دست شده است. یکی از روش های مفید در کاهش خطرات سیل در مناطق شهری، استحصال رواناب های شهری و استفاده از آن در مصارف غیر شرب می باشد. با توجه به توسعه شهرسازی در منطقه 22 تهران و افزایش خطر سیل، و همچنین ضرورت توسعه فضای سبز در این منطقه سعی گردیده، تا استحصال رواناب شهری به منظور تامین بخشی از آب مورد نیاز فضای سبز این منطقه صورت گیرد. این مطالعه با هدف برآورد نیاز آبی فضای سبز منطقه 22 در طول یکسال و برآورد حجم رواناب سالیانه منطقه و سپس استفاده بهینه از رواناب قابل استحصال جهت آبیاری فضای سبز می باشد. روش بررسی: به همین منظور ضمن شناسایی فضای سبز منطقه پرسشنامه هایی تهیه و با کمک متخصصین، نیاز آبی گونه های موجود در منطقه طی یکسال تخمین زده شد و سپس حجم رواناب یکساله حاصل از بارش ها محاسبه گردید. یافته‌ها: با توجه به محاسبات انجام شده نیاز آبی فضای سبز منطقه حدود 534/969/14 متر مکعب می باشد در حالیکه متوسط سالانه حجم رواناب حاصل از بارش ها حدود 441/285/33 متر مکعب تخمین زده شد. با توجه به نتایج بدست آمده چنانچه بتوان با مدیریت اصولی یک چهارم از این رواناب که حدود 360/321/8 متر مکعب است را کنترل و به مصرف آبیاری فضای سبز منطقه رسانید، می توان حدود 5/55 درصد از آب مورد نیاز این بخش، که در حال حاضر با صرف هزینه و از طریق تانکر تامین می گردد را جبران نمود. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به یافته های تحقیق و شرایط موجود، روش هایی از جمله سد خاکی، پشته های هلالی و لوزی شکل در جاهایی مثل پارک های جنگلی چیتگر، وردآورد، لتمال و خرگوش دره می تواند به عنوان الگوی مناسب استحصال آب در منطقه پیشنهاد گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

630 - تعیین حقابه زیست محیطی تالاب میانکاله
سارا تقوی کلجاهی برهان ریاضی ریاضی لعبت تقوی

زمینه و هدف: تالاب بین المللی میانکاله واقع در استان مازندران، از نظر مدیریت منابع آب و نیز حفظ اکوسیستم های منحصربفرد و تنوع زیستی دارای اهمیت بالایی است. در این مطالعه به تعیین نیازآب زیست محیطی آن پرداخته شده است. روش بررسی: دو منبع مهم تغذیه تالاب میانکاله در حوض چکیده کامل

زمینه و هدف: تالاب بین المللی میانکاله واقع در استان مازندران، از نظر مدیریت منابع آب و نیز حفظ اکوسیستم های منحصربفرد و تنوع زیستی دارای اهمیت بالایی است. در این مطالعه به تعیین نیازآب زیست محیطی آن پرداخته شده است. روش بررسی: دو منبع مهم تغذیه تالاب میانکاله در حوضه بالادست آن شامل رودخانه های سیاه آب و غاز محله جهت تعیین نیاز آب زیست محیطی انتخاب شدند. در ابتدا با استفاده از روش منحنی تداوم جریان (روش هیدرولوژیکی)، جریان زیست محیطی رودخانه های مذکور تعیین گردید. سپس با استفاده از روش جامع به بررسی فراوانی جمعیت گونه های پرندگان آبزی و کنارآبزی و میزان وابستگی آنها به آب پرداخته شد. از تلفیق این دو روش نیاز آب زیست محیطی تالاب در محل ورودی رودخانه های تغذیه کننده آن برآورد شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد حداقل دبی ورودی از رودخانه های سیاه آب و غاز محله به تالاب میانکاله با استفاده از روش منحنی تداوم جریان، به ترتیب 0.578 و 0.054 مترمکعب بر ثانیه باید باشد. همچنین با در نظر گرفتن پرندگان آبزی و کنارآبزی در روش جامع، حداقل دبی جریان ورودی به تالاب، از رودخانه سیاه آب 2.163 مترمکعب بر ثانیه و از رودخانه غاز محله 0.099 مترمکعب بر ثانیه می باشد. نتیجه گیری: با تامین حداقل دبی ورودی رودخانه های سیاه آب و غاز محله به تالاب میانکاله، می توان تالاب را در شرایط مناسب (Q75) نگه داشت. همچنین درمناطق مذکور با تامین حداقل دبی ورودی به ترتیب به میزان 0.325 و 0.015 مترمکعب بر ثانیه تالاب در شرایط نسبتاً مناسب (Q90) حفظ می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

631 - ارزیابی فنی اقتصادی و زیست¬محیطی روش های تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری به روش AHP
محمدرضا دباغیان سید حسین هاشمی

در این تحقیق یک روش سیستماتیک برای انتخاب بهترین گزینه در تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری که حاوی فلزات سنگین می باشد، معرفی شده است. بدین صورت که در این روش پس از استفاده از نظرات کارشناسان،مشاوران و آبکاران به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی[1](AHP) بهتربن گزبنه انتخاب شده است. چکیده کامل

در این تحقیق یک روش سیستماتیک برای انتخاب بهترین گزینه در تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری که حاوی فلزات سنگین می باشد، معرفی شده است. بدین صورت که در این روش پس از استفاده از نظرات کارشناسان،مشاوران و آبکاران به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی[1](AHP) بهتربن گزبنه انتخاب شده است. این تحقیق در محدوده شهر تهران انجام گرفته است که در آن چهار گزینه برای تصفیه فاضلاب حاوی فلزات سنگین (رسوب دهی شیمیایی[2]، تعویض یونی[3]، RO [4]و نانوفیلتراسیون[5]) معرفی شده است که توسط سه پارامتر اصلی: 1-اقتصادی 2-فنی و کاربردی 3-زیست محیطی و اجتماعی، که هر کدام شامل زیر پارامترهایی از قبیل ابعاد زمین مورد نیاز، هزینه ساخت و نصب، تعمیر و نگه داری، دستیابی به استانداردها، سادگی فن آوری، بومی بودن و ... می باشند، با یکدیگر مقایسه شده اند. در این تحقیق ابتدا هر یک از پارامترها و شاخص های مربوط به هر یک از آن ها، توسط گروه خبرگان و به وسیله پرسشنامه وزن دهی می شوند. درمرحله بعد پس از محاسبه وزن هر کدام از پارامترها، فن آوری های تصفیه فاضلاب به صورت دو به دو نسبت به هر پارامتر مقایسه شده و سپس بهترین گزینه انتخاب می شود. نتیجه این مقایسه نشان داد که تصفیه فاضلاب به روش RO مناسب ترین گزینه برای تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری است. 5- Chemical Precipitation 6- Ion Exchange 7- Reverse Osmosis 8- Nano Filtration پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

632 - بررسی کارایی کربن فعال گرانولی در حذف سم دیازینون از محیط های آبی
مقداد پیرصاحب عبداله درگاهی

زمینه و هدف: ورود سم دیازینون به منابع تأمین آب شرب می تواند اثرات بدی بر سلامتی انسان و محیط زیست داشته باشد که میزان بروز اثرات سوء آن بستگی به نوع ماده شیمیایی، مدت زمان استفاده، زمان در معرض، غلظت سم ورودی و میزان سمیت دارد. هدف از این مطالعه کارآیی کربن فعال گرانول چکیده کامل

زمینه و هدف: ورود سم دیازینون به منابع تأمین آب شرب می تواند اثرات بدی بر سلامتی انسان و محیط زیست داشته باشد که میزان بروز اثرات سوء آن بستگی به نوع ماده شیمیایی، مدت زمان استفاده، زمان در معرض، غلظت سم ورودی و میزان سمیت دارد. هدف از این مطالعه کارآیی کربن فعال گرانولی در حذف سم دیازینون از محیط های آبی و همبستگی بین اکسیژن مورد نیاز شیمیایی COD با غلظت این سم می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت تحقیق توصیفی- مقطعی در مقیاس آزمایشگاهی انجام یافت. ابتدا اقدام به تهیه غلظت های mg/L 1، 5، 10، 20، 30، 40، 50، 100، 150 سم از محلول استوکmg/L 1000 سم شد و سپس COD این نمونه ها اندازه گیری شد. pH بهینه حذف سم توسط کربن فعال گرانولی مشخص گردیده و میزان جذب سم در غلظت های متغیر سم اولیه و کربن فعال گرانولی در pH بهینه بدست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که ارتباط مستقیم کاملی بین COD و غلظت سم وجود دارد. از طرفی دیگر با افزایش زمان تماس در غلظت های متغیر سم، میزان حذف COD افزایش یافته است، به نحوی که حداکثر میزان حذف سم(88%) در زمان تماس 50 دقیقه حاصل شد. pH بهینه برای حذف سم در تمامی غلظت های متغیر سم اولیه و کربن فعال گرانولی اضافه شده 6 pH= بدست آمد. نتیجه گیری: نتیجه این بررسی نشان داد که کربن فعال گرانولی قابلیت حذف سم دیازینون از محیط های آبی را با کارایی بالا دارد. همچنین بین COD و غلظت سم دیازینون ارتباط معنی داری برقرار بوده است، به طوری که می توان از اندازه گیری COD به جای اندازه گیری مستقیم سم دیازینون استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

633 - کاربرد نرم افزار Aq.QA دربررسی کیفیت وتعیین مشخصات شیمیایی منابع آب زیرزمینی (مطالعه روستاهای دشت سنقر،کرما نشاه)
امیر حسام حسنی پرستو ستاره امیر حسین جاوید علی اکبر زینتی زاده

10.22034/jest.2020.16304

زمینه و هدف: توجه به تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی، به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک ضروری است. روش بررسی: وضعیت کیفی منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان سنقربا نمونه برداری از 37 منبع تامین آب زیرزمینی ،شامل 19 حلقه چاه، 15دهنه چشمه و3 رشته قنات در دو دوره زمانی پر آب چکیده کامل

زمینه و هدف: توجه به تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی، به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک ضروری است. روش بررسی: وضعیت کیفی منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان سنقربا نمونه برداری از 37 منبع تامین آب زیرزمینی ،شامل 19 حلقه چاه، 15دهنه چشمه و3 رشته قنات در دو دوره زمانی پر آب (اسفند 1388) و کم آب (مهر 1389) مورد مطالعه قرار گرفت و 19 پارامتر شیمیایی آب شرب مورد آزمایش قرار گرفت، درستی نتایج بر اساس موازنه جرم یونی ارزیابی و نتایج به دست آمده از پارامترهای کیفی با مقادیر استاندارد آب آشامیدنی مقایسه و دیاگرام های شیمیایی آب(Stiff، Ion balance (Piper با نرم افزار Aq.QA ترسیم شد، تیپ آب با استفاده از دیاگرام Stiff ، موازنه آنیون کاتیون با دیاگرام Ion balance به تفکیک هرمنبع و مشخصات شیمیایی آب با استفاده از دیاگرام Piper جهت کلیه منابع آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. یافته ها: تیپ آب، در تمام منابع بیکربنات کلسیم بود به استثنای روستای باوله که بیکربنات سدیم بود، لذا یونهای کلسیم و بی کربنات، کاتیون و آنیون غالب هستند. دیاگرام Ion Balance در11 منبع تامین آب، بالانس و دارای تعادل آنیون و کاتیون بود. غلظت فلوراید در100درصد موارد کمتر از حداقل مجاز و غلظت نیترات در 3 درصد منابع در هر دو فصل کم آب و پر آب بیشتر از حداکثر مجاز بود. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که کاربرد نرم افزارAqQAبه عنوان یک ابزار کارآمد از نظر تعبیر و تفسیر نتایج تجزیه شیمیایی آب بسیار مفید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

634 - تعیین پتانسیل اکوتوریستی حوزه آبخیز چرات با استفاده از مدل SWOT
عاتکه یزدانی قربان وهاب زاده کبریا جعفر اولادی قادیکلایی سید رمضان موسوی

10.22034/jest.1970.14655

زمینه و هدف: حوزه آبخیز چرات یکی از مناطق بکر و دیدنی استان مازندران است که علی‌رغم برخورداری از جاذبه‌های متنوع اکوتوریسمی و محیط زیستی فاقد امکانات و تسهیلات مناسب برای جذب گردشگران است. در تحقیق حاضر با تکیه بر روش SWOT، قابلیت‌ها و محدودیت‌های عوارض زمین شناسی مؤثر چکیده کامل

زمینه و هدف: حوزه آبخیز چرات یکی از مناطق بکر و دیدنی استان مازندران است که علی‌رغم برخورداری از جاذبه‌های متنوع اکوتوریسمی و محیط زیستی فاقد امکانات و تسهیلات مناسب برای جذب گردشگران است. در تحقیق حاضر با تکیه بر روش SWOT، قابلیت‌ها و محدودیت‌های عوارض زمین شناسی مؤثر بر اکوتوریسم در منطقه چرات از شهرستان سوادکوه را شناسایی و نهایتاً استراتژی‌های مناسب جهت توسعه اکوتوریسم ارایه شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و جمع آوری داده‌ها و اطلاعات به صورت میدانی و اسنادی انجام شد. با استفاده از روش SWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید داخلی و خارجی منطقه شناسایی شدند. سپس با توجه به ماتریس داده‌ها پس از تجزیه و تحلیل عناصر ماتریس، مهم‌ترین عوامل داخلی و خارجی تأثیر گذار بر منطقه چرات شناسایی و اولویت بندی و وزن دهی شدند. در پایان استراتژی‌ها و راهکارهایی جهت اعمال مدیریت مناسب و کاربردی برای منطقه مورد مطالعه ارایه شده است. یافته‌ها: یافته‌های حاصل حاکی از توان اکوتوریستی بالای روستای چرات جهت توسعه صنعت گردشگری می‌باشد. برتری امتیازهای مربوط به فرصت‌های گردشگری و نقاط قوت داخلی مانند جاذبه‌های اکوتوریستی ممتاز و تنوع چشم اندازهای طبیعی و بکر در سطح منطقه، حاکی از وجود شرایط بسیار مطلوب برای برگزاری تورهای طبیعت گردی، انواع فعالیت‌های اکوتوریستی و توسعه گردشگری ماجراجویانه، ورزشی، درمانی، علمی، تابستانی و زمستانی در منطقه چرات است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش، منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بالایی برای توسعه اکوتوریسم و گردشگری پایدار می‌باشد. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که توسعه توریسم نیازمند شناسایی، معرفی و گسترش تبلیغات، توسعه امکانات و زیرساخت‌ها و همچنین سرمایه گذاری جهت گسترش جذب گردشگر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

635 - آنالیز میکروبی هتروتروفی شبکه شرب آب شهرستان اراک و ارتباط آن با MPN، شاخص‌های فیزیکوشیمیایی آب و جنس لوله ها
فریبا فتحی محمد ارجمندزادگان

10.22034/jest.2019.13706

زمینه و هدف: تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی نقش مهمی در سلامت و رفاه جامعه دارد. وجود شرایط نامناسب در انتقال و توزیع آب آشامیدنی، از مهم ترین علل ایجاد آلودگی ثانویه باکتریایی می باشد. این پژوهش با هدف آنالیز میکروبی هتروتروفی شبکه آب شهرستان اراک و ارتباط آن با پارا چکیده کامل

زمینه و هدف: تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی نقش مهمی در سلامت و رفاه جامعه دارد. وجود شرایط نامناسب در انتقال و توزیع آب آشامیدنی، از مهم ترین علل ایجاد آلودگی ثانویه باکتریایی می باشد. این پژوهش با هدف آنالیز میکروبی هتروتروفی شبکه آب شهرستان اراک و ارتباط آن با پارامترهای فیزیکوشیمیایی و جنس لوله های شبکه آب صورت گرفته است. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی تعداد 500 نمونه به صورت تصادفی و تحت شرایط استاندارد از شبکه آب آشامیدنی شهرستان اراک تهیه و متغیرهای HPC، MPN، کلر آزاد باقی‌مانده، کدورت، pH و دما اندازه گیری شد و تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده، از طریق آزمون آماری رگرسیون صورت گرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج آنالیز آماری، HPC با متغیرهای MPN، pH و کدورت دارای رابطه ی معنی دار مستقیم می باشد )01/0>(P-Value. بین HPC و دما رابطه ی مستقیم وجود دارد ولی چندان معنی دار نیست (05/0>(P-Value، هم‌چنین مقادیر کلر آزاد باقی‌مانده با HPC دارای رابطه معنی دار معکوس می باشد( 01/0>(P-Value. استفاده از دو روش Pour Plate و Spread Plate در تعیین تعداد باکتری های HPC نشان داد که روش Pour Plate در بیش‌تر مواقع بهتر از روش Spread Plate عمل می کند. در شناسایی باکتری های جدا شده از نمونه های HPC مثبت، مشاهده گردید که باسیلوس ها و خانواده میکروکوکاسه توانایی فعال بودن در کلر بالا را دارند. بحث و نتیجه‌گیری: اندازه گیری HPC به عنوان یک متغیر مهم و تاثیر گذار در کنترل آب آشامیدنی ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

636 - بررسی اعتبـار مدل های ریاضی و رایانه ای تخمین تبخیر غیرماندگاراز سطح خاک لخت توسط عملیات میـدانی سنجش تبخیـر
علی نشاط منصور پاره کار

مشکل اصلی برآورد دقیق تبخیر در شرایط مزرعه&zwnj;ای فقدان روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش های موجود محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت و پیشنهاد بهترین روش می&zwnj;باشد. اغلب این روابط تجربی ب چکیده کامل

مشکل اصلی برآورد دقیق تبخیر در شرایط مزرعه&zwnj;ای فقدان روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش های موجود محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت و پیشنهاد بهترین روش می&zwnj;باشد. اغلب این روابط تجربی بوده و برای استنتاج آن ها از فرضیات ساده کننده&zwnj;ای جهت حل تحلیلی معادله Richards با شرایط اولیه و مرزی تقریبا ثابت و مدل فیزیکی استفاده شده که پایه فیزیکی ندارد. درمناطقی که سطح آب زیرزمینی پایین است نتایج این روابط با واقعیت منطبق نمی&zwnj;باشد. محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت توسط حل عددی معادله ریچاردز به صورت یک بعدی، غیرماندگار با شرایط اولیه و مرزی متفاوت با سایر روش ها، توسط مدل رایانه ای LEACHM محاسبه و اجرا شد. نتایج مدل رایانه ای با مدل بیلان آب که توسط آزمایش های صحرایی در دوره&zwnj;های زمانی معین و مناطق مشخص انجام پذیرفت، همبستگی بالایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

637 - بررسی ساختار پوشش/کاربری حوزه آبخیز سفیدرود با استفاده از سنجه های بوم شناسی سیمای سرزمین
واحد کیانی جهانگیر فقهی

زمینه و هدف: آگاهی از انواع پوشش سطح زمین و فعالیت های انسانی در بخش های مختلف و یا به عبارتی نوع کاربری زمین به عنوان داده های پایه برنامه ریزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به طوری که برای استفاده بهینه از منابع طبیعی در روند توسعه پایدار نیاز به شناسایی منابع اکولوژ چکیده کامل

زمینه و هدف: آگاهی از انواع پوشش سطح زمین و فعالیت های انسانی در بخش های مختلف و یا به عبارتی نوع کاربری زمین به عنوان داده های پایه برنامه ریزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به طوری که برای استفاده بهینه از منابع طبیعی در روند توسعه پایدار نیاز به شناسایی منابع اکولوژیک در کوتاه ترین زمان و کم ترین هزینه ممکن احساس می شود. هدف این مطالعه بررسی ساختار پوشش/کاربری اراضی حوزه آبخیز سفیدرود با استفاده از سنجه های بوم شناسی سیمای سرزمین بوده است. روش بررسی: در این پژوهش، نقشه پوشش/کاربری اراضی حوزه آبخیز سفیدرود با توجه به هدف مقاله با استفاده از نرم افزار 2/9 ArcGIS طبقه بندی مجدد شده و در محیط نرم افزار 3/3 ArcView لایه ها به فرمت Grid تبدیل شدند و در نهایت سنجه های مربوطه با استفاده از نرم افزار 3/3Fragstats استخراج گردیدند. سنجه های مورد استفاده در سطح کلاس (کاربری) در این پژوهش سنجه سطح کلاس، درصد مساحت، تعداد پهرو، حاشیه کل، شکل سیمای سرزمین، بزرگترین پهرو، میانگین سطح پهرو، میانگین شاخص شکل پهرو و میانگین فاصله اقلیدسی نزدیکترین همسایه بودند. یافته ها: شاخص تعداد پهرو برای اندازه گیری میزان گسستگی کلاس ها به کار می رود که در این پژوهش بیش&lrm;ترین تعداد پهرو و به عبارتی بیشترین گسستگی مربوط کاربری کشاورزی (691) و کمترین گسستگی مربوط به کاربری جنگل (30) بود. بالاترین میزان سنجه شکل سیمای سرزمین مربوط به کاربری مرتع (56/39) بود یعنی پهرو های کاربری مرتع پراکنده تر هستند و کمترین میزان مربوط به کاربری جنگل (78/10) بوده و در واقع پهرو های جنگل از پراکندگی کم تری برخوردار بوده اند. همچنین، بالاترین مقدار میانگین فاصله اقلیدسی نزدیکترین همسایه که میزان تکه تکه شدگی پهرو های یک کاربری را نشان می دهد مربوط به کاربری کشاورزی (32/6747 متر) بود و کم ترین مقدار آن مربوط به کاربری جنگل (32/908) بود. بحث و نتیجه گیری: میزان تکه تکه شدگی در کاربری کشاورزی بالاترین مقدار است لذا می توان نتیجه گرفت ارتباط آنها با مجموعه هایشان قطع شده است و مفهوم آن این است که اراضی کشاورزی نسبت به سایر طبقات یکپارچگی کمتری (تکه تکه شدگی بیشتری) داشته اند. به هر استفاده از منابع تجدید شونده باید به نحوی صورت گیرد که خللی در موازنه محیط ایجاد نکند چرا تغییر در این منابع به دلیل تغییر در ساختار سیمای سرزمین در کارکرد اکولوژیک منطقه تاثیر گذار است. با این وجود به کار گیری اصول بوم شناسی سیمای سرزمین یک ارزیابی اولیه در مقیاس سیمای سرزمین به دست می دهد که در آن، بر یافتن راهی برای ارزیابی سریع و علمی جهت استفاده از امکانات و خدمات عرضه شده توسط طبیعت در محل تاکید می شود، چون اولویت بندی هر یک از پهرو ها بر پایه کیفیت آنها استوار است؛ بنابراین پیشنهاد می شود از اصول بوم شناسی سیمای سرزمین جهت تهیه اطلاعات ساختاری- مکانی به منظور طراحی و برنامه ریزی سرزمین بهره گیری شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

638 - طراحی بهینه حوضچه‌های بازداشت در حوضه‌های آبریز با استفاده از الگوریتم بهینه‌ساز جامعه مورچگان چند هدفه و مدل SWAT
عباس افشار محمد جواد امامی اسکاردی فرزین جیرانی

زمینه و هدف: کنترل بار آلودگی غیر نقطه ای[1] به منظور سالم نگاه داشتن پیکره های آبی از اهمیت به سزایی در مدیریت سیستم های منابع آب برخوردار است. یکی از موثرترین سازه ها در مدیریت بار آلودگی غیر نقطه ای، حوضچه های بازداشت می باشند. طراحی یکپارچه ی مجموعه حوضچه های بازداش چکیده کامل

زمینه و هدف: کنترل بار آلودگی غیر نقطه ای[1] به منظور سالم نگاه داشتن پیکره های آبی از اهمیت به سزایی در مدیریت سیستم های منابع آب برخوردار است. یکی از موثرترین سازه ها در مدیریت بار آلودگی غیر نقطه ای، حوضچه های بازداشت می باشند. طراحی یکپارچه ی مجموعه حوضچه های بازداشت در مجموعه زیر حوضه ها می تواند با بازدهی بیشتری در حذف رسوبات همراه باشد. جهت دست یابی به این هدف اتصال الگوریتم های بهینه ساز و نرم افزارهای مدل سازی حوضه های آبریز می تواند کمک به سزایی در طراحی بهینه ی حوضچه های بازداشت باشد. روش کار: هدف از انجام این پژوهش استفاده از یک مدل شبیه ساز-بهینه ساز چند منظوره برای برنامه ریزی و طراحی یکپارچه ی حوضچه های بازداشت در سطح حوضه های آبریز است که بتوان مصالحه ای را بین اهداف مختلف برقرار نمود. واضح است که با استفاده از حوضچه های بازداشت بزرگتر و با تعداد بیشتر می توان میزان حجم بالاتری از رسوبات را به دام انداخت، ولی متعاقبا هزینه های ساخت حوضچه های بازداشت نیز افزایش خواهد یافت. جهت بهینه سازی اندازه و مکان حوضچه های بازداشت در این مساله ی دو هدفه، از الگوریتم دو هدفه جامعه مورچگان و جهت شبیه سازی حوضه ی آبریز از مدل SWAT بهره گرفته شده است. با استفاده از الگوریتم بهینه سازی جامعه مورچگان دو هدفه می توان به یک جبهه جواب های نامغلوب از دو تابع هدف متضاد دست یافت که عبارتند از: هزینه های کنترل بار رسوب تولیدی و بار رسوب تولیدی. یافته ها و نتایج: کارایی مدل پیشنهادی بر روی یک حوضه ی آبریز در غرب ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. استفاده از بهینه ساز کلونی مورچگان و شبیه ساز SWAT، به محققین توانایی مدل سازی حوضه های آبریز و کنترل بار آلودگی غیر نقطه ای را خواهد داد. مدل چند هدفه با توجه به فراهم نمودن جبهه پرتو می تواند مدیران را در اتخاذ راهکار مناسب جهت کنترل کیفیت رواناب خروجی از حوضه ی آبریز یاری نماید. 4- Non-Point Source Management (NPSM) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

639 - بررسی تعهدات و مقررات کنوانسیون تغییرات آب و هوا و ارزیابی نحوه اجرای آن درجمهوری اسلامی ایران
فریده عتابی مهرداد ناظمی امیرعباس صدیقی نرمین توکلی

در دو دهه اخیر پدیده تغییر آب و هوا به عنوان نگرانی عمده جوامع جهانی مطرح بوده است. بنابراین جامعه بین الملل اقداماتی را در پاسخ به این مشکلات به عمل آورده است . از جمله این اقدامات تدوین کنوانسیون تغییرات آب و هوای سازمان ملل متحد برای دست یابی به تثبیت غلظت گازهای گلخ چکیده کامل

در دو دهه اخیر پدیده تغییر آب و هوا به عنوان نگرانی عمده جوامع جهانی مطرح بوده است. بنابراین جامعه بین الملل اقداماتی را در پاسخ به این مشکلات به عمل آورده است . از جمله این اقدامات تدوین کنوانسیون تغییرات آب و هوای سازمان ملل متحد برای دست یابی به تثبیت غلظت گازهای گلخانه ای در جو تا سطح جلوگیری از تداخل خطرناک فعالیت های بشری با سیستم آب و هوایی، می باشد . این کنوانسیون مسئولیت های مشترک ولی متفاوتی را برای کشور های عضو در نظر گرفته است . ایران نیز یکی از اعضای این کنوانسیون بوده و در راستای عمل به تعهدات خود طرح توانمند سازی جمهوری اسلامی ایران را با کمک مالی تسهیلات جهانی محیط زیست و دفتر عمران ملل متحد در سازمان حفاظت محیط زیست، تهیه کرده است. در این مقاله پس از مروری بر تغییرات آب و هوا و پدیده گلخانه ای، نحوه شکل گیری کنوانسیون تغییر آب و هوا و اهداف و تعهدات کشور های مختلف در قبال آن و نیز وضعیت این کنوانسیون در ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که ایران به بسیاری از تعهدات خود نسبت به کنوانسیون عمل کرده است. ولی مهم ترین ضعف قوانین مربوط به تغییرات آب و هوا در ایران فقدان عناصر تحقیق و تشویق در قانون و نیز ضعف مدیریت در مورد فعالیت های اجرایی می باشد. عدم هماهنگی لازم بین بخش های مختلف کشور و همچنین عدم تناسب بین جرایم زیست محیطی و پاسخ تعیین شده از جمله چالش های اجرای کنوانسیون تغییر آب و هوا در ایران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

640 - بررسی اثر افزایش کارایی مصرف آب بر تغییر الگوی کشت با تاکید بر اهداف سیاستگذاران و زیست محیطی در استان فارس
حمید محمدی علی رضا سرگزی ولی اله سارانی

10.22034/jest.2019.15616

زمینه و هدف: کارایی پایین مصرف آب افزون بر هدر دادن منابع کمیاب آب موجب افزایش جریان آب و آلودگی های زیست محیطی نیز می شود. تحلیل اثر افزایش کارایی مصرف آب می تواند بعنوان ابزاری مطلوب به سیاستگذاران یاری رساند. در همین راستا این مطالعه با هدف تحلیل آثار افزایش راندمان چکیده کامل

زمینه و هدف: کارایی پایین مصرف آب افزون بر هدر دادن منابع کمیاب آب موجب افزایش جریان آب و آلودگی های زیست محیطی نیز می شود. تحلیل اثر افزایش کارایی مصرف آب می تواند بعنوان ابزاری مطلوب به سیاستگذاران یاری رساند. در همین راستا این مطالعه با هدف تحلیل آثار افزایش راندمان آبیاری در میان بهره برداران استان فارس انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه از رهیافت برنامه ریزی چندهدفه استفاده گردیده است. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر افزایش راندمان آبیاری بر الگوی کشت و اهداف بهره برداران شامل بازده ناخالص و ریسک بازده ناخالص و همچنین اثر آن بر ملاحظات زیست محیطی شامل مصرف آب و کودشیمیایی بررسی شد. اشتغال نیز دیگر هدف مورد توجه بود. با توجه به چندبعدی بودن آثار تحت بررسی، از رهیافت برنامه ریزی چند هدفی استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: تحلیل سناریوها نشان داد که افزایش راندمان آبیاری موجب افزایش بازده ناخالص و مصرف کودشیمیایی و تنوع در الگوی کشت می شود اما مساعدت چندانی به کاهش ریسک بازده ناخالص نمی کند. همچنین مشخص شد که افزایش راندمان در منطقه استان فارس موجب افزایش اشتغال نیز نخواهد شد. بطور کلی در افزایش راندمان اگر افزایش بازده ناخالص مورد توجه قرار گیرد بیش از سایر اهداف در جهت منافع جامعه خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

641 - ارایه الگوهای توسعه گردشگری پایدار منطقه حفاظت شده¬¬ آبشار مارگون فارس با تأکید بر اصول و معیار¬های طراحی منظر پایدار
فریال احمدی محمدرضا بمانیان علی رضا صادقی

چکیده استمرار تخریب گستره ها و مناظر طبیعی در نبود مدیریت های صحیح و حضور بی تأمل فنآوری و گسترش بی رویه شهرنشینی، نه تنها نیاز اساسی انسان به حضور در منظر طبیعی به مثابه زادگاه اولیه و ابدی انسان را بی جواب نهاده، بلکه برهم خوردن تعادل طبیعی این اکوسیستم ها، حیات و ز چکیده کامل

چکیده استمرار تخریب گستره ها و مناظر طبیعی در نبود مدیریت های صحیح و حضور بی تأمل فنآوری و گسترش بی رویه شهرنشینی، نه تنها نیاز اساسی انسان به حضور در منظر طبیعی به مثابه زادگاه اولیه و ابدی انسان را بی جواب نهاده، بلکه برهم خوردن تعادل طبیعی این اکوسیستم ها، حیات و زندگی او را نیز دچار نقصان و مشکل گردانیده است. پژوهش حاضر به منظور ساماندهی و حفاظت از منظر طبیعی منطقه حفاظت شده آبشار مارگون فارس به مثابه اکوسیستم زنده، پویا و حیات بخش منطقه مارگون، و بر مبنای انگاره های طراحی منظر پایدار شکل گرفته است تا از این رهگذر موجبات انگیزش حضور هر چه بیشتر گردشگران داخلی و خارجی به این منطقه ها را فراهم آورد. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی در منطقه ی توصیفی- تحلیلی است که در آن هدف، ارایه الگوی توسعه گردشگری پایدار منظر حفاظت شده آبشار مارگون می باشد. در فرآیند ارایه این الگو ها و در جهت دستیابی به نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدید های منطقه، نخست ویژگی های کالبدی، محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تاریخی منطقه با استفاده از اسناد و مدارک مستدل چون نقشه ها و عکس های هوایی مورد بازشناسی و تحلیل قرار گرفته، سپس با تدوین پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات، نیازها و ترجیحات گردشگران و جامعه محلی جهت حضور در منطقه مورد بحث، مورد تدقیق قرار گرفته است. در نهایت با ارزیابی میزان سازگاری ترجیحات گردشگران جهت حضور در سایت حفاظت شده آبشار مارگون با جاذبه های طبیعی منطقه، پیشنهادات و الگوی گردشگری پایدار با تأکید بر انگاره های طراحی منظر پایدار ارایه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

642 - برآورد ارزش تفرجی چشمه آب گرم شابیل با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)
آیدا سیاهی سرابی آزاده فلسفیان نادر حبیب زاده

10.22034/jest.2018.13263

زمینه و هدف: چشمه آب گرم شابیل از توابع شهرستان مشکین واقع در استان اردبیل به دلیل دارا بودن جاذبه های زیاد، از مناطق تفرجی و گردش گری مهم استان می باشد. برآورد ارزش این نوع اماکن تفرجی دارای اهمیت فراوانی است، به طوری که مردم و مسوولان را از ارزش واقعی محیط زیست بیشتر چکیده کامل

زمینه و هدف: چشمه آب گرم شابیل از توابع شهرستان مشکین واقع در استان اردبیل به دلیل دارا بودن جاذبه های زیاد، از مناطق تفرجی و گردش گری مهم استان می باشد. برآورد ارزش این نوع اماکن تفرجی دارای اهمیت فراوانی است، به طوری که مردم و مسوولان را از ارزش واقعی محیط زیست بیشتر آگاه ساخته و آن ها را در پیش بینی نیازها، رفع کمبودها و حفظ و برنامه ریزی جهت توسعه گردش گری آن مصمم می سازد. پژوهش حاضر به برآورد ارزش تفرجی چشمه آب گرم شابیل پرداخته است. روش بررسی: برای رسیدن به هدف مورد نظر از روش ارزش گذاری مشروط استفاده شد. برای بررسی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت افراد، مدل لوجیت به روش حداکثر درست نمایی برآورد گردید .داده های مورد نیاز از طریق تکمیل 384 پرسش نامه که در آن تمایل به پرداخت مبلغ پیشنهادی به روش انتخاب دوتایی یک بعدی طراحی گردیده است، از بازدیدکنندگان چشمه آب گرم شابیل جمع آوری شد. یافته ها: میانگین تمایل به پرداخت افراد 36800 ریال و ارزش تفرجی سالانه چشمه آب گرم شابیل حدود 48،037،103 هزار ریال برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به معنی دار بودن متغیر درآمد در مدل برآورد شده و نیز بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از گردش گران، انتظار می رود افزایش سطح درآمد واقعی عمومی از یک طرف و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات رفاهی بیشتر از طرف دیگر، تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان را افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

643 - جایگاه کم آبیاری در مصالحة اهداف زیست محیطی-اقتصادی الگوی کشت در فارس
حمید محمدی پرویز حقیقت جو علی رضا سرگزی

10.22034/jest.2017.11631

زمینه و هدف: هدف از انجام مقاله بررسی جایگاه کم آبیاری در مصالحة اهداف زیست محیطی-اقتصادی الگوی کشت در فارس می باشد. روش بررسی: روش بررسی استفاده از الگوی برنامه‌ریزی غیر خطی فازی مصالحه کننده بین اهداف حداکثر بازدة برنامه‌ای، حداقل مصرف کود شیمیایی و حداقل مصرف آب برای چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف از انجام مقاله بررسی جایگاه کم آبیاری در مصالحة اهداف زیست محیطی-اقتصادی الگوی کشت در فارس می باشد. روش بررسی: روش بررسی استفاده از الگوی برنامه‌ریزی غیر خطی فازی مصالحه کننده بین اهداف حداکثر بازدة برنامه‌ای، حداقل مصرف کود شیمیایی و حداقل مصرف آب برای یک مزرعة نمایندة منطقة مورد مطالعه استفاده شد. این مدل مشروط بر توابع واکنش عملکرد محصولات نسبت به آب در فضای سایر محدودیت ها بود. یافته ها: نتایج نشان داد که مزرعة نماینده در انتخاب الگوی کشت در مقایسه با الگوی مصالحه‌ کنندة اهداف، ناکارا عمل می‌نمایند. این مقایسه همچنین آشکار کرد که با اعمال آبیاری کامل جهت حصول عملکرد پتانسیل و کاهش سطح زیر کشت برای رعایت محدودیت موجودی آب، امکان افزایش درآمد برای مزرعة نماینده وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: هر چند که افزایش بازدة برنامه‌ای در این شرایط با کاهش مصرف آب و تا حدودی با کاهش مصرف کود شیمیایی در تناقض می باشد، ولی تعمیم نتایج از مزرعة نماینده به کل شهرستان مور مطالعه نشان داد که با اجرای این الگو در حدود 94 میلیارد ریال به درآمد کل منطقه اضافه خواهد شد. در عین حالی پیامدهای مثبت زیست محیطی همچون کاهش مصرف حدود 6/4 میلیون مترمکعب آب و کاهشی در حدود 7246 تن در مصرف کود شیمیایی از نتایج دیگر اجرای این الگو خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

644 - شناسایی و ارزیابی دامنه مقاومت درسویه های باکتریایی مقاوم به کادمیم طی پایش یک ساله از رودخانه کر
صدیقه ابوالاحرار فرشید کفیل زاده محمد کارگر

مقدمه:رودخانه کر، تنها منبع تغذیه دریاچه بختگان، اهمیت زیست محیطی و اقتصادی ویژه ای دارد. آلاینده های کشاورزی، صنعتی، شهری و روستایی شامل فلزات سنگین این ناحیه را تهدید می کند. اهداف پژوهش حاضر، یافتن باکتری های مقاوم به کادمیم، تعیین دامنه مقاومت و سینتیک رشد باکتری ها چکیده کامل

مقدمه:رودخانه کر، تنها منبع تغذیه دریاچه بختگان، اهمیت زیست محیطی و اقتصادی ویژه ای دارد. آلاینده های کشاورزی، صنعتی، شهری و روستایی شامل فلزات سنگین این ناحیه را تهدید می کند. اهداف پژوهش حاضر، یافتن باکتری های مقاوم به کادمیم، تعیین دامنه مقاومت و سینتیک رشد باکتری های منتخب، بررسی وضعیت بهداشتی رودخانه از راه مطالعه چهار فصل با اندازه گیری فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و زیستی بوده است. مواد و روش ها: براساس سابقه آلودگی، پنج ایستگاه در زیر دست سد درودزن تا دریاچه انتخاب شد. نمونه های آب و رسوب هم زمان در دو گروه به منظور آنالیز فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و زیستی و جداسازی باکتری های مقاوم به کادمیم، تهیه شدند.MIC ، MBC و سینتیک رشد باکتری (G+, G-) در محیط کشت بسته در دو حالت شوک با کنترل مقایسه گردید. نتایج:آلودگی های فیزیکوشیمیایی به ویژه در ایستگاه های دو و سه می تواند مربوط به فعالیت های انسانی (آنتروپوژنیک) باشد. بیش تر باکتری های مقاوم، گرم منفی، کشیده و مربوط به رسوبات بودند. باکتری های سراشیا مارسسنسMT015 وسودوموناس ائروژینوزاET017 تا شش میلی مولار به کادمیم مقاومت نشان دادند. سینتیک رشد باکتری دوم و باسیلوسOA017مقاومت بالا و رشد مناسب را در حضور سه میلی مولار کادمیم نشان دادند. نتیجه گیری:بومی بودن، عدم نیاز به دست ورزی های ژنتیکی همراه با مقاومت بالا به کادمیم از مزایای اصلی جدایه های این پژوهش می باشد. چنین باکتری هایی توانایی اصلاح زیستی پساب های آلوده به کادمیم و سایر آلاینده ها را دارند و برای کاربری در بیوفیلترها و یا "در محل" با ارزش هستند. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که برخلاف محیط ناپایدارآب، رسوب شرایط مناسبی را برای تشکیل بیوفیلم و مقابله با استرس کادمیم فراهم می نماید. از دیگر ویژگی های این پژوهش، بررسی های چند جانبه برروی وضعیت رودخانه، شناسایی باکتری های مقاوم و ارزیابی چگونگی رشد آن ها در مقابل کادمیم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

645 - شناسایی مناطق مناسب عملیات پخش سیلاب با استفاده از تکنیک های GIS و سامانه پشتیبان تصمیم گیری (منطقه مورد مطالعه: حوزه آبخیز ماشکید استان سیستان و بلوچستان)
میرمسعود خیرخواه زرکش محمدرضا زرچشم

زمینه وهدف: استفاده از سیلاب در مناطق خشک ونیمه خشک از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. از جهتی موضوع تغذیه مصنوعی آبهای زیر زمینی در این مناطق ضروری می نماید. بنابراین پخش سیلاب یکی از روش های مهار و بهره برداری از سیلاب می باشد. شناسایی مکان های مناسب برای عملیات پخش سیل چکیده کامل

زمینه وهدف: استفاده از سیلاب در مناطق خشک ونیمه خشک از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. از جهتی موضوع تغذیه مصنوعی آبهای زیر زمینی در این مناطق ضروری می نماید. بنابراین پخش سیلاب یکی از روش های مهار و بهره برداری از سیلاب می باشد. شناسایی مکان های مناسب برای عملیات پخش سیلاب و نفوذ دادن آن به درون سفره های آب زیر زمینی یکی از مهم ترین نیازهای مناطق در معرض خطر سیلاب می باشد. هدف از این مطالعه تعیین یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرا فیایی برای انتخاب مکان های مناسب جهت پخش سیلاب در منطقه ماشکید استان سیستان وبلوچستان می باشد. روش بررسی: عواملی که در مکان یابی پخش سیلاب موثرند بسیار متعدد وپیچیده می باشند. این فاکتورها شامل عوامل زمینی (زمین شناسی، ژئومرفولوژی وخاک)، هیدرولوژی (رواناب، رسوبدهی، نفوذ و وضعیت آبخوان) و جنبه های اجتماعی اقتصادی (نیازهای آبی، کشاورزی، خسارات سیل و...) میباشند. چهار معیار اصلی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت شامل خصوصیات سیلاب، وضعیت نفوذ پذیری، کاربرد آب در منطقه و خسارات سیلاب می باشند. به منظور تعیین اهمیت عوامل موثر در امر مکان یابی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی[1] و سیستم اطلاعات مکانی جهت انجام تحلیل های مربوطه استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: شاخص حجم سیلاب از معیاراصلی خصوصیات سیلاب و شاخص اصلی نفوذ و یا هدایت هیدرولیکی از معیار اصلی نفوذ پذیری به عنوان مهم ترین عوامل در مکان یابی پخش سیلاب در حوزه مطالعاتی ماشکید سیستان و بلوچستان شناخته شدند. در نهایت نتایج در غالب نقشه های وزن دهی شده در چندین سناریو برای تعیین بهترین مکان بررسی شدند و میانگین و مجموع مطلوبیت زیر حوزه ها بررسی و تعیین گردید. 4-AHP پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

646 - بررسی میزان فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی) در منابع آب زیرزمینی شهرستان اسلامشهر و تهیه نقشه پراکنش آن در محیط GIS
فاطمه ولی نژاد امیر حسام حسنی مجتبی صیادی

زمینه و هدف: امروزه آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سنگین، در اثر فعالیتهای صنعتی در حال افزایش است. موضوع این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی)در آبهای زیرمینی و نحوه پراکنش آنها در منطقه ای با تراکم بالای فعالیت صنعتی است.در این مطالعه بر اساس چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سنگین، در اثر فعالیتهای صنعتی در حال افزایش است. موضوع این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی)در آبهای زیرمینی و نحوه پراکنش آنها در منطقه ای با تراکم بالای فعالیت صنعتی است.در این مطالعه بر اساس غلظت فلزات سنگین نقشه های پراکنش در شهرستان اسلامشهر که در جنوب شرقی تهران قرار گرفته است تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در حال حاضر آبهای زیرزمینی تنها منبع تامین کننده آب مصرفی در مناطق شهری و روستایی این شهرستان می باشد.به این منظور 92 نمونه از 23 حلقه چاه در حال بهره برداری در چهار فصل برداشت شد.روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی شعله ای برای اندازه گیری میزان غلظت فلزات سنگین در نمونه های آب استفاده شد و از نرم افزار ARC GIS برای تهیه نقشه پراکنش استفاده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که غلظت کروم و روی پایین تر از حد مجاز آب آشامیدنی بود در صورتی که غلظت کادمیوم در 7/8 درصد نمونه های زمستان بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی ایران بود، غلظت نیکل در فصل زمستان در 7/8 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود و غلظت سرب در فصل تابستان در 8/47 درصد از نمونه ها و در فصل زمستان در 35/4 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود. وجود تراکم بالای صنایع، زمینهای وسیع کشاورزی و استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کشهای حاوی فلزات سنگین، وجود مسیرهای اصلی و فرعی پر تردد و ازهمه مهمتر وجود شیب هیدرولیکی از شمال غربی به جنوب شرقی در این منطقه، باعث بالا بودن آلودگی در قسمت جنوبی اسلامشهر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

647 - بررسی کیفیت آب های سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده ازشاخص های OECD و TRIX
مهشید شهربان امیر اعتمادشهیدی

کنترل آلودگی یکی از اهداف اصلی مدیریت آب های ساحلی است. پایش و ارزیابی کیفی آب های ساحلی بر اساس پارامترهای فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی انجام می گیرد. به منظور مدیریت کیفی آب های ساحلی، شاخص های کیفی برای طبقه بندی وضعیت کیفی آب ها به کار برده می شود. هدف از این تحقیق چکیده کامل

کنترل آلودگی یکی از اهداف اصلی مدیریت آب های ساحلی است. پایش و ارزیابی کیفی آب های ساحلی بر اساس پارامترهای فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی انجام می گیرد. به منظور مدیریت کیفی آب های ساحلی، شاخص های کیفی برای طبقه بندی وضعیت کیفی آب ها به کار برده می شود. هدف از این تحقیق بررسی کیفیت آب های سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از شاخص های تغذیه ای (Organization for Economic Corporation and Development) OECD و (Trophic Index) TRIX می باشد. پارامتر های شیمیایی و بیولوژیکی استفاده شده در این مطالعه شامل نیتروژن معدنی محلول، فسفر کل، اشباعیت اکسیژن و کلروفیل آ می باشد. بر اساس شاخص OECD این منطقه در فصول پاییز و بهار یوتروفیک و در فصول تابستان و زمستان هایپرتروفیک است. میانگین فصلی شاخص TRIX بین 04/5 تا 47/5 می باشد که نشان می دهد حالت تغذیه ای منطقه متوسط می باشد. پس از مقایسه نتایج اعمال این شاخص ها در سواحل دریای خزر و بررسی دلایل عدم همخوانی این شاخص ها، شاخص TRIX به عنوان شاخص برتر در این سواحل انتخاب گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

648 - رویکردی جهت بررسی تأثیر منابع زمین‌زاد و انسان‌زاد بر غلظت فلزات سنگین، مطالعه موردی: آب‌خوان دشت زنجان
محمود محمد رضاپور طبری مهدی ایل‌بیگی

10.22034/jest.2017.10722

زمینه و هدف: رشد صنایع و افزایش تقاضا جهت تأمین نیازهای آبی و تخلیه غیراصولی پساب به آب‌خوان، معضلات عدیده‌ای را برای دشت‌ها به‌وجود آورده است. از بین این عوامل آلاینده، فلزات سنگین به دلیل کاربرد گسترده در صنعت و جوامع شهری، عامل شایع‌تری محسوب می‌شوند. در این راستا دش چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد صنایع و افزایش تقاضا جهت تأمین نیازهای آبی و تخلیه غیراصولی پساب به آب‌خوان، معضلات عدیده‌ای را برای دشت‌ها به‌وجود آورده است. از بین این عوامل آلاینده، فلزات سنگین به دلیل کاربرد گسترده در صنعت و جوامع شهری، عامل شایع‌تری محسوب می‌شوند. در این راستا دشت زنجان با توجه به تمرکز صنایع آلوده‌کننده از این امر مستثنی نبوده و نمونه‌های کیفی برداشت شده حاکی از وجود انواع مختلفی از فلزات سنگین می‌باشد. با هدف بررسی نقش عوامل طبیعی و مصنوعی در ایجاد این آلاینده‌ها، رویکردی بر مبنای مطالعات زمین‌شناسی، هیدروژئوشیمی، روابط بین کاتیون‌ها و آنیون‌ها و وضعیت پراکنش غلظت فلزات سنگین پیشنهاد گردید. روش بررسی: با اعمال ساختار پیشنهادی بر داده‌های کیفی اندازه‌گیری شده در دو دوره تر و خشک، ابتدا هر یک از عوامل مؤثر در بروز آلودگی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس با تلفیق عوامل مؤثر در آلودگی، نقش فعالیت‌های انسان‌زاد و منابع زمین‌زاد تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که عمده آلودگی در نیمه شمالی دشت ناشی از منابع زمین‌زاد بوده و به صورت طبیعی در آب‌خوان بروز می‌نماید. در بخش مرکزی آب‌خوان نیز با توجه به تمرکز صنایع و وجود شهر زنجان، فعالیت‌های انسان‌زاد به عنوان منشأ وجود فلزات سنگین مورد شناسایی قرار گرفت. در سایر بخش‌های دشت نیز هر دو عامل انسان‌زاد و زمین‌زاد در ایجاد آلودگی آب‌خوان نقش داشته‌اند. بحث و نتیجه‌گیری: عمده منشأ آلودگی فلزت سنگین کروم، مس، آهن و سرب در آب‌خوان دشت زنجان به صورت طبیعی و زمین‌زاد بوده و وجود عناصری هم‌چون روی، منگنز و کادمیوم عمدتاً مرتبط با فعالیت‌های انسانی و صنایع پراکنده در سطح دشت می‌باشد. با توجه به شناسایی صورت گرفته می‌توان برای آن بخش از دشت که آلودگی متأثر از فعالیت‌های انسان‌زاد می‌باشد، راهکارهای مدیریتی جهت احیاء و کنترل آلاینده‌های ورودی به آب‌خوان ارایه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

649 - بررسی وضعیت آلودگی میکروبی در منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان اسلامشهر
امیر حسام حسنی محمد رضا خانی مجتبی صیادی ولی الله قدمی حمید رضا خستو

شهرستان اسلامشهر به عنوان یکی از شهرستان های استان تهران به دلیل واقع شدن در مجاورت پایتخت (30 کیلومتری ) طی دهه های اخیر رشد بسیار سریع ، بی رویه و ناموزون داشته که یکی از نتایج آن آلودگی آب های زیر زمینی منطقه بوده ، به طوری که این مشکل باعث اعتراض مردم منطقه شده است چکیده کامل

شهرستان اسلامشهر به عنوان یکی از شهرستان های استان تهران به دلیل واقع شدن در مجاورت پایتخت (30 کیلومتری ) طی دهه های اخیر رشد بسیار سریع ، بی رویه و ناموزون داشته که یکی از نتایج آن آلودگی آب های زیر زمینی منطقه بوده ، به طوری که این مشکل باعث اعتراض مردم منطقه شده است و این حق طبیعی آن ها است که آب سالم و بهداشتی داشته باشند. با توجه به این که در شهرستان اسلامشهر تنها منبع تامین آب شرب برای ساکنان روستاها استفاده از منابع آب زیر زمینی (چاه ها ) می باشد، لذا بررسی کیفیت آب این چاه ها حایز اهمیت است . در طول این تحقیق که در مدت زمان 14 ماه، از آذر 1384 لغایت دی ماه 1385 صورت پذیرفت ، با نمونه برداری و آزمایش باکتریولوژیکی آب 14 چاه از چاه های آب شرب روستاهای اسلامشهر که بر اساس موقعیت قرار گیری در بافت مسکونی روستا به عنوان چاه های نمونه انتخاب شدند ،با 2 بار نمونه برداری و آزمایش از هر چاه نمونه، کیفیت آب شرب از نظر میکروبی در منطقه مشخص شد . آلودگی به کلیفرم کل در روستاهای نظام آباد، رضی آباد، رحیم آباد - شکر آباد، اسلام آباد و جعفر آباد جنگل مشاهده گردید .از نظر آلودگی به کلیفرم مدفوعی نیز به جز در یک مورد که آن هم مربوط به روستای اسلام&zwnj;آباد می&zwnj;باشد ، مورد دیگری مشاهده نگردید . نظر به این که در مورد بعضی از چاه های مورد مطالعه آلودگی میکروبی مشاهده شده و از طرفی تنها منبع تامین آب شرب درمنطقه اسلامشهر آب های زیر زمینی می باشد، لذا ضرورت دارد که همواره کیفیت آب شرب ساکنان منطقه مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

650 - پایش گردشگری فصلی شمال غرب ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (T.C.I)
بهروز سبحانی وحید صفریان زنگیر

10.22034/jest.2018.13790

زمینه و هدف: شناخت پتانسیلهای اقلیمی، به‌عنوان بستر فعالیتهای انسانی، پایه و اساس غالب برنامهریـزیهـای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل میدهد؛ امروزه اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد ملاحظات اقلیمی را مورد توجه قرار می‌دهند. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی فصلی اقل چکیده کامل

زمینه و هدف: شناخت پتانسیلهای اقلیمی، به‌عنوان بستر فعالیتهای انسانی، پایه و اساس غالب برنامهریـزیهـای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل میدهد؛ امروزه اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد ملاحظات اقلیمی را مورد توجه قرار می‌دهند. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی فصلی اقلیم گردشگری شمال غرب ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (T.C.I)است. روش بررسی: در این پژوهش به‌منظور ارزیابی شرایط اقلیم آسایش از دیدگاه گردشگری، دادههای اقلیمی 22 ایستگاه سینوپتیک شمال غرب‌ایران در یک دوره آماری 20 ساله (2010-1990) تهیه شدند. در این مدل سیستمی از 7 پارامتر: میانگین حداکثر دما، میانگین دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین رطوبت نسبی، مجموع بارش ماهانه، میانگین روزانه ساعات آفتابی و سرعت باد استفاده شد. برای پردازش داده‌ها از شاخص TCI استفاده شد با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه اقلیم گردشگری برای چهار فصل ترسیم گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شاخص اقلیم گردشگری در شمال غرب به علت تضاد توپوگرافی دارای تنوع زیادی در طول سال می‌باشد. فصل تابستان با در برداشتن شرایط (بینهایت ایدهال 7، وضعیت ایدهال 10، کیفیتعالی 3، شرایط خیلیخوب 1 و قابل قبول 1) نسبت به سه فصل دیگر در رتبه یک؛ فصل پاییز با شرایط (عالی: 4، خیلیخوب: 11، خوب: 3 و قابل قبول: 4) رتبه دوم نسبت به سه فصل‌دیگر؛ فصل بهار با کیفیت(خیلیخوب: 2، خوب: 2، قابلقبول: 11 و ناچیزحاشیهای: 7) در رتبه سوم نسبت به فصلهای دیگر و فصل زمستان با وضعیت(قابلقبول: 1، ناچیزحاشیهای: 14، نامناسب: 5 و بسیارنامناسب: 2) در رتبه چهارم و نامطلوبترین حالات نسبت به سایر فصول به خود اختصاص دادند. بحث و نتیجه‌گیری: شمال غرب ایران با داشتن جاذبه‌های گردشگری زیاد می‌تواند مقدمات حضور گردشگران داخلی و خارجی باشد. مناظرزیبا و منحصربه‌فرد و شرایط آب‌وهوای متنوع در تمامی فصول می‌تواند در راستای توسعه این صنعت گام‌های استوار برداشته و بهره‌های فراوان داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

651 - بررسی آلودگی فلزات سنگین در محصولات گندم (آبی و دیم) در برخی مزارع کشاورزی شهرستان همدان
بهاره لرستانی زینب السادات هزاوه ئی

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین های کشاورزی باعث نگرانی های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین، به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین های کشاورزی باعث نگرانی های زیادی شده است. هدف از این پژوهش تعیین تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در خاک و گیاهان گندم آبی و گندم دیم در برخی از مزارع شهرستان همدان بوده است. روش بررسی: از خاک های تحت کشت گندم (آبی و دیم) نمونه برداری انجام یافت. نمونه‌های خاک به صورت مرکب از عمق 20-0 سانتی متر تهیه گردید. موقعیت مکانی ایستگاه های نمونه برداری توسط GPS به ثبت رسید. همچنین نمونه‌های مرکب گیاهی از بخش های خوراکی گیاهان یاد شده جمع آوری شد. غلظت قابل جذب عناصر سنگین با استفاده از روش DTPA عصاره گیری شد. آزمایش در غالب طرح مستقل کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه (سرب، روی و کادمیوم) با استفاده از دستگاه ICP varion710 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان قرائت گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت کادمیوم به ترتیب در خاک گندم آبی و دیم 61/4 ،60/1 میلی گرم بر کیلوگرم و در گیاه گندم آبی و دیم 29/2 ، 86/1 میلی گرم بر کیلوگرم و دارای تفاوت معنی داری در سطح 05/0 با استانداردهای مجاز می باشد همچنین میانگین غلظت سرب در خاک گندم آبی و دیم به ترتیب 60/4، 66/4 میلی گرم بر کیلوگرم می باشد که دارای تفاوت معنی داری با استانداردهای مجاز نیست و در گیاه گندم آبی و دیم 26/12، 84/12 میلی گرم بر کیلوگرم بود که دارای تفاوت معنی داری در سطح 05/0 است. میزان روی به ترتیب در خاک گندم آبی و دیم 12/32، 26/21 میلی گرم بر کیلوگرم و در گیاه گندم آبی و دیم 99/13، 58/11 میلی گرم بر کیلوگرم بود و فاقد تفاوت معنی داری با استانداردهای مجاز است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این بررسی نشان داد با توجه به مقدار شاخص خطر پذیری برای دو عنصر کادمیوم و سرب بیش تر از 1 می باشد، این دو عنصر با پتانسیل بیش تری می توانند به عنوان عامل خطر برای سلامتی انسان در ناحیه مورد مطالعه محسوب شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

652 - بررسی کارائی فرآیند فنتون در حذف دترجنت آنیونی ستیل تری متیل آمونیوم بروماید(C-TAB) از محلول های آبی
محمدرضا سمرقندی منصور ضرابی

فاضلاب های شهری و صنعتی یکی از عمده ترین منابع آلوده کننده آب های سطحی و زیرزمینی می باشند. استفاده از دترجنت ها در مصارف خانگی و صنعتی باعث افزایش غلظت این مواد در فاضلاب های شهری و صنعتی شده است. دترجنت ها مولکول های آلی بزرگی هستند که به مقدار کمی در آب محلول بوده و چکیده کامل

فاضلاب های شهری و صنعتی یکی از عمده ترین منابع آلوده کننده آب های سطحی و زیرزمینی می باشند. استفاده از دترجنت ها در مصارف خانگی و صنعتی باعث افزایش غلظت این مواد در فاضلاب های شهری و صنعتی شده است. دترجنت ها مولکول های آلی بزرگی هستند که به مقدار کمی در آب محلول بوده و اغلب سمیت بالایی دارند و با ایجاد کف و کاهش انتقال اکسیژن به آب باعث ایجاد مشکلات بهره برداری در تصفیه خانه های فاضلاب می شوند. جهت حذف دترجنت ها از روش های مختلفی از جمله انعقاد و لخته سازی، اسمز معکوس، اکسیداسیون توسط ازن و فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته استفاده می شود. در این تحقیق امکان حذف دترجنت ستیل تری متیل آمونیوم برومائد(C-TAB) از محلول سنتیتیک با استفاده از فرآیند فنتون به عنوان روش موثر و آسان مورد مطالعه قرار گرفت و نمونه مورد نظر با غلظت mg/L 2/0 ساخته شد. آزمایشات به طور مجزا با در تماس قرار دادن 100 میلی لیتر از محلول سنتیتیک در4 pH= و 4 دامنه غلظت یون فرو(10،5، 15و20 میلی گرم در لیتر) و 4 دامنه غلظت پراکسید هیدروژن(20،30،40و50 میلی لیتر در لیتر) در سیستم ناپیوسته در زمان تماس 20،40 و 60 دقیقه انجام پذیرفت. نتایج حاصل از این تحقیق مشخص کرد که در سیستم ناپیوسته در pH اسیدی(4=pH ) با افزایش زمان ماند، افزایش غلظت یون فرو و افزایش غلظت پراکسید هیدروژن، کارایی حذف دترجنت افزایش یافت، به طوری که در 4pH= و زمان ماند 60 دقیقه و غلظتmg/L 20از یون فرو، با افزایش غلظت پر اکسید هیدروژن از mg/L 20 به mg/L50 کارایی حذف دترجنت آنیونی، از 5/54 درصد به 5/89 درصد رسید. در مجموع با توجه به سهولت روش و کارایی مناسب این سیستم، استفاده از این روش جهت حذف دترجنت ها از فاضلاب های شهری و صنعتی توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

653 - کارایی پوست گردوی فرآوری شده (پودری و گرانوله) در حذف رنگ راکتیو قرمز2 از محلول های آبی
فاطمه اسدی عبداله درگاهی علی الماسی چیمن علی کرمی احمد محمدی

10.22034/jest.2017.10726

زمینه و هدف: رنگ راکتیو قرمز 2 کاربرد های گوناگونی در صنایع نساجی دارد که سبب تولید محصولات جانبی که سمی هستند می شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی کارایی پوست گردو در حذف رنگ راکتیو قرمز 2 از پساب سنتتیک می باشد. روش بررسی: این پژوهش تجربی می باشد. گرانول و پودر پوست چکیده کامل

زمینه و هدف: رنگ راکتیو قرمز 2 کاربرد های گوناگونی در صنایع نساجی دارد که سبب تولید محصولات جانبی که سمی هستند می شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی کارایی پوست گردو در حذف رنگ راکتیو قرمز 2 از پساب سنتتیک می باشد. روش بررسی: این پژوهش تجربی می باشد. گرانول و پودر پوست گردو به عنوان جاذب در شرایط آزمایشگاه تهیه شد. پوست گردو در دوحالت گرانول و پودر با غلظتهای متفاوت و رنگ راکتیو قرمز 2 در 3 غلظت مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. یافته‌ها: میزان جذب رنگ راکتیو قرمز 2 تابعی از میزان جاذب و زمان تماس بود. با افزایش میزان جاذب از 0.5 تا 2 گرم در 100 میلی لیتر، میزان جذب ازحدود 50% تا 96% افزایش داشت. بیشترین میزان جذب در 10 دقیقه اول اتفاق افتاد. ایزوترم جذب رنگ مطابق با مدل ایزوترم لانگمیربود( RL= 0.99). نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که میزان جذب توسط نوع پودر بهتر از نوع گرانول آن می باشد. با توجه به اسیدی بودن پاره ای از رنگ ها و دمای بالای اکثر پساب های صنعتی، پوست گردو می تواند به عنوان جاذب در چنین فاضلاب هایی کاربرد داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

654 - خواص تغذیه‌ای خاک و برگ درختان کاج تهران آبیاری شده با فاضلاب شهری
آزاده صالحی مسعود طبری کوچکسرایی

محدودیت منابع آبی و ضرورت استفاده بهینه از این منابع، اهمیت کاربرد فاضلاب های شهری را در مواردی که به کیفیت پایین تری از آب آشامیدنی نیاز است (آبیاری پارک ها و فضای سبز)، مشخص می سازد. فاضلاب غیر از تامین آب به عنوان یک منبع سرشار از عناصر تغذیه ای مورد نیاز گیاه نیز م چکیده کامل

محدودیت منابع آبی و ضرورت استفاده بهینه از این منابع، اهمیت کاربرد فاضلاب های شهری را در مواردی که به کیفیت پایین تری از آب آشامیدنی نیاز است (آبیاری پارک ها و فضای سبز)، مشخص می سازد. فاضلاب غیر از تامین آب به عنوان یک منبع سرشار از عناصر تغذیه ای مورد نیاز گیاه نیز مطرح می باشد. در تحقیق حاضر، تاثیر کاربرد طولانی مدت آبیاری با فاضلاب شهری روی غلظت عناصر غذایی ماکرو و میکرو (N، P، K، Ca، Mg، Na، Fe، Mn، Zn و Cu) خاک و برگ درختان کاج تهران (Pinus eldarica Medw..) در اراضی جنگل کاری جنوب تهران بررسی شد. بدین منظور، چهار پلات 30×30 متر در یک طرح تصادفی- سیستماتیک در دو توده 15 ساله دست کاشت کاج تهران 1) آبیاری شده با فاضلاب شهری و 2) آبیاری شده با آب چاه پیاده و نمونه های برگ و خاک جمع آوری گردید. نمونه های آب (فاضلاب شهری و آب چاه) نیز در طول 6 ماه (از ابتدای تیر تا پایان آذرماه) با 3 تکرار در هر ماه برداشت شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر غذایی نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn) و مس (Cu) در فاضلاب شهری و برگ درختان تحت تیمار با فاضلاب شهری به طور معنی داری بیشتر از غلظت آن ها در عرصه آبیاری شده با آب چاه است. کاربرد فاضلاب شهری افزایش 5/1 واحدی عناصر غذایی خاک را به همراه داشت که در هر دو تیمار آبیاری غلظت این عناصر در لایه سطحی خاک (عمق 15-0 سانتی متری) بیش‌تر از لایه های زیرین بود. آبیاری با فاضلاب شهری موجب سمیت عناصر غذایی خاک و برگ نشد. بررسی ارتباط بین عناصر غذایی خاک و برگ درختان همبستگی خطی مثبت و معنی داری را نشان داد. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند ایده بهره برداری از فاضلاب شهری را به عنوان یک منبع آبی و کودی مورد نیاز جنگل کاری ها و فضای سبز بیش از پیش تقویت کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

655 - بررسی فرایند حذف فلزات نیکل و روی از محیط آبی با استفاده از پوست پرتقال
نرجس اکاتی

زمینه و هدف: حذف فلزات سنگین از فاضلاب موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند کروم، جیوه، سرب، مس، کادمیوم، منگنز و غیره شناخته شده به میزان قابل توجهی سمی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی فرایند فلزات سرب و م چکیده کامل

زمینه و هدف: حذف فلزات سنگین از فاضلاب موضوعی قابل توجه در زمینه آلودگی آب است که یک معضل جدی در کاهش کیفیت آب می باشد. فلزات متعددی مانند کروم، جیوه، سرب، مس، کادمیوم، منگنز و غیره شناخته شده به میزان قابل توجهی سمی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی فرایند فلزات سرب و مس با استفاده از پوست پرتقال به عنوان یک جاذب ارزان قیمت می باشد. روش بررسی: پوست های پرتقال ابتدا با محلول های NaOH ، HNO3 و آب مقطر دو بار تقطیر به طور جداگانه اصلاح شدند و توانایی جذب هر یک از آنها با یکدیگر مقایسه گردید. آزمایشات جذب در غلظت های مختلف جاذب، یونهای فلزی نیکل و روی و pH های مختلف انجام گرفت. ایزوترم های جذب یون های فلزی بر روی جاذب ها بر اساس آزمون مدل های ایزوترم جذب فروندلیچ و لانگمویر تعیین گردید. یافته ها: بیشترین ظرفیت جذب سطحی یون های فلزی نیکل (mg/g34 = (Ni با جاذب اصلاح شده با محلول بازی وبرای یون های روی ( mg/g 47=Zn ) با جاذب اصلاح شده با محلول اسیدی بدست آمد. آزمایشات نشان داد که pH بهینه 6 بود و با کاهش pH میزان جذب سطحی کاهش می یابد. هرچه مقادیر غلظت اولیه یون فلزی در محلول افزایش داشته است، راندمان جذب کاهش می یابد. نتیجه گیری: نتایج نشان دادکه بهترین مدل ایزوترم جذب، مدل لانگمویر بود. مقایسه پارامترهای مدل های ایزوترم جذب نشان داد که ظرفیت جذب پوست پرتقال اصلاح شده برای فلز روی بیشتر از نیکل می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

656 - شناسایی مهم‌ترین معیارهای موثر بر کیفیت بصری سیمای سرزمین
سپیده سعیدی مرجان محمدزاده عبدالرسول سلمان‌ماهینی سید حامد میرکریمی

زمینه و هدف: عمدتاٌ مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی‌شناختی در منظر انجام می‌گیرند، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیستند بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر هستند. این مطالعات با دو رویکرد صورت می‌گیرند. در رویکرد اول مطالعه بر پایه عوام چکیده کامل

زمینه و هدف: عمدتاٌ مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی‌شناختی در منظر انجام می‌گیرند، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیستند بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر هستند. این مطالعات با دو رویکرد صورت می‌گیرند. در رویکرد اول مطالعه بر پایه عوامل قابل اندازه‌گیری عینی و بررسی ارتباطات متقابل میان آن‌ها و در رویکرد دوم مطالعه بر پایه شناخت عوامل ادراکی مشاهده‌گران صورت می‌گیرد. این تحقیق با هدف شناسایی مهم‌ترین معیارهای موثر بر کیفیت بصری سیمای سرزمین صورت گرفته است. روش بررسی: در این تحقیق، مجموعه معیارهای عینی و ذهنی حوزه آبخیز زیارت که یکی از قطب‌های گردشگری استان گلستان به شمار می‌رود، از نظر ارزش زیبایی شناختی، با استفاده از رویکرد دوم اولویت‌بندی شدند. به این منظور پرسشنامه‌ای تدوین شد و به تعداد 100 عدد بین افراد بازدیدکننده توزیع شد. داده های حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS تحلیل و معیارها با استفاده از روش طبقه‌بندی رتبه‌ای، اولویت‌بندی شدند. یافته ها: از مجموع 23 معیار عینی و ذهنی مورد بررسی، 5 معیاری که بالاترین امتیازها را به خود اختصاص دادند عبارتند از: بکر بودن منطقه، پاکیزگی محیط، قابلیت دید آبشار، قابلیت دید نقاط پر تنوع و تنوع رنگ در سیمای سرزمین که می‌توانند به عنوان مهم‌ترین مولفه‌های تاثیر گذار روی ارزش زیبایی شناختی منطقه مورد مطالعه معرفی شوند. نتیجه گیری: معیارهای ذهنی معرفی شده در این پژوهش می‌تواند به عنوان مجموعه‌ کاملی از کل معیارهای تاثیر گذار روی درک افراد بازدیدکننده از زیبایی منظر، در ارزیابی کیفیت بصری سایر مناطق به کار گرفته شود. ولی انتخاب معیارهای عینی جهت ارزیابی کیفیت بصری هر منطقه باتوجه به موقعیت جغرافیایی، خصوصیات اقلیمی و توپوگرافی منطقه متفاوت خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

657 - ارزیابی زیستی رودخانه بالخلو اردبیل بر اساس شاخص های کمی (شانون- مارگالف- پیلو)
نغمه جعفرزاده ابراهیم فتائی صابر وطن دوست سعید مداح

10.22034/jest.2019.13969

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد و با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی، صنعتی و کشاورزی و آبگرم معدنی، بررسی کیفی این رودخانه برای حفظ حیات آن ضروری می باشد. امروزه در چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد و با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی، صنعتی و کشاورزی و آبگرم معدنی، بررسی کیفی این رودخانه برای حفظ حیات آن ضروری می باشد. امروزه در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخصی مکمل برای روش های شیمیایی در تشخیص وجود آلودگی ها شناخته شده است. روش بررسی: در این پژوهش به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه بالخلو چای اردبیل بر اساس درشت بی‌مهرگان، نمونه برداری در 5 ایستگاه و دردو نوبت، فصول کم آبی و پرآبی در طول رودخانه صورت گرفت. همچنین برای تدقیق نتایج بدست آمده، اندازه گیری های برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در ایستگاه ها انجام شد. نمونه های بی‌مهرگان شناسایی شده و بااستفاده از شاخص تنوع شانون، شاخص زیستی مارگالف و شاخص تشابه پیلو سنجیده شدند. یافته ها: در این تحقیق ده راسته از بی‌مهرگان در 23رده شناسایی و شمارش گردیدند و پارامترهای فیزیکوشیمییایی مانند اکسیژن محلول، نیترات، دما، اسیدیته، دبی و سرعت جریان ثبت گردیدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده ارتباط متناسبی را بین شرایط فیزیکی و شیمیایی و شاخص های زیستی نشان داد و شاخص زیستی مارگالف به دلیل اینکه بیشترین هماهنگی را با نتایج پارامترهای فیزیکو شیمیایی داشت عنوان بهترین شاخص برای ارزیابی زیستی رودخانه بالخلو شناخته شد. در نهایت با مقایسه پارامتر های فیزیکو شیمیایی و شاخص های زیستی کیفیت آب رودخانه بالخلو به سه ناحیه آلودگی کم، متوسط و بالا تقسیم بندی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

658 - تعیین میزان حضور عناصر در فازهای مختلف رسوبی در رودخانه بهشهر و سد عباس‌آباد
فاطمه ضرغامی آیدا بیاتی عبد الرضا کرباسی

10.22034/jest.2017.11302

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و چکیده کامل

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و غلظت انسان ساخت عناصر در تحقیقات آتی که توسط اطراف سد افزایش خواهد یافت،مقیاس نسبی در دسترس باشد. روش بررسی: نمونه گیری در 6 ایستگاه در منطقه در شهریور 1392 انجام یافت .در اولین گام غلظت آهن، کلسیم، منگنز، روی، مس،نیکل و کادمیوم تعیین شد.سپس روش تفکیک شیمیایی 5 مرحله ای برای شناخت ارتباط فلزات با مراحل مختلف رسوب مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج تفکیک شیمیایی و همچنین محاسبات شدت آلودگی اکثر فلزات مورد مطالعه منشأزمینی دارند،در حالی که بخش قابل توجهی از کادمیوم از منابع انسانی سرچشمه گرفته است. با استفاده از روش آنالیز خوشه ای ارتباط عناصر در پیوندهای مختلف نشان داد که روی ، مس ، نیکل منشأ نفتی و آهن منشأ زمینی وکلسیم منشأ بیوژنیک و کادمیوم ، منگنز منشأ نامشخص دارند.شدت آلودگی توسط شاخص های Ipoll ،Igeo و EF مشخص شده است.دو شاخص Ipoll ،Igeo نشان دهنده غیر آلوده بودن محیط نسبت به همه عناصر به جز کادمیوم با آلودگی کم است که نتایج این دو شاخص سازگار با نتایج تفکیک شیمیایی می باشد.نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از EF در تعیین شدت آلودگی برای عناصر محدود می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به داشتن میزان غلظت کل و مقایسه آن با شاخص ها منطقه فاقد آلودگی است و تنها آلودگی اندک نسبت به کادمیوم را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

659 - ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب سکونتگاه های انسانی در راستای توسعه پایدار با بهره گیری از Fuzzy AHP در محیط GIS و مدل DPSIR (مطالعه موردی : منطقه آبعلی)
مرتضی قبادی معصومه احمدی پری اسماعیل صالحی

زمینه و هدف: ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب در سکونتگاه های انسانی به دلیل توسعه آن ها در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالا دست حوضه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و ز چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب در سکونتگاه های انسانی به دلیل توسعه آن ها در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالا دست حوضه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و زیربنایی می شود، امری ضروری و مهم در راستای توسعه پایدار سکونتگاه های انسانی می باشد. هدف از تحقیق حاضر شناسایی علل سیلاب و پیش بینی دامنه خسارات ناشی از آن در محدوده منطقه آبعلی است. روش بررسی: به منظور تحلیل عوامل تاثیر گذار بر سیلاب منطقه از مدل مفهومی DPSIR استفاده شده است. در تحلیل آسیب پذیری منطقه در برابر خطر سیلاب به روش DPSIR ، عوامل اجتماعی ، اقتصادی ، کالبدی و زیست محیطی به عنوان نیرو محرکه ها مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با نقشه سازی نیرو محرکه ها و پهنه بندی منطقه ، سطح ریسک سیلاب منطقه تعیین می گردد. بدین منظور از روش Fuzzy AHP برای محاسبه وزن لایه ها و برای اجرای آن از برنامه نویسی در نرم افزار Matlab بهره گرفته شد و در نهایت براساس وزن های مستخرج از روش Fuzzy AHP، در محیط GIS پهنه بندی ریسک انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد از مجموع کل مساحت منطقه مطالعاتی، حدود 1788 هکتار ریسک خیلی بالا، 5098 هکتار ریسک بالا، 75/6190 هکتار ریسک متوسط و 75/3038 هکتار ریسک پایین سیلاب دارند. نتیجه گیری: : نتایج حاصل از تلفیق مدل های سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و سیستم اطلاعات جغرافیایی در تایید مطالعات پیشین، حاکی از کارایی بالای آن ها در تعیین مناطق با ریسک بالای سیلاب می باشد و ضرورت دارد در فرایند برنامه ریزی و آمایش به ویژه ارزیابی خطر این سطوح پهنه بندی شده مدنظر قرار گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

660 - ارزیابی منابع سرزمین به‌منظور توسعه کاربری گردشگری مطالعه موردی: آبخیز زیارت گرگان
علیرضا میکائیلی تبریزی سمانه دزیانی

زمینه و هدف: گردشگری مهم‌ترین صنعت سبز دنیا به شمار می‌آید. عوامل گوناگونی مانند پراکنش و تعداد جمعیت، نوع مالکیت اراضی، اقلیم، منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، آلودگی، انواع سیمای محیط، طراحی سازه و شهری، علایم، زیبایی منظر، باورهای اجتماعی، فرهنگ، معیارهای زیستی و نظایر چکیده کامل

زمینه و هدف: گردشگری مهم‌ترین صنعت سبز دنیا به شمار می‌آید. عوامل گوناگونی مانند پراکنش و تعداد جمعیت، نوع مالکیت اراضی، اقلیم، منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، آلودگی، انواع سیمای محیط، طراحی سازه و شهری، علایم، زیبایی منظر، باورهای اجتماعی، فرهنگ، معیارهای زیستی و نظایر آن توسعه یک منطقه را برای توریسم تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از این پزوهش، ارزیابی منابع سرزمین برای توسعه گردشگری در حوزه آبخیز زیارت گرگان در استان گلستان می‌باشد. روش: ابتدا عوامل مؤثر بر کاربری گردشگری متمرکز و گسترده به‌طور مجزا، در منطقه شناسایی و نقشه‌های مربوط در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. برای وزن‌دهی به نقشه‌ها، از فرایند آنالیز سلسله‌مراتبی استفاده شد. جهت مشخص نمودن مکان‌های مناسب برای هر دو نوع کاربری گردشگری از روش ارزیابی چند‌معیاره استفاده شد. درانتها دو نقشه نهایی ادغام و نقشه کاربری گردشگری منطقه مشخص شد. نتایج: طبق نتیجه 15/1137 هکتار از کل آبخیز برای گردشگری گسترده و 48/6 هکتار از منطقه برای گردشگری متمرکز تخصیص داده شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، میزان کم مناطقی که به گردشگری متمرکز اختصاص یافته و به‌خصوص پراکندگی و تکه‌تکه بودن آن‌ها، نمایانگر این حقیقت است که منطقه برای توسعه گردشگری متمرکز مناسب نبوده و پتانسیل لازم را جهت توسعه زیرساخت‌ها و نیز ساخت و سازها به‌خصوص به‌صورت متراکم دارا نیست. لذا پیشنهاد می‌گردد ساخت و سازهای مسکونی در این منطقه تحت کنترل قرار گرفته و منطقه در راستای گردشگری گسترده توسعه یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

661 - حذف بُر آب آلوده توسط دو گیاه آبزی (Zannichellia palustris L. و Ruppia maritima L.)
امیر پرنیان مصطفی چرم نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد

10.22034/jest.2017.11347

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت نیاز به منابع آب مناسب افزایش یافته است. گیاهان آبزی بومی آب های ایران نقش به سزایی در خود پالایی منابع آب دارند. گیاه پالایی با گیاهان آبزی روشی موثر و ارزان جهت افزایش کیفیت آب ها برای مصارف مختلف است. روش بررسی: در این پژوهش، طی 120 ساعت چکیده کامل

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت نیاز به منابع آب مناسب افزایش یافته است. گیاهان آبزی بومی آب های ایران نقش به سزایی در خود پالایی منابع آب دارند. گیاه پالایی با گیاهان آبزی روشی موثر و ارزان جهت افزایش کیفیت آب ها برای مصارف مختلف است. روش بررسی: در این پژوهش، طی 120 ساعت کشت گلخانه ای دو گیاه آبزی زانیشلیا و شورابی در آب آبیاری آلوده‌شده با 4 سطح مختلف آلودگی بُر (0، 1، 5 و 10 میلی گرم در لیتر)، گیاه پالایی محیط های آبی آلوده به بُر امکان سنجی شد. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان داد که این گیاهان بُر را به مقدار زیادی جذب زیستی کردند و کارایی حذف بُر در هر دو گیاه به بیش از 70% رسید. شاخص جذب بُر در دو گیاه زانیشلیا و شورابی به ترتیب 51/0 تا 16/8 و 18/0 تا 14/8 میلی گرم در ظرف در بازه ی آلودگی مورد مطالعه به‌دست آمد. شاخص تولید زیست‌توده گیاهی گیاه زانیشلیا با افزایش آلودگی کاهش داشت اما این شاخص در بازه ی زمانی و غلظتی پژوهش تغییر معنی داری نداشت که نشان‌دهنده‌ی مقاومت بیشتر شورابی به آلودگی بُر است. با توجه به نتایج به‌دست آمده در این پژوهش پالایش سبز بُر با این گیاهان از آب های آلوده پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

662 - بررسی عوامل موثر برتجزیه علف‌کش‌های تاریخ منقضی موجود در انبارهای شرکت خدمات حمایتی‌کشاورزی
الهام شاهین فر احمد حیدری محمدرضا دماوندیان بابک حیدری علیزاده

زمینه و هدف: آفت‌کش‌های تاریخ منقضی در سراسر جهان به عنوان یک چالش زیست محیطی مطرح می‌باشند. از این رو برای جلوگیری از آسیب‌های زیست محیطی ناشی از این سموم نیازمند شناخت کافی از عوامل موثر بر تجزیه آن ها به منظور برنامه ریزی دقیق و مطمئن هستیم. هزینه بازسازی و یا معدوم‌ چکیده کامل

زمینه و هدف: آفت‌کش‌های تاریخ منقضی در سراسر جهان به عنوان یک چالش زیست محیطی مطرح می‌باشند. از این رو برای جلوگیری از آسیب‌های زیست محیطی ناشی از این سموم نیازمند شناخت کافی از عوامل موثر بر تجزیه آن ها به منظور برنامه ریزی دقیق و مطمئن هستیم. هزینه بازسازی و یا معدوم‌سازی آفت‌کش‌های تاریخ منقضی در مواردی از تولید اولیه آفت‌کش‌ها نیز بیشتر است. روش بررسی: این تحقیق به منظور بررسی امکان به کارگیری سموم تاریخ منقضی موجود در انبارهای شرکت خدمات حمایتی‌کشاورزی انجام شده است. به این منظور آزمایش‌های کنترل کیفی نمونه‌ها براساس دستورالعمل‌های فائو، CIPAC و شرکت‌های سازنده آفت‌کش‌ها انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل براساس گروه‌های مختلف آفت‌کش، حالت فیزیکی فرمولاسیون علف‌کش‌ها، شرکت‌های تولید کننده، تاریخ تولید علف‌کش‌ها و موقعیت اقلیمی انبارهای نگهداری آن ها دسته‌بندی گردید. تجزیه و تحلیل آماری توسط آزمون Chi-Square جهت تعیین اختلاف بین متغیرهای مورد مطالعه و آزمون ریسک (Risk) جهت نشان‌ دادن ریسک نسبی تجزیه شدن با کمک نرم افزار SPSS-18 انجام شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد همبستگی معنا داری بین مدت زمان پس از تولید علف‌کش‌ها و درصد تجزیه ‌شدن آن ها وجود دارد. درصد تجزیه در حشره/کنه‌کش‌های تاریخ منقضی بیشتر از علف‌کش‌ها و درصد تجزیه علف‌کش‌های تاریخ منقضی بیشتر از قارچ‌کش‌ها بود. درصد تجزیه علف‌کش‌هایی که در داخل کشور فرموله شده بودند معادل 52 درصد و علف‌کش‌های هندی/‌ چینی معادل 67 درصد بود. نتایج نشان داد که علف‌کش‌های مایع معادل 55 درصد و علف‌کش‌های جامد معادل 26 درصد تجزیه شده بودند. همچنین بین چهار منطقه آب و هوایی محل‌های نگهداری علف‌کش‌ها به لحاظ تجزیه شدن و ماندگاری رابطه آماری معنی‌داری وجود نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

663 - بررسی منشا آلودگی منابع طبیعی به آرسنیک در توابع شهرستان هشترود، استان آذربایجان‌شرقی
آزیتا بهبهانی نیا مریم فراهانی

زمینه و هدف: آلودگی آرسنیک خاک‌ها و آب‌های سطحی و زیرزمینی به دلیل پتانسیل بالای آن برای ورود به زنجیره غذایی، تهدید بزرگی برای سلامت بشر می‌باشد. در منطقه هشترود واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی آرسنیک به صورت ناراحتی های پوستی گزارش شده است. هم چنین چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی آرسنیک خاک‌ها و آب‌های سطحی و زیرزمینی به دلیل پتانسیل بالای آن برای ورود به زنجیره غذایی، تهدید بزرگی برای سلامت بشر می‌باشد. در منطقه هشترود واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی آرسنیک به صورت ناراحتی های پوستی گزارش شده است. هم چنین این آلودگی ممکن است کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی و یا ایجاد عوارض خاصی در دام ها را در پی داشته باشد، که به دلیل عدم آگاهی، علت آن تشخیص داده نشده باشد ولی مربوط به آلودگی با آرسنیک باشد. اهداف پژوهش حاضر شامل شناسایی میزان آلودگی منابع آب و خاک منطقه به وسیله آرسنیک و تعیین منشاء آلودگی می باشد. روش بررسی: پس از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری از منابع آب های سطحی و زیرزمینی، خاک، رسوبات رودخانه و سنگ براساس موقعیت منابع موجود در منطقه و تجزیه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز آرسنیک در آن ها، تجزیه و تحلیل های لازم صورت گرفت. یافته ها: برای عنصر آرسنیک تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین مقدار میانگین این عنصر با هم در نمونه‌ها و هم چنین با میانگین پوسته وجود دارد. حداکثر مقدار آرسنیک (9500 میلی گرم در کیلوگرم خاک) در نمونه‌ خاکستر آتشفشانی مشاهده شده است. نتیجه گیری: در این منطقه براساس شواهد و یافته های به دست آمده، آلودگی آرسنیک مرتبط با منابع ژئوژنیک (زمین‌زاد) و فعالیت‌های آتشفشانی در نظر گرفته شده است. براساس مطالعات انجام شده می‌توان این مکانیزم ها را عامل آلودگی به آرسنیک در منطقه دانست: آزاد شدن آرسنیک از واحدهای سنگی منطقه، جذب آرسنیک توسط کانی‌های اکسیدی تحت شرایط هوازی و اسیدی تا نزدیک به خنثی، واجذبی از سطوح اکسیدی در اثر افزایش pH به شرایط قلیایی و افزایش غلظت آرسنیک در محلول و ایجاد آلودگی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

664 - مدیریت پسماندهای صنعتی (مطالعه موردی: شهرک صنعتی عباس آباد)
سوده پازوکی حمید رضا جعفری

10.22034/jest.2017.10746

زمینه و هدف: با افزایش پسماندهای صنعتی خطرناک و کمبود قانون های لازم برای مدیریت پسماند مشکلات جدی در برخی نقاط ایران به وجود آمده است. هدف این تحقیق ارزیابی شرایط جمع آوری ، حمل و نقل ، بازیافت و دفع پسماندهای صنعتی در شهرک صنعتی عباس آباد تهران می باشد. روش بررسی: ای چکیده کامل

زمینه و هدف: با افزایش پسماندهای صنعتی خطرناک و کمبود قانون های لازم برای مدیریت پسماند مشکلات جدی در برخی نقاط ایران به وجود آمده است. هدف این تحقیق ارزیابی شرایط جمع آوری ، حمل و نقل ، بازیافت و دفع پسماندهای صنعتی در شهرک صنعتی عباس آباد تهران می باشد. روش بررسی: این تحقیق مقطعی بوده و به وسیله پرشس نامه و گشت میدانی در سال 1392 تهیه شده است. یافته‌ها: در شهرک صنعتی عباس آباد 60000 تن در سال یا 164 تن در روز پسماندهای صنعتی مختلف تولید می شود. بیشترین تولید پسماندها مربوط به پسماندهای صنایع فلزی با 47232 تن در سال یا 80% و کمترین تولید پسماندها مربوط به پسماندهای صنایع نساجی با 34 تن درسال یا 1% کل می باشد. بیش از 90 درصد صنایع موجود در شهرک پسماند صنعتی تولید می کنند. بحث و نتیجه‌گیری: دفع نهایی این پسماندها عمدتا به وسیله فروش به میزان 55% می باشد. پسماندهای بیشتر صنایع در شهرک پتانسیل بازیافت و استفاده مجدد را دارند و این مقدار برابر 33.2% می باشد. بهترین و اقتصادی ترین و محیط زیستی ترین فعالیت مدیریتی شهرک ممانعت از تولید ، افزایش پتانسیل بازیافت و استفاده مجدد از مواد با تاکید بر جداسازی از مبدا تولید و افزایش جداسازی مکانیکی و کاهش تولیدات دور ریز می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

665 - ارزیابی توان محیطی شهرستان پارس آبادمغان جهت توسعه شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
داریوش نامی ابراهیم فتائی آرزو نجائی مژگان زعیم دار

10.22034/jest.2017.11350

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری و ترکیب بندی ناموزون شهرستان پارس آباد مغان نیاز به اعمال مدیریت صحیح در جهت جلوگیری از اثرات منفی ناشی از روند توسعه داشته و معرفی مناطق جدید جهت توسعه شهری ضروری می باشد. هدف این پژوهش، انتخاب جهات مناسب در محدوده شهرستان پارس آباد مغان برای توسعه شهری می باشد. روش بررسی: الگوی مدل مورد استفاده MADM و رویکرد آن تمرکز بر ارزش و روش جبرانی تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت وزن دهی و تلفیق معیارها در محیط GIS بوده است. توسعه شهری، با استفاده از معیارهای مدل اکولوژی توسعه شهری، روستایی و صنعتی مخدوم و همچنین برخی از معیارهای اقتصادی، اجتماعی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی مانند فاصله از چاه، رودخانه، جاده، فرودگاه، مناطق صنعتی، گسل، شهرها و غیره نیز به این مدل اضافه شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است از مجموع مساحت شهرستان پارس آباد، (2896/ 6238) هکتار به کاربری مناسب، (5083/18146) هکتار به کاربری متوسط و (067/110121) هکتار به کاربری نامناسب توسعه ی شهری اختصاص یافته است. اراضی مناسب و متوسط کاربری توسعه شهری بیشتر در بخش شمالی واقع شده اند که در حال حاضر نیز پراکنش فضایی مراکز جمعیتی پارس آباد در این نواحی است و از مهم ترین دلایل آن می توان به هم جواری با رودخانه ارس، شیب کم و نزدیکی به مناطق مسکونی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

666 - زیست سنجی و طبقه بندی کیفی رودخانه بالخلو بر اساس شاخص بیولوژیک (فون ماهیان)
نغمه جعفرزاده ابراهیم فتایی صابر وطن دوست غلامرضا حاتمی سید محمود شریعت

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد. این سد به منظور تامین آب مناطق کشاورزی و آب شرب شهرهای اردبیل و سرعین مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی، چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد. این سد به منظور تامین آب مناطق کشاورزی و آب شرب شهرهای اردبیل و سرعین مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی،صنعتی و کشاورزی و آب‌گرم معدنی، بررسی کیفی این رودخانه بــرای حفظ حیــات آن ضــروری می باشد. روش تحقیق: این مطالعه به منظور ارزیابی بیولوژیک رودخانه بالخلو بر اساس جمعیت و گونه ماهیان رودخانه در 5 ایستگاه و در دو فصل کم آبی و پر آبی در سال آبی 89-90 انجام گرفته است. در این مطالعه نمونه برداری از ماهیان توسط دستگاه الکترو شوکرانجام شد و پارامتر های فیزیکی و شیمیایی نیز هم‌زمان اندازه گیری گردیدند. هم‌چنین برای افزایش‌دقت از شاخص تنوع شانون وینر و غنای تاکزونی استفاده گردید. یافته ها: در این مطالعه 8 گونه ماهی متعلق به چهار خانواده شناسایی شد که بیشترین تعداد را خانواده کپور[1] ماهیان داشتند. نتایج شاخص شانون بین0(ایستگاه سوم) تا 33/1(ایستگاه پنجم) در فصول نمونه برداری متفاوت بود. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان دادکه شاخص شانون نمایه مناسبی برای ارزیابی کیفی در این رودخانه می باشد. نتایج ارزیابی فیزیکوشیمیایی تایید کننده نتایج ارزیابی شاخص های غنای گونه ای و شانون بود. در نهایت با مقایسه پارامتر های فیزیکی و شیمیایی و شاخص های بیولوژیک کیفیت آب رودخانه بالخلو در محدوده مطالعاتی به سه ناحیه آلودگی کم (ایستگاه های چهارم و پنجم)، متوسط (ایستگاه های اول و دوم) و بالا (ایستگاه سوم) کلاسه بندی گردید. 6- Cyprinidae پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

667 - تاثیر پساب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک
وحید یزدانی بیژن قهرمان کامران داوری ابراهیم فاضلی

زمینه و هدف: با توجه به حجم گسترده کاربرد فاضلاب های شهری و خانگی در اراضی زراعی و کشاورزی حواشی شهرهای بزرگ کشور، امروزه تحقیقات منطقه ای در این زمینه و مشاهده اثرات مختلف آبیاری با فاضلاب از اهمیت به سزایی برخوردار است. روش بررسی: در این تحقیق از پساب خروجی تصفیه خانه چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به حجم گسترده کاربرد فاضلاب های شهری و خانگی در اراضی زراعی و کشاورزی حواشی شهرهای بزرگ کشور، امروزه تحقیقات منطقه ای در این زمینه و مشاهده اثرات مختلف آبیاری با فاضلاب از اهمیت به سزایی برخوردار است. روش بررسی: در این تحقیق از پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب پرکند آباد مشهد (6/14=SAR، 138=TSS و 5/169=BOD) و آب چاه (740=EC میکرو موس بر سانتی متر) به عنوان شاهد استفاده شد. آبیاری و انجام آزمایشات در کرت های به مساحت 4 متر مربع صورت پذیرفت، که اطراف آن ها توسط خاک مزرعه احاطه شده بود. توسط تیمارهای آب چاه و پساب فاضلاب، کرت ها به ترتیب یک الی پنج بار و به مقدار 150 میلی متر مورد آبیاری قرار گرفت. سپس توسط استوانه های هم مرکز مقدار نفوذ و بر اساس آن هدایت هیدرولیکی اشباع بالای سطح ایستابی برآورد شد. سایر پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک کرت ها بر اساس رهنمودهای ارایه شده در کتاب روش استاندارد اندازه گیری شدند. یافته ها: آبیاری با فاضلاب بر چگالی ظاهری خاک تاثیر گذاشته و مقدار آن را کاهش داد، به طوری که با افزایش 1، 2، 3، 4 و 5 بار فاضلاب به ترتیب کاهشی برابر 2، 6/6، 4، 7/15 و 6/17 درصد به دست آمد. هم چنین با افزایش تعداد آبیاری با پساب فاضلاب، مقدار یون های سدیم، فسفر، نیترات و نیکل افزایش یافت به طوری که بیشترین افزایش در یون نیترات (38 درصد) و سدیم (84 درصد) مشاهده گردید. مقدار شدت نفوذ در کرت های آبیاری با آب (به هم خوردگی ساختمان خاک) و فاضلاب کمتر از حالت بدون آبیاری بود، ضمن این که در کرت های آبیاری شده توسط فاضلاب کاهش چشمگیرتری مشاهده شد. هم چنین از آبیاری دوم به دلیل تشکیل یک لایه سله، نفوذپذیری به (034/ میلی متر در دقیقه در آبیاری دوم) میزان نهایی خود رسید، به طوری که نفوذپذیری تحت این لایه سله کنترل می شد. یکی از دلایل اصلی ایجاد لایه سله وجود یون سدیم در فاضلاب و اضافه شدن آن به خاک می باشد. به نظر می رسد که یون سدیم باعث پراکنده کردن ذرات خاک شده، که در این صورت ذرات ریز منافذ را پر نموده و از نفوذ آب جلوگیری می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

668 - مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی آبشار مارگون فارس با تأکید بر ارزیابی اکولوژیکی موزاییک منظر بستر
فریال احمدی محمدرضا بمانیان اصغر محمدمرادی

10.22034/jest.2017.10757

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی بستر حفاظت شده آبشار مارگون فارس، به مثابه اکوسیستم زنده و پویای منطقه مارگون و بر مبنای اصول مرمت منظر در مناظر طبیعی، شکل گرفته است تا از این رهگذر علاوه بر ارتقاء کیفیت محیط طبیعی بستر، موجبات انگیزش حضور هر چکیده کامل

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی بستر حفاظت شده آبشار مارگون فارس، به مثابه اکوسیستم زنده و پویای منطقه مارگون و بر مبنای اصول مرمت منظر در مناظر طبیعی، شکل گرفته است تا از این رهگذر علاوه بر ارتقاء کیفیت محیط طبیعی بستر، موجبات انگیزش حضور هر چه بیشتر گردشگران به این بستر ها را فراهم آورد. روش بررسی: به منظور انجام این پژوهش از روش های تحقیق توصیفی تحلیلی و موردی و از شیوه های تحقیق مرور متون و منابع، مشاهده و بهره گیری از اسناد تصویری، استفاده شده است. با تآکید بر هدف اصلی پژوهش مبتنی بر دست یابی به راهکارهای مرمت اکولوژیکی محدوده مطالعاتی، نخست به تحلیل و بررسی جریان ها و ساختار موزاییک منظر طبیعی آبشار مارگون فارس، از طریق آنالیز عکس های هوایی این منطقه، پرداخته شده است. با این تحلیل ها، آشفتگی های حال حاضر این منظر شناسایی شده است. در نهایت با تأکید به یافته های به بدست آمده از تحلیل و ارزیابی اکولوژی منظر این منطقه، پیشنهادات طراحی در زمینه حفاظت و ارتقاء ارزش های اکولوژیکی بستر داده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که منظر طبیعی مارگون، هم اکنون با آشفتگی هایی چون تخریب تنوع گونه های زیستی ( گیاهی و جانوری)، فرسایش شدید به وجود آمده در نتیجه تخریب گیاهان رودکناری و جنگل ها ( که به واسطه چرای بی رویه دام و مصارف کشاورزی به وجود آمده است)، آلودگی های صوتی و زیست محیطی، وجود پسماندهای در مجاورت حرایم طبیعی آبشار مارگون ، عدم مسئولیت گردشگران و جوامع محلی در زمینه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، شکار غیر مجاز آبزیان، پرندگان و حیوانات و کاهش میزان آب در نتیجه ی تغییرات آب و هوایی مواجه می باشد که موجبات تنزل کیفیت اکولوژیکی منظر را فراهم آورده است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته های حاصل از این پژوهش بر حفاظت مطلق از محدوده درختزارهای رودکناری با حذف فعالیت های ناسازگار، تثبیت عوارض طبیعی بستر با ارتقای پوشش گیاهی بومی از طریق کاشت و تکثیر نمونه های موجود زاگرسی منطقه، حفاظت از پوشش گیاهی شکننده پای آبشار از لگد کوب شدن توسط گردشگران با ارائه و طراحی دسترسی متفاوت به آبشارمارگون، حفاظت از زیستگاه های حیات وحش منطقه و حذف پارکینگ گردشگری از محدوده حرایم درختزارهای رودکناری تأکید دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

669 - تحلیل مفهومی، کارکردی و زیباشناختی عناصر محیطی آب و گیاه با تأکید بر جنبه کالبدی باغ های ایرانی
هانیه اخوت

باغ ایرانی به کمک اشکال منظم هندسی رابطه میان طبیعت و دنیای درون را به تصویر می کشد. در واقع الگوی حرکت آب و کاشت گیاهان در باغ، الگویی ابتدایی و قدیمی است که پیچیده ترین نیازهای کارکردی و روانشناختی انسان را برآورده می کند. ترکیب هوشمندانه آب و گیاه در فضاسازی باغ های چکیده کامل

باغ ایرانی به کمک اشکال منظم هندسی رابطه میان طبیعت و دنیای درون را به تصویر می کشد. در واقع الگوی حرکت آب و کاشت گیاهان در باغ، الگویی ابتدایی و قدیمی است که پیچیده ترین نیازهای کارکردی و روانشناختی انسان را برآورده می کند. ترکیب هوشمندانه آب و گیاه در فضاسازی باغ های ایرانی نشان می دهد که هر سه جنبه مفهومی، کارکردی و زیباشناختی به خوبی در آن رعایت شده و در واقع رمز پایداری باغ های ایرانی تبلور این سه مفهوم در مجموعه واحد باغ است. چنان چه در طراحی محیط زیست جایگاه این دو عنصر به درستی انتخاب شود ، محیطی پایدار و کارآمد حاصل شده و موجب کاهش هزینه ها و صرفه اقتصادی می گردد. از این رو در طراحی طبیعت و ساماندهی عناصرآن باید به این سه جنبه توجه ویژه مبذول داشت. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی_تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای، به همراه پاره ای مطالعات میدانی بوده است؛ به گونه ای که پس از شناخت اهمیت آب، درخت و گل در مبانی اسلامی شامل قرآن کریم و نقل قول های عارفان به بررسی جایگاه این عناصردر باغ های ایرانی از بعد کارکردی و زیباشناختی پرداخته می شود. سپس چنین نتیجه می شود که باغ ایرانی نظامی حکیمانه و کمال گراست که عناصر طبیعی آب و گیاه را به نحوی در خود جای داده که نه تنها نیازهای فیزیکی آدمیان (بعد کارکردی و زیباشناختی) را برآورده سازد، بلکه به بعد ماوراء الطبیعه و معنوی آن نیز توجه شده است (بعد مفهومی). همین مسأله باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه ای واحد گردیده است. شناخت چنین الگوهایی می تواند به عنوان راهنما و الگوی انسان در ساختن محیطی مناسب زیست و هماهنگ با نظم موجود، مورد بهره برداری قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

670 - شناسایی، رتبه بندی و تخصیص ریسک های حیاتی مراحل مشارکت عمومی– خصوصی با تکنیک دلفی در بستر اقتصاد مقاومتی(مورد مطالعه: صنعت آب وفاضلاب استان گیلان)
بهمن رسولی سینا خردیار بهمن بنی مهد

مشارکت عمومی- خصوصی یکی از ابزارهای نوین تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد. هدف این مقاله شناسایی، ارزیابی و تخصیص ریسک های حیاتی پروژه های صنعت آب وفاضلاب استان گیلان در مراحل مختلف و درون هر مرحله می باشد. در این پژوهش برای استخراج ریسک های حیات چکیده کامل

مشارکت عمومی- خصوصی یکی از ابزارهای نوین تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد. هدف این مقاله شناسایی، ارزیابی و تخصیص ریسک های حیاتی پروژه های صنعت آب وفاضلاب استان گیلان در مراحل مختلف و درون هر مرحله می باشد. در این پژوهش برای استخراج ریسک های حیاتی از عوامل اجرایی با مسئولیت مستقیم در قراردادهای منعقده به روش ساخت، بهره برداری و انتقال[i] (B.O.T) مشارکت های عمومی- خصوصی استفاده شد. با روش حذف سیستماتیک 37 نمونه برای مطالعه شناسایی شد. با تکنیک دلفی 17 ریسک با درجه اهمیت برابر و بیشتر از 3 استخراج و از طریق پرسشنامه بین نمونه مورد مطالعه توزیع شد. اطلاعات جمع آوری شده در هر مرحله و مراحل مختلف مشارکت عمومی خصوصی (امکان سنجی، تدارکات، ساخت، بهره برداری و انتقال) از طریق روش های آماری ناپارامتریک مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین ریسک های با درجه اهمیت بالای 3 در مراحل مختلف مشارکت عمومی-خصوصی صنعت آب وفاضلاب استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین این رابطه در خصوص تک تک ریسک ها در درون هرمرحله به استثناء یک مورد معنادار می باشد. [i] built-operation-transfer پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

671 - Solving the Special Second Order Ozonation System by OHAM in Tackling the Liver Cancer
S. Pourjafar Z. Ayati M. Shafiee

this paper, we have presented the solution of the second-order ozone decomposition system with OH radical and microcystin-LR without dissolved organic content (DOC), and claim that one can tackle with such a large problem by the least cost and time. The governing differ چکیده کامل

this paper, we have presented the solution of the second-order ozone decomposition system with OH radical and microcystin-LR without dissolved organic content (DOC), and claim that one can tackle with such a large problem by the least cost and time. The governing differential system is solved by Optimal Homogony Asymptotic Method (OHAM), and the solutions of the system are illustrated by some plots. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

672 - تشخیص تیپ اراضی کشاورزی دشت عباس با استفاده از تحلیل سری زمانی تصاویر ماهواره سنتینل 2
مهدی رضایی حسین آقامحمدی زنجیر آباد زهرا عزیزی علیرضا وفایی نژاد سعید بهزادی

زمینه و هدف: یکی از مبادی مهم و پر مصرف آب شیرین، اراضی کشاورزی می باشند. محل تأمین آب مزارع آبی چاه های نیمه عمیق و عمیق می باشند. مدیریت و پایش اراضی آبی در بحث مصرف آب امری حیاتی است. از طرفی، چاه های غیرمجاز کشاورزی در بین چاه های دارای مجوز، وجود دارند اما شناسایی چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مبادی مهم و پر مصرف آب شیرین، اراضی کشاورزی می باشند. محل تأمین آب مزارع آبی چاه های نیمه عمیق و عمیق می باشند. مدیریت و پایش اراضی آبی در بحث مصرف آب امری حیاتی است. از طرفی، چاه های غیرمجاز کشاورزی در بین چاه های دارای مجوز، وجود دارند اما شناسایی آن‌ها به‌وسیله بازدید های میدانی، به دلایل مختلف ازجمله تعداد بالای اراضی، شرایط آب و هوایی و همچنین دسترسی سخت به اراضی دور از جاده، بسیار سخت و پیچیده است. روش بررسی: کشف و پایش این اراضی با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی بسیار سریع و با دقت بالا امکان پذیر است. در این پژوهش با استفاده از شاخص NDVI و مجموعه داده های سری زمانی تصاویر سنتینل 2 (باندهای 4 و 8) برای ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت، طبقه بندی به روش SVM رای بخشی از اراضی دشت عباس دهلران در سال آبی 2022 انجام‌شده است و با استفاده از داده های کاداستر، اعتبار سنجی نتایج، انجام شد. یافته ها: دقت طبقه بندی انجام شده بر اساس نقشه های کاداستر، برای اراضی آبی 98.4% و برای اراضی دیم مقدار 86.7% محاسبه‌شده است. نتایج نشان دهنده دقت بالا در تشخبص و تفکیک نوع اراضی کشاورزی می باشد. بحث و نتیجه گیری: با استفاده از الگوریتم های سری زمانی بر روی مجموعه تصاویر ماهواره ای و ارزیابی نتایج بر مبنی کاداسترهای اراضی کشلورزی موجود از منطقه امکان شناسایی اراضی آبی غیرقانونی و به تبع ان چاه‌های تامین کننده آب انها امکان پذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

673 - جایگاه اصل مشارکت عمومی در مدیریت منابع آب از منظر حقوق داخلی و حقوق بین‏الملل آب
منصور محمدی دینانی یوسف مولایی محمد ابراهیم بنی&rlm; حبیب

زمینه و هدف: مشارکت بهره برداران در مدیریت و بهره برداری از آب و انرژی نقش محوری در کاهش مخاطرات ناشی از کمبود منابع آب، تغییر اقلیم، آلودگی منابع آب، تولید گازهای گلخانه ای و اختلافات محلی و منطقه ای دارد. روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، چالش چکیده کامل

زمینه و هدف: مشارکت بهره برداران در مدیریت و بهره برداری از آب و انرژی نقش محوری در کاهش مخاطرات ناشی از کمبود منابع آب، تغییر اقلیم، آلودگی منابع آب، تولید گازهای گلخانه ای و اختلافات محلی و منطقه ای دارد. روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، چالش های ارتقاء مشارکت ذینفعان در مدیریت آب و انرژی بررسی و مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که فقدان اطلاع رسانی مناسب، عدم توجه به نظرات ذینفعان و تعامل ضعبف برنامه ریزان و مردم در مدیریت و بهره برداری از منابع آب از موانع شکل گیری مشارکت بهره برداران است. از طرف دیگر فقدان الزام قانونی به اطلاع رسانی دستگاههای اجرایی و نواقص ساختاری و اجرایی کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی به عنوان مرجع حل و فصل اختلافات از موانع دسترسی عادلانه به محاکم به منظور مشارکت ذینفعان محسوب می گردد. نتیجه گیری: در راستای تقویت مشارکت بهره برداران در مدیریت عدضه و تقاضای آب ، رفع نواقص ساختاری و قانونی ، الزام به تعامل با بهره برداران در اجرای هر گونه طرح حفاظت و بهره برداری از منابع آب و همچنین الزام به انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های توسعه منابع آب مورد تاکید قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

674 - مدلسازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی و زمین آمار (مطالعه موردی: دشت زیدون)
عبدالامیر عچرش زاده اصلان اگدرنژاد

زمینه و هدف: امروزه یکی از موانع توسعه و گسترش جوامع، کیفیت نامناسب آب می باشد. بررسی کیفیت و روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی در مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه، اهمیت زیادی دارد. اندازه گیری این پارامترها در یک سطح وسیع، هزینه بر و زمان بر بوده و برای مدل سازی آن ها، روش چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه یکی از موانع توسعه و گسترش جوامع، کیفیت نامناسب آب می باشد. بررسی کیفیت و روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی در مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه، اهمیت زیادی دارد. اندازه گیری این پارامترها در یک سطح وسیع، هزینه بر و زمان بر بوده و برای مدل سازی آن ها، روش های تخمین گر مورد نیاز است. هدف از پژوهش حاضر مدل سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت زیدون با استفاده از مدل های ANN+PSO و زمین آمار می باشد. روش بررسی: بدین منظور از اطلاعات ۴۲ حلقه چاه مشاهده ای موجود در دشت زیدون به صورت ماهانه طی ۷ سال، استفاده شده است. ورودی های مدل شبکه عصبی شامل پارامترهای کیفی SO42- ، pH ، HCO32-، Na+، Mg2+، Ca2+، TDS، SAR و EC در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج حاصل از شبیه سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از مدل ANN+PSO نشان داد، در مدل شبیه ساز SAR بیشترین دقت شبیه سازی مربوط به مدل با تابع لگاریتم سیگموئید، در مدل شبیه ساز EC هم بیشترین دقت شبیه سازی مربوط به مدل با تابع محرک تانژانت سیگموئید می باشد. همچنین در مدل شبیه ساز TDS هم بیشترین دقت شبیه سازی مربوط به مدل با تابع محرک تانژانت سیگموئید به دست آمد. به طوری که مقدار RMSE و MAE کمترین مقدار و شاخص R2 بیشترین مقدار را دارد. همچنین نتایج حاصل از شبیه سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از مدل زمین آمار نشان داد، بالاترین دقت مدل کریجینگ در شبیه سازی به ترتیب مربوط به پارامترهای EC، SAR و TDS است. بحث و نتیجه‌گیری: در نهایت، مقایسه نتایح حاصل از مقایسه نتایج مدل ANN+PSO و مدل کریجینگ نشان داد که مدل ANN+PSO دقت بیشتری در شبیه سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت زیدون نسبت به مدل کریجینگ دارد. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد، تلفیق مدل های هوشمند با الگوریتم های بهینه سازی با معماری صحیح و ورودی های کامل مدل، به عنوان ابزاری مفید برای شبیه سازی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی کاربرد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

675 - طراحی الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی با رویکرد اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار(مطالعه موردی: استان تهران)
محمد یوسفی نژاد مریم لاریجانی سید محمد شبیری مهدیه رضایی

زمینه و هدف: بحران آب یکی از مهمترین چالش های استان تهران است. مدیریت و آموزش آب مجازی در بسیاری از کشورها به عنوان یک اقدام برای غلبه بر کمبود آب خصوصاً در بخش کشاورزی است. در ایران سرانه مصرف آب مجازی بخش کشاورزی حدود 20 درصد بیشتر از حد متوسط جهانی است. این پژوهش با چکیده کامل

زمینه و هدف: بحران آب یکی از مهمترین چالش های استان تهران است. مدیریت و آموزش آب مجازی در بسیاری از کشورها به عنوان یک اقدام برای غلبه بر کمبود آب خصوصاً در بخش کشاورزی است. در ایران سرانه مصرف آب مجازی بخش کشاورزی حدود 20 درصد بیشتر از حد متوسط جهانی است. این پژوهش با هدف طراحی الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی با رویکرد اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار به منظور آگاهی بهره برداران از آب مجازی و حفاظت از محیط زیست، منابع آبی و پایداری توسعه در سال 1400 انجام گردیده است.روش بررسی: روش مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی بود. در فاز کیفی پژوهش به منظور شناسایی مؤلفه های اصلی و فرعی الگو از تکنیک نظریه داده بنیان استفاده گردید. برای جمع آوری داده ها در این فاز از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. نمونه گیری در مرحله کیفی، روش هدفمند گلوله برفی بود. جامعه آماری بخش کمّی شامل اساتید دانشگاه های مرتبط و کارشناسان و مدیران سازمان های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی بود. بر اساس آمار و اطلاعات کسب شده تعداد مخاطبین در مجموع 360 تن بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 181 نفر تعیین گردید. پاسخ گویی از طریق پرسشنامه محقق ساخته طیف لیکرت 5 گزینه ای دو سویه بود.برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله کمّی از شاخص های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، واریانس و فراوانی و درصد) و در مرحله استنباطی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد.یافته ها: نتایج مقایسه میانگین مؤلفه های بدست آمده حاصل از آزمون (t-test) نشان داد که بین میانگین موجود و مطلوب در تمامی مؤلفه ها تفاوت معناداری در سطح 1 درصد وجود دارد و وضعیت موجود آموزش مدیریت آب مجازی از شرایط مطلوب برخوردار نیست. اعتبار سازه های پرسشنامه با استفاده از روش روایی همگرا درسطح 49/0 و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای ترتیبی در سطح81/0 محاسبه شد. یافته های کیفی پژوهش نشان داد که 11 مؤلفه و 37 زیر مؤلفه تشکیل دهنده اجزای الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی بودند. بر اساس بارهای عاملی استاندارد qvh(γ) به ترتیب مؤلفه های محتوای آموزش آب مجازی (97/0)، روش های آموزش آب مجازی (96/0)، اصول آموزش آب مجازی (92/0) بیشترین اهمیت را در تبیین الگوی آموزش آب مجازی داشتند. تحلیل عاملی تأییدی مؤلفه ها نیز نشان داد که مؤلفه های شناسایی شده دارای بار عاملی کافی جهت پیش‌بینی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی بود.نتیجه گیری: شاخص های برازش الگوی آموزش دربخش کشاورزی نشان داد که الگوی تدوین شده دارای برازش مطلوبی است و این الگو می تواند علاوه بر آگاهی رسانی و تغییر رفتار، نقشه راهی برای متولیان و کارگزاران فعالیت های آموزشی به بهره برداران آب مجازی در بخش کشاورزی باشد. با اجرای آموزش آب مجازی از طریق الگوی تدوین شده می توان انتظار داشت تا حد زیادی از اتلاف منابع آبی در بخش کشاورزی جلوگیری و از منابع طبیعی حفاظت شود، همچنین بر مبنای اسناد فرادستی فرصتی برای رسیدن به کشاورزی نوین، اقتصاد مقاومتی، توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

676 - بررسی رابطه آلودگی نیترات در آب زیرزمینی، خاک و گیاه (مطالعه موردی: دشت فسا)
زهره موسوی نسب فیروزه غلامزاده

زمینه و هدف: آلودگی نیترات در منابع آب زیرزمینی و محصولات کشاورزی، به لحاظ گسترش فعالیتهای انسانی و توسعه شهرنشینی رو به افزایش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی آلودگی نیترات در آب زیرزمینی، خاک و برخی محصولات زراعی دشت فسا انجام شده است.روش بررسی: پس از نمونه برداری از آب چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی نیترات در منابع آب زیرزمینی و محصولات کشاورزی، به لحاظ گسترش فعالیتهای انسانی و توسعه شهرنشینی رو به افزایش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی آلودگی نیترات در آب زیرزمینی، خاک و برخی محصولات زراعی دشت فسا انجام شده است.روش بررسی: پس از نمونه برداری از آب زیرزمینی، خاک و گیاهان زراعی، میزان نیترات و سایر پارامترهای کیفی اندازه گیری شد. برای بررسی آلودگی نیترات و تعیین منشا آن، آزمون های آماری تی و همبستگی داده ها به کمک نرم افزارهای SPSS و Excell اجرا گردید. پهنه بندی مکانی نیترات نیز به کمک ArcGIS انجام شد.یافته ها: آزمون آماری نشانگر وجود آلودگی نیترات در آب زیرزمینی منطقه بود اما خاک منطقه آلودگی نیترات نشان نداد. نیترات در چهار نوع گیاه کاهو، باقلا، پیاز و اسفناج در محدوده مجاز و در باقلا نزدیک به حد مجاز بود. در عین حال، در بین گیاهان برگی، غلظت نیترات در کاهو بیشتر از اسفناج و در پیاز کمتر از بقیه گیاهان بود.بحث و نتیجه گیری: عدم همبستگی معنی دار میان نیترات با سایر یون ها که منشا لیتولوژیکی دارند حاکی از منشا انسان زاد نیترات در آب منطقه است. بالا بودن نسبت نیترات به کلراید نیز حاکی از تاثیر عمده به کارگیری کودهای شیمیایی است و نقش کم اهمیت تر فاضلاب های خانگی را خصوصا در خروجی دشت نشان می دهد. نزدیک بودن میزان نیترات در برخی از گیاهان مورد بررسی به حد مجاز، لزوم توجه به میزان مصرف آنها و پایش مداوم آب، خاک و گیاهان از نظر آلودگی را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

677 - مروری بر مطالعات همبست آب، انرژی و غذا در ایران: ضرورت، چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی
ریحانه لونی مهدی شریف زاده

با افزایش جمعیت، تأمین آب، انرژی و غذا یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی ایران و جهان محسوب می‌شود. پیش‌بینی‌ها بیانگر بحران آب، انرژی و غذا در آینده ایران و جهان می‌باشد. هدف مقاله حاضر، مرور مطالعات انجام شده ایران و جهان، در حوزه همبست آب، انرژی و غذا و بیان چالش‌ها و چکیده کامل

با افزایش جمعیت، تأمین آب، انرژی و غذا یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی ایران و جهان محسوب می‌شود. پیش‌بینی‌ها بیانگر بحران آب، انرژی و غذا در آینده ایران و جهان می‌باشد. هدف مقاله حاضر، مرور مطالعات انجام شده ایران و جهان، در حوزه همبست آب، انرژی و غذا و بیان چالش‌ها و ضرورت بررسی همبست آب، انرژی و غذا در ایران می‌باشد. همبست آب، انرژی و غذا یک چشم‌انداز کلی از پایداری است که تلاش می‌کند تا تعادل میان اهداف مختلف، منافع و نیازهای مردم و محیط‌زیست را برقرار سازد. همبست آب، انرژی و غذا می‌تواند رهنمودی برای سیاستگذاری توسعه پایدار در کشور به منظور گذر از بحران‌های محیط‌زیستی و آبی در آینده باشد. در تحقیق پیش‌رو ضمن مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته در خصوص همبست آب، انرژی و غذا در ایران و جهان، به بررسی چالش‌ها و ضرورت بررسی این همبست در ایران و جهان پرداخته است. از جمله نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان به چالش‌های اصلی در زمینه اجرایی شدن همبست آب، انرژی و غذا در ایران اشاره نمود که عبارتند از: سیاست‌های بخشی و عدم وجود مدیریت یکپارچه، فقدان منابع مالی انجام پروژه‌های همبست آب، انرژی و غذا، فقدان منابع اطلاعاتی مرتبط و عدم تدوین قوانین بالادستی در زمینه توسعه همبست آب، انرژی و غذا. در انتها از جمله نتیجه‌گیری حاصل از این مطالعه می‌توان به ارائه پیشنهاداتی در راستای توسعه همبست آب، انرژی و غذا اشاره نمود که عبارتند از: توسعه همکاری و هماهنگی کلیه ارگان‌های مرتبط از جمله وزارتخانه‌ها، مجلس شورای اسلامی، دانشگاه‌ها، انجمن‌ها، شرکت‌ها، تعیین نهادی برای سیاستگذاری و دستیابی به اجماع مشترک، ایجاد و توسعه زیرساخت‌های بازار تهاتر همبست‌ها، توسعه اقتصاد دیجیتال جهت توسعه فناوری‌های نوین مرتبط با اجرایی شدن طرح‌های همبست آب، انرژی و غذا، آمایش سرزمین و ارزیابی نظام‌مند عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی. بررسی‌ها و نتایج حاصل از این مقاله مروری می‌تواند گره‌گشای مشکلات پیش‌بینی شده در آینده ایران و جهان از طریق مدیریت و سیاستگذاری صحیح، باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

678 - بررسی میزان دیازینون منابع آب‌های زیرزمینی منطقه لواسانات براساس روش SPME (مطالعه موردی: لواسانات بزرگ و لواسانات کوچک)
مرضیه بابایی سعیدرضا عاصمی شهرزاد خرم نژادیان

چکیده گسترش کاربرد آفت کش های ارگانو فسفره در صنعت، کشاورزی و..، دیازینون را به یک معضل زیست محیطی تبدیل کرده است. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ آب و اﺛﺮاﺗﻲ ﻛﻪ آﻟﻮدﮔﻲ آب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﻼمت اﻧﺴﺎن و اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ های ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺎﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ منابع آب از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. لذا این پ چکیده کامل

چکیده گسترش کاربرد آفت کش های ارگانو فسفره در صنعت، کشاورزی و..، دیازینون را به یک معضل زیست محیطی تبدیل کرده است. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ آب و اﺛﺮاﺗﻲ ﻛﻪ آﻟﻮدﮔﻲ آب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﻼمت اﻧﺴﺎن و اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ های ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺎﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ منابع آب از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. لذا این پژوهش در راستای تعیین میزان آلودگی دیازینون آب های زیر‌زمینی و بررسی وضعیت کیفی آب در منطقه لواسانات صورت گرفت.در محدوده مورد مطالعه، به طور تصادفی روستاهایی انتخاب شدند و 6 چاه در هر روستا ( در بالادست و پایین دست) نمونه برداری شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه با بهره گیری از روش میکرو استخراج فاز جامد، غلظت دیازینون آن ها اندازه گیری شد.نتایج نشان داد که منابع آب های زیر‌زمینی در منطقه مورد مطالعه آلوده به دیازینون بوده و میزان این آلودگی در لواسانات کوچک نسبت به لواسانات بزرگ بیش تر است. روستای نیکنام ده و هنزک به‌ترتیب با غلظت دیازینون میانگین 792/13 و 328/13 میکرو گرم بر لیتر بیش ترین سهم در آلودگی منابع آبی زیرزمینی منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص دادند.مقایسه میانگین دیازینون برآورد شده با استاندارد های جهانی نشان داد که میزان این آلودگی در تمامی روستاها با توجه به استاندارد آب آشامیدنی بیش تر از حد مجاز بوده و با استاندارد آب های زیرزمینی مطابقت ندارد. لذا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌رﯾﺰی ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و هم چنین پایش ﺳﻼﻣﺖ ﺣﻮﺿـﻪﻫـﺎی آﺑﺨﯿـﺰ و اﯾﺠـﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ در منطقه مورد مطالعه باید در اولویت قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

679 - تلفیق MCDM و GIS در بررسی توزیع مکانی معادن گچ با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی (مطالعه موردی : محدوده پروژه مدیریت منابع آب و خاک حبله رود- استان سمنان)
محمدرضا دلقندی مقدم میرمسعود خیرخواه زرکش

امروزه علیرغم اوج پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، متأسفانه محیط زیست در وضعیت بسیار بحرانی وپیچیده‌ای در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی به سر می برد. تقلیل آلودگی و کاهش اثرات تخریبی آن در حدی معقول در روند توسعه‌ای پایدار، همراه با استفاده از تکنولوژی های متعادل همواره ب چکیده کامل

امروزه علیرغم اوج پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، متأسفانه محیط زیست در وضعیت بسیار بحرانی وپیچیده‌ای در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی به سر می برد. تقلیل آلودگی و کاهش اثرات تخریبی آن در حدی معقول در روند توسعه‌ای پایدار، همراه با استفاده از تکنولوژی های متعادل همواره برای حفظ و تضمین سلامت، رشد و تعالی حال و آینده موجودات کره زمین، مدنظر بوده است.در این تحقیق با تلفیق MCDM و GIS و هم چنین بررسی شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی، محدوده مورد مطالعه را بر اساس حساسیت سرزمین نسبت به فعالیت های معدنی، پهنه بندی گردید. هم چنین ملاحظات زیست محیطی 8 معیار تاثیر پذیر از فعالیت های معدنی شامل، سکونتگاه های شهری، سکونت گاه های روستایی، آب های سطحی، آب های زیر زمینی، زیستگاه حیات وحش، کشاورزی، توریسم و پوشش گیاهی مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه بر اساس نقشه زون بندی شده میزان تداخل محدوده معادن فعال و زون‌های تولید شده مشخص گردید. نتایج نشان داد که 15 درصد عرصه های معدنی با محدوده فعالیت ممنوع، 6 درصد در زون حساسیت شدید، 11 درصد در زون حساسیت زیاد، 58 درصد در زون حساسیت متوسط و 10 درصد در زون حساسیت کم واقع گردیده است. که این امر حاکی از این واقعیت است که 26 محدوده از مجموع 52 محدوده فعالیت های معدنی در پهنه فعالیت ممنوع قرار داشته که باید بهره برداری این معادن متوقف شود. بر اساس بررسی صورت گرفته از آن جا که در مابقی محدوده های بیش ترین سطح اشغال زون های داخل محدوده های معدنی مربوط به زون حساسیت متوسط است الویت برنامه ریزی بایستی مربوط به مدیریت این زون باشد. هم چنین در بررسی صورت گرفته مشخص شد که دو عامل عرصه های کشاروزی و آب های سطحی از معیارهای زیست محیطی، بیش ترین تداخل را با محدوده های معدنی داشته و باعث ممنوعیت فعالیت معدنی می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

680 - بررسی اثرات کودهای شیمیایی بر آبخوان دشت هشتگرد
َامیرحسام حسنی علی ترابیان امیرحسین جاوید فائزه امینیان

دشت هشتگرد با وسعتی درحدود 650 کیلومترمربع واقع در استان تهران می باشد، که شامل بخش کوهستانی واقع در ناحیه جنوبی البرز مرکزی و بخش دشت آبرفتی واقع در غرب دشت کرج و شرق دشت قزوین است. این ناحیه دارای اقلیم سرد و خشک می باشد.در این تحقیق با نمونه برداری از 18 حلقه چاه در چکیده کامل

دشت هشتگرد با وسعتی درحدود 650 کیلومترمربع واقع در استان تهران می باشد، که شامل بخش کوهستانی واقع در ناحیه جنوبی البرز مرکزی و بخش دشت آبرفتی واقع در غرب دشت کرج و شرق دشت قزوین است. این ناحیه دارای اقلیم سرد و خشک می باشد.در این تحقیق با نمونه برداری از 18 حلقه چاه در منطقه مورد مطالعه در دوفصل کم آبی (زمستان 1387) و پرآبی (بهار 1388) ، اثرات آلودگی کودهای شیمیایی (ازت- فسفر- پتاسیم) ، توزیع و تغییرات آن در آب های زیرزمینی مناطق کشاورزی مطالعه گردید.استفاده بی رویه از کودهای ازته باعث افزایش غلظت نیترات دردشت گردیده است و بیش ترین مقدارنیترات دربخش شمال شرق دشت هشتگرد mg/L 19 مشاهده شدکه بالاتر از حد استاندارد mg/L 10می باشد. با توجه به جهت حرکت آب زیرزمینی دردشت هشتگردکه ازسمت شمال شرق به سوی جنوب غرب می باشد، عمده ترین منبع افزایش نیترات استفاده از کودهای شیمیائی برای کشاورزی پیش بینی می گردد.بیش ترین میزان فسفر در جنوب غربی دشت دیده شد، اما مقدار آن mg/L 5/1و کم تر ازاستاندارد mg/L 2 می باشد. دلیل اصلی نفوذ فسفردر آب زیرزمینی باتوجه به تحرک کم فسفردرخاک، جهت حرکت آب زیرزمینی، بالا بودن سطح آب زیرزمینی وکم بودن لایه غیراشباع می باشد، که موجب شده فسفر ناشی ازکودهای شیمیائی به سرعت به آب زیرزمینی می رسد و آن را آلوده می کند. میزان پتاسیم دراکثرچاه ها درمحدودهmg/L 39/0تا 96/1 بود که پایین تر از حد استاندارد mg/L2 می باشد. بالاترین میزان پتاسیم درقسمت شمال شرق دشت مشاهده شد که با توجه به سهولت آبشویی پتاسیم احتمال نفوذ کودهای پتاسی به آبخوان منطقه پیش بینی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

681 - شناسایی آلاینده های نفتی فاز LNAPL در آبخوان پالایشگاه بندرعباس
عبدالرضا واعظی هیر منصوره محمدزاده مطلق شعیب بختیاری رضا نعمت الهی

زمینه و هدف: میادین نفتی، پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال و پمپ‌بنزین‌ها ازجمله منابع آلودگی هستند که مواد نفتی را می‌توانند وارد محیط کنند. در پالایشگاه بندرعباس نشت‌هایی رخ داده و آب زیرزمینی منطقه را آلوده کرده است. روش بررسی: به منظور بررسی نحوه گسترش و تعیین منشأ آلایند چکیده کامل

زمینه و هدف: میادین نفتی، پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال و پمپ‌بنزین‌ها ازجمله منابع آلودگی هستند که مواد نفتی را می‌توانند وارد محیط کنند. در پالایشگاه بندرعباس نشت‌هایی رخ داده و آب زیرزمینی منطقه را آلوده کرده است. روش بررسی: به منظور بررسی نحوه گسترش و تعیین منشأ آلاینده‌ها ابتدا خصوصیات آبخوان، نظیر عمق و جهت جریان آب زیرزمینی، جنس بدنه آبخوان و ضرایب هیدرودینامیک آن با استفاده از داده‌های 143 چاه پایش آب زیرزمینی تعیین گردید و 6 حلقه چاه جدید برای شناخت بیشتر یکی از ابرهای آلودگی شناسایی‌شده، حفر گردید. عمق آب زیرزمینی، ضخامت ماده نفتی و منشأ نشت آلاینده‌ها تعیین شد. یافته‌ها: آبخوان پالایشگاه یک آبخوان آزاد با بدنه مارنی و آهکی بوده و ضخامت آن حداکثر 17 و حداقل 3 متر می‌باشد. عمق برخورد به سطح آب 3 تا 60/3 متر، هدایت هیدرولیکی 45/2 متر بر روز و جهت عمومی جریان از شمال غرب به جنوب شرق پالایشگاه می‌باشد. همچنین سرعت متوسط آب زیرزمینی در آبخوان m/d 2-10×2 برآورد و حداقل در 11 چاه فاز آزاد نفتی به‌صورت LNAPL شناسایی گردید. نتیجه‌گیری: بیشترین و کمترین ضخامت ماده نفتی در آبخوان، به ترتیب 115 و 05/0 سانتیمتر واقع در غرب پالایشگاه می‌باشد. تنوعی از آلاینده‌های نفتی از بنزین و نفت خام تا فازهایی با گرانروی بالا نظیر نفت کوره منجر به آلودگی آبخوان منطقه شده است. مخازن بنزین، گازوئیل، نفت سفید و کانال انتقال پساب ناشی از شستشوی واحد 71 به بخش بازیافت، منشأ اصلی نشت آلاینده‌ها به آبخوان پالایشگاه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

682 - بررسی واحدهای عملکردی و روش ساخت تصفیه خانه های آب
فریبرز یوسفوند رامین بیات

زمینه و هدف: آب تصفیه شده یکی از ارکان بسیار مهم در سلامت جوامع انسانی می باشد، لذا سعی در تصفیه آب از طریق تصفیه خانه های آب حتی با هزینه های بالا امری قابل توجیه می باشد. آب های سطحی غالبا دارای تنوع بیشتری از آلاینده ها نسبت به آب های زیرزمینی هستند و به همین دلیل فر چکیده کامل

زمینه و هدف: آب تصفیه شده یکی از ارکان بسیار مهم در سلامت جوامع انسانی می باشد، لذا سعی در تصفیه آب از طریق تصفیه خانه های آب حتی با هزینه های بالا امری قابل توجیه می باشد. آب های سطحی غالبا دارای تنوع بیشتری از آلاینده ها نسبت به آب های زیرزمینی هستند و به همین دلیل فرآیندهای تصفیه ممکن است برای این قبیل آب ها پیچیده تر باشد. در تصفیه خانه های آب، پروسه تصفیه از طریق لوله ورودی به تصفیه خانه شروع و با عبور از سازه های آشغال گیر، هوادهی، میکرواسترینر، اختلاط سریع، سوپرپولساتور، فیلتر شنی و مخزن وارد جریان آب شهری می گردد و در این بین سازه های همچون تغلیظ کننده ، تانک بازیافت و آب گیری مکانیکی آلوده را به دو بخش قابل تصفیه و غیر قابل تصفیه تقسیم کرده و مواد جامد غیرقابل تجزیه را به خارج از مخزن هدایت می نمایند. روش بررسی: این مقاله با بررسی پایگاه های معتبر علمی و تجربیات نویسندگان به بررسی روش ساخت و عملکرد بخش های مختلف تصفیه خانه های آب به صورت اجرایی و علمی پرداخته است. یافته ها: عملکرد بخش های مختلف تصفیه خانه و روش ساخت آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و اهمیت و جایگاه هر یک از بخش ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: فرآیند تصفیه آب از زمان ورود به تصفیه خانه تا خروج از آن به صورت جز به جز به انضمام روش ساخت مورد بررسی قرار گرفت که اطلاعات سودمندی جهت برنامه ریزان و طراحان و فعالان در این زمینه قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

683 - پهنه بندی غلظت آلاینده های کروم ونیکل در اراضی شهرک صنعتی با تاکید بر پساب فرایند صنعت آبکاری (مطالعه موردی : صنایع آبکاری شهرک صنعتی صفا دشت کرج)
فریده همراز آزیتا بهبهانی نیا

زمینه و هدف : در اثر توسعه صنایع و ورود پساب‌ کارخانجات صنعتی به محیط، اکوسیستم اطراف کارخانه‌ها، خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی، در خطر آلودگی می‌باشند. در این پژوهش به بررسی تاثیر پساب رهاسازی شده صنعت آبکاری در شهرک صنعتی صفادشت کرج بر غلظت فلزات سنگین خاک منطقه، در فص چکیده کامل

زمینه و هدف : در اثر توسعه صنایع و ورود پساب‌ کارخانجات صنعتی به محیط، اکوسیستم اطراف کارخانه‌ها، خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی، در خطر آلودگی می‌باشند. در این پژوهش به بررسی تاثیر پساب رهاسازی شده صنعت آبکاری در شهرک صنعتی صفادشت کرج بر غلظت فلزات سنگین خاک منطقه، در فصل بهار و تابستان پرداخته شد. روش بررسی : نمونه برداری از خاک از فاصله 70، 120، 220، 320 و 430 متری از اطراف مجتمع صنعتی در مسیر رها سازی پساب، انجام شد. از روش هضم تر و دستگاه جذب اتمی شعله، جهت سنجش میزان کروم و نیکل در نمونه ها استفاده شد. یافته ها : نتایج میانگین عناصر نمونه های خاک در فصل بهار 15/1 تا 12/2 برای کروم و 07/1 تا 73/1 میکروگرم بر گرم برای نیکل و در فصل تابستان 39/1 تا 46/3 برای کروم و 83/1 تا 13/3 میکروگرم بر گرم برای نیکل به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج مقایسه میزان عناصر کروم و نیکل خاک در فصل بهار و تابستان با استانداردهای جهانی نشان می دهد، در تمام ایستگاه ها در هر دو فصل میزان عناصر کروم و نیکل کمتر از حد استانداردهای جهانی می باشد. نتایج پهنه بندی نشان می دهد که با افزایش فاصله از محل رها سازی پساب به محیط در فاصله 430 متر، غلظت عناصر در نمونه ها بیشتر شده است. علت آن می تواند رهاسازی پساب و شسته شدن آن بوسیله رواناب ها در طول فصول از اطراف مجتمع صنعتی به فواصل دورتر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

684 - ارزشگذاری اقتصادی کارکرد تولید علوفه مراتع با استفاده از روش قیمت‌گذاری هدونیک- مطالعه موردی: حوزه آبخیز زمکان استان کرمانشاه
سهراب مرادی

علوفه محصول اصلی مراتع است. با تعیین ارزش اقتصادی علوفه مراتع، می‌‌توان مدیران را به سمت برنامه‌‌ریزی صحیح و مدیریت بهینه بهره‌‌برداری هدایت کرد. هدف این مقاله، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفه مراتع حوزه آبخیز زمکان در استان کرمانشاه است. محاسبه ارزش علوفه تولیدی چکیده کامل

علوفه محصول اصلی مراتع است. با تعیین ارزش اقتصادی علوفه مراتع، می‌‌توان مدیران را به سمت برنامه‌‌ریزی صحیح و مدیریت بهینه بهره‌‌برداری هدایت کرد. هدف این مقاله، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفه مراتع حوزه آبخیز زمکان در استان کرمانشاه است. محاسبه ارزش علوفه تولیدی و قابل استحصال از هر هکتار مرتع یکی از روشهای برآورد ارزش اقتصادی آن می باشد. این روش مستلزم اطلاع از وضعیت انواع تیپ‌‌های مرتعی و مقادیر قابل استحصال در هر تیپ مرتع می‌‌باشد. با استفاده از تفسیر تصاویر ماهواره‌‌ای IRS-P6 سنجنده‌‌هایLiss III وLiss IV وسعت و نوع تیپ‌‌های مرتعی حوزه آبخیز مشخص شد و میانگین تولید علوفه در هکتار هر یک از تیپ‌‌های مرتعی با استفاده از نظر کارشناسان، آمارهای رسمی و افراد مطلع منطقه حاصل شد. قیمت علوفه به دلیل اینکه از نظر اقتصادی یک کالای ناهمگن محسوب می‌‌شود، با استفاده از روش قیمت‌گذاری هدونیک برآورد شد. نتایج نشان داد که رانت اقتصادی و ارزش مورد انتظار هر هکتار از مراتع ناشی از تولید علوفه به ترتیب در مراتع نیمه متراکم برابر 870 و 13594 هزار ریال در هکتار و در مراتع کم تراکم 580 و 9063 هزار ریال در هکتار است. بنابراین می‌‌توان استنباط کرد که مراتع منطقه نقش مهمی در اقتصاد محلی و منطقه‌‌ای ایفا می‌‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

685 - روش های تصفیه پساب عملیات‌ استخراج و فراورش نفت خام به منظور جلوگیری از آلودگی آب
مریم رفعتی حمید فرشادفر

زمینه و هدف: مدیریت محیط زیستی پساب عملیات استخراج و فراورش نفت خام به دلیل حجم و آلودگی قابل‌توجه آن، چالشی جدی در صنایع نفت بشمار می‌رود. تخلیه اینپساب ها به محیط پذیرنده یا استفاده مجدد و بازیابی آنها، مستلزم تامین استانداردهای محیط زیستی می باشد. بنابراین بررسی روش چکیده کامل

زمینه و هدف: مدیریت محیط زیستی پساب عملیات استخراج و فراورش نفت خام به دلیل حجم و آلودگی قابل‌توجه آن، چالشی جدی در صنایع نفت بشمار می‌رود. تخلیه اینپساب ها به محیط پذیرنده یا استفاده مجدد و بازیابی آنها، مستلزم تامین استانداردهای محیط زیستی می باشد. بنابراین بررسی روش های مختلف تصفیه پساب ها از اهمیت به سزایی برخوردار است.روش بررسی: در این پژوهش، فرایندهای مختلف تصفیه پساب تولید شده در واحدهای صنعت نفت شامل روش تصفیه مرحله اول، و مرحله دوم (روش های فیزیکی و شیمیایی ) و تصفیه مرحله سوم (روش زیستی) به صورت مروری مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: روش تصفیه مرحله اول به عنوان پرکاربردترین روش تصفیه، برپایه اختلاف وزن آب، مواد نفتی و ماسه استوار است و بزرگترین عیب آن، عدم قابلیت جمع آوری ذرات روغن کوچکتر از ۱۵۰ میکرون است. روش تصفیه مرحله دوم شامل روش های رسوب گیری و شناور کردن به‌وسیله هوا است که بازده آنها برای آب هایی که آلودگی مواد نفتی زیاد دارند، تا 95 درصد خواهد بود و از جمله معایب این روش ها می توان به هزینه های بالای نگهداری و تامین موادشیمیایی آنها اشاره کرد. روش تصفیه مرحله سوم یا تکمیلی، روش زیستی است که بیشترین بازده را در تصفیه پساب های نفتی دارد. از جمله معایب روشهای زیستی می تواننیاز به تجهیزات برقی و مکانیکی نسبتاً زیاد ، بالا بودن هزینه ها به واسطه مصرف انرژی زیاد و مشکلات بهره برداری از قبیل ایجاد کف و بالا آمدن و حجیم شدن لجن را نام برد.بحث و نتیجه گیری: به صورت یک جمع بندی می توان اظهار داشت که ترکیب روش های مرحله دوم یا سوم با روش مرحله اول، به عنوان کارامدترین روش های تصفیه در عملیات استخراج و فراورش نفت خام معرفی می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

686 - ارزیابی کیفیت آبخوان دشت جیرفت جهت مصارف شرب با استفاده از شاخص کیفیت آب زیرزمینی
محمد فاریابی روح الله شجاع حیدری

زمینه و هدف: آب زیرزمینی مهم ترین منبع تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. به همین دلیل حفاظت کمی و کیفی آن نقش مهمی در توسعه این مناطق دارد. هدف این تحقیق این است که از پارامترهای کیفی آب زیرزمینی جهت ارائه شاخص کیفیت آب زیرزمینی استفاده نماید.روش بررسی: در این مقاله چکیده کامل

زمینه و هدف: آب زیرزمینی مهم ترین منبع تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. به همین دلیل حفاظت کمی و کیفی آن نقش مهمی در توسعه این مناطق دارد. هدف این تحقیق این است که از پارامترهای کیفی آب زیرزمینی جهت ارائه شاخص کیفیت آب زیرزمینی استفاده نماید.روش بررسی: در این مقاله کیفیت آب زیرزمینی دشت جیرفت با استفاده از شاخص کیفیت آب زیرزمینی (GWQI) بررسی شده است. ابتدا نحوه محاسبه شاخص بحث شده و سپس کیفیت آب زیرزمینی توسط آن مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه علاوه بر کاتیون ها و آنیون های اصلی آب زیرزمینی از پارامترهایی مانند نیترات و فسفات و آرسنیک نیز استفاده شده است.یافته ها: الگوی پراکندگی مکانی یون های اصلی تحت تاثیر زمین شناسی منطقه و جهت جریان آب زیرزمینی قرار دارد. غلظت یون های اصلی و فرعی در اغلب نقاط دشت پایین تر از حد استاندارد است.نتیجه گیری: آب زیرزمینی در بخش وسیعی از دشت جیرفت دارای کیفیت مناسبی برای شرب است.تغذیه آب زیرزمینی توسط مخروط افکنه های حاشیه دشت مهمترین عامل ایجاد کیفیت مناسب آب زیرزمینی است. مقایسه نقشه پهنه بندی شاخص کیفیت آب زیرزمینی و کلاس بندی نمونه های آب توسط روش شولر نشان دهنده مفید بودن شاخص کیفیت آب زیرزمینی جهت ارزیابی کیفیت آبخوان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

687 - مدیریت پساب آبزی‌پروری برای تولید پایدار: روش‏های حذف ترکیبات نیتروژن
محمدحسین خانجانی علیرضا محمدی

زمینه و هدف: آبزی پروری یکی از سریع ترین بخش های در حال رشد کشاورزی در جهان امروز می باشد. توسعه متراکم صنعت آبزی پروری با افزایش اثرات زیست محیطی همراه بوده است. فرآیند تولید، مقدار قابل توجهی از پساب آلوده شامل غذاهای خورده نشده و مدفوع را ایجاد می کند. پساب آبزی پرور چکیده کامل

زمینه و هدف: آبزی پروری یکی از سریع ترین بخش های در حال رشد کشاورزی در جهان امروز می باشد. توسعه متراکم صنعت آبزی پروری با افزایش اثرات زیست محیطی همراه بوده است. فرآیند تولید، مقدار قابل توجهی از پساب آلوده شامل غذاهای خورده نشده و مدفوع را ایجاد می کند. پساب آبزی پروری شامل مواد مغذی، ترکیبات آلی و غیرآلی مثل ترکیبات نیتروژن (آمونیاک، نیتریت، نیترات)، فسفر، کربن آلی و مواد آلی که به محیط زیست آبزی وارد می شود. آمونیاک بعنوان ماده دفعی آبزیان و از طریق تجزیه مواد آلی اضافی تولید می شود، باکتری های شیمواتوتروف (نیتروزموناس و نیتروباکتر) تمایل به اکسید آمونیاک به نیتریت و نیترات دارند. امروزه توجه به سیستم های آبزی پروری بسته به دلیل امنیت بیشتر زیستی و مزایای زیست محیطی در حال افزایش است. هنگامی که آب در سیستم های پرورشی مدار بسته به صورت چرخه ای مورد استفاده مجدد قرار می گیرد برخی از خطرات مانند ورود پاتوژن ها و گونه های بیگانه به سیستم پرورش و مشکلات مربوط به تخلیه آب زائد که باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی می گردد، کاهش می یابد. در مطالعه حاضر روش های حذف ترکیبات نیتروژن غیرآلی در آبزی پروری مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: این پژوهش از نظر ماهیت مروری است که با استفاده از مرور منابع علمی به بررسی موضوع پرداخته است. یافته ها: معمولترین روش های حذف مواد زائد نیتروژن دار در سیستم آبزی پروری، شامل تعویض آب، هوادهی، قطع غذادهی، استفاده از ماده معدنی زئولیت و کنترل زیستی است. بحث و نتیجه گیری: مناسب ترین روش برای کنترل ترکیبات نیتروژن غیرآلی، مصرف و کاهش نیتروژن در همان محل پرورش توسط باکتری ها (روش زیستی - شیمیایی) می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

688 - اهمیت خدمات اکوسیستم آبخیز با تاکید بر نقش تولید رواناب و کاهش فرسایش
ائلناز قابل‌نظام رئوف مصطفی‌زاده اباذر اسمعلی عوری زینب حزباوی

زمینه هدف: با افزایش سریع جمعیت انسانی و مصرف بیش از حد منابع طبیعی، تقاضا برای خدمات اکوسیستم از ظرفیت تأمین آن‌ها فراتر رفته است. خدمات اکوسیستم مزایا و منافعی هستند که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر رفاه انسان اثر می‌گذارند. با توجه به این‌که خدمات اکوسیستم، سامانه‌ چکیده کامل

زمینه هدف: با افزایش سریع جمعیت انسانی و مصرف بیش از حد منابع طبیعی، تقاضا برای خدمات اکوسیستم از ظرفیت تأمین آن‌ها فراتر رفته است. خدمات اکوسیستم مزایا و منافعی هستند که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر رفاه انسان اثر می‌گذارند. با توجه به این‌که خدمات اکوسیستم، سامانه‌های طبیعی و جامعه بشری را به هم متصل می‌کنند، لذا برای رونق اقتصادی، رفاه و ادامه حیات بشر ضروری هستند. روش بررسی: در مقاله حاضر به تبیین خدمات اکوسیستم آبخیز و با تأکید بر مسائل مرتبط با تولید رواناب و کاهش فرسایش در حوزه آبخیز پرداخته شده است. ضمن مرور کاملی از مطالعات انجام شده با اهداف مختلف، طبقه‌بندی انواع خدمات اکوسیستم، رویکردهای مورد استفاده در ارزیابی این خدمات مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به چارچوب ارزیابی اکوسیستم هزاره (MEA) در رابطه با تعامل بین خدمات اکوسیستم و رفاه انسان پرداخته شده است. هم‌چنین ارتباط مدیریت آبخیز با بهبود خدمات اکوسیستم بحث شده است. مدل‌های مورد استفاده در برآورد خدمات اکوسیستم اشاره شده و در نهایت جمع‌بندی در خصوص نقش و اهمیت رواناب و کاهش فرسایش در خدمات اکوسیستم به‌عنوان یکی از مولفه‌های مهم پاسخ آبخیز صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج حاصل از مرور منابع نشان داد که اکثر مطالعات مرتبط فقط روی تعداد معدودی از خدمات اکوسیستم متمرکز شده‌اند و بررسی جایگاه تولید رواناب و کاهش فرسایش و تنظیم آن به‌عنوان یک خدمت اکوسیستم در این مطالعات چندان مشهود نیست. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که مسئله رواناب و فرسایش در جهان و به‌ویژه ایران یک مسئله جدی است، بنابراین اقدامات شناسایی عوامل، کنترل و حفاظت از مناطق مستعد تولید رواناب، رسوب و فرسایش از مهم‌ترین وظایف و اقدامات ملی در کشور است. بر این اساس می‌توان با گسترده‌تر کردن مطالعات و تحقیقات و ارائه روش‌هایی برای کمّی ‌نمودن و پیش‌بینی خدمات اکوسیستم مبتنی بر خدمات تنظیمی رواناب و کاهش فرسایش به اولویت‌بندی و پهنه‌بندی مناطق مستعد رواناب و فرسایش برای تبیین راهبردهای مدیریتی و بازدارندگی کمک شایانی نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

689 - بررسی کیفیت فیزیکوشیمیایی آب چاههای شرب شهرستان زرقان طی دوره پنج ساله 94-1390
فاطمه تمدن هانیه نوذری

زمینه و هدف: تامین آب آشامیدنی سالم برای مصرف انسان به میزان کافی و بهداشتی بسیار با اهمیت است. بنابراین آگاهی از کیفیت فیزیکوشیمیایی منابع آبی می تواند نقش عمده ای در بهره برداری و مصرف آنها جهت آشامیدن داشته باشد. اندازه گیری و پایش پارامترهای کیفی آب اولین قدم در تضم چکیده کامل

زمینه و هدف: تامین آب آشامیدنی سالم برای مصرف انسان به میزان کافی و بهداشتی بسیار با اهمیت است. بنابراین آگاهی از کیفیت فیزیکوشیمیایی منابع آبی می تواند نقش عمده ای در بهره برداری و مصرف آنها جهت آشامیدن داشته باشد. اندازه گیری و پایش پارامترهای کیفی آب اولین قدم در تضمین آب سالم می باشد. هدف از این پژوهش بررسی کیفی آب چاههای شرب دشت زرقان در استان فارس بود.روش بررسی: بدین منظور از داده های هواشناسی، سطح تراز آب زیرزمینی و نتایج آزمایشات فیزیکوشیمیایی 12 متغیر شامل کل جامدات محلول، سختی کل، هدایت الکتریکی، pH، سولفات، بیکربنات، نیترات، سدیم، کلسیم، منیزیوم، کلراید و فلوراید از ده حلقه چاه شرب منطقه روستایی زرقان طی سالهای 95-1390 استفاده شد.یافته ها: داده های موجود توسط آزمونهای همبستگی پیرسون و تی تک نمونه ای توسط نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج مقایسه پارامترهای مختلف آب چاه های منطقه زرقان با استاندارد ملی در دوره 5 ساله نشان داد که با کاهش تراز آب زیرزمینی ناشی از خشکسالی میزان منیزیوم، کلراید، سدیم، سختی کل و هدایت الکتریکی افزایش یافته و بیشتر از حد مجاز استاندارد برای آشامیدن شده اند.بحث و نتیجه گیری: آب چاههای شماره 1، 2، 4 و 7 از نظر کیفیت به مراتب نسبت به چاههای 5، 6، 9 و 10 از سطح بهتری جهت آشامیدن برخوردارند که بدلیل کاهش بارش و خشکسالی، برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و تفاوت در جنس و نوع خاک هر قسمت از منطقه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

690 - بررسی کیفیت آب با کاربرد شاخص (NSF)WQI(مطالعه موردی: سد چمگردلان ایلام)
پریسا امیری سید محمود شریعت مهدی احمدی کلان

زمینه و هدف: پایش کیفیت آب رودخانه های تأمین کننده آب سدها، از مهمترین ابزار جهت ارتقاء کیفی آب مخازن سدها می‌باشد. با توجه به اهمیت سد چمگردلان، به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین آب شرب شهر ایلام و وجود منابع آلاینده از قبیل فاضلابهای روستایی، فضولات واحدهای گاوداری و مرغد چکیده کامل

زمینه و هدف: پایش کیفیت آب رودخانه های تأمین کننده آب سدها، از مهمترین ابزار جهت ارتقاء کیفی آب مخازن سدها می‌باشد. با توجه به اهمیت سد چمگردلان، به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین آب شرب شهر ایلام و وجود منابع آلاینده از قبیل فاضلابهای روستایی، فضولات واحدهای گاوداری و مرغداری در حوضۀ آبریز آن، بررسی کیفی آب این سد با کاربرد شاخص (NSF)WQI امری ضروری به نظر می‌رسد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، پارامترهای کیفی شامل اکسیژن محلول، دما، کدورت، pH، BOD، TDS، فسفات، نیترات و کلیفرم مدفوعی در 7 ایستگاه طی فروردین ماه تا شهریور سال 1392 اندازه گیری شدند و هر ماه یکبار نمونه برداری با سه تکرار انجام گرفت. داده های به دست آمده بر اساس شاخص کیفی آب سازمان بهداشت ملی آمریکا (NSFWQI) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج شاخص مذکور، کیفیت آب در تمام ایستگاه های مطالعاتی در گروه سوم و با میزان کیفیت 70- 50 قرار گرفت. بالاترین کیفیت و بیشترین میزان شاخص به مقدار47/63 مربوط به ایستگاه خروجی و پایین ترین کیفیت به میزان 4/51 در ایستگاه تلاقی به دست آمد.بحث و نتیجه گیری: منابع آب بالقوه در معرض آلودگی ناشی از عوامل طبیعی و انسانی است. شاخص NSF(WQI) در ایستگاه های سد حدود(64-53) می باشد و این بیانگر این است که قرار گرفتن آب در شرایط مخزن باعث بهبود وضعیت کیفی آن گردیده است. اطلاعات بدست آمده از کیفیت آب رودخانه ها و تاثیر منفی کاربری های مختلف موجود در حوضه آبریز، امکان تصمیم گیری در خصوص پهنه بندی حوضه ، برای استقرار کاربریهای سازگار جدید و برنامه ریزی جهت نظارت بر نحوه کنترل و کاهش منابع آلاینده موجود را برای مسئولین فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

691 - بررسی ارزش اقتصادی آب در مصارف زیست‌محیطی، کشاورزی و صنعت (مطالعه موردی: حوضه آبریز دریاچه ارومیه)
سید مرتضی موسوی مهدی سرائی تبریزی حسین طلاچی لنگرودی

زمینه هدف: امروزه سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به عنوان اجزای اصلی توسعه به صورت توأمان، مورد سنجش قرار می گیرند. عدم جامعیت برنامه ها، مشکلات و مسائل مختلف به ویژه از جنبه های زیست محیطی پس از اجرا به وجود می آورند. تنزل شرایط زیست محیطی، آسیب و تأثیراتی من چکیده کامل

زمینه هدف: امروزه سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به عنوان اجزای اصلی توسعه به صورت توأمان، مورد سنجش قرار می گیرند. عدم جامعیت برنامه ها، مشکلات و مسائل مختلف به ویژه از جنبه های زیست محیطی پس از اجرا به وجود می آورند. تنزل شرایط زیست محیطی، آسیب و تأثیراتی منفی حتی بر ارزش های اقتصادی و اجتماعی در منطقه و محدوده تحت تأثیر خود خواهد داشت. هدف از این پژوهش، بررسی ارزش اقتصادی آب در مصارف زیست‌محیطی، کشاورزی و صنعت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. روش بررسی: تخصیص بهینه نهاده های تولید در سطح کلان تصمیم گیری، از الزامات دستیابی به افزایش بهره وری می باشد. از طرف دیگر، تخصیص بهینه نیز نیازمند بازاری کارآمد برای تبیین ارزش های اقتصادی نهاده های تولید است. در این پژوهش با توجه به محدودیت منابع آب، در پاسخ به تقاضاهای آب برای استفاده رقبای مختلف با استفاده از دستورالعمل حسابداری تلفیقی محیط زیست و اقتصاد [1](SEEA) سازمان ملل متحد، تلاش شده تا با بهره گیری از اطلاعات موجود در خصوص مصارف آب در بخش های کشاورزی، صنعت و محیط زیست به ارزیابی ارزش اقتصادی (ارزش تولیدی) آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه پرداخته شود تا بتوان ارزش اقتصادی خدمات اکوسیستم را در تصمیم گیریهای تخصیص و تسهیم آب در حد مناسبی منعکس نمود. یافته‌ها: بر اساس برآوردهای انجام شده، ارزش اقتصادی آب در مصارف کشاورزی معادل 6045، در مصارف صنعتی معادل 33342 و در محیط زیست حداقل 24235 ریال در هر مترمکعب می باشد. بنابر این، رعایت اصول پایداری و لحاظ ارزش های اقتصادی آب حکم می کند، حتی اگر تقاضای آب در بخش کشاورزی نسبت به افزایش قیمت آب بی کشش باشد در تأمین نیاز محیط زیست به عنوان یکی از مصرف کنندگان آب با ارزش اقتصادی بالاتر و فواید مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با آن، اولویت داده شود. در 30 سال آینده، تقاضای آب در کشورهای در حال توسعه مانند تقاضای کشورهای پیشرفته افزایش خواهد یافت. طبق پانل بین المللی تغییر اقلیم[2]، تغییرات آب و هوا باعث افزایش فشار برای در دسترس بودن آب و تشدید اشکال مختلف آلودگی آب، با تأثیر بر اکوسیستم ها، سلامت انسان و قابلیت اطمینان سیستم آب در مناطق بزرگ جهان را تحت تأثیر خواهند داد. بحث و نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر، بر اساس اصول اقتصادی و اقتصاد محیط زیست و با استفاده از اطلاعات موجود در خصوص مصارف آب در بخش های کشاورزی، صنعت و محیط زیست و حساب های کلان اقتصادی به ارزیابی ارزش اقتصادی (ارزش تولیدی) آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه پرداخته شد. بنابراین، با توجه به نتایج حاصله انتظار می رود با استقرار بازار آب و یا حداقل لحاظ ارزش اقتصادی خدمات اکوسیستم، آب تخصیص یافته به نیازهای زیست محیطی دریاچه ارومیه تأمین و آب اختصاصی به مصارف صنعتی افزایش یابد و هم زمان به سرمایه گذاری هایی برای استفاده از پتانسیل های درآمدزایی دریاچه ارومیه و صنایع مرتبط و متناسب توجه خاص مبذول گردد. بهره برداری منابع آب با محاسبات مذکور نه اقتصادی است و نه پایدار، معیشتی که به فرض (در سطح محلی) سبب بیابان زایی و فرسودگی خاک شود یا (در سطح جهانی) بر میزان تولید گازهای گلخانه ای می افزاید، نمی تواند پایدار شمرده شود. در این خصوص با توجه به استفاده ناپایدار بخش کشاورزی از منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه، برای تغییر شیوه موجود و کاهش وابستگی معیشتی کشاورزان به منابع آب سیستم حکمرانی می تواند با اجرای راهبردهای مناسب اشتغال، ضمن حمایت در پاسخ گویی به نیازها و معیشت جایگزین برای کشاورزان با تقویت اجرای سیاست حفاظت از دریاچه ارومیه، به ویژه با اعمال قانون در برداشت از منابع آب و ایجاد سیستم اندازه گیری، تنظیم و کنترل برداشت های مجاز و ایجاد تعاونی هایی از کشاورزان بپردازد و امتیاز بهره برداری از دریاچه را در قبال تغییر الگوی کشاورزی موجود به الگویی با نیاز آبی کم تر و یا حتی تعدیل حقابه های کشاورزی و اختصاص آن به دریاچه ارومیه به این قبیل کشاورزان اعطا نماید. نکته بسیار با اهمیت این است که ضرورت دارد، مردم محوری و طبیعت مداری توأمان در نظر گرفته شود و تمامی تصمیمات و اقدامات اجرایی به منظور کاهش مصارف آب، با مشارکت حقابه بران موجود و با انسجام، همکاری و اقدام مشترک کلیه دستگاه های متولی و ذی نفعان انجام گیرد. 4- System of Integrated Environmental and Economic Accounts 1- Intergovernmental Panel on Climate Change پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

692 - مروری بر بیماری های انسانی مربوط به آب های زیرزمینی و نقش عوامل هیدروژئولوژیک در تقابل با آن ها
نجات زیدعلی نژاد زهره رامک

زمینه و هدف: علی رغم اینکه آب های سطحی نسبت به آب های زیرزمینی بیش تر در معرض آلودگی و عوامل بیماری زا قرار دارند، امروزه مشخص شده است آب های زیرزمینی نه تنها ممکن است عامل ایجاد بیماری در انسان باشند، بلکه می توانند باعث آلودگی آب های سطحی نیز شوند. با این وجود، تاکنون چکیده کامل

زمینه و هدف: علی رغم اینکه آب های سطحی نسبت به آب های زیرزمینی بیش تر در معرض آلودگی و عوامل بیماری زا قرار دارند، امروزه مشخص شده است آب های زیرزمینی نه تنها ممکن است عامل ایجاد بیماری در انسان باشند، بلکه می توانند باعث آلودگی آب های سطحی نیز شوند. با این وجود، تاکنون مطالعات اندکی بیماری های مربوط به آب های زیرزمینی را بررسی کرده اند. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل بیماری زا و بیماری های مربوط به آب های زیرزمینی و نقش عوامل هیدروژئولوژیک در تقابل با آن ها است. روش بررسی: در این مطالعه از مقالات مختلف، به خصوص مطالعات موردی، که بیماری های مربوط به آب های زیرزمینی را بررسی کرده اند استفاده شد. یافته ها: آب های زیرزمینی ممکن است منشأ بسیاری از بیماری ها باشند که بر روی قسمت های مختلف بدن تأثیر می گذارند. بیماری های گوارشی، قلبی- عروقی، مغزی، تنفسی، اسکلتی، دندانی، چشمی، و روانشناختی همراه با حصبه، وبا، هپاتیت، گواتر، متاگلوبین، برونشیت، فلج اطفال، کم خونی، خونریزی داخلی، پیرشدگی، آلرژی، گلودرد، ورم ملتحمه، آنوسمی، التهاب و سوزش دهان، بیهوشی، اختلالات یادگیری، اختلالات رفتاری و بیش فعالی در کودکان، اختلال در باروری و رشد جنین، سندروم کودک آبی و نقص مادرزادی در نوزادان، سرطان و حتی مرگ ممکن است به دلیل آب های زیرزمینی رخ دهند. بحث و نتیجه گیری: شناخت سیستم های آب زیرزمینی می تواند در فهم عوامل بیماری زا و پالایش آن ها مفید باشد. در واقع، سیستم های آب زیرزمینی با خصوصیات هیدروژئولوژیک مختلف وجود دارند. در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند جنس سازندهای زمین شناسی، عمق آبخوان و نقش عوامل انسانی،‌ مانند برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، می تواند مسئله را پیچیده تر،‌ و لزوم مطالعات هیدروژئولوژیکی را در خصوص خودپالایی بارزتر کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

693 - غنی‎سازی خاک توسط کاتیون‎ها تحت تاثیر آبشویی تاج‎ و لاشریزه
اکرم احمدی مریم مصلحی جویباری امید ذاکری

زمینه و هدف: آب‌شویی از سطح پوشش گیاهی که حاصل رابطه پیچیده&lrm; خاک و پوشش گیاهی است بخش مهمی از چرخه عناصر غذایی است که قابلیت دسترسی گیاهان به عناصر و یا خروج مواد غذایی از اکوسیستم را در کنار فرآیند تجزیه کنترل می&lrm;نماید. لذا هدف از این تحقیق بررسی اهمیت آبشویی د چکیده کامل

زمینه و هدف: آب‌شویی از سطح پوشش گیاهی که حاصل رابطه پیچیده&lrm; خاک و پوشش گیاهی است بخش مهمی از چرخه عناصر غذایی است که قابلیت دسترسی گیاهان به عناصر و یا خروج مواد غذایی از اکوسیستم را در کنار فرآیند تجزیه کنترل می&lrm;نماید. لذا هدف از این تحقیق بررسی اهمیت آبشویی درختان در چرخه عناصر غذایی (کاتیون&lrm;های بازی) و معرفی آن به عنوان یک منبع مغذی فوری بر بهبود حاصلخیزی خاک و پایداری اکوسیستم جنگل می&lrm;باشد.روش بررسی: این مطالعات به&lrm;صورت مروری بر مطالعات منتشرشده در منابع جامع و معتبر علمی داخلی و بین المللی انجام شده است.یافته ها: آب شویی عناصر غذایی از تاج و پوشش کف درختان با قابلیت جذب سریع، از عوامل مهم حاصلخیزی خاک و پایداری بوم‌سازگان‌ها به شمار می‌رود که بایستی در مدیریت مورد توجه قرار گیرد. اعمال مدیریت در جنگل با تاثیر بر درصد تاج‌پوشش، آبشویی، کیفیت لاشبرگ و مواد آلی، چرخه عناصر غذایی، کیفیت و دسترسی به کاتیون&lrm;ها را در خاک و گیاه تحت&lrm;الشعاع قرار می&lrm;دهد.بحث و نتیجه گیری: بنابراین جهت برنامه&lrm;ریزی&lrm;های مدیریتی در طرح&lrm;های جنگلداری و نشانه&lrm;گذاری&lrm;ها، شدت قطع، شدت تنک&lrm;کردن و روشن کردن نیاز به اطلاعات تکمیلی درباره وضعیت، میزان و شدت آبشویی در هر منطقه است تا با یک برنامه&lrm;ریزی جامع از برهم خوردن تعادل اکوسیستم جلوگیری شود. در واقع با داشتن اطلاعات کافی در زمینه عملکرد آبشویی گونه&lrm;های مختلف و بکارگیری آن در بخش اجرا، می&lrm;توان به تعیین ترکیب صحیح در جنگل&lrm;کاری و عملیات پرورشی همراه با حفظ حاصلخیزی خاک و افزایش پتانسیل تولید پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

694 - اثر متقابل زئولیت و پیتینگ بر غلظت عناصر، طول ریشه و ساقه در گیاهAgropyron elongatum L. تحت تیمارهای مختلف خشکی
داود اخضری محمد یارمحمدی

زمینه و هدف: یکی از روش‌هایی که برای مقابله با کم آبی مناسب می‌باشد استفاده از تکنیک‌های ذخیره سازی آب در خاک است. این روش ها آلودگی برای محیط زیت ایجاد نمی‌کنند. هدف از این پژوهش، مطالعه اثر پیتینگ و زئولیت بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه Agropyron elongatum در شرایط چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از روش‌هایی که برای مقابله با کم آبی مناسب می‌باشد استفاده از تکنیک‌های ذخیره سازی آب در خاک است. این روش ها آلودگی برای محیط زیت ایجاد نمی‌کنند. هدف از این پژوهش، مطالعه اثر پیتینگ و زئولیت بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه Agropyron elongatum در شرایط تنش خشکی می باشد. روش بررسی: آزمایشی در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد که در ابتدا بذور در داخل گلخانه در گلدان کشت شدند و پس از 3 ماه نهال‌ها به عرصه واقع در خارج گلخانه انتقال داده شدند و تیمار‌ها بر روی آن‌ها اعمال گردید که مدت 6 ماه به طول انجامید. تیمار‌های اعمال شده عبارت بودند از: پیتینگ شامل دو سطح با پیتینگ و بدون پیتینگ، زئولیت در دو سطح با زئولیت (50 گرم به ازای هر نهال) و بدون زئولیت و 4 سطح آبیاری شامل: سطح آبیاری FC ،2/1 FC ،4/1 FC و بدون آبیاری. یافته ها: با اعمال پیتینگ و زئولیت، مقدار غلظت کلسیم، مس ، پتاسیم، منگنز، سدیم، روی ، فسفر، وزن ساقه ا، وزن ریشه، ارتفاع ساقه و طول ریشه افزایش پیدا کردند. غلظت آهن در حالت بدون پیتینگ افزایش بیشتری نشان داد واز 3/2 به mg/kg 2/17 در حالت بدون پیتینگ افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: استفاده از تیمارهای (پیتینگ، زئولیت و خشکی) دارای اثر متقابل معنی‌دار بوده و موجب افزایش بیشتر پارامتر‌های اندازه‌گیری شده می‌گردد. می‌توان گفت استفاده از پیتینگ و زئولیت بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه Agropyron elongatum اثر مثبت و معنی‌داری داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

695 - ردیابی آفت کش دیازینون در آب و خاک شالیزارهای استان مازندران با استفاده از Gas chromatography–mass spectrometry (GC-MS)
شینا انصاری همدانی رضا ارجمندی سعید متصدی زرندی محمدعلی باغستانی رضا عزیزی نژاد

زمینه و هدف: مصرف گسترده آفت کش دیازینون به عنوان یکی از آفت کش های شاخص ارگانوفسفره، برای کنترل کرم ساقه خوار برنج، مشکلات عدیده محیط زیستی در استانهای شمالی کشور در پی دارد. این تحقیق با هدف تعیین غلظت آفت کش دیازینون، وضعیت بالفعل شالیزارهای استان مازندران را از منظر چکیده کامل

زمینه و هدف: مصرف گسترده آفت کش دیازینون به عنوان یکی از آفت کش های شاخص ارگانوفسفره، برای کنترل کرم ساقه خوار برنج، مشکلات عدیده محیط زیستی در استانهای شمالی کشور در پی دارد. این تحقیق با هدف تعیین غلظت آفت کش دیازینون، وضعیت بالفعل شالیزارهای استان مازندران را از منظر آلودگی آب و خاک بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع 50 نمونه آب و خاک برای کشت اول و 30 نمونه آب و خاک در کشت دوم نمونه برداری گردید و پس از انتقال به آزمایشگاه توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی مورد اندازه گیری قرار گرفت. نمونه برداری در سه فصل بهار، تابستان و اوایل پاییز (برای کشت دوم برنج) انجام شد. یافته ها: بیشترین غلظت دیازینون در نمونه های آب کشت اول در ساری45/0 و آمل46/0 میلی گرم در لیتر و در کشت دوم،53/2 میلی گرم در لیتر در محمودآباد و سرخرود 36/2 میلی گرم در لیتر و در نمونه های خاک سیاهکلا 147 و بابل 80 نانوگرم بوده که بنظر می رسد بخش های واجد غلظت بالاتر در بخشهای مرکزی و شمالی استان متمرکز هستند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصله بیانگر آن است که در طی دوره کشت برنج بالاخص کشت دوم با توجه به افت دما در پاییز و بارندگی،مردم منطقه در معرض غلظت بیشتری از این آفت کش قرار دارند که ضرورت توجه بیش از پیش به اعمال روش های مدیریت تلفیقی آفات بمنظور کاهش مصرف آفت کش های ارگانوفسفره بویژه جایگزینی دیازینون را اجتناب ناپذیر می سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

696 - پاسخ مانگروها به افزایش پیش بینی شده سطح آب دریا ناشی از اثرات تغییر اقلیم
هانا اعتمادی

زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسی چکیده کامل

زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسیار پیچیده خواهد بود. انتظار میرود که این اکوسیستم ها پاسخی سینرژیک به ترکیبی از اثرات ناشی از تغییر اقلیم ، فاکتورهای آنترپوژنیک و حوادث طبیعی نشان دهند. روش بررسی: در این پژوهش مشخص شد افزایش تراز آبی دریا محتمل ترین و بزرگترین تهدید ناشی از تغییر اقلیم بر جنگل های مانگرو خواهد بود. دامنه جرومدی و میزان تأمین رسوب در جنگل های مانگرو دو فاکتور عمده و موثر پاسخ مانگروها به افزایش تراز آبی دریا به شمار میروند. یافته ها: در صورتیکه پروسه های افزایش ارتفاع رسوب به عنوان پروسه های جبران وجود نداشته باشند، مانگروهای سمت دریا از بین خواهند رفت و هرچه دامنه جزرومدی منطقه ای بیشتر باشد مانگروها خسارات کمتری را متحمل می شوند. این پاسخ ها به توپوگرفی منطقه نیز بستگی دارد که امکان مهاجرت مانگروها را به سمت خشکی تعیین میکند. بسیاری از پاسخ های مانگروها به این اثرات ناشی از تغییر اقلیم را نمی توان از یک مکان به مکان دیگر برون یابی کرد و ویژه یک منطقه خاص می باشند. بحث و نتیجه گیری: برخی از اقدامات سازگاری در مناطق ساحلی در مقابل اثرات تغییر اقلیم شامل طراحی سیستم های دفاع از مناطق ساحلی مثل خاکریز ها، کاشت و احداث جنگل های مانگرو، ساخت تاسیسات در مقابل سیل، عقب نشینی از خط ساحلی و مدیریت آرایش جدید ساحل، تهیه نقشه های ریسک و هشدار و آگاهی به ساکنین می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

697 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی با استفاده از تخمین گر آماری (مطالعه موردی: دشت نورآباد)
بابک شاهی نژاد رضا دهقانی

زمینه و هدف: تراز سطح آب زیرزمینی، در مطالعات ژئوهیدرولوژیکی اهمیت بسزایی دارد.روش بررسی: تحقیق و پژوهش در مقیاس زمانی و مکانی تراز سطح آب زیرزمینی به دلیل تغییرات دائمی آن امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرز چکیده کامل

زمینه و هدف: تراز سطح آب زیرزمینی، در مطالعات ژئوهیدرولوژیکی اهمیت بسزایی دارد.روش بررسی: تحقیق و پژوهش در مقیاس زمانی و مکانی تراز سطح آب زیرزمینی به دلیل تغییرات دائمی آن امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت نورآباد بر اساس 35 حلقه چاه موجود برای سال آماری (1390-1391) در دو ماه تر و خشک از تخمین گرهای زمین‌آماری استفاده گردید. پارامتر سطح آب زیرزمینی دشت نورآباد پس از آزمون همگنی و نرمالیزه نمودن، بعنوان ورودی در روش‌های مختلف میان یابی کریجینگ و عکس وزن دهی فاصله با توان‌های 1 تا 5 موردبررسی قرار گرفت. معیارهای جذر میانگین مربعات خطا و میانگین انحراف خطا جهت مقایسه و ارزیابی روش‌ها مورداستفاده قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج حاصله نشان داد که روش عکس وزن دهی فاصله با توان یک در ماه‌های خشک و تر با کمترین مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین انحراف خطا جواب بهتری را ارائه داده است.بحث و نتیجه‌گیری: درمجموع روش عکس وزن دهی فاصله روشی مناسب جهت مطالعات آماری بوده و می‌تواند بعنوان ابزاری مفید در بررسی و بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی مورداستفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

698 - تاثیر میدان مغناطیسی بر خواص فیزیکی آب و کاربرد آن در صنعت، کشاورزی و مدیریت منابع آب
امین رئیسی حسام الدین مهرفر مسعود ترابی آزاد

زمینه و هدف: فناوری آب مغناطیسی موضوعی است که در سال های اخیر در بخش منابع آب و کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از کاربردهای آب مغناطیسی، اصلاح خاک با کمترین میزان استفاده از مواد شیمیایی و اسیدی می باشد. با اعمال میدان مغناطیسی می‌توان آب معمولی را به مایعی با اث چکیده کامل

زمینه و هدف: فناوری آب مغناطیسی موضوعی است که در سال های اخیر در بخش منابع آب و کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از کاربردهای آب مغناطیسی، اصلاح خاک با کمترین میزان استفاده از مواد شیمیایی و اسیدی می باشد. با اعمال میدان مغناطیسی می‌توان آب معمولی را به مایعی با اثرات فیزیکی و شیمیایی خاص تبدیل کرد، روش بررسی: در این تحقیق با استفاده از روش آزمایشگاهی و شبیه سازی، تاثیر آب مغناطیسی بر اصلاح خاک مورد بررسی قرار گرفت و یک مطالعه عملیاتی در این زمینه انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد گرمای ویژه و نقطه جوش آب مغناطیسی کاهش و مقدار تبخیر افزایش می یابد. همچنین خواص دیگری از جمله وزن مخصوص، کشش سطحی، ویسکوزیته ، قابلیت هدایت الکتریکی و قدرت حلالیت نیز تغییر می کند. اعمال میدان مغناطیسی باعث افزایش حلالیت آب و در نتیجه فعال شدن عناصر غذایی موجود در خاک شده و در ادامه با تسهیل انحلال املاح نا محلول در خاک می تواند 50 درصد مصرف کود را کاهش دهد. بحث و نتیجه گیری: نتایج آزمایش های آبیاری با آب مغناطیسی بر روی مزارع مختلف نشان داد که عملکرد بذر افزایش، مصرف آب و هزینه پمپ تا ۴۴ درصد کاهش می یابد. با توجه به اینکه سال به سال تامین آب جهت مصارف خانگی، صنعتی، کشاورزی و ... مشکل تر شده و هزینه های سنگین تری را به دولت تحمیل می‌کند ؛ بنابراین استفاده از فناوری آب مغناطیسی و بومی سازی تکنولوژی آن امری اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

699 - مروری بر کاربرد نانو جاذبها در سیستمهای تصفیه آب و پساب
سیده هدی رحمتی خشایار محمدبیگی روح الله باقری سید مصطفی ساداتی کیادهی

زمینه هدف : در دهه اخیر، تحقیقات گسترده‌ای در زمینه کاربرد نانو جذبها در صنایع آب و فاضلاب شده است. بطور کلی این نانو ذرات به نانولوله‌های کربنی، نانوجاذبهای پلیمری، زئولیتها و نانوذرات اکسیدهای فلزی تقسیم می‌شوند. نانوتیوبهای کربنی دارای سطح ویژه فعال بالایی هستند ضمن چکیده کامل

زمینه هدف : در دهه اخیر، تحقیقات گسترده‌ای در زمینه کاربرد نانو جذبها در صنایع آب و فاضلاب شده است. بطور کلی این نانو ذرات به نانولوله‌های کربنی، نانوجاذبهای پلیمری، زئولیتها و نانوذرات اکسیدهای فلزی تقسیم می‌شوند. نانوتیوبهای کربنی دارای سطح ویژه فعال بالایی هستند ضمن آنکه استفاده مجدد آسانی دارند. نانو ذرات اکسیدهای فلزی، دارای خاصیت انتخاب پذیری مناسب برای جذب ترکیبات سمی و فلزات سنگین هستند. نانو جاذبهای پلیمری دارای عملکرد دوگانه (پوسته داخلی جذب ترکیبات آلی، شاخه‌های خارجی جذب فلزات سنگین)، قابلیت استفاده مجدد دارند و زئولیتها دارای سطح ویژه و قابلیت جذب بالایی هستند. در این مقاله مروری ضمن بررسی نانو جاذبها، کاربردهای آنها در سیستمهای تصفیه آب و پساب، مورد مطالعه قرار گرفته است. روش بررسی : اطلاعات و داده های تحقیق مطابق روش مقالات مروری از طریق جستجوی بانکهای مراجع مقاله ها و منابع علمی و پژوهشهای انجام شده در داخل کشور و خارج از ایران در زمینه کاربرد نانو جاذبها در سیستمهای تصفییه آب و فاضلاب، انجام شده است. یافته ها : نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در ایران، تحقیقات زیادی بر کاربرد نانوجاذبهای اکسیدهای آهن و نانو لوله‌های کربنی شده است ولی در زمینه نانو ذرات نقره که داری خاصیت ضد باکتری بالایی جهت حذف ویروسها، باکتریها و قارچها از آب و پساب هستند، پژوهشهای کمتری انجام شده است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به توسعه و کاربردهای نانوجاذبها در زمینه سیستمهای تصفیه آب و پساب، پیشنهاد می‌شود تا در مراکز پژوهشی و علمی کشور، پژوهشهایی با دیدگاه کاربردی و صنعتی مد نظر قرار گیرد تا امکان بازیابی آب و بهینه سازی سیستم تصفیه میسر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

700 - تأثیر احداث سد ماملو بر فرونشست اراضی دشت ورامین
صادق قوامی جمال حامد غلامی مهرداد رجبی حران محمد حسین مبینی

زمینه هدف: سد ماملو در استان تهران برای تأمین نیاز آب کشاورزی در دشت ورامین احداث گردیده، اما به دلیل تأمین آب شرب شهر تهران حجم محدودی از آب ذخیره شده به سمت دشت عرضه می‌شود. از مهم‌ترین اثرات عدم عرضه کافی آب سطحی در دشت ورامین، کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی و نشست زمین چکیده کامل

زمینه هدف: سد ماملو در استان تهران برای تأمین نیاز آب کشاورزی در دشت ورامین احداث گردیده، اما به دلیل تأمین آب شرب شهر تهران حجم محدودی از آب ذخیره شده به سمت دشت عرضه می‌شود. از مهم‌ترین اثرات عدم عرضه کافی آب سطحی در دشت ورامین، کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی و نشست زمین است. در این پژوهش سعی می‌شود به بررسی تأثیر سد ماملو بر میزان فرونشست دشت ورامین پرداخته شود. روش بررسی: تغییرات سطح آب زیر‌زمینی منطقه، تغییرات هیدروگراف واحد دشت و تغییرات کمّی آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی که در پایین دست سد قرار دارد در دو مقطع زمانی قبل و بعد از بهره‌برداری مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده از شبکه پیزومتری منتخب و با توجه به تقسیم‌بندی محدوده مطالعاتی به دو منطقه شمالی و جنوبی، بیشترین مقدار افت در بخش شمالی بود و پس از احداث سد ماملو نقاط تخلیه جدیدی بر اساس نقشه‌های هم‌پتانسیل در نقاط شمالی و مرکزی به وجود آمد که مراکز جمعیتی و کشاورزی در آن قرار داشت و در نقاط جنوبی هم به دلیل نوع ساختار زمین‌شناسی و ضخامت کمتر آبرفت، خالی شدن منافذ لایه آبدار منجر به نشست در برخی مناطق گردیده است. در نهایت خروجی نقشه‌های آب زیرزمینی با نقشه‌های زمین‌شناسی و خروجی داده‌های راداری ماهواره‌ها مقایسه شد و انطباق مناطقی که از نظر تخلیه آب زیر‌زمینی بیشترین افت را داشته‌اند با نقاطی که بیشترین جابجابی عمودی در مناطق جنوبی و در مناطق مرکزی در نقشه‌های راداری را دارا بودند کاملاً مشخص بود. بحث و نتیجه گیری: با بررسی نتایج به دست آمده از تحلیل افت پیزومترهای محدوده مطالعاتی دشت ورامین و گسترش تعداد و عمق چاه‌های عمیق در سطح دشت مذکور، تغییر در رژیم جریان آب زیرزمینی و کم شدن حجم آبخوان واضح است. بعد از احداث سد ماملو مقدار این افت به ویژه در اراضی بخش شمالی افزایش یافته و عدم برنامه‌ریزی صحیح در تأمین نیازهای بخش کشاورزی دشت که سهم عمده‌ای از مصرف آب استحصال شده از منابع زیرزمینی را داراست، شرایط اقلیمی و اجتماعی پایین دست سد را با چالش‌هایی اساسی مواجه کرده است. با توجه به ساخته شدن سد ماملو درست در محل ورود رودخانه جاجرود به دشت ورامین، عملاً با کاهش چشمگیر جریان سطحی به منطقه، به مرور زمان تراز سطح ایستابی نیز با کاهش مواجه شده است. این کاهش در نیمه شمالی دشت و در مناطقی که ضخامت آبرفت بیشتر است، مقادیر بالاتری داشت. بر اساس خروجی نقشه‌های ماهواره‌ای و فرونشست تهیه شده توسط سازمان نقشه‌برداری، نواحی‌ای که دچار مقدار تخلیه و افت بیشتری در طول دوره آماری بود منطبق بر مناطق دارای نشست بیشتر در نقشه‌های فرونشست است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

701 - مطالعه ترمودینامیکی جذب زیستی برای حذف نیکل با بیومس های میکروبی و مشتق شده از گیاهان
مهدی نژادنادری حمید گوران اوریمی

زمینه هدف: تخلیه فلزات سنگین ناشی از صنایع مختلف اثرات منفی بر محیط زیست و ارگانیسم های زنده دارد. فن آوری های مرسوم حذف فلزات سنگین از محلول های آبی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و علاوه بر عدم اثر بخشی در غلظت های پائین یون فلزی به مقدار زیادی لجن شیمیائی تولید م چکیده کامل

زمینه هدف: تخلیه فلزات سنگین ناشی از صنایع مختلف اثرات منفی بر محیط زیست و ارگانیسم های زنده دارد. فن آوری های مرسوم حذف فلزات سنگین از محلول های آبی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و علاوه بر عدم اثر بخشی در غلظت های پائین یون فلزی به مقدار زیادی لجن شیمیائی تولید می نمایند. جذب زیستی نیکل بوسیله بیومس غیر زنده و غیر فعال میکروبی و یا مشتق شده از گیاهان یک فن آوری آلترناتیو و مبتکرانه برای حذف این آلودگی از محلول های آبی است که ضمن مرتفع کردن مشکلات روشهای مرسوم عنوان شده در این مقاله از قابلیت دسترسی فراوان جاذب توأم با تجدید پذیری و ظرفیت جذب بالا برخوردار می باشد. روش بررس : در این پژوهش، در مطالعه ای مروری با هدف معرفی انواع جاذب های زیستی میکروبی و مشتق شده از گیاهان به منظور حذف نیکل از محلول آبی و آشکارسازی ظرفیت جذب هر جاذب، از مقاله های یافت شده در بین سالهای 2001 تا 2020 استفاده شده است. یافته ها: تحقیقات صورت گرفته و نتایج حاصل از آن با توجه به مزایای بالقوه، استفاده از این بیومس ها به عنوان جاذب زیستی جهت حذف نیکل در محلول آبی را به عنوان چشم اندازی امیدوار کننده و دوستدار محیط زیست پیشنهاد می کند. بحثونتیجه گیری : براساس مطالعات ترمودینامیکی در اکثر فرآیندهای جذب زیستی نیکل با جاذب های مختلف ، مقدار منفی و مقدار مثبت گزارش گردیده است. مقدار منفی ناشی از خودبخودی بودن فرآیند و مقدار مثبت ناشی از افزایش برخوردهای تصادفی بین جامد و محلول در طول فرآیند دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

702 - بررسی‏‏ کیفیت‏‏ شیمیایی‏‏ و‏‏ آلودگی‌های‏‏ نفتی‏‏ و‏‏ فلزی‏‏ در‏‏ رواناب‌های‏‏ سطحی‏‏ مجتمع‏‏ پخش‏‏ و‏‏ پالایش‏‏ شازند‏‏ اراک
عبدالرضا واعظی هیر محمد رنجدوست یامچی علی کدخدایی علیرضا گل محمدی

زمینه و هدف: آلودگی روان آب‌ها با هیدروکربن های نفتی در پالایشگاه ها، جایگاه های سوخت‌گیری، مخازن نفت و فراورده های نفتی و در محل عبور لوله های انتقال سوخت، کاملا محتمل بوده و حساسیت ویژه ای دارد. هدف از چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی روان آب‌ها با هیدروکربن های نفتی در پالایشگاه ها، جایگاه های سوخت‌گیری، مخازن نفت و فراورده های نفتی و در محل عبور لوله های انتقال سوخت، کاملا محتمل بوده و حساسیت ویژه ای دارد. هدف از این پژوهش بررسی آلودگی مواد هیدروکربنی و همچنین بررسی هیدروشیمیایی و کیفیت روان آب‌های موجود در قسمت پخش و پالایشگاه شازند می باشد. روش بررسی: در این پژوهش رواناب‌های سطحی پالایشگاه شازند که توسط شبکه زهکشی پالایشگاه جمع‌آوری و وارد حوضچه‌های تبخیر می‌شوند، از نظر خصوصیات هیدروشیمیایی و میزان غلظت آلاینده ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای این منظور 12نمونه‌ آب های سطحی مناطق مختلف پالایشگاه تهیه و به آزمایشگاه ارسال گردید. علاوه بر مواد هیدروکربنی، کاتیون‌ها و آنیون‌های اصلی، مواد مغذی و چند عنصر سنگین در نمونه‌ها مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که بسیاری از نمونه ها دارای غلظت در حد استاندارد مجاز بوده، ولی نمونه شماره (SW2) از نظر کیفیت با بقیه نمونه ها متفاوت بوده و مقادیر بالایی از عناصر محلول را نشان می‌دهد. علت این امر می‌تواند آلوده شدن آن با فاضلاب صنعتی باشد. در نتایج به دست آمده از آنالیز هیدروکربنی، در رواناب‌های بخش مرکزی پالایشگاه غلظت بالایی از بنزن و زایلن مشاهده گردید ولی آثاری از تولوئن و MTBE تشخیص داده نشد. بحث و نتیجه گیری: آلودگی‌های شناسایی شده در رواناب‌های پالایشگاه از دو منشأ می‌توانند ناشی شده باشند اول از ریزش‌های جوی که به دلیل آلودگی هوا در مناطق صنعتی، جزء منابع اصلی ایجاد آلودگی در رواناب‌ها می‌باشد و منشأ دوم آلودگی‌ها ناشی از فعالیت‌های صنعتی در محدوده پالایشگاه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

703 - بررسی میزان اثربخشی توافقنامۀ پاریس در دعاوی داخلی تغییرات آب‌وهوایی از منظر حقوق بین الملل
میثم نوروزی مهدی اسکندری خوشگو

دعاوی داخلی تغییرات آب‌وهوایی در سرتاسر جهان رو به افزایش است تا جایی که تبدیل به یک پدیده فراملی با اهمیت روزافزون شده است. در سطح بین‌المللی، توافقنامه پاریس، اگرچه هنوز در مراحل اولیه است، اما به‌عنوان عنصر اصلی چارچوب حاکمیت تغییرات آب‌وهوا نقشی بسیار اساسی ایفا می‌ چکیده کامل

دعاوی داخلی تغییرات آب‌وهوایی در سرتاسر جهان رو به افزایش است تا جایی که تبدیل به یک پدیده فراملی با اهمیت روزافزون شده است. در سطح بین‌المللی، توافقنامه پاریس، اگرچه هنوز در مراحل اولیه است، اما به‌عنوان عنصر اصلی چارچوب حاکمیت تغییرات آب‌وهوا نقشی بسیار اساسی ایفا می‌کند. این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، تلاش نموده است تا با بررسی رابطه مبهم بین شکایات داخلی در تغییر اقلیم و توافقنامه پاریس، به این پرسش اساسی پاسخ دهد که حقوق بین الملل، چه رویکردی را درخصوص میزان اثربخشی توافقنامۀ پاریس در دعاوی داخلی تغییرات آب‌وهوایی اتخاذ نموده است؟ نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد که تعامل پویا بین دعاوی قضایی داخلی و توافقنامۀ پاریس ممکن است کارایی کلی هر دو رژیم را بهبود بخشد. به عبارت دیگر از یک‌سو، بررسی ساختار و مفاد قرارداد پاریس مسیرهایی را نشان می‌دهد که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرند یا می‌توانند در دعاوی قضایی بیشتر مورد بررسی قرار گیرند و از سوی دیگر، دعاوی قضایی می‌توانند به توافقنامۀ پاریس با توجه به اجرا و پیشرفت به‌سوی اهداف کلی کمک کرده و مکمل آن باشند. بنابراین ممکن است بیش از یک دیدگاه در مورد قانون تغییرات آب‌وهوا ارائه شود. ازآنجایی‌که این قانون در سطوح مختلف عمل می‌کند، رویکرد «مشترک» پیشنهادی، به پیامدهای حمایت متقابل یا به مکمل بودن ابزارهای قانونی مربوط می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

704 - تاثیراقدامات بانک‌داری‌سبز بر عملکرد محیط‌زیستی بانک‌های دولتی شهر‌ستان خر‌م‌آباد
اسفندیار محمدی مرجان اروانه

زمینه و هدف: با اهمیت یافتن مسایل محیط‌زیستی، اکثر بانک‌‌ها تلاش می‌کنند با برنامه‌ریزی صحیح و‌ به‌کارگیری روش مناسب، نه تنها به اهداف اقتصادی خود دست یابند، بلکه آسیب‌های محیط‌زیستی را نیز به حداقل ممکن برسانند. از این رو مفهوم بانک‌داری سبز در نظام بانک‌داری با هدف حم چکیده کامل

زمینه و هدف: با اهمیت یافتن مسایل محیط‌زیستی، اکثر بانک‌‌ها تلاش می‌کنند با برنامه‌ریزی صحیح و‌ به‌کارگیری روش مناسب، نه تنها به اهداف اقتصادی خود دست یابند، بلکه آسیب‌های محیط‌زیستی را نیز به حداقل ممکن برسانند. از این رو مفهوم بانک‌داری سبز در نظام بانک‌داری با هدف حمایت از محیط‌زیست و توسعه پایدار ظهور پیدا کرده است. نظر به اهمیت موضوع، در مقاله حاضر تاثیر اقدامات بانک‌داری‌سبز بر عملکرد محیط‌زیستی بانک بررسی شده است. روش بررسی: تحقیق حاضر، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و بازه زمانی جمع‌آوری داده‌ها نیز در زمره تحقیقات پیمایش مقطعی قرار داردکه در سال 98 انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان بانک‌های دولتی شهرستان خرم‌آباد هستند که با استفاده از روش نمونه‌گیری نمونه های در دسترس تعداد 242 نفر از آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه استاندارد استفاده شده که روایی آن از طریق روایی محتوایی و روایی سازه اعتبارسنجی شده است. مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تمامی ابعاد پرسشنامه بزرگتر ‌از 7/0 بدست آمده و تایید شده است. داده‌های‌ جمع‌آوری ‌شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و LISREL مورد تجزیه ‌و‌ تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته‌های تحقیق، بیانگر این است که بین اقدامات بانک‌داری‌سبز شامل: فعالیت‌های کارکنان، عملیات روزانه، فعالیت‌های مشتری‌محور و سیاست بانکی و عملکرد محیط‌زیستی بانک همبستگی وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تحلیل یافته ها نتیجه گیری می شود که اجرای بانکداری سبز در بانکهای دولتی شهرستان خرم آباد بر عملکرد محیط زیست بانک اثر مثبت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

705 - ارزیابی پتانسیل خورندگی در خاک مجاور خطوط لوله‌های آبرسانی شهرهای آبادان و خرمشهر
سیف‌اله گنجعلی دشتی ابراهیم پناهپور

زمینه و هدف: خاک می‌تواند در اثر عوامل شیمیایی و میکروبی موجب خوردگی در لوله شود و اثرات زیان بار شدیدی را به پروژه‌های انتقال آب وارد نماید. هدف از انجام این تحقیق بررسی پتانسیل خورندگی در خاک مجاور خطوط لوله‌های آبرسانی شهرهای آبادان و خرمشهر بود.مواد و روش‌ها: 20 نقط چکیده کامل

زمینه و هدف: خاک می‌تواند در اثر عوامل شیمیایی و میکروبی موجب خوردگی در لوله شود و اثرات زیان بار شدیدی را به پروژه‌های انتقال آب وارد نماید. هدف از انجام این تحقیق بررسی پتانسیل خورندگی در خاک مجاور خطوط لوله‌های آبرسانی شهرهای آبادان و خرمشهر بود.مواد و روش‌ها: 20 نقطه بصورت تصادفی از نواحی لوله‌گذاری شده در سطح شهرهای آبادان و خرمشهر انتخاب و از خاک کنار لوله‌ها نمونه‌برداری انجام گرفت. نمونه‌های خاک بلافاصله به آزمایشگاه منتقل و میزان رطوبت، همچنین پس از هوا خشک و کوبیده شدن، برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و تنفس میکروبی آن‌ها اندازه‌گیری شد. در نهایت همبستگی هر کدام از پارامترها با میزان تنفس میکروبی بررسی گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین هدایت الکتریکی و میزان سدیم با دی اکسید کربن حاصل از تنفس میکروبی همبستگی مثبت و معنی‌دار به ترتیب برابر با 633/0 و 673/0 در سطح 1 درصد آزمون آماری وجود دارد. لیکن بین میزان رطوبت خاک در زمان نمونه‌برداری و تنفس میکروبی همبستگی معنی‌داری وجود نداشت. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که pH خاک همبستگی مثبت و معنی‌دار با میزان قلیائیت کل دارد.بحث و نتیجه‌گیری: خاک نواحی لوله‌گذاری شده در ایستگاه‌های 10، 11 و 17 به دلیل پایین بودن مقاومت الکتریکی، ایستگاه‌های 8 و 10 به واسطه‌ی قلیائیت زیاد و ایستگاه‌های 17، 18، 19 و 20 به دلیل بالا بودن تنفس میکروبی از بیشترین پتانسیل خورندگی برخوردار بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

706 - بررسی آلودگی نیترات و نیتریت در منابع آب زیرزمینی شهر دهگلان
فرزانه محمدظاهری باقر صفری زهرا باقری سهیل سبحان اردکانی

نیترات و نیتریت از جمله مهم ترین آلاینده های منابع آب سطحی و زیرزمینی می باشند، که اثرات نامطلوبی بر سلامت مصرف کنندگان دارند. بنابراین در این مطالعه نسبت به تعیین غلظت آنیون های نیترات و نیتریت در منابع آب زیرزمینی شهر دهگلان اقدام شد. نمونه برداری از 20 حلقه چاه تامی چکیده کامل

نیترات و نیتریت از جمله مهم ترین آلاینده های منابع آب سطحی و زیرزمینی می باشند، که اثرات نامطلوبی بر سلامت مصرف کنندگان دارند. بنابراین در این مطالعه نسبت به تعیین غلظت آنیون های نیترات و نیتریت در منابع آب زیرزمینی شهر دهگلان اقدام شد. نمونه برداری از 20 حلقه چاه تامین کننده آب شرب منطقه مورد مطالعه در سال 1391 با پراکندگی یکنواخت در سطح دشت انجام و غلظت آنیون های نیترات و نیتریت با استفاده از روش اسپکتروفتومتری ماورای بنفش به ترتیب در طول موج های 420 و 543 نانومتر قرائت شد. میانگین غلظت نیترات و نیتریت در نمونه های قبل از کوددهی به ترتیب برابر با 97/0±66/8 و 0003/0±001/0 میلی گرم بر لیتر و در نمونه های بعد از کوددهی به ترتیب برابر با 82/8±20/69 و 006/0±013/0 میلی گرم بر لیتر می باشد. همچنین مقایسه میانگین غلظت آنیون های مورد ارزیابی با رهنمود سازمان حفاظت محیط زیست نشان داد که میانگین غلظت نیترات بعد از کوددهی بیش تر از رهنمود ارایه شده می باشد. با توجه به این که میانگین غلظت آنیون نیترات در نمونه های آب زیرزمینی بعد از کوددهی بیش از حد استاندارد می باشد، این عامل می تواند بیانگر روند افزایشی ترکیبات ازت دار مصرفی در بخش صنعت و کشاورزی باشد، که افزایش بار این آنیون را در پی داشته است. از این رو مصرف روزافزون مواد ازته به ویژه مصرف غیر اصولی و بیش از اندازه نهاده های کشاورزی، موجبات نگرانی در مورد بروز مخاطرات بهداشتی برای مصرف کنندگان را فراهم کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

707 - ارزیابی منابع آلودگی آب های زیرزمینی در محیط شهری (مطالعه موردی: منطقه 14 شهرداری تهران)
زهرا شیرانی مجید عباس پور امیرحسین جاوید لعبت تقوی

چکیدهمسئله ی مهم در مورد منابع آب زیرزمینی، درک ویژگی های حوزه آبریز محلی یا سفره آب، شناخت مواردی که منجر بهآلودگی می شوند و مدیریت آن هاست . طی آبان ماه سال 1390 نمونه برداری از تعداد 16 چاه با هدف ارزیابی و شناخت وضعیت کیفی وعوامل تهدید منابع آب زیرزمینی منطقه 14 شهر چکیده کامل

چکیدهمسئله ی مهم در مورد منابع آب زیرزمینی، درک ویژگی های حوزه آبریز محلی یا سفره آب، شناخت مواردی که منجر بهآلودگی می شوند و مدیریت آن هاست . طی آبان ماه سال 1390 نمونه برداری از تعداد 16 چاه با هدف ارزیابی و شناخت وضعیت کیفی وعوامل تهدید منابع آب زیرزمینی منطقه 14 شهرداری تهران صورت گرفت. فاکتورهای مورد اندازه گیری در چاه های آب شامل,CO3 ،SO4 ،Cl ،NO3 ،NO آنیون ها ( 2 ،(TDS ،TSS ،EC ،pH) پارامترهای فیزیکی (دما، رنگ و بو)، پارامترهای شیمیاییهدایت الکتریکی ،pH می باشند. در محل نمونه برداری MTBE و (Cd ،Ag ،Pb) فلزات سنگین ،(Na ،K ،Mg) کاتیون ها ،(HCO3و دمای آب سنجیده شد. برای اندازه گیری غلظت عناصر جزئی از روش دستگاهی جذب اتمی کورة گرافیتی، غلظت آنیون ها با روشMTBE با روش شعله سنجی) و اندازه گیری میزان Na ,K با استفاده از تیتراسیون و Mg) تیتراسیون و پتانسیومتری، غلظت کاتیون هابوسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی صورت گرفت. نتایج آزمون های آنیونی افزایش نیترات، سولفات و کلراید را در ایستگاه های جنوبی وغربی نشان داد که علت را می توان مرتبط با شیب شمال شرقی به جنوب غربی و همچنین بافت شنی منطقه دانست. افزایش غلظتکاتیون ها در چاه های شرق و شمال شرقی منطقه قابل مشاهده است که در مورد پتاسیم علت افزایش، را می توان به بافت رسی، فاضلابچاه های جذبی و کود مصرفی در فضای سبز این نواحی مرتبط دانست. کادمیوم نیز تنها فلز سنگینی بود که غلظتش بیش از حد مجازبود. فعالیت های کشاورزی، فاضلاب های مناطق مسکونی، رواناب های سطحی، بافت فرسوده موجود در نواحی و همچنین ساختار زمینشناسی منطقه، عدم رعایت فاصله مناسب میان چاه های آب با چاه های فاضلاب و زمین های کشاورزی، سبب تشدید اثرات آلایندگی اینبودند. MTBE منابع شده است. چاه های نمونه برداری شده فاقد آلودگی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

708 - روش نوین تصفیه آب و فاضلاب با استفاده از باریکه های الکترونی
سید محمد موسویان

ورود فزاینده انواع آلاینده به محیط زیست و وضع استانداردهای زیست محیطی سخت گیرانه و عدم توانایی روش های معمول تصفیه برای حذف کامل و یا کاهش آلاینده ها به سطح مطلوب منجر به مطالعه و توسعه فرایندهای تصفیه جدید نظیر باریکه های الکترونی شده است. تاباندن باریکه های الکترونی ب چکیده کامل

ورود فزاینده انواع آلاینده به محیط زیست و وضع استانداردهای زیست محیطی سخت گیرانه و عدم توانایی روش های معمول تصفیه برای حذف کامل و یا کاهش آلاینده ها به سطح مطلوب منجر به مطالعه و توسعه فرایندهای تصفیه جدید نظیر باریکه های الکترونی شده است. تاباندن باریکه های الکترونی به آب و فاضلاب، باعث تولید هم زمان گونه های فعال احیاءکننده و اکسیدکننده (aq-e، H●، (OH● می شود که به سرعت و به صورت غیرانتخابی با ترکیبات آلاینده واکنش داده و آن ها را تجزیه نمایند. در این مقاله، سابقه استفاده از باریکه های الکترونی و کاربردهای آن در کنترل آلودگی زیست محیطی در مقیاس های مختلف و شتاب دهنده های الکترونی به عنوان تجهیزات تولیدکننده باریکه های الکترونی، راکتورهای مورد استفاده برای تابش باریکه های الکترونی، عوامل موثر در کارایی این روش و سیستم های باریکه های الکترونی ارایه شده است و با توجه به نقاط قوت این روش نسبت به روش های متداول تصفیه و همچنین هزینه کم تر و عملکرد بهتر آن به خصوص در زمینه گندزدایی فاضلاب و لجن و حذف رنگ از فاضلاب صنایع، دور از ذهن نیست که در آینده نزدیک به عنوان یکی از فناوریهای مهم در حفظ محیط زیست معرفی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

709 - بررسی پتانسیل خوردگی و رسو ب‌گذاری آب شرب روستاهای قائم‌شهر
مریم خادمیان قادیکلایی مصطفی زمانی فاطمه غفاری محمد رضا رحیمی سمانه محمودپور

خوردگی و رسوب گذاری از مهم ترین فاکتورهای مربوط به شبکه های آب آشامیدنی در بحث کنترل کیفیت است که نقش مهمی در سیستم انتقال و توزیع آب، از نظر جنبه های اقتصادی و بهداشتی می تواند ایفا کند. هدف این تحقیق تعیین پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آب آشامیدنی مورد استفاده در روستا چکیده کامل

خوردگی و رسوب گذاری از مهم ترین فاکتورهای مربوط به شبکه های آب آشامیدنی در بحث کنترل کیفیت است که نقش مهمی در سیستم انتقال و توزیع آب، از نظر جنبه های اقتصادی و بهداشتی می تواند ایفا کند. هدف این تحقیق تعیین پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آب آشامیدنی مورد استفاده در روستاهای قائم شهر بوده است که در سال 1394 انجام گرفت. کیفیت شیمیایی و فیزیکی نمونه ها و وضعیت پتانسیل خوردگی و رسوب گذاری با استفاده از اندیس های لانژلیه، رایزنر، پورکوریوس، تهاجمی و لارسون تعیین گردید. نتایج میانگین و انحراف معیار اندیس لانژلیه به ترتیب برابر با 052/0، 438/0 و برای شاخص رایزنر به ترتیب 99/6، 785/0 و شاخص تهاجمی به ترتیب 90/11، 5/0 و شاخص پورکوریوس به ترتیب 85/5، 81/0 و لارسون به ترتیب 47/0 و 24/0 می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده، نشان می دهد که آب شرب روستاهای قائم شهر تمایل کمی به رسوب گذاری دارند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

710 - شبیه‌سازی و پیش‌بینی برخی از متغیرهای اقلیمی توسط مدل چندگانه خطی SDSM و مدل‌های گردش عمومی جو (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بار نیشابور)
سیاوش طائی سمیرمی حمید رضا مرادی مرتضی خداقلی

یکی از ضعف های مدل های GCM بزرگ بودن مقیاس مکانی متغیرهای اقلیمی شبیه سازی شده می باشد که در این صورت برای مطالعات هیدرولوژی و منابع آب در محدوده حوزه های آبخیز از دقت کافی برخوردار نیستند. بنابراین می بایستی آن ها را توسط روش های مختلف کوچک مقیاس نمود. سپس با استفاده ا چکیده کامل

یکی از ضعف های مدل های GCM بزرگ بودن مقیاس مکانی متغیرهای اقلیمی شبیه سازی شده می باشد که در این صورت برای مطالعات هیدرولوژی و منابع آب در محدوده حوزه های آبخیز از دقت کافی برخوردار نیستند. بنابراین می بایستی آن ها را توسط روش های مختلف کوچک مقیاس نمود. سپس با استفاده از خروجی های ریز مقیاس سازی شده این مدل ها اثرات تغییر اقلیم در مطالعات هیدرولوژیکی مورد ارزیابی قرار گیرد. از بین روش های ریزمقیاس سازی، روش های آماری به واسطه عملکرد سریع و آسان بیشتر مورد توجه هیدرولوژیست ها قرار می گیرند. در تحقیق حاضر مدل آماری (SDSM) در شبیه سازی و پیش بینی دمای بیشینه، کمینه و بارش در حوزه آبخیز بار نیشابور با استفاده از دو روش آماری و ترسیمی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای اجرای مدل SDSM از خروجی های مدل Hadcm3 و CGCM1 استفاده شد. داده های روزانه دمای بیشینه، کمینه و بارش برای دوره پایه (2000-1970) تحت سه سناریو A1، A2 و B1 شبیه سازی گردید. نتایج هر سه سناریو عموماً حاکی از افزایش دما و کاهش بارش در منطقه مورد مطالعه می باشد. به عنوان مثال با توجه به نتایج پارامترهای آماری، سناریو A2(04/4 RMSE =،84/0R2 = ، 99/0 Nash =، 33/0 MAE =، و 24/0-= (PBIS مشاهده شد که خروجی های مدل Hadcm3 تحت سناریو A2 دارای تطابق بیشتری با دوره پایه بوده است. نتایج نشان داد که در دوره های 2039-2010، 2069-2040 و 2099-2070، دمای میانگین به ترتیب 01/0، 3/0 و 6/0؛ دمای متوسط کمینه 3/0، 5/0 و 4/1 و دمای متوسط بیشینه 7/0، 4/1 و 7/2 درجه سانتی گراد نسبت به دوره پایه در حوضه مورد مطالعه افزایش می یابد همچنین نتایج نشان داد که در سه دوره مورد مطالعه بارش متوسط به اندازه 6، 10 و 17 میلی متر نسبت به دوره پایه کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

711 - بررسی کیفیت آب رودخانه ی کارون با استفاده از شاخص NSFWQI در بازه زرگان تا کوت امیر (طی 5 سال )
پگاه حسینی علی رضا ایلدرومی علی رضا حسینی

در قرن حاضر، حفاظت سیستم حیاتی رودخانه از اهداف اصلی ساماندهی رودخانه ها در توسعه پایدار منابع آب بشمار می‌آید. لذا در این تحقیق کیفیت آب رودخانه کارون با شاخص کیفیت آب NSFWQI در طی سال های 1386- 1390 در بازه ایستگاه های زرگان تا کوت امیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاص چکیده کامل

در قرن حاضر، حفاظت سیستم حیاتی رودخانه از اهداف اصلی ساماندهی رودخانه ها در توسعه پایدار منابع آب بشمار می‌آید. لذا در این تحقیق کیفیت آب رودخانه کارون با شاخص کیفیت آب NSFWQI در طی سال های 1386- 1390 در بازه ایستگاه های زرگان تا کوت امیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که کیفیت آب رودخانه کارون، در طی 5 سال اخیر از رده خوب و متوسط در سال 1386 به رده بد در اسفند 1390 تنزل یافته است و رودخانه در طبقه 3 نظام طبقه بندی سالانه کیفیت آب می‌باشد و در این بازه خودپالایی رودخانه در حد کم می‌باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

712 - ارایه چارچوبی با در نظر گرفتن ملاحظات بهداشت، ایمنی و محیط ‌زیست در تخریب ساختمان‌ها با استفاده از FAHP (مطالعه موردی: سعادت‌آباد تهران)
محمد حسین شاه آبادی محمد رضا فتحی محمد حسن ملکی

پژوهش حاضر به ارایه چارچوبی به منظور بررسی مسایل بهداشت، ایمنی و محیط زیست در ارتباط با تخریب ساختمان ها می پردازد. برای این منظور ابتدا مشکلات موجود در زمینه تخریب ساختمان در شهر تهران و کمبودهای موجود در قوانین کشوری و شهری شناسایی شد. بررسی مشکلات موجود در کنار مطالع چکیده کامل

پژوهش حاضر به ارایه چارچوبی به منظور بررسی مسایل بهداشت، ایمنی و محیط زیست در ارتباط با تخریب ساختمان ها می پردازد. برای این منظور ابتدا مشکلات موجود در زمینه تخریب ساختمان در شهر تهران و کمبودهای موجود در قوانین کشوری و شهری شناسایی شد. بررسی مشکلات موجود در کنار مطالعه حادثه سعادت آباد نشان داد که مبحث تخریب نیاز به چاره اندیشی و اقدامات موثر و سریع دارد. در کنار استخراج نقایص موجود، فاکتورهای موثر در تخریب ساختمان با توجه به مقالات موجود و نتایج تلاش محققان گذشته بدست آمد و این فاکتورها با توجه به نظرات کارشناسان مربوطه اعم از اعضای هیآت علمی دانشگاه و پیمانکاران تخریب با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی اولویت بندی شده و فاکتورهای مهم شناسایی شدند. در نهایت با استفاده از نتایج حاصل شده و با توجه به اهمیت فاکتورهای موجود راهکارهای اصلاحی و یک الگوی عملکردی برای بهبود شرایط کنونی ارایه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

713 - تعیین روش مناسب برای تخمین ضریب جذب توسط MTBE خاک پالایشگاه تهران (شهرری)
محمد نیکخواه منفرد محمدرضا صبور

متیل ترشیو بوتیل اترعدد اکتان سوخت برای بهر هوری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظترا ماده ای مضر با سرطان زایی بالا طبقه بندی MTBE محیط زیست امریکاکرده است. این ماده از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک میشود.موجب نفوذ سریع این ماده در MTBE ویژگ یهای فیزیکی و شیمیاییخاک چکیده کامل

متیل ترشیو بوتیل اترعدد اکتان سوخت برای بهر هوری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظترا ماده ای مضر با سرطان زایی بالا طبقه بندی MTBE محیط زیست امریکاکرده است. این ماده از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک میشود.موجب نفوذ سریع این ماده در MTBE ویژگ یهای فیزیکی و شیمیاییخاک و ورود به آ بهای زیرزمینی م یگردد. در نشت این ماده به خاک،ایفا م یکند MTBE توانایی خاک در جذب آلاینده، نقشی مهم در حذفاین توانایی ،)Distribution Coefficient-Kd( و شاخص ضریب پخشرا نشان م یدهد. این شاخص در ژئوتکنیک زیست محیطی خاک بررسیمیشود. چون دامن هی تغییرات این شاخص برابر صفر تا هزار و حتی بیشتراست، در مد لسازی، حرکت و پراکنش آلایند هها در خاک، نقشی مهم دارد.در این پژوهش با انجام چندین آزمایش جذب با خاک شهرری و آْلاینده یمقدار واقعی جذب انداز هگیری و با توجه به مقدار به دست آمده، ،MTBEروشهای مختلف عددی موجود، از نظر تطابق نتایج تخمینی با مقدارواقعی بررسی شد تا مناسب ترین روش تخمین برای خاک این منطقهانتخاب شود. آزمای شهای این پژوهش، )آزمای شهای خاک، MTBE وانجام گرفته است. ASTM همگی طبق استاندارد ،)GC جذب ودر پایان مشاهده شد که هر چهار روش بررس ی شده، برای تعیین ضریبجذب قابل استفاد هاند؛ اما در شرایط مشابه، م یتوان به ترتیب، رو شهایدوبینین رادوشکویچ، لانگ مایر، فرندلیخ و در نهایت ایزوترم خطی راو Kd برای تخمین فرآیند جذب، پیشنهاد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

714 - پیش بینی تغییرات پارامتر رسانایی الکتریکی در آب زیر زمینی شهر تهران با کمک شبکه عصبی مصنوعی
ناصر مهردادی غلام رضا نبی بید هندی اکبر باغوند حمید زارع ابیانه پویان عباسی مائده

جهت بررسی کیفیت آب زیر زمینی تهران با توجه به برداشت 10 سال گذشته از پارامتر های هیدروشیمیایی مربوط به 71 نقطه مختلف از شهر تهران سه مدل مختلف شبکه عصبی مصنوعی با تعداد پارامتر های مختلف ورودی و خروجی پارامتر رسانایی الکتریکی تعریف گردید. مشاهده می شود که به جهت تخمین پ چکیده کامل

جهت بررسی کیفیت آب زیر زمینی تهران با توجه به برداشت 10 سال گذشته از پارامتر های هیدروشیمیایی مربوط به 71 نقطه مختلف از شهر تهران سه مدل مختلف شبکه عصبی مصنوعی با تعداد پارامتر های مختلف ورودی و خروجی پارامتر رسانایی الکتریکی تعریف گردید. مشاهده می شود که به جهت تخمین پارامتر رسانایی الکتریکی با سعی و خطای فراوان تابع محرک تانژانت با تابع آموزش مومنتم دارای خطای کمی خواهند بود. با کمتر کردن مقدار پارامتر های ورودی و ثابت نگه داشتن تابع آموزش به مومنتوم و تابع محرک به تانژانت و تغییرات در مقدار پردازنده های داخلی شبکه عصبی میزان خطا کاسته خواهد شد و در نهایت سه مدل با یک لایه پنهان و تابع آموزش مومنتوم و تابع محرک تانژانت ساخته شد.حداکثر خطای نتایج به دست آمده نشان دهنده میزان بیشینه ضریب تعیین برابر 0.986می باشد که مربوط به مدل های 1 و 3 با تعداد پارامتر بیشتر می باشد. همچنین با توجه به شبکه عصبی ساخته شده در یک لایه کمترین میزان کمینه ی نرمال ریشه ی میانگین مربعات خطا برابر 0.110 در مدل های 1 و 3 خواهد بود، با توجه به تعداد ورودی های کمتر مدل شماره 2 و خطاهای با تقریب بسیار نزدیک به این دو مدل با میزان بیشینه ضریب تعیین برابر 96/0 و میزان کمینه ی نرمال ریشه ی میانگین مربعات خطا برابر 176/0 تقریب بسیار مناسب و قابل قبول خواهد بود و از میزان ورودی و آزمایشات جهت اندازه گیری پارامتر ورودی کاسته خواهد شد. در بحث تاثیر گذاری پارامتر ها در پیش بینی با شبکه عصبی مشخص می شود که میزان اهمیت دو یون سولفات و کلراید با اهمیت تر از پارامتر سدیم می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

715 - منابع آلودگی آب‌های زیرزمینی و روش‌های احیا
افسانه شهبازی فرزاد مهرجو

آب‌های زیرزمینی به آب‌هایی گفته می‌شود که در لایه‌های آبدار و اشباع زیرزمین تجمع پیدا کرده‌ است. یکی از منابع مهم تأمین آب در همه کشورهای دنیا محسوب می گردند و استفاده از آن ها در آبیاری کشاورزی و مصارف شهری و صنعتی رو به افزایش است. استفاده بیش از حد از آب های زیرزمین چکیده کامل

آب‌های زیرزمینی به آب‌هایی گفته می‌شود که در لایه‌های آبدار و اشباع زیرزمین تجمع پیدا کرده‌ است. یکی از منابع مهم تأمین آب در همه کشورهای دنیا محسوب می گردند و استفاده از آن ها در آبیاری کشاورزی و مصارف شهری و صنعتی رو به افزایش است. استفاده بیش از حد از آب های زیرزمینی و ورود آلاینده ها به این منابع از طریق زباله های جامد شهری و صنعتی، هیدروکربن های نفتی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین مانند آرسنیک، زباله های رادیواکتیو و نیترات مشکلات فراوانی را برای این منابع به وجود آورده است .لذا روش های متعددی برای احیاء آلودگی آب های زیرزمینی وجود دارد که می توان به روش هایی از جمله مقابله با نفوذ شیرابه به آب های زیرزمینی، استفاده از نانو ذرات آهن برای تصفیه آب های زیرزمینی، پاکسازی بیولوژیک آب های زیرزمینی آلوده به هیدروکربن های نفتی، روش های شبیه سازی از جمله شبیه سازی روش های پمپاژ- تصفیه و هوادهی در احیای محلی آب های زیرزمینی آلوده اشاره کرد. در بررسی نتیجه گیری از این روش ها فناوری نانو علاوه بر میزان کارایی خوبی که می تواند داشته باشد، هزینه تامین آب آشامیدنی از منابع آب زیرزمینی را نیز به حداقل می رساند. و بهترین مکان برای دفن مواد زاید برای جلوگیری از نفوذ شیرابه به آب های زیرزمینی مکان هایی هستند که در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

716 - تعیین روش مناسب برای تخمین ضریب جذب MTBE توسّط خاک پالایشگاه تهران (شهرری)
محمّد نیکخواه منفرد محمّدرضا صبور

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از افزوده‌های بنزین است که در افزایش عدد اکتان سوخت برای بهره‌وری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظت محیط زیست امریکا MTBE را مادّه‌ای مضر با سرطانزایی بالا طبقه‌بندی کرده است. این مادّه از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک می‌شود. ویژگیهای فیزی چکیده کامل

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از افزوده‌های بنزین است که در افزایش عدد اکتان سوخت برای بهره‌وری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظت محیط زیست امریکا MTBE را مادّه‌ای مضر با سرطانزایی بالا طبقه‌بندی کرده است. این مادّه از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک می‌شود. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی MTBE موجب نفوذ سریع این مادّه در خاک و ورود به آبهای زیرزمینی می‌گردد. در نشت این مادّه به خاک، توانایی خاک در جذب آلاینده، نقشی مهم در حذف MTBE ایفا می‌کند و شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd)، این توانایی را نشان می‌دهد. این شاخص در ژئوتکنیک زیست‌محیطی خاک بررسی می‌شود. چون دامنه‌ی تغییرات این شاخص برابر صفر تا هزار و حتی بیشتر است، در مدلسازی، حرکت و پراکنش آلاینده‌ها در خاک، نقشی مهم دارد. در این پژوهش با انجام چندین آزمایش جذب با خاک شهرری و آْلاینده‌ی MTBE، مقدار واقعی جذب اندازه‌گیری و باتوجّه به مقدار بدست‌آمده، روشهای مختلف عددی موجود، از نظر تطابق نتایج تخمینی با مقدار واقعی بررسی شد تا مناسب‌ترین روش تخمین برای خاک این منطقه و MTBE انتخاب شود. آزمایشهای این پژوهش، (آزمایش‌های خاک،جذب و GC)، همگی طبق استاندارد ASTM انجام گرفته است. در پایان مشاهده شد که هر چهار روش بررسی‌شده، برای تعیین ضریب جذب قابل استفاده‌اند؛ امّا در شرایط مشابه، می‌توان به ترتیب، روش‌های دوبینین-رادوشکویچ، لانگ‌مایر، فرندلیخ و در نهایت ایزوترم خطّی را برای تخمین Kd و فرآیند جذب، پیشنهاد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

717 - بررسی روند تغییرات پارامترهای شیمیایی کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از تحلیل مؤلفه‌اصلی و نرم افزار Aqua Chem
سمیرا رهنما نسرین سیاری

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع آبی هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیت&lrm;های مختلف نظیر کشاورزی، صنعت و شرب دارند، لذا حفاظت و استفاده بهینه از منابع آبی یکی از اصول توسعه پایدار هر کشور محسوب می‌گردد. در این پژوهش، داده&lrm;های کیفی آب رودخانه تجن که یکی از چکیده کامل

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع آبی هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیت&lrm;های مختلف نظیر کشاورزی، صنعت و شرب دارند، لذا حفاظت و استفاده بهینه از منابع آبی یکی از اصول توسعه پایدار هر کشور محسوب می‌گردد. در این پژوهش، داده&lrm;های کیفی آب رودخانه تجن که یکی از مهم‌ ترین منابع آبی استان مازندران به شمار می آید، طی سال های 1382 تا 1392 در دو ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی ساختار همبستگی و ارتباط میان متغیرها از تحلیل فاکتور اصلی بر مبنای روش آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) و برای ارزیابی کیفیت آب و روند تغییرات پارامتر های کیفی آب رودخانه از نمودارهای پایپر و شولر استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از PCA مشخص شد که برای کنترل کیفیت آب رودخانه، در ایستگاه کردخیل در 6 ماه اول سال به جز pH و در 6 ماه دوم سال به جز (SO42-، Q و pH) تمامی پارامترها در اولویت قرار دارند. در ایستگاه سلیمان تنگه در 6 ماه اول سال پارامترهای (EC، TDS، K+،-HCO3 و Ca2+) و در 6 ماه دوم سال پارامترهای (TDS، Cl-، Na+ و SAR) در اولویت قرار دارند. با توجه به نمودار پایپر تیپ کیفی شیمیایی آب رودخانه تجن در ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه از نوع بی‌کربنات- منیزیم-کلسیم می‌باشد. هم چنین بر اساس نتایج حاصل از دیاگرام شولر مشخص شد که آب این رودخانه در هر دو ایستگاه دارای کیفیت خوب بوده و برای شرب مناسب می&lrm;باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

718 - ارزیابی کمی و کیفی منابع آب رودخانه کارون با استفاده از شاخص NSFWQI و روش AHP
مرجان سالاری فریدون رادمنش حیدر زارعی

رودخانه‌ها به عنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای مصارف مختلف مطرح می‌باشند. از این رو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی‌های اخیر و توسعه شهری و روستایی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست مصوب می‌گردد. رودخانه کارون اهمیت بسیاری در تأمین آب آشامیدنی، حفظ چکیده کامل

رودخانه‌ها به عنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای مصارف مختلف مطرح می‌باشند. از این رو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی‌های اخیر و توسعه شهری و روستایی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست مصوب می‌گردد. رودخانه کارون اهمیت بسیاری در تأمین آب آشامیدنی، حفظ حیات صنعتی استان خوزستان و تامین آب کشاورزی دارد. بنابراین مدیریت و کنترل کیفیت این منبع آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر، کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از شاخص NSFWQI ارزیابی گردید و در مرحله بعد وزن‌ 9 عامل بررسی شده در این شاخص با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی با توجه به شرایط محلی و نظرات کارشناسان متخصص در این زمینه تغییر و اصلاح گردید. نتایج وزن‌های اصلاح شده نشان داد که بیشترین ارزش وزنی به دست آمده از روش (AHP) در مقایسه با شاخصNSFWQI مربوط به پیراسنجه‌های اکسیژن محلول، کلیفرم و اکسیژن خواهی زیست- شیمیایی می‌باشد. همچنین روش استفاده شده در این مطالعه به دلیل قابلیت بالای مدیریتی، صحت و دقت قضاوت‌ها و مقایسات در به دست آوردن وزن نهایی معیارها ارزشمند است. به کار‌گیری روش موجود اولاً تمامی اهداف تعریف شده در پروژه‌های کیفیت آب را با ارایه نظرات کارشناسان متخصص به منظور کاهش هزینه و همچنین در نظر گرفتن مسایل اقتصادی، اجتماعی و فنی بهبود می بخشد. به عبارت دیگر استفاده از روش AHP توام با شاخص‌های کیفیت آب، محدودیت‌های شاخص‌های کیفیت آب مربوط به شرایط خاص هر مکان را از بین می برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

719 - تاثیرات محیط‌زیستی معدن سرب و روی زه آباد قزوین
فرزاد ستوهیان سیده لیلا حجتی سعید شریفی

یکی از ارکان مهم توسعه پایدار هر کشوری حفظ محیط زیست آن است. تجمع فلزات سنگین در آب و خاک، زندگی جانداران هر اکوسیستمی را تهدید می نماید. هدف از این تحقیق بررسی اثرات محیط زیستی معدن زه آباد قزوین که از جمله معادن فعال این استان است، می باشد. آلودگی محیط زیست ناشی از به چکیده کامل

یکی از ارکان مهم توسعه پایدار هر کشوری حفظ محیط زیست آن است. تجمع فلزات سنگین در آب و خاک، زندگی جانداران هر اکوسیستمی را تهدید می نماید. هدف از این تحقیق بررسی اثرات محیط زیستی معدن زه آباد قزوین که از جمله معادن فعال این استان است، می باشد. آلودگی محیط زیست ناشی از بهره برداری این معدن منجر به آزاد سازی عناصر سمی و مضر از طریق فراوری ماده معدنی و به ویژه انباشت های مواد باطله به داخل سیستم هیدرولیکی (آب های سطحی و زیر زمینی) و نیز خاک منطقه گردیده است. نمونه برداری از 120 تیپ خاکی و 18 نمونه آبی در 7 ایستگاه در منطقه معدنی صورت گرفت. نتایج آنالیزها و تطبیق آن با استانداردهای جهانی [1]EPA در مورد عناصر سرب و روی در خاک و آب منطقه و حد مجاز آن مقایسه گردید. نتایج این آزمایش بیانگر آن است که میزان عناصر سرب و روی در ایستگاه های نمونه برداری شده بیش از حد مجاز و استاندارد می باشد. در این میان مشخص گردید که باطله ها و پساب های تولید شده صدمات جبران ناپذیری را بر محیط زیست ناحیه وارد آورده است. 4- Environment Protection Agency پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

720 - بررسی کیفیت آب‌های زیرزمینی با استفاده از شاخص کیفیت آب‏های زیر زمینی GQI)و (GISدر دشت جغتای ، شمال شرق ایران
حجت اله جغتایی رحیم دبیری محمد الیاس مسلم پور مجید اطاری رضا شریفیان عطار

ارزیابی کیفیت آب و شناسایی عوامل آلاینده و نقاط آلوده در مناطقی که از منابع آب های زیرزمینی برای مصارف شرب استفاده می شود بسیار با اهمیت است. در این مقاله به بررسی کیفیت آب های زیر زمینی در دشت جغتای با استفاده از شاخص GQI می پردازیم. شاخص GQI ابزار مناسبی برای تبدیل دا چکیده کامل

ارزیابی کیفیت آب و شناسایی عوامل آلاینده و نقاط آلوده در مناطقی که از منابع آب های زیرزمینی برای مصارف شرب استفاده می شود بسیار با اهمیت است. در این مقاله به بررسی کیفیت آب های زیر زمینی در دشت جغتای با استفاده از شاخص GQI می پردازیم. شاخص GQI ابزار مناسبی برای تبدیل داده های کیفی متفاوت به داده های ساده و قابل فهم می باشد. بدین منظور غلظت آنیون ها و کاتیون های اصلی آب شامل Na+, K+, Mg+2,Ca+2,So4-2, Cl- و میزان TDSمورد بررسی قرار گرفت. بر اساس میزان پارامترهای اندازه گیری شده، نقشه پهنه بندی کیفیت آب های زیرزمینی منطقه جغتای تهیه و شاخص کیفیت آب های زیرزمینی(GQI) در محیط GIS تعیین گردید. مقدار شاخصGQI در منطقه مورد مطالعه بین 3/81 تا1/88 تغییر کرده و در محدوده قابل قبول واقع می شود. بررسی های شاخص GQI نشان می دهد که کیفیت آب در بخش های شمالی دشت جغتای با توجه به طی مسافت و عبور از سازندهای مختلف دارای کیفیت پایین تری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

721 - استفاده از روش ازناسیون براى تصفیه آب هاى معدنى
حسن ژیان

آب معدنى و آب شــرب به عنوان یکى از نیازهاى اساســى روزمره انســان واســتمرار حیات می باشــد . میزان نیاز روزمره هر فرد 1تا 2لیتر می باشد کهبســتگى به شــرایط آب و هوایى و ســن و سال دارد. منشــأ حدود ٪80ازبیماری هاى انســان عدم دسترســى به آب سالم است. ٪75از مردم جهانس چکیده کامل

آب معدنى و آب شــرب به عنوان یکى از نیازهاى اساســى روزمره انســان واســتمرار حیات می باشــد . میزان نیاز روزمره هر فرد 1تا 2لیتر می باشد کهبســتگى به شــرایط آب و هوایى و ســن و سال دارد. منشــأ حدود ٪80ازبیماری هاى انســان عدم دسترســى به آب سالم است. ٪75از مردم جهانســوم از امکانات آب براى مصارف بهداشتى محروم اند. واقعیت آن است کهآب ســالم و گوارا کمیاب و گران بها می باشــد آلودگی هــا با ایجاد تغییراتنامطلــوب در خواص فیزیکى ، شــیمیایى و بیولوژیکى کیفیــت آب را تنزلمــی دهند. برخــى از آلودگى ها زوال پذیرند و به آســانى تجزیه و یا تقلیلداده می شــوند نظیر مواد زاید کشــاورزى و حیوانى و فاضلاب هاى انسانىبعضــى از آلاینــده ها نیز انحطــاط ناپذیرند مانند جیوه و ســرب و برخى ازترکیبات پلاســتیک ها که از افزایش آنها در آب باید جدا جلوگیرى شود. دراین تحقیق از دو نمونه از آب هاى معدنى واقع در منطقه شمالى شهرستانمهاباد واقع در آذربایجان غربى با سختى 42 mg/literو 36کربناتکلســیم ) ( CaCo3مورد بررســى قرار مى گیرد. ســپس مقادیر مختلف ازگاز ازن به طور مســتقیم به محلول آب معدنى تزریق مى شــود و تحولاتبیولوژیکى و شــیمیایى نمونه بعد از تاثیر ازن بررسى خواهد شد. ازناتورمورداســتفاده مى تواند 25میلى گرم گاز ازن را در ساعت تولید کند. براى تعیینمقادیــر گاز ازن روش یدومترى به کار مى بریم. در تزریق 1/25میلى گرمدر لیتــر ازن حــذف دیاتومه در نمونه ) ( 1کامــل و در نمونه ) ( 2تا ٪99حاصل گردیده اســت. حذف کامل کلروفیسه در هر دو نمونه در مقادیر 1/1میلــى گــرم در لیتر ازن رخ مى دهد . حذف کامل BOD5در نمونه )(در 1/1میلــى گــرم ازن و در نمونــه دوم در 1میلى گــرم ازن حاصل مىشــود. در کاهش CODبراى تزریق 1/2میلى گرم ازن براى نمونه )( 1٪65و براى نمونه ) ٪68 ( 2خواهیم داشــت. گند زدایى کامل هر دو نمونهدر مقــدار 0/5میلى گــرم در لیتر به صورت کامل انجام مى شــود. در اینروش تصفیه چون از مواد شیمیایى استفاده نمى گردد مى توان آبى گوارا باکیفیت بســیار مطلوب به دســت آورد و نیازى به تهیه مواد شیمیایى نیست.مى توان ازناســیون را به عنوان بهترین روش تصفیه آب معرفى کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

722 - امکان سنجی استفاده از پساب جهت تغذیه مصنوعی آبخوان در دشت یزد-اردکان
مریم مروتی مسعود منوری امیرحسام حسنی زهرا روستا

یکی از اهداف مصرف پساب های تصفیه شده شهری استفاده از آن ها برای تغذیه مصنوعی دشت های بدون جریان آب سطحی می باشد. استفاده از این پساب ها به ویژه در دشت هایی که دارای افت سطح آب زیرزمینی به علت برداشت های بی رویه این منابع می باشند، از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار است. چکیده کامل

یکی از اهداف مصرف پساب های تصفیه شده شهری استفاده از آن ها برای تغذیه مصنوعی دشت های بدون جریان آب سطحی می باشد. استفاده از این پساب ها به ویژه در دشت هایی که دارای افت سطح آب زیرزمینی به علت برداشت های بی رویه این منابع می باشند، از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار است. دشت یزد-اردکان در استان یزد دارای مراکز جمعیتی، صنعتی و کشاورزی مهمی است . از حدود 40 سال پیش به علت برداشت بی رویه از آب زیرزمینی این دشت، افت سطح آب زیرزمینی در این آبخوان شروع شده است، لذا وزارت نیرو به منظور جلوگیری از افت بیشتر سطح آب، از سال 1346 این دشت را ممنوعه اعلام کرد. آمارها و اطلاعات موجود نشان می دهد که افت سطح آب زیرزمینی همچنان ادامه دارد و کاهش کیفیت آب برخی از چاه ها و نشست زمین در برخی مناطق از بحرانی بودن وضعیت این دشت می باشد. بنابراین استفاده از هر نوع منبع آب به ویژه پساب های تصفیه شده، برای ترمیم و جبران افت آب زیرزمینی در دشت یزد-اردکان می با.یست امکان سنجی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

723 - تغییرات ماهیانه خصوصیات شیمیایی خاک در توده آمیخته راش- ممرز
مریم مصلحی هاشم حبشی فرهاد خرمالی رامین رحمانی علی اکبر محمدعلی‌ پورملکشاه

آبشویی عناصر به&lrm;عنوان یک فرایند اثرگذار در انتقال مواد غذایی، نقش موثر در جلوگیری از کاهش عناصر پرمصرف در خاک (به&lrm;ویژه خاک&lrm;های فقیر) دارد که تحت تاثیر روابط متقابل خاک، اقلیم و فعالیت موجودات زنده در طول زمان در حال تغییر می&lrm;باشد. لذا هدف از این تحقیق، ب چکیده کامل

آبشویی عناصر به&lrm;عنوان یک فرایند اثرگذار در انتقال مواد غذایی، نقش موثر در جلوگیری از کاهش عناصر پرمصرف در خاک (به&lrm;ویژه خاک&lrm;های فقیر) دارد که تحت تاثیر روابط متقابل خاک، اقلیم و فعالیت موجودات زنده در طول زمان در حال تغییر می&lrm;باشد. لذا هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات ماهیانه کاتیون&lrm;های بازی سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در لایه&lrm;های سطحی (10-0 سانتی&lrm;متر) و عمقی (50-10 سانتی&lrm;متر) خاک در توده&lrm; آمیخته راش-ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام‌نیا استان گلستان می&lrm;باشد. نمونه های آبشویی لایه&lrm;های مختلف خاک در طول یک سال از تاریخ 1/10/87 الی 1/10/88، بعد از هربارندگی، جمع&lrm;آوری و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی تغییرات کاتیون&lrm;های بازی در ماه&lrm;های مختلف، از آنالیز واریانس یک طرفه و جهت مقایسه میانگین&lrm;ها از آزمون دانکن در سطح احتمال 95 درصد استفاده گردید. نتایج نشان داد آبشویی کلیه کاتیون&lrm;ها در ماه&lrm;های مختلف در لایه&lrm;های سطحی و عمقی خاک، بطور معنی&lrm;داری متفاوت است. عنصر منیزیم کم ترین میزان آبشویی را در لایه سطحی و عمقی خاک به خود اختصاص داد. همچنین بیش ترین میزان آبشویی در لایه سطحی در ماه مرداد مربوط به عنصر پتاسیم (54/8 کیلوگرم در هکتار) و در لایه عمقی خاک در ماه&lrm; آذر مربوط به عنصر کلسیم (39/6 کیلوگرم در هکتار) بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

724 - بررسی خصوصیات کیفی منابع آبهای زیر زمینی تامین کننده آب شرب شهرآباده
هانیه نوذری لیلا نعمت اللهی

خواص فیزیکوشیمیایی آب ازجمله پارامترهای مهمی هستند که در بهداشت آب مصرفی جایگاه خاصی دارند. لذا هدف از این مطالعه بررسی پارامتر های کیفی آب شرب شهر آباده جهت تعیین سلامت آن می باشد.15 پارامتر فیزیکی و شیمیایی از مجموع 20 نمونه برداشتی در ماههای خرداد و آبان 1394 از 10 م چکیده کامل

خواص فیزیکوشیمیایی آب ازجمله پارامترهای مهمی هستند که در بهداشت آب مصرفی جایگاه خاصی دارند. لذا هدف از این مطالعه بررسی پارامتر های کیفی آب شرب شهر آباده جهت تعیین سلامت آن می باشد.15 پارامتر فیزیکی و شیمیایی از مجموع 20 نمونه برداشتی در ماههای خرداد و آبان 1394 از 10 منبع تامین کننده آب شرب جمع آوری شد و آزمایشات فیزیکی و شیمیایی بر اساس روش های مندرج در استاندارد متد صورت گرفت.بررسی میانگین غلظت های اندازه گیری شده نشان می دهد کلیه پارامتر های فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شده (,TDS ,TH ,Ca ,Mg ,Na ,F ,HCO3 ,SO4 ,pH ,NO3 ,NO2 ,EC ,Cl دما و کدورت) در منابع آب زیرزمینی در محدوده مطلوب و مجاز قرار دارند و انتظارات استانداردهای ملی و جهانی را برآورده می نمایند. مقدار آبدهی چاههای آب در آبان کاهش معنی داری داشته است. از لحاظ همبستگی بین مقدار EC با (TDS، TH،Ca ، Cl، SO4وHCO3 )، بین مقدار TDS با (TH،Ca ، Cl، SO4وHCO3 )، بین مقدار THبا (Ca، Cl، SO4وHCO3 )، بین مقدار Ca با (Cl، SO4و HCO3)، بین مقدار Cl با (HCO3وSO4 )، بین مقدار (SO4باHCO3 )، بین مقدار (pH با F) همبستگی معنی دار مثبت وجود دارد و بین مقدار درجه حرارت با (F و pH) همبستگی معنی دار منفی وجود دارد.کیفیت شیمیایی آب شرب شهر آباده از وضعیت خوب و مطلوبی برخوردار است، بجز سختی کل که اگرچه در محدوده استاندارد قرار دارد، از نظر طبقه بندی جزء آبهای سخت طبقه بندی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

725 - تغییرات پارامترهای کیفی آب زیرزمینی در محدوده شهرستان ملایر با تاکید بر تاثیر کاربری کشاورزی بر کیفیت آب
محمد ساکی زاده

هدف مطالعه کنونی بررسی کیفیت آب زیرزمینی در محدوده شهرستان ملایر، استان همدان، براساس اطلاعات پایش شده در یک دوره زمانی چهار ساله و با توجه به شاخص کیفیت آب با تاکید برتاثیر کاربری کشاورزی برکیفیت آب بوده است. داده های پایش شده در ارتباط با 14 پارامتر کیفیت آب مربوط به چکیده کامل

هدف مطالعه کنونی بررسی کیفیت آب زیرزمینی در محدوده شهرستان ملایر، استان همدان، براساس اطلاعات پایش شده در یک دوره زمانی چهار ساله و با توجه به شاخص کیفیت آب با تاکید برتاثیر کاربری کشاورزی برکیفیت آب بوده است. داده های پایش شده در ارتباط با 14 پارامتر کیفیت آب مربوط به 26 چاه در طی سال های 1392-1391 و 19 چاه طی سال های 1390-1389 بدست آمدند. میزان باقی مانده کلر در 50 درصد از ایستگاه ها در حد صفر بود. علاوه براین میزان فلوراید در 14 ایستگاه پایین تر از حد آستانه 5/0 میلی گرم در لیتر قرار داشت وبرای 7/80 درصد از ایستگاه ها میزان نیترات بالاتر از 13 میلی گرم در لیتر بود. علی رغم اینکه تفاوت معنی داری بین غلظت برخی از پارامترها در بین این دودوره زمانی بدست آمده بود اما این تفاوت آن چنان چشمگیر نبود. براساس نتایج شاخص کیفیت آب 9/76 درصد از ایستگاه ها در حدآلودگی ناچیز تا متوسط قرار داشتند. درکل، مقادیر نیترات در 21 چاه (7/80درصد) بالاتر از حد استاندارد آلودگی ناشی از منابع انسان انگیخته(13 میلی گرم در لیتر) و در دو چاه بالاتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی جهت مصارف شرب (40 میلی گرم در لیتر) بود. روند تغییرات ناحیه ای نیترات با استفاده از روش درون یابی از سمت شمال غرب به سمت جنوب شرق افزایش نشان می داد. علی رغم این که با توجه به نتایج شاخص کیفیت آب، کیفیت کلی آب دچار زوال نشده است اما همچنان ریسک بهداشتی مصرف به ویژه در زمینه نیترات برای مردم محلی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

726 - سامانه تامین آب دوست دار محیط زیست شهر یوکوهامای ژاپن
سید محمد موسویان

آب به عنوان یکی از نیازهای اساسی و دایمی انسان به شمار می رود و تامین، انتقال و توزیع مناسب آن یکی از دغدغده های جدی متولیان این عرصه می باشد. اما این امر مهم نباید طراحی و بکارگیری فناوری های مختلف در سامانه تامین آب، به نحوی که کم ترین آسیب را به محیط زیست بزند و منجر چکیده کامل

آب به عنوان یکی از نیازهای اساسی و دایمی انسان به شمار می رود و تامین، انتقال و توزیع مناسب آن یکی از دغدغده های جدی متولیان این عرصه می باشد. اما این امر مهم نباید طراحی و بکارگیری فناوری های مختلف در سامانه تامین آب، به نحوی که کم ترین آسیب را به محیط زیست بزند و منجر به کاهش آلودگی، مصرف انرژی گردد تحت الشعاع قرار دهد. از این رو، برنامه ریزی ها و تمهیدات لازم برای به حداقل رساندن اثرات منفی ناشی از ساخت سدها، مخازن و خطوط انتقال، مصرف انرژی برای پمپ ها و فرایندها و انتقال بین حوضه ای و به طور کلی پروژه های تامین آب ضروری است. در این رابطه سامانه تامین آب شهر یوکاهامای ژاپن می تواند الگوی مناسبی در زمینه تامین آب یک شهر با کم ترین تخریب محیط زیست باشد. این مقاله که حاصل گذراندن دوره آموزشی در سال 1394 در کشور ژاپن و همچنین بررسی و تحقیق بر روی سامانه تامین آب شهر یوکوهامای ژاپن به عنوان یک سامانه تامین آب دوست دار محیط زیست بوده و به راه کارهای مورد استفاده برای کاهش آلودگی بخش های مختلف سامانه تامین آب شهر مذکور پرداخته است و هدف آن، آشنایی اجمالی مسوولان و کارشناسان ذیربط با این گونه سامانه تامین آب با توجه به این که ژاپنی ها توانسته اند با روش های ساده، مکان یابی مناسب، با استفاده از نیروی های طبیعی، کاربرد فناوری های پیشرفته تصفیه، تجهیزات مدرن، جلب مشارکت مردم و بخش خصوصی و برنامه کاهش تلفات شبکه آب، گام موثری را در کاهش آلودگی محیط زیست و مصرف انرژی بردارند و در عین حال آبی با کیفیت بالا را به مصرف کنندگان عرضه نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

727 - تعیین حسّاسیّت نرم افزار ModFlow نسبت به شاخص پخش (Kd)
محمّد نیکخواه منفرد محمّدرضا صبور

یکی از عوامل مهمّی که بتازگی در مباحث ژئوتکنیک زیست‌محیطی بدان توجّه زیادی شده است، شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd) است. دامنه‌ی این شاخص به اندازه‌ای است که می‌تواند مقادیر صفر تا هزار و حتّی بیشتر را به خود اختصاص دهد. این دامنه‌ی گسترده در بحث مدل سازی و چکیده کامل

یکی از عوامل مهمّی که بتازگی در مباحث ژئوتکنیک زیست‌محیطی بدان توجّه زیادی شده است، شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd) است. دامنه‌ی این شاخص به اندازه‌ای است که می‌تواند مقادیر صفر تا هزار و حتّی بیشتر را به خود اختصاص دهد. این دامنه‌ی گسترده در بحث مدل سازی و استفاده از مدل‌های رایانه‌ای جهت شبیه‌سازی حرکت و پراکنش آلاینده‌ها در خاک، نقشی مهم خواهد داشت. نرم‌افزار MODFLOW یکی از نرم‌افزارهای بسیار مناسب در زمینه‌ی شبیه‌سازی حرکت و جابه‌جایی آلاینده‌ها در خاک و آب های زیرزمینی است که با توجّه به خواصّ خاک و آلاینده و پارامترهای خاک و منطقه، مدلی از پراکنش آلاینده‌ها در خاک به دست می‌دهد. با توجّه به نیاز این نرم‌افزار به شاخص پخش، توانایی نرم‌افزار برای محاسبه‌ی این شاخص به روش‌های مختلف و گستره‌ی وسیع ضریب پخش، بسیار مهم است که بدانیم حسّاسیت نرم‌افزار نسبت به این ضریب چه مقدار است و روش‌های مختلف محاسبه‌ی مقدار این شاخص -که سه روش آن در MODFLOW قابل استفاده است- در نتایج مدل سازی چقدر می‌توانند اثر بگذارند و این نتایج را با خطا مواجه سازند. این پژوهش برای خاک منطقه‌ی شهر ری و با آلاینده‌ی MTBE در آزمایشگاه محیط زیست دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی اجرا و آزمایش های مربوطه (آزمایش های خاک، آزمایش جذب، آزمایش GC)، همگی طبق استاندارد ASTM انجام شده است و در نهایت مشخّص شد که حسّاسیّت نرم‌افزار MODFLOW نسبت به مقدار و روش محاسبه‌ی شاخص Kd ناچیز می‌باشد و این مدل در شرایطی که مقدار Kd دقیقاً مشخّص نیست، بسیار مناسب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

728 - بررسی منشاء آلودگی آب به فلور در توابع شهرستان اهر، استان آذربایجان شرقی
رامین سلماسی

بر اساس گزارش مرکز بهداشت و شکایات اهالی روستای قلندر از توابع شهرستان اهر واقع در استان آذربایجان شرقی، مشکل وجود مقادیربالای عنصر فلوئور در آب آشامیدنی این روستا وجود دارد. در این راستا، پژوهش حاضر طراحی شده است تا وجود آلودگی آب (و شایدخاک) به فلوئور و منشا این آلودگ چکیده کامل

بر اساس گزارش مرکز بهداشت و شکایات اهالی روستای قلندر از توابع شهرستان اهر واقع در استان آذربایجان شرقی، مشکل وجود مقادیربالای عنصر فلوئور در آب آشامیدنی این روستا وجود دارد. در این راستا، پژوهش حاضر طراحی شده است تا وجود آلودگی آب (و شایدخاک) به فلوئور و منشا این آلودگی را بررسی نماید. به این منظور از آب، خاک و سنگ حوزه نمون هبرداری و ویژگی های هدایت الکتریکی،نمونه های آب در محل نمونه برداری اندازه گیری شد. در آزمایشگاه تجزیه کاتیون ها و آنیون ها و مقدار فلوئور بر روی نمونه های pH دما وتجزیه شدند. XRF آب، خاک و سنگ انجام گرفت. همچنین از نمونه های سنگ مقاطع میکروسکوپی تهیه شد و این نمون هها به روشبر اساس یافته های به دست آمده، تیپ آب در مناطق کم دگرسان شده و آهکی، بیکربنات- کلسیک؛ در روستای قلندر با دگرسانیشدید، سولفاته- سدیک و در بقیه نمونه ها سولفاته - کلسیک است. هم سنجی یافته های به دست آمده با استانداردهای آب آشامیدنینشان داد یون فلوئور و سولفات در برخی نمون ههای آب بالاتر از دامنه مجاز قرار دارند. رسم نمودارهای تغییرات EPA و WHO ، ایرانغلظت عناصر در نمونه های آب، بین یون های فلوئور، بیکربنات و سدیم تناسب خوبی را نشان داد. حضور کانی های فلوئوردار بیوتیت،نمونه های سنگ منطقه، منشا XRF هورنبلند و آپاتیت در مطالعه مقاطع میکروسکوپی و وجود مقادیر بالایی از فلوئور در نتایج حاصل ازآلودگی آب ها به فلوئور را به سنگ های آذرین منطقه نسبت می دهد. بر این اساس در صورت گسترش دگرسانی در سنگ های منطقه،پتانسیل وقوع این آلودگی بسیار بالا است. اندازه گیری مقدار فلوئور در نمونه های خاک برداشت شده، مقدار این یون را در دامنه مجاز نشانداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

729 - بررسی توانایی گیاه نیلوفر آبی سفید (Nymphaea Alba) در کاهش فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و منگنز) از محلول های آبی
فرامرز معطر الهه جوادی عبدالرضا کرباسی سید مسعود منوری

افزایش جمعیت، گسترش صنایع، ازدیاد مصرف آب و در نهایت آلودگی رو به رشد آبهای جاری به دلیل عدم کنترل مسیر پساب خروجی از کارخانجات، مناطق شهری و کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت آب ها گشته است. از این میان فلزات سنگین را می توان نام برد که در جریان خودپالایی رودخانه ها کاهش ن چکیده کامل

افزایش جمعیت، گسترش صنایع، ازدیاد مصرف آب و در نهایت آلودگی رو به رشد آبهای جاری به دلیل عدم کنترل مسیر پساب خروجی از کارخانجات، مناطق شهری و کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت آب ها گشته است. از این میان فلزات سنگین را می توان نام برد که در جریان خودپالایی رودخانه ها کاهش نیافته بلکه در رسوبات بستر رودخانه ها و گونه های مختلف آبزیان تجمع می یابند و بالاخره بزرگنمایی زیستی را موجب شده و در زنجیره غذایی وارد می‌گردد.در این تحقیق توانایی گیاه آبزی نیلوفر آبی سفید در جذب و تجمع ترکیبی از فلزات سنگین(جهت هرچه نزدیک تر شدن به محیط طبیعی) مانند کادمیوم، سرب و منگنز، تحت شرایط آزمایشگاهی در 4 غلظت 1، 5/2، 5 و 10 میلی گرم بر لیتر و محیط های pH 5/5، 5/6 و 5/7 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از روش آماری ضریب همبستگی و آنالیز خوشه ای میزان تجمع فلز منگنز و کادمیوم در بافت گیاه با افزایش غلظت کاهش می یابد و بیشترین تجمع منگنز در غلظت 1 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 455/3 میلی گرم بر گرم بوده است و بیشترین میزان تجمع فلز کادمیوم در بافت گیاه از کم به زیاد در غلظت 5 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 55/0 میلی گرم بر گرم بوده است. در خصوص فلز سرب نیز با افزایش غلظت میزان جذب کاهش یافته ولی در غلظت 10 میلی گرم بر لیتر بالاخص در pH 5/5 به شدت افزایش می یابد.مطالعات حاکی از آن است که میزان هر یک از عناصر باقیمانده در محلول های آزمایشگاهی با افزایش غلظت تا بیشینه 10 میلی گرم بر لیتر روند صعودی داشته و با افزایش میزان pH در هریک از غلظت ها روند نزولی داشته است. در کل بیشترین میزان باقیمانده در محلول، مربوط به فلز کادمیوم به میزان 38/3 میلی گرم بر لیتر و کمترین میزان، مربوط به فلز منگنز به میزان 002/0 میلی گرم بر لیتر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از نیلوفر آبی به دلیل بالا بودن میزان مقاومت نسبت به شرایط محیطی تالاب ها و دریاچه ها و رشد بالا، قابلیت کشت آسان و سازگاری خوب آن با محیط می توان به عنوان فیلتر بیولو&zwj;ژیکی و یک فناوری آلایش زدایی گیاهی جهت حذف فلزات سنگین در پساب صنایع به کار برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

730 - استفاده از روش طبقه بندی فازی برای تهیه نقشه کاربری اراضی (مطالعه موردی زیر حوزه آبخیز حبله رود)
مرضیه علی خواه اصل الهام فروتن

کاربری اراضی، از دیرباز به منظور برنامه ریزی و مدیریت منابع مد نظر قرار گرفته است. تکنیکهای سنجش از دور بهترین وسیله برای استخراج نقشه کاربری اراضی می باشد. لذا در این تحقیق، از تکنیک فازی که یکی از روش های طبقه بندی در سنجش از دور می باشد به منظور تهیه نقشه کاربری اراض چکیده کامل

کاربری اراضی، از دیرباز به منظور برنامه ریزی و مدیریت منابع مد نظر قرار گرفته است. تکنیکهای سنجش از دور بهترین وسیله برای استخراج نقشه کاربری اراضی می باشد. لذا در این تحقیق، از تکنیک فازی که یکی از روش های طبقه بندی در سنجش از دور می باشد به منظور تهیه نقشه کاربری اراضی استفاده گردید.منطقه مورد مطالعه،یکی اززیر حوزه های حوزه آبخیز حبله رود است و در این تحقیق، از تصویر ماهواره ایETM+ در سال 2002 استفاده گردید. ماتریس های خطا و ضرایب کاپا نشان می دهد که تفکیک اراضی دیم و مراتع با وضعیت خوب و متوسط، با دقت خوبی صورت پذیرفته است و بیشترین خطای این روش، در مشخص نمودن مرز اراضی زراعی آبی و مراتع فقیر می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

731 - تاثیر آلودگی آب بر اقتصاد سلامت: رهیافت داده های پانل
پروانه سلاطین سعید تاجیک

منظور از آلودگی آب، آلودگی شیمیایی، بیولوژیکی، میکروبی و آلودگی با مواد زاید آب دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها و آب‌های زیرزمینی است. آلاینده‌های خاصی که سبب آلودگی آب می‌شوند شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی، بیماری زاها و تغییرات حسی و فیزیکی از قبیل افزایش دما و تغی چکیده کامل

منظور از آلودگی آب، آلودگی شیمیایی، بیولوژیکی، میکروبی و آلودگی با مواد زاید آب دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها و آب‌های زیرزمینی است. آلاینده‌های خاصی که سبب آلودگی آب می‌شوند شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی، بیماری زاها و تغییرات حسی و فیزیکی از قبیل افزایش دما و تغییر رنگ هستند. آلودگی آب چه به صورت بیولوژیکی یعنی وجود میکروب های بیماری زا و چه به صورت آلودگی شیمیایی یعنی وجود مواد شیمیایی آلاینده سبب بیماری ها و اختلالات متعددی در سلامتی فرد و جامعه می شود. در این راستا هدف اصلی این مقاله بررسی میزان تاثیرگذاری آلودگی آب بر نرخ مرگ و میر و مخارج بهداشتی به عنوان شاخص های نشان دهنده اقتصاد سلامت در گروه کشورهای منتخب اروپایی می باشد. تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی، علّی و از نظر شیوه پرداختن به مسأله استنباطی است. نتایج حاصل از برآورد مدل ها به روش اثرات ثابت درگروه کشورهای منتخب اروپایی نشان می دهد آلودگی آب تأثیر مثبت و معناداری بر نرخ مرگ و میر و مخارج بهداشتی به عنوان شاخص های نشان دهنده اقتصاد سلامت در گروه کشورهای منتخب دارد. محدود بودن منابع آب و آلودگی آن زنگ خطری برای کمبود آب سالم در آینده محسوب می شود و برای مقابله با این بحران، مدیریت مصرف آب بهترین گزینه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

732 - برآورد نیاز آبی محصول سیب زمینی در اقلیم تربت حیدریه و تخمین تبخیر و تعرق واقعی براساس تبخیر و تعرق مرجع
غلامعباس فلاح قالهری محمد باعقیده حسن رضایی

سیب زمینی از محصولات غده ای است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان دارد و به دلیل عملکرد بسیار بالا در واحد سطح انرژی و مقدار پروتئین تولیدی در واحد سطح سیب زمینی بیش از گندم و برنج می باشد. برای افزایش مساحت مزارع زیرکشت، کاهش تلفات آب لازم می باشد. یکی از راه های کاهش تلف چکیده کامل

سیب زمینی از محصولات غده ای است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان دارد و به دلیل عملکرد بسیار بالا در واحد سطح انرژی و مقدار پروتئین تولیدی در واحد سطح سیب زمینی بیش از گندم و برنج می باشد. برای افزایش مساحت مزارع زیرکشت، کاهش تلفات آب لازم می باشد. یکی از راه های کاهش تلفات آب در مزارع، برنامه ریزی صحیح آبیاری می باشد که اساس آن را برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان تشکیل می دهد .معادلاتی که برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده می شوند، پارامترهای اقلیمی یکسانی را به کار نمی گیرند و به دلیل ماهیت تجربی آن ها برای تمام شر ایط اقلیمی مناسب نیستند .به همین دلیل لازم است که معادله مناسب هر منطقه مشخص شود. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از داده های ایستگاه هواشناسی تربت حیدریه، مقدار تبخیر و تعرق گیاه واقعی با اعمال ضریب اصلاحی (بایگی) محاسبه شده و با روش فائو پنمن مانتیث (تبخیر و تعرق مرجع) مورد مقایسه قرارگرفتند. نتایج نشان داد میزان تبخیر و تعرق 63/2 برابر میانگین بارندگی در فصل رویش است. مفهوم این است که گیاه از رطوبت ذخیره شده برای تبخیر و تعرق استفاده نموده است. بدین ترتیب برای جبران تخلیه رطوبتی باید گیاه آبیاری گردد. نیاز آبیاری گیاه سیب زمینی با مدل کراپ وات از اول کاشت تا برداشت محصول 1/803 میلی &lrm;متر و میزان آبیاری که این کاهش رطوبت را جبران کند، 9/741 میلی متر به دست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

733 - بررسی تجمع غلظت فلز مس در برخی از گیاهان مرتعی (کاهوی وحشی، درمنه و گون) در اطراف معدن ذوب مس خاتون آباد شهر بابک
فاطمه عین الهی پیر ساحل پاکزاد توچایی1

هدف از انجام مطالعه، تعیین غلظت فلز مس در کاهوی وحشیLactuca serriola، درمنه Artemisia sieberi و گون Astragalus bisulcatus در اطراف معدن ذوب مس خاتون آباد و مقایسه غلظت ها با استانداردهای موجود بود. نمونه برداری از گیاهان از فواصل 300، 600 و 1000 متری در جهت شمالی کارخان چکیده کامل

هدف از انجام مطالعه، تعیین غلظت فلز مس در کاهوی وحشیLactuca serriola، درمنه Artemisia sieberi و گون Astragalus bisulcatus در اطراف معدن ذوب مس خاتون آباد و مقایسه غلظت ها با استانداردهای موجود بود. نمونه برداری از گیاهان از فواصل 300، 600 و 1000 متری در جهت شمالی کارخانه در فروردین ماه 1389 انجام شد. نمونه های برداشت شده به آزمایشگاه منتقل گردیدند و پس از آماده سازی توسط Hot plate digester هضم شدند و غلظت فلز مس نمونه ها توسط دستگاه جذب اتمی Konic مدل NOVAA 300 اندازه گیری شد. غلظت فلز مس درکاهوی وحشی، درمنه و گـون نیز به ترتیب 33/5-59/17، 17/5 - 46/19 و 47/5 73/12 میکروگــرم بر گــرم اندازه گیری شد. بیشترین و کمترین غلظت فلز مس در تمامی نمونه ها به ترتیب در فاصله 1000 متری و 300 متری معدن به دست آمد. افزایش غلظت فلز مس با افزایش فاصله از کارخانه می تواند ناشی از جهت حرکت باد، وزن کم ذرات حاوی مس، ارتفاع دودکش کارخانه و عدم جذب ذرات ریز توسط میکروفیلتر دودکش معدن باشد. غلظت فلز مس از حد مجاز تعیین شده برای مصرف روزانه دام در مرتع بیشتر بود. بنابراین لازم است میزان غبار حاوی مس دودکش کارخانه کاهش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

734 - امکان سنجى استفاده از پساب جهت تغذیه مصنوعى آبخوان در دشت یزد اردکان
مریم مروتى مسعود منورى امیرحسام حسنى

یکى از اهداف مصرف پســاب هاى تصفیه شــده شهرى، اســتفاده از آن هابراى تغذیه مصنوعى دشــت هاى بدون جریان آب سطحى مى باشد. استفادهاز این پســاب ها به ویژه در دشت هایى که داراى افت سطح آب زیرزمینىبه علت برداشــت هاى بى رویه این منابع مى باشــند، از اهمیت و ضرورتبیش ترى برخ چکیده کامل

یکى از اهداف مصرف پســاب هاى تصفیه شــده شهرى، اســتفاده از آن هابراى تغذیه مصنوعى دشــت هاى بدون جریان آب سطحى مى باشد. استفادهاز این پســاب ها به ویژه در دشت هایى که داراى افت سطح آب زیرزمینىبه علت برداشــت هاى بى رویه این منابع مى باشــند، از اهمیت و ضرورتبیش ترى برخوردار اســت.دشــت یزد اردکان در اســتان یزد داراى مراکز جمعیتى، صنعتى و کشاورزىمهمــى اســت . از حدود 40ســال پیش به علت برداشــت بــى رویه از آبزیرزمینى این دشــت، افت ســطح آب زیرزمینى در این آبخوان شــروع شدهاســت، لذا وزارت نیرو به منظور جلوگیرى از افت بیش تر ســطح آب، از سال1346این دشــت را ممنوعه اعلام کرد. آمارها و اطلاعات موجود نشــان مىدهــد که افت ســطح آب زیرزمینى همچنان ادامــه دارد و کاهش کیفیت آببرخى از چاه ها و نشست زمین در برخى مناطق از بحرانى بودن وضعیت ایندشت مى باشد بنابراین استفاده از هر نوع منبع آب به ویژه پساب هاى تصفیهشده، براى ترمیم و جبران افت آب زیرزمینى در دشت یزد-اردکان مى بایستامکان سنجى شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

735 - ویژگی‏های پیدایشی و کانی‌شناسی خاک‏ها تحت تأثیر توپوگرافی و سطح آب زیرزمینی وارزیابی تناسب اراضی منطقه کافتر استان فارس
ابوالفضل آزادی سید علی ابطحی

پیدایش، طبقه بندی و بررسی ویژگی های فیزیکوشیمیایی، کانی‌شناسی و مورفولوژیکی خاک‌های منطقه کافتردر شمال استان فارس (شهرستان اقلید)، انجام شد. این منطقه دارای رژیم رطوبتی زریک ( Xeric)، رژیم دمایی مزیک (Mesic) بوده و مساحت نزدیک به 10000 هکتار می باشد. میانگین بارندگی و د چکیده کامل

پیدایش، طبقه بندی و بررسی ویژگی های فیزیکوشیمیایی، کانی‌شناسی و مورفولوژیکی خاک‌های منطقه کافتردر شمال استان فارس (شهرستان اقلید)، انجام شد. این منطقه دارای رژیم رطوبتی زریک ( Xeric)، رژیم دمایی مزیک (Mesic) بوده و مساحت نزدیک به 10000 هکتار می باشد. میانگین بارندگی و دمای سالیانه آن به ترتیب 508 میلی متر و12 درجه سلسیوس بود. هدف های اصلی این پژوهش، مطالعه ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی خاک های منطقه، مطالعه مؤثرترین عوامل تشکیل و تکامل خاک های منطقه و طبقه بندی آن ها و مطالعه کانی های رسی و اثرات آن ها بر تشکیل و تکامل خاک های منطقه بود. پنج واحد فیزیوگرافی شامل کوه، تپه، دشت های دامنه ای، اراضی گود و پست و واریزه های بادبزنی شکل سنگریزه دار، در منطقه تشخیص داده شد. توپوگرافی و تغییرات سفره آب زیرزمینی، به عنوان مهم ترین عوامل تشکیل و تکامل خاک های این منطقه شناخته شد. راسته های خاک موجود عبارتند ازانتی سولز اینسپتی سولز، آلفی سولز وورتی سولز. مطالعات کانی شناسی حضور کانی های کلریت، ایلیت، اسمکتیت، کانی های مخلوط و کوارتز (در اندازه رس) را نشان داد. ایلیت و کلریت دارای منشأ توارثی اند و معمولاً به صورت کانی های قابل هوا دیده شدن شناخته می شوند و می توانند در نتیجه واکنش‌های تغییر شکل به کانی‌های مخلوط و اسمکتیت تبدیل شوند. نتایج ارزیابی تناسب کیفی اراضی نیز نشان داد که اراضی منطقه برای کشت گندم، نسبتاً مناسب، بحرانی و نامناسب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

736 - اندازه گیری لغزش به عنوان پدیده مخرب زیست محیطی و بررسی اثر آن بر جنگل (مطالعه موردی سری یک چفرود استان گیلان)
طوبی عابدی سید عطاالله حسینی رامین نقدی

جاده های جنگلی ساخته شده در مناطق کوهستانی و ناپایدار گاهی دچار پدیده لغزش شده و خسارات فراوانی به بار می آورند. در این تحقیق میزان جابجایی افقی خاک مناطق لغزشی دو مسیر جاده جنگلی سری یک چفرود (پارسل های 105 و 107) اندازه گیری و کنترل گردید، به این صورت که ابتدا مناطق ل چکیده کامل

جاده های جنگلی ساخته شده در مناطق کوهستانی و ناپایدار گاهی دچار پدیده لغزش شده و خسارات فراوانی به بار می آورند. در این تحقیق میزان جابجایی افقی خاک مناطق لغزشی دو مسیر جاده جنگلی سری یک چفرود (پارسل های 105 و 107) اندازه گیری و کنترل گردید، به این صورت که ابتدا مناطق لغزشی کنار جاده مورد مساحی و سپس با برداشت تعدادی نقطه بر روی این مناطق مورد ترازیابی قرار گرفتند. ترازیابی در سه دوره و پس از هر بارندگی فصلی انجام شد و ارتفاع نقاط تعیین شده و با استفاده از شیب و اندازه افقی حرکت محاسبه گردید. میزان جابجایی بر اساس نوع خاک و مشخصات فنی جاده مورد بررسی قرار گرفته و بیشترین میزان جابجایی در پارسل های 105و 107 به ترتیب 144 و 236 سانتیمتر بود. انجام عملیات خاکبرداری سبب قطع مسیر های رواناب و جریانات زیرسطحی دامنه شده و این جریانات بصورت رواناب در سطح دامنه خاکبرداری و روی جاده جاری شده و سبب ناپایداری شیب شیروانی خاکبرداری می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

737 - استفاده از روش ازناسیون برای تصفیه آ بهای معدنی
حسن ژیان

آب معدنی و آب شرب ب هعنوان یکی از نیازهای اساسی روزمره انسانو استمرار حیات می باشد. میزان نیاز روزمره هر فرد ۱ تا ۲ لیتر می باشدکه بستگی به شرایط آب و هوایی و سن و سال دارد. منشأ حدود ۸۰٪ ازبیماری های انسان عدم دسترسی به آب سالم است. ۷۵٪ از مردم جهانسوم از امکانات آب بر چکیده کامل

آب معدنی و آب شرب ب هعنوان یکی از نیازهای اساسی روزمره انسانو استمرار حیات می باشد. میزان نیاز روزمره هر فرد ۱ تا ۲ لیتر می باشدکه بستگی به شرایط آب و هوایی و سن و سال دارد. منشأ حدود ۸۰٪ ازبیماری های انسان عدم دسترسی به آب سالم است. ۷۵٪ از مردم جهانسوم از امکانات آب برای مصارف بهداشتی محرومند. واقعیت آن استکه آب سالم و گوارا کمیاب و گرانبها می باشد آلودگی ها با ایجاد تغییراتنامطلوب در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کیفیت آب را تنزلم یدهند. برخی از آلودگی ها زوال پذیرند و به آسانی تجزیه و یا تقلیل دادهم یشوند نظیر مواد زائد کشاورزی و حیوانی و فاضلا بهای انسانی بعضیاز آلایند هها نیز انحطاط ناپذیرند مانند جیوه و سرب و برخی از ترکیباتپلاستی کها که از افزایش آنها در آب باید جداً جلوگیری شود. در اینتحقیق از دو نمونه از آ بها معدنی واقع در منطقه شمالی شهرستان مهاباد42 و 36 کربنات کلسیم mg/liter واقع در آذربایجان غربی با سختیمورد بررسی قرار می گیرد. سپس مقدیر مختلف از گاز ازن ) CaCo (به طور مستقیم به محلول آب معدنی تزریق م یشود و تحولات بیولوژ کییو شیمیایی نمونه بعد از تأثیر ازن بررسی خواهد شد. ازناتور مورد استفادهم یتواند 25 میل یگرم گاز ازن را در ساعت تولید کند. برای تع یین مقادیر1 میل یگرم در لیتر / گاز ازن روش یدومتری به کار می بریم. در تزریق 25ازن حذف دیاتومه در نمونه ) 1( کامل و در نمونه ) 2 ( تا 99 ٪ حاصل گردیده1 میلی گرم در / است. حذف کامل کلروفیسه در هر دو نمونه در مقادیر 11 میل یگرم / در نمونه ) 1( در 1 BOD لیتر ازن رخ م یدهد. حذف کاملCOD ازن و در نمونه دوم در 1 میل یگرم ازن حاصل م یشود. در کاهش٪68 ) 65 ٪ و برای نمونه ) 2 ) 1 میلی گرم ازن برای نمونه ) 1 / برای تزریق 20 میل یگرم در لیتر / خواهیم داشت. گن دزدایی کامل هر دو نمونه در مقدار 5به صورت کامل انجام م یشود. در این روش تصفیه چون از موا دشیمیاییاستفاده نم یگردد میتوان آبی گوارا با یکفیت بسیار مطلوب به دست آورد ونیازی به تهیه مواد شیمیایی نیست. م یتوان ازناسیون را به عنوان بهترینروش تصفیه آب معرفی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

738 - برآورد قیمت آب پای سدها در دشت های ممنوعه و ممنوعه بحرانی استان خراسان رضوی
فاطمه رحمانی حسین انصاری

بیش از90% آب استحصال شده در ایران در بخش کشاورزی مصرف می شود، این باور وجود دارد که پایین بودن قیمت نسبی نهاده آب در مقایسه با سایر نهاده های مورد استفاده در کشاورزی موجب از بین رفتن انگیزه سرمایه گذاری در تکنــولــوژی آب انـدوز بجای تکنولوژی های سنتی موجود و عدم صرفه ج چکیده کامل

بیش از90% آب استحصال شده در ایران در بخش کشاورزی مصرف می شود، این باور وجود دارد که پایین بودن قیمت نسبی نهاده آب در مقایسه با سایر نهاده های مورد استفاده در کشاورزی موجب از بین رفتن انگیزه سرمایه گذاری در تکنــولــوژی آب انـدوز بجای تکنولوژی های سنتی موجود و عدم صرفه جویی در مصرف آب شده است. بنابراین، متعادل کردن قیمت آب را یکی از راهکار های حل این معضل می دانند. مطالعه حاضر نیز با هدف قیمت گذاری آب پای سدها در دشت های ممنوعه و ممنوعه بحرانی استان خراسان رضوی به بررسی این موضوع با استفاده از روش های اقتصاد مهندسی و با لحاظ کردن نرخ بهره ساده 15% و نرخ بهره تورمی 38/30% پرداخته است. مطابق نتایج این مطالعه متوسط قیمت برآورد شده آب سدهای استان در نرخ بهره ساده، 46/980 ریال و در نرخ بهره تورمی 4/12137 ریال برآورد گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

739 - ارزیابی پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد چمگردلان ایلام)
پریسا امیری مهدی احمدی کلان فوزیه بیگ محمدی

هدف از این مطالعه، شناسایی منابع آلاینده حوضة آبریز سد چمگردلان و تعیین پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی حوضه آبریز سد و در نهایت ارائه رهنمودهای کنترل و کاهش آلودگی آن می‌باشد. پس از تهیه نقشه حوضه آبریز با استفاده از نرم افزار Arc GIS10، بازدیده چکیده کامل

هدف از این مطالعه، شناسایی منابع آلاینده حوضة آبریز سد چمگردلان و تعیین پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی حوضه آبریز سد و در نهایت ارائه رهنمودهای کنترل و کاهش آلودگی آن می‌باشد. پس از تهیه نقشه حوضه آبریز با استفاده از نرم افزار Arc GIS10، بازدیدهای میدانی جهت شناسایی دقیق منابع آلوده کنندة حوضه آبریز، اعم از روستاها و واحدهای دامی صورت گرفت. سپس پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی محاسبه گردید. حدود 56 درصد کل بار نیتروژن و 54 درصد کل بار فسفر حاصل از انواع دام‌های حوضه سد در زیر حوضه گل گل تولید می شوند و حدود 71 درصد پتانسیل آلودگی ناشی از مراکز جمعیتی در زیر حوضه گل گل و 17 درصد آن در زیر حوضه چاویز و 12 درصد در زیر حوضه اما می‌باشد. بر همین اساس حوضه گل گل به دلیل تراکم بالای جمعیت روستایی و همچنین دارا بودن بیشترین تعداد دامداری ها و مرغداری‌های موجود در حوضه آبریز، بیشترین میزان پسماند‌های خانگی و دامی را نسبت به دو زیر حوضه دیگر به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

740 - بررسی اثرات زیست محیطی صنایع پتروشیمی تولید کننده PET-PTA (مطالعه موردی: منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر)
سعید ملماسی سید علی جوزی سید مسعود منوری الهه جعفریان مقدم

صنایع پتروشیمی با توجه به ترکیبات متنوع آن و نیز به واسطه دارا بودن فلزات سنگین، از پتانسیل ایجاد آثار سوء بر بهداشت و سلامت افراد و تخریب محیط زیست را برخوردارند. در این مطالعه اثرات زیست محیطی ناشی از فعالیت صنعت پتروشیمی تولید کننده PET- PTA واقع در منطقه ویژه اقتصاد چکیده کامل

صنایع پتروشیمی با توجه به ترکیبات متنوع آن و نیز به واسطه دارا بودن فلزات سنگین، از پتانسیل ایجاد آثار سوء بر بهداشت و سلامت افراد و تخریب محیط زیست را برخوردارند. در این مطالعه اثرات زیست محیطی ناشی از فعالیت صنعت پتروشیمی تولید کننده PET- PTA واقع در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه عمده صنایع پتروشیمی موجود در این منطقه در مجاورت خورها احداث شده اند، آلودگیهای ناشی از این صنایع، خورهای موجود در منطقه را بعنوان مهمترین اکوسیستمهای دارای تنوع زیستی بالا تحت تاثیر قرار می دهد. جهت بررسی آثار سوء ناشی از صنعت پتروشیمی مورد مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. در این روش دو معیار اثر بر سلامت و بهداشت افراد و تخریب زیست محیطی مورد سنجش قرار گرفته است. معیار اثر بر سلامت و بهداشت افراد با اولویت بندی اثر انتشار آلاینده ها بر کارکنان منطقه ویژه و افراد بومی پیرامون آن و معیار تخریب زیست محیطی از طریق اولویت بندی دو معیار میزان آلودگی و حساسیت محیط پذیرنده نمره دهی و ارزشگذاری شده است. بر اساس نتایج اندازه گیریهای دوره ای و ماهیت فعالیتهای صنعت پتروشیمی مورد مطالعه، 9 نوع آلاینده عمده شامل فلزات سنگین، ترکیبات نفتی،COD ، TSS،H2S ، CO، NOx ، SOx و ذرات معلق ارزشگذاری و مورد مقایسه قرار گرفته اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که آلودگی آب، مهمترین عامل آلاینده محیطی ناشی از فعالیت صنعت مذکور می باشد. همچنین آلودگی زیست محیطی ناشی از تخلیه پساب خروجی سیستمهای تصفیه مجتمعهای صنعتی به خورهای اطراف به ویژه خور زنگی قابل تامل است. میزان TSS و ترکیبات نفتی با وزنهای بترتیب 326/0 و 235/0 مهمترین آلاینده های آب به لحاظ میزان آلودگی و آثار سوء وارده بر محیط پذیرنده شناسایی شده و می بایست کنترل گردد. تاثیرگذاری آلودگی هوا ناشی از انتشار آلاینده های گازی شکل و ذرات معلق نیز در اولویت دوم اهمیت شناخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

741 - دادخواهی و مسئولیت بین المللی؛ ابزار مقابله با عدم ایفای تعهدات در خصوص تغییرات آب و هوایی
سید عباس پورهاشمی سبحان طیبی شیما نادری

ایجاد و تبیین «حق» های بشری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر است. بدین لحاظ حقوق بشر در برخورد با معضلات محیط زیست، بی‏تفاوت نمانده و با جدی‏تر شدن مسایل و موضوعات محیط‏زیستی در پرتو ملاحظات بین‏المللی چارچوب‏های قانونی خاصی را نهادینه کرده است چکیده کامل

ایجاد و تبیین «حق» های بشری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر است. بدین لحاظ حقوق بشر در برخورد با معضلات محیط زیست، بی‏تفاوت نمانده و با جدی‏تر شدن مسایل و موضوعات محیط‏زیستی در پرتو ملاحظات بین‏المللی چارچوب‏های قانونی خاصی را نهادینه کرده است. یکی از مهم‏ترین معضلات محیط‏زیستی جهان امروز تغییرات آب و هوایی ناشی از نقض تعهدات بین المللی دولت‏ها می باشد. در این راستا با امعان نظر به وجود کنوانسیون‏ها ،پروتکل‏ها و دیگر اسناد بین‏المللی در خصوص تغییرات آب و هوایی با تاکید بر جلوگیری از آلودگی‏های آب و هوا به نظر می رسد هنوز کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته در اجرای این اسناد و مقررات حقوقی دچار مشکل هستند و توافقات بین المللی کارآیی لازم و مثبتی ندارند. با این توصیف ضروری می نماید با هدف آسیب شناسی عدم ایفای تعهدات بین المللی در خصوص تغییرات آب و هوایی،به بررسی چارچوب های موثر قانونی و ابزارهای موثر در این خصوص پرداخته شود. در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی اصول و قواعد حقوقی در خصوص تغییرات آب و هوایی به ابزارهای مقابله با عدم ایفای تعهدات در این زمینه بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

742 - مروری بر شناسایی و ارزیابی خطر زیست محیطی گونه‌های گیاهی مهاجم در اکوسیستم‌های آبی (مطالعه موردی: گیاه سنبل آبیWater hyacintch)
مریم پناهنده مریم مروتی مکرم روانبخش صفورا جوان

هجوم گونه‌های غیربومی بزرگ‌ترین تهدید برای تنوع زیستی در جهان است که نقش عمده ای در تغییرات جهانی دارد. در مطالعه حاضر به معرفی برخی از اثرات نامطلوب ورود گونه گیاهی غیربومی سنبل آبی به اکوسیستم حساس و شکننده آبی و روش‌های رایج بررسی خطرات ناشی از این اثرات بر محیط زیست چکیده کامل

هجوم گونه‌های غیربومی بزرگ‌ترین تهدید برای تنوع زیستی در جهان است که نقش عمده ای در تغییرات جهانی دارد. در مطالعه حاضر به معرفی برخی از اثرات نامطلوب ورود گونه گیاهی غیربومی سنبل آبی به اکوسیستم حساس و شکننده آبی و روش‌های رایج بررسی خطرات ناشی از این اثرات بر محیط زیست اشاره شده است. بدین منظور با استفاده از یک‌سری جستجوهای اینترنتی و کتابخانه‌ای به گردآوری مطالب ارزنده ای پرداخته شده است. ابتدا کلیاتی در زمینه رویکرد ارزیابی ریسک زیست محیطی ورود گونه مهاجم به یک اکوسیستم آبی بیان شده است، سپس به مهم‌ترین اثرات نامطلوب که گونه مهاجم سنبل آبی در یک اکوسیستم آبی می‌تواند به جای بگذارد و همچنین روند ارزیابی ریسک زیست محیطی رایج در مورد این گونه خاص به زبانی ساده و علمی اشاره گردید. مطالعات حاکی از آن داشت که مجموعه ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی می‌تواند علاوه بر شناسایی گونه و پیامدهای زیست محیطی بر گونه‌های حساس، بومی و زیستگاه‌های حساس نیز موثر باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

743 - سیاستِ جناییِ پیشگیرانه ناظر بر تهدید و تخریب آبزیان در ایران
بابک پورقهرمانی احمد خانی

حمایت از منابع آبزیان، به‌عنوان سرمایه ملی و بستری که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند در همه نظام‌های حکومتی مدنظر قرارگرفته است آبزیان یکی از مهم ترین منابع غذایی بشر را تشکیل می دهند، لذا از جنبه های مختلف اقتصادی، تجاری، اشتغال چکیده کامل

حمایت از منابع آبزیان، به‌عنوان سرمایه ملی و بستری که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند در همه نظام‌های حکومتی مدنظر قرارگرفته است آبزیان یکی از مهم ترین منابع غذایی بشر را تشکیل می دهند، لذا از جنبه های مختلف اقتصادی، تجاری، اشتغال و سلامت جامعه حائز اهمیت می باشند. ولی به علت فعالیت های غیراصولی انسان ها، این ذخایر عظیم الهی در در حال تخریب و نابودی است. لذا حمایت و حفاظت از منابع آبزیان و پیشگیری از خطرات احتمالی امری ضروری به نظر می رسد. این نوشتار باهدف بررسی سیاست جنایی پیشگیرانه ناظر بر تهدید و تخریب آبزیان در ایران به نگارش درآمده است.شیوه تحقیق کتابخانه‌ای و به‌صورت تحلیلی توصیفی است. یافته‌های تحقیق آن است که صرف مداخله کیفری برای حمایت و حفاظت از منابع آبزیان کافی و مؤثر نبوده، بلکه نیازمند پیشگیری اجتماعی از قبیل آموزش و آگاهی، فرهنگ‌سازی، مشارکت مردم و راهبردهای پیشگیرانه وضعی مثل نظارت و بازرسی و افزایش خطرات ارتکاب جرم می باشد. البته در این راه متولیان امر ضمن اعتقاد بر تدابیر پیشگیری غیر کیفری، به‌طور مستمر در این راه تلاش مضاعف کنند. و از این طریق به پایداری محیط‌زیست جانوری بدون توسل به طرق کیفری کمک شایانی داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

744 - استفاده از رویکرد‌های بنیادی زمین آمار به منظور شناسایی نواحی محتمل تغذیه‌کننده آبخوان دشت تهران-کرج
بهزاد رایگانی

آب زیرزمینی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از مهم ترین منابع تامین کننده آب شرب به حساب می آید. برخلاف تصور عمومی در این مناطق، منابع آبی بیش تر از نظر کیفیت با مشکل روبرو است تا کمیت، بنابراین پایش روند کیفیت آب و شناسایی منابع آلوده کننده آن، همواره به عنوان یکی چکیده کامل

آب زیرزمینی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از مهم ترین منابع تامین کننده آب شرب به حساب می آید. برخلاف تصور عمومی در این مناطق، منابع آبی بیش تر از نظر کیفیت با مشکل روبرو است تا کمیت، بنابراین پایش روند کیفیت آب و شناسایی منابع آلوده کننده آن، همواره به عنوان یکی از دغدغه های اصلی پژوهش گران این نواحی به شمار می رود. در این پژوهش به منظور شناسایی نواحی آلوده کننده آب زیرزمینی، اقدام به شناسایی نواحی محتمل تغذیه سفره آب آبخوان دشت تهران-کرج شده است. بدین منظور پس از استخراج آمار مربوط به سطح تراز آب زیرزمینی، از روش های مختلف درون یابی و زمین آمار برای تولید تصویر سطح تراز استفاده شده است. دو نرم افزار Gstat و تحلیل گر زمین آمار برای انجام این مطالعات بکار گرفته شده اند، سپس عملکرد و توان هر کدام در تولید تصاویر سطح مورد ارزیابی قرار گرفته است. با استفاده از روش های مختلف آماری، عملکرد مدل های درون یابی مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش نرم افزار تحلیل گر زمین آمار انعطاف بهتری برای انجام تحلیل های ویژه بر روی داده ها نشان داد. بر اساس روش داده های تعلیمی و آزمون، روش های درون‌یابی بسیار به یکدیگر شبیه نشان دادند، اما خروجی تصاویر سطحی از منظور شبیه سازی حرکت آب زیرزمینی و هیستوگرام تصاویر با یکدیگر بسیار متفاوت به نظر می رسید. در نهایت بر اساس مقایسه خروجی مدل‌ها با واقعیت زمینی، مناسب ترین روش، کریجینگ کلی نشان داد. بر همین اساس تصاویر سطح تراز در مقاطع مختلف زمانی بوسیله روش مذکور تولید و در نهایت با شبیه سازی جهت جریان آب زیرزمینی محتمل ترین نواحی تغذیه آبخوان شناسایی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

745 - مروری بر وضعیت گیاهان مهاجم، مطالعه موردی پراکنش سنبل آبی در استان گیلان
ساجده مدنی مکرم روانبخش

امروزه با توجه به افزایش فعالیت های بشر، تاثیرات مخرب آن بر محیط زیست به منطقه خاصی از جهان محدود نمی‌شود. از جمله این تاثیرگذاری های ویران‌گر ورود گونه های گیاهی غیربومی به نقاط مختلف جهان بوده است که در طول 200 سال اخیر با گسترش کشاورزی، افزایش مبادله های کالا، افزای چکیده کامل

امروزه با توجه به افزایش فعالیت های بشر، تاثیرات مخرب آن بر محیط زیست به منطقه خاصی از جهان محدود نمی‌شود. از جمله این تاثیرگذاری های ویران‌گر ورود گونه های گیاهی غیربومی به نقاط مختلف جهان بوده است که در طول 200 سال اخیر با گسترش کشاورزی، افزایش مبادله های کالا، افزایش فعالیت های بشر و همچنین ویران‌گری روزافزون محیط زیست، روند افزایشی داشته است. یکی از این آسیب هایی که به‌ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است، مساله ورود گونه ی گیاهی غیربومی (مهاجم) سنبل آبی به اکوسیستم های طبیعی می باشد، این گیاه نخستین بار سال 1390 در تالاب عینک رشت مشاهده شد با توجه به سرعت بالای رشد و تکثیر، این گونه توانست در مدت زمان کوتاهی، کل سطح تالاب عینک جایی که برای اولین بار در عرصه‌های طبیعی استان گیلان دیده شده بود، را بپوشاند. بررسی ها نشان می‌دهد، سنبل آبی با آن‌که توانایی جذب و تصفیه فلزات سنگین را دارد؛ اما حضور نابجای آن به‌دلیل شدت توانایی تکثیر و سازگاری آن، به مثابه دستکش آهنین سبز رنگی می‌تواند گلوی حیات زیست‌مندان محیط‌های آبی و تالابی اعم از آبزیان و گیاهان را مستقیماً و با اختلال در زنجیره غذایی پرندگان و سایر موجودات فشرده و آنان را از پای درآورد در نتیجه مقابله نکردن با این گونه غیربومی و مهاجم منجر به مرگ تدریجی تالاب‌های استان خواهد شد. در این مقاله وضعیت پراکنش گونه در استان بررسی و اقدامات کنترلی کوتاه مدت و میان مدت تشریح می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

746 - الگوی شهرهای حساس به آب رویکردی نوین به سوی توسعه شهری پایدار
محمود جمعه پور خلیل کلانتری گلشن همتی

با پی بردن به اثرات گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی، جوامع شهری به دنبال رسیدن به انعطاف‌پذیری در تغییرات آتی مرتبط با منابع آب شهری، تنوع زیستی، رشد جمعیت و تغییرات آب‌وهوا می‌باشند، اما باوجود توسعه زیرساخت‌های موجود و پیدایش فناوری‌های جدید در خدمت اهداف پایداری آب چکیده کامل

با پی بردن به اثرات گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی، جوامع شهری به دنبال رسیدن به انعطاف‌پذیری در تغییرات آتی مرتبط با منابع آب شهری، تنوع زیستی، رشد جمعیت و تغییرات آب‌وهوا می‌باشند، اما باوجود توسعه زیرساخت‌های موجود و پیدایش فناوری‌های جدید در خدمت اهداف پایداری آب شهری، طی 20 سال گذشته این تغییرات بیش‌ازحد کند باقی‌مانده است .اکنون به‌خوبی پذیرفته‌شده که رویکرد مدیریت سنتی آب شهری برای پرداختن به مسایل پایداری فعلی و آینده مناسب نیست و تغییراتی اساسی در ساختار فنی و مدیریتی سامانه‌های آب شهری و به‌کارگیری نگرش‌های نوین در برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای توسعه پایدار آب شهری را تبیین می‌نماید، در همین راستا مفهوم نسبتاً جدیدی درزمینه ی مدیریت آب شهری که دو دهه از پیدایش آن گذشته تحت عنوان شهرهای حساس به آب مطرح‌شده است این مفهوم به ارایه یک‌راه حل اکولوژیکی برای دست یابی به پایداری در توسعه شهری پرداخته و شهرها را نیازمند تغییرات اساسی در بخش‌های مدیریتی، اجتماعی و فنی نسبت به روش‌های متداول می داند. در این راستا تحقیق حاضر به مطالعه شهرهای حساس به آب پرداخته و در قالب بررسی ضوابط، اهداف و معیارهای طراحی شهری حساس به آب ، برنامه ریزی شهری حساس به آب و در نهایت شهر حساس به آب ارایه داده شده است و در آخر برای نمایش بهتر این الگو به تجربه استفاده از این الگو در شهر ملبورن و مونی ولی پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

747 - اثر خروج دام و جنگل نشین از جنگل بر تجدید حیات طبیعی در جنگل عباس آباد استان مازندران
مجید توحیدی جواد جلالی فرشاد یزدیان محمد نقی عادل رقیه جیرود‌نژاد محمد رضا آذرنوش جواد صادق کوهستانی

یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل‌های شمال که باعث از بین رفتن گونه‌های گیاهی می شود چرای دام است. از این رو اقدام به ارزیابی طرح سامان دهی خروج دام در سری 2 مکارود از حوزه 36 کاظم رود در استان مازندران گردیده است. در این پ&zwj;ژوهش اقدام به برداشت تراکم زاد‌آوری در دام سرا چکیده کامل

یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل‌های شمال که باعث از بین رفتن گونه‌های گیاهی می شود چرای دام است. از این رو اقدام به ارزیابی طرح سامان دهی خروج دام در سری 2 مکارود از حوزه 36 کاظم رود در استان مازندران گردیده است. در این پ&zwj;ژوهش اقدام به برداشت تراکم زاد‌آوری در دام سراهای تخریب شده و سراهای دامی موجود در سه طبقه ارتفاعی 5/0 متر، 5/0 تا 3/1 متر و بیش از 3/1 متر، به فاصله از مرکز نمونه 10 متر، 20 متر و30 متر در چهار جهت اصلی به منظور مقایسه درونی با یکدیگر گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که هرچه از مرکز نوار به سمت فاصله های بیش تر برویم میزان زادآوری افزایش می یابد. همچنین میزان این فراوانی در طبقات ارتفاعی بیش از 3/1 متر بیش تر و مقدار آن عموما در جهت غربی از تراکم بالاتری برخوردار است و مقدار این تراکم در جهت جنوبی از همه کم تر می شود. مقایسه زادآوری بین دو منطقه در این سه طبقه ارتفاعی مشخص نمود که بین آن ها تفاوت معنی‌دار وجود دارد، این بدان معنی است که با انجام طرح خروج دام از جنگل بر تراکم تجدید حیات طبیعی منطقه افزوده شده است. لازم است نهادها و سازمان ها از طریق قانونی متعهد به انجام وظایف و تعهدات محوله باشند و از طریق ستاد هماهنگ کننده ای هدایت و کنترل شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

748 - دیپلماسی محیط زیست و تغییرات اقلیمی؛ راهبردی سازنده و رهیافتی کاهنده
سبحان طیبی مهناز ضرابی

با شکل گیری اجلاس های جهانی،آینده مشترک ما، آینده ای که ما می خواهیم،آینده سبز و آینده های پیش رو حاصل فرآیند نشست های متعدد بین المللی در خصوص مسایل بسیار مهم زیست محیطی در عرصه بین المللی و منتج از نظرگاه ساکنان زمین و حاکمان جهانی بوده است. این فرآیند در بستر تعاملات چکیده کامل

با شکل گیری اجلاس های جهانی،آینده مشترک ما، آینده ای که ما می خواهیم،آینده سبز و آینده های پیش رو حاصل فرآیند نشست های متعدد بین المللی در خصوص مسایل بسیار مهم زیست محیطی در عرصه بین المللی و منتج از نظرگاه ساکنان زمین و حاکمان جهانی بوده است. این فرآیند در بستر تعاملات بین المللی رشد یافته و خاستگاهی برای مطالبات بشری گردیده است. این بستر در چارچوب دیپلماسی شکل متقنی به خود گرفته و به دغدغه های بسیاری پاسخ گفته است. اما در این میان هرچند تحرکات ارزنده ای صورت پذیرفته اما کماکان مخاطرات زیست محیطی در عصر حاضر به عنوان مشکلی فرا روی جامعه جهانی قرار دارد و این مشکلات زیست‌محیطی را می‌توان ناشی از یک بحران اجتماعی دانست که تهدیدی برای صلح و امنیت محسوب می‌شود. در این راستا تغییرات اقلیمی از جمله مخاطرات نوظهور یا نوین است که چالش های زیادی را از جمله گرمایش جهانی، عدم ثبات گازهای گل خانه ای، تخریب لایه ازن، ذوب یخ، بالا آمدن سطح آب دریاها، پدیده های اقیانوسی، باران های اسیدی را شامل می گردد. این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی می باشد. انجام این پژوهش بر پایه تبیین دیپلماسی محیط زیست به عنوان یک رهیافت موثر در مهار تغییرات اقلیمی است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که هر چند سازکارهای بین المللی در خصوص تغییرات اقلیمی فعالیت های دامنه داری را در دستور کار داشته اما مهم ترین راه برای موفق بودن این روند توجه ویژه به تعاملات و همکاری های منطقه ای ، بین المللی و جهانی است که در بستر دیپلماسی محیط زیست صورت می پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

749 - مقایسه تطبیقی عناصرچهارگانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد و سنیه صالح (شاعر عرب)
حسین شهابی مریم جعفری غلامعباس ذاکری

عناصرچهارگانه طبیعت در باورهای کهن اساس جهان ودرواقع پایه ی جهان را تشکیل می دادند واز عناصری هستند که در فرهنگ بشری با آفرینش هستی گره خورده اند. هدف از این پژوهش،مقایسه تطبیقی موضوعات مربوط به عناصر چهار گانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد (شاعر فارسی زبان)و چکیده کامل

عناصرچهارگانه طبیعت در باورهای کهن اساس جهان ودرواقع پایه ی جهان را تشکیل می دادند واز عناصری هستند که در فرهنگ بشری با آفرینش هستی گره خورده اند. هدف از این پژوهش،مقایسه تطبیقی موضوعات مربوط به عناصر چهار گانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد (شاعر فارسی زبان)و سنیه صالح (شاعر عرب زبان) پس از معرفی اجمالی این دو ادیب ،به این صورت انجام شده که موضوعات وصف عناصر طبیعت به صورت جداگانه بررسی و شیوه پرداختن به این مفاهیم همراه با شاهد مثال ذکر شده است . در این مقاله به تعابیر پر تکرار شاعران مورد نظر پیرامون طبیعت پرداخته شده و از نظر کمی شاعرعرب بیشتر از شاعر فارسی زبان به خلق اثر پرداخته در حالی که شاعر فارسی زبان از واژگان آرام بخش و با نشاط در مقابل استفاده ی شاعر عرب زبان از کلمات خشن و ترس و وهم ،آثاری کیفی تر آفریده است . بدون تردید طبیعت و مظاهر آن از مبانی اصلی اشعار سنیه صالح و افسان شعبان نژاد است و در مقاله حاضر با بهره گیری از منابع منتخب دو شاعر کودک ونوجوان به بررسی تطبیقی عناصر چهارگانه طبیعت (آب،باد،خاک وآتش) و برخی واژه ها و تعابیر مرتبط با عناصر طبیعت پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

750 - بررسی تطبیقی اندیشه‌های هستی شناسانة دو شخصیت فلسفی در رمان‌های "سلوک" از محمود دولت آبادی و "مهمانی خداحافظی" از میلان کوندرا
احمد ابومحبوب شهرام پناهی

مقالة حاضر، پژوهشی است در گزاره&zwnj;های اندیشمندانة دو نویسندة مشهور از شرق و غرب است که در بسیاری جهات شبیه هم بوده و گاهی در نقطة مقابل هم ایستاده&zwnj;اند: یکی میلان کوندرا ـ نویسنده و متفکر مشهور اهل جمهوری چک ـ و دیگری، محمود دولت&zwnj;آبادی ـ از نویسندگان مطرح مع چکیده کامل

مقالة حاضر، پژوهشی است در گزاره&zwnj;های اندیشمندانة دو نویسندة مشهور از شرق و غرب است که در بسیاری جهات شبیه هم بوده و گاهی در نقطة مقابل هم ایستاده&zwnj;اند: یکی میلان کوندرا ـ نویسنده و متفکر مشهور اهل جمهوری چک ـ و دیگری، محمود دولت&zwnj;آبادی ـ از نویسندگان مطرح معاصر ایران ـ که با توجه به ترجمة اکثر کتاب&zwnj;هایش به زبان&zwnj;های دیگر، شهرت جهانی دارد. شباهت و همسانی افکار فلسفی شخصیت&zwnj;های اصلی دو کتاب با عناوین سلوک (از دولت آبادی) و مهمانی خداحافظی (از کوندرا) بحث اصلی این تحقیق است که با شاهد مثال&zwnj;هایی عینی تطبیق داده شده&zwnj;اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

751 - پژوهشی بر عنصر آب در روش نقدر ادبی گاستون باشلار (با نگرشی بر شعر کسایی مروزی)
بهروز حسن نژاد

گاستون باشلار (1962-1884م.)، معرفت شناس، فیلسوف علم، نظریه پردازِ تخیّل و از ساختارگرایان آغازین فرانسوی است که شیوه ای جدید در سخن شناسی و سخن سنجی بنیان کرد.تصویرپردازی های شاعران و نویسندگان، اغلب، در چهار عنصر اصلی-آب، آتش، خاک و باد- ریشه دارد.مجدالدیّن ابواسحاق کس چکیده کامل

گاستون باشلار (1962-1884م.)، معرفت شناس، فیلسوف علم، نظریه پردازِ تخیّل و از ساختارگرایان آغازین فرانسوی است که شیوه ای جدید در سخن شناسی و سخن سنجی بنیان کرد.تصویرپردازی های شاعران و نویسندگان، اغلب، در چهار عنصر اصلی-آب، آتش، خاک و باد- ریشه دارد.مجدالدیّن ابواسحاق کسایی مروزی (391-341ه.ق.) یکی از شاعران نیمۀ دوم قرن چهارم و ابت‌دای قرن پنجم هجری قمری است. اشعار کسایی، ساده و روان و مفاهیم شعری و توصیف های او، اغلب، عینی، محسوس و طبیعت‌گرا است. در حقیقت، کسایی در شعر، نقاش است.اگرچه از دیوان اشعار این شاعر شیعی‌مذهب، تنها سیصد بیت باقی مانده است، با همین مقدار باقیمانده نیز به راحتی می توان به نگرش کسایی در مورد طبیعت، به ویژه کارکرد ویژۀ عنصر آب پی برد. در این مقاله سعی شده است با بررسی عناصر طبیعت، در شعر کسایی مروزی- به عنوان یکی از شاعران سنّت‌گرا- و با به کار گیری روش نقد ادبی گاستون باشلار و نظریات وی در این زمینه، روشی نو در شناخت بیشتر و بهتر نگاه و اندیشۀ این شاعر ارائه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

752 - بررسی تطبیقی جلوه‌ها و کارکردهای اسطوره‌ای آب در «شاهنامه» با «ایلیاد»
ناهید جعفری

مناظر طبیعی بن‌مایه‌های اساسی و مشترک توصیف‌ها و تصویرگری‌ها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی ترین و لطیف ترین پیوند را با آن‌ها دارند؛ "آب" یکی از جلوه‌های طبیعت است که در اسطوره‌های ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آ چکیده کامل

مناظر طبیعی بن‌مایه‌های اساسی و مشترک توصیف‌ها و تصویرگری‌ها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی ترین و لطیف ترین پیوند را با آن‌ها دارند؛ "آب" یکی از جلوه‌های طبیعت است که در اسطوره‌های ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آمده است؛ آب در شاهنامه و ایلیاد جلوه‌های گوناگونی به خود می‌گیرد و با توجه به تفاوت جغرافیای طبیعی ایران و یونان باستان که موجب شده است غالب مناظر طبیعی شاهنامه در خشکی و اغلب مناظر طبیعی ایلیاد در آب‌های بیکران به وقوع پیوندد؛ اما با این وجود هر دو شاعر تقریباً همسان با یکدیگر از توصیف‌ها و تصویرگری‌های آب، برای تقویت پیوند مخاطب با شعر و باورپذیری بیش‌تر داستان‌های خود بهره جسته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

753 - معرفی نسخه خطی حق الیقین استرآبادی و سیری سبک شناسانه در آن
رؤیا امیرپور مریم محمودی

حق الیقین یکی از معروف ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده اند. اهمیت حق الیقین به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید ا چکیده کامل

حق الیقین یکی از معروف ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده اند. اهمیت حق الیقین به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید است این پژوهش، راهگشای پژوهش‌های دیگر درباره این نویسنده باشد که علاوه بر علوّ مقام دینی از بزرگان اهل معنا و عرصه عرفان به شمار می‌رود. با عنایت به اینکه کتاب مذکور تا کنون تصحیح نشده معرفی آن می‌تواند باعث شناساندن یکی دیگر از مفاخر ادبی ما در قرن سیزدهم هجری گردد. نگارنده در این پژوهش، ابتدا به معرفی نسخه خطی حق الیقین و ویژگی‌های رسم الخطی آن، پرداخته است. در ادامه، ضمن معرفی نویسنده اثر، جایگاه علمی وی را بیان کرده است. نویسنده در پایان، ویژگی‌های سبک‌شناسی این اثر را در سه ساختار زبانی، فکری و بلاغی بررسی کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

754 - شیوه‌های برگردان مجاز مفرد مرسل سوره یوسف در چند ترجمه از قرآن
زهرا محمدی سیمین ولوی

به دلیل گستردگی بکارگیری مجاز در قرآن کریم توجه به آن برای درک حقایق قرآنی ضروری است. در این مقاله روش‌های ترجمه قرآن و مفهوم و اقسام مجاز، مورد بررسی قرار گرفته و آنگاه با روش استقرائی- استنتاجی، مجازهای مفرد مرسل سوره یوسف جهت تبیین شیوه ترجمه آن در ترجمه‌های منتخب که چکیده کامل

به دلیل گستردگی بکارگیری مجاز در قرآن کریم توجه به آن برای درک حقایق قرآنی ضروری است. در این مقاله روش‌های ترجمه قرآن و مفهوم و اقسام مجاز، مورد بررسی قرار گرفته و آنگاه با روش استقرائی- استنتاجی، مجازهای مفرد مرسل سوره یوسف جهت تبیین شیوه ترجمه آن در ترجمه‌های منتخب کهن(طبری، سور آبادی، میبدی، ابوالفتوح رازی) مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل این پژوهش مشخص می‌کند مترجمان مورد بحث روش یکسانی در ترجمه مجاز مفرد مرسل نداشته‌اند، در برخی موارد مبدأ- محور و گاه مقصد- محور بوده‌اند. مترجمان ترجمه طبری بیش‌ترین ترجمه تحت اللفظی را داشته‌اند؛ سورآبادی بیش‌ترین ترجمه محتوایی را ارائه نموده است. میبدی و ابوالفتوح رازی به یک نسبت به ترجمه تحت اللفظی، ترجمه محتوایی و تفسیری پرداخته‌اند. در ترجمه مجاز مفرد مرسل نمی‌توان اسلوب مشخصی را ارائه داد بلکه از روش‌های مختلف ترجمه می توان استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

755 - دلالت آیات ناهیه از افساد بر حکم حرمت آلودن آب
ناهید دهقان عفیفی احمد باقری سید ابوالقاسم نقیبی

ریختن فاضلاب‌ها در آب همان آلودگی است و با واژه افساد بکار رفته در آموزه‌های دینی مترادف است. افساد در قرآن به معنای معصیت و گناه، مبارزه با قوانین الهی و انبیاء، نابودی کشتزارها و نسل، کفر و ظلم، تکذیب رسل الهی، جنگ و دزدی استعمال شده است. نیز شرارت، کشتار بندگان، هرج چکیده کامل

ریختن فاضلاب‌ها در آب همان آلودگی است و با واژه افساد بکار رفته در آموزه‌های دینی مترادف است. افساد در قرآن به معنای معصیت و گناه، مبارزه با قوانین الهی و انبیاء، نابودی کشتزارها و نسل، کفر و ظلم، تکذیب رسل الهی، جنگ و دزدی استعمال شده است. نیز شرارت، کشتار بندگان، هرج و مرج، ابطال، قتل و دزدی از دیگر معانی افساد است. این واژه در لغت متضاد با اصلاح، ابطال، بی فائده نمودن و تباهی است. تحقیقات صورت گرفته در این موضوع با عناوینی همچون آلودگی آب و پیامدهای آن، بررسی آب از دیدگاه قرآن کریم و اهمیت محیط زیست از دیدگاه اسلام می‌باشد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، از نظر قرآن آلودن آب‌ها به صورت وسیع حرام و ممنوع است. روایات و دلائل عامی مانند حرمت تضییع مال مفید شامل محل بحث می‌شود. واژه افساد با مفهوم وسیع خود قابلیت تعمیم نسبت به مصادیق دیگر را داراست. آلودن آب‌ها همان افساد بوده و آیات با عموم شامل آلودگی با فاضلاب هم می‌شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

756 - سبک زندگی در تعامل با آب با تکیه بر آموزه‌های قرآن
ام البنین سلیمانی باغشاه سید محمد موسوی مقدم

آب یکی از عناصر حیاتبخش در عالم می‌باشد. ترویج اندیشه سبک زندگی در تعامل با محیط زیست از منظر قرآن که کامل‌ترین دستور زندگی بشریت است، بهترین شیوه جهت فایق آمدن بر بحران موجود، مخصوصاً در حوز آب است. در آموزه‌های قرآن اشارات گوناگونی به جایگاه آب شده و نکات ظریفی در آن چکیده کامل

آب یکی از عناصر حیاتبخش در عالم می‌باشد. ترویج اندیشه سبک زندگی در تعامل با محیط زیست از منظر قرآن که کامل‌ترین دستور زندگی بشریت است، بهترین شیوه جهت فایق آمدن بر بحران موجود، مخصوصاً در حوز آب است. در آموزه‌های قرآن اشارات گوناگونی به جایگاه آب شده و نکات ظریفی در آن دیده می‌شود. هدف این مقاله تدوین راهکارهایی قرآنی جهت تحول رفتاری انسان در حوزه سبک زندگی در تعامل با محیط زیست در حوزه آب می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اسلام دارای اصول اخلاقی و عملی ارزشمندی چون مسأله صرفه جویی، رعایت حقوق دیگران، و حرمت اسراف و آلودگی آن است. در این مقاله سعی شده است سبک زندگی در تعامل با آب با تکیه بر آموزه‌های قرآن مورد کاوش قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

757 - تعیین فلور باکتریایی خارجی ماهیان بازاری (300 تا 500 گرم) مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان در شهرستان آمل
محمدجواد شکوهیان بابک شعیبی عمرانی سهیل علی نژاد

فلور باکتریایی آب و سطح بدن ماهی نقش مهمی در بروز بیماری‌های باکتریایی داشته و بعنوان عوامل بیماریزای ثانویه باکتریایی نامیده می‌شوند. این باکتری‌ها در صورت ایجاد شرایط مساعد ناشی از استرس‌های مختلف فعال شده و می‌توانند تلفات بالایی را ایجاد نمایند. در این تحقیق از سطح چکیده کامل

فلور باکتریایی آب و سطح بدن ماهی نقش مهمی در بروز بیماری‌های باکتریایی داشته و بعنوان عوامل بیماریزای ثانویه باکتریایی نامیده می‌شوند. این باکتری‌ها در صورت ایجاد شرایط مساعد ناشی از استرس‌های مختلف فعال شده و می‌توانند تلفات بالایی را ایجاد نمایند. در این تحقیق از سطح بدن (پوست و باله) و آبشش 70 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان 300 تا 500 گرمی از 7 مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان واقع در جاده هراز حد فاصل لاریجان-پلور توسط سواپ‌های استریل نمونه‌برداری انجام شد. آب کلیه مزارع از رودخانه هراز تامین می‌شد. سوآپ‌های سطح بدن و آبشش هر ماهی بطور جداگانه در ظروف شیشه‌ای درپوش دار حاوی PBS (Phosphate Buffer solution) استریل به آزمایشگاه حمل شدند و روی محیط‌های کشت TSA (Tryptic Soy Agar)، Plate Count Agar و MacConkey Agar کشت داده شدند. هر کدام از نمونه‌ها در دو پلیت TSA جهت نگهداری در شرایط هوازی و بیهوازی در دمای 25 درجه سانتیگراد و یک پلیت مک کانکی فقط در شرایط هوازی جهت اطمینان از عدم حضور باکتریهای گرم منفی کشت داده شد. برای جداسازی باکتری‌های مزوفیل و ساکروفیل از محیط Plate count agar در شرایط دمایی 13 و 37 درجه سانتیگراد استفاده شد. 9 گونه باکتری از سطح بدن و آبشش ماهیان جدا شد (شامل: Staph. areus, Staph. saprophyticus, Staph. epidermidis, E.coli, Bacillus cereus, Aeromonas hydrophila, Proteus mirabilis, Pasteurella multocida, Psuedomonas aeruginosa). باکتری E. coli در تمامی نمونه های کارگاه‌ها از پوست و آبشش جداشد. درکارگاه‌های مختلف اختلاف معنی‌دار از نظر تعداد گونه باکتری جدا شده بین سطح بدن و آبشش مشاهده نشد (P>0.05). بین کارگاه‌های مختلف نیز، اختلاف معنی داری بین نوع باکتری‌های جداشده وجود ندارد (P>0.05). بجز باکتری E. coli که در همه کارگاه‌ها از پوست و آبشش تمامی نمونه‌ها جدا گردید و نیز باکتری P. aeruginosa که از فراوانی منظمی برخوردار نبود، در بقیه موارد درصد آلودگی به گونه‌های جداشده از کارگاه‌های بالادست بسمت پایین از روند افزایشی برخوردار بود. جداسازی این باکتری‌ها می‌تواند نشان از آلودگی آب رودخانه به فاضلاب‌های شهری و خانگی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

758 - اندازه گیری میزان آبگریزی، چسبندگی و کلونیزاسیون لاکتوباسیلوس‌های پروبیوتیکی در شرایط آزمایشگاهی
نرگس واسجی مهدیه ایرانمنش ملیحه حاج قاسمی محمد امیر کریمی ناهید مژگانی

10.30495/jvm.2020.679904

در این تحقیق توانایی و میزان چسبندگی لاکتوباسیل‌های پروبیوتیکی در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. جهت اجرای پروژه، از باکتری‌های اسید لاکتیک که قبلاً از منابع مختلف (لبنیات، شیر مادر و روده طیور) جدا شده بودند و بر اساس روش‌های فنوتیپی و توالی یابی 16SrRNA در حد جن چکیده کامل

در این تحقیق توانایی و میزان چسبندگی لاکتوباسیل‌های پروبیوتیکی در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. جهت اجرای پروژه، از باکتری‌های اسید لاکتیک که قبلاً از منابع مختلف (لبنیات، شیر مادر و روده طیور) جدا شده بودند و بر اساس روش‌های فنوتیپی و توالی یابی 16SrRNA در حد جنس و خواص پروبیوتیکی آنها نیز تایید و در کلکسیون میکروبی موسسه رازی ثبت شده بودند، استفاده گردید. تمامی سویه‌ها از نظر تجمع باکتریایی بین میکروارگانیسم‌های همان سویه (اگریگشن)، تجمع باکتریایی بین سویه-های متفاوت (کو اگریگشن) و فعالیت هیدروفوبیسیتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس توانایی و میزان چسبندگی سویه‌ها به سلول‌های سرطانی Caco-2 مورد بررسی قرار گرفت. در کل ده سویه لاکتوباسیلوس ها شامل 8 جدایه بومی (لاکتوباسیلوس پلانتاروم (2) ، لاکتوباسیلوس کازئی (1)، لاکتوباسیلوس فرمنتوم (1)، لاکتوباسیلوس سالیواریوس (1)، لاکتوباسیلوس روتری (1)، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (1) و یک جدایه لاکتوباسیلوس رامنوسوس) و دو سویه استاندارد (لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس 43556 ATCC و لاکتوباسیلوس رامنوسوس 7469 ATCC ( برای این ازمایشات انتخاب شدند. فعالیت اگریگشن و کو اگریگشن، بعد از گذشت 5 ساعت در دمای 25 درجه سانتی گراد افزایش یافت به طوری که لاکتوباسیلوس کازئی RTCC1296-3 بالاترین فعالیت اگریگشن و کو اگریگشن را به ترتیب به میزان 84% و 28% از خود نشان داد. تفاوتی چشمگیری در مقادیر هیدروفوبیسیته نیز مشاهده شد. این مقادیر بین 43% و 80% بودند که بیشترین مقدار هیدروفوبیسیتی برای لاکتوباسیلوس سالیواریوس RTCC 1304 و کمترین مقدار برای لاکتوباسیلوس پلانتاروم1290 RTCC بدست آمد. تمام جدایه ها قابلیت اتصال به سلول های Caco-2 را داشته ، سویه لاکتوباسیلوس کازئی RTCC1296-3 با 35% و لاکتوباسیلوس پلانتاروم1290 RTCC با 10% به ترتیب بیشترین و کمترین میزان اتصال را از خود نشان دادند. نتایج نشان دادند که بعضی از سویه‌های مورد بررسی در این مطالعه توانایی کلونیزاسیون در شرایط روده را دارند و پس از بررسی ها بیشتری به ویژه در شرایط درون تنی ، می‌توانند بعنوان باکتری‌های پروبیوتیک مناسب معرفی شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

759 - شناسایی و توکسین‎زایی گونه‎های قارچ آسپرژِیلوس روی جیرة غذایی طیور در شهرستان خرم‏ آباد
رضا درویش نیا مصطفی درویش نیا یونس چنکایی

10.30495/jvm.2021.680920

توکسین&lrm;های قارچی مسئول بسیاری از بیماری&lrm;ها و اپیدمی&lrm;های انسانی و دامی می&lrm;باشند. مواد غذایی انسان، خوراک دام و طیور در نقاط مختلف جهان همواره مورد حمله قارچ&lrm;ها قرار می&lrm;گیرند، ازجمله این قارچ‌ها گونه&lrm;های آسپرژیلوس مولد آفلاتوکسین&lrm; میباشند. چکیده کامل

توکسین&lrm;های قارچی مسئول بسیاری از بیماری&lrm;ها و اپیدمی&lrm;های انسانی و دامی می&lrm;باشند. مواد غذایی انسان، خوراک دام و طیور در نقاط مختلف جهان همواره مورد حمله قارچ&lrm;ها قرار می&lrm;گیرند، ازجمله این قارچ‌ها گونه&lrm;های آسپرژیلوس مولد آفلاتوکسین&lrm; میباشند. این مطالعه به‌منظور شناسایی و بررسی جدایه&lrm;های توکسین&lrm;زای گونه&lrm;های آسپرژیلوس در30 مرغداری شهرستان خرم&lrm;آباد انجام شد. تعداد 150 نمونه از جیره غذایی طیور جمع&lrm;آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. نمونه ها با استفاده از محیط کشت‌های مختلف مانند سیب زمینی، دکستروز، آگار (PDA) و عصارة مخمر آگار (MEA) جداسازی و خالص‌سازی شدند. سپس جدایه&lrm;ها با استفاده از کلیدهای معتبر قارچ‌شناسی و مقالات مورد شناسایی قرار کرفتند. توکسین&lrm;زایی این قارچ با استفاده از محیط کشت نارگیل&lrm;آگار، کروماتوگرافی لایه‌نازک (TLC) و کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (HPLC) بر روی بسترة ذرت و بادام‌زمینی مورد بررسی قرار گرفت. در نتیجه این پژوهش در جیرة غذایی طیور در مجموع 38 جدایه شناسایی شد. ذرت با 20 جدایه (6/66 درصد) و پس‌دان با سه جدایه (10 درصد) به ترتیب دارای بیشترین و کمترین فراوانی بودند. همچنین با استفاده از محیط کشت نارگیل آگار و TLC توکسین&lrm;زایی برخی از جدایه&lrm;های این قارچ به اثبات رسید و در آزمایش‌های HPLC مشخص گردید این قارچ قابلیت تولید هر چهارنوع افلاتوکسین B1، B2، G1 و G2 را دارد. لذا باتوجه به حضور جدایه&lrm;های مختلف توکسین&lrm;زای این قارچ بر روی جیره‌های غذایی و بیماری&lrm;زا بودن آن‌ها، رعایت استانداردهای جهانی در خصوص نگهداری جیره&lrm;های غذایی توصیه میشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

760 - شناسایی مولکولی ویروس آنفلوانزا در پرندگان آبزی باغ پرندگان تهران و یک پرنده فروشی با استفاده ژن ماتریکس و نوکلئوپروتئین در تابستان سال 1400
سروش گرامی تبار هادی پورتقی

10.30495/jvm.2022.1954462.1202

بیماری آنفلوآنزای پرندگان یک بیماری واگیردار ویروسی با اهمیت اقتصادی و بهداشت عمومی است که پرندگان، انسان و سایر پستانداران را درگیر می کند. ویروس آنفلوآنزا از خانواده ارتومیکسوویریده می باشد و بر پایه تفاوت پادگنی نوکلئوپروتئین (NP) و پروتئین ماتریکس (M) به سه زیرگروه چکیده کامل

بیماری آنفلوآنزای پرندگان یک بیماری واگیردار ویروسی با اهمیت اقتصادی و بهداشت عمومی است که پرندگان، انسان و سایر پستانداران را درگیر می کند. ویروس آنفلوآنزا از خانواده ارتومیکسوویریده می باشد و بر پایه تفاوت پادگنی نوکلئوپروتئین (NP) و پروتئین ماتریکس (M) به سه زیرگروه A و B و C طبقه بندی می گردد. زیرگروه A مسبب ایجاد بیماری در پرندگان است. پرندگان وحشی آبزی مانند اردک‌ها، غازها، قوها و پرندگان ساحلی به عنوان مخازن اصلی ویروس‌های آنفلوانزا مطرح هستند. ویروس های آنفلوانزا از طریق ترشحات تنفسی و مدفوع دفع می‌گردد. هدف از انجام این مطالعه شناسایی ویروس آنفلوانزای پرندگان در پرندگان آبزی مراکز عرضه و باغ‌های پرندگان شهر تهران بود. به منظور شناسایی ویروس، تعداد ۱۴۲ سواب استریل مدفوع تازه، کلواک و دهانی-حلقی از ۱۰ گونه پرنده شامل پکینی، پلیکان پا خاکستری، فلامینگوی بزرگ، قو فریادکش، قو صامت، قو سیاه، اردک تاجدار، غاز سرنواری، غاز کانادایی و آنقوت بین ماه‌های تیر تا شهریور سال ۱۴۰۰ جمع‌آوری شد. این نمونه‌ها در ۵۰ لوله به صورت ۲ تایی و ۳ تایی ترکیب شدند. نمونه‌های هر لوله مربوط به یک پرنده یا یک گونه بود. تمامی نمونه‌ها پس از جمع‌آوری بلافاصله در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شد و جهت شناسایی با استفاده از ژن ماتریکس و نوکلئوپروتئین و روش RT-PCR مورد آزمایش قرار گرفت. در مقایسه با کنترل مثبت و کنترل منفی، نتیجه تمامی نمونه ها منفی بود. بنابراین در زمان انجام این تحقیق، خطر جدی از جانب پرندگان آبزی موجود در باغ پرندگان و پرنده فروشی مورد بررسی از نظر امکان انتقال ویروس‌های آنفلوانزا به طیور بومی و صنعتی و همچنین خریداران و بازدیدکنندگان وجود نداشته است. البته این موضوع می‌تواند تحت تاثیر زمان مطالعه باشد و این امر می تواند با دفع بسیار اندک ویروس آنفلوانزا در تابستان مرتبط باشد. همچنین عدم شناسایی موارد مثبت می تواند تحت تاثیر انجام واکسیناسیون ضد ویروس آنفلوانزا در پرندگان آبزی ساکن در باغ پرندگان باشد. در این صورت انجام واکسیناسیون می تواند تاثیر مثبتی در کاهش دفع ویروس آنفلوانزا و افزایش بهداشت عمومی داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

761 - بررسی فراوانی آلودگی های قارچی در پوست و آبشش ماهیان زینتی آب شیرین شهر تهران
مهدی ابراهیمی جعفری منصور بیات عادل حقیقی خیابانیان اصل سیدجمال هاشمی هزاوه

10.30495/jvm.2023.1965405.1220

در صنعت ماهیان پرورشی و زینتی شاهد حضور ارگانیسم های قارچی هستیم که جمعیت های پرورشی جوان و بالغ را تهدید کرده و منجر به پوسیدگی تخم ها و لاروها می شوند. عفونت های قارچی عفونت های ثانویه در ماهی به دنبال ارگانیسم های اولیه انگلی، ویروسی و باکتریایی هستند. در این تحقیق ب چکیده کامل

در صنعت ماهیان پرورشی و زینتی شاهد حضور ارگانیسم های قارچی هستیم که جمعیت های پرورشی جوان و بالغ را تهدید کرده و منجر به پوسیدگی تخم ها و لاروها می شوند. عفونت های قارچی عفونت های ثانویه در ماهی به دنبال ارگانیسم های اولیه انگلی، ویروسی و باکتریایی هستند. در این تحقیق باید میزان عفونت های قارچی و نوع آلودگی آنها در ماهیان زینتی مشخص میشد. این بررسی بر روی 92 ماهی زینتی با علائم بالینی انجام شد. نمونه ها از مکان های مختلف به دست آمدند. پس از شناسایی قارچ ها بوسیله کشت و PCR فراوانی آنها بررسی گردید. از مجموع 92 مورد بررسی، پوست و آبشش دارای ضایعه در 32 مورد نتیجه کشت قارچ مثبت بود. در بررسی PCR این 32 نمونه، گونه های قارچی شناسایی شده بوسیله توالی ژنی بصورت 53% کلادوسپوریوم، 7/18% کاندیدا، 5/12% پنیسیلیوم، 3% Aureobasidium pullulans و 3% مخمر Rhodotorula بودند. ضایعات پاتولوژیک در آبشش‌ها بصورت تیرگی، پرخونی، و در زیر میکروسکوپ بصورت ریزش سلول‌های اپیتلیال و حضور لکوسیت ها را بود. در پوست بصورت زخم‌ ماکروسکوپی و میکروسکوپی دیده شد. این قارچ ها مسئول بوجود آمدن ضایعاتی هستند که تحت شرایط خاص مانند بی ثباتی محیطی و عوامل سرکوب کننده سیستم ایمنی دیده می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

762 - خصوصیات پاسخ‌های ایمنی القاء شده ناشی از واکسن زنده تخفیف حدت یافته آبله بزی سویه گرگان بر علیه بیماری لمپی اسکین در گاو
رضا نوریان ناهیده افضل آهنگران حمید رضا ورشوی عباس آزادمهر

ویروس های بیماری لمپی اسکین، آبله بزی وآبله گوسفندی از اعضاء جنس کاپری پاکس ویروس و از خانواده پاکس ویریده هستند. این ویروس ها قرابت ژنتیکی بسیار زیادی دارند. بنابراین استفاده از واکسن های حاوی سوش های کاپری پاکس ویروس مشتق شده از بز و گوسفند برای کنترل بیماری لمپی اسکی چکیده کامل

ویروس های بیماری لمپی اسکین، آبله بزی وآبله گوسفندی از اعضاء جنس کاپری پاکس ویروس و از خانواده پاکس ویریده هستند. این ویروس ها قرابت ژنتیکی بسیار زیادی دارند. بنابراین استفاده از واکسن های حاوی سوش های کاپری پاکس ویروس مشتق شده از بز و گوسفند برای کنترل بیماری لمپی اسکین می تواند مفید باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی خصوصیات پاسخ های ایمنی القاء شده ناشی از واکسن آبله بزی بر علیه بیماری لمپی اسکین در گاو می‌باشد. گوساله‌ها از زمان تزریق واکسن تا 5 هفته بعد از آن از نظر ظهور تب و علایم بالینی بطور روزانه مورد معاینه قرار گرفتند. پاسخ های ایمنی هومورال توسط تست خنثی‌سازی سرم و پاسخ های ایمنی سلولی توسط تست‌های MTT Real-time PCR, و ELISA مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در گوساله های واکسینه شده، تبو تورم موضعی در محل تزریق در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. در ارزیابی پاسخ ایمنی هومورال افزایش معنی داری در میزان تیتر آنتی‌بادی اختصاصی در گروه واکسینه در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد، بطوریکه این میزان در روز 35 بعد از واکسیناسیون دارای اختلاف معنی داری نسبت به سایر روزها بود (05/0P<). در ارزیابی پاسخ ایمنی سلولی، افزایش معنی داری در بیان ژن IFN-γ در روز 7 و ژن IL-4 در روز 21 بعد از واکسیناسیون در مقایسه با روز صفر و گروه کنترل مشاهده شد (05/0P<) و این در حالی بودکه بیشترین میزان تولید سایتوکاین در مایع رویی کشت سلول برای IFN-γ و IL-4 در روز 21 بعد از واکسیناسیون مشاهده شد (05/0P<). همچنین شاخص تکثیر لنفوسیتی درگوساله‌های واکسینه، در روز‌های 7، 21 و 35 در مقایسه با روز صفر و گروه کنترل افزایش معنی داری را نشان داد (05/0P<). بر اساس نتایج این مطالعه واکسن آبله بزی سوش گرگان با القاء پاسخ های ایمنی هومورال و سلولی قادر به تولید مقادیر مناسبی از آنتی‌بادی های خنثی کننده و همچنین با افزایش قدرت تکثیر لنفوسیتی و بیان و تولید سایتوکاین ها از ایمنی زایی مناسبی جهت استفاده در واکسیناسیون در برابر LSD برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

763 - جستجوی ویروس بلوتانگ در شتر‌های یک کوهانه‎ی کشتار شده در نجف‌آباد (مرکز ایران) با روش RT-PCR
محمدرضا محزونیه مهدی سلیمی عارفه گلستان فر سید محمد علی حسینی نسب

بیماری زبان آبی یک بیماری ویروسی غیرواگیر در نشخوارکنندگان به ویژه گوسفند است که با فراوانی کمتر در گاو، بز، بوفالو، آهو، شتر و آنتلوپ‌ها دیده می‌شود. عمدتاً توسط حشرات منتقل می‌شود و باعث ضایعاتی در مخاط بینی، دهان و اندام‌های حرکتی می شود. همچنین گزارشاتی مبنی بر ایجا چکیده کامل

بیماری زبان آبی یک بیماری ویروسی غیرواگیر در نشخوارکنندگان به ویژه گوسفند است که با فراوانی کمتر در گاو، بز، بوفالو، آهو، شتر و آنتلوپ‌ها دیده می‌شود. عمدتاً توسط حشرات منتقل می‌شود و باعث ضایعاتی در مخاط بینی، دهان و اندام‌های حرکتی می شود. همچنین گزارشاتی مبنی بر ایجاد سقط در برخی حیوانات وجود دارد. شتر یکی از حیواناتی است که مخزن این ویروس است ولی علایمی نشان نمی‌دهد. از این رو می‌تواند باعث انتشار عفونت در مناطق مختلف و حیوانات دیگر شود. هدف از این مطالعه، جستجوی ژنومی ویروس بلوتانگ در شتر‌های یک کوهانه ی کشتار شده در مرکز ایران بود. به منظور جستجوی توالی قطعه ژنومی S7 در ویروس زبان آبی، از تعداد 110 شتر یک کوهانه&lrm;ی کشتار شده در کشتار گاه نجف آباد نمونه&lrm;ی خون، تهیه شد. جهت جلوگیری از انعقاد، به نمونه‌ها&lrm;ی خون هپارین اضافه شد و در یک محفظه در کنار یخ به آزمایشگاه ارسال گردید. با استفاده از روش اسید گوانیدیم- ایزوتیوسیانات و فنل-کلروفرم استخراج RNA انجام پذیرفت. سپس نمونه&lrm;ها به روش RT-PCR مورد آزمون قرار گرفت. محصول PCR حاصل از آزمون، روی ژل آگاروز 5/1 درصد برده شد و پس از رنگ آمیزی با اتیدیوم بروماید، توسط ژل داکیومنت قرایت گردید. نتایج آزمون نشان داد که کلیه نمونه‌ها منفی هستند که خوشبختانه می‌تواند گویای آن باشد که این عفونت در منطقه ی مورد بررسی از کشورمان وجود ندارد و یا متعاقب عفونت گذرا، ویرس بلوتانگ در خون شتر یک کوهانه پایداری طولانی مدت ندارد. با توجه به اینکه این بیماری در برخی استان‌های دیگر گزارش شده بهتر است مطالعات بیشتری در خصوص آلودگی شتر صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

764 - بررسی اثر عصاره آبی بابونه بر کسب حساسیت و بیان حساسیت حرکتی ناشی از مورفین در موش سوری نر بالغ
سکینه اسدزاده

هـدف از ایـن مـطـالعه ارزیابی اثرات دوزهای مختلف عصاره آبی بابونه بر حساسیت و بیان حساسیت حرکتی ناشی از مورفین در موش سوری نر (گرم5 ± 20) می‌باشد. فعالیت حرکتی توسط روش میدان باز بررسی شد. حساسیت به مورفین با تزریق زیرجلدی آن mg/kg(5) یکبار در روز برای سه روز متو چکیده کامل

هـدف از ایـن مـطـالعه ارزیابی اثرات دوزهای مختلف عصاره آبی بابونه بر حساسیت و بیان حساسیت حرکتی ناشی از مورفین در موش سوری نر (گرم5 ± 20) می‌باشد. فعالیت حرکتی توسط روش میدان باز بررسی شد. حساسیت به مورفین با تزریق زیرجلدی آن mg/kg(5) یکبار در روز برای سه روز متوالی و سپس 5 روز استـراحت، در حیوانات القا شد. در روز نهم آزمایش‌ها حساسیت در حیوانات با تجویز تک دوز از غلظت بسیار کم مورفین بررسی شد. عصاره آبی بابونه (10، 20 و‌mg/kg 30)در خلال یا بعد از القا حساسیت به مورفین در حیوانات به صورت داخل صفاقی تزریق شد و سپس تغییرات آن در حیوانات بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که تجویز عصاره آبی بابونه در دوزهای (10، 20 و‌mg/kg 30) 30 دقیقه قبل از تجویز مورفین سبب کاهش فعالیت حرکتی شد. تجویز عصاره آبی بابونه قبل از تجویز مورفین در روز القا حساسیت، سبب کاهش معنی دار کسب حساسیت گردید. تجویز عصاره‌ها در دوزهای ذکر شده در روز نهم تست نیز بیان حساسیت به مورفین را در دوز mg/kg 20 کاهش داد.از این آزمایش استنباط مـی‌شود که عصاره آبی بابونه می‌تواند افزایش فعالیت حرکتی ناشی از مورفین، کسـب حسـاسیـت و بیـان حسـاسیت حرکتی را در موش نر بالغ کاهش دهد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

765 - جداسازی و شناسایی فلور قارچی خارجی قزل‌آلای رنگین کمان در استان البرز
سهیل علی نژاد امیر اقبال خواجه رحیمی

قارچ‌های فرصت طلب به صورت بسیارگسترده‌ای در محیط‌های آبی و خاکی پراکنده‌اند. عوامل مستعد کننده مانند تراکم، استرس، حمل و نقل، دستکاری، آلودگی آب، تغذیه دستی و.... در بروز عفونت‌های قارچی نقش مهمی دارند که با توجه به حساس بودن ماهی قزل‌آلای رنگین کمان احتمال بروز بیماری چکیده کامل

قارچ‌های فرصت طلب به صورت بسیارگسترده‌ای در محیط‌های آبی و خاکی پراکنده‌اند. عوامل مستعد کننده مانند تراکم، استرس، حمل و نقل، دستکاری، آلودگی آب، تغذیه دستی و.... در بروز عفونت‌های قارچی نقش مهمی دارند که با توجه به حساس بودن ماهی قزل‌آلای رنگین کمان احتمال بروز بیماری افزایش می‌یابد. قزل‌آلای رنگین‌کمان از گونه‌های پرطرفدار در ایران محسوب شده و ایران یکی از تولید کنندگان اصلی این ماهی در آب شیرین می‌باشد. به همین جهت بررسی فلور باکتریایی، قارچی و انگلی در محیط‌های پرورشی اهمیت زیادی دارد. در این راستا از سطح بدن (پوست و باله) و آبشش 150 ماهی به ظاهر سالم با میانگین وزنی 48/5± 98/100 گرم در 15 کارگاه پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان با منبع آبی چاه طی دو فصل پاییز و زمستان 1395 دراستان البرز نمونه‌گیری انجام شد. نمونه‌‌ها در شرایط استریل به آزمایشگاه حمل و زیر هود میکروبیولوژیک به محیط‌های کشت سابورو دکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل، کورن میل آگار و گلوکز پپتون آگار منتقل شدند. محیط‌های کشت در دمای 1±23 درجه سانتی‌گراد نگهداری و بطور روزانه حداکثر تا 2 هفته گرم‌خانه‌گذاری شدند. کلنی‌های قارچی رشد یافته از نظر خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. 103 مورد قارچ از سطح بدن جدا شد که 87 مورد آن قارچ رشته‌ای از 11 جنس و 16 مورد آن قارچ مخمری بود. از آبشش نیز 82 مورد قارچ جدا شد که از این تعداد 70 مورد آن از 10 جنس مختلف قارچ رشته‌ای بود و بقیه آنرا مخمرها تشکیل دادند. جنس آسپرژیلوس بیشترین جدایه را از پوست و آبشش تشکیل می‌داد که گونه فلاووس بیشترین سهم را دارا بود. طبق آزمون‌ آماری مربع کای بین سطح بدن و آبشش از نظر گونه‌های شناسایی شده اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (05/0p >)، ولی در اکثر موارد تعداد هر یک ازگونه‌های جدا شده در سطح بدن بیش از آبشش بود. قارچ‌ها در همه جا حضور دارند بنابراین وجود قارچ در منابع آبی نیز امری طبیعی تلقی می‌گردد. همچنین آلودگی‌های زیست محیطی از جمله حضور فاضلاب‌های شهری و کشاورزی در منابع آبی موجب مهیا شدن رشد سریعتر قارچ‌ها و پیدایش قارچ‌های غیر آبزی در آن خواهند شد. تنوع قارچ‌های جداسازی شده حاکی از شرایط نامطلوب بهداشتی مزارع است که مشکلاتی نظیر کاهش تولید، افزایش عفونت‌های قارچی و هزینه‌های درمانی را در پی دارد. آلودگی غذای مصرفی در کارگاه‌های پرورشی به‌ هاگ قارچ نیز می‌تواند از دلایل ورود آلودگی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

766 - ارزیابی مقایسه ای تاثیرضد باکتریائی تعدادی از آنتی بیوتیک های استاندارد و عصاره آبی زرشک، پیاز و سیر برجدایه های کلستریدیوم پرفرینجنس
یونس انزابی

هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی مقایسه ای تاثیر ضد باکتریائی 13 نوع از آنتی بیوتیک های استاندارد متداول و پر مصرف و عصاره آبی زرشک، پیاز و سیر برکلستریدیوم پرفرینجنس های جدا شده از موارد آنتریت نکروتیک بوقلمونهای پرورشی بود. بدین منظور علاوه بر انجام آزمایش آنتی بیوگرام چکیده کامل

هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی مقایسه ای تاثیر ضد باکتریائی 13 نوع از آنتی بیوتیک های استاندارد متداول و پر مصرف و عصاره آبی زرشک، پیاز و سیر برکلستریدیوم پرفرینجنس های جدا شده از موارد آنتریت نکروتیک بوقلمونهای پرورشی بود. بدین منظور علاوه بر انجام آزمایش آنتی بیوگرام با استفاده از آنتی بیوتیک های مذکور بر روی 40 جدایه از موارد مذکور، همچنین حساسیت و یا مقاومت جدایه ها در حضور عصاره آبی زرشک، پیاز و سیر نیز آزمایش گردید. نتایج حاصله مؤید حساسیت اکثر جدایه ها نسبت به آنتی بیوتیک های کلرامفنیکل، ونکومایسین ، سولفامتوکسازول+ تری‌متوپریم و نیز عصاره آبی زرشک و پیاز و نیز مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک های تتراسایکلین،پنی سیلین، نئومایسین سولفات و همچنین عصاره آبی سیر بود. در این خصوص بیشترین میزان تاثیر بر جدایه های مورد آزمایش مربوط به عصاره زرشک و کمترین تاثیر ضد کلستریدیائی هم مربوط به آنتی بیوتیک تتراسایکلین ثبت گردیدکه از نظر آماری هم با اثرات همه عصاره ها و آنتی بیوتیک های مورد آزمایش تفاوت معنی داری نشان دادند(05/0p<). با توجه به نتایج این پژوهش و با علم بر اینکه دارو درمانی های بدون مطالعه در طیور صنعتی، ضمن ایجاد سویه های مقاوم کلستریدیوم پرفرینجنس، باعث به هم خوردن تعادل فلور طبیعی روده و بروز انواع آنتریت می گردد ولی داروهای گیاهی به دلیل داشتن منشاء طبیعی نسبت به داروهای شیمیایی با ارگانیسم های بدن طیور سازگاری بیشتری داشته و در عین حال عوارض آنها نیز نادر است، لذا به نظر می رسد که می توان از عصاره آبی گیاهانی مثل زرشک و پیاز بطور موثر بعنوان جایگزین آنتی بیوتیک های سنتتیک، به منظور پیشگیری، کنترل و درمان بیماری آنتریت نکروتیک بوقلمون های پرورشی استفاده نمود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

767 - تغییرات فون انگلی کپور معمولی Cyprinus carpio (Cypridiae:OSTEICHTHYES) در طی مهاجرت آن بین بخش جنوبشرقی دریای خزر و آب شیرین
مریم برزگر عباس بزرگ نیا روقیه سیف پور بهیار جلائی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

768 - شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال
داود عباسی مسعود مهدوی حاجیلویی رحیم سرور پرویز کردوانی

هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی67/0 بوده است.در تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون هایT تک گروهی، آزمونF، آزمون تعقیبی شفه وآزمون فریدمن با نرم افزارSPSS استفاده شده است. مهمترین نتایج تحقیق نشان عبارتند از: عوامل فردی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال، به ترتیب : افزایش مقبولیت فرد نزد دیگران، تقویت خوداتکایی و استقلال افراد، تقویت حس همکاری و کمک به یکدیگر، ایجاد علاقه به کسب موفقیت های تازه است. عوامل محیطی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال به ترتیب: دسترسی به ابزار و لوازم مورد نیاز اشتغال، دسترسی به نیروی کار ارزان قیمت و دسترسی آسان به مواد اولیه تولید است. عوامل فردی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد وویان بیشتر از روستائیان روستای طاهرلو و عوامل محیطی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد بیشتر از روستائیان طاهر لو و ویان است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

769 - طراحی شهری حساس به آب از منظر اجتماعی با بررسی گروداران در جغرافیای شهری و تغییرات جایگاه آن‌ها در گذر زمان؛ مطالعه موردی: حوضه آبریز کن در غرب تهران
هدی شریفیان مصطفی بهزادفر محسن فیضی

توسعه شهری و افت تراز آب زیرزمینی متقابلاً تهدیدکننده یکدیگر هستند. هدف پژوهش، شناسایی جایگاه گروداران مدیریت منابع آب و توسعه شهری از منظر اجتماعی و نقش طراحی شهری حساس به آب ، در حل تعارض‌های بین‌نهادی است. نظر به فرونشست جنوب غرب تهران (سالانه حدود 25 سانتیمتر) ناشی چکیده کامل

توسعه شهری و افت تراز آب زیرزمینی متقابلاً تهدیدکننده یکدیگر هستند. هدف پژوهش، شناسایی جایگاه گروداران مدیریت منابع آب و توسعه شهری از منظر اجتماعی و نقش طراحی شهری حساس به آب ، در حل تعارض‌های بین‌نهادی است. نظر به فرونشست جنوب غرب تهران (سالانه حدود 25 سانتیمتر) ناشی از افت کمی آب زیرزمینی، محدوده شهری حوضه آبریز کن مورد پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری شامل تمام گروداران نهادی توسعه‌ای و حفاظتی مؤثر در مدیریت شهری و آب زیرزمینی در این حوضه است و با روش نمونه‌گیری غیر احتمالی گلوله برفی (نمایی با تمیز)، 10 گرودار نهادی کلیدی مؤثر شناسایی شد. با روش تحلیل گروداران و با پرسشنامه و مقیاس لیکرت (5-1)، جایگاه گروداران و با روش تحلیل شبکه اجتماعی در نرم‌افزار Gephi، نوع و شدت روابط بین‌نهادی برآورد شد. در این پژوهش بازتعریف طراحی شهری حساس به آب از منظر اجتماعی به‌عنوان ابزار حل اختلاف، اولین بار مطرح گردید. طبق نتایج تحلیل گروداران، پارامترهای قدرت و تمایل دو گرودار حفاظتی آب منطقه‌ای (4.026 و 4.28) و توسعه‌ای شهرداری (3.42 و 3.78)، بالاتر بوده و نزدیکی این دو نهاد با مطلوبیت‌های متفاوت، بیانگر زمینه تعارض بالقوه است. نتایج تحلیل شبکه اجتماعی نشان داد در شبکه همکاری، بیشترین و کمترین درجه را به ترتیب نهادهای آب ‌و فاضلاب و شهرداری دارند که بیانگر تعامل کم نهادهای توسعه‌ای، به‌ویژه شهرداری است. در شبکه تعارض نیز نهادهای آب منطقه‌ای و شهرداری بیشترین درجه را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

770 - تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی ( مطالعه موردی شهر محمود آباد )
ناصر فتاحی لیلا ابراهیمی جمنانی آمنه حق زاد کیا بزرگمهر

هدف اصلی این پژوهش تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی(مطالعه موردی شهر محمود آباد ) می باشد. پژوهش از نظر هدف توسعه‌ایی –کاربردی و به روش آمیخته انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت‌علمی رشته‌های محیط چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی(مطالعه موردی شهر محمود آباد ) می باشد. پژوهش از نظر هدف توسعه‌ایی –کاربردی و به روش آمیخته انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت‌علمی رشته‌های محیط زیست، ابخیز داری، کشاورزی،جغرافیا، گردشگری، دانشگاه‌های محمود آباد، مدیران سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی، کارفرمایان و پیمانکاران بودند.روش نمونه‌گیری در بخش کیفی، غیر تصادفی از نوع هدفمند و در دسترس بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در بخش اول مصاحبه نیمه ساختاریافته حضوری تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه با 29 نفر (23آقا و 6 خانم)چهاربعد و 21گویه شناسایی گردید. بخش دوم گویه‌هادر اختیار اعضای گروه دلفی(8 نفر) در دو مرحله برای طراحی پرسشنامه قرار گرفت.در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته‌ای در مقیاس پنج ارزشی لیکرت به‌صورت آنلاین در میان نمونه آماری(85 نفر) توزیع گردید.پایایی مدل اندازه‌گیری پژوهش ضرایب آلفای کرونباخ رفتار(769/0)، آگاهی و نگرش(755/0) ، اعتقادات دینی(914) و معاشرت(00/1) بدست آمد.نتایج نشان داد وضریب استانداربین (عوامل معاشرت بر مشارکت اجتماعی)199/0= β؛ و ضریب معناداری 691/13=t رابطه معنادار و در رتبه اول همچنینضریب استاندارد بین (عوامل آگاهی و نگرش برمشارکت اجتماعی) 302/0β= ؛ ضریب معناداری 048/13= t این رابطه معنادار و در رتبه دوم ، ضریب استاندارد بین (عوامل رفتار و مشارکت اجتماعی) 325/0= β؛ ضریب معناداری 364/12= t این رابطه معنادار ؛ در رتبه سوم وهمچنین ضریب استانداردبین (عوامل اعتقادات دینی بر مشارکت اجتماعی) 316/.= β؛ضریب معناداری 964/11= t رابطه معنادار ؛ و در رتبه سوم قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

771 - الگوی همکاریهای منطقه ای بر مبنای دیپلماسی آب (مطالعه موردی ایران، ترکیه و عراق )
سمیرا سامعی محمد اخباری غلامحسن حیدری

آب به عنوان یک منبع طبیعی و ارزشمند در سطح جهان است که در بین گروه های انسانی، جوامع و کشورها همواره رقابت آفرین و تنش زا بوده است. عمده اختلاف هایی که بین کشورها بر سر آب پیش می آید در حوضه های آبریز مشترک می باشد و یافتن سازوکاری معقول، به‌منظور بهره‌برداری عادلانه از چکیده کامل

آب به عنوان یک منبع طبیعی و ارزشمند در سطح جهان است که در بین گروه های انسانی، جوامع و کشورها همواره رقابت آفرین و تنش زا بوده است. عمده اختلاف هایی که بین کشورها بر سر آب پیش می آید در حوضه های آبریز مشترک می باشد و یافتن سازوکاری معقول، به‌منظور بهره‌برداری عادلانه از این منابع امر دشواری است. با توجه به نقش استراتژیک و حیاتی آب و توزیع نامتوازن آن در مناطق مختلف جهان و نیز مشترک بودن بسیاری از حوضه‌ها و منابع آبی بین کشورها ضرورت استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی نیز گریزناپذیر است. ایران نیز همواره بر سر تقسیم آب های مشترک مرزی و رودخانه های فرامرزی با همسایگان خود اختلاف داشته و ضرورت اهمیت دیپلماسی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. هدف از این پژوهش، همکاریهای منطقه ای ایران، ترکیه و عراق در خصوص رودخانه های فرامرزی وحوضه های آبریز مشترک می باشد که تاثیر و نقش دیپلماسی آب با توجه به قوانین بین المللی، معاهدات و قراردادها بر این همکاریها و تعاملات می افزاید و از چالش ها، تنش ها و منازعات مرتبط با آب که تاثیر زیادی بر مسائل زیست محیطی، آلودگی آب، مهاجرت، ریزگردها و همچنین مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی می گذارد جلوگیری می نماید. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی که مبتنی بر روش کتابخانه ای می باشد، مورد استفاده قرار گرفته و همچنین از روش تحلیل آماری spss که مبتنی بر جامعه آماری متخصصانی است که در این مجموعه قرارگرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

772 - نقش شهرک‌های صنعتی در توسعه شهرهای کوچک با نگاهی بر تأثیر شهرک صنعتی شمس‌آباد بر شهر حسن آبادفشافویه
منصوره تاری وردی پروانه زیویار بهمن کارگر

ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی، یکی از رویکردهای رایج صنعتی سازی در کشورهاست که به‌منظور تسهیل و تمرکز فعالیت‌ها با نگاهی بر حفظ محیط زیست و کاهش هزینه های تمام شده تولیدات صنعتی انجام میشود. شهرک های صنعتی، در کشور ما نیز ازآن به عنوان لوکوموتیو بخش صنعت نام برده می شود . چکیده کامل

ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی، یکی از رویکردهای رایج صنعتی سازی در کشورهاست که به‌منظور تسهیل و تمرکز فعالیت‌ها با نگاهی بر حفظ محیط زیست و کاهش هزینه های تمام شده تولیدات صنعتی انجام میشود. شهرک های صنعتی، در کشور ما نیز ازآن به عنوان لوکوموتیو بخش صنعت نام برده می شود .احداث و توسعه این شهرک ها در حاشیه شهر های کوچک مانند شهر حسن آباد با در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی آن می تواند در جهت کاهش بیکاری و بعبارتی به توسعه پایدار این شهر بیانجامد. شهرک صنعتی شمس آباد با برنامه توسعه در حد 3000 هکتار و بیش از 18 هزار شغل در مجاورت شهر حسن آباد قرار دارد این شهرک میتواند از پتانسل های اصلی و موثر جهت رشد و توسعه شهر حسن آباد باشد. پژوهش حاضر نقش شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه پایدار شهر حسن آباد، بخش فشافویه را بررسی میکند. روش پژوهش کتابخانه‌ای پیمایشی(پرسشنامه‌ای) است. نتایج نشان می‌دهد که ایجاد شهرک صنعتی شمس آباد بر مجموع شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر حسن آباد و حومه مورد مطالعه می تواند اثر مطلوب داشته است و باعث افزایش اشتغال شده است. در این میان، شاخص اقتصادی، بیشترین تأثیر و شاخص کالبدی محیطی، کمترین تأثیر را از این شهرک پذیرفته است. در نهایت نتایج حاصل عوامل داخلی و خارجی نشان می دهد که راهبرد SO استراتژی غالب بر منطقه مورد مطالعه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

773 - بررسی تاثیر تراز ارتفاعی متاثر از فضای جغرافیایی شهری بر میزان مصرف آب و رشد گیاهان در فضای سبز شهری، مطالعه موردی: منطقه یک شهری تهران
صادق پرتانی عطیه محمودی مظفر مژده ربانی

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 چکیده کامل

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 ، 1700 ، 1900 متر از سطح دریا) انتخاب شدند و گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به صورت 2 بلوک مجزا در هر پایلوت کاشته شدند. این گیاهان کلا با 2 تیمار یعنی در هر بلوک با یک تیمار آبیاری شدند . تیمار اول همان نیاز واقعی گیاه است و تیمار دوم نصف نیاز آبی گیاه مورد نظر بود. تناوب آبیاری هر هفته 2 بار بوده . متغییر های مورد سنجش نیز : طول ساقه ، قطرساقه و طول برگ ، عرض برگ گیاهان میباشد. تناوب اندازهگیری متغییرها نیز هر 2 هفته 1 بار انجام شد و اندازه گیری ها در جداول و نمودارهای فصل 4 ثبت و درج شد . نتایج نشان داد که سرو نقره ای در هر 3 پایلوت با تیمار دوم (T2) جواب مطلوبی داده و رشد مناسبی داشته. این در حالی است که توت نرک با تیمار دوم ( T2 ) فقط در پایلوت 1 و تا حدی پایلوت 2 رشد مناسبی داشته که یعنی این گیاه ( توت نرک ) در ارتفاعات بالاتر رشد کمتری داشته و برای رشد بهتر به آب بیشتری نیاز دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

774 - سنجش میزان هماهنگی مدیریتی شهر جدید فولادشهر با سکونتگاه های پیرامون
ایرج خسروی حاجی وند احمد خادم الحسینی حمید صابری مهدی مومنی

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحلیل آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. محدوده جغرافیایی پژوهش، شهر جدید فولادشهر و سکونتگاه های پیرامون آن است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر جمعیت ساکنان بالای 1 چکیده کامل

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحلیل آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. محدوده جغرافیایی پژوهش، شهر جدید فولادشهر و سکونتگاه های پیرامون آن است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر جمعیت ساکنان بالای 15 سال( 11797 نفر ) و حجم نمونه برابر با 375 نفر از ساکنان و 50 نفر از مسئولان است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده هدفمند انتخاب شده اند‌ برای پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss و از آزمون فریدمن، همبستگی اسپیرمن و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. ارزش گذاری متغیرها با بهره مندی از طیف لیکرت صورت گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت معناداری بین زیر شاخص حمکروایی خوب شهری از دیدگاه مسئولان و شهروندان وجود دارد. زیر شاخص های قانونمندی و اجتماع محوری به ترتیب بیشترین تاثیر را بر حمکروایی خوب شهری از نظر شهروندان دارد و همچنین زیر شاخص های پاسخگویی و قانونمندی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر حکمروایی خوب شهری از نظر مسئولان دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

775 - رابطه اشتغال‌زایی ناشی از فعالیت‌های دامداری و ابعاد مختلف توسعه روستایی در دهستان رستم آباد شمالی رودبار
ناصر رحمن نیا تهمینه دانیالی سیمین ارمغان

در سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار می‌رفته است. دامداری در مجموع فعالیت‌های کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نی چکیده کامل

در سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار می‌رفته است. دامداری در مجموع فعالیت‌های کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نیروی شخم و امکان حمل و نقل و کودی موثر را در اختیار کشاورزان قرار می دهد و گذشته از همه، در شمار بسیاری از بخشهای کوهستانی، عمده ترین فعالیت‌ها و منبع اصلی درآمد محسوب می شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که آیا اشتغال‌زایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانه‌ای انجام ‌گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهره‌گیری شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ضریب همبستگی (R) بین دو متغییر جایگاه اقتصاد معیشتی مبتنی بر فعالیت های دامداری و توجیه پذیر بودن در توسعه روستایی 80/0 و ضریب تعیین کنندگی (R2) 64/0 به دست آمدند یعنی 64 درصد از تغییرات توسعه روستایی مبتنی بر توجیه پذیر بودن جایگاه اقتصاد معیشتی در آن است و 36 درصد عوامل دیگر (متغییرهای غیرقابل کنترل) دخیل هستند از آنجایی که p. value برابر 00/0 شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

776 - راهکارهای مقابله با تاثیرات تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای بر محیط ‌زیست ایران از منظر حقوق بین الملل و حقوق ایران
مرتضی صادقی غزاله کبیرآبادی هاشم امیری

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ا چکیده کامل

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ای است. لذا در این نوشتار به بحث پیرامون دلایل و پیامد های تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای و اقدامات بین‌المللی جهت مقابله با آن‌ها پرداخته شده است. در سطح بین المللی مهم‌ترین این فعالیت‌ها تصویب دو سند بین المللی تحت عنوان کنوانسیون کلیات تغییرات آب و هوا و پروتکل کیوتو هستند که راهکارهای مناسبی در خصوص کاهش گازهای گلخانه‌ای و انطباق را ارائه نموده‌اند. با توجه به اهمیت کاهش تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای ایران نیز به این دو سند حقوقی بین المللی پیوسته است و در راستای انجام تعهداتش نسبت به تاسیس دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا اقدام و تا به حال نسبت به تهیه و ارائه دو گزارش ملی در این زمینه اقدام نموده است. از آن جا که تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای سلامت محیط‌زیست و حیات بشری به شمار می رود لذا تعهد جامعه بین المللی در خصوص مقابله با این پدیده نوعی از تعهدات ارگاامنسی محسوب و ضرورت پرداختن به این بحث را دو چندان می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

777 - ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی، مطالعه موردی روستاهای شهرستان پارس آباد معان
بهروز محمدی یگانه مهدی چراغی ثریا نصیری

گردشگری بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان ازنظر درآمدزایی شناخته‌شده است و تغییرات اقتصادی زیادی را در پی داشته است می‌تواند به‌عنوان یک صنعت اقتصادی توانمند تأثیر بسیاری بر اشتغال داشته باشد. در مقاله حاضر برای بررسی توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی خانوا چکیده کامل

گردشگری بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان ازنظر درآمدزایی شناخته‌شده است و تغییرات اقتصادی زیادی را در پی داشته است می‌تواند به‌عنوان یک صنعت اقتصادی توانمند تأثیر بسیاری بر اشتغال داشته باشد. در مقاله حاضر برای بررسی توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی خانوارها در روستاهای شهرستان پارس آباد پرداخته شده است. این پژوهش ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت انجام، توصیفی – تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری این تحقیق، 13 روستا موردمطالعه در شهرستان پارس آباد می باشد که طبق فرمول کوکران 352 خانوار به‌عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک پرسشنامه‌ها تکمیل شد..برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌های spss و از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده‌شده است. یافته تحقیق با استفاده از آزمون (ویلکامسون وt دوجفت)حاکی از آن است ، با استناد آماره t با مقدار(404/7 ) از میزان توسعه گردشگری و همه ابعاد (به جز بُعد کالبدی) با مقدار t میانگین:( 83/2) در زمان پس از توسعه گردشگری به‌صورت معنادار کاهش‌یافته است. از طرفی، میزان توسعه گردشگری با آماره t برابر با 404/7 در زمان پس از توسعه گردشگری کاهش‌یافته است. درنتیجه مقاله منطقه بیشتر باید برنامه ریزی لازم در جهت گسترش و گردشگری توسعه یابد. و می‌تواند به‌عنوان منبع درآمدزایی برای منطقه و کشور باشد و از فقر و بیکاری مردم بکاهد، واقعیت امر این است که صنعت گردشگری و توریسم نتوانسته در این منطقه موفقیت چندانی به دست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

778 - بررسی و تحلیل مهاجرت‌های روستایی و ارتباط آن با شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی با تأکید بر ابعاد اقتصادی پژوهش موردی: محله محمدآباد شهر قرچک
زهرا کولیوند محمد سلمانی مقدم مهدی زنگنه

مهاجرت‌های روستایی موجب شکل‌گیری طیف وسیعی از مشکلات در ابعاد مختلف برای کشور‌های در حال توسعه شده است. از اثرات مستقیم مهاجرت‌های بدون برنامه از مناطق روستایی به سمت شهر‌ها در ایران شکل‌گیری بخش غیر‌رسمی در مناطق شهری کشور است. بدیهی است که شکل‌گیری این بخش نتیجه مستقی چکیده کامل

مهاجرت‌های روستایی موجب شکل‌گیری طیف وسیعی از مشکلات در ابعاد مختلف برای کشور‌های در حال توسعه شده است. از اثرات مستقیم مهاجرت‌های بدون برنامه از مناطق روستایی به سمت شهر‌ها در ایران شکل‌گیری بخش غیر‌رسمی در مناطق شهری کشور است. بدیهی است که شکل‌گیری این بخش نتیجه مستقیم مهاجرت‌های روستایی به همراه پدیده افزایش جمعیت شهرنشین می‌باشد که ساماندهی آن در حال حاضر یکی از چالش‌های مدیریت شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی نقش مهاجرت‌های روستایی در شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی با تاکید بر ابعاد اقتصادی در محله محمد‌آباد شهر قرچک می‌پردازد. این تحقیق از نوع کاربردی، و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی گرد‌آوری شده است. و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی‌تک نمونه، من ویتنی، کروسکال‌والیس و اسپیرمن استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق بر اساس فرمول کوکران تعداد 168 نفر دست فروش در محله محمد‌آباد شهر قرچک می‌باشند که برای تعیین دقت بیشتر این تعداد به 260 مورد رسید. نتایج بدست آمده تحقیق نشان می‌دهد که اکثر شاغلین بخش غیر‌رسمی در محدوده مطالعاتی مهاجرین روستایی هستند. همچنین وضعیت شاغلین بخش غیر‌رسمی از لحاظ اقتصادی مطلوب بوده و رابطه معنی‌داری بین وضعیت تحصیلات مهاجران و شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی در محدوده مطالعاتی وجود دارد. نتایج نشان می‌دهد که نبود زمینه اشتغال مناسب، عدم وجود تخصص، نداشتن سرمایه کافی از دلایل گسترش شغل دستفروشی در محله مورد مطالعه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

779 - باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی در کلانشهرها کیس مورد مطالعه: شمس آباد تبریز
امیر جاهد بشیر بیگ بابایی کریم حسین زاده دلیر

رواج و گسترش حاشیه‌نشینی که در 50 دهه گذشته به معضلی برای کلانشهرها ازجمله تبریز تبدیل‌شده است اکنون دامنه اش از کلانشهرها و شهرها فراتر رفته و دامنه اش از کلانشهر و شهرها فراتر رفته و دامن روستاهای اطراف را نیز گرفته و توسعه این پدیده بر مشکلات ساکنان این روستا نیز افز چکیده کامل

رواج و گسترش حاشیه‌نشینی که در 50 دهه گذشته به معضلی برای کلانشهرها ازجمله تبریز تبدیل‌شده است اکنون دامنه اش از کلانشهرها و شهرها فراتر رفته و دامنه اش از کلانشهر و شهرها فراتر رفته و دامن روستاهای اطراف را نیز گرفته و توسعه این پدیده بر مشکلات ساکنان این روستا نیز افزوده است. هدف از پژوهش حاضر باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی در کلانشهرها کیس مورد مطالعه: شمس آباد تبریز می باشد روش تحقیق حاضر ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ و روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻰ - ﺗﺤﻠﻴﻠﻰ و از ﺣﻴﺚ ﻫﺪف ﻛﺎرﺑﺮدى ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻰآﻳﺪ. در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﺘﻮن، ﻣﻨﺎﺑﻊ، اﺳﻨﺎد، ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻰ و ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاى ﮔﺮدآورى ﺷﺪه اﺳﺖ. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام خبرگان صنعت ساخت ساز و توسعه شهری می باشد. یافته ها حاکی از آن است که روش های SWOT و روش AHP روش هایی برای باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی است که می توان نتیجه گرفت زیر معیار S1 یعنی دارا بودن نیروی انسانی با وزن ۳۸۸/0 به عنوان مهم ترین مزیت و در بین نقاط ضعف موجود W1 یعنی نامناسب بودن زیرساخت ها از بین تهدیدات پیش روی نیز میتواند T1 یعنی کاهش منابع طبیعی با وزن 0195/0 مهمترین تهدید و در بین فرصت ها O1 یعنی تشکیل همایش های ملی و منطقه ای در جذب سرمایه های دانشی با وزن ۲۷۰/ ۰ به عنوان مهمترین فرصت بهسازی و توانمندسازی منطقه شمس آباد تبریز شناخته شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

780 - اهمیت دره خرم آباد در توسعه پایدار گردشگری با رویکرد فراهم نمودن زمینه ثبت در میراث جهانی
مریم بیرانوندزاده سیامک شرفی نوبخت سبحانی

گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها بوده و شناسایی و تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می‌کند. دره خرم‌آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل‌های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به‌ع چکیده کامل

گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها بوده و شناسایی و تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می‌کند. دره خرم‌آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل‌های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به‌عنوان یکی از نخستین سکونتگاه‌های بشری، تاکنون به دلایل متعددی در فهرست میراث جهانی ثبت‌نشده است. پژوهش حاضر باهدف، مطالعه اهمیت دره خرم‌آباد در توسعه پایدار گردشگری استان و فراهم نمودن زمینه ثبت آن در فهرست جهانی تدوین‌شده است. روش تحقیق تحلیلی- میدانی و جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از مدل SWOT، TOPSIS و AHP استفاده‌شده است. همچنین در زمینۀ اهمیت اثر در رابطه با ثبت جهانی، ملاک‌های اجرایی کنوانسیون میراث جهانی معیارهای بوده‌اند که در این پژوهش ملاک عمل قرارگرفته‌اند. نتایج حاصل از تحلیل AHP نشان داد که در بین مؤلفه‌های مورد ارزیابی در بخش طبیعی وجود دریاچه‌ها و آب‌بندها در سطح شهر، از مؤلفه‌های فرهنگی وجود موزه‌ها تاریخی و فرهنگی معتبر و در بین مؤلفه‌های تفریحی وجود پارک‌های بزرگ، بیشترین اهمیت را در بین قابلیت‌های گردشگری دره خرم‌آباد داشته‌اند. هم‌چنین بررسی مؤلفه‌های اثرگذار بر توسعه گردشگری دره خرم‌آباد و فراهم نمودن زمینه ثبت جهانی بیانگر این است که بهره‌گیری از سیستم مشارکتی مردم، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی، امنیت و رضایت در مناطق گردشگری، تنوع‌بخشی به امکانات و خدمات گردشگری، تبلیغات و اطلاع‌رسانی خدمات گردشگری و تخصیص تسهیلات بانکی و حمایت‌های قانونی، رتبه اول تا پنجم را در توسعه گردشگری دره خرم‌آباد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

781 - ارزیابی رضایت مندی از شاخص‏ های توانمندسازی سکونتگاه‏ های غیررسمی با تأکید بر مسائل اجتماعی و اقتصادی (نمونه موردی: محله خلیل‏ آباد تبریز)
علی اسکوئی ارس فریدون بابائی اقدم

آگاهی از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی ساکنین سکونتگاه های غیررسمی و همچنین سنجش میزان رضایتمندی از این شاخص ها به منظور تسهیل مشکلات و ارتقاء توانمندی ساکنین این سکونتگاه ها می تواند به عنوان رهیافتی کارگشا و اثربخش قلمداد گردد. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزا چکیده کامل

آگاهی از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی ساکنین سکونتگاه های غیررسمی و همچنین سنجش میزان رضایتمندی از این شاخص ها به منظور تسهیل مشکلات و ارتقاء توانمندی ساکنین این سکونتگاه ها می تواند به عنوان رهیافتی کارگشا و اثربخش قلمداد گردد. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان رضایتمندی ساکنین سکونتگاه غیررسمی خلیل آباد تبریز از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی – تحلیلی بوده که برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش پرسشنامه و آزمون های اسپیرمن، تی تک نمونه ای و فریدمن استفاده شده است. داده های پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی گردآوری شده و حجم نمونه هم طبق فرمول کوکران معادل 379 نفر برآورده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها و پرسشنامه ها حاکی از آن است که از نظر ساکنان محله خلیل آباد تبریز به لحاظ میزان رضایت مندی در بین مؤلفه های مورد مطالعه، مؤلفه امنیت (2/97) و حمایت از نظام اقتصاد محلی و بازاریابی صنایع کوچک محله ای (1/35) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان رضایت مندی را داشتند و همچنین به لحاظ اهمیت مؤلفه امنیت (9/58) در رتبه نخست و مؤلفه امید به زندگی (4/94) در رتبه آخر قرار داشتند. یافته های دیگر تحقیق نشان می دهد شاخص های اقتصادی و اجتماعی دارای رابطه معنادار با یکدیگر هستند و در نهایت می توان گفت میزان رضایت مندی ساکنین از هر دو شاخص توانمندسازی پائین تر از حد متوسط می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

782 - تحلیلی بر اولویت‌بندی وضعیت چرخه حیات در مناطق نمونه گردشگری مورد مطالعه: قطب گردشگری اسلام آباد غرب
غلامرضا نوری زهرا تقی زاده معصومه امانی بختیاروند

چکیده: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی و ارزیابی چرخه حیات مناطق نمونه گردشگری در قطب گردشگری اسلام آباد غرب تهیه شده است که براساس مفهوم چرخه حیات از دیدگاه باتلر به بررسی جایگاه وضعیت گردشگری این مناطق می پردازد .پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی می باشد که برای رسیدن چکیده کامل

چکیده: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی و ارزیابی چرخه حیات مناطق نمونه گردشگری در قطب گردشگری اسلام آباد غرب تهیه شده است که براساس مفهوم چرخه حیات از دیدگاه باتلر به بررسی جایگاه وضعیت گردشگری این مناطق می پردازد .پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی می باشد که برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحقیق پیمایشی و میدانی استفاده شده است.که با استفاده از تکنیک دلفی 10 شاخص برای ارزیابی مناطق تعیین گردیده است سپس داده های حاصل از پیمایش پرسشنامه ها وارد تکنیک تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS گردید و مناطق نمونه اولویت بندی شده اند بر اساس این اولویت بندی منطقه نمونه گردشگری ریجاب با میزان634/0 در رتبه اول قرار گرفته و سایر مناطق در اولویت های بعدی قرار دارند و سپس مناطق نمونه گردشگری وارد مدل Butlerگردیده و وضعیت گردشگری در این مناطق مشخص گردید که بر این اساس، مناطق با میزان پایین همچون سراب کرند، آتشکده شیان و تنگه مرصاد در چرخه حیات مرحله کشف را سپری نموده اند و باید شرایط مناسب مدیریتی را جهت ورود این مناطق به مرحله توسعه فراهم نمود و سایر مناطق در چرخه های بعدی حیات قرار دارند که شناسایی مراحل توسعه این مناطق در تصمیم گیری های مدیریتی و توسعه پایدار این مناطق سهم مهمی را ایفا می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

783 - تبیین و تحلیل تأثیر ترجیحات محلی و جهت گیری هایتعصب قومی – قبیله ای در انتخاب دهیاران(مطالعه موردی: بخش مرکزی و بخش پشت آب شهرستان زابل)
دکتر غریب فاضل نیا مرضیه شوقی مینا امیری نژاد

چکیده شایسته است که در انتخاب دهیاران صرفاً ملاک ها و معیار های قانونی مد نظر شوراهای اسلامی روستا به عنوان نهاد تصمیم گیر و انتخاب کننده دهیار باشد و ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب آنها دخالت داده نشود. بر این اساس موضوع کم و کیف انتخ چکیده کامل

چکیده شایسته است که در انتخاب دهیاران صرفاً ملاک ها و معیار های قانونی مد نظر شوراهای اسلامی روستا به عنوان نهاد تصمیم گیر و انتخاب کننده دهیار باشد و ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب آنها دخالت داده نشود. بر این اساس موضوع کم و کیف انتخاب دهیار روستا و اینکه در منطقه مورد مطالعه در انتخاب دهیار چه معیارها و ملاک های ارجحیت داشته و در این خصوص تا چه میزان ترجیحات محلی و گرایشات قومی- قبیله ای دخیل بوده اند، اهمیت و موضوعیت یافته که در دستور کار این تحقیق علمی قرار گرفته است. لذا هدف این پژوهش، تببین و تحلیل تأثیر ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب دهیاران در مناطق روستایی بخش مرکزی و بخش پشت آب شهرستان زابل است. جامعه آماری این تحقیق24 روستای دارای دهیاری و تعداد 302 نفر از اهالی روستاهای دارای دهیاری بوده، که براساس فرمول کوکران انتخاب شدند. روایی و پایایی گویه های تحقیق نیز با آمار آلبای کرونباخ سنجیده شده است که نتایج آن حاکی از قابلیت اعتماد بالای این گویه ها می باشد. برای تجزیه و تحلیل های آماری داده ها، رتبه بندی و اولویت بندی متغیرهای مؤثر در انتخاب دهیاران در بخش مرکزی و بخش پشت آب، شهرستان زابل، از آزمون Friedman Test و T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS16، استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مهمترین عواملی که بر انتخاب دهیار در منطقه مورد مطالعه تاثیر داشته است، رابطه فامیلی شورا و دهیار و رابطه فامیلی بین مردم روستا بوده است. در واقع عامل طایفه گرایی مهمترین تاثیر را در انتخاب دهیار در این بخش ها ایفا کرده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

784 - نقش عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی (مطالعه موردی محوطه‌های باستانی دهستان سر فیروزآباد استان کرمانشاه)
اردوان بهزاد بهزاد فزونی عزت اله میرزائی

چکیده تأثیر عوامل محیطی بر محوطه‌های باستانی، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر سرفیروزآباد در شهرستان کرمانشاه به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تأثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از نرم چکیده کامل

چکیده تأثیر عوامل محیطی بر محوطه‌های باستانی، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر سرفیروزآباد در شهرستان کرمانشاه به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تأثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از نرم افزار GIS جهت تلفیق لایه‌های اطلاعاتی استفاده گردید. تعداد 9 عامل محیطی شامل ارتفاع، جهات جغرافیایی، شیب، بارندگی، کلاس فرسایش، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، نوع کاربری اراضی و نوع سازندهای زمین شناسی به عنوان عوامل تأثیر گذار بر این محوطه‌ها انتخاب گردیدند. یافته‌های تحقیق ناشی از عوامل محیطی حاکی از آن است که دو دسته از عوامل می‌توانند در تخریب محوطه‌های باستانی در دهستان سرفیروزآباد نقش داشته باشند. دسته اول در کوتاه مدت که فرسایش را در بر می‌گیرند. دسته دوم در دراز مدت که فعالیت‌های تکتونیکی را شامل می‌گردند. نتایج نشان می‌دهند که تمامی 9 عامل در تخریب محوطه‌های باستانی به هم وابسته بوده و هیچ یک به تنهایی نمی‌توانند در تخریب محوطه‌های باستانی مؤثر باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

785 - اولویت‌سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونه موردی: شهر میاندوآب
جمال محمدی اصغر ضرابی مهدی احمدیان

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای چکیده کامل

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت های اجتماعی ایجاد پارک است. مکان یابی نادرست این فضاها در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری هایی در شهرها می شود. در پژوهش حاضر با رویکردقیاسی، نوصیفی-تحلیلی تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی پارک ها و فضاهای سبز شهری میاندوآب، اولویت های مکانی توسعه این فضاها را نیز در سطح نواحی شهر تعیین شود. نتیجه بررسی ها نشان داد که طی یک دهۀ گذشته سرانه فضای سبز شهری شهر میاندوآب از 79/1 مترمربع در سال1380 به 45/3 مترمربع در سال1390 افزایش یافته است. ولی همزمان با این افزایش سرانه، اختلاف سرانه بین نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز نیز به نحو چشم گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک های شهری، شدیدتر شده است. با توجه به کمبود کمی فضای سبز نسبت به سرانۀ پیشنهادی طرح جامع و تفصیلی شهر و استانداردهای ملی، همچنین نظر به عدم تعادل فضایی موجود در توزیع و پراکنش پارک های شهری میاندوآب تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت های مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری در سطح نواحی پنجگانه شهر میاندوآب مشخص شود. معیارهای مکان یابی فضای سبز(پارک شهری) در این پژوهش، میزان دسترسی، میزان تراکم جمعیت، سرانه موجود فضای سبز، سازگاری با کاربری های دیگر، وجود زمین های با مالکیت دولتی، وجود فضاهای باز و زمین های بایر، فاصله از پارک‌های موجود و نزدیکی به رودخانه تعیین شدند. گزینه ها نیز در این پژوهش نواحی پنجگانه شهر میاندوآب بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که ناحیه دو شهر میاندوآب با امتیاز 0.272، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در اولویت اول توسعه مکانی فضاهای سبز و پارک های شهر قرار دارد. نواحی یک، پنج و سه به ترتیب با امتیاز های 0.246، 0.241 و 0.169 در رتبه های بعدی قرار دارند. ناحیه چهار کمترین امتیاز(0.072) را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت مکانی را جهت توسعه فضاهای سبز شهردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

786 - سیاست آب در حوضۀ آبریز کارون بزرگ و چالش‌های هیدروپلیتیکی ناشی از آن
یـاشار ذکی مصطفی رشیدی

چکیده آب به عنوان یک مادۀ رقابتی بسیار مهم در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملّی، ناحیه ای و محلّی است و بر این اساس مدیریّت منابع آب، رقابت شدیدی را برای سلطه و نظارت بر منابع آبی ایجاد کرده است، که از آن به ژئوپلیتیک آب و یا هیدروپلیتیک تعبیر می شود. توزیع ناهمگون مکانی چکیده کامل

چکیده آب به عنوان یک مادۀ رقابتی بسیار مهم در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملّی، ناحیه ای و محلّی است و بر این اساس مدیریّت منابع آب، رقابت شدیدی را برای سلطه و نظارت بر منابع آبی ایجاد کرده است، که از آن به ژئوپلیتیک آب و یا هیدروپلیتیک تعبیر می شود. توزیع ناهمگون مکانی و زمانی بارش، کمبود ریزش‌های جوّی، عدم تناسب میان عرضه و تقاضای آب در برخی نواحی کشور، کاهش تدریجی منابع آب بویژه بر اثر برداشت بی رویه از آب های سطحی و زیرزمینی و تغییرات آب و هوایی در کنار رشد بالای جمعیّت بویژه در برخی نواحی کشور از یک سو و انتقال آب از نواحی دارای توان هیدرولوژیکی نسبتاً خوب به سایر مکان های دارای کمبود آب از سوی دیگر سبب می‌شود که رقابت های شدید و منفی بر سر تصاحب منابع آب صورت گیرد. این امر در نهایت زمینۀ تنش میان گروه‌ها، مراکز جمعیّتی و فضاهای سکونتگاهی را با یکدیگر فراهم می نماید. امری که از منظر ژئوپلیتیک منجر به صورت بندی هیدروپلیتیک منفی در مقیاس ملّی و ناحیه ای می گردد. مقالۀ حاضر با روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و با هدف شناسایی و تبیین اثرات مدیریت غیرآمایشی و غیرمنطبق بر توان سرزمینی در حوزه منابع آب و بویژه مسئله انتقال بین حوضه ای آب از حوضۀ آبریز کارون بزرگ (بهشت آباد) به داخل فلات مرکزی ایران در بروز منازعات و واگرایی های محلّی انجام گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

787 - ارزیابی رضایتمندی گردشگران سلامت بر اساس مدل ACSI(مورد مطالعه: منطقه گردشگری سردابه)
رضا اشجع نازنین تبریزی روزبه میرزایی

چکیده گردشگری سلامت در جهان به سرعت در حال رشد است. در ایران نیز چشمه‌های آب‌گرم متعددی با خواص درمانی گوناگون وجود دارند که گردشگران را به خود جذب می‌کنند. لذا تأمین رضایت گردشگران از عوامل کلیدی موفقیت این مقاصد به شمار می‌رود. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی رض چکیده کامل

چکیده گردشگری سلامت در جهان به سرعت در حال رشد است. در ایران نیز چشمه‌های آب‌گرم متعددی با خواص درمانی گوناگون وجود دارند که گردشگران را به خود جذب می‌کنند. لذا تأمین رضایت گردشگران از عوامل کلیدی موفقیت این مقاصد به شمار می‌رود. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی رضایتمندی گردشگران مراجعه‌کننده به منطقه گردشگری سردابه، صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و روش جمع‌آوری داده‌ها، به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. داده‌های حاصل از تحقیقات میدانی، براساس مدل ACSI مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شاخص ACSI در منطقه 52.47 بوده و به سطح نسبی از رضایتمندی گردشگران اشاره می نماید. سه بعد از ابعاد فعالیت‌های گردشگری سلامت یعنی: اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-محیطی و اقتصادی، اثرگذاری مثبت و معناداری را بر سطح از رضایت گردشگران داشته و سه بعد اطلاع‌رسانی، اقامتی-تسهیلاتی، بهداشت، تأثیرات منفی برجای گذاشته و سطح رضایتمندی را پایین آورده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

788 - سطح‌بندی ریسک منابع آب آشامیدنی روستاهای دشت سرخون بندرعباس (مطالعه موردی: دهستان سرخون - بخش قلعه قاضی شهرستان بندرعباس)
احمد نوحه‌گر فاطمه ریاحی‌چلوانی ناهید اکبری‌سامانی

چکیده آب یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر است. آب، مایه حیات و علت شکل‌گیری بسیاری از سکونت‌گاه‌ها در سطح زمین است. کمبود آب آشامیدنی سالم، به‌خصوص در کشورهای جهان سوم و از جمله کشور ما، به عنوان یکی از معضلات اساسی مطرح است. عدم کنترل در کیفیت و میزان برداشت و مصرف بی‌رو چکیده کامل

چکیده آب یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر است. آب، مایه حیات و علت شکل‌گیری بسیاری از سکونت‌گاه‌ها در سطح زمین است. کمبود آب آشامیدنی سالم، به‌خصوص در کشورهای جهان سوم و از جمله کشور ما، به عنوان یکی از معضلات اساسی مطرح است. عدم کنترل در کیفیت و میزان برداشت و مصرف بی‌رویه آن می‌تواند این معضلات را تشدید کند و تهدیدهای جدی به بار آورد. از این‌رو لازم است ضمن اعمال سیاست‌های اصولی به جنبه‌های مختلف این منبع حیاتی توجه شود. یکی از جدیدترین رویکرد‌ها در این زمینه، مدیریت ریسک است که سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت استفاده از آن تاکید دارد (Swedish,2009,13). پژوهش حاضر با شناسایی و سطح‌بندی ریسک‌هایی که منابع آب آشامیدنی را در مراکز روستایی آبخوان سرخون تهدید می‌کنند، اقدام به اولویت‌بندی و سطح‌بندی این مراکز بر اساس میزان ریسک موجود در منابع آب آشامیدنی آن نموده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی به شیوه پیمایشی و با تهیه پرسش‌نامه از دیدگاه دو گروه دهیاران و مسئولین انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، آبخوان سرخون و دهیاران روستاهای دهستان سرخون و20نفر از مسئولینی بوده‌اند که به عنوان نمونه آماری انتخاب شده‌اند. نهایتاً این روستاها با استفاده از مدل AHP (تحلیل سلسله مراتبی) وTopsisرتبه‌بندی و به پنج سطح شامل: روستاهای با ریسک بسیار بالا، روستاهای با ریسک بالا، روستاهای با ریسک متوسط، روستاهای با ریسک کم و روستاهای با ریسک بسیار کم تقسیم شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

789 - بسترهای تنش در جغرافیای سیاسی دریاها بر اثر بالا آمدن سطح آب دریاها با تاکید بر ژئوپلیتیک عراق در خلیج‌فارس
رضا قاسمی عبدالرضا فرجی راد عزت اله عزتی

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاه چکیده کامل

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاهاست که تاثیرش بر رژیم حقوقی دریاها اجتناب ناپذیر است. در ضمن بیشتر عواقب جدی که برای منافع و مصالح کشورها به همراه دارد این است که قوانین و مقررات مصوب و پذیرفته شده را غیره مصوب می کند و پیامد مهم این کار رقابت کشورها برای کسب منافع بیشتر در برابر یکدیگر را بدنبال دارد.ژئوپولتیک علم مطالعه روابط قدرتهاست .هیدروپولیتیک ،طول ساحل و کیفیت دسترسی در خلیج فارس باعث دگرگونی هایی در ژئوپولیتیک و رویکردهای بازیگران منطقه ای شده است .هدف این پژوهش این است که با یک چشم انداز از طبیعت و احتمالا فشارهای تغییرات آب و هوایی بر خطوط ساحلی و جزایر و توجه به قوانین موجود دریایی در جهان که احتمالا به وسیله همان تغییرات تحت تاثیر قرار می گیرند به این سوال پاسخ دهد که کدام یک از بخشهای جهان در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها با بیشترین چالش های حقوقی دریاها مواجهند،که منطقه خلیج فارس و کشور عراق با توجه به منابع عظیم نفتی و نیاز فراوان به صادرات ان و طول ساحل کمی که عراق در اختیار دارد از مناطق حساس و بحران زای جهان میباشد که هم در گذشته و حال و هم در آینده با توجه به احتمال بالا آمدن سطح اب دریاها و تغییر اندازه و مساحت و نوع این سواحل پتانسیل و قابلیت پیدا کردن بحران و تنش و احتمال درگیری در آینده را خواهد داشت .در آخر هم، بحث را با بیان نظراتی در زمینه اینکه چطور تغییرات آب و هوایی و مناقشات و چالش ها با هم در ارتباطتند به پایان می رسانیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

790 - اسکان غیررسمی چالشی فراروی مدیریت شهری: نمونه موردی محله فلک الدین شهر خرم آباد
سعید تقوی گودرزی مریم بیرانوندزاده محمد فتحی بیرانوند

چکیده یکی از زمینه‌های ناپایداری توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، گونه‌هایی از سکونت با مشکلات خاص خود موسوم به اسکان غیر رسمی است که بنا بر اطلاعات رسمی در حال گسترش روز افزون است و نیازمند اتخاذ تدابیر و سیاست‌هایی ویژه در راستای ساماندهی وضعیت کنونی آن می‌باشد. چکیده کامل

چکیده یکی از زمینه‌های ناپایداری توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، گونه‌هایی از سکونت با مشکلات خاص خود موسوم به اسکان غیر رسمی است که بنا بر اطلاعات رسمی در حال گسترش روز افزون است و نیازمند اتخاذ تدابیر و سیاست‌هایی ویژه در راستای ساماندهی وضعیت کنونی آن می‌باشد. با توجه به این نگرش، این مقاله در صدد بررسی علل عدم توجه به نقش ضوابط و مقررات شهرسازی در دو مقوله طراحی و برنامه‌ریزی شهری در شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهر خرم‌آباد است. نتایج حاصله حاکی از آن است که نگرش تک بعدی به مسئله حاشیه نشینی به عنوان معضل شهری در خرم آباد راه به جایی نخواهد برد،زیرا حاشیه نشینی تصویر واقعی از فقر ملی است که در نهایت خود رادرمشخص ترین منظرممالک یعنی شهرها به نمایش می‌گذارد.. اساسا کاستی‌های نظام برنامه‌ریزی فضایی ایران و به تبع آن شهر خرم آباد، علت اصلی ایجاد اسکان غیر رسمی در این شهر بوده است. در این ارتباط نقش و تاثیر مدیریت شهری به عنوان عاملی راه گشا در این زمینه، کمتر مورد توجه واقع شده است. اولویت‌دهی سیاست ساماندهی در محل با تاکید برراهبرد توانمند سازی ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی، مهم‌ترین راهکار اجرایی جهت کاهش و تعدیل معضل حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی در شهر خرم آباد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

791 - کاربرد مدل "تحلیل شکاف" در بررسی نقاط قوت و ضعف مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در محلات شهری در راستای برنامه‌ریزی سیستمی در فضاهای شهری (نمونه موردی محلات کیانپارس و لشکرآباد اهواز)
بابک محمدی آوندی آزیتا رجبی ناصر اقبالی

چکیده کمبود تعاملات و کم رنگ شدن ارتباطات، کاهش اعتماد شهروندان و کاهش تعلق خاطر به محلاتی که هویت خاصی ندارند، از ویژگی‌های شهرهای امروزی است. بنابراین برنامه ریزی و توسعه بدون سرمایه اجتماعی در محلات عملاً امکان پذیر نیست. تحقیق حاضر بر آن است که میزان وابستگی توسعه پ چکیده کامل

چکیده کمبود تعاملات و کم رنگ شدن ارتباطات، کاهش اعتماد شهروندان و کاهش تعلق خاطر به محلاتی که هویت خاصی ندارند، از ویژگی‌های شهرهای امروزی است. بنابراین برنامه ریزی و توسعه بدون سرمایه اجتماعی در محلات عملاً امکان پذیر نیست. تحقیق حاضر بر آن است که میزان وابستگی توسعه پایدار محلات لشکر آباد و کیانپارس شهر اهواز را به سرمایه اجتماعی و تعلق خاطر را مورد بررسی قرار دهد. هدف اصلی، بررسی توسعه پایدار محله شهری با رویکرد اجتماعی و ارائه الگوی مناسب رسیدن به توسعه همه جانبه انسانی و فضایی می‌باشد. این مطالعه از نوع کاربردی توسعه‌ای است به منظور تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق با توجه به سطح سنجش و نوع متغیر از آزمون‌های مربوط به هر کدام استفاده شده است. پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها، داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نقاط ضعف و قوت هر کدام از محلات در محک شاخص‌های سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار با تاکید بر نقاط قوت متغیر مستقل (سرمایه اجتماعی) الگوی پیشنهادی با به کار گیری مدل "تحلیل شکاف" ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد در محله لشکرآباد بر اساس رتبه بندی صورت گرفته، از بهترین وضعیت (نقطه قوت) تا بدترین وضعیت (نقطه ضعف)، رتبه ها به ترتیب تعلق اجتماعی، اعتماد اجتماعی، ارتباط اجتماعی، آگاهی اجتماعی، و مشارکت اجتماعی صورت بندی شده‌اند. درمحله کبانپارس نیز از بهترین وضعیت (نقطه قوت) تا بدترین وضعیت (نقطه ضعف)، رتبه ها به صورت آگاهی اجتماعی، تعلق اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و ارتباط اجتماعی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

792 - ارزیابی نقش زنان روستایی در صنایع دستی و ارتقاء توسعه‌ی پایدار روستایی (مطالعه‌ی موردی جوادآباد ورامین)
نصراله فلاح تبار

چکیده امروزه اهمیت نقش زنان در توسعه، چه در جهان و چه در ایران برکسی پوشیده نیست و نزدیک به نیم قرن است که اثرگذاری زنان در برنامه‌ها و طرح‌های توسعه و توسعه‌ی پایدار در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و موضوع‌های مختلفی نیز در این باره به رشته‌ی تحریر درآمده است. در همی چکیده کامل

چکیده امروزه اهمیت نقش زنان در توسعه، چه در جهان و چه در ایران برکسی پوشیده نیست و نزدیک به نیم قرن است که اثرگذاری زنان در برنامه‌ها و طرح‌های توسعه و توسعه‌ی پایدار در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و موضوع‌های مختلفی نیز در این باره به رشته‌ی تحریر درآمده است. در همین زمینه اکثر نهادها، سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و مؤسسه‌های غیر دولتی برنامه‌ها و طرح‌های زیادی به منظور مشارکت زنان در برنامه‌های شهری و روستایی مورد عنایت قرار داده‌اند. پر واضح است که زنان روستایی، به عنوان بخش قابل توجهی از جامعه، نقش بسیار مؤثر و سهم بسزایی در تولید محصولات کشاورزی، صنایع دستی روستایی و خدمات و در واقع، توسعه‌ی روستایی دارند. تحقیقات انجام شده نشان از این دارد که اشتغال بخشی از زنان روستایی دهستان جوادآباد در صنایع دستی، موجب توسعه‌ی پایدار روستایی دهستان جوادآباد ورامین گردیده و نیز صنایع دستی در دهستان مورد نظر نقش مهمی را در اقتصاد شهرستان ورامین بر عهده دارد. یافته‌های تحقیق حاکی است که در مقایسه‌ی علی بین زنان شاغل و زنان غیر شاغل روستای جواد آباد ورامین و نیز استفاده از فرمول کوکران و تعداد 130 نفر زن به عنوان نمونه و استفاده از آماره‌ی تی استیودنت، نقش زنان روستایی در ارتقاء توسعه‌ی پایدار روستایی با بهره‌گیری هرچه بیشتر از صنایع دستی، بسیار ارزنده و تأثیر‌گذار است و صنایع دستی دهستان مذکور نیز نقش حائز اهمیتی در اقتصاد شهرستان ورامین دارد. از طرفی، نتایج به دست آمده از پژوهش نیز تأییدی بر این موارد می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

793 - بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری بر توسعۀ اجتماعی – اقتصادی روستاهای بخش شیب‌آب شهرستان زابل
محمودرضا میرلطفی محمودعلی خسروی

چکیده اهمیّت توسعه ی روستایی و نقش حیاتی آن در پیشرفت کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست، تحقّق این مهم بیش از هر چیز در گرو توسعۀ منابع انسانی از طریق مشارکت اجتماعی- اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. هویّت دادن به افراد شاغل اداری، استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کر چکیده کامل

چکیده اهمیّت توسعه ی روستایی و نقش حیاتی آن در پیشرفت کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست، تحقّق این مهم بیش از هر چیز در گرو توسعۀ منابع انسانی از طریق مشارکت اجتماعی- اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. هویّت دادن به افراد شاغل اداری، استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه ی مشارکت فعال آن ها در امور مختلف، عامل مهمّی در انگیزش بیشتر این سرمایه های انسانی در توسعه ی روستاها است. شواهد موجود نشان می دهد که افراد شاغل اداری ماندگار در روستاها، به عنوان نخبگان جامعه ی روستایی، طی دهه های گذشته در عرصه های اجتماعی- اقتصادی جامعۀ روستایی، فعالیت های چشمگیری داشته اند، که اغلب از دید برنامه ریزان و پژوهشگران روستایی دور مانده است. با این دیدگاه، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری روستایی بر توسعۀ اجتماعی - اقتصادی روستاها با روش توصیفی- تحلیلی در بخش شیب آب زابل می پردازد. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه از شاغلین اداری ماندگار و غیرماندگار در سه طبقه از روستاهای جامعه نمونه انجام شده است. برای آزمون فرضیات از آزمون مان - ویتنی و کروسکال – والیس استفاده شد. یافته ها حاکی از تأیید فرضیات تحقیق می باشد، بنابراین، ماندگاری شاغلین اداری بر توسعه اجتماعی و اقتصادی روستاها مؤثر است. لذا پیشنهاد می گردد: در استخدام شاغلین اداری روستاها، تحصیل کرده های هر روستا در اولویت قرار گیرند. برای کارآفرینی شاغلین اداری ماندگار در روستاها، تسهیلات و پشتیبانی های مالی و نهادی لازم انجام شود. در بررسی و شناخت نیازهای روستاها جهت برنامه ریزی برای توسعه روستاها از ظرفیت های علمی و تجربی شاغلین اداری ماندگار در روستاها استفاده گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

794 - بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی (مطالعه موردی: شهرستان پارس‌آباد)
وکیل حیدری ساربان

چکیده با توجه به ناکارآمدی نظام خرده دهقانی در ایجاد تحرک و پویایی در بخش کشاورزی، تعاونی های تولید از منظر باز توزیع منافع حاصله از رشد بخش کشاورزی، ایجاد اشتغال پویا و مولد، توسعه مشارکت مردمی در بخش کشاورزی، پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، کاهش هزینه چکیده کامل

چکیده با توجه به ناکارآمدی نظام خرده دهقانی در ایجاد تحرک و پویایی در بخش کشاورزی، تعاونی های تولید از منظر باز توزیع منافع حاصله از رشد بخش کشاورزی، ایجاد اشتغال پویا و مولد، توسعه مشارکت مردمی در بخش کشاورزی، پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، کاهش هزینه های دولتی در تولید و...، ابزار مناسبی برای بهبود وضعیت کشاورزی به شمار می آیند. هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی های تولید روستایی در شهرستان پارس آباد می باشد. جامعه آماری این تحقیق 204 نفر می باشد که در آن با استفاده از نمونه گیری تصادفی از طریق فرمول کوکران،100 نفر از اعضای تعاونی های تولید روستایی شهرستان پارس آباد انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و به عبارت دیگر سنجش میزان موفقیت تعاونی های تولید روستایی، از مدل تحلیل عاملی استفاده شده است و نتایج این مدل نشان می دهد که مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر موفقیت تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی شامل چهار مولفه (بهبود مدیریت داخلی، توانمندی های مشارکتی و انگیزشی، بهبود توانمندی های اقتصادی و بهبود آموزش و نظارت) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 53/60 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

795 - تبیین جایگاه مهاجرت معکوس در بازساخت روستاهای شمال استان اردبیل
اسماعیل ابراهیمی

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای&nd چکیده کامل

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است که با تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای با توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده در بین 333 نفر از مسولین مرتبط (فرمانداران، بخشداران)، کارشناسان بنیاد مسکن، دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و نیز اهالی روستاهای مورد مطالعه صورت گرفته است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از روش پیرسون و نرم افزار SPSS اسفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی مثبت، معنادار و تاثیرگذاری بین متغیر مهاجرت معکوس و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی وجود دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

796 - جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد و نقش یادمان‌های تاریخی در توسعه آن
پروانه زیویار سمیه تیموری

چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد همراه با ویژگی‌های یادمان‌های تاریخی آن در صنعت گردشگری و بازشناسی امکانات و موانع توسعه گردشگری در این حوزه انجام شده است. امروزه علایق روز افزون افراد نسبت به میراث فرهنگی وملی و بناهای تاریخی م چکیده کامل

چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد همراه با ویژگی‌های یادمان‌های تاریخی آن در صنعت گردشگری و بازشناسی امکانات و موانع توسعه گردشگری در این حوزه انجام شده است. امروزه علایق روز افزون افراد نسبت به میراث فرهنگی وملی و بناهای تاریخی مد توجه قرار می‌گیرد. اهمیت این تحقیق در بازسازی مجدد مناسبات میان محیط انسان ساخت و محیط طبیعی و ارائه پیشنهاداتی برای حفاظت از یادمان‌های تاریخی و کمک به صنعت گردشگری شهر می‌باشد. در این تحقیق از نقطه نظر متدولوژی از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده و با بررسی‌های جغرافیای شهرستان خرم‌آباد ومطالعه یادمان‌های تاریخی، به تحلیل نقش جغرافیا در شکل دهی به یادمان‌های تاریخی این شهرو همچنین شناسایی عناصر موثر در شکل گیری آن می‌پردازیم. تحقیق حاضر پیشنهاداتی به منظور توسعه گردشگری خرم‌آباد و نقش یادمان‌های تاریخی آن ارائه نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

797 - گردشگری روستایی به عنوان مدلی برای توسعه روستایی (مطالعه موردی شهرستان گرمسار)
اسماعیل ابراهیمی

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای&ndash چکیده کامل

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است که با تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای با توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده در بین 333 نفر از مسولین مرتبط (فرمانداران، بخشداران)، کارشناسان بنیاد مسکن، دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و نیز اهالی روستاهای مورد مطالعه صورت گرفته است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از روش پیرسون و نرم افزار SPSS اسفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی مثبت، معنادار و تاثیرگذاری بین متغیر مهاجرت معکوس و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

798 - تحلیل جایگاه ایران در حوزه ژئواستراتژیک اقیانوس هند «با تاکید بر ارائه یک مدل راهبردی در سیاست خارجی و برنامه ریزی اقتصادی»
مجید ولی شریعت پناهی سجاد کریمی پاشاکی، علی کاظی پور سعید زینتی مهدی امان الله

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاه چکیده کامل

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاهاست که تاثیرش بر رژیم حقوقی دریاها اجتناب ناپذیر است. در ضمن بیشتر عواقب جدی که برای منافع و مصالح کشورها به همراه دارد این است که قوانین و مقررات مصوب و پذیرفته شده را غیره مصوب می کند و پیامد مهم این کار رقابت کشورها برای کسب منافع بیشتر در برابر یکدیگر را بدنبال دارد.ژئوپولتیک علم مطالعه روابط قدرتهاست .هیدروپولیتیک ،طول ساحل و کیفیت دسترسی در خلیج فارس باعث دگرگونی هایی در ژئوپولیتیک و رویکردهای بازیگران منطقه ای شده است .هدف این پژوهش این است که با یک چشم انداز از طبیعت و احتمالا فشارهای تغییرات آب و هوایی بر خطوط ساحلی و جزایر و توجه به قوانین موجود دریایی در جهان که احتمالا به وسیله همان تغییرات تحت تاثیر قرار می گیرند به این سوال پاسخ دهد که کدام یک از بخشهای جهان در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها با بیشترین چالش های حقوقی دریاها مواجهند،که منطقه خلیج فارس و کشور عراق با توجه به منابع عظیم نفتی و نیاز فراوان به صادرات ان و طول ساحل کمی که عراق در اختیار دارد از مناطق حساس و بحران زای جهان میباشد که هم در گذشته و حال و هم در آینده با توجه به احتمال بالا آمدن سطح اب دریاها و تغییر اندازه و مساحت و نوع این سواحل پتانسیل و قابلیت پیدا کردن بحران و تنش و احتمال درگیری در آینده را خواهد داشت .در آخر هم، بحث را با بیان نظراتی در زمینه اینکه چطور تغییرات آب و هوایی و مناقشات و چالش ها با هم در ارتباطتند به پایان می رسانیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

799 - ارزیابی نقش و تاثیر توسعه‌ی فضای کسب و کار کارآفرینی گردشگری در جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان)
ابوطالب کاویانی بیژن رحمانی محمد تقی رضویان عباس علیپور نخی

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می توان چکیده کامل

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می تواند منجر به دریافت رهیافت های مناسبی در راستای توسعه پایدار روستایی شود. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل رگرسیون خطی (ANOVA) به بررسی عوامل مؤثر در توسعه فضای کسب و کار گردشگری و میزان تأثیرگذاری آن بر توسعه پایدار روستایی در روستاهای دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان پرداخته می شود. شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و میدانی است. برای تعیین حجم نمونه آماری مورد بررسی از مدل کوکران استفاده شد و 440 نمونه برای پرسشگری انتخاب شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حدود 7/56 درصد واریانس توسعه پایدار روستایی در محدوده روستاهای دهستان استرآباد جنوبی را توسعه فضای کسب و کار گردشگری تبیین می کند و 3/43 درصد دیگر مربوط به سایر متغیرهای دیگر است، نتایج حاکی از آن است که متغیر مستقل (توسعه فضای کسب و کار گردشگری) از قدرت تبیین بالایی برخوردار بوده و به خوبی قادر است میزان تغییرات و واریانس متغیر وابسته (توسعه پایدار روستایی) را توضیح دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

800 - تحلیل و بررسی نقش منابع گردشگری در توسعه پایدار گردشگری شهر حیدرآباد هند
محمد رضا نیتی

چکیده تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می کند. بناهای تاریخی، طرح‌های سنتی و فرهنگی، ساختمان‌های با معماری باستانی، سبک زندگی منطقه ای و محیط‌های دارای چشم‌انداز طبیعی پتانسیل‌های اصلی توسعه گردشگری خواهند بود. منابع گردشگری در ج چکیده کامل

چکیده تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می کند. بناهای تاریخی، طرح‌های سنتی و فرهنگی، ساختمان‌های با معماری باستانی، سبک زندگی منطقه ای و محیط‌های دارای چشم‌انداز طبیعی پتانسیل‌های اصلی توسعه گردشگری خواهند بود. منابع گردشگری در جنوب هند شامل ارزش‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی این کشور هستند. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تحلیل نقش منابع گردشگری شهر حیدرآباد در توسعه پایدار گردشگری این شهر. سؤال اصلی مقاله این است که منابع گردشگری در توسعه پایدار گردشگری شهر حیدرآباد چه نقشی دارند؟ فرضیه ای را که برای پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که منابع گردشگری به مثابه موتورهای توسعه پایدار گردشگری هستند که هر چه فراوانی و تنوع آن‌ها بیشتر باشد پایداری و سرعت رشد گردشگری بیشتر خواهد بود. در این تحقیق همه منابع گردشگری در شهر مورد مطالعه شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. همه موقعیت ها و مکان‌های گردشگری شناخته شده بر اساس فاکتورهای مختلف مورد نظر سنجی قرار می گیرند. برحسب اولویت و اهمیت، منابع به پنج دسته ی عالی، بسیار خوب تا عالی، نسبتاً خوب تا خیلی خوب، خوب تا نسبتاً خوب و خوب طبقه‌بندی می شوند. روش این مقاله توصیفی – تحلیلی است که در آن سعی خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه های و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز آمارهای معتبر و رسمی به تحلیل و تبیین موضوع مورد مطالعه پژوهش پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

801 - مطالعه جنبه های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کاربرد آبسیزیک اسید در گیاهان برای بهبود کمی و کیفی محصول در شرایط تنش کم آبی
مجید عبدلی بهنوش رسایی

تنش غیرزیستی شامل تعدادی از تنش ها است که توسط شرایط محیطی ایجاد می شود. تنش خشکی از مهمترین فاکتورهای تنش زای محیطی است که تولید و بقای گیاهان را تحت تأثیر قرار می دهد. از جمله راهکارهای مهم در جلوگیری از بروز خشکی و پیشگیری از اتلاف منابع آبی در بخش کشاورزی، می توان ب چکیده کامل

تنش غیرزیستی شامل تعدادی از تنش ها است که توسط شرایط محیطی ایجاد می شود. تنش خشکی از مهمترین فاکتورهای تنش زای محیطی است که تولید و بقای گیاهان را تحت تأثیر قرار می دهد. از جمله راهکارهای مهم در جلوگیری از بروز خشکی و پیشگیری از اتلاف منابع آبی در بخش کشاورزی، می توان به افزایش راندمان آبیاری، انتخاب گونه های مقاوم به خشکی، استفاده از مواد جاذب رطوبت و استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی مثل آبسیزیک اسید اشاره کرد. استفاده از آبسیزیک اسید می تواند دو رویکرد اساسی داشته باشد. اولاً اینکه به عنوان یک هورمون کلیدی، سبب افزایش آنتی اکسیدانت ها و بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و صفات فیزیولوژیکی شود که این امر مقاومت گیاه را به تنش های محیطی مثل خشکی افزایش می دهد و دوماً، در نمو دانه و میوه و افزایش کمیت و کیفیت محصول نیز مؤثر می باشد. این تنظیم کننده رشد گیاهی علاوه بر اثرات مثبتی که می تواند داشته باشد، هیچ گونه تهدید زیست محیطی را به همراه ندارد. از طرف دیگر زمانی که امکان تولید تجاری آبسیزیک اسید فراهم شود، می توان آن را با دز کم و تعداد دفعات کاربرد کم استفاده نمود و به این ترتیب هزینه کاربرد آبسیزیک اسید کاهش داد و امکان استفاده گسترده از آن را فراهم نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

802 - بررسی تاثیر تنش کمبود آب و سالیسیلیک اسید بر برخی صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)
سعید فتاحی سیاه‌کمری حمیده آزاد قوجه‌بیگلو علی صالحی ساردویی افشار فلاح‌ایمانی خیرالله بابایی

به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و میزان اسانس نعناع فلفلی تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل تنش کمبود آب در چهار سطح (90 (شاهد)، 75، 45 و 25 درصد ظرف چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و میزان اسانس نعناع فلفلی تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل تنش کمبود آب در چهار سطح (90 (شاهد)، 75، 45 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و سالیسیلیک اسید در دو سطح (صفر (شاهد) و 60 پی پی ام) بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول شاخه فرعی، تعداد گره، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک ریشه، محتوای کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئیدها، درصد و عملکرد اسانس بود. . نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه در سطح احتمال آماری یک درصد معنی‌دار بود. اثر متقابل تنش خشکی در اسید سالیسیلیک برای صفات طول شاخه فرعی، وزن تر و خشک بوته، محتوای کلروفیل a، b، و کل، درصد و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. تنش کمبود آب موجب کاهش تمامی صفات به جز وزن تر و خشک ریشه شد و کاربرد اسید سالیسیلیک موجب کاهش اثرات تنش کمبود آب شده به‌طوری که بالاترین مقدار این صفات از 60 پی پی ام اسید سالیسیلیک به‌دست آمد. با توجه به اثرات متقابل بیشترین مقدار درصد و عملکرد اسانس از تیمار90 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد اسید سالیسیلیک حاصل گردید. در مجموع کاربرد این هورمون سبب بهبود خصوصیات کمی و کیفی نعناع فلفلی تحت تنش کمبود آب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

803 - بررسی اثر اسید جیبرلیک و کلرید کلسیم بر حفظ کیفیت و ماندگاری گل های بریده نرگس
مژگان شهدادنژاد علی صالحی ساردویی

به منظوربررسی طول عمر گل نرگس پژوهشی در قالب فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی دردانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی ‌شامل اسید جیبرلیک (0، 20 و 40 میلی گرم در لیتر) و کلرید کلسیم (0، 20 و 40 میلی مولار) به همراه 4 درصد ساکارز در چهار تکرار انجام گ چکیده کامل

به منظوربررسی طول عمر گل نرگس پژوهشی در قالب فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی دردانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی ‌شامل اسید جیبرلیک (0، 20 و 40 میلی گرم در لیتر) و کلرید کلسیم (0، 20 و 40 میلی مولار) به همراه 4 درصد ساکارز در چهار تکرار انجام گرفت. در این پژوهش صفات طول عمر،جذب آب، وزن تر نسبی گل و جمعیت میکروبی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین تیمارهای مختلف نشان داد بالاترین طول عمر گل های شاخه بریده در غلظت 20 میلی مولار کلرید کلسیم بدست آمد که این تیمار در صفات وزن تر نسبی ساقه در روز 8 و 10 آزمایش اثرمثبت نیز نشان داد. استفاده از کلسیم برای بهبود افزایش ماندگاری مورد نیاز است. تغییرات وزن تر نسبی در روزهای مختلف ارزیابی نشان داد که وزن تر نسبی از ابتدای آزمایش تا روز 10 کاهش ولی در روز 12 آزمایش افزایش معنی‌داری نشان داد. تیمار اسید جیبرلیک 40 میلی گرم در لیتر بیشترین رشد میکروبی مشاهده گردید و کمترین آن در تیمار 40 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک به همراه 10 میلی مولار کلرید کلسیم مشاهده شد. تیمار اسید جیبرلیک 40 میلی گرم در لیتر بیشترین رشد میکروبی مشاهده گردید و کمترین آن در تیمار 40 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک به همراه 10 میلی مولار کلرید کلسیم مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

804 - تاثیر آبیاری با استخر دو منظوره کشاورزی (پرورش ماهی) همراه مصرف با کودهای دامی و شیمیایی بر عملکرد هندوانه رقم نیاگارا
احد مدنی محسن رجبی

محدودیت منابع آبی در کشور و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم باعث شده تا بهره برداری و استفاده چند منظوره از منابع آبی و همچنین تولید ماهی به منظور تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی کشاورزان مورد توجه قرار گیرد. .جهت بررسی اثرات آبیاری با استخر های دو منظوره همراه چکیده کامل

محدودیت منابع آبی در کشور و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم باعث شده تا بهره برداری و استفاده چند منظوره از منابع آبی و همچنین تولید ماهی به منظور تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی کشاورزان مورد توجه قرار گیرد. .جهت بررسی اثرات آبیاری با استخر های دو منظوره همراه با استفاده از کود بر روی پارامترهای کمی هندوانه رقم نیاگارا شامل عملکرد 4 قطعه با 10 تکرار و با فاصله کشت 2 متر وفاصله بوته در ردیف 1 متر صورت گرفت. طرح در قالب 4 تیمار اجرا شد: T1 - آبیاری با استخر دو منظوره کشاورزی و کود نانو فرتایل T2- آبیاری با استخرهای دو منظوره کشاورزی T3- آبیاری با استخر دو منظوره کشاورزی و کود گاوی به همراه کیپر T4- استخرهای دو منظوره کشاورزی و کود مرغی، انجام شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر وزن میوه،اندازه میوه، تعداد میوه در بوته و عملکرد هندوانه معنی دار بود. اختلافی بین تعداد میوه و وزن میوه بین تیمارهای T3 و T4 مشاهده نشد، با این حال تیمار T4 نسبت به T3 حدود 20% عملکرد میوه بیشتری داشت که این اختلاف معنی دار نبود. در تیمار T3 ضخامت پوست میوه بیشتراز تیمار T4 بود، اما از نظر تراکم گوشت میوه اختلافی نشان ندادند. تیمار شاهد (T2) با کمترین میزان تعداد میوه و اندازه میوه مقدار عملکردی کمتری نسبت به تماما تیمارهای دیگر داشت. عملکرد بیشتر تیمارT1 در مقایسه با T4 و T3 به دلیل وزن میوه بیشتر در تیمار T1 نسبت به دو تیمار دیگر بود و تعداد میوه در بوته یکسان بود. نتایج این تحقیق پیشنهاد دهنده آبیاری مزارع جالیزی با آب خروجی از استخر پرورش ماهی همراه با استفاده اصولی از کودهای دامی و شیمیایی بر اساس تحقیق های موردی میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

805 - بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط کمبود آب
مصطفی خمر مجتبی پیام عسگری حسین نقیبی مژده فرمانبر

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط تنش خشکی در سال زراعی 98-1397 در منطقه ریگ ملک در شهرستان میرجاوه به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل اصلی (A) سطوح تنش خشکی شامل a1: آبیاری کا چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط تنش خشکی در سال زراعی 98-1397 در منطقه ریگ ملک در شهرستان میرجاوه به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل اصلی (A) سطوح تنش خشکی شامل a1: آبیاری کامل (شاهد)، a2: قطع کامل آبیاری در مرحله گلدهی و a3: قطع کامل آبیاری در مرحله تشکیل غلاف دهی عامل فرعی سطوح کود بیولوژیک (B) شامل چهار سطح b1: تیمار شاهد، b2: کود گاوی30 تن در هکتار، b3: ورمی کمپوست 10 تن در هکتار،b4: کود گاوی20 تن در هکتار+ 100% نیتروژن معدنی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد در تمام صفات مورد بررسی مربوط به تیمار مصرف ورمی کمپوست به مقدار10 تن در هکتار و تیمار شاهد عدم کمبود آب بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کمبود آب و مصرف کود بیولوژیک به عملکرد دانه و اجزای عملکرد و دیگر صفات مورد بررسی به جزء وزن هزاردانه از لحاظ آماری معنی دار بود. به طوری‌که مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (9/3304 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (3/1505 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (4/54 درصد) در تیمار آبیاری کامل وکود ورمی کمپوست به مقدار 10 تن در هکتار بدست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

806 - القا تغییرات بیان برخی ژن‌های آکواپورین گیاه گندم (.Triticum aestivum L) در پاسخ به همزیستی میکوریز آرباسکولار
مریم اسدالهی علیرضا ایرانبخش رحیم احمدوند ایرج مهرگان مصطفی عبادی

آکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6 چکیده کامل

آکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 ، NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی ریشه گیاه گندم با قارچ Glomus mosseae انجام شد. نتایج نشان داد که همزیستی میکوریزایی موجب کاهش بیان ژن‌های آکوآپورین PIP2-6 و PIP2-1 شد. در پاسخ به همزیستی میکورایزایی، بیان ژن های PIP2-5 و PIP1-3 نیز روند کاهش مشابهی را نسبت به شاهد نشان دادند. برخلاف این 4 ژن، همزیستی میکوریزایی اثرات تنظیمی تحریکی را بر بیان ژن‌های NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی میکوریزایی داشت. همچنین بررسی های آماری نشان داد که بین بیان ژن های مورد ارزیابی همبستگی معنی‌داری وجود داشته به‌طوریکه بین ژن های NIP1-3 و NIP1-4 همبستگی معنی دار مثبت وجود داشته درحالیکه بین این ژن ها و سایر ژن‌های مورد ارزیابی همبستگی منفی معنی داری وجود داشت. بین ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 همبستگی قوی مثبت معنی داری وجود داشت. این نتایج دلالت بر آن دارد که اثر میکوریزا بسته به نوع میکوریزا می تواند متغیر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

807 - تاثیر پاشش سیتوکینین و آبسیزیک اسید بر محتوای کاتیونی دو رقم گندم نان تحت شرایط تنش خشکی
فریبا خسروی نژاد رمضان علی خاوری نژاد فواد مرادی فرزانه نجفی

به منظور ارزیابی دو رقم حساس(MV-17) و متحمل به خشکی (Pishgam) گندم در شرایط شاهد (آبیاری کامل) و‌ کم آبیاری (قطع آبیاری در مرحله رسیدن دانه، از مرحله بوتینگ تا زمان رسیدگی فیزیولوژیکی)، آزمایشی در قالب کرتهای دو بار خرد شده بر مبنای طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی و در س چکیده کامل

به منظور ارزیابی دو رقم حساس(MV-17) و متحمل به خشکی (Pishgam) گندم در شرایط شاهد (آبیاری کامل) و‌ کم آبیاری (قطع آبیاری در مرحله رسیدن دانه، از مرحله بوتینگ تا زمان رسیدگی فیزیولوژیکی)، آزمایشی در قالب کرتهای دو بار خرد شده بر مبنای طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی و در سه تکرار انجام شده و تیمارهای هورمونی سیتوکینین و آبسیزیک اسید در تیمارهای شاهد و تنش بر طبق غلظت هورمونی مناسب و برنامه زمان بندی شده، اعمال شد. نمونه گیری‌ها 21 روز بعداز گل دهی انجام گردیده و در این طرح تاکید بر بررسی محتوای کاتیونی یون‌های سدیم، آمونیوم، پتاسیم، منگنز، کلسیم، منیزیم، آهن و روی به صورت کمی بوده است. نتایج نشان داد، تاثیر تنش بر میزان تمامی کاتیون ها در سطح 1درصد معنی دار بود. تاثیر واریته بر میزان سدیم و روی در سطح 1 درصد و بر میزان آمونیاک و آهن در سطح 5 درصد نیز معنی دار بود و تاثیر واریته بر میزان سایر کاتیون‌ها از نظر آماری معنی دار نبود. همچنین مقایسه میانگین اثرات ساده، بیشبود جذب عناصر سدیم و آمونیوم در شرایط تنش و سایر عناصر در شرایط کنترل را نشان داد. از طرفی، بین واریته‌ها از لحاظ میزان جذب عناصر، اختلافاتی در جذب سدیم، آمونیوم، آهن و روی مشاهده گردید بطوریکه رقم پیشگام با جذب کمتر سدیم و آمونیاک و جذب بیشتر آهن و روی، نسبت به رقم دیگر متفاوت شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

808 - بررسی اثر شیرابه کمپوست زباله شهری بر غلظت برخی از کاتیون‌ها و آنیون‌های محلول خاک در مدیریت‌های مختلف آبیاری
ابراهیم پناه پور ابراهیم پذیرا پیام نجفی عبدالامیر معزی

هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر میزان و نحوه کاربرد شیرابه کمپوست زباله شهری اصفهان بر غلظت برخی از آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول خاک در روش‌های مختلف آبیاری بود. آزمایش به صورت طرح آماری اسپلیت اسپلیت در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار اصلی (آبیاری) و دو تیمار فر چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر میزان و نحوه کاربرد شیرابه کمپوست زباله شهری اصفهان بر غلظت برخی از آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول خاک در روش‌های مختلف آبیاری بود. آزمایش به صورت طرح آماری اسپلیت اسپلیت در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار اصلی (آبیاری) و دو تیمار فرعی (عمق) و سه تکرار در سه دوره زمانی شش ماهه انجام گرفت. تیمارهای اصلی شامل N: آبیاری با آب چاه به عنوان شاهد، I: آبیاری متناوب با شیرابه و آب چاه، C: اختلاط شیرابه و آب چاه (25 درصد شیرابه + 75درصد آب چاه) و تیمارهای فرعی شامل S و SS به ترتیب آبیاری قطره‌ای سطحی و زیر سطحی بود. به منظور هدفمند شدن آبیاری، در کرت‌های احداث شده تعداد 36 اصله نهال دو ساله چنار (PlatanusOrientalis) و 36 اصله نهال اقاقیا (Robinia Pseudoacacia Umbraculifera) در زمینی به ابعاد 38×10 متر به صورتی که فاصله‌ی هر نهال از کناره‌ی زمین و نهال‌های دیگر 2 متر بود به طور تصادفی کاشته شد و چهار ماه بعد از استقرار نهال‌ها عملیات اعمال تیمار آغاز گردید. نتایج نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای تناوب و اختلاط، با تیمار شاهد از نظر مدت زمان، عمق کاربرد شیرابه و مدیریت آبیاری در سطح احتمال 5 درصد آزمون دانکن روی غلظت آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول خاک وجود دارد. بیشترین مقدار افزایش بی‌کربنات، سولفات، کلر و سدیم در تیمار اختلاط شیرابه با آب چاه به ترتیب به میزان 8/10، 5/45، 6/56 و 82/25 درصد نسبت به تیمار شاهد به دست آمد. همچنین نتایج آزمایش نشان داد که مقدار پتاسیم در تیمارهای تناوب و اختلاط به ترتیب به میزان 5/3 و 5/1 برابر نسبت به شاهد افزایش یافت. بنا بر نتایج، اختلاط شیرابه کمپوست با آب آبیاری در عمق توسعه ریشه گیاه برای تأمین بهتر شرایط زیست محیطی، نیاز آبی و غذایی در آن عمق و اصلاح کیفیت خاک در فضای سبز کمربندی شهرها با انجام آبیاری قطره‌ای به روش زیر سطحی مناسب‌تر به نظر ‌رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

809 - تأملی بر تنجس آب قلیل به صرف ملاقات با نجس(1)
مجتبی رحیمی احمد مرادخانی

یکی از نکات کلیدی در فهم روایات توجه به قرائنی است که در اطراف آن هستند و یکی از این قرائن مهم ارتکازاتی است که در مورد موضوع طرح شده در روایت وجود دارد. بدیهی است عدم توجه به قرائن، مخصوصا ارتکازات، باعث بدفهمی در تفسیر روایات شده و نتیجه غلطی به دست خواهد داد. از این چکیده کامل

یکی از نکات کلیدی در فهم روایات توجه به قرائنی است که در اطراف آن هستند و یکی از این قرائن مهم ارتکازاتی است که در مورد موضوع طرح شده در روایت وجود دارد. بدیهی است عدم توجه به قرائن، مخصوصا ارتکازات، باعث بدفهمی در تفسیر روایات شده و نتیجه غلطی به دست خواهد داد. از این رهگذر باید گفت در مورد چگونگی آلوده شدن آب قلیل و نحوه تطهیر آن در میان عقلا، ارتکازات بسیار روشنی وجود دارد. از طرفی هم روایات این باب اختلافی است. به نظر نگارنده، عدم توجه به این ارتکازات، موجب شده تا بسیاری از فقهای ما نظر به نجاست آب قلیل به صرف برخورد با نجاست داده اند حتی اگر اوصاف آن تغییر نکرده باشد. پژوهش پیش رو با تبیین دقیق از ارتکازات موجود در مورد آب قلیل به تفسیر روایات پرداخته و در نهایت به این نتیجه رسیده است که آب قلیل به صرف ملاقات با نجاست، نجس نمی شود و نجاست آن منوط به تغییر اوصافش می باشد. و از همین رهگذر اقدام به حل اختلاف بدوی بین روایات این باب کرده ایم . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

810 - نقد ادله مشهور بر تنجس آب قلیل ملاقی با نجس
احمد مرادخانی مجتبی رحیمی

همانگونه که روشن است یکی از عوامل مهمی که باعث تفسیر ناقص از روایات می شود عدم توجه به قرائن مخصوصا ارتکازات مربوط به موضوع محل بحث می باشد. در مورد تنجس آب قلیل به صرف ملاقات نیز همین اتفاق افتاده است. ارتکاز و بنای عقلا در مورد آلودگی آب(کم باشد یا زیاد) این است که تا چکیده کامل

همانگونه که روشن است یکی از عوامل مهمی که باعث تفسیر ناقص از روایات می شود عدم توجه به قرائن مخصوصا ارتکازات مربوط به موضوع محل بحث می باشد. در مورد تنجس آب قلیل به صرف ملاقات نیز همین اتفاق افتاده است. ارتکاز و بنای عقلا در مورد آلودگی آب(کم باشد یا زیاد) این است که تا وقتی که متغیر نشده می توان از آن استفاده کرد و اگر شارع مخالف این تلقی شدید بود لازم بود صریح و مکرر بیان کند. و همچنین اگر آب قلیل در این فرض نجس می شد برای مردم عصر رسول الله و اهل بیت، عسر و حرج شدیدی ایجاد می کرد که این خلاف حکمت و نیز رویه شارع در تشریع احکام است. علاوه بر این دو، روایات صریحی (14 روایت) در مجامع روایی شیعه وارد شده است مبنی بر عدم تنجس آب قلیل. حال در این مقاله در صدد این هستیم که ادله فقها را بر تنجس آب قلیل بررسی نمائیم، یعنی اجماع و روایات اهل بیت. در ادامه خواهید دید که تنها راه منطقی جمع بین ادله این است که بگوییم آب قلیل به صرف ملاقات نجس نمی شود اما بر اساس روایات اهل بیت استفاده از آن کراهت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

811 - مبانی فقهی - حقوقی سیاست جنایی ایران برای مقابله با جرایم آبی
فرزانه مرادی سید حسین هاشمی سید محمود میرخلیلی شهرداد دارابی

جرایم آبی، جرایمی هستند که موضوع آنها منابع آبی اعم از سطحی و زیرزمینی است. به عبارت دیگر، هرگونه رفتار (اعم از فعل یا ترک فعل) که به نوعی منجر به از بین رفتن، تخریب، آلودگی و یا ورود هرگونه زیان و خسارت به منابع آبی شده و در قانون نیز برای آن مجازات تعیین شده باشد، مشم چکیده کامل

جرایم آبی، جرایمی هستند که موضوع آنها منابع آبی اعم از سطحی و زیرزمینی است. به عبارت دیگر، هرگونه رفتار (اعم از فعل یا ترک فعل) که به نوعی منجر به از بین رفتن، تخریب، آلودگی و یا ورود هرگونه زیان و خسارت به منابع آبی شده و در قانون نیز برای آن مجازات تعیین شده باشد، مشمول عنوان جرایم آبی خواهد بود. به تبع جرم‌انگاری این جرایم، مجازات انگاری نیز در نظام کیفری ایران برای آنها صورت گرفته است. بنابراین، مقابله با این جرایم صرفاً در برخورد کیفری خلاصه نمی‌شود و تمامی ابعاد، سطوح و ابزار سیاست جنایی (نه کیفری صرف) را می‌طلبد. علی‌رغم این امر، مشاهده بسیاری از بهره‌برداران غیرمجاز از منابع آب، حاکی از اعتقاد بسیاری از آنها به قانونی و شرعی بودن عمل ارتکابی و عدم اعتقاد قلبی به قوانین و مقرراتی است که آنها را از این عمل بازمی‌دارد، دلیل عمده ایشان، مجوز قانون مدنی برای بهره‌برداران از این منابع است که به عقیده آنها براساس منابع فقهی نگاشته شده است. به همین دلیل نگارنده بر آن شد که در این نوشتار، مبانی موجود در فقه و حقوق برای سیاست جنایی حمایت‌کننده از منابع آب برای نسل‌های فعلی و آتی و برخورد قانونی با متجاوزان را بررسی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

812 - بررسی خصوصیات اسانس پوست واریته های مختلف لیموترش خارگی استخراج شده به روش تقطیر با آب
مهسا مویدی محمدتقی گلمکانی سارا موحد

در این مطالعه از روش تقطیر با آب به وسیله الکترومنتل به منظور استخراج اسانس از پوست دو واریته لیموترش خارگی (واریته های لیسبون و یورکا) استفاده گردید و سینتیک استخراج، بازدهی، ترکیبات تشکیل دهنده و ثابت های فیزیکی اسانس، میزان انرژی مصرفی و مباحث زیست محیطی مورد بحث و ب چکیده کامل

در این مطالعه از روش تقطیر با آب به وسیله الکترومنتل به منظور استخراج اسانس از پوست دو واریته لیموترش خارگی (واریته های لیسبون و یورکا) استفاده گردید و سینتیک استخراج، بازدهی، ترکیبات تشکیل دهنده و ثابت های فیزیکی اسانس، میزان انرژی مصرفی و مباحث زیست محیطی مورد بحث و بررسی قرار گرفتند. میزان اسانس استخراج شده از واریته های لیسبون و یورکا به ترتیب، 14/0±22/1% و 14/0±18/1% وزنی-وزنی بود. میان ثابت های فیزیکی (ضریب شکست، وزن مخصوص و رنگ) اسانس های استخراج شده از پوست هر دو واریته لیموترش خارگی تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین، بین میزان انرژی مصرفی برای هر دو واریته لیسبون و یورکا (67/0کیلو وات ساعت) تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. ترکیبات اسانس های استخراج شده با دستگاه کروماتوگرافی گازی/ طیف سنج جرمی مورد شناسایی قرار گرفتند. لیمونن، اصلی ترین ترکیب موجود در اسانس واریته لیسبون (69/4±24/66%) و واریته یورکا (20/4±40/59%) بود. به شکل کلی، از لحاظ کمی و کیفی نیز تفاوت معنی داری میان ترکیبات اصلی اسانس های استخراج شده از واریته های لیسبون و یورکا وجود نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

813 - بررسی کیفیت میکروبی(اشریشیا کلی و سالمونلا انتریتیدیس) بطریهای آب معدنی طبیعی در شهرتهران در سال1394
فاطمه یحیی زاده محمد دخیلی

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی کیفیت میکروبی آب‌های بطری شده موجود در سطح شهر تهران است. این پژوهش، مطالعه توصیفی می‌باشد که مراحل انجام آن به صورت انتخابی از بطری‌های آب معدنی موجود در سطح شهر تهران انجام شد. اشریشیا کلی به عنوان شاخص اصلی آلودگی آب و مواد غذایی شن چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی کیفیت میکروبی آب‌های بطری شده موجود در سطح شهر تهران است. این پژوهش، مطالعه توصیفی می‌باشد که مراحل انجام آن به صورت انتخابی از بطری‌های آب معدنی موجود در سطح شهر تهران انجام شد. اشریشیا کلی به عنوان شاخص اصلی آلودگی آب و مواد غذایی شناخته شده است علت این امر آن است که این باکتری به تعداد فراوان در مدفوع انسان یافت می شود و حضور آن در آب نوشیدنی ها و غذا به عنوان خطری برای سلامتی مصرف کنندگان می باشد. روش بررسی : بررسی آلودگی آب های معدنی سطح شهر تهران از بین برندهای معتبر و پرمصرف 10 برند بر اساس روش های ارایه شده در استانداردهای ملی ایران انجام شد. از هر برند 10 نمونه به صورت تصادفی با تاریخ های تولید مختلف انتخاب شد (100 نمونه). نمونه ها در آزمایشگاه ابتدا در محیط مکانکی براث به روش تخمیر چند لوله ای mpn (9 لوله ای) مورد آزمایش قرار گرفت. سپس در محیط لاکتوز براث و روش mpn (9 لوله ای) و در نهایت برای بررسی وجود یا عدم وجود سالمونلا انتریتیدیس به روش سنتی (3 مرحله ای) مورد آزمایش قرار گرفت. یافته ها : مشاهدات و نتایج این تحقیق نشان داد که 100% نمونه‌های مورد آزمایش از نظر آلودگی میکروبی صفر بوده. نتیجه گیری: کیفیت میکروبی در تمام نمونه های مورد آزمایش سطح شهر تهران ، مطابق با استاندارد ملی ایران و سازمان بهداشت جهانی بود و برای مصرف مناسب می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

814 - شناسایی آلودگی آرسنیک از منطقه معدن زیرزمینی، سیرجان، و حذف آنها با روش جذب بیولوژیکی
زهرا رنجبر سید منصور میبدی زهرا معصومعلی نژاد محمد رضا زینتی زاده

سابقه و هدف: فلزات سنگین از طریق فعالیت های صنعتی به محیط زیست وارد می گردند. جهت حذف این عناصر سمی روش بیولوژیک نسبت به بقیه روش ها از راندمان بالاتر و هزینه پایین تری برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش جداسازی سویه هایی با مقاومت بالا نسبت به ارسنیک از 3 منطقه آب های چکیده کامل

سابقه و هدف: فلزات سنگین از طریق فعالیت های صنعتی به محیط زیست وارد می گردند. جهت حذف این عناصر سمی روش بیولوژیک نسبت به بقیه روش ها از راندمان بالاتر و هزینه پایین تری برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش جداسازی سویه هایی با مقاومت بالا نسبت به ارسنیک از 3 منطقه آب های زیرزمینی سیرجان است. مواد و روش ها : نمونه ها بر روی محیط های LB آگار حاوی ppm 5 ارسنیک کشت داده شد. پس از 24 ساعت گرمخانه گذاری، 25 سویه مقاوم جدا شدند. DNA با روش فنل کلروفرم استخراج شد. در روش مولکولی PCR از پرایمرهای قسمت SrDNA 16استفاده گردید. مقاومت آنتی بیوتیکی سویه ی منتخب با روش آنتی بیوگرام و میزان جذب زیستی آن با روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی انجام شد. بهترین سویه با 16SrDNA PCR sequencing شناسایی شد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬ نتایج: از 100% سویه های جداشده در این پژوهش 20% شامل باسیل های گرم مثبت، 40% باسیل های گرم منفی، 28% کوکسی های گرم مثبت و 12% مارپیچی گرم منفی بودند. نتایج آنالیز ژنتیکی برای نمونه ی باسیلی نشان داد که سویه ی مربوطه 100% همسانی با باسیلوس سرئوس سویه ی LS24 دارد. بحث: سویه ی برتر در این مطالعه با حداقل غلظت مهارکنندگیppm 1000 در دمای 40 درجه سانتی گراد، اسیدیته 7 و سرعت تکان 150، 8/62% ارسنیک را از محیط حذف کرد. نتایج حاصل از آزمون های بیوشیمیایی و ژنتیکی سویه ی LS24 باسیلوس سرئوس را نشان داد. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

815 - بررسی آلودگی آرسنیک از منطقه معدن زیرزمینی، سیرجان، و حذف آنها را با روش جذب بیولوژیکی
زهرا رنجبر سید منصور میبدی

سابقه و هدف: فلزات سنگین از طریق فعالیت های صنعتی به محیط زیست وارد می گردند. جهت حذف این عناصر سمی روش بیولوژیک نسبت به بقیه روش ها از راندمان بالاتر و هزینه پایین تری برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش جداسازی سویه هایی با مقاومت بالا نسبت به ارسنیک از 3 منطقه آب های چکیده کامل

سابقه و هدف: فلزات سنگین از طریق فعالیت های صنعتی به محیط زیست وارد می گردند. جهت حذف این عناصر سمی روش بیولوژیک نسبت به بقیه روش ها از راندمان بالاتر و هزینه پایین تری برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش جداسازی سویه هایی با مقاومت بالا نسبت به ارسنیک از 3 منطقه آب های زیرزمینی سیرجان است. مواد و روش ها : نمونه ها بر روی محیط های LB آگار حاوی ppm 5 ارسنیک کشت داده شد. پس از 24 ساعت گرمخانه گذاری، 25 سویه مقاوم جدا شدند. DNA با روش فنل کلروفرم استخراج شد. در روش مولکولی PCR از پرایمرهای قسمت SrDNA 16استفاده گردید. مقاومت آنتی بیوتیکی سویه ی منتخب با روش آنتی بیوگرام و میزان جذب زیستی آن با روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی انجام شد. بهترین سویه با 16SrDNA PCR sequencing شناسایی شد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬ نتایج: از 100% سویه های جداشده در این پژوهش 20% شامل باسیل های گرم مثبت، 40% باسیل های گرم منفی، 28% کوکسی های گرم مثبت و 12% مارپیچی گرم منفی بودند. نتایج آنالیز ژنتیکی برای نمونه ی باسیلی نشان داد که سویه ی مربوطه 100% همسانی با باسیلوس سرئوس سویه ی LS24 دارد. بحث: سویه ی برتر در این مطالعه با حداقل غلظت مهارکنندگیppm 1000 در دمای 40 درجه سانتی گراد، اسیدیته 7 و سرعت تکان 150، 8/62% ارسنیک را از محیط حذف کرد. نتایج حاصل از آزمون های بیوشیمیایی و ژنتیکی سویه ی LS24 باسیلوس سرئوس را نشان داد. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

816 - بررسی خاصیت ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی عصاره های آبی و الکلی ترکیب چند گیاه دارویی(حنا، پوست انار، پوست گردو، مورد) بر روی برخی باکتری های گرم مثبت و منفی
سیمین خسروی زهرا رضابتمند مژگان قیاسیان

امروزه به دلیل مقاومت باکتری‌های بیماریزا یافتن مواد ضد میکروبی جدید مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، خواص ضد میکروبی ترکیب چهار عصاره‌ی گیاه برگ مورد، برگ حنا، پوست گردو و پوست انار روی سه باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس آرئوس ، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و ب چکیده کامل

امروزه به دلیل مقاومت باکتری‌های بیماریزا یافتن مواد ضد میکروبی جدید مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، خواص ضد میکروبی ترکیب چهار عصاره‌ی گیاه برگ مورد، برگ حنا، پوست گردو و پوست انار روی سه باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس آرئوس ، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و باسیلوس سابتیلیس و دو باکتریهای گرم منفی اشرشیا کلی و باکتری سودوموناس آئروژینوزا مورد بررسی قرار گرفت. اثر ضد باکتریایی عصاره‌ی الکلی و آبی این گیاهان به روش دیسک دیفیوژن و چاهک گذاری با اندازه گیری قطر هاله‌ی عدم رشد بررسی و حداقل غلظت مهارکنندگی به روش الایزا مطالعه شد. نتایج نشان می دهد در دو روش دیسک دیفیوژن و چاهک گذاری در عصاره‌ی الکلی و آبی بیشترین تاثیر بر روی باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و کمترین تاثیر بر روی باکتری اشرشیاکلای می باشد. کمترین مقدار MIC در مورد عصاره الکلی، 25/31 و کمترین مقدار MBC 5/62 میلی گرم بر میلی لیتر مربوط به باکتری اشرشیا کلای می باشد. نتایج حاصل از اندازه گیری مقدار ترکیبات فنلی تام و فلاوونوئید و تانن نیز نشان می دهد که بیشترین میزان این تر کیبات در غلظت 500 میلی گرم بر میلی لیتر عصاره گیاهان می باشد. همچنین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی در عصاره الکلی نسبت به عصاره آبی حدود دو برابر می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که ترکیب عصاره‌ی گیاهان به ویژه عصاره‌ی الکلی اثر ضدباکتریایی بیشتری نسبت به عصاره آبی داشته است که علت آن را می توان بواسطه حضور ترکیبات بیشتری با خاصیت ضد باکتریایی در این عصاره در نظر گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

817 - ارزیابی تجمع فلزات سنگین در گونههایی از آبزیان (ماهیان کپور، سالمون، قزلآلا، شیر و میگوهای دریایی و تازه)
زهرا خوشدونی فراهانی

هدف: امروزه، فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های سمّی در محیط زیست آبی هستند و موجودات زنده و بالاخص آبزیان در معرض این آلاینده‌ها قرار دارند. این عناصر در آبزیان به عنوان پتانسیل تجمع زیستی و یک خطر جدی در زنجیره‌های غذایی انسان محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق بررسی غل چکیده کامل

هدف: امروزه، فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های سمّی در محیط زیست آبی هستند و موجودات زنده و بالاخص آبزیان در معرض این آلاینده‌ها قرار دارند. این عناصر در آبزیان به عنوان پتانسیل تجمع زیستی و یک خطر جدی در زنجیره‌های غذایی انسان محسوب می‌شوند. هدف از این تحقیق بررسی غلظت فلزات سنگین در گونه‌هایی از آبزیان صید شده از دریای خزر و جنوب بوده است. مواد و روش‌‌ها: اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین سرب، کادمیوم و مس در شش‌گونه از آبزیان خوراکی براساس روش‌های استاندارد انجام شد. یافته‌‌ها: در مورد فلز جیوه بیشترین مقدار در ماهی شیر و کمترین مقدار در میگوی تازه تعیین شد. بیشترین میزان فلز سرب به ترتیب در میگوی دریایی و کمترین آن در ماهی کپور مشاهده گردید. میزان فلز کادمیوم نیز در مورد تمامی نمونه‌ها زیر حد قابل تشخیص توسط دستگاه بود. نتیجه‌گیری: تفاوت بین غلظت فلزات سنگین در بین گونه‌های مختلف آبزیان می‌تواند ناشی از تفاوت در ویژگی‌های بوم‌شناسی آبزیان باشد. میزان فلزات سنگین در اکثر نمونه‌های مورد بررسی پایین‌تر و یا نزدیک به استانداردهای جهانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

818 - ارزیابی قارچی غالب و کیفیت فیزیک و شیمیایی در آب استخرهای شنای سرپوشیده
الهام دامنی رضوانه جوانمرد پریسا شریف زاده علی خسروشیری نسرین رضایی

هدف: از دیدگاه بهداشتی آب استخرها باید دارای ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی مناسب بوده و در حد مطلوب حفظ گردد. در این تحقیق پارامترهای فیزیک و شیمیایی، آلودگی میکروبی و قارچی استخرهای شنا بررسی شد.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی است که از 11 استخر شنای سرپو چکیده کامل

هدف: از دیدگاه بهداشتی آب استخرها باید دارای ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی مناسب بوده و در حد مطلوب حفظ گردد. در این تحقیق پارامترهای فیزیک و شیمیایی، آلودگی میکروبی و قارچی استخرهای شنا بررسی شد.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی است که از 11 استخر شنای سرپوشیده فعال شهر زاهدان به صورت سرشماری، نمونه‌برداری شد. آلودگی میکروبی، قارچی و پارامترهای دما، کلر آزاد باقیمانده، کدورت، اکسیداسیون و احیاء اندازه‌گیری گردید. از نرم‌افزارSPSS V 16 جهت تجزیه‌ و تحلیل آماری استفاده شد.یافته&lrm;ها: نتایج نشان داد که از 27 نمونه آب تهیه شده از استخرهای شهرستان زاهدان، از نظر فراوانی آلودگی انگلی هیچ نمونه انگلی اعم از تخم کرم‌ها، ترفوزوئیت یا کیست تک‌یاختگان روده‌ای بیماری‌زا و غیربیماری‌زا مشاهده نگردید. یافته&lrm;های مطالعه‌ حاکی از وجود تفاوت آلودگی‌های انگلی، قارچی و میزان عوامل فیزیکوشیمیایی آب استخرهای مورد بررسی است که می‌تواند به دلیل میزان آگاهی و نگرش مدیران و متصدیان استخرها به اهمیت کیفیت آب استخرها جهت تأمین سلامت شناگران و نظارت در جهت ارتقاء کیفیت آب استخرها (از جمله کلرزنی مناسب و به‌جا) باشد.نتیجه‌گیری: براساس نتایج به دست آمده، گندزدایی مستمر محیط اطراف استخرها ازجمله سکوها توصیه می‌شود. استفاده از کلر بیش از حد استاندارد، تأثیر منفی بر سایر پارامترها خواهد گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

819 - شناسایی ترکیبات فرار و بررسی اثرات ضداکسیدان، ضد میکروب و ضد سرطانی گیاه Tribulu longipetalus Viv.
علی اکبر ایمانی

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی ترکیبات فرّار و بررسی اثرات ضداکسیدان، ضد میکروب و ضد سرطانی گیاه خارخسک بیابانی بود.مواد و روش‌ها: در این پژوهش گیاه خارخسک بیابانی که گیاهی علفی یک‌ساله، دارای انشعاب‌های متعدد، خوابیده روی سطح زمین، دارای ساقه‌هایی با کرک‌های موئی نرم است، چکیده کامل

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی ترکیبات فرّار و بررسی اثرات ضداکسیدان، ضد میکروب و ضد سرطانی گیاه خارخسک بیابانی بود.مواد و روش‌ها: در این پژوهش گیاه خارخسک بیابانی که گیاهی علفی یک‌ساله، دارای انشعاب‌های متعدد، خوابیده روی سطح زمین، دارای ساقه‌هایی با کرک‌های موئی نرم است، مورد بررسی قرار گرفته است. محدوده انتشار جغرافیائی این گیاه در گستره ماسه‌زارهای ریگ بلند بیابان‌های آران و بیدگل می‌باشد. خواص زیستی ازجمله سنجش فعالیت مهار رادیکال آزاد، بررسی میزان کل ترکیبات فنلی، میزان خواص ضد میکروبی و همچنین میزان خواص سمیت سلولی آن بررسی شد. از آنجا که عصاره تام گیاه در تست سمّیت سلولی میگوی آب شور میزان مهار بالایی از خود نشان داد (نزدیک به 70 میکروگرم بر لیتر)، به منظور دستیابی به اجزای مؤثر، استخراج با حلال به کمک قیف دکانتور در دستور کار قرار گرفت. سه جزء به دست آمده هگزانی، اتیل استاتی و آبی به طور جداگانه بررسی شد. همچنین با استفاده از ستون کروماتوگرافی پلی استایرن دی ونیل بنزن، به جداسازی جزء مؤثر که توانایی مهار بالاتری داشته باشد، اقدام گردید. از میان اجزای موثر جز اتیل استاتی دارای قدرت مهار نسبتاً بالایی بود که به کمک دستگاه Hplc شناسای اجزای مؤثر آن صورت گرفت.یافته‌ها: مقایسه قدرت ضد میکروبی گیاه خارخاسک بیابانی با آنتی‌بیوتیک‌ها، نشان داد که این گیاه دارای خاصیت آنتی میکروبیال خوبی است. همچنین با در نظر گرفتن اینکه LC50 برابر با 70 میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین شد. این مقدار نشان‌دهنده قدرت سمّیت سلولی خوب از گیاه خارخاسک بیابانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

820 - بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل (SPAD) سویا با محلول‌‌پاشی نانو کلات آهن، روی و منگنز در شرایط آبیاری محدود
محمد سعید وقار

هدف: در فرآیند تغذیه گیاه عناصر ضروری باید به اندازه کافی در دسترس گیاه باشند تا با حفظ تعادل عناصر غذایی، عملکرد افزایش یابد. پژوهش حاضر به منظور بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل توسط محلول‌‌پاشی نانوکلات آهن، روی و منگنز در جهت افزایش عملکرد سویا در شرایط آبیاری محدو چکیده کامل

هدف: در فرآیند تغذیه گیاه عناصر ضروری باید به اندازه کافی در دسترس گیاه باشند تا با حفظ تعادل عناصر غذایی، عملکرد افزایش یابد. پژوهش حاضر به منظور بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل توسط محلول‌‌پاشی نانوکلات آهن، روی و منگنز در جهت افزایش عملکرد سویا در شرایط آبیاری محدود انجام شد.مواد و روش‌‌ها: آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال (۱۳۹۴و ۱۳۹۵) انجام شد. تیمارها شامل: رژیم آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، غلاف‌‌دهی و ابتدای دوره پرشدن دانه) و محلول‌‌پاشی (آب مقطر (شاهد)، آهن، روی، منگنز، آهن + روی، آهن + منگنز، روی + منگنز و آهن + روی + منگنز) بود.نتایج: تنش خشکی شاخص سطح برگ را به طور معنی‌‌داری کاهش داد. بیشترین کاهش از برهمکنش تیمار شاهد و قطع آبیاری در مرحله غلاف‌دهی بدست آمد که نسبت به تیمار آبیاری کامل، 5/31 درصد کاهش داشت. محلول‌‌پاشی روی + منگنز در تعدیل تنش خشکی موفق‌تر بود و شاخص سطح برگ را نسبت به شاهد 4/49 درصد افزایش داد. قطع آبیاری در مرحله گلدهی، غلظت کلروفیل را 2/11 درصد و در مرحله غلاف‌دهی 5/16درصد به ترتیب افزایش و کاهش داد. با کاربرد نانوکلات آهن + روی غلظت کلروفیل برگ در مرحله غلاف‌دهی و پرشدن دانه 8/3۸ و 1/39 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت و به عنوان بهترین تیمار شناخته شد.نتیجه‌‌گیری: در شرایط آبیاری محدود تغذیه برگی نانوکلات آهن، روی و منگنز راهکاری مناسب و سازگار با بحران آب است و می‌‌تواند با تعدیل تنش خشکی و بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل، عملکرد دانه سویا را بهبود دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

821 - بررسی مقایسه‌ای اثر عصاره آبی و الکلی پوست انار بر انگل تریکوموناس واژینالیس در شرایط برون‌تنی
فرانک کلانتری دزفولی زهره مومنی مهدیس ابراهیم زاده

هدف: تریکومونایازیس، مهم‌ترین بیماری مقاربتی جنسی غیر ویروسی است که توسط تک‌یاخته تاژکدار تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. مترونیدازول موثرترین دارویی است که می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد. گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی کم‌تر، مقبولیت بیشتری داشته و مطالعه حاض چکیده کامل

هدف: تریکومونایازیس، مهم‌ترین بیماری مقاربتی جنسی غیر ویروسی است که توسط تک‌یاخته تاژکدار تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. مترونیدازول موثرترین دارویی است که می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد. گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی کم‌تر، مقبولیت بیشتری داشته و مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای اثر عصاره آبی و الکلی پوست انار بر انگل تریکوموناس واژینالیس در شرایط برون‌تنی انجام شد.مواد و روش‌ها: عصاره آبی و الکلی از پوست انار تهیه و کشت انگل در محیط کشت TYM انجام گرفت. در محیط کشت تاثیر غلظت‌های (100،200،400،800،1600،3200) میکروگرم بر میلی لیتر عصاره الکلی و آبی پوست انار بر رشد انگل تریکوموناس واژینالیس در 24 و 48 ساعت بررسی شد. تاثیر مترونیدازول به عنوان کنترل مثبت و محیط کشت تنها به عنوان کنترل منفی بر انگل مذکور ارزیابی شد. همچنین تاثیر مترونیدازول با غلظت‌های (10، 8، 4، 2، 1، 5/0) میکروگرم بر میلی لیتر بر روی رشد انگل تریکوموناس در بازه زمانی 24 و 48 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. در همه موارد، تعداد انگل زنده و مرده با رنگ‌آمیزی تریپان بلو و لام نئوبار شمارش شد. مقدار IC50 به کمک نرم‌افزار GraphPad Prism 9 محاسبه گردید. تمامی مراحل آزمایش سه بار تکرار و نتایج به صورت میانگین در نظر گرفته شد.نتایج: مقدار IC50 عصاره‌های آبی و الکلی پوست انار به ترتیب 3/226 و 9/109 میکروگرم بر میلی لیتر در 24 ساعت و 16/60 و 6/32 میکروگرم بر میلی لیتر در 48 ساعت محاسبه گردید. مقدار IC50 مترونیدازول در بازه زمانی 24 و 48 ساعت، به ترتیب 28/0 و 1/0 میکروگرم بر میلی لیتر محاسبه شد. عصاره الکلی پوست انار اثر مهارکنندگی 100% در غلظت 3200 میکروگرم بر میلی لیتر بعداز 24 ساعت در مجاورت با انگل را نشان داد.نتیجه‌گیری: عصاره‌های آبی و الکلی پوست انار دارای خواص ضد تریکومونایی می‌باشد. خاصیت ضد انگلی عصاره الکلی بیشتر از عصاره آبی است. مطالعات بیشتر و جامع‌تری برای بررسی ترکیبات پوست انار در شرایط برون‌تنی و درون‌تنی پیشنهاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

822 - مطالعه جامع آلودگی میکروبی آب شرب شهر مشهد
فرحناز مولوی علی قرائی نجف‌آبادی نگار اذانی زینب جوانشیر محدثه اصلاحی علیزاده امیرحسین فائزه غلامی بهار

هدف: شهر مشهد با توجه به داشتن جاذبه سیاحتی و زیارتی، مهم‌ترین شهر کشور محسوب می‌شود و اطمینان از سلامت آب شرب آن اهمیت بسیار زیادی، بویژه برای مسافران دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کیفیت میکروبی آب شرب شهر مشهد بودمواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع میدانی بوده و نوع بررسی مق چکیده کامل

هدف: شهر مشهد با توجه به داشتن جاذبه سیاحتی و زیارتی، مهم‌ترین شهر کشور محسوب می‌شود و اطمینان از سلامت آب شرب آن اهمیت بسیار زیادی، بویژه برای مسافران دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کیفیت میکروبی آب شرب شهر مشهد بودمواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع میدانی بوده و نوع بررسی مقطعی است. با روش نمونه‌گیری سیستماتیک، محل‌های نمونه‌برداری مشخص شدند. آب شرب 15 ایستگاه منتخب طی مدت 10 ماه از بهمن 1399 تا پایان آذرماه 1401 مورد مطالعه قرار گرفت. از هر ایستگاه 4 مرتبه در 4 فصل مختلف نمونه‌برداری شد. مطالعه نمونه‌ها در سه بخش ارزیابی آلودگی باکتریایی، قارچی و پروتوزوئرها، مطابق با استانداردهای موجود انجام شد.یافته‌ها: کیفیت میکروبی منابع تأمین آب آشامیدنی شهر مشهد از لحاظ آلودگی به کلیفرم کل و مدفوعی بسیار مطلوب بود و با استاندارد ملی مطابقت داشت. از مجموع 220 کلنی قارچی رشد یافته، 7 جنس مختلف قارچ شناسایی شد. به‌طور کلی میانگین CFU قارچ‌های جدا شده برای نمونه‌های هر 100 میلی‌لیتر آب، 2/6 بود. شایع‌ترین قارچ‌ جدا شده آسپرژیلوس (40.45 درصد) بود و کمترین کلنی جدا شده مربوط به فوزاریوم(3/1 درصد) بود. هیچ نمونه پروتوزوئر یا کیست مربوط به پروتوزوئرها در هیچ ایستگاهی مشاهده نگردید.نتیجه‌گیری: با توجه به رهنمود سازمان جهانی بهداشت در سال 2006 میلادی برای ارزیابی سلامت میکروبی آب، کیفیت آب شرب شهر مشهد با استاندارد ملی مطابقت داشت. همچنین آب شرب مشهد حاوی قارچ‌های مختلف می‌باشد. لذا، پیشنهاد می‌گردد در پایش‌های منظم سیستم آب شهری از نظر آلودگی‌های میکروبی، قارچ‌ها نیز به عنوان یکی از میکروارگانیسم‌های مهم بررسی شوند. در خصوص آلودگی به پروتوزوئرها هیچ آلودگی مشاهده نشد. جهت حفظ مطلوبیت آب شرب شهر مشهد پیشنهاد می‌گردد که نظارت مستمر شرکت آب و فاضلاب بر وضعیت کیفی منابع تأمین آب آشامیدنی صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

823 - مطالعه ژن‌‌های clbB وclbN در ایزوله‌‌های E.coli جدا شده از سبزیجات آبیاری شده با آب‌‌های سطحی و پسماندهای شهری
سمیرا صادقیان محسن زرگر شهلا محمدگنجی

هدف: یکی از فاکتورهای ایجاد سرطان کلورکتال، عفونت با سویه خاصی از اشریشیاکلی (E.coli) واجد جزیره ژنومی PKS دارای دو ژن clbB و clbN می‌‌باشد. یکی از راه‌‌های آلودگی باکتریایی انسان، مصرف سبزیجات آبیاری شده با آب آلوده به باکتری است. این دو ژن با تولید توکسین کلی باکتین، چکیده کامل

هدف: یکی از فاکتورهای ایجاد سرطان کلورکتال، عفونت با سویه خاصی از اشریشیاکلی (E.coli) واجد جزیره ژنومی PKS دارای دو ژن clbB و clbN می‌‌باشد. یکی از راه‌‌های آلودگی باکتریایی انسان، مصرف سبزیجات آبیاری شده با آب آلوده به باکتری است. این دو ژن با تولید توکسین کلی باکتین، باعث فعال شدن مسیر انتقال پیام و شکست و جهش DNA و تومورزایی می‌‌گردند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ژن‌‌های clbB و clbN در اشریشیاکلی جدا شده از سبزیجات آبیاری شده با آب‌‌های سطحی و پسماندهای شهری می‌‌باشد. مواد و روش‌‌ها: سبزیجات آبیاری شده با آب‌‌های سطحی، چاه و پسماندهای شهری از سه منطقه تهران جمع‌آوری شدند. باکتری‌‌های E.coli آنها جداسازی و شناسایی و تأیید گردیدند. سپس آزمایش PCR برای ژن‌‌های clbB و clbN تمامی باکتری‌‌های E.coli جدا شده انجام شد. یافته‌‌ها: نتایج میکروبی و بیوشیمیایی بدست آمده، تاییدکننده باکتری‌‌های E.coli ایزوله شده از سبزیجات مورد بررسی بود. نتایج مولکولی نشان داد بیشترین و کمترین فراوانی برای نمونه‌‌هایی که همزمان حاوی هر دو ژن مورد مطالعه بودند، مربوط به سبزیجات آبیاری شده با پسماندهای شهری و سبزیجات آبیاری شده با آب چاه می‌‌باشد (P≤0.05). این نتیجه در مورد سبزیجات هر سه منطقه مورد مطالعه تقریباً مشابه بود. نتیجه‌گیری: با توجه به فراوانی بالای باکتری‌‌های E.coli ایزوله شده از سبزیجات آبیاری شده با پسماندهای شهری و به منظور جلوگیری از عفونت باکتریایی و بالتبع آن سرطان کلورکتال، ضدعفونی کامل سبزیجات و عدم آبیاری سبزیجات مناطق با پسماندها پیشنهاد می‌‌شود. کلیدواژه‌ها: E.coli، clbB، clbN، سبزیجات، پسماندهای شهری، آب‌‌های سطحی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

824 - بخش‌‌بندی تصاویرCT کبد با پرتوشناسی بر مبنای الگوریتم آبپخشان
محسن آقاطاهری خوزانی فتانه تقی زاده فرهمند

هدف: هدف پژوهش حاضر بخش‌بندی تصاویر CT کبد با پرتوشناسی بر مبنای الگوریتم آبپخشان است. مواد و روش‌ها: در اﯾﻦ مطالعه یک روش ﻧﯿﻤﻪﺧﻮدﮐﺎر ﺑﺮای ﺑﺨﺶﺑﻨﺪی ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎی ﮐﺒﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﯽﺗﯽ اﺳﮑﻦ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻮﻣﻮر و ﮐﺒﺪ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد. چکیده کامل

هدف: هدف پژوهش حاضر بخش‌بندی تصاویر CT کبد با پرتوشناسی بر مبنای الگوریتم آبپخشان است. مواد و روش‌ها: در اﯾﻦ مطالعه یک روش ﻧﯿﻤﻪﺧﻮدﮐﺎر ﺑﺮای ﺑﺨﺶﺑﻨﺪی ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎی ﮐﺒﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﯽﺗﯽ اﺳﮑﻦ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻮﻣﻮر و ﮐﺒﺪ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ روش آﺑﭙﺨﺸﺎن، ﺷﮑﻞﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﻪ ﺑﻌﺪی ﻧﻘﺎط اوﻟﯿﻪ در ﺗﻮﻣﻮر و ﮐﺒﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﺎ روش اﻧﺘﺸﺎر ﻗﯿﻮد واﺑﺴﺘﻪ، ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻮﻣﻮر و ﮐﺒﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺷﺘﺮاك ﺑﯿﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎی ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه، ﻣﺤﺪوده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺮز ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﻟﺒﻪ ﮐﻨﯽ، ﻣﺮزﻫﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. یافته‌ها: تغییرات تعداد نقاط اولیه، بر روی نتایج خروجی تاثیر کمی داشته است. در روش CAP با توجه به آنکه تخمین داده‌ها با استفاده از نقاط نمونه‌برداری شده صورت می‌گیرد و اطراف این نقاط تخمین زده می‌شود، با هر تعداد نمونه اولیه، روشCAP قادر است تا نتایج نهایی را تولید نماید، که این امر نشان‌دهنده قدرت بالای روش CAP در تخمین داده‌ها است. نتیجه‌گیری: بکارگیری الگوریتم آبپخشان باعث بهبود بخش‌‌بندی تصاویر CT کبد با پرتوشناسی می‌‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

825 - تطبیق کهن‌الگوهای صورمثالی در سعادت‌نامۀ استرآبادی و ساقی‌نامۀ ترشیزی براساس نظریۀ یونگ
زینب نوروزعلی احمد خطیبی خیالی علی اصغر حلبی

10.30495/dk.2021.1905635.2025

نوشتار حاضر تلاشی برای یافتن کهن‌الگوی صورمثالی در‌ سعادت‌نامۀ استرآبادی و ساقی‌نامۀ ترشیزی است. کهن‌الگوها، روان و اندیشۀ جمعی هستند که در هر مکان و زمان، پدید می‌آیند و به دلیل فراوانی تجربیات انسانی، تعداد کهن‌الگوها دقیقا مشخص نیست. کهن‌الگوها بیانگر حالات روانی خاص چکیده کامل

نوشتار حاضر تلاشی برای یافتن کهن‌الگوی صورمثالی در‌ سعادت‌نامۀ استرآبادی و ساقی‌نامۀ ترشیزی است. کهن‌الگوها، روان و اندیشۀ جمعی هستند که در هر مکان و زمان، پدید می‌آیند و به دلیل فراوانی تجربیات انسانی، تعداد کهن‌الگوها دقیقا مشخص نیست. کهن‌الگوها بیانگر حالات روانی خاصی از انسان هستند، می‌توان با تأویل و تفسیر آنها در اشعار، به ویژگی‌های خاص روانی و جهان‌بینی شاعران دست یافت. از نمونه‌های صور‌مثالیِ فردیت&lrm;یابی یونگی، می‌توان مادرمثالی، آنیما- آنیموس، سایه، پرسونا و خود را نام برد. یونگ‌ این‌ مفاهیم‌ را اجزای ساختاری موروثی روان بشر می‌داند. حرکت از‌ من‌ به سوی خود مستلزم انکشاف لایه های مختلف ناخودآگاهی است که به آن می‌پردازیم. ساقی‌نامه و سعادت‌نامه از جمله آثاری هستند که تحقیقات کافی درمورد آنها صورت نگرفته و بسیاری از موضوعات آنها پنهان مانده است. با استخراج کهن الگوی صورمثالی این دو اثر، می‌توان کمک شایانی به تفسیر ابیات نمود. ما صورمثالی در دو دیوان شعری را مورد ارزیابی قرار داده و بر آنیم تا به سوال‌های مطرح شده پاسخ دهیم: استرآبادی و ترشیزی از تمام مفاهیم کهن‌الگوی صورمثالی در آثار مورد بحث، استفاده کرده‌اند؟ و کدام یک از مفاهیم صورمثالی دراشعار استرآبادی و ترشیزی بیشترین و کمترین بسامد را دارد. نهایتا این نتیجه به‌دست آمد که هر دو شاعر از تمام مفاهیم کهن‌الگوی مثالی در اثر خود استفاده کرده‌اند. سایه و آنیما در سعادت‌نامه و ساقی‌نامه بیشترین بسامد و آنیموس در هر دو اثر کمترین بسامد را دارد. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و به شیوۀ تحلیلی‌توصیفی انجام می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

826 - بررسی ویژگی‌های سبکی دُرِّسخن « غیاث»
محمدحسین کرمی محمدرضا تقیه

دُرِّسخن اثری منثور است آمیخته به نظم که در قرن هشتم هجری به وسیله‌ی غیاث‌الدین بحرآبادی حمویی به تقلید از گلستان سعدی نگارش شده است. این اثر، بین سال‌های 739تا 750 ه . ق، یعنی هشتادوسه تا نودوچهار سال پس از نگارش گلستان سعدی، و به همان سبک، نوشته شده است. می‌توان این ا چکیده کامل

دُرِّسخن اثری منثور است آمیخته به نظم که در قرن هشتم هجری به وسیله‌ی غیاث‌الدین بحرآبادی حمویی به تقلید از گلستان سعدی نگارش شده است. این اثر، بین سال‌های 739تا 750 ه . ق، یعنی هشتادوسه تا نودوچهار سال پس از نگارش گلستان سعدی، و به همان سبک، نوشته شده است. می‌توان این اثر را پس از نزهه‌الارواح امیری حسینی در ۷۱۱ق. ، روضه خلد 733 ق‌ و نگارستان جوینی که در 735ق نگاشته شده، چهارمین اثر نوشته شده به تقلید از گلسـتان از لحاظ تاریخی دانسـت. اگرچه کتاب، توان برابری با کلام فاخر سعدى را ندارد، اما اثری پخته، سنجیده، زیبـا، ساده و مفید است. این مقاله بر آن است که ضمن معرفی کوتاه نویسنده و اثرش، ویژگی های سبکی کتاب دُرِّسخن غیاث را بررسی کند. نخست، به نویسنده ی آن یعنی ابوالفتوح غیاث حمویی، متخلص به غیاث و کتابش دُرِّسخن پرداخته و اطلاعاتی را به دست داده است. در ادامه مقاله، ویژگی های سـبکی دُرِّسخن غیاث، مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که متن کتاب عرفانی، اخلاقی و تعلیمی است، به شیوه‌ای ساده و روان نوشته شده، گاهی با سجع و موازنه و صنایع لفظی و محسوس آراسته گردیده و ندرتا واژگانی دشوار و ناشناخته در آن به کار رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

827 - تحلیل عناصر مدرنیته در رمان کلیدر محمود دولت آبادی
علیرضا مناجاتی سید احمد حسینی کازرونی شمس الحاجیه اردلانی

10.30495/dk.2020.672384

ادبیات داستانی که خود محصول مدرنیسم است در بازتاب تجربه تقابل سنت و مدرنیته نقش داشته است. واکاوی مفاهیمی از مدرنیته که در کلیدر منعکس شده محور این پژوهش است. می توان گفت کلیدر، اگر چه داستانی بومی است در فضایی روستایی اما به اقتضای داستان و ماجراهایش و به ویژه متأثر از چکیده کامل

ادبیات داستانی که خود محصول مدرنیسم است در بازتاب تجربه تقابل سنت و مدرنیته نقش داشته است. واکاوی مفاهیمی از مدرنیته که در کلیدر منعکس شده محور این پژوهش است. می توان گفت کلیدر، اگر چه داستانی بومی است در فضایی روستایی اما به اقتضای داستان و ماجراهایش و به ویژه متأثر از رخدادهای اجتماعی و سیاسی سال های 1325 تا 1327 هجری شمسی و فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم و از طرفی تحت تأثیر فضای فکری نویسنده، در تقابل سنت و مدرنیسم، عناصری از مدرنیته مثل تغییر و دگردیسی، رویکرد انتقادی به مسائل، اندیشه های بنیادین و تئوری های انسان شناسانه و فلسفی، انسان محوری، خردباوری و خودآگاهی، تاثیرپذیری از مکاتب ادبی و سیاسی و دیدگاه ماتریالیستی در آن منعکس شده است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

828 - تحلیل و تفسیر اسطورۀ قهرمان در کلیدر دولت‌آبادی بر اساس نظریۀ جوزف کمپبل
ریحانه فرامرزی کفاش علی عشقی سردهی حسن دلبری ابوالقاسم امیراحمدی

اسطوره حاصل تفکر، اعتقاد و اندیشۀ بشر و یکی از عناصر اصلی سازندۀ فرهنگ و هویت ملل است. جوزف کمپل اسطوره‌ شناس آمریکایی، برای تمام اساطیر جهان الگو و ساختاری یگانه ارایه می‌دهد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی، تحلیلی و مروری و بر مبنای الگوی کمپبل به این نتیجه رسیده است که رم چکیده کامل

اسطوره حاصل تفکر، اعتقاد و اندیشۀ بشر و یکی از عناصر اصلی سازندۀ فرهنگ و هویت ملل است. جوزف کمپل اسطوره‌ شناس آمریکایی، برای تمام اساطیر جهان الگو و ساختاری یگانه ارایه می‌دهد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی، تحلیلی و مروری و بر مبنای الگوی کمپبل به این نتیجه رسیده است که رمان کلیدر با زیرساخت حماسی ساختاری مشابه با الگوی جهانی اسطورۀ قهرمان دارد. الگویی که بر مبنای آن گل&lrm;محمد قهرمان کلیدر قهرمان انسانی است که دوباره متولد می‌شود و با گذر از سه مرحلۀ عزیمت، آیین تشرف و بازگشت به شیوۀ خاص خود به مرتبۀ شهود، ادراک تقدس و به مرتبۀ اسطورۀ قهرمان نزدیک می‌شود. دولت‌آبادی از ظرفیت اسطورۀ قهرمان در روایت‌پردازی و انسجام ساختاری و همچنین خلق معانی جدید در رفتار چون ردّ دعوت استفاده کرده است. با توجه به نوع کارکرد اسطورۀ قهرمان در کلیدر می‌توان گفت این اثر از رویکرد سطحی و تلمیحی به اسطوره‌های گذشته گذر کرده است و به بازپردازی و بازآفرینی آن‌ها رسیده است و توانسته است یک الگوی منطبق با زمان ارایه دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

829 - بررسی تطبیقی زندگی و برخی آثار محمود دولت آبادی ویوسف ادریس
قاسم مختاری

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

830 - تحلیل و تفسیر کارکردهای پوشاک در رمان کلیدر
ریحانه فرامرزی کفاش علی عشقی سردهی حسن دلبری ابوالقاسم امیراحمدی

رمان کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی است. این رمان دربرگیرندۀ درون‌مایه‌های تاریخی، اجتماعی و حماسی است. یکی از پرکاربردترین شیوه‌های بیان غیرمستقیم بن‌مایه‌های این رمان استفاده از پوشاک و مناسبات آن است. مقالۀ حاضر در پی آن است که نقش پوشاک در بیان غیرمستقیم و پنهانی درون‌م چکیده کامل

رمان کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی است. این رمان دربرگیرندۀ درون‌مایه‌های تاریخی، اجتماعی و حماسی است. یکی از پرکاربردترین شیوه‌های بیان غیرمستقیم بن‌مایه‌های این رمان استفاده از پوشاک و مناسبات آن است. مقالۀ حاضر در پی آن است که نقش پوشاک در بیان غیرمستقیم و پنهانی درون‌مایه‌های رمان کلیدر چیست و چه کارکردهایی برای آن می‌توان در نظر گرفت. برای پاسخ پرسش پژوهش، به شیوۀ توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر روش کتابخانه ای به کلیدر نگریسته شده است. در مقاله نخست به معرفی اجمالی پوشاک قوم کرد و محلی سبزوار اشاره شده است؛ سپس پوشاک و مناسبات آن در کلیدر از منظر عناصر بلاغی و داستانی مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان نتیجه گرفته شده است که دولت‌آبادی با بهره‌مندی از کارکردهای گوناگون پوشاک و مناسبات آن مبانی اجتماعی روزگار داستان و وقایع تاریخی گذشته را در حالات گوناگون اجتماعی و فردی با بهره‌گیری از توانمندی‌های زبانی و هنرهای بلاغی و عناصر داستانی به‌زیبایی ترسیم کرده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

831 - بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجین در سطح شهر آباده
مرضیه حیدری زهرا یوسفی

تفاوت در میزان طلاق توافق و غیر توافق و همچنین میزان اثرپذیری از شاخص‌های مختلف به‌ویژه نگرش‌های دینی و مذهبی از موارد مهمی است که در چند سال اخیر بدان توجه شده است در همین راستا، هدف از انجام این پژوهش، "بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجی چکیده کامل

تفاوت در میزان طلاق توافق و غیر توافق و همچنین میزان اثرپذیری از شاخص‌های مختلف به‌ویژه نگرش‌های دینی و مذهبی از موارد مهمی است که در چند سال اخیر بدان توجه شده است در همین راستا، هدف از انجام این پژوهش، "بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجین" بود. روش پژوهش، علی- مقایسه‌ای و جامعه آماری متشکل از 30 زوج متقاضی طلاق توافقی و 30 زوجین متقاضی طلاق غیر توافقی مراجعه‌کننده به دادگاه‌های خانواده و مراکز مشاوره خانواده در شهر آباده بودند که 15 زوج متقاضی طلاق توافقی و 15زوج متقاضی طلاق غیرتوافقی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه 15 گویه ای نگرش‌های مذهبی خدایاری فرد و همکاران (1383) با 2 بعد پررنگ شدن نقش دین و کم‌رنگ شدن نقش دین در زندگی استفاده شد. روایی محتوایی پرسش نامه توسط تعدادی از اساتید علوم تربیتی و پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تائید قرار گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون میانگین دو جامعه مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که تفاوت معنا‌داری بین زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیرتوافقی در نگرش‌های مذهبی آنان ( پر رنگ شدن نقش دین و کم ‌رنگ شدن نقش دین ) وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

832 - بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجین در سطح شهر آباده
زهرا یوسفی مرضیه حیدری

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجین بوده است. روش پژوهش، علی- مقایسه‌ای و جامعه آماری شامل زوجین متقاضی طلاق توافقی و طلاق غیر توافقی مراجعه‌کننده به دادگاه‌های خانواده و مراکز مشاوره خانواده در شهر آباده بودند که 15 زوج چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثرات نگرش مذهبی بر میزان طلاق توافقی و غیرتوافقی زوجین بوده است. روش پژوهش، علی- مقایسه‌ای و جامعه آماری شامل زوجین متقاضی طلاق توافقی و طلاق غیر توافقی مراجعه‌کننده به دادگاه‌های خانواده و مراکز مشاوره خانواده در شهر آباده بودند که 15 زوج متقاضی طلاق توافقی و 15زوج متقاضی طلاق غیرتوافقی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه 15 گویه ای نگرش‌های مذهبی خدایاری فرد و همکاران (1383) با 2 بعد پررنگ شدن نقش دین و کم‌رنگ شدن نقش دین در زندگی استفاده شد. روایی محتوایی پرسش نامه توسط تعدادی از اساتید علوم تربیتی و پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تائید قرار گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون میانگین دو جامعه مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که تفاوت معنا‌داری بین زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیرتوافقی در نگرش‌های مذهبی آنان ( پر رنگ شدن نقش دین و کم ‌رنگ شدن نقش دین ) وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

833 - بررسی توان آللوپاتیک 70 رقم گندم (Triticum aestivum) بر جوانه‏ زنی و رشد گیاهچه کلزای خودرو (Brassica napus)
نسرین محمدی الیاس سلطانی مصطفی اویسی حسین رامشینی

با توجه به هزینه‌های بالای ثبت علفکش‌های جدید و آلودگی محیط زیست در اثر استفاده از علف‌کش‌ها، استفاده از گیاهانی که خاصیت آللوپاتی دارند می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش مصرف سموم باشد. بنابراین، هدف از این آزمایش بررسی توان آللوپاتیک ارقام گندم جهت شناسایی توان آنها در ک چکیده کامل

با توجه به هزینه‌های بالای ثبت علفکش‌های جدید و آلودگی محیط زیست در اثر استفاده از علف‌کش‌ها، استفاده از گیاهانی که خاصیت آللوپاتی دارند می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش مصرف سموم باشد. بنابراین، هدف از این آزمایش بررسی توان آللوپاتیک ارقام گندم جهت شناسایی توان آنها در کنترل علف‌های‌هرز بود. بدین منظورآزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه و آزمایشگاه تحقیقاتی پردیس‌ابوریحان دانشگاه تهران اجرا شد. بذر 70 رقم گندم در زمینی به مساحت 600 متر‌مربع کشت گردید و در مرحله‌ی پنجه‌زنی نمونه‌ها برای آزمون زیست‌سنجی برداشت شدند. برای ارزیابی تفکیک تاثیر آللوپاتیک عصاره گیاه گندم و پتانسیل اسمزی عصاره، محلول هایی با پتانسیل اسمزی یکسان با عصاره‌ها ساخته شد. سپس در آزمایشی به طور همزمان اثر عصاره و پتانسیل اسمزی بر جوانه زنی کلزا بررسی شد. به این ترتیب اثر آللوپاتیک عصاره از اثر اسمزی عصاره تفکیک شد. نتایج تفکیک اثر آللوپاتیک و پتانسیل اسمزی عصاره نشان داد که بازدارندگی جوانه زنی کلزا بیشتر به خاطر اثر مواد آللوپاتیک است نه اثر پتانسیل اسمزی عصاره (پلی‌اتیلن‌‌گلایکول).همچنین نتایج نشان داد که طی سال های آزادسازی ارقام گندم از سال 1318 تا کنون به میزان جزئی خاصیت آللوپاتیک ارقام افزایش یافته است ولی این افزایش معنی دار نبود. این امر حاکی از عدم توجه اصلاح گران به خاصیت آللوپاتیک ارقام گندم طی برنامه های اصلاحی می باشد. با توجه به نتایج حاصل در بین ارقام گندم، ارقامی وجود دارد که دارای پتانسیل آللوپاتیک بالایی هستند و در برنامه‌های اصلاحی می‌توان از آن‌ها استفاده نمود و ارقامی تولید کرد که توانایی کننترل علف‌های‌هرز را داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

834 - بررسی تاثیر عوامل مختلف محیطی بر پراکنش علف‌های‌هرز پهن‌برگ‌ مهم مزارع گندم آبی کشور
امید لطفی فر سمانه متقی خداداد مصطفوی سید مهدی میرطاهری

این تحقیق به منظور بررسی پراکنش هفت علف‌هرز مهم پهن‌برگ مزارع گندم آبی کشور در پاسخ به برخی عوامل محیطی انجام گرفت. داده‌های لازم برای این تحقیق از طریق نمونه‌برداری از جامعه علف‌های هرز و استفاده از نقشه‌های پراکنش علف‌های هرز مزارع مذکور که با استفاده از سامانه اطلاعا چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی پراکنش هفت علف‌هرز مهم پهن‌برگ مزارع گندم آبی کشور در پاسخ به برخی عوامل محیطی انجام گرفت. داده‌های لازم برای این تحقیق از طریق نمونه‌برداری از جامعه علف‌های هرز و استفاده از نقشه‌های پراکنش علف‌های هرز مزارع مذکور که با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شده بودند، بدست آمد. اثر عوامل محیطی شامل نوع اقلیم، رده‌بندی خاک، ارتفاع از سطح دریا، میانگین سالیانه‌ی دمای خاک، بارندگی و تبخیر، که همگی از نقشه‌های از پیش تهیه شده استخراج شده بودند، بر وفور علف‌های هرز بررسی گردید. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی مورد بررسی بر پراکنش هر علف‌هرز متفاوت بود. بالاترین فراوانی خاکشیر در اقلیم نیمه‌خشک میانه، بارندگی 500-250 میلی‌متر، حرارت سالیانه خاک 6-0 درجه‌سانتی‌گراد، تبخیر 4000-3500 میلی-متر، رده‌بندی خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1800-1600 متر دیده شد. بالاترین بی‌تی‌راخ فراوانی در در اقلیم مرطوب، بارندگی 1250-1000 میلی‌متر، درجه‌حرارت سالیانه خاک 12-6، تبخیر سالیانه 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های این‌سپتی‌سول و ارتفاع 2000-1800 ثبت شد. ازمک در مزارع گندم آبی اقلیم مرطوب با بارش 250-50، دمای سالیانه خاک 6-0 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های اریدی‌سول و ارتفاع 2800-2600 متر بیشترین فراوانی را داشت. بالاترین حضور علف‌هرز هفت‌بند در اقلیم فراخشک با بارش سالیانه 250-50 میلی‌متر، دمای 18-12 درجه‌سانتی‌گرادی خاک، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول، ارتفاع 266-2400 متر دیده شد. خار شتر قفقازی در اقلیم خشک، بارش 250-50 میلی‌متر درجه‌حرارت سالیانه 24-18 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1200-1000 متر بیشتر حضور را داشت. گلرنگ وحشی در اقلیم خشک، با بارش سالیانه 250-50، دمای سالیانه خاک 30-24 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 3000-2500 میلی‌متر، خاک انتی‌سول و ارتفاع 400-200 متر بالاترین وفور را داشت. بالاترین حضور پیچک صحرائی در اقلیم نیمه‌خشک میانه، با بارندگی 500-250 میلی‌متر، دمای سالیانه 12-6 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 4000-1000 میلی‌متر، خاک این‌سپتی-سول و ارتفاع 2800-2600 متر دیده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

835 - تاثیر نیتروژن و دور آبیاری بر کاهش خسارت گل جالیز (Orbanche aegyptiaca) به میزبانی خیار(Cucumis sativa L.) در شرایط گلخانه
مهرنوش اسکندری تربقان مسعود اسکندری تربقان

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و دور آبیاری بر کاهش خسارت گل جالیز در بوته های خیار،‌آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور کود نیتروژن (اوره در سه سطح 200،100 و 300 کیلوگرم در هکتار) و فاصله آبیاری (در سه سطح 6،3 و 9 روز) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تح چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و دور آبیاری بر کاهش خسارت گل جالیز در بوته های خیار،‌آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور کود نیتروژن (اوره در سه سطح 200،100 و 300 کیلوگرم در هکتار) و فاصله آبیاری (در سه سطح 6،3 و 9 روز) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی اجرا گردید. نتایج نشان داد که سرعت سبز شدن گیاهان در تیمار 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن حداکثر بود. ولی، ارتفاع و تعداد میوه در این تیمار کودی کمتر بود. اثر دورآبیاری برتعداد روز تا گلدهی معنی‌دار و اثر کود نیتروژن بر این صفت غیر معنی‌دار بود. به طوری‌که، افزایش فواصل آبیاری موجب کاهش تعداد روز تا گلدهی در گیاهان گردید. بیش‌ترین طول و قطر خیار در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار کود و دور آبیاری 3 روز به دست آمد. همچنین در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 6 روز همین نتیجه مشاهده شد. بیش‌ترین تعداد و وزن میوه در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و دور آبیاری 9 روز به‌دست آمد. با افزایش فواصل آبیاری، تعداد خیار افزایش و از وزن آنها کاسته شد. بالاترین نسبت اندام هوایی به ریشه در نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار و دور آبیاری 6 روز مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

836 - مقایسه کارآیی چند علف‌کش انتخابی برنج روی علف‌های هرز و عملکرد محصول در مازندران
منصور منتظری الهیار فلاح جواد خلدنوش

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

837 - دراسة مقارنة للاستعارات المضمونية الاتجاهية في مؤلفات محمود دولت‌آبادي ويوسف إدريس (استنادًا إلى نظرية الاستعارات المضمونية لجورج لايكوف ومارك جونسون)
مهران غلامعلي زاده علی رضا محمد رضائی صادق فتحی دهکردی

إنّ الانجازات المعاصرة لعلم اللسانيات تدلّ على أن اللغة فضلاً عن نقل المضامين الإرجاعية تعكس المضامين المعرفية وتحث على المضامين الذهنية. وفي هذا السياق يمكن الإشارة إلى نظرية الاستعارات المضمونية "لجورج لايكوف" و"مارك جونسون". ولهذا أُعِدَّ هذا المقال ليدرس الاستعارة ا چکیده کامل

إنّ الانجازات المعاصرة لعلم اللسانيات تدلّ على أن اللغة فضلاً عن نقل المضامين الإرجاعية تعكس المضامين المعرفية وتحث على المضامين الذهنية. وفي هذا السياق يمكن الإشارة إلى نظرية الاستعارات المضمونية "لجورج لايكوف" و"مارك جونسون". ولهذا أُعِدَّ هذا المقال ليدرس الاستعارة المضمونية الاتجاهية دراسة مقارنة في أول ثلاثة أجزاء من رواية "كليدر" لمحمود دولت آبادي، وأربع روايات ليوسف إدريس، وهي: "البيضاء، والعسكري الأسود، والحرام، والعيب". والمنهج البحثي المتبع هو المقارنة على أساس جمع البيانات. وتمت مقارنة البيانات وتحليلها بناءً على المدرسة الأمريكية. وقد ظفرنا في دراستنا حول الاستعارات الاتجاهية في النصوص المذکورة بـ125 جملة من الاستعارات المضمونية الاتجاهية على شكل 23 رسماً (الربط/العلاقة)، علی أساس توجیهات (الفوق والتحت، والیمین والیسار، والأمام والخلف، والمرکز والهامش، والبعید والقریب) وجاءت الحصيلة كما يلي: المستشهدات الفارسية تحتوي علی 89 جملة، والعربیة تشمل 36 جملة. إن أوجه التشابه بين الاستعارات المضمونية القائمة على فهم الإنسان لـ "الجهة" بين اللغتين الفارسية والعربية هي أكثر بكثير من أوجه الاختلاف. إذ إن التشابهات تدل علی القرابة الثقافیة والفکریة في اللغتین حول تصور المفاهیم المجردة، ومن ناحية أخرى تشير الاختلافات إلى میزات ثقافیة خاصة لکل من اللغتین الفارسیة والعربیة وتأثيرهما على بناء الاستعارات المضمونية الاتجاهية؛ إن أشكال تعبير التصوّرات في النثر الفارسي أكثر تنوعًا منه في النثر العربي وهذا ما نشاهده في الصور الکثیرة للنثر الفارسي مقارنة مع النثر العربي. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

838 - أدب الریف فی روایة "الأرض" للشرقاوی و"کلیدر" لدولت آبادی
رضا ناظمیان پیام کریمی

کان الریف من أهمّ الموضوعات التی ردّدها الکتّاب فی آثارهم بما فیه من صفاء، ونقاء وطبیعة بکرة لم تفسدها المدینة المصطنعة وبما فیه من ظلم، وعسف، وحرمان، وتمییز یشوّه وجوهه ویکدّر صفائه. فقلّما نجد شاعرا أو کاتبا لم یکتب عن الریف وما یعانیه القرویون من ظلم، وتعسف وحرمان أو چکیده کامل

کان الریف من أهمّ الموضوعات التی ردّدها الکتّاب فی آثارهم بما فیه من صفاء، ونقاء وطبیعة بکرة لم تفسدها المدینة المصطنعة وبما فیه من ظلم، وعسف، وحرمان، وتمییز یشوّه وجوهه ویکدّر صفائه. فقلّما نجد شاعرا أو کاتبا لم یکتب عن الریف وما یعانیه القرویون من ظلم، وتعسف وحرمان أو ما یزین الریف من طبیعة ساحرة وطیور مغرّدة وأشجار باسقة خاصة الرومانسیین الذین قد تغنّوا طویلا بالریف ومباهجه، والواقعیین الذین شمّروا عن السواعد وقاموا بالعمل الجادّ والدؤوب من أجل التعبیر عن مشاکل الریف والصعوبات التی یواجهها الفلّاحون الذین یقضون معظم وقتهم فی المزارع مقابل أجر زهید لا یسدّ جوعهم ولا یملأ بطنهم. فمن منطلق ذلک، تعرّضنا فی هذه المقالة لمدی أهمیة أدب الریف وصداه فی الأدبین الإیرانی والمصری، کما قمنا بمقارنة الروایتین اللتین قد تعدّان قمة هذا الأدب فی کلا البلدین. فقد درسنا أدب الریف فی مصر وإیران وأجرینا مقارنة بین روایتی "الأرض" للشرقاوی و"کلیدر" لدولت آبادی وتحدّثنا عما یمیزهما وعن أوجه التشابه والتفاوت فی الروایتین. وفی هذا المجال وعلی مستوی المغزی والمضمون تطرقنا إلی هذه المحاور: قداسة الأرض، والدعوة إلی الثورة وسیطرة الواقع؛ وعلی مستوی التقنیة والشکل، تناولنا هذه الرکائز: اللغة، والشخصیات، ومسرح الأحداث والصراع. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

839 - تجدید الموسیقی عند إبراهیم ناجی
مهدی ممتحن

یعتبر إبراهیم ناجی من روّاد التجدید وأعلام الشعر العربی المعاصر وواسطة العقد بین کوکبة الشعراء المصریین المجدّدین الذی تأثّر به کثیر من الشعراء العصر الحدیث. التجدید عنده یجری فی زوایا مختلفة، نحو تجدد فی موسیقی الشعر وفی خیاله بل فی أفکاره وأسالیبه. یحاول هذا البحث فی چکیده کامل

یعتبر إبراهیم ناجی من روّاد التجدید وأعلام الشعر العربی المعاصر وواسطة العقد بین کوکبة الشعراء المصریین المجدّدین الذی تأثّر به کثیر من الشعراء العصر الحدیث. التجدید عنده یجری فی زوایا مختلفة، نحو تجدد فی موسیقی الشعر وفی خیاله بل فی أفکاره وأسالیبه. یحاول هذا البحث فی موضوع تجدید الموسیقی عند هذا الشاعر المجدّد علی طریق التحقیق والتوصیف والتحلیل. یشبه شعر ناجی بالموشحات الأندلسیة إذ استخدم الشاعر الأوزان المجزوءة کما یستخدم المقطعة بدلا من البیت. یعتمد ناجی فی شعره علی الإکثار من الحروف التی تساعد علی إبراز جو نفسی یلائم اللفظ معناه. إنّ الشاعر ناجی مجدّد فی موسیقی الشعر وخیاله بل فی الألفاظ والأفکار. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

840 - بهینه سازی ضرایب کنترل کننده تناسبی انتگرالی مشتقی کنترل دور موتور بدون جاروبک با الگوریتم بهینه سازی چرخه آب
حبیب اله خدادادی مصطفی اسمعیل بیک نجمه چراغی شیرازی

در دهه های گذشته تعداد زیادی از کنترل کننده های سرعت برای کنترل سرعت موتورهای بدون جاروبک طراحی شده اند. به طور معمول ، کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی انتخاب بهینه برای کنترل سرعت موتورهای بدون جاروبک است که می توان با طراحی پارامترهای سیستم کنترل کننده مشتقی انتگرال چکیده کامل

در دهه های گذشته تعداد زیادی از کنترل کننده های سرعت برای کنترل سرعت موتورهای بدون جاروبک طراحی شده اند. به طور معمول ، کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی انتخاب بهینه برای کنترل سرعت موتورهای بدون جاروبک است که می توان با طراحی پارامترهای سیستم کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی، سرعت موتورهای بدون جاروبک را کنترل کرد. روشهای زیادی برای بدست آوردن بهینه پارامترهای کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی وجود دارد. یکی از روشهای که بسیار زیاد از آن برای بدست آوردن و طراحی پارامترهای کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی استفاده شده است الگوریتم های بهینه سازی هستند. الگوریتم بهینه سازی چرخه آب یک الگوریتم بهینه سازی است که با استفاده از آن کار طراحی و بهینه سازی پارامتر های کنترل کننده مشتقی انتگرالی تناسبی انجام می گیرد. در این مقاله ضریب مشتقی برابر 0 ضریب انتگرالی برابر0.2259937 و ضریب تناسبی0.00188894 بدست آمده است که معیار پایداری برابر0.01038433 ، زمان صعود برابر0.00962 ثانیه ، زمان نشست نمودار برابر0.01492 ثانیه، زمان اوج برابر0.01817 ثانیه و کمترین مقدار نشست نمودار برابر0.9059 را بدست می آورد. این نتایج در مقایسه با نتایج بدست آمده از الگوریتم های ازدحام ذرات و ژنتیک و... قرار گرفته است و بهتر بودن روش چرخه آب را نمایش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

841 - تشخیص طحال از تصاویر MRI شکمی با استفاده از شبکه های عصبی وتبدیل آبخیز
زهره میری علیرضا ذوالقدراصلی مهران یزدی

امروزه MRI یکی از روش های مفید تصویر برداری است. از تصویر برداری MRI شکمی بطور گسترده ای در تشخیص های پزشکی از جمله تومورها، تشخیص بافت و غیره استفاده می گردد.لذا الگوریتمهای سریع و مناسب بخش بندی نقش مهمی در تشخیص بیماری ها، طبقه بندی و توصیف کمی بافت، جداسازی عناصر مخ چکیده کامل

امروزه MRI یکی از روش های مفید تصویر برداری است. از تصویر برداری MRI شکمی بطور گسترده ای در تشخیص های پزشکی از جمله تومورها، تشخیص بافت و غیره استفاده می گردد.لذا الگوریتمهای سریع و مناسب بخش بندی نقش مهمی در تشخیص بیماری ها، طبقه بندی و توصیف کمی بافت، جداسازی عناصر مختلف و تشخیص تومور دارد. در این مقاله یک سیستم اتوماتیک جداسازی طحال از تصاویر MRI شکمی ارائه شده است که شامل دو مرحله پیش پردازش و الگوریتم جداسازی طحال می باشد. پیش پردازش جهت نویز زدایی و بالا بردن کیفیت تصویر استفاده می شود. جداسازی طحال شامل سه مرحله بخش بندی با استفاده از تبدیل آبخیز، محاسبه ویژگی ها و مرحله آخر مقایسه این ویژگی ها با مقادیر مرجع می باشد.هر عنصری که ویژگی های آن به ویژگی های مرجع نزدیکتر باشد بعنوان طحال برچسب زده می شود.برای بدست آوردن مقادیر مرجع که همان ویژگی های شکلی طحال می باشد، از یک شبکه عصبی رو به جلو استفاده شده است. نتایج خروجی طحال بدست آمده با خروجی طحال که توسط یک متخصص استخراج می گردد مقایسه و درصد اختلاف این دو خروجی به عنوان خطا در نظر گرفته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

842 - طراحی وشبیه سازی سامانه جدیدآبنمای موزیکال هوشمند با دستگاه PLC
نوید امانی خداکرم عمادی محمود بهشتی

هدف از این مقاله طراحی و شبیه سازی آبنمای موزیکال هوشمند می باشد.آبنمایی که قابلیت حرکتهای موزون مطابق با موزیک در حال پخش را دارد.پروژه به گونه ای طراحی شده که قسمت کنترل ، موزیک را به ولتاژ تبدیل می کند و به دستگاه PLC می دهد. دستگاه PLC مطابق با برنامه ای که در حافظه چکیده کامل

هدف از این مقاله طراحی و شبیه سازی آبنمای موزیکال هوشمند می باشد.آبنمایی که قابلیت حرکتهای موزون مطابق با موزیک در حال پخش را دارد.پروژه به گونه ای طراحی شده که قسمت کنترل ، موزیک را به ولتاژ تبدیل می کند و به دستگاه PLC می دهد. دستگاه PLC مطابق با برنامه ای که در حافظه آن ذخیره کرده ایم ، باعث قطع و وصل شدن پمپ ها ، نازل ها ، لامپ ها ( LED ) و غیره می شود.که در نتیجه باعث به وجود آمدن حرکاتی موزون با آب می شود.جهت مشاهده و کنترل پروسه از واحد مانیتورینگ استفاده می کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

843 - جداسازی و شناسایی اجزاء تشکیل دهنده روغن های اسانسی گیاه Prangos latiloba Korov.به روش طیف سنجی جرمی کوپل شده با کروماتوگرافی گازی
سیداصغر حسینی

گیاهان دارویی از ارزش خاصی در علوم زیستی و پزشکی به لحاظ پیشگیری و درمان بیماری برخوردار است. در سال های اخیر استفاده از گیاهان دارویی به دلیل اثبات اثرات مفید آن، ارزان بودن، نداشتن اثرات جانبی زیاد و همچنین سازگار بودن با محیط زیست روزبه روز در حال افزایش است. در این چکیده کامل

گیاهان دارویی از ارزش خاصی در علوم زیستی و پزشکی به لحاظ پیشگیری و درمان بیماری برخوردار است. در سال های اخیر استفاده از گیاهان دارویی به دلیل اثبات اثرات مفید آن، ارزان بودن، نداشتن اثرات جانبی زیاد و همچنین سازگار بودن با محیط زیست روزبه روز در حال افزایش است. در این تحقیق، روغن های اسانسی بخش های مختلف از گیاه معطر و وحشی جاشیر گچ دوست (Prangos latiloba Korov، توسط روش تقطیر با آب استحصال و ترکیبات متشکله به کمک روش کروماتوگرافی گازی توأم با طیف سنجی جرمی (GC/MS) بررسی و شناسایی گردید. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده ی اسانس حاصل از این گیاه به ترتیب لیمونن(54/13%)، میرسن(58/8%)، المول(79/7%) و آلفا فلاندرن(88/6%) بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

844 - سنتز نانوکامپوزیت تیتانیا- سیلیکا-آهن جدید برای تخریب فوتوکاتالیستی متیل اورانژ به عنوان مدل آلاینده آب
منا سعیدفر مهدیه صادق‌پور وجیده تاجر کجینه باف

از فرآیندهای جدید در مقیاس نانو می‌توان در تصفیه آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی و فاضلاب‌های صنعتی آلوده به یون‌های فلزی سمی، رادیونوکلوئیدها، املاح آلی و معدنی، باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده نمود. یکی از مواد بسیار پرکاربرد در این زمینه، دی اکسید تیتانیوم است که به دلیل د چکیده کامل

از فرآیندهای جدید در مقیاس نانو می‌توان در تصفیه آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی و فاضلاب‌های صنعتی آلوده به یون‌های فلزی سمی، رادیونوکلوئیدها، املاح آلی و معدنی، باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده نمود. یکی از مواد بسیار پرکاربرد در این زمینه، دی اکسید تیتانیوم است که به دلیل داشتن خاصیت فتوکاتالیستی، بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر این اساس، در این پژوهش، سل- ژل پلیمری اکسید تیتانیوم- اکسید سیلیسیم همراه با افزودنی آهن تهیه شد و ساختار آن با استفاده از آنالیزهای طیف‌سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FT-IR) و الگوی پراش اشعه ایکس (XRD) شناسایی شد. فعالیت فوتوکاتالیستی کامپوزیت سنتزی نیز بر پایه میزان تخریب متیل اورانژ به عنوان مدل آلاینده در مجاورت آن و در حضور امواج فرابنفش بررسی شد و تغییرات غلظت محلول با استفاده از دستگاه طیف‌سنج ماوراء بنفش- مرئی (UV-Vis) محاسبه گردید. به منظور بررسی و مشاهده ریزساختار نمونه سنتزی، از میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FESEM) استفاده گردید. در واقع با افزایش میزان ناخالصی آهن به مقدار 025/0%، گاف نواری نوری کاهش یافته است و مقدار جذب به سمت طول موج‌های بلندتر جابجا شده است. در این پژوهش با استفاده از روش سل-ژل، کامپوزیت تیتانیا- سیلیکا-آهن با داشتن فاز آناتار و قابلیت تخریب آلاینده متیل اورانژ با بازده 82%، به عنوان یک فوتوکاتالیست مؤثر در حذف متیل اورانژ به عنوان مدل آلاینده از آب سنتز شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

845 - سنتز نانوکامپوزیت TiB-Ti و مقایسه خواص مکانیکی آن با رینگ آب‌بند مکانیکی SiC سینتر شده
محمد باقر رهائی علی شفیعی مجتبی خلقی نصرا... عربیان

در مطالعه حاضر، نانوکامپوزیت TiB-24%wt.Ti به روش سنتز احتراقی با فشار پرس مانند ابعاد قطعه رینگ آب بندSiC سینتر شده ساخته شد. سپس خواص مکانیکی نمونه ها شامل چقرمگی شکست و ماکروسختی به ترتیب با استفاده از آزمونهای ویکرز و راکول A مقایسه شد. چگالی نمونه های بالک به روش ار چکیده کامل

در مطالعه حاضر، نانوکامپوزیت TiB-24%wt.Ti به روش سنتز احتراقی با فشار پرس مانند ابعاد قطعه رینگ آب بندSiC سینتر شده ساخته شد. سپس خواص مکانیکی نمونه ها شامل چقرمگی شکست و ماکروسختی به ترتیب با استفاده از آزمونهای ویکرز و راکول A مقایسه شد. چگالی نمونه های بالک به روش ارشمیدس اندازه گیری شد. فازهای تشکیل شده از قطعات با آنالیز پراش اشعه ایکس (XRD) مشخص و ریز ساختار آنها با میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) مشاهده شد. مشاهدات میکروسکوپی از نمونه نانوکامپوزیت TiB-24%wt.Ti مورفولوژی سوزنی از کریستالیت های TiB با اندازه قطر 30 نانومتر تا 1 میکرومتر و طول 1 تا 10 میکرومتر را نشان داد. همچنین اندازه دانه های SiC از 100 نانومتر تا 1 میکرومتر مشاهده شد. بررسی اولیه از خواص مکانیکی، چگالی و ریزساختار قطعه نانوکامپوزیت TiB-24%wt.Ti نتایج مناسب در مقایسه با آب بند مکانیکی SiC برای کار در پمپ را نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

846 - تاثیر غلظت نانوذرات اکسید روی بر خواص آبگریزی پلی‌پروپیلن
صاحبعلی منافی بردیا حاج علیزاده

در این پژوهش، پوشش ابرآبگریزی از پلی‌‌پروپیلن گرید (MFI 6) با نانوذرات اکسید روی به روش ریخته‌گری محلولی بر روی شیشه تولید شد و شرایط بهینه معرفی گردید. ریخته‌گری محلولی به عنوان روشی ساده و کم هزینه می‌باشد که برای تولید پوشش ابرآبگریز استفاده شد و تاثیر دو پارامتر غلظ چکیده کامل

در این پژوهش، پوشش ابرآبگریزی از پلی‌‌پروپیلن گرید (MFI 6) با نانوذرات اکسید روی به روش ریخته‌گری محلولی بر روی شیشه تولید شد و شرایط بهینه معرفی گردید. ریخته‌گری محلولی به عنوان روشی ساده و کم هزینه می‌باشد که برای تولید پوشش ابرآبگریز استفاده شد و تاثیر دو پارامتر غلظت نانوذرات اکسید روی و دمای خشک شدن بر خواص نهایی و عملکرد پوشش‌های ابرآبگریز بررسی گردید. مطالعه بر روی آبگریزی پوشش‌ها بر مبنای آزمون زاویه تماس (CA) نشان داد که رفتار ابرآبگریزی از خود به نمایش می‌گذارد و طبق مشاهدات دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) پوششی با سطحی زبر و آبگریز بدست آمد بطوریکه سطح هر چه زبرتر باشد زاویه تماس بالاتر ایجاد می‌شود اگر این مقدار به 150 تا 180 درجه برسد سطح ابرآبگریز خواهد شد. افزایش غلظت نانوذرات اکسید روی به پلی‌پروپیلن باعث ایجاد زبری بیشتر در سطح شد. زبری بوجود آمده در سطح دارای مقیاس نانو و میکرو بود که با افزایش بیش از اندازه نانوذرات اکسید روی از زبری پوشش کاسته شد و آبگریزی آن کاهش پیدا کرد که دلیل آن انباشتگی نانوذرات اکسید روی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

847 - سنتز نانوکامپوزیت مزوپور SBA-15/Br-PADAP برای برداشت رنگزای اسید آبی 62 به عنوان جاذب پساب‌های صنعتی نساجی: پارامترهای سنیتیک و ترمودینامیک جذب
علی عرشی پیمان ولی‌پور علی میرابی ایمان اکبرتبار معصومه فیروزی

در این مطالعه، مواد نانومزوپور SBA-15 سنتز و سپس توسط ترکیب لیگاند 2-(5-bromo-2-pyridylazo)-5-diethylamino phenol (Br-PADAP) اصلاح سطح گردید و ترکیب SBA-15 و نانوکامپوزیت SBA-15/Br-PADAP به عنوان جاذب برای جذب رنگزای اسید آبی62 (AB62) به عنوان یک رنگزای نساجی مورد استفا چکیده کامل

در این مطالعه، مواد نانومزوپور SBA-15 سنتز و سپس توسط ترکیب لیگاند 2-(5-bromo-2-pyridylazo)-5-diethylamino phenol (Br-PADAP) اصلاح سطح گردید و ترکیب SBA-15 و نانوکامپوزیت SBA-15/Br-PADAP به عنوان جاذب برای جذب رنگزای اسید آبی62 (AB62) به عنوان یک رنگزای نساجی مورد استفاده قرار گرفت. محصول بدست آمده به منظور بررسی مورفولوژی و شناسایی ساختار توسط میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، دستگاه آنالیز گرماسنجی (TGA)، دستگاه آنالیزی عنصری (CHNS) و روش BET مورد آنالیز قرار گرفت. در 2 =pH فرآیند جذب باعث افزایش قابل ملاحظه‌ای در میزان جذب رنگ می‌شود که این اتفاق را می‌توان به نقش pH در فعال‌سازی سطوح جاذب دانست. زمان رسیدن به تعادل در فرآیند جذب رنگ در حدود min 60 می‌باشد که نشان دهنده کارآمد بودن جاذب و سرعت فرآیند جذب است. تجزیه و تحلیل سینتیک جذب با استفاده از شبه مرتبه اول و شبه مرتبه دوم انجام شد. نتایج رگرسیون نشان داد که روند جذب سینتیک با مدل شبه مرتبه دوم دقیق‌تر بیان شده است. پارامترهای ترمودینامیکی مانند تغییرات انرژی آزاد گیبس (ΔGº)، آنتالپی (ΔHº) و آنتروپی (ΔSº) محاسبه شد که نشان می‌دهد که فرآیند جذب AB62 توسط جاذب نانوکامپوزیت مزوپور یک فرآیند امکان‌پذیر، خود به خودی، جذب فیزیکی و گرمازا می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

848 - بررسی پارامترهای موثر در ساخت ساختارهای اکسید مس برای استفاده در فرآیندهای فوتوالکتروشیمیایی تجزیه آب
سولماز جمالی احمد مشاعی

در این تحقیق پارامترهای تاثیرگذار در ساخت نانوساختارهای نیمرسانای اکسید مس به روش رسوب الکتریکی جهت کاربرد در تجزیه فتوالکتروشیمیایی آب مورد مطالعه قرار گرفته است. این پارامترها شامل اثر pH الکترولیت، پتانسیل اعمال شده، مدت زمان سنتز نمونه و دمای الکترولیت می‌باشند. اکس چکیده کامل

در این تحقیق پارامترهای تاثیرگذار در ساخت نانوساختارهای نیمرسانای اکسید مس به روش رسوب الکتریکی جهت کاربرد در تجزیه فتوالکتروشیمیایی آب مورد مطالعه قرار گرفته است. این پارامترها شامل اثر pH الکترولیت، پتانسیل اعمال شده، مدت زمان سنتز نمونه و دمای الکترولیت می‌باشند. اکسید مس به دلیل دارا بودن بالاترین بازده نظری برای تجزیه فتوالکتروشیمیایی آب، بسیار مورد توجه می‌باشد. از آزمون‌های پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ الکترونی، طیف جذب UV-Vis و آزمون EDX برای بررسی ویژگی‌های ساختاری اکسید مس ساخته شده، استفاده شده است. در هر مرحله، فعالیت فوتوالکتروشیمیایی نمونه‌های ساخته شده از طریق آزمون جریان- ولتاژ تجزیه آب مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس، بهترین کارکرد تجزیه آب، از نمونه‌های اکسید مس ساخته شده در pH الکترولیت 13، در دمای oC 60 و با اعمال پتانسیل V 6/0- به مدت 30 دقیقه حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

849 - بررسی امکان تولید پوشش‌های ابرآبگریز آنتی‌باکتریال نانوکامپوزیتی حاوی نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم و سیلیکا
بردیا حاجعلیزاده عمید رهی صاحبعلی منافی اکبر رهی

در این پژوهش، پوشش نانوکامپوزیتی با خاصیت آنتی‌باکتری و آبگریز از نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم با نانوذرات سیلیکا به روش ریخته‌گری محلولی تولید شد و شرایط بهینه معرفی گردید. از ریخته‌گری محلولی به عنوان روشی ساده و مقرون به صرفه در تهیه پوشش‌ها می‌توان نام برد. تاثیر پارا چکیده کامل

در این پژوهش، پوشش نانوکامپوزیتی با خاصیت آنتی‌باکتری و آبگریز از نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم با نانوذرات سیلیکا به روش ریخته‌گری محلولی تولید شد و شرایط بهینه معرفی گردید. از ریخته‌گری محلولی به عنوان روشی ساده و مقرون به صرفه در تهیه پوشش‌ها می‌توان نام برد. تاثیر پارامتر غلظت نانوذرات سیلیکا و دی‌اکسید تیتانیوم بر خواص نهایی و عملکرد پوشش آبگریز با خاصیت آنتی‌باکتریال بررسی گردید. مطالعه بر روی خاصیت آنتی‌باکتریال پوشش‌ها بر مبنای آزمایش کشت میکروبی نشان داد که رفتار آنتی‌باکتریال از خود به نمایش می‌گذارد و خاصیت آبگریزی پوشش‌ها از طریق آزمون زاویه تماس مورد بررسی قرار گرفت. بررسی مورفولوژی نمونه‌ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی انجام شد. بطوریکه سطح هر چه زبرتر باشد زاویه تماس بالاتر ایجاد می‌شود و خاصیت آنتی‌باکتریال از خود به نمایش می‌گذارد. مقدار بهینه غلظت نانوذرات سیلیکا و دی‌اکسید تیتانیوم باعث ایجاد خاصیت آبگریزی و آنتی‌باکتریال در سطح شد که با افزایش بیش از اندازه نانوذرات سیلیکا و دی‌اکسید تیتانیوم از پایداری پوشش کاسته شد و دارای خاصیت ضدمیکروبی بود که دلیل آن انباشتگی نانوذرات است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

850 - بررسی عددی اثر نانوسیال آلومینیوم-آب بر عملکرد کلکتور خورشیدی سهموی
سید ابراهیم قاسمی علی‌اکبر رنجبر عباس رامیار

در این مقاله تاثیر نانوسیال آلومینیوم- آب به عنوان سیال عامل بر روی راندمان کلکتور خورشیدی سهموی به صورت عددی بررسی شده است. میدان دما، راندمان حرارتی و دمای متوسط خروجی ارزیابی شده و برای کلکتورهای سهموی معمولی و کلکتور همراه با نانوسیال مقایسه شده‌اند. بعلاوه، اثر پار چکیده کامل

در این مقاله تاثیر نانوسیال آلومینیوم- آب به عنوان سیال عامل بر روی راندمان کلکتور خورشیدی سهموی به صورت عددی بررسی شده است. میدان دما، راندمان حرارتی و دمای متوسط خروجی ارزیابی شده و برای کلکتورهای سهموی معمولی و کلکتور همراه با نانوسیال مقایسه شده‌اند. بعلاوه، اثر پارامترهای مختلف از قبیل نسبت تمرکز، کسر حجمی نانوذرات، طول جاذب و سرعت سیال بررسی شدند. نتایج نشان می‌دهد نانوسیال به عنوان سیال عامل نسبت به آب راندمان کلکتور را افزایش می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

851 - بررسی اثر حضور CTAB بر ترشوندگی پوشش اکسید کبالت نانوساختار تهیه شده به روش هیدروترمال
بابک کبیری رضا نوروزبیگی المیرا ولایی

در این پژوهش، سطح فوق آبگریز اکسید کبالت بر روی توری فلزی از جنس استیل زنگ‌نزن با اندازه مش 400 بدون استفاده از هیچ‌گونه مواد شیمیایی کاهش دهنده انرژی سطحی به صورت تک مرحله‌ای با استفاده از روش هیدروترمال در حضور سورفکتانت کاتیونی CTAB تهیه شده است. جهت مشخصه‌یابی پوشش چکیده کامل

در این پژوهش، سطح فوق آبگریز اکسید کبالت بر روی توری فلزی از جنس استیل زنگ‌نزن با اندازه مش 400 بدون استفاده از هیچ‌گونه مواد شیمیایی کاهش دهنده انرژی سطحی به صورت تک مرحله‌ای با استفاده از روش هیدروترمال در حضور سورفکتانت کاتیونی CTAB تهیه شده است. جهت مشخصه‌یابی پوشش نانوساختار سنتز شده، از آنالیزهای پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FE-SEM)، طیف‌سنجی مادون قرمز (FTIR) استفاده شده است. همچنین برای بررسی ویژگی ترشوندگی سطح نمونه‌های ساخته شده از آنالیز زاویه تماس استاتیک قطره آب و پسماند زاویه تماس استفاده شده است. تصاویر SEM نشان داد که نمونه سنتز شده در حضور CTAB با نسبت مولی 15/0 نسبت به پیش‌ماده نیترات کبالت منجر به رشد یکنواخت ساختار علفی مانند اکسید کبالت متشکل از نانومیله‌های با طول چند میکرومتر و اندازه قطر کمتر از nm 70 می‌گردد. نتایج بدست آمده تائید کرد که حضور CTAB سبب تقویت خواص فوق آبگریزی و همچنین کاهش چسبندگی قطره آب به سطح می‌گردد که از ویژگی بسیار مهم برای کاربردهای عملی این سطوح است. انحراف معیار زاویه تماس‌های اندازه گرفته بر روی سطح سنتز شده در حضور CTAB حدود °2/1 بدست آمد که این مقدار نسبت به نمونه سنتز شده بدون حضور آن حدود °3 کاهش داشته است که نشان‌دهنده یکنواختی پوشش و همچنین همگن بودن ترشوندگی نمونه ساخته شده در حضور CTAB است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

852 - رفتار ترشوندگی ایستا و پویای نمونه‌های مسی با ناهمواری نانوساختار تهیه شده با روش شیمیایی دو مرحله‌ای
فاطمه عسجدی فرشاد اسمعیلیان مهسا مهری امیرحسین قدیمیاری

سطوح ابرآبگریز مسی با روش دو مرحله‌ای شامل اچ قلیایی و سپس پوشش سطحی پلیمری تهیه شدند. مرحله اچ قلیایی به منظور ایجاد ناهمواری سطحی انجام شد و زمان قرارگیری نمونه در محلول اچ به عنوان متغیر انتخاب شد و نمونه‌ها در زمان‌های 2، 5، 10، 20، و 30 دقیقه اچ شدند. در مرحله بعد چکیده کامل

سطوح ابرآبگریز مسی با روش دو مرحله‌ای شامل اچ قلیایی و سپس پوشش سطحی پلیمری تهیه شدند. مرحله اچ قلیایی به منظور ایجاد ناهمواری سطحی انجام شد و زمان قرارگیری نمونه در محلول اچ به عنوان متغیر انتخاب شد و نمونه‌ها در زمان‌های 2، 5، 10، 20، و 30 دقیقه اچ شدند. در مرحله بعد پوشش‌دهی پلیمر پلی‌پروپیلن بر روی سطح نمونه‌ها با استفاده از روش غوطه‌وری با سرعت خروج از محلول mm/s 8 در دمای C° 110 انجام شد. بررسی مورفولوژی سطح نمونه‌ها با تصاویر حاصل از SEM و مطالعه ناهمواری سطح با AFM انجام شد و در نهایت برای بررسی رفتار ترشوندگی از آزمون اندازه‌گیری زاویه تماس ایستا و پویا استفاده شد. نتایج نشان داد که در مرحله اچ کردن ابتدا فاز CuO تشکیل شده و با افزایش زمان اچ این ترکیب به فاز Cu2O تبدیل می‌شود. نتایج AFM افزایش میانگین ناهمواری با افزایش زمان اچ را تایید کرد، به گونه‌ای که ریشه میانگین مجذور ناهمواری‌ها از حدود nm 95 برای زمان اچ 2 دقیقه به nm 182 در زمان اچ 30 دقیقه افزایش یافت. زاویه تماس ایستا نیز با افزایش زمان اچ از 2 تا 30 دقیقه از حدود 93 تا C° 132 افزایش یافت. به علاوه پوشش پلیمری نیز باعث بهبود رفتار ابرآبگریزی نمونه‌ها شد. زاویه تماس ایستای نمونه اچ شده به مدت 30 دقیقه و پوشش داده شده با پلیمر برابر با °6/1±6/149 بدست آمد. در واقع، اچ کردن با ایجاد ناهمواری و پوشش پلیمری با کاهش انرژی سطحی باعث افزایش زاویه تماس قطره با سطح شد. نمونه با زمان اچ 30 دقیقه و پوشش داده شده با پلیمر بهترین رفتار آبگریزی را داشت. زاویه پیشروی و پسروی بدست آمده از آزمون اندازه‌گیری زاویه تماس پویا برای این نمونه به ترتیب برابر با °6/2±6/146، °2/3±9/145 بدست آمد. زاویه پسماند نزدیک صفر و زاویه لغزش پایین برای این نمونه نشان از چسبندگی کم قطره به زمینه دارد، که امکان استفاده از آن را برای کاربردهای خود تمیزشوندگی فراهم می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

853 - ایجاد پوشش نانو رسانا و ابرآبگریز روی پارچه پنبه‌ای با روش پلیمریزاسیون ادمایسلی پلی پیرول و اصلاح آلکیل سیلانی
رامین خواجوی امیرحسین امیرحسین برنج‌چی

در این تحقیق هدف بررسی خواص و مزایای رسانایی و ابرآبگریزی پارچه پنبه‌ای پوشش داده شده با پلی پیرول از طریق روش پلیمریزاسیون ادمایسلی و اصلاح سطحی متعاقب آن با آلکیل سیلان است. ابتدا نمونه‌های از پارچه پنبه‌ای با روش پلیمریزاسیون ادمایسلی و همچنین تحت شرایط مشابه و بدون چکیده کامل

در این تحقیق هدف بررسی خواص و مزایای رسانایی و ابرآبگریزی پارچه پنبه‌ای پوشش داده شده با پلی پیرول از طریق روش پلیمریزاسیون ادمایسلی و اصلاح سطحی متعاقب آن با آلکیل سیلان است. ابتدا نمونه‌های از پارچه پنبه‌ای با روش پلیمریزاسیون ادمایسلی و همچنین تحت شرایط مشابه و بدون حضور سطح فعال سدیم دودسیل سولفات (SDS) (نمونه شاهد) با پلی پیرول پوشش‌دهی شدند. سپس با هگزا دسیل تری متوکسی سیلان (HDTMS) مورد اصلاح سطحی قرار گرفتند و خصوصیات ابرآبگریزی و هدایت الکتریکی آنها با یکدیگر مقایسه شدند. مشخصه‌سازی نمونه‌ها با طیف‌سنجی مادون قرمز (ATR-FTIR)، مشاهده سطح با میکروسکوپ‌های الکترونی پویشی (SEM) و نیروی اتمی ‌(AFM)، تعیین مقاومت الکتریکی (روش دو الکترودی) و اندازه‌گیری زوایای تماس استاتیک (CA) و دینامیکی (WSA) انجام پذیرفت. طیف‌های مادون قرمز همراه با تصاویر میکروسکوپ‌های الکترونی تشکیل پوشش پلیمری پلی پیرول روی نمونه‌ها را تایید نمودند. نمونه‌های حاصله از روش ادمایسلی پوشش یکنواخت‌‌تری از پلی پیرول را روی سطح نمونه در مقایسه با نمونه شاهد نشان داد. علاوه بر آن میزان هدایت الکتریکی آنها نیز تا 52% نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت. پس از اصلاح سطحی نمونه‌ها با HDTMS زاویه تماس 115 درجه در مورد نمونه شاهد حاصل گردید که در نمونه حاصله از روش ادمایسلی تا 153 درجه افزایش یافت و میزان ناهمواری روی سطح پنبه تا 341% افزایش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که بکارگیری روش پلیمریزاسیون ادمایسلی جهت ایجاد پلی پیرول روی سطوح ناهموار و آبدوستی نظیر سلولز می‌تواند باعث ارتقا خصوصیت هدایت الکتریکی و خصلت ابرآبگریزی متعاقب آن گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

854 - مشخصه‌یابی و تعیین کارایی فوتوکاتالیستی نانوالیاف SiO2 ساخته شده به روش الکتروریسی
رقیه سلطانی ناصری حبیب حمیدی‌نژاد

در این کار، نانوالیاف دی‌اکسید سیلیکون به روش الکتروریسی ساخته شد. سپس نانوالیاف تولید شده در یک کوره‌ الکتریکی در سه دمای 300، 500 و C° 700 و هر کدام به مدت h 2 در معرض عملیات حرارتی قرار گرفتند. به منظور تعیین مشخصات ساختاری نانوالیاف دی‌اکسید سیلیکون، از تکنیک‌ها چکیده کامل

در این کار، نانوالیاف دی‌اکسید سیلیکون به روش الکتروریسی ساخته شد. سپس نانوالیاف تولید شده در یک کوره‌ الکتریکی در سه دمای 300، 500 و C° 700 و هر کدام به مدت h 2 در معرض عملیات حرارتی قرار گرفتند. به منظور تعیین مشخصات ساختاری نانوالیاف دی‌اکسید سیلیکون، از تکنیک‌های XRD، FESEM و EDX استفاده شد و همچنین پراکندگی عناصر آن با آنالیز X-MAP مشاهده شد. برای بررسی اثر فتوکاتالیستی، تجزیه رنگ‌های متیلن آبی و متیل نارنجی با استفاده از نانوالیاف دی‌اکسید سیلیکون به عنوان یک نانوفتوکاتالیست و با بکارگیری اشعه فرابنفش، بررسی شد. تصاویر FESEM، ساختار نانوالیاف SiO2 را با قطری در محدوده nm 400-500 نشان داد. نتایج XRD مربوط به نمونه‌های نانوالیاف اکسید سیلیکون کلسینه نشده، قله‌های گسترده‌ای در محدوده‌ی °25-15 = 2θ را با ساختاری آمورف نشان می‌دهد، نتایج نشان داد که بیشترین سرعت واکنش برابر min-1 4- 10×163 و کمترین سرعت واکنش برابر min-1 4- 10×61 و مربوط به رنگ متیل است. نانوالیاف SiO2 کلسینه ‌شده در دمای C° 700، خاصیت فتوکاتالیستی بهتری از نانوالیاف SiO2 کلسینه شده در دمای 500 و C° 300 به ترتیب برای تجزیه رنگ متیلن آبی و متیل نارنجی دارد. بر این اساس نانوالیاف اکسید سیلیکون به عنوان یک ماده جاذب ارزان و با امکان آماده‌سازی آسان در شرایط مختلف می‌تواند در تصفیه آب و فاضلاب مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

855 - تهیه نانوکامپوزیت پلی پیرول/نانوسیلیکا جهت حذف رنگزای اسیدی آبی 62 از محیط‌های آبی: مدل‌سازی با استفاده از سیستم استنباط فازی- عصبی تطبیقی
خدیجه آقاجانی حبیب اله طیبی

در این مطالعه نانوذرات سیلیکا از پیش‌ماده تترا اتیل ارتوسیلیکات سنتز شده و سپس نانوکامپوزیت آن با پلیمر پلی پیرول تهیه و به منظور حذف رنگزای اسیدی آبی 62 استفاده گردید. پراش اشعه ایکس به منظور تایید سنتز نانوسیلیکا، میکروسکوپ الکترونی روبشی برای تعیین مورفولوژی سطح، میک چکیده کامل

در این مطالعه نانوذرات سیلیکا از پیش‌ماده تترا اتیل ارتوسیلیکات سنتز شده و سپس نانوکامپوزیت آن با پلیمر پلی پیرول تهیه و به منظور حذف رنگزای اسیدی آبی 62 استفاده گردید. پراش اشعه ایکس به منظور تایید سنتز نانوسیلیکا، میکروسکوپ الکترونی روبشی برای تعیین مورفولوژی سطح، میکروسکوپ الکترونی عبوری برای اندازه‌گیری ذرات نانوسیلیکا سنتز شده و همچنین طیف‌سنج مادون قرمز تبدیل فوریه به منظور تایید و عامل‌دار شدن نانوذرات سیلیکا با پلیمر پلی پیرول استفاده شد. پارامترهای موثر بر حذف رنگزا از جمله pH، مقدار جاذب، زمان، دما و غلظت بررسی و بهینه شدند. دستگاه اسپکتروفتومتر جذبی به منظور تعیین مقدار ماده رنگزا در محلول استفاده شد. در این مقاله علاوه بر انجام آزمایشات عملی از مدل سیستم استنباط فازی- عصبی تطبیقی (ANFIS) برای پیش‌بینی خروجی بر حسب ورودی استفاده شده است. خروجی در این مدل میزان جذب و ورودی‌ها شامل 5 پارامتر دما، میزان جاذب، غلظت، زمان و pH می‌باشند. برای ارزیابی مدل از سه معیار ضریب همبستگی (CC)، مجذور میانگین مربع خطا (RMSE) و میانگین قدرمطلق درصد خطا (MAPE) استفاده شده است. آزمایشات انجام شده و نتایج به دست آمده نمایانگر دقت بالای مدل پیشنهادی در فرآیند پیش‌بینی است که این مساله کاهش میزان هزینه را به دنبال خواهد داشت، زیرا با وجود مدلی جهت پیش‌بینی، نیازی به انجام تمام آزمایشات به ازای تمام ترکیبات ورودی نخواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

856 - بررسی و تعیین کارایی استفاده از نانوذرات اکسید منیزیم در حذف کروم از محلول‌های آبی
علیرضا بهزادنیا پرویز درویشی صاحبعلی منافی

یکی از عمده‌ترین آلاینده‌های موجود در پساب صنایع از جمله آبکاری، دباغی، کروم (VI) می‌باشد که برای انسان و محیط زیست سمی بوده و سرطان‌زا می‌باشد. لذا هدف این تحقیق بررسی کارایی حذف کروم (VI) از محیط‌های آبی با استفاده از نانواکسید منیزیم در محیط آزمایشگاهی است. در این مط چکیده کامل

یکی از عمده‌ترین آلاینده‌های موجود در پساب صنایع از جمله آبکاری، دباغی، کروم (VI) می‌باشد که برای انسان و محیط زیست سمی بوده و سرطان‌زا می‌باشد. لذا هدف این تحقیق بررسی کارایی حذف کروم (VI) از محیط‌های آبی با استفاده از نانواکسید منیزیم در محیط آزمایشگاهی است. در این مطالعه تاثیر پارامترهای مختلفی از جمله زمان تماس (15 تا 240 دقیقه)، pH (3، 5، 7 و 9)، غلظت اولیه کروم (10، 20، 30 و40 میلی‌گرم در لیتر)، غلظت اولیه جاذب (25/0، 5/0و 7/0 گرم در لیتر) و تعداد دور همزن (120 تا 350 دور در دقیقه) بررسی شد. محلول اولیه کروم (VI) با استفاده از حل کردن دی‌کرومات پتاسیم (K2Cr2O7) در آب مقطر یک بار تقطیر تهیه گردید. غلظت باقیمانده کروم بوسیله دستگاه ICP ساخت کشور استرالیا اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که بهترین زمان برای حذف 240 دقیقه بود و با افزایش pH، راندمان حذف افزایش می‌یابد. از سوی دیگر در این پژوهش در بازه‌ای که مورد بررسی قرار گرفت با افزایش مقدار جاذب درصد حذف کروم از آب افزایش یافت و با افزایش غلظت اولیه کروم از 10 تا 40 میلی‌گرم در لیتر، میزان کارایی حذف کروم به ترتیب 25/81 به 5/21 درصد کاهش یافت. بطوریکه در آخرین مرحله بهینه کردن، دور همزن متوسط 240 دور در دقیقه برای فلز کروم بیشترین کارایی حذف را نشان داد. با استفاده از نتایج این تحقیق می‌توان گفت که ترکیب شدن نانوذرات اکسید منیزیم با جاذب‌های حذف کننده کروم می‌تواندCr6+ را به Cr3+ تبدیل و بازده فرآیند حذف کروم از آب را افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

857 - تاثیر غلظت نانوذرات سیلیکا و نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم بر خواص آبگریزی بتن
صاحبعلی منافی احمد علی‌پور

در تحقیق حاضر، تاثیر غلظت نانوذرات سیلیکا و دی اکسید تیتانیوم بر خواص آبگریزی بتن مورد مطالعه قرار گرفته است و شرایط بهینه مورد ارزیابی قرار گرفت. تشریح عملکرد پوشش های ابرآبگریز در کار حاضر به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است بطوریکه وقتی محلول نانویی به روش ریخته گری ر چکیده کامل

در تحقیق حاضر، تاثیر غلظت نانوذرات سیلیکا و دی اکسید تیتانیوم بر خواص آبگریزی بتن مورد مطالعه قرار گرفته است و شرایط بهینه مورد ارزیابی قرار گرفت. تشریح عملکرد پوشش های ابرآبگریز در کار حاضر به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است بطوریکه وقتی محلول نانویی به روش ریخته گری روی بتن اعمال می شود نانوذرات در بین خلل و فرج قرار می گیرند و شکاف ها را می پوشانند که سبب ایجاد زبری در ساختار سطحی بتن می شود. زبری بالای موجود در سطح بتن پوشش داده شده سبب ابرآبگریزی آن شد. در سطوح آبگریز زاویه تماس هر چه بالاتر باشد سطح آبگریزتر خواهد بود اگر این مقدار به 150 تا 180 درجه برسد سطح ابرآبگریز و در زاویه 90 تا 120 درجه سطح به آبگریزی خواهد رسید. جهت بررسی خواص آبگریزی، پوششی ابرآبگریز و آبگریزی از نانوذرات سیلیکا و نانوذرات دی اکسید تیتانیوم، بر روی بتن تهیه شد و خواص آن تحلیل گردید. بطوری که غلظت نانوذرات در پوشش مهمترین نقش را در آبگریزی و ابرآبگریزی ایفا می کنند. با توجه به خاصیت آبدوستی نانوذرات دی اکسید تیتانیوم هر چه غلظت آن در پوشش بالاتر رود از آبگریزی پوشش کاسته می شود در واقع وجود زبری در سطح پوشش و وجود انرژی سطحی پایین با افزودن نانوذرات سیلیکا امکان پذیر شد. در ادامه جهت تعیین آبگریزی پوشش از طریق آزمون تست زاویه تماس CA)) و مورفولوژی ایجاد شده در سطح از طریق آنالیز میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) مورد مطالعه قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

858 - ارزیابی ساختار و مشخصه‌یابی نانوسیلیکا آئروژل تهیه شده به روش سل-ژل
فاطمه میرجلیلی صاحبعلی منافی الهه رجبی بهزاد فروتن

در این تحقیق، نانوسیلیکا آئروژل با استفاده از فرآیند سل-ژل تهیه گردید. بدین منظور از تترا اتیل اورتوسیلیکات به‌ عنوان ماده اولیه استفاده شد و در ادامه از اسید کلریدریک و محلول آمونیاک به‌ عنوان دو کاتالیزور در دو مرحله استفاده گردید. نتایج نشان داد که بهترین زمان ژلاسیو چکیده کامل

در این تحقیق، نانوسیلیکا آئروژل با استفاده از فرآیند سل-ژل تهیه گردید. بدین منظور از تترا اتیل اورتوسیلیکات به‌ عنوان ماده اولیه استفاده شد و در ادامه از اسید کلریدریک و محلول آمونیاک به‌ عنوان دو کاتالیزور در دو مرحله استفاده گردید. نتایج نشان داد که بهترین زمان ژلاسیون 7 روز و بهترین زمان برای خشک ‌کردن ژل h 12 و دمای °C 60 می‌باشد. با توجه به بررسی تصاویر میکروسکوپ نوری نشان داده شد که نمونه بدست‌ آمده استفاده از محلول ان هگزان و اتانول دارای ساختار مطلوب‌تری می‌باشد و به ابعاد تخلخلی ریزتری دست‌ یافته است که نتایج حاصل از میکروسکوب الکترونی روبشی تولید سیلیکا آئروژل با تخلخل‌هایی در حد نانو را تایید نمود. نتایج XRD نشان داد که سیلیکا آئروژل تولیدی دارای ساختار آمورف می‌باشد. نتایج FTIR نشان داد پیک جذبی در cm-1 2980 مربوط به پیوندهای خمشی CH3 می‌باشد. نتایج آنالیزهای حرارتی نشان داد که سیلیکا آئروژل تولیدی تا دمای °C 350 پایدار بوده و در دماهای بالاتر از این دما خاصیت آبدوستی پیدا می‌کند. بنابراین با عملیات حرارتی نمونه سیلیکا آئروژل در دماهای بالاتر از این دما می‌توان به سیلیکا آئروژل آبدوست با ساختار مستحکم‌تر دست‌ یافت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

859 - تمثیل‌های اجتماعی در داستان های کوتاه «آب زندگی» و «قضیۀ خر دجال» اثر صادق هدایت
لیلا خیاطان فرزانه یوسف قنبری نسیم خواجه زاده مسعود خردمندپور

10.30495/jpll.2022.699347

هدف از نوشتار حاضر شناخت و تبیین نقش و کارکرد یکی از آرایه های ادبی در آفرینش تصاویر و مضامین اجتماعی در داستان کوتاه است. پاسخ دادن به این سؤال که آیا صنایع گوناگون ادبی به‌ کار رفته در داستان های کوتاه فارسی، به ویژه تمثیل، می توانند علاوه بر نمایش ظرافت‌های بیانی و ب چکیده کامل

هدف از نوشتار حاضر شناخت و تبیین نقش و کارکرد یکی از آرایه های ادبی در آفرینش تصاویر و مضامین اجتماعی در داستان کوتاه است. پاسخ دادن به این سؤال که آیا صنایع گوناگون ادبی به‌ کار رفته در داستان های کوتاه فارسی، به ویژه تمثیل، می توانند علاوه بر نمایش ظرافت‌های بیانی و بلاغی، نقش عناصر زیبایی شناختی را به ‌عنوان پدیده ای پویا، در نمایش بهتر شرایط سیاسی و اجتماعی زمان ساخت اثر نشان دهند؟،اهمیت و ضرورتِ بررسی تمثیل و کارکرد اجتماعی آن را در یکی تازه ترین انواع ادبی در زبان فارسی به خوبی معلوم می سازد. به طوری که می توان ادعا کرد درک و برداشت اجتماعی از داستان های تمثیلی بر جذابیت مباحث و مطالعات فرامتنی می افزاید. روش گردآوری در این جستار بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و شیوه پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی است که ابتدا خلاصه‌ای از هر دو داستان‌ آمده و سپس مصادیقی از تمثیل‌های اجتماعی به‌کاررفته در آن ها کشف و مورد تحلیل مضمون و محتوا قرارگرفته است. بافت و ساختار درونی هر دو داستان مورد بحثِ ما در این مجال به گونه ای است که پس از این بررسی، این نتیجه حاصل شد که نویسنده از قالب تمثیل برای بهتر نشان دادن وجوه نواقص و معایب جامعه ی روزگارش بهره برده و مفاهیم اجتماعی – سیاسی عصرش را در بطن یک داستان تمثیلی جای داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

860 - زمانمندی روایت در مثنوی تمثیلی جلال و جمال نزل‌آبادی بر اساس نظریه ژرار ژنت
رقیه نورمحمّدی عبدالحسین فرزاد

زمان در روایت یکی از مباحث مهم و مؤلفه‌های اساسی در آفرینش داستان است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روایت‌شناسان مختلف قرار گرفته است. با بررسی زمان می‌توان به اهمیّت یک رویداد در نظر نویسنده برای دستیابی به هدفش پی برده، از این میان، نقش ژرار ژنت، ساختارگرای فرانسوی، در چکیده کامل

زمان در روایت یکی از مباحث مهم و مؤلفه‌های اساسی در آفرینش داستان است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روایت‌شناسان مختلف قرار گرفته است. با بررسی زمان می‌توان به اهمیّت یک رویداد در نظر نویسنده برای دستیابی به هدفش پی برده، از این میان، نقش ژرار ژنت، ساختارگرای فرانسوی، در تکوین نظریه‌ی زمان روایی به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های پیشبرد روایت داستانی، بسیار قابل توجه است. ژنت نظریه‌ی زمان در روایت خود را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح می‌کند. مثنوی تمثیلی جلال و جمال‌نزل‌آبادی، شاعر ناشناخته‌ی قرن نهم، از محور زمان به خوبی استفاده کرده است و از تحلیل زمانی این داستان تمثیلی این نتیجه به دست می‌آید که نویسنده، گاهی توالی خطی زمان را برهم می‌زند تا متن را دچار آشفتگی زمانی کند و با یک فلاش بک به عقب بر‌می‌گردد و گاهی گوشه چشمی به آینده می‌اندازد و دوباره به متن اصلی برمی‌گردد. نویسنده به طور کل روند شتاب مثبت و بسامد مفرد را برای ایجاد ایحاز در متن به‌کار برده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

861 - تحلیل و بررسی تمثیل‌های «آب» و «آهو» در رمان‌های «بابای آهوی من باش» و «نخل‌ها و آدم‌ها»
حمید رضا اکبری احمد رضا کیخای فرزانه مصطفی سالاری

این پژوهش در پی آن است که الگویی معنایی از دو روایت را فراتر از واکاوی شخصیت‌ها، زمان و مکان، پی‌رنگ و گره‌افکنی و مقوله‌هایی چون نقش و کارکرد، اهداف و جنبه‌های مختلف آن به مخاطب معرفی کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که چگونه می‌توان با بررسی یک روایت به جنبه‌های تمثیلی و م چکیده کامل

این پژوهش در پی آن است که الگویی معنایی از دو روایت را فراتر از واکاوی شخصیت‌ها، زمان و مکان، پی‌رنگ و گره‌افکنی و مقوله‌هایی چون نقش و کارکرد، اهداف و جنبه‌های مختلف آن به مخاطب معرفی کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که چگونه می‌توان با بررسی یک روایت به جنبه‌های تمثیلی و معنایی آن پی برد. در پاسخ می‌توان عنوان کرد این مقاله تلاش می‌کند با کشف و معرفی جنبه‌های ساختاری روایت؛ پیوند آن را با بن‌مایه‌های معنایی و تمثیل‌های واژگانی ارائه کند؛ ازاین‌رو هدف این مقاله تحلیل و بررسی ساختار رمان‌های بابای آهوی من باش از حسن بنی عامری و نخل‌ها و آدم‌ها از نعمت‌الله سلیمانی با الگوپذیری از توانایی بالقوه و کنش بالفعل زبان (روساخت و ژرف‌ساخت) از منظر کاربرد تمثیل‌های (آب و آهو) با تکیه‌بر نظریه کنشگرای گرماس است. نتایج این پژوهش که به روش مطالعه کتابخانه‌ای (توصیفی-تحلیلی) انجام‌شده است؛ بیانگر آن است که می‌توان از طریق روساخت یک داستان که پیگیری رویدادهای ساختار آن است به ژرف ساختی دست‌یافت که همان بن‌مایه های تمثیلی و شگرف در ساختار معنایی روایت است؛ با این نگرش آب در روایت های معرفی شده تمثیلی از صفای دل و روایت کننده صداقت قهرمانان داستان است و آهو تمثیلی از زیبایی و تعلق به دنیای مادی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

862 - نمادها و تمثیل‌های آب در مخزن الاسرار
مسعود پاکدل فرشته توکلی

نماد یا رمز عبارت از کاربرد کلمه و کلام به جای همانندهای آن که هم معنای حقیقی خود را به همراه دارد و هم به قرینه ی باورهای شاعر و دلالت های عقلی دارای معنای مجازی است. رمزها در کلمه و کلام در داستان ها با زیبایی و سنجیدگی خاصی به کار رفته اند. نخستین کسی که به رمزهای مو چکیده کامل

نماد یا رمز عبارت از کاربرد کلمه و کلام به جای همانندهای آن که هم معنای حقیقی خود را به همراه دارد و هم به قرینه ی باورهای شاعر و دلالت های عقلی دارای معنای مجازی است. رمزها در کلمه و کلام در داستان ها با زیبایی و سنجیدگی خاصی به کار رفته اند. نخستین کسی که به رمزهای موجود در خلوت‌های دل شاعر اشاره می‌کند نظامی است. او از نماد آب در مخزن الاسرار در طرح معانی ژرف عرفانی و حکمی بهره های فراوانی برده است. در کلام او نوعی پیوند درونی و هماهنگی پیش ساخته بین لفظ و معنی دیده می شود که نظیر آن را در اشعار شاعران دیگر نمی‌توان نشان داد. در این مقال آب را نماد آبرو، آسمان، شراب، هستی، ... می‌یابیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

863 - بررسی و تحلیل تمثیل «آب حیات» (با نگاهی به غزلیات حافظ)
محمدجلیل بهادری سید احمد حسینی کازرونی

تمثیل را می‌توان متنی با مفاهیم متنوع تعریف کرد که مفاهیم آن با معنای تحت اللفظیش تفاوت دارند. آب حیات یا آب زندگانی از دیرباز، یکی از تمثیل‌های معروف و رایج در فرهنگ و ادبیات فارسی است که در ذهن و زبان بزرگان شعر و ادب، در مفاهیم گوناگونی تجلی یافته است. بررسی منشأ و ا چکیده کامل

تمثیل را می‌توان متنی با مفاهیم متنوع تعریف کرد که مفاهیم آن با معنای تحت اللفظیش تفاوت دارند. آب حیات یا آب زندگانی از دیرباز، یکی از تمثیل‌های معروف و رایج در فرهنگ و ادبیات فارسی است که در ذهن و زبان بزرگان شعر و ادب، در مفاهیم گوناگونی تجلی یافته است. بررسی منشأ و اساس این تمثیل و استخراج مفاهیم گوناگون آن، هدف این جستار است؛ بدین منظور دیوان حافظ به عنوان منبع اصلی، انتخاب شد تا با شاهد مثال هایی از غزلیات وی، تنوع مفاهیم در این تمثیل باز نموده شود. حاصل این پژوهش نشان داد که حافظ به منظور آرایش کلام و تقویت معانی، 25 بار، ترکیب آب حیات و مترادف های آن را به کار برده است و در آن کاربردها، با استفاده از استدلال های خیالی، مفاهیمی چون می، لب و دهان یار، قدرت بیان شاعر و شعر او، حالات عرفانی و واردات غیبی، شاهد و هوای منزل یار را اراده کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

864 - تمثیل در شعر سهراب سپهری
سعیده ساکی انتظامی

هشت کتاب نام مجموعه شعرهای سهراب سپهری است، که شامل اشعار مرگ رنگ، زندگی خواب‌ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، مسافر، حجم سبز و ماهیچ ما نگاه، است. تمثیل از جمله آرایه‌هایی است که در شعر نو و از جمله در شعر سهراب سپهری نیز خودنمایی می‌کند و یکی از مواردی است که ب چکیده کامل

هشت کتاب نام مجموعه شعرهای سهراب سپهری است، که شامل اشعار مرگ رنگ، زندگی خواب‌ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، مسافر، حجم سبز و ماهیچ ما نگاه، است. تمثیل از جمله آرایه‌هایی است که در شعر نو و از جمله در شعر سهراب سپهری نیز خودنمایی می‌کند و یکی از مواردی است که باعث جان دار شدن و تصویرسازی در شعر می‌شود. پس از بررسی، پژوهشگر متوجه کاربرد معنای آب به مفاهیم متفاوت در شعر سپهری شد، که از دلایل ضرورت و اهمیت بررسی آن محسوب می‌شود، محقق با هدف یافتن روابط تمثیلی با موضوع آب، چشمه، برکه و گرداب به بررسی متن‌ شعرهای سپهری پرداخته است؛ که در میان مجموعه‌ی اشعار وی تعدادی از شعرها را یافت که در آن شاعر با دیدگاه تمثیلی به آب نگریسته بود. در این پژوهش، پژوهشگر می‌خواهد بداند: آیا در شعر سهراب سپهری تمثیل به کار برده شده است؟ تمثیل‌های به کار برده شده از چه نوعی هستند؟ هدف شاعر از بهره گیری از تمثیل چه بوده است؟ در بررسی پیشینه‌ی این تحقیق پژوهشگر متوجه شد، با توجه به اینکه پژوهش‌های انجام شده متفاوت از پژوهش حاضر است لذا محقق به آن پرداخت. در این روند پژوهشگر به این نتایج دست یافت: کاربرد آب در شعر سهراب سپهری در مفهوم آرامش، روح و جان، آگاهی، معنویت، آسایش، نو شدن و پویایی و حرکت، ذهن و فکر، زیبایی و گذر زمان به کار برده شده است، این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و از طریق فیش برداری و به شیوه تحلیلی _ توصیفی صورت گرفته است. همچنین از کتاب‌ها و مقالات دست اول برای شناخت بهتر مفهوم تمثیل و چگونگی تشخیص آن در شعر سپهری نیز بهره برده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

865 - مقایسۀ شخصیّت‌های تمثیلی در مثنوی جلال و جمال نزل‌آبادی و لیلی و مجنون نظامی
رقیه نورمحمدی عبدالحسین فرزاد

مثنوی جلال و جمال سرودۀ محمّد نزل‌آبادی از جمله سروده‌های عاشقانه تمثیلی می‌باشد‌ که برخلاف مثنوی مشهور لیلی و مجنون نظامی، تقریباً ناشناخته مانده است. در این تحقیق علاوه بر معرّفی این منظومه، به بررسی و مقایسۀ شخصیّت‌های تمثیلی این داستان با داستان لیلی و مجنون پرداخته چکیده کامل

مثنوی جلال و جمال سرودۀ محمّد نزل‌آبادی از جمله سروده‌های عاشقانه تمثیلی می‌باشد‌ که برخلاف مثنوی مشهور لیلی و مجنون نظامی، تقریباً ناشناخته مانده است. در این تحقیق علاوه بر معرّفی این منظومه، به بررسی و مقایسۀ شخصیّت‌های تمثیلی این داستان با داستان لیلی و مجنون پرداخته شده و سعی شده است بدانیم در کدام یک از دو منظومه بیشتر از شخصیّت‌های تمثیلی استفاده شده است؛ و کاربرد کدام نوع از شخصیّت‌های تمثیلی (انسانی، غیرانسانی) بیشتر به کار رفته است. سرانجام طبق بررسی‌هایی که در این تحقیق صورت گرفته می‌توان گفت که شخصیّت‌های تمثیلی داستان جلال و جمال نسبت به داستان لیلی و مجنون بیشتر است و شاعر در مثنوی جلال و جمال اکثر شخصیّت‌هایش را با دو بعد ظاهری و معنوی آن‌‌ها معرفی کرده است که با اندکی مسامحه می‌توان‌ میزان کاربرد شخصیّت‌های انسانی و غیرانسانی این مثنوی را یکسان دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

866 - اثربخشی آموزش الگوی چند محوری بر رفتار کارآفرینانه دانش‌آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه دوم (دبیرستان)
سمیرا سلطانیان شیرازی کاترین فکری

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش الگوی چند محوری انتخاب شغل شفیع‌آبادی بر رفتار کارآفرینانه دانش‌آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه دوم (دبیرستان) شهرستان مرودشت بود. روش پژوهش حاضر دوگروهی و به‌صورت نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل بوده است. جامعه آماری چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش الگوی چند محوری انتخاب شغل شفیع‌آبادی بر رفتار کارآفرینانه دانش‌آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه دوم (دبیرستان) شهرستان مرودشت بود. روش پژوهش حاضر دوگروهی و به‌صورت نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان دخترانه هاجر شهرستان مرودشت بودند. از بین 200 نفر دانش‌آموزانی که در پرسشنامه رفتار کارآفرینانه (فکری، شفیع‌آبادی، نورانی پور و احقر، 1391) نمره کمتر از 10 (کمتر از میانگین) کسب کرده بودند به‌صورت تصادفی 30 نفر انتخاب و به تصادف در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 5/1 ساعته آموزش بر اساس الگوی چند محوری آموزش دریافت کردند و در گروه گواه مداخله‌ای صورت نگرفت. پس‌آزمون اجرا شد و داده‌ها با استفاده آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش الگوی چند محوری بر رفتار کارآفرینانه و ابعاد آن (تصمیم‌گیری، شناخت فرصت‌ها، تعیین ساختار، تعیین منابع و شرایط و تعیین اهداف و راهبردها) تأثیر مثبت (معنی‌داری) (05/0 p<) دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

867 - امکان سنجی و اولویت بندی رشته‌های بین رشته‌ای از دیدگاه استادان و فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد واحد نجف آباد
حسنعلی بختیار نصر آبادی جلال جبل عاملی کمال نصرتی هشی سمیرا مرادزاده آمنه بختیار نصرآبادی

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی و الویتبندی رشته‌های هنر، حقوق، اقتصاد و مدیریت در دانشگاه آزاد نجف آباد انجام شد. روش پژوهش به صورت توصیفی، پیمایشی بود که در دو مرحله انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 110 نفر از استادان علوم انسانی و 217 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی ر چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی و الویتبندی رشته‌های هنر، حقوق، اقتصاد و مدیریت در دانشگاه آزاد نجف آباد انجام شد. روش پژوهش به صورت توصیفی، پیمایشی بود که در دو مرحله انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 110 نفر از استادان علوم انسانی و 217 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های علوم انسانی در دسترس دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد در سال تحصیلی 89 ـ 90 بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد 105 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. در مرحله اول مطالعه، پس از مطالعات مروری و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، رشته‌ها و ملاک‌ها مشخص شد و 10 رشته، بین رشته‌ها در حوزه مورد مطالعه در الویت قرار گرفت که در مرحله دوم بررسی روی الویت‌های مشخص شده انجام شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته الویت بندی رشته‌های میان رشته‌ای بود که روایی پرسشنامه توسط کارشناسان تأیید شد و پایایی آن در 89% محاسبه گردید. اطلاعات در نرم افزار 15spss با استفاده از آزمون‌های لوین و T مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که ایجاد رشته‌های بین رشته‌ای از لحاظ هزینه ـ فایده توجیه اقتصادی دارد و در حال حاضر امکان ایجاد سه رشته بین رشته‌ای اقتصاد نفت وگاز، هنر تطبیقی و مدیریت دانش از لحاظ منابع اطلاعاتی، امکانات فضای آموزشی ـ فرهنگی و مدیریتی بیش از سایر رشته‌ها است و رشته‌های بین رشته‌ای دیگر در الویت‌های بعدی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

868 - ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان رامهرمز با تلفیق مدل دراستیک و تحلیل سلسله مراتبی
پوریا مرادی حسن روحی کاظم رنگزن نصرالله کلانتری نازنین قنبری

در مسائل مدیریت منابع آب زیرزمینی ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان‌ها به منظور حافظت از این منابع در برابر آلودگی، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از راه‌کارهای مهم و اولیه برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان و استفاده از نتایج آن برای مدیر چکیده کامل

در مسائل مدیریت منابع آب زیرزمینی ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان‌ها به منظور حافظت از این منابع در برابر آلودگی، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از راه‌کارهای مهم و اولیه برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان و استفاده از نتایج آن برای مدیریت کاربری اراضی است. در این تحقیق، آسیب پذیری آبخوان آبرفتی دشت رامهرمز در برابر آلودگی، به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل دراستیک ارزیابی شده است. در مدل دراستیک نقشه هفت خصوصیات هیدروژئولوژیکی مؤثر بر آلودگی آب‌های زیرزمینی (عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص آبخوان، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، منطقۀ غیراشباع و هدایت هیدرولیکی) با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با یکدیگر ترکیب، و نقشه آسیب‌پذیری آبخوان تهیه گردید. تلفیق لایه ها با سه روش دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی و فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله مراتبی انجام شد. از داده‌های نیترات برای صحت سنجی مدل به‌دست‌آمده، استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که قسمت وسیعی از دشت دارای آسیب پذیری کم تا متوسط بوده و تنها قسمت های جنوب شرق دارای آسیب پذیری زیاد می باشد. همچنین نتایج دو روش دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی نسبت به روش فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله مراتبی جواب‌های بهتری را در منطقه موردمطالعه داشته اند. مقادیر همبستگی میان شاخص کیو (Q) و غلظت نیترات در روش های دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی و فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله به ترتیب 97/0، 96/0 و 81/0 به دست آمد که تأییدی بر نتایج حاصل‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

869 - ارزیابی نقش بارورسازی ابرها در افزایش استحصال آب در استان فارس با استفاده فنون سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی
محبوبه علومی مجومرد محمد زارع سمانه پورمحمدی

خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مسائلی است که در دهه های اخیر آسیب های زیادی را به پوشش گیاهی طبیعی و کشاورزی مناطق مرکزی ایران وارد نموده است. بارورسازی ابرها یکی از راه های کاهش اثر تغییرات اقلیمی و تا حدودی جبران کمبود آب در مناطق خشک است. به این منظور در این پژوهش به بر چکیده کامل

خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مسائلی است که در دهه های اخیر آسیب های زیادی را به پوشش گیاهی طبیعی و کشاورزی مناطق مرکزی ایران وارد نموده است. بارورسازی ابرها یکی از راه های کاهش اثر تغییرات اقلیمی و تا حدودی جبران کمبود آب در مناطق خشک است. به این منظور در این پژوهش به بررسی تأثیر بارورسازی ابرها بر روی بارش در استان فارس پرداخته شد. در این راستا ماه های آوریل، فوریه، دسامبر و نوامبر مربوط به سال های 2010-2009 به عنوان ماه های مستعد بارش در ایران جهت ارزیابی طرح بارورسازی ابرها در این استان انتخاب گردید. نقشه های رستری بارش ماهانه برای هر ماه در هر سال از دوره آماری 34 ساله (2010-1977) با روش درون یابی کریجینگ ترسیم و مقادیر ارتفاع بارش برای هر سال استخراج گردید. سپس حجم بارش برای ماه های آوریل، فوریه، دسامبر و نوامبر در ایستگاه‌های هدف محاسبه و به عنوان متغیر وابسته در برآورد حجم بارش به روش درون یابی کریجینگ در مناطق هدف مورد استفاده قرار گرفت. سری زمانی بارش برای هر ماه برای ایستگاه‌های کنترل نیز برای دورة آماری 2010-1977 تهیه و به عنوان متغیرهای مستقل وارد رگرسیون گردید. سپس رابطه خطی بین حجم بارش منطقه هدف با حجم بارش منطقه کنترل تعیین شد. جهت ارزیابی طرح بارورسازی در استان فارس از روش رگرسیون تاریخی استفاده شد. نتایج تحقیق، افزایش 15 درصدی بارش را در استان فارس در دوره چهار ماهه مذکور نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

870 - پیش بینی تغییرات کاربری جنگل در حوزه آبخیز چالوس رود
وجیهه قربان نیا خیبری میر مهرداد میرسنجری محسن آرمین

تخریب جنگل، فرآیندهای حوزه آبخیز و چرخه های بیوشیمیایی را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به فرسایش خاک و کمبود آب در حوزه های آبخیز می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری جنگل در حوزه آبخیز چالوس رود در غرب استان مازندران با استفاده از مدل ژئومد (Geomod) انجام چکیده کامل

تخریب جنگل، فرآیندهای حوزه آبخیز و چرخه های بیوشیمیایی را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به فرسایش خاک و کمبود آب در حوزه های آبخیز می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری جنگل در حوزه آبخیز چالوس رود در غرب استان مازندران با استفاده از مدل ژئومد (Geomod) انجام شده است. در این تحقیق، ابتدا نقشه های کاربری جنگل در سال های 1987 و 2015 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای تهیه شد. سپس نقشه مطلوبیت کاربری جنگل با برقراری رابطه رگرسیونی بین نقشه معیارهای مطلوبیت و نقشه تغییرات جنگل در دوره زمانی 1987-2015 تولید شد. در نهایت با استفاده از نقشه کاربری جنگل در سال 1987، نقشه مطلوبیت جنگل و تعداد پیکسل های تغییر یافته کاربری جنگل در فاصله زمانی سال های 1987 تا 2015، پیش بینی نقشه کاربری جنگل برای سال 2043 با استفاده از ژئومد انجام شد. همچنین با استفاده از تابع Validate و نقشه کاربری جنگل طبقه بندی شده سال 2015، به عنوان نقشه مرجع، و نقشه کاربری جنگل پیش بینی شده سال 2015 به عنوان نقشه مقایس ه ای، اعتبار نقشه تولیدی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که وسعت کاربری جنگل در سال 1987، 2015 و 2043 به ترتیب 38683/65، 24864/35 و 15227/25 هکتار است به طوری که وسعت تغییرات کاربری جنگل در 28 سال گذشته و 28 سال آینده به ترتیب 35/72 و 38/76 درصد است. تغییرات جنگل در دوره زمانی 1987 تا 2015 به ترتیب تحت تأثیر عواملی مثل فاصله از جاده، تراکم پوشش جنگل، فاصله از روستا، شیب دامنه و ارتفاع از سطح دریا است. ضرایب Pseudo R2 و منحنی راک (ROC) به ترتیب 0/29 و 0/85 است که نشان‌دهنده توانایی مناسب مدل در برآورد تغییرات جنگل در 28 سال گذشته و توافق نسبی مدل بدست آمده با تغییرات واقعی است. در این مطالعه صحت نقشه های کاربری اراضی بدست آمده حدود 96 درصد بود که قابلیت مناسب مدل ژئومد در مدل سازی تغییرات کاربری زمین در حوزه آبخیز چالوس رود را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

871 - شناسایی مکان‌های بهینه جهت استقرار واحدهای آب شیرین کن با توجه به پهنه‌های حساس زیست‌محیطی در مناطق ساحلی استان هرمزگان
مرتضی سپهر افشین دانه کار سیدمحمدرضا فاطمی علی ماشینچیان مرادی

کشورهای بسیاری در سطح جهان به علت کمبود منابع آب دچار بحران شده اند. از مهم‌ترین راهکارها احداث واحدهای آب‌شیرین‌کن به عنوان یک روش مناسب جهت احیا منابع آب شیرین است؛ اما علی‌رغم مزایای فراوان پساب‌های ناشی از واحدهای آب‌شیرین‌کن اثرات نامطلوب بر محیط‌زیست بر جا می گذار چکیده کامل

کشورهای بسیاری در سطح جهان به علت کمبود منابع آب دچار بحران شده اند. از مهم‌ترین راهکارها احداث واحدهای آب‌شیرین‌کن به عنوان یک روش مناسب جهت احیا منابع آب شیرین است؛ اما علی‌رغم مزایای فراوان پساب‌های ناشی از واحدهای آب‌شیرین‌کن اثرات نامطلوب بر محیط‌زیست بر جا می گذارند. هدف از این مطالعه شناسایی مکان‌های مناسب جهت احداث واحدهای آب‌شیرین‌کن با توجه به پهنه‌های حساس زیست‌محیطی است. بعد از تهیه لایه‌ها در GIS نقشه فاصله هر لایه تهیه شد. معیارها در طی فرآیند دلفی مورد وزن دهی قرار گرفتند. لایه‌های جغرافیایی تهیه شده از هر معیار در 5 طبقه، طبقه‌بندی و ارزش‌گذاری شدند. نقشه‌های معیارها بر مبنای ضریب اهمیت نرمالایز شده در طی کاربرد مدل خطی با یکدیگر تلفیق و مجدد در 5 کلاس طبقه‌بندی شدند. با تلفیق لایه‌ها و تهیه لایه نهایی، 19 مکان مناسب مورد شناسایی قرار گرفت. با طبقه‌بندی و ارزش‌گذاری نقشه نهایی، 2 مکان دارای اهمیت بسیار بالا، 7 مکان دارای اهمیت، 5 مکان با اهمیت متوسط، 4 مکان با اهمیت کم و یک مکان بی‌اهمیت شناسایی شدند. 2 مکان دارای اهمیت بسیار بالا در منطقه ساحلی شهر بندرعباس شناسایی شد. 16 مکان در منطقه ساحلی خلیج فارس و 3 مکان در منطقه ساحلی دریایی عمان شناسایی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

872 - بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات سطح دریاچه مهارلو با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای
مسعود سمیعی رضا قضاوی مجتبی پاک پرور عباسعلی ولی

برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست چکیده کامل

برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست در اواسط بهار استفاده شد. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی، رادیومتریک و جوی تصویرهای ماهواره‌ای، سطح آب دریاچه با استفاده از دو روش آستانه گذاری بر روی باند 5 و استفاده از شاخص آبی (NDWI) برای 18 سال بدست آمد. نتایج نشان داد که ضمن وجود نوعی نوسان در مقادیر مساحت دریاچه، در دراز مدت روند کلی کاهشی در مساحت دریاچه وجود دارد. با ارزیابی نتایج حاصله مشخص گردید که بیشترین تغییرات در خطوط ساحلی قسمت شرقی صورت گرفته است. نوسان‌های ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات برخی از پارامترهای اﻗﻠﻴﻤـﻲ (تبخیر دی تا اردیبهشت ماه، بارش سالانه، متوسط درجه حرارت دی تا اردیبهشت ماه، متوسط درجه حرارت حداکثر دی تا اردیبهشت ماه) بررسی گردید. نتاﻳﺞ آزﻣﻮن ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن در سطح آماری 05/0 و 01/0 درصد در ﻣﻮرد تبخیر ماه های دی تا اردیبهشت (44/0-) بارش سالانه (77/0)، درجه حرارت متوسط دی تا اردیبهشت (28/0-)، درجه حرارت حداکثر ماه های دی تا اردیبهشت (52/0-) است. روند افزایش و کاهش بارندگی با تغییرات سطح آب دریاچه همسان است. حداقل میزان بارش در سال‌های آبی 1387-1386 و 1388-1387 به ترتیب به میزان 147 و 192 میلی‌متر در سال بوده است که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداقل خود به ترتیب 14146 و 15095 هکتار در طی سال‌های مطالعه است. حداکثر میزان بارش در سال آبی 1384-1383 به میزان 745 میلی‌متر در سال بوده که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداکثر خود (25806 هکتار) در طی سال‌های مطالعه است. بارندگی 58 درصد تغییرپذیری در سطح دریاچه را تشریح می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

873 - پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی دشت ازنا – الیگودرز با استفاده از متغیرهای محیطی و مدل نسبت فراوانی
سمیرا قربانی نژاد مانیا دانش فر امید رحمتی فاطمه فلاح علی حقی زاده ناصر طهماسبی پور

افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد از منابع مختلف آبی، منجر به توجه ویژه به منابع آبهای زیرزمینی شده است. در این تحقیق، کارایی مدل نسبت فراوانی در پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی دشت ازنا – الیگودرز استان لرستان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌های رقومی 11 معیار مؤث چکیده کامل

افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد از منابع مختلف آبی، منجر به توجه ویژه به منابع آبهای زیرزمینی شده است. در این تحقیق، کارایی مدل نسبت فراوانی در پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی دشت ازنا – الیگودرز استان لرستان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌های رقومی 11 معیار مؤثر در پتانسیل آب‌های زیرزمینی (ارتفاع زمین، سنگ‌شناسی، انحنای سطح زمین، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، تراکم شبکۀ آبراهه‌ها، فاصله از گسل، تراکم گسل، خاک‌شناسی و شاخص رطوبت توپوگرافی) در GIS تهیه گردید. تعداد 370 چاه موجود در منطقه با آبدهی بیشتر از 11 (مترمکعب بر ساعت) به عنوان چاه‌های دارای آبدهی مناسب انتخاب و لایه موقعیت رقومی آن‌ها به‌صورت تصادفی به گروه‌های آموزش (70%) و اعتبارسنجی (30%) تقسیم گردید. سپس لایه‌های مربوط به متغیرهای محیطی طبقه‌بندی‌ و بر اساس تراکم چاه‌ها و مدل نسبت فراوانی، وزن هریک از کلاس‌ها تعیین گردید. در نهایت نقشه پتانسیل منابع آب زیرزمینی بر اساس مدل نسبت فراوانی تهیه شد. صحت نقشه نهایی بر اساس روش منحنی راک (ROC) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که نقشه پتانسیل منابع آب زیرزمینی تهیه شده بر اساس مدل نسبت فراوانی دارای 72/1% بوده که بیانگر قابلیت بالای این مدل در پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی است. نقشه پتانسیل منابع آب زیرزمینی منطقه نشان داد که کلاس‌های با پتانسیل کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به ترتیب 210/79، 210/24، 210/29 و 209/24 کیلومترمربع را به خود اختصاص داده‌اند. لذا استفاده از مدل نسبت فراوانی در این منطقه قابل‌اعتماد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

874 - ارزیابی و تهیه نقشۀ آسیب پذیری آلودگی آبخوان کارستی دالاهو
علی دسترنج احمد نوحه گر آرش ملکیان حمید غلامی مریم جعفری اقدم

ارزیابی آسیب پذیری و تهیه نقشه پهنه بندی آسیب پذیری، راهکاری مهم در مدیریت منابع آب کارست به شمار می رود. با توجه به وجود ژئومورفولوژی کارست توسعه یافته در آبخوان کارستی دالاهو و دیگر شرایط طبیعی منطقه، انتشار آلودگی در این منابع کارستی سریع و گسترده است. بنابراین هدف چکیده کامل

ارزیابی آسیب پذیری و تهیه نقشه پهنه بندی آسیب پذیری، راهکاری مهم در مدیریت منابع آب کارست به شمار می رود. با توجه به وجود ژئومورفولوژی کارست توسعه یافته در آبخوان کارستی دالاهو و دیگر شرایط طبیعی منطقه، انتشار آلودگی در این منابع کارستی سریع و گسترده است. بنابراین هدف این پژوهش، تهیه نقشه آسیب پذیری آبخوان کارستی دالاهو در استان کرمانشاه در برابر آلودگی های سطحی با استفاده از مدل COP است. معیارهای این مدل، خصوصیات لایه‌های پوشاننده سطح آب زیرزمینی (عامل O)، تجمع جریان آب زیرزمینی (عامل C) و بارش بر روی آبخوان (عامل P) را به عنوان پارامترهای ارزیابی آسیب‌پذیری ذاتی آب زیرزمینی است. بعد از محاسبه سه عامل C، O، P و تهیه نقشه آسیب‌پذیری هر لایه، این لایه‌ها در هم ضرب شده و نقشه نهایی آسیب‌پذیری آبخوان‌ کارستی دالاهو محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که به ترتیب 32/83%، 14/32%، 32/02%، 14/34% و 16/47% از مساحت منطقه در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم واقع شده است که این طبقات به ترتیب 222/88، 97/2، 149/47، 97/38 و 111/82 کیلومترمربع از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج طبقات آسیب پذیری و مساحت آن‌ها نشان می دهد که 69/2% مساحت منطقه در طبقه آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد و متوسط، واقع شده است که حاکی از آسیب پذیری زیاد آبخوان دالاهو نسبت به آلودگی است. پهنه با آسیب‌پذیری خیلی زیاد با وسعت 222/88 کیلومترمربع (32/83%) بیشترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

875 - تحلیل فضایی پارامترهای شیمیایی مؤثر در کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و مدل‌های زمین‌آماری (مطالعۀ موردی: دشت بیضاء- زرقان)
حسین بهزادی کریمی کمال امیدوار

هدف از این مطالعه، تعیین مهم‌ترین پارامترهای شیمیایی مؤثر در کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت بیضاء-زرقان استان فارس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و برآورد توزیع مکانی پارامترهای کیفی به کمک تحلیل‌گر زمین‌آماری در نرم‌افزار ArcGIS است. ابتدا داده‌های 12 پارامتر کیفی آب مربوط چکیده کامل

هدف از این مطالعه، تعیین مهم‌ترین پارامترهای شیمیایی مؤثر در کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت بیضاء-زرقان استان فارس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و برآورد توزیع مکانی پارامترهای کیفی به کمک تحلیل‌گر زمین‌آماری در نرم‌افزار ArcGIS است. ابتدا داده‌های 12 پارامتر کیفی آب مربوط به 27 حلقه چاه در تابستان سال 1392 جمع‌آوری گردید. پس از نرمال‌سازی داده‌ها، با استفاده از روش تحلیل عاملی (FA)، سه عامل سختی، شوری و اسیدیته آب که در مجموع 90% کل واریانس داده‌ها را شامل می‌شدند؛ استخراج گردید. سهم متغیرها در هر عامل بعد از عمل چرخش واریماکس مشخص شد و از هر عامل، دو پارامتر که بیشترین همبستگی معنی‌دار را با عامل خود برقرار نمودند، تعیین گردید. بنابراین از عامل اول، پارامترهایTH وMg ، از عامل دوم، متغیرهایSAR و Na و از عامل سوم، عناصر pH و HCO3 به‌عنوان مهم‌ترین پارامترهای مؤثر در کیفیت آب زیرزمینی منطقه انتخاب شدند. نتایج حاصل از روش‌های قطعی و زمین‌آماری برای برآورد پارامترهای فوق به کمک معیار آماری ریشۀ دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای همه متغیرها به‌جز pH، روش کوکریجینگ مناسبت‌ترین روش است. برای TH و Mg مدل‌ جی- بسل، برای SAR و Na مدل رشنال کوادریک، برای HCO3 مدل نمایی و برای pH روش معکوس فاصله وزنی به توان 1، از کمترین خطا و بیشترین دقت نسبت به سایر روش‌های میانیابی برخوردار می‌باشند. نقشه‌های پهنه‌بندی مکانی پارامترهای فوق بیانگر آن است که میزان پارامترهای TH، Mg، SAR وNa در نواحی جنوب شرقی به بیشترین و در شمال دشت به کمترین غلظت خود می‌رسد. مقدار pH در منطقۀ بانش واقع در شمال دشت، نسبت به سایر مناطق بیشتر است و از لحاظ غلظت HCO3، نواحی شمال شرق و جنوب منطقه در شرایط نامناسبی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

876 - شناسایی محدوده احتمالی حضور چشمه های زیردریایی خلیج فارس در سواحل استان بوشهر با استفاده از داده های حرارتی لندست 8
محسن فرزین علی اکبر نظری سامانی سعیده منبری سادات فیض نیا غلام عباس کاظمی

به منظور تعیین نواحی پتانسیل حضور چشمه های زیردریایی در سواحل استان بوشهر، نقشه دمای سطح دریا در اطراف بحرین و سواحل استان بوشهر با توجه به ضرایب تصحیحات اتمسفری و با اعمال روابط حاکم بر DN باند 10 حرارتی ماهواره لندست 8 طی چهار ماه از سال 1395 با استفاده از نرم‌افزاره چکیده کامل

به منظور تعیین نواحی پتانسیل حضور چشمه های زیردریایی در سواحل استان بوشهر، نقشه دمای سطح دریا در اطراف بحرین و سواحل استان بوشهر با توجه به ضرایب تصحیحات اتمسفری و با اعمال روابط حاکم بر DN باند 10 حرارتی ماهواره لندست 8 طی چهار ماه از سال 1395 با استفاده از نرم‌افزارهای ENVI و ArcGIS تهیه گردید. پس از استخراج دمای برآوردی چشمه های زیردریایی بحرین، شش چشمه به عنوان شاخص تعیین شد. دمای این چشمه ها در تصویر مربوط به بهمن ماه، 16/54، 18/52، 17/29، 15/97، 17/73 و 15/83 درجه سانتی‌گراد برآورد گردید. با مطابقت دمای میانگین شاخص (16/98 درجه سانتی‌گراد) با دمای نواحی ساحلی استان بوشهر، بخشی از سواحل عسلویه و خلیج نای بند، بخش وسیعی از حدفاصل بندر دیر تا رودخانه مند، حوالی روستای کلات، شرق و غرب بندر بوشهر، حدفاصل رودخانه حله و جزیره شیف، بندر ریگ، حوالی بندر گناوه و حدفاصل هندیجان و بندر دیلم به عنوان نواحی دارای پتانسیل حضور چشمه زیردریایی مشخص شدند. ناهنجاری های دمایی کمتر از 100 متر ناشی از جریان های ورودی آب زیرزمینی به پیکره های آبی، به احتمال زیاد اهمیت به نسبت کمتری نسبت به ناهنجاری‌های بزرگ‌تر از 100 متر دارند. بنابراین می توان تصاویر با کیفیت تفکیک پذیری متوسط مانند لندست 8 را به منظور تشخیص ناهنجاری های وسیع و با اهمیت، به عنوان آزمون ابتدایی غربالگری برای شناسایی اولیه نواحی پتانسیل حضور چشمه های زیردریایی مورد استفاده قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

877 - ارزیابی تغییرات زمانی- مکانی بیلان رطوبتی خاک به روش تورنت وایت- ماتر (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بهشت آباد)
الهام داودی هدی قاسمیه خدایار عبدالهی آکه بتلان

به منظور مدیریت پایدار منابع آب، تعیین بیلان آب و اجزای آن، امری ضروری است. در این تحقیق، با هدف به دست آوردن یک دید کلی نسبت به وضعیت بیلان و اجزای تشکیل دهنده آن، بیلان رطوبتی خاک با استفاده از مدل تورنت‌وایت- ماتر در حوزه آبخیز بهشت آباد طی سال‌های 2015 – 2003 چکیده کامل

به منظور مدیریت پایدار منابع آب، تعیین بیلان آب و اجزای آن، امری ضروری است. در این تحقیق، با هدف به دست آوردن یک دید کلی نسبت به وضعیت بیلان و اجزای تشکیل دهنده آن، بیلان رطوبتی خاک با استفاده از مدل تورنت‌وایت- ماتر در حوزه آبخیز بهشت آباد طی سال‌های 2015 – 2003 محاسبه شد. نقشه‌های توزیعی شامل بارش، دما، تبخیروتعرق پتانسیل و واقعی، ذخیره رطوبتی خاک، نفوذ سطحی، رواناب سطحی و شاخص سطح برگ تهیه گردید. نتایج نشان داد که از نظر توزیع مکانی، در بهار و تابستان بیشترین رواناب در ارتفاعات (8.98 mm) و کمترین مقادیر آن در خروجی حوزه و در پاییز و زمستان بیشترین رواناب در خروجی حوزه (46.72 mm) و کمترین آن در ارتفاعات اتفاق می‌افتد. بین رواناب مشاهده شده و محاسبه شده همبستگی 53 درصدی وجود دارد. میزان نفوذ سطحی در ماه‌های خشک کاهش می‌یابد، بیشترین نفوذ سطحی (محدوده بین mm 31 تا 16 ) در محدوده خاک های با بافت لومی شنی و لومی رسی و در کاربری‌های اراضی کشاورزی و مراتع با پوشش خوب و متوسط اتفاق افتاده است. از نظر توزیع مکانی، کاربری‌های کشاورزی، مراتع خوب و متوسط دارای تبخیروتعرق واقعی بیشتری دارند که این مناطق، غالباً منطبق بر نقاطی است که بیشترین شاخص سطح برگ را دارند. به‌طور کلی نتایج به دست آمده از این تحقیق می‌تواند در شناسایی وضعیت رطوبتی خاک و زوایای مختلف این سیستم پیچیده و همچنین مدیریت حوزه آبخیز مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

878 - ارزیابی توان اکولوژیک آبخیز آکوجان برای کاربری های مرتع‌داری و کشاورزی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی
جمال مصفایی امین صالح پور جم مهدی کمالی

ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است که طی آن متناسب‌ترین کاربری ها برای یک منطقه تعیین می‌شوند. لذا انجام این مطالعات، برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری بوده و نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. هدف تحقیق حاضر، تعیین توان چکیده کامل

ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است که طی آن متناسب‌ترین کاربری ها برای یک منطقه تعیین می‌شوند. لذا انجام این مطالعات، برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری بوده و نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. هدف تحقیق حاضر، تعیین توان اکولوژیک اراضی برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری و همچنین مشخص کردن نوع و مساحت کاربری های غیرمجاز و خارج از توان اکولوژیک در حوزه آکوجان قزوین است. بدین منظور، ابتدا نقشه طبقات منابع اکولوژیک آبخیز آکوجان شامل بارش، ارتفاع،‌ شیب، اجزاء واحد اراضی (عمق و بافت خاک)، پوشش گیاهی و شدت فرسایش تهیه و از انطباق آن‌ها، نقشه واحدهای همگن زیست محیطی حاصل شد. سپس تناسب هر واحد همگن مطابق با مدل اکولوژیکی کشاورزی و مرتع‌داری، برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری تعیین شد. درنهایت مساحت و نوع کاربری های غیرمجاز با استفاده از انطباق نقشه کاربری اراضی فعلی با نقشه کاربری های حاصل از توان اکولوژیک، استخراج شد. نتایج نشان داد که درمجموع 3188 هکتار (44%) از اراضی سطح آبخیز تحت کاربری های غیرمجاز قرار دارد که سهم کاربری های غیرمجاز دامداری و مرتع‌داری، کشت و باغات آبی و دیم زارها به ترتیب برابر 2569 هکتار (34.9%)، 211 هکتار (2.8%) و 408 هکتار (5.5%) می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که در آبخیز آکوجان، تفاوت زیادی بین کاربری‌های مناسب و کاربری‌های فعلی اراضی موجود است که بیانگر میزان انحراف از اصول توسعه پایدار محسوب می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

879 - بررسی کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش خاک حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان
سمیرا قربانی نژاد حسین زینی وند علی حقی زاده ناصر طهماسبی پور

شناسایی مناطق مستعد فرسایش می تواند به عنوان یکی از مهمترین پیش زمینه های ضروری برای اجرای اقدامات حفاظت خاک درنظر گرفته‌ شود. در این تحقیق کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان موردبررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌ها چکیده کامل

شناسایی مناطق مستعد فرسایش می تواند به عنوان یکی از مهمترین پیش زمینه های ضروری برای اجرای اقدامات حفاظت خاک درنظر گرفته‌ شود. در این تحقیق کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان موردبررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌های رقومی متغیرهای مؤثر در فرسایش شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای سطح زمین، سنگ‌ شناسی، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، خاک و شاخص رطوبت توپوگرافی تهیه ‌گردید. همچنین 29 موقعیت فرسایش‌یافته از نقاط فرسایشی موجود منطقه در بازدید میدانی که موقعیت آن ها در تاریخ 20 تیرماه 1395 با GPS و از طریق گوگل ارث به دست آمده بود به صورت لایه موقعیت رقومی درآمده و به‌صورت تصادفی به گروه‌های آموزش (70%) و اعتبارسنجی (30%) تقسیم‌گردید. لایه‌های مربوط به متغیرهای محیطی نظیر کاربری اراضی ابتدا بر اساس بازدیدهای میدانی اصلاح و طبقه‌بندی‌ شد و بر اساس تراکم نقاط فرسایشی در منطقه موردنظر و تجزیه‌وتحلیل مدل دمپستر- شافر، وزن هریک از کلاس‌ها تعیین و نقشه پتانسیل مناطق حساس به فرسایش بر اساس مدل دمپستر- شافر تهیه شد. اعتبارسنجی نقشه نهایی بر اساس داده‌های گروه اعتبارسنجی و روش منحنی مشخصه عملکرد نسبی (ROC) انجام شد. نتایج نشان‌داد که نقشه دارای میزان اعتبار 21% بوده که بیانگر قابلیت ضعیف این مدل در پتانسیل‌یابی مناطق حساس به فرسایش خاک می‌باشد. بنابراین می‌توان بیان‌داشت این مدل بر خلاف توانایی خوبی که در تعیین مناطق مستعد و حساس به سایر پدیده هایی نظیر سیل، فرسایش خندقی و غیره دارد، قابلیت پتانسیل‌یابی فرسایش سطحی را ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

880 - بررسی خشک‌سالی هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی با استفاده از شاخص‌های خشک‌سالی(مطالعۀ موردی: حوزه آبخیز قره‌سو)
مهشید کریمی کاکا شاهدی

خشک‌سالی به‌عنوان یک مخاطره طبیعی همواره بخش هایی از کشور را متأثر نموده است. امروزه با استفاده از تکنیک سنجش‌ازدور می توان خشک‌سالی را از طریق اثراتی که بر روی گیاهان دارد، مطالعه و به نتایج دقیق تر و مؤثرتری برای مدل سازی خشک‌سالی دست‌یافت. هدف از این پژوهش بررسی رابط چکیده کامل

خشک‌سالی به‌عنوان یک مخاطره طبیعی همواره بخش هایی از کشور را متأثر نموده است. امروزه با استفاده از تکنیک سنجش‌ازدور می توان خشک‌سالی را از طریق اثراتی که بر روی گیاهان دارد، مطالعه و به نتایج دقیق تر و مؤثرتری برای مدل سازی خشک‌سالی دست‌یافت. هدف از این پژوهش بررسی رابطه خشک‌سالی هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی با استفاده از شاخص های خشک‌سالی و تکنیک سنجش‌ازدور در حوزه آبخیز قره‌سو است. برای این منظور، از تصاویر سنجنده مودیس (ماهواره Terra، محصول MODO9Q1)، داده های بارندگی پنج ایستگاه باران سنجی و داده های دبی پنج ایستگاه هیدرومتری از سال2000 تا 2015 استفاده گردید. نتایج حاصل از مقایسه خشک‌سالی هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی بیانگر انطباق هر سه نوع خشک‌سالی در سال های 2000، 2001، 2004، 2005، 2007، 2009، 2010، 2011، 2012، 2013، 2014 و 2015 بود. باوجوداینکه مقادیر شاخص SPI و NDVI در سال های 2002، 2003 و 2008 مثبت بود، اما شاخص SDI وقوع خشک‌سالی هیدرولوژیکی (مقادیر منفی) را نشان داد. همچنین در سال 2006 علیرغم افزایش بارش اما این سال با خشک‌سالی کشاورزی و هیدرولوژیکی مواجه بوده است. بنابراین طبق نتایج به‌دست‌آمده هم‌زمانی انواع خشک‌سالی در تمام سال ها وجود ندارد. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد که بین میانگین شاخص NDVI و میانگین شاخص SPI و SDI همبستگی بالایی به ترتیب برابر با 0.706 و 0.788 در سطح معنی‌داری 0.01 وجود دارد. به‌طورکلی، نتایج شاخص SPI و SDI تا حدود زیادی نتایج شاخص NDVI را تأیید می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

881 - پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف CA-Markov (مطالعه موردی: حوزه آبخیز صفارود رامسر)
ناهید صالحی محمدرضا اختصاصی علی طالبی

امروزه پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند ابزار مفیدی برای کمک به برنامه ریزان در شرایط پیچیده باشد. هدف از این تحقیق، پایش و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دوره 28 ساله (2014-1986) با مدل زنجیره ای مارکوف (CA-Markov) در حوزه آبخ چکیده کامل

امروزه پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند ابزار مفیدی برای کمک به برنامه ریزان در شرایط پیچیده باشد. هدف از این تحقیق، پایش و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دوره 28 ساله (2014-1986) با مدل زنجیره ای مارکوف (CA-Markov) در حوزه آبخیزصفارود-رامسر استان مازندران است. ابتدا نقشه های کاربری اراضی و NDVI با استفاده از تصاویر سنجنده ( ETM+(2000) ،TM (1986 و (OLI (2014ماهواره لندست تهیه گردید. صحت مدل زنجیره ای مارکوف با استفاده از شاخص کاپا 87% برآورد گردید. به منظور واسنجی مدل زنجیره مارکوف، نقشه کاربری اراضی سال 2014 تهیه شد و ضریب کاپای نقشه حاصل از مدل سازی و نقشه کاربری مبنا (سال 2014)، 82% به دست آمد. نتایج نشان داد که در فاصله زمانی بین سال های 2014-1986، وسعت اراضی جنگلی به میزان 10.26 درصد کاهش و 3.27 درصد مساحت مناطق مسکونی افزایش‌یافته است. نقشه کاربری اراضی برای سال های 2021 و 2028 با مدل زنجیره مارکوف پیش بینی گردید. نتایج نشان داد که در فاصله زمانی 2028-2014، اراضی جنگلی و مراتع به ترتیب به میزان 4.92 و 1.7 درصد کاهش دارد. کاربری مسکونی 8.04 درصد افزایش و اراضی کشاورزی به مقدار ناچیزی تغییر خواهد داشت که بیانگر تغییرات کاربری به سمت اراضی مسکونی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

882 - پایش تغییرات پوشش گیاهی حوزه آبخیز کرج با استفاده از شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی و تحلیل گرادیان
فاطمه محمدیاری میرمهرداد میرسنجری اردوان زرندیان

در تحقیق حاضر تغییرات پوشش گیاهی حوزه آبخیز کرج در سال های 1385، 1390 و 1396 با استفاده از شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی (NDVI)، تلفیق متریک های سرزمین و تحلیل گرادیان بررسی‌شده است. پس از محاسبه شاخص NDVI، برای انجام تحلیل گرادیان دو ترانسکت در جهت شمال -جنوب و شرق- چکیده کامل

در تحقیق حاضر تغییرات پوشش گیاهی حوزه آبخیز کرج در سال های 1385، 1390 و 1396 با استفاده از شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی (NDVI)، تلفیق متریک های سرزمین و تحلیل گرادیان بررسی‌شده است. پس از محاسبه شاخص NDVI، برای انجام تحلیل گرادیان دو ترانسکت در جهت شمال -جنوب و شرق- غرب طراحی شد. سپس 6 متریک در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین با روش پنجره متحرک محاسبه گردید. نتایج مقایسات مساحت طبقات نشان داد که بیشترین افزایش مساحت در اراضی با پوشش گیاهی بسیار خوب‌صورت گرفته، به‌طوری‌که 5104 هکتار (4 درصد) بر وسعت آن افزوده‌شده است. همچنین بیشترین کاهش مساحت در اراضی با پوشش عالی است که در بازه زمانی موردمطالعه به میزان 4055 هکتار (3 درصد) کاهش‌یافته است. نتایج تحلیل گرادیان نیز نشان داد که الگوی پراکنش پوشش گیاهی در هر سه سال موردبررسی به صورت کپه ای است. نتایج حاصل از آنالیز هر دو ترانسکت در سطح سیمای سرزمین و کلاس نشان داد که میانگین فاصله از نزدیک‌ترین همسایه به‌تدریج در طول ترانسکت ها افزایش و درمجموع در سال 1396 نسبت به سال اولیه افزایش‌یافته است. این امر نشانگر افزایش فاصله میان لکه های هم نوع و دشواری ارتباط میان آن‌هاست که از علائم بروز ازهم‌گسیختگی در سیمای سرزمین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

883 - بررسی تغییرات کاربری اراضی و ارتباط آن با سطح آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل)
صیاد اصغری سراسکانرود احسان قلعه الهامه عبادی

10.30495/girs.2021.675971

پیشینه و هدف آب های زیرزمینی مهم ترین منبع آب شیرین جهان هستند. آب آشامیدنی دو میلیارد نفر مستقیماً از آب های زیرزمینی تأمین می شود و برای آبیاری بزرگ ترین بخش تهیه غذا در جهان استفاده می شود. برداشت بی رویه مخازن آب زیرزمینی موجب گردیده که میزان تغذیه آبخوان جواب گوی چکیده کامل

پیشینه و هدف آب های زیرزمینی مهم ترین منبع آب شیرین جهان هستند. آب آشامیدنی دو میلیارد نفر مستقیماً از آب های زیرزمینی تأمین می شود و برای آبیاری بزرگ ترین بخش تهیه غذا در جهان استفاده می شود. برداشت بی رویه مخازن آب زیرزمینی موجب گردیده که میزان تغذیه آبخوان جواب گوی برداشت نبوده و سطح آب زیرزمینی افت نماید. افت سطح آب زیرزمینی مشکلاتی همچون خشک شدن چاه‌های آب، کاهش دبی رودخانه و آب دریاچه ها، تنزیل کیفیت آب، افزایش هزینه پمپاژ و استحصال آب و نشست زمین را به دنبال دارد. آگاهی از تغییرات تراز آب به منظور شناخت از وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی و مدیریت بهینه آن ضرورت دارد. با ارزیابی نوسان سطح آب زیرزمینی می‌توان از آن در مدیریت منابع آب استفاده نمود. یکی از کاربردهای عمده سنجش از دور کشف و تعیین تغییرات کاربری‌های اراضی است. با استفاده از سنجش از دور، امکان بررسی و شناسایی پدیده‌های مختلفی وجود دارد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر کاربری های مختلف بر روی سطح تراز آب‌های زیرزمینی با استفاده از روش های زمین آماری درونیابی و همچنین روش طبقه بندی شیءگرا برای استخراج نقشه کاربری اراضی می باشد.مواد و روش ها دشت اردبیل یک دشت میان کوهی که در شمال غرب ایران و در شرق فلات آذربایجان جای گرفته است. این دشت به وسعت 990 کیلومترمربع در بین ارتفاعات بلند اطرافش محصور شده است و از لحاظ تقسیمات سیاسی شامل قسمت‌هایی از شهرستان های اردبیل و نمین می شود. داده‌های مورد استفاده در این تحقیق شامل، تصویر ماهواره لندست 8 که از سنجنده OLI به منظور استخراج نقشه کاربری اراضی برای سال 1394 و همچنین از تصویر سنجنده TM لندست 5 به ‌منظور تهیه نقشه کاربری اراضی برای سال 1366 استفاده شد. در این پژوهش از داده های عمق آب زیرزمینی 43 حلقه چاه پیزومتر در سطح دشت اردبیل استفاده شد. مراحل انجام تحقیق بدین ترتیب بود که پس از آماده سازی آمار چاه های پیزومتری جهت برطرف کردن نواقص موجود در داده های مطالعاتی از روش بازسازی داده‌ها استفاده گردید. روش بازسازی استفاده شده که صرفاً برای برطرف کردن نواقص در داده‌ها از روش میانیابی در نرم‌افزار Neural Power (بر مبنای شبکه عصبی مصنوعی)، انجام گرفت. جهت نرمال سازی داده ها از تبدیل‌های لگاریتمی در نرم افزار SPSS استفاده شد، و از نرم‌افزار+GSبرای تحلیل های زمین آماری استفاده شد. به منظور تصحیحات جوی و رادیومتریکی از نرم‌افزار ENVI و جهت استخراج نقشه لایه ها از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد.نتایج و بحث بیشترین مساحت در سال 1366 متعلق به کلاس کشاورزی آبی با 51840 هکتار مساحت می‌باشد. دومین مساحت مربوط به کلاس کشاورزی دیم می‌باشد که با 48790 هکتار بیشترین مساحت را دارا می‌باشد. کمترین مساحت نیز متعلق به کاربری آب با 88.65 هکتار است. با نگاهی به کاربری‌های سال 1394 نتایج به دست آمده تفاوت‌های معنی داری را نشان داد، به صورتی که کاربری کشاورزی آبی با 10.17 هکتار افزایش نسبت به سال 1366 افزایش معنی داری را داشته است. بعد از استخراج نقشه تغییرات کاربری اراضی به منظور انتخاب بهترین مدل درون یابی از بین مدل های مختلف، تمامی مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفتند و تنها مدل هایی انتخاب شدند که دارای دقت بیشتری نسبت به سایر مدل ها بودند. بیشترین میانگین تراز آب در سال 1366 برای کاربری کشاورزی آبی ثبت شده است و کمترین میانگین تراز آب نیز برای محدوده جنگل ثبت شده است. باملاحظه نقشه کاربری اراضی و نقشه تراز آب زیرزمینی سال 1394 نیز، تحلیل فوق ثابت می‌شود و همانطور که مشخص می‌باشد بیشترین میانگین تراز آب در این سال نیز متعلق به کاربری کشاورزی آبی با 20.17 متر می‌باشد و کمترین میانگین تراز آب ثبت‌شده نیز مربوط به کاربری جنگل با 11.45 متر می‌باشد. که کاربری آب نسبت به سال 1366 دارای کاهش تراز سطح آب بوده است که این کاهش تراز آب باعث کاهش سطح آب سدها شده است و همچنین باعث کاهش حجم آب رودخانه‌ها بوده و حتی باعث خشک شدن چندین مورد از این رودخانه‌ها گردیده است. بعد از کاربری آب، از جمله کاربری‌های جالب ‌توجه که لازم به تحلیل و علت جویی آن می‌باشد، کاربری کشاورزی آبی است. این کاربری در سال 1366 بیشترین افت تراز را دارا بوده است و در سال 1394 نیز با بیشترین افت تراز آب مواجه شده است. علت آن را می‌توان در عامل برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی برای محصولاتی آبی که نیاز بیشتری به آبیاری دارند، دانست. باتوجه به اینکه محصولات دیمی محدوده مورد مطالعه اغلب گندم بوده و نیازی به آب ندارند یا نیاز کمتری دارند ولی میزان تراز آب زیرزمینی سال 1394 نسبت به سال 1366 با افت قابل‌توجهی همراه بوده است. کاربری مرتع نیز در سال 1394 نسبت به سال 1366 افت چشمگیری داشته که این امر نشان‌دهنده وضعیت بحرانی آب‌های زیرزمینی و استفاده بیش از حد از این منابع می باشد.نتیجه گیری در این پژوهش به منظور طبقه ‌بندی و سپس بررسی تغییرات در بازه زمانی مشخص اقدام به طبقه ‌بندی تصاویر از روش طبقه ‌بندی شیءگرا در نرم‌افزار eCognitionو خروجی‌ها در نرم‌افزار ArcGIS استخراج شد. ارزیابی صحت طبقه‌بندی برای سال 1394 از دقت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد به طوری که صحت کلی و ضریب کاپای استخراج‌شده در بالاترین سطح ممکن یعنی صحت کلی 100 درصد و ضریب کاپای 0.99 و برای سال 1366 نیز با دقت کمتر استخراج شد و صحت کلی برای سال 1366، 98 درصد و ضریب کاپای 0.95 انجام شد. بعد از استخراج نقشه تغییرات کاربری اراضی به منظور انتخاب بهترین مدل درون یابی از بین مدل های مختلف، تمامی مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفتند که با توجه به مقادیر ME و RMSE روش کریجینگ از دقت بالاتری نسبت به سایر روش ها برخوردار است که از بین حالت های مختلف روش کریجینگ نیز مدل گوسی دارای بیشترین دقت می باشد. طبق نتایج به دست آمده بیشترین کاربری تغییریافته در این محدوده، کاربری مرتع به کشاورزی آبی و کشاورزی دیم بوده است. این تغییر نشان می‌دهد که افزایش کاربری کشاورزی آبی و کشاورزی دیم در این محدوده با کاهش کاربری مرتع همراه بوده است که نشان‌دهنده تخریب مراتع است. طبق نقشه تراز آب زیرزمینی، بیشترین میانگین تراز آب در سال 1366 برای کاربری کشاورزی آبی ثبت شده است و کمترین میانگین تراز آب نیز برای محدوده جنگل ثبت شده است. همچنین، بیشترین میانگین تراز آب در سال 1394 نیز متعلق به کاربری کشاورزی آبی با 20.17 متر می‌باشد و کمترین میانگین تراز آب ثبت‌ شده نیز مربوط به کاربری جنگل با 11.45 متر می‌باشد. از جمله کاربری‌های جالب‌توجه که لازم به تحلیل و علت جویی آن می‌باشد، کاربری کشاورزی آبی است. این کاربری در سال 1366 بیشترین افت تراز را دارا بوده است و در سال 1394 نیز با بیشترین افت تراز آب مواجه شده است. علت آن را می‌توان در عامل برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی برای محصولاتی آبی که نیاز بیشتری به آبیاری دارند، دانست. در مجموع تمامی کاربری ها در سال 1394 نسبت به سال 1366 با کاهش میزان تراز آب مواجه بوده اند.در نتیجه تغییراترخدادهموجباستفادهبیشترکشاورزاناز منابعآبزیرزمینیشدهکهافتسطح آب زیرزمینیراطیدوره 28 ساله در منطقه مورد مطالعه را بهدنبالداشتهاست. ایناستفادهبیشازحدمجاز بهاندازه ایبودهکه درطیدورهمذکور9.4 مترازسطحتراز میانگیندشتکاستهشدهاست.http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1400.12.1.5.6 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

884 - ارزیابی کارایی و پهنه بندی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت نقده جهت مصارف شرب، کشاورزی و صنعت
فریبا صادقی اقدم عطا الله ندیری اصغر اصغری مقدم اسفندیار عباس نوین پور

آبخوان دشت نقده، واقع در قسمت جنوب غربی دریاچه ارومیه تأمین کننده نیازهای آبی این ناحیه است. به منظور ارزیابی و طبقه بندی کیفی منابع آبی این دشت، نمونه برداری از تعداد 33 حلقه چاه بهره برداری در تیرماه سال آبی 96-1395 انجام گرفت و ویژگی های هیدروشیمیایی، غلظت یون های اص چکیده کامل

آبخوان دشت نقده، واقع در قسمت جنوب غربی دریاچه ارومیه تأمین کننده نیازهای آبی این ناحیه است. به منظور ارزیابی و طبقه بندی کیفی منابع آبی این دشت، نمونه برداری از تعداد 33 حلقه چاه بهره برداری در تیرماه سال آبی 96-1395 انجام گرفت و ویژگی های هیدروشیمیایی، غلظت یون های اصلی، فرعی و فلزات سنگین نمونه های آبی توسط روش های استاندارد اندازه گیری شد. با استفاده از داده های حاصل، امکان سنجی استفاده از آب زیرزمینی در مصارف مختلف با کاربرد روش های گرافیکی و معیارهای طبقه بندی کیفی شولر (شرب)، ویلکاکس (کشاورزی) و لانژیلر (صنعت) موردبررسی قرار گرفت. براساس اطلاعات موجود، به منظور تهیه نقشه های پهنه بندی کیفی مصارف آب، توزیع پارامترهای مؤثر در کیفیت هر نوع از کاربری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش درون‌یابی زمین آماری (کریجینگ) برای سطح دشت انجام گرفت. در این راستا پس از ایجاد لایه های رستری پارامترهای مؤثر، رده بندی و تلفیق آن‌ها، نقشه های نهایی پهنه بندی کیفی تهیه گردید. بر پایه نتایج درجه سختی آب شرب تمام نمونه ها بالا بوده و غلظت برخی از پارامترهای بیش از حد مجاز استاندارد آب شرب (WHO) و کشاورزی (FAO) است که می بایست کیفیت نامناسب این منابع موردتوجه قرار گیرد. ارزیابی کیفیت آب صنعتی، نشانگر رسوب‌گذار بودن 61% و خورنده بودن 39% نمونه ها، و همچنین کیفیت آب کشاورزی نشانگر کیفیت خوب و متوسط به ترتیب 46% و 39% نمونه های آبی بود. تجزیه و تحلیل نقشه های پهنه بندی کیفی با اطلاعات زمین شناسی، کاربری اراضی و توزیع واحدهای صنعتی دشت صورت گرفت و مشخص گردید که آب های زیرزمینی باکیفیت نامناسب به طور عمده در نواحی شمالی مرکز دشت و نواحی شرقی دشت وجود دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

885 - مدل‌سازی مکانی فرونشست زمین در جنوب حوزه آبخیز میناب با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
عبدالخالق آروین قربان وهابزاده کبریا سید رمضان موسوی مسعود بختیاری کیا

دشت میناب در استان هرمزگان، در دهه‌های اخیر رشد جمعیت را در کنار توسعه کشاورزی داشته است. بارش کم‌سال‌های اخیر، خشک‌سالی‌های متوالی و محدودیت منابع آب سطحی، موجب حفر بی‌رویه چاه‌های آب در منطقه شده است. برداشت بی‌رویه از این چاه‌ها، موجب عدم تعادل آبخوان منطقه شده و پای چکیده کامل

دشت میناب در استان هرمزگان، در دهه‌های اخیر رشد جمعیت را در کنار توسعه کشاورزی داشته است. بارش کم‌سال‌های اخیر، خشک‌سالی‌های متوالی و محدودیت منابع آب سطحی، موجب حفر بی‌رویه چاه‌های آب در منطقه شده است. برداشت بی‌رویه از این چاه‌ها، موجب عدم تعادل آبخوان منطقه شده و پایین رفتن سطح آب زیرزمینی را به دنبال داشته است. پیامدهای این روند، باعث ایجاد و گسترش فرونشست‌ زمین در منطقه شده است. هدف از این تحقیق، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای راداری Semtinel-1 سال‌های 1393 و 1397 و روش تداخل‌سنجی تفاضلی راداری در بررسی میزان و گسترش فرونشست‌ زمین است. نتایج پردازش‌های انجام‌شده بر روی این تصاویر نشان داد که در دوره مطالعاتی، حدود 13سانتی‌متر فرونشست داشته است. بعد از صحت‌سنجی پهنه‌بندی انجام‌شده با واقعیت‌های زمینی (شهریور 1397)، به‌منظور تشخیص رابطه فرونشست با میزان تغییرات و افت سطح آب زیرزمینی، ارتفاع سطح زمین و شیب، تحلیل‌های فضایی انجام و میزان همبستگی هر یک از فاکتورهای مذکور با تراکم رخداد فرونشست محاسبه گردید. تحلیل خودهمبستگی فضایی و شاخص موران خوشه ای بودن رخداد فرونشست تحت تأثیر تغییرات سطح آب در منطقه موردمطالعه را به میزان 0.925 نشان داد. همچنین بالا بودن امتیاز توزیع نرمال استاندارد (z) و پایین بودن مقدار سطح معنی‌داری (p_value) نشان‌دهنده رابطه خودهمبستگی قوی 1.89 و 0.06 بین عناصر موردمطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

886 - ارزیابی شاخص های سنجش‌ازدور در مطالعات کمی و کیفی آب های سطحی با تصاویر ماهواره ای لندست-8 (مطالعه موردی: جنوب استان خوزستان)
سید رضا میر علیزاده فر شهروز منصوری

آب به‌عنوان اساسی ترین نیاز زندگی در حال حاضر و گستردگی موارد استفاده در مسائل شرب، کشاورزی، صنعت، اقتصادی- اجتماعی و امنیتی- سیاسی ما را به بر آن می دارد که با حداقل صرفه جویی در هزینه و زمان به شناسایی خصوصیات پهنه ها، رودخانه ها و سطوح آبی با روش های مختلف ازجمله چکیده کامل

آب به‌عنوان اساسی ترین نیاز زندگی در حال حاضر و گستردگی موارد استفاده در مسائل شرب، کشاورزی، صنعت، اقتصادی- اجتماعی و امنیتی- سیاسی ما را به بر آن می دارد که با حداقل صرفه جویی در هزینه و زمان به شناسایی خصوصیات پهنه ها، رودخانه ها و سطوح آبی با روش های مختلف ازجمله استفاده از تصاویر ماهواره ای پرداخت. هدف از این تحقیق ارزیابی روش های تشخیص پهنه ها، سطوح آبی و رودخانه ها با شاخص های؛ تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی، بارزسازی شده پوشش گیاهی، پوشش گیاهی با تنظیم انعکاس خاک، تفاضل نرمال شده آب، اصلاحی تفاضل نرمال شده آب، استخراج اتوماتیک آب در مناطق شهری، استخراج اتوماتیک آب در مناطق سایه دار و روش طبقه بندی نظارت‌نشده خوشه‌ بندی کلاستر و نظارت‌ شده بیشترین شباهت برای شناسای سطوح آبی و شاخص فاکتور بهینه در شناسایی کیفیت آب ازلحاظ شوری و شیرینی و همچنین تعیین نفوذ زبانه آب ورودی به پهنه های بزرگ‌تر در بخشی از حوزه ها ی رودخانه کارون، جراحی و زهره در جنوب استان خوزستان با تصاویر سنجنده مشاهده زمینی ماهواره لندست-8 است. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص های اتوماتیک استخراج پهنه های آبی در مناطق سایه دار و شهری کارایی بیشتری نسبت به سایر شاخص های دیگر به دلیل در نظر گرفتن طول‌موج‌های مادون‌قرمز کوتاه در شناسایی آب‌دارند که با نتایج روش طبقه بندی نظارت‌شده بیشترین شباهت با ضریب کاپا 94% یکسان و عملکرد مشابهی داشتند. هم چنین نتایج شاخص فاکتور بهینه در کارایی تشخیص آب‌شور و شیرین و میزان نفوذ زبانه آب ورودی با نشان دادن بیشترین اطلاعات مفید و حذف اطلاعات تکراری باندهای تصویر سنجنده مشاهده زمینی ماهواره لندست-8 به مقدار 79.10% برای ترکیب رنگی 651 به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

887 - ارزیابی و پایش تغییرات رطوبت تالاب میقان با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص‌های خشک‌سالی هواشناسی
زهره ابراهیمی خوسفی محمد خسروشاهی مریم نعیمی سمیرا زندی فر

تالاب ها از مهم ترین اکوسیستم‌ های طبیعی هستند که به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، از سطح مرطوب آن‌ها کاسته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با مقادیر متوسط شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرم چکیده کامل

تالاب ها از مهم ترین اکوسیستم‌ های طبیعی هستند که به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، از سطح مرطوب آن‌ها کاسته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با مقادیر متوسط شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده در محدوده تالاب میقان انجام شد. بدین منظور از تصاویر چندزمانه لندست و داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک اراک برای بازه زمانی 28 ساله (1396-1369) استفاده شد. پس از اعمال پیش پردازش‌های لازم بر روی تصاویر ماهواره‌ای، شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده و میانگین آن برای هرسال تهیه گردید. به‌ منظور بررسی ارتباط بین شاخص های خشکسالی هواشناسی و میانگین شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده، نمودار پراکنش نقطه‌ای بین آن‌ها ترسیم و ضریب تعیین حاصل از برازش مدل رگرسیون دومتغیره، محاسبه گردید. نتایج نشان داد که محتوای رطوبتی تالاب میقان در بازه زمانی موردبررسی به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است به‌طوری‌که مقادیر متوسط رطوبت سطح تالاب از 0.36 در سال‌های ابتدایی به 0.04- در سال‌های پایانی رسیده است. ضریب تعیین به‌دست‌آمده از برازش مدل رگرسیونی بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با میانگین شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده به ترتیب 0.34 و 0.51 تخمین‌زده شد. این نتیجه بیانگر آن است که 34% تغییرات رطوبتی تالاب میقان با استفاده از شاخص بارش استانداردشده و 51% تغییرات آن با استفاده از شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده، قابل توجیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

888 - مقایسه روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در آمایش سرزمین به روش اختصاص چندهدفه زمین (MOLA)
هادی رحیمی عبدالرسول سلمان ماهینی حمیدرضا کامیاب

هدف اساسی از آمایش سرزمین، مدیریت و برنامه‌ریزی آن، توزیع فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان با توجه به توان سرزمین و تحولات و دگرگونی‌های زمان و نیازها است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی و آمایش شهرستان‌های گرگان و علی‌آباد در هشت کاربری کلان، چکیده کامل

هدف اساسی از آمایش سرزمین، مدیریت و برنامه‌ریزی آن، توزیع فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان با توجه به توان سرزمین و تحولات و دگرگونی‌های زمان و نیازها است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی و آمایش شهرستان‌های گرگان و علی‌آباد در هشت کاربری کلان، از روش بهینه‌سازی اختصاص چندهدفه زمین استفاده شد. از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و نظر کارشناسان برای وزن‌دهی به کاربری‌های کلان در سه معیاراصلی اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی انجام شد. همچنین مقایسه زون‌بندی بر پایه وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با توجه به مقادیر کاپای کل (0.9151)، کاپای مکانی (0.9524)، کاپای استاندارد (0.9523) و توافق شانس (0.1111) زون‌بندی به روش اختصاص چندهدفه زمین‌بر پایه وزن‌های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای شباهت زیادی است اما اختلاف جابه‌جایی کاربری‌ها در دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای تعداد 88663 پیکسل (7979 هکتار) معادل 2.9 درصد کل منطقه موردمطالعه بود. بدین منظور داده‌های آماری فاکتورهای شیب، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، بارش و فرسایش‌پذیری بر پایه‌ی وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای استخراج شد. باتوجه به نتایج، جایگیری کاربری‌ها بر پایه روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای در مقایسه با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به‌صورت کلی مناسب‌تر است. بدین معنی که روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای عملکرد مناسب‌تری در وزن‌دهی به کاربری‌ها داشته است. نتایج این پژوهش ارتباط و اهمیت همه جنبه‌های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی را در آمایش و برنامه‌ریزی استفاده از سرزمین بیان می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

889 - آشکارسازی تغییرات کاربری/ پوشش اراضی با استفاده از طبقه‌بندی شئ‌گرای تصاویر ماهواره‌ای (مطالعه موردی: حوزه آبریز قره‌سو، استان اردبیل)
بهروز خدابنده لو حسن خاوریان نهزک اردوان قربانی

دقت نقشه تغییرات کاربری به‌دست‌آمده از داده‌های سنجش‌ازدور به‌دقت نقشه های طبقه‌بندی کاربری اراضی در زمان‌های مورد مطالعه بستگی دارد. در این مطالعه از تصاویر سنجنده‌های TM و OLI در سال‌های 1368 و 1397 و روش طبقه‌بندی شئ‌گرا برای بررسی روند تغییرات کاربری/ پوشش اراضی با چکیده کامل

دقت نقشه تغییرات کاربری به‌دست‌آمده از داده‌های سنجش‌ازدور به‌دقت نقشه های طبقه‌بندی کاربری اراضی در زمان‌های مورد مطالعه بستگی دارد. در این مطالعه از تصاویر سنجنده‌های TM و OLI در سال‌های 1368 و 1397 و روش طبقه‌بندی شئ‌گرا برای بررسی روند تغییرات کاربری/ پوشش اراضی با تأکید بر کاربری کشاورزی در حوزه آبریز قره‌سو استفاده شد. پس از پیش‌پردازش‌های لازم، پردازش شئ‌گرا با اعمال فرایند سگمنت‌سازی چند تفکیک آغاز گردید. جهت دستیابی به‌دقت بیش‌تر طبقه‌بندی کاربری اراضی علاوه بر باندهای طیفی از سایر اطلاعات نظیر شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گیاهی NDVI، میانگین باندها، انحراف معیار باندها و ویژگی‌های هندسی استفاده‌شده است. از بین این اطلاعات غیر طیفی استفاده‌شده، تعداد 15 ویژگی توسط روش بهینهسازی فضای ویژگی ها FSO انتخاب و به‌عنوان اطلاعات جانبی در طبقه‌بندی الگوریتم نزدیک‌ترین همسایگی مورداستفاده قرار گرفتند. ضریب کاپای حاصل از ارزیابی صحت طبقه‌ بندی تصاویر سال‌های 1368 و 1397 به ترتیب 85 و 96 درصد محاسبه شد که نشان‌دهنده قابل‌اعتماد بودن نتایج طبقه‌بندی شئ‌گرا است. در مرحله بعد به کمک نقشه‌های طبقه‌بندی‌شده و روش مقایسه پس از طبقه‌بندی، نقشه تغییرات تهیه گردید. طبق نتایج حاصل از آشکارسازی تغییرات، کاربری کشاورزی طی این بازه زمانی حدود 73849 هکتار افزایش سطح را در برداشته است که علت اصلی آن تخریب مراتع و به زیر کشت بردن این کاربری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

890 - مدل‌سازی خطر وقوع فرونشست زمین با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی (مطالعه موردی: حوزه آبریز دشت تسوج)
داود مختاری حمید ابراهیمی سعید سلمانی

وقوع پدیده فرونشست زمین و خطرات احتمالی آن در حوزه آبریز دشت تسوج استان آذربایجان شرقی به علت بروز بحران آب و دوره خشک‌سالی موجود در منطقه طی سالیان اخیر افزایش چشمگیری داشته است. به‌منظور برنامه ریزی برای کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین، شناسایی مناطق پرخطر و مستعد وق چکیده کامل

وقوع پدیده فرونشست زمین و خطرات احتمالی آن در حوزه آبریز دشت تسوج استان آذربایجان شرقی به علت بروز بحران آب و دوره خشک‌سالی موجود در منطقه طی سالیان اخیر افزایش چشمگیری داشته است. به‌منظور برنامه ریزی برای کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین، شناسایی مناطق پرخطر و مستعد وقوع این پدیده ضروری است. در این مطالعه به مدل‌سازی خطر وقوع فرونشست زمین در بستر الگوریتم جنگل تصادفی با بهره گیری از نقاط فرونشست های ثبت‌شده و یازده متغیر محیطی مؤثر بر وقوع فرونشست (ارتفاع، شیب، جهت، شاخص رطوبت توپوگرافی، فاصله از آبراهه، تراکم زهکشی، فاصله از گسل، سنگ‌شناسی، کاربری اراضی، سطح آب زیرزمینی و افت سطح آب زیرزمینی) پرداخته‌شده است. قابلیت پیش بینی و صحت نتایج مدل با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) و مساحت سطح زیر این منحنی (AUC) مورد ارزیابی قرارگرفته است. ارزیابی نتایج مدل نشان‌دهنده دقت بسیار مناسب مدل 0.86 است. بر اساس نتایج حاصل از مدل با روش میانگین کاهشی دقت، متغیر های سطح آب زیرزمینی، فاصله از گسل و افت سطح آب زیرزمینی تأثیر بیشتری بر پتانسیل وقوع فرونشست در منطقه موردمطالعه داشته اند. همچنین مطابق نتایج حاصل به ترتیب 18 و 11 درصد از مساحت منطقه موردمطالعه در کلاس پرخطر و بسیار پرخطر ازنظر وقوع فرونشست قرارگرفته که حاکی از شرایط خطرناک منطقه است. استفاده از نتایج حاصل از این تحقیق توسط مدیران و برنامه ریزان نقش مؤثری در کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین خواهد داشت، همچنین ارائه و اجرای راهکار های عملیاتی را تسهیل می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

891 - مدل‌سازی جنگل‌زدایی با شبکه عصبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (جنگل‌های اطراف خرم‌آباد)
حسن محمودزاده مجید عزیزمرادی

در این تحقیق، با استفاده از تصاویر TM و OLI لندست تغییرات روی‌داده در جنگل‌های اطراف شهر خرم‌آباد بین سال‌های 1365 تا 1397 موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفری، تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در پنج کلاس با دقت کلی 95 درصد و ض چکیده کامل

در این تحقیق، با استفاده از تصاویر TM و OLI لندست تغییرات روی‌داده در جنگل‌های اطراف شهر خرم‌آباد بین سال‌های 1365 تا 1397 موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفری، تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در پنج کلاس با دقت کلی 95 درصد و ضریب کاپا 0.94 طبقه‌بندی شدند. با روی هم‌گذاری تصاویر مقدار جنگل‌های از بین رفته (34 کیلومترمربع) مشخص و به‌عنوان متغیر وابسته برای ورود به شبکه عصبی پرسپترون چندلایه آماده شد. در محیط GIS عوامل مؤثر در روند جنگل‌زدایی (متغیرهای مستقل) آماده شد و سپس با استفاده از پرسپترون چندلایه روند جنگل‌زدایی بین سال‌های موردمطالعه مشخص شد. با مدل ‌ساز تغییرات زمین، تغییرات کاربری اراضی استخراج شد که بیشترین تغییر، جنگل به اراضی بایر است و درنهایت پیش‌بینی جنگل‌زدایی برای 10، 20 و 30 سال آینده صورت گرفت، که نشان‌دهنده کاهش %4.6 برای سال 1407، %7.7 برای سال 1417 و %9.3 برای سال 1427 بود. نتایج حاصله از آزمون شبکه با مشارکت همه متغیرها با توجه به میانگین مربعات خطا با مقدار 0.13 نشان‌دهنده این است که مدل‌سازی حاصل از پرسپترون چندلایه دارای صحت مناسبی بوده و همچنین با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد ROC سیستم مقدار واقعی جنگل‌زدایی در مقابل نتیجه حاصل از مدل پرسپترون چندلایه قرار گرفت، که با مقدار سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد سیستم برابر با 0.88 نشان‌دهنده صحت بالای مدل پرسپترون چندلایه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

892 - کاربرد مدل متریک برای برآورد تبخیر-تعرق واقعی ماهانه حوزه آبخیز ونک با استفاده از تصاویر سنجنده‌ مودیس
مریم رضائی هدی قاسمیه خدایار عبدالهی

10.30495/girs.2020.674948

پیشینه و هدف امروزه به‌منظور استفاده منطقی آب برای محصولات کشاورزی نیاز به درک و شناخت دقیق فرآیند تبخیر-تعرق وجود دارد. تبخیر-تعرق یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بیلان آب است و ازاین‌رو یک متغیر کلیدی برای مدیریت بهینه منابع آب به شمار می‌آید. هدف از انجام پژوهش حاضر برآورد چکیده کامل

پیشینه و هدف امروزه به‌منظور استفاده منطقی آب برای محصولات کشاورزی نیاز به درک و شناخت دقیق فرآیند تبخیر-تعرق وجود دارد. تبخیر-تعرق یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بیلان آب است و ازاین‌رو یک متغیر کلیدی برای مدیریت بهینه منابع آب به شمار می‌آید. هدف از انجام پژوهش حاضر برآورد و تجزیه‌وتحلیل توزیع مکانی و زمانی تبخیر-تعرق واقعی در مقیاس زمانی ماهانه با استفاده از مدل متریک و مشاهدات ماهواره مودیس در حوزه آبخیز ونک و بررسی صحت نتایج متریک با الگوریتم بیلان انرژی سطحی برای زمین، سبال (SEBAL) است. مواد و روش هاروش های زیادی برای تخمین دقیق تبخیر-تعرق نقطه‌ای وجود دارد، ازجمله لایسیمترهای وزنی (Weighing lysimeter)، روش نسبت بوون (Bowen ratio technique) و روش ادی کوواریانس (Eddy covariance). نقطه‌ضعف روش‌های ذکرشده این است که، این روش‌ها فقط تبخیر-تعرق را برای یک مکان خاص برآورد می‌کنند و قادر به برآورد تبخیر-تعرق منطقه‌ای نیستند. مدل متریک توسط آلن و همکاران در سال 2007 بر اساس مدل شناخته‌شده سبال (باستیانسن، 1998)، ارائه گردیده است. مدل متریک، یک روش مبتنی بر سنجش‌ازدور است که تبخیر-تعرق واقعی را به‌عنوان باقیمانده معادله بیلان انرژی سطح برآورد می‌کند. در پژوهش حاضر، توزیع مکانی و زمانی تبخیر-تعرق واقعی حوضه ونک از آوریل تا نوامبر 2013 و 2014، با استفاده از مدل متریک برآورد شد و با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس، امکان استفاده از متریک، موردبررسی قرار گرفت. حوزه آبخیز ونک در قسمت جنوب‌شرقی حوزه کارون شمالی قرارگرفته است و ازلحاظ جغرافیایی بین استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان قرارگرفته است. 60 تصویر سنجنده مودیس مربوط به شاخص سطح برگ (MOD15A2)، دمای سطح زمین (MOD11A2) و بازتاب سطحی (MOD09A1)، با فواصل زمانی هشت‌روزه استخراج گردید. تصاویر ذکرشده از وب‌سایت USGS دانلود گردید و سیستم مختصات تصاویر از حالت سینوسی به متریک (UTM) تبدیل شدند. فاکتور مقیاس مربوط به تصاویر LAI و LST و بازتاب سطحی به ترتیب 0.1، 0.02 و 0.0001 است. شروع تخمین تبخیر-تعرق در مدل متریک با معادله بیلان انرژی، است. مجموعه داده‌ها شامل مشاهدات مودیس و داده‌های هواشناسی ایستگاه‌های موجود در حوزه و اطراف آن به‌منظور محاسبه شارهای انرژی سطحی لحظه‌ای شامل؛ شار تابش خالص، شار گرمای خاک و شارگرمای محسوس در فن پردازش است. تبخیر-تعرق، در لحظه تصویر برای هر پیکسل، از تقسیم مقادیر شار گرمای نهان (LE) بر گرمای نهان تبخیر و چگالی آب، محاسبه شد.نتایج و بحث در طول این تحقیق، حد بالایی تبخیر-تعرق، افزایش تدریجی از آوریل تا جولای را در هر دو سال 2013 و 2014 نشان داد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، حداکثر میزان تبخیر-تعرق واقعی در سال‌های 2013 و 2014 برای ماه جولای به ترتیب 244 و 263 میلی‌متر‌ در ماه به‌دست‌آمد. به‌طورکلی نتایج به‌دست‌آمده از این مقاله می‌تواند به شناخت بهتر تغییرات تبخیر-تعرق منطقه‌ای کمک ‌کند. مقایسه توزیع‌های مکانیAET، LAIوLST ، در منطقه مطالعاتی نتایج نشان داد که توزیع مکانیAET تحت تأثیر دو عاملLAI وLST ، قرارگرفته است که از آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه دو متغیرLAI وLST با تبخیر-تعرق واقعی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده، نواحی با پوشش گیاهی متراکم و دمای سطح زمین پایین دارای مقادیر بالای تبخیر-تعرق بوده و مناطق دارای دمای سطح بالا و پوشش گیاهی پراکنده و کم از مقدار تبخیر-تعرق کمیبرخوردارند.نتایج نشان داد که روند تغییرات میانگین دمای ماهانه، همسو با تبخیر-تعرق واقعی است، در مورد میانگین آلبیدو و شار تابش خالص نیز روند مشابهی دیده شد. لازم به ذکر است که عدم وجود اندازه‌گیری‌های زمینی برای مقایسه آن‌ها با مقادیر تبخیر-تعرق مدل، یک محدودیت بالقوه از پژوهش حاضر است. بااین‌حال، رویکرد پیشنهادی، ارزیابی برآوردهای تبخیر-تعرق به‌دست‌آمده از مدل متریک با برآوردهای تبخیر-تعرق حاصل از مدل سبال، (به‌عنوان روش استاندارد) است، که رویکردی است که به‌طور گسترده برای مقابله با چنین محدودیت‌هایی استفاده می‌شود. در گام دوم تجزیه‌وتحلیل، در پژوهش حاضر، مقادیر برآوردی تبخیر-تعرق ماهانه با استفاده از معادلات متریک در مقابل سبال برای حوزه ونک در سال 2014، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مدل سبال به‌عنوان مرجعی برای مقایسه نتایج به‌دست‌آمده از مدل متریک مورداستفاده قرار گرفت. بررسی آماری به‌منظور تعیین اختلاف بین تبخیر-تعرق ماهانه استخراج‌شده از متریک در مقابل تبخیر-تعرق ماهانه استخراج‌شده از سبال صورت گرفت. از معیارهای ارزیابی ضریب نش-ساتکلیف (NS; Nash-Sutcliffe coefficient)، ضریب تبیینCoefficient of Determination و میانگین خطای مطلق (MAE; Mean Absolute Error)، استفاده شد. مقادیر بالای ضرایب R2و نش-ساتکلیف و مقادیر پایین MAE نشان داد که مدل متریک در بیشتر ماه‌ها با مدل سبال، ارتباط نزدیکی دارد. مقادیر تبخیر-تعرق ماهانه برآورد شده توسط مدل متریک در مقابل مقادیر تبخیر-تعرق ماهانه تخمین زده‌شده از مدل سبال، از آوریل تا نوامبر 2014 برای حوزه ونک ارزیابی و مقایسه گردید. بر اساس نتایج کلی نشان می دهد که پراکندگی برآوردها در یک حد قابل‌قبول است. در سال 2014، توافق خوبی بین مدل‌های متریک و سبال وجود داشت (R2 =0.96-0.99، NSE=0.93-0.99و MAE=1.3-7.53).در سال 2014، نتایج دیگر نشان داد که در هر دو مدل، حد بالایی تبخیر-تعرق، افزایش تدریجی از آوریل تا جولای را نشان داد.نتیجه گیری با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، نواحی دارای شاخص پوشش گیاهی بالا (LAI) و دمای سطح زمین پایین نسبت به سایر نواحی که دارای شاخص پوشش گیاهی پایین و دمای سطح زمین بالا هستند از میزان تبخیر-تعرق بیشتری برخوردارند. روند تغییرات سری زمانی شاخص LAI و تبخیر-تعرق در این پژوهش، با روند تغییرات پارامترهای مذکور در تحقیقی که توسط ریزگونزانلس و همکاران (2019) با استفاده از مدل متریک در داکوتا بررسی‌شده بود، مطابقت داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

893 - پایش و پیش بینی روند تغییرات اراضی مرتعی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل زنجیره مارکوف در حوزه آبخیز نوررود-استان مازندران
نعمت اله کوهستانی شفق رستگار قدرت اله حیدری شعبان شتایی جویباری حمید امیرنژاد

10.30495/girs.2020.674923

پیش‌بینی روند تغییرات کاربری و وضعیت پوشش‌گیاهی در اکوسیستم‌های مرتعی از طریق تصاویر ماهواره‌ای، به مدیران منابع‌طبیعی در تصمیم‌گیری کمک خواهد نمود. هدف از این مطالعه پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری و وضعیت پوشش اراضی مراتعی حوزه آبخیز نوررود با استفاده از مدل تلفیقی زنج چکیده کامل

پیش‌بینی روند تغییرات کاربری و وضعیت پوشش‌گیاهی در اکوسیستم‌های مرتعی از طریق تصاویر ماهواره‌ای، به مدیران منابع‌طبیعی در تصمیم‌گیری کمک خواهد نمود. هدف از این مطالعه پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری و وضعیت پوشش اراضی مراتعی حوزه آبخیز نوررود با استفاده از مدل تلفیقی زنجیره مارکوف در یک دوره‌ی ۶۰ ساله (۱۳۶۷- ۱۴۲۷) می‌باشد. در این پژوهش بعد از پیش‌پردازش تصاویر ماهواره‌ای لندست از سنجنده‌های TM (۱۳۶۷، ۱۳۷۷ و ۱۳۸۷) و OLI (۱۳۹۷) از ماه‌های مشابه (تیر)، طبقه‌بندی تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال انجام گرفت. نتایج با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی با مقیاس 25000:‌1، عکس‌های هوایی موجود و برداشت‌های زمینی (1397) مورد ارزیابی صحت قرار گرفت. بطوریکه بیشترین و کمترین ضریب کاپا به ترتیب مربوط به تصاویر سال‌های 1377 و1367 با مقادیر 86/0 و 81/0 بوده است. با استفاده از ماتریس احتمال تبدیل طبقات کاربری اراضی و اعمال مدل تلفیقی زنجیره‌های مارکوف در سه مقطع ده‌ساله طی سال‌های (۱۳۹۷-۱۴۲۷)،‌ پیش‌بینی گردید. نتایج این بررسی طی سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۷ نشان داد که مناطق جنگلی و مراتع درجه یک و سه در حوزه آبخیز نوررود روند کاهشی و مراتع درجه دو و اراضی سنگلاخی و مسکونی نیز روند افزایشی را داشته است. سطح کل مراتع از ۱۱۶۲۰۶ هکتار در سال ۱۳۶۷ به ۱۰۶۳۳۶ هکتار در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است. مدل پیش‌بینی مارکوف با دقت بیش‌ از ۸۵ درصد نشان می‌دهد روند تغییرات کاربری اراضی طی سال‌های ۱۳۹۷-۱۴۲۷، همانند دوره‌های قبل خواهد بود. به این صورت که کاربری‌های وضعیت پوشش مرتعی درجه یک (پرتراکم)، روند کاهشی (کاهش ۳۵۳۷ هکتار) و کاربری‌های نواحی سنگلاخی و مسکونی نیز روند افزایشی را تا سال ۱۴۲۷ خواهند داشت. پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی طی سال‌های ۱۳۹۷-۱۴۲۷ (۳۰ سال) نیز به این صورت خواهد بود که کاربری‌های وضعیت پوشش مرتعی درجه یک، روند کاهشی و کاربری‌های نواحی سنگلاخی و مسکونی روند افزایشی خواهند داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

894 - پایش و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست به روش سلول های خودکار و زنجیره مارکوف (مورد مطالعه: منطقه عباس‌آباد، استان مازندران)
عامر نیک پور حمید عمونیا الهه نورپسندی

10.30495/girs.2021.678602

پیشینه و هدف امروزه تغییرات کاربری اراضی در بسیاری از کشورها به چالش مهمی تبدیل‌شده است که اثرات فراوانی بر محیط ‌زیست می ‌گذارند. بر همین اساس بررسی تغییرات کاربری اراضی در مقیاس‌ های مختلف به ‌عنوان یکی از موضوعات مهم در مدیریت درست منابع طبیعی و تغییرات زیست ‌محیطی د چکیده کامل

پیشینه و هدف امروزه تغییرات کاربری اراضی در بسیاری از کشورها به چالش مهمی تبدیل‌شده است که اثرات فراوانی بر محیط ‌زیست می ‌گذارند. بر همین اساس بررسی تغییرات کاربری اراضی در مقیاس‌ های مختلف به ‌عنوان یکی از موضوعات مهم در مدیریت درست منابع طبیعی و تغییرات زیست ‌محیطی در سطوح مختلف مطرح است. لذا آگاهی داشتن از تغییرات کاربری و بررسی علل و عوامل آنها در چند دوره زمانی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در آینده می ‌توان برنامه ‌ریزی درستی را برای کاهش اثرات نامطلوب انجام داد که همین امر مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرارگرفته است و به آنها در برنامه‌ ریزی کاربری اراضی کمک شایانی می ‌کند. همچنین تبدیل کاربری ‌ها به یکدیگر و تغییر کاربری پوشش گیاهی به پهنه ساخته‌ شده به ‌عنوان موضوع مهم شناخته می‌شود. بر این اساس هدف این پژوهش پایش و پیش ‌بینی تغییرات کاربری و پوشش اراضی منطقه شهری عباس‌آباد در آینده است؛ که با استفاده از این تغییرات می‌توان اقدامات مناسب مدیریتی برای حفظ و احیا اراضی انجام داد.مواد و روش هاپیش ‌بینی تغییرات کاربری اراضی از تلفیق مدل سلول ‌های خودکار و زنجیره مارکوف در منطقه شهری عباس‌ آباد با استفاده از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره‌ های لندست 8 و 5 اخذشده از سایت USGS انجام شد. چهار کلاس کاربری که شامل کلاس پهنه ساخته ‌شده با کد شماره 1، کلاس پوشش گیاهی با کد شماره 2، کلاس منابع آبی با کد شماره 3 و کلاس اراضی بایر با کد شماره 4 برای منطقه شهری عباس‌آباد تفکیک شدند که این طبقه‌ بندی از روش USGS اخذشده است. به‌منظور استخراج کلاس ‌های کاربری اراضی بعد از چک نمودن چند روش نهایتاً از روش طبقه‌بندی شی‌ءگرا و الگوریتم ماشین بردار پشتیبان (SVM) به دلیل کارایی بهتر استفاده گردید. ارزیابی صحت طبقه بندی تصاویر ماهواره ای بابیان دقت کلی و ضریب کاپا برای سه دوره زمانی انجام شد که هریک از این نقشه ‌های طبقه ‌بندی ‌شده از طریق ترسیم ماتریس خطا مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند که برای تهیه این ماتریس از 250 نقطه نمونه استفاده شد و نوع نمونه ‌برداری نیز به ‌صورت نمونه ‌برداری طبقه ‌ای بود. همچنین برای مشخص شدن تغییرات کاربری اراضی در سال 2030 از نقشه ‌های طبقه ‌بندی ‌شده استفاده شد و با کمک نرم ‌افزارTerrSet تغییرات صورت گرفته در کلاس ها و درصد آن‌ها به دست آمد و با استفاده از مدل CA-MARKOV تغییرات کلاس های مختلف براساس ماتریس احتمال انتقال پیش بینی شد.نتایج و بحثنتایج پژوهش در طی سال‌های 1997، 2006 و 2017 بیانگر این است که پهنه ساخته شده روند افزایشی داشته است و کاربری های پوشش گیاهی، اراضی بایر و منابع آبی دارای روند کاهشی بوده‌اند و 23279هکتار از اراضی منطقه را پهنه ساخته ‌شده به خود اختصاص داده است. ضریب کاپا محاسبه ‌شده در این ارزیابی برای سال ‌های 1997، 2006 و 2017 به ترتیب 0.86، 0.89 و 0.89 است. مدل پیش‌ بینی زنجیره مارکوف با دقت بالای 85 درصد بیان کرد که روند تغییرات کاربری اراضی برای سال 2030 همانند سال های قبل خواهد بود و این نشان ‌دهنده این است که تبدیل و تغییر کاربری ها همانند قبل پیش خواهد رفت و ذکر این نکته هم ضروری است که کاربری‌ های همسان پوشش گیاهی به پوشش گیاهی در طی سال ‌های 2006 تا 2017 هم بیشترین مساحت را شامل می‌شود و این نشان ‌دهنده این است که در این منطقه، پوشش گیاهی همچنان پابرجاست و کمتر دچار تغییرات شده است.نتیجه گیری خروجی نقشه پیش‌بینی 13 ساله برای سال 2030 در این پژوهش از دقت مناسب مدل CA-MARKOV حکایت دارد. علاوه بر این خروجی نشان می ‌دهد می‌توان به این روش برای برنامه‌ ریزی کوتاه‌مدت اعتماد نمود. این نقشه ‌های پیش ‌بینی می ‌توانند راهنمای خوبی برای مدیران و برنامه ریزان شهری باشند. برای دست یافتن به نتایج بهتر پیشنهاد می ‌شود که از تلفیق مدل سلول ‌های خودکار و زنجیره مارکوف برای پایش و پیش ‌بینی تغییرات در سطح کشور استفاده شود. نتایج به ‌دست ‌آمده از این پژوهش علاوه بر اینکه در کاهش حجم داده ‌های ورودی کمک فراوانی می ‌کند، بلکه در پردازش تصاویر طبقه‌ بندی‌ شده و در پیش‌بینی آن ‌ها برای آینده هم نقش بسزایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

895 - شناسائی و ارزیابی مناطق مستعد ژئوتوریسم با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: محدوده قله دماوند درحوضه آبخیزهراز)
کوردوان هدایتی پور قربان وهاب زاده سید رمضان موسوی

10.30495/girs.2021.677996

پیشینه و هدفقله آتشفشانی دماوند، با دارا بودن مناظر بدیع و پدیده های ژئومورفولوژیکی مختص به خود، تنوع حیات وحش، پوشش گیاهی، و شرایط اقلیمی منحصر به فرد، یکی از مهمترین اماکن گردشگری استان مازندران به شمار می آید. بنابراین حفاظت از این ذخایر بی نظیر مخصوصاً پدیده ها چکیده کامل

پیشینه و هدفقله آتشفشانی دماوند، با دارا بودن مناظر بدیع و پدیده های ژئومورفولوژیکی مختص به خود، تنوع حیات وحش، پوشش گیاهی، و شرایط اقلیمی منحصر به فرد، یکی از مهمترین اماکن گردشگری استان مازندران به شمار می آید. بنابراین حفاظت از این ذخایر بی نظیر مخصوصاً پدیده های زمین شناسی که حاصل میلیون ها سال تغییر و تحولات کره زمین در این منطقه است، بسیار ضروری است. برنامه ریزی جامع ملی و بین المللی بر اساس اصول توسعه پایدار، برای تداوم این میراث جهانی ضروری است. با بهره گیری از ابزار های ارزشمندی همچون سامانه اطلاعات جغرافیایی، می توان به منظور توسعه پایدار در منطقه به شناسایی مناطق مستعد توسعه ژئو توریسم پرداخت و سپس ارزیابی و مدیریت بهینه را بکار گرفت. علاوه بر ارزش های علمی، ژئومورفوسایت ها دارای ارزش های حفاظتی، فرهنگی، زیبایی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری می باشند. جهت مدیریت جامع حوضه های آبخیز، در نظر گرفتن همه جنبه های طبیعی و انسانی مؤثر در زمین گردشگری، جهت پتانسیل یابی الزامی است. در این مطالعه جهت تعیین پتانسیل مناطق مستعد ژئوتوریسم، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد.مواد و روش ها قله دماوند با ارتفاع 5672 متر، در شمال ایران واقع شده است. بلندترین قله در ایران و خاورمیانه، همچنین بلندترین قله آتشفشانی نیمه فعال آسیا می باشد. دماوند یک کوه آتشفشانی مطبق و نیمه فعال است که عمدتاً در دوران چهارم زمین شناسی موسوم به دوران کواترنری و دوره هولوسین تشکیل شده است. از دیدگاه تقسیمات کشوری، در شهرستان آمل استان مازندران قرار دارد. ارتفاع آن از سـطح دریا 5672 متر، متوسـط بارندگـی سـالانه 540 میلی متـر و به طـور عمـده به صـورت برف اسـت. اقلیم این بخش از حوضه براساس روش کوپن، اقلیم نیمه مرطوب و مطابق روش آمبرژه، نیمه مرطوب سرد است. جهت تعیین شاخص های مؤثر در پتانسیل یابی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم، مطالعه معیارها به دو دسته معیارهای مؤثر و موانع محدود کننده توسعه، تقسیم بندی شده است. لایه های موانع توسعه شامل؛ حریم رودخانه ها و حریم جاده های اصلی، حریم جاده های فرعی و حریم جاده های بین روستایی است. لایه های مؤثر مورد مطالعه به همراه وزن نسبی حاصل از تحلیل پرسشنامه، جهت رویهم اندازی لایه ها با وزن مختص به هر لایه در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تکمیل پرسشنامه توسط مخاطبان، جهت تعیین وزن نسبی، لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تشکیل گردید. در این مطالعه با استفاده از ابزار سامانه اطلاعات جغرافیایی همچنین روش تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی معیارهای مؤثر مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم در شعاع 20 کیلومتری قله دماوند انجام گرفت.نتایج و بحث نرخ ناسازگاری مقایسه معیارها کمتر از 0.1 است، بنابراین نیازی به تجدید نظر در قضاوت ها وجود ندارد. با توجه به نتایج نهایی به دست آمده از روی هم اندازی لایه های مؤثر در توسعه ژئوتوریسم توسط تابع رویهم گذاری وزنی Weighted Overlay در نرم افزار GIS، گستره محدوده مورد مطالعه با وسعت 1256 کیلومتر مربع، پس از کسر محدوده های موانع، به پنج طبقه بسیارنامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب و بسیار مناسب طبقه بندی شد. نتایج نشان داد مناطق در5 طبقه بسیار نامناسب (1.34 درصد) نامناسب (19.11 درصد) متوسط (56.44 درصد) مناسب (20.94 درصد) و بسیار مناسب (2.16 درصد) طبقه بندی گردید. در مرحله بعد پس از بازدید میدانی40 گزینه شناسایی گردید و از نظر اهمیت پتانسیل توسعه در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی تعداد 40 گزینه نشان می دهد که به ترتیب 25، 40 و 35 درصد گزینه ها دارای پتانسیل بسیار مناسب، مناسب و متوسط می باشند. نتایج نشان می دهد بیشتر مناطق مستعد در شرق و جنوب شرقی قله دماوند قرار دارند. این امر می تواند از تراکم امکانات مختلف اعم از روستا، شهر، جاده و رودخانه ها و غیره ناشی شود. مناطقی با جاذبه بالا بیشتر در شمال، مرکز تا جنوب شرقی منطقه حفاظت شده قرار دارند که دارای پوشش گیاهی و جنگلی، منابع آبی و ارزش های بالای ژئومورفولوژیکی هستند و مناطقی با جاذبه پایین، بیشتر در جنوب و غرب محدوده قرار دارند. بیشتر وسعت محدوده دارای پتانسیل متوسط به بالا است که این امر بیانگر پتانسیل خوب محدوده است.نتیجه گیری یکی از دلایل اصلی عدم یکپارچگی در شناخت و تعیین مناطق دارای پتانسیل های ژئوتوریسم، نبود معیار و شاخص های علمی جامع و مدون است. از آنجا که ژئوتوریسم، به عنوان یکی از زیرشاخه های گردشگری، روشی برای تبیین مفاهیم مختلف زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی است، از آن به عنوان یک صنعت در جهت ساخت و توسعه زمین شناسی اقتصادی می توان بهره برد. در این مطالعه جهت تعیین مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم با دیدگاه توسعه پایدار منطقه، معیار های مورد مطالعه با توجه به موجود بودن اطلاعات آنها استفاده گردید. این لایه ها شامل؛ زمین شناسی، فاصله از رودخانه ها، شهر، آبادی، جاده ها، ارتفاع منطقه، شیب و جهت شیب، بارندگی و دما به عنوان نقشه های مؤثر و نقشه های حریم جاده ها و رودخانه ها به عنوان لایه محدودیت در نظر گرفته شد. در مطالعات مختلف با توجه به موجود بودن اطلاعات هر لایه در منطقه مورد مطالعه و با توجه به هدف مورد مطالعه، لایه معیارهای مؤثر و موانع متفاوت است. پس از بازدید میدانی از منطقه و شناسایی 40 گزینه، نتایج حاصل از همپوشانی گزینه های شناسایی شده با نقشه نهایی پتانسیل محدوده نشان داد به ترتیب 35 درصد گزینه ها در مناطق با پتانسیل بسیار مناسب، 40 درصد گزینه ها در مناطق با پتانسیل مناسب و 25 درصد گزینه ها دارای پتانسیل متوسط توسعه می باشند. این روش جهت بهره برداری از منابع طبیعی و تهیه نقشه های رفاهی گردشگری نیز مورد استفاده می باشد و می تواند یک مرحله اساسی جهت توسعه پایدار مناطق مستعد انواع گردشگری با اهداف مختلف را فراهم نماید.http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1400.12.1.1.2 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

896 - ارزیابی میزان تغییرات کمی منابع آب سطحی متأثر از زلزله سرپل ذهاب با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای
امجد ملکی علی خزایی علی عبدالملکی

10.30495/girs.2022.682379

پیشینه و هدف زلزله علاوه بر اثرهای مخرب بر سازه‌هایی که به دست انسان ساخته شده اند، بر منابع آب های سطحی نیز اثرات متفاوت دارد. همواره رخداد زلزله‌ها بسته به شدت، زمان، جهت و عمق آن، باعث افزایش یا کاهش دبی آب می شود. حتی ممکن است باعث جریان یافتن آب چشمه‌ای شود که سا چکیده کامل

پیشینه و هدف زلزله علاوه بر اثرهای مخرب بر سازه‌هایی که به دست انسان ساخته شده اند، بر منابع آب های سطحی نیز اثرات متفاوت دارد. همواره رخداد زلزله‌ها بسته به شدت، زمان، جهت و عمق آن، باعث افزایش یا کاهش دبی آب می شود. حتی ممکن است باعث جریان یافتن آب چشمه‌ای شود که سالیان سال خشک شده است. استفاده از فن آوری سنجش ازدور در علوم مختلف زمین به دلیل پوشش وسیع تصاویر ماهواره ای، بهنگام بودن تصاویر و هزینه پایین آن نسبت به روش های زمینی بسیار متداول است. همچنین از قابلیت های مهم و منحصربه فرد داده های رقومی ماهواره ای، دارا بودن قدرت تفکیک زمانی، مکانی، طیفی و رادیومتریک می باشد. از آنجایی که در برخی موارد اطلاعات بدست آمده از یک سنجنده به تنهایی پاسخگوی نیازهای مورد نظر نیست. علیرغم اینکه داده های چند طیفی اپتیک اطلاعات غنی طیفی را از عوارض مختلف به ما می دهد، اما به طور قابل توجهی تحت تاثیر عوامل محیطی مانند دود، مه، ابر و میزان نور خورشید قرار می گیرد. برخلاف سنجنده های اپتیک، داده های رادار با روزنه مجازی (SAR) با مستقل بودن از شرایط آب و هوایی و تابشی مختلف و هم چنین حساسیت پراکنش سیگنال های آن به پارامتر های تارگت همانند ساختار (شکل، جهت گیری، اندازه)، میزان زبری و میزان رطوبت عوارض می توانند اطلاعات بیش تری را از منطقه مورد مطالعه فراهم آورد اما از سوی، تصاویر راداری نمی توانند جزئیات و لبه اشیاء را به وضوح مشخص کنند. بنابراین ترکیب خصوصیات مختلف از تصاویر اپتیک و داده های راداری با استفاده از تکنیک های تلفیق تصویر، می تواند یک دید کامل تر از تارگت مورد نظر نمایش داده و دقت و اعتمادپذیری بالاتری برای نتیجه های بدست آمده از این روش ارائه دهد. بنابراین درتحقیق حاضرجهت نیل به هدف فوق با استفاده از داده های ماهواره ای و روش ترکیب تصاویر، دیتاها به گونه ای یکسان سازی گردیده که بتوانند درکنار همدیگردرقالب یک دیتاست برای پردازش ها مورد استفاده قرار گیرند.مواد و روش ها از روش ترکیب تصاویر ماهواره ای تغییرات کمی منابع آب سطحی متاثرازلزله شهرستان سرپل ذهاب در بازه زمانی 7 روزه 11/11/2017 تا 17/11/2017 با استفاده از داده های راداری (S_1A-IW-SLC)، با بیس لاین مکانی 100 متر و داده های اپتیکی لندست 8 (OLI)، و با اعمال تکنیک های سنجش‌ازدور و شاخص های تشخیص تغییرات منابع آب از جمله شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گیاهی (NDVI) و شاخص اصلاح شده اختلاف آب نرمال شده (MNDWI) در محیط نرم‌افزار انوی ENVI و سپس تجزیه‌وتحلیل در محیط نرم‌افزار ArcGIS به‌دست‌آمده است.نتایج و بحث بررسی نتایج تغییرات کمی منابع آب های سطحی نشان می دهد که در بازده زمانی 7 روزه بعد از رخداد زلزله در محدوده مورد مطالعه بیشترین میزان تغییرات کمی(بصورت کاهشی) در سدهای (تنگه حمام و سد گیلان غرب) اتفاق افتاده است. بگونه ای که سد تنگه حمام دچار کاهشی به مقدار 0.13 مترمربع و سد گیلان غرب کاهشی به مقدار 0.07 مترمربع بوده. همچنین تغییرات کمی بصورت افزایشی در سطح (سراب گرم سرپل ذهاب (منبع آب شرب منطقه)، رودخانه سیروان و مسیل ها)، اتفاق افتاده و در مجموع به مقدار 7523421 مترمربع تغییرات در سطح منابع آب های سطحی منطقه مورد مطالعه بعد از رخداد زلزله وجود داشته است.نتیجه گیری رخداد زلزله باعث افزایش خروج آب های زیرزمینی و کم شدن حجم سطح سدهای منطقه و تغذیه رودخانه‌های سطحی منطقه ازجمله(رودخانه سیروان) و درنهایت موجب تلف شدن آب گردیده و در بعضی از مکان‌ها باعث خشک شدن چشمه ها و لطمه زدن به شرایط نرمال زندگی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

897 - ارزیابی آسیب‌پذیری آب زیرزمینی دشت ایسین با استفاده از مدل‌ های دراستیک و گادز (GODS) در سیستم اطلاعات جغرافیایی
مجید پوربلیغی سحر رضایان مریم رفعتی رخشاد حجازی

10.30495/girs.2021.680878

پیشینه و هدف در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران که متوسط بارش سالانه آن کمتر از یک‌سوم متوسط بارش سالانه جهان است، آب‌های زیرزمینی منبع مهم واصلی برای تأمین آب شرب است. کمی و نامنظمی بارندگی، ضایعات، منابع آب زیرزمینی را مورد تهدید جدی قرار داده و سبب پیدایش آلودگی‌های چکیده کامل

پیشینه و هدف در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران که متوسط بارش سالانه آن کمتر از یک‌سوم متوسط بارش سالانه جهان است، آب‌های زیرزمینی منبع مهم واصلی برای تأمین آب شرب است. کمی و نامنظمی بارندگی، ضایعات، منابع آب زیرزمینی را مورد تهدید جدی قرار داده و سبب پیدایش آلودگی‌های زیادی گردیده است. ازنظر کیفی بیشتر مخازن آب زیرزمینی نسبت به منابع آلاینده نقطه‌ ای وزیر نقطه ‌ای آسیب‌ پذیر می ‌باشند. منابع آلاینده نقطه ‌ای ناشی از پساب فاضلاب ‌های خانگی و صنعتی و منابع آلاینده غیر نقطه‌ ای از مصرف بی ‌رویه و بیش ‌از حد کودها و سموم کشاورزی و شسته شدن آن ‌ها به سمت آب ‌های زیرزمینی منتج می ‌شود. محدودیت منابع آب ‌های سطحی و نبودن آن در بسیاری از مناطق کشور، باعث شده که از آب‌ های زیرزمینی استفاده وسیعی گردد. امروزه افزایش فعالیت های کشاورزی، باغداری و دامداری از یکسو و فعالیت‌ های صنعتی و کارگاهی و توسعه سکنه گزینی همراه با رشد جمعیت از سوی دیگر استفاده بیش ‌از حد از منابع طبیعی و گسترش فعالیت ‌های صنعتی و کشاورزی و تولید انبوه پسماندها و آلودگی گسترده آب ‌های زیرزمینی و رشد و آگاهی فکری جوامع بشری در مورد اهمیت این منابع آسیب‌ پذیر، منجر به تلاش ‌های وسیعی جهت محافظت از آب ‌های زیرزمینی ‌شده است. فرایند احیاء آبخوان ‌ها در مقیاس منطقه ‌ای در یک قالب زمانی معقول امکان ‌پذیر نیست زیرا آب ‌های زیرزمینی خیلی کند جریان پیدا می ‌کنند. ارزیابی آسیب ‌پذیری به ‌عنوان روشی برای پهنه‌بندی مکان ‌هایی است که بیشتر در معرض آلودگی هستند؛ بنابراین برای جلوگیری از آلوده شدن و مدیریت مؤثر آب‌ های زیرزمینی، ارزیابی آسیب ‌پذیری آبخوان ‌ها ضروری است زیرا آسیب ‌پذیری می ‌توان به تعیین سیاست‌ های کاربردی و عملی برای مدیریت منابع آب زیرزمینی در مسیر بهره ‌برداری پایدار کمک شایانی نماید. در کشور ما در دهه اخیر، ارزیابی آسیب‌ پذیری آب ‌های زیرزمینی در برابر آلودگی، از رشد چشمگیری برخوردار بوده و نتایج مطلوبی نیز به دنبال داشته است. ارزیابی آسیب‌ پذیری روشی کم‌ هزینه و قدرتمند در شناسایی مناطق نواحی مستعد به آلودگی است. در دشت ایسین هرمزگان به دلیل وسعت کم، بارش سالیانه کم و کمبود منابع آب در این منطقه، استفاده از منابع آب زیرزمینی بسیارحائزاهمیت است. با توجه به افزایش جمعیت، فعالیت ‌های صنعتی و توسعه کشاورزی و استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی در این دشت و به دلیل عدم شناخت و یا عدم درک از میزان دقیق آسیب ‌پذیری آب ‌های زیرزمینی در این محدوده، نیاز به تکنیک های سریع شناسایی و ارزیابی آسیب ‌پذیری آب ‌های زیرزمینی در این منطقه است لذا هدف از این تحقیق تهیه نقشه آسیب ‌پذیری سفره آب ‌های زیرزمینی دشت ایسین هرمزگان با استفاده از روش‌ های دراستیک وگادز (GODS) و با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی تعیین ‌شده استمواد و روش ها این تحقیق با روش‌های در استیک و گادز با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. روش دراستیک مهم ‌ترین روش رتبه دهی تعیین آسیب پذیری است که در بین محققین و کارشناسان رایج تر بوده و مورداستفاده قرارگرفته است. روش دراستیک از ترکیب هفت مشخصه هیدروژئولوژیک قابل ‌اندازه‌گیری و مؤثر در انتقال آلودگی به آب ‌های زیرزمینی شامل عمق سطح ایستابی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، اثر محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیک تشکیل‌شده که ابتدا نقشه‌ های هر یک از مشخصه ‌های هیدرولوژیک فوق ‌الذکر در دشت ایسین را بر اساس داده ‌های موجود که از شرکت آب منطقه ‌ای هرمزگان استخراج ‌شده در محیط جی‌آی‌اس (GIS) تهیه و پس از رتبه ‌بندی و وزن دهی آن‌ ها بین 1 تا 10 و رو‌یهم گذاری آن ‌ها، نقشه نهایی آسیب ‌پذیری آبخوان ایسین بر اساس مدل دراستیک به دست آمد. در مدل گادز که یک روش بسیار ساده، عملی و تجربی برای ارزیابی سریع پتانسیل آلودگی آب ‌های زیرزمینی است نیز دارای چهار مشخصه نوع آبخوان، منطقه غیراشباع، عمق آب زیرزمینی و نوع خاک بوده که در این تحقیق مورداستفاده قرار گرفت. داده‌ های مورداستفاده در مدل‌ های فوق‌الذکر از 19 حلقه چاه پیزومتری واقع در دشت ایسین که از سال 1368 لغایت 1395 موجود بوده استخراج شد. در روش گادز نیز مانند روش دراستیک برای هرکدام از مشخصه‌های هیدروژئولوژیک بر اساس داده‌های موجود، در محیط GIS نقشه تهیه و رتبه‌بندی بین 1 تا 5 انجام، سپس بعد از رو‌یهم گذاری آن‌ها نقشه‌های آسیب‌پذیری دشت ایسین با مدل گادز به دست آمد.نتایج و بحث از آنجایی‌که در شاخص مدل دراستیک (DRASTIC) حداقل ممکن برای آسیب ‌پذیری برابر 23 و حداکثر آن برابر با 230 است؛ اما نتایج نقشه نهایی آسیب‌ پذیری آبخوان ایسین به روش دراستیک که تقریباً کامل‌ترین شاخص برای ارزیابی نیروی آسیب ‌پذیری آب ‌های زیرزمینی است، نشان داد دامنه مقادیر شاخص دراستیک بین 59 تا 163 است. نقشه این شاخص در 6 طبقه از بدون آسیب ‌پذیری تا آسیب ‌پذیری زیاد استخراج ‌شده است. بیشترین مساحت منطقه (33.66 درصد) که بخش ‌های شمال شرق، بخش‌ هایی از مرکز تا جنوب دشت را پوشش می‌ دهد، دارای آسیب ‌پذیری کم تا متوسط است. پس ‌از آن به ترتیب آسیب ‌پذیری متوسط تا زیاد (19.29 درصد) در بخش‌ هایی از مرکز و شمال غرب قرار داشته و همچنین آسیب ‌پذیری خیلی کم (14.75 درصد) در قسمت ‌های از جنوب و شرق، در بخش ‌هایی از مناطق شرق و جنوب بدون آسیب ‌پذیری (11.29 درصد)، در مناطق شمال و بخشی از مرکز و جنوب دارای آسیب ‌پذیری کم (10.15 درصد) و درنهایت آسیب‌پذیری زیاد (10.84 درصد) در قسمتی از مرکز و غرب در رده‌ های بعدی ازلحاظ مساحت قرار داشتند. در واقع طبق مدل دراستیک اکثر بخش‌ های آبخوان دشت ایسین از نظر پتانسیل آسیب ‌پذیری در کلاس ‌های آسیب ‌پذیری کم و کم تا متوسط قرار داشتند. همچنین نتایج حاصل از مدل گادز نشان داد، منطقه موردمطالعه به سه بخش شامل آسیب ‌پذیری کم، متوسط و زیاد تقسیم ‌شده است، قسمت اعظم دشت ایسین (66.83 درصد) در محدوده آسیب‌پذیری متوسط با رتبه‌ای بین 0.3 تا0.5 قرار می ‌گیرند و کمترین سطح (11.31 درصد) هم مربوط به پتانسیل آسیب‌ پذیری زیاد با رتبه 0.5 تا 0.7 است.نتیجه گیری به ‌طور کلی در هر دو روش، نیروی آسیب ‌پذیری ذاتی آبخوان ایسین در محدوده ‌های آسیب ‌پذیری کم تا زیاد ارزیابی ‌شده ولی حدود گسترش محدوده‌ های آسیب ‌پذیری آن‌ ها متفاوت بوده است و مدل دراستیک محدوده ‌های مختلف آسیب ‌پذیری را به دلیل مشخصه ‌های بیشتر و وزن دهی متفاوت این مشخصه‌ ها بر اساس نقش آن‌ ها در تعیین آلودگی به ‌طور دقیق‌ تری مشخص کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

898 - ارزیابی میزان فرونشست زمین در ارتباط با آب های زیرزمینی به کمک داده ماهواره ‌ای راداری سنتینل-1 و الوس-1 (منطقه مورد مطالعه: دشت مشهد)
سعید قره چلو حسام اکبری قوچانی سعید گلیان کامران گنجی

10.30495/girs.2021.680336

پیشینه و هدف در سال های اخیر پمپاژ بیش ‌از حد آب‌ های زیرزمینی و همچنین کاهش بارندگی در دشت مشهد فرونشست را ایجاد کرده است که خسارت‌ هایی را برای زیر ساخت ‌ها دربی داشته است. این مشکل به خاطر افزایش تقاضای برداشت آب از چاه های عمیق برای کشاورزی، صنایع و شرب است. به دنبا چکیده کامل

پیشینه و هدف در سال های اخیر پمپاژ بیش ‌از حد آب‌ های زیرزمینی و همچنین کاهش بارندگی در دشت مشهد فرونشست را ایجاد کرده است که خسارت‌ هایی را برای زیر ساخت ‌ها دربی داشته است. این مشکل به خاطر افزایش تقاضای برداشت آب از چاه های عمیق برای کشاورزی، صنایع و شرب است. به دنبال این تقاضای روزافزون حفر چاه های غیرمجاز نیز افزایش چندانی پیداکرده است، بنابراین سطح آب زیرزمینی دشت دایم در حال پایین رفتن بوده و نرخ فرونشست دشت در حال افزایش است. دشت مشهد یکی از دشت های مهم در استان خراسان رضوی است که یکی از منابع آبی پشتیبان برای استفاده در کشاورزی و صنعت است. فشار بیش‌ازحد به منابع آب زیرزمینی با پمپاژ زیاد و کمبود بارش باعث شده که تغذیه آبخوان به‌ خوبی صورت نگیرد. افت سطح آب زیرزمینی در دشت مشهد اثرات نامناسبی را بر آبدهی چاه ها، تخریب قنوات، کیفیت آب و فرونشست زمین را در نتیجه خواهد داشت. در این تحقیق، میزان فرونشست با استفاده از داده ماهواره‌ های راداری سنتینل-1 و الوس-1 در ارتباط با افت آب های زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا از داده ‌های سری زمانی راداری چند باندی در طول ‌موج L و C برای تعیین فرونشست در سال ‌های 1386-1397 استفاده گردید.مواد و روش هاهدف اصلی این تحقیق یافتن میزان فرونشست مرتبط با آب ‌های زیرزمینی در دشت مشهد بین سال‌ های 1386-1397 با استفاده از تکنیک تداخل سنجی تفاضلی راداری است. برای دست یافتن به این هدف سه سری جفت تصویر از هر یک از داده‌ های راداری الوس-1 و سنتنیل –1 استفاده شد. برای آنالیز افت سطح آب‌ های زیرزمینی دشت مشهد در ارتباط با فرونشست از داده چاه های پیزومتری موجود برای بازه سال‌های 1385-1395 استفاده گردید تا بر اساس آن مدل نقشه هم افت و منحنی تراز افت آب تهیه گردید. این نقشه‌ ها برای روشن کردن ارتباط بین افت سطح آب و فرونشست دشت استفاده شدند. در نهایت نقشه فرونشست دشت با استفاده از مشاهدات زمینی و کارهای گذشته مورد ارزیابی قرار گرفتند. با مقایسه نقشه فرونشست منطقه با نقشه هم ‌افت سطح آب زیرزمینی همبستگی پذیرفته ‌ای به دست آمد که حکایت بر میزان تأثیرپذیری پدیده فرونشست از افت سطح آب زیرزمینی دارد. نتایج نهایی فرونشست با تحقیقات پیشین مقایسه و با مشاهدات زمینی ارزیابی شدند.نتایج و بحث نتایج تداخل سنجی راداری نتایج حاصل از فرآیند تداخل ‌سنجی راداری برای ماهواره ALOS در این تحقیق، بیانگر بیشینه نشست 5.2 سانتی‌ متر از تاریخ 2007/10/16 تا 2008/01/16 (طی 92 روز)، بیشینه نشست 3.8 سانتی ‌متر از تاریخ 2008/01/16 تا 2008/03/02 (طی 46 روز) و بیشینه نشست 4.7 از تاریخ 2008/03/02 تا 2008/06/02 (طی 92 روز) است. همچنین نتایج حاصل از فرآیند تداخل سنجی راداری برای ماهواره Sentinel-1 بیانگر بیشینه فرونشست 16.1 سانتی ‌متر از تاریخ 2015/05/28تا 2016/05/22 (طی 360 روز)، بیشینه نشست 17.4 سانتی ‌متر از تاریخ 2016/05/22 تا 2017/05/29 (طی 372 روز) و بیشینه فرونشست 20.3 سانتی‌متر از تاریخ 2017/05/29 تا 2018/05/24 (طی 360 روز) است. توزیع نواحی فرونشست یافته عمدتاً در منطقه مرکزی و جنوب شرقی دشت (شمال غربی شهر مشهد) مشاهده ‌شده است. همچنین یافته‌ های تحقیق دامنه منطقه فرونشست را در سطحی به مساحت 312 کیلومترمربع با درازای به طول 39 کیلومتر و پهنای به طول 8 کیلومتر معرفی نمود. جهت بررسی صحت نتایج حاصل از تداخل سنجی، به دلیل نبود رودخانه دائمی در منطقه عمده نیاز آبی مربوط به کشاورزی، صنعت و شرب به‌وسیله برداشت از سفره‌ های آب زیرزمینی انجام می ‌شود.نتیجه گیری یافته ‌های تحقیق نشان می ‌دهد که مناطق دارای نرخ حداکثر فرونشست منطبق بر کاربری ‌های زراعی و باغات است که بیشترین سهم را در برداشت از آب‌ های زیرزمینی دارا می ‌باشند. همچنین نقشه و نمودار های حاصل از بررسی چاه‌ های پیزومتری بیانگر کاهش پیوسته سطح آب در طول دوره آماری می ‌باشند. براساس نتایج تحقیق مهم ‌ترین علت فرونشست در دشت مشهد برداشت بی‌ رویه آب زیرزمینی است. از طرفی نرخ و دامنه فرونشست در منطقه برای سال ‌های 2007 تا 2008 و 2015 تا 2018 استخراج ‌شده که نشان‌ دهنده روند افزایش پدیده فرونشست در منطقه است. همچنین مشاهدات میدانی هم فرضیه افزایش میزان فرونشست در دهه اخیر را تأیید می ‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

899 - مقایسه برآورد رطوبت سطح خاک در اراضی کشاورزی آق‌قلا با استفاده از تصاویر SAR (پالسار2- آلوس و سنتینل-1)
سعداله سنگینی هادی فدایی امیر سعدالدین واحد بردی شیخ چوقی بایرام کمکی

10.30495/girs.2022.681864

پیشینه و هدف دشت آق‌قلا که یکی از دشت‌های حاصل خیز استان گلستان است. تجمع رواناب و شکل‌گیری سیلاب خسارات جانی و مالی فراوان را به همراه دارد. شناخت پراکنش‌های زمانی و مکانی رطوبت سطح خاک یک متغیر کلیدی در شبیه‌سازی رواناب و کاهش مخاطرات ناشی از سیل در محدوده تحقیق است. چکیده کامل

پیشینه و هدف دشت آق‌قلا که یکی از دشت‌های حاصل خیز استان گلستان است. تجمع رواناب و شکل‌گیری سیلاب خسارات جانی و مالی فراوان را به همراه دارد. شناخت پراکنش‌های زمانی و مکانی رطوبت سطح خاک یک متغیر کلیدی در شبیه‌سازی رواناب و کاهش مخاطرات ناشی از سیل در محدوده تحقیق است. در این تحقیق میزان رطوبت سطح خاک با استفاده از داده‌های ماهواره‌های راداری آلوس-2 از پالسار در باند L و سنتینل-1 در باند C مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها در این تحقیق، از سه سری داده راداری آلوس-2 از سنجنده پالسار، سنتینل-1 و داده اپتیکی سنتیل-1 استفاده شد. برای محاسبه رطوبت سطح خاک ابتدا به روش وزنی در محل هر خوشه نمونه‌های خاک در عمق 5 سانتی‌متری برداشت و توزین گردید پس از خشک نمودن نمونه‌ها در آون وزن خشک و مرطوب محاسبه گردید. در ادامه دو پارامتر مهم رطوبت خاک شامل ثابت دی‌الکتریک و زبری سطح خاک اندازه‌گیری شد. ثابت دی‌الکتریک با استفاده از TDR و زبری با استفاده از دو دوربین دیجیتال محاسبه گردید. با استفاده از نرم‌افزار Agisoft photo scan و ArcGIS مدل رقومی ارتفاعی و پروفیل ناهمواری‌های سطح استخراج گردید. داده‌های راداری با نرم‌افزار SNAP مربوط به آژانس فضایی اروپا ESA پردازش گردید. مراحل پردازش شامل کالیبراسیون رادیومتریکی، استخراج سیگما نات در واحد دسی‌بل، فیلترگذاری با فیلتر لی و کرنل سایز 5×5 و تصحیح هندسی و نهایتاً ژئوکدینگ هر سه داده انجام شد. با داده اپتیکی سنتینل-2 ضمن تهیه شاخص‌های گیاهی و نمناکی نقشه کاربری اراضی با الگوریتم راندوم فارست تهیه گردید. در ادامه با در دست داشتن مقادیر زبری، ثابت دی‌الکتریک و شاخص‌های گیاهی و نمناکی در محیط نرم‌افزار متلب 2019 دو مدل Oh و WCM کدنویسی و مقادیر رطوبت سطح خاک محاسبه و خروجی گرفته شد. سپس رطوبت حاصل از مدل باز پراکنش سطحی با رطوبت وزنی در محل و مطالعات پیشین مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج و بحث در بخش حساسیت سیگنال رادار به رطوبت سطح خاک در مدل Oh در پلاریزاسیون HH و HV تصاویر پالسار-2، در با 0.86=R2، با 0.905=R2 و برای تصاویر سنتینل-1، در با 0.91=R2 و با 0.93=R2 به رطوبت سطح خاک حساس است. همچنین حساسیت باز پراکنش سطحی مدل Oh در پالسار-2 در پلاریزه HH با 0.96=R2 و در پلاریزه HV با 0.94=R2 و برای داده سنتینل-1 در پلاریزه VV با 0.72=R2 و در پلاریزه VH با 0.74=R2 به زبری سطح حساس است. رابطۀ بین کل ضرایب باز پراکنش سطحی حاصل از مدل ابر آب و رطوبت اندازه گیری شده در پلاریزاسیون HH و HV تصاویر پالسار-2، در و به ترتیب با 0.73=R2 و 0.399=R2 و برای دادۀ سنتینل-1 در پلاریزاسیون VV و VH، در و به ترتیب با 0.073=R2 و 0.13=R2 به رطوبت سطح خاک حساس است. در بخش برآورد رطوبت خاک مبتنی بر مدل Oh برای دادۀ پالسار-2 و سنتینل-1 در اراضی لخت در پلاریزاسیون HH و HV برای تصاویر پالسار-2، و به ترتیب با 1.924=RMSE، 0.88=R2 و 1.45=RMSE، 0.93=R2 و برای داده سنتینل-1، و به ترتیب با 2.57=RMSE، 0.81=R2 و 0.90=RMSE، 0.97=R2 است. نتایج مدل Oh نشان داد که در پلاریزاسیون HV تصاویر پالسار-2 و پلاریزه VH سنتینل-1 نتایج رطوبت خاک قوی تر است. نتایج رطوبت خاک در مدل WCM در اراضی دارای پوشش گیاهی برای تصاویر پالسار-2 در پلاریزاسیون HH و HV در و به ترتیب با 2.44=RMSE، 0.81=R2 و 2.64=RMSE، 0.78=R2 و برای Sentinel-1 در و به ترتیب با 2.74=RMSE، 0.75=R2 و 2.69=RMSE، 0.76=R2 است. در بحث برآورد رطوبت خاک با مدل WCM نتایج پالسار-2 در پلاریزه HH با 0.81=R2 در اراضی با تراکم پوشش گیاهی بیشتر از 0.4 درصد دارای نتیجه بهتری است.نتیجه گیری در مدل Oh نتایج تحقیق نشان داد که حساسیت پلاریزه HV در تصاویر پالسار-2 و پلاریزه VH در سنتینل-1 در مناطقی که دارای پوشش گیاهی با تراکم کمتر از 0.4 است بسیار بیشتر از حساسیت پلاریزه HH آلوس-2 و پلاریزه VV سنتینل-1 است. همچنین حساسیت پلاریزه HH تصاویر پالسار-2 و پلاریزه VH سنتینل-1 به زبری سطح بیشتر از سایر پلاریزاسیون ها است. در مدل ابر آب نتایج حاصل از داده سنتینل-1 در حذف تأثیرات پوشش گیاهی و شبیه سازی ضرایب باز پراکنش سطحی بسیار ضعیف است، دلیل این امر در نظر نگرفتن پارامتر زبری توسط مدل ابر آب و همچنین بالا بودن سطح رطوبت در محدوده مطالعاتی بوده که باعث کاهش نفوذ موج گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که حساسیت پلاریزه HH در مناطقی که دارای پوشش گیاهی با تراکم بیش از 0.4 است بسیار بیشتر از حساسیت پلاریزه HV بوده، همچنین حساسیت سیگنال راداری به نویز در پلاریزه HH کم ولی در پلاریزه HV زیاد بود. این موضوع نشان داد که قطبش همسان HH نسبت به پوشش گیاهی حساس است، بنابراین مدل در حضور پوشش گیاهی از ثبات بیشتری برخوردار خواهد بود. مقایسه دو داده SAR در محدوده نشان داد، تصاویر آلوس-2 به دلیل طول‌موج بلند و عمق نفوذ بیشتر در خاک و پوشش گیاهی، برای برآورد رطوبت سطح خاک در محدوده تحقیق و مناطق مشابه کارایی بیشتری دارد. همسو با موضوع پژوهش تحقیقات دیگری صورت گرفته ازجمله آلیشان و همکاران در پژوهشی اقدام به برآورد رطوبت سطح خاک در اراضی بایر با استفاده از داده های آلوس-2 و سنتینل-1 کرده اند که به این نتیجه رسیدند که مدل WCM در حذف محتوی آب گیاهی و برآورد رطوبت سطح با استفاده از معکوس مدل در هر دو داده آلوس-2 و سنتینل-1 بالا بوده است. در تحقیقی که توسط زریبی و همکاران صورت گرفته بود نشان دادند که مدل Oh در دو پلاریزه HV و HH با RMSE کمتری قادر به برآورد رطوبت سطح خاک است. این تحقیق برای مدیریت محیط‌زیست، کشاورزی، منابع طبیعی و مدیریت منابع آب مناسب بوده و کمک شایانی به مدل سازی های هیدرولوژیکی می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

900 - شناسایی روستاهای در معرض خطر فرونشست در دشت اردبیل با استفاده از تحلیل شبکه‌ای- فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی
بهرام ایمانی جعفر جعفرزاده

10.30495/girs.2022.683833

پیشینه و هدف در سال ‌های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و خشک‌سالی و همچنین فقدان نظارت در حفر چاه ‌های کشاورزی بسیاری از سفره‌ های زیرزمینی کشور مورد برداشت غیراصولی قرارگرفته ‌اند که این امر موجب منفی شدن بیلان این آبخوان ‌ها شده است تا جایی که بنا بر گزارش سازمان زمین‌ش چکیده کامل

پیشینه و هدف در سال ‌های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و خشک‌سالی و همچنین فقدان نظارت در حفر چاه ‌های کشاورزی بسیاری از سفره‌ های زیرزمینی کشور مورد برداشت غیراصولی قرارگرفته ‌اند که این امر موجب منفی شدن بیلان این آبخوان ‌ها شده است تا جایی که بنا بر گزارش سازمان زمین‌شناسی بیشتر دشت ‌های کشور دچار افت سطح آب زیرزمینی شده ‌اند. یکی از مخاطراتی که به دلیل عملکرد تدریجی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد پدیده فرونشست است که در سال ‌های اخیر به علت افزایش بهره ‌برداری از سفره‌ های زیرزمینی مهم در دشت ‌های بارز کشور به‌ صورت مشکلی فراگیر نمایان شده است. در این تحقیق تلاش شده است که امکان وقوع پدیده فرونشست و خطرات احتمالی آن به‌ عنوان یک تهدید در انجام پروژه‌ های انسانی و هم‌چنین سکونت‌گاه‌ های روستایی در محدوده دشت اردبیل مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش ها منطقه مورد مطالعه دشت اردبیل بین عرض جغرافیای شمالی 38 درجه و 05 دقیقه تا 38 درجه و 03 دقیقه و طول جغرافیای شرقی 48 درجه و 15 دقیقه تا 48 درجه و 35 دقیقه در بخش شمال غربی در مرکز استان اردبیل قرارگرفته است. برای بررسی وضعیت آب زیرزمینی دشت، از داده‌ های 38 مشاهده ‌ای که از سازمان آب منطقه‌ ای اردبیل تهیه ‌شده ‌اند و در سطح دشت قرارگرفته ‌اند استفاده ‌شده است. نخست با استفاده از آمار 30 ساله 65 چاه مشاهده ‌ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه پتانسیل افت آب برای منطقه تهیه شد. سپس با استفاده از مدل دماتل فازی اقدام به جمع ‌آوری و مدل‌سازی نظرات کارشناسان شد. این روش ازجمله روش ‌های مفهومی برای ساختار سازی مسئله ‌های تصمیم‌ گیری به شمار می‌رود. فن دماتل بر پایه نظریه گراف ایجاد شده است و در این روش ما می‌ توانیم معیارها را به دو گروه معیارهای علت و معیارهای معلول تقسیم‌ بندی کنیم تا شناخت بیشتری از روابط بین علت و معلول به دست آوریم و درنهایت بتوانیم یک شبکه ‌ای از روابط متقابل را ایجاد نماییم. درنهایت بعد از ایجاد ماتریس روابط کلی و با توجه به‌ اندازه حد آستانه تعریف ‌شده، ماتریس روابط نهایی را ایجاد می‌ کنیم که در این ماتریس عدد صفر به معنی عدم وجود رابطه و عدد یک به معنی وجود رابطه میان دو معیار هست. با استفاده از ماتریس روابط نهایی اقدام به نظرسنجی از خبرگان در مورد اندازه تأثیر عوامل بر یکدیگر با توجه به وابستگی آن‌ها به هم می‌نماییم. بعدازآنکه داده‌ها از سازمان‌های مربوط تهیه شد اقدام به تشکیل پایگاه داده برای اطلاعات موجود در محیط نرم ‌افزار ArcCatalog کرده و سپس نقشه ‌های مربوط به این داده‌ ها را در نرم‌افزار ArcGIS ایجاد شد. بعد از اینکه وزن لایه ‌های مختلف با استفاده از روش تحلیل شبکه ‌ای فازی به دست آمد، وارد نرم ‌افزار ArcGIS شده و وزن ‌های هر زیر معیار را در نقشه ‌ای که برای هر لایه موردنظر ایجاد کرده بودیم ضرب کرده و درنهایت نقشه ‌ها را باهم جمع کردیم تا یک نقشه نهایی به دست آمد. نقشه نهایی نشان ‌دهنده مناطقی از دشت اردبیل است که از نظر خطر فرونشست طبقه ‌بندی‌ شده و در پنج طبقه از لحاظ وضعیت خطر با طیف رنگی نشان داده شد. بعد ناحیه ‌ای که افت شدید آب داشت انتخاب و با نقشه پراکندگی چاه‌ های عمیق مقایسه شد. در مرحله آخر با استفاده از مدل ‌های پیشرفته و ترکیبی فازی و تحلیل شبکه ‌ای در محیط نرم ‌افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی هر یک از لایه‌ های حساسیت رسوبات و افت سطح آب تعیین عضویت و با استفاده از همپوشانی خطی فازی نقشه حساسیت منطقه به پدیده فرونشست در پنج کلاس حساسیت بسیار بالا، حساسیت بالا، حساسیت متوسط، حساسیت پایین و حساسیت بسیار پایین تهیه شد. برای تهیه نقشه نهایی وضعیت خطر فرونشست در محدوده دشت اردبیل ابتدا وزن ‌های به ‌دست‌ آمده برای هر زیر فاکتور را در نقشه ‌های فازی شده آن زیر فاکتور ضرب کرده و سپس با استفاده از ابزار RasterCalculator این نقشه ‌های وزن‌دار تجمیع شدند. در نقشه فازی نهایی ارزیابی وضعیت خطر فرونشست دشت اردبیل با طیف ‌های رنگی از آبی که پایین‌ ترین حد را نشان می‌دهد به سمت قرمز که بیشترین مقدار را نشان می‌ دهد، در تغییر است. رنگ آبی مناطق با خطر پایین و رنگ قرمز مناطق با خطر بالا را از نظر خطر فرونشست در محدوده دشت اردبیل و روستاهای واقع در این محدوده نشان می ‌دهد.نتایج و بحث پس از به دست آوردن نقشه اولیه ارزیابی وضعیت خطر فرونشست و مناطق در معرض خطر فرونشست دشت اردبیل، نقشه نهایی بررسی وضعیت دشت اردبیل از لحاظ خطر فرونشست زمین، با توجه به وزن ‌ها و لایه‌ های به‌ دست ‌آمده تهیه ‌شده است. از آنجایی ‌که تمامی نقشه ‌های لایه ‌های مبناء در پنج طبقه، باز طبقه‌ بندی‌ شده و وزن متناسب با هر طبقه مطابق با وضعیت لایه ‌ها داده ‌شده بود، نقشه نهایی نیز در پنج طبقه، طبقه ‌بندی و وزن دهی شد که بنا بر نظر کارشناسان و اساتید به شرح زیر به ‌دست‌ آمده است؛ 1) مناطق با خطر پایین، 2) مناطق با خطر متوسط، 3) خطر بالا، 4) مناطق در معرض آسیب، 5) مناطق بحرانی. درنهایت با استفاده از نقشه نهایی ارزیابی وضعیت خطر فرونشست دشت اردبیل و نیز رتبه ‌بندی به ‌دست ‌آمده از نظرات کارشناسان ذیربط، نقشه نهایی تحلیل وضعیت خطر فرونشست دشت اردبیل تهیه شد. همچنین نقشه وضعیت چاه‌ های عمیق در محدوده دشت اردبیل و پراکندگی آن در سطح دهستان‌ ها را نشان می‌ دهد، ملاحظه می‌ شود که بیشترین پراکندگی و تمرکز چاه ‌های عمیق در سمت شرق دشت در محدوده دهستان‌های ویلکیج مرکزی و فولادلوی شمالی قرارگرفته است که این وضعیت موقعیت پراکندگی چاه ‌های عمیق به‌ خوبی وضعیت متناسب بودن پراکندگی چاه‌ های عمیق با مناطق در معرض خطر فرونشست را نشان می ‌دهد.نتیجه گیری دهستان‌ های ویلکیج مرکزی، فولادلوی شمالی و دهستان شرقی بیشترین سطح آسیب ‌پذیری را ازلحاظ وضعیت خطر فرونشست دارند. وضعیت بحرانی خطر فرونشست در این سه دهستان بیشترین مقدار را دارد. همچنین دهستان کلخوران و آغبلاغ آقاجان خان از وضعیت متوسط به سمت وضعیت در معرض آسیب پیش می‌ روند که نیازمند دقت بیشتری در مدیریت و برنامه‌ ریزی منابع آب این دهستان‌ها هست. همچنین یک رابطه قوی بین نحوه پراکندگی چاه‌ های عمیق در سطح دشت اردبیل و مناطق در معرض خطر بالای فرونشست وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده، زیر معیار وضعیت آب‌ های زیرزمینی با وزن 0.38 بیشترین تاثیر را در وضعیت خطر فرونشست دشت اردبیل ایجاد کرده است. این وزن با بررسی سایر لایه ‌های مرتبط با وضعیت آب زیرزمینی و لایه پراکندگی جمعیت، نشان دهنده تاثیر زیاد این زیر معیار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

901 - مقایسه و اولویت‌بندی سیل‌خیزی زیر حوضه‌های نکارود با استفاده از روش مورفومتریک در سامانه اطلاعات جغرافیایی
مهراب زالی کریم سلیمانی محمود حبیب نژاد روشن میرحسن میریعقوب زاده

10.30495/girs.2022.684312

پیشینه و هدف سیلاب از فاجعه‌ بارترین و خطرناک‌ترین خطرات طبیعی است، زیرا ناگهانی و غیرقابل ‌پیش‌بینی است و منجر به تخریب زیرساخت‌ها، تهدیدی برای جان و مال انسان می‌ شود. شناسایی مناطق دارای پتانسیل سیل‌خیز بالا ازجمله کارهای بسیار مهم در کنترل سیلاب و کاهش خسارات ناشی ا چکیده کامل

پیشینه و هدف سیلاب از فاجعه‌ بارترین و خطرناک‌ترین خطرات طبیعی است، زیرا ناگهانی و غیرقابل ‌پیش‌بینی است و منجر به تخریب زیرساخت‌ها، تهدیدی برای جان و مال انسان می‌ شود. شناسایی مناطق دارای پتانسیل سیل‌خیز بالا ازجمله کارهای بسیار مهم در کنترل سیلاب و کاهش خسارات ناشی از آن می‌باشد. سیل یکی از جدی‌ترین خطرات طبیعی است که تهدیدهای جدی برای مناطق مسکونی به وجود می‌ آورد و همچنین باعث خطرات مالی و/جانی می ‌شود. سیلاب ازنظر خسارت در مقایسه با خسارات ناشی از زمین‌لرزه، آتشفشان و رانش زمین، در رتبه اول قرار دارد پیامدهای این بلایا را می ‌توان در قالب اقتصادی و زیست ‌محیطی شدیدی ازجمله از بین بردن زمین‌های کشاورزی، کاهش عملکرد محصول و ایجاد کمبود آب شیرین در منطقه سیل‌خیز اشاره کرد. سیلاب نه ‌تنها در مناطق جلگه ‌ای بلکه در محیط ‌های کوهستانی نیز می‌ تواند رخ دهد. تجزیه‌ و تحلیل سیل و روابط آن با متغیرهای توضیحی می ‌تواند به مدیران آب کمک کند تا مؤثرترین متغیر را در سیلاب شناسایی کنند. جوامع، کشورها و قاره‌ ها، به دلیل افزایش شدت و فراوانی این بلایای طبیعی، با تلفات شدید انسانی و هزینه ‌های اقتصادی روبرو شده است). در جهان به دلیل افزایش‌ های این بلایای طبیعی، مرگ انسان در دوره پیش رو احتمالاً دو برابر تخمین زده می ‌شود. سیل یکی از جدی ‌ترین خطرات طبیعی است که تهدیدهای جدی برای مناطق مسکونی به وجود. تغییرات آب ‌و هوا و افزایش مداوم شهرنشینی که با افزایش جمعیت رخ می ‌دهد، به دنبال آن ساخت‌ و سازها توسط بشر افزایش می ‌یابد و در نهایت باعث کاهش سطح نفوذپذیر و احتمالاً خطر سیل و پتانسیل خسارت اقتصادی-اجتماعی را بیشتر افزایش می ‌دهد. با تأیید خطرات در حال رشد و افزایش دفعات وقایع سیل، یک تغییر الگوی در مدیریت ریسک سیل در بسیاری از کشورها مانند اروپا مشاهده می ‌شود. مدیریت سیل و کاهش خطرات ناشی از آن مستلزم اتخاذ دیدگاه‌های جامع است که مجموعه متنوعی از اقدامات مدیریت ریسک سیل شامل مشارکت فعال ذینفعان، ارتباطات و افزایش آگاهی را در نظر می‌گیرند. مطالعه حاضر در آبخیز نکارودرودرود در استان مازندران انجام ‌گرفته است. استفاده از سامانه ‌های جغرافیایی می ‌تواند در حداقل زمان با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی، مناطق حساس به سیل را با دقت بالایی شناسایی کند این آبخیز یکی از مهمترین آبخیزهای این استان می ‌باشد و مطالعه آن از لحاظ خطرات سیلابی با توجه به بارندگی بالایی که دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف کلی این مطالعه اولویت ‌بندی زیر حوضه‌ها با توجه به جاری شدن سیل بر اساس تجزیه ‌و تحلیل مورفولوژی و نیز استفاده از نرم ‌افزار GIS به ‌عنوان ابزاری کارآمد و مقرون ‌به صرفه است. در این مطالعه به بررسی مورفومتریک آبخیز پرداخته شد و زیر حوضه‌ های سیلابی مورد شناسایی قرار گرفت. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی مناطقی با پتانسیل سیل بالا در آبخیز نکارودرودرود استان مازندران جهت جلوگیری از خطرات ناشی از این بلای طبیعی و مانع از ایجاد خسارت به‌ صورت مالی و جانی است.مواد و روش ها هفده پارامتر مورفومتریک به ‌منظور توصیف آبخیز و اولویت ‌بندی زیر حوزه ‌های آبخیز نکارودرودرود با توجه به حساسیت به سیل ناگهانی تعیین شد. پارامترهای اساسی با استفاده از تکنیک ‌های GIS مستقیماً از نقشه رقومی ارتفاع (DEM) اندازه‌ گیری شدند و شامل مساحت حوضه، طول حوضه، محیط، تعداد جریان ‌ها و طول جریان ‌ها برای هر رتبه جریان است. در این تحقیق پارامترهای بسیار مهم مورفومتریک کمی انتخاب و برای این تجزیه ‌و تحلیل استفاده شدند. این پارامترها با خطرات رواناب، اوج تخلیه و فرسایش خاک رابطه مستقیم یا معکوس دارند. این پارامترها را به سه بخش خطی، ناهمواری و سطحی تقسیم شدند. درنهایت با استفاده از این روش زیر حوضه‌ ها اولویت ‌بندی شدند. جهت ارزیابی مورفولوژی آبخیز یک DEM با وضوح 12.5 متر بارگیری شد. پارامترهای مورفولوژی به‌طور مستقیم یا معکوس با طغیان در ارتباط هستند. پس از رتبه ‌بندی مورفولوژی، مقادیر مربوط به هر یک از زیر حوضه‌ ها برای طبقه ‌بندی و تعیین حساسیت آن‌ ها به وقوع سیل ناگهانی جمع شد. مقادیر درجه پارامترهای مورفومتریک خلاصه‌شده از 0 برای کمترین مقدار رتبه و 1 برای بالاترین مقدار رتبه برای به دست آوردن شاخص حساسیت سیلاب در برابر هر زیر حوضه نرمال شد و مورد ارزیابی نهایی قرار کرفت. تغییرات واضحی در پارامترهای اساسی زیر حوضه‌های آبخیز مانند مساحت، محیط و طول حوضه مشاهده می‌شود. این پارامترهای حوضه، یک ویژگی هیدرولوژیکی بسیار قابل‌توجه هستند. مساحت آبخیز از 484.37 کیلومترمربع در زیر حوضه N1 تا 48.18 کیلومترمربع در زیر حوضه N8متغییر است. همچنین از محیط می‌توان به‌عنوان یک شاخص از شکل و اندازه زیر آبخیز استفاده کرد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده یک همبستگی بالا بین مساحت و محیط آبخیز وجود دارد.نتایج و بحث حوضه نکارودرودرود با استفاده از جعبه‌ابزار Hydrology از ArcGIS به 12 زیر حوضه تقسیم شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد که زیر حوضه‌های N8 و N9 از اولویت بالایی برای سیل‌خیزی برخوردار هستند. نتایج نشان می‌دهد که این 2 زیر حوضه بسیار مستعد ازلحاظ سیل‌خیزی هستند. هم‌چنین زیر حوضه‌های N11 و N12 از میزان خطر خیلی کمتری نسبت به سیل‌خیزی برخوردار هستند. تعداد کل جریان‌های 12 زیر حوضه برای آبخیز 366681 مورد است و اولین مرتبه %52 کل جریان‌های آبخیز را تشکیل می‌دهد. مقادیر هندسی برای 12 زیر حوضه آبخیز به‌صورت نمودار و یک خط مستقیم نشان داده می‌شود که مقادیر ورود به سیستم شماره جریان بر روی یک نمودار رسم شده است.نتیجه گیری ازآنجاکه سوابق آب و هوایی و هیدرولوژیکی تاریخی کافی برای مدل‌سازی هیدرولوژیکی وجود ندارد، از تحلیل مورفومتریک برای ارزیابی حساسیت زیر آبخیز به سیل استفاده‌شده است. نتایج و تجزیه‌وتحلیل‌های به‌دست‌آمده در مطالعه حاضر دارای زمینه‌های متعددی برای کاربرد عملی و توسعه آینده است. تجزیه‌وتحلیل مورفومتری حوضه نکارودرودرود نشان داده است که آبخیز یک سیستم زهکشی که دارای 6مرتبه است که دارای حساسیت بسیار بالا به سیلاب است. با توجه به نتایج، زیر حوضه N8 و N9 از میزان خطر بالای سیل‌خیزی برخوردار هستند. در مقابل زیر حوضۀ N12 از میزان طغیان سیلاب خیلی کمتری برخوردار هستند. بررسی حوضه نشان داد که علت پایین بودن طغیان در زیر حوضۀ N12، شکل حوضه و میزان شیب می‌باشد که دارای شکل کشیده و منطقه ازلحاظ ناهمواری تقریباً مسطح است، که میزان خطر سیلاب را کاهش می‌دهد. این مطالعه نشان داد شد که حفاظت از منطقه در برابر سیل ناگهانی باید در اولویت اصلی مقامات ذیصلاح برای محافظت از جان انسان‌ها و مزارع کشاورزی و درنهایت جلوگیری از فاجعه‌ای سیل باشد. در این مطالعه ثابت شد که ادغام و تجزیه‌وتحلیل مورفولوژی با GIS می‌تواند ابزاری قابل‌توجه برای درک ویژگی‌های زیر حوضه‌های آبخیز مربوط به مدیریت سیل فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

902 - بررسی میزان فرونشست زمین با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی راداری(D-InSAR) در دشت نهبندان- سهل‌آباد
صمد فتوحی سیدعلی المدرسی رقیه دلارام

10.30495/girs.2023.685498

فرونشست زمین، براثر فعالیت‌های طبیعی و انسانی رخ می‌دهد. یکی از علل اصلی فرونشست استفاده بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی است. در محدوده موردمطالعه به دلیل قرارگیری در ناحیه خشک و کویری، بارندگی کم و نبود رودخانه‌های دائمی، بیشترین استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی است، به‌ چکیده کامل

فرونشست زمین، براثر فعالیت‌های طبیعی و انسانی رخ می‌دهد. یکی از علل اصلی فرونشست استفاده بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی است. در محدوده موردمطالعه به دلیل قرارگیری در ناحیه خشک و کویری، بارندگی کم و نبود رودخانه‌های دائمی، بیشترین استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی است، به‌طوری‌که در این محدوده شاهد تعداد زیادی حلقه چاه برای مصارف کشاورزی هستیم. انواع مختلفی از روش‌های بررسی تغییر شکل به‌طور گسترده برای اندازه‌گیری الگوی فرونشست زمین استفاده ‌شده است این پژوهش متکی بر روش سنجش از دور راداری و مطالعه میدانی است. ابتدا با استفاده از روش سنجش از دور به بررسی و پردازش داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای پرداخته شد. ﺑﺮای بررسی ﻧﺮخ و داﻣﻨﻪ ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ، از تکنیک تداخل‌سنجی راداری در بازه زمانی خاص برای پردازش تصاویر راداری استفاده گردید. تصاویر مورد استفاده مربوط به ماهواره انویست ( Envisat ) سنجندِ ASAR در باند C در بازه زمانی 2003 تا 2010 و زوج تصاویر ماهواره سنتینل (Sentinel1) در باند C در بازه 2019 تا 2020 است. نتایج حاصله از این فن نشان می‌دهد که بیشترین میزان فرونشست مربوط به محدوده‌ی زمین‌های کشاورزی در مرکز و شمال دشت، حدود 13.4 سانتی‌متر در بازه زمانی 2007 تا2010 است و همچنین در بازه 2007 تا 2008 حدود 13.1 سانتی‌متر فرونشست را شاهد هستیم. این محدوده در بررسی جدید تصاویر ماهواره Sentinel1 در بازه‌ی زمانی 2019 تا 2020 نیز فرونشست 5.9 سانتی‌متر را تجربه کرده است که نشان دهنده تداوم فرونشست در این منطقه است. برای صحت‌سنجی نتایج از آمار مربوط به چاه‌های پیزومتر استفاده گردید و نتایج نشان‌دهنده افت سطح آب‌های زیرزمینی در محدوده موردمطالعه در بازه 2007 تا 2010 است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

903 - شناسایی مناطق کارست و میزان گسترش آن با استفاده از سنجش‌از‌دور و سیستم‌اطلاعات‌جغرافیایی در حوضۀ آبریز ظالم رود ساری در مازندران، ایران
محمدعلی قلی نتاج ملکشاه داود جهانی سیدرمضان موسوی نادر کهنسال قدیم وند سیدحمید وزیری

10.30495/girs.2022.684338

پیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواری‌ها، اشکال، فضای خالی و پدیده‌هایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمین‌شناسی قابل‌حل مختلف ایجاد می‌شوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگ‌های رخنمون یافته جهان را در برگرفته‌اند. علی‌رغم اهمیت منا چکیده کامل

پیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواری‌ها، اشکال، فضای خالی و پدیده‌هایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمین‌شناسی قابل‌حل مختلف ایجاد می‌شوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگ‌های رخنمون یافته جهان را در برگرفته‌اند. علی‌رغم اهمیت مناطق کارستی در ادوار گذشته، امروزه، مطالعه، شناسایی، تحلیل مکانی و مدیریت این مناطق، موردتوجه جدی زمین شناسان، هیدرولوژیست‌ها، هیدروژئولوژیست ها، اکوتوریست ها، ژئوتوریست ها و زیست‌محیطی در مقیاس‌های گوناگون است. از طرفی با توجه به برخی از شرایط ویژه مانند بحران آب و یافتن نقاط دارای ذخایر آبی پایدار و یا مناطق مناسب جهت احداث سدها و سایر سازه‌های با ریسک کم و ضریب اطمینان بالا، شناسایی مناطق کارستی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین پدیده کارست در ابعاد گوناگون، از دیدگاه زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است، زیرا علل و چگونگی فرآیندها و اشکال انحلالی و گسترش آن‌ها بر سنگ‌ها و کانی‌ها دارای اهمیت بسیار بالایی است. شرق مازندران به‌ویژه در محدوده موردمطالعه، ازلحاظ زمین‌شناسی یکی از مناطق دارای پتانسیل فرآیند کارستی بوده و با توجه به شرایط محیطی به‌خصوص وضعیت پوشش گیاهی و راه‌های دسترسی، کمتر موردمطالعه قرارگرفته است. بر این اساس، این مطالعه، به‌منظور شناسایی مناطق کارستی و میزان گسترش آن‌ها با استفاده از روش سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوضۀ ظالم رود ساری در استان مازندران در شمال ایران متمرکز است.مواد و روش‌ها به‌منظور شناسایی مناطق کارستی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آبخوان‌های موجود، ابتدا لازم بود مناطق کارستی شناسایی و سپس وضعیت فیزیکوشیمیایی آن ارزیابی می‌گردید. در گام نخست، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای لندست Landsat، استر ASTER و SRTM، نقشه‌های زمین‌شناسی، اطلاعات آب‌وهوایی و بازدیدهای میدانی، عوامل مؤثر بر کارستی شدن که شامل نوع سنگ، خطواره‌ها نظیر گسل‌ها و شکستگی‌ها، پوشش گیاهی، آب‌وهوا، وضعیت آبراهه‌ها و شیب توپوگرافی هستند، استخراج شده‌اند. قابل‌ذکر است که در این گام، برای به دست آوردن نتیجه بهتر، از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. در گام دوم، به‌منظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوان، پارامترهای شیمیایی برخی از چشمه‌ها، مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته و پارامترهای انحلالی، ضرایب اشباعی، منشأ مواد شیمیایی محلول در آب و سیستم کلی جریان در آبخوان‌های موجود مشخص شده است. در این مطالعه، تعیین ترکیب و پراکندگی سنگی، بر اساس بازدیدهای میدانی و به کمک نقشه‌های زمین‌شناسی یک‌صد هزارم بهشهر و ساری که زمین مرجع شده‌اند، انجام شده است. برای استخراج خطواره‌های ناشی از شکستگی‌ها، از سه روش دستی، خودکار و نیمه اتوماتیک استفاده شده است. در روش دستی، با اعمال فیلترهای High Pass، PCA و ترکیب رنگی داده‌های ماهواره‌ای لندست-8، خطواره‌ها بارزسازی و استخراج شده‌اند. در روش اتوماتیک، از الگوریتم Segment Tracing Algorithm (STA) در نرم‌افزار PCI، کمک گرفته شده است. در الگوریتم STA، پیکسل‌های خطی بر اساس اختلاف درجه خاکستری شناسایی و سپس بر اساس پارامترهای RADI، GTHR، LTHR، FTHR، ATHR و DTHR به بردار تبدیل گردیده‌اند. جهت تشخیص و استخراج وضعیت پوشش گیاهی، از شاخص Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) بر روی داده‌های سنجنده OLI از ماهواره لندست-8، کمک گرفته شده است. آبراهه‌ها، با کمک اکستنشن ArcHydro در GIS شناسایی گردیدند. برای تولید DEM موردنیاز، از تکنیک‌های فتوگرامتری بر روی تصاویر زوج استریو سنجنده ASTER در نرم‌افزار Idrisi و بر اساس متغیرهای پارامتری توجیه‌های داخلی و خارجی (External and Internal Orientation) سنجنده و نقاط کنترلی زمینی (Ground Control Points, GCPs) انجام شده است. شیب توپوگرافی منطقه به کمک DEM و بر اساس درجه در محیط نرم‌افزاری GIS محاسبه و نقشه آن تهیه شده است. بر اساس داده‌های آب هوایی اداره کل هواشناسی استان مازندران، وضعیت آب‌وهوایی به‌صورت منحنی‌های هم‌دما، هم بارش و هم تبخیر مشخص و نوع آب‌وهوا نیز، از روش De Marton تعیین شده است.نتایج و بحث حاصل فعالیت‌های فوق، تولید نقشه‌های سنگ‌شناسی، تراکم و فاصله از خطواره‌های حاصل از شکستگی، تراکم و فاصله از آبراهه‌ها، شیب توپوگرافی، هم بارش و پوشش گیاهی بوده است. با توجه به معیارهای متفاوت بکار رفته در نقشه‌های تولیدشده و وجود نیاز به معیاری واحد و قابل‌مقایسه و متناسب برای تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، از منطق فازی کمک گرفته شده است. در این حالت، کلیه لایه‌ها با مرز غیرقطعی به‌جز لیتولوژی که دارای مرز قطعی بوده و تابع منطق بولین است، فازی سازی شده‌اند و در ادامه در GIS، به‌صورت لایه‌های فازی سازی شده استخراج گردیده‌اند. از طرفی، چون وزن و ضریب اثربخشی عوامل هشت‌گانه مؤثر در وقوع پدیده کارست یکسان نیستند، برای تعیین ارجحیت و اولویت‌بندی این عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است و میزان مشارکت و به عبارتی وزن هر یک از معیارها با ضریب ناسازگاری کمتر از یک درصد در نرم‌افزار Expert Choice 12 محاسبه شده است. درنهایت، با روش ترکیب خطی وزن‌دار (WLC)، لایه‌های رستری فازی شده بر اساس وزن مؤثر آن‌ها، با عملگر تجمعی توافقی (Compromise Operator) یا گاما تلفیق شده و نقشه پراکندگی پدیده کارست با ضریب احتمال متفاوت در محدوده موردمطالعه استخراج گردید. در گام بعدی، به‌منظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوان‌ها و ارزیابی پدیده کارست، تعداد 18 چشمه با دبی مساوی و بیشتر از سه لیتر بر ثانیه انتخاب و به کمک نرم‌افزارهای SPPS، RockWorks2016 و PHREEQC2.6 مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند و ضمن استخراج جداول و نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، شاخص اشباعی کانی‌های متعدد نیز، محاسبه گردیده‌اند.نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که پدیده کارست، در بخش مرکزی دارای بیشترین گسترش بوده و خطواره‌های حاصل از شکستگی‌ها، بیشترین نقش را در تشکیل این پدیده داشته‌اند. تیپ آب این چشمه‌ها، بی‌کربنات کلسیک- منیزیک بوده و بر‌اساس نمودار گیپس، نقش سنگ‌های تشکیل‌دهنده آبخوان در تعیین ترکیب شیمیایی آب، بسیار واضح است. همچنین، با توجه به شاخص‌های اشباعی کانی‌ها، نوع جریان در مخازن آب‌های زیرزمینی، به‌صورت افشان و افشان- مجرایی است. بر اساس این تحقیق، بهره‌گیری از فن‌آوری نوین سنجش‌ازدور و GIS، موجب افزایش دقت و سرعت و کاهش هزینه در مطالعات کارستی به‌همراه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

904 - پردازش‌خودکار بر مبنای فن تداخل‌سنجی با پراکنشگرهای دائمی جهت پایش فرونشست (مطالعۀ موردی: آبخوان هرات و مروست)
ابوالفضل محمدی فتح آباد سید علی الحسینی المدرسی

10.30495/girs.2022.684418

پیشینه و هدف یکی از مسائلی که در اثر برداشت آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد نشست زمین (Land subsidence) است. این وضعیت اکنون در بسیاری از نقاط خشک و نیمه خشک ایران و بویژه استان یزد گزارش شده است. به علاوه، در دهه‌های اخیر توسعه ناهمگن اراضی کشاورزی و استخراج بی‌رویه از آب‌ها چکیده کامل

پیشینه و هدف یکی از مسائلی که در اثر برداشت آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد نشست زمین (Land subsidence) است. این وضعیت اکنون در بسیاری از نقاط خشک و نیمه خشک ایران و بویژه استان یزد گزارش شده است. به علاوه، در دهه‌های اخیر توسعه ناهمگن اراضی کشاورزی و استخراج بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی مخازن آبخوان‌های هرات و مروست در استان یزد باعث بروز پدید فرونشست زمین در پیرامون اراضی کشاورزی شده است. بالا آمدن جداره فلزی میله چاه‌های عمیق، شکاف‌های افقی بر روی سطح زمین به‌طور مستقیم نشان‌دهنده میزان فرونشینی سطح است. تشخیص و نمایان‌سازی نواحی که به دلیل خطرپذیری و به مخاطره انداختن زندگی، مستعد فرونشست هستند ضروری است..از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که تاثیرات فرونشست ممکن است به وسیله دیگر فعالیت‌های طبیعی در ناحیه همچون فعالیت‌های آتشفشانی، زمین لرزه‌ها و زمین‌لغزش‌ها تسریع شود و با توجه به لرزه‌خیز بودن مناطق زیادی از کشور ما توجه به این پدیده اهمیت ویژه‌ای دارد. امروزه یکی از دقیق‌ترین و کم هزینه‌ترین روش‌ها برای شناسایی حرکات سطح زمین، فن تداخل سنجی راداری است. این روش با مقایسه فازهای دو تصویر راداری که از یک منطقه در دو زمان متفاوت اخذ شده‌اند، قادر به تعیین تغییرات سطح زمین با دقت و توان تفکیک مکانی در حد سانتی‌متر و حتی میلی‌متر در آن بازهی زمانی خواهد بود. در این مقاله ما برای نخستین بار با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنتینل-1 و نرم‌افزارهای منبع باز سعی در پایش وجود فرونشست زمین در آبخوان‌های هرات و مروست نمودیم. در این تحقیق، سعی داریم با به به‌کارگیری داده‌های سری زمانی حس‌گر سنتینل-1 که تاکنون در مطالعه فرونشست مناطق موردمطالعه استفاده‌نشده است به اهداف زیر دست‌یابیم. هدف پژوهش حاضر، اجرا کردن فن تداخل سنجی با پراکنش کننده‌های دائمی با استفاده از پکیج یکپارچه SNAP2StaMPS است. هدف دیگر می‌توان به برآورد نرخ فرونشست با پردازش مجموعه‌ای از تصاویر سنجنده سنتینل-1 در بازه زمانی 20/02/2017 تا 10/02/2019، تقریباً دوساله سری زمانی است. و هدف آخر بررسی پتانسیل دادۀ این حس گر در تحلیل سری زمانی و پایش تغییرات حاصل از فرونشست زمین بود.مواد و روش‌ها آبخوان هرات و مروست درواقع مناطق موردمطالعه در این تحقیق شامل، آبخوان هرات و مروست واقع در استان یزد می‌باشند. آبخوان هرات و مروست ازنظر زمین‌شناسی بخشی از زون‌های زاگرس (افیولیت، رادیولاریت) و سنندج- سیرجان هستند. مناطق مورد مطالعه موجود در حوضۀ درجه ۲ آبریز کویر ابرقو و سیرجان با کد 44 و مساحتی برابر با 57125.3 کیلومترمربع واقع شده است. در این پژوهش تعداد 24 داده مربوط به سنجنده سنتینل-1، در سطح تصویر مختلط تک منظر، گذر بالا، قطبش VV و شماره قطعه 93 مربوط به بازه زمانی تقریباً دوساله را در هر دو منطقه موردمطالعه مورد پردازش قرار گرفت. به‌طورکلی، قسمت اعظم پروسه پردازش و تحلیل سری زمانی تداخل سنجی با پراکنش کننده‌های دائمی (PSI) در این مقاله توسط دو نرم‌افزار متن‌باز اسنپ و استمپس صورت گرفت گرفت. درنهایت، برای خودکار نمودن مراحل تداخل سنجی از نوع تک مرجع، از مجموعه‌ای کد نوشته به زبان برنامه‌نویسی پایتون به نام SNAP2StaMPS که به‌خوبی بر اساس گراف‌های نرم‌افزار اسنپ طراحی‌شده است، استفاده شد.نتایج و بحث یکی از نتایج پردازش تداخل‌سنجی به اساس الگوریتم خودکار SNAP2StaMPS در این پژوهش، تولید تداخل‌نگاشت که فاز توپوگرافی از روی آن‌ها حذف‌شده است، بود. از دیگر نتایج شاخص پراکندگی انحراف استاندارد برای نقشه متوسط جابجایی، هر دو آبخوان هرات و مروست به ترتیب برابر با 4.19 و 3.65 میلی‌متر در سال بود. همچنین از نتایج اصلی در این پژوهش برآورد نقشه متوسط جابجایی، آبخوان هرات بین -40.33 تا 11.46 میلی‌متر در سال و برای آبخوان مروست بین -39.79 تا 10.63 میلی‌متر در سال در راستای دید ماهواره در طول بازه زمانی موردمطالعه (2017 تا 2019) به دست آمد. بدین منظور ناحیه‌های به‌صورت تصادفی و ناحیه‌های نیز بر اساس شواهد میدانی فرونشست در هر دو محدوده مطالعاتی انتخاب شدند نواحی مربوط به آبخوان هرات شامل، 1) قنات سفید و 2) شمال چشمه‌علی و 3) شهر هرات و نواحی 4) قنات شوشوران 5) چاه حاجی‌آباد ناصری و 6) شهر مروست، مربوط به آبخوان مروست را می‌توان نام برد. در این مقاله با توجه عدم وجود ابزارهای تخصصی، جهت ارزیابی و صحت سنجی تنها راه بررسی نتایج، انطباق آن با شواهد زمینی فرونشست، نمودار های سری زمانی و هیدرو گراف واحد آبخوان است. با توجه به نتایج هیدرو گراف واحد آبخوان های آبرفتی هرات و مروست، سطح آب زیرزمینی در آبخوان هرات در طول دوره 8 ساله از سال 1390 تا 1398 بر اساس داده‌های 28 چاه مشاهده‌ای در حدود 5.5 متر افت نموده است، برای آبخوان محدوده مطالعاتی مروست این هیدرو گراف نشان‌دهنده افت آب زیرزمینی در حدود 7 متر در طی دوره هشت‌ساله هست. نتایج سری زمانی حاصل از تداخل سنجی تصاویر مورداستفاده در این مقاله، نشان‌دهنده شیب‌خط برازشی که درواقع میزان وجهت جابجایی (به سمت بالا یا پایین) را نشان می‌دهد، حاکی یک‌روند نزولی رو به پایین در ناحیه شماره دوم (قنات سفید از آبخوان هرات) و پنجم (قنات شو شوران از آبخوان مروست) به ترتیب میزان آن برابر با حدود 5 و 7 سانتی‌متر را نشان می‌دهند. که این نتایج ارتباط معنی‌داری با هیدرو گراف واحد هر دو آبخوان دارد.نتیجه‌گیری در این تحقیق، برای برآورد نرخ پدیده فرونشست در آبخوان‌های هرات و مروست از استان یزد، از فن تداخل سنجی با پراکنش گرهای دائمی با استفاده از داده‌های سنجنده سنتینل-1 و پکیج منبع باز SNAP2StaMPS، استفاده شد. همچنین، پتانسیل نرم افزارهای استمپس و اسنپ جهت پردازش تداخل سنجی راداری بررسی شد، و همچنین جزئیات اجرای بسته نرم‌افزاری استپ به استمپس را نشان داده شد. به طور کلی، بر اساس خروجی های پردازش شده از این پکیچ و نتایج حاصل از صحت سنجی می توان به توانایی روش خودکار ارائه شده در این پژوهش جهت پایش فرونشست پی برد و از این الگوریتم در مناطق مطالعاتی دیگر استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

905 - ارزیابی رفتار متقابل آبخوان با فرونشست زمین و ارتباط آن با سطح آب زیرزمینی و تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی تفاضلی راداری
فاطمه رفیعی سعید قره چلو سعید گلیان

10.30495/girs.2023.689174

تغییرات اقلیمی جهانی و رشد جمعیت، منجر به افزایش تقاضای آب‌ به‌عنوان منبعی اساسی برای آب‌های شیرین شده است. خطر فرونشست زمین به دلیل پمپاژ آب‌های زیرزمینی و افت سطح آب ازجمله خطرات زیست‌محیطی است که خسارات زیادی به جوامع وارد می‌کند. این تحقیق در دشت سملقان یکی از دشت‌ه چکیده کامل

تغییرات اقلیمی جهانی و رشد جمعیت، منجر به افزایش تقاضای آب‌ به‌عنوان منبعی اساسی برای آب‌های شیرین شده است. خطر فرونشست زمین به دلیل پمپاژ آب‌های زیرزمینی و افت سطح آب ازجمله خطرات زیست‌محیطی است که خسارات زیادی به جوامع وارد می‌کند. این تحقیق در دشت سملقان یکی از دشت‌های کشاورزی در استان خراسان شمالی به‌صورت موردی انجام‌شده است که بر اساس اطلاعات شرکت آب منطقه‌ای این استان، بیشترین منابع آب زیرزمینی از چاه‌های عمیق این دشت استخراج‌شده و در شرایط بحرانی قرار دارد. در این مطالعه به‌منظور بررسی فرونشست زمین در اثر افت آب‌های زیرزمینی از تکنیک تداخل سنجی تفاضلی راداری از داده‌های پایین گذر ماهواره‌ی Sentinel-1 در بازهی ۲۰۲۰-۲۰۱۴ استفاده شد. همچنین رفتار متقابل آبخوان با فرونشست دشت مورد بررسی قرار گرفت و علاوه بر آن برای پایش تغییرات پوشش گیاهی در دوره فرونشست از داده‌های ماهواره لندست-8 در دشت سملقان استفاده شد. با استفاده از داده چاه‌های پیزومتری دشت نقشه‌های هم افت آب زیرزمینی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه‌شده و ارتباط افت سطح آب زیرزمینی با فرونشست تحلیل گردید. نقشه‌های تولید شده نشان‌دهنده ارتباط مستقیم افت آب با فرونشست در آبخوان سملقان در بازه زمانی موردمطالعه بود. حداکثر فرونشست در این دشت در سال 2019 مقدار بیشینهی 34 سانتی‌متر داشته و حداقل 18 سانتی‌متر در سال‌های 2015 و 2018 برآورد شد. درنهایت ارتباط افت سطح آب زیرزمینی با فرونشست منطقه موردمطالعه قرار گرفت و رفتار آبخوان بررسی شد. نتایج نشان‌دهنده‌ی رفتار الاستیک زمین در آبخوان سملقان و اطراف شهرستان چمن بید بود. همچنین با پردازش تصاویر لندست- ۸ ارتباط زمانی-مکانی تغییرات پوشش گیاهی با فرونشست مطالعه شد. بررسی نتایج نشان‌دهندهی تخریب پوشش گیاهی به میزان ۵.۹٪ در مناطقی از دشت که تماما با افت سطح آب‌های زیرزمینی مواجه بوده و در پی آن فرونشست در منطقه رخ داده و همبستگی زمانی-مکانی بالایی را آشکار ساخت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

906 - بررسی آب قابل بارش جو در شرایط گردوغبار با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی: جنوب غربی ایران)
طاهره انصافی مقدم طاهر صفرراد

10.30495/girs.2023.690417

در حالی که تاثیر گازهای گلخانه ای نیروگاه ها، خودروها و سایر ذرات معلق انسان ساخت بر کیفیت هوا و بهداشت عمومی به خوبی شناخته شده، تاثیر آنها بر آب و هوا به طور کامل شناخته نشده است. دانشمندان نشان داده اند که ذرات معلق در هوا می تواند چه به طور مستقیم، از طریق بازتابش ا چکیده کامل

در حالی که تاثیر گازهای گلخانه ای نیروگاه ها، خودروها و سایر ذرات معلق انسان ساخت بر کیفیت هوا و بهداشت عمومی به خوبی شناخته شده، تاثیر آنها بر آب و هوا به طور کامل شناخته نشده است. دانشمندان نشان داده اند که ذرات معلق در هوا می تواند چه به طور مستقیم، از طریق بازتابش انرژی خورشیدی به آسمان، چه به طور غیر مستقیم، با افزایش بازتاب ابرها، درجه حرارت سطح زمین را کاهش دهد. ذرات معلق گردوغبار به ویژه در مناطق شهری و صنعتی، به عنوان عامل کاهنده بارندگی و نزولات آسمانی عمل می کند. ریزگردهای بزرگ (بزرگتر از1 میکرون) می توانند بارندگی را افزایش دهند. اما ذرات بسیار ریز گردوغبار در سطوح فوقانی جو می تواند به سرکوب بارش های فراوان بیانجامد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط ظرفیت آب قابل بارش جوی با وقایع گردوغبار در جنوب غربی ایران طی دوره (1986 - 2016) انجام شده است. این مقاله، با استفاده از داده های طبقه بندی شده محصول مد 06(MOD06) سنجنده مادیس(MODIS) تاثیر گردوغبار بر بارش را مورد بررسی قرار داد. نتایج این تحقیق با بررسی داده های سنجش از دور از جمله مقادیر آب قابل بارش و رخداد گردوغبار جو در برخی موارد انتخابی، نشان داد در مقطعی از زمان که گردوغبار به مقدار بالایی می رسد، میزان آب قابل بارش که نشانگر پتانسیل و توانایی رخداد بارش است، به طور قابل توجهی کاهش می یابد. نتایج این تحقیق نشان داد یکی از اثرات رخدادهای گردوغبار در جنوب غربی ایران، نقصان بارش بوده و گردوغبار می تواند به طور قابل توجهی به عنوان عامل کاهنده یا سرکوب کننده میزان بارندگی در منطقه عمل کند. کارایی بالای محصول مد 06(MOD06) در اثبات اثر کاهش دهندگی گردوغبار بر آب قابل بارش جو در منطقه جنوب غربی ایران، در این تحقیق اثبات گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

907 - نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز صفارود)
مرتضی شاهدی غلامرضا نبی بیدهندی

10.30495/girs.2023.690970

با توجه به تغییرات عمده در کاربری زمین و همچنین تغییرات اقلیمی طی چند دهه اخیر مدیریت سیلاب از نقش عمده ای در مدیریت منابع آب برخوردار است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز صفارود بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولو چکیده کامل

با توجه به تغییرات عمده در کاربری زمین و همچنین تغییرات اقلیمی طی چند دهه اخیر مدیریت سیلاب از نقش عمده ای در مدیریت منابع آب برخوردار است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز صفارود بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS میباشد. برای این منظور ابتدا توزیع مکانی زیرحوضه‌ها با استفاده از نقشه سطوح‌ هم‌پیمایش در سطح منطقه تعیین گردید. سپس با استفاده از نقشه سیل‌خیزی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS، رفتار زیرحوضه‌های واقع در هر سطح هم پیمایش براساس سیلاب طراحی با دوره بازگشت صد ساله مورد بررسی قرار گرفت. با حذف اثر هیدرولوژیکی زیرحوضه‌های یاد شده در هر سطح هم‌پیمایش، هیدروگراف سیلاب خروجی شبیه‌سازی گردید. بررسی نتایج نشان می‌دهد زیرحوضه های سطح هم پیمایش 1 و 2 واقع در خروجی حوضه صفارود با شاخص 67/0 و 78/0 دارای کمترین تاثیر و در مقابل زیرحوضه های واقع در سطح 4 با شاخص 10/1 دارای بیشترین تاثیر بر دبی اوج سیلاب خروجی از حوضه میباشند. میزان تغییرات ایجاد شده در ناحیه میانی و مناطق بالاتر، ناشی از شکل حوضه در تلفیق با شدت سیل‌خیزی می‌باشد. با توجه به نتایج ذکر شده توصیه میگردد جهت کاهش هزینه های اجرایی کنترل سیلاب در حوضه آبخیز صفارود تمرکز عملیات اجرایی در مناطق اولویت‌بندی شده شامل زیرحوضه های بالاتر و همچنین میانی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

908 - ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی حوزه طرقبه شاندیز استان خراسان با استفاده از تکنیک های دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی
مهری انتظاری فاضل امیری طیبه طباطبایی

آلودگی آب‌های زیرزمینی در حوزه طرقبه شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و همچنین فعالیت های کشاورزی یک مسئله مهم است. هدف از این تحقیق تهیة نقشه آسیب پذیری آب‌های زیرزمینی در این حوزه با استفاده از مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی می ب چکیده کامل

آلودگی آب‌های زیرزمینی در حوزه طرقبه شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و همچنین فعالیت های کشاورزی یک مسئله مهم است. هدف از این تحقیق تهیة نقشه آسیب پذیری آب‌های زیرزمینی در این حوزه با استفاده از مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد. داده های هفت پارامتر (سطح آب زیرزمینی، شبکه تغذیه، محیط آبخوان، جنس خاک، توپوگرافی، ناحیه غیراشباع، هدایت هیدرولیکی) مدل دراستیک جمع آوری و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به نقشه تبدیل شد. نتایج نشان داد که تغییرات شاخص دراستیک در محدودة 225-68 است. که خطر آلودگی آب‌های زیرزمینی منطقه در پنج ناحیه با آسیب‌پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه‌بندی گردید. نقشه دراستیک نشان می دهد که 15.9% در آسیب‌پذیری خیلی کم، 20.29% در آسیب‌پذیری کم، 26.33% در آسیب‌پذیری متوسط، 24.34% در آسیب‌پذیری زیاد و 13.14% در آسیب‌ پذیری خیلی زیاد قرار دارد. جریان آب رودخانه از شمال شرق منطقه سبب می شود که آب هنگام جریان به پایین‌ دست کودهای زمین‌های کشاورزی را به آب‌های زیرزمینی تخلیه و ازاین‌رو منجر به آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی این منطقه شود. صحت نقشه آسیب‌ پذیری با انطباق نقشه تغییرات نیترات با نقشه شاخص دراستیک تعیین گردید. نتایج نشان داد که کلیه نقاطی که دارای یون نیترات بالا هستند در محدودة آلودگی خیلی زیاد قرارگرفته‌اند که این می تواند دقت و صحت مدل را تائید نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

909 - بررسی روند تغییرات کمی سطح ایستابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از زمین آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: دشت سیرجان)
حلیمه پیری ابوالفضل بامری

هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت سیرجان با استفاده از روش‌های زمین آماری در دوره آماری 1375 تا 1385 است. داده‌های سطح ایستابی مربوط به 30 حلقه چاه منطقه جمع آوری گردید. پس از کنترل کیفیت، صحت و بررسی نرمال بودن داده ها، سطح ایستابی با اس چکیده کامل

هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت سیرجان با استفاده از روش‌های زمین آماری در دوره آماری 1375 تا 1385 است. داده‌های سطح ایستابی مربوط به 30 حلقه چاه منطقه جمع آوری گردید. پس از کنترل کیفیت، صحت و بررسی نرمال بودن داده ها، سطح ایستابی با استفاده از روش‌های قطعی توان دهی عکس فاصله، روش چندجمله‌ای محلی، روش چندجمله‌ای جهانی با توان‌های 1، 2 و 3، روش توابع پایه شعاعی (اسپلاین کاملاً منظم، اسپلاین با کشش، مولتی کوادریک، مولتی کوادریک معکوس، اسپلاین صفحه نازک) و روش‌های کریجینگ معمولی، کریجینگ ساده و کریجینگ گسسته میانیابی گردید. انتخاب بهترین روش میانیابی با استفاده از معیارهای میانگین خطا، مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب تبیین انجام و نقشه‌های پهنه بندی مکانی در دوره مطالعه ترسیم شد. نتایج نشان داد که واریوگرام مدل گوسین با ضریب تبیین 7/0 به عنوان بهترین مدل برازش شده به ساختار فضایی داده‌ها و روش چندجمله‌ای محلی و روش کریجینگ معمولی به ترتیب با داشتن مجذور میانگین مربعات خطا 6/43 و 85/23، بهترین روش میانیابی می‌باشند. نتایج همچنین نشان داد که روش کریجینگ معمولی با تغییرنما گوسی در مقایسه با سایر روش‌های بکار رفته، برای برآورد عمق سطح ایستابی آب زیرزمینی در هر دو دوره آماری دقت بیشتری دارد. پهنه بندی با روش کریجینگ معمولی نشان داد که سطح آب زیرزمینی در بیشتر نقاط دشت در دوره مطالعه افت داشته است. حداکثر این افت معادل 40 متر و به طور متوسط 15 متر می باشد. در نقاط غربی دشت سطح آب افزایش پیدا کرده که باعث تغییر جهت آب از سمت سفره آب شور غرب به سمت سفره آب شیرین و کاهش کیفیت سفره آب زیرزمینی دشت سیرجان شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

910 - ارزیابی الگوریتم های طبقه بندی نظارت شده غیرپارامتریک در تهیة نقشه پوشش زمین با استفاده از تصاویر لندست 8
وحید میرزایی زاده مریم نیک نژاد جعفر اولادی قادیکلایی

هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی سه الگوریتم ماشین بردار پشتیبان، درخت تصمیم گیری و شبکه عصبی مصنوعی فازی آرتمپ جهت تهیة نقشه پوشش زمین حوزه آبخیز ارکواز با استفاده از تصویر سنجنده OLI ماهواره لندست 8 (سال 1393) است. پس از تصحیح هندسی تصاویر و پیش پردازش های صورت گرفته، چکیده کامل

هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی سه الگوریتم ماشین بردار پشتیبان، درخت تصمیم گیری و شبکه عصبی مصنوعی فازی آرتمپ جهت تهیة نقشه پوشش زمین حوزه آبخیز ارکواز با استفاده از تصویر سنجنده OLI ماهواره لندست 8 (سال 1393) است. پس از تصحیح هندسی تصاویر و پیش پردازش های صورت گرفته، اقدام به تعیین نمونه های تعلیمی مربوط به طبقات پوشش زمین برای انجام عملیات طبقه بندی شد و ارزیابی تفکیک پذیری نمونه ها در هر کدام از طبقات پوشش زمین با استفاده از شاخص آماری واگرایی تعیین شد. به منظور ارزیابی صحت نتایج طبقه بندی هر کدام از الگوریتم ها، نقشه واقعیت زمینی با استفاده از روش سیستماتیک به ابعاد 550 متری طراحی و نوع پوشش زمینی آن ها در محل نمونه ها مشخص گردید. در نهایت، کارایی روش های طبقه بندی با استفاده از معیارهای صحت کلی، ضریب کاپا، صحت تولید کننده و صحت کاربر مورد بررسی قرار گرفت. مقایسة صحت های کلی و ضریب کاپای کسب شده برای سه طبقه بندی کننده با مجموعه باندی مناسب در مقایسه با نقشة واقعیت زمینی نشان داد که طبقه بندی کننده ماشین بردار پشتیبان با مقدار صحت کلی 26/91% و ضریب کاپای 8731/0 نتایج مطلوب تری نسبت به سایر الگوریتم ها دارد. نتایج همچنین نشان داد که تفکیک و طبقه بندی اراضی جنگلی از سایر طبقات کاربری منطقه با صحت بالا صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

911 - ارزیابی طرح های آبخیزداری بیولوژیک و سدهای اصلاحی سنگ و سیمان با ارزیابی چندمعیاره مکانی (مطالعة موردی: حوزه آبخیز قورچای رامیان)
علی اکبر جمالی محمد حسن زاده انگیزه اسدی ساروی

ارزیابی مکانی نامناسب در طرح‌ها و پروژه های توسعه ملی‌ و منطقه ای در ایران، عمدتاً به صرف غیرقابل ‌توجیه بودجه و زمان منجر می گردد. برای کاهش این هزینه ها و از دست ‌رفتن فرصت‌ها، استفاده از یک مدل کارآمد که بتواند از خطای کارشناسی بکاهد، هدف تحقیق حاضر می باشد که در حوز چکیده کامل

ارزیابی مکانی نامناسب در طرح‌ها و پروژه های توسعه ملی‌ و منطقه ای در ایران، عمدتاً به صرف غیرقابل ‌توجیه بودجه و زمان منجر می گردد. برای کاهش این هزینه ها و از دست ‌رفتن فرصت‌ها، استفاده از یک مدل کارآمد که بتواند از خطای کارشناسی بکاهد، هدف تحقیق حاضر می باشد که در حوزه آبخیز قورچای رامیان گرگان انجام گردید. در این تحقیق، ابتدا سناریوی های مجزا و مدل مفهومی و درختی برای عملیات بیولوژیک و مکانیکی (احداث سدهای اصلاحی سنگ و سیمانی) تهیه گردید. در مرحله بعد، مطابق مدل، نقشه های محدودیت ها و عوامل به محیط ارزیابی چندمعیاره مکانی در نرم‌افزار ایلویس وارد گردید. محدودیت ها (شیب، کاربری اراضی، خاک و شبکه آبراهه) استانداردسازی بولین و عوامل (شیب، ارتفاع، خاک، فرسایش خاک، کاربری اراضی، فاصله از جاده، روستا، گسل منبع قرضه و زمین لغزش) استانداردسازی فازی (به روش‌های سود، هزینه و مرکب) شدند. وزن دهی عوامل (به روش‌های رتبه دهی، مقایسه زوجی و مستقیم) با استفاده از نتایج پرسشنامه و نظرات کارشناسی انجام گردید. نتایج نشان داد در نقشه اولویت‌بندی که چهار رتبه‌بندی در آن مشخص گردیده بود، در طرح‌های بیولوژیک و در طرح‌های سد و سیمان، مکان‌های دارای اولویت اول به ترتیب امتیازات 97/0 تا 73/0 و طول 3 کیلومتر از آبراهه و 86/0 تا 65/0 و مساحت 2470 هکتار را به خود اختصاص دادند. مدل از نوع منطقی است و اصول منطقی و بهینه‌سازی را به کار می‌گیرد نه تجربی، بنابراین در صدد تست آن با طرح‌های اجرا شده قبلی نبوده‌ایم. طرح‌هایی که به مراتب دچار خطای زیاد هستند چون امکان تلفیق عوامل متعدد با فنون پیشرفته GIS وجود نداشته است. در نهایت پیشنهاد شد که به دلیل به کارگیری عوامل متعدد مکانی در تصمیم، برای ارزیابی طرح‌های آبخیزداری و پیش‌بینی طرح‌ها برای اجرا، از این مدل در کشور در حوزه‌های مشابه استفاده گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

912 - تعیین مکان مناسب برای تغذیه مصنوعی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعة موردی: دشت اشترینان)
لیلا گودرزی علی محمد آخوندعلی حیدر زارعی

یکی از روش‌های مدیریت منابع آب که در سال‌های اخیر کاربرد وسیعی یافته است، استفاده از روش تغذیه مصنوعی می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین مکان مناسب برای تغذیه مصنوعی آبخوان دشت اشترینان واقع در شهرستان بروجرد صورت گرفته است. معیارهای لازم و تأثیرگذار در انتخاب مکان مناسب چکیده کامل

یکی از روش‌های مدیریت منابع آب که در سال‌های اخیر کاربرد وسیعی یافته است، استفاده از روش تغذیه مصنوعی می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین مکان مناسب برای تغذیه مصنوعی آبخوان دشت اشترینان واقع در شهرستان بروجرد صورت گرفته است. معیارهای لازم و تأثیرگذار در انتخاب مکان مناسب تغذیه مصنوعی عبارتند از؛ زمین شناسی، شیب، ضخامت بخش غیراشباع، کیفیت آب زیرزمینی، گرادیان هیدرولیکی، قابلیت انتقال، ضریب ذخیره، فاصله از منابع آب سطحی و کاربری اراضی. در ابتدا اقدام به تهیه لایه رستری هر یک از این معیارها و تعیین وزن معیارها بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش مقایسه‌های زوجی گردید. نقشه‌های تهیه شده با استفاده از روش هم‌پوشانی تلفیق گردید. سپس مناطق نامناسب از نظر نزدیکی به چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها، با استفاده از مدل منطق بولین حذف و نقشه پتانسیل تغذیه مصنوعی برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. نقشه پتانسیل تغذیه مصنوعی نشان داد که 17 درصد از مساحت منطقه دارای شرایط کاملاً مناسب، 21 درصد دارای شرایط مناسب، 31 درصد دارای شرایط متوسط، 18 درصد دارای شرایط نامناسب و 13 درصد دارای شرایط کاملاً نامناسب برای تغذیه مصنوعی می‌باشد که با بازدید میدانی چهار مکان برای تغذیه مصنوعی دشت اشترینان مشخص گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

913 - ارتباط پارامترهای وکتوری کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: رودخانه زاینده رود)
زهرا خبری فرهاد نژادکورکی حمید سودائی زاده

رودخانه ها از مهم ترین منابع آب های سطحی و تأمین کننده آب شیرین مصرفی در بخش های شهری، کشاورزی و صنعتی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی اثر منابع آلاینده اطراف بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه داده های فیزیکوشیمیایی (دب چکیده کامل

رودخانه ها از مهم ترین منابع آب های سطحی و تأمین کننده آب شیرین مصرفی در بخش های شهری، کشاورزی و صنعتی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی اثر منابع آلاینده اطراف بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه داده های فیزیکوشیمیایی (دبی، سختی، کلر، هدایت الکتریکی، اسیدیته) در دورة 9 ماهه (پاییز 1389- بهار 1390) در 7 ایستگاه زاینده رود مورد بررسی قرار گرفت. لیست صنایع مهم اطراف رودخانه تهیه و با تبدیل آن ها به فایل های اطلاعات مکانی به محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی منتقل شد. درصد مساحت کاربری اراضی در بافرهای 10 کیلومتری اطراف رودخانه و ایستگاه ها محاسبه گردید. همچنین فاصله هر یک از 10 صنعت مادر اطراف تا ایستگاه ها تعیین شد. سپس مجموع داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری (SPSS®19) قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بافر 3/451682 هکتاری اطراف رودخانه، 9/40% این مساحت را کشاورزی و 1/8% را توسعة شهری تشکیل داده است و غلظت آلاینده ها با مساحت کشاورزی اطراف هر ایستگاه و فاصله تا صنایع اطراف رودخانه مثل تصفیه خانه جنوب اصفهان رابطه معنی دار دارد. با توجه به اهمیت حفاظت رودخانه زاینده رود اعمال مدیریت صحیح بر روی این رودخانه به خصوص در محدودة بعد از شهر ضروری است. ایجاد سیستم تصفیه مناسب برای خروجی پساب صنایع اطراف رودخانه، توصیه به کشاورزان جهت استفاده صحیح از کودهای شیمیایی می تواند راهکارهای مناسبی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

914 - بررسی تاثیر عصاره آبی زیره سبز در کنترل وزن موش های صحرایی نر ویستار دریافت کننده رژیم غذایی پرچرب
ستاره ریاحی رضا نجات بخش ساناز مهمازی

مقدمه و هدف:چاقی ناشی از افزایش عمومی یا موضعی چربی در بدن بوده و مصرف غذای پرچرب، از فاکتورهای خطر ایجاد آن محسوب می‌گردد. مکمل‌های گیاهی در مقایسه با بسیاری از داروهای سنتز شده شیمیایی به دلیل موثر بودن در کاهش وزن، درمان چاقی و داشتن حداقل عوارض جانبی کاربرد گسترده‌ا چکیده کامل

مقدمه و هدف:چاقی ناشی از افزایش عمومی یا موضعی چربی در بدن بوده و مصرف غذای پرچرب، از فاکتورهای خطر ایجاد آن محسوب می‌گردد. مکمل‌های گیاهی در مقایسه با بسیاری از داروهای سنتز شده شیمیایی به دلیل موثر بودن در کاهش وزن، درمان چاقی و داشتن حداقل عوارض جانبی کاربرد گسترده‌ای پیدا نموده اند. در این تحقیق اثر عصاره آبی زیره سبز بر میزان وزن و پارامتر های خونی مرتبط با سندرم متابولیک در موش‌های تحت تغذیه با رژیم غذایی پرچرب بررسی گردید.روش کار:32 سر موش رت نر نژاد ویستار 3 ماهه که به طور تصادفی به 4 گروه 8تایی کنترل(دریافت کننده رژیم غذایی معمولی و بدون دریافت عصاره)، گروه چاق(دریافت کننده رژیم غذایی پر چرب و بدون دریافت عصاره) و گروه های تجربی دریافت کننده عصاره آبی زیره سبز با دوز‌های 50 و 100 میلی گرم بر کیلو گرم. به همراه غذای پرچرب تقسیم و روزانه از راه دهانی به مدت 20 هفته تیمار شدند. بعد از اتمام 20 هفته کلیه موش ها کالبد شکافی شده و از قلب حیوان خونگیری انجام گردید. قلب، کبد، کلیه‌ها و چربی دور کلیه‌ها ، طحال، پانکراس، چربی امنتال جدا شده، وزن شدند. آزمایشات بیوشیمیایی در سطح سرم شامل اندازه گیری گلوکز، تری‌گلیسیرید، کلسترول، LDLHDLو لپتین انجام گرفت. یافته ها:در تیمار عصاره زیره سبز در هر دو گروه کاهش معنی داری در شاخص توده بدنی، میزان چربی امنتال، سطح تریگلیسیرید و لپتین نسبت به گروه چاق مشاهده شد و در تیمار با دوز 100 میلی گرم بر کیلو گرم عصاره زیره کاهش معنی دار وزن کبد نسبت به گروه های دیگر را موجب گردید(05/0 >Pنتیجهگیری:عصاره آبی زیره سبز می‌تواند به عنوان یک طعم دهنده یا افزودنی با دوز پایین در رژیم غذایی روزانه میزان متابولیسم چربی را کنترل و موجب کاهش وزن شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

915 - اثر دوره های نوری مختلف بر قابلیت تخم گشایی سیست آرتمیا فرانسیسکانا Artemia franciscana
حامد عبدالله پور عرفان اکبری نرگسی بهرام فلاحتکار

زمینه و هدف:استفاده از آرتمیا به عنوان یک جیره غذایی مناسب برای پرورش لاروی در خیلی از گونه ها گسترده شده است. اگرچه استفاده از سیست آرتمیا در آبزی پروری ساده به نظر می رسد، اما عوامل متعددی در تخم گشایی سیست ها نقش دارند. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین اثر دوره های چکیده کامل

زمینه و هدف:استفاده از آرتمیا به عنوان یک جیره غذایی مناسب برای پرورش لاروی در خیلی از گونه ها گسترده شده است. اگرچه استفاده از سیست آرتمیا در آبزی پروری ساده به نظر می رسد، اما عوامل متعددی در تخم گشایی سیست ها نقش دارند. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین اثر دوره های نوری مختلف بر قابلیت تخم گشایی سیست آرتمیا فرانسیسکانا می باشد.روش کار:مطالعهحاضربهبررسی دوره های نوری مختلف 48 ساعت روشنایی(48L)، 6 ساعت تاریکی و 42 ساعت روشنایی (6D:42L)، 12 ساعت تاریکی و 36 ساعت روشنایی و(12D:36L)، 24 ساعت تاریکی و 24 ساعت روشنایی(24D:24L)، 36 ساعت تاریکی و 12 ساعت روشنایی(36D:12L)، 48 ساعت تاریکی(48D) در مدت 48 ساعت انکوباسیون در سه تکرار بر درصد تخم گشایی سیست، درصد مرحله چتری و درصد سیست تخم گشایی نشده آرتمیا فرانسیسکانا پرداخته است. پس از 48 ساعت و با استفاده از نمونه برداری ازهرتکرار،5نمونه250 میکرولیتری برداشت و داخل پتری دیش قرار داده شدند؛ تعداد ناپلی، تعداد مرحله چتری و سیست تخم گشایی نشده شمارش صورت پذیرفت.یافته ها:نتایج نشان داد بیشترین و کم ترین درصد تخم گشایی به میزان 25/4 6/72 و 26/6 4/27 درصد به ترتیب در تیمارهای 48Lو 48Dثبت شد(05/0p). پایین ترین درصد سیست تخم گشایی نشده نیز در 48Dو بالاترین درصد مرحله چتری در 36D:12Lثبت گردید (05/0p). همچنین، بیشترین درصد مرحله چتری در تیمار 36D:12Lو کمترین درصد مرحله چتری در تیمار 12D:36Lبدست آمدنتیجه گیری:نتایج این پژوهش نشان داد که نور مداوم بر روی عملکردتخم گشایی سیست آرتمیا فرانسیسکانا تاثیر مطلوبی خواهد گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

916 - بررسیLC5096 ساعته و ضایعات هیستوپاتولوژیکی نیترات روی بافت آبشش،کبد و کلیه تاسماهی ایرانی
آرش جمشیدی حسین خارا ذبیح الله پژند

زمینه وهدف:گسترش آلودگیها ازجمله نیترات درآب ها مسمویت حاد یا نیمه حاد را درماهیان خصوصاً بچه ماهیان ایجاد میکند و درکوتاه مدت و بلندمدت بسته به غلظت آن باعث ایجاد اختلال در فعالیتهای فیزیولوژیکی و مرگ ومیر ناشناخته می شود. اغلب آبزیان پرورشی تحت تأثیر این آلودگیها چکیده کامل

زمینه وهدف:گسترش آلودگیها ازجمله نیترات درآب ها مسمویت حاد یا نیمه حاد را درماهیان خصوصاً بچه ماهیان ایجاد میکند و درکوتاه مدت و بلندمدت بسته به غلظت آن باعث ایجاد اختلال در فعالیتهای فیزیولوژیکی و مرگ ومیر ناشناخته می شود. اغلب آبزیان پرورشی تحت تأثیر این آلودگیها، سیستم ایمنیشان به خطر می افتد. هدف ازاین تحقیق تعیین سطح مجاز نیترات درآب و تاثیرات حاد آن بربافت آبشش،کبد و کلیه گونه ماهی خاویاری(تاسماهی ایرانی)است. روشکار:به این منظور بعداز آزمایشات تعیین غلظت مقدماتی نیترات، تیمارهای 750 ،773 ،798 ،823 و850 میلی گرم درلیتر نیترات، میزان LC10LC50و LC90در طول مدت 24، 48، 72 و 96 ساعت بر اساس دستورالعمل OECD-2002و به روش ساکن، روی بچه تاسماهی ایرانی با میانگین وزن 2گرم در مقایسه با تیمار شاهد، اندازه گیری شدند. به منظور ارزیابی اثرات هیستوپاتولوژیکی نیترات در پایان روز چهارم(96ساعت) بافت های آبشش، کبد و کلیه نمونه برداری در محلول بوئن تثبیت گردید. نمونه های تثبیت شده پس مراحل قالب گیری، برش و رنگ آمیزی با هماتوکسیلین- ائوزین با میکروسکوپ نوری مجهز به مانیتور و دوربین عکاسی و فیلمبرداری مورد مطالعه میکروسکوپی قرار گرفت.یافتهها:میزانLC10نیترات در24، 48، 72 و 96 ساعت برای بچه تاسماهی ایرانی به ترتیب6097/775، 29 /716، 9556 /677 و 7878/ 669 میلیگرم در لیتر، میزانLC50 نیترات7434/909، 9397/825، 645/793 و 5538/764 میلیگرم درلیتر،میزانLC90 نیترات 074/1067، 4265 /952، 076/929 و728/872 میلیگرم در لیتر تعیین شد. نتایج نشان دادکه درآبشش پدیدههایی نظیرپرخونی، تورم لاملای اولیه، هیپرپلازی، چسبندگی لاملای ثانویه، خونریزی و نکروز سلولی پس از طی 96ساعت مشاهده شد. شدت موارد آسیبی از تیمار1 به سمت تیمار5 افزایش یافت. در کبد پس از در معرض بودن عوارضی از قبیل پرخونی، نکروز سلولی، رکورد صفراوی و آتروفی سلولی مشاهده شد، ولی شدت آنها در هر تیمار متنوع بود. در کلیه نیز عوارضی چون پرخونی و خونریزی، ملانوماکروفاژ، افزایش فضای ادراری و هیپرتروفی در تیمارها مشاهده گردید و بیشترین عارضه در تیمارهای 4 و 5 دیده شد. نتیجه گیری:بنابر تحقیق حاضر تاسماهی ایرانی گونه حساس به نیترات بوده و در پرورش باید به غلظت نیترات توجه شود که بالاتر از حد مجاز نرسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

917 - بررسی اثرآباناربرمیزانآنزیمهای ALPALTو ASTدرموش هایصحرایینربالغدیابتی وغیردیابتی
سید ابراهیم حسینی داود مهربانی الهام رضایی

زمینه و هدف:دیابت ناهنجاری متابولیکی است که با آسیبهای بافتی فراوانی از جمله آسیب به کبد همراه میباشد. آب انار ماده مغذی است که در طب سنتی نیز از آن استفاده میگردد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آب انار بر فعالیت آنزیمهای ALPALTو ASTدر موش های صحرایی نر بالغ دیابتی چکیده کامل

زمینه و هدف:دیابت ناهنجاری متابولیکی است که با آسیبهای بافتی فراوانی از جمله آسیب به کبد همراه میباشد. آب انار ماده مغذی است که در طب سنتی نیز از آن استفاده میگردد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آب انار بر فعالیت آنزیمهای ALPALTو ASTدر موش های صحرایی نر بالغ دیابتی شده و غیر دیابتی انجام گرفت.روش کار:در این پژوهش 90 سر موش صحرایی نر بالغ با وزن 220-200 گرم در گروه های کنترل، شاهد، تجربی دیابتی و غیردیابتی مورد مطالعه قرار گرفتند. هر گروه شامل 9 سر موش بود. گروه های تجربی به ترتیب دوزهای 1، 2 و 4 میلی لیتر آب انار را به ازای وزن هر موش و به مدت 21 روز به صورت گاواژ دریافت کردند. برای ایجاد دیابت از تزریق درون صفاقی mg/kg60 استرپتوزوسین استفاده شد. در پایان روز بیست و یکم از قلب حیوانات خون گیری به عمل آمد و سپس میزان سرمی آنزیم های ALPALTو ASTاندازه گیری گردید. داده ها به کمک آزمون ANOVAو تست پیگیری LSDمورد ارزیابی قرار گرفت.یافتهها:یافتهها نشان داد که آب انار باعث کاهش معنیدار آنزیم های ALPALTو ASTدر گروه های دیابتی شده نسبت به گروه کنترل می شود و در گروه های سالم تاثیر معنیداری نداشت. نتیجه‌گیری:آب انار با داشتن مواد فلاونوئیدی و آنتی اکسیدانی و همچنین از طریق کاهش قندخون باعث کاهش آنزیم های ALPALTو ASTدرموش های دیابتی شده میگردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

918 - اثر پیش تغذیه عصاره آبی الکلی گلپر(Heraclum persicum) بر نفوذپذیری سد خونی-مغزی و میزان ادم مغزی در مدل سکته مغزی موش صحرایی
سیده لیلا میر صالحی مهدی رهنما محمد رضا بیگدلی

زمینه و هدف:آسیب مغزی ناشی از ایسکمی به صورت مرگ یا به صورت ناتوانی دائمی شمار زیادی از بیماران را ناتوان کرده نموده است. ادم اسکمیک از مهم ترین عوارض سکته مغزی می باشد. هدف از این مطالعه اثر پیش تغذیه ای عصاره آبی الکلی گلپر(Heraclum persicum) بر نفوذ پذیری سد خونی مغز چکیده کامل

زمینه و هدف:آسیب مغزی ناشی از ایسکمی به صورت مرگ یا به صورت ناتوانی دائمی شمار زیادی از بیماران را ناتوان کرده نموده است. ادم اسکمیک از مهم ترین عوارض سکته مغزی می باشد. هدف از این مطالعه اثر پیش تغذیه ای عصاره آبی الکلی گلپر(Heraclum persicum) بر نفوذ پذیری سد خونی مغزی و کاهش ادم مغزی می باشد.روش کار:در این مطالعه تجربی 35 سر رت نر از نژاد ویستار مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه اول و دوم(کنترل و شم) آب مقطر دریافت می کنند در حالی که سه گروه تیمار با عصاره های آبی الکلی گلپر با دوزهای 30، 50، 100 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن از طریق گاواژ به مدت 30 روز دریافت نمودند. دو ساعت بعد از آخرین دوز هر گروه به زیر گروه هایMiddle Cerebral Artery MCAO)) برای اندازه گیری نفوذپذیری سد خونی-مغزی و زیرگروه دیگر برای اندازه گیری میزان ادم مغزی تقسیم شدند.یافته ها:پیش تیمار با عصاره آبی الکلی گلپر باعث کاهش ادم مغزی و نفوذپذیری سد خونی- مغزی بعد از MCAOدر گروه های آزمایشی با دوز 50 و 100میلی گرم بر کیلوگرم عصاره گردید(0/05pنتیجه گیری:پیش تیمار باعصاره آبی الکلی گلپر موجب کاهش ادم مغزی و کاهش میزان نفوذپذیری سد خونی مغزی در مدل ایسکمی- خون رسانی مجدد موش می شود، عصاره آبی الکلی گلپر به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی خود نقش محافظت عصبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

919 - اثر آب انار(Punica granatum) بر میزان هورمون های محور هیپوفیزتیروئید در موش های صحرایی نر بالغ
سید ابراهیم حسینی فرزاد گودرزی سعید خاتم ساز

زمینه و هدف:آب انار با داشتن انواعی از ترکیبات شیمیایی دارای خواص متعددی از جمله ضد چاقی، دیابت، ضد سرطان، ضد مسمومیت کبدی،کاهش دهنده قند و کلسترول خون می باشد، لذا این پژوهش با هدف بررسی اثرآب انار بر غلظت پلاسمایی هورمون های محور هیپوفیز تیروئید در موش های صحرایی نر ب چکیده کامل

زمینه و هدف:آب انار با داشتن انواعی از ترکیبات شیمیایی دارای خواص متعددی از جمله ضد چاقی، دیابت، ضد سرطان، ضد مسمومیت کبدی،کاهش دهنده قند و کلسترول خون می باشد، لذا این پژوهش با هدف بررسی اثرآب انار بر غلظت پلاسمایی هورمون های محور هیپوفیز تیروئید در موش های صحرایی نر بالغ انجام گرفت.روش کار:برای این منظور تعداد 50 سر موش صحرایی نر بالغ با وزن تقریبی 210 تا 200 گرم به پنج گروه 8 تایی شامل کنترل(فاقد تیمار)، شاهد(تیمار با آب مقطر) وگروه های تجربی دریافت کننده روزانه 3، 6 و 9 میلی لیتر آب انار تقسیم شدند.کلیه تیمار ها به صورت گاواژ و به مدت 10 روز صورت گرفت. در پایان دوره بعد از اندازه گیری وزن حیوانات ضمن خون گیری و تهیه پلاسما میزان پلاسمایی هورمون های TSH ,T4 ,T3با روش الیزا اندازه گیری و نتایج با آزمون های آماری تجزیه واریانس یک طرفه و tتست تحلیل و معناداری اختلاف داده ها در سطح 0/05Pدر نظر گرفته شد.یافته ها:نتایج این بررسی نشان داد که آب انار تاثیر معناداری بر وزن بدن ندارد، اما در گروه دریافت کننده دوز 3 میلی لیتر غلضت TSHافزایش معنادار و در گروه دریافت کننده دوز 9 میلی لیتر غلظت T3و در تمام گروه ها میزان T4کاهش معناداری در سطح 0/05>Pمشاهده گردید.نتیجه گیری:نتایج این بررسی نشان داد که آب انار تاثیر ی بر میزان وزن موش های صحرایی نداشته اما به صورت وابسته به دوز باعث افزایش میزان پلاسمایی هورمون TSHو کاهش هورمون های T3وT4می گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

920 - بررسی تأثیرات فرمالین و سولفات مس بر بافت های آبشش بچه ماهی سفید دریای خزر
مسعود فرخ روز عباسعلی زمینی الهه مظفری

زمینه و هدف:فرمالین و سولفات مس از دسته ترکیباتی هستند که دائماً در مزارع پرورش ماهی جهت درمان عفونت های انگلی و قارچی باکتریایی مورد استفاده قرار میگیرند. آبشش ماهی به عنوان ارگان هایی که مدام در معرض محیط خارجی قرار دارند و به دلیل نقش آنها در تنفس و تعادل اسمزی اول چکیده کامل

زمینه و هدف:فرمالین و سولفات مس از دسته ترکیباتی هستند که دائماً در مزارع پرورش ماهی جهت درمان عفونت های انگلی و قارچی باکتریایی مورد استفاده قرار میگیرند. آبشش ماهی به عنوان ارگان هایی که مدام در معرض محیط خارجی قرار دارند و به دلیل نقش آنها در تنفس و تعادل اسمزی اولین هدف این مواد شیمیایی و فلز سنگین هستند. هدف از این مظالعه بررسی هیستوپاتولوژی تأثیر غلظت های سولفات مس و فرمالین بر روی بافت آبشش بچه ماهی سفید دریای خزر می باشد.روش کار:در پژوهش حاضر به بررسی بروز ضایعات احتمالی بافت های آبشش بچه ماهی سفید دریای خزر با میانگین وزنی 428 میلی گرم و میانگین طول 5/3 سانتی متر پس از قرارگیری در معرض غلظت های مختلف سولفات مس (در دو تیمار کوتاه مدت 20 دقیقه ای و بلند مدت 24 ساعته، ppm100 ، ppm1) و فرمالین (در دو تیمار کوتاه مدت و بلند مدت، ppm250 و ppm25) پرداخته شد. بعد از پایدار کردن بافت ها در فرمالین 10 درصد و ایجاد برش 5 میکرومتری به روش هماتوکسیلین رنگ آمیزی و توسط میکروسکوپ نوری مطالعه گردید. یافتهها:نتایج نشان داد که قرار گرفتن آبشش در مجاورت با ppm1 در لیتر سولفات مس می تواند منجر به شروع هایپرپلازی خفیفی در تیغههای ثانویة آبششی شد. در غلظت ppm100 این ضایعات شدیدتر و منجر به بروز پدیدهایی همانند هایپرپلازی در لاملاهای اولیه و ثانویة آبششی و پُرخونی بسیار زیادی مشهود بودند. نتایج حاصل از قرار گرفتن آبشش در مجاورت ppm25 فرمالین، اندکی پُرخونی مشهود بوده است و در بلند مدت حضور بسیار زیاد گلبول های قرمز می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

921 - بررسی تغییرات آسیب شناسی بافت آبشش بچه ماهی سفید(Rutilu skutum)در مواجهه با فلزات سنگین آهن و روی
نیکتا مهدی پور سید علی اکبر هدایتی محمد رضا ایمانپور

زمینه وهدف:بررسی اثرات فیزیولوژیک فلزات سنگین بر آبزیان شاخص دریای خزر بسیار حائز اهمیت می باشد. از مهمترین شاخص های فیزیولوژیک بررسی عوارض بافت شناسی بافت های حساس از جمله آبشش می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاْثیر فلزات سنگین آهن و روی بر ساختار بافت آبشش بچه ماهی چکیده کامل

زمینه وهدف:بررسی اثرات فیزیولوژیک فلزات سنگین بر آبزیان شاخص دریای خزر بسیار حائز اهمیت می باشد. از مهمترین شاخص های فیزیولوژیک بررسی عوارض بافت شناسی بافت های حساس از جمله آبشش می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاْثیر فلزات سنگین آهن و روی بر ساختار بافت آبشش بچه ماهی سفید Rutilu skutumصورت گرفت.روش کار:در این راستا تعداد 120 عدد بچه ماهی سفید تهیه و پس از سازگاری ماهیان با شرایط آزمایشگاهی، آزمایش به مدت 30 روز در غلظت های(Fecl2mg l-15/19 وmg l-1 ZnCl29/3) انجام شده و نمونهگیری از بافت آبشش طی3 دوره 7، 15 و 30 روزه صورت پذیرفت. بررسی بافتی به روش بافت شناسی کلاسیک و با رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین صورت گرفت و عوارض بافتی وسیله میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 10 و 40 مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها:نتایج حاکی از این بود که با پیشرفت مدت قرارگیری در معرض فلزات سنگین آسیب های وارده به بافت آبشش از قبیل پرخونی و خون ریزی، شکستگی و اتصال لاملاهای ثانویه و کوتاه شدن لاملاهای ثانویه،گرزی شدن تیغه های آبششی، متورم و پرسلولی شدن لاملاها شدیدتر شد. به طوری که در مدت 30 روز بیشترین جداشدگی در لاملای اولیه و ثانویه دیده شد.نتیجه گیری:میزان آسیب دیدگی بافت آبشش در غلظتهای مختلف فلزات به ترتیب در روی نسبت به آهن به طور معنی داری کمتر و عوارض مشاهده شده در تیمار آهن بیشتر است. بیشترین عوارض مشاهد شده اتصال لاملاهای ثانویه و پرخونی آبشش بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

922 - بررسی اثر حفاظتی ویتامین C بر روی آئورت رت های تیمار شده با عصاره آبی تنباکو
لیلا اصغری پروین تراب زاده شهربانو فولادی

زمینه و هدف:مصرف محصولات تنباکو یک خطر اصلی برای ایجاد بیماری های قلبی- عروقی است. ویتامین Cهم به عنوان مؤثرترین آنتی اکسیدان محلول در آب تأثیر به سزایی در حفاظت از بدن در برابر نقصهای سیستم دفاعی دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر حفاظتی ویتامین Cبر تخریب ناشی از مصرف چکیده کامل

زمینه و هدف:مصرف محصولات تنباکو یک خطر اصلی برای ایجاد بیماری های قلبی- عروقی است. ویتامین Cهم به عنوان مؤثرترین آنتی اکسیدان محلول در آب تأثیر به سزایی در حفاظت از بدن در برابر نقصهای سیستم دفاعی دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر حفاظتی ویتامین Cبر تخریب ناشی از مصرف عصاره آبی تنباکو بر آئورت موشهای تیمار شده در راستای بهبود بیماریهای قلبی میباشد.روش کار:تعداد 60 سر موش بزرگ آزمایشگاهی نژاد ویستار ضمن نگهداری مطابق با راهنمای انستیتوی ملی سلامت، در 6 گروه 10 تایی؛ کنترل(دست نخورده)، شاهد(آب مقطر)، کنترل منفی(تنباکو) و تجربی 1 و 2 و 3 مورد آزمون واقع شدند. با تهیه عصاره آبی تنباکو و محلول اسید آسکوربیک، mg/kg.bw150 عصاره آبی تنباکو به همراه صفر ، 8، 10 و 15 میلیگرم بر کیلوگرم ویتامین Cبه ترتیب به گروههای کنترل منفی و تجربی 1، 2 و 3 به مدت 45 روز به صورت درون صفاقی تزریق گردید. ضمن بررسی بافت قلب و بافت آئورت، تحلیل ضخامت دیواره آئورت و اختلاف وزن بدن طی روش آنالیز واریانس یک عاملی با تکرار(ANOVA)با نرم افزار SPSS20با درجه معنیداری 05/0Pاز لحاظ آماری مورد بررسی قرار گرفت و برای مقایسه دو به دو میانگین گروهها نیز تستهای Tukeyو Duncanانجام شد.یافته ها:ضخامت دیواره آئورت؛ در گروه Tobaccoافزایش یافت ولی با مصرف مقادیر کم و متوسط ویتامین Cبه همراه عصاره آبی تنباکو در گروههای تجربی 1 و 2 کاهش داشت و در گروه تجربی 3 با مصرف زیاد ویتامین Cنسبت به گروه تنباکو کاهش یافته ولی در مقایسه با سایر گروهها افزایش ضخامت داشته است و هیچکدام معنیدار نبودند. گروه تنباکو کاهش وزن داشته ولی در گروههای تجربی 1،2 و 3 افزایش وزن حاصل شد، که تفاوت حاصله در گروههای تنباکو و تجربی 1 با فاصله اطمینان 99% و گروههای تجربی 2 و 3 در سطح 05/0Pمعنیدار بودند.نتیجه گیری:مصرف تنباکو موجب ضخیمی دیواره آئورت میگردد و مصرف مقدار کم یا متوسط از ویتامین Cبه همراه آن موجب بهبودی میشود ولی مصرف دوز بالای ویتامین Cاثرات سوئی نشان داد و مصرف محصولات تنباکو باعث ایجاد تورم آئورت میشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

923 - بررسی تراکم جمعیتی گاماروس آب شیرین (Gammarus fasciatus) و ارتباط آن با عوامل غیرزیستی در روان آب ارتفاعات لاکانشهر (رشت – گیلان)
مسعود موسی پور حمید علاف نویریان فریبرز صیاد اوغلی

زمینه و هدف: گاماروس ها به طور گسترده در نواحی مختلف جغرافیایی ایران پراکنده شده اند و به عنوان یکی از مهم ترین غذای زنده جانوری در اکثر آبزیان به شمار می آیند. گزارشات مختلفی در زمینه ی اکولوژیکی و مطالعات زیستی گاماروس آب شیرین در مناطق مختلف ایران وجود دارد، اما هیچ چکیده کامل

زمینه و هدف: گاماروس ها به طور گسترده در نواحی مختلف جغرافیایی ایران پراکنده شده اند و به عنوان یکی از مهم ترین غذای زنده جانوری در اکثر آبزیان به شمار می آیند. گزارشات مختلفی در زمینه ی اکولوژیکی و مطالعات زیستی گاماروس آب شیرین در مناطق مختلف ایران وجود دارد، اما هیچ گونه گزارشی در زمینه ی بررسی عوامل غیرزیستی و اثرات آن بر روی تراکم جمعیتی گاماروس آب شیرین در روان آب لاکانشهر وجود ندارد. از این رو این تحقیق با هدف بررسی برخی از عوامل تاثیرگذار غیرزیستی در روان آب ارتفاعات لاکانشهر در فصل بهار انجام شد. روش کار: نمونه ها از 10 ایستگاه به طور تصادفی و با استفاده از ابزار کوادرات جمع آوری و شمارش شدند. عوامل غیر زیستی آب مانند درجه ی حرارت،کدورت،pH، اکسیژن محلول و املاح کل مواد جامد محلول در ماههای مختلف فصل بهار درایستگاه های مختلف اندازه گیری شدند. یافته ها: با افزایش دما و کاهش کدورت در ماه خرداد تراکم جمعیتی گاماروس ها به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافتند(05/0≥p). اختلاف معنادار قابل توجهی در میزان اکسیژن محلول و pH در ماه های مختلف بهار مشاهده نشد(05/0≤p).تراکم و فراوانی گاماروس ها در ماه های مختلف بهار در ایستگاه های پایین دست نسبت به ایستگاه های بالا دست نسبتاً بیشتر بوده است. از بین فاکتورهای فیزیکو_شیمیایی آب مورد مطالعه ی منطقه بین درجه ی حرارت و تراکم همبستگی معنا داری وجود دارد(R2=0.948).کم ترین میزان همبستگی بین pH (R2=0.686) و اکسیژن محلول(R2=0.845)با تراکم جمعیتی گاماروس ها مشاهده شد. با کاهش املاح کل جامد در ماه های اردیبهشت و خرداد تراکم جمعیتی گاماروس ها افزایش یافتند، به علاوه میزان مواد مغذی لاشبرگ ها در روان آب لاکانشهر در ماه های مذکور به طور قابل ملاحظه ای در جمعیت گاماروس ها تاثیر گذار بوده است(05/0≥p). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین عامل تاثیرگذار غیرزیستی بر تراکم گاماروس آب شیرین درارتفاعات لاکان شهر، تابع درجه ی حرارت و میزان کدورت آب می باشد. p پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

924 - تأثیر دو محیط آب – خزه و خاک پیت‌ماس بر تعداد کوکون‌گذاری، وزن کوکون و تعداد تلفات زالوی شرقی (Hirudo orientalis)
حمیدرضا بیدمال محمد سوداگر

زمینه و هدف: کلرید کادمیوم باعث ایجاد صدمه کبدی می گردد. در این مطالعه اثر حفاظتی عصاره هیدروالکلی گل ساعتی بر علیه سوء عملکرد کبدی القاء شده توسط کلرید کادمیوم در موش های صحرایی نر بالغ مورد بررسی قرارگرفت. روش کار: 54 سر موش صحرایی نربالغ نژاد ویستار به6 گروه 9 تایی ت چکیده کامل

زمینه و هدف: کلرید کادمیوم باعث ایجاد صدمه کبدی می گردد. در این مطالعه اثر حفاظتی عصاره هیدروالکلی گل ساعتی بر علیه سوء عملکرد کبدی القاء شده توسط کلرید کادمیوم در موش های صحرایی نر بالغ مورد بررسی قرارگرفت. روش کار: 54 سر موش صحرایی نربالغ نژاد ویستار به6 گروه 9 تایی تقسیم شدند. گروه کنترل،گروه شاهد1: 0.2ml/kg آب مقطر روزانه به صورت درون صفاقی به عنوان حلال دریافت کردند.گروه شاهد2: 2mg/kg کلرید کادمیوم روزانه به صورت درون صفاقی به مدت 21 روز دریافت کردند.گروه های تجربی3و2و1: 2mg/kg کلرید کادمیوم روزانه به صورت درون صفاقی به مدت 21 روز و سپس 150,300,450mg/kg عصاره هیدروالکلی بخش های هوایی گل ساعتی روزانه به صورت درون صفاقی به مدت30روز دریافت کردند. سطوح سرمی ALT,AST,ALP,GGT,LDH،آلبومین، بیلی روبین و پروتئین توتال اندازه گیری شدند. آزمایشات آسیب شناسی بافتی کبد بعد از رنگ آمیزی هماتوکسیلن وائوزین انجام شد. یافته‌ها: میانگین غلظت سرم ALT، ALp ،LDH ، GGT و بیلی روبین در تمام گروه های تجربی دریافت کننده کلرید کادمیوم و عصاره هیدروالکلی بخش های هوایی گل ساعتی و کلرید کادمیوم نسبت به گروه دریافت کننده کلرید کادمیوم کاهش معنی داری نشان داد. میانگین غلظت سرم AST در گروه های تجربی دریافت کننده 3و2 نسبت به گروه دریافت کننده کلرید کادمیوم کاهش معنی داری نشان داد. میانگین غلظت پروتئین توتال و آلبومین سرم در گروه های تجربی 3و2 نسبت به گروه دریافت کننده کلرید کادمیوم افزایش معنی داری نشان داد(05/0>p ). نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره هیدروالکلی بخش های هوایی گل ساعتی دارای اثر حفاظتی بر سوء عملکردکبدی القاء شده توسط کلرید کادمیوم در موش های صحرایی نر بالغ می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

925 - اثر تغییر تدریجی شوری بر سلول های کلرایدی آبشش ماهی قزل آلای رنگین کمان(Onchorhynchus mykiss)
سجاد پور مظفر

زمینه وهدف: تغییر در پارامترهای محیطی هم چون شوری به عنوان عامل استرس‌زا تلقی شده و بر رشد و بقای آبزی اثر منفی دارد. سلول‌های کلرایدی آبشش، مسئولیت اصلی تبادل یون‌ها را در ماهیان ایفا می‌کنند. بنابراین، هدف از این مطالعه، ارزیابی تغییرات اندازه و تعداد سلول‌های کلرایدی چکیده کامل

زمینه وهدف: تغییر در پارامترهای محیطی هم چون شوری به عنوان عامل استرس‌زا تلقی شده و بر رشد و بقای آبزی اثر منفی دارد. سلول‌های کلرایدی آبشش، مسئولیت اصلی تبادل یون‌ها را در ماهیان ایفا می‌کنند. بنابراین، هدف از این مطالعه، ارزیابی تغییرات اندازه و تعداد سلول‌های کلرایدی در پاسخ به افزایش شوری می‌باشد. روش کار: برای این منظور، 180 قطعه ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان با وزن تقریبی 91/1 ± 5/28 گرم به مدت 60 روز در شوری‌های 15، 20 و 25 گرم در لیتر نگهداری شدند. سازگاری به آب شور در مدت 15 روز انجام شد. به منظور بررسی تغییرات تعداد و اندازه سلول‌های کلرایدی نمونه‌برداری در روزهای 7، 15(پایان سازگاری به شوری)، 30، 45 و 60 روز و از هر تکرار 3 ماهی انجام گرفت. برش عرضیبافت آبشش با ضخامت 5-7 میکرون از استفاده از رنگ ائوزین- هماتوکسیلین تهیه شد. یافته ها: در روز 7، بالاترین میزان تعداد و اندازه سلول‌های کلرایدی در تیمار شوری 25 گرم در لیتر مشاهده شد. از روز 15 تا پایان دوره، تعداد و اندازه سلول‌های کلرایدی در تیمارهای شوری به طور معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد بیشتر بود. هم چنین، ماهیان نگهداری شده در شوری 25 گرم در لیتر به تدریج تا پایان دوره تلف شدند. نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که سلول‌های کلرایدی در ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان بیشتر در قاعده فیلامنت ها حضور دارند و نقش مهمی در ترشح یون‌ها ایفا می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

926 - تعیین نیازغذایی شاه میگوی آب شیرین(Astacus leptodactylus) به فسفولیپید در سیستم پرورش مداربسته
رضا جلیلی ناصر اق احمد ایمانی فرزانه نوری

زمینه و هدف: فسفولیپیدها به عنوان نیاز غذایی در جیره غذایی آبزیان از جمله سخت پوستان مطرح می باشد، اما تاکنون در خصوص نیاز غذایی شاه میگوی آب شیرین به فسفولیپید گزارشی ارائه نشده است. بر همین اساس این مطالعه با هدف ارزیابی نیاز غذایی شاه میگوهای جوان به فسفولیپید به مدت چکیده کامل

زمینه و هدف: فسفولیپیدها به عنوان نیاز غذایی در جیره غذایی آبزیان از جمله سخت پوستان مطرح می باشد، اما تاکنون در خصوص نیاز غذایی شاه میگوی آب شیرین به فسفولیپید گزارشی ارائه نشده است. بر همین اساس این مطالعه با هدف ارزیابی نیاز غذایی شاه میگوهای جوان به فسفولیپید به مدت 12 هفته انجام پذیرفت. روش کار: شاه میگوهای جوان(میانگین وزنی 1±80/13 گرم) در سیستم پرورش متراکم مداربسته و در 18 مخزن پرورشی با 10% تعویض آب روزانه، هوادهی و پناهگاه ذخیره سازی شدند. هم چنین تصفیه آب توسط فیلترهای مکانیکی و زیستی انجام پذیرفت.شش جیره خالص حاوی 30 % پروتئین و 10 % چربی به همراه شش سطح مکمل تجاری لسیتین(شامل صفر، 25/0 ،5/0، 88/0، 16/1 و 33/1 درصد فسفولیپید) تنظیم شد.کازئین و ژلاتین به عنوان منابع اصلی پروتئین در جیره آزمایشی استفاده گردید. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که میانگین شاخص های رشد و فعالیت آنزیم آمیلاز در کلیه تیمارهای آزمایشی نسبت به جیره شاهد به طور معنی داری بالاتر بود(05/0P<) ولی فعالیت آنزیم لیپاز فقط در شاه میگوهای تغذیه شده با 5/0 درصد فسفولیپید با تیمار شاهداختلاف معنی دار داشت. استفاده از سطوح مختلف فسفولیپید باعث افزایش بازماندگی در کلیه تیمارهای آزمایشی نسبت به شاهد گردید ولی اختلاف معنی داری ایجاد ننمود(05/0P>). نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که افزودن 5/0 درصد فسفولیپید به جیره غذایی شاه میگوهای پرورشی در سیستم متراکم متکی به جیره غذایی دستی سبب بهبود شاخص های رشد و فعالیت آنزیم های گوارشی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

927 - بررسی بیهوش کنندگی غلظت‌های مختلف یوجینول در ماهیان انگشت قد و بالغ کلمه خزری(Rutilus caspicus)
محمد مازندرانی ایمان مارزی علی اکبر هدایتی محمد رضا ایمانپور ولی اله جعفری

زمینه و هدف: با توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی، در سال های اخیر استفاده از داروهای گیاهی و ترکیبات آن ها در ماهیان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در بررسی حاضر وضعیت بیهوش کنندگی یوجینول در ماهیان جوان و مولد کلمه خزری (Rutilus caspicus) مورد مطالعه قرار گرفته است چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی، در سال های اخیر استفاده از داروهای گیاهی و ترکیبات آن ها در ماهیان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در بررسی حاضر وضعیت بیهوش کنندگی یوجینول در ماهیان جوان و مولد کلمه خزری (Rutilus caspicus) مورد مطالعه قرار گرفته است روش کار: به این منظور تعداد 120 عدد ماهی کلمه جوان با میانگین وزنی 1/3± 4/10 گرم و تعداد 90 عدد ماهی کلمه مولد با میانگین وزنی 4/4± 5/60 گرم تهیه گردید. وضعیت بیهوشی و ریکاوری برای هر کدام از گروه های ماهیان کلمه انگشت‌قد و ماهیان مولد در غلظت های مختلف 10، 20، 40، 80 و 100 میلی گرم/لیتر(ppm) بررسی شد. برای بررسی اثرات جانبی دارو، بافت شناسی کلیه و آبشش در ماهیانی که با 100 میلی گرم/لیتر یوجینول بیهوش شدند صورت گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج یوجینول در غلظت های 40 تا 100 میلی گرم/ لیتر قادر به بیهوشی ماهیان مولد در کمتر از 3 دقیقه می باشد، در حالی که ماهیان انگشت قد در رنج 10 تا 100 میلی گرم/ لیتر یوجینول در کمتر از 3 دقیقه بیهوش می شوند. در تمامی غلظت های مورد مطالعه زمان بازگشت از بیهوشی در ماهیان انگشت قد و مولد کمتر از 5 دقیقه ثبت گردید. در بافت شناسی آبشش ماهیان انگشت قدی که با 100 میلی گرم در لیتر یوجینول بیهوش شدند جداشدگی اپی تلیوم لاملاهای ثانویه تنها عارضه یافت شده بوده است، هم چنین هیچ عارضه بافتی نیز در کلیه ماهیان مورد بررسی مشاهده نگردید. نتیجه گیری: بر اساس بررسی حاضر یوجینول می تواند به عنوان یک داروی بیهوشی ایمن در غلظت های 40 تا 100 ppm در ماهی کلمه خزری به کار گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

928 - طراحی و ساخت دستگاه تجمیع ارزیابی انواع حافظه و یادگیری به همراه جهت یابی اگوسنتریک و آلوسنتریک برای موش DOR: 20.1001.1.17359880.1399.14.1.5.8
ملیکا نادری محمد رضا بیگدلی

زمینه و هدف: سال های متمادی است که کارهای پژوهشی رفتاری که برگرفته از شبکه های عصبی می باشد همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است. چرا که ارزیابی شناختی و رفتاری مبنای کلیه مطالعه الکتروفیزیولوژی و مولکولی است و باید به نحوی به مطالعات رفتاری باید ارتباط داده شود. هدف از این چکیده کامل

زمینه و هدف: سال های متمادی است که کارهای پژوهشی رفتاری که برگرفته از شبکه های عصبی می باشد همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است. چرا که ارزیابی شناختی و رفتاری مبنای کلیه مطالعه الکتروفیزیولوژی و مولکولی است و باید به نحوی به مطالعات رفتاری باید ارتباط داده شود. هدف از این طراحی و ساخت، تجمیع و ارزیابی همزمان رفتارهای مدل حیوانی در یک دستگاه است. بر مطالعه بر روی مدل های حیوانی کمک شایانی به کسب اطلاعات درباره ساختار و عملکرد اعصاب کرده است.روش کار: مدل طراحی شده در این پژوهش، یک ماز چند مسیره در محیط آبی می باشد و در هر مسیر، عوامل مختلفی تحت بررسی قرار می گیرد. به گونه ای که سه سکو تعبیه شده است. با وارد شدن موش به دو مسیر که یکی پوشیده از آیینه و دیگری دارای توپ است؛ سکوهای متحرک فعّال می گردند و سکوی آخر پس از طی چند مسیر، با به صدا در آمدن صدای بیپ در دسترس قرار می گیرد. به هنگام بالا آمدن سکوها، چراغ کم نوری، روشن می شود. بعد از قرارگرفتن موش به مدت چند ثانیه، سکو از حالت افقی خارج میشود. هنگام ورود موش به مسیر فرعی ماز، با فلش نوری مواجه می شود تا از ورود به آن جا منع شود. جهت یابی خودمدار، حافظه غریزی و یادگیری نقش پذیری در طول تست با ارزیابی عملکرد موش ها ارزیابی می شوند.یافته ها: عادت کردن به فلش چراغ قرمز، حساس شدن به صدای قبل از بالا آمدن سکوی سه، شرطی سازی عامل و کلاسیک با کمک محرک ها، حافظه اجرایی و یادگیری جانشینی با اختصاصی کردن تست، یادگیری نهفته و حافظه لحظه ای با بررسی عملکردی، حافظه غیر ارتباطی و شروع کننده با توپ و حافظه ارتباطی با شناختن نحوه کار لیزرها و میزان اجتماعی بودن موش با اندازه گیری مدت زمان حضور در مسیر آیینه ای؛ در این دستگاه بررسی می شوند. نتیجه گیری: در این دستگاه امکان سنجش فاکتورهای ذکر شده به صورت هم زمان، وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

929 - نقش جایگاه اجتماعی ارزش ویژه برند بر تداعیات مشتری از برند مجموعه‌های فرهنگی ورزشی آبی
زهرا امینی روشن الهام خوش بخت احمدی سید مرتضی عظیم زاده

10.30486/4s.2022.1957642.1041

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جایگاه اجتماعی ارزش ویژه برند بر تداعیات مشتریان از مجموعه‌های فرهنگی ورزشی آبی شهرستان بیرجند به انجام رسید.روش‌شناسی: این پژوهش از نظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه تحقیق شامل مشتریان مجموعه‌های آبی بود که از بین آن‌ه چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جایگاه اجتماعی ارزش ویژه برند بر تداعیات مشتریان از مجموعه‌های فرهنگی ورزشی آبی شهرستان بیرجند به انجام رسید.روش‌شناسی: این پژوهش از نظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه تحقیق شامل مشتریان مجموعه‌های آبی بود که از بین آن‌ها تعداد 384 نفر به صورت تصادفی _ طبقه‌ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محمدی (1390) بکار گرفته شد و بمنظور تجزیه‌وﺗﺤﻠﯿﻞ داده‌ﻫﺎ از ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ پیرسون، آزمون فریدمن و رگرسیون استفاده شد؛ همچنین فرضیه‌های تحقیق با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ابعاد ارزش ویژه برند در این پژوهش شامل برجستگی برند، عملکرد برند، قضاوت برند، احساسات برند، هم‌نوایی برند و تصویرسازی برند است.یافته‌ها: نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که جایگاه اجتماعی ارزش ویژه برند و ابعاد آن بر تداعیات مشتری از برند در مجموعه‌های فرهنگی ورزشی آبی شهرستان بیرجند تاثیرگذار است و در بین ابعاد ارزش ویژه برند، بعد عملکرد برند بیشترین همبستگی را با تداعیات مشتری از برند دارد. نتیجه‌گیری: در بازار امروز، تداعیات ذهنی مشتریان از برند با موفقیت و ماندگاری آن برند ارتباط داشته و دارای جنبه رقابتی است، خصوصا در بازارهای صنعتی که مشتریان وفادار می‌توانند حیات یک شرکت را تضمین کرده و یا آن را به نابودی بکشانند بطورکلی هر چه مشتریان نسبت به برند، تداعیات مثبت بیشتری داشته باشند ارزش ویژه برند و جایگاه اجتماعی آن افزایش می‌یابد زیرا مشتریان استفاده از آن برند را به دوستان وآشنایان خود توصیه می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

930 - مطالعه و شبیه‌سازی سیستم واحد تولید با توربین آبی و بررسی تاثیر جبران‌ساز گذرای افتی بر رفتار دینامیکی سیستم
هما موحدنژاد سید محمد علی زنجانی مجید معظمی غضنفر شاهقلیان

10.30486/teeges.2022.1963559.1024

یکی از اجزای مهم و تجهیزات دوار در نیروگاه برق آبی، توربین آبی است. چرخش توربین باعث تبدیل انرژی پتانسیل موجود در آب به انرژی مکانیکی شده و سپس انرژی مکانیکی توسط ژنراتور به انرژی الکتریکی تبدیل می شود. در این مقاله هدف مطالعه رفتار دینامیکی یک سیستم واحد تولید با توربی چکیده کامل

یکی از اجزای مهم و تجهیزات دوار در نیروگاه برق آبی، توربین آبی است. چرخش توربین باعث تبدیل انرژی پتانسیل موجود در آب به انرژی مکانیکی شده و سپس انرژی مکانیکی توسط ژنراتور به انرژی الکتریکی تبدیل می شود. در این مقاله هدف مطالعه رفتار دینامیکی یک سیستم واحد تولید با توربین آبی و بررسی اثر جبران‌ساز افتی بر رفتار دینامیکی سیستم است. در واحدهای آبی از جبران‌ساز گذرای افتی برای عملکرد پایدار کنترل سرعت استفاده می‌شویکی از اجزای مهم و تجهیزات دوار در نیروگاه برق آبی، توربین آبی است. چرخش توربین باعث تبدیل انرژی پتانسیل موجود در آب به انرژی مکانیکی شده و سپس انرژی مکانیکی توسط ژنراتور به انرژی الکتریکی تبدیل می شود. در این مقاله هدف مطالعه رفتار دینامیکی یک سیستم واحد تولید با توربین آبی و بررسی اثر جبران ساز افتی بر رفتار دینامیکی سیستم است. در واحدهای آبی از جبران ساز گذرای افتی برای عملکرد پایدار کنترل سرعت استفاده می شود. معادلات سیستم در فضای حالت بیان شده و مدهای حقیقی و نوسانی با استفاده از ماتریس سیستم تعیین شده است. نتایج شبیه سازی در اثر تغییرات پله ای در بار مصرفی حالت پایدار سیستم با استفاده از جبران ساز گذرای افتی را نشان می دهند. همچنین نمودارهای بود تابع انتقال انحراف فرکانس سیستم نسبت به تغییرات بار مصرفی حالت پایدار سیستم را تایید می کنند.د. معادلات سیستم در فضای حالت بیان شده و مدهای حقیقی و نوسانی با استفاده از ماتریس سیستم تعیین شده است. نتایج شبیه‌سازی در اثر تغییرات پله‌ای در بار مصرفی حالت پایدار سیستم با استفاده از جبران‌ساز گذرای افتی را نشان می‌دهند. همچنین نمودارهای بود تابع انتقال انحراف فرکانس سیستم نسبت به تغییرات بار مصرفی حالت پایدار سیستم را تایید می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

931 - مبدل بسیار کاهنده جدید با اسنابر غیر فعال بدون تلفات
الهام گرامی مجید دلشاد محمدرضا امینی محمد روح الله یزدانی

10.30486/teeges.2023.1980738.1064

در این مقاله، یک مبدل DC-DC بسیار کاهنده ی سوئیچینگ نرم غیر ایزوله جدید پیشنهاد شده است. مبدل پیشنهادی از دو سلول سوئیچ تشکیل شده است که ورودی و خروجی آنها آبشاری هستند. این مبدل نسبت تبدیل کاهنده ی فوق العاده بالایی را ارائه میدهد و به دلیل کلید زنی نرم تمام قطعات نیمه چکیده کامل

در این مقاله، یک مبدل DC-DC بسیار کاهنده ی سوئیچینگ نرم غیر ایزوله جدید پیشنهاد شده است. مبدل پیشنهادی از دو سلول سوئیچ تشکیل شده است که ورودی و خروجی آنها آبشاری هستند. این مبدل نسبت تبدیل کاهنده ی فوق العاده بالایی را ارائه میدهد و به دلیل کلید زنی نرم تمام قطعات نیمه هادی، تلفات کلید زنی کاهش مییابد، همچنین تلفات بازیابی معکوس دیودها به دلیل خاموش شدن به صورت جریان صفر کاهش مییابد. عرض پالس مبدل پیشنهادی بسیار بزرگتر از مبدل کاهنده است و بنابراین مشکلات مبدل با عرض پالس باریک را ندارد و از آنجایی که برای دستیابی به کلیدزنی نرم از کلید کمکی استفاده نمیشود، مدار کنترل ساده باقی میماند. در این مقاله، وضعیت های عملکرد مبدل مورد بحث قرار گرفته و برای بررسی عملکرد مبدل، یک نمونه اولیه 50 وات با فرکانس سوئیچینگ 100 کیلوهرتز، ورودی 100 ولت و خروجی 16 ولت ساخته شده است. راندمان مبدل اندازه‌گیری شده است و پیک بازده مبدل 94 درصد است، همچنین پیک تداخل الکترومغناطیسی هدایتی در مبدل پیشنهادی نسبت به همتای خود با کلید زنی سخت 6dBμv کاهش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

932 - بررسی نوستالژی در رسالههای شهابالدین سهروردی
حشمت اله آذرمکان مرضیه ربیعی

نوستالژی ـ که آن را غم غربت و حسرت و دلتنگی برای گذشته معنا کردهاند ـ یکی از بنمایههای رایج درادبیات عرفانی است. ادبیات عرفانی با توجه به مضمون و محتوای خود، قابلیّت ذاتی تحلیل نوستالژیک را دارد و از آنجا که نگاه حسرتبار به گذشته در تصوف و عرفان اسلامی در دورههایی ت چکیده کامل

نوستالژی ـ که آن را غم غربت و حسرت و دلتنگی برای گذشته معنا کردهاند ـ یکی از بنمایههای رایج درادبیات عرفانی است. ادبیات عرفانی با توجه به مضمون و محتوای خود، قابلیّت ذاتی تحلیل نوستالژیک را دارد و از آنجا که نگاه حسرتبار به گذشته در تصوف و عرفان اسلامی در دورههایی تشدید میشود و تبلور تجلّی این نگرش، در متون عرفانی نیز تأثیرگذار بوده است، بررسی این مفهوممیتواند گامی نو در شناخت بیشتر اندیشهی نویسندگان این آثار باشد.در پژوهش حاضر سعی بر آن است که میزان و چگونگی بهرهمندی رسالههای فارسی شهابالدین سهروردی از عاطفهی نوستالژیک نمایش داده شود. نوستالژی زمان و مکان، غم دوری از وطن و اشتیاق آرمانشهر، نوستالژیاحوال خاصاز مؤلفههای نوستالژیک در رسالههای سهروردی به شمار میرود. در این میان، حسرت و دلتنگی برای زادگاه و موطن اصلی، پر بسامدترین مصداق میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

933 - زمینه‌‌های پیدایش خرابات و تطورات آن در متون عرفانی
خلیل بهرامی قصر چمی عبدالرّحیم عناقه سمیه سبزواری

مفهوم خرابات از بعد لغوی و سپس جایگاه خاص آن در آئین مهرپرستی به دلایل متعددی آن گونه که می‌بایست مورد بررسی واقع نشده و معنای مستقلی که جامع و مانع باشد برآن مترتب نگردیده است. سیر تاریخی و تطور لغوی و مشربی این واژه نشان می‌دهد، خرابات در اصل همان «خورآبه» در آیین میت چکیده کامل

مفهوم خرابات از بعد لغوی و سپس جایگاه خاص آن در آئین مهرپرستی به دلایل متعددی آن گونه که می‌بایست مورد بررسی واقع نشده و معنای مستقلی که جامع و مانع باشد برآن مترتب نگردیده است. سیر تاریخی و تطور لغوی و مشربی این واژه نشان می‌دهد، خرابات در اصل همان «خورآبه» در آیین میترائیسم بوده که با طی مراحلی دشوار، سالک طریق آن مشرب به آنجا ره می‌یافته است. بعد از اسلام و ظهور مشرب عرفان و تصوف این واژه و مفهوم، با بسامدی فراوان در آثار عرفانی و ادبی متجلی گردید و در ادبیات قلندرانه چنان راه یافت که هر کس به ظن خود از آن تعبیری نمودو متأسفانه نقب انحرافی از این واژه به وجود آمد که با اصل جایگاه خاصی که در آیین میترائیسم داشت؛ تفاوت کلی دارد و متأسفانه در مفهوم عام، به عشرتکده و شرابخانه، نقل به معنی گردید. نگارنده در این مقاله بر آن است تبیین نماید که اصل مفهوم خرابات بر خاسته و برگرفته از چه آیینی است و سیر تاریخی‌آن چگونه است؟ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

934 - بررسی اندیشه‌های عرفانی- تربیتی کتاب کشف‌المحجوب هجویری بر اساس نظریة خودشکوفایی آبراهام مزلو
معصومه سامانی احمد حسنی رنجبر

کشف‌المحجوب یکی از متون مهم عرفانی است. این کتاب و نیز سایر متون عرفانی به دلیل مطرح نمودن مفهوم انسان کامل، قابلیت بررسی از دیدگاه روان‌شناسی کمال و به طور ویژه، نظریة خودشکوفایی آبراهام مزلو را دارند. مزلو در نظریة خود، ملاک‌هایی برای افراد خود شکوفا برمی‌شمارد. این م چکیده کامل

کشف‌المحجوب یکی از متون مهم عرفانی است. این کتاب و نیز سایر متون عرفانی به دلیل مطرح نمودن مفهوم انسان کامل، قابلیت بررسی از دیدگاه روان‌شناسی کمال و به طور ویژه، نظریة خودشکوفایی آبراهام مزلو را دارند. مزلو در نظریة خود، ملاک‌هایی برای افراد خود شکوفا برمی‌شمارد. این ملاک‌ها کمابیش در حالات و کردار عارفان قابل مشاهده است. به همین منظور در این پژوهش، پس از ذکر توضیحات لازم در مورد کتاب، مفاهیم و اصطلاحات مربوط به نظریة مزلو بیان شده و شواهدی از متن ذکر شده است. می‌توان گفت دیدگاه نویسندة کشف‌المحجوب با نظریة خودشکوفایی مزلو شباهت‌هایی دارد، اما هنوز تا تطبیق کامل با آن فاصله دارد. توزیع فراوانی عوامل فردی خودشکوفایی نسبت به عوامل اجتماعی آن نشان می‌دهد که شیوة تربیت عرفانی هجویری در کتاب کشف‌المحجوب، بیشتر یک شیوة خودسازی فردی است تا اجتماعی. بنابراین اگر چه هر دو نفر، ملاک‌های کمال یا خودشکوفایی را بیان می‌کنند، اما نوع نگاه هجویری نسبت به مسألة خودشکوفایی با نگاه مزلو متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

935 - مقایسه تطبیقی فطرت و سلوک عرفانی در آراء تحلیلی امام خمینی(ره) و آیت‌الله شاه‌آبادی(ره)
فیروزه ابراهیمی فرج الله براتی مریم بختیار علی‌اکبر افراسیاب‌پور

فطرت و عرفان از مباحثی است که دارای سازه های گوناگونی هستند و می‌توان آن را با صورت‌بندی‌های متفاوت مورد مداقه قرارداد. در این پژوهش می‌کوشیم آراء تحلیلی فطرت و سلوک عرفانی را در منظومه‌های فکری و معرفتی امام خمینی (ره) و آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) مورد واکاوی قرار دهیم. ب چکیده کامل

فطرت و عرفان از مباحثی است که دارای سازه های گوناگونی هستند و می‌توان آن را با صورت‌بندی‌های متفاوت مورد مداقه قرارداد. در این پژوهش می‌کوشیم آراء تحلیلی فطرت و سلوک عرفانی را در منظومه‌های فکری و معرفتی امام خمینی (ره) و آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) مورد واکاوی قرار دهیم. به‌منظور شناسایی منظومه فکری و معرفتی آنان بایستی ابتدا، مبانی عرفانی هستی شناسانه و انسان شناسانه فطرت را شناسایی کرده و سپس، شاخصه‌های فطرت و سیر و سلوک عرفانی، ابعاد فطرت، رابطه معرفت فکری با معرفت شهودی (سلوک عرفانی) و فطرت و عشق از منظر امام خمینی (ره) و آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) را مورد تحلیل قراردادیم و در نهایت مبانی فکری معرفتی آن‌ها مقایسه شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که آیت‌الله شاه‌آبادی (ره)، نقطه‌ عطفی در سیر تطورات تاریخی نظریه فطرت است. نوآوری شگرف ایشان در ارتباط با فطرت نشان از برجستگی کار ایشان است زیرا نظریه فطرت را به مباحث نفس شناسی و حکمت عملی پیوند زد و برای تجرد نفس و ارائه راهکار عملی برای سیر و سلوک، به مقتضیات فطرت تمسک کرده است. امام خمینی (ره) درخصوص فطرت و سلوک عرفانی نظریه نظام‌مند را صورت بندی کرد. ایشان فطرت را با مقام ولایت مطلقه پیوند زده است. روش پژوهش به‌صورت توصیفی – تحلیلی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

936 - بررسی تطبیقی جایگاه و تقدس آب در قرآن و عرفان اسلامی
زینب سلیمی سید محمد علی ایازی کاظم قاضی زاده

آب به رغم جایگاه اساسی و اهمیت فوق العاده‌ای که در زندگی انسان و سایر موجودات دارد، جایگاه حقیقی آن از نگاه قرآن و عرفان به نحو تطبیقی هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است و رسالت اصلی آن در جهان و وظایف انسان در قبال آن، به نحو بایسته و شایسته مورد تامل قرار نگرفته است. این چکیده کامل

آب به رغم جایگاه اساسی و اهمیت فوق العاده‌ای که در زندگی انسان و سایر موجودات دارد، جایگاه حقیقی آن از نگاه قرآن و عرفان به نحو تطبیقی هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است و رسالت اصلی آن در جهان و وظایف انسان در قبال آن، به نحو بایسته و شایسته مورد تامل قرار نگرفته است. این نوشتار، به قدر میسور نگاهی دارد به جایگاه والای آب و تقدس آن در عرفان و تطبیق آن با بیان قرآن و نیز باورهای باستانی ایران زمین؛ در این نگرش روشن می‌شود که نگاه عرفانی، نقشه سیر و سلوک الی الله را در آینه آب جستجو می‌نماید و نسبت به تامل جدی در آب و دعوت از آن برای حضور در زندگی معنوی فراخوان می‌دهد و باورهای باستانی ایران زمین نیز از جوانب مختلف بر تقدس آن پای می‌فشارد. از سویی دیگر آب در قرآن، جایگاهی بس والا دارد و به عنوان ضرب‌المثل شناخت و معرفت و رهگذر حکمت و بصیرت معرفی شده و آثار و احکام و آداب بی‌شماری برای آن برشمرده می‌شود، کما اینکه منشأ حیات و مظهر کثرت و برکت و طهارت و جریان و سیلان و رویش و زایش و... قلمداد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

937 - واکاوی تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان
الهام عزیزآبادی حجت مهکویی امیر گندمکار

آب به عنوان منبع مهم تأمین کننده زیست انسان و حیوان می باشد. بدون آب، می توان اذعان داشت که زندگی و محیط زیست، زایل می گردد. کشور ایران به عنوان یکی از کشورهایی مطرح شده است که با مسأله کم آبی، مواجه شده است؛ و چنانچه سیاستهای مهمی در زمینه مدیریت آب، اتخاذ نشود، بحران چکیده کامل

آب به عنوان منبع مهم تأمین کننده زیست انسان و حیوان می باشد. بدون آب، می توان اذعان داشت که زندگی و محیط زیست، زایل می گردد. کشور ایران به عنوان یکی از کشورهایی مطرح شده است که با مسأله کم آبی، مواجه شده است؛ و چنانچه سیاستهای مهمی در زمینه مدیریت آب، اتخاذ نشود، بحران کم آبی، امنیت محلی و ملی را با چالشهای اساسی روبرو خواهد کرد. کرمان به عنوان یکی از استانهای مرکزی ایران، با مسأله کم آبی و امنیت آب، مطرح شده است. هدف اصلی در این مقاله، شناخت و واکاوی تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان می باشد. روش پژوهش مورد استفاده، توصیفی-تحلیلی است که با منابع کتابخانه ای و سایتهای اینترنتی، به این پرسش اصلی که تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان چگونه است؟ پاسخ می دهد. نتایج برگرفته از یافته های تحقیق، نشان می دهند که سیاستهایی مانند انتقال آب میان حوضه ای (بهشت آباد و صفارود) چندان مناسب نیست ولی الگوهای مدیریتی مانند راندمان اقتصادی، آب مجازی و ... کارایی بهتری دارند که استفاده از آب مجازی، از میان این الگوها، بهترین راهکار می تواند باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

938 - تلفیق سن شکارگر Deraeocoris lutescens با برخی آفت کش های رایج و مواد شیمیایی مشتق شده از گیاهان جهت مدیریت Aphis fabae
صدیقه سلیمانی نسب کمال احمدی محمد خیر اندیش کشکویی

شته سیاه باقلا Aphis fabae Scopoli یکی از مهمترین آفات محصولات زراعی در سرتاسر جهان است. سن شکارگر Deraeocoris lutescens (Schilling) (Hemiptera: Miridae)، جایگاه ممتازی در کنترل بیولوژیکی شته هایی از قبیل شته سیاه باقلا دارد. روش دیگر برای کنترل شته ها استفاده از حشره ک چکیده کامل

شته سیاه باقلا Aphis fabae Scopoli یکی از مهمترین آفات محصولات زراعی در سرتاسر جهان است. سن شکارگر Deraeocoris lutescens (Schilling) (Hemiptera: Miridae)، جایگاه ممتازی در کنترل بیولوژیکی شته هایی از قبیل شته سیاه باقلا دارد. روش دیگر برای کنترل شته ها استفاده از حشره کش ها و مواد شیمیایی مشتق شده از گیاهان است. در دهه های اخیر در جوامع رو به رشد، گرایش به مصرف هر چه کمتر سموم شیمیایی و استفاده از مشتقات گیاهی به عنوان جایگزین سموم مصنوعی بوده است. مدیریت تلفیقی آفات (IPM) یک رویکرد بر اساس زیست بوم برای تولید و حفاظت محصول است که ترکیبی از استراتژی های مختلف مدیریت و شیوه ها برای رشد محصولات سالم با به حداقل رساندن استفاده از آفت کش ها است. در این پژوهش، تلفیق Deraeocoris lutescens (سنین پورگی اول و پنجم) با عصاره های گیاهی اسپند (Peganum harmala) و زیتون تلخ (Melia azedarach) و دو آفتکش تجاری (پیریمیکارب و آبامکتین) برای کنترل شته سیاه باقلا (1-2 و 5-6 روزه) بررسی شده است. و همچنین اثرات ترکیبات اخیر روی دشمن طبیعی مورد مطالعه قرار گرفته است. از میان تیمارهای مختلف، تیمارِ تلفیق پوره سن پنجم دشمن طبیعی با عصاره ی Peganum harmala، روی شته های (1-2 روزه) بیشترین میزان مرگ و میر را داشت (60/0±33/95 درصد). همچنین تیمار تلفیق پوره سن پنجم دشمن طبیعی با پیریمیکارب، بیشترین اثر را در کنترل شته های (5-6 روزه) دارا بود (71/0±00/94 درصد). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

939 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه کر در فصل پاییز با استفاده از فون حشرات آبزی
هادی استوان

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ از جمله حشرات که در کف آبها زندگی می کنند از نظر حساسیتشان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. فناوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع بر اساس چکیده کامل

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ از جمله حشرات که در کف آبها زندگی می کنند از نظر حساسیتشان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. فناوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع بر اساس توانمندی های زیستی موجودات زنده ای که به عنوان شاخص آلودگی و سطوح مختلف آن بکار می روند بنا شده است. در پاییز 1387 تحقیقی به منظور برآورد شاخص زیستی رودخانه کر با بکارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفت که در مجموع 16 خانواده حشره از 14 کد زیستگاهی رودخانه جمع آوری و شناسایی شدند و شاخص زیستی این رودخانه محاسبه گردید. در تحقیق صورت گرفته بر روی رودخانه کر، شاخص زیستی این رودخانه در فصل پاییز عدد 2/7 بدست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب براساس شاخص زیستی، کیفیت آب این رودخانه در فصل پاییز نسبتاً نامرغوب و آلودگی آب به مواد آلی معنی دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

940 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ شهرستان سپیدان (استان فارس) با استفاده از فون حشرات آبزی
سیده عاطفه حسینی هادی استوان سید ابراهیم حسینی

در این بررسی شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ در شهرستان سپیدان طی سال های 1388-1387 با استفاده از فون حشرات آبزی از اعماق مختلف آب از مکان های مختلف رودخانه جمع آوری و تا سطح خانواده شناسایی شدند. سپس با استفاده از فرمول شاخص زیستی، کیفیت آب تعیین گردید. در مجموع 32 خ چکیده کامل

در این بررسی شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ در شهرستان سپیدان طی سال های 1388-1387 با استفاده از فون حشرات آبزی از اعماق مختلف آب از مکان های مختلف رودخانه جمع آوری و تا سطح خانواده شناسایی شدند. سپس با استفاده از فرمول شاخص زیستی، کیفیت آب تعیین گردید. در مجموع 32 خانواده از 7 راسته حشرات شامل Coleoptera، Ephemeroptera، Diptera، Plecoptera، Odonata، Hemiptera و Trichoptera از 4 کد زیستگاهی رودخانه مزبور جمع آوری و شناسایی شدند. در تحقیق صورت گرفته بر رودخانه خنگ، شاخص زیستی این رودخانه 79/3 به دست آمد که کیفیت آب آن بسیار خوب (آلودگی آب به مواد آلی ناچیز) تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

941 - تنوع گونه ای سن‌های آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم
هادی استوان آزاده عارف نیا

در تحقیقاتی که به منظور جمع آوری و شناسایی فون سنهای آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم استان فارس طی سالهای 1383-1382 صورت گرفت در مجموع 14 گونه سن آبزی متعلق به شش خانواده به شرح زیر شناسایی که توسط دکتر Linnavuori از فنلاند و دکتر Zettel از اتریش مورد تایید قرار گرفتند چکیده کامل

در تحقیقاتی که به منظور جمع آوری و شناسایی فون سنهای آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم استان فارس طی سالهای 1383-1382 صورت گرفت در مجموع 14 گونه سن آبزی متعلق به شش خانواده به شرح زیر شناسایی که توسط دکتر Linnavuori از فنلاند و دکتر Zettel از اتریش مورد تایید قرار گرفتند. گونه های شناسایی شده به شرح زیر هستند : Family Gerridae (Leach, 1815) 1- Aquarius paludum paludum (Fabricius, 1794), 2- Gerris (Gerris) costae fieberi Stichel, 1938, 3- Gerris (Gerris) thoracicus (Schummel, 1832) Family Veliidae Brullé, 1836 1-Microvelia (Microvelia) pygmaea (Dufour, 1833), 2- Velia (Plesiovelia) mancinii lyciae Tamanini, 1955 Family Hydrometridae (Billberg, 1820) 2-Hydrometra stagnorum (Linnaeus, 1758) Family Leptopodidae Brulle, 1836 1-Valleriola assouanensis (A. Costa, 1875) Family Corixidae Leach, 1815 1-Corixa affinis Leach, 1817, 2- Sigara (Tropocorixa) hoggarica Poisson, 1929, 3- Sigara (Vermicorixa) lateralis (Leach, 1817), 4- Micronecta (Micronecta) anatolica anatolica Lindberg, 1922 Family Notonectidae Latreille, 1802 1-Anisops debilis perplexus Poisson, 1929, 2- Notonecta (Notonecta) maculata Fabricius, 1794, 3- Notonecta (Notonecta) viridis Delcourt, 1909 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

942 - فعالیت دفاعی سیب‌های مایه زنی شده با مخمرPichia guilliermondii و سیلیکون در مقابل Penicillium expansum
لیلا فراهانی حسن رضا اعتباریان

در این تحقیق تغییرات فعالیت آنزیم پراکسیداز و نیز ترکیبات فنلی در میوه سیب، پس از تیمار با مخمرPichia guilliermondii A6 و سیلیکون (Si) و مایه زنی با قارچ عامل بیماری کپک آبی Penicillium expansum F1 بررسی شد. نمونه برداری در روزهای صفر، دوم، چهارم، ششم و هشتم پس از مایه چکیده کامل

در این تحقیق تغییرات فعالیت آنزیم پراکسیداز و نیز ترکیبات فنلی در میوه سیب، پس از تیمار با مخمرPichia guilliermondii A6 و سیلیکون (Si) و مایه زنی با قارچ عامل بیماری کپک آبی Penicillium expansum F1 بررسی شد. نمونه برداری در روزهای صفر، دوم، چهارم، ششم و هشتم پس از مایه زنی قارچ عامل بیماری انجام گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که فعالیت آنزیم پراکسیداز در طی روز های نمونه برداری افزایش یافته و بیشترین فعالیت آنزیم در روز هشتم در تیمار ترکیبی مخمر با سیلیکون (AS) با مقدار∆OD/Min/mg Protein 58/168 مشاهده شد. نتایج مربوط به مقدار ترکیبات فنولی نیز نشان دهنده بیشترین مقدار این ترکیبات در روز دوم پس از مایه زنی عامل بیماری در تیمار ASF با مقدار µg/g FW 25/47 بود. بر اساس نتایج این آزمایش چنین به نظر می رسد که افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز و نیز ترکیبات فنولی می تواند دلیلی بر القای این ترکیبات دفاعی در میوه سیب باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

943 - تأثیر عوامل آب و هوایی بر تغییرات فصلی جمعیت شپشـک معمولی خرما Hem: Diaspididae)) Parlatoria blanchardi در استان خوزستان
مسعود لطیفیان مهشید زارع

شپشک های خرما از آفات مهم خرما بوده که در سال های اخیربه دلیل سم پاشی های بی رویه بر علیه آفات کلیدی بر میزان خسارت آنها افزوده شده است. در میان شپشک های خرما، گونه Parlatoria blanchardi Targ. که به شپشک معمولی خرما معروف است از اهمیت و پراکنش بالاتری برخوردار می باشد. چکیده کامل

شپشک های خرما از آفات مهم خرما بوده که در سال های اخیربه دلیل سم پاشی های بی رویه بر علیه آفات کلیدی بر میزان خسارت آنها افزوده شده است. در میان شپشک های خرما، گونه Parlatoria blanchardi Targ. که به شپشک معمولی خرما معروف است از اهمیت و پراکنش بالاتری برخوردار می باشد. این تحقیق به مدت 4 سال (1379 تا 1382) در منطقه آبادان انجام گرفت. تغییرات فصلی تراکم جمعیت شپشک خرما بصورت ماهانه در طول سال بررسی گردید. داده های هواشناسی که شامل متوسط رطوبت‌نسبی ماهانه و متوسط دمای ماهانه در طول سال بوده اند از طریق ایستگاه هواشناسی منطقه جمع آوری و مورد استفاده قرار گرفت. در تحلیل داده‌ها از مد‌ل‌های تک مولکولی، لوجستیک، گومپرتز، ویبول و ریچارد استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که شپشک معمولی خرما فعالیت خود را از حدود اواسط فروردین ماه آغاز نموده و جمعیت آفت در طول سال سه دوره فعالیتی دارد. دوره اول از حدود اواسط فروردین ماه شروع و در اواسط شهریور تا اواسط مهر پایان یافت. دوره دوم از دهه اول شهریور تا اواسط مهر شروع و در اواسط آذر تا دهه سوم دی ماه پایان یافته و دوره سوم از اواسط آذر تا اواسط دی ماه شروع و در اواسط فروردین ماه پایان گردید. بین تغییرات جمعیت شپشک معمولی خرما و شرایط محیطی (دما و رطوبت نسبی) ارتباط مستقیم وجود داشت و دما تأثیر بیشتری روی تغییرات جمعیت آفت نشان داد. بیشترین تراکم جمعیت آفت بین میانگین دماهای 16 تا 24 درجه سلسیوس و رطوبت‌‌نسبی بین 42 تا 63 درصد بوقوع پیوست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

944 - بررسی اثرات شاخص های تاب آوری و تدوین راهبردهای موثر بر مبنای پایداری بوم محور(مورد مطالعه: محله فیض آباد شهر کرمانشاه)
میرسالار حبیبی سیدعلی نوری سیدجمال الدین دریاباری

10.30495/juepd.2023.1982515.1163

شهرها همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی هستند که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطرات را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری، رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق شهری و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک نماید. ارزیابی شهرها از نظر شاخص های مختلف و وضعیت آنها می تواند چکیده کامل

شهرها همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی هستند که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطرات را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری، رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق شهری و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک نماید. ارزیابی شهرها از نظر شاخص های مختلف و وضعیت آنها می تواند یک چارچوب مناسب در اختیار مدیران قرار دهد. هدف این تحقیق، بررسی تاثیرات شاخص های تاب آوری و تدوین راهبردهای موثر در راستای اصلاح آنها بر مبنای پایداری بوم محور است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری را ساکنان محله فیض آباد به تعداد 4830 نفر تشکیل داده اند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 356 نفر تعیین شد. همچنین برای تدوین راهبرد نیز از 50 کارشناس مرتبط استفاده شد. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه تایید و همچنین پایایی نیز با آلفای کرونباخ بالای 70/0 تایید شد. نتایج نشان می دهد که بیشترین تاثیرگذاری شاخص ها در بهبود تاب آوری مربوط به شاخص بهداشت محیط با مقدار 95/0 است. همچنین شاخص تعلق اجتماعی توان تبیین 85/0 ، تهدیدات زیست محیطی و مکانی 85/0، زیرساخت اقتصادی 82/0، مشارکت اجتماعی 80/0 و رفاه اقتصادی نیز 78/0 را در زمینه بهبود تاب آوری محله فیض آباد دارد. نتایج نشان داد که 7 راهبرد شامل راهبرد حمایت و تسهیل در رونق بسترهای اقتصادی محله، ارتقاء سرمایه اجتماعی و آموزش، برنامه ریزی توسعه گردشگری محله، بازسازی، توسعه و ایجاد فضاهای کالبدی، تسهیلات نوسازی و طرح های تشویقی، بهداشت محیط محله، اصلاح و بازنگری در تعامل نهادها با مردم، در راستای اصلاح تاب آوری شهری بر مبنای رویکرد بوم محور قابل تاکید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

945 - اثر خشکی بر پویایی جوامع کلزای هرز (Brassica napus L.) در شرایط تاریکی و القای خواب ثانویه
آسیه سیاهمرگویی ابراهیم زینالی الهام عزیزی لیلا علیمرادی

به منظور بررسی اثر خشکی بر القای خواب ثانویه کلزا در شرایط تاریکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی جوانه زنی بذور کلزا انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل 7 رقم کلزا (Hyola 60 ، Hyola 308، Hyola 330 ، Hyola401 ، Hyola 420 ، Sarigol و AA چکیده کامل

به منظور بررسی اثر خشکی بر القای خواب ثانویه کلزا در شرایط تاریکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی جوانه زنی بذور کلزا انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل 7 رقم کلزا (Hyola 60 ، Hyola 308، Hyola 330 ، Hyola401 ، Hyola 420 ، Sarigol و AA1) و سه سطح خشکی(شاهد، 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب و بذر خشک) بود. نمونه‌های مورد بررسی درون پوشش پلاستیکی تیره، در اتاقک رشد و در دمای 20درجه سانتیگراد به مدت دو هفته قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف، بیشترین درصد جوانه‌زنی در رقم Hyola 420 به میزان 75% و کمترین درصد جوانه‌زنی در رقم Hyola 60 به میزان 56% در مقایسه با شاهد مشاهده شد. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف کلزا تحت تیمار تنش‌های خشکی (نسبت به شاهد که جوانه‌زنی 100% داشت) به طور معنی‌داری کاهش یافت. درصد جوانه‌زنی تجمعی در کلیه ارقام مورد بررسی، در شرایط خشکی 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از تیمار بذور خشک بود. به طور کلی علاوه بر ژنوتیپ شرایط محیطی نیز می‌تواند بر پتانسیل خواب ثانویه بذور کلزا اثر بگذارد. در کلیه ارقام مورد نظر، به جز Hyola60 با کاهش رطوبت موجود در محیط، درصد و سرعت جوانه‌زنی روند نزولی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

946 - بررسی اثرات دگرآسیبی علف هرز مهاجم بروموس (.Bromus japonicus. L) بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه چهار رقم گندم متداول در منطقه سیستان
محبوبه بصیری محسن موسوی آسیه سیاه مرگویی

به ‌منظور بررسی اثر دگرآسیبی عصاره آبی اندام‌ های هوایی علف هرز مهاجم بروموس بر جوانه‌ زنی چهار رقم گندم متداول در منطقه سیستان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل در سال 1393 انجام شد. تیمارهای مورد برر چکیده کامل

به ‌منظور بررسی اثر دگرآسیبی عصاره آبی اندام‌ های هوایی علف هرز مهاجم بروموس بر جوانه‌ زنی چهار رقم گندم متداول در منطقه سیستان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل در سال 1393 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل غلظت‌ های مختلف عصاره آبی اندام‌ های هوایی (مجموع خوشه، ساقه و برگ) علف هرز بروموس در 4 سطح 25، 50، 75 و 100 درصد حجمی عصاره به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) و چهار رقم گندم (هامون، بولانی، سیستان و کلک افغانی) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی اندام‌ های هوایی بروموس، درصد جوانه‌ زنی، سرعت جوانه ‌زنی، طول ریشه ‌چه، طول ساقه‌ چه، وزن تر ریشه‌ چه، وزن تر ساقه‌ چه، نسبت وزن تر ریشه ‌چه به ساقه‌ چه، نسبت طول ریشه‌ چه به ساقه‌ چه، طول گیاهچه، وزن خشک ریشه ‌چه، وزن خشک ساقه ‌چه و شاخص بنیه گیاهچه در ارقام مختلف گندم به ‌طور معنی‌ داری کاهش یافت. برازش مدل لجستیک سه پارامتره، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانه ‌زنی را به‌ خوبی توجیه نمود. با افزایش غلظت عصاره بروموس، روند جوانه‌ زنی در کلیه ارقام کاهش پیدا کرد، اما رقم هامون نسبت به ارقام دیگر، غلظت ‌های مختلف عصاره علف هرز بروموس را بهتر تحمل کرد. به ‌طوری که این رقم، در غلظت 12/148 برابر عصاره با کاهش 50 درصدی جوانه‌ زنی مواجه شد در حالی‌ که در رقم بولانی، غلظت 93/61 درصد حجمی عصاره بروموس، باعث کاهش جوانه‌ زنی گردید. به‌طور کلی می‌ توان گفت، رقم بولانی نسبت به سایر ارقام مورد بررسی از حساسیت بیشتری به غلظت‌ های مختلف عصاره بروموس برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

947 - ارزیابی کارایی علف کش های مختلف بر کنترل علف های هرز عدس (.Lens culinaris Med)
عبدالرضا احمدی سیدکریم موسوی مهدی راستگو مژگان بیرانوندی

با هدف بررسی اثر عل فکش های اتال فلورالین % 3( EC3.33 لیتر در هکتار(، تریفلورالین % 2( EC48 لیتر در هکتار(، پندیمتالین % 2/5( EC33 لیتر در هکتار(، ایمازتاپیر % 1( SC10 لیتر در هکتار(، متری بیوزین % 1( WP70 کیلوگرم در هکتار(، سیمازین % 1(WP80 گرم در هکتار(، پرومترین % 1( چکیده کامل

با هدف بررسی اثر عل فکش های اتال فلورالین % 3( EC3.33 لیتر در هکتار(، تریفلورالین % 2( EC48 لیتر در هکتار(، پندیمتالین % 2/5( EC33 لیتر در هکتار(، ایمازتاپیر % 1( SC10 لیتر در هکتار(، متری بیوزین % 1( WP70 کیلوگرم در هکتار(، سیمازین % 1(WP80 گرم در هکتار(، پرومترین % 1( WP80 کیلوگرم در هکتار(، مخلوط سیمازین و پرومترین) 5/ 0+ 5/ 0 گیلوگرم در هکتار( در مقایسه با تیمار دو مرحله وجین دستی و تداخل تمام فصل عل فهای هرز، آزمایشی در سال زراعی 93 - 1392 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در شرایط آب و هوایی شهرستان خرمآباد اجرا شد. مه مترین علف های مشک لآفرین در این آزمایش به ترتیب گلرنگ وحشی (Carthamus oxyocantha M. Bieb) ، شیرپنیر (. Galium tricornutum subsp )، خردل وحشی ). Sinapis arvensis L (، جغجغک Vaccaria grandiflora (Ser.) Jaub. & Spach( (، و گوش فیلی (. Conringia orientalis (L.) Dumort ) بودند. میانگین تراکم علف های هرز برای کر تهای شاهد بدون کنترل برابر 133 بوته در مترمربع بود. با بررسی اثر علفکش های مختلف روی این عل فهای هرز مشخص شد که کاربرد ایمازتاپیر به میزان 75 / 0 لیتر در هکتار با 99 درصد کاهش در تراکم کل علف های هرز نسبت به شاهد بهترین تیمار بود و تیمار پندی متالین به میزان 5/ 3 لیتر در هکتار با 7/ 6 درصد اثربخشی در کنترل علف های هرز ضعی فترین تیمار بود. براساس نتایج این آزمایش، از بین عل فکش های مورد آزمایش فقط کاربرد علف کش متری بیوزین به میزان 1 کیلوگرم در هکتار اثر گیاه سوزی معنی داری بر روی گیاه زراعی عدس داشت و بر این اساس برای کنترل عل فهای هرز این کشت قابل توصیه نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

948 - اثرهای آللوپاتیک علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) بر جوانه‌زنی ذرت خوشه‌ای (Sorghum bicolor L.)
سید جلیل موسوی محسن موسوی نیک علیرضا فتحی شهرام ترابیان

جهت بررسی تأثیر عصاره آبی اندام‌های مختلف علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) بر جوانه‌زنی ذرت خوشه‌ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره آبی ا چکیده کامل

جهت بررسی تأثیر عصاره آبی اندام‌های مختلف علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) بر جوانه‌زنی ذرت خوشه‌ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره آبی اندام‌های ریشه، ساقه، برگ و مخلوط ازمک با غلظت‌های صفر، 10، 20، 40 و 80 درصد حجمی بود. با توجه به نتایج بدست آمده اثر عصاره بافت‌های مختلف بر درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه در سطح احتمال 5 درصد، و بر سرعت جوانه‌زنی و تعداد ریشه فرعی در سطح احتمال یک درصد، معنی‌دار بوده است. اثر غلظت عصاره ازمک، بر کلیه صفات اندازه‌گیری شده، در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. در واقع اندام‌ها و غلظت‌های علف هرز ازمک تأثیر بازدارندگی قابل توجهی بر جوانه‌زنی بذور ذرت خوشه‌ای داشتند. برگ ازمک موجب کاهش قابل ملاحظه‌ای در اکثر شاخص‌های مورد بررسی شد. نتایج مشابهی نیز در غلظت 80 درصد حجمی مشاهده شد. به طوری که بیشترین درصد کاهش جوانه‌زنی بذور ذرت خوشه‌ای (5/22 درصد) مربوط به این تیمار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

949 - طراحی سیستم‌های جدید فوق‌آشوب آبشاری مرتبه‌ی کسری و تخمین پارامترهای آن با الگوریتم بهینه‌سازی جدید گرگ خاکستری آشوبی تطبیقی
علی اکبر فرجامی مهدی یعقوبی ریحانه کاردهی مقدم

سیستم‌های فوق‌آشوبی آبشاری مرتبه‌ی کسری در مقایسه با سیستم‌های آشوبی مرتبه‌ی صحیح دارای پارامترهای بیشتری بوده و رفتار پیچیده‌تری از خود نشان می‌دهند. بنابراین تخمین پارامتر این نوع از سیستم‌ها یک مسئله‌ی چالش برانگیز است. بدین منظور در این مقاله یک الگوریتم گرگ خاکستری چکیده کامل

سیستم‌های فوق‌آشوبی آبشاری مرتبه‌ی کسری در مقایسه با سیستم‌های آشوبی مرتبه‌ی صحیح دارای پارامترهای بیشتری بوده و رفتار پیچیده‌تری از خود نشان می‌دهند. بنابراین تخمین پارامتر این نوع از سیستم‌ها یک مسئله‌ی چالش برانگیز است. بدین منظور در این مقاله یک الگوریتم گرگ خاکستری آشوبی تطبیقی جدید برای حل مسئله‌ی تخمین پارامتر این سیستم‌ها پیشنهاد شده است. شبیه‌سازی بر روی سیستم‌های لو - چن، چن - لورنز و لو - لورنز انجام شده است. به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، نتایج آن با الگوریتم‌های بهینه‌سازی گرگ خاکستری معمولی، بهینه‌سازی توده ذرات، نهنگ و شعله پروانه مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهند که الگوریتم گرگ خاکستری آشوبی تطبیقی پیشنهادی از نظر معیارهای دقت و سرعت همگرایی در مقایسه با روش‌های مشابه عملکرد بهتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

950 - طراحی کنترل‌کننده مقاوم بهینه پیش‌بین در حضور عدم قطعیت و اغتشاش خارجی با استفاده از الگوریتم بهینه‌سازی علف‌های هرز بهبودیافته مبتنی‌بر آشوب آبشاری
محسن اسماعیلی رنجبر مهدی یعقوبی گلاره ویسی

روش‌های بهینه‌سازی روزبه‌روز درحال ظهور و توسعه هستند. یکی از روش‌های موفق در این حوزه، چه از نظر سادگی و قابل درک بودن و چه از نظر سرعت عملکرد وکیفیت پاسخ، الگوریتم بهینه‌سازی علف‌های هرز می‌باشد. علیرغم برتری‌ها، این الگوریتم از کمبود تنوع در جمعیت خود و در نتیجه جستج چکیده کامل

روش‌های بهینه‌سازی روزبه‌روز درحال ظهور و توسعه هستند. یکی از روش‌های موفق در این حوزه، چه از نظر سادگی و قابل درک بودن و چه از نظر سرعت عملکرد وکیفیت پاسخ، الگوریتم بهینه‌سازی علف‌های هرز می‌باشد. علیرغم برتری‌ها، این الگوریتم از کمبود تنوع در جمعیت خود و در نتیجه جستجوی ضعیف رنج می‌برد. در این مقاله، با افزودن نگاشت آشوب آبشاری به الگوریتم، این مشکل مرتفع شده و عملکرد این الگوریتم بهبود یافته است. همچنین، یکی از مشکلات کنترل سیستم‌ها در جهان واقعی، حضور عدم قطعیت، شامل عدم قطعیت مدل و اغتشاش خارجی می‌باشد. در این مقاله، یک روش کنترل مقاوم بهینه پیش‌بین، شامل یک کنترل‌کننده برپایه مدل نامی و یک مکانیزم تخمین عدم قطعیت، ارائه شده است. ماتریس ضرایب کنترل پسخورد بهینه با کمک الگوریتم بهینه‌سازی پیشنهادی به دست می‌آید. در نهایت، به عنوان یک مساله کاربردی جهت ارزیابی، کنترل‌کننده پیشنهادی را برای کنترل موتور جریان مستقیم آهنربای دائم به کار می‌بندیم. نتایج شبیه‌سازی کارایی کنترل‌کننده و بهینه‌ساز را نشان میدهد. مقایسه صورت گرفته با دیگر الگوریتم‌های تکاملی و روش کنترلی مبتنی بر مشتق کارایی روش پیشنهادی را تایید کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

951 - توسعه الگوریتم بهینه سازی امواج آب برای حل مسائل بهینه سازی چندگانه
بنان برومند سید محمد حسین معطر

پیشنهاد این مقاله، ارائه یک الگوریتم بهینه‌سازی چندگانه تکاملی جدید مبتنی بر الگوریتم امواج آب است. روش‌های گروهی و تکراری بسیاری برای حل مساله بهینه‌سازی چندگانه تاکنون ارائه شده است. مهمترین چالش روش‌های پیشین، نیاز به وجود دانش از تعداد بهینه‌ها و همچنین وجود برخی پا چکیده کامل

پیشنهاد این مقاله، ارائه یک الگوریتم بهینه‌سازی چندگانه تکاملی جدید مبتنی بر الگوریتم امواج آب است. روش‌های گروهی و تکراری بسیاری برای حل مساله بهینه‌سازی چندگانه تاکنون ارائه شده است. مهمترین چالش روش‌های پیشین، نیاز به وجود دانش از تعداد بهینه‌ها و همچنین وجود برخی پارامترهای وابسته به مساله از جمله شعاع همسایگی است. همچنین چگونگی تعیین پایداری و ناپایداری گروه‌ پاسخ‌ها از تصمیمات چالش برانگیز در این زمینه است. در الگوریتم پیشنهادی، بهینه‌ها بوسیله گروه‌های جداگانه‌ای که در حال تکامل هستند جستجو میشوند. برای این کار از یک معیار پایداری برای مشخص کردن گروه‌های ناپایدار و پایدار استفاده می‌شود. به این ترتیب اگر گروهی تکامل خود را تا یک آستانه‌ انجام دهد، به این معنی است که دارای یک بهینه‌ است و باید این بهینه در حافظه خارجی ذخیره گردد. بعد از چندین تکرار، جواب‌های ذخیره شده در حافظه، تمام بهینه‌ها را شامل می‌شوند و از این طریق بهینه‌های سراسری و محلی تشخیص داده می‌شوند. الگوریتم پیشنهادی بر روی سیزده تابع معیار، که در مقالات و کارهای پیشین در نظر گرفته شده است، مورد مقایسه قرار گرفته است. با توجه به این مقایسات مشخص شده است که نتایج الگوریتم پیشنهادی نسبت به سایر الگوریتها دارای برتری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

952 - تحلیل شخصیّت در کلیدر بر اساس نظریّۀ اریک فروم
مصطفی محمدی لیدا نامدار

‌جستار حاضرکه پژوهشی بینا‌رشته‌ای را وجهۀ همت خود قرار داده‌،بر آن است تا با کاربست روان‌کاوی انسان‌گرای اریک فروم و به‌طور مشخص نظریّۀ شخصیّت او و بر اساس همانندی‌هایی که میان ساختارهای روایی و ساختارهای اجتماعی؛ میان متن و جامعه؛ و میان داستان و روان می‌توان سراغ گرفت چکیده کامل

‌جستار حاضرکه پژوهشی بینا‌رشته‌ای را وجهۀ همت خود قرار داده‌،بر آن است تا با کاربست روان‌کاوی انسان‌گرای اریک فروم و به‌طور مشخص نظریّۀ شخصیّت او و بر اساس همانندی‌هایی که میان ساختارهای روایی و ساختارهای اجتماعی؛ میان متن و جامعه؛ و میان داستان و روان می‌توان سراغ گرفت راهی به شناخت ارتباط شبکه‌های دلالتی متون روایی با فرهنگ و اجتماع؛ میان انسان و جهان بگشاید.به‌منظور ارائۀ الگویی عملی با تکیه بر رمان سترگ کلیدر که نمود روشن و واقع‌گرایانه‌ای از ساختار‌های اجتماعی و فرهنگی عصر حاضر است،به بررسی روند شکل‌گیری شخصیّت‌های اجتماعی این اثر پرداخته، چگونگی تأثیرپذیری آن‌ها از ساختار اجتماعی و نفوذ ساختارها و نیروهای فرهنگی جامعه را نشان داده،دلالت‌های این تأثیرپذیری را به روش توصیفی- تحلیلی، به شیوه‌ای استقرایی و براساس مکتب امریکایی ادبیّات تطبیقی در قالب شخصیّت‌های بی‌ثمر و ثمربخش فروم واکاوی می‌کند.برآیندی که از این بررسی به عمل آمده،نشان می‌دهد شخصیّت‌های داستان به‌شدّت تحت تأثیر وقایع اجتماعی بوده،روند شکل‌گیری شخصیّت‌ها رابطۀ مستقیمی با تحوّلات اجتماعی جامعه دارند.از این‌رو علاوه بر این‌که‌قابلیّت نظریّۀ فروم در تحلیل آثار رئالیستی و به‌طور مشخص رابطۀ شخصیّت با جامعه و رابطۀ ساختار روایی با ساختارهای جهان واقعی و بیرونی اثبات می‌شود رابطۀ ادبیّات با سایر شاخه‌های علوم انسانی از جمله روان‌شناسی و جامعه‌شناسی برجسته‌ترگشته،بستر مناسبی برای مطالعات بینارشته‌ای پیش روی پژوهشگران ادبیّات تطبیقی قرار می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

953 - بررسی و تحلیل کهن‌الگوی «آب» در کلیله‌ودمنه
سمیه حدادیان علی حیدری قاسم صحرایی

آب،یکی از عناصرشگفت انگیز و ضروری درطبیعتاست که همواره مورد توجّهاقوام و ملّت های مختلف بوده و هست. هندوان و ایرانیان باستان نیز آبرابسیارگرامی داشته اند و اسطوره های فراوانی پیرامون آن شکل داده اند. کتاب کلیله ودمنه که منشأ هندی دارد و بعدها به زبان فارسی نیز ترجمه شد چکیده کامل

آب،یکی از عناصرشگفت انگیز و ضروری درطبیعتاست که همواره مورد توجّهاقوام و ملّت های مختلف بوده و هست. هندوان و ایرانیان باستان نیز آبرابسیارگرامی داشته اند و اسطوره های فراوانی پیرامون آن شکل داده اند. کتاب کلیله ودمنه که منشأ هندی دارد و بعدها به زبان فارسی نیز ترجمه شده است، سرشار از این اسطوره ها و افسانه ها است. در این پژوهش به روش استقرایی و با توجّه به منبع قرار دادن یافته های کارل گوستاویونگ (CarlGustavGung) روان پزشک سوئیسی و دیگر پژوهشگران در این زمینه، سعی شده است ویژگی های کهن الگوی آب را ذکر و جایگاه آن را در نزد اقوام مختلف بیان نماییم. سپس مواردی را که در کتاب کلیله ودمنه می توانند کهن الگو قلمداد شوند، ذکر نموده ایم. پس از بررسی های انجام شده از بین ویژگی های ذکر شده برای آب چهار مورد از آن را در کتاب کلیله ودمنه پیدا نمودیم که جنبة کهن الگویی دارند و شامل مواردی چون: 1) آبرمز حیات 2) آب رمز مرگ و ممات 3) عبور از رود تصور سمبولیک یک تغییر رویّه4)غوطه وریدرآبرمزیازتجدیدحیات، می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

954 - انسان محوری در رمان کلیدر محمود دولت آبادی
سیداحمد حسینی‌کازرونی علیرضا مناجاتی

کلیدر، روایتگر زندگی ایلیاتی های چادرنشین شمال خراسان و روابط آنان با روستائیان، شهرنشینان، حکومت است و همچنین طرح خصومت، اندیشه ها و احساسات، عشق ورزیها و آداب و رسوم قومی آنان. تلاش برای آگاه کردن مردم از حق و حقوق خویش، انتقادهای پی در پی و رؤیای تغییر ساختارهای سنتی چکیده کامل

کلیدر، روایتگر زندگی ایلیاتی های چادرنشین شمال خراسان و روابط آنان با روستائیان، شهرنشینان، حکومت است و همچنین طرح خصومت، اندیشه ها و احساسات، عشق ورزیها و آداب و رسوم قومی آنان. تلاش برای آگاه کردن مردم از حق و حقوق خویش، انتقادهای پی در پی و رؤیای تغییر ساختارهای سنتی، تلاش برای ایجاد رفاه عمومی، برابری و عدالت اجتماعی و مبارزه با ظلم و فساد و تبعیض و بسیاری موارد دیگر نشان می دهند که انسان و مسائل مربوط به او تا چه اندازه در کلیدر اهمیّت دارد. با تحلیل داستان می توان دریافت که انسان و مسائل مربوط به او، دغدهه ها و تکاپوهایش از محورهای اصلی داستان است. انسان کلیدر را نمی توان به طور کامل با مولفه های مکتب اومانیسم منطبق دانست اما برخی اوقات انسان محوری کلیدر، به مفهوم اومانیسم غربی نزدیک و بعضاً با آن منطبق می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

955 - صور خیال در تعدادی از داستانهای محمود دولت‌آبادی
سیمین عوض‌پور

در این پژوهش سخن از عناصر خیال محمود دولت آبادی است. وی- داستان نویس شهیر این مرز و بوم- ، با خلاقیّت ذاتی، خویش را در جوامع ادبی ایران و جهان تثبیت نموده است. در این مقاله ابزارهای خیال در چند داستان محمود دولت آبادی مورد بررسی واقع گردیده است. جایگاه تخیّل، نثر، زبان چکیده کامل

در این پژوهش سخن از عناصر خیال محمود دولت آبادی است. وی- داستان نویس شهیر این مرز و بوم- ، با خلاقیّت ذاتی، خویش را در جوامع ادبی ایران و جهان تثبیت نموده است. در این مقاله ابزارهای خیال در چند داستان محمود دولت آبادی مورد بررسی واقع گردیده است. جایگاه تخیّل، نثر، زبان و لحن، عناصر خیال، شیوةزندگی نویسنده در آثار و انتقال معانی و القای حالات روحی که در قالب صور خیال نمود دارد؛ تحلیل گردیده است. در پایان، آمار صور خیال و انواع آن که زیورهای لفظی کلام است،نمود یافته است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

956 - واکاویی وضعیت و شخصیت شیخ هارون بن خمیس، فقیه حکومت قطب‌شاه
کاظم استادی

سلاطین شیعه دکن، مشهور به قطب‌شاهیان، از 918 تا 1098 قمری در جنوب هند (گُلکُنده و حیدرآباد) فرمانروایى کرده‌اند. هفتمین فرمانروای این سلسله، سلطان عبدالله قطب شاه (م1083ق) می‌باشد، که از 1038 ـ 1083 قمری حکومت نموده؛ و نواب اصلی وی، علامی فهامی شیخ محمد بن خاتون (م1059ق چکیده کامل

سلاطین شیعه دکن، مشهور به قطب‌شاهیان، از 918 تا 1098 قمری در جنوب هند (گُلکُنده و حیدرآباد) فرمانروایى کرده‌اند. هفتمین فرمانروای این سلسله، سلطان عبدالله قطب شاه (م1083ق) می‌باشد، که از 1038 ـ 1083 قمری حکومت نموده؛ و نواب اصلی وی، علامی فهامی شیخ محمد بن خاتون (م1059ق) بوده است. در دورۀ پیشوایی ابن‌خاتون، حوزۀ درسی‌ مهمی در حیدرآباد تشکیل شده، که به مناسبت آن، اساتید و شاگردانی پرورش یافته و فعالیت داشته‌اند. شاید مهم‌ترین شخصی که در این حوزه علمیه از او یاد شده، شیخ هارون بن خمیس جزایری (م1047ق) است. اکنون شرح حال و ترجمه‌ای از وی در دست نیست. در پژوهشی که انجام شد، مشخص گشت که: از وقایع زندگی شیخ هارون و خانواده‌اش، اطلاعات چندانی در دست نیست؛ امّا می‌توان بر اساس برخی از اسناد و نسخ خطی، اطلاعات و شرح حالی برای وی مطرح نمود. وی در حدود سال 1017ق از ایران به حیدرآباد هند و حکومت قطب‌شاهیان مهاجرت نموده است. شیخ هارون، مدرس حوزه علمیه لنگر فیض اثر حیدرآباد و فقیهی بی‌عدیل بوده، که قریب سی سال به نشر علم فقه در این منطقه اشتغال داشته؛ و آثار متعددی از خود باقی گذاشته است، که غالباً در حوزه فقه شیعی می‌باشندسلاطین شیعه دکن، مشهور به قطب‌شاهیان، از 918 تا 1098 قمری در جنوب هند (گُلکُنده و حیدرآباد) فرمانروایى کرده‌اند. هفتمین فرمانروای این سلسله، سلطان عبدالله قطب شاه (م1083ق) می‌باشد، که از 1038 ـ 1083 قمری حکومت نموده؛ و نواب اصلی وی، علامی فهامی شیخ محمد بن خاتون (م1059ق) بوده است. در دورۀ پیشوایی ابن‌خاتون، حوزۀ درسی‌ مهمی در حیدرآباد تشکیل شده، که به مناسبت آن، اساتید و شاگردانی پرورش یافته و فعالیت داشته‌اند. شاید مهم‌ترین شخصی که در این حوزه علمیه از او یاد شده، شیخ هارون بن خمیس جزایری (م1047ق) است. اکنون شرح حال و ترجمه‌ای از وی در دست نیست. در پژوهشی که انجام شد، مشخص گشت که: از وقایع زندگی شیخ هارون و خانواده‌اش، اطلاعات چندانی در دست نیست؛ امّا می‌توان بر اساس برخی از اسناد و نسخ خطی، اطلاعات و شرح حالی برای وی مطرح نمود. وی در حدود سال 1017ق از ایران به حیدرآباد هند و حکومت قطب‌شاهیان مهاجرت نموده است. شیخ هارون، مدرس حوزه علمیه لنگر فیض اثر حیدرآباد و فقیهی بی‌عدیل بوده، که قریب سی سال به نشر علم فقه در این منطقه اشتغال داشته؛ و آثار متعددی از خود باقی گذاشته است، که غالباً در حوزه فقه شیعی می‌باشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

957 - کنکاشی در قاعده فقهی احتیاط در آبرو
اکبر محمودی

آبروی انسان‌ها از مهم‌ترین امور در نزد بشر، قوانین موضوعه و شرع مقدس به شمار می‌رود، ازاین‌رو اهمیت بسیار زیادی در تشریع شرعی و تقنین عرفی و تعاملات اجتماعی دارد. قاعده فقهی احتیاط در آبرو که از قوانین معروف و مشهور در نزد فقهای اسلامی به حساب می‌آید در راستای همین اهمی چکیده کامل

آبروی انسان‌ها از مهم‌ترین امور در نزد بشر، قوانین موضوعه و شرع مقدس به شمار می‌رود، ازاین‌رو اهمیت بسیار زیادی در تشریع شرعی و تقنین عرفی و تعاملات اجتماعی دارد. قاعده فقهی احتیاط در آبرو که از قوانین معروف و مشهور در نزد فقهای اسلامی به حساب می‌آید در راستای همین اهمیت قرار دارد. هر چند فقهاء در مسائل گوناگونی به شکل‌های متفاوت به قاعده فقهی احتیاط در آبرو تمسک می‌کنند؛ ولی تا کنون هیچ اثر مستقلی ـ اعم از کتاب، پایان‌نامه و مقاله ـ درباره این قاعده به نگارش در نیامده است، برهمین‌اساس این مقاله علمی با بهره بردن از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی ـ انتقادی و اسناد کتابخانه‌ای و در چارچوب مبانی و موازین فقهی به بررسی مفاد، مستندات، قلمرو و امور دیگر مرتبط با این قاعده فقهی می‌پردازد. دلیل اصلی برای قاعده فقهی احتیاط در آبرو حکم مستقل عقل به شمار آمده و ادله دیگر ـ از جمله اجماع، اهتمام خاص شرع مقدس، قاعده احترام، سیره متشرعه، اصل احتیاط و سیره شارع مقدس ـ به ‌عنوان مؤید حکم مستقل عقل به حساب می‌آیند، بنابراین حکم شرع مقدس در این باره از باب ارشاد به حکم مستقل عقل و امضای بنای عقلای جهان است و شرع مقدس جعل و تأسیس مستقلی در این زمینه ندارد. این قاعده فقهی در هم شبهه‌های حکمی و هم شبهه‌های موضوعی و درباره هم مسلمانان و هم کافران غیرحربی جریان دارد. اصالت اباحه درباره آبروی انسان‌ها جریان ندارد؛ زیرا اصل اباحه در جایی جریان دارد که موضوع برحسب طبیعت خودش محکوم به اباحه باشد و در حرمت آن به ‌دلیل عروض عوارض خارجی شک شود. همچنین این اصل در جایی جریان دارد که عقل استقلال به قبح آن نداشته باشد، در حالی ‌که اصل در آبروی انسان‌ها بر حرمت است و عقل در آبروی انسان‌ها حکم به قبح اقدام در صورت نداشتن ‌علم می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

958 - بررسی نقش طب سنتی در معماری حمام‌های تاریخی دیروز و مراکز آب‌درمانی امروز
رضا حائری محسن طبسی

امروزه با توجه به مشخص شدن ابعاد اهمیت آب در زندگی، بحث پیرامون نقش آب در درمان بیماری‌ها مطرح شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علم آب‌درمانی از دیرباز مورد توجه بوده است.گرمابه‌های تاریخی و اصول طراحی آن‌ها بر اساس نیاز بدن انسان و استفاده از طب سنتی در آنها،‌ نشان‌دهن چکیده کامل

امروزه با توجه به مشخص شدن ابعاد اهمیت آب در زندگی، بحث پیرامون نقش آب در درمان بیماری‌ها مطرح شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علم آب‌درمانی از دیرباز مورد توجه بوده است.گرمابه‌های تاریخی و اصول طراحی آن‌ها بر اساس نیاز بدن انسان و استفاده از طب سنتی در آنها،‌ نشان‌دهنده نمونه‌ای از به‌کارگیری این علم در بهبود بیماری‌ها بوده‌ است. امروزه نیز با روی آوردن به اصول پزشکی بیش از پیش بر اهمیت این موضوع تأکید شده و به واسطه این اهمیت، طراحی مراکز آب درمانی بر اساس اصول معماری گرمابه‌های تاریخی یکی از راهکارهای مؤثر بر استفاده از طب سنتی در درمان بیماری‌ها است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوأل است که رابطه میان حمام‌های ایرانی و اصول طب‌سنتی کدامند و اینکه آیا استفاده از اصول حمام‌های سنتی در جهت حفظ سلامت و درمان بیماری‌ها می‌تواند راهگشا باشد؟ از این‌رو به لحاظ بررسی حمام‌های ایرانی و تلفیق آن با مباحث آب درمانی و طب سنتی واجد اهمیت و تمایز است. بدین منظور در مقاله حاضر سعی بر آن است تا با روش تحلیلی- توصیفی و با استناد به مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی به روش‌های طب سنتی و آب درمانی با هدف معرفی بعد درمانی حمام‌ها پرداخته شود تا هرچه بیشتر این گنجینه ارزشمند معماری ایرانی معرفی گردد. نتایج حاصله نشان می‌دهد که با توجه به تأثیر طب سنتی در سلسله مراتب و اصول معماری گرمابه‌ها می‌توان از این اصول در طراحی مراکز آب درمانی امروزی به جهت درمان بهتر برخی بیماری‌ها استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

959 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب دریاچه سد درودزن با استفاده از فون حشرات آبزی
هادی استوان

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ (از جمله حشرات) که در کف آب ها زندگی می کنند از نظر حساسیت شان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. شاخص زیستی (Biotic Index) که توسط Hilsenhoff (1988) ارایه شده است براساس شناسایی بندپایان، ناجورپایان (Amphipods) و جورپایا چکیده کامل

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ (از جمله حشرات) که در کف آب ها زندگی می کنند از نظر حساسیت شان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. شاخص زیستی (Biotic Index) که توسط Hilsenhoff (1988) ارایه شده است براساس شناسایی بندپایان، ناجورپایان (Amphipods) و جورپایان (Isopods) آبزی در سطح خانواده عمل می نماید و در این ارتباط یکی از استدلال های اصلی برای مطالعه حشرات آبزی پی بردن به کیفیت محیط زیست آن ها در آب های مختلف (رودخانه ها، دریاچه ها، چشمه ها و غیره) می باشد. فن آوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع براساس توانمندی های زیستی موجودات زنده ای که به عنوان شاخص آلودگی و سطوح مختلف آن به کار می روند بنا شده است. درسال های 1389 تا 1390 تحقیقاتی به منظور برآورد شاخص زیستی دریاچه سد درودزن با به کارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفت که در مجموع 23 خانواده حشره از 12 کد زیستگاهی این سد جمع آوری و شناسایی شدند و در نهایت شاخص زیستی این دریاچه محاسبه گردید. تحمل حشرات آبزی به آلودگی ها بر اساس تحقیقات Hilsenhoff (1987)بین عدد 0 تا 10 رتبه بندی شده است که این اعداد بر اساس عکس العمل های این موجودات به مواد آلی آلوده کننده آب در شرایط مختلف آزمایشگاهی و صحرایی به دست می آید. عدد صفر نشان دهنده تحمل ناپذیری، اعداد بین 2 تا 9 درجه های متفاوت تحمل و عدد 10 تحمل بالا به غلظت های پایین اکسیژن و بقای موجود زنده را در آلودگی های بالای آب نشان می دهد. در تحقیق صورت گرفته روی دریاچه سد درودزن، شاخص زیستی این دریاچه عدد 92/3 به دست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب براساس شاخص زیستی، کیفیت آب این دریاچه خیلی خوب و امکان آلودگی آب به مواد آلی خیلی ناچیز به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

960 - مروری بر جنس Calvolia Oudcmans, 1911 ( Acari: Winterschmidtiidae) همراه با معرفی یک گونه جدید برای ایران
مجید مرادی فرادنبه هادی استوان مهدی غیبی بری اکانر

طی مطالعه فونستیکی که در سال های 1395-1393 به منظور جمع آوری و شناسایی کنه های گروه بی استیگمای مرتبط با لانه پرندگان انجام گرفت، گونه Calvolia priapus Volgin 1980 در ارتباط با لانه زاغ اوراسیاییPica pica (Linnaeus, 1758) (Aves: Corvidae) در نجف آباد اصفهان برای دو چکیده کامل

طی مطالعه فونستیکی که در سال های 1395-1393 به منظور جمع آوری و شناسایی کنه های گروه بی استیگمای مرتبط با لانه پرندگان انجام گرفت، گونه Calvolia priapus Volgin 1980 در ارتباط با لانه زاغ اوراسیاییPica pica (Linnaeus, 1758) (Aves: Corvidae) در نجف آباد اصفهان برای دومین بار در دنیا پس از توصیف اصلی جمع آوری و گزارش شد. نمونه برداری از محتویات لانه شامل: پر، فضولات و خار وخاشاک موجود در لانه صورت گرفت. از نظر تغییرات جغرافیایی با توصیف اصلی مورد مقایسه قرار گرفت. برخی از کاراکترهای تفریقی دارای تفاوت هایی بودند که بیشتر منشاء جغرافیایی دارند. از آنجایی که تصاویر مورد استفاده در توصیف اصلی از کیفیت پایینی برخوردار بودند و تاکنون در هیچ مقاله ای اشاره ای به این گونه نشده است، مجددا تمامی تصاویر مربوط به این گونه متعلق به هر دو جنس نر و ماده ترسیم شد.همچنین ازکاراکترهای مهمی که در شناسایی این گونه استفاده می شوند عکس برداری شد. کلید شناسایی تمامی گونه های جنس Calvolia Oudcmans, 1911 طراحی و ارایه می شود. این گونه برای فون بی استیگمایان ایران جدید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

961 - بررسی غلظت باقیمانده آفت کش های فسفره آلی در منابع آب های سطحی و زیرزمینی تامین کننده آب شرب شهر تهران
سهراب ایمانی الهام دزفولی شیلا گلدسته رضا وفایی شوشتری کامبیز لاریجانی

آلودگی منابع آب با افزایش کاربرد آفت کش ها، یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی محسوب می شود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین باقیمانده سموم دیازینون و کلرپیریفوس در منابع آب های سطحی و زیر زمینی شهر تهران در سال 1397 می باشد. تعداد 12 نمونه از 6 ایستگاه منبع آب در 3 ناحیه ج چکیده کامل

آلودگی منابع آب با افزایش کاربرد آفت کش ها، یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی محسوب می شود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین باقیمانده سموم دیازینون و کلرپیریفوس در منابع آب های سطحی و زیر زمینی شهر تهران در سال 1397 می باشد. تعداد 12 نمونه از 6 ایستگاه منبع آب در 3 ناحیه جغرافیایی شهر تهران گرفته شد. جهت بررسی میزان سرعت تجزیه سموم در آب، اقدام به طراحی آزمایشات جدید نموده، دو حالت آب راکد و جاری را مدنظر قرار داده، هر نمونه آب 3 لیتری را با 50 میلی گرم بر لیتر ماده موثره از فرمولاسیون هر یک از سموم مورد مطالعه، آغشته کرده، سپس روش استخراج در فواصل زمانی 0، 5، 10، 15، 20 و 25 روز، صورت گرفت. جهت استخراج آفت کش ها از تکنیک استخراج مایع – مایع استفاده شد و سنجش باقیمانده آفت کش ها توسط دستگاه GC با دکتور NPD انجام شد. در نمونه های آب راکد تمامی ایستگاه ها، بررسی نتایج میانگین غلظت 3 تکرار، بیانگر روند کاهشی غلظت باقیمانده سموم، با گذشت زمان میباشد، ولی در بیست و پنجمین روز استخراج نیز، مقدار باقیمانده سموم به صفر نرسید. اما در نمونه های آب جاری، بررسی نتایج نشان داد که از پانزدهمین تا بیست و پنجمین روز استخراج، غلظت باقیمانده سموم، قابل اندازه گیری نبوده است. احتمالا در شبیه سازی حالت آب جاری با استفاده از پمپ آکواریوم، افزایش اکسیداسیون سموم، باعث افزایش سرعت تجزیه آنها گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

962 - حساسیت سه مرحله رشدی مگس مینوز (Liriomyza sativae Blanchard (Dip.: Agromyzidae به حشره‌کش‌های بیورشنال در شرایط آزمایشگاهی
بنفشه اصغری طبری عزیز شیخی گرجان محمود شجاعی محمدظاهر رجبی آرزو یوسفی پرشکوه

مگس مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخانه‌ای در ایران می باشند. در سال های اخیر مصرف بی رویه آفت کش‌ها موجب افزایش جمعیت این آفت در گلخانه ها شده است. به منظور بررسی کارایی حشره کش های بیورشنال (Biorational) موثر در کنترل این آفت سه حشره کش سیرومازین، اسپینوساد و اک چکیده کامل

مگس مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخانه‌ای در ایران می باشند. در سال های اخیر مصرف بی رویه آفت کش‌ها موجب افزایش جمعیت این آفت در گلخانه ها شده است. به منظور بررسی کارایی حشره کش های بیورشنال (Biorational) موثر در کنترل این آفت سه حشره کش سیرومازین، اسپینوساد و اکسی ماترین در شرایط آزمایشگاهی طی سال‌های 1385- 1386 مورد آزمایش قرار گرفت و با حشره کش آبامکتین به عنوان حشره کش رایج در کشور مقایسه شد. در شرایط آزمایشگاهی تاثیر حشره کش های سیرومازین با غلظت‌های75 و 150 میلی‌گرم بر لیتر اسپینوساد با غلظت‌های 48 و 96 میلی‌گرم بر لیتر، اکسی‌ماترین با غلظت‌های3 و 9 میلی گرم بر لیتر و آبامکتین با غلظت‌های12 و 24 میلی گرم بر لیتر (براساس ماده موثره) روی مراحل مختلف لاروی، شفیرگی و حشره کامل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد آزمایش قرار گرفت. بررسی ها نشان داد حشره کش های اسپینوساد، اکسی ماترین و سیرومازین با بیش از 95 درصد مرگ و میر بیشترین تاثیر را روی مراحل مختلف لاروی (خصوصا سنین اولیه لاروی) داشتند درصورتی که آبامکتین در غلظت پایین (12میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 18/23 درصد کمترین تلفات را روی مرحله لاروی داشت. در آزمایشات به عمل آمده روی شفیره ها، اکسی ماترین (9 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 9/51 درصد بالاترین تاثیر و اسپینوساد (48 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 89/0 درصد کمترین تاثیر را داشتند. در زیست سنجی حشره کش ها روی حشرات کامل مگس مینوز، اسپینوساد‌ (96 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 1/92 درصد بیشترین و سیرومازین (150 میلی‌گرم بر لیتر) با 2/6 درصد کمترین تلفات را روی حشرات کامل داشته اند. همچنین مقایسه حساسیت مراحل مختلف رشدی مگس مینوز به حشره کش ها نشان داد که مرحله شفیرگی کمترین حساسیت (89/0-63/51 درصد) و سنین اولیه لاروی بیشترین حساسیت (18/23-100 درصد) را به حشره کش ها دارا می باشند. همچنین بین مراحل مختلف لاروی در غلظت بالا و پایین حشره کش ها از لحاظ درصد تلفات تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتایج حاصل نشان داد که درحال حاضر حشره کش آبامکتین فرموله داخلی با غلظت توصیه شده روی مگس مینوز قادر به کنترل این آفت در ایران نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

963 - بررسی اثرات زیر کشندگی حشره‌کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپراید روی طول عمر مراحل مختلف زیستی سفید بالک گلخانه‌ای(Hem.:Aleyrodidae) Trialeurodes vaporariorum در شرایط آزمایشگاهی
علی بهشتی سهراب ایمانی هادی زهدی سیاوش تیرگری محمد عبدی گودرزی

سفیدبالک گلخانه، (Trialeurodes vaporarium (westwood یکی از مهمترین آفات گیاهی روی گیاهان گلخانه ای در ایران و جهان می‌باشد. با توجه به مقاومت سفید بالک‌های گلخانه‌ای به حشره‌کش های رایج و مضر بودن این حشره کش‌ها برای محیط زیست، باید به دنبال ترکیبات جدید و ایمن جهت مبار چکیده کامل

سفیدبالک گلخانه، (Trialeurodes vaporarium (westwood یکی از مهمترین آفات گیاهی روی گیاهان گلخانه ای در ایران و جهان می‌باشد. با توجه به مقاومت سفید بالک‌های گلخانه‌ای به حشره‌کش های رایج و مضر بودن این حشره کش‌ها برای محیط زیست، باید به دنبال ترکیبات جدید و ایمن جهت مبارزه با این آفت بود. حشره کش جدید اپیل با ترکیبی جدید ضمن کنترل این آفت برای محیط زیست نیز کم خطر می‌باشد. بر اساس نتایج زیست سنجی،LC30 به عنوان غلظت زیر کشنده در نظر گرفته شد. مقدار LC30 برای حشره کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپرید به ترتیب 1.31 ، 00448/0 و 00868/0 میلی‌گرم بر لیتر بصورت اسپری مستقیم به دست آمد. نتایج نشان داد که کاربرد این غلظت زیر کشنده سبب کاهش طول دوره تفریخ تخم برای حشره کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپرید به ترتیب به میزان 11.33 ، 5.45 و 4.53 درصد نسبت به شاهد شده که کمتربن طول دروه تخم مربوط به حشره کش اپیل می‌باشد. همچنین حشره‌کش اپیل سبب افزایش طول دوره لاروی به میزان 5.13 درصد و دوره شفیرگی به میزان 0.62 درصد نسبت به شاهد شد که در مقایسه با سایر تیمارها اختلاف معنی دارد. همچنین دوران زندگی حشرات کامل به میزان38.64 درصد کاهش یافت. بطور کلی کاربرد این دز زیر کشنده حشره کش اپیل سبب کاهش طول دوره ی زندگی سفید بالک گلخانه ای می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

964 - پیش‌بینی سمیت و ضریب تقسیم اکتانول-آب آفت کش ها فنیل کاربامات با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک- رگرسیون چندگانه خطی
عاطفه سادات نوابی طاهره مومنی اصفهانی مجید رمضانی محمد علیمرادی

مطالعه ارتباط کمی ساختار-فعالیت (QSAR) مبتنی بر الگوریتم ژنتیک رگرسیون خطی چندگانه (GA-MLR) برای پیشگویی سمیت (logIC50) و لگاریتم ضریب توزیع اکتانول-آب (logPow) برخی مشتقات کاربامات به عنوان آفت کش انجام شد. ساختار ترکیبات شیمیایی با نرم افزاز گوسین 98 و روش هارتری‌فاک چکیده کامل

مطالعه ارتباط کمی ساختار-فعالیت (QSAR) مبتنی بر الگوریتم ژنتیک رگرسیون خطی چندگانه (GA-MLR) برای پیشگویی سمیت (logIC50) و لگاریتم ضریب توزیع اکتانول-آب (logPow) برخی مشتقات کاربامات به عنوان آفت کش انجام شد. ساختار ترکیبات شیمیایی با نرم افزاز گوسین 98 و روش هارتری‌فاک و سری پایه G*31-6 (HF/6-31G*) بهینه شدند. توصیفگرهای مولکولی با نرم‌افزار دراگون محاسبه شد. مجموعه داده‌ها به‌ طور تصادفی به دو دسته آموزش و آزمون تقسیم گردیدند. مناسب‌ترین توصیف‌گرهای با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک وبرگشتی تعیین شدند. بهترین مدل GA-MLR با استفاده از پارامترهای آماری مانند مجذور ضریب همبستگی (R2)، ضریب همبستگی تنظیم شده (R2adj)، ریشه مربعات میانگین خطا (RMSE) برای دودسته آموزش و آزمون انتخاب گردید. بهترین مدل QSAR مبتنی بر پارامترهای آماری اعتبارسنجی تقاطعی آزمون خارجی (LOO)، پارمترهای اعتبارسنجی خارجی (Q2F1, Q2F2, Q2F3) و ضریب همبستگی تطابق (CCC) برای کیفیت توانایی پیشگویی مدل GA-MLR بررسی گردید. این نتایج نشان می دهد که مدل‌ های GA-MLR می‌تواند برای پیشگویی فعالیت مشتقات کاربامات مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

965 - زیست‌شناسی بید سیب‌زمینی Phthorimea operculella Zeller (Lep,: Gelechidae) روی دو رقم سیب‌زمینی در مزارع شمال استان خوزستان
مسعود شهابی علی رجب پور

بید سیب زمینی یکی از مهم ترین آفات سیب زمینی در ایران می باشد. زیست شناسی این آفت روی دو رقم سیب زمینی سانته و آریندا در شهرستان اندیمشک، شمال استان خوزستان طی دو سال زراعی از 1392 تا 1394 مطالعه شد. پایش مراحل بالغ با کمک تله فرمون جنسی و مراحل نابالغ (تخم و لارو) چکیده کامل

بید سیب زمینی یکی از مهم ترین آفات سیب زمینی در ایران می باشد. زیست شناسی این آفت روی دو رقم سیب زمینی سانته و آریندا در شهرستان اندیمشک، شمال استان خوزستان طی دو سال زراعی از 1392 تا 1394 مطالعه شد. پایش مراحل بالغ با کمک تله فرمون جنسی و مراحل نابالغ (تخم و لارو) با شمارش مستقیم صورت گرفت. نتایج نشان داد زمان ظهور بالغین در فصل زراعی اول و دوم، دو ماه اختلاف زمانی داشت که به دلیل تفاوت در میانگین دما در دو سال مورد مطالعه بود. بین تراکم بالغین و میانگین دمای هفتگی همبستگی معنی داری وجود داشت در حالی که با رطوبت نسبی هفتگی همبستگی مشخصی مشاهده نشد. در سال زراعی اول و دوم، ظهور اولین شب پره بالغ به ترتیب در اواسط بهمن و اواسط آذر بود و اوج شب پره های شکار شده اوایل فرودین مشاهده شد. ظهور تخم های این شب پره روی ارقام مورد آزمایش در سال زراعی اول و دوم اوایل فروردین بود. در هر دو سال تحقیق، اوج تخم گذاری شب پره در هفته اول فروردین بود. در سال زراعی اول، اولین زمان ظهور لاروها روی ارقام مورد آزمایش اواسط اسفند و در سال زراعی دوم اواخر اسفند بود. اوج جمعیت لارو در سال زراعی اول و دوم به ترتیب اواسط فروردین و اواخر فروردین بود. تفاوت زمانی مشخصی در زمان ظهور، اوج و یا ناپدید شدن مراحل مختلف رشدی مورد مطالعه این آفت در دو رقم مورد مطالعه دیده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

966 - بررسی فونستیک کنه‌های (Acari) انگور در موستان‌های صفی‌آباد خوزستان
ایرج درویش زاده کریم کمالی

در یک بررسی فونستیکی که طی سال های 1376–1377 روی فون کنه‌های انگور در موستان های صفی آباد خوزستان صورت گرفت، در مجموع 39 گونه متعلق به 37 جنس و 27 خانواده جمع‌آوری و شناسایی شد. در این میان 12 گونه برای فون کنه‌های ایران گزارش جدیدبوده که با علامت * مشخص گردیده‌ان چکیده کامل

در یک بررسی فونستیکی که طی سال های 1376–1377 روی فون کنه‌های انگور در موستان های صفی آباد خوزستان صورت گرفت، در مجموع 39 گونه متعلق به 37 جنس و 27 خانواده جمع‌آوری و شناسایی شد. در این میان 12 گونه برای فون کنه‌های ایران گزارش جدیدبوده که با علامت * مشخص گردیده‌اند. بیشترین فراوانی در کنه‌های شکارگر مربوط به گونه‌ (Androlaelaps casalis Berlese (Laelpidae، از کنه‌های پوسیده‌خوار مربوط به (Oppia yodai Aoki (Oppiidae و از کنه‌های خسارت زا گونه (Tenuipalpus granati Sayed (Tenuipalpidae تعیین گردید. گونه‌های شناسایی شده به ترتیب زیر راسته ها و خانواده ها عبارتند از: Mesostigmata Laelapidae Pseudoparasitus holaspis* (Oudemans) Androlaelaps casalis (Berlese) Hypoaspis aculifera Ganestrini Ascidae Protogamasellus sp. Lasioseius matthyssei* Chant Lasioseius phytoseioides* Chant Gamasellodes bicolor (Berlese) Phytoseiidae Euseius obtectus* Khan, Chaudri & Tahir Proprioseiopsis sp. Anthoseius rhenanus (Oudemans) Amblyseius reductus* Wainstein Macrochelidae Macrocheles scutatus* (Berlese) Ameroseiidae Ameroseius pavidus* Koch Pachylaelapidae Pachylaelaps karawaiewi (Berlese) Trachyuropodidae Oplitis conspicua (Berlese) Uropodidae Uroobovella vinicolora (Vitzthum) Ologamasidae Gamasiphis hemicapillus* Karg Prostigmata Tenuipalpidae Tenuipalpus granati Sayed Tetranychidae Eutetranychus orientalis (Klein) Tetranychus turkestani Ugarov Anystidae Anystis baccarum L. Stigmaeidae Eustigmaeus spathatus Ueckermann & Smith-Meyer Tydeidae Tydeus sp. Cheyletidae Eutogenes africannus* Wafa & Soliman Hemicheyletia bakeri (Ehara) Bdellidae Neomolgus sp. Cunaxidae Cunaxa sp. Smarididae Fessonia paillosa Berlese Raphignathidae Raphignathus gracilis (Rack) Erythraeidae Abrolophus sp. Tarsonemidae Tarsonemus sp. Pygmephoridae Pygmephorus sp. Camerobiidae Neophyllobius sp. Scutacaridae Scutacarus fragariae Rack Astigmata Acaridae Tyrophagus putrescentiae Schrank Rhizoglyphus robini Claparede Oribatida Euphthiracaridae Rhysotritia clavatasexion* Lions Cosmochthoniidae Cosmochthonius asiaticus* Gordeeva Oppiidae Oppia yodai* Aoki پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

967 - مقایسه اثر آبشویی، دترجنت و سموم کنه کش جدید بر کنه تارتن انجیر Eotetranychus hirsti Pritchard & Baker
جهانشیر شاکرمی سمیرا خورشیدوند مسعود اربابی عبدالحسن رضایی نژاد

کنه تارتن انجیر (Eotetranychus hirsti Pritchard & Baker) از آفات مهم انجیر در شهرستان پلدختر استان لرستان است. اثر تیمار های یک بار آبشویی، دو بار آبشویی، یک بار دترجنت، دو بار دترجنت، سم انویدور، سم ابرون و سم فلورمایت روی این آفت در شهرستان پلدختر بررسی شد. آزما چکیده کامل

کنه تارتن انجیر (Eotetranychus hirsti Pritchard & Baker) از آفات مهم انجیر در شهرستان پلدختر استان لرستان است. اثر تیمار های یک بار آبشویی، دو بار آبشویی، یک بار دترجنت، دو بار دترجنت، سم انویدور، سم ابرون و سم فلورمایت روی این آفت در شهرستان پلدختر بررسی شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار همراه با شاهد انجام گردید. پس از 3، 7، 14 و 29 روز از اعمال تیمارها درصد تلفات اصلاح شده محاسبه شد. نتایج نشان داد که در همه تاریخ های شمارش بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود دارد. تیمار یک بار استفاده از دترجنت به ترتیب در 3، 7، 14 و29 روز دارای تلفات 21/78، 63/56، 31/50 و03/40 درصد بود. درختانی که دو بار با دترجنت تیمار شده بودند پس از 29 روز دارای تلفات 54/92 درصد بودند که با سموم کنه کش اختلاف معنی داری نداشتند. بر اساس نتایج در 3، 7، 14 و 29 روز پس از آب شویی درختان، تلفات کنه تارتن انجیر 32/47، 37/25، 77/23 و 33/19 درصد بود و در تیمار دو بار آبشویی پس از 29 روز تلفات این آفت 21/62 درصد بود. در تمام زمان های نمونه برداری جمعیت کنه در درختان سم پاشی شده با سموم کنه کش انویدور، ابرون و فلورمایت بسیار کم و نزدیک به صفر بود. بنابراین به نظر می رسد روش های کم خطری مانند آبشویی و یا استفاده از دترجنت ها می توانند با ایجاد شرایط نامساعد برای کنه تارتن انجیر موجب کاهش چشم گیر جمعیت شده و با توجه به اثر کمتر این روش ها روی دشمنان طبیعی می توان در مدیریت تلفیقی آفات از این روش ها استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

968 - بررسی فون کفشدوزک‌های خانواده Coccinellidae در شهرستان خرم‌آباد
امیر انصاری پور رضا وفایی شوشتری جهانشیر شاکرمی

فون کفشدوزک‌های مزارع، باغات و مراتع شهرستان خرم آباد طی سال های 1388 و 1389 مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق در مجموع 19 گونه کفشدوزک متعلق به 11 جنس شناسایی شد که از میان آنها چهار گونه برای استان لرستان (علامت *) و یک گونه برای فون ایران (علامت **) جدید بودند. نمون چکیده کامل

فون کفشدوزک‌های مزارع، باغات و مراتع شهرستان خرم آباد طی سال های 1388 و 1389 مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق در مجموع 19 گونه کفشدوزک متعلق به 11 جنس شناسایی شد که از میان آنها چهار گونه برای استان لرستان (علامت *) و یک گونه برای فون ایران (علامت **) جدید بودند. نمونه‌های جمع‌آوری شده با کمک کلیدهای معتبر و استفاده از مشخصات ظاهری و تشریح ژنیتالیای حشرات جمع‌آوری شده مورد شناسایی و تائید قرار گرفتند. گونه‌های شناسایی شده به شرح زیر می باشند: 1. Adalia bipunctata Linnaeus 1758 2. Adalia decempunctata Linnaeus 1758 3. Coccinella septempunctata Linnaeus 1758 4. Coccinella undecimpunctata Linnaeus 1758* 5. Cryptolaemus montrouzieri Mulsant 1853* 6. Exochomus flavipes Goeze 1777 7. Parexochomus pubescens Kuster 1848 8. Exochomus quadripustulatus Linnaeus 1758 9. Exochomus undulatus Weise 1878 10. Hippodamia variegata Goeze 1777 11. Hyperaspis quadrimaculata Redtenbacher 1844** 12. Oenopia conglobata Linnaeus 1758 13. Propylea quatuordecimpuctataLinnaeus 1758 14. Psyllobora vigintiduopunctata Linnaeus 1758 15. Scymnus apetzi Mulsant 1846 16. Scymnus flavicollis redtenbacher 1844* 17. Scymnus syriacus Marseul 1868 18. Stethorus gilvifrons Mulsant 1850 19. Stethorus siphonulus Kapur 1948* پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

969 - بررسی فون راسته بال ریشک داران ((Thysanoptera شهرستان خرم آباد (استان لرستان)
آناهیتا حری رضا جعفری جهانشیر شاکرمی

در بررسی هایی که طی سال های 1389-1390 در شهرستان خرم آباد (استان لرستان) به منظور شناسایی بال ریشک داران مزارع و باغات انجام گرفت در مجموع 8 گونه متعلق به 4 جنس از 3 خانواده جمع آوری و شناسایی گردید. از این تعداد، 5 گونه برای استان لرستان جدید گزارش می شود که با ع چکیده کامل

در بررسی هایی که طی سال های 1389-1390 در شهرستان خرم آباد (استان لرستان) به منظور شناسایی بال ریشک داران مزارع و باغات انجام گرفت در مجموع 8 گونه متعلق به 4 جنس از 3 خانواده جمع آوری و شناسایی گردید. از این تعداد، 5 گونه برای استان لرستان جدید گزارش می شود که با علامت ستاره مشخص شده اند. شناسایی این گونه ها توسط دکتر موند از کشور استرالیا مورد تایید قرار گرفت. گونه های شناسایی شده به شرح زیر می باشند: Terebrantia, Thripidae, Thripinae 1-Thrips tabaci Lindeman, 1889 2-Thrips meridionalis (Priesner, 1926) 3-Thrips trehernei, Priesner, 1927* 4-Thrips vulgatissimus Haliday, 1836* Terebrantia, Melanthripidae 5-Melanthrips pallidior Priesner, 1919* 6-Melanthrips fuscus (Sulzer, 1776)* Tubulifera, Phlaeothripidae, Phlaeothripinae 7-Haplothrips tritici (Kurdjumov, 1912) 8-Neoheegeria dalmatica, Schmutz, 1909* پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

970 - تاثیر آفت‌کش‌های کلرپایریفوس و آبامکتین بر زنده‏مانی و باروری حشرات کامل کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant
وحیده مصطفی لو علی افشاری محسن یزدانیان محمدحسن سرایلو

کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant مهم‌ترین شکارگر شپشک های آردآلود در باغ های مرکبات شمال ایران به شمار می رود. در این پژوهش، تاثیرات دزهای کشنده و زیرکشنده تیمار های کلرپایریفوس+روغن، آبامکتین و کلرپایریفوس+ آبامکتین+روغن بر حشرات کامل این کفشدوزک در شرایط چکیده کامل

کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant مهم‌ترین شکارگر شپشک های آردآلود در باغ های مرکبات شمال ایران به شمار می رود. در این پژوهش، تاثیرات دزهای کشنده و زیرکشنده تیمار های کلرپایریفوس+روغن، آبامکتین و کلرپایریفوس+ آبامکتین+روغن بر حشرات کامل این کفشدوزک در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. تاثیر هر کدام از این آفت کش ها در مقادیر 25، 50 و 100 درصد دز توصیه شده در باغ های مرکبات، یعنی غلظت های 500، 1000 و 2000 پی پی ام برای کلرپایریفوس و 50، 100 و 200 پی پی ام برای آبامکتین به همراه یک درصد روغن و به سه روش تماس موضعی، قرار گرفتن در معرض باقی مانده های سمی و تغذیه از طعمه های سم پاشی شده، روی کفشدوزک های ماده‌ هفت روزه بررسی شد و 24، 48 و 72 ساعت بعد، درصد زنده مانی، میانگین روزانه تخم گذاری و درصد تفریخ تخم‌های گذاشته شده‌ اندازه‌ گیری گردیدند. نتایج نشان داد که مخلوط کلرپایریفوس+آبامکتین+روغن در هر سه روش در معرض قرارگیری و کلرپایریفوس+روغن فقط در روش تماس موضعی، درصد زنده مانی کفشدوزک را تحت تاثیر قرار دادند، در حالی که آبامکتین در هیچ کدام از روش ها بر درصد زنده مانی کفشدوزک تاثیر سوء نداشت. در میان تمام تیمارها، تماس موضعی با مخلوط کلرپایریفوس 2000 پی پی ام+آبامکتین 200 پی پی ام+روغن با ایجاد 16 درصد مرگ و میر، بیش ترین تاثیر منفی را بر زنده مانی کفشدوزک بر جای گذاشت. بر خلاف درصد زنده مانی، میانگین روزانه تخم گذاری و درصد تفریخ تخم ها تا 72 ساعت پس از آغاز تیمارها در هر سه روش در معرض قرارگیری و در هر سه تیمار، کاهش چشم گیری یافتند. کم ترین میانگین روزانه تخم گذاری (2/8 عدد تخم به ازای هر کفشدوزک ماده) 24 ساعت پس از تغذیه از شپشک های سم اشی شده با مخلوط کلرپایریفوس 2000+آبامکتین 200 پی پی ام+روغن و کم ترین درصد تفریخ تخم ها (9/57 درصد) 24 ساعت پس از تماس موضعی با همین تیمار مشاهده گردید. به طور کلی، دزهای مزرعه ای کلرپایریفوس و مخلوط آن با آبامکتین و روغن موجب کاهش معنی دار زنده مانی و باروری کفشدوزک کریپتولموس شدند، بنابراین برای افزایش سازگاری کاربرد این آفت کش ها با فعالیت کفشدوزک در باغات مرکبات شمال کشور، انتخاب دز و زمان پاشش مناسب برای آن ها ضروری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

971 - شناسایی فون بخشی از کنه های گیاهی بالاخانواده Eriophyoidea در شهرستان خرم آباد استان لرستان
عباس دلفان شهریار جعفری جهانشیر شاکرمی

کنه های بالاخانواده Eriophyoidea ازگیاهان تغذیه کرده و برخی از آن ها از آفات مهم و اقتصادی محصولات کشاورزی هستند. مطالعه فون کنه های بالا خانواده Eriophyoidea در اطراف شهرستان خرم آباد در طول سال های زراعی 1390-1389 با نمونه برداری از گیاهان مختلف اعم از درختان مثمر چکیده کامل

کنه های بالاخانواده Eriophyoidea ازگیاهان تغذیه کرده و برخی از آن ها از آفات مهم و اقتصادی محصولات کشاورزی هستند. مطالعه فون کنه های بالا خانواده Eriophyoidea در اطراف شهرستان خرم آباد در طول سال های زراعی 1390-1389 با نمونه برداری از گیاهان مختلف اعم از درختان مثمر و غیر مثمر، گیاهان زراعی، باغی، مرتعی و علف های هرز انجام شد. در تشخیص گونه های جمع آوری شده از خصوصیات تاکسونومیکی مهم از قبیل خصوصیات پاها و امپودیوم پروش، آرایش صفحه پیش ران تناسلی، صفحه پشتی، نوار بندی سطح پشتی و شکمی اپیستوزوما، میکروتوبرکول های موجود روی نوار بندی پشتی و شکمی اپیستوزوما و نحوه آرایش موهای روی بدن استفاده شد. در این مطالعه 13 گونه متعلق به هفت جنس از دو خانواده و از روی 11 میزبان گیاهی جمع آوری و شناسایی شدند. در زیر لیست گونه های تشخیص داده شده آورده شده است، گونه هایی که با دو ستاره مشخص شده اند برای فون ایران و آن هایی که با یک ستاره مشخص شده اند برای فون استان لرستان جدید می باشند. Family: Eriophyidae 1. Eriophyes pyri (Pagenstecher) * 2. Aceria tristriatus (Nalepa)* 3. Aceria erineus (Nalepa) * 4. Aceria brachytarsus (Keifer)* 5. Aceria mackiei (Keifer) ** 6. Aceria fraxinivora (Nalepa)* 7. Aculus solani Boczek and Davis * 8. Aculus fockeui (Nalepa & Trouessary)* 9. Aculops lycopersici (Massee) 10. Aculops tetanothrix (Nalepa)* 11. Tetra glycyrrhiza Denizhan** 12. Notallus nerii Keifer* Family: Diptilomiopidae 13. Rhyncaphytopus ficifoliae Keifer* پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

972 - مطالعه نوسانات جمعیت کرم به، Euzophera bigella Zeller، و کرم سیب، Cydia pomonella L.، در باغ های به اصفهان
پریسا کرمانی حسین فرازمند جواد کریم زاده آرمان آوندفقیه

کرم بـه، (Euzophera bigella Zeller (Lep.: Pyralidae، و کرم سیب، (Cydia pomonella L. (Lep.: Tortricidae، از مهم ترین آفات درختان بـه در ایران بوده که باعث کاهش کمی و کیفی میوه ها می ‌شوند. در این پژوهش که در باغات به منطقه فلاورجان اصفهان انجام گرفت، نوسانات جمعیت کرم بـ چکیده کامل

کرم بـه، (Euzophera bigella Zeller (Lep.: Pyralidae، و کرم سیب، (Cydia pomonella L. (Lep.: Tortricidae، از مهم ترین آفات درختان بـه در ایران بوده که باعث کاهش کمی و کیفی میوه ها می ‌شوند. در این پژوهش که در باغات به منطقه فلاورجان اصفهان انجام گرفت، نوسانات جمعیت کرم بـه و سیب در باغات بـه با استفاده از تله های فرومونی سنتتیک کرم بـه و کرم سیب مطالعه و تاثیر عوامل آب و هوایی بر تغییرات فصلی تراکم جمعیت آن ها بررسی گردید. براساس یافته ها، ظهور شب پره های کرم بـه در اواخر اسفند بوده و در طول فصل، چهار نقطه اوج برای این شب پره مشاهده گردید. این در حالی است که ظهور شب پره ‌های کرم سیب در اوایل فروردین اتفاق افتاد و در طول فصل نیز دارای پنج نقطه اوج پرواز بود. هم چنین جمعیت حشرات کامل نر کرم بـه با رطوبت نسبی، بارش هفتگی تا میزان 5/3 میلی متر، میانگین حداقل و حداکثر هفتگی رطوبت نسبی و دما (دمای بالای 25 درجه سلسیوس) دارای هم‌ بستگی مثبت بود و در بارش ‌های 2/1 میلی ‌متر، پارامترهای میانگین حداقل و حداکثر هفتگی رطوبت نسبی و دما هیچ تاثیری روی تراکم جمعیت کرم بـه نداشتند. هم چنین جمعیت حشرات کامل نر کرم به دارای هم بستگی معنی دار مثبت به مقدار 58% با رطوبت نسبی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

973 - بررسی اثر آبامکتین در مقایسه با حشره‌کش‌های غیرانتخابی روی لارو سن اول مگس مینوز خیارLiriomyza sativae Blanchard Dip.,Agromyzidae)
فاطمه صابرفر عزیز شیخی گرجان

مگس های مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخـانه ای در ایران می باشند. درسـال های اخیر مصرف بی رویه آفت کش ها موجب افزایش جمعیت این آفت درگلخانه ها شده است. در تحقیق حاضر به منظور تعیین درجه سمیت ((LC50 حشره کش های آبامکتین، دلتامترین، ایمیداکلوپراید و استامی پراید آ چکیده کامل

مگس های مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخـانه ای در ایران می باشند. درسـال های اخیر مصرف بی رویه آفت کش ها موجب افزایش جمعیت این آفت درگلخانه ها شده است. در تحقیق حاضر به منظور تعیین درجه سمیت ((LC50 حشره کش های آبامکتین، دلتامترین، ایمیداکلوپراید و استامی پراید آزمایشات زیست سنجی به روش غوطه ور کردن روی لاروسن اول در شرایط آزمایشگاهی با دمای °C1±25 و رطوبت نسبی 5±65 درصد و 16 ساعت روشنایی انجام شد. داده های حاصل از آزمایش با روش پروبیت و نرم افزارPOLO-PC آنالیز شد. نتایج نشان داد که مقـادیر LC50برای حشره کش های آبامکتین، دلتامترین، استامی پراید و ایمیـداکلوپراید به ترتیب ppm 5/1، 200، 492 و 630 بر اسـاس مـاده موثره است. همان طور که از نتـایج استنبـاط می گردد حشره کش آبامکتین نسبت به سایر حشره کش ها بر لارو سن اول مگس مینوز خاصیت حشره کشی بالاتری داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

974 - پیشگویی سمیت و ضریب توزیع اکتانول-آب آفت کش‌های آلی کلردار با استفاده ازتوصیف گرهای مولکولی و روش‌های الگوریتم ژنتیک و رگرسیون خطی چند متغیره
فاطمه شفیعی زهرا زمانی

در این تحقیق ازمطالعه ارتباط کمی ساختار- فعالیت (QSAR) جهت پیشگویی فعالیت های آفت کش های آلی کلردار استفاده شد. ابتدا به کمک نرم‌ افزارگوس ویو 05 ساختار شیمیایی تمام مولکول‌ های مورد مطالعه رسم گردید و سپس بهینه سازی با نرم‌افزار گوسین 09 و روش هارتری-فاک و سری پایه G* چکیده کامل

در این تحقیق ازمطالعه ارتباط کمی ساختار- فعالیت (QSAR) جهت پیشگویی فعالیت های آفت کش های آلی کلردار استفاده شد. ابتدا به کمک نرم‌ افزارگوس ویو 05 ساختار شیمیایی تمام مولکول‌ های مورد مطالعه رسم گردید و سپس بهینه سازی با نرم‌افزار گوسین 09 و روش هارتری-فاک و سری پایه G* 31-6 انجام پذیرفت. خواص فیزیکی- شیمیایی نظیر سمیت(logLD50) وضریب توزیع اکتانول-آب (logP) از منابع معتبر علمی به دست آورده شده است. برای تمامی سموم مورد مطالعه توصیف‌گرهای مناسب با استفاده از نرم‌ افزار دراگون و روش های الگوریتم ژنتیک و برگشتی تعیین شدند. سپس ارتباط بین توصیف گرهای مولکولی و فعالیت ها با استفاده از روش چند متغیره خطی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور ساخت و آزمون مدل هایQSAR داده ها به طور تصادفی به دو دسته :آموزشی (80 درصد ) و آزمون (20 درصد) تقسیم گردیدند. مدل ها با استفاده از ضرایب آماری نظیر ضریب همبستگی(R)، مجذور آن (R2) و ریشه میانگین مربع خطاRMSE) ) انتخاب شدند. برای بررسی توانایی پیش بینی و اعتبار مدل ها از اعتبار سنجی تقاطعی "یکی بیرون" و اعتبار سنجی خارجی استفاده شد. اعتبار سنجی خارجی با استفاده از ضرایب رگرسیونی مجموعه آزمون انجام گردید. نتایج اعتبار سنجی و کیفیت بالای ضرایب مدل ها نشان می دهد که مدل های GA-MLR به دست آمده مدل های قابل قبول QSAR می باشند .این مدل ها می توانند جهت شناسایی توصیف گر های مناسب و پیشگویی فعالیت های آن ها به کار گرفته شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

975 - پیش بینی Log P (ضریب توزیع آب‌ اکتانل) آفت‌ کش ها به کمک روش‌ رگرسیون خطی چندگانه
عصمت محمدی نسب

آفت ‌کش ها از مهم‌ ترین آلاینده‌ های محیط می باشند و انتقال آن ‌ها از محیط زیست به داخل بدن موجود زنده و رسیدن به سطحی بالاتر ازحد طبیعی آن یکی از مهم ‌ترین نگرانی ‌های محیط زیستی می باشد. آفت ‌کش ‌ها به علت کاربردهای مختلف در زمینه بیوشـیمی و محیط زیست و کـشاورزی چکیده کامل

آفت ‌کش ها از مهم‌ ترین آلاینده‌ های محیط می باشند و انتقال آن ‌ها از محیط زیست به داخل بدن موجود زنده و رسیدن به سطحی بالاتر ازحد طبیعی آن یکی از مهم ‌ترین نگرانی ‌های محیط زیستی می باشد. آفت ‌کش ‌ها به علت کاربردهای مختلف در زمینه بیوشـیمی و محیط زیست و کـشاورزی مورد توجه بسیاری قرار گرفته‌ اند. برای شناخت آفت‌ کش‌ ها باید خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ ها به خصوص میزان سمیت آن‌ ها را مورد توجه قرار داد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط Log P (ضریب توزیع آب – اکتانل) برخی از آفت ‌کش ‌ها با برخی توصیف‌گرهای توپولوژیکی به کمک نظریه گراف و روش رگرسیون خطی چندگانه انجام گرفته است. مطالعه کمی ساختار-خاصیت جهت بررسی این ارتباط به ‌کار گرفته شد و نتایج نشان داد که از میان توصیف ‌گرهای مورد مطالعه برای پیشگویی Log P آفت ‌کش ‌های مورد نظر ترکیبی از چهار توصیف‌گر توپولوژیکی: پلت (P)، هاراری (H)، راندیک (X) و سگد (Sz) مناسب است. بهترین مدل در این پژوهش نشان داد که توصیف‌گرهای ساختاری به کار رفته نقش مهمی را در تعیین ضریب توزیع آب – اکتانل آفت ‌کش ‌ها ایفا می نمایند. این تحقیق برای اولین بار رابطه میان ضریب پخش فاز آبی- آلی را با برخی شاخص ‌های ساختاری به کمک نرم افزار SPSS و روش رگرسیون خطی چندگانه در آفت کش ‌ها ارایه نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

976 - ارزیابی تاثیرآب پاشی در کنترل ارگانیک جمعیت کنه گردآلود خرما (Oligonychus afrasiaticus (McGregor) (Acari: Tetranychidae در نخلستان های جنوبی ایران
مسعود اربابی مجید عسگری محمد تقی فصیحی نادر گل محمدزاده خیابان محمد رضا دامغانی مسعود لطیفیان محمد بابائی

کنه گردآلود مهمترین آفت نخلستان های خرمای ایران و جهان می باشد. تغذیه و شدت خسارت این کنه از حبه خرما باعث نابودی کامل میوه در ارقام صادراتی خرما مانند مضافتی، برهی و کبکاب می شود. از دهه 1340 از سموم کنه کش آلی مانند تترادیفون (تدیوم) برای کنترل خسارت این کنه در جن چکیده کامل

کنه گردآلود مهمترین آفت نخلستان های خرمای ایران و جهان می باشد. تغذیه و شدت خسارت این کنه از حبه خرما باعث نابودی کامل میوه در ارقام صادراتی خرما مانند مضافتی، برهی و کبکاب می شود. از دهه 1340 از سموم کنه کش آلی مانند تترادیفون (تدیوم) برای کنترل خسارت این کنه در جنوب کشور استفاده و مبارزه شیمیایی در سطح گسترده ای افزایش یافته است. تاثیر آب پاشی علیه این کنه روی ارقام خرمای مردار سنگ، کبکاب، برهی، مضافتی و هلیله به ترتیب درنخلستان های استان های هرمزگان،‌ بوشهر، خوزستان،‌ کرمان و سیستان و بلوچستان طی سال های 1380 و 1381 مطالعه شد. طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و هر تکرار شامل یک نفر نخل خرما انتخاب شد. زمان آبپاشی با مشاهده اولین علایم تنیده شدن تار روی حبه خرما و به مقدار 8 الی 10 لیتر روی هر نخل توسط سم پاش صد لیتری یا پشت تراکتوری تا نیمه روز انجام شد. فاصله زمانی بین مشاهده اولین و آخرین آلودگی نخل ها به کنه در بین مناطق بیش از سه ماه به طول انجامید. برای تعیین درصد تلفات تاثیر آب پاشی بر جمعیت مراحل فعال کنه نمونه برداری تصادفی از تعداد 20 حبه خرما از خوشچه های هر تکرار به ترتیب یک روز قبل و 3، 7، 14 و 25 روز بعد از تیمار انجام و جمعیت زنده توسط استریومیکروسکوپ شمارش شد. مقایسه میانگین جمعیت دو ساله، تراکم بیشتری از جمعیت کنه را در سال دوم بررسی نشان داد. بیشترین و کمترین میانگین جمعیت کنه در سال نخست روی ارقام کبکاب و برهی به ترتیب به تعداد 9/14 و 08/2 کنه در بوشهر و خوزستان و بیشترین جمعیت در سال دوم با میانگین 75/42 کنه روی رقم هلیله در سیستان و بلوچستان به ثبت رسید. نتایج تجزیه آماری تاثیر آب پاشی در نوبت های نمونه برداری در سطح پنج درصد معنی دار و بالاترین تاثیر در نوبت هفت روز و پایدارترین کنترل به مدت 25 روز در منطقه کرمان به ثبت رسید. تجزیه مرکب جمعیت کنه در سال نخست بیش از90 درصد تلفات در استان های هرمزگان و خوزستان و در سال دوم این مقدار تلفات در استان کرمان ملاحظه گردید. استفاده از آب پاشی در زمانی که میانگین جمعیت کمتر از 3 کنه فعال روی یک حبه خرما مشاهده شود و با تکرار حداقل سه نوبت آب پاشی در فواصل زمانی 7 الی 10 روز در ساعات قبل از نیم روز کنترل مناسبی برای تولید خرمای ارگانیک و جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی، افزایش مقاومت کنه گردآلود خرما به سموم می تواند ایجاد نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

977 - پیشگویی ضریب تقسیم اکتانول-آب حشره کش های آلکالوئید کینولین با استفاده ازتوصیف کننده های مولکولی و روش رگرسیون خطی چند متغیره
فاطمه شفیعی شهاب الدین محبی طاهره مومنی اصفهانی مهدی احمدی سابق

آلکالوئیدهای کینولین و مشتقات آنها کاربردهای پزشکی و کشاورزی گسترده ای دارند. در این تحقیق از رابطه کمی ساختار-خاصیت (QSPR) برای پیش‌بینی ضریب تقسیم اکتانول-آب 76 مشتق آلکالوئید کینولین کمپتوتسین (CPT) به عنوان حشره کش با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک و روش رگرسیون خطی چکیده کامل

آلکالوئیدهای کینولین و مشتقات آنها کاربردهای پزشکی و کشاورزی گسترده ای دارند. در این تحقیق از رابطه کمی ساختار-خاصیت (QSPR) برای پیش‌بینی ضریب تقسیم اکتانول-آب 76 مشتق آلکالوئید کینولین کمپتوتسین (CPT) به عنوان حشره کش با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک و روش رگرسیون خطی چند متغیره برگشتی و توصیف‌کننده ‌های مولکولی استفاده شده است. برای رسم ساختار شیمیایی ترکیبات مورد مطالعه از نرم افزار گوس ویواستفاده شد. بهینه ‌سازی هندسی ترکیبات توسط نرم‌ افزار گوسین 09 با استفاده از نظریه تابعی چگالی B3YLP با مجموعه پایه G(d,p) 311-6 انجام شد. برای هر یک از ساختارهای بهینه شده توصیف کننده های مولکولی توسط نرم‌افزار دراگون محاسبه گردید. به منظور کاهش و انتخاب بهترین توصیف کننده ها از روش الگوریتم ژنتیک استفاده شد. همبستگی بین توصیف کننده ها در بهترین مدل با استفاده از ضریب پیرسون و ضریب نفوذ پذیری انجام پذیرفت. برای ارزیابی توانایی پیش بینی مدل از انواع مختلف اعتبار سنجی داخلی ، خارجی و ضرایب آماری بهره گرفته شده است. بهترین مدل QSPR با مقدار مجذور ضریب همبستگی ) 901/0(R2 = ، مجذور ضریب همبستگی اعتبار سنجی تقاطعی یکی بیرون) 919 /0= Q2LOO (، و ریشه میانگین مربع خطا )706/0 (RMSE=به دست آمده است. نتایج نشان داد ضرایب آماری و اعتبارسنجی مدل خطی ساخته شده رضایت‌بخش است و لگاریتم ضریب تقسیم اکتانول-آب مشتقات مورد مطالعه تحت تأثیر توصیف کننده خود همبستگی دو بعدی (ATS8e) است. این اطلاعات می تواند برای طراحی مشتقات جدید آلکالوئید کینولین کمپتوتسین (CPT) به عنوان حشره کش مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

978 - مطالعه رابطه ساختار – خاصیت برای پیش بینی logP مشتقات پیرتروئید با استفاده از مدل رگرسیون خطی چندگانه
مصطفی صادقی عصمت محمدی نسب طاهره مومنی اصفهانی

در این مطالعه، قدرت پیش بینی ضریب تقسیم آب-اکتانل (logP) برای34 نوع از مشتقات پیرتروئیدی با استفاده از رابطه کمی ساختار–خاصیت مورد مطالعه قرار گرفت. مقدار logP پیرتروئیدهای مورد مطالعه با کمک الگوریتم ژنتیک بر اساس روش رگرسیون خطی چندگانه(GA-MLR) مدل‌سازی شد و معل چکیده کامل

در این مطالعه، قدرت پیش بینی ضریب تقسیم آب-اکتانل (logP) برای34 نوع از مشتقات پیرتروئیدی با استفاده از رابطه کمی ساختار–خاصیت مورد مطالعه قرار گرفت. مقدار logP پیرتروئیدهای مورد مطالعه با کمک الگوریتم ژنتیک بر اساس روش رگرسیون خطی چندگانه(GA-MLR) مدل‌سازی شد و معلوم گردید که سه توصیفگر موثر GATS4P ، PW3و ZM1V همبستگی معقولی با logP دارند و منجر به ایجاد مدلی با ضریب رگرسیون بالا و خطای کم شدند. ارزیابی توانایی پیش‌بینی logP با مدل (GA-MLR) توسط پارامترهای آماری: R2 = 0.862، R2adj = 0.848، F=62.296و MSE = 0.503 برای مجموعه آزمایشی انجام شد. همچنین مقدار Q2LOO= 0.861 در روش اعتبارسنجی تقاطعی و نیز مقادیر R2 برابر با 0.880 و 0.929 به ترتیب برای سری های آموزش و آزمایش در روش اعتبارسنجی خارجی, همبستگی بسیار خوبی را بین مقادیر تجربی و مقادیر پیش بینی نشان داد. مشخص گردید که مدل MLR در پیش‌بینی logP حشره‌کش‌های پیرتروئیدی قابل اعتماد بوده و با در نظر داشتن خطای بسیار کم از دقت کافی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

979 - تعیین شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه انجیره (فارس) در فصل پاییز با استفاده از فون حشرات آبزی
مر یم صادقی الهام شعله سعدی هادی استوان

حشرات 75% گونه های جانوری شناخته شده روی زمین را تشکیل می دهند. سه درصد از این تعداد گونه را حشرات آبزی و نیمه آبزی شامل می شوند. حساسیت این حشرات به موجودات زنده و عوامل غیر زنده متفاوت است. این تحقیق در پاییز 1392 و به منظور تعیین شاخص زیستی رودخانه انجیره واقع در چکیده کامل

حشرات 75% گونه های جانوری شناخته شده روی زمین را تشکیل می دهند. سه درصد از این تعداد گونه را حشرات آبزی و نیمه آبزی شامل می شوند. حساسیت این حشرات به موجودات زنده و عوامل غیر زنده متفاوت است. این تحقیق در پاییز 1392 و به منظور تعیین شاخص زیستی رودخانه انجیره واقع در شهرک آرین، با به کارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفته است. در این تحقیق در مجموع 18 خانواده از 12 کد زیستگاهی رودخانه شناسایی شد. شاخص زیستی این رودخانه در فصل پاییز عدد 91/5 به دست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب و شاخص های زیستی آن، مشخص گردید که کیفیت آب این رودخانه در فصل پاییز متوسط و درجه آلودگی زیستی آب با توجه به جدول شاخص زیستی نسبتا آلوده می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

980 - اثر کشندگی سه کنه کش بر کنه دولکه ای (Koch. Tetranychus urticae) روی سه رقم رز
مریم فیضیان زهرا رفیعی کرهرودی رضا وفایی شوشتری شیما چهرئی

گل رز یکی از اولویت های مهم در تولید گل و گیاهان زینتی است. کنه دو لکه ای (Tetranychus urticae) یکی از مهمترین آفات رز در گلخانه های استان مرکزی است که باعث کاهش کیفی و کمی محصول می گردد. برای مبارزه با این آفت در سال های اخیر عمدتا از سموم شیمیایی استفاده می شود. چکیده کامل

گل رز یکی از اولویت های مهم در تولید گل و گیاهان زینتی است. کنه دو لکه ای (Tetranychus urticae) یکی از مهمترین آفات رز در گلخانه های استان مرکزی است که باعث کاهش کیفی و کمی محصول می گردد. برای مبارزه با این آفت در سال های اخیر عمدتا از سموم شیمیایی استفاده می شود. در این تحقیق اثر کنترلی سموم باروک، آبامکتین و فنازاکویین و سه رقم رز Utopia ،White Naomi و Dolcevita روی این آفت بررسی شد. 1، 3، 5، 7 و 14 روز بعد از اعمال تیمارها تعداد کنه ها در 1 سانتی متر مربع سطح زیرین برگ شمارش شد و محاسبه گردید. نتایج نشان داد بین سموم مختلف در تاریخ های مختلف نمونه برداری اختلاف معنی داری وجود دارد. در این آزمایش درصد تلفات پوره در سه روز بعد از سم پاشی اول سم باروک روی رقم Dolcevita بیشترین و سم آبامکتین روی رقم Utopia کمترین اثر، و در پنج روز بعد از سم پاشی دوم سم آبامکتین روی رقم White Naomi بیشترین تاثیر و سم فنازاکویین روی رقم Dolcevita کمترین اثر را دارا بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

981 - بررسی فونستیک و پراکنش کنه های آبزی (Acari: Hydrachnida) در شهرستـان خرم‌ آباد
رضا نامداری رضا وفایی شوشتری جهانشیر شاکرمی

کنه های آبزی به عنوان فون غالب جانوران در منابع آب شیرین، شاخصی بیولوژیکی برای تعیین کیفیت آب و هم چنین به عنوان یک عامل مهم بیوکنترل جهت حشرات آفت آبزی هستند. طی سال های 1388-1387 مطالعه‌ای جهت شناسایی فون کنه های آبزی شهرستان خرم آباد صورت گرفت. در این تحقیق 12 گونه م چکیده کامل

کنه های آبزی به عنوان فون غالب جانوران در منابع آب شیرین، شاخصی بیولوژیکی برای تعیین کیفیت آب و هم چنین به عنوان یک عامل مهم بیوکنترل جهت حشرات آفت آبزی هستند. طی سال های 1388-1387 مطالعه‌ای جهت شناسایی فون کنه های آبزی شهرستان خرم آباد صورت گرفت. در این تحقیق 12 گونه متعلق به شش جنس و پنج خانواده جمع آوری و شناسایی شد که بیشترین نمونه های جمع آوری شده (30%) مربوط به گونه Hygrobates calliger Piersig,1896 بود. گونه های جمع آوری شده به شرح زیر هستند: 1) Family Hygrobatidae Koch,1824 1-1) Hygrobates fluviatilis (Strom,1768) 1-2) Hygrobates longiporus Thor, 1898 1-3) Hygrobates calliger Piersig,1896 1-4) Hygrobates bucharicus Sokolow,1928 1-5) Hygrobates sp. 1-6) Atractides acutirostris Motas & Angelier,1927 1-7) Atractides mirkopesici Pesic,2004 Family Sperchontidae Thor,19002) 2-1) Sperchon sp. 3) Family Lebertiidae Thor,1900 3-1) Lebertia sp 4) Family Torrenticolidae Piersig,1902 4-1) Torrenticola brevirostris (Halbert,1911) 4-2) Montractides aberratus (Lundblad,1941) 5) Family Mideopsidae Koenike,1910 5-1) Mideopsis roztoczensis Biesiadka &Kowalik,1987 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

982 - تأثیر استفاده ازیک سامانه آب مغناطیس خورشیدی بر افزایش جوانه زنی برخی بذور
امین رضا جمشیدی مهدی مظفری لقا محسن محسنی

10.30495/qafj.2021.1936489.1006

در این پژوهش تأثیر میدان مغناطیسی یک سامانه مغناطیسی بر درصد جوانه زنی بذر مورد مطالعه قرار گرفت. دستگاه از اجزایی شامل، مخزن بذر، سازه دستگاه، پنل خورشیدی 50 وات، بورد الکترونیکی میدان ساز مغناطیسی با دقت تغییر شدت میدان تا 1/0 تسلا، بورد هوشمند الکترونیکی کنترل شارژ، چکیده کامل

در این پژوهش تأثیر میدان مغناطیسی یک سامانه مغناطیسی بر درصد جوانه زنی بذر مورد مطالعه قرار گرفت. دستگاه از اجزایی شامل، مخزن بذر، سازه دستگاه، پنل خورشیدی 50 وات، بورد الکترونیکی میدان ساز مغناطیسی با دقت تغییر شدت میدان تا 1/0 تسلا، بورد هوشمند الکترونیکی کنترل شارژ، باتری 14 آمپر، لوله دو اینچ ورودی و خروجی تشکیل شده است. برای کنترل پذیری میدان مغناطیسی از دو جفت سیم پیچ که به دور لوله عبوری پیچیده شده است، استفاده می شود. با نصب یک بورد الکترونیکی هوشمند کنترل شارژ باتری انجام می شود. جریان از منبع تغذیه DC به سیم پیچ ها منجر به تولید شدت میدان مغناطیسی بدون نوسان خواهد شد. درصد جوانه زنی بذرها قبل و بعد از ایجاد میدان مغناطیسی و تولید آب مغناطیس تعیین و با هم مقایسه شد. آزمایش جوانه زنی نشان داد که آب حاصل از میدان مغناطیسی تأثیر معنی داری بر افزایش جوانه زنی بذرهای گندم، کلزا، یونجه، گوجه فرنگی و کاهو ندارد. اما تفاوت معنی داری بین درصد جوانه زنی خیار و کدو در نمونه جداشده و نمونه اولیه مشاهده شد، به نحوی که درصد جوانه زنی این بذرها به ترتیب 26 و 64/20 درصد نسبت به بذرهای اولیه افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

983 - مروری بر مطالعات انجام شده در ارتباط با انواع روش‌های کم‌آبیاری دربرخی دانه‌های روغنی
مصطفی مبشر نجمه یزدانپناه

10.30495/qafj.2022.1962519.1031

حدود 70 درصد غذای جمعیت جهان به طور مستقیم از گیاهان زراعی به دست می‌آید، که در این میان نقش مهم دانه‌های روغنی را نمی توان انکار کرد. مصرف روغن در ایران طی سال‌های اخیر به دلیل رشد جمعیت و مصرف سرانه افزایش یافته است به طوری که با در نظر گرفتن مصرف سرانه 14 کیلوگرم، سا چکیده کامل

حدود 70 درصد غذای جمعیت جهان به طور مستقیم از گیاهان زراعی به دست می‌آید، که در این میان نقش مهم دانه‌های روغنی را نمی توان انکار کرد. مصرف روغن در ایران طی سال‌های اخیر به دلیل رشد جمعیت و مصرف سرانه افزایش یافته است به طوری که با در نظر گرفتن مصرف سرانه 14 کیلوگرم، سالانه حدود 750 هزار تن روغن مورد نیاز است. این در حالی است که فقط کم‌تر از 10 درصد از این روغن در داخل کشور تولید می‌شود. با توجه به این مسئله تولید روغن از طریق کشت گیاه کلزا در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. خشکی، خطری برای تولید موفقیت‌آمیز محصولات زراعی در سراسر جهان است. خشکی موقعی اتفاق می‌افتد که ترکیبی از عوامل فیزیکی و محیطی باعث تنش داخلی در گیاه شده و تولید را کاهش دهد. تنش آبی اثر منفی بر روی بسیاری از فرآیندهای گیاهی از جمله فتوسنتز، تبخیر، تجمع و تخصیص پیش‌ماده دارد و موجب کاهش اساسی در تولیدات گیاهی می‌شود. بنابراین یکی از راه‌های به حداکثر رساندن کارآیی مصرف آب و بالا‌بردن عملکرد به ازای یک واحد آب مصرفی کم آبیاری است که در آن محصول در یک مرحله خاص از نمو و یا در تمام فصل نمو تحت تنش آبی قرار می‌گیرد. از طرفی اثرات مثبت پتاسیم در افزایش مقاومت گیاهان به تنش کم آبی توسط محققین گزارش شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

984 - مروری بر برخی مطالعات انجام شده درخصوص اثرمدیریت آبیاری و کود بر عملکرد سویا
امیر نیک اختر نجمه یزدانپناه

10.30495/qafj.2022.1952435.1024

میزان آب مورد نیاز گیاه عاملی مهم و حائز اهمیت در رشد و نمو سویا محسوب می‌شود و تأثیر بسزایی در میزان عملکرد آن دارد. مقدار رطوبت خاک برای رشد مطلوب هر گیاه باید دارای یک حد بهینه‌ای باشد که به هر میزان از این حد کمتر و یا بیشتر شود، رشد گیاه کاهش می‌یابد و عملکرد دانه چکیده کامل

میزان آب مورد نیاز گیاه عاملی مهم و حائز اهمیت در رشد و نمو سویا محسوب می‌شود و تأثیر بسزایی در میزان عملکرد آن دارد. مقدار رطوبت خاک برای رشد مطلوب هر گیاه باید دارای یک حد بهینه‌ای باشد که به هر میزان از این حد کمتر و یا بیشتر شود، رشد گیاه کاهش می‌یابد و عملکرد دانه سویا به وسیله تعداد کل غلاف در هر بوته، تعداد دانه در هر غلاف و وزن هر دانه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، در بررسی اثر تنش خشکی بر صفات فیزیولوژیک سویا گزارش کردند که تنش خشکی موجب کاهش معنی دار میزان فتوسنتز و عملکرد دانه گردید افزایش بازده مصرف آب آبیاری و باران متأثر از کاربرد صحیح کود شیمیایی به ویژه نیتروژن می باشد در ضمن کمبود نیتروژن پس از کمبود آب از مهم ترین عامل کاهش دهنده تولید محصولات زراعی به ویژه غلات می باشد مطالعات نشان داد که در بین اجزای عملکرد، تعداد غلاف در گره به طور معنی داری تحت تأثیر کود نیتروژن قرار گرفت، به طوری که با افزایش میزان نیتروژن بر تعداد غلاف در گره افزوده شد. به طورکلی بهینه سازی مصرف آب و کود در محصولات زراعی به خصوص دانه های روغنی علاوه بر افزایش تولیدات کشاورزی باعث صرفه جویی در منابع آب می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

985 - تأثیر سطوح مختلف منیزیم آب آبیاری بر پارامترهای رشدی دو رقم نهال پسته
نغمه باقری نجمه یزدانپناه ناصر صداقتی

10.30495/qafj.2021.685563

به منظور مطالعه تاثیر سطوح مختلف غلظت منیزیم آب آبیاری بر ویژگی های رویشی نهال‌های پسته، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با دو فاکتور و در سه تکرار در پژوهشکده پسته کشور واقع در شهرستان رفسنجان اجرا شد. فاکتور اول (اصلی) شامل: پای چکیده کامل

به منظور مطالعه تاثیر سطوح مختلف غلظت منیزیم آب آبیاری بر ویژگی های رویشی نهال‌های پسته، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با دو فاکتور و در سه تکرار در پژوهشکده پسته کشور واقع در شهرستان رفسنجان اجرا شد. فاکتور اول (اصلی) شامل: پایه‌های پسته در دو سطح بادامی زرند و قزوینی و فاکتور دوم (فرعی) شامل سطوح مختلف غلظت منیزیم آب آبیاری در پنج سطح (صفر، 5/0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار منیزیم از منبع سولفات منیزیم) بود. قبل از شروع اعمال تیمار‌ها (پایان هفته هشتم) و بعد از گذشت 6 ماه از شروع تیمار‌ها، برخی صفات رویشی نهال‌های پسته شامل ارتفاع ساقه، قطر ابتدایی و انتهایی ساقه، وزن خشک کل نهال‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین افزایش رشد رویشی طول و قطر ابتدایی و انتهایی ساقه نهال‌ها در غلظت 5/0 و 1 میلی‌مولار منیزیم آب آبیاری رخ داده و با افزایش غلظت منیزیم به بالاترین سطح آن (3 میلی‌مولار منیزیم)، مقدار صفات یادشده به‌ترتیب 44/1 سانتی‌متر و 16/0 و 22/0 میلی‌متر نسبت به بالاترین حد رشد کاهش نشان داد. در هر دو پایه پسته، بیشترین وزن خشک کل در غلظت 5/0 و 1 میلی‌مولار منیزیم مشاهده شد. با افزایش غلظت منیزیم به 3 میلی‌مولار، وزن خشک کل کاهش یافت. یافته های این پژوهش روشن ساخت که غلظت 5/0 تا 1 میلی‌مولار، بهترین حد غلظت منیزیم در آب آبیاری برای رشد بهینه دانهال های دو پایه پسته مورد مطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

986 - مطالعه فراتحلیل اثرات تنش خشکی بر برخی صفات دانه آفتابگردان روغنی
محسن رضایی محمد نبی ایلکایی عبدالمجید مهدوی دامغانی سعید صوفی زاده فیاض آقایاری

10.30495/sarj.2022.1958837.1076

بررسی های زیادی در ارتباط با اثرات تنش خشکی در کشور و سایر نقاط جهان بر آفتابگردان روغنی انجام شده و به صورت مقالات معتبر چاپ شده است. نتیجه گیری حاصل از مجموعه مطالعات انجام شده با استفاده از علم فراتحلیل ما را در شناسایی روند اثرات عوامل موثر بر کمیت و کیفیت تولید گ چکیده کامل

بررسی های زیادی در ارتباط با اثرات تنش خشکی در کشور و سایر نقاط جهان بر آفتابگردان روغنی انجام شده و به صورت مقالات معتبر چاپ شده است. نتیجه گیری حاصل از مجموعه مطالعات انجام شده با استفاده از علم فراتحلیل ما را در شناسایی روند اثرات عوامل موثر بر کمیت و کیفیت تولید گیاه زراعی آفتابگردان یاری می کند. لذا در این تحقیق از مطالعات مختلف زراعی انتشار یافته در مجلات علمی معتبر ایرانی، خارجی، مقالات داوری شده، از بین 62 مقاله انتخابی، تعداد 28 مقاله مناسب برای فرآیند تجزیه و تحلیل فرا تحلیل شناسایی شدند. صفات مهم استخراج شده از مقالات شامل میانگین های وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، درصد روغن دانه، عملکرد دانه بود. محاسبات آماری فراتحلیل بر اساس روش های هجز و گورویچ صورت گرفت. مطابق نتایج متا – رگرسیون اثرات تنش خشکی شدید بر صفت ارتفاع بوته معنی دار شد. مطابق شکل های رگرسیونی حاصل از اثرات تنش خشکی، روند کاهشی خطی صفاتی چون عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق مشاهده شده، اما روند تغییر درصد روغن دانه تقریباً ثابت بود. مطابق نتایج شدت اثر تنش خشکی در تیمارهای تنش متوسط و شدید عملکرد دانه نسبت به شاهد معنی دار نشد. اثر تنش شدید خشکی بر عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق، معنی دار شد. در بین نتایج حاصله، بیشترین اندازه اثر مربوط به 15 مطالعه درباره عملکرد دانه (3/77-)، 7 مطالعه درباره تعداد بذر در طبق (3/31-)، 8 مطالعه درباره وزن هزار دانه (0/68-) و 8 مطالعه درباره درصد روغن دانه (60 /0-) بود. تنش خشکی طبق اولویت ابتدا بر عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق با اثرات محدود کننده بیشتری همراه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

987 - تأثیر مصرف آب مغناطیس با یک دستگاه مغناطیس‏ کننده خورشیدی آب در روش‏ های مختلف خاک‏ ورزی وآبیاری بر عملکرد ذرت دانه ‏ای در جنوب کرمان
امین رضا جمشیدی مهدی مظفری لقا

10.30495/sarj.2021.683253

تحقیق حاضر به منظور ارائه روش مناسب خاک ورزی، برآورد دقیق‌تر آب مصرفی این زراعت در هر هکتار، ارائه روش‌های کارآیی مصرف آب با دو نوع آب معمولی و مغناطیس طی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان جیرفت اجرا شد. تیمار اصلی شامل چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور ارائه روش مناسب خاک ورزی، برآورد دقیق‌تر آب مصرفی این زراعت در هر هکتار، ارائه روش‌های کارآیی مصرف آب با دو نوع آب معمولی و مغناطیس طی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان جیرفت اجرا شد. تیمار اصلی شامل روش خاک ورزی (سیکلوتیلر یک بار، روتیواتور یک بار) و تیمارهای فرعی شامل دو نوع آب آبیاری (معمولی و مغناطیس) و دو روش آبیاری (نشتی، قطره ای خطی) انتخاب شدند. جهت آبیاری طرح از دستگاه آب مغناطیس کننده ابداعی خورشیدی استفاده شد. اثر آب مغناطیس در نوع آبیاری، نتایج بسیار خوب و معناداری را در سطح 5 درصد نشان داد. نتایج به دست آمده نشان داد که آبیاری با آب مغناطیسی اثر محرکی بر پارامترهای رشد اولیه گیاه داشت، ضریب سرعت سبز شدن و درصد جوانه زنی در مقایسه با تیمار شاهد به ترتیب 10 و 21 درصد افزایش یافت. بیشترین وزن هزار دانه با میانگین 329/833گرم مربوط به آبیاری قطره ای و کمترین مقدار مربوط به تیمار آبیاری نشتی با میانگین 327 گرم بود. همچنین استفاده از ماشین سیکلوتیلر و آب مغناطیس در آبیاری قطره ای نسبت به تیمار شاهد 22 درصد افزایش عملکرد داشت، بطوریکه بیشترین عملکرد با مقدار 8800 کیلوگرم در هکتار مربوط به خاک ورزی با سیکلوتیلر و آبیاری با آب مغناطیس در استفاده از سیستم آبیاری قطره ای نسبت به سایر تیمارها بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

988 - ارزیابی ویژگی‏های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار رقم کلزا (Brassica napus L) زمستانه در شرایط قطع آبیاری و تأخیر کاشت
پیمان دوامی مجتبی علوی فاضل شهرام لک داوود حبیبی افشین مظفری

10.30495/sarj.2021.1938120.1028

به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری‌ و تاخیرتاریخ‌ کاشت،‌آزمایشی در دو سال زراعی به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه کرج اجرا گردید. در این پژوهش آبیاری به عنوان عامل اصل چکیده کامل

به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری‌ و تاخیرتاریخ‌ کاشت،‌آزمایشی در دو سال زراعی به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه کرج اجرا گردید. در این پژوهش آبیاری به عنوان عامل اصلی در دوسطح شامل آبیاری معمول(80 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A ) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی و تاریخ کاشت در دو سطح شامل پنجم مهرماه و پنجم آبان ماه و چهار رقم کلزا زمستانه شامل تاسیلو ( Tassilo)، الویس (Elvise)، نپتون (Neptune) و اوکاپی (kapiO) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، بیشترین میزان کلروفیل در هر دو تاریخ کاشت (پنجم مهرماه و پنجم آبان ماه) به ترتیب با مقادیر 1/59 و 1/88 میلی گرم برگرم وزن تر برگ و تحت شرایط آبیاری معمول به رقم الویس اختصاص یافت. قطع آبیاری موجب کاهش محتوای نسبی آب برگ و افزایش میزان پرولین برگ، محتوی پروتئین محلول‌ و میزان کربوهیدرات محلول شد. ارقام الویس و نپتون در شرایط آبیاری معمول به ترتیب با 3346 و 3220 کیلوگرم در هکتار و در شرایط قطع آبیاری به ترتیب با میانگین 3211 و 3081 کیلو گرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بر اساس شاخص تحمل به تنش (STI) رقم الویس به عنوان متحمل ترین رقم در شرایط تنش کم آبی در مرحله خورجین دهی به بعد شناخته شد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

989 - بررسی تأثیر نسبت‌های مختلف استفاده از پساب شهری در آب آبیاری بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک
علیرضا عامری نجمه یزدانپناه

10.30495/sarj.2021.1937269.1026

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات استفاده از ترکیب‌های مختلف پساب و آب چاه با رویکرد استفاده از آب‌های نامتعارف بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول ترکیب نسبت نسبت پ چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات استفاده از ترکیب‌های مختلف پساب و آب چاه با رویکرد استفاده از آب‌های نامتعارف بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول ترکیب نسبت نسبت پساب با آب چاه بود که در 5 سطح شامل سطح اول: 100% آب چاه، سطح دوم: 75% آب چاه و 25% پساب، سطح سوم 50% آب چاه و 50% پساب، سطح چهارم 25% آب چاه و 75% پساب و سطح پنجم: 100% پساب)، فاکتور دوم شامل دو عمق خاک (0-30 و 30-60 سانتی‌متر) و فاکتور سوم شامل مدت زمان آبیاری در 5 سطح (صفر، 1، 2، 3 و 4 ماه) بود. نتایج نشان داد که شوری، pH و کربن آلی خاک با افزایش مدت زمان آبیاری افزایش یافت. بیشترین افزایش شوری، بعد از 4 ماه و در تیمار 100% پساب با حدود 37 درصد افزایش نسبت به تیمار 100% آب چاه مشاهده شد. میزان کربن آلی در ترکیب های سطوح چهارم و پنجم در لایه سطحی نسبت به لایه زیرسطحی حدود 60 درصد افزایش نشان داد. با این وجود، مصرف پساب در مقایسه با آب چاه هدایت هیدرولیکی اشباع را بهبود بخشید، به‌طوریکه میزان آن در تیمار 100% پساب، در عمق سطحی و زیرسطحی به‌ترتیب 76/7 و 80 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب به‌عنوان یکی از منابع آبی نامتعارف به رغم افزایش شوری خاک، می‌تواند باعث افزایش ذخیره کربن آلی و در نیتجه بهبود وضعیت نفوذپذیری خاک شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

990 - مطالعه اثر دور آبیاری و اندازه بنه مادری بر عملکرد گل و بنه ‏های‏ دختری در زعفران
هادی احمدی مسعود امینی فرشید وزین احد مدنی

10.30495/sarj.2022.1949172.1058

زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشور محسوب می باشد که علاوه بر اشتغالزایی یکی از محصولات اقتصادی مهم محسوب می شود که برخی تنش محیطی مانند خشکی و برخی عملیات های زراعی نا مناسب عملکرد آن را محدود می کند. با هدف مطالعه تأثیر دور آبیاری و اندازه بنه های مادری بر عملکر چکیده کامل

زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشور محسوب می باشد که علاوه بر اشتغالزایی یکی از محصولات اقتصادی مهم محسوب می شود که برخی تنش محیطی مانند خشکی و برخی عملیات های زراعی نا مناسب عملکرد آن را محدود می کند. با هدف مطالعه تأثیر دور آبیاری و اندازه بنه های مادری بر عملکرد گل و بنه در زعفران، آزمایشی در تربت حیدریه طی سال زراعی 1395 به صورت کرت های نواری با 3 تکرار اجرا گردید. عامل افقی دور آبیاری (2 ، 3 و 4 هفته) و عامل عمودی وزن بنه مادری (کمتر از 4؛ 4 تا 8؛ 8 تا 12؛ 12 تا 16 گرم) بود. اثر متقابل دور آبیاری و اندازه بنه دختری بر صفات گل غیر معنی دار و بر صفات بنه های دختری معنی دار بود. در بنه های مادری کمتر از 4 گرم و 4 تا 8 گرم، دور آبیاری تأثیری بر وزن خشک بنه های دختری در هر واحد سطح نداشت. آبیاری بنه های مادری 8 تا 12 گرم و 12 تا 18 گرم با فاصله دو هفته یکبار به ترتیب موجب تولید 3689 گرم و 4230 گرم بنه دختری در واحد سطح گردید که در مقایسه با دور آبیاری چهار هفته ای به ترتیب 7/5 و 4/9 درصد بیشتر بود. در بنه های مادری کمتر از 4 گرم ، دور آبیاری دو هفته در مقایسه با دور آبیاری چهار هفته تعداد بنه دختری در واحد سطح را 7/5 درصد افزایش و قطر بنه های دختری را 9/5 درصد کاهش داد اما در سایر اندازه های بنه مادری، اختلافی بین دورهای آبیاری از نظر تعداد بنه دختری در واحد سطح و قطر بنه های دختری دیده نشد. نتایج تحقیق پیشنهاد می کند که کاهش فاصله آبیاری (دور آبیاری از چهار و سه هفته به دو هفته) و کاشت بنه های مادری با وزن بیشتر از 8 گرم می تواند منجر به تولید بنه های دختری مرغوب و درشت تر شود که این امر از طریق افزایش عملکرد گل و کاهش طول مدت بهره برداری از مزارع زعفران ، بهبود درآمد اقتصادی کشاورزان را به دنبال خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

991 - ارزیابی عملکردهای مختلف دانه جو زراعی (Hordeum vulgar L.) در شرایط تنش خشکی
حسن مجدی نسب محمد معتمدی

10.30495/sarj.2022.1960980.1075

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، اجزای عملکرد و شاخص برداشت جو زراعی رقم گوهر، آزمایشی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی، در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر انجام شد. بدین منظور در شرایط مزرعه ای تیمار تنش خشکی در پ چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، اجزای عملکرد و شاخص برداشت جو زراعی رقم گوهر، آزمایشی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی، در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر انجام شد. بدین منظور در شرایط مزرعه ای تیمار تنش خشکی در پنج سطح، بصورت قطع آبیاری در مراحل پنجه زنی، ساقه رفتن، گلدهی، پرشدن دانه و عدم قطع آبیاری(تیمار شاهد) اعمال گردید. میزان آب مصرفی بوسیله کنتور حجمی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که بین تیمارهای تنش خشکی در کلیه صفات مورد مطالعه به جز شاخص برداشت تفاوت معنی داری وجود داشت. تیمار بدون تنش با تولید بیشترین عملکرد بیولوژیکی، تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله بالا و وزن هزار دانه مناسب، بیشترین عملکرد دانه را تولید داشته است. در شرایط تنش انتهایی یا قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه پس از شرایط بدون تنش دارای عملکرد بالاتری نسبت به سایر مراحل بود. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد بین اجزای عملکرد، تعداد سنبله در واحد سطح بیشترین همبستگی (0/63) را با عملکرد دانه داشت. در این آزمایش کمترین میزان عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی به دست آمد که بیانگر حساسیت این مرحله از رشد گیاه نسبت به تنش کم آبی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

992 - اثر محلول‌پاشی هیومیک اسید بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی خاکشیر در شرایط تنش خشکی
احمد رضا کلانتری محمد رسولی

10.30495/sarj.2022.1956232.1068

به‌منظور بررسی تأثیر هیومیک اسید بر عملکرد کمی و کیفی خاکشیر تحت شرایط مختلف تنش خشکی آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده بر پایه بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی واحد شهر قدس انجام شد. عامل اصلی آبیاری در 3 سطح شامل: آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید در کر چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر هیومیک اسید بر عملکرد کمی و کیفی خاکشیر تحت شرایط مختلف تنش خشکی آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده بر پایه بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی واحد شهر قدس انجام شد. عامل اصلی آبیاری در 3 سطح شامل: آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید در کرت های اصلی و عامل فرعی هیومیک اسید در 3 سطح شامل: عدم مصرف، 100 میلی گرم در لیتر، 200 میلی گرم در لیتر محلول‌پاشی با هیومیک اسید در کرت های فرعی بود. تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اصلی سطوح آبیاری و هیومیک اسید و اثر متقابل آن‌ها معنی دار بودند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار 200 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید در شرایط آبیاری نرمال اتفاق افتاد. نتایج بیانگر این بود که در کلیه سطوح آبیاری افزایش مصرف هیومیک اسید منجر به افزایش عملکرد دانه گردید، به‌طوری‌که در شرایط آبیاری نرمال و تنش ملایم کمترین اختلاف بین سطوح هیومیک اسید و در شرایط تنش شدید بیشترین اختلاف بین سطوح هیومیک اسید قابل‌مشاهده بود. بدین معنی که هیومیک اسید در کاهش اثرات تنش خشکی بیشترین تأثیر را نسبت به سطوح دیگر آبیاری (تنش ملایم و آبیاری نرمال) نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

993 - کاربرد قارچ میکوریزا و پوتریسین بر ویژگی های رویشی، عملکرد بذر و اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum) تحت تنش خشکی
حمیدرضا انجام مهدی حسینی فرهی مسلم عبدی پور

10.30495/sarj.2023.2001810.1166

به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا و پوتریسین بر خصوصیات رشدی، عملکرد بذر و میزان اسانس گیاه دارویی زیره سبز، مطالعه‌ای دو ساله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی چمخانی وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی کهگی چکیده کامل

به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا و پوتریسین بر خصوصیات رشدی، عملکرد بذر و میزان اسانس گیاه دارویی زیره سبز، مطالعه‌ای دو ساله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی چمخانی وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل تیمار آبیاری در دو سطح: آبیاری پس از تخلیه 20 درصد (آبیاری معمولی) و 60 درصد (تنش شدید) از آب قابل دسترس گیاه، تیمار تلقیح با قارچ میکوریزا (Glomus intraradices) در دو سطح شاهد (عدم تلقیح) و تلقیح با قارچ (35 گرم اینوکلوم قارچ حاوی تقریباً 1450 هاگ) و محلول پاشی با پوتریسین در سه سطح شاهد (صفر)، 1000 و 2000 میلی‌گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر صفات رویشی، عملکرد بذر، درصد و عملکرد اسانس زیره سبز داشته ‌است به‌طوری که با افزایش تنش خشکی صفات مورد بررسی به شدت کاهش یافتند. اثر کاربرد قارچ‌ مایکوریزا و پوتریسین بر پارامترهای رویشی، عملکرد بذر و میزان اسانس بسیار معنی‌دار بود. گیاهان تلقیح شده با قارچ‌ مایکوریزا در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده از رشد، عملکرد بذر و میزان اسانس بیشتری هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش برخوردار بودند. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط کم‌آبی تلقیح گیاهان با قارچ‌ آربوسکولار مایکوریزا و محلول پاشی پوتریسین خصوصیات رشدی، عملکرد بذر و اسانس گیاه زیره سبز را بهبود می‌بخشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

994 - پتانسل یابی موقعیت مناسب کشت محصولات کشاورزی با بهره گیری از یک سامانه GIS-AHP مبنا در دشت سیرجان
حمید باقری فرخنده رفیعی

10.30495/sarj.2023.2000781.1165

ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی در مدیریت صنعت کشاورزی، از اهمیت خاصی برخوردار است. افت سطح آب زیرزمینی در دشت‌ها به علت بهره‌برداری بی‌رویه و خشکسالی، مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین این مشکلات، نامناسب بودن کیفیت آب زیرزمینی و تاثیر نامطلوب در مص چکیده کامل

ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی در مدیریت صنعت کشاورزی، از اهمیت خاصی برخوردار است. افت سطح آب زیرزمینی در دشت‌ها به علت بهره‌برداری بی‌رویه و خشکسالی، مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین این مشکلات، نامناسب بودن کیفیت آب زیرزمینی و تاثیر نامطلوب در مصرف آن می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت سیرجان برای استفاده در مصارف کشاورزی می‌باشد. در این مطالعه، ابتدا آب زیرزمینی دشت سیرجان براساس 9 پارامتر سولفات، بی‌کربنات، کلسیم، منیزیم، کلر، سدیم، خاصیت اسیدی آب، مقدار کل مواد محلول در آب و هدایت الکتریکی آب پهنه‌بندی شده، سپس برای همگن ‌کردن هر کدام از لایه‌های تهیه ‌شده، روش فازی به‌ کار رفت. به ‌منظور تهیة نقشه‌های پهنه‌بندی، از روش میانگین عکس فاصله و برای وزن‌دهی به لایه‌ها و تهیة نقشة نهایی کیفیت آب، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید. نتایج نشان داد که خشکسالی‌های اخیر، کاهش بارندگی و برداشت از منابع آب زیرزمینی باعث بالا رفتن مقدار EC از مقدار استاندارد با میانگین 6820/575 میکروزیمنس و بالا رفتن مقدار TDS از مقدار استاندارد با میانگین 3891/57 میلیگرم بر لیتر شده است. همچنین کیفیت آب حدود 55% منطقة مورد مطالعه برای کشاورزی مطلوب و با توجه به نمودارهای مقدار کل مواد محلول در آب و هدایت الکتریکی آب، غلظت آنها باعث نامناسب بودن کیفیت حدود 45 درصد از مساحت زمین‌های دشت در قسمت‌های شرقی و مرکزی شده است. به طور کلی نتایج، ارتباط عناصر بررسی شده را تایید می‌کند به نحوی که برخی از این عناصر تاثیر مهمی بر روی کیفیت آب زیرزمینی داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

995 - غشاهای مبتنی بر گرافن اکسید با کاربرد در فرایند تصفیه آب
میترا مهرابی فاطمه هنرآسا

در سال های اخیر گرافن اکسید به دلیل داشتن ویژگی های منحصر بفرد مانند داشتن سطح تماس بالا، خصوصیات مکانیکی خوب، روش های آسان سنتز، وجود گروه های عاملی مختلف بر روی سطح و امکان اصلاح سطح به یکی از جذاب ترین مواد در طراحی و ساخت غشاهای مورد استفاده در فرایندهای تصفیه آب تب چکیده کامل

در سال های اخیر گرافن اکسید به دلیل داشتن ویژگی های منحصر بفرد مانند داشتن سطح تماس بالا، خصوصیات مکانیکی خوب، روش های آسان سنتز، وجود گروه های عاملی مختلف بر روی سطح و امکان اصلاح سطح به یکی از جذاب ترین مواد در طراحی و ساخت غشاهای مورد استفاده در فرایندهای تصفیه آب تبدیل شده است. برای ساخت این دسته از غشاها، روش های گوناگونی پیشنهاد شده است که هر یک به نوبه خود دارای معایب و مزایایی هستند. از طرف دیگر با دستکاری در فرایند سنتز و یا اصلاح گرافن اکسید می توان عملکرد این دسته از غشاهای جداسازی را کنترل و تنظیم کرد. در این مقاله ابتدا به بررسی انواع روش های متداول در تهیه غشاهای جداسازی ساخته شده بر مبنای گرافن اکسید پرداخته می شود و در ادامه نحوه ی کنترل و تنظیم عملکرد این دسته از غشاها برای رسیدن به شرایط مطلوب تر در فرایند تصفیه آب بررسی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

996 - اکسید آهن سولوفونه شده آبگریز: یک نانوکاتالیست ناهمگن قابل بازیافت مغناطیسی جدید برای سنتز چهار جزئی تک ظرفی هگزا هیدروکینولین ها
سارا سبحانی تکتم یاری رویا جهانشاهی

یک نانوکاتالیست مغناطیسی سولفونه ناهمگن جدید که توسط گروههای اکتیلی آبگریز شده و باعلامت اختصاری NBS-γ-Fe2O3-Hydrophobic نشان داده شده است، با موفقیت سنتز و با روش های مختلف مانند FT-IR، SEM، TEM، TGA و آنالیز عنصری شناسایی شد. این کاتالیزور برای سنتز کارآمد هگزا چکیده کامل

یک نانوکاتالیست مغناطیسی سولفونه ناهمگن جدید که توسط گروههای اکتیلی آبگریز شده و باعلامت اختصاری NBS-γ-Fe2O3-Hydrophobic نشان داده شده است، با موفقیت سنتز و با روش های مختلف مانند FT-IR، SEM، TEM، TGA و آنالیز عنصری شناسایی شد. این کاتالیزور برای سنتز کارآمد هگزا هیدروکینولین ها(HHQs) از طریق واکنش های چهار جزئی هانش تک ظرفی تحت شرایط بدون حلال به خوبی عمل کرد. افزایش فعالیت کاتالیزوری Hydrophobic-NBS-γ-Fe2O3 را می توان به اثرات هم افزایی گروه های اسید سولفونیک و گروههای آبگریز تثبیت شده بر روی سطح کاتالیزور نسبت داد. وجود گروههای آبگریز به خوبی مشکل مسمومیت مکان های اسیدی با آب را در سنتزHHQ ها که درآن آب تولید می شود، حذف می کند. همچنین انتقال مواد اولیه را که آبگریز هستند، به سایت های فعال اسیدی کاتالیزور تسهیل می کند. استفاده از شرایط بدون حلال، راندمان خوب تا عالی محصولات، استفاده از کاتالیزور قابل استفاده مجدد، زمان واکنش کوتاه و روش کار ساده، این روش را از نظر محیط زیستی و اقتصادی برای سنتزHHQ ها مطلوب می کند. این مطالعه اولین نمونه از کاربرد یک نانوکاتالیست مغناطیسی سولفونه آبگریز برای سنتز چهار جزئی یک مرحله ایHHQ ها می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

997 - بررسی تصفیه پساب‌های حاوی آنتی‌بیوتیک توسط روش نانوفتوکاتالیزوری
عالیه محمدی شقایق لاله محمدرضا دوستی

امروزه همگام با پیشرفت صنعت، آلودگی آب نیز رو به افزایش است. آلاینده ها از مسیرهای گوناگون به منابع زیرزمینی و روان آب های سطحی وارد می شوند و به عنوان تهدیدی بالقوه برای سلامت انسان و سایر جانداران در چرخه حیات قرار می گیرند. با اینکه تاکنون روش های مختلفی برای تصفیه چکیده کامل

امروزه همگام با پیشرفت صنعت، آلودگی آب نیز رو به افزایش است. آلاینده ها از مسیرهای گوناگون به منابع زیرزمینی و روان آب های سطحی وارد می شوند و به عنوان تهدیدی بالقوه برای سلامت انسان و سایر جانداران در چرخه حیات قرار می گیرند. با اینکه تاکنون روش های مختلفی برای تصفیه آب و فاضلاب بکار رفته است اما اغلب این روش ها برای حذف بسیاری از آلاینده های آلی پایدار از جمله رنگ ها، داروها، حلال ها، آفت کش ها و غیره کارایی لازم را ندارند. آنتی بیوتیک ها از جمله آلاینده های آلی پایدار هستند که پس از مصرف به ندرت در بدن به طور کامل متابولیزه می شوند و 30 تا 90 درصد آن ها پس از دفع به صورت آلاینده های فعال در محیط زیست باقی می مانند. از این رو استفاده از روش های نوین نظیر فرایندهای فتوکاتالیزوری برای تصفیه آنتی بیوتیک ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. با توجه به زمان کوتاه تولید نانوفتوکاتالیزور ها، قابلیت بازیافت و امکان استفاده مجدد از آن، تشکیل محصولات بی ضرر در طی واکنش، صرفه اقتصادی و سازگاری با محیط زیست، استفاده از نانو فتوکاتالیزور های نیمه هادی ناهمگن به عنوان یکی از فرایندهای اکسیداسیون پیشرفته، می تواند روشی موثر و کارآمد برای مقابله با آلودگی های زیست محیطی ناشی از آنتی بیوتیک ها باشد. در این مطالعه، ضمن معرفی روش اکسیداسیون پیشرفته، به نحوه به کارگیری نانو فتوکاتالیزور های ناهمگن، بررسی تأثیر عوامل عملیاتی مختلف واکنش فتوکاتالیزوری در تصفیه آب و فاضلاب حاوی آنتی بیوتیک ها و مطالعات مختلف و تحقیقات پبشین انجام شده در این زمینه پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

998 - پهنه بندی پتانسیل وقوع ناپایداری های دامنه ای با تاکید بر جریان های واریزه ای در حوضه کوهستانی سرآسیاب ( زون بینالود )
ریحانه برومند ابوالفضل بهنیافر

1

حرکات دامنه ای در نواحی کوهستانی ایران ازتهدید های مکرر هستند که تهدید بلقو ه ای در زندگی , تجهیزات , امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. در نواحی کوهستانی راههای جاده ها تحت تاثیر زیاد خطرات خاصی مثل تکرارریزش های سنگی و شکستن سنگ ها هستند. با توجه با تشدید کاربری زم چکیده کامل

حرکات دامنه ای در نواحی کوهستانی ایران ازتهدید های مکرر هستند که تهدید بلقو ه ای در زندگی , تجهیزات , امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. در نواحی کوهستانی راههای جاده ها تحت تاثیر زیاد خطرات خاصی مثل تکرارریزش های سنگی و شکستن سنگ ها هستند. با توجه با تشدید کاربری زمین و هم چنین وجود سازند های سست وسطحی در قسمت شمال شرق کشور در زون بینالود و استقبال عمومی از این منطقه ییلاقی ونیز با وقوع زمین لغزه های کوچک و متوسط نیاز به مطالعه در ارتباط با این مخاطرات طبیعی محسوس می گردد .بادرنظرداشتن جاذبه های گردشگری در این حوضه آبریز- تشدید این حرکات توده ای دامنه ممکن است منجر به مخاطرات محیطی و کاتاستروفیسم گردد. در این مطالعه خطر وقوع حرکات دامنه ای و جریان های واریزه ای در محدوده حوضه آبریز زشک با استفاده از مدل تجربی آنبلاکان با در نظر گرفتن 6 متغیر مورد ارزیابی قرار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده از بکار گیری مواردی ار قبیل عوامل توپوگرافی –زمین شناسی – کاربری زمین – شبکه زهکشی رودخانه ای – گسل ها –پوشش گیاهی – و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و پهنه بندی حوضه مورد مطالعه به مناطقی با ناپایداری کم – متوسط – شدید وهم چنین نتایج حاصل از بررسی میدانی :در بخشهای جنوبی حوضه به دلیل ارتفاعات زیاد – افزایش شیب دامنه ها به سمت جنوب حوضه – وجود سازندهای سست و سطحی – عوامل آنتروپژنیک و فشار زیاد جمعیتی و تشدید کاربری زمین در سازند های سست فیلت مشهدبه صورت باغات در شیب های زیاد- بهره برداری غیر اصولی از آب رودخانه و استفاده از تراس های آبرفتی در دامنه های پرشیب -مهم ترین عوامل تشدید کننده وقوع جریان های واریزه ای بویژه لغزش در محدوده مورد مطاله می باشد. خطر وقوع این حرکات از شمال به جنوب حوضه با افزایش تاتیرات عوامل مذکور افزایش قابل ملاحضه ای دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

999 - تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت اجتماعی، مورد: نواحی شهری خرم‌آباد
حسین حاتمی نژاد اکبر لرستانی سجاد احمدی رضا ویسی

5

با توجه به رشد و گسترش شهر خرم آباد و همچنین با در نظر گرفتن رفع نابرابری های ناحیه ای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاست گذاری در برنامه سوم توسعه کشور، آگاهی از وضع موجود توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهر و به دنبال آن تخصیص بهینه منابع در شرایط فعلی ضروری به نظر می رس چکیده کامل

با توجه به رشد و گسترش شهر خرم آباد و همچنین با در نظر گرفتن رفع نابرابری های ناحیه ای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاست گذاری در برنامه سوم توسعه کشور، آگاهی از وضع موجود توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهر و به دنبال آن تخصیص بهینه منابع در شرایط فعلی ضروری به نظر می رسد. از این رو این پژوهش در صددبررسی و تحلیل روند گسترش فیزیکی شهر خرم آباد و تعیین جایگاه نواحی این شهر از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری است. روشی تحقیق توصیفی - تحلیلی و به منظور تعیین جایگاه هر یک از نواحی شهری خرم آباد در 15 شاخص خدمات عمومی شهری از مدل تاپسیس بهره گرفته شده است. بر مبنای نتایج مدل فوق ناحیه 8 با امتیاز 820/0 رتبه اول، ناحیه 1 با امتیازی در حدود 148/0 در رتبه دوم، ناحیه 7 با امتیاز 141/0 در رتبه سوم قرار گرفته اند. و نواحی 22، 10 و 19 به ترتیب در پایین ترین رتبه قرار دارند. به طور کلی می توان گفت که که 35/4 درصد نواحی شهر خرم آباد از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری فراتوسعه یافته (شامل ناحیه 8)، 04/13 درصد نواحی توسعه یافته رو به بالا ( شامل نواحی1، 7 و 9)، 04/13 درصد نواحی میان توسعه (شامل نواحی 17، 21 و 23)، 35/4 درصد نواحی توسعه یافته رو به پایین (ناحیه 14) و 22/65 درصد نواحی محروم هستند. همچنین از ضریب همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه بین توزیع فضایی خدمات و تراکم جمعیت بهره گرفته شده است، ضریب همبستگی فوق معادل 03/0- می باشد که گویای همبستگی منفی بین توزیع جغرافیایی خدمات شهری و تراکم جمعیتی شهر خرم آباد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1000 - بررسی تنگناهای مدیریت منابع آب شرب در روستاهای تیپ کوهستانی مطالعه موردی: دهستان بررود از بخش کوهسرخ کاشمر
رضا صابری تولایی محدثه حاتمی ابوالفضل بهنیافر هادی قنبرزاده

2

تأمین آب آشامیدنی سالم هم از جهت کمی و هم از جهت کیفی یکی از اهداف مهم در جوامع بشری است. دستیابی به توسعه و پیشرفت در سایه سلامت افراد جامعه امکان پذیر است. واضح است که سلامتی افراد در گرو تأمین آب شرب مطلوب است. روستاها از گذشته های دور تا کنون در ارتباط تنگاتنگی با م چکیده کامل

تأمین آب آشامیدنی سالم هم از جهت کمی و هم از جهت کیفی یکی از اهداف مهم در جوامع بشری است. دستیابی به توسعه و پیشرفت در سایه سلامت افراد جامعه امکان پذیر است. واضح است که سلامتی افراد در گرو تأمین آب شرب مطلوب است. روستاها از گذشته های دور تا کنون در ارتباط تنگاتنگی با محیط طبیعی قرار داشته اند و آب به عنوان یکی از اجزای مهم طبیعی، دارای تأثیر زیادی نسبت به معیشت روستایی بوده است. از این رو اداره مسائل و موضوعات مرتبط با آب در نواحی روستایی از اهمیت زیادی برخوردار است. این بررسی با هدف ارائه تصویری روشن از کیفیت و چگونگی مدیریت توزیع منابع آب شرب روستایی دهستان بررود در بخش کوهسرخ کاشمر انجام گرفته است. روش استفاده شده در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات و داده ها از طریق اسناد و مطالعات میدانی انجام گرفته سپس به تجزیه و تحلیل آماری پرداخته شده است. مسأله تحقیق این است که آیا مدیریت و کنترل منابع آب شرب در زیست گاه های روستایی دهستان بررود، در جلوگیری از بحران آب طی دهة آینده تأثیر گذار خواهد بود؟نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد اکثر روستاهای منطقه به صورت تک روستایی از آب چاه های دستی و چشمه استفاده می کنند که این امر باعث افزایش هزینه ها گردیده و به دلیل فرسودگی شبکه آب رسانی و مشکوک بودن به آلودگی های میکروبی و فیزیکی و همچنین کم آبی شدید چشمه ها در فصل تابستان و پائیز، با مشکلات افزایش املاح آب مواجه هستند. ایجاد مجتمع آب رسانی متمرکز با استفاده از دستگاه های مجهزتر وکلرزنی و موتورخانه می تواند در استفاده کمی و کیفی آب این زیست بوم های روستایی تأثیر داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1001 - اثرگذاری جمعیت نوشهرها بر گره ها در سازمان یابی فضایی سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی: شهر ملک آباد شهرستان مشهد)
سیمین تقدیسی زنجانی مهدی جهانی ثانی حمید جعفری

2205-1435

از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات چکیده کامل

از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات و گرایش به تمرکز را باعث شده است. تحولات اقتصادی و اجتماعی، روابط شهر و روستا را متنوع و روابط متقابل آنها را تغییر می دهد. دیدگاههای اولیه، نقش مراکز شهری جدید را در توسعه روستایی در الگوهای مدرن دانسته و مدرن سازی را به سکونتگاههای روستایی تراوش می کنند. جذب سرمایه گذاریها، جریانات ارتباطی و غیره به نوشهرها، اراضی زراعی و باغی را از اقتصاد خارج و مورد طمع شهرنشینان می سازد که تغییرات به وجود آمده، سازمان فضایی جدیدی تشکیل می دهد. تغییرات در این سازمان یابی، نباید چشم اندازهای جدید غیرروستایی را باعث شود. در تقابل دو سویه شهرها و روستاها، تمرکز غیرمتمرکز ایجاد شده، منجر به پایداری، توزیع جمعیت در گره ها و غیره می شود. سازمان فضایی ـ کالبدی روستا از لحاظ طبیعی قلمروی مشخص دارد و آمیختگی فرم، فضا و فعالیتهای روستایی را در خود دارد. در این مقاله شهر ملک آباد هدف بوده و اطلاعات، کتابخانه ای و پرسشنامه ای و ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی دارد. پرسشنامه لیکرتی و هر گویه با میانگین و انحراف معیار و سطح معناداریش در آزمون کی دو بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری استفاده شده، براساس آزمون کروسکال ـ والیس داده ها با حجم نمونه کمتر از 30 به نتایج ناپارامتری می رسد. در آزمون کلموگراف ـ اسمیرنوف، حجم نمونه های کمتر از 30 به حد نرمال می رسند و برای اثبات، فرضیه صفر تعریف می شود. در نظریه ایجاد شهرهای جدید، توسعه گره ها مورد تردید است. در نتیجه ایجاد شهرکها و حیات و توسعه روستاها به ارزش افزوده بخش کشاورزی و چشم اندازهای طبیعی در جمعیت پذیری روستاها با ایجاد خانه های دوم، بستگی دارد که در همه جا کلیت نداشته داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1002 - تعیین مناسب‌ترین عرصه‌های محیط‌زیستی حوضه‌ی آبخیز طارم استان ‌زنجان با ارزیابی توان اکولوژیکی برای کاربری‌های توسعه‌ای
فضل الله اسمعیلی مژگان میرزایی مهدی خداداد

امروزه برنامه ریزی صحیح و استفاده همه جانبه از محیط زیست بر پایه شناخت استعدادها و ارزیابی توان تولیدی سرزمین استوار است. ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین یا برنامه ریزی محیط زیست است. در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی مرحله دوم آمایش س چکیده کامل

امروزه برنامه ریزی صحیح و استفاده همه جانبه از محیط زیست بر پایه شناخت استعدادها و ارزیابی توان تولیدی سرزمین استوار است. ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین یا برنامه ریزی محیط زیست است. در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی مرحله دوم آمایش سرزمین شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت را فراهم می‌نماید. در همین راستا هدف از این مطالعه، تعیین مناسب‌ترین و مطلوب‌ترین عرصه های محیط‌زیستی حوضه ی آبخیز طارم واقع در استان زنجان با ارزیابی توان اکولوژیکی برای کاربری توسعه‌ای است. برای انجام این کار، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. پس از تهیه لایه‌های اطلاعاتی مورد نظر و وارد ساختن این لایه‌ها در محیط Arc GISو پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع، ماتریس اولیه و نرمال برای تعیین وزن نسبی لایه‌ها تکمیل شد. در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) با توجه به وزن نسبی لایه‌ها که پس از تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع و تهیه ماتریس‌های اولیه و نرمال و نتایج حاصل از آن مشخص شد، بیشترین عامل محدودکننده شیب است که بالاترین درصد وزن نسبی به آن اختصاص داده شده است، بنابراین قسمت‌های مرکزی منطقه که کمترین شیب یعنی 0- 2 تا 8- 12 درصد را داراست و از نظر پوشش گیاهی شامل مراتع کم تراکم و جنگل‌های تنک و ... بوده، مناسب‌ترین بخش‌ها برای توسعه است. سرانجام تعیین وزن نهایی لایه‌ها و تلفیق اطلاعات در نرم‌افزار Idrisi انجام شد که نتایج حاصل از این روش بدین‌ترتیب است: حدود 14.36 درصد از کل منطقه دارای توان درجه یک مناسب و حدود 10.12 درصد دارای توان درجه دو مناسب برای توسعه شهری- روستایی بوده و 75.52 درصد نیز فاقد توان مناسب برای این‌گونه توسعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1003 - مدلسازی ریاضی به منظور شناسایی عوامل اثرگذار در پذیرش سامانه های نوین آبیاری درمصرف بهینه آب کشاورزی(مطالعه موردی بخش باروق شهرستان میاندوآب)
سمیه جنگ چی کاشانی مسعود حکمت

1095

مسئلهکمبودمنابعآب،اصلی ترینموضوعمورد بحثجهاندرآیندهخواهدبود،زیراتاسال 2050 میلادیجمعیتجهانبهمرز4/9میلیاردنفرخواهد رسیدودرنتیجهتامینآبوموادغذاییوحفظمحیط زیستمهمتریندغدغهمدیرانورهبرانکشورهاخواهد بود. هدف این تحقیق،مدلسازی ریاضی به منظور شناسایی عوامل اثرگذار در پذیرش ساما چکیده کامل

مسئلهکمبودمنابعآب،اصلی ترینموضوعمورد بحثجهاندرآیندهخواهدبود،زیراتاسال 2050 میلادیجمعیتجهانبهمرز4/9میلیاردنفرخواهد رسیدودرنتیجهتامینآبوموادغذاییوحفظمحیط زیستمهمتریندغدغهمدیرانورهبرانکشورهاخواهد بود. هدف این تحقیق،مدلسازی ریاضی به منظور شناسایی عوامل اثرگذار در پذیرش سامانه های نوین آبیاری درمصرف بهینه آب کشاورزی(مطالعه موردی بخش باروق شهرستان میاندوآب) بوده است. تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت موضوع، از نوع پژوهش های کمی و از نظر هدف از نوع کاربردی است. به منظور جمع آوری اطلاعات برای شناسایی عوامل اثرگذار از پرسش نامه محقق ساخت استفاده شد. پایایی پرسشنامه توسط ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت که این مقدار برای کلیه بخش های پرسشنامه بالای 78/0 گزارش گردیده است. همچنین به منظور بررسی روایی پرسشنامه از پانل متخصصان با در نظر گرفتن هدف تحقیق در پرسشنامه اعمال گردید. جامعهآماریپژوهشرابهره ردارانآبیشهرستانمیاندوآب بخش باروقتشکیلداده اند. جامعه آماری شامل 125 نفر بوده که با استفاده از روش سرشماری، همگی مورد آنان مورد مطالعه قرار گرفتند. تحلیلداده هاتوسطنرمافزار SPSS و AMOS انجام شد. نتایج تحلیل همبستگی و معادلات ساختاری نشان داد که بین عوامل 4 گانه اثرگذار نگرش، آموزش، اجتماعی و اقتصادی و پذیرش سامانههای نوین آبیاری ارتباط معنی داری وجود دارد. برپایهنتایجبهدستآمدهازتحقیقپیشنهاد می شود به منظور ارتقا دانش فنی بهره برداران بسترسازی لازم به منظور برگزاری دوره های آموزشی آشنایی باسودمندی هایکاربردفناوریسامانه های نوین آبیاری از طریق بخش دولتی و در کنار آن بخش خصوصی با محوریتآموزش هایفنیواقتصادی فراهم گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1004 - ارزیابی و دقت‌سنجی روش‌های زمین آماری در برآورد سطح بهینه ایستابی آب‌های زیرزمینی، مطالعه موردی: شمال‌غرب دشت کرمانشاه
محمد رستمی فتج آبادی

مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی مستلزم در دست داشتن مشخصات صحیح مربوط به ویژگی های سفره آب زیرزمینی، توزیع فضایی مشخصات آن و عمق پیوسته سطح ایستابی و نوسانات آن می باشد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و دقت سنجی روش های زمین آمار در برآورد یک سطح پیوسته ایستابی بهینه برای آب های چکیده کامل

مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی مستلزم در دست داشتن مشخصات صحیح مربوط به ویژگی های سفره آب زیرزمینی، توزیع فضایی مشخصات آن و عمق پیوسته سطح ایستابی و نوسانات آن می باشد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و دقت سنجی روش های زمین آمار در برآورد یک سطح پیوسته ایستابی بهینه برای آب های زیرزمینی محدوده ای به مساحت 999کیلومتر مربع در شمال غرب دشت کرمانشاه می باشد. بدین منظور از آمار سطح ایستابی مربوط به 50 حلقه چاه در محدوده مطالعاتی استفاده شد، دراین راستا با استفاده از گزینش نیم تغییر نمای بهینه از بین 4 نیم تغییر نمای نمایی، خطی، گوسین و کروی به تحلیل ساختار و همبستگی فضایی سطح ایستابی چاه ها اقدام گردید. از 3 مدل درون یاب زمین آماری کریجینگ معمولی، ساده و عمومی به منظور برآورد سطح ایستابی محدوده مطالعاتی استفاده گردید. سپس با به کار گیری الگوریتم ارزیابی متقابل و از طریق شاخص هایجذر مربع خطای میانگین، خطای سیستماتیک و غیر سیستماتیک مدل، خطای مطلق و بایاس میانگین، شاخص قابلیت پذیرش و ضریب تبیین، به ارزیابی و دقت سنجی مدل های درون یاب مذکور در براورد سطح ایستابی منطقه مورد نظر اقدام گردید. نتایج نشان داد که مدل کریجینگ معمولی با نیم تغییر نماینمایی و در نظر گیری 8 همسایه بهترین درونیاب در مدل سازی سطح ایستابی محدوده مطالعاتی می باشد. خروجی کار میتواند راهنمای برنامه ریزان در مکان یابی بهینه حفر شبکه چاه های کشاورزی باشد. برنامه ریزان می توانند از طریق به روز کردن داده های این مدل، از آن به عنوان یک مدل بهینه برای پایش نوسانات سطح ایستابی آب منطقه مورد مطالعه و برنامه ریزی در مورد میزان بهره برداری از سفره، استفاده کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1005 - تحلیلی بر پایداری اجتماعی و سنجش آن در نواحی شهری نظرآباد
کرامت الله زیاری علیرضا گروسی سمیه نوزارع

توسعه پایدار یکی از این دیدگاه های مهم در ادبیات شهری جهان می باشد. توسعه پایدار رویکردی جامع به بهبود بخشی کیفیت زندگی انسان ها در جهت تحقق رفاه اقتصادی، اجتماعی و محیطی سکونت گاه های انسانی است. یکی از ابعاد اساسی در توسعه پایدار، پایداری اجتماعی می باشد. پایداری اجتم چکیده کامل

توسعه پایدار یکی از این دیدگاه های مهم در ادبیات شهری جهان می باشد. توسعه پایدار رویکردی جامع به بهبود بخشی کیفیت زندگی انسان ها در جهت تحقق رفاه اقتصادی، اجتماعی و محیطی سکونت گاه های انسانی است. یکی از ابعاد اساسی در توسعه پایدار، پایداری اجتماعی می باشد. پایداری اجتماعی به توانایی جامعه برای حفظ ابزارهای ضروری ایجاد ثروت، رفاه و مشارکت اجتماعی برای گسترش یکپارچگی اشاره می کند. در این پژوهش که از نوع توصیفی – تحلیلی و با رویکرد کاربردی می باشد، پایداری اجتماعی در نواحی شهر نظرآباد، به عنوان یکی از شهرهای میانی در سلسله مراتب شهری که دارای رشد سریع و همچنین جمعیت مهاجر پذیر بالایی در دهه های اخیر بوده است، بررسی می گردد. برای همین منظور پس از استخراج شاخص های پایداری اجتماعی و تنظیم پرسش نامه، بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 384 نفر تعیین شده و پرسش نامه ها بر اساس سهم جمعیتی نواحی شهر نظرآباد توزیع گردید. برای بررسی پاسخ های شهروندان نواحی شهر نظرآباد از آزمون T تک نمونه ای و همچنین مدل تصمیم گیری VIKOR استفاده شد. پاسخ های شهروندان با استفاده از آزمون T تک نمونه ای بررسی شد که نشان داد، پاسخ های شهروندان در هفت شاخص مذکور وضعیت نامطلوبی را نشان می دهد. در واقع ازنظر پاسخ دهندگان وضعیت پایداری اجتماعی درکل سطح شهر نظرآباد پایین می باشد. درادامه با استفاده از مدل VIKOR وضعیت پایداری اجتماعی در نواحی شهری نظرآباد نسبت به هم سنجیده شد. بر اساس خروجی مدل VIKOR، ناحیه 4 شهر نظرآباد با مقدار Q (247233/0) نسبت به نواحی دیگر وضعیت بهتری را داراست و وضعیت نیمه توسعه یافته دارد. ناحیه 2 با مقدارQ (458198/0)، در وضعیت توسعه متوسط و در رتبه دوم و نواحی 1 و 3 نیز ترتیب با مقدار Q (633326/0) و (659216/0) در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند و سطح کمتر توسعه یافته و ناحیه 5 شهر نظرآباد نیز به مقدار Q (999888/0) در رتبه آخر از نظر شاخص های پایداری اجتماعی قرار دارد و وضعیت آن به صورت سطح محروم در پایداری اجتماعی می باشد. درکل نتایج نشان دهنده این است که هیچ کدام از نواحی شهری در نظرآباد درسطح پایدار قرار دارند و وضعیت کلی پایداری در نواحی این شهر درسطح متوسط به پایین قرار دارد که بحث برنامه ریزی و مدیری مطلوب در اموراجتماعی شهری را مهم و حیاتی نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1006 - اولویت بندی صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در دهستانهای شهرستان آبادان
محسن شایان محمود میری

پیدایش فرصتهای جدید به منظور توسعه محلی و منطقه ای در گرو استفاده از ابزار مهم توسعه صنعتی است.صنایع تبدیلی و تکمیلی از عوامل مؤثر در توسعه کشاورزی و روستایی و همچنین ایجاد اشتغال پایدار،کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و نهایتاً امنیت غذایی است.توسعه این صنایع در روستاها با چکیده کامل

پیدایش فرصتهای جدید به منظور توسعه محلی و منطقه ای در گرو استفاده از ابزار مهم توسعه صنعتی است.صنایع تبدیلی و تکمیلی از عوامل مؤثر در توسعه کشاورزی و روستایی و همچنین ایجاد اشتغال پایدار،کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و نهایتاً امنیت غذایی است.توسعه این صنایع در روستاها با توجه به امکانات موجود می‌تواند نقش مؤثری در توسعه روستایی داشته باشد. هدف این پژوهش انتخاب بهترین مکان بهینه برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در بین دهستانهای شهرستان آبادان می باشد. پژوهش حاضر ازنوع توصیفی – تحلیلی می باشد. برای انتخاب نمونه در جامعه آماری از خانوارهای دهستانهای آبادان از روش نمونه ای تصادفی بااستفاده از فرمول کوکران تعداد 206نفربه عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. در جامعه آماری کارشناسان کشاورزی نیز از روش نمونه برداری تصادفی حجم نمونه ای به تعداد 30نفرانتخاب شده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل AHP. و آزمون تی تست استفاده شده است.نتایج پژوهش برطبق مدل AHP نشان می دهد که دهستان بهمنشیر شمالی با نسبت 199/0 از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل برخوردار بوده و در مقابل دهستان شلاهی با نسبت 139/0 از کمترین اولویت برخوردار می باشد. همچنین برطبق آزمون تی تست تأثیر ایجاد صنایع تبدیلی خرما بر توسعه روستایی در منطقه مورد مطالعه از نظر کشاورزان مورد مطالعه در حد بالاتر از متوسط ارزیابی شد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1007 - پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز سد زاکین با استفاده از مدل Inedex overly maps و سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
سیروس حسن پور لیلا رحیلی خراسانی

زمین لغزش می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد و انتقال رسوبات آبرفتی به سد زاکین در حوضه آبخیز زاکین در استان هرمزگان باشد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مناطق لغزشی و تعیین پارامترهای موثر در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بالادست سد زاکین به روش،مدل شاخص ترکیب وزنی می چکیده کامل

زمین لغزش می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد و انتقال رسوبات آبرفتی به سد زاکین در حوضه آبخیز زاکین در استان هرمزگان باشد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مناطق لغزشی و تعیین پارامترهای موثر در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بالادست سد زاکین به روش،مدل شاخص ترکیب وزنی می باشد.در این تحقیق، ابتدا 9 عامل شامل نقشه شیب، جهت شیب، ارتفاع،لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از سد، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از گسل و میزان بارش منطقه به عنوان متغیرهای تاثیر گذار تعیین شدند. سپس لایه های اطلاعاتی این عوامل با استفاده از نرم افزارهای9,3 Arc GIS تهیه شده و وزن طبقات هر کدام از عوامل با مدل شاخص هم پوشانی نقشه Inedex overly map)) تعیین گردیدند. آنگاه با تلفیق نقشه لایه های اطلاعاتی هر یک از پارامترها در محیط نرم افزارGIS ، اقدام به تهیه نقشه نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز مذکور در 5 طبقه ازحساسیت خیلی زیاد تا خیلی کم صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که عامل زمین شناسی منطقه به عنوان عامل اصلی و عوامل دیگری چون، فاصله از گسل < 500متر، شیب بین 25 تا 45 درصد، بارندگی بیش از >500میلی متر، فاصله از شبکه زهکشی0-50متر،کاربری اراضی لخت مارنی،ارتفاع بین 1400تا2000 متر،فاصله از سد 0-50متر، جهت شیب جنوبی به ترتیب درپراکندگی زمین لغزش های منطقه موثر می باشند. نواحی خیلی پرخطر و پرخطر اغلب در مجاورت مراتع با دامنه های پرشیب و مرتفع تا متوسط ارتفاع گرفته اند. تغییر کاربری اراضی و توپوگرافیکی ناشی از احداث سد، جابجایی مواد رسوبی و حمل و انتقال رسوبات آبرفتی سبب تشدید زمین لغزش های منطقه داشته اند. نتایج نشان می دهد که پهنه بندی خطر زمین لغزش در محیطGIS یعنی روی هم انداختن لایه ها و در نظرگرفتن اشتراک مکان های لغزش در نقشه های مختلف به عنوان عرصه های مستعد لغزش، ارزش واقعی لایه ها اطلاعاتی را نشان نمی دهد. در حالی که استفاده از مدل های مفهومی Multi class maps در کنار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)علاوه بر خود لایه ها، واحدهای موجود در لایه نیز ارزش و وزن خواهند داشت. که سبب افزایش دقت در تعیین مکان های لغزش در نقشه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1008 - ارزیابی پتانسیل های آسایش اقلیمی استان خراسان جنوبی باروش TCI
محمود رحمانی

می دانیم که وضغیت آب و هوائی که عموماً با کمیت شاخص های چون درجه حرارت و رطوبت شکل می یابد عاملی است که زمان انجام فعالیتها در ارتباط با آن انطباق می یابد و به لحاظ مکانی عینیت پیدا می کند. در این رابطه با توجه به این که صنعت گردشگری به لحاظ عملکردی در زیر پوشش شرایط اق چکیده کامل

می دانیم که وضغیت آب و هوائی که عموماً با کمیت شاخص های چون درجه حرارت و رطوبت شکل می یابد عاملی است که زمان انجام فعالیتها در ارتباط با آن انطباق می یابد و به لحاظ مکانی عینیت پیدا می کند. در این رابطه با توجه به این که صنعت گردشگری به لحاظ عملکردی در زیر پوشش شرایط اقلیمی قرار دارد و محدودیت های ناشی از تنش های گرمائی و سرمائی شرایط آب و هوایی را فضاهای گردشگری وحجم آماری گردشگران ورودی و مدت اقامت آنان را کنترل و تهدید می نماید، لذا سعی شد در قالب یک مطالعه بر اساس ارزش های عددی و آماری ایستگاههای هواشناسی استان خراسان جنوبی با شاخص های اقلیمی و آسایش TCI در یک تجربه محاسباتی قرار گیرد. در این راستا با استفاده از آمارهای ایستگاههای هواشناسی موجود استان در یک روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای شرایط آب و هوایی مورد آزمون قرار گرفتند که نتایج نشان می دهد رژیم آب و هوایی در اکثر ماه های سال از قابلیت گردشگری برخوردارند و افت و خیزهای حرارتی یا دمائی و تکرار آن در دو مرحله در دو نیمه سال سبب تنوع آب و هوایی شده است که تمام تغییرات در فاصله مرز مطلوبیت تا ایده آل در حرکت است و این امر گرچه در ایستگاههای مختلف دارای گوناگونی سرعت وتداوم است اما همه آنها رسوبات ذهنی و تصوری گذشته گردشگر را به چالش می کشاند و کمیت و کیفیت ویژگی های اقلیم و آسایش تازه ای از استان را در ذهن ها ایجاد می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1009 - شناخت و مکانیابی تأسیسات آب شیرین کن به روش نوین الکتروکوگووالانس در ساحل اقیانوسی مکران
محمدرضا منصوری دانشور امیر محمودزاده مصطفی خطیب صابر خسکانان احمد ذاکریان احسان حسن زاده

برای مقابله با مشکل کمبود آب، تصفیه آب دریا گزینه مناسبی برای مقابله با بحران آب است. در همین راستا تکنولوژی های پالایش و بازچرخانی آب به عنوان راهبردهای اصلی بخش محیط زیست در برنامه ها و چشم انداز بلندمدت توسعه کشور مورد نظر قرار گرفته است. بررسی تحقیقات و کارهای انجام چکیده کامل

برای مقابله با مشکل کمبود آب، تصفیه آب دریا گزینه مناسبی برای مقابله با بحران آب است. در همین راستا تکنولوژی های پالایش و بازچرخانی آب به عنوان راهبردهای اصلی بخش محیط زیست در برنامه ها و چشم انداز بلندمدت توسعه کشور مورد نظر قرار گرفته است. بررسی تحقیقات و کارهای انجام شده در سال های اخیر تأیید کننده کاربرد فن آوری های جدید در صنعت تصفیه آب دریا به خصوص استفاده از روش های جدید الکتریکی و الکترومغناطیسی می باشد. در همین راستا علاوه بر روش های الکترولیز، الکترودیالیز و الکتروکوگولاسیون، روش بسیار نوین دیگری با عنوان روش الکتروکوگووالانس توسط یک شرکت دانش بنیان ایرانی ارائه شده است.این روش با قابلیت تصفیه آب دریا و قابلیت فرآوری نمک به کود کشاورزی خود می تواند انقلاب بزرگی را در تأمین بی پایان منابع آب قابل شرب و کشاورزی و توسعه اقتصاد ساحلی و دریایی در کشور فراهم آورد بدون اینکه اثرات زیست محیطی خطرناکی را بر محیط زیست ساحلی و دریایی بر جای بگذارد. از نظر روش شناسی این تحقیق به معرفی فنی و توصیف روش جدید تصفیه آب الکتروکوگووالانس و قابلیت مکانیابی تأسیسات آب شیرین کن مربوطه در ساحل مکران پرداخته است. یافته ها نشان داد که بهترین گزینه استقرار تاسیسات آب شیرین کن یاد شده میتواند به عنوان یک طرح قابل سرمایه گذاری در محدوده ساحلی مکران با دسترسی نامحدود به آب های اقیانوسی باشد. تأسیسات آب شیرین کن الکتروکوگووالانس این قابلیت را دارد که در فرآیند نمک زدایی آب شیرین خود هیچ پساب شوری را وارد محیط دریایی نکرده و بنابراین هیچ معضل زیست محیطی هم نخواهد داشت که این امر یک امتیاز اکولوژیک در سطح بین المللی خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1010 - بررسی ایجاد بازارمحلی آب درحوزه نفوذ منطقه و شهر مشهد
محمد حسن حبیبی محمد علی احمدیان کتایون علیزاده

امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله(آب)است(پودیماتا چکیده کامل

امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله(آب)است(پودیماتا و همکاران[1]، 2015: 272). تجارب مختلف نشان می دهد که در عمل توانایی بازار در ایجاد چنین تخصیصی بدون محدودیت نبوده و ریسک هایی وجود دارد که ممکن است طراحی نامناسب ساختار بازار به شکست آن منجر شود(نظری، 1395). هدف این مقاله ضمن تبیین مبانی نظری بازار محلی آب ، تشریح الزامات پیاده سازی آن در حوزه نفوذ شهر مشهد می باشد.پژوهش حاضر، به بررسی نقش بازار محلی آب در برنامه ریزی شهری و منطقه ای با تاکید برحوزه نفوذ شهر مشهد می پردازد( استخراج ازمتن رساله ) روایی آن به تایید خبرگان رسیده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 84/0 و قابل قبول می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری مرتبط همچون اسپیرمن استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری عنوان رساله فوق کشاورزان، حقابه داران، سازمان های مردم نهاد، نهادهای دولتی، ناظرین طرح های احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، نهادهای واسطه ای بازار آب و تشکل های آب بران و... بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری، به تعداد 384 نفر برای گروه مردم و حقابه داران و 384 مورد گروه مسئولین به عنوان حجم نمونه تعیین شد.[1] Podimata V, Yannopoulos C پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1011 - تهیه‌ی نقشه‌ی حساسیت به وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیش‌خور پس انتشار (BP)
سید رضا حسین زاده مسعود مینایی حمید نزاد سلیمانی مهوش نداف سنگانی

1710-1037

با توجه به توانایی‌های شبکه‌های عصبی مصنوعی، کاربرد آ‌ن‌ها در رشته‌های مختلف مهندسی و علوم زمین گسترش قابل ملاحضه‌ای داشته است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی زمین‌لغزش در حوضه آبریز بار نیشابور از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیش‌خور پس انتشار (BP) استفاده شد. ه چکیده کامل

با توجه به توانایی‌های شبکه‌های عصبی مصنوعی، کاربرد آ‌ن‌ها در رشته‌های مختلف مهندسی و علوم زمین گسترش قابل ملاحضه‌ای داشته است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی زمین‌لغزش در حوضه آبریز بار نیشابور از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیش‌خور پس انتشار (BP) استفاده شد. هدف نهایی از این پژوهش ارائه نقشه خطر زمین‌لغزش جهت ارزیابی وقوع آن با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی می‌باشد. جهت ارزیابی شبکه عصبی ایجاد شده، داده‌های 32 زمین‌لغزش اتفاق افتاده به سیستم ارائه گردید. این پایگاه داده شامل اطلاعات مربوط به شیب، جهت شیب، لیتولوژی، مدل ارتفاع رقومی (DEM)، نقشه هم‌باران، فاصله از گسل و کاربری اراضی می‌باشد. این داده‌ها جهت تغذیه به شبکه عصبی ایجاد شده، بر اساس بزرگترین مقدار موجود هر داده در بانک اطلاعاتی بین صفر و یک نرمالیزه گردید. سپس داده‌های نرمالیزه شده به یک شبکه عصبی پرسپترون سه لایه تغذیه شونده به جلو(Feed forward) با الگوریتم پس انتشار خطا (Back error propagation) تغذیه گردید. داده‌های فوق ابتدا در شبکه آموزش دیده و سپس مورد آزمایش قرار گرفتند. ساختار نهایی شبکه دارای 7 نرون در لایه ورودی، 20 نرون در لایه میانی و یک نرون در لایه خروجی می‌باشد. در این بین 80 درصد اطلاعات برای آموزش و 20 درصد باقیمانده برای آزمایش در نظر گرفته شد. دقت شبکه در مرحله آزمایش 25/91 درصد برآورد گردید. خروجی به‌دست آمده از شبکه عصبی با اختلاف 2/0 به پنج پهنه تقسیم‌بندی شد. بر اَساس این پهنه‌بندی 50/8، 52/11، 92/17، 45/39، 61/22 درصد از مساحت منطقه به‌ترتیب در کلاس‌های خطر پایدار، کم خطر، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که ساختار زمین شناسی تشکیل یافته از مارن‌های خاکستری با میان لایه‌های آهکی(سازند دلیچای) و همچنین فعالیت‌های تکتونکی گسل‌های منطقه باعث شده که حوضه آبخیز بار از قابلیت بالایی در رخداد زمین‌لغزش برخوردار شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1012 - پیش‌بینی خشکسالی و سطح بارندگی در ایران جهت مدیریت منابع آب مبتنی بر مدل‌های مارکوفی ترکیبی
مهدی پیوندیان شعرباف مجید وفایی جهان

خشک‌سالی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی است که ممکن است در هر اقلیم آب‌وهوایی اتفاق بیفتد. ازآنجاکه وقوع خشک‌سالی اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین شناخت آن به‌منظور مدیریت بهینه منابع آب، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق به پیش‌بینی خشک‌سالی در شهر تهران و م چکیده کامل

خشک‌سالی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی است که ممکن است در هر اقلیم آب‌وهوایی اتفاق بیفتد. ازآنجاکه وقوع خشک‌سالی اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین شناخت آن به‌منظور مدیریت بهینه منابع آب، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق به پیش‌بینی خشک‌سالی در شهر تهران و مشهد پرداخته شده است؛ به این منظور از مدل‌های مارکوفی در دو مرحله استفاده شد. در مرحله اول بعد از پیش‌پردازش داده‌ها، زنجیره مارکوف بر اساس ویژگی‌های بارندگی، حداقل دما، حداکثر دما و باد ایجاد شد و احتمال رخداد پیش‌بینی در سال آینده محاسبه شد، سپس در مرحله دوم میزان بارندگی، حداقل و حداکثر دما توسط مدل مخفی مارکوف پیش‌بینی شد تا بر اساس آن‌ها تصمیمات لازم جهت مدیریت منابع آب اتخاذ شود. روش پیشنهادی با روش‌های مدل مخفی مارکوف استاندارد و شبکه بیزین بر اساس دقت و نرخ خطا مقایسه شد. نتایج نشان داد روش پیشنهادی بر روی مجموعه داده شهر مشهد در مقایسه با HMM 14% و در مقایسه با شبکه بیزین 31% افزایش دقت و بر روی مجموعه داده شهر تهران در مقایسه با HMM 10% و در مقایسه با شبکه بیزین 15% افزایش دقت داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1013 - منشأیابی رخساره های فرسایش بادی حوزه آبخیز میاندشت اسفراین
حمید علی پور سیده نگار هاشمی نسب جعفر دستورانی یاسر شهنواز

در فرسایش بادی جلوگیری از حرکت رسوبات در منطقه برداشت یک کار اساسی بوده و تثبیت مناطق برداشت تپه های ماسه ای نیازمند شناخت محدوده های برداشت می باشد. به منظور منشاء یابی تپه های ماسه ای از روش گام به گام (شامل دو مرحله جهت یابی و مکان یابی) استفاده شده است. ابتدا اطلاعا چکیده کامل

در فرسایش بادی جلوگیری از حرکت رسوبات در منطقه برداشت یک کار اساسی بوده و تثبیت مناطق برداشت تپه های ماسه ای نیازمند شناخت محدوده های برداشت می باشد. به منظور منشاء یابی تپه های ماسه ای از روش گام به گام (شامل دو مرحله جهت یابی و مکان یابی) استفاده شده است. ابتدا اطلاعات مربوط به بادهای منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف به دست آمد. در نهایت با کمک تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی منشاءیابی تپه های ماسه ای تعیین گردید. نتایج حاصل ازپرسشنامه های محلی نشان داد که مهمترین باد درمنطقه می وزد باد نیشابوراست. از نظر اولویت بندی مناطق برداشت، رخساره های ژئومرفولوژی منطقه برداشت، مسیل، دشت ریگی ریز دانه و اراضی زراعی جزو مناطق فعال و از نظر اولویت بندی مناطق حمل، رخساره های دشت ریگی ریز دانه و پهنه های ماسه ای جزو مناطق فعال و مابقی منطقه جزو مناطق کم فعال می باشد. در حوزه مناطق رسوبگذاری مشخصی به صورت تپه های ماسه ای وجود ندارد و نهشته های بادی به علت کاهش سرعت باد در بخش غربی منطقه به صورت پهنه های ماسه ای با ضخامت متوسط رسوب می کند. قسمت اعظم مساحت منطقه درمحدوده مناطق برداشت کم فعال و در منطقه باد های با جهت شرقی دارای بیشترین فراوانی و بادهای با جهت جنوبی دارای کمترین فراوانی می باشند. حوزه میاندشت بیشتر به عنوان یک منطقه برداشت و حمل مطرح است و رسوبگذاری به شکل تپه های ماسه ای در این محدوده وجود ندارد و تنها محدوده ای به عنوان پهنه های ماسه ای در غرب منطقه قابل تشخیص است. بخش اعظم مساحت منطقه با توجه به شاخص ها جزء کانون های بحران با اولویت سه یعنی شامل منطقه حمل، کلاس حساسیت5-0 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1014 - بررسی ارتباط ابعاد کالبدی - فضایی و توسعه پیاده‌روی در شهر تهران (نمونه موردی: محلات امیرآباد و دانشگاه تهران)
نبی مرادپور احمد پوراحمد حسین حاتمی نژاد

پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویایی و پایایی در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری به شمار می آیند و به عنوان یک فعالیت مفرح ولذت بخش، سهم قالب توجهی از اوقات شهروندان در شهرهای مختلف را در بر می گیرد. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فض چکیده کامل

پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویایی و پایایی در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری به شمار می آیند و به عنوان یک فعالیت مفرح ولذت بخش، سهم قالب توجهی از اوقات شهروندان در شهرهای مختلف را در بر می گیرد. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضای پیاده و پیاده رو از عمده نقایص شهرسازی به شمار می آید، که سبب کاهش کیفیت محیط شهری و افول ارزش های اجتماعی، فرهنگی و بصری در فضاهای شهری می گردد. این پژوهش قصد دارد به بررسی ارتباط بین ابعاد کالبدی – فضایی و توسعه پیاده روی در شهر تهران بپردازد. به دلیل خرد بودن سطح موضوع مورد بررسی و کلان بودن سطح موضع، نگارندگان را بر آن داشت تا محله امیرآباد(واقع در ناحیه 4 منطقه شش شهرداری تهران) و دانشگاه تهران(واقع در ناحیه 2 منطقه شش شهرداری تهران) را به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب کنند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه محقق ساخته برای کسب نظر شهروندان استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را، کلیه ساکنان محلات امیرآباد و دانشگاه تهران تشکیل می دهند، که به صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران 380 نمونه انتخاب شده است. نگارندگان برای دقیق‌تر شدن نتایج تحقیق، حجم نمونه را به 400 نفر افزایش داده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS21 استفاده شده است. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین ابعاد کالبدی – فضایی و توسعه پیاده روی در رابطه وجود دارد. اما شدت و ضعف این رابطه در شاخص های مختلف متفاوت می باشد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان دهنده این است که در بین ابعاد کالبدی شاخص دسترسی و در بین ابعاد فضایی شاخص امنیت بیشترین اهمیت را در توسعه پیاده روی شهر تهران دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1015 - تحلیل خشکسالی هیدرولوژیکی آبهای زیرزمینی دشت مهران با استفاده از شاخص GRI
علی عباسی نیا جعفر مرشدی منیژه ظهوریان جبرائیل قربانیان

خشکسالی آب های زیرزمینی زمانی اتفاق می افتد که آبهای زیرزمینی یک منطقه تحت تاثیر خشکسالی طولانی مدت قرار گیرند، در این نوع خشکسالی ابتدا تغذیه، سپس سطح ایستابی و نهایتاً میزان تخلیه سیستم های آبهای زیرزمینی تحت تاثیر خشکسالی کاهش یابد. بنابراین به منظور آگاهی از وضعیت خ چکیده کامل

خشکسالی آب های زیرزمینی زمانی اتفاق می افتد که آبهای زیرزمینی یک منطقه تحت تاثیر خشکسالی طولانی مدت قرار گیرند، در این نوع خشکسالی ابتدا تغذیه، سپس سطح ایستابی و نهایتاً میزان تخلیه سیستم های آبهای زیرزمینی تحت تاثیر خشکسالی کاهش یابد. بنابراین به منظور آگاهی از وضعیت خشکسالی آب های زیرزمینی دشت مهران در استان ایلام از شاخص GRI استفاده گردید. بدین منظور آمار 23 سال از سال 1375 تا سال 1397 تعداد 19 ایستگاه هیدرومتری پس از تدقیق و بازسازی داده ها انتخاب شد. پس از ورود داده های خام اولیه در فایل محاسبات گام به گام شاخص GRI اقدام به محاسبه میانگین، LN ، فاکتور U، پارامتر Shape و پارامتر Scale، لگاریتم در پایه e و توزیع احتمالی GAMMA برای داده های ورودی و محاسبه مقدار H(x) و تفکیک آن در حد بین 5/0 - 0و 1 - 5/0 و محاسبه پارامتر t و Z و در پایان استخراج نتایج نهایی محاسبه شاخص GRI با ترکیب محاسبات موجود در دو جدول نهایی. نتایج تحقیق نشان می دهد که خشکسالی دشت مهران از سال 1375 تا سال 1388 نزدیک نرمال البته با یک نوسان شدید بوده و از سال 1388 تا 1397 دچار خشکی ملایم شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1016 - قابلیت‌های زیست‌محیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی حوضه های آبخیز حوضه آبخیز رامه استان سمنان
علیرضا استعلاجی مسعود مهدوی

دستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موج چکیده کامل

دستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موجود در عرصه های روستایی کشور می تواند به عنوان زیربنا و اصلی مهم در روند توسعه پایدار این سکونتگاه های انسانی مطرح گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی قابلیت‌های زیست‌محیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی درحوضه آبخیز رامه استان سمنان می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای تدوین وبا استفاده ازفرمول کوکران،حجم نمونه نمونه به تعداد100 پرسشنامه ازسرپرستان خانوار و علاوه برآن بمنظور نظرسنجی ازمسئولین ذیربط به تعداد20 پرسشنامه تکمیل گردید.برای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها واطلاعات ازنرم افزار SPSS، و جهت بررسی رابطه بین متغیرهاواولویت بندی آنها از مدل AHp استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است مهم‌ترین قابلیت‌های زیست‌محیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی در حوضه آبخیز، قابلیت کشت گیاهان دارویی در ناحیه مورد مطالعه می باشد و در این راستا این منطقه به لحاظ ویژگیهای محیطی دارای قابلیت بالایی جهت انجام و توسعه فعالیت های کشاورزی و عملکردهای اقتصادی– خدماتی وابسته به آن می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1017 - ارزیابی هیدرولوژی کارست به منظور مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخوان های کارستی مطالعه موردی : شهرستان داراب
مجتبی محمدی محمد ابراهیم عفیفی

1395

ارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی چکیده کامل

ارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی رضایت بخشی نداشته است کارست لوپ روشی جدید برای تهیه کردن نقشه ی توزیع مکانی تغذیه و محاسبه کردن میانگین تغذیه در حوزه است هدف از این پژوهش مدل سازی کردن توزیع مکانی تغذیه با روش کارست لوپ در حوضه آبخیز رودبال داراب است. نقشه ی پهنه بندی منطقه های تغذیه با روش کارست لوپ در نرم افزار ArcGIS تهیه و برای ارزیابی کردن دقت آن در یافتن محل های تغذیه ، نتیجه با نقشه ی زمین ریخت شناسی کارست سطحی ، و ارتفاع محل های تغذیه ی برآورد شده با شیب ارتفاعی ایزوتوری مقایسه شد. شیب ارتفاعی ایزوتوپی با محتوای ایزوتوپی نمونه های بارش و ارتفاع محل های نمونه برداری در دوره ی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ ترسیم شد ، بررسی نقشه ی رقومی تغذیه با روش کارست لوپ نشان داد که تغذیه در 45 % از مساحت حوزه بیش از 60 % است و این محل ها بر سازندهای آهکی منطبق است و بیشترین تراکم رخساره های کارستی در آن است ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه های گلابی ، رغز و رودبال با شیب ارتفاعی ایزوتوپی به ترتیب ۳۹۵، ۳۷۶ و ۴۲۹ متر برآورد شد (در طبقه ۵۵۰-۳۵۰) و نقشه ی توزیع مکانی تغذیه بدست آمده با روش کارستن لوپ نشان داد که بر طبقه ی بیشترین تغذیه (76 تا 86 %) منطبق است مقایسه ی نقشه ی تغذیه ی روش کارست لوپ با ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه ها با شیب ارتفاعی ایزوتوپی نشان داد که کارایی روش کارستن لوپ در شناختن محدوده ی بیشترین تغذیه، و مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخیز رودبال داراب پذیرفتنی است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1018 - آسیب شناسی شهرستان علی‌آباد کتول از منظر سیل‌خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
سیده الهام داوری مرضیه امینی مریم زارع

1493

سیل یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی می باشد و بیش از هر بلای دیگری، جان و مال انسان و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه را به مخاطره می‌اندازد، هر چند مدیریت صحیح آن می‌تواند منبع بزرگی جهت تأمین نیازهای آبی یک منطقه باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدفپهنه‌ه چکیده کامل

سیل یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی می باشد و بیش از هر بلای دیگری، جان و مال انسان و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه را به مخاطره می‌اندازد، هر چند مدیریت صحیح آن می‌تواند منبع بزرگی جهت تأمین نیازهای آبی یک منطقه باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدفپهنه‌های آسیب پذیر و سیل خیز شهرستان علی آباد کتول با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد.جهت شناسایی مکان های با درجه خطرپذیری زیاد معیارهایی همچون شیب، فرسایش، کاربری اراضی، شبکه آبراهه، خاک، پراکنش گسل، واحد های زمین شناسی، بارش، تصاویر ماهواره ای RS مد نظر قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده ها در محیط نرم افزارGIS به کمک روش منطق بولین و تلفیق لایه ها صورت گرفته است. بررسی نقشه پهنه بندی سیلاب در محدوده شهرستان علی آباد کتول حاکی از آن است که قسمت های کمالان این شهرستان در پهنه خطر بالا و قسمت های جنوبی شهرستان در محدوده کوهستان های جنگلی در جنوب و اراضی پست دشتی در محدوده شمالی شهرستان عمدتاً در پهنه با خطر نسبتاً بالا واقع شده اند. گسترش وسیع رسوبات لسی و مارنی در دامنه ها و بستر دره ها و رسوبات حاشیه رودخانه ها یکی از دلایل اصلی در وقوع سیلاب های مخرب است. نتایج این پژوهش با تلفیق و روی هم گذاری معیارها بر اساس منطق بولین نشان داد درجه سیل خیزی مناطق شهرستان علی آباد کتول بالا می باشد، به طوری که 51 درصد کل منطقه در معرض خطر بسیار بالا، 24 درصد با سیل خیزی زیاد و 25 درصد در دشت سیلابی قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1019 - تحلیل شخصیت‌ «هوو» در رمان‌های کلیدر و شوهرآهو خانم (آثار: دولت آبادی و افغانی)
عظیم جباره ناصرو رقیه (پریچهر) کوهنورد

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شخصیت هوو در ادبیات داستانی معاصر بود. یکی از ویژگی‌های ادبیات معاصر، توجه بیشتر به امور اجتماعی و حضور پر رنگ‌ زنان در حوزه‌ی شعر، نثر و به‌ویژه داستان است؛ پیوند بین مسائل اجتماعی و زبان روشن است؛ به‌گفته‌ی زبان‌شناسان، زبان آیینه‌ی فکر و تحول چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شخصیت هوو در ادبیات داستانی معاصر بود. یکی از ویژگی‌های ادبیات معاصر، توجه بیشتر به امور اجتماعی و حضور پر رنگ‌ زنان در حوزه‌ی شعر، نثر و به‌ویژه داستان است؛ پیوند بین مسائل اجتماعی و زبان روشن است؛ به‌گفته‌ی زبان‌شناسان، زبان آیینه‌ی فکر و تحولات فکری جامعه است. محمود دولت‌آبادی و علی محمد افغانی از نویسندگان سرشناس معاصر به‌شمار می‌آیند که طرح مضامین اجتماعی در آثار آنان حضوری پررنگ دارد. یکی از این مضامین، پردازش شخصیت هَوو است. شوهرآهو خانم و کلیدر هر دو از تأثیرگذارترین رمان‌های معاصر هستند که شخصیت زن در جایگاه هوو در آن‌ها نقش مؤثری دارد. در این پژوهش، ضمن تحلیل این شخصیت‌ها، دریافت می‌ شود که دولت‌آبادی و افغانی از کدام عناصر داستانی برای آفرینش بهتر و واقعی‌تر این شخصیت‌ها، بهره برده‌اند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و یافته‌های آن نشان می‌دهد که هر دو نویسنده در پردازش شخصیت هوو از شیوه‌ی بیان مستقیم به خوبی استفاده کرده‌اند. از بین شیوه‌های غیرمستقیم نیز اغلب از روش توصیف بهره گرفته‌اند. با این که هر دو نویسنده به‌خوبی معضلات و پیامدهای ناگوار چندهمسری را بیان کرده‌اند؛ اما با دیدگاهی مردانه و جانب‌دارانه و در فضایی مردسالارانه آن را ترسیم کرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1020 - سلسله مراتب نیازهای زنان در قصه‌های کهن ایرانی مبتنی بر هرم آبراهام مزلو
زینب برزگرماهر خدابخش اسداللهی

هدف پژوهش حاضر، بررسی سلسله مراتب نیازهای زنان در قصه های کهن ایرانی مبتنی بر هرم آبراهام مزلو بود. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ قصه های کهن ایرانی است. نمونۀ پژوهش قصه های کلیله ودمنه، مرزبان نامه، بختیارنامه، سندبادنامه و سمک عیار، بر اساس سلسله مراتب نیازهای هرم مزلو در زنا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی سلسله مراتب نیازهای زنان در قصه های کهن ایرانی مبتنی بر هرم آبراهام مزلو بود. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ قصه های کهن ایرانی است. نمونۀ پژوهش قصه های کلیله ودمنه، مرزبان نامه، بختیارنامه، سندبادنامه و سمک عیار، بر اساس سلسله مراتب نیازهای هرم مزلو در زنان بود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شد و قصه های کهن ایرانی و مضامین مرتبط با نیازهای زنان که مبتنی بر هرم آبراهام مزلو بود بررسی شدند. سپس اطلاعات جمع آوری شده مورد تطبیق و تحلیل روان شناختی قرار گرفت و درنهایت الگویی مشخص از نیازهای زنان ترسیم شد. نتایج نشان داد که: وجود شخصیت های مختلف از جمله شخصیت زنان و کنش های رفتاری مختلف، زمینۀ تحلیل روان شناختی این متون را فراهم آورده است. بر این اساس، نیازهای روان شناختی زنان در قصه های کهن از جمله قصه های کلیله و دمنه، مرزبان نامه، بختیارنامه، سندبادنامه و سمک عیار، مطابق با انگیزش و میزان احساس رضایت درونی آن ها از زندگی، بر اساس هرم نیازهای اولیۀ (نیاز زیستی، نیاز ایمنی، نیاز عشق و وابستگی، نیاز احترام به خود و دیگران و نیاز خود شکوفایی) آبراهام مزلو طبقه بندی شده است. نیازهای زیستی که در قاعدۀ هرم مزلو قرار دارد، در برخی از قصه های کلیله ودمنه، مرزبان نامه و سندبادنامه منعکس شده است. نیاز زنان به عشق، وابستگی و ایمنی در طبقات بعدی هرم مورد توجه بوده است؛ هم چنین در قصه های کلیله ودمنه، سمک عیار و مرزبان نامه، نمودهایی از خودشکوفایی مشاهده شد؛ به عبارتی نیازهای زنان در قصه های کهن، قابلیت طبقه بندی بر مبنای هرم نیاز آبراهام مزلو را دارد. طبق نظر مزلو تأمین نیازهای هر طبقه زمینۀ ظهور نیازهای طبقات بالاتر را فراهم می آورد. بر این اساس جهت خودشکوفایی و خلاقیت در زنان می بایست نخست نیازهای زیستی و ایمنی برآورده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1021 - Water requirement of crops in Khuzestan province
کاظم حمادی فاطمه ذاکرحسینی سید محسن حسین زاده ساداتی سروش اله دین

One of the effective steps in use of water resources is accurate estimation of plants water requirement. Lack of accurate estimation of this amount leads to water loss and failure to achieve optimum yield, reduced potential of production, soil resources degradation by t چکیده کامل

One of the effective steps in use of water resources is accurate estimation of plants water requirement. Lack of accurate estimation of this amount leads to water loss and failure to achieve optimum yield, reduced potential of production, soil resources degradation by too much irrigation or lack of enough leaching and salinization of soils by irrigation less than necessary level, which would ultimately jeopardize the sustainable development of agriculture. This article uses data from more than 40 stations, meteorological, evaporative and synoptic to calculate potential evapotranspiration of reference plant, effective rainfall, the water requirement of plants of wheat, corn, sugar cane, watermelon and tomatoes and by applying the efficiencies, gross water requirement was calculated. Since the calculations were performed in the form of point and station, these findings expanded using geostatistical techniques in GIS environment at the level of Khuzestan province. Finally, it was shown that improved consumption in lower efficiencies causes higher reducing water requirement compared to higher efficiencies and consumption management in initial steps has higher yields. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1022 - The effect of Super attractive using on practive and the parts of practice on single cross corn grain 704 at lorestan weather condition
یدالله یوسفی فرد علی عصاره منوچهر کلهر

Water deficit is one of the most important difficulties, in which happes in dry zone and half dry zones.Water deficit, as the determinative factor, determinates the growing and extension of the plant cover inthese areas. Using the supper attractive, may reduce the produ چکیده کامل

Water deficit is one of the most important difficulties, in which happes in dry zone and half dry zones.Water deficit, as the determinative factor, determinates the growing and extension of the plant cover inthese areas. Using the supper attractive, may reduce the production in the crops and control the plantcover in face of dry stress and water deficit. In this paper, the effect of supper attractive stockosorb onthe irrigation interval, number of irrigation time, content of utilizable water for the one growinginterval, efficiency of water use and seed practice in the surface unit and practice elements werestudied.In this paper four cares were studised, includig: instance care, full irrigation (in other word 4 to 5days) (T1), under irrigation in which is after the 75% outlet of moisture field capacity(T2), underirrigation by using the supper attractive (T3), and the last care is under irrigation with supper attractiveand solution propagation (T4). In irrigation level practises , irrigation for the instance was done when50% of field capacity was outlet. For irrigation deficit practices, 75% discharge of FC moisture wasthe base of irrigation deficit. More over this study showed that grain practise, number of grain range incorn, biological efficiency, stem diameter, and weight of thousand again in 5% surface weremeaningful. Moreover, biggest use of water is belongs to care of T4 and the lowest use belongs to careof T1. And this paper showed that in order to use this supper attractive polymer not only increasefunction of product efficiency but also increase the function of water using. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1023 - Simulation of the climate change impact on monthly runoff of Dez watershed using IHACRES model
ثریا صیاحی علی شهبازی خیراله خادمی

Identification and analysis of flow fluctuations in consequences of climate change is one of the most important factors in water resources management planning and this is vital especially in areas where large crowds are engaged in agriculture. Dez watershed, as an agric چکیده کامل

Identification and analysis of flow fluctuations in consequences of climate change is one of the most important factors in water resources management planning and this is vital especially in areas where large crowds are engaged in agriculture. Dez watershed, as an agricultural hub in the country, is one of areas that river flow fluctuations caused by climate change can affect a large population. In this study, by using gridded precipitation data APHRODITE and gridded temperature data set CHCN-CAMS, the IHACRES hydrological model was calibrated for the basin. Therefore, with introduction the temperature and precipitation under 2.6 Scenario of fifth report (CMIP5) to hydrologic model, flow fluctuations of watershed is simulation in future. result indicate that the temperature increase of 0.17-2 and precipitation changes of 3 to 75 percent in 2011-2035 period compared to the historical period (1983-2007). Runoff simulation result for future period showed that increases of 9.7 percent in long-term average annual runoff compared to the historical period. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1024 - The Effects of Controlled Drainage on the Cane Crops: The study of Emam Khomeini’s Industry and Plant Farms of cane
رحیم عنافچه یدالله یوسفی فرد عبدعلی ناصری حیدرعلی کشکولی

Holding up the phreatic surface near by the plant root zone to effective use of water and provide themoisture on the root zone is a usual method, which uses for several decades by researchers. In thisstudy, we investigate the possibility of controlled drainage method in چکیده کامل

Holding up the phreatic surface near by the plant root zone to effective use of water and provide themoisture on the root zone is a usual method, which uses for several decades by researchers. In thisstudy, we investigate the possibility of controlled drainage method in dry and half-dryzone (i.e., theclimate of the center and south of the Khuzestan state) on thecane plant. The results showedthat thesalinity of free care soil at the layer (0-30)cm in size 1.3 dz rather than the same layer at the controlledcare had increased. The changes of salinity on the other layers for two cares arelow. In order to wateruse, the test care use 38percent lower than the free care and the efficiency of water in test care is41.3percent more than the free care. In order to water period, the test care was 33 percent lower thanthe free care. According to input salt, the test care is lower than the free care, equal to 36percent.According to output salt of the drainages, the test care was lower than the free care, equal to53percent. The crop quantity performance of the test care was more than the free care in rate of8.66percent;on the crop,quality performance of the test care on the rate of syrup weight for caneweight was (EX) 15.9percent. On the rate of exist sugar in syrup (POL) 6.01 percent, and on the rateof solvable solid elements in syrup (Brix) 5.24percent, and on the level of syrup candor or the rate ofpure syrup, has 0.8percent more than the free care. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1025 - Study of Different Utilization of Arak Urban Wastewater Using the Analytic Hierarchy Process
رضا جعفری نیا جواد وروانی مهدی فولادی پناه

The water crisis in arid and semi-arid areas causes more integrated studies regarding the utilization of urban wastewater. In this research, the analytic hierarchy process was conducted in 2014 according to the relative weight of criteria resulted from a questionnaire a چکیده کامل

The water crisis in arid and semi-arid areas causes more integrated studies regarding the utilization of urban wastewater. In this research, the analytic hierarchy process was conducted in 2014 according to the relative weight of criteria resulted from a questionnaire and a primary normal matrix. The results showed that the criteria including the quality of wastewater and benefit per cost were the most restrictive criteria that have the highest relative weight percentage as much as 22 and 21.5%, respectively. The other criteria were the public acceptance, government’s supportive policies potential of the area, and distance of feeding area with the water treatment plant with a percentage as much as 20.2, 14.6, 11.5, and 10.4%, respectively. The agricultural lands irrigation with the highest rank as much as 27.5% was preferred, which indicates that the use of Arak urban wastewater should be prioritized for agricultural irrigation. The second alternative is related to the rehabilitation and development of marginal pasture of Meighan Desert with a preference as much as 20% as the next priority. In addition, other utilization alternatives were the timberland and Greenwood, recharge of groundwater, and industry with a percentage as much as 18.7, 17.8, and 15.9%, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1026 - MIKE11 ارزیابی تأثیر ساخت آبشکن بر پارامترهای هیدرولیکی در روخانه شطیط با استفاده از مدل
مهدی احتشامی(ندری) محمد حیدرنژاد ابراهیم ذلقی

هدف از انجام این تحقیق، مطالعه‌ی هیدرولیکی و بررسی کارآیی آبشکن‌هایی است که به منظور حفاظت از چاه‌های فلمن و جلوگیری از تخریب بیشتر منطقه حفاظت شده در ساحل رودخانه‌ی شطیط در نزدیکی شهر شوشتر احداث شده‌اند. در بررسی حاضر، شرایط جریان به صورت غیرماندگار فرض شده و نتایج به چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق، مطالعه‌ی هیدرولیکی و بررسی کارآیی آبشکن‌هایی است که به منظور حفاظت از چاه‌های فلمن و جلوگیری از تخریب بیشتر منطقه حفاظت شده در ساحل رودخانه‌ی شطیط در نزدیکی شهر شوشتر احداث شده‌اند. در بررسی حاضر، شرایط جریان به صورت غیرماندگار فرض شده و نتایج به دست آمده نشان دهنده‌ی کارآیی خوب آبشکن‌ها و همچنین مناسب بودن این مدل ریاضی در شبیه سازی آبشکن‌ها بوده است. نتایج ناشی از این نرم‌افزار در محدوده‌ی مورد بررسی نشان دهنده‌ی تغییرات در تراز سطح آب و سرعت و تنش برشی بستر و عدد فرود جریان می‌باشد. ایجاد آبشکن‌ها باعث کاهش دبی به میزان 115 متر مکعب بر ثانیه برای سیلاب 100 ساله در محل شد بیشترین مقدار تغییرات در تراز سطح آب به ازای سیلاب 47 سانتی متر، و بیشترین مقدار تغییرات سرعت جریان 558/0 متر بر ثانیه بود. بیشترین مقدار تغییرات در تنش برشی بستر به ازای همین سیلاب 560/14 نیوتن بر مترمربع، و بیشترین مقدار تغییرات عدد فرود جریان 0944/0 بود. با مقایسه نتایج حاصل از سیلاب با دوره بازگشت 25 سال و سیلاب با دوره بازگشت 100 سال، مشاهده شد که میزان تغییرات رابطه‌ی مستقیمی با افزایش دوره بازگشت دارد و هرچه میزان دوره بازگشت سیلاب بیشتر شود میزان تغییرات نیز افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1027 - شبیه‌سازی آبشکن‌های T شکل در دبی ورودی به آبگیر با کمک نرم‌افزار FLOW 3D
میثم پور معظمی محمد حیدر نژاد

استفاده از آبشکن در ورودی آبگیر تاثیر قابل توجهی بر افزایش دبی آبگیری دارد. آبگیر ها از جمله سازه هایی هستند که برای برداشت آب از رودخانه‌ها طراحی و اجراء می‌گردند. از جمله نکاتی که بایستی در طراحی عمومی آبگیرها به آن اشاره نمود مواردی نظیر، تأمین نمودن آب به میزان مطلو چکیده کامل

استفاده از آبشکن در ورودی آبگیر تاثیر قابل توجهی بر افزایش دبی آبگیری دارد. آبگیر ها از جمله سازه هایی هستند که برای برداشت آب از رودخانه‌ها طراحی و اجراء می‌گردند. از جمله نکاتی که بایستی در طراحی عمومی آبگیرها به آن اشاره نمود مواردی نظیر، تأمین نمودن آب به میزان مطلوب در هر زمان، جهت رفع نیازها، بدون در نظر گرفتن دبی رودخانه است، مشروط بر آنکه نیازها از جریان رودخانه تجاوز نکنند. در این تحقیق به بررسی تاثیر آبشکن T شکل بر شرایط هیدرولیکی جریان در آبگیرها با مدل ریاضی Flow3D پرداخته شد. نتایج حاصل از آزمایشات نشان می‌دهد که به‌طور متوسط با نصب آبشکن T شکل 6/76درصد دبی انحرافی به آبگیر نسبت به مدل شاهد افزایش می‌یابد. همچنین با افزایش طول آبشکن T شکل از 15 به 45 درصد عرض فلوم درصد دبی انحرافی 15 درصد افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1028 - بررسی اثر دما و فشار بر عملکرد قطره چکان های تنظیم کننده و غیر تنظیم کننده فشار رایج در شمال خوزستان
میلاد قماشی سعید طاهری قناد

از آن جا که دبی قطره چکان&lrm;ها تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فشار، ضریب تغییرات ساخت، گرفتگی و دمای آب آبیاری تغییر می&lrm;کند، بنابراین برای ارزیابی اثرات دما و فشار بر دبی قطره چکان&lrm;ها، چهار نوع قطره چکان رایج در بازار خوزستان تهیه گردیدند و در آزمایشگاه آبیاری د چکیده کامل

از آن جا که دبی قطره چکان&lrm;ها تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فشار، ضریب تغییرات ساخت، گرفتگی و دمای آب آبیاری تغییر می&lrm;کند، بنابراین برای ارزیابی اثرات دما و فشار بر دبی قطره چکان&lrm;ها، چهار نوع قطره چکان رایج در بازار خوزستان تهیه گردیدند و در آزمایشگاه آبیاری دانشکده مهندسی آب دانشگاه آزاد دزفول مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش اثر چهار دمای آب شامل ۲۰ ،3۰ ،4۰ و 5۰ درجه سانتی&lrm;گراد در چهار فشار ۵، 10، 1۵ و 20 متر بررسی شدند. برای انجام این کار ابتدا در دمای آزمایشگاه (۲۰ درجه سانتی&lrm;گراد) دبی قطره چکان&lrm;ها بدست آمد و ضریب تغییرات ساخت برای هر کدام تعیین شد. برطبق این ضریب و با استفاده از انجمن مهندسان کشاورزی آمریکا طبقه&lrm;بندی کیفی قطره چکان&lrm;ها انجام شد که درنتیجه آن قطره چکان&lrm;های A،B،D عالی بودند و C در مرز متوسط قرار گرفت. برای انجام این آزمایش در دماهای ۳۰،4۰،5۰ درجه از مخزنی مجهز به المنت و دستگاه کنترل درجه حرارت استفاده شد. در دو مورد شامل B و D اثر دما بر روی دبی معنی&lrm;دار و در بقیه موارد (A وC) افزایش دما روی دبی تاثیر معنی&lrm;داری نداشت. با توجه به نتایج بدست آمده با افزایش دمای آب، دبی قطره چکان&lrm;های غیر تنظیم&lrm;کننده فشار افزایش می&lrm;یابد به صورتی&lrm;که با بالا رفتن X در معادله دبی- فشار این افزایش با شیب بیش&lrm;تری صورت می&lrm;گیرد. در قطره چکان&lrm;های تنظیم&lrm;کننده فشار افزایش دما در دو مورد A و C اثر معنی&lrm;دار بر روی دبی قطره چکان&lrm;ها نداشت و در مورد قطره چکان D باعث کاهش دبی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1029 - Estimating and checking the Reliable water supply of Ekbatan dam Reservoir based on the Reliability level of drinking and Agricultural needs of Hamedan city
کوشا خاتونی رضا فرزاد

With the growing number of recent droughts in the country, correct management of water resources and prioritization of allocation, especially in cities that are in a critical situation, are important and necessary issues. The amount of water allocation in reservoir dams چکیده کامل

With the growing number of recent droughts in the country, correct management of water resources and prioritization of allocation, especially in cities that are in a critical situation, are important and necessary issues. The amount of water allocation in reservoir dams in different months is determined according to the reserve of the reservoir. Therefore, the purpose of this research is to estimate and check the reliability of Ekbatan Reservoir Dam in Hamedan city based on drinking and agricultural water needs, which according to the annual rainfall statistics of this basin and modeling the simulation of reliable irrigation in the MATLAB software environment. Investigating this is important and fundamental. The results of the research show that by simulating the reliable water supply of Ekbatan Dam, the water supply of this dam will be able to supply these needs according to the statistical data of rainfall, with the aim of providing 90% of the drinking needs and 80% of the agricultural needs of the dam reservoir, and it can be said that the model The reservoir defined in this research is suitable for preparing the command curve for reservoir dams due to its ability to reduce shortages and prevent the occurrence of severe shortages پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1030 - Investigation of Leaching Requirement of Continuous and Alternate Ponding Methods in Saline and Sodic Soils in South of Khouzestan Province
علی اکبر جلالی حسین سخایی راد

In this study, leaching experiments were carried out by both continuous and alternate ponding methodsin the south of Khouzestan province. In equal applied water leaching, alternate ponding leachingmodel had a better performance than continuous ponding method in desalini چکیده کامل

In this study, leaching experiments were carried out by both continuous and alternate ponding methodsin the south of Khouzestan province. In equal applied water leaching, alternate ponding leachingmodel had a better performance than continuous ponding method in desalinization and dealkalization.In term of alternate method,there was not ayn difference between 5 and 8 day periods in one-meterdepth. Even thought the trends of desalinization and dealkalization showed a slight difference,particularly in early stayes, the figure of two alternative methods were the same, finally. Obtainedresults were compared with the results of other researchers experiential models. Comparison ofdesalinization field experiment results and models result’s showed that Dieleman model a relationshipbased on experimental and theoretical opinion had a better performance than the other experientialmodels. The performance of this model in alternate ponding method was better than continuousponding method. More ever, based of soil analysis results, due to enough amount of calcium in soilafter leaching, there did no need reclamation materials. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1031 - Evaluation of different infiltration equations under some soil textures presented in HYDRUS model
علی جوادی

Infiltration is one of the important parameters in the management and design of irrigation and drainage systems. Infiltration measurement problems make it reasonable to estimate it using simulation models. The main purpose of this study was to investigate the performanc چکیده کامل

Infiltration is one of the important parameters in the management and design of irrigation and drainage systems. Infiltration measurement problems make it reasonable to estimate it using simulation models. The main purpose of this study was to investigate the performance of different infiltration equations (Kostiakov-Lewis, Philip and Horton) in surface irrigation using the HYDRUS model. For this purpose, one-dimensional and two-dimensional cumulative infiltration was simulated by changing the initial soil water (before irrigation) and water head (during irrigation) using the Richards equation (HYDRUS model). Five soil textures based on the HYDRUS model database were considered for infiltration simulation. The cumulative infiltration depth, with respect to time, was used to develop different infiltration equations using the Microsoft Excel 2016 (Solver tool). Investigation of the performance of different infiltration equations in different simulations of surface irrigation showed that The Kostiakov-Lewis and Philip equations penetration with absolute total error of 1.5% and 3.5%, respectively, had the best and worst performance in estimating the amount of penetration. According to the obtained results, it is suggested to use Kostiakov-Lewis infiltration equation in surface irrigation systems, which has the best performance in estimating the amount of infiltration. Infiltration is one of the important parameters in the management and design of irrigation and drainage systems. Infiltration measurement problems make it reasonable to estimate it using simulation models. The main purpose of this study was to investigate the performance of different infiltration equations (Kostiakov-Lewis, Philip and Horton) in surface irrigation using the HYDRUS model. For this purpose, one-dimensional and two-dimensional cumulative infiltration was simulated by changing the initial soil water (before irrigation) and water head (during irrigation) using the Richards equation (HYDRUS model). Five soil textures based on the HYDRUS model database were considered for infiltration simulation. The cumulative infiltration depth, with respect to time, was used to develop different infiltration equations using the Microsoft Excel 2016 (Solver tool). Investigation of the performance of different infiltration equations in different simulations of surface irrigation showed that The Kostiakov-Lewis and Philip equations penetration with absolute total error of 1.5% and 3.5%, respectively, had the best and worst performance in estimating the amount of penetration. According to the obtained results, it is suggested to use Kostiakov-Lewis infiltration equation in surface irrigation systems, which has the best performance in estimating the amount of infiltration. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1032 - The effect of mixing drainage water on irrigation of sugarcane fields on soil properties
بهنام شجاعی علی عصاره

Population growth is the most important factor in increasing the use of renewable water in Iran and one of these waters is the reuse of drainage water. Existence of several large industrial crops in Khuzestan has caused a huge volume of water to be produced. Drainage fr چکیده کامل

Population growth is the most important factor in increasing the use of renewable water in Iran and one of these waters is the reuse of drainage water. Existence of several large industrial crops in Khuzestan has caused a huge volume of water to be produced. Drainage from agricultural lands is a potential source of water that can be mixed with freshwater rivers to create actual water sources for agriculture.Poor water quality not only affects the plant, but also alters the soil structure.Therefore, this study was conducted with the aim of the effect of mixing drainage water and irrigation water on soil properties in sugarcane fields of Hakim Farabi agro-industry. Two separate plots with the same texture and conditions were selected.Farm W3-6 was irrigated with Karun water and farm S2-12 was irrigated with mixed water. During the growing period of sugarcane, which is from April to September; About 20 irrigation rounds with a water volume of 1200 cubic meters per irrigation per hectare were irrigated.The ratio of saline to fresh water was mixed to 1000 to 8000 liters. For this purpose, a structure was constructed to combine drainage water to irrigation canal for S2-12 farm. The results showed that the effect of different irrigation treatments on electrical conductivity and soil pH was significant at 5% level. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1033 - Zoning Electrical Conductivity and Acidity of Groundwater through Using Geo-statistical Method: A Case Study in Semirom Plain, Esfahan Province
سیاوش طائی سمیرمی حمیدرضا مرادی مرتضی خداقلی وحید کریمیان

The groundwater quality research is one of the important and its pollution control was included insome research literatures. Ground water quality has spatial and temporal variation so classical statisticscould not account these variations at the regional scale researche چکیده کامل

The groundwater quality research is one of the important and its pollution control was included insome research literatures. Ground water quality has spatial and temporal variation so classical statisticscould not account these variations at the regional scale researches. This study usedgeo-statisticalmethodsto optimize an interpolation method in order to estimate the spatial distribution of pH andelectrical conductivity in ground water. The geo-statistical methods which used in this procedure,includedkriging, ordinary kriging, simple kriging, disjunctive kriging, inverse distance weighting andradial. Cross validation was used to evaluate fault detection, root mean square error for statisticalcomparisons,and the geo-statistical analysis was performed in ArcGIS9x software environment. Thecase study was Semirom plain, Esfahan and historical data was collected from 386 springs in yearsfrom 2006 to 2007.The resultsof model validations showed that the variogram spherical model has thebest fit to the spatial data structure of the electrical conductivity and pH. The analysis of RMSE andMAE showed that inverse distance method (with raised to the power of one); RMSE = 0.065; MAE=0.041) and radial function (with RMSE = 3.57; MAE=2.27) were more statistically accurate or havelower RMSE and MAE in comparison to the other methods. Both of these methods have optimumspatial distribution of the pH and electrical conductivity of ground water inSemirom plain. Finally,spatial distributions maps of pH and electrical conductivity was created using ArcGIS9.x (orgeographical information systems). The resultsof maps showed reduction of both variables from theeast to west, in Semirom plain. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1034 - Reinforcement process of household water purification filter with plant nanoparticles
محبوبه شادابی بجند مهداد انکاری

The use of nano as a reducing agent for drinking water pollutants has been proposed as one of the management strategies. One of the cases of this technology is related to the quality of drinking water. Therefore, the purpose of this study is to use plant nanoparticles ( چکیده کامل

The use of nano as a reducing agent for drinking water pollutants has been proposed as one of the management strategies. One of the cases of this technology is related to the quality of drinking water. Therefore, the purpose of this study is to use plant nanoparticles (aloe vera plant) to strengthen the filter of household water purifiers made of polypropylene fibers. During the analysis obtained on aloe vera plant as a filter enhancer, the results showed that the parameters related to the household water purification filter, which is reinforced in terms of mass and thickness of polypropylene fibers and the amount of bubble pressure, orifice diameter and the average diameter of the hole has the appropriate thickness and internal indicators. Also, the values of quality parameters (nitrate, nitrite, sulfate, chloride, fluoride, sodium, potassium, hardness, EC, TDS and turbidity) after leaving the water treatment plant with plant nanoparticles have significantly reduced the quality of water entering the water treatment plant. Examining the effectiveness of this filter enhanced with aloe vera plant, it was found that this filter has a good power in removing the physical and chemical parameters of water that can be used in the treatment of polluted water used in household and drinking processes پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1035 - طبقه بندی کیفی آب جهت مصارف شرب، کشاورزی، صنعت(مطالعه موردی رودخانه دز در محدوده مطالعاتی دزفول_اندیمشک)
الهام حسن نیا محسن سلیمانی بابرصاد عباس صفائی کیمیا کرکنی

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. در این تحقیق کیفیت آب رودخانه دز برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت در محدوده مطالعاتی دزفول – اندیمشک و ایستگاه هیدرومتری تل چکیده کامل

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. در این تحقیق کیفیت آب رودخانه دز برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت در محدوده مطالعاتی دزفول – اندیمشک و ایستگاه هیدرومتری تله زنگ مورد بررسی قرار گرفت. پس از انجام مطالعات مشخص شد که آب این رودخانه از لحاظ شرب در محدوده خوب و از لحاظ کشاورزی در رده C2S1 رده بندی ویلکاکس یعنی تقریباً شور قرار می گیرد که برای کشاورزی مناسب است. از لحاظ استفاده صنعتی نیز خورنده و نامناسب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1036 - Gabion a Stepped Spillway Dams Lasting Impact of Sediment and Flood control in Watershed Khayiz, Khuzestan, Iran
فرهاد سادات فرد امین بردبار

The ‌‌Gabion dams are small structures that constructed for reduction of flow rate and streams gradient to inhibit erosion in streams. Constructing gabion dams in the Sub-basin causes changes in the concentration time and has a significant influence on runoff. Khayiz Su چکیده کامل

The ‌‌Gabion dams are small structures that constructed for reduction of flow rate and streams gradient to inhibit erosion in streams. Constructing gabion dams in the Sub-basin causes changes in the concentration time and has a significant influence on runoff. Khayiz Sub-basin is located in the County of Iran's Khuzestan Province, is one of the very important basin. In this basin during the rainy season, floods cause erosion of the region and transfer of abundant sediments downstream. In this study, by studying the area and topographic conditions and protection operations, concentration time changes and retention coefficient, flood discharge before and after protection operations have been compared. Hence, the parameters of the number and height of dams, soil hydrological group, stream slope, concentration time, hydrology of the area and basin area, sedimentation volume of structures were investigated. It can be concluded that the construction of gabion dams alone cannot have a significant impact on runoff control and the simultaneous implementation of other watershed management operations such as biological and biomechanical operations is essential to achieve the objectives of the study. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1037 - Estimating piping around bridge piers using the SSIIM software
هوشنگ حسونی زاده احسان زارع دهدشت

Estimating maximum scour depth is normally required in order to determine the depth of bridge piles. The present paper uses the SSIIM Software which considers flow and sediment equations in a three dimensional manner. The software models flow field around circular bridg چکیده کامل

Estimating maximum scour depth is normally required in order to determine the depth of bridge piles. The present paper uses the SSIIM Software which considers flow and sediment equations in a three dimensional manner. The software models flow field around circular bridge pile by resolving Navier-Stokes three-dimensional equations and k- method, and by temporary solution of flow field and continuity equations variations of bottom levels around bridge pile was determined. In order to verify the results of the simulated model, they were compared with those of laboratory experiments. The results indicate that the model can be used with high accuracy to simulate scour and estimating scour depth around bridge piles. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1038 - تأثیر تیمارهای مختلف کم آبیاری بر بازده مصرف آب و عملکرد محصول گوجه فرنگی در دشت کوار
محمد امین مزارعی

بر اساس گزارش فائو، سطح زیر کشت گیاه گوجه فرنگی در ایران در سال 2000 میلادی به 119000 هکتار و عملکرد آن به 82/26 تن در هکتار رسید؛ در حالی که متوسط آن در آمریکا 69/66 در همین سال است. اختلاف عملکرد در ایران و کشورهای جهان سوم، در مقایسه با کشورهای پیشرفته تنها به دلیل ش چکیده کامل

بر اساس گزارش فائو، سطح زیر کشت گیاه گوجه فرنگی در ایران در سال 2000 میلادی به 119000 هکتار و عملکرد آن به 82/26 تن در هکتار رسید؛ در حالی که متوسط آن در آمریکا 69/66 در همین سال است. اختلاف عملکرد در ایران و کشورهای جهان سوم، در مقایسه با کشورهای پیشرفته تنها به دلیل شرایط محیطی نبوده بلکه عواملی مانند آبیاری، تغذیه، پرورش نشاء و سایر عملیات زراعی درآن دخالت دارند. از بین عوامل تولید، آب مهمترین عامل در تولید فرآورده های کشاورزی بوده و کیفیت و کمیت محصولات وابستگی زیادی به آن دارد. مصرف بیش از اندازه این عامل در بسیاری از اراضی کشاورزی، خطرتلفات آب و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت. لذا پژوهش در مصرف بهینه آب برای تمامی محصولات کشاورزی امری ضروری است و پیامد استفاده به جا و به هنگام نه تنها ایجاد بیشترین در آمد، بلکه از تلفات آب نیز جلوگیری می کند. در این پژوهش تأثیر کم آبیاری بر عملکرد محصول گوجه فرنگی از اراضی روستای قصر احمد کوار بر اساس اعمال تیمارهای آبیاری به اندازه 30، 50، 70، ،100 ،110 و120 درصد نیاز آبی انجام گرفت. آزمایش ها در یک خاک لومی – شنی در قالب طرح آزمایش بلوک های کامل تصادفی در شش تیمار با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد بازده مصرف آب گوجه فرنگی (WUE) از نظر آماری در سطح 1 درصد اختلاف معنی داری دارد. میزان آب آبیاری بر عملکرد محصول و بازده مصرف آب (WUE) در سطح یک درصد معنی دار و بیشترین عملکرد محصول و بازده مصرف آب در تیمار 110 نیاز آبی (آبیاری کامل) بدست آمد. همچنین با کاهش مصرف آب در شرایط استاندارد طبق پیشنهاد نرم افزار AGWAT به اندازه 30 ، 50 و70 درصد نیاز آبی، عملکرد آن به ترتیب 29 ،67 و 79 درصد کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1039 - Finding the Potential of Groundwater Contamination in Baghmalek Pain in GIS Condition through DRASTIC Model
گلاره ریحانی حیدرعلی کشکولی نرگس ظهرابی علی نادری فر

Ground water is regarded as an important source of sweet water because it has less pollution potential and it has high reserve capacity compared with surface water. Therefore, it I necessary to prevent pollution from ground water, considering management of ground water چکیده کامل

Ground water is regarded as an important source of sweet water because it has less pollution potential and it has high reserve capacity compared with surface water. Therefore, it I necessary to prevent pollution from ground water, considering management of ground water resources in line with quantitative management of water resources. In this research the potential vulnerability of ground water pollution in Baghmalek plain has been studied considering the geology, hydrology and hydrogeology characteristics of the region. The DRASTIC model has been applied and the final map of aquifer vulnerability using overlappingtechnic of GIS has been prepared. The DRASTIC model is a quantitative model; it is abbreviation of 7 parameters influential in transferring pollution including depth to water table, net recharge, aquifer media, soil media, topography, impact of vadose zone and hydraulic conductivity. In the region under investigation, GIS software has been applied to capture layers related to these parameters and to capture the final map of vulnerability because of various capabilities of GIS software in inputting, outputting and processing of data. Finally, weighting, rating and integrating the above-mentioned seven layers, the DRASTIC index was calculated for the whole region which has been estimated to be 62 to 129 in that area. The results of the model shows that parts of northern plain are more vulnerable and southern and eastern parts of the plain are potentially less vulnerable. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1040 - Evaluation of drip irrigation systems in Gachsaran region
محمد رضا خالویی حیدر علی کشکولی داود دهکردی

Drip irrigation, which is known as a trickle irrigation system, is also considered as the most efficient water application system. Drip irrigation can deliver water and chemicals more precisely and uniformly at a higher frequency of application than furrow and sprinkler چکیده کامل

Drip irrigation, which is known as a trickle irrigation system, is also considered as the most efficient water application system. Drip irrigation can deliver water and chemicals more precisely and uniformly at a higher frequency of application than furrow and sprinkler irrigation. It can increase the yield and revenue, reduce water and fertilizer costs, and decrease cultural cost as compared with other irrigation methods. In this research, 5 gardens with their drip irrigation systems were evaluated. Then, DU, CU, EU, AELQ and PELQ parameters were measured for them. Results showed that the suitable management and protection from drip irrigation systems are very important whereas it will be ended to high CU and DU in plan. Also, the absence of Central Control System in plans caused sedimentation in system and clogging of pipes and drippers. With analysis of pressure and discharge variations curve of lateral pipe along manifold pipe, it was clear that in the laterals divided from beginning and end of manifold pipe, the pressure and discharge variations were very high that was caused the decrease in DU and CU in drip irrigation system. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1041 - Investigating the speed distribution, flow pattern, and scouring of the Simineh Rood River Bridge (Around the piers of 1-3)
غلامحسین اکبری علی جعفری

The effect of scour on water structures, including bridges, is one of the important topics in civil engineering and river engineering. Bridges are one of the oldest engineering structures. One of the most important factors in the destruction of bridges is the problem of چکیده کامل

The effect of scour on water structures, including bridges, is one of the important topics in civil engineering and river engineering. Bridges are one of the oldest engineering structures. One of the most important factors in the destruction of bridges is the problem of local scour around its piers. This type of scour can be recognized by the hole that forms around the structure. If this hole expands in depth, it can cause damage and eventually collapse of the bridge. To accurately check the flow and predict the local scour around the bridge piers, it is necessary to have a precise understanding of the flow pattern around the piers. By fully understanding the flow, the flow field can be completely modeled by solving the governing equations, along with solving the sediment transport equations and relying on significant advances in Computational Fluid Dynamics (CFD), an accurate method to estimate local scour. Around these structures. In this research, the simulation has been done using Flow-3D software, which is capable of simulating flow turbulence in three dimensions. For this purpose, using the Shallow water model, the characteristics of the flow, including water level, velocity, pressure, etc., due to the flow of discharge with a return period of 100 years (2723 m3/s) in the area of the beginning of the first bridge to 100 meters downstream of the Simineh Rood River Bridge was calculated. Then, using the Sediment scour model in three dimensions, the rate of development of the scouring process was investigated around piers 1 to 3 of the Simineh Rood River Bridge. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1042 - Qualitative assessment and mapping of corrosion and sedimentation potential of Marvdasht-Kharameh groundwater
افشین هنر بخش یاسر استواری علی اکبر موسوی

Determining corrosion and sedimentation potentials is one of the most significant quality aspects of groundwater in different expenses. So, the aim of this study is to appoint corrosion and sedimentation potentials by applying Langelier and Ryznar indexes and their comp چکیده کامل

Determining corrosion and sedimentation potentials is one of the most significant quality aspects of groundwater in different expenses. So, the aim of this study is to appoint corrosion and sedimentation potentials by applying Langelier and Ryznar indexes and their compilers in Marvdasht-Kharameh plain underground water. For this purpose, 49 wells of agriculture well were sampled in five years and compilers of total hardness (TH), total dissolved solubility (TDS), total alkalinity (TA) were measured. Simple kiringing statistical earth method was used for mapping of Rynzar and Langelier indexes and their compilers. The results demonstrated that spherical model is the best fitting for Langelier and Ryznar indexes and their compilers. The effect scope for variable compilers was from 15752 to 32711.local correlation class modified from good to intermediate quality. The average of Langelier index was 0.58 that displayed low sedimentation potential to intermediate. The average of Ryznar index was 6.3 which exhibited low corrosion potential in Marvdasht-Kharameh plain aquifer. Based on mapping plots, in the northern parts, TH and TDS compilers and consequently the Langelier index had the most quantity that it displayed intermediate sedimentation potential. Probably in the northern part, carbonate compositor’s effect was evaluated as an increasing factor .By regarding to sedimentation and corrosion potentials, Marvdasht-Kharameh underground water has entirely intermediate quality. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1043 - Integrated Evaluation of Increasing Irrigation Efficiency and Reducing Discharge Impacts on Hydropower Generation of Basin Water Resources System(Case Study: Dez Irrigation Network – Dez Dam)
بهزاد نویدی نساج نرگس ظهرابی علی شهبازی

World electricity production today is heavily dependent on water resources. Studies have shown that global warming and climate changes will have significant impacts on available water resources to produce hydroelectric power. Considering that the reservoir dam in the ca چکیده کامل

World electricity production today is heavily dependent on water resources. Studies have shown that global warming and climate changes will have significant impacts on available water resources to produce hydroelectric power. Considering that the reservoir dam in the catchment area of Dez is simultaneously a producer of hydropower and supplier of water needed for agricultural land, the aim of this study is to estimate the quantitative effect of improving the efficiency of irrigation networks and reduce inputs to the dam on the amount of annual hydropower generation by the Dez dam power plant. For this purpose, with the integrated simulation of the Dez basin to Bandeghir, the effects of improving the efficiency of 5, 10, 15 and 20 percent, as well as decreasing the river inputs at 5 and 10 percent in two short- and long horizons, were studied. The results of this study showed that in the long run, as a result of the increased demand and the increase of hydraulic structures that are now at the justification stage, the amount of hydropower generation is reduced by about 115 GWh. The results showed that improving the efficiency can increase the amount of hydropower generation between 2 and 6 GWh per year. The production of hydroelectricity was highly dependent on the Dez River inputs, so that in the scenarios, a sudden drop in hydro-energy production occurred and the amount of it decreased by 5 and 10 percent, by 140 and 296 GWh, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1044 - Simulation and Detecting Streamflow Fluctuations using Weap Model
ارمین بنی بیات حسین قربانی زاده خرازی حسین اسلامی صائب خوش نواز بهروز دهان زاده

In This study the need for water transferring in different levels of agricultural development was investigated in the form of a water transfer plan from Sulgan (Vanak) to Khanmirza. In all the scenarios of this group in weap model, implementation of the water transfer p چکیده کامل

In This study the need for water transferring in different levels of agricultural development was investigated in the form of a water transfer plan from Sulgan (Vanak) to Khanmirza. In all the scenarios of this group in weap model, implementation of the water transfer plan from Sulgan to Khanmirza Plain (Vanak Dam Project) is considered. Scenarios include implementing an artificial recharge plan as well as increasing the area under cultivation and irrigation efficiency to balance the Khanimarza plain. The results of the first scenario showed that to balance the groundwater, at least 45 million cubic meters of water must be transferred from Sulgan to Khanmirza Plain annually. The results of the second scenario indicated that if Sulgan water is fully transferred to Khanmirza, the area under cultivation can be increased up to 21000 hectares. The results of the third scenario showed that if Sulgan water is fully transferred to Khanmirza and the a pressurized irrigation plan is fully implemented, in addition to the balance of Khanmirza Aquifer, the area of the lands under cultivation can be developed up to 26000 hectares. Furthermore, the fourth scenario indicated that if Sulgan water is fully transferred to Khanmirza (i.e. transferring 200 million cubic meters of water per year) and pressurized irrigation is completely implemented as well as artificial nutrition plan of 10 million cubic meters per year, the area under cultivation can be developed up to 30000 hectares. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1045 - Determining water productivity in canola cultivation in Lorestan province
بهمن فریدونی مریم قربانی یداله یوسفی فرد

Water scarcity as a limiting factor, vegetation growth and development for arid and semi-arid regions is considered as an inherent limitation for these climates. Due to heavy droughts in the last two decades in Lorestan province as well as excessive water consumption in چکیده کامل

Water scarcity as a limiting factor, vegetation growth and development for arid and semi-arid regions is considered as an inherent limitation for these climates. Due to heavy droughts in the last two decades in Lorestan province as well as excessive water consumption in the agricultural sector caused The issue of water efficiency in the agricultural sector in this province is important and needs many studies. Water resources in the world are limited And due to population growth And the demand for food and water for agricultural production will increase. On the other hand due to the virtual water trade Which is intended as a new solution Dealing with water scarcity is important, producing products that are produced with high water demand, It does not make sense in areas facing a water crisis. One of the ways to increase water use efficiency in agriculture is to increase the physical productivity of crops. For this, a study in the 2016-2017 crop year in the cities of Khorramabad, Durachegni and Kuhdasht have been studied to study the physical productivity of water and the volume of water used in canola cultivation. The results of this study showed that the average rate of physical water productivity in the management conditions of the operators covered by the project, For canola, it is equal to a minimum of 0.5 and a maximum of 0.67 kg / m 3 and an average of 0.613 kg / m 3 . The average volume of water consumed during growing season in the cities of Khorramabad, Durachegni And Kuhdasht are equal to 3588, 2971 and 3428 cubic meters per hectare, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1046 - Productivity estimation of three crops of wheat, barley and grain corn in Khorramshahr
ایمان هرمزی نژاد

Iran is one of the countries that is located in arid and semi-arid regions and is facing a shortage of water resources; therefore, the optimal use of water resources for agricultural purposes will be a response to drought. Therefore, there is a need for more precise pla چکیده کامل

Iran is one of the countries that is located in arid and semi-arid regions and is facing a shortage of water resources; therefore, the optimal use of water resources for agricultural purposes will be a response to drought. Therefore, there is a need for more precise planning for the optimal use of water resources. In this study, while reviewing other available results, the value of grain water efficiency index for Khorramshahr region was determined and compared with the global average value of water efficiency index for cereals. Based on the obtained results, the yield of the primary crop (kg) and the volume of water consumption (cubic meters) for crop production have been determined, and finally the efficiency index of water consumption for the three crops of wheat, corn and barley using data from three crop years Calculated from 2009 to 2011. Based on the results, the average water use efficiency of wheat, barley and corn crops was 1.07, 1.02 and 1.35 kg / m3 of water consumption, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1047 - بررسی کیفیت زه آب‎های غرب کارون بر اساس استاندارد ویل کاکس و ارزیابی امکان استفاده از آنها درکشاورزی
لیدا برونی داود خدادادی دهکردی حیدر علی کشکولی

تحقیق حاضر با هدف بررسی و مطالعه آخرین وضعیت کیفی زه&lrm;آب&lrm;های کشاورزی کشت و صنعت غرب کارون با رویکرد استفاده مجدد از این زه&lrm;آب&lrm;ها انجام گرفت. بدین منظور ابتدا متوسط پارامترهای کیفی سالیانه چهار زهکش این کشت و صنعت در یک دوره آماری دو ساله (1394-1393) محاسب چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف بررسی و مطالعه آخرین وضعیت کیفی زه&lrm;آب&lrm;های کشاورزی کشت و صنعت غرب کارون با رویکرد استفاده مجدد از این زه&lrm;آب&lrm;ها انجام گرفت. بدین منظور ابتدا متوسط پارامترهای کیفی سالیانه چهار زهکش این کشت و صنعت در یک دوره آماری دو ساله (1394-1393) محاسبه گردید. سپس با استاندارد طبقه‌بندی ویل&lrm;کاکس کیفیت آب در هر زهکش برای استفاده مجدد مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج این طرح، طرح دهخدا با مساحت 25 هزار هکتار دارای بیش‌ترین خروجی EC، سپس طرح&lrm;های امیرکبیر با مساحت 15 هزار هکتار و میرزاکوچک&lrm;خان با 14 هزار هکتار دارای رتبه&lrm;های بعدی خروجی EC بودند. بر اساس جدول طبقه‌بندی ویل&lrm;کاکس زه&lrm;آب&lrm;های تمامی زهکش&lrm;های مورد مطالعه از لحاظ شوری دارای کیفیت بد (بین 8/6 تا 6/10 dS/m) و در گروه C4 قرار گرفتند. براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق میانگین EC درکانال نیشکر(کشت و صنعت امیرکبیر و کشت و صنعت دهخدا) 67/6846 میکروموس بر سانتی&lrm;متر بوده و نیز میانگین نسبت جذب سدیم در این زهکش 03/1 می&lrm;باشد. میانگین EC به دست آمده درپل راه آهن 00/15015 میکروموس بر سانتی&lrm;متر و نیزمیانگین نسبت جذب سدیم در این زهکش 18/2 می باشد. EC و نسبت جذب سدیم به دست آمده در سال 1393 در زهکش شهیدملکی به ترتیب 10620 میکروموس بر سانتی&lrm;متر و66/1 و همچنین در زهکش شهید احمدیان به ترتیب 8000 میکروموس بر سانتی&lrm;متر و88/1 می باشد. بنابرین از لحاظ شوری (EC) و نسبت جذب سدیم (SAR) کیفیت زه&lrm;آب کانال نیشکر (کشت و صنعت امیرکبیر و کشت و صنعت دهخدا) و زهکش پرورش ماهی شهید احمدیان در طبقه&lrm;بندی C4S2 و زهکش پرورش ماهی شهید ملکی و پل راه آهن در طبقه&lrm;بندی C4S3 قرار گرفتند. در نهایت، راهکار عملی پیشنهادی برای استفاده از زهاب&lrm; اراضی غرب کارون، استفاده از روش تلفیق آن‌ها با آب با کیفیت بهتر، نظیر آب رودخانه کارون و یا آب سایر رودخانه&lrm;های استان بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1048 - Estimation of indicators of efficiency of agricultural water consumption in irrigation network
بهنام شجاعی ستار کاظمی افشین سرکهکی علی عصاره

In this research, the efficiency of water consumption with two performance indicators per unit of water consumption (CPD) and gross income per unit of water consumption for the crops of the existing cultivation pattern of the Gatund irrigation network in the north of Kh چکیده کامل

In this research, the efficiency of water consumption with two performance indicators per unit of water consumption (CPD) and gross income per unit of water consumption for the crops of the existing cultivation pattern of the Gatund irrigation network in the north of Khuzestan province, using the actual data of the cultivation pattern and with the estimation of water requirement in four different scenarios to achieve irrigation efficiency was investigated. The results showed that the highest value of CPD index was related to carrot and sugar beet products. The lowest CPD values were obtained for sesame and sunflower products. Also, the highest amount of BPD index was assigned to strawberry and okra products, respectively. The lowest BPD values were attributed to olive and sunflower products, respectively. Also, the average CPD index of Gatond irrigation network for the scenarios of achieving irrigation efficiency of 30, 35, 42 and 54% was obtained as 0.92, 1.08, 1.44, and 1.85 kg per cubic meter of water, respectively. The average values of BPD index of Gatund irrigation network for the scenarios of achieving irrigation efficiency of 30, 35, 42 and 54% were 34,699, 40,482, 53,326 and 68,563 rials per cubic meter of consumed water, respectively. According to the available data, the average amount of income per surface unit for the cultivation pattern of the region was equal to 451.6 million rials per hectare. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1049 - Site Selection of Establishment of Small Earth Dams in semi Arid and semi Arid Zones by Spatial Multi-Criteria Evaluation (SMCE) (Case Study: Yoosef-abad Watershed)
مسلم چابک بلداجی هادی زارعی محمودآبادی محمد علی شیرزاده محمد حسن زاده

Earth dams have been used widely recently in flood and sedimentation control projects and feeding ground waters in country's watersheds and correct locating for such structures is necessary for increasing their efficiency. In this work, it is attempted to determine the چکیده کامل

Earth dams have been used widely recently in flood and sedimentation control projects and feeding ground waters in country's watersheds and correct locating for such structures is necessary for increasing their efficiency. In this work, it is attempted to determine the correct locations for constricting earth dams in Yoosef-abad watershed in Tabas using v and incorporating information layers. Thus maps for local limitation (boundary out of 10m to river), natural local factors (slope percentage, boundary to river, geomorphologic units and geological features), economical factors (Resource materials, boundary to road, boundary to aqueduct and boundary to residential area) were entered into GIS environment and heterogeneous local layers were incorporated and made homogenous and all took phase values between 0 and 1. Due to heterogeneity of layers' values, layers were weighed. Finally, layers were incorporated and combined index map was obtained, where optimal locations for constructing earth dam were given priority, and the best location for construction in the area was determined. Comparing results with field studies showed that the selected locations are acceptable in terms of engineering and meeting needs of residents, and proposed method can be generalized to other watersheds. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1050 - Evaluation of time variations trend of water salinity in Dez River hydrometric stations for application in agriculture
سعید آزیش علی عصاره داود خدادادی دهکردی

In this study, the salinity variations trend of Dez River for application in agriculture was evaluated. After the selection of seven hydrometric stations in river path, ten-year meteorological data (2004-2014) were collected and studied. Then, the results have been stud چکیده کامل

In this study, the salinity variations trend of Dez River for application in agriculture was evaluated. After the selection of seven hydrometric stations in river path, ten-year meteorological data (2004-2014) were collected and studied. Then, the results have been studied and classified with Wilcox standards and Ayers and Westcott guides of irrigations water. The results showed that Sepiddasht Sezar, Sepiddasht Zaz, Tang 5 Sezar, and Dezfoul stations are placed in C2-S1 class, in low-risk range of SAR and low-risk range of water salinity which was acceptable for agriculture. Besides, the Tang 5 Bakhtiary station was placed in C2-S1 class in 83-84, 84-85, 85-86, 88-89, and 91-92 years, and in C3-S1 class in 86-87, 87-88, 89-90, 90-91, 92-93, and 93-94 years. In Addition, Harmaleh and Bamdezh stations were placed in C3-S1 class that was in the low-risk range for SAR and low-risk range of water salinity. Therefore, there was not any problem with application in agriculture by the appropriate management of salinity control and using land proper drainage. As a classification of irrigation water quality with FAO method, Sodium, Calcium, Magnesium, and Sulfate were normal, and using Bicarbonate, the entire stations were faced with medium limitations. Also, using Chlorine, just Bamdezh station was faced with limitations. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1051 - Studying the effect of sediment control structures of sill on sediment entrance into the intake with different angles
آیدا مکوندی عبدالرسول تلوری محمود مشعل

Using lateral intake is a method of floodwater diverting. In arid and semi-arid areas, floodwatercontains a large amount of sediment that will be carried in to the intakes and it causes a reduction inchannel conveyance. Sediment is almost transported into the intake and چکیده کامل

Using lateral intake is a method of floodwater diverting. In arid and semi-arid areas, floodwatercontains a large amount of sediment that will be carried in to the intakes and it causes a reduction inchannel conveyance. Sediment is almost transported into the intake and it is settled in the upstreamside of lateral channel. Sedimentation in this zone reduces the conveyance of lateral channel and itblocks the entrance of intake. There are several methods to reduce sediment transport into the intakethat one of them is noticed to the angle of lateral channel related to the flow direction in the mainchannel. Using the sediment control structures such as sill is the other approach. In the present study,CCHE2D model is used to simulate the results of a laboratory study that has been conducted in thepast. The laboratory study has been experimented in a flume approximately 17 m in length, 1.5 m inwidth and 7 m in depth. The intake connected to the flume has a width of 0.6 m, a length of 2.5 m withdifferent angles of 90, 75, 60 and 45 degrees to the flow main direction. The bed material was sandwith an average diameter of 1 mm that is casted in 20 cm thick on the bed of flume. The modelCCHE2D was applied once as a simple model and again a model with use of a sill with height of 3.5cm and 1 cm thickness at the entrance of intake, Range of tests was so that there was just movement ofbed load. Presence of sill structure has been approximately decreased 26 percent of the sedimententrance into the intake, whereas this figure for the tests was 30 percent. This indicates the ability ofCCHE2D model to predict the sill effect on sediment control. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1052 - Effect of Rice Bran Biochar and Deficit Irrigation on Morphological Characteristics and Water Use Efficiency in Peppermint Plant
انیس کوشکی افسانه عالی نژادیان عباس ملکی

Drought stress is one of the most important environmental stresses that lead to problems in agricultural production. In order to investigate the effect of rice bran biochar on morphological characteristics of peppermint plant, an experiment conducted in greenhouse condi چکیده کامل

Drought stress is one of the most important environmental stresses that lead to problems in agricultural production. In order to investigate the effect of rice bran biochar on morphological characteristics of peppermint plant, an experiment conducted in greenhouse conditions in factorial conditions and in a completely randomized design with 3 levels of biochar (0, 3 and 6 t/ha) and 4 irrigation levels (100% full irrigation (Without stress), 60, 80 and 120% full irrigation) with 4 replications in November 2020. The results showed that due to the significant effect of interaction of treatments on leaf fresh weight, the highest fresh weight was related to the application level of 3 t/ha of biochar and the water level of 120% full irrigation in the amount of 23.93 g.pot-1. Also, the lowest fresh weight was observed at the level of 3 t/ha of biochar and the water level of 60% full irrigation at the rate of 13.03 gr in pots while there was no significant difference with the control treatment. Also, application of 6 t/ha of biochar compared to the control treatment caused a significant increase in dry weight, height, water use and water use efficiency by 28.13, 10.73, 10.69 and 44.73%, respectively. Also, at the level of 60% of full irrigation, in comparison with the control treatment, dry weight, height, water use and water use efficiency of the plant reduced significantly by 39.89, 33.34, 14.69 and 29.64 respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1053 - بررسی تاثیر طول آبشکن برپایداری سنگ چین اطراف آن درقوس رودخانه
یاسمین سالمی علیرضا مسجدی

یکی ازموثرترین عوامل تخریب آبشکن ها آبشستگی موضعی اطراف آنها است.یکی از روش های کنترل آبشستگی در اطراف آبشکن استفاده از سنگ چین است.دراین مطالعه به منظور بررسی تاثیرطول آبشکن برپایداری سنگ چین دراطراف آن،آزمایش هایی دریک فلوم آزمایشگاهی باقوس180درجه ازجنس پلکسی گلاس انج چکیده کامل

یکی ازموثرترین عوامل تخریب آبشکن ها آبشستگی موضعی اطراف آنها است.یکی از روش های کنترل آبشستگی در اطراف آبشکن استفاده از سنگ چین است.دراین مطالعه به منظور بررسی تاثیرطول آبشکن برپایداری سنگ چین دراطراف آن،آزمایش هایی دریک فلوم آزمایشگاهی باقوس180درجه ازجنس پلکسی گلاس انجام پذیرفت.دراین تحقیق باقراردادن طول های مختلف آبشکن به همراه سنگ جین دراطراف آن آزمایش هایی انجام شد.آزمایش ها با استفاده ازسنگ چین هایی که دارای سه نوع چگالی های مختلف و با قطرهای متفاوت دریک دبی ثابت درحالت آب زلال انجام شد. درهرآزمایش عمق جریان درشرایط آستانه حرکت وآستانه شکست اندازه گیری و سپس بااستفاده ازداده های بدست آمده روابط موردنظرمحاسبه گردید.نتایج تحقیق نشان داد طول آبشکن بر پایداری سنگ چین ها تاثیر دارد و با افزایش طول آبشکن پایداری سنگ چین ها در هر دو حالت آستانه حرکت و شکست کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1054 - The Effect of Deficit and Salinity of Irrigation Water on Yield and Yield Components of Maize (KSC-500) During Different Growth Stages in Ahwaz Climate
امیر سلطانی محمدی حیدرعلی کشکولی احمد نادری سعید برومندنسب

This research was carried out to study the effect of deficit irrigation and saline water on yield and yield components of maize (KSC-500) during different growth stages for Ahwaz climatic condition in the farming years 2010-2011. This research performed in three indepen چکیده کامل

This research was carried out to study the effect of deficit irrigation and saline water on yield and yield components of maize (KSC-500) during different growth stages for Ahwaz climatic condition in the farming years 2010-2011. This research performed in three independent experiments according to a randomized complete block design with split plot layout in three levels of irrigation water and three levels of saline water during three growth stages: vegetative (Experiment 1), flowering (Experiment 2) and after flowering (Experiment 3). Irrigation water treatments were I1=100, I2= 75 and I3=50 % of crop water requirement and saline water treatments were S1=Karoon river water, S2=S1+1 and S3=S1+2dS m-1. The results of this study showed that the interaction of deficit and salinity irrigation water did not have any significant effect on factors (number of seeds per ear, 100-grains weight, grain yield, biological yield and harvest index) during all experiments but those factors decreased with increasing water and salinity stress. A maximum grain yield obtained from I2 in experiment 1 with 5.2 ton ha-1. A maximum GY obtained from I1 in other experiments with 5.8 and 6.2 ton ha-1 in experiment 1 and 2, respectively. Also, a maximum GY obtained from S1 in all experiments with 5.3, 5.5 and 6.7 ton ha-1 for experiments 1, 2 and 3, respectively. After the flowering stage was the most sensitive growth stage to water deficit and salinity stress. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1055 - Investigating the Effect of Rainfall Spatial Distribution on Flood in Bakhtiari Dam Basin Using HEC-HMS
علیرضا نیکبخت شهبازی

The disparate spatial and temporal distribution of rainfall in the country and climate variation sometimes leads to rivers flooding and large flood events, which are remarkable for life and financial losses. Flood control design requires accurate knowledge of the flood چکیده کامل

The disparate spatial and temporal distribution of rainfall in the country and climate variation sometimes leads to rivers flooding and large flood events, which are remarkable for life and financial losses. Flood control design requires accurate knowledge of the flood generator basin, especially smaller ones, in large basins. Determining the potential of flood generation to specify the quantitative contribution of each subbasin to the downstream flood generation can be used to determine the index called the flood index of each subbasin. In this research, the effect of rainfall spatial distribution of critical rainfall on the flood potential of the Bakhtiari dam basin was analyzed using HEC-HMS model. The results showed that the effect of spatial distribution of rainfall on the flood index is significant, especially when faced with larger events with more subbasins with more area. On the other hand, the priority of participation of each subbasin in routing on the peak discharge from the basin and eventually on the flood index will be effective. Increasing the depth of rainfall in subbasins with less time of concentration has more effect on the flood index. Different spatial distributions have less effect on flood index in subbasins with the higher time of concentration and area. The results also showed that if the effect of the spatial distribution was not considered, the flood index decreases with increasing the subbasin area. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1056 - Effect of superabsorbent on the longitudinal trend of Pisum sativum L. plant under drought stress conditions
فرحناز احمدی نورالدین وند داود خدادادی دهکردی

In this study, the effect of superabsorbent on the height of Pisum sativum L. plant under drought stress conditions was evaluated. The experiment was conducted as a factorial design in a randomized complete block design. Experimental factors included: Irrigation treatme چکیده کامل

In this study, the effect of superabsorbent on the height of Pisum sativum L. plant under drought stress conditions was evaluated. The experiment was conducted as a factorial design in a randomized complete block design. Experimental factors included: Irrigation treatments at two levels of 100% of the plant's water requirement (I1) and 75% of the plant's water requirement (I2). The second factor was the levels of the superabsorbent application at three levels of control treatment (S0), 0.5% by weight of potting soil (S1) and 1% by weight of potting soil (S2). The third factor was the superabsorbent location in the pot, which included superabsorbent application in the first 10 cm of the soil (O) (in the root zone), superabsorbent application over the root area in the pot (M) and superabsorbent application in the last 10 cm of the pot soil (U) (in the root zone). Taking into account three replicates, a total of 42 pots were considered for this study. After applying drought stress, the plant height was measured every 15 days and along 6 stages. According to the results, when the superabsorbent application was in the last 10 cm of the pot, after the second stage of measurement, the plant height was increased and when the irrigation treatment was 75% of the plant's water requirement (I2) and superabsorbent treatment was 0.5% by weight of the potting soil, the plant height showed its maximum amount پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1057 - Calculation of environmental water requirement in Great Karoun basin and upper Karoun sub-basin
کاظم حمادی لیلا نوذریان هوشنگ حسونی زاده

The environmental requirement of the river is the amount of water to maintain natural ecological conditions and health of quality of the river water. In this study, to estimate the environmental water requirement of Karoun River, Dez, Great Karoun and Beheshtabad sub-ba چکیده کامل

The environmental requirement of the river is the amount of water to maintain natural ecological conditions and health of quality of the river water. In this study, to estimate the environmental water requirement of Karoun River, Dez, Great Karoun and Beheshtabad sub-basin (upper Karoun) using hydrological Montana method and offers based on frequency analysis of hydrological flow normally and use tenths. The estimates shows the environmental water requirement is 4800 for Karoun branch, 3000 for Dez, 8000 for Great Karoon basin and 800 million cubic meters per year for Beheshtabad sub-basin that it means there is no surplus water to transfer from dams and Beheshtabad,s tunnels to the central plateau so this sub-basin is only capable to supply it,s consumption , water transferring by Koohrang tunnel and environmental needs of its own. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1058 - Experimental investigation time changes of maximum depth of scouring on control scouring of slot with rectangular slot section (comparison between triangular and invers triangular shape)
مهناز حیدری بنی مرتضی بختیاری مجتبی صانعی سید محمود کاشفی پور

Bridges are one the most important and useful river structure and as a key of Communication ways are very significant. Local Scouring is one the most reason of Instability of bridges and finally its failure annually immense human and financial cost to the government imp چکیده کامل

Bridges are one the most important and useful river structure and as a key of Communication ways are very significant. Local Scouring is one the most reason of Instability of bridges and finally its failure annually immense human and financial cost to the government imposes. So far, several studies on ways to control and reduce scouring around piers of the bridges has been done among them, the slot is at the base of the bridge. The purpose of this study is experimental investigation of maximum change of scouring over to time. For this purpose, two slot with Triangular and inverse triangular with same area and two levels of location, 1.5 and 3 cm over the bed at two discharges 25.6 and 32 lit/s on sediment with 0.5 mm diameter are investigated. The results of this study show that, at all of the cases slot caused reduce the local scouring and reduced the maximum volume hole scouring also the maximum scouring depth and volume of scouring hole with level of location to bed and Froude number and time has direct relationship. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1059 - The effect of the geometry of the scour around bridge abutments in the river bend
فرهنگ امامی فر علیرضا مسجدی محمد حیدرنژاد

Every year a large number of bridges flooding in the river just when they most need them there destroy all born. Carried out. In this study, the four fulcrum forms a semi-circular, trapezoidal, rectangular edges rounded rectangle 90 degrees at 70 degrees in Sagittarius چکیده کامل

Every year a large number of bridges flooding in the river just when they most need them there destroy all born. Carried out. In this study, the four fulcrum forms a semi-circular, trapezoidal, rectangular edges rounded rectangle 90 degrees at 70 degrees in Sagittarius with four different discharges depth of constant scouring around the abutment in pure water were examined. For material of flume natural sand with uniform grain size was 1.59. The results showed support by forming a semi-circular and rectangle 90 degrees was significantly minimum and maximum the scour hole around them. In all abutments with increasing Froude number, scour around them also increased. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1060 - Investigation of breakwater on flow pattern and shoreline stabilization in Karoun river Using software (CCHE2D)
بابک نیک خوی امین بردبار

One of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and inc چکیده کامل

One of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and incorrectly designed, it may intensify erosion and destruction of arable soils. Perhaps the most important part of drop design is their location. There is no specific theory for determining the length of drops as well as their distance. In this study flow pattern was simulated around simple drops in the Karoun River between Ahvaz and Khorramshahr within 5 km south of Ahvaz. Installing the breaker in the outer arch due to slowing down Prevents erosion and thus stabilizes the beach. With the increase of discharge from 100 to 2000 cubic meters per second, the flow velocity has increased from 0.17 meters per second to 2.1 meters per second and with the installation of the drop, the flow rate has increased from 0.11 m / s to 0.57 m / s. Also, the shear stress increased from 0.08 N / m2 to 9.36 N / m2 and with the installation of the shear stress breaker, it increased from 0.03 N / m2 to 0.72 N / m2. The results of reducing the flow velocity and shear stress by installing a drop indicate the size of the impact area of the breaker on preventing erosion of the outer arch banks پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1061 - Investigating of the amount and direction of Mehran plain Groundwater drop in GIS
علی عباسی نیا جعفر مرشدی منیژه ظهوریان جبرائیل قربانیان

Due to the importance of climatic parameters, especially rainfall and its effect on water resources, in this study meteorological drought and its effect on groundwater source in Mehran plain and its seasonal and annual fluctuations over a period of 23 years (1995-2017) چکیده کامل

Due to the importance of climatic parameters, especially rainfall and its effect on water resources, in this study meteorological drought and its effect on groundwater source in Mehran plain and its seasonal and annual fluctuations over a period of 23 years (1995-2017) was invistigated. At the first, after collecting data and information from sampling wells, exploitation wells and exploration wells and preparing the geological map of the region, level maps and changes in the alluvial aquifer of Mehran in the information system environment was drawn geographically. In order to investigate the fluctuations of the groundwater level of the aquifer, a hydrograph of the period unit was drawn. Standard precipitation values in Mehran rain gauge station and plain groundwater index were obtained in multiple time scales The results showed that the rate of groundwater level drop in this 23-year period was about 1.99 meters. The highest rate of decline was observed in 2007-2008 and 2011-2012 at the rate of 0.65 per year, the main reason for which was the groundwater abstraction with a sharp decrease in rainfall and drought. As a result, groundwater quality has changed. The results of this study showed that the decrease in groundwater level has changed its direction in Mehran plain. This change of direction is evident over time for three consecutive decades. For example, in the 70s and 80s, it was north-south; Fog has shifted north-southwest in recent years, although this change is minor in some years, but over time these changes due to groundwater decline are significant پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1062 - Numerical study, investigation effect of distance and angle of spur dike on average velocity distribution and maximum velocity position at mild 90 degree bend
یاسر اهلی مرتضی بختیاری مسیح مر

Use the Spur dike as one of the easiest ways to protect the costal of the river has always been of interest to River engineers.The aim of this study was numerical investigate, the effect of distance and angle of the spur dikes parameters on the pattern of distribution o چکیده کامل

Use the Spur dike as one of the easiest ways to protect the costal of the river has always been of interest to River engineers.The aim of this study was numerical investigate, the effect of distance and angle of the spur dikes parameters on the pattern of distribution of average velocity and the location of maximum velocity position at a mild 90 degree bend. For this purpose used ANSYS CFX software for numerical simulation of flow pattern and for calibration of mentioned model used result of Experimental data 3D- velocity data at Bakhtiari et al (2013) research. Variables of this study were 2 length of spur dike equivalent 15 and 25 percent of width of canal, 3 distance equivalent 3,5 and 7 times to spur dike length, 2 angle include of vertical and absorbed spur dike at 3cm to bed which investigated at a flume with R/B=4, width 0.7m and water depth 0.12m. The result of model verification shows good correspondence between the results of numerical models and laboratory. The result show that with increasing the distance between spur dike, the velocities increased too and also caused the increasing the velocity about 75 cm/s on the head of spur dikes. Also the result show that by positioning the absorbent spur dikes the maximum of velocity divert to external bend Therefore, the most destructive is the case for the breakwater. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1063 - Simulating rice grain yield and nitrogen uptake under irrigation and nitrogen managment
آذین نصرالله زاده

To evaluated ORYZA2000 model, an split-Plot in RCBD experiment with three replication in 2018 and 2019 crop years. The main factor was rice irrigation at two level (flooded and 8 days interval) and sub-factors include Nitrogen at three levels (0, 40 and 80 Kg/ha). Simul چکیده کامل

To evaluated ORYZA2000 model, an split-Plot in RCBD experiment with three replication in 2018 and 2019 crop years. The main factor was rice irrigation at two level (flooded and 8 days interval) and sub-factors include Nitrogen at three levels (0, 40 and 80 Kg/ha). Simulated and measured values grain yield, biomass yield, grain nitrogen and total nitrogen were evaluated by adjusted coefficient of correlation; t-test of means; and absolute and normalized root mean square errors (RMSE). Results show that, with normalized root mean square errors (RMSEn) of 6–16%, ORYZA2000 satisfactorily simulated crop biomass and N uptake that strongly varied between irrigation and nitrogen fertilizer. Yield was simulated with an RMSE of 188–277 kg ha-1 and a normalized RMSE of 5–7%. Coefficient values for grain yield, biological yield, grain nitrogen and total nitrogen, respectively, 0.89, 0.89, 0.92 and 0.83. Simulated grain nitrogen and total nitrogen generally exceeded measured at low rates of nitrogen application. Results show that, ORYZA2000 could be used successfully to support N and irrigation management under the limited conditions. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1064 - One dimensional simulation of flushing sediment through reservoirs
روزبه آقامجیدی

Control of sedimentation in reservoirs of dams is considered to be one of the most important issues in exploitation of dams and increasing their useful life. Reservoirs act as traps for sediments and prevent transport of sediments to the river. The deposited sediments w چکیده کامل

Control of sedimentation in reservoirs of dams is considered to be one of the most important issues in exploitation of dams and increasing their useful life. Reservoirs act as traps for sediments and prevent transport of sediments to the river. The deposited sediments will decrease the capacity of the reservoirs so that they cannot be in use any more. Various methods are discussed in this study to remove a part of the deposited sediments, but Flushing is the method, which has been used extensively in many projects all over the world due to the fact that the flow energy is utilized and there is no need to employ an external source of energy. In this study a one-dimensional model is developed in which continuity equation of sediment is solved by the finite difference method using the Cranck-Nickolson method. The developed model is capable to compute the variation of the reservoir bed with time. Also , the accumulated flushed sediment volume and reservoir water volume are calculated at different time steps.The Fotran language used for programming of the model was based on the results obtained from physical models employed by several investigators. And comparisonwas done with HEC-6 Model.The verification of the model was done using data from the natural reservoir of Dashidaira dam in Japan. The results were compared with the actual measurements. A good agrement was observed between them but the Hec-6 doesn’t show a good verification. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1065 - بررسی اثر شبکه آبیاری و زهکشی مارون بر منابع آب زیرزمینی شمال دشت بهبهان با استفاده از مدل MODFLOW
معصومه منابی اصلان اگدرنژاد حسن دانشیان

مدل سازی آب های زیرزمینی به دلیل کارآیی بالا و هزینه های کمتر نسبت به روش های دیگر به عنوان ابزار مدیریتی منابع آب مورد توجه قرار گرفته است. در تحقیق حاضر به ارزیابی اثر شبکه آبیاری و زهکشی مارون بر منابع آب زیرزمینی شمال دشت بهبهان با استفاده از مدل عددی تفاضل محدود و چکیده کامل

مدل سازی آب های زیرزمینی به دلیل کارآیی بالا و هزینه های کمتر نسبت به روش های دیگر به عنوان ابزار مدیریتی منابع آب مورد توجه قرار گرفته است. در تحقیق حاضر به ارزیابی اثر شبکه آبیاری و زهکشی مارون بر منابع آب زیرزمینی شمال دشت بهبهان با استفاده از مدل عددی تفاضل محدود و به کمک نرم افزار GMS با کد MODFLOW2000 پرداخته شده است. دشت بهبهان با وسعت 484 کیلومتر مربع در جنوب شرقی استان خوزستان واقع شده است. بعد از انتخاب بسته نرم افزاری مناسب اقدام به ایجاد مدل مفهومی در ماژول نقشه گردید. سپس منطقه مورد مطالعه به شبکه ای منظم تقسیم شد. به این ترتیب مدل برای دوره زمانی یک ماهه (شهریورماه 1395) به عنوان حالت ماندگار و در یک دوره زمانی یکساله (مهر الی شهریور ماه سال آبی 96-1395) در حالت غیر ماندگار شبیه سازی شد. در نهایت مدل در بازه زمانی یک ساله از مهرماه 1396 تا شهریور ماه 1397 صحت سنجی شد. بعد از انجام واسنجی و صحت سنجی مدل و اطمینان خاطر از اینکه مدل می تواند شرایط واقعی آبخوان را شبیه سازی نماید، از مدل به عنوان ابزار مدیریتی مناسب استفاده شد. برخی از سناریوهای مدیریتی نظیر وضعیت آبخوان در شرایط خشکسالی، ترسالی، کاهش بهره برداری از شبکه و احداث چاه جدید توسط مدل نیز شبیه سازی شد. با توجه به سطح ایستابی پیش بینی شده توسط مدل، در صورت تداوم وضعیت کنونی تا 10 سال آینده، سطح ایستابی در پیزومترهای B16 و B18 به ترتیب به میزان 75/4 و 07/3 متر بالاتر از وضعیت کنونی پیش بینی می شود که به علت تاثیر شبکه آبیاری خواهد بود. در چنین شرایطی، زون تبخیری توسعه زیادی نخواهد یافت و از این جهت آبخوان به جز محدوده اطراف پیزومتر B18 که دارای عمق تبخیری است دارای مشکل نخواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1066 - The study and evaluation of fixed classic rain irrigation system with moving sprinkler and comparision of spray pattern by using the surfer software (Aleshtar city of Lorestan state)
مریم قربانی یداله یوسفی فرد منوچهر دانش زاد

For a long time, Iran faces to water deficit problem in agriculture. According to low random of irrigation, one of the economic ways in water use is repairing the irrigation systems such pressured irrigation and its extension. In this study the results of soil quality e چکیده کامل

For a long time, Iran faces to water deficit problem in agriculture. According to low random of irrigation, one of the economic ways in water use is repairing the irrigation systems such pressured irrigation and its extension. In this study the results of soil quality experiments and experimental farm water gage, show that the soils had low range of SAR and EC and were in normal group in C2-S1 class. According to the results, the water and soil quality of this farmlands, has no limitation for sprinkler irrigation. The results of water distributions uniformity on low quarter, the Christiansen uniformity coefficient and Co-depth curves showed CU and DU values for the A. H, M, V and S was less than Meryam and Koler suggested values for CU and DU. Also the results show the full irrigation was happened in A, H, M farms, and deficit irrigation was happened in V, S farms. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1067 - Numerical investigation of the influence of the collar and submerged sides flush with the flow bed on the reduction of scour depth of the bridge foundation
جمال عامری ابراهیم نوحانی

Bridges are one of the most important river structures. The most important factor in the destruction of bridges is the erosion around the bridge foundations. Every year, many bridges around the world are destroyed due to not considering the role of hydraulic factors. In چکیده کامل

Bridges are one of the most important river structures. The most important factor in the destruction of bridges is the erosion around the bridge foundations. Every year, many bridges around the world are destroyed due to not considering the role of hydraulic factors. In this research, the effect of the combined collar and submerged plates on the reduction of scour depth of bridge foundations is investigated numerically. For this purpose, 18 experiments with different flow rates and the length of submerged plates and the location of plates tangent to the bed were evaluated and analyzed using FLOW3D software. We will increase the scouring. In general, by placing the collar and submerged plates at the same time, the depth of scouring is reduced. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1068 - Evaluation of sediments trap efficiency in medium-scale settling basins (Case Study: Settling basin of Kamandan intake)
شادی رازقی خرم آباد امیر حمزه حقی آبی حسین فتحیان

One of the most important issues in water supply for agriculture or drinking is sediment control.Sedimentation in water conveyance channels reduces transmission efficiency. this study evaluated theefficiency of settling basin of Kamandan intake that is located in the vi چکیده کامل

One of the most important issues in water supply for agriculture or drinking is sediment control.Sedimentation in water conveyance channels reduces transmission efficiency. this study evaluated theefficiency of settling basin of Kamandan intake that is located in the village of Aligoodarz in Lorestanprovince. At first sample from water and sediment in inlet and outlet of settling basin in differentdischarge and sediment concentration of particles was determined by laboratory tests. Then thesediment trap efficiency of settling basins was calculated. Also the measured values of trap efficiencyare compared with efficiency values calculated by the mathematical models proposed by differentresearchers. The results show that the sediment trap efficiency of Kamandan basin calculated by Garde& Range model is closer to the value measured with the direct method. Therefore the Garde andRange model can estimate the sediment trap efficiency of Kamandan basin better than other models. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1069 - Determining water quality along the river with using evolutionary artificial neural networks (Case Study, Karoon River , Shahid Abbaspur-Arab Asad reach)
محمد نیکو مهدی نیکو تیمور بابائی نژاد آزاده امیری قدرت الله رستم پور

Rivers are important as the main source of supply for drinking, agriculture and industry.However, drinking water quality in terms of qualitative parameters, is the most important variable. Studias and predicting changes in quality parameters along a river, are one of th چکیده کامل

Rivers are important as the main source of supply for drinking, agriculture and industry.However, drinking water quality in terms of qualitative parameters, is the most important variable. Studias and predicting changes in quality parameters along a river, are one of the goals of water resources planners and managers. In this regard, many water quality models in order to maintain better water quality management are developed. The artificial neural network models that are inspired by the structure of the human brain, as the best option will be investigated and evaluated. In this research was done on the Karoon River, the largest river in the country and using the parameters in the stations along the river (Shahid Abbaspur-Arab Asad reach). To this end , discharge , month , along river and electrical conductive in the measured in Shahid Abbaspur , Pole Shalu , Gotvand and Arab Asad station were considered as the input model and using neural network model , sodium adsorption ratio (SAR) and total dissolve salts (TDS) were measured in the same stations.Including those in this study as a new method has been used to determine water quality parameters are simultaneously at several stations.In order to optimize each of evolutionary artificial neural network models was used genetic algorithm.The results showed that chosen artificial neural network model to station non-linear regression model of skills , flexibility and more accurate in productivity water quality in rivers is capable. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1070 - Inflow Regime Evaluation into Bamdej Wetland to Plan Stable Environmental Management
معصومه کمالی کاظم حمادی فروزان فرخیان

In the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countri چکیده کامل

In the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countries. Results of theseissues showed the effects of mortality and immigration, human and animal species, environmentaldegradation, the lack of food resources, energy, water and other natural resources degradation.Therefore,in many scientific circles, the proper use of natural resources, land management, ecosystemconservation and agricultural activities in order to reduce the damaging effects of environmentalstresses is controlled. Bamdej wetland with an area of 4000 hectares located in the South Westprovince, which is fed by the river Shavoor seems to depend on the wetlands for sustainableenvironmental management and environmental factors, including factors involved in the developmentof the drainage basin whichis adjacent to. This research studied thewetlands along the river Shavoorfield. Itaimed to assess the quality and quantity of water flow and provide a suitable model Bamdejpond water to improve environmental management of thewetlands. Preliminary analysis of the annualinflow to the wetland appeared to set two separate samples is formed further data on the original seriesand two series of samples have been analyzed separately. Statistical analysis showed the differencebetween the two series of data through SPSS statistical software. Consequently, a series of annual flowwas also taken into consideration. For water quality parameters such as EC, TDS, total cations, totalanions and pH,two distinct consistent flow regime and a series of extractionwere analyzed. The resultsshowed that there were statistically significant in both series. Results gave a model of environmentalmanagement with emphasis on the quality and quantity of the inflow to the wetland ponds. Theseparameters can be programmed to yield equivalent to 600 million cubic meters, 3 million cubic metersof potable needs, industry needs 7 million cubic meters, 25 million cubic meters for aquaculture,agriculture require 500 million cubic meters, and 140 million cubic meters environment. Follow thepattern of the upstream needs such as agriculture, environmental needs and meet wetland ponds willstabilize the system.Keywords: Hydrological پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1071 - بررسی آزمایشگاهی تاثیر توام صفحات مستغرق وتغییر عرض شکاف پایه به قطر پایه
امین پالیزان ابراهیم نوحانی

آبشستگی پدیده‌ای طبیعی است،که در نتیجه عمل فرسایش بستر و کناره‌های رودخانه‌های آبرفتی و پایه پل‌ها توسط جریان آب رخ می دهد.در این تحقیق با استفاده از مدل‌های آزمایشگاهی، اثرات توام تغییر عرض شکاف به قطر پایه (Bs/Dp) و تغییر تعداد صفحات مستغرق با عدد فرود ثابت) 16/0(Fr= چکیده کامل

آبشستگی پدیده‌ای طبیعی است،که در نتیجه عمل فرسایش بستر و کناره‌های رودخانه‌های آبرفتی و پایه پل‌ها توسط جریان آب رخ می دهد.در این تحقیق با استفاده از مدل‌های آزمایشگاهی، اثرات توام تغییر عرض شکاف به قطر پایه (Bs/Dp) و تغییر تعداد صفحات مستغرق با عدد فرود ثابت) 16/0(Fr= در گروه پایه‌های استوانه‌ای شکل در آب زلال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد با افزایش (4/0 ،3/0 و 2/0 ) (Bs/Dp)= و افزایش تعداد صفحات مستغرق Nv=(1,2,3) کاهش میزان آبشستگی بیشتر می‌شود که بطور متوسط مقدار کاهش از64/17 به 79/4 افزایش پیدا می کند. با افزایش تعداد صفحات (به ازای عدد فرود 21/0 و نسبت عرض شکاف به قطر پایه یکسان)، میزان نسبت عمق آبشستگی به ازای تغییر موقعیت قرارگیری پایه‌های پل (از 1 به 3) کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1072 - بررسی پدیده فرا آب در بالادست پایه پل مستطیلی شکل در قوس رودخانه
شیوا شالبافی علیرضا مسجدی امیر عباس کمانبدست

با احداث پل در مسیر رودخانه، معمولآ عرض طبیعی جریان کاهش یافته و مانعی در برابر جریان به وجود آمده و عمق آب در بالادست پل افزایش می یابد. این افزایش عمق را فراآب می نامند. به منظور بررسی عملکرد پایه پل مستطیلی با ابتدا و انتهای تیز گوشه بر فراآب بالادست آن در قوس 180 در چکیده کامل

با احداث پل در مسیر رودخانه، معمولآ عرض طبیعی جریان کاهش یافته و مانعی در برابر جریان به وجود آمده و عمق آب در بالادست پل افزایش می یابد. این افزایش عمق را فراآب می نامند. به منظور بررسی عملکرد پایه پل مستطیلی با ابتدا و انتهای تیز گوشه بر فراآب بالادست آن در قوس 180 درجه، آزمایش هایی انجام شد. برای این منظور در یک کانال مستطیلی آزمایشگاهی از جنس پلکسی گلاس با قوس 180 درجه دارای بستر ثابت در شرایط آب زلال، آزمایش هایی انجام شد. در این تحقیق با قرار دادن یک پایه مستطیلی از جنس پلکسی گلاس در محور مرکزی کانال، اقدام به یک سری آزمایش ها شد. آزمایش ها با چهار ضریب تنگ شدگی، دو نسبت طول به عرض و در دبی های مختلف انجام شد. در هر آزمایش دبی کانال اصلی و عمق آب در بالادست پایه در دو نقطه اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد وجود پایه در مسیر جریان آب باعث بالا آمدگی عمق جریان در بالادست آن می گردد. همچنین عدد فرود با فراآب رابطه مستقیم و با ضریب تنگ شدگی رابطه معکوس دارد. نتایج نشان داد با افزایش نسبت طول به عرض، فراآب افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1073 - The effects of watershed management practices on runoff production using SCS model in Anbaranchay watershed
علی احمدآبادی پرستو غفورپور عنبران

Watershed management has different effects on the amount of runoff and sediment and alteration ofhydrological features in a watershed. In this study, the effects of watershed management on runoff was investigated in the Anbaranchaywatershed. For this purpose, the topogr چکیده کامل

Watershed management has different effects on the amount of runoff and sediment and alteration ofhydrological features in a watershed. In this study, the effects of watershed management on runoff was investigated in the Anbaranchaywatershed. For this purpose, the topography data in format of a digital elevation model, land use, soil hydrological groups and watershed managemetrigeon,and also using Landsat satellite images (5 and 8) and the normalized difference vegetation index (NDVI) changes of land cover in two periods before and after the watershed managementwere used in order to calculate the rate of CN, andby usingthe SCS method, runoff production in the form of rasterdatais modeling.The results showed that watershed management increases rate of NDVI index and its caused the increasing of chlorophyll, as a result it reduces runoff production especially in upstream of watershedAnbaranchay.aslo, It increases the density of vegetation and CN rate of watershed. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1074 - Numerical Study of discharge of flow at Inlet of the Intake Using L-Shaped Groin
میثم پور معظمی محمد حیدر نژاد

Rivers are major sources of fresh water, which are exploited by means of intakes. Intakes are structures designed and built to exploit water from the rivers. Therefore, comprehensive knowledge of design circumstances as well as problems that occur after construction of چکیده کامل

Rivers are major sources of fresh water, which are exploited by means of intakes. Intakes are structures designed and built to exploit water from the rivers. Therefore, comprehensive knowledge of design circumstances as well as problems that occur after construction of such structures can contribute remarkably to optimum exploitation of water from the rivers. In the present study, the Flow-3D mathematical model is used to investigate the effects of L-shaped groins on the hydraulic conditions of the flow in the intakes. The results show that using L-shaped groin results on average in increasing the flow diverted to the intake by 70.5%, compared to the control model; and increasing length of the L-shaped groin from 15% to 45% of the flume width, shall result in increasing the diverted discharge by 22.5%. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1075 - Determination and Simulation of Water Quality in Karkheh River Using QUAL2K Model
علی عبدالخانی علیرضا نیکبخت شهبازی نرگس ظهرابی

Karkheh river is located in southwestern of Iran. Industrial and agricultural activities around the river contaminate it through its path. Water quality modeling from upstream of Shoosh city to downstream was simulated by QUAL2K model. In this study, we investigated how چکیده کامل

Karkheh river is located in southwestern of Iran. Industrial and agricultural activities around the river contaminate it through its path. Water quality modeling from upstream of Shoosh city to downstream was simulated by QUAL2K model. In this study, we investigated how best to manage the quality of Karkheh river to be done. Nine parameters including BOD, COD, DO, PH, turbidity, nitrate, phosphate, total coliforms, fecal coliforms as indicator parameters and requirements for WQI index was chosen. Finally, we evaluated the effects of depletion of contaminants entering a river. Results showed significant reduction in water quality along the river and contaminants removal to the river could well improve the process of improving water quality along the river. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1076 - Economic impacts of climate variabity on water use and production of wheat in the khouzestan province
نرگس ظهرابی نصره حمادی رضا مقدسی

In this study a research, there was conducted on the change regarding the climatic parameters oftemperature and rainfall along with their sequential quantitative changes in the province Khouzestan.Then the economic effect on water use and the net income of wheat, was as چکیده کامل

In this study a research, there was conducted on the change regarding the climatic parameters oftemperature and rainfall along with their sequential quantitative changes in the province Khouzestan.Then the economic effect on water use and the net income of wheat, was assessed by applyingRicardian method. The results of the statistical analysis using Mann-Kendall test proved the existenceof the trend for temperature in a given time span, with an incremental pattern. but In the time span forrainfall, however , the trend showed a falling pattern in Ahvaz, rejecter the existence of such a trendin Dezful, showing also a low falling pattern for Shadegan station .The increasing pattern of the needfor water as with wheat concerning the areas Dezful, Ahvaz and Shadegan were 2106, 2500, 3129cubic meter in a century's time span, respectively the annual decrease in crop for wheat owing tosome climatic variations, too, for Dezful, Ahvaz and Shadegan were (as much as) 24587, 19291,18360, respectively. More over, the results of Ricardian model of study predicated that the rise intemperature and the fall in rainfall would cause about a reduction of 57863 thousand RLS. In thewheat crop output each hectare in a century's time. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1077 - Investigate of home water treatment systems efficiency in Ahvaz city 2013
محسن بیات زاده مریم محمدی روزبهانی رویا زکاوتی

This study is descriptive - cross sectional and during the 8 months from winter of 2012 to spring and summer 2013 was performed . In this study at first, with preparation and organization the questionnaire, information about usage, type and functionality of household tr چکیده کامل

This study is descriptive - cross sectional and during the 8 months from winter of 2012 to spring and summer 2013 was performed . In this study at first, with preparation and organization the questionnaire, information about usage, type and functionality of household treatment systems were collected. Then from 20 Household water treatment ،after water treatment, the samples were taken. samples for examined , dissolved oxygen, conductivity, pH, total dissolved solids, total hardness, fluoride, nitrate, chloride and microbial quality of water, according to instructions provided in the latest edition of standard methods(2012), were tested. Sampling in 5 different locations in Ahwaz city that covered by 5 treatment plant was performed.Mean quality parameters of pH, electrical conductivity, total dissolved solids, dissolved oxygen, total hardness, fluoride, chloride, nitrate and MPN values, respectively, about 8.26, 338.37, 163.61, 2.76, 78.4, 0.08, 55.84, 0.577 and 5.39 are measured. The investigations also revealed that treatment systems, make acceptable standard for some parameters of drinking water such as pH& EC but led to a sharp decline in the values of other parameters -TDS, DO total hardness, chloride, fluoride and nitrate- below the drinking water standards & Have been no effect in reducing microbial contamination. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1078 - Deep salinity changes due to irrigation with saline water
وحید یزدانی سپیده یکه باش محمد سلطانی

Salinity is one of the most widespread global environmental threats to agricultural production, especially in arid and semi-arid regions. This study was conducted to investigate the effect of irrigation water salinity on soil quality at the surface and depths. Therefore چکیده کامل

Salinity is one of the most widespread global environmental threats to agricultural production, especially in arid and semi-arid regions. This study was conducted to investigate the effect of irrigation water salinity on soil quality at the surface and depths. Therefore, in this study, different ratios of natural salt rock and well water with a flow rate of 35 liters per second (in the coordinates of 39.5 39 39.59 and 360.23.29) were used to create different salinities. The results showed that with increasing time after planting and applying different irrigation treatments, the salinity of soil saturated extract increases at different soil depths. As it is known, in the first 3 dates, the amount of difference in EC of soil saturated extract is not very large and in the 4th and 5th sampling dates (ie 102 and 118 days after rapeseed cultivation) the amount of differences increases. Of course, it should be noted that such a trend is not observed in I4 treatment. Because severe lack of irrigation in this treatment has caused the accumulation of salts in the soil surface that rainfall has only leached the soil surface and transported the salts to lower depths. As it is known, increasing the time and applying dehydration and salinity treatments increase the osmotic and matrix potential at different soil depths, so applying different amounts of leaching according to a proper schedule is very important and necessary. The results showed that the trapezoidal model is not able to predict the salinity of soil saturated extract. This method estimates the salinity of the soil saturated extract much higher than the reality and its results are only somewhat acceptable at salinity of 0.5 dS / m. In contrast, the results of the other two models, namely the exponential model and the absorption function model, have provided more appropriate results. The exponential model in these three irrigation levels has a more acceptable accuracy than the absorption function model پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1079 - Effect of low irrigation regimes and silica nanoparticles on yield and water productivity index of lettuce (Baby lettuce Vivian)
شکور طافی عبدالرحیم هوشمند ناصر عالم زاده انصاری

Population growth and increasing environmental problems have greatly increased the demand for irrigation water from parts of the world. Nanotechnology enables the products of sustainable agricultural products to be able to reduce the environment and provide the conditio چکیده کامل

Population growth and increasing environmental problems have greatly increased the demand for irrigation water from parts of the world. Nanotechnology enables the products of sustainable agricultural products to be able to reduce the environment and provide the conditions for the production of new products. The aim of this study was to investigate the performance and utilization of water consumption under low irrigation regimes and silica nanoparticles. The present study was performed on lettuce plant (Vivian lettuce baby dance) in three water levels (75, 85 and 100 required for water plant) and three applied nanoparticle levels including 0, 50 and 100 mg/l as root feeding performed in three replications. This design was completed in the form of shredded strip cards with a basic block design. According to the results, the highest total yield parameter was recorded in I100F100 treatment equal to 87.88g / plant and the lowest amount was recorded in I85F50 treatment with 47g / plant, respectively. Also, the highest biomass yield was recorded in I100F50 treatment which was equal to 61.33 g / plant and the lowest biomass yield was reported in I75F100 treatment which was equal to 26 g / plant. I100F50 treatment with 20.53 kg / m3 had the highest water consumption efficiency. The highest and lowest harvest indices in this study were 74.68 and 52.61%, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1080 - Prediction of scour dimension in the Plunge Pools below Outlet Bucket with Artificial intelligence method
علی لشکرآرا سارا خرم زاده

Accurate prediction of sediment scour hole dimensions downstream of hydraulic structures, e.g. the outlet bucket, is a complex and not straight forward engineering problem encountered worldwide. Because of the complexities of the study, its comprehensive, simultaneous i چکیده کامل

Accurate prediction of sediment scour hole dimensions downstream of hydraulic structures, e.g. the outlet bucket, is a complex and not straight forward engineering problem encountered worldwide. Because of the complexities of the study, its comprehensive, simultaneous including water flow, sediment and applying all of the effective variables involved in scouring it is not easy possible. Dimensions of a scour hole are usually determined by empirical equations which their validation is limited by experimental conditions. As constructing physical models has its own difficulty, determining of scour hole parameters has been applied in this paper for a collection of previous experimental studies. Two artificial intelligence techniques (ANN & ANFIS) are used and the results are compared with empirical equation for maximum scour holes using nonlinear regression method. Artificial Neural Network (ANN) simply represents interconnection of neurons, each of which carries out the task of combining the input, determining its strength by comparing the combination and finding out the result. On the other hand, ANFIS is a hybrid scheme which uses the learning capability of the ANN to derive the fuzzy rules with membership functions. The results showed that maximum error caused by applying ANFIS techniques in estimating scour hole dimensions was 5.2 percent while the error in neural network model was 10.38 percent. The significance of different parameters was discussed and a simple, innovative formula was proposed. This formula is an interesting tool for the engineering community due to its preferences for estimating the parameters of complex phenomena like erosion procedures. It has been established that scour estimations could be improved if soft computation is used in place of the traditional formulae. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1081 - Qualitative zoning river Karun, Dez and Karkheh using water quality indices
مرجان سالاری حیدر زارعی فریدون وفایی مجتبی زارع صفت

Rivers are discussed as sources of water supply for various uses including agriculture, industry anddrinking. Thus, monitoring the quality of these resources due to the recent drought and urban and ruraldevelopment is one of the important tasks in the field of environme چکیده کامل

Rivers are discussed as sources of water supply for various uses including agriculture, industry anddrinking. Thus, monitoring the quality of these resources due to the recent drought and urban and ruraldevelopment is one of the important tasks in the field of environmental management. In this study,nine stations sampled seasonally the Karoon river, Dez, Karkheh in a one-year period from October2010 to September 2011 was conducted to coincide with cold and warm seasons. Parameters such astemperature, conductivity, dissolved oxygen, pH, turbidity, BOD and COD concentration of anionsand cations with original and microbial parameters were measured. The study used data from theNational Quality Indicators NSFWQI, Pollution Control Commission of India, the Ion ratios andWilcox index. Analysis of parameters on the basis NSFWQI index showed that In the second half ofthe season coincides with the period of high rainfall is high than 50, indicating that quality is bad.Classification of river water quality standards of the Central Pollution Control Commission of Indiais also roughly consistent with the results of NSFWQI. The results showed that the maximum ionconcentration of cation ions sodium –magnesium and chloride anion is the minimum concentration ofions. The classification was measured according to Wilcox index, the resulting quality of the waterwas used for irrigation and drainage for salinity control in the management of land. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1082 - بررسی ضریب تخلیه جریان در آبگیر کفی با شبکه متقاطع
بهزاد بریمانی علیرضا مسجدی علی عصاره

روش آبگیری از کف یکی از کارآمد ترین و مطمئن ترین راه های آبگیری از رودخانه های کوهستانی و کوهپایه ای با شیب تند و رسوبات درشت دانه است. یکی از اشکال آبگیر کفی، کف مشبک با میله های توری شکل می باشد که از نظر سازه ای عملکرد بهتری در مقابل نیروهای اعمال شده نشان می چکیده کامل

روش آبگیری از کف یکی از کارآمد ترین و مطمئن ترین راه های آبگیری از رودخانه های کوهستانی و کوهپایه ای با شیب تند و رسوبات درشت دانه است. یکی از اشکال آبگیر کفی، کف مشبک با میله های توری شکل می باشد که از نظر سازه ای عملکرد بهتری در مقابل نیروهای اعمال شده نشان می دهد. از مهمترین اهداف جریان بر روی آبگیر کفی، تعیین مقدار دبی انحرافی است. این تحقیق به بررسی اثر عدد فرود بر ضریب تخلیه پرداخته است. برای انجام آزمایش ها از یک مدل فیزیکی به طول 13 متر، با عرض 50 و ارتفاع 60سانتی متر استفاده شد. برای محاسبه دبی انحرافی، یک کانال فرعی به فاصله 8 متری از کانال اصلی به طول 3/2 متر، با عرض و ارتفاع 50 سانتی متر در زیر کانال اصلی ساخته شد. در این تحقیق یک شبکه میله ای متقاطع با فضای عبوری 25، 30، 35 و40 درصد با چهار عدد فرود مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد در کلیه دبی ها، با افزایش درصد فضای عبوری در شبکه آبگیر، ضریب تخلیه آبگیر کاهش می یابد. همچنین در کلیه درصد فضای عبوری، با افزایش عمق جریان در بالادست شبکه، ضریب تخلیه آبگیر افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1083 - Control of local scour by symmetrical and asymmetrical collar around the bridge pier in river bend
پریسیما عباسی علیرضا مسجدی محمد حیدرنژاد

Scouring around the bridge piers is one of the main reasons for the destruction of bridges. One of the methods to reduce scouring around the bridge piers is installing a protective collar on the base. For this purpose, to investigate the effect of the collar, a series o چکیده کامل

Scouring around the bridge piers is one of the main reasons for the destruction of bridges. One of the methods to reduce scouring around the bridge piers is installing a protective collar on the base. For this purpose, to investigate the effect of the collar, a series of experiments in a laboratory flume with an bend of 180 degrees and a central radius of 2.8 meters and a width of 0.6 meters with R / B = 4 was made of Plexiglas. In this research, by placing a base with a diameter of 5 cm with different collars of relative length upstream and downstream 0.4, 0.6, 0.8 and 1 in the position of 70 ° bend with a constant flow of 16 liters Per second and a constant depth of 10 cm. The scouring phenomenon around the base in the state of clear water was investigated. Natural sand with uniform granulation with Dm = 2 mm and uniformity coefficient of 1.8 was used for canal floor. The results of this study showed. Increasing the relative length of the collar upstream and downstream significantly reduces the amount of local scour around the base and also the highest and lowest percentage of reduction in scour depth around the collar with the relative length of upstream and downstream, respectively, 68 and 12 has been achieved. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1084 - Survey of Virtual Water Trade and its Impact on Water Productivity in the Shoshtar MianAb irrigation and Drainage Network
افشان فارغ زاده اصلان اگدرنژاد

Water is the first and foremost limiting factor for agricultural production, and undoubtedly, water crisis is considered as one of the international challenges for governments and human societies. Given that virtual water was first used as a way to tackle water scarcity چکیده کامل

Water is the first and foremost limiting factor for agricultural production, and undoubtedly, water crisis is considered as one of the international challenges for governments and human societies. Given that virtual water was first used as a way to tackle water scarcity in countries with limited water resources, so that countries with low water should import food from abundant countries to save on limited resources. Therefore, virtual water can nevertheless be used in low water countries such as Iran, so that it can be considered as a way to reduce pressure on water resources. Therefore, considering the above mentioned issues, considering virtual water as a way to manage water consumption in critical depressions may be necessary. The purpose of this study is to calculate the virtual water consumption of agricultural products. After identification of the virtual water and its estimation, export, import and net exports of virtual water exchange, productivity, intensity of water consumption in the region and dependence or self-sufficiency of the region to Water requirements have been investigated. The products studied in this study were vegetables containing cucumber and tomatoes, which required information from 2012 to 2017. The results showed that vegetable products are low-energy products with high water productivity and virtual water exports are higher than virtual water imports and the net flow of water for the exchange of water is -7838.32 cubic meters per hectare. Also, the intensity of water dependency in the research area is increasing during the growing season and is generally self-sufficient in terms of supplying the water needed for agricultural production (cucumber and tomato). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1085 - تاثیر آب مغناطیسی بر تغییرات کیفی آب آبیاری و اسیدیته خاک
زهرا حسن زاده علی عصاره محی الدین گوشه مهدی سلطانی هویزه

کم آبی های سال های اخیر کشور و به خصوص استان خوزستان لزوم تحقیقات گسترده در زمینه حفظ منابع آب و افزایش کارایی مصرف آن در کشاورزی را لازم نموده است. جهت مبارزه با پدیده کم آبی، روش های مختلفی در سطح جهان پیشنهاد شده که یکی از آنها، استفاده از دستگاه های مغناطیسی است. اب چکیده کامل

کم آبی های سال های اخیر کشور و به خصوص استان خوزستان لزوم تحقیقات گسترده در زمینه حفظ منابع آب و افزایش کارایی مصرف آن در کشاورزی را لازم نموده است. جهت مبارزه با پدیده کم آبی، روش های مختلفی در سطح جهان پیشنهاد شده که یکی از آنها، استفاده از دستگاه های مغناطیسی است. ابداع کنندگان این روش بیان می دارند که روش مغناطیسی در افزایش کارایی مصرف آب، راندمان آبشویی، بهبود رشد سبزینگی و عملکرد گیاه به ویژه در شرایط تنش، موثر است. در این تحقیق هدف بررسی صحت این ادعا است. بدین منظور گیاه ذرت در 18 کرت به صورت طرح بلوک های کاملا" تصادفی کشت گردید. به منظور آبیاری این گیاه از دو نوع آب معمولی و آب مغناطیسی در سه سطح آبیاری 50 ،75 و 100 درصد نیاز آبی استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کیفیت آب تحت تاثیر عبور از میدان مغناطیسی تغییر نخواهد کرد و میدان مغناطیسی فقط آرایش ملکول های آب را تغییر داده است(آنهم برای مدت زمان بسیار محدود) و توانایی فیلتر نمودن و یا کاهش املاح آن را ندارد و به همین دلیل می توان نتیجه گرفت که در هر بار آبیاری، تمام املاح موجود در آب، وارد خاک شده و در نهایت جذب گیاه می شوند. همچنین ، تغییرات اسیدیته در هر دو روش، به دلیل خاصیت تامپونی خاک بسیار ناچیز است. در روش مغناطیسی و در هر دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی مترحدود 08/0 واحد افزایش در اسیدیته خاک نسبت به تیمار آب معمولی ایجاد شده است که قابل ملاحظه نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1086 - Ahvaz Water and Sewerage Network EOP project in terms of environment and emergencies
محمد رضا فرشادی سعید حاجی علی گل جواد احدیان

In the present article, the existing problems in the water and sewage system of Ahvaz city have been studied. In this regard, all components of the system have been evaluated and their vulnerability in the event of unexpected events has been considered. According to the چکیده کامل

In the present article, the existing problems in the water and sewage system of Ahvaz city have been studied. In this regard, all components of the system have been evaluated and their vulnerability in the event of unexpected events has been considered. According to the studies performed, among all the unexpected accidents, floods can cause the most damage to the water supply and sewerage network of Ahvaz. In this study, the system was identified for all contingencies. Finally, based on system deficiencies, operational problems, and network hardware, an emergency plan (EOP) was proposed to deal with anticipated accidents. In this project, the issue of training all personnel from operators to senior managers was examined and the program was proposed. According to the studies performed and also the analysis of the performance of different accidents and predicting the percentage of destruction of each of them on different parts of the water distribution and transmission network and considering the long life of most water transmission and distribution pipes in Ahvaz and severe decay in some parts Earthquake was identified as the most devastating event that could happen to the network and various parts of the treatment plant and water storage sources, followed by floods and finally fires as the third priority. This project is planned to cooperate with the staff of Ahwaz Water and Sewerage Company in response to emergencies of water and sewage system. The application and success of this program depends on the accuracy of its contents. This program is an application tool that must be maintained and regularly updated due to changes in the water and sewage system. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1087 - شبیه سازی عددی توپوگرافی بستر و میدان جریان در اطراف موانع شمع های دو ردیفه متوالی و زیگزاگی در کانال مستقیم با بستر متحرک با نرم‌افزار SSIIM
عماد کهریزی مجید فضلی سحر انصاری

آبشکن‌هایکیازرایج‌ترینسازه‌هاجهتهدایتجریاندرامتدادمسیراصلیآبراههوحفاظتسواحلدربرابرفرسایش می‌باشند. برآورد دقیق عمق آبشستگی در اطراف آبشکن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در سال‌های اخیر، بررسی های زیادی در زمینه آبشکن های باز به صورت آزمایشگاهی صورت گرفته اما بررسی آن ب چکیده کامل

آبشکن‌هایکیازرایج‌ترینسازه‌هاجهتهدایتجریاندرامتدادمسیراصلیآبراههوحفاظتسواحلدربرابرفرسایش می‌باشند. برآورد دقیق عمق آبشستگی در اطراف آبشکن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در سال‌های اخیر، بررسی های زیادی در زمینه آبشکن های باز به صورت آزمایشگاهی صورت گرفته اما بررسی آن به روش عددی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین در این تحقیق،بااستفادهازمدلعددی SSIIM1.1و مدل آشفتگی ، پدیده آبشستگی و الگوی جریان سه بعدی اطراف آبشکن های باز دو ردیفه با آرایش‌های در امتداد هم و زیگزاگی شبیه‌سازی شد.دراینتحقیقازداده‌هایآزمایشگاهیانجامشدهباشرایطدبیثابت28 لیتربرثانیهورسوباتدانه‌ای، درکانالیبهطول15متروعرض60سانتی‌متراستفادهشد. دراینتحقیقتأثیر تغییردرصد بازشدگی و فاصله محور تا محور آبشکن‌ها برمقدارحداکثرعمقآبشستگی و توزیع سرعتموردبررسیقرارگرفت. مقایسهنتایجبه‌دستآمدهازمدلعددیبانتایجآزمایشگاهینشانمی‌دهدکهسرعتجریانطولی درکناره‌هایکانال،به‌دلیلوجودآبشکن‌هانسبتبهوسطکانالبسیارکممی‌باشد؛ به‌طوری‌کهدرکناره‌هایکانالودرفضایبینآبشکن‌هاسرعتجریانتقریباصفراست. بنابراین مدل عددی SSIIMبه‌خوبی توزیع سرعت اطراف آبشکن را به لحاظ کمی و کیفی شبیه سازی کرده است. با توجه به نتایج حاصله مدل عددی با کمتر از 10 درصد خطا، ماکزیمم عمق آبشستگی را محاسبه نمود. همچنین نتایج نشان داد که کاهش فاصله محور به محور آبشکن های باز دو ردیفه، توانایی و دقت مدل‌ عددی SSIIMدر برآورد مقدار حداکثر عمق آبشستگی را کاهش می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1088 - Investigation of scour of bridge piers group in different angles using mathematical model and regression analysis
رضا فرزاد ابراهیم نوحانی علی افروس حسن کیامنش

With the advancement of technology for design and construction of structures, it has witnessed the construction of bridges with modern forms, including bridges at different angles. Bridges are one of the most important river structures. One of the major causes of bridge چکیده کامل

With the advancement of technology for design and construction of structures, it has witnessed the construction of bridges with modern forms, including bridges at different angles. Bridges are one of the most important river structures. One of the major causes of bridge collapse is scouring around the bridges. The scouring of various forms of sustainability of hydraulic structures is threatened and erosion. All year round many bridges around the world are damaged due to the role of hydraulic elements. In this research, numerical simulation of scouring in groups 3 and 4 of the bridge at 0, 10, and 15 degrees, and using the flow rate and constant diameter of the foundations using the Flow3D software are considered and the regression analysis is evaluated. . The simulation results indicate that with increasing the slope of the foundations, from 0 to 15 degrees, the scouring rate is reduced, and scouring is high above the base of the base. Also, maximum scouring has been reported around the bases. This research confirms that the slope of the cylindrical bridges of the bridge relative to the straight line directly affects the scouring around the bridges. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1089 - Simulation of hydraulic jump on bed with gravel roughness using FLOW- 3D software
ناهید پورعبدالله تورج هنر شهاب انصاری

Hydraulic jump control in open channels to reduce energy and damage to downstream constructions has always been a topic of researchers’ interests. One of the most important cases in this field is the build of various types of stilling basin considering economic fa چکیده کامل

Hydraulic jump control in open channels to reduce energy and damage to downstream constructions has always been a topic of researchers’ interests. One of the most important cases in this field is the build of various types of stilling basin considering economic factors and ease of construction. For this reason, jump simulations are often performed before deciding to construct a stilling basin to predict jump behavior in different conditions. One of the new methods of jump control in channels is the construction of a stilling basin with gravel roughness. Therefore, in this research, jump simulation on a non-sloped bed with gravel roughness in the initial Froude numbers of 4.9 to 7.8 and four different roughness’s diameters of zero, 1, 4 and 10 mm was performed using FLOW-3D software and results were compared with experimental results. Results showed that the maximum and minimum errors in estimating the initial depth were determined on the bed without roughness and with diameter roughness of 4 mm and the highest and lowest errors in estimating the sequent depth were determined on the bed with diameter roughness of 4 mm and the bed without roughness, respectively. Moreover, the highest and lowest errors in estimating the jump length occurred in the bed with a diameter roughness of 4 mm and the bed without roughness, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1090 - Physical productivity and volume of water Calculation used in sugar‌ beet cultivation and its effect on groundwater in drought conditions of Kuhdasht city of Iran
منوجهر دانش زاد یداله یوسفی فرد مریم قربانی

Water scarcity will face the world with a crisis of water resources management in the future. Water consumption in the agricultural, as the largest demand for water, has main roll in decision of many stakeholders in the economic, social and political fields. Nevertheles چکیده کامل

Water scarcity will face the world with a crisis of water resources management in the future. Water consumption in the agricultural, as the largest demand for water, has main roll in decision of many stakeholders in the economic, social and political fields. Nevertheless, research on its efficiency and effectiveness were done. On the other hand, due to droughts in the last two decades in Lorestan province of Iran and also the excessive consumption of water in agriculture, the issue of water efficiency in the agricultural is important and needs several studies. For this reason, a study was conducted to investigate the physical productivity of water and the volume of water used in sugar beet cultivation in the 2018-19 years in the city of Kuhdasht. The results of this study showed that the average rate of physical water productivity in the management conditions of the beneficiaries covered by the project, for sugar beet crop is equal to 6.06 kg per cubic meter and the volume of water consumed during the growing season is equal to 14841 cubic meters. At the end of the project and according to the obtained results, detailed recommendations were provided to the users in order to improve productivity and reduce the volume of water consumed. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1091 - Simulation of Saland river water quality using QUAL2Kw model
محمد فلاح مریم زلقی علی افروس غلامرضا میرزاوند

Using self-purification of rivers to improve water quality is also the most economical and sustainable way for clean water. In the present study, the QUAL2Kw model is used to investigate water quality and self-purification capacity in Saland mountain river. The purpose چکیده کامل

Using self-purification of rivers to improve water quality is also the most economical and sustainable way for clean water. In the present study, the QUAL2Kw model is used to investigate water quality and self-purification capacity in Saland mountain river. The purpose of this study is to investigate the water quality of Saland River in relation to drinking and agricultural uses. The qualitative parameters of BOD5, total coliform and phosphate were simulated and compared with field data in January 2018 and August 2019. The results obtained from the model are to a large extent indicative of the real conditions of the river, which indicates the ability of the QUAL2Kw model to simulate qualitative parameters. According to the observational results, parameters of phosphate and total coliform in terms of agricultural use, as well as parameters of BOD5 in the studied period are not considered a threatening factor for aquatic life. In terms of potable use, according to the standard of the European Union, the American Environmental Organization and the national surface water classification of Pakistan, the parameters of BOD5 and total coliform have been observed during the sampling period of this standard. The speed of the river flow has a greater effect on the self-purification of mountain rivers, and the place of pollution of the point source has a very limited effect. According to the results of RMSE and CV parameters, the model has the best fit for BOD5, phosphate and total coliform parameters, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1092 - بررسی چگونگی مصرف و بهره‌وری آب در محصولات زراعی شهرستان دره شهر
ناصر زینیوند ابوالفضل غدیری

با توجه به کمبود و بحران آب، بهره وری آب کشاورزی نقش به سزا و پر اهمیتی را دارا می باشد؛ به طوری که محدودیت این ماده حیاتی باعث گردیده در خصوص چگونگی مصرف آن با وسواس هر چه بیشتری عمل شود. این موضوع نه تنها در کشور ما ایران، بلکه در کل جهان به عنوان یکی از دغدغه های جا چکیده کامل

با توجه به کمبود و بحران آب، بهره وری آب کشاورزی نقش به سزا و پر اهمیتی را دارا می باشد؛ به طوری که محدودیت این ماده حیاتی باعث گردیده در خصوص چگونگی مصرف آن با وسواس هر چه بیشتری عمل شود. این موضوع نه تنها در کشور ما ایران، بلکه در کل جهان به عنوان یکی از دغدغه های جاری سیاست گذاران بخش کشاورزی است؛ که این امر موجب گردیده به صورت منطقه ای نیز در راستا ی بهره_ وری آب اقداماتی به عمل آید. این تحقیق به منظور چگونگی مصرف و بهره وری آب در منطقه دره شهر طی 3 سال زراعی89-88، 90-89 و 90-91 انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که CPD کلی محصولات زراعی شهرستان دره شهر برابر378/1 کیلو گرم بر متر مکعب می باشد. که در این میان محصول خیار با CPD 371/2 کیلو گرم بر متر مکعب دارای بیشترین، و محصول برنج با CPD 489/0 کیلو گرم بر متر مکعب دارای کمترین مقدار می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1093 - Determining water productivity in Andimeshk water farms of Khuzestan
ایمان هرمزی نژاد

With limited water resources and the effects of climate change in recent decades As well as increasing the needs of the industrial, drinking and environmental sectors, water consumption in the agricultural sector as the main consumer of water resources should be control چکیده کامل

With limited water resources and the effects of climate change in recent decades As well as increasing the needs of the industrial, drinking and environmental sectors, water consumption in the agricultural sector as the main consumer of water resources should be controlled in favor of other sectors. In this regard, determining and analyzing water productivity indicators can be a good solution for correct policies for the production of agricultural and non-agricultural products in the pursuit of maximum profit, sustainable development, food security, productive employment and the like. It was enough to determine the correct water consumption. The CPD index can be used as an indicator to evaluate the annual changes in agricultural water productivity in the country. This study was conducted to determine water productivity by calculating the CPD index in farms under dominant cultivation in the region, including cereals, vegetables, weeds and forage crops in Andimeshk region of Khuzestan in three cropping years of 89-88, 90-89 and 91-90. The results showed that the average water productivity in onion is 1.01, tomato 0.94, watermelon 0.88, cucumber 0.84 and wheat 0.76 (kg/m3) among which onion is the most correct consumption in terms of utilization. Water and wheat had the highest water consumption in the study area پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1094 - Routing of pipelines in the water transmission systems (from Taleqan Dam to Hashtgerd New City) with Application and Comparison of Analytical Hierarchy Process (AHP) and Network Methods
سعید قره حسن لو مهدی عربی حمید قره حسن لو

Determine the optimal path of the water pipeline where technical and engineering considerations, economic and environmental to be applied that need to techniques all effective parameters consider in determining the path. in this study (from Taleqan Dam to Hashtgerd New چکیده کامل

Determine the optimal path of the water pipeline where technical and engineering considerations, economic and environmental to be applied that need to techniques all effective parameters consider in determining the path. in this study (from Taleqan Dam to Hashtgerd New City) by first of effective parameters in determining the path conditions topography (slope, altitude), vegetation, land use, population density, length of pipeline, river and road, areas and important areas, residential, environmentally sensitive areas and centers (religious-culture) determined and using the base map and extract the locus of points of interest from Google Earth to take action field operations navigation and to harvest land navigation. then the data layer related target parameters in GIS environment to load and then apply the specific weighting the operations of production cost map based on Analytical Hierarchy Process (AHP) rate, mix and finally the optimal path using the lowest cost algorithm is determined. finally ABFA path and the optimal path are compared. compare determine the optimal path using ArcGIS software and IDRISI shows the two paths coincide and compare the designed path with the ABFA path costs will be reduced by 14 percent. ABFA path major additional cost resulting intersection more with the river and the road, passing through unauthorized areas, passing through different land uses with higher costs and finally increase the pipeline پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1095 - The study of water enterainment of plung region in density currents
داریوش کرمی چمه سید حسن گلمایی علی شاهنظری الهه حسینیان

The Study of river water quality interation with lakes and dam reservoirs is important from anexploitation point of view. When river water with different densities enters a lake or dam reservoir,underflow density current phenomenon occurs. Because of the density, so und چکیده کامل

The Study of river water quality interation with lakes and dam reservoirs is important from anexploitation point of view. When river water with different densities enters a lake or dam reservoir,underflow density current phenomenon occurs. Because of the density, so understandingdifferent arrays of this phenomenon Seems necessary for checking erosion and sedimentationprocesses and their management in dams reservoir. one of the important arrays in densitycurrent phenomena is the enterainment of ambient water caused by the underflow density current.In this research, enterainment in plunging region for this flows studied by the physical model andchecking three parameters: entrance flow's Concentration, bed slop, and entrance discharge.Experiments were performed in a flume With 9.75 m length, 50 cm in width and 80 cm height, threeslops and four concentration, with different discharges. The experimental results indicated that bedslop had a direct influences on the enterainment rate of ambient water in the plunging region. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1096 - Optimal Control Pressure for Leakage Minimization in Water Distribution Systems Using Imperialist Competitive Algorithm
جعفر جعفری اصل بهرام سامی کشکولی مهدی بهرامی

One of the key factors affecting leakage in water distribution systems is network pressure management by putting Pressure Reduce Valves (PRV) in the flow path and optimal regulation of these vales in water networks. This study aimed at investigating optimal pressure man چکیده کامل

One of the key factors affecting leakage in water distribution systems is network pressure management by putting Pressure Reduce Valves (PRV) in the flow path and optimal regulation of these vales in water networks. This study aimed at investigating optimal pressure management problems so as to minimize leakage in water distribution networks. To do so, an approach was proposed for both optimal positioning and setting of pressure reduction valves (PRVs), where location optimization and optimal operation issue of valves was considered. In the present research, in order to resolve these problems, an optimization model—a simulation based on a Meta heuristic algorithms called as Imperialist Competitive Algorithm (ICA)—was utilized. In this model, ICA optimization in MATLAB environment was integrated with hydraulic simulation of EPANET model. The results revealed that in case all the limitations of the problem are observed, employing this method to determine the position of the pressure reduction valves and regulate them lowered the mean leakage rate of the network by 12% in three phases of maximum, average and minimum aquatic need periods. This means that the proposed method was effective in regulating the pressure level to minimize leakage in networks. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1097 - طبقه بندی آب های سطحی و آب های زیرزمینی از نظر شرب، کشاورزی و صنعت (مطالعه موردی رودخانه صیدون، اعلاء و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد)
هادی بلوطی غلامرضا یاقوت زاده

هدف از این تحقیق طبقه بندی و شناخت کیفیت آب رودخانه ها و چاه های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود. داده های مو چکیده کامل

هدف از این تحقیق طبقه بندی و شناخت کیفیت آب رودخانه ها و چاه های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود. داده های مور نیاز در سال آبی 96-95 برای تفسیر، از سازمان آب و برق خوزستان تهیه شد. بعد از آنالیز نمونه‌ها در آزمایشگاه، با رسم نمودار های شولر[1] و نمودار ویلکاکس،[2] با استفاده از نرم افزار های AqQA و Chemistry ، طبقه بندی آب رودخانه صیدون، اعلا و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد ترسیم و تفسیر شدند. به طور کلی آب‌های زیرزمینی منطقه به لحاظ شرب در رده متوسط تا نامناسب قرار می گیرند. کیفیت آب چاه ها در زمره آب‌های کاملاً سخت قرار می‌گیرند، همچنین آب رودخانه صیدون و رودخانه اعلی سختی کمتری نسبت به آب‌های زیرزمینی منطقه دارد. آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه طبق نمودار ویلکاکس جهت مصارف کشاورزی، به لحاظ نسبت جذب سدیم دارای کیفیت عالی هستند ولی به لحاظ شوری با مشکل مواجه است. قابلیت استفاده از آب‌های منطقه صیدون جهت مصارف صنعتی، آب رودخانه صیدون، رودخانه اعلاء و چاه تراوشی سید بهزاد از نوع خورنده و همچنین آب چاه گلال دوپران از نوع رسوب گذار می‌باشد. [1] Scholler [2] Wilcox پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1098 - Evaluation of SARIMA time series models in monthly streamflow estimation in Idanak hydrometry station
عباس احمدپور حسین فتحیان جبرائیل قربانیان

prediction of hydrological variables is a highly effective tool in water resource management. One of the important tools for modeling hydrological processes is the use of time series modeling and analysis. River series production series can be used by time series models چکیده کامل

prediction of hydrological variables is a highly effective tool in water resource management. One of the important tools for modeling hydrological processes is the use of time series modeling and analysis. River series production series can be used by time series models in various studies such as drought, flood, reservoir systems design and many other purposes For this purpose, monthly flow data of this station has been used for 30 years (2011-1363). By using the regression method, incomplete data estimation and homogeneity of data were investigated by sequencing test .Using the SARIMA model, the monthly time series of the Idenak station was Investigated and the best model was fitted to its data.. The models were confirmed by the diagram of autocorrelation and partial-bond correlation functions of the residues and the Pert-Manto criteria. for evaluation the models, the AIC, SBC criteria were used. The results show that SARIMA models (1.0,1) * (2,0,2) 12, SARIMA (2,0,2) * (2,0,2 (12) and SARIMA (1,0,2) * (2,0,2) 12 are respectively in the first, second and third priority in terms of accuracy in modeling the monthly discharge of the Idenak station. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1099 - Study of scour due to local narrowing of the canal near the bridge abutment
سینا شیر محمدی ابراهیم نوحانی

Bridge pillar in the bed of a canal reduces the cross-sectional area and shrinks the flow. In such conditions, in addition to local scouring of the structural support, the necessary ground for the occurrence of contractile scouring phenomenon is also provided. The aim o چکیده کامل

Bridge pillar in the bed of a canal reduces the cross-sectional area and shrinks the flow. In such conditions, in addition to local scouring of the structural support, the necessary ground for the occurrence of contractile scouring phenomenon is also provided. The aim of this study was to investigate the effect of narrowing on the scour of the bridge abutment due to narrowing with different angles. For this purpose, three tightening angles with angles of 30, 60 and 90 degrees were considered and the supports were examined in three positions, beginning, middle and end. The results showed that by reducing the angle of collision, the scour depth decreases and the application of the gap reduces the scour of the abutment by a percentage compared to the abutment without the gap. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1100 - Effect of consumption and efficiency of irrigation networks on hydropower generation in Karun basin
حمیدرضا ماجدی حسین فتحیان علیرضا نیکبخت شهبازی نرگس ظهرابی

In this research, integrated modeling of Great Karun basin was carried out under multipurpose scenarios using six reservoir dams with a capacity of 10500 MW (Megawatt) to reduce the greenhouse gas productions. The simulation and development of the integrated WEAP model چکیده کامل

In this research, integrated modeling of Great Karun basin was carried out under multipurpose scenarios using six reservoir dams with a capacity of 10500 MW (Megawatt) to reduce the greenhouse gas productions. The simulation and development of the integrated WEAP model within a fifty-year period along with the development of the MODFLOW model in alluvial deposits that interact with the river allowed for the analysis of the integrated water resources management system of the Great Karun basin. Several scenarios were implemented following the calibration and validation of the linked integrated model. The components covered by these scenarios included the satisfaction of the in-basin and off-basin demands, the effect of the integrated consumption of water resources, and the effect of increased efficiency of irrigation networks with maximum clean hydroelectricity production and minimum aquifer level decline under drought-induced water shortage conditions. The second scenario, which generates 15282 GWh (Gigawatt-Hour) of power, not only optimally needs the future and environmental demands as the best operating scenario but also minimizes the emission of the greenhouse gases in the basin پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1101 - Qualitative monitoring of physical, chemical and microbial parameters along the water transfer channel of the southeast treatment plant
سید محمد مهدی آیتی مهدی اسدی لور

Rivers are more exposed to secondary pollutants than other water sources (groundwater) due to the entry of some pollutants from the activities of human communities. Investigating the quality of the water transfer canal of the southeast treatment plant is of special impo چکیده کامل

Rivers are more exposed to secondary pollutants than other water sources (groundwater) due to the entry of some pollutants from the activities of human communities. Investigating the quality of the water transfer canal of the southeast treatment plant is of special importance due to the supply of drinking water to the cities of Mahshahr, Bandar Imam and petrochemical industries, other administrative and commercial subscribers of Bandar Imam. In this study, physicochemical and microbial quality parameters including temperature (T), electrical conductivity (EC), total soluble solids (TDS), turbidity (TUR), acidity or alkalinity (pH), water hardness (TH), calcium ( Ca), magnesium(Mg), chloride (Cl-), carbonate (Co2-3), bicarbonate (Hco-3), sodium (Na), potassium (K), chemical oxygen demand (COD), sulfate (SO4 And fecal coliforms were applied along the southeastern water transfer canal from Kot Amir to Sarbandar. .Accordingly, during the period of November 1997 to May 1998, during field operations, quality samples were taken twice a month and each time two quality samples were taken from 5 points along the southeast water canal and a total of 60 quality samples. Water classification in terms of agriculture, drinking and industry was performed based on qualitative analysis through Wilcox, Schuler, and Piper diagrams, and finally, using NSFWQI index, water quality classification was performed. It was acceptable to review the test results and diagrams regarding water quality from the drinking water in the classroom. Also, using the NSFWQI index, water quality along the canal path is average. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1102 - Evaluation of Almond and Walnut tree species drip irrigation system by mathematical model
رضا صالحی سینا عطارروشن رمضانعلی پوررستمی سیامک کاتبی فر

The drip irrigation systems are an ideal potential in water distribution with high efficiency, it is considered to be a safe way toward better usage of water supplies. In the direction of quantity, one must also pay attention to the quality of the plans and must be eval چکیده کامل

The drip irrigation systems are an ideal potential in water distribution with high efficiency, it is considered to be a safe way toward better usage of water supplies. In the direction of quantity, one must also pay attention to the quality of the plans and must be evaluated. How this evaluation is easier and faster and cheaper, it will be more economical, usage of computer facilities and presenting mathematical and computer models are the best way. Besides, by using models, it does not need to do most of measurements in site and without any payment or with the lowest payment, we will be able to research scenarios and different conditions and see the results in the models and finally apply the suggestions and improving and management solutions. In this study, the existing drip irrigation system that applied in Shahmirzad of Semnan province(IRAN) was survived and evaluated according to plan and performance and management and finally mathematical model was performed too. The evaluation parameters were chosen on the basis of Soil Conservation Services (SCS). The System evaluated with EUm of 85.7 Percent, ERF of 0.64 and EUs of 54.8 percent. Average amount of EUm in the whole manifolds under investigation was about 87.3 percent and ERF of 0.79. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1103 - Rainfall-ground water level modeling using Adaptive Neuro-Fuzzy Inference Systems
یول امان ناظری نادر جندقی مجتبی قره محمودلو مجید عظیم محسنی

Groundwater is the most valuable water resource in Iran, which is mainly influenced by rainfall patterns in a region. In the present study, 30-years rainfall and groundwater level data were used in the three watersheds of Galikesh, Ramian and Mohammadabad to model the r چکیده کامل

Groundwater is the most valuable water resource in Iran, which is mainly influenced by rainfall patterns in a region. In the present study, 30-years rainfall and groundwater level data were used in the three watersheds of Galikesh, Ramian and Mohammadabad to model the rainfall and groundwater level. The prediction of the groundwater level using the rainfall data for the next 12 months was done using the Transfer Function (TF) and using SAS software. Then, the validation of predicted data was evaluated using MAD, RMSE and MAPE indices. The results of the autocorrelation diagrams showed that in Galikesh and Mohammadabad watersheds, rainfall has a direct effect on the groundwater level with a delay of three months, but in the Ramian watershed, this delay was one month. It was also found that the transfer function model had a good performance in fitting the monthly groundwater level in all 3 studied watersheds پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1104 - Simulation of flow and Hydraulic of bottom in take structure using the flow3D software
امیرعباس کمانبدست بهرنگ فرج پور

Bottom intake is an intake structure which can be considered as an alternative for regular intakes in mountain streams Water in in taking from river are very vast and complicated issues, each project has special characteristics which should be considered. Water intake f چکیده کامل

Bottom intake is an intake structure which can be considered as an alternative for regular intakes in mountain streams Water in in taking from river are very vast and complicated issues, each project has special characteristics which should be considered. Water intake from riveris generally based on Pump and gravity method. The gravity method is more useful and common because of continuity and no need spare energy rather than pump method. The different methods are possible at gravity methods these methods are divided in to three categorize: side in take, front structure and bottom structure. According to the recent experiences at countries for maintain region, when longitude slope is more than 1% and 75% of bed load is particles with size more than of mm(D50>6mm) bottom in take are recommended generally. Hydraulic analyses of this type of structure are not studied numerically. In other side of Cain, building and studying physical model of this type of structure are very difficult tasks. In this research, flow simulations of bottom in take are done using the flow 3D software. As a result, it's conducted that best Slope for intake net is degree and when opening area. Increased directed discharge increase directly. Finally it's driven that when froude number increased opening percentage,it May caused reduction of flow coefficient. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1105 - Evaluation of water quality loushan olive orchards and negative effects of agriculture on the environment
علی لاهیجی علیرضا قدرتی

Loushan is also one area of the Gilan province with arid southern climates due to low rainfall (average 250 mm per year) and has the highest level of drought to irrigate olive orchards in the province that is dependent on the water from these wells , since the Loushan a چکیده کامل

Loushan is also one area of the Gilan province with arid southern climates due to low rainfall (average 250 mm per year) and has the highest level of drought to irrigate olive orchards in the province that is dependent on the water from these wells , since the Loushan area quality of water of wells is not defined. In order to evaluation of the quality of these waters that about 40 water samples were collected of olive gardens in this area. The results showed that 62.16 % salinity waters are between 700 and 3,000 μmohs/cm and 27 % of waters with a salinity of over 3000 μmohs/cm , that based on classification Wilcox about 13 % of waters are in-class C2S1 and 60 % of waters are in class C3S1 that are component of salt water by applying devices to use and 27 % waters are in-class C4S1 a saline waters and harmful for agriculture . The study found that salinity in irrigation water was very high in some areas and neglect in this area will be a threat to this gardens which caused the accumulation of salts , soil degradation and reduction of yield, thus is essential to strategies for utilizing of this waters and soluble dissolved waters accumulated in the soil. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1106 - Investigating the water quality of Dez River in Dezful city
مریم زلقی محمد فلاح

Dez river is one of the major rivers of Khuzestan province and water of this river is used for agriculture in the surrounding villages. In this study, temporal and spatial changes of water quality parameters in Dez River period of 2021-2022 were analyzed and studied usi چکیده کامل

Dez river is one of the major rivers of Khuzestan province and water of this river is used for agriculture in the surrounding villages. In this study, temporal and spatial changes of water quality parameters in Dez River period of 2021-2022 were analyzed and studied using quality standards and Excel and SPSS software. Water quality parameters temperature, TDS and turbidity were sampled and measured. First, water quality parameters of Dez River were sampled and measured in six stations of the forest park, the fourth bridge, Ali Kale, the third bridge, the old bridge and the fifth bridge, including T, TDS and turbidity. Dez river`s major pollution are thay are form domestic wastewater which are entered directly by the residents along the river, or collected by the city canals, then at a point enters into the river. According to the observational results T in the studied period, there is no risk to aquatic life, for the permissible limits of the quality of TDS parameters during the sampling period, it does not threaten any restrictions in the study area of the Dez River in terms of agriculture. Crisis conditions of the Dez River The low flow and high load of pollutants cause increased the concentration of water quality parameters in the downstream. According to the results of the ANOWA test, the average parameters of TDS, turbidity in the study stations are significant, p>0.05. But for the temperature parameters, there is no significant difference between the stations (p<0.05). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1107 - Investigation of fixed classical sprinkler irrigation systems with variable sprinklers in Isfahan province
مسعود فرزام نیا حسین دهقانی سانیج

In this study, fixed classic sprinkler irrigation systems with mobile sprinklers implemented in 15 farms in Isfahan province were evaluated. The users of the mentioned systems were relatively satisfied and believed that changing the system from surface irrigation to spr چکیده کامل

In this study, fixed classic sprinkler irrigation systems with mobile sprinklers implemented in 15 farms in Isfahan province were evaluated. The users of the mentioned systems were relatively satisfied and believed that changing the system from surface irrigation to sprinkler irrigation has reduced water consumption and increased the area under cultivation and as a result has increased income, but has reduced unit yield and product quality. Most farms were in windy areas, with an average windfall loss of 20%. The average values of uniformity of water distribution and uniformity of systems were 58 and 65, respectively, and were classified into three quality groups: "poor", relatively good and good. The maximum, minimum and average values for the lowest potential quadrant (PELQs) application efficiencies were 72, 19 and 48, respectively, and for the lowest quadrant (AELQs) application efficiencies were 66, 14 and 41%, respectively. Most farms were under-irrigated and this is why the values of the last two parameters are close. According to the obtained results, the country is facing water and energy shortages, small land ownership and, most importantly, climate restrictions, the use of these systems can not be effective without careful management and supervision. It is better to replace them with medium pressure sprinkler irrigation systems (small sprinklers) or low pressure systems in general. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1108 - Examination of different leaching methods of solublesalts from saline and sodic soil profiles
زهرا بهبهانی زاده رضائیان ابراهیم پذیرا ابراهیم پناه پور نرگس ظهرابی

Increasing of population in the world caused overusing natural resources and land destruction. Salinization and sodification are two effects of land destruction. Leaching of soil soluble salts is the most appropriate method to emend and reclaim saline and sodic soils. I چکیده کامل

Increasing of population in the world caused overusing natural resources and land destruction. Salinization and sodification are two effects of land destruction. Leaching of soil soluble salts is the most appropriate method to emend and reclaim saline and sodic soils. In this study, Examination of different leaching methods of saline from sodic soils has been evaluated in Veis Area in Khoozestan Province. This area with 6000 m2 is located in north east part of Ahvaz city. Most of this region soil contain clay and fine texture which salinization and sodification is clear. Canalization has been performed to irrigate the area from Karun River. Two different leaching methods including intermittent Ponding leaching and sprayer leaching in Polyethylene culms with 15 cm diameter and 1 meter height of soil have been performed. The depth of utilized leaching were 25, 50, 75 and 100 cm, also estimated soil layers were 0-25, 25-50, 50-75 and 75-100 cm. According to our results, and experimental method were found for estimation of each leaching method. Based on the higher correlation coefficient and lower standard error, the best method was exponent model in intermittent Ponding method. The results indicated that intermittent leaching method needs less water to reclaim slightly soils, also by using this method better leaching efficiency coefficient will be exhibited. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1109 - Weather modification, solving way to climate change adaptation
سمانه پورمحمدی مهران فاطمی

One of way to improving countries is using optimum and useful of natural resources. Among vital and important of natural resources are water resources. Increasing growth of population, industrial developing, economical and also public healthy and comfortable level, have چکیده کامل

One of way to improving countries is using optimum and useful of natural resources. Among vital and important of natural resources are water resources. Increasing growth of population, industrial developing, economical and also public healthy and comfortable level, have caused to increasing water supply. On the other hand, global warming and abnormal climate change impact have effected on natural harmony of climate in countries, especially in Iran. There are many ways to climate change adaptation and mitigation, that international weather organization have suggest applying of approval and scientific method that it is weather modification. Aim of this research is assessment of cloud seeding effective to surface and ground water resources to climate change adaptation and mitigation in Tehran province in 2015. For this purpose, we were using several steps to achieve goals. At the first, we were prepared needed data and information. In the second step, cloud seeding operation had evaluated with provided data and local regression method. After that to determination of cloud seeding impact on surface and ground water was used to hydro climatic budget modeling. In fourth step, runoff and ground water discharge affected by cloud seeding operation was estimated. Result show that cloud seeding operation could increase runoff 63.9 million cubic meters (with SCS equation) or 51.2 million cubic meters (with logical equation) and 40.5 million cubic meters was increased to ground water resources in Tehran in 2015. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1110 - Comparison of One-point and Two-point Methods for Estimation of Infiltration Parameters in Furrow Irrigation
جواد جعفری فرشید تاران رضا دلیر حسن نیا امیر حسین ناظمی

Infiltration is one of the most important hydraulic parameters affecting surface irrigation and one ofthe most difficult parameters in practical field determinations. The infiltration equations are used todescribe water flow hydraulics and surface irrigation systems des چکیده کامل

Infiltration is one of the most important hydraulic parameters affecting surface irrigation and one ofthe most difficult parameters in practical field determinations. The infiltration equations are used todescribe water flow hydraulics and surface irrigation systems design. But determination of theparameters in these equations are costly and time consuming. Therefore, some estimating methods areused for this purpose. In this study , three inflow-outflow (as the base method), Shepard et al.’s onepointmethod and Elliot and Walker two-point method were used to determine the parameters of theinfiltration equations. By comparing with the inflow-outflow method, the accuracy of the one pointand two point methods were evaluated for volumetric determination infiltrated water. For this purpose,the collected data from 201C1 and 201E sugarcane farms in Haft-Tappeh with furrow irrigationsystem were analyzed. The data were collected under different inflow rates and furrow lengths. Theresults showed that the Elliot and Walker two-point method with relative errors of 8.08 percent for201C1 farm and 12.85 percent for 201E farm had more accuracy in relation to the Shepard et al.’s onepointmethod with in estimation of cumulative infiltration depth. This method had also moresatisfactory results with relative errors of 4.03 percent and 6.41 percent for 201C1 and 201E farms,respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1111 - Studying the Effect of Submergence Depth on Scour Pattern of Hydraulic Jet Downstream
فواد بروایه محمد حیدرنژاد حیدرعلی کشکولی

This research aims to study jet downstream scour model under the influence of changes of water level. It also studies and analyzes different parameters and components of diffusion of submerged jet flow in an acceptor fluid and scour hole dimensions. To achieve the objec چکیده کامل

This research aims to study jet downstream scour model under the influence of changes of water level. It also studies and analyzes different parameters and components of diffusion of submerged jet flow in an acceptor fluid and scour hole dimensions. To achieve the objectives, a physical model was made in proportion to the research title. With the Froude number increasing in a nozzle discharge, flow velocity increases in the acceptor liquid. Moreover, with the Froude number increasing, the overall flux velocity increases by the same rate. Velocimetry experiments were carried out at different submergence depths to study the effect of submergence depth of an acceptor liquid on discharge velocity of a nozzle. With respect to the discharge velocity of the nozzle for submergence depths of 10, 30, and 50 times bigger than the nozzle diameters, it was specified that the measured velocities were consistent with each other and changes of depth had no effects on discharge velocity. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1112 - Investigation and Statistical comparison of the soil empirical desalinization models for salin-sodic soils (Case study: Khuzestan province)
زهرا عبداله پور ابراهیم پذیرا

Accumulation of soluble salts in arid areas which are similar to most regions of Iran is inevitable in soil surface and profile because of low precipitation and high evaporation. High concentration of soluble salts in soil profile caused severe problems for root water u چکیده کامل

Accumulation of soluble salts in arid areas which are similar to most regions of Iran is inevitable in soil surface and profile because of low precipitation and high evaporation. High concentration of soluble salts in soil profile caused severe problems for root water uptake thus plant growth stopped. Reducing soil salinity to optimized content by leaching and avoiding soil pounding must be consider for reclaim saline soils which were recognized in many studies to determine the potential of saline and sodic soils for physical and chemical reclamation and also the amount of leaching water to decline soluble salts from soil profiles by field experiments were evaluated in previous studies. It is also possible to compute reclamation water requirement and leaching duration by simulation models with desired accuracy. Some researchers suggested to use empirical models to cover the spatial variation of soils in field. The objectives of this study were to evaluate and statistically compare the empirical models of leaching soluble salts and also introduce the most accurate empirical model for Khuzestan province with an area of 64057 square kilometer. The results showed that among the others the empirical power function model introduced by Pazira and Keshavarz (1378 ) was the most appropriate and suitable for study area. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1113 - Assessing the environmental effects of inter-basin water transfer using the ICOLD matrix method (Case study: Koohrang3 Tunnel)
حسین محمدی احمدمحمودی مهدی رادفر رسول میرعباسی نجف آبادی

The Inter-basin water transfer projects are carried out by conventional methods such as pipelines, canals and tunnels. Undoubtedly, water transfer by tunneling method, like other development projects, has many environmental effects and consequences that need to be evalu چکیده کامل

The Inter-basin water transfer projects are carried out by conventional methods such as pipelines, canals and tunnels. Undoubtedly, water transfer by tunneling method, like other development projects, has many environmental effects and consequences that need to be evaluated for environmental impacts in various stages of project implementation, including construction and operation. The purpose of this study is to evaluate the environmental impact (EIA) of Koohrang 3 tunnel during the construction phase. In this study, using the ICOLD matrix method (International Commission on Large Dams), environmental effects including the physical, biological, socio-economic and cultural environments of Koohrang 3 tunnel were studied. The ICOLD matrix method has the ability to evaluate the qualitative environmental effects of the designs and show them as quantitative data within the matrix. Koohrang 3 tunnel with a length of 24.1 km was constructed in Koohrang city of Chaharmahal and Bakhtiari province, in order to transfer water at a rate of about 255 million cubic meters per year, to meet part of the water demands of the Central Plateau of Iran. In this study, for the first time, the physical, biological, economic, socio-cultural and cultural environmental effects of Koohrang 3 tunnel were studied using the ICOLD matrix method. The findings of this study showed that Koohrang 3 tunnel has a total of 705 positive and negative effects, including 244 positive effects and 461 negative effects. The share of positive effects is about 34.5% and the share of negative effects is 65.5%. The results indicated that the Koohrang 3 tunnel, with -627 points, has had major negative effects on the environment of the region. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1114 - Impact of Watershed Management activities on flood hydrograph Using HEC-HMS Model (Case Study: Ramyan Watershed)
پیام ابراهیمی جمیله سلیمی کوچی محسن محسنی ساروی

Increasing the use of water and soil resources in watershed in recent years and unproductive and inappropriate use of land ecology has exacerbated the occurrence of floods. In this context, watershed management is one of the most effective ways to cope with this crisis. چکیده کامل

Increasing the use of water and soil resources in watershed in recent years and unproductive and inappropriate use of land ecology has exacerbated the occurrence of floods. In this context, watershed management is one of the most effective ways to cope with this crisis. This research quantify the results of these activities by calculating the decreased volume and discharge due to biomechanical measures taken in the Ramyan watershed in Golestan province. Using the HEC-HMS model and taking into account the CN coefficients in three dry, moderate and wet periods, reduced peak discharge and volume with a return period of 2 to 500 years were estimated. In order to control the estimates, four events were used during the statistical period of 21 years from the hydrometric station and the rain station in the region. After optimizing the input CN values to the HEC-HMS model, peak discharge and total flood volume were estimated with accuracy of 3.16 and 11.3 percent. Investigations show that biomechanical operations can reduce the 10 years peak discharge by 40.72 percent, while the 20-year discharge will be reduced by 30.18 percent. On the other hand, hydrograph before and after biomechanical operations shows that the flood volume and peak discharge of Ramyan watershed has decreased with respect to time and the watershed management operation was effective. Thus, in general, the effect of watershed management operation emphasis on biomechanical measures on the flood discharge in the Ramyan watershed is positive. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1115 - Investigation Phreatic Line Slope in Irrigation Channels Embankment of Mianab Irrigation and Drainage Network Using SEEP/W Model
فرخ فلاحت حسین فتحیان بهروز دهانزاده

One of the problems of existing irrigation networks is seepage phenomena. Seepage problem and its control in irrigation channels is one of the most important issues in the design, construction, maintenance and operation of these channels. In this study, simulated the ra چکیده کامل

One of the problems of existing irrigation networks is seepage phenomena. Seepage problem and its control in irrigation channels is one of the most important issues in the design, construction, maintenance and operation of these channels. In this study, simulated the rate of seepage and phreatic lines in the Mianab irrigation and drainage channels located in the Karun basin using mathematical two dimensional SEEP/W model. Results show that when flow depth in main channel be equal or more than 1.69 meters, the phreatic line intersects the downstream walls of embankment and exist the probability of piping phenomena. By increasing flow depth in main channels, increase phreatic line slop. Hydraulic conductivity coefficient don’t influence on phreatic line and only water surface elevation in main channel influence on phreatic line. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1116 - Study of Water Use Efficiency in the potato farms of Hamadan-Bahar Plain
محمد رضا قاسمی نژاد صفر معروفی

Water resource limits, missing a developed irrigation program and undesirable water quality are the basic parameters that affect agricultural development of Iran. This research focus on irrigation amount water and its duration in other to increase crop yield of potato o چکیده کامل

Water resource limits, missing a developed irrigation program and undesirable water quality are the basic parameters that affect agricultural development of Iran. This research focus on irrigation amount water and its duration in other to increase crop yield of potato on Hamadan-Bahar plain. To this regard, there potato farm located on different area of the plain were selected during agronomic year 2011. Consumption water amount (W) and crop yield (Y) were measured in order to calculate the water use efficiency (WUE) of the farms. Based on the measurements, the minimum and maximum used water amount in the plots farms were 4481, 7500 m3/ha. The related values in the control farms also were 5092 and 8279 m3/ha. The results showed that potato yield significantly was increased (13%) by training of proper planning program of irrigation. This increasing yield resulted decreasing (13.1%) on using water content and increasing of water use efficiency (29%) in all farms of the experiment. The farmers training also showed that tensiometer is a simple and favorite instrument for water measurement compared with gypsum blocks. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1117 - Investigation of Leaching Process on Saline and Sodic Soils, and Provide a Suitable Experimental Model for Land Reform in “Southern Khuzestan” Soils
منصور سرخه نژاد مهدی دهقان

In regions like south of “ khouzestan” that water table are high, under the effect of water rise moving through capillary fringe and its vaporize, the salts move to soil surface and cause salin or salin and sodic soils. Leaching assign as one of those adjust چکیده کامل

In regions like south of “ khouzestan” that water table are high, under the effect of water rise moving through capillary fringe and its vaporize, the salts move to soil surface and cause salin or salin and sodic soils. Leaching assign as one of those adjustment soils methods. In order to investigate the leaching process and draw the curves of desalinization and dealkalization in region of Darkhovin Shadegan, The research was conducted in a randomized complete block design that included four treatments using 40, 60, 80 and 100 cm of water for leaching was repeated three. In present work, we investigate leaching experiment by continuous ponding in experimental plates as a metal plat model in square meter based on plane of experiment and associated treatment. After using 100 centimeter of leaching water the results show the desalinization for continuous ponding with 74 percent,and cause a decrease in exchange sodiom percent(ESP) with 50 percent respectively. The comparison between dealkalization and desalinization in field tests, and experimental models of leaching showed that, new inverse model respect to other experimental models has a better coordination by the field data. After this model “Reeve”, “Hoffman”, “Pazira”and “Kawachi”, “Leffelaar” and “Sharma” models take position. Finally by usage of new inverse equation, we plot a curves of desalinization and dealkalization. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1118 - Investigation of Water Ponds rehabilitations for Control and Storage of Surface Waters in Province of Mazandaran
علی باقری

The water pond is one of water storage structures in the Mazandaran province. In fact, water pond is an earthen storage pool and very large, that by using rake up and excavation of a range and pouring and banging and creating of wall in this area achieved. Surplus surfa چکیده کامل

The water pond is one of water storage structures in the Mazandaran province. In fact, water pond is an earthen storage pool and very large, that by using rake up and excavation of a range and pouring and banging and creating of wall in this area achieved. Surplus surface waters were stored in these ponds during non-agricultural seasons and used in growing seasons. Since most of the water ponds have a long history and were constructed with basic equipment, they have little depth and the walls have not sufficient strength. The heavy rain may destroy walls and cause damages. Besides, the amount of water loss through leakage is high. With the arrival of sediments, water storage volume in the ponds decreased. Considering the foregoing, the water ponds need to dredging, increasing the depth of the reservoir, consolidation of wall. In this study, seven water ponds in the mazandaran province were considered and the impact of their improvements on increasing the water storage volume and control of surface water were evaluated. The results showed that after rehabilitation, storage volume of Water Ponds 19.35 Mm3 increases, this means that for every hectare of water pond after rehabilitations storage volume on average 28043 m3 increases. that this increase of storage volume for every hectare of water pond is equivalent to 185/7 percent. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1119 - The use of non-conventional waters, including sewage and treated wastewater, in the agricultural sector
حامد پورصمصام بهروز قمرزاده

The lack of fresh water sources as well as the decrease in the quality of water in the agricultural sector has necessitated the need to find new sources for use in irrigation. In this regard, using unconventional waters is one of the upcoming options. Reusing the draina چکیده کامل

The lack of fresh water sources as well as the decrease in the quality of water in the agricultural sector has necessitated the need to find new sources for use in irrigation. In this regard, using unconventional waters is one of the upcoming options. Reusing the drainage of agricultural lands as an accessible non-conventional water source is one of the ways to solve the shortage of water resources. Unconventional water resources have the potential to increase available water resources and reduce the gap between the availability and demand of fresh water in the future in water-scarce countries. Utilizing the capacity of non-conventional water resources is an example of moving towards efficient and sustainable water management solutions, which is expected to change water management and gradually shift reliance in water-scarce areas from conventional to non-conventional sources. Considering the importance of the subject, in this research, the use of unconventional waters, including drainage and treated wastewater, in the agricultural sector has been investigated by introducing the situation of drainage in Khuzestan province. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1120 - بـررسی اثر استفاده از کابل در اطراف پایه های اسکله جهت کاهش عمق آب شستگی
فاطمه آرزومند امیر عباس کمانبدست

از جمله روش‌های کنترل آب شستگی در اطراف پایه‌های اسکله، استفاده از کابل در اطراف آن می‌باشد. در این مطالعه به منظور بررسی اثر کابل در کنترل آب شستگی در اطراف گروه پایه‌های اسکله، آزمایش‌هایی در یک فلوم آزمایشگاهی از جنس پلاکسی گلاس انجام گرفت. در این تحقیق با قرار دادن چکیده کامل

از جمله روش‌های کنترل آب شستگی در اطراف پایه‌های اسکله، استفاده از کابل در اطراف آن می‌باشد. در این مطالعه به منظور بررسی اثر کابل در کنترل آب شستگی در اطراف گروه پایه‌های اسکله، آزمایش‌هایی در یک فلوم آزمایشگاهی از جنس پلاکسی گلاس انجام گرفت. در این تحقیق با قرار دادن یک پایه عمودی به همراه کابل به دور آن ها در دو حالت با وجود کابل و بدون نصب کابل در اطراف آن ها اقدام به انجام یک سری آزمایش گردید. آزمایش‌ها با استفاده از سه نوع کابل با قطر نسبی 03/0، 05/0 و 08/0 میلی‌متر با سه زاویه پیچش 15، 30 و 45 درجه در 5 شدت جریان مختلف با دبی‌های 6، 5/6، 7، 5/7و 8 لیتر بر ثانیه در حالت آب زلال انجام شد. در انتهای هر آزمایش عمق آب شستگی در اطراف پایه با استفاده از عمق سنج لیزری اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد در کلیه شرایط، نصب کابل به دور پایه استوانه‌ای عامل مؤثر در کاهش عمق آب شستگی در اطراف آن می‌شود. هم چنین بیشترین درصد کاهش عمق آب شستگی در پایه عمودی، کابل با قطر نسبی 08/0 و زاویه پیچش 15درجه به دست آمد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1121 - Valuation of Groundwater Resources in Agricultural uses: Bijar,Iran
سمیه ذوالفقاری احمد قیدی

The agricultural sector is of particular importance in the city of Bijar. Thus, the economic value perunit of water applid to the side effects of excessive groundwater resources in this area has a utmostimportance. Payment for estimation of water on a suitable productio چکیده کامل

The agricultural sector is of particular importance in the city of Bijar. Thus, the economic value perunit of water applid to the side effects of excessive groundwater resources in this area has a utmostimportance. Payment for estimation of water on a suitable production function was estimated revenueproducers. Therefore in this study to estimate the economic value of water resources in agriculture,contingent valuation method (CVM) was used. Due to the lack of a clear market for agricultural waterin and input results Hmchnn the willingness to pay for water used to estimate the share of incomeproducers Estimated production function properly .Required data from a random sample of 110farmers were included.Well as consumer surplus under normal and drought, respectively, 594/16 and3553/23 reduced to Rs. (It is worth noting that the figures and results, economic data in 1390 is). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1122 - Estimation of erosion and sediment in the Vashmgir dam upstream basin
وحید یزدانی سپیده یکه باش امیر حسین آقاخانی افشار

Due to the importance of water and its vital role in human life, river studies and consequently studies on watersheds seem necessary. Golestan province with an area of 20437 square kilometers is located between latitude 36˚ 24΄ to 38˚ 0΄ north and 53˚ 51΄ to 56˚ 14΄ eas چکیده کامل

Due to the importance of water and its vital role in human life, river studies and consequently studies on watersheds seem necessary. Golestan province with an area of 20437 square kilometers is located between latitude 36˚ 24΄ to 38˚ 0΄ north and 53˚ 51΄ to 56˚ 14΄ east. Gorganrood is one of the most important rivers in Golestan province and flows in the whole plain of Gorgan and divides it into two parts. Its catchment area is 10,250 km2. The main and important step in the study of erosion and sedimentation by experimental method is to determine and identify the forms and appearance of erosion. At this stage, various maps including river network, slope, geology, geomorphology, soil science and land use were studied; The map of the region was determined and the map was verified by interpreting aerial photographs and field visits. MPSIAC model was used to estimate the amount of erosion and sediment in the sub-basins. According to field studies and the results obtained, various types of erosions have occurred in the study area. According to the studies, the highest erosion was under the basin with code 1625220 (bed load 3.62 and with suspension 14.47) and the lowest erosion was under the basin with code 1624210 (bed load 0.32 and suspended load 1.3). Based on results, the sediment delivery ratio in the studied basins is between 23.6 to 39.6%. thus, the amount of special sediment varied between 1.6 to 18.1 and special erosion between 4.9 to 58.3 tons per hectare per year. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1123 - Agricultural Drought Frequency, Duration analysis in Karoon 3 Watershed under climate change
نیما غلامپور علیرضا نیکبخت شهبازی حسین فتحیان

The aim of this study is investigation of climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation and potential evapotranspirationof four AOGCM models was used to simulate drought index. Monthly precipitation was calculate چکیده کامل

The aim of this study is investigation of climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation and potential evapotranspirationof four AOGCM models was used to simulate drought index. Monthly precipitation was calculated by inverse distance weighted method. Reclamation Drought Index (RDI) was used as watershed drought index. RDI was calculated in 12 months periods. LRAS-WG5 model was used to downscale data from GCM models. To determine the feasibility of future periods meteorological data production of LRAS-WG5 model, calibration and verification was performed for the base year (1991-2015). Meteorological data simulation for future periods under General Circulation Models and climate change IPCC scenarios was performed and then the drought frequency and intensity using RDI under climate change effects analyzed. Results showed that based on calculated RDI frequency rational to base period will increase 12.3 and 9.2 percent in 2011-2030 and 2046-2065, respectively. RDI in 2011-2030 and 2046-2065 will decrease about -0.8, -1.6 percent respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1124 - Assessing the Water Resources Crisis of Mehran plain by Comparing and Analyzing Meteorological and Hydrological Drought Parameters
علی عباسی نیا جعفر مرشدی منیژه ظهوریان جبرئیل قربانیان

Lack of water and lack of proper management of available water resources creates a water crisis that is exacerbated by droughts and has various environmental, social and economic dimensions. The purpose of this study is to analyze and compare meteorological drought and چکیده کامل

Lack of water and lack of proper management of available water resources creates a water crisis that is exacerbated by droughts and has various environmental, social and economic dimensions. The purpose of this study is to analyze and compare meteorological drought and groundwater of Mehran plain using standardized precipitation index (SPI) and groundwater index (GRI) to assess the water resources crisis. In order to study the meteorological drought, monthly rainfall information of Mehran synoptic station was used and in order to study the drought of groundwater in Mehran plain, groundwater level changes in Mehran plain were analyzed based on water level data of 23 observation wells. Also, SPI index was used to monitor meteorological drought and GRI index was used to monitor hydrological drought in Mehran plain. The statistical period required for drought analysis was a 25-year statistical period from the water year of 75-74 to 97-96. After determining the moisture periods of the indices, monthly groundwater zoning maps were prepared. To prepare these maps, the kriging model was selected from among different models. Finally, by applying the optimal half-change model in kriging and entering groundwater data as a point layer, raster maps were prepared using Arc GIS software. The results of the SPI index show that during a period of statistics, 4 periods of severe drought occurred, the most severe of which was the 90-91 water year, with a value of SPI of -1.73. Also, the results obtained from the GRI index in the region show that an 11-year period of groundwater drought occurred, ie it started from the water year of 88-87 and continued until the water year of 98-97, the most severe of which was 90-91 with an index value of -1.11. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1125 - Influence of intake’s angel and location on sediment rate in bend of river using CCHE2D software
رضوان زنگنه امیرعباس کمانبدست علیرضا مسجدی

Investigating the features and flow behavior and related component is one of the complex phenomena that make using of software inevitable. The rivers carry sediment content along with water which is created by erosion of riverbed sediment and erosion caused by rainfall چکیده کامل

Investigating the features and flow behavior and related component is one of the complex phenomena that make using of software inevitable. The rivers carry sediment content along with water which is created by erosion of riverbed sediment and erosion caused by rainfall or surface runoff flowing over the catchment area. If the action of river dewatering occurs, the entry of sediment into the intake would make new challenges due to the sedimentation. In particular, these factors are valuable for Meander Rivers which have unsteady flow patterns. There are three general approaches to study this process. numerical model was used in this study due to the lower costs compared to existing methods and expediting the process of result obtaining, the model can also be applied to other similar cases to obtain feedbacks resulting from changes in different components that affect the phenomenon under study conditions and evaluate different functions. In this study, simulation of the discharge and sedimentation input into these intakes was investigated to evaluate the hydraulic conditions of flow and sedimentation in the intake with different angles of 30, 45, 60, 75 and 90 by different location (25, 40, 55 and 70) using CCHE2D numerical model that has a sinusoidal-like turn is analyzed. Besides, variation of parameters like velocity, Froude number, shear stress, river bed elevation and total sediment deposits of the river are calculated and discussed. The impact of these different angles on Hydraulic flow was studied. The results of these tests indicated that intake with 90-degree angle and 70 of arc can improve the flow patterns at the inlet. This can overcome sedimentation problems and water shortages in some seasons. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1126 - Determination chlorine of groundwater with electrical conductivity by Geostatistical methods (Case study of drinking water wells Mashhad)
سید حسین موسوی فضل علیرضا فرید حسینی بیژن قهرمان

Information on chlorine concentration in groundwater for drinking and agriculture is important. If theconcentration of this element is in too much water can cause problems for humans and is toxic toplants. Measurement of chloride in groundwater is extensive, costly and چکیده کامل

Information on chlorine concentration in groundwater for drinking and agriculture is important. If theconcentration of this element is in too much water can cause problems for humans and is toxic toplants. Measurement of chloride in groundwater is extensive, costly and time consuming. Find easyand inexpensive method has a special importance. the Statistical methods are based on spatialvariables. Changes of these variables point to the other have a certain continuity. This study forevaluation the ability of geostatistical methods for estimating chlorine using auxiliary variablesElectrical Conductivity in groundwater of Mashhad and the surrounding was conducted . For thispurpose, 276 wells were sampled and Parameters were measured electrical conductivity and chlorine.The data with software GS+ were analyzed. To determine the spatial correlation of data, Variogramswere calculated and plotted.The results showed good continuity exists between the measuredparameters. The correlation between two variables based on the variogram, 0 .91 Was calculated.Spherical model for Electrical Conductivity and Gaussian model for chlorine based on the minimumamount of RSS as the most suitable model was fitted to the data. For Comparison of methodsestimation of the root mean square error (RMSE) and plot of observational and estimated values wereused. Geostatistical methods, the chlorine more accurately than IDW and NDW methods wereestimated. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1127 - بررسی علل خرابی کانال های اصلی با استفاده از آنالیز برگشتی و ارائه راهکار جهت ترمیم(مطالعه موردی کانال پای پل)
هدی برماس نوید خیاط

احداث کانال از دیرباز از رایج ترین راه های ذخیره و انتقال آب به شمار می رود. از مهمترین اهداف طراحی کانال ها، انتقال آب از منبع تا محل مصرف با حداقل تلفات نشت و کمترین هزینه بهره‌برداری می باشد. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که بسیاری از سازه‌های هیدرولیکی و کانال‌ها ب چکیده کامل

احداث کانال از دیرباز از رایج ترین راه های ذخیره و انتقال آب به شمار می رود. از مهمترین اهداف طراحی کانال ها، انتقال آب از منبع تا محل مصرف با حداقل تلفات نشت و کمترین هزینه بهره‌برداری می باشد. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که بسیاری از سازه‌های هیدرولیکی و کانال‌ها به دلایل مختلفی از جمله عدم وجود خاک مناسب در محل و خاک‌های مسئله‌دار دچار تخریب‌های جزئی و کلی گردیده و صدمات زیادی را موجب شده اند، از جمله این سازه ها کانال پای پل واقع در استان خوزستان می‌باشد که دچار تخریب شده است. پیش بینی علل تخریب کانال‌ها منوط به شناسایی هر چه دقیق تر پارامترهای خاک بستر کانال است. با توجه به اینکه شناسایی این پارامترها به وسیله انجام آزمایش بر روی گمانه ها و یا با آزمایش های صحرایی مشخص می شود، اما معمولاً نتیجه این پارامترها همواره با خطا همراه است. لذا یک روش برای کاستن این عدم قطعیت‌ها استفاده از روش آنالیز برگشتی می باشد. از این روش می توان جهت طراحی سازه ها با ضریب اطمینان بالاتر استفاده کرد. در این پژوهش با استفاده از روش آنالیز برگشتی، به کمک نرم افزار Geo Studio و داده های حاصل از برداشت های میدانی، کانال پای پل مدل سازی گردید و پس از کنترل صحت و عملکرد نرم افزار، راهکارهایی جهت ترمیم تخریب های ایجاد شده ارائه شد. همچنین در انتها پس از بررسی علل ایجاد تخریب، روش بهسازی کانال ارائه و مدل سازی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1128 - Providing practical solutions to reduce water consumption in Mashhad
وحید یزدانی الهام یاری هادی نجف زاده سمانه توکلی امینیان سپیده یکه باش

Population growth and redistribution and changing production and consumption patterns are two factors that define the vulnerability of an area, economic sector or population group to water resources. The present study offers suggestions for reducing water consumption ac چکیده کامل

Population growth and redistribution and changing production and consumption patterns are two factors that define the vulnerability of an area, economic sector or population group to water resources. The present study offers suggestions for reducing water consumption according to Mashhad conditions and its effectiveness is presented. Also the necessary conditions for achieving a lasting coalition are provided based on game theory. Results show it is possible to prevent the loss of about 35 to 52 million cubic meters per year by repairing worn-out water supply lines. However, this solution requires extensive planning, costly and time consuming process. If it is possible to replace treated water with treated wastewater in 10 to 20% of urban consumption, it is finally possible to store about 17.5 to 35 million cubic meters of drinking water per year. The mentioned solutions such as educational and cultural solutions to reduce water consumption in the home sector are short-term and relatively less costly solutions if these solutions lead to a reduction in consumption on average. In the household sector, by 15 to 20 percent, we will eventually save 21 to 28 MCM per year in municipal water consumption. Currently, only 20% of the water needed in green space is supplied from drinking water sources, which is about four million cubic meters per year. Therefore, by replacing this amount with non-drinking water, it can store 4 million cubic meters of drinking water annually. If solutions are found to reduce consumption in the industrial and commercial sectors and lead to a 10 to 20 percent reduction in water consumption in these two sectors, it will ultimately lead to savings of 1.5 to 3 MCM Water will be in the year. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1129 - کاربرد برنامه‌ریزی آرمانی در تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی با تاکید بر آب مجازی دراستان کردستان
mostafa baghbanyan Hamed Ghaderzadeh Ghodratollah Emamverdi Marjan Damankeshideh Narciss Amin Rashti,

امروزه تولید محصولات مقرون به صرفه ،همواره از دغدغه‌های کشاورزان و سیاست‌گذاران می‌باشد. بر این اساس، لازم به نظر می‌رسد تا بتوان در سیاست‌گذاری‌های کشت ،افزون بر هدف‌های سیاست‌گذاران، نیازمندی‌ها و اهداف کشاورزان در کنار یکدیگر در نظر گرفته شود. بنابراین، مطالعه حاضر ب چکیده کامل

امروزه تولید محصولات مقرون به صرفه ،همواره از دغدغه‌های کشاورزان و سیاست‌گذاران می‌باشد. بر این اساس، لازم به نظر می‌رسد تا بتوان در سیاست‌گذاری‌های کشت ،افزون بر هدف‌های سیاست‌گذاران، نیازمندی‌ها و اهداف کشاورزان در کنار یکدیگر در نظر گرفته شود. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اقتصادی الگوی بهینه کشت محصولات زراعی استان کردستان به تفکیک شهرستان‌های آن با تاکید بر حداقل آب مجازی طرح ریزی و اجرا شد. به این منظور آمار و اطلاعات موردنیاز در سال زراعی 95-1394 در قالب تدوین الگوی برنامه‌‌ریزی آرمانی استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان داد، الگوی کشت فعلی واحدهای تولیدی شهرستان‌های استان دارای مزیت نسبی نبوده و از اینرو الگوی فعلی کشت باید تغییر یابد. به بیان دیگر، تغییرات الگوی کشت محصولات زراعی به سمت تخصصی شدن و متناسب با مزیت نسبی منطقه در حال تغییر هستند و محصولاتی وارد الگوی کشت شده‌اند که با امکانات و شرایط هر منطقه (شهرستان) سازگار می‌باشند. این تغییرات به نحوی است که سطح زیرکشت برخی از محصولات نسبت به وضعیت فعلی کاهش و برخی دیگر افزایش معنی‌داری پیدا کرده است. به طوری که محصولی مانند گندم آبی به طور کلی در الگوی بهینه وارد نشده است. همچنین بیشتر محصولات به دلیل عدم مزیت نسبی و غیرمتناسب با شرایط منطقه و همچنین بازدهی پایین آن‌ها از الگو حذف شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1130 - طراحی مدل علّی مدیریت مصرف آب با استفاده از رویکرد ترکیبی FDelphi-FDANP (مورد مطالعه شرکت آب و فاضلاب مازندران)
habibollah dadashi ali Sorayaei seyed ali Nabavi Chashmi

10.30495/imj.2021.681899

محدودیت های منابع آب آشامیدنی، خشک و کم آب بودن کشور، افزایش جمعیت و تقاضا، مصرف نادرست آب طی دهه های اخیر و توزیع نامتوازن زمانی و مکانی منابع آب موضوع بسیار حائز اهمیت است. نیاز به تغییر در شیوه های مدیریت تقاضای آب شرب و پیش بینی تقاضاهای جدید از طریق تحلیل عوامل موث چکیده کامل

محدودیت های منابع آب آشامیدنی، خشک و کم آب بودن کشور، افزایش جمعیت و تقاضا، مصرف نادرست آب طی دهه های اخیر و توزیع نامتوازن زمانی و مکانی منابع آب موضوع بسیار حائز اهمیت است. نیاز به تغییر در شیوه های مدیریت تقاضای آب شرب و پیش بینی تقاضاهای جدید از طریق تحلیل عوامل موثر بر مصرف آب را بیشتر کرده است. هدف مقاله حاضر ارایه الگو جهت اولویت بندی راهبردهای مدیریت مصرف آب در بخش خانگی می باشد. اطلاعات از طریق مطالعه و بررسی کتابخانه ای در این حوزه و مصاحبه با خبرگان صنعت آب گردآوری شد. سپس با نمونه گیری گلوله برفی به تشکیل پانل دلفی با رویکردی فازی، عواملی که از جامعیت بیشتری برخوردار بودند شناسایی شد که در نهایت خبرگان بر 7 معیار اصلی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و مهندسی، قانونی و مدیریتی، مکانی و زمانی با 26 زیر معیار تاثیرگذار اتفاق نظر داشتند. برای بررسی درجه اهمیت و ارتباط بین عوامل و اولویت بندی زیرمعیارها با استفاده از تکنیک DANP فازی اقدام شد. نتایج نشان داد که عوامل اصلی فنی و مهندسی با درجه اهمیت (144/0)، زمان (790/0) و فرهنگی(040/0) به عنوان عامل اثرگذار تاثیر مهمی در مصرف آب داشته است و همچنین زیرمعیارهای اثرگذار شامل تنوع بخشی در عرضه، درآمد سرانه، جمعیت، علایق مصرف کننده، تعرفه و قیمت گذاری، مدت حضور در منزل، انگیزه مصرف، سطح زیر بنا، شاغل بودن زنان، فشار شبکه و برنامه های اصلاح الگوی مصرف می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1131 - مدل سازی مدت زمان توقف اتوبوس در ایستگاه های خطوط عادی اتوبوس (مطالعه موردی شهر آبادان )
Roohangiz Namdari Atousa Tangestani

سیستم اتوبوسرانی یکی از زیر مجموعه های سیستم حمل و نقل درون شهری همگانی در کشور های در حال توسعه است. تحقیقات نشان می دهد که، مدت زمان توقف در ایستگاه اتوبوس در حدود 26 درصد از کل زمان سفر را به خود اختصاص می دهد،در نتیجه با استفاده از اولویت بندی عوامل مؤثر بر مدت زمان چکیده کامل

سیستم اتوبوسرانی یکی از زیر مجموعه های سیستم حمل و نقل درون شهری همگانی در کشور های در حال توسعه است. تحقیقات نشان می دهد که، مدت زمان توقف در ایستگاه اتوبوس در حدود 26 درصد از کل زمان سفر را به خود اختصاص می دهد،در نتیجه با استفاده از اولویت بندی عوامل مؤثر بر مدت زمان توقف اتوبوس و ارائه راهکارهایی در این راستا می توان در جهت کاهش زمان سفر گام برداشت. در مدل سازی مدت زمان توقف در ایستگاه، معمولاً 1 تا 3 پارامتر مستقل مؤثر به صورت کلاسیک انتخاب می شود. فرآیند انتخاب عوامل مؤثر، یکی از مهم ترین اجزای مدل سازی است که کمترمورد توجه قرار گرفته ‌شده است. در پژوهش حاضر پارامترهای مؤثر بر مدت زمان توقف اتوبوس در ایستگاه، تعداد افراد سوار شده، پیاده شده، ایستاده در اتوبوس و تعداد افرادی که مسیر عبور را می پرسند و سرانجام نحوه پرداخت کرایه در نظر گرفته شده است. داده های بکارگرفته شده در این پژوهش از آمارگیری میدانی در ایستگاه های مسیر عادی اتوبوس شهر آبادان بدست آمده که پس از ایجاد بانک اطلاعاتی خطوط با استفاده از نرم افزار SPSS به پیش بینی مدل مدت زمان توقف اتوبوس پرداخته شده و سپس اعتبارسنجی مدل ها بیان گردیده است.به دلیل عدم وجود بار ترافیکی بالا در شهرستان آبادان، نتایج حاصل از مدل فوق می تواند در جهت برنامه ریزی صحیح سیستم اتوبوسرانی، زمان بندی خطوط اتوبوسرانی و در نهایت استفاده بهینة شهروندان از زمان بهره گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1132 - بررسی اثر بخشی آموزش روانشناسی مثبت‌گرا بر بهزیستی روانشناختی و پیشرفت تحصیلی (مطالعه موردی: دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان آباده)
الهه اسلمی سید جواد هاشمی اردکانی

10.30495/ee.2022.1952588.1069

مقدمه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش روانشناسی مثبت‌گرا بر بهزیستی روانشناختی و پیشرفت تحصیلی نوجوانان دختر شهرستان آباده بود.روش شناسی پژوهش: روش تحقیق شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و گواه بوده است. جامعه آماری این پژوهش را همه دخترا چکیده کامل

مقدمه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش روانشناسی مثبت‌گرا بر بهزیستی روانشناختی و پیشرفت تحصیلی نوجوانان دختر شهرستان آباده بود.روش شناسی پژوهش: روش تحقیق شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و گواه بوده است. جامعه آماری این پژوهش را همه دختران دانش‌آموز مقطع متوسطه اول که در سال تحصیلی1400-1399 در شهرستان آباده مشغول به تحصیل بودند تشکیل داده اند. تعداد 30 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. به منظور گردآوری داده های پژوهش از مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989) و پیشرفت تحصیلی فام و تیلور (1999) استفاده شد. گروه آزمایش تحت آموزش روانشناسی مثبت‌گرا به مدت 10 جلسه قرار گرفتند و گروه گواه آموزشی دریافت نکردند. یافته‌ها: به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل کوواریانس چند‌متغیره با استفاده از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد که تفاوت معناداری P< 0.001)) در بهزیستی روانشناختی و پیشرفت تحصیلی نوجوانان در بین دو گروه آزمایش و گواه مشاهده شد.بحث و نتیجه‌گیری: به عبارتی روانشناسی مثبت‌گرا باعث افزایش معنی‌دار بهزیستی روان‌شناختی و پیشرفت تحصیلی نوجوانان دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان آباده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1133 - بررسی و مقایسة موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های محمود دولت‌آبادی
راضیه فانی اسکی فیروز فاضلی محمود رنجبر

محمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها چکیده کامل

محمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها و مفاهیم است که می‌تواند آمیزه‌ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار باشد. در تحقیق حاضر تلاش می‌شود تا شگردهای ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های دولت‌آبادی با تکیه بر دو اثر داستانی و دو اثر نمایشی، بررسی و مقایسه شوند. با تفحص در موقعیت‌های موجود در چهار اثر می‌بینیم که عامل کلیدی ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در شبکه ارتباطی بین آنها آن-هاست که علاوه بر خنده‌انگیزی با ظرافت سیستم فرهنگی یا سیاسی جامعه را به سخره می‌گیرند. مهمترین موضوعاتی که نویسنده در قالب موقعیت‌های طنز‌آمیز به آنها توجه دارد عبارتنداز: معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بی-عدالتی و وجود فساد در بین ارگان‌های مختلف اداری. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1134 - بررسی جلوه‌های ناتورالیسم در داستان‌های کوتاه دولت‌آبادی و درویشیان
روناک صمدی خلیل بیگزاده رقیه صدرایی

مکتب ادبی ناتورالیسم از بطن رئالیسم پدید آمده که طبیعت را عنصر اثرگذار بر ساختار زندگی دانسته و هدف آن بیان واقعیت‌های دردناک جامعه است. سبک نویسندگی محمود دولت‌آبادی و علی‌اشرف درویشیان رئالیسم است و از نویسندگان صاحب‌سبک در میان داستان‌نویسان نسل سوم ادبیات داستانی ای چکیده کامل

مکتب ادبی ناتورالیسم از بطن رئالیسم پدید آمده که طبیعت را عنصر اثرگذار بر ساختار زندگی دانسته و هدف آن بیان واقعیت‌های دردناک جامعه است. سبک نویسندگی محمود دولت‌آبادی و علی‌اشرف درویشیان رئالیسم است و از نویسندگان صاحب‌سبک در میان داستان‌نویسان نسل سوم ادبیات داستانی ایران هستند. داستان‌‌های کوتاه این نویسندگان علی‌رغم تفاوت‌های سبک نویسندگی، در بُعد اندیشه شباهت‌هایی دارند که اندیشه‌های ناتورالیستی دو نویسنده در داستان‌های کوتاهشان یکی از این شباهت‌هاست، چنان که درون‌مایه‌های ناتورالیستی فراوانی در داستان‌های کوتاه دولت‌آبادی (ته شب، ادبار، مرد، از خم چمبر، گاواره‌بان، عقیل عقیل، آوسنة باباسبحان، باشبیرو، سایه‌های خسته) و درویشیان (فصل نان، از این ولایت، همراه آهنگ‌های بابام، آبشوران) که عموماً مربوط به فضای ایرانِ دورة پهلوی دوم هستند، دیده می‌شود. این نویسندگان زشتی‌های جامعة ایرانِ دهة چهل را آشکارا در شرایط خاصّی از اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر پهلوی به تصویر کشیده‌اند. بنابر این، پژوهش پیش روی با هدف تبیین جلوه‌های ناتورالیستی در آثار دولت‌آبادی و درویشیان با رویکردی توصیفی- تحلیلی انجام شده که دستاورد آن تحلیل و تبیین جلوه‌هایی مشترک از ناتورالیسم مانند: فقر و بیکاری، خشونت علیه زنان، جهل و خرافه، نبود عشق و زیبایی، کارکرد زبان محاوره، توصیف دقیق و شرح جزئیات، مرگ و فرجام غم‌انگیز توصیف رنج‌ها و سختی‌های زندگی شکست حرمت کلمات و مفاهیم، فضاسازی تیره و آزارنده د ر داستان‌های کوتاه این دو نویسنده ‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1135 - تحلیل روان‌شناختی داستان سیمرغ از منطق‌الطیر عطار نیشابوری براساس نظریه آبراهام مازلو
گل نیا ساعد فاتح سهرابی

بررسی ادبیات عرفانی فرهنگ‌مان و تطبیق آن با نظریات نوین روان شناسی از موضوعات جالبی است که اخیراً بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این موضوعات شباهت عرفان و مراحل آن با نظریه‌های روان شناسان انسان‌گرا است. از این روی هدف این مقاله بررسی داستان سیمرغ از منطق الطیر چکیده کامل

بررسی ادبیات عرفانی فرهنگ‌مان و تطبیق آن با نظریات نوین روان شناسی از موضوعات جالبی است که اخیراً بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این موضوعات شباهت عرفان و مراحل آن با نظریه‌های روان شناسان انسان‌گرا است. از این روی هدف این مقاله بررسی داستان سیمرغ از منطق الطیر عطار نیشابوری به عنوان یکی از نمونه‌های ادبیات عرفانی با نظریه سلسله مراتب نیازهای آبراهام مازلو است. سلسله مراتب نیازهای مازلو به ترتیب شامل پنج نیاز فیزیولوژیک، نیاز به ایمنی، نیاز به محبت و تعلق‌پذیری، نیاز به احترام و نیاز به خودشکوفایی می‌شود. روش مطالعه به صورت تحلیل مفهومی و معنای مکالمات موجود بر اساس نظریه ذکر شده، است. بنابراین مجموعه استدلال‌های موجود در داستان تمثیلی سیمرغ با مراحل نیازهای مازلو تطبیق یافته و به‌صورت مفهومی و محتوایی مورد بررسی قرار گرفتند. از نتایج تطبیق‌های به عمل آمده می‌توان نتیجه گرفت که استدلال‌های تمثیلی پرندگان در هر طبقه به تدریج و با پیشروی در طی داستان با نیازهای مطرح شده در نظریه مازلو تاحدودی همخوانی دارند. علاوه براین به موازات پیش رفتن در داستان نیازهای سطح بالاتری مطرح شده است. اگرچه محتوا متفاوت است اما فرایندها مشابه به نظر می‌آیند. علاوه بر کلیات، موارد متعددی از جزئیات آنها نیز با همدیگر همخوانی دارند. بنایراین می‌توان گفت که نظریه مازلو می‌تواند قالب مفهومی مناسبی برای درک داستان سیمرغ در نظر گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1136 - نگاهی به بازتاب بنیان‌های کیش آناهیتا در داستان بیژن و منیژه
مسعود پاکدل

این جستار به بررسی بنیان‌های کیش آناهیتا در داستان بیژن و منیژه می‌پردازد. بنیان‌های کیش آناهیتا همانند: حیات و زایندگی، تقدس و برکت، سلطه و قدرت و... . در داستان بیژن و منیژه که رشته‌ای باریک و نامرئی از اسطوره و داستان را داراست، دیده می‌شود. آناهیتا (ایزد بانوی آب) د چکیده کامل

این جستار به بررسی بنیان‌های کیش آناهیتا در داستان بیژن و منیژه می‌پردازد. بنیان‌های کیش آناهیتا همانند: حیات و زایندگی، تقدس و برکت، سلطه و قدرت و... . در داستان بیژن و منیژه که رشته‌ای باریک و نامرئی از اسطوره و داستان را داراست، دیده می‌شود. آناهیتا (ایزد بانوی آب) در سراسر ایران کهن، فرشتة پاکی و طهارت است. آناهیتا در اسطورۀ آفرینش زرتشت و فرزند وعده ‌داده‌شدۀ زرتشت نقش‌آفرینی کرده است و نماد عفت و پاک‌دامنی زنانه است. قدرت و تسلط دارد و فاعل و کنشگر است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که در داستان بیژن و منیژه، نقش منیژه بازنمایی عملکردهای آناهیتاست. او عاشق و دل‌باخته است. روحیۀ زنانه‌اش در داستان جریان دارد، ناجی بیژن است، آب و غذا به بیژن می‌رساند و موجب رهایی بیژن گشته است. هبوط بیژن در چاه موجب وصال او می‌گردد؛ زیرا بیژن باید مرارت و سختی ببیند تا شایستة وصال منیژه شود. از همین روی، ویژگی‌های ایزد بانوی آناهیتا در او جلوه‌گر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1137 - کاربست رویکرد ادبیات اقلیت ژیل دلوز بر رمان "الثلج یاتی من النافذه"حنا مینه و رمان "جای خالی سلوچ"محمود دولت آبادی
مریم قربانعلی اشرف چگینی محمد علی شفائی

10.30495/farsij.2022.1955602.1619

ژیل دلوز از بزرگ ترین فیلسوفان معاصر، از جمله متفکرانی است که در زمینه ادبیات اقلیت مطالعات قابل توجهی داشته است.اقلیت شدن گسستن قید و بند هایی است که ما را به شیوه ها ی خاصی از اندیشیدن مقید می سازد تا با قلمرو زدایی ها، قلمرو های متعارف را از میان بردارد وبه صیرورت دس چکیده کامل

ژیل دلوز از بزرگ ترین فیلسوفان معاصر، از جمله متفکرانی است که در زمینه ادبیات اقلیت مطالعات قابل توجهی داشته است.اقلیت شدن گسستن قید و بند هایی است که ما را به شیوه ها ی خاصی از اندیشیدن مقید می سازد تا با قلمرو زدایی ها، قلمرو های متعارف را از میان بردارد وبه صیرورت دست یابد. مراد از شدن یا صیرورت، گذرهایی است که یک مفهوم در خلال آنها دگردیسی می یابد. اقلیت شدن مقاومتی در برابر ایدئولوژی اکثریت وبیانگر گریز از هنجار های اکثریت است. همه صیرورت ها، رفتن به سوی ادبیات اقلیت و اقلیت شدن است. شدن در دیدگاه دلوز نقش محوری دارد. او برای تبیین فلسفه شدن خود، از ریزوم کمک می گیرد. در این جستار به روش توصیفی _تحلیلی سعی گردیده ضمن ارائه تعریفی از ادبیات اقلیت، به واکاوی وشناخت این نظریه در رمان جای خالی سلوچ و رمان الثلج یاتی من النافذه پرداخته می شود.با خوانش دو رمان، طبق رویکرد ادبیات اقلیت دریافتیم که ویژگی های این تفکر از جمله مهمترین ویژگی آن، قلمروزدایی برای رسیدن به صیرورت را دارا هستند وکاربست این رویکرد در هر دو رمان امکان پذیر است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1138 - جایگاه سیاسی-تعلیمی جانوران آبزی در کلیله و دمنه
حسین عباس نژاد پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخری

10.30495/farsij.2022.1917819.1427

بیشتر داستان‌های کلیله و دمنه، تمثیلی و به زبان حیوانات است. به احتمال قوی دلیل عمدۀ استفاده از شخصیّت‌های حیوانی، محتوای سیاسی، تعلیمی آن است. جانوران، در متون تمثیلی با ایفای نقش تمثیلی و نمادین، غیر از اینکه موجب تنوّع و جذابیّت حکایت‌ها و داستان‌ها می‌شوند، شاعران و چکیده کامل

بیشتر داستان‌های کلیله و دمنه، تمثیلی و به زبان حیوانات است. به احتمال قوی دلیل عمدۀ استفاده از شخصیّت‌های حیوانی، محتوای سیاسی، تعلیمی آن است. جانوران، در متون تمثیلی با ایفای نقش تمثیلی و نمادین، غیر از اینکه موجب تنوّع و جذابیّت حکایت‌ها و داستان‌ها می‌شوند، شاعران و اهل قلم از رویکرد نقش تمثیلی آن‌ها، بیشتر برای تحقق اهداف سیاسی، تعلیمی، اخلاقی و به خصوص اخلاق اجتماعی سود می‌جویند. داستان‌های کلیله و دمنه، غالباً منعکس کننده هرم قدرت و پیش کشیدن تعالیم اخلاقی در جامعۀ (هند، ایران و جهان اسلام) است؛ بنابراین به بهترین وجهی ساز و کار فرهنگ سیاسی، قدرت، پند و اندرز، رفتار سیاسی و تأثیر آن را بر طبقات دیگر نشان می‌دهد. با تجزیه و تحلیل متن می‌توان ساختار جایگاه سیاسی، تعلیمی و تأثیر آن را بر رفتارهای فردی و اجتماعی کشف و بررسی کرد. در این جستار که به شکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای و به روش توصیفی - تحلیلی به تبیین و تحلیل این موضوع در کلیله و دمنه پرداخته شده است، سعی شده است که مضمون چند داستان از حیث بُعد سیاسی، تعلیمی با در نظر گرفتن جنبه‌های مدیریّتی، نظیر تصمیم گیری، برنامه ریزی، سازمان دهی و رفتار سازمانی در یک جامعه یا نهاد اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته، و شخصیّت‌های نمادین حکایت‌ها با ایفای نقشی که در داستان‌ها بر عهده دارند، معرّفی شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1139 - نقد جامعه شناختی رمان «سفر» محمود دولت‌آبادی
جمال ادهمی پرویز جهانگیری چنور دیداری

مقاله‌ی حاضر به نقد جامعه شناختی رمانسفر می پردازد، نقد جامعه شناختی رمان به عنوان گرایش مهمی در جامعه شناسی ادبیات، به تعامل رمان و جامعه و تأثیر متقابل آن دو بر یکدیگر می پردازد. در نخستین رمان های فارسیاز دوره مشروطه تا رمان های اخیردوره معاصر، بین ساختار و محتوای رم چکیده کامل

مقاله‌ی حاضر به نقد جامعه شناختی رمانسفر می پردازد، نقد جامعه شناختی رمان به عنوان گرایش مهمی در جامعه شناسی ادبیات، به تعامل رمان و جامعه و تأثیر متقابل آن دو بر یکدیگر می پردازد. در نخستین رمان های فارسیاز دوره مشروطه تا رمان های اخیردوره معاصر، بین ساختار و محتوای رمان فارسی و جامعه ایرانی همواره رابطه معین وجود داشته است بنابراین با پیچیده‌تر شدن روابط حاکم بر جامعه ایرانی در عرصه های اجتماعی- سیاسی و فرهنگی، ساختار رمان فارسی نیز به سمت واقع‌گرایی انتقادی تمایل بیشتری پیدا کرده است. در رمان سفر به عنوان اثری که حاصل تحولات دوره گذار است نویسنده با انتخاب زندگی یک خانواده معمول حاشیه شهری ابعاد تراژیک این طبقه اجتماعی را در اثر آن تحولات ترسیم می کند. بنابراین در این جستار ابتدا به نظریه های مسلط و رایج در باب نقد جامعه شناختی اشاره شده است، سپس براساس شواهدی از رمان سفر با روش اسنادی به تحلیل نظری- استنباطی آن پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1140 - نقد مکتبی داستان های محمود دولت آبادی
کیومرث رحمانی

مکتب ادبی ناتورالیسم[1]در نیمه ی دوم سده ی نوزدهم میلادی در فرانسه توسط امیل زولا[2]، رمان نویس فرانسوی بنیاد گذاشته شد و سپس دامنه ی نفوذ آن به برخی کشورهای اروپایی و امریکا کشیده شد. این مکتب در پایان امپراتوری دوم در فرانسه با الهام گرفتن از نظرات فلسفی- ادبی تن[3]، چکیده کامل

مکتب ادبی ناتورالیسم[1]در نیمه ی دوم سده ی نوزدهم میلادی در فرانسه توسط امیل زولا[2]، رمان نویس فرانسوی بنیاد گذاشته شد و سپس دامنه ی نفوذ آن به برخی کشورهای اروپایی و امریکا کشیده شد. این مکتب در پایان امپراتوری دوم در فرانسه با الهام گرفتن از نظرات فلسفی- ادبی تن[3]، منتقد بنام فرانسوی و به تأثیر ریشه ی دارتر، کارهای بزرگ فیزیولوژیست ها و پزشکان و طب تجربی کلود برنار[4] به وجود آمد. تأثیرپذیری عمده ی این مکتب از نظر شکل ظاهر از نظریه های بیولوژیکی داروین و هم چنین کاربرد عقاید فلسفی اگوست کنت و... در مطالعات اجتماعی و استعمال عقاید تن در نظریه های جبر علمی[5] در ادبیات است. این ها (عقاید فلسفی کنت و تن) در تفسیر روابط زندگی بر اساس تحوّلات اجتماعی و تأکید بر دیدگاه های مربوط به هستی انسان از اصول کاربردی و مهم ناتورالیسم به شمار می روند. بر این اساس اعتقاد ناتورالیست ها این است که انسان تمایل به عینیت دارد و رفتار او مانند کار یک ماشین به شمار می رود و درباره ی آن مثل یک ماشین قضاوت اخلاقی ناممکن می شود؛ چراکه به حکم عوامل سه گانه ی وراثت و محیط و لحظه محتوم است؛ از این رو می توان با داشتن دانشی از مکانیزم پدیده های فطری در انسان قطعات متحرکه ی ظهور عقلانی و احساساتی اش را تحت تأثیر و نفوذ وراثت و محیط و لحظه نشان داد و هم چنان که یک دانشمند طبیعی در سلسله حوادث و علل و موجبات آن ها تحقیق میکند، در ادبیات نیز چنین تحقیقی لازم و عملی است؛ زیرا هنرمند هم مانند شیمی دان و زیست شناس یا فیزیک دان می تواند با مواد کارش تجربه کند. در این مقاله سعی شده است داستان های ناتورالیستی آثار محمود دولت آبادی، شناسایی و در حدّ توان شرح و بررسی شود؛ تا از این دریچه بهتر بتوان به جهان بینی و دنیای اندیشه ی این نویسنده ی توانمند نظری افکند. با این تعریف که ناتورالیسم نویسندگان ایران- نه به تمام و کمال- تأثیرپذیر از ناتورالیسم نویسندگان غربی، به ویژه نویسندگان آمریکا و فرانسه است. [1]. naturalism [2]. Emil zola [3]. Taine [4]. Claude Bevnard [5]. Determinism پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1141 - شناسایی مؤلفه‌های الگوی تلفیقی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی بر اساس رویکرد فراترکیب در صنعت آب و فاضلاب
اکبر شیدائی حبشی سلیمان ایران زاده هوشنگ تقی زاده

هدف از تحقیق حاضر شناسایی مؤلفه‌های استراتژی توانمند سازی، رهبری تحولگرا و دلبستگی شغلی جهت استفاده در الگوی تلفیقی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در شرکت‌های آب و فاضلاب استان‌های آذربایجان غربی و شرقی بر اساس رویکرد فراترکیب است. بر اساس بررسی مبانی و مرور پیشینه چکیده کامل

هدف از تحقیق حاضر شناسایی مؤلفه‌های استراتژی توانمند سازی، رهبری تحولگرا و دلبستگی شغلی جهت استفاده در الگوی تلفیقی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در شرکت‌های آب و فاضلاب استان‌های آذربایجان غربی و شرقی بر اساس رویکرد فراترکیب است. بر اساس بررسی مبانی و مرور پیشینه تحقیقات انجام‌شده، مشاهده می‌شود که بیشتر این تحقیقات به‌صورت مجزا، کمی و همبستگی مورد بررسی قرارگرفته است. به ‌بیان ‌دیگرهیچ‌ یک از مطالعات انجام‌شده همانند تحقیق پیشرو، از یک الگوی جامع در فرآیند توانمندسازی منابع انسانی استفاده نکرده اند. این پژوهش از اولین مطالعاتی است که می‌تواند به‌عنوان یک مبنایی در جهت توسعه و بسط تئوریک مفاهیم مرتبط با فرآیند توانمندسازی منابع انسانی، در قالب یک الگوی تلفیقی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در سازمان‌ها، بالأخص سازمان‌های صنعتی مانند شرکت‌های آب و فاضلاب در زمینه کاربردی و پژوهشی کمک نماید.در این تحقیق از رویکرد فراترکیب کیفی و روش باروسو و ساندولسکی، استفاده شد. بدین صورت که مؤلفه‌های مرتبط با الگوی تلفیقی با تحلیل مقالات داخلی و خارجی در یک بازه زمانی مشخص (1392- 1400 ) و ( 2013- 2021) و با استفاده از نظر خبرگان (با سابقه فعالیت در حوزه صنعت آب و فاضلاب) و بر اساس الگوریتم ارزیابی حیاتی شناسایی شد. در ادامه مدل مفهومی حاصل از روش فراترکیب و الگوریتم ارزیابی حیاتی ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1142 - بررسی تطبیقی رابطه بین فرهنگ سازمانی با سلامت سازمانی در شرکت‌های دولتی ایران به منظور ارایه مدلی مطلوب
مهران دریا قلی بیگی علیرضا منظری توکلی سنجر سلاجقه ایوب شیخی

این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی رابطه بین فرهنگ سازمانی با سلامت سازمانی در شرکت‌های دولتی ایران به منظور ارایه مدلی مطلوب (مطالعه موردی تطبیق شرکت گاز استان کرمان با شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمان) انجام شد. ابتدا مولفه‌های هر یک از متغیرها با توجه به مطالعات کتابخانه چکیده کامل

این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی رابطه بین فرهنگ سازمانی با سلامت سازمانی در شرکت‌های دولتی ایران به منظور ارایه مدلی مطلوب (مطالعه موردی تطبیق شرکت گاز استان کرمان با شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمان) انجام شد. ابتدا مولفه‌های هر یک از متغیرها با توجه به مطالعات کتابخانه‌ای مورد شناسایی قرار گرفت و در ادامه با استفاده از نظرات خبرگان مورد تایید قرار گرفت. این پژوهش بر حسب هدف، توسعه‌ای- کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات ترکیبی از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. ابتدا مولفه‌های فرهنگ سازمانی از طریق مطالعات کتابخانه‌ای شناسایی شد و با استفاده از روش دلفی و نظرخواهی از خبرگان تحقیق مورد تائید قرار گرفتند. جامعه آماری این پژوهش شامل دو گروه خبرگان و کارمندان شرکت گاز و آب و فاضلاب شهری استان کرمان می‌باشد. برای بررسی فرضیات از آزمون t تک نمونه‌ای، آزمون t دو نمونه‌ای و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌ افزار 25 spss و اسمارت پی‌ال‌اس (Smart pls3) استفاده شد. نتایج حاصل از تطبیق نشان داد که از دیدگاه خبرگان مولفه‌ها در دو جامعه آماری تفاوتی ندارد و با مولفه‌های یکسان می توان فرهنگ سازمانی در دو شرکت را مورد سنجش قرار داد اما فرهنگ سازمانی در دو شرکت تفاوت معنی داری داشتند. همچنین نتایج نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و مولفه‌های آن: فرهنگ مشارکتی، فرهنگ همانندی، فرهنگ انطباق‌پذیری و فرهنگ ماموریتی و سلامت سازمانی در شرکت گاز و آب و فاضلاب شهری استان کرمان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1143 - بررسی اثر نانوذرات گرافن-سیلیکا بر خواص رئولوژیکی و ترموفیزیکی سیال حفاری پایه آبی
محمد غلامحسین زاده اشکان غفوری

گل حفاری یکی از مهمترین و اساسی ترین ملزومات عملیات حفاری چاه های نفتی و گازی است. بهینه سازی خواص سیال حفاری منجر به کاهش زمان و هزینه های حفاری می‌شود. گل حفاری پایه آبی یکی از انواع سیال حفاری است که بدلیل سازگاری با محیط زیست بصورت عمده در عملیات حفاری چاه ها کاربرد چکیده کامل

گل حفاری یکی از مهمترین و اساسی ترین ملزومات عملیات حفاری چاه های نفتی و گازی است. بهینه سازی خواص سیال حفاری منجر به کاهش زمان و هزینه های حفاری می‌شود. گل حفاری پایه آبی یکی از انواع سیال حفاری است که بدلیل سازگاری با محیط زیست بصورت عمده در عملیات حفاری چاه ها کاربرد دارد. در این پژوهش به منظور بالا بردن بازدهی این نوع سیال حفاری از نانو ذرات گرافن و سیلیکون اکسید به نسبت وزنی برابر در گل حفاری پایه آبی استفاده شده است. این پژوهش به بررسی اثر غلظت های مختلف (۲۵/۰، ۵/۰، ۷۵/۰ و ۱ درصد کسر حجمی) این نانوذرات بر خواص مختلف سیال حفاری از قبیل گرانروی پلاستیکی، نقطه واروی، استحکام ژله ای ۱۰ دقیقه و ۱۰ ثانیه، حجم صافاب گل و ضریب هدایت حرارتی پرداخته است. تمامی آزمایشات خواص رئولوژیکی بر پایه استاندارد (API RP 13B) انجام شده است. از روش سیم داغ گذرا برای تعیین ضریب هدایت حرارتی سیال استفاده شده است. نتایج نشان می دهد افزایش نانوذرات تاثیر بسزایی بر خواص رئولوژیکی و ترموفیزیکی گل حفاری پایه آبی داشته و سبب کاهش ویسکوزیته پلاستیک (15 درصد)، کاهش حجم صافاب (25 درصد) و استحکام ژله ای و همچنین افزایش ضریب هدایت حرارتی به میزان 16 درصد در کسر حجمی 1 درصد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1144 - بهینه‌سازی توان و وزن چرخدنده‌های ساده به کمک روش‌های بهینه‌سازی فرا ابتکاری و روش‌های اجزا محدود
محمد صادقی علی سعداله

چرخدنده‌ها یکی از پرکاربردترین اجزای انتقال و یا تغییر قدرت محسوب میشوند که به وفور در صنعت به چشم میخورند. در طراحی چرخدنده ها، متغیرهای وزن، اندازه و راندمان از عوامل مهم و تاثیرگذار در یک طراحی بهینه محسوب میشوند، هرچند این عوامل گاهی در تضاد با یکدیگر هستند. از اینر چکیده کامل

چرخدنده‌ها یکی از پرکاربردترین اجزای انتقال و یا تغییر قدرت محسوب میشوند که به وفور در صنعت به چشم میخورند. در طراحی چرخدنده ها، متغیرهای وزن، اندازه و راندمان از عوامل مهم و تاثیرگذار در یک طراحی بهینه محسوب میشوند، هرچند این عوامل گاهی در تضاد با یکدیگر هستند. از اینرو اهمیت بهینه سازی در چرخدنده ها امری ضروری قلمداد میشود. امروزه با توسعه رایانه ها و گسترش نرم افزارهای مهندسی در علم مکانیک می‌توان در هزینه و در ساخت این چرخدنده ها پیشرفت قابل توجه ای کرد. چرخدنده مورد نظر در این تحقیق از نوع چرخدنده ساده است که البته این تحقیق قابلیت بسط به انواع دیگر چرخدنده ها را داراست. در این مقاله از نرم افزار انسیس و زبان برنامه نویسی متلب جهت مدلسازی و بهینه سازی چرخدنده ساده استفاده شده است. در این مطالعه، هدف افزایش بیشترین توان با کمترین وزن ممکن است. متغیرهای طراحی در این مقاله، توان، تعداد دندانه، مدول، و ضخامت چرخدنده هستند که به بهینه‌ترین شکل ممکن با نرم‌افزار متلب بهینه سازی شده اند و سپس با نرم‌افزار انسیس مدل‌سازی و تحلیل مهندسی میشوند. در این میان، قیودی مانند قیود مربوط به تنش‌های موجود، مدول، فاصله دو محور چرخدنده، راندمان، و ضرایب اطمینان نیز در نظر گرفته می‌شوند. نتایج حاصله از برنامه نویسی با خطای بسیار کمی نتایج حاصله از نرم افزار مهندسی را تایید میکند که این مهم مبین قابل قبول بودن مدل ریاضی ارایه شده در این مقاله است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1145 - شبیه سازی عددی و تاثیر سرعت دورانی بر عملکرد و ضخامت فیلم گاز آببند گاز خشک یک کمپرسور سانتریفیوژ
نوید بزرگان آرش استواری نادیا جلالی فر موسی قاسمی

در این مقاله با استفاده از دینامیک سیالات محاسباتی، ویژگی‌های دینامیکی جریان در شیارهای دو جهته نشت‌ بند گازی خشک یک کمپرسور سانتریفیوژ، شبیه‌سازی می‌شود. ناحیه محاسباتی شامل فیلم گاز بین دو رینگ ثابت و چرخان و فضای درون شیارها است. عملکرد نشت بند تحت ضخامت های 05/3 و 0 چکیده کامل

در این مقاله با استفاده از دینامیک سیالات محاسباتی، ویژگی‌های دینامیکی جریان در شیارهای دو جهته نشت‌ بند گازی خشک یک کمپرسور سانتریفیوژ، شبیه‌سازی می‌شود. ناحیه محاسباتی شامل فیلم گاز بین دو رینگ ثابت و چرخان و فضای درون شیارها است. عملکرد نشت بند تحت ضخامت های 05/3 و 08/5 میکرومتر مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌منظور انجام حل عددی، معادله های پیوستگی و ناویر-استوکس با فرض گاز کامل با استفاده از سلول های بی سازمان حل می‌شوند. رژیم جریان آرام در نظر گرفته می‌شود. نتایج به دست آمده شامل توزیع فشار می‌باشند. نتایج حاصل از حل عددی مدل هندسی با شیار دو جهته C شکل با نتایج تجربی گابریل، ارزیابی شدند. هندسه مورد بحث در این پژوهش هندسه گاز خشک کمپرسور C-14200 واحد الکیلاسیون شرکت پالایش نفت آبادان است. نتایج نشان می‌دهد که سرعت چرخش آببند گاز خشک تأثیر مهمی در اثر هیدرودینامیکی دارد، زمانی‌که سرعت چرخش از 4000 دور بر دقیقه به 18000 دور بر دقیقه افزایش می‌یابد، فشار هیدرودینامیکی در شیار از 76/4 بار به 009/6 بار افزایش می‌یابد. در حالی‌که فشار شعاع خارجی و ضخامت فیلم گاز هر دو اثر هیدرودینامیکی را کاهش می‌دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1146 - مقایسه سیکل رانکین آلی و سیکل کالینا برای استفاده از انرژی اتلافی سیکل تبرید آبشاری جهت کاهش توان مصرفی
محسن مهدوی عادلی سید امید رضا موسوی

در این مقاله یک سیستم ترکیبی جدید با هدف جلوگیری از اتلاف انرژی و کاهش توان مصرفی ارائه شده است. در این سیستم از سیکل تبرید آبشاری (سیکل تولید برودت)، سیکل رانکین آلی (سیکل تولید توان) و سیکل کالینا (سیکل تولید توان) استفاده می شود. سیکل تبرید آبشاری به وسیله یک مبدل حر چکیده کامل

در این مقاله یک سیستم ترکیبی جدید با هدف جلوگیری از اتلاف انرژی و کاهش توان مصرفی ارائه شده است. در این سیستم از سیکل تبرید آبشاری (سیکل تولید برودت)، سیکل رانکین آلی (سیکل تولید توان) و سیکل کالینا (سیکل تولید توان) استفاده می شود. سیکل تبرید آبشاری به وسیله یک مبدل حرارتی با سیکل های تولید توان نامبرده ترکیب می شود، این مبدل حرارتی نقش کندانسور برای سیکل تبرید آبشاری و نقش اواپراتور برای سیکل های تولید توان دارد. بعد از تولید سرما در دمای پایین(45- درجه سانتی گراد) به وسیله سیکل تبرید آبشاری به جای اینکه حرارت با سطح انرژی پایین اما با ارزش حرارتی بالا در سیکل تبرید آبشاری اتلاف شود، از آن در اواپراتور سیکل های رانکین آلی و کالینا برای تولید بخار مورد نیاز استفاده می شود. نتایج نشان می دهد که با استفاده از سیکل های تولید توان رانکین آلی و کالینا، ضمن تولید برودت در دمای ℃45- ، به ترتیب می توان 13/20درصد و 06/14 درصد توان مصرفی سیکل تبرید آبشاری را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1147 - کاربرد میکرو ذرات دی اکسید تیتانیوم و ذرات ضد آب شده با تکنولوژی نانو در پوشش‌های کامپوزیتی رنگ اپوکسی بر روی فولاد X52
امیر کاظمی احمد منشی مهدی بروجردنیا

در این پژوهش دو نوع پوشش کامپوزیتی بر پایه رنگ اپوکسی تقویت شده توسط نانو و میکرو ذرات دی اکسید تیتانیوم و ذرات آبگریز شده آن به طور جداگانه و با غلظت‌های 1، 2، 3، 4 و 5 درصد وزنی برای بهبود ویژگی‌های رنگ اپوکسی تهیه شد. به منظور بررسی رفتار آن ها بر روی فولاد X52 اعما چکیده کامل

در این پژوهش دو نوع پوشش کامپوزیتی بر پایه رنگ اپوکسی تقویت شده توسط نانو و میکرو ذرات دی اکسید تیتانیوم و ذرات آبگریز شده آن به طور جداگانه و با غلظت‌های 1، 2، 3، 4 و 5 درصد وزنی برای بهبود ویژگی‌های رنگ اپوکسی تهیه شد. به منظور بررسی رفتار آن ها بر روی فولاد X52 اعمال گردیدند و سپس با انجام آزمون‌های خوردگی و سایش خواص آن ها مورد بررسی قرار گرفت. ضخامت پوشش‌ها توسط دستگاه ضخامت سنج دیجیتال بررسی شدو رفتار مقاومت به خوردگی پوشش‌ها با استفاده از روش پلاریزاسیون در محلول سدیم کلرید 5/3% ارزیابی شد. نتایج آزمون خوردگی نشان داد که با اضافه کردن و افزایش غلظت ذرات تقویت کننده در پوشش‌ها مقاومت به خوردگی بهبود یافته و همچنین پوشش کامپوزیتی رنگ اپوکسی دارای 5 درصد وزنی تقویت کننده دی اکسید تیتانیوم آبگریز شده، مقاومت به خوردگی بهتری نسبت به سایر نمونه‌ها از خود نشان می دهد. برای بررسی خواص مورفولوژی سطح از میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز استفاده گردید. نتایج به دست آمده از این آنالیز توزیع مناسب و یکنواخت ذرات آبگریز شده در زمینه پوشش اپوکسی را نشان داده است. مقاومت به سایش پوشش‌ها توسط دستگاه آزمون گلوله بر روی دیسک انجام شد. نتایج آزمون سایش نشان داد که با اضافه کردن و افزایش غلظت ذرات تقویت کننده در پوشش مقاومت سایشی پوشش افزایش یافته، اما با مقایسه نمونه‌های کامپوزیتی اپوکسی مشخص گردید که آبگریز شدن ذرات تقویت کننده تاثیری بر مقاومت به سایش نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1148 - سیاستگذاری و تبیین مولفه¬های موثر مفهوم خلوت بر ارتقای امنیت محیطی در اقامتگاه¬های بوم¬گردی (مطالعه موردی: اقامتگاه¬های بوم¬گردی متین¬آباد و مزرعه قوها)
متین قلی پور جمال الدین سهیلی

امروزه امنیت یکی از اساسی‌ترین نیازهای جوامع بشری بعد از نیازهای فیزیولوژیک شناخته شده و عوامل گوناگونی در ایجاد امنیت موثرند که در این میان نمی‌توان نقش بسزای محیط و ادراک هر فرد از محیط که خلوت نام دارد را نادیده گرفت. بنابراین، اهداف تحقیق بررسی و دستیابی به شاخص‌ها چکیده کامل

امروزه امنیت یکی از اساسی‌ترین نیازهای جوامع بشری بعد از نیازهای فیزیولوژیک شناخته شده و عوامل گوناگونی در ایجاد امنیت موثرند که در این میان نمی‌توان نقش بسزای محیط و ادراک هر فرد از محیط که خلوت نام دارد را نادیده گرفت. بنابراین، اهداف تحقیق بررسی و دستیابی به شاخص‌ها و مولفه‌های کالبدی تاثیرگذار در تحقق خلوت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی و رابطه آنها در ایجاد و ارتقای امنیت‌محیطی و احساس آن توسط گردشگران در این نوع از اقامتگاه‌ها است. روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر روش پیمایشی، روش این تحقیق است. جامعه آماری، دو اقامتگاه بوم‌گردی متین‌آباد در نزدیکی کاشان و مزرعه‌قوها در لاهیجان است. در تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSSبا ورژن 24 و برای پایایی سوالات، آلفای کرونباخ و بررسی نرمال بودن متغیرها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شده است. در بررسی فرضیه اول یعنی همبستگی بین دو متغیر امنیت محیطی و خلوت از آزمون همبستگی پیرسون، برای بررسی تأثیرگذاری متغیر خلوت بر امنیت محیطی، از آزمون رگرسیون خطی ساده و در بررسی فرضیه دوم یعنی رتبه‌بندی شاخص‌های متغیر خلوت از آزمون ضریب فریدمن بهره گرفته شده است. در نهایت به این نتیجه دست یافتیم که تامین خلوت یکی از عوامل تاثیرگذار در راستای ارتقای امنیت محیطی در طراحی معماری اقامتگاه‌های بوم‌گردی است و این دو متغیر با هم رابطه معناداری دارند و همچنین شاخص‌های متغیر خلوت به لحاظ اهمیت و تاثیرگذاری آنها در طراحی اقامتگاه بوم‌گردی با یکدیگر تفاوت معناداری دارند و در این میان شاخص تنوع پذیری از بیشترین اولویت برخوردار است. بنابراین بایستی به مولفه‌های کالبدی تامین‌کننده این شاخص یعنی تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته به صورت پراکنده در سایت، تعدد فضاهای باز با متراژ و کاربری متنوع بین فضاهای بسته، ایجاد فضای باز بزرگ بین اقامتگاه‌ها اهمیت ویژه ای داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1149 - سنت قرآن پژوهی سیاسی‌اجتماعی در ایران معاصر (شیخ هادی نجم آبادی و اسدالله خرقانی)
سید محسن آل سیدغفور منا حمیدی‌نسب

هدف این پژوهش جریان‌شناسی چگونگی ساختارهای تعاملی فکری سیاسی‌‌اجتماعی و بازشناسی مؤلفه‌‌های آلترناتیو نظم گفتمانی دین و سیاست در تطور نظام اندیشگی ایران، است. نگارش تاریخی سنت اسلام نواندیش صورت‌بندی نظام دانایی و ارتباطش با دیگر سنت‌های فکری-‌سیاسی محور اصلی این پژوهش چکیده کامل

هدف این پژوهش جریان‌شناسی چگونگی ساختارهای تعاملی فکری سیاسی‌‌اجتماعی و بازشناسی مؤلفه‌‌های آلترناتیو نظم گفتمانی دین و سیاست در تطور نظام اندیشگی ایران، است. نگارش تاریخی سنت اسلام نواندیش صورت‌بندی نظام دانایی و ارتباطش با دیگر سنت‌های فکری-‌سیاسی محور اصلی این پژوهش است. پرسش اصلی این نوشتار بر این مطلب است که رویکرد نواندیش‌‌گرای اسلامی در رابطه تعاملی منابع اصیل و مبارزه با انحطاط فکری مسلمانان در جامعه سیاسی چگونه بوده است؟ و این سنت چه تحولاتی در دوره پهلوی اول به خود دیده و در این دوران، چه ارتباطی (تضاد، سایش و گفت‌وگوهایی) با سایر سنت‌ها نظیر سنت اسلام فقاهتی، تجربه کرده است؟ روش پژوهش در این مقاله توصیفی-‌تحلیلی است. طرح و پاسخ این پرسش‌‌ها مستلزم شناخت و بازفهم تاریخ ایران و تاریخ اندیشه‌ سیاسی ایران جدید است. سنت اسلام نواندیش آوردگاه تلاش و تقلای سه سنت باستانی، اسلامی و غربی است. در این سنت مفاهیم و آموزه‌‌های ایرانی‌-اسلامی که در هاله‌ای از تقدس آسمانی و ماورایی آرمیده‌‌اند با سنت غربی که برداشت زمینی از آنها دارد درهم‌آمیخته شده و بازخوانی مجددی از اسلام ارائه می‌‌شود. این سنت، از سویی حوزه‌‌ی سیاسی را از تقدس آسمانی تهی ساخته و حوزه عمومی را متعلق به مردم می‌داند و از دیگر سوی علم را نه‌تنها در تنافی و تغایر با دین ندانسته که مقصد آن دو را یکی می‌انگارد. بر این اساس، این نوشتار به بررسی سنت قرآن‌پژوهی سیاسی با مطالعه نظریات دو اندیشمند شیخ هادی نجم‌آبادی و اسدالله خرقانی می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1150 - اندیشه سیاسی فضل الله نعیمی استرآبادی
علی‌اکبر افراسیاب‌پور فلور ولی‌پور چهارده‌چریک

با هجوم وحشیانه و بی امان مغولان، مردم ایران به سراغ رهبران معنوی و عارفی چون شیخ خلیفه مازندرانی و سید قوام الدین مرعشی رفتند و با سرکوب آنها به گرد سید فضل الله استرآبادی (796-740 ق) جمع آمدند که عارف و شاعر و انقلابی شیعی در عصر خود بود و او نیز نهضتی را بر پا کرد که چکیده کامل

با هجوم وحشیانه و بی امان مغولان، مردم ایران به سراغ رهبران معنوی و عارفی چون شیخ خلیفه مازندرانی و سید قوام الدین مرعشی رفتند و با سرکوب آنها به گرد سید فضل الله استرآبادی (796-740 ق) جمع آمدند که عارف و شاعر و انقلابی شیعی در عصر خود بود و او نیز نهضتی را بر پا کرد که قرن ها ادامه یافت و حروفیه خوانده شد. اندیشه های سیاسی او در قالب اشعار، حروف و اعدادی رمزی بیان می گردید که برای مهاجمان قابل درک نبود و در عین حال چتری فکری ایجاد می کرد که مشتاقان را به خود جذب می نمود.در مبانی تفکر سیاسی وی بر اساس انسان مداری به نمایندگی از اقشار پیشه ور و هنرمند و اندیشه ورز آن عصر است که در میدان سیاسی به مقابله با ویرانگری های تیمور به میدان می آید و حاکمیت را دچار بحران جدی می سازد. مکتب فکری جدیدی را ارائه می دهد که پس از خودش هم در عرصه سیاسی تا آناتولی و بالکان و شام حادثه آفرینی می کند و قرن ها در قالب یک مکتب سیاسی طرفدارانی پیدا می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1151 - آسیب شناسی سیاست‌ها و مشکلات آبی دولت در استان کرمان
انیس پورخسروانی

منابع آب در استان کرمان، تحت تاثیر مسائل مختلفی مانند کاهش شدید نزولات آسمانی و خشکسالی های طولانی مدت، افزایش تعداد گروه های مصرف کننده و از همه مهم تر به دلیل اجرای سیاست های غیر اصولی و سوء مدیریت وضعیت بسیار خطرناک و بحرانی پیدا کرده است. به همین منظوراین پژوهش با ه چکیده کامل

منابع آب در استان کرمان، تحت تاثیر مسائل مختلفی مانند کاهش شدید نزولات آسمانی و خشکسالی های طولانی مدت، افزایش تعداد گروه های مصرف کننده و از همه مهم تر به دلیل اجرای سیاست های غیر اصولی و سوء مدیریت وضعیت بسیار خطرناک و بحرانی پیدا کرده است. به همین منظوراین پژوهش با هدف بررسی سیاستهای آبی در استان کرمان از منظر آسیب شناسی و تحلیل مشکلات ناشی از این سیاست ها انجام گرفته است. روش انتخابی برای این پژوهش، روش توصیفی – تحلیلی با استفاده از نظریه برنامه ریزی تعاملی – مشارکتی می باشد. در راستای موضوع پژوهش دو سوال مطرح شده است. نخست آنکه سیاست های آبی در استان کرمان چه مشکلات و آسیب های برای این استان در پی داشته است؟ و دوم اینکه نقاط ضعف این سیاستگذاریها چه می باشد؟ در پایان این نتیجه بدست آمده است که، سیاستهای آبی حاصل از یکجانبه گرای وعدم وجود روحیه تعامل و مشارکت در بین سیاستگذاران و مدیران در حوزه منابع آب با دیگر بخش ها و حوزه های متاثر از این سیاستها، موجب افزایش مشکلات استان در حوزه های محتلف و آسیب رسانی به منابع آبی و دیگر بخش های مرتبط با منابع آب بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1152 - خلاقیت در بازاریابی داخلی با رویکرد بهبود عملکرد (مورد مطالعه: شرکت آب و فاضلاب)
ابراهیم یزدی یان موسی احمدی محمود نورایی

هدف: هدف این پژوهش، ارایه مدل مفهومی خلاقیت در بازاریابی داخلی با رویکرد بهبود عملکرد در صنعت آب و فاضلاب است. روش: روش تجزیه و تحلیل این پژوهش روش ساختاری تفسیری (ISM) بود که با استفاده از این روش، تجزیه و تحلیل مدل ارایه شده انجام پذیرفت. یافته‌ها: نتایج بدست آمده حاک چکیده کامل

هدف: هدف این پژوهش، ارایه مدل مفهومی خلاقیت در بازاریابی داخلی با رویکرد بهبود عملکرد در صنعت آب و فاضلاب است. روش: روش تجزیه و تحلیل این پژوهش روش ساختاری تفسیری (ISM) بود که با استفاده از این روش، تجزیه و تحلیل مدل ارایه شده انجام پذیرفت. یافته‌ها: نتایج بدست آمده حاکی از آن است که متغیرهای نظام جامع انگیزشی، نگرش اقتصادی به صنعت آب، نظام جامع سرمایه های انسانی، نظام شایستگی در انتصابات، چشم‌انداز و تدوین استراتژی و مدیریت فرآیندها در ناحیه پیوندی نمودار قدرت نفوذ- وابستگی این روش تحلیلی قرار گرفته اند که نشان دهنده آن است که متغیرهای این ناحیه قدرت نفوذ و میزان وابستگی بالایی دارند. نتیجه گیری: در نهایت ابعاد فوق جزء متغیرها یا همان ابعاد کلیدی بازاریابی داخلی محسوب می شوند و باید به منظور پیاده سازی بازاریابی داخلی در صنعت آب و فاضلاب به آنها اهتمام ویژه ای داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1153 - بررسی اثر آلاینده‌ها بر سلامت و کیفیت آب رودخانه دیوانیه کشور عراق ‏
حسین ناهی الخزعلی سید محمد هاشمی محمد جوانبخت

هدف پژوهش، بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه دیوانیه عراق براساس معیارهای زیست محیطی می باشد و معمولاً با آزمایش های دوره‌ای از نمونه آب رودخانه، وضعیت سلامت آن رصد می‌شود. نمونه‌گیری در دو نقطه واقع در شمال و جنوب رودخانه و در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. پارامترهای دما، چکیده کامل

هدف پژوهش، بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه دیوانیه عراق براساس معیارهای زیست محیطی می باشد و معمولاً با آزمایش های دوره‌ای از نمونه آب رودخانه، وضعیت سلامت آن رصد می‌شود. نمونه‌گیری در دو نقطه واقع در شمال و جنوب رودخانه و در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. پارامترهای دما، هدایت الکتریکی، میزان اسیدی بودن، اکسیژن محلول، نیاز بیولوژیکی اکسیژن، کل جامد محلول، مواد معلق جامد، فلزات قلیایی، کدورت، مواد مغذی، عناصر سنگین و وضعیت باکتری‌ها اندازه‌گیری شد. آزمون تحلیل واریانس باهدف بررسی اثر زمان و مکان بر نتایج آزمایشات نشان داد که که زمان (فصل) بر دما و اکسیژن آب تاثیر دارد و به جز دما و میزان اکسیژن، هیچ یک از مقادیر اندازه گیری شده تابع مکان و زمان نبوده و در سطح استاندارد قرار دارند. وضعیت پارامترها، باتوجه به استاندارد سازمان بهداشت جهانی و همچنین استانداردهای ملی ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا در وضعیت نرمال قرار دارد. نزدیک بودن مقادیر نتایج آزمایشگاهی به مرز خروج از استانداردها، موجبات نگرانی از وضعیت موجود را فراهم ساخته که در صورت تداوم رشد منابع آلودگی، آب رودخانه غیرقابل‌استفاده می گردد. کنترل و نظارت بر ورود فاضلابهای مختلف و زباله های شهری و ترمیم زهکشی ها از مهمترین اقدامات لازم برای رودخانه دیوانیه می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1154 - تاثیر هیدروژئوشیمی آبخوان دشت فاریاب بر روی محیط زیست
هادی سالاری

دشت فاریاب بخشی از حوضه غربی جازموریان و در جنوب غربی دشت جیرفت واقع شده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی کیفیت شیمیائی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر مصارف شرب و کشاورزی می باشد. ابتدا از منابع آبی انتخابی نمونه برداری صورت گرفته و سپس نمونه ها جهت آنالیز شیمیای چکیده کامل

دشت فاریاب بخشی از حوضه غربی جازموریان و در جنوب غربی دشت جیرفت واقع شده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی کیفیت شیمیائی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر مصارف شرب و کشاورزی می باشد. ابتدا از منابع آبی انتخابی نمونه برداری صورت گرفته و سپس نمونه ها جهت آنالیز شیمیایی به آزمایشگاه منتقل می شوند. نتایج آنالیز جهت پردازش و تفسیر به نرم افزارهای Excelو ArcGIS داده شد و به روش IDW در محیط نرم افزار Arcmap نقشه های هم کیفی ترسیم گردید. بررسی کیفیت آب جهت شربو کشاورزی بوسیله نرم افزار AqQa با ترسیم نمودارهای هیدروشیمیاییمشخص گردید. نتایج نشان می دهد میزان شوری در بخش جنوب شرقی دشت بیشتر از سایر نقاط دشت بوده و میزان غلظت املاح آب در این بخش از دشت بیشتر از حداکثر مجاز استانداردهای آب آشامیدنی (2000mg/l) می باشد. همچنین سختی آب در چاههای بخش های شمال شرق و جنوب شرقی دشت بیشتر از دیگر قسمتهای دشت بوده و سختی آب اکثر چاههای منطقه بیشتر از حداکثر مجاز استانداردهای آب شرب (500mg/l) می باشد. میزان غلظت سدیم (SSP) در بخش مرکزی بیشتر از سایر نقاط دشت بوده و آب این قسمت از دشت به دلیل SSP>80 جهت کشاورزی نامطلوب می باشد. رشد گیاهان و توسعه کشاورزی در بخش های مرکزی دشت به دلیل SSP (غلظت سدیم) بالا نسبت به سایر بخش های دشت رو به کاهش است. زیرا SSP بالا سبب سفت شدن و کاهش نفوذپذیری خاک شده و رشد گیاهانرا متوقف می سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1155 - بررسی‎ ‎ارتباط‎ ‎عناصر‎ ‎آب‎ ‎و‎ ‎هوایی‎ ‎با‎ ‎بیماری‎ ‎ناخنک‎ ‎چشم (مطالعه موردی:شهر‎ ‎سبزوار)‏
حسن رضایی مریم مرادی محمد معتمدی راد حامد پیری

اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذا چکیده کامل

اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذارد. ناخنک چشم یکی از بیماری‌های شایع چشمی است که از عناصر اقلیمی تاثیر می‌پذیرد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط عناصر آب و هوایی بر بیماری ناخنک چشم در شهر سبزوار می‌باشد. جهت انجام این پژوهش از آمار مراجعین به بیمارستان حشمتیه سبزوار در طی سالهای 1394تا 1399 که مبتلا به بیماری ناخنک چشم بودند و همچنین داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر سبزوار استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با آزمون ANOVA و همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل ارتباط عناصر آب وهوایی با بیماری ناخنک پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که همبستگی ماهانه عناصر آب و هوایی، بیشینه دما (تیر و مرداد ماه) و میانگین دما (مرداد ماه)، ساعت آفتابی (خرداد، تیر و مرداد ماه) ، میانگین بارندگی (مرداد ماه) ، تعداد روزهای بارش (تیر ماه) ، سرعت باد (مرداد ماه) و حداکثر سرعت باد (تیر و مرداد ماه) با بیماری ناخنک در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به نظر می رسد که آب و هوا که شامل مجموعه ای از عناصر مختلف مانند بیشینه، میانگین دما، ساعت آفتابی، بارندگی، تعداد روزهای بارش، سرعت باد و حداکثر سرعت باد است که می تواند نقش مهمی در بیماری ناخنک چشم داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1156 - ریخت زمین ساخت و ارزیابی فعالیت گسل آوهبنان از طریق محاسبه شاخصهای زمین ریختی
امیر شفیعی بافتی محسن پورآرمانی مجید شاهپسند زاده فرناز ایرانمنش

گسل آوهبنان آه به عنوان یکی از گسلهای اصلی از مجموعه گسلهای بنیادیجنوب خاوری ایران مرآزی شناخته میشود، این گسل با جنبش مورب لغز)راستا لغز راستگرد به همراه مولفه معکوس( مسبب بسیاری از رویدادهایلرزهای در شمال آرمان تا جنوب خاوری استان یزد میباشد. در طول این گسلشواهد ریخت چکیده کامل

گسل آوهبنان آه به عنوان یکی از گسلهای اصلی از مجموعه گسلهای بنیادیجنوب خاوری ایران مرآزی شناخته میشود، این گسل با جنبش مورب لغز)راستا لغز راستگرد به همراه مولفه معکوس( مسبب بسیاری از رویدادهایلرزهای در شمال آرمان تا جنوب خاوری استان یزد میباشد. در طول این گسلشواهد ریخت زمین ساختی قابل توجهی دیده میشود آه بیانگر فعالیتهای امروزیآن است. بر پایه شواهد حرآتی، جنبشی و هندسی ، گسل آوهبنان به ٣٨قطعهتقسیم گردید و مقادیر شاخصهای زمین ریختیV , Vf , %facet , Smfبه ترتیب دارای مقادیر میانگین ، %٨٧/۵٧ ، ١/٠۵٨١/٨٣٩٩ ، ٠/٧۴۶۶میباشند. بر اساس مقادیر پارامترهای زمین ریخت شناسیمحاسبه شده و میزان فعالیت زمین ساختی، این منطقه از لحاظ فرازگیری در دستهبا فعالیتهای زمین ساختی بالا تقسیمبندی میگردد. میزان این فرازگیری برایمنطقه ٣ ± ١میلیمتر در سال پیشنهاد میگردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1157 - هیدروژئوشیمی و اثرات زیست محیطی چشمههای آبگرم گوگردی دالکی
زهرا بوسلیک نصراله کلانتری محمدرضا کشاورزی زینب احمدنژاد

چشمههای گوگردی دالکی )اوبا، گرو و راهدار(، از جمله چشمههای گوگردی آبگرم واقع در استان بوشهر میباشند. استفاده از آباین چشمههای آبگرم و گوگردی به منظور کشاورزی و درمان برخی بیماریها توسط اهالی منطقه سابقه طولانی دارد. منشأ اینچشمهها به احتمال زیاد اختلاط شورابه نفتی سنگ م چکیده کامل

چشمههای گوگردی دالکی )اوبا، گرو و راهدار(، از جمله چشمههای گوگردی آبگرم واقع در استان بوشهر میباشند. استفاده از آباین چشمههای آبگرم و گوگردی به منظور کشاورزی و درمان برخی بیماریها توسط اهالی منطقه سابقه طولانی دارد. منشأ اینچشمهها به احتمال زیاد اختلاط شورابه نفتی سنگ مخزن آسماری میدان نفتی دالکی با آب سولفاته سازند گچساران میباشد.این شورابه توسط سیستم گسله قطر- کازرون که به شدت منطقه را تحت تأثیر قرار داده است با آب چشمهها مخلوط میشود.به منظور بررسی وضعیت هیدروشیمیایی این چشمهها )تعیین تیپ آب و شناسایی عناصر عمده و برخی عناصر کمیاب( و نیزپتانسیل درمانی آنها در سال 1389نمونهبرداری از آب چشمهها انجام گردید. تیپ و رخساره شیمیایی چشمههای مورد مطالعه ازنوع کلروره - سدیک میباشد. بر اساس بررسیهای بالنئولوژی انجام شده آب این چشمه میتواند در درمان بیماریهای گوارشیپوستی و مو، راشیتیسم، اعصاب و .... مؤثر باشد. این چشمهها علیرغم وجود فوائد درمانی بسیار، به دلیل تخریب کیفیت منابع آبیپائین دست و آلودگی آنها و نیز وجود گاز هیدروژن سولفوره دارای اثرات زیست محیطی مخربی نیز میباشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1158 - برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل EPM (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز قمرود- الیگودرز)
عارفه علی محمدی علیرضا ایلدرمی میرمهرداد میرسنجری

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضه‌های آبخیز کشور، فقدان داده‌های آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روش‌های تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد می چکیده کامل

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضه‌های آبخیز کشور، فقدان داده‌های آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روش‌های تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد میزان شدت فرسایش و رسوب تولیدی در حوضه قمرود- الیگودرز با استفاده از مدل تجربی EPM و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است تا به توان، فرسایش خاک را کنترل کرد و یا آن را به حداقل برساند. ابتدا در این تحقیق داده‌های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه‌ای و میدانی، نقشه‌های موجود، آمار ایستگاه‌های هواشناسی تأمین شد. بعد از وارد کردن نقشه‌ها در محیط نرم‌افزاری ARCGIS سپس لایه‌های مورد نیاز رقومی شدند و با استفاده از جداول استاندارد ارائه شده در مدل EPM، امتیازات متناسب با حوضه آبخیز استخراج و با تلفیق لایه‌های مذکور با توجه به روابط ارائه شده در مدل EPM، نقشه پهنه‌بندی شدت فرسایش در خوضه آبخیز قمرود- الیگودرز محاسبه شد. نتایج نشان داد با روش EPM میزان فرسایش ویژه 24/529 متر مکعب در کیلومتر در سال و میزان فرسایش کل حوضه نیز m3/yea65 /9257 برآورد شده است و از نظر شدت فرسایش حوضه مورد مطالعه با توجه با روش EPM در کلاس فرسایش خیلی شدید (V) قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1159 - بررسی میزان آلودگی میکروبی آب رودخانه ناورود به باکتری های E.Coli و Coliform بر اساس استاندارد های جهانی
فرزین صیّاد قربانی شیرین صفورا علیدوست ندامانی

منابع آبهای سطحی به ویژه رودخانه ها از دیرباز جهت کشاورزی و زراعت مورد استفاده انسان قرار داشتند.امروزه به دلیل مکانیزه شدن فرآیند کشت و زراعت ، گسترش مراکر کشت و صنعت،استفاده بی رویه از سموم و آفت کش ها به همراه گسترش مراکز صنعتی و واحد های تولیدی پیرامون حریم رودخانه چکیده کامل

منابع آبهای سطحی به ویژه رودخانه ها از دیرباز جهت کشاورزی و زراعت مورد استفاده انسان قرار داشتند.امروزه به دلیل مکانیزه شدن فرآیند کشت و زراعت ، گسترش مراکر کشت و صنعت،استفاده بی رویه از سموم و آفت کش ها به همراه گسترش مراکز صنعتی و واحد های تولیدی پیرامون حریم رودخانه ها میزان آلودگی و بارمیکروبی آنها گسترش چشمگیری داشته است.محدودیّت منابع آبی زیر زمینی و نیاز روزافزون به منابع آبی به ویژه منابع سطحی آب ، نیاز به پایش و سیستم های کنترلی به روز شده به همراه انجام دوره ای نمونه برداری و آنالیز جهت برّرسی تغییرات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی منابع آبی و کنترل بار میکروبی متمرکز و حامل را در رودخانه ها بیش از پیش کرده است.در این تحقیق اقدام به برّرسی میزان تمرکز دو باکتری اشرشیاکلی و کلیفرم که شاخص های آلودگی آب به فاضلاب های انسانی می باشند در رودخانه ناورود که یکی از بزرگترین و پرآب ترین رودخانه های حوضه جنوب غربی دریای خزر می باشد و از میان شهر اسالم می گذرد کرده ایم.بدین منظور تعداد 6 ایستگاه نمونه برداری، ((از هر 3 بخش شهرستان تعداد 2 ایستگاه)) به طول کلّی 15 کیلومتر در فواصل روستای ورگه دره ،خرجگیل و بخش اسالم انتخاب و نمونه برداری از آنها در دو فصل بهار و تابستان سال 1396 بصورت یک نمونه در هر ماه صورت پذیرفت.یافته ها حاکی از فزونی بار میکروبی رودخانه در فصل بهار و کاهش آن در فصل تابستان می باشد.همچنین با مقایسه نتایج آنالیز با استانداردهای جهانی مشخص شد آب رودخانه ناورود دارای بار میکروبی کمتر از حد استاندارد جهانی بوده و جهت استفاده در مواردی غیر از شرب مستقیم و تصفیه نشده بلامانع می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1160 - بررسی کیفی آب های سطحی و زیرزمینی روستاهای اطراف معدن مس درآلو از نظر آنیون ها و وجود عناصر سنگین
فرشته حسن زاده محمود شمس الدینی

منطقه مورد مطالعه شامل دو حوضه می‌شود که حوضه اول در بر گیرنده کانسار معدنی مس درآلو است و عملیات معدن‌کاری در مراحل اولیه انجام می‌باشد و حوضه دوم در شمال معدن قرار گرفته است. دو حوضه توسط ارتفاعات کوه سرتشتک از یکدیگر جدا شده اند. نمونه برداری در 30 نقطه انجام شد و با چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه شامل دو حوضه می‌شود که حوضه اول در بر گیرنده کانسار معدنی مس درآلو است و عملیات معدن‌کاری در مراحل اولیه انجام می‌باشد و حوضه دوم در شمال معدن قرار گرفته است. دو حوضه توسط ارتفاعات کوه سرتشتک از یکدیگر جدا شده اند. نمونه برداری در 30 نقطه انجام شد و با استفاده از روش ICP-MS در آزمایشگاه زرآزما ماهان و کرمان مولکول آنالیز گردیدند. غلظت آنیون‌ها، کاتیون‌ها و همچنین تعدادی از عناصر سنگین (As ,Ba ,Cd ,Cu ,Fe ,Sn ,U ,Zn ,V ,B) در آب زیرزمینی که تامین کننده آب آشامیدنی روستا‌های حوضه (2) نیز بود اندازه گیری شد و مقادیر آن ها با استاندارد جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (U.S EPA) مقایسه گردید. غلظت کلیه عناصر سنگین بسیار ناچیز و در حد مجاز مشخص شد به جز کادمیوم و اورانیوم که اندکی از خود غنی شدگی نشان دادند. مقدار غلظت متوسط کادمیوم و اورانیوم در حوضه (1) به ترتیب 99/6 و 1/9 میکرو گرم بر لیتر و در حوضه (2) به ترتیب 38/10 و 91/22 میکروگرم بر لیتر اندازه گیری شد. این دو عنصر از نظر شدت غنی شدگی جزء گروه غنی شدگی جزئی تقسیم بندی شدند. بنابراین نتیجه می شود که در آب‌های زیرزمینی دو حوضه آلودگی وجود ندارد و در حال حاضر وجود کانسار معدنی و عملیات معدن‌کاری تاثیری بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه نداشته و آب آشامیدنی روستاهای مجاور که از آب‌های زیرزمینی منطقه تامین می‌شوند، از کیفیت مطلوبی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1161 - اندازه گیر ی پتانسیل کیفی آب رودخانه جاجرود در محدوده شهرستان پردیس
علیرضا نیکنام بجندی فرحناز کریم زاده معصومه سهرابی ملا یوسفی

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، چکیده کامل

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn مورد آنالیز قرار گرفتند. مقادیر کاتیون و آنیون ، TDS ، pH ، EC ، COD ، BOD ، شوری ، DO ، NTU ، کلیفرم گوارشی و کلیفرم کل در نمونه های آب اندازه گیری گردید. علت این اندازه گیریها تعیین کیفیت آب رودخانه از لحاظ متغیرهای فیزیک و شیمیایی آن می باشد. میانگین pH در نمونه های آب سطحی 703/7 است که نشان دهندهء ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه جاجرود ناشی از فعالیتهای کشاورزی ، باغداری و مناطق مسکونی می باشد. بالا بودن TDS نشان می دهد نیترات موجود در آب بسیار بالاست . روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه جاجرود به صورت منیزیم ، پتاسیم ، سدیم، کلسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت کلر ، سولفات، فسفات ، نیترات ، بی کربنات است. نتیجه توزیع یونها در نمودار پایپر حاکی از آن است که تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کلراید قرار دارد و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم- پتاسیم و در رخساره منیزیک قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1162 - تأثیر نوع استفاده از زمین بر توزیع فرمهای شیمیایی مس و کبالت و ارزیابی خطرات زیستی آنها در بخشی از خاکهای استان زنجان
علی افشاری پریسا علمداری

مطالعه حاضر با هدف تعیین شکل های شیمیایی کبالت و مس در خاک های زیر کشت دیم و آبی و ارزیابی خطرات زیستی آنها در استان زنجان انجام گرفت. برای این منظور تعداد 120 نمونه خاک (96 نمونه خاک های زیر کشت دیم و 24 نمونه خاک های زیر کشت آبی) برداشت گردید و بعد از تعیین غلظت کل عن چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف تعیین شکل های شیمیایی کبالت و مس در خاک های زیر کشت دیم و آبی و ارزیابی خطرات زیستی آنها در استان زنجان انجام گرفت. برای این منظور تعداد 120 نمونه خاک (96 نمونه خاک های زیر کشت دیم و 24 نمونه خاک های زیر کشت آبی) برداشت گردید و بعد از تعیین غلظت کل عناصر، تعداد 36 نمونه با بیشترین تنوع برای تجزیه های آزمایشگاهی انتخاب گردید. با توجه به نتایج، غلظت کل و قابل استخراج با DTPA کبالت در کاربری دیم و آبی به ترتیب 6/25، 35/0 و 3/24 و 39/0 و مس به ترتیب 8/29، 1/2 و 3/62، 2/5 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. توزیع مس در خاک های زیر کشت دیم شامل جزء باقیمانده (2/74%)، اکسیدی (5/10%)، آلی (4/8%)، کربناتی (6/4%) و محلول+تبادلی (4/2%) و در خاک های زیر کشت آبی به ترتیب جزء باقیمانده (0/70%)، آلی (1/13%)، اکسیدی (1/10%)، کربناتی (4/4%) و محلول+تبادلی (3/2%) می باشد. توزیع شیمیایی کبالت در دو خاک تفاوتی نشان نداد و فقط در سهم هر یک از اجزاء تفاوت ملاحظه شد و به ترتیب جزء باقیمانده>اکسیدی>کربناتی>محلول+تبادلی>آلی بدست آمد. بالاترین ضریب همبستگی بین جزء متصل به مواد آلی مس با ماده آلی (731/0=r) بدست آمد. فاکتور آلودگی اختصاصی (ICF) برای مس و کبالت در کشت دیم به ترتیب 35/0 و 11/1 و در کشت آبی 50/0 و 28/1 بدست آمد. فاکتور آلودگی جهانی (GCF) به ترتیب در خاک های زیر کشت دیم 46/1 و آبی 78/1 بدست آمد. میانگین عدد ارزیابی خطرپذیری (RAC) برای مس و کبالت به ترتیب 9/6 و 24/27 درصد مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1163 - ارزیابی کیفیت آب‌های سطحی با رویکرد مدل‌سازی خطی تغییرات محیطی در بلندمدت (نمونه مطالعاتی حوزه آبخیز سد امیرکبیر-کرج)
سارا رنجبری جمال قدوسی رضا ارجمندی امیرحسام حسنی

اهمیت ویژه رودخانه و سد کرج در برقراری امنیت پایدار تأمین آب شهر تهران و حفظ پایداری اکولوژیک محیط‌زیست آبی و فعالیت‌های انسانی وابسته به آب نقش برجسته و حیاتی را ایفاء می‌نماید. هدف مطالعه اخیر شناسایی منابع آلاینده‌ها کیفیت منابع آب سطحی برای 8 پارامتر کیفیت آب (غلظت چکیده کامل

اهمیت ویژه رودخانه و سد کرج در برقراری امنیت پایدار تأمین آب شهر تهران و حفظ پایداری اکولوژیک محیط‌زیست آبی و فعالیت‌های انسانی وابسته به آب نقش برجسته و حیاتی را ایفاء می‌نماید. هدف مطالعه اخیر شناسایی منابع آلاینده‌ها کیفیت منابع آب سطحی برای 8 پارامتر کیفیت آب (غلظت سولفات، کلر، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، مجموع کل املاح، قابلیت هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم) در 10 زیرحوضه رودخانه کرج- سد امیرکبیر بود. در این مطالعه اثر تغییرات پارامترهای هیدرولوژی بر منابع آلاینده و همچنین منشأیابی مکانی این آلاینده‌ها و تناسب اقدامات آبخیزداری در طول دوره 40 ساله از 1347 تا 1398 با استفاده از تحلیل‌های همبستگی کانویک و آنالیز مولفه‌های اصلی پرداخته شد. نتایج نشان داد کاربرد تحلیل عاملی در ارزیابی پارامترهای کیفیت آب سطحی از موارد مهم جهت منشأیابی و حذف نویزهای اطلاعاتی می‌باشد متغیرهای کانونی ۱و ۲ با ضریب همبستگی 98/0 و 81/0 دارای توانایی بالقوه بخصوص برای تغییرات متغییرهای محیطی همچون بارندگی (H) و حجم رسوبات سالیانه (W) سبب اثر مستقیم بر سه عنصر کیفیت آب به ترتیب کلسیم، مجموع کل املاح و نسبت کل هیدروژن دارند و رابطه مستقیم برقرار می‌نمایند. یافته‌ها نشان داد که سهم بار آلودگی ورودی از شاخه‌های فرعی رودخانة کرج ناشی از کاربری‌های واقع در آن‌ها در آلودگی مخزن سد بیش از شاخة اصلی رودخانه و کاربری‌های حاشیه آن است. بویژه زیرحوضه‌های ولایت‌رود، شهرستانک و سیرا در مجموع بیش از یک سوم از سهم بار آلودگی ورودی به مخزن را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1164 - بررسی تأثیرات بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب زیرزمینی شهرهای شمال فارس در فاصله سال‌های 1390-1395
علی شبانی محمدهادی فتاحی

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تأثیرات میزان بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب شرب واقع در شهرهای آباده، اقلید، صفاشهر، بوانات، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بر روی متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در فاصله سال‌های 90 تا 95 بوده است بدین منظور متغیرهای چکیده کامل

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تأثیرات میزان بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب شرب واقع در شهرهای آباده، اقلید، صفاشهر، بوانات، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بر روی متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در فاصله سال‌های 90 تا 95 بوده است بدین منظور متغیرهای کیفی منابع آب شرب EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در سال‌های 90 تا 95 در شهرهای آباده، اقلید، بوانات، صفاشهر، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بررسی گردید. منابع تأمین‌کننده آب شرب در شهرهای آباده، اقلید، بوانات، صفاشهر، پاسارگاد و زرقان به‌طور کامل از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌گردد و در شهر مرودشت بخش عمده تأمین آب شرب از آب زیرزمینی و بخش دیگر از سد درود زن تأمین می‌گردد. در این مطالعه 208 حلقه چاه در شهرهای ذکرشده که 96 حلقه آبرفتی و 112 حلقه چاه با سازند آهکی به‌عنوان نمونه انتخاب گردید و با استفاده از SPSS و بررسی ضریب همبستگی پیرسون و p-value نتایج نشان داد که بارندگی بر تغییر میزان متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 اثرگذار می‌باشد و در تجزیه‌وتحلیل آماری با تعیینضریب همبستگی پیرسون و p-value نشان داده شد که تأثیر بارندگی بر تغییرات میزانTDS، NO3 وEC معنادار و رابطه آن مستقیم است و بر تغییرات میزان PH معنادار ولی رابطه آن معکوس می‌باشد. همین‌طور رابطه اثر میزان بارندگی بر تغییرات میزان F معنادار نمی‌باشد . این تغییرات در سازندهای کارست و آهک معنادارتر می‌باشد، به این مفهوم که چاه‌های با سازند کارست با تغییر میزان بارش، بیشتر دستخوش تغییر میزان EC، PH، TDS، F و NO3می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1165 - بررسی سیستم‌آبیاری فضای سبز با رویکرد مدیریت وحفظ منابع آب (مطالعه موردی: فضای سبز شهرستان ابهر)
امیر عابدینی سحر دهیوری آزیتا زند

هدف این تحقیق، بررسی مدیریت سیستم‌های آبیاری در فضای سبز شهرستان ابهر از دیدگاه کارشناسان می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی‌ـ‌ همبستگی و تحلیلی می‌باشد که به روش پیمایشی انجام شد. مهندسین، کارشناسان و ناظران فضای سبز شهرستان ابهر، جامعه آماری این تحقیق بودند(65N=) که به چکیده کامل

هدف این تحقیق، بررسی مدیریت سیستم‌های آبیاری در فضای سبز شهرستان ابهر از دیدگاه کارشناسان می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی‌ـ‌ همبستگی و تحلیلی می‌باشد که به روش پیمایشی انجام شد. مهندسین، کارشناسان و ناظران فضای سبز شهرستان ابهر، جامعه آماری این تحقیق بودند(65N=) که به دلیل حجم کوچک و محدود جامعه، از روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای است که روایی آن را اساتید و صاحب‌نظران و پایایی از طریق آزمون مقدماتی با ضریب آلفای کرونباخ 8164/0تایید شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که از دیدگاه کارشناسان، مدیریت سیستم‌های آبیاری فضای سبز شهرستان ابهر که از تلفیقمتغیرهای طراحی، اجرا، بهره‌برداری و نگهداری سیستم‌های آبیاری فضای سبز به دست آمده است، در سطح بالایی قرار دارد. بررسی رابطه همبستگی بین متغیر وابسته مدیریت آبیاری فضای سبز و متغیرهای مستقل نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل عامل مدیریتی، فنی، اقتصادی، آموزشی، سازمانی با متغیر وابسته رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون، بیان می کند که از بین متغیرهای مستقل معنی‌دار، سه متغیر عامل مدیریتی، عامل فنی و عامل آموزشی اثرگذارترین متغیرهای مستقل بودند که به طور تعاملی 64/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق را تبیین می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1166 - بررسی پتانسیل منابع آلاینده و خصوصیات هیدروژئوشیمیایی کروم در منابع آب گلبو (شمال تربت حیدریه، خراسان رضوی)
علی قاسمی محمدجواد نعمت الهی حسام الدین تقوی ثانی

منطقه مورد مطالعه به عنوان بخشی از واحدهای افیولیتی شمال تربت حیدریه، غنی از کانی های اسپینل کروم دار می باشد. نتایجXRF نشان دهنده غلظت بالای کروم در مجموعه های پریدوتیتی به عنوان منابع اصلی تغذیه کننده کروم در منابع آبی منطقه محسوب می شوند. میانگین غلظت کروم موجود در چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه به عنوان بخشی از واحدهای افیولیتی شمال تربت حیدریه، غنی از کانی های اسپینل کروم دار می باشد. نتایجXRF نشان دهنده غلظت بالای کروم در مجموعه های پریدوتیتی به عنوان منابع اصلی تغذیه کننده کروم در منابع آبی منطقه محسوب می شوند. میانگین غلظت کروم موجود در سنگ های منطقه از سرپانتینیت ها، به سمت سایر واحدهای سنگ شناختی، روند کاهشی شدیدی را نشان می دهد. بنابراین، با وجود سرپانتینیت های فراوان در منطقه، آلودگی قابل‌ توجه منابع آب به کروم مشهود می باشد. بررسی های هیدروژئوشیمی منابع آب نشان می دهد که فراوانترین یونها، به ترتیب غلظت، کاتیون هایNa+، Mg2+، Ca2+، K+ و نیز آنیون های Cl-، HCO3-، SO42- هستند. با توجه به نمودار Piper، 5 نمونه آب تیپ Na-HCO3، 3 نمونه تیپ Na-Cl، 3 نمونه تیپ Ca-HCO3، 3 نمونه تیپ Mg-Cl و 2 نمونه نیز تیپ Mg-HCO3دارند. نتایج اندازه گیری غلظت کروم در منابع آب نشان می دهد که میانگین غلظت کروم در منابع آب مورد بررسی، بیش از غلظت های مجاز جهانی است. نتایج غلظت کروم در پساب های معادن کرومیت نشان می دهد که با وجود غلظت های قابل ‌توجه کروم در پساب ها، پساب های معادن، به‌دلیل حجم کم معدن کاری، نقش بسیار محدودی در آلایندگی محیط زیست داشته و آلایندگی کروم عمدتا منشأ زمین زاد دارد. وفور اکسی-هیدروکسیدهای آهن و منگنز در اغلب مناطق مورد مطالعه، سبب اکسایش قابل ملاحظه کروم III به کروم VI شده است. با توجه به 6/7pH> و mg/l 67/7DO>، مقدار قابل‌توجهی از کروم موجود درآب می بایست از نوع کروم VI و شامل اکسید های کرومات و بی‌کرومات باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1167 - ارزیابی و ارائه راهکار جهت کاهش فلزات سنگین آب زیرزمینی دشت گرمسار
مسلم سلطانیان حسین حسن پور درویشی سید حبیب موسوی جهرمی محمد نصری

ایران از جمله کشورهای کم آب جهان می باشد مدیرت منابع آب موجود از مهم ترین مسائل مهندسی آب می باشد. بخشی از آب موجود در سطح و زیر زمین با فلزات سنگین ادغام شده و از کیفیت آنها کاسته می شود. در این مقاله به بررسی کیفیت منابع آب دشت گرمسار پرداخته می شود. داده های مورد نیا چکیده کامل

ایران از جمله کشورهای کم آب جهان می باشد مدیرت منابع آب موجود از مهم ترین مسائل مهندسی آب می باشد. بخشی از آب موجود در سطح و زیر زمین با فلزات سنگین ادغام شده و از کیفیت آنها کاسته می شود. در این مقاله به بررسی کیفیت منابع آب دشت گرمسار پرداخته می شود. داده های مورد نیاز به صورت میدانی از چاه ها و خاک منطقه دریافت گردیده است و جهت مدلسازی از نرم افزار GMS استفاده شده است. در ادامه جهت بهبود شرایط موجود راهکاری ارائه شده است و نتیجه آن با وضع موجود مقایسه گردیده است. نتایج نشان داد که سناریو 2 بیشترین تاثیر را بر روی کاهش مقادیر فلزات سنگین داشته است و از طرفی سناریو شماره 4 دارای کمترین تاثیر بر روی مقادیر بوده است.در صورت بکارگیری راهکار از میزان فلزات سنگین در آب دشت گرمسار کاسته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1168 - بررسی منشاء شورابه های زیرزمینی غنی از ید در شرق وجنوب شرق دریای خزر ‏با استفاده از معیارهای ژئوشیمیایی‎ ‎‏ کلر، برم و ید
منصور خواجه

غلظت بالای یدید و برمید در آب های زیرزمینی به ندرت گزارش شده و مطالعات کمی در باره آب های زیرزمینی غنی از ید وجود دارد. پارامترهای کلیدی زمین‌شناسی که بر غلظت کلرید، برمید و فلوئورید تأثیر می‌گذارند، شامل وجود نمک در حوضه، سن مخزن و نوع کروژن موجود در سنگ های حوضه رسوبی چکیده کامل

غلظت بالای یدید و برمید در آب های زیرزمینی به ندرت گزارش شده و مطالعات کمی در باره آب های زیرزمینی غنی از ید وجود دارد. پارامترهای کلیدی زمین‌شناسی که بر غلظت کلرید، برمید و فلوئورید تأثیر می‌گذارند، شامل وجود نمک در حوضه، سن مخزن و نوع کروژن موجود در سنگ های حوضه رسوبی است. ید به شدت در مواد آلی موجود در محیط های دریایی تغلیظ می گردد، از این رو سنگ‌های غنی از منابع آلی I/Cl و I/Br بالایی نسبت به آب دریا یا آب دریای تبخیر شده دارند. از این رو افزایش غلظت ید در آب های زیرزمینی عمیق به تجزیه میکروبی مواد آلی در شرایط بی هوازی نسبت داده می شود. بر این اساس، از طریق نسبت های I/Br و I/Cl ، می‌توان منشاء آب را مشخص کرد. بسیاری از میدان های نفتی دنیا علاوه بر پتانسیل نفتی، آنومالی هایی از برخی عناصر کمیاب مانند ید را نشان می دهند. از این رو اندازه گیری هالوژن ها و بررسی نسبت های (I/Cl)، (Br/Cl) و (I/Br) در این مقاله در مناطق شرقی دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از 7 منطقه نمونه برداری شد که 3 منطقه در استان گلستان ( مناطق اکتشافی و استخراج ید )و 4 منطقه در کشور ترکمنستان قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد با وجود اینکه ترکیب ژئوشیمیایی ومنشاء شورابه ها با یکدیگر تفاوت داشته واز نظر شدت برخی فرایند ها مانند ترکیب با منابع آبی با شوری کمتر و شدت تبخیر سرنوشت مختلفی داشته اما منشاء اصلی ید در شورابه های زیر زمینی شرق و جنوب شرق خزر وجود مواد آلی غنی از ید در سازندهای رسوبی است . در منطقه خیرخواجه میزان ید و بویژه برم به طور معنی دار کمتر از منطقه اینچه بوده که این موضوع خود بیانگر اختلاط شورابه های زیرزمینی این منطقه با آب های جوی با شوری و میزان ید و برم کمتر را نشان می دهد. به عبارت دیگر میزان ید و بویژه برم در آب های فسیل در سواحل شرقی خزر به طرف شرق کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1169 - ارزیابی هیدروژئوشیمی منابع آب دشت گنبدکاووس و تحلیل تغییرات مکانی آن با استفاده از GIS
محمد دردی محمودی جمیل روز رخ حامد جهانی مقدم علیرضا مرادیان هره دشت

کیفیت و کمیت آب در مصارف مختلف از جمله شرب، کشاورزی، صنعت و بهداشت مهم می باشد، از این رو بررسی کیفیت آن از نظر هیدروژئوشیمیایی ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش از داده های مربوط به 38 نمونه ی شهرستان گنبد و حومه آن استفاده شد. داده های هیدروشیمیایی حاصل با استفاده از چکیده کامل

کیفیت و کمیت آب در مصارف مختلف از جمله شرب، کشاورزی، صنعت و بهداشت مهم می باشد، از این رو بررسی کیفیت آن از نظر هیدروژئوشیمیایی ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش از داده های مربوط به 38 نمونه ی شهرستان گنبد و حومه آن استفاده شد. داده های هیدروشیمیایی حاصل با استفاده از دیاگرام های گرافیکی (دیاگرام پایپر، ویلکوکس و شولر) و تحلیل آماری چندمتغیره (تحلیل مولفه های اصلی و خوشه بندی) به همراه نرم افزار Arc GIS تفسیر شد. بر اساس دیاگرام پایپر بیشتر نمونه ها در بخش 5 ( ناحیه اختلاط) و بخش 3 (سولفات-کلر و سدیم- پتاسیم) قرار داشتند. از نظر دیاگرام ویلکوکس (ارزیابی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی) نمونه وابسته به بخش غربی دشت گنبد کاووس کیفیت متوسط و بد را نشان دادند. بیشتر مناطق غربی دشت گنبد کاووس از نظر دیاگرام شولر (ارزیابی کیفیت آب برای شرب) دارای کیفیت نامناسب و کاملا نامطبوع بودند. تحلیل خوشه بندی منجر به استخراج 4 خوشه شد، دو خوشه اول بیشتر در بخش شرقی دشت گنبد قرار داشته و نسبت به خوشه های 3 و 4 کیفیت مناسب تری را دارا می باشند. خوشه های 3 و 4 در قسمت های میانی غربی دشت پایین ترین کیفیت را دارا بودند. با توجه به مشکلات مشاهده شده بخصوص در بخش غربی دشت، ضرورت مطالعه ای مفصل جهت مدیریت بهتر کیفیت و کمیت منابع آب در روستاهای بخش غربی دشت گنبد کاووس توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1170 - پیش بینی تغییرات برخی متغیرهای اقلیمی حوضه آبخیز دره رود ارس طی دهه های آتی با استفاده از مدلهای تغییر
ابراهیم فتائی علی عزیزی سیدتقی سید صفویان علی اکبر ایمانی اکرم اوجاقی حبیب فرهادی

تغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش ای چکیده کامل

تغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش این گازها در اتمسفر زمین؛ باعث تغییر درمتغیرهای اقلیمی کره زمین گردیده است لذا ضرورت دارد این تغییرات شبیه سازی شده و تغییرات احتمالی آینده مورد پیش بینی قرار گیرند تا اقدامات لازم در برنامه ریزی های محیطی مورد توجه واقع شود. در این مطالعه با استفاده از تکنیک ریزمقیاس نمایی آماری، مدل های GCM تحت سناریوی انتشار گاز های گلخانه ای (A1B,A2,B1) برای دوره زمانی 2039-2011 با استفاده از مدل آماری LARSE-WG داده های روزانه دما، بارش و تابش ریز مقیاس گردیدند و نتایج آن بر روی ایستگاه های سینوپتیک حوضه آبخیز دره رود از زیر حوضه های رودخانه ارس در شمال غربی ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییراتی در پارامترهای اقلیمی دما و بارش در طی دوره مورد مطالعه بوجود خواهد آمد. به طوری که میانگین دما در بین ایستگاه های مورد مطالعه بین 31/0 تا 69/3 درجه سانتی گراد افزایش خواهد داشت و میزان بارش نیز 2/8 تا 5/21 درصد افزایش خواهد یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1171 - بررسی‎ ‎ارتباط‎ ‎عناصر‎ ‎آب‎ ‎و‎ ‎هوایی‎ ‎با‎ ‎بیماری‎ ‎ناخنک‎ ‎چشم (مطالعه موردی:‏‎ ‎شهر‎ ‎سبزوار)‏
حسن رضایی مریم مرادی محمد معتمدی راد حامد پیری

اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذا چکیده کامل

اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذارد. ناخنک چشم یکی از بیماری‌های شایع چشمی است که از عناصر اقلیمی تاثیر می‌پذیرد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط عناصر آب و هوایی بر بیماری ناخنک چشم در شهر سبزوار می‌باشد. جهت انجام این پژوهش از آمار مراجعین به بیمارستان حشمتیه سبزوار در طی سالهای 1394تا 1399 که مبتلا به بیماری ناخنک چشم بودند و همچنین داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر سبزوار استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با آزمون ANOVA و همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل ارتباط عناصر آب وهوایی با بیماری ناخنک پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که همبستگی ماهانه عناصر آب و هوایی، بیشینه دما (تیر و مرداد ماه) و میانگین دما (مرداد ماه)، ساعت آفتابی (خرداد، تیر و مرداد ماه) ، میانگین بارندگی (مرداد ماه) ، تعداد روزهای بارش (تیر ماه) ، سرعت باد (مرداد ماه) و حداکثر سرعت باد (تیر و مرداد ماه) با بیماری ناخنک در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به نظر می رسد که آب و هوا که شامل مجموعه ای از عناصر مختلف مانند بیشینه، میانگین دما، ساعت آفتابی، بارندگی، تعداد روزهای بارش، سرعت باد و حداکثر سرعت باد است که می تواند نقش مهمی در بیماری ناخنک چشم داشته باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1172 - تخمین نشت تونل انتقال آب امیرکبیر با بهره گیری از روش های تحلیلی و مقایسه آن با روش SGR
هادی فرهادیان میثم سلوکی همایون کتیبه

در این تحقیق، با استفاده از روشهای تحلیلی، میزان نشت آب یز رزم ینی در 110مقطع مختلـف از مسـیر تونـل انتقـال آب امیرکبیـر)کیلومتر تا (14 1/ 1/3تخمینزده شده است. آنگاه، نتایج حاصله با نتایج حاصل از روش ردهبندی سـاختگاه تونـل ) (SGRمقایسـهگرد . دی مسیر تونل انتقال آب امیرک چکیده کامل

در این تحقیق، با استفاده از روشهای تحلیلی، میزان نشت آب یز رزم ینی در 110مقطع مختلـف از مسـیر تونـل انتقـال آب امیرکبیـر)کیلومتر تا (14 1/ 1/3تخمینزده شده است. آنگاه، نتایج حاصله با نتایج حاصل از روش ردهبندی سـاختگاه تونـل ) (SGRمقایسـهگرد . دی مسیر تونل انتقال آب امیرکبیر در کیلومترهای و 10 1/ 9/3 ،7/4 ،8/7در مناطق خرد شده و گسـله قـرار دارد کـه بـر اسـاسروش SGRو ن زی محاسبات تحل ،یلی نشت آب زیرزم ینی به تونـل، در ایـن منـاطق متمرکـز شـده اسـت و در فواصـل 10 – 7/8و/ 14 - 1/ 10 2کیلومتر از مسیر تونل به دلیل زیاد بودن فاصله درزه ها و شکستگی ها در ساختگاه تونل، کم بودن اندازه دهانـه درزه وپایین بودن مقدار نفوذپذیری، کمترین مقادیر نشت آب زیرزمینی به تونل محاسبه شده است. ب نتایج بدست آمده از رده ندی سـاختگاهتونل به کمک روش SGRتطابق خوبی را با مقادیر بدست آمده از روش های تحلیلی در محاسـبه میـزان نشـت آب زیرزمینـی بـهتونل نشان میدهد. بر طبق روش ، SGRبیش از 60درصد از مسیر تونل انتقال آب امیرکبیر در رده بی خطر قرار گرفته است که بـانتایج حاصل از معادلات تحلیلی که مقدار جریانی در حدود /0 026لیتر بر ثانیه در هر متر را نشان میدهد، همخـوانی دارد. از سـویدیگر بر طبق روش SGRدر حدود 5درصد از تونل در منطقه بحرانی قرار گرفته است که عمـدتاً منطبـق بـر منـاطق گسـله و زونخرد شده است که برطبق نتایج حاصل از معادلات تحلیلی مقدار جریانی در حدود /0 46لیتر بر ثانیه در هر متر خواهد داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1173 - ارزیابی هیدروژئوشیمیایی، کیفیت آب زیرزمینی و غلظت ارسنیک دشت سیرجان با استفاده از نرم افزار هایGIS وAqQa
فهیمه ابراهیمی مقدم احمد عباس نژاد

بررسی کیفیت آب گامی مهم در جهت استفاده بهینه و مناسب از منابع آب برای شرب و همچنین انتخاب الگوی کشت مناسب و سازگار با کیفیت آب است. از این رو ضرورت مطالعه ویژگی های کیفی آب در برنامه های مدیریتی منابع آب به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، به منظور بررسی کی چکیده کامل

بررسی کیفیت آب گامی مهم در جهت استفاده بهینه و مناسب از منابع آب برای شرب و همچنین انتخاب الگوی کشت مناسب و سازگار با کیفیت آب است. از این رو ضرورت مطالعه ویژگی های کیفی آب در برنامه های مدیریتی منابع آب به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، به منظور بررسی کیفیت آب دشت سیرجان، داده های کیفیت آب، که در سالهای 81 تا 94 جمع آوری شده بودند، توسط نرم افزارهای AqQA و SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند و سپس به کمک نمودارهای شولر، ویلکاکس و استیف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند، در مرحله بعد داده های سال 94در سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) با استفاده از روش درون یابی(IDW) جهت تهیه نقشه های پهنه بندی کیفیت آب استفاده گردید. نتایج تجزیه و تحلیل کیفی آب نشان دادند نمودار پایپرآبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه دارای رخساره غالب Na- Cl بوده و در گروه آبهای شور قرار می گیرد، براساس نمودار ویلکاکس آب کشاورزی بطور غالب در گروه آب شور و خیلی شور(C3 ,C4)، با توجه به نمودار شولر آب شرب درکیفیت متوسط تا کاملاً نامطبوع و براساس نمودار استیف آب های زیرزمینی در تیپ کلرید سدیم و آب کلروره قرار دارند. غلظت ارسنیک در بسیاری از مناطق این دشت بالای حد استاندارد است .داده های مطالعه حاضر نشان می دهد یکی از مشکلات منابع آبی در دشت سیرجان مقدار بالای نمک و مواد محلول بوده، که نشان دهنده تاثیر بسزای سازندهای زمین شناسی (تبخیری) بر منابع آب زیرزمینی و کاهش کیفیت منابع آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1174 - پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: دشت رومشگان)
سلمان سوری سیامک بهاروند وهاب امیری

آب زیرزمینی یکی از منابع مهم تامین آب شیرین مورد نیاز انسان است. از آنجا که منابع آب سطحی در بسیاری از مناطق کشور محدود است، آب‌های زیرزمینی به عنوان مناسب‌ترین منبع در دسترس، جهت تامین آب مورد نیاز این مناطق به حساب می‌آید. امروزه استفاده از سنجش از دور (RS) و سیستم اط چکیده کامل

آب زیرزمینی یکی از منابع مهم تامین آب شیرین مورد نیاز انسان است. از آنجا که منابع آب سطحی در بسیاری از مناطق کشور محدود است، آب‌های زیرزمینی به عنوان مناسب‌ترین منبع در دسترس، جهت تامین آب مورد نیاز این مناطق به حساب می‌آید. امروزه استفاده از سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تبدیل به یکی از ابزارهای قدرتمند و مقرون به صرفه جهت شناسایی و اکتشاف منابع آب زیرزمینی قابل دسترس شده است. این تحقیق با هدف مشخص کردن مناطق با پتانسیل بالای آب زیرزمینی در دشت رومشگان با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گردیده است. بدین منظور با توجه به اطلاعات و داده‌های زمین‌شناسی، هیدرولوژی، ساختاری، توپوگرافی، تصاویر ماهواره‌ای ETM+ و بازدید میدانی، نقشه‌های لیتولوژی، ضخامت آبرفت، کاربری‌اراضی، طبقات ارتفاعی، شیب، تراکم آبراهه، تراکم گسل، دما و بارندگی در محیط نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به روش فازی تهیه شده است. این نقشه‌ها با استفاده از مقایسه زوجی به روش سلسله مراتبی وزن‌دهی گردید. با اعمال وزن محاسبه شده هر معیار، نقشه عوامل با توجه به اهمیت آن در پتانسیل یابی آب زیرزمینی تهیه و سپس نقشه نهایی پتانسیل آب زیرزمینی با همپوشانی به روش سلسله مراتبی فازی تهیه گردیده است. نتایج به دست آمده از پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی نشان می‌دهد به ترتیب 37/7، 12/10، 25/22، 46/20 و 79/39 درصد از مساحت منطقه در پهنه‌های با پتانسیل خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1175 - بررسی تأثیرات بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب زیرزمینی شهرهای شمال فارس در فاصله سال‌های 1390-1395
علی شبانی محمدهادی فتاحی

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تأثیرات میزان بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب شرب واقع در شهرهای آباده، اقلید، صفاشهر، بوانات، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بر روی متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در فاصله سال‌های 90 تا 95 بوده است بدین منظور متغیرهای چکیده کامل

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تأثیرات میزان بارندگی بر کیفیت شیمیایی منابع آب شرب واقع در شهرهای آباده، اقلید، صفاشهر، بوانات، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بر روی متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در فاصله سال‌های 90 تا 95 بوده است بدین منظور متغیرهای کیفی منابع آب شرب EC، PH، TDS، F و NO3 در سازندهای آبرفتی و آهکی در سال‌های 90 تا 95 در شهرهای آباده، اقلید، بوانات، صفاشهر، پاسارگاد، مرودشت و زرقان بررسی گردید. منابع تأمین‌کننده آب شرب در شهرهای آباده، اقلید، بوانات، صفاشهر، پاسارگاد و زرقان به‌طور کامل از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌گردد و در شهر مرودشت بخش عمده تأمین آب شرب از آب زیرزمینی و بخش دیگر از سد درود زن تأمین می‌گردد. در این مطالعه 208 حلقه چاه در شهرهای ذکرشده که 96 حلقه آبرفتی و 112 حلقه چاه با سازند آهکی به‌عنوان نمونه انتخاب گردید و با استفاده از SPSS و بررسی ضریب همبستگی پیرسون و p-value نتایج نشان داد که بارندگی بر تغییر میزان متغیرهای EC، PH، TDS، F و NO3 اثرگذار می‌باشد و در تجزیه‌وتحلیل آماری با تعیینضریب همبستگی پیرسون و p-value نشان داده شد که تأثیر بارندگی بر تغییرات میزانTDS، NO3 وEC معنادار و رابطه آن مستقیم است و بر تغییرات میزان PH معنادار ولی رابطه آن معکوس می‌باشد. همین‌طور رابطه اثر میزان بارندگی بر تغییرات میزان F معنادار نمی‌باشد . این تغییرات در سازندهای کارست و آهک معنادارتر می‌باشد، به این مفهوم که چاه‌های با سازند کارست با تغییر میزان بارش، بیشتر دستخوش تغییر میزان EC، PH، TDS، F و NO3می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1176 - ارزیابی پتانسیل کیفی منابع آب زیر زمینی روستاهای شهرستان دماوند
مریم زرنگ لیدا سلیمی مجتبی صیادی

آگاهی از شرایط کیفی منابع آب جهت ارزیابی روند آلودگی برای هر منطقه ضروری می باشد . محدوده مورد مطالعه روستاهای شهرستان دماوند در استان تهران قرار دارد ، که جهت بررسی پارامترهای کیفی آب ، در طول مدت 8 ماه ، از دیماه 1395 لغایت مردادماه 1396 ،ضمن نمونه برداری و سنجش متغیر چکیده کامل

آگاهی از شرایط کیفی منابع آب جهت ارزیابی روند آلودگی برای هر منطقه ضروری می باشد . محدوده مورد مطالعه روستاهای شهرستان دماوند در استان تهران قرار دارد ، که جهت بررسی پارامترهای کیفی آب ، در طول مدت 8 ماه ، از دیماه 1395 لغایت مردادماه 1396 ،ضمن نمونه برداری و سنجش متغیرهای فیزیکی (Ec ،TDS ، کدورت ، pH ، سختی و قلیائیت ) در آب 11 حلقه چاه از چاههای روستاهای شهرستان دماوند که با توجه به قرار گرفتن در بافت مسکونی روستا و نزدیکی به مناطق کشاورزی به عنوان چاههای نمونه انتخاب شده بودند ، با دو نوبت نمونه برداری و آنالیز به علت محدودیت ، کیفیت هر پارامتر در منطقه مورد بررسی و در نهایت نقشه کیفی مربوط به هر پارامتر تهیه شد.نتایج حاصل از این تحقیق مبین این نکته است که روستاهای حاشیه جنوبی منطقه دماوند بویژه روستای وادان در مورد اکثر پارامترهای کیفی آب دارای بیشترین غلظت بوده که این ناحیه را به عنوان پهنه باریک مخاطرات آلایندگی انسان ساز به علت بالا آمدگی سنگ کف و کاهش نفوذپذیری این منطقه نظیر معرفی می نماید . علاوه بر این وضعیت حاکمیت قرارگیری روستای وادان در انتهای حوضه رسوبگذاری و وجود شرایط کافی سبب شده است که نقش اثربخشی عوامل طبیعی (زمین شناسی) و هیدرژئولوژی در این بخش کاملا" مشهود باشد ، که اثرات آن افزایش غلظت پارامترهای قیزیکی در این منطقه می باشد . نظر به اینکه در مورد بعضی از پارامترهای کیفی مشکلاتی در منابع آب زیر زمینی منطقه مشاهده شده است و از طرفی تنها منبع تامین آب درمنطقه دماوند آبهای زیر زمینی می‌باشد، لازم است که همواره کیفیت آب شرب ساکنین منطقه مورد توجه قرار گیرد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1177 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی در ساختگاه سد شهید با استفاده از روش‌های ‏هیدروژئوشیمیایی
مجتبی رحیمی شهید غلامرضا لشکری‌پور نسترن السادات هاشمیان ناصر عبادتی

وقوع خشک سالی های چند دهه ی گذشته، افزایش دمای زمین و رشد تصاعدی جمعیت در سرتاسر جهان، لزوم بررسی و مطالعه ی کمی و کیفی منابع آب را بیش‌ازپیش نمایان می سازد. از طرفی ساخت برخی سازه ها نظیر سدها، اهمیت مطالعه ی کیفیت آب در محل ساخت چنین سازه هایی را افزایش می دهد. در این چکیده کامل

وقوع خشک سالی های چند دهه ی گذشته، افزایش دمای زمین و رشد تصاعدی جمعیت در سرتاسر جهان، لزوم بررسی و مطالعه ی کمی و کیفی منابع آب را بیش‌ازپیش نمایان می سازد. از طرفی ساخت برخی سازه ها نظیر سدها، اهمیت مطالعه ی کیفیت آب در محل ساخت چنین سازه هایی را افزایش می دهد. در این مطالعه با استفاده از روش های هیدروژئوشیمیایی به ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی در ساختگاه سد شهید (واقع در جنوب شهرستان سمیرم) پرداخته شد. به همین منظور از تعیین همبستگی بین پارامترها، بررسی تیپ آب زیرزمینی با استفاده از نمودارهای پایپر (Piper)، درو (Durov)، استیف (Stiff)، نسبت های یونی ژئوشیمیایی، فرآیندهای یونی و عکس تبادل یونی استفاده شد. فراوانی عناصر اصلی موجود در آب های زیرزمینی منطقه شامل (TDS > HCo3 > Ca > So4 > Cl > Mg > Na > K) است. پارامترهای شیمیایی آب در تمامی موارد از لحاظ شرب شرایط مطلوبی دارد. نتایج نشان می دهد که رابطه ی مستقیم و با همبستگی بالایی (97/0) بین EC و TDS وجود دارد در حالی که بین سایر پارامترها، همبستگی ضعیفی مشاهده شد. به طور کلی می توان عنوان کرد که رابطه ی HCo3 با EC، TDS و سایر پارامترها، همبستگی بالاتری دارد. تیپ غالب آب زیرزمینی منطقه مورد بررسی بی کربنات کلسیک است و اکثر نمونه ها رخساره های آب های شیرین را دارند. بر اساس نمودار (Na / Cl) در مقابل (EC) در 11 نمونه تبادل یونی معکوس رخ داده است و تنها یک نمونه منشأ دوگانه از رسوبات رسی و نفوذ آب شور دارد. بر اساس نمودار Ca+Mg در مقابل HCo3+So4، تمامی نمونه ها تبادل یونی طبیعی را نشان می دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1178 - ذخیره‌سازی ‏‎〖CO〗_2‎‏ در مخزن آبده‌ شکافدار جهت کاهش آلودگی ‏زیست‌محیطی: ارزیابی تاثیرات بازشدگی و زاویه شکاف
احسان موسوی پرنیا ظفری مهران قلی‌نژاد

لزوم مداوم به سوخت‌های فسیلی به عنوان منبع انرژی در سراسر جهان و سرعت نسبتا تدریجی در توسعه‌ انرژی‌های تجدیدپذیر، سبب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از جمله در جو شده است. به این منظور، راهبرد‌های مقابله با گرمایش جهانی و تغییرات زیست‌محیطی از اهمیت بسزایی برخوردار است چکیده کامل

لزوم مداوم به سوخت‌های فسیلی به عنوان منبع انرژی در سراسر جهان و سرعت نسبتا تدریجی در توسعه‌ انرژی‌های تجدیدپذیر، سبب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از جمله در جو شده است. به این منظور، راهبرد‌های مقابله با گرمایش جهانی و تغییرات زیست‌محیطی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در دو دهه اخیر توسعه فناوری جذب و ذخیره‌سازی در سازندهای زیرزمینی مورد توجه قرار گرفته است. مخازن آبده به سبب پتانسیل بالا راهکار مطلوبی جهت ذخیره‌سازی می‌باشند. با انحلال فوق بحرانی در مخزن آبده با توجه به فشار، دما و میزان شوری، چگالی آب شور بین 1/0 تا ۱ درصد افزایش یافته و منجر به ظهور ناپایداری و بالتبع بروز انگشتی‌ها در سیستم جریانی محیط و پدیده‌ی اختلاط همرفتی را موجب می‌شود. در این مقاله، با تمرکز بر تاثیر پارامترهای بازشدگی و زاویه‌ی شکاف بر ذخیره‌سازی در مخزن آبده شکافدار، شبیه‌سازی دو بعدی به کمک نرم‌افزار COMSOL multiphysics 4.3 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از آن است که، با افزایش بازشدگی شکاف، بهبود ذخیره‌سازی طی دوره‌ی ۴۰ سال، قابل ملاحظه است. همچنین، با کاهش زاویه‌ی شکاف نسبت به حالت عمود، انگشتی‌ها پیشروی بیشتری به درون آبده داشته است و سبب افزایش ایمنی ذخیره‌سازی خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1179 - بررسی پتانسل کمی و کیفی منابع آب زیر زمینی روستاهای شهرستان رباط کریم
شیوا کریمی جلال ولی الهی ناصر عبادتی مجتبی صیادی

شهرستان رباط کریم در جنوب غربی استان تهران واقع شده است. غالب روستاهای شهرستان رباط کریم از منابع آب زیر زمینی برای شرب و بهره برداری استفاده می کنند. طی دوره زمانی سال های 1393-1392 نمونه برداری از 10حلقه چاه عمیق شرب روستا صورت گرفت و پس از انجام آزمایشات فیزیکی وشیمی چکیده کامل

شهرستان رباط کریم در جنوب غربی استان تهران واقع شده است. غالب روستاهای شهرستان رباط کریم از منابع آب زیر زمینی برای شرب و بهره برداری استفاده می کنند. طی دوره زمانی سال های 1393-1392 نمونه برداری از 10حلقه چاه عمیق شرب روستا صورت گرفت و پس از انجام آزمایشات فیزیکی وشیمیایی،نتایج مربوط به کیفیت هر متغییر در منطقه تعیین گردید . کلسیم ،منیزیم، کلرور، سولفات ،سدیم ، نیترات، سختی، بی کربنات، فلوئور، هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول از متغیرهای مورد آزمایش بوده و سپس با استفاده از روش کریجینگ در نرم افزارGIS10.2Arc نقشه های هم پتانسیل تهیه و از نظر آلودگی محیط پهنه بندی گردید. نتایج حاصله از 30نمونه از 10 روستا نشانگر این مطلب بود که کیفیت آب زیر زمینی روستاهای بخش های شرقی و جنوب شرقی از نظر نیترات در علی آباد با64میلی گرم، سولفات درشهرستانک با 667میلی گرم و حکیم آباد با هدایتالکتریکی µmho/cm3100و کل جامدات محلول1918میلی گرم از حد مجاز فراتر بوده و عمدتا پایین تر از سایر نواحی است از علل آلودگی مناطق جنوبی و شرقی می توان به زمین شناسی منطقه ،شیب منطقه،وجود مناطق مسکونی و صنعتی، رعایت نکردن حریم کیفی چاه ها اشاره نمود. همچنین بخش های شمالی و مرکزی از نظر کیفی در حد مطلوب قرار داشته و این نواحی برای حفرچاه های جدید مناسبتر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1180 - بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی حوضه کارستی درفک(استان گیلان، شمال شرقی رودبار)
محمد حسین قبادی مریم دهبان ایوان استخری علی میر عربی

آبخوان های کارستی منابع عمده آب زیرزمینی در شمال شرقی رودبار هستند. مطالعه حاضر کوششی در جهت بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی چشمه های کارستی موجود در منطقه و بررسی توسعه یافتگی کارست در منطقه با استفاده از آمار دبی چشمه سفید آب است. در این بررسی از قابلیت چکیده کامل

آبخوان های کارستی منابع عمده آب زیرزمینی در شمال شرقی رودبار هستند. مطالعه حاضر کوششی در جهت بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی چشمه های کارستی موجود در منطقه و بررسی توسعه یافتگی کارست در منطقه با استفاده از آمار دبی چشمه سفید آب است. در این بررسی از قابلیت های نرم افزارهای PHREEQC وRock Ware AqQa جهت محاسبه شاخص اشباع و ترسیم نمودارهای هیدروشیمیایی آب بهره گرفته شده است. در این مقاله همچنین به بررسی توزیع فضایی پارامترهای ژئوشیمیایی آب چشمه ها و مقایسه نحوه تغییرات این پارامترها با تغییرات شیب در منطقه پرداخته شده است. بررسی توزیع فضایی پارامترهای ژئوشیمیایی آب چشمه ها مشخص کرد که این پارامترها دارای روند تغییرات معناداری با توجه به شیب منطقه هستند. با ترسیم دیاگرام پایپر نمونه های آب چشمه ها، مشخص گردید که تیپ آب تمام چشمه های منطقه از نوع Ca-Hco3 است، که در واقع تائید کننده کارستی بودن چشمه های منطقه است. به صورتی که شاخص اشباع بیان می کند، بیشتر نمونه های آب منطقه نسبت به کلسیت، دولومیت و Co2 تحت اشباع هستند. با محاسبه مقادیر ضرایب فروکش چشمه سفید آب و مقایسه مقادیر این ضرایب با جدول ارائه شده توسط مالیک و وجتکوا (2012)، درجه توسعه کارست 5/5 تعیین گردید. در این درجه از توسعه آبخوان کارستی، رژیم تخلیه پیچیده، یک ترکیبی از یک زیر رژیم با جریان آشفته و دو زیررژیم با جریان آب زیرزمینی آرام وجود خواهد داشت. تاثیر رژیم تخلیه با جریان آشفته در مقایسه با رژیم تخلیه آب زیرزمینی کلی کوتاه مدت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1181 - حذف موثریون‌های جیوه (II) از نمونههای آبی زیست محیطی با استفاده از نانوتیوب‌های‌کربنی‌کربوکسیله بوسیله روش استخراج فاز-جامد پخشی
علی مقیمی میلاد آبنیکی محمد یاری

وجود مقادیر اندک فلزات سنگین در آبهای زیرزمینی و سطحی در محیط زیستموجب نگرانی‌های قابل توجهی برای سلامتی انسان و آبزیان شده است. مقدار بسیار کمی از فلزات سنگین مانند جیوه (II) می‌تواند رشد مغز را مختل کرده و ناتوانی‌های شناختی و حرکتی ایجاد کند. هدف از این مطالعه، استفا چکیده کامل

وجود مقادیر اندک فلزات سنگین در آبهای زیرزمینی و سطحی در محیط زیستموجب نگرانی‌های قابل توجهی برای سلامتی انسان و آبزیان شده است. مقدار بسیار کمی از فلزات سنگین مانند جیوه (II) می‌تواند رشد مغز را مختل کرده و ناتوانی‌های شناختی و حرکتی ایجاد کند. هدف از این مطالعه، استفاده از یک روش ساده و سریع به منظور حذف و اندازه‌گیری مقادیر ناچیز از یون جیوه (II) در نمونه‌های آبی بوده است. در روش حاضر، از نانولوله‌های فعال شده با کربوکسیل برای بهبود عمل حذف و پیش‌تغلیض جیوه (II) استفاده شده است. متغیرهایی نظیرpH استخراج، مقدار و نوع حلال ماده شویشی، زمان استخراج، اثر یونها و غیره برای پیش‌تغلیض جیوه (II) توسط جاذب بهینه‌سازی شده‌اند. اندازه‌گیریجذب برای برآورد جیوه (II)بااستفادهازدستگاهجذب اتمی شعلهانجام شد. نتایجبیانگرکاراییمناسباین روش در جذب یون‌های جیوه (II) بوده است. متغیر‌های غلظتی، حدتشخیص (LOD) برای این روش و آزمون انحراف استاندارد نسبی (RSD٪) به ترتیب83/20، 6میکروگرم بر لیتر و 16/1درصد بدست آمده است. روش استخراج فاز-جامد پخشی با بکارگیری جاذب نانوتیوب‌های‌کربنی‌کربوکسیله نشان دهنده‌ی تکرارپذیری، رنج خطی و فاکتورتغلیظ مناسب جهت تعیین جیوه (II) می‌باشد و روشی کارامد برای حذف یون جیوه (II) از نمونه‌های آبی زیست محیطی معرفی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1182 - بهینه سازی بهره برداری تلفیقی ازمنابع آب سطحی و زیر‎زمینی وتأثیر آن بر محیط زیست(مطالعه موردی حوزه مرکزی شهرستان گرگان)
محمود ذاکری نیری سید عرفان حسینی سیدعماد حسینی عطااله نجفی جیلانی

یک سیستم بهره برداری تلفیقی منابع آب مشتمل بر زیر سیستم آب سطحی و زیر سیستم آب زیرزمینی می باشد که به منظور برآورده کردن نیازهای آبی، این دو زیر سیستم با یکدیگر درتعامل می&lrm;باشند و همانند دو مخزن موازی عمل خواهند کرد که با دادن فرمان&lrm;های بهره&lrm; برداری به آن، م چکیده کامل

یک سیستم بهره برداری تلفیقی منابع آب مشتمل بر زیر سیستم آب سطحی و زیر سیستم آب زیرزمینی می باشد که به منظور برآورده کردن نیازهای آبی، این دو زیر سیستم با یکدیگر درتعامل می&lrm;باشند و همانند دو مخزن موازی عمل خواهند کرد که با دادن فرمان&lrm;های بهره&lrm; برداری به آن، می توانند از حجم ذخیره همدیگر استفاده کنند. در این مقاله یک مدل شبیه ساز_ بهینه ساز جهت طراحی ابعاد و بصورت توده ای در نظر گرفته شده است که اجزای آن شامل یک سری زمانی بوده و برای کسب نتایج دقیقتر وضعیت آبی دو سال با هشت فصل که سال اول نیز پرآب تر از سال دوم بوده مورد بررسی قرار گرفته شده است. مدل های شبیه سازی درون مدل بهینه سازی می باشند و تشکیل یک مدل شبیه ساز-&lrm; بهینه ساز را داده اند، نتایج بدست آمده از این مدل که در آن از برنامه ریزی غیر خطی(NLP) استفاده شده است نشان می دهد که در شرایط بهره برداری تلفیقی، رهاسازی از مخزن سد الزاماً شبیه به حالت غیر تلفیقی نخواهد بود. همچنین از دیگر نتایج می توان به طراحی بهینه اجزای مدل موردنظر مانند سد ها و چاه ها و دستور بهره برداری بهینه استفاده از آنها، اشاره نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1183 - مدلسازی کیفی تغییرات پارامترهای فیزیکی و شیمیایی چاه های آب شرب بااستفاده از سامانه اطلاعات جغرافیاییGIS (مطالعه موردی : جنوب شهرستان ری)
فایزه فرج اله یی امیرحسام حسنی علی ترابیان

توسعه انسانی و رشد فزاینده صنعت و کشاورزی و به تبع آن افزایش روز افزون نیاز به آب و از طرفی برداشت مضاعف و بی رویه از منابع آب و عدم اجرای اقدامات کنترلی وحفاظتی کافی در خصوص اینگونه منابع، موجب تأثیرات متفاوت و زیادی بر روی کیفیت و کمیت منابع آبی به ویژه منابع آب زیر ز چکیده کامل

توسعه انسانی و رشد فزاینده صنعت و کشاورزی و به تبع آن افزایش روز افزون نیاز به آب و از طرفی برداشت مضاعف و بی رویه از منابع آب و عدم اجرای اقدامات کنترلی وحفاظتی کافی در خصوص اینگونه منابع، موجب تأثیرات متفاوت و زیادی بر روی کیفیت و کمیت منابع آبی به ویژه منابع آب زیر زمینی و دسترسی به آنها شده است. باتوجهبهاهمیتاینمنابعواقلیمکشور و از جمله استان تهران و شهرستانهای توابع آنکه در زمره مناطقخشکونیمه خشک محسوب می شوند،بررسی و تحقیق بر روی کیفیت منابع آب و آلودگیهای آنها و نیز مدلسازی در محیطهای نرم افزاری مانند GIS بستر مناسبی را برای تأمین آب شرب سالم و بهداشتی از دیدگاه کیفی و پیشگیری از آلودگیهای احتمالی آنها فراهم خواهد آورد و از سویی نیز موجب صرفه جویی در هزینه های اجرایی حفر چاههای جدید قبل از هر گونه عملیات و شناسایی مناطق مستعد برای احداث چاههای آب شرب می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1184 - بررسی پتانسیل مخاطرات اثر گذاری کمی و کیفی بر منابع آب شرب روستاهای حوضه آبریز جاجرود در سامانهGIS
امیرحسین کیارزم سیده هدی رحمتی رضا حاجی سید محمد شیرازی مجتبی صیادی

روند روبه رشد توسعه و فعالیت های مختلف انسانی منجر به ورود آلاینده های مختلف به آب های زیر زمینی می گردد. کیفیت مطلوب فیزیکی و شیمیایی آب از نظر مقبولیت برای مصرف‌کننده، حفظ سلامتی مصرف‌کننده و نگهداری از سیستم شبکه‌ی آب‌رسانی ضروری است. در حال حاضر یکی از معضلات منابع چکیده کامل

روند روبه رشد توسعه و فعالیت های مختلف انسانی منجر به ورود آلاینده های مختلف به آب های زیر زمینی می گردد. کیفیت مطلوب فیزیکی و شیمیایی آب از نظر مقبولیت برای مصرف‌کننده، حفظ سلامتی مصرف‌کننده و نگهداری از سیستم شبکه‌ی آب‌رسانی ضروری است. در حال حاضر یکی از معضلات منابع آب زیرزمینی، آلودگی چاه‌های شرب و دیگر منابع زیرزمینی به فاضلاب‌های شهری و صنعتی بوده که منجر به تغییر در کیفیت آب این منابع شده و استفاده از آن‌ها را برای شرب غیرممکن می‌سازداین مطالعه به بررسی و پهنه بندی عناصر مختلف کیفی آب در محدوده شهرستان پردیس حوضه جاجرود توسط نرم افزارArc GIS می پردازد. بدین منظور از تمامی سرچشمه هایی که در این منطقه جهت تامین آب شرب استفاده می گردید ، نمونه برداری متغیرهای کیفی آب انجام گرفت. سپس تمامی اطلاعات در محیط نرم افزار تحت لایه های توصیفی وارد شده و جهت تهیه نقشه های پهنه بندی کیفی انجام گرفت.این نقشه ها روند معناداری را برای اکثر متغیرها نشان می دهند، با توجه به استفاده گسترده از آب و احتمال شیوع بیماری های مختلف مربوط به آشامیدنی در این منطقه،اینپژوهشمی تواند راه گشای تصمیمات آتیجهت برداشت صحیح آب در منطقهمطالعاتیباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1185 - بررسی امکان تهیه ماسه استاندرد ازمنابع سیلس استان هرمزگان به منظور استفاده در صنایع سیمان
محمد پوستی محمد یزدی شازدی صفری

تولید سیمان در کشور روز به روز در حال افزایش میباشد. ضرورت کنترل سیمانهای تولیدی به جهت اسـتاندارد بـودن، بـر کسـیپوشیده نیست. در حال حاضر از ترکیب ماسههای سیلیسی وارداتی از کشور آلمان و سیمان تولیدی، بتن تهیه شـده و آزمـایش هـایمقاومت فشاری و خمشی روی آن انجام و با مقا چکیده کامل

تولید سیمان در کشور روز به روز در حال افزایش میباشد. ضرورت کنترل سیمانهای تولیدی به جهت اسـتاندارد بـودن، بـر کسـیپوشیده نیست. در حال حاضر از ترکیب ماسههای سیلیسی وارداتی از کشور آلمان و سیمان تولیدی، بتن تهیه شـده و آزمـایش هـایمقاومت فشاری و خمشی روی آن انجام و با مقاومت استاندارد بتن مقایسه و مورد قبول و یا رد قرار میگیرد. بـا توجـه بـه و جـوداندیسهای سیلیس در چند ناحیه استان هرمزگان )منطقه حاجی آباد( نمونههای لازم ) 5نمونه ( از رخنمـونهـای مختلـف سـیلیستهیه شده است. نمونههای مذکور مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفته و میزان سیلیس و عناصر دیگر تعیین گردید. هم چنین بـه منظـورشناسایی کانیها و تعیین میزان شکستگی و...، از نمونههای اولیه مقاطع نازک تهیه و مورد مطالعه میکروسـکپی قـرار گرفـت. سـپسنمونه مناسب با توجه به مطالعات اولیه انتخاب شد. این نمونهها خرد شده و سپس دانهبنـدی گردیـد. از سـه نمونـه ماسـه سیلیسـیداخلی و نیز ماسه استاندارد آلمانی قالبگیری شده و بر اساس دستورالعمل استاندارد انتخابی، مقاومت فشاری و خمشی بتنهای تهیـهشده، اندازهگیری شد. براساس مقایسه میزان مقاومت فشاری و خمشی بتنهای تهیه شده با سیلیسهـای داخلـی بـا میـزان مقاومـتفشاری و خمشی بتن تهیه شده با ماسه استاندارد)آلمانی( و نیزمقایسه با دیگر مشخصات ظاهری و فیزیکی نمونـه اسـتاندارد، نمونـهمناسب تر انتخاب و پیشنهاد گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1186 - بررسی های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای جهت تعیین کانه زایی طلای پهنه برشی مطالعه موردی: منطقه آلوت در استان کردستان
فردین احمدی محی الدین محمدپور

بررسی های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای از جمله روش های بسیار متداول و پرکاربرد در اکتشافات مواد معدنی و به ویژه طلا می باشد. در این مطالعه ابتدا با بررسی های آماری تک متغیره، از جمله مقایسه ماکزیمم و مینیمم هر عنصر با مقدار زمینه و رسم هیستوگرام و نمودار احتمال، به شناسا چکیده کامل

بررسی های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای از جمله روش های بسیار متداول و پرکاربرد در اکتشافات مواد معدنی و به ویژه طلا می باشد. در این مطالعه ابتدا با بررسی های آماری تک متغیره، از جمله مقایسه ماکزیمم و مینیمم هر عنصر با مقدار زمینه و رسم هیستوگرام و نمودار احتمال، به شناسایی عناصر با اهمیت پرداخته شد. پس از آن به کمک روش های آماری چند متغیره مانند آنالیز مؤلفه های اصلیو آنالیز خوشه ای، مؤلفه های با اهمیت و همچنین عناصری که با هم ارتباط و همبستگی نزدیکی دارند، شناسایی گردید. این تحلیل ها حاکی از با اهمیت بودن عناصر طلا، جیوه، برلیم، تیتان، مولیبدن و قلع می باشد. مؤلفه های 3 و 7 به عنوان مؤلفه های با اهمیت شناسایی و نقشه این مؤلفه ها ترسیم گردید. در ادامه روند کار، مدلسازی عنصر طلا در مقیاس لگاریتمی صورت پذیرفت. نتیجه مدلسازی نشان می دهد که 80 درصد داده ها درست کلاس بندی شده اند. پس از آن داده های عنصر طلا به سه زیر جامعه زمینه (کد صفر)، جامعه گذر از زمینه به آنومالی (کد یک) و جامعه آنومالی (کد 2) تفکیک گردید. و در نهایت نقشه پراکندگی عیار طلا با توجه به این زیر جوامع تهیه شد که سه قسمت از منطقه به عنوان نواحی امید بخش و با پتانسیل قابل شناسایی است. نقشه آنالیز تمایز نیز برای 8 عنصر تهیه شد که نشان دهنده رفتار متضاد طلا و آرسنیک می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1187 - ارزیابی ریسک سوانح منجر به آلودگی سدها با استفاده از مدل WRASTIC(مطالعه موردی سد شفا رود گیلان،ایران)
حامد حسین پور کورنده ابراهیم فتائی

امروزه بخش مهمی از آبهای مورد نیاز بخش های مختلف کشاورزی،شرب و صنعت از منابع آب سطحی تامین می شود.افزایش جمعیت و توسعه شهر نشینی و همچنین توسعه در بخش های صنعت و کشاورزی باعث افزایش ریسک آلایندگی منابع آبی شده است.لذا استفاده از ابزارهای مناسب جهت مدیریت کیفیت آبهای سطح چکیده کامل

امروزه بخش مهمی از آبهای مورد نیاز بخش های مختلف کشاورزی،شرب و صنعت از منابع آب سطحی تامین می شود.افزایش جمعیت و توسعه شهر نشینی و همچنین توسعه در بخش های صنعت و کشاورزی باعث افزایش ریسک آلایندگی منابع آبی شده است.لذا استفاده از ابزارهای مناسب جهت مدیریت کیفیت آبهای سطحی لازم و ضروری به نظر می رسد.در این پژوهش پتانسیل های آلایندگی منجر به ریسک سد شفارود استان گیلان که در شمال ایران واقع شده است،در مرحله بره برداری مورد مطالعه قرار گرفت.در این پژوهش با توجه به ویژگیهای هیدرولوژیک حوضه آبخیز پتانسیل پذیرش آلودگی آن در برابر آلاینده ها پهنه بندی شدند.برای انجام این پژوهش از مدلWRASTIC و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد . داده های مورد نیاز این الگو به سه شیوه تحقیق پیمایشی،مطالعات و گزارشات اسنادی و استفاده از نظر کارشناسان و خبرنگاران جمع آوری شد.بدین منظور ابتدا با مطالعات میدانی نسبت به شناسایی منطقه مورد مطالعه اقدام گردید.در گام بعدی اقدام به شناسایی منابع آلاینده تاثیر گذار در حوضه آبخیز سد شفارود گردید.محل استقرار منابع آلاینده شناسایی شده از طریق GPSثبت گردید سپس نقشه منابع آلاینده از طریق نرم افزار GIS تهیه گردید.در نهایت میزان ریسک منابع آلاینده از طریق مدلWRASTIC بر اساس شاخص های اصلی،وسعت منطقه و کاربری اراضی محاسبه گردید.میزان ریسک به دست آمده از محاسبه مدل نشان دهنده ریسک متوسط تا زیاد ناشی از فعالیتهای انشانی و طبیعی بر ای این محیط هیدرولوژیکی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1188 - ارزیابی عددی و آماری پدیده مچاله‌شوندگی در تونل غرب کرمانشاه
واحد قیاسی علی گداری همت

در این پژوهش به پدیده مچاله‌شوندگی توسط روش‌های تجربی، نیمه‌تجربی و تحلیلی‌ـ‌تئوریک پرداخته شده، سپس مقطع بحرانی از نظر بیشترین پتانسیل مچاله‌شوندگی تعیین شده و در نهایت مدل‌سازی عددی و بررسی آماری این پدیده انجام شده است. در این تحقیق براساس نتایج حاصل از روش‌های تجربی چکیده کامل

در این پژوهش به پدیده مچاله‌شوندگی توسط روش‌های تجربی، نیمه‌تجربی و تحلیلی‌ـ‌تئوریک پرداخته شده، سپس مقطع بحرانی از نظر بیشترین پتانسیل مچاله‌شوندگی تعیین شده و در نهایت مدل‌سازی عددی و بررسی آماری این پدیده انجام شده است. در این تحقیق براساس نتایج حاصل از روش‌های تجربی و تحلیلی توده‌های سنگی مقاطع گورپی(Gu) و خرد شده (Cz) به عنوان مقاطع مچاله‌شونده شناسایی شدند. سپس مدل‌سازی این مقاطع توسط نرم‌افزار عددی تفاضل محدود پیوستهFLAC2D با مدل برگر به مدت 30روز (درازمدت) انجام شد. نتایج این مدل‌سازی جابجایی‌های بسیار بزرگی را نشان داد که ناشی از کیفیت بسیار پایین توده سنگ و روباره زیاد در این پهنه‌ها از تونل است. نتایج مدل‌سازی عددی کوتاه مدت، نشان داد که سپر TBM در این مقاطع گیر نخواهد کرد. همچنین مدل‌سازی این مقطع در درازمدت، پایداری سگمنتی را نشان می‌دهد ولی تأثیر این پدیده در دو مقطع مشکلی ایجاد نخواهد کرد. بررسی روش دیفرانسیل محدود پدیده مچاله‌شوندگی و آماری این تونل از نوآوری‌های مهم این پژوهش می‌باشد. پدیده مچاله‌شوندگی تونل می‌تواند پایداری و بهره‌برداری آن را به خطر بیاندارد. پیش‌بینی میزان جابجایی، کرنش شعاعی، کرنش برشی و گسترش ناحیه پلاستیک به عنوان تابعی از درجه مچاله‌شوندگی و عوامل تشدید‌کننده آن یکی از نیازهای اساسی حفر و نگهداری تونل است. مچاله‌شوندگی رفتاری در رابطه با تغییر شکل توده سنگ ضعیف و ویژگی‌های مقاومتی آن می‌باشد. این پدیده با تغییر شکل‌های بزرگ و همگرایی‌های وابسته به زمان در طی حفاری تونل همراه است. در اثر ایجاد و ترکیب تنش‌های القایی، تنش موجود از حد مقاومت برشی گذشته و توده سنگ به داخل محدوده حفرشده رانده می‌شود. این تغییر شکل‌ها ممکن است در طی حفر تونل یا در دوره زمانی طولانی مدت ادامه داشته باشد. تونل انتقال آب با طولی حدود 8550 متر و قطر884/6 متر در غرب ایران و استان کرمانشاه واقع است. بخش اعظمی از مسیر تونل از سنگ‌های آهکی به همراه شیل و مارن تشکیل شده و در آن چندین زون گسل به همراه ساختار تاقدیسی به چشم می‌خورد و حداکثر روباره در مسیر تونل 570 متر می‌رسد. این موضوع شرایط را برای وقوع پدیده مچاله‌شوندگی مهیا می‌کند. به همین منظور به ارزیابی، مدل‌سازی و تحلیل این پدیده در تونل پرداخته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1189 - تأثیر واحدهای زمین شناسی بر کیفیت آب حوضه آبریز بازه حور، با تأکید بر مطالعات رسوب‌شناسی
مهدی رضا پور سلطانی سیف اله اعلمی

حوضه آبریز بینالود در جنوب-شرقی مشهد واقع است، که از نظر زمین شناسی، بخشی از زون بینالود محسوب می گردد. حوضه آبریز بینالود دارای سه زیر حوضه بوده، که از این میان، زیر حوضه بازه حور مورد مطالعه قرار گرفته است. منطقه بازه حور از نظر اقلیم شناسی، جزء مناطق خشک و نیمه خشک م چکیده کامل

حوضه آبریز بینالود در جنوب-شرقی مشهد واقع است، که از نظر زمین شناسی، بخشی از زون بینالود محسوب می گردد. حوضه آبریز بینالود دارای سه زیر حوضه بوده، که از این میان، زیر حوضه بازه حور مورد مطالعه قرار گرفته است. منطقه بازه حور از نظر اقلیم شناسی، جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب گردیده، و به دلیل تنوع واحد های زمین شناسی، ترکیب شیمیایی و کیفیت، آب تغییر نموده، بنابراین آب منطقه از نوع کلروره و سولفاته است. علاوه براین از نظر کشاورزی وشرب انسانی نیز قابل قبول است. همچنین مطالعات رسوب شناسی در طول رودخانه نشان می دهد که سه عامل اصلی، تغییرات ناگهانی شیب بستر، ورود سرشاخه های فرعی و رخداد سیلاب های فصلی، باعث تنوع بافتی رسوبات و تغییر پارامترهایی، همچون جورشدگی، کشیدگی و کج گردیده است. مطالعات رسوبشناسی و پترولوژیکی نشان می دهد که اغلب رسوبات دارای جورشدگی بسیار ضعیف، کج شدگی مثبت و کشیدگی متوسط بوده، و منشأ بیشتر رسوبات بازه حور سنگ های آذرین بازیک و فوق بازیک است. همچنین بر اساس مطالعات صحرایی، سه مجموعه رخساره گراولی گراولیGmm) Gmg,Gh,,(Gt، ماسه ای Sh),(Sl و گلی Fm) Fr,Fl(، و چهار عنصر ساختاری SG، HO، LS وFF شناسایی شدهاست. بنا بر مجموعه رخساره های رسوبی و عناصر رسوبی رودخانه بازه حور، سه مدل رسوبی، رودخانه های بریده بریده گراولی با جریان های ثقلی، مآندر با بار ماسه ای و مآندر با بار معلق پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1190 - بررسی میزان حساسیت فرسایش حوضه آبخیز مدان الموت
قربان وهاب زاده پیام ابراهیمی

استفاده از مدل های فرسایش و رسوب یکی از کارامدترین روش ها به منظور تخمین مقدار هدر رفت خاک در حوضه های آبخیز می باشد.در این تحقیق از 4 روش MPSIAC,BLM,Fargas،جدول فیض نیا و روش نفوذپذیری Hunt Bowen به ترتیب برای محاسبه مقدار هدر رفت خاک و نفوذ پذیری در واحدهای کاری مختلف چکیده کامل

استفاده از مدل های فرسایش و رسوب یکی از کارامدترین روش ها به منظور تخمین مقدار هدر رفت خاک در حوضه های آبخیز می باشد.در این تحقیق از 4 روش MPSIAC,BLM,Fargas،جدول فیض نیا و روش نفوذپذیری Hunt Bowen به ترتیب برای محاسبه مقدار هدر رفت خاک و نفوذ پذیری در واحدهای کاری مختلف حوضه آبخیز مدان الموت واقع در استان قزوین استفاده شد و بخش هایی از حوضه که تاثیر عمده ای در هدر رفت خاک داشتند با استفاده از روشهای مذکور مشخص و نتایج آنها باهم مقایسه شد.نتایج نشان داد به ترتیب مدل BLM,MPSIAC,Fargas با امتیازات 43.73,50.81,40.75 دارای میانگین نزدیک به هم و با فرسایش پذیری متوسط بوده و جدول فیض نیا منطقه را فرسایش پذیر و هانت و بوون نفوذپذیری را بسیار کند ارزیابی نمود .همچنین بر اساس پاسخ هیدرولوژیکی،زیر حوضه های 4 به مساحت 2294/308 هکتار و 1 به مساحت 1389/06 هکتار بیشتر تاثیر را در صورت وقوع سیل خواهند داشت.در صورتی که برنامه های اجرایی جهت مبارزه با فرسایش و تولید رسوب در منطقه صورت گیرد پیشنهاد می شود در اولویت داول به ترتیب در زیر حوضه 4 و 1 مورد اجرا قرار گیرد.در صورتی که هدف میزان نفوذ رواناب و جلوگیری از ایجاد سیل باشد به ترتیب زیر حوضه 4 به مساحت 2734/827 هکتار و 1 به مساحت 1544/648 هکتار و 2 به مساحت 680/386 در اولویت قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1191 - ارزیابی فرونشست دشت شهریار و ملارد ناشی از برداشت آب‌های زیرزمینی و تأثیر آن بر سازه‌های زیربنایی
سعید کلانتری ناصر عبادتی محمود ذاکری نیری

با توجه به پیامدهای ناشی از افت سطح آب زیرزمینی در این تحقیق سعی شده است فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد بر اثر برداشت آبهای زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته و تاثیر آن بر سازه های زیربنایی بررسی و تعیین گردد و بدین منظور ابتداء پس از جمع آوری آمار چاههای آب موجود در م چکیده کامل

با توجه به پیامدهای ناشی از افت سطح آب زیرزمینی در این تحقیق سعی شده است فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد بر اثر برداشت آبهای زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته و تاثیر آن بر سازه های زیربنایی بررسی و تعیین گردد و بدین منظور ابتداء پس از جمع آوری آمار چاههای آب موجود در منطقه و تعیین مشخصات سفره آبخوان و مواردی از نظیر عمق سطح آب زیرزمینی ، میزان برداشت سالانه و پراکنش چاه ها داده های مورد نظر اولیه بدست آید ، سپس با مشخص نمودن ضخامت آبرفت و لایه های رسوبی بر روی سنگ بستر منظقه از روی گمانه های اکتشافی و لاگ های چاه تنوع لایه بندی و جنس رسوبات شناسایی شد و بر اساس روابط ژئوتکنیکی حاکم بر رسوبات و با در نظر گرفتن میزان تخلخل ، ضرایب نفوذ پذیری و بافت رسوبات سعی گردید ، با محاسبه تعیین نشست تحکیم و آنی ، نرخ سالانه فرونشست محاسبه شده و از طریق دادهای ماهواره ایی میزان فرونشست در منطقه مورد مطالعه تعیین گردد، در طی این تحقیق نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه بیشترین میزان نرخ فرونشست زمین 8 سانتی متر تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1192 - بررسی زیست‌محیطی‌ منابع آب شرب شهرستان سراب با تأکید بر اثرات حاشیه‌نشینی
فاضل خالقی

بررسی زیست محیطی آب زیرزمینی از عوامل مهم پایش منابع آبی محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی عناصر در آب‌های زیرزمینی، این تحقیق با هدف بررسی کیفیت آب شرب شهرستان سراب در آذربایجان شرقی شامل 8 حلقه چاه (در دو نوبت) انجام گرفت تا پارامترهایی مانندEC ،TDS چکیده کامل

بررسی زیست محیطی آب زیرزمینی از عوامل مهم پایش منابع آبی محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی عناصر در آب‌های زیرزمینی، این تحقیق با هدف بررسی کیفیت آب شرب شهرستان سراب در آذربایجان شرقی شامل 8 حلقه چاه (در دو نوبت) انجام گرفت تا پارامترهایی مانندEC ،TDS ،pH ، THبه همراه کاتیون هاNa-K-Ca-Mg- و آنیون‌ها Cl-HCO3-SO4 -NO3 مورد تجزیه تحلیل قرار گیرند. نمونه‌ها با استانداردهای ایران و جهان مقایسه شده، غلظت و تغییرات آنها مشخص گردید. واحدهای زمین‌شناسی‌ مؤثر در ترکیب آب زیرزمینی شامل سنگ‌های آتشفشانی ائوسن، رسوبات آذرآواری و نهشته‌های رسوبی میوسن، واحدهای کواترنر و رسوبات عهدحاضر می‌باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، تحلیل داده‌ها نشان می‌دهدکه چاه شماره 2 دارای حداکثر مقادیر حداکثر مقادیر pH- NO3-Ca-K-TH- می‌باشد؛ به نظر می‌رسد به خاطر موقعیت مکانی چاه که در وسط شهر قرار گرفته است، عواملی از جمله پساب ناشی از شهرک صنعتی سراب واقع در شمال شرق منطقه، استفاده بی‌رویه از کودهای کشاورزی و توسعه شهری سبب افزایش غلظت برخی از پارامترها در آب شرب منطقه شده است. با توجه به زیاد بودن نیترات در چاه شماره 2 پیشنهاد می‌شود که این چاه از مدار بهره‌برداری خارج شود چون آب آن برای مصارف آشامیدنی مناسب نمی‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1193 - برآورد وضعیت رسوبزائی ویژه سازندها با استفاده از دبی آب و رسوب ایستگاه هیدرومتری ماملو در حوزه آبخیز دماوند
کیوان احزن

تخمین میزان بار رسوبی معلق، از مهمترین عوامل در رفتار هیدرولیکی، ریخت شناسی و هیدرولیک رسوب رودخانه به شمار می رود و مبنای اساسی مدیریت صحیح منابع آب و خاک در حوضه های آبخیز است. برآورد میزان کل بار معلق رودخانه، اغلب با داده های اندازه گیری شده در ایستگاه های هیدرومتری چکیده کامل

تخمین میزان بار رسوبی معلق، از مهمترین عوامل در رفتار هیدرولیکی، ریخت شناسی و هیدرولیک رسوب رودخانه به شمار می رود و مبنای اساسی مدیریت صحیح منابع آب و خاک در حوضه های آبخیز است. برآورد میزان کل بار معلق رودخانه، اغلب با داده های اندازه گیری شده در ایستگاه های هیدرومتری از برقراری روابط منحنی های سنجه رسوب با استفاده از روش های متداول ممکن می باشد. در این مقاله میزان برآورد رسوبی حوضه آبخیز دماوند از طریق آمار ثبت شده در ایستگاه هیدرومتری ماملو برآورد شده است. رودخانه های اصلی حوزه آبخیز دماوند ، رودخانه دماوند و سیاه رود می باشند. رودخانه دماوند که از شرق به غرب حوزه جریان داردو و ضمن عبور از شهر دماوند ، تاررود ، چنار عربها ، گیلاوند ،‌حصار پائین ، مرا ، کاجان ، تمیسان ،‌زره در و سیاه سنگ ،‌پس از طی 48 کلیومتر در نهایت در یورد شاه به رودخانه جاجرود می پیوندد. بدین منظور این آمار ( مربوط به حوزه آبخیز دماوند ) ‌از شرکت تماب دریافت شد.با بررسی به عمل آمده میانگین بار بستر سالانه در حوزه آبخیز دماوند 032/46395 تن، دبی کل مواد رسوبی 192/278370 تن و رسوبزائی ویژه حوزه به طور میانگین 12/365 تن در هر کیلومتر مربع می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد سازند کرج با توجه به مساحت آن در حوضه آبخیر دماوند، بیشترین سهم در تولید رسوب را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1194 - مطالعه تاثیر بارش بر تغییرات میکروبی منابع آب کارست در منطقه شاخص خشک و نیمه خشک،مطالعه موردی:منابع کارستی انتخابی حوضه مهارلو،شیراز
احسان پور یاسین مهرداد رهنمایی محمد منشوری

هر آبخوان کارستی دارای ویژگیهای منحصر به فردی از لحاظ هیدرودینامیکی و الگوی جریان و نفوذ میباشدو مطالعات متعدد اخیر نشان داده است که پاسخ آخوان های کارستی به وقایع نفوذ آب از اهمیت والایی برخوردار است.پاسخ کیفی آب در مناطق کارستی ،نسبت به وقایع بارش تاثیر می پذیرند.این چکیده کامل

هر آبخوان کارستی دارای ویژگیهای منحصر به فردی از لحاظ هیدرودینامیکی و الگوی جریان و نفوذ میباشدو مطالعات متعدد اخیر نشان داده است که پاسخ آخوان های کارستی به وقایع نفوذ آب از اهمیت والایی برخوردار است.پاسخ کیفی آب در مناطق کارستی ،نسبت به وقایع بارش تاثیر می پذیرند.این مطالعه نشان میدهد که بارش بر خصوصیت میکروبی آب در آبخوانهای کارستی در محیط های خشک و نیمه خشک بطور متفاوتی تاثیر میگذارد.همچنین مطالعات انجام شده مشخص نمود که در دوره های خشک و تر منطقه شاخص نیمه خشک مهارلو ،غلظت میکروبی آب پس از واقعه بارش تاثیر می گیرد ولی مجموع وقایع بارش رابطه مشخصی با تعداد کل میکروبهای شمارش شده در منابع مورد نظر ندارد و باید در هر واقعه بطور مجزا بررسی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1195 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی ناحیه آلوت (استان کردستان) به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی
سیدوحید شاهرخی

هدف از این مطالعه، ارزیابی هیدروشیمیائی آب زیرزمینی و تأثیر آن بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه آلوت واقع در شمال باختری ایران به منظور بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ‌های دگرگونی از قبیل گنیس، شیست سبز، سریسیت شیست، اسلیت و متاری چکیده کامل

هدف از این مطالعه، ارزیابی هیدروشیمیائی آب زیرزمینی و تأثیر آن بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه آلوت واقع در شمال باختری ایران به منظور بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ‌های دگرگونی از قبیل گنیس، شیست سبز، سریسیت شیست، اسلیت و متاریولیت در بیشتر بخش‌های ناحیه آلوت حضور دارند. به منظور ارزیابی هیدروشیمیائی و بررسی کیفیت آب زیرزمینی، از 50 چاه و چشمه موجود در ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و میزان عناصر سنگین و همچنین پارامترهای مختلف آن اندازه‌گیری شد. در منطقه مورد مطالعه رخساره‌های آب زیرزمینی از نوع بی‌کربناته کلسیک بوده و برحسب پارامتر سختی کل، عموماً دارای آب سخت هستند. برحسب EC و نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، مشخص گردید که آب زیرزمینی در کل برای کشاورزی مناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در منطقه آلوت دارای حدود مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی می‌باشد. استفاده از نسبت‌های یونی، نمودار گیبس، شاخص اشباع و آنالیز چند متغیره نشان داد که منابع سیلیکاته دارای بیشترین تأثیر بر شیمی آب در منطقه آلوت هستند. این محاسبات همچنین نشان داد که منبع آب زیرزمینی در ناحیه آلوت عموماً از هوازدگی و همچنین از برهمکنش‌های آب- سنگ‌های سیلیکاته منشأ گرفته‌اند. براساس این مطالعات آب‌های زیرزمینی ناحیه آلوت برای شرب، آبیاری و کشاورزی مناسب بوده، از نظر شیمیائی از نوع بی‌کربناته کلسیک و سخت هستند. مطالعات آماری نشان‌دهنده نتایج مشابه بین آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1196 - امکان سنجی استفاده مجدد از پساب تصفیه خانه فاضلاب انباج برای مصارف مختلف با تاکید بر تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی
امیر حسام حسنی محمود سالاری امیر حسین جاوید مجتبی صیادی زهره بهرام نژاد

در تمام نقاط جهان سعی بر آن است که به نحوی از فاضلاب تصفیه شده استفاده گردد.در این مطالعه،به منظور امکان سنجی استفاده مجدد از پساب،متغیرهای کدورت،دما،SAR،TDS , TSS , BOD , COD , EC،pH ،کربنات،بیکربنات،قلیاییت کلراید،نیترات،سدیم،آمونیاک،منیزیم،کلسیم،کدورت،فسفات، بر و کلی چکیده کامل

در تمام نقاط جهان سعی بر آن است که به نحوی از فاضلاب تصفیه شده استفاده گردد.در این مطالعه،به منظور امکان سنجی استفاده مجدد از پساب،متغیرهای کدورت،دما،SAR،TDS , TSS , BOD , COD , EC،pH ،کربنات،بیکربنات،قلیاییت کلراید،نیترات،سدیم،آمونیاک،منیزیم،کلسیم،کدورت،فسفات، بر و کلیفرم مدفوعی در پساب تصفیه خانه فاضلاب انباج)در منطقه شمیرانات) در سالهای 1389،1390 به صورت فصلی مورد بررسی قرار گرفتند و محدودیتهای موجود در زمینه مصارف مختلف استفاده مجدد شناسایی شد.کیفیت پساب مورد مطالعه برای استفاده مجدد جهت کشاورزی در همه متغیرها به جز میکروبی از نظر استاندارد سازمان محیط زیست ایران مطابقت دارد،متغیرهای TDS,EC،بیکربنات دارای محدودیت کم تا متوسط برای آبیاری هستند.این پساب از نظر شوری و قلیائیت در طبقه C1,C3(متوسط) دیاگرام ویلکاکس قرار میگیرد.پساب برای تغذیه مصنوعی آبخوان ها از نظر متغیر آمونیاک دارای مشکل است و شرایط موجود منطقه مناسب تغذیه مصنوعی نیست.متغیرهای آمونیاک و کلسیم از نظر استانداردهای تخلیه به آب سطحی دارای محدودیت هستند.برای مصارفی مانند پرورش آبزیان و مصارف متفرقه میزانBOD5 و آمونیاک پساب دارای مشکل است.برای استفاده در صنایع پساب مورد مطالعه در گروه آبهایی قرار میگیرد که از لحاظ مصارف صنعتی دارای کیفیت متوسط هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1197 - نقش گسل چاهشک بر کیفیت چاه های آب شرب شمال غرب دشت مشهد
عباس کنگی محمد رضا ارجمند

دشت مشهد در یک موقعیت ساختاری ویژه و تحت تاثیر عملکرد مجموعه ای از گسل های فعال حاشیه شمالی رشته کوه بینالود، حاشیه جنوبی رشته کوه کپه داغ و پهنه بخاردن قوچان در غرب قرار گرفته است. فعالیت این گسل ها مورفولوژی پله کانی سنگ کف دشت را شکل داده اند. همچنین عملکرد گسلهای فع چکیده کامل

دشت مشهد در یک موقعیت ساختاری ویژه و تحت تاثیر عملکرد مجموعه ای از گسل های فعال حاشیه شمالی رشته کوه بینالود، حاشیه جنوبی رشته کوه کپه داغ و پهنه بخاردن قوچان در غرب قرار گرفته است. فعالیت این گسل ها مورفولوژی پله کانی سنگ کف دشت را شکل داده اند. همچنین عملکرد گسلهای فعال در دوره کواترنری ضخامت و گسترش رسوبات آبرفتی دارای پتانسیل بالای آبدهی را تحت تاثیر قرار داده است. گسل چاهشک به عنوان یکی از شاخه های فرعی پهنه گسل شاندیز در بخش مرکزی دشت مشهد، نقش مهمی در کنترل رفتار هیدرولیکی منابع آب زیرزمینی این دشت ایفا می کند. این گسل بر اساس تلفیق پروفیل های ژئوالکتریک و نتایج حفاریهای دستگاهی برای نخستین بار در این پژوهش شناسایی شده است. چاه های حفاری شده در شمال گسل چاهشک با آبدهی خوب غالبا در عمق بیش از 250 متر به سنگ کف رسی و کنگلومرای نئوژن برخورد نموده اند. اما چاه های حفاری شده در جنوب گسل با آبدهی بسیار کم و یا فاقد آبدهی عموما در عمق 100 تا 140 متری به سنگ کف متامورفیک برخورد کرده اند. بالا آمدگی سنگ کف در جنوب گسل چاهشک سبب ایجاد مورفولوژی پله کانی در پی سنگ متاموفیک بخش جنوبی دشت مشهد گردیده است. این بالا آمدگی متامورفیک بصورت یک ساختمان گل مانند مثبت، تحت تاثیر سیستم گسلش امتداد لغز راست گرد، با مکانیسم ترنس تنشن ایجاد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1198 - بررسی کانی های رسی حوضه آبخیز کردان منطقه ساوچلاغ
پرویز انصاری راد

منطقه مورد مطالعه دارای وسعتی بالغ بر 360کیلومترمربع است. برای مطالعه کانیهای رسی منطقه از سطح مخروطافکنه رودخانهکردان نمونهبرداری شده است. نمونهها براساس دیفراکتومتری اشعه ایکس مورد آزمایش قرار گرفتـه و نتـایج آن عبـارت اسـت از:کانیهای رسی غالب در منطقه کلریت و ایلیت م چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه دارای وسعتی بالغ بر 360کیلومترمربع است. برای مطالعه کانیهای رسی منطقه از سطح مخروطافکنه رودخانهکردان نمونهبرداری شده است. نمونهها براساس دیفراکتومتری اشعه ایکس مورد آزمایش قرار گرفتـه و نتـایج آن عبـارت اسـت از:کانیهای رسی غالب در منطقه کلریت و ایلیت میباشد. این کلریت از تخریب توفهای سبز حاصل شده که منـشا وراثتـی دارد وبا آنچه در سنگها و توده اصلی بالادست وجود دارد اختلافی ندارد. به طرف پایین دست حوضه به دلیل تجزیـه از میـزان کلریـتکاسته شده و بر مقدار ایلیت افزوده میشود که این امر به نحوی نقش هوازدگی را نشان میدهد. به طوری که در نمونه ) ( B1میزانکلریت 65درصد و در نمونه ) ( SM2به 41/4درصد کاهش مییابد ، مقدار ایلیت از 35درصد بـه 58/6درصـد افـزایش یافتـهاست. در این حوضه مونت موریونیت به مقدار کم وجود دارد. یونهای آهن و منیزیم فراوان و پتاسیم کم میباشـد و آب و هـوایحکمفرما بر ناحیه از نوع خشک تا نیمه خشک بوده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1199 - گسل طوس مهمترین عامل کنترل کننده رفتار هیدرولیکی بخش شمالی آبخوان دشت مشهد
عباس کنگی محمدرضا ارجمند

دشت مشهد در یک موقعیت ساختاری ویژه و تحت تاثیر عملکرد مجموعه ای از گسل های فعال حاشیه شمالی رشته کوه بینالود، حاشیه جنوبی رشته کوه کپه داغ و پهنه بخاردن- قوچان در غرب قرار گرفته است. فعالیت این گسل ها مورفولوژی پله کانی سنگ کف دشت را شکل داده اند. همچنین عملکرد گسلهای ف چکیده کامل

دشت مشهد در یک موقعیت ساختاری ویژه و تحت تاثیر عملکرد مجموعه ای از گسل های فعال حاشیه شمالی رشته کوه بینالود، حاشیه جنوبی رشته کوه کپه داغ و پهنه بخاردن- قوچان در غرب قرار گرفته است. فعالیت این گسل ها مورفولوژی پله کانی سنگ کف دشت را شکل داده اند. همچنین عملکرد گسلهای فعال در دوره کواترنری ضخامت و گسترش رسوبات آبرفتی دارای پتانسیل بالای آبدهی را تحت تاثیر قرار داده است. گسل طوس به عنوان یکی از شاخه های فرعی پهنه گسل کشف رود در بخش شمالی دشت مشهد، نقش مهمی در کنترل رفتار هیدرولیکی منابع آب زیرزمینی این دشت ایفا می کند. بر اساس تلفیق پروفیل های ژئوالکتریک و نتایج حفاریهای دستگاهی، گسل طوس به عنوان شاخه فرعی و پیشرو گسل کشف رود، با مکانیسم Fault-Propagation Folds و بدون رخنمون سطحی، در زیر مجموعه ای از تاقدیس های شمال دشت مشهد در حال تکامل است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1200 - مطالعه تطبیقی ارزیابی اثرات حمل و نقل بر آلودگی شهر تهران مطالعه موردی منطقه 18 و 5 تهران
علی اصغر قاسمی آزاده اربابی سبزواری معصومه سهرابی

آلودگی هوا فرایندی است که به حالت‌های مختلف جوی وابسته بوده و پدیده های جوی و آب و هوایی در شکل گیری این معضل دخیل است. امروزه در تهران و بسیاری از شهر های بزرگ و صنعتی دنیا به ‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، آلاینده های مختلف از طریق وسایل نقلیه موتوری، صنایع و منابع تج چکیده کامل

آلودگی هوا فرایندی است که به حالت‌های مختلف جوی وابسته بوده و پدیده های جوی و آب و هوایی در شکل گیری این معضل دخیل است. امروزه در تهران و بسیاری از شهر های بزرگ و صنعتی دنیا به ‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، آلاینده های مختلف از طریق وسایل نقلیه موتوری، صنایع و منابع تجاری و خانگی در هوا تخلیه می‌شود. هدف این پژوهش مطالعه زمان تمرکز اوج آلاینده مونواکسیدکربن درساعات مختلف روز و بررسی ارتباط بین تراکم و غلظت آلاینده مونواکسید کربن با متغیرهای هواشناسی در منطقه 5 و 18 تهران است. در این مطالعه از روش آماری برای رسیدن به اهداف استفاده شد. ابتدا زمان تمرکز آلاینده در 4 بازه زمانی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. به منظور محاسبه همبستگی و تحلیل رگرسیون بین مونواکسیدکربن با سرعت باد، حداقل دما و حداکثر دما از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره در محیط SPSS وExcel استفاده شده است. نتایج رگرسیون چندگانه و درصد ضریب تغییرات تبیین شده در منطقه 18 با ورود 3 متغیر سرعت باد، حداقل دما و حداکثر دما در مدل بندی آلاینده CO ایستگاه مورد مطالعه نشان داد که متغیرهای مورد مطالعه، آلاینده COایستگاه شادآباد را به میزان 16/0 تبیین کردند. مچنین در منطقه 5 نتایج این مطالعه نشان داد، مقدار بیشنه غلظت آلاینده CO در طول روز در ساعت 8 صبح می باشد و پایین ترین مقدار ثبتی در ساعت 15 در طول دوره 9 ساله آماری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1201 - تعیین چاه های پیزومتری شاخص در پیش‌بینی سطح آبهای زیرزمینی با لحاظ اطلاعات مکانی و زمانی چاه ها
نوید هوشنگی

دقت تخمین سطح آب های زیرزمینی تابعی از تراکم، مکان و دقت نقاط برداشت‌شده می باشد. هرچه تراکم چاه های پیزومتری افزایش یابد دقت تخمین سطح بهتر می شود، اما حفر و نگه داری چاه های پیزومتری همواره هزینه بر و زمان بر است. هدف اصلی این تحقیق کمینه کردن تعداد چاه های پیزومتری و چکیده کامل

دقت تخمین سطح آب های زیرزمینی تابعی از تراکم، مکان و دقت نقاط برداشت‌شده می باشد. هرچه تراکم چاه های پیزومتری افزایش یابد دقت تخمین سطح بهتر می شود، اما حفر و نگه داری چاه های پیزومتری همواره هزینه بر و زمان بر است. هدف اصلی این تحقیق کمینه کردن تعداد چاه های پیزومتری و مشخص کردن چاه های شاخص جهت پیش بینی دقیق سطح آب های زیرزمینی می باشد. نوآوری اصلی این تحقیق لحاظ نمودن اطلاعات مکانی و زمانی در بهینه سازی تعداد چاه ها می باشد. این تحقیق در سه مرحله ی اصلی انجام شد: 1) اخذ اطلاعات 75 چاه پیزومتری دشت تبریز و جست وجوی اکتشافی آن ها، 2) پیاده سازی الگوریتم جامعه مورچه ها در تلفیق با روش کریجینگ ساده و مشخص کردن چاه های شاخص در هر سال، 3) محاسبه ی ارزش نهایی چاه ها متناسب با تعداد دفعاتی که هر چاه در محاسبات مربوط به سال های 1394 تا 1396 حضور داشته اند.نتایج نشان می دهد که از 75 چاه موجود، در هر ماه به‌طور متوسط 18 چاه اطلاعات محدودی به محاسبات اضافه می کند. از این 75 چاه تنها دو چاه در هیچ کدام از محاسبات 36 ماه مورد بررسی به عنوان چاه با ارزش شناخته نشده اند و 15 چاه همواره جز چاه ها با ارزش نسبی کمتر از 11 درصد هستند. لذا تعداد چاه های پیزومتری را می توان به اندازه ی 20 درصد (15 چاه) کاهش داد، بدون این که در تخمین سطح آب زیرزمینی منطقه کم بود داده ای حس شود. نتایج نشان می دهد با استفاده از اطلاعات زمانی چاه ها و روش پیشنهادی می توان چاه های شاخص را شناسایی و با صرفه‌جویی در زمان و هزینه ی کمتر تا حدی به دقت سطح اولیه رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1202 - امکان سنجی تاثیر(گسل آب شیرین و ده نار)بر ساختار نمکی مدفون نصرآباد کاشان جهت برپایی سایت ذخیره سازی گاز طبیعی
مریم کشاورز صفیئی محمدعلی گنجویان محمد علی کاووسی عباس بحرودی

ذخیره سازی گاز به منظور ایجاد تعادل بین تولید و مصرف گاز در فصول سرد که زمان اوج مصرف به شمار می رود جز روشهای بنیادی و تضمین کننده تامین گاز کشور به شمار می رود.در این راستا ساختار نمکی نصرآباد کاشان به دلیل بالا بودن پتانسیل مناسب می تواند به عنوان بزرگترین سایت ذخیره چکیده کامل

ذخیره سازی گاز به منظور ایجاد تعادل بین تولید و مصرف گاز در فصول سرد که زمان اوج مصرف به شمار می رود جز روشهای بنیادی و تضمین کننده تامین گاز کشور به شمار می رود.در این راستا ساختار نمکی نصرآباد کاشان به دلیل بالا بودن پتانسیل مناسب می تواند به عنوان بزرگترین سایت ذخیره سازی گاز طبیعی در محدوده ایران مرکزی مورد استفاده قرار گرفت.امکان سنجی ذخیره سازی با هدف تعیین کار و ساز گسل های اطراف ساختار نمکی امری ضروری می باشد.جهت رفع ابهامات عملیات صحرایی به همراه تحلیل هندسه ساختاری و جنبشی گسل ها ،انحراف راست به آبراهه ها همچنین تحلیل تصاویر استریوگرافیکی و تفسیرهای گرانی سنجی از جمله شواهد فعالیت امتداد لغز با معلفه معکوس گسل آب شیرین است.گسل آب شیرین با طول حدود 10 کیلو متر و با فاصله تقریبی 2-3 کیلومتر در ساختار نمکی مستهلک شده،و یا جدایشی حدود 3.5 کیلومتر نسبت به گسل ده نار به صورت آرایش الگوی راست پله قرار گرفته است.با توجه به نتایج به دست امده در نهایت مشخص شد که گسلهای آب شیرین و ده نار تاثیر قابل توجهی بر سایت ذخیره سازی گاز ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1203 - هیدروژئوشیمی چشمه‌های آب گرم روستای ورتون، کوهپایه اصفهان
محمد یزدی سارا رضا حاجی پدرام ناوی

چشمه های آبگرم ورتون که شامل دو چشمه آب گرم، مراد و امام رضا و یک چشمه آب سرد می باشد،در 12 کیلومترى روستاى ورتون از شهرستان کوهپایه و درحدود70 کیلومترى شمال خاوری اصفهان قرار دارد.مطالعات صحرائی و پتروگرافی نشان دهنده آن است که سنگ های میزبان این چشمه ها از نوع سنگ آهک چکیده کامل

چشمه های آبگرم ورتون که شامل دو چشمه آب گرم، مراد و امام رضا و یک چشمه آب سرد می باشد،در 12 کیلومترى روستاى ورتون از شهرستان کوهپایه و درحدود70 کیلومترى شمال خاوری اصفهان قرار دارد.مطالعات صحرائی و پتروگرافی نشان دهنده آن است که سنگ های میزبان این چشمه ها از نوع سنگ آهک های ائوسن با ترکیب کانی شناسی کربنات هایی مثل کلسیت و آراگونیت همراه کانی های اکسید و هیدروکسید آهن و کانی های رسی است. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه های هیدروژئوشیمیایی، آب هر 3 چشمه منطقه جز گروه آب های خیلی شور هستند. دیاگرام شولر نشان می دهد املاح آب های منطقه بالاتر از حد طبیعی و غیر قابل شرب است. همچنین براساس دیاگرام پاپیر تیپ آب های هر سه چشمه، از نوع سولفاته و رخساره آن ها از نوع کلسیک می باشد. اندازه گیری های ژئوشیمیایی، مشخص کردن تیپ آب و مقایسه ی مقادیر بدست آمده با استانداردهای ملی و بین المللی نشان داد که مقادیر ترکیبات شیمیایی آب این چشمه ها نسبت به استانداردهای اعلام شده بیش از حد مجاز سلامتی و محیط زیست نمی باشد. این مطالعه نشان داد اگرچه این آب ها برای کشاورزی و شرب نامناسب هستند اما می توانند برای آب درمانی مفید باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1204 - ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری
آزیتا زند سحر دهیوری معصومه ارفعی مهدی شکوهی فر

هدف این تحقیق ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 1192 نفر سرپزستان خانوار های روستایی و12نفر از دهیاران روستاهای بخش زیراب می چکیده کامل

هدف این تحقیق ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 1192 نفر سرپزستان خانوار های روستایی و12نفر از دهیاران روستاهای بخش زیراب می باشد که 100 نفر از سرپرستان خانوار ودهیاران به کمک روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. پس از جمع‌آوری داده‌ها، با بهره گیری از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که این امر در دو بخش آماری توصیفی و آمار تحلیلی انجام شده است.نتایج رگرسیون ساده نشان می‌دهد متغیر عوامل اقتصادی حدود 39 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسعه بخش زیراب را تبیین نموده است که این مقدار در حد زیاد می باشد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین آگروتوریسم وتوسعه روستاها رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1205 - تعیین میزان خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان کرمان
محمود سالاری اصغر طیبیان

منطقه کرمان گرچه در مجموع به عنوان بخشی از فلات ایران ، اقلیم خشک تا فراخشک دارد ولی با این وجود عواملی از قبیل ارتفاع،رطوبت و جبهه های هوایی ورودی به منطقه موجب تغییراتی نه چندان زیاد می گردند و اقلیم های خشک و ندرتأمدیترانهای درارتفاعات کوههای جبال بارز و لاله زار قاب چکیده کامل

منطقه کرمان گرچه در مجموع به عنوان بخشی از فلات ایران ، اقلیم خشک تا فراخشک دارد ولی با این وجود عواملی از قبیل ارتفاع،رطوبت و جبهه های هوایی ورودی به منطقه موجب تغییراتی نه چندان زیاد می گردند و اقلیم های خشک و ندرتأمدیترانهای درارتفاعات کوههای جبال بارز و لاله زار قابل رویت می باشند. به منظور تعیین خشکسالی هواشناسی استان کرمان به زیر حوضههایآبریز مناسب تقسیم واز روش توزیع آماری ارزیابی نقطه ای انجام میگیرد و همچنین ارزیابی منطقه ای نیز با روشهای شاخص توزیعاستاندارد ،میانگین حسابی و میانه نسبتها بررسی شده است. بدین منظور در این تحقیق ضمن انتخاب ایستگاههای بارانسنجی باتوزیع مناسب و دارای آمار بلندمدت ، دوره های خشکسالی هواشناسی برای 39سال 1347-86تعیین شده است. بررسیها نشان داددر منطقه طول دوران خشکسالی بیشتر از دوران ترسالی میباشد.همچنین با انتخاب 4ایستگاه هیدرومتری شاخص دارای آمار قابلقبول وتعمیم آمارآنها به چهارحوضه آبریزکویرلوت ،جازموریان،کویر درهانجیر و کویر ابرقو سیرجان، مشخص شد. از سال 1378-79منطقه کرمان وارد خشکسالی هیدرولوژیکی شده که تا سال 1386-87همچنان ادامه داشته ودر این مدت کمبودتولید جریان سطحینسبت به متوسط بلندمدت معادل 18میلیارد مترمکعب تعیین شده است.وسالهای 84-85، 78-79 ، 47-48و 86-87خشکترین سالهابوده اند ودر اکثر سالها بخشی از استان، خشکسالی با دوره باز گشت های متفاوت را نیز ، تحمل نموده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1206 - ویژگی‌های زمین‌شیمیایی مهارکننده‌ی غلظت فلوئور در آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: منطقه‌ی قلندراز توابع شهرستان اهر)
رامین سلماسی

غلظت فلورید در آّب های زیرزمینی منطقه ی قلندر در اطراف شهرستان اهر در دامنه ی 3/0 تا 5/5 میلی گرم بر لیتر قرار دارد که برای در حدود 78 درصد نمونه ها بالاتر از دامنه ی استاندارد 5/1 میلی گرم بر لیتر می باشد. در این مطالعه، برخی ویژگی های زمین شیمیایی که غلظت فلورید را در چکیده کامل

غلظت فلورید در آّب های زیرزمینی منطقه ی قلندر در اطراف شهرستان اهر در دامنه ی 3/0 تا 5/5 میلی گرم بر لیتر قرار دارد که برای در حدود 78 درصد نمونه ها بالاتر از دامنه ی استاندارد 5/1 میلی گرم بر لیتر می باشد. در این مطالعه، برخی ویژگی های زمین شیمیایی که غلظت فلورید را در آب زیزمینی منطقه کنترل می کند بررسی می شود. به این منظور بعد از برداشت بیست نمونه آب زیرزمینی از چاه های حفاری شده در روستاهای واقع در اطراف شهرستان اهر، مقادیر یون های سدیم، پتاسیم، کربنات، بیکربنات، کلر و فلور؛ pH؛ نسبت جذب سدیم (SAR) و کل جامدات محلول نمونه های آب در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. یافته ها نشان دادند آب زیرزمینی این منطقه قلیایی (4/8- 1/7= pH) و شورمزه (3500-449 میلی‌گرم بر لیتر = کل جامدات محلول) می باشد. این ویژگی شیمیایی، بازتاب کننده ی سرعت تبخیر بالا است. همچنین آب زیرزمینی در رابطه با کلسیت فوق اشباع است که به خروج کلسیم و بی کربنات از محلول کمک می کند. غلظت های فلورید بالا در منطقه با pH زیاد، جامدات محلول کل و نسبت جذب سدیم بالا همبستگی نشان داد. این موضوع نشان می دهد سطوح بالای فلورید در نتیجه ی حلالیت زیاد کانی های فلوردار منطقه به دلیل تخلیه ی کلسیم و قدرت یونی بالا و رهاسازی فلورید از سطوح کلوییدی تحت شرایط pH بالا می باشد که نتیجه ی عکس این یافته ها در دیگر بررسی ها نشان داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1207 - مطالعه تاثیر معدنکاری واستخراج طلا بر میزان آلودگی آبها به آرسنیک و جیوه در منطقه زرشوران تکاب
بهنام عباسی رامین ملکی حسین پیرخراطی

در این مطالعه، نشت فلزات سنگین آرسنیک و جیوه ناشی از معدن کاری، حمل و نقل کانسنگ، استحصال و پالایش طلا که منجر به ورود آلودگیبه آب های زیرزمینی و سطحی در منطقه زرشوران تکاب (جنوب آذربایجان غربی) شده مورد مطالعه قرار گرفت. محل های نمونه برداری (به تعداد 16 عدد) در اطراف چکیده کامل

در این مطالعه، نشت فلزات سنگین آرسنیک و جیوه ناشی از معدن کاری، حمل و نقل کانسنگ، استحصال و پالایش طلا که منجر به ورود آلودگیبه آب های زیرزمینی و سطحی در منطقه زرشوران تکاب (جنوب آذربایجان غربی) شده مورد مطالعه قرار گرفت. محل های نمونه برداری (به تعداد 16 عدد) در اطراف سه کارخانه فراوری و همچنین خارج از محدوده فراوری واستحصال انتخاب شد. نمونه های آب از چاه ها، رودخانه ها و چشمه ها در ظرف های پلی اتیلنی یک لیتری بر اساس روش مرجع نمونه برداری، در چهار فصل از سال (1394) جمع آوری شد. به نمونه های جیوه پنج میلی لیتر اسید نیتریک و به نمونه های آرسنیک پنج میلی لیتر اسید کلریدریک اضافه گردید و در دمای چهار درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل شدند. آرسنیک و جیوه در نمونه های آب به ترتیب به روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی مجهز به سیسیتم تولید هیدرید و اسپکتروفتومتری جذب اتمی مجهز به سیستم بخار سرد اندازه گیری شد.مطالعات صورت گرفته بر روی کانسارهای طلا در منطقه زرشوران تکاب نشان دهنده وجود آرسنیک و جیوه در کانسارهای منطقه است. نتایج بدست آمده نشان داد که مقدار آرسنیک در منطقه مورد مطالعه بیشتر از مقدار استاندارد سازمان بهداشت جهانی است که این مسئله در ارتباط با ترکیبات شیمیایی خاک منطقه مورد مطالعه می باشد. همچنین توجه به این مطلب ضروری است که، تجمع جیوه در آب سطحی با فاصله گرفتن از کارخانه های فراوری کاهش می یابد که نشانگر تاثیر مثبت فراوری طلا در حلالیت فلزات سنگین و سمی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1208 - بررسی و شناسایی منابع و متغیرهای آلاینده آب رودخانه کرج در محدوده اسلامشهر
مریم خدابخشی فرح ناز کریم زاده بهنوش خوش منش افشار ضیاء ظریفی

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گرد چکیده کامل

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گردیده است. جهت انجام آزمایشات و تعیین متغیرها ، مراحل نمونه برداری در اسفند ماه در5 ایستگاه در طول مسیر رودخانه انجام گرفت چون سایر ایستگاهها فاقد آب بودند .تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت . میانگین PH در نمونه های آب سطحی 55/7 است که نشان دهنده ی ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه کرج ناشی از فعالیتهای کشاورزی و صنعتی می باشد. بالا بودن TDS با فراوانی نیترات آب مرتبط است. روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه کرج به صورت منیزیم > کلسیم > سدیم>پتاسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت سولفات > کلر است. در نمودار پایپر ، تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کربنات و بی کربنات و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم – پتاسیم و در رخساره منیزیک و کلسیک قرار دارد. براساس نتایج بدست آمده از ضرایب همبستگی بین عناصر فلزی نیکل با کروم ، مس با روی همچنین کروم با روی می توان وجود منشأ مشترک خاکزاد و زمین زاد )فعالیتهای انسانی( را برای تأمین آنها در آب رودخانه احتمال دارد. ضمن این که همبستگی های مثبتی نیز ما بین آنیون های سولفات و برخی عناصر فلزی و نیز یون کلر مشاهده می شود که می تواند حمل شدگی عناصر در فاز سولفیدی را بیان کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1209 - استفاده از روش‌های نوین هوش مصنوعی در بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت سلماس)
سمیه امامی یحیی چوپان

با توجه به تمام پیشرفت های صورت گرفته در مدیریت منابع آب، معضل بررسی کیفیت آب های زیرزمینی اصلی ترین مشکلی است که در اکثر دشت های ایران مشاهده می شود. لذا مدیریت و پایش کیفیت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شد با به کارگیری دو مدل RBF و GFF شبکه چکیده کامل

با توجه به تمام پیشرفت های صورت گرفته در مدیریت منابع آب، معضل بررسی کیفیت آب های زیرزمینی اصلی ترین مشکلی است که در اکثر دشت های ایران مشاهده می شود. لذا مدیریت و پایش کیفیت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شد با به کارگیری دو مدل RBF و GFF شبکه عصبی مصنوعی به پیش بینی و برآورد کیفیت آب های زیرزمینی دشت سلماس پرداخته شود. جهت نیل به این هدف، از داده‌های کیفی آب زیرزمینی مربوط به دشت سلماس در دوره آماری 10 ساله (90-1381) استفاده گردید و نتایج بر اساس استانداردهایویلکاکس،شولرو پایپر موردبررسیقرارگرفت. 70 درصد داده های موجود به منظور آموزش شبکه و از 10 درصد داده ها برای صحت سنجی دو مدل استفاده شد. لذااز20درصدباقی ماندهداده های موجودبرایآزمایششبکهاستفادهگردید. به کارگیری متغیرهای آماری مناسب و کاربردی نشان داد مدل RBF با آموزش Levenberg Marquardt و 4 لایه مخفی قابلیت بالایی در برآورد و پیش بینی کیفیت آب زیرزمینی دارد، هم‌چنین ضریبهم بستگیدر این مدل برابر 88/0 وجذرمیانگینمربعاتخطابرابر 71/29% به دست آمد. هم چنین نتایج استفاده از دیاگرام های مختلف نشان می دهد نمونه هادارایسختیو خورندگی کممی‌باشند. طبقطبقه بندیکلاس ها،اکثر داده ها درکلاس C3S1 قراردارند. براساس نتایج، تمامی منابع آبی منطقه مورد مطالعه، به‌ترتیب برای کشاورزی، شرب و صنعت در حد مناسب، خوب، قابل قبول می&lrm;باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1210 - شناسایی مناطق تغذیه و تخلیه آبخوان دشت قروه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
امیر زارعی آزاده نکوئی اصفهانی ابراهیم نوروزی وحید کاکا پور سیروان زارعی

مدیریت منابع آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب‌های زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور ازجمله استان کردستان شده است؛ بنابراین بررسی افت سطح آب‌های زیرز چکیده کامل

مدیریت منابع آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب‌های زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور ازجمله استان کردستان شده است؛ بنابراین بررسی افت سطح آب‌های زیرزمینی دشت قروه که یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دشت‌های استان می‌باشد، مورد توجه قرار گرفت. به‌منظور انجام این پژوهش، آمار 28 حلقه چاه مشاهده‌ای در طی 2 دوره 5 ساله (88-83 و 92-88) مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا داده‌های آماری جمع‌آوری و پس از ورود داده‌ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، با روش درون‌یابی، نقشه‌های خطوط هم‌پتانسیل و پهنه‌بندی افت سطح آب زیرزمینی تهیه گردید. هیدرو گراف‌های تراز آب نیز در محیط نرم‌افزاریExcel ترسیم شدند. نتایج به‌دست‌آمده از نقشه‌های هم پهنه افت، نشان داد که بیشترین سطح آب زیرزمینی در 5 ساله دوم در بخش‌های غربی آبخوان به‌اندازه 75/5 متر و در 5 ساله اول در قسمت‌های شرقی به‌اندازه 15/2 متر افت پیداکرده است. هیدرو گراف‌های تراز آب زیرزمینی نشان می‌دهند که در طی در مدت 10 سال افت سطح آب در دشت قروه 84/10 متر می‌باشد که به‌طور متوسط هرسال08/1 متر سطح آب افت کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1211 - اثرات زیست محیطی آلودگی زمین های کشاورزی کلان شهر اصفهان به آفت کشهای ارگانوکلره و ارگانوفسفره
سامان خبازی فرید مر بهنام کشاورزی مریم کرمانی

امروزه استفاده از آفت کشها بسیار زیاد و رایج شده است و مسلما بسیاری از آنها بیش از حد نیاز مصرف می شوند.آفت کشها انواع متعددی دارند و دو گروه اصلی آفت کشهای آلی را ،آفت کشهای ارگانوکلره و ارگانوفسفره تشکیل می دهند.در این مطالعه تعداد 13 نمونه خاک سطحی زمینهای کشاورزی وا چکیده کامل

امروزه استفاده از آفت کشها بسیار زیاد و رایج شده است و مسلما بسیاری از آنها بیش از حد نیاز مصرف می شوند.آفت کشها انواع متعددی دارند و دو گروه اصلی آفت کشهای آلی را ،آفت کشهای ارگانوکلره و ارگانوفسفره تشکیل می دهند.در این مطالعه تعداد 13 نمونه خاک سطحی زمینهای کشاورزی واقع در شعاع 60 کیلومتری مرکز کلان شهر اصفهان در زمستان 1390 و بهار 1391 و 10 نمونه از آب شطحی و زیر زمینی در بهار 1391 برای اندازه گیری این دو گروه آفت کش برداشته شد. در این مطالعه غلظت باقی مانده 8 آفت کش ارگانوکلره و 9 آفت کش ارگانوفسفره در نمونه های خاک و آب اندازه گیری شد.نتایج نشان می دهد که در تمتم نمونه های آب ،غلظت باقی مانده آفت کشها پایین تر از حد مجاز می باشد. از بین آفت کشهای ارگانوکلره اندازه گیری شده در خاک متابولیتهای ترکیب (DDD.DDE)DDT مقادیر بالایی را نشان دادند.در مورد آفت کشهای ارگانوفسفره در خاک،غلظت ها وابسته به عوامل متعددی از جمله نیم عمر،زمان نمونه برداری پس از سم پاشی زمین کشاورزی و میزان مصرف آفت کش دارد.غلظت اندازه گیری شده این ترکیبات بیش از حد مجاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1212 - مطالعه رخساره ها و تاریخچه رسوبگذاری سازند مزدوران، در رخنمون صالح آباد، شمال شرق ایران
سید حمید رضا اعظمی مهدی رضاپورسلطانی محسن علامه

سازند مزدوران با ضخامت 165متر، بعنوان یک توالی کربناته و آواری در برش صالح آباد شامل سنگ های کربناته، آهـک ماسـه ایو سیلیسی آواری است. سازند مزدوران با سن )آکسفوردین- کیمبریجین(، به طور همشـیب بـر روی سـازند کشـف رود و در زیـرسازند شوریجه قرار گرفته است. اهداف مورد مطال چکیده کامل

سازند مزدوران با ضخامت 165متر، بعنوان یک توالی کربناته و آواری در برش صالح آباد شامل سنگ های کربناته، آهـک ماسـه ایو سیلیسی آواری است. سازند مزدوران با سن )آکسفوردین- کیمبریجین(، به طور همشـیب بـر روی سـازند کشـف رود و در زیـرسازند شوریجه قرار گرفته است. اهداف مورد مطالعه شامل شناسایی و تفکیـک رخسـاره هـای سـنگی سـازند مـزدوران و بررسـیتغییرات عمودی و جانبی واحدهای سنگ چینه ای، شناسایی، تفکیک و نامگذاری رخساره های میکروسکوپی بر اساس مقاطع نازکسنگی، شناسایی و تفسیر رخدادهای دیاژنتیکی بر اساس شواهد پتروگرافی، تفسیر تاریخچه رسوبگذاری بـا اسـتفاده از خصوصـیاترخساره های سنگی و ارائه مدل رسوبگذاری می باشد. بر اساس مطالعات سنگ شناسی حدود 50مقطع میکروسکوپی، 2مجموعـهرخساره شناسایی گردیده است. مجموعه رخساره آهکی شامل گرینستون بایو کلستی دارای میلیولید )رخساره ،Aمربوط بـه محـیطلاگونی(، گرینستون اائیدی ماسه ای و گرینستون اائیدی و گرینستون اائیدی بایو کلست دار )رخساره ،Bمربـوط بـه محـیط سـدی(و مجموعه رخساره سیلیسی آواری که به طور عمده از چرت آرنایت و ساب لیتارنایت )رخساره ،Cمربوط به محیط جـزر و مـدی(می باشد. بنابر رخساره های سنگی، محیط رسوبی سازند مزدوران یک پلت فرم کربناته تفسیر می گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1213 - ارزیابی واکنش هیدرولوژیکی زیرحوضه آبریز اسلامشهر با استفاده از موج سینماتیک در بستر GIS
محمود ذاکری نیری

در تصمیم گیری های مدیریتشهری، بررسی مسائل هیدرولوژیکی از اهمیت خاصی برخوردار است. هیدروگراف رواناب خروجی آبریز در حوضه های شهری، یکی از ابزار مورداستفاده در این بررسی ها است. در این تحقیق با استفاده از محیط نرم‌افزاری GIS، رفتار حوضه های هندسی و واقعی موردبررسی قرار گرف چکیده کامل

در تصمیم گیری های مدیریتشهری، بررسی مسائل هیدرولوژیکی از اهمیت خاصی برخوردار است. هیدروگراف رواناب خروجی آبریز در حوضه های شهری، یکی از ابزار مورداستفاده در این بررسی ها است. در این تحقیق با استفاده از محیط نرم‌افزاری GIS، رفتار حوضه های هندسی و واقعی موردبررسی قرار گرفته و با بهره‌گیری از محیط MATLABمعادلات موج سینماتیک برای تعیین زمان تعادل حوضه کدنویسی شده و با استفاده از مدل بارش- رواناب توزیعی حاصل، رفتار حوضه مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی حوضه هندسی، نتایج حاصل مدلسازی با یک سری از نتایج آزمایشگاهی مورد مقایسه قرار گرفته و درنهایت، مشخص گردید نتایج مدل ارائه‌شده با دقت بسیار بالایی با نتایج آزمایشگاهی مطابقت دارد. در مرحله بعد، حوضه واقعی (زیرحوضه آبریز اسلامشهر) مورد ارزیابی قرار گرفته و با تعیین خطوط هم‌پیمایش در این حوضه، منحنی TA(زمان- مساحت) برای این حوضه متناظر با شدت بارش‌های مختلف به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1214 - تعیین کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از مدل استنتاج فازی ممدانی
میثم ودیعتی محمد نخعی وهاب امیری امرایی علی میر عربی

در سالهای اخیر،روشهایی با مبنای منطبق فازی تطبیق یافته اند تا عدم قطعیت همراه با مسائل زیست محیطی را در نظر بگیرند.در پژوهش حاضر،از روش مدل استنتاج فازی جهت ارزیابی کیفیت آب رودخانه استفاده شده است.توان کاربرد مدل استنتاج فازی با مطالعه موردی سنجیده شد.به همین منظور از چکیده کامل

در سالهای اخیر،روشهایی با مبنای منطبق فازی تطبیق یافته اند تا عدم قطعیت همراه با مسائل زیست محیطی را در نظر بگیرند.در پژوهش حاضر،از روش مدل استنتاج فازی جهت ارزیابی کیفیت آب رودخانه استفاده شده است.توان کاربرد مدل استنتاج فازی با مطالعه موردی سنجیده شد.به همین منظور از داده های اندازه گیری شده 17 ایستگاه در مسیر رودخانه کارون در سال آبی 1388-1389 استفاده گردید.مهم ترین پارامترهای تاثیر گذار بر کیفیت آب رودخانه شامل اکسیژن محلول،اکسیژن خواهی بیوشیمیایی 5 روزه،نیترات،کلرور و هدایت الکتریکی استفاده گردید.با استفاده از مدل استنتاج فازی کیفیت آب رودخانه به سه طبقه خوب،متوسط و بد تقسیم شد.نتایج نشان داد،مدل استنتاج فازی قادر است تغییرات کیفیت آب را در فصول مختلف نشان دهد.بنابراین این روش ابزار جایگزین و مناسبی را معرفی میکند که می تواند در توسعه موثر برنامه های مدیریت آب استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1215 - ارزیابی کیفیت آب شرب منطقه هشترود با استفاده از متغیرهای هیدروشیمیایی و نگرش زیست محیطی
فاضل خالقی

اعمده ترین منبع آب شرب اهالی منطقه هشترود واقع در جنوبغربی استان آذربایجان شرقی، از طریق آب زیرزمینی تأمین می‌شود. کاهش کیفیت آب شرب مصرفی سبب بروز مشکلات بهداشتی می شود. هدف از این مطالعه، تعیین کیفیت آب با شاخص های کیفی شولر و لانژلیه و مقایسه با استانداردهای موجود اس چکیده کامل

اعمده ترین منبع آب شرب اهالی منطقه هشترود واقع در جنوبغربی استان آذربایجان شرقی، از طریق آب زیرزمینی تأمین می‌شود. کاهش کیفیت آب شرب مصرفی سبب بروز مشکلات بهداشتی می شود. هدف از این مطالعه، تعیین کیفیت آب با شاخص های کیفی شولر و لانژلیه و مقایسه با استانداردهای موجود است. به منظور بررسی کیفیت آب زیرزمینی، از منابع آبی شامل 9حلقه چاه عمیق به عمق 70 تا 90 متر در دو دوره (تر و خشک) با رعایت استانداردهای لازم نمونه برداری گردید و به آزمایشگاه تخصصی جهت آنالیز شیمیایی انتقال داده شد. داده‌های حاصل از این ارزیابی جهت پردازش و تفسیر وارد نرم افزار Rock Works و Geochemistry گردید. در این تحقیق برای تعیین تیپ و رخساره ژئوشیمیایی آب از نمودار پایپر استفاده شده است. برای بررسی و ارزیابی آب جهت مصارف صنعتی، از اندیس لانژلیه استفاده شده است که در آن به معیار پوسته گذاری و خورندگی آب توجه می‌شود. بر اساس دیاگرام شولر نمونه‌های آب این منطقه در محدوده آب‌های قابل قبول قرار می‌گیرند که نشانگر مطلوب بودن کیفیت آب‌ منطقه برای مصارف آشامیدنی می باشد. کیفیت آب منطقه برای مصارف صنعتی در اکثر نمونه ها در رده خورنده قرار دارد. نمونه‌های آب زیرزمینی منطقه سختی بالایی دارند که معمولاً متأثر از کاتیون‌های Ca و Mg، یون بی کربنات، سولفات و کلراید می باشد. خورنده بودن آب منطقه منجر به هدر رفت آب در شبکه شرب شهری می شود که سبب بروز مشکلات بهداشتی و خسارت مادی خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1216 - اثرات پارامترهای بزرگ‌مقیاس حوضه آبریز بر رودخانه سیمینه‌رود
فرشید بستان منش راد صادق پرتانی روح اله نوری

در این پژوهش میزان اثر و همبستگی کمی پارامترهای بزرگ‌مقیاس (کاربری اراضی، تراکم جمعیت، ساختار زمین‌شناسی و فرسایش) به عنوان شاخص‌‌های جغرافیایی بزرگ‌مقیاس مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. روند تغییرات متغیر‌های کیفی رودخانه به عنوان متغیرهای کوچک‌مقیاس و میزان تاثیر شا چکیده کامل

در این پژوهش میزان اثر و همبستگی کمی پارامترهای بزرگ‌مقیاس (کاربری اراضی، تراکم جمعیت، ساختار زمین‌شناسی و فرسایش) به عنوان شاخص‌‌های جغرافیایی بزرگ‌مقیاس مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. روند تغییرات متغیر‌های کیفی رودخانه به عنوان متغیرهای کوچک‌مقیاس و میزان تاثیر شاخص‌های بزرگ‌مقیاس در این تحقیق توسط آزمون‌های آماری چند متغیره کنترل و بررسی شده است. آمار کیفی رودخانه سیمینه‌رود به عنوان مطالعه موردی مورد استفاده قرار گرفته است. داده‌های کیفی سه فصل بهار 1387، پاییز 1387، بهار 1388 شامل متغیرهای NSF و تعدادی دیگر از متغیرهای کیفی مهم درحوضه مورد تحلیل قرار گرفته است. فرایندهای نرمال‌سازی و متناظر‌سازی کمی و کیفی داده‌های جغرافیایی، داده‌های سطحی و متغیر‌های کیفی آب به عنوان اولین گام برای شروع تحلیل‌ها در نظر گرفته شد. نتایج ارتباط مستقیم و موثر پارامترهای بزرگ‌مقیاس بر متغیر‌های کیفی آب را نشان داد. متغیرهای بزرگ‌مقیاس زراعت‌دیم و زراعت‌آبی با متغیرهای کوچک‌مقیاس (PO4، TDS، TUR) و همچنین متغیرهای کاربری شهر و فرسایش سطح یک با متغیرهای BOD5 (BOD در روز پنجم)، EC، TDS ارتباط مستقیم نشان دادند. همچنین در این پژوهش ساختار زمین‌شناسی با پتانسیل خطر آلودگی متوسط (B) به طور مستقیم بر فسفر(PO4) و متغیرهای قیزیکی آب (EC،TDS ،TS ) اثر دارد. با استفاده از این نتایج می‌توان به تخمین کیفیت آب و مقایسه‌ تطبیقی متغیرهای کیفی بر مبنای شاخص‌های بزرگ‌‌مقیاس در میان چند حوضه آبریز پرداخت. استخراج شاخص‌های بزرگ‌مقیاس که بتواند به عنوان یک مقیاس در پیش‌بینی کیفیت رودخانه برای حوضه‌ها و زیر‌حوضه‌های مختلف استفاده گردد، از نتایج کاربردی این پژوهش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1217 - پهنه‌بندی و تعیین کیفیت تالاب میقان براساس شاخص‌های WQINSF و IRWQISC
لعبت تقوی علی شهبازی پرستو عسگری سامان سخایی میترا طلایی علیرضا محرابیان رضا میرزایی

تالاب میقان در استان مرکزی در 15 کیلومتری شمال‌شرقی اراک و جنوب‌غربی داوودآباد قرار گرفته است. به منظور تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری از این تالاب فصلی ابتدا بازدید میدانی صورت گرفت، سپس در قسمت‌هایی که به نظر می‌رسید به لحاظ طبیعی و مصنوعی تغییرات در کیفیت آب قابل ملا چکیده کامل

تالاب میقان در استان مرکزی در 15 کیلومتری شمال‌شرقی اراک و جنوب‌غربی داوودآباد قرار گرفته است. به منظور تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری از این تالاب فصلی ابتدا بازدید میدانی صورت گرفت، سپس در قسمت‌هایی که به نظر می‌رسید به لحاظ طبیعی و مصنوعی تغییرات در کیفیت آب قابل ملاحظه باشد، 12 نمونه برداشت و پارامترهای کیفی در این نمونه‌ها بررسی شد. با استفاده از دو شاخص NSFWQI و IRWQISC وضعیت کیفی تالاب بررسی شد. همچنین با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه پهنه‌بندی پارامترها و شاخص‌ها تهیه گردید. نتایج مقایسه غلظت پارامترهای اندازه‌گیری‌شده در فصل تابستان و پاییز نشان داد میانگین غلطت فاکتورهای اکسیژن‌خواهی بیولوژیکی، اکسیژن‌خواهی شیمیایی، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، کلیفرم مدفوعی، آمونیوم، نیترات، فسفات، سختی و اسیدیته در تابستان بیشتر از پاییز بوده است، تنها میانگین کدورت در فصل پاییز بیشتر از فصل تابستان بود. نتایج شاخص کیفیت آب سطحی نشان می‌دهد که وضعیت ایستگاه‌ها در تابستان و پاییز در وضعیت بد و خیلی بد قرار دارد. نتایج NSFWQI نشان می‌دهد که به طور کلی وضعیت ایستگاه‌ها در تابستان و پاییز در وضعیت بد و متوسط قرار دارد. نقشه پهنه‌بندی شاخص NSFWQI در دو فصل تابستان و پاییز نشان داد که تالاب از نظر وضعیت شاخص مذکور در حالت متوسط قرار دارد تنها در محدوده کوچکی نزدیکی ورودی تصفیه‌خانه وضعیت بد کیفی ثبت گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1218 - مدیریت زیست محیطی منابع آب روستاهای شهرستان رباط کریم
نوشین معصومی بوسجین رضا ارجمندی مجتبی صیادی

ازآنجائیکه تأمین آب شرب سالم و بهداشتی از ابعاد کمی و کیفی یکی از مهمترین رسالت های دستگاه های حاکمیتی در کشور می باشد،لذا با توجه به موقعیت اقلیمی کشور ما درپهنه نیمه خشک با بارش کمتر از250 میلیمتر و برداشتهای بی رویه از سفره های آبهای زیرزمینی و کاهش نزولات جوی و بهره چکیده کامل

ازآنجائیکه تأمین آب شرب سالم و بهداشتی از ابعاد کمی و کیفی یکی از مهمترین رسالت های دستگاه های حاکمیتی در کشور می باشد،لذا با توجه به موقعیت اقلیمی کشور ما درپهنه نیمه خشک با بارش کمتر از250 میلیمتر و برداشتهای بی رویه از سفره های آبهای زیرزمینی و کاهش نزولات جوی و بهره برداری بی رویه از منابع آب در سنوات گذشته در بخشهای مختلف(صنعت،خدمات،کشاورزی و...)سبب شده است که تأمین آب شیرین برای شرب با چالش مواجه شود.در این رهگذر تهدیدهای دائمی زیست محیطی و کیفی همین منابع محدود کمی سبب شده است که سلامت و بهداشت مردم و بهره برداران در معرض مخاطره قرار گیرد.لذا دراینجا ضمن شناسایی هر یک از چالشهای زیست محیطی از حیث منشأ و عامل بوجود آوردنده و اثربخشی آن بر سلامت و بهداشت مردم در روستاهای هدف شهرستان رباط کریم نسبت به دسته بندی آنها درقالب نقشه های GISاقدام نموده و در نهایت با ارائه راهکارهای مدیریتی در جهت ساماندهی این چالشها و کاهش اثرات مخرب آنها در آینده اقدامات لازم صورت پذیرد.و در این رهگذر فرصتی برای توسعه پایدار در روستاهای هدف شهرستان فراهم گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1219 - بررسی مقایسه ای متغیرهای فیزیکو شیمیایی منابع آب های زیرزمینی در روستاهای شهرستان ملارد به کمک شاخص GWQI و مطالعه روند تغییرات آنها در سامانه GIS
پریسا محمودپور متشکر امیرحسام حسنی علی ترابیان رضا پوررجب

عواملی همچون کاهش نزولات جوی، روشهای ناکارآمد در کشاورزی، تهدید منابع آبی با آلاینده ها و غیره، سبب شده است که مسئله تأمین آب با دو چالش کمی و کیفی مخصوصاً در مورد سفره های آب زیرزمینی مواجه شود. در شهرستان ملارد نیز آب های زیرزمینی منبع عمده تأمین آب می باشند. اطلاعات چکیده کامل

عواملی همچون کاهش نزولات جوی، روشهای ناکارآمد در کشاورزی، تهدید منابع آبی با آلاینده ها و غیره، سبب شده است که مسئله تأمین آب با دو چالش کمی و کیفی مخصوصاً در مورد سفره های آب زیرزمینی مواجه شود. در شهرستان ملارد نیز آب های زیرزمینی منبع عمده تأمین آب می باشند. اطلاعات مربوط به متغیرهای فیزیکو شیمیایی آب 9 چاه از شهرستان ملارد، طی دو دوره خشکسالی و ترسالی 1396 انتخاب شد. هدف از این تحقیق، مدلسازی کیفی آبهای زیرزمینی و همچنین محاسبه شاخص GWQI در سامانۀ GIS و مقایسه آنها می باشد.یافته ها نشان داد که کیفیت آبهای زیرزمینی از شرق به غرب و از شمال شرقی به جنوب غربی، با افزایش متغیرهای فیزیکو شیمیایی، بدلیل وضیعت عمقچاه ها، فقر منابع آب زیرزمینی و کاهش خودپالایی زمین و بالا آمدگی سنگ کف به عنوان عوامل زمین شناختی و هیدرولوژیکی و همچنین عوامل انسانی ورودی به سفره ها همراه است. و این موضوع در روستاهای دهک قشلاق و شریف آباد ملموس تر است. میتوان روستای خوشنام را با توجه به شرایط خودپالایی مناسب به عنوان منطقه ایمن قابل معرفی دانست و برای حفر چاههای جدید پیشنهاد داد. همچنین یک رابطه معنادار و بین نتایج حاصل از نقشه های GIS و نتایج GWQI بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1220 - بررسی تاثیر کاربری اراضی بر کیفیت آب زیرزمینی با تاکید بر کاتیون ها و آنیون های اصلی (مطالعه موردی شهرستان اسلامشهر)
زهرا فرزانه دیزج زهرا زنگنه سیردری تورج نصرآبادی مجتبی صیادی

منابع آب زیرزمینی، در بسیاری از مناطق جهان مهم ترین عامل به وجود آمدن شهرها بودند و حیات بسیاری از مناطق به این آب ها بستگی دارد.در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب زیرزمینی و عوامل موثر بر آن ضروری است. در شهرستان اسلامشهر چکیده کامل

منابع آب زیرزمینی، در بسیاری از مناطق جهان مهم ترین عامل به وجود آمدن شهرها بودند و حیات بسیاری از مناطق به این آب ها بستگی دارد.در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب زیرزمینی و عوامل موثر بر آن ضروری است. در شهرستان اسلامشهر نیز، منبع تامین کننده آب مورد نیاز مردم منطقه آب زیرزمینی است. از میان 26 حلقه چاه فعال در روستاهای شهرستان، با توجه به پراکنش مناطق کشاورزی و مسکونی و صنعتی، شیب زمین (شمال غربی به جنوب شرقی)، پراکندگی چاه ها، موجود بودن اطلاعات چاه ها در بازه زمانی 10 ساله و در نظر گرفتن کل منطقه اسلامشهر، 14 حلقه چاه جهت مطالعه و بررسی انتخاب شد. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر کاربری اراضی بر روی کیفیت آب و بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی آب شرب منطقه با استفاده از نرم افزار AqQaو سامانه اطلاعات جغرافیایی در بازه زمانی ده ساله (1394-1385) می باشد. پس از بررسی عناصر و مولفه های مختلف آب و تهیه نقشه های کیفی از آن ها و مشخص شدن روند کلی تغییرات، مشخص گردید که در ناحیه شمال غربی، جنوب غربی و جنوب اکثر پارامترهای شیمیایی آب دارای بیشترین غلظت بوده که در مواردی نیز این مقادیر بیشتر از حد مجاز تعیین شده می باشد. این موضوع به خصوص برای برخی عناصر از جمله ECوTDS ملموس تر است. در نهایت مطالعه انجام شده نشان داد ساختار زمین شناسی، فعالیت های کشاورزی، توسعه شهری و تراکم جمعیت مهم ترین منابع تاثیر گذار بر کیفیت آب زیرزمینی شهرستان اسلامشهر می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1221 - انتخاب روش استخراج مناسب معادن سنگ تراورتن محلات با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)
سعید دهقان قاسم ستاری حامد بوستان زر محمد علی علی آبادی

امروزه برای استخراج سنگهای تزئینی از روشهای مختلفی نظیر روش سیم برش الماسه و ماشین اره زنجیری و جت آب استفاده می شود.این روش از جنبه های فنی،اقتصادی و زیست محیطی نسبت به هم دارای مزایا و معایبی هستند.بنابراین در استخراج یک معدن سنگ،انتخاب روش مناسب برای دست یابی به بهره چکیده کامل

امروزه برای استخراج سنگهای تزئینی از روشهای مختلفی نظیر روش سیم برش الماسه و ماشین اره زنجیری و جت آب استفاده می شود.این روش از جنبه های فنی،اقتصادی و زیست محیطی نسبت به هم دارای مزایا و معایبی هستند.بنابراین در استخراج یک معدن سنگ،انتخاب روش مناسب برای دست یابی به بهره وری بیشتر در عین رعایت ملاحظات فنی و زیست محیطی یک امر ضروری می باشد.در این مقاله جهت انتخاب روش استخراج مناسب معادن سنگ تراورتن محلات از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به کمک نرم افزارExpert Choiceاستفاده شده است.برای انجام مطالعات و تصمیم گیری 8 معیار موثر در انتخاب روش استخراج شامل ملاحظات زمین شناسی،ملاحظات زیست محیطی و زمان بندی تولید یک بلوک،هزینه ،ایمنی و سلامت،کیفیت برش،سهولت کاربرد و نحوه استخراج و 3 روش شامل استخراج با سیم برش الماسه،ماشین اره زنجیری و جت آب در نظر گرفته شده اند.بر مبنای نتایج فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس معیارهای مذکور ،استخراج با ماشین اره زنجیری با وزن نهایی 0.471 مناسب ترین گزینه در میان روشهای نام برده انتخاب شد.نتایج تحلیل ها نشان می دهند که با جایگزینی روش استخراج با استفاده از ماشین اره زنجیری به جای روش مرسوم سیم برش،شرایط معادن سنگ تراورتن محلات از جنبه های فنی،اقتصادی،زمین شناسی و زیست محیطی بهبود می یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1222 - بررسی روند تغییرات کیفیت آب قنوات فعال شهرستان تفت
سیما سلمه نژاد محمد حسن احرامپوش سید احمد میرباقری امیر حسین جاوید

از نظر کیفی وضعیت قنوات موجود در استان یزد وخیم تر از سایر منابع آب می باشد. هدف از این مطالعه سنجش متغیرهای فیزیکی-شیمیایی و میکروبی از قبیل کدورت،دما،PH,کل جامدات محلول،BOD،منیزیم،پتاسیم،کلسیم،فسفات ،نیترات و کلیفرم گرماپای قنوات منتخب شهر تفت و ارزیابی کیفیت آب آنها چکیده کامل

از نظر کیفی وضعیت قنوات موجود در استان یزد وخیم تر از سایر منابع آب می باشد. هدف از این مطالعه سنجش متغیرهای فیزیکی-شیمیایی و میکروبی از قبیل کدورت،دما،PH,کل جامدات محلول،BOD،منیزیم،پتاسیم،کلسیم،فسفات ،نیترات و کلیفرم گرماپای قنوات منتخب شهر تفت و ارزیابی کیفیت آب آنها به کمک شاخص های کشاورزی و WQIتصحیح شده می باشد.در مطالعه توصیفی انجام شده از محل مظهر 5 عدد از قنوات فعال منتخب شهر تفت طی 6 مرحله ماهیانه،30 مرتبه نمونه برداری صورت پذیرفت.نمونه ها به آزمایشگاه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی یزد جهت آنالیز منتقل گردید و آزمایشات ر اساس روش های استاندارد متد صورت گرفت.سپس به ارزیابی کیفیت آب و روند تغییرات ایجاد شده با استفاده از شاخص های کشاورزی و WQIتصحیح شده پرداخته شد.در ارزیابی کیفیت آب جهت مصارف عمومی با استفاده از شاخص WQIامتیاز به دست آمده برای ایستگاه هایS5، S4، S3،‌S2، S1 به ترتیب برابر با59،83،79،57،58 و میزان SAR حاصل از براورد کیفیت آب جهت کشاورزی به ترتیب برابر با3،3 ،4/4 ،4/6 ،3/1 می باشد.در بررسی کیفیت آب کشاورزی به کمک دیاگرام ویلکاکس ایستگاه هایS5، S4، S3،‌S2،S1 به ترتیب در کلاسهای‌C3S1‌، C3S1،‌C4S1وC3S1‌،C3S1 قرار می گیرد.با توجه به این نتایج و مقایسه با استانداردهای مربوطه مشخص گردید که آب ایستگاه های مذکور جهت کشاورزی بر اساس میزان SAR دارای کیفیت عالی و هم چنین بر طبق دیاگرام ویلکاکس ایستگاه S1 در کلاس بد و مابقی ایستگاه ها در طبقه بندی قابل قبول قرار دارند.جهت مصارف عمومی ایستگاه هایS5ٚS2،S1 دارای شرایط تهدید شده،ایستگاه S3نسبتا خوب یا متوسط و S4 دارای کیفیت خوب می باشد.به طور کلی روند تغییرات کیفیت آب جهت کشاورزی و مصارف عمومی از شمال به جنوب منطقه در جهت بهبود کیفیت آب می باشد و لی به این دلیل که اکثر مقدار پارانترها روند افزایشی دارد تغییرات کیفیت آب ایستگاه ها در جهت نامطلوب شدن می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1223 - بررسی تاثیرتغییرات کاربری اراضی بر کیفیت آب رودخانه مارون با استفاده از RS و GIS
خسرو شفیعی مطلق جهانگیر پرهمت حسین صدقی مجید حسینی

در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه ها و عوامل مؤثر بر آنها، ضروری است. حوزةآبخیز مارون درچند دهة اخیر دستخوش تغییرات کاربری اراضی گسترد ه ای شده است . خشکسالی و استفاده نادرست از اراضی مهم ترین عوامل کاهش حجم و کی چکیده کامل

در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه ها و عوامل مؤثر بر آنها، ضروری است. حوزةآبخیز مارون درچند دهة اخیر دستخوش تغییرات کاربری اراضی گسترد ه ای شده است . خشکسالی و استفاده نادرست از اراضی مهم ترین عوامل کاهش حجم و کیفیت منابع آب حوضه بوده اند. در این تحقیق ابتدا تغییر سطح کاربری ها ی موجود در حوضة آبخیز مارون در طی چهار دوره ده ساله از سال 1980 تا سال 2010 با استفاده ازسنجنده های TM و ETMماهواره ی لندست مشخص و سپس تغییرات کیفیت آب رودخانه را در همین بازه زمانی , و حتی بیشتر به فاصله سالهای ۱۳47 و ۱۳94 طی دور ه 47 ساله مورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات کاربری اراضی منطقه که در جهت افزایش مناطق مسکونی بوده و افزایش زمین های کشاورزی در کنار خشکسالی های به وقوع پیوسته در طی 47 سال اخیر بر کاهش کیفیت آب حوزه آبخیز مارون در ایستگاه خروجی ایدنک تأثیرگذار بوده است. اما با توجه به تغییرات شدید کاربری رخ داده ، افزایش سطح اراضی مسکونی و کشاورزی مشخصه اصلی در کاهش کیفیت آب رودخانه مارون است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1224 - بررسی تاثیر زمین شناسی زیست محیطی بر کیفیت و کمیت آبهای زیر زمینی مطالعه موردی: چاههای شرب روستای اخترآباد شهرستان ملارد
فرناز قاسمی لعبت تقوی

منابع آب زیرزمینی بزرگترین ذخیره قابل دسترسی آب شیرین در کره زمین محسوب مـی شـوند . بـا توجـه بـه اهمیت و کمبود این منبع ارزشمند مطالعه پیرامون این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار اسـت. در تحقیق میدانی حاضر جمع آوری اطلاعات 7 حلقه چاه (اطلاعات مختصاتی، کمی، کیفی) ب چکیده کامل

منابع آب زیرزمینی بزرگترین ذخیره قابل دسترسی آب شیرین در کره زمین محسوب مـی شـوند . بـا توجـه بـه اهمیت و کمبود این منبع ارزشمند مطالعه پیرامون این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار اسـت. در تحقیق میدانی حاضر جمع آوری اطلاعات 7 حلقه چاه (اطلاعات مختصاتی، کمی، کیفی) به منظور بررسی کیفیت و کمیت منابع آب شرب منطقه، در فصول زمستان و تابستان 94 و 95 انجام گرفت و پس از نمونه برداری و انجام آنالیزهای فیزیکوشیمیایی و تدوین جداول اطلاعاتی و نمودارهای هیستوگرام، پهنه بندی منطقه در محیط GIS با در نظر گرفتن هر یک از پارامترهای کمّی و کیفی منابع آبی انجام گردید. چاه های مورد بررسی در بخش شمال شرقی منطقه اخترآباد واقع در شهرستان ملارد به نام های گمرکان 1، 2، 3 و در بخش شمال غربی این منطقه به نام های گوی بلاغ 2 و 3 و گوی بلاغ دکین از لحاظ پارامترهای کمّی و کیفی نظیر (pH، قابلیت هدایت الکتریکی EC، کل مواد جامد محلول TDS، کدورت، سختی کل TH، کاتیون ها و آنیون های موجود در چاه های منطقه) مورد بررسی قرار گرفتند و تاثیرات ساختارهای زمین بر هر یک از پارامترهای موجود مطالعه گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد، از 11 پارامتر بررسی شده در منابع آبی منطقه مورد مطالعه، در 4 پارامتر روند افزایشی از حداکثر مجاز استاندارد 1053 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مشاهده می شود. بر همین اساس مقادیر پارامترهای کاتیون سدیم و آنیون سولفات و همچنین پارامترهای هدایت الکتریکی EC و کل مواد جامد TDS، در چاه های شماره 1 و 2 و 3 گمرکان و چاه اخترآباد واقع در قسمت غربی منطقه و چاه گوی بلاغ 3 و گوی بلاغ دکین در سمت شرقی منطقه، از حداکثر مجاز استاندارد 1053 فراتر می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1225 - بررسی علل تخریب و ناپایداری چاههای عمیق و بهره برداری آب در کهگیلویه
خسرو شفیعی مطلق امیر رضا سالمیان علی اکبر افشین

امروزه مهمترین روش برداشت آب از زیرزمین چه در دنیا و چه در ایران حفر چاههای آب است.چاههای پمپاژ علاوه بر دارا بودن مزایای بهرهبرداری ،همواره دارای مشکلات متعددی نظیر تخریب و ناپایداری ساختار ،کاهش آبدهی،ماسه دهی و جرم گرفتگی و از بین رفتن تجهیزات می باشند.طبق آمارهای چکیده کامل

امروزه مهمترین روش برداشت آب از زیرزمین چه در دنیا و چه در ایران حفر چاههای آب است.چاههای پمپاژ علاوه بر دارا بودن مزایای بهرهبرداری ،همواره دارای مشکلات متعددی نظیر تخریب و ناپایداری ساختار ،کاهش آبدهی،ماسه دهی و جرم گرفتگی و از بین رفتن تجهیزات می باشند.طبق آمارهای موجود 60 درصد از چاههای عمیق حفر شده در منطقه کهگیلویه دارای عمر مفید کمتر از 4 سال می باشند.هزینه زیاد حفر چاههای عمیق و نیز حسلسیت زمین شناسی منطقه و تخریب و از کارافتادگی پی در پی چاههای منطقه ،ضرورت تحقیق و بررسی پیرامون عمر مفید چاههای عمیق و نیز عوامل موثر در تخریب چاهها و روشهای پیشگیری و بهره برداری مناسب از این چاهها را امری اجتناب ناپذیر می نماید..تعداد 18 حلقه از چاههای منطقه جهت آنالیز شیمیایی و دانه بندی تهیه و مورد آزمایش قرار گرفتند.نتایج آنالیزها و مطالعات صحرایی و اطلاعات موجود علل اصلی تخریب و ناپایداری چاهها در منطقه مطالعاتی طراحی نامناسب چاه و وجود لایه های نازک دانه ریز در لایه اشباع و استفاده از اسکرین با اندازه و منافذ نامناسب و افت ناشی از برداشت بی رویه آب و جرم گرفتگی تشخیص داده شد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1226 - اکتشافات ژئو شیمیایی مس و طلا رسوبات آبراهه ای و کانی سنگین در فیروزان نهاوند
وحید رجعتی محمد یزدی مهرداد بهزادی مهرداد موحدی

منطقه مورد مطالعه در شمال شهر فیروزان نهاوند و در زون سنندج-سیرجان واقع شده است.سنگهای آتشفشانی کرتاسه شامل داسیت،آندزیت،کوارتزآندزیت و توف بخش اعظم رخنمون های سنگی منطقه را تشکیل می دهند.توده های نفوذی با جنس گرانیت و گرانودیوریت در این مجموعه نفوذ کردهاند.نتایج به دست چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه در شمال شهر فیروزان نهاوند و در زون سنندج-سیرجان واقع شده است.سنگهای آتشفشانی کرتاسه شامل داسیت،آندزیت،کوارتزآندزیت و توف بخش اعظم رخنمون های سنگی منطقه را تشکیل می دهند.توده های نفوذی با جنس گرانیت و گرانودیوریت در این مجموعه نفوذ کردهاند.نتایج به دست آمده از پردازش داده های تجزیه شیمیایی نمونه های رسوبات آبراهه ای در منطقه نشان می دهد که آنومالی های شناسایی شده عمدتا متعلق به عناصرZn, Pb, Fe, Sb, As, Ag, Au می باشد.عمده کانی های سنگین فلزی شناسایی شده شامل مگنتیت،هماتیت،لیمونیت،مارتیت،الیژیست،پیریت،پیریت اکسیده شده،گالن،اسفالریت،مس طبیعی،آزوریت،باریت،پیرولوزیت،ایلمنیت،اسفن،روتیل،آناتاز و لوکوکسن می باشد که عمدتا در ارتباط تنگاتنگ با مناطق آنومالی ژئوشیمیایی بودند.کنترل آنومالی های ژئو شیمیایی از طریق تجزیه 18 نمونه مینرالیزه برداشت شده از محدوده آنومالی ها انجام گرفت که نتایج آن برای عناصرFe, Zn, Pb, Cu, Ag, Au عیار قابل ملاحظه ای نشان می دهد.در نهایت تلفیق کلی یافته های حاصل از تجزیه شیمیایی،مطالعات کانی سنگین و مینرالوگرافی منتهی به شناسایی دو محدوده آنومالی در غرب منطقه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1227 - مدلسازی صحیح مکانیسم تغییر ترشوندگی در فرآیند تزریق آب با شوری کم با استفاده از شبیه ساز اکلیپس
محسن نجفی سید جمال شیخ ذکریایی ناصر اخلاقی اولقی

در این مقاله مدلسازی صحیح مکانیسم تغییر ترشوندگی در فرآیند تزریق آب با شوری کم با استفاده از شبیه ساز اکلیپس بررسی شد. بیشتر مخازن در دوره های انتهایی تولید خود هستند و هنوز درصد بالایی از نفت در مخازن موجود است؛ از این رو لزوم یافتن راهی که بتوان تولید نفت را از این مخ چکیده کامل

در این مقاله مدلسازی صحیح مکانیسم تغییر ترشوندگی در فرآیند تزریق آب با شوری کم با استفاده از شبیه ساز اکلیپس بررسی شد. بیشتر مخازن در دوره های انتهایی تولید خود هستند و هنوز درصد بالایی از نفت در مخازن موجود است؛ از این رو لزوم یافتن راهی که بتوان تولید نفت را از این مخازن افزایش دادبیش از پیش حس می شود. از این رو باید از روش های ازدیاد برداشت استفاده نمود. یکی از روش های ازدیاد برداشت ثالثیه می تواند تزریق آب با شوری کم باشد. در این پروژه روش تزریق آب با شوری کم با هدف افزایش بازیافت نفت بررسی می شود. برای نیل به این هدف از شبیه ساز اکلیپس استفاده میشود. مدل سیال نفت سنگین برای مخزن نفتی مدلسازی شده ؛ سپس تزریق آب با شوری های متفاوت (شوری کم) شبیه سازی میشود. شوری های مد نظر شوری بالا با غلظت PPM 45000 و شوری های کم به ترتیب با غلظت های PPM24000 ، 8000 و می باشند. تزریق آب با شوری های متفاوت موجب افزایش ضریب بازیافت نفت می شود.نتایج نشان می دهد که تزریق آب با شوری PPM 8000 می باشد که ضریب بازیافت نفت از مخزن از 38 درصد به 50 درصد افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1228 - رسوب شناسی و تعیین شاخص های فرسایش پذیری مارن های سازند قرمز بالایی در ناحیه ایوانکی
صدیقه میرزازاده مجید کریم پور ریحان محمد رضا اسپهبد

منطقه مورد مطالعه با وسعت 3750کیلومتر مربع در 65کیلومتری جنوب شرقی تهران و 140کیلومتری جنوب غربی سمنانقرار دارد. در مقاله حاضر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و مهندسی مارن های حساس به فرسایش با اشکال مختلف فرسایشسطحی شیاری، آبراهه ای و خندقی بررسی شده است و از پهنه های مارن چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه با وسعت 3750کیلومتر مربع در 65کیلومتری جنوب شرقی تهران و 140کیلومتری جنوب غربی سمنانقرار دارد. در مقاله حاضر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و مهندسی مارن های حساس به فرسایش با اشکال مختلف فرسایشسطحی شیاری، آبراهه ای و خندقی بررسی شده است و از پهنه های مارنی با فرسایش غالب شیاری 14نمونه گرفته شده است.نتایج تجزیه شیمیایی نشان می دهد که اراضی مارنی مورد نظر جزء خاکهای شور قلیائی میباشند و از دیدگاه مهندسی خاکنمونهها در محدوده ی SP ، SW ، SMو S.C.Mقرار میگیرند. که همگی در زمرهی خاک های دانه متوسط در حد ماسه باخاصیت خمیری و مقاومت داخلی پائین میباشند، لذا بسیار مستعد فرسایش هستند. با توجه به تجزیه و تحلیل و آنالیز مربوطبه خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، مهندسی و مکانیکی مارن ها مشخص شده است که بین مقادیر نمک ، گچ و آهک اختلافمعنیداری وجود دارد و این سه عامل را میتوان به عنوان شاخصهای مهم در تفکیک اشکال فرسایش در نظر گرفت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1229 - منابع آب زیرزمینی شهرستان آستانه و بررسی عوامل مؤثر بر آن با روش‌های چندمتغیره آماری، گرافیکی و GIS
محمد دردی محمودی علیرضا مرادیان هره دشت عطااله ندیری

آب زیرزمینی یکی از مهم‌ترین منابع مورداستفاده بشر می‌باشد. توجه به منابع آب زیرزمینی در ایران با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن امری ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو اهمیت بررسی و مطالعه آب‌های زیرزمینی در سال‌های آتی بیش‌ازپیش شده است. در این پژوهش از داده‌های 38 نمونه آ چکیده کامل

آب زیرزمینی یکی از مهم‌ترین منابع مورداستفاده بشر می‌باشد. توجه به منابع آب زیرزمینی در ایران با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن امری ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو اهمیت بررسی و مطالعه آب‌های زیرزمینی در سال‌های آتی بیش‌ازپیش شده است. در این پژوهش از داده‌های 38 نمونه آب زیرزمینی واقع در حوضه آبریز سفیدرود استفاده شد. از روش‌های گرافیکی، تحلیل آماری چندمتغیره همراه با سیستم تحلیلی اطلاعات جغرافیایی (GIS) در این پژوهش استفاده‌شده که می‌تواند به درک بهتر فرایندهای حاکم بر آب زیرزمینی منطقه سفیدرود یاری رساند. مقدار EC در بالادست حوضه، برخلاف انتظار، اما به دلیل زمان ماندگاری بالا و تأثیر واحدهای مارنی اطراف سد سفیدرود (واقع در بالادست حوضه آبریز) بیشتر از پایین‌دست آن می‌باشد. تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) منجر به تشخیص 5 عامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی شد. روش خوشه‌بندی منتج به استخراج سه خوشه شد که خوشه اول نامناسب‌ترین (بیشترین هدایت الکتریکی) و خوشه سوم (حداقل هدایت الکتریکی) مناسب‌ترین کیفیت را داشته‌اند. کیفیت آب از دیدگاه کشاورزی مناسب بود. در یک دید کلی آب‌های قسمت پایین‌دست حوضه و بالادست حوضه (اطراف سد سفیدرود) نامناسب ارزیابی‌شده و قسمت‌های میانی دشت کیفیت بهتری را دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1230 - ارزیابی خطر روی در خاکهای آهکی زیر کشت دیم و آبی استان زنجان
علی افشاری

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی غلظت روی و توزیع شکل های شیمیایی آن در خاک های کشاورزی زیر کشت دیم و آبی استان زنجان انجام شد. برای این منظور ابتدا تعداد 120 نمونه از خاک سطحی (عمق 0 تا 10 سانتی متر) برداشت گردید که به ترتیب شامل 24 و 96 نمونه اراضی کشاورزی آبی و دیم بود. پس چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی غلظت روی و توزیع شکل های شیمیایی آن در خاک های کشاورزی زیر کشت دیم و آبی استان زنجان انجام شد. برای این منظور ابتدا تعداد 120 نمونه از خاک سطحی (عمق 0 تا 10 سانتی متر) برداشت گردید که به ترتیب شامل 24 و 96 نمونه اراضی کشاورزی آبی و دیم بود. پس از تعیین غلظت روی کل در این نمونه ها، تعداد 36 نمونه خاک برای تجزیه های فیزیکی و شیمیایی و عصاره گیری متوالی انتخاب گردید. با توجه به نتایج، غلظت روی کل و قابل استخراج با DTPA برای خاک های زیر کشت دیم و آبی به ترتیب 8/142، 66/1 و 1/230، 30/15 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. ترتیب شکل های شیمیایی روی در دو خاک (کشاورزی آبی و دیم) تفاوتی نشان نداد و به ترتیب نزولی عبارت بودند از: محلول+تبادلی<متصل به کربنات ها<متصل به مواد آلی<متصل به اکسیدهای آهن و منگنز<باقیمانده. هر چند سهم هر یک از جزءها در دو خاک متفاوت بود. از بین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، بیشترین تأثیرگذاری بر توزیع شکل های شیمیایی روی را ماده آلی نشان داد. روی قابل استخراج با DTPA بیشتر متأثر از درصد ماده آلی و pH بود. چون بین فازهای مختلف روی تعادل دینامیکی برقرار است، بنابراین بین شکل های مختلف روی، همبستگی هایی دیده می شود. برای تعیین میزان خطر روی در دو خاک (کشاورزی آبی و دیم) از عدد ارزیابی خطر (RAC) استفاده گردید که برای کشت دیم و آبی به ترتیب 1/4 و 5/5 درصد به دست آمد که در محدود خطر پایین قرار می گیرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1231 - اکتشافات ژئوشیمی رسوبات آبراهه های ورقه یک صد هزارم زمین شناسی علی آباد،گلستان
ایرج رسا محمد هادی نظام پور

منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس ا چکیده کامل

منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس از آمادهسازی در آزمایشگاه سازمان زمینشناسی کشور آنالیز گردید. پس از اطمینان از دقتمناسب آنالیزها، با مقایسه جفت نمونههای مشابه، بر روی آنها پردازشهای آماری تک و چند متغیره اعمال گردید. همزمان بـا روشآماری K-Mean Clusterتأثیر منفی غنیشدگی طبیعی سنگهای بالادست نمونهها حذف شد. نتایج حاصله نوع روابط میان عناصررا مشخص نمود. نقشههای پراکندگی عناصر در محیط Surfer 8با روش Class Post Mapترسیم شـد. بـا توجـه بـه همراهـیعناصر پاراژنز، انطباق با ساختارهای تکتونیکی و تودههای آذرین زیر سطحی و وجود سنگشناسی مـستعد کانـهسـازی در بالادسـتنمونهها، 20منطقه که اغلب جهت سرب، روی و مس آنومال بوده و نکارمن و الستان محل اصلی تمرکز آنها میباشـد بـرای کنتـرلصحرایی معرفی گردیدند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1232 - ارزیابی کیفی آب های زیرزمینی چاه های بهره برداری دشت اردبیل
ابراهیم فتائی سمیه ندایی گیلارلو نسیم سیدصادقیان سیدتقی سیدصفویان رامین صادقی

منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل از جمله منابع آب مورد استفاده جهت شرب، صنعت و کشاورزی در منطقه میباشند. جهت بررسیکیفیت آب چاههای دشت اردبیل برای مصارف کشاورزی، کیفیت آب 81حلقه چاه عمیق کـه در حـال بهـره بـرداری بـرای آبیـاریاراضی کشاورزی هستند، مورد ارزیابی قرار گرفت. در ا چکیده کامل

منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل از جمله منابع آب مورد استفاده جهت شرب، صنعت و کشاورزی در منطقه میباشند. جهت بررسیکیفیت آب چاههای دشت اردبیل برای مصارف کشاورزی، کیفیت آب 81حلقه چاه عمیق کـه در حـال بهـره بـرداری بـرای آبیـاریاراضی کشاورزی هستند، مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه میزان هدایت الکتریکی، غلظـت سـدیم، کلسـیم، منیـزیم، پتاسـیمسولفات کلر، بیکربنات و سختی کل آب چاهها اندازه گیری و بر اسـاس درصـد سـدیم، ECو نسـبت جـذب سـدیم ایـن چـاههـاطبقهبندی شدند. براساس نمودار پایپر بیشتر نمونههای آب دشت اردبیل دارای تیپ کربناته می باشند کـه سـدیم و پتاسـیم در آنهـاغالب میباشد. رسم نمودار ویلکوکس نشان داد که 45درصد از نمونههـا ) 35نمونـه( در طبقـه C2S1نیمـه شـور، / 43 5درصـد ازنمونهها ) 34نمونه ( در طبقههای C3S2-C3S1شور ، / 11 5درصد از نمونهها )9نمونه( در طبقه C4S2-C4S3خیلی شور میباشـدکه در کل خطر شوری متوسط تا بالا و خطر قلیائیت پایین بوده و این آبها برای مصارف کشاورزی نسبتاً مناسب میباشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1233 - بررسی شاخص‌های کیفیت منابع آب زیرزمینی در اقلیم سرد و خشک
یحیی چوپان چوپان سمیه امامی

استفاده بی رویه از منابع آبی موجود و خشکسالی های پی در پی در سالیان اخیر موجب شده است تا منابع آب آبیاری نه تنها از نظر کمی، بلکه از نظر کیفی نیز به شدت دچار تغییرات نامطلوب گردند. کیفیت آب از مهم ترین عوامل تعیین کننده به منظور کاربرد آن در مصارف مختلف آب به شمار می رو چکیده کامل

استفاده بی رویه از منابع آبی موجود و خشکسالی های پی در پی در سالیان اخیر موجب شده است تا منابع آب آبیاری نه تنها از نظر کمی، بلکه از نظر کیفی نیز به شدت دچار تغییرات نامطلوب گردند. کیفیت آب از مهم ترین عوامل تعیین کننده به منظور کاربرد آن در مصارف مختلف آب به شمار می رود. لذا مدیریت و پایش کیفیت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق به بررسی کیفیت منابع آب موجود در منطقه سیوکی شهرستان تربت حیدریه با توجه به آنالیز شیمیایی منابع آبی مورد استفاده در بخش کشاورزی شامل پساب کارخانه قند، پساب تصفیه شده فاضلاب شهری، قنات و چاه (تعداد 10 حلقه چاه با کاربری کشاورزی) طی دوره آماری 92-1388 و دیاگرام ویلکاکس، شاخص نفوذپذیری (I)، نسبت جذبی سدیم (SAR)، درصد سدیم و کلر و دیگر آنیون ها و کاتیون ها پرداخته شد.نتایج حاصل نشان داد که مقدار شوری پساب در حدود 20000 میلی موس بر سانتی متر می باشد که در کلاس شوری زیاد (C4) قرار گرفت. بر طبق نمودار ویلکاکس و SAR، اکثر نمونه ها در کلاس C4S1 و در رده آب های متوسط قرار گرفتند. براساس نتایج، تمامی منابع آبی منطقه مورد مطالعه، اعم از متعارف و نامتعارف برای کشاورزی مناسب می&lrm;باشند، ولی برای پساب تصفیه خانه می بایست تدابیر بیش تری در خصوص کشاورزی و کشت محصولات انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1234 - بررسی پتانسیل و علل خورندگی یا رسوب گذاری منابع آب شرب روستاهای شهرستان ورامین و تهیه مدل پراکنش آن در سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS
علی مهماندوست امیرحسام حسنی همایون احمدپناهی رضا پوررجب

مسئله خورندگی و رسوب گذاری در بحث کنترل کیفیت شیمیایی منابع تأمین آب آشامیدنی از نقطه نظر اثر بر شبکه انتقال و توزیع آب آشامیدنی، چه از جنبه های اقتصادی و چه از جنبه های بهداشتی می تواند حائز اهمیت بسزایی باشد. در این تحقیق، تعیین پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آب شرب شهر چکیده کامل

مسئله خورندگی و رسوب گذاری در بحث کنترل کیفیت شیمیایی منابع تأمین آب آشامیدنی از نقطه نظر اثر بر شبکه انتقال و توزیع آب آشامیدنی، چه از جنبه های اقتصادی و چه از جنبه های بهداشتی می تواند حائز اهمیت بسزایی باشد. در این تحقیق، تعیین پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آب شرب شهرستان ورامین توسط اندیس اشباع لانژلیه (LSI) و اندیس پایداری رایزنر (RSI) برای 10 حلقه چاه اصلی شهرستان ورامین در تابستان 1394 و 1395 انجام شد و اطلاعات به دست آمده در سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS، پهنه بندی گردید. جهت محاسبه اندیس های فوق و همچنین ریشه یابی علل بروز شرایط حاکم، متغیرهای کیفی آب نظیر: قلیائیت، سختی کل، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، منیزیم، کلسیم، سدیم، پتاسیم، کلراید، سولفات، فلوراید، بیکربنات و pH مطابق استاندارد متد اندازه گیری شدند. نتایج آنالیزهای شیمیایی و محاسبات شاخص های خورندگی نشان داد که میانگین LSI چاه های منطقه در سال 1394 برابر 0169/0- و در سال 1395 برابر 3038/0- که تعادل متمایل به خورندگی را با روند افزایشی نشان می دهد. میانگین RSI در این منطقه در سال 1394 برابر با 2428/7 و در سال 1395 برابر 0097/8 بود که صحت شاخص LSI را با روند منطقی تایید می‌نماید. نظر به اینکه در شرایط فعلی وضعیت پایداری رو به تغییر به وضعیت خورندگی است بنابراین به منظور حفظ و ارتقاء بهداشت شهروندان و همچنین افزایش عمر مفید تجهیزات لوله کشی باید عملیات تثبیت آب صورت پذیرد تا خاصیت خورندگی آن کاهش یابد و در حد مطلوب حفظ گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1235 - نقش سازندهای زمینشناسی بر آیفیت آبهای زیرزمینی شمال شهر خرم آباد
سیامک بهاروند احمد ادیب احمد احمدی خلجی مصطفی یوسفی راد

منطقه مورد مطالعه از نظر موقعیت زمینشناسی در مـرز زاگـرس چـینخـورده وزاگرس خردشده قرار گرفته است. در این منطقـه دو مخـزن آارسـتیک آسمـاری وبنگستان، وجود دارد. بر اساس نتایج شیمیائی نمونههـای آب گرفتـه شـده ازسازند آسماری، منابع آب این سازند تحت تأثیر دو نوع سازند زمین ش چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه از نظر موقعیت زمینشناسی در مـرز زاگـرس چـینخـورده وزاگرس خردشده قرار گرفته است. در این منطقـه دو مخـزن آارسـتیک آسمـاری وبنگستان، وجود دارد. بر اساس نتایج شیمیائی نمونههـای آب گرفتـه شـده ازسازند آسماری، منابع آب این سازند تحت تأثیر دو نوع سازند زمین شناسی آلودهاز نظر لیتولوژیکی قرار گرفته اسـت بـه طـوری آـه آب سرچـشمه گرفتـه ازآهکهای جنوبشرقی منطقه به علت وجود پوشش سازند گچی، قابلیت شرب خـود رااز دست داده است ولی آب سرچشمه گرفته از آهکهای شمالغربی بـا وجـود پوشـشمارنی و ماسه سنگی از وضعیت بهـتری برخـوردار بـوده و دارای قابلیـت شـربمیباشد و جزء آبهای قابل قبول محسوب میگردد. همچنین براساس نتایج شیمیائی،نمونههای آب گرفته شده از مخزن آارستی بنگستان، از نظر شرب جزء آبهای خـوبمحسوب میشود و از نظر آمی و آیفی نسبت به مخزن آارسـتیک آسمـاری از وضـعیتبسیار مطلوبتری برخوردار میباشـد. از ایـن رو جـنس تـشکیلات آنتـاآتی بـاسازندهای دارای مخازن آارستی میتواند بر آیفیت این منابع تأثیر بـه سـزاییداشته باشد و در واقع سازند تبخیـری گـروه فـارس بـه عنـوان یـک سـازندآلودهکننده و مضر منابع آبهای کارستیک منطقه تلقی میگردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1236 - بررسی خطر ناشی از ریزشهای سنگی بر سطح جاده خرمآباد- اندیمشک به روش WC
سیامک بهاروند علی صهبا عبدالرضا نوریزدان

راههای ارتباطی شهرستان خرمآباد )استان لرستان( با شهرهای مجاور همواره در معرض ریزشهای سنگی و خاکی بوده که نیازمند توجهخاص علمی و عملی مسئولین میباشد. در این پژوهش به بررسی میزان پایداری سنگهای منطقه گاو زرده در 70کیلومتری شهر خرمآباد دراستان لرستان پرداخته شده است. جهت ا چکیده کامل

راههای ارتباطی شهرستان خرمآباد )استان لرستان( با شهرهای مجاور همواره در معرض ریزشهای سنگی و خاکی بوده که نیازمند توجهخاص علمی و عملی مسئولین میباشد. در این پژوهش به بررسی میزان پایداری سنگهای منطقه گاو زرده در 70کیلومتری شهر خرمآباد دراستان لرستان پرداخته شده است. جهت ارزیابی تودههای سنگی منطقه مورد مطالعه از لحاظ پایداری شیبهای سنگی در این پژوهش ازروش WCSاستفاده شده است. در این روش 5پارامتر از ویژگیهای تودههای سنگی شامل شاخص کیفیت توده سنگ )،(RQDفاصله داری ناپیوستگیها ) ،(K1ناهمواری سطح ناپیوستگیها ) ،(k2پر کننده سطح ناپیوستگیها ) (k3و بازشدگی ناپیوستگیها ) (k4موردبررسی قرار میگیرند که در ذیل به تشریح هر کدام از آنها پرداخته شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1237 - بررسی منشأ یونهای اصلی در آبهای زیرزمینی محدوده آستانه-کوچصفهان
مسعود اسحق پور محمد منشوری

حوزه آبریز سفیدرود بزرگ در محدوده 9استان کشور قرار گرفته است که از زیر حوزه های قزل اوزن، شاهرود و پایاب سفیدرود تشکیلشده است. به منظور تعیین منشأ یونهای اصلی آبخوان دشت آستانه- کوچصفهان واقع در بخش مرکزی استان گیلان و بخش انتهایی حوزهآبریز رودخانه سفیدرود از اطلاعات 25 چکیده کامل

حوزه آبریز سفیدرود بزرگ در محدوده 9استان کشور قرار گرفته است که از زیر حوزه های قزل اوزن، شاهرود و پایاب سفیدرود تشکیلشده است. به منظور تعیین منشأ یونهای اصلی آبخوان دشت آستانه- کوچصفهان واقع در بخش مرکزی استان گیلان و بخش انتهایی حوزهآبریز رودخانه سفیدرود از اطلاعات 25حلقه چاه پایش کیفی عمیق و کم عمق موجود در منطقه با حداکثر عمق 150متر، طی 11دورهزمانی از شهریور 1382لغایت شهریور 1387و اطلاعات چهار ایستگاه هیدرومتری رودخانه سفیدرود واقع در سه زیر حوزه قزل اوزن،شاهرود و پایاب سفیدرود استفاده گردید. ایستگاههای پل آستانه و بین راه رودبار در حوزه پایاب سفیدرود و ایستگاههای شاهرود و گیلوانبه ترتیب بر روی رودخانه های شاهرود و قزل اوزن واقع شده اند. محدوده مورد مطالعه بین طولهای جغرافیایی 370000 - 430000متر وعرضهای 4099000 - 4150000متر در سیستم UTMو در زون 39شمالی قرار گرفته است. آستانه اشرفیه بزرگترین شهر واقع در اینمنطقه می باشد. جنس مواد سازنده این محدوده رسوبات دلتائی و آبرفت رودخانه سفیدرود است که از محل امامزاده هاشم تا دلتای سفیدرودگسترش داشته و به شکل مخروط افکنهای می باشد که راس آن به سمت ارتفاعات البرز و ضلع بزرگ آن به سمت دریای خزر است. آبچاه ها در محدوده آبهای طبیعی طبقه بندی شده و از لحاظ آبیاری در گروه C3S1قرار می گیرد. کیفیت آب رودخانه سفیدرود در ایستگاهگیلوان در قزل اوزن در گروه C4S2و در سه ایستگاه دیگر C3S1می باشد. کیفیت چاه های مورد پایش از لحاظ شیمی یونهای اصلی، باECو TDSاندکی بالا می باشد که موجب کاهش گوارایی آب می شود. تأثیر آب با کیفیت پایین تر رودخانه سفیدرود و آب با کیفیتمناسب تر رودخانه در کیفیت آب چاه های محدوده مطالعاتی مشهود می باشد. در نمونه های مورد پایش تأثیر آب شور دریا مشاهدهنمیگردد. تیپ آب بیکربناته کلسیم و منیزیم می باشد. با ترسیم رابطه رگرسیون خطی و مشخص نمودن ضریب تعیین بین آنیونها وکاتیونها، منشأ آنیون بیکربنات به انحلال سازندهای آهکی در داخل محدوده یا در حوزه آبریز سفیدرود بزرگ، منشأ آنیون کلر نیز به انحلالنهشته های تبخیری حوزه آبریز قزل اوزن و منشأ آنیون سولفات به انحلال سازندهای تبخیری حوزه آبریز قزل اوزن و شستشوی خاکهایحاوی کودهای پتاس می تواند مرتبط باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1238 - بررسی تاثیرات خشکسالی بر کمیت و کیفیت آبهای زیر زمینی دشت زرقان فارس طی سالهای 1390 تا 1395
فاطمه تمدن هانیه نوذری

ایران به علت قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک از نظر منابع آب دارای وضعیت نامطلوبتری نسبت به متوسط دنیا است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر خشکسالی بر وضعیت کمی و کیفی آبهای زیر زمینی دشت زرقان در استان فارس بوده است. بدین منظور از داده های هواشناسی، سطح تراز آب زیرزمینی و چکیده کامل

ایران به علت قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک از نظر منابع آب دارای وضعیت نامطلوبتری نسبت به متوسط دنیا است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر خشکسالی بر وضعیت کمی و کیفی آبهای زیر زمینی دشت زرقان در استان فارس بوده است. بدین منظور از داده های هواشناسی، سطح تراز آب زیرزمینی و نتایج آزمایشات فیزیکوشیمیایی 10 حلقه چاه شرب منطقه روستایی زرقان در استان فارس طی سالهای 1390 تا 1395 استفاده شده است. داده های موجود توسط آزمون همبستگی پیرسون و اسپیرمن توسط نرم افزارSPSSتجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت معنی دار بین کاهش میزان بارندگی با پایین آمدن سطح تراز آب زیرزمینی با تاخیر 3 ماهه وجود دارد و طی 5 سال میزان کاهش تراز آب زیر زمینی منطقه 11/1 متر بوده است. همچنین با پایین آمدن میزان تراز آب زیرزمینی در دوره ی مطالعه میزان یون سدیم، نیترات، سولفات، کربنات و سختی کل در تعدادی از چاهها افزایش داشته است که به تبع آن شوری آب افزایش یافته است که دلیل آن کاهش حجم آب سفره زیر زمینی در اثر خشکسالی و افزایش غلظت املاح در آبهای زیر زمینی می باشد. درصورتی بیلانآبسفرهزیرزمینیحفظمی شودکهمیزانورودیو خروجیبهآنبرابرباشد. اما با توجه به نتایج این تحقیق واضح است افزون بر اینکه میزان بارشها نتوانسته است کمبود را جبران کند، برداشت بی رویه از سفره ها نیز بر کاهش سطح تراز آب زیر زمینی منطقه و افزایش املاح آب نیز موثر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1239 - ژئوشیمی رسوبات آبراهه‌ای و معرفی کانی های سنگین‌منطقه کرگان، شمال غرب بستان آباد
فاضل خالقی آرش محمدی کاردوست

منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن چکیده کامل

منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن کرتاسه، فرآورده‌های آتشفشانی سهند به سن پلیوسن-پلئیستوسن، توده‌های‌ نفوذی گرانیت، گابرودیوریت و مونزوگرانیت به سن ترشیری و رسوبات کواترنری اشاره نمود. با توجه به وسعت منطقه، تعداد 29 نمونه ژئوشیمیایی و 29 نمونه کانی سنگین از منطقه برداشت گردید. پس از آماده سازی و آنالیز رسوبات آبراهه‌ای، داده‌ها به وسیله نرم افزارهای آماری و گرافیکی تحلیل شده و نقشه‌های مربوط به ناهنجاری‌ها ترسیم گردید. ناهنجاری عناصر آرسنیک،باریم، مس، سرب و روی در منطقه در نوع توزیع آماری آنها نمود دارد. مهمترین کانیهای سنگین با منشأ سنگ زایی شامل زیرکن، آمفیبول و پیروکسن بوده و کانیهای سنگین پیریت، مگنتیت و هماتیت منتسب به هاله های کانی سازی می باشند. مطالعه کانی سنگین نشان دهنده‌ی وجود کانی سازی مس به صورت مالاکیت و کالکوپیریت در منطقه می‌باشد. وجود عیار غیرعادی عناصر در رسوبات آبراهه‌ای با تمرکز کانی‌های سنگین همخوانی دارد. با توجه به ناهنجاری‌های مشاهده شده در رسوبات آبراهه‌ای و کانی‌های سنگین ادامه اکتشافات در منطقه توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1240 - بررسی جنبه های زیست‌محیطی در ساخت سدها
مجتبی رحیمی شهید نیما رحیمی

همواره ساخت سدها اثرات مثبت و منفی بر محیط زیست دارد که با توجه به معیارهای مختلف، اثرات زیست محیطی سدها می تواند خسارات کوتاه مدت و بلند مدت را به دنبال داشته باشد. این اثرات ممکن است وضعیت آب‌وهوا، زندگی جانوری، فرهنگ، آثار باستانی و غیره را تحت تأثیر قرار دهد و به‌شد چکیده کامل

همواره ساخت سدها اثرات مثبت و منفی بر محیط زیست دارد که با توجه به معیارهای مختلف، اثرات زیست محیطی سدها می تواند خسارات کوتاه مدت و بلند مدت را به دنبال داشته باشد. این اثرات ممکن است وضعیت آب‌وهوا، زندگی جانوری، فرهنگ، آثار باستانی و غیره را تحت تأثیر قرار دهد و به‌شدت باعث تغییر آن شوند؛ بنابراین با توجه به اهمیت اثرات مثبت احداث سد، به حداقل رساندن اثرات منفی زیست محیطی سد جهت رسیدن به یک توسعه پایدار لازم است. در این مقاله ابتدا، برخی از تعاریف مرتبط و آثار زیست محیطی سدها بیان شده است. سپس برخی چالش های زیست محیطی سدها در ایران بحث خواهد شد. درنهایت راه حل های کاربردی جهت کاهش اثرات زیست محیطی سدها پیشنهاد می شود. بدین منظور قوانین زیست محیطی سدها در استرالیا و یک راه حل موفق معرفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1241 - بررسی عوامل موثر در هیدروژئوشیمی منابع آبی شهر مرند با هدف حساسیت سنجی و ارزیابی کیفی آب زیرزمینی
فاضل خالقی حمید شهین فر

آبهای زیرزمینی تنها منبع اصلی آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی در شهرستان مرنـد مـیباشـد و اهمیـت حیـاتی آنموجب میشود تضمین کیفیت آن بطور جدی مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه، به منظور ارزیابی کیفیت شیمیایی و برای بررسیعوامل و فرایندهای موثر در هیدروژئوشیمی آب زیرزم چکیده کامل

آبهای زیرزمینی تنها منبع اصلی آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی در شهرستان مرنـد مـیباشـد و اهمیـت حیـاتی آنموجب میشود تضمین کیفیت آن بطور جدی مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه، به منظور ارزیابی کیفیت شیمیایی و برای بررسیعوامل و فرایندهای موثر در هیدروژئوشیمی آب زیرزمینی از دادههای مربوط به دو دوره نمونهبرداری )بهار و تابستان، (1384استفادهشده است. با انجامِ تحلیل آماری چندمتغیره )روش عاملی(، سه عامل موثر در ترکیب آب زیرزمینی استخراج گردیـد. طبـق نمـودارخوشهای بین یونهای بیکربنات و منیزیم در آب زیرزمینی بیشترین تشابه وجود دارد. با توجـه بـه نمـودار پـایپر و نتـایج مـاتریسهمبستگی، تپپ غالب آب زیرزمینی، بیکربناته با غلبه یونهای قلیایی خـاکی تعیـین شـده اسـت. بررسـی نقـشههـای هـم قابلیـتالکتریکی، هم جامدات محلول و نقشه هیدروشیمی دایرهای به ترتیب نشان دهنده افزایش مقـدار TDS ،ECو کلرایـد در بخـششمال شرقی منطقه میباشد. تحلیل مکانی تغییرات پارامترهای آب زیرزمینی حاکی از آن اسـت کـه کیفیـت و ویژگـی ژئوشـیمیایینمونهها عمدتاً با توپوگرافی، زمینشناسی و هیدروگرافی دشت مرند همخوانی دارد. نمونههای متعلق به بخـشهـای جنـوبی منطقـه)نزدیک به محل تغذیه آبخوان( از کیفیت بسیار مناسبی برخوردارند ولی در بخش شمال شرقی بـه دلیـل افـزایش غلظـت امـلاح ووجود رسوبات ریزدانهتر، کیفیت آب زیرزمینی متفاوت میباشد. به طور کلی عواملی همچون جهت جریان، بـالا بـودن سـطح آبزیرزمینی و فعالیتهای انسانی سبب آسیبپذیر شدن این بخش در مقابل منابع آلاینده غیرطبیعی )نفوذ پسابهای شـهری و غیـره(شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1242 - مدل سازی عددی پوشش سگمنتی تونل انتقال آب گلاب به دلیل کاهش اثرات زیست محیطی
مهدی صانعی آرانی میثم حکیمیان بیدگلی محمد امین وشادی آرانی

منابع آب کشور ایران به طور عمده در مناطق غرب، جنوب غربی و شمال ایران جریان دارد و مناطق مرکزی، شرقی و جنوب شرقی ایران از این منبع حیاتی بهره ی چندانی ندارند. کمبود آب آشامیدنی مناسب همواره از مسائل عمده ی شهرهای ایران ‌مرکزی و شرق کشور است. به همین دلیل لزوم مطالعات طرح چکیده کامل

منابع آب کشور ایران به طور عمده در مناطق غرب، جنوب غربی و شمال ایران جریان دارد و مناطق مرکزی، شرقی و جنوب شرقی ایران از این منبع حیاتی بهره ی چندانی ندارند. کمبود آب آشامیدنی مناسب همواره از مسائل عمده ی شهرهای ایران ‌مرکزی و شرق کشور است. به همین دلیل لزوم مطالعات طرح‌های انتقال آب بین حوزه‌ای مطرح می شود که برطرف کردن این نیاز با استفاده از روش‌های سنتی بسیار مشکل، زمان‌بر و پرهزینه است و در نتیجه از حفاری مکانیزه‌ی تونل و پوشش سگمنتی برای نگهداری استفاده می شود. از نظر زیست‌محیطی اگر قرار است آبی توسط لوله منتقل شود، به میزان قابل توجهی تخریب سطحی دارد و این مسئله، بیش از انتقال آب از طریق لوله، مشکلات زیست‌محیطی را به دنبال دارد. همچنین هزینه‌های زیست‌محیطی انتقال آب از طریق لوله، بیشتر از تونل است.در این مقاله پس از معرفی تمامی روش های طراحی سگمنت، پوشش سگمنتی تونل انتقال آب گلاب با استفاده از روش المان یکپارچه مدل‌سازی شد. ابتدا بارهای وارده بر پوشش سگمنتی پس از نصب در تونل توسط نرم افزار UDEC تعیین شد و این مقادیر بار بر روی سگمنت های مدل سازی شده در نرم افزار ABAQUSاعمال گردید. نتایج نشان داد که بیش‌ترین مقدار جابه‌جایی در سگمنت‌ها در شرایط مختلف تنش مربوط به سگمنت کف می‌باشد. بر اساس مدل‌سازی‌های انجام شده و معیارهای شکست، به دلیل بالا بودن تنش فشاری، احتمال ترک‌ خوردگی در بتن سگمنت در مدل‌، قابل پیش بینی است که این نتایج کاملاً با مشاهدات در سگمنت‌های تونل گلاب انطباق دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1243 - اثرات متقابل حفاری تونل سبزکوه و منابع آب زیرزمینی با رویکرد مدیریت محیط زیست
مجید طارمی مجید اسدنبی زاده

در این مقاله به بررسی هیدروژئولوژی و زمین شناسی مسیر تونل سبزکوه و گستره اطراف آن به منظور پیش بینی تغییرات رژیم طبیعی جریان آب زیرزمینی و تاثیرات آن در منابع آبی چشمه ها پس از حفر تونل با رویکرد مدیریت محیط زیست پرداخته شده است. در این راستا، سازندهای مختلف مسیر تونل، چکیده کامل

در این مقاله به بررسی هیدروژئولوژی و زمین شناسی مسیر تونل سبزکوه و گستره اطراف آن به منظور پیش بینی تغییرات رژیم طبیعی جریان آب زیرزمینی و تاثیرات آن در منابع آبی چشمه ها پس از حفر تونل با رویکرد مدیریت محیط زیست پرداخته شده است. در این راستا، سازندهای مختلف مسیر تونل، گسل ها و دامنه پتانسیل تراوایی آن ها شناسایی و طبقه بندی شد و از سوی دیگر منابع آبی و چشمه های مسیر تونل، شناسایی و مرز هیدروژئولوژیکی مسیر تونل به منظور بررسی اثرات متقابل حفاری تونل و منابع آب زیرزمینی تعیین شد. بدین ترتیب، با توجه به این داده ها مسیر تونل به دو ناحیه (1) با خطرپذیری بالا (بخش چغاخور) و (2) با خطر پذیری پایین (بخش سبزکوه) تقسیم بندی شد. پس از آغاز حفاری مکانیزه تونل، تغییر یکباره شرایط زمین و پیچیدگی زمین شناسی منطقه مورد مطالعه و هجوم یکباره گل و لای همراه با آب فراوان به داخل تونل باعث شد که علی رغم کلیه اقدامات تزریق و بهسازی انجام شده در ناحیه ریزشی و قابلیت های ماشین حفار مکانیزه، حفاری تونل متوقف شود. در ادامه به دلیل برخورد به ناحیه گسلی مظهر چشمه ساکی آباد (آلوقره)، این چشمه در کمتر از یک هفته خشک شد. خشک شدن چشمه ساکی آباد، تاثیرات منفی اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی روی منطقه داشت. نهایتاً با بررسی این عوامل و لحاظ کردن کلیه پارامترهای آن، ادامه حفاری تونل متوقف شد. با بازبینی مطالعات و امکان سنجی کلیه بخش های متاثر با رویکرد مدیریت محیط زیست، ترکیبی از تونل در بخش سبزکوه و کانال سطحی انتقال آب در بخش چغاخور و همچنین تغییر در پروفیل مسیر به منظور کاهش اثرات زیست محیطی منطقه به طور نسبی امکان سنجی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1244 - برآورد حجم رسوب ویژه و تعیین حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش در حوضه آبخیز سرهه(رودخانه کردان) با روش MPSIAC
شهین بلوطی پرویز غضنفری امین امینی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1245 - بررسی علل آبدهی مخزن آسماری در چاههای میدان نفتی دورود
اصغر قبادی دیزجیکان جعفر آلی محمدرضا رجلی زینب عالیشوندی

در این پژوهش، با استفاده از دادههای زمینشناسی، نتایج حاصل از ارزیابی پتروفیزیکی و اطلاعات تولید مخزن آسماری، به بررسی علل آبدهشدن مخزن آسماری در چاههای میدان نفتی دورود پرداخته شده است و با توجه به ماهیت آبدهی، به ارائه راهکارهای مناسب جهت کنترلآبدهی و صیانت از مخزن مبا چکیده کامل

در این پژوهش، با استفاده از دادههای زمینشناسی، نتایج حاصل از ارزیابی پتروفیزیکی و اطلاعات تولید مخزن آسماری، به بررسی علل آبدهشدن مخزن آسماری در چاههای میدان نفتی دورود پرداخته شده است و با توجه به ماهیت آبدهی، به ارائه راهکارهای مناسب جهت کنترلآبدهی و صیانت از مخزن مبادرت گردیده است.بر اساس این مطالعه، علت اصلی آبدهی مخزن آسماری در چاههای میدان دورود، پدیده مخروطی شدن شناخته شد. که عوامل اصلی وقوعپدیده مخروطی شدن بالا بودن نفوذپذیری عمودی سازند مخزنی و بالا بودن افت فشار در نزدیکی چاه تشخیص داده شده است.کاهش اندازه کاهنده سرچاهی به عنوان اولین گام برای جلوگیری پدیده مخروطی شدن، استفاده از روشهای تکمیل دوگانه چاه و تزریق ژلبه عنوان دو شیوه کنترل کننده مکمل پیشنهاد گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1246 - ارزیابی کیفی آب زیرزمینی و نقش آن در ایجاد رسوب گذاری و خوردگی تاسیسات آب شرب در روستای گوی بلاغ شهرستان ملارد
سمیه خمیس آبادی محمد منشوری مجتبی صیادی محمود سالاری

این تحقیق با هدف تعیین پتانسیل خورندگی و رسوبگذاری آب آشامیدنی منطقه روستای گوی بلاغ واقـع در شـمال غربـی منطقـهشهریار استان تهران در سال آبی 1390به صورت توصیفی - مقطعی و با استفاده از اندیس رایزنر و اندیس اشباع و همچنین دیاگرامشولر انجام پذیرفته است. در این پژوهش، پارا چکیده کامل

این تحقیق با هدف تعیین پتانسیل خورندگی و رسوبگذاری آب آشامیدنی منطقه روستای گوی بلاغ واقـع در شـمال غربـی منطقـهشهریار استان تهران در سال آبی 1390به صورت توصیفی - مقطعی و با استفاده از اندیس رایزنر و اندیس اشباع و همچنین دیاگرامشولر انجام پذیرفته است. در این پژوهش، پارامترهای قلیائیت، سختی کلسیم، هدایت الکتریکی، دما و PHمورد آنالیز واقـع شـدند.نتایج حاصل از آزمایش ها و محاسبات بیانگر این مطلب بودنـد کـه میـانگین انـدیس اشـباع برابـر /0 54و میـانگین انـدیس رایزنـربرابر /7 13می باشد. بر اساس جدول استاندارد وزارت بهداشت این ارقام نشانگر رسوبگـذاری و کمـی خورنـده بـودن آب شـربچاه های روستای گوی بلاغ است. با توجه به نتایج و یافته های به دست آمده آب شرب منطقه مورد مطالعـه رسـوبگـذار و کمـیخورنده است که این عامل تحت تاثیر شرایط زمین شناسی و ویژگی های رسوب شناسی و اقلیم منطقه میباشد. بنابراین باید در اینمنطقه کنترل کیفیت آب بر اساس پارامترهای ،PHقلیائیت، سختی و ... صورت پذیرد. در این راستا استفاده از مصـالح و لولـه هـایمقاوم در برابر خورندگی و استفاده از دستگاه های رسوب زا مورد توجه قرار گیرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1247 - ارزیابی ریسک سلامت فلوئور و نیترات در آبخوان لار
معصومه نیکبخت محسن رضایی عطا شاکری

کاهش کیفیت آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک نواحی جنوبی ایران، اغلب از نوع آلودگی های زمین زاد و بشرزاد می باشد. در میان بسیاری از آلاینده های مضر، آلودگی های نیترات و فلوراید گسترش بیشتری دارند. در این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلوئور و نیترات و مقایسه نتایج آن با ا چکیده کامل

کاهش کیفیت آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک نواحی جنوبی ایران، اغلب از نوع آلودگی های زمین زاد و بشرزاد می باشد. در میان بسیاری از آلاینده های مضر، آلودگی های نیترات و فلوراید گسترش بیشتری دارند. در این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلوئور و نیترات و مقایسه نتایج آن با استانداردهای ملی و جهانی، ارزیابی ریسک سلامت در بیمارهای غیر سرطان زایی در آبخوان لار صورت گرفته است. در این پزوهش از 17 حلقه چاه در دو فصل تر (خرداد 93) و فصل خشک (شهریور 93) نمونه برداری گردید. چاه های انتخاب شده عمدتاً برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند. مقادیر آنیون های SO4 , NO3Cl, HCO3 وکاتیون های Ca K, Na, Mg با استفاده از روش APHA در آزمایشگاه مورد آنالیز قرار گرفت. همچنین ارزیابی ریسک سلامت انسانها با استفاده از شاخص آژانس حفاظت محیط زیست (EPA) مورد سنجش قرار گرفت.میانگین غلطت فلوئور و نیترات در فصل تر F=2.9 و NO3=19.7 و در فصل خشک F=1.8 و NO3=16.3 میلی گرم بر لیتر بدست آمد. ضریب خطر (HQ) و CRlim (بیشترین حد مجاز آب) برای عناصر فلوئور و نیترات محاسبه شد. نتایج نشان می دهد میزان غلظت اندازه گیری شده برای عناصر نیترات و فلوراید در برخی از نمونه های برداشت شده بیش از حد مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای آب شرب بوده و از این رو استفاده از آب این آبخوان برای مصارف خانگی برای افراد بویژه از نظر مقادیر فلوئور برای کودکان خطرناک گزارش می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1248 - نشست زمین و کاهش سطح آب زیرزمینی در منطقه ایوانکی -گرمسار
ناصر عبادتی

دشت های گرمسار و ایوانکی در حاشیه جنوبی البرز مرکزی کویر قرار گرفته و مناطق مرتفع و حوضه های مرکزی را به هم ارتباطمی دهند بدلیل وجود آبرفت های حاصل از فرسایش کوه های البرز توانسته است سفره های آبخوانی را تشکیل دهد . بررسی هایزمین شناسی نشان می دهد وجود توده های تبخیری و چکیده کامل

دشت های گرمسار و ایوانکی در حاشیه جنوبی البرز مرکزی کویر قرار گرفته و مناطق مرتفع و حوضه های مرکزی را به هم ارتباطمی دهند بدلیل وجود آبرفت های حاصل از فرسایش کوه های البرز توانسته است سفره های آبخوانی را تشکیل دهد . بررسی هایزمین شناسی نشان می دهد وجود توده های تبخیری و گنبد های نمکی سازند قرمز پایینی و بالایی باعث افزایش درجه شوری وهمچنین املاح نمکی و سولفاته در آبرفت ها تآثیر زیادی در تخلخل رسوبات داشته است .اندازه گیری های چاه های مشاهده ای حاکی از افت سالانه زیادی در سطح آب زیر زمینی در 16ساله گذشته داشته . و باتوجه بهروند بهره برداری از منابع آب در گذشته این موضوع برای سی سال قبل قابل تعمیم و مشابه خواهد بود . کاهش حداقل 27متراز سطح آب بر اساس بر آورد ها و محاسبات حدود 60-50سانتی متر نشست کلی را در زمین باعث شده و در طی بیست سالآینده در حدود 30-20سانتی متر نیز نشست پیش بینی می شود . از عوارض کاهش آب زیر زمینی در این منطقه می توان به وجودشکاف ها و شکستگی های عمیق در زمین ، فروچاله ها و شکست بناهای موجود اشاره کرد. لذا ضرورت توجه جدی به مدیریتمنابع آب و لحاظ نمودن ویژگی های زمین شناسی مهندسی در اجرای پرژه های عمرانی از جمله چالش های آتی منطقه خواهد بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1249 - مقایسه کاربرد روش های تغذیه مصنوعی بر سفره های زیر زمینی دشت امام زاده جعفر گچساران
خدارحم شفیعی مطلق ناصر عبادتی

دشت امامزاده جعفر به مساحت تقریبی 61 کیلومتر مربع در جنوب استان کهگیلویه و بویر احمد و 5 کیلومتری شمال شرق شهر گچساران واقع گردیده که دارای دو سفره آب زیر زمینی آبرفتی و آهکی برای تامین آب شرب،صنعت و کشاورزی منطقه می باشد برداشت زیاد از سفره آبرفتی خصوصا توسط شرکت نفت ج چکیده کامل

دشت امامزاده جعفر به مساحت تقریبی 61 کیلومتر مربع در جنوب استان کهگیلویه و بویر احمد و 5 کیلومتری شمال شرق شهر گچساران واقع گردیده که دارای دو سفره آب زیر زمینی آبرفتی و آهکی برای تامین آب شرب،صنعت و کشاورزی منطقه می باشد برداشت زیاد از سفره آبرفتی خصوصا توسط شرکت نفت جهت انتقال به خارج از محدوده دشت و افت سالانه سطح آب 1.85 متر از سال 61 تا 65 و اجرای دو طرح تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب و حوضچه های تغذیه و ضرورت بررسی اثرات این طرحها بر سفره آبرفتی به منظور ارائه برنامه مدیریت بهره برداری آینده اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر را موجب شده است.در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز (هواشناسی،سطح آب چاه های مشاهده ای،سنگ کف،ضرایب هیدرودینامیکی،توپوگرافی،آمار برداری منابع آب و ...)بازدید های صحرایی،تهیه و ترسیم نقشه های متعدد و تهیه مدل مفهومی دشت،با استفاده از مدل ریاضی و نرم افزارMODFLOW PMWIN ،برای سال آبی 81-80 مدل دشت شبیه سازی و واسنجی شده و با استفاده از آمار و اطلاعات سال آبی 84-85 ،صحت سنجی مدل انجام و برای شناسایی شرایط مختلف در آینده آماده گشت.نتایج حاصل از تحقیق،افزایش 1-6 متری سطح آب چا ه های پایین دست طرح بخش سیلاب و کاهش 1-4 متری سطح آب چاه های پایین دست طرح تغذیه به روش حوضچه را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1250 - بررسی شیمی کانی‌ها و مروری بر پترولوژی توده نفوذی منطقه مبارک‌آباد
علی اصغر پرچگانی محمد علی آرین محمد فودازی

در 75 کیلومتری شمال شرق تهران و در منطقه مبارک‌آباد، یک دایک بزرگ با ابعاد 6 کیلومتر در 500 متر با راستای غرب - شمال غربی، شرق - جنوب شرقی به داخل یکی از انشعابات گسل مشا - فشم تزریق شده است.این توده به درون سازند کرج (ائوسن میانی) تزریق شده لذا سنی جوان تر از ائوسن میا چکیده کامل

در 75 کیلومتری شمال شرق تهران و در منطقه مبارک‌آباد، یک دایک بزرگ با ابعاد 6 کیلومتر در 500 متر با راستای غرب - شمال غربی، شرق - جنوب شرقی به داخل یکی از انشعابات گسل مشا - فشم تزریق شده است.این توده به درون سازند کرج (ائوسن میانی) تزریق شده لذا سنی جوان تر از ائوسن میانی را دارد و از نظر سنگ شناسی شامل الیوین گابرو، گابرو، دیوریت و سینودیوریت می‌باشد. الیوین گابروها ملانوکرات است و کانی‌های تشکیل دهنده‌ی آنها شامل اوژیت، بیتوونیت(An76)، لابرادوریت(An50)، هیالوسیدریت(الیوین) و بیوتیت و کانی‌های فرعی اورالیت و اوپک می‌باشد. در ملاگابرو به ندرت آثار تجزیه شدگی دیده می‌شود و کانی‌های ثانویه در این سنگ کلریت، سرپانتین و سوسوریت است. گابروها لوکوکرات هستند و آثار تجزیه شدگی شدید در آنها به چشم می‌خورد، اوژیت و لابرادوریت بخش اعظم این سنگ‌ها را تشکیل می‌دهد. دیوریت‌ها در این منطقه پلاژیوکلاز از نوع آندزین، هورنبلند و اوژیت به عنوان کانی‌های اصلی و فلدسپار آلکالن و مگنتیت به عنوان کانی‌های فرعی تشکیل شده‌اند. ماگماتیسم این منطقه از نوع کالکوآلکالن سدیک بوده، که دارای ماهیتی متاآلومین تا پرآلومین می باشد. تغییر و تحولات عناصر اصلی نشان دهنده‌ی وجود یک ارتباط زایشی و ژنیتیکی بین انواع مختلف ترم‌های سنگ های نفوذی در منطقه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1251 - ارزیابی خواص مخزنی سازندهای کنگان ودالان در میدان گازی پارس جنوبی از نگارهای چاه پیمایی
میترا نوذری بهرام موحد سیدحمید وزیری

میدان گاز پارس جنوبی یکی از میادین جنوب غربی ایران در حوضه ی رسوبی زاگرس بوده و شامل دو مخزن کنگان و دالان است .سازندهای کنگان و دالان به گروه دهرم تعلق دارند و از مهمترین مخازن گازی در ناحیه خلیج فارس محسوب می شوند ارزیابی خواص پترویزیکی در چاه مورد مطالعه با استفاده ا چکیده کامل

میدان گاز پارس جنوبی یکی از میادین جنوب غربی ایران در حوضه ی رسوبی زاگرس بوده و شامل دو مخزن کنگان و دالان است .سازندهای کنگان و دالان به گروه دهرم تعلق دارند و از مهمترین مخازن گازی در ناحیه خلیج فارس محسوب می شوند ارزیابی خواص پترویزیکی در چاه مورد مطالعه با استفاده از اطلاعات نمودارهای چاه پیمایی و بهره گیری از نرم افزار تخصصی geolog6.6 و روش ارزیابی پتروفیزیک احتمالی (probabilistic) انجام گرفت .برای اندازه گیری دقیق تصحیحات لازم بر روی نمودارها با در نظر گرفتن محل های ریختگی ،اثرات محیطی،اثرات گازو شیل انجام شد.بعد از انجام تصحیحات لیتولوژی سازندهای کنگان و دالان با استفاده از کراس پلات نوترون-چگالی تعیین شد.آنالیز فوق نشان می دهد که این سازندها اساسا آهکی و در بعضی فواصل دولومیتی است با توجه به لیتولوژی،حجم شیل،حضور نهشته های تبخیری و تخلخل سازند کنگان به دو بخش K1وK2 و همچنین سازند دالان به دو بخش K3 وK4 تفکیک می شود .نتایج به دست آمده نشان می دهد که بخش K2 سازند کنگان و بخش K4 سازند دالان از نظر مقدار اشباع شدگی،تخلخل و لیتولوژی شرایط یک مخزن مناسب را دارد میانگین تخلخل موثر و اشباع آب موثر برای سازند کنگان به ترتیب 9.7% و9.45% و برای سازند دالان 8.2% و 8.65% به دست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1252 - بررسی اثرات زیست محیطی در تالاب جنوب شرقی دریای خزر
عطااله نجفی جیلانی مرتضی منشی زاده

در تحقیق انجام شده،به بررسی و ارزیابی اثرات زیست محیطی در تالاب محصور در کرانه های ساحلی جنوب شرقی دریای خزر پرداخته شده است.با استفاده از هر دو شیوه مدلسازی عددی و بررسی های میدانی به بررسی اثرات ناشی از تخلیه پساب یک مجموعه صنعتی مجاور ساحل در تالاب،پرداخته شده است.مد چکیده کامل

در تحقیق انجام شده،به بررسی و ارزیابی اثرات زیست محیطی در تالاب محصور در کرانه های ساحلی جنوب شرقی دریای خزر پرداخته شده است.با استفاده از هر دو شیوه مدلسازی عددی و بررسی های میدانی به بررسی اثرات ناشی از تخلیه پساب یک مجموعه صنعتی مجاور ساحل در تالاب،پرداخته شده است.مدل عددی مورد استفاده ،یک مدل ترکیبی هیدرودینامیک و انتشار و پخش آلودگی در محیط سیال می باشد که با استفاده از داده های حاصل از اندازه گیری میدانی ،مورد واسنجی قرار گرفته استونتیجه اینکه در صورت عدم میرایی فراورده های آلوده کننده،به دلیل زمان زیاد مورد نیاز برای تبادل آب داخل تالاب و آب تازه دریا و جریانهای با رتبه پایین سرعت در آب داخل تالاب،امکان انباشتگی آلودگی داخل آن وجود خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1253 - ارتباط بین میزان فلزات سنگین و برخی ویژگیهای فیزیکی -شیمیایی خاک در حوزه ی آبخیز قرنقوچای
رامین سلماسی

در حوزه ی آبخیز قرنقوچای واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی فلزات سنگین گزارش شده است. آزمایش های اولیه نمونه های آب چشمه های منطقه نیز مقادیر برخی از این فلزات را چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن را نشان داد. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که با چکیده کامل

در حوزه ی آبخیز قرنقوچای واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی فلزات سنگین گزارش شده است. آزمایش های اولیه نمونه های آب چشمه های منطقه نیز مقادیر برخی از این فلزات را چندین برابر بالاتر از میزان مجاز آن را نشان داد. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که با توجه به آلودگی آب های منطقه به فلزات سنگین، آیا خاک های منطقه نیز تحت تاثیر این آلودگی هستند یا خیر. در صورتی که پاسخ مثبت است میزان این فلز/فلزات با کدام ویژگی های خاک ارتباط دارند. برای این منظور، پس از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری از خاک های منطقه و تجزیه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز فلزات سنگین در آن ها، تجزیه و تحلیل های لازم بر اساس تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های فیزیکی وشیمیایی نمونه های خاک و نیز آنالیزخوشه ای انجام گرفت. یافته های این پژوهش نشان دادند که مس با کربن آلی و آلومینیوم، کروم، منگنز با درصد رس نمونه های خاک همبستگی مثبت داشته اند. در طبقه‌بندی یافته های بدست آمده این پژوهش با استفاده از آنالیز خوشه ای، 5 شاخه اصلی تشکیل شدند که با یافته های تعیین ضرایب همبستگی همخوانی نشان دادند. همبستگی مثبت بین برخی فلزات و میزان رس و مواد آلی نمونه های خاک دلالت بر این می کنند که مواد آلی و رس خاک ها با تثبیت فلزات، خطر رها شدن آن ها را به محیط زیست کاهش می دهند. لازم است پژوهش های دیگری انجام گیرد تا منشا ناشی از فعالیت های زمین شناختی و انسانی فلزات اندازه گیری شده این طرح را تعیین نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1254 - افزایش ضریب غنی شدگی آرسنیک ،روی و مس در رسوبات بستر زاینده رود اصفهان
جواد طباطبایی

رودخانه زاینده رود با طول 420 کیلومتر و امتداد تقریبا شرقی-غربی از مهمترین رودخانه های ایران محسوب می شود که در استان اصفهان و چهار محال بختیاری جریان دارد.به دلیل اهمیت این رودخانه از نظر کاربردهای متعدد آن و همین طور قرار گرفتن رودخانه در مسیر تخلیه پساب کارخانجات مخت چکیده کامل

رودخانه زاینده رود با طول 420 کیلومتر و امتداد تقریبا شرقی-غربی از مهمترین رودخانه های ایران محسوب می شود که در استان اصفهان و چهار محال بختیاری جریان دارد.به دلیل اهمیت این رودخانه از نظر کاربردهای متعدد آن و همین طور قرار گرفتن رودخانه در مسیر تخلیه پساب کارخانجات مختلف،بررسی این رودخانه از نظر آلودگی به تعدادی از عناصر سنگین و آگاهی از میزان تجمع و تاثیرات عناصر سنگین در رسوبات رودخانه اهمیت حیاتی دارد.به همین منظور در فاصله اصفهان تا باغ بهادران که بیشترین تجمع صنایع موجود است،تعداد 12 نمونه به روش استاندارد از رسوبات سطحی رودخانه در آذرماه 1388 برداشته شد و پس از آماده سازی تحت تاثیر آنالیز ICP-MS قرار گرفتند.نتایج نشان داد که تغییرات غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه زاینده رود بسیار متغیر بوده و بیشترین مقادیر مربوط به نمونه هایی است که بعد از ورود زهکش ذوب آهن،باغ بهادران،زرین شهر و پل فلاورجان برداشته شده بودند.برای مطالعه شدت تاثیر عوامل و فرایندهای انسانی و تفکیک آن از عوامل طبیعی و زمین شناسی ایستگاه پل زمان خان به عنوان ایستگاه شاهد انتخاب و ضریب غنی شدگی فلزات سنگین نسبت به این ایستگاه محاسبه شدند.نتایج نشان داد که رسوبات برداشت شده از رودخانه نسبت به عناصری مانند ... Cu, Ni, Cr, Mn, Fe, Zn, As ضرایب غنی شدگی بالایی دارند.همچنین جهت تعیین میان آلودگی محیط،ضریب زمین انباشتگی به روش مولر در ایستگاه های نمونه برداری تعیین و مشخص شد که با نزدیک شدن به محدوده شهر اصفهان میزان آلودگی نسبت به این عناصر افزایش می یابد و ایستگاه پل غدیر در محدوده شدیدا آلوده قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1255 - بررسی خواص هیدرولیکی بر روی آبدهی منابع آب زیرزمینی دشت بم
هادی سالاری

دشت بم در حدود 207 کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان کرمان و در حاشیه کویر لوت واقع شده که جزء مناطق خشک کشور محسوب می شود. در این تحقیق کلیه متغیرهای هیدرولیکی آبخوان شامل هدایت هیدرولیکی(K)، ضریب آبگذری (T) و ضخامت آبخوان (b) مورد بررسی قرار گرفته شده است. با اجرای آزمایش چکیده کامل

دشت بم در حدود 207 کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان کرمان و در حاشیه کویر لوت واقع شده که جزء مناطق خشک کشور محسوب می شود. در این تحقیق کلیه متغیرهای هیدرولیکی آبخوان شامل هدایت هیدرولیکی(K)، ضریب آبگذری (T) و ضخامت آبخوان (b) مورد بررسی قرار گرفته شده است. با اجرای آزمایش پمپاژ در چاههای مشاهده ای ضریب قابلیت انتقال آبخوان اندازه گیری شده و ضخامت آبخوان با روش ژئوفیزیک در جهات مختلف دشت تخمین زده شد. میزان هدایت هیدرولیکی از طریق فرمول دارسی محاسبه شده و کلیه داده ها جهت پردازش به نرم افزار اکسل، سرفر و جی آی اس داده شده است. تغییرات متغیرهای هیدرولیکی، ضریب قابلیت انتقال و ضخامت آبخوان بصورت نقشه هایی پهنه بندی شده و نتایج حاصله مورد تفسیر قرار گرفته شده است. نتایج نشان می دهد میزان ضریب آبگذری در بخشهای شرقی و جنوب شرقی دشت بیشتر از سایر قسمتهای دشت بوده است. همچنین میزان ضریب قابلیت انتقال آبخوان از سمت شمال غربی به سمت جنوب شرقی رو به افزایش می باشد. بطور کلی ضخامت آبخوان از سمت شمال غربی و جنوب شرقی به سمت مرکزی دشت رو به افزایش است. بنابراین اگر چاه و یا قناتی جهت بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در بخش های شرقی و جنوب شرقی دشت حفر گردد دارای آبدهی خوبی نسبت به سایر قسمتهای دشت خواهد بود. زیرا به دلیل وجود رسوبات با نفوذپذیری بالا در بخش های فوق الذکر ضریب قابلیت انتقال آبخوان بیشتر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1256 - انتخاب ساختگاه برتر سد و نیروگاه برق آبی پیرتقی با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره )(AH
رضوان یعقوبی جعفر رهنماراد فاطمه جمشیدیان

سد و نیروگاه برقابی پیرتقی در فاصله 50کیلومتری شرق میانه و 45کیلومتری جنوب غرب خلخال بر روی رودخانه قزلاوزن دراستان اردبیل ساخته خواهد شد. برای این سد دو ساختگاه تحت عنوان 15و 15 Aمعرفی شده است. در این مقاله با استفاده ازروش ارزیابی چند معیارهی ایاچپی) ، (AHP, Analytic چکیده کامل

سد و نیروگاه برقابی پیرتقی در فاصله 50کیلومتری شرق میانه و 45کیلومتری جنوب غرب خلخال بر روی رودخانه قزلاوزن دراستان اردبیل ساخته خواهد شد. برای این سد دو ساختگاه تحت عنوان 15و 15 Aمعرفی شده است. در این مقاله با استفاده ازروش ارزیابی چند معیارهی ایاچپی) ، (AHP, Analytic Hierarchy Processساختگاه برتر جهت احداث سد تعیین شد.برای انتخاب ساختگاه برتر، 8معیار و 26زیرمعیار تعریف شد، سپس با استفاده از نرمافزار سوپر دسیژن )(Super Decisionمورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس بررسیهای انجام شده، در زیر معیارهای مربوط به طبقهبندی ،DMR ،RMR ،Qمقادیر کمیSPI ،RQDو ،GSIنفوذپذیری تکیهگاهها و بستر، مقاومت فشاری تکمحوری، مدولهای تغییر شکل، پایداری و شرایط جانماییتونلهای آببر به نیروگاه، موقعیت درزههای اصلی و گسلها در محل محور سد، حجم خاکبرداری و سنگبرداری، عمققرارگیری تودههای نامقاوم پیروکلاستیک و تراکم بافتی مصالح پی آبرفتی، ساختگاه 15 Aدر ماتریس مقایسه امتیازهای بالاتری رابه خود اختصاص داد و به عنوان ساختگاه برتر معرفی شد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1257 - بهینه سازی شبکه پایش سطح آب زیرزمینی در دشت تبریز با استفاده از روش زمین آمار
فائزه فروغی محسن رضایی

در این مقاله از روشهای زمین آمار برای بهینه سازی شبکه چاه های پایش آبخوان دشت تبریز در شمال غربی ایران استفاده گردیده است.شبکه موجود چاه های مشاهده ای در دشت تبریز از 156 حلقه چاه تشکیل گردیده و از توزیع بهینه ای برخوردار نیستند.برای بهینه سازی لز اطلاعات شبکه موجود چاه چکیده کامل

در این مقاله از روشهای زمین آمار برای بهینه سازی شبکه چاه های پایش آبخوان دشت تبریز در شمال غربی ایران استفاده گردیده است.شبکه موجود چاه های مشاهده ای در دشت تبریز از 156 حلقه چاه تشکیل گردیده و از توزیع بهینه ای برخوردار نیستند.برای بهینه سازی لز اطلاعات شبکه موجود چاه های مشاهده ای و شبکه کمی و کیفی آبخوان استفاده شده است.ضمن مقایسه مدلهای مختلف زمین امار در شبیه سازی تغییرات تراز آب در دشت تبریز و انتخاب بهترین مدل تلاش گردیده است تا با استفاده از سه شیوه کاهش،افزایش و تغییر مکان چاه ها اقدام به بهینه سازی شبکه چاه های موجود گردد.نتایج بدست آمده نشان داد که با کاهش تعداد چاه های شبکه و با تعدادی معادل 64% شبکه حاضر می توان با تخمین قابل قبولی سطح آب را در مناطق فاقد آمار پیش بینی نمود.افزایش تعداد چاه ها تاثیر چندانی را در بهبود معیارهای آماری ایجاد ننمود ولی تغییر محل 3.4%چاه ها باعث می شود تا حدی دقت برازش کریجینگ به داده ها کاهش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1258 - بررسی میزان آرسنیک، سرب و کادمیوم در منابع آب زیرزمینی شهرستانهای فردوس و طبس
نسرین آقاولی معصومه نژادعلی مهناز قمی

مصرف آب آلوده به فلزات سنگین می تواند عوارض بهداشتی را در افراد ایجاد نماید. مقدار استاندارد در آب آشامیدنی ایران برای آرسنیک و سرب 10 میکروگرم بر لیتر و برای کادمیوم 3 میکروگرم بر لیتر تعیین شده است. با توجه به مشخص شدن آلودگی آرسنیک در بعضی نقاط کشور لازم است مطالعه م چکیده کامل

مصرف آب آلوده به فلزات سنگین می تواند عوارض بهداشتی را در افراد ایجاد نماید. مقدار استاندارد در آب آشامیدنی ایران برای آرسنیک و سرب 10 میکروگرم بر لیتر و برای کادمیوم 3 میکروگرم بر لیتر تعیین شده است. با توجه به مشخص شدن آلودگی آرسنیک در بعضی نقاط کشور لازم است مطالعه منابع آبی که مصارف آشامیدن دارند در کلیه مناطق کشور حداقل یکبار صورت گیرد.هدف از این مطالعه تعیین میزان آرسنیک، کادمیوم و سرب در منابع آب زیرزمینی منطقه فردوس و طبس است. از تعداد 4 چاه موجود در شهرستان فردوس، 5 چاه و 3 چشمه در شهرستان طبس و اطراف آن که مصرف آشامیدنی داشتند بصورت استاندارد نمونه برداری شد. متغیرهای فیزیکوشیمیایی (EC,Eh,pH) در محل با دستگاه pH متر پورتابل اندازه گیری شدند. مقدار آرسنیک، سرب و کادمیوم با دستگاه ICP-MS تعیین شد. مقدار سرب و کادمیوم همه نمونه ها پایین تر از حد استاندارد آب آشامیدنی کشور است و آلودگی این دو فلز در آبهای این مناطق وجود ندارد، اما مقدار آرسنیک در یک ناحیه فردوس و دو منطقه طبس بالاتر از حد مجاز 10 میکروگرم بر لیتر است. بیشترین همبستگی مثبت آرسنیک با pH و Eh دیده شد. با توجه به عوارض زیاد آلودگی آرسنیکی در آب آشامیدنی و گسترش روزافزون استفاده از آب زیرزمینی به عنوان منابع آب آشامیدنی در کشور، لازم است آب آشامیدنی مناطقی که بالاتر از استاندارد است در اسرع وقت توسط منابع سالم جایگزین شوند و کنترل دوره ای غلظت آرسنیک در آب آشامیدنی مناطق مسکونی در دستور کار سازمان های مسئول قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1259 - بررسی برهمکنش رودخانه و آبخوان با استفاده از پارامترهای فیزیکوشیمیایی، مطالعه موردی: بخش شمالی محدوده دزفول- اندیمشک
محمد فاریابی منوچهر چیت سازان

تعیین نحوه تبادلات آبی بین آب زیرزمینی و رودخانه ها، به عنوان مهمترین منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده و روش های مختلفی مانند استفاده از نشت سنج ها، مینی پیزومترها و دیتالاگرهای حرارتی و همچنین سنجش و مطالعه پارا چکیده کامل

تعیین نحوه تبادلات آبی بین آب زیرزمینی و رودخانه ها، به عنوان مهمترین منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده و روش های مختلفی مانند استفاده از نشت سنج ها، مینی پیزومترها و دیتالاگرهای حرارتی و همچنین سنجش و مطالعه پارامترهای فیزیکوشیمیایی برای بررسی این تبادلات آبی توسعه پیدا کرده اند. رودخانه دز که سومین رودخانه بزرگ ایران است، یکی از منابع آب سطحی مهم در بخش شمالی استان خوزستان است. در این مطالعه برهمکنش این رودخانه و آبخوان موجود در بخش شمالی محدوده دزفول- اندیمشک با استفاده از پارامترهای فیزیکوشیمیایی مطالعه شده است. به این منظور تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی و رودخانه بررسی شده است. در بررسی های زمانی از نتایج آنالیز شیمیایی منابع انتخابی موجود در منطقه و رودخانه دز استفاده شده است. برای بررسی مکانی تبادلات آبی رودخانه و آبخوان نیز 69 نمونه آب زیرزمینی از چاه های بهره برداری جمع آوری و آنالیز شده است. نتایج این آنالیزهای شیمیایی با استفاده از نمودارهای پایپر، درو و نمودارهای ترکیبی و همچنین روش های آماری مانند آنالیز خوشه ای بررسی شده است. همچنین از برنامه کامپیوتری PRO-GRADE برای ارزیابی نتایج حاصله از پارامترهای فیزیکوشیمیایی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق موید وجود ارتباط هیدرولیکی بین رودخانه دز و آبخوان در منطقه مورد مطالعه است. ماهیت هیدرولیکی رودخانه دز به صورت یک رودخانه دهنده است. اندازه گیری غلظت نیترات در آب رودخانه و آب زیرزمینی نیز موید کاهش آغشتگی نیتراته آبخوان توسط آب نفوذ یافته از طریق رودخانه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1260 - مدیریت زیست محیطی منابع آب با نگرشی ویژه به دریاچه ارومیه
سعید شفائی سمیرا شفائی کیانا کیارستمی

آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار میرود تق. لیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنـده اثـرات و خسـارات جبـران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاع چکیده کامل

آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار میرود تق. لیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنـده اثـرات و خسـارات جبـران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاعات در خصوص مفهوم حقابه و کاربرد آن در بخش مدیریتهای کـلان کشـورهاو تنظـیم قوانین مشخص برای حفظ محیط زیست لازم و ضروری به نظر میرسد . لذا بر این اساس مطالعه حاضربر روی دریاچه ارومیـه کـه جزء بزرگترین حوضه های آبریز کشور می باشد، انجام شده است و از لحاظ موقیعـت جغرافیـایی در شـمال بـاختری ایـران مـابین آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با مختصات جغرافیائی 44درجه و 14دقیقه تا 47درجه و 53دقیقـه طـول شـرقی و 35درجـه و 40دقیقه تا 38درجه و 30دقیقه عرض شمالی واقع شده است. برای انجام مطالعات بر روی اهم دلایل خشکی تـدریجی دریاچـه ارومیه، میزان تغییرات دمایی و میزان بارش منطقه از سال 83 -79مورد مطالعه قرار گرفت و نتیجتا میزان تغییرات دمـائی بـه حـدی نبوده است که بتوان میزان افت شدید آب وخشکی دریاچه را سبب شود و حتی میزان بارش از سـال 83-79رشـد صـعودی داشـته است ولی طی همین مدت میزان سطح آب دریاچه ارومیه دچار افت قابل ملاحظـه ای گردیـده اسـت. برسـی نوسـانات سـطح آب دریاچه نشانگر آنست که در سال 1346این سطح به پـائین تـرین حـد خـود یعنـی ارتفـاع 1273/86متـراز سـطح آب هـای آزاد رسیده است ، به صورتیکه در طول سیزده سال گذشته تراز آب به 1272/00متریعنی حدود /6 20متر کاهش می یابد. لذا بر اسـاس مطالعه حاضر برآن باوریم که احداث تدریجی 72سد درحوضه آّبریز دارای دبی متوسط 5/4میلیارد متر مکعـب در سـال ، تغییـرات عظیمی در دریاچه بوجود می آورد. از دیگر عوامل، احداث میان گذر شهید کلانتری است که مانند سدی دو سویه در مقابـل چرخـه حرکت طبیعی آب قرار گرفت وافزون بر به هم زدن نظم طبیعـی چرخـه آب وتـه نشـینی مـواد معلـق در آن، تغییـرات بسـیاری در اکوسیستم آبی پدید آورده است.همچنین حفر بی رویه تعداد چاه های کشور که طی هفده سال گذشته) (74-91از 336هـزار حلقـه به حدود 650هزار حلقه افزایش یافته است ازجمله عواملی است که باعث می شودبر آن باور بود که چنانچه طی سـال هـای آینـده تصمیماتی مسئولانه در ارتباط با عوامل موثر در خشکی دریاچه ارومیه صورت نپذیرد، بی گمان مجزا شدن کامل دریاچه و تبـدیل آن به دودریاچه شمالی و جنوبی وحتی خشکی کامل دریاچه را درپی خواهد داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1261 - ارزیابی کیفی و تعیین پتانسیل آلایندگی چشمه های آبگرم سرعین
سمیه ندایی گیلارلو ناصر حافظی مقدس ابراهیم فتائی

شهر سرعین از شهرهای استان اردبیل میباشد که 9چشمه آبگرم دارد. آب ایـن چشـمههـا بعـد از اسـتفاده شـدن در مجتمـعهـایآب درمانی در رودخانه کنزق ریخته میشود که ساکنان بومی از آب این رودخانه برای مصارف کشاورزی و دامی استفاده مـیکننـد.به همین دلیل بررسی منشاء و تیپ آب چشمهها و چکیده کامل

شهر سرعین از شهرهای استان اردبیل میباشد که 9چشمه آبگرم دارد. آب ایـن چشـمههـا بعـد از اسـتفاده شـدن در مجتمـعهـایآب درمانی در رودخانه کنزق ریخته میشود که ساکنان بومی از آب این رودخانه برای مصارف کشاورزی و دامی استفاده مـیکننـد.به همین دلیل بررسی منشاء و تیپ آب چشمهها و غلظت فلزات سنگین موجود در آن ضـروری مـیباشـد. جهـت بررسـی تیـپ ومنشاء، از آب چشمهها و پساب مجتمعهای آب درمانی نمونهبرداری صـورت گرفـت و بعضـی از ویژگـیهـای فیزیکـی، شـیمیاییغلظت کاتیونها، آنیونهای اصلی و فلزات سنگین اندازهگیری و نتایج بدست آمده نشان میدهد که مقدار گازهای سولفید هیـدروژنو دیاکسیدکربن در چشمه های آبگرم به ترتیب حداکثر 16و 44 /8میلیگرم بر لیتر میباشد. بر اسـاس نمـودار پـایپر چشـمههـایآبگرم سرعین در ردهبندی شیمیایی دارای تیـپ آب بیکربنـاتکلرسـدیم مـیباشـد و همچنـین بـر اسـاس نمـودار مثلثـی آنیـونهـاچشمههای آبگرم سرعین در محدوده آبهای حاشیهای غنی در کربنات قرار گرفتهاند. بر اساس نمودار فیکلـین همـه چشـمههـا درمحدوده تقریباً خنثی قرار دارند. حداکثر مقدار شوینده اندازهگیری شده در محلهای نمونهبرداری در ایستگاه ، /5 23 1میلـیگـرم بـرلیتر و حداکثر 1590 ،BODمیلیگرم بر لیتر در ایستگاه 2میباشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1262 - افت سطح آب زیر زمینی و فرونشت زمین در دشت مشهد
جعفر رهنما راد فریدون خسروی راحله فرهنگ

دشت مشهد به عنوان منبع مهم آب شیرین و قطب کشاورزی و صنعتی مهم در استان خراسان رضوی،بسیار پر اهمیت است.تقریبا هر ساله حدود یک میلیارد متر مکعب آب از منابع آب های زیر زمینی دشت برداشت می شود.استفاده بیش از ظرفیت مجاز دشت از آب زیر زمینی باعث ایجاد فرونشتهایی در منطقه چکیده کامل

دشت مشهد به عنوان منبع مهم آب شیرین و قطب کشاورزی و صنعتی مهم در استان خراسان رضوی،بسیار پر اهمیت است.تقریبا هر ساله حدود یک میلیارد متر مکعب آب از منابع آب های زیر زمینی دشت برداشت می شود.استفاده بیش از ظرفیت مجاز دشت از آب زیر زمینی باعث ایجاد فرونشتهایی در منطقه شده است.در خراسان رضوی تقریبا 35 دشت ممنونعه اعلام شده است.به طور مشخص 12 دشت به حد بحرانی رسیده اند،در حالی که دشت مشهد،در شرایط فوق بحرانی قرار گرفته است.این دشت نصف جمعیت استان را در برگرفته و سالانه حدود 14 میلیون زائر امام رضا(ع) را پذیرا می باشد.افت سطح آب زیرزمینی در خلال 30 تا 40 سال اخیر به 40 تا 60 متر رسیده،به طوری که همین مسئله باعث خشکیدن لایه های اشباع سفره آب زیر زمینی و متعاقبا باعث شکستگی ها و ترک عمودی و افقی در زمینهای کشاورزی،جاده ها و راه ها شده است.در ادامه این تحقیق راههای جلوگیری از پیشرفت این شرایط سخت مورد توجه قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1263 - تحلیل و مقایسۀ مؤلفه‌های مشترک رئالیسم جادویی در «قرن روشنفکری» اثر از آلخوکارپانتیه و «روزگار سپری‌شده مردم سالخورده»، اثر محمود دولت‌آبادی
دکتر رقیه صدرایی

رئالیسم جادویی، به‌عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به‌ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان‌نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می‌شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقالۀ حاضر این ا چکیده کامل

رئالیسم جادویی، به‌عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به‌ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان‌نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می‌شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقالۀ حاضر این است که مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در زمان‌های قرن روشنفکری از آلخو کارپانتیه به‌عنوان یکی از پیشگامان این سبک از منطقه آمریکای لاتین و اثر محمود دولت‌آبادی به‌نام روزگار سپری‌شده مردم سالخورده چیست؟ هدف اصلی این پژوهش نیز تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های مشترک رئالیسم جادویی در آثار منتخب این دو نویسنده است که با روش تحلیلی-‌توصیفی انجام‌شده است. نتیجۀ حاصل از بررسی آثار موردنظر دو نویسنده در این پژوهش نشان می‌دهد، هر دو هم بن‌مایه‌های مشترکی از سبک رئالیسم جادویی داشته‌ و به‌کاربرده‌اند و هم در آثار خود بن‌مایه‌های منحصربه‌فرد خود را آورده‌اند؛ اما ماهیت و شکل این مؤلفه‌ها علیرغم شباهت و طبقه‌بندی یکسان، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که از عقاید و باورهای بومی، فرهنگی و محیط زندگی نویسنده نشات می‌گیرد. همچنین، موجودات، حیوانات و عناصر فراطبیعی و عجیب‌وغریب این دو نویسنده باهم تفاوت‌های محسوسی دارد. دولت‌آبادی در هرزه‌نگاری و یا فضاسازی‌های تعفن بار، عفیف‌تراز کارپانتیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1264 - تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان «کلیدر» بر اساس نظریّۀ عشق «اریک فروم»
مصطفی محمدی لیدا نامدار

جستار حاضر با تاکید بر اهمیّت مطالعات بینا‌رشته‌ای در درک و دریافت بهتر دانش بشری و با فرض پیوند تنگاتنگ ادبیّات و روان‌شناسی، به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره‌های مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی که سرشتی بینارشته‌ای دارد به تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان کلیدر پرداخته، چکیده کامل

جستار حاضر با تاکید بر اهمیّت مطالعات بینا‌رشته‌ای در درک و دریافت بهتر دانش بشری و با فرض پیوند تنگاتنگ ادبیّات و روان‌شناسی، به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره‌های مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی که سرشتی بینارشته‌ای دارد به تحلیل شخصیّت بلقیس در رمان کلیدر پرداخته، با روی‌کردی علمی و نظام‌مند؛ با کاربست نظریّۀ عشق اریک فروم، زمینه‌ها و ویژگی‌های عشق را در ارتباط با بلقیس واکاوی می‌کند. هدف پژوهش یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش است که چرا و چگونه در رمانی همچون کلیدر که سخن بر سر مسایل سیاسی - اجتماعی و سراسر آکنده از ستم و استبداد و بندگی است، موتیف عشق همچنان پرورانده و گسترانده شده‌‌است. یافته&lrm;های پژوهش نشان می‌دهد طبق نظریّۀ عشق فروم در رمان کلیدر، اولاً: برخلاف تصوّر عموم، عشق تنها اختصاص به روابط میان عاشق و معشوق یا یک فرد مشخص ندارد؛ بلکه انواع گوناگونی با کارکردها، انگیزه‌ها و زمینه‌های متعدّد دارد؛ ثانیاً، آثار دولت‌آبادی نیز بر خلاف تصوّر عموم، محدود به طرح مسایل بومی، اقلیمی، طبیعت‌گرایی و... نبوده، نمودهای زیبا و خلاقانه‌ای از عشق در جای‌جای آثارش و به‌طور مشخص در شخصیّت بلقیس با هنرمندی تمام بازنمایی شده که غنای آثارش را دو چندان ساخته&lrm;‌است. یافته‌ها هم&lrm;چنین نشان می‌دهد بلقیس تمام ویژگی‌های عشق فروم را دارد، کیفیّت حضور او در رمان و حوادثی که روی می‌دهد گواه آن است که مسئولیّت‌پذیری، تحمل رنج، معرفت عمیق به ایل و خانواده، بی‌نیازی، فداکاری همه و همه زادۀ عشق ستودنی و راستینی است که فروم یکایک آن‌ها را از ویژگی‌های عشق راستین برمی&lrm;شمارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1265 - اصل تضاد یونگ در رابطه با متضادهای وحدت‌یافتة آب و آتش (با تکیه بر شعر فروغ فرخ‌زاد و أمل دُنقُل)
نسرین بیگدلی فریدون طهماسبی شبنم حاتم‌پور فرزانه سرخی

10.30495/rpcl.2023.699184

اصل تضاد از مهم‌ترین عوامل رشد و شکوفایی شخصیّت در بخش ناخودآگاه جمعی ذهن آدمی می‌باشد که در مکتب روان‌شناسی تحلیلی یونگ، برانگیزانندة کل رفتار و تولیدکنندة کل انرژی روان است. یونگ با مقایسه‌ای علمی میان انرژی روانی و نیروی بیولوژیک پایسته، رابطه‌ای عمیق میان شدّت انرژی چکیده کامل

اصل تضاد از مهم‌ترین عوامل رشد و شکوفایی شخصیّت در بخش ناخودآگاه جمعی ذهن آدمی می‌باشد که در مکتب روان‌شناسی تحلیلی یونگ، برانگیزانندة کل رفتار و تولیدکنندة کل انرژی روان است. یونگ با مقایسه‌ای علمی میان انرژی روانی و نیروی بیولوژیک پایسته، رابطه‌ای عمیق میان شدّت انرژی روانی اسطوره‌ها و ماهیّت مفهومی آنان ایجاد می‌کند تا جایگاه مفهومی آنها در لایه‌های عمیق آثار ادبی و هنری به‌خوبی نمایان شود. در این پژوهش، با توجّه به انرژی روانی و نیروی درونی در اسطوره‌ها، آثار پدیدآورندگانی چون فروغ فرخ‌زاد و أمل دُنقُل براساس اصل تضاد (دوگانگی) یونگ مورد کاوش قرار می‌گیرند تا میزان و شدّت تأثیرپذیری آنان از ماهیّت پارادوکسیکال نمادین عناصر اسطوره‌ای و متضادهای وحدت‌یافتة آتش و آب و مظاهر مختلف مثبت و منفی آنها در آثارشان مانند باران، چشمه، رودخانه (رود)، جویبار، شیطان، سیل و مرداب و غیره، با توجّه به ناملایمات و ناکامی‌های جهان معاصر، با روشی توصیفی ـ تحلیلی نشان داده شود و درنتیجه؛ اندیشة سیاسی و اهداف آرمان‌گرایانة این شاعران اسطوره‌پرداز که همانا تکیه بر نگرش‌های معنادار و گرایش‌های دوگانة روانی اسطوره‌های مقدّس و آرمانی با مظاهر پاکی، پاک‌کنندگی، باروری، حاصلخیزی، نوزایی، پویایی، بالاروندگی، نامیرایی، رستگاری، روشنایی و غیره است، بیشتر نمایان گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1266 - تحلیل شخصیّت‌های اصلی در رمان کاندید اثر ولتر بر مبنای نظریۀ آبراهام مزلو
حدیثه ادهمی صیادمحله حمیده ادهمی صیادمحله

ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ، ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی واﻗﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮ شخصیتﭘﺮدازی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه، اﻃﻼﻋﺎت داﺳﺘﺎن ﻣﺴﺘﻨﺪﺗﺮ از اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد از ﺧﻮد ﺑﺮوز ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﻧﻴﺎزﻫﺎی اﺷﺨﺎص داﺳﺘﺎن، ناپایداری ها را ﺑﻪ وﺟﻮد می آورﻧﺪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص، ﺑﺴﻴﺎری از ﺟﻮاﻧﺐ و زواﻳﺎی درون ﺧﻮد را ﺑﺮﻣﻼ میﺳﺎزﻧ چکیده کامل

ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ، ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی واﻗﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮ شخصیتﭘﺮدازی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه، اﻃﻼﻋﺎت داﺳﺘﺎن ﻣﺴﺘﻨﺪﺗﺮ از اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد از ﺧﻮد ﺑﺮوز ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﻧﻴﺎزﻫﺎی اﺷﺨﺎص داﺳﺘﺎن، ناپایداری ها را ﺑﻪ وﺟﻮد می آورﻧﺪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص، ﺑﺴﻴﺎری از ﺟﻮاﻧﺐ و زواﻳﺎی درون ﺧﻮد را ﺑﺮﻣﻼ میﺳﺎزﻧﺪ. داستانﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ها ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ بنابراین، میﺗﻮان ﺑﺮاﺳﺎس نظریۀ های روان شناسی ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴل شخصیتﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺖ و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮی در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ. ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ، ﻧﻈﺮﻳﺔ روان شناس انسانﮔﺮا، آﺑﺮاﻫﺎم ﻣزﻟﻮ میﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮم سلسلهﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣزﻟﻮ، ﻋﻤﺪة ﻧﻈﺮﻳﺎت او را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد و میﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ، ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺴﺎنﻫﺎ را در ﻫﺮم ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ رمان کاندید اثر ولتر ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ رمان های وی از لحاظ ﺷﺨﺼﻴﺖپردازی است، در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ های اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻫﺮم ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣزﻟﻮ، ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. بر اساس نتایج این پژوهش، میﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در تمامی شخصیت ها اعم از کاندید، کانگاند، پانگلوس، پیرزن، مارتین و کاکامبو ﻏﻠﺒﺔ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﺳﭙﺲ ﻋﺸﻖ و ﻣﺤﺒﺖ دﻳﺪه ﻣﻲشود؛ و به دلیل مشکلات و مفاسدی که گریبانگیر جامعۀ اروپایی عصر ولتر بوده است، قهرمان داستان و شخصیت های پیرامون وی در ابتدا واجد شرایط لازم برای پرورش استعدادهای نهفتۀ خود در جهت نیل به شکوفایی و کمال نبوده اند؛ لذا قهرمانان این رمان، اغلب آدم هایی درون گرا، منزوی، روان رنجور و شکست خورده اند که اهتمام بسیار می ورزند تا به خودشکوفایی و کمال برسند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1267 - بسامدسنجی ویژگی‌های سبک هندی در آثار میرمحمّد مؤمن استرآبادی
شیما شریف الحسینی کبری نودهی وحید رویانی

10.30495/rpcl.2023.703166

نسخه‌های خطّی فارسی به عنوان میراثی ارزشمند، سهم مهمی در حفظ فرهنگ و تمدّن ایران به خود اختصاص داده‌است. میرمحمّد مؤمن استرآبادی، حکیم، معمار، شاعر و ادیب سدة دهم و یازدهم هجری قمری، آثاری از جمله دیوان شعری از خویش به یادگار گذاشته است. این دیوان به صورت تک‌نسخه در کتا چکیده کامل

نسخه‌های خطّی فارسی به عنوان میراثی ارزشمند، سهم مهمی در حفظ فرهنگ و تمدّن ایران به خود اختصاص داده‌است. میرمحمّد مؤمن استرآبادی، حکیم، معمار، شاعر و ادیب سدة دهم و یازدهم هجری قمری، آثاری از جمله دیوان شعری از خویش به یادگار گذاشته است. این دیوان به صورت تک‌نسخه در کتابخانة سلطنتی کاخ گلستان به شماره 459 نگهداری می‌شود که به دلیل شباهت رباعیاتش با رباعیات خیّام به عنوان نسخة خطّی رباعیات خیام ثبت شده است. دیوان میرمحمّد مؤمن استرآبادی از جمله نسخ خطّی گرانمایه‌ای است که تاکنون ناشناخته مانده و تصحیح این نسخه از جهت شناخت شخصیت و جایگاه وی و آشنایی با سبک شعری و افکار و اندیشه‌هایش بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تحلیل سبک شعری دیوان میرمحمّد مؤمن استرآبادی اختصاص یافته است. محدوده و جامعة آماری مورد مطالعه، نسخة خطّی دیوان وی می‌باشد که توسّط نگارندگان تصحیح شده است. دیوان وی مشتمل بر رباعی، قصیده، غزل و قطعه است که البتّه بخش بیشتر آن، به قالب رباعی اختصاص دارد. طبق نتایج به دست آمده سبک شعری میرمحمّد مؤمن، بسیار به سبک هندی نزدیک است و از لحاظ محتوایی، زبانی و ادبی بسامد ویژگی‌های سبک هندی در شعر او فراوان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1268 - ارزیابی کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®SC 8.4%) در کنترل کنه‌ تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch و بررسی دوره کارنس آن در خیار گلخانه‌ایی
فریبا اردشیر پیمان نامور قاسم عسکری یزدی احمد حیدری وحیده مهدوی

اثر کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد® 4/8% SC,) برای کنترل کنه‌های تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch در گلخانه‌‌های خیار دو شهر یزد و جیرفت بررسی شد. کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®) با غلظت های 185/0 و 200/0 در هزار، با کنه‌کش‌های تترادیفون (تدیون® 5/%7EC,) و چکیده کامل

اثر کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد® 4/8% SC,) برای کنترل کنه‌های تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch در گلخانه‌‌های خیار دو شهر یزد و جیرفت بررسی شد. کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®) با غلظت های 185/0 و 200/0 در هزار، با کنه‌کش‌های تترادیفون (تدیون® 5/%7EC,) و اسپیرومسیفن (ابرون® 24% SC,) مقایسه شد. نمونه‌برداری و شمارش کنه‌های زنده از سطح زیرین برگ‌ها در فواصل یک روز قبل از سم‌پاشی و سپس 3، 7، 14 روز بعد از سم‌پاشی انجام شد. تجزیه آماری توسط نرم ‌افزار SAS در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در هر دو شهر، آبامکتین در روزهای 3، 7 و 14 روز پس از سم‌پاشی تأثیر بالایی روی مرگ و میر کنه داشت و تأثیر اسپیرومسیفن بیشتر از تترادیفون بود. در استان یزد تیمار آبامکتین با غلظت‌های 185/0 و 200/0 در هزار در روزهای 3، 7 و 14 بعد از سم‌پاشی با تأثیر 100 درصد و در جیرفت 79/92 تا 48/99 درصد کنه‌ها را کنترل کرد. اسپیرومسیفن در یزد 1/66 تا 5/99 درصد مرگ و میر داشت ولی در جیرفت در روز سوم 100 درصد و سپس در روز 14 تأثیر کاهشی (78/%98) داشت. بررسی باقی‌مانده کنه&lrm;کش آبامکتین با دوزهای 185/0 و 200/0 در هزار در نمونه‌های خیار تا یک هفته پس از سم‌پاشی نشان داد که باقیمانده‌ای در خیار وجود نداشت. لذا دوره کارنس پیشنهادی شرکت سینجنتا قابل قبول بوده و با توجه به نتایج کارائی سنجی، توصیه می‌شود از دوز 185/0 در هزار این کنه‌کش برای کنترل کنه دولکه‌ای در خیار گلخانه‌ای استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1269 - اثر بازدارندگی برخی تیمار‌های غیر شیمیایی بر Penicillium expansum و دیگر قارچ‌های عامل پوسیدگی در سیب
تهمینه نعیم‌آبادی منصوره کشاورزی مجید هاشمی حسین میر‌دهقان

یکی از مهم ترین عوامل خسارت زای میوه سیب در مرحله پس از برداشت، پوسیدگی کپک آبی با عامل Penicillium expansum Link. است. در این تحقیق، کارایی مواد غیر سمی کیتوزان و واکس پوششی کارنـوبا و قارچ کش ایمـازالیـل در کنتـرل کپک آبی در میوه ارقام سیب گلدن دلیشز و رد دلیشز در شرا چکیده کامل

یکی از مهم ترین عوامل خسارت زای میوه سیب در مرحله پس از برداشت، پوسیدگی کپک آبی با عامل Penicillium expansum Link. است. در این تحقیق، کارایی مواد غیر سمی کیتوزان و واکس پوششی کارنـوبا و قارچ کش ایمـازالیـل در کنتـرل کپک آبی در میوه ارقام سیب گلدن دلیشز و رد دلیشز در شرایط آزمایشگاه و ارتباط آن ها با سطـوح پلی فنـل بررسی شـد. همچنین، اثر بازدارنـدگی Trichoderma atroviride و T.harzianum بر هفـت قـارچ عامـل پوسیـدگی شـاملRhizopus stolonifer ، Alternaria alternata P. expansum، Ulocladium sp. ،Aspergilus sp. ،Monilia sp. وCladosporium fulvum نیز مطالعه شد. بر اساس نتایج، حساسیت رقم گلدن دلیشز به P. expansum بیش از رد دلیشز بود. در هر دو رقم سیب، تیمار کیتوزان موجب مهار P. expansum در محیط کشت و میوه شد. تیمار های ایمازالیل، کیتوزان+ایمـازالیل، کیتـوزان، کیتـوزان+واکس و واکس به ترتیب بیش ترین تا کم ترین اثر بازدارندگی را داشتند و تیمار کیتوزان پوسیدگی را تا 97% کاهش داد. غلظت پلی فنل در میوه رقم رد دلیشز بیش از گلدن دلیشز بود و بیش ترین تا کم ترین آن به ترتیب در تیمار های کیتوزان، کیتوزان + ایمازالیل، کیتوزان + واکس، ایمـازالیل، واکـس و شاهـد دیده شد. روابط معکـوسی بین غلظت پلی فنل با حساسیت رقم به P. expansum (R = -0/989) و با تیمار (R = -0/68) وجود داشت. بر این اساس به نظر می رسد در سیب، ترکیبات فنلـی در مقـاومت ساختتاری و در مقـاومت القتا شـده (با واسطـه کیتـوزان) به قـارچ P. expansum دخالت دارند. هر دو گونه تریکودرما به خصوص T. atroviride قادر به کنترل کلیه قارچ های پوسیدگی بودند. بر اساس نتایج، کیتوزان را می توان به عنوان ماده ای سالم در کنترل کپک آبی توصیه کرد اما واکس پوششی کارنوبا تاثیری روی سیب نداشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1270 - بررسی اثر مهار کننده عصاره چای سبز روی هشت گونه قارچ بیماری زای گیاهی
هادی رهاننده عزت اله صداقت فر

10.30495/plant.2023.704200

در سال‌های اخیر به علت استفاده بی رویه از روش‌های شیمیایی و مقاوم شدن بیمارگر ها به آن، استفاده از گیاهان دارویی برای بازدارندگی از فعالیت بیمارگر ها رونـق یافـته است. این مطالـعه با هدف بررسی اثر ضد قارچی عصاره چای سبز، Camellia sinensis، با استفاده از حلال‌های آبی، ات چکیده کامل

در سال‌های اخیر به علت استفاده بی رویه از روش‌های شیمیایی و مقاوم شدن بیمارگر ها به آن، استفاده از گیاهان دارویی برای بازدارندگی از فعالیت بیمارگر ها رونـق یافـته است. این مطالـعه با هدف بررسی اثر ضد قارچی عصاره چای سبز، Camellia sinensis، با استفاده از حلال‌های آبی، اتانولی و متانولی علیه هشت گونه‌ قارچ بیماری زای گیاهی شامل Rhizoctonia solani،R. oryzae-sativa ، Sclerotium rolfsii، Macrophomina phaseolina،Fusarium solani ، Sclerotinia sclerotiorum، F. oxysporum و F. sporotrichioides انجام شد. عصاره های چای سبز، با استفاده از روش اختلاط عصاره در محیط کشت PDA در غلظت‌های ppm10، ppm100 و ppm1000 تهیه شدند. نتایج آزمون های عصاره چای سبز نشان داد، عصاره آبی چای بیشترین تأثیر بازدارندگی از رشد رویشی را روی قارچ M. phaseolina در سطح ظرف پتری در غلظت های ppm100 و ppm1000 به ترتیب با 2/35% و 75/46% و S. sclerotiorum در غلظت ppm1000 به میزان 11/36% داشت. عصاره متانولی نیز بیشترین تأثیر بازدارندگی از رشد قارچ را روی دو قارچ فوق الذکر در غلظت ppm1000 به ترتیب به میزان 12/%35 و 45% داشت. عصاره اتانـولی بیشترین تأثیر بازدارندگی از رشد رویـشی قـارچ را روی طیف بیشـتری از قـارچ ها شـامل 5 جدایه قارچی S. sclerotiorum، F. oxysporum، F. solani، F. sporotrichioides و M. phaseolina به ترتیب به میزان 5/%41، 6/%43، 5/%44، 16/%45 و 66/48% بازدارندگی درون شیشه ای نشان داد. این نتایج نشان داد تأثیر عصاره چای سبز بر اساس حلال، غلظت و جدایه قارچی متفاوت می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1271 - بررسی تأثیر عصاره و فیبر گندم بر ویژگی‌های فیزیکی شیمیایی، آنتی‌اکسیدانی و حسی آب پرتقال طی زمان نگهداری
لیلا ناطقی فاطمه زارعی مهشید رضایی

در حال حاضر، نوشیدنی‌های بر پایه میوه و سبزی از محبوبیت فراوانی در بین مردم برخوردار هستند. با در نظر گرفتن مزایای سلامتی‌بخش فیبرهای رژیمی و عصاره‌های گیاهی و محتوی بالای ترکیبات زیست فعال این مواد، غنی‌سازی آب‌میوه‌جات با این اجزاء می‌تواند علاوه بر بهبود کیفیت نهایی چکیده کامل

در حال حاضر، نوشیدنی‌های بر پایه میوه و سبزی از محبوبیت فراوانی در بین مردم برخوردار هستند. با در نظر گرفتن مزایای سلامتی‌بخش فیبرهای رژیمی و عصاره‌های گیاهی و محتوی بالای ترکیبات زیست فعال این مواد، غنی‌سازی آب‌میوه‌جات با این اجزاء می‌تواند علاوه بر بهبود کیفیت نهایی نوشیدنی، موجب ارتقاء سلامت مصرف‌کننده شود. در این پژوهش، عصاره گندم و فیبر گندم با غلظت‌های 5/0، 1، 5/1 درصد به صورت جداگانه و به صورت مخلوط 50/50 درصد به نوشیدنی آب پرتقال اضافه شد و آزمونهایpH، بریکس، دانسیته، ویسکوزیته، فعالیت آنتی اکسیدانی، ارزیابی رنگ (L*،a*،b*) و ارزیابی حسی (رنگ، طعم، بافت و پذیرش کلی) طی 72 روز نگهداری در دمای یخچال در بازه‌های زمانی 24 ساعت پس از تولید، روز بیست و چهارم، روز چهل و هشتم و روز هفتاد و دوم مورد ارزیابی قرار گرفت و با نمونه شاهد (فاقد عصاره یا فیبر گندم) مقایسه شد. نتایج نشان استفاده از عصاره و فیبر گندم اثر معنی‌داری بر خواص فیزیکوشیمیایی، رنگ سنجی داشت. استفاده از عصاره گندم و فیبر گندم افزایش غلظت آنها باعث افزایش معنی‌دار فعالیت آنتی اکسیدانی نسبت به نمونه شاهد شد. نمونه آب پرتقال حاوی 1 درصد فیبر گندم بالاترین امتیاز پذیرش کلی راپس از 72 روز نگهداری در یخچال نشان داد و بعنوان تیمار برتر معرفی گردید. با انتخاب سطوح بهینه از عصاره گندم و فیبر گندم می‌توان به نوشیدنی پرتقال فراسودمند با خواص کیفی مطلوب و قابلیت پذیرش بالا دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1272 - تولید نوشیدنی پروبیوتیک بر پایه مخلوط آب انگور قرمز و عصاره مالت
حسین رحیمی‌مجد مهناز هاشمی روان رضوان پوراحمد

افزودن تک قندیها و دوقندیها (دیساکاریدها) به محیط فرآورده‌های تخمیری پروبیوتیک، سبب تشدید رشد اکثر پروبیوتیک&lrm;ها می‌شود. عصاره مالت به دلیل تجزیه نشاسته طی مالتسازی از مالتوز بالا برخوردار است و رشد پروبیوتیکها را به خوبی تشدید میکند. فاکتورهای pH، اسیدیته، بریکس، زن چکیده کامل

افزودن تک قندیها و دوقندیها (دیساکاریدها) به محیط فرآورده‌های تخمیری پروبیوتیک، سبب تشدید رشد اکثر پروبیوتیک&lrm;ها می‌شود. عصاره مالت به دلیل تجزیه نشاسته طی مالتسازی از مالتوز بالا برخوردار است و رشد پروبیوتیکها را به خوبی تشدید میکند. فاکتورهای pH، اسیدیته، بریکس، زنده&lrm;مانی باکتری&lrm;های پروبیوتیک در زمان تولید، پس از تخمیر و در طی 28 روز نگهداری در دمای C˚4 بررسی گردید. به منظور تولید نوشیدنی پروبیوتیک بر پایه مخلوط آبانگورقرمز و عصاره مالت، سوسپانسیون میکروبی با غلظت اولیه cfu/ml 108 تهیه گردید و به مخلوط عصاره مالت با مقادیر 4، 6 و 8 % و کنسانتره آب انگور قرمز با مقادیر 15 و 20 % تلقیح گردید و فرآیند تخمیر به مدت 72 ساعت در دمای C˚ 37 انجام گردید. آنالیز آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون چند دامنه‌ای دانکن و شامل 7 تیمار به همراه تیمار شاهد، با 3 تکرار انجام گردید. در طی تخمیر، در کلیه تیمارها جمعیت باکتریهای پروبیوتیک و اسیدیته به‌طور معنیداری افزایش (05/0>p) و میزان pH و بریکس به‌طور معنیداری کاهش یافت (05/0>p). تیمار حاوی 20 % آب انگور قرمز، 6 % عصاره مالت و تراکم باکتری cfu/ml 108دارای جمعیت بهینه باکتری لاکتوباسیلوس کازئی و در محدوده استاندارد محصول پروبیوتیک پس از چهارهفته نگهداری بود. نتایج این تحقیق نشان داد که مخلوط آب انگور قرمز و عصاره مالت محیط مناسبی برای رشد باکتری&lrm;های لاکتیک می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1273 - ارزیابی ریسک بهداشتی فلزات سرب و کادمیوم در ماهی سرخو (Bloch, 1790 Lutjanus erythropterus ) در بندر امام حسن
سعید احمدی محمد ابراهیم زاده عبدالرحیم پذیرا سید عبدالمجید موسوی

چکیدهآلوده شدن آب و خا ک به فلزات سنگین ناشی از فعالیت های صنعتی، از مهمترین خطراتی است که اکوسیستمهای طبیعی و انسان را تهدید میکند. این فلزات به دلیل عدم تجزیه پذیری و خاصیت تجمع زیستی در بافت های زنده در زنجیره ی غذایی به حرکت درآمده و با ورود به بدن مصرف کنندگان موجب چکیده کامل

چکیدهآلوده شدن آب و خا ک به فلزات سنگین ناشی از فعالیت های صنعتی، از مهمترین خطراتی است که اکوسیستمهای طبیعی و انسان را تهدید میکند. این فلزات به دلیل عدم تجزیه پذیری و خاصیت تجمع زیستی در بافت های زنده در زنجیره ی غذایی به حرکت درآمده و با ورود به بدن مصرف کنندگان موجب بروز بیماریهای مختلفی می گردد، از این رو هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی ریسک بهداشتی فلزات نسرب و کادمیوم در آب و ماهی سرخو در بندر امام حسن می باشد. در این پژوهش به طور تصادفی تعداد 60 نمونه ماهی سرخو معمولی از بندر امام حسن بوشهر به وسیله تور صید شده و به عنوان نمونه انتخاب گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد میانگین غلظت فلزات سرب و کادمیوم در بافت عضله ماهی سرخو معمولی به ترتیب 021/0 ± 903/0 و 045/0± 348/0 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. مقایسه ی نتایج این بررسی با استاندارد های سازمان بهداشت جهانی مشخص نمود که میانگین غلظت فلزات سرب و نیکل در بافت عضله ی هر ماهی از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی بیشتر است که می تواند برای سلامت انسان خطرناک باشد. در مقایسه بین طول و وزن با میزان تجمع سری و کادمیوم در بافتهای مختلف مشخص گردید که میزان این فلزات در پوست و عضله دارای همبستگی معنی داری با وزن و طول بود اما میزان سرب و کادمیوم در عضله همبستگی معنی داری با وزن و طول مشاهده نگردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1274 - تاثیر اصلاح خاکهای شور و سدیمی بر خصوصیات آنها
پیمان عزیزی

یکی از مسایل موجود در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع و حضور املاح محلول و سدیم تبادلی زیاد در خاک می باشد. برای استفاده و بهره برداری از این خاکها نیاز به اصلاح آنها میباشد. در این مطالعه برای اصلاح خاکهای شور و سدیمی از روش آبشویی متناوب صورت پذیرفته است و آب مورد م چکیده کامل

یکی از مسایل موجود در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع و حضور املاح محلول و سدیم تبادلی زیاد در خاک می باشد. برای استفاده و بهره برداری از این خاکها نیاز به اصلاح آنها میباشد. در این مطالعه برای اصلاح خاکهای شور و سدیمی از روش آبشویی متناوب صورت پذیرفته است و آب مورد مصرف برای آبشویی دارای کیفیت نامناسبی میباشد( کلاس(C3-S1 . دراین آزمایش مقدار 100 سانتی متر عمق آب برای آبشویی (در چهار تناوب ) مورد استفاده قرار گرفت. در اثر اصلاح و آبشویی خاک هدایت الکتریکی خاک (ECe) و درصد سدیم قابل تبادل (ESP) به نحو چشمگیر و قابل ملاحظه ای کاهش ولی میزان پی اچ (pH) کمی افزایش نشان می دهد. همچنین در این مطالعه ضریب گاپون قبل و بعد از آبشویی محاسبه گردید که بعد از آبشویی مقدار آن کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1275 - غذای پایدار، محور اصلی توسعه
سمیه فرهنگ هولیقی فاطمه حیدری دالنجان آیلین بهداشتی خسروشاهی

ایمن بودن مواد غذایی یکی از بزرگ‌ترین مسائل عمومی است که موردتوجه بسیاری از کارشناسان در سراسر جهان قرارگرفته است. خطرات میکروبیولوژی، شیمیایی و فیزیکی می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در حیطه امنیت مواد غذایی شود. به‌منظور مقابله با این دسته از مشکلات و حفاظت از سلامت مص چکیده کامل

ایمن بودن مواد غذایی یکی از بزرگ‌ترین مسائل عمومی است که موردتوجه بسیاری از کارشناسان در سراسر جهان قرارگرفته است. خطرات میکروبیولوژی، شیمیایی و فیزیکی می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در حیطه امنیت مواد غذایی شود. به‌منظور مقابله با این دسته از مشکلات و حفاظت از سلامت مصرف‌کننده، روش‌های تشخیصی سریع، مطمئن و قابل‌استقرار میدانی با الزامات مختلف موردنیاز است. یکی از اقدامات ضروری برای پیشگیری از ایجاد آن و تضمین ایمنی مواد غذایی است. عوامل مؤثر بر تأثیر تغذیه بهینه و مثبت شامل استفاده از مداخلات چندجزیی و رویکردهای حساس به جنسیت و مشارکتی است که همه‌ی زمینه‌ها را در نظر می‌گیرد. از یک‌سو، به دلیل بیماری‌های منتقلِ از مواد غذایی به بشر و ایجاد اختلال در سلامت انسان، توانایی تشخیص وجود آلودگی در مواد غذایی و آب (سالم از ناسالم) از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1276 - بررسی استفاده از آنزیم پلی‌گالاکتوروناز و نارنجیناز در صنعت آبمیوه
مروا حسینی مهناز هاشمی روان

امروزه استفاده از آنزیم‌ها جهت بهبود ویژگی‌های ارگانولپتیکی مواد غذایی، مورد توجه می‌باشد. یکی از صنایع غذایی که از آنزیم&lrm;ها جهت بهبود خواص حسی ماده غذایی، استفاده می‌کند صنعت تولید آبمیوه است. از جمله آنزیم‌های مورد استفاده، آنزیم پلی&lrm;گالاکتوروناز است که جهت شف چکیده کامل

امروزه استفاده از آنزیم‌ها جهت بهبود ویژگی‌های ارگانولپتیکی مواد غذایی، مورد توجه می‌باشد. یکی از صنایع غذایی که از آنزیم&lrm;ها جهت بهبود خواص حسی ماده غذایی، استفاده می‌کند صنعت تولید آبمیوه است. از جمله آنزیم‌های مورد استفاده، آنزیم پلی&lrm;گالاکتوروناز است که جهت شفاف‌سازی برخی آب میوه‌ها و بهبود ویژگی&lrm;های رنگ و ظاهر از جمله آب سیب و آب انگور به کار برده می&lrm;شود. پلی&lrm;گالاکتورونازها(E.C.3.2.1.15) که به پکتیناز معروف می باشند به دو نوع پلی گالاکتورونازهای هیدرولیز کننده و پلی گالاکتورونات لیاز طبقه‌بندی می‌شوند و از جمله آنزیم‌های اولیه‌ای هستند که در صنعت آبمیوه مورد استفاده قرار می&lrm;گرفته&lrm;اند. این آنزیم پیوند گلیکوزیدی α-1→4بین واحدهای گالاکتورونیک اسید را در ساختار پکتین می‌شکند و بنابراین پکتین از ساختار سلول خارج شده رسوب می&lrm;دهد و از طریق فیلتراسیون یا سانتریقوژ جداسازی می‌گردد و به این صورت آب میوه شفاف به دست می‌آید. تقریبا در صنعت برای شفاف سازی تمامی آب میوه‌ها به غیر از آب مرکبات از این آنزیم استفاده می‌شود. برخی از آب میوه ها نظیر آب پرتقال و آب گریپ فروت حاوی ترکیبات تلخی نظیر لیمونین و نارنجین می‌باشند که درصورت حضور در آب میوه روی طعم آن تاثیر منفی می‌گذارند و ایجاد طعم تلخ می نمایند. جهت رفع این مشکل می‌توان از آنزیم نارنجیناز استفاده کرد. نارنجیناز آنزیمی است که دارای دو فعالیت آنزیمی است شامل آلفا-ال-رامنوزیداز(E.C.3.2.1.40) و بتا-دی-گلوکوزیداز(E.C.3.2.1.21) که هیدرولیز نارنجین به رامنوز و پرونین و سپس گلوکز و نارنجینین را انجام می‌دهند، بدون آنکه طعم تلخی در آب میوه به جا بگذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1277 - شبیه سازی عددی تاثیر تعداد پله بر عملکرد یک آب‌شیرین‌کن خورشیدی پلکانی
نادر رهبر فاطمه علی پناه

هدف از این تحقیق شبیه‌سازی جریان سیال در یک آب شیرین کن خورشیدی پلکانی با فرض حالت پایدار، جریان آرام و هوا به عنوان گاز ایده آل و تراکم ناپذیر است. شبیه سازی عددی فرایند با استفاده از نرم افزار فلوئنت انجام گرفته است. از الگوریتم سیمپل برای محاسبه ی ارتباط بین فشار و س چکیده کامل

هدف از این تحقیق شبیه‌سازی جریان سیال در یک آب شیرین کن خورشیدی پلکانی با فرض حالت پایدار، جریان آرام و هوا به عنوان گاز ایده آل و تراکم ناپذیر است. شبیه سازی عددی فرایند با استفاده از نرم افزار فلوئنت انجام گرفته است. از الگوریتم سیمپل برای محاسبه ی ارتباط بین فشار و سرعت و نیز برای انفصال ترم های جابجایی و درون‌یابی فشار از طرح های بالادست استفاده شده است. پارامترهای موثر بر عملکرد و بهره وری دستگاه، عبارت از فاصله بهینه بین سطح شیشه و آب، تعداد گردابه ها و ضریب انتقال حرارت جابجایی می باشند. لازم به ذکر است این تحقیق در حالت های چهار، پنج، شش، هفت، هشت، نه، ده و دوازده پله ای شبیه سازی شده است. مهمترین نتیجه بدست آمده در این پژوهش و بررسی های انجام گرفته بر روی تعداد پله های متفاوت در یک آب شیرین کن با ابعاد مشخص، افزایش انتقال حرارت جابجایی و در نتیجه افزایش تولید آب شیرین بوده است. که این روند صعودی با افزایش تعداد پله تا تعداد هشت پله رخ داده است. بیشترین تولید آب شیرین 232 میلی‌لیتر بر مترمکعب در هر ساعت در حالت 8 پله‌ای بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1278 - مدل سازی آب شیرین کن تقطیرچند مرحله ای با فشرده سازی بخار
افشین خامدی هادی کارگر شریف آباد

با توجه به نیاز روز افزون انسان به آب آشامیدنی و وجود محدودیت در منابع قابل دسترس آب آشامیدنی، تصفیه آب با روشی مقرون به صرفه و بهینه از نظر اقتصادی و مصرف انرژی بسیار اهمیت دارد . در تمام فرآیند ها برای تصفیه آب وتهیه آب خالص باید انرژی صرف شود، از آنجا که منابع قابل د چکیده کامل

با توجه به نیاز روز افزون انسان به آب آشامیدنی و وجود محدودیت در منابع قابل دسترس آب آشامیدنی، تصفیه آب با روشی مقرون به صرفه و بهینه از نظر اقتصادی و مصرف انرژی بسیار اهمیت دارد . در تمام فرآیند ها برای تصفیه آب وتهیه آب خالص باید انرژی صرف شود، از آنجا که منابع قابل دسترس انرژی نیز محدود می باشد محققان همیشه در تلاش برای شناسایی بهترین روش برای تصفیه آب از نظر هزینه مصرف انرژی هستند ، آنها همچنین برای به حداقل رساندن هزینه آب آشامیدنی از تحلیل های ترمواکونومیک استفاده می کنند . در این مقاله در میان انواع روش های تصفیه چند مرحله ای نوع با خوراک موازی و با تخلیه کننده بخار مورد تحلیل ترمو اکونومیک و اگزرژی قرار گرفته است. و برای به حداقل رساندن هزینه تصفیه آب، با استفاده از روابط ترمودینامیکی و ترمواکونومیکی در حالت های با اجکتور بخار و بدون آن در تعداد مراحل مختلف موردبررسی و تحلیل قرار می گیرد و در نهایت مشاهده می شود که در روش تصفیه چند مرحله ای وجود تخلیه کننده بخار تا بیش از 60%هزینه ها را کاهش و راندمان سیستم را نیز افزایش خواهد داد و حتی اگر درجه حرارت آب نمک در مرحله اول 70- 80 درجه سلسیوس نیزباشد آب تصفیه خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1279 - بررسی عددی تاثیر ابعاد پله بر عملکرد یک آب‌شیرین‌کن خورشیدی پلکانی
نادر رهبر فاطمه علی پناه

هدف از این تحقیق شبیه سازی جریان سیال در یک آب شیرین کن خورشیدی پلکانی با فرض حالت پایدار، جریان آرام و هوا به عنوان گاز ایده آل و تراکم ناپذیر است. شبیه سازی عددی فرایند با استفاده از نرم افزار فلوئنت انجام گرفته است. از الگوریتم سیمپل برای محاسبه ی ارتباط بین فشار و س چکیده کامل

هدف از این تحقیق شبیه سازی جریان سیال در یک آب شیرین کن خورشیدی پلکانی با فرض حالت پایدار، جریان آرام و هوا به عنوان گاز ایده آل و تراکم ناپذیر است. شبیه سازی عددی فرایند با استفاده از نرم افزار فلوئنت انجام گرفته است. از الگوریتم سیمپل برای محاسبه ی ارتباط بین فشار و سرعت و نیز برای انفصال ترم های جابجایی و درون یابی فشار از طرح های بالادست استفاده شده است. پارامترهای موثر بر عملکرد و بهره وری دستگاه، عبارت از فاصله بهینه بین سطح شیشه و آب، ارتفاع پله‌ها، تعداد گردابه‌ها و ضریب انتقال حرارت جابجایی می باشند. مهمترین نتیجه بدست آمده در این پژوهش و بررسی های انجام گرفته بر روی تعداد و ارتفاع پله ها در یک آب شیرین کن با ابعاد مشخص، بیانگر آن است که در هر تعداد پله مشخص یک سیر صعودی و نزولی در تولید آب مشاهده شده و به عبارت دیگر در هر تعداد پله مشخص یک نقطه بهینه وجود دارد. همچنین آب شیرین کن در حالت خاص شش پله ای با ارتفاع سه‌و‌نیم سانتی متری بیشترین میزان تولید آب شیرین را داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1280 - تخمین مسیر رشد ترک مورب در صفحه سوراخدار تحت بارگذاری چند محوره
کاظم رضاکاشی زاده

در مقاله حاضر، هدف اصلی مشخص نمودن مسیر رشد ترک مورب در صفحه سوراخ دار تحت بارگذاری چند محوره است. بدین منظور یک صفحه مستطیلی شکل که دارای یک سوراخ مربعی در وسط آن می‌باشد، در نظر گرفته شده است. در گوشه سمت راست بالای این سوراخ، ترک اولیه ای به طول 5 میلی‌متر و زاویه 55 چکیده کامل

در مقاله حاضر، هدف اصلی مشخص نمودن مسیر رشد ترک مورب در صفحه سوراخ دار تحت بارگذاری چند محوره است. بدین منظور یک صفحه مستطیلی شکل که دارای یک سوراخ مربعی در وسط آن می‌باشد، در نظر گرفته شده است. در گوشه سمت راست بالای این سوراخ، ترک اولیه ای به طول 5 میلی‌متر و زاویه 55 درجه در جهت پادساعتگرد وجود دارد. با استفاده از نرم افزار المان محدود آباکوس ضریب شدت تنش ترک در مودهای شکست اول و دوم بدست آمده و در پی آن با محاسبه شدت تنش معادل، زاویه رشد ترک در مرحله بعدی به روش ماکزیمم تنش محیطی بدست آمده است. این روند تا شکست کامل قطعه و یا از کارافتادگی آن ادامه یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1281 - مطالعه تجربی و آزمایشگاهی خواص ترموفیزیکی و بررسی ضریب انتقال حرارت جابجایی نانوسیال آب- هیدروکسید منیزیم تحت جریان مغشوش
کوروش حسن زاده مصطفی سفیدگر

در این پژوهش نتایج تجربی و آزمایشگاهی هدایت حرارتی، ویسکوزیته دینامیکی و رفتار انتقال حرارتی نانوسیال آب- هیدروکسید منیزیم درون یک لوله‌ی دایروی تحت رژیم جریان مغشوش و در کسرهای حجمی زیر 1 درصد ارائه شده است. نانوسیال با کسرهای حجمی %1، %5/0، %25/0، %125/0 و %0625/0 به چکیده کامل

در این پژوهش نتایج تجربی و آزمایشگاهی هدایت حرارتی، ویسکوزیته دینامیکی و رفتار انتقال حرارتی نانوسیال آب- هیدروکسید منیزیم درون یک لوله‌ی دایروی تحت رژیم جریان مغشوش و در کسرهای حجمی زیر 1 درصد ارائه شده است. نانوسیال با کسرهای حجمی %1، %5/0، %25/0، %125/0 و %0625/0 به عنوان سیال عامل در سیکل استفاده شده است. آزمایشات تحت جریان مغشوش توسعه یافته انجام شده است. نتایج نشان می دهد که اضافه کردن مقدار کمی از نانوذرات به سیال پایه باعث افزایش قابل توجه انتقال حرارت می گردد. همچنین اندازه گیری‌ها نشان میدهد که افت فشار کمی بیشتر از سیال پایه می باشد و با افزایش کسر حجمی نانوذرات افت فشار افزایش نمییابد. در این مقاله، نتایج تجربی ضریب انتقال حرارت جابجایی تحت جریان آشفته با مدل های ارائه شده‌ی پیشین مقایسه گردیده است. همچنین نتایج بیانگر این موضوع هستند که با افزایش دما، ضزیب هدایت حرارتی در تمامی کسرهای حجمی افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1282 - بررسی جهت گیری ساختمان و جنس دیوارها در عملکرد آبگرمکن خورشیدی توسط نرم افزار RETSCREEN (مطالعه موردی شهر سمنان)
سجاد ظهیرنژاد نادر رهبر

استفاده از انرژی های نو از جمله انرژی خورشیدی در کشورهای جهان مورد توجه خاص برنامه ریزان و فرهیختگان فنی، اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. کشور ایران نیز به دلیل برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی، پتانسیل فراوانی در بهره برداری از این نوع انرژی را دارد. اما فراوانی منابع چکیده کامل

استفاده از انرژی های نو از جمله انرژی خورشیدی در کشورهای جهان مورد توجه خاص برنامه ریزان و فرهیختگان فنی، اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. کشور ایران نیز به دلیل برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی، پتانسیل فراوانی در بهره برداری از این نوع انرژی را دارد. اما فراوانی منابع انرژی های فسیلی، ارزان بودن حاملهای انرژی در کشور و همچنین قیمت بالای فن آوری های نو جهت سرمایه گذاری اولیه، سدی در برابر توسعه استفاده از این فن آوری های نوپا می باشد. در این مقاله با توجه به شرایط جغرافیایی شهر سمنان، با بررسی یک ساختمان اداری یک طبقه واقع در محوطه دانشگاه آزاد سمنان، توسط نرم افزار کریر (Carrier) بارهای حرارتی در حالتهای مختلف از جمله جهت های مختلف جغرافیایی موقعیت قرارگیری ساختمان و برای دو نوع دیوار با مصالح متفاوت محاسبه شد و یک حالت بهینه ای از آنها انتخاب گردید. سپس توسط نرم افزار رتسکرین (RETSCREEN) مورد ارزیابی فنی، اقتصادی و زیست محیطی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده در حالت بهینه ی جهت جغرافیایی و مصالح دیوارها، میزان صرفه جویی در سوخت گاز طبیعی 2332 متر مکعب در سال و میزان کاهش گازهای آلاینده برابر1/2 تن معادل دی اکسید کربن در سال می باشد. همچنین با در نظر گرفتن دو سناریو نرخ داخلی و نرخ جهانی گاز طبیعی به ترتیب میزان سرمایه گذاری اولیه طرح 138312550ریال و 4618 دلار، قابلیت سود دهی 2/4% و 5/23%و دوره بازگشت سرمایه 9/19 سال و 4/6 سال برآورد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1283 - مروری بر تحقیقات انجام شده در تحلیل اکسرژی و انرژی آب شیرین کن های خورشیدی
غلامرضا خسروی هادی کارگر شریف آباد

در این مقاله به تحلیل اکسرژی و تحلیل انرژی با استفاده از مدل موجوددربرخی از انواع آب شیرین کن های خورشیدی متداول ومورد استفاده پرداخته شده واجزای تشکیل دهنده یک آب شیرین کن که شامل پوشش شیشه ای ،کلکتور(جذب کننده انرژی خورشید) وآب شور ورودی وحوضچه را توسط روابط اکسرژی مو چکیده کامل

در این مقاله به تحلیل اکسرژی و تحلیل انرژی با استفاده از مدل موجوددربرخی از انواع آب شیرین کن های خورشیدی متداول ومورد استفاده پرداخته شده واجزای تشکیل دهنده یک آب شیرین کن که شامل پوشش شیشه ای ،کلکتور(جذب کننده انرژی خورشید) وآب شور ورودی وحوضچه را توسط روابط اکسرژی مورد بررسی قرار داده. همچنین موازنه اکسرژی و انرژی را برای سایر قسمت های یک آب شیرین کن اشاره کرده وروابط حاکم را بیان خواهد کردهمچنین روش های بهبودکارایی در سایر پارامترهای موجود ددرآب شیرین کن هارا توسط روش های مختلف برگرفته از اکسرژی وانرژی شرح داده شده ونتایج حاصل را بیان خواهد کرد.درنهایت سعی خواهیم کرد با یک مقایسه مختصر بخش های ناکارآمد در آب شیرین کن ها را شناخته و راه های بهبود عملکرد آنهارا شرح دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1284 - بررسی اثر قطر نازل و فشار آب بر کیفیت برش فولاد CK45 در فرآیند جت آب
یونس انامرادی مهرداد عضو امینیان

یکی از مزایای استفاده ازبرش با جت آب ساینده، خاصیت برشکاری سرد می باشد که ایجاد گرما نمی‌کند و مانع از ذوب شدن و یا ترک برداشتن و یا تاب برداشتن و سخت شدن سطح روی قطعات می‌شود. در این پژوهش، تأثیر قطر نازل در دو اندازه و فشار آب در دو مقدار متفاوت در میزان زبری سطح برش چکیده کامل

یکی از مزایای استفاده ازبرش با جت آب ساینده، خاصیت برشکاری سرد می باشد که ایجاد گرما نمی‌کند و مانع از ذوب شدن و یا ترک برداشتن و یا تاب برداشتن و سخت شدن سطح روی قطعات می‌شود. در این پژوهش، تأثیر قطر نازل در دو اندازه و فشار آب در دو مقدار متفاوت در میزان زبری سطح برش فولاد CK45 به وسیله روش جت آب به صورت تجربی بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش قطر نازل از mm0.76 به mm1.1، زبری سطح برش افزایش یافته است. همچنین با افزایش فشار آب از 2500 بار به 3000 بار، اگر چه تغییر محسوسی در کیفیت سطحی مشاهده نمی‌شود ولی با افزایش فشار آب در روش برش با جت آب، زبری سطح کاهش یافته و کیفیت برش افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1285 - بررسی تجربی آب‌شیرین‌کن خورشیدی با سیستم افزایش تبخیر و میعان
غلامرضا خسروی هادی کارگر شریف آباد

با توجه به محدود بودن منابع آب شیرین موجود و کاهش روزافزون این منابع، در سال‌های گذشته توجه بسیار زیادی به استفاده از آب‌شیرین‌کن‌های خورشیدی جهت شیرین سازی آب‌های موجود شده است. در این مقاله یک آب‌شیرین‌کن با استفاده از کلکتور، لوله‌های حرارتی، هیئت‌رئیسه خورشیدی و هوا چکیده کامل

با توجه به محدود بودن منابع آب شیرین موجود و کاهش روزافزون این منابع، در سال‌های گذشته توجه بسیار زیادی به استفاده از آب‌شیرین‌کن‌های خورشیدی جهت شیرین سازی آب‌های موجود شده است. در این مقاله یک آب‌شیرین‌کن با استفاده از کلکتور، لوله‌های حرارتی، هیئت‌رئیسه خورشیدی و هواکش طبیعی طراحی و ساخته‌شده است. برای افزایش بازده آب‌شیرین‌کن راه‌کارهای مختلفی مورداستفاده قرارگرفته است مانند پیش گرم کردن آب در کلکتور توسط لوله‌های حرارتی و چرخش آب توسط پمپ و همچنین استفاده از هواکش طبیعی جهت کاهش فشار سطح سیال برای پایین آوردن دمای تبخیر آب و همچنین استفاده از خنک‌کننده آب در مسیر هواکش طبیعی برای تقطیر بخارات موجود در این مسیر. پس از طراحی و ساخت این دستگاه کلیه داده‌ها در شرایط آب و هوایی سمنان ثبت گردید و در پایان عملکرد دستگاه در حالات مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1286 - مروری بر کارهای عددی انجام شده در زمینه آب شیرین کن خورشیدی به منظور بررسی پارامترهای موثر بر روی ضرایب انتفال جرم و حرارت جابجایی و میزان بهره وری
علی حیدری پدرام علی اکبری

در سال های اخیر بدلیل افزایش جمعیت و کاهش منابع آبی، بشر را مجبور به شیرین سازی آب های شورکرده است. در حالی که این کار انرژی و هزینه های بالایی را در بر می گیرد. از این رو دانشمندان مطالعات بسیاری را در مورد آب شیرین کن های خورشیدی و عوامل موثر بر آنها را انجام داده اند چکیده کامل

در سال های اخیر بدلیل افزایش جمعیت و کاهش منابع آبی، بشر را مجبور به شیرین سازی آب های شورکرده است. در حالی که این کار انرژی و هزینه های بالایی را در بر می گیرد. از این رو دانشمندان مطالعات بسیاری را در مورد آب شیرین کن های خورشیدی و عوامل موثر بر آنها را انجام داده اند. در این تحقیق سعی شده مروری بر مقالات شبیه سازی عددی آب شیرین کن های خورشیدی با فرضیات جابجایی طبیعی آرام، انتقال چرم و حرارت به روش حجم محدود ارائه شده توسط محققان و اساتیدی که در این زمینه فعالیت داشته اند، بپردازیم تا پژوهشگران علاقمند به این موضوع یا کسانی که قصد آشنایی با آب شیرین کن خورشیدی را دارند، مرجعی مناسب جهت مطالعه تخصصی در اختیار داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1287 - تحلیل تجربی سرمایش تبخیری مستقیم در یک کانال استوانه ای دوار
علی حیدری وحید صحافی

امروزه مصرف بالای انرژی در ساختمان‌ها و کمبود منابع تأمین انرژی، لزوم توجه به استفاده از سیستم‌هایی با کارایی بالاتر را در ساختمان‌ها بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد. از طرفی بین سیستم‌ها و تجهیزات تهویه مطبوع سیستم‌های سرمایشی نیز بیشترین درصد مصرف انرژی را به خود اختصاص داده‌ چکیده کامل

امروزه مصرف بالای انرژی در ساختمان‌ها و کمبود منابع تأمین انرژی، لزوم توجه به استفاده از سیستم‌هایی با کارایی بالاتر را در ساختمان‌ها بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد. از طرفی بین سیستم‌ها و تجهیزات تهویه مطبوع سیستم‌های سرمایشی نیز بیشترین درصد مصرف انرژی را به خود اختصاص داده‌اند. به دلیل تغییرات آب و هوایی با توجه به مسئله گرم شدن کره زمین و تقلیل منابع سوخت‌های فسیلی و افزایش آلودگی‌ها، انگیزه جایگزینی منابع انرژی موجود با منابع تولید انرژی تجدید پذیر نیز افزایش‌یافته که سرمایش تبخیری ازجمله روش‌های سرمایش غیرفعال و یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین روش سرمایش است؛ که در این تحقیق جهت کاهش مصرف انرژی و صرفه‌جویی در مصرف آب تغییراتی در کولرآبی ایجاد شده است. بطوری که کانال چرخان استوانه ای جایگزین محفظه ثابت شده و این عمل باعث حذف پمپ و افزایش ضریب انتقال حرارت به علت جریان سیال می شود. سپس نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته و اثر سرعت‌های ورودی هوا و سرعت‌های دورانی متفاوت محفظه به کمک آنالیز انرژی بر نقطه ‌شبنمی مؤثر، ضریب عملکرد، ظرفیت سرمایش و اتلاف اکسرژی مورد بررسی قرارگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1288 - بررسی تجربی عملکرد نانوسیال آب- نانولوله کربنی چند جداره در آبگرم‌کن خورشیدی صفحه تخت تحت جریان طبیعی و اجباری
کوروش حسن زاده عمید خسروداد

امروزه آبگرم‌کن‌های خورشیدی صفحه تخت به‌طور گسترده‌ای جهت گرمایش آب در دما‌های پایین برای کاربرد‌های مسکونی مورد استفاده قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، نانوسیال آب- نانولوله کربنی چند جداره جهت استفاده در آبگرمکن خورشیدی در کسر حجمی % 05/0 تهیه شده و خواص حرارتی این نان چکیده کامل

امروزه آبگرم‌کن‌های خورشیدی صفحه تخت به‌طور گسترده‌ای جهت گرمایش آب در دما‌های پایین برای کاربرد‌های مسکونی مورد استفاده قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، نانوسیال آب- نانولوله کربنی چند جداره جهت استفاده در آبگرمکن خورشیدی در کسر حجمی % 05/0 تهیه شده و خواص حرارتی این نانوسیال به طور آزمایشگاهی اندازه‌گیری شده است. جهت پایدارسازی نانوسیال مورد استفاده از سورفکتانت سدیم دودسیل سولفات استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که استفاده از نانوسیال تاثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد آبگرمکن خورشیدی صفحه تخت داشته و همچنین افزایش کارایی سیستم در جریان طبیعی بیشتر از جریان اجباری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1289 - ساخت و بررسی تجربی اثر خنک‌کننده موضعی در بهبود کارایی آب‌شیرین‌کن‌های خورشیدی
مهدی آریافر هادی کارگر شریف آباد

مناطق گسترده ای از جهان با توجه به ویزگیهای مطلوب و دارای توسعه با کمبود آب شیرین مواجه هستند در حال حاظر در مناطق خشکی که در مقیاس بزرگ توسعه اتفاق افتاده است مانند بخشهایی از شمال آفریقا و خاورمیانه، برای تولید آب شیرین بوسیله آب شیرین کن ها به انرژی زیادی نیاز دارند چکیده کامل

مناطق گسترده ای از جهان با توجه به ویزگیهای مطلوب و دارای توسعه با کمبود آب شیرین مواجه هستند در حال حاظر در مناطق خشکی که در مقیاس بزرگ توسعه اتفاق افتاده است مانند بخشهایی از شمال آفریقا و خاورمیانه، برای تولید آب شیرین بوسیله آب شیرین کن ها به انرژی زیادی نیاز دارند مطالعات و تحقیقات زیادی جهت توسعه آب شیرین کن های خورشیدی توسط انرژی خورشیدی در حال انجام می باشد. با هدف شناسایی چالش های فنی کلیدی و فرصت های بالقوه انرژی خورشیدی، انواع فن آوری ها برای دریافت بهینه انرژی خورشیدی و همچنین فن آوری های مختلف برای سیستم آب شیرین کن خورشیدی شامل تکنینک های پیشرفته برای احیای انرژی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابر این نتیجه می گیریم که توسعه سیستم های آب شیرین کن خورشیدی مقرون به صرفه و با انرژی کارآمد در آینده نزدیک ممکن است زمینه ای برای تامین آب مناطق کویری جهان شود. در این تحقیق اثر خنک‌کننده آبی با دو حالت: آب‌شیرین‌کن ساده (غیر فعال) و آب‌شیرین‌کن با نصب خنک‌کننده آبی (فعال) ازلحاظ آزمایش میزان تولید روزانه موردبررسی و مقایسه قرار گرفته است. آزمایش در ماه آگوست (مرداد) در مختصات جغرافیایی (′ 22°, E: 53′ 34°N:35) انجام‌گرفت و بر اساس نتایج به‌دست‌آمده مشاهده می‌شود بیشینه نرخ تولید آب شیرین غیر فعال به (kg/m2)0.26 در ساعت رسید. همچنین میزان راندمان روزانه حالت غیر فعال از (kg/m2.day) 1.035 به روزانه (kg/m2) 1.530 در حالت فعال رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1290 - ساخت و بررسی تجربی کاربرد لوله گرمایی و خنک‌کننده آبی در بهبود کارایی آب‌شیرین‌کن‌های خورشیدی
هادی کارگر شریف آباد مهدی آریافر

تأمین آب سالم و شیرین یکی از مسائل اساسی در مناطق مختلف جهان بخصوص در مناطق خشک و دورافتاده به شمار می‌رود. روش‌های مختلفی برای شیرین‌سازی آب‌های شور وجود دارند که از میان آن‌ها دستگاه‌های تقطیر خورشیدی می‌توانند راه‌حل مناسبی برای مناطق کم‌جمعیت که از شدت تابش خورشیدی چکیده کامل

تأمین آب سالم و شیرین یکی از مسائل اساسی در مناطق مختلف جهان بخصوص در مناطق خشک و دورافتاده به شمار می‌رود. روش‌های مختلفی برای شیرین‌سازی آب‌های شور وجود دارند که از میان آن‌ها دستگاه‌های تقطیر خورشیدی می‌توانند راه‌حل مناسبی برای مناطق کم‌جمعیت که از شدت تابش خورشیدی کافی برخوردار هستند ‌باشند. در این تحقیق تلاش شده است تا ضمن بیان ضرورت تأمین آب آشامیدنی سالم، اصول و مبانی عملکرد دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن خورشیدی با استفاده از منابع در دسترس موردبررسی قرارمی گیرد. در تحقیق حاضر اثر خنک‌کننده آبی با دو حالت: آب‌شیرین‌کن با هیت پایپ و منیفولد (نیمه فعال) و آب‌شیرین‌کن با خنک‌کننده آبی ولوله‌های گرمایی و منیفولد (حالت فعال) ازلحاظ آزمایش میزان تولید روزانه موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. آزمایش در ماه اوت (شهریور) در مختصات جغرافیایی (′ 22°, E: 53′ 34°N:35) انجام‌گرفته است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده مشاهده می‌شود بیشینه نرخ تولید آب شیرین در حالت فعال به (kg/m2)0.43 در ساعت رسید. همچنین میزان راندمان روزانه حالت نیمه فعال از 1.87(kg/m2.day) به روزانه (kg/m2) 2.085 در حالت فعال رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1291 - تاثیرلایه متخلخل بر راندمان آب شیرین کن خورشیدی شیب دار یک طرفه-بررسی تجربی
نادر رهبر علی خوش آهنگ

در این پژوهش، اثر استفاده از لایه متخلخل روی راندمان آب شیرین کن خورشیدی شیب دار یک طرفه به‌صورت تجربی مطالعه می شود. بدین منظور، دو آب شیرین کن با ابعاد مشابه که یکی به صورت ساده و دیگری به صورت اصلاح شده با ماده متخلخل ساخته شده و به طور هم زمان مورد آزمایش قرار می گی چکیده کامل

در این پژوهش، اثر استفاده از لایه متخلخل روی راندمان آب شیرین کن خورشیدی شیب دار یک طرفه به‌صورت تجربی مطالعه می شود. بدین منظور، دو آب شیرین کن با ابعاد مشابه که یکی به صورت ساده و دیگری به صورت اصلاح شده با ماده متخلخل ساخته شده و به طور هم زمان مورد آزمایش قرار می گیرند. اسفنج سیاه که دارای ظرفیت حرارتی پایین و خاصیت فیتیله ای می باشد به عنوان ماده متخلخل انتخاب می شود. همه آزمایش ها تحت شرایط آب و هوایی شهر سمنان (در طول جغرافیایی 53 درجه و عرض جغرافیایی 35 درجه) انجام می شوند. نتایج نشان داد که میزان تولید روزانه آب مقطر با قرار دادن اسفنج درون آب‌شیرین‌کن افزایش می یابد. آب شیرین کن های ساده و اصلاح‌شده با ماده متخلخل به ترتیب به میزان 3263 و 3829 سی‌سی بر متر مربع از مساحت مخزن آب شور، آب مقطر تولید می کنند. بر این اساس، آب شیرین کن اصلاح شده حدود 35/17% آب مقطر بیشتری نسبت به آب شیرین کن ساده در طول یک روز و در شرایطی مشابه تولید می کند. روند تغییرات مشابهی بین راندمان روزانه برای آب شیرین کن از یک‌سو و میزان تابش خورشید یا دمای محیط از سوی دیگر در طول آزمایش وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1292 - مروری بر تحقیقات صورت گرفته بر روی تاثیر استفاده از مواد متخلخل و نانوذرات در بهبود عملکرد آب شیرین کن های خورشیدی
نادر رهبر علی خوش آهنگ

بحران کمبود آب شرب، به یکی از چالش های اصلی جوامع بشری در سال های اخیر تبدیل شده است. اکثر منابع آبی موجود در کره زمین یا به صورت آب شور غیر قابل شرب و یا به صورت یخچال در قطب ها ذخیره شده اند. بنابراین از آن ها نمی توان به صورت مستقیم جهت آشامیدن استفاده نمود. این موضو چکیده کامل

بحران کمبود آب شرب، به یکی از چالش های اصلی جوامع بشری در سال های اخیر تبدیل شده است. اکثر منابع آبی موجود در کره زمین یا به صورت آب شور غیر قابل شرب و یا به صورت یخچال در قطب ها ذخیره شده اند. بنابراین از آن ها نمی توان به صورت مستقیم جهت آشامیدن استفاده نمود. این موضوع، اهمیت استفاده از تکنیک-های مناسب جهت شیرین‌سازی آب را نشان می‌دهد. یکی از این تکنیک ها، استفاده از آب شیرین کن های خورشیدی است که از آن در نواحی گرمسیری دور افتاده می توان بهره جست. ساختار ساده، هزینه ساخت پایین و استفاده از انرژی خورشید به عنوان منبع پاک و در دسترس از جمله مزایای این گونه وسایل می باشند. مشکلی اصلی آب شیرین کن های خورشیدی، پایین بودن راندمان آن ها می باشد. محققین در این زمینه روش های فعال و غیر فعال زیادی را برای افزایش راندمان آن ها به کار بردند. در این پژوهش، تحقیقات روی دو روش غیرفعال به کارگرفته شده برای افزایش راندمان آب شیرین کن خورشیدی شامل استفاده از مواد متخلخل و نانوذرات مرور می شوند. نتایج تحقیقات به دست آمده در این زمینه ها به صورت خلاصه ارائه می شوند. در پایان، بر اساس مرور انجام شده، چند پیشنهاد برای ادامه کار در آینده مطرح می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1293 - مطالعه عددی تاثیر بکارگیری مانع معمولی و متخلخل بر نرخ انتقال حرارت و تولید آب شیرین در آب شیرین‌کن خورشیدی
رضا شعبانی هادی کارگر شریف آباد

بحران کمبود آب شیرین و کمبود آن در اکثر نقاط جهان سبب گسترش انواع آب شیرین‌کن ها گردیده است. یکی از نمونه‌های پرکاربرد آن، آب شیرین‌کن خورشیدی می‌باشد. در این مقاله، به بررسی پارامتری تاثیر قرار دادن مانع معمولی و متخلخل در محفظه آب شیرین‌کن نوع حوضچه‌ای بر نرخ انتقال ح چکیده کامل

بحران کمبود آب شیرین و کمبود آن در اکثر نقاط جهان سبب گسترش انواع آب شیرین‌کن ها گردیده است. یکی از نمونه‌های پرکاربرد آن، آب شیرین‌کن خورشیدی می‌باشد. در این مقاله، به بررسی پارامتری تاثیر قرار دادن مانع معمولی و متخلخل در محفظه آب شیرین‌کن نوع حوضچه‌ای بر نرخ انتقال حرارت و نرخ آب تولیدی توسط آن پرداخته شده است. وجود مانع در موقعیت‌های مختلف و با تخلخل‌های گوناگون در محفظه آب شیرین‌کن مورد بررسی قرار گرفته شده است. به منظور مدلسازی محفظه آب شیرین‌کن مورد نظر، ابتدا هندسه سه‌بعدی آن شبکه‌بندی شده و سپس توسط نرم افزار فلوئنت شبیه‌سازی گردیده است. براساس نتایج بدست آمده، قرار گرفتن مانع در موقعیت بهینه در محفظه آب شیرین‌کن، باعث افزایش قابل توجه عدد ناسلت و در نتیجه نرخ انتقال جرم و تولید آب خواهد شد. همچنین، استفاده از مانع متخلخل، باعث کاهش نرخ انتقال حرارت و انتقال جرم نیز خواهد شد. در انتها نیز، تاثیر مانع بر گردابه‌های درون محفظه آب شیرین‌کن و تاثیر آنها بر تغییرات دما و نسبت جرمی در نواحی مختلف آن، مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1294 - مدلسازی لوله های انتقال گاز با شبکه های عصبی مصنوعی به منظور تشخیص عیوب آنها
علی جودکی مرتضی محمدظاهری احسان جمشیدی

این مقاله معرفی رویکرد جدید برای عیب یابی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی به کمک امواج مکانیکی است که این روش بسیار ارزان تر و آسان تر از روش اولتراسوند است. که در حال حاضر مشغول به کارمی باشد. این خطوط معمولا در شرایط محیطی سخت و دور از دسترس و در م چکیده کامل

این مقاله معرفی رویکرد جدید برای عیب یابی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی به کمک امواج مکانیکی است که این روش بسیار ارزان تر و آسان تر از روش اولتراسوند است. که در حال حاضر مشغول به کارمی باشد. این خطوط معمولا در شرایط محیطی سخت و دور از دسترس و در مسافت های طولانی قرار دارند و استفاده از سیستم های که بصورت آنی و دقیق بتوانند عیب ها و نشتی های این لوله را گزارش دهند حیاتی می باشد.روش ارائه شده شامل مدل سازی یک قطعه لوله 2 اینچی به طول 50 متر در نرم افزار آباکوس6.121است. سپس در نرم افزار اجزاء محدود مدل اجزاء محدود بدست آورده شده است. سپس برای تایید و اعتبار سنجی به مدل اجزاء محدود، قطعه تحت تست مودال قرار گرفته و بعد از تایید مدل شبیه سازی عیب ها که شامل ایجاد 15 سوراخ به شعاع یک میلی متر در فاصله های سه متری است بر روی مدل اجزاء محدود انجام شده است.سپس با گرفتن ارتعاشات(شتاب) لوله در حالت سالم و حالت با عیب و انتقال داده ها شتاب به حوزه فرکانس انجام می شود سپس با استفاده از امضای مکانیکی عیوب ،اختلاف شتاب بین دو مدل سالم و معیوب محاسبه می شود.در مرحله بعد با استفاده از تکنیک های آماری داده های بدست آمده را بصورت مطلوب کاهش می دهیم وسپس شبکه عصبی مصنوعی پایه شعاعی (RBFN) و شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه (MLP) برای تخمین مکانی عیب آموزش داده می شود. نتایج بدست آمده قابلیت شبکه های عصبی طراحی شده در تخمین موقیعت عیب را به خوبی نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1295 - تشخیص آسیب در خطوط انتقال گاز بر اساس تغییرات فرکانس طبیعی به کمک شبکه های عصبی مصنوعی
علی اصغر بینائیان احسان جمشیدی علیرضا ارغوان

هدف از این مقاله معرفی یک رویکرد جدید برای عیب یابی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از امواج مکانیکی است. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از خصوصیات فرکانس طبیعی و تغییر آن، روشی جهت پیدا کردن عیوب ارائه گردد. با توجه به ارتباط جرم و سفتی در تعیین فرکانس طبیعی، به چکیده کامل

هدف از این مقاله معرفی یک رویکرد جدید برای عیب یابی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از امواج مکانیکی است. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از خصوصیات فرکانس طبیعی و تغییر آن، روشی جهت پیدا کردن عیوب ارائه گردد. با توجه به ارتباط جرم و سفتی در تعیین فرکانس طبیعی، به جای ایجاد عیب (کاهش سفتی) از افزایش جرم استفاده شده است. روش ارائه شده شامل مدل سازی لوله 2 اینچی به طول2 متر در نرم افزار آباکوس و بررسی فرکانسهای طبیعی لوله در حالت سالم و دارای عیب ( ایجاد ترک ) است . سپس نسبت به تعیین جرم معادل برای مدل سازی عیوب اقدام شده است و در ادامه لوله فوق تحت آنالیز مودال تجربی قرار گرفت و با ایجاد عیوب مصنوعی ( افزودن جرم )، حالتهای مختلف آن آزمایش گردید. سپس از اطلاعات به دست آمده درآموزش شبکه عصبی پرسپترون در محیط نرم افزار متلب استفاده شده است و خروجی برنامه مکان عیب و شدت آن (مقدار جرم ) می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1296 - روشهای متداول کاهش صدا در صنایع نساجی
بهرام جمشیدی محمد اصابتی اسماعیل غنیان

سطح بالای نویز باعث اثرات روانی و آسیب های جسمی از جمله کج خلقی، از دست دادن تمرکز، اضطراب، افزایش ضربان قلب، بالارفتن فشار خون و اختلال خواب می شود. یک دقیقه قرار گرفتن در معرض صدایی بالاتر از 100 دسی بل A می تواند باعث ناشنوایی دائمی گردد. مطالعات نشان می دهد که تعداد چکیده کامل

سطح بالای نویز باعث اثرات روانی و آسیب های جسمی از جمله کج خلقی، از دست دادن تمرکز، اضطراب، افزایش ضربان قلب، بالارفتن فشار خون و اختلال خواب می شود. یک دقیقه قرار گرفتن در معرض صدایی بالاتر از 100 دسی بل A می تواند باعث ناشنوایی دائمی گردد. مطالعات نشان می دهد که تعداد زیادی از کارگران نساجی، به خصوص بافندگان، از کاهش شنوایی شغلی رنج می برند. تولید کنندگان ماشین آلات صنعتی تلاش های قابل توجهی انجام دادند تا در عین حال که سرعت ماشین ها را ارتقا می دهند، انتشار نویز را تا آنجا که ممکن است پایین نگه دارند، اما این اقدامات برای محافظت کارگران در برابر ناشنوایی شغلی کافی نیستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1297 - شبیه سازی تاثیر لقی بین سنبه و ماتریس بر حد نسبت کشش در فرآیند کشش عمیق فولاد زنگ نزن
علی فتحی جوکندان مهرداد عضو امینیان

کشش عمیق یکی از مهمترین فرآیندهای شکل دادن ورق های فلزی در صنعت می باشد که در آن یک ورق مسطح توسط سنبه به درون حفره ماتریس کشیده شده و شکل سنبه را به خود می گیرد. یکی از پارامترهای مهم در فرآیند کشش عمیق لقی بین سنبه و ماتریس می باشد که تاثیر بسزایی در حد نسبت کشش داشته چکیده کامل

کشش عمیق یکی از مهمترین فرآیندهای شکل دادن ورق های فلزی در صنعت می باشد که در آن یک ورق مسطح توسط سنبه به درون حفره ماتریس کشیده شده و شکل سنبه را به خود می گیرد. یکی از پارامترهای مهم در فرآیند کشش عمیق لقی بین سنبه و ماتریس می باشد که تاثیر بسزایی در حد نسبت کشش داشته و برای تولید اشکال پیچیده حائز اهمیت می باشد. یک ابزار مفید برای مطالعه این فرآیند و تاثیر پارامتر های موثر بر آن روش اجزاء محدود است. در این تحقیق اثر لقی بین سنبه و ماتریس بر حد نسبت کشش بررسی شد. و مشخص گردید که از میان لقی های انتخاب شده لقی 9/0 میلی متر مناسب ترین لقی برای ورق با ضخامت 6/0 میلی متر می باشد و با کاهش این لقی در 66/0 میلی متر حد نسبت کشش قطعه نیز کاهش خواهد یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1298 - ارزیابی توسعه گردشگری شهر آبگرم با استفاده از مدل SWOT
سجاد فلاح پور محمدابراهیم رمضانی علی اکبر جعفرلو اکرم علمشاهی

تمدن چند هزار ساله کشو در طی سالیان دراز، شرایط ویژه ای برای رشته‌های علمی مختلف ایجاد کرده است. یکی از عوامل محرک در جریان گردشگری باستان شناسی و آثار تاریخی می‌باشد. علاوه بر گذشته کشور شرایط طبیعی ویژه از جمله طبیعت زیبا، غارها و آب‌های گرم و... همه از عوامل جاذب گرد چکیده کامل

تمدن چند هزار ساله کشو در طی سالیان دراز، شرایط ویژه ای برای رشته‌های علمی مختلف ایجاد کرده است. یکی از عوامل محرک در جریان گردشگری باستان شناسی و آثار تاریخی می‌باشد. علاوه بر گذشته کشور شرایط طبیعی ویژه از جمله طبیعت زیبا، غارها و آب‌های گرم و... همه از عوامل جاذب گردشگر می‌باشند. یکی از شهرهایی که می‌تواند به نقطه گردشگری ویژه تبدیل شود شهر آبگرم در استان قزوین می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری داده‌ها از طریق بررسی‌های کتابخانه ای و مطالعات میدانی صورت گرفته است. با شناخت توان‌ها و قابلیت‌ها و محدودیت‌ها و نارسایی‌های گردشگری در شهر آبگرم، با تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل SWOT استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان دهنده آن است که شهر آبگرم با وجود بر خورداری از ظرفیت‌های خوب گردشگری، با کمبود امکانات زیربنایی، اقامتی، مسائل مدیریتی و تبلیغات مواجه است. از طرف دیگر، وجود زمینه‌های اشتغال، درآمدزایی، و سرمایه گذاری‌های خصوصی و دولتی از راهکارهای توسعه در امر گردشگری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1299 - ارزیابی و دقت‌سنجی روش‌های زمین آماری در برآورد سطح بهینه ایستابی آب‌های زیرزمینی، مطالعه موردی: شمال‌غرب دشت کرمانشاه
محمد رستمی

مدیریت صحیح منابعآبزیرزمینی مستلزم در دست داشتن مشخصات صحیح مربوط به ویژگی‌های سفره آب زیرزمینی، توزیع فضایی مشخصات آن و عمق پیوسته سطح ایستابی و نوسانات آن می باشد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و دقت‌سنجی روش‌های زمین آمار در برآوردیک سطح پیوسته ایستابی بهینه برای آب‌های زیر چکیده کامل

مدیریت صحیح منابعآبزیرزمینی مستلزم در دست داشتن مشخصات صحیح مربوط به ویژگی‌های سفره آب زیرزمینی، توزیع فضایی مشخصات آن و عمق پیوسته سطح ایستابی و نوسانات آن می باشد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و دقت‌سنجی روش‌های زمین آمار در برآوردیک سطح پیوسته ایستابی بهینه برای آب‌های زیرزمینی محدوده ای به مساحت 999کیلومتر مربع در شمال-غربدشتکرمانشاه می‌باشد. بدین منظور از آمار سطح ایستابی مربوط به 50 حلقه چاه در محدوده مطالعاتی استفاده شد،دراین راستا با استفاده از گزینش نیم تغییر نمای بهینه از بین 4 نیم تغییر نمای نمایی، خطی، گوسین و کروی به تحلیل ساختار و همبستگی فضایی سطح ایستابی چاه ها اقدام گردید.از 3 مدل درونیاب زمین آماری کریجینگ معمولی، ساده و عمومی به منظور برآورد سطح ایستابی محدوده مطالعاتی استفاده گردید. سپس با به کار گیری الگوریتمارزیابی متقابلو از طریق شاخص‌هایجذر مربع خطای میانگین، خطای سیستماتیک و غیر سیستماتیک مدل، خطای مطلق و بایاس میانگین، شاخص قابلیت پذیرش و ضریب تبیین،به ارزیابی و دقت سنجی مدل های درون یاب مذکور در براورد سطح ایستابی منطقه مورد نظر اقدام گردید. نتایج نشان داد که مدل کریجینگ معمولی با نیم تغییر نماینمایی و در نظر گیری 8 همسایهبهترین درونیاب در مدل سازیسطح ایستابی محدوده مطالعاتی می‌باشد. خروجی کار میتواند راهنمای برنامه ریزان در مکان‌یابی بهینه حفر شبکه چاه‌های کشاورزی باشد. برنامه ریزان می‌توانند از طریق به روز کردن داده‌های این مدل، از آن به عنوان یک مدل بهینه برای پایش نوسانات سطح ایستابی آب منطقه مورد مطالعه و برنامه ریزی در مورد میزان بهره برداری از سفره، استفاده کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1300 - سنجش و ارزیابی ابعاد و مولفه های زیست پذیری شهری با تاکید بر توسعه پایدار(نمونه موردی: شهر نورآباد دلفان)
احمد پوراحمد احمد حاتمی

پژوهش حاضر در پی ‌آنست که با بررسی میزان زیست پذیری، در شهر نورآباد دلفان آن را به‌سوی توسعه پایدار سوق دهد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه و مشاهده مستقیم است جامعه آماری آن تمام شهروندان شهر نورآباد که در سرشماری سال 1395 برابر با 66417 نف چکیده کامل

پژوهش حاضر در پی ‌آنست که با بررسی میزان زیست پذیری، در شهر نورآباد دلفان آن را به‌سوی توسعه پایدار سوق دهد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه و مشاهده مستقیم است جامعه آماری آن تمام شهروندان شهر نورآباد که در سرشماری سال 1395 برابر با 66417 نفر بوده است. برای تخمین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. بعد از مشخص شدن حجم نمونه پرسشنامه‌ها به ‌صورت تصادفی ساده در بین شهروندان پخش گردید. اطلاعات به ‌دست ‌آمده با استفاده از نرافزار Spss و آزمون‌های T تک نمونه‌ای، آزمون فریدمن تجزیه ‌و تحلیل گردیدند. نتایج این پژوهش نشان داد که در شهر نورآباد ابعاد زیست پذیری به هم هماهنگ و هم‌اندازه نبوده و بعد زیست‌محیطی با مجموع 3 شاخص مطلوب و میانگین رتبه 55/2 در وضعیت مناسب بوده و همخوانی بیشتری با معیارهای شهر زیست پذیر دارد. در بعد اجتماعی از مجموع 6 شاخص تدوین‌ شده 2 شاخص آموزش، همبستگی و تعلق اجتماعی در وضعیت مطلوب و چهار شاخص میزان خدمات اوقات فراغت، خدمات بهداشتی و درمانی، امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی در وضعیت نامطلوب بوده است. میانگین رتبه برای بعد اجتماعی 90/1 بوده است. و در مرحله آخر بعد اقتصادی با 4 شاخص که دو شاخص مسکن و کالای مصرفی در وضعیت مطلوب و شاخص حمل‌ونقل و امکانات زیربنایی نیز در وضعیت نسبتا مطلوب و شاخص اشتغال در وضعیت بسیار نامطلوب ارزیابی‌ شده است. نامطلوب بودن شاخص اشتغال در این شهر نه ‌تنها زیست پذیری را به ‌شدت کاهش داده است. بلکه موجب مهاجرت‌های دائمی و فصلی و مخصوصاً قشر جوان در شهر نورآباد شده است. بنابراین میزان ابعاد زیست پذیری در شهر نورآباد با شدت و ضعف همراه است و هرچه از بعد زیست‌محیطی به ‌طرف ابعاد اجتماعی و اقتصادی حرکت کنیم از شدت زیست پذیری کاسته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1301 - ارزیابی قابلیت الگوریتم های طبقه بندی نظارت شده در تهیه نقشه پوشش گیاهی ( مطالعه موردی: آبیک)
انسیه میهن پرست

چکیده به منظور مدیریت صحیح اکوسیستم‌های مرتعی و پوشش گیاهی، باید ارتباط بین اجزای آنها را شناخت. یکی از اجزای اصلی این اکوسیستم‌ها پوشش گیاهی و ترکیب آن بوده که تحت کنترل عوامل محیطی قرار دارد. به‌عبارت دیگر، الگوی توزیع پوشش گیاهی بوسیله بسیاری از عوامل محیطی تأثیر می‌ چکیده کامل

چکیده به منظور مدیریت صحیح اکوسیستم‌های مرتعی و پوشش گیاهی، باید ارتباط بین اجزای آنها را شناخت. یکی از اجزای اصلی این اکوسیستم‌ها پوشش گیاهی و ترکیب آن بوده که تحت کنترل عوامل محیطی قرار دارد. به‌عبارت دیگر، الگوی توزیع پوشش گیاهی بوسیله بسیاری از عوامل محیطی تأثیر می‌پذیرد. .امروزه کسب وآگاهی در رابطه با پوشش گیاهی و سلامت آن نقش مهمی در مدیریت خاک و گیاهان ایفا می کند. همچنین در حال حاضر استفاده از نقشه های پوشش گیاهی یکی از ارکان مهم در تولید اطلاعات جهت برنامه ریزی های منطقه ای است. لذا با استفاده از دانش سنجش از دور و بررسی دقیق عناصر میتوان پی به شناخت پوشش گیاهی و انواع آن و پراکندگی آن با استفاده از تصاویر ماهواره ای برد. لذا در تحقیق حاضر برای ارزیابی پوشش گیاهی و پراکندگی آن برای منطقه آبیک از دو الگوریتم طبقه بندی نظارت شده شامل Maximum likehood و Spactral angel mapper استفاده شده است. صحت کلی برای الگوریتم MLC و SAM به ترتیب 91.86 و 68.85 و ضریب کاپا MLC و SAM به ترتیب 0.89 و 0.62 ارزیابی شده است. بنابراین الگوریتم MLC روش مناسب تری برای ارزیابی و تخمین پراکندگی پوشش گیاهی منطقه آبیک شناخته شد و براین اساس الگوریتم MLC دارای صحت بالاتری نسبت به الگوریتم SAM است. ناگفته نماند که همبستگی بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی یکی از مهمترین مسائل تأثیرگذار در شکل گیری ساختار جوامع گیاهی و پراکنش آنها در هر ناحیه و منطقه ای مورد مطالعه ای می باشد و به طبع شرایط خاص هر منطقه متفاوت است و باید بررسی های دقیق برای شناخت پوشش گیاهی و مدیریت آن انجام پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1302 - پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز داراب فارس)
حمیدرضا امیری یوسف شفیعی آوا فخرایی راد حجت اله کشاورز

محدودیت و کمبود منابع آب زیرزمینی در دشت داراب فارس سبب شده این دشت در وضعیت بحرانی و در گروه ممنوعه قرار گیرد. با مدیریت صحیح می‌توان ظرفیت منابع آب‌های موجود سطحی و زیرزمینی به‌خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه‌ریزی جامعی برای بهره‌برداری درست از آنها انجام شود. است چکیده کامل

محدودیت و کمبود منابع آب زیرزمینی در دشت داراب فارس سبب شده این دشت در وضعیت بحرانی و در گروه ممنوعه قرار گیرد. با مدیریت صحیح می‌توان ظرفیت منابع آب‌های موجود سطحی و زیرزمینی به‌خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه‌ریزی جامعی برای بهره‌برداری درست از آنها انجام شود. استفاده از GIS در کنار داده‌های مشاهده‌ای منجر برآورد آسان و سیستمی مناطق مستعد تغذیه آب‌های زیرزمینی می‌گردد. هدف این پژوهش پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل AHP و توابع فازی در محیط GIS می‌باشد. برای ارزیابی پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی 10 معیار زمین‌شناسی، تراکم گسل، ارتفاع، شیب، کاربری اراضی، خاک‌، ژئومورفولوژی، بارش، تراکم زهکشی و فاصله از رودخانه‌ها، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. لایه‌هادر محیط GIS آماده‌سازی شده و سپس با استفاده از توابع منطق فازی، پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی مدل‌سازی شده است. نتایج نشان‌ داد که استفاده از گامای 98/0 نتایج مطلوب‌تری نسبت به دیگر اعداد مشخص کرد. مناطق با پتانسیل بالای آب زیرزمینی با دقت بالا تعیین شد. برای اعتبارسنجی مدل از چاه‌های بهره‌برداری در منطقه استفاده شده است. حدود 62/63 درصد از این نوع چاه‌ها در پهنه‌های با پتانسیل خوب و خیلی‌خوب قرار دارند. پهنه‌های دارای پتانسیل خوب و خیلی‌خوب منطبق بر ذخایر تراسی، آبرفت‌ها و رسوبات دوران چهارم و دارای شیب کم (5-0 درجه) است. حدود 31 درصد از حوزه آبخیز در دو طبقه‌ی پتانسیل خوب و خیلی‌خوب قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1303 - برآورد وپهنه بندی پتانسیل خطر سیل گیری در حوضه آبریز کن تهران با استفاده از مدل تصمیم گیری فازی
انسیه میهن پرست

با توجه به شرایط طبیعی کشورایران،عدم توجه به موضوع سیلاب ها میتواند خسارات های جبران ناپذیری به بار آورد که در این میان برآورد سیلاب و پهنه بندی نواحی سیل گیر اهمیت بسیار زیادی در کنترل خطرات دارد. به دلیل قرار گیری حوضه کن در شمال تهران و قرارگیری در دامنه ها وشیب های چکیده کامل

با توجه به شرایط طبیعی کشورایران،عدم توجه به موضوع سیلاب ها میتواند خسارات های جبران ناپذیری به بار آورد که در این میان برآورد سیلاب و پهنه بندی نواحی سیل گیر اهمیت بسیار زیادی در کنترل خطرات دارد. به دلیل قرار گیری حوضه کن در شمال تهران و قرارگیری در دامنه ها وشیب های تند و خصوصیات بارش و پوشش گیاهی وقوع سیلاب یکی از دغدغه های عمده در این منطقه می باشد. همچنین ساخت وسازها وایجاد رستوران ها در حاشیه رودخانه ها و تخریب پوشش گیاهی باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی گردیده است. حجم زیاد آب ازسمتی بر بزرگی طغیان سیل می‌افزاید و از طرفی با افزایش فرسایش، رسوباتی به وجود می‌آورد که با برجای گذاشتن آن‌ها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش می‌یابد. علت اصلی وقوع این سیلاب‌ها بارش باران‌های شدید و گاهی نیز ذوب برف است که باعث طغیان رودخانه و جاری شدن آب در زمین‌های حاشیه‌ای رود می‌شود. در این تحقیق کوشش شده که نواحی سیل گیر حوضه کن در شمال استان تهران با استفاده از مدل تصمیم گیری فازی مورد مطالعه و پهنه بندی قرار گیرد. پس از بررسی معیارهای مورد نیاز فازی سازی هریک از آنها انجام شده است و برای پهنه بندی با استفاده از عملگر های gama ، or و and تلفیق لایه های اطلاعاتی فازی صورت گرفته است و برای شناسایی مناطق سیل گیر حوضه آبریز کن عملگر گاما (0.8) به خوبی نواحی سیل گیر را بارزسازی کرده است. عملگر and ، حداکثر درجه عضویت اعضا را استخراج می کند و از دقت بالایی در مکانیابی برخوردار نمی باشد. عمگر or نیز عملگر اشتراک مجموعه هاست. که حداقل درجه عضویت اعضا را استخراج می کند در نتیجه برای تحقیق حاضر عملگر گاما در ارتباط با پهنه بندی خطر حوضه آبریز کن ، بسیار مطلوب عمل کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1304 - مقایسه روشهای هیدرولوژیکی احتساب کننده رطوبت خاک و نروفازی در شبیه‌سازی بارش- رواناب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز زولاچای)
ابراهیم یوسفی مبرهن

شبیه‌سازی هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز، برای تخمین دبی اوج و حجم سیلاب حاصل ازبارندگی ها، روند یابی سیلاب در رودخانه ها و تحلیل هیدروگراف سیلاب ها صورت می گیرد. هدف از این تحقیق، کاربرد مدل های احتساب کننده رطوبت خاک (HMS SMA) و نروفازی در برآورد دبی متوسط روزانه، حجم روا چکیده کامل

شبیه‌سازی هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز، برای تخمین دبی اوج و حجم سیلاب حاصل ازبارندگی ها، روند یابی سیلاب در رودخانه ها و تحلیل هیدروگراف سیلاب ها صورت می گیرد. هدف از این تحقیق، کاربرد مدل های احتساب کننده رطوبت خاک (HMS SMA) و نروفازی در برآورد دبی متوسط روزانه، حجم رواناب و تحلیل هیدروگراف ناشی از شبیه سازی فرآیند بارش-رواناب در حوزه آبخیز زولاچای می‌باشد. در این تحقیق پس از مدل‌سازی حوزه آبخیز در الحاقیه HEC-GeoHMS، مدل به برنامه HEC-HMS وارد و با تخمین پارامترهای مدل احتساب کننده رطوبت خاک، شبیه سازی بارش-رواناب در سایر مقیاس‌ها انجام شد. با بررسی مقیاس‌های زمانی واسنجی و بهینه‌سازی پارامترهای مدل HMS SMA می‌توان گفت که مقیاس زمانی ماهانه در شبیه‌سازی بارش-رواناب دقیق‌تر از مقیاس‌های زمانی سالانه، نیم‌سالانه و فصلی عمل می‌کند، همچنین مقیاس زمانی فصلی می‌تواند بهتر از سایر مقیاس‌های زمانی دبی اوج را تخمین بزند. مقایسه واسنجی و بهینه‌سازی روشهای احتساب کننده رطوبت خاک و نروفازی نشان داد روش فازی با بهترین ضرایب آماری (ضریب کارایی ناش-ساتکلیف 76/0 و مجموع مربعات خطای 18/0)، دقیق‌تر از روش SMA، شبیه‌سازی بارش-رواناب را انجام می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1305 - تحلیل منطقه ای و ارزیابی شبکه ایستگاه‏های باران‏سنجی و آب‏سنجی حوزه آبخیز جراحی- زهره با استفاده از آنتروپی انتقال اطلاعات گسسته
سید مرتضی طباطبایی سید امیر شمس نیا علیرضا والی پور

ارزیابی کیفیت اطلاعات ثبت شده مربوط به بارش و آبدهی ایستگاه‌ها نقش مهمی در بهبود کارایی و اصلاح نواقص آنها دارد. به همین علت جهت ایجاد و توسعه شبکه‌هایی مناسب و بهینه، شبکه‌ها باید مرتبا و در بازه‌های زمانی منظم براساس نیا-زهای پیش‌رو مورد ارزیابی و پایش قرار گیرند. در چکیده کامل

ارزیابی کیفیت اطلاعات ثبت شده مربوط به بارش و آبدهی ایستگاه‌ها نقش مهمی در بهبود کارایی و اصلاح نواقص آنها دارد. به همین علت جهت ایجاد و توسعه شبکه‌هایی مناسب و بهینه، شبکه‌ها باید مرتبا و در بازه‌های زمانی منظم براساس نیا-زهای پیش‌رو مورد ارزیابی و پایش قرار گیرند. در پژوهش حاضر با استفاده از تئوری آنتروپی، ارزش منطقه ای ایستگاه های باران سنجی و آب سنجی حوزه آبخیز جراحی- زهره مورد بررسی قرار گرفته است. با در نظر گرفتن گروهی از شاخص های آنتروپی، به تعیین ایستگاه های شاخص و مناطق ضعیف از نظر تبادل اطلاعات در شبکه پایش حوزه آبخیز پرداخته شده است و در نهایت پهنه‌بندی انجام گرفته است. براساس نتایج بدست آمده، 39/7 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه باران سنجی می&lrm;باشد، در حالیکه نزدیک به 53 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات بوده و 40 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 42 ایستگاه منتخب شبکه باران سنجی حوزه جراحی- زهره قابل قبول نمی باشد و ضروری است نسبت به پراکنش و چیدمان ایستگاه های باران سنجی حوزه تجدیدنظر جدی صورت گیرد. همچنین 16/21 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه آب سنجی می&lrm;باشد. در حالیکه بالغ بر 7/5 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات و بیش از 73 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 16 ایستگاه منتخب شبکه آب سنجی حوزه جراحی- زهره بهینه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1306 - تدوین راهبردهای برندسازی براساس ابعاد کالبدی و زیست محیطی شهر هوشمند در منطقه شش تهران محله یوسف آباد
اعظم ملائی زینب کرکه آبادی عباس ارغان

سهم مطالعه در تئوری برندسازی مکان این است که به طور کلی شهرها و مقاصد جنبه‌های هوشمند خود را در استراتژی برندسازی خود لحاظ نمی‌کنند. بنابراین باید تلاش کرد تا درک کرد که برندسازی تنها مدیریت و ارتباطات یک برند نیست. این باید یک فرآیند کامل مدیریت، در حال تکامل دائمی باش چکیده کامل

سهم مطالعه در تئوری برندسازی مکان این است که به طور کلی شهرها و مقاصد جنبه‌های هوشمند خود را در استراتژی برندسازی خود لحاظ نمی‌کنند. بنابراین باید تلاش کرد تا درک کرد که برندسازی تنها مدیریت و ارتباطات یک برند نیست. این باید یک فرآیند کامل مدیریت، در حال تکامل دائمی باشد، که تمام جنبه های کلیدی هویت، واقعیت و توسعه شهرها و مقاصد را در بر گیرد، تحقیق حاضر از مبنای هدف، از نوع کاربردی و از منظر روش شناسی، کمی می‌باشد. برای جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. برای نمونه‌گیری از جامعه آماری، برنامه ریزان شهری منطقه شش تهران محله یوسف آباد در نظر گرفته می‌شوند. بدین منظور در این مطالعه، از نمونه‌گیری تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه آماری با توجه به نامعلوم بودن آمار دقیق تعداد افراد متخصص در زمینه برنامه ریزی شهری، با نظر اساتید و مشاوران، 30 نفر می‌باشد. روایی پرسشنامه، روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 88/0 تعیین گردید. برای توصیف داده‌ها از آمار توصیفی و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم افزار SPSS استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد بین مولفه های کالبدی و زیست محیطی برندسازی شهری محلسف اباد با شهر هوشمند رابطه معناداری وجود دارد. همچنین می توان با استفاده از برگزاری نمایشگاه ها و رویدادهای مختلف، اطلاع رسانی آنلاین (یا برندسازی شهری در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی) و وبسایت های طراحی شده با نام دامنۀ مخصوص به شهر، میزان نامحدودی از اطلاعات را دربارۀ محله یوسف آباد به مخاطبین خود انتقال داده و با ارائه تورهای گردشگری مجازی، علائم و عناصر هویت بصری شهر، شعارتبلیغاتی، تقویمِ رویدادهای شهر، امکان برنامه ریزی و رزرو آنلاین امکانات و دیگر امکانات نامحدود، بر درک مخاطبان از آن محله اثرگذار باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1307 - بررسی تاثیر خشکسالی بر تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی آبخوان دیواندره-بیجار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و شاخص منبع آب زیرزمینی
ابراهیم یوسفی مبرهن سمیرا زندی فر

با توجه به وقوع دوره‌های خشکسالی و افزایش بهره‌برداری از آبخوان، گسترش کشاورزی و افزایش برداشت آب‌های زیرزمینی، تراز سطح آب زیرزمینی در آبخوان دیواندره-بیجار کاهش یافته است که این امر بر پایین رفتن تراز سطح آب زیرزمینی و کاهش راندمان چاه‌ها گردیده است. هدف از این پژوهش چکیده کامل

با توجه به وقوع دوره‌های خشکسالی و افزایش بهره‌برداری از آبخوان، گسترش کشاورزی و افزایش برداشت آب‌های زیرزمینی، تراز سطح آب زیرزمینی در آبخوان دیواندره-بیجار کاهش یافته است که این امر بر پایین رفتن تراز سطح آب زیرزمینی و کاهش راندمان چاه‌ها گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر خشکسالی بر تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و شاخص منبع آب زیرزمینی آبخوان دیواندره-بیجار بر اساس هیدروگراف معرف می‌باشد. به‌منظور انجام این پژوهش، آمار 25 حلقه چاه مشاهده‌ای در طی دوره زمانی 97-1387 مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا داده‌های آماری جمع‌آوری و پس از ورود داده‌ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با روش درون‌یابی، نقشه‌های خطوط هم‌عمق و پهنه‌بندی تغییرات افت سطح آب زیرزمینی همچنین از شاخص منبع آب زیرزمینی GRI جهت پایش زمانی خشکسالی منابع آب زیرزمینی آبخوان زنجان استفاده گردید. نتایج حاصل از تغییرات حجم مخزن آبخوان دیواندره-بیجار نشان داد کسری حجم مخزن معادل 5/11 میلیون مترمکعب می‌باشد همچنین پایش زمانی خشکسالی منابع آب زیرزمینی آبخوان با شاخص GRI در طول بازه بیست ساله روندی نزولی به سمت خشکسالی دارد و شدیدترین خشکسالی آب زیرزمینی در سال 1398 با رقم شاخص 97/1- به وقوع پیوسته است. نتایج به‌دست آمده نشانگر آن است که اگر همچنان روند مدیریت کنونی ادامه یابد، در طول چند سال آینده شاهد افت شدید آبخوان و خسارت جبران ناپذیر ی خواهیم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1308 - بررسی پتانسیل شرایط جغرافیایی و ژئومورفولوژی در ذخیره سازی منابع آب با استفاده از GIS (منطقه مورد مطالعه شمال کویر حاج علیقلی)
رحیم یوسفی زاده

آب ماده اولیه و ضروری حیات، توسعه صنایع، تولیدات کشاورزی و..... به شمار می رود. اگر موضوع حفاظت آبها و خاکها به طور سیستماتیک و در مقیاس بسیار وسیع تحقق یابد، در واقع ثبات محیط طبیعی تامین می شود.محدوده تحقیق بین َ50 ْ 35 تا َ 26 ْ 36عرض شمالی وَ12 ْ 54 تا َ46 ْ 54 طول چکیده کامل

آب ماده اولیه و ضروری حیات، توسعه صنایع، تولیدات کشاورزی و..... به شمار می رود. اگر موضوع حفاظت آبها و خاکها به طور سیستماتیک و در مقیاس بسیار وسیع تحقق یابد، در واقع ثبات محیط طبیعی تامین می شود.محدوده تحقیق بین َ50 ْ 35 تا َ 26 ْ 36عرض شمالی وَ12 ْ 54 تا َ46 ْ 54 طول شمالی قرارداردکه از شمال به ارتفاعات البرز، از شرق به روستای ده ملا ، از غرب به شهر دامغان و از جنوب به کویر حاج علیقلی محدود می گردد. ازجمله روستاهای موجود در منطقه روستای مهماندوست،ده ملا،کلاته ملا،فرات ، زرین آباد، مهدی آباد،عباس آباد،امرزان، بق، جزن،حیدرآبادو حاجی آباد می باشدکه جمعیتی حدود 62000 نفر را همراه با شهر دامغان در بر می گیرد. شغل اصلی جمعیت منطقه مذکور باغداری می باشد. معضل افت آبهای زیرزمینی، شور شدن آبها، افزایش تقاضا و پتانسیل منطقه جهت افزایش سطح زیر کشت، نیاز به بررسی همه جانبه در ایجاد توسعه پایدار داشته و جزء ضروری ترین مسائل منطقه است. جهت رسیدن به این منظور تمامی عوامل جغرافیایی و طبیعی به خصوص ژئومورفولوژی منطقه به صورت دقیق و میدانی و با استفاده از نرم افزار GIS مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند تا نقش آنها بر منابع آب این منطقه که یکی از مراکز فعالیت های انسانی در زمینه کشاورزی است مشخص گردد.نتایج نشان می دهد که ژئومورفولوژی منطقه شامل کوههای بلندبا تاثیردرمیزان بارش همچنین تشکیلات آهکی تکتونیزه سهم عمده ای در تامین آب منطقه دارد که همراه با دشت سر های گسترده نقش اصلی را در تغذیه سفره ها ایفاء می نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1309 - بررسی م د یر یت یکپارچه ته د ی د زلزله در فراین د زنجیره تامین آب شرب
سیدعباس اسدی مژگان زعیم دار سیدعلی جوزی

چکیدهپژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت یکپارچه تهدید زلزله در فرایند زنجیره تامین آب شرب انجام شدهاست. برای انجام این پژوهش از روش تلفیقی استفاده شده است. جامعه آماری در فاز کیفی 14 نفر ازکارشناسان حوزه آبوفاضلاب و در فاز کمی، کارکنان شاغل در شرکت آب منطق های استان گیلان ب چکیده کامل

چکیدهپژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت یکپارچه تهدید زلزله در فرایند زنجیره تامین آب شرب انجام شدهاست. برای انجام این پژوهش از روش تلفیقی استفاده شده است. جامعه آماری در فاز کیفی 14 نفر ازکارشناسان حوزه آبوفاضلاب و در فاز کمی، کارکنان شاغل در شرکت آب منطق های استان گیلان بودند کهاز بین آ نها، 230 نفر به روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. به منظور تحلیل داد هها نیز از تحلیلمحتوا و روش مد لسازی معادلات ساختاری و نر مافزار Smart PLS 3 استفاده شد. یافتههای ب هدست آمدهنشان داد که رابطه مثبت و معناداری میان را هکارهای مدیریت یکپارچه شامل مقاو مسازی و ب هروزرسانیتاسیسات، منابع رزرو، آییننامههای بهسازی، مطالعات و آزما یشات دقیق و بهکارگیری تجهیزات فنی و انسانیبا تهد ید زلزله وجود داشته است و استفاده از هر یک از این راهکارها میتواند منجر به کاهش مخاطرات مرتبطبا زمان وقوع زلزله در کلا نشهر رشت شود .کلمات کلیدی: آب شرب، زلزله، زنجیره تامین و مد یر یت یکپارچ ه . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1310 - نیازسنجی کارکنان با رویکرد مدیریت دانش ) مورد مطالعه: سازمان آب و برق خوزستان
فرانک امیدیان هرمز رحمانی شهریاری

چکیدههدف پژوهش حاضر نیاز سنجی کارکنان با رویکرد مدیریت دانش در سازمان آب و برق خوزستان بود .روش پژوهش کیفی و کمی بود . با توجه به روش کیفی و با مراجعه به نظر پانل متخصصان کارکنان و مدیرانسازمان نیازهای دانشی سازمان در چهار واحد کلیدی سازمان آب و برق خوزستان شناسایی شد. چکیده کامل

چکیدههدف پژوهش حاضر نیاز سنجی کارکنان با رویکرد مدیریت دانش در سازمان آب و برق خوزستان بود .روش پژوهش کیفی و کمی بود . با توجه به روش کیفی و با مراجعه به نظر پانل متخصصان کارکنان و مدیرانسازمان نیازهای دانشی سازمان در چهار واحد کلیدی سازمان آب و برق خوزستان شناسایی شد. جامعه آماریبر اساس نتایج روش کیفی شناسایی شد که شامل 176 نفرشامل کارکنان و مدیران سازمان آب و برق خوزستانبود که تمامی آنها ب هعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند . روایی صوری ابزار انداز هگیری با مراجعه به آراتخصصی متخصصان این حوزه به دست آمد. نتایج نشان داد که مه مترین نیازهای دانشی سازمان در چهارواحد سازمانی آب و برق خوزستان شامل معاونت منابع انسانی، معاونت بهره برداری)سد و نیروگاه( معاونتبرنامه ریزی و تحقیقات، ف نآوری اطلاعات و ارتباطات در سه حوزه مهارت فنی، مهارت ارتباطی و مهارتادراکی شناسایی شد . نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که میزان اهمیت نیازهای دانشی سازمان از دیدگاهکارکنان واحدهای کلیدی سازمان اب و برق خوزستان در سطح پایینی م یباشد . همچنین کارکنان داراینیازهای آموزشی در سه حوزه فنی، ادراکی و ارتباطی در واحدهای سازمانی مذکور م یباشند .کلمات کلیدی: مدیریت دانش، نیازسنجی کارکنان و سازمان آب و برق خوزستان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1311 - پیشنهادی برای گاهنگاری و تعیین کاربری بقایای معماری دفاعی کوه اشکوت، محمودآباد (شمال‌ غربی ایران)
حمید امان اللهی محمدرضا قدری

10.30495/peb.2023.703958

کوه اشکوت در شمال شرقی شهر محمودآباد، دارای آثار باستانی وسیعی است. در اضلاع غربی، شمالی و جنوبی این کوه، بناهای سنگی فروریخته‌ای وجود دارد که به‌احتمال مربوط به استحکامات دفاعی یک دژ است. همچنین، بر بالای این کوه، سازه‌های معماری پراکنده‌ای به‌صورت پشته‌های کم ارتفاع و چکیده کامل

کوه اشکوت در شمال شرقی شهر محمودآباد، دارای آثار باستانی وسیعی است. در اضلاع غربی، شمالی و جنوبی این کوه، بناهای سنگی فروریخته‌ای وجود دارد که به‌احتمال مربوط به استحکامات دفاعی یک دژ است. همچنین، بر بالای این کوه، سازه‌های معماری پراکنده‌ای به‌صورت پشته‌های کم ارتفاع و پایه دیوارهای منظم دیده می‌شود. توصیف، تفسیر و گاهنگاری این آثار، با توجه به شیوه ساخت، مصالح به‌کار رفته، داده‌های سفالی و الگوهای دیرین‌اقلیم‌شناختی انجام شده است. پس از مطالعات تطبیقی، بازة زمانی کاربرد این کوه و آثار معماری اصلی دژ به‌طور احتمالی به هزاره اول ق.م تخمین زده می‌شود که بعدها در دوره اشکانی-ساسانی با توجه به موقعیت راهبردی آن مجدداً مورد سکونت قرار گرفته است. طی بررسی مقدماتی سطح کوه اشکوت و توده خاک‌های حفاری‌شده توسط حفاران غیرمجاز، قطعاتی از ظروف سفالی شامل لبه، دسته، کف و بدنه، بدون لعاب با خمیر و پوشش نخودی رنگ که به‌احتمال زیاد متعلق به هزاره اول ق.م، دوره اشکانی-ساسانی است، به‌دست آمد. عوامل طبیعی و انسانی در گذر زمان، آثار کوه اشکوت و بقایای معماری روی آن را تغییر داده‌اند. حفاری‌های غیرمجاز عامل مهمی است که پلان معماری این محوطه بزرگ طبیعی - باستانی را دچار آسیب کرده است. در این زمینه لازم است، برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی مورد توجه مسئولان میراث‌ فرهنگی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1312 - پژوهش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های باستانی درۀ رودخانه سیروان؛ شهرستان‌های سنندج و سروآباد استان کردستان
شکوه خسروی سامان مصطفی پور فرهاد فتاحی

10.30495/peb.2023.702228

بررسی باستان‌ شناختی بخشی از درۀ رودخانۀ سیروان در حد فاصل شرق شهرستان سروآباد و غرب شهرستان سنندج در جنوب غربی استان کردستان طی مهرماه ۱۳۹۶ به انجام رسید. منطقۀ مورد بررسی با ارتفاعات متعددی که پوشیده از درختان بلوط و بَنه است محصور شده و دره، شکلی V مانند به خود گرف چکیده کامل

بررسی باستان‌ شناختی بخشی از درۀ رودخانۀ سیروان در حد فاصل شرق شهرستان سروآباد و غرب شهرستان سنندج در جنوب غربی استان کردستان طی مهرماه ۱۳۹۶ به انجام رسید. منطقۀ مورد بررسی با ارتفاعات متعددی که پوشیده از درختان بلوط و بَنه است محصور شده و دره، شکلی V مانند به خود گرفته که عرض اندک و شیب تندی دارد. این وضعیت شرایط ایده‌ آلی برای شکل‌ گیری محوطه ‌ها و استقرارهای انسانی نیست و به همین دلیل، پیش از بررسی نیز انتظار کشف محوطه‌ های متعدد، منطقی نبود. این بررسی تنها نواحی آبگیر سد نی آباد را در بر می ‌گرفت، که در نتیجۀ آن مجموعاً ۱۱ محوطه شناسائی گردید. قدیمی‌ ترین محوطه به دورۀ اشکانی تعلق دارد و یافته ‌های کهن ‌تری از این بررسی به دست نیامد. از این دوره ۶ محوطه شناسائی شده است. پس از این دوره، یافته‌ هایی از قرون ۴ تا ۶ هجری قمری تنها در یک محوطه شناسایی شد. کمبود محوطه ‌های باستانی در محدودۀ دره به احتمال زیاد با جریان های زمین‌ ریخت‌ شناسی و وضعیت توپوگرافی دره در ارتباط است تا هرچیز دیگر. فقدان اراضی قابل کشاورزی، سنگلاخی بودن منطقه و شیب بیش از حد اراضی واقع در دره باعث شده تا در سرتاسر منطقه تنها ۹ محوطه باستانی و دو گورستان شکل بگیرد. قرارگیری در شیب دامنه ‌ها و تک‌دوره‌ ای بودن محوطه‌ ها باعث گردیده در اغلب محوطه ‌ها ما تنها شاهد وجود شمار اندکی قطعه سفال باشیم که به ظاهر در بستری طبیعی و فاقد هر گونه نهشتۀ باستان ‌شناختی پراکنده هستند. برای شناخت محوطه ‌های در خطر دره طی طرح عمرانی، چهار مورد از آنها مورد گمانه‌ زنی قرار گرفت که سه محوطه دارای بقایای استقرار فصلی بود و در محوطۀ ده کهنۀ ۱، گورستانی از دورۀ اشکانی آشکار گردید که یک گور چاله ‌ای ساده و یک گور خمره‌ ای از کاوش آن آشکار گردید. ظاهراً در طول تاریخ به دلایل پیش گفته، درۀ رودخانۀ سیروان در محدودۀ روستاهای نگل تا نی آباد دارای استقرارهای متعدد و چندان مهمی نبوده و با توجه به شرایط محیطی و توپوگرافی شاهد آبادانی و رونق این نواحی نیستیم. الگوی پراکندگی مکان های باستانی و وضعیت ظاهری نهشته‌ های باستان‌ شناختی نشان می‌ دهد که الگویی مشابه با امروز در منطقه حکمفرما بوده است. در حال حاضر، در شش ماه از سال، مردم منطقه در خانه ‌ها و اتراقگاه‌ های پراکنده واقع در زمین کشاورزی و باغ خود در حاشیۀ رودخانه زندگی می ‌کنند و طی فصل سرد سال به روستا باز می‌ گردند. بدون تردید، این الگو به دلیل محدودیت ‌های زیست‌محیطی شکل گرفته و ادامه یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1313 - کاوش‌های باستان‌شناسی تپه مرد آباد کرج
محمد حسین عزیزی خرانقی فرزان احمدنژاد

10.30495/peb.2023.701645

توسعة شهری در دهه‌های اخیر به خصوص در نواحی پیرامونی تهران و کرج، منجر به گسترش مناطقی شده که تا قبل از انقلاب، روستاهایی محصور در باغات در حاشیه شهر کرج بودند. مردآباد/ ماهدشت نیز که در گذشته نه چندان دور به شهر تبدیل شده (۱۳۷۰)، به سرعت گسترش یافته و باغات و آثار تاری چکیده کامل

توسعة شهری در دهه‌های اخیر به خصوص در نواحی پیرامونی تهران و کرج، منجر به گسترش مناطقی شده که تا قبل از انقلاب، روستاهایی محصور در باغات در حاشیه شهر کرج بودند. مردآباد/ ماهدشت نیز که در گذشته نه چندان دور به شهر تبدیل شده (۱۳۷۰)، به سرعت گسترش یافته و باغات و آثار تاریخی پیرامون خویش را همچون بسیاری دیگر از شهرهای استان البرز نابود یا در معرض تخریب قرار داده است. محوطة مردآباد در شهر ماهدشت، یازده کیلومتری جنوب‌غربی کرج در استان البرز قرار دارد و در دی‌ماه سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مردآباد در مرز منازل مسکونی و زمین‌های زراعی واقع و ساخت‌وسازهای مسکونی سالیان اخیر بخش‌های جنوبی و تا حدی شرقی محوطه را تخریب کرده است. گمانه‌زنی‌ صورت گرفته در این محوطه در بهار ۱۳۹۵ منجر به مشخص نمودن حدود عرصه و حریم این تپه شد. تپه مردآباد یکی از بلندترین تپه‌های باستانی استان البرز است که شواهد سفالی گویای توالی فرهنگی از هزارة ششم پیش از میلاد تا دوران میانة اسلامی در این محوطه است. قطعاً انجام کاوش‌های علمی و دامنه‌دارتر در این محوطه منجر به کسب اطلاعات باستان‌شناختی بسیار دقیق‌تری خواهد شد؛ ولی با توجه به شواهد سفالی سطحی، این محوطه دارای توالی گاهنگاری و شواهد استقراری از: دوره‌های نوسنگی جدید (سیلک I / هزاره ششم ق.م)، انتقالی مس‌سنگی/ چشمه‌علی (سیلک II / اواخر هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم پ.م)، عصر آهن یک (اواخر هزاره دوم پ.م)، دوره تاریخی و دوران اسلامی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1314 - معرفی و تحلیل بنای آتشکده شیان، اسلام‌آباد غرب
الهام سهاکی زرین فخار

10.30495/peb.2023.1999129.1037

آثار معماری دوره ساسانی شامل بناهای مذهبی و غیرمذهبی است. با توجه به اینکه آیین زرتشتی، دین رسمی ایران در دوره ساسانی بوده است، بناهای مذهبی مرتبط با این دوران از جایگاه مهمی برخوردار بوده‌اند. آتشکده شیان نمونه‌ای از آتشکده‌های دوره ساسانی استان کرمانشاه است که ویژگی م چکیده کامل

آثار معماری دوره ساسانی شامل بناهای مذهبی و غیرمذهبی است. با توجه به اینکه آیین زرتشتی، دین رسمی ایران در دوره ساسانی بوده است، بناهای مذهبی مرتبط با این دوران از جایگاه مهمی برخوردار بوده‌اند. آتشکده شیان نمونه‌ای از آتشکده‌های دوره ساسانی استان کرمانشاه است که ویژگی معماری آن عبارت است از یک چهارتاقی با راهروهای پیرامونی و مصالح معماری بنا شامل قلوه‌سنگ، لاشه‌سنگ، گچ وملات گچ است. ابعاد بنا ۱۴/۵×۱۴/۵ متر و با پلان مربعی‌شکل است. تاکنون هیچ‌گونه گزارش و مطالعه دقیقی در مورد این بنا به چاپ نرسیده و اندک اطلاعات منتشر شده، از طریق نوشته‌ها و مدارک موجود در پرونده ثبتی بنا و برخی گزارش‌های کاوشگران بنای شیان است. در این پژوهش کلیه مدارک موجود گردآوری و اساس کار بر فعالیت میدانی متمرکز گردیده است. همچنین، بنا از نظر پلان، مصالح و دیگر ویژگی‌های معماری به دقت بررسی و مطالعه شد. هدف این پژوهش، معرفی بنای آتشکده شیان به عنوان نمونه شاخص آتشکده‌های کمتر شناخته شده غرب کشور است. شناسایی دقیق مشخصات این اثر می‌تواند بازسازی آتشکده‌های غرب ایران را هموارتر ‌سازد. به‌علاوه، بررسی این بنا در تعیین گاهنگاری و کاربری بناهای مشابه این منطقه نیز مؤثر است. با توجه به ویژگی‌های معماری بنای شیان، مصالح و اجزای به‌کار رفته در معماری، همچنین سایر یافته‌های منقول و غیرمنقول به دست آمده، می‌توان این بنا را یک نیایشگاه مذهبی یا آتشکده‌ای از دوره ساسانی قلمداد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1315 - بررسی استقرارهای دوره نوسنگی دشت سرفیروزآباد، غرب زاگرس مرکزی
کمال‌الدین نیکنامی میثم نیکزاد سیما یداللهی

دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت ‌های فراوانی در مطالعات باستان ‌شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش ‌های باستان ‌شناسی، منطقه ‌ای ناشناخته و تاریک محسوب می ‌گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه ‌های منظ چکیده کامل

دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت ‌های فراوانی در مطالعات باستان ‌شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش ‌های باستان ‌شناسی، منطقه ‌ای ناشناخته و تاریک محسوب می ‌گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه ‌های منظم باستان ‌شناختی را در سرفیروزآباد ضروری می‌ نمود؛ به همین منظور طی یک فصل فعالیت میدانی در سال ۱۳۸۸ منطقه سرفیروزآباد توسط هیأتی از دانشگاه تهران مورد بررسی پیمایشی فشرده قرار گرفت. این بررسی نتایج پرباری را ارائه کرد و اطلاعات فراوانی به دانش اندک ما از وضعیت منطقه به ویژه در دوره پیش از تاریخ و تاریخی افزود. از میان یافته‌ های بررسی، ۱۷ محوطه دارای بقایایی قابل انتصاب به دورۀ نوسنگی هستند. مطالعات انجام شده نشان می ‌‌دهد که در سرفیروزآباد آغاز استقرار به دورۀ نوسنگی قدیم باز می ‌گردد که از آن دوره ۳ محوطه در بخش ‌های مختلف منطقه شناسایی شده است. از دوره نوسنگی میانی و جدید نیز ۱۵ مکان با بقایای استقرار و سفال‌ های این دوره شناسایی گردید. مطالعه الگوهای زیستگاهی استقرارهای دورۀ نوسنگی نشان‌دهندۀ وابستگی فراوان به منابع طبیعی، به ویژه آب و منابع سنگ چخماق است. با آغاز سفالگری در منطقه تغییرات قابل توجهی در الگوی مکان گزینی استقرار روی داده است. مقاله حاضر به مطالعه این محوطه ‌ها و تفسیر الگوهای استقرار دوره نوسنگی منطقه پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1316 - استقرارهای دورة مس‌سنگی حوضة آبریزگاورود در شرق زاگرس مرکزی
حمید حریریان عباس مترجم مرتضی حصاری

دشت میان‌کوهی گاورود با ۹۸۵ کیلومتر مربع مساحت در قسمت شرقی زاگرس مرکزی در شمال شهرستان سنقر به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب استقرارهای زیادی در دوران روستانشینی (مس‌سنگی) را در خود جای داده است. ارتباط فرهنگی این دشت همواره با حضور گونه‌های سفالی منطقه‌ای (گود چکیده کامل

دشت میان‌کوهی گاورود با ۹۸۵ کیلومتر مربع مساحت در قسمت شرقی زاگرس مرکزی در شمال شهرستان سنقر به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب استقرارهای زیادی در دوران روستانشینی (مس‌سنگی) را در خود جای داده است. ارتباط فرهنگی این دشت همواره با حضور گونه‌های سفالی منطقه‌ای (گودین)، سه‌گابی و دالمایی آشکار و همچنین، تکامل و هم‌زمانی فرهنگ‌های مس‌سنگی این منطقه با زاگرس مرکزی با توجه به میان‌کوهی‌بودن این دشت نمایان است. در این پژوهش، به تحلیل عوامل زیست‌محیطی مرتبط با الگوی استقراری پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که انتخاب محل استقرار در دشت گاورود تابع شرایط مناسب زیست‌محیطی، آب‌وهوایی و قابلیت زمین بوده است. بر این اساس، می‌توان دریافت که تراکم زیاد منابع آبی نظیر چشمه‌ها و سراب‌ها در دره‌های میان‌کوهی در گسترة گاورود و پراکندگی آن‌ها، شرایط مساعدی را برای شکل‌گیری جوامع مس‌سنگی فراهم آورده است. همچنین، به نظر می‌رسد، نفوذ فرهنگ فرامنطقه‌ای دالما توانایی این دشت را در تأمین مایحتاج زندگی و وارد عرصة ارتباطات فرامنطقه‌ای می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1317 - بررسی فرآیند صنعت فلزکاری کهن در دشت قزوین
خداکرم مظاهری

از هنگامی‌که انسان موفق به کشف فلز گردید و به ارزش آن پی برد، این صنعت همواره نقش مهمی در سیر زندگی بشری ایفاء نموده است و آدمی سعی کرده تا حد امکان با استفاده از آن بسیاری از مسائل خود را برطرف سازد. بخاطر اهمیت این صنعت و با توجه به سیر پیشرفت و توسعه آن است که دوره ا چکیده کامل

از هنگامی‌که انسان موفق به کشف فلز گردید و به ارزش آن پی برد، این صنعت همواره نقش مهمی در سیر زندگی بشری ایفاء نموده است و آدمی سعی کرده تا حد امکان با استفاده از آن بسیاری از مسائل خود را برطرف سازد. بخاطر اهمیت این صنعت و با توجه به سیر پیشرفت و توسعه آن است که دوره استفاده از فلز را به سه مرحله کوتاه‌تر مس، مفرغ و آهن تقسیم نموده‌اند. شرایط محیطی برای پیدایش فلزگری و صنایع فلزی در دشت‌های نیمه‌خشک فلات ایران بسیار مناسب بوده است، زیرا در این نواحی کانی‌های گونـاگون و فراوانی وجود دارد که هنوز هم از آن‌ها بهره‌برداری می‌شود. نزدیکی این منابع معدنی به محوطه‌های باستانی، بستر خوبی جهت استخراج و تولید فلزات در دوره باستانی مهیا نموده است. یکی از نواحی مهم ایران که در این زمینه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و مطالعاتی نیز در این زمینه تاکنون در ایـن نـاحیـه صـورت گرفتـه، دشـت قـزوین است که در این نوشتار به بررسی این مطالعات می‌پردازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1318 - تل ۱۱، استقراری از دوره مس‌سنگی در حوضه آبگیر سد تالوار بیجار، استان کردستان
حامد ذیفر حمیدرضا ولی‌پور عباس مترجم

محوطه شماره ۱۱ سد تالوار به منظور مطالعات باستان‌شناختی و با هدف نجات بخشی در سال ۱۳۸۹ مورد کاوش قرار گرفت. مطالعات مقدماتی نشان‌دهنده محوطه‌ ای کوچ‌نشینی با سفال‌های مس‌سنگی بود.بر همین اساس، نیاز به مطالعه مواد فرهنگی (عمدتاً سفال) بدست آمده از محوطه احساس می‌شد. در ا چکیده کامل

محوطه شماره ۱۱ سد تالوار به منظور مطالعات باستان‌شناختی و با هدف نجات بخشی در سال ۱۳۸۹ مورد کاوش قرار گرفت. مطالعات مقدماتی نشان‌دهنده محوطه‌ ای کوچ‌نشینی با سفال‌های مس‌سنگی بود.بر همین اساس، نیاز به مطالعه مواد فرهنگی (عمدتاً سفال) بدست آمده از محوطه احساس می‌شد. در این نوشتار ابتدا سفال‌های مربوط به دوره مس‌سنگی محوطه به صورت کلی توصیف و معرفی شده‌اند؛ سپس یافته‌های سفالی طبقه‌بندی و گونه‌ شناسی شده و به منظور ارائه تاریخ نسبی با یافته‌های سفالی محوطه‌های هم‌افق در مناطق همجوار مقایسه شده اند. بر اساس گاهنگاری مقایسه‌ ای انجام شده، محوطه تل ۱۱ در بازه زمانی نیمه اول هزاره چهارم قبل از میلاد (۴۰۰۰ تا ۳۷۰۰ پ.م) قرار داشته و همزمان با سنت سفالی دالما (مس‌سنگی میانی) است. تل ۱۱ علاوه بر داشتن فرهنگ بومی و تشابهات سفالی در خود حوضه رودخانه تالوار با تل ۱۲ و تپه کلنان، لااقل از منظر سنت سفالی با غرب مرکز فلات و منطقه زنجان دارای مشابهت ‌هایی نیز هست. با توجه به گونه‌های سفالی و نیز نبود آثار معماری و کمبود نهشته ‌های فرهنگی می‌توان استقرار این محوطه را از نوع موقت و کوچ‌نشینی دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1319 - گزارش توصیفی بررسی و شناسایی باستان‌شناختی حوزه آبریز ابهررود
ابوالفضل عالی

حوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مط چکیده کامل

حوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مطالعـه الگـوی پراکندگی استقرارها، مطالعه پیوندهای فرهنگی این حوزه با دیگر نقاط کشور و ... انجام یافت و در نتیجـه آن ۲۵۷ اثر باستانی شناسایی گردید. آثار شناسایی شده بسیار متنوع بوده و بیشتر شامل تپه‌هـا و محوطـه‌هـای باستانی که احتمالا مراکز روستایی قدیم بودند، می‌شد. مطالعه سفال‌ها و دیگر یافته‌های سطحی حاکی از آن است که منطقه ابهررود از دوره پارینه‌سنگی قدیم مورد سکونت بـشر قـرار گرفتـه و اسـتقرار در بخـش‌هـای مختلف آن تا دوران متاخر اسلامی ادامه یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1320 - الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌سنگی میانه حاشیه رودخانه‌های تلوار (شهرستان‌های دهگلان و قروه)
امیرساعد موچشی کمال‌الدین نیکنامی زاهد کریمی اقبال عزیزی علی بهنیا

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آ چکیده کامل

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبخیز رودخانه تلوار، به افزایش و احتمالاً شروع استقرار در دوره مس‌وسنگ و نیز شیوه‌های گوناگون معیشتی آنها اشاره دارد. همچنین، محوطه های مس‌وسنگ میانه منطقه (۳۴ محوطه) را با توجه به عواملی چون وسعت، ارتفاع و دسترسی به منابع معیشتی می‌توان در چند رتبه‌بندی مختلف تقسیم‌بندی کرد. احتمالاً رتبه‌بندی محوطه‌های مس‌وسنگ حاشیه رودخانه‌های تلوار به گونه‌های مختلف معیشتی در این دوره اشاره دارد. قدیمی‌ترین دورۀ استقراری شناخته‌شده از پژوهش‌های میدانی انجام شده متعلق به دوره مس‌وسنگ میانه است، اما نباید این نتایج را قطعی دانست چرا که عوامل طبیعی مانند فرسایش و رسوب گذاری و نیز عوامل انسانی و تخریبات احتمالی بر این امر تاثیرگذار بوده است. نوشتار حاضر بر اساس داده‌های بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان و نیز بررسی منطقه در راستای رساله یکی از نگارندگان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1321 - عصر مفرغ جدید در تپه سگزآباد بر مبنای یافته‌های سفالی
محمد حسین عزیزی خرانقی کمال‌الدین نیکنامی نسترن مرادی

عصر مفرغ جدیددر تپه سگزآباد در اواخر هزاره دوم قبل از میلاد به ناگاه و بدون داشتن ارتباط با فرهنگ‌های قبلی پیش از تاریخی منطقه بروز می‌یابد. سفال‌های تک‌رنگ و چند رنگ (پلی‌کرم، نوع ارومیه) دست‌ساز، شاخصه‌های فرهنگی این دوره هستند. کاوش‌های آموزشی- پژوهشی گروه باستان‌شنا چکیده کامل

عصر مفرغ جدیددر تپه سگزآباد در اواخر هزاره دوم قبل از میلاد به ناگاه و بدون داشتن ارتباط با فرهنگ‌های قبلی پیش از تاریخی منطقه بروز می‌یابد. سفال‌های تک‌رنگ و چند رنگ (پلی‌کرم، نوع ارومیه) دست‌ساز، شاخصه‌های فرهنگی این دوره هستند. کاوش‌های آموزشی- پژوهشی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در پاییز ۱۳۸۸ در تپه سگزآباد با هدف مطالعه لایه‌های استقراری بخش جنوبی این محوطه به انجام رسید و سه ترانشه ۶، ۷ و ۸ مورد کاوش قرار گرفتند. در ترانشه ۶ آثار فرهنگی ادوار مختلفی از جمله عصرآهن I، دوره مفرغ جدیدو دوره مس سنگی جدید یافت شد. در بین این آثار حجم و تراکم سفال‌های دو و چند رنگ دوره مفرغ جدید قابل توجه بود. این نوشتار بر گونه‌شناسی، طبقه‌بندی و معرفی انواع مختلف نقوش این سفال‌ها تمرکز خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1322 - الگوهای استقراری دوران پیش از تاریخ در حوضه آبریز ابهررود
شکوه خسروی حمید خطیب‌شهیدی حامد وحدتی‌نسب سجاد علی بیگی

استان زنجان و بویژه حوضۀ جغرافیایی ابهررود، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضۀ فرهنگی – جغرافیایی فلات مرکزی، شمال غرب و غرب ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش‌های باستان‌شناسی به شمار می‌رود. ویژگی‌های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت خاص منطقه در ک چکیده کامل

استان زنجان و بویژه حوضۀ جغرافیایی ابهررود، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضۀ فرهنگی – جغرافیایی فلات مرکزی، شمال غرب و غرب ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش‌های باستان‌شناسی به شمار می‌رود. ویژگی‌های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت خاص منطقه در کریدور طبیعی فلات مرکزی به شمال غرب ایران سبب شده که این منطقه از دیرباز مورد توجه گروه‌های انسانی واقع گردد. این موقعیت و وضعیت جغرافیایی به روشنی نشان‌دهندۀ اهمیت حوضۀ آبریز ابهررود در مطالعات باستان‌شناسی ایران است. با این وجود اطلاعات ما دربارۀ تحولات منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخ و کیفیت ارتباط این منطقه با سایر حوضه‌های فرهنگی بسیار محدود است. از این رو انجام پژوهش‌های باستان‌شناختی و بویژه بررسی‌های منطقه‌ای بسیار ضروری می‌نمود. اطلاع و آگاهی از الگوهای استقراری این منطقه می‌تواند درک و آگاهی ما را از چگونگی تقابل مناطق فرهنگی-جغرافیایی پیرامون فزونی دهد. بر این اساس بررسی‌های باستان‌شناسی حوضه آبریز ابهررود طی دو فصل در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۴ به انجام رسید و در پی آن آگاهی‌های ارزشمندی در مورد پیشینه استقرار در منطقه پیش روی ما قرار گرفت. در این نوشتار به نتایج حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبریز ابهررود و تحلیل آن‌ها پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1323 - رویین‌تنی در ادب جهانی
ایرج کلانتری

بشر به‌عنوان موجود زنده‌ مرگ‌اندیش وقتی که دریافت مرگ و نیستی زندگانیش را تهدید می‌کند، بر آن شد تا چاره‌ای برای رهایی از مرگ بیابد، این جست ‌وجو و هراس از مرگ آرمان جاودانگی را ایجاد کرد و آرزوی بی‌مرگی را و انسان را به فکر خلق افسانه‌های زندگی جاوید قهرمانان رویین‌تن چکیده کامل

بشر به‌عنوان موجود زنده‌ مرگ‌اندیش وقتی که دریافت مرگ و نیستی زندگانیش را تهدید می‌کند، بر آن شد تا چاره‌ای برای رهایی از مرگ بیابد، این جست ‌وجو و هراس از مرگ آرمان جاودانگی را ایجاد کرد و آرزوی بی‌مرگی را و انسان را به فکر خلق افسانه‌های زندگی جاوید قهرمانان رویین‌تن انداخت، تا شاید با نام ماندگار این قهرمانان عطش جاودانه زیستن خود را فرو نشاند. در این جستار با روش تطبیقی این مفهوم (جاودانگی) و یکی از راههای رسیدن بدان یعنی رویین‌تنی در داستانهای اساطیری ـ حماسی مورد بررسی قرار گرفته است، داستانهایی چون: گیل گمش، کهن‌ترین اثر حماسی جهان، داستان اسکندر و جست‌وجوی آب حیات، آشیل در ادبیات یونان، بالدر از اساطیر مشهور اسکاندیناوی، زیگفرید رویین‌تن نام‌آور ژرمنی و اسفندیار شاهزاده و دین مرد و پهلوان ایرانی.در پایان زمینه‌های مشابه، دسته‌بندی، تطبیق و جمع‌بندی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1324 - تپه سرقلعه: شواهدی از سفال اوروک در استان کردستان و ارتباط آن با مسیرهای ارتباطی بین‌النهرین
امیر ساعد موچشی علی آذرشب زهرا غفاری

در این مقاله به معرفی تپه سرقلعه واقع در شهرستان سروآباد استان کردستان پرداخته شده و یافته‌ های سطحی حاصل از بررسی آن مورد بحث قرار گرفته است. این بررسی در راستای شناسایی منطقه در حین کاوش یکی از محوطه‌ های داخل شهر سروآباد صورت گرفت. این تپه در بررسی‌های پیشین شناسایی چکیده کامل

در این مقاله به معرفی تپه سرقلعه واقع در شهرستان سروآباد استان کردستان پرداخته شده و یافته‌ های سطحی حاصل از بررسی آن مورد بحث قرار گرفته است. این بررسی در راستای شناسایی منطقه در حین کاوش یکی از محوطه‌ های داخل شهر سروآباد صورت گرفت. این تپه در بررسی‌های پیشین شناسایی و ثبت شده بود ودر این بررسی سعی شد داده ‌های کامل و جامعی گردآوری شود. سفال‌های بدست آمده از آن نشانگر تعلق این تپه به دوران مس‌وسنگ جدید و دوره ایلخانی است. به نظر می‌ رسد که بخش عظیمی از بقایای فرهنگی آن، مربوط به آثار دوره مس‌وسنگ بوده و یافته ‌های دوره ایلخانی آن بسیار ضعیف و پراکنده است. آنچه یافته ‌های این تپه را قابل توجه ساخته، بدست آمدن سفال اوروکی در استان کردستان است. بدست آمدن این سفال در تپه سرقلعه نشانگر اهمیت آن به لحاظ قرارگیری در مسیر ارتباطی آن با بین‌النهرین و نیز نفوذ بین‌النهرین به این منطقه در دوره اوروک است. براساس شواهد موجود، قرارگیری این محوطه در مسیر ارتباطی ایران و بین ‌النهرین نقش زیادی را در توسعه تپه ایفا کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1325 - حوضه آبریز ابهررود در دوره مس و سنگ: مروری بر استقرارهای دالمایی حاشیه شمال غربی مرکز فلات ایران
شکوه خسروی حمید خطیب‌شهیدی سجاد علی بیگی

فرهنگ و سنت سفالگری دالما طی نیمۀ دوم هزارۀ پنجم ق.م در بخش‌های زیادی از شمال غرب و غرب ایران گسترش یافت. با این حال، شواهد اندکی از گسترش و نفوذ این سنت به بخش‌های شرقی‌تر شمال غرب کشور و مرکز فلات ایران به دست آمده است. حوضۀ آبریز ابهررود در میان سه حوزۀ مهم فرهنگی جغ چکیده کامل

فرهنگ و سنت سفالگری دالما طی نیمۀ دوم هزارۀ پنجم ق.م در بخش‌های زیادی از شمال غرب و غرب ایران گسترش یافت. با این حال، شواهد اندکی از گسترش و نفوذ این سنت به بخش‌های شرقی‌تر شمال غرب کشور و مرکز فلات ایران به دست آمده است. حوضۀ آبریز ابهررود در میان سه حوزۀ مهم فرهنگی جغرافیایی شمال غرب، غرب و مرکز فلات ایران واقع گردیده است. طی بررسی این منطقه ۱۲ محوطه با بقایای دورۀ فرهنگ دالما شناسایی و مطالعه شد. محوطه‌های شناسایی شده به احتمال همگی روستاهای کوچکی هستند که تماماً در کنار یک منبع آب و اغلب در میان ارتفاعات و یا حاشیۀ دشت میانکوهی ابهر واقع شده‌اند. بر اساس مکان‌گزینی استقرارها محوطه‌های این دوره به احتمال روستاهای کوچکی متعلق به اجتماعات کوچرو و نیمه یکجانشین بوده‌اند که درفاصلۀ حوزۀ شمال غرب و غرب ایران در تردد بوده‌اند. اهمیت این پژوهش از این رو است که می‌‌تواند آگاهی‌های ارزشمندی از فرهنگ‌ها و سنت‌های شرقیِ شمال غرب، شمال شرقی غرب ایران و فرهنگ‌های غربی مرکز فلات ایران و ویژگی‌ها و شاخصه‌های فرهنگی این حوزه‌ها را (تفاوتها وتشابهات) در منطقه‌ای کوچک اما مهم در اختیار قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1326 - تپه رحمت‌آباد: استقرارگاهی از دوره هخامنشی در دهانه جنوبی دره بلاغی
محمد حسین عزیزی خرانقی

فارس به عنوان خاستگاه امپراطوری هخامنشی دارای آثار فراونی از این دوره تاریخی است. مطالعات اخیر در منطقه پاسارگاد و دره بلاغی منجر به شناسایی محوطه‌های جدید از این دوره شده است؛ آثاری چون دختر بر راهی کنده شده در صخره های دره بلاغی که به دوره هخامنشی منسوب شده است. سازه چکیده کامل

فارس به عنوان خاستگاه امپراطوری هخامنشی دارای آثار فراونی از این دوره تاریخی است. مطالعات اخیر در منطقه پاسارگاد و دره بلاغی منجر به شناسایی محوطه‌های جدید از این دوره شده است؛ آثاری چون دختر بر راهی کنده شده در صخره های دره بلاغی که به دوره هخامنشی منسوب شده است. سازه خشتی تپه رحمت آباد و کوشک هخامنشی دره بلاغی رحمت آباد تپه ای کوچک به مساحت نیم هکتار در بخش جنوبی دره بلاغی است که تاکنون طی سه فصل سالهای ۱۳۸۴، ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ مورد کاوش باستان‌شناختی قرار گرفته است. این محوطه دارای نهشته‌های فرهنگی از دوره‌های نوسنگی شامل دو فاز اصلی نوسنگی بدون سفال (فاز رحمت آباد) و نوسنگی با سفال (فازهای شکل گیری موشکی و موشکی دوره باکون ،میانه دوره هخامنشی و دوره اسلامی (قاجار) است. در کاوش سال ۱۳۸۸ (فصل دوم آثار سازه‌ای خشتی از دوره هخامنشی با پلان نیم دایره بر روی این تپه شناسایی شد. این سازه خشتی بر روی نهشته‌های فرهنگی دوره باکون میانه و با تخریب این لایه‌ها ساخته شده است. خود این سازه معماری نیز بوسیله گورهای اسلامی دوره قاجار به شدت آسیب دیده است. تحلیل کاربری این اثر در ارتباط با جاده شاهی بین پاسارگاد و تخت جمشید قابل توجه است. تاریخ‌گذاری مطلق انجام گرفته بر روی نمونه‌ای زغال، تاریخی مربوط به اوایل دوره هخامنشی را ارائه می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1327 - گزارش مقدماتی فصل اول کاوش در محوطه کلانتر ۴، حوضه آبگیر سد گتوند، خوزستان
حمیدرضا ولی‌پور ایمان مصطفی‌پور حسین داودی حامد ذیفر بهنام قنبری حمزه کریمی

دریاچه ۹۰ کیلومتری سد گتوند علیا تعداد قابل توجهی از محوطه‌ های باستانی شمال خوزستان را در خود فرو خواهد برد. از همین روی جهت شناسایی محوطه ‌های باستانی در خطر غرق شدن، تیمی از باستان ‌شناسان، حوضه آبگیرِ این سد را بررسی نموده و محوطه ‌های این محدوده را شناسایی و ثبت نم چکیده کامل

دریاچه ۹۰ کیلومتری سد گتوند علیا تعداد قابل توجهی از محوطه‌ های باستانی شمال خوزستان را در خود فرو خواهد برد. از همین روی جهت شناسایی محوطه ‌های باستانی در خطر غرق شدن، تیمی از باستان ‌شناسان، حوضه آبگیرِ این سد را بررسی نموده و محوطه ‌های این محدوده را شناسایی و ثبت نمودند. محوطه کلانتر ۴ یکی از محوطه‌ های اعلام شده توسط تیم بررسی بود که در فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹ کاوش گردید. در پی کاوش در این محوطه آثار معماری مسکونی و دو آرامگاه سنگی نیمه‌ زیرزمینی مربوط به دوره ایلام جدید شناسایی گردید که نقش مؤثری در افزایش دانش ما از دوره ایلام جدید در ارتفاعات خوزستان خواهد داشت. با توجه به مقایسه تطبیقی سفال‌ ها، شباهت قابل توجهی بین سفال های کلانتر ۴، شوش (شهر شاهی II) و محوطه ‌های ایلام جدیدِ دشت میاناب شوشتر وجود دارد. از سوی دیگر با مطالعه معماری محوطه بر اساس رهیافتی قوم باستان ‌شناسانه، تداومی در سنت ‌های معماری منطقه حداقل از دوران ایلام جدید تا کنون به چشم می ‌خورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1328 - دوره مس‌سنگی جدید در تپه سگزآباد
محمد حسین عزیزی خرانقی کمال‌الدین نیکنامی

سگزآباد یکی از شاخص‌ترین تپه‌های پیش از تاریخی دشت قزوین است که بر اساس کاوش‌های طولانی مدت دانشگاه تهران، آن‌را یکی از بهترین نمونه‌های محوطه‌های اعصار آهن و مفرغ جدید می‌شناسند. به تازگی آثاری از اواخر هزاره چهارم ق.م که در فلات مرکزی ایران با نام دوره مس‌سنگی جدید (س چکیده کامل

سگزآباد یکی از شاخص‌ترین تپه‌های پیش از تاریخی دشت قزوین است که بر اساس کاوش‌های طولانی مدت دانشگاه تهران، آن‌را یکی از بهترین نمونه‌های محوطه‌های اعصار آهن و مفرغ جدید می‌شناسند. به تازگی آثاری از اواخر هزاره چهارم ق.م که در فلات مرکزی ایران با نام دوره مس‌سنگی جدید (سیلک III6-7) شناخته می‌شود، در این محوطه شناسایی شده است.کاوش‌های آموزشی- پژوهشی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، پاییز ۱۳۸۸ در تپه سگزآباد با هدف مطالعه دقیق‌تر و وسیع‌تر لایه‌های مس‌سنگی جدیدی که برای اولین بار در کاوش‌های سال ۱۳۷۸ شناسایی شده بود، صورت پذیرفت. در این فصل سه ترانشه ۶، ۷ و ۸ مورد کاوش قرار گرفت. پس از اتمام کاوش‌ها، تنها در ترانشه ۶ آثار دوره مس‌سنگی جدید یافت شد. متأسفانه به دلیل حفاری های غیرمجاز گسترده صورت گرفته در این محوطه، تیم کاوش موفق به شناسایی معماری کاملی از این دوره نگردید، ولی سفال‌های شاخص و ظریف این دوره به تعداد قابل توجه بدست آمد. این نوشتار فقط بر گونه‌شناسی، طبقه‌بندی و معرفی انواع مختلف سفال‌های دوره مس‌سنگی‌جدید تمرکز خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1329 - نظام آبیاری اورارتو
حسین علیزاده علیرضا هژبری نوبری

با شکل ‌گیری دولت اورارتو در نیمه نخست هزاره اول ق.م که در شمال غرب ایران و شرق آناتولی و قسمتی از منطقه قفقاز امروزی حاکم بوده‌ اند، تغییرات بسیار چشم گیری در نحوه مدیریت منابع آب پدید آمد و سازه ‌‌های متعدد آبیاری با اصول علمی و فنی بسیار پیشرفته جهت تامین آب مصارف آ چکیده کامل

با شکل ‌گیری دولت اورارتو در نیمه نخست هزاره اول ق.م که در شمال غرب ایران و شرق آناتولی و قسمتی از منطقه قفقاز امروزی حاکم بوده‌ اند، تغییرات بسیار چشم گیری در نحوه مدیریت منابع آب پدید آمد و سازه ‌‌های متعدد آبیاری با اصول علمی و فنی بسیار پیشرفته جهت تامین آب مصارف آشامیدنی و کشاورزی احداث شد که دلیل عمده این همه پیشرفت را می ‌بایست در ویژگی ‌های جغرافیای طبیعی و عوامل انسانی دانست که حاکمان دولت اورارتو را به سمت احداث تاسیسات آبرسانی از قبیل سد، دریاچه مصنوعی، آب انبار و کانال سوق داده و به مرور زمان شیوه احداث آنها روند تکاملی را طی کرده تا جایی که یافته ‌های باستان‌ شناسی در ارتباط با سازه‌ های آبی اورارتوئی سبب شده که از آن دولت به عنوان بزرگترین تمدن هیدرولیکی دنیای باستان یاد شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1330 - شواهدی جدید از عصر مفرغ جدید و عصر آهن در قلعه تپه ابهر
امیرصادق نقشینه بهنام قنبری بابک اعلایی

حوضه آبریز ابهررود در شرق استان زنجان از مناطق کمتر شناخته شده باستان‌شناسی ایران است. قلعه تپه یکی از بزرگ‌ترین مکان‌های باستانی این حوضه بوده و در کناره جنوبی ابهررود قرار دارد. امروزه به علت تخریب گسترده قسمت زیادی از تپه باقی نمانده است. در سال ۱۳۹۰ قلعه تپه مورد کا چکیده کامل

حوضه آبریز ابهررود در شرق استان زنجان از مناطق کمتر شناخته شده باستان‌شناسی ایران است. قلعه تپه یکی از بزرگ‌ترین مکان‌های باستانی این حوضه بوده و در کناره جنوبی ابهررود قرار دارد. امروزه به علت تخریب گسترده قسمت زیادی از تپه باقی نمانده است. در سال ۱۳۹۰ قلعه تپه مورد کاوش باستان‌شناختی قرار گرفت که طی آن آثار قابل توجهی از دوره های مختلف به دست آمد. یکی از مهم‌ترین این آثار سفال‌های عصر مفرغ جدید و عصر آهن است. مدارک سفالی به دست آمده نشانگر حضور مردمان عصر مفرغ جدید و عصر آهن در این تپه است. وجود سفال‌های موسوم به پلی‌کروم عصر مفرغ در این محل نشانه ارتباط قلعه تپه با مناطق شرقی و دشت قزوین است. همچنین وجود سفال‌های خاکستری عصر آهن I در قلعه تپه می‌تواند نشانگر استمرار در استفاده از این محل از عصر مفرغ تا آهن باشد. وجود چندین ظرف سفالی سالم عصر آهن I و یک ظرف پلی‌کروم عصر مفرغ جدید نشان می‌ دهد که در اواخر عصر مفرغ و اوایل عصر آهن از تپه برای دفن مردگان استفاده می ‌کرده‌اند. در نهایت بر پایه یافته‌های سفالی در قلعه تپه می‌توان به چشم‌اندازی از ارتباطات فرهنگی مردم ساکن حوضه آبریز ابهررود، که همچون دالانی طبیعی دو منطقه فرهنگی شمال غرب و شمال مرکزی را به هم وصل می کند، با مناطق همجوار دست یافت. احتمالاً حوضه آبریز ابهررود به عنوان سهل‌ترین راه ارتباطی شمال مرکزی با غرب و شمال غرب، در طول زمان به تناوب تحت نفوذ فرهنگ های مناطق شرقی و غربی خود قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1331 - مطالعه و بررسی آثار و استقرارهای اشکانی کوهپایه‌های آبیک
ارض‌الله نجفی فرزاد مافی رضا اخوندی

بررسی و مطالعه باستان‌شناختی ارتفاعات شمال شهرستان آبیک به دلیل مشرف بودن بر مسیر موسوم به جاده خراسان و شناخت دقیق چند و چون تطورات و تحولات فرهنگی این منطقه در دوره اشکانی می‌ تواند ما را در درک هرچه بهتر تحولات شمال فلات مرکزی در دوره اشکانی یاری نماید. در نتیجه چکیده کامل

بررسی و مطالعه باستان‌شناختی ارتفاعات شمال شهرستان آبیک به دلیل مشرف بودن بر مسیر موسوم به جاده خراسان و شناخت دقیق چند و چون تطورات و تحولات فرهنگی این منطقه در دوره اشکانی می‌ تواند ما را در درک هرچه بهتر تحولات شمال فلات مرکزی در دوره اشکانی یاری نماید. در نتیجه ، این پژوهش که در قالب فصل اول بررسی باستان‌شناسی کوهپایه شهرستان آبیک (شامل محدوده شمالی دهستان‌های زیاران، کوهپایه شرقی و غربی و اقبال شرقی) واقع در شمال فلات مرکزی انجام شد؛ تعداد ۸۹ محوطه باستانی شناسایی گردید که از این میان، تعداد ۳۸ محوطه دارای آثار و مواد فرهنگی دوره اشکانی است. تشخیص و درک کلی الگوی استقراری و مطالعه گونه‌شناسی سفال منطقه در دوره اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که نشانگر تغییرات جمعیتی یا الگوی پراکنش استقرارها در این بخش از جنوب البرز مرکزی نسبت به دوره قبل و بعد است. ضمن اینکه بیشتر استقرارهای منطقه در این دوره یا روستاهایی کوچک هستند (مانند قلامحله چناسک) و یا بصورت استقرارهای فصلی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد تا منتج به تصویری از الگوی معیشتی ساکنان این محوطه ‌ها در دوران مورد بحث می ‌گردد. همچنین، شایان ذکر است که فرهنگ مادی منطقه (غالباً سفال) در دوره اشکانی، علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های قوی بومی، متأثر از گستره فرهنگی غرب و شمال ایران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1332 - توصیف و تحلیل نقوش صخره‌ای ظفرآباد دهگلان، کردستان
جمشید صمدی بگه‌جان علی بهنیا

نقوش صخره‌ای را شاید بتوان به‌عنوان قدیمی‌ترین جلوه هنری جامعه انسانی در نظر گرفت. سابقه این هنر را بیش از سی هزار سال تخمین زده‌اند و در ایران نیز سابقه طولانی دارد. دشت میان کوهی دهگلان واقع در میان رشته‌کوه‌های زاگرس به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب در طول تا چکیده کامل

نقوش صخره‌ای را شاید بتوان به‌عنوان قدیمی‌ترین جلوه هنری جامعه انسانی در نظر گرفت. سابقه این هنر را بیش از سی هزار سال تخمین زده‌اند و در ایران نیز سابقه طولانی دارد. دشت میان کوهی دهگلان واقع در میان رشته‌کوه‌های زاگرس به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب در طول تاریخ اقوام مختلفی را به‌سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است؛ وجود آثار باستانی بسیار ازجمله سنگ‌نگاره صخره‌ای ظفرآباد و تپه‌های باستانی مربوط به ادوار مختلف تاریخی و پیش‌ازتاریخ گواهی بر این مدعاست. هرچند به‌طور کلی تعیین قدمت نقوش صخره‌ای کاری دشوار به نظر می‌رسد، اما نحوه ترسیم نقوش صخره‌ای ظفرآباد و حیوانات منقوش در آن مجموعه این نقوش را به نقوش صخره‌ای پیش‌ازتاریخ شبیه می‌نماید؛ لیکن وجود آثار سفالی دوران تاریخی به‌خصوص دوره اشکانی در کنار این اثر نسبت دادن آن را به دوران پیش‌ازتاریخ دچار شک و تردید نموده است. این گزارش به شرح و بررسی نقوش مذکور بر مبنای بازدید میدانی می‌پردازد و هدف از آن معرفی اثری است که شاید به دلیل دور از دسترس بودن کمتر شناخته‌شده است. این نقوش صخره‌ای در روستای ظفرآباد در قسمت جنوب شرقی استان کردستان و شمال شرقی شهرستان دهگلان در دامنه جنوب غربی کوهی موسوم به کوه شیدا واقع شده است. در این صخره نگاره می‌توان صحنه شکار حیواناتی چون بز کوهی و گوزن را به‌وسیله افرادی سوار بر اسب مشاهده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1333 - لایه‌نگاری بخش جنوبی تپه سگزآباد
محمد حسین عزیزی خرانقی رضا ناصری

کاوش‌های آموزشی ـ پژوهشی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در پاییز ۱۳۸۸ در تپه سگزآباد با هدف مطالعه لایه‌ها و توالی فرهنگی بخش جنوبی این محوطه، صورت پذیرفت. در این فصل دو ترانشه ۷ و ۸ به‌منظور دست یابی به هدف تعیین شده، مورد کاوش قرار گرفت. متأسفانه، لایه‌های فرهنگی تپه چکیده کامل

کاوش‌های آموزشی ـ پژوهشی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در پاییز ۱۳۸۸ در تپه سگزآباد با هدف مطالعه لایه‌ها و توالی فرهنگی بخش جنوبی این محوطه، صورت پذیرفت. در این فصل دو ترانشه ۷ و ۸ به‌منظور دست یابی به هدف تعیین شده، مورد کاوش قرار گرفت. متأسفانه، لایه‌های فرهنگی تپه سگزآباد به دلیل حفاری‌های غیر مجاز گسترده به شدت مضطرب شده است، ولی به نظر می‌رسد بخش‌های جنوبی محوطه کمتر مورد تعرض قرار گرفته و لایه‌های فرهنگی در این بخش مخصوصاً در ترانشه ۷ توالی منطقی و منظمی دارند. در این ترانشه شواهدی از دوره‌های مفرغ جدید، عصر آهن و دوره تاریخی شناسایی شد ولی به دلیل کوچک بودن ابعاد ترانشه‌ها (۲ × ۲ متر)، تیم کاوش موفق به شناسایی معماری مشخصی نشد، ولی سفال‌های بدست آمده از این کاوش امکان ارائه گاهنگاری نسبی این بخش را میسر می‌سازد. ضخامت لایه‌های فرهنگی در این بخش، مخصوصاً در ترانشه ۷ نشان دهنده وسعت زیاد این محوطه است که لزوم انجام تعیین حریم بر مبنای گمانه‌ زنی را ایجاب می‌کند. این نوشتار بر گونه‌شناسی، طبقه‌بندی، معرفی و مقایسه انواع سفال‌های بدست آمده از این دو ترانشه و لایه‌نگاری و ارائه گاهنگاری نسبی تاکید دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1334 - تأسیسات تاریخی تأمین آب شرب در دوره افشاریه (کلات نادری و روستای خشت)
محمود طاووسی مهدی تاتاری

ایرانیان به شیوه‌های گوناگون به تقدس آب پرداخته‌اند. چه در انتخاب ایزد ناهید به‌عنوان نگهبان آب در دوران باستان و چه با بزرگداشت آن با برپایی آب انبارهای متعدد و با سردرهای با شکوه در مناطق مختلف در دوران اسلامی. اما نادر رویه‌ای متفاوت از آب انبار را در کلات (شمال شرقی چکیده کامل

ایرانیان به شیوه‌های گوناگون به تقدس آب پرداخته‌اند. چه در انتخاب ایزد ناهید به‌عنوان نگهبان آب در دوران باستان و چه با بزرگداشت آن با برپایی آب انبارهای متعدد و با سردرهای با شکوه در مناطق مختلف در دوران اسلامی. اما نادر رویه‌ای متفاوت از آب انبار را در کلات (شمال شرقی خراسان) برای ما به نمایش می‌گذارد. وی دستور به ساخت حوض انبارهای متعدد (٣٦٠ عدد) در دره‌های اطراف خشت و گرو به‌صورت پلکانی می‌دهد. البته در این راه هم‌آواز و هماهنگ با شرایط طبیعی منطقه عمل می‌نماید. تأسیسات آبرسانی وی در کلات نیز با تنبوشه‌های سفالی و سنگی انجام پذیرفته بود و آب قره سو در فواره‌های دور عمارت خورشید چند صباحی به جنبش درآمده بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1335 - نقش‌برجسته نو یافته دوره آشور نو در میشخاص ایلام
عبدالمالک شنبه‌زاده سجاد علی بیگی

تاکنون مدارک مستقیم اندکی از لشگرکشی‌ها و درگیری‌های آشوریان با ساکنان منطقۀ زاگرس در خود منطقه به دست آمده است. این در حالی است که بایگانی‌های آشوری و نقوش برجسته کاخ‌های دورۀ آشورنو در شمال بین‌النهرین اطلاعات ارزشمندی را در خصوص لشگرکشی‌ها، درگیری‌ها و پیروزی‌های آشو چکیده کامل

تاکنون مدارک مستقیم اندکی از لشگرکشی‌ها و درگیری‌های آشوریان با ساکنان منطقۀ زاگرس در خود منطقه به دست آمده است. این در حالی است که بایگانی‌های آشوری و نقوش برجسته کاخ‌های دورۀ آشورنو در شمال بین‌النهرین اطلاعات ارزشمندی را در خصوص لشگرکشی‌ها، درگیری‌ها و پیروزی‌های آشوریان در اختیار قرار می‌دهند. به طور کلی، مدارک این‌چنینی در خاکِ خودِ ماد و عیلام نسبتاً ناچیز و پراکنده‌اند. از این رو، مدارک و کشفیات جدید می‌توانند اطلاعات سودمندی را به دانش ما در این باره بیفزایند. طی بازدیدهای اخیر دو کوهنورد در سال ۱۳۸۷ در جنوب شرقی ایلام نقش برجسته‌ای صخره‌ای کشف گردید که شخصی را با لباس، کلاه و گارد کاملاً آشوری نشان می‌دهد. هر چند به علت فقدان کتیبه بحث در مورد سازندۀ این نقش دشوار به نظر می‌رسد، اما بر اساس مشابهت‌های نزدیک با نقش‌برجسته اشکفت گل گل به نظر می‌رسد که این شخص همان کسی است که در اشکفت گل گل نقش شده و احتمالاً یکی از سه پادشاه نیرومند متاخر دورۀ آشور نو یعنی سناخریب، آشوربانی پال و یا اَسرحَدون را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1336 - پیشنهادی برای تعیین محل شهر ایلخانی سلطان‌آباد چمچمال (بغداد کوچک) در بیستون کرمانشاه
عباس مترجم یعقوب محمدی‌فر

بر پایه منابع تاریخی در زمان سلطنت سلطان ابوسعید، از ایلخانان مغول در ایران، شهری با شکوه در مسیر جاده عتبات عالیات در محل دشت چمچمال واقع در حد فاصل بیستون تا صحنه، ایجاد گردیده که از آن با عنوان سلطان ‌آباد کوچک یا بغدغد کوچک نام برده شده است. در طی دو فصل بررسی ‌های چکیده کامل

بر پایه منابع تاریخی در زمان سلطنت سلطان ابوسعید، از ایلخانان مغول در ایران، شهری با شکوه در مسیر جاده عتبات عالیات در محل دشت چمچمال واقع در حد فاصل بیستون تا صحنه، ایجاد گردیده که از آن با عنوان سلطان ‌آباد کوچک یا بغدغد کوچک نام برده شده است. در طی دو فصل بررسی ‌های باستان‌ شناسی در طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ در دشت چمچمال، کلیه آثار باستانی منطقه به روش پیمایشی شناسایی و بررسی شده‌ اند. در میان محوطه ‌های دشت چمچمال، تپه‌‌ای به نام گرگوند واقع در پنج کیلومتری شرق بیستون و با وسعتی معادل ۲۰ هکتار، بیش از هر محوطه دیگری قابلیت انطباق با شهر سلطان‌آباد را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1337 - گزارش مقدماتی فصل اول بررسی و شناسایی باستان‌شناختی دامنه‌های جنوبی البرز در محدوده شهرستان آبیک
فرزاد مافی رضا اخوندی

دشت قزوین و ارتفاعات مشرف به آن یکی از مراکز مهم تکوین و تطور فرهنگ‌های بشری فلات ایران در ادوار مختلف بوده است. تمرکز مطالعات باستان‌شناسی دهه ‌های اخیر بر دشت قزوین، انجام مطالعات علمی باستان‌شناختی در ارتفاعات مشرف بر دشت به‌ویژه دامنه‌های جنوبی البرز را اجتناب‌ناپذی چکیده کامل

دشت قزوین و ارتفاعات مشرف به آن یکی از مراکز مهم تکوین و تطور فرهنگ‌های بشری فلات ایران در ادوار مختلف بوده است. تمرکز مطالعات باستان‌شناسی دهه ‌های اخیر بر دشت قزوین، انجام مطالعات علمی باستان‌شناختی در ارتفاعات مشرف بر دشت به‌ویژه دامنه‌های جنوبی البرز را اجتناب‌ناپذیر نموده است. در این تحقیق با تلفیق نتایج حاصل از معدود پژوهش‌های باستان‌شناختی و مطالعات جدید می ‌توان تصویری از وضعیت فرهنگی منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخی، تاریخ و اسلامی بدست داد. به این منظور سه دهستان زیاران، کوهپایه شرقی و غربی شهرستان آبیک و دهستان اقبال شرقی از بخش مرکزی شهرستان قزوین مورد مطاله قرار گرفتند که در آن تعداد ۸۹ محوطه و مکان باستانی و انبوهی از آثار منقول و غیر منقول (ابزار سنگی، سفال، پیکره، آثار و اشیائ فلزی و ...) شناسایی و کشف شده و در این تحقیق مطالعه و تحلیل گردیده‌ اند. نتایج حاصل از این تحقیق حکایت از آن دارد که با استناد به شناسایی ۷ محوطه مربوط به دوران پارینه‌سنگی که دارای آثار و ابزارهای سنگی شاخص از دوره ‌های پارینه‌سنگی میانه و جدید است، می‌ توان گفت در دوران پارینه‌سنگی ارتفاعات این منطقه یکی از زیستگاه‌ های مهم بشری در شمال فلات ایران بوده است. همچنین، هرچند شناسایی آثار و استقرارها و مواد فرهنگی دوران مس ‌سنگی (دو مورد) و مفرغ (سه مورد) نشان از تداوم زیست جوامع بشری در منطقه در دوران مذکور دارد، اما شناسایی تعداد زیادی محوطه عصر آهن (۲۱ مورد) و اشکانی (۳۸ مورد) نشانگر گسترش کمی و کیفی شواهد سکونت و استقرار جوامع انسانی در منطقه از نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد تا نیمه اول هزاره اول میلادی است، رونقی که به‌نظر می‌رسد با توجه به حجم انبوه مکان‌ها و محوطه ‌ها و آثار فرهنگی ادوار مختلف اسلامی (۴۷ مورد) در طول دوره اسلامی همچنان تداوم داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1338 - اردشیر خوره: تختگاه اردشیر پاپکان
رضا مهرآفرین سرور خراشادی عباس جامه‌بزرگ

اردشیر پاپکان، بنیانگذار سلسله ساسانی به شهرسازی اهمیت فراوانی می‌ داد. وی مبادرت به ساخت تعداد زیادی شهر نمود که اکثر مورخین و جغرافیانگاران سده ‌های نخست اسلامی به آنها اشاره کرده ‌اند. بزرگترین و مهم ترین شهر اردشیر، شهرگور یا اردشیر خوره نام داشت که در نزدیکی فیروزآ چکیده کامل

اردشیر پاپکان، بنیانگذار سلسله ساسانی به شهرسازی اهمیت فراوانی می‌ داد. وی مبادرت به ساخت تعداد زیادی شهر نمود که اکثر مورخین و جغرافیانگاران سده ‌های نخست اسلامی به آنها اشاره کرده ‌اند. بزرگترین و مهم ترین شهر اردشیر، شهرگور یا اردشیر خوره نام داشت که در نزدیکی فیروزآباد فارس قرار دارد. این شهر که در واقع پایتخت اردشیر محسوب می ‌گردید همانند برخی از شهرهای پارتی دارای طرحی مدور بود. در میانه شهر برجی رفیع مشهور به طربال قرار داشت که مظهر الهه آب، آناهیتا بود و در مجاورت آن کاخی عظیم ساخته بودند. علاوه بر توصیف جغرافیانگاران اسلامی از بناهای مهم شهر، در سده های اخیر نیز باستان ‌شناسان با کاوش‌ هایی که در آن انجام داده اند، اطلاعات مفیدی از تأسیسات و چگونگی آن بدست آورده‌ اند. این شهر پس از پیروزی اردشیر بر اردوان پنجم ساخته شد و متعاقب آن کاخی باشکوه به نام کاخ اردشیر در نزدیکی شهر و در محلی خوش آب و هوا بنا گردید تا در خور شأن و شوکت شاهی چون اردشیر در پایان روزهای زندگی و کناره ‌گیری از سلطنت باشد. اردشیر قبل از پیروزی بر اردوان، بر قله رفیعی در تنگاب که دسترسی به آن بسیار دشوار بود، دژی مستحکم و استوار بنا نمود تا ضمن به چالش کشیدن شاه اشکانی و اعلام استقلال سیاسی، ارتش کوچک خود را در مقابل تهاجمات اردوان حفظ و نقشه آزادسازی ایران را در آنجا پی ‌ریزی نماید و به استحکام پایه‌ های قدرت و انسجام نیروهای نظامی خود بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1339 - مسجد - مدرسه فیلسوف الدوله
مونا بیگلربیگی قاجاریه

از همان آغاز گسترش اسلام فعالیت‌های آموزشی از جمله آموزش خط و کتابت، در مساجد صورت می‌گرفت و زمان پرداختن بدان به نحوی بود که موجب بروز اشکال در انجام فعالیت‌های عبادی نمی‌شد. اما گسترش فعالیت‌های متنوع آموزشی و مذهبی سبب شکل‌گیری مدارس جهت آموزش علوم مذهبی و سایر علوم چکیده کامل

از همان آغاز گسترش اسلام فعالیت‌های آموزشی از جمله آموزش خط و کتابت، در مساجد صورت می‌گرفت و زمان پرداختن بدان به نحوی بود که موجب بروز اشکال در انجام فعالیت‌های عبادی نمی‌شد. اما گسترش فعالیت‌های متنوع آموزشی و مذهبی سبب شکل‌گیری مدارس جهت آموزش علوم مذهبی و سایر علوم مربوط به آن گردید. در ایران، عمدتاً مدارس به دو صورت ساخته می‌شدند، یا به‌عنوان بخشی از مساجد، عملکرد مسجد و مدرسه در یک ساختمان تلفیق می‌شد و یا به شکل یک واحد مستقل جهت تحصیل و اقامت طلاب احداث می‌گردید. دوره اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه را عصر قاجار باید دانست که بیشترین شمار این نوع بنا در تهران، پایتخت آن روزگار، ساخته شد. مسجد – مدرسه فیلسوف‌الدوله که کارکردهای اصلی مسجد و مدرسه را توأمان دارد، متعلق به همین دوره است. این بنا به صورت بخشی از مجموعه سید اسماعیل در قلب محله چال‌میدان احداث شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1340 - ویژگی‌های معماری و آرایه‌های عمارت خسروآباد سنندج
محمد ابراهیم زارعی

در شهر سنندج بناهای متعددی از دوره قاجار شناسایی شده است. یکی از بناهای شاخص دوره قاجار این شهر عمارت خسروآباد است. این بنا عمارتی مهم از نظر معماری است. عمارت در کنار چهارباغی بزرگ قرار دارد. ایجاد این مجموعه، نمایانگر توجه والیان و حاکمان کردستان در این دوره به این نو چکیده کامل

در شهر سنندج بناهای متعددی از دوره قاجار شناسایی شده است. یکی از بناهای شاخص دوره قاجار این شهر عمارت خسروآباد است. این بنا عمارتی مهم از نظر معماری است. عمارت در کنار چهارباغی بزرگ قرار دارد. ایجاد این مجموعه، نمایانگر توجه والیان و حاکمان کردستان در این دوره به این نوع از ساخت‌وسازها در مقیاس بزرگ است. بنا به گواهی مدارک وشواهد موجود این بنا و چهارباغ به‌عنوان یک منطقه ییلاقی مورد استفاده والیان اردلان بوده است. ساختمان عمارت در حدود هشت هزار مترمربع مساحت دارد. اهمیت آن توجه مورخین محلی و حتی برخی از سیاحان خارجی و داخلی را به خود جلب نموده است. زمان ساخت عمارت خسروآباد در قطعه شعری بر روی لوحی سنگی با تاریخ ۱۲۲۳هـق مشخص است. این نوشته به خط نستعلیق بوده و بر روی سردر ورودی عمارت ازداخل حیاط نصب گردیده که همزمان با حکومت فتحعلی شاه قاجار است. در این کتیبه، به واژه چهارباغ، قصری دلنشین و بانی آن امان‌الله خان و فرزندش خسرو ثانی از والیان کردستان در زمان فتحعلی شاه قاجار اشاره شده است. این بنا بر بناهای شهر سنندج تاثیر گذار بوده است. باید یادآوری نمود هیچ‌کدام از خانه‌های سنندج در مقیاس این ساختار معماری نیستند. این عمارت به لحاظ برخی ویژگی‌ها بنایی منحصربفرد در منطقه غرب است. این مقاله به سابقه تاریخی، روند شکل‌گیری، تغییر درساختار معماری، تزیینات وابسته به معماری و تاثیر گذاری بر سایر خانه‌های شهر سنندج پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1341 - اثر بخشی برنامه توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی مشاوره حرفه ای چند محوری در خودکارآمدی حرفه ای و جهت گیری آینده زنان سرپرست خانوار"
فاطمه علیجانی مهدی زارع بهرام آبادی محمدرضا عابدی

چکیده:پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بخشی برنامه توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی مشاوره حرفهای چند محوری در خودکارآمدی حرفه ای و جهت گیری آینده زنان سرپرست خانوار انجام شد.روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود . جامعه آماری شاملکلیه زنان سرپرس چکیده کامل

چکیده:پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بخشی برنامه توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی مشاوره حرفهای چند محوری در خودکارآمدی حرفه ای و جهت گیری آینده زنان سرپرست خانوار انجام شد.روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود . جامعه آماری شاملکلیه زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهر کرج بود. نمونه تحقیقشامل 40 نفر از زنانی بود که شرایط و ملاکهای ورود به تحقیق را دارا بودند که بصورت تصادفیانتخاب شدند. سپس اعضای نمونه بصورت تصادفی در دو گروه پژوهش (یک گروه گواه، یک گروه1 - دانشجوی مقطع دکتری رشته مشاوره ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات، تهران ، ایران2 - دانشیار، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب دروس علوم انسانی دانشگاه ها ( نویسنده مسئول)3 - دانشیار دانشگاه اصفهان ، ایران102 / اثر بخشی برنامه توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی مشاوره حرفه ای چند محوری در خودکارآمدی حرفه ای و جهت گیری آینده زنان سرپرست خانوارآزمایش) جایگزین شدند. مداخله آزمایشی شامل برنامه توانمند سازی شغلی مبتنی بر الگوی چند90 دقیقه - محوری شفیع آبادی بر روی گروه آزمایشی بصورت گروهی طی 10 جلسه جداگانه 120ای آموزش داده شد. برای گروه گواه هیچ برنامه آموزشی اجرا نشد. پرسشنامه های خودکارآمدیشغلی و جهت گیری آینده به عنوان ابزار پژوهش در مورد هر دو گروه قبل و بعد از اجرای متغیرمستقل و همچنین دو ماه پس از پایان جلسات آموزشی مورد استفاده قرار گرفت در پایان اطلاعاتبدست آمده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون های تعقیبی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داد الگوی چند محوری شفیع آبادی در افزایش خود کار آمدی حرفهبنابراین پیشنهاد می شود از مفاهیم بنیادی هر دو . .(p< 0/ ای و جهت گیری آینده موثر بودند. ( 05الگو بویژه الگوی چند محوری شفیع آبادی برای افزایش خود کار آمدی حرفه ای و جهت گیریآینده زنان سرپرست خانوار استفاده شود.کلید واژه ها: الگوی چند محوری انتخاب شغل شفیع آبادی، خود کار آمدی حرفه ای، جهتگیری آینده پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1342 - اثربخشی آموزش الگوی چندمحوری انتخاب شغل شفیعآبادی بر فرسودگی شغلی
اشرف السادات شریفی عبداله شفیع آبادی مهدی زارع بهرام آبادی

چکیدههدف اشن پژوهش تعیین اثربخشی الگوی چندمحوری انتخا شغ شفیعآبادی) SMPVC ) 1 برمؤلفه های فرسودگی شغلی کارکنان واحد اسناد پاشکی سازمان تامین اجتماعی ش ر ت ران بود.روش پژوهش نیمه آزماششی و طرح پژوهش پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود . جامعهآماری پژوهش کلیه کارکنان وا چکیده کامل

چکیدههدف اشن پژوهش تعیین اثربخشی الگوی چندمحوری انتخا شغ شفیعآبادی) SMPVC ) 1 برمؤلفه های فرسودگی شغلی کارکنان واحد اسناد پاشکی سازمان تامین اجتماعی ش ر ت ران بود.روش پژوهش نیمه آزماششی و طرح پژوهش پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود . جامعهآماری پژوهش کلیه کارکنان واحد اسنادپاشکی ش ر ت ران ) 16۳ نفر( را شام شد که از میانکسانی که در پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش نمره باتتری داشتند ۰۳ نفر به شیوه تصادفیانتخا و به صورر تصادفی دردو گروه 9۱ نفری شک گروه آزماششی با روشکرد آموزشیSMPVC و شک گروه کنترل جاشگذشن شدند. گروه آزماششی در 3 جلسه 1۳ دقیقه ای با روشکردشفیع آبادی تحت آموزش قرار گرفتند. فرسودگی شغلی شرکت کنندگان پس از اجرای مداخلهمورد اندازه گیری قرار گرفت. داده ها به وسیله تحلی کوارشانس تجاشه و تحلی شدند. نتاش نشانداد الگوی چندمحوری انتخا شغ شفیعآبادی در کاهش فراوانی و شدر تحلی عاطفی مس،شخصیت و افااشش فراوانی و شدر عمکرد شخصی مؤثر است.کلیدواژه ها:الگوی چندمحوری انتخا شغ شفیعآبادی) SMPVC (؛ فرسودگی شغلی؛ خستگی عاطفی؛مس، شخصیت؛ عملکرد شخصی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1343 - اثر آب معدنی چشمه کندوان بر سنگ‎های کلیوی اگزالات کلسیمی در موش‎های صحرایی نر بالغ
فاطمه رسولیان علیرضا صادقی پور

بیماری سنگ کلیه یک مشکل جهانی است و وابسته به نژاد، منطقه جغرافیایی و یا فرهنگی نمی باشد. در پژوهش حاضر اثر آب معدنی چشمه کندوان بر جلوگیری از تشکیل کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در موش&lrm;های صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته است. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضاف چکیده کامل

بیماری سنگ کلیه یک مشکل جهانی است و وابسته به نژاد، منطقه جغرافیایی و یا فرهنگی نمی باشد. در پژوهش حاضر اثر آب معدنی چشمه کندوان بر جلوگیری از تشکیل کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در موش&lrm;های صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته است. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی به ترتیب به مدت 3 و 35 روز القاء شد. گروه کنترل توسط آب آشامیدنی تیمار شد. گروه کنترل بیمار کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول را در آب آشامیدنی به ترتیب 3 و 35 روز دریافت کردند. گروه تجربی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول را در آب معدنی چشمه کندوان به ترتیب به مدت 3 و 35 روز دریافت کردند. بعد از 38 روز، حیوانات توسط اتر بیهوش شده و کلیه سمت چپ آنها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه&lrm;ها برای مطالعات بافت&lrm;شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین - ائوزین رنگ&lrm;آمیزی شدند. نتایج نشان داد تیمار آب چشمه کندوان موجب کاهش تعداد کریستال&lrm;های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه کنترل بیمار می&lrm;گردد. همچنین، تیمار آب معدنی کندوان آسیب توبولو - اینتراستیشیال را دربافت کلیه حیوانات تیمار شده کاهش می&lrm;دهد. بنابراین، آب چشمه کندوان می&lrm;تواند مانع تشکیل کریستال های اگزالات کلسیم در کلیه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1344 - تاثیر تنش خشکی و کود زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت دانه ای
مسعود شیرزادی کیوان شمس

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی ازتو بارور1 و فسفر بارور2 بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت سینگل کراس 704 تحت شرایط کم آبیاری در کشت دوم، آزمایشی به صورت کرت‌های یکبارخرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. دراین آزمایش کرتهای اصلی ش چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی ازتو بارور1 و فسفر بارور2 بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت سینگل کراس 704 تحت شرایط کم آبیاری در کشت دوم، آزمایشی به صورت کرت‌های یکبارخرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. دراین آزمایش کرتهای اصلی شامل: قطع آبیاری در مرحله 8 برگی، قطع آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی و آبیاری نرمال (شاهد) وکرت‌های فرعی شامل: ازتوباکتر1، فسفر بارور2 و کاربرد توام ازتوبارور1 و فسفر بارور2 در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که آبیاری و کود زیستی بر صفات ارتفاع بوته ذرت، قطر ساقه، قطر و طول بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت ذرت تاثیر معنی داری داشتند. اکثر صفات مورد بررسی در اثر اعمال قطع آبیاری کاهش یافتند ولی تاثیر بازدارنده قطع آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی بر صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه و شاخص برداشت مشهودتر بود. کاربرد توام ازتوبارور1 و فسفر بارور2 ،ارتفاع بوته، تعداد دانه در ردیف، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه‌ی ذرت را به ترتیب 7/10، 2/31، 6/10 و 7/33 درصد نسبت به کاربرد ازتوبارور1 و 7/18، 3/17، 5/16 و 11 درصد نسبت به فسفر بارور2 تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی بهبود بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1345 - اثر مهاری آب ازنه در مرحله نم زنی گندم بر کاهش میزان رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس
ساسان رضایی

فساد قارچی مواد غذایی سالانه موجب زیان‌های اقتصادی فراوان می‌شود. گندم ازمهمترین غلات مورداستفاده در ایران و حساس به آلودگی با قارچ‌ها می باشد. از جمله این قارچ ها آسپرژیلوس پارازیتیکوس است که باعث کاهش کیفیت مواد غذایی شده و با تولیدآفلاتوکسین صدماتی را به سلامت فرد وا چکیده کامل

فساد قارچی مواد غذایی سالانه موجب زیان‌های اقتصادی فراوان می‌شود. گندم ازمهمترین غلات مورداستفاده در ایران و حساس به آلودگی با قارچ‌ها می باشد. از جمله این قارچ ها آسپرژیلوس پارازیتیکوس است که باعث کاهش کیفیت مواد غذایی شده و با تولیدآفلاتوکسین صدماتی را به سلامت فرد وارد می‌کند. ازن ضدعفونی‌کننده‌ای قوی بوده و به‌سرعت به اکسیژن مولکولی تبدیل شده و باقیمانده‌ای برجای نمی‌گذارد. هدف از انجام این مطالعه، استفاده از آب ازنه به عنوان یک ضدعفونی‌کننده ایمن در کاهش آلودگی گندم با قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس می‌باشد. جهت بررسی تاثیر آب ازنه بر رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس، سوسپانسیون قارچ با غلظت‌های 10، 102، 104 اسپور به ازای هرگرم گندم به نمونه‌ها تلقیح گردید و به‌مدت 10 روز در دمای c◦30-25 گرمخانه‌گذاری شدند. پس از نم‌زنی نمونه‌های آلوده با آب ازنه با غلظت ‌های 0 ، 1، 2 و 5/2 میلی‌گرم در لیتر مجددا به‌مدت 24 ساعت در 3 دمای 20> ، 25 و 40 درجه سانتی‌گراد گرمخانه‌گذاری شدند. سپس از روش توزین میسیلیوم‌های قارچی پس از خشک کردن آن‌ها استفاده شد. نتایج با نرم‌افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آب ازنه می‌تواند رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس را به روش وابسته به غلظت، به طور معنی‌داری ((p<0.001 کاهش دهد. استفاده ازآب ازنه در مرحله نم‌زنی گندم به طور موثری می‌تواند باعث کاهش رشد قارچی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1346 - اثر تنش کم آبی بر بیان ژن های MYB، AP2، mir-172 و mir-159 در برگ های گیاه نرگس هلندی pseudonarcissus L. Narcissus
مریم السادات کامی شیرازی احمد مجد صدیقه اربابیان گلناز تجدد

پیشرفت هایی که در دنیا اتفاق می افتد، سبب ایجاد تغییراتی در شرایط زندگی موجودات زنده از جمله گیاهان می گردند. گیاهان باید بتوانند با روش های مختلف حتی روش های مولکولی با شرایط تنش زای محیطی سازگارشوند. یکی از ساز و کارها، تنظیم بیان ژن ها بعد از رونویسی توسط miRNAs (میک چکیده کامل

پیشرفت هایی که در دنیا اتفاق می افتد، سبب ایجاد تغییراتی در شرایط زندگی موجودات زنده از جمله گیاهان می گردند. گیاهان باید بتوانند با روش های مختلف حتی روش های مولکولی با شرایط تنش زای محیطی سازگارشوند. یکی از ساز و کارها، تنظیم بیان ژن ها بعد از رونویسی توسط miRNAs (میکروRNAها) است. میکروRNA ها، اغلب 20 تا 22 نوکلئوتید دارند که برخی از ژن های هدف آنها متعلق به عوامل رونویسی می باشند. بیان میکروRNA ها در پاسخ به تنش کم آبی تغییر می کند. در پژوهش حاضر، پیازهای نرگس هلندی در شرایط متفاوت آبیاری (از یک بار در هفته تا دو ماه یک بار) کشت شدند. از برگ‌های گیاهان 60 روزه برای استخراج miR172-miR159 با روش qPCR استفاده شد. نتایج نشان دهنده افزایش بیان معنی دار ژنهای MYB و AP2 و عدم بیان میکروRNA های 159 و 172در نمونه های تیمار و کنترل بود. لذا، miR172-miR159 تحت تاثیر تنش کم آبی قرار نمی گیرد. با توجه به اینکه بیان ژنهای کم آبی برای اولین بار در گیاه نرگس هلندی ارزیابی شده است، به همین دلیل این پژوهش می تواند زمینه خوبی برای بررسی بیشتر در این مورد را فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1347 - بررسی اثرات زمان آبیاری و کود فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه داروئی سیاهدانه (Nigella sativa L.)
حسین زینلی معصومه حسن بارانی

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر زمان آبیاری و میزان کود فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گیاه، در سال 1387درمزرعه تحقیقاتی سپاهان نما واقع در جیلان آباد اصفهان و به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمار های مورد بررسی شامل زمان چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر زمان آبیاری و میزان کود فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گیاه، در سال 1387درمزرعه تحقیقاتی سپاهان نما واقع در جیلان آباد اصفهان و به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمار های مورد بررسی شامل زمان آبیاری 50، 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر در کرت های اصلی و سطوح مختلف کود فسفر (صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی بود. صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه درکپسول، وزن دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در متر مربع و ارتفاع گیاه اندازه گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که کلیه صفات مورد مطالعه به طور معنی داری تحت تاثیر زمان آبیاری، سطوح مختلف فسفر و اثر متقابل کود فسفر و زمان آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح در تنش رطوبتی 100 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر و مصرف 150 کیلوگرم در هکتار کود فسفر و کمترین میزان عملکرد دانه در تیمار آبیاری 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر و مصرف 150 کیلوگرم کود فسفر بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1348 - مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی (جامدات زیستی) به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج
شهرام لاسمی ابراهیم علایی رضا ارجمندی امیرحسام حسنی

چکیدهمطالعه حاضر پژوهشی توصیفی-مقطعی می‌باشد. در حال حاضر، مدیریت محیط زیستی لجن فاضلاب یک چالش بزرگ در زمینه‌ی مهندسی محیط زیست است. راه حل‌های جدید موثر برای تصفیه فاضلاب منجر به بهبود کیفیت پساب نهایی شده، اما حجم لجن فاضلاب تولید شده را به میزان قابل توجهی افزایش می چکیده کامل

چکیدهمطالعه حاضر پژوهشی توصیفی-مقطعی می‌باشد. در حال حاضر، مدیریت محیط زیستی لجن فاضلاب یک چالش بزرگ در زمینه‌ی مهندسی محیط زیست است. راه حل‌های جدید موثر برای تصفیه فاضلاب منجر به بهبود کیفیت پساب نهایی شده، اما حجم لجن فاضلاب تولید شده را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. این تحقیق وضعیت مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد وابسته به شرکت ملی نفت، به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج را بررسی نموده است.برای انجام این پژوهش، لجن موردنیاز از بسترهای لجن خشک‌کن تصفیه‌خانه فاضلاب مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد تهیه و روش مورد استفاده کمپوست هوازی لجن به صورت ویندرو بوده و در فاصله زمانی3 مرحله 20 روزه انجام گرفت.این پژوهش با هدف بررسی اثر فاضلاب و کمپوست حاصل از لجن فاضلاب شهری محمود آباد و همچنین بررسی وضعیت مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد وابسته به شرکت ملی نفت، به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که درصد موادآلی موجود درکمپوست حاصل از لجن فاضلاب شهری محمود آباد کیفیت مطلوبی دارد. تغییرات دما، pH، درصد کربن و نیتروژن در نمونه‌ها در محدوده قابل قبول و مطلوب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1349 - بررسی فونستیک خرچنگ های گرد آب شیرین در رودخانه های شرق استان تهران
سیامک یوسفی سیاه کلرودی گلاره پازوکی شادی خاتمی مهیار یوسفی سیاه کلرودی

طی پژوهشی در فصول مختلف (زمستان و بهار، تابستان و پاییز)، خرچنگ‌های گرد آب شیرین در رودهای شرق استان تهران (جاجرود، حبله رود و لار) در ایستگاه‌های فشم، سعیدآباد، خجیر، زرین‌دشت و سیمین دشت با تور دستی جمع‌آوری و از حیث شاخص‌های طول و عرض کاراپاس، وزن و همچنین از لحاظ رن چکیده کامل

طی پژوهشی در فصول مختلف (زمستان و بهار، تابستان و پاییز)، خرچنگ‌های گرد آب شیرین در رودهای شرق استان تهران (جاجرود، حبله رود و لار) در ایستگاه‌های فشم، سعیدآباد، خجیر، زرین‌دشت و سیمین دشت با تور دستی جمع‌آوری و از حیث شاخص‌های طول و عرض کاراپاس، وزن و همچنین از لحاظ رنگ بدن نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت نتایج این تحقیق نشان از آن داشت که گونه خرچنگ یافت شده Potamon persicum بوده که بین طول کاراپاس، عرض کاراپاس و همچنین وزن این خرچنگ در نمونه‌های یافت شده همبستگی قوی و مثبتی وجود داشت. رودها (جاجرود و حبله رود)، ایستگاه‌ها (فشم، سعیدآباد، خجیر، زرین‌دشت و سیمین دشت) و جنسیت هیچ‌کدام تأثیری بر شاخص‌های طول کاراپاس، عرض کاراپاس و وزن این خرچنگ نداشتند. از لحاظ میانگین پراکندگی جمعیتی نیز خرچنگ P. persicum در رودهای جاجرود و حبله رود و همچنین ایستگاه‌های فشم، سعیدآباد، خجیر، زرین دشت و سیمین دشت یکسان بودند اما این میانگین پراکندگی جمعیتی در فصول تابستان و پاییز به‌طور معنی‌داری بیشتر از فصول زمستان و بهار بود (0/05>P). فراوانی جمعیتی این خرچنگ در رود جاجرود 70 درصد و در حبله رود 30 درصد کل نمونه‌های مشاهده شده بود؛ و در ایستگاه‌های فشم، سعیدآباد، خجیر، زرین دشت و سیمین دشت نیز به ترتیب دارای فراوانی 32، 19، 18، 21 و 10 درصد کل نمونه‌های یافت شده بودند. نتایج رنگ بدن نیز نشان از آن داشت که غالباً رنگ کاراپاس و پاهای حرکتی قهوه ای تیره است و در مواردی قهوه ای روشن مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1350 - ارزیابی حذف زیستی نیترات توسط تیوباسیلوس دنیتریفیکانس در حضور نانوذرات آهن صفر ظرفیتی پایدار شده با کربن کوانتوم دات (CQD-Fe0)
الهه حمدی بهنام راسخ الهه تاجبخش فاطمه یزدیان مریم قبه

آلودگی آبهای زیرزمینی و سطحی به نیترات در بسیاری از مناطق دنیا به‌یک مشکل جدی تبدیل شده است. ایجاد عوارض نامطلوب روی اکوسیستم‌های آبی از مهمترین اثرات غلظت بالای نیترات در محلول‌های آبی است. نانوذرات فلزی آهن‌صفرظرفیتی(Fe0) برای تصفیه ترکیبات سمی از آب بسیار مورد توجه ا چکیده کامل

آلودگی آبهای زیرزمینی و سطحی به نیترات در بسیاری از مناطق دنیا به‌یک مشکل جدی تبدیل شده است. ایجاد عوارض نامطلوب روی اکوسیستم‌های آبی از مهمترین اثرات غلظت بالای نیترات در محلول‌های آبی است. نانوذرات فلزی آهن‌صفرظرفیتی(Fe0) برای تصفیه ترکیبات سمی از آب بسیار مورد توجه است. هدف از این پژوهش استفاده از نانوساختار فلزی پوشیده شده باکربن‌کوانتوم دات(CQD-Fe0) به‌منظور بررسی نقش آن‌ها در نیترات‌زدایی زیستی تیوباسیلوس دنیتریفیکانس -می‌باشد. به این‌منظور نانوذراتFe0 به‌روش کاهش در فاز مایع سنتز شدند و به‌منظور زیست سازگاری، توزیع یکنواخت و عدم کلوخه شدن،Fe0 با کربن‌کوانتوم‌دات پوشش‌دار شد. مشخصه‌یابی نانوذرات توسط XRD،TEM، FESEM، FTIR و DLS تعیین‌گردید. طیف FTIR، تشکیل پیوند CQD وFe0 را تأیید کرد. قطر متوسط نانوذراتCQD-Fe0 درمحدودهnm 32/38-31/29 مشاهده شد. براساس نتایج با افزایش دما، رشد و فعالیت نیترات زدایی زیستی میکروارگانیسم تیوباسیلوس دنیتریفیکانس افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1351 - اثر مهاری آب ازنه در مرحله نم زنی گندم بر کاهش میزان رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس
متین محمدی کوچصفهانی محمود علی محمدی غلامرضا جاهد خانیکی رامین نبی زاده نودهی زینب آقامحسنی مریم موذنی ساسان رضایی

فساد قارچی مواد غذایی سالانه موجب زیان های اقتصادی فراوان می شود. گندم ازمهمترین غلات مورداستفاده در ایران و حساس به آلودگی با قارچ ها می باشد. از جمله این قارچ ها آسپرژیلوس پارازیتیکوس است که باعث کاهش کیفیت مواد غذایی شده و با تولیدآفلاتوکسین صدماتی را به سلامت فرد وا چکیده کامل

فساد قارچی مواد غذایی سالانه موجب زیان های اقتصادی فراوان می شود. گندم ازمهمترین غلات مورداستفاده در ایران و حساس به آلودگی با قارچ ها می باشد. از جمله این قارچ ها آسپرژیلوس پارازیتیکوس است که باعث کاهش کیفیت مواد غذایی شده و با تولیدآفلاتوکسین صدماتی را به سلامت فرد وارد می کند. ازن ضدعفونی کننده ای قوی بوده و به سرعت به اکسیژن مولکولی تبدیل شده و باقیمانده ای برجای نمی گذارد. هدف از انجام این مطالعه، استفاده از آب ازنه به عنوان یک ضدعفونی کننده ایمن در کاهش آلودگی گندم با قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس می باشد. جهت بررسی تاثیر آب ازنه بر رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس، سوسپانسیون قارچ با غلظت های 10، 102، 104 اسپور به ازای هرگرم گندم به نمونه ها تلقیح گردید و به مدت 10 روز در دمای c◦30-25 گرمخانه گذاری شدند. پس از نم زنی نمونه های آلوده با آب ازنه با غلظت های 0 ، 1، 2 و 5/2 میلی گرم در لیتر مجددا به مدت 24 ساعت در 3 دمای 20> ، 25 و 40 درجه سانتی گراد گرمخانه گذاری شدند. سپس از روش توزین میسیلیوم های قارچی پس از خشک کردن آن ها استفاده شد. نتایج با نرم افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آب ازنه می تواند رشد آسپرژیلوس پارازیتیکوس را به روش وابسته به غلظت، به طور معنی داری ((p < 0.001 کاهش دهد. استفاده ازآب ازنه در مرحله نم زنی گندم به طور موثری می تواند باعث کاهش رشد قارچی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1352 - تاثیر هشت هفته تمرین در آب بر سطح سرمی مایونکتین، نیمرخ لیپیدی و درصد چربی زنان دارای اضافه وزن و چاق
صادق چراغ بیرجندی سارا اصغری کتایون عزیزی

10.30495/nssem.2023.1999855.1013

مایونکتین مایوکاین جدیدی است که در پاسخ به ورزش، از عضله اسکلتی ترشح می گردد و با متابولیسم انرژی و وضعیت متابولیکی بدن ارتباط دارد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر هشت هفته تمرین در آب بر سطح سرمی مایونکتین، نیمرخ لیپیدی و درصد چربی زنان دارای اضافه وزن و چاق است.20 نفر چکیده کامل

مایونکتین مایوکاین جدیدی است که در پاسخ به ورزش، از عضله اسکلتی ترشح می گردد و با متابولیسم انرژی و وضعیت متابولیکی بدن ارتباط دارد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر هشت هفته تمرین در آب بر سطح سرمی مایونکتین، نیمرخ لیپیدی و درصد چربی زنان دارای اضافه وزن و چاق است.20 نفر از زنان چاق و دارای اضافه وزن با میانگین سنی 5/22 و میانگین شاخص توده بدنی 48/26 به طور تصادفی انتخاب و سپس به گروه های آزمایش (10 نفر) و کنترل (10 نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین، تمرینات خود را در آب به مدت هشت هفته (سه جلسه در هفته) انجام دادند، هر جلسه تمرین 60 دقیقه و شامل سه مرحله بود. 24 ساعت قبل از اولین جلسه تمرین و 48 ساعت بعد از آخرین جلسه، از آزمودنی‌ها در شرایط 12 ساعت ناشتایی، نمونه‌گیری خون به میزان 10 میلی‌لیتر از ورید بازویی انجام شد و تجزیه و تحلیل آماری در سطح معناداری 05/0≥P با نرم افزار SPSSانجام شد.تحلیل داده ها نشان داد که هشت هفته تمرین در آب باعث افزایش سطح سرمی مایونکتین (037/0= p) و HDL (028/0=p ) در گروه تجربی نسبت به گروه کنترل شد. همچنین مقادیر کلسترول (000/0= p) و تری گلیسرید (001/0=P) در گروه تجربی کاهش معناداری داشت، اما تفاوت شاخص LDL پس از هشت هفته فعالیت ورزشی بین دو گروه معنی دار نبود (131/0=P).بنابراین به نظر می رسد که تمرین در آب می تواند برای زنان دارای اضافه وزن و چاق موثر واقع شود و مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1353 - سنجش میزان احساس تعلق خاطر مکانی و تأثیرات فضایی- مکانی آن در بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله سهل آباد شیراز)
جمیله توکلی نیا محمدصادق افراسیابی محمد حسین بوچانی

در سال های اخیر، موضوعحس مکان در رشته های مرتبط با امور شهری و برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. این وضعیت رویکرد نوینی پیش روی محققان و دست اندرکاران امور شهری قرار داده و بیشترین تأکید را متوجه میزان حس مکان در محلات شهری به ویژه در بافت های فرسوده می نماید. چکیده کامل

در سال های اخیر، موضوعحس مکان در رشته های مرتبط با امور شهری و برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. این وضعیت رویکرد نوینی پیش روی محققان و دست اندرکاران امور شهری قرار داده و بیشترین تأکید را متوجه میزان حس مکان در محلات شهری به ویژه در بافت های فرسوده می نماید. درک موضوع حاضر و شناخت علمی آن می تواند توسعه پایدار و همه جانبه شهر را هر چه بهتر و مطلوب تر تحقق بخشد و طرح های مختلف توسعه ای شهر از قبیل نوسازی و بهسازی را به سمت واقع بینانه تری هدایت کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی و سنجش میزان حس تعلق به مکان و نیز شناخت تأثیرات فضایی- مکانی آن در محلات واقع در بافت فرسوده می باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر مشاهدات میدانی، مصاحبه و به دست آوردن داده ها، از طریق پرسشنامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزارSPSS در محله سهل آباد که در جنوب شهرداری منطقه هفت شیراز واقع گردیده صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، در مجموع تعلق احساسی به مکان در این محله 1.52 می باشد به این معنا که بیش از نیمی از اهالی محل به محله خود تعلق احساسی داشته اند، دلبستگی یا تعلق کارکردی در محله مورد تحقیق 1.35 (کمتر از نصف) و کمتر از 50% افراد این محله با مؤلفه های تعلق مفهومی به مکان موافق بوده اند، میانگین مؤلفه های تعلق مفهومی در این محله 1.45 می باشد. بر اساس یافته های پژوهش عواملی چون وجهه محله، دسترسی به خدمات، پوشش گیاهی، نمای خیابان و نوع بافت محله با میزان احساس تعلق مکانی افراد به مکان رابطه معناداری داشته اند. با بررسی های صورت گرفته در مورد تأثیرات فضایی- مکانی هر کدام از شاخصه های حس تعلق به مکان باید گفت که شاخصه های تعلق احساسی و نیز تعلق مکانی به مراتب تاثیرات فضایی- مکانی بیشتری نسبت به تعلق مفهومی در محله مورد تحقیق داشته اند. از تأثیرات فضایی- مکانی حس تعلق به مکان می توان به افزایش میزان مشارکت شهروندان در امور شهری، پرداخت مالیات، نگهداری از تجهیزات و نیز حفظ نظافت محله توسط شهروندان اشاره نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1354 - توسعه گردشگری شهرستان فریمان از طریق ظرفیت سنجی زمین گردشگری و گردشگری تندرستی (مطالعه موردی؛ چشمه آبگرم و معدنی شاهان گرماب)
معصومه توانگر علیرضا اصیلی

چشمه های آبگرم و معدنی از جمله جذاب ترین سایت های زمین گردشگری در سراسر دنیا هستند که سهم زیادی در صنعت گردشگری برخی کشورها دارند. در استان خراسان رضوی نیز تعداد قابل توجهی چشمه آب گرم وجود دارد که قابلیت تبدیل به سایت گردشگری را داراست. بخش های مختلف این چشمه ها از قبی چکیده کامل

چشمه های آبگرم و معدنی از جمله جذاب ترین سایت های زمین گردشگری در سراسر دنیا هستند که سهم زیادی در صنعت گردشگری برخی کشورها دارند. در استان خراسان رضوی نیز تعداد قابل توجهی چشمه آب گرم وجود دارد که قابلیت تبدیل به سایت گردشگری را داراست. بخش های مختلف این چشمه ها از قبیل مظهر چشمه، حوضچه ها و آبراهه ها، مظاهر زیبایی شناختی، بناهای تاریخی مرتبط و مناظر طبیعی پیرامون آنها گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند. همچنین ویژگی های فیزکو شیمیایی و خواص درمانی ناشی از آن نیز باعث جذب تعداد زیادی از گردشگران تندرستی و پیشگیرانه است. این پژوهش با هدف توسعه گردشگری شهرستان فریمان از طریق ظرفیت سنجی زمین گردشگری و گردشگری تندرستی مبتنی بر آبهای گرم معدنی، در محدوده ی چشمه شاهان گرماب تدوین شده است. پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بوده و اطلاعات مورد نیاز از دو روش اسنادی و میدانی با استفاده از منابع معتبر علمی و با حضور در محیط و مصاحبه با مسئولین محلی و سرمایه گذار فعلی مجموعه، جمع آوری شد. علیرغم ویژگیهای مثبت چشمه های آب گرم و معدنی، در استان خراسان رضوی، متاسفانه بهره برداری از این چشمه ها دچار سوء مدیریت است. عدم وجود سیستم بازاریابی بین المللی و حتی داخلی بسیاری از این چشمه ها موجب شده که حتی مهمترین جنبه گردشگری این چشمه ها یعنی درمان با آبهای گرم و معدنی نیز جنبه محلی داشته باشد و سایر جنبه های جذاب طبیعی آن نادیده گرفته شود، در حالیکه چشمه های آب گرم قابلیت پذیرایی از گردشگران زمین شناسی، گردشگران تندرستی و پیشگیرانه را دارند، همانطوریکه در سایر نقاط جهان در جهت برنامه ریزی و درآمدزایی پایدار، در کنار حفاظت از این مواریث تاریخی و طبیعی اقدام شده است. نتایج پژوهش در قالب راهبردها و راهکارهای اجرایی توسعه زمین گردشگری- تندرستی در محدوده ی شاهان گرماب ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1355 - تاب‌آوری بافت فرسوده در مواجهه با سوانح طبیعی با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: بافت فرسوده فیض‌آباد کرمانشاه)
محمد تقی رضویان مصطفی خزائی سید علی شریفی جواد عبدی

تاب آوری شدت اختلالی است که سیستم می‌تواند آن را جذب کند قبل از این‌که ساختار سیستم از طریق تغییر متغیرهاو فرایندهایی که رفتار آن را کنترل می‌کنند، به ساختار متفاوتی تبدیل شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و در قالب یک هدف کاربردی درصدد ارزیابی ت چکیده کامل

تاب آوری شدت اختلالی است که سیستم می‌تواند آن را جذب کند قبل از این‌که ساختار سیستم از طریق تغییر متغیرهاو فرایندهایی که رفتار آن را کنترل می‌کنند، به ساختار متفاوتی تبدیل شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و در قالب یک هدف کاربردی درصدد ارزیابی تاب‌آوری در بافت فرسوده محله فیض‌آباد در شهر کرمانشاه می‌باشیم. سؤالات تحقیق در این پژوهش عبارتنداز: 1- مهم‌ترین شاخص‌های تاب‌آوری در بافت‌های فرسوده شهری از منظر رویکرد توسعه پایدار کدام است؟2- آیا تاب‌آوری بافت‌های فرسوده شهری در جهت توسعه پایدار شهری مؤثر می‌باشد؟ و فرضیه‌های آن عبارت‌اند از: 1- به نظر می‌رسدشاخص‌های کالبدی از مهم‌ترین معیارهای تاب‌آوری در بافت فرسوده شهری باشند . 2- به نظر می‌رسد تاب آور نمودن بافت‌های فرسوده شهری اقدام مؤثری در راستای توسعه پایدار شهری می باشد. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که وضعیت تاب‌آوری در بافت فرسوده فیض‌آباد در جایگاه نامطلوبی قرار دارد. بنابراین با استفاده از روش تحلیلی SWOT در ادامه به ارائه راهبردهایی برای تاب آور نمودن این بافت در راستای سیاست‌های توسعه پایدار برآمدیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1356 - مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر شکوفایی شهری (موردمطالعه: نورآباد ممسنی)
عامر نیک پور الهه مرادی منصوره یاراحمدی

در طول تاریخ شکوفایی شهری همواره یکی مهم ترین تلاش های بشر برای توسعه انسانی و اجتماعی بوده و به عنوان معیاری برای سنجش میزان رضایت از زندگی مطرح شده است. مفهوم شکوفایی با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن همراه بوده و به عنوان نوعی ساخت‌وساز اجتماعی شناخته می شود چکیده کامل

در طول تاریخ شکوفایی شهری همواره یکی مهم ترین تلاش های بشر برای توسعه انسانی و اجتماعی بوده و به عنوان معیاری برای سنجش میزان رضایت از زندگی مطرح شده است. مفهوم شکوفایی با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن همراه بوده و به عنوان نوعی ساخت‌وساز اجتماعی شناخته می شود که به فعالیت‌های انسانی کالبد می‌بخشد. با توجه به اهمیت شکوفایی شهری به عنوان یکی از مهم ترین معیارهای رضایت از زندگی، در این تحقیق سعی بر آن شد تا عوامل موثر بر شکوفایی شهری در نورآباد ممسنی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور در ابتدا با مطالعه مبانی نظری و تئوریک پژوهش عوامل تأثیرگذار بر توسعه و شکوفایی شهری نورآباد مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک دلفی تعداد 13 شاخص موثر در شکوفایی شهری نورآباد ممسنی شناسایی شدند. در ادامه به منظور بررسی روابط بین هر یک از ابعاد و مولفه های پژوهش و میزان بررسی تاثیر گذاری و تاثیرپذیری هر یک از متغیرهای پژوهش از تحلیل میک مک استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد تأثیرگذارترین عوامل در شکوفایی شهری محدوده موردمطالعه، عوامل سطح 1 و 2 شامل زیرساخت‌های فرهنگی اجتماعی، کیفیت زندگی، آموزش اجتماعی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سلامت و ... می‌باشند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل میک مک بر روی هر یک از شاخص‌های موردمطالعه نشان داد این شاخص‌ها شامل چهار سطح می باشند. مؤلفه‌های موجود در سطح 1 شامل زیرساخت‌های حمل‌ونقل، برابری اجتماعی، کیفیت زندگی، آموزش اجتماعی، سلامت، توازن جنسیتی، فرم شهری و زیرساخت‌های مسکن ازجمله متغیرهای دووجهی بشمار می‌روند که متغیرهایی با تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالا می باشند. توجه ویژه به این متغیرها در زمینه برنامه ریزی شهری می تواند باعث شکوفایی و رشد شهر نورآباد ممسنی شده و افزایش میزان رضایت از زندگی ر به همراه داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1357 - برنامه ریزی راهبردی با رویکرد توانمندسازی اجتماعی و ارتقاء محیطی سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی ماسور)
طاهر پریزادی رویا مرتضی پور خدیجه سپهوند

عدم تعادل و توازن در تقسیم منابع و بیشتر شدن فاصله درآمد بین ساکنان شهرهای بزرگتر با سایر شهرهای کوچکتر در روستاهای دور و نزدیک آنها باعث جاذبه جمعیتی برای این شهرها و دافعه در آن دسته از زیستگاه های بشری و در نتیجه مهاجرت روزافزون آنها شده است که این مهاجران اغلب به دل چکیده کامل

عدم تعادل و توازن در تقسیم منابع و بیشتر شدن فاصله درآمد بین ساکنان شهرهای بزرگتر با سایر شهرهای کوچکتر در روستاهای دور و نزدیک آنها باعث جاذبه جمعیتی برای این شهرها و دافعه در آن دسته از زیستگاه های بشری و در نتیجه مهاجرت روزافزون آنها شده است که این مهاجران اغلب به دلیل مشکلات اقتصادی، ناهمگونی، اجتماعی، فرهنگی و ... در مکان های مناسب شهری ساکن شده و باعث ایجاد سکونتگاه های غیررسمی و رشد آنها می شود.هدف این مطالعه بررسی شناخت و اولویت بندی مشکلات سکونتتگاه ها در محله غیررسمی ماسور خرم آباد می باشد و روش تحقیقی در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی با استناد به پرسشنامه هایی تهیه می شود که به صورت تصادفی و نمونه گیری خوشه ایی تهیه خواهد شد و اطلاعات با استفاده از روشو همچنین حجم نمونه آماری کوکران مورد بررسی قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1358 - بررسی و تحلیل شاخص های زیست پذیری (نمونه موردی شهرخرم آباد)
فرزانه ساسان پور مانیا فرخانی

زیست پذیری یکی از مبانی اصلی و اساسی توسعه پایدارشهری می باشد.توسعه پایدار شهری براهداف اقتصادی،اجتماعی،زیست محیطی و...اشاره دارد ویک چشم انداز مطلوب را در آینده ترسیم می کند.وزیست پذیری به مجموعه ای از اهداف پایداری اشاره دارد.می توان گفت زیست پذیری راهی به سوی توسعه پ چکیده کامل

زیست پذیری یکی از مبانی اصلی و اساسی توسعه پایدارشهری می باشد.توسعه پایدار شهری براهداف اقتصادی،اجتماعی،زیست محیطی و...اشاره دارد ویک چشم انداز مطلوب را در آینده ترسیم می کند.وزیست پذیری به مجموعه ای از اهداف پایداری اشاره دارد.می توان گفت زیست پذیری راهی به سوی توسعه پایدار شهری است.بارشدسریع شهرنشینی ومشکلات ناشی ازاین رشد،ضرورت بکارگیری تلاش همه جانبه برای رسیدن به یک شهرسالم بیشتر احساس می شود.که در این خصوص وپاسخ به این مشکلات موجود در شهرها،نظریه ها ورویکردهای مختلفی برای خروج از این مشکلات مطرح شده که یکی از این نظریه های مطرح نظریه زیست پذیری شهرها ست.هدف از پژوهش حاضربررسی وتحلیل زیست پذیری شهر خرم آباد از دیدگاه شهروندان است.روش تحقیق توصیفی تحلیلی وبا استفاده از ابزار پرسشنامه ومشاهده مستقیم است.بنابراین ترکیبی از روش کمی وکیفی است.جامعه آماری شهرخرم آباد که در سرشماری سال 1395برابر با380829 نفربوده است.برای تخمین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است وتعدادنمونه مطابق این فرمول 384 نفر برآورد شده است.بعداز مشخص شدن حجم نمونه پرسشنامه ها به صورت تصادفی ساده در بین شهروندان خبره به تعداد100نفر پخش گردید. و به تجزیه و تحلیل داده های پژوهش پرداخته شده هدف در این پژوهش بررسی وتحلیل شاخص های زیست پذیری می باشد برای دستیابی به این هدف از روش SWARA فازی استفاده می شود که عوامل طی پرسشنامه ای امتیاز دهی شده و سپس توسط این روش وزن دهی می شوند. کلیه محاسبات در نرم افزار اکسل انجام شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1359 - توزیع فضایی و پهنه‌بندی فقر شهری بر پایه‌ مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)
شهریور روستایی خسرو رحمتی عبداله شیخی

پژوهش حاضر در وهله اول، با هدف کلی ارائه تحلیلی از فقر و توزیع فضایی آن بر اساس مولفه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و در وهله بعد، با هدف پهنه بندی بلوک های فقیر نشین، خوشه بندی مکانی ـ فضایی گستره های فقر و مشخص کردن اهمیت مولفه های مورد استفاده در شناخت و سنجش فقر در چکیده کامل

پژوهش حاضر در وهله اول، با هدف کلی ارائه تحلیلی از فقر و توزیع فضایی آن بر اساس مولفه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و در وهله بعد، با هدف پهنه بندی بلوک های فقیر نشین، خوشه بندی مکانی ـ فضایی گستره های فقر و مشخص کردن اهمیت مولفه های مورد استفاده در شناخت و سنجش فقر در بلوک های شهر میاندوآب به نگارش درآمده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ ماهیت و روش، کمی ـ تحلیلی است. روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی کتابخانه ای و بر اساس داده های مأخوذ از اطلاعات بلوک های آماری سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بوده است. جامعه آماری پژوهش نیز، بلوکهای مسکونی شهر میاندوآب در بازه زمانی 1390 بوده است. تحلیلهای پژوهش بر اساس 30 شاخص در قالب سه مولفه اجتماعی(9)، اقتصادی(10) و کالبدی(11) و با استفاده از نرم افزار ArcGIS و ابزارهای آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ و آماره موران محلی با روی هم گذاری لایه ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان مدل، انجام گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از میان 3 مولفه مورد بررسی، مولفه "اجتماعی" برتری نسبی در پراکنش فضایی فقر دارد. توزیع فضایی ـ مکانی فقر و پهنه بندی آن در سطح بلوک های شهر براساس مولفه های تلفیقی نیز حاکی از آن است که از مجموع 1660 بلوک، 429 بلوک خیلی فقیر(26 درصد)، 397 بلوک فقیر(24درصد)، 364 بلوک متوسط(22 درصد)، 248 بلوک مرفه(15 درصد) و 224 بلوک نیز در سطح خیلی مرفه (13 درصد) قرار دارند. همچنین یافته ها نشان می دهد که الگوی توزیع و اختلاف فضایی فقر در شهر میاندوآب، از الگوی "خوشه ای" پیروی می کند، به گونه ای که "بلوک های فقیر به حاشیه ها" و "بلوک های برخوردار به مرکز" گرایش و تمایل شدیدتری دارند، وضعیتی که حاکی از وجود "فاصله طبقاتی و دوگانگی" در فضای شهر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1360 - شناسایی متغیرهای موثر بر توسعه اقتصادی- اجتماعی آینده شهرستانهای ایران با رویکرد برنامه ریزی سناریو مبنا (نمونه موردی: شهرستان خرم‌آباد)
محمد اجزا شکوهی کیان شاکرمی

مناطق شهری و روستایی امروزه در محیطی با پیچیدگی زیاد و تغییرات سریع زندگی می کنند و روش‌های سنتی در تعبیر و درک برای توسعه این محیط های جمعی با توجه به‌سرعت بالای تغییرات آنها، کار آیی خود را ازدست‌داده‌اند؛ بنابراین ضرورت به‌کارگیری روش‌ها و فنون جدید برای توسعه آینده چکیده کامل

مناطق شهری و روستایی امروزه در محیطی با پیچیدگی زیاد و تغییرات سریع زندگی می کنند و روش‌های سنتی در تعبیر و درک برای توسعه این محیط های جمعی با توجه به‌سرعت بالای تغییرات آنها، کار آیی خود را ازدست‌داده‌اند؛ بنابراین ضرورت به‌کارگیری روش‌ها و فنون جدید برای توسعه آینده این مناطق امری اجتناب‌ناپذیر است. یکی از روش‌های علمی جدید در این زمینه علم آینده نگاری است که کمک می کند برنامه ریزان و متخصصین، مسیرهایی با ریسک‌پذیری پایین تر برای دست یابی به اهداف توسعه آینده مناطق و شهرها انتخاب کنند. با توجه به این ضرورت، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مهم‌ترین متغیرها و قابلیت‌های تأثیرگذار بر توسعهاقتصادی- اجتماعی شهرستان خرم‌آباد تاسال 1410 می باشد. روش تحقیق تحلیل ساختاری و هدف کاربردی است. داده‌های جمع‌آوری‌شده شامل 50 متغیر راهبردی (ماتریس 50*50) و 19 قابلیت (ماتریس 19*19) اثرگذار بر توسعه شهرستان خرم‌آباد در افق1410 است که از طریق مطالعه اسناد (آمایش سرزمینی و سایر اسناد بالادستی) و نظر کارشناسان جمع‌آوری‌شد. در گام بعدی، متغیرها در ماتریس متقاطع (پرسشنامه) تعریف شدند و از نخبگان خواسته شد، امتیازات هر متغیر را بر حسب میزان تاثیرگذاری از (0 بدون تاثیر تا 3 تاثیرگذاری بالا) را وارد ماتریس کنند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که: با دو بار چرخش داده‌ای ضریب پرشدگی، 565/89 می‌باشد و این نشان‌دهنده تأثیرگذاری بالای متغیرها بر یکدیگراست. همچنین، متغیرهای راهبردی بودجه اختصاص‌یافته به بخش‌های مختلف شهرستان با امتیاز92،، مدیریت کلان کشور با امتیاز 85، حکمروایی شهری با امتیاز خالص تأثیرگذاری 81 و خشک‌سالی و کمبود منابع آبی با امتیاز 87 به‌عنوان مهم‌ترین متغیرهاکلان با خالص تأثیرگذار بالا بر توسعه شهرستان شناسایی شدند. در ادامه نتایج تحلیل نشان داد که قابلیت‌های اولویت‌دار جهت توسعه شهرستان خرم‌آباد برای سال 1410 عبارت‌اند از؛ گردشگری؛ اکو توریسم و آثار تاریخی، زراعت شهرستان و تولید محصولات متنوع، شهرک‌های صنعتی شهرستان خرم‌آباد و تولیدات صنعتی. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1361 - برآورد رواناب شهری و پهنه بندی آن با استفاده از تحلیل های فضایی در شهر بندرعباس
کامیار آذریان

برنامه ریزی و هدفمندسازی زیر ساخت های شهری جهت کنترل بحران هایی که محیط شهری را به واسطه گسترش آن تهدید می کنند، قابل توجه است. تغییرات گسترده در شهرنشینی و شکل فیزیکی شهرها، تأثیرات زیادی بر روی خصوصیات رواناب سطحی دارد و خطر سیلاب را در مناطق شهری افزایش می دهد. هدف ا چکیده کامل

برنامه ریزی و هدفمندسازی زیر ساخت های شهری جهت کنترل بحران هایی که محیط شهری را به واسطه گسترش آن تهدید می کنند، قابل توجه است. تغییرات گسترده در شهرنشینی و شکل فیزیکی شهرها، تأثیرات زیادی بر روی خصوصیات رواناب سطحی دارد و خطر سیلاب را در مناطق شهری افزایش می دهد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر گسترش فیزیکی شهر بندرعباس بر ضریب رواناب و پهنه‌بندی خطر سیلاب شهری است. نقشه کاربری اراضی و شاخص نفوذناپذیری به ترتیب با استفاده از روش طبقه‌بندی حداکثر احتمال و آنالیز ترکیب طیفی در دامنه طیف(SP-SSMA)، استخراج شدند. درنهایت با استفاده از نقشه‌های کاربری اراضی، بافت خاک و شیب، نقشه‌های دوره‌ای ضریب رواناب با استفاده از مدل Wetspa محاسبه گردید. به‌منظور پهنه‌بندی سیلاب، با استفاده از نقشه‌های ضریب رواناب، سطح نفوذناپذیری، شیب و جهت شیب، فاصله تا کانال‌های جمع‌آوری آب سطحی و فاصله از خیابان‌ها، نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب شهری بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ایجاد شد. نتایج نشان داد به دلیل افزایش سطوح نفوذناپذیر، ضریب رواناب از مقدار میانگین 56/0 به 70/0، افزایش داشته است. همچنین نتایج حاصل از پهنه بندی نشان داد که 81/1درصد از محدوده مورد مطالعه دارای ریسک بسیار بالای آبگرفتگی و 16/7 درصد دارای ریسک زیاد و17/14 درصد دارای ریسک نسبتا زیاد و23/10 درصد دارای ریسک متوسط و77/66 درصد دارای ریسک کم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1362 - ارزیابی شدت فرسودگی در محیط ساخته شده با روش تلفیقی AHP & O.M در محیط GIS(نمونۀ موردی: محدودۀ 15 هکتاری محله همت آباد اصفهان)
محمود محمدی داریوش مرادی چادگانی زهرا قاطعی کلاشمی

شهرها در طول دوران حیات خود متناسب با شرایط محیط پیرامون و نیز شرایط درون خود دگرگون می‌شوند. این دگرگونی در تمامی ساختار فضایی شهر (چون ساختار کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و...)قابل ردیابی است و دارای ابعاد کمی و کیفی می‌باشند. دگرگونی فضایی (به‌ویژه دگرگونی کالبدی) نیازمن چکیده کامل

شهرها در طول دوران حیات خود متناسب با شرایط محیط پیرامون و نیز شرایط درون خود دگرگون می‌شوند. این دگرگونی در تمامی ساختار فضایی شهر (چون ساختار کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و...)قابل ردیابی است و دارای ابعاد کمی و کیفی می‌باشند. دگرگونی فضایی (به‌ویژه دگرگونی کالبدی) نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی در جهت دستیابی به توسعه متوازن و رفاه مطلوب ساکنین می‌باشد. در صورتی که در این زمینه کاستی‌هایی وجود داشته‌باشد دگرگونی‌های شهر به مشکلات متعدد کالبدی، اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی منجر می‌شوند. محله همت‌آباد در منطقه شش شهر اصفهان واقع شده‌است که با توجه به قدمت ساخت‌ وساز و شرایط اقتصادی ضعیف ساکنین، جزو نواحی دچار افت شهری با پیشینه اسکان غیر رسمی به شمار می‌رود. از این محدوده مساحتی حدود 15 هکتار به عنوان مرحله نخست نوسازی و بهسازی این محله انتخاب شده‌است. که دلایلی نظیر مجاورت با بزرگراه شهید همت، امکان تملک زمین، امکان برخورداری از ارزش‌افزوده بیشتر و در نتیجه انگیزه بیشتر برای نوسازی و بهسازی برای آن مطرح شده‌است. این پژوهش به تحلیل شدت فرسودگی محدوده 15 هکتاری محله همت‌آباد شهر اصفهان، به منظور تعیین نواحی با اولویت نوسازی پرداخته‌است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش تحلیل اسنادی و مطالعات میدانی جمع‌آوری شده‌است. به منظور تحلیل شدت فرسودگی این محدوده از روش AHP و فن نقشه‌های همپوش در محیط GIS استفاده شده و نواحی با اولویت نوسازی تعیین گردیده‌است. نتیجه حاصل به صورت نقشه‌ای در سه طبقه شدت فرسودگی زیاد، شدت فرسودگی متوسط و شدت فرسودگی کم ارائه شده‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1363 - تحلیل عوامل کلیدی موثر بر آینده بافت ناکارآمد شهری (مورد پژوهی:محله دولت آباد شهر ملایر)
علیرضا شیخ الاسلامی فرزانه ساسانپور لیلا صحرایی چشمه سرده

بافتهای ناکارآمد و قدیمی شهرها هسته اولیه و اصلی شهرها را تشکیل می دهند و قسمتی از پیکره فضاهای شهری هستند که به دلیل فرسودگی در مقایسه با سایر پهنه های شهراز جریان توسعه و چرخه تکاملی حیات عقب مانده و به مرکز نارسایی های شهری تبدیل شده اند . این بافت ها، به عنوان مهم ت چکیده کامل

بافتهای ناکارآمد و قدیمی شهرها هسته اولیه و اصلی شهرها را تشکیل می دهند و قسمتی از پیکره فضاهای شهری هستند که به دلیل فرسودگی در مقایسه با سایر پهنه های شهراز جریان توسعه و چرخه تکاملی حیات عقب مانده و به مرکز نارسایی های شهری تبدیل شده اند . این بافت ها، به عنوان مهم ترین عامل در ادامه حیات شهرها نقش بسزایی را در آینده شهری دارند . بنابراین ضروری است که نسبت به تحولات آینده این بافت ها برنامه ریزی مناسبی صورت پذیرد و در سالهای اخیر برنامه ریزان و مدیران شهری برای مقابله با مشکلات و معضلات پیش روی این بافتها از آینده پژوهی استفاده کرده اند .از این رو هدف پژوهش حاضر ، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر آینده بافت ناکارآمد و بررسی روابط بین متغییرها در محله قدیمی دولت آباد واقع در شهر ملایر میباشد براین اساس پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت ،آینده پژوهی با رویکرد اکتشافی و بر اساس روش پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی و اسنادی گردآوری شده و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقاطع و نرم افزار میک مک استفاده شده و نتایج پژوهش حاکی از آن است کلیدی ترین عوامل موثر بر آینده بافت ناکارآمد محله دولت آباد ملایر به ترتیب بیشترین میزان تاثیر گذاری شامل بهداشت عمومی ،احساس تعلق ساکنان به محله ،دسترسی به مراکز آموزشی ،میزان رضایت شغلی ، کیفیت ابنیه ، نوع مالکیت مسکن، سطح تحصیلات میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1364 - سنجش احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: پارک های شهر نورآباد دلفان)
سعید امانپور محمد زیدی منفرد نعیم اکرامی

آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت های آن عمل می نماید. لذا پژوهش حاضر درصدد است تا وضعیت احساس امنیت زنان را در پارک های شهر نورآباد دلفان مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا پنج چکیده کامل

آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت های آن عمل می نماید. لذا پژوهش حاضر درصدد است تا وضعیت احساس امنیت زنان را در پارک های شهر نورآباد دلفان مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا پنج فرضیه پیشنهاد و تاثیر متغیرهای زمینه ای(سن و تحصیلات)، رضایتمندی از خدمات، کاربری های اطراف پارک، نهادهای کنترل و نظارت و ویژگی های کالبدی داخل پارک مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن کلیه زنان بالای 15 سال مراجعه کننده به پارک های شهر نورآباد دلفان می باشد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه بوده و حجم نمونه با توجه به در دسترس نبودن کل جامعه آماری، به طور تقریبی 200 نفر تعیین گردید. به ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ها، از روش آﻟﻔﺎی ﻛﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده شد، ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آﻟﻔﺎی آن 76/0 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و بوسیله نرم افزار Spss انجام گردید. در بخش توصیفی جداول فراوانی و در بخش آمار استنباطی با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره فرضیه های موجود در تحقیق بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان داده است که: بین متغیرهای سن، نهادهای کنترل و نظارت، رضایتمندی از خدمات موجود در پارک، ویژگی های کالبدی داخل پارک و کاربری های اطراف پارک با میزان احساس امنیت زنان رابطه معنادار وجود دارد و بین تحصیلات با میزان احساس امنیت زنان رابطه معناداری در سطح 95 درصد اطمینان وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه نیز نشان می دهد که در مجموع؛ متغیرهای مستقل تحقیق حدود 56 درصد از متغیر وابسته( احساس امنیت زنان) را تبیین می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1365 - تبیین تحولات سازمان فضایی شهر ساحلی محمودآباد از منظر اقتصاد سیاسی فضا
غلامرضا حقیقت نایینی یاسر محسن پور

شهرها در طول زمان تحت تأثیر نظام‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و با توجه به شرایط و تصمیمات موجود، سازمان فضایی آن‌ها شکل گرفته است. در این میان شهرهای ساحلی به دلیل داشتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری اغلب مورد توجه بازیگران و فعالان اقتصادی و سیاسی قرار گرفته‌اند. با این منظ چکیده کامل

شهرها در طول زمان تحت تأثیر نظام‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و با توجه به شرایط و تصمیمات موجود، سازمان فضایی آن‌ها شکل گرفته است. در این میان شهرهای ساحلی به دلیل داشتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری اغلب مورد توجه بازیگران و فعالان اقتصادی و سیاسی قرار گرفته‌اند. با این منظور در این پژوهش هدف اصلی بررسی نقش نیروهای سیاسی و اقتصادی در تغییر و تحولات سازمان فضایی شهر محمودآباد بوده است. روش پژوهش تحلیلی-استنباطی بوده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر محمودآباد به تعداد 31844 نفر و تعدادی از کارشناسان و متخصصان دانشگاهی و نظام مدیریت شهری این شهر بوده است. حجم نمونه به تعداد 10 نفر از کارشناسان و متخصصان شهری به منظور جمع‌آوری داده‌های میدانی با روش مصاحبه بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت کیفی و تکنیک تحلیل مضمون بوده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که نیروهای اقتصادی در قالب سرمایه‌گذاران زمین و مسکن و نیروهای سیاسی در قالب واسطه‌گران بین سرمایه‌داران و مدیران شهری و همچنین اقدامات جمعی به صورت ائتلاف رشد در تغییر و تحولات شهر محمودآباد نقش اصلی ایفا می‌کنند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد که رشد جمعیت و افزایش ارزش زمین، فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در زمین و مسکن ایجاد کرده است، اما بورس بازی، تبلیغات فراوان و کمبود منابع مالی نظام مدیریت شهری باعث شده است که فرآیندهای ساخت و ساز و توسعه شهر به سمت خانه‌سازی غیراصولی، ویلاسازی و همچنین برج‌سازی‌های خارج از ضوابط و قوانین شهری پیش برود، به صورتی که ادامه این روند منجر به تفکیک محلات از هم، خصوصی‌سازی سواحل و افزایش فاصله طبقاتی و عدم انطباق فضایی شهر را منجر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1366 - اثرات بیرونی پارک های محله ای و عناصر چشم‌انداز در ارزش مجتمع های مسکونی (مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی شهر نورآباد ممسنی)
علی شمس الدینی محمدعلی فیروزی محمدرضا امیری فهلیانی

این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در شناخت و درک تأثیرات چشم انداز شهری و پارک های محله ای در افزایش ارزش مجتمع های مسکونی با استفاده از نمونه موردی مجتمع های مسکونی مهر و مجتمع های مسکونی افراد حقیقی در شهر نورآباد ممسنی دارد. جهت تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران اس چکیده کامل

این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در شناخت و درک تأثیرات چشم انداز شهری و پارک های محله ای در افزایش ارزش مجتمع های مسکونی با استفاده از نمونه موردی مجتمع های مسکونی مهر و مجتمع های مسکونی افراد حقیقی در شهر نورآباد ممسنی دارد. جهت تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران استفاده شده که حجم نمونه ای بالغ بر 292 مورد بدست آمد. در ابتدا رتبه هر یک از محلات شهر نورآباد از نظر برخورداری از پارک ها و فضای سبز و نیز برخوردای تأسیسات با استفاده از مدل تاپسیس مشخص شده زیرا که درصد برخورداری هر یک از محلات از این خدمات در ارزش ساختمان های مسکونی محلات مؤثر است. در مرحله بعد به منظور تحلیل روابط بین شاخص های مورد بررسی با قیمت مسکن از همبستگی پیرسون استفاده شده که نتایج آن بیانگر ارتباط مستقیم و مثبت این عوامل با قیمت مسکن مجتمع های مسکونی است. در آخر تأثیرگذاری هر یک از متغیرهای مستقل (عوامل مؤثر بر قیمت مسکن مجتمع های مسکونی) بر متغیر وابسته که ارزش بهای این مساکن از با استفاده از رگرسیون چندمتغیره گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که شاخص های (سن بنا، منظره پارک و محیط مسکن و منظره کوه و دسترسی به خیابان) با ارزش مجتمع های مسکونی رابطه مثبت و معناداری دارند. هچنین متغیرهای سن مسکن و دسترسی به پارک محله ای به ترتیب درصد بیشتری از واریانس متغیر ارزش بهای مسکن در مجتمع های مسکونی را تبیین کرده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1367 - بررسی تأثیر رهیافت‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بر توانمندسازی اجتماعی سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونه موردی محله آسیه‌آباد اهواز)
نوبخت سبحانی نسترن نوروزی سیله مجید اکبری مریم بیرانوندزاده

شهر اهواز با داشتن بیش از 8 محله حاشیه‌نشین در حال حاضر ازجمله شهرهایی است که از آثار سوء گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن بی‌نصیب نمانده است. این محله‌ها در بخش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، فضا و مبلمان شهری مشکلات فراوانی برای شهر اهواز، مدیران و برنامهریزان شهری به چکیده کامل

شهر اهواز با داشتن بیش از 8 محله حاشیه‌نشین در حال حاضر ازجمله شهرهایی است که از آثار سوء گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن بی‌نصیب نمانده است. این محله‌ها در بخش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، فضا و مبلمان شهری مشکلات فراوانی برای شهر اهواز، مدیران و برنامهریزان شهری به وجود آورده‌اند. ازجمله این محله‌ها، آسیه‌آباد است که حدودا 10176 نفر جمعیت دارد. هدف از این تحقیق تعیین رهیافت‌های اجتماعی، اقتصادی، با تأکید بر توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی است. روش بکار گرفته‌شده توصیفی- تحلیلی است و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده‌ شده و نتایج نشان می‌دهد که بین پایگاه اقتصادی و توانمندسازی اجتماعی روابط معناداری وجود ندارد و سطح معناداری بیشتر از5 صدم است. اما بین پایگاه اجتماعی و توانمندسازی اجتماعی روابط معناداری وجود دارد. و درنهایت بین ابعاد کالبدی و توانمندسازی اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد و ضریب رگرسیون آن ها 000/0 می‌باشد که این نشان‌دهنده شدت رابطه خوب است. در نهایت برای شناخت از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای پیش روی محله اسیه آباد از مدل راهبردی سوات استفاده شده است که از لحاظ اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی ارزیابی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1368 - ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی در شهر زنجان (مطالعه ی موردی: محلّه ی اسلام آباد)
محمد جواد حیدری فاطمه لطفی

شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی پدیده ای است که در نتیجه ی جریان شهرنشینی شتابان دهه های اخیر و به دنبال مهاجرت لجام گسیخته ی روستایی در بیشتر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای جهان سوم پدیدار گشته است. این پدیده به عنوان یک چالش عمده ی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و غیره، دامن گی چکیده کامل

شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی پدیده ای است که در نتیجه ی جریان شهرنشینی شتابان دهه های اخیر و به دنبال مهاجرت لجام گسیخته ی روستایی در بیشتر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای جهان سوم پدیدار گشته است. این پدیده به عنوان یک چالش عمده ی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و غیره، دامن گیر بسیاری از شهرهای کشورمان می باشد. شهر زنجان نیز همانند بسیاری از شهرهای کشور با پدیده ی اسکان غیررسمی مواجه است. محلّه ی اسلام آباد که بیشتر ساکنین آن را مهاجرین روستایی (7/83 درصد) تشکیل می دهد، یکی از سکونتگاه های غیررسمی شهر زنجان می باشد که در این پژوهش به عنوان مطالعه ی موردی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش نیز شناخت شرایط و ویژگی های ساکنین و محلّه ی مورد مطالعه به منظور کاهش آسیب های کالبدی و اجتماعی می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که علی رغم پایین بودن نرخ رشد جمعیّت در این محلّه (4/1 درصد) نسبت به شهر زنجان (02/2 درصد)، تراکم جمعیّت بالا بوده و در نتیجه به کاهش سطح سرانه ی مسکونی منجر شده است. همچنین نتایج حاصل از پژوهش حاکی از پایین بودن سطح استاندارد شاخص های اجتماعی و کالبدی، به خصوص شاخص مسکن در محلّه ی اسلام آباد نسبت به شهر زنجان می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1369 - توان سنجی محیطی و نقش آن در توسعه شهری (مطالعه موردی: زاغه خرم آباد)
منصوره مهرگان علی دالوند

هر فضای شهری، محیط طبیعی پویا و منحصر به فرد خود را دارد. سکونتگاه های انسانی، تا حدی در پاسخ به تغییرات نامحدود شرایط محیطی و به منظور به حداکثر رساندن کارآیی و آسایش ساکنان، متحول می شوند. در دنیای شهر نشینی مدرن امروز با رشد شتایان جمعیت و شهرنشینی، فشارهای سکونتگاه چکیده کامل

هر فضای شهری، محیط طبیعی پویا و منحصر به فرد خود را دارد. سکونتگاه های انسانی، تا حدی در پاسخ به تغییرات نامحدود شرایط محیطی و به منظور به حداکثر رساندن کارآیی و آسایش ساکنان، متحول می شوند. در دنیای شهر نشینی مدرن امروز با رشد شتایان جمعیت و شهرنشینی، فشارهای سکونتگاه بر سیستم های طبیعی همچنان رو به افزایش است. بنابراین ارتقاء و معرفی شهرهای کوچک با توان های محیطی بالا نقطه قوتی برای توسعه در سطح منطقه است. این پژوهش با توان سنجی محیطی شهر زاغه_ خرم آباد و نقش آن در توسعه شهری پرداخته است. که با تجزیه و تحلیل عوامل داخلی IFAS)) و خارجی EFAS))، ارزیابی توسعه پایدار و به کارگیری تکنیک SWOT به شناسایی عوامل مثبت و منفی در محیط طبیعی شهر زاغه_ خرم آباد تلاش نموده تا با معرفی توان های محیطی آن بپردازد. یافته ها نشان می دهد که مجموع امتیـاز وزن دار جـدول مـاتریس عوامـل داخلی 66/3 و در جدول ماتریس عوامل خارجی 96/3 است. عدد حاصـله پـایین تـر از میـانگین می باشد. در واقـع از قـوت هـا و فرصت های به دست آمده به درستی در جهت غلبه بر ضعف ها و تهدیدها اسـتفاده نشـده اسـت و ضـعف هـا بـر قوت ها و تهدیدها بر فرصت ها غالب هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1370 - بازشناسی کیفی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مبتنی بر عمل فکورانه
جواد جهان علیرضا فقیهی ذبیح پیرانی

پژوهش حاضر با هدف بازشناسی کیفی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مبتنی بر عمل فکورانه و تحلیل آن براساس نظرات اساتید حوزه برنامه درسی عمل فکورانه انجام شده است. در این پژوهش از روش کیفی، از نوع پدیدار شناسی استفاده شده است. شرکت کنندگان در پژوهش، شامل ده نفر از اساتید حوزه چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بازشناسی کیفی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مبتنی بر عمل فکورانه و تحلیل آن براساس نظرات اساتید حوزه برنامه درسی عمل فکورانه انجام شده است. در این پژوهش از روش کیفی، از نوع پدیدار شناسی استفاده شده است. شرکت کنندگان در پژوهش، شامل ده نفر از اساتید حوزه برنامه درسی عمل فکورانه بودند که صورت هدفمند انتخاب شدند .برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش مقوله بندی و کد گذاری موضوعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بر اساس نظرات اساتید ، برنامه درسی عمل فکورانه با تأکید بر زوایای معرفت شناسی و ارزش شناسی شامل120کد مفهومی و هفت مولفه اصلی : تامل گرایی، پرورش تفکر، هنر و زیبا شناسی، ادراک، حل مساله، تصمیم گیری، مهارت محوری و توسعه ی حرفه ای و 53 زیر مولفه در زمینه برنامه درسی عمل فکورانه می باشد. یافته ها نشان داد که گنجاندن برنامه درسی عمل فکورانه در قالب برنامه های دانشگاهها و آموزش و پرورش به همراه تعامل مدرسه و دانشگاه با سایر نهادهای اجتماعی شرایط لازم را برای پرورش دانش آموزان و دانشجویان فراهم می سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1371 - اثربخشی الگوی چندمحوری شفیع آبادی بر خود ارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان
نوشین دهقان کاترین فکری

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی الگوی چند محوری شفیع آبادی بر خود ارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان بود.روش : روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل بود.جامعه آماری کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان در سال ت چکیده کامل

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی الگوی چند محوری شفیع آبادی بر خود ارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان بود.روش : روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل بود.جامعه آماری کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان در سال تحصیلی 94-93 بودند.نمونه گیری به صورت خوشه ای انجام شد.بدین ترتیب که ابتدا از بین سه بخش اداری،آموزشی و خوابگاهی دو بخش به تصادف انتخاب شد و کارکنان آن به پرسشنامه خود ارزشیابی عملکرد شغلی پاسخ دادند و از بین کسانی که نمره کمتری گرفتند در هر گروه 20 نفر انتخاب و به تصادف در گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند.گروه آزمایش 8 جلسه 5/1 ساعته آموزش بر اساس الگوی چند محوری شفیع آبادی دریافت کردند و در گروه گواه مداخله ای صورت نگرفت. پس آزمون اجرا و یک ماه بعد پیگیری انجام شد.داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس و t وابسته تجزیه و تحلیل شدند. یافته : نتایج نشان داد که الگوی چند محوری شفیع آبادی برخود ارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان تاثیر معنا دار دارد و نتایج در طول زمان پایدار بوده است. نتیجه گیری : لذا پیشنهاد می شود از این روش برای افزایش خودارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1372 - بررسی میزان اثربخشی برنامه آموزشی الگوی چندمحوری شفیع‎آبادی (smpvc) در کاهش آسیب‌های سازمانی در شرکت‎های صنایع غذایی
علی نوری عبدالله شفیع آبادی علی دلاور کیومرث فرح بخش

هدف پـژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی چند محوری در کاهش آسیب‌های سازمانی در شرکت‌های صنایع غذایی می‌باشدکه باعث اشتغال وتولید ملی می شود. این پژوهش از نظر روش جزء مطالعات نیمه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل چکیده کامل

هدف پـژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی چند محوری در کاهش آسیب‌های سازمانی در شرکت‌های صنایع غذایی می‌باشدکه باعث اشتغال وتولید ملی می شود. این پژوهش از نظر روش جزء مطالعات نیمه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل همه کارکنان شرکت‌های صنایع غذایی شهرک صنعتی امامزاده عبدالله آمل مشغول به فعالیت بود ندکه نمونه‌ای به حجم 50 نفر از آنها به شیوه هدفمند انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی آزمون با اعمال نظر متخصصان تأیید شد و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرانباخ ۹۲/.محاسبه شده است . برای توصیف داده‌ها شاخص‌های مرکزی مانند میانگین و انحراف معیار استفاده شد و برای بررسی فرضیه‌ها از تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر آموزش مبتنی بر الگوی چندمحوری بر عوامل رفتاری، ساختاری و زمینه‌ای در سطح 01/0 معنادار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1373 - بررسی وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان ورودی سال تحصیلی 86-85
محمد علی توکلی نسرین چینی ساز مریم علی پور

هدف: این پژوهش به منظور بررسی سلامت روانی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان ورودی سال تحصیلی 86-85 انجام شده است. روش: در این بررسی مقطعی – توصیفی، 554 دانشجو (366 زن، 188 مرد) که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، با استفاده از پرسشنامه سلامت چکیده کامل

هدف: این پژوهش به منظور بررسی سلامت روانی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان ورودی سال تحصیلی 86-85 انجام شده است. روش: در این بررسی مقطعی – توصیفی، 554 دانشجو (366 زن، 188 مرد) که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی – 28 (GHQ-28) مورد ارزیابی قرار گرفتند. روایی پرسشنامه در یک بررسی جداگانه (شامل 80 نفر دانشجو)، و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرنباخ محاسبه گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون t، تحلیل واریانس، و آزمون شفه صورت گرفت. یافته‌ها: این بررسی نشان داد 5/55% از زنان، 4/34% از مردان، و در کل 7/47% از آزمودنی‌ها احتمالاً از سلامت روانی برخوردار نیستند. طبق نتایج به دست آمده بین زنان و مردان، مجردها و متأهل‌ها، علاقه‌مندی به رشته تحصیلی و بی‌علاقگی به رشته تحصیلی، و دانشجویان گروه‌های سنی مختلف، از نظر سلامت روانی تفاوت معنی‌دار وجود دارد. اما بین دانشجویان بومی و غیربومی تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد. همچنین داده‌های بدست آمده بیانگر روایی و پایایی مناسب برای GHQ-28 است. نتیجه‌گیری: وجود بسیار بالای مشکلات بهداشت روانی در جمعیت جوان دانشجویی با توجه به نقش آنان در آینده جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین برنامه‌ریزی جهت ارتقاء بهداشت روانی آنان یک ضرورت است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1374 - اثربخشی تلفیق الگوی چند محوری شفیع آبادی با نظریه یادگیری اجتماعی کرامبولتز بر تاب آوری دانشجویان شاغل دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
فاطمه پورعلی صفت کاترین فکری احمدرضا اوجی نژاد

هدف پژوهش تعیین اثربخشی تلفیق الگوی چندمحوری شفیع آبادی با نظریه یادگیری اجتماعی کرامبولتز بر تاب آوری دانشجویان شاغل دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری ک چکیده کامل

هدف پژوهش تعیین اثربخشی تلفیق الگوی چندمحوری شفیع آبادی با نظریه یادگیری اجتماعی کرامبولتز بر تاب آوری دانشجویان شاغل دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان شاغل گرایش روان شناسی و مشاوره دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت بودند که مجموعا 1100 نفر می‌شدند. با نمونه گیری در دسترس پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) روی 100 نفر از دانشجویان شاغل اجرا شد از بین کسانی که نمره کمتری گرفتند 32 نفر به تصادف انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل هرکدام 16 نفر جایگزین شدند.اعضای گروه آزمایش 9 جلسه آموزش 5/1 ساعته آموزش دیدند و اعضای گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. پس آزمون برگزار گردید و نتایج توسط آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تلفیق الگوی چند محوری شفیع آبادی با یادگیری اجتماعی کرامبولتز در افزایش تاب آوری دانشجویان تاثیر معنادار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1375 - مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولان
حسن رضا رفیعی

سرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ ترین سرانجام های انسان هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش های چکیده کامل

سرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ ترین سرانجام های انسان هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش هایی از ایران فرمان می راندند. چنین بود که محدوده فرمانروایی او از جنوب سیبری و مرزهای ترکستان و چین آغاز می شد و تا نزدیکی بغداد مرکز خلافت عباسی ادامه می یافت. نظر به اینکه آخرین نبرد جدی او با مغولان در دشت یا مرغزار دولت آباد ملایر رخ داده است، صاحب این مقاله درصدد بررسی علل حمله مغولان و مکان یابی آخرین منزلگاه های پایان زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از جمله آخرین نبرد او در دشت ملایر بوده است. روش تهیه و تدوین مقاله توصیفی مبتنی بر منابع کتابخانه ای و روش تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق روش تحلیل محتوا است. سؤال اصلی تحقیق که این مقاله به دنبال پاسخ یابی آن است عبارت است از: علل حمله مغولان به ایران چیست و میدانگاه آخرین نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با سپاهیان مغول کجا بوده است؟ واژه های کلیدی: مغولان، خوارزمشاهیان، ایران، قلعه فرزین، دولت آباد، سلطان محمد خوارزمشاه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1376 - تبین و تحلیل اسطوره ی آب در ایران باستان
فرزانه خوش اخلاق ورنوسفادرانی احمد کامرانی فر محمد کریم یوسف جمالی

اساطیر روایاتی با رگه های واقعی هستند که بازگوکننده ‌ی تلاش انسان برای گذراز مراحل سخت زندگی است . خلاقیت، جهان بینی، آرزوها، تکاپوی انسان برای حفظ خود ، در اساطیر انعکاس یافته است .از این رو شناخت اساطیر دریچه ای به روی شناخت اقوام است . مردم ایران از جمله اقوامی هستند چکیده کامل

اساطیر روایاتی با رگه های واقعی هستند که بازگوکننده ‌ی تلاش انسان برای گذراز مراحل سخت زندگی است . خلاقیت، جهان بینی، آرزوها، تکاپوی انسان برای حفظ خود ، در اساطیر انعکاس یافته است .از این رو شناخت اساطیر دریچه ای به روی شناخت اقوام است . مردم ایران از جمله اقوامی هستند که دارای تاریخ اسطوره ای مکتوب می باشند.آفرینش انسان برروی زمین داستانی است نامکرر چه با شکل گیری زمین و آسمان باشد چه با آفرینش نیرو‌های اولیه‌ی طبیعت اما همگی پاسخ این سوالند که:" از کجا آمده ام ؟".از هنگامی که بشر پا برکره ی خاکی نهاد با طبیعت، برای رفع حوایج اولیه ی خود ، دست و پنجه نرم کرد . .آب چه نقشی در اسطوره های ایرانی ایفا می کندوچگونه توانسته در فرهنگ ایرانی -ازتولد تا مرگ – را بپیماید ودر امرشهریاری موثر واقع شود. عنصرآب دراساطیر ایرانی،ازنظر هدف جزء تحقیقات نظری وبه لحاظ ماهیت وروش کارجزء تحقیقات تاریخی است که به شیوه توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده است.در واکاوی ارزش نفوذ ،آب درفرهنگ اساطیری ایرانی ،آب جزء ارکان آفرینش واز همراهان اورمزد در نبرد با اهریمن است.در گذرمردمان ازجهان فانی به جهان باقی ،در یافتن شهریاری فرهمندودر شناسایی پاکی و ناپاکی وحتی در فرهنگ اجتماعی نقشی قوی داردو متحول کنند ی تمدن ایرانی ست.در این مقاله به مطالبی همچون ،نماد آب در اسطوره های ایرانی،اهمیت آب از دید اساطیری-آفرینش،نبرد با اهریمن ،خویشکاری(وظیفه)، آیین،گاهنباره (جشن ها)،تأثیرآّب برحماسه های شهریاری و پهلوانی و فرهنگ جامعه باستانی،پرداخته ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1377 - واکاوی وضعیت تجارت و دادو ستد دراسترآباد دوره قاجار
احسان گوهری راد

ولایت استرآباد به دلیل موقعیت خاص خود از نظر همسایگی با دولت روسیه همچنین قرار گرفتن در مسیر ارتباطی ولایات خراسان و مازندران و... از طرفی موقعیت مطلوب آب وهوایی که کشت و زرع را در آن به نحو مطلوب ایجاد می کرد، به عنوان یکی از ولایات با اهمیت در ادوار مختلف حکومتی خصوصا چکیده کامل

ولایت استرآباد به دلیل موقعیت خاص خود از نظر همسایگی با دولت روسیه همچنین قرار گرفتن در مسیر ارتباطی ولایات خراسان و مازندران و... از طرفی موقعیت مطلوب آب وهوایی که کشت و زرع را در آن به نحو مطلوب ایجاد می کرد، به عنوان یکی از ولایات با اهمیت در ادوار مختلف حکومتی خصوصا در دوره های صفویه و قاجار بوده است. نظام تقسیم بندی ولایات در دوره قاجارکه علاوه بر نگاه بر اهمیت سوق الجیشی نواحی مختلف کشور اکثرا مبتنی بر میزان هدایا و پیشکشی های حاکمان وخوانین یک ناحیه نیز بود، مستقل شدن این ولایت به مرکزیت شهر استرآباد به ارمغان آورد و این امر اهمیتی ویژه به این ولایت بخشید. وجود مزارع پرمحصول، دامداری های گسترده و همچنین راه ها ارتباطی صادرات و واردات کالا از کشورهای همسایه و همچنین ولایات مجاور باعث گردیده بود که فضای مناسبی برای تجارت ودادو ستد در این ولایت ایجاد گردد.وجود بندر گز به عنوان بندرگاهی که امکان استفاده ایمن در بخش مسافری و واردات و صادرات کالا را میسر می نمود، امتیاز ویژه ای بود که بر رونق این ناحیه می افزود.در این میان باید از جزیره آشوراده نیز نام برد که از آن برای صادرات و واردات استفاده می گردید ولی در مقابل بندر گز از اهمیت کمتری برخوردار بود. در مجموع ولایت استرآباد علاوه بر اهمیت والایی که در تجارت و دادوستد داخلی داشت به عنوان یکی از گذرگاه های ورودی از کشور همسایه شمالی دارای اهمیت ویژه ای بود که آن را در ردیف ولایات ممتاز مملکت قرار می داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1378 - خورشید، در نامهای جغرافیای ایران
شمس الدین نجمی

یکی از مباحث بسیار مهم و جالب در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه یابی (Etymology) نام شهرها و آبادی‌های ایران است. چون ایرانیان به ویژه در دورهباستان به این مسأله بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش می‌کردند مظاهر دینیف فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی، و قومی را به نشانه چکیده کامل

یکی از مباحث بسیار مهم و جالب در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه یابی (Etymology) نام شهرها و آبادی‌های ایران است. چون ایرانیان به ویژه در دورهباستان به این مسأله بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش می‌کردند مظاهر دینیف فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی، و قومی را به نشانه تقدیس و احترام در نامگذاری شهرها و آبادی‌های سرزمین خود جلوه‌گر سازند. از این رو نامهایی که بر روی شهرها و آبادی‌های ایران زمین گذاشته شده است، به هیچ وجه اتفاقی و خودبه خود نبوده و از نظر تاریخی و فرهنگی بسیار مهم وارزشمند می‌باشند و در صورتی که درست ریشه یابی شوند، برخی از گوشه‌های تاریک و نهفته تاریخ و فرهنگ ایران بازشناخته و روشن خواهند شد. نامهای شهرها و آبادیهای ایران را می‌توان به چند گروه: دینی، ملی، تاریخی، طبیعی و جغرافیایی و با توجه به اصول زبان شناختی، شهرها و آبادی‌هایی را که نام آنها با ترکیب کلمه خورشید = خور ساخته شده است، بازشناسی و معرفی کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1379 - تلاش لازاریست ها برای تملک خسروآباد (بر اساس اسناد وزارت خارجه ج. ا. ایران)
حسین احمدی

میسیونرهای فرانسوی - که به آنها لازاریست گفته می شود – در دوره محمدشاه وارد ایران شدند و با استقرار در شمال غرب ایران، روستای خسروآباد سلماس را مرکز اصلی کارهای خود قرار دادند. با سرمایه گذاری سنگین و برنامه ریزی درازمدت به تأسیس مدرسه تربیت کشیش در خسروآباد اقدام چکیده کامل

میسیونرهای فرانسوی - که به آنها لازاریست گفته می شود – در دوره محمدشاه وارد ایران شدند و با استقرار در شمال غرب ایران، روستای خسروآباد سلماس را مرکز اصلی کارهای خود قرار دادند. با سرمایه گذاری سنگین و برنامه ریزی درازمدت به تأسیس مدرسه تربیت کشیش در خسروآباد اقدام کردند. بعد از حضوری طولانی در دوره مظفرالدین شاه، تمام تلاش را برای تثبیت کامل موقعیت خویش در روستای خسروآباد به کار بردند که در این راستا از حمایت های گسترده نظام السلطنه حاکم آذربایجان، نظرآقا یمین السلطنه، سفیر ایران در پاریس و تعدادی از صاحب منصبان محلی برخوردار بودند. این مقاله چگونگی اقدامات میسیونرهای فرانسوی را برای به دست آوردن مالکیت روستای خسروآباد را تشریح می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1380 - تََاَمّلی در اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی
امیر تیمور رفیعی

رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوص چکیده کامل

رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم‌گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتهای اجتماعی خواجه رشیدالدین فضل‌الله به طور فراگیر و جامع مورد مطالعه انتقادی قرار گیرد. در مقاله حاضر کوشش بر این است تا اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی را در عهد سلطنت غازان خان، که درغالب یک سلسله اقدامات اقتصادی به منصه ظهور رسید مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. به طور مشخص موارد زیر از منظر اندیشه اقتصاد سیاسی خواجه رشید الدین مطمح نظر خواهد بود: 1- ترمیم شبکه‌های ویران آبیاری در جهت کمک به رشد کشاورزی و باغداری . 2-احیای اراضی بایر و حمایت از کشاورزان و روستائیان با تثبیت نرخ مالیات ارضی (خراج) و مالیاتهای دیگری که به دیوان واریز می شد. 3 – به رسمیت شناختن حق تملک برزمین و بازگرداندن زارعان متواری پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1381 - مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولان
حسن رضا رفیعی

مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولانسرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ‌ترین سرانجام‌های انسان‌هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده‌اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حک چکیده کامل

مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولانسرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ‌ترین سرانجام‌های انسان‌هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده‌اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت‌های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش‌هایی از ایران فرمان می‌راندند. چنین بود که محدوده فرمانروایی او از جنوب سیبری و مرزهای ترکستان و چین آغاز می‌شد و تا نزدیکی بغداد مرکز خلافت عباسی ادامه می‌یافت. قدرت وی آنچنان نمود پیدا کرده بود که چنگیز مغول و خلیفه بغداد از در افتادن با او می‌ترسیدند و مایل به برقراری ارتباط و دوستی با وی بودند. وی در اثر بی‌تدبیری متکی بر غرور و سرمستی، با صدور دستور کشتار بازرگانان مغول آتش خشم مغولان را تیز کرد و کشور آباد و مردمان نجیب ایران را هدف سم ستوران آنان نمود، به گونه‌ای که همه چیز نابود شد. ذخایر و نقدینه‌اش به تاراج رفت، فرزندانش کشته شدند و زنان حرمش به اسارت مغولان درآمدند و خود در واپسین روزهای عمر خود کفنی نداشت تا جسدش با آن پوشیده شود. نظر به اینکه آخرین نبرد جدی او با مغولان در دشت یا مرغزار دولت آباد ملایر رخ داده است، صاحب این مقاله درصدد بررسی علل حمله مغولان و مکان‌یابی آخرین منزلگاه‌های پایان زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از جمله آخرین نبرد او در دشت ملایر بوده است. روش تهیه و تدوین مقاله توصیفی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و روش تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق روش تحلیل محتوا است. سؤال اصلی تحقیق که این مقاله به دنبال پاسخ‌یابی آن است عبارت است از: علل حمله مغولان به ایران چیست و میدانگاه آخرین نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با سپاهیان مغول کجا بوده است؟ کلید واژه‌ها: مغولان، خوارزمشاهیان، ایران، قلعه فرزین، دولت آباد، سلطان محمد خوارزمشاه. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1382 - هیدروژل ها و جدیدترین کاربرد آنها
امیر سپهریان آذر

هیدروژلها ترکیبات سه بعدی هستند که آب را به درون خود جذب می کنند و قابل حل شدن در آب حل نیستند. تورم هیدروژلها در شرایط متفاوت متغیر است. برای مثال در دماهای مختلف ، pH های متقاوت و شدتهای یونی مختلف، رفتار ها و پاسخ پذیری متفاوت و مخصوصی را از خود نشان می دهند. به طور چکیده کامل

هیدروژلها ترکیبات سه بعدی هستند که آب را به درون خود جذب می کنند و قابل حل شدن در آب حل نیستند. تورم هیدروژلها در شرایط متفاوت متغیر است. برای مثال در دماهای مختلف ، pH های متقاوت و شدتهای یونی مختلف، رفتار ها و پاسخ پذیری متفاوت و مخصوصی را از خود نشان می دهند. به طور عمومی، هیدروژل ها به دو طریق و روش تهیه می شوند: روشهای شیمیایی و با استفاده از تشعشع. هیدروژلهای وینیلی بیشترین کاربرد را در دنیای گسترده پلیمر های هیدروژلی دارند. برای تهیه هیدروژل پلیمرهای عاملی از سیستم هیدروژلهای پلیمری تودر تو استفاده می کنیم. بیشتر پلیمر های آللیلی مثل پلی آللیل آمین. پلیمر آللیل آمین دارای گروه NH2 میباشد که کاربردهای بسیار زیادی دارد مخصوصا پلی آلیل آمین نقش بسیار مهمی در جذب سولفات و فسفات از آبهای آلوده دارد. از پلی آللیل آمین در جذب اورتونیتروفنل از آبهای آلوده استفاده کرده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1383 - اوتروفیکاسیون در منابع آبی: تعریف، انواع، علل،اثرات اکولوژیکی و راهکارهای کنترل
محمد صفری بهزاد محمدی خانقاهی غلامحسین صفری

یکی از رایج ترین مشکلات مدیریت کیفیت آب دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان است. حدود 30 تا 40 درصد از دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان تحت تأثیر غلظت غیر طبیعی مواد مغذی بالا قرار دارند. اوتروفیکاسیون پدیده‌ای است که در اثر تخلیه بیش از حد مواد مغذی در یک سیستم آبی، به‌ویژه چکیده کامل

یکی از رایج ترین مشکلات مدیریت کیفیت آب دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان است. حدود 30 تا 40 درصد از دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان تحت تأثیر غلظت غیر طبیعی مواد مغذی بالا قرار دارند. اوتروفیکاسیون پدیده‌ای است که در اثر تخلیه بیش از حد مواد مغذی در یک سیستم آبی، به‌ویژه توسط نیتروژن و فسفر، به‌ویژه در دریاچه‌ها، مصب‌ها و جریان‌های آهسته ایجاد می‌شود. به دلیل مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی و تخلیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی تصفیه نشده به منابع آبی، وسعت فرآیندهای اوتروفیکاسیون از اواسط قرن گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. یکی از نشانه‌های بارز اوتروفیکاسیون شکوفایی متراکم جلبکی است که باعث کدورت زیاد در سیستم‌های آبی، کاهش اکسیژن و افزایش شرایط هیپوکسی در قسمت های عمیق‌تر بدنه‌های آبی به دلیل تجزیه گیاهان در رسوبات می‌شوند. علاوه بر این، توسعه انبوه سیانوباکتری‌های مضر (جلبک‌های سبز آبی)، کاهش تنوع گونه‌ها، تشکیل سولفید هیدروژن، افزایش مرگ و میر ماهی ها، بوی ناخوشایند و افزایش فیتوپلانکتون‌ها و سایر گیاهان آبزی از دیگر اثرات اتروفیکاسیون بر اکوسیستم می‌باشد. مواد مغذی اصلی مورد توجه نیتروژن و فسفر هستند که هر دو برای رشد جلبک‌ها ضروری هستند، اما نقش فسفر حیاتی‌تر است زیرا بسیاری از سیانوباکتری‌ها می توانند نیتروژن مورد نیاز خود را از نیتروژن موجود در جو از طریق تثبیت نیتروژن تامین کنند. از این رو اکثر اقدامات کنترلی اتروفیکاسیون به سمت کاهش فسفر هدایت می‌شوند. هدف از این مقاله مروری بررسی انواع، علل، مراحل و اثرات و در نهایت راهکارهایی کنترل، اصلاح و پیشگیری فرایند اتروفیکاسیون می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1384 - مرور اجمالی بر کیفیت آب های معدنی بطری شده
احمد اصل هاشمی غلام احسین صفری

زمینه و هدف: تأثیر حیات‌بخش آب بر روی توسعه و زندگی از یک سو و افزایش جمعیت و رشد مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی و کمبود این ماده حیاتی در کشورهای خشک و نیمه‌خشک (مثل ایران) از سوی دیگر سبب شده است تا استفاده بهینه از آب در مصارف مختلف شرب، بهداشت، کشاورزی و... صورت گیرد چکیده کامل

زمینه و هدف: تأثیر حیات‌بخش آب بر روی توسعه و زندگی از یک سو و افزایش جمعیت و رشد مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی و کمبود این ماده حیاتی در کشورهای خشک و نیمه‌خشک (مثل ایران) از سوی دیگر سبب شده است تا استفاده بهینه از آب در مصارف مختلف شرب، بهداشت، کشاورزی و... صورت گیرد و دغدغه بسیاری از سیاستگذاران و مجریان بخش آب کشور باشد و استفاده از آب بسته‌بندی شده به عنوان یک راهکار جدی در توزیع عادلانه و بهداشتی آب مورد توجه قرار گیرد.مواد و روش‌ها: تحقیق به صورت توصیفی است و پارامترهای کیفی آب های معدنی با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری گردید. پارامترهای موردنظر شامل PH ، هدایت الکتریکی، TDS، نیترات، نیتریت، فلوراید، HPC،کل کلی فرم می‌باشد و آبهای بطری شده‌ی دماوند، واتا، کانی بل ، سیلوانا ، اسپوتا، بیدستان سنجش شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که اغلب آب‌های بطری شده مورد سنجش از نظر پارامترهای کیفی با استانداردهای جهانی سازگاری داشتند.بحث و نتیجه‌گیری: در نهایت نتایج حاصله بیانگر این موضوع بود که از بین 8نوع آب بطری شده مورد آزمایش، آب‌آشامیدنی اسپوتا از نظر میکروبیولوژی، و کانی بل از نظر ترکیبات شیمیایی بهترین کیفیت را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1385 - بررسی وﺿﻌﻴﺖ کمیت و کیفیت آب اﺳﺘﺨﺮ ﺷﻨﺎی ﺷﻬﺮ سقز
احمد اصل هاشمی

ﻣﻘﺪﻣﻪ: اﺳﺘﺨﺮﻫﺎی ﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻧﺘﺸﺎر آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮت ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺘﻘﺎل و ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ،ﻗﺎرﭼﻲ و اﻧﮕﻠﻲ ﻣﺤﺴﻮبﮔﺮدد. ﻟﺬا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳ چکیده کامل

ﻣﻘﺪﻣﻪ: اﺳﺘﺨﺮﻫﺎی ﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻧﺘﺸﺎر آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮت ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺘﻘﺎل و ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ،ﻗﺎرﭼﻲ و اﻧﮕﻠﻲ ﻣﺤﺴﻮبﮔﺮدد. ﻟﺬا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﺳﺘﺨﺮﻫﺎ ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ.روش ﻛﺎر: در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ از اﺳﺘﺨﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﻬﺮ سقز ﺗﻌﺪاد 34مورد بازدید و تعداد 34مورد نمونه برداری جهت سنجش کلرباقیمانده و سنجش pH وتعداد 15 مورد نمونه برداری میکروبی به صورت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺠﺎم و ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی ﻻزم ﺑﺮ روی ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﻴﺰان ﻛﻠﺮ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه آزاد و ﻛﺪورت آب ﺑﻪ روش اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺪازهﮔﻴﺮی و ﺛﺒﺖ ﺷﺪ. دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣﺮﻛﺰی و ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘگی ﭘﻴﺮﺳﻮن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: کلیه موارد سنجش کدورت نامطلوب بوده و حدود 50 درصد موارد کلرسنجی مطلوب می باشد.ﻣﺘﺼﺪﻳﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ 80 درﺻﺪ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ و ﺷﻨﺎﮔﺮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ 60 درﺻﺪ ﻧﻜﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺧﻮد ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻨﺪ.ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮی: ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﻨﺪزداﻳﻲ آب، ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺪورت و pH درﻛﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﮔﻨﺪزداﻳﻲ ﺗﻨﻬﺎ راه ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ازﺟﻤﻠﻪ دوش ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﺻﺎﺑﻮن ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ اﺳﺘﺨﺮ، اﺳﺘﻔﺎدهﺻﺤﻴﺢ از ﺣﻮﺿﭽﻪ ﭘﺎﺷﻮﻳﻲ و ﺑﻬﺴﺎزی اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺘﺨﺮ در ﻛﺎﻫﺶآﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1386 - بررسی کیفیت فیزیکی وشیمیایی آب آشامیدنی شهر ایلخچی
احمد اصل هاشمی

زمینه و هدف: ویژیگی های میکروبی،فیزیکی وشیمیایی آب آشامیدنی بر حسب نوع و مقدار مبنای قضاوت در مورد قابل شرب بودن و تآثیر گذاری هر کدام از اجزای فوق بر بهبود کیفیت،افزایش مقبولیت و یا تهدید سلامت مصرف کننده آن میباشد.هدف از این بررسی پی بردن به مقادیر پارامترهای فیزیکوشی چکیده کامل

زمینه و هدف: ویژیگی های میکروبی،فیزیکی وشیمیایی آب آشامیدنی بر حسب نوع و مقدار مبنای قضاوت در مورد قابل شرب بودن و تآثیر گذاری هر کدام از اجزای فوق بر بهبود کیفیت،افزایش مقبولیت و یا تهدید سلامت مصرف کننده آن میباشد.هدف از این بررسی پی بردن به مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیای آب شرب شهر ایلخچی و مقایسه آن با استاندارد های ملی و جهانی میباشد.روش بررسی:این تحقیق در پاییز سال 96 انجام گرفت که به صورت تصادفی دوازده نمونه آب از دو چاه اصلی شهر گرفته شده و غلظت پارامترهای فیزیکی-شیمیایی اندازه گیری شد.آزمایشهای شیمیایی در دو دسته کلی آزمایشات دستگاهی و تیتمتری انجام گرفته است.کلیه آزمایشات به روش مرجع استاندارد متد انجام گردید.یافته ها:جامدات محلول،سختی،کلسیم،منیزیم،قلیائیت،کلر،نیترات،بیکربنات،سدیم،پتاسیم،ph،ECو سولفات مورد اندازه گیری شده از نظر استاندارد در محدوده مجاز و مطلوب بوده است.نتیجه گیری:به طور کلی کیفیت فیزیکو شیمیایی آب شرب شهر مطابق بااستانداردهای ملی بوده ولی به علت گسترش روز افزون جمعیت و نیاز بیشتر جمعیت به آب ممکن است در آینده تغییراتی در پارامترهای شیمیایی مشاهده شود.بنابرین کیفیت آب باید به طور مستمر تحت بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1387 - مطالعه سینتیکی حذف فوتوکاتالیستی رنگزا متیلن بلو با استفاده از ناتو ذرات نقره
پروین غربانی ارزو قادی امیر Amir علی مهری زاد

متیلن بلو رایج ترین ماده رنگی جهت رنگ آمیزی پنبه، پشم و ابریشم است .استنشاق این ماده می تواند سبب اختلال در تنفس شده و حال آنکه مواجهه مستقیم با آن نیز می تواند سبب آسیب های دائمی چشم، احساس سوزش در نقاط در معرض تماس، تهوع و استفراغ، تعریق زیاد و اختلالات ذهنی گردد. در چکیده کامل

متیلن بلو رایج ترین ماده رنگی جهت رنگ آمیزی پنبه، پشم و ابریشم است .استنشاق این ماده می تواند سبب اختلال در تنفس شده و حال آنکه مواجهه مستقیم با آن نیز می تواند سبب آسیب های دائمی چشم، احساس سوزش در نقاط در معرض تماس، تهوع و استفراغ، تعریق زیاد و اختلالات ذهنی گردد. در این مقاله از یک روش ساده برای سنتز نقره استفاده شد. روش‌های شناسایی مختلفی مثل FESEM, TEM, FTIR, XRD, BET, UV-Vis DRS برای شناسایی مورفولوژی، ترکیب ساختاری و خواص نوری نانو نقره بکار رفت. نتایج UV-Vis DRS نشان داد که ساختار نانو نقره تهیه‌شده به‌طور مؤثری کارایی پاسخ نور مریی در فرایند تخریب فوتوکاتالیتیکی رنگ متیلن بلو را بهبود بخشید. نتایج سینتیک شبه مرتبه اول خطی نشان داد که مقدار k با افزایش غلظت رنگ از 0.0264 به0.0614 min-1 افزایش یافت.در کل، سنتز نانو نقره پتانسیل بالایی در حذف رنگ MB از محلول‌های آبی نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1388 - مروری بر کاربردهای زیست محیطی هیدروژل های پلیمری و کامپوزیت های آنها
محراب فلاحی سامبران سمانه خدادادی

هیدروژل‌ها شبکه پلیمری آبدوست با ساختارهای سه بعدی و دارای اتصالات عرضی هستند که مقدار قابل توجهی آب جذب می‌کنند. اتصالات عرضی به دلیل پیوند فیزیکی یا شیمیایی شرایط عدم حلالیت در آب و همچنین استحکام مکانیکی مورد نیاز و انسجام فیزیکی را برای هیدروژل‌ها فراهم می‌سازند. یک چکیده کامل

هیدروژل‌ها شبکه پلیمری آبدوست با ساختارهای سه بعدی و دارای اتصالات عرضی هستند که مقدار قابل توجهی آب جذب می‌کنند. اتصالات عرضی به دلیل پیوند فیزیکی یا شیمیایی شرایط عدم حلالیت در آب و همچنین استحکام مکانیکی مورد نیاز و انسجام فیزیکی را برای هیدروژل‌ها فراهم می‌سازند. یک تقاضای در حال ظهور و افزایش علاقه به سنتزمواد هیدروژلی از جمله غشاهای هیدروژلی و کامپوزیت های هیدروژلی وجود دارد. آنها را می‌توان در فرآیند جداسازی‌های صنعتی، کشاورزی، اهداف زیست پزشکی و کاهش سمیت در محیط زیست به دلیل توانایی جذب خوب، مقاومت و هزینه کم استفاده کرد. تخریب محیط زیست تاثیر زیادی بر سلامت انسان دارد. اقدامات پیشگیرانه انجام شده برای حفاظت از محیط زیست تا حد زیادی به کاهش بیماری و شرایط نامطلوب سلامتی کمک می کند. تحقیقات و مطالعات پیشرفته برای درک مسائل مختلف زیست محیطی‌ که از دیرباز ما را به خود مشغول کرده، امروزه مورد توجه زیادی قرار گرفته است. درک علل و راه حل‌های احتمالی مشکلات زیست محیطی به حسگرهای خوب جهت شناسایی انواع عوامل مختلف نیاز است. از این رو، بحث اصلی این مقاله در مورد کاربردهای زیست محیطی هیدروژل‌ها به عنوان حسگر می‌باشد. با توجه به اهمیت مسائل مربوط به کمبود آب و آلودگی آب‌، به کاربردهای اخیر هیدروژل‌ها در تصفیه آب نیز به عنوان کاربرد مهم دیگر زیست محیطی در این مقاله پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1389 - تاثیر آلودگی حرارتی بر زندگی: منابع، اثرات مخرب آن و اقدامات پیشگیرانه
مجتبی جمعیتی

آلودگی حرارتی تغییر سریع دما در یک پهنه طبیعی آب است. این آلودگی اغلب به دلیل تخلیه آب گرم شده از یک تاسیسات صنعتی یا فعالیت های انسانی دیگر به داخل آب ایجاد می شود. آلودگی حرارتی از گسترده ترین و مهم ترین آلودگی ها است و به عوامل مختلفی چون فرسایش خاک، جنگل زدایی، جاری چکیده کامل

آلودگی حرارتی تغییر سریع دما در یک پهنه طبیعی آب است. این آلودگی اغلب به دلیل تخلیه آب گرم شده از یک تاسیسات صنعتی یا فعالیت های انسانی دیگر به داخل آب ایجاد می شود. آلودگی حرارتی از گسترده ترین و مهم ترین آلودگی ها است و به عوامل مختلفی چون فرسایش خاک، جنگل زدایی، جاری شدن روان آب و عوامل طبیعی بستگی دارد. از جمله عوارض گرم شدن آب ها و آلودگی حرارتی می توان به کاهش میزان اکسیژن محلول در آب، اختلال در سیستم های طبیعی و استرس آبزیان، آسیب به لارو و تخم‌های ماهی در رودخانه‌ها، افزایش بیماری در آبزیان یا حتی مرگ ارگانیسم های آسیب دیده که تحمل محدودی نسبت به آن دارند، سفید شدگی مرجان ها، مهاجرت موجودات زنده از محیط خود و سایر تغییرات زیست محیطی اشاره نمود. عوامل اصلی آلودگی گرمایی حرارتی نیروگاه های حرارتی یا هسته ای، پساب های صنعتی مانند پالایشگاه های نفت، کارخانه های خمیر و کاغذ، کارخانه‌های شیمیایی، کارخانه های فولاد و ذوب، پساب فاضلاب و فعالیتهای بیوشیمیایی هستند. آلودگی حرارتی یک پدیده جهانی است که از آنجایی که پیامدهای بلندمدت شدیدی را به دنبال دارد، به دغدغه اصلی مردم در سراسر جهان تبدیل شده است. با این حال، آلودگی حرارتی یک مشکل واقعی و پایدار در جامعه صنعتی مدرن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1390 - سنتز نانو ذرات آهن با استفاده از عصاره آبی بذر گیاه دارویی زنیان Trachyspermum copticum L. و مطالعه خواص آنتی اکسیدانی آن
حجت اقبال نیما محمدنژاد خیاوی مهدی احمدی سابق مصطفی جهانی جلودارلو

زنیان یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم در ایران و جهان است که پتانسیل سنتز نانو ذرات از عصاره‌های بذر یا اندام هوایی آن وجود دارد. لذا در این مطالعه امکان سنتز نانو ذرات آهن صفر با استفاده از عصاره‌های بذر گیاه دارویی زنیان مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: در این مطالع چکیده کامل

زنیان یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم در ایران و جهان است که پتانسیل سنتز نانو ذرات از عصاره‌های بذر یا اندام هوایی آن وجود دارد. لذا در این مطالعه امکان سنتز نانو ذرات آهن صفر با استفاده از عصاره‌های بذر گیاه دارویی زنیان مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: در این مطالعه از عصاره بذر گیاه دارویی زنیان جهت سنتز سبز نانو ذرات آهن استفاده شد. خصوصیات آنتی اکسیدانی و میزان کل ترکیبات فنولی عصاره بذر و عصاره حاوی ذرات نانو آهن تعیین شد. بررسی ساختاری نانو ذرات آهن با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی انجام گردید.یافته‌ها: با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت که تشکیل نانوذرات آهن با تغییر رنگ محلول از زرد به قهوه ای مورد تایید قرار گرفت و هم در عصاره حاوی بذر و هم در عصاری حاوی نانو ذرات آهن خصوصیات آنتی اکسیدانی مشاهده گردید و اضافه کردن نانوذرات آهن سبب افزایش خصوصیات آنتی اکسیدانی گیاه دارویی زنیان شد. بررسی ساختاری نانو ذرات آهن با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی نیز نشان داد که شکل ذرات کروی و ابعاد آن 200 نانومتر می‌باشد.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این آزمایشات نشان داد که می توان از عصاره بذر گیاه دارویی زنیان برای سنتز نانو آهن صفر ظرفیتی استفاده کرد و افزایش نانو ذرات آهن صفر باعث افزایش خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1391 - مطالعات آماری و بررسی آلودگی زیست محیطی آرسنیک در رسوبات آبراهه ای منطقه زایلیک، جنوب شرق اهر
ابوالفضل حسن زاده کولانی سمیه بهارلوئی یانچشمه

در محدوده کانی زایی زایلیک با توجه به بررسی های انجام شده آماری در بیشتر نمونه های برداشت شده از رسوبات آبراهه ای غلظت آرسنیک و عنصر همراه آن آنتیموان، بالاتر از حد متوسط آن در پوسته زمین و همچنین بر اساس گزارش U.S. EPA، بیشتر از حد استاندارد آن برای مناطق مسکونی و صنعت چکیده کامل

در محدوده کانی زایی زایلیک با توجه به بررسی های انجام شده آماری در بیشتر نمونه های برداشت شده از رسوبات آبراهه ای غلظت آرسنیک و عنصر همراه آن آنتیموان، بالاتر از حد متوسط آن در پوسته زمین و همچنین بر اساس گزارش U.S. EPA، بیشتر از حد استاندارد آن برای مناطق مسکونی و صنعتی است که بر اساس نقشه پراکندگی ژئوشیمیایی این عناصر، بیشترین تمرکز برای آرسنیک، محدوده شمال و شمال شرق منطقه و برای آنتیموان، شمال، جنوب و شرق محدوده مطالعاتی در نظر گرفته شده است و به نظر می رسد این غنی شدگی منطبق بر آبراهه هایی است که از رگه ها و کپ های سیلیسی شمال منطقه عبور می کنند. بنابراین، این منطقه می تواند خاستگاه هر گونه آلودگی احتمالی بوده و اکوسیستم ناحیه را تحت تآثیر قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1392 - تعیین شرایط بهینه ی حذف مغناطیسی مالاشیت سبز از محلول های آبی توسط نانو مگنت با پوشش دی تیو کاربامات به روش طراحی آزمایش
نسیم ضیایی فر صابر خدایی

یکی از مشکلات عمده امروز بشر آلودگی منابع آب است، از جمله منابع آلاینده آب، رنگ‌ها می باشند که از خطرناک‌ترین گروه‌های ترکیبات شیمیایی یافت شده می باشند. مالاشیت سبز در اثر واکنش‌های گوناگون مواد جانبی سمی تولید می‌کند. به دلیل سمیت بالای آن به لحاظ زیست محیطی اهمیت زیا چکیده کامل

یکی از مشکلات عمده امروز بشر آلودگی منابع آب است، از جمله منابع آلاینده آب، رنگ‌ها می باشند که از خطرناک‌ترین گروه‌های ترکیبات شیمیایی یافت شده می باشند. مالاشیت سبز در اثر واکنش‌های گوناگون مواد جانبی سمی تولید می‌کند. به دلیل سمیت بالای آن به لحاظ زیست محیطی اهمیت زیادی دارد. یکی از بهترین روش های حذف این مواد استفاده از فرایند جذب سطحی با استفاده از فناوری نانو می باشد . نانو ذرات آهن به دلیل فراوانی، ارزانی، غیر سمی بودن، واکنش سریع ، توانایی و بازده بالا در تجزیه آلاینده ها و حذف رنگ ها از آب های آلوده چنین ویژگی را دارند. در این تحقیق سنتز نانو مگنت پوشش داده شده با دی تیو کاربامات و ارزیابی عملکرد آن در حذف مالاشیت سبز از محلول های آبی انجام یافت. ویژگی ها و ساختار نانو مگنت با پوشش دی تیو کاربامات توسط FTIR, XRD, SEM بررسی شد. عوامل تجربی شامل مقدار جاذب، مقدار آلاینده ، زمان تماس و pH در سیستم ناپیوسته مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی تعیین شرایط بهینه هر یک از این پارامترها روش تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین تاثیر، گرم جاذب و کمترین تأثیر مربوط به زمان تماس است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1393 - آهن و منگنز در آب آشامیدنی: مروری بر منابع، انوع، استانداردها، اثرات بهداشتی و زیست محیطی و روشهای حذف
محمد صفری احمد اصل هاشمی مهران دولتخواه غلامحسین صفری

آهن و منگنز مواد معدنی طبیعی هستند که عمدتا در آب‌های زیرزمینی و به ویژه در آب چاه‌های عمیق یافت می‌شوند. وجود آهن و منگنز در آب آشامیدنی در مقادیر مجاز خطری برای سلامتی انسان ندارد. در عوض هر دو دارای استانداردهای ثانویه یا توصیه شده برای آب آشامیدنی هستند زیرا باعث م چکیده کامل

آهن و منگنز مواد معدنی طبیعی هستند که عمدتا در آب‌های زیرزمینی و به ویژه در آب چاه‌های عمیق یافت می‌شوند. وجود آهن و منگنز در آب آشامیدنی در مقادیر مجاز خطری برای سلامتی انسان ندارد. در عوض هر دو دارای استانداردهای ثانویه یا توصیه شده برای آب آشامیدنی هستند زیرا باعث مشکلات زیبایی‌شناختی می‌شوند که ممکن است آب را برای آشامیدن و سایر مصارف خانگی نامطلوب و ناخوشایند کند. وجود هر دو اغلب منجر به ایجاد لکه روی البسه، از دست رفتن رنگ تاسیسات لوله کشی و همچنین ایجاد طعم و ظاهر ناخوشایند در آب آشامیدنی می‌شود. آهن و منگنز موجود در آب با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست و عملا آب شفاف و بدون آلودگی است ولی هنگامی که با اکسیژن ترکیب شوند به سرعت منجر به ایجاد لکه‌هایی نارنجی، قهوه ای و یا سیاه می‌شود. لکه‌های سیاه ایجاد شده ناشی از وجود منگنز لکه های قهوه ای و نارنجی ایجاد شده ناشی از وجود آهن در آب می‌باشد. روش های تصفیه بستگی به غلظت و شکل آهن و منگنز در آب دارد. بنابراین، آزمایش دقیق آب و تعیین نوع و میزان آهن و منگنز قبل از تصفیه مهم است. با توجه به اهمیت این عناصر در آب آشامیدنی، هدف از این مقاله، مروری بر منابع، استاندارد، نوع، اثرات بهداشتی و زیست محیطی و روش های حذف یا کاهش آهن و منگنز در آب آشامیدنی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1394 - بررسی نحوه گندزدایی آب آشامیدنی روستایی استان آذربایجان شرقی تبریز
احمد اصل هاشمی سهیلا زارع منش

تأمین آب آشامیدنی سالم برای جوامع بشری از اهمیتی حیاتی برخوردار است. هدف از این مطالعه تعیین اهمیت و عملکرد کلرزنی در شبکه توزیع آب آشامیدنی در میزان مطلوبیت کیفیت میکروبی و وضعیت کلرزنی در شهرستان تبریز و روستاهای اطراف آن می‌باشد. این مطالعه توصیفی-تحلیلی و بررسی محیط چکیده کامل

تأمین آب آشامیدنی سالم برای جوامع بشری از اهمیتی حیاتی برخوردار است. هدف از این مطالعه تعیین اهمیت و عملکرد کلرزنی در شبکه توزیع آب آشامیدنی در میزان مطلوبیت کیفیت میکروبی و وضعیت کلرزنی در شهرستان تبریز و روستاهای اطراف آن می‌باشد. این مطالعه توصیفی-تحلیلی و بررسی محیطی و کتابخانه ای و اطلاعات لازم با استفاده از داده های جمع آوری شده از سایر مقالات و شرکت آب و فاضلاب شهرستان تبریز تهیه شده و پس از اخذ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی نشان داد روش کلرزنی مورد استفاده در روستاها از نوع کلرزنی مایعی و یا روش کوزه ای است. در روش مایعی تزریق کلر با فشار انجام می شود. نوع کلر استفاده شده پرکلرین بصورت پودر یا کریستال است. 5/95 درصد جمعیت روستایی استان آذربایجان شرقی از تاسیسات آب بهره مند می باشند. روزانه مراحل مختلفی همچون کلرزنی، کلرسنجی، نمونه برداری و آزمایش در آزمایشگاه 7 گانه سطح استان انجام می شود تا مردم با خیالی آسوده از آبی سالم بهره مند گردند .مرکز بهداشت نیز همواره ناظر بر عملکرد شرکت بوده و مجاری تامین آب و ورود و خروج آب را کنترل می کند تا آب تامین شده، عاری از هرگونه آلودگی باشد . از مجموع 127 روستای بالای 20 خانوار فاقد لوله کشی، لوله کشی 95 روستا درقالب مجتمع های روستایی و یا تک روستایی در حال اجرا می باشد. حدود 400 روستا یعنی 20 درصد جمعیت استان دارای تاسیسات آب بوده ولی تحت پوشش این شرکت نیست .با توجه به اینکه در سال های اخیر امر مهم کلرزنی مخازن آب روستایی به شرکت آب و فاضلاب روستایی محول شده و شاید آب داران محترم این شرکت ضرورت مسأله را به خوبی درک نکرده اند، در بسیاری از روستاهای کشور که تحت پوشش این شرکت هستند بایستی به کلرزنی اهمیت بیش تری داده گردد و همچنین روستاهایی که تحت پوشش این شرکت نیستند عملاً در بلاتکلیفی قرار گرفته اند و ارگانی مسؤولیت کلرزنی را به عهده نمی گیرد که لازم است در این خصوص هر چه سریع تر تصمیمات مناسب و کاربردی اتخاذ شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1395 - بررسی کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب شرب روستاهای شهرستان اهر در استان آذربایجان‌شرقی بین سال‌های 96-94
احمد اصل هاشمی فاطمه فطورچی لیلا نوری

ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی بر حسب نوع و مقدار، مبنای قضاوت درباره قابل شرب بودن و تأثیرگذاری هر کدام از اجزا فوق بر بهبود کیفیت، افزایش مقبولیت و یا تهدید سلامت مصرف کننده آن می باشد. هدف این تحقیق بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب شرب روستاهای شهرستان اه چکیده کامل

ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی بر حسب نوع و مقدار، مبنای قضاوت درباره قابل شرب بودن و تأثیرگذاری هر کدام از اجزا فوق بر بهبود کیفیت، افزایش مقبولیت و یا تهدید سلامت مصرف کننده آن می باشد. هدف این تحقیق بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب شرب روستاهای شهرستان اهر و مقایسه آن با استاندارد ملی و جهانی می باشد. این مطالعه توصیفی مقطعی به منظور پایش کیفی منابع آب آشامیدنی 60 روستا در شهرستان اهر جهت پایش کیفی مورد بررسی قرار گرفتند.که میانگین 154 نمونه های اخذ شده پس از انالیز شیمیایی با استانداردهای 1053 آب آشامیدنی ایران مقایسه گردید. یافته ها نشان می دهد که 21 پارامتر های فیزیکی و شیمیایی اعم از pH، EC، باقی مانده خشک، کدورت، فلوئور، کلرور، سولفات، کربنات، بی کربنات، نیتریت، نیترات، آمونیاک، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، آهن، منگنز، سختی تام، قلیائیت کل به ترتیب میانگین غلظت های 66/7 و79/819 و540 و93/0و67/0 و2/39 و28/117 و015/0و36/298 و016/0 و99/18و37/71و 12/26 و91/69 و 85/1 و005/0 و01/0 و46/284 و76/244 می باشد. بر اساس نتایج حاصله از بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی 60 روستا نشان می دهد که اکثر روستاهای شهرستان اهر از لحاظ پارامترهای مذکور در طیف استاندارد واقع گردیده و جهت ارتقاء سطح سلامت جامعه توجهات بیش تری را در جهت حفظ پارامترها در محدوده استانداردهای ملی و بین المللی می خواهد. از نظر پارامترهای فیزیکی وشیمیایی برخی از روستاها از لحاظ پارامترهای سختی و کدورت بالاتر از حد انتظار قرار داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1396 - بررسی چالش‌ها و موانع اجرایی مقررات بهداشت، ایمنی، محیط زیست (HSE) در صنعت نفت و گاز (مطالعه موردی واحد Utility پالایشگاه پنجم مجتمع گاز پارس جنوبی)
ستار محمدی زهره قاضی طباطبایی

توجه به مسئله ایمنی در تأسیسات صنعتی و شیمیایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گواهی آمار و ارقام، میزان خسارات و صدمات انسانی اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از حوادث صنعتی همه‌ساله در جهان بسیار بالا است. افزون بر اینکه برخی از این خسارات اساساً غیرقابل‌جبران هستند. بنابرا چکیده کامل

توجه به مسئله ایمنی در تأسیسات صنعتی و شیمیایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گواهی آمار و ارقام، میزان خسارات و صدمات انسانی اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از حوادث صنعتی همه‌ساله در جهان بسیار بالا است. افزون بر اینکه برخی از این خسارات اساساً غیرقابل‌جبران هستند. بنابراین برای پیشگیری از این صدمات و کشف مخاطراتی که منجر به بروز حوادث می‌شود و نیز آنالیز ریسک واحد صنعتی به تدابیر خاص و روش سامان نیاز است. در این مطالعه، ارزیابی خطرات و آنالیز ریسک واحد Utility پالایشگاه پنجم مجتمع گاز پارس جنوبی مورد بررسی قرار گرفته است. برای شناسایی خطرات این واحد از تکنیک (HAZOP) استفاده شده است که در آن به کشف مشکلات فرایندی نیز پرداخته می‌شود در این راستا انحراف موجود توسط تیم HAZOP بررسی شده است. نتیجه این پژوهش ارائه پیشنهاد‌های کارشناسی حاصل از روش HAZOP برای کاهش ریسک و بالا بردن ضریب ایمنی و عملیاتی واحد است. براساس کارشناسی‌های صورت گرفته راندمان واحد Utility به شدت وابسته به جریان و فشار ناشی از آن در واحد می‌باشد، زیرا جریان ورودی به واحد ابتدا در مخزن ذخیره شده سپس با فشار متناسب آن واحد توزیع می‌گردد پس هرچه بتوان این پارامترها را کنترل و از افزایش و کاهش آن‌ها جلوگیری نمود. جریان با یک فشار عملیاتی نرمال در سیستم گردش داشته و از خسارات احتمالی که از جمله آن‌ها می‌توان به شکسته شدن خطوط به دلیل حساسیت در مقابل تنش‌های زیاد و توقف پمپ و از سرویس خارج شدن واحد به دلیل کاهش جریان جلوگیری نمود. مهم ترین پیشنهادات ارائه شده در این مطالعه شامل نصب هشداردهنده‌های دما و فشار در واحد می‌باشد. همچنین براساس نتایج این مطالعه دستورالعمل راه اندازی واحد اصلاح گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1397 - سناریوهای محتمل برآینده مناسبات دیپلماسی با کشور های همسایه درزمینه آب
مهدی شفقتی امیر هوشنگ میر کوشش سعید کامیابی معصومه زهیری

آب به عنوان ارزشمندترین عامل حیات بوده از این رو، کمبود منابع آبی، نقش مهمی در تشدید تنش‌های موجود و بحرانهای جدید بین ملتها و حکومتها دارد. رقابت برای منابع آب مشکلاتی را موجب خواهد شد. بسیاری از کشورها با معضل کم‌آبی مواجه بوده و در آستانه تنش آبی قرار دارند. بنابرین چکیده کامل

آب به عنوان ارزشمندترین عامل حیات بوده از این رو، کمبود منابع آبی، نقش مهمی در تشدید تنش‌های موجود و بحرانهای جدید بین ملتها و حکومتها دارد. رقابت برای منابع آب مشکلاتی را موجب خواهد شد. بسیاری از کشورها با معضل کم‌آبی مواجه بوده و در آستانه تنش آبی قرار دارند. بنابرین ضمن یک تحقیق میان رشته‌ای، پیوند علم سیاست و علم هیدروپلتیک در موضوع اختلاف‌های حاکم بر رودهای مرزی ایران به راهکارهای برون رفت از اختلافات مرتبط با همسایگان شمال شرق پرداخته می شود . در تحقیق مورد نظر با روش تحقیق حاضر با توجه به هدف آن توسعه ای ـ کاربردی است. در این پژوهش در راستای استراتژی استقرایی ـ قیاسی از دو روش کیفی و کمی استفاده به عمل آمده است و بر پایه تعیین سناریو های احتمالی به تبیین اهمیت موضوع دپپلماسی در زمینه آب بخصوص با دو کشور همسایه پرداخته خواهد شد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1398 - الگوهای طراحی باغ‌های ایرانی در رابطه با مولفه‌های اقلیم گرم و خشک بیابانی (BWhs) نمونه‌های موردی: باغ‌های دولت‌آباد یزد و فین کاشان
هانیه فدایی تمیجانی

منطقه بیابانی (BWhs) از گرم و خشک‌ترین مناطق اقلیمی در جهان است که به علت شرایط محیطی نیازمند داشتن الگوها و ضوابطی خاص جهت دستیابی به آسایش حرارتی می‌باشد و توجه به مولفه‌های اقلیمی در طراحی معماری و منظر می‌تواند در تعدیل شرایط محیطی این منطقه موثر واقع شود. باغ ایران چکیده کامل

منطقه بیابانی (BWhs) از گرم و خشک‌ترین مناطق اقلیمی در جهان است که به علت شرایط محیطی نیازمند داشتن الگوها و ضوابطی خاص جهت دستیابی به آسایش حرارتی می‌باشد و توجه به مولفه‌های اقلیمی در طراحی معماری و منظر می‌تواند در تعدیل شرایط محیطی این منطقه موثر واقع شود. باغ ایرانی به‌عنوان الگو و پارادایمی از منظر تاریخی این سرزمین، پاسخگوی بسیاری از اهداف اقلیمی در گستره وسیع گرم و خشک بیابانی فلات مرکزی ایران بوده است که شامل کاهش دما، افزایش رطوبت و کنترل بادهای نامطلوب می‌باشند. از این‌رو به‌کارگیری الگوهای اقلیمی در معماری عناصر طبیعی و مصنوع باغ ایرانی در طراحی منظر و فضاهای سبز شهری می‌تواند موجب ارتقای آسایش محیطی شود. این مقاله با بررسی تطابق الگوهای طراحی باغ‌های دولت‌آباد و فین واقع در شهرهای گرم و خشک بیابانی یزد و کاشان با مشخصات اقلیمی این مناطق، ضمن مطالعه عناصر طبیعی (آب و گیاه) و مصنوع (کوشک) آن‌ها و مقایسه این باغ‌ها با یکدیگر، تاثیرپذیری این الگوها از اقلیم محلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. پژوهش حاضر در زمره پژوهش‌های کاربردی و هدف نهایی آن شناخت الگوهای اقلیمی در طراحی باغ‌های مناطق گرم و خشک بیابانی می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی از طریق نظریه داده‌بنیاد با استخراج داده‌ها از باغ‌های دولت‌آباد و فین در اقلیم گرم و خشک بیابانی(BWhs) است. گردآوری داده‌ها در دو بخش مطالعات اسنادی و تحلیل مدارک مربوط به این باغ‌ها از بعد کالبدی می‌باشد. بررسی تطبیقی مشخصه‌های این باغ‌ها با مولفه‌های اقلیم محلی و نیز با یکدیگر با رویکرد اقلیمی نشانگر آن است که الگوهای طراحی باغ‌های دولت‌آباد یزد و فین کاشان در انطباق با مولفه‌های اقلیمی منطقه گرم و خشک بیابانی (BWhs) بوده و شباهت‌ها و تفاوت‌های اقلیمی در مقیاس محلی، موجب شباهت‌ها و تفاوت‌های میان این دو باغ شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1399 - اثر تکنولوژی بر ارتقای کیفیت ساخت در مجتمع های مسکونی نمونه موردی: مجتمع مسکونی برلیان جنت آباد تهران
فاطمه خدادادی آق قلعه خسرو دانشجو

10.22094/lsj.2024.1982913.1081

مسکن فراگیرترین، کاربردی‌ترین و در عین حال اجتماعی‌ترین گونه معماری است. کیفیت ساخت مسکن در دهه‌های اخیر دچار تغییرات قابل ملاحظه‌ای شده است؛ که ناشی از تغییرات اجتماعی و جهش تکنولوژی از سوی دیگر است. یکی از عوامل تحول در تمام وجه‌های معماری پس از مدرن، تکنولوژی بوده اس چکیده کامل

مسکن فراگیرترین، کاربردی‌ترین و در عین حال اجتماعی‌ترین گونه معماری است. کیفیت ساخت مسکن در دهه‌های اخیر دچار تغییرات قابل ملاحظه‌ای شده است؛ که ناشی از تغییرات اجتماعی و جهش تکنولوژی از سوی دیگر است. یکی از عوامل تحول در تمام وجه‌های معماری پس از مدرن، تکنولوژی بوده است. تکنولوژی امروز نقشی فراتر از سازه در معماری دارد؛ از همین رو آشنایی با تکنولوژی و فناوری‌های نوین ساختمانی نیاز مبرم مهندسین در این دهه (معاصر) می‌باشد. نیاز به بهره-گیری از تکنولوژی‌های ساخت متناسب با رشد هر جامعه و بهره‌گیری از فناوری در سایر صنایع و توانایی‌های اجرای آن جامعه متغیر است. امروزه تکنولوژی ابعاد زندگی انسان را چنان متأثر ساخته که عده‌ای از صاحب‌نظران بر این باور بودند؛ به زودی انسان و جهان به تسخیر تکنولوژی (فناوری) درخواهند آمد. تلاش بشر همواره در راستای ایجاد بهبود امکانات زندگی، بهره مندی از شرایط عادی، فرهنگی و اجتماعی بهتر و بیشتر بوده است. در این پژوهش، جمع‌آوری داده‌ها به روش کتابخانه-ای و استخراج برخی مولفه‌ها، از طریق استدلالی انجام شده است که در قالب جدول تطابق نظیر به نظیر، میان دو حیطه‌ی مدنظر مقاله در میان اساتید آشنا به هر دو حوزه به پیمایش گذاشته می‌شود. تحقیق از بعد هدف مطالعه، یک تحقیق کاربردی است. گردآوری داده‌ها به روش میدانی با ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه سه بخشی بین ساکنان مجتمع مسکونی برلیان جنت آباد تهران انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها، به کمک تحلیل استنباطی است که بیشترین هماهنگی را با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی دارد. تجزیه و تحلیل از طریق آزمون پارامتری مقایسه میانگین در نمونه‌های جفتی با مدل ای اچ پی (AHP) انجام شده است. نتیجه‌ی تحقیق نشان می‌دهد از بین مولفه‌های شناسایی شده: سهولت در نگهداری و تعمیرات، دوام و عمر مفید، تجانس بصری و عملکردی و تنوع ( عدم محدودیت در طراحی) از جمله مولفه های تاثیرگذار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1400 - تعیین نقش ابعاد و مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی پسر از دیدگاه معلمان شهرستان آبدانان در سال 94-93
اکبر رهنما ایوب علی فت محمود امیدی

هدف پژوهش، تعیین نقش ابعاد و مؤلفه های برنامه درسی پنهان بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی پسر از دیدگاه معلمان شهرستان آبدانان در سال تحصیلی 94-1393می باشد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان آبدانان که جمعیت آن ها چکیده کامل

هدف پژوهش، تعیین نقش ابعاد و مؤلفه های برنامه درسی پنهان بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی پسر از دیدگاه معلمان شهرستان آبدانان در سال تحصیلی 94-1393می باشد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان آبدانان که جمعیت آن ها برابر با 307 نفراست. از این جامعه آماری با استفاده از نمونه ای تصادفی (طبقه ای) و با استفاده از فرمول کوکران نمونه آماری پژوهش برابر با171 نفر بدست آمد. برای سنجش خودکارآمدی اجتماعی از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید و برای سنجش برنامه درسی پنهان از ابزار پرسشنامه ترکیبی پروین(1393) و احمدیان(1391) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد) و استنباطی(آزمون t تک گروهی، تحلیل واریانس) استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی شهر آبدانان معنادار بوده است و مؤثرترین عامل بر خودکارآمدی تحصیلی مربوط به مؤلفه ی روش تدریس و کم ترین آن مربوط به مؤلفه ی محتوا بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1401 - واکنش گندم (Triticum aestivum) به مصرف سلنیوم در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آب
محمدرضا دادنیا

به منظور بررسی واکنش واریته کرج 1 گندم نسبت به محلول پاشی سلنیوم (از منبع سدیم سلنات) روی برگ در اوایل گلدهی در شرایط کم آبی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1394-1393 در کرج انجام شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح شام چکیده کامل

به منظور بررسی واکنش واریته کرج 1 گندم نسبت به محلول پاشی سلنیوم (از منبع سدیم سلنات) روی برگ در اوایل گلدهی در شرایط کم آبی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1394-1393 در کرج انجام شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح شامل آبیاری نرمال (I1) و قطع آبیاری در اواسط گلدهی (110 روز پس از کاشت) (I2) که در کرت اصلی و سلنیوم در شش غلظت به صورت خالص صفر (S0)، 5 (12/3 میکروگرم سدیم سلنات) (S1)، 10 (24/6 میکروگرم سدیم سلنات (S2)، 15 (36/9 میکروگرم سدیم سلنات) (S3)، 20 (5/12 میکروگرم سدیم سلنات) (S4) و 25 (62/15میکروگرم سدیم سلنات) (S5) گرم به ازای هکتار در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کمبود آب میزان سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و نشانگر مالون دی آلدئید را افزایش داد. محلول پاشی سلنیوم، در شرایط تنش آبی میزان آنزیم های آنتی اکسیدانت (ضد اکساینده) را افزایش و در غلظت 20 گرم در هکتار به حداکثر رسید و میزان مالون دی آلدئید کاهش یافت و موجب افزایش معنی دار عملکرد دانه شد ولی، افزایش آنتی اکسیدانت ها و کاهش مالون دی آلدئید در شرایط نرمال کمتر بود. به عبارت دیگر، اثر منفی مالون دی آلدئید بر اجزای عملکرد، پایداری غشای سلول و آنزیم های آنتی اکسیدانت در شرایط تنش رطوبتی نسبت به شرایط نرمال بیشتر بود. افزایش معنی دار پایداری غشای سیتوپلاسمی، عملکرد دانه، وزن دانه و سلنیوم دانه در 15 و به خصوص 20 گرم سلنیوم در هکتار در مقایسه با مقادیر بیشتر و کمتر این عنصر در تنش کم آبی و شرایط نرمال نشان داد سرکوب رادیکال های آزاد اکسیژن انجام، و القای سازوکار دفاع آنزیمی گیاه در مقابل صدمات اکسیداتیو اثرگذار بوده بنـابراین، استفاده از ترکیبات حفاظتی برون زا مانند سلنیوم می تواند ظرفیت آنتی اکسیدانی گیاه را در برابر تنش افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1402 - ارزیابی زراعی و اقتصادی کشت مخلوط گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) و نخود (.Cicer arietinium L) تحت شرایط کاربرد عناصر ریزمغذی
یاسر اسماعیلیان محمد بهزاد امیری

10.30495/jcep.2021.681003

امروزه، کشت مخلوط به عنوان راهبرد کلیدی کشاورزی پایدار در راستای افزایش بهره وری استفاده از منابع محیطی، کاهش خسارت تنش های محیطی و بهبود درآمد مزرعه مورد توجه و استقبال محققین و کشاورزان قرار گرفته است. بدین منظور، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های ک چکیده کامل

امروزه، کشت مخلوط به عنوان راهبرد کلیدی کشاورزی پایدار در راستای افزایش بهره وری استفاده از منابع محیطی، کاهش خسارت تنش های محیطی و بهبود درآمد مزرعه مورد توجه و استقبال محققین و کشاورزان قرار گرفته است. بدین منظور، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی گناباد اجرا شد که در آن، عامل اصلی شامل الگوهای کشت مخلوط 25% گلرنگ + 75% نخود، 50% گلرنگ + 50% نخود، 75% گلرنگ + 25% نخود، 100% گلرنگ + 100% نخود و کشت خالص این دو گیاه و عامل فرعی شامل تیمارهای شاهد (عدم محلول پاشی) و محلول پاشی سه در هزار آهن و روی بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد شاخه جانبی (5/10) و طبق در بوته (5/22) گلرنگ به ترتیب از تیمارهای کشت مخلوط 25% گلرنگ +75% نخود و 50% گلرنگ + 50% نخود حاصل شد و بیشترین عملکرد دانه (2070 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص به دست آمدند. تعداد شاخه جانبی، تعداد طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گلرنگ در نتیجه مصرف کودهای ریزمغذی افزایش داشت. ارتفاع بوته (4/26 سانتی متر) و عملکرد دانه نخود (1739 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص بالاترین مقدار را نشان داد در حالی که بیشترین تعداد غلاف (9/31) و تعداد دانه در بوته (2/22) از کشت مخلوط 25% گلرنگ + 75% نخود حاصل شد. عناصر ریزمغذی موجب بهبود ارتفاع بوته، تعداد غلاف، طول غلاف و تعداد دانه در بوته نخود شدند. نسبت برابری زمین بین 12/1 تا 52/1 متغیر بود. شاخص تغییرات کارآیی مصرف آب نیز در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص بیشتر بود و بالاترین مقادیر (31/1) از تیمار 75% گلرنگ + 25% نخود به دست آمد. شاخص غالبیت نشان دهنده چیرگی گیاه گلرنگ بر نخود بود. تمامی تیمارهای کشت مخلوط به جز الگوی 100% گلرنگ + 100% نخود، افزایش واقعی عملکرد را نشان دادند. بیشترین میزان شاخص سودمندی کشت مخلوط (51/0) از تیمار 25% گلرنگ + 75% نخود حاصل شد، درحالی که شاخص های مزیت پولی (26454751) و مجموع ارزش نسبی (44/1) در کشت مخلوط 100% گلرنگ + 100% نخود بالاتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1403 - واکنش برخی از ژنوتیپ های سورگوم دانه ای به تنش کمبود آب
سعید اهری زاد صبا شهبازی سیدابوالقاسم محمدی عزیز فومن اجیرلو مجید نوروزی

به منظور ارزیابی اثر تنش کمبود آب بر تعدادی از صفات مرتبط با عملکرد در لاین های سورگوم دانه ای، آزمایشی در سال 1387- 1386 بر اساس طرح کرت های خرد شده و بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر تنش کمبود آب بر تعدادی از صفات مرتبط با عملکرد در لاین های سورگوم دانه ای، آزمایشی در سال 1387- 1386 بر اساس طرح کرت های خرد شده و بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در اراضی کرکج اجرا گردید. سطوح مختلف آبیاری شامل 60، 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A به عنوان عامل اصلی و هفت لاین سورگوم دانه ای به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. به منظور تثبیت خطای نوع اول، تجزیه واریانس چند متغیره انجام شد. تجزیه واریانس داده ها نمایان گر وجود اختلاف معنی دار بین لاین های مورد مطالعه و سطوح مختلف آبیاری در اکثر صفات مورد مطالعه بود. نتایج حاصل از مقایسات میانگین در متوسط شرایط آبیاری نشان داد که لاین های KGS5 و KGS15 از نظر اکثر صفات مؤثر بر عملکرد در گروه برتر قرار دارند. تجزیه ی علیت به روش رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط آبیاری نشان داد که طول خوشه و وزن هزار دانه اجزای مؤثر بر عملکرد دانه هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1404 - بررسی تحمل ارقام و کلون های امیدبخش سیب زمینی به کم آبی در منطقه ی اردبیل
داود حسن پناه حسن حسن آبادی

کلون های امیدبخش 10-397008، 7-397009 و 3-397009 و ارقام ساوالان، آگریا (شاهد) و کایزر (شاهد) در سه تیمار آبیاری به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل طی دو سال (1387 و 1388) بررسی شد. در کر چکیده کامل

کلون های امیدبخش 10-397008، 7-397009 و 3-397009 و ارقام ساوالان، آگریا (شاهد) و کایزر (شاهد) در سه تیمار آبیاری به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل طی دو سال (1387 و 1388) بررسی شد. در کرت اصلی سه تیمار آبیاری (آبیاری به میزان 50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز) و در کرت فرعی ارقام و کلون های امیدبخش اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین سطوح آبیاری و ارقام از لحاظ صفات عملکرد غده ی کل و قابل فروش، تعداد و وزن غده در بوته ی کل و قابل فروش، بین سال و اثرمتقابل سال و رقم از لحاظ صفت عملکرد غده ی کل، بین اثرمتقابل سطوح مختلف آبیاری و رقم از لحاظ کلیه ی صفات به جز وزن غده ی کل در بوته و تعداد ساقه ی اصلی اختلاف معنی داری وجود دارد. در شرایط 100 درصد آب مورد نیاز کلیه ی ارقام و کلون ها، در شرایط 75 درصد آب مورد نیاز کلون های 3-397009، 10-397008 و 7-397009 و ارقام ساوالان و کایزر و در شرایط 50 درصد آب مورد نیاز کلون های 10-397008 و 3-397009 و رقم ساوالان از عملکرد غده ی قابل فروش بیشتری برخوردار بودند. کلون 10-397008 در کلیه ی سطوح آبیاری از بیشترین تعداد و وزن غده ی قابل فروش در بوته برخوردار بود. در شـرایط تنش ملایم و شــدید، از نظـر شـاخص های حسـاسیت، تحمل و مقـاومت به تنـش کـم آبـی کلون های 3-397009، 10-397008 و رقم ساوالان نیمه متحمل تا متحمل و رقم آگریا حساس به تنش آبی انتخاب شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1405 - اثر پرایمینگ بذر با اسیـد سالیسیلیک بر پاره ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی ( Vigna unguiculata L) تحت تنش کم آبی در زمان غلاف بندی
فرید شکاری آرش پاک مهر مهدی راستگو مریم وظایفی میر جلیل قریشی نسب

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذور با اسید سالیسیلیک بر پاره ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی رقم پرستو، تحت تنش کم آبی، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت بلوک با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری به عنوان عامل چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذور با اسید سالیسیلیک بر پاره ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی رقم پرستو، تحت تنش کم آبی، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت بلوک با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری به عنوان عامل اصلی در 2 سطح (آبیاری منظم- تنش کم آبی در زمان غلاف بندی) و پرایمینگ به وسیله ی اسید سالیسیلیک، به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (صفر،900، 1800، 2700 و3600 میکرو مولار) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر آبیاری و اسید سالیسیلیک بر روی تمام صفات، معنی دار بود. از سوی دیگر اثر متقابل آبیاری با اسید سالیسیلیک تنها برای محتوای نسبی آب برگ، سرعت فتوسنتز، محتوای کلروفیل a، محتوای کلروفیل کل برگ و عملکرد دانه معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که محتوای آب نسبی، سرعت فتوسنتز، هدا یت روزنه ای، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی در مقایسه با شرایط آبیاری منظم کاهش، ولی میزان CO2 زیر اتاقک روزنه ای افزایش یافت. صفات مذکور در بذور پرایم شده با اسید سالیسیلیک جز میزان CO2 زیر اتاقک روزنه ای در مقایسه با بذور پرایم نشده افزایش یافت. بذور پرایم شده با دز2700 میکرومولار اسید سالیسیلیک محتوای آب نسبی بیشتری به خود اختصاص دادند که این امر محافظت علیه تنش خشکی را بهبود بخشید و با افزایش محتوای کلروفیل و هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز گیاهان حاصله افزایش یافت. بنابراین بذور پرایم شده با دز 2700 میکرومولار اسید سالیسیلیک، بیشترین عملکرد دانه (معادل 4424 و 2475کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمار آبیاری منظم و تنش کم آبی) را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1406 - اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم ارقام سویا در منطقه مغان
معصومه رستم زاده کلیبر منوچهر فربودی امیر هوشنگ حسین زاده مقبلی نسرین رزمی

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم 3 رقم سویا (.Glycine max L) (بعد از برداشت گندم) در منطقه مغان، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار، طی سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان اجرا شد. کاشت به ص چکیده کامل

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم 3 رقم سویا (.Glycine max L) (بعد از برداشت گندم) در منطقه مغان، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار، طی سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان اجرا شد. کاشت به صورت ردیفی و با فاصله ردیف های 60 سانتی متر و به طول 2.5 متر و فاصله بوته ها روی ردیف 3 سانتی متر انجام گرفت. چهار رژیم آبیاری (آبیاری پس از60I1=، 90I2=، 120 I3=و150 I4=میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس (A، به عنوان کرت اصلی و 3 ژنوتیپ ســویا ( ویلیـامز، لینفـورد و L17)، به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس اثر رژیم های آبیاری نشان داد که میان صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف، فاصله میان گره ها، وزن غلاف، میزان کلروفیل و وزن ریشه در ارقام مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود دارد که می توانند شاخص های مناسبی برای مطالعه این متغیر محسوب شوند. نتایج مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که ارقام در تیمار I1 دارای بیشترین ارتفاع بوته و تعداد گره بودند. تیمار I3 سبب بیشترین میزان کلروفیل و وزن غلاف گردید. ارقام مورد بررسی در اثر اعمال تیمار I4 در کمترین میزان ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و وزن غلاف برخوردار شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین رقم ها از نظر صفت ارتفاع بوته، فاصله میان گره ها و وزن 1000 دانه اختلاف معن ی داری (p<0.01) وجود داشت. بیشترین ارتفاع بوته و فاصله میان گره ها مربوط به رقم لینفورد و کمترین آن مربوط به رقم L17بود. اما بین ارقام و تیمارهای آبیاری اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه مشاهده نشد. اثر متقابل رژیم آبیاری× رقم برای این صفت غیر معنی‌دار بود، که نشان دهنده تحمل بالای ارقام مورد آزمایش در برابر تنش خشکی می باشد. از این نظر می توان تیمار I4 را برای تولید محصول اقتصادی در منطقه مورد آزمایش در این ارقام پیشنهاد کرد. تنها از نظر صفت تعداد دانه در بوته، اثر متقابل معنی داری بین رقم × رژیم های آبیاری مشاهده شد. عملکرد دانه با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1407 - اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر ویژگی‌های زراعی و کیفیت دانه ژنوتیپ‌های برنج (.Oryza sativa L)
معصومه حبیبی پوریا مظلوم مرتضی نصیری علی افتخاری مرتضی مبلغی

10.30495/JCEP.2023.1926035.1785

وقوع کم آبی یا تنش خشکی در طی رشد گیاه افزون بر کاهش عملکرد، کاهش کیفیت فیزیکی و پخت دانه برنج را نیز به همراه دارد. از این رو، پژوهش حاضر جهت ارزیابی رژیم های آبیاری بر عملکرد و صفات کیفی 10 ژنوتیپ برنج در مؤسسه تحقیقات برنج کشور (معاونت مازنداران-آمل) در سال زراعی چکیده کامل

وقوع کم آبی یا تنش خشکی در طی رشد گیاه افزون بر کاهش عملکرد، کاهش کیفیت فیزیکی و پخت دانه برنج را نیز به همراه دارد. از این رو، پژوهش حاضر جهت ارزیابی رژیم های آبیاری بر عملکرد و صفات کیفی 10 ژنوتیپ برنج در مؤسسه تحقیقات برنج کشور (معاونت مازنداران-آمل) در سال زراعی 1396 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با عامل اصلی شامل روش های آبیاری در سه سطح غرقابی (Flood Irrigation)، روش تر و خشک شدن تناوبی با سطح ایستایی 10 (AWD10) و 20 (AWD20) سانتی متری زیر سطح خاک و&zwj; عامل فرعی شامل 10 ژنوتیپ برنج انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری فقط بر طول دانه قبل از پخت، دانه خرد، محتوی آمیلوز و دمای ژلاتینه شدن از نظر آماری معنی دار بود. در میان ژنوتیپ ها، ندا با میانگین 6901/7 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، شاخص برداشت با میانگین 44/2 درصد، راندمان تبدیل با میانگین 72/3 درصد و درصد دانه سالم را با میانگین 65/3 درصد بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داد. بیشترین درجه تبدیل (90 درصد)، طول دانه بعد از پخت (13/2 میلی متر)، نسبت طویل شدن (دو میلی متر) و دمای ژلاتینی (5/6) به ترتیب به ژنوتیپ های وندانا،IR74428-153-2-3 ، فیروزان وIR70416-53-2-2 تعلق داشت. به طورکلی، با توجه به اینکه صفات مهم کمی و کیفی ژنوتیپ ها در تیمار های رژیم آبی تفاوتی با روش غرقابی نداشت، در نتیجه ژنوتیپ های مورد مطالعه جهت کاشت در مناطقی با کمبود آب آبیاری قابل توصیه می باشد. لازم به ذکر است که ژنوتیپ ندا به دلیل افزایش چند صفت مهم کمی و کیفی نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد بررسی ژنوتیپ برتر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1408 - اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و تعدادی از صفات فیزیولوژیک لوبیا
مجتبی میرآخوری فرزاد پاک نژاد یاسر ریحانی پریسا ناظری فرهود یگانه پور نعیم جمشیدی مهدی غفاری

به منظور بررسی اثر متانول بر محتوای نسبی آب سلول و محتوای کلروفیل برگ لوبیا، آزمایشی با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا شد. در این آزمایش از یک تیمار شاهد M0 (بدون مصرف متانول) و از تیما چکیده کامل

به منظور بررسی اثر متانول بر محتوای نسبی آب سلول و محتوای کلروفیل برگ لوبیا، آزمایشی با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا شد. در این آزمایش از یک تیمار شاهد M0 (بدون مصرف متانول) و از تیمارهای M1، M2، M3، M4،M5 ،M6 ، M7 به ترتیب با محلول های 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درصد حجمی متانول استفاده شـد. سه بار محلول پاشی در طی فصل رشد با فواصل 12 روز یک بار بر روی قسمت های هوایی بوته های لوبیا انجام شد. صفاتی نظیر عملکرد دانه، درصد پروتئین، تجمع ماده خشک، محتوای نسبی آب سلول و محتوای کلروفیل برگ لوبیا اندازه‌گیری شـدند. اندازه گیــری صفات ذکر شـده قبل و بعد از محلول پاشی ها صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین اثر محلول های مختلف بر محتوای کلروفیل برگ (Chl) و محتوای آب نسبی سلول (RWC) مرحله دوم و سوم در سطح احتمال 1 درصد و بر عملکرد دانه (GY) تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5 درصد وجود دارد. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که تجمع ماده خشک تحت تاثیر تیمارهای متانول مصرفی قرار گرفته است. مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش سطح محلول پاشی متانول، مقدار کلروفیل (Chl) و محتوای نسبی آب سلول (RWC)، افزایش یافت .اثر سطوحM5 ،M4 ،M3 متانول بر صفات مورد ارزیابی بیشتر از سایر تیمارها بودند و در نهایت محلول پاشی متانول باعث افزایش عملکرد، محتوای کلروفیل برگ، محتوای آب نسبی سلول و سطح برگ گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1409 - اثر هدایت الکتریکی و نسبت جذبی سدیم آب آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم کلزا (Brassica napus L.)
فرزاد جلیلی

10.30495/jcep.2019.664835

اثر هدایت الکتریکی (EC) و نسبت جذبی سدیم (SAR) بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم کلزا، طی پژوهشی به صورت گلدانی بررسی شد. عامل EC در سه سطح 35/0 (به عنوان شاهد)، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر و عامل SAR در چهار سطح صفر، 6 ،12 و 18، که از منابع نمکی NaCl و CaCl2 تهیه شد چکیده کامل

اثر هدایت الکتریکی (EC) و نسبت جذبی سدیم (SAR) بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم کلزا، طی پژوهشی به صورت گلدانی بررسی شد. عامل EC در سه سطح 35/0 (به عنوان شاهد)، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر و عامل SAR در چهار سطح صفر، 6 ،12 و 18، که از منابع نمکی NaCl و CaCl2 تهیه شد و عامل سوم شامل دو رقم طلایه و اوکاپی بود. در این آزمایش صفات محتوای آب نسبی، قندهای محلول، پتانسیل آب برگ، میزان یون‌های سدیم، پتاسیم و کلسیم در ماده خشک، زیست توده و عملکرد دانه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر متقابل رقم و EC بر میزان تجمع سدیم، زیست‌توده و عملکرد دانه معنی‌دار بود. میزان کاهش عملکرد دانه با افزایش در مقدار EC در رقم اوکاپی کمتر بود، به‌طوری‌که در EC برابر 12 دسی‌زیمنس‌بر متر برای ارقام طلایه و اوکاپی به ترتیب 99/2 و 13/3 گرم به دست آمد. درخصوص سدیم، در هر دو رقم با افزایش EC، تجمع سدیم در ماده خشک افزایش یافت، با این حال، این تجمع در رقم اوکاپی بیش از رقم طلایه بود و این افزایش در 12EC= دسی‌زیمنس‌بر متر در رقم طلایه 44/4 درصد و در رقم اوکاپی 64/4 درصد برآورد شدند. اثر متقابل EC و SAR نیز نشان داد که با افزایش در سطوح فاکتورها، پتانسیل آب برگ، زیست‌توده و عملکرد دانه کاسته شدند، اما میزان قندهای محلول و سدیم افزایش یافتند. در خصوص عملکرد دانه، با افزایش SAR از تیمار EC1SAR1 به EC1SAR4 میزان کاهش 7 درصد بود، در حالی‌که از تیمار EC2SAR1به EC2SAR4 به 7/13 درصد و از تیمار EC3SAR1 به EC3SAR4 میزان کاهش به 25 درصد رسید. هرچند EC و SAR اثرات منفی بر شاخص‌های فیزیولوژیکی کلزا داشتند اما این اثرات به نوع رقم بستگی داشت، چنانکه رقم اوکاپی در شاخص‌های فیزیولوژیک نسبت به طلایه برتری داشت. همچنین، با افزایش سهم کلسیم در منبع ایجاد هدایت الکتریکی، از اثرات سوء شوری کاسته شد. بنابراین، در آب‌های بسیار شور بالا بودن میزان یون کلسیم نسبت به سدیم، برای استفاده در امر آبیاری بهتر خواهد بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1410 - واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان به شرایط کم آبی
ندا ظفر نادری سعید اهری‌زاد مهرداد یارنیا سیدابوالقاسم محمدی

به‌منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کم آبی، آزمایشی با هشت لاین اینبرد نوترکیب به‌همراه دو والد (روشن و سوپرهد) به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار با سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کم آبی، آزمایشی با هشت لاین اینبرد نوترکیب به‌همراه دو والد (روشن و سوپرهد) به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار با سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس، بیانگر تفاوت معنی‌دار بین لاین‌های مورد مطالعه از نظر کلیه ی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1% بود. بین سطوح مختلف آبیاری تفاوت معنی‌دار برای عملکرد دانه و وزن هزار دانه مشاهده شد. اثر متقابل تنش × لاین از نظر شاخص برداشت و تعداد پنجه ی بارور و نابارور در سطح احتمال 5% معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به رقم روشن تعلّق داشت. در تجزیه به عامل‌ها، سه عامل اول 86.95 درصد تغییرات کل را تبیین کردند و فاکتور‌های اول و دوم تحت عنوان فاکتور‌های رشد و عملکرد دانه نام‌گذاری شدند. تجزیه ی خوشه‌ای بر اساس کلیه ی صفات به روش WARD، لاین‌ها را به دو گروه منتسب کرد و این گروه‌بندی توسط تجزیه تابع تشخیص تأیید گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1411 - اثر آبیاری با پساب کارخانه خمیرمایه بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد باقلا ( Vicia faba)
لیلی گلچین سعید زهتاب سلماسی جلیل شفق کلوانق

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه (تولید کننده انواع خمیر مایه) بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد باقلا (Vicia faba)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزارع کارخانه ایران مایه در بهار 1391 اجرا‌ گردید. چکیده کامل

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه (تولید کننده انواع خمیر مایه) بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد باقلا (Vicia faba)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزارع کارخانه ایران مایه در بهار 1391 اجرا‌ گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دفعات آبیاری در 3 سطح (I1= یک بار آبیاری با پساب با درصد تعیین شده، I2 = دو بار آبیاری با پساب با درصد تعین شده، I3=آبیاری در کل دوره رشد با پساب با درصد تعیین شده) و غلظت پساب در 6 سطح (A= شاهد، آبیاری با آب معمولی، P15 = 15% پساب + 85% آب آبیاری، P30= 30% پساب + 70 % آب آبیاری، P45= 45 % پساب + 55% آب آبیاری، P60 = 60% پساب + 40% آب آبیاری و P =پساب خالص) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده اثر دفعات آبیاری بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه معنی دار بود. اثر درصد پساب بر وزن هزار دانه معنی دار شد. اثر متقابل دفعات آبیاری و درصد پساب برای وزن خشگ برگ معنی دار شد. ارزیابی تیمارهای مختلف نشان داد که اثر پساب تا غلظت 45 درصد باعث افزایش در صفات مورد مطالعه شد. به نظر می رسد آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه به صورت کنترل شده، با نسبت های معین و در دفعات کم می تواند در بهبود عملکرد توده محلی باقلای قراملک تبریز در منطقه مورد مطالعه مؤثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1412 - اثر آبیاری و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود در اراک
وحید برزآبادی ایمان فراهانی

این آزمایش در بهار سال 1388 به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم رقم هاشم در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و در 24 کرت اجرا شد. عوامل چکیده کامل

این آزمایش در بهار سال 1388 به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم رقم هاشم در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و در 24 کرت اجرا شد. عوامل آزمایش متشکل از دو سطح آبیاری، (آبیاری و دیم) به عنوان کرت اصلی و سه سطح محلول پاشی سولفات روی در مقادیر (12، 24 و 36 گرم در لیتر) به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثرآبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و عملکرد بیولوژیک معنی دار شد. اثر مصرف سطوح مختلف سولفات روی بر صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نیز در سطح احتمال 1 درصد معنی دار گردید. اثر متقابل عوامل مورد بررسی برهیچ یک از صفات معنی دار نشد. بیشترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری تکمیلی به میزان 2/567 کیلوگرم در هکتار و مصرف سولفات روی به مقدار 36 گرم معادل 504 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بر اساس نتایج این بررسی، چنانچه رفع تنش خشکی در دوران رشد زایشی باشد، اثرات چشم گیری در افزایش و بهبود مقدار محصول تولیدی خواهد داشت. تاثیر مثبت استفاده از سولفات روی در مرحله گلدهی بر عملکرد دانه نخود نیز باید مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1413 - ارزیابی اثر برخی صفات بر عملکرد در لاین ‏های اینبرد نوترکیب گندم نان (Triticum aestivum L) تحت شرایط تنش کم آبی
صفیه محمدزاده سعید اهری زاد ورهرام رشیدی

به منظور بررسی و تعیین صفات تاثیر گذار بر عملکرد دانه لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط تنش کم آبی پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 90-1389 اجرا گردید. در این آزمایش 28 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه دو والد (نورستار و ز چکیده کامل

به منظور بررسی و تعیین صفات تاثیر گذار بر عملکرد دانه لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط تنش کم آبی پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 90-1389 اجرا گردید. در این آزمایش 28 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه دو والد (نورستار و زاگرس) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سطح آبیاری (70 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از لحاظ کلیه صفات بین لاین ها اختلاف معنی دار وجود داشت که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی در بین آنها است. لاین های شماره 32، 163 و 182 از بیشترین عملکرد در هر دو شرایط محیطی برخوردار بودند. در دو شرایط تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه را داشتند. تجزیه علیت براساس رگرسیون گام به گام در شرایط آبیاری نرمال نشان داد که بیشترین اثر مستقیم و مثبت را به ترتیب تعداد سنبله (0.556)، تعداد دانه در سنبله (0.278) و وزن هزار دانه (0.259) و در شرایط کم آبی تعداد سنبله (0.430)، عملکرد کاه (0.276) و طول پدانکل (0.323) بر عملکرد داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1414 - اثرات کنترل شیمیایی علف های هرز در رژیم های آبیاری مختلف بر بیوماس علف های هرز و عملکرد گلرنگ
مسعود متین فر سعید سیف زاده امیرحسین شیرانی راد محمدعلی باغستانی مهرداد متین فر

به منظور بررسی کنتـرل شیمیایی علف‌های هرز در رژیم‌های مختلف رطوبتی گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال 87-1386 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه تاکستان به اجراء درآمد. رژیم های آبیاری شامل آبیاری معمول، قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی چکیده کامل

به منظور بررسی کنتـرل شیمیایی علف‌های هرز در رژیم‌های مختلف رطوبتی گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال 87-1386 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه تاکستان به اجراء درآمد. رژیم های آبیاری شامل آبیاری معمول، قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی و قطــع آبیاری در مرحله گلـــدهی در سه سطح به عنوان عامل اصـلی و 9 روش کنتـرل شیمیایی علف های هــرز شامــل وجین دستی، ترفـلان، سـونالان، استــومپ، گالانت سوپر، ترفلان+گالانت سوپر، سونالان+گالانت سوپر، استومپ+گالانت سوپر و بدون وجین به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نمونه برداری از علف های هرز در دو مرحله ساقه دهی و گلدهی گلرنگ انجام گرفت. همچنین پس از برداشت، صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن اندازه گیری شدند. نتایج آزمایش نشان داد که کمترین وزن خشک علف‌های هرز از تیمار ترفلان+ گالانت سوپر در شرایط قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی به دست آمد. در این مطالعه اثر متقابل رژیم های آبیاری و کنترل شیمیایی علف های هرز بر عملکرد دانه معنی دار بود، به طوری که بیشترین عملکرد دانه از تیمار وجین دستی در شرایط آبیاری معمول با میانگین 2927 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در حالت کلی تیمار ترفلان + گالانت سوپر مؤثــرترین تیمار در کنتــرل علف های هرز و افزایش عملکــرد در مقایسه با سایـر تیمار ها معرفی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1415 - ارزیابی واکنش ژنوتیپ های جدید گندم نان به آبیاری تکمیلی از نظر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی
معصومه خیری مظفر روستایی اسماعیل زادحسن رقیه دست بری رسول اسلامی محمدباقر خورشیدی بنام

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه 20 لاین و رقم پیشرفته گندم دیم انتخابی از جمعیت Azar2/78Zhong291، این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه درسال زراعی 88-1378 اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان چکیده کامل

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه 20 لاین و رقم پیشرفته گندم دیم انتخابی از جمعیت Azar2/78Zhong291، این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه درسال زراعی 88-1378 اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها از نظر صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد سنبلچه بارور، تعداد سنبلچه غیربارور، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن دانه در سنبله اصلی، وزن هزار دانه، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، شاخص برداشت و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و صفـات طول سنبله و وزن خشک پدانکل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار و صفات تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول پدانکل، وزن خشک سنبله و عملکرد بیولوژیک غیر معنی دار بودند. بر اساس نتایج، تنوع ژنتیکی کافی در بین لاین های گندم برای اغلب صفات وجود داشت. نتایج نشان داد که لاین های شماره 16و 4 به ترتیب با 3680 و 3400 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد از برتری معنی داری برخوردار بودند. این لاین ها نسبت به رقم شاهد آذر 2 تحت آبیاری تکمیلی 810 الی 1090 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری تولید کردند. بر اساس نتایج صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، تعداد پنجه و شاخص برداشت با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار و صفت تعداد پنجه غیربارور با عملکرد دانه رابطه منفی و معنی داری داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه دارای بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه بودند و تاریخ رسیدگی فیزیولوژیکی اثر مستقیم منفی بر عملکرد دانه داشت. در مجموع، بر اساس صفات مختلف و عملکرد دانه لاین شماره 16 (Azar2/78Zhong291-53) مناسب ترین لاین برای آبیاری تکمیلی انتخاب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1416 - اثر سولفات‌روی و اسیدآسکوربیک بر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک سرخارگل (Echinacea purpurea) در شرایط تنش کم‌آبی
فرهاد فرح وش بهرام میرشکاری مریم فرزانیان امیرهوشنگ حسین زاده مقبلی

به منظور ارزیابی اثر سولفات‌روی و اسید‌آسکوربیک بر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک‌ گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) در پاسخ به تنش کم‌آبی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در طی سال 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دا چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر سولفات‌روی و اسید‌آسکوربیک بر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک‌ گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) در پاسخ به تنش کم‌آبی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در طی سال 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی به‌عنوان فاکتور اصلی در 3 سطح (a1: آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر ،a2: آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر و a3: آبیاری پس از 170 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و ترکیب تیماری شامل سولفات روی در دو سطح (b1: عدم مصرف و b2: محلول پاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار) و محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک‌ در 4 سطح (c1: عدم مصرف، c2: 50، c3: 100و c4:150 میلی‌گرم بر لیتر) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان دادند که اعمال تنش کم آبی در سرخارگل منجر به ایجاد اختلاف معنی‌دار در صفات قطر ساقه، تعداد شاخه گل‌دهنده، تراکم روزنه، غلظت روی بخش هوایی، عملکرد تر بوته، محتوای رطوبت نسبی برگ (RWC)، شاخص سطح برگ (LAI)، غلظت پرولین، سرعت رشد محصول ((CGR، سرعت رشد نسبی ((RGR و سرعت جذب خالص (NAR) گردید. مقایسه میانگین‌ها برای اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تیمار آبیاری کامل با 2.85 بود. مقایسه میانگین‌ها برای ترکیب تیماری تنش خشکی و محلول‌پاشی سولفات روی نشان داد که بیشترین غلظت پرولین مربوط به تیمار محلول‌پاشی سولفات روی در شرایط آبیاری پس از تبخیر 170 میلی‌متر از تشتک تبخیر با 10.16 میلی‌گرم بر گرم وزن تر ،کمترین غلظت پرولین مربوط به تیمار عدم محلول‌پاشی سولفات‌روی در شرایط آبیاری کامل با 0.08 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برآورد شدند. بیشترین سرعت رشد محصول به میزان 6.77 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 4.16 گرم بر متر مربع در روز مربوط به تیمار تنش 170 میلی‌متر مربوط بودند. بیشترین سرعت رشد به میزان 0.19 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 0.14 گرم بر متر مربع در روز به تیمار تنش 170 میلی‌متر مربوط بودند. بیشترین سرعت جذب خالص به میزان 2.64 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 1.19 گرم بر متر مربع در روز به تیمار تنش 170 میلی‌متر اختصاص داشت. با توجه به نتایج این تحقیق کاربرد اسیدآسکوربیک‌ به عنوان یک آنتی اکسیدان، می‌تواند اثرات مضر تنش کم‌آبی در برخی صفات مورد مطالعه از جملهNAR، CGR،RGR و RWC را در سرخارگل کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1417 - اثر گونه‌های میکوریزا بر صفات کمی و کیفی سویا (Glycine max L.) با اعمال سیستم‌های آبیاری تحت فشار
نادیا درستکار علیرضا پیرزاد

به منظور بررسی همزیستی میکوریزایی گیاه سویا رقم ویلیامز، تحت سیستم های مختلف آبیاری آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شـامل سیستم های آبیـاری (قطره ای و بارا چکیده کامل

به منظور بررسی همزیستی میکوریزایی گیاه سویا رقم ویلیامز، تحت سیستم های مختلف آبیاری آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شـامل سیستم های آبیـاری (قطره ای و بارانی) به عنوان فاکتور اصلی و گونه های مختلف قارچ میکوریزا (بدون تلقیح، Funneliformis mosseae،Rhizophagus intraradices و Simiglomus hoi) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، وزن غلاف، عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد گره در ساقه اصلی، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت روغن، درصد و عملکرد روغن در آبیاری قطره ای، و بالاترین مقادیر LWR (نسبت وزن برگ به وزن کل گیاه) و SPAD (شـاخص کلروفیل) در سیستم بارانی به دست آمدند. اثرات متقابل معنی دار نشان دهنده پاسخ متفاوت گیاه به گونه های قارچی در سیستم های آبیاری می باشد. رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، b و کل) و کارتنوئید برگ سویا در شرایط همزیستی با هر سه گونه قارچی در آبیاری بارانی وضعیت مطلوب تری داشتند. بیشترین مقدار فسفر برگ در گیاهان آبیاری شده با سیستم بارانی و همزیست با F. mosseae مشاهده شد. گیاهان میکوریزایی در هر سه گونه قارچ به یک اندازه پروتئین برگ را افزایش دادند، در حالی که مقدار پتاسیم برگ در گیاهان میکوریزایی تغییر معنی داری نسبت به شاهد نداشت. با وجود بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه با گونه R. intraradices در آبیاری بارانی، هر سه گونه قارچ در سیستم های قطره ای و بارانی کلونیزاسیون بالاتری نسبت به شاهد داشتند. نسبت ترکیبات اسیدهای چرب روغن سویا (اسیدهای چرب غیراشباع حدود چهار برابر اسیدهای چرب اشباع بودند) در هر دو سیستم آبیاری برای گیاهان میکوریزایی مشابه شاهد بودند. بدون توجه به وجود پاسخ متفاوت سویا به گونه های میکوریزا، عملکردهای بیولوژیک، دانه و روغن در سیستم آبیاری قطره ای به ترتیب 23، 53 و 84 درصد بیشتر از آبیاری بارانی به دست آمدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1418 - اثر رژیم های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک سه رقم سویا (Glycine max)
نسرین رزمی جعفر ایران نژاد حسن خانزاده بیتا سهیلی مقدم

انجام این آزمایش با هدف تعیین اثر رژیم های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک سه رقم سویا در طی سال های 1388 و 1389 بود که به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) اجرا ش چکیده کامل

انجام این آزمایش با هدف تعیین اثر رژیم های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک سه رقم سویا در طی سال های 1388 و 1389 بود که به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) اجرا شد. چهار رژیم آبیاریI1 ، I2، I3وI4 به ترتیب آبیاری پس از60، 100، 140 و180 میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس Aدرکرت اصلی و 3 رقم سویا شامل L17، ویلیامز و لینفورد در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها نشان داد که با افزایش فواصل آبیــاری ازI1 به I4 طول دوره رشــد، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد گره ها، میان گره ها و تعداد شاخه های فرعی و همچنین صفات فیزیولوژیکی مانند محتوی نسبی آب برگ ها و میزان کلروفیل برگ ها به طور معنی داری کاهش یافتند، به طوری که میزان شاخص سطح برگ از 4.94 در تیمارI1 به 3.70 در تیمار I4 رسید، ارتفاع بوته ارقام سویا در تیمار I4 نسبت به تیمار I1 حدود 21 درصد کاهش یافت، در حالی که میزان پرولین محلول در برگ ها و هدایت الکتریکی سلول های برگ افزایش معنی داری داشتند. در این آزمایش ارقام سویا از نظر صفات رویشی و فیزیولوژیکی تفاوت آماری معنی دار داشتند. رقم ویلیامز بیشترین تعداد گره (15.5 عدد) و لاین L17 بیشترین فاصله میان گره (4.95 سانت ی متر) را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان پرولین و محتوی نسبی آب برگ به ترتیب معادل 65.6 میکرومول بر وزن تر و 67.56 درصد متعلق به رقم لینفورد بود. اثر متقابل تیمار آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و میزان پرولین معنی دار بودند. در رقم لینفورد افزایش میزان پرولین موجب افزایش تحمل کم آبی و حفظ شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته در شرایط تنش کم آبیاری نسبت به دو رقم دیگر شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1419 - بررسی ویژگی های ریختی آبدزدک اروپایی Gryllotalpa gryllotalpa Orth. : Gryllotalpidae در شمال غرب ایران
محمدحسین کاظمی شبنم جعفری حسینعلی لطفعلی زاده محمد مشهدی جعفرلو

آبدزدک اروپایی یکی از مهم ترین آفات حشره ای ایران از جمله منطق ه ی آذربایجان بوده و خسارت آن در برخی مناطق، بسیار اقتصادی می باشد. در این مطالعه، ویژگی های ریختی قسمت های مختلف بدن حشره از جمله طول بخش های مختلفی از اسکلت خارجی حشرات کامل مورد بررسی قرار گرفت. تجزی چکیده کامل

آبدزدک اروپایی یکی از مهم ترین آفات حشره ای ایران از جمله منطق ه ی آذربایجان بوده و خسارت آن در برخی مناطق، بسیار اقتصادی می باشد. در این مطالعه، ویژگی های ریختی قسمت های مختلف بدن حشره از جمله طول بخش های مختلفی از اسکلت خارجی حشرات کامل مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اندازه ی بال های جلویی و عقبی، منتهی به تشخیص دوشکلی فصلی به صورت افراد بال بلند و بال کوتاه در این گونه گردید که بر اساس منابع موجود تاکنون در دنیا گزارش نشده است و احتمال می رود که افراد بال بلند و بال کوتاه از نظر ویژگی های زیستی و رفتاری نیز متفاوت باشند. دو شکلی جنسی توسط رگ بندی بال های جلویی جنس های نر و ماده تشخیص داده شد. یکی از ویژگی های مهم در تشخیص گونه ی آبدزدک ها آرایش خارها در ساق پاهای جلویی و عقبی است، به طوری که تعداد و طول این خارها در گونه های مختلف حشره متفاوت بود، ساق پای جلویی در افراد این گونه دارای چهار زایده ی انگشت مانند پهن و قوی در انتها بوده، در حالی که ساق پای عقبی دارای پنج خار تیز در کناره و هفت خار ظریف در انتها می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1420 - اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین دانه سه رقم نخود دیم در ایلام
عباس ملکی علی حیدری مقدم سید عطاءاله سیادت احمد طهماسبی امین فتحی

به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد 3 رقم نخود دیم، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در منطقه شیروان چرداول ایلام در طی سال زراعی 88-1387 انجام گرفت. عامل اصلی شامل 4 تیمار آبیاری (شاهد بدون آب چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد 3 رقم نخود دیم، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در منطقه شیروان چرداول ایلام در طی سال زراعی 88-1387 انجام گرفت. عامل اصلی شامل 4 تیمار آبیاری (شاهد بدون آبیاری، یک بار آبیاری در مرحله 50 درصد غنچه دهی، یک بار آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و یک بار آبیـاری در زمان پر شـدن غلاف ها) و عامل فـرعی شــامل 3 ژنوتیپ (ILC 482 ، فیلیپ و محلی) بودند. اثر تیمارهای آبیاری روی صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف بارور در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه معنی دار بود. در میان ژنوتیپ ها رقم فیلیپ با متوسط عملکرد دانه 1140.51 کیلوگرم در هکتار در تیمارهای مختلف آبیاری دارای بیشترین عملکرد و رقم محلی با 1056.98 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد را تولید کرد. به طور کلی، انجام یک بار آبیاری در مرحله پر شدن غلاف ها و گلدهی به ترتیب موجب 41.3 و 29.3 درصد افزایش عملکرد دانه نسبت به شاهد شد و آبیاری در مرحله 50 درصد پر شدن غلاف ها بیشترین عملکرد دانه را با 1184.76 کیلوگرم در هکتار را تولید نمود. رقم فیلیپ با متوسط عملکرد1263.31 کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری در مرحله 50 درصد پرشدن غلاف ها حداکثر عملکرد دانه را داشت و رقم محلی با عملکرد 893.26 کیلوگرم در هکتار در تیمار بدون آبیاری کمترین مقدار عملکرد دانه را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1421 - اثر تنش خشکی و پرایمینگ بذر بر خصوصیات رویشی و زایشی بذر کرچک (Ricinus communis L.) رقم محلی اصفهان
سونیا عباسی صدر سوران شرفی عبدالله حسن زاده قورت تپه

خشکی عامل مهمی است که بر جوانه زنی و رشد اولیه و سرعت نمو گیاه تاثیرگذار می باشد و به علت کاهش استقرار اولیه عملکرد اقتصادی را کاهش می دهد. استفاده از پیش تیمار بذور به منظور همگنی سبز شدن و افزایش سرعت رشد و کاهش اثرات نامساعد محیطی و به دنبال آن بهبود عملکرد می باشد. چکیده کامل

خشکی عامل مهمی است که بر جوانه زنی و رشد اولیه و سرعت نمو گیاه تاثیرگذار می باشد و به علت کاهش استقرار اولیه عملکرد اقتصادی را کاهش می دهد. استفاده از پیش تیمار بذور به منظور همگنی سبز شدن و افزایش سرعت رشد و کاهش اثرات نامساعد محیطی و به دنبال آن بهبود عملکرد می باشد. این روش ظهور زود هنگام و استقرار گیاه را تسهیل می بخشد لذا به منظور بررسی اثر تنش خشکی و پرایمینگ بذر بر خصوصیات رویشی و زایشی دانه کرچک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلو، مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی، در سال زراعی 94 -1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از عامل اصلی شامل 4 تیمار تنش خشکی (60، 90، 110 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و عامل فرعی شامل 4 تیمار پرایمینگ بذر (شاهد، هیدروپرایمینگ، سالسیلیک اسید 1 میلی مولار و آب اکسیژنه) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که خشکی تأثیر معنی داری بر صفات ارتفاع بوته، تعداد کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و شاخص برداشت داشت. از لحاظ تیمارهای پرایمینگ نیز مشاهده گردید که صفات ارتفاع بوته، تعداد و وزن کپسول، تعداد دانه و وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن تحت تأثیر تیمارهای پرایمینگ قرار گرفتند. اثر متقابل بین تیمارهای خشکی و پرایمینگ نیز بر عملکرد دانه معنی دار بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و شاخص برداشت، تیمار 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر بالاترین مقدار را دارا بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن، که تحت تأثیر پرایمینگ قرار گرفته بودند تیمار سالسیلیک اسید توانست بیشترین مقدار را به خود اختصاص دهد. بیشترین عملکرد دانه و وزن 1000 دانه مربوط به تیمار اثر متقابل 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و پرایمینگ با سالسیلیک اسید بود. بنابراین، وجود تکنولوژی همچون پیش تیمار که بتواند باعث رسیدگی زودهنگام محصول قبل از بروز تنش های گرمایی و خشکی شود ضروری به نظر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1422 - اثر رژیم آبیاری بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک 8 رقم و لاین نخود
آیسان بهروزمند مهرداد یارنیا محمدباقر خورشیدی بنام

این بررسی به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد در 8 رقم و لاین نخود در واکنش به میزان آب مصرفی، در سال زراعی 1389 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تحقیق به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار سطوح آبیاری در3 س چکیده کامل

این بررسی به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد در 8 رقم و لاین نخود در واکنش به میزان آب مصرفی، در سال زراعی 1389 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تحقیق به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار سطوح آبیاری در3 سطح، (آبیاری پس از 70، 105 و140 میلی متر تبخیـر از تشتک کلاس A) در کرت های اصلی و ارقـام و لاین های نخود در 8 سطح (جم، آزاد، FLIP 00-78C ،FLIP 97- 32C ، FLIP 00-75C،FLIP 97-26C، ILC8617و ILC 482) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، لاین ILC 482 دارای بالاترین مقدار در صفات تعداد شاخه در بوته، تعداد نیام و تعداد دانه در بوته و لاین های FLIP00-78c وILC 86 17 دارای کمترین تعداد دانه در بوته بودند. بالاترین مقدار عملکرد دانه نیز به لاین ILC 482 معادل 208 گرم بر متر مربع تعلق داشت. آبیاری پس از 105 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک در مقایسه با آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک، به ترتیب منجر به کاهش 23 و 45 درصدی سطح برگ، 29 و 52 درصدی تعداد دانه در بوته، 11 و 23 درصدی وزن هزار دانه، 29 و 51 درصدی تعداد نیام در گردید. کاهش عملکرد دانه به دنبال آبیاری پس از 105 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک، 27 و 64 درصد برآورد گردید، لذا در تولید نخود لازم است به ارزش آب در منطقه و افزایش محصول تولیدی به ازای افزایش آب مصرفی مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1423 - ارزیابی چرخه حیات و اثرات زیست محیطی تولید کلزا (Brassica napus L) در استان البرز
شهرام خسروی بمی محمدرضا اردکانی عبدالمجید مهدوی دامغانی امیرحسین شیرانی راد پریسا نجات خواه معنوی

10.30495/JCEP.2022.1912008.1723

در سال های اخیر، افزایش آگاهی در مورد مشکلات زیست محیطی، به ویژه گرم شدن کره زمین، نگرانی های مربوط به تأثیر انتشار گازهای گلخانه ای در جو جهانی را در جوامع مختلف علمی افزایش داده است. ارزیابی چرخه حیات بیشتر برای ارزیابی و مقایسه تأثیرات زیست محیطی تولید انرژی و جن چکیده کامل

در سال های اخیر، افزایش آگاهی در مورد مشکلات زیست محیطی، به ویژه گرم شدن کره زمین، نگرانی های مربوط به تأثیر انتشار گازهای گلخانه ای در جو جهانی را در جوامع مختلف علمی افزایش داده است. ارزیابی چرخه حیات بیشتر برای ارزیابی و مقایسه تأثیرات زیست محیطی تولید انرژی و جنبه های اقتصادی تولید یک محصول در سراسر جهان استفاده می شود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل اثرات زیست محیطی تولید کلزا از نظر ارزیابی چرخه حیات با استفاده از نرم افزار SimaPro انجام شده و هدف این تحقیق تمرکز بر اثرات زیست محیطی است. به منظور انجام آزمایش ها از یک تن کلزا به عنوان واحد عملیاتی استفاده شد. داده های مورد نیاز اجرای این آزمایش از 30 مزرعه در استان البرز جمع آوری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که پتانسیل مسمومیت انسانی، مسمومیت خاک، مسمومیت آب‌های شیرین و مسمومیت آب‌های آزاد به ازای تولید هر تن دانه کلزا به‌ترتیب 881.63، 7.08، 288.67 و 618515.14 کیلوگرم معادل 1 و 4- دی کلرو بنزن و پتانسیل اکسیداسیون فتوشیمیایی 0.43 کیلوگرم معادل اتیلن بود. میزان نیتروژن، فسفات و پتاسیم مصرفی برای تولید هر تن دانه کلزا به‌ترتیب حدود 84، 63 و 63 کیلوگرم و میزان سوخت گازوئیل و انرژی الکتریسیته مصرفی نیز به‌ترتیب 133.5 لیتر و 586 کیلووات برآورد شد. میزان انتشار گازهای CO2، CO، N2O و NOX نیز به‌ترتیب حدود 361، 4.1، 11.5 و 4.8 کیلوگرم به ازای تولید هر تن دانه کلزا بود. همچنین، مشخص شد که کودهای شیمیایی بیشترین سهم را در بین ورودی های ارزیابی‌شده در چرخه زندگی کلزا داشتند. به طورکلی، این بررسی نشان داد که مدیریت مواد مغذی و سموم دفع آفات می‌تواند به عنوان یک نقطه قوت برای بهینه‌سازی تأثیرات زیست محیطی تولید کلزا در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1424 - اثر هیومیک اسید بر فعالیت آنزیم‎‌‎های آنتی اکسیدانت و عملکرد کرچک ‏‏(‏Ricinus commonis L.‎‏) در شرایط کمبود آب ‏
محمدرضا دادنیا &rlm;

تاثیر هیومیک اسید بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در کرچک با اجرای آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج بررسی شد. فاکتورهای آزمایش شامل تیمارهای آبیاری با 3 سطح شامل آبیار چکیده کامل

تاثیر هیومیک اسید بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در کرچک با اجرای آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج بررسی شد. فاکتورهای آزمایش شامل تیمارهای آبیاری با 3 سطح شامل آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی (S1) (نرمال)، آبیاری در 65 درصد ظرفیت زراعی (S2) (تنش ملایم) و آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی (S3) (تنش شدید) در کرت اصلی و هیومیک اسید در 4 سطح (عدم محلول پاشی، 1، 2 و 3 بار محلول پاشی) در کرت فرعی در نظر گرفته شدند. در این بررسی عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد کپسول در بوته و آنزیم های آنتی اکسیدانت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر محلول پاشی هیومیک اسید بر وزن صد دانه و میزان آنزیم های آنتی اکسیدانت در سطح 1% معنی دار بوده و مقایسه میانگین ها حاکی از این بود که محلول پاشی هیومیک اسید می تواند اثر کمبود آب را تا حدودی جبران کند به طوری که میزان سوپر اکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز در شرایط سه بار محلول پاشی به ترتیب در S2، 8/38، 75/34 و 88/37 و در S3، 63/26، 15/41 و 14/43 درصد نسبت به عدم محلول پاشی با هیومیک اسید افزایش یافتند. در مجموع، می توان گفت هیومیک اسید به دلیل اثرات مختلف فیزیولوژیکی علاوه بر افزایش عملکرد کرچک، می تواند در جهت کاهش اثرات تنش کمبود آب نقش مؤثری ایفا نماید، به طوری که افزایش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت تحت تاثیر این ترکیب می تواند یک راهکار در مناطق خشک به حساب آمده و کاهش عملکرد را تا حدودی جبران کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1425 - اثر تنش کم آبی بر صفات آگروفیزیولوژیکی ارقام ذرت (.Zea mays L) در شرایط خوی
میرحمید ابوطالبی عبداله حسن زاده قورت تپه امیر فیاض مقدم

10.30495/jcep.2020.671642

کاربرد آب برای تولید محصول و حذف آبیاری های غیر‌ضروری، تولید اقتصادی ذرت را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین دلیل استفاده از رژیم‌های آبیاری مختلف و تعیین مناسب‌ترین دور آبیاری با حداقل تأثیر بر عملکرد، ضروری به نظر می‌رسد. به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری ‌بر عملک چکیده کامل

کاربرد آب برای تولید محصول و حذف آبیاری های غیر‌ضروری، تولید اقتصادی ذرت را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین دلیل استفاده از رژیم‌های آبیاری مختلف و تعیین مناسب‌ترین دور آبیاری با حداقل تأثیر بر عملکرد، ضروری به نظر می‌رسد. به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری ‌بر عملکرد علوفه سه واریته ذرت، آزمایشی به مدت یک سال زراعی در شهرستان خوی انجام شد. این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. دور آبیاری در چهار سطح شامل دورهای آبیاری پس از60، 90، 120و150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر به عنوان فاکتور اصلی و واریته در سه سطح شامل رقم های ذرت دندان اسبی SC 704، Maxima 524و Jeta 600به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. در این آزمایش صفات ارتفاع بوته، وزن های ساقه، برگ، بلال، عملکرد علوفه و سطح برگ بلال و گل آذین نر، محتوی نسبی آب برگ و کارآیی مصرف آب در مرحله شیری (R3) اندازه‌‌گیری گردیدند. نتایج نشان داد که با افزایش دور آبیاری صفات ارتفاع بوته، عملکرد علوفه، وزن بلال، وزن ساقه، وزن برگ، سطح برگ بلال و محتوی نسبی آب برگ متناسب با افزایش تنش کم آبی، کاهش یافتند. از بین سه واریته مورد آزمایش، رقمMaxima 524 به علت کوتاه تر بودن دوره رشد، مصرف آب کمتر و داشتن عملکردی مشابه نسبت به دو رقم دیگر (در مرحله R3) به عنوان رقم مناسب برای شرایط منطقه شناخته شـد. به طورکلی، بر اساس نتـایج این تحقیق می توان دور آبیاری پس از 90 میلی متر تبخیر و کشت واریتهMaxima 524 را جهت صرفه جویی در مصرف آب و داشتن عملکرد مطلوب برای زراعت ذرت در منطقه خوی مد نظر قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1426 - ارزیابی 20 ژنوتیپ جو در شرایط خشکی انتهای فصل
حمید تجلی سیدغلامرضا موسوی رضا برادران محمدحسین صابری الیاس آرزمجو

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های امیدبخش جو به تنش خشکی انتهای فصل، تعداد 20 ژنوتیپ جو در دو محیط تنش دار و بدون تنش، طی یک آزمایش مزرعه ای در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 87 چکیده کامل

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های امیدبخش جو به تنش خشکی انتهای فصل، تعداد 20 ژنوتیپ جو در دو محیط تنش دار و بدون تنش، طی یک آزمایش مزرعه ای در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 87-86 مورد مقایسه قرار گرفتند. عوامل آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح شامل شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، و 20 ژنوتیپ امیدبخش جو بودند. قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد دانه به میزان 14.64 درصد و عملکرد بیولوژیک به میزان 8.12 درصد در مقایسه با تیمار آبیاری کامل گردید. صفات طول پدانکل، ارتفاع بوته و مساحت برگ پرچم به ترتیب به میزان 12.4، 7.65 و 24 درصد نسبت به آبیاری کامل کاهش پیدا کرد. همچنین، تنش خشکی منجر به افزایش شاخص کلروفیل، تراوایی غشای سلول و کاهش محتوی نسبی آب برگ پرچم گردید. بین ژنوتیپ های مورد بررسی تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد بیولوژیک مشاهده نشد ولی ژنوتیپ 18 از لحاظ عملکرد دانه، بیشترین (5997.2 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ 16 کمترین عملکرد دانه (3420.8 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. ژنوتیپ های 5 و 13 دارای بیشترین میزان کلروفیل و ژنوتیپ 8 نیز بیشترین مقدار محتوای نسبی آب برگ (80.7 درصد) را داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش، ژنوتیپ های 18 و 20 در هر دو شرایط آبیاری و تنش خشکی عملکرد مطلوبی داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1427 - رابطه بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه در هیبریدهای ذرت تحت شرایط مختلف آبیاری
جمیله سیدزوار مجید نوروزی سعید اهری زاد علی بنده حق

به منظور بررسی ارتباط برخی صفات زراعی با عملکرد دانه 14 هیبرید ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (خلعت پوشان) اجرا شد. در این آزمایش برخی صفات مورفولوژیک، چکیده کامل

به منظور بررسی ارتباط برخی صفات زراعی با عملکرد دانه 14 هیبرید ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (خلعت پوشان) اجرا شد. در این آزمایش برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد، در سه شرایط آبیاری مختلف (عادی، تنش ملایم و تنش شدید کمبود آب) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در کلیه صفات مورد مطالعه، به جز قطر بلال، اختلاف معنی دار بین سطوح تنش کمبود آب و هیبریدهای مورد مطالعه مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفات تعداد ردیف در بلال، وزن 300 دانه، تعداد دانه در ردیف و تعداد برگ در بوته، در مجموع 83 درصد تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمودند. بر اساس تجزیه علیت، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد دانه در بلال بود. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که مؤلفه اول دارای ضرایب بزرگ برای صفات وزن 300 دانه، ارتفاع بوته، طول بلال، مساحت برگ پرچم، قطر بلال و قطر چوب بلال و مؤلفه دوم نیز دارای ضرایب بزرگ بر صفات وزن خشک بوته، تعداد دانه در ردیف، تعداد برگ در بوته، تعداد ردیف در بلال و عملکرد دانه بودند. دو مؤلفه اول که 78 درصد تغییرات را توجیه می کردند به عنوان مهم ترین مؤلفه ها برآورد شد که مؤلفه اول به عنـوان عامل رشـدی-مورفولوژیکی و مؤلفه دوم به عنوان عامل عملکرد نام گزاری شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1428 - تعیین اثرات زیست محیطی تولید لوبیا با روش ارزیابی چرخه حیات در یاسوج (مقایسه روش آبیاری بارانی با غرقابی)
مدینه وهابی پور غلامرضا سبزقبائی سولماز دشتی

10.30495/JCEP.2022.1916810.1739

در جوامع امروزی صنعتی شدن باعث استفاده ی روز افزون از ماشین آلات کشاورزی و مصرف بی رویه‌ی کود و سموم شیمیایی در کشاورزی شده است. ارزیابی چرخه حیات، یکی از روش های ارزیابی زیست محیطی است که امروزه به عنوان یکی از روش های استاندارد و پرکاربرد در ارزیابی فرآیندهای محیط چکیده کامل

در جوامع امروزی صنعتی شدن باعث استفاده ی روز افزون از ماشین آلات کشاورزی و مصرف بی رویه‌ی کود و سموم شیمیایی در کشاورزی شده است. ارزیابی چرخه حیات، یکی از روش های ارزیابی زیست محیطی است که امروزه به عنوان یکی از روش های استاندارد و پرکاربرد در ارزیابی فرآیندهای محیط زیستی، محصولات و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از روش ارزیابی چرخه ی حیات برای ارزیابی اثرات زیست محیطی فرایند تولید لوبیا با دو روش آبیاری بارانی و غرقابی در سال زراعی 96-95 در قالب گروه های تاثیر گرمایش جهانی، اسیدی‌شدن، یوتروفیکاسیون خشکی، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات و تخلیه منابع آب در شهر یاسوج بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که شاخص نهایی سه گروه تاثیر ایجاد کننده اثرات زیست محیطی (گرمایش جهانی، اسیدی شدن و یوتروفیکاسیون خشکی) در کشت بارانی بیشتر از کشت غرقابی و شاخص نهایی سه گروه تاثیر تخلیه کننده منابع (تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات و تخلیه منابع آب) در کشت غرقابی بیشتر از کشت بارانی بود. در هر دو کشت شاخص نهایی گروه تاثیر تخلیه‌ی منابع فسفات بیشترین مقدار را داشت. شاخص زیست محیطی برای روش آبیاری بارانی 0.634 و روش غرقابی 0.513 محاسبه شد و شاخص تخلیه منابع برای آبیاری بارانی 1.14 و برای آبیاری غرقابی 2.26 محاسبه گردید. حذف عملیات غیرضروری در مراحل کاشت و کاهش مصرف سوخت، آبیاری در ساعات پایانی و ابتدای روز که تبخیر کم است، استفاده از روش‌های بیولوژیک جهت حذف آفت‌ها و توجه به توصیه‌های عمومی مصرف کودهای شیمیایی می‌تواند در کاهش اثرات زیست‌محیطی موثر واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1429 - اثر سایه اندازی بر برخی صفات مهم فیزیولوژیک در عدس
فرشته دارابی علی حاتمی محمدجواد زارع رحیم ناصری

نور از عوامل محدود کننده رشد گیاهان زراعی در سیستم های کشت مخلوط وزراعت-جنگل محسوب می‌شود، به همین دلیل آزمایشی جهت تعیین تاثیر شدت های نوری مختلف در دو رقم عدس انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در چکیده کامل

نور از عوامل محدود کننده رشد گیاهان زراعی در سیستم های کشت مخلوط وزراعت-جنگل محسوب می‌شود، به همین دلیل آزمایشی جهت تعیین تاثیر شدت های نوری مختلف در دو رقم عدس انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل سایه اندازی در پنج سطح بدون سایه (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد سایه و ارقام عدس (Lens culinaris Medic) شامل زیبا و ILL4400 بود. در این پژوهش صفـات فیـزیولوژیک تحت برهمکنش سایه اندازی × رقم اختلاف معنی داری از خود نشان دادند. با افزایش میزان سایه اندازی، رقم زیبا دارای بیشترین میزان کلروفیل a و b بود. میزان کارتنویید، محتوای آب نسبی و شاخص سطح برگ با افزایش سایه اندازی روندی صعودی داشتند. بیشترین میزان کارتنویید و محتوای آب نسبی در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 و کمترین میزان کارتنویید در تیمار عدم تنش (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده گردید. بیشترین میزان وزن مخصوص برگ در این پژوهش در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده شد و با افزایش سایه اندازی از وزن مخصوص برگ کاسته شد. با افزایش سایه اندازی از عملکرد دانه کاسته شد، بیشترین عملکرد دانه (2532 کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا و کمترین عملکرد دانه (1137 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 مشاهده گردید. بنابراین، نتـایج نشان داد که رقم زیبا در سطوح بالاتر سـایه از شـاخص سطح برگ، میزان نسبی آب برگ و میزان کلروفیل a بیشتری برخوردار بود، پس در شرایط کشت مخلوط و آگروفارستری که نور یک عامل محدودکننده می باشد، کشت عدس رقم زیبا می تواند موفقیت آمیز باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1430 - ‏ ارزیابی هدایت الکتریکی، کلروفیل و عملکرد گندم تحت تنش کم آبی با کاربرد ‏زئولیت
محمد میرزاخانی

اثر تنش آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت بر برخی صفات گندم با اجرای آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی گردید. تنش آبی در چهار سطح شامل آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری به میزا چکیده کامل

اثر تنش آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت بر برخی صفات گندم با اجرای آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی گردید. تنش آبی در چهار سطح شامل آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری به میزان 85 درصد، آبیاری به میزان70 درصد، آبیاری به میزان 55 درصد نیاز آبی و مقادیر زئولیت در چهار سطح شامل عدم مصرف زئولیت (شاهد)، مصرف زئولیت به مقدار سه تن، شش تن و نه تن در هکتار در نظر گرفته شدند. در این بررسی، صفاتی نظیر طول پدانکل و ریشک، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه، هدایت الکتریکی در دماهای 50 و 60 درجه سلسیوس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمار تنش آبی و سطوح مصرف زئولیت بر صفات تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه، هدایت الکتریکی معنی دار بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که اثرات متقابل کمترین مقدار هدایت الکتریکی ناشی از تخریب غشای سلولی توسط تیمار آب50 و 60 درجه سلسیوس با میانگین 447 و 476 میکروزیمنس بر سانتی متر مربوط به تیمار تنش آبیاری شاهد + مصرف 9 تن در هکتار زئولیت بود. همچنین، در بین سطوح مختلف مصرف زئولیت، میانگین کاهش عملکرد دانه ناشی از تیمار عدم مصرف زئولیت، معادل 79/16 درصد نسبت به تیمار مصرف نه تن در هکتار زئولیت بود. به طوری که، مصرف نه تن در هکتار زئولیت با میانگین 4901 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1431 - ارزیابی واکنش عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک ژنوتیپ های ارزن نسبت به قطع آبیاری در مرحله گلدهی
آزیتا نخعی محمدرضا عباسی الیاس آرزمجو

به منظور ارزیابی واکنش 13 توده ی ارزن به قطع آبیاری در مراحل انتهایی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی بیرجند در دو سال زراعی 85-1384 اجرا گردید. در آزمایش اول آبیاری با آغاز گلدهی (10% ظهور پانیکول) قطع شده و در آزمایش دوم، شرایط چکیده کامل

به منظور ارزیابی واکنش 13 توده ی ارزن به قطع آبیاری در مراحل انتهایی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی بیرجند در دو سال زراعی 85-1384 اجرا گردید. در آزمایش اول آبیاری با آغاز گلدهی (10% ظهور پانیکول) قطع شده و در آزمایش دوم، شرایط نرمال آبیاری به صورت عادی و با دور هر 7 روز یک بار اعمال گردید. نتـایج نشان داد که اثر تنش خشکی و توده بر تمامی صفات مورد بررسی معنی دار بود. قطع آبیاری منجر به کاهش صفات مورد بررسی شده و بیشترین درصد کاهش مربوط به عملکرد دانه و علوفه خشک بود. توده های 143-15 (خراسان جنوبی) و 24-15 (یزد) دارای بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه و علوفه خشک و توده 132-15 (همدان) دارای کمترین عملکرد در بین توده های مورد بررسی بودند. بر اساس نتایج این پژوهش و با توجه به کاهش قابل ملاحظه عملکرد دانه و علوفه خشک در تیمار قطع آبیاری، این رژیم آبیاری به عنوان یک راهبرد مؤثر و قابل قبول در مدیریت آبیاری ارزن در منطقه بیرجند به شمار نمی رود. همچنین، توده 131-15 (خراسان جنوبی) در هر دو رژیم آبیاری از عملکرد دانه و علوفه خشک قابل قبولی نسبت به سایر توده ها برخوردار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1432 - عوامل مؤثر بر مشارکت بهره برداران در طرح های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس
محسن موسائی ایرج ملک محمدی سیدجمال فرج الله حسینی سید مهدی میردامادی

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می‌باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق علی- ارتباطی است. جامعه ی آماری تحقیق، کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزد چکیده کامل

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می‌باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق علی- ارتباطی است. جامعه ی آماری تحقیق، کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می باشند. برای گردآوری داده ها از روش تمام شماری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بود. برای حصول اطمینان از اعتبار پرسش نامه از پانل متخصصان و برای محاسبه ی روایی آن از روش آلفای کرنباخ استفاده شده و مقدار آن 0.87 به دست آمد. برای داده پردازی علاوه بر آمار توصیفی (میانگین، میانه، واریانس و انحراف استاندارد) و ضریب همبستگی، ازآماره های استنباطی نظیر رگرسیون چندگانه و تکنیک تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج رگرسیون چندگانه به شیوه ی Enter نشان دهنده ی آن است که متغیرهای: توجه به نیازهای اقتصادی بهره برداران در طراحی طرح های آبخیزداری، میزان دخالت بهره برداران درتعیین نوع طرح ها، توجه به دانش بومی بهره برداران توسط مجریان طرح های آبخیـزداری، میزان مشارکت بهر ه برداران در برنامه های ترویج آبخیزداری، میزان آشنایی بهره برداران با طرح های آبخیزداری، قابلیت مروجین در برقراری ارتباط دارای نقش مؤثری در مشارکت بهره برداران در طرح های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری دارند. همچنین، نتایج تکنیک تحلیل مسیر نشان می دهد که میزان دخالت بهره برداران در تعیین نوع طرح ها دارای بیشترین اثر مستقیم و غیرمستقیم (0.552) بر متغیر وابسته ی تحقیق و متغیر قابلیت مروجین در برقراری ارتباط دارای کمترین اثر مستقیم و غیرمستقیم (0.311) بر متغیر وابسته تحقیق (مشارکت در طرح های آبخیزداری) می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1433 - اثر رژیم‌های قطع آبیاری بر ارقام سیب‌زمینی (.Solanum tuberosum L) در شرایط اقلیمی اردبیل
آتوسا شفارودی مهناز شریفی عبدالقیوم قلی‌پوری برومند صلاحی محمدباقر عالی‌زاده

10.30495/jcep.2021.681010

انتخاب رقم های متحمل به تنش آبی، در مناطقی با کمبود بارندگی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این راستا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با سه تکرار، 5 رقم سیب زمینی و سه رژیم آبیاری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال 95-1394 در مرکز تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا ش چکیده کامل

انتخاب رقم های متحمل به تنش آبی، در مناطقی با کمبود بارندگی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این راستا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با سه تکرار، 5 رقم سیب زمینی و سه رژیم آبیاری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال 95-1394 در مرکز تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عوامل آزمایش شامل سه رژیم آبیاری: آبیاری کامل (با تأمین 100 درصد نیاز آبی) به عنوان شاهد و قطع آبیاری 15 و 30 روزه که در کرت های اصلی و پنج رقم سیب زمینی شامل: ارقام آگریا، کایزر و ساوالان و کلون های 1-397081 و 10-397082 که در کرت های فرعی قرار داده شدند. در این آزمایش رقم ساوالان و کلون های 10-397082 و 1-397081 از لحاظ عملکرد غده، ماده خشک غده، کارآیی مصرف آب و عملکرد غده قابل فروش بالا در مقایسه با کایزر و آگریا از برتری نسبی برخوردار بودند. همچنین، در هر دو سال آزمایش، روند تغییرات این ارقام برای صفات مورد مطالعه، در تیمار 15 روز قطع آبیاری، مشابه بود و با تیمار شاهد تفاوت معنی داری نداشت. در نتیجه می توان از روش 15 روز قطع آبیاری که سبب صرفه جویی در مقدار آب مصرفی می گردد، برای منطقه اردبیل استفاده کرد. یافته ها می تواند در مورد چگونگی استفاده صحیح از کم آبیاری برای تعادل بین عملکرد سیب زمینی، حفظ آب و کیفیت محصول مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1434 - ارزیابی لاین های هاپلوئید مضاعف شده جو (Hordeum vulgare L) با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش کم‌آبی
سمیرا اقبالی سعید اهری زاد مهرداد یارنیا معروف خلیلی

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی، تعداد 45 ژنوتیپ شامل 40 لاین هاپلوئید مضاعف شده به همراه پنچ رقم جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری عادی و تنش کم آبی در سال زراعی 91-90 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی، شهرست چکیده کامل

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی، تعداد 45 ژنوتیپ شامل 40 لاین هاپلوئید مضاعف شده به همراه پنچ رقم جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری عادی و تنش کم آبی در سال زراعی 91-90 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی، شهرستان میاندوآب مورد آزمایش قرار گرفتند. اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه مشاهده شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ژنوتیپ ها می باشد. ژنوتیپ‌های 35، 24، 21 و 3 در هر دو شرایط آبیاری دارای بیشترین عملکرد دانه بودند. در این مطالعه عملکرد ژنوتیپ‌‌‌‌‌‌‌ ها در شرایط آبیاری عادی و تنش کم آبی با استفاده از شاخص های تحمل از جمله میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، حساسیت به تنش (SSI) و تحمل تنش (STI)، ارزیابی شد. بر اساس مقادیر شاخص‌های SSI و TOL ژنوتیپ‌های 13، 16، 1، 19، 8 و 5 به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به تنش کم آبی شناخته شدند. ژنوتیپ‌های 3، 24 و 35 بیشترین مقادیر شاخص‌های سه گانه STI، MP و GMP را داشتند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی نشان داد که شاخص‌های STI، MP وGMP بهترین شاخص ها بـرای گزینش و تعیین ژنـوتیپ‌های متحمل به تنش کم آبی در بین ژنـوتیپ های مورد بررسـی می باشند. با بررسی شاخص ها و اینکه ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا در شرایط آبیاری عادی دارای حداقل کاهش عملکرد در شرایط تنش کم‌آبی باشند، ژنوتیپ‌های 3، 21، 24 و 35 به عنوان ژنوتیپ‌های برتر آزمایش معرفی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1435 - بررسی واکنش عملکرد ذرت دانه ای (SC 704) به تاریخ کاشت مناسب و کم آبیاری با روش آماری چند متغیره
بابک میرشکارنژاد فرزاد پاک نژاد محمد نبی ایلکایی

10.30495/JCEP.2022.1880528.1614

اقلیم خشک و نیمه خشک در اغلب نواحی ایران، اهمیت استفاده از روش های مدیریت زراعی را دوچندان کرده است. بر این اساس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 1395 و 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تی چکیده کامل

اقلیم خشک و نیمه خشک در اغلب نواحی ایران، اهمیت استفاده از روش های مدیریت زراعی را دوچندان کرده است. بر این اساس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 1395 و 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت، (1 اردیبهشت، 21 اردیبهشت و 10 خرداد) و چهار رژیم آبیاری شامل I100: 100%ETc،I80: 80%ETc ،I60: 60%ETc و I40: 40%ETc مبتنی بر نیاز آبی گیاه ذرت طراحی شدند. بالاترین بهره وری اقتصادی مصرف آب به میزان 1/19 و 1/01 کیلوگرم بر متر مکعب به ترتیب در سال اول و دوم با تاریخ کاشت اول حاصل شد. تجزیه علیت نشان داد که متغیرهایی نظیر وزن بلال با تأثیر مثبت و مستقیم (1/27) و بهره وری بیولوژیکی مصرف آب با تأثیر مستقیم (0/937) از عوامل اصلی تأثیرگذار بر عملکرد دانه بودند. بر اساس آزمون تجزیه به مؤلفه های اصلی، صفات عملکرد دانه، وزن بلال، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تحت عنوان صفات زراعی و صفات عملکرد اقتصادی مصرف آب و عملکرد بیولوژیکی مصرف آب به عنوان صفات فیزیولوژیکی ذرت در مجموع 70 درصد از کل تغییرات عملکرد را توجیه کردند. بنابراین، با توجه به معنی داری اثر متقابل تاریخ کاشت و آبیاری بر عملکرد دانه (p ≤ 0.01)، کاشت زودهنگام ذرت دانه ای و مدیریت کم آبیاری با تعدیل تنش های غیرزنده نقش عمده ای در کسب عملکرد بهینه و ارتقای بهره وری آب آبیاری خواهند داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1436 - ارزیابی اکوفیزیولوژیک سه رقم ذرت (Zea mays L) در سطوح آبیاری و کاربرد سوپرجاذب
اللهیار حسن زاده الناز فرج زاده معماری تبریزی

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب در سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد ارقام مختلف ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطح های مختلف آبیاری چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب در سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد ارقام مختلف ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطح های مختلف آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی شامل سطوح مختلف سوپرجاذب (عدم کاربرد، کاربرد سوپر جاذب) و ارقام ذرت (704، ماگسیمای داخلی و ماگسیمای خارجی) بود. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه بیشترین عملکرد دانه ذرت با 985 گرم در متر مربع در سطح آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و عدم کاربرد سوپرجاذب به دست آمد. سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کاهش معنی داری را در عملکرد دانه ذرت باعث شد. سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر از نظر عملکرد دانه 46.1 درصد عملکرد کمتری در مقایسه با تیمار سطح آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر بود. این کاهش در عملکرد تحت تاثیر سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر ناشی از کاهش هر دو جز عملکرد اصلی تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه ذرت بود. در شرایط عدم کاربرد سوپرجاذب، آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک نسبت به آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از آن، تعداد دانه در بلال ذرت را 38.8 درصد کاهش داد. وزن صد دانه ذرت نیز تحت تاثیر سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر به میزان 13.8 درصد کاهش یافت. به طوری که، کاربرد سوپرجاذب در سطوح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر عملکرد دانه ذرت را 38 درصد نسبت به عدم کاربرد آن افزایش داد. بین ارقام از نظر اغلب صفات و از جمله عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود نداشت. البته، با کاربرد سوپرجاذب در شرایط کم آبی شدید، می توان اثرات تنش کم آبی بر عملکرد ذرت را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1437 - تأثیر تنش کم‌آبی و محلول‌پاشی نانواکسید روی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی توده‌های پنیرباد (.Withania coagulans L)
مهدی سیدی سیدامیرعباس موسوی میرکلائی حسین زاهدی

10.30495/JCEP.2022.1913989.1731

به منظور ارزیابی تأثیر تنش کم‌آبی و محلول‌پاشی نانواکسید روی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی توده‌های پنیرباد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل های آزمایش شامل رژیم ‌های مختلف آبیاری (شاهد= آبیاری مطلوب)، (تنش متوسط) و (تنش شد چکیده کامل

به منظور ارزیابی تأثیر تنش کم‌آبی و محلول‌پاشی نانواکسید روی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی توده‌های پنیرباد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل های آزمایش شامل رژیم ‌های مختلف آبیاری (شاهد= آبیاری مطلوب)، (تنش متوسط) و (تنش شدید) و توده ‌های بذر پنیرباد (فنوج، خاش، سراوان و سرباز) و محلول‌پاشی نانواکسیدروی و بدون کاربرد آن، در سال 98-1397 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. بیشترین سطح برگ (583/92 سانتی متر مربع) مربوط به توده سرباز در آبیاری شاهد و کمترین سطح برگ (245/88 سانتی متر مربع) مربوط به توده خاش در تنش کم‌آبی شدید بود. براساس نتایج مقایسه میانگین بیشترین وزن خشک گیاه (1/76 گرم) مربوط به توده سرباز و آبیاری شاهد و کمترین وزن خشک گیاه (0/63 گرم) مربوط به توده فنوج و تنش کم‌آبی شدید بود. همچنین، بیشترین مقدار کلروفیل a (2/55 میکرومول بر گرم) مربوط به توده خاش در آبیاری شاهد و محلول پاشی نانواکسیدروی بود. بیشترین مقدار کلروفیل b (1/26 میکرومول بر گرم) مربوط به توده فنوج در آبیاری شاهد و محلول پاشی نانواکسیدروی بود که تفاوت معنی‌داری با سایر توده‌ها نداشت. همچنین، کمترین مقدار کلروفیل b (0/62 میکرومول بر گرم) مربوط به توده خاش در تنش کم‌آبی شدید و بدون محلول پاشی نانواکسیدروی بود. توده سرباز بیشترین مقدار آنتوسیانین (0/3 میکرو مول بر گرم) را در تیمار کم‌آبی شدید و عدم محلول پاشی نانواکسیدروی به خود اختصاص داد که تفاوت معنی‌داری با توده سراوان نداشت و کمترین مقدار آنتوسیانین (0/146 میکرومول بر گرم) مربوط به توده فنوج در تیمار کم‌آبی شدید همراه با محلول پاشی نانواکسیدروی بود. بنابراین، تنش کم‌آبی شدید سبب کاهش مقدار صفات مورد آزمایش گردید. توده سرباز نسبت به سایر توده‌ها نسبت به شرایط تنش کم‌آبی شدید تحمل بهتری نشان داد. استفاده از محلول‌پاشی نانواکسیدروی سبب بهبود رشد گیاه و افزایش برخی از صفات مورد آزمایش در شرایط تنش گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1438 - امکان سنجی افزایش کارآیی مصرف آب تحت تاثیر الگوی کاشت وآبیاری موضعی با مصرف بیوچار در زراعت آویشن (.Thymus vulgaris L)
کیومرث فخری سعید سیف‌زاده منصور سراجوقی سیدعلیرضا ولدآبادی اسماعیل حدیدی ماسوله

10.30495/JCEP.2023.1926358.1792

با توجه به کمبود آب در بخش کشاورزی و اهمیت آن در تولید گیاه دارویی آویشن، مدیریت مصرف آب جهت توسعه کشت آن ضروری به نظر می رسد. به این منظور در آزمایشی تأثیر رژیم آبیاری، الگوی کشت و کاربرد بیوچار بر رشد و عملکرد گیاه آویشن مورد بررسی قرار گرفت. عوامل آزمایش شامل رژیم آ چکیده کامل

با توجه به کمبود آب در بخش کشاورزی و اهمیت آن در تولید گیاه دارویی آویشن، مدیریت مصرف آب جهت توسعه کشت آن ضروری به نظر می رسد. به این منظور در آزمایشی تأثیر رژیم آبیاری، الگوی کشت و کاربرد بیوچار بر رشد و عملکرد گیاه آویشن مورد بررسی قرار گرفت. عوامل آزمایش شامل رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری تمامی جویچه‌ ها‌‌‌‌‌، آبیاری جویچه‌‌ها به‌صورت یک‌درمیان ثابت و یک‌درمیان متغیر)‌‌‌‌‌، بیوچار در دو سطح (عدم کاربرد بیوچار یا شاهد و کاربرد بیوچار به میزان هشت تن در هکتار) و الگوی کاشت در دو سطح (کشت یک ردیفه و دو ردیفه آویشن) بودند. این آزمایش در دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 و به‌صورت آزمایش کرت‌های یک‌بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد‌‌‌‌‌. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد سرشاخه گل‌دار در تیمار آبیاری تمامی جویچه‌ها + کاربرد بیوچار با میانگین 1701 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در این بررسی بیشترین و کمترین عملکرد اسانس به ترتیب با 24.7 و 11.6 کیلوگرم در هکتار در آبیاری جویچه‌ها به‌صورت یک‌درمیان ثابت + کاربرد بیوچار + کشت دو ردیفه آویشن و آبیاری جویچه‌ها به‌صورت یک‌درمیان متغیر + عدم کاربرد بیوچار + کشت دو ردیفه آویشن به دست آمد‌‌. در کل، علی‌رغم کاهش رشد و عملکرد ماده خشک آویشن‌‌‌‌‌، تیمار‌های آبیاری جویچه‌ها به‌صورت یک‌درمیان متغیر با افزایش قابل‌ملاحظه درصد اسانس‌‌‌‌‌ و کاهش مصرف آب، باعث افزایش عملکرد اسانس شد‌‌‌‌‌. استفاده از بیوچار هم درشرایط کم آبیاری و هم آبیاری کامل بر تمامی صفات رویشی و عملکردی آویشن اثر مثبتی داشت‌‌‌‌‌. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1439 - اثر مقادیر بیوچار و اسیدهیومیک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ذرت (Zea mays L) هیبرید سینگل‌کراس 704 تحت تنش کمبود آب
ارمغان چرخاب مانی مجدم شهرام لک طیب ساکی نژاد محمدرضا دادنیا

10.30495/jcep.2021.683381

اثر کاربرد مقادیر مختلف بیوچار و اسید هیومیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ذرت هیبرید سینگل کراس 704 تحت تنش کمبود آب طی آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واقع در شهر چکیده کامل

اثر کاربرد مقادیر مختلف بیوچار و اسید هیومیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ذرت هیبرید سینگل کراس 704 تحت تنش کمبود آب طی آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واقع در شهرستان اهواز ارزیابی شد. کرت اصلی شامل تنش کمبود آب با سه سطح آبیاری، پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی، به ترتیب به عنوان آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید، کرت فرعی شامل بیوچار با 2 سطح (شاهد، عدم کاربرد بیوچار) و کاربرد 4 تن در هکتار بیوچار و کرت فرعی فرعی شامل اسید هیومیک با 4 سطح (شاهد، عدم کاربرد اسید هیومیک)، کاربرد 2، 4 و 6 لیتر در هکتار اسید هیومیک بودند. نتایج نشان داد که اثرات برهمکنش تنش کمبود آب و بیوچار، همچنین تنش کمبود آب و اسید هیومیک بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، شاخص کلروفیل فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. در شرایط تنش شدید، عملکرد دانه (36 درصد) تعداد دانه در بلال (22 درصد) و شاخص سطح برگ (36/30 درصد) کاهش و میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (37 درصد) افزایش یافت. اسید هیومیک بر تمام صفات آزمایش اثر معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه (18/8995 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از تخلیه 40 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 4 تن در هکتار بیوچار بود. در مجموع استفاده از 4 لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط تنش رطوبتی متوسط به دلیل نقش مثبتی که بر رشد و افزایش 42 درصدی عملکرد نسبت به تیمار تنش شدید و عدم مصرف اسید هیومیک داشت می تواند در شرایط خشک و نیمه خشک برای صرفه جویی در مصرف آب و کاهش اثرات تنش کمبود آب قابل توصیه باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1440 - تأثیرمحلول‏پاشی سالیسیلیک اسید در شرایط تنش‏ کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی
وحیده بیاره فرید شکاری سعید سیف زاده حمیدرضا ذاکرین اسماعیل حدیدی

10.30495/jcep.2020.676137

کدوی تخم کاغذی از جمله گیاهان دارویی با ارزش می باشد که دانه آن دارای مقادیر بالایی از روغن است. به منظور بررسی واکنش کدو تخم کاغذی به تنش کمبود آب و کاربرد سالیسیلیک اسید، آزمایشی مزرعه‌ای طی دو سال متوالی (بهار و تابستان سال های 1394 و 1395) به صورت اسپلیت پلات در قال چکیده کامل

کدوی تخم کاغذی از جمله گیاهان دارویی با ارزش می باشد که دانه آن دارای مقادیر بالایی از روغن است. به منظور بررسی واکنش کدو تخم کاغذی به تنش کمبود آب و کاربرد سالیسیلیک اسید، آزمایشی مزرعه‌ای طی دو سال متوالی (بهار و تابستان سال های 1394 و 1395) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. بوته های در مرحله 5 تا 6 برگی با غلظت‌های صفر، 0/5، 1 و 1/5 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید محلول پاشی شدند و 15 روز پس از محلول‌پاشی، تحت تنش‌های رطوبتی 0/3-، 1/2- و 1/8- مگا پاسکال خاک قرار گرفتند. افزایش شدت تنش باعث کاهش محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید، طول بوته، تعداد گره، تعداد ساقه فرعی، عملکرد میوه، قطر میوه، قطر میانبر میوه شد. در مقابل، محلول پاشی با سالیسیلیک اسید موجب افزایش و بهبود معنی دار محتوای نسبی رطوبت برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید، طول بوته، تعداد گره، تعداد ساقه فرعی، عملکرد میوه، قطر میوه، عملکرد دانه، تعداد دانه در میوه و وزن هزار دانه گردید. اثرات بهبوددهندگی سالیسیلیک اسید به ویژه در غلظت 5/1 میلی مولار چشم‌گیرتر بود. صفاتی نظیر محتوای رطوبت نسبی برگ، طول بوته، کلروفیل a، b و کل، تعداد گره در بوته، تعداد شاخه‌های فرعی و قطر میان بر میوه در تیمار 1/2- مگا پاسکال کاهش معنی داری را نسبت به تیمار شاهد نشان ندادند و یا حتی افزایش نیز داشتند. همچنین، تعداد دانه در میوه در تیمار 1/2- نسبت به 0/3- مگا پاسکال افزایش معنی داری را نشان داد. به نظر می رسد کاهش آب در دسترس، الگوی تسهیم اسمیلات ها را در میوه تغییر داده و به طور عمده، به صرف کاهش اندازه مزوکارپ یا دیگر قسمت‌های میوه، به سمت بخش دانه جریان داده است. از بین اجزای عملکرد، تعداد دانه در میوه و پس از آن، تعداد میوه در واحد سطح بیشترین اثر را بر افزایش میزان تولید در واحد سطح داشتند. در مقابل، وزن دانه تغییرات چندانی را در تیمارهای مختلف آبی یا محلول پاشی با سالیسیلیک اسید نداشت. بر اساس داده های حاصل، گیاه کدو تا تنش 1/2- مگا پاسکال کاهش زیادی را در عملکرد دانه نشان نداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1441 - تاثیر محلول پاشی متانول بر برخی از صفات مرتبط با عملکرد دانه آفتـابگردان (Helianthus annuus) تحت تنش کمبود آب
ابراهیم خلیل وند بهروزیار مهرداد یارنیا الناز فرج زاده معماری مژگان هریسچی

به منظور بررسی اثر محلول پاشی با متانول بر برخی صفات مرتبط با عملکرد دانه آفتابگردان تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات به اجرا در آمد. عوامل مورد آزمایش عبارت بودند از محلول پاشی با متانول در شش غلظت شامل(0 درصد متانول (شاهد)، 7، 14 ،21 ،28 و 35 درصد متانو چکیده کامل

به منظور بررسی اثر محلول پاشی با متانول بر برخی صفات مرتبط با عملکرد دانه آفتابگردان تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات به اجرا در آمد. عوامل مورد آزمایش عبارت بودند از محلول پاشی با متانول در شش غلظت شامل(0 درصد متانول (شاهد)، 7، 14 ،21 ،28 و 35 درصد متانول) و تنش کمبود آب در چهار سطح ( 25 ،50 ، 75 و 100 درصد رطوبت قابل دسترس). نتایج نشان دادند که اثر محلول پاشی با متانول در سطوح مختلف تنش کمبود آب بر صفات عملکرد تک بوته، وزن خشک بوته، تعداد دانه درطبق و درصد مغز به کل دانه معنی دار است. محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل (100درصد رطوبت قابل دسترس) با میانگین 96.69 گرم بیشترین و عدم محلول پاشی در شرایط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 67.78 درصد کمترین عملکرد دانه تک بوته را داشتند (افزایش معادل 42 درصد). همچنین، محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل با میانگین 465.4 گرم بیشترین و محلول پاشی با محلول 7 درصد متانول در تیمار 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 191.5 گرم کمترین وزن خشک بوته را داشتند (افزایش معادل 2.4). محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل با میانگین 53.34 گرم بیشترین و عدم محلول پاشی با متانول در شرایط آبیاری با 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 31.42 گرم کمترین عملکرد روغن تک بوته را داشتند. بیشترین تعداد دانه در طبق با میانگین 1766 عدد در تیمار محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل بود که نسبت به تیمار عدم محلول پاشی در شرایط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 759 عدد افزایشی معادل 2.3 برابر را نشان داد. محلول پاشی با محلول 14 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل درصد مغز به کل دانه را 32 درصد افزایش و درصد پوسته به کل دانه را 2.1 برابر کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1442 - تاثیر آبیاری تکمیلی و سوپرجاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود دیم (.Cicer arietinum L)
سیده نساء شاهرخی احمد نادری پیام پزشکپور مانی مجدم عادل مدحج

10.30495/JCEP.2022.1902094.1693

کم آبی از جمله عواملی است که با ایجاد محدودیت در رشد، دست یابی به عملکرد بالا را دشوار می سازد و استفاده بهینه از آب نقش مهمی در حصول عملکرد مورد انتظار دارد. همچنین، توجه به نقش مدیریتی کاربرد برخی از مواد افزودنی نظیر سوپرجاذب ها به منظور استفاده بهینه از آب در کشاو چکیده کامل

کم آبی از جمله عواملی است که با ایجاد محدودیت در رشد، دست یابی به عملکرد بالا را دشوار می سازد و استفاده بهینه از آب نقش مهمی در حصول عملکرد مورد انتظار دارد. همچنین، توجه به نقش مدیریتی کاربرد برخی از مواد افزودنی نظیر سوپرجاذب ها به منظور استفاده بهینه از آب در کشاورزی، در شرایط تنش کم آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین منظور آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94- 1393 در ایستگاه تحقیقاتی سراب چنگائی، خرم آباد به اجرا درآمد. تیمار آبیاری تکمیلی در سه سطح دیم، آبیاری تکمیلی در مرحله 50 درصد گل‌دهی و آبیاری تکمیلی در مرحله 50 درصد گل‌دهی + 50 درصد غلاف‌دهی) در کرت‌های اصلی، سوپرجاذب (مصرف 90 کیلوگرم در هکتار و عدم مصرف) در کرت های فرعی و ارقام نخود (آرمان، آزاد، هاشم، عادل و لاین ILC482) در کرت های فرعی-فرعی قرار داده شدند. بیشترین عملکرد دانه و پروتئین (به ترتیب 3890 و 870 کیلوگرم در هکتار)، در شرایط آبیاری تکمیلی در دو مرحله و مصرف سوپرجاذب به‌دست آمد که نسبت به شاهد دیم و عدم مصرف سوپرجاذب به‌ترتیب 24 و 21 درصد بیشتر بود. بیشترین شاخص سبزینگی برگ (39/22)، تعداد غلاف در بوته (22/1)، وزن صد دانه (52/4 گرم) و عملکرد زیستی (5431/5 کیلوگرم در هکتار) مربوط به آبیاری دو مرحله ای بود. همچنین بیشترین تعداد غلاف در بوته (27/7) در رقم هاشم و مصرف سوپرجاذب مشاهده شد که نسبت به عدم مصرف سوپرجاذب در همین رقم به‌ترتیب 34 درصد بیشتر بود. برهمکنش سوپرجاذب و رقم نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4159 کیلوگرم در هکتار)، نیتروژن دانه (3/69 درصد) و عملکرد پروتئین (960 کیلوگرم در هکتار) در رقم عادل و در شرایط مصرف سوپرجاذب بود. در شرایط دیم، مصرف سوپرجاذب باعث افزایش عملکرد دانه و عملکرد پروتیئن ژنوتیپ های نخود شد. نتایج نشان داد که در تمام سطوح آبیاری تکمیلی، استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب موجب بهبود شرایط رشدی گیاه و افزایش معنی دار کمیت دانه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1443 - تعیین برخی صفات مؤثر بر افزایش عملکرد ذرت با کاربرد کودهای زیستی در شرایط تنش کمبود آب
سیدمهدی حسینی آرش روزبهانی امین آزادی

به منظور شناسایی صفات موثر بر عملکرد ذرت در شرایط تنش کمبود آب و کاربرد کودهای زیستی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1391 در منطقه هشتگرد انجام شد. در این آزمایش فاکتور اصلی شامل تنش کمبود آب در چهار سطح بدون تنش (شاهد چکیده کامل

به منظور شناسایی صفات موثر بر عملکرد ذرت در شرایط تنش کمبود آب و کاربرد کودهای زیستی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1391 در منطقه هشتگرد انجام شد. در این آزمایش فاکتور اصلی شامل تنش کمبود آب در چهار سطح بدون تنش (شاهد)، تنش در مرحله گلدهی، تنش در مرحله پر شدن دانه‌ها و تنش در دو مرحله گلدهی و پر شدن دانه‌ها) و فاکتور فرعی شامل کاربرد کود بیولوژیک در چهار حالت عدم کاربرد کود بیولوژیک، کاربرد کود نیتراژین، کاربرد کود بارور 2 و کاربرد نیتراژین و بارور 2 به صورت توأم بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد بلال در متر مربع،‌ تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن، طول و قطر بلال بودند. برای تعیین و انتخاب صفات مؤثر بر افزایش عملکرد جهت استفاده در برنامه های به نژادی، از همبستگی ساده، رگرسیون گام به گام، تجزیه مسیر و تجزیه به مؤلفه های اصلی استفاده شد. تجزیه آماری چند متغیره صفات مورد بررسی نشان داد از بین این صفات، شاخص برداشت، وزن صد دانه و تعداد بلال در متر مربع مؤثرترین متغیرها بر عملکرد دانه در شرایط عادی و تنش کمبود آب بودند و به ترتیب 77 و 66 درصد از تغییرات موجود در عملکرد دانه را در شرایط عادی و تنش کمبود آب توجیه کردند. بیشترین اثر مستقیم مثبت در هر دو شرایط مربوط به شاخص برداشت بود. بنابراین، برای افزایش عملکرد دانه ذرت در شـرایط تنش کمبود آب انتخـاب بر مبنـای این صفات به ویژه شاخص برداشت می تواند مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1444 - شبیه‌سازی تأثیر مدیریت آب آبیاری بر عملکرد، زیست توده و کارآیی مصرف آب گیاه کلزا (.Brassica napus L) با استفاده از مدل AquaCrop
افسانه غلامی اصلان اگدرنژاد نیازعلی ابراهیمی پاک

10.30495/JCEP.2023.1930748.1804

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی مدل گیاهی AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد، زیست‌توده و کارآیی مصرف آب کلزا تحت مقادیر مختلف آبیاری (E1، E2، E3 و E4 به ترتیب نشان دهنده تأمین آب به میزان 50، 75، 100 و 125 میلی‌متر از تشت تبخیر) در سه سال زرعی (Y1، Y2 و Y3 به ترتیب نشان دهند چکیده کامل

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی مدل گیاهی AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد، زیست‌توده و کارآیی مصرف آب کلزا تحت مقادیر مختلف آبیاری (E1، E2، E3 و E4 به ترتیب نشان دهنده تأمین آب به میزان 50، 75، 100 و 125 میلی‌متر از تشت تبخیر) در سه سال زرعی (Y1، Y2 و Y3 به ترتیب نشان دهنده سال‌های اول، دوم و سوم) انجام شد. به منظور واسنجی این مدل از داده‌های برداشت شده از سال اول زراعی و برای صحت‌سنجی مدل از داده‌های سال دوم و سوم استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل AquaCrop برای شبیه‌سازی هر سه پارامتر مورد مطالعه دچار خطای بیش‌برآوردی شد (0‌>‌MBE). دقت این مدل برای شبیه‌سازی عملکرد و زیست‌توده عالی (1/0< NRMSE) و برای شبیه‌سـازی کارآیی مصـرف آب خوب (0.2< NRMSE )< 0.1 ) بود. میانگین اختلاف بین عملکرد، زیست‌توده و کارآیی مصرف آب شبیه‌سازی شده و مشاهداتی به ترتیب برابر با 0.19 تن در هکتار، 0.78 تن در هکتار و0.05 کیلوگرم بر مترمکعب بود. براساس این نتایج، استفاده از این مدل برای شبیه‌سازی عملکرد، زیست توده و کارآیی مصرف آب گیاه کلزا قابل پیشنهاد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1445 - عکس العمل صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپ های لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L) تحت تاثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی
شادی سادات مهاجرانی مجتبی علوی فاضل حمید مدنی شهرام لک عادل مدحج

کمبود آب و کاهش تـدریجی منــابع آبی در دسترس، از عوامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی می باشند. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد ژنوتیپ های لوبیا قرمز آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه ت چکیده کامل

کمبود آب و کاهش تـدریجی منــابع آبی در دسترس، از عوامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی می باشند. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد ژنوتیپ های لوبیا قرمز آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری: آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله نیام دهی و فاکتور فرعی شامل سه رقم و ژنوتیپ لوبیا قرمز به نام های درخشان و گلی و ژنوتیپ D81083 بودند. نتایج نشان دادند که قطع آبیاری در مراحل گلدهی و نیام دهی بر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و میزان آب از دست رفته برگ معنی دار بود. در بررسی اثر متقابل تنش × ژنوتیپ ها، بیشترین عملکرد دانه (4415.30 کیلوگرم در هکتار) در رقم گلی و در تیمار آبیاری کامل (شـاهد) مشـاهده شد. تنش کم آبی در مرحله گلدهی عملکرد دانه را به طور معنی داری کاهش داد و در بین ژنوتیپ های مورد بررسی، D81083 کمترین میزان افت عملکرد (معادل 60 درصد) را در مرحله قطع آبیاری در گلدهی داشت. در بررسی اجزای عملکرد مشخص شد تعداد دانه در نیام در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی کاهش یافته است. کاهش تعداد دانه در نیـام رقم درخشان (38 درصد) بیشتر از بقیه ژنوتیپ ها بود. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می رسد که ژنوتیپ های لوبیا در مرحله گلدهی نسبت به تنش کم آبی حساسیت بیشتری دارند در عین حال، ژنوتیپ D81083 و رقم گلی در مجموع نسبت به رقم درخشان از نظر تولید در شرایط کم آبی برتر بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1446 - اثر کود نیتروژنه بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و آنتی‌اکسیدانت گل همیشه بهار در رژیم‌های آبیاری
افسانه پیرمانی تورج میر محمودی سوران شرفی سامان یزدان ستا

10.30495/jcep.2020.676139

بررسی اثرات سطوح کود نیتروژنه بر برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک و آنتی اکسیدانت گل همیشه بهار در دورهای مختلف آبیاری طی آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دوسال زراعی 96-1395 در ایستگاه کشاورزی ساعتلوی ارومیه انجام شد. فاکتورهای چکیده کامل

بررسی اثرات سطوح کود نیتروژنه بر برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک و آنتی اکسیدانت گل همیشه بهار در دورهای مختلف آبیاری طی آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دوسال زراعی 96-1395 در ایستگاه کشاورزی ساعتلوی ارومیه انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل دور آبیاری در چهار سطح (آبیاری بعد از 5، 10، 15 و 20 روز) و مصرف کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر: شاهد، 80، 160 و 240 کیلوگرم در هکتار) بودند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر دور آبیاری بر کلیه صفات موردبررسی معنی‌دار بود. بین سطوح کود نیتروژنه از لحاظ اثر بر کلیه صفات به‌غیر از محتوی پرولین اختلاف معنی‌دار دیده شد. اثر متقابل دو تیمار نیز بر شاخص سطح برگ، ضریب هدایت روزنه ای، محتوی کلروفیل b، درصد و عملکرد اسانس معنی دار بود. در این تحقیق، با افزایش تعداد روزهای دور آبیاری از 5 به 20 روز محتوی آب نسبی برگ، کلروفیلa، کارتنوئید و عملکرد خشک گل به ترتیب 64/36، 27/35، 31/24 و 77/45 درصد کاهش و محتوی پرولین، فعالیت کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و مالون دی آلدهید به ترتیب 72/24، 04/33، 51/35 و 86/20 درصد افزایش نشان دادند. در بین سطوح کود نیتروژنه نیز استفاده از160 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با شاهد، محتوی آب نسبی برگ، کلروفیلa، کارتنوئید و عملکرد خشک گل را به ترتیب 18/16، 24/4 و 68/23 درصد افزایش و فعالیت کاتالاز، سوپراکسید دسموتاز و مالون دی آلدهید را به ترتیب 10/18، 23/21، 69/29 و 26/28درصد کاهش داد. بالاترین شاخص سطح برگ، ضریب هدایت روزنه ای، کلروفیل b به کاربرد 160 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنه و دور آبیاری بعد از 5 روز و بالاترین درصد اسانس گل و عملکرد اسانس نیز به کاربرد 160 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنه و دور آبیاری بعد از 10 روز اختصاص یافت. جهت دستیابی به حداکثر خصوصیات کیفی مناسب در گل همیشه بهار دور آبیاری 10 روزه و کاربرد 160 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنه در شرایط اقلیمی مشابه این آزمایش می تواند مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1447 - تاثیر سطوح خاکپوش پومیس و کم‌آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد ذرت(Zea mays L.)
مهدی نصیری داود زارع حقی محمدرضا نیشابوری

10.30495/jcep.2019.666249

خاکپوش های معدنی، نظیر پومیس در خاک باعث افزایش نگهداری آب، کاهش تبخیر و مصرف بهینه آب گردیده و بنابراین خاکپوش از این طریق می تواند تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد و رشد در شرایط تنش کمبود آب داشته باشد. این پژوهش به صورت فاکتـوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصـادفی با سه چکیده کامل

خاکپوش های معدنی، نظیر پومیس در خاک باعث افزایش نگهداری آب، کاهش تبخیر و مصرف بهینه آب گردیده و بنابراین خاکپوش از این طریق می تواند تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد و رشد در شرایط تنش کمبود آب داشته باشد. این پژوهش به صورت فاکتـوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصـادفی با سه تـکرار به صورت مزرعه ای اجرا شد. در این تحقیق اثرات چهار سطح پومیس شامل بدن مصرف خاکپوش (شاهد)، 30، 60 و 90 تن در هکتار خاکپوش و سه سطح آبیاری شامل 50 (تنش شدید)، 70 (تنش ملایم) و 100 (بدون تنش) درصد تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، روی برخی صفات فیزیولوژیک ذرت (هیبرید اصلاح شده ماکسیما) مورد بررسی قرار گرفت. صفات فیزیولوژیک گیاه ذرت، به طور معنی داری تحت تاثیر پومیس و آبیاری قرار گرفت. بیشترین و کمترین میزان شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه ای و وزن تر و خشک زیست توده به ترتیب از تیمار پومیس 90 تن در هکتار و شاهد مشاهده شد. همچنین، بیشترین و کمترین دمای سطح برگ از تیمار شاهد و پومیس 90 تن در هکتار به دست آمد. شاخص کلروفیل در تیمار 90 تن پومیس در هکتار نسبت به تیمار شاهد و تیمار 30 تن پومیس در هکتار به ترتیب افزایش 52 و 26 درصدی و هدایت روزنه ای در تیمار آبیاری ۵۰ درصد نسبت به تیمارهای آبیاری 10۰ و 7۰ درصد تبخیر از تشتک تبخیر به ترتیب کاهش 42 و 23 درصدی را نشان داد. بنابراین، استفاده از 60 تن پومیس در هکتار و آبیاری بر اساس 70 درصد تبخیر از تشتک تبخیر می تواند مؤثر بوده و تاثیر معنی داری بر ویژگی های رویشی گیاه و عملکرد خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1448 - شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب ارقام مختلف برنج تحت شرایط مختلف کاشت با کاربرد مدل‌های AquaCrop ، CropSyst و WOFOST
سید امیرحسین موسوی اصلان اگدرنژاد عبدالعلی گیلانی

10.30495/jcep.2021.683383

شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب برنج با کاربرد مدل های AquaCrop، CropSyst و WOFOST، پژوهشی در ایستگاه شاوور، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان انجام شد. در این پژوهش، دو عامل روش کاشت (نشایی، مستقیم رایج در منطقه و خشکه‌کاری) و ارقام برنج (عنبوری قرمز چکیده کامل

شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب برنج با کاربرد مدل های AquaCrop، CropSyst و WOFOST، پژوهشی در ایستگاه شاوور، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان انجام شد. در این پژوهش، دو عامل روش کاشت (نشایی، مستقیم رایج در منطقه و خشکه‌کاری) و ارقام برنج (عنبوری قرمز، چمپا و دانیال) مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دقت مدل AquaCrop برای تعیین عملکرد بر اساس آماره‌های میانگین خطای اریب (36/0 تن بر هکتار)، جذر میانگین مربعات خطا (07/1 تن بر هکتار) و جذر میانگین مربعات نرمال شده (14 درصد) قابل قبول بود. مقادیر آماره‌های میانگین خطای اریب، جذر میانگین مربعات خطا و جذر میانگین مربعات نرمال شده برای بهره‌وری مصرف آب در مدل AquaCrop به ترتیب برابر با 11/0- کیلوگرم بر مترمکعب، 40/0 کیلوگرم بر مترمکعب و 15/0 به دست آمد. این مقادیر برای عملکرد دانه توسط مدل WOFOST به ترتیب برابر با 06/0 تن بر هکتار، 14/1 تن بر هکتار و 1 درصد و برای بهره‌وری مصرف آب توسط این مدل به ترتیب برابر با 15/0 کیلوگرم بر مترمکعب، 40/0 کیلوگرم بر مترمکعب و 13 درصد برآورد گردید. همین مقادیر برای مدل CropSyst به ترتیب برابر با 11/0 تن بر هکتار، 80/0 تن بر هکتار و 24 درصد برای عملکرد دانه و 15/0 کیلوگرم بر مترمکعب، 40/0 کیلوگرم بر مترمکعب و 14 درصد برای بهره‌وری مصرف آب شبیه‌سازی شد. با توجه به این نتایج، دقت هر سه مدل برای شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب مطلوب بودند. با این وجود، مدل WOFOST دقت بهتری نسبت به دو مدل دیگر در اکثر تیمارها داشت. بنابراین، این مدل را می توان برای شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب ارقام مختلف برنج در نظر گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1449 - ارزیابی شاخص های رشد و ویژگی های کمّی و کیفی آمارانت علوفه ای در مقایسه با ارزن علوفه ای
ناصر زارع بهرام امیری حمیدرضا میری امید علیزاده رضا حمیدی

10.30495/JCEP.2023.1918753.1750

خشکی یکی از عوامل عمده محدود کننده بهره وری در کشاورزی است و مدیریت تغذیه از جمله کاربرد کودهای پتاسه نقش مهمی در مقاومت گیاهان به خشکی دارد. به منظور ارزیابی ویژگی های کمّی و کیفی آمارانت علوفه ای در مقایسه با ارزن علوفه ای آزمایشی طی دو سال زراعی 1395-1394 و 1396- چکیده کامل

خشکی یکی از عوامل عمده محدود کننده بهره وری در کشاورزی است و مدیریت تغذیه از جمله کاربرد کودهای پتاسه نقش مهمی در مقاومت گیاهان به خشکی دارد. به منظور ارزیابی ویژگی های کمّی و کیفی آمارانت علوفه ای در مقایسه با ارزن علوفه ای آزمایشی طی دو سال زراعی 1395-1394 و 1396-1395 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه سعادت شهر استان فارس طراحی و اجرا گردید. در این آزمایش از سه دور آبیاری (5، 10 و 15 روزه) به عنوان عامل اصلی، کود پتاسیم (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و گیاه علوفه ای (آمارانت و ارزن) به عنوان کرت های فرعی استفاده گردید. نتایج مقایسه میانگین تجزیه مرکب دو سال نشان داد که گیاه آمارانت به طور معنی داری ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین، تعداد برگ در بوته، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر، درصد پروتئین خام و کربوهیدرات محلول بیشتری نسبت به گیاه ارزن دارد. افزایش دور آبیاری باعث کاهش صفات ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین گیاه، تعداد برگ در بوته، وزن هزار دانه، درصد الیاف خام، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر و درصد ADF شد. با افزایش سطح کود پتاسیم، میزان ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین گیاه، تعداد برگ در بوته، درصد الیاف خام، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر، درصد پروتئین خام، درصد ADF و درصد NDF در گیاه کاسته شد. به طورکلی، می توان نتیجه گرفت گیاه آمارانت نسبت به ارزن عملکرد و تحمل به تنش خشکی بیشتری دارد و می توان کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم را برای رسیدن به عملکرد بیشتر مورد توجه قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1450 - تأثیر متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا تحت تنش کمبود آب
نظام آرمند حمزه امیری احمد اسماعیلی

به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا (رقم COS16) در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء در سال 1393 به اجرا درآمد. عامل اول شامل تیمارهای مختلف محلول پاشی متان چکیده کامل

به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا (رقم COS16) در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء در سال 1393 به اجرا درآمد. عامل اول شامل تیمارهای مختلف محلول پاشی متانول با 4 سطح (بدون محلول پاشی، 10، 20 و 30 درصد حجمی) بود که محلول پاشی 3 بار طی فصل رشد گیاه و با فواصل 10 روز صورت گرفت. عامل دوم سطوح تنش کمبود آب شامل تنش خشکی شدید (25 درصد ظرفیت زراعی)، تنش کمبود آب ملایم (50 درصد ظرفیت زراعی) و بدون تنش کمبود آب (100 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج این آزمایش نشان داد محلول پاشی 10 درصد حجمی متانول منجر به افزایش معنی داری در وزن دانه و طول غلاف شد اما در دیگر صفات مورد بررسی محلول پاشی متانول اثر مثبت معنی داری نداشت. در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید سطوح محلول پاشی متانول با سطوح کنترل تفاوت معنی داری نداشت. در این مطالعه تنش کمبود آب شدید منجر به کاهش معنی داری در کلیه صفات مورد بررسی در مقایسه با سطح بدون تنش شد. به طورکلی، کاربرد محلول پاشی متانول نتوانست اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات مورد بررسی و اجزای عملکرد در گیاه لوبیا را کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1451 - ارزیابی تحمل به کم آبی 10 رقم سیب زمینی (Solanum tuberosum L) بر اساس برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد غده در منطقه اردبیل
علیرضا نوری احمد نظامی محمد کافی داود حسن پناه

این تحقیق به منظور بررسی صفات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد 10 رقم سیب زمینی تحت شرایط تنش آبی، طی دو سال (1392 و 1393) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت ا چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی صفات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد 10 رقم سیب زمینی تحت شرایط تنش آبی، طی دو سال (1392 و 1393) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح تنش آبی (تامین 100درصد ،80 درصد و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و کرت فرعی شامل 10 رقم (خاوران، ساوالان، لوکا، ساتینا، سانته، مارفونا، کایزر، آگریا، آئولا و دراگا) از ارقام تجاری سیب زمینی معرفی شده در 30 سال گذشته بود. در طی دوره رشد، محتوای آب نسبی برگ، نشت الکترولیت ها و شاخص کلروفیل برگ در پنج مرحله رشدی سیب زمینی اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب محتوی آب نسبی برگ ها در مراحل مختلف رشد سیب زمینی نشان داد که اختلاف بین ارقام، سال ها، و اثرمتقابل رقم در تنش آبی در کلیه مراحل رشد، اثرمتقابل رقم در سال در مرحله چهارم رشد و اثرمتقابل رقم، تنش و سال در مراحل اول، دوم و سوم رشدی سیب زمینی معنی دار بودند. از لحاظ میزان نشت الکترولیت ها و شاخص کلروفیل بین سال، سطوح تنش آبی، ارقام و اثر متقابل رقم در تنش آبی در کلیه مراحل رشد اختلاف معنی داری وجود داشت. از نظر شاخص کلروفیل بین سطوح مختلف تنش آبی در مراحل اول، دوم، سوم و پنجم رشدی اختلاف معنی داری مشاهده شد. اختلاف عملکرد غده بین سال، سطوح تنش آبی، ارقام و اثرمتقابل تنش آبی در سـال، رقم در تنش آبی و سـال در رقم معنی دار گردید. براساس نتایج به دست آمده، در شرایط آبیاری عادی ارقام خاوران و ساتینا از محتوای آب نسبی بیشتر، نشت الکترولیت های کمتر، شاخص کلروفیل برگ بالاتر و عملکرد غده بیشتر برخوردار بودند. ارقام کایزر، دراگا و خاوران در شرایط تنش ملایم و ارقام آگریا و دراگا در شرایط تنش شدید میزان محتوی آب نسبی بیشتر و عملکرد غده بالاتر داشتند. ارقام ساوالان، لوکا، ساتینا و مارفونا در شرایط تنش شدید دارای میزان نشت الکترولیت های کمتر و عملکرد غده بیشتر و رقم ساوالان شاخص کلروفیل بالاتر و عملکرد غده بیشتر بودند و به عنوان ارقام متحمل به تنش کم آبی انتخاب شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1452 - تغییرات صفات زراعی و فلورسانس کلروفیل در ژنوتیپ‌های برنج (Oryza sativa L.) تحت شرایط آبیاری زیرسطحی
حسین صبوری حجت قربانی واقعی محمدرضا جعفرزاده رزمی محسن رضایی مهناز کاتوزی سمیه سنچولی

10.30495/jcep.2019.666251

به منظور بررسی تغییرات عملکرد، اجزای عملکرد و فلورسانس کلروفیل، 28 لاین و رقم برنج در سیستم آبیاری زیرسطحی با کپسول های متخلخل، آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1397-1396 در سه تکرار اجرا شد. سیستم آبیاری شامل دو خط لول چکیده کامل

به منظور بررسی تغییرات عملکرد، اجزای عملکرد و فلورسانس کلروفیل، 28 لاین و رقم برنج در سیستم آبیاری زیرسطحی با کپسول های متخلخل، آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1397-1396 در سه تکرار اجرا شد. سیستم آبیاری شامل دو خط لوله اصلی بود که در روی هر لوله اصلی یک شیر فلکه و یک کنتور حجمی نصب گردید. آب مورد نیاز برای هر تیمار با استفاده از لوله های 16 میلی متری به ابتدای هر کرت برده شد. با قرار دادن فشارسنج در ابتدای خط لوله ها، در آبیاری زیرسطحی متوسط فشار کارکرد سیستم تنظیم گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف بین ارقام و لاین های ارزیابی شده در همه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار به دست آمد. ژنوتیپ های HHZ1-DT3-Y1Y1، HHZ 22-Y3-DT1-Y1، HHZ 6-DT1-LI1-LI1، IR14L110 و HHZ 23-DT16-DT1-DT1 در بین ژنوتیپ های مورد بررسی دارای بیشترین وزن دانه پر بودند که با بررسی این ژنوتیپ ها از نظر پارامترهای فلورسانس کلروفیل این نتیجه مشهود شد که آنها از نظر پارامترهایی مانند کارآیی واقعی فتوشیمیایی فتوسیستم 2، سرعت انتقال الکترون از فتوسیستم 2، پراکنش فتوشیمیایی انرژی جذب شده، ضریب خاموشی فتوشیمیایی فلورسنت متصل به PSII، فلورسانس حداکثر در حالت های سازگار شده به تاریکی، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم 2 و کارآیی تبدیل انرژی الکترون ها به انرژی شیمیایی تحت نور اشباع بالا بودند و از نظر پارامترهای ضریب خاموشی غیرفتوشیمیایی فلورسنت، پراکنش غیرفتوشیمیایی فوتون های جذب شده و فلورسانس متغیر در حالت های سازگار شده به تاریکی پایین بودند. لذا می توان از این ژنوتیپ ها بعد از بررسی های بیشتر به عنوان ژنوتیپ هایی با نیاز آبی کم استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1453 - اثر تنش کم‌آبی و کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم سورگوم دانه‌ای
نوشین محمدزمانی امیدعلی اکبرپور مانی مجدم طیب ساکی‌نژاد علیرضا شکوه‌فر

10.30495/jcep.2020.676142

گیاه سورگوم از جمله محصولات علوفه‌ای در تیره ی غلات است که به دلیل سازگاری با شرایط خشک و راندمان بالا در مصرف آب، می‌تواند در شرایط خشک و تنش خشکی عملکرد مطلوبی داشته باشد. تحقیق حاضر طی دو سال زراعی 1395 و 1396 در خرم آباد روی گیاه سورگوم دانه‌ای اجرا گردید. آزمایش به چکیده کامل

گیاه سورگوم از جمله محصولات علوفه‌ای در تیره ی غلات است که به دلیل سازگاری با شرایط خشک و راندمان بالا در مصرف آب، می‌تواند در شرایط خشک و تنش خشکی عملکرد مطلوبی داشته باشد. تحقیق حاضر طی دو سال زراعی 1395 و 1396 در خرم آباد روی گیاه سورگوم دانه‌ای اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های خردشده- فاکتوریل با 4 تکرار و با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. فاکتور تنش از طریق قطع آبیاری در سه سطح، آبیاری نرمال- قطع آبیاری در مرحله رویشی و زایشی در کرت‌های اصلی بود. فاکتور فرعی به صورت فاکتوریل به صورت کود زیستی در سه سطح، مصرف کود شیمیایی بر اساس آزمون خاک، مصرف کود زیستی ورمی کمپوست و مصرف تلفیق ورمی کمپوست و کود شیمیایی و با دو رقم سپیده و کیمیا در کرت‌های فرعی اجرا شد. ابتدا تجزیه واریانس مرکب انجام گرفت که به دلیل معنی‌‌دار نبودن اثرات سال و اثرات متقابل سال در فاکتورهای مختلف، تجزیه واریانس بر اساس میانگین دو سال انجام شد. نتایج حاکی از معنی دار بودن تاثیر تنش و اثرات متقابل رقم با تنش و رقم با کود بر برخی صفات مورد اندازه‌گیری بود، به‌طوری‌که مشخص شد شاخص‌های کمّی، کیفی و فنولوژیکی گیاه سورگوم دانه‌ای در مرحله زایشی تحت تاثیر منفی تنش قرار گرفتند. از طرفی تاثیر کود ورمی کمپوست بر صفات مورد بررسی چشم گیر و مثبت برآورد گردید. رقم سپیده به استثنای صفت نسبت پروتئین، در مقایسه با رقم کیمیا، دارای تمامی صفات برتری بود. عملکرد دانه در شرایط قطع آبیاری در مرحله رویشی در رقم سپیده حدود 8 تن و در رقم کیمیا 36/4 تن در هکتار برآورد شدند. اما، در اثر اعمال تنش در مرحله زایشی، عملکرد دانه برای رقم سپیده 67/7 تن در هکتار و برای رقم کیمیا 45/4 تن در هکتار به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1454 - تاثیر غلظت‌های نمک طعام بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک سه گونه سالیکورنیا (Salicornia spp.) در شرایط کشت بدون خاک
بهروز طیبی احمد قنبری

10.30495/jcep.2019.666252

به منظور مقایسه پاسخ های مورفولوژیک و فیزیولوژیک سه گونه سالیکورنیا به غلظت های کلرید سدیم، آزمایشی به صورت گلخانه ای انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج غلظت نمک کلرید سدیم (5، 100، 200، 400 و 600 میلی مول بر لیتر) و سه گونه سالیکورنیا (Salicornia persica، S. perspolit چکیده کامل

به منظور مقایسه پاسخ های مورفولوژیک و فیزیولوژیک سه گونه سالیکورنیا به غلظت های کلرید سدیم، آزمایشی به صورت گلخانه ای انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج غلظت نمک کلرید سدیم (5، 100، 200، 400 و 600 میلی مول بر لیتر) و سه گونه سالیکورنیا (Salicornia persica، S. perspolitanaوS. bigelovii) بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده شوری و گونه بر صفات پرولین، گلیسین بتائین، کربوهیدرات ها، کلروفیل a وb، محتوای نسبی آب، پتـانسیل اسمزی در شـاخسار، وزن خشک و وزن تر معنی دار بودند. همچنین، برهمکنش شوری و گونه بر صفات پرولین، گلیسین بتائین، کربوهیدرات ها، کلروفیل a وb، پتانسیل اسمزی شاخسار، وزن خشک و وزن تر معنی ‌دار معنی دار شد. غلظت کربوهیدرات ها تا 400 میلی مول 70 تا 80 درصد افزایش و در 600 میلی مول بین 5 % تا 13% کاهش یافت. افزایش غلظت نمک تا 600 میلی مول باعث افزایش غلظت پرولین و گلیسین بتائین شد. پتانسیل اسمزی نیز با افزایش سطوح شوری از 3 تا 4 برابر منفی‌تر شد. محتوای کلروفیل های a و b تا 600 میلی مول کاهش یافتند. همچنین، در غلظت 200 میلی مول نمک در هر 3 گونه، وزن تر و وزن خشک به طور معنی دار، 2 تا 3 برابر نسبت به شاهد افزایش و در 600 میلی مول نمک وزن تر و وزن خشک حدود 60% تا 65% کاهش پیدا کردند. در مجموع، نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نمک در محیط ریشه، هر سه گونه با تجمع پرولین و گلیسین بتائین و از طریق کاهش پتانسیل اسمزی، در غلظت های بالای نمک زنده ماندند. گونه S. bigelovii در 600 میلی مول نمک بیشترین تجمع سدیم و کمترین تجمع عناصر پتاسیم، کلسیم و منیزیم را داشت. از طرف دیگر گونه S. perspolitana در 600 میلی مول نمک بیشترین تجمع عناصر پتاسیم، کلسیم و منیزیم را داشته و از نظر تجمع اسمولیت ها در سطوح شوری نسبت به سایر گونه ها برتری نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1455 - اثر کود زیستی فسفاته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت سینگل کراس 704 در شرایط تنش کم آبی
فاطمه میرشکاری پریسا ناظری مجتبی میرآخوری نعیم جمشیدی مهدی غفاری امیرحسین مرکزی

این آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی مهران در سال زراعی 1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل زمان های آبیاری در 3 سطح آبیاری معمول منطقه (5 روز یک بار)، 3 روز دیرتر از آبیاری معمول چکیده کامل

این آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی مهران در سال زراعی 1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل زمان های آبیاری در 3 سطح آبیاری معمول منطقه (5 روز یک بار)، 3 روز دیرتر از آبیاری معمول منطقه ، 6 روز دیرتر از آبیاری معمول منطقه و کود زیستی فسفاته در 2 سطح (عدم استفاده از کود زیستی فسفاته، استفاده از کود زیستی فسفاته) و کود شیمیایی در 3 سطح (عدم استفاده از کود شیمیایی فسفاته (سوپر فسفات تریپل)، 45 کیلوگرم در هکتار ، 90 کیلوگرمدر هکتار P2O5) از نظر عملکرد دانه مورد بررسی قرار گرفتند. عملیات کودپاشی برای تیمارهای کود شیمیایی در مورد کود پتاس به صورت K2O به مقدار 100 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت و کود نیتروژن به مقدار 400 کیلوگرم در هکتار به صورت اوره در سه نوبت، یک سوم در زمان کاشت، یک سوم مرحله رشد ساقه و مابقی در مرحله تشکیل گل آذین مصرف گردید. نحوه اعمال تیمارهای بیولوژیک به طور کلی بدین صورت بود که همزمان با کاشت، کود زیستی فسفاته به مقدار 13 کیلوگرم روی خطوط کاشت بذر به فاصله 5-3 سانتی متر از بذرها پخش گردید. صفات مورد اندازه گیری شامل ارتفاع بوته، ارتفاع بلال از سطح زمین، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد پروتئین بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمار آبیاری و سطوح کودی در مورد صفاتی نظیر ارتفاع بوته، ارتفاع بلال از سطح زمین، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد پروتئین معنی دار بودند و بالاترین عملکرد مربوط به تیمار آبیاری معمول منطقه، مصرف کود زیستی و مصرف 45 کیلوگرم کود شیمیایی فسفاته با میانگین 9840 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند که در مقایسه با دیگر سطوح کودی و تیمارهای آبیاری برتری محسوسی نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1456 - اثر سطوح مختلف تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای سینگل کراس 704
شیما سپاسی کیومرث کلارستاقی حسین ابراهیمی

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکردذرت دانه ای سینگل کراس 704، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در تابستان 1388 در حومه شهرستان دامغان واقع در استان سمنان اجرا شد. عوامل آزمایش چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکردذرت دانه ای سینگل کراس 704، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در تابستان 1388 در حومه شهرستان دامغان واقع در استان سمنان اجرا شد. عوامل آزمایش شامل چهار سطح تنش خشکی به عنوان عامل اصلی (قطع آب در مرحله ساقه رفتن، قطع آب در مرحله ظهور گل تاجی (تاسل)، قطع آب در مرحله شیری شدن دانه و قطع آب در مرحله سخت شدن دانه) و چهار سطح تراکم بوته به عنوان عامل فرعی شامل 45، 60، 75 و90 هزار بوته در هکتار بودند. نتایج آزمایش نشان داد که ذرت با تحمل بهتر آخرین مرحله تنش خشکی عملکرد بیشتری تولید کرد. با اعمال تنش در مرحله سخت شدن دانه، تعداد دانه در ردیف، وزن صد دانه و تعداد ردیف دانه در بلال افزایش و با افزایش تراکم، عملکرد، تعداد دانه در ردیف، وزن صد دانه و تعداد ردیف دانه در بلال کاهش یافتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1457 - شبیه‌سازی عملکرد سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) تحت شرایط آبیاری با استفاده از دو مدل AquaCrop و Cropsyst
محمدعلی انصاری اصلان اگدرنژاد نیازعلی ابراهیمی پاک

10.30495/jcep.2019.666253

به‌منظور ارزیابی دو مدل AquaCrop و Cropsyst در شبیه‌سازی عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب‌زمینی، تحقیق حاضر در یک مزرعه تحقیقاتی در چهارتخته شهرکرد در دو سال زراعی با استفاده از دو تیمار مقدار تنش آبی در پنج سطح (E0، E1، E2، E3 و E4 به ترتیب نشان‌دهنده‌ی 100، 85، 70، 50 و 30 چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی دو مدل AquaCrop و Cropsyst در شبیه‌سازی عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب‌زمینی، تحقیق حاضر در یک مزرعه تحقیقاتی در چهارتخته شهرکرد در دو سال زراعی با استفاده از دو تیمار مقدار تنش آبی در پنج سطح (E0، E1، E2، E3 و E4 به ترتیب نشان‌دهنده‌ی 100، 85، 70، 50 و 30 درصد تأمین نیاز آبی که بر اساس نتایج لایسیمتر تعیین شده بود) و زمان اعمال تنش در سه دوره زمانی از کشت سیب‌زمینی شامل T1، T2 و T3 به ترتیب نشان‌دهنده‌ی 50 روز رشد اول (کشت بذر و رشد رویشی)، دوم (رشد کامل) و سوم (رسیدن گیاه) از کل دوره رشد و مجموعاً 30 داده انجام شد. از داده‌های سال اول به منظور واسنجی و داده‌های سال دوم برای صحت‌سنجی این دو مدل استفاده شد. نتایج شبیه‌سازی توسط AquaCrop نشان داد که بیشترین و کمترین خطای عملکرد به ترتیب برابر با 15/3 (E1T2) و 3/0 (E1T3) تن در هکتار و بیشترین و کمترین خطای کارآیی مصرف آب به ترتیب برابر با 53/0 (E3T2) و 03/0 (E4T2) کیلوگرم بر مترمکعب بود. بیشترین و کمترین خطای برآورد عملکرد توسط مدل Cropsyst به ترتیب برابر با 34/2 (E3T3) و 35/0 (E1T2) تن بر هکتار بودند. این مقادیر برای کارآیی مصرف آب به ترتیب برابر با 32/0 (E3T2) و 03/0 (E1T1) کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. مقادیر آماره‌ NRMSE عملکرد برای مدل‌های AquaCrop و Cropsyst در مرحله واسنجی به ترتیب 9/0 و 7/0 و در مرحله صحت‌سنجی به ترتیب برابر با 5/0 و 9/0 بود. مقادیر آماره EF عملکرد برای مدل AquaCrop در مراحل واسنجی و صحت‌سنجی به ترتیب برابر با 99/0 و 95/0 و برای مدل Cropsyst در این دو مرحله به ترتیب برابر با 90/0 و 79/0 بود. بنابراین، گرچه هر دو مدل دقت مطلوبی داشتند ولی AquaCrop کارآیی بهتری داشت. بر اساس این نتایج، استفاده از مدل AquaCrop در تنش‌های آبی خفیف (به دلیل شبیه‌سازی بهتر واکنش گیاه به آب جذب‌شده) و کاربرد Cropsyst در تنش‌های شدیدتر (به دلیل استفاده این مدل از معادله مبتنی برتابش) توصیه می‌شود. همچنین، کاربرد مدل Cropsyst در مرحله میانی رشد سیب‌زمینی بهتر از مدل AquaCrop است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1458 - شناسایی صفات موثر بر عملکرد لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان تحت تنش کم‌آبی
حسین نظری سعید اهری‌زاد محمد مقدم واحد محمود تورچی

به منظور شناسایی صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش و تنش کم آبی، 65 لاین اینبرد نوترکیب گندم حاصل از رقم آمریکایی Yecoro Roja (پرمحصول، پاکوتاه و زودرس) به عنوان والد پدری و لاین ایرانی No.49 (با عملکرد متوسط، پابلند و دیررس) به عنوان والد مادری، در چکیده کامل

به منظور شناسایی صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش و تنش کم آبی، 65 لاین اینبرد نوترکیب گندم حاصل از رقم آمریکایی Yecoro Roja (پرمحصول، پاکوتاه و زودرس) به عنوان والد پدری و لاین ایرانی No.49 (با عملکرد متوسط، پابلند و دیررس) به عنوان والد مادری، در آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در فصل زراعی 1392 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مورد ارزیابی قرار گرفتند. سطوح آبیاری به عنوان فاکتور اصلی و لاین های مورد مطالعه به عنوان فاکتور فرعی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین تیمارهای تنش آبی برای عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، وزن هزار دانه، طول ریشه و حجم ریشه در سطح احتمال 5 درصد و برای وزن ریشه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار می باشد. اختلاف بین لاین های گندم و همچنین اثر متقابل لاین × شرایط آبیاری برای همه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. در شرایط آبیاری بدون تنش، عملکرد دانه با ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزار دانه، طول سنبله، عملکرد کاه و طول ریشه همبستگی معنی دار و مثبت داشت. در شرایط تنش کم آبی، عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله بارور، طول پدانکل، طول ریشه و عملکرد کاه همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال 1 درصد داشت. تجزیه علیت براساس تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، نشان داد که در شرایط بدون تنش ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، تعداد سنبله بارور و طول ریشه و در شرایط تنش کم آبی تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنله بارور، طول ریشه و وزن ریشه از اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1459 - ارزیابی فراوانی و تهیه نقشه پراکنش علف های هرز غالب مزارع گندم آبی و دیم استان آذربایجان شرقی
وجیهه نریمانی مهدی مین باشی معینی زهرا پوری

نظر به تنوع زیاد علف های هرز در مزارع گندم دیم و آبی استان آذربایجان شرقی و با هدف اطلاع از وجود علف‌های هرز غالب خاص و تهیه نقشه پراکنش آنها، مزارع گندم استان بر اساس روشی یکسان مورد بررسی و آماربرداری قرار گرفتند. طی نه سال (1379 تا 1388 ) در نوزده شهرستان موجود است چکیده کامل

نظر به تنوع زیاد علف های هرز در مزارع گندم دیم و آبی استان آذربایجان شرقی و با هدف اطلاع از وجود علف‌های هرز غالب خاص و تهیه نقشه پراکنش آنها، مزارع گندم استان بر اساس روشی یکسان مورد بررسی و آماربرداری قرار گرفتند. طی نه سال (1379 تا 1388 ) در نوزده شهرستان موجود استان با فلورهای نسبتاً متفاوت براساس سطح زیر کشت و مساحت مزارع حدود 231 مزرعه گندم آبی و دیم بررسی شدند. نتایج نشان داد که در مزارع گندم آبی و دیم این استان به ترتیب متجاوز از 112 و 137 گونه علف هرز متعلق به 101 جنس از 28 خانواده گیاهی وجود دارد. گونه های Galium tricornatum(بی تی راخ)،Chenopodium album (سلمه تره)، Descurania Sophia (خاکشیر)، Polygonum patulum (هفت‌بند)، Geranium tuberosum (شمعدانی وحشی) وGoldbachia laevigata (ناخنک) به ترتیب فراوان ترین علف‌های هرز پهن برگ مزارع گندم بودند. باریک برگ های غالب این مزارع را Eremopyrum bonaepartis (گارس)، Alopecurus myosuroide(دم روباهی کشیده)، Bromus tectorum (پشمکی) تشکیل داده و گونه های Acroptilon repens (تلخه)، Convolvulus arvensis ( پیچک صحرایی)، Salsola kali (علف شور)، Cardaria draba (ازمک ) و Lactuca serriola (کاهوک) از گیاهان هرز مزاحم به هنگام برداشت گندم هستند. در مجموع، نتایج این بررسی نشان دادکه مدیریت علف‌های هرز مزارع گندم استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و مدیریت رستنی های مزاحم قبل از برداشت گندم در پایین‌ترین حد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1460 - تأثیر محلول‌پاشی منیزیم و پتاسیم بر ویژگی‌های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکردی ذرت (Zea mays L.) تحت تنش کمبود آب
آرمان ستوده طیب ساکی نژاد علیرضا شکوه فر شهرام لک مانی مجدم

تنش کمبود آب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان می باشد که در سال های اخیر کاربرد روش های مختلف جهت کاهش اثرات منفی آن مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار چکیده کامل

تنش کمبود آب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان می باشد که در سال های اخیر کاربرد روش های مختلف جهت کاهش اثرات منفی آن مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی انجام شد. تأثیر محلول پاشی منیزیم و پتاسیم بر ویژگی های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکردی ذرت (رقم سینگل کراس 704) در دورهای مختلف آبیاری (50، 75 و 100 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A) موردارزیابی قرارگرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن بود که اثر متقابل آبیاری و ترکیب منیزیم و پتاسیم بر ویژگی های ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، تعداد دانه در بلال، میزان جذب پتاسیم، میزان جذب منیزیم، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، پرولین، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تاثیر معنی دار آماری داشت. نتایج بررسی مقایسه میانگین اثر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و منیزیم ﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات مورفولوژیکی و ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ تحمل ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ در ذرت (رقم سینگل کراس 704) نشان داد که ﻣﺼﺮف این عناصر باعث اﻓﺰاﯾﺶ معنی دار صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، تعداد دانه در بلال، میزان جذب پتاسیم، میزان جذب منیزیم، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت در ﺷﺮاﯾﻂ کمبود آب ﮔﺮدﯾﺪ؛ به گونه ای که بیشترین مقدار این صفات در شرایط تبخیر 50 میلی متر از تشت تبخیر و کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سولفات منیزیم و 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بود. محلول پاشی غلظت های مختلف ﺳﻮﻟﻔﺎتﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و ﺳﻮﻟﻔﺎت منیزیم از ﻃﺮﯾﻖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و منیزیم، ﺣﻔﻆ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ ﺑﺮگ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ و همچنین اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺮوﻟﯿﻦ در ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه، اثرات منفی کمبود آب را تعدیل و تحمل ذرت به شرایط کمبود آب را بهبود بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1461 - تاثیر تلقیح میکوریزایی بر برخی ویژگی‌های فیـزیولوژیکی و عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L) تحت تنش خشکی
مدینه بیژنی پرویز یدالهی ده چشمه محمدرضا اصغری پور مسلم حیدری

همزیستی قارچ های میکوریزا با ریشه گیاهان از طریق بهبود صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه می‌تواند سبب واکنش مثبت گیاهان، به‌ویژه در شرایط نامساعد محیطی، گردد. آزمایشی برای مطالعه تاثیر قارچ های میکوریزا در سطوح تنش خشکی بر رشد و عملکرد شنبلیله، به صورت کرت‌های خردشده چکیده کامل

همزیستی قارچ های میکوریزا با ریشه گیاهان از طریق بهبود صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه می‌تواند سبب واکنش مثبت گیاهان، به‌ویژه در شرایط نامساعد محیطی، گردد. آزمایشی برای مطالعه تاثیر قارچ های میکوریزا در سطوح تنش خشکی بر رشد و عملکرد شنبلیله، به صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی در گلخانه دانشگاه زابل در سال 1392 انجام شد. تیمارها شامل تنش خشکی در سه سطح شاهد (70 درصد رطوبت قابل استفاده)، تنش ملایم (50 درصد رطوبت قابل استفاده) و تنش شدید (30 درصد رطوبت قابل استفاده)، به عنوان عامل اصلی و سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus intraradices، versiform G.، G. mosseae) و بدون قارچ به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تاثیر تنش خشکی بر تمام خصوصیات مورد مطالعه معنی دار بود، به طوری که تنش شدید تعداد برگ در گیاه، ارتفاع ساقه، طول ریشه، محتوی کلروفیل b را به ترتیب 22.22، 2.9، 26.3، 3.1 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش و پرولین و کربوهیدرات برگ را به ترتیب به میزان 36.04 و 20.98 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. قارچ های میکوریزا بر میزان کربوهیدرات و پرولین برگ تاثیر معنی داری نداشتند. اثر متقابل قارچ و تنش خشکی بر برخی صفـات از جمله غلظت کلـروفیل a و کل، عملکرد دانه و همچنین درصـد کلون سازی (کلونیزاسیون) معنی دار بود. در بین سه گونه قارچ مورد استفاده، گونه G. mosseae عملکرد بهتری در بهبود صفات در شرایط تنش خشکی داشت. در نتیجه می توان چنین بیان داشت که در شدت های مختلف تنش خشکی، استفاده از قارچ های میکوریزا با افزایش درصد کلونیزاسیون و رنگیزه های فتوسنتزی می تواند در کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه در گیاه مؤثر واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1462 - ارزیابی تحمل خشکی لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان
ندا ظفرنادری سعید اهری زاد

به منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 م چکیده کامل

به منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی شامل هشت لاین اینبرد نوترکیب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها، نشان از وجود اختلاف معنی دار بین سطوح مختلف آبیاری و نیز لاین های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه داشت. در حالی که بین دو عامل مورد ارزیابی اثر متقابلی مشاهده نگردید. در ارزیابی لاین‌ها بر اساس معیارهای مقاومت به خشکی، از نظر شاخص های SSI وTOL در تنش کم آبی با 120 میلی متر تبخیر، لاین های 1، 7، 41 و رقم روشن و در تنش کم آبی با 160 میلی متر تبخیر، لاین های 7 و 19 لاین های متحمل بودند. در حالی که در هر دو شرایط تنش از نظر شاخص های STI ، MP و GMP لاین های 37، 38 و رقم روشن به عنوان لاین های متحمل به کم آبی شناسایی شدند. گروه‌بندی لاین‌ها با استفاده از تجزیه خوشه ای بر اساس عملکرد دانه و نیز معیارهای مقاومت به خشکی، لاین‌های 1، 30، 32، 37، 38، 41 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 120 میلی‌متر تبخیر و لاین‌های 30، 37، 38 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 160 میلی‌متر تبخیر از نظر تحمل به خشکی، در کلاس برتر قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1463 - تغییرات عملکرد ماده خشک و برخی از اسمولیت‌ها و عناصر در ژنوتیپ‏ های گندم (Triticum aestivum L) تحت تنش کم‌آبی
نصیبه توکلی علی عبادی خزینه حوریه توکلی

به منظور بررسی تغییرات برخی اسمولیت ها و میزان عناصر در ژنوتیپ های گندم تحت تنش کم آبی، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح تنش کم آبی (85% (شاهد چکیده کامل

به منظور بررسی تغییرات برخی اسمولیت ها و میزان عناصر در ژنوتیپ های گندم تحت تنش کم آبی، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح تنش کم آبی (85% (شاهد)، 60% و 35% ظرفیت زراعی) و پنج ژنوتیپ گندم (میهن، C-88D-7، C-88D-17، C88D-19 و C88D-20) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش کم آبی، میزان پتاسیم کاهش ولی عناصر سدیم، فسفر و همچنین اسمولیت هایی مانند پرولین و قندهای محلول به طور معنی داری افزایش یافتند. با این حال، کمبود آب، میزان پروتئین کل را در ژنوتیپ هایC-88D-19 ، C-88D-17 وC-88D-20 و کلسیم را در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-19 کاهش داد. درحالی که تاثیر کم آبی بر سایر ژنوتیپ ها منجر به افزایش این صفت ها شد. به طوری که، پروتئین کل در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-7 و میزان کلسیم در C-88D-20،C-88D-17 و C-88D-7 با تشدید تنش افزایش یافت. به نظر می رسد در میان ژنوتیپ های مورد بررسی، رقم میهن و ژنوتیپ های C-88D-17 وC-88D-19 دارای مقاومت نسبی به تنش در شرایط گلخانه ای می باشند. همچنین، از آن جایی که ژنوتیپ C-88D-20 تحت تاثیر تنش کمترین تجمع پرولین و عملکرد ماده خشک را نسبت به سایر ژنوتیپ ها تولید کرده و کاهش انباشت قندهای محلول و پروتئین کل هم در آن مشاهده شدند، به نظر می رسد این ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپ ها به تنش کمبود آب حساس باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1464 - اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات ریخت شناسی و عملکرد دانه آفتابگردان رقم آرماویریسکی
ابراهیم عباسی سیه جانی فرهاد فرح وش حمداله کاظمی اربط محمدباقر خورشیدی بنام

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه رقم آرماویرسکی آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمبود آب در پنج سطح (50D1=، 100D2=، 1 چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه رقم آرماویرسکی آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمبود آب در پنج سطح (50D1=، 100D2=، 150D3=، 200D4= و 250D5= میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بودند. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری به ترتیب از D1 تا D5 معادل 5486، 4480، 3080، 2460 و 2260 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. افزایش شدت تنش کمبود آب باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، درصد روغن، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن خشک بوته، قطر ساقه و طبق، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ و افزایش تعداد روزنه در واحد سطح اپیدرم پشتی برگ و مقاومت روزنه ای شد. در عین حال، اختلاف بین D1 و D2 فقط در وزن 100 دانه، درصد پوکی و تعداد دانه در طبق معنی دار بود. با توجه به ماهیت این صفات که پس از گلدهی و تلقیح افزایش یابند می توان پیشنهاد کرد که آبیاری های اولیه در رقم آرماویرسکی تا مرحله گلدهی بر اساس تبخیر 100 میلی متری و آبیاری های بعدی بر اساس 50 میلی متر تبخیر انجام گیرند تا از کاهش معنی دار صفات فوق الذکر جلوگیری و عملکرد دانه نیز افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1465 - ارزیابی مدل AquaCrop در شبیه سازی عملکرد و کارایی مصرف آب سه رقم ذرت دانه ای در شرایط اقلیمی گرم و خشک
یاسر اسماعیلیان محمود رمرودی

امروزه، مدل های رشد گیاهان نقش مهمی در تخمین رشد و عملکرد محصول، برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی، اقتصاد تولید و تعیین راهبردهای تأمین محصولات دارند. در این پژوهش، مدل AquaCrop برای سه رقم ذرت DC 370، ZP 677 و SC 704 تحت فراهمی سطوح متفاوت آب (عدم تنش، تنش ملایم و تنش چکیده کامل

امروزه، مدل های رشد گیاهان نقش مهمی در تخمین رشد و عملکرد محصول، برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی، اقتصاد تولید و تعیین راهبردهای تأمین محصولات دارند. در این پژوهش، مدل AquaCrop برای سه رقم ذرت DC 370، ZP 677 و SC 704 تحت فراهمی سطوح متفاوت آب (عدم تنش، تنش ملایم و تنش شدید) و نیتروژن (صفر، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار) مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفت. برای اعتبارسنجی این مدل از ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (nRMSE) و ضریب تعیین (R2) استفاده شدند. نتـایج نشـان داد که مدل با دقت بالایی عملکرد دانه ارقام ذرت را شبیه سازی کرد. اما دقت شبیه سازی با افزایش تنش خشکی کاهش یافت. کمترین nRMSE (5/7 %) و بیشترین R2 (93/0) محاسبه شده از رقم ZP 677 به دست آمدند. مدل با خطای بیشتری عملکرد بیولوژیکی ذرت را نسبت به عملکرد دانه شبیه سازی نمود. هرچند روند تغییرات آن در نتیجه تغییر در سطح تنش خشکی و یا کود نیتروژن به خوبی و مطابق با آزمایش مزرعه ای پیش بینی شد. nRMSE بین 8/6 و 9/10 درصد بدست آمد، درحالی که R2 بین 82/0 تا 92/0 متغیر بود. مدل AquaCrop با دقت قابل قبولی تغییرات کارایی مصرف آب ارقام ذرت را شبیه سازی کرد، به طوری که با افزایش تنش خشکی و کاربرد کود نیتروژنی میزان آن افزایش یافت. البته، نتایج خروجی مدل در اغلب حالات کمتر از مقادیر اندازه گیری شده بودند. بهترین نتیجه ارزیابی مدل (4/6%nRMSE= و 93/0R2=) از رقم ZP 677 حاصل شد. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان مدل AquaCrop را با درصد اطمینان بالایی برای شبیه سازی عملکرد ذرت دانه ای در نواحی اقلیمی مشابه با این آزمایش را به کار برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1466 - اثر تنش خشکی و مصرف کودهای زیستی نیتروژن‌دار و مراحل مختلف زیستی تکاملی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای هیبرید SC 704
مهسا اشکاوند محسن رشدی جواد خلیلی محله فرزاد جلیلی آرش حسین پور

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری و مصرف کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی در سال زراعی 89-1388 به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشــاورزی و منـابع طبیعی س چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری و مصرف کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی در سال زراعی 89-1388 به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشــاورزی و منـابع طبیعی ساعتلوی استان آذربایجان غربی اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی به ترتیب شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن، در مرحله ظهور گل آذین، در مرحله دانه بندی وآبیاری نرمال بودند. آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح I1، I2، I3 و I3 به ترتیب شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن، در مرحله ظهور گل آذین، در مرحله دانه بندی و عدم قطع آبیاری در کرت اصلی قرار گرفتند. عامل فرعی مشتمل بر کاربرد کود زیستی و شیمیایی در سه سطح شامل F1، F2 و F3 به ترتیب تلفیق کود زیستی نیتروکسین + مصرف 50 درصد کود اوره توصیه شده و تلفیق کود بیولوژیک نیتراژین+ مصرف 50 درصد کود اوره و عدم مصرف کود زیستی و مصرف 10 درصدکود اوره در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. جدول نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که سطوح مختلف آبیاری بر تمامی صفات اثر معنی داری داشتند. همچنین، کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه اثر معنی داری بر تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه و عملکرد دانه نشان دادند. بیشترین عملکرد دانه در تیمار عدم قطع آبیاری و تیمار تلفیق کود زیستی نیتراژین +50 درصد کود اوره به ترتیب با 12320.7 و 11100.5 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1467 - عکس العمل ریشه ی برنج به دوره های زمانی تنش کمبود آب با رویکرد الکتروفورز دو بعدی
محمود تورچی

برنج (Oryzae sativa L) غذای اصلی بیش از نیمی از مردم جهان را تشکیل می دهد. تنش کمبود آب یکی از عمده‌ترین موانع برای تولید موفق محصولات زراعی است. برنج در طول دوره رشدی خود تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می گیرد که از جمله آنها می توان به تنش کمبود آب اشاره نمود. پیشرفت چکیده کامل

برنج (Oryzae sativa L) غذای اصلی بیش از نیمی از مردم جهان را تشکیل می دهد. تنش کمبود آب یکی از عمده‌ترین موانع برای تولید موفق محصولات زراعی است. برنج در طول دوره رشدی خود تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می گیرد که از جمله آنها می توان به تنش کمبود آب اشاره نمود. پیشرفت های اخیر در فیزیولوژی مولکولی این امید را به وجود آورده است که با شناسایی پروتئین های کاندیدای مقاومت به تنش کمبود آب، بتوان در افزایش عملکرد برنج گام های اساسی برداشت. به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر الگوی تظاهر پروتئین های ریشه ی برنج، آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار طراحی و اجرا گردید. تیمارهای مورد مطالعه، شامل آبیاری عادی و تنش های 24، 36 و 48 ساعت قطع آبیاری بود. آزمایش در شرایط آزمایشگاهی و تحت شرایط کنترل شده در اتاقک رشد انجام گردید. پس از اعمال تنش نمونه های بافت ریشه به منظور آزمایش های الکتروفورز دو بعدی مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل پروتئوم بافت ریشه به روش الکتروفورز دو بعدی نشان داد که از بین 135 لکه پروتئینی قابل تشخیص در رنگ آمیـزی با آبی کوماسی، تعداد 14 لکه پروتئینی تغییــرات بیـان معنی داری از نظر آماری در شرایط تنش کمبود آب نشان دادند که تعداد 7 پروتئین در سطح احتمال 1 درصد و 7 پروتئین در سطح احتمال 5 درصد مع نی دار گردید. لکه های پروتئینی دارای تغییرات بیان، بر اساس نقطه ایزوالکتریک و وزن مولکولی در بانک های اطلاعاتی مورد جستجو قرار گرفتند و پروتئین های احتمالی پاسخ دهنده به شرایط تنش شناسایی شدند. افزایش بیان فردوکسین اکسیدوردوکتاز 24 ساعت پس از شروع تنش کمبود آب نمایانگر نقش این پروتئین در کاهش اثرات تنش کمبود آب است. در حالی که پروتئین های ریبوزومی، گلیسر آلدئید 3-فسفات و ATP سنتتاز در طی تنش کمبود آب روند کاهشی داشتند. پروتئین های فروکتوز 6-1 بی فسفات آلدولاز، گلوکز 6- فسفات دهیدروژناز، گلایسین دهیدروژناز و کتیناز پس از روند کاهشی تا 36 ساعت تنش کمبود آب، با افزایش مدت تنش به 48 ساعت مجدداً روند افزایشی نشان دادند که بیان گر تلاش گیاه برای کاهش اثرات ناشی از تنش اکسیداتیو می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1468 - ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد بامیه (Abelmoschus esculentus L) متاثر از فواصل آبیاری و تاریخ کاشت
سحر کیوان راد حمید مدنی حسین حیدری شریف آباد مجتبی محمودی قربان نورمحمدی

10.30495/jcep.2021.687071

تأثیر تیمارهای آبیاری و تاریخ های کاشت بر کلروفیل، قطر ساقه، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بامیه طی آزمایشی در بهار سال ۱۳۹۶ در منطقه کرج به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. تیمار فاصله آبیاری شامل آبیاری مطلوب (8 روز یک بار)، کم آبیا چکیده کامل

تأثیر تیمارهای آبیاری و تاریخ های کاشت بر کلروفیل، قطر ساقه، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بامیه طی آزمایشی در بهار سال ۱۳۹۶ در منطقه کرج به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. تیمار فاصله آبیاری شامل آبیاری مطلوب (8 روز یک بار)، کم آبیاری متوسط (10 روز یک بار) و شدید (12 روز یک بار) به عنوان فاکتور اصلی و سه تاریخ کاشت (14 خرداد، 28 خرداد و 11 تیر سال 1396) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که دورهای آبیاری بر کلروفیل کل، محتوی آب نسبی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، طول میوه، قطر میوه، تعداد میوه، عملکرد تازه میوه و عملکرد خشک میوه معنی دار بودند. تاریخ کاشت بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، تعداد میوه، عملکرد تر و خشک میوه تأثیر معنی داری داشت. بیشترین غلظت کلروفیل (68/3 میلی گرم در گرم وزن تر)، ارتفاع بوته (4/100 سانتی متر)، تعداد شاخه جانبی (1/3)، تعداد برگ (8/24 در بوته)، تعداد میوه (5/10 در بوته)، عملکرد تر میوه (4023 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد خشک (2632 کیلوگرم در هکتار) در دور آبیاری 8 روز یک بار به دست آمد. آبیاری 12 روز یک بار سبب کاهش 4/30، 7/21، 3/21 و 4/28 درصدی به ترتیب در قطر ساقه، طول میوه، قطر میوه و عملکرد خشک میوه نسبت به آبیاری 8 روز یک بار شد. بیشترین ارتفاع بوته (2/99 سانتی متر)، تعداد شاخه جانبی (5/2)، تعداد برگ (3/23 در بوته) و تعداد میوه (77/9 عدد در بوته) در تاریخ کاشت 14 خرداد حاصل شد. بیشترین عملکرد تر میوه (3644 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 28 خرداد به دست آمد. بر اساس نتایج، دور آبیاری 8 روز یک بار برای حصول حداکثر عملکرد میوه و برای کوتاه شدن طول دوره کشت در منطقه کرج، تاریخ کاشت 28 خرداد می تواند در تولید این گیاه مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1469 - اثر تنش خشکی و خاکپوش کاه و کلش گندم بر خصوصیات مورفو-فیزیولوژیک کنجد
جهانبخش بهزادنژاد زین العابدین طهماسبی سروستانی احمد آیین علی مختصی بیدگلی

به منظور بررسی رفتـار گیــاه کنجد تحت شرایط کمبود آب به کاربرد روش های مدیریتی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان جیرفت در سال زراعی 1394 انجام شد. تیمارهای آبیاری بر اساس چکیده کامل

به منظور بررسی رفتـار گیــاه کنجد تحت شرایط کمبود آب به کاربرد روش های مدیریتی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان جیرفت در سال زراعی 1394 انجام شد. تیمارهای آبیاری بر اساس شاخص های حد ظرفیت زراعی خاک، نقطه پژمردگی دایم، عمق توسعه ریشه و ضریب سهل الوصول کنجد (شامل چهار سطح 100، 80، 60 و 40 درصد مقدار آب مورد نیاز) انتخاب شدند. ارقام مورد استفاده شامل هلیل، برازجان 2 و توده محلی جیرفت بودند. در این آزمایش از تیمار خاکپوش کاه و کلش گندم در دو سطح بدون کاربرد بقایا و کاربرد بقایا به میزان 5/7 تن در هکتار استفاده شد. نتایج نشان داد اثرات ساده تنش خشکی و مالچ کلشی و اثر متقابل تنش خشکی در مالچ کلشی در مورد تمامی صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. اثر متقابل تنش خشکی در رقم در مالچ کلشی تنها در مورد صفت درصد روغن معنی دار گردید. بیشترین و کمترین میانگین عملکرد دانه و درصد روغن به ترتیب متعلق به ارقام هلیل و برازجان 2 بود. کاربرد تیمار کاه و کلش به میزان 5/7 تن در هکتار در مقایسه با تیمار عدم کاربرد آن (شاهد) منجر به بهبود میانگین صفات اندازه گیری شده گردید. بیشترین درصد روغن از رقم هلیل با کاربرد کاه و کلش و آبیاری 100% (10/53 درصد) به دست آمد که با میانگین به دست آمده از آبیاری 80% (9/52%) اختلاف معنی داری نداشت. به طورکلی، نتایج نشان داد که کاربرد کاه و کلش گندم تاثیر مثبتی در کاهش اثرات ناشی از کاهش مصرف آب آبیاری داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1470 - تاثیر سطوح آبیاری و کود نیتروژنی بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیکی چهار رقم جو (Hordeum vulgare L)
فرشاد سرخی

این پژوهش به منظور بررسی اثر سطوح آبیاری و کود نیتروژنی بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیکی چهار رقم جو زراعی (Hordeum vulgare) در دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب در سال 1392 در قالب آزمایش فاکتوریل اسپیلت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار چکیده کامل

این پژوهش به منظور بررسی اثر سطوح آبیاری و کود نیتروژنی بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیکی چهار رقم جو زراعی (Hordeum vulgare) در دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب در سال 1392 در قالب آزمایش فاکتوریل اسپیلت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح آبیاری در سه سطح، آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله آبستنی (کد 40 مقیاس زیدوکس) و قطع آبیاری در مرحله گلدهی (کد 60 مقیاس زیدوکس) و کود نیتروژنی در چهار سطح 20، 40، 60 و 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و ارقام جو شامل ماکوئی، ولفجر، صحرا و جنوب بودند. عملکرد دانه در زمان برداشت محصول تعیین گردید. مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و میزان پرولین برگ پرچم، میانگره برگ پرچم (پدانکل) و طوقه در اوایل مرحله شیری شدن دانه ها (کد 73 مقیاس زیدوکس) اندازه گیری شدند. کاربرد 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیشترین عملکرد دانه، مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و مقدار پرولین را به همراه داشت. در صفات مورد مطالعه در شرایط آبیاری کامل اختلاف معنی داری از لحاظ میزان پرولین مشاهده نشد و در تیمارهای قطع آبیاری به ترتیب برگ پرچم، میانگره برگ پرچم و طوقه بیشترین مقدار پرولین را به خود اختصاص دادند. در تیمار آبیاری کامل بیشترین و کمترین عملکرد دانه، مساحت برگ پرچم و میزان کلروفیل به ترتیب به ارقام ماکوئی و جنوب و در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه، مساحت برگ پرچم و میزان کلروفیل به ارقام جنوب و ولفجر تعلق داشتند. منحنی های رگرسیونی نشان دادند که با افزایش شدت تنش کمبود آب، اختلاف بین تیمارهای نیتروژنی بر عملکرد دانه کاهش یافته و میزان پرولین موجود در اندام ها به شدت افزایش یافت و برعکس در شرایط آبیاری کامل اختلاف بین سطوح تیمارهای نیتروژنی بر عملکرد دانه به حداکثر رسیده و میزان پرولین موجود در اندام های مورد مطالعه کاهش چشم گیری نشان داد. منحنی های رگرسیونی در ارقام ماکوئی و ولفجر از شیب بیشتری برخوردار بود که حاکی از کاهش بیشتر عملکرد دانه و افزایش کمتر در میزان پرولین این ارقام در مقایسه با جوهای صحرا و جنوب در شرایط تنش کمبود آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1471 - اثر سطوح مختلف آبیاری بر جمعیت علف‌هرز سوروف(Echinocloa crus-galli L) و خصوصیات زراعی مرتبط با عملکرد شلتوک دو رقم برنج
سبحان محضری محسن عمرانی محمدعلی باغستانی

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر جمعیت علف هرز سوروف، خصوصیات زراعی و عملکرد دو رقم برنج (طارم محلی و شفق)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات برنج مازندران (آمل) اجرا شد. عامل اصلی دو رقم برن چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر جمعیت علف هرز سوروف، خصوصیات زراعی و عملکرد دو رقم برنج (طارم محلی و شفق)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات برنج مازندران (آمل) اجرا شد. عامل اصلی دو رقم برنج شامل: شفق و طارم محلی و عامل فرعی در پنج سطح آبیاری شامل: ارتفاع آب صفر سانتی متر (خاک در حالت اشباع)، 5، 8، 12 سانتی متر و شاهد کنترل علف های هرز بود. نتایج حاصل نشان داد که دو رقم اصلاح شده و بومی و سطوح متفاوت آبیاری سبب تاثیر معنی دار بر تراکم و زیست توده سوروف، عملکرد دانه و بیولوژیک برنج شد. بالاترین عملکرد در دو تیمار کنترل علف هرز در رقم شفق (6344 کیلوگرم در هکتار) و ارتفاع آب 12 سانتی متر به همراه رقم شفق (6074 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تیمار ارتفاع آب 5 سانتی متر و رقم طارم (3693 کیلوگرم در هکتار) برداشت شد. در مجموع تیمار ارتفاع آب 12 سانتی متر در حضور رقم شفق به عنوان مناسب ترین تیمار جهت کنترل علف هرز سوروف و حصول عملکردی برابر با وجین دستی در این آزمایش معرفی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1472 - پاسخ آگروفیزیولوژیکی ارقام مختلف ارزن مرواریدی (Pennisetum glaucum L.) به کم‌آبی در شرایط آب و هوایی کرمان
سید نبیل الدین فاطمی علی اکبر مقصودی مود قاسم محمدی نژاد

10.30495/jcep.2021.679975

تعیین رقم مناسب یکی از عوامل مهم برای به دست آوردن حداکثر عملکرد، با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه می باشد. یکی از مهم ترین تنش های محیطی خشکی بوده که از طریق تاثیر منفی در طول دوره رشد گیاه، ساختار و فعالیت های گیاهی را با اختلال مواجه می سازد. به منظور بررسی واکنش آگر چکیده کامل

تعیین رقم مناسب یکی از عوامل مهم برای به دست آوردن حداکثر عملکرد، با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه می باشد. یکی از مهم ترین تنش های محیطی خشکی بوده که از طریق تاثیر منفی در طول دوره رشد گیاه، ساختار و فعالیت های گیاهی را با اختلال مواجه می سازد. به منظور بررسی واکنش آگروفیزیولوژیک ارقام مختلف گیاه ارزن مرواریدی (Hybrid 1, Hybrid 2, IP13150, IP13151, IP22269, ICMV5222 و HHVBCTA) به دو سطح آبیاری (100 و 60 درصد ظرفیت مزرعه) آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط آب و هوایی کرمان انجام شد. نتایج نشان داد اثر ساده تیمار آبیاری برای همه صفات و اثر ساده رقم و نیز اثر متقابل آبیاری در رقم به جز در مورد محتوای رطوبت نسبی و شاخص کلروفیل برای سایر صفات مورد بررسی معنی دار بوده است. کاهش میزان آب آبیاری از 100 به 60 درصد حد ظرفیت مزرعه موجب کاهش معنی دار میانگین صفات شاخص کلروفیل (87/20 درصد) و محتوای رطوبت نسبی (06/29 درصد) شد. تنش خشکی موجب افزایش محتوای پرولین در ارقام مورد بررسی شد و بیشترین مقدار این صفت در شرایط تنش از رقم HHVBCTA به دست آمد. همچنین، نتایج نشان داد که بیشترین میانگین ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و عملکرد علوفه تر و خشک در شرایط آبیاری نرمال و تنش به ترتیب مربوط به رقم Hybrid 1 و IP13151 بود. بر طبق نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل کمترین و بیشترین درصد کاهش عملکرد علوفه تر به واسطه اعمال تنش خشکی به ترتیب مربوط به ارقام IP13151 (16/13 درصد) و ICMV5222 (58/61 درصد) بود. به طورکلی، با توجه به نتایج به دست آمده ارقام Hybrid 1 و IP13151 به ترتیب جهت کاشت در شرایط آبیاری مطلوب و تنش در شرایط آب و هوایی کرمان مناسب به نظر می رسند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1473 - نقش سوپرجاذب A200 بر عملکرد توتون بارلی 21 در تیمارهای آبیاری
مهرداد مولوی سلیمان محمدی سوران شرفی اسماعیل نامور رضایی

به‌منظور بررسی اثرهای سطوح آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد و درآمد توتون بارلی21، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار با 3 سطح آبیاری 80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A و مصرف مقادیر صفر، 5، 10 و 15 گرم در مترمربع سوپرجاذب A200 در س چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثرهای سطوح آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد و درآمد توتون بارلی21، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار با 3 سطح آبیاری 80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A و مصرف مقادیر صفر، 5، 10 و 15 گرم در مترمربع سوپرجاذب A200 در سال 1389 در شهرستان مهاباد انجام گرفت. افزایش زمان آبیاری از 80 به 160 میلی‌‌متر تبخیر، ارتفاع بوته (13%)، وزن کل (10%) و درآمد کل (15%) را کاهش داد. مصرف سوپرجاذب موجب افزایش عملکرد کمی توتون شد به‌طوری که مصرف 5، 10 و 15 گرم آن نسبت به تیمار شاهد، وزن کل را به‌ترتیب 4، 7 و 10 درصد و درآمد کل را به‌ترتیب 7، 8 و 13 درصد افزایش داد. مصرف هر کیلوگرم سوپرجاذب (با قیمت حداقل 120000 تومان) به‌طور متوسط 2580 تومان در هکتار افزایش درآمد را نسبت به عدم مصرف آن نشان داد. درکل افزایش زمان آبیاری موجب کاهش کمیت، کیفیت و درآمد توتون گردید و مصرف سوپرجاذب کمیت و درآمد توتون را افزایش داد ولی با توجه به قیمت بالای سوپر جاذب، مصرف آن را با این شرایط برای گیاه توتون نمی توان توصیه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1474 - اثر محلول‌پاشی عناصر غذایی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک کرچک (Ricinus communis L.) در سطوح مختلف کم‌آبیاری
فردانه اوسطی تورج میرمحمودی بهمن پاسبان اسلام سامان یزدان ستا حسن منیری فر

10.30495/jcep.2021.679977

به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری و محلول‌پاشی کودهای شیمیایی بر برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک کرچک، از طریق اجرای آزمایشی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی آذربایجان شرقی، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال زراعی 97-1396 بررسی شد. فاکتور اول سطوح آ چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری و محلول‌پاشی کودهای شیمیایی بر برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک کرچک، از طریق اجرای آزمایشی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی آذربایجان شرقی، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال زراعی 97-1396 بررسی شد. فاکتور اول سطوح آبیاری در این بررسی شامل آبیاری نرمال، آبیاری پس از ۸۰ و 140 میلی متر تبخیر در کرت اصلی و هشت تیمار کودی شامل گوگرد، پتاسیم، نیتروژن، گوگرد + پتاسیم، گوگرد + نیتروژن، پتاسیم + نیتروژن، گوگرد + پتاسیم+ نیتروژن و شاهد به‌صورت محلول‌پاشی در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد اثر دور آبیاری و محلول پاشی بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. اثر متقابل دو تیمار بر کلیه صفات، به غیر از شاخص کلروفیل، معنی دار گردید. در این بررسی دور آبیاری بعد از 140 میلی متر تبخیر شاخص کلروفیل را نسبت به شرایط نرمال افزایش داد. همچنین محلول پاشی S+N+K مقدار صفت مذکور را در مقایسه با تیمار شاهد به میزان 90/14 درصد بالا برد. بالاترین ارتفاع بوته، تعداد برگ، ضریب هدایت روزنه ای، تعداد شاخه فرعی، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه (45/0 کیلوگرم در هکتار) و کمترین محتوی پرولین برگ به تیمار محلول پاشی S+N+K در شرایط آبیاری نرمال اختصاص یافتند، محلول پاشی S+N+K توانست عملکرد دانه را در مقایسه با تیمار شاهد محلول پاشی در دور آبیاری بعد از 80 و 140 میلی متر به ترتیب 83/45 و 0/40 درصد افزایش دهد و اثر تنش کم آبی را بر صفات مورد مطالعه تعدیل نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1475 - ارزیابی عملکرد، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب گیاه دارویی چای ترش (.Hibiscus sabdariffa L) در تیمارهای مختلف آبیاری و تاریخ کاشت
آرامه زندسیلاخور حمید مدنی حسین حیدری شریف آباد مجتبی محمودی قربان نورمحمدی

10.30495/JCEP.2023.1935375.1818

به منظور بررسی تأثیر رژیم های آبیاری و تاریخ های کاشت بر عملکرد، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب گیاه چای‌ترش، آزمایشی در بهار سال ۱۳۹۶ در کرج به صـورت کرت های خـرد شـده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. تیمارها شامل آبیاری ۸، 10 و ۱۲ روز یک بار به عنوان فا چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر رژیم های آبیاری و تاریخ های کاشت بر عملکرد، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب گیاه چای‌ترش، آزمایشی در بهار سال ۱۳۹۶ در کرج به صـورت کرت های خـرد شـده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. تیمارها شامل آبیاری ۸، 10 و ۱۲ روز یک بار به عنوان فاکتور اصلی و تاریخ کاشت 3/14 و 3/28 و 1396/4/11 به عنوان عامل فرعی بودند. بیشترین ارتفاع بـوته (181/2 سانتی متر)، قطر ساقه (2/91 سانتی متر) و عملکرد زیستی (14/6 تن در هکتار) در آبیاری 8 روز یک بار به دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف آب کاسبرگ (0/18 گرم در لیتر)، کارآیی مصرف آب گل (0/034 گرم در لیتر) و شاخص برداشت کاسبرگ (11/12 درصد) در آبیاری 12 روز یک بار مشاهده شد. آبیاری 10 روز یک بار دارای بیشترین عملکرد کاسبرگ (1/59 تن در هکتار) و عملکرد گل (307/7 کیلوگرم در هکتار) بود. تأخیر در کاشت سبب کاهش 12، 16 و 7 درصدی به ترتیب در ارتفاع بوته، قطر ساقه و عملکرد زیستی و افزایش 22 و 20 درصدی کارآیی مصرف آب کاسبرگ و کارآیی مصرف آب گل نسبت به کاشت به موقع شد. بیشترین کارآیی مصرف آب عملکرد زیستی (2/41 گرم در لیتر)، در آبیاری 12 روز یک بار و تأخیر یک ماهه در کاشت به دست آمد. بر این اساس، آبیاری 10 روز یک بار برای حصول حداکثر عملکرد گل و کاسبرگ، افزایش کارآیی مصرف آب گل و شاخص برداشت کاسبرگ می تواند مورد توجه قرار بگیرد. همچنین، جهت کوتاه شدن طول دوره کشت و صرفه جویی در مصرف آب، تاریخ 28 خرداد برای کشت این گیاه در کرج مناسب تر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1476 - نقش میکوریزا در تحمل به خشکی همیشه بهار (Calendula officinalis L)
شیوا مقدسان اکبر صفی پور افشار فاطمه سعید نعمت پور

به منظور بررسی تأثیر همزیستی میکوریزا و تنش خشکی در گیاه همیشه بهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور انجام شد. میکوریزا در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) به عنوان عامل اول و تنش خشک چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر همزیستی میکوریزا و تنش خشکی در گیاه همیشه بهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور انجام شد. میکوریزا در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) به عنوان عامل اول و تنش خشکی در سه سطح (آبیاری بر اساس 100%، 75 و 50% ظرفیت زراعی) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان دادند که در شرایط تنش خشکی خصوصیات رشدی، نظیر ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه و ساقه و میزان کلروفیل‌های a و b، در گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی به طور معنی داری کاهش یافتند. اما کاربرد میکوریزا سبب افزایش پارامترهای رشدی و رنگیزه های فتوسنتزی در گیاهان میکوریزایی نسبت به گیاهان غیرمیکوریزایی شد. میزان نسبی آب برگ، میزان فسفر و پتاسیم در اثر خشکی کاهش و مقدار پرولین افزایش یافتند. تلقیح با میکوریزا، میزان نسبی آب گیاه و میزان فسفر و پتاسیم گیاه را در شرایط تنش خشکی در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده به طور معنی داری افزایش و مقدار پرولین را کاهش داد. نتایج نشان داد که تلقیح میکوریزایی همیشه بهار از طریق کمک به جذب آب و یون‌های معدنی سبب افزایش تحمل به خشکی آن می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1477 - اثر توأم تنش سرما و خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب برخی از هیبریدهای ذرت (Zea mays L.)
محسن طریق الاسلامی محمد کافی احمد نظامی رضا ضرغامی

تنش های سرما و خشکی، از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید گیـاهان زراعی محسـوب می شوند. به منظور بررسی اثر توأم تنش سرما و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1393در گلخا چکیده کامل

تنش های سرما و خشکی، از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید گیـاهان زراعی محسـوب می شوند. به منظور بررسی اثر توأم تنش سرما و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1393در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. در این آزمایش عامل اصلی تنش سرما در دو سطح (عدم تنش سرما و تنش سرما در مرحله چهار برگی)، عامل فرعی شامل سه سطح تنش خشکی (آبیاری معادل 100 درصد نیاز آبی گیاه، آبیاری معادل 75 درصد نیاز آبی و آبیاری معادل 50 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی فرعی سه هیبرید ذرت (سینگل کراس 704، سینگل کراس 400 و سینگل کراس 260) بودند. نتایج نشان داد که اثر سطوح تنش خشکی و هیبریدها تفاوت معنی داری در صفات مورد آزمایش از خود نشان دادند، برهمکنش تنش سرما و خشکی و ارقام مختلف ذرت بر صفات مورد مطالعه (تعداد دانه در بلال، وزن ۱۰۰ دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت) معنی دار بودند. بیشترین عملکرد دانه با میزان 7887 کیلوگرم در هکتار و سینگل کراس 400 با عملکرد 6862 کیلوگرم در هکتار در تیمار 100 درصـد نیـاز آبی گیاه به دست آمدند. سینگل کراس 400 بالاترین میزان بهره وری آب را که همسو با عملکرد دانه بود و سینگل کراس 704 بالاترین کارآیی مصرف آب را دارا بودند و کارآیی مصرف آب برای تولید ماده خشک درشرایط محدودیت آبی افزایش یافت. در برهمکنش تنش سرمازدگی و خشکی بالاترین کارآیی مصرف آب به تیمار عدم تنش سرمازدگی با 100 درصد نیاز آبی گیاه تعلق داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1478 - اثر پیش تیمار بذر بر صفات مورفوفنولوژیک و عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف عدس در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی
نسیبه پاکباز مهرشاد براری علی اشرف مهرابی علی حاتمی

به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار بذر بر صفات مورفوفنولوژیک و عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف عدس در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 91- 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار بذر بر صفات مورفوفنولوژیک و عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف عدس در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 91- 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی آزمایش شامل شرایط رطوبتی (آبی و دیم) و عوامل فرعی شامل ترکیب ژنوتیپ های مختلف عدس (گچساران، کیمیا، 6037ILL، محلی) و سطوح مختلف پی ش تیمار بذر (شاهد، پیش تیمار هیدرو، پیش تیمار کینتین، پیش تیمار KNO3، پیش تیمار PEG 8000) می باشند. نتایج نشان دادند که اثر ژنوتیپ تقریباً در تمام صفات بررسی شده در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. اثر متقابل هر سه فاکتور بر تعداد برگ در بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد گل در بوته، تعداد گل خشکیده در بوته و وزن خشک بوته در سطح احتمال یک درصد و بر صفت عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی دار بود. در شرایط دیم، پیش تیمار نیترات پتاسیم با ژنوتیپ محلی از نظر صفات مورفولوژیک مورد بررسی و با ژنوتیپ 6037ILL از نظر صفت عملکرد دانه بهترین ترکیب تیماری بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1479 - پاسخ فیزیولوژیک گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) به کود دامی و پلیمر سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی
زهرا رضایی محمد رفیعی الحسیی

به منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات فیزیولوژیکی رازیانه در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل: سه سطح 50 (شاهد)، 100 و 150 چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات فیزیولوژیکی رازیانه در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل: سه سطح 50 (شاهد)، 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان فاکتور اصلی و نسبت های مختلف کود دامی (گاوی) و پلیمر سوپرجاذب در شش سطح شامل: D1: عدم مصرف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب، D2: 10 تن در هکتار کود دامی + 150 کیلوگرم در هکتار پلیمر سوپرجاذب، D3: 20 تن در هکتار کود دامی + 100 کیلوگرم در هکتار پلیمر سوپرجاذب، D4: 30 تن در هکتار کود دامی+ 50 کیلوگرم در هکتار پلیمر سوپرجاذب، D5: 40 تن در هکتار کود دامی و D6: 200 کیلوگرم در هکتار پلیمر سوپرجاذب به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی و کود دامی و پلیمر سوپرجاذب و اثر متقابل آنها بر محتوای پرولین، کلروفیل b، کارتنوئید، عملکرد دانه و عملکرد اسانس این گیاه تاثیر معنی داری داشتند. همچنین، بیشترین عملکرد دانه (66/146 گرم بر مترمربع)، عملکرد اسانس (99/2 گرم بر مترمربع) و کارتنوئید از تیمار 50 میلی متر تبخیر با کاربرد D6 حاصل شد. بیشترین مقدار پرولین از تیمار 150 میلی متر تبخیر با کاربرد D4 به دست آمد. بیشترین کلروفیل b از تیمار 50 میلی متر تبخیر و کاربرد D3 تولید شد. بیشترین محتوای آب نسبی برگ و کلروفیل کل از تیمار 50 میلی متر تبخیر و D6 و بیشترین کلروفیل a از تیمار 50 میلی متر و D4 حاصل شد. به طورکلی، در شرایط 50 میلی‌متر تبخیر و 200 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار حداکثر عملکرد دانه و عملکرد اسانس به دست آمدند. از طرف دیگر در شرایط 100 میلی متر تبخیر و با کاربرد 40 تن کود دامی در هکتار اثرات سوء تنش خشکی بر صفات عملکرد دانه و عملکرد اسانس کاهش یافت. همچنین، در تیمار 150 میلی متر تبخیر و کاربرد کود دامی و پلیمر سوپرجاذب (به ترتیب 30 تن و 50 کیلوگرم در هکتار) اثرات تنش خشکی بر صفات عملکرد دانه و عملکرد اسانس نسبت به سایر تیمارها کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1480 - بررسی عملکرد دانه و برخی خصوصیات بیـوشیمیایی پنج رقم نخود (.Cicer arietinum L) تحت تنش خشکی در منطقه کرمانشاه
سیدمحمد ناصح حسینی محسن سعیدی سیروس منصوری فر

به منظور بررسی تغییرات بیوشیمیایی ناشی از تنش کم آبی در نخود، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش کم آبی با سه سطح شامل: 1- تنش کم آبی ابتدای گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، چکیده کامل

به منظور بررسی تغییرات بیوشیمیایی ناشی از تنش کم آبی در نخود، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش کم آبی با سه سطح شامل: 1- تنش کم آبی ابتدای گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، 2- تنش کم آبی از ابتدای غلاف دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، 3- آبیاری مطلوب و عامل فرعی پنج رقم نخود شامل آرمان، آزاد، بیونیج، هاشم و ILC482 بودند. بر اساس نتایج، تنش کم آبی در هر دو سطح موجب کاهش معنی دار محتوی کلروفیل ها و کاروتنوئیدها و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان نظیر: پراکسیداز، کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز در برگ ها در مقایسه با تیمار شاهد شد. بنابراین، بین فعالیت آنزی م های آنتی اکسیدان با میزان آب قابل استفاده در خاک رابطه ی منفی وجود داشت و فعالیت آنها با افزایش شدت تنش کم آبی به طور معنی داری افزایش یافت. عملکرد دانه به طور معنی داری تحت تأثیر کمبود آب قرار گرفت و تیمار تنش کم آبی از زمان ابتدای گلدهی تا رسیدگی، بیشتر از دیگر تیمار تنش کم آبی (ابتدای غلاف دهی تا رسیدگی) موجب کاهش عملکرد دانه، به ترتیب 36 و 15 درصد، نسبت به شرایط بدون تنش شد. در بین ارقام مورد بررسی، تحت تنش کم آبی از شروع گلدهی، رقم ILC482 با عملکرد دانه به میزان 715 (کیلوگرم در هکتار) و در شرایط عدم وجود تنش، رقم آرمان با عملکرد دانه به مقدار 1355 (کیلوگرم در هکتار) عملکرد مناسب تری از خود نشان دادند. ILC482، آزاد و بیونیج به عنوان ارقام با عملکرد بالاتر در شرایط وقوع تنش کم آبی در هر دو تیمار تنش کم آبی، همچنین دارای محتوی بیشتر رنگیزه ها و سرعت فعالیت بیشتر آنزیم های آنتی اکسیدان در برگ های خود بودند. نتایج حاصله حاکی از اثرات مثبت محتوای رنگیزه های گیاهی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان جهت افزایش توان تحملی نخود برای تداوم رشد و حفظ عملکرد قابل قبول در شرایط تنش خشکی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1481 - تأثیر روش های مختلف کم آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم رقم پارسی
نادیا جعفری فیاض آقایاری فرزاد پاک نژاد

به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف کم آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم تحت سطوح متفاوت آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. کم آبیاری چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف کم آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم تحت سطوح متفاوت آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. کم آبیاری در سه سطح شامل :I100 آبیاری بر اساس 100% نیاز آبی گیاه، I75: آبیاری بر اساس 75% نیاز آبی گیاه و I50: آبیاری بر اساس 50% نیاز آبی گیاه در کرت‌های اصلی و روش آبیاری در سه سطح شامل :M1آبیاری جویچه ای معمول، :M2 آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت و :M3آبیاری جویچه ای یک در میان متغیر در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با مصرف 100 درصد نیاز آبی گیاه، روش های آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت و متغیر نسبت به روش آبیاری جویچه ای معمول به ترتیب 21.8 و 23.7 درصد کاهش عملکرد دانه را به همراه داشتند. بیشترین کارآیی مصرف آب برای عملکرد دانه (1.63 کیلوگرم بر مترمکعب) در شرایط 75 درصد نیاز آبی گیاه و روش های آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت و متغیر و کمترین مقدار کارآیی مصرف آب عملکرد دانه (1.24 کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به تیمار 50 درصد نیاز آبی گیاه با روش آبیاری جویچه ای معمول به دست آمدند. هم چنین، بیشترین کارآیی مصرف آب برای عملکرد بیولوژیک (4.38 کیلوگرم بر مترمکعب) در سطح 50 درصد نیاز آبی گیاه به همراه روش آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت برآورد شد که نسبت به تیمار شاهد (I100M1)، 31.5 درصد افزایش یافت. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، اعمال روش آبیاری جویچه ای یک در میان بر اساس 75% نیاز آبی گیاه، برای افزایش کارایی مصرف آب عملکرد گندم در منطقه مورد مطالعه می تواند مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1482 - ارزیابی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه گندم در رژیم‌های آبیاری تحت تاثیر محلول‌پاشی سولفات منگنز
فرهاد فرح‌وش فاطمه هاشم زاده فرشاد سرخی للـه لو

به منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی سولفات منگنز بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام هگزاپلوئید (پیشگام و الوند) و تتراپلوئید (چهل‌دانه و ساجی) گندم تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ا چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی سولفات منگنز بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام هگزاپلوئید (پیشگام و الوند) و تتراپلوئید (چهل‌دانه و ساجی) گندم تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در پاییز سال ۱۳۹۲ اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارتند از رژیم‌های مختلف آبیاری در ۳ سطح شامل آبیاری با دور ۷ روز (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله طویل شدن ساقه (کد۳۰ مقیاس زادوکس) و قطع آبیاری در مرحله آبستنی (کد ۴۵ مقیاس زادوکس)، فاکتور فرعی کود سولفات منگنز در۳ سطح شامل عدم محلول‌پاشی سولفات منگنز، محلول‌پاشی ۵۰ و ۱۰۰ درصد مقدار توصیه شده پس از تجزیه خاک (با غلظت پنج در هزار) و همچنین فاکتور فرعی فرعی در چهار سطح شامل دو رقم هگزاپلوئید پیشگام و الوند و دو رقم گندم تتراپلوئید چهل‌دانه و ساجی. نتایج نشان داد که رژیم‌های مختلف آبیاری تاثیر معنی‌داری بر میزان انتقال ماده خشک از میانگره برگ پرچم، مقدار نسبی آب برگ، طول دوره پر شدن و سرعت پر شدن دانه، مقدار پرولین برگ، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه داشتند. قطع آبیاری در هر دو مرحله و همچنین عدم محلول‌پاشی کود سولفات منگنز سبب کاهش عملکرد دانه، سرعت و طول دوره پر شدن دانه گردید. قطع آبیاری در مرحله طویل شدن ساقه گندم مقدار نسبی آب برگ را ۳۳ درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. همچنین، قطع آبیاری منجر به افزایش مقدار پرولین برگ گردید، به طوری که قطع آبیاری در مرحله طویل شدن ساقه گندم مقدار پرولین برگ را از 35/5 به 34/8 میکرومول بر گرم وزن تر افزایش داد. در رژیم‌های مختلف آبیاری مشخص شد که تیمارهایی که با فواصل ۷ روز آبیاری شده بودند در مقایسه با تیمارهای تحت قطع آبیاری، دوره پر شدن دانه طولانی‌تر (۳۶ روز) داشتند. بیشترین کارایی مصرف آب (0018/0کیلوگرم بر متر مکعب) نیز با حجم کل آب مصرفی 4/2 مترمکعب برای هر کرت فرعی تحت آبیاری با فاصله ۷ روز به ‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1483 - واکنش ارقام گندم‌نان نسبت به مصرف کود نیتروژنه درتیمارهای مختلف آبیاری
پریسا قهرمانی سلیمان محمدی هاشم هادی

به‌منظور ارزیابی اثرات تنش کمبود آب و زمان بندی مصرف کود نیتروژنه بر عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام گندم‌نان، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیا چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی اثرات تنش کمبود آب و زمان بندی مصرف کود نیتروژنه بر عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام گندم‌نان، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مراحل ظهور سنبله و گلدهی) در کرت های اصلی، زمان و نحوه مصرف کود اوره (F1- 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت و پنجه دهی، F2- 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت و ظهور ساقه، F3- 20 ، 50 و 50کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور ساقه، F4- 20 ، 50 و 50کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور سنبله) در کرت های فرعی و ارقام گندم نان شامل زرین، پیشگام، اروم، زارع و میهن در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. متوسط عملکرد رقم ها تحت آبیاری کامل 5/7 تن در هکتار بود که به 5/6 تن در هکتار در شرایط قطع آبیاری کاهش یافت. بیشترین میانگین عملکرد دانه متعلق به رقم میهن با 1/8 تن در هکتار و کمترین آن متعلق به رقم زرین با 7/5 تن در هکتار بود. در شرایط آبیاری کامل، بیشترین عملکرد دانه با 4/9 تن در هکتار متعلق به رقم میهن تحت تیمار کوددهی F4 به دست آمد. تحت شرایط تنش‌رطوبتی در مرحله گلدهی و سنبله‌دهی رقم میهن به‌ترتیب با 6/8 و 3/8 تن در هکتار در تیمارهای F3 و F4 دارای حداکثر عملکرد دانه بود. در شرایط قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله ارقام پیشگام، زارع و میهن واکنش بهتری به تیمارهای کوددهی F2، F3 و F4 در مقایسه با تیمار کوددهی F1 نشان دادند. براساس شاخص های تحمل به خشکیHARM،STI ،MP وGMPارقام میهن و پیشگام به‌عنوان ارقامی با عملکرد بالا در هر دو محیط تنش و بدون تنش شناسایی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1484 - اثر سویه های میکوریز تحت تنش آبی بر عملکرد و اسانس دو توده بومی رازیانه (Foeniculum vulgare L)
بهرام میرشکاری

به منظور مطالعه واکنش عملکرد و میزان اسانس دو توده بومی رازیانه در برابر سویه های میکوریز تحت تاثیر تنش آبی، پژوهشی در سال 1393 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار روی دو توده بومی رازیانه اصفه چکیده کامل

به منظور مطالعه واکنش عملکرد و میزان اسانس دو توده بومی رازیانه در برابر سویه های میکوریز تحت تاثیر تنش آبی، پژوهشی در سال 1393 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار روی دو توده بومی رازیانه اصفهان و ملایر به عنوان عامل اصلی، آبیاری در سه سطح 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک به عنوان عامل فرعی و سویه های قارچ میکوریز شامل Rhizophagus intraradicesو Funneliformis mosseaeو شاهد (بدون تلقیح) به عنوان عامل فرعی فرعی اجرا شد. بر اساس نتایج به دست آمده در بوته های حاصل از رشد بذور تلقیح شده با این سویه های قارچی، محتوای نسبی آب برگ افزایش یافت. شاخص کلروفیل برگ رازیانه در صورت تلقیح بذر با این سویه ها در مقایسه با عدم تلقیح حدود 39% افزایش یافت. در صورت آبیاری رازیانه بر اساس 100 میلی متر تبخیر از تشتک، اختلاف بین سویه ها با شاهد پدیدار شد و هر بوته 4.7 شاخه بیشتری نسبت به شاهد تولید کرد. بیشترین عملکرد اسانس در سطوح آبیاری 70 و 100 میلی متر تبخیر از تشتک به میزان 18.5 لیتر در هکتار و کمترین مقدار آن نیز از سطح 130 میلی متر تبخیر، معادل 11 لیتر در هکتار، حاصل شد. بدین ترتیب در شرایط آب و هوایی نیمه خشک تلقیح بذر با سویه های این قارچ می تواند اثر تنش آبی روی عملکرد رازیانه را تعدیل کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1485 - ارزیابی امکان کشت برخی از گونه‌های علوفه‌ای لوپن در دشت تبریز
حسن منیری فر بهمن پاسبان اسلام

گیاهان علوفه‌ای از اجزای مهم یک الگوی کشت مبتنی بر کشاورزی پایدار می‌باشند و در این میان لگوم‌ها در الگوهای کشت نقش ویژه‌ای دارند. به‌ منظور ارزیابی امکان کشت و استقرار گیاه لوپن در دشت تبریز، آزمایشی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار در سال 1395 در مرکز تحقیقات چکیده کامل

گیاهان علوفه‌ای از اجزای مهم یک الگوی کشت مبتنی بر کشاورزی پایدار می‌باشند و در این میان لگوم‌ها در الگوهای کشت نقش ویژه‌ای دارند. به‌ منظور ارزیابی امکان کشت و استقرار گیاه لوپن در دشت تبریز، آزمایشی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار در سال 1395 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی اجرا گردید. در این آزمایش سه رقم Dieta، Iris و Pootallong متعلق به سه گونهLupinus albus ،L. angustifolius و L. luteus مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس درصد زنده‌مانی گونه‌های مورد بررسی در مزرعه نشان داد که بین آنها و روزهای پس از کاشت اختلاف معنی‌دار وجود دارد و تفاوت درصد زنده‌مانی در نوبت‌های یادداشت برداری متوالی، موجب معنی‌داری اثر متقابل گونه لوپن در روزهای پس از کاشت گردید. رشد و سبز نمودن ارقام Dieta و Iris شش روز پس از کاشت و در رقم Pootallong در نهمین روز پس از کاشت آغاز شد. ارقام Iris و Pootallong به ترتیب 27 و 18 روز پس از کاشت در مزرعه از بین رفتند. روند رشد و زند مانی رقم Dieta از دو رقم دیگر متفاوت بود و درصد سبز این رقم، 24 روز پس از کاشت به اوج خود رسید. اگر چه رقم Dieta با کسب سرعت سبز 1/50 توانست در مزرعه به ‌طور کامل استقرار یافته و تولید محصول نماید، ولی گیاهان این گونه، با توجه به میزان شوری خاک و آب منطقه که به‌ترتیب µs/m 4580 و 5634 بودند، در ادامه مراحل رشدی نتوانستند پتانسیل عملکرد خود را بروز دهند. به نظر می‌رسد شوری خاک و آب منطقه آزمایش موجب محدودیت شدید برای رشد این گیاهان شده و شرایط خاک و آب محل آزمایش برای کشت و کار ارقام متعلق به گونه‌هایL. angustifolius و L. luteus مساعد نبوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1486 - بررسی جذب و کارآیی مصرف نور در کشت مخلوط ارزن معمولی و سویا تحت تنش کمبود آب
سمیه حاجی نیا گودرز احمدوند

به منظور بررسی تأثیر تنش کمبود آب بر سطح برگ، کارآیی مصرف نور و ماده خشک سویا (Glycine max L.) و ارزن (Panicum miliaceum L.) در کشت مخلوط، آزمایشی در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشـاورزی دانشگاه بوعلی ‌سینای همدان به صـورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کا چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر تنش کمبود آب بر سطح برگ، کارآیی مصرف نور و ماده خشک سویا (Glycine max L.) و ارزن (Panicum miliaceum L.) در کشت مخلوط، آزمایشی در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشـاورزی دانشگاه بوعلی ‌سینای همدان به صـورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش کمبود آب در سه سطح (آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر آب از تشتک تبخیر) به عنوان عامل اصلی و الگوی کاشت جایگزینی در پنج سطح (تک‌کشتی سویا (100S)، تک‌کشتی ارزن (100M)، کشت مخلوط جایگزینی 33 درصد سویا+ 67 درصد ارزن (33S:67M)، 50 درصد سویا+ 50 درصد ارزن (50S:50M) و 67 درصد سویا+ 33 درصد ارزن (67S:33M) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد، بیشترین شاخص سطح برگ سویا و ارزن به ترتیب به میزان 68/5 و 23/3 در تک‌کشتی آنها به‌دست آمد. تنش شدید کمبود آب شاخص سطح برگ سویا و ارزن را به ترتیب 03/33 و 33/33 درصد نسبت به عدم تنش کاهش داد. بالاترین ماده خشک در تک‌کشتی سویا و ارزن به ترتیب به مقدار 613 و 540 گرم بر مترمربع، حاصل شد. تنش شدید کمبود آب ماده خشک سویا و ارزن را به ترتیب 87/39 و 56/31 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. کارآیی مصرف نور ارزن در الگوهای کشت مخلوط (33S:67M)، (50S:50M) و (67S:33M) به ترتیب 85/24، 86/29 و 76/26 درصد بیشتر از کشت خالص ارزن بود. در حالی که، کارآیی مصرف نور سویا در کشت مخلوط کاهش یافت و میانگین آن در طول فصل رشد از 97/0 گرم بر مگاژول در نسبت (33S:67M) تا 77/1 گرم بر مگاژول در تیمار کشت خالص سویا متغیر بود. نتایج نشان داد تنش کمبود آب تأثیر منفی بر کارآیی مصرف نور ارزن و سویا داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1487 - ارزیابی عکس‌العمل ذرت دانه‌ای به مدیریت کم آبیاری با استفاده از مدل SWAP
ابراهیم امیری فهیمه شیرشاهی

به منظور بررسی عکس العمل رقم هیبرید ذرت دانه ای (سینگل کراس 260) تحت شرایط تیمارهای آبیاری قطره ای در استان فارس در سال های 1390 و 1391، آزمایشی در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز انجام گرفت. چهار سطح آبیاری به ترتیب 20، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی در نظر گرفته ش چکیده کامل

به منظور بررسی عکس العمل رقم هیبرید ذرت دانه ای (سینگل کراس 260) تحت شرایط تیمارهای آبیاری قطره ای در استان فارس در سال های 1390 و 1391، آزمایشی در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز انجام گرفت. چهار سطح آبیاری به ترتیب 20، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی در نظر گرفته شدند و آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. از داده های اندازه گیری شده شاخص سطح برگ، ماده خشک کل، عملکرد دانه و بیوماس کل در سال 1390 برای واسنجی و در سال 1391 برای صحت سنجش مدل سواپ (SWAP) استفاده شد. نتایج نشان داد که روند کلی تغییرات عملکرد شبیه سازی شده توسط مدل در مدیریت های مختلف آبیاری بر روند تغییرات عملکرد به دست آمده در مزرعه مطابقت دارد. با مقادیر برآورد شده شاخص های آماری، ضریب تبیین بیشتر از 9/0، آزمون تی بزرگ تر از 05/0 و مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده (RMSEn) بین 9/1 تا 9/6، کارآیی خوب مدل سواپ (SWAP) در برآورد عملکرد دانه و بیوماس کل به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1488 - پیش تیمار بذر با متانول، اتانول، بُر و منگنز و اثر آنها بر برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک کلزا (Brassica napus L.) تحت تنش کمبود آب
ابراهیم خلیل وند بهروزیار

اثرات پیش تیمار بذر با متانول، اتانول و عناصر ریز مغذی بُر و منگنز بر تعدادی از صفات مورفوفیزیولوژیک کلزا تحت تنش کمبود آب طی دو آزمایش مجزا در سال 1391 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چکیده کامل

اثرات پیش تیمار بذر با متانول، اتانول و عناصر ریز مغذی بُر و منگنز بر تعدادی از صفات مورفوفیزیولوژیک کلزا تحت تنش کمبود آب طی دو آزمایش مجزا در سال 1391 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی و در شرایط گلخانه ی در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاًتصادفی با 3 تکراربررسی گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از ترکیب پیش تیمار بذر در 5 سطح شامل: بدون پیش تیمار (شاهد)، اتانول با غلظت 2 درصد حجمی، متانول با غلظت 2 درصد حجمی، سولفات منگنز و اسید بوریک با غلظت 5 در هزار و تنش کمبود آب در چهار سطح شامل: 25،50، 75 و 100 درصد رطوبت قابل دسترس. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر پیش تیمار بر صفات متوسط زمان جوانه زنی و سرعت جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین اثر اصلی پیش تیمار بذر با ترکیبات متفاوت و نیز سطوح مختلف تنش کمبود آب بر صفات محتوای رطوبت نسبی برگ و تعداد خورجین در بوته و اثر متقابل پیش تیمار ترکیبات متفاوت در سطوح مختلف تنش کمبود آب بر صفات عملکرد دانه، مقاومت روزنه ای و وزن خشک بوته در سطح احتمال 1 درصد نیز معنی دار شدند. بر اساس مقایسه میانگین داده‌ها، متوسط زمان لازم برای جوانه زنی و سرعت جوانه زنی در اثر پیش تیمار با اتانول به ترتیب 65 و 72 درصد افزایش نشان دادند. همچنین، صفات مقدار نسبی آب برگ و تعداد خورجین در بوته در اثر پیش تیمار بذر با اتانول به ترتیب 8 و 9% افزایش یافتند. پیش تیمار بذر با اتانول در تیمار 100 درصد رطوبت قابل دسترس نسبت به پیش تیمار بذر با سولفات منگنز در تیمار 25% رطوبت قابل دسترس موجب افزایش 85 درصدی عملکرد دانه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1489 - بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با جامعه‌پذیری دینی و سیاسی دانش‌آموزان متوسطه شهر پارس‌آباد
رحیمه قلعه محمود علمی

10.30495/jss.2020.671679

جامعه پذیری نوعی فرآیند کنش متقابل اجتماعی است که درآن، فرد هنجارها، ارزش ها و دیگر عناصر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی موجود در گروه یا محیط پیرامون خود را فرا می گیرد، آن را درونی و با شخصیت خود، یگانه می کند. هدف کلی این تحقیق، تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با جامعه پذیری دینی چکیده کامل

جامعه پذیری نوعی فرآیند کنش متقابل اجتماعی است که درآن، فرد هنجارها، ارزش ها و دیگر عناصر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی موجود در گروه یا محیط پیرامون خود را فرا می گیرد، آن را درونی و با شخصیت خود، یگانه می کند. هدف کلی این تحقیق، تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با جامعه پذیری دینی و سیاسی دانش آموزان متوسطه شهر پارس آباد می باشد. روش تحقیق، روش توصیفی از نوع پیمایش و به لحاظ هدف، تحقیق کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان متوسطه اول و دوم پارس آباد در سال تحصیلی 98-1397 می باشد که تعداد کل آن ها 10446 نفر بود. حجم نمونه بر اساس روش کوکران 313 نفر به دست آمد. نمونه آماری مدارس به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شد. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار آن بر اساس اعتبار صوری به تایید رسید و میزان پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ در حد قابل قبول برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین عوامل اجتماعی مرتبط باجامعه پذیری دینی و سیاسی دانش آموزان پسر و دختر متوسطه شهر پارس آباد رابطه معنی داری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1490 - بررسی نقش آموزش محیط‌ زیست جوامع محلی در عملکرد زیست‌ محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز
شبنم رحمان‌پور محمدابراهیم رمضانی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست جوامع محلی در عملکرد زیست محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد و به صورت میدانی به گردآوری داده های پژوهش پرداخته است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی ب چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست جوامع محلی در عملکرد زیست محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد و به صورت میدانی به گردآوری داده های پژوهش پرداخته است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شهروندان محدوده منطقه 5 می باشد. به لحاظ در دسترس بودن اطلاعات و منابع و نیز به خاطر سهل الوصول بودن، این منطقه جهت بررسی انتخاب گردید. جمعیت مورد مطالعه شامل 60 نفر از شهروندان محدوده منطقه 5 تبریز است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده است که به صورت تصادفی 30 نفر در گروه آزمایش و 30 نفر در گروه کنترل قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است که روایی آن توسط استاتید و متخصصان رشته تایید شده است و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است که 81/0 به دست آمده و از پایایی قابل قبولی برخوردار می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش زیست محیطی شهروندان منطقه 5 تبریز بر مدیریت پسماند، مصرف بهینه آب، کاهش آلودگی، فضای سبز، مصرف بهینه انرژی و حفاظت از محیط زیست تاثیر مثبت داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1491 - عوامل مؤثر بر ناکارآمدی سیاست منابع آب ایران
انیس پورخسروانی محممد توحیدفام علی اکبر امینی رضا جلالی

کاهش چشم گیر میزان و کیفیت ذخایر آب کشور طی مدت زمانی نه چندان طولانی از ناکارآمدی سیاست های آبی کشور حکایت دارد. به رغم واقعیت کاهش نزولات آسمانی، مشکل اصلی آب در ایران به سیاست های آبی و چگونگی سیاست گذاری در این حوزه بازمی گردد. مشکل حکمرانی آب در ایران چنان در چکیده کامل

کاهش چشم گیر میزان و کیفیت ذخایر آب کشور طی مدت زمانی نه چندان طولانی از ناکارآمدی سیاست های آبی کشور حکایت دارد. به رغم واقعیت کاهش نزولات آسمانی، مشکل اصلی آب در ایران به سیاست های آبی و چگونگی سیاست گذاری در این حوزه بازمی گردد. مشکل حکمرانی آب در ایران چنان در لایه هایی از دیدگاه های غیرواقع گریانه و فرافکنانه پنهان شده است که به سختی می توان به ژرفای واقعی آن پی برد. مقاله حاضر با هدف بررسی عوامل ناکارامدی سیاست منابع آب در کشور انجام گرفته است و به دنبال یافتن پاسخ هایی مناسب برای دو پرسش به هم مرتبط است که سیاست منابع آب کشور طی چهار دهه گذشته بر چه مبنایی استوار بوده است؟ و دلایل اصلی ناکارآمدی این سیاست در چیست؟ مقاله حاضر از نوع کیفی (توصیفی-تحلیلی) بوده و با استفاده از روش شناسی استنتاجی انجام پذیرفته است. پایه های نظری پژوهش را نیز انگاره های سیاست پژوهی و تأثیر آنها بر فضای سیاست&lrm;گذاری تشکیل می دهد. یافته های مقاله نشان می دهند که سیاست منابع آب ایران طی چهار دهه گذشته بر محور پاسخ گویی به نیازهای کوتاه مدت و مقطعی با هدف توسعه کشور در بخش کشاورزی تدوین شده است و دلیل اصلی ناکارآمدی این سیاست را باید در فقدان حاکمیت رویکرد علمی در فرایند سیاست گذاری منابع آب کشور جستجو کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1492 - تاثیر سیاستگذاری کشاورزی بر ناپایداری منابع آب زیرزمینی در جمهوری اسلامی
منیر حضوری

حفظ امنیت غذایی یکی از الزامات توسعه می‌باشد اما سیاست توسعه کشاورزی در ایران منجر به توسعه ناپایدار شده است. هدف مقاله حاضر، شناسایی تاثیر‌ توسعه‌ کشاورزی بر ناپایداری منابع آب زیرزمینی است. اکثر مطالعات به مدیریت سخت افزاری دولت در بخش کشاورزی و مزمت این حوزه تاکید کر چکیده کامل

حفظ امنیت غذایی یکی از الزامات توسعه می‌باشد اما سیاست توسعه کشاورزی در ایران منجر به توسعه ناپایدار شده است. هدف مقاله حاضر، شناسایی تاثیر‌ توسعه‌ کشاورزی بر ناپایداری منابع آب زیرزمینی است. اکثر مطالعات به مدیریت سخت افزاری دولت در بخش کشاورزی و مزمت این حوزه تاکید کرده‌اند اما این مقاله با مطالعه جامعه پژوهشی ضمن بررسی نقش یکجانبه دولت به توصیه سیاستی و بررسی روش‌های پایدار توسعه کشاورزی جهت حفظ منابع آب زیرزمینی پرداخته است. پژوهش حاضر با کمک روش تحلیلی مورد آسیب شناسی قرار گرفته است. رشد اقتصادی و ترویج کشاورزی در کنار استفاده پایدار آب را از میان اهداف توسعه‌پایدار به عنوان سند سازمان ملل برگزیدیم. مقاله حاضر با بررسی برنامه‌های توسعه کشور به عنوان سند بالادستی، نتیجه می‌گیرد ازآنجاکه در عمل شاهد بر هم خوردن توازن تولید و مصرف بوده‌ایم، سیاست‌ توسعه کشاورزی از سوی دولت با کم‌توجهی به مشارکت ذینفعان در حفظ موجودی آب، موازین توسعه پایدار را زیر پاگذاشته است. با توجه به اینکه لازمه توسعه‌پایدار، درک اهمیت چرخه آب است، درآخر پیشنهاد می‌شود با تکیه بر حکمرانی خوب و مدیریت به هم پیوسته می‌توان از بازیگران محلی و پژوهش‌های صورت گرفته برای دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار بهره برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1493 - آب، امنیت؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه
آرش نمازی شیشوان احمد ساعی حمیدرضا ملک محمدی صادق زیباکلام مفرد

ایران، بعلت گسترش شکاف بین منابع آب تجدید پذیر و محدود کشور با تقاضاهای فزاینده برای آب در همه بخش‌ها (اعم ازکشاورزی، صنعت و شهری)، بسرعت به مرحله بحران آب رسیده است که اولین پیامد این بحران نیز چالش‌های زیست محیطی است که می‌تواند مسائل و مشکلاتی را در ابعاد امنیتی موجب چکیده کامل

ایران، بعلت گسترش شکاف بین منابع آب تجدید پذیر و محدود کشور با تقاضاهای فزاینده برای آب در همه بخش‌ها (اعم ازکشاورزی، صنعت و شهری)، بسرعت به مرحله بحران آب رسیده است که اولین پیامد این بحران نیز چالش‌های زیست محیطی است که می‌تواند مسائل و مشکلاتی را در ابعاد امنیتی موجب می‌شود. استان آذربایجان غربی حوضه آبریز در یاچه ارومیه است که محصور بین کوههای سهند و سبلان از شرق و کوههای مرزی ایران و ترکیه از غرب خشکیدن بخش اعظم دریاچه ارومیه و پیش بینی خشکیدن کامل آن در سالهای آتی، نمود عینی و انکار ناپذیر این بحران است. این پزوهش با هدف بررسی و احصای پیامدهای امنیتی بحران آب در ایران (با تاکید بر حوزه آبی دریاچه ارومیه) انجام شده است.این پژوهش در زمره تحقیقات کیفی قرار دارد؛ روش بکار گرفته شده در تحقیق، توصیفی – اکتشافی است. برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای با استفاده از اسناد، داده‌های مراکز معتبر و رسمی بهره گرفته شده است. جامعه آماری صاحبنظران و خبرگان حوزه ژئوپلتیک شامل اساتید دانشگاه و کارشناسان ارشد سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1494 - تاثیر پلاسمای سرد آرگون بر روی فعالیت آنزیم‌های مسیر اکسیداتیو ارقام مهم تجاری سویای مورد استفاده در جیره غذایی آبزیان
امیر حسین ساری

پلاسمای سرد به‌دلیل داشتن دمای بین 25 تا 100 درجه سانتی‌گراد و فشار در حد اتمسفر یا حتی پایین‌تر، برای ارتقای سلامت و کیفیت محصولات زراعی به کار می‌رود. این روش، تولید کنندگان صنعت غذایی را از لزوم استفاده از مواد شیمیایی و یا روش‌هایی که ممکن است به بذر گیاه آسیب بزند، چکیده کامل

پلاسمای سرد به‌دلیل داشتن دمای بین 25 تا 100 درجه سانتی‌گراد و فشار در حد اتمسفر یا حتی پایین‌تر، برای ارتقای سلامت و کیفیت محصولات زراعی به کار می‌رود. این روش، تولید کنندگان صنعت غذایی را از لزوم استفاده از مواد شیمیایی و یا روش‌هایی که ممکن است به بذر گیاه آسیب بزند، بی نیاز می کند. در این مقاله، اثر پلاسمای سرد آرگون بر روی بذر سویای مورد استفاده در جیره غذایی آبزیان، در 4 رقم و هر رقم در 2 طبقه مادری و گواهی شده مطالعه شد. در این راستا، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز به‌ترتیب با روش‌های چنس و ماهلی، ناکانو-آسادا و جیانوپولوتیس-رایز در تمامی رقم‌ها و طبقه‌ها اندازه‌گیری گردید. نتایج ثابت کرد که میزان فعالیت آنزیم کاتالاز به مقدار ۸۸/۰ تا ۴۰/۴ برابر، آنزیم اسکوربات پراکسیداز به میزان ۴/۰ تا ۰۱/۴ برابر و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز به میزان 86/0 تا 89/5 برابر افزایش پیدا کرده بود. این میزان افزایش فعالیت آنزیمی در تیمار 60 ثانیه‌ای پلاسمای سرد بدست آمد و تقریبا بیشتر گروه‌ها بعد از تیمار420 ثانیه دچار کاهش در فعالیت این آنزیم‌ها شدند. نتایج ثابت کرد برای تحریک جوانه زنی و فعالیت آنزیم‌های مهم در مسیر فعال سازی بذرهای سویا، زمان تیمار 60 ثانیه پلاسما با فرکانس و ولتاژ به‌ترتیب 8 کیلوهرتز و 5 کیلوولت مورد نیاز است. در صورتی که زمان‌های تیمار بالاتر با همین شرایط پلاسمای سرد، موجب کاهش فعالیت آنها می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1495 - سنجش سرانه مصرف آبزیان و راهکارهای توسعه مصرف در استان مازندران
حسین چیت ساز

چکیدهاین تحقیق به‌منظور سنجش سرانه مصرف آبزیان و ارائه راهکارهای توسعه مصرف آن در استان مازندران انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل خانوارهای شهری و روستایی استان مازندران به تعداد 1000 خانوار بوده است که نمونه گیری در دو گروه شاغلین دولتی و آزاد به روش تصادفی چکیده کامل

چکیدهاین تحقیق به‌منظور سنجش سرانه مصرف آبزیان و ارائه راهکارهای توسعه مصرف آن در استان مازندران انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل خانوارهای شهری و روستایی استان مازندران به تعداد 1000 خانوار بوده است که نمونه گیری در دو گروه شاغلین دولتی و آزاد به روش تصادفی انجام شد. پرسشنامه‌ای با هدف بررسی ویژگی های فردی پاسخگویان، مزایای مصرف آبزیان، تنگناهای مصرف آبزیان و عادات خرید و مصرف آبزیان در اختیار افراد قرار گرفت. براساس نتایج این مطالعه میانگین میزان مصرف آبزیان بین دو گروه شاغلین دولتی و آزاد اختلاف معنی داری نداشت، شرایط مطلوب مصرف آبزیان در بین دو گروه مورد مطالعه، بین 9 تا 11 کیلوگرم برآورد گردید. نتایج رگرسیون چندگانه، 5 عامل میزان تحصیلات، میزان درآمد، تعداد اعضای خانواده، قیمت بالای آبزیان و عدم آشنایی لازم با پخت آبزیان در تعیین میزان مصرف آبزیان معنی دار بودند و 8/51 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق (مصرف آبزیان) تبیین کردند. جهت توسعه مصرف آبزیان پیشنهاد می‌شود که برنامه‌ریزی برای افزایش سطح اطلاعات و فرهنگ عمومی، تنوع بخشی به روش ها و برنامه‌های ترویج و اشاعه مصرف آبزیان، گسترش مراکز توزیع و تولید آبزیان و کمک به فعالیت تعاونی‌ها و اتحادیه در عرصه بازاریابی آبزیان و اتخاذ سیاستهای حمایتی از جامعه صیادی برای ارتقای سطح رفاه اجتماعی ایشان و در نهایت کاهش قیمت آبزیان، مورد توجه برنامه ریزان توسعه مصرف آبزیان و سلامت اجتماعی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1496 - شاخص‌های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زی شناوران جانوری استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شرق استان گلستان (شهر گنبدکاووس)
مهرداد کمالی سنزیقی امیر رحیمی افشین قلیچی

هدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی در استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شهر گنبد کاووس در شرق استان گلستان بود که به‌مدت یک دوره پرورش از خرداد تا آبان‌ماه 1390 صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده هیچ اختلاف معنی دار چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی در استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شهر گنبد کاووس در شرق استان گلستان بود که به‌مدت یک دوره پرورش از خرداد تا آبان‌ماه 1390 صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده هیچ اختلاف معنی داری بین شاخص‌های بوم شناختی تنوع، غالبیت و یکنواختی در 6 استخر مورد بررسی مشاهده نگردید (05/0<P) ولی بین شاخص غناء در استخرهای مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0>P). دامنه شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی به‌ترتیب معادل 77/0-43/0، 61/0-25/0، 72/0-54/0 و 73/0-36/0 بودند. همچنین بیشترین کمیت شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی مربوط به استخرهای شماره 2، 1، 3 و 2 و کمترین کمیت مربوط به استخرهای 3، 6-4 به‌طور مشترک، 2 و 1 بود. بر اساس آنالیز ضریب همبستگی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها، تراکم نهایی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای نیترات، فسفات و فسفر- فسفات به میزان ترتیب 926/0-، 939/0 و 952/0 دارای همبستگی معنی دار بود ولی سایر شاخص‌های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی با هیچ یک از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها همبستگی معنی داری را نداشتند. بر اساس نتایج به‌دست آمده شاخص‌های بوم شناختی مختلف تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی تحت تأثیر مدیریت اکوسیستم، شرایط آب و هوایی و ماهیان پرورشی می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1497 - اثرات کشندگی سموم آبامکتین و پرتیکاکلر بر ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)
محمدفروهر واجارگاه امیر قادرمرزی سید علی اکبر هدایتی محمدرضا ایمانپور

با توجه به مصرف زیاد سموم برای اهداف کشاورزی، وجود سموم در آب‌های سطحی استان‌های شمالی ایران بسیار شایع است که می‌‌تواند اثرات نامطلوبی بر اکوسیستم‌های آبی، آبزیان و در نهایت انسان به‌عنوان مصرف کننده نهایی بگذارد. ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) از مهمترین گونه‌های چکیده کامل

با توجه به مصرف زیاد سموم برای اهداف کشاورزی، وجود سموم در آب‌های سطحی استان‌های شمالی ایران بسیار شایع است که می‌‌تواند اثرات نامطلوبی بر اکوسیستم‌های آبی، آبزیان و در نهایت انسان به‌عنوان مصرف کننده نهایی بگذارد. ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) از مهمترین گونه‌های کپور ماهیان دریای خزر می‌باشد که ذخایر طبیعی آن طی سال‌های اخیر به‌دلایل متعددی از جمله ورود سموم دفع آفات نباتی به اکوسیستم‌های آبی رو به کاهش نهاده است. از این رو در این تحقیق سمیت حاد کوتاه مدت سموم آبامکتین و پرتیکاکلر که به مقدار زیادی در استان‌های شمالی کشور استفاده می‌گردند بر روی بچه ماهیان 7- 5 گرمی کپور معمولی به‌منظور تعیین غلظت کشنده 50 درصد از جمعیت ماهیان در 96 ساعت مطالعه گردید. آزمایشات به صورت ساکن و براساس روش استاندارد O.E.C.D به‌مدت 4 شبانه روز انجام و پارامتر‌های فیزیکوشیمیایی آب از جمله pH، اکسیژن محلول و درجه حرارت اندازه‌گیری گردید که به‌ترتیب در دامنه متوسط 30/8 – 22/8 و 69–67 درصد و 9/17–7/17 قرار داشتند. بر اساس نتایج بدست آمده سمیت حاد سموم آبامکتین و پرتیکاکلر برای بچه ماهیان کپور معمولی به‌ترتیب 243/1 و 233/2 میلی‌گرم در لیتر محاسبه گردید و در ادامه حداکثر غلظت مجاز (M.A.C Value) این سموم به‌ترتیب 1243/0 و 2233/0 میلی‌گرم در لیتر برای بچه ماهیان کپور معمولی محاسبه گردید که با توجه به جدول تعیین سمیت سموم مختلف، سموم آبامکتین و پرتیکاکلر برای این ماهیان دارای سمیت متوسط محسوب می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1498 - شاخص‌های رشد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhunchus mykiss) در استخرهای خاکی با استفاده از آب لب‌شور زیرزمینی
محمود قانعی تهرانی

چکیدهبه‌دلیل کمبود منابع آب شیرین در کشور ایران، استفاده از منابع آب‌های لب‌شور و شور برای تولید محصولات شیلاتی مورد توجه قرار گرفته است. ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان به‌دلیل توانایی سازگاری با آب لب‌شور بیشتر از سایر گونه‌های پرورشی مورد توجه می‌باشد. در این پژوهش شاخص‌های چکیده کامل

چکیدهبه‌دلیل کمبود منابع آب شیرین در کشور ایران، استفاده از منابع آب‌های لب‌شور و شور برای تولید محصولات شیلاتی مورد توجه قرار گرفته است. ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان به‌دلیل توانایی سازگاری با آب لب‌شور بیشتر از سایر گونه‌های پرورشی مورد توجه می‌باشد. در این پژوهش شاخص‌های رشد ماهی قزل‌آلا در آب لب‌شور ppt 14 مستخرج از منابع آبی زیرزمینی در منطقه اسفراین (خراسان شمالی) در دو استخر خاکی به مساحت هر یک 3000 مترمربع با عمق مفید 8/1 متر در یک دوره پرورش 160 روزه (پاییز و زمستان) مورد بررسی قرار گرفت. ذخیره‌سازی اولیه بچه‌ماهیان در هر استخر 23000 عدد با میانگین وزنی 5/1±7/22 گرم بود. به‌دلیل تفاوت در نرخ بازماندگی ماهیان در استخر 1 (82 درصد) و 2 (88 درصد)، اختلاف در سایر پارامترها در پایان دوره پرورش معنی‌دار بود (05/0>P). به‌طوری‌که به‌ترتیب در استخرهای 1 و 2 بازدهی غذا 02/0±88/0 و 02/0±82/0، ضریب چاقی 01/0±42/1 و 03/0±29/1 و ضریب رشد ویژه 01/0±51/1 و 02/0±40/1 درصد در روز، نسبت کارآیی پروتئین 05/0±26/2 و 06/0±11/2 و ضریب تبدیل غذایی 02/0±18/1 و 04/0±25/1، میانگین وزن نهایی 7±390 و 7±340 گرم تعیین شد. نتایج نشان داد که بچه‌ماهیان در دو استخر بر خلاف اختلاف نسبی در شاخص‌های رشد، از وضعیت خوبی در پرورش با آب لب‌شور برخوردار بوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1499 - اثر عصاره آبی چای سبز و بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده بر ماندگاری گوشت چرخ‌شده ماهی کپور نقره‌ای (Hypophthalmichthys molitrix) در دمای یخچال
فاطمه نوغانی

چکیدهعصاره چای سبز به‌دلیل داشتن ترکیبات پلی‌فنلی با خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدانی قوی شناخته شده است. در این پژوهش، تأثیر سه عامل کاهش دما (5-3 درجه سانتی‌گراد)، عصاره آبی چای سبز (GTE) (به‌میزان ppm 800) و MAP (به نسبت 50:5:45 برای گازهای 2CO:2 چکیده کامل

چکیدهعصاره چای سبز به‌دلیل داشتن ترکیبات پلی‌فنلی با خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدانی قوی شناخته شده است. در این پژوهش، تأثیر سه عامل کاهش دما (5-3 درجه سانتی‌گراد)، عصاره آبی چای سبز (GTE) (به‌میزان ppm 800) و MAP (به نسبت 50:5:45 برای گازهای 2CO:2O:2N) بر تغییرات شیمیایی و حسی SCM، در مقایسه با بسته‌بندی معمولی (AP)، در دمای یخچال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج روند تغییرات پراکسید (PV) نشان داد که بعد از 4 روز، تمام تیمارها در مقایسه با AP، اثر محافظت‌کنندگی معنی‌داری بر اکسیداسیون روغن موجود در SCM دارند (05/0P<). استفاده از GTE و MAP به‌صورت جداگانه و به‌خصوص به شکل ترکیبی موجب کندتر شدن نرخ تشکیل اسیدهای چرب آزاد (FFAs) گردید، چرا که بر خلاف تیمار AP، افزایش این شاخص فقط در روز 16 بررسی معنی‌دار بود. مقدار مواد واکنش‌گر با تیوباربیوتیک اسید (TBARS) نمونه شاهد در روز 16 از حداکثر مجاز گذشته و به 21/0±51/2 میلی‌گرم رسید. استفاده از GTE اثر قابل ملاحظه‌ای بر روند افزایشی شاخص TBARS نمونه‌ها در مقایسه با AP نداشت (05/0P>). روند تغییرات pH در تمامی تیمارها صعودی بوده و تیمارهای GTE و یا MAP، بر افزایش pH مؤثر نبودند. در ارزیابی‌های حسی، تیمار MAP در مقایسه با تیمار GTE، امتیاز کیفی کل بالاتری کسب نمود و اختلاف معنی‌داری با MAP+TE در دمای یخچال نداشت. در مجموع MAP+GTE به‌عنوان تیمار منتخب و مؤثر در افزایش عمر ماندگاری SCM در شرایط نگهداری در یخچال، توانست زمان ماندگاری را حداقل 4 روز بهبود بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1500 - تاثیر پری‌بیوتیک سانیار بر کاهش آلودگی ترکیبات نیتروژنی آب و بهبود عملکرد فیزیولوژیکی ماهی کپور معمولی در سیستم بیوفلاک
حسین آدینه

در این پژوهش اثرات استفاده از پری بیوتیک پودری و مایع سانیار بر کیفیت ترکیبات نیترونی آب و عملکرد فیزیولوژیکی ماهی کپور معمولی در سیستم بیوفلاک مورد بررسی قرار گرفت. ماهی کپور معمولی (45/0± 09/10 گرم) در 18 مخزن (35 لیتر) در 6 تیمار به مدت 60 روز ذخیره شد که شامل چکیده کامل

در این پژوهش اثرات استفاده از پری بیوتیک پودری و مایع سانیار بر کیفیت ترکیبات نیترونی آب و عملکرد فیزیولوژیکی ماهی کپور معمولی در سیستم بیوفلاک مورد بررسی قرار گرفت. ماهی کپور معمولی (45/0± 09/10 گرم) در 18 مخزن (35 لیتر) در 6 تیمار به مدت 60 روز ذخیره شد که شامل موارد زیر است: تیمار شاهد بدون افزودنی با آب تمیز (C)، تیمار شاهد بدون افزودنی با فلاک (FC)، تیمارهای فلاک با 1/0 گرم و 2/0 گرم پری بیوتیک پودری (FP1 and FP2) و تیمارهای فلاک با 1 میلی لیتر و 2 میلی لیتر پری بیوتیک مایع (FL1 and FL2) در 100 گرم غذای پایه بود. پارامترهای آب در حد استاندارد برای این گونه حفظ شد. غلظت آمونیاک کل (TAN) بین تیمارهای آزمایشی اختلاف آماری معنی داری داشت. در تیمار FP1 عملکرد رشد ماهی به طور معنی داری بیشتر و ضریب تبدیل غذایی کمتر بدست آمد. بیشترین فعالیت پروتئاز روده (05/0± 42/8) در تیمار FP1 بدست آمد. سرم ایمونوگلوبولین و لیزوزیم در تیمارهای FP2 و FL1 به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از 1/0 گرم پودر پری بیوتیک سانیار در 100 گرم غذا در سیستم بیوفلاک می تواند باعث بهبود کیفیت آب و عملکرد رشد و ایمنی ماهی کپور معمولی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1501 - تولید پسماند و روش‌های مدیریت آن در سیستم‌های آبزی پروری
رضا اکرمی

چکیده آبزی پروری سریع ترین رشد بخش تولید غذای حیوانی در سراسر جهان است و در حال تبدیل شدن به منبع اصلی تولید آبزیان برای مصارف انسانی است. آبزی پروری متراکم یک راه حل مناسب برای افزایش تولید می‌باشد که خود مستلزم افزایش استفاده از نهاده‌هایی مانند ماهی و خوراک در واحد چکیده کامل

چکیده آبزی پروری سریع ترین رشد بخش تولید غذای حیوانی در سراسر جهان است و در حال تبدیل شدن به منبع اصلی تولید آبزیان برای مصارف انسانی است. آبزی پروری متراکم یک راه حل مناسب برای افزایش تولید می‌باشد که خود مستلزم افزایش استفاده از نهاده‌هایی مانند ماهی و خوراک در واحد سطح، افزایش تولید پساب در سیستم و در نتیجه تخریب محیط زیست شده است. از کل مواد مغذی وارد شده به استخرهای پرورشی، تنها 30 درصد به محصول تبدیل و مابقی آن به شکل لجن و پسماند به محیط زیست تخلیه می‌شود که این موضوع، نگرانی عمومی را افزایش و پایداری آبزی پروری را تهدید می کند. بنابراین، نیاز به توسعه سیستم‌های پرورشی است که با مدیریت کارآمد پسماند، تولید ماهی افزایش و تخریب محیط زیست ناشی از پسماند آبزی پروری را محدود و پایداری آن را تضمین کند. این مقاله جنبه‌های مختلف تولید پسماند در آبزی‌پروری و پیشنهادهایی برای مدیریت آن در سیستم‌های پرورشی مختلف برای اطمینان از تولید آبزی پروری پایدار ارائه می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1502 - گزارش ماهی گلچراغ (Garra rufa) در رودخانه زاب استان آذربایجان غربی و اهمیت آن در بهداشت انسان
میریوسف یحیی زاده مسعود صیدگر صابر شیری ژاله علیزاده اوصالو

خانواده کپور ماهیان، بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین رودخانه‌‌های ایران محسوب می‌شود که از رودخانه‌های خاور میانه منشاء می‌گیرد. Garra rufa یکی از حدود 100 گونه از جنس Garra و یکی از کوچکترین اعضای خانواده کپور ماهیان است. این مطالعه با هدف بررسی وقوع و شناسایی ماهی G. چکیده کامل

خانواده کپور ماهیان، بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین رودخانه‌‌های ایران محسوب می‌شود که از رودخانه‌های خاور میانه منشاء می‌گیرد. Garra rufa یکی از حدود 100 گونه از جنس Garra و یکی از کوچکترین اعضای خانواده کپور ماهیان است. این مطالعه با هدف بررسی وقوع و شناسایی ماهی G. rufa در رودخانه زاب، شمال غرب ایران در طول سال 1389 در فصول مختلف سال با صید و نمونه‌برداری از نقاط مختلف رودخانه زاب با استفاده از دستگاه شوک‌دهنده الکتریکی و انجام زیست‌سنجی اجرا گردید. از 50 نمونه بررسی شده، ماهیان از لحاظ طولی دارای حداکثر طول 162 و حداقل 37 میلی‌متر با میانگین طول کل 9/11±9/114 میلی‌متر، از لحاظ وزنی نیز دارای حداکثر وزن 1/58 گرم وحداقل 6/0 گرم با میانگین وزن 8/27±74/25 گرم بودند. این ماهی دارای اهمیت بهداشتی بوده و حفظ ذخایر آن اهمیت ویژه‌ای دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1503 - تعیین سمیت کشنده و اثرات سم سایپرمترین بر شاخص‌های هماتولوژیکی ماهی کپور نقره‌ای (Hypophthalmichthys molitrix, Richardson 1845)
محسن تجری سیدعلی اکبر هدایتی حامد کلنگی میاندره عبدالرضا جهانبخشی

در این مطالعه اثر سم کشاورزی سایپرمترین بر شاخص‌های خون‌شناسی ماهی کپور نقره‌ای مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با تعیین دامنه‌ای از غلظت‌های سایپرمترین به‌منظور تعیین LC50 تلفات ماهیان کپور نقره‌ای در زمان‌های 24، 48، 72 و 96 ساعت محاسبه شد. سپس با توجه به میزان LC50 آزمای چکیده کامل

در این مطالعه اثر سم کشاورزی سایپرمترین بر شاخص‌های خون‌شناسی ماهی کپور نقره‌ای مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با تعیین دامنه‌ای از غلظت‌های سایپرمترین به‌منظور تعیین LC50 تلفات ماهیان کپور نقره‌ای در زمان‌های 24، 48، 72 و 96 ساعت محاسبه شد. سپس با توجه به میزان LC50 آزمایش جداگانه‌ای طراحی شد و با القای غلظت تحت کشنده این ماده پارامترهای خون‌شناسی ماهی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از آزمایش از نرم‌افزارهای spss و پروبیت آنالایزر استفاده شد. طی انجام آزمایش هیج کدام از ماهیان گروه شاهد تلفاتی نداشتند. LC50 سم سایپرمترین برای ماهی کپور نقره‌ای 31/0±27/1به‌دست آمد. ماهیان به‌مدت 96 ساعت در معرض سایپرمترین قرار گرفته و آزمایشات خون‌شناسی تغییرات معنی‌داری را در افزایش گلبول‌های سفید و قرمز خون نشان داد همچنین شاخص لمفوسیت کاهش یافت اما هموگلوبین، هماتوکریت، M.C.H، M.C.H.C و M.C.V و نوتروفیل افزایش یافت (05/0>P). نتایج این آزمایش نشان می‌دهد، که سم سایپرمترین یک ماده دارای سمیت بسیار بالا در ماهی کپور نقره‌ای می‌باشد و باید تا حد ممکن از ورود این سم به اکوسیستم‌های آبی جلوگیری شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1504 - مبانی احکام تکلیفی و وضعی اسراف آب و ضمان ناشی از آن
ناهید دهقان عفیفی احمد باقری سید ابوالقاسم نقیبی

10.22034/ijrj.2019.666897

اسراف یکی از رذائل اخلاقی در دین اسلام بوده و عقل و عرف بر حرمت و قبح آن صحه گذارده اند. در این میان آب به عنوان عنصری حیاتی یکی از موادی است که در دسترس بشر قرار دارد. اسراف زیاده روی و تجاوز از اندازه و حدود است و اتلاف نیز به معنای نابود کردن می باشد. شناخت مفهوم اسر چکیده کامل

اسراف یکی از رذائل اخلاقی در دین اسلام بوده و عقل و عرف بر حرمت و قبح آن صحه گذارده اند. در این میان آب به عنوان عنصری حیاتی یکی از موادی است که در دسترس بشر قرار دارد. اسراف زیاده روی و تجاوز از اندازه و حدود است و اتلاف نیز به معنای نابود کردن می باشد. شناخت مفهوم اسراف و همچنین اتلاف در فهم حرمت تکلیفی و وضعی که در بردارنده ضمان است، کمک شایانی خواهد نمود. آیات قرآن با مفهوم شامل حرمت اسراف است. احادیث نیز به دو دسته تقسیم می شوند که دربردارنده عباراتی در تقبیح اسراف آب می باشند. برخی با مفهوم و برخی دیگر با منطوق و صراحت اسراف آب را حرام دانسته اند. در این میان قواعد فقهی مورد استفاده در فقه مانند لاضرر و لاحرج و اتلاف و تسبیب می تواند ضمان را برای فرد مسرف اثبات نماید. البته ایرادی که در این میان می تواند متوجه دلائل فوق باشد اینکه اتلاف و تسبیب در مورد مال دیگران می باشد در حالی که شامل مال خصوصی نمی شود. نوشته ای مستقل در زمینه مستندات موجود مربوط به حرمت و یا ضمان اسراف آن وجود ندارد بلکه بیشتر احکامی کلی است که در رسائل عملیه دیده می شود. نتیجه حاصل از این نوشتار کوتاه اثبات حرمت تکلیفی و ضمان اسراف کننده آب می باشد. بدین بیان که شهروندان به بهانه پرداخت بهای آب مصرفی حق زیاده روی نداشته و دولت می تواند با استناد به مستندات بیان شده فرد را ضامن معرفی کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1505 - تأثیر سونیکاسیون حرارتی بر ترکیبات زیست‌فعال آب آلبالو در مقایسه با روش معمول پاستوریزاسیون
لیلا هوشیار جواد حصاری صدیف آزادمرد دمیر چی ممنونه شنگول

10.30495/jfh.2024.543643

هدف از این پژوهش، مطالعه تأثیر سونیکاسیون حرارتی در مقایسه با روش معمول پاستوریزاسیون روی ترکیبات زیست‌فعال و برخی از ویژگی های آب آلبالو بود. تیمارها شامل نمونه کنترل، نمونه پاستوریزه شده (90 درجه سیلسیوس، 30 ثانیه)، نمونه حرارت داده شده در دمای 60 درجه سیلسیوس به مدت چکیده کامل

هدف از این پژوهش، مطالعه تأثیر سونیکاسیون حرارتی در مقایسه با روش معمول پاستوریزاسیون روی ترکیبات زیست‌فعال و برخی از ویژگی های آب آلبالو بود. تیمارها شامل نمونه کنترل، نمونه پاستوریزه شده (90 درجه سیلسیوس، 30 ثانیه)، نمونه حرارت داده شده در دمای 60 درجه سیلسیوس به مدت 4، 8 و12 دقیقه، نمونه فراصوت بدون حرارت در همان زمان ها و دامنه های 4/24، 7/42 و61 میکرومتر (50، 75 و 100 درصد) و نمونه فراصوت با حرارت 60 درجه سیلسیوس در همان مدت و دامنه ها بودند. تیمار پاستوریزاسیون کاهش 7/31 درصد از محتوای ویتامین ث، 9/22 درصد از محتوای فنولی، 4/19 درصد از محتوای آنتی اکسیدانی، 2/6 درصد از محتوای آنتوسیانینی آب آلبالو را موجب شد. در دامنه 61 میکرومتر فراصوت دمای 60 درجه سیلسیوس و زمان 12 دقیقه، 8/20 درصد از محتوای ویتامین ث کاسته شد. هم‌چنین، با افزایش دما، دامنه و زمان فراصوت میزان محتوای فنولی کاهش یافت. دامنه های بالای فراصوت کاهش معنی دار(p <0.05) در محتوای آنتوسیانینی را موجب گردید به طوری‌ که در دامنه 61 میکرومتر، زمان 4 دقیقه و دمای 60 درجه سیلسیوس محتوای آنتوسیانینی 6/6 درصد کاسته شد. در کل، نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد تیمار فراصوت با دامنه 7/42 میکرومتر (75 درصد) در دمای 60 درجه سیلسیوس می تواند مؤثرترین تیمار در حفظ خصوصیات کیفی آب آلبالو در مقایسه با روش پاستوریزاسیون باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1506 - تک‌یاخته‌های زئونوتیک منتقله از آب و موادغذایی تهدیدی ناشناخته به‌عنوان عوامل بیولوژیک در بیوتروریسم (مقاله مروری)
ناصر حاجی پور جمال قره خانی

10.30495/jfh.2019.665682

برخی از تک‌یاخته‌های زئونوتیک به‌راحتی از طریق موادغذایی و آب منتقل و باعث بیماری‌های جدی در انسان و حیوان می‌شوند. این عوامل بیماریزا به‌علت اینکه برخی از خصوصیات یک عامل بیولوژیک مؤثر از جمله دوره کمون و دوز عفونی پایین، مقاومت بالا در برابر ضدعفونی‌کننده‌ها را دارا ه چکیده کامل

برخی از تک‌یاخته‌های زئونوتیک به‌راحتی از طریق موادغذایی و آب منتقل و باعث بیماری‌های جدی در انسان و حیوان می‌شوند. این عوامل بیماریزا به‌علت اینکه برخی از خصوصیات یک عامل بیولوژیک مؤثر از جمله دوره کمون و دوز عفونی پایین، مقاومت بالا در برابر ضدعفونی‌کننده‌ها را دارا هستند. بنابراین می‌توانند به‌عنوان یک عامل بیولوژیک ناشناخته در بیوتروریسم ایفای نقش کنند. با تهدیدات فزاینده بیوتروریسم و عوامل بیولوژیکی و استفاده آن‌ها توسط برخی از کشورهای استعمارگر، شناسایی و شناخت این عوامل ناشناخته و راه‌های پیشگیری از آن امری ضروری به‌نظر می‌رسد. بر اساس یک مطالعه سیستماتیک کلید واژه‌های بیوتروریسم، بیولوژیک و زئونوزهای تک یاخته‌ای، انگل، اسامی انگل‌های منتقله از آب و مواد غذایی در پایگاه‌های معتبر اطلاعاتی جستجو و موضوعات مرتبط مطالعه گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد که تک‌یاخته‌های زئونوزتیک نظیر ژیاردیا اینتستینالیس، انتاموبا هیستولیتیکا، کریپتوسپوریدیوم پارووم و توکسوپلاسما گوندی که توانایی انتقال از طریق موادغذایی و آب را دارند، به‌عنوان عوامل بیولوژیکی در حملات بیوتروریسم ایفای نقش می‌کنند. از آنجایی که این تک‌یاخته‌ها در برابر برخی از ضدعفونی‌کننده‌ها از جمله کلر و دماهای پایین مقاوم هستند، بنابراین تنها راه مقابله با آن‌ها در زمان‌های بحران، جوشاندن آب در دمای 60 درجه سلسیوس به‌مدت 15-10 دقیقه و نیز پختن کامل موادغذایی مشکوک به آلودگی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1507 - اثر ضد باکتریایی نانو ذرات اکسید آهن (Fe3O4) در تصفیه آب
نعیمه شعبانی لکرانی افشین جوادی هدی جعفری زاده- مالمیری حمید میرزایی جاوید صادقی

10.30495/jfh.2021.1916571.1298

در برنامه‌های کاربردی آب سیستم های نامناسب زهکشی سبب افزایش آلودگی منابع آب می شود این مطالعه باهدف یافتن ضدعفونی‌کننده سازگار با محیط‌زیست در مرحله منعقد سازی در تصفیه‌خانه‌های آب آشامیدنی انجام‌شده است. در این مطالعه نانو ذرات اکسید آهن به روش هم رسوبی سنتز گردید و فع چکیده کامل

در برنامه‌های کاربردی آب سیستم های نامناسب زهکشی سبب افزایش آلودگی منابع آب می شود این مطالعه باهدف یافتن ضدعفونی‌کننده سازگار با محیط‌زیست در مرحله منعقد سازی در تصفیه‌خانه‌های آب آشامیدنی انجام‌شده است. در این مطالعه نانو ذرات اکسید آهن به روش هم رسوبی سنتز گردید و فعالیت ضد باکتریایی نانو ذرات اکسید آهن سنتز شده بر روی شش گونه از باکتری‌های مهم باکتریایی (شامل اشرشیا کولای و انتروکوکوس فیکالیس و کلبسیلا پنومونیه و سودوموناس آئروجینوزا، باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس اورئوس) مورد ارزیابی قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که بیشترین اثر نانو ذرات اکسید آهن سنتز شده با 07/0 MIC<میکروگرم بر میلی‌لیتر در برابر باسیلوس سرئوس و انتروکوکوس فیکالیس است. بعلاوه، نانو ذرات اکسید آهن دارای فعالیت ضد باکتریایی علیه استافیلوکوکوس آرئوس با 3/0 =MIC میکروگرم در میلی‌لیتر و در کلبسیلا پنومونیه 25/1MIC= و سودوموناس آئروجینوزا و اشرشیاکلی 6/0 =MIC میکروگرم در میلی‌لیتر بود. نتایج MBC نشان داد که نانو ذرات اکسید آهن توانست 9/99 درصد از باکتری های اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس آرئوس در غلظت 25/1 میکروگرم در میلی‌لیتر و کلبسیلا پنومونیه در غلظت 5/2 میکروگرم در میلی‌لیتر از باکتری‌های را از بین ببرد. نتایج به‌دست‌آمده پتانسیل ضد باکتریایی از نانو ذرات را برای استفاده در تصفیه آب نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد که استفاده از نانو ذرات Fe3O4 به‌عنوان جاذب در فرآیند تصفیه آب می‌تواند یک جایگزین کارآمد و اقتصادی برای ضدعفونی کردن آب در مراحل اولیه تصفیه آب باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1508 - بهینه‌سازی شرایط ازون‌دهی آب باهدف حذف هورمون‌های استرون و 17 بتا-استرادیول
خداویردی عباس‌زاده معروفان حمید میرزایی امیرعباس متین افشین جوادی علیرضا امانی قدیم

10.30495/jfh.2020.1908282.1283

حضور مواد شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز در محیط‌زیست و اثرات نامطلوب آن‌ها بر سلامت انسان و حیوانات توجه زیادی را در سال‌های اخیر به خود جلب کرده است. استروژن‌ها مهم‌ترین مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز بدن بوده و استرون (E1) و 17بتا- استرادیول (E2) قوی‌ترین آن‌ها می‌باشن چکیده کامل

حضور مواد شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز در محیط‌زیست و اثرات نامطلوب آن‌ها بر سلامت انسان و حیوانات توجه زیادی را در سال‌های اخیر به خود جلب کرده است. استروژن‌ها مهم‌ترین مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز بدن بوده و استرون (E1) و 17بتا- استرادیول (E2) قوی‌ترین آن‌ها می‌باشند. هدف از این تحقیق بهینه‌سازی شرایط حذف هورمون‌های E1 و E2 در آب با استفاده از ازون‌دهی است. برای ارزیابی مقدار E1و E2از روش کرواتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شد و برای ارزیابی میزان تأثیر ازون‌دهی در حذف هورمون‌های مورد مطالعه، ابتدا شرایط بهینه ازون‌دهی ازنظر غلظت گاز ازون، مدت‌زمان ازون‌دهی، pH و غلظت هورمون‌های E1و E2محاسبه شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده غلظت ازون برابر ۴ میلی‌گرم در لیتر، مدت‌زمان ۵ دقیقه، pH برابر ۶ و غلظت اولیه محلول هورمون‌های E1و E2تا ۱۰ میلی‌گرم در لیتر بیشترین تأثیر را داشت. درنهایت ازون‌دهی با شرایط بهینه باعث حذف ۹۰ درصد E1و 95 درصد E2شد. درمجموع نتایج این تحقیق نشان داد که ازون‌دهی در شرایط بهینه روش مناسبی برای حذف این هورمون‌ها از آب می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1509 - کاربرد روش جدید میکرواستخراج برای اندازه‌گیری آفت‌کش‌های اورگانوفسفره در آب‌میوه به‌روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا
رزیتا فخیم رسولزاده محمدرضا افشار مقدم جلیل خندقی

10.30495/jfh.2020.1893265.1263

محصولات کشاورزی از جمله میوه‌ها به‌عنوان مواد اولیه تهیه آب‌میوه‌ها تحت تأثیر آفات متفاوت قرار می‌گیرند و به‌منظور مبارزه با این عوامل در فعالیت‌های کشاورزی آفت‌کش‌ها به‌طور مرتب مورد استفاده قرار می‌گیرند. قسمتی از این مواد نه‌تنها در سطح محصولات باقی می‌ماند بلکه به‌د چکیده کامل

محصولات کشاورزی از جمله میوه‌ها به‌عنوان مواد اولیه تهیه آب‌میوه‌ها تحت تأثیر آفات متفاوت قرار می‌گیرند و به‌منظور مبارزه با این عوامل در فعالیت‌های کشاورزی آفت‌کش‌ها به‌طور مرتب مورد استفاده قرار می‌گیرند. قسمتی از این مواد نه‌تنها در سطح محصولات باقی می‌ماند بلکه به‌داخل بافت آن‌ها نفوذ می‌کند؛ به‌طوری‌که اغلب محصولات کشاورزی که در معرض آفت‌کش‌ها قرار گرفته‌اند حاوی مقادیری از باقیمانده آفت‌کش‌ها می‌باشند که به‌همراه غذا‌ها وارد بدن مصرف‌کنندگان می‌شوند. به‌همین دلیل استفاده از روش‌های دقیق و کارآمد در ارزیابی مقادیر باقی‌مانده این ترکیبات در محصولات غذایی از ارزش بالایی برخوردار است. در این کار پژوهشی ترکیبی از روش‌های میکرواستخراج مایع-مایع کمک شده با هوا و انجماد قطره‌ شناور آلی برای استخراج و پیش‌تغلیظ و سپس اندازه‌گیری کمی برخی از آفت‌کش‌های ارگانوفسفره پرکاربرد در ایران (دیازینون، کلرپریفوس، فوسالون، متیل‌پاراتیون و متیل‌آزینفوس) از نمونه‌های آب‌میوه بسته‌بندی‌شده به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا توسعه داده‌شده است. در شرایط بهینه، 32 میکرو لیتر منتول به‌عنوان حلال استخراج‌کننده، 75 میکرو لیتر استونیتریل به‌عنوان حلال کمک پخش‌کننده در دمای 60 درجه‌ سلسیوس برای استخراج آنالیت‌ها مورد استفاده قرار گرفت. روش پیشنهادی ساده، قابل‌اعتماد و ارزان بوده و مقادیر مطلوبی برای راندمان استخراج به‌دست می‌دهد به‌طوری‌که تحت شرایط بهینه راندمان استخراج در محدوده‌ی 79-61 درصد به‌دست ‌آمد. درصد انحراف استاندارد نسبی بر اساس مساحت زیر پیک، 6/4 و 9/۶ به‌دست‌آمد که نشان از تکرارپذیری بالای روش ارائه ‌شده دارد. از دیگر مزایای این ‌روش می‌توان به مصرف کم حلال‌های آلی و زمان آنالیز کوتاه اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1510 - تعیین کیفیت بهداشتی خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) هفت برم استان فارس از نظر عناصر سنگین انباشته ‌شده در محصول
نیما شیری امین غلامحسینی رضا سلیقه زاده احمد رهبر نگین درخشش

10.30495/jfh.2021.1919472.1304

با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت چکیده کامل

با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت گیرد. بدین منظور، نمونه های خرچنگ به تعداد مجموعاً 45 نمونه از سه برم (آبگیر) دائمی صید شد و به آزمایشگاه منتقل گردید. آماده‌سازی عضله دمی آن‌ها به‌عنوان بافت خوراکی، از طریق هضم مرطوب و سنجش فلزات سنگین (کادمیوم، مس، نیکل، سرب و روی) از طریق طیف بینی جذب اتمی (AAS) صورت گرفت. یافته های تحقیق نشانگر این بودند که فلزات کادمیوم (003/0 ± 004/0) و روی (747/0 ± 61/2 میکروگرم بر گرم وزن خشک) به‌ترتیب دارای کمترین و بیشترین غلظت در عضله دمی خرچنگ دراز هفت برم بودند. با توجه به این‌که غلظت تمامی عناصر سنگین مورد سنجش در محدوده های مجاز استانداردهای بهداشتی (WHO و FAO) قرار داشتند و همچنین بر اساس ارزیابی خطر بهداشتی (شاخص دریافت روزانه)، خرچنگ های هفت برم فارس از نظر باقیمانده این عناصر از سلامت قابل‌قبولی برخوردار هستند و مصرف روزانه و مداوم این محصولات آبزی توسط مصرف‌کنندگان کاملاً ایمن محسوب می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1511 - بررسی اثر ماریناد کردن با عصاره‌ی آبی زنجبیل و اسیدسیتریک روی برخی از ویژگی‌های میکروبی و شیمیایی گوشت شتر
وجیهه دیانی عراقی نفیسه زمین دار مریم گل آبادی

10.30495/jfh.2021.1910502.1287

ماریناد کردن گوشت در محلول های حاوی اسیدهای آلی و عصاره گیاهان سبب کاهش بار میکروبی و افزایش زمان ماندگاری آن می شود. در مطالعه حاضر اثر ماریناد کردن گوشت شتر در عصاره آبی زنجبیل و اسیدسیتریک بر میزان رشد باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای و تغییرات pH و کل چکیده کامل

ماریناد کردن گوشت در محلول های حاوی اسیدهای آلی و عصاره گیاهان سبب کاهش بار میکروبی و افزایش زمان ماندگاری آن می شود. در مطالعه حاضر اثر ماریناد کردن گوشت شتر در عصاره آبی زنجبیل و اسیدسیتریک بر میزان رشد باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای و تغییرات pH و کل مواد ازته فرار (TVN) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور نمونه‌های گوشت ران شتر به گروه کنترل (آب مقطر) و گروه‌های ماریناد شده با اسیدسیتریک (5/0 و 1 و 5/1 درصد) و ترکیب عصاره آبی زنجبیل 30 درصد و اسیدسیتریک (5/0 و 1 و 5/1درصد)، دسته‌بندی شدند. نمونه‌ها در دمای 4 درجه سلسیوس نگهداری شده و پس از زمان های 24 و 48 ساعت، آزمون‌های میکروبی و شیمیایی انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که بین گروه کنترل با سایر گروه‌ها، اختلاف آماری معنی‌داری وجود داشت (05/0˂p ). بیشترین رشد میکروبی در زمان ۲۴ و ۴۸ ساعت مربوط به گروه کنترل بود. کمترین میزان pH مربوط به اسیدسیتریک 5/1 درصد و بیشترین آن در گروه کنترل و عصاره زنجبیل 30 درصد مشاهده شد. مقدار TVN در نمونه کنترل در زمان ۴۸ ساعت نسبت به سایر گروه‌های ماریناد به شکل چشم‌گیری بالاتر بود (05/0˂p ). با توجه به نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد که تغییرات غلظت اسیدسیتریک بر میزان رشد باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا‌ کولای تلقیح شده بر گوشت شتر مؤثر بوده است.TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack// پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1512 - بررسی میزان بیس فنول آ در آب‌های بسته‌بندی تجاری عرضه شده در بازار اردبیل و بهینه‌سازی ازون‌دهی آب برای کاهش آن
میرعلی رحیمی زاد تولون حمید میرزایی امیرعباس متین افشین جوادی علیرضا امانی قدیم

10.30495/jfh.2021.677459

بیس فنول آ یک ماده شیمیایی مختل‌کننده غدد درون ریز استروژنیک بوده و آلودگی آب های آشامیدنی به آن مشکلات عدیده‌ای در سلامت انسان ایجاد می‌کند. هدف از مطالعه حاضر، تعیین میزان بیس‌فنول‌آ در آب‌های بسته‌بندی‌ عرضه شده در اردبیل و بهینه‌سازی شرایط ازون‌زنی جهت کا چکیده کامل

بیس فنول آ یک ماده شیمیایی مختل‌کننده غدد درون ریز استروژنیک بوده و آلودگی آب های آشامیدنی به آن مشکلات عدیده‌ای در سلامت انسان ایجاد می‌کند. هدف از مطالعه حاضر، تعیین میزان بیس‌فنول‌آ در آب‌های بسته‌بندی‌ عرضه شده در اردبیل و بهینه‌سازی شرایط ازون‌زنی جهت کاهش آن بود. برای این منظور از 13 برند آب بطری شده 5 نمونه انتخاب شد. از هر برند یک نمونه در روز اول و 4 نمونه دیگر بعد از 30 روز نگهداری در دماهای 5، 15، 25 و 40 درجه سلسیوس با استفاده از روش کرو‌ماتور‌گرافی مایع با کارایی بالا آزمایش شد. برای تعیین میزان کارایی ازون‌زنی، ابتدا میزان غلظت ازون مصرفی، pH محیط، مدت‌زمان ازون‌زنی و غلظت اولیه بیس‌فنول اولیه بهینه‌سازی و سپس آزمایش در شرایط بهینه انجام شد. مقدار بیس‌فنول‌آ در تمام برندها در روز اول در حد مجاز وزارت بهداشت آمریکا (20 میکروگرم بر لیتر) بود. با افزایش دمای شرایط نگهداری مقدار آن در تمام نمونه‌ها افزایش یافت و در دمای 40 درجه سلسیوس مقدار آن در 3 برند بیشتر از حد مجاز شد. غلظت ازون 6 میلی‌گرم بر لیتر، pH مساوی 7، غلظت محلول بیس فنول آ 10 میلی‌گرم بر لیتر و زمان ازون زنی 10 دقیقه به‌عنوان شرایط بهینه به‌دست آمد و ازون زنی در این شرایط باعث حذف ۹۰ درصد بیس فنول آ موجود در آب شد. درمجموع می‌توان گفت میزان بیس‌فنول‌آ در آب‌های بطری شده در طول مدت نگهداری و بخصوص در دماهای خارج از یخچال افزایش می‌یابد و ازون‌زنی در شرایط بهینه روش مؤثری در کاهش آن می‌باشد.TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack//TRANSLATE with xEnglishArabicHebrewPolishBulgarianHindiPortugueseCatalanHmong DawRomanianChinese SimplifiedHungarianRussianChinese TraditionalIndonesianSlovakCzechItalianSlovenianDanishJapaneseSpanishDutchKlingonSwedishEnglishKoreanThaiEstonianLatvianTurkishFinnishLithuanianUkrainianFrenchMalayUrduGermanMalteseVietnameseGreekNorwegianWelshHaitian CreolePersian// TRANSLATE with COPY THE URL BELOW BackEMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster PortalBack// پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1513 - ریز پلاستیکها، چالشی نوظهور برای سلامت آب و غذا
گیتی کریم

10.30495/jfh.2022.1967981.1377

ریزپلاستیک‌ها به‌عنوان آلاینده‌های نوظهور محیط زیست شناخته می‌شوند که بر حسب منبع تولید، به ریزپلاستیک‌های اولیه و ثانویه طبقه‌بندی می‌شوند. شکل، اندازه و رنگ در بین سایر ویژگی‌ها، از دیگر مختصات آن‌هاست که توانایی این مواد را برای دستیابی به زنجیره غذایی و خطرات ناشی ا چکیده کامل

ریزپلاستیک‌ها به‌عنوان آلاینده‌های نوظهور محیط زیست شناخته می‌شوند که بر حسب منبع تولید، به ریزپلاستیک‌های اولیه و ثانویه طبقه‌بندی می‌شوند. شکل، اندازه و رنگ در بین سایر ویژگی‌ها، از دیگر مختصات آن‌هاست که توانایی این مواد را برای دستیابی به زنجیره غذایی و خطرات ناشی از آن تعیین می‌کند. در حالی‌که اثرات زیست‌محیطی ریزپلاستیک‌ها مورد توجه بسیاری قرار گرفته است، بررسی میزان خطرات ناشی از در معرض قرار گرفتن انسان به غذاهای آلوده به ریزپلاستیک‌ها هنوز به‌طور کامل ارزیابی نشده است. هدف از بررسی حاضر مرور اجمالی اطلاعات و دانش کنونی در مورد وجود ریزپلاستیک‌ها در مواد غذایی و نوشیدنی و اثر سوء آن‌ها بر موجودات زنده و انسان است. محققین داده‌های موجود را نه‌تنها ناکافی، بلکه سئوال برانگیز و مبهم می‌دانند؛ زیرا یک روش کمی، استاندارد و واحد برای اندازه‌گیری وجود ندارد. در بین مواد غذایی، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، ماهی‌ها، آب و نمک به‌عنوان منابع شناخته شده آلوده به ریزپلاستیک‌ها هستند که برای سلامت انسان خطرآفرین شناسایی شده‌اند. لذا علاوه بر مطالعه روی آلودگی سایر انواع مواد غذایی، ضروری است روش‌های تشخیص استانداردسازی شوند. هم‌چنین راه‌های کاهش ورود یا حذف این مواد از منابع آبی و غذایی مورد توجه و بررسی‌های بیش از بیش قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1514 - مقایسه تأثیر حلال‌های هیدرواتانولی و آبی روی پتانسیل عملکردی و ترکیبات فعال عصاره کدوحلوائی (Cucurbita moschata)
زهرا لطیفی سعید عابدیان کناری علی اکبر مشایخ

10.30495/jfh.2021.1932329.1316

کدوحلوائی (Cucurbita moschata) یکی از سبزیجاتی است که دارای ارزش تغذیه ای بالا و ترکیبات زیست فعال است. هدف از این مطالعه، مقایسه تأثیر حلال های هیدرواتانولی و آبی روی پتانسیل عملکردی و بررسی ترکیبات زیست فعال عصاره کدوحلوائی می باشد. جهت بررسی های عملکردی عصاره ها، میز چکیده کامل

کدوحلوائی (Cucurbita moschata) یکی از سبزیجاتی است که دارای ارزش تغذیه ای بالا و ترکیبات زیست فعال است. هدف از این مطالعه، مقایسه تأثیر حلال های هیدرواتانولی و آبی روی پتانسیل عملکردی و بررسی ترکیبات زیست فعال عصاره کدوحلوائی می باشد. جهت بررسی های عملکردی عصاره ها، میزان آسکوربیک اسید، فنل و فلانوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی به دو روش DPPH و FRAP انجام گردید و همچنین ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره ها توسط GC/MS شناسایی شدند. نتایج به‌دست‌آمده بالاترین میزان آسکوربیک اسید، فنل و فلاونوئید کل در عصاره هیدرواتانولی به ترتیب، با میزان mg/100g 29/13±66/98، mg GA/100g 004/0±663/1 و mg QU/100g 01/0±381/0 نشان داد. عصاره هیدرواتانولی نسبت به عصاره آبی در تمامی غلظت های تهیه‌شده، بالاترین توانائی مهار رادیکال DPPH را نشان داد؛ به‌طوری‌که عصاره هیدرواتانولی با غلظت mg/ml 800 با 866/61 درصد بازدارندگی، دارای بالاترین ویژگی مهارکنندگی بود. ترکیبات شیمیایی شناسایی‌شده در عصاره هیدرواتانولی و آبی با استفاده از GC/MS به ترتیب 16 و 7 ترکیب شیمیایی شناسایی شد که بالاترین میزان ترکیب در عصاره هیدرواتانولی برابر با 8767/34 درصد مربوط به ترکیب D- اریترو-پنتوز،2-دِاُکسی و در عصاره آبی مربوط به 5،2-دی کلرو فنل (2053/74 درصد) بود. نتایج این مطالعه، استفاده از حلال هیدرواتانولی را جهت استخراج بالاتر ترکیبات زیست فعال از کدوحلوائی (C. moschata) را پیشنهاد می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1515 - مقایسه اثر پاستوریزاسیون فراصوت و حرارتی بر میزان فنل کل و بار میکروبی آب آلبالو
فاطمه نوری صفت لیلا ناطقی حامد زارعی

10.30495/jfh.2022.1948677.1336

برای کاهش اثرات منفی پاستوریزاسیون حرارتی متداول بر مواد غذایی می‌توان از روش‌های غیرحرارتی استفاده نمود. لذا هدف از این پژوهش بررسی روش غیرحرارتی فراصوت و تأثیر سه متغیر قدرت فراصوت (10، 105 و 200 وات)، دمای فراصوت (صفر، 30 و 60 درجه سلسیوس) و زمان فراصوت (2، 6 و 10 دق چکیده کامل

برای کاهش اثرات منفی پاستوریزاسیون حرارتی متداول بر مواد غذایی می‌توان از روش‌های غیرحرارتی استفاده نمود. لذا هدف از این پژوهش بررسی روش غیرحرارتی فراصوت و تأثیر سه متغیر قدرت فراصوت (10، 105 و 200 وات)، دمای فراصوت (صفر، 30 و 60 درجه سلسیوس) و زمان فراصوت (2، 6 و 10 دقیقه) بر میزان بار میکروبی و فنل کل آب آلبالو بود. طبق نتایج، موثرترین تیمار در حفظ خصوصیات کیفی و بالاترین میزان فنل کل نمونه‌های آب آلبالو، تیمار پاستوریزه شده به‌روش فراصوت با قدرت 10 وات، دمای 0 درجه سلسیوس و زمان 6 دقیقه به‌دست آمد. با افزایش قدرت فراصوت از 10 به 200 وات، دمای فراصوت از صفر به 60 درجه سلسیوس و زمان فراصوت از 2 به 10 دقیقه شمارش کلی و میزان کلی‌فرم و کپک و مخمر در آب آلبالوهای پاستوریزه شده به‌صورت معناداری (05/0p <) کاهش یافت. پاستوریزاسیون آب آلبالو به‌روش فراصوت با قدرت 109 وات، دمای 60 درجه سلسیوس و زمان 5/9 دقیقه بهترین نتایج را، از نظر حفظ ترکیبات فنلی و کاهش بار میکروبی، داشت. نتایج نشان داد اختلاف معناداری بین میزان بار میکروبی آب آلبالو پاستوریزه شده با دو روش مذکور مشاهده نگردید. از نظر ترکیبات زیست‌فعال و خواص کیفی، تیمار بهینه فراصوت مطلوب‌تر از نمونه پاستوریزه شده در دمای 90 سلسیوس به‌مدت 30 ثانیه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1516 - فعالیت ضدباکتریایی و آنتی‌اکسیدانی اسانس آویشن (Thymus vulgaris) و عصاره آبی دارچین (Cinnamomum verum) و نانوامولسیون‌های حاصل از آن‌ها
امیرحسین خلیلی اقدم شهین زمردی لیلا روفه‌گری‌نژاد اصغر خسروشاهی شهرام حنیفیان

10.30495/jfh.2022.1960661.1358

امروزه اسانس‌ها به‌عنوان ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی طبیعی، به‌طور فزاینده‌ای برای کنترل پاتوژن‌های غذایی و افزایش ایمنی مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، کاربرد اسانس‌ها در صنایع غذایی به‌دلیل حلالیت کم در آب، طعم شدید و فراریت بالا محدود است. ب چکیده کامل

امروزه اسانس‌ها به‌عنوان ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی طبیعی، به‌طور فزاینده‌ای برای کنترل پاتوژن‌های غذایی و افزایش ایمنی مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، کاربرد اسانس‌ها در صنایع غذایی به‌دلیل حلالیت کم در آب، طعم شدید و فراریت بالا محدود است. بنابراین، برای افزایش پراکندگی آب و جلوگیری از تخریب اسانس‌ها، می‌توان از نانوامولسیون&lrm;ها استفاده کرد. در این مطالعه، دو نوع نانوامولسیون اسانس آویشن (TEO)، یکی با آب مقطر (NEO) و دیگری با عصاره آبی دارچین (NEOC) تهیه شد و خواص فیزیکی، ضد‌میکروبی و آنتی‌اکسیدانی اسانس، عصاره و نانوامولسیون‌ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که میانگین اندازه ذرات نانوامولسیون‌های NEOC و NEO به‌ترتیب 2/728 و 4/162 نانومتر و شاخص PDI به‌ترتیب در 19/0 و 30/0 بود. ترکیبات پلی‌فنلی عصاره آبی دارچین، TEO، NEO و NEOC در محدوده 4/33 تا 9/104 میلی‌گرم معادل اسیدگالیک بر گرم و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (DPPH) در محدوده 3/16 تا 4/66 درصد تعیین شد. ترکیبات فنلی و DPPH، TEO و NEOC بیشترین مقدار بود. اثرات ضدمیکروبی، NEO و NEOC در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و سالمونلا تیفی موریوم، به‌طور معنی‌داری بالاتر ازTEO و عصاره آبی دارچین بود. کمترین مقدار MIC و MBC ابتدا مربوط به NEOC و سپس مربوط به NEO بود که نشان‌دهنده حساسیت بیشتر میکروارگانیسم‌های مورد بررسی به نانوامولسیون‌ها است. بر اساس نتایج حاصله بیشترین فعالیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی مربوط به نانوامولسیون NEOC بود. لذا می‌توان از آن در محصولات غذایی برای جلوگیری از مسمومیت غذایی و برای درمان بیماری‌های ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس و سالمونلا تیفی موریوم استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1517 - تاثیر جوانه کینوا بر ویژگی‌های پنیر بدون آب پنیر (wheyless cheese)
مهسا کریم پور سهرقه افشین جوادی شهین زمردی نویده انرجان

10.30495/jfh.2023.1984887.1399

تولید پنیرهای تقلیدی بدون آب پنیر یکی از دستاوردهای نوین در صنعت لبنیات می باشد که به خاطر جنبه‌های تغذیه‌ای و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. در این پنیرها می‌توان با استفاده از مواد گیاهی، ارزش غذایی پنیر را افزایش و هزینه تولید آن را کاهش داد. در این مطالعه، تأثیر چکیده کامل

تولید پنیرهای تقلیدی بدون آب پنیر یکی از دستاوردهای نوین در صنعت لبنیات می باشد که به خاطر جنبه‌های تغذیه‌ای و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. در این پنیرها می‌توان با استفاده از مواد گیاهی، ارزش غذایی پنیر را افزایش و هزینه تولید آن را کاهش داد. در این مطالعه، تأثیر جوانه کینوا بر ویژگی‌های فیزیکی‌شیمیایی، ترکیبات پلی فنلی، پروفیل بافتی، میکروبی و حسی پنیر فاقد آب پنیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، با افزایش جوانه کینوا ماده خشک، اسیدیته و چربی در ماده خشک در تمام نمونه ها به طور معنی‌داری افزایش و میزان رطوبت و پروتئین کاهش یافت (05/0>p). میزان سفتی بافت، فنریت و پیوستگی نمونه های حاوی کینوا نسبت به نمونه شاهد (بدون کینوا) به طور معنی‌داری کمتر بود (05/0>p). اما نمونه‌های دارای مقادیر بالاتر جوانه کینوا نسبت به نمونه های دارای مقادیر کمتر جوانه کینوا دارای بیشترین مقدار سفتی بافت، فنریت و پیوستگی، صمغی بودن و قابلیت جویدن بود (05/0p<). بر اساس نتایج ارزیابی حسی، با افزودن جوانه کینوا تا 6 درصد امتیاز طعم به‌طور معنی‌داری بهبود یافت. اما با افزایش بیشتر جوانه امتیاز طعم به طور معنی داری کاهش یافت (05/0>p). بر اساس نتایج حاصل از این بررسی می‌توان از 6 درصد جوانه کینوا در تهیه پنیر فاقد آب پنیر استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1518 - بررسی و بهینه سازی اثر پوشش ترکیبی کنسانتره پروتئین آب پنیر، مالتودکسترین واسانس رزماری بر خصوصیات شیمیایی ماهی تیلاپیا در طول نگهداری در سرما
سحر میرباقری آزاده سلیمی اشکان جبلی جوان سارا مهدی زاده مود

10.30495/jfh.2023.1963645.1365

ماهی منبع غذایی مهمی است که به دلیل ساختار خاص پروتئینی، اسیدهای چرب چندغیراشباعی و pH نزدیک به خنثی، مستعد فساد می باشد. یکی از را ه های کنترل سرعت فساد ، استفاده از پوشش های طبیعی می باشد. هدف از این پژوهش، پوشش دهی فیله ماهی تیلاپیا با ترکیب کنسانتره پروتئین آب پنیر چکیده کامل

ماهی منبع غذایی مهمی است که به دلیل ساختار خاص پروتئینی، اسیدهای چرب چندغیراشباعی و pH نزدیک به خنثی، مستعد فساد می باشد. یکی از را ه های کنترل سرعت فساد ، استفاده از پوشش های طبیعی می باشد. هدف از این پژوهش، پوشش دهی فیله ماهی تیلاپیا با ترکیب کنسانتره پروتئین آب پنیر (10، 15 و 20 درصد وزنی/وزنی)، مالتودکسترین (15، 20 و 25 درصد وزنی/وزنی) و اسانس رزماری (1، 3 و 5 درصد حجمی/وزنی) و بهینه سازی فرآیند با روش سطح پاسخ و نرم افزار دیزاین اکسپرت (Design Expert) بود. بدین منظور، 18 مدل توسط نرم افزار ارائه شد و نمونه ها در محلول های تولیدی غوطه ور و پس از تشکیل پوشش، در دمای 4 درجه سلسیوس به مدت 6 روز نگهداری شدند. عدد پراکسید (peroxide value or PV) تیوباربیتوریک اسید (Thiobarbituric acid or TBARS)، مقدار کل بازهای ازته فرار (Total Volatile Basic Nitrogen or TVBN) و pH آن ها اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت بیوپلیمرها و اسانس، کلیه پارامترهای فوق، در حدود پایین تری قرار داشتند بطوریکه در نمونه پوشش دهی شده با حداکثر غلظت مواد، مقادیر عدد پراکساید، تیوباربیتوریک اسید، بازهای ازته فرار کل و pH (در صد گرم)، به ترتیب معادل 05/1 میلی اکی والان، 05/0 میلی گرم، 7/5 میلی گرم و 2/6 بود در حالیکه این مقادیر برای نمونه پوشش دهی شده با حداقل غلظت ها، به ترتیب 44/3 میلی اکی والان، 305/0 میلی گرم، 85/10 میلی گرم و 79/6 بودند. با بهینه سازی توسط نرم افزار، بهترین پوشش، با 214/11 درصد وزنی/وزنی کنسانتره پروتئین آب پنیر، 25 درصد وزنی/وزنی مالتودکسترین و 402/3 درصد حجمی/وزنی اسانس رزماری تولید گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1519 - القای پاسخ‌های دفاعی و کنترل بیماری کپک آبی میوه سیب توسط عصاره آویشن شیرازی (Zataria multiflora)
پدرام علی موسی زاده سیدجواد صانعی عبدالحسین طاهری

10.30495/jfh.2023.1984868.1398

کپک آبی (عامل Penicillium expansum)، یکی از مهم ترین بیماری های پس از برداشت میوه سیب در نظر گرفته می شود. از این رو کارایی غلظت های مختلف عصاره متانولی آویشن شیرازی به منظور کنترل بیماری و تاثیر آن بر القای برخی از واکنش های دفاعی بافت میوه مورد بررسی قرار گرفت. در این چکیده کامل

کپک آبی (عامل Penicillium expansum)، یکی از مهم ترین بیماری های پس از برداشت میوه سیب در نظر گرفته می شود. از این رو کارایی غلظت های مختلف عصاره متانولی آویشن شیرازی به منظور کنترل بیماری و تاثیر آن بر القای برخی از واکنش های دفاعی بافت میوه مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، تاثیر عصاره متانولی آویشن شیرازی در شرایط آزمایشگاه بر جوانه زنی اسپور و رشد پرگنه کپک بررسی شد و میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و فنل کل در بافت میوه به روش رنگ سنجی صورت گرفت. نتایج نشان داد که عصاره آویشن شیرازی بر قارچ پنیسیلیوم اِکسپنسوم فعالیت ممانعتی داشته و اضافه نمودن عصاره در غلظت های 20-8 میلی گرم/ میلی‌لیتر جوانه زنی اسپور و رشد پرگنه قارچ را به ترتیب به میزان 33-17 و 36-24 درصد کاهش می داد. عصاره آویشن شیرازی مساحت لکه پوسیدگی را به میزان 20/61-63/23 درصد کاهش می داد و بیشترین تاثیر عصاره در غلظت 88/13 میلی گرم/ میلی لیتر مشاهده شد. در این رابطه، ارتباط بین زمان و غلظت عصاره با منطقه پوسیدگی به صورت مدل درجه دو به دست آمد. میوه های تیمار شده با عصاره آویشن شیرازی میزان فنل و فعالیت پراکسیدازی بیشتری نسبت به میوه های شاهد داشتند. در این رابطه، بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز و فنل کل در روزهای ششم و نهم بعد از مایه زنی عامل بیماری مشاهده شد. نتایج القای مقاومت در این بررسی، پتانسیل فرآورده های طبیعی را برای استفاده در مدیریت تلفیقی کپک آبی سیب پیشنهاد می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1520 - تأثیر پوشش خوراکی بر پایه پروتئین آب‌پنیر و ناتامایسین بر کیفیت و ماندگاری پنیر سفید ایرانی
امید رمضانی عباس جلیل‌زاده جواد حصاری

پنیر منبع خوبی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی به‌ویژه کلسیم و فسفر می‌باشد. تغییرات فیزیکی، شیمیایی و میکروبی می‌تواند ماندگاری این محصول را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین افزایش عمر مفید این فرآورده شیری بسیار مهم است. در این پژوهش تأثیر پوشش خوراکی بر پایه پروتئین کنس چکیده کامل

پنیر منبع خوبی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی به‌ویژه کلسیم و فسفر می‌باشد. تغییرات فیزیکی، شیمیایی و میکروبی می‌تواند ماندگاری این محصول را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین افزایش عمر مفید این فرآورده شیری بسیار مهم است. در این پژوهش تأثیر پوشش خوراکی بر پایه پروتئین کنسانتره آب‌پنیر همراه با ناتامایسین (با غلظت‌های 01/0، 02/0 و 03/0 درصد) بر روی ماندگاری پنیر سفید ایرانی در طول 60 روز نگهداری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد پوشش بهینه‌شده حاوی 03/0 درصد ناتامایسین می‌تواند تا مدت 60 روز از رشد کپک پنی‌سیلیوم کرایزوجنوم تلقیح شده به سطح پنیر جلوگیری نماید، درحالی‌که این پوشش‌ها تأثیر معناداری بر روی خواص ارگانولپتیکی، درصد چربی، pH و اسیدیته نداشتند. پوشش بر پایه کنسانتره پروتئین آب‌پنیر به‌‌همراه ماده ضدمیکروبی موجب افت 11 درصدی رطوبت گردید. براساس یافته‌های تحقیق می‌توان از پوشش‌های خوراکی بر پایه پروتئین آب‌پنیر حاوی ناتامایسین برای افزایش ماندگاری پنیر سفید ایرانی استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1521 - بررسی تغییرات مقدار آفلاتوکسین طی تولید پودر آب پنیر ملح‌زدایی شده
ایمان ابدالی تکلو علی محمدی ثانی

یکی از موادی که در سال‌&lrm;های اخیر در صنایع دارویی و شیرخشک نوزاد مورد توجه قرار گرفته است، پودر آب پنیر می‌باشد.هدف از این پژوهش بررسی میزان کاهش آفلاتوکسین M1(AFM1) طی فرایند تولید پودر آب پنیر ملح‌زدایی شده (Demineralized Whey Powder 90- DWP 90)از آب پنیر شیرین بود چکیده کامل

یکی از موادی که در سال‌&lrm;های اخیر در صنایع دارویی و شیرخشک نوزاد مورد توجه قرار گرفته است، پودر آب پنیر می‌باشد.هدف از این پژوهش بررسی میزان کاهش آفلاتوکسین M1(AFM1) طی فرایند تولید پودر آب پنیر ملح‌زدایی شده (Demineralized Whey Powder 90- DWP 90)از آب پنیر شیرین بود. بدین منظور 36 نمونه از مراحل مختلف تولید جمع‌آوری شد که شامل نمونه‌های آب پنیر شیرین (12 نمونه)، نمونه آب پنیرهای ملح‌زدایی شده (12 نمونه) و نمونه‌های DWP-90 (12 نمونه) بودند. این نمونه‌ها از کارخانه پودر شیر مشهد (Nutricia-MMP) طی مدت یک سال (1391 تا 1392) جمع‌آوری شدند. میزان AFM1 با تکنیک کروماتوگرافی مایع با عملکرد فشار بالا (HPLC) تعیین گردید. براساس این نتایج AFM1 در 100٪ نمونه‌ها وجود داشته اما میزان آن در همه نمونه‌ها کمتر از حد بیشینه تعریف شده توسط استاندارد ملی ایران به شماره 5925 (ppt100 برای آب پنیر و ppt1000 برای پودر آب پنیر) بود. میانگین مقدار AFM1 در آب پنیر شیرین (ppt5/32) و پودر آب پنیر ملح زدایی شده(ppt8/45) کمتر از حد بیشینه تعریف شده در استانداردهای کدکس و اروپا (EC 1881/2006) برای شیر خام (ppt50) بود. با توجه به درصد ماده خشک (TS)آب پنیرشیرین (1/0±6٪) و درصد ماده خشک DWP-90(97٪) و همچنین مقادیر AFM1 در بین این نمونه‌ها، به طور میانگین حدود 91٪ کاهش AFM1، طی فرایند تولید DWP-90 مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1522 - بررسی میزان آرسنیک در محصولات کشاورزی، فرآورده-های دامی و آب شرب روستاهای شهرستان قروه و بیجار
مقداد پیرصاحب عبداله درگاهی حافظ گلستانی فر

آلودگی محیط زیست و مواد غذایی به عنصر سمی آرسنیک یکی از مسائل مهمی است که موجب به خطر انداختن بهداشت عمومی و سلامت موجودات زنده می شود. در این تحقیق تعداد کل 983 نمونه شامل آب شرب، محصولات کشاورزی و فرآورده های دامی (گوشت و شیر) از نظر آلودگی آرسنیک مورد آزمایش قرار گرف چکیده کامل

آلودگی محیط زیست و مواد غذایی به عنصر سمی آرسنیک یکی از مسائل مهمی است که موجب به خطر انداختن بهداشت عمومی و سلامت موجودات زنده می شود. در این تحقیق تعداد کل 983 نمونه شامل آب شرب، محصولات کشاورزی و فرآورده های دامی (گوشت و شیر) از نظر آلودگی آرسنیک مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج آزمایش بیشترین غلظت آرسنیک (mg/l 737/1) را در آب لوله کشی روستای علی آباد نشان داد. بالاترین میانگین آلودگی آرسنیک در گندم در نمونه های روستای گیکلو و گوندک (mg/kg 14/0) اندازه گیری شد. به همین ترتیب بیشترین میانگین آلودگی در جو، نخود و عدس به ترتیب در نمونه های روستاهای گوندک (mg/kg11/0)، گیکلو (mg/kg013/0) و قوجاق (mg/kg 017/0) به دست آمد. به علاوه، بیشترین میانگین غلظت آرسنیک در نمونه های گوشت در روستای قوجاق (mg/kg 167/0) و برای شیر در روستای گوندک (mg/l 0129/0) به دست آمد.طبق نتایج مطالعه میزان آرسنیک در تمامی نمونه های بسیار کمتر از حداکثر میزان مجاز آرسنیک در مواد غذایی سایر کشورها قرار داشت. اما میزان آرسنیک در نمونه های آب در تمامی موارد در مقایسه با حداکثر میزان مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی و طبق استاندارد ملی ایران (mg/l01/0) 174 برابر بیشتر بود. بنابراین انجام مطالعات جامع در مورد آلودگی منابع آب این منطقه ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1523 - تعیین عوامل باکتریایی جداشده از آبسه‌های کبدی گاوهای کشتاری در کشتارگاه صنعتی تبریز
منصور خاکپور بهرام عمو اوغلی‌تبریزی عارف عالی‌نسب

هدف از مطالعه حاضر تعیین عوامل باکتریایی موجود در آبسه‌های کبدی در گاوان کشتار شده در کشتارگاه صنعتی تبریز می‌باشد. در طی این مطالعه بازرسی کشتارگاهی 355 رأس گاو پس از کشتار از نظر حضور آبسه کبدی صورت پذیرفت. در صورت حضور آبسه در هر کبد مشخصات دام شامل: جنس، سن، آبستنی چکیده کامل

هدف از مطالعه حاضر تعیین عوامل باکتریایی موجود در آبسه‌های کبدی در گاوان کشتار شده در کشتارگاه صنعتی تبریز می‌باشد. در طی این مطالعه بازرسی کشتارگاهی 355 رأس گاو پس از کشتار از نظر حضور آبسه کبدی صورت پذیرفت. در صورت حضور آبسه در هر کبد مشخصات دام شامل: جنس، سن، آبستنی و مشخصات آبسه (تعداد، اندازه، محل بر روی کبد) ثبت می‌گردید، سپس آبسه به‌طور کامل از بافت کبد جدا گردیده و در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل می‌شد. در محل آزمایشگاه کشت باکتریایی هوازی، بی‌هوازی و میکروآئروفیلیک به روش استاندارد از آبسه‌های کبدی به انجام رسید. از 355 رأس گاو کشتارشده 28 رأس (8/7%) به آبسه کبدی مبتلا بودند. تعداد 22(57/78 %) کبد از28 کبد مبتلا، حاوی یک آبسه بودند و تنها 6 (42/21%) کبد حاوی 2 آبسه و یا بیشتر بودند. فوزوباکتریوم نکروفوروم از 15 (57/53 %)کبد مبتلا به آبسه و آرکانوباکتریوم پیوژنز از10 (71/35%) آبسه کبدی به‌عنوان جرم مولد آبسه جدا گردیدند. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که فوزوباکتریوم نکروفوروم مهم‌ترین عامل ایجاد آبسه‌های کبدی جداشده از گاوان کشتارشده در کشتارگاه تبریز می‌باشد و آرکانوباکتریوم پیوژنز از نظر اهمیت در ایجاد آبسه در رتبه دوم قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1524 - بررسی مقایسه‌ای تأثیر ضدباکتریایی عصاره‌های آبی و الکلی گشنیز (Coriandrum sativum) بر روی برخی باکتری‌های پاتوژن
سعید فرشباف درهمی مهدی قیامی‌راد رزاق محمودی

اگرچه آنتی‌بیوتیک‌ها به‌عنوان درمان مرسوم در بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود اما این درمان‌ها با مشکلات زیادی ازجمله عوارض جانبی ناخواسته و مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها همراه هست. هدف از این مطالعه مقایسه تأثیر ضدباکتریایی عصاره‌های آبی و الکلیگیاه گشنیز(Coriandrum sat چکیده کامل

اگرچه آنتی‌بیوتیک‌ها به‌عنوان درمان مرسوم در بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود اما این درمان‌ها با مشکلات زیادی ازجمله عوارض جانبی ناخواسته و مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها همراه هست. هدف از این مطالعه مقایسه تأثیر ضدباکتریایی عصاره‌های آبی و الکلیگیاه گشنیز(Coriandrum sativum) بر روی باکتری‌های اشریشیا کولای، سالمونلا تیفی‌موریوم، استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا منوسیتوژنز بود. آزمون‌ها با روش چاهک و میکروپلیت (برای تعیین MIC و MBC) انجام پذیرفت. نتایج انتشار چاهک نشان داد که استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا منوسایتوژنز حساس و اشریشیا کولای و سالمونلا تیفی‌موریوم مقاوم به عصاره‌های آبی و الکلی بودند.عصاره‌ گیاه دارای کمترین غلظت بازدارندگی معادل µg/ml25/6 و کمترین غلظت باکتری‌کشی برابر با µg/ml 5/12 در مقابل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بودند. عصاره‌های آبی و الکلی گیاه گشنیز بر رشد باکتری‌های گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا منوسیتوژنز تأثیر داشت، اما بر روی باکتری‌های گرم منفی سالمونلا تیفی موریوم و اشریشیاکولای بی‌تأثیر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1525 - تأثیر پیش فرآیند اسمز بر دانسیته هویج خشک شده با هوای گرم
جابر سلیمانی نارملا آصفی

مصرف زیاد سبزی ها و میوه ها در سرتاسر جهان باعث ابداع روش های گوناگون برای فرآوری این مواد غذائی شده است. خشک کردن جزو متداول ترین این روش هاست. به رغم افزایش ماندگاری، این روش اثرات منفی در کیفیت مواد غذایی بر جای می گذارد، از جمله کاهش کیفیت رنگ و بافت، از دست دادن عط چکیده کامل

مصرف زیاد سبزی ها و میوه ها در سرتاسر جهان باعث ابداع روش های گوناگون برای فرآوری این مواد غذائی شده است. خشک کردن جزو متداول ترین این روش هاست. به رغم افزایش ماندگاری، این روش اثرات منفی در کیفیت مواد غذایی بر جای می گذارد، از جمله کاهش کیفیت رنگ و بافت، از دست دادن عطر و طعم، کاهش دانسیته و از دست دادن مواد مغذی. به همین دلیل تقاضا برای محصولاتی که حرارت کم یا متوسطی تحمل نموده اند و به حالت تازه میوه و سبزی شباهت دارند، افزایش یافته است. بنابراین تلاش های گسترده ای برای جایگزین کردن روش هائی که فاقد ایرادات ناشی از عملیات خشک کردن باشد، صورت پذیرفته است. بر این اساس مطالعه حاضر با هدف معرفی و بهینه سازی روش جدید خشک کردن و همچنین بهبود کیفیت هویج خشک شده(از نظر رنگ، عطر و طعم، بافت، خصوصیات آبگیری مجدد، کاهش چروکیدگی و افزایش دانسیته) به روش خشک کن اسمزی با هوای گرم انجام گرفت.در این پژوهش هویج برش داده شده در مجاورت چندین محلول اسمزی قرار گرفت و اثر فرآیندهای متوالی اسمز و خشک کردن با هوای گرم بر افت رطوبت، جذب ماده خشک محلول اسمزی و دانسیته بررسی و با نمونه شاهد خشک شده با هوای گرم خشک مقایسه گردید. در این مطالعه شرایط اسمزی مختلفی اعمال و از بین آنها شرایط بهینه عملکردی از نقطه نظر افت رطوبت و ماده جذب شده از محلول توسط محصول تعیین شد و تیمار اسمزی50% شربت گلوکز + 5% نمک و در دمایC °40 با سرعت 150 دور در دقیقه و به دنبال آن خشک کردن تکمیلی با استفاده از خشک کن با هوای گرم صورت گرفت. نتایج نشان داد، انجام پیش فرآیند اسمزی منجر به حداقل اختلاف دانسیته محصول خشک شده و غوطه ور ماندن آن موقع آبگیری مجدد، کاهش تخلخل و چروکیدگی می شود، در حالیکه نمونه شاهد بالاترین اختلاف دانسیته را به دلیل افت رطوبت و چروکیدگی زیاد نشان داد طوری که در موقع بازسازی در سطح آب شناور باقی ماند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1526 - بررسی اثر کیتوزان بر برخی از ویژگی‌های میکروبی و شیمیایی آب پرتقال
مریم جیرانی خامنه یحیی مقصودلو

یکی از موانع تجارت آب پرتقال محدود بودن زمان ماندگاری آن است. فساد میکروبی از دلایل کاهش کیفیت آب پرتقال درطول زمان ذخیره سازی محسوب می گردد. هدف از این تحقیق مطالعه امکان استفاده از کیتوزان به عنوان ماده نگه‌دارنده طبیعی برای افزایش ماندگاری آب پرتقال طبیعی بود. در این چکیده کامل

یکی از موانع تجارت آب پرتقال محدود بودن زمان ماندگاری آن است. فساد میکروبی از دلایل کاهش کیفیت آب پرتقال درطول زمان ذخیره سازی محسوب می گردد. هدف از این تحقیق مطالعه امکان استفاده از کیتوزان به عنوان ماده نگه‌دارنده طبیعی برای افزایش ماندگاری آب پرتقال طبیعی بود. در این مطالعه کیتوزان با غلظت های 0، ۴/۰، 8/0، 1، 2/1، 6/1 و 2 گرم بر لیتر به آب پرتقال تازه اضافه و در دمای 4 درجه سلسیوس نگه‌داری گردید. در طی دوره نگه‌داری کیفیت شیمیایی (اندازه گیری بریکس و pH) و میکروبی(شمارش کلی باکتریایی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد افزایش غلظت کیتوزان، اثر معنی داری (05/0p<) بر مهار رشد میکروبی آب پرتقال دارد. هم چنین استفاده از کیتوزان با غلظت های بالاتر موجب افزایش pHو کاهش میزان بریکس در آب پرتقال شد. طوری که بریکس آب پرتقال کمترین مقدار رابرابر با 03/12 و pHبیشترین مقدار را برابر با 51/4 در غلظت کیتوزان 2 گرم بر لیتر دیده شد. هم چنین شمارش کلی میکروبی (total bacterial count) آب پرتقال بیشترین مقدار را برابر Log cfu/ml45/3 در نمونه شاهد و کمترین مقدار را برابر با Log cfu/ml43/2 در غلظت کیتوزان 6/1 و 2 گرم بر لیتر داشت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کیتوزان می تواند به عنوان یک ماده نگه‌دارنده طبیعی برای طولانی کردن زمان ماندگاری آب پرتقال تازه و به عنوان یک جایگزین برای پاستوریزاسیون مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین می توان از استفاده روش های حرارتی متعارف که اثرات منفی روی ارزش تغذیه ای آب پرتغال دارند، اجتناب نمود. البته انجام تحقیقات بیشتر در خصوص طیف ضدمیکروبی کیتوزان بر میکروب های مختلف ضروری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1527 - تعیین میزان باقی‌مانده دی‌اکسید گوگرد و برخی خواص فیزیکوشیمیایی کشمش تولیدی در استان خراسان رضوی
معصومه مهربان سنگ‌آتش زهره محمودی هاشم پورآذرنگ امیر صالح وثوق یاسین نوذری اول

در این مطالعه 62 نمونه کشمش طلایی، سبز، تیفی و پلویی از پنج شهر کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن، قوچان و شیروان استان خراسان خریداری گردید. میزان باقی‌مانده گوگرد، درصد رطوبت، فعالیت آبی،pHو اسیدیته نمونه‌های تعیین شد. طبق نتایج حاصل، میانگین باقی‌مانده گوگرد در نمونه‌های کشمش چکیده کامل

در این مطالعه 62 نمونه کشمش طلایی، سبز، تیفی و پلویی از پنج شهر کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن، قوچان و شیروان استان خراسان خریداری گردید. میزان باقی‌مانده گوگرد، درصد رطوبت، فعالیت آبی،pHو اسیدیته نمونه‌های تعیین شد. طبق نتایج حاصل، میانگین باقی‌مانده گوگرد در نمونه‌های کشمش تیفی کاشمر، بردسکن و خلیل‌آباد به‌ترتیب 932، 1884 و 2230 میلی‌گرم در کیلوگرم، در نمونه‌های کشمش سبز شهرهای فوق به‌ترتیب 1175، 1009 و 658 میلی‌گرم در کیلوگرم و برای کشمش طلایی 1226، 2076 و 2484 میلی‌گرم در کیلوگرم به‌دست آمد. میانگین میزان باقی‌مانده گوگرد نمونه‌های کشمش پلویی در قوچان و شیروان نیز به‌ترتیب 1070 و 186 میلی‌گرم در کیلوگرم مشاهده شد. از میان نمونه‌های کاشمر، بردسکن و خلیل‌آباد، نمونه‌های کشمش طلایی بالاترین میزان باقی‌مانده گوگرد را داشتند. هم‌چنین میزان باقی‌مانده گوگرد کشمش پلویی شیروان بیشتر از کشمش پلویی قوچان بود. کم‌ترین pH(70/3) در رقم پلویی قوچان و بیش‌ترین pH(05/4) مربوط به رقم پلویی شیروان بود. بالاترین اسیدیته (56/1 درصد اسید تارتاریک) در رقم دودی خلیل‌آباد و پایین‌ترین اسیدیته (8/0 درصد اسید تارتاریک) رقم پلویی شیروان مشاهده شد. هم‌چنین بیش‌ترین رطوبت (31/12%) را رقم دودی کاشمر و کم‌ترین رطوبت (66/9 درصد) را رقم تیفی کاشمر دارا بودند. بالاترین aw(44/0) در رقم پلویی قوچان و کم‌ترین (40/0) آن در ارقام تیفی بردسکن مشاهده شد. به دلیل سنتی بودن روش تهیه کشمش، اکثر پارامترهای مغایر با استانداردهای ملی و کدکس بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1528 - اثر فرآیند اسمز بر خواص کیفی پیاز خشک‌شده با هوای گرم
منصوره مظفری جابر سلیمانی نارملا آصفی پریسا جعفریان

آبگیری اسمزی، فرآیندی برای حذف قسمتی از آب مواد غذایی گیاهی و حیوانی با غوطه‌ور کردن آن در یک محلول غلیظ یا هیپرتونیک است. در این تحقیق برای یافتن اثر پیش‌فرآیند اسمز بر خواص کیفی پیاز خشک‌شده با هوای گرم، پیاز رقم قرمز آذرشهر انتخاب گردید. برای تعیین شرایط مطلوب آب‌گیر چکیده کامل

آبگیری اسمزی، فرآیندی برای حذف قسمتی از آب مواد غذایی گیاهی و حیوانی با غوطه‌ور کردن آن در یک محلول غلیظ یا هیپرتونیک است. در این تحقیق برای یافتن اثر پیش‌فرآیند اسمز بر خواص کیفی پیاز خشک‌شده با هوای گرم، پیاز رقم قرمز آذرشهر انتخاب گردید. برای تعیین شرایط مطلوب آب‌گیری اسمزی تأثیر دما، زمان و غلظت محلول بررسی شد. مناسب‌ترین تیمار بر اساس کاهش محتوی رطوبتی (Water loss) و افزایش محتوی ماده خشک (Solid gain) با غلظت 5% نمک طعام و دمای40 درجه سلسیوس و زمان یک ساعت انتخاب گردید. سپس نمونه‌هایی با این شرایط تهیه و در دمای 65 درجه سلسیوس به‌مدت 12 ساعت در آون خشک گردیده و در دو نوع بسته‌بندی (آلومینیوم فویل تحت گاز نیتروژن و پلی‌اتیلن) بسته‌بندی ودر دمای آزمایشگاه قرار داده شدند. پارامترهایی مانند آبگیری مجدد و تست ارگانولپتیکی برروی نمونه‌ها هر دو ماه یکبار به‌مدت شش ماه انجام گرفت و با نمونه شاهد مقایسه گردید. نتایج حاصله از تست ارگانولپتیکی نشان داد که پس از چهار ماه کیفیت محصول کاهش می‌یابد و بهترین امتیاز کسب‌شده به نمونه‌ایکه در پوشش پلی‌اتیلن بسته‌بندی شده بود تعلق داشت .در بین نمونه‌های اسمزی، میزان آبگیری مجدد نمونه پیازی که در دمای 40 درجه سلسیوس، غلظت 5% نمک طعام و زمان یک ساعت تحت فرآیند اسمز قرار گرفته بود و سپس در مجاورت گاز بی‌اثر نیتروژن در فویل بسته‌بندی‌ شده بود بیشتر از نمونه اسمزی بسته‌بندی‌شده با پلی‌اتیلن بود. همچنین میزان آبگیری مجدد با درجه حرارت و زمان آبگیری ارتباط مستقیم داشت به‌طوری‌که با افزایش درجه حرارت و زمان، میزان آبگیری مجدد افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1529 - بررسی اثر چیلر بر روی لاشه‌های طیور از نظر آلودگی به باکتری لیستریا مونوسایتوژنز در سطح کشتارگاه‌های استان آذربایجان‌غربی
هیوا کریمی دره‌آبی افشین آخوندزاده

گزارشات زیادی از جدا شدن گونه‌های مختلف لیستریا مونوسایتوژنز از گوشت تازه طیور، گوشت قرمز، محصولات گوشتی مانند گوشت چرخ‌کرده و ماهی در بسیاری از کشورها وجود دارد. با توجه به جدا شدن لیستریا مونوسایتوژنز از آب و از یخ‌های مورد استفاده جهت سرد نگه داشتن محصولات غذایی از ی چکیده کامل

گزارشات زیادی از جدا شدن گونه‌های مختلف لیستریا مونوسایتوژنز از گوشت تازه طیور، گوشت قرمز، محصولات گوشتی مانند گوشت چرخ‌کرده و ماهی در بسیاری از کشورها وجود دارد. با توجه به جدا شدن لیستریا مونوسایتوژنز از آب و از یخ‌های مورد استفاده جهت سرد نگه داشتن محصولات غذایی از یک طرف و افزایش بار آلودگی باکتریایی لاشه‌های طیور بعد از خروج از سردکن‌های آبی در کشتارگاه‌های طیور از طرف دیگر، نقش سردکن‌های آبی را در احتمال آلودگی لیستریا مونوسایتوژنز لاشه‌های مرغ در زنجیره کشتار بارز می‌سازد. در این مطالعه نقش سردکن‌های آبی در چگونگی وضعیت آلودگی لیستریا مونوسایتوژنز لاشه‌های مرغ در کشتارگاه صنعتی استان آذربایجان‌غربی مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب که تعداد 180 لاشه مرغ از کشتارگا ه های صنعتی سطح استان آذربایجان‌غربی کشور بلافاصله قبل از ورود به سردکن‌ آبی و بعد از خروج از سردکن آبی به‌صورت استریل نمونه‌برداری شدند، برای جداسازی لیستریا از دستورالعمل کانادایی، اصلاح‌شده FDA با استفاده از محیط کشت‌های اختصاصی استفاده شد. پلیت‌های کشت‌داده‌شده به‌مدت 24 تا 48 ساعت در دمای 35 درجه سلسیوس نگهداری شدند. پرگنه‌های مشکوک به لیستریا مونوسایتوژنز با ظاهری زرد مایل به سبز شفاف در LSA و پرگنه‌های سیاه مشکوک به لیستریا مونوسایتوژنز در PLA، مورد آزمایش لام مرطوب با بزرگ‌نمایی 1000 برابر، به‌صورت میکروسکوپی از نظر حرکت چرخشی مشخص، رنگ‌آمیزی گرم، تست حرکت در دو درجه حرارت (25 و 35 درجه سلسیوس)، کاتالاز، همولیز، آزمایش تخمیر قند برای (رامنوز، گزیلوز و مانیتول) آزمایش گردیدند و با آنتی‌سرم پلی‌والان و آنتی‌سرم تیپ 1 و 4 پلی‌والان تعیین سروتیپ شدند. از 180 نمونه مرغ مورد آزمایش قبل از ورود به سردکن 3 نمونه مرغ از نظر لیستریا منوسایتوژنز مثبت بود. درحالی‌که نتیجه شمارش (بر حسب 1-MPN ) لیستریا مونوسایتوژنز لاشه‌های مذکور و دوازده لاشه دیگر که قبل از ورود به سردکن آبی از نظر لیستریا مونوسایتوژنز منفی بودند، بعد از خروج از سردکن آبی مثبت شدند، که با انجام آزمونT دوطرفه، تفاوت معنی‌داری (05/0 <P ) در آلودگی لیستریا مونوسایتوژنز شناسایی‌شده متعلق به سروتیپ یک و چهار بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1530 - اثر ضد میکروبی عصاره آبی گلبرگ زعفران بر برخی از باکتری‌های بیماری‌زای غذایی
لیلا اعظمی علیرضا باباپور میثم قره چاهی

با توجه به نگرانی‌های عمومی در خصوص عوارض نگه دارنده‌های شیمیایی، تمایل به مصرف محصولات فاقد مواد نگه دارنده و یا داری نگه دارنده های طبیعی افزایش یافته است. در این مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره آبی گلبرگ زعفران در محیط آزمایشگاهی و با بکارگیری روش دیسک انتشاری بر باکتر چکیده کامل

با توجه به نگرانی‌های عمومی در خصوص عوارض نگه دارنده‌های شیمیایی، تمایل به مصرف محصولات فاقد مواد نگه دارنده و یا داری نگه دارنده های طبیعی افزایش یافته است. در این مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره آبی گلبرگ زعفران در محیط آزمایشگاهی و با بکارگیری روش دیسک انتشاری بر باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا تیفی موریوم، اشریشیا کولای O157:H7، لیستریا مونوسیتوژنز و باسیلوس سرئوس که از مهمترین باکتری‌های ایجادکننده مسمومیت و عفونت غذایی هستند، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین حداقل غلظت بازدارنده MIC)) عصاره‌ گلبرگ زعفران به روی 4 باکتری مورد مطالعه به روش رقت سازی در محیط کشت جامد و محیط کشت مایع مورد مطالعه قرار گرفت. در بین باکتری های مورد مطالعه سالمونلا تیفی موریوم حساس ترین باکتری و استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولایO157:H7به عنوان مقاوم ترین باکتری شناسایی گردید. به علاوه بر اساس نتایج حاصله میزان MIC عصاره آبی گلبرگ زعفران در روش میکرودایلوشن برای تمام باکتری های فوق 40 میلی گرم در میلی لیتر محاسبه گردید. مطالعه حاضر نشان داد، عصاره‌ آبی گلبرگ زعفران را می‌توان به عنوان نگه دارنده طبیعی بر ضد باکتری های فوق استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1531 - مقایسه روش اسپکتروفتومتری با HPLC در اندازه‌گیری سوربات پتاسیم در آبمیوههای صنعتی
منیرالدین شریعت لیلا لک‌زاده مهرالسادات میرمحمدی

امروزه جستجوی نگهدارنده‌ها در مواد غذایی گام مهمی برای تأمین ایمنی غذایی مصرف‌کنندگان است. سوربات پتاسیم یکی از رایج‌ترین نگهدارنده‌ها است که استفاده از آن برای مقابله با فساد قارچی در برخی مواد غذایی مجاز است. هدف از این تحقیق اندازه‌گیری سوربات در آب‌میوه‌های صنعتی، ا چکیده کامل

امروزه جستجوی نگهدارنده‌ها در مواد غذایی گام مهمی برای تأمین ایمنی غذایی مصرف‌کنندگان است. سوربات پتاسیم یکی از رایج‌ترین نگهدارنده‌ها است که استفاده از آن برای مقابله با فساد قارچی در برخی مواد غذایی مجاز است. هدف از این تحقیق اندازه‌گیری سوربات در آب‌میوه‌های صنعتی، ایران بود که به این منظور از دو روش اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شد تا با مقایسه نتایج دو روش بتوان میزان قابل اعتماد بودن نتایج روش اسپکتروفتومتری را مورد بررسی قرار داد.. برای این منظور 28 نمونه آب‌میوه صنعتی نمونه‌گیری و آزمایش گردید. نتایج نشان داد که 100 درصد آب‌‌میوه‌ها حاوی سوربات پتاسیم بودند. بیشترین میزان سوربات در آب‌‌انار 22/7 و 23/1 میلی‌گرم در لیتر به‌ترتیب در روش اسپکتروفتومتری و HPLC گزارش شد. بالا بودن میزان سوربات در روش اسپکتروفتومتری را می‌توان به تداخل سایر مواد در جذب اشعه ماوراء بنفش دانست. مقایسه نتایج روش اسپکتروفتومتری با HPLC نشان داد که روش اسپکتروفتومتری با وجود سادگی و ارزانی نمی‌تواند برای تعیین میزان دقیق سوربات کارایی داشته باشد. همچنین با توجه به وجود سوربات در آب‌میوه‌ها، نظارت بیشتر بر نگهدارنده‌ها لازم به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1532 - خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی عصاره‌ی آبی گیاه برگ‌بو (Laurus nobilis) در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای
بهناز عظیم‌زاده مهشید مهشید جهادی محمد فاضل

برخی از گیاهان دارویی که منبع غنی از ترکیبات فنولی (فلاونویید، تانن و آنتوسیانین) هستند امروزه به‌عنوان مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی موردتوجه بسیاری از کشورهای پیشرفته‌‌ جهان قرارگرفته‌اند. گیاه برگ‌بو (Laurus nobilis) یکی از گیاهان دارویی می‌‌باشد که در مناطق وسیعی چکیده کامل

برخی از گیاهان دارویی که منبع غنی از ترکیبات فنولی (فلاونویید، تانن و آنتوسیانین) هستند امروزه به‌عنوان مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی موردتوجه بسیاری از کشورهای پیشرفته‌‌ جهان قرارگرفته‌اند. گیاه برگ‌بو (Laurus nobilis) یکی از گیاهان دارویی می‌‌باشد که در مناطق وسیعی از نواحی شمالی ایران می‌روید. این تحقیق به‌منظور بررسی کمی و کیفی ترکیبات فنولی و خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی گیاه برگ‌بو انجام شد. در این مطالعه‌ آزمایشگاهی، بازده استخراج، میزان ترکیبات فنولی تام، فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ مهار رادیکال پایدار 2 و2 دی فنیل پیکریل هیدرازیل (DPPH)، فعالیت مهارکنندگی آهن ш (FRAP) و مهار رادیکال ABTS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین خاصیت ضد باکتریایی عصاره مذکور در مقابل استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای آزمایش گردید. نتایج نشان داد که عصاره‌ آبی گیاه برگ‌بو دارای راندمان استخراج 38/14%، ترکیبات فنولی بالا (mgGAE/g 95/9±09/99)، IC50 کم در آزمون DPPH (mg/mg 813/2)، همچنین قدرت احیاکنندگی آهن ш (mmol Fe2+/g 10/2±15/22) و قدرت مهارکنندگی ABTS (mg AAE/g 03/2±87/22) می‌باشد. نتایج آزمون میکروبی نشان داد که عصاره‌ آبی برگ‌بو اثر ضد باکتریایی زیادی بر باکتری‌های اشریشیا کولای (0±18 میلی‌متر) و استافیلوکوکوس اورئوس (0±18 میلی‌متر) داشت. این نتایج نشان‌دهنده‌ خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی زیاد عصاره‌ برگ‌بو است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1533 - ارزیابی بهداشتی فلزات سنگین آرسنیک و روی در برنج‌های کشت شده در استان فارس (مطالعه موردی: مزارع فیروزآباد)
مهرداد چراغی زهرا افشاری بهمن بیگلو اصغر سیف

امنیت غذایی در کنار حفظ محیط زیست به یک موضوع مهم جهانی تبدیل شده است. تجمع آرسنیک و روی در برنج به عنوان یک فاجعه برای جنوب شرق آسیا شمرده می‌شود، جایی که برنج به عنوان یک غذای اصلی به شمار می‌رود. با توجه به این نکته که برنج از پرمصرف ترین اقلام در جیره غذایی مردم ای چکیده کامل

امنیت غذایی در کنار حفظ محیط زیست به یک موضوع مهم جهانی تبدیل شده است. تجمع آرسنیک و روی در برنج به عنوان یک فاجعه برای جنوب شرق آسیا شمرده می‌شود، جایی که برنج به عنوان یک غذای اصلی به شمار می‌رود. با توجه به این نکته که برنج از پرمصرف ترین اقلام در جیره غذایی مردم ایران محسوب می شود، اقدام به انجام مطالعه حاضر کردیم. این پژوهش به بررسی غلظت فلزات سنگین روی و آرسنیک در برنج شهرستان فیروزآباد پرداخته است. جهت انجام این مطالعه 38 نمونه برنج از 22 روستای این شهرستان جمع آوری گردید. نمونه های جمع آوری شده توسط دستگاه Digesdahlهضم و سپس غلظت فلزات سنگین توسط دستگاهICP قرائت گردید و با استفاده از نرم افزار آماری SPSSتحلیل های آماری صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد که متوسط غلظت فلز سنگین روی در برنج 9/1 ±87/20 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک با دامنه بین 9/1±26/25 - 9/1±97/32 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک و آرسنیک 2/2 ±89/22 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک با دامنه بین 2/2 ±77/26 -2/2 ±61/17 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک بود. مقایسه میزان غلظت فلزات سنگین با میزان استاندارد حاکی از آن است که غلظت فلز آرسنیک در 100 درصد نمونه ها بالاتر از حد مجاز WHO/ FAO و میزان فلز روی در 36/97 درصد نمونه ها پایین‌تر از حد مجاز تعیین شده بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1534 - مطالعه تأثیر اسانس گیاه آویشن شیرازی بر باکتری Escherichia coli O157:H7 در پنیر سفید آب ‌نمکی طی فرآیند تولید و نگهداری
خسرو محمدی گیتی کریم شهرام حنیفیان علیرضا تاری‌نژاد رضا قاسم‌نژاد

اسانس گیاه آویشن شیرازی کشت‌شده در ایران به‌طور گسترده ای به‌عنوان طعم دهنده در مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این اسانس برای بعضی از باکتری های بیماری زای غذایی اثر ضدمیکروبی دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی تأثیر غلظت های مختلف اسانس آویشن شیرازی بر رشد و بقای باکتری اش چکیده کامل

اسانس گیاه آویشن شیرازی کشت‌شده در ایران به‌طور گسترده ای به‌عنوان طعم دهنده در مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این اسانس برای بعضی از باکتری های بیماری زای غذایی اثر ضدمیکروبی دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی تأثیر غلظت های مختلف اسانس آویشن شیرازی بر رشد و بقای باکتری اشریشیاکولای O157:H7 در طی مرحلة تولید و نگهداری پنیر سفید آب نمکی بود. اسانس این گیاه به روش تقطیر با بخار تهیه و آنالیز اسانس توسط دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به طیف نگار جرمی انجام شد. در ابتدا جهت تعیین حداکثر مقدار استفاده از اسانس، آزمایشات حسی انجام گرفت. در پایان زمان نگهداری پنیرها، نتیجه آزمایشات حسی نشان داد که مقادیر بیشتر از ppm200 بر طعم و بوی پنیرها اثر سوء دارد. بنابراین فقط غلظت های ppm 0 و 100، 150، ppm200 آزمایش شدند. اثر ضدمیکروبی غلظت های مختلف این اسانس با تأثیر بر رشد باکتری در محیط کشت انتخابی در آزمایشگاه ارزیابی شد. اثر ضدباکتریایی اسانس آویشن شیرازی در غلظت ppm 200 در مقایسه با غلظت های کمتر و گروه کنترل معنی داربود (P<0.05). تفاوت معنی داری بین pH گروه های کنترل و تیمار شده وجود نداشت. در صورتی که استفاده از اسانس آویشن شیرازی به منظور ارتقای کیفیت بهداشتی پنیر توصیه می گردد، لازم است از غلظت هایی از اسانس استفاده شود که طعم، بوی تند و نامطلوب در پنیر ایجاد نکند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1535 - مطالعه ویژگی های میکروبی و شیمیایی آب‌های بطری شده در استان همدان
مهدی ریاحی خرم مریم خوش شعار مهدی هاشمی

امروزه در اکثر کشورهای جهان و از جمله در ایران، استفاده از آب‌های بطری‌شده روند صعودی داشته است. به همین دلیل به منظور حفظ سلامت مصرف‌کنندگان، کنترل میکروبی و شیمیایی چنین آب‌هایی دارای اهمیت زیادی است و هدف این مطالعه نیز تعیین کیفیت میکروبی و شیمیایی آب‌های بسته بندی چکیده کامل

امروزه در اکثر کشورهای جهان و از جمله در ایران، استفاده از آب‌های بطری‌شده روند صعودی داشته است. به همین دلیل به منظور حفظ سلامت مصرف‌کنندگان، کنترل میکروبی و شیمیایی چنین آب‌هایی دارای اهمیت زیادی است و هدف این مطالعه نیز تعیین کیفیت میکروبی و شیمیایی آب‌های بسته بندی و عرضه‌شده در سطح استان همدان بود. برای این منظور در فصول زمستان 1390 و تابستان 1391 تعداد 56 نمونه بصورت تصادفی انتخاب گردید. آزمایشات مطابق با روش های استاندارد بر روی ویژگی های شیمیایی شامل pH، قلیائیت، نیترات، سدیم، پتاسیم، فلوراید، سولفات، فسفات، سختی کل و سختی دائم و ویژگی های میکروبی شامل کل کلی‌فرم ها و کلی فرم های مدفوعی صورت گرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل و با استانداردهای مؤسسه ملی استاندارد ایران و نیز رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت مقایسه شد. یافته ها حاکی از آن بود که باکتری‌های گروه کلی‌فرم و کلی فرم مدفوعی در هیچ یک از نمونه ها وجود نداشت. مقادیر pH، قلیائیت، نیترات، سولفات، فسفات، سدیم و پتاسیم در تمامی نمونه ها در محدوده استاندارد بودند. از 56 نمونه مورد بررسی 44 نمونه دارای فلوراید کمتر از حداکثر مطلوب و 40 نمونه دارای سختی کل کمتر از حداکثر مطلوب استاندارد بودند. درنهایتباتوجهبهایننتایج، هرچند که تقریباً تمامی موارد اندازه گیری شده از حداکثر مجاز تعیین شده توسط استانداردهای مؤسسه ملی استاندارد ایران و سازمان بهداشت جهانی کمتر بود، اما در اکثر موارد اختلاف معنی داری بین مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر مندرج بر روی برچسب بطری ها وجود داشت. همچنین میانگین ویژگی های اندازه گیری شده در دو فصل زمستان 1390 و تابستان 1391 اختلاف معنی داری نشان ندادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1536 - تخمین میزان آلودگی شیر خام گاو با بروسلا آبورتوس به روش آزمون حلقه‌ای شیر در منطقه پارس آباد مغان
محمد حسین موثق داور پناهی آذر

بروسلوزیس یک بیماری مشترک است که توسط باکتری گرم منفی ازجنس بروسلا ایجاد می شود. این باکتری در اغلب حیوانات و انسان بیماری زا می باشد. بروسلوزیس به راحتی از طریق شیر خام آلوده انتقال می یابد.به رغم کنترل این بیماری در اغلب کشورها،بیماری در ایران بصورت آندمیک مشاهده می گ چکیده کامل

بروسلوزیس یک بیماری مشترک است که توسط باکتری گرم منفی ازجنس بروسلا ایجاد می شود. این باکتری در اغلب حیوانات و انسان بیماری زا می باشد. بروسلوزیس به راحتی از طریق شیر خام آلوده انتقال می یابد.به رغم کنترل این بیماری در اغلب کشورها،بیماری در ایران بصورت آندمیک مشاهده می گردد. انتقال بروسلاهاازحیوانات مبتلا به انسان از طریق تماس شغلی، و یا به علت مصرف فرآورده های دامی آلوده به ویژه شیر،خامه و پنیر سنتی تازه اتفاق می افتد.هدف از این مطالعه تعیین میزان شیوع آلودگی شیر خام گاو با باکتری بروسلا آبورتوس در منطقه پارس آباد بود. برای این مطالعه 64 نمونه شیر خام گاو از مرکز جمع آوری شیر منطقه پارس آباد از فروردین ماه لغایت خرداد ماه 1388 به صورت تصادفی اخذ گردید. بر روی نمونه ها تست حلقه ای شیر جهت بررسی وجود آنتی بادی های بروسلا آبورتوس انجام گرفت. آلودگی در 24 نمونه (5/37%) مشاهده گردید. با توجه به مطالعه انجام گرفته امکان وجود آلودگی بروسلایی در شیر خام گاو در منطقه پارس آباد وجود دارد و لازم است با بررسی های میکروبیولوژیکی مورد تأیید قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1537 - تأثیرتیمار فراصوت بر ترکیبات زیست‌فعال آب هویج
علی ایاسه محمد علیزاده عباس مهرداد محسن اسمعیلی یوسف جوادزاده

هدف این پژوهش، تعیین تأثیر تیمار فراصوت روی ترکیبات زیست فعال آب هویج (شامل فنل کل، فلاونوئید کل، کاروتنوئید کل، اسید آسکوربیک) و مقایسه آن با تیمار رایج حرارتی می باشد. نمونه های آب هویج مطابق طرح سطح- پاسخ دی‌اپتیمال، در سه سطح دما (25، 5/37 و50 درجه سلسیوس)، زمان ( چکیده کامل

هدف این پژوهش، تعیین تأثیر تیمار فراصوت روی ترکیبات زیست فعال آب هویج (شامل فنل کل، فلاونوئید کل، کاروتنوئید کل، اسید آسکوربیک) و مقایسه آن با تیمار رایج حرارتی می باشد. نمونه های آب هویج مطابق طرح سطح- پاسخ دی‌اپتیمال، در سه سطح دما (25، 5/37 و50 درجه سلسیوس)، زمان (10، 20، 30 دقیقه) و دو سطح توان (350 و400 وات) در فرکانس ثابت 24 کیلوهرتز فراصوت شدند. نتایج نشان داد، دما (01/0p<)، زمان (01/0p<) و توان (05/0p<) فراصوت باعث کاهش معنی دار مقادیر اسید اسکوربیک شدند. پایداری ویتامین ث در نمونه های فرآیند شده با فراصوت بیشتر از نمونه های تیمار حرارتی بود. دمای فراصوت سبب افزایش معنی دار (05/0p<) مقادیر کارتنوئید کل نمونه ها شد. زمان فراصوت تأثیر معنی‌داری (01/0p<) در کاهش مقادیر فنل کل نمونه ها داشت ولی تفاوت معنی داری (22/0=p)بین فنل کل نمونه های فراصوت شده نسبت به تیمارهای حرارتی و نمونه تیمار نشده، مشاهده نشد. مقادیر فلاونوئید کل نمونه های فراصوت شده کاهش معنی داری (01/0p<) نسبت به نمونه های حرارتی و تیمار نشده داشت. مطالعه حاضر نشان داد، تیمار فراصوت به ‌عنوان یک تیمار غیرحرارتی موجب پایداری بیشتر ترکیبات زیست‌فعال آب هویج (به ویژه اسید اسکوربیک، کارتنوئید کل و فنل کل) در مقایسه با تیمار مرسوم حرارتی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1538 - مقایسه هیستوپاتولوژی اثرات مخلوط عصاره آبی دارچین و عسل با سیلور سولفادیازین بر ترمیم زخم‌ سوختگی آلوده به پزودوموناس آئروژینوزا در پوست موش صحرایی
محمدرضا ولیلو سئودا ولیلو

پزودوموناسآئروژینوزا یکی از باکتری های پاتوژن فرصت طلب بوده و در تمام محیط ها یافت می شود و بیشترین عامل عفونت در سوختگی ها شناخته شده است. هدف از این مطالعه، مقایسه هیستوپاتولوژی اثرات عصاره آبی دارچین و عسل با سیلور سولفادیازین بر ترمیم زخم های سوختگی درجه 2 آلوده به چکیده کامل

پزودوموناسآئروژینوزا یکی از باکتری های پاتوژن فرصت طلب بوده و در تمام محیط ها یافت می شود و بیشترین عامل عفونت در سوختگی ها شناخته شده است. هدف از این مطالعه، مقایسه هیستوپاتولوژی اثرات عصاره آبی دارچین و عسل با سیلور سولفادیازین بر ترمیم زخم های سوختگی درجه 2 آلوده به پزودوموناسآئروژینوزا در پوست ناحیه پشت موش صحرایی می باشد. بدین منظور 60 سر موش صحرایی نر به طور تصادفی به چهار گروه تجربی با 15 سر موش در هر گروه، تقسیم شدند. پس از بیهوشی، سوختگی درجه 2 به قطر 12 میلی متر در ناحیه پشت موش ها ایجاد شد، سپس مقدار cfu/ml 108×5/1باکتری پزودوموناسآئروژینوزا سویه PAO1 به طور یکنواخت روی زخم تمام موش ها منتقل گردید. هر 12 ساعت، سیلور سولفادیازین در گروه 1 ، عسل در گروه 2 و مخلوط عصاره آبی دارچین و عسل در گروه 3 روی زخم محل سوختگی مالیده شد و گروه چهار نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در روز های 7، 14 و 21 بعد از سوختگی، هر بار تعداد 5 سر موش از هر گروه انتخاب و پس از القای بیهوشی و اندازه گیری دقیق قطر زخم با کولیس، نمونه برداری برای کشت میکروبی و انجام هیستوپاتولوژی از محل زخم انجام گرفت. بررسی های میکروب شناسی نشان داد که در تمام گروه ها غیر از گروه شاهد، رشد میکروب متوقف شده بود. مشاهدات هیستوپاتولوژی از لحاظ ترمیم محل زخم و همچنین اندازه گیری قطر زخم نشان داد که اختلاف معنی داری در روزهای 7، 14 و 21 بین گروه های تیمار و شاهد وجود دارد (05/0p<)، به طوری که روند ترمیم در روز 21، در گروه تیمار با مخلوط عصاره آبی دارچین و عسل نسبت به سیلور سولفادیازین بهتر و نسبت به عسل ضعیف تر بود. با توجه به نتایج حاصله ، در درمان زخم های سوختگی عفونی می توان از عسل و مخلوط عصاره آبی دارچین و عسل استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1539 - بررسی رخداد مسمومیت آبستنی با تعیین سطوح برخی از عناصر، متابولیت‌ها و کورتیزول خون در میش‌های نژاد قزل
سکینه حسینی غلامعلی مقدم سیدعباس رافت آیتک بخشایش خیابانی

مسمومیت آبستنی در میش یکی از بیماری های متابولیکی است که در اثر کمبود گلوکز مادر در پاسخ به افزایش احتیاجات تغذیه ای سریع جنین ایجاد می شود. این مطالعه به‌منظور بررسی سطوح برخی از عناصر و متابولیت ها و کورتیزول خون در میش های آبستن قزل ایستگاه تحقیقاتی خلعت پوشان انجام چکیده کامل

مسمومیت آبستنی در میش یکی از بیماری های متابولیکی است که در اثر کمبود گلوکز مادر در پاسخ به افزایش احتیاجات تغذیه ای سریع جنین ایجاد می شود. این مطالعه به‌منظور بررسی سطوح برخی از عناصر و متابولیت ها و کورتیزول خون در میش های آبستن قزل ایستگاه تحقیقاتی خلعت پوشان انجام گرفت. در این بررسی از 50 رأس میش در سه نوبت قبل از آبستنی، دوره آبستنی و قبل از زایش خون گیری شده و غلظت گلوکز، کلسیم، فسفر، اوره، پروتئین تام سرم خون با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و غلظت هورمون کورتیزول سرم خون با استفاده از روش الایزا اندازه گیری شد. اثر شکم زایش روی غلظت گلوکز سرم خون تأثیر معنی دار داشت (01/0>p). غلظت فسفر در همه میش ها در یک سطح بوده و اختلاف معنی داری در بین میش ها از نظر غلظت این عنصر خونی وجود نداشت. اثر تیپ زایش روی همه موارد اندازه گیری شده غیر معنی‌دار بود. تاریخ خون گیری روی همه موارد اندازه گیری شده به‌جز فسفر تأثیر معنی دار داشت (01/0>p). وزن تولد بره سبب افزایش معنی دار غلظت سرمی هورمون کورتیزول شد (01/0>p). همبستگی بین گلوکز و اوره منفی بود (16/0-=r). میان پروتئین تام و اوره سرم همبستگی (٤٢/0=r) وجود داشته و ارتباط معنی داری داشتند (01/0>p). همچنین میان پروتئین تام و فسفر سرم همبستگی (٢١/0-=r) وجود داشته و ارتباط معنی داری داشتند (01/0>p). به طورکلی می توان نتیجه گرفت که با اندازه گیری و بررسی متابولیت های خونی و هورمونی در طول آبستنی دام می توان از وقوع بیماری مسمومیت آبستنی با استفاده از راهکارهای مدیریتی و جیره های مناسب پیشگیری کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1540 - اثر تجویز خوراکی عصاره آبی میوه‌ فلوس (Cassia fistula) برسرعت تخلیه شیردان در بره‌های نوزاد
مصطفی عبداللهی حمیدرضا محمدی محمود احمدی همدانی مرتضی عبداللهی وحید شهبازی

10.30495/jvcp.2019.664887

کاهش حرکات شیردان نقش مهمی در بیماری زایی برخی اختلالات شیردانی همچون نفخ شیردان ایفا می کند که درمان آن با داروهای صناعی عوارضی مانند اسهال و مقاومت آنتی بیوتیکی به همراه دارد و تجویز داروهای گیاهی راهکار مناسبی برای کاهش این عوارض جانبی است. لذا هدف این مطالعه بررسی ا چکیده کامل

کاهش حرکات شیردان نقش مهمی در بیماری زایی برخی اختلالات شیردانی همچون نفخ شیردان ایفا می کند که درمان آن با داروهای صناعی عوارضی مانند اسهال و مقاومت آنتی بیوتیکی به همراه دارد و تجویز داروهای گیاهی راهکار مناسبی برای کاهش این عوارض جانبی است. لذا هدف این مطالعه بررسی اثر عصاره آبی میوه فلوس بر تخلیه شیردان بره های نوزاد بود. مطالعه حاضر روی 12 رأس بره ماده 5 روزه نژاد سنگسری با میانگین وزن 4 کیلوگرم انجام گرفت. بره ها به ترتیب تحت 5 نوع درمان خوراکی شامل سالین نرمال (30 میلی‌لیتر)، اریترومایسین 400 میلی گرم، فلوس 700 میلی گرم بر کیلوگرم، فلوس 750 میلی گرم بر کیلوگرم و فلوس 800 میلی گرم بر کیلوگرم قرار گرفتند. از تست جذب استامینوفن برای ارزیابی سرعت تخلیه شیردان استفاده گردید. پس از ترسیم مدل رابطه غلظت استامینوفن پلاسما با زمان به روش رگرسیون، مشخص گردید که درمان با اریترومایسین و سه دوز مختلف عصاره آبی فلوس نسبت به درمان کنترل منفی (سالین نرمال) سبب افزایش معنی دار سرعت تخلیه شیردان گردیده است (05/0>p ). هیچ گونه عارضه جانبی بالینی به‌دنبال تجویز اریترومایسین و فلوس در بره ها مشاهده نشد. این مطالعه نشان داد که عصاره آبی میوه فلوس اثر تحریکی بر تخلیه شیردان بره دارد اما به مطالعات بیشتری در زمینه اثر اجزای این گیاه بر تخلیه شیردان نیاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1541 - بررسی میان‌فصلی عیار سرمی منیزیم و ارتباط آن با برخی از پارامترهای بیوشیمیایی سرم در گوسفندان منطقه میاندوآب
فرید بهمرد امیرپرویز رضایی صابر

منیزیم برای فعال کردن تعداد زیادی از سیستم‌های آنزیمی با تشکیل کمپلکس عنصری-آنزیمی لازم است. از این‌رو کمبود آن در نشخوارکنندگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی مقادیر سرمی منیزیم و ارتباط آن با مقادیر کلسیم، فسفر، پروتئین تام، آلبومین، گلوکز و ب چکیده کامل

منیزیم برای فعال کردن تعداد زیادی از سیستم‌های آنزیمی با تشکیل کمپلکس عنصری-آنزیمی لازم است. از این‌رو کمبود آن در نشخوارکنندگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی مقادیر سرمی منیزیم و ارتباط آن با مقادیر کلسیم، فسفر، پروتئین تام، آلبومین، گلوکز و بیلی‌روبین تام در گوسفندان ماده نژاد قزل شهرستان میاندوآب بود. بدین منظور، در هر فصل از 100 رأس گوسفند نژاد قزل در منطقه میاندوآب خون گیری به عمل آمد و میزان منیزیم، کلسیم، فسفر، پروتئین تام، آلبومین، گلوکز و بیلی‌روبین تام سرم اندازه گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس یک‌طرفه در فصول مختلف مقایسه گردید. همچنین رابطه داده‌ها با میزان منیزیم سرم نیز با آزمون همبستگی پیرسون بررسی شدند. میزان منیزیم در پائیز و زمستان به طور معنی‌داری بیشتر از بهار و تابستان و میزان پروتئین‌تام و فسفر نیز کمتر از بهار و تابستان بود (05/0p<). با افزایش میزان منیزیم، میزان کلسیم، پروتئین‌تام و فسفر کاهش یافت که نشان دهنده رابطه غیرمستقیم و معنی‌داری بود (05/0p<). میزان بیلی‌روبین و آلبومین نیز رابطه مستقیم و معنی‌داری با میزان منیزیم داشت (05/0p<)، به طوری‌که با افزایش میزان منیزیم، پارامترهای مذکور نیز افزایش نشان داد. نتایج مطالعه نشان داد که تغییر در میزان منیزیم سرمی گوسفندان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر پارامترهای بیوشیمیایی سرم دارد. بر اساس نتایج مطالعه، استفاده از مکمل‌های استاندارد حاوی منیزیم در جیره گوسفندان ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1542 - تاثیر مکمل پره‌بیوتیک سل‌ماناکس بر بافت آبشش و کبد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در دوره پرورشی و مواجهه تجربی با بیماری یرسینیوزیس
امین خدادادی عادل حقیقی حسن ملکی نژاد امیر توکمه چی محمد افشار نسب

امروزه استفاده از ترکیبات پره بیوتیکی در جهان گسترش فراوانی یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات تغذیه ای غلظت های مختلف محصول تجاری پره بیوتیک سل ماناکس (حاوی ترکیبات فعال دیواره مخمر ساکارومایسیس سرویزیه به همراه مانان الیگوساکارید) بر بافت های آبشش و کبد ماهیان چکیده کامل

امروزه استفاده از ترکیبات پره بیوتیکی در جهان گسترش فراوانی یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات تغذیه ای غلظت های مختلف محصول تجاری پره بیوتیک سل ماناکس (حاوی ترکیبات فعال دیواره مخمر ساکارومایسیس سرویزیه به همراه مانان الیگوساکارید) بر بافت های آبشش و کبد ماهیان تغذیه شده با پره بیوتیک مذکور در طول دوره پرورش و در مواجهه تجربی با بیماری یرسینیوزیس بود. ماهیان قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 45/1±08/19 گرم به مدت 60 روز با جیره حاوی غلظت های مختلفپره بیوتیک سل ماناکس (0، 1/0، 5/0 و 1 درصد) تغذیه شدند. در روز 60 مطالعه،بیماری یرسینیوزیس توسط تزریق داخل صفاقی سوسپانسیون باکتری،در همه گروه های آزمایشی به صورت تجربی ایجاد گردید. نمونه های بافت شناسی در روزهای صفر، 30 و 60 مطالعه و همچنین پس از آزمون مواجهه تجربی تهیه شد. نتایج نشان دهنده تاثیر غلظت های مختلف پره بیوتیک سل ماناکس بر بافت‌های کبد و آبشش در روز های 30 و 60 مطالعه بود. بهترین تاثیر بافتی در دوره پرورشی مربوط به تیمار های تغذیه شده با غلظت‌های 1/0 و سپس 5/0 درصد بود و نیز در زمان مواجهه تجربی با بیماری یرسینیوزیس کمترین جراحات بافتی کبد و آبشش‌ها مربوط به تیمار تغذیه شده با غلظت 1/0 درصد پره بیوتیک سل ماناکس بود که از لحاظ آماری دارای تفاوت معنی داری با سایر گروه ها بود (05/0>p). با توجه به نتایج این بررسی مشخص شد که افزودن پره بیوتیک سل ماناکس به جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان با غلظت 1/0 درصد، سبب بهبود پارامترهای بافتی در طول دوره پرورشی و کاهش ضایعات بافتی در زمان مواجهه با بیماری یرسینیوزیس می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1543 - بررسی اثر نانوذره سلنیم و سلنیت سدیم بر بیان ژن ادیپونکتین در جفت میش‌های آبستن
پدرام معیری غلام علی کجوری افشین جعفری دهکردی علی محمد احدی مهسا ابوالفضل زاده

10.30495/jvcp.2019.669751

در سال‌های اخیر توجهی ویژه به واسطه‌های مقاومت انسولینی نظیر ادیپونکتین شده است که در دوران آبستنی در بافت جفت تولید و بیان شده و از این طریق اثرات خود را بر جنین در حال رشد و سلامت مادر القاء می کنند. در این مطالعه برای اولین بار، تأثیر نانوذره سلنیم و سلنیت سدیم بر می چکیده کامل

در سال‌های اخیر توجهی ویژه به واسطه‌های مقاومت انسولینی نظیر ادیپونکتین شده است که در دوران آبستنی در بافت جفت تولید و بیان شده و از این طریق اثرات خود را بر جنین در حال رشد و سلامت مادر القاء می کنند. در این مطالعه برای اولین بار، تأثیر نانوذره سلنیم و سلنیت سدیم بر میزان نسخه‌برداری ژن ادیپونکتین بافت جفت در دوره انتقالی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، 20 رأس میش 4 ماهه آبستن، به‌صورت تصادفی انتخاب و در زمان 10 روز منتهی به زایمان، هر روز تجویز خوراکی مکمل‌های سلنیت سدیم (به میزان 1/0 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) و نانوذره سلنیوم (در دو دوز 05/0 و 1/0 میلی‌گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) به آن ها صورت گرفت. به گروه شاهد هم آب مقطر با حجم مشابه خورانده شد. پس از زایمان با نمونه‌برداری از جفت، میزان نسخه‌برداری از ژن ادیپونکتین به روش real-time RT-PCR و بر اساس روش مقایسه‌ای ΔΔCt-2 تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که اضافه نمودن مکمل‌های سلنیومی به جیره غذایی میش‌های آبستن، موجب کاهش معنی‌دار در میزان نسخه‌برداری ژن ادیپونکتین می‌شود که در این خصوص، عملکرد سرکوب‌گری نانوذره سلنیوم به مراتب برتر از سلنیت سدیم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1544 - ارزیابی ارتباط بین میزان چربی، پروتئین و نسبت چربی به پروتئین شیر و نرخ آبستنی 120 روزه در گاوهای شیری هلشتاین
نوید سرانجام مهران فرهودی مقدم قاسم اکبری مجید محمدصادق نیما فرزانه

10.30495/jvcp.2019.669191

در لیپولیز ناشی از بالانس منفی انرژی، میزان چربی شیر افزایش و میزان پروتئین آن کاهش می یابد و بدین ترتیب نسبت چربی به پروتئین افزایش پیدا می کند. هدف مطالعه حاضر، استفاده از داده های موجود در هر رکورد شیر مانند چربی، پروتئین و نسبت آن ها ، شمارش سلول های سوماتیک (somat چکیده کامل

در لیپولیز ناشی از بالانس منفی انرژی، میزان چربی شیر افزایش و میزان پروتئین آن کاهش می یابد و بدین ترتیب نسبت چربی به پروتئین افزایش پیدا می کند. هدف مطالعه حاضر، استفاده از داده های موجود در هر رکورد شیر مانند چربی، پروتئین و نسبت آن ها ، شمارش سلول های سوماتیک (somatic cell count; SCC) و نیز استفاده از سابقه گاوهای شیری، جهت پیش بینی وضعیت آبستنی ۱۲۰ روزه پس از زایش بود. بنابراین، رکورد 1279رأس گاو هلشتاین یک شکم زا و چند شکم زا در روزهای 30 و 60 شیردهی و نیز در حوالی زمان تلقیح جمع آوری شد. یافته ها نشان داد در ارزیابی آبستنی تا روز 120 پس از زایش، میزان چربی، پروتئین و نسبت آن ها (همگی برحسب درصد) در روز 30 شیردهی در گروه های غیر آبستن و آبستن به ترتیب (2/1±67/2، 04/1±62/2 و 4/0±01/1) و (16/1±87/2، 95/0±76/2 و 36/0±03/1)، در روز 60 شیردهی به ترتیب (06/1±87/2، 86/0±7/2 و 35/0±06/1) و (15/1±97/2، 9/0±73/2 و 36/0±08/1) و در حوالی تلقیح به ترتیب (2/1±62/2، 04/1±53/2 و 4/0±03/1) و (24/1±8/2، 01/1±63/2 و 5/0±06/1) بود که اختلاف آماری آن ها در دو زمان معنی دار برآورد شد (05/0>p ). تأثیر SCCدر روز 60 شیردهی بر نرخ آبستنی 120روزه معنی دار گزارش شد (023/0=p )، اما در آزمون رگرسیون لجستیک هیچ‌کدام از فاکتورهای شیر و SCC رابطه معنی داری با آبستنی 120روزه نداشتند. مدل آماری کاکس در بررسی رابطه فصول زایش (02/0=p ) ، تلقیح (00/0=p )، روزهای شیردهی (001/0=p ) و میزان تولید شیر (016/0=p ) در دوره قبل با نرخ آبستنی 120روزه نشان داد که تنها تعداد روزهای شیردهی قبلی دام (985/0=Odds ratio، 021/0=p ) و فصل تلقیح (5/7=Odds ratio، 040/0=p )در آبستنی 120روزه تأثیر دارند. نتایج این مطالعه نشان داد که فاکتورهای مربوط به شیر شامل چربی، پروتئین و نسبت آن هابر نرخ آبستنی 120روزه تأثیر نداشته و استراتژی های مدیریتی از جمله تعداد روزهای شیردهی قبلی دام و فصل تلقیح بر آن تأثیر معنی دار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1545 - ارزیابی وضعیت تعادل اکسیدانی-آنتی‌اکسیدانی پلاسما با افزودن عصاره آبی پیاز گیاه سیر (Allium sativum‌) به شیر بزغاله‌های شیرخوار
مصطفی عبداللهی اشکان جبلی جوان

10.30495/jvcp.2020.671261

در نوزاد نشخوارکنندگان به علت نابالغ بودن سیستم ایمنی، نسبت به عفونت ها حساسیت بالایی وجود دارد. آنتی اکسیدان ها قادر به تقویت عملکرد سلول های سیستم ایمنی می باشند و گیاه سیر(Allium sativum) هم آنتی اکسیدانی است که در مورد نوزاد نشخوارکنندگان به عنوان یک آنتی بیوتیک پرو چکیده کامل

در نوزاد نشخوارکنندگان به علت نابالغ بودن سیستم ایمنی، نسبت به عفونت ها حساسیت بالایی وجود دارد. آنتی اکسیدان ها قادر به تقویت عملکرد سلول های سیستم ایمنی می باشند و گیاه سیر(Allium sativum) هم آنتی اکسیدانی است که در مورد نوزاد نشخوارکنندگان به عنوان یک آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک مطرح شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت تعادل اکسیدانی-آنتی‌اکسیدانی پلاسما دراثر افزودن عصاره آبی پیاز گیاه سیر به شیر بزغاله های نوزاد انجام شد. این مطالعه روی 30 رأس بزغاله نوزاد نر و ماده 7 روزه نژاد مخلوط شیرخوار با میانگین وزن 3 کیلوگرم انجام گرفت. بزغاله ها به 3 گروه مساوی تقسیم شدند. هر گروه یکی از 3 درمان خوراکی شامل 30 میلی لیتر سالین (درمان کنترل منفی)، 400 واحد ویتامین E و 83 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن عصاره آبی سیر را در هر 3 وعده دریافت شیر در طول 24 ساعت، دریافت کردند. در دقیقه صفر و نیز ساعات 1، 5/2، 5، 12، 18 و 24 پس از شروع درمان، جداگانه نمونه خون از همه دام های مورد آزمایش اخذ و پس از جداسازی پلاسمای هر نمونه،میزان ظرفیت هایآنتی اکسیدانی و اکسیدانی تام پلاسما و اندیس استرس اکسیداتیو آن تعیین شد. یافته ها نشان داد که در مقایسه با درمان کنترل منفی، درمان با ویتامین E سبب سوق معنی دار تعادل اکسیدانی-آنتی اکسیدانی پلاسما به سمت آنتی اکسیدانی (05/0>p ) و درمان با سیر سبب سوق تعادل مذکور به سمت اکسیدانی (05/0> p ) گردیده و هیچ نوع عارضه جانبی بالینی هم به دنبال تجویز ترکیبات مذکور در بزغاله ها مشاهده نشد. این مطالعه نشان داد که عصاره آبی سیر دارای اثر اکسیدانی در پلاسمای بزغاله های نوزاد شیرخوار می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1546 - تأثیر مورفومتری، ویسکوزیته و آبکی‌شدن منی بر کیفیت اسپرم منجمد قوچ قزل
پریسا شفاعتی غلامعلی مقدم

10.30495/jvcp.2021.1923863.1302

توانایی اسپرم در حرکت و رسیدن به اووسیت جهت انجام لقاح و باروری به عوامل مختلفی از جمله مورفومتری، آبکی شدن و ویسکوزیته‌ منی بستگی دارد. مطالعهء حاضر به منظور ارزیابی تأثیر مورفومتری، ویسکوزیته و آبکی‌شدن مایع منی بر کیفیت اسپرم منجمد قوچ قزل انجام گرفت. جمع آوری منی یک چکیده کامل

توانایی اسپرم در حرکت و رسیدن به اووسیت جهت انجام لقاح و باروری به عوامل مختلفی از جمله مورفومتری، آبکی شدن و ویسکوزیته‌ منی بستگی دارد. مطالعهء حاضر به منظور ارزیابی تأثیر مورفومتری، ویسکوزیته و آبکی‌شدن مایع منی بر کیفیت اسپرم منجمد قوچ قزل انجام گرفت. جمع آوری منی یکبار در هفته به مدت 3 هفته از 5 رأس قوچ قزل صورت گرفت. ارزیابی های اولیه شامل تحرک کل و پیشرونده، درصد زنده‌مانی، درصد اسپرم‌های غیرطبیعی، غلظت، ویسکوزیته، مورفومتری و آبکی‌شدن بود. نمونه‌های با غلظت بالای 5/2 میلیارد اسپرم و حرکت پیشروندهء بالای 70 درصد برای رقیق‌سازی مورد استفاده قرار گرفتند. بعد از رقیق سازی، نمونه‌ها در داخل پایت‌های 25/0 میلی لیتری کشیده شده و در یخچال به مدت 2-5/1 ساعت جهت سردسازی تا دمای 5 درجهء سلسیوس قرار گرفتند. سپس به مدت 10-8 دقیقه در 5-4 سانتی متری بالای سطح نیتروژن مایع در بخار ازت قرار گرفتند و در نهایت داخل نیتروژن مایع غوطه ور شدند. یخ‌گشایی نمونه‌ها در روزهای صفر، 20، 40 و 60 دوره نگه داری، انجام شد. نتایج نشان داد که صفات مربوط به تحرک و زنده‌مانی اسپرم ها با گذشت زمان کاهش معنی‌داری داشتند (05/0>p). بین طول قطره و یکپارچگی غشای پلاسمایی منی هم رابطهء منفی و معنی‌دار وجود داشت (05/0>p). همچنین بین طول رشتهء منی و تحرک کل، همبستگی مثبت و معنی‌دار، ولی بین آبکی‌شدن با تحرک کل، حرکت پیشرونده، زنده‌مانی و یکپارچگی آکروزوم، همبستگی منفی و معنی‌دار مشاهده گردید (01/0>p). بین طول دم و طول کل اسپرم با یکپارچگی غشای پلاسمایی نیز رابطهء منفی و معنی‌دار مشاهده شد (01/0>p). یافته های تحقیق حاضر مشخص کرد که هرچه زمان آبکی‌شدن مایع منی، طول دم و طول کل اسپرماتوزئید کوتاه‌تر باشد، صفات کیفی آن در فرایند انجماد بهتر حفظ خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1547 - ارزیابی برخی شاخص‌های تشخیصی مرتبط با مسمومیت آبستنی تحت‌بالینی در میش‌های نژاد لری-بختیاری
ناهید چنگلوائی آرش خردمند علیرضا راکی شهرام ملکی

10.30495/jvcp.2023.1963441.1375

مسمومیت آبستنی یک اختلال متابولیکی مهم در میش‌های آبستن بوده که اغلب در ماه‌های آخر آبستنی با افزایش شمار تلفات و یا کاهش بازده میش‌ها موجب ایجاد خسارت مادی به صنعت دامداری می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط مسمومیت آبستنی تحت‌بالینی و چندقلوزایی در میش‌های نژاد ل چکیده کامل

مسمومیت آبستنی یک اختلال متابولیکی مهم در میش‌های آبستن بوده که اغلب در ماه‌های آخر آبستنی با افزایش شمار تلفات و یا کاهش بازده میش‌ها موجب ایجاد خسارت مادی به صنعت دامداری می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط مسمومیت آبستنی تحت‌بالینی و چندقلوزایی در میش‌های نژاد لری-بختیاری و ارتباط غلظت BHBA (Betahydroxybutyric acid)، گلوکز، کلسترول و تری گلیسرید در میش‌های غیر‌‌آبستن و آبستن (تک قلو و دوقلو) و مقایسه این شاخص‌ها با تعداد جنین‌ها انجام شد. بدین منظور خون وداجی از 103 رأس میش لری-بختیاری شامل 30 رأس میش غیرآبستن (گروه شاهد) و 73 رأس میش آبستن در ماه پنجم آبستنی (68 رأس تک‌قلو و 5 رأس دو‌قلو آبستن) اخذ شده و غلظت BHBA، گلوکز، تری گلیسرید و کلسترول نمونه‌های سرمی تهیه شده اندازه‌گیری شدند. بر اساس یافته ها، تفاوت آماری معنی‌داری در غلظت BHBA و کلسترول سرمی میش های 3 گروه مورد مطالعه مشاهده نشد. اما تفاوت آماری معنی‌داری در غلظت گلوکز سرم حیوانات شاهد و گروه های آبستن تک‌قلو و آبستن دوقلو وجود داشت (05/0>p). همچنین غلظت تری گلیسرید سرم در میش‌های دوقلو آبستن بطور معنی‌داری نسبت به 2 گروه دیگر بیشتر بود (05/0>p). آزمون پیرسون هم در میش‌های دوقلو آبستن ارتباط منفی معنی‌داری بین غلظت BHBA و گلوکز نشان داد (001/0p< و 402/0r=-)؛ در حالی که بین غلظت BHBA و تری‌گلیسرید و غلظت BHBA و کلسترول در گروه دوقلو آبستن ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده نشد. مطالعه حاضر نشان داد BHBA، گلوکز و تری گلیسرید شاخص‌های مناسبی جهت تشخیص مسمومیت آبستنی تحت‌بالینی در ماه آخر آبستنی میش‌های لری-بختیاری هستند، در حالی که سنجش کلسترول در تشخیص بیماری کارآیی مناسبی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1548 - بررسی رخداد توکسمی آبستنی در گوسفندان منطقه صوفیان تبریز
علی حسن پور غلامعلی مقدم بهرام عمواوغلی تبریزی حمید میرزایی کریم حاجی پور صوفیانی

این تحقیق به منظور بررسی وضعیت رخداد توکسمی آبستنی در گوسفندان منطقه صوفیان انجام گرفت. در این بررسی از 134 رأس میش آبستن سنگین در دو نوبت قبل و بعد از زایمان بصورت تصادفی خونگیری به عمل آمد و میانگین سرمی گلوکز، بتا هیدروکسی بوتیریک اسید، اوره سرم خون و کلسیم اندازه گی چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی وضعیت رخداد توکسمی آبستنی در گوسفندان منطقه صوفیان انجام گرفت. در این بررسی از 134 رأس میش آبستن سنگین در دو نوبت قبل و بعد از زایمان بصورت تصادفی خونگیری به عمل آمد و میانگین سرمی گلوکز، بتا هیدروکسی بوتیریک اسید، اوره سرم خون و کلسیم اندازه گیری شد. مقدار متوسط BHBA قبل از زایمان mmol/lit 15/046/0 و بعد از زایمان mmol/lit 11/04/0 بود که اختلاف معنی داری بیـن این دو میـانگین وجـود داشت (05/0>P). اختـلاف میانگین سرمی و انحراف استاندارد گلـوکز قبل از زایمان (mg/dl04/166/51) و بعد از زایمـان (mg/dl 12/1518/62) معنی دار بود (05/0 P<). بین میـانگین BHBA و گـلوکز سـرم قبـل و بعد از زایمــان یک همبستـگی منفـی (59/0-=r و 55/0-=r) با ارتباط معنی دار وجود داشت(01/0 P<). میانگین BUN قبل از زایمان بیشتر از میانگین آن در بعد از زایمان بود ولی اختلاف بین دو میانگین معنی دار نبود. میانگین و انحراف استاندارد کلسیم قبل از زایمـان mg/dl 72/259/12 و بعد از زایمــان mg/dl77/006/10 بود که اختلاف معنی داری در بین این دو میانگین وجود داشت (01/0 P<)، ولی ارتباط معنی داری بین گلوکز و کلسیم سرم وجود نداشت. در این بررسی از گوسفندان در سنین مختلف به صورت تصادفی خونگیری به عمل آمد ولی ارتباطی بین بروز بیماری و سن گوسفندان وجود نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده، گوسفندان آبستن مستعد ابتلا به توکسمی آبستنی تحت بالینی هستند که از نظر اقتصادی هم در میش آبستن و هم در مورد بره های متولد شده از این دام ها حائز اهمیت است و باید اقدامات پیشگیری کننده به عمل آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1549 - مطالعه اثر آنالوگ پروستاگلاندین F2α، داینوپروست، بر بافت جسم زرد خرگوش آبستن کاذب
سید اسماعیل صفوی میر هادی خیاط نوری

در این بررسی تأثیر آنالوگ پروستاگلاندین F2α (PGF2α)، داینوپروست، بر روی بافت جسم زرد خرگوش آبستن کاذب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، 42 سر خرگوش ماده بالغ در شش گروه هفت‌تایی به‌طور تصادفی توزیع گردید. در سه گروه در روز دهم آبستنی کاذب، داینوپروست (1mg/kg چکیده کامل

در این بررسی تأثیر آنالوگ پروستاگلاندین F2α (PGF2α)، داینوپروست، بر روی بافت جسم زرد خرگوش آبستن کاذب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، 42 سر خرگوش ماده بالغ در شش گروه هفت‌تایی به‌طور تصادفی توزیع گردید. در سه گروه در روز دهم آبستنی کاذب، داینوپروست (1mg/kg) به‌صورت داخل عضلانی تزریق و به‌ترتیب 24، 48 و 72 ساعت پس از تزریق، حیوانات کالبدگشایی شدند. در سه گروه دیگر به‌عنوان گروه شاهد سرم فیزیولوژی تزریق شد. در تمام گروه‌ها پس از اخذ نمونه خونی، حیوانات کالبدگشایی و تخمدان آن‌ها خارج و توزین گردید. پس از نمونه‌برداری و پایدارسازی در فرمالین نمکی 10 %، مقاطع بافتی با رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین تهیّه و جسم زرد از لحاظ مورفولوژی و مورفومتری مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات مورفومتری نشان داد که قطر جسم زرد در تمام گروه‌های تیمار در مقایسه با گروه‌های شاهد کاهش معنی‌داری (05/0p<) دارد. همچنین پیشرفت بافت همبند، افزایش تعداد هسته‌های پیکنوزه، گسترش فضاهای بین سلولی و ایجاد واکوئل‌های درشت در گروه‌های تیمار به‌طور معنی‌داری (05/0p<) در مقایسه با گروه‌های شاهد افزایش یافت. قطرات چربی محیطی و قطرات چربی مرکزی به‌ترتیب 24 و 48 ساعت پس از تزریق PGF2α به‌صورت معنی‌داری (05/0p<) افزایش یافتند. غلظت پروژسترون سرم در تمامی گروه‌های تیمار در مقایسه با گروه‌های شاهد کاهش معنی‌داری (05/0p<) نشان داد. نتایج بیان‌گر افزایش پیشرونده لوتئولیز ساختمانی و فونکسیونی در گروه‌های تیمار در مقایسه با گروه‌های شاهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1550 - بررسی میزان صحت تشخیص آبستنی در گاو با استفاده از اندازه‌گیری عامل EPF
صمد مسافری وحید غفاری لاله جعفر مجیدی ایرج لطفی

فاکتور اولیه آبستنی (EPF; Early Pregnancy Factor) یک پروتئین تعدیل کننده ایمنی می‌باشد که در سرم خون اکثر گونه‌های دام‌های اهلی در اوایل آبستنی قابل تشخیص می‌باشد. در این مطالعه، تشخیص آبستنی 41 رأس گاو شیری متعاقب تلقیح مصنوعی بوسیله تشخیص فاکتور اولیه آبستنی در سرم خو چکیده کامل

فاکتور اولیه آبستنی (EPF; Early Pregnancy Factor) یک پروتئین تعدیل کننده ایمنی می‌باشد که در سرم خون اکثر گونه‌های دام‌های اهلی در اوایل آبستنی قابل تشخیص می‌باشد. در این مطالعه، تشخیص آبستنی 41 رأس گاو شیری متعاقب تلقیح مصنوعی بوسیله تشخیص فاکتور اولیه آبستنی در سرم خون با استفاده از تست ممانعت از تشکیل روزت (RIT; Rosette Inhibition Test) بررسی شده است. بر این اساس میزان فعالیت EPF در گاوهایی که 1 الی 3 و 4 الی 7 روز از تلقیح آن‌ها سپری شده بود، به‌وسیله تست RIT مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. آبستنی 45 الی 60 روز پس از تلقیح مصنوعی به‌طریق لمس راست روده‌ای مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده میزان حساسیت، ویژگی، ارزش پیش‌گویی مثبت و منفی و صحت تست در تشخیص موارد مثبت آبستنی درگاوهایی که 1 الی 3 روز از تلقیح آن‌ها می‌گذشت به ترتیب برابر 88/88، 66/66، 72/72، 71/85 و 77/77 درصد و تیترهای به‌دست آمده در این دوره در گاوهای آبستن بالاتر از 8 واحد و در گاوهای غیرآبستن کمتر از 4 واحد بود و در مورد گاوهایی که 4 الی 7 روز از تلقیح آن‌ها سپری شده بود، به ترتیب برابر 91، 83/83، 33/83، 91 و 87 درصد و تیترهای به‌دست آمده در این دوره در گاوهای آبستن بالاتر از 8 واحد و در گاوهای غیرآبستن کمتر از 5 واحد گزارش گردید. به‌طور کلی نتایج به‌دست آمده در این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین تیتر RIT گاوهای آبستن و غیر آبستن متعاقب 1 الی 3 روز و نیز 4 الی 7 روز پس از تلقیح مصنوعی وجود دارد (05/0 P<). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1551 - بررسی کیفیت بهداشتی آب‌های معدنی طبیعی به فروش رسیده در سطح شهر تبریز در سال 1387
جلیل خندقی محمدرضا صحت خواه

با افزایش رو به رشد تولید و مصرف آب های معدنی بطری شده در کشورمان در دهه اخیر توجه به کیفیت میکروبی این محصولات بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف از مطالعه حاضر آزمایش تعدادی از آب های معدنی طبیعی بطری شده که در سطح شهر تبریز به فروش می رسند، می باشد. در این بررسی تعداد 150 چکیده کامل

با افزایش رو به رشد تولید و مصرف آب های معدنی بطری شده در کشورمان در دهه اخیر توجه به کیفیت میکروبی این محصولات بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف از مطالعه حاضر آزمایش تعدادی از آب های معدنی طبیعی بطری شده که در سطح شهر تبریز به فروش می رسند، می باشد. در این بررسی تعداد 150 نمونه از این محصولات از نظر تعداد کل میکروارگانیسم های هوازی، کلیفرم ها، کلیفرم هایمدفوعی، اشرشیاکولای، استرپتوکوک هایمدفوعی، کلستریدیوم پرفرینجنس و سودوموناس آئروجینوزا مورد ارزیابی قرارگرفتند. تعداد کل میکروب های هوازی، سودوموناسوکلستریدیوم با روش فیلتراسیون غشایی و کلیفرم هاواسترپتوکوک هایمدفوعی با روش بیشترین تعداد احتمالی (MPN) مورد آزمایش قرار گرفتند.نتایج حاکی از این بود که در 3/25 درصد از نمونه ها هیچ گونه رشدی در پلیت حاوی محیط پلیت کانت آگار وجود نداشت و در 2 درصد از نمونه ها تعداد کل میکروارگانیسم های هوازی در سطح بالایی (بیشتر از 20 باکتری در هر میلی لیتر) قرار داشت. همچنین از مجموع 6/72 درصد از نمونه هایی که از نظر تعداد کل میکروب های هوازی قابل قبول بوده اند، به ترتیب 75/2، 83/1، 75/2 و 91/0 درصد با کلیفرم ها، استرپتوکوک های مدفوعی، سودوموناس وکلستریدیوم آلوده بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1552 - گزارش شپش جونده‌ فیلوپتروس اوسِلاتوس (Mallophaga: Ischnocera) از کلاغ سیاه (Carrion Crow: Corvus corone)‌ در منطقه‌ میاندوآب، استان آذربایجان‌غربی در سال 1389
عباس ایمانی باران

در طول تابستان 1389، برای بررسی انگل‌های خارجی در مجموع 12 قطعه کلاغ سیاه از منطقه میاندوآب گرفته شدند. در مجموع، 32 شپش (19 ماده و 13 نر) از روی پرهای 7 کلاغ آلوده جمع آوری و پس از طی فرآیند آزمایشگاهی تهیه نمونه، ابعاد قسمت‌های مختلف بدن اندازه گیری شدند. شناسائی نمون چکیده کامل

در طول تابستان 1389، برای بررسی انگل‌های خارجی در مجموع 12 قطعه کلاغ سیاه از منطقه میاندوآب گرفته شدند. در مجموع، 32 شپش (19 ماده و 13 نر) از روی پرهای 7 کلاغ آلوده جمع آوری و پس از طی فرآیند آزمایشگاهی تهیه نمونه، ابعاد قسمت‌های مختلف بدن اندازه گیری شدند. شناسائی نمونه ها نشان داد که تمامی شپش‌ها متعلق به گونۀ فیلوپتروس اوسِلاتوس هستند. به لحاظ ریخت شناسی، بدن کشیده، قهوه ای رنگ، به‌طول 3-2 میلی متر، به‌عرض 1≥ میلی متر بود. سر مثلثی شکل، به‌طول 8/0-7/0 میلی متر و به‌عرض 4/0-3/0 میلی متر بود. قسمت خلفی سر اتساع یافته بود. آنتن 5 بندی خیلی کوتاه با اولین قطعه بلند در عقب اندامک کونوس قرار داشت. یک حفرۀ دهانی بزرگ داشت که در هر طرف 4-3 جفت موی حساس جانبی خیلی برجسته وجود داشت که تعدادی از موها در قدام و تعدادی دیگر در قسمت خلفی اندامک کونوس قرار داشتند. پاها کوتاه و به یک چنگال قوی منتهی می شدند. جفت پای سوم نسبتاً قوی و طویل‌تر از بقیه بود. شکم دارای 9 قطعه همراه با ابریشم های فراوان در هر بند و سوراخ‌های تنفسی خیلی مشخص بر روی صفحات پاراترگال بود. در ماده ها، اویپوزیتور و در نرها جنیتالیا با مشخصات خاص مربوط به گونه گزارش شده به‌وضوح دیده می شدند. مطابق با نتایج بدست آمده، دامنه آلودگی از 3 تا شپش در کمترین تا 8 تا شپش در بیشترین تعداد در تغییر بود. میزان شیوع آلودگی به شپش 33/58% مشخص شد. با توجه به فقدان مطالعه جامع و هدفمند در خصوص شپش های پرندگان در این نقطه از ایران مطالعاتی وسیع از هر حیث ضروری به‌نظر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1553 - مطالعه مولکولی و تعیین توالی نوکلئوتیدی کلامیدیا آبورتوس جدا شده از جنین‌های سقط شده گوسفندان استان البرز
امیررضا عبادی محمود جمشیدیان فرهاد موسی خانی

کلامیدیا جرمی داخل سلولی اجباری و گرم منفی کوکوباسیل است و یکی از عوامل مهم سقط جنین در نشخوارکنندگان به خصوص در میش می‌باشد. این بررسی با هدف مطالعه مولکولی و تعیین توالی نوکلئوتیدی کلامیدیا آبورتوس جدایه از جنین‌های سقط شده گوسفندان استان البرز انجام گرفت. در این مطال چکیده کامل

کلامیدیا جرمی داخل سلولی اجباری و گرم منفی کوکوباسیل است و یکی از عوامل مهم سقط جنین در نشخوارکنندگان به خصوص در میش می‌باشد. این بررسی با هدف مطالعه مولکولی و تعیین توالی نوکلئوتیدی کلامیدیا آبورتوس جدایه از جنین‌های سقط شده گوسفندان استان البرز انجام گرفت. در این مطالعه از 100 جنین سقط شده از 32 گله گوسفند مناطق مختلف استان البرز نمونه‌برداری صورت گرفت، سپس استخراج DNAانجام شد. با استفاده از پرایمرهای اختصاصی ژن IGS-Sr- RNA واکنش PCRصورت گرفته و از موارد مثبت جدا شده 10 نمونه به طور تصادفی برای توالی‌یابی به شرکت ماکروژن کره ارسال گردید. در این مطالعه در مجموع 37 نمونه از 100 نمونه سقط جنین از نظر کلامیدیا آبورتوس مثبت بود. بعد از توالی‌یابی نمونه‌های مثبت بیش از 99 درصد با توالی‌های موجود در بانک ژن شباهت داشت. نتیجه توالی‌یابی‌ها نشان می‌دهد که جدایه‌های مورد مطالعه بیشترین شباهت را با جدایه‌های LN554882. 1, CR848038. 1, AF051935. 1موجود در بانک ژن دارا بوده و در یک خوشه قرار دارند. هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که کلامیدیا آبورتوس یکی از عوامل اصلی سقط جنین میش در استان البرز می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1554 - بررسی عیار سرمی روی در گوسفندان منطقة میاندوآب در سال 87
امیرپرویز رضایی صابر یوسف داوودی علی حسن پور

به علت متابولیسم پیچیده روی در بدن، انگیزة فراوان جهت مطالعه این عنصر وجود دارد. هیچ مرحله‌ای از تکوین و رشد نیست که به روی نیازمند نباشد. کمبود روی عوارض بسیاری از جمله اختلالات باروری و تولید مثلی، ضعف سیستم ایمنی، وقوع عفونت های ثانویه و ... را ایجاد می‌نماید. در این چکیده کامل

به علت متابولیسم پیچیده روی در بدن، انگیزة فراوان جهت مطالعه این عنصر وجود دارد. هیچ مرحله‌ای از تکوین و رشد نیست که به روی نیازمند نباشد. کمبود روی عوارض بسیاری از جمله اختلالات باروری و تولید مثلی، ضعف سیستم ایمنی، وقوع عفونت های ثانویه و ... را ایجاد می‌نماید. در این مطالعه در هر یک از فصول سال، به خون گیری از ورید وداج توسط لولة ونوجکت از 200 رأس (مجموعاً 800 رأس) گوسفندان به ظاهر سالم منطقه میاندوآب بعد از تعیین سن و جنس، اقدام گردید. بر اساس آزمون آنالیز واریانس یک طرفه اختلاف معنی‌داری از لحاظ عیار سرمی روی و آلکالین فسفاتاز ما بین فصول وجود داشت (01/0p<) که حاکی از کاهش شدید عیار سرمی روی و افزایش مقادیر سرمی آلکالین فسفاتاز در فصل زمستان بود که می‌تواند به دلیل استفاده از علوفه‌های خشک و توأم با گرد و خاک به صورت دستی در این فصل باشد. همچنین در این مطالعه اختلاف معنی‌داری در مقادیر سرمی روی و آلکالین فسفاتاز ما بین سنین وجود داشت (01/0p<). در این مطالعه بر اساس آزمون t-Test اختلاف معنی‌داری از لحاظ مقادیر روی و آلکالین فسفاتاز ما بین دو جنس نر و ماده وجود داشت (01/0p<) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1555 - مطالعه کشتارگاهی و باکتری شناختی آبسه‌های کبدی در گوسفندان کشتاری کشتارگاه شهرستان ارومیه
عبداله عراقی سوره علی حسن پور امیر سلیم پور

آبسه های کبدی به دلیل ضبط کبد های آلوده، کاهش کارآیی حیوان و بازدهی لاشه، ضررهای اقتصادی فراوانی را به صنعت دامپروری وارد می سازد. هدف از تحقیق حاضر تعیین میزان وقوع آبسه های کبدی و علل باکتریایی آن در گوسفندان کشتار شده در کشتارگاه ارومیه می باشد. در بازرسی پس از کشتار چکیده کامل

آبسه های کبدی به دلیل ضبط کبد های آلوده، کاهش کارآیی حیوان و بازدهی لاشه، ضررهای اقتصادی فراوانی را به صنعت دامپروری وارد می سازد. هدف از تحقیق حاضر تعیین میزان وقوع آبسه های کبدی و علل باکتریایی آن در گوسفندان کشتار شده در کشتارگاه ارومیه می باشد. در بازرسی پس از کشتار 3260 لاشه گوسفند، در 48(47/1%) مورد آبسه کبدی مشاهده گردید. تعداد 26 (99/1%) کبد از جنس ماده و 22 (12/1%) کبد از جنس نر واجد آبسه بودند. ارتباط معنی داری بین بروز آبسه و جنس گوسفندان وجود ندارد. اکثریت آبسه ها در لب های راست (8/45%) و سطوح دیافراگمی(9/47%) کبد ها قرار داشتند. اختلاف موجود در تعداد آبسه ها، مابین سطوح مختلف از لحاظ آماری معنی دار بود(05/0p<). از تمامی آبسه ها کشت هوازی و بی هوازی انجام گرفت و 71 باکتری از 6 جنس به شرح زیر جدا گردید: فوزوباکتریوم نکروفوروم (14 مورد به طور خالص و 9 مورد مخلوط با دیگر باکتری ها)، کورینه باکتریوم پزودوتوبرکلوزیس (5 مورد به طور خالص و 14 مورد مخلوط با دیگر باکتری ها)، آرکانوباکتریوم پیوژنز (4 مورد به طور خالص و 10 مورد مخلوط با دیگر باکتری ها)، اشریشیا کلی (2 مورد به طور خالص و 5 مورد مخلوط با دیگر باکتری ها)، پزودوموناس ایروژنوزا و استافیلوکوک ها (هر دو فقط به صورت مخلوط از 4 مورد). نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که فوزوباکتریوم نکروفوروم با فراوانی 7/49%، مهم ترین عامل باکتریایی و کورینه باکتریوم پزودوتوبرکلوزیس با فراوانی 6/39%، دومین عامل باکتریایی مهم در ایجاد آبسه های کبدی در گوسفندان شهرستان ارومیه می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1556 - بررسی غلظت مکمل سلنیم در تلیسه‌های آبستن بر غلظت سرمی سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز گوساله‌های متولد شده از آنها
علی حسن پور امیر آقاپور امیر پرویز رضایی صابر

این مطالعه به منظور ارزیابی نقش مصرف مکمل سلنیم در تلیسه‌های آبستن در اواخر آبستنی بر روی سطح سرمی سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز در خود تلیسه‌ها و گوساله‌های متولد شده از آنها انجام گرفت. 16 رأس تلیسه آبستن سنگین انتخاب و در 2 گروه 8 رأسی شاهد و تیمار قرار گرفتند سعی شد ک چکیده کامل

این مطالعه به منظور ارزیابی نقش مصرف مکمل سلنیم در تلیسه‌های آبستن در اواخر آبستنی بر روی سطح سرمی سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز در خود تلیسه‌ها و گوساله‌های متولد شده از آنها انجام گرفت. 16 رأس تلیسه آبستن سنگین انتخاب و در 2 گروه 8 رأسی شاهد و تیمار قرار گرفتند سعی شد که شرایط محیطی، مدیریتی و تغذیه‌ای هر 2 گروه یکسان باشد. در گروه تیمار روزانه مکمل سلنیم‌دار (سلنیت سدیم) به میزان mg 1 به مدت 30 روز استفاده شد (1mg به ازای هر گاو). در روز صفر (قبل از مصرف مکمل) و در زمان زایمان از تلیسه‌های هر 2 گروه از ورید وداج خون گیری شد همچنین از گوساله‌های هر 2 گروه در زمان تولد و 48 ساعت بعد از تولد خون گیری شد و پس از جداسازی سرم مقادیر سرمی سلنیم با روش جذب اتمی و گلوتاتیون پراکسیداز سرم با استفاده از کیت بیوشیمیائی اندازه‌گیری شد. در تلیسه‌ها سطح سرمی سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز در گروه تیمار افزایش معنی‌داری را نشان داد که به ترتیب (008/0p= و 003/0p=) در گوساله‌ها نیز در زمان تولد افزایش سلنیم سرم در گروه تیمار در مقایسه با گروه شاهد معنی‌دار بود (042/0p=) ولی گلوتاتیون پراکسیداز سرم افزایش نشان داد که معنی‌دار نبود (076/0p=). در زمان 48 ساعت بعد از تولد در گوساله‌های گروه تیمار سطح سرمی سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز افزایش نشان داد ولی هیچ کدام معنی‌دار نبودند. به ترتیب (052/0p= و 088/0p=). نتیجه نهایی اینکه مصرف مکمل سلنیم در اواخر آبستنی باعث بالا رفتن سلنیم و گلوتاتیون پراکسیداز سرم در تلیسه‌ها و گوساله‌های متولد شده از آنها می‌شود و می‌تواند به عنوان آنتی‌اکسیدان در این دام ها مفید واقع شود و پیشنهاد می‌شود در اواخر آبستنی مصرف این مکمل در جیره غذایی گاو در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1557 - شناسایی عوامل باکتریایی جدا شده از آبسه‌های کبدی گاو در گاوهای کشتاری کشتارگاه ارومیه
عبداله عراقی سوره عبداله حبیب ساوچبلاغی

هدف از تحقیق حاضر تعیین میزان فراوانی آبسه های کبدی و علل باکتریایی ایجاد کننده آن در گاوهای کشتار شده در کشتارگاه ارومیه می باشد. در بازرسی پس از کشتار 2179 لاشه گاو، در 36 مورد (65/1%) آبسه کبدی مشاهده گردید. از تمامی آبسه ها کشت هوازی و بی هوازی به عمل آمد و جدایه ها چکیده کامل

هدف از تحقیق حاضر تعیین میزان فراوانی آبسه های کبدی و علل باکتریایی ایجاد کننده آن در گاوهای کشتار شده در کشتارگاه ارومیه می باشد. در بازرسی پس از کشتار 2179 لاشه گاو، در 36 مورد (65/1%) آبسه کبدی مشاهده گردید. از تمامی آبسه ها کشت هوازی و بی هوازی به عمل آمد و جدایه ها به شرح زیر شناسایی گردید: آرکانوباکتریوم پیوژنز، فوزوباکتریوم نکروفوروم، اشریشیا کلی، استافیلوکوک، پزودوموناس ایروژنوزا، استرپتوکوک و کورینه باکتریوم پزودوتوبرکلوزیس. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که آرکانوباکتریوم پیوژنز با فراوانی33/58%، مهم ترین جدایه و فوزوباکتریوم نکروفوروم با فراوانی77/52 %، دومین جدایه مهم آبسه های کبدی گاوهای شهرستان ارومیه می باشند. کورینه باکتریوم پزودوتوبرکلوزیس با فراوانی 55/5%، برای اولین بار در این تحقیق از آبسه های کبدی گاوها گزارش می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1558 - اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری بر بهبود اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده شهر تهران
عبدالله شفیع آبادی عارف محمدی اعظم فتاحی اندبیل

10.30495/jinev.2022.1919247.2384

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده شهر تهران صورت گرفته است. این پژوهش شبه آزمایشی و به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان سرپرست خانوا چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده شهر تهران صورت گرفته است. این پژوهش شبه آزمایشی و به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان سرپرست خانواده شهر تهران در سال 1398 تشکیل می‌دادند که تعداد 30 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید. ازاین‌بین 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌ها گمارش شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس اشتیاق شغلی اوتریچ (شوفلی و همکاران،2002) بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون کوواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که بین میانگین نمرات اشتیاق شغلی گروه آزمایش در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود داشت. بنابراین بر اساس یافته‌ها، می‌توان نتیجه گرفتبسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر بهبود اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن شامل شوق داشتن به کار، وقف کار شدن و جذب در کار در زنان سرپرست خانواده شهر تهران مؤثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1559 - بررسی تأثیر آمیخته بازاریابی(4p) بر افزایش فروش آبگرمکن‌های تولیدی شرکت قاینار خزر
سیروس فخیمی آذر مرتضی اکبری ونه آباد رضا رسولی

هدف این مقاله بررسی تأثیر آمیخته بازار یابی بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر می باشد. در این راستا ضمن مروری بر مفاهیم آمیخته بازاریابی() و آمیخته های محصول، قیمت، ترفیع و توزیع، یک فرضیه اصلی در باب تأثیر آمیخته بازاریابی بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی ق چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی تأثیر آمیخته بازار یابی بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر می باشد. در این راستا ضمن مروری بر مفاهیم آمیخته بازاریابی() و آمیخته های محصول، قیمت، ترفیع و توزیع، یک فرضیه اصلی در باب تأثیر آمیخته بازاریابی بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر و چهار فرضیه فرعی در باب تأثیر هر یک از آمیخته ها بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر در شهر تبریز مطرح شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مشتریان آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر در شهر تبریز می باشد. نمونه آماری با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه در جامعه های محدود 160 نفر تعیین گردیده است که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای این نفرات انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق از آزمون های کلموگروف- اسمیرنوف، آزمون tو آزمون یک جامعه مستقل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که آمیخته بازار یابی و هر چهار آمیخته تشکیل دهنده آن بر افزایش فروش آبگرمکن های تولیدی قاینار خزر تأثیر دارد. همچنین اولویت تأثیر متغیرهایبر میزان فروش به ترتیب محصول، ترفیع، توزیع و قیمت می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1560 - تحلیلی بر پایداری کالبدی مسکن شهری با رویکرد توسعه پایدار مورد پژوهی: محله اسلام‌آباد زنجان
ژیلا سجادی اصغر تیموری حسین طهماسبی مقدم

مسکن یکی از نیازهای اصلی برای بقاء و توسعه جوامع بشری بوده و مسکن مطمئن، بادوام و پایدار برای هر انسانی ضروری است. بااین‌حال دسترسی به مسکن پایدار در اغلب کشورهای درحال‌توسعه به‌واسطۀ مشکلات فراوان مالی، مدیریتی و ظرفیتی به دلیل رشد شتابان شهرنشینی با مسائل بسیاری همراه چکیده کامل

مسکن یکی از نیازهای اصلی برای بقاء و توسعه جوامع بشری بوده و مسکن مطمئن، بادوام و پایدار برای هر انسانی ضروری است. بااین‌حال دسترسی به مسکن پایدار در اغلب کشورهای درحال‌توسعه به‌واسطۀ مشکلات فراوان مالی، مدیریتی و ظرفیتی به دلیل رشد شتابان شهرنشینی با مسائل بسیاری همراه است؛ به‌گونه‌ای که توسعه سکونتگاه‌های فرودست شهری، شکل‌گیری محدوده‌های نابسامان، کیفیت پایین و مقاومت کم بناها در برابر مخاطرات طبیعی انسانی بایستگی تحقیق و تفحص در این خصوص را پیش از پیش مطرح ساخته است. بر این اساس، پژوهش حاضر به تحلیل ساختار کالبدی مسکن محله اسلام‌آباد زنجان با رویکرد پایداری و مقاومت بافت می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با به‌کارگیری مدل AHP در محیط ArcGIS به تحلیل ساختار کالبدی مسکن پرداخته است. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از اسناد و مدارک، همین‌طور پیمایش‌های میدانی از محدوده موردمطالعه گردآوری شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که محله اسلام‌آباد زنجان در ساختار کالبدی مسکن با مسائلی ازجمله همجواری انواع فعالیت‌های ناسازگار با کاربری مسکونی، پایین بودن کیفیت ساختمان‌ها، استفاده از مصالح بی‌دوام، ریزدانگی قطعات و نظایر آن روبروست. درواقع نتایج بیانگر وضعیت ناپایدار ساختار کالبدی مسکن بر اساس اصول توسعه پایدار شهری در این منطقه بوده و نشان می‌دهد که 58 درصد از مساکن محدوده موردمطالعه از لحاظ ساختار کالبدی مسکن، در وضعیت پایداری متوسط و پایین‌تر از آن قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1561 - مدیریت رواناب شهری توسط مردم با تسهیلگری شهرداری در قالب نظریه‌های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری (نمونه موردی، محله آبکوه مشهد)
رستم صابری فر

مدیریت رواناب در مناطق شهری، یکی از چالش برانگیزترین مسائل بوده و در مناطقی که ساکنین از توان اقتصادی و اجتماعی پایین‌تری برخوردارند، پیچیده‌تر است. چرا که کانال‌های موجود که تنها برای رواناب معمول معابر طراحی شده است، به دلیل روانه شدن رواناب و فاضلاب مساکن، عملکرد منا چکیده کامل

مدیریت رواناب در مناطق شهری، یکی از چالش برانگیزترین مسائل بوده و در مناطقی که ساکنین از توان اقتصادی و اجتماعی پایین‌تری برخوردارند، پیچیده‌تر است. چرا که کانال‌های موجود که تنها برای رواناب معمول معابر طراحی شده است، به دلیل روانه شدن رواناب و فاضلاب مساکن، عملکرد مناسب خود را از دست می‌دهند. بنابراین، اگر ساکنین متقاعد شوند که رواناب و فاضلاب خود را روانه معابر نسازند، بخش زیادی از این مشکلات مرتفع خواهد شد. به همین منظور، این بررسی با روش توصیفی و تحلیلی در قالب نظریه‌های حلقه‌های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری، با استفاده از اسناد موجود و تکمیل پرسشنامه نزد 380 نفر از ساکنین، در محله آبکوه مشهد انجام شد. به این منظور، ابتدا دلایل ناکامی شیوه‌های قبلی مشخص گردید. پس از آن، با شناسایی کنشگران و فعالین تاثیرگذار در محله، روند مداخلات اجتماعی و جریان‌سازی، عملیاتی شد. به این طریق، مشارکت واقعی حداقل 24 خانوار ممکن شده و پروژه مورد نظر، در بین این گروه به انجام رسید. بررسی پیامدهای واقعی پروژه مشخص ساخت که با این روش، مدیریت و دفع رواناب محدوده با کمترین هزینه و با بالاترین کیفیت ممکن بوده و این امر رضایتمندی ساکنین را به شکل معناداری افزایش می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1562 - ارزیابی توان اکولوژیک و تناسب کاربری اراضی زاگرس مرکزی با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل اکولوژیکی سرزمین
هومن بهمن‌پور علی بالی طیبه ولیان

ارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پیشگام آمایش سرزمین شناخته می‌شود. منطقه زاگرس مرکزی به دلیل حساسیت‌های محیط زیستی فراوان و تهدیدهای متعدد تنوع زیستی محتاج تدوین برنامه مدیریت محیط زیستی با رویکردی جامع و کاربردی است. بر این اساس، منطقه آبخیز مدیریتی کوهرنگ، به عنوان یکی چکیده کامل

ارزیابی توان اکولوژیک به عنوان پیشگام آمایش سرزمین شناخته می‌شود. منطقه زاگرس مرکزی به دلیل حساسیت‌های محیط زیستی فراوان و تهدیدهای متعدد تنوع زیستی محتاج تدوین برنامه مدیریت محیط زیستی با رویکردی جامع و کاربردی است. بر این اساس، منطقه آبخیز مدیریتی کوهرنگ، به عنوان یکی از مناطق پایلوت در زاگرس مرکزی، مورد مطالعه و ارزیابی توان قرار گرفته است. در گام نخست، با بررسی مدل‌های رایج در سطح ایران و جهان، اقدام به طراحی الگویی مناسب به منظور ارزیابی توان اکولوژیک منطقه گردید. در ادامه، الگویی تلفیقی برای منطقه انتخاب و طراحی گردید که بیشترین میزان همخوانی و تناسب را با ویژگی‌های طبیعی و ساختاری موجود داشته باشد. در نهایت، با استفاده از داده‌های پایه و لایه‌های اطلاعاتی متعدد از طریق رویهم‌گذاری لایه‌ها در محیط GIS و نرم‌افزار ArcGIS, 9.3 اقدام به سنتز و پهنه‌بندی گردید. با مطالعات میدانی اقدام به زمین مرجع نمودن داده‌ها و تکمیل خلاهای اطلاعاتی گردید. نتایج نشانگر آن است که بحش اعظم منطقه از نوع کوهستانی بوده و بیشترین نرخ فرسایش از نوع متوسط با 38/39 درصد بوده است. در حال حاضر، کاربری مرتع با حدود 68 درصد بیشترین سهم را در میان سایر کاربری‌ها دارا می‌باشد. از سوی دیگر، بیشترین کاربری اولویت‌دار در منطقه مطالعاتی اختصاص به انواع جنبه‌های حفاظتی و مرتعداری به ترتیب با 53 و 25 درصد داشته و کمترین سهم را نیز توسعه با ۰.۰۵ درصد در اختیار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1563 - برآورد سطح ایستایی منابع آب زیرزمینی دشت بیضاء استان فارس
غلامعلی مظفری حسین بهزادی کریمی

هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات مکانی و زمانی تراز سطح آب زیرزمینی به کمک بهترین روش تخمین گر میان یابی می باشد. ابتدا داده های سطح ایستایی مربوط به 39 حلقه چاه شاهد واقع در آبخوان دشت بیضاء استان فارس طی فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان سال های آبی 1383-1382 تا 1392 چکیده کامل

هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات مکانی و زمانی تراز سطح آب زیرزمینی به کمک بهترین روش تخمین گر میان یابی می باشد. ابتدا داده های سطح ایستایی مربوط به 39 حلقه چاه شاهد واقع در آبخوان دشت بیضاء استان فارس طی فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان سال های آبی 1383-1382 تا 1392-1391 جمع آوری گردید.بعد از کنترل کیفیت و اطمینان از نرمال بودن داده ها، نتایج حاصل از روش های قطعی و زمین آماری برای برآورد سطح ایستایی آب براساس تکنیک اعتبارسنجی متقابل با معیار آماری ریشه ی دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) کمتر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای همه ی فصول، روش کوکریجینگ دارای مقدارRMSe کمتری بوده و دقت پیش بینی را تا حد بسیار زیادی بالا برده است. نتایج مربوط به نقشه ی تغییرات تراز سطح آب نشان داد که در همه ی فصول، سطح آب زیرزمینی در ورودی شمالی دشت بیشتر است و به تدریج به سمت مرکز و جنوب دشت، کاهش می یابد. بیشترین کاهش سطح ایستایی در پاییز سال آبی 92-91 به مقدار 3/14 متر و کمترین میزان افت سطح آب در زمستان سال آبی 83-82 و به مقدار 5 متر مشاهده می شود. نقشه های هم افت آب زیرزمینی دشت نشان می دهد که در همه ی فصول سال، خروجی مناطق شمالی و جنوبی از بیشترین مقدار افت و ورودی نواحی مرکزی از کمترین مقدار افت برخوردار می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1564 - برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری روستایی؛(مطالعه موردی: بخش خاوومیرآباد)
سوران منوچهری حسین فراهانی

پژوهش کاربردی حاضر که از حیث گردآوری اطلاعات نیز توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری اطلاعات در بخش نظری با استفاده از منابع اسنادی و در بخش عملی با استفاده از مصاحبه و توزیع پرسشنامه در میان 100 نفر از گردشگران، 30 نفر از مسئولین و 261 نفر از مردم محلی است، از روش برنا چکیده کامل

پژوهش کاربردی حاضر که از حیث گردآوری اطلاعات نیز توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری اطلاعات در بخش نظری با استفاده از منابع اسنادی و در بخش عملی با استفاده از مصاحبه و توزیع پرسشنامه در میان 100 نفر از گردشگران، 30 نفر از مسئولین و 261 نفر از مردم محلی است، از روش برنامه ریزی استراتژیک و ابزار کارآمد آن یعنی تکنیک سوات برای ارائه برنامه ای مدون و تعیین استراتژیها جهت پویایی و توسعه مطلوب گردشگری در نواحی روستایی بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان بهره گرفته است تا رهیافت این امر شناخت جامع وضع موجود به دور از ذهنی نگری جهت تدوین برنامه های کاربردی توسعه گردشگری در میان روستاهای بخش باشد. انتخاب جامعه نمونه در میان گروه مردم محلی با استفاده از فرمول کوکران، در گروه گروه گردشگران با توجه به بازدید دو ماهه اول سال و در گروه مسئولین نیز با تمام شماری همه مدیران نهادهای مربوط به توسعه روستایی و گردشگری منطقه بوده است. نتایج نشان می دهند که استراتژیهای رقابتی و در میان آنها گسترش توریسم تجاری به واسطه قرار گیری در مرز بین المللی و فعال بودن بازارچه ها و گمرکات منطقه دارای اولویت اجرایی هستند. در این راستا چشم انداز آینده توسعه گردشگری منطقه و برنامه های زمانی جهت تحقق این راهبردها تدوین گردیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1565 - بررسی راهکارهای مقابله با خشکسالی در مناطق روستایی از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی، مطالعه موردی استان اصفهان
وکیل حیدری ساربان سهیلا باختر

خشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دماست که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد. خشکسالی غالبا هدف این مقاله بررسی راهکارهای مقابله با خشکسالی در مناطق روستایی از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان اصفهان می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی می چکیده کامل

خشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دماست که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد. خشکسالی غالبا هدف این مقاله بررسی راهکارهای مقابله با خشکسالی در مناطق روستایی از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان اصفهان می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان جهاد کشاورزی استان فارس بالغ بر 356 نفر می باشد که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 175 نفر از آنها از طریق نمونه گیری تصادفی ساده برای انجام پژوهش انتخاب شدند ابزار اندازه گیری پرسش نامه محقق ساخته می باشد. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی پرسش نامه تحقیق 81/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد و نتایج این مدل نشان داد مهم‌ترین راهکارهای مقابه با خشکسالی در منطقه مورد مطالعه شامل شش مولفه (تنوع‌سازی اقتصادی و پرداخت یارانه، توانمندسازی و ظرفیت‌سازی، مدیریت محلی خشکسالی، تقویت مدیریت ریسک خشکسالی، نهادی‌سازی و تقویت خودکارآمدی روستاییان و ارتقای دانش پیرامون مدیریت آب) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این شش عامل 27/77 می باشد. و در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادات کاربردی ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1566 - سنجش و تدوین راهبردهای تاب آوری در مقابل بحران در بافت قدیم شهری (مورد پژوهش: محله فیض آباد کرمانشاه)
بهاره معظمی محمود رحیمی

چکیدهتاب آوری در برابر بحرانها یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و کاربردی در مدیریت بحران در سالهای اخیر بوده است. این مفهوم به طرز گسترده ای در مورد جوامع تاب آور بکار گرفته شده است. تاب‌آوری راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها مطرح می‌شود و تعریف‌ها، رویکر چکیده کامل

چکیدهتاب آوری در برابر بحرانها یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و کاربردی در مدیریت بحران در سالهای اخیر بوده است. این مفهوم به طرز گسترده ای در مورد جوامع تاب آور بکار گرفته شده است. تاب‌آوری راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها مطرح می‌شود و تعریف‌ها، رویکردها، شاخص‌ها و مدل‌های سنجشی متفاوتی در مورد آن شکل گرفته است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش محله فیض‌آباد کرمانشاه می‌باشد. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و ماهیت تحقیق، کاربردی است که با هدف تاب‌آور نمودن بافت فرسوده محله فیض‌آباد و در نهایت تدوین و اولویت‌بندی راهبردها در این محله انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، از نظر کارشناسان و ساکنان محله استفاده شده است. جهت تدوین راهبرها از مدل SWOT و جهت اولویت‌بندی راهبردها از مدل QSPM بهره برده‌ایم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که موقعیت محله تدافعی و در وضعیت متوسطی قرار دارد. در مرحله نهایی پس از تدوین راهبردها به اولویت‌بندی آنها اقدام کرده‌ایم که نتایج این بخش گویای این است که مهم‌ترین راهبرد، تدوین سند راهبردی و اعمال نظر نیروهای اجتماعی موثر در قوانین جهت ساماندهی بافت و اجرای برنامه مقاوم سازی و بهبود ایمنی در برابر سوانح محیطی ومصنوعی، می‌باشد و در پایان پیشنهاداتی برای تاب‌آور نمودن محله فیض آباد ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1567 - بررسی تطبیقی وضعیت سرمایه روان‌شناختی مناطق روستایی دارای گردشگر و فاقد گردشگر، مطالعه موردی: شهرستان اردبیل
وکیل حیدری ساربان

هدف این مقاله بررسی اثرات بررسی تطبیقی میزان سرمایه روان‌شناختی جوامع روستایی دارای گردشگر و فاقد گردشگر در مناطق روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع علی-مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقی چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی اثرات بررسی تطبیقی میزان سرمایه روان‌شناختی جوامع روستایی دارای گردشگر و فاقد گردشگر در مناطق روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع علی-مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان ساکن در روستای نمونه گردشگری وکیل‌آباد می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 269 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 269 از روستاییان ساکن در روستای فاقد گردشگری تپراقلو به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایشی با استفاده از پرسش‌نامه انجام گردیده است. روایی صوری پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش‌نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی پرسش‌نامه تحقیق 83/0 بدست آمد. نتایج آزمون t در ارتباط با ویژگی‌های شاخص‌های سرمایه‌روان شناختی دو گروه نشان می‌دهد که بین متغیر امیدواری با متغیر وابسته رابطه معنی‌داری وجود ندارد؛ اما بین متغیرهای خودکارآمدی، تاب‌آوری، اعتماد به نفس، و خوش‌بینی با متغیر وابسته رابطه معنی‌داری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1568 - جهانی‌شدن، فضا و تغییرات در فرهنگ مصرف با تأکید بر تغییر کاربری ها (مورد پژوهی: محله سعادت‌آباد، منطقه 2 شهرداری تهران)
ژیلا سجادی پرویز آقایی کبری مرادی

جهانی‌شدن تأثیرات مختلفی را بر کلان‌شهرها بر جای نهاده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تغییر در شیوه مصرف اشاره کرد. تغییرات در شیوه مصرف موجب تغییر در کاربری اراضی (از شکل سنتی به مدرن) و بروز مشکلات فراوانی می‌شود. در همین راستا، پژوهش حاضر، محله سعادت‌آباد در منط چکیده کامل

جهانی‌شدن تأثیرات مختلفی را بر کلان‌شهرها بر جای نهاده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تغییر در شیوه مصرف اشاره کرد. تغییرات در شیوه مصرف موجب تغییر در کاربری اراضی (از شکل سنتی به مدرن) و بروز مشکلات فراوانی می‌شود. در همین راستا، پژوهش حاضر، محله سعادت‌آباد در منطقه 2 شهرداری تهران را به‌عنوان نمونه موردی برگزیده است تا عوامل تأثیرگذار بر تغییر در شیوه مصرف ساکنان را مورد بررسی قرار دهند. حجم جامعه آماری 30 هزار نفر است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نمونه به‌صورت غیراحتمالی انتخاب شده‌اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی- عملی می‌باشد. داده‌ها و اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری شده است. در تحلیل داده‌ها علاوه بر مباحث کیفی و توصیفی از آزمون‌های استنباطی پیرسون و رگرسیون نیز استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربری‌های با اولویت اول و ضروری (خرده‌فروشی‌ها، نانوایی‌ها، سوپری‌ها و...) کمترین سهم را در سال 1393 با مقدار 9.16 درصد به خود اختصاص داده‌اند درحالی‌که کاربری‌های با اولویت چهارم و کاربری‌های غیرضروری (پیتزافروشی، کافی‌شاپ و ...) سهم خود را با 48 درصد، نسبت به سال 1385 و ماقبل افزایش داده‌اند. متغیرهای جهانی‌شدن، شیوه مصرف را تحت تأثیر قرار داده است؛ بطوریکه بیشترین ضریب همبستگی میان رفت‌وآمد به خارج از کشور و استفاده از کاربری‌های جدید با مقدار 0.527 مشاهده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1569 - تبیین مولفه های کالبدی - عملکردی کیفیت زندگی با بهره گیری از روش FA( نمونه موردی: محله همت آباد اصفهان)
شیما صراف نیا زهرا سادات سعیده زرآبادی

امروزه برنامه ریزی شهری امری همه جانبه گرا و جامع است که در شکل درست خود به ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در قالب یک فرآیند پویا و توانمند می پردازد و برای رسیدن به این منظور در تمامی ابعاد برنامه ریزی، ارتقا کیفیت زندگی شهروندان از الزامات محسوب می گردد . با توجه به اهمی چکیده کامل

امروزه برنامه ریزی شهری امری همه جانبه گرا و جامع است که در شکل درست خود به ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در قالب یک فرآیند پویا و توانمند می پردازد و برای رسیدن به این منظور در تمامی ابعاد برنامه ریزی، ارتقا کیفیت زندگی شهروندان از الزامات محسوب می گردد . با توجه به اهمیت موضوع پژوهش حاضر با هدف ارتقا کیفیت زندگی در محله همت آباد اصفهان با تاکید بر مولفه های تاثیرگذار کالبدی- عملکردی صورت پذیرفت. از این رو در این پژوهش هدف مهم و اساسی ارتقا کیفیت زندگی شهری ساکنان و شهروندان محله همت آباد می باشد. روش پژوهش بر حسب هدف توصیفی – تحلیلی است و نوع داده ها آمیخته کمی و کیفی است. با مطالعات پیمایشی و اسنادی گردآوری داده ها انجام گرفت و از روش تحلیل عاملی برای تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد پخشایش نامناسب کاربری ها باعث شده کیفیت زندگی در بلوک های محله متفاوت باشد همچنین بافت فرسوده محله سبب تنزل کیفیت زندگی در محله شده است که سطح رضایت ساکنان از کیفیت زندگیشان پایین است.در نهایت نیز راهکارهایی جهت ارتقا کیفیت زندگی در محله ارائه شد تا ارزیابی انجام شده،مفید واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1570 - واکاوی مفاهیم اخلاق و فرهنگ محیط زیستی از دیدگاه شهروندان مورد پژوهی: شهر اسلام آباد غرب
سعید ملکی صفیه دامن باغ

شهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آن‌ها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی‌ از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد چکیده کامل

شهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آن‌ها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی‌ از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای گردآوری داده‌های توصیفی از اسناد کتابخانه-ای وبرای داده‌های تحلیلی پژوهش به روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر اسلام آباد غرب بوده و نمونه مورد بررسی322 نفر از شهروندان این شهر بر اساس فرمول کوکران می‌باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که میان مؤلفه‌های نگرش محیط زیستی و ارزش محیط زیستی با مؤلفه ی رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه‌ی خطی مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین بین دانش محیط زیستی و رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه خطی مستقیم و غیرمعنادار وجود دارد. لیکن عدم ارتباط معنادار میان این دو مؤلفه را می‌توان در متغیرهای واسط دیگری جست. همچنین جهت تشخیص و آگاهی از میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های پژوهش بر حفاظت از محیط زیست، از مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمون نیز همه مؤلفه‌ها معنی‌دار بوده و ارتقاء و بهبود وضعیت آن‌ها در حفاظت مطلوب از محیط زیست، تأثیر‌گذار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1571 - توسعه‌ی گردشگری اسپا (SPA) با تاکید بر قابلیت‌های هیدروتراپیکال (مطالعه موردی: شهرستان سرعین)
ارسطو یاری حصار کلثوم یارمحمدی صغری پورنصرت

یکی از قدیمی ترین اشکال گردشگری سلامت، گردشگری اسپا (SPA) است که به معنی "سلامتی از طریق آب" است و ارائه دهنده خدمات و ارزش هایی هم چون بهبود سلامتی، حفاظت و بهبود در برابر بیماری ها می باشد. این نوع گردشگری در دهه‌های اخیر به دلیل در برگرفتن مؤلفه‌های سلامت و رفاه افرا چکیده کامل

یکی از قدیمی ترین اشکال گردشگری سلامت، گردشگری اسپا (SPA) است که به معنی "سلامتی از طریق آب" است و ارائه دهنده خدمات و ارزش هایی هم چون بهبود سلامتی، حفاظت و بهبود در برابر بیماری ها می باشد. این نوع گردشگری در دهه‌های اخیر به دلیل در برگرفتن مؤلفه‌های سلامت و رفاه افراد و نیز مزایای اقتصادی و اشتغال‌زایی، موردتوجه و استقبال بسیاری از کشورها قرارگرفته است. شهرستان سرعین در 25 کیلومتری شهر اردبیل به لحاظ دارا بودن آبهای گرم و معدنی شرایط مساعدی را برای توسعه فعالیت های گردشگری اسپا دارد. هدف این پژوهش بررسی ظرفیت های توسعه این شاخه از گردشگری با تاکید بر مزیت های نسبی در زمینه آب درمانی در منطقه سرعین است. نوع تحقیق به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مدل برنامه‌ریزی استراتژیک و تکنیک QSPM به شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای مؤثر در توسعه قابلیت های گردشگری سلامت پرداخته‌شده است. به منظور تعیین حجم نمونه از روش جدول مورگان استفاده شده است. حجم جامعه نمونه در این پژوهش مشتمل بر 300 نفر است که دو گروه گردشگران (150 نفر) و جامعه محلی (150 نفر) را در بر می گیرد. جامعه گردشگران نمونه به شکل تصادفی ساده و جامعه نمونه محلی نیز به دو شیوه انتخابی (صاحبان مشاغل گردشگری اسپا) و تصادفی ساده (ساکنین) گزینش شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1572 - تحلیل و پیش بینی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل ARIMA
خدیجه جوان فرهاد نصیری

این تحقیق به منظور بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات تراز سطح آب صورت گرفته است. آمار ماهانه تراز آب دریاچه در دوره آماری (1392- 1345) مورد استفاده قرار گرفت و همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. سپس داده‌ها مورد آزمون‌های چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات تراز سطح آب صورت گرفته است. آمار ماهانه تراز آب دریاچه در دوره آماری (1392- 1345) مورد استفاده قرار گرفت و همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. سپس داده‌ها مورد آزمون‌های ایستایی میانگین و واریانس قرار گرفت تا با ایجاد مرتبه در سری، ناایستایی سری از بین برود. رفتار ماهانه سری با استفاده از تفاضل‌گیری حذف گردیده و با استفاده از مدل‌های باکس- جنکینز، سری زمانی تراز سطح آب بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل‌ها بر اساس معیارهای AIC و BIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تایید گردید و مدل مناسب بصورت ARIMA= (0,1,4)(1,1,1)12 انتخاب شد که ترکیبی از دو بخش غیر فصلی (q=4،d=1،p=0) و فصلی (SQ=1،SD=1،SP=1) می‌باشد. مدل انتخاب شده مورد برازش قرار گرفته و سپس مناسبت آن از طریق تجزیه و تحلیل باقیمانده‌ها مورد آزمون قرار گرفت و صحت آن تایید گردید. در نهایت با استفاده از این مدل رفتار سری در ماه‌های آینده مورد پیش‌بینی قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1573 - ارزیابی طرح بازآفرینی بافت فرسوده شهری با رویکرد مشارکت مردمی(نمونه موردی مطالعه محله همت‌آباد اصفهان)
فاطمه میرزائی ارجنکی امیر حسین شبانی شهرضا

امروزه توجه به بافت‌های ناکارآمد و قدیمی به اولویت اول سازمان‌های ذی‌ربط تبدیل‌شده است. به‌طوری‌که سازمان‌های شهری با برنامه‌ریزی عملیاتی و راهبردی در پی ساماندهی این‌گونه بافت‌ها هستند. رویکردهای مختلفی جهت ساماندهی بافت‌های فرسوده مدنظر سازمان‌های ذی‌ربط قرارگرفته که چکیده کامل

امروزه توجه به بافت‌های ناکارآمد و قدیمی به اولویت اول سازمان‌های ذی‌ربط تبدیل‌شده است. به‌طوری‌که سازمان‌های شهری با برنامه‌ریزی عملیاتی و راهبردی در پی ساماندهی این‌گونه بافت‌ها هستند. رویکردهای مختلفی جهت ساماندهی بافت‌های فرسوده مدنظر سازمان‌های ذی‌ربط قرارگرفته که آخرین رویکرد؛ رویکرد بازآفرینی شهری است و در این مسیر، از حوزه توجه صرف به کالبد به عرصه تأکید بر ملاحظه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز گذری داشته است. از طرفی مشارکت یکی از مهم‌ترین الزامات برای موفقیت در انجام بازآفرینی شهری است؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی طرح بازآفرینی بافت فرسوده شهری با رویکرد مشارکت مردمی در محله همت‌آباد اصفهان پرداخته است. روش انجام پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده است. از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه ‌وتحلیل قرارگرفته‌اند. همچنین از مدل تصمیم‌گیری ANP و TOPSIS Fuzzy استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بازآفرینی بافت فرسوده محله همت‌آباد در ایجاد امنیت و تقویت دل‌بستگی و ایجاد حس تعلق در محله تأثیرگذار بوده است. این طرح توانسته است در ترغیب مردم جهت همکاری در کارهای اقتصادی محله تأثیرگذار باشد. بازآفرینی بافت فرسوده محله همت‌آباد به میزان زیادی توانسته است زمینه و بستر نوسازی را در محله فراهم کند و توانسته است در ایجاد انگیزه در شهروندان برای نوسازی در محله موفق باشد. همچنین یافته‌ها نشان داد بازآفرینی بافت فرسوده محله همت‌آباد توانسته است سبب افزایش بهبود وضعیت محیطی در محله شود. نتیجه‌گیری: بازآفرینی شهری به‌عنوان اصلی‌ترین رویکرد مداخله شهری بر اساس تحلیل دقیق وضع یک منطقه هدف، تطابق هم‌زمان بافت کالبدی، ساختارهای اجتماعی، بنیان اقتصادی و وضع محیط‌زیست پیگیری آن به‌صورت متوالی می‌تواند سبب بهبود و توسعه وضعیت محله همت‌آباد گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1574 - ارزیابی پایداری بوم‌شناختی در حوزه آبخیز توتلی، استان خراسان شمالی
امیررضا حیرانی مرتضی بهزادفر نازیلا علائی زینب حزباوی

ارزیابی پایداری بوم‌شناختی مبنایی برای تعیین نوع تعامل و برخورد انسـان با طبیعـت و خدمات بوم‌شناختی دریافتی از آن اسـت که بایستی به‌صورت پیوسته مورد پایش قرار گیرد. در حالی‌که مطالعات محدودی در داخل کشور صورت گرفته و تاکنون در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و چکیده کامل

ارزیابی پایداری بوم‌شناختی مبنایی برای تعیین نوع تعامل و برخورد انسـان با طبیعـت و خدمات بوم‌شناختی دریافتی از آن اسـت که بایستی به‌صورت پیوسته مورد پایش قرار گیرد. در حالی‌که مطالعات محدودی در داخل کشور صورت گرفته و تاکنون در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی به‌صورت کاربردی مورد توجه قرار نگرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پایداری بوم‌شناختی حوزه آبخیز توتلی واقع در شمال استان خراسان شمالی با استفاده از چارچوب مفهومی هیدرولوژی، محیط زیست، حیات و سیاست‌گذاری (HELP) و محاسبه شاخص پایداری آبخیز (WSI) صورت پذیرفت. در این فرآیند ارزیابی، 14 متغیر مورد استفاده قرار گرفت که بر اساس ماهیت هر کدام از آن‌ها در سه دسته شاخص فشار (P)، حالت (S) و پاسخ (R) و معیارهای چهارگانه HELP دسته‌بندی شدند. بر همین اساس میانگین امتیازات شاخص‌های P، S و R برای حوزه آبخیز توتلی به‌ترتیب ۶۵/۰، ۸۵/۰ و ۳۵/۰به‌دست آمد. هم‌چنین، میانگین امتیازات معیارهای هیدرولوژی (H) و محیط زیست (E) برابر با 58/0 و امتیازات معیارهای حیات (L) و سیاست‌گذاری (P) برابر با 66/0 محاسبه شد. نتایج حاصل از تلفیق کلیه معیارها و شاخص‌های مورد مطالعه نشان‌داد که امتیاز کلی WSI برابر ۶۲/۰ بوده و نشان‌دهنده سطح پایداری بوم‌شناختی متوسط است. نتایج پژوهش حاضر برای برنامه‌ریزی، حفاظت و شناسایی مناطق بحرانی و هدایت راهبردها و اقدامات مدیریتی کاربرد دارند. هم‌چنین توصیه می‌شود که با اتخاذ سیاست‌گذاری‌های مناسب و برنامه‌های حفاظتی مؤثر و با قابلیت اجرا در منطقه نسبت به ارتقاء وضعیت پایداری آبخیز از متوسط به خوب اقدام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1575 - شناسایی عوامل موثر بر رعایت الگوی مصرف بهینه آب در ایران(نمونه موردی شهر فنوج)
رستم صابری فر نوید اربابی

دسترسی به آب سالم و کافی، یکی از بزرگترین چالش‌های ایران و بسیاری از کشورهای جهان به خصوص خاورمیانه است. در میان راهکارهای متعدد، مدیریت الگوی مصرف یکی از پرطرفدارترین موارد تلقی می شود. به همین منظور، این بررسی در شهر فنوج استان سیستان و بلوچستان به عنوانی یکی از بحران چکیده کامل

دسترسی به آب سالم و کافی، یکی از بزرگترین چالش‌های ایران و بسیاری از کشورهای جهان به خصوص خاورمیانه است. در میان راهکارهای متعدد، مدیریت الگوی مصرف یکی از پرطرفدارترین موارد تلقی می شود. به همین منظور، این بررسی در شهر فنوج استان سیستان و بلوچستان به عنوانی یکی از بحرانی‌ترین شهرهای ایران به انجام رسید. مطالعه از نوع توصیفی و تحلیلی بود که به شیوه پیمایشی و از نوع همبستگی انجام گردید. نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول کوکران 300 مورد انتخاب شد. با توجه به این حجم نمونه، سطح اطمینان 95 درصد و میزان خطای معیار 5 درصد تعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. داده‌های گردآوری شده با استفاده از آزمون‌های t، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون همبستگی در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که در بین روش‌های کنترل مصرف آب، بالاترین اثر مربوط به تغییر نگرش مردم، به خصوص نگرش جوانان است. به طوری که جوانان با جریان سازی در شبکه‌های اجتماعی، نه تنها بزرگترین تغییرات را رقم می‌زنند، بلکه بالاترین اثر را بر تغییر نگرش خانواده‌ها دارند. مطابق نتایج این بررسی، فعالیت دانش آموزان در طی یک دوره شش ماهه میزان مصرف سرانه را از 151 لیتر در شبانه روز به حدود 140 لیتر تقلیل داد. بنابراین، توصیه می‌شود در سیاستگذاری‌های آتی به این گروه توجه بیشتری گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1576 - تحلیلی بر انتقال آب میان حوضه ای در استانهای اصفهان و چهارمحال و بختیاری
حامد نصرآزادانی حجت مهکویی امیر گندمکار علیرضا عباسی

آب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشرقرار گرفته است، به خصوص در مناطق خشک کشور که سطح عظیمی از کشور ما را در بر گرفته است. امروزه جوامع بین‌المللی از اهمیت آب برای رشد اقتصادی و اجتماعی پایدار در زمان حال وآینده آگاه گشته‌اند. در سطح ملی سهم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ه چکیده کامل

آب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشرقرار گرفته است، به خصوص در مناطق خشک کشور که سطح عظیمی از کشور ما را در بر گرفته است. امروزه جوامع بین‌المللی از اهمیت آب برای رشد اقتصادی و اجتماعی پایدار در زمان حال وآینده آگاه گشته‌اند. در سطح ملی سهم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها صرف زیر ساخت‌ها و امور زیر بنایی و بهبود مدیریت منابع آب وانتقال آن می‌شود. این عوامل یاد شده بیانگر اهمیت بخش آب وامنیت اقتصادی واجتماعی در سطح ملی خواهد بود. مسئولان امر، در سال‌هاي اخیر به دلیل سوء مدیریت در حفظ منابع آبی و همچنین زیرساخت‌هاي هدایت منابع آبی زیرزمینی نتوانسته‌اند فکري به حال خشکسالی پیش‌بینی شده‌انجام دهند. یکی از طرح‌هاي انتقال آب بین حوضه‌اي که در دست مطالعه و اجرا می‌باشد، انتقال آب از بهشت‌آباد به زاینده‌رود می‌باشد. طرح بهشت‌آباد، عنوانی است که برای انتقال آب از استان چهارمحال و بختیاری به استان‌های اصفهان، یزد و کرمان به کار برده می‌شود. طبق این طرح قرار است نسبت به انتقال سالانه حدود یک میلیارد و صد میلیون مترمکعب، آب به فلات مرکزی ایران اقدام شود در حالیکه استان چهارمحال و بختیاری با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه می‌باشد. طرح انتقال آب بهشت‌آباد یکی از طرح‌های بزرگ انتقال میان‌حوضه‌ای محسوب می‌شود که قرار است آب را از استان چهارمحال و بختیاری به استان‌های اصفهان، یزد و کرمان انتقال دهد. این طرح در کش‌وقوس قانون گذاری‌ها و تحت فشار افکار عمومی استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و نمایندگان این استان‌ها در مجلس، علی‌رغم تصویب در شورای عالی آب هنوز اجرا نشده‌است. بیشتر کارشناسان معتقدند اجرای این طرح، به‌طور خاص پیامدهایی منفی بر استان‌های مبدأ و به‌طور عام بر امنیت ملی دارد. کنشگری‌های سیاسی، چالش‌های امنیتی (درگیری‌های قومی)، تنش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی حاصل از مطالعه نکردن و امکان‌سنجی نادرست طرح، از جمله مسائلی هستند که توجیه پذیری اجرای آن را ناموجه جلوه می‌دهند. این پروژه که براي انتقال آب از منطقه زاگرس به فلات مرکزي ایران اجرا می‌شود، شامل احداث سد ذخیره مخزنی به ارتفاع حدود (180متر) در محل تقاطع رودخانه‌هاي کوهرنگ و بهشت‌آباد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1577 - توزیع ماهانه و فصلی وقوع سیلاب با دوره‌های بازگشت مختلف در ایستگاه‌های آب‌سنجی استان اردبیل
رئوف مصطفی زاده علی نصیری خیاوی

سیلاب یکی از مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی است که بیش از هر بلای طبیعی دیگر، شرایط اجتماعی و اقتصادی را به‌خطر می‌اندازد. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل توزیع ماهانه و فصلی وقوع سیلاب در دوره ‌بازگشت‌های مختلف در برخی از حوزه‌های آبخیز استان اردبیل صورت گرفت. بدین ترتیب چکیده کامل

سیلاب یکی از مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی است که بیش از هر بلای طبیعی دیگر، شرایط اجتماعی و اقتصادی را به‌خطر می‌اندازد. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل توزیع ماهانه و فصلی وقوع سیلاب در دوره ‌بازگشت‌های مختلف در برخی از حوزه‌های آبخیز استان اردبیل صورت گرفت. بدین ترتیب از داده‌های 33 ایستگاه آب‌سنجی استفاده شد که طول دوره آماری داده‌های مورد استفاده به‌مدت 40 سال بود. در انتخاب مناسب‌ترین توزیع آماری برای داده‌های دبی حداکثر در دوره‌های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50 و 100 سال از نرم‌افزار EasyFit استفاده شد. براساس نتایج می‌توان گفت که در ایستگاه‌های مورد مطالعه در حدود 63/63 درصد از سیلاب‌ها مربوط به ماه آپریل است. از طرفی براساس نتایج نمودارهای مقایسه‌ای فصلی می‌توان گفت که حداکثر سیلاب‌ها مربوط به فصل بهار است و در تمامی دوره‌های بازگشت مورد مطالعه بیش‌ترین مقدار و درصد فراوانی سیلاب‌ها در این فصل رخ داده است. به‌طوری‌که در برخی از ایستگاه‌ها از قبیل یامچی، نوران، ننه‌کران، مشیران، عموقین، درود و پل‌الماس اکثر سیلاب‌ها در فصل بهار اتفاق می‌افتد و این نشان می‌دهد که وقوع سیلاب‌های بهاره در استان اردبیل محتمل‌تر است. ضروری است برای نواحی جنوبی و سیل‌خیز استان، ضمن انجام مطالعات لازم، بایستی برنامه‌ریزی‌های صحیح با محوریت مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز انجام گیرد تا بدین‌وسیله بتوان احتمال وقوع سیلاب را در آینده کاهش داد و خسارات آن‌را به‌حداقل رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1578 - پایش دمای سطح زمین و تحلیل دمای بازیابی شده در سطح کاربری اراضی در پارس آباد مغان با استفاده از تصاویر سنجنده ETM و OLI
بتول زینالی شهناز پناهی شیرین مهدویان

دمای سطح زمین از کلیدی‌ترین پارامترهایی است که می‌تواند اطلاعات باارزشی از خصوصیات فیزیکی سطح زمین و هوای اطراف آن مهیا کند. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی دمای سطح زمین و تحلیل آن دررابطه‌با کاربری اراضی توسط الگوریتم پنجره مجزا در شهرستان پارس‌آباد با دو تصویر ماهوا چکیده کامل

دمای سطح زمین از کلیدی‌ترین پارامترهایی است که می‌تواند اطلاعات باارزشی از خصوصیات فیزیکی سطح زمین و هوای اطراف آن مهیا کند. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی دمای سطح زمین و تحلیل آن دررابطه‌با کاربری اراضی توسط الگوریتم پنجره مجزا در شهرستان پارس‌آباد با دو تصویر ماهواره‌ای لندست 5 و 8 برای روز 24 آگوست 1990 و 2020 انجام شد. نتایج نشان داد که در سال‌های 1990 و 2020 عموماً بخش‌های غرب و شمال غرب شهرستان، دارای پوشش‌های جنگلی و پوشش گیاهی نسبتاً متراکم درحالی‌که بخش‌های جنوب غرب عموماً اراضی کوهستانی و بایر است. شاخص پوشش گیاهی سال‌های 1990 و 2020 در بخش‌های شرقی محدوده موردمطالعه دارای شاخص NDVI بالاتر از 3/0 بوده که گویای پوشش گیاهی با تراکم متوسط به بالا است. بیشینه شاخص پوشش گیاهی در سطح محدوده در ماه آگوست به 55/0 رسیده که عموماً مربوط به اراضی باغی و کشاورزی و یا محدوده‌های جنگلی متراکم در شمال و شمال شرق محدوده است. از طرف دیگر بخش‌های وسیعی از شهرستان پارس‌آباد به‌ویژه در جنوب و جنوب غرب این شهرستان فاقد پوشش گیاهی بوده و درواقع اراضی بایر به شمار می‌روند. همچنین نتایج ارزیابی دمای سطح زمین نشان داد دمای بازیابی شده میانگین فضایی سطح زمین در روز 24 ماه آگوست سال 1990 که برای ساعت 11.30 دقیقه به‌وقت محلی با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا به‌دست‌آمده است، در محدوده شهرستان پارس‌آباد برابر 8/31 درجه سانتی‌گراد بوده است درحالی‌که این دما در همین روز و همین ساعت در سال 2020، برابر 33 درجه سانتی‌گراد بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1579 - اثربخشی عملیات آبخیزداری در کاهش فرسایش و رسوب با استفاده از مدل تجربی MPSIAC (مطالعه موردی: حوزه‌آبخیز سقزچی‌چای استان اردبیل)
روح‌الله دبیری هیراد عبقری اردوان قربانی

طی دهه‌های اخیر تلفات منابع آب و خاک در حوزه‌های آبخیز در اثر بهره‌برداری غیراصولی از آن‌ها، باعث کاهش تولید و عمر مفید مخازن و افزایش میزان تولید رسوب شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری نیز با توجه به هدف، حجم کار و هزینه بالای آن ضرورت دار چکیده کامل

طی دهه‌های اخیر تلفات منابع آب و خاک در حوزه‌های آبخیز در اثر بهره‌برداری غیراصولی از آن‌ها، باعث کاهش تولید و عمر مفید مخازن و افزایش میزان تولید رسوب شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری نیز با توجه به هدف، حجم کار و هزینه بالای آن ضرورت دارد. در این مطالعه نقش عملیات آبخیزداری در کنترل فرسایش و رسوب حوزه‌آبخیز سقزچی‌چای استان اردبیل به روش MPSIAC قبل و بعد از اجرای عملیات مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در این مدل 9 عامل موثر در فرسایش براساس شدت و ضعف خود دارای امتیاز هستند و در نهایت میزان رسوب منطقه برآورد می‌شود. میانگین فرسایش و رسوب بر اساس آزمون کولموگروف اسمیرنوف و با استفاده از نرم افزار SPSS، در سطح 95 درصد دارای توزیع نرمال بوده و از تجزیه و تحلیل پارامتریک استفاده شد. قبل از اجرای عملیات آبخیزداری براساس نتایج آزمون t مستقل، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه‌های آبخیز، در سطح 95 درصد برابر است؛ در حالی که بعد از اجرای عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه‌های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده و اجراء نشده، برابر نیست. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در زیر حوزه‌های آبخیز فاقد عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب به ترتیب 48/1 و 67/0 تن در هکتار در سال افزایش دارد. در حالیکه در زیرحوزه‌های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده این مقدار میانگین فرسایش و رسوب تقریباً ثابت مانده است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت عملیات آبخیزداری در حفاظت خاک بوده و نقش مهمی در جلوگیری از کاهش حجم مخزن سد سقزچی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1580 - پهنه‌بندی توانمندی‌های استان قزوین به‌منظور کشت انگور
صیاد اصغری سرسکانرود مهدی بلواسی بتول زینالی سعیده صاحبی وایقان

امروزه کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌آید به‌طوری‌که می‌توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان‌پذیر نیست. استان قزوین به لحاظ شرایط محیطی و اقلیمی یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در کشور محسوب می‌شود. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت شنا چکیده کامل

امروزه کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌آید به‌طوری‌که می‌توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان‌پذیر نیست. استان قزوین به لحاظ شرایط محیطی و اقلیمی یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در کشور محسوب می‌شود. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت شناخت توانمندی‌های اقلیمی این استان در کشت و تولید انگور با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) انجام‌شده است. در این رابطه با استفاده از مشخصه‌های مکانی همچون شیب، کاربری اراضی و عمق خاک و متغیرهای هواشناختی متعلق به 34 ایستگاه هواشناسی واقع در منطقه موردمطالعه و استان‌های پیرامون آن استخراج‌شده به محیط ArcGIS منتقل گردید و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن‌دهی شدند. آنگاه اولویت اهمیت هر یک از پارامتر در تولید انگور، اراضی استان قزوین از لحاظ میزان مطلوبیت برای عمل‌آوری این محصول مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که از لحاظ دما بیش‌ترین محدودیت مربوط به مراحل گریه مو و رشد جوانه‌ها و از لحاظ بارش بیش‌ترین محدودیت مربوط به مراحل گل‌دهی، گرده‌افشانی و تشکیل میوه است. از نظر رطوبت نسبی 31% از استان دارای شرایط محدودیت ‌متوسط و 68% محدودیت‌نسبتاً شدید مواجه می‌باشد. به لحاظ شیب شرایط متفاوتی حاکم می‌باشد به‌طوری‌که یک سوم در شیب بیش از 16% و بیش از نیمی از منطقه در شیب‌های کم‌تر از 8% قرار دارند. نتایج کاربری اراضی نمایانگر آن است که 95% اراضی بدون‌محدودیت و یا محدودیت‌کم هستند. عمق کم خاک باعث گردیده است تا تقریباً نیمی از استان با محدودیت‌شدید و نسبتاًشدید مواجه باشد. همچنین نتایج حاکی از آن است که در بین پارامترهای تأثیرگذار در کشت انگور به ترتیب اقلیم، عمق‌خاک، شیب و کاربری بیشترین اهمیت را دارند. نتایج پهنه‌بندی نهایی نشان داد 9/59% از مساحت قزوین در وضعیت نامناسب 1/40% در وضعیت مناسب جهت کشت انگور قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1581 - شهرسازی مشارکتی باتاکیدبرمحله محوری (مطالعه موردی محله علی آبادبرازجان)
حمید صابری غلامرضا امینی نژاد احمد قاسمی

لزوم رویارویی باچالش های جدیدشهرنشینی موجب دگرگونی هایی درمدیریت شهری شده است،بنابراین شهرسازی مشارکتی باتاکیدبر رهیافت محله محوری به عنوان یک نظام برنامه ریزی کارآمدمی توانددرصورت تحقق دقیق وکارشناسانه بادرنظرگرفتن تمامی جوانب وشناخت کامل ازنظرات وخواسته های ساکنان هرم چکیده کامل

لزوم رویارویی باچالش های جدیدشهرنشینی موجب دگرگونی هایی درمدیریت شهری شده است،بنابراین شهرسازی مشارکتی باتاکیدبر رهیافت محله محوری به عنوان یک نظام برنامه ریزی کارآمدمی توانددرصورت تحقق دقیق وکارشناسانه بادرنظرگرفتن تمامی جوانب وشناخت کامل ازنظرات وخواسته های ساکنان هرمحله بسیاری ازمشکلات امروزه درشهرهاراکاهش دهد.روش این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد وجمع آوری این اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه ای ،اسنادی و میدانی انجام گرفته است.بدین منظوردرراستای دستیابی به اهداف این پژوهش ابتداپرسشنامه ای ازنوع سئوالات بسته پاسخ بااستفاده ازطیف لیکرت که دارای روایی وپایایی مناسب بوده تدوین وبراساس روش نمونه گیری به شیوه تصادفی درسطح محله توزیع شدوسپس داده های بدست آمده راباستفاده ازنرم افزار SPSSموردتجزیه وتحلیل قرارداده ودرنهایت به ارائه راهکارهایی جهت مشارکت بهینه ساکنان محله مبادرت شده است.نتایج بررسی هانشان می دهدتفاوت معناداری بین پایگاه اجتماعی واقتصادی ومیزان مشارکت پذیری ساکنان محله موردمطالعه وجودندارد ،همچنین رابطه معناداری بین عدم وجودبرنامه ریزی صحیح ونقش آن درمشارکت کمترشهروندان محله علی آبادوجوددارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1582 - ارزیابی توسعه کالبدی-فضایی شهر میاندواب
محسن احدنژاد روشتی سمیه محمدی حمیدی سمیه علیپور محمد ویسیان

با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها و گستردگی افقی بیش اندازۀ آنها پدیدۀ جدیدی تحت عنوان گستردگی شهری یا اسپرال در جامعه علمی مطرح شد. به عبارتی گستردگی شهری گستردگی میزان شهرنشینی یا مصرف زمین است که در حال حاضر تبدیل به یک موضوع جهانی به ویژه در شهرهای جهان سوم شده اس چکیده کامل

با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها و گستردگی افقی بیش اندازۀ آنها پدیدۀ جدیدی تحت عنوان گستردگی شهری یا اسپرال در جامعه علمی مطرح شد. به عبارتی گستردگی شهری گستردگی میزان شهرنشینی یا مصرف زمین است که در حال حاضر تبدیل به یک موضوع جهانی به ویژه در شهرهای جهان سوم شده است. بررسی و مطالعه در مورد میزان گستردگی شهری و دلایل مهم دخیل در گسترش فیزیکی افقی در شهرها یکی از بحث‌های مهم در تحقیقات در مجامع علمی روز است که نشان‌دهندۀ اهمیت بررسی این معضل در شهرها می‌باشد. شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که همزمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است. این پژوهش با هدف سنجش و برآورد میزان رشد و توسعه فیزیکی شهر و دلایل مهم آن با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای چند زمانه و GIS و همچنین مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن می‌پردازد. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و مدل آنتروپی شانون مشخص شده است که این شهر دارای رشد فیزیکی پراکنده است. نتایج مدل هلدرن نیز حاکی از آن است که 64 درصد رشد شهر ناشی از رشد جمعیت و تنها 36 درصد آن ناشی رشد افقی شهری بوده است که نشان‌دهنده بالا بودن میزان مهاجرت به این شهر می‌باشد. از دلایل مهم دیگر آن نیز می‌توان به عدم صدور پروانه‌های ساختمانی برای طبقات بالاتر به علت جلگه‌ای بودن منطقه و تحرک‌های اجتماعی در شهر نام برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1583 - تحلیل عوامل مؤثر در زمینه‌های توسعه کارآفرینی نواحی روستایی
احمد تقدیسی صدیقه هاشمی محمد مهدی هاشمی

علاقه به کارآفرینی و سیاست‌های کارآفرینانه به طور قابل توجهی در سال‌های اخیر در میان دانشگاهیان و بسیاری از دانشمندان توسعه اقتصادی افزایش یافته است. زیرا که این سیاست با ایجاد اشتغال، موجب بهبود شرایط کلی اقتصاد محلی و منطقه‌ای و ارتقاء توسعه روستایی می‌شود. از طریق کا چکیده کامل

علاقه به کارآفرینی و سیاست‌های کارآفرینانه به طور قابل توجهی در سال‌های اخیر در میان دانشگاهیان و بسیاری از دانشمندان توسعه اقتصادی افزایش یافته است. زیرا که این سیاست با ایجاد اشتغال، موجب بهبود شرایط کلی اقتصاد محلی و منطقه‌ای و ارتقاء توسعه روستایی می‌شود. از طریق کارآفرینی روستایی می‌توان با شناسایی مزیت‌ها، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های جوامع روستایی بر اساس برنامه‌ریزی راهبردی مناسب، به توسعه اقتصادی روستایی دست زد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر کارآفرینی در روستاهای دهستان آباده طشک شهرستان نی‌ریز (استان فارس) می‌باشد. در این راستا از روش تحقیق پیمایشی با بکار گیری پرسشنامه استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از محاسبه آلفاء کرونباخ (72%) تأمین شد. جامعه آماری، 1494 خانوار روستایی است که بر پایه فرمول کوکران، شمار نمونه‌ها 305 نمونه از خانوارها به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون t تک نمونه‌ای، همبستگی، تحلیل مسیر و تکنیک پرومته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که عوامل سه‌گانه اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی در روستاهای مورد مطالعه به دلیل منفی بودن نتایج آزمون Tتک نمونه‌ای، در حد مطلوب نیست و به دلیل وجود همبستگی بین ظرفیت‌ها، می‌توان با افزایش وضعیت یک عامل به توسعه سایر عامل‌ها کمک نمود. از آنجایی که شاخص زیرساختی در روستاها بیشترین تأثیر را بر کارآفرینی داشته، لزوم توجه به این بعد به خصوص در روستای خواجه جمالی به دلیل اینکه از ظرفیت بالاتری برخوردار است، حائز اهمیت می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1584 - سنجش خطرپذیری کاربری‌های شهری از منظر پدافند غیرعامل (نمونه موردی: شهر آبادان)
محمد علی فیروزی رضا نظرپور دزکی سعید حیدری نیا مصطفی محمدی ده چشمه

به هنگام وقوع بحران‌های انسانی کاربری اراضی حیاتی یک شهر از نظر دشمن دارای اهمیت بالایی می‌باشد. از این رو امروزه یکی از ابزار برنامه‌ریزان برای کاهش خسارات شهری در برابر بحران‌ها بحث برنامه‌ریزی کاربری اراضی است. با این حال شهر آبادان به خاطر موقعیت مرزی و بندری و همچن چکیده کامل

به هنگام وقوع بحران‌های انسانی کاربری اراضی حیاتی یک شهر از نظر دشمن دارای اهمیت بالایی می‌باشد. از این رو امروزه یکی از ابزار برنامه‌ریزان برای کاهش خسارات شهری در برابر بحران‌ها بحث برنامه‌ریزی کاربری اراضی است. با این حال شهر آبادان به خاطر موقعیت مرزی و بندری و همچنین داشتن ویژگی‌های ممتاز اقتصادی و ارتباطی یکی از مناطق مرزی با خطرپذیری بالا می‌باشد. روش تحقیق این مقاله از نظر ماهیت نظری- کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار (Arc GIS) تحلیل شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در تخصیص کاربری اراضی و مکان‌یابی فضاهای انسان ساخت شهر آبادان، اصول پدافند غیرعامل مورد توجه واقع شده نشده و این امر در مناطق سه‌گانه نیز یکسان نبوده و ملاحظه می‌شود که منطقه یک آبادان دارای بیشترین خطرپذیری و منطقه سه دارای کم‌ترین خطرپذیری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1585 - ارزیابی پایداری اقتصادی در مناطق روستایی با استفاده از فن تصمیم گیری چند معیاره تخصیص خطی (مطالعه موردی: بخش جعفر آباد، شهرستان قم)
دکترعلی اکبر عنابستانی دکترحمید شایان رضا شمس‌الدینی دکتر علی اکبر تقیلو ابوالفضل زارعی

ارزیابی پایداری اقتصادی زمانی به اهداف خود دست می یابد که این فرایند در قالب چارچوبی نظام مند و جامع صورت گرفته و با ارائه ابزار و شاخص های هدفمند همراه باشددر پژوهش حاضر، ضمن مرور اجمالی بر اهمیت پایداری اقتصادی و سنجش و ارزیابی آن و چارچوب های ارائه شده برای انتخاب شا چکیده کامل

ارزیابی پایداری اقتصادی زمانی به اهداف خود دست می یابد که این فرایند در قالب چارچوبی نظام مند و جامع صورت گرفته و با ارائه ابزار و شاخص های هدفمند همراه باشددر پژوهش حاضر، ضمن مرور اجمالی بر اهمیت پایداری اقتصادی و سنجش و ارزیابی آن و چارچوب های ارائه شده برای انتخاب شاخص در این راستا با انتخاب ابزاری مناسب به ارزیابی پایداری اقتصادی در بخش جعفرآباد شهرستان قم اقدام شده است. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 385 نفر و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آنتروپی شانون و تحلیل چند معیاره تخصیص خطی انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که از بین 20 روستای مورد مطالعه، روستاهای قزل آباد، صید آباد و علی آباد انقلاب دارای اقتصاد پایدار و روستاهای کریم آباد، طغرود و دولت آباد در سطوح پایین پایداری اقتصادی قرار دارند. در میان شاخص های مورد نظر، تنوع زمین های کشاورزی(دیمی و آبی)، دخالت دلالان در خرید و فروش محصولات، میزان پس انداز در فعالیت های کشاورزی، فروش محصولات از طریق اتحادیه های کشاورزی، تعداد قطعات زمین های کشاورزی، رضایت از قیمت گذاری محصولات کشاورزی و… از میانگین پایداری پایین و شاخص های استفاده از دانش بومی در فعالیت های کشاورزی، سرمایه گذاری در کارهای تولیدی، ارزش زمین های کشاورزی و استفاده از وام و تسهیلات بانکی از سطح پایداری بالاتری برخوردار بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1586 - تبارشناسی و تحلیل منظومه های غیر منظوم غنایی پیش از اسلام
میر جلیل اکرمی رشید اسدی ولیلو

نوع غنایی در ادب فارسی هم در نثر و هم در نظم نسبت به دیگر انواع شمول بیشتری دارد. غالب تحقیقات در این حوزه بر شعر تمرکز یافته و به نثر توجه کمتری شده است. این پژوهش سعی دارد با توجه به غفلت مذکور، با معرفی و تحلیل چهار داستان نشان دهد که علت ناشناخته بودن برخی از آن‌ها چکیده کامل

نوع غنایی در ادب فارسی هم در نثر و هم در نظم نسبت به دیگر انواع شمول بیشتری دارد. غالب تحقیقات در این حوزه بر شعر تمرکز یافته و به نثر توجه کمتری شده است. این پژوهش سعی دارد با توجه به غفلت مذکور، با معرفی و تحلیل چهار داستان نشان دهد که علت ناشناخته بودن برخی از آن‌ها چیست؟ و این متون در دوران بعد از اسلام چگونه به حیات خود ادامه داده‌اند؟ برخی از این داستان‌ها با اینکه به طور شفاهی در میان مردم رایج بوده، ولی در زبان‌های فارسی پیش از اسلام مکتوب نشده و جز بن‌مایه‌هایی از آن‌ها به دوران بعد راه نیافته است، حال آن که یونانیان در آثار خود به آن‌ها اشاره کرده‌اند. بعضی هم با این که در آثار یونانی ثبت شده، اما سنت شفاهی، آن‌ها را حفظ و با تغییراتی به دوران بعد انتقال داده است. داستان‌هایی چون اردشیر و گلنار نیز که به زبان پهلوی بوده، بعد از اسلام فردوسی آن را در شاهنامه، منظوم کرده است. در عین حال، داستان‌های هزار افسان بیش از ایرانیان، مورد توجه غیرایرانیان قرار گرفته و عرب‌ها با تغیراتی آن را به الف لیله و لیله ترجمه کرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1587 - بازتاب مفاهیم نمادین و کهن‌الگویی آب در شعر شیرکو
جیهاد شکری رشید ساغر سلمانی نژاد مهرآبادی

یکی از شیوه‌های نقد که دستاورد کارل گوستاو یونگ است و امروزه از آن استقبال فراوانی شده، نقد اسطوره‌شناسانه با رویکرد کهن‌الگوهاست. کهن‌الگوی آب که از شاخص‌ترین نمودهای تجلی صور طبیعی در ادبیات و اساطیر ملل مختلف است، دارای مصادیقی بارز در ادبیات کردی است و در شعر یکی از چکیده کامل

یکی از شیوه‌های نقد که دستاورد کارل گوستاو یونگ است و امروزه از آن استقبال فراوانی شده، نقد اسطوره‌شناسانه با رویکرد کهن‌الگوهاست. کهن‌الگوی آب که از شاخص‌ترین نمودهای تجلی صور طبیعی در ادبیات و اساطیر ملل مختلف است، دارای مصادیقی بارز در ادبیات کردی است و در شعر یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر کرد می‌توان مشاهده کرد. وجود کهن‌الگوی آب در اشعار شیرکو بیکس دلیل بر رسوب خاطرة جمعی است که در ادبیات نمود یافته است. آب یکی از مضمون‌هایی است که تاکنون در آثار مختلف از دیدگاه کهن‌الگویی بدان توجه شده است. نوآوری این پژوهش به مطرح کردن کهن‌الگوی آب و واکاوی آن در آثار شیرکو بیکس باز می‌گردد. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، با بهره‌گیری از رویکردی اسطوره‌ای-روان‌شناختی، به تصویر آب در اشعار شیرکو بیکس خواهیم پرداخت که تا چه میزان با مبانی کهن‌الگویی هم‌خوانی دارد. نتایج حاصل آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که شیرکو بیکس در اشعارش برای بیان عمیق انتقادها و مفاهیم مورد نظر خود از مسائل کهن‌الگویی و نمادهای جهانی به‌خوبی بهره گرفته است و اغلب ویژگی‌های مهم مطرح شده برای کهن‌الگوی آب توسط یونگ و پژوهشگران دیگر در اشعار شیرکو به چشم می‌خورد که به اشکال مختلفی در شعر وی نمایان شده است. مهم‌ترین کارکرد آن رمز حیاتی بودن آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1588 - تحلیل زیبایی‌شناختی رمان کلیدر از منظر نقد نو
الهام فتاحی

بررسی ماهیت و کارکردهای زیبایی در عرصه‌های گوناگون، موضوع زیبایی‌شناسی است. از دیدگاه زیبایی‌شناسی می‌توان گفت کارکرد اصلی زیبایی، ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است. از نظرگاه نقد نوی ادبی فقط آثاری، ادبی محسوب می‌شوند که در آن‌ها کارکرد زیبایی‌شناسی غال چکیده کامل

بررسی ماهیت و کارکردهای زیبایی در عرصه‌های گوناگون، موضوع زیبایی‌شناسی است. از دیدگاه زیبایی‌شناسی می‌توان گفت کارکرد اصلی زیبایی، ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است. از نظرگاه نقد نوی ادبی فقط آثاری، ادبی محسوب می‌شوند که در آن‌ها کارکرد زیبایی‌شناسی غالب باشد که اثبات می‌کند ادبیات نوعی از هنر است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به جست‌وجوی زیبایی‌شناسانة کلیدر از منظر نقد نو می‌پردازد و در پی انطباق مصادیق زیبایی‌شناسانۀ نوین بر این رمان و فهم و دریافت غنای هنری و کشف نهاد ادبی این اثر است. برای دستیابی به این مقصود، خودِ اثر؛ یعنی رمان ده جلدی کلیدر کانون توجه قرارگرفته و با قرائت تنگاتنگ و دقیق، شبکه‌های ارتباطی عناصر سازندۀ آن یررسی شده است. بر همین مبنا مفاهیمی چون تنش، لحن، پارادوکس، وحدت اندام‌وار و موسیقی‌های چهارگانۀ بیرونی، کناری، درونی و معنوی کلام تحلیل‌شده است. نتیجه اینکه وفور و ازدحام تصاویر، سازمان‌یافتگی موسیقایی گفتار و مضامین انسانی پرتکرار، بیان توصیفی، تجسم‌بخشی به تصویر موقعیت‌ها و وضعیت‌های زمانی و مکانی در حالتی ایستا با جزئیات ریز است که نمونۀ آن را در ریتم‌های کش‌دار و پرتکرار، اصوات برخوردار از درنگ‌های یکنواخت و طولانی و تک‌نوازی‌هایی بـا فرکانس‌های مقطع و با تکرارهای جزءبه‌جزء در یک پاره از روایت، یـا درآمدها و پیش‌درآمدهای ملایم و زمینه‌ساز می‌توان دید که نقش متعادل کنندة توصیف‌های پرشور و شتاب را در بطن روایت‌ها بازی می‌کند که سطح ادبی رمان را به معیارهای هنری این نظریة ادبی نزدیک کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1589 - ارزیابی اثر پرایمینگ و روش‌های مختلف شکست خواب بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.)
عباس نجاتی سید اسماعیل موسوی حشمت امیدی

به‌منظور ارزیابی اثر روش‌های مختلف شکست خواب بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.) آزمایشی در سال 94 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خراش‌دهی در چهار سطح (شاهد ، حذف کارونکل چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی اثر روش‌های مختلف شکست خواب بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.) آزمایشی در سال 94 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خراش‌دهی در چهار سطح (شاهد ، حذف کارونکل با تیغه برش استاندارد، خراش‌دهی شیمیایی با اسید سولفوریک 98 درصد با غلظت 3 مولار به مدت 5 دقیقه و خراش‌دهی فیزیکی یا مکانیکی با کاغذ سنباده و تیغه استاندارد) و پرایمینگ در پنج سطح (شاهد، تیمار بذر با محلول نیترات پتاسیم 15/0 درصد به مدت 24 ساعت، آب داغ 70 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، محلول جیبرلیک اسید 300 پی پی ام به مدت 24 ساعت و سرما‌دهی مرطوب در آب سرد به مدت 24 ساعت) بودند نتایج این مطالعه نشان داد اثر متقابل پرایمینگ و خراش‌دهی بر طول ریشه‌چه و تعداد گیاهچه نرمال و اثر خراش‌دهی بر صفات مورد مطالعه دیگر معنی-داری بود. بیشترین درصد جوانه‌زنی و کمترین میانگین مدت زمان جوانه‌زنی در تیمار حذف کارونکل حاصل شد که نشان می‌دهد هر چه در صد جوانه‌زنی افزایش می‌یابد، مدت زمان لازم برای جوانه‌زنی کاهش می‌یابد. شاخص‌های طول ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه، وزن تر گیاهچه و شاخص وزنی بنیه بذر نیز در تیمار حذف کارونکل نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری نشان دادند. به-طور کلی می‌توان نتیجه گرفت در این گیاه، زائده کارونکل مهمترین عامل در جلوگیری از جوانه‌زنی و رشد این گیاه به‌شمار می‌رود و با حذف آن همه شاخص‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1590 - اثر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بوته‌های تنش دیده پنج ژنوتیپ گندم دوروم
هادی درزی رامندی خدیجه احمدی محمدحسین فتوکیان

این تحقیق به ‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و پارامترهای رشد بذور مادری پنج ژنوتیپ گندم دوروم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای چکیده کامل

این تحقیق به ‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و پارامترهای رشد بذور مادری پنج ژنوتیپ گندم دوروم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم آبیاری در دو سطح بذور تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی آخر فصل بر گیاه مادری ژنوتیپ‌های گندم دوروم شامل پنج ژنوتیپ رباط اراک (بومی)، آریا (تجاری)، کرخه (تجاری)، یاواروس (تجاری) و دنا (تجاری) بود. نتایج حاکی از تأثیر معنی‌دار تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه‌ بود. درصد جوانه‌زنی بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولیدشده در شرایط تنش خشکی 100 درصد بود، درحالی که در دیگر ژنوتیپ‌ها این شاخص کاهش یافت. مقایسه میانگین اثر متقابل خشکی و ژنوتیپ بر شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه نشان داد که بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب با 83/432 و بذور ژنوتیپ بومی رباط اراک تولید شده در شرایط تنش خشکی با 15/328 بیش‌ترین شاخص طولی بنیه گیاهچه را داشتند. ژنوتیپ‌های بومی رباط اراک با میانگین (23/7) و تجاری آریا با میانگین (33/7) به ترتیب دارای بیش‌ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بودند. ژنوتیپ تجاری دنا در هر دو شرایط دارای کم‌ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بود. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که اعمال تنش خشکی بر گیاه مادری ژنوتیپ‌های بررسی شده سبب کاهش خصوصیات جوانه‌زنی، رشد گیاهچه و کیفیت بذر حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1591 - تأثیر ضایعات چای بر خصوصیات جوانه‌زنی و فعالیت‌های آنزیمی بذور هیدروپرایم شده لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) تحت تیمار شوری
مجید قنبری حسن پیرانی پرنیان طالبی سیه سران

این تحقیق به‌منظور ارزیابی اثر عصاره ضایعات چای و شوری حاصل از آب دریای خزر بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیمی لوبیا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. سطوح فاکتور اول شامل عصاره ضایعات چای، در پنج سطح، صفر، 5، 10، 15 و 20 د چکیده کامل

این تحقیق به‌منظور ارزیابی اثر عصاره ضایعات چای و شوری حاصل از آب دریای خزر بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیمی لوبیا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. سطوح فاکتور اول شامل عصاره ضایعات چای، در پنج سطح، صفر، 5، 10، 15 و 20 درصد از محلول اولیه عصاره ضایعات چای و سطوح فاکتور دوم شامل تیمار شوری، در پنج سطح، 0، 25، 50، 75 و 100 درصد از آب دریای خزر با EC (به‌ترتیب 45/0، 56/4، 12/9، 78/13 و 16/18 دسی‌زیمنس بر متر) بود. نتایج آزمایش نشان داد اثر تیمارها بر کلیه متغییرهای مورد بررسی معنی‌دار بود. به‌علاوه، برهمکنش تنش شوری و عصاره ضایعات چای از نظر میانگین و درصد جوانه‌زنی در سطح پنج درصد و از نظر طول ریشه‌چه، ضریب آلومتریک، درصد آب بافت گیاهچه و بنیه بذر اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. افزایش سطوح تنش شوری و غلظت عصاره ضایعات چای موجب کاهش میانگین و درصد جوانه‌زنی، بنیه بذر و فعالیت آنزیم‌های جوانه‌زنی شده (تیمار 100 درصد آب دریای خزر و 20 درصد عصاره ضایعات چای) و افزایش میزان مالون دی آلدهید را در پی داشته است. شاهد (آب مقطر و بدون عصاره ضایعات چای) با تأثیر از هیدروپرایمینگ انجام شده دارای بالاترین میزان خصوصیات جوانه‌زنی و فعالیت‌های آنزیمی بوده و دارای کمترین میزان مالون دی آلدهید بوده است. به‌طور کلی، تنش شوری حاصل از آب دریای خزر و اثر آللوپاتیک حاصل از عصاره ضایعات چای بر شاخصه‌های جوانه‌زنی در بذر گیاه لوبیا، تأثیر منفی می گذارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1592 - بررسی تاثیر برخی تیمارها در شکست خواب و جوانه زنی بذر گونه اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.)
جلال محمودی بهرام ناصری

اقاقیا درختی است که در چند دهه اخیر کاربرد فراوانی در فضای سبز داشته، ضمن اینکه این گونه خاصیت دارویی هم دارد. بذر این گیاه دارای خواب است و بایستی خواب آن بوسیله تیمارهای مختلف شکسته تا جوانه زنی انجام شود. خراش دهی، اسید سولفوریک و آب جوش تیمارهای هستند که باعث شکست خ چکیده کامل

اقاقیا درختی است که در چند دهه اخیر کاربرد فراوانی در فضای سبز داشته، ضمن اینکه این گونه خاصیت دارویی هم دارد. بذر این گیاه دارای خواب است و بایستی خواب آن بوسیله تیمارهای مختلف شکسته تا جوانه زنی انجام شود. خراش دهی، اسید سولفوریک و آب جوش تیمارهای هستند که باعث شکست خواب بذر اقاقیا می شود. به منظور بررسی اثر این تیمار ها بر جوانه زنی گونه‌ اقاقیا، آزمایشات مربوطه در آزمایشگاه مرکز بذر جنگلی خزر طراحی شد. این تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل چهار گروه، آب جوش (طی زمان 24 ساعت)، تیمار شیمیایی (سولفوریک اسید 98 درصد به مدت 5 دقیقه)، خراش دهی (بمدت 24 ساعت) و تیمار شاهد (آب مقطر) بودند. نتایج نشان داده است که از بین تیمارهای مختلف، تیمار آب جوش بعد از 5 روز بیشترین تاثیر را بر جوانه زنی بذر داشته و به عنوان موثرترین تیمار تعیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1593 - اثر تنش‌های خشکی، شوری و تیمار اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی گیاه دارویی شاهدانه (Cannabis sativa L.)
علی صالحی ساردویی هاجر معتمدی شارک خدایار همتی

به‌منظور بررسی اثر اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر شاهدانه در شرایط یکسان خشکی و شوری، دو آزمایش مستقل همزمان در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح اسیدآبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) و چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر شاهدانه در شرایط یکسان خشکی و شوری، دو آزمایش مستقل همزمان در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح اسیدآبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) و پنج سطح تنش (0، 5/1-، 3-، 5/4- و 6- بار) به‌ترتیب برای تنش خشکی و شوری در سه تکرار انجام شد. از محلول‌های PEG و NaCl به‌ترتیب برای ایجاد تنش خشکی و شوری استفاده گردید. نتایج نشان داد که با افزیش تنش خشکی و شوری به‌طور معنی‌داری از درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن تر و خشک گیاهچه کاسته شد. اسیدآبسیزیک اثر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشت به‌طوری که در غلظت بالا اثر منفی بر خصوصیات جوانه‌زنی داشت. اثر متقابل اسیدآبسیزیک و تنش خشکی و شوری (به جز وزن تر گیاهچه) اثر معنی‌داری بر تمام صفات مورد ارزیابی در سطح یک درصد نشان داد. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که جوانه‌زنی بذرهای شاهدانه تا حدودی شرایط تنش خشکی را بهتر از شرایط شوری تحمل می‌کند. همچنین تیمار اسیدآبسیزیک بسته به سطح تنش و غلظت استفاده شده، اثر متفاوتی داشت به‌طوری که غلظت‌های پایین باعث بهبود خصوصیات جوانه‌زنی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1594 - ارزیابی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشد و رنگیزه‌های فتوسنتزی کلزا (Brassica napus L.) تحت اثر تیمارهای مختلف امواج فراصوت
زهرا حسنی خدیجه احمدی حشمت امیدی

10.30495/jsr.2022.1924875.1207

به‌منظور بررسی اثر شدت (40 و 59 کیلو هرتز)، توان (60، 80 و 100 وات) و مدت زمان (2، 4، 6، 8 و 20 دقیقه) امواج فراصوت بر خصوصیات جوانه‌زنی، رشد و فیزیولوژیکی کلزا (رقم اکاپی)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده علوم کشاورزی دا چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر شدت (40 و 59 کیلو هرتز)، توان (60، 80 و 100 وات) و مدت زمان (2، 4، 6، 8 و 20 دقیقه) امواج فراصوت بر خصوصیات جوانه‌زنی، رشد و فیزیولوژیکی کلزا (رقم اکاپی)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام شد. درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی، شاخص وزنی و طولی بنیه گیاهچه، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و برخی شاخص‌های فیزیولوژیک از جمله کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، محتوای کارتنوئید و محتوای نسبی آب اندازه‌گیری شد. اثر متقابل شدت، توان و مدت زمان کاربرد امواج فراصوت تمام صفات مورد مطالعه بجز ضریب سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه و محتوای نسبی آب را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور کلزا در ترکیب تیماری مربوط به امواج 59 کیلوهرتز، قدرت 100 وات و 6 دقیقه با میانگین 33/88 درصد بود. محتوای کارتنوئید، کلروفیل کل، کلروفیلa و کلروفیلb به ترتیب با میانگین 57/22، 08/49، 62/22 و 47/26 میکروگرم بر گرم وزن تر در کاربرد امواج فراصوت 40 کیلوهرتز با قدرت 80 وات به مدت دو دقیقه مشاهده شد. بر طبق نتایج بدست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که کاربرد امواج فراصوت توانست تا حدود زیادی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیک را در گیاه کلزا بهبود بخشد. با توجه به زمانبر بودن روش‌های متداول شکستن خواب بذر، استفاده از امواج فراصوت به‌عنوان یک فناوری نوین در شکستن خواب بذر به‌عنوان جایگزینی برای روش‌های قدیمی قابل توصیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1595 - مقایسه اثرات شکستن خواب بذر شب خسب (Albizia julibrissin) به روش آب داغ، آب ژاول و اسیدسولفوریک
دینا سپهرفر

10.30495/jsr.2022.1942717.1225

وجود ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی در گیاه شب خسب، موجب انجام مطالعات بسیاری در طب سنتی شده است. به دلیل پوشش نفوذناپذیر بذر این گیاه و رفع مشکلات مرتبط با جوانه‌زنی، این پژوهش در شرایط آزمایشگاهی با هدف مقایسه اثرات شکست خواب مکانیکی (آب داغ) و شیمیایی (آب ژاول و اسید چکیده کامل

وجود ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی در گیاه شب خسب، موجب انجام مطالعات بسیاری در طب سنتی شده است. به دلیل پوشش نفوذناپذیر بذر این گیاه و رفع مشکلات مرتبط با جوانه‌زنی، این پژوهش در شرایط آزمایشگاهی با هدف مقایسه اثرات شکست خواب مکانیکی (آب داغ) و شیمیایی (آب ژاول و اسید سولفوریک) بر جوانه زنی بذر این گیاه Albizia julibrissin انجام شد. تیمارها شامل آب داغ با دمای (55، 65، 75 و 85 درجه سانتی‌گراد) به مدت 10 دقیقه، آب ژاول به مدت (30 دقیقه، 1، 12 و 24 ساعت)، سطوح مختلف اسید سولفوریک (0، 5/2،‌ 5، 5/7،‌ 10، 5/12، 15، 5/17، 20 و 5/22 درصد) و تیمار شاهد (آب مقطر) با 4 تکرار بود. طی روزهای مختلف تعداد بذرهای جوانه زده تا رسیدن به میزان ثابت، شمارش شد. سرانجام، میانگین سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی بذر، شاخص بنیه بذر و ضریب آلومتری برای تیمارهای مختلف محاسبه گردید. نتایج حاکی از آن بود که بهترین پاسخ جوانه زنی در تیمار آب داغ و اسید سولفوریک بدست آمد اما تیمار آب ژاول تاثیر معنی داری نداشت. در نتیجه تیمار آب داغ و اسیدسولفوریک به دلیل نرم‌کردن پوسته بذر می‌تواند عملکرد شاخص‌های جوانه‌زنی را تا حدود زیادی بهبود بخشند و در گونه‌هایی که در شرایط عادی جوانه نمی زنند استفاده از آن‌ها پیشنهاد می‌گردد، با این حال انتخاب دما و دوز بهینه برای بهبود عملکرد جوانه زنی با توجه به نوع گیاه و عوامل محیطی متفاوت می‌باشد که نیازمند پژوهش های بیشتر در آینده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1596 - تاثیر پرایمینگ و فرسودگی بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بذر لوبیا رقم صدری Phaseolus Vulgaris
هانیه سعادت محمد صدقی

10.30495/jsr.2022.1945870.1228

به منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی (پیری تسریع شده) بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه لوبیا آزمایشی، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل فرسودگی (شاهد و دو سطح 88 و 78 درصد جوانه‌زنی) چکیده کامل

به منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی (پیری تسریع شده) بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه لوبیا آزمایشی، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل فرسودگی (شاهد و دو سطح 88 و 78 درصد جوانه‌زنی) و پرایمینگ (شاهد، هیدرو پرایمینگ، پرایمینگ با جیبرلین (20 میلی‌گرم بر لیتر) و اسید سالیسیلیک (100 میلی‌گرم بر لیتر)) بود. در این آزمایش جهت بررسی اثر پتانسیل آب بر روند جذب آب به وسیله بذر لوبیا از آب مقطر به عنوان آب با پتانسیل صفر استفاده شد. اندازه‌گیری وزن بذرهای تیمارشده هر 15 دقیقه، 45 دقیقه، 1:30 دقیقه و... به مدت 24 ساعت در دمای 25 درجه‌ی سانتی‌گراد ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیش‌ترین میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی،ضریب جوانه‌زنی، شاخص وزنی بنیه گیاهچه، شاخص طولی بنیه گیاهچه و طول گیاهچه از تیمار پرایمینگ با جیبرلین و بدون فرسوده حاصل گردید. فرسودگی موجب کاهش میزان ذخایر فیتین و جذب آب شد، ولی انواع پرایمینگ صفات اندازه&lrm;گیری شده را افزایش داد. همچنین، فرسودگی باعث افزایش سرعت جوانه‌زنی روزانه و ضریب آلومتری شد. در کل، استفاده از پیش تیمار جیبرلین موجب تقویت فیزیولوژیکی بذرهای ضعیف لوبیا شد و از این تیمار می‌توان جهت افزایش بنیه بذرهای ضعیف استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1597 - تاثیر کاربرد محلول پاشی عتاصر روی و آهن روی گیاه مادری کینوا تحت تنش کم‌آبی بر جوانه زنی و رنگیزه های فتوسنتزی بذور حاصل از آن
نسیم پاکباز حشمت امیدی حسنعلی نقدی بادی امیر بستانی

10.30495/jsr.2023.1994101.1263

تنش خشکی در طول رشد و گلدهی یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های محیطی است که بر تشکیل دانه و در نتیجه جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشد گیاهان تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (شاهد، آهن ،روی، آهن + روی ، نانوآهن ، نانوروی ، نانوآهن + نانوروی) بر روی کینوا در چکیده کامل

تنش خشکی در طول رشد و گلدهی یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های محیطی است که بر تشکیل دانه و در نتیجه جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشد گیاهان تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (شاهد، آهن ،روی، آهن + روی ، نانوآهن ، نانوروی ، نانوآهن + نانوروی) بر روی کینوا در دو مرحله گلدهی(50 درصد و 100 درصد) تحت دو سطح تنش، شاهد (045/03±0/0-) بار و تنش کم‌آبی (045/9±0-) بار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات جوانه‌زنی شامل درصد، سرعت، میانگین زمان جوانه زنی، یکنواختی جوانه‌زنی، شاخص طولی و وزنی گیاهچه و همچنین محتوای کلروفیل و کارتنویید به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها، زمان محلول‌پاشی و سطوح تنش کم‌آبی قرار گرفتند. تنش کم‌آبی باعث کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی و شاخص‌های گیاهچه‌ای شد، اما محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها اثرات نامطلوب تنش محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها را کاهش داد. محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها همچنین میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی را کاهش داد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که محلول‌پاشی با عناصر غذایی به ویژه نانو آهن + نانو روی باعث افزایش شاخص‌های جوانه‌زنی برای بهبود جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های کینوا در شرایط تنش کم‌آبی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1598 - ارزیابی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشد و میزان پرولین گیاه کنجد (Sesamum indicum L.) در شرایط تنش شوری
زهرا مرادیان فرشته آزادبخت خدیجه احمدی رحیم بازمکانی

به منظورارزیابی اثرتنش شوری برویژگی های جوانه زنی و میزان پرولین گیاه کنجد، آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد در سال 1395 در سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل تنش شوری در چهارسطح (صفر (آب مقطر)، 5/2، 5، 5/7 دسی‌زیمنس بر متر نمک طبیعی چکیده کامل

به منظورارزیابی اثرتنش شوری برویژگی های جوانه زنی و میزان پرولین گیاه کنجد، آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد در سال 1395 در سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل تنش شوری در چهارسطح (صفر (آب مقطر)، 5/2، 5، 5/7 دسی‌زیمنس بر متر نمک طبیعی دریاچه قم) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی‌داری برصفات درصد و سرعت جوانه زنی، متوسط جوانه زنی روزانه، طول ریشه چه، ساقه چه و نسبت بین آن ها، وزن خشک گیاهچه، شاخص بنیه گیاهچه و میزان پرولین در سطح احتمال یک درصد داشت. تنش شوری باعث کاهش خصوصیات جوانه زنی بذروویژگی های رشد گیاهچه کنجد شد. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که بیش ترین درصد جوانه زنی (66/99 درصد)، سرعت جوانه زنی (58/8 بذر در روز)، متوسط جوانه زنی روزانه (11/16 بذر)، طولریشه چه (67/3 سانتی متر)، طول ساقه‌چه (56/2 سانتی متر)، وزن خشک گیاهچه (09/0 گرم)، شاخص بنیه وزنی گیاهچه (66/8) و شاخص بنیه طولی گیاهچه (35/619) در عدم تنش (شاهد) مشاهده شد. تنش شوری میزان پرولین گیاهچه کنجد را تحت تأثیرقرارداد و باعث افزایش آن شد.افزون بر این نتایج نشان داد بذر گیاه کنجد به تنش شوری حساس است و تنش 5/7 دسی زیمنس بر متر بیش ترین آسیب را به این گیاه می رساند. می توان با کاربرد فناوری پرایمینگ و استفاده از ارقام متحمل جوانه زنی گیاه کنجد را در شرایط شوری بهبود و رشد بهتر گیاهچه را باعث گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1599 - اثر نیترات پتاسیم (KNo3) بر جوانه‌زنی و برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک ناخنک (Astragalus hamosus) در محیط کشت MS
آزاده بخشنده فرج‌پور رضا دهقانی بیدگلی سیدعلی حسینی تفرشی

به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور ناخنک با محلول MS و محلول نیترات پتاسیم در مراحل اولیه جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه گیاهشناسی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه کاشان در سال 1395 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل پرایمینگ ب چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور ناخنک با محلول MS و محلول نیترات پتاسیم در مراحل اولیه جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه گیاهشناسی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه کاشان در سال 1395 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل پرایمینگ با محلول MS در 4 سطح (صفر به‌عنوان شاهد، 01/0، 05/0 و 1/0 درصد وزنی- حجمی) و نیترات پتاسیم در 4 سطح (صفر به عنوان شاهد، 1/0 ، 2/0 و 5/0 درصد وزنی- حجمی) به مدت 2 ساعت در دمای 25 درجه سانتی گراد بودند. نتایج آزمایش ها نشان داد محلولMS ، نیترات پتاسیم و اثر متقابل تیمارها در سطح احتمال 1 درصد بر تمامی صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، ضریب جوانه زنی، محتوای نسبی آب، محتوای کلروفیل a، b و کلروفیل کل معنی‌دار بود. بالاترین میزان درصد جوانه زنی، محتوای کلروفیل a،b و طول ساقه چه با اعمال تیمار 01/0 درصد وزنی- حجمی محلول MS به همراه تیمار 5/0 درصد وزنی- حجمی نیترات پتاسیم بدست آمد. همچنین اعمال تیمارهای ذکر شده به تنهایی نیز بر ویژگی‌های مورد پژوهش اثرات مثبت و معنی‌دار داشتند. استفاده از روش های پرایمینگ از جمله روش‌های مورد استفاده در این پژوهش می‌تواند تأثیرات مفیدی بر گیاه ارزشمند ناخنک داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1600 - توصیف کمی اثر کاهش پتانسیل آب بر جوانه ‏زنی بذر کرچک (Ricinus communis L.)‏ با استفاده از مدل‏های هیدروتایم
ابوالفضل درخشان حامد اکبری بهنام کامکار سیدعلی محمد مدرس ثانوی

مدل سازی جوانه زنی با استفاده از مدل های هیدروتایم و هیدروترمال تایم به طور گسترده ای انجام می شود. در یک جمعیت بذری، تنوع در زمان جوانه زنی ناشی از تنوع پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی کسر g (𝜓b(g)) است که توسط توزیع نرمال مدل سازی می شود. در این آزمایش، فرض نرمال بودن چکیده کامل

مدل سازی جوانه زنی با استفاده از مدل های هیدروتایم و هیدروترمال تایم به طور گسترده ای انجام می شود. در یک جمعیت بذری، تنوع در زمان جوانه زنی ناشی از تنوع پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی کسر g (𝜓b(g)) است که توسط توزیع نرمال مدل سازی می شود. در این آزمایش، فرض نرمال بودن توزیع 𝜓b(g) با جوانه زنی بذرهای کرچک در محدوده ای از پتانسیل های آب (𝜓) در دماهای زیر مطلوب مورد آزمون قرار گرفت. چهار توزیع آماری ویبول، لوگ لجستیک، نرمال و گامبل برای نشان دادن تنوع نسبی 𝜓b(g) مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که توزیع ویبول در همه دماهای مورد بررسی دارای بیشترین دقت برازش به داده های 𝜓b(g) بود (AIC بین 1497- تا 1020-). ثابت هیدروتایم با افزایش دما کاهش یافت؛ بر اساس تابع توزیع ویبول مقدار آن از 71/242 مگاپاسکال ساعت در دمای 10 درجه سانتی گراد به 43/27 مگاپاسکال ساعت در دمای 35 درجه سانتی گراد رسید. همچنین بر اساس تابع ویبول، پتانسیل آب پایه برای جوانه&lrm;زنی بذور کرچک در دماهای مختلف بین 93/0- تا 2- مگاپاسکال متغیر بود. توزیع نرمال لزوماً بهترین تابع برای پتانسیل آب پایه در مدل های هیدروترمال تایم نیست، لذا قبل از استفاده از یک مدل برای پیش بینی، توزیع 𝜓b(g) در یک نمونه بذری باید مورد بررسی قرار گیرد و یک معادله مناسب انتخاب شود. با توجه به انعطاف پذیری توزیع ویبول، این مدل امکان پیش بینی دقیق جوانه زنی و نیز تعیین توزیع 𝜓b(g) را فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1601 - بهبود جوانه زنی شوید در شرایط تنش شوری به وسیله پیش تیمار آبی بذر
بهاره دلیل

به‌منظور بررسی تأثیر هیدروپرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه شوید در شرایط تنش شوری،آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در دانشگاه پیام نور انجام شد. بذرهای شوید در آب مقطر در دمای C˚18 به مدت صفر، 5 و 16 ساعت خیسانده شدن چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر هیدروپرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه شوید در شرایط تنش شوری،آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در دانشگاه پیام نور انجام شد. بذرهای شوید در آب مقطر در دمای C˚18 به مدت صفر، 5 و 16 ساعت خیسانده شدند و سپس تا محتوای رطوبت اولیه خشکانده شدند. آزمایش تحت تیمارهای مختلف شوری (صفر، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم) اجرا گردید. درصد جوانه‌زنی، ضریب سرعت، وزن خشک گیاهچه و شاخص قدرت گیاهچه با افزایش مدت هیدرو پرایمینگ افزایش یافت. حداکثر شاخص جوانه ‌زنی برای پیش تیمار به مدت 5 ساعت به دست آمد، اما اختلاف معنی‌ داری بین پیش ‌تیمارهای 5 و 16 ساعت مشاهده نشد. درصد و شاخص جوانه‌ زنی، ضریب سرعت و شاخص قدرت گیاهچه با افزایش شوری کم گردید، اما وقتی شوری زیاد شد T50 افزایش یافت. در هرحال، این صفات در شوری 16 دسی‌زیمنس بر متر به‌ طور معنی‌ داری کمتر از شرایط بدون شوری بود. ضریب سرعت با پیش تیمار به مدت 16 ساعت در مقایسه با بذرهای بدون پیش تیمار و پیش تیمار به مدت 5 ساعت تحت شرایط شوری بهبود یافت. این بهبود با افزایش شوری بیشتر شد. این نتایج نشان می‌دهند که پیش تیمار آبی به مدت 16 ساعت بهترین طول مدت پیش تیمار آبی برای تقویت کردن بذرهای شوید می‌باشد. علاوه براین، برخی اثرات شوری روی جوانه ‌زنی شوید می‌تواند به وسیله پیش تیمار آبی بذرها جبران گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1602 - تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.)
اسماعیل قلی‌نژاد

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه زنی و رشد اولیه گیاه شوید (Anethum graveolens L.)، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا در آمد. تحقیق به صورت طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح تنش خشکی (0، 1- ، 2- ، 3- و 4- بار بدست آم چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه زنی و رشد اولیه گیاه شوید (Anethum graveolens L.)، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا در آمد. تحقیق به صورت طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح تنش خشکی (0، 1- ، 2- ، 3- و 4- بار بدست آمده از پلی اتیلن گلیکول 6000 (PEG 6000) که پتانسیل صفر بار به عنوان شاهد در نظر گرفته شد) با چهار تکرار اجرا شد. صفات شاخص مقاومت به خشکی، وزن خشک و تر ریشه‌چه، ساقه چه و گیاهچه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه، ضریب آلومتریک و نسبت طول ریشه چه به طول ساقه‌چه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر کلیه صفات مورد مطالعه در این تحقیق (به جز نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه و ضریب آلومتریک) تأثیر معنی داری در سطح یک درصد داشت. مقایسه میانگین نشان داد با افزایش تنش خشکی، کلیه صفات مورد مطالعه در این تحقیق (به جز نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه و ضریب آلومتریک) کاهش معنی داری یافت. تنش خشکی 4- و 3- بار در مقایسه با شاهد وزن خشک ریشه‌چه، ساقه چه و گیاهچه را به ترتیب 95 و 87 درصد کاهش داد. بین شاخص مقاومت به خشکی و وزن خشک ریشه چه (**98/0)، ساقه چه (**99/0) و گیاهچه (**99/0)، طول ریشه چه (**97/0) و ساقه چه (**93/0)، سرعت جوانه زنی (**96/0) و درصد جوانه زنی (**98/0) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. نتایج بیانگر آن است تنش خشکی دارای اثرات قابل توجهی بر صفات مرتبط به جوانه زنی گیاه شوید می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1603 - تأثیر کاربرد اسید سالیسلیک بر جوانه‌زنی گندم بهاره (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشکی
اصغر گنجه علی عبادی سدابه جهانبخش قاسم پرمون

به‌منظور ارزیابی پرایمینگ با اسید سالیسلیک بر جوانه زنی گندم بهاره تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه محقق اردبیلی انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) و پیش تیمار در با اسید چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی پرایمینگ با اسید سالیسلیک بر جوانه زنی گندم بهاره تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه محقق اردبیلی انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) و پیش تیمار در با اسید سالیسلیک (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار) بود. بر اساس نتایج مشخص گردید که اثرات متقابل تنش خشکی و اسید سالیسلیک بر صفات وزن خشک ریشه چه، سرعت جوانه زنی و متوسط زمان لازم برای 50 درصد جوانه زنی تأثیر معنی داری داشتند و بقیه صفات مورد آزمایش تحت تأثیر اثرات اصلی تنش و محلول پرایمینگ در سطح احتمال یک درصد قرار گرفتند. تنش خشکی موجب کاهش درصد جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ساقه چه و شاخص های وزنی قدرت بذر شد به‌طوری که تغییرات آن ها با افزایش شدت تنش به‌صورت خطی تغییر یافت. با توجه به معادلات رگرسیونی مشاهده شد به ازای افزایش یک بار در تنش خشکی درصد جوانه‌زنی 64/0 درصد و یکنواختی جوانه زنی 097/0 واحد کاهش یافت. همچنین مقایسه میانگین سرعت، متوسط زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی و وزن خشک ریشه‌چه نیز نشان داد، کاربرد اسید سالیسلیک موجب کاهش تأثیرات منفی تنش خشکی بر این صفات شد. کاربرد اسید سالیسلیک 2 میلی مولار بالاترین سرعت جوانه زنی و کمترین متوسط زمان لازم برای رسیدن به 50 درصد جوانه زنی را به خود اختصاص داد. به طور کلی بیشترین شاخص های جوانه زنی بذر گندم در غلظت 2 میلی مولار اسید سالیسلیک به‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1604 - ارزیابی اثر پرایمینگ و تنش شوری بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی گیاه کنجد (Sesamum indicum L.)
حشمت امیدی سمیرا عیپور زهرا مرادیان خدیجه احمدی رحیم بازمکانی

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در سه سطح (شاهد، جیبرلیک اسید 250 قسمت د چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در سه سطح (شاهد، جیبرلیک اسید 250 قسمت در میلیون، جیبرلیک اسید 500 قسمت در میلیون و نیترات پتاسیم 4/0 درصد) و پنج سطح تنش شوری (0، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر) در سه تکرار بر کنجد رقم اولتان بود. صفات مورد ارزیابی شامل درصد و سرعت جوانه زنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه و محتوای نسبی آب بود. نتایج نشان داد تیمارهای پرایمینگ، تنش شوری و برهمکنش آن ها بر صفات مورد مطالعه تأثیر معناداری داشت. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی در پیش تیمار جیبرلیک اسید 500 پی پی ام و عدم تنش شوری مشاهده شد. تنش شوری باعث کاهش صفات جوانه زنی بذر، پارمترهای رشد و محتوای نسبی آب گیاه کنجد شد. کاربرد پیش تیمارهای جیبرلیک اسید و نیترات پتاسیم باعث بهبود خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد در مواجهه با تنش شوری شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1605 - برآورد نیاز آبی گندم تحت شرایط تغییر اقلیم در دشت مغان (پارس آباد)
مهیار احدی برومند صلاحی شهرام کوثری مهر

تعیین نیاز آبی گیاهان زراعی در دوران آتی و داشتن شمای کلی از آن در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب بسیار ضروری است و با استفاده از آن قادر به تعیین مناطق بحرانی خواهیم بود. محصول گندم با سطح زیر کشت 11 هزار هکتار و تولید سالانه 50 هزار تن، مهم‌ترین محصول کشاورزی شهرستان چکیده کامل

تعیین نیاز آبی گیاهان زراعی در دوران آتی و داشتن شمای کلی از آن در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب بسیار ضروری است و با استفاده از آن قادر به تعیین مناطق بحرانی خواهیم بود. محصول گندم با سطح زیر کشت 11 هزار هکتار و تولید سالانه 50 هزار تن، مهم‌ترین محصول کشاورزی شهرستان پارس‌آباد و استان اردبیل می-باشد. هدف از تحقیق حاضر برآورد نیاز آبی گندم با استفاده از داده‌های مدل گردش عمومی HadGEM2-ES)) با استفاده از آخرین گزارش تغییر اقلیم (گزارش پنجم) تحت عنوان سناریو واداشت تابشی (RCP) می‌باشد که با بکارگیری مدل LARSWG تحت سناریویRCP85 ریز مقیاس شده‌است. برای این منظور، داده‌های30 ساله (2019-1990) وارد مدل شدند و داده‌های اقلیمی به صورت روزانه برای 40 سال آینده در دو بازه زمانی (2040-2021) و (2060-2041) پیش‌بینی گردید. نتایج نشان داد که در بازه زمانی 40 ساله پیش بینی هر سه پارامتر متوسط دمای بیشینه،کمینه و بارش روند صعودی خواهد داشت. در مرحله بعد داده های تولید شده برای محاسبه نیاز آبی گندم در دشت پارس آباد وارد نرم افزار CROPWAT 8.0 گردید نتایج نشان داد که روند افزایشی دما، منجر به افزایش تبخیر و تعرق و بالا رفتن نیاز آبی گندم 3 تا 5 درصد تحت شرایط تغییر اقلیم می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1606 - اثر خشکسالی بر کیفیت منابع آب‌های سطحی استان گلستان جهت اهداف آبیاری، مطالعه موردی: رودخانه گرگانرود
نادر جندقی علی حشمت پور مجتبی قره محمودلو سعیده پسند

در این مطالعه، قسمتی از حوزه آبخیز گرگانرود برای ارزیابی اثر خشکسالی بر روی 13 پارامتر فیزیکوشیمیایی آب انتخاب شد. پس از جمع‌آوری آمار ایستگاه‌های هواشناسی و هیدرومتری در یک دوره 43 ساله (1393-1350)، با استفاده از روش شاخص بارندگی استاندارد و میانگین متحرک، دوره خشکسالی چکیده کامل

در این مطالعه، قسمتی از حوزه آبخیز گرگانرود برای ارزیابی اثر خشکسالی بر روی 13 پارامتر فیزیکوشیمیایی آب انتخاب شد. پس از جمع‌آوری آمار ایستگاه‌های هواشناسی و هیدرومتری در یک دوره 43 ساله (1393-1350)، با استفاده از روش شاخص بارندگی استاندارد و میانگین متحرک، دوره خشکسالی شاخص 5 ساله تعیین شد. سپس با استفاده از آمار ایستگاه‌های هیدرومتری موجود، پارامترهای کیفی آب برای یک دوره طولانی‌مدت و یک دوره خشکسالی شاخص تهیه شد. میانگین غلظت اکثر آنیون‌ها و کاتیون‌ها، هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم از بالادست به پایین‌دست رودخانه روند افزایشی داشته‌ به طوریکه این افزایش در ایستگاه انتهایی گرگانرود حدود 7 برابر سرشاخه‌های آن در دوره خشکسالی است. میانگین اکثر آنیون‌ها، کاتیون‌ها، هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم در دوره خشکسالی نسبت به دوره طولانی‌مدت افزایش یافته است. بر اساس دیاگرام ویلکوکس، کیفیت آب کشاورزی در جهت جریان آّب رودخانه کاهش یافته به طوریکه رده آّب از C2S1 (مناسب برای کشاورزی) در بالادست جریان به C4S3 (مضر برای کشاورزی) در پایین‌دست تغییر یافته است. از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت که وقوع دوره‌های خشکسالی تاثیر بسزایی بر روی فاکتورهای کیفی آب در مقایسه با دوره طولانی‌مدت دارد بطوریکه با کاهش میزان بارندگی و دبی رودخانه در دوره خشکسالی، کیفیت آب در بخش کشاورزی به شدت کاهش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1607 - مدیریت و دفع رواناب های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS (نمونه موردی: بندر ماهشهر)
مریم ایلانلو مصطفی قنواتی صادق بشارتی فرد

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌بارندگی‌ها سال‌های اخیر در بندر ماهشهر به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بیشتر معابر و خیابان‌ها دچ چکیده کامل

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌بارندگی‌ها سال‌های اخیر در بندر ماهشهر به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بیشتر معابر و خیابان‌ها دچار آبگرفتگی شدیدی شدند که خسارات عمده‌ای به زیرساخت‌ها منطقه وارد شده است. هدف این پژوهش مدیریت و دفع رواناب‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در بندر ماهشهر باشد. بدین منظور با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در ابتدا لایه های رقومی منطقه شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب و شبکه زهکشی شهر تهیه گردید. سپس با استفاده از روش منطق فازی فضاهای دارای پتانسیل تجمع رواناب در منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق بیانگر این می‌باشند که تمرکز این فضاها در شرق، مرکز و شمال شرق و جنوب شرق منطقه می باشد. سپس با استفاده از تکنیک RiverTools و با توجه به نقشه شبکه زهکشی شهر، بهترین مسیرها برای احداث کانال‌های پشنهادی تهیه گردید. این کانال‌ها شامل کانال‌های فرعی، کانال‌های اصلی درجه دو و کانال‌های اصلی درجه دو می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1608 - بررسی و پتانسیل‌یابی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل منطق فازی در حوضه آبریز کهمان استان لرستان
داریوش ابوالفتحی صیاد اصغری سراسکانرود احسان قلعه

زمین لغزش به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی هر ساله منجر به خسارات زیادی می‌شود. حوضه آبریز کهمان با دارا بودن ویژگی‌های کوهستانی و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوه زمین لغزش است. هدف از این پژوهش بررسی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل منطق فازی در حوضه کهمان استان لرس چکیده کامل

زمین لغزش به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی هر ساله منجر به خسارات زیادی می‌شود. حوضه آبریز کهمان با دارا بودن ویژگی‌های کوهستانی و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوه زمین لغزش است. هدف از این پژوهش بررسی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل منطق فازی در حوضه کهمان استان لرستان می‌باشد. در این مطالعه ابتدا پارامترهای مؤثر در وقوع زمین لغزش استخراج و سپس لایه‌های مربوطه تهیه ‌گردید. در ادامه با تلفیق نقشه عوامل مؤثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمین‌ لغزش‌ها، تأثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، سنگ‌شناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از گسل و آبراهه در محیط نرم‌افزار ArcGIS محاسبه گردید و نقشه پراکنش زمین لغزش‌های رخ‌داده حوضه تهیه شد. در این تحقیق مدل‌ منطق فازی با اپراتورهای عملگر اجتماع فازی، عملگر اشتراک فازی، عملگر ضرب جبری فازی، عملگر جمع جبری فازی، عملگر گاما فازی بکار گرفته شد. بر اساس پهنه‌بندی صورت گرفته با استفاده از عملگر گاما ‌فازی، به ترتیب 37/64، 45/7، 93/8، 49/12 و 76/6 درصد از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی ‌کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1609 - پایش روند پدیدۀ فرونشست با استفاده از روش تداخل‌سنجی تفاضلی راداری (مطالعۀ موردی: دشت خانمیرزا، استان چهارمحال و بختیاری)
صادق کریمی محسن پورخسروانی آیدا رمضانی

فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سال‌های اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دش چکیده کامل

فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سال‌های اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دشت و خروج گاز از آنها ، مسئله بررسی فرونشست را حائز اهمیت می نماید. به همین علت پژوهش حاضر سعی دارد ضمن پایش و سنجش میزان فرونشست زمین در دشت خانمیرزا، ارتباط آن را با برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور جهت بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در طی 10 سال و در دوبازه ی زمانی متفاوت از مدل زمین آمار IDW ، و برای برآورد میزان فرونشست سطح زمین از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و از تصاویر راداری Sentinel-1A در طی 5 سال و در سه بازه ی زمانی متفاوت استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آنست که میزان جابجایی سطح زمین در بازه های زمانی مختلف، متفاوت بوده و از یک روند ثابت برخوردار نمی باشد، درحالیکه روند افت سطح آب های زیرزمینی در تمام بازه زمانی روند افزایشی داشته است. بر همین اساس طبق نتایج تحقیق ارتباط معناداری بین برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی با مناطق دارای فرونشست در دشت خانمیرزا وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1610 - بررسی تغییرات اقلیمی حوضه دز با استفاده از ریزمقیاس نمایی دینامیکی
سیما رحیمی بندرآبادی مسعود گودرزی طیب رضیئی

در این مطالعه، به بررسی تغییر آب و هوا در حوضه دز، به عنوان یکی از مهم ترین حوضه &lrm;های کشور از لحاظ آورد آبی و کشاورزی، پرداخته شده است. برای این منظور، از مدل ریزمقیاس نمایی&lrm; دینامیکی PRECIS، برای برآورد بارش و دما در دوره 2070 تا 2100 و تحت دو سناریوی A2 و B2 چکیده کامل

در این مطالعه، به بررسی تغییر آب و هوا در حوضه دز، به عنوان یکی از مهم ترین حوضه &lrm;های کشور از لحاظ آورد آبی و کشاورزی، پرداخته شده است. برای این منظور، از مدل ریزمقیاس نمایی&lrm; دینامیکی PRECIS، برای برآورد بارش و دما در دوره 2070 تا 2100 و تحت دو سناریوی A2 و B2 استفاده شده است&lrm;. نتایج نشان می دهد که مقدار بارندگی مشاهده ای طی دوره پایه، دارای روند منفی و دما دارای روند مثبت است. نتایج ارزیابی مدل PRECIS نشان می دهد که به&lrm; طورکلی، این مدل می&lrm;تواند برآورد مناسبی از بارش و دما در منطقه داشته باشد. بررسی تغییرات آب و هوایی در حوضه دز نشان داد که تحت سناریوی A2، مقدار بارش حدود 22 درصد کاهش و میانگین دمای حداقل و حداکثر، حدود 5 درجه افزایش خواهند داشت. برای سناریوی B2، مقدار بارش حدود 33 درصد کاهش و مقدار میانگین دمای حداقل و حداکثر، حدود 3 درجه افزایش خواهند داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1611 - چشم‌انداز تغییرات زمانی-مکانی تبخیر و تعرق در حوضه آبریز کارون طی دوره‌های آتی و تحت سناریوهای انتشار گازهای گلخانه‌ای
حسین بهزادی کریمی غلامعلی مظفری کمال امیدوار احمد مزیدی

انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گ چکیده کامل

انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گردانی LARS-WG6 و خروجی مدل گردش عمومی جو HadGEM2-ES، تحت سناریوهای مختلف RCPs برای سه دوره 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 نسبت به دوره پایه (2015-1996) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالانه دمای حداقل در سطح حوضه، بین 2/1 تا 4/3 و دمای حداکثر بین 3/1 تا 7/3 درجه سلسیوس در دوره‌های آتی نسبت به دوره پایه، افزایش می‌یابد. مقدار تبخیر و تعرق، در مقیاس‌های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در اقلیم آتی، در مقایسه با شرایط فعلی افزایش خواهد یافت؛ به‌طوری‌که بیشترین مقدار افزایش تبخیر و تعرق سالانه، در دوره آینده دور و تحت سناریو RCP8.5 برابر با 3/12 درصد نسبت به دوره پایه خواهد بود. نمودار جعبه‌ای بیست‌ساله در دوره‌های آتی و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عدم قطعیت تبخیر و تعرق در دوره 2080-2061 و به ترتیب تحت سناریوهای انتشار RCP8.5 و RCP4.5 است. بر اساس نتایج حاصل از نقشه‌های پهنه‌بندی تغییرات تبخیر و تعرق سطح حوضه، بیشترین میزان تغییرات تبخیر و تعرق، طی دوره 2080-2061 و تحت سناریو RCP8.5 در مناطق غربی حوضه رخ خواهد داد. با توجه به اینکه رودخانه کارون از مناطق کوهستانی شمال حوضه سرچشمه می‌گیرد؛ لذا، افزایش دما و به‌تبع آن افزایش تبخیر و تعرق در دوره‌های زمانی آینده، موجب کاهش سطح پوشش برف در منطقه موردمطالعه شده و اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه کارون و در نتیجه کاهش منابع آب حوضه خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1612 - پایش ماهواره‌ای دمای روزهنگام سطح زمین حوضه‌ی آبریز جازموریان با استفاده از فرآورده‌های سنجنده‌ی مودیس
بهروز آباد برومند صلاحی کوهزاد رئیس پور مسعود مردادی

دمای سطح زمین (LST) از جمله مهم‌ترین متغیرهایی می‌باشد که اطلاعات مهمی در رابطه با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک‌کره، هواکره و آب‌کره فراهم می‌نماید. از آن جایی که این متغیر اولین واکنش حرارتی را در مقابل تغییرات محیطی نشان می‌دهد، بنابراین واکاوی آن می‌تواند اطلاعات ارز چکیده کامل

دمای سطح زمین (LST) از جمله مهم‌ترین متغیرهایی می‌باشد که اطلاعات مهمی در رابطه با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک‌کره، هواکره و آب‌کره فراهم می‌نماید. از آن جایی که این متغیر اولین واکنش حرارتی را در مقابل تغییرات محیطی نشان می‌دهد، بنابراین واکاوی آن می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پؤوهشگران علوم محیطی قرار دهد. طی سال‌های اخیر تصاویر سنجنده‌ی مودیس برای تخمین دمای سطح زمین کاربرد فراوانی پیدا نموده‌‌است. در تحقیق حاضر نیز از داده‌های سنجنده‌ی مودیس (MOD11C3 &MYD11C3) برای واکاوی LST روزهنگام در حوضه‌ی آبریز جازموریان (2019-2003) استفاده گردید. داده‌های مربوطه پس از کنترل کیفی و پردازش‌های لازم برای برآورد LST روزهنگام به کار گرفته شد. براساس نتایج؛ مقادیر LST در حوضه‌ی آبریز جازموریان از C°55-20 متغیر بوده و به روشنی از ارتفاعات و عرض جغرافیایی تبعیت می‌نماید. واکاوی فصلی از توزیع فضایی LST، فصول زمستان و تابستان را به ترتیب با دامنه‌ای از C°40-5 و C°65-35 به عنوان سردترین و گرم‌ترین فصول نشان داده‌است. همچنین در بررسی توزیع فضایی LST ماهانه، ژانویه و فوریه از کمترین و ژوئن و جولای از بیشترین مقدار LST برخوردار بودند. روند سری زمانی آنومالی LST بیان‌گر افزایش حدود C°5/0 در دوره‌ی مورد مطالعه می‌باشد. همچنین توزیع فضایی LST نشان‌دهنده‌ی بیشینه‌ی آنومالی‌های مثبت در بخش‌های جنوب‌غربی و مرکزی و کمینه‌ی آنومالی‌های مثبت در شرق حوضه ‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1613 - پیش‌بینی تغییرات اقلیمی با استفاده از مدل‌های گردش عمومی جو و مقیاس‌کاهی مدل‌های SDSM و LARS-WG تحت سناریوهای واداشت تابشی در حوضه آبریز دز
علی اکبر عرب سلغار جهانگیر پرهمت مسعود گودرزی

تغییرات اقلیمی از بزرگ‌ترین چالش هایی است که بشر در قرن حاضر با آن مواجه است. بنابراین پیش بینی تغییرات اقلیمی جهت پیش آگاهی از وضعیت آینده و در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت تعدیل و سازگاری با تغییرات اقلیمی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش بینی تغییرا چکیده کامل

تغییرات اقلیمی از بزرگ‌ترین چالش هایی است که بشر در قرن حاضر با آن مواجه است. بنابراین پیش بینی تغییرات اقلیمی جهت پیش آگاهی از وضعیت آینده و در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت تعدیل و سازگاری با تغییرات اقلیمی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش بینی تغییرات اقلیمی در حوضه آبریز دز از زیرحوضه های کارون بزرگ پرداخته شد. بدین منظور از دادههای دو مدل جهانی HadGEM2 و CanESM2 تحت سه سناریوی RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 و کاربست دو مدل مقیاس کاهی LARS-WG و SDSM بهره گرفته شد و تغییرات اقلیمی در سه دوره آینده نسبت به دوره پایه (2018-1989) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که هر دو مدل مقیاس کاهی از دقت مناسبی برخوردارند. نتایج حاصل از پیش بینی نیز نشان داد که در دوره های آتی میزان بارش بین 3/6- تا 7/15 درصد نسبت به دره پایه در تغییر خواهد بود. بیشترین تغییرات کاهشی و افزایشی نیز به ترتیب مربوط به نواحی شرقی و جنوب غربی حوضه خواهد بود. همچنین دمای بیشینه حوضه بین 3/1 تا 9/3 درجه سلسیوس و دمای کمینه نیز بین 5/1 تا 5/3 درجه سلسیوس در نوسان خواهد بود که بیشترین و کمترین تغییرات آن ها نیز به ترتیب مربوط به نواحی جنوب شرقی و شمال غربی حوضه خواهد بود. لذا با توجه افزایش دما و بارش و همچنین کوهستانی بودن حوضه مورد مطالعه لازم است راهکارهای مقابله با سیلاب و مهار و مدیریت آن مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1614 - پهنه بندی پتانسیل سیل گیری با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و روش منطق فازی در محدوده مجتمع مس سرچشمه
الهام عباس پور رضا حسن زاده مهدیه حسینجانی زاده مسعود نصیری

سیل یکی از رایج ترین بلایای طبیعی جهان می باشد. عدم توجه به خطر احتمالی سیلاب‌ها در منطقه مجتمع مس سرچشمه با توجه به اهمیت معدنی و اقتصادی این منطقه، می‌تواند خسارات اقتصادی بالایی را به دنبال داشته باشد. این پژوهش با هدف پهنه‌بندی و شناسایی خطر سیل‌گیری با استفاده از ر چکیده کامل

سیل یکی از رایج ترین بلایای طبیعی جهان می باشد. عدم توجه به خطر احتمالی سیلاب‌ها در منطقه مجتمع مس سرچشمه با توجه به اهمیت معدنی و اقتصادی این منطقه، می‌تواند خسارات اقتصادی بالایی را به دنبال داشته باشد. این پژوهش با هدف پهنه‌بندی و شناسایی خطر سیل‌گیری با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و منطق فازی(Fuzzy Logic) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در حوضه آبگیر سرچشمه انجام شده است. این نقشه نشان‌دهنده خطر سیل گیری بالا در محدوده پیت معدن، مسیر رود های منطقه و همچنین در محوطه کارگاه ارفع سازان، محل کارخانه جدید اسید و نیروگاه گازی می‌باشد. نتایج حاصل از نقشه سیل گیری در مقایسه با سیل‌های رخداده در سالیان گذشته در این منطقه نشان دهنده صحت بالای این نقشه می‌باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند به مدیران و برنامه-ریزان جهت سیاست گذاری کاهش خطرات سیل در مجتمع یاری رساند و همچنین پیش زمینه ای برای انجام مطالعات بعدی در رابطه با مخاطرات محیطی سیل باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1615 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت منابع آب زیرزمینی در حوضه ایزدخواست
مریم انصاری ایرج جباری

افزایش جمعیت جهان، تأثیرات تغییر آب و هوا و تغییرات سبک زندگی فشارهای فزاینده ای بر منابع آب وارد کرده و منجر به تنش آبی گسترده در بسیاری از کشورها شده است. یک راه مؤثر برای کاهش و کنترل تقلیل مداوم کیفیت آب زیرزمینی، درک تغییرات مکانی و زمانی و شناسایی منابع اصلی آلودگ چکیده کامل

افزایش جمعیت جهان، تأثیرات تغییر آب و هوا و تغییرات سبک زندگی فشارهای فزاینده ای بر منابع آب وارد کرده و منجر به تنش آبی گسترده در بسیاری از کشورها شده است. یک راه مؤثر برای کاهش و کنترل تقلیل مداوم کیفیت آب زیرزمینی، درک تغییرات مکانی و زمانی و شناسایی منابع اصلی آلودگی است. در این تحقیق با استفاده از روش زمین آمار تغییرات زمانی و مکانی منابع آب زیرزمینی حوضۀ ایزدخواست در یک بازۀ 11 ساله با توجه به عوامل تغییر کیفیت آب مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا روش های مختلف درون یابی با هم مقایسه شدند که روش کریجینگ با واریوگرام نمایی نتایج بهتری را برای پارامترهای کیفی آب نشان داد. نتایج این تجزیه و تحلیل ها نشان داد که مهم ترین عامل در شوری منابع آب و خاک منطقه سازندهای مخرب حوضه می باشند. به طوری که در نقشه های کیفی منابع آب تمامی پارامترها میزان افزایشی را در سه نقطه نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1616 - برآورد دبی وتراز سیلاب ها ی گذشته ی رودخانه سیروان، با استفاده از شواهد ژئومورفولوژیکی و سیلابی
محمد حسین رضایی مقدم محمد رضا نیکجو داود مختاری سید رضا حسین زاده حسام ملکی

وقوع سیلاب های شدید یکی از مهم ترین مخاطرات هیدرو-ژئومورفیک حوضه آبریز رودخانه سیروان است. رودخانة سیروان به عنوان یکی از شاخص‌ترینرودخانه‌هایواقع در غربایران است. طی نیم قرن اخیر خصوصاً در بهاربه شدت سیلابی شده و بسیاری از کارشناسان محلی علت وقوع سیلاب های آن راتشدید ذ چکیده کامل

وقوع سیلاب های شدید یکی از مهم ترین مخاطرات هیدرو-ژئومورفیک حوضه آبریز رودخانه سیروان است. رودخانة سیروان به عنوان یکی از شاخص‌ترینرودخانه‌هایواقع در غربایران است. طی نیم قرن اخیر خصوصاً در بهاربه شدت سیلابی شده و بسیاری از کارشناسان محلی علت وقوع سیلاب های آن راتشدید ذوب برفها و بارش ها نسبت می دهند. برای بررسی بهتر موضوع داده های طولانی تر سیلاب مورد نیاز است که در این مقاله با استفاده از داده های ژئومورفولوژیکی و سیلابی به باز سازی سیلاب ها پرداخته شده است.برای نیل به اهداف این مقاله با استفاده تصاویر ماهواره اییسایت های احتمالی رسوبات آب راکد و شواهد ژئومورفولوژیک سیلاب شناسایی گردید. رودخانه به سه بازه تقسیم شد و با بازدیدهای میدانی دقیق سایت های رسوبات آب راکد به تحلیل های چینه شناسی بر روی رسوباتپرداخته شد. باعملیات نقشه برداری،نقشه 1:1000 مسیرمورد مطالعه تهیهگردیدو جمعاً 48 مقطعدرسه بازه، ترسیم گردید ودبی سیلاب ها دردوره‌های مختلف باز سازیشد. از نرم‌افزار HEC-RAS،GIS جهتترسیمنقشه‌هاوتحلیل‌های هیدرولیکی بهره گرفته شد. نتایج نشان دادحداکثر دبی سیلابی برای دورة 2 ساله،66/103 و برای دورة 1000 ساله 78/4785 مترمکعب بر ثانیه برآوردگردید. در بازه اول پالنگان، تراز آب در دورة 2 ساله، 989.57 متر و برای دورة 1000 ساله1005.36مترودر بازه دوم دله مرز، برای دورة 2 ساله،868.42متر و برای دورة 1000 ساله 885.91متر،در بازه سوم رودبار،تراز آب در دورة 2 ساله، 790.17متر و برای دورة 1000 ساله830.42 متر به دست آمد.برآوردحداکثر دبی لحظه‌ایسیلاب های دیرین رودخانهنشان داد که وقوع سیلاب‌های بزرگ دور از انتظار نیست.نتایج نشان داد که با استفاده از شاخص دیرینه تراز PSI، می‌توان سیلاب‌های بزرگ (حداکثر دبی) را در کانال رودخانه با استفاده از مدل هیدرولیکیHEC-RASو نرم افزار الحاقیHEC-GEORAS برآورد و تشریح نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1617 - تاثیر تغییرات باد غالب بر پروازهای فرودگاه مشهد با رویکرد تغییر اقلیم
محمد خلیل نژاد رضا برنا منوچهر فرج زاده اصل

جدیدترین گزارش IPCC اشاره می‌کند که در مطالعات اندکی به طور کمی، اثرات تغییر اقلیم بر هوانوردی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب فرودگاه مشهد تا سال 2050 بر پروازهای این فرودگاه با رویکرد تغییر اقلیم پردا چکیده کامل

جدیدترین گزارش IPCC اشاره می‌کند که در مطالعات اندکی به طور کمی، اثرات تغییر اقلیم بر هوانوردی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب فرودگاه مشهد تا سال 2050 بر پروازهای این فرودگاه با رویکرد تغییر اقلیم پرداخته شده است. در این راستا با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 و بر اساس سه سناریوی RCp 2.6، RCp 4.5 و RCp 8.5، سمت و سرعت وزش باد ایستگاه مشهد تا سال 2050 مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از نرم افزار WRPLOT گلبادهای شانزده جهتی برای دوره آماری حاضر(2017-1991) و دوره پیش بینی(2050-2020) ترسیم گردید. پیش بینی ها بر اساس سه سناریوی مورد مطالعه نشان می دهد که جهت وزش باد غالب فرودگاه مشهد از سمت جنوبی به شمال شرقی تغییر می یابد و بر میزان وزش آن در سه سناریوی RCp 2.6، RCp 4.5 و RCp 8.5، به ترتیب 3/8% ، 5/9% و 3/9% افزوده می شود. همچنین میزان وزش باد غالب این فرودگاه در محدوده سرعت 5-1 نات در سناریوهای مزبور به ترتیب با 9/3% ، 1/5% و 7/5% افزایش مواجه می شود و در محدوده سرعت 13-5 نات نیز به ترتیب 6/4% ، 6/4% و 8/3% افزایش می یابد و در محدوده سرعت های بیش از 13 نات به صفر نزدیک می شود. از طرفی، ضریب استفاده از باند فعلی فرودگاه مشهد(باند 31-13) در دوره حاضر برابر با 75/97% است که در اثر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب این فرودگاه تا سال 2050، ضریب مزبور در RCp 2.6 به 23/95% کاهش می یابد و در RCp 4.5 و RCp 8.5 نیز به ترتیب به 66/99% و 93/99% افزایش می یابد. روشن است که افزایش ضریب استفاده از باند موجود یک فرودگاه، می تواند در افزایش ظرفیت ترافیک هوایی و بهبود ایمنی نشست و برخاست هواپیما در آن فرودگاه موثر واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1618 - ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهرها (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)
اسماعیل نصیری هنده خاله رحیم سرور علی احمدی

شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که هم‌زمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است.این شهر از تحولات کشوری در بخش اقتصادی و در سایر بخش‌ها متأثر گشته است و در این میان روند توسعه فیزیکی آن ن چکیده کامل

شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که هم‌زمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است.این شهر از تحولات کشوری در بخش اقتصادی و در سایر بخش‌ها متأثر گشته است و در این میان روند توسعه فیزیکی آن نسبت به سایر بخش‌های شهری کرد بیشتری یافته است؛ و این شهر دارای رشد فیزیکی پراکنده است. هدف این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهر میاندوآب است. روش جمع‌آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه‌ای، اسنادی ونوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای می‌باشد و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تحلیل‌های مکانی و از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GISاستفاده‌شده است یافته های این تحقیق نشان می دهد که وسعت و مساحت شهر میاندوآب در سال 1390 نسبت به سال 1335 حدود 15 برابر شده است که رقم قابل‌ملاحظه‌ای است و نشان‌دهنده رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب در جهات مختلف می‌باشد. توان‌های محیطی حوضه زرینه‌رود کاملاً بر روند توسعه فیزیکی شهر میاندوآب تأثیر داشته و این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را با توجه به اسکان شهروندان و رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب قابل توجیه می‌باشد. به‌طوری‌که همه پهنه‌ها و جهات شهر میاندوآب جهت توسعه پایدار شهری کاملاً مناسب نمی‌باشد بلکه جهات و پهنه‌های شمال و شمال شرقی از لحاظ پارامترها و توان‌های محیطی کاملاً مناسب می‌باشند؛ و دیگر پهنه‌ها و جهت ها به‌صورت مناسب، تا حدودی مناسب و نامناسب‌اند. نقاط و جهات شمال و شمال شرقی شهرستان میاندوآب جهت توسعه فیزیکی از نظر توان‌های محیطی (پارامترهای محیطی) کاملاً مناسب بوده و در اولویت اول توسعه قرار می‌گیرد و جهات جنوب شرق برای توسعه فیزیکی شهر نامناسب (به دلیل حاصلخیز بودن، شیب زیاد و نزدیکی به گسل و شبکه آبراهه‌ها و...) تشخیص داده‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1619 - امکان سنجی وقوع سیل در حوضه آبخیز لیلان چای (مراغه) به روش CN
محمدرضا ثروتی اکبر رستمی فاطمه خدادادی

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. درایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم های متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه هایآبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب روانابو حداکثر دبی سیل، شنا چکیده کامل

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. درایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم های متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه هایآبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب روانابو حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی، پهنه بندی مناطق براساسشدت پتانسیل سیلخیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CNپرداخته شد. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منقهه،تصاویر ماهوارهای جمعآوری و GIS شد. با تلفیق این دادهها و اطلاعات، براساس روش SCS ،نهشه CN حوضه، میزان نفوذ و مهدار رواناب تهیه گردید. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و باتلفیق نهشه های میزان بارندگی منقهه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و ...نهشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1620 - تحلیل فضایی کیفیت منابع آب زیرزمینی جهت مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی (مطالعه موردی: دشت آباده طشک-جهان آباد)
کمال امیدوار حسین بهزادی کریمی

هدف از این مطالعه، تحلیل مکانیکیفیتآب زیرزمینی دشت آباده طشک-جهان‌آبادواقع در شرق استان فارس برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی براساسدیاگرام‌های شولر، ویلکوکس و شاخصاشباع‌شدگیلانژلیهاست. ابتدا داده‌های 8 پارامتر کیفی مؤثر در مصارف فوق،شاملTDS،TH ،Na+،Cl-، SO42-،PH ،ECو SA چکیده کامل

هدف از این مطالعه، تحلیل مکانیکیفیتآب زیرزمینی دشت آباده طشک-جهان‌آبادواقع در شرق استان فارس برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی براساسدیاگرام‌های شولر، ویلکوکس و شاخصاشباع‌شدگیلانژلیهاست. ابتدا داده‌های 8 پارامتر کیفی مؤثر در مصارف فوق،شاملTDS،TH ،Na+،Cl-، SO42-،PH ،ECو SARمربوط به 29 حلقه چاه منطقهجمع‌آوریو از نرمال بودن توزیع داده‌ها اطمینان حاصل گردید. به کمکتحلیل‌گرزمین‌آماری در سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مدل‌های مختلف روش کوکریجینگبرای هر پارامتربررسی و نتایج حاصل از مدل‌های مذکور براساسفن اعتبارسنجی متقابل با معیار آماری ریشه‌ی دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای پارامترهای TDS،TH ، Cl- و PH، مدلرشنال کوادریک و برای متغیرهای Na+، SO42-، EC و SAR، مدلنمایی از بیشترین دقت و کمترین خطا نسبت به سایر مدل‌هایواریوگرام برخوردار می‌باشند.براساس نمودار شولر، 38% چاه‌های دشت در گروه خوب و قابل‌قبول قرار داشته و مانعی ازنظر شرب ندارند. نمودار ویلکوکس نشان می‌دهد که اکثر چاه‌ها (62%) در کلاس خیلی شور قرار داشته و برای کشاورزی مناسب نمی‌باشند. با توجه به ضریب اشباع‌شدگی لانژلیه، 76% آب زیرزمینی دشت در رده‌ی رسوبگذار و 24% باقی‌مانده در رده‌ی خورنده ازنظر صنعتی قرار دارند.نقشه‌های طبقه‌بندی کیفیآب زیرزمینی دشتازلحاظ شرب، کشاورزی و صنعتی نشان داد که کیفیت آب از مناطق مرتفع شمال به سمت نواحی پست جنوب (به‌استثنایناحیه‌ی ده زیر 2)، بخصوص در اراضی فاقد کشاورزی یعنی محدوده‌یدریاچه‌ی بختگان که کلاس کیفیت آبِ غیرقابل استفاده غالب است؛ کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1621 - ارزیابی اثرات طبیعی و انسانی انتقال آب سد گاوشان بر دشت میان دربند در استان کرمانشاه
امجد ملکی مریم رحمتی خورشیدی

هدف این پژوهش بررسی اثرات طبیعی و انسانی کانال انتقال آب سد گاوشان بر دشت میان دربند در استان کرمانشاه می باشد. بدین منظور ابتدا داده‌های پیزومتری سطح آب زیرزمینی از سال ۱۳۹۲-۱۳۷٠ ارزیابی و نقشه تغییرات سطح ایستابی در بازه زمانی ۲۲ ساله تهیه گردید. میزان تغییرا چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی اثرات طبیعی و انسانی کانال انتقال آب سد گاوشان بر دشت میان دربند در استان کرمانشاه می باشد. بدین منظور ابتدا داده‌های پیزومتری سطح آب زیرزمینی از سال ۱۳۹۲-۱۳۷٠ ارزیابی و نقشه تغییرات سطح ایستابی در بازه زمانی ۲۲ ساله تهیه گردید. میزان تغییرات مورفولوژی رودخانه رازآور به واسطه تغییرات دبی از محل دریافت آب از کانال نیز با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در بازه زمانی مورد نظر بررسی شد. همچنین به منظور شناخت ثأثیرات انسانی احداث کانال از روش پرسشنامه استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد علی رغم کاهش بارندگی در بازه فوق سطح آب زیرزمینی از سال بهره برداری از کانال(۱۳۸٤) در نقاطی از دشت افزایش یافته است. همچنین یافته های پژوهش نشان از تغییرات شدید مورفولوژی رودخانه از محل دریافت آب به دلیل تغییرات زیاد دبی دارد. رشد وضعیت اقتصادی ، جلوگیری از مهاجرت و اشتغال ‌زایی در منطقه نیز از اثرات انسانی احداث کانال بوده است در حالی که به علت مکانیزه نبودن سیستم آبیاری راندمان متوسط بهره برداری از آب کانال کمتر از ۳٠ درصد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1622 - ارزیابی خطر قرار گرفتن در معرض تری هالو متان‌ها در آب شرب روستایی
علی نصیری نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد عبدارحیم پذیرا فاضل امیری

تری هالو متان‌ها توسط انستیتو تحقیقات سرطان به‌عنوان ماده سرطان‌زا برای انسان معرفی شده است. با توجه به این‌که در پروژه هفت روستا منبع تأمین آب آشامیدنی، آب زیرزمینی و آب سد درود زن است و گندزدای مورد استفاده کلر می‌باشد، این مطالعه با هدف تعیین غلظت تری هالو متان‌ها در چکیده کامل

تری هالو متان‌ها توسط انستیتو تحقیقات سرطان به‌عنوان ماده سرطان‌زا برای انسان معرفی شده است. با توجه به این‌که در پروژه هفت روستا منبع تأمین آب آشامیدنی، آب زیرزمینی و آب سد درود زن است و گندزدای مورد استفاده کلر می‌باشد، این مطالعه با هدف تعیین غلظت تری هالو متان‌ها در آب آشامیدنی پروژه هفت روستا انجام شد. مطالعه حاضر در بازده زمانی بهار و تابستان 1396 انجام گرفت. بدین منظور سه روستا (عباس‌آباد، مجد آباد، کمر زرد) از شهرستان مرودشت فارس با مجموع 9 ایستگاه انتخاب و مقادیر کلر، pH، دما، کل کربن آلی و تری هالو متان‌ها با سه تکرار در نمونه‌های آب اندازه‌گیری شد. میانگین غلظت ترکیبات تری هالو متان‌ها در این مطالعه برای روستای عباس‌آباد برابر 39 میلی‌گرم بر لیتر، روستای کمر زرد 6/38 میلی‌گرم بر لیتر و روستای مجد آباد 7/39 میلی‌گرم بر لیتر برآورد شد. بیشترین غلظت ثبت شده مربوط به روستای مجد آباد با غلظت 73 میلی‌گرم بر لیتر محاسبه گردید. میانگین غلظت کلروفرم، برموفرم، برمودی کلرومتان و دی برموکلرومتان و کل‌تری هالو متان‌ها در آب شبکه در فصل بهار 96 به ترتیب برابر 98/7±25/22، 90/3±42/11، 72/2±43/7، 51/2±95/5، 70/15±06/47 میلی‌گرم بر لیتر در تابستان 96 به ترتیب برابر 11/4±69/14، 99/1±55/7، 51/1±93/4، 49/1±95/3، 97/7±13/31 میلی‌گرم بر لیتر محاسبه شد. با توجه به مقادیر غلظت تری هالو متان در آب شرب منطقه مورد مطالعه، امکان بروز ترکیبات تری هالو متان در اثر مصرف آب‌های مورد مطالعه بسیار پایین بوده و حضور این آلاینده در این خطری را متوجه مصرف‌کنندگان در هیچ‌یک از گروه‌های سنی نمی‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1623 - پهنه بندی زمین لغزش در حوضه آبخیز خانیان تنکابن با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتیWinf
صدرالدین متولی

بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف ج چکیده کامل

بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف جلوگیری وکاهش خسارات مالی و جانی،حفظ و حراست از منابع طبیعی روستای خانیان در حوضه سه هزار تنکابن صورت گرفته است. روش این پژهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی است.در ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع برخی از مهمترین عوامل مؤثر در رخداد این پدیده مانند طبقات ارتفاعی ،شیب، جهت شیب ، کاربری اراضی ، اقلیم، شبکه هیدروگرافی و زمین شناسی منطقه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند،همچنین خاک محدوده لغزشی موردآزمایشاتی چون تعیین میزان آهک،شوری خاک،میزان اسیدیته،نوع کانی های رسی،نوع بافت خاک،آزمایش برش مستقیم و حدود آتربرگ قرار گرفت.جهت پهنه بندی زمینلغزش و تجزیه و تحلیل آن روش ارزش اطلاعاتی و وزن دهی به عوامل مختلف طبیعی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که علاوه بر عوامل طبیعی، مهم ترین عامل در وقوع پدیده زمین لغزش در منطقه عامل انسانی و برداشت بی رویه از محدوده لغزشی مورد نظر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1624 - ارزیابی روش های تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل شبکه (ANP) در بررسی برخی از عوامل هیدروژئوموفولوژیکی موثر در تامین آب و جایگزینی سکونتگاهها (مطالعه موردی : دشت میاندوآب)
داود مختاری سمیه معزز

ایران کشوری است که در کمربند خشک و نیمه خشک دنیا واقع شده است . پراکنش نامناسب بارندگی و تبخیر زیاد از خصوصیات اصلی این مناطق است بیشتر آب ناشی از بارندگی از طریق تبخیر از دسترس ساکنان آن ها خارج می شود.در منطقه مورد مطالعه هم علاوه بر این موارد انتقال آب از رودخانه های چکیده کامل

ایران کشوری است که در کمربند خشک و نیمه خشک دنیا واقع شده است . پراکنش نامناسب بارندگی و تبخیر زیاد از خصوصیات اصلی این مناطق است بیشتر آب ناشی از بارندگی از طریق تبخیر از دسترس ساکنان آن ها خارج می شود.در منطقه مورد مطالعه هم علاوه بر این موارد انتقال آب از رودخانه های واقع در منطقه و تشدید این امر در سالهای اخیر و همچنین افزایش جمعیت شهری در سالهای اخیر در منطقه و روند رو به تزاید شدید ساخت وساز وزیر ساخت رفتن بیشتر زمینهای مرغوب منطقه، انجام این پژوهش ضروری می نمود.بدین منظور در این مطالعه، روش های تحلیل سلسله مراتبی (AHP)و تحلیل شبکه ( ANP )مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفت. جهت انجام این پژوهش از تصویر TM، 2011 ماهواره لندست استفاده شد. فاکتورهای موثر ( شیب، لیتولوژی، کاربری زمین، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، بارندگی، طبقات ارتفاعی و پوشش گیاهی )در محیطGISآماده شدند و نقشه های مکانیابی سکونتگاهها در روش های فوق تولید شد. تفسیرضرایب نشان دادکه، فاصله از رودخانه، بارندگی و طبقات ارتفاعی نقش مهمیدر این زمینه دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1625 - تغییرپذیری سطح کشت محصولات کشاورزی (گندم و جو) در شرایط اقلیمی گذشته و آینده (مطالعه موردی: شهرستان ایذه)
قاسم کیخسروی نعمت الله حسینی نیا

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در جهان امروز بحث در خصوص تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای ناشی از این پدیده است. در این تحقیق جهت بررسی سطح کشت گندم و جو در شرایط اقلیمی گذشته و آینده، ابتدا داده‌های بارش، متوسط دما، دمای کمینه و بیشینه در دوره آماری (2018-1998) از سازمان هواشنا چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در جهان امروز بحث در خصوص تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای ناشی از این پدیده است. در این تحقیق جهت بررسی سطح کشت گندم و جو در شرایط اقلیمی گذشته و آینده، ابتدا داده‌های بارش، متوسط دما، دمای کمینه و بیشینه در دوره آماری (2018-1998) از سازمان هواشناسی دریافت گردید. جهت بررسی روند تغییرات عناصر هواشناسی از آزمون من کندال استفاده شد بعد از آن تقویم کشت به کمک شاخص NDVI از تصاویر لندست 8 استخراج و سپس با استفاده تصاویر سنجنده Tm، Etm، Oli و Sentinel-1 در محیط سامانه گوگل ارث انجین با محاسبه شاخص NDVI ماهانه و انجام فرایند طبقه‌بندیSVM مساحت سطح کشت محصولات در سال‌های مختلف برآورد گردید. در نهایت به منظور اعمال شبیه‌سازی و پیش‌بینی عناصر هواشناسی تا سال 2040 از مدل SDSM و سناریوهای انتشار استفاده گردید. نتیجه‌گیری: بر اساس تقویم کشت گندم و جو، کشت این محصولات در شهرستان ایذه از دی‌ماه شروع و در ماه فروردین به اوج سبزینگی و رشد خود می‌رسند و در نهایت از خردادماه محصول از سطح زمین‌های زراعی برداشت می‌گردد. در شهرستان ایذه بین بارش و سطح کشت تقریباً رابطه مستقیمی وجود دارد با افزایش بارش سطح زیر کشت افزایش پیدا می‌کند. با افزایش دماها از میزان سطح کشت تا حدودی کاسته می‌شود. در شرایط اقلیم آینده هر سه سناریو افزایش دمای کمینه و بیشینه را تا سال 2040 به میزان0.7درجه سانتیگراد پیش‌بینی کرده‌اند. در شرایط بارشی اقلیم گذشته در دو دهه مساحت سطح کشت حدود7.4 کیلومتر مربع و در شرایط اقلیم آینده حدود11.4تا15 کیلومتر مربع کاهش می‌یابد. یعنی سطح زیر کشت 8 کیلومتر مربع در هر دهه کاهش‌یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1626 - نقش سامانه‌های تصمیم‌یار در مدیریت بحران آب شهر تهران با استفاده از نرم‌افزار وِنسیم
مرضیه موغلی امیرهوشنگ خادم دقیق حسن حسینی امینی

کلید تحرک و پویایی در هر بحرانی، مربوط به سامانه جمع‌آوری و چگونگی مدیریت آن است. از این رو سازمان‌های موفق و مقتدر تلاش می‌کنند تا تمرکز اقدام خود را در جمع آوری اطلاعات، دسته بندی به موقع و تجزیه و تحلیل و نحوه بکارگیری آن قرار دهند که این مهم با تحقق موارد ذیل مشهود چکیده کامل

کلید تحرک و پویایی در هر بحرانی، مربوط به سامانه جمع‌آوری و چگونگی مدیریت آن است. از این رو سازمان‌های موفق و مقتدر تلاش می‌کنند تا تمرکز اقدام خود را در جمع آوری اطلاعات، دسته بندی به موقع و تجزیه و تحلیل و نحوه بکارگیری آن قرار دهند که این مهم با تحقق موارد ذیل مشهود خواهد گردید: بهره‌گیری از امکانات پیشرفته فنآوری در راستای ایجاد بستر متناسب برای اتخاذ راهبردهای تخصصی با توجه به تدابیر مرتبط؛ افزایش سرعت پردازش، دسته بندی، ذخیره و بازیابی اطلاعات و ایجاد پویایی و تحرک در تصمیم گیری ها خصوصا در زمان بحران؛ کاهش هزینه‌ها، نیروی انسانی و جلوگیری از موازی کاری با کاهش تعدد فراوان سازمان‌های جمع‌آوری و اقدام کننده؛ جلوگیری از سنتی ماندن روش‌های جمع‌آوری و پردازش اطلاعات و کاهش زمان تصمیم گیری و قدرت تصمیم سازی به موقع خصوصا در زمان بحران با رویکرد و هدف جلوگیری از انباشته شدن اطلاعات. بنابراین دغدغه اصلی این پژوهش شناخت سامانه های تصمیم یار و نقش آنها در مدیریت بحران هاست که به صورت موردی تحت نرم افزار وِنسیم به بررسی بحران آب تهران پرداخته شده و نتایج حاکی از آن است که می بایست مدیریتی مناسب در حوزه عرضه و تقاضای آب شُرب، پایش و کنترل هدررفت های واقعی و ظاهری و رعایت الگوی مصرف صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1627 - تحلیل تغییرپذیری عملکرد محصول برنج با رویکرد تغییرات اقلیمی(مورد مطالعه: استان گیلان)
زهرا کاظم نژاد منوچهر فرج زاده اصل رضا برنا

تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آن ها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. برنج یکی از محصولات استراتژیک جهان می باشد که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. تحقیق حاضر در استان گیلان به منظور مطالعه تغییرپذیری میز چکیده کامل

تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آن ها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. برنج یکی از محصولات استراتژیک جهان می باشد که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. تحقیق حاضر در استان گیلان به منظور مطالعه تغییرپذیری میزان عملکرد برنج با توجه به میزان تغییر پارامترهای اقلیمی ازجمله دما و بارش صورت گرفته است که برای همین منظور از داده های هفت ایستگاه هواشناسی استفاده شد. پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره رویش برنج از اکتبر تا ژوئن، برای دوره آماری از سال 2016-1997 بر مبنای دسترسی به داده های میزان عملکرد برنج در نظر گرفته شد. برای هر ایستگاه، میزان ضریب همبستگی بین عملکرد برنج و پارامترهای اقلیمی محاسبه شد و نهایتاً مدل رگرسیونی برای ایستگاه ها به منظور شناسایی پارامترهای اقلیمی مؤثر در برآورد میزان عملکرد برنج محاسبه شد. پنج ایستگاه منطقه دارای مدل رگرسیونی معنی دار بوده و سایر ایستگاه های منطقه در دوره آماری فاقد مدل می باشند. پیرو انجام مدل نقطه ای، مدل منطقه ای عملکرد نیز برای استان محاسبه شد. در مدل منطقه ای پارامترهای دمای حداقل مطلق ماه آوریل، دمای حداکثر مطلق ماه فوریه و مجموع بارش ماه دسامبر در میزان عملکرد برنج بیشترین تأثیر را دارند. در نهایت سناریوهای پیش بینی برای مدل منطقه ای و ایستگاه هایی که دارای مدل بودند، محاسبه شده و میزان تغییرپذیری عملکرد برنج با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی از میانگین نرمال محاسبه شد. نتیجه نشان می دهد که عملکرد محصول برنج در شهرستان های استان گیلان براساس تغییرات داده های بارش و دما بین 43/4417 تا 16/4636 کیلوگرم در هکتار در مدل منطقه ای قابل تغییر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1628 - بررسی خطر وقوع فروچاله‌ها در آبخوان‌های جنوب استان اصفهان با تاکید بر نقاط کارستی
شیلا حجه فروش نیا مسعود برهانی

افزایش تقاضای آب جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در دهه های اخیر حفر چاه های آب را بدنبال داشته که در موارد زیادی این حفاری ها بدون مجوز بوده است. این برداشــت های بی رویــه از منابــع آب زیرزمینی اســتان اصفهان به همراه کاهش نزولات جوی، خسارات جبران ناپذیری را به منابع آ چکیده کامل

افزایش تقاضای آب جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در دهه های اخیر حفر چاه های آب را بدنبال داشته که در موارد زیادی این حفاری ها بدون مجوز بوده است. این برداشــت های بی رویــه از منابــع آب زیرزمینی اســتان اصفهان به همراه کاهش نزولات جوی، خسارات جبران ناپذیری را به منابع آب استان تحمیل و دشــتهای آن را با خطر فرونشســت و فروچاله مواجه کرده است. شهرستان سمیرم در جنوب استان، یکی از مناطق تحت تأثیر برداشت های بی رویه از سفره های آب زیرزمینی است. در این تحقیق با ایجاد پروفیل های خاک در قسمتهای مختلف منطقه، شناسایی محیط های کارستی، بررسی خصوصیات ژئومورفولوژیکی و شناسایی چاه های مجاز و غیر مجاز، افت سطح آب های زیرزمینی بررسی و نقشه پهنه بندی خطر ایجاد فروچاله توسط مدل فازی تهیه گردید. نتایج حاصل از نقشه های خروجی بیشترین احتمال وقوع پدیده فروچاله را مربوط به منطقه کمه واقع در بخش پادنا در جنوب غربی شهرستان سمیرم در فاصله 65 کیلومتری از مرکز شهرستان نشان می دهد. نقشه پهنه بندی خطر فروچاله بیانگر آن است که 2/13 درصد از مساحت در پهنه ریسک خیلی زیاد، 9/56 درصد ریسک زیاد، 51/16درصد ریسک متوسط و 2/13 درصد ریسک کم را به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل هیدروگراف و تغییرات به وجود آمده در حجم ذخیره آبی آبخوان ها و شواهد آن نشان داد که کاهش تغییرات حجم آبخوان ها در شهرستان سمیرم به طور متوسط سالانه10/5 میلیون متر مکعب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1629 - ارزیابی و تحلیل پارامترهای شیمیایی در شاخص کیفت آب زیرزمینی (WQI) مطالعه موردی: جلگه ساحلی شهرستان نور، استان مازندران
رضا اسماعیلی محمدمهدی حسین‌زاده

آب زیرزمینی از مهم‌ترین منابع آبی در بسیاری از کشورهاست. کیفیت آب زیرزمینی یک عامل ضروری برای مطلوبیت آب در مصارف متعدد است. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، قسمت جلگه‌ای شهرستان نور است که در استان مازندران واقع شده است. منطقه عمدتاً تحت کاربری کشاورزی (برنج کاری) قرار چکیده کامل

آب زیرزمینی از مهم‌ترین منابع آبی در بسیاری از کشورهاست. کیفیت آب زیرزمینی یک عامل ضروری برای مطلوبیت آب در مصارف متعدد است. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، قسمت جلگه‌ای شهرستان نور است که در استان مازندران واقع شده است. منطقه عمدتاً تحت کاربری کشاورزی (برنج کاری) قرار دارد. در این تحقیق، از 50 چاه نمونه‌برداری شد. نقشه‌های توزیع فضایی پارامترهای مهم کیفیت آب با استفاده از تکنیک‌های زمین‌ آماری در نرم‌افزار ARC GIS تهیه گردید. شاخص کیفیت آب زیرزمینی (WQI) با توجه به پارامترهای کیفیت آب شامل کل مواد جامد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC)، PH، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، سولفات، بی‌کربنات، نیترات، نیتریت و آمونیوم برای مصرف شرب مورد بررسی قرارگرفتند. با وزن‌دهی به هریک از پارامترها و محاسبه نسبت هر پارامتر به مقدار استاندارد سازمان بهداشت جهانی(2011)، شاخص کیفیت نمونه‌های آب زیرزمینی بدست آمد. سپس نقشه شاخص کیفیت آب زیرزمینی در نرم افزار ARC GIS تهیه گردید. شاخص کیفیت آب زیرزمینی منطقه در سه گروه بسیار خوب، خوب و ضعیف طبقه‌بندی شدند که 98 درصد نمونه‌ها در گروههای بسیارخوب و خوب قرار گرفتند. تحلیل آماری با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان می‌دهد که پارامتر EC، TDS و آمونیوم(NH3) سه پارامتر غالب برای پایش کیفیت آب منطقه هستند. در منطقه مورد مطالعه 16 درصد نمونه‌های آب زیرزمینی مقدار آمونیاک بیش از 5/1 میلی‌گرم در لیتر داشتند که نشان دهنده‌ی آلودگی انسانی است. دیاگرام گیبس، غلبه فرایند هوازدگی سنگ را در کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه نشان می‌دهد. شاخص اشباع کانی‌ها، نشان می‌دهد که همه‌ی نمونه‌ها نسبت به آهک، دولومیت و آراگونیت در حالت اشباع هستند از این رو 98 درصد نمونه‌های آب زیرزمینی منطقه سختی بسیار زیاد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1630 - شناسایی مناطق حساس به فرسایش خاک با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی(FAHP) مطالعة موردی: حوضة آبریز سد مهاباد
داود طالب پور اصل عزت الله قنواتی

فرسایش خاک به عنوان یک رویداد طبیعی، به دلیل دخالتهای سودجویانه و غیرکارشناسانة انسان در سالهای اخیر افزایش یافته است. در این راستا توپوگرافی حوضة آبریز سد مهاباد که تماماً کوهستانیست از این پدیده مستثنی نمی باشد. هدف از انجام این مطالعه، اولویت بندی عوامل مؤثر بر تولید چکیده کامل

فرسایش خاک به عنوان یک رویداد طبیعی، به دلیل دخالتهای سودجویانه و غیرکارشناسانة انسان در سالهای اخیر افزایش یافته است. در این راستا توپوگرافی حوضة آبریز سد مهاباد که تماماً کوهستانیست از این پدیده مستثنی نمی باشد. هدف از انجام این مطالعه، اولویت بندی عوامل مؤثر بر تولید رسوب در حوضة سد مهاباد با استفاده از روشFAHP می باشد. به این منظور از میان عوامل طبیعی مؤثر در وقوع فرسایش هفت عامل شیب، کاربری اراضی، زمان تمرکز زیرحوضه ها، ارتفاع، بارش، لیتولوژی و فاصله از رود را انتخاب نموده و با استفاده از داده های حاصل از مدل سازی معیارهای مؤثر در فرسایش با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و طبقه بندی با روش منطق فازی نواحی با حساسیت بالا در برابر فرسایش شناسایی و نقشة نهایی پهنه بندی نواحی حساس به فرسایش در پنج کلاس استخراج گردید. برای ارزیابی صحت نقشه بدست آمده از شاخص SCAI استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد در حدود 12/102 کیلومتر مربع معادل 15/13 درصد از مساحت حوضه دارای پتانسیل "خیلی زیاد" در وقوع فرسایش و تولید رسوب می باشد که در این میان زیرحوضه های دهبکر، بنگوین، قزلجه، مرانه، میرسه و سیاه قل دارای پتانسیل بیشتری هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1631 - ارزیابی برنامه احیاء دریاچه ارومیه از ابعاد طبیعی _ زیستی ، اقتصادی و حکمروایی آب
اکبر صوفی پرویز کردوانی رحیم سرور

دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین حوضه های آبریز کشور است که به دلیل عوامل متعدد ، از جمله اجرای پروژه های عمرانی، در سالهای اخیر در معرض نابودی قرار گرفته است. دراین مقاله هدف اصلی و کلی ارزیابی برنامه احیا دریاچه ارومیه می باشد. روش تحقیق در این مقاله با توجه به مولفه های چکیده کامل

دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین حوضه های آبریز کشور است که به دلیل عوامل متعدد ، از جمله اجرای پروژه های عمرانی، در سالهای اخیر در معرض نابودی قرار گرفته است. دراین مقاله هدف اصلی و کلی ارزیابی برنامه احیا دریاچه ارومیه می باشد. روش تحقیق در این مقاله با توجه به مولفه هایی مورد بررسی براساس هدف از نوع کاربردی و براساس روش و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاهای اطراف دریاچه ارومیه می باشد که کل جمعیت مورد نظر روستاها70267نفربوده؛ حجم نمونه براساس فرمول کوکران(382نفر) انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات مورد نیاز به دوصورت 1)کتابخانه ای - اسنادی2)روش میدانی(پرسشنامه محقق ساخته)انجام شده است. برای پردازش و تجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار(Spss,- GIs - Excel)استفاده شده است و با توجه به نوع مقیاسها از آزمون کای اسکوئر (خی2)برای اثبات فرضیات و همچنین برای تعین شدت رابطه دو متغیر از آزمون وی کرامر استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق ، محاسبه میانگین نشان می دهد که بین بحران دریاچه ارومیه و ابعاد طبیعی _ زیستی ، ابعاد اقتصادی و حکمروایی خوب آب یک رابطه معنی دار وجود دارد. چرا که تاثیر مستقیم ابعاد فوق بر روی دریاچه ( با توجه به بالاتر بودن میانگین 3 از 5 سطح معنی دار ) مورد تائید می باشد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1632 - تحلیل کیفی چشمه های کارستی استان کرمانشاه با استفاده از مدلهای آماری و هیدروشیمیایی(مطالعه موردی: آبخوان کارستی توده های پرآو- بیستون وحوضه الوند )
سارا محمدی امجد ملکی حاجی کریمی علی اکبر زینتی زاده

آب زیرزمینی از منابع مهم بهره برداری از آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. چشمه های کارستی استان کرمانشاه نقش مهمی در تامین منابع آب استان و بیلان آبخوان ها دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفی منابع آب استان (در دو آبخوان بیستون و سرپل ذهاب) با استفاده از مدل های هیدروشیمی چکیده کامل

آب زیرزمینی از منابع مهم بهره برداری از آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. چشمه های کارستی استان کرمانشاه نقش مهمی در تامین منابع آب استان و بیلان آبخوان ها دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفی منابع آب استان (در دو آبخوان بیستون و سرپل ذهاب) با استفاده از مدل های هیدروشیمیایی و روش های آماری است. بدین منظور، پس از مطالعات میدانی، 22 نمونه آب از چشمه های دائمی منطقه در فصل تر (اردیبهشت ماه 96) برداشت و تجزیه گردید. وضعیت هیدروژئوشیمیایی چشمه ها با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی بررسی شد. به منظور شناسایی فرآیندهای ژئوشیمیایی حاکم بر آبخوان ها، نمودارهای ترکیبی، نسبت های یونی و اندیس های اشباع کلسیت، دولومیت و ژیپس نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل، دال بر پایین تر بودن انحلال کانی ها در چشمه های آبخوان بیستون نسبت به محدوده ی سرپل ذهاب به دلیل توسعه ی بیشتر کارست است. فرآیندهایی نظیر انحلال کانی های تبخیری و زمان ماندگاری طولانی در آبخوان های سرپل ذهاب سبب بالا رفتن غلظت املاح در این چشمه ها نسبت به چشمه های محدوده ی بیستون شده است. طبق یافته های پژوهش چشمه های محدوده ی بیستون به دلیل توسعه ی بیشتر کارست، در معرض تغییرات آنی ناشی از ورودی های بارش قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1633 - بررسی دوره‌های ترسالی و خشکسالی و اثرات آن بر منابع آب زیرزمینی دشت ممسنی
مریم انصاری صمد فتوحی

نوسانات در پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی یکی از ویژگی های چرخه اتمسفری است، ضمن اینکه کاهش شدید بارندگی و دوره های خشک ناشی از آن، تأثیر های منفی بسیاری بر منابع آب می گذارد. در این تحقیق اثر دوره های خشکسالی و ترسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت ممسنی مورد بررسی قرار چکیده کامل

نوسانات در پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی یکی از ویژگی های چرخه اتمسفری است، ضمن اینکه کاهش شدید بارندگی و دوره های خشک ناشی از آن، تأثیر های منفی بسیاری بر منابع آب می گذارد. در این تحقیق اثر دوره های خشکسالی و ترسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انجام این تحقیق از داده های تراز آب زیرزمینی چاههای پیزومتری (19 چاه) دشت ممسنی استفاده شده است. این آمار مربوط به سالهای 83-82 تا سال آبی 92-91 می باشد. همچنین از آمار بارش ایستگاه نورآباد برای تعیین دوره های ترسالی و خشکسالی استفاده شده است. در این تحقیق با استفاده از شاخص SPI خصوصیات خشکسالی و دوره های آن ارزیابی شده، جهت بررسی اثر دوره های ترسالی و خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی از روش همبستگی و رگرسیون استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد خشکسالیها باعث افت آبهای زیرزمینی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1634 - تحلیل عوامل موثر بر تشکیل و گسترش بدلندها در حوضه ماملو، جاجرود
عیسی جوکار سرهنگی رضا اسماعیلی نرگس مرتضایی

بدلند مرحله گسترده و نهایی فرسایش آبی است که تحت شرایط خاص محیطی به وجود می آید. در این تحقیق نقش عوامل محیطی شامل سازندهای زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری در فرسایش بدلند و پهنه بندی آن در حوضه ماملو مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تهیه نقش چکیده کامل

بدلند مرحله گسترده و نهایی فرسایش آبی است که تحت شرایط خاص محیطی به وجود می آید. در این تحقیق نقش عوامل محیطی شامل سازندهای زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری در فرسایش بدلند و پهنه بندی آن در حوضه ماملو مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تهیه نقشه حساسیت فرسایش بدلند در ابتدا نقشه پراکنش بدلندهای منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و برداشت های میدانی تهیه شد. سپس نقشه های هر کدام از عوامل به عنوان متغیرهای مستقل تهیه و طبقه بندی گردید. در مرحله بعد، نقشه بدلندهای منطقه به عنوان متغیر وابسته بر روی هر یک از عوامل موثر هم پوشانی شد و تراکم سطح بدلندها به دست آمد. برای تهیه نقشه پهنه بندی با استفاده از روش همبستگی، وزن هر عامل نیز به دست آمد. نتایج نشان داد که بدلندها در مناطق با گل سنگ، مارن، گچ و کنگلومرای قرمز، ارتفاع کمتر از 1400 متر، شیب 10- 5 درصد با پوشش گیاهی و کاربری پارک خجیر و مرتع بیشترین تراکم را به خود اختصاص داده اند. همچنین محاسبه میزان همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته نشان داد که به ترتیب عوامل شیب، ارتفاع، پوشش و کاربری اراضی و جنس سنگ بیشترین تاثیر را در فرسایش بدلند منطقه مورد مطالعه دارا می باشند. ارزیابی نقشه های پهنه بندی با استفاده از شاخص نسبت تراکمی نشان داد که مقدار شاخص جداکردن طبقات حساسیت در روش تراکم سطح 5/2 و در روش همبستگی 69/2 می باشد، بنابراین روش همبستگی دقت بیشتری در تفکیک طبقات حساسیت فرسایش بدلند در منطقه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1635 - پهنه‌بندی خطرپذیری آبخوان کارستی دشت الشتر با مدل کپ
محمد علی زنگنه اسدی تیمور کولیوند عیسی جوکار سرهنگی

آبخوان کارستی در مناطق نیمه‌خشک نقش بسیار حیاتی در زندگی مردم دارد. از این‌رو شناخت پتانسیل آلودگی آبخوان‌ها و قابلیت آسیب‌پذیری آن‌ها در بخش‌های مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است. منطقه غرب ایران به دلیل گسترش رشته کوه اغلب کربناته زاگرس دارای آبخوان‌های کارستی متعددی چکیده کامل

آبخوان کارستی در مناطق نیمه‌خشک نقش بسیار حیاتی در زندگی مردم دارد. از این‌رو شناخت پتانسیل آلودگی آبخوان‌ها و قابلیت آسیب‌پذیری آن‌ها در بخش‌های مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است. منطقه غرب ایران به دلیل گسترش رشته کوه اغلب کربناته زاگرس دارای آبخوان‌های کارستی متعددی است که ازنظر شرایط زیست‌محیطی و فعالیت‌های گسترده انسانی در معرض آلودگی قرار دارند. هدف پژوهش برآورد میزان و تهیه نقشه آسیب‌پذیری آبخوان کارستی دشت الشتر واقع در استان لرستان در برابر انتشار آلودگی با مدل کپ (COP) است. این مد ل با استفاده از سه عامل، لایهپوشاننده (O)، غلظتجریان(C)و رژیمبارش (P) به ارزیابی آسیب‌پذیری منابع آب کارست در برابر آلودگی می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که به ترتیب 14/19، 76/28، 01/35 و 09/17 درصد از مساحت منطقه در پهنه آسیب‌پذیری خیلی کم، کم، متوسط و بالا واقع شده که حاکی از آسیب‌پذیری تقریباً پایین این آبخوان کارستی نسبت به آلودگی است. یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده این امر است که به ترتیب اهمیت عامل لایه پوشاننده، عامل رژیم بارش و عامل غلظت جریان در آلودگی آبخوان الشتر نقش دارند. به دلیل وسعت کم کارست‌های کاملاً توسعه‌یافته و شیب زیاد مناطق دارای کارست توسعه‌یافته، نقش عامل غلظت جریان در آلایندگی آبخوان الشتر کمتر است و به علت روند خشک‌سالی‌های دهه‌های اخیر و نیز تغییر نوع بارش از برف به باران رگباری که آب ماندگاری و درنتیجه نفوذ کمتری را در حوضه کارستی الشتر دارد، از اهمیت رژیم بارشی در آسیب‌پذیری آبخوان الشتر کاسته است. در نهایت عامل لایه پوشاننده به دلیل نفوذپذیری بالای دشت آبرفتی الشتر زمینه آلودگی آبخوان را فراهم کرده است. به‌طورکلی در منطقه موردمطالعه به ترتیب C،P و O بیشترین نقش را در میزان آسیب‌پذیری منطقه دارا می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1636 - بررسی آسیب‌پذیری آبخوان دشت خنج- فیشور لارستان با استفاده از مدل دراستیک
عبدالرسول قنبری

منابع آّب زیرزمینی دومین منبع آب شیرین موجود در جهان است. حدود یک سوم جمعیت جهان وابسته به این منبع می باشند. وجود منابع مهم آلاینده های انتشاری و نقطه ای ، ناشی از فعالیت های انسانی در سطح زمین ونفوذ این آلاینده ها به آبخوان ، موجب کاهش کیفیت آب زیر زمینی می شود. بررسی چکیده کامل

منابع آّب زیرزمینی دومین منبع آب شیرین موجود در جهان است. حدود یک سوم جمعیت جهان وابسته به این منبع می باشند. وجود منابع مهم آلاینده های انتشاری و نقطه ای ، ناشی از فعالیت های انسانی در سطح زمین ونفوذ این آلاینده ها به آبخوان ، موجب کاهش کیفیت آب زیر زمینی می شود. بررسی آسیب پذیری ،روشی کم هزینه درشناسایی نواحی مستعد به آلودگی است که در مدیریت منابع آب نقش اساسی دارد.شناسایی وتهیه نقشهپهنه بندی مناطق آسیب پذیر آبخوان، یعنی مناطقی که امکان نفوذ وپخش آلاینده ها از سطح زمینبه سیستم آب زیر زمینی وجود دارد، یک ابزار مدیریتی مناسب برای جلو گیری از آلودگی منابع آب زیر زمینی است .جهت انجام این تحقیق، پارامترهای هیدروژئولوژیکی تشکیل دهنده مدل دراستیک شامل عمق آب، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، اثرات ناحیه غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی ، دردشت خنج –فیشور لارستان ، واقع در جنوب استان فارس، مورد مطالعه قرار گرفت.از نرم افزارArc GIS برای تهیه نقشه های آسیب پذیری ازطریق همپوشانی لایه های هیدروژئولوژیکی،استفاده شد. براساس یافته های این تحقیق، آبهای زیر زمینی دشت مورد مطالعه به شدت در معرض خطر آلودگی قرار دارد.بنحوی که نزدیک به 62 درصد از مساحت منطقه در شرایط آسیب پذیری متوسط تا زیاد است. این نواحی عموما در پایین دست ومرکز دشت قرار دارد. با توجه به اینکه آب زیرزمینی،مهمترین منبع آبی منطقه است،پیشگیری(Prevention) از راه یابی آلاینده ها به آبهای زیر زمینی با ایجاد حریم های حفاظت کیفی در اطراف منابع آب و رعایت ضابطه های تخلیه آلاینده ها به منابع پذیرنده ، از راهکارهای موثر جهت حفظ کیفیت این منابع است.ابزارهای مدیریتی مهم مانند نقشه های آسیبپذیری و حریم کیفی جهت برنامه ریزی برای استقرارمناسب کاربری ها و مدیریت آنها بر روی آبخوان حائز اهمیت است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1637 - تحلیل و مقایسه شاخص‌های SPI و GRI در ارزیابی خشک‌سالی هواشناسی و آب‌های زیرزمینی، مطالعه موردی: دشت مهران استان ایلام
علی عباس نیا جعفر مرشدی منیژه ظهوریان جبرائیل قربانیان

خشک‌سالی‌ها از مخرب‌ترین رویدادهای آب و هوایی هستند که باعث آسیب های قابل توجهی هم در بخش منابع طبیعی و هم در زندگی انسان‌ها می‌شوند. هدف از این پژوهش تحلیل و مقایسه خشک‌سالی هواشناسی و آب‌های زیرزمینی دشت مهران با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص آب زیرز چکیده کامل

خشک‌سالی‌ها از مخرب‌ترین رویدادهای آب و هوایی هستند که باعث آسیب های قابل توجهی هم در بخش منابع طبیعی و هم در زندگی انسان‌ها می‌شوند. هدف از این پژوهش تحلیل و مقایسه خشک‌سالی هواشناسی و آب‌های زیرزمینی دشت مهران با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص آب زیرزمینی (GRI) است. جهت بررسی خشک‌سالی هواشناسی از اطلاعات بارندگی ماهانه ایستگاه سینوپتیک مهران استفاده شد و به‌منظور بررسی خشک‌سالی آب‌های زیرزمینی دشت مهران، تغییرات تراز آب زیرزمینی دشت مهران بر اساس داده‌های سطح آب تعداد 23 حلقه چاه مشاهده‌ای مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. همچنین به‌منظور پایش خشک‌سالی هواشناسی از شاخص SPI و پایش خشک‌سالی هیدرولوژیکی دشت مهران از شاخص GRI استفاده گردید. دوره آماری مورد نیاز جهت تحلیل خشک‌سالی یک دوره آماری 25 ساله از سال آبی 75-74 تا 97-96 انتخاب شد. بعد از تعیین دوره‌های رطوبتی شاخص‌ها، اقدام به تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی ماهانه آب‌های زیرزمینی گردید که جهت تهیه این نقشه‌ها از بین مدل‌های مختلف، مدل کریجینگ انتخاب گردید. در نهایت با اعمال مدل نیم تغییر نمای بهینه در کریجینگ و ورود داده‌های آب‌های زیرزمینی به‌صورت لایه نقطه‌ای، نقشه‌های رستری با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS تهیه شد. نتایج بررسی شاخص SPI نشان می‌دهد که طی دوره‌ای آمار مدنظر 4 دوره خشک‌سالی شدید اتفاق افتاده که شدیدترین آن سال آبی 91-90 بوده که مقدار شاخص SPI آن 73/1- می‌باشد. همچنین نتایج به دست آمده از شاخص GRI در منطقه نشان می‌دهد که یک دورۀ خشک‌سالی 11 ساله آب‌های زیرزمینی اتفاق افتاده یعنی از سال آبی 87-88 شروع شده و تا سال آبی 98-97 ادامه داشته است که شدیدترین آن سال 91-90 با مقدار شاخص 11/1- است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1638 - برنامه مدیریت تطبیقی منابع آبی استان گلستان جهت کاهش ریسک خشکسالی‌های آتی
عبدالعظیم قانقرمه غلامرضا روشن سعید نگهبان

استان گلستان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی است. بنابراین ضرورت ایجاد می کند تا طرحواره های مختلفی جهت مدیریت تطبیقی آب برای سالهای آتی ارائه شود تا بتواند بار منفی خشکسالی را کاهش و حداکثر سود را به ارمغان آورد. لذا جهت رسیدن به این هدف، این تحقیق با استفاده از سه دسته داد چکیده کامل

استان گلستان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی است. بنابراین ضرورت ایجاد می کند تا طرحواره های مختلفی جهت مدیریت تطبیقی آب برای سالهای آتی ارائه شود تا بتواند بار منفی خشکسالی را کاهش و حداکثر سود را به ارمغان آورد. لذا جهت رسیدن به این هدف، این تحقیق با استفاده از سه دسته داده های رشد جمعیت، منابع و مصارف آبی استان و تغییرات کاربری اراضی، 9 طرحواره مدیریت منابع آب ارائه داده است. از میان 9 سناریوی پیشنهادی، دو طرحواره ی دوم و نهم از نظر اختصاص منابع آب نسبت به شرایط کنونی، میزان مصرف پایین تر و متعادل تری را پیشنهاد می دهند. اما یکی از راهبردهای اساسی در طرحواره دوم جهت مدیریت منابع آب، حذف گندم آبی بوده که مسلماً این سناریو از طرف کشاورزان و مسئولان با اقبال مناسب همراه نخواهد بود و بعبارتی می توان پیش بینی نمود که اجرای آن با شکست همراه خواهد شد. حال آنکه با عملیاتی نمودن دستورالعمل طرحواره نهم و مقایسه نتایج آن با روند کنونی مصرف آب تا دهه های آینده پیش بینی می شود که بترتیب برای دوره های مختلف 1391-1400، 1391-1410، 1391-1430 و 1391-1450 کاهش مصرف آبی به میزان 1311، 1425، 1663 و 1920 میلیون متر مکعب استحصال گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1639 - قابلیّتهای زّمین گردشگری (ژئوتوریسم) چّشمه های آّبگرم وّ مّعدنی اّیران
سیدمحمد میرحسینی زهرا عابدپور فاضل شاکری

چشمههای آبگرم و معدنی از جمله زیباترین جاذبههای زمین گردشگری در سراسر دنیامیباشند که سهم زیادی در صنعت گردشگری برخی کشورها دارند. در کشور ایران بیش از062 چشمه آبگرم شناسایی شده است و به نظر میرسد چشمههای شناسایی نشده دیگرینیز وجود داشته باشند. جنبههای مختلف این چشمهها ا چکیده کامل

چشمههای آبگرم و معدنی از جمله زیباترین جاذبههای زمین گردشگری در سراسر دنیامیباشند که سهم زیادی در صنعت گردشگری برخی کشورها دارند. در کشور ایران بیش از062 چشمه آبگرم شناسایی شده است و به نظر میرسد چشمههای شناسایی نشده دیگرینیز وجود داشته باشند. جنبههای مختلف این چشمهها از قبیل مظهر چشمهها، حوضچهها وآبراههها، رسوبها با ترکیب شیمیایی و رنگ متفاوت، پوششهای جلبکی متنوع، برخی بناهایتاریخی مرتبط با چشمهها و مناظر طبیعی اطراف آنها گردشگران بسیاری را به خود جلبمینماید. جنبه گردشگری مهمتر چشمههای آبگرم، استفاده از آنها در مسایل درمانی میباشدکه سابقه بسیار طولانی در ایران و جهان دارد. کاربریهای درمانی چشمههای آبگرم ارتباطزیادی با ویژگیهای ژئوشیمیایی آب آنها دارد و از این نظر چشمههای آبگرم ایران دارایتنوع ژئوشیمیایی قابل توجهی میباشند. با وجود پتانسیلهای بالای گردشگری این چشمهها،معرفی بین المللی و داخلی خوبی در رابطه با آنها انجام نشده و امکانات بهداشتی و رفاهیموجود در محل برخی از چشمهها مناسب نیست. شناسایی و مطالعه علمی چنین چشمههایی درکنار فراهم نمودن امکانات رفاهی میتواند ایران را به عنوان یکی از قطبهای گردشگریطبیعی و درمانی دنیا مطرح نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1640 - بررسی ارتباط دمای سطح آب شمال اقیانوس هند با بارش های فصلی ایران
امان اله فتح نیا محمد احمدی روشنک یاری

در این پژوهش رابطۀ دمای شمال اقیانوس هند و بارش 50 ایستگاه سینوپتیک طی دورۀ 2014-1961 مطالعه شد. با استفاده از سری زمانی داده‌ها، به‌روش پیرسون ارتباط بارش با نوسان و تغییرات واداشت دمایی بررسی شد. ابتدا داده‌های ماهانه دمای شمال اقیانوس هند از مرکز هواشناسی جهانی NOAA چکیده کامل

در این پژوهش رابطۀ دمای شمال اقیانوس هند و بارش 50 ایستگاه سینوپتیک طی دورۀ 2014-1961 مطالعه شد. با استفاده از سری زمانی داده‌ها، به‌روش پیرسون ارتباط بارش با نوسان و تغییرات واداشت دمایی بررسی شد. ابتدا داده‌های ماهانه دمای شمال اقیانوس هند از مرکز هواشناسی جهانی NOAA تهیه گردید. سپس با طبقه‌بندی شاخص NINDSST دو بازه 5 ساله مقادیر بالا و پایین دما، نقشه‌های همدید تراز سطح زمین و 500 هکتوپاسکال ترسیم شد. یافته‌ها نشان داد؛ هرچه دمای شمال اقیانوس هند بالاتر رود، به ترتیب بارش فصل پاییز با همبستگی 17/0 و سطح معنی‌داری 03/0 و فصل تابستان با همبستگی 12/0 و سطح معنی‌داری 05/0 در بیشتر نقاط کشور افزایش می‌یابد، اما بارش فصل زمستان و بهار تغییر معناداری نمی‌کنند. سازوکار حاصل از واکاوی همدید نشان‌دهندۀ تقویت بیشتر ناوه مدیترانه و کم‌فشار دریای سرخ (در فصل پاییز) هم‌زمان با افزایش دمای شمال اقیانوس هند و افزایش بارش این سامانه‌ها است، اما در دماهای پایین، عمدتاً در فصل پاییز شرایط همدید منطقه، وارونه می‌شود و بارش کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1641 - استخراج وسعت پهنه‌های آب سطحی دریاچه فصلی جازموریان با استفاده از شاخص‌های سنجش از دور
مجتبی سلیمانی ساردو زهره ابراهیمی مهدی زارعی

منابع آبی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های حیات سرزمین و توسعه پایدار به شمار می‌روند. در پژوهش حاضر، بررسی تغییرات سری زمانی مساحت پهنه‌های آبی پلایای جازموریان، به کمک داده‌های بازتابش سطحی ماهواره لندست 8 از سال 2013 تا 2019 مدنظر قرار گرفت و شاخص اصلاح شده اختلاف آب نرمال چکیده کامل

منابع آبی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های حیات سرزمین و توسعه پایدار به شمار می‌روند. در پژوهش حاضر، بررسی تغییرات سری زمانی مساحت پهنه‌های آبی پلایای جازموریان، به کمک داده‌های بازتابش سطحی ماهواره لندست 8 از سال 2013 تا 2019 مدنظر قرار گرفت و شاخص اصلاح شده اختلاف آب نرمال شده (MNDWI) به منظور جدا کردن پهنه‌های آبی بر تصاویر موردنظر اعمال و سپس روند تغییرات مساحتی پهنه‌های آبی برآورد شد. کلیه فرایندهای مزبور و آنالیز تصاویر ماهواره‌ای در محیط نرم افزار Google Earth Engine انجام شد که یک سامانه تحت وب و متن باز جهت انجام آنالیزهای طیفی و رادیومتریک بر تصاویر ماهواره‌ای است، همچنین نرم افزار ArcGIS 10.5 نیز به منظور تهیه نقشه‌های مکانی مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که وسعت پهنه آبی دریاچه فصلی جازموریان براساس شاخص MNDWIحدود Km21426 و بر اساس شاخص استخراج آب خودکار (AWEI)، قریب Km21512 و بر اساس شاخص نسبت جذب آب (WRI) حدود Km2 1610 تخمین زده شده است. از سوی دیگر، تحلیل تولیدات آب سطحی تصاویر لندست نشان داد که بیشترین میزان تغییرات مربوط به پهنه‌های آبی فصلی موقت و فصلی جدید بوده است، به طوری که تغییرات پهنه‌های فصلی موقت مساحتی قریب Km21145 و پهنه‌های فصلی جدید سطحی حدود km2355 را به خود اختصاص داده است. آبگیری پلایای جازموریان به وقوع سیلاب های فصلی و افزایش بارندگی ها در حوضه ارتباط دارد، به طوری که همبستگی بالایی (89/0R2=) میان بارندگی سالانه حوضه و افزایش وسعت پهنه‌های آبی حاصل از شاخص MNDWI مشاهده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1642 - ارزیابی فعالیت های تکتونیکی در حوضه آبریز دالکی با استفاده از شاخص های ژئومورفیک
زهرا دزفولی کلونی مریم ایلانلو

زمین سیستمی پویاست که تغییر و تحول از جمله ویژگیهای آن است. شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان میدهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه زهکشی حوضه آبریز دالکی است. در این پژوهش از برخی ا چکیده کامل

زمین سیستمی پویاست که تغییر و تحول از جمله ویژگیهای آن است. شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان میدهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه زهکشی حوضه آبریز دالکی است. در این پژوهش از برخی از شاخصهای کمی ژئومورفیک از قبیل نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF) ،عدم تقارن حوضه ها(AF) ، گرادیان طول رودخانه(SL) و شاخص سینوسی جبهه کوهستان(Smf) استفاده شده است. نتایج تحلیل شاخصهای ژئومورفیک و داده های ژئومورفولوژی حاصل از تجزیه و تحلیلها، نشان میدهد که: که در حوضه دالکی، بریدگی نسبتاً زیاد جبهه کوهستانی، موجب سینوسی زیاد آن شده است. شکل حوضه نیمه کشیده و از نظر تقارن توپوگرافی، نیمه متقارن است، ولی بی نظمیهای موجود در نیمرخ طولی رودخانه به دلیل واحدهای لیتولوژی مختلف و ساختارهای گسلی متعدد، زیاد است. به این ترتیب، مجموع داده ها و شواهد زمینی در حوضه آبریز دالکی نیمه فعال بودن آن را از نظر دینامیک نیروهای درونی زمین نشان میدهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1643 - مکانیابی تغذیه مصنوعی آبخوان با استفاده از GIS (مطالعه موردی: حوضه گربایگان، فارس)
مرضیه موغلی

آب‌های زیرزمینی تنها منبع آب در بسیاری از مناطق ایران است. این مسئله سبب محدودیت عمده در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور شده است. سیلاب‌های ویرانگر و کمبود آب، ضرورت استراتژی‌های مناسب برای مهار سیل را ضروری می‌نماید. در این رابطه انتخاب مناطق مناسب برای شارژ مجدد مصنوعی و چکیده کامل

آب‌های زیرزمینی تنها منبع آب در بسیاری از مناطق ایران است. این مسئله سبب محدودیت عمده در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور شده است. سیلاب‌های ویرانگر و کمبود آب، ضرورت استراتژی‌های مناسب برای مهار سیل را ضروری می‌نماید. در این رابطه انتخاب مناطق مناسب برای شارژ مجدد مصنوعی و هدایت جریان سیل به سازندهای نفوذپذیر از جمله راهکارهای مؤثر قلمداد می‌شود. با ترکیب روش‌هایGIS و MCDA، مطالعه حاضر به دنبال مناسبترین مناطق برای عملیات شارژ مجدد مصنوعی آب‌های زیرزمینی در حوضه گربایگان ایران است. به همین منظور، داده‌های مربوط به هشت عامل مؤثر در محیط GIS فراهم شد و ضمن تعیین مناطق بالقوه مناسب، سایر مناطق برای شارژ مصنوعی حذف شد. پس از بررسی دقیق مناطق مناسب با استفاده از روش‌های PROMETHEEII-SAW و Fuzzy-AHp ، نقشه مناسب بودن زمین برای شارژ مصنوعی آب‌های زیرزمینی ایجاد شد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که مناسب‌ترین مناطق برای شارژ مجدد مصنوعی آب‌های زیرزمینی در واحدهای زمین‌شناسی QuaternaryQg and Qgsc و برای واحدهای ژئومورفولوژیکی در سنگ‌فرش‌ها و مخروط افکنه‌ها با شیب بیش از 3 درصد است. علاوه بر این، مطابقت قابل توجه بین نقشه تولید شده و مناطق کنترل، دقیقاً در مکان‌هایی که پروژه‌های شارژ آب زیرزمینی مصنوعی با موفقیت انجام شده است، مبین شواهد دیگری در مورد کارایی قابل قبول روش یکپارچه PROMETHEEII-SAWدر مقایسه با Fuzzy-AHp در تعیین مکان مناسب مناطق شارژ مصنوعی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1644 - اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه‌های حوزه آبخیز طالقان با استفاده از تلفیق AHP و TOPSIS
سمانه رضوی زاده کاکا شاهدی

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث خسارات فراوانی می‌گردد. اولویت‌بندی‌ زیرحوضه‌های یک حوزه آبخیز بر اساس پتانسیل سیلخیزی، با هدف تعیین اولویت در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات مدیریتی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهینه آبخیزها داشته باشد. در تحقیق چکیده کامل

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث خسارات فراوانی می‌گردد. اولویت‌بندی‌ زیرحوضه‌های یک حوزه آبخیز بر اساس پتانسیل سیلخیزی، با هدف تعیین اولویت در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات مدیریتی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهینه آبخیزها داشته باشد. در تحقیق حاضر از دو تکنیک AHP و TOPSIS به منظور اولویت بندی زیرحوضه‌های آبخیز طالقان، بر اساس پتانسیل سیلخیزی استفاده شد. معیارهای در نظر گرفته شده، معیارهای مهم و تاثیر گذار بر نفوذپذیری آب، تولید رواناب و در نتیجه پتانسیل سیلخیزی بود که شامل 10 معیار مساحت، ضریب گراولیوس، تراکم زهکشی، شیب متوسط زیر حوضه، ارتفاع متوسط زیرحوضه، درصد اراضی نفوذناپذیر، شماره منحنی، شیب آبراهه اصلی، طول آبراهه اصلی و زمان تمرکز در هر زیرحوضه می‌باشد. نتایج نشان داد که سه معیار درصد اراضی نفوذناپذیر، CN و شیب آبراهه اصلی به ترتیب با وزن نسبی 283/0، 231/0 و 163/0 از بیشترین اهمیت در پتانسیل سیلخیزی زیرحوضه‌ها برخوردار می‌باشند. همچنین نتایج نهایی حاصل از تلفیق اولویت بندی زیرحوضه‌ها با استفاده از دو تکنیک نشان داد که در میان 16 زیرحوضه آبخیز طالقان، سه زیرحوضه حسنجون، ناریان و شهرک به ترتیب بیشترین پتانسیل سیلخیزی را دارا بوده و در نتیجه از لحاظ ضرورت انجام اقدامات مدیریتی در اولویت می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1645 - ارزیابی خطر تخریب منابع آب‌های زیرزمینی با استفاده از یک مدل پیشنهادی و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شهرستان جهرم
پرویز جوکار مسعود مسعودی

آب ‌های زیرزمینی از منابع مهم تأمین آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشند. مدیریت بهینه منابع آبی و حفظ و ارتقای کیفیت و کمیت آنها نیازمند وجود دا‌ده‌هایی در زمینه موقعیت، مقدار و پراکنش آب در یک منطقه جغرافیایی معین می‌باشد. موضوع این تحقیق بررسی خطر تخریب کیفی و کمی آب‌ چکیده کامل

آب ‌های زیرزمینی از منابع مهم تأمین آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشند. مدیریت بهینه منابع آبی و حفظ و ارتقای کیفیت و کمیت آنها نیازمند وجود دا‌ده‌هایی در زمینه موقعیت، مقدار و پراکنش آب در یک منطقه جغرافیایی معین می‌باشد. موضوع این تحقیق بررسی خطر تخریب کیفی و کمی آب‌های‌زیرزمینی در دشت‌های شهرستان جهرم با استفاده از مدل اصلاحیIMDPA و سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) است. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی مناسب و تهیه نقشه‌های آسیب-پذیری منطقه در جهت تعیین مناطق در معرض ریسک بیشتر بود. ارزیابی کیفی منابع آب زیر زیرزمینی شامل بررسی وضعیت تخریب به لحاظ پارامترهای EC, CL و SAR مورد بررسی و در ارزیابی کمی به بررسی افت سطح آب زیزمینی پرداخته شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که از نظر افت سطح آب‌زیرزمینی (وضعیت کمی) حدود 40 % دشتهای شهرستان در وضعیت خطر شدید و خیلی شدید قرار دارند . از نظر وضعیت کیفی حدود 56 % دشتهای شهرستان در وضعیت خطر شدید و خیلی شدید قرار دارند. به طور کلی 31 % دشتهای شهرستان در وضعیت خطر شدید و خیلی شدید از نظر تخریب منابع آب زیرزمینی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1646 - ارزیابی هیدرولوژیکی عملکرد اقدامات آبخیزداری بر ویژگی‌های سیلاب در حوضه آبخیز بالادست سد وشمگیر در استان گلستان
محبوبه حاجی بیگلو محمد رشیدی آتبین محبتی

ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری به منظور برنامه‌ریزی‌‌های آتی در خصوص طرح‌های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می‌گیرد. بر این اساس، مطالعات حاضر با هدف ارزیابی تأثیر اقدامات آبخیزداری اجرا شده در حوضه آبخیز بالادست سد وشمگیر، با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMSانجام گرف چکیده کامل

ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری به منظور برنامه‌ریزی‌‌های آتی در خصوص طرح‌های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می‌گیرد. بر این اساس، مطالعات حاضر با هدف ارزیابی تأثیر اقدامات آبخیزداری اجرا شده در حوضه آبخیز بالادست سد وشمگیر، با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMSانجام گرفت. برای تعیین تأثیر سازه‌های اصلاحی و همچنین اقدامات بیولوژیکی صورت گرفته، اقدام به شبیه‌سازی رفتار سیلاب برای رخدادهای موجود گردید. معیارهای دبی اوج و حجم سیلاب برای ارزیابی تعیین شد و مقادیر آن‌ها برای دو وضعیت قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری محاسبه گردید. نتایج مقایسه آماری نشان داد که تأثیر این اقدامات بر روی دبی پیک معنی‌دار نبوده و درخصوص پارامتر حجم سیلاب، در سطح 95 درصد معنی‌دار می‌باشد. در بررسی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه در مقابل رگبارهای طرح مشخص شد با افزایش دوره بازگشت سیلاب، تأثیر اقدامات بر کاهش دبی اوج و حجم سیلاب کاهش می‌یابد. بیش‌ترین تأثیر اقدامات بر دو پارامتر یاد شده در دوره بازگشت‌های پایین (2 تا 10 سال) بوده است که برای پارامترهای دبی اوج و حجم سیلاب به ترتیب 94/0 و 96/0 حالت قبل از اقدامات تعیین گردید. همچنین بررسی حجم مخازن سازه‌های اصلاحی قبل از انباشت رسوب‌ نشان می‌دهد که قابلیت کنترل سیلاب تا دوره بازگشت 10 ساله را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1647 - ارزیابی نقش کاربری اراضی بر تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در حوضه لاجان
رحمان محمود حسن محمود حبیب نژاد روشن لیلا غلامی

کاربری اراضی موجب تغییراتی در کیفیت آب شده و بنابراین مطالعه حاضر تغییرات کاربری اراضی در سال‌های 1380 تا 1395 در حوضه آبخیز لاجان جنوب استان آذربایجان غربی با استفاده تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 با سنجنده‌های TM و OIL و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. نتایج نشان داد ک چکیده کامل

کاربری اراضی موجب تغییراتی در کیفیت آب شده و بنابراین مطالعه حاضر تغییرات کاربری اراضی در سال‌های 1380 تا 1395 در حوضه آبخیز لاجان جنوب استان آذربایجان غربی با استفاده تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 با سنجنده‌های TM و OIL و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. نتایج نشان داد که سطح مراتع و دیم به‌ترتیب 05/135 و 16/26 کیلومترمربع کاهش یافت، اما سطح کشاورزی آبی، اراضی مسکونی و اراضی باغی به‌ترتیب 75/112، 28 و 37/20 کیلومترمربع افزایش یافت. سپس 22 چاه منطقه به منظور کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضه لاجان در دو سال 1380 و 1395 جهت بررسی تغییر کاربری اراضی و پارامترهای کیفیت شیمیایی آب شامل باقی‌مانده املاح، اسیدیته، هدایت الکتریکی، بی‌کربنات، کلر، سولفات، منیزیم، کلسیم، سدیم، پتاسیم، نسبت جذب سدیم و سختی کل انتخاب گردید. غلظت یون‌های اصلی و غلظت املاح محلول توسط روش‌های استاندارد اندازه‌گیری گردید. در نهایت عوامل مؤثر بر کیفیت نمونه‌های مورد مطالعه و کیفیت منابع آب زیرزمینی برای کاربردهای مختلف در هر دو سال ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که منابع آب زیرزمینی حوضه لاجان دارای تیپ بی کربناته بودند. نمودار ویلکاکس نشان داد که بیش‌تر نمونه‌ها در رده‌ مطلوب برای بخش کشاورزی قرار داشتند و نمودار شولر نیز بیان نمود که منابع آب زیرزمینی از نظر کاربرد شرب در دامنه خوب تا عالی و قابل شرب بودند. هم‌چنین نتایج نشان دادند که تغییرات کیفیت آب وابسته به تغییرات کاربری اراضی رخ داده نبوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1648 - بررسی چگونگی استقرارگیاه وتیور با رویکرد کنترل رسوب وهرز آب در آبراهه ها، (مطالعه موردی: حوزه آبخیز واز )
شعبانعلی غلامی

در تحقیق حاضر، گیاه وتیور روی دو دامنه حوزه آبخیز گزنا سری از شهرستان نور در استان مازندران در دو پایلوت و در شیب و جهات مختلف و روی 5لاین ( روی خطوط تراز ) و در داخل آبراهه هر پایلوت کشت شده اند. برای مراقبت از گیاه کاشته شده حصار کشی بعمل آمده و در طول تابستان، سه دور چکیده کامل

در تحقیق حاضر، گیاه وتیور روی دو دامنه حوزه آبخیز گزنا سری از شهرستان نور در استان مازندران در دو پایلوت و در شیب و جهات مختلف و روی 5لاین ( روی خطوط تراز ) و در داخل آبراهه هر پایلوت کشت شده اند. برای مراقبت از گیاه کاشته شده حصار کشی بعمل آمده و در طول تابستان، سه دوره آبیاری انجام شد. نتایج نشان داد که گیاه وتیور در پایلوت (1) کاملا" مستقر شده اند ولی در پایلوت (2) گیاه وتیور در شش ماهه اول مستقر گردیده ولی در شش ماهه دوم بعلت یخ زده گی محل طوقه گیاه دردرجه حرارت پایین ( 9- سانتیگراد ) خشک شدند. بنابراین میزان زنده مانی در پایلوت (1) به 90 درصد و در پایلوت (2) در شش ماهه اول به 60 درصد ولی در شش ماهه دوم به صفر رسید. گیاه وتیور توانسـته است حـداکثر و حداقل دمای( 29 و 9- درجه سانتی گراد) و همچنین در حـداکثر و حـداقل رطوبـت نسـبی 100)و 40 درصــد) تحمل نموده است، و همچنــین در خاک با 5/7=pH و 794EC = میکرومهوس بر سانتیمتر سازگار ی نشان داده است. متوســط رشــد اندام هوایی و ریشــه گیاه در سال اول در پایلوت (1) بترتیب 41 و 52 سانتیمتر ودر پایلوت (2) شش ماهه اول بترتیب 26و 32 سانتیمتر بوده است. و رشد گیاه وتیور در رابطه با شیب و جهت دامنه مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1649 - ارزیابی ویژگیهای شیمیایی خاک تحت تأثیر آبیاری با پساب خام صنعتی و پساب فاضلاب تصفیه شده شهری
یحیی چوپان سمیه امامی

به منظور بررسی اثرات آبیاری با پساب خام صنعتی (کارخانه قند) و پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر خواص شیمیایی خاک، پژوهشی به صورت مقایسه ای در اراضی کشاورزی روستای بوری آباد شهرستان تربت حیدریه صورت گرفت. پژوهش حاضر در قالب آزمایش های مزرعه ای با طرح بلوک کامل تصادفی به ترتی چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات آبیاری با پساب خام صنعتی (کارخانه قند) و پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر خواص شیمیایی خاک، پژوهشی به صورت مقایسه ای در اراضی کشاورزی روستای بوری آباد شهرستان تربت حیدریه صورت گرفت. پژوهش حاضر در قالب آزمایش های مزرعه ای با طرح بلوک کامل تصادفی به ترتیب با پنج تیمار ((آب چاه (T1)، پساب فاضلاب تصفیه شده شهری (T2)، ترکیب 33% آب چاه و 66% پساب تصفیه شده فاضلاب شهری (T3)، پساب خام صنعتی (T4) و ترکیب آب و پساب خام صنعتی (با درصد اختلاط یک به هفت (T5)) و سه تکرار(R) در عمق 40-0 سانتی متری خاک طی سال زراعی 96-1395 انجام شد. نتایج به دست آمده از تحلیل های آماری نشان داد پارامترهای اسیدیته، شوری، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گروه های مختلف آماری قرار گرفتند که دارای تفاوت معنی‌داری بودند، ولی همه پارامترها در حد استاندارد برای آبیاری محصولات زراعی می باشند. بیش ترین و کم ترین مقدار شوری خاک تحت تیمارهای پژوهش حاضر، در تیمارهای T4 و T5 به ترتیب با مقادیر 2/4 و 9/3 دسی زیمنس بر متر شد. همچنین بیش ترین مقادیر نیتروژن، پتاسیم و فسفر به ترتیب با مقدار 06/1 میلی گرم بر کیلوگرم، 490 میلی گرم بر کیلوگرم در تیمار T2 و 85/7 میلی گرم بر کیلوگرم در تیمار T3 مشاهده شد. با توجه به نتایج مقایسه های صورت گرفته، می‌توان بیان نمود که آبیاری با پساب خام صنعتی و پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه مورد مطالعه، تأثیر مخربی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1650 - بررسی خصوصیات شیمیایی خاک تحت تأثیر آبیاری با پساب خام کارخانه قند و تنش کمآبی
یحیی چوپان سمیه امامی

نیاز روز افزون به منابع آبی و به دنبال آن کمبود آب، ضرورت استفاده از آب های نامتعارف بهخصوص پسابها را افزایش داده است. در پژوهش حاضر به بررسی خصوصیات شیمیایی خاک تحت آبیاری با پساب خام کارخانه قند و تنش کمآبی با به کارگیری سه روش آبیاری شامل آب چاه (T1)، پساب خام کارخان چکیده کامل

نیاز روز افزون به منابع آبی و به دنبال آن کمبود آب، ضرورت استفاده از آب های نامتعارف بهخصوص پسابها را افزایش داده است. در پژوهش حاضر به بررسی خصوصیات شیمیایی خاک تحت آبیاری با پساب خام کارخانه قند و تنش کمآبی با به کارگیری سه روش آبیاری شامل آب چاه (T1)، پساب خام کارخانه قند (T2)، ترکیب آب و پساب (با نسبت اختلاط 1 به 7) (T3) با دو سطح آبیاری کامل (L1) و اعمال 75% تنش کم آبی (L2) بهصورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار (R) بهصورت آزمایشات مزرعهای در اراضی شهرستان میاندوآب در سال زراعی 96-1395 پرداخته شد. نتایج حاصله نشان داد تنش کمآبی و نوع آب آبیاری بر یونهای پتاسیم، فسفر، ازت کل و شوری در سطح احتمال یک درصد، و بر میزان اسیدیته در سطح احتمال 5 درصد تأثیر معنیدار داشته است. بیشترین و کمترین مقدار یون پتاسیم به ترتیب در تیمارهای T2L2 و T3L1 با مقادیر 289 کیلوگرم و 112 کیلوگرم حاصل شد. هم چنین بیشترین و کمترین مقدار اسیدیته به ترتیب در تیمارهای T2L2 و T2L1 با مقادیر 5/7 و 9/6 مشاهده شد. در حالت کلی میتوان اظهار داشت که آبیاری با پساب خام کارخانه قند به طور تقریبی خصوصیات شیمیایی خاک را بهبود میبخشد و با توجه به کمبود منابع آبی جایگزین مناسبی برای آبیاری مزارع جو منطقه مورد بررسی توصیه می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1651 - ارزیابی مدل های غیرخطی قطر - ارتفاع گونه توسکا در جنگل های هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل رضاییان)
انوشیروان عالمی جعفر اولادی اصغر فلاح یاسر مقصودی

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شک چکیده کامل

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شکل به‌مساحت 1000 مترمربع و به‌روش تصادفی- منظم به ابعاد شبکه 200 ×150 متر و با شدت 33/3 درصد در جنگل مورد مطالعه پیاده شد. در تمام قطعات نمونه، مشخصه‌های گونه، قطر برابر سینه تمام درختان با قطر بیشتر از 5/7 سانتیمتر و ارتفاع درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. با استفاده از 43 مدل رگرسیونی، ارتباط بین ارتفاع به‌عنوان متغیر وابسته و قطر به‌عنوان متغیر مستقل بررسی و تجزیه و تحلیل شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که نتایج معیارهای ارزیابی مدل، تفاوت زیادی با یکدیگر نداشتند و ازنظر آماری تفاوت معنیداری بین مقادیر برآوردشده با استفاده از مدل‌های مختلف و مقادیر واقعی در سطح اطمینان 99 درصد وجود نداشت. همچنین پنج مدل رگرسیونی غیرخطی هندسی، هندسی 2، هایپربولیک 3، مورگان- مرسر- فلودین و لگاریتمی با ضریب تبیین 88/0 و درصد مجذور میانگین مربعات خطای به‌ترتیب 81/7، 86/7، 88/7، 90/7و 92/7 درصد، نتایج مشابه و نزدیک به‌هم داشتند و توانایی خوبی برای برآورد ارتفاع درختان جنگلی با دقت مناسب داشتند. این مدل‌ها می‌توانند در برآورد ارتفاع درختان جنگلی در صورت تأیید و تکرار این نتایج در مناطق جنگلی شمال ایران استفاده شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1652 - تحلیل روند تغییرات کیفیت آب حوزه آبخیز رودخانه‌ تالار با استفاده از روش ناپارامتری من-کندال
زهرا سهرابی زاده احسان شریفی مقدم محمد علی حکیم زاده اردکانی

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. شاخص کیفیت آب، یکی از شاخص‌های پرکاربرد به‌منظور طبقه‌بندی کیفیت آب‌های سطحی است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل چکیده کامل

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. شاخص کیفیت آب، یکی از شاخص‌های پرکاربرد به‌منظور طبقه‌بندی کیفیت آب‌های سطحی است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل تغیییرات درازمدت داده‌های کیفیت رودخانه تالار در حوزه آبخیز تالار با استفاده از شاخص‌های (Na، SO4 و TDS) و نیز روندیابی این شاخص‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال می‌باشد. سه ایستگاه واقع در حوزه آبخیز تالار که در بازه زمانی 1348 الی 1392 دارای آمار بودند، انتخاب و آزمون بر روی داده‌های سالانه و فصلی آن‌ها اعمال گردید. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان دهنده وجود روند صعودی معنی‌دار در میزان Na و TDS سالانه و فصلی بوده، ولی روند SO4 تنها به‌صورت سالانه و در فصل بهار دارای روند صعودی معنی‌دار بوده و در سایر فصول روند صعودی غیرمعنی‌دار در سطح اطمینان 95 درصد داشته است. کیفیت نمونه‌های آب از نظر شاخص‌های سدیم و سولفات مطابق نمودار شولر در حد مطلوب و برای شاخص TDS در حد مجاز می‌باشد. به‌طور کلی می‌توان علت آلودگی آب رودخانه تالار و روند صعودی و افزایشی شاخص‌های مورد نظر را ناشی از افزایش دخالت‌های انسانی و کاربری‌های کشاورزی در اطراف رودخانه و نیز ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی به رودخانه دانست که موجب خواهد شد اکوسیستم رودخانه در معرض خطر و نابودی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1653 - ارزیابی کارایی مدل KINEROS2 برای شبیه‌سازی هیدروگراف سیلاب ( مطالعه موردی حوضه آبخیز زیارت )
عیسی ملائی فر واحد بردی شیخ عبدالرضا بهره مند حسن فرامرزی

مدل فرسایش- رواناب KINEROS2، یک مدل هیدرولوژیکی توزیعی فرسایش- رواناب و از نوع فیزیکی بوده که در سازمان کشاورزی امریکا و سرویس تحقیقات کشاورزی جهت تشریح فرآیندهای برگاب، نفوذ، رواناب سطحی و فرسایش حوضه‌ آبخیز پایه‌گذاری شده است. داده‌های اصلی مورد نیاز مدل شامل نقشه‌های چکیده کامل

مدل فرسایش- رواناب KINEROS2، یک مدل هیدرولوژیکی توزیعی فرسایش- رواناب و از نوع فیزیکی بوده که در سازمان کشاورزی امریکا و سرویس تحقیقات کشاورزی جهت تشریح فرآیندهای برگاب، نفوذ، رواناب سطحی و فرسایش حوضه‌ آبخیز پایه‌گذاری شده است. داده‌های اصلی مورد نیاز مدل شامل نقشه‌های DEM، کاربری اراضی و همچنین داده‌های بارش حوضه آبخیز بوده و قابلیت شبیه‌سازی هیدروگراف‌های سیلاب با گام زمانی دقیقه را دارد. برای ارزیابی کارایی مدل، تعداد 8 واقعه سیلاب و بارش متناظر حوضه آبخیز زیارت انتخاب و به دو دسته 4 تایی تقسیم، که از دسته اول جهت اجرا و واسنجی و از دسته دوم جهت اعتبارسنجی مدل استفاده گردید. جهت انجام واسنجی از روش دستی و از روش یک پارامتر در هر بار جهت بررسی آنالیز حساسیت پارامترها استفاده گردید. پارامترهای هدایت هیدرولیکی اشباع، ضریب مانینگ، میانگین حرکت مویینگی، ظرفیت برگاب مورد واسنجی قرار گرفتند. به منظور ارزیابی کارایی مدل در دو مرحله واسنجی و اعتبارسنجی از شاخص‌های ضریب ناش- ساتکلیف، درصد خطا در دبی اوج، معیار جمعی، ضریب تبیین و ضریب تبیین وزنی استفاده گردید. که برای دوره واسنجی متوسط ضریب ناش- ساتکلیف 665/0 و برای مرحله اعتبارسنجی 797/0 بدست آمد. نتایج ارزیابی مدل KINEROS2، در حوضه آبخیز زیارت نشان می‌دهد که مدل مولفه‌های هیدرولوژیکی را با دقت قابل قبول برآورد می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1654 - بررسی صفات ریختی دانه گرده در پایه های مختلف گونه سفیدپلت در جنگل های غرب مازندران (مطالعه موردی: مرزن آباد و پارک جنگلی نور)
علی شیخ الاسلامی فاطمه باکویی

گونه در معرض انقراض سفید پلت از گونه شاخص و اندمیک در جنگل‌های هیرکانی می‌باشد که متاسفانه به علت عدم مدیریت و حفاظت مناسب در حال انقراض می‌باشد. گونه سفیدپلت جزء ذخایر ژنتیکی ارزشمند جنگل‌های هیرکانی بوده ولی با وجود نادر بودن، بومی بودن، مختص بودن، در معرض تهدید بودن چکیده کامل

گونه در معرض انقراض سفید پلت از گونه شاخص و اندمیک در جنگل‌های هیرکانی می‌باشد که متاسفانه به علت عدم مدیریت و حفاظت مناسب در حال انقراض می‌باشد. گونه سفیدپلت جزء ذخایر ژنتیکی ارزشمند جنگل‌های هیرکانی بوده ولی با وجود نادر بودن، بومی بودن، مختص بودن، در معرض تهدید بودن و نقش آن در حفظ سیمای طبیعی جنگل‌های شمال، اطلاعات کمی از شرایط اکولوژیکی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی این گونه وجود دارد، از انجا که حفظ تنوع ژنتیکی ضامن بقای گونه می‌باشد، مطالعات دانه گرده به عنوان یکی از نشانگرهای در مطالعات ژنتیکی در شناخت تنوع ژنتیکی گونه از اهمیت برخورداراست. در این تحقیق خصوصیات دانه گرده در جمعیت‌های مختلف این گونه در جنگل‌های مرزن آباد و پارک جنگلی نور بررسی گردید. خصوصیات کمی و کیفی دانه‌های گرده به وسیله میکروسکوپ نوری و الکترونی بررسی شد. نتایج نشان دهنده عدم اختلاف معنی دار در خصوصیات دانه گرده و نوع آن در جمعیت‌های مختلف این گونه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1655 - ارزیابی اثرات زهکشی اراضی کشاورزی استان گلستان مبتنی بر استفاده مجدد از زه‌آب کشاورزی
مهدی مردانی فر محمود انصار مرضیه پروار علیرضا دنیائی سیدعرفان حسینی

حفظ منابع آب و خاک در کشور ایران از مهم ترین مسایل در بخش آب و کشاورزی و امنیت غذایی محسوب می گردد. در این پژوهش نتایج حاصل از اجرای آزمایشی طرح زهکشی زیرزمینی در اراضی روستای کریم آباد شهرستان گرگان (ایران) مورد بررسی قرار گرفته است. این پروژه به مساحت 100 هکتار به صور چکیده کامل

حفظ منابع آب و خاک در کشور ایران از مهم ترین مسایل در بخش آب و کشاورزی و امنیت غذایی محسوب می گردد. در این پژوهش نتایج حاصل از اجرای آزمایشی طرح زهکشی زیرزمینی در اراضی روستای کریم آباد شهرستان گرگان (ایران) مورد بررسی قرار گرفته است. این پروژه به مساحت 100 هکتار به صورت زهکشی زیرزمینی با لوله های PVC به قطر 100 میلی متر و با فواصل 50 متر برای زهکش های فرعی و قطر 200 میلی متر برای زهکش های جمع کننده با اتصال از طریق منهول های بتنی به قطر داخلی 800 میلی متر در اراضی مذکور اجرا شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عملکرد محصول گندم، شالی، پنبه و کلزا پس از اجرای طرح به ترتیب 12%، 36%، 28% و 39% رشد داشته اند. علاوه بر آن، با اجرای این طرح با از بین رفتن شرایط مانداب در اراضی کشاورزی، امکان کشت دوم برای کشاورزان فراهم می شود. هم چنین اجرای زهکشی زیرزمینی منجر به افزایش کیفیت زه آب خروجی شده است که متعاقباً امکان استفاده مجدد از زه آب های آبیاری و کاهش استفاده از منابع آب های زیرزمینی و چاه های موجود را فراهم می کند، که این مهم در کاهش تنش آبی نیز بسیار موثر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1656 - ارائه مدل ﺷﺒﻴﻪ‌ﺳﺎز-ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎز آبخوان دشت روانسر-سنجابی با تلفیق مدل GMS و اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزی ﭼﻨﺪﻫﺪﻓﻪ ملهم از بیلیارد
عبدالغفور گری امیرپویا صراف حسن احمدی

در پژوهش حاضر، جهت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ بهره‌برداری از آﺑﺨﻮان دشت روانسر-سنجابی در استان کرمانشاه، از یک مدل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎز-ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎز آب‌زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ استفاده شد. ﻣﺪل ارائه شده ترکیبی از ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزی آﺑﺨﻮانGMS و اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزی ﭼﻨﺪﻫﺪﻓﻪ ملهم از بیلیارد (MOBOA) در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ متل چکیده کامل

در پژوهش حاضر، جهت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ بهره‌برداری از آﺑﺨﻮان دشت روانسر-سنجابی در استان کرمانشاه، از یک مدل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎز-ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎز آب‌زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ استفاده شد. ﻣﺪل ارائه شده ترکیبی از ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزی آﺑﺨﻮانGMS و اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزی ﭼﻨﺪﻫﺪﻓﻪ ملهم از بیلیارد (MOBOA) در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ متلب است. ابتدا، ﻣﺪل ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ آﺑﺨﻮان واﺳﻨﺠﻲ و ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ شد. سپس با ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻧﻤﻮدن ﺳﻪ ﺗﺎﺑﻊ هدف ﻛﻤﺒﻮد ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ، اﻓﺖ تراز آب‌زیرزمینی و ﺷﺎﺧﺺ اﺻﻼح ﺷﺪه ﻛﻤﺒﻮد، ﻣﺪل مذکور ﺑﺮای ﻳﻚ دوره ﻳﻜ‌‌ﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎ ١٢ دوره ﺗﻨﺶ ماهانه اﺟﺮا ﺷﺪ و ﺟﺒﻬﻪ پَرِتو ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ. ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺟﻮابﻫﺎی پَرِتو ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه، ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﻳﺴﺘﺎﺑﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ، ﻣﻘﺪار 7/١1 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ از ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﺒﻮد ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه و ﺷﺎﺧﺺ اﺻﻼحﺷﺪه ﻛﻤﺒﻮد ﺑﺮاﺑﺮ 1٥/17 ﻣﻲﮔﺮدد. ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ استحصال از آب&lrm;زیرزمینی ضروری است ضمن لحاظ نمودن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی مختلف اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ-اﻗﺘﺼﺎدی و حتی ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ، ﺟﻮاب ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮابﻫﺎی ﺑﻬﻴﻨﻪ پَرِتو اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﻣﻘﺎدﻳﺮ استحصال ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺟﻮاب ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد. ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﻣﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ روﻳﻜﺮد اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ آﺑﺨﻮان برخوردار می‌باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1657 - ارزیابی اثربخشی سازه‌های کنترل سیلاب در حوزه آبخیز گلاب‌دره- دربند تهران
بهارک معتمدوزیری هادی کیادلیری ساسان عارفی

حوزه آبخیز گلاب دره-دربند، از حوضه های شمال شهر تهران می باشد که توجه به مدیریت این حوضه ها، به علت اشراف این حوضه‌ها به شهر تهران و احتمال خطر جانی و مالی سیلاب های حاصل از آن‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق، جهت تعیین پاسخ حوزه آبخیز مربوطه در برابر رگبار چکیده کامل

حوزه آبخیز گلاب دره-دربند، از حوضه های شمال شهر تهران می باشد که توجه به مدیریت این حوضه ها، به علت اشراف این حوضه‌ها به شهر تهران و احتمال خطر جانی و مالی سیلاب های حاصل از آن‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق، جهت تعیین پاسخ حوزه آبخیز مربوطه در برابر رگبارهای سیل آسا در قبل و بعد از عملیات آبخیزداری، از نرم افزار HEC–HMS استفاده گردیده است. با مد نظر قرار دادن عدم توانمندی در تعیین رگبارهای منطبق با بازه زمانی قبل و پس از اقدامات آبخیزداری انجام شده در حوزه آبخیز به منظور بررسی مطالعات سیلاب ناشی از رگبارهای واحد، اقدام به بررسی و آنالیز آماری داده های بارش و سیلاب مربوط به ایستگاه های باران سنجی و هیدرومتری واقع در حوضه گلاب دره- دربند گردید و شبیه سازی حوضه در محیط نرم افزار HEC–HMS صورت گرفت تا بتوان پس از شبیه سازی حوضه، سیلاب ناشی از حوضه را در مقابل بارش حداکثر 24ساعته برای دوره برگشت‌های 10، 25 و100، سنجیده و مقایسه نمود. نتایج ارزیابی همزمان بارش و سیلاب در حوزه آبخیز مورد مطالعه، در قبل و بعد از اجرای طرح های آبخیزداری، نشان داد که عملیات آبخیزداری، تأثیری مستقیم در کاهش سیلاب، افزایش نفوذ سیلاب و کنترل آن داشته است و این تأثیر، در سیلاب های با دوره بازگشت بالا، بیشتر بوده است بطوری که. دبی پیک سیلاب و حجم سیلاب در دوره برگشت های 10، 25 و100 ساله، بعد از اجرای طرح‌های آبخیزداری، به ترتیب10، 4/27 و 40 درصد کاهش را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1658 - مقایسه میزان ترسیب کربن در توده های طبیعی سوزنی برگ و پهن برگ (مطالعه موردی: مرزن آباد -چالوس)
علی شیخ الاسلامی نه رمین حسینی

افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار چکیده کامل

افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار ممکن جهت کاهش ‌کربن اتمسفری محسوب می‌گردد این تحقیق در توده‌های سوزنی‌برگ خالص زربین و پهن‌برگ آمیخته در منطقه حسن‌آباد چالوس انجام گرفته و مقدار کربن ترسیب شده در بایومس (برگ و شاخه)، خاک (در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری) و لاشبرگ برآورد گردید. نتایج نشان داد که مقدار ترسیب کربن در هر یک از توده‌های سوزنی‌برگ و پهن‌برگ به ترتیب 184/57 و 222/30 تن در هکتار بود که ارزش اقتصادی آن به ازای هر هکتار به ترتیب 11437 و 60445 دلار محاسبه گردید. مقادیر قطر برابر سینه، ارتفاع، سطح مقطع برابر سینه، حجم تنه، حجم تاج‌پوشش نیز در توده خالص زربین به طور معنی‌داری (p < 0.01) بیشتر از توده‌ پهن‌برگ آمیخته بود. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که نیتروژن و درصد رطوبت اشباع خاک مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر کربن آلی خاک بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1659 - بررسی هیدروژئوشیمی آب های زیرزمینی دشت شیرامین با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی
رضا نوروزی سمیه امامی حامد شیر علی زاده

آب‌های زیرزمینی از منابع مهم بهره‌برداری از آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشند. افزایش مصرف آب ناشی از افزایش جمعیت، باعث کاهش کیفی و کمی آبهای قابل استحصال شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی دقت روش شبکه عصبی مصنوعی پرسپستون چندلایه بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در دشت شی چکیده کامل

آب‌های زیرزمینی از منابع مهم بهره‌برداری از آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشند. افزایش مصرف آب ناشی از افزایش جمعیت، باعث کاهش کیفی و کمی آبهای قابل استحصال شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی دقت روش شبکه عصبی مصنوعی پرسپستون چندلایه بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در دشت شیرامین استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. در مطالعه‌ی حاضر، کیفیت هیدروژئوشیمیایی منابع آب زیرزمینی در دشت شیرامین استان آذربایجان‌شرقی از نظر شرب، کشاورزی و صنعت با استانداردهای ویلکاکس و شولر مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه مدل سازی پارامترهای کیفی (TDS)، (EC) و (SAR) آب زیرزمینی با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی انجام شد. با توجه به شاخص‌های کیفی Willcox و Schueller آب‌های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی در حد متوسط بوده و از نظر شرب نامطبوع و غیر قابل شرب می‌باشند. اکثر نمونه‌ها در کلاس c3s1 و در رده آب‌های متوسط قرار می-گیرند. نتایج حاصل حاکی از توانمندی قابل قبول و نتایج رضایت‌بخش مدل شبکه عصبی در پیش‌بینی کیفیت آب-های زیرزمینی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1660 - ارزیابی شاخص فقرآب در قسمتی از حوضه آبریز رودخانه کارون
محمدرضا گودرزی فائزه منکاوی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تنش آبی در قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ برای تحلیل وضعیت آبی منطقه انجام گرفته است. به این منظور، بعد از جمع آوری داده ها مقدار شاخص فقر آب با توجه به معیارهای منابع، دسترسی، مصارف، محیط زیست و ظرفیت اجتماعی- اقتصادی برای قسمت بالا چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی تنش آبی در قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ برای تحلیل وضعیت آبی منطقه انجام گرفته است. به این منظور، بعد از جمع آوری داده ها مقدار شاخص فقر آب با توجه به معیارهای منابع، دسترسی، مصارف، محیط زیست و ظرفیت اجتماعی- اقتصادی برای قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ محاسبه شد. پس از محاسبه هر یک از معیارهای شاخص فقر آب می‌توان بیان کرد که محدوده تغییرات معیارهای شاخص فقر آب در حوضه مورد مطالعه بین6/6 تا 2/18 می-باشد که کمترین امتیاز 6/6 مربوط به محیط زیست و بیشترین امتیاز 2/18 مربوط به دسترسی است، هرچه امتیاز کسب شده از هر یک از معیارها بیشتر باشد بیان کننده وضعیت بهتر آن معیار است که در نتیجه باعث افزایش مقدار شاخص فقر آب شده و نهایتاً نشان دهنده این است که فقر آب در آن حوضه کمتر می-باشد. به طور کلی مقدار شاخص فقر آب برای حوضه آبریز مورد مطالعه 65/67 به دست آمد که بر اساس طبقه‌بندی مرکز اکولوژیکی و هیدرولوژیکی والینگفورد از لحاظ فقر آبی در محدوده فقر آبی کم تا متوسط می‌باشد. با توجه به بررسی‌های انجام گرفته شاخص فقر آب را می‌توان به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت منابع آب و برنامه جامع استفاده از آب برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1661 - تأثیراجرای عملیات بیومکانیکی بر پوشش گیاهی مراتع (مطالعه موردی : مراتع شهرستان ابرکوه استان یزد)
سعیده صدقی

اجرای عملیات ذخیره نزولات از مهمترین روش های اصلاح و احیاء پوشش گیاهی مراتع محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ذخیره نزولات بر فاکتورهای پوشش گیاهی مراتع قشلاقی شهرستان ابرکوه استان یزد انجام شد. موفقیت عملیات بیومکانیک از طریق اندازه گیری و آنالیز آماری فاکتور چکیده کامل

اجرای عملیات ذخیره نزولات از مهمترین روش های اصلاح و احیاء پوشش گیاهی مراتع محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ذخیره نزولات بر فاکتورهای پوشش گیاهی مراتع قشلاقی شهرستان ابرکوه استان یزد انجام شد. موفقیت عملیات بیومکانیک از طریق اندازه گیری و آنالیز آماری فاکتورهای پوشش گیاهی شامل درصد تاج پوشش، تولید، زادآوری و تراکم در چهار تیمار شاهد، پیتینگ، کنتورفارو و چاله های هلالی آبگیر مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری به روش تصادفی - سیستماتیک و با استقرار ترانسکت و پلات صورت گرفت. داده ها به روش آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که فاکتورهای مورد بررسی در سطح آماری یک درصد (P<0.01) دارای اختلاف معنی داری بودند. به گونه ای که میزان درصد تاج پوشش، تولید، تراکم و زادآوری گونه های گیاهی در روش هلالی آبگیر به ترتیب با 5/8، 25/39، 6/6 و 9/3 بیشترین مقدار را در مقایسه با دو روش دیگر داشت و این فاکتورها در روش های کنتور فارو و پیتینگ اختلاف معنی داری با شاهد نشان ندادند. نتایج این تحقیق نشان داد که احداث هلالی های آبگیر نسبت به روش های کنتور فارو و پیتینگ تأثیر بیشتری در افزایش پوشش گیاهی منطقه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1662 - ارزیابی عملکرد مدل‌های BNU-ESM ﻭ MIROC-ESM در گرمایش جهانی با نگرشی ﺑﺮ فراسنج‌های اقلیمی و خشکسالی‌های آینده (مطالعه موردی :حوضه آبریز گرگان‌رود، استان گلستان)
علیرضا دنیائی

ﺩﺭ پژوهش ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﻗﻠﻴﻢ ﺑﺮ فراسنج‌های اقلیمی نظیر ﺩﻣﺎ، ﺑﺎﺭﺵ ﻭ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲﻫﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﺭ حوضه آبریز گرگان‌رود با استفاده ﺯ ﺧﺮﻭﺟﻲ ﺩﻭ ﻣﺪﻝ ﮔﺮﺩﺵ عمومی MIROC-ESM ﻭ BNU-ESM ﺗﺤﺖ ﺳﻪ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮ RCP 2.6، RCP4.5 ﻭ RCP8.5 ﺑﺮﺍی ﺩﻭ دوره آینده نزدیک 2025 ﺗﺎ 2060 ﻭ دور 2061 ﺗﺎ 2095 مورد ارزی چکیده کامل

ﺩﺭ پژوهش ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﻗﻠﻴﻢ ﺑﺮ فراسنج‌های اقلیمی نظیر ﺩﻣﺎ، ﺑﺎﺭﺵ ﻭ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲﻫﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﺭ حوضه آبریز گرگان‌رود با استفاده ﺯ ﺧﺮﻭﺟﻲ ﺩﻭ ﻣﺪﻝ ﮔﺮﺩﺵ عمومی MIROC-ESM ﻭ BNU-ESM ﺗﺤﺖ ﺳﻪ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮ RCP 2.6، RCP4.5 ﻭ RCP8.5 ﺑﺮﺍی ﺩﻭ دوره آینده نزدیک 2025 ﺗﺎ 2060 ﻭ دور 2061 ﺗﺎ 2095 مورد ارزیابی قرار گرفت، به‌گونه‌ایکه ﺧﺮﻭﺟﻲ ﻣﺪﻝ MIROC-ESM ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﻝ SDSM ﻭ ﺧﺮﻭﺟﻲ ﻣﺪﻝ BNU-ESM ﺗﻮﺳﻂ ﺭﻭﺵ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺭﻳﺰﻣﻘﻴﺎﺱ ﮔﺮﺩﻳﺪ و ﺍﺯ ﺷﺎﺧﺺ‌ﻫﺎی ﺁﻣﺎﺭی R2، RMSE ﻭ NSE ﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ عملکرد دو ﺭﻭﺵ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ. جهت ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ نیز، ﺍﺯ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺎﺭﺵ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ (SPI) ﻃﻲ دوره ﮔﺬﺷﺘﻪ (1961 ﺗﺎ 2020) ﻭ ﺩﻭ دوره آینده ﺩﺭ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺯﻣﺎﻧﻲ سالانه ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ گردید. نتایج نشان داد که ﻣﺪﻝ SDSM ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﺩﻭ فراسنج ﺩﻣﺎ ﻭ ﺑﺎﺭﺵ، ﺩﺍﺭﺍی ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ می‌باشد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺩﻣﺎ ﻭ ﺑﺎﺭﺵ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ دوره آینده نزدیک و دور نشان از تاثیر گرمایش جهانی بر اقلیم آینده حوضه آبریز گرگان‌رود داشته؛ به‌گونه‌ایکه ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺪﻝ، ﺩﻣﺎی ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻭ ﺑﺎﺭﺵ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﻻﻧﻪ کاهشی پیش‌بینی ﻣﻲشود. ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ SPI ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺪﻝ MIROC-ESM ﻭ BNU-ESM ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ دوره آینده نزدیک و دور ﺗﺤﺖ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دوره ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ ﻫﻮﺍﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. نتایج حاصل از ﻣﺪﻝهای ﮔﺮﺩﺵ عمومی جو نشان داد که ﻣﺪﻝ MIROC-ESM ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﺎﺭﺵ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﻣﺎ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺳﺎﻝ ﺑﺎ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺪﻝ BNU-ESM برآورد ﻣﻲنماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1663 - مقایسه کارایی برخی مدل‌های نفوذ آب به خاک بر اساس داده‌های حاصل از استوانه‌های مضاعف در کاربری‌‌های مختلف اراضی‌(مطالعه موردی: حوزه آبخیز میخساز)
راضیه کجوری محمدرضا جوادی

فرآیند نفوذ آب به خاک نقش بسیار مهمی در چرخه آبی در طبیعت دارد. اهمیت این پدیده منجر به تمرکز مطالعه محققین زیادی در این رابطه شده است تا اینکه بتوانند از طریق ارائه مدلی مناسب اقدام به برآورد آن نمایند. ازآنجا که انجام مطالعات نفوذ در عرصه، هزینه‌بر و مستلزم صرف زمان ز چکیده کامل

فرآیند نفوذ آب به خاک نقش بسیار مهمی در چرخه آبی در طبیعت دارد. اهمیت این پدیده منجر به تمرکز مطالعه محققین زیادی در این رابطه شده است تا اینکه بتوانند از طریق ارائه مدلی مناسب اقدام به برآورد آن نمایند. ازآنجا که انجام مطالعات نفوذ در عرصه، هزینه‌بر و مستلزم صرف زمان زیاد است، لذا از مدل‌های مختلف، جهت برآورد مقدار نفوذ استفاده می‌گردد که هر یک از این مدل‌ها در شرایط خاص، برازش مناسبی را با داده‌های تجربی از خود نشان می‌دهند. در پژوهش حاضر، ابتدا با استفاده از روش استوانه‌های مضاعف در کاربری‌های جنگلی، مرتعی و زراعی اقدام به ‌اندازه‌گیری نفوذ در حوزه آبخیز میخساز شد. سپس داده‌های مقادیر نفوذ حاصل از مدل‌های کوستیاکوف، هورتون، گرین-آمپت، سازمان حفاظت خاک آمریکا و فلیپ با استفاده از ضریب کفایت ناش-ساتکلیف، ضریب تبیین و معیار میانگین خطا به منظور تشخیص مناسب‌ترین مدل برآورد نفوذ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کاربری زراعی؛ مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا(با میانگین 890/0=2R و 8/1=ME و 805/0=NSE)، در کاربری‌ مرتعی؛ مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا(با میانگین 927/0=2R و 837/0=ME و 936/0=NSE) و در کاربری جنگلی مدل فلیپ(با میانگین 991/0=2R و 946/0=ME و 893/0=NSE) به‌عنوان مناسب‌ترین مدل در تعیین برآورد مقادیر نفوذ معرفی گردیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1664 - بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی حوزه آبخیز گلندرود شهرستان نور
خدیجه مهدوی مریم کاویان پور مائده یوسفیان محمد مهدوی

اتنوبوتانی به مطالعه علمی روابط بین مردم و گیاهان پیرامون با تمرکز بر دانش سنتی بومی و محلی هر منطقه می پردازد. هدف از این مطالعه، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی مردمان محلی حوزه آبخیز گلندرود شهرستان نور بوده است. در ابتدا، اطلاعات افراد بومی در زمینه کاربرد گیاهان دار چکیده کامل

اتنوبوتانی به مطالعه علمی روابط بین مردم و گیاهان پیرامون با تمرکز بر دانش سنتی بومی و محلی هر منطقه می پردازد. هدف از این مطالعه، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی مردمان محلی حوزه آبخیز گلندرود شهرستان نور بوده است. در ابتدا، اطلاعات افراد بومی در زمینه کاربرد گیاهان دارویی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و در فرم های مورد نظر یادداشت شد. در این حوزه 30 گونه دارویی مهم و پرکاربرد توسط اهالی منطقه مورد شناسایی قرار گرفته است. به طوری که بیشترین تعداد گونه های گیاهی دارویی و خوراکی منطقه مربوط به تیره های Asteraceae و Labiate می باشد. بیشترین استفاده از گونه های گیاهی در منطقه مورد مطالعه در جهت رفع سرماخوردگی و بیماری های مربوط به دستگاه گوارش گزارش شده است. بیشترین اندام های گیاهی مورد استفاده در وهله اول برگ و در مرحله بعدی میوه یا دانه آن ها می باشد. همچنین نتایج به دست آمده از گزارشات محلی نشان داد که بیشترین نحوه آماده سازی گونه های گیاهی توسط مردم محلی به صورت جوشانده و دمنوش و در مرحله بعد به صورت تازه و یا پودر شده می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1665 - شناسایی و تعیین پراکنش گیاهان مورد استفاده زنبور‏عسل در حوزه آبخیز گله‌دار (استان فارس)
عبدالحمید کریمی حسن نظریان عفت جعفری احمد حاتمی

پرورش دهندگان زنبورعسل علاوه بر آگاهی از بیولوژی زنبورعسل، نیازمند شناسایی گونه های گیاهی و همچنین نوع و مقدار شهد و گرده و طول دوره گل‌دهی گیاهان هستند. با استفاده از این اطلاعات و با توجه به شرایط آب وهوایی مناطق مختلف می‌توان در استفاده بهینه از منابع غذایی مختلف در چکیده کامل

پرورش دهندگان زنبورعسل علاوه بر آگاهی از بیولوژی زنبورعسل، نیازمند شناسایی گونه های گیاهی و همچنین نوع و مقدار شهد و گرده و طول دوره گل‌دهی گیاهان هستند. با استفاده از این اطلاعات و با توجه به شرایط آب وهوایی مناطق مختلف می‌توان در استفاده بهینه از منابع غذایی مختلف در تغذیه زنبورعسل و اقتصادی‌تر نمودن این فعالیت، گام اساسی برداشت. این تحقیق در حوزه آبخیز گله دار به منظورشناسایی و تعیین گونه های گیاهی مورد استفاده زنبور عسل در هر منطقه و تعیین زمان مناسب جهت استقرار کندوها بر اساس زمان گلدهی گیاهان انجام گرفت. حوزه آبخیز گله‌دار با مساحت 52250 هکتار، حداقل ارتفاع 480 متر و حداکثر ارتفاع 1600 متر از سطح دریا در جنوب استان فارس واقع شده‌است. در این مطالعه ابتدا با استفاده از نقشه توپوگرافی و عکس هوایی، تیپ‌بندی اولیه گیاهان منطقه انجام شد. پس از شناسایی گیاهان مورد استفاده زنبورعسل، تراکم و درصد تاج پوشش این گیاهان در مکان های این حوزه تعیین گردید، علاوه بر این شش تیپ‌ گیاهی غالب در این مناطق مشخص شد. بررسی داده‌ها نشان داد که جنس های گیاهی Veronica Calendula، Plantago وSilene ، بالاترین درصد تراکم نسبی فرم رویشی علفی، Astragalusfasiculifolius، Convolvulus acanthocladus و Platychaete aucheri بالاترین درصد تراکم نسبی فرم رویشی بوته‌ای و Ziziphus spina-christii و Amygdalus eburnea بالاترین درصد تاج پوشش فرم رویشی درختی و درختچه‌ای مورد استفاده زنبور عسل را داشته‌اند و بازه زمانی غالب گلدهی تیپ‌های گیاهی مورد استفاده زنبورعسل در مکان های مورد مطالعه از اواسط اسفند تا اواخر اردیبهشت است. لذا این دوره با توجه به گلدهی مناسب گیاهان شناسایی شده مورد استفاده زنبور عسل در منطقه، مناسب‌ترین زمان برای استفاده زنبورداران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1666 - بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تکنیک‌های GIS و RS و ارزیابی اقتصادی آن در مقایسه با تغییرات هدررفت خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد آزاد)
معروف امامقلی کاکا شاهدی محمد حسین فرهودی خه بات خسروی

این مطالعه با هدف ارزیابی تغییرات درصد پوشش و کاربری اراضی در فاصله زمانی سال های 1987 تا 2006 در حوزه آبخیز سد آزاد استان کردستان انجام شد. برای این منظور در ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره Landsat، نقشه درصد پوشش گیاهی تهیه و با اصلاح خطای ژئومتری، رادیومتری و اختل چکیده کامل

این مطالعه با هدف ارزیابی تغییرات درصد پوشش و کاربری اراضی در فاصله زمانی سال های 1987 تا 2006 در حوزه آبخیز سد آزاد استان کردستان انجام شد. برای این منظور در ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره Landsat، نقشه درصد پوشش گیاهی تهیه و با اصلاح خطای ژئومتری، رادیومتری و اختلاف فصل تصویر برداری، بهترین ترکیب باندی انتخاب و نقشه کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال تشابه و طبقه بندی نظارت شده تهیه شد. صحت نقشه های تولیدی با آزمون صحت کلی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد که اراضی آبی از 33/14% به 70/13%، دیمزارها از 43/15% به 63/26% و مراتع ضعیف از 37/24% به 17/42% افزایش داشته اند و در مقابل مراتع متوسط حوزه از 57/28% به 83/14% و مراتع خوب با پوشش درختچه ای از 30/17% به 64/2% کاهش یافته اند. صحت طبقه بندی در طبقه اراضی آبی، طبقه دیمزار، مراتع ضعیف، متوسط و خوب به ترتیب 66%، 74%، 82%، 76% و 84% تعیین گردید. سپس با استفاده از مدل EPM میزان هدررفت و تولید رسوب برای حوزه برآورد شد که برای سال 1987 میزان تولید رسوب 7/8 متر مکعب در هکتار در سال و برای سال 2006 این میزان به 2/10 متر مکعب در هکتار در سال افزایش یافته است. در نهایت، برآورد اقتصادی این تغییرات، حاکی از متضرر شدن 10 میلیارد ریالی آبخیز نشینان و متعاقب آن هدررفت خاک در حوزه آبخیز مورد مطالعه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1667 - اولویت‌بندی حوزه‌های آبخیز بر مبنای وضعیت فرسایش با استفاده از مدل‌های تجربی EPM وMPSIAC (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ارو)
رضا بیات مریم رستمی

بررسی و اولویت بندی مناطق مختلف بر اساس میزان فرسایش و رسوبدهی، می تواند منجر به تولید اطلاعات ارزشمندی برای عملی کردن طرح‌های جامع آبخیزداری، حفاظت خاک و کاهش خسارات انواع فرسایش در مناطق مورد مطالعه شود. پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو مدلEPM و MPSIAC در برآورد فرسایش و چکیده کامل

بررسی و اولویت بندی مناطق مختلف بر اساس میزان فرسایش و رسوبدهی، می تواند منجر به تولید اطلاعات ارزشمندی برای عملی کردن طرح‌های جامع آبخیزداری، حفاظت خاک و کاهش خسارات انواع فرسایش در مناطق مورد مطالعه شود. پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو مدلEPM و MPSIAC در برآورد فرسایش و رسوب و اولویت بندی واحدهای هیدرولوژیک موجود در حوزه آبخیز ارو واقع در استان تهران انجام شد. بخشی از اطلاعات مورد نیاز این پژوهش در زمینه ویژگی های طبیعی حوضه مذکور، از طریق مطالعات جامع آبخیزداری حوزه آبخیز حبله رود تامین و بخشی دیگر با کمک مطالعات صحرایی تهیه شد. با محاسبه فاکتورهای مورد نیاز در دو مدل EPM و MPSIAC میزان فرسایش با استفاده از این دو مدل برای تمامی واحدهای هیدرولوژیک موجود در این حوضه برآورد و بر اساس شدت رسوبدهی و فرسایش خاک در هر زیرحوضه، مقایسه و اولویت بندی انجام شد. در مدل MPSIAC میزان فرسایش ویژه 451 و رسوب ویژه 233 متر مکعب بر کیلومتر مربع در سال برآورد گردید. این در حالی است که میزان فرسایش و رسوب ویژه کل حوزه آبخیز در مدلEPM به ترتیب 378 و 200 متر مکعب بر کیلومتر مربع برآورد شد. از نظر توزیع مکانی، بیشترین سطح در مدل های مذکور به طبقه متوسط فرسایش و رسوب اختصاص داشت. نتایج نشان داد که در بیشتر طبقات فرسایش، مدلEPM و MPSIAC با هم انطباق خوبی ندارند. اولویت بندی واحدهای هیدرولوژیک موجود در این حوضه نشان داد که در مدل EPM واحد A4 و در مدل MPSIAC واحد A-1-4-3 بیش ترین میزان فرسایش و رسوبدهی ویژه را به خود اختصاص می دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1668 - برآورد میزان فرسایش آبی در منطقه علاء سمنان با استفاده از روش PSIAC
ناهید علی پور فاطمه فرزانه پی علی ترابی سمیرا بخشی نیا طیبه مصباح زاده سوسن سلاجقه

فرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز، امروزه به یکی از معضلات مهم زیست محیطی تبدیل شده است، بنابراین جلوگیری از بروز آن ها از مهم ترین عوامل حفاظت از منابع طبیعی به شمار می رود. این پژوهش به منظور برآورد میزان فرسایش آبی با استفاده از روش PSIAC در منطقه علاء سمنان چکیده کامل

فرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز، امروزه به یکی از معضلات مهم زیست محیطی تبدیل شده است، بنابراین جلوگیری از بروز آن ها از مهم ترین عوامل حفاظت از منابع طبیعی به شمار می رود. این پژوهش به منظور برآورد میزان فرسایش آبی با استفاده از روش PSIAC در منطقه علاء سمنان انجام گرفت. روش پسیاک تاثیر نه عامل مهم در فرایند فرسایش آبی را بررسی می کند که این عوامل در هر یک از واحدهای کاری منطقه مطالعاتی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که واحد کاری آبراهه با مساحت 278 هکتار و با کسب امتیاز 91 بیشترین تاثیر را در فرایند فرسایش آبی داشت و از نظر فرسایش پذیری در کلاس زیاد قرار گرفت. سایر واحدهای کاری شامل اراضی رسی همراه با کلوتک با امتیاز 48، اراضی لخت و بدون پوشش با امتیاز 45، جلگه رسی همراه با املاح با امتیاز 45، اراضی مارنی بدون پوشش گیاهی با امتیاز 24، مناطق مسکونی با امتیاز 23، اراضی تاغ کاری شده با امتیاز 22، تپه های ماسه ای تاغ کاری شده با امتیاز 16 و اراضی کشاورزی با امتیاز 15 در کلاس فرسایش پذیری کم تا ناچیز قرار گرفتند. به طور کلی با توجه به کل امتیازات بدست آمده از هر یک از واحدهای کاری که 57/30 می‌باشد، منطقه مورد بررسی در کلاس فرسایش پذیری کم قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1669 - بررسی تاثیرافزایش جمعیت بر میزان تغییر کاربری اراضی (مطالعه موردی حوزه آبخیز واز شهرستان نور )
شعبانعلی غلامی محمود حبیب نژاد روشن مصطفی نوری پور

در تحقیق حاضر اثر افزایش جمعیت بر تغییر کاربری اراضی در حوزه آبخیز واز مورد بررسی قرار گرفت. حوزه آبخیز واز با مساحتی بالغ بر14102 هکتار در محدوده دهستان ناتل رستاق از بخش چمستان شهرستان نور واقع شده است.جهت انجام پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است، و اطلاعات مو چکیده کامل

در تحقیق حاضر اثر افزایش جمعیت بر تغییر کاربری اراضی در حوزه آبخیز واز مورد بررسی قرار گرفت. حوزه آبخیز واز با مساحتی بالغ بر14102 هکتار در محدوده دهستان ناتل رستاق از بخش چمستان شهرستان نور واقع شده است.جهت انجام پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است، و اطلاعات مورد نیاز از روش اسنادی و روش میدانی یا پیمایش زمانی جمع آوری ،ودر نرم افزار Excel به عنوان بانک اطلاعاتی ذخیره شده، و سپس برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS16 استفاده گردید. برای مقایسه داده هااز آزمون های پارامتریک T-Test ، NOVAs. و برای رسم نمودارها با استفاده از نرم افزار2007 Excel استفادهگردید..در بررسی روند تغییرات کاربری های مختلف در،سه دوره مختلف از سالهای 45 تا 71 و تا81، با استفاده از عکس های هوایی و با مقیاس 1:25000 انجام شده است. سطح هر یک از واحد های کاربری با استفاده از نرم افزار GIS در دوره های مختلف تعین گردید.نتایج تجزیه واریانس، اثرات افزایش جمعیت بر روی سطح حوزه برای کاربری های مختلف مثبت نشان داده شده است. همان طور که نتایج آزمون نشان داد افزایش جمعیت بر کلیه کاربری ها در سطح95 درصد تغییر معنی داری داشته است. با توجه به شتاب افزایش جمعیت وشرایط مناسب آب و هوایی منطقه، مهاجرت افراد غیر بومی جهت احداث ویلا بشتر گردیده و در نتیجه عدم موفقیت برخی از طرح های مرتبط با بخش جنگل، ما شاهدکاهش سطح جنگل در دهه اخیر بوده ایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1670 - پهنه بندی خطر زمین لغزش های کم عمق با استفاده از روش های آماری دو متغیره و GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گلندرود
علی گیلانی پور صدرالدین متولی

امروزه زمین لغزشها بعنوان یک تهدید برای اکوسیستم های خشکی و ساکنان موجود در آن مبدل شده است که در منطقه مورد مطالعه بطور محسوسی مشاهده می شود. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به مهمترین علل وقوع زمین لغزش های کم عمق در ارتفاعات شمالی البرز (شهرستان نور) است. ابتدا نقاط لغزشی چکیده کامل

امروزه زمین لغزشها بعنوان یک تهدید برای اکوسیستم های خشکی و ساکنان موجود در آن مبدل شده است که در منطقه مورد مطالعه بطور محسوسی مشاهده می شود. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به مهمترین علل وقوع زمین لغزش های کم عمق در ارتفاعات شمالی البرز (شهرستان نور) است. ابتدا نقاط لغزشی با استفاده بازدیدهای میدانی مشخص و متعاقب آن نقشه پراکنش زمین لغزش منطقه تهیه گردید. سپس هر یک از عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه در 15 لایه اطلاعاتی شامل عوامل ژئومورفولوژیک و عوامل خاکی در محیط نرم افزار Arc GIS9.3 رقومی گردید. جهت تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش از 3 مدل شاخص لغزش، نسبت فراوانی و فاکتور اطمینان استفاده گردید. به منظور ارزیابی مدل از روش منحنی ROC استفاده شد. نتایج بررسی عوامل ایجاد لغزش های کم عمق در این منطقه نشان داد عوامل مربوط به هیدرولوژی خاک نظیر رطوبت خاک، نفوذپذیری خاک و بافت خاک، بیشترین ارتباط را در وقوع این نوع لغزش ها دارند. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که نقشه پهنه بندی زمین لغزش با مدل نسبت فراوانی دارای بیشترین دقت و صحت در منطقه مورد مطالعه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1671 - تأثیر ویژگی‌های اجتماعی بهره‌برداران بر مشارکت آن‌ها در تعاونی‌های آبخیزداری (مطالعه موردی: تعاونی‌آبخیزداری حوزه آبخیز سقزچی‌چای استان اردبیل)
اردوان قربانی امیرحسین کاویانپور روح الله دبیری

جهت جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز برای شرکت در برنامه های آبخیزداری، عوامل تأثیر گذار باید مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق ویژگیهای فردی- حرفه ای و آموزشی- ترویجیروستائیان عضو تعاونی آبخیزداری حوزه آبخیز سقزچی چای (استان اردبیل) و تأثیر این عوامل بر مشارکت آن ها در چکیده کامل

جهت جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز برای شرکت در برنامه های آبخیزداری، عوامل تأثیر گذار باید مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق ویژگیهای فردی- حرفه ای و آموزشی- ترویجیروستائیان عضو تعاونی آبخیزداری حوزه آبخیز سقزچی چای (استان اردبیل) و تأثیر این عوامل بر مشارکت آن ها در تعاونی های آبخیزداری بررسی شده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام و پرسشنامه ای جهت گردآوری داده ها تهیه شد. جامعه آماری شامل بهره برداران عضو تعاونی آبخیزداری روستاهای سوها، سقزچی، حور، تفیه و رز به تعداد 115 نفر بوده اند که در داخل حوزه آبخیز سقزچی چای ساکن هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج بدست آمده از توصیف ویژگی های فردی و حرفه ای بهره برداران حوزه آبخیز سقزچی چای عضو تعاونی های آبخیزداری شامل: سن، شغل اصلی، میزان تحصیلات، نوع حرفه در روستا، میزان مهارت و ... نشان داد، اولاً تنها افراد سالخورده و با سواد کم، کشاورز و دامدار و با مهارت متوسط هستند که بیشترین تمایل را برای مشارکت در تعاونی آبخیزداری نشان داده اند. جوانان تحصیل کرده باور مناسبی نسبت به موفقیّت تعاونی های آبخیزداری ندارند و بیشتر تمایل به مهاجرت و کمتر دلبستگی به ماندن در روستا و انجام فعالیت های مختلف در قالب تعاونی ها را از خود نشان داده اند. دیدگاه بهره برداران نسبت به مشارکت در کلاس های آموزشی برای افزایش مشارکت قابل توجه بوده و درخواست برگزاری کلاس های آموزشی دارند. همچنین با توجه به معنی داری ضریب مقایسه من- ویتنی در سطح 01/0=α، اعضاء آشنا با مفهوم قرق و آشنا با شرکت های تعاونی روستایی، بیشترین مشارکت را در تعاونی آبخیزداری داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1672 - ارائه طرح جامع ساماندهی و بهسازی رودخانه کشف رود
وحید یزدانی حسین علیمیرزایی

چکیده شناخت رفتاری رودخانه و انجام فعالیتهای سازگار با طبیعت آن و اقدامات مهندسی مناسب همواره دغدغه مهندسین درگیر در این رشته بوده است. هدف اصلی این مقاله ارائه طرح جامع ساماندهی رودخانه کشف رود مشهد حد فاصل تصفیه خانه پرکندآباد تا تصفیه خانه اولنگ بدلیل اهمیت بسزای ا چکیده کامل

چکیده شناخت رفتاری رودخانه و انجام فعالیتهای سازگار با طبیعت آن و اقدامات مهندسی مناسب همواره دغدغه مهندسین درگیر در این رشته بوده است. هدف اصلی این مقاله ارائه طرح جامع ساماندهی رودخانه کشف رود مشهد حد فاصل تصفیه خانه پرکندآباد تا تصفیه خانه اولنگ بدلیل اهمیت بسزای این رودخانه در این بازه می باشد. جهت افزایش صحت و دقت داده ها در انجام مطالعات از تکنولوژی GIS و نرم افزارهای رقومی بهره گرفته شده است، بطوریکه پارامترهای فیزیوگرافیک با استفاده از لایه های رقومی با دقت 250000: 1 در نرم‌افزارهای ArcGIS و ArcView مورد تجزیه و تحلیل و برآورد قرار گرفت. در حد فاصل تصفیه خانه پرکند آباد تا انتهای محدوده مطالعاتی به دلیل مساعد بودن جمیع شرایط جهت کشاورزی و برداشت محصولات جالیزی، زمینهای اطراف رودخانه از ارزش ویژه ای برخوردار هستند و به همین دلیل پیشروی های آشکاری به بستر و حریم رودخانه مشهود است. بر اساس نتایج بدست آمده ارتفاع دیوار سپری در بالادست 1.75RS و برابر با 5/3 متر و ارتفاع دیوار سپری پایین دست 2RS و برابر با 4 متر بدست آمده است. با توجه به ملاحظات سازه ای در افزایش لنگرهای انتهایی حوضچه آرامش با افزایش عمق سپری، ارتفاع سپری بتنی 5/1 در نظر گرفته شده است و دیوار سپری سنگ و ملاتی به ارتفاع 5/2 متر در انتهای سپری بتنی طراحی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار سرعت جریان در دبی 25 ساله در رودخانه کشف رود برابر 6/2 متر در ثانیه می باشد. در طول رودخانه کشف رود براساس ارتفاع تراس های شکل گرفته در حاشیه رودخانه و مطالعات فرسایش صورت گرفته در رودخانه 4 کلاس فرسایشی تشخیص داده شد. مناطقی از رودخانه که آثار فرسایش کناری رودخانه ای در آن محل بیش از 50 درصد می باشد به عنوان مناطق مناسب جهت اجرای ژئوتکستایل پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1673 - بررسی روند شوری خاک در دشت کاشان
مرتضی ابطحی

دشت کاشان از جمله مناطقی است که به جهت واقع شدن در حوزه آبخیز مرکزی و شرایط اقلیمی نامناسب، از پتانسیل تولیدی بسیار پائین برخوردار است. بهره برداری بی‌رویه از منابع طبیعی بخصوص در سال‌های اخیر باعث افزایش تخریب خاک و گسترش بیابان شده است. در این تحقیق عوامل موثر بر گستر چکیده کامل

دشت کاشان از جمله مناطقی است که به جهت واقع شدن در حوزه آبخیز مرکزی و شرایط اقلیمی نامناسب، از پتانسیل تولیدی بسیار پائین برخوردار است. بهره برداری بی‌رویه از منابع طبیعی بخصوص در سال‌های اخیر باعث افزایش تخریب خاک و گسترش بیابان شده است. در این تحقیق عوامل موثر بر گسترش این فرایند نامطلوب که در آن منابع آب و خاکی از جایگاه ویژه ای برخوردارند، مورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات شوری خاک در گستره دشت کاشان با حفر 8 نیمرخ با عمق متوسط 5/1 متر طی 5 سال (1386-1382) بررسی گردید. این عرصه ها با در نظر گرفتن پراکنش و نوع کشت و آبیاری انتخاب گردیدند بطوری که خصوصیات اصلی آب و خاک کل دشت کاشان را عرضه نمایند. نمونه های آب و خاک از هر افق خاک در پایان سال زراعی در اواخر شهریور ماه برداشت و در آزمایشگاه مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند تغییرات شوری در 3 عرصه افزایشی، 2 عرصه ثابت و 3 عرصه دیگر کاهشی است. اگر به طور متوسط هر عرصه مبین خصوصیات 5/12 درصد کل دشت باشد، افزایش شوری و تخریب خاک در 5/37 درصد مساحت دشت کاشان در حال رخ دادن است. بیشترین هدایت الکتریکی خاک و آب به ترتیب معادل 1/30 و 73/17 دسی زیمنس بر متر در عرصه صالح آباد و کمترین آن معادل 7/2 و 98/2 دسی زیمنس بر متر در عرصه محمدیه مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1674 - مقایسه روان آب و غلظت رسوب معلق در واحدهای کاری مختلف در حوزه آبخیز لاویج
محمدرضا جوادی طبالوندانی شعبانعلی غلامی جعفر دستورانی

در تحقیق حاضر میزان تولید روان آب و رسوب حاصل از بارندگی ایجاد شده از دستگاه باران ساز (با شدت 52 میلیمتر در ساعت و با دوره بازگشت 20 ساله) در حوزه آبخیز لاویج مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور پس از تهیه نقشه های طبقات شیب، لیتولوژی، ژئومرفولوژی و کاربری اراضی- نقش چکیده کامل

در تحقیق حاضر میزان تولید روان آب و رسوب حاصل از بارندگی ایجاد شده از دستگاه باران ساز (با شدت 52 میلیمتر در ساعت و با دوره بازگشت 20 ساله) در حوزه آبخیز لاویج مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور پس از تهیه نقشه های طبقات شیب، لیتولوژی، ژئومرفولوژی و کاربری اراضی- نقشه واحدهای کاری بدست آمد و در هر واحد کاری به تعداد3 نمونه خاک و سه نمونه از روان آبو رسوب بدست آمد و تجزیه تحلیل های آزمایشگاهی انجام شد. نتایج نشان داد که حداکثر مقدارروان آبدرواحد کاری شماره 15 با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 15 تا 30 درصد و حداکثر مقدار رسوب در واحد کاری شماره 10 با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 15 تا 30 و سازند شمشک بوقوع پیوسته است. همچنین کمترین مقدار روان آبو رسوب در واحدکاری شماره یک با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 12 تا 15 درصد و سازند الیکا ایجاد گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1675 - ارزیابی پتانسیل آب دریای خزر به منظور استفاده در نهالستان های جنگلی شمال کشور (مطالعه موردی: داغداغان، زبان‌گنجشک, کاج سیاه, گلابی وحشی, زیتون, بلوط و اکالیپتوس)
مهرداد زرافشار علی ستاریان بهرام ناصری بنت الهدی اسفندیاری پیمان اشکاوند

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1676 - مطالعه فلوریستیک منطقه وارک خرم‌آباد (استان لرستان)
فاطمه پورفلاحی غلامحسن ویسکرمی

چکیده منطقه وارک با مساحت 2000 هکتار در جنوب‌غربی خرم‌آباد واقع شده است. حداقل ارتفاع 1190 متر و حداکثر ارتفاع 1990 متر از سطح دریا می باشد. مطالعات انجام شده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 49 خانواده، 156 سرده و 254 گونه گیاهی وجود دارد. از مهم ترین خانواده های منطق چکیده کامل

چکیده منطقه وارک با مساحت 2000 هکتار در جنوب‌غربی خرم‌آباد واقع شده است. حداقل ارتفاع 1190 متر و حداکثر ارتفاع 1990 متر از سطح دریا می باشد. مطالعات انجام شده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 49 خانواده، 156 سرده و 254 گونه گیاهی وجود دارد. از مهم ترین خانواده های منطقه می توان خانوادهFabaceae(33 گونه) و Lamiaceae(27 گونه) را نام برد. تروفیت ها (47 درصد)، ژئوفیت ها (26 درصد)، کاموفیت ها (12 درصد)، همی‌کریپتوفیت ها (10 درصد) و فانروفیت ها (5 درصد) مهم‌ترین گروه‌های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند. از نظر عناصر رویشی منطقه، 43 درصد ایرانی – تورانی ، 23 درصد مدیترانه‌ای و ایرانی– تورانی و 17 درصد چند منطقه‌ای (ایرانی - تورانی، مدیترانه‌ای و اروپا – سیبری) و 5 درصد عنصر جهانی می باشند. هدف از این تحقیق، شناسایی گونه‌های گیاهی منطقه وارک در شهرستان خرم‌آباد بوده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1677 - بهینه سازی روش‌های حفاظت خاک از طریق ترکیب عوامل موثر در فرایند فرسایش آبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز فرحزاد)
محمد همتی مجبوبه قاسمی

طی دهه‌های اخیر، میزان فرسایش‌خاک در ایران افزایش چشم‌گیری یافته است به طوری که در بازه زمانی سال 1330 تا کنون با روند رشدی معادل 420 درصد همراه بوده است، در حال حاضر این معضل اساسی سبب شده‌ است تا حفاظت خاک و مدیریت صحیح اراضی به یکی از دغدغه‌های مهم تبدیل شود. گستره و چکیده کامل

طی دهه‌های اخیر، میزان فرسایش‌خاک در ایران افزایش چشم‌گیری یافته است به طوری که در بازه زمانی سال 1330 تا کنون با روند رشدی معادل 420 درصد همراه بوده است، در حال حاضر این معضل اساسی سبب شده‌ است تا حفاظت خاک و مدیریت صحیح اراضی به یکی از دغدغه‌های مهم تبدیل شود. گستره وسیع اکثر حوزه‌های آبخیز کشور و محدودیت منابع مالی و اجرایی، سبب شده‌اند تا مدیران حوزه‌های آبخیز به دنبال برنامه‌ریزی بهتری برای شناسایی عرصه‌های الویت‌دار برای حفاظت خاک باشند، از سوی دیگر مدل‌ها و روش‌هایی که در این زمینه مطرح هستند گاها‌ به دلیل تنوع عوامل و دشواری محاسبه آنها، از کارایی مناسب برخوردار نبوده، لذا استفاده از یک روش ساده‌تر از مقبولیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش به منظور شناسایی نقاط بحرانی تحت خط فرسایش خاک در حوزه آبخیز فرحزاد، از روش اندیس تجمعی فرسایش (CEI) استفاده شد. در این روش سه عامل شیب اراضی، زمین‌شناسی و نیز کاربری اراضی به عنوان مهم‌ترین عوامل موثر در بروز فرسایش آبی مد نظر قرار گرفتند و بر اساس ترکیب آنها در محیط GIS، شاخص تجمعی فرسایش برآورد و بعد از طبقه‌بندی آن، عرصه‌های مختلف حوزه فرحزاد جهت الویت گذاری برای اجرای شیوه‌های مختلف حفاظت خاک شناسایی و طبقه‌بندی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1678 - ارزیابی دور آبیاری و پلیمر سوپرجاذب برخصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه مرتعی کبر (Capparis spinosa L.)
امین الله باقری فرد یوسف حمیداوغلی محمد حسن بیگلویی مهراورنگ قائدی

به‌منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب در سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد گیاه کبر (Capparis spinosa L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی امامزاده جعفر (ع) گچساران در سه تکرار در سال 1394 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف چکیده کامل

به‌منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب در سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد گیاه کبر (Capparis spinosa L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی امامزاده جعفر (ع) گچساران در سه تکرار در سال 1394 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (آبیاری هر یکماه یکبار، هر دو ماه یکبار و بدون آبیاری) و فاکتور فرعی شامل سطوح مختلف سوپر جاذب A200 Tarawat (عدم کاربرد (تیمار شاهد)، 75، 150 و 225 گرم برای هر گیاه) بود. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه بیشترین تعداد شاخه فرعی، قطر یقه، ارتفاع گیاه، کلروفیل b, a و کلروفیل کل در تیمار آبیاری دو ماه یکبار ×150 گرم سوپرجاذب مشاهده شد و بیشترین مقدار کاروتنوئیدها در شاهد مشاهده شد. همچنین بالاترین درصد زنده مانی گیاه در تیمار 225 گرم سوپر جاذب بدون آبیاری بدست آمد. در سطح آبیاری دوماه یکبار، عملکرد بیشتری در پارامترهای اندازه گیری شده نسبت به دو سطح آبیاری مشاهده شد. یافته‌های این مطالعه مشخص ساخت که کاربرد مواد سوپرجاذب در شرایط دیم می تواند با کاهش اثرات تنش خشکی موجب بهبود خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کبر گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1679 - بررسی اثرات کمبود آب در مزرعه در برخی مراحل رشدی روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ های لوبیا قرمز
شادی السادات مهاجرانی مجتبی علوی فاضل حمید مدنی شهرام لک عادل مدحج

به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری در برخی مراحل رشد بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1393اجرا شد. تی چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری در برخی مراحل رشد بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1393اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم آبی به صورت قطع آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله غلاف‌دهی و سه ژنوتیپ لوبیا قرمز(درخشان، گلی،D81083 ) به‌عنوان عامل فرعی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش کم آبی بر صفات مورد بررسی شامل محتوی آب نسبی برگ، هدایت‌الکتریکی غشا سلولی، میزان پرولین برگ، درصد پروتئین و قندهای محلول معنی‌دار بود. ژنوتیپ گلی دارای بیشترین محتوی نسبی آب برگ و درصد پروتئین و ژنوتیپ D81083 دارای بیشترین میزان پرولین و کمترین میزان هدایت‌الکتریکی غشا بود. همچنین ژنوتیپ درخشان و D81083 بالاترین میزان قندهای محلول را دارا بودند. با توجه به نتایج می توان بیان کرد ژنوتیپ D81083 و گلی در این آزمایش برتری خود را در صفات مورد بررسی نشان دادند. بنابراین در نقاطی که با کمبود آب روبرو هستند می‌توان از این ژنوتیپ‌ها برای کشت استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1680 - اثر کودهای زیستی بر اجزای عملکرد، عملکرد، پروتئین و روغن سویا (Glycine max Merrill.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری
مجید قنبری علی مختصی بیدگلی پرنیان طالبی سیه سران

هدف از این تحقیق، ارزیابی تأثیر کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن از جنس ازتوباکتر کروکوکوم در ترکیب با باکتری حل‌کننده فسفات سودوموناس پوتیدا بر کاهش اثرات کمبود آب آبیاری در رقم زراعی سویا تحت شرایط مزرعه بود. آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل چکیده کامل

هدف از این تحقیق، ارزیابی تأثیر کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن از جنس ازتوباکتر کروکوکوم در ترکیب با باکتری حل‌کننده فسفات سودوموناس پوتیدا بر کاهش اثرات کمبود آب آبیاری در رقم زراعی سویا تحت شرایط مزرعه بود. آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 95-1394 در دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری مطلوب، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید، به ترتیب بر اساس 15، 30، 45 و 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس از زمان استقرار تا پایان دوره رشد و چهار نوع تلقیح بذر سویا با باکتری شامل (شاهد یا بدون مصرف باکتری، تلقیح با Azotobacter chroococcum، تلقیح با Pseudomonas putida و تلقیح با هر دو باکتری) در نظر گرفته شده‌اند. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر اصلی رژیم آبیاری بر کلیه صفات به جز وزن هزار دانه و اثر اصلی کود زیستی به جز وزن هزار دانه، نیتروژن و روغن دانه بر کلیه صفات معنی دار بود. بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب، نیتروژن دانه، پروتئین دانه، عملکرد پروتئین، روغن دانه و عملکرد روغن دانه از تیمار کاربرد توأم Azotobacter chroococcum و Pseudomonas putida به دست آمد. بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب، نیتروژن دانه، پروتئین دانه، عملکرد پروتئین، روغن دانه و عملکرد روغن دانه در تیمار شاهد مشاهده گردید. از نتایج آزمایش، می توان نتیجه گرفت که کاربرد ازتوباکتر به تنهایی موجب افزایش 9/17 درصد عملکرد روغن دانه، کاربرد سودوموناس پوتیدا به تنهایی موجب افزایش 4/32 درصد عملکرد روغن دانه و کاربرد توأم هر دو باکتری موجب افزایش 8/39 درصد عملکرد روغن دانه شد. به طور کلی، با توجه به عدم معنی داری برهمکنش کود بیولوژیک در سطوح تنش آبی، می توان به این نتیجه رسید که چه در شرایط آبیاری مطلوب و چه در شرایط تنش خشکی، کاربرد کود بیولوژیک در بهبود عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و روغن دانه سویا مؤثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1681 - بررسی برخی پاسخ‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی بادرشبویه (Dracocephalum moldavica L.) به سلنیوم تحت تنش شوری
علیرضا ایرانبخش سارا سعادتمند رمضانعلی خاوری نژاد بیتا زاجی

شوری یکی از مهم‌ترین تهدیدهای محیطی است که بر رشد، توسعه و بهره‌وری گیاهان اثر می‌گذارد، لذا دسترسی به روش‌های کاهش اثرات منفی آن بر روی گیاهان امری ضروری به نظر می رسد. به همین منظور، آزمایشی گلخانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با تیمارهای شوری (0، 25، 50 و 75 میلی‌مول چکیده کامل

شوری یکی از مهم‌ترین تهدیدهای محیطی است که بر رشد، توسعه و بهره‌وری گیاهان اثر می‌گذارد، لذا دسترسی به روش‌های کاهش اثرات منفی آن بر روی گیاهان امری ضروری به نظر می رسد. به همین منظور، آزمایشی گلخانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با تیمارهای شوری (0، 25، 50 و 75 میلی‌مولار) و محلول‌پاشی سلنیوم (0، 5، 10 میکرومولار) اجرا گردید تا نقش احتمالی سلنیوم در تنظیم بردباری گیاه دارویی بادرشبویه به شوری مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا محلول‌پاشی‌ پس از استقرار گیاهچه‌ها در سه مرحله زمانی، هم‌زمان با اعمال تنش شوری و سپس به فاصله هر هفته یک‌بار انجام شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های رشد، رنگیزه‌های فتوسنتزی و محتوای نسبی آب برگ گیاهان بادرشبویه تحت تأثیر تنش شوری در سطوح مختلف به‌طور معنی‌دار کاهش پیدا کردند. محلول‌پاشی سلنیوم به‌ویژه در غلظت کم سبب بهبود کلیه صفات ذکرشده در شرایط تنش شوری گردید. در مقابل، سطح بالای سلنیوم سبب تشدید اثر منفی شوری شد، به‌طوری‌که حداکثر میزان مالون‌دی‌آلدئید، نشت الکترولیتی و پتانسیل‌آب توسط سلنیوم (10 میکرومولار) در شرایط تنش شوری شدید (75 میلی‌مولار) حاصل گردید و منجر به تجمع پرولین و قندهای محلول شد. این بررسی نشان داد تیمار سلنیوم در غلظت پایین نقش بسزایی در کاهش اثرات مضر شوری از طریق افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی، حفظ یکپارچگی غشاء، کاهش پتانسیل‌آب و انباشت محلول‌های سازگار داشته و در نتیجه سبب بهبود عملکرد گیاهان بادرشبویه تحت تنش شوری شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1682 - بررسی اثر بهبود دهنده اسید سالسیلیک و کیتوزان در گیاه باباآدم (Arctium lappa L.) تحت تنش خشکی
رضا نورا علی رضا صفاهانی

اسید سالسیلک و کیتوزان مقاومت در برابر خشکی را با استفاده از مکانیسم های مختلف افزایش می دهند. به همین منظور آزمایش مزرعه ای در رابطه با تأثیر کاربرد کیتوزان و اسید سالسیلیک بر صفات مورفولوژی و فیزیولوژی در گیاه دارویی باباآدم در شرایط تنش خشکی به صورت کرت های خردشده در چکیده کامل

اسید سالسیلک و کیتوزان مقاومت در برابر خشکی را با استفاده از مکانیسم های مختلف افزایش می دهند. به همین منظور آزمایش مزرعه ای در رابطه با تأثیر کاربرد کیتوزان و اسید سالسیلیک بر صفات مورفولوژی و فیزیولوژی در گیاه دارویی باباآدم در شرایط تنش خشکی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال 1396 و 1397 در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور اصفهان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل عامل اصلی آبیاری در سه سطح، آبیاری پس از 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی قابل دسترس (I1-I3) و عامل فرعی محلول پاشی در چهار سطح، عدم محلول پاشی، محلول پاشی کیتوزان 5 گرم بر لیتر، محلول پاشی اسید سالسیلیک 1 میلی گرم بر لیتر و کاربرد توام آنها (S1-S4) بودند. نتایج نشان داد که تشدید کم آبی میزان موسیلاژ، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و گونه های واکنشی اکسیژن در گیاه باباآدم را نسبت به عدم تنشI1، افزایش داد. میزان موسیلاژ ریشه افزایش 61 و 110 درصدی را در تیمار I2 و I3 در مقایسه با تیمار I1، بدون در نظر گرفتن محلول پاشی نشان داد. همچنین کاربرد کیتوزان و اسید سالسیلیک اثرات منفی کم آبی را بر پارامترهای تبادل گازی، محتوی کلروفیل، جذب عناصر غذایی و وضعیت آبی گیاه را کاهش داد. مقدار فتوسنتز خالص در گیاه باباآدم در تیمار محلول پاشی S2-S4 در مقایسه با تیمار عدم محلول پاشی S1 بدون توجه به تیمار های آبیاری را بطور متوسط به ترتیب 9/1، 9/2 و 4/2 میکرومول دی اکسیدکربن در مترمربع در ثانیه افزایش داد. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که کاربرد اسید سالیسیلیک و کیتوزان به طور موثری باعث افزایش کارایی گیاه باباآدم در تنش خشکی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1683 - تاثیر تنش کم‌آبی و کاربرد هیومیک و سالیسیلیک اسید بر صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت
سید غلامرضا موسوی حسین راغ‌آرا

به منظور بررسی تاثیر کم‌آبی و کاربرد هیومیک اسید و سالیسیلیک اسید بر صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. فا چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر کم‌آبی و کاربرد هیومیک اسید و سالیسیلیک اسید بر صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. فاکتور اصلی آبیاری در سه سطح (33، 67 و 100 درصد نیاز آبی) و فاکتور فرعی نیز کاربرد هیومیک و سالیسیلیک اسید در 4 سطح (کاربرد هیومیک اسید، کاربرد سالیسیلیک اسید، کاربرد توام هیومیک و سالیسیلیک اسید و عدم کاربرد) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری بر صفات فیزیولوژیکی، اجزای عملکرد و عملکرد معنی‌دار شد، اما اثر هیومیک اسید و سالیسیلیک اسید بر شاخص کلروفیل، هدایت روزنه‌ای، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی‌دار گردید. اثر متقابل فاکتورها نیز بر هیچ یک از صفات معنی‌دار نشد. با کاهش تامین نیاز آبی ذرت از 100 به 33 درصد، شاخص کلروفیل، هدایت روزنه‌ای، تعداد بلال در متر مربع، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه به ترتیب 6/15، 6/35، 2/41، 1/14، 9/33، 8/61 و 40 درصد و به طور معنی‌داری کاهش یافت. عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط تامین 100 درصد نیاز آبی از برتری معنی‌دار به ترتیب 9/3 و 4/2 برابری در مقایسه با تیمار تامین 33 درصد نیاز آبی برخوردار بود. کاربرد هیومیک اسید، سالیسیلیک اسید و مصرف توام سالیسیلیک اسید و هیومیک اسید به ترتیب افزایش معنی‌دار 5/7، 7/7 و 9/8 درصدی شاخص کلروفیل، 5/22، 6/22 و 7/20 درصدی وزن هزار دانه و 5/26، 5/18 و 7/21 درصدی عملکرد دانه را نسبت به تیمار عدم کاربرد این مواد باعث گردید. نتایج نشان داد که تامین 100 درصد نیاز آبی و کاربرد مستقل سالیسیلیک اسید و هیومیک اسید می‌تواند سبب افزایش عملکرد دانه ذرت شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1684 - بررسی خصوصیات فیزیولوژیکی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ریحان (Ocimum basilicum cv. Keshkeni luvelou)تحت سطوح مختلف متیل‌جاسمونات و سمیت سرب
سمیه اسدی محمد مقدم عبدالله قاسمی پیربلوطی امیر فتوت

آزمایشی به منظور بررسی تاثیر متیل جاسمونات بر خصوصیات فیزیولوژیکی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه ریحان تحت سمیت سرب بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح نیترات سرب (صفر (شاهد)، 20 چکیده کامل

آزمایشی به منظور بررسی تاثیر متیل جاسمونات بر خصوصیات فیزیولوژیکی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه ریحان تحت سمیت سرب بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح نیترات سرب (صفر (شاهد)، 200 و 400 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و محلول پاشی متیل جاسمونات در سه غلظت (صفر، 5/0 و 1 میلی‌مولار) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل میزان کلروفیل a و b، کلروفیل کل، کارتنوئیدها، نشت الکترولیت، رطوبت نسبی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، کربوهیدرات های محلول، فنل کل و پرولین بود. نتایح حاصل از این مطالعه نشان داد که در گیاهان تیمار شده با سرب، میزان پرولین، محتوای نسبی آب، کلروفیلa ، فعالیت آنتی اکسیدانی، فنل کل در مقایسه با گیاهان شاهد کاهش معنی داری نشان داد و کاربرد متیل‌جاسمونات (5/0 میلی مولار) در شرایط تنش سرب، باعث افزایش این صفات گردید. علاوه بر این در شرایط تنش سرب، میزان نشت الکترولیت به میزان قابل توجهی افزایش یافت و محلول پاشی متیل جاسمونات سبب کاهش آن شد. بنابراین، استفاده از متیل‌‌جاسمونات برای حفظ عملکرد اقتصادی گیاهان تحت تنش قابل توجیه است. همچنین استفاده از غلظت‌های 5/0 و 1 میلی مولار آن در شرایط تنش عنصر سنگین سرب با تحریک ساخت آنتی اکسیدانت ها، منجر به کاهش و تعدیل اثرات این تنش می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1685 - اثر کودهای زیستی بیومیک و نانو (آهن، روی، منگنز) بر عملکرد اقتصادی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و غلظت برخی عناصر چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) تحت تنش خشکی
عصمت هاشمی نفیسه مهدی نژاد براتعلی فاخری رقیه محمد پور

به منظور بررسی اثرات کود نانو (آهن، روی، منگنز)، زیستی بیومیک و تنش خشکی بر عملکرد اقتصادی کاسبرگ، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و غلظت برخی عناصر در گیاه چای ترش تحت تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال 1394 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بل چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات کود نانو (آهن، روی، منگنز)، زیستی بیومیک و تنش خشکی بر عملکرد اقتصادی کاسبرگ، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و غلظت برخی عناصر در گیاه چای ترش تحت تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال 1394 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل چهار سطح تنش خشکی (30، 50، 70 و 90 درصد رطوبت قابل دسترس) به عنوان عامل اصلی و چهار سطح (عدم مصرف کود، نانو آهن، ترکیبات آهنی و نانو زیستی بیومیک) به‌عنوان عامل فرعی بودند. اثرات اصلی تنش خشکی، کود و برهمکنش آن ها بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. بیشترین وزن تر و خشک محلول پاشی کود نانو آهن و تنش خشکی 70 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. تیمار کود نانو آهن و 30 درصد رطوبت قابل دسترس، بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز را شامل شد. کاربرد کود نانو آهن باعث افزایش غلظت عناصر ماکرو و میکرو (آهن، روی،ازت، فسفر وپتاس) در گیاه شد و بیشترین مقدار غلظت عناصر آهن، روی، فسفر وپتاس در برهمکنش کود نانو آهن و تنش خشکی 70 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. به‌طورکلی می توان گفت تنش موجب تأثیرات مخرب بر گیاه شده و مصرف نانو آهن موجب افزایش تحمل گیاه به تنش شده و استفاده از گیاه چای ترش برای شرایط تنش مناسب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1686 - اثر سطوح مختلف بیوچار بر صفات فیزیولوژیک کدو (Cucurbita pepo L.) تحت تنش کمبود آب
علی رضا صفاهانی رضا نورا

اخیرا، بیوچار توجه زیادی را به‌عنوان یک راهبرد قابل قبول برای افزایش بهره وری گیاه زراعی به خود جلب کرده است. کمبود آب، بهره وری کشاورزی را محدود و یک راه حل ممکن برای این مشکل، استفاده از بیوچار است. هدف از این مطالعه بررسی اثر بیوچار بر فیزیولوژی و عملکرد کدو تخم پوست چکیده کامل

اخیرا، بیوچار توجه زیادی را به‌عنوان یک راهبرد قابل قبول برای افزایش بهره وری گیاه زراعی به خود جلب کرده است. کمبود آب، بهره وری کشاورزی را محدود و یک راه حل ممکن برای این مشکل، استفاده از بیوچار است. هدف از این مطالعه بررسی اثر بیوچار بر فیزیولوژی و عملکرد کدو تخم پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) تحت تنش کمبود آب بود. برای این منظور، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال متوالی (1395-1394) در شهرستان گرگان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار دور آبیاری 45، 60، 75 و 90 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده در خاک (I1-I4) و بیوچار با مقادیر 0، 5، 10 و 20 تن در هکتار بود (B0-B20). تشدید کم آبیاری فعالیت آنزیم های آنتی‌اکسیدان و گونه های واکنشی اکسیژن در برگ کدو را نسبت به تیمار آبیاری 45 درصد، افزایش داد. در مقابل، تمام فعالیت های آنتی اکسیدانی، گونه های واکنشی اکسیژن و محتوای پرولین برگ کدو در خاک تیمار شده با بیوچار، بویژه در تیمار 20 تن بیوچار در هکتار ، کاهش نشان داد و همچنین بیشترین و کمترین صفات مذکور به ترتیب به تیمارهای I4B0 و I1B20 متعلق بود. جالب توجه است که کاربرد بیوچار اثرات منفی کم آبیاری را بر پارامترهای تبادل گازی برگ، کلروفیل و جذب عناصر غذایی، عملکرد محصول، راندمان مصرف آب و وضعیت آبی گیاه را کاهش داد. عملکرد بذر کاهش 6، 46 و 58 درصدی در I2،I3 و I4 در مقایسه با تیمار I1، بدون در نظر گرفتن میزان بیوچار استفاده شده، نشان داد. نتایج واقعی و شبیه سازی شده، نشان دهنده سطح آستانه کاربرد بیوچار برای هر تیمار آبیاری با توجه به عملکرد دانه بود. میزان پاسخ به بیوچار در مقادیر پایین بیوچار، با افزایش شدت کم آبیاری کند و متوقف شد. اما واکنش تیمار I2 به بیوچار، در مقدار بالای بیوچار به عنوان بیوچار آستانه (Bcritical)، 14 تن بیوچار در هکتار متوقف شد. این بدان معنی است که تیمار I2 واکنش کدو به بیوچار را بهبود بخشید که با راندمان مصرف آب بالاتری همراه بود. این نتایج نشان می دهد که کاربرد بیوچار می تواند یک راهبرد موفق برای بهبود بهره وری آب و افزایش تولید محصول در منطقه مورد مطالعه (گرگان) باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1687 - تأثیر محلول‌پاشی سولفات روی بر عملکرد و غنی‌سازی دانه ارقام ذرت شیرین(Zea mays var saccharata) در الگوهای مختلف آبیاری تناوبی
بابک پیکرستان طیبه بساکی

این پژوهش به‌منظور بررسی اثرمتقابل کم‌آبیاری و تأثیر محلول روی بر غنی‌سازی دانه ارقام ذرت شیرین در سال 1393 و 1394 به‌صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام شد. سطوح الگوی آ چکیده کامل

این پژوهش به‌منظور بررسی اثرمتقابل کم‌آبیاری و تأثیر محلول روی بر غنی‌سازی دانه ارقام ذرت شیرین در سال 1393 و 1394 به‌صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام شد. سطوح الگوی آبیاری شامل (آبیاری کلیه جویچه‌ها (شاهد)، آبیاری یک‌ درمیان جویچه‌ها، آبیاری یک‌ در میان متناوب جویچه‌ها) به‌عنوان کرت‌های اصلی و سطوح محلول‌پاشی روی (عدم محلول‌پاشی (شاهد محلول‌پاشی آب)، کاربرد سولفات روی زینک درآپ دو در هزار، کاربرد سولفات روی زینک فست دو در هزار) به‌عنوان کرت‌های فرعی و ارقام هیبرید ذرت (شیرین و فوق شیرین) به‌عنوان کرت‌های فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. صفات موردبررسی در این پژوهش ارتفاع گیاه، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، مقدار روی دانه و پرولین برگ بود. اثر متقابل تیمارها باعث افزایش 33 درصدی ارتفاع بوته، 27 درصدی عملکرد دانه، 21 درصدی وزن هزار دانه و 13 درصدی شاخص برداشت گردید. بیشترین مقدار عملکرد قابل کنسرو به تیمار آبیاری تناوبی، زینک فست درهیبرید چلنجر و کمترین به تیمار آبیاری یک‌درمیان، محلول‌پاشی شاهد درهیبرید چیس تعلق گرفت. در بررسی مقدار روی در دانه، بیشترین مقدار به تیمار آبیاری تناوبی، زینک فست در هیبرید چلنجر و کمترین به تیمار آبیاری یک ‌درمیان، محلول‌پاشی شاهد در هیبرید چیس تعلق گرفت که در سطح یک درصد اختلاف معنی‌دار داشتند. بیشترین اثرات متقابل تیمار آبیاری متناوب، زینک فست و رقم چلنجرب و کمترین به تیمار آبیاری یک‌ درمیان، زینک دراپ و رقم چلنجر تعلق گرفت. بر طبق نتایج تحقیق، در شرایط کم‌آبی، استفاده از الگوی آبیاری تناوبی و محلول‌پاشی زینک فست در رقم چلنجر قابل توصیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1688 - مطالعه خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ریشه ارقام عدس (Lens culinaris Medik) در پاسخ به تنش رطوبتی
راهله احمدپور سعید رضا حسین زاده سمیه چاشیانی

واکنش ریشه گیاهان نقش به‌سزایی در تحمل به تنش و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده خاک دارد. بررسی مهمترین شاخص‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی ریشه ارقام گیاهان مختلف می‌تواند پارامتر مناسبی جهت گزینش ارقام متحمل به تنش رطوبتی باشد. این پژوهش در در شرایط گلدانی و در محی چکیده کامل

واکنش ریشه گیاهان نقش به‌سزایی در تحمل به تنش و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده خاک دارد. بررسی مهمترین شاخص‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی ریشه ارقام گیاهان مختلف می‌تواند پارامتر مناسبی جهت گزینش ارقام متحمل به تنش رطوبتی باشد. این پژوهش در در شرایط گلدانی و در محیط باز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 رقم پرکاربرد گیاه عدس (گچساران، کیمیا، زیبا و رباط) و 4 سطح تنش رطوبتی 25، 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی بود. نتایج نشان داد که اثرات متقابل رقم و تنش رطوبتی بر تمام صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. ارقام رباط و گچساران در بسیاری از صفات نظیر طول، وزن خشک و سطح ریشه، غلظت پتاسیم و کلسیم، محتوای پرولین و پروتئین محلول، فعالیت آنزیم پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز ریشه نسبت به ارقام کیمیا و زیبا در شرایط تنش شدید برتری محسوسی داشتند. رقم کیمیا نسبت به سایر ارقام مورد بررسی در تمامی سطوح تنش، کمترین ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد سنجش در ریشه را داشت. نتایج این بررسی نشان داد که ارقام رباط و گچساران با استفاده از مکانیسم‌های کارامد ریشه در تحمل به تنش رطوبتی نظیر فعالیت بیشتر آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، میزان بالاتری از پرولین و پروتئین، افزایش طول و سطح ریشه و میزان جذب بیشتر پتاسیم و کلسیم نسبت به ارقام کیمیا و زیبا، کمتر تحت تأثیر اثرات منفی تنش رطوبتی قرار گرفتند. باتوجه به نتایج این پژوهش ارقام رباط و گچساران به عنوان ارقام متحمل جهت کشت در شرایط کم‌آبی معرفی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1689 - اثر قارچ میکوریزا بر خصوصیات مورفولوژیک، مقدار ترکیبات فنلی و فلورسانس کلروفیل گیاه دارویی گاوزبان (Borago officinails L.) تحت خشکی
علی رحیمی شاهرخ جهانبین امین صالحی هوشنگ فرجی

خشکی یکی از عوامل اثر گذار بر گیاهان دارویی است و از سویی، نقش قارچ میکوریزا در بهبود عملکرد برخی گیاهان دارویی مواجه با تنش خشکی مؤثر بوده است. لذا به بدین منظور، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه بویراحمد و در سال‌ها چکیده کامل

خشکی یکی از عوامل اثر گذار بر گیاهان دارویی است و از سویی، نقش قارچ میکوریزا در بهبود عملکرد برخی گیاهان دارویی مواجه با تنش خشکی مؤثر بوده است. لذا به بدین منظور، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه بویراحمد و در سال‌های‌ 1394 و 1395 اجرا ‌گردید. عامل‌های آزمایش شامل سطوح آبیاری (عامل اصلی) به صورت آبیاری پس از 30، 60، 90، 120 و 150 میلی‌متر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس Aو قارچ میکوریزا (عامل فرعی) در سطوح عدم کاربرد، کاربرد Glomus mosseaeو کاربرد Glomus intraradices لحاظ ‌شد. نتایج نشان داد که اثر سال بر صفات مورد مطالعه گاوزبان معنی‌دار نبود. اثر تنش خشکی بر شاخص سطح برگ گاوزبان معنی‌دار و در آبیاری پس از 30 و 60 میلی‌متر تبخیر بالاترین شاخص سطح برگ بدست آمد. کاربرد قارچ‌های میکوریزا Glomus mosseaeو Glomus intraradices مقدار فنل گاوزبان را نسبت به شرایط عدم کاربرد قارچ به ترتیب 13 و 9 درصد افزایش دادند. با افزایش شدت تنش خشکی از 30 میلی‌متر به 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر، ارتفاع، تعداد شاخه‌های فرعی و فلورسانس کلروفیل کاهش یافتند، اما کاربرد قارچ میکوریزا توانست صفات مورد مطالعه گاوزبان را در شرایط تنش خشکی در این بررسی افزایش دهد و از میزان اثرات منفی تنش خشکی بکاهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1690 - اثر تراکم بوته بر برخی پاسخ‌های رشدی، فیزیولوژیکی و فعالیت‌ آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی گیاه نخود (Cicer arietinum L.) تحت سطوح مختلف آبیاری
محمد برزعلی محمد نصری مازیار کریمی فر

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری و تراکم بوته بر برخی پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیکی و فعالیت‌ آنزیم‌های آنتی اکسیدانی رقم نخود‌هاشم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه گنبدکاووس در سال زراعی92-1391 اجراء شد. عامل اصلی چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری و تراکم بوته بر برخی پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیکی و فعالیت‌ آنزیم‌های آنتی اکسیدانی رقم نخود‌هاشم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه گنبدکاووس در سال زراعی92-1391 اجراء شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (شرایط دیم بدون آبیاری، آبیاری در مرحله گلدهی و آبیاری در زمان پر شدن نیام‌ها) و عامل فرعی شامل تراکم‌های مختلف 20، 30، 50 و 70 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر تمامی صفات به‌جز تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و ارتفاع بوته معنی‌دار بود اما تراکم تنها بر خصوصیات تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص کلروفیل برگ اثر معنی‌دار داشت. در این آزمایش آبیاری موجب افزایش معنی‌دار محتوی رطوبت نسبی و شاخص کلروفیل برگ نسبت به شرایط دیم گشت اما باعث کاهش معنی‌دار در میزان پروتئین دانه، فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز شد. بالاترین درصد پروتئین دانه در کشت بدون آبیاری مشاهده شد. همچنین بیشترین و کمترین عملکرد دانه به‌ترتیب در سطوح آبیاری در مرحله گلدهی و شرایط دیم به‌ترتیب با مقادیر 1602 و 1014 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در سطوح فاکتور تراکم نیز بالاترین عملکرد دانه توسط تراکم 70 بوته در متر مربع و کمترین عملکرد دانه در تراکم 20 بوته در متر مربع مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1691 - مدل‌سازی الگوی سبز شدن گیاهچه سه گونه علف‌هرز در واکنش به دما و رطوبت خاک در مزرعه
سمیه تکاسی ابراهیم کازرونی منفرد پرویز رضوانی مقدم مهدی نصیری

مدل‌های پیش‌بینی زمان سبزشدن گیاهچه برای بهینه‌سازی برنامه‌های کنترل علف‌های‌هرز به‌کار‌می‌روند. این آزمایش با هدف پیش‌بینی زمان ظهور سه گونه علف‌هرز تابستانه تاتوره (Datura stramonium)، تاج‌ریزی‌سیاه (Solanum nigrum) و تاج‌خروس‌ریشه‌قرمز (Amaranthus retroflexus) در شرا چکیده کامل

مدل‌های پیش‌بینی زمان سبزشدن گیاهچه برای بهینه‌سازی برنامه‌های کنترل علف‌های‌هرز به‌کار‌می‌روند. این آزمایش با هدف پیش‌بینی زمان ظهور سه گونه علف‌هرز تابستانه تاتوره (Datura stramonium)، تاج‌ریزی‌سیاه (Solanum nigrum) و تاج‌خروس‌ریشه‌قرمز (Amaranthus retroflexus) در شرایط مزرعه با استفاده از دما و رطوبت خاک اجراء شد. سه تاریخ کاشت اول خرداد، اول تیر و اول مرداد و 3 ر&zwj;ژیم آبیاری دو، سه و چهار روز یک‌بار به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با 3 تکرار برای سه گونه علف‌هرز مورد مطالعه قرار گرفت. برای بیان روند تغییرات سبزشدن از مدل زمان آبی-گرمایی استفاده شد. مگاپاسکال-درجه سانتی‌گراد-روز مورد نیاز برای سبز شدن گونه‌ها با دما و پتانسیل پایه به‌دست آمده توسط مدل زمان آبی-گرمایی و رطوبت و دمای روزانه خاک محاسبه شد. درصد سبز شدن تجمعی در مقابل زمان آبی-گرمایی رسم و مدل سیگموئیدی سه پارامتری برآن برازش داده شد. سپس حداکثر درصد سبز شدن و مقدار مگاپاسکال- درجه سانتی‌گراد روز مورد نیاز برای 50 درصد سبز شدن بذور برآورد گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین درصد سبز شدن سه گونه علف‌هرز به ترتیب در رژیم آبیاری دو روز یک‌بار در ماه مرداد و رژیم آبیاری چهار روز یک‌بار در ماه خرداد رخ داد. سبز شدن گیاهچه سه گونه علف‌هرز در ماه مرداد نسبت به ماه‌های خرداد و تیر سریع‌ترو بیشتر بود. زمان آبی-گرمایی مورد نیاز برای سبز شدن سه گونه‌ متفاوت بود. تاتوره کمترین و تاج‌ریزی‌‌سیاه بیشترین زمان آبی-گرمایی را برای 50 درصد سبز شدن گیاهچه نیاز داشتند. دمای بهینه سبزشدن تاج‌خروس‌ریشه قرمز، تاج‌ریزی‌سیاه و تاتوره به‌ترتیب 35-30، 30-27، 34-29 درجه سانتی‌گراد به‌دست آمد.سبز شدن گیاهچه سه گونه علف‌هرز در ماه مرداد و بیشترین و کمترین درصد سبز شدن سه گونه علف‌هرز به‌ترتیب در رژیم آبیاری دو روز یک‌بار در ماه مرداد و رژیم آبیاری چهار روز یک‌بار در ماه خرداد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1692 - اثر پتاسیم بر عملکرد دانه و غلظت برخی عناصر غذایی کم‌مصرف در لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.) در شرایط تنش خشکی
سید مرتضی زاهدی فرزاد رسولی غلامرضا گوهری

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کاربرد پتاسیم بر عملکرد دانه، برخی صفات بیوشیمایی و غلظت عناصر غذایی مس، روی و منگنز در گیاه لوبیا چشم بلبلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه، در سال 1395 انجام گردید. د چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کاربرد پتاسیم بر عملکرد دانه، برخی صفات بیوشیمایی و غلظت عناصر غذایی مس، روی و منگنز در گیاه لوبیا چشم بلبلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه، در سال 1395 انجام گردید. در این آزمایش تیمارها شامل دو سطح آبیاری (نرمال یا 100 و 50 درصد ظرفیت مزرعه‌ای) و پتاسیم در پنج سطح (صفر، 30، 60، 90 و 120 میلی‌گرم در کیلوگرم از منبع سولفات پتاسیم) بود. نتایج آزمایش حاضر نشان داد که تنش خشکی منجر به کاهش شاخص های رشد و غلظت عناصر در گیاهان گردید اما در مقابل کاربرد سطوح مختلف پتاسیم با تعدیل اثرهای تنش خشکی منجر به افزایش وزن خشک بخش هوایی، عملکرد دانه و کربوهیدرات گشت. علاوه بر این کاربرد پتاسیم با غلظت 120 میلی‌گرم باعث افزایش معنی‌دار غلظت عناصر غذایی همچون روی، مس و منگنز در گیاهان تحت تنش خشکی شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده در این آزمایش، به نظر می‌رسد پتاسیم با کاهش اثرات سو تنش موجب بهبود شاخص‌های رشد گیاهان گردید. لذا با توجه به معضل کم آبی در کشور می‌توان کود سولفات پتاسیم را به‌عنوان راهکاری جهت کاهش اثرهای تنش خشکی در کشت لوبیا چشم بلبلی توصیه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1693 - اثر ماده کندکننده رشد کلرمکوات کلراید و سطوح کود نیتروژن بر برخی صفات فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و عملکرد جو رقم ماکویی (Hordeum vulgare L.)
احمد افکاری میترا عباسی

به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف کلرمکوات کلراید و سطوح محتلف کود نیتروژن بر برخی صفات فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و عملکرد جو رقم ماکویی آزمایشی در بهار سال زراعی 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‌های چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف کلرمکوات کلراید و سطوح محتلف کود نیتروژن بر برخی صفات فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و عملکرد جو رقم ماکویی آزمایشی در بهار سال زراعی 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‌های کلرمکوات کلراید (صفر، 500، 1000 و 1500 میلی‌گرم در هکتار) و نیتروژن در 3 سطح (50 ، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج تحقیق نشان داد که اثر برهم‌کنش کلرمکوات کلراید و کود نیتروژنه بر میزان کلروفیل، محتوی رطوبت نسبی، عملکرد و درصد پروتئین، فعالیت آنزم‌های سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در سطح احتمال خطای یک درصد و روی تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه و فعالیت آنزم گلوتاتیون پراکسیداز در سطح احتمال خطای پنج درصد معنی‌داری است. افزایش مصرف میزان کود نیتروژنه سبب کاهش محتوی نسبی آب برگ به دلیل کاهش پتانسیل آب برگ گردید. کلرمکوات کلراید با انتقال مواد فتوسنتزی کافی به دانه‌ها در پر شدن آن‌ها و افزایش وزن دانه‌ها نقش به سزایی دارد. افزایش مصرف میزان غلظت کلرمکوات کلراید و فراهمی نیتروژن موجب کاهش فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز شده است. به‌طور کلی، در این پژوهش بیشترین میزان کلروفیل، محتوای رطویت نسبی، اجزای عملکرد، عملکرد و درصد پروتئین از کاربرد تیمار 1500 میلی‌گرم در هکتار کلرمکوات کلراید و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1694 - تاثیر پاکلوبوترازول بر مکانیسم‌های تحمل به تنش کم‌آبیاری در دو رقم کنجد (Sesamum indicum)
الهام فغانی موسی میری همت اله پیردشتی ولی اله قاسمی عمران

تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل غیرزیستی است که رشد و نمو گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کنجد (Sesamum indicum) گیاه نسبتا متحمل به خشکی است که در مناطق خشک و نیمه خشک و دمای بالا رویش می‌یابد. به منظور ارزیابی اثرات پاکلوبوترازول بر بهبود تحمل به تنش خشکی ، آزمایشی گلخان چکیده کامل

تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل غیرزیستی است که رشد و نمو گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کنجد (Sesamum indicum) گیاه نسبتا متحمل به خشکی است که در مناطق خشک و نیمه خشک و دمای بالا رویش می‌یابد. به منظور ارزیابی اثرات پاکلوبوترازول بر بهبود تحمل به تنش خشکی ، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. تیمارها شامل دو رقم متحمل (یلووایت) و حساس (اولتان) کنجد، سه سطح آبیاری (50،20 و 80 درصد ظرفیت زراعی خاک) و سه غلظت کاربرد پاکلوبوترازول (0، 5/7 و 15 میلی‌گرم در لیتر) بودند. صفاتی از جمله غلظت کلروفیل a، b و کاروتنوییدها، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز اندازه گیری شدند. داده‌ها با نرم افزار آماری SAS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد اثر رقم، سطوح آبیاری و پاکلوبوترازول بر غلظت کلروفیل a، b و کاروتنوییدها، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز، عملکرد و اجزای عملکرد معنی‌دار بود. در تیمار کم آبی شدید با بیشترین مصرف پاکلوبوترازول نسبت به تیمار شاهد، محتوی کلروفیلb (44%)، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز ریشه و برگ و سوپراکسید دیسموتاز ریشه افزایش یافت. در تنش کم‌آبی شدید، غلظت کلروفیل a (4/30 درصد)، b (6/40) و کاروتنویید(9/29)کاهش یافت. فعالیت آنزیم‌های آسکوربات پراکسیداز ریشه (3 برابر) و برگ (9/1 برابر) و سوپراکسید دیسموتاز ریشه (3 برابر) در رقم یلووایت (رقم متحمل) افزایش یافت. به طور کلی، در کم آبی شدید، رقم یلووایت نسبت به رقم اولتان به بیشترین غلظت مصرفی پاکلوبوترازول با سازوکار آنزیمی واکنش مثبت نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1695 - تنش سرما و اثر آن بر سنتز هورمون اسید آبسیزیک از طریق بررسی بیان ژن و تغییرات آنتی‌اکسیدان‌های غیرآنزیمی گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum 'Red Cloud)
نیلوفر صمدی سکینه سعیدی سار حسین عباسپور ناهید مسعودیان

گوجه‌فرنگی یکی از محصولات عمده کشاورزی در رده‌ی محصولات زراعی است که در بسیاری از کشورهای جهان و همچنین ایران از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت می‌باشد. در این تحقیق تحت تنش سرما به بیان ژن SlNCED1در مسیر بیوسنتز هورمون آبسیزیک اسید به روش Real-Time qRT-PCR و اندازه‌گیری بر چکیده کامل

گوجه‌فرنگی یکی از محصولات عمده کشاورزی در رده‌ی محصولات زراعی است که در بسیاری از کشورهای جهان و همچنین ایران از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت می‌باشد. در این تحقیق تحت تنش سرما به بیان ژن SlNCED1در مسیر بیوسنتز هورمون آبسیزیک اسید به روش Real-Time qRT-PCR و اندازه‌گیری برخی خواص فیزیولوژیکی پرداخته شده است. بدین‌منظور پس از میوه‌دهی، بوته‌ها به‌مدت 12 و 24 ساعت در دمای 2 و 4 درجه‌ سانتی‌گراد قرار گرفتند. پس از این مدت میوه‌ها جهت سنجش آنتی اکسیدان‌های غیرآنزیمی به روش DPPD و فنل کل به روش فولین سیکالتو و بیان ژن جدا شدند. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین میزان بیان ژن SlNCED1مربوط به دمای 4 درجه به‌ترتیب در ساعات 24 و12 بود. همچنین نتایج آنالیز مقایسه میانگین نشان داد که فعالیت معنی دار آنتی اکسیدان وفنل کل در دمای 2درجه و 12 ساعت اتفاق افتاد. به‌طورکلی می‌توان گفت که از آنجایی که گوجه فرنگی رد کلود متعلق به نواحی گرمسیری است لذا در دماهای پایین‌تر از 12 درجه‌ سانتی‌گراد دچار تنش سرمایی شده و متعاقب آن تغییرات بیان ژن‌ها و آنتی اکسیدان‌ها را جهت حفاظت از خود در برابر تنش ایجاد می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1696 - اثر افزودن پرلیت در خاک بر برخی ویژگی‎های رشد و فیزیولوژی نهال‏های بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M.) تحت تنش کم‎آبی
زهره ذوقی سید محسن حسینی مسعود طبری کوچکسرایی یحیی کوچ

تنش خشکی مهمترین تنش غیر زنده است که بر رشد، توسعه و عملکرد گیاهان تاثیر به&lrm;سزایی دارد. این تحقیق به منظور بررسی اثر پرلیت، معرفی شده به عنوان اصلاح کننده خاک، روی پاسخ&lrm;های رشد و فیزیولوژیکی نهال&lrm;های بلندمازو تحت تنش کم&lrm;آبی انجام شد. به این منظور آزمایشی چکیده کامل

تنش خشکی مهمترین تنش غیر زنده است که بر رشد، توسعه و عملکرد گیاهان تاثیر به&lrm;سزایی دارد. این تحقیق به منظور بررسی اثر پرلیت، معرفی شده به عنوان اصلاح کننده خاک، روی پاسخ&lrm;های رشد و فیزیولوژیکی نهال&lrm;های بلندمازو تحت تنش کم&lrm;آبی انجام شد. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی در شرایط گلخانه در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گشت. نهال&lrm;های مورد نظر در بستر&lrm;های مختلف پرلیت شامل صفر (بدون پرلیت)، 15، 25 و 35 درصد در خاک به مدت 5 ماه تحت تنش کم&lrm;آبی در سه سطح 40، 70 و 100 درصد ظرفیت زراعی قرار گرفتند. اندازه گیری تبادلات گازی شامل فتوسنتز، هدایت روزنه&lrm;ای و تعرق و نیز پتانسیل آبی برگ، رویش قطری و ارتفاعی و وزن خشک ریشه، ساقه، برگ نهال های بلندمازو در تیمارهای مختلف در آخر دوره انجام شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش رطوبتی و پرلیت بر صفات مورد بررسی معنی&lrm;دار بود. کمبود آب تا 40 درصد ظرفیت زراعی سبب کاهش 51 و 68 درصد به ترتیب در میزان فتوسنتز وهدایت روزنه&lrm;ای برگ نهال&lrm;های بلندمازو شد. بیشترین میزان رویش قطری، طولی و وزن خشک نهال&lrm;های بلندمازو در شرایط عادی و تنش به ترتیب در تیمار 25 و 35 درصد پرلیت مشاهده گشت. نتایج این تحقیق نشان داد افزودن پرلیت به خاک (25 درصد) در رشد نهال&lrm;های بلندمازو مؤثر بود و ویژگی&lrm;های فیزیولوژیکی را در شرایط تنش کم‌آبی بهبود بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1697 - تاثیر دور آبیاری و تنظیم کننده‌های رشد بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک ارقام پنبه (Gossypium hirsutum L.)
اسحاق آرخی حسین عجم نوروزی کمال قاسمی بزدی الهام فغانی

10.30495/iper.2021.679538

به منظور مطالعه تاثیر دور آبیاری و تنظیم کننده‌های رشد بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ارقام پنبه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی طی سال های 1395 و 1396 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم&lrm;آباد گرگان اجرا شد. فاکتورها شامل دور آبیاری در دو سطح چکیده کامل

به منظور مطالعه تاثیر دور آبیاری و تنظیم کننده‌های رشد بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ارقام پنبه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی طی سال های 1395 و 1396 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم&lrm;آباد گرگان اجرا شد. فاکتورها شامل دور آبیاری در دو سطح (دو هفته و چهار هفته یک‌بار) به‌عنوان عامل اصلی و تیمارهای تنظیم‌کننده رشد با 6 سطح (شاهد، بنزیل آدنین، آبسزیک اسید، سالیسیلیک اسید، براسینواستروئید و سایکوسل) و سه رقم پنبه گلستان، کاشمر و شایان به‌عنوان عوامل فرعی بودند. بر اساس نتایج، با تنش کم‌آبی از میزان پرولین و محتوای نسبی آب برگ کاسته شد. حداکثر میزان پرولین از رقم شایان در تیمار سالیسیلیک اسید حاصل شد. بنزیل آدنین و براسینواستروئید محتوای نسبی آب برگ را افزایش دادند. بیشترین پایداری غشای سلول در رقم کاشمر و دور آبیاری دو هفته یک‌بار مشاهده شد و سایکوسل توانست باعث افزایش پایداری غشاء گردد. ارتفاع، تعداد گل و تعداد غوزه تحت تأثیر تنظیم‌کننده&lrm;های رشد، دور آبیاری و رقم قرار داشتند. با افزایش دور آبیاری، از ارتفاع بوته، تعداد گل و غوزه تمام ارقام کاسته شد اما تحت تنش کم‌آبی، رقم گلستان از تعداد گل و غوزه بیشتری در مقایسه با ارقام دیگر برخوردار بود. سایکوسل، سالیسیلیک اسید و براسینواستروئید به&lrm;طور معنی&lrm;داری گلدهی ارقام را در هر دو سال و هر دو دور آبیاری افزایش دادند. بنزیل‌آدنین و براسینواستروئید سبب افزایش بیش از 7 درصد در ارتفاع بوته شدند و آبسزیک اسید، سایکوسل و سالیسیلیک اسید باعث کاهش ارتفاع بوته نسبت به شاهد شدند. کاربرد آبسزیک اسید سبب کاهش تعداد غوزه نسبت به شاهد شد. در مجموع، تنظیم کننده‌‌های رشد به‌خصوص سایکوسل و سالیسیلیک اسید سبب افزایش صفات مورفوفیزیولوژیکی ارقام پنبه شدند که نشان دهنده تأثیر مثبت آنها بر تحمل به خشکی ارقام بوده و تحت شرایط تنش می‌توانند در تعدیل اثرات تنش نقش داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1698 - اثر کاربرد خارجی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک، تبادلات گازی، کارایی مصرف آب گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. Munstead Organic) در پاسخ به تنش خشکی
حسین گرگینی شبانکاره سارا خراسانی نژاد وحید شریعتی حسن سلطانلو

به‌منظور بررسی اثر رژیم آبیاری و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک و تبادلات گازی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. MunsteadOrganic) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سا چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر رژیم آبیاری و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک و تبادلات گازی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. MunsteadOrganic) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سال های زراعی 97-1396به‌اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح رژیم‌های آبیاری (شامل 100-90، 80-70، 60-50 و 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی) و سه سطح اسیدآبسیزیک (شامل صفر، 15 و 30 میکرومولار در لیتر) لحاظ گردید. نتایج نشان داد افزایش رژیم آبیاری سبب کاهش کلروفیل a، b و a+b، تبادلات گازی و محتوای آب نسبی برگ گردید. در حالی‌که کارایی مزوفیلی، کارآیی مصرف آب و کارآیی مصرف آب داخلی برگ افزایش یافت. اسیدآبسیزیک نیز بر تمامی صفات مورد بررسی به‌جز کاروتنوئیدها اثر معنی‌دار داشت و این اثر به جز برای صفات کارایی مصرف آب که در 15 میکرومولار بیشترین بودند برای سایر صفات در 30 میکرومولار در لیتر به‌ حداکثر خود رسید. همچنین اثر متقابل رژیم آبیاری و کاربرد اسیدآبسیزیک به‌جز برای صفت کلروفیلa+b برای سایر صفات مورد ‌بررسی معنی‌دار بود و بیشترین این صفات از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک مشاهده شد. محلول‌پاشی 15 میلی‌گرم در لیتر اسیدآبسیزیک در شرایط رژیم آبیاری 40-30 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب موجب افزایش 04/25 و 75/38 درصدی کارایی مصرف آب داخلی برگ و کارایی مصرف آب نسبت به عدم کاربرد اسیدآبسیزیک در این سطح خشکی گردید. به‌طورکلی نتایج این آزمایش، کاربرد 15 میکرومولار در لیتر اسیدآبسیزیک را در شرایط رژیم آبیاری 40-30 درصد ظرفیت‌ زراعی به‌عنوان بهترین تیمار جهت دریافت بیشترین کارایی مصرف آب معرفی می‌کند، زیرا با مصرف کمتر آب و کاربرد اسیدآبسیزیک در شرایط تنش، می‌توان به سطوح بالاتری از عملکرد اسیدآبسیزیک در القاء تحمل به خشکی دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1699 - ارزیابی عملکرد کمی و کیفی ارقام مختلف داخلی و خارجی چغندرقند (Beta vulgaris L.) تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود
حیدر عزیزی اسمعیل نبی زاده آزاد ابراهیمی رحیم محمدیان

این تحقیق به منظور ارزیابی 18 رقم مختلف داخلی و خارجی چغندرقند به لحاظ برخی صفات مهم کمّی و کیفی تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود در سال زراعی 1396 به صورت طرح کرت های خرد شده نواری (شرایط نرمال و تنش در کرت های اصلی و رقم در کرت های فرعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی چکیده کامل

این تحقیق به منظور ارزیابی 18 رقم مختلف داخلی و خارجی چغندرقند به لحاظ برخی صفات مهم کمّی و کیفی تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود در سال زراعی 1396 به صورت طرح کرت های خرد شده نواری (شرایط نرمال و تنش در کرت های اصلی و رقم در کرت های فرعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تکرار انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر متقابل رقم × محیط برای صفات عملکرد قند خالص و ناخالص، ضریب قلیاییت و میزان قند ملاس (05/0≥p ) و میزان پتاسیم ریشه (01/0≥p ) معنی دار و بر سایر صفات اثری نداشت. بر اساس نتایج تجزیه واریانس ساده در شرایط نرمال، اثر رقم بر صفت میزان نیتروژن مضره ریشه، غیرمعنی دار بر سایر صفات مورد ارزیابی، معنی دار بود. همچنین اثر رقم در شرایط تنش بر کلیه صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال یک درصد (01/0≥p ) معنی دار بود. از نظر صفت عملکرد ریشه تحت شرایط نرمال و تنش، ارقام خارجی مراک و دورتی به ترتیب با عملکرد 5/86 و 4/70 تن در هکتار دارای بالاترین ارزش بوده و رقم داخلی شریف به ترتیب با 3/14 و 2/17 تن در هکتار دارای کمترین عملکرد ریشه بودند. متوسط صفت درصد قند ناخالص تحت شرایط نرمال و تنش به‌ترتیب 88/19 و 15/20 درصد محاسبه گردید که اگرچه اختلاف آن ها به لحاظ آماری معنی دار نبود، ولی مقدار افزایش درصد قند ناخالص (حدود 34/1 درصد) تحت شرایط تنش انتظار می رفت. با توجه به اینکه اثرات کاهشی و افزایشی تنش کم آبیاری بر اکثر صفات اندازه گیره شده معنی دار نبود، می توان دریافت که محصول چغندرقند دارای آستانه تحمل مناسبی برای کم آبی می باشد که یقیناَ چنین نتایجی برای استفاده توسط زارعین چغندرکار در استان چغندرخیز آذربایجان غربی و مخصوصاَ در شرایط کنونی که با خشک شدن دریاچه ارومیه سعی بر احیای آن است، همواره بایستی مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1700 - تاثیر محلول‌پاشی نانو دی‌اکسید تیتانیوم و اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک گیاه سرخارگل (Echinaceae purpurea L.) در شرایط کمبود آب
آسیه امید حقی ابراهیم خلیل وند بهروزیار فرهاد فرح‌وش مهرداد یارنیا عبداله حسن زاده

به منظور ارزیابی تاثیر تنش کمبود آب و محلول پاشی اسید سالیسیلیک و نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بر برخی از صفات فیزیولوژیکی گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.) آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1397-1396 در مز چکیده کامل

به منظور ارزیابی تاثیر تنش کمبود آب و محلول پاشی اسید سالیسیلیک و نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بر برخی از صفات فیزیولوژیکی گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.) آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1397-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به اجرا در آمد. عامل اصلی تنش کمبود آب در سه سطح آبیاری تا 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی و ترکیب تیماری محلول پاشی اسید سالیسیلیک و نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم هر کدام در دو سطح 02/0 و 04/0 درصد به عنوان عامل فرعی و محلول پاشی آب مقطر به‌عنوان تیمار عدم مصرف این ترکیبات در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر تنش کمبود آب بر صفات محتوای رطوبت نسبی و میزان پرولین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بر همکنش تنش کمبود آب و محلول‌پاشی نانو دی اکسید تیتانیوم و اسید سالیسیلیک بر صفات محتوای کلروفیل b، کلروفیل کل و میزان پراکسید هیدروژن در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد.اعمال تنش آبیاری تا 50 درصد رطوبت زراعی موجب افزایش 40 درصدی میزان پرولین و کاهش 10 درصدی محتوای رطوبت نسبی نسبت به آبیاری کامل (آبیاری تا 100 درصد ظرفیت زراعی) شد. محلول پاشی با 04/0 درصد اسید سالیسیلیک و 04/0 درصد نانو دی اکسید تیتانیوم تحت آبیاری تا 100 درصد رطوبت زراعی موجب کاهش میزان پراکسید هیدروژن نسبت به تیمار آبیاری تا 50 درصد ظرفیت زراعی و عدم محلول پاشی گردید. بیشترین میزان کلروفیل کل برگ در تیمار آبیاری تا100 درصد ظرفیت زراعی و محلول پاشی با 02/0 درصد اسید سالیسیلیک و 04/0 درصد نانو دی اکسید تیتانیوم به دست آمد که افزایش 52/79 درصدی نسبت به تیمار آبیاری تا 100 درصد ظرفیت زراعی و عدم محلول پاشی نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1701 - بررسی تاثیر محلول پاشی اسید آسکوربیک بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان ارقام ماش (Vigna radiate L.) در شرایط تنش کم آبی
محمد جهانبخشی مهدی صادقی محمود توحیدی فربد فتوحی سیدعلی فاضل زاده

10.30495/iper.2021.679565

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی آسکوربیک اسید بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان ژنوتیپ های ماش (Vigna Radiate L.) در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی آسکوربیک اسید بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان ژنوتیپ های ماش (Vigna Radiate L.) در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول به اجرا در آمد. تیمارهای تنش کم‌آبی در کرت‌های اصلی شامل چهار سطح (25، 50، 75 و 100 درصد تأمین نیاز آبی گیاه) و تلفیق تیمار محلول پاشی آسکوربیک اسید شامل 3 سطح (شاهد، 10 و 20 میلی مولار) و ژنوتیپ‌های امیدبخش CV 6173 و پرتو در کرت‌های فرعی بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز در تنش کم آبی 25 درصد نیاز آبی و عدم محلول‌پاشی بود. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز تحت تنش کم آبی 50 درصد نیاز آبی و تیمار عدم محلول‌پاشی آسکوربیک اسید مشاهده شد. همچنین بیشترین فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در رقم امید بخش VC6173 تحت تنش کم آبی 25 درصد نیاز آبی و عدم محلول‌پاشی آسکوربیک اسید بدست آمد بیشترین میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز نیز به رقم امیدبخش VC6173 تحت تنش کم آبی 75 درصد نیاز آبی و محلول‌پاشی 10 میلی مولار آسکوربیک تعلق داشت.به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تنش کم آبی منجر به افزایش معنی دار فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان شد و محلول پاشی آسکوربیک‌اسید به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود منجر به کاهش اثرات تنش و در نتیجه کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1702 - اثر بازدارندگی تنظیم کننده‌های رشد مختلف روی بیماری کپک آبی در ارقام سیب (Malus × domestica Borkh.)
منصوره کشاورزی سعید میرزایی مسعود احمدی افزادی

میوه سیب (Malus × domestica Borkh.) هم به صورت مصرف تازه و هم در تولید محصولات فرآوری شده کاربرد فراوانی دارد. عموماً محصول برداشت شده پس از یک تا چند ماه انبارداری وارد بازار می‌شود که این باعث اهمیت محافظت محصول در مقابل بیماری‌های پس از برداشت (به خصوص در کشاور چکیده کامل

میوه سیب (Malus × domestica Borkh.) هم به صورت مصرف تازه و هم در تولید محصولات فرآوری شده کاربرد فراوانی دارد. عموماً محصول برداشت شده پس از یک تا چند ماه انبارداری وارد بازار می‌شود که این باعث اهمیت محافظت محصول در مقابل بیماری‌های پس از برداشت (به خصوص در کشاورزی ارگانیک) شده است. یکی از این بیماری‌ها کپک آبی (Penicillium expansum) است که به دلیل گسترش بالا و تولید ماده سرطانزای پاتولین از اهمیت شایان توجه‌ای برخوردار است. در این تحقیق تاثیر اسپری پاشی تنظیم کننده‌های رشد اسید آبسزیک، اسید سالیسیلیک، متیل جاسمونات، بتا آمینوبوتیریک اسید و اسید کربوکسیلیک روی این بیماری در ۱۰ رقم سیب مورد بررسی قرار گرفت. آلودگی مصنوعی روی میوه‌ها با استفاده از سوسپانسیون قارچ ایجاد و سپس نمونه‌ها با تنظیم کننده های رشد با غلظت های متفاوت اسپری شدند. صفات فنولوژیکی مانند سفتی میوه و درجه نرم‌شدگی میوه‌ها در حین انبارداری و سطح آلودگی اندازه‌گیری شدند. داده‌های پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل با دو عامل رقم و تنظیم کننده رشد در قالب طرح کاملا تصادفی با بسته نرم افزاری R مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی‌دار بین ارقام برای فاکتورهای مورد بررسی بود. علاوه‌ بر متیل جاسمونات، اسید سالیسیلیک و بتاآمینوبوتیریک اسید بیشترین اثر بازدارندگی را روی این بیماری نشان دادند. تاثیر دو تنظیم کننده رشد اسید آبسیزیک و کربوکسیلیک ‌اسید نیز بسته به رقم متفاوت بود و در بعضی از تیمارها هیچ گونه تاثیر معنی‌داری نشان ندادند. نتایج این تحقیق می‌تواند در مطالعات به نژادی برای شناخت بهتر مکانسیم مقاومت در این گیاه مورد استفاده قرار گیرد و همچنین به درک بهتری از ارتباط این مواد با پاسخ‌های فیزیولوژیک و در نهایت ایجاد مقاومت به بیماری در سیب کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1703 - تأثیر عنصر روی و جیبرلیک اسید بر بهبود تبادلات گازی و عملکرد لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris) با استفاده از دستگاه تحلیل گر گاز مادون قرمز در شرایط تنش خشکی
عارفه عباسی عباس ملکی فرزاد بابایی هوشمند صفری علیرضا رنگین

10.30495/iper.2021.679536

تنش خشکی از عوامل اصلی کاهش عمکلرد گیاهانی مختلف به خصوص حبوبات می باشد، بنابراین استفاده از روش هایی که بتواند اثر سوء تنش بر گیاه را کاهش دهد، ضروی می باشد. به منظور بررسی اثر روی و جیبرلین بر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris L.) در شرای چکیده کامل

تنش خشکی از عوامل اصلی کاهش عمکلرد گیاهانی مختلف به خصوص حبوبات می باشد، بنابراین استفاده از روش هایی که بتواند اثر سوء تنش بر گیاه را کاهش دهد، ضروی می باشد. به منظور بررسی اثر روی و جیبرلین بر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح کرت‌های دو بار خرد شده با پایه‌ی بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان (ایستگاه تحقیقاتی اسلام‌آباد غرب استان کرمانشاه، و ایستگاه تحقیقاتی خرم‌آباد استان لرستان) انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در 3 سطح 60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان کرت اصلی، محلول پاشی سولفات روی در 4 سطح 0، 5/1، 5/3 و 5/4 میلی‌لیتر در لیتر و 2 سطح محلول پاشی و محلول پاشی جیبرلین به عنوان کرت های فرعی بودند. تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه میانگین داده ها به روش دانکن در سطح 5 درصد و توسط نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی تنش خشکی و محلول‌پاشی سولفات روی بر تمام صفات معنی‌دار شد، همچنین محلول‌پاشی جیبرلین بر همه‌ی صفات به‌جز عملکرد و سرعت تعرق اثر معنی‌دار داشت. اثر متقابل سولفات روی، تنش و جیبرلین بر تمام صفات معنی‌داری بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار آبیاری نرمال و مصرف 5/4 میلی‌لیتر ‌در‌ لیتر روی بود که با‌ تیمار ‌تنش متوسط و مصرف 5/‌1‌میلی‌لیتر ‌در ‌لیتر روی و کاربرد جیبرلین اختلاف معنی‌دار نداشت.‌ کمترین عملکرد دانه در ‌تیمار ‌تنش‌ شدید‌ و استفاده‌ 5/3‌ میلی‌لیتر‌ در ‌لیتر‌‌ روی ‌و ‌محلول پاشی‌ جیبرلین‌ بود‌. بطور کلی عملکرد دانه در هر دو حالت تنش خشکی و عدم تنش افزایش یافت، بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده مصرف 5/4 میلی‌لیتر در لیتر سولفات روی و محلول پاشی جیبرلین جهت کاهش اثرات تنش خشکی در زراعت لوبیا توصیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1704 - اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و پرولین بر رشد و میزان اسانس گیاه دارویی زرین‌گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) تحت شرایط کم‌آبیاری
اعظم شیخ سامانی عبدالله قاسمی پیربلوطی مهراب یادگاری فائزه رجب زاده

10.30495/iper.2022.1952014.1771

در شرایط خشک سالی چند دهه اخیر، استفاده از روش های علمی و جدید برای افزایش رشد و میزان موثره گیاهان دارویی و معطر امری ضروری است. این پژوهش، به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و پرولین بر ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی و میزان اسانس گیاه دارویی و معطر زرین گیاه چکیده کامل

در شرایط خشک سالی چند دهه اخیر، استفاده از روش های علمی و جدید برای افزایش رشد و میزان موثره گیاهان دارویی و معطر امری ضروری است. این پژوهش، به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و پرولین بر ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی و میزان اسانس گیاه دارویی و معطر زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) از تیره نعناعیان، در شرایط مختلف رطوبتی خاک در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری در دو سال زراعی (98-99 و 98-97) اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل عامل آبیاری در دو سطح آبیاری مطلوب یا شاهد (بدون تنش یا آبیاری در 30 درصد تخلیه رطوبتی از ظرفیت زراعی F.C.) و کم آبیاری (آبیاری پس از 50 درصد تخلیه رطوبتی از F.C.) و عامل محلول‌پاشی برگی در سه سطح شاهد (محلول پاشی حلال یا آب) و محلول پاشی اسید سالیسیلیک و پرولین با غلظت های 1 میلی مولار در نظر گرفته شد. نمونه های اسانس از اندام هوایی در اوایل گل دهی به روش تقطیر با آب استخراج شدند. مطابق نتایج، بیشترین میزان کلروفیل های a، b و کل (به ترتیب 96/0، 45/0 و 39/1 میلی گرم در گرم) در تیمار کم آبی مشاهده شد. همچنین، اعمال تیمار کم آبی باعث افزایش 70 درصدی مقدار پرولین نسبت به شاهد شد؛ در حالی که تأثیر معنی‌داری بر صفات مورفولوژیکی ارتفاع گیاه، قطر ساقه و وزن خشک گیاه نشان نداد. محلول پاشی اسیدسالیسیلیک به عنوان یک عامل دفاعی در برابر تنش کم آبی سبب کاهش اثرات منفی تنش بر میزان اسانس، پرولین و کلروفیل های a، b و کل شد. بیشترین و کمترین میزان اسانس به ترتیب در محلول پاشی پرولین (12/1 میلی لیتر در 100 گرم وزن خشک) و شاهد (84/0 میلی لیتر در 100 گرم وزن خشک) به دست آمد. در نهایت، استفاده از اسید سالیسیلیک در شرایط کمبود رطوبت برای کاهش اثرات منفی تنش و افزایش میزان اسانس زرین گیاه توصیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1705 - مدیریت تنش خشکی با استفاده از تنظیم کننده‌های رشد و عنصر روی بر عملکرد ذرت (Zea Mays L.) 704 در استان اصفهان
مرتضی سام دلیری مرتضی مبلغی ساناز سلیمان پور امیر عباس موسوی میرکلائی

10.30495/iper.2021.679534

به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیک و عملکرد ذرت رقم 704 سینگل‌کراس تحت تاثیر محلول‌پاشی مواد تنظیم کننده‌های رشد و تنش خشکی در استان اصفهان آزمایشی در دو سال زراعی به صورت مجزا در قالب اسپلیت پلات با 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمار اصلی شامل تنش خشکی در 3 سطح شاهد، تنش ملایم و چکیده کامل

به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیک و عملکرد ذرت رقم 704 سینگل‌کراس تحت تاثیر محلول‌پاشی مواد تنظیم کننده‌های رشد و تنش خشکی در استان اصفهان آزمایشی در دو سال زراعی به صورت مجزا در قالب اسپلیت پلات با 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمار اصلی شامل تنش خشکی در 3 سطح شاهد، تنش ملایم و تنش شدید (به‌ترتیب آبیاری بر اساس 100، 85 و 70 درصد نیاز آبی ذرت)، و تیمار فرعی محلول‌پاشی شامل تیمار محلول‌پاشی آب مقطر به عنوان شاهد، کود نانو روی (دو گرم در یک لیتر آب)، سالیسیلیک‌اسید (5 میلی‌مولار)، آبسزیک‌اسید (100 میکرومولار)، جیبرلین (100 پی‌پی‌ام) بود. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد اثر سال بر عملکرد بیولوژیک، پروتئین‌خام و عملکردعلوفه‌تر معنی‌دار شد. تیمارهای تنش‌های خشکی و تیمارهای محلول‌پاشی بر صفات شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل، عملکرد بیولوژیک، پروتئین‌خام و عملکرد علوفه‌تر معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد علوفه‌تر با 44/90 تن در هکتار در تیمار آبیاری کامل با سالیسیلیک‌ اسید حاصل شد. تیمار سالیسیلیک ‌اسید منجر به افزایش عملکرد علوفه‌تر تحت شرایط آبیاری کامل گردید، همچنین تیمار سالیسیلیک‌اسید به‌ترتیب باعث کاهش خسارت 27 و 9 درصدی در تیمارهای تنش ملایم و تنش شدید گشت. با توجه به نتایج آزمایش و بررسی روند رشد محصول استفاده از تیمار سالیسیلیک ‌اسید طی سه دوره محلول‌پاشی در سه مرحله هشت برگی، غلاف دوگانه و در قبل از ظهور تاسل، توانست میزان خسارت تنش خشکی به عملکرد علوفه‌تر را کاهش داده و برای شرایط مشابه با آزمایش حاضر قابل توصیه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1706 - پاسخ‌های ریختی، فیزیولوژیکی و آنزیمی نهال‌های توسکا ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey) نسبت به تنش کم‌آبی با تلقیح قارچ میکوریز ریزوفاگوس ایریگولاریس (Rhizophagus irregularis)
زهرا بور قاسم علی پاراد سید محسن حسینی احسان قنبری

10.30495/iper.2021.679553

تحقیق حاضر با هدف بررسی رشد، صفات ریختی، تغییرات فیزیولوژیکی و فعالیت برخی از آنزیم های آنتی اکسیدانی نهال های یکساله توسکا ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey) تلقیح یافته با قارچ میکوریزی ریزوفاگوس ایریگولاریس (Rhizophagus irregularis) تحت تاثیر تنش کم آبی در شرایط گلخ چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف بررسی رشد، صفات ریختی، تغییرات فیزیولوژیکی و فعالیت برخی از آنزیم های آنتی اکسیدانی نهال های یکساله توسکا ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey) تلقیح یافته با قارچ میکوریزی ریزوفاگوس ایریگولاریس (Rhizophagus irregularis) تحت تاثیر تنش کم آبی در شرایط گلخانه ای طی یک دوره 70 روزه انجام گرفت. آزمایش در دو سطح تلقیحی (شاهد یا عدم تلقیح و قارچ میکوریز R. irregularis) و دو سطح آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (شاهد) و آبیاری به میزان 30 درصد ظرفیت مزرعه (کم آبی) در طرحی کاملا تصادفی با چهار تیمار و 10 تکرار صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنش کم آبی به طور معنی‌داری در سطح 99 درصد سبب کاهش اندازه مشخصه های ریختی و فیزیولوژیکی نهال های توسکا ییلاقی شد، حال آنکه کلیه فعالیت های آنزیمی مورد اندازه گیری تحت تنش کم آبی افزایش یافت. اگرچه مشخصه های ریختی نظیر رویش ارتفاعی و قطری، طول ریشه، سطح برگ و زیتوده برگ، ساقه، ریشه و کل تحت تاثیر تلقیح قارچ میکوریز R. irregularis به خاک نهال های توسکا ییلاقی در تیمار شاهد افزایش 35-20 درصدی معنی‌داری نشان داد اما اضافه شدن قارچ میکوریز به خاک تیمار تنش کم آبی به ترتیب باعث بهبود 55، 40، 46، 47، 37، 35، 50 و 37 درصدی مشخصه های مذکور شد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که نرخ فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق و پتانسیل آبی برگ تحت تاثیر کم آبی به ترتیب 57، 54، 53 و 65 درصد کاهش یافت حال آنکه افزودن قارچ میکوریز R. irregularisبه خاک سبب بهبود مشخصه های مذکور شد. همچنین در سطح کم‌آبی، فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز نسبت به نهال‌های ظرفیت مزرعه افزایش معنی داری یافت در حالی که افزودن قارچ میکوریز به خاک در شرایط کم آبی سبب تعدیل اثرات مخرب کم آبی گردید. برآیند نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تلقیح قارچ میکوریز R. Irregularisمی تواند با بهبود مشخصه های فیزیولوژیکی و آنزیم های آنتی اکسیدانی، بردباری نهال های توسکا ییلاقی را به کم آبی در سال اول افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1707 - تأثیر پلیمر سوپرجاذب بر صفات فتوسنتزی، محتوای کلروفیل و شاخص‌های فلورسانس کلروفیل لوبیا چشم‌بلبلی (Vigna unguiculata L.) تحت تنش خشکی
احمد افکاری

10.30495/iper.2021.679552

به‌منظور بررسی اثر مصرف پلیمر سوپرجاذب بر صفات فتوسنتزی، محتوای کلروفیل و شاخص‌های فلورسانس کلروفیل لوبیا چشم‌بلبلی تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در شهرستان کلیبر در سال زراعی 1397 انجام شد. تیمارهای آ چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر مصرف پلیمر سوپرجاذب بر صفات فتوسنتزی، محتوای کلروفیل و شاخص‌های فلورسانس کلروفیل لوبیا چشم‌بلبلی تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در شهرستان کلیبر در سال زراعی 1397 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل فواصل آبیاری در کرت‌های اصلی (70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و مقادیر مختلف سوپرجاذب (صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر اصلی تنش خشکی و سوپرجاذب بر اکثر صفات اندازه‌گیری شده در سطح احتمال یک درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. برهمکنش تنش خشکی و سوپرجاذب تنها بر هدایت روزنه‌ای، پایداری غشای سلولی و محتوای کلروفیل معنی‌دار گردید. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تنش خشکی شدید باعث کاهش معنی‌داری در میزان حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II، فلورسانس بیشینه (Fm)، محتوای کلروفیل، میزان تعرق، غلظت Co2 زیر اتاقک روزنه‌ای و سرعت فتوسنتز شد که دلالت بر نقش عوامل روزنه‌ای در کاهش فتوسنتز در شرایط تنش دارد. در حالی‌که استفاده از سوپرجاذب به‌طور معنی‌داری سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، شدت تعرق، پایداری غشای سلولی، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II، فلورسانس بیشینه، فلورسانس کمینه (F0) و شاخص کلروفیل را افزایش ولی میزان Co2 زیر اتاقک روزنه‌ای را کاهش داد که بیانگر اثر محافظتی پلیمر سوپرجاذب در برابر تنش خشکی می‌باشد. بیش‌ترین افزایش در اکثر صفات مورد ارزیابی در هنگام استفاده از سوپرجاذب با مقدار 75 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. به‌طور کلی با توجه به نتایج به‌دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که سوپرجاذب صفات فتوسنتزی، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II و محتوای کلروفیل را در شرایط تنش خشکی بهبود می‌بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1708 - بررسی برخی صفات فیزیومورفولوژیکی توده‌های مختلف خرفه ( Portulaca oleracea L) تحت شرایط تنش خشکی
الهام عزیزی یونس رضاپور جغال منصوره کرمانی علی معصومی

10.30495/iper.2021.679527

گیاه خرفه (Portulaca Oleracea L.) از گیاهان دارویی ارزشمند مناطق گرم و خشک است. با توجه به این که تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در این مناطق است، تحقیقی با هدف ارزیابی تحمل توده‌های مختلف گیاه دارویی خرفه به تنش خشکی، در بهار سال 1395 در چکیده کامل

گیاه خرفه (Portulaca Oleracea L.) از گیاهان دارویی ارزشمند مناطق گرم و خشک است. با توجه به این که تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در این مناطق است، تحقیقی با هدف ارزیابی تحمل توده‌های مختلف گیاه دارویی خرفه به تنش خشکی، در بهار سال 1395 در گلخانه دانشگاه پیام نور شهرستان درگز اجرا شد. این آزمایش، بصورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی، با چهار سطح تنش خشکی (حد ظرفیت زراعی، 75 درصد ظرفیت زراعی، 50 درصد ظرفیت زراعی و 25 درصد ظرفیت زراعی) و 5 توده بومی خرفه (قم، کلات، سبزوار، یزد، گچساران) با سه تکرارانجام شد. صفات مورد بررسی شامل محتوای آب نسبی برگ، ضریب ثبات غشاء، میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی، ضریب ثبات کلروفیل (سنجش میزان کلروفیل‌ها وکاروتنوئیدها)، میزان پرولین، میزان کربوهیدرات محلول برگی، وزن تروخشک به تفکیک اندام‌های ریشه، برگ، ساقه، قطرتاج خرفه، تعداد برگ، تعداد انشعابات و ارتفاع بوته در دو مرحله رشد رویشی و زایشی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش تنش خشکی سبب کاهش مقدار نسبی آب گیاه، شاخص پایداری غشاء سلول و افزایش معنی داری در شاخص کلروفیل برگ، مقدارکاروتنوئیدها، پرولین و کربوهیدرات‌های توده‌های مختلف خرفه گردید. ارقام گچساران و یزد تحت شرایط تنش رطوبتی از شاخص پایداری غشاء بالاتر، محتوای آب نسبی برگ کمتر و عدد کلروفیل متر پائین تری برخوردار بودند. همچنین در بین توده‌های مورد بررسی، توده‌های قم و کلات برتری معنی داری نسبت به توده‌های سبزوار، یزد و گچساران از نظر انباشت پرولین و کربوهیدرات‌های محلول نشان دادند. با افزایش تنش خشکی، وزن تر و خشک ریشه، برگ و ساقه در مراحل رویشی و زایشی کاهش یافت، به‌طوری که بیشترین مقدار این صفات، به‌ترتیب درسطوح 100 و 75 درصد ظرفیت زراعی و کمترین مقدار این پارامترها در آبیاری تحت شرایط 25 درصد ظرفیت زراعی حاصل گردید. بنابراین طبق نتایج به‌دست آمده از این پژوهش، بترتیب دو توده قم وکلات در مقایسه با سایرتوده‌ها ازحساسیت کمتری نسبت به تنش خشـکی برخوردار بودند و بـه‌عنوان توده‌های متحمل به خشکی انتخـاب شـدند. تـوده‌های گچساران، یزد و سبزوار نیز به‌دلیل داشتن عکس العمل نسبتاً ضعیف در برابر تنش خشکی در بیشتر صفات اندازه گیری شده، به‌عنوان توده‌های حسـاس به تنش خشکی ارزیابی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1709 - بررسی تأثیر تراکم بوته و اسید هیومیک بر عملکرد شلتوک، کارایی مصرف آب و صفات بیوشیمیایی برنج (Oryza sativa L.) در سیستم خشکه‌کاری در شمال ایران
منیژه کلته حسین عجم نوروزی ابوالفضل فرجی عبدالعزیز حقیقی ابراهیم غلامعلی پور علمداری

10.30495/iper.2022.688804

گذر از کشت نشایی به سمت کشت مستقیم برنج در ایران و به ویژه استان گلستان مدت زمان کوتاهی است که آغاز گردیده است و اطلاعاتی در مورد اثر عوامل مختلف از جمله اسیدهیومیک و تراکم بوته بر عملکرد شلتوک و برخی صفات بیوشیمیایی آن در دسترس نیست. بدین منظور آزمایشی در مزرعه ایستگاه چکیده کامل

گذر از کشت نشایی به سمت کشت مستقیم برنج در ایران و به ویژه استان گلستان مدت زمان کوتاهی است که آغاز گردیده است و اطلاعاتی در مورد اثر عوامل مختلف از جمله اسیدهیومیک و تراکم بوته بر عملکرد شلتوک و برخی صفات بیوشیمیایی آن در دسترس نیست. بدین منظور آزمایشی در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی وابسته به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان گلستان واقع در شهرستان گنبد در طی ماه های اردیبهشت تا شهریور در سال 1398 به صورت اسپلیت پلات - فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تراکم بوته (فاصله بوته روی ردیف) به عنوان عامل اصلی با 4 سطح (5، 10، 15 و 20 سانتی متر) و مصرف اسیدهیومیک در 2 سطح (مصرف اسیدهیومیک، عدم مصرف اسیدهیومیک) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کود اسیدهیومیک با غلظت 250 میلی لیتر در هکتار در سه مرحله شامل مرحله پنجه زنی (4-6 برگی)، به ساقه رفتن (30-20 روز پس از پنجه زنی) و مرحله قبل از خوشه دهی (50 درصد مزرعه به خوشه رفته باشد) اضافه گردید. نتایج نشان داد اثر فاصله بوته روی ردیف و اسید هیومیک بر وزن هزار دانه، عملکرد شلتوک، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، پروتئین دانه، کارایی مصرف آب و کلروفیل a و b و کل معنی دار بود. همچنین با اعمال فاصله بوته روی ردیف 5 و 10 سانتی متر به همراه مصرف اسیدهیومیک، بیشترین عملکرد شلتوک و کارایی مصرف آب به دست آمد. از طرفی، محتوی کلروفیل با افزایش تراکم بوته، تغییر معنی داری نشان داد و مصرف اسیدهیومیک موجب افزایش معنی دار کلروفیل a و b گردید که به نوبه خود بر افزایش عملکرد شلتوک مؤثر بود. پروتئین شلتوک نیز در فاصله بوته روی ردیف 10 سانتی متر به همراه مصرف اسیدهیومیک بیشترین میزان را نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1710 - تاثیر نوع بستر کشت و اسید هیومیک بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و مصرف آب گیاه سدوم دم عقربی(Carpobrotus edulis L.) روی یک سیستم بام سبز
سیده ملیحه ربانی خیرخواه فاطمه کاظمی

10.30495/iper.2021.1943937.1743

سلامت گیاهان درشرایط بام سبز آن تا حد زیادی وابسته به تامین آب مورد نیازگیاهان است. ترکیبات بستر کشت، در حفظ و در دسترس قرار گرفتن رطوبت برای گیاه موثرند و یکی از راهکارها جهت کاهش مصرف آب در بام سبز، اصلاح بستر کشت است. در این پژوهش، نیاز آبی و برخی صفات مورفوفیزیولوژی چکیده کامل

سلامت گیاهان درشرایط بام سبز آن تا حد زیادی وابسته به تامین آب مورد نیازگیاهان است. ترکیبات بستر کشت، در حفظ و در دسترس قرار گرفتن رطوبت برای گیاه موثرند و یکی از راهکارها جهت کاهش مصرف آب در بام سبز، اصلاح بستر کشت است. در این پژوهش، نیاز آبی و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه سدوم دم عقربی (Carpobrotus edulis L.) تحت تیمارهای بستر کشت و مقدار اسید هیومیک بررسی گردید. این تحقیق درقالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار از اردیبهشت تا شهریور 1399 به صورت کشت در جعبه‌های کشت در شرایط بام سبز در شهر مشهد انجام شد. عامل اول بسترهای کشت (شامل بستر کشت حاوی خاک شامل بستر کشت 1 (خاک 20%+20% لیکا+20% پرلیت+ پوکه معدنی+20% خاکبرگ)، بستر کشت 2 (بستر کشت1+ 6% بنتونیت) و بستر کشت 3 (بستر کشت 1+ 12% وزنی بنتونیت) و بسترهای کشت بدون خاک شامل بستر کشت 4 (پوکه معدنی 27%+ 27% لیکا+ 27% پرلیت+ 20 درصد خاکبرگ)، بستر کشت 5 (بستر کشت4+ 6% بنتونیت) و بستر کشت 6 (بستر کشت 4+ 12% وزنی بنتونیت) و عامل دوم غلظت اسید هیومیک (شامل صفر ، 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر) بود و اسید هیومیک هر 15 روز به صورت کود آبیاری به گیاهان داده شد. نتایج نشان داد بسترهای حاوی خاک به طور قابل‌توجهی نسبت به بسترهای بدون خاک بهتر عمل کردند. بالاترین میزان پوشش‌دهی گیاهان و طول و حجم ریشه در بستر کشت 3 (حاوی خاک و 12% وزنی بنتونیت) رویت شد. بالاترین محتوی آب برگ و کلروفیل و کمترین کمبود اشباع نسبی، مقادیر کارتنوئید، فنول و کربوهیدرات برگ در بستر کشت 3 (حاوی خاک و 12% وزنی بنتونیت) مشاهده شد. تیمار 200 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک با بهترین عملکرد رشدی و فیزیولوژیکی گیاهان همراه بود. تیمار خاک 20%+20% لیکا+20% پرلیت+ پوکه معدنی+20% + 12% وزنی بنتونیت همراه با 200 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک، گیاهانی با مصرف بهینه آب حاصل آورد. وجود خاک و سوپرجاذب معدنی بنتونیت در بستر کشت بام سبز از نظر نگه داشت رطوبت اهمیت ویژه داشته و البته تغذیه تکمیلی گیاهان در بام سبز نیز موجب بهبود عملکرد گیاهان در بام سبز می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1711 - بررسی برخی صفات رشدی ریشه و فعالیت آنتی اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی ارقام مختلف گندم دوروم (Triticum turgidum var. durum) تحت تاثیر کود فسفر و قارچ مایکوریزا در شرایط دیم
هوشنگ ناصری راد رحیم ناصری

10.30495/iper.2022.690239

به منظور بررسی تاثیر قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر برخی ویژگی های رشدی ریشه و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی گندم دوروم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر برخی ویژگی های رشدی ریشه و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی گندم دوروم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 98-1397 انجام شد. چهار رقم گندم دوروم (دهدشت، ذهاب، ساورز و ساجی) به عنوان فاکتور اول و پنج سطح منبع کودی (عدم مصرف کود، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، قارچ مایکوریزا (GM) و ترکیب قارچ مایکوریزا +25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج مقایسه میانگین اثرات ساده نشان داد که در بین ارقام، رقم های ذهاب و ساجی و در بین منابع کودی، تیمار ترکیبی مایکوریزا + 25 کیلوگرم در هکتار کود فسفر و پس از آن 50 کیلوگرم در هکتار فسفر بیشترین تاثیر را در بهبود صفات مورد مطالعه داشتند. اثر متقابل رقم و منابع کودی مشخص نمود که استفاده تلفیقی از کود فسفر و قارچ مایکوریزا نتایج بهتری در مقایسه با کاربرد آنها به تنهایی دارد. به طوریکه بیشترین وزن‌تر و خشک، تراکم طول و محتوی آب ریشه و فعالیت آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، کاتالاز، سوپراکسیددسموتاز و گلوتاتیون سنتتاز از تیمار تلفیقی مایکوریزا و کود فسفر و در اقام ذهاب و ساجی حاصل شد. اگرچه، کمترین طول مخصوص ریشه، فعالیت مالون دی‌آلدئید و پراکسید هیدروژن در همین تیمار و ارقام به دست آمد. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که تلقیح با قارچ مایکوریزا در شرایط دیم به ویژه در ارقام ذهاب و ساجی علاوه بر کاهش مقدار کاربرد کود شیمیایی فسفره می تواند از طریق بهبود ویژگی های رشدی ریشه و به دنبال آن افزایش فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیرآنزیمی باعث کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء (کاهش تولید مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن) و در نتیجه افزایش تحمل به تنش خشکی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1712 - بررسی اثر سایکوسل و ریزمغذی‌ها بر عملکرد‌‌، صفات فیزیولوژیکی و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی ذرت (Zea mays L.) در شرایط کم آبیاری انتهای فصل
سیدنورالدین غفاری علیرضا شکوه فر مانی مجدم شهرام لک عزیز آفرینش

10.30495/iper.2022.1944250.1746

با هدف بررسی اثر سایکوسل و مصرف ریزمغذی‌ها بر عملکرد‌‌، صفات فیزیولوژیکی و میزان آنتی‌اکسیدانت ذرت تحت شرایط کم آبیاری انتهای فصل، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در صفی‌آباد دزفول انجام شد چکیده کامل

با هدف بررسی اثر سایکوسل و مصرف ریزمغذی‌ها بر عملکرد‌‌، صفات فیزیولوژیکی و میزان آنتی‌اکسیدانت ذرت تحت شرایط کم آبیاری انتهای فصل، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در صفی‌آباد دزفول انجام شد. تیمار اصلی شامل ‌تنش کمبود آب با سه سطح شاهد (بدون تنش کمبود آب)‌‌‌‌، تنش آب در مرحله تشکیل گل ماده و تنش کمبود آب در مرحله تورم دانه بود. عامل مصرف محلول‌پاشی سایکوسل با سه سطح شاهد (عدم مصرف سایکوسل)، 5/442 و 885 پی‌پی‌ام سایکوسل و کودهای ریزمغذی با سه سطح: شاهد (عدم مصرف کود)، محلول‌پاشی 1000 و 1500 گرم در هکتار به‌صورت فاکتوریل به‌عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر برهم‌کنش سال، تنش، ریزمغذی و سایکوسل بر رطوبت نسبی برگ، پرولین و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و اثر برهم‌کنش تنش، ریزمغذی و سایکوسل بر ‌پراکسید هیدروژن، گلوتاتیون پراکسیداز و پروتئین‌های محلول در سطح یک درصد معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که بیش‌ترین فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز تحت شرایط تنش در مرحله تورم دانه حاصل شد که نسبت به تیمار آبیاری در شرایط مطلوب حدود 37 درصد افزایش نشان داد. میانگین عملکرد دانه در سال دوم با کاربرد 1500 گرم در هکتار محلول‌پاشی ریزمغذی و 885 پی‌پی‌ام محلول‌پاشی سایکوسل در شرایط بدون تنش نسبت به تنش در مرحله تورم دانه و عدم محلول‌پاشی ریزمغذی و سایکوسل در حدود 85 درصد افزایش یافت. در مجموع می توان برای افزایش عملکرد دانه در شرایط آبیاری مطلوب و کاهش افت در شرایط تنش، از تنظیم کننده های رشد نظیر سایکوسل با غلظت 885 پی‌پی‌ام و محلول‌پاشی ریزمغذی به میزان1500 گرم در هکتار استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1713 - تأثیر باکتری محرک رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) در شرایط تنش خشکی
مائده یوسفیان شهاب الدین میری نژاد زهرا رهامی

10.30495/iper.2022.1942008.1734

یکی از راهکارهای مقابله با تنش خشکی استفاده از باکتری محرک رشد می باشد. بر این اساس تحقیقی به منظور بررسی تأثیر باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در شرایط تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات بیوشیمایی گیاه سیاه دانه در سال زراعی 99-1398 در روستای سروک از توابع یاسوج در استان کهگیلو چکیده کامل

یکی از راهکارهای مقابله با تنش خشکی استفاده از باکتری محرک رشد می باشد. بر این اساس تحقیقی به منظور بررسی تأثیر باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در شرایط تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات بیوشیمایی گیاه سیاه دانه در سال زراعی 99-1398 در روستای سروک از توابع یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه اجرا شد. آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک (شاهد)، آبیاری پس از مصرف 60 درصد رطوبت خاک و آبیاری پس از مصرف 90 درصد رطوبت خاک) و عامل فرعی کاربرد باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح بذر با باکتری) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تلقیح باکتری محرک رشد موجب بالا رفتن صفات عملکرد دانه و کربوهیدرات در شرایط تنش متوسط شد، در شرایط تنش شدید نیز صفات کاروتنوئید و مالون دی آلدئید تغییرات معنی داری داشتند. از طرفی صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید در هر دو حالت تنش متوسط و شدید تغییرات معنی داری داشتند. بیشترین غلظت کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک و تلقیح با باکتری مشاهده گردید. بالاترین عملکرد دانه نیز با 1072 کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک و کاربرد باکتری مشاهده گردید. پیشنهاد می شود که میزان رشد گیاه در مراحل مختلف رشد و نمو اندازه گیری شود تا تأثیر تنش در هر دوره مشخص گردد و تفسیر مناسبی از تأثیر تنش بر روی گیاه بدست آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1714 - تاثیر اسید سالیسیلیک بر عملکرد اندام‌های رویشی و مواد موثره استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش خشکی
مهرداد ملکی حمید سبحانیان عنایت اله یزدان پناه عباس ملکی

10.30495/iper.2022.1952614.1773

این بررسی به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد و مواد موثره استویا تحت تنش خشکی انجام شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات و در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقات شهرستان سرآبله واقع در استان ایلام در سال 1400-1399 اجرا شد. تنش خشکی چکیده کامل

این بررسی به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد و مواد موثره استویا تحت تنش خشکی انجام شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات و در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقات شهرستان سرآبله واقع در استان ایلام در سال 1400-1399 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح 100 (شاهد)، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و تیمار اسید سالیسیلیک در 2 سطح عدم مصرف و محلول پاشی (با غلظت 1 میلی مولار) بود. در این بررسی ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، عملکرد ماده خشک کل، قند قابل برداشت، پروتئین، پرولین، کلروفیل کل، استویوزید، گلیکوزید، ریبودیوزید و ترکیبات فنلی اندازه گیری شد. یافته های این پژوهش نشان داد که بیشترین عملکرد ماده خشک کل در شاهد و مصرف اسید سالیسیلیک به مقدار 2/77 گرم در گیاه حاصل شد که نسبت به کمترین عملکرد ماده خشک کل یعنی تیمار 50 درصد ظرفیت زراعی و عدم مصرف اسید سالیسیلیک 34 درصد افزایش نشان داد. همچنین در تمام سطوح تنش خشکی مصرف اسید سالیسیلیک موجب افزایش عملکرد ماده خشک کل شد.. در تیمار عدم اعمال تنش خشکی کمترین قند در بوته و در تیمار با اسید سالیسیلیک، میزان گلیکوزید بیشتر از شاهد بود. به طور کلی تنش خشکی موجب کاهش مقدار قند و سایر صفات رشدی گیاه استویا شد و در این بین مصرف اسید سالیسیلیک علاوه بر آنکه به تنهایی موجب بهبود خصویات کمی و کیفی گیاه استویا شد، در سطوح مختلف تنش خشکی نیز موجب بهبود عملکرد این گیاه شد که این نتیجه بسیار حائز اهمیت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1715 - اثر مقادیر اسیدهیومیک و سایکوسل بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی گندم (Triticum aestivum L.) تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل
مریم شیروانیان مانی مجدم شهرام لک مجتبی علوی فاضل سید کیوان مرعشی

10.30495/iper.2022.1953457.1776

به‌منظور بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف اسیدهیومیک و سایکوسل بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان انتقال مجدد گندم تحت تنش خشکی انتهای فصل در اهواز، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واق چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف اسیدهیومیک و سایکوسل بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان انتقال مجدد گندم تحت تنش خشکی انتهای فصل در اهواز، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واقع در شهرستان اهواز اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی انتهای فصل با دو سطح آبیاری معمولی و قطع آبیاری در مرحله بعد از گرده افشانی، سایکوسل با سه سطح آب به عنوان شاهد، 5/1 گرم در لیتر و سه گرم در لیتر و هیومیک اسید با سه سطح عدم محلول‌پاشی (آب به عنوان شاهد)، دو لیتر در هکتار و چهار لیتر در هکتار به صورت فاکتوریل به عنوان عوامل فرعی بود. نتایج نشان داد که برهم کنش تنش خشکی انتهای فصل و سایکوسل بر عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه (5/4840 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد سه گرم در لیتر سایکوسل در شرایط آبیاری معمولی حاصل شد که با کاربرد سه گرم در لیتر سایکوسل در شرایط تنش خشکی انتهای فصل تفاوت آماری معنی داری از خود نشان نداد. کاربرد اسیدهیومیک بر تمام صفات آزمایش اثر مثبت و معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه از کاربرد سه لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط آبیاری معمولی بدست آمد. در شرایط تنش خشکی انتهای فصل میزان فتوسنتز جاری (29 درصد) و سهم فتوسنتز جاری (10 درصد) کاهش و میزان انتقال مجدد (16 درصد) و سهم انتقال مجدد (34 درصد) افزایش یافت. در مجموع می توان برای افزایش عملکرد دانه در شرایط مطلوب و کاهش افت در شرایط تنش، از تنظیم کننده های رشد نظیر سایکوسل با غلظت سه گرم در لیتر و کود آلی اسیدهیومیک به میزان چهار لیتر در هکتار استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1716 - تغییرات میزان پرولین، روابط آبی و سازگاری مورفولوژیکی دو واریته سویا (پرشینگ و DPX) تحت تنش آبی
حسن مدرس زاده محمدعلی رضایی مه لقا قربانلی

تنش آبی محدودیت اصلی در تولید بسیاری از محصولات زراعی بوده و باعث ایجاد بسیاری از واکنش‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در گیاهان می شود.این مسأله ‌در مورد رقم‌های مختلف از یک گونه از جمله سویا نیز مشاهده شده است. هدف از این پژوهش، مطالعه اثر تنش‌ آبی بر روی روابط آبی‌، چکیده کامل

تنش آبی محدودیت اصلی در تولید بسیاری از محصولات زراعی بوده و باعث ایجاد بسیاری از واکنش‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در گیاهان می شود.این مسأله ‌در مورد رقم‌های مختلف از یک گونه از جمله سویا نیز مشاهده شده است. هدف از این پژوهش، مطالعه اثر تنش‌ آبی بر روی روابط آبی‌، مقدار پرولین و ویژگی‌های مورفولوژیکی دو رقم سویا شامل پرشینگ و DPX بود. بدین منظور آزمایشی در شرایط گلدانی انجام گرفت و تیمارهای آبی 80 (غرقابی)، 60، 40 و 20 درصد (خشکی) ظرفیت اشباع آب خاک بر روی آنها اعمال گردید. نتایج مطالعات اختلاف معنی‌داری را در سنجش‌های مورد بررسی در دو رقم سویا نشان داد. در هر دو رقم کاهش میزان آبیاری موجب کاهش ارتفاع گیا ه و طول ریشه گردید و در تیمار غرقابی نیز با افزایش چشمگیر ریشه‌های نابجا همراه بوده است. در رقم پرشینگ کاهش میزان آبیاری منجر به کاهش در میزان نسبی آب (RWC) گردید، اما در رقم DPX پائین‌ترین میزان RWC در تیمار 40 درصد مشاهده گردید. از دست دادن آب برگ (LWL) در همه تیمارها در رقم پرشینگ بالاتر از تیمارهای مشابه در رقم DPX بود. بیشترین میزان پرولین برگ و ریشه مربوط به تیمارهائی بود که دارای RWC پائینتری بوده که این میزان در دو رقم پرشینگ و DPX به ترتیب در تیمارهای 20 و 40 درصد مشاهده گردید. در هر دو رقم ،میزان اسید آمینه پرولین در برگ‌ها بیشتراز ریشه مشاهده گردید. نتایج مشخص نمود که در هر دو رقم، برگ بیشتر از ریشه تحت تأثیر استرس آبی قرار گرفته و رقم پرشینگ حساسیت بیشتری را در مقادیر پائین ‌ترآبی از خود نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1717 - اثر اسیدسالیسیلیک بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو ژنوتیپ نخود (Cicer arietinum L.) در مواجه با تنش خشکی
رضوان رمضان نژاد مهرداد لاهوتی علی گنجعلی

به‌منظور بررسی اثرات توام تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر روی برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آزمایشی بر روی دو ژنوتیپ از مجموعه کلکسیون نخود مشهد (MCC441 و MCC358) در چهار سطح تنش خشکی بر اساس ظرفیت زراعی (100، 75 ، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار اسید سالیسیل چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثرات توام تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر روی برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آزمایشی بر روی دو ژنوتیپ از مجموعه کلکسیون نخود مشهد (MCC441 و MCC358) در چهار سطح تنش خشکی بر اساس ظرفیت زراعی (100، 75 ، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت‌های 0 و 7/0 میلی‌مولار به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی پتانسیل آب برگ و کارایی فتوسیستم II را کاهش و مقاومت روزنه‌ای، میزان پرولین و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز را به طور معنی‌داری افزایش داد. میزان پرولین برگ در هر دو ژنوتیپ در سطح تنش خشکی 25 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری یافت. فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز نیز در سطح تنش 25 درصد و 50 درصد به‌طور معنی‌داری افزایش یافت که در ژنوتیپ MCC358 این افزایش نسبت به شاهد بیشتر از ژنوتیپ دیگر بود. مقاومت روزنه‌ای،کارایی فتوسیستم II و پتانسیل آب برگ بعد از تیمار با اسید سالیسیلیک افزایش یافت که در ژنوتیپ MCC358 این افزایش نسبت به شاهد بیشتر از ژنوتیپ دیگر بود. میزان پرولین و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در ژنوتیپ MCC358 بعد از تیمار با اسید سالیسیلیک افزایش معنی‌داری یافت. به نظر می‌رسد که تاثیر زیان‌آور تنش خشکی بر ژنوتیپ MCC441 بیشتر از ژنوتیپ MCC358 بود و اسید سالیسیلیک نتوانست تاثیرات آنتی‌اکسیدانی خود را در بهبود شرایط ناشی از تنش خشکی در ژنوتیپ MCC441 به خوبی اعمال کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1718 - بررسی اثر هورمون آبسیزیک اسید بر افزایش تحمل خشکی گیاه علفی رستاخیزی Sporobolus stapfianus Sporobolus pyramidalis در مقایسه با گیاه علفی و غیررستاخیزی
هوشنگ امیریان حمیدرضا قاسمپور مه لقا قربانلی سکینه ونایی حمید رضا قاسمی

چکیده در این تحقیق به بررسی اثر دهیدراسیون بر محتوای نسبی آب، میزان کلروفیلی و آزمون زنده مانی سلول‌ها در دو گیاه Sporobolus stapfianuوSporobolus pyramidalisطی خشک شدن پرداخته شد. همچنین با اعمال جداگانة تنش خشکی بر روی بافت‌های برگ هر دو گیاه، میزان نشت الکترولیت‌ها ا چکیده کامل

چکیده در این تحقیق به بررسی اثر دهیدراسیون بر محتوای نسبی آب، میزان کلروفیلی و آزمون زنده مانی سلول‌ها در دو گیاه Sporobolus stapfianuوSporobolus pyramidalisطی خشک شدن پرداخته شد. همچنین با اعمال جداگانة تنش خشکی بر روی بافت‌های برگ هر دو گیاه، میزان نشت الکترولیت‌ها از بافت‌های برگ به عنوان فاکتوری برای اندازه گیری میزان آسیب وارده آمده به غشاهای سلول، مورد ارزیابی قرار گرفت. اعمال تنش بر روی نمونه‌ها به‌مدت 50 روز با قطع کامل آبیاری انجام گردید و در طول این مدت (با فواصل 10 روز یک بار) از بافت‌های هوایی دو گیاه نمونه برداری با سه تکرار صورت گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که کاهش محتوای نسبی آب از 96 درصد در برگ‌های کاملاً آبدار به 8 درصد در برگ‌های خشک، منجر به کاهش در محتوای کلروفیلی هر دو گیاه گشت. همچنین نتایج بدست آمده از بررسی میزان نشت الکترولیت‌ها از بافت‌های برگی هر دو گیاه، با داده‌های حاصل از آزمون زنده مانی سلول‌ها، همخوانی و رابطة قابل قبولی را نشان داد. در مجموع، نتایج داده‌ها با فاکتورهای مطالعه شده در گیاهان رستاخیزی و نقش آنها در القاء مقاومت به خشکی هماهنگی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1719 - شناسایی و گزارش چهار گونه جدید از ریزجلبک‌های استان تهران
ندا سلطانی لادن بافته‌چی شیما احسان

استان تهران علیرغم وسعت و سهولت دسترسی، از نظر شناسایی میکروفلور مورد بی‌عنایتی قرار گرفته است. در این پژوهش خاک‌ها و آب‌های این استان مورد مطالعه قرار گرفته و چهار گونه جدید از ریزجلبک‌‌های این استان متعلق به تیره‌های Nostocaceae و Oscillatoriaceae از جلبک‌های سبز آبی چکیده کامل

استان تهران علیرغم وسعت و سهولت دسترسی، از نظر شناسایی میکروفلور مورد بی‌عنایتی قرار گرفته است. در این پژوهش خاک‌ها و آب‌های این استان مورد مطالعه قرار گرفته و چهار گونه جدید از ریزجلبک‌‌های این استان متعلق به تیره‌های Nostocaceae و Oscillatoriaceae از جلبک‌های سبز آبی و نیز Chlorellaceae از جلبک‌های سبز برای اولین بار از این استان گزارش گردیده‌اند. نمونه‌برداری این پژوهش از سطح استان تهران در تابستان و پاییز سال 1387 صورت گرفت. نمونه‌های خاک با استفاده از محیط‌‌های کشت Allen & Arnon، BG110، BBM و N8 کشت گردیدند. جداسازی نیز با استفاده از پلیت آگار صورت گرفت. نمونه‌های به دست آمده با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر و از طریق مورفولوژیک مورد شناسایی قرار گفتند. در نتیجه این تحقیق چهار نمونه Microcheate tenera, Oscillatoria foreaui, Nostoc entophytum, Chlorella ellipsoida متعلق به جلبک‌های سبز و سبزآبی برای اولین بار از استان تهران جدا و معرفی گردیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1720 - معرفی لیست فلورستیک منطقه سر علی آباد گرگان - ایران
سید علی حسینی

سرعلی آباد گرگان با وسعت 2500 هکتار در 45 کیلومتری جنوب شهرستان گرگان واقع شده است. حداقل ارتفاع این منطقه 1800 متر و حداکثر آن 3200 متر از سطح دریا می‌باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه 384 میلیمتر است که بیشتر به صورت برف می‌باشد. بررسی به عمل آمده (1389-1385) نش چکیده کامل

سرعلی آباد گرگان با وسعت 2500 هکتار در 45 کیلومتری جنوب شهرستان گرگان واقع شده است. حداقل ارتفاع این منطقه 1800 متر و حداکثر آن 3200 متر از سطح دریا می‌باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه 384 میلیمتر است که بیشتر به صورت برف می‌باشد. بررسی به عمل آمده (1389-1385) نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 255 گونه گیاهی متعلق به 177 جنس و 54 خانواده گیاهی وجود دارد. بیشترین تعداد گونه به ترتیب مربوط به خانواده‌های Asteraceae با 33 گونه (9/12 درصد)،Lamiaceae با 28 گونه(11 درصد)، Poaceae با 27 گونه (6/10 درصد)، Fabaceae با 20 گونه (8/7 درصد)، Caryphyllaceae با 18 گونه (1/7 درصد)، Brassicaceae با 17گونه (7/6 درصد) و Liliaceaee با 10 گونه (1/3 درصد) است. از نظر شکل زیستی، 5/52 درصد گونه ها همی کریپتوفیت، 6/17 درصد تروفیت، 2/12 درصدکامفیت، 2/10 کریپتوفیت، 7/6 درصد فانروفیت و 8/0 درصد اپی فیت هستند. از نظر عنصر رویشی منطقه 7/44 درصد عنصر ایران و تورانی، 4/18 درصد عنصر اروپا - سیبری، 9 درصد عنصر اروپا- سیبری، مدیترانه ای و ایران- تورانی، 8/7 درصد عنصرچند منطقه ای، 1/5 درصد عناصر اروپا – سیبری و ایران - تورانی، 7/4 درصد عنصر ایران - تورانی و مدیترانه ای،3/4 درصد عنصرجهانی، 5/3 درصد عنصر اروپا- سیبری و مدیترانه ای، 2/1 درصد عنصر ایران – تورانی و صحرا - سندی، 8/0 درصد عنصر ایران – تورانی، مدیترانه ای و صحرا - سندی و 4/0 درصد عناصر اروپا سیبری، صحرا - سندی و ایران – تورانی می‌باشد. از 255 گونه از فلور منطقه 85 گونه (3/33 %) گیاه دارویی و 14 گونه (5/5%) بومزاد ایران می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1721 - تغییرات برخی از ویژگی‌های ریختی و فیزیولوژیک یک رقم کلزا (Brassica napus L.) به تنش آبی خاک
حمید نورانی‌آزاد محمدرضا حاجی باقری -

به منظور بررسی واکنش‌های‌ مورفولوژیک و فیزیولوژیک یک رقم کلزا با نام طلائیه تحت تنش آبی خاک، آزمایشی در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح رطوبتی، با فاصله 7 (شاهد)، 14، 21، 28 و 35 روز آبیاری با چهار تکرار در قالب طرح کاملا تصاد چکیده کامل

به منظور بررسی واکنش‌های‌ مورفولوژیک و فیزیولوژیک یک رقم کلزا با نام طلائیه تحت تنش آبی خاک، آزمایشی در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح رطوبتی، با فاصله 7 (شاهد)، 14، 21، 28 و 35 روز آبیاری با چهار تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. تحت سطوح خشکی، و در پایان مرحله رشد، مقادیر وزن خشک گیاه، طول ساقه و ریشه، کلروفیل کل برگ ها، کل قندهای محلول و پرولین گیاه، سدیم و پتاسیم برگ ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی، مقدار کلروفیل کل و پتاسیم برگ ها نسبت به شاهد کاهش معنی داری یافت. وزن خشک گیاه کاهش و تنها در دو تیمار 28 و35 روز آبیاری نسبت به شاهد معنی دار بود. کاهش طول ساقه به جز در تیمار 14 روز آبیاری نسبت به شاهد معنی دار بود. مقادیر سدیم برگ ها افزایش معنی دار نشان داد. افزایش طول ریشه همراه با افزایش تنش خشکی معنی دار نبود. میزان کل قندهای محلول و پرولین گیاه افزایش یافت. افزایش قندهای محلول و پرولین همراه با افزایش تنش خشکی برای تنظیم اسمولاریته و تحمل به شرایط تنش می‌باشد. کاهش پتاسیم باعث افزایش مقاومت روزنه ای و کاهش فتوسنتز و رشد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1722 - بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس گل و برگ Achillea pachycephala Rech. F.
کامکار جایمند محمدباقر رضایی

جنس بومادران در ایران 19 گونه گیاه علفی چند ساله و غالباً معطر دارد که هفت گونه آن انحصاری ایران هستند. در این تحقیق گونه بومادران با نام علمی Achillea pachycephala Rech. F. در اوائل شهریور ماه سال 1383 از قله دماوند در ارتفاع 3200 الی 3800 متر جمع‌آوری گردید. نمونه با چکیده کامل

جنس بومادران در ایران 19 گونه گیاه علفی چند ساله و غالباً معطر دارد که هفت گونه آن انحصاری ایران هستند. در این تحقیق گونه بومادران با نام علمی Achillea pachycephala Rech. F. در اوائل شهریور ماه سال 1383 از قله دماوند در ارتفاع 3200 الی 3800 متر جمع‌آوری گردید. نمونه با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس در گل 3/1 درصد و در برگ 5/0 درصد را نشان داد. نمونه‌ها توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیب‌های عمده در گل trans–pinocarveol (2/29 درصد)، limonene (2/18 درصد)، myrtenyl acetate (17 درصد) و pinocarvone (1/11 درصد) بودند که جمعاً 5/75 درصد از 9/99 درصد از کل اسانس را شامل می‌شود و در برگ camphor (8/33 درصد)، 1,8-cineole (24 درصد) و pinocampheol (16 درصد) بودند که 8/73 درصد از 3/99 درصد از کل اسانس بدست آمد. در ضمن درصد ترکیب‌های شناسایی شده به نسبت گونه‌های این جنس از اهمیت خاصی برخوردار هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1723 - بررسی نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌ها تحت سه مدیریت چرایی (چرای شدید، مناسب و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان
ناصر مهاجر محمد حسن جوری محمد مهدوی نوید مهاجر

روابط متقابل بین دو گیاه، استقرار و بقای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین آگاهی از چگونگی وقوع این روابط می‌تواند برای حفظ و نگهداری گونه‌های مرتعی و نیز اصلاح و مدیریت مراتع کشور قابل استفاده باشد. از آنجایی که تسهیل به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار بر جوامع گیاهی محس چکیده کامل

روابط متقابل بین دو گیاه، استقرار و بقای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین آگاهی از چگونگی وقوع این روابط می‌تواند برای حفظ و نگهداری گونه‌های مرتعی و نیز اصلاح و مدیریت مراتع کشور قابل استفاده باشد. از آنجایی که تسهیل به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار بر جوامع گیاهی محسوب می‌شود، می‌توان از این پدیده برای احیای اراضی تخریب شده استفاده کرد. از این رو نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌های چرایی (شدید، رایج و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این تحقیق ابتدا با عملیات میدانی پلات‌های یک مترمربعی به صورت سیستماتیک در 4 جهت اصلی در نواحی نزدیک استقرار دام‌ها جهت دانگ شماری به‌منظور تعیین نواحی با زون‌های چرایی، مستقر گردیدند. سپس در هر سه منظقه موردنظر 40 پلات یک مترمربعی به‌صورت سیستماتیک تصادفی مستقر گردید و تعداد پایه گونه‌ها در هر یک از پلاتها ثبت شد. در هر یک از عرصه‌های چرایی گونه‌های پرستار و ذینفع تعیین شدند و شدت وابستگی گونه‌ها به یکدیگر محاسبه شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد گونه Festuca ovina در هر سه منطقه چرایی مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری با گونه گون داشته است و این میزان در منطقه چرای شدید بیش از دو منطقه چرای متوسط و قرق بوده است. بنابراین با توجه به اینکه اکثر مراتع کشور در حد متوسط تا فقیر به سر می‌برند، تعیین گونه‌های حامی و حمایت شونده می‌تواند در تدوین برنامه‌های احیایی به مدیریت اکولوژیک مراتع کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1724 - بررسی فلور اشکال زیستی و کوروتیپ‌های گیاهان منطقه خضرآباد (ارزانک)، استان یزد
غلامرضا بخشی خانیکی رزا قوچانی

منطقه خضرآباد با مساحت حدود 1146 کیلومتر مربع در قسمت غرب دشت یزد اردکان واقع شده است. این منطقه دارای تعدادی حوزه آبخیز می‌باشد که ارزانک یکی ازحوزه‌های بزرگ آن است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی گونه‌های گیاهی و معرفی فلور یکی از واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز ارزانک اس چکیده کامل

منطقه خضرآباد با مساحت حدود 1146 کیلومتر مربع در قسمت غرب دشت یزد اردکان واقع شده است. این منطقه دارای تعدادی حوزه آبخیز می‌باشد که ارزانک یکی ازحوزه‌های بزرگ آن است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی گونه‌های گیاهی و معرفی فلور یکی از واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز ارزانک است. به این منظور نمونه‌های گیاهی از زیستگاه‌های مختلف منطقه در طی سه فصل رویشی بهار، تابستان و پاییز سال 1383 جمع‌آوری و سپس با استفاده از فلورهای مختلف شناسایی شدند. شکل‌های زیستی گونه‌های شناسایی شده از این منطقه تعیین و طیف زیستی منطقه ترسیم شد. براساس داده‌های بدست آمده از پراکنش جغرافیایی گونه‌ها و منابع موجود، جایگاه منطقه از نظر جغرافیای گیاهی مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع 103 گونه گیاهی که متعلق به 86 جنس و 30 تیره می‌باشد، یک گونه متعلق به بازدانه، 86 گونه نهاندانه دو لپه‌ای و 16 گونه نهاندانه تک لپه‌ای هستند. بیشترین غنای گونه‌ای در تیره‌های Asteraceae (4/20 درصد)، Poaceae (6/12 درصد)، Lamiaceae (7/9 درصد)، (7/8 درصد) و Rosaceae (8/7 درصد) دیده می‌شود. در بین گیاهان منطقه، همی‌کریپتوفیت‌ها با 40 گونه (8/38 درصد) و تروفیتها با 23 گونه (3/22 درصد) از فراوان‌ترین اشکال زیستی منطقه هستند. پراکنش 71 گونه (9/68 درصد) به ناحیه ایران ـ تورانی منحصر می‌گردد که از این تعداد 22 گونه (1/28 درصد) اندمیک ایران هستند. در میان گونه‌های انحصاری ایران، دو گونه Nepeta gloeocephala و Helichrysum davisianumانحصاری یزد می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1725 - بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره‌های محتلف اندام‌های گیاه دارویی اسفند (Peganum harmala L.) در شمال شرق استان گلستان (اینچه برون)
معصومه مازندرانی عزت اله قائمی فاطمه غفاری

گیاه دارویی اسفند Peganum harmala L. متعلق به تیره Zigophyllaceae از گونه‌های ارزشمند دارویی رویشگاه‌های متفاوت استان گلستان است. این مطالعه به منظور اتنوفارماکولوژی و مقایسه اثر ضدباکتریال عصاره‌های اندام‌های مختلف گیاه دارویی اسفند در شمال شرق استان گلستان انجام گرفت. چکیده کامل

گیاه دارویی اسفند Peganum harmala L. متعلق به تیره Zigophyllaceae از گونه‌های ارزشمند دارویی رویشگاه‌های متفاوت استان گلستان است. این مطالعه به منظور اتنوفارماکولوژی و مقایسه اثر ضدباکتریال عصاره‌های اندام‌های مختلف گیاه دارویی اسفند در شمال شرق استان گلستان انجام گرفت. در این تحقیق ضمن بررسی فنولوژیکی، اطلاعات اتنوفارماکولوژی در مورد گیاه از مردم بومی و ترکمن منطقه بدست آمد. ریشه، ساقه، برگ، گل و دانه‌های گیاه در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا مهر ماه 1387 جمع‌آوری و ضمن تهیه عصاره‌های آبی و جوشانده، عصاره اتانولی به روش پرکولاسیون تهیه گردید. به منظور بررسی و مقایسه اثر ضد باکتریال عصاره‌ها از دو روش دیسک دیفیوژن و چاهک استفاده شد و قطر هاله‌های عدم رشد بعد از 24 ساعت گرمخانه گذاری ،اندازه گیری و مقایسه کارایی ضد میکروبی با آزمون Pearson chi square انجام و P<0.05 معنی دار ارزیابی گردید. نتایج نشان داد بیشترین اثر ضد باکتریال مربوط به عصاره اتانولی اندام‌ها بود (8/78درصد وP<0.001). اثربخشی عصاره اتانلی دانه (4/47 درصد) و ریشه (7/25 درصد) ، مخصوصا در روش چاهک بیشتر از سایر اندام‌های گیاه بود و تفاوت اثر مهاری عصاره دانه به نسبت سایر گروه‌ها معنی دار بود (P=0.01). نتایج حاکی از آن است که باکتری Bacillus licheniformis (4/58 درصد) از بالاترین میزان حساسیت و باکتری‌های Staphylococcus aureus، Staphylococcus epidermisis،Micrococcus loteus، Salmonella typhi morium و Shigella dysentria هر یک با 50 درصد حساسیت یا حساسیت نسبی، از حساس‌ترین باکتری‌های مورد مطالعه و همچنین باکتری‌های Pseudomonas aeroginosa وProteus mirabilis هر یک با 7/91 درصد مقاومت، از مقاوم ترین باکتری‌های مورد مطالعه بودند. با وجود بالاتر بودن حساسیت باکتری‌های گرم مثبت‌ از انواع گرم منفی، تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نمی‌باشد (P>0.05). نتایج تحقیق، احتمالا بیانگر رغبت بیشتر مردم بومی استان، به مصرف دانه‌های گیاه به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی می‌باشد، لذا می‌تواند به عنوان یک سرنخ یا کاندید مناسب برای ادامه تحقیقات در زمینه تعیین کمیت و کیفیت مواد موثره ثانوی اندام‌های موثر و بررسی اثر ضدباکتریال آنها در مدل‌های حیوانی و بالینی، با هدف استخراج ، فرمولاسیون و تولید داروی گیاهی با اثر ضد عفونی کنندگی قوی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1726 - بررسی اثر ضد باکتریال عصاره الکلی و آبی گیاه Echinochloa crus-galli L. در شرایط In vitro
سیدمسعود هاشمی کروئی آیت الله نصرالهی عمران حمیدرضا پردلی عیسی غلامپور عزیزی

از اثر آنتاگونیسمی گیاهان، می‌توان جهت حذف میکروارگانیسم‌ها از محیط استفاده نمود. گیاه Echinochloa crus-galli در مزارع برنج شمال ایران به عنوان علف هرز سوروف به وفور یافت می‌شود. در این تحقیق به بررسی اثر عصاره‌های مختلف آبی، اتانولی و متانولی گیاه علیه باکتری‌های گرم م چکیده کامل

از اثر آنتاگونیسمی گیاهان، می‌توان جهت حذف میکروارگانیسم‌ها از محیط استفاده نمود. گیاه Echinochloa crus-galli در مزارع برنج شمال ایران به عنوان علف هرز سوروف به وفور یافت می‌شود. در این تحقیق به بررسی اثر عصاره‌های مختلف آبی، اتانولی و متانولی گیاه علیه باکتری‌های گرم مثبت و منفی با استفاده از روشهای دیسک، چاهک، پورپلیت، کمترین غلظت مهارکنندگی(MIC)، کمترین غلظت باکتری کشی (MBC) پرداختیم و مشخص گردید که عصاره‌های آبی، اتانولی و متانولی علیه باکتری‌های گرم مثبت Staphylococcus aureus و Bacillus cereus اثر مهار کنندگی شدید داشته، در صورتی که علیه باکتری‌های گرم منفی Escherichia coli و Pseudomonas aeroginosa اثر مهار کنندگی مشاهده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1727 - بررسی اثر نفتالن استیک اسید (NAA) وآبسیزیک اسید (ABA) بر کیفیت و کمیت میوه توت فرنگی رقم سلوا (Fragaria ananassa cv. Selva) و رقم پاروس (Fragaria ananassa cv. Paros)
مه لقا قربانلی مریم رستمی ابوسعیدی غلامرضا بخشی خانکی

این تحقیق به‌منظور مطالعه اثرات تیمار الفا نفتالن استیک اسید و آبسیزیک اسید به‌طور همزمان روی برخی پارامتر‌های کیفی و کمی دو رقم توت فرنگی صورت گرفت. آزمایش بر پایه فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل تیمار هورمون آلفا نفتالن استیک اسید چکیده کامل

این تحقیق به‌منظور مطالعه اثرات تیمار الفا نفتالن استیک اسید و آبسیزیک اسید به‌طور همزمان روی برخی پارامتر‌های کیفی و کمی دو رقم توت فرنگی صورت گرفت. آزمایش بر پایه فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل تیمار هورمون آلفا نفتالن استیک اسید در سه سطح 50 ، 100 و 150 پی‌پی‌ام و آبسیزیک اسید در سه سطح 5/2، 5 و 10 پی‌پی‌ام بودند. نمونه‌ها به شکل گلدانی در سه ردیف چهارتایی در محیط هیدرو پونیک هوگلند کشت و هر ده روز یک بار در طی دو ماه با تیمارهای مورد نظر محلول پاشی شد. نتایج نشان داد که استفاده همزمان از تیمار‌های اکسین و آبسیزیک اسید روی دو رقم پاروس و سلوا اثر معنی‌داری در سطح 5 درصد بر افزایش طول میوه نگذاشت، در افزایش قطر به میزان کمی موثر بود ولی در افزایش وزن و تعداد میوه‌ها اثر معنی‌داری در رقم سلوا داشت. کاربرد همزمان هورمون‌ها باعث کاهش معنی‌دار در مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون شد ولی اثر معنی‌داری در میزان ویتامین ث (اسیدآسکوربیک) نگذاشت. همچنین طبق نتایج بدست آمده استفاده همزمان از تیمار‌های اکسین و آبسیزیک اسید روی دو رقم پاروس و سلوا اثر معنی‌داری بر افزایش میزان مواد جامد محلول نداشت و در مواردی هم باعث کاهش معنی‌دار در میزان مواد جامد محلول شد. اثر تیمار‌ها روی افزایش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها معنی‌دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1728 - بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس بومادران
کامکار جایمند محمدباقر رضایی معصومه مازندرانی

گونه بومادران با نام علمی Achillea wilhelmsii C.Koch. در اوائل تیر ماه سال 1382 از 15 کیلومتری سمیرم به شهرضا در ارتفاع 2450 متر جمع آوری گردید. نمونه با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. بازده اسانس در گل 25/0 درصد و و در برگ 35/0 درصد بدست آمدند. سپس نمونه‌ها توسط دستگاه چکیده کامل

گونه بومادران با نام علمی Achillea wilhelmsii C.Koch. در اوائل تیر ماه سال 1382 از 15 کیلومتری سمیرم به شهرضا در ارتفاع 2450 متر جمع آوری گردید. نمونه با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. بازده اسانس در گل 25/0 درصد و و در برگ 35/0 درصد بدست آمدند. سپس نمونه‌ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گل p - cymene (3/33 درصد)، terpinolene (2/11 درصد) و a-thujene (9/10 درصد) و در برگ p-cymene (5/31 درصد)، terpinolene (3/12 درصد) و a - thujene (1/7 درصد) بدست آمد. با توجه به اهمیت این گیاه در صنایع دارویی و تنوع گونه ای در آن، انتخاب بهترین شرایط با بازده بالای اسانس و ترکیبهای مهم از ضروریات است، که در این تحقیق لحاظ گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1729 - اﺛﺮ ﺗﻨﺶ آﺑﯽ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﯽ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ و ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ (Carthamus tinctorius L.ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻠﺮﻧﮓ )
محبوبه رجب نسب آقا محلی ژیرایر کاراپتیان

ﭼﮑﯿﺪه Carthamus tinctorius ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺗﻨﺶ آﺑﯽ روی ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻠﺮﻧﮓ زراﻋﯽ ) L.،( .اﻧﺠﺎم ﺷﺪ 1387 در ﺳﺎل زراﻋﯽ pH 7 آزﻣﺎﯾﺸﯽ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﯿﻪ ﺑﺎ ﺧﺎک رﺳﯽ -ﺷﻨﯽ و 1 و رﻗﻢ ﺑﻬﺎره اﺻﻔﻬﺎن LRV51-279 ،LRV51-51 ،279 زرﻗﺎن،697رﻗﻢ ﭘﺎﯾﯿﺰه ﺷﺎﻣﻞ: 4ا چکیده کامل

ﭼﮑﯿﺪه Carthamus tinctorius ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺗﻨﺶ آﺑﯽ روی ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻠﺮﻧﮓ زراﻋﯽ ) L.،( .اﻧﺠﺎم ﺷﺪ 1387 در ﺳﺎل زراﻋﯽ pH 7 آزﻣﺎﯾﺸﯽ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﯿﻪ ﺑﺎ ﺧﺎک رﺳﯽ -ﺷﻨﯽ و 1 و رﻗﻢ ﺑﻬﺎره اﺻﻔﻬﺎن LRV51-279 ،LRV51-51 ،279 زرﻗﺎن،697رﻗﻢ ﭘﺎﯾﯿﺰه ﺷﺎﻣﻞ: 4ارﻗﺎم ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﺬرﻫﺎی ﻫﺮ رﻗﻢ در ﭼﻬﺎر ﮐﺮت و ﭘﻨﺞ ﻻﯾﻦ دو ردﯾﻔﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﮑﺮار ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﻪ ﻃﺮف A اﺳﭙﻠﯿﺖ ﭘﻼت در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﭘﺎﯾﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺗﻨﺶ آﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ دورهی آﺑﯿﺎری از ﮐﺮت ،5 ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ، آﺑﯿﺎری ﺑﻪﺻﻮرت D و C ،B ،A در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﯽ اﻋﻤﺎل ﮔﺮدﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در ﮐﺮتﻫﺎی Dﮐﺮت B اﺟﺮا ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺮت D و C ،B ،Aﺗﯿﻤﺎر در ﭼﻬﺎر ﮐﺮت 4 روز ﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﻪﺻﻮرت 14 و 11 ، 8 در ارﻗﺎم ﭘﺎﯾﯿﺰه، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮐﺮتﻫﺎی ﺷﺎﻫﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد اﺛﺮ ﺗﻨﺶ A در رﻗﻢ ﺑﻬﺎره و ﮐﺮت آﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﺰه ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد. اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺶ آﺑﯽ و رﻗﻢ، ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪ. اﻣﺎ اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ رﻗﻢ ﺑﻬﺎره، B در ﮐﺮت LRV51-51 ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺑﺮای رﻗﻢ درﺻﺪ 1 ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻨﺶ، رﻗﻢ و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آنﻫﺎ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ ﮔﺮدﯾﺪ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1730 - بررسی اثرات کمبود آب در مراحل مختلف رشد بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های لوبیا قرمز (Phaseolous vulgaris L.)
شادی سادات مهاجرانی مجتبی علوی فاضل حمید مدنی شهرام لک عادل مدحج

به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری در برخی مراحل رشد بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1393اجرا شد. تی چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری در برخی مراحل رشد بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1393اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم آبی به صورت قطع آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله غلاف‌دهی و سه ژنوتیپ لوبیا قرمز(درخشان، گلی،D81083 ) به‌عنوان عامل فرعی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش کم آبی بر صفات مورد بررسی شامل محتوی آب نسبی برگ، هدایت‌الکتریکی غشا سلولی، میزان پرولین برگ، درصد پروتئین و قندهای محلول معنی‌دار بود. ژنوتیپ گلی دارای بیشترین محتوی نسبی آب برگ و درصد پروتئین و ژنوتیپ D81083 دارای بیشترین میزان پرولین و کمترین میزان هدایت‌الکتریکی غشا بود. همچنین ژنوتیپ درخشان و D81083 بالاترین میزان قندهای محلول را دارا بودند. با توجه به نتایج می توان بیان کرد ژنوتیپ D81083 و گلی در این آزمایش برتری خود را در صفات مورد بررسی نشان دادند. بنابراین در نقاطی که با کمبود آب روبرو هستند می‌توان از این ژنوتیپ‌ها برای کشت استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1731 - اثر ویتریفیکاسیون بر زنده‌مانی بذور L. Medicago polymorpha نگهداری شده در شرایط فراسرد
مه لقا قربانلی رکسانا بنیادی عباس قمری زارع شکوفه شهرزاد

در این پژوهش برای دستیـابی بـه روشی موفـق جهت نـگهداری طولانی مدت بـذور در شرایط دمـای فـراسرد از روش ویتریفیکاسیون استفاده شد. بدین منظور از بذور یونجه یکسالهMedicago polymorpha L. که در دمای °C4 سازگاری سرمایی یافته بودند استفاده گشت. بذور با قرار گرفتن در مجاورت چکیده کامل

در این پژوهش برای دستیـابی بـه روشی موفـق جهت نـگهداری طولانی مدت بـذور در شرایط دمـای فـراسرد از روش ویتریفیکاسیون استفاده شد. بدین منظور از بذور یونجه یکسالهMedicago polymorpha L. که در دمای °C4 سازگاری سرمایی یافته بودند استفاده گشت. بذور با قرار گرفتن در مجاورت سیلیکاژل در دسیکاتور برای 4 روز آبگیری شدند. سپس جهت حفاظت اسمزی به مدت 20 دقیقه در دمای °C25 با محلول گلیسرول M2 در ساکاروز M 6/0 بارگیری گشتند. بذور بارگیری شده به منظور دهیدراتاسیون و حفاظت به کرایوویال‌های حاوی ml 5/0 محلول PVS2 صفر درجه سانتی‌گراد انتقال یافته و بلافاصله در نیتروژن مایع ذخیره شدند. کرایوویال‌های حاوی نمونه پس از یک هفته از نیتروژن مایع خارج گشتند و بلافاصله در حمام آبی C°37 به مدت 2 دقیقه گرمادهی شدند. در مرحله بعد به منظور آبدهی و شستشوی مواد نگهدارنده به ترتیب به مدت 5، 10 و 15 دقیقه در دمای °C 22 در داخل محلول شستشوی حاوی سوکروز M 2/1 در نمک‌های محیط کشت MS قرار گرقتند. بازیابی نمونه‌ها به سه روش صورت گرفت: (الف و ب) قرار دادن بذور به مدت نیم ساعت و 24 ساعت در زیر آب جاری و سپس انتقال آنها بر روی پتری‌دیش‌های حاوی کاغذ صافی مرطوب به منظور تولید دانه‌رست، (ج) استریل بذور با استفاده از هیپوکلریت سدیم 2% و سپـس انتقال آنها به محیـط کشت جامد MS حاوی mg/lit 5/0 GA3. درصد زنده‌مانی بذور نگهداری شده در دمای فراسرد در روش‌های بازیابی الف و ب (به ترتیب 37/94% و 21/98%) در سطح 5% با شاهد (بذوری که تحت تیمار فراسرد قرار نگرفتند) دارای اختلاف بود درحالیکه، این اختلاف در روش ج (زنده‌مانی 16/76%) فاقد اختلاف معنی‌دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1732 - اثرات آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ژنوتیپ‌های گندم نان در گرگان
ولی ارازی سید محمد جواد میرهادی مهدی کلاته عربی محمد اسماعیل اسدی

عملکرد و اجزاء عملکرد بیست ژنوتیپ گندم نان در شرایط دوبار آبیاری در مراحل گلدهی و پر شدن دانه و عدم آبیاری در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان، در سال زراعی 86-1385 بررسی و مقایسه شد. دو طرح جداگانه، هردو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. پس از اعمال چکیده کامل

عملکرد و اجزاء عملکرد بیست ژنوتیپ گندم نان در شرایط دوبار آبیاری در مراحل گلدهی و پر شدن دانه و عدم آبیاری در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان، در سال زراعی 86-1385 بررسی و مقایسه شد. دو طرح جداگانه، هردو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. پس از اعمال تیمارهای آبیاری و عدم آبیاری بر 20 ژنوتیپ گندم نان تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، تعداد سنبله در واحد سطح و عملکرد دانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ژنوتیپها درهر یک از شرایط آبیاری تکمیلی و عدم آبیاری از نظر عملکرد دانه و سایرصفات مورد مطالعه تفاوت آماری معنی‌دار در سطح 1 درصد وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب دو محیط آبیاری تکمیلی و عدم آبیاری نیز نشان داد که تعدادی از صفات یاد شده تفاوت معنی‌داری در سطح 1 درصد نشان می‌دهند. به علت بارندگی‌های با پراکنش مناسب در طول دوره زندگی گیاه زراعی که به استناد آمار هواشناسی 350 میلی متر از آذر ماه 1385 تا خرداد 1386 بوده است، محیط عدم آبیاری، بارندگی منظم و مناسبی را دریافت نمود که عملکرد آن را به طور قابل ملاحظه ای بالا برد. محیط آبیاری تکمیلی علاوه بر دریافت آّب باران، آبیاری تکمیلی نیز شد. نتایج بدست آمده نشان داد که آبیاری تکمیلی در چنین شرایطی بدلیل ایجاد سله عمیق در خاک محیط ریشه و شستشوی مواد غذایی خاک، نه تنها سبب افزایش عملکرد نشد، بلکه بعنوان یک عامل محدود کننده عملکرد ژنوتیپها نیز عمل کرد. در شرایط آبیاری تکمیلی و عدم آبیاری، عملکرد دانه با تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزاردانه، همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1733 - مطالعه تغییرات میزان آنزیم‌های پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در دو رقم سویا (Glycine max L. merr) تحت تنش آبی
حسن مدرس زاده مه‌لقا قربانلی محمدعلی رضایی

رقم‌های مختلف از یک گونه، آنزیم‌های مختلفی را به منظور مقابله با تنش فعال می نمایند که شامل سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، آسکوربات پراکسیداز بوده و نقش‌ مهمی را در دفاع از گیاهان در برابر انواع اکسیژن واکنشگربازی می‌کنند. هدف از این پژوهش، م چکیده کامل

رقم‌های مختلف از یک گونه، آنزیم‌های مختلفی را به منظور مقابله با تنش فعال می نمایند که شامل سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، آسکوربات پراکسیداز بوده و نقش‌ مهمی را در دفاع از گیاهان در برابر انواع اکسیژن واکنشگربازی می‌کنند. هدف از این پژوهش، مطالعه تفاوت رفتاری آنزیم‌های پراکسیداز، کاتالاز وآسکوربات پراکسیداز در دو رقم سویا شامل پرشینگ و DPX در برابر تنش خشکی و غرقابی وبررسی اثر تنش‌های مختلف آبی بر روی میزان فعالیت آنزیم‌های مذکور بود. درنتیجه آزمایشی در شرایط گلدانی انجام گرفت و تیمارهای آبی20، 40، 60 و80 درصد ظرفیت اشباع آب خاک بر روی آنها اعمال گردید. فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی تفاوتهایی را از نظر نوع تنش و نوع اندام نشان دادند، به نحوی که فعالیت آنزیم‌ پراکسیداز در ریشه و گرهک تحت دو تنش غرقابی و خشکی افزایش یافت، اما در برگ فعالیت آنزیم تحت تنش خشکی و غرقابی تفاوت معنی‌داری را نشان نداد و تنها در رقم پرشینگ، فعالیت آنزیم در تنش خشکی افزایش معنی‌داری را نشان داد. فعالیت آنزیم کاتالاز در دو اندام برگ و ریشه در رقم DPX در تنش غرقابی و در رقم پرشینگ در تنش خشکی افزایش یافت و در سایر تیمارها تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در برگ به ازاء کاهش میزان آبیاری کاهش یافت، اما در ریشه فعالیت آنزیم نامبرده در رقم DPX تحت تنش غرقابی و در رقم پرشینگ تحت تنش خشکی افزایش معنی‌داری را نشان داد. نتایج مطالعات مشخص نمود که فعالیت آنزیم می تواند با توجه به نوع رقم، نوع تنش وحتی نوع اندام پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1734 - کورولوژی و شناسایی گونه‌های دارویی درحال انقراض و اندمیک منطقه دوآب الشتر استان لرستان
عارفه حسنوند

حوزه آبخیز دوآب به وسعت 200 کیلومتر مربع در شمال غربی الشتر واقع شده است. این حوزه زیستگاه‌های متنوعی از عرصه‌های توده سنگی، دشت‌های دامنه‌ای، واریزه‌ای، دامنه‌های منظم و آبراهه‌ای را دارا می‌باشد. محدودۀ ارتفاعی منطقه مورد مطالعه از 1500 تا 3500 متر بالای سطح دریا متغی چکیده کامل

حوزه آبخیز دوآب به وسعت 200 کیلومتر مربع در شمال غربی الشتر واقع شده است. این حوزه زیستگاه‌های متنوعی از عرصه‌های توده سنگی، دشت‌های دامنه‌ای، واریزه‌ای، دامنه‌های منظم و آبراهه‌ای را دارا می‌باشد. محدودۀ ارتفاعی منطقه مورد مطالعه از 1500 تا 3500 متر بالای سطح دریا متغیر است. میانگین بارندگی سالانه 530 میلیمتر و متوسط دمای سالانه آن 8/15 درجه سانتیگراد می‌باشد. در این بررسی تنوع گیاهی منطقه دوآب الشتر، گیاهان دارویی، اندمیک و در حال انقراض مورد مطالعه قرار گرفت. این گونه‌ها جمع‌آوری و شناسایی آنها با استفاده از روش‌های مرسوم در مطالعات فلورستیکی انجام شد. بررسی فلورستیکی نشان داد که 206 گونه گیاهی متعلق به 40 تیره و 139 جنس در منطقه وجود دارد. از این تعداد 70 گونه دارویی می‌باشند. مهمترین تیره‌های گیاهی منطقه Asteraceae با (33 گونه)، Lamiaceae با (25 گونه) و Fabaceae با (20گونه) می‌باشند. مطالعه شکل زیستی با استفاده از روش رونکیه نشان داد که منطقه دارای طیف زیستی غالب تروفیت (3/40 درصد) و همی‌کریپتوفیت (9/ 38 درصد) می‌باشد. گونه‌های تهدید شده منطقه با استفاده از منابع معتبر بین‌المللی تعیین گردید. بر همین اساس سه رسته گونه‌های آسیب‌پذیر، گونه‌های با خطر کمتر و گونه‌های با کمبود داده‌ها در منطقه وجود دارد. بیشترین مورد آنها، رسته گونه‌های با خطرکمتر 85/5 درصد (12گونه) می‌باشد. منطقه دارای 31 گونه اندمیک ایران می‌باشد. کورولوژی منطقه نشان داد که 5/50 درصد گیاهان انحصاری ناحیه ایران ـ تورانی می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1735 - اثر سوپر جاذب بر کاهش اثر تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیکی گل جعفری (Tagetes marigold)
صفورا دهباشی علیرضا لادن مقدم علی غفوریان

این تحقیق به منظوربررسیتأثیرکاربردپلیمرسوپرجاذبدرکاهشاثراتتنشخشکیبربرخیصفات فیزیولوژیکی گل جعفریدرقالب فاکتوریل برپایه طرح بلوک‌هایکاملاًتصادفیباسهتکرارصورتگرفت، که در آن سهفاکتورسوپر جاذب (0،30 و60گرم درکیلوگرم)و سه سطحدور آبیاری با (2،4و6روز) در نظر گرفته شد. نتایججدو چکیده کامل

این تحقیق به منظوربررسیتأثیرکاربردپلیمرسوپرجاذبدرکاهشاثراتتنشخشکیبربرخیصفات فیزیولوژیکی گل جعفریدرقالب فاکتوریل برپایه طرح بلوک‌هایکاملاًتصادفیباسهتکرارصورتگرفت، که در آن سهفاکتورسوپر جاذب (0،30 و60گرم درکیلوگرم)و سه سطحدور آبیاری با (2،4و6روز) در نظر گرفته شد. نتایججدولتجزیهواریانسنشاندادکهتحتتأثیرسوپرجاذبمیزان کلروفیلa و کلروفیلکل دارایاختلافمعنی‌داردرسطح1 درصدبود. همچنینمیزان کلروفیل b تحتتأثیردور آبیاریوسوپرجاذبدرسطح5 درصددارای اختلاف معنی‌دار بود. در بررسی میزان ترکیبات کاروتنوئیدیتحتتأثیرسوپرجاذبو اثراتمتقابلدورآبیاریوسوپرجاذباختلافمعنی‌داردرسطح1 مشاهده شد. همچنین دربررسی اثر متقابلدور آبیاریوسوپرجاذبنشانداده شد که میزان کلروفیلa وb و کلدرمیزان60 گرمسوپرجاذبودورآبیاری4 روزبیشترینافزایشرا داشتکهالبتهباسایرمیزان‌های60 گرمسوپرجاذباختلافمعنی‌داریمشاهدهنشد. میزان ترکیبات کاروتنوئیدی نیز در دوره‌های آبیاری 4 و 6 روز تحت تاثیر سوپر جاذب قرار نگرفت. .بیشترینمحتویپرولین در دورآبیاری 6 روزو میزان 60 گرمسوپرجاذب و کمترینمحتویرطوبتنسبیدر 6 روزو صفر گرمسوپرجاذب (شاهد)مشاهدهگردید. همچنین طبق نتایج بدست آمده بیشترینمحتویرطوبت نسبی با سایر دوره‌ها کهحاویسوپرجاذببودند،اختلافمعنی‌دارینداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1736 - بررسی اثر اسید‌سالیسیلیک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه تربچه (Raphanus sativus L.) تحت شرایط تنش خشکی
مژگان قنبری محسن فرزانه علیرضا افتخاریان جهرمی

این پژوهش بر روی تربچه (Raphanus sativus L.) رقم تجاریRadish cherry belleتحت تنش خشکی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 1390 در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل دو فاکتور تنش خشکی در سه سطح آبیاری به فاصله یک روز ( چکیده کامل

این پژوهش بر روی تربچه (Raphanus sativus L.) رقم تجاریRadish cherry belleتحت تنش خشکی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 1390 در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل دو فاکتور تنش خشکی در سه سطح آبیاری به فاصله یک روز (شاهد)، سه روز (تنش ملایم) و پنج روز (تنش شدید) و اسید‌سالیسیلیک در سه سطح 0، 1 و 2 میلی‌مولار بود. خصوصیات مورد بررسی شامل رنگدانه‌های کلروفیلa ،b و ترکیبات کاروتنوئیدی، محتوای یون‌های سدیم و پتاسیم و محتوای نسبی آب بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس تاثیر متقابل تنش خشکی و اسید‌سالیسیلیک نشان داد در زمان اعمال تنش خشکی شدید محلول پاشی با غلظت‌ 2 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک سبب افزایش کلروفیل a و b ولیکن محلول پاشی با اسید‌سالیسیلیک 1 و 2 میلی‌مولار سبب کاهش محتوای کاروتنوئیدی شد. همچنین در گیاهان تحت تنش خشکی شدید، محلول پاشی با اسید‌سالیسیلیک 2 میلی‌مولار سبب افزایش محتوای یون‌های سدیم، پتاسیم و محتوای نسبی آب گشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1737 - فاکتورهای پیشرفته موثر بر کشت بزرگ‌ مقیاس انواع ریزجلبک و اثرات آن در افزایش بهره وری
ساسان قبادیان ندا سلطانی

10.30495/iper.2022.689654

شاید سخن گفتن در باب کاربری انواع گونه های ریزجلبکی در زمینه های مختلف، رویکردهای جهانی جهت افزایش بهره وری کشت این موجودات و نیل به برتری اقتصادی در کنار منافع عظیم زیست محیطی (مانند تصفیه فاضلاب و تثبیت CO2) گزاف باشد. جهت دستیابی به این افزایش بهره وری، تمرکز بر فاکت چکیده کامل

شاید سخن گفتن در باب کاربری انواع گونه های ریزجلبکی در زمینه های مختلف، رویکردهای جهانی جهت افزایش بهره وری کشت این موجودات و نیل به برتری اقتصادی در کنار منافع عظیم زیست محیطی (مانند تصفیه فاضلاب و تثبیت CO2) گزاف باشد. جهت دستیابی به این افزایش بهره وری، تمرکز بر فاکتورهای مختلف موثر بر کشت در پژوهش های اخیر جهانی مشاهده می شود. در مورد برخی از این فاکتورها نظیر شرایط نوری، دما، غلظت مواد مغذی، میزان CO2 و نظایر آن پژوهش های مختلفی صورت گرفته است. لذا در این مقاله سعی شده با پرهیز از تکرار مقدمات و ذکر مجدد کاربری ها و یا بازگوئی اثرات فاکتورهای مذکور، صرفا پژوهش هائی مرور شوند که بر روی برخی فاکتورهای کمتر آزموده اما با تاثیرات مهم بر افزایش بهره‌وری کشت به ویژه در مقیاس بزرگ تمرکز کرده اند. لذا در ابتدا محیط های مختلف کشت شامل آب شیرین، آب دریا و فاضلاب جهت به کارگیری در کشت انبوه تشریح و مقایسه شده و گونه های برتر هریک از محیط ها معرفی شده اند و سپس روش‌های مختلف کشت شامل فتواتوتروفیک، هتروتروفیک، میکسوترفیک و فتوهتروتروفیک مقایسه شده اند. به استفاده مجدد از آب بازیافتی فرآیند کشت ریزجلبک ها جهت کاهش هزینه های تصفیه و پمپاژ و چالش‌های مرتبط با آن نگاهی شده و در انتها اثر تنش ها (که بواسطه تجهیزات بکارگرفته شده و در فرآیندهای کشت بزرگ مقیاس از دغدغه های اصلی است) بر روی بهره‌وری کشت و راهکارهای کاهش این اثرات مورد نظر قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1738 - بررسی تاثیر دو روش آبیاری و دو نوع کود بر ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره گل محمدی (Rosa damascene Mill.)
رضا دهقانی بیدگلی زهرا عبدالله پور مریم اخباری

ترکیبات فنلی (فلاونوئید، تانن و آنتوسیانین) مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به شمار می‌آیند و عوامل متعددی مانند عوامل محیطی و تغذیه گیاه بر کمیت و کیفیت آنها تاثیر گذارمی باشند. یکی از گیاهان دارویی بومی ایران، گل محمدی با نام علمیRosa damascene Mill. است که سابقه استف چکیده کامل

ترکیبات فنلی (فلاونوئید، تانن و آنتوسیانین) مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به شمار می‌آیند و عوامل متعددی مانند عوامل محیطی و تغذیه گیاه بر کمیت و کیفیت آنها تاثیر گذارمی باشند. یکی از گیاهان دارویی بومی ایران، گل محمدی با نام علمیRosa damascene Mill. است که سابقه استفاده از تر کیبات آن به زمان‌های کهن بر می‌گردد و در مناطق مختلف کشور به صورت طبیعی و کشت شده وجود دارد. تحقیق حاضر به‌منظور بررسی کمی و کیفی ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گل محمدی تحت تاثیر دو نوع کود (کود دامی و کود شیمیایی) و همچنین دو روش های آبیاری (غرقابی و قطره‌ای) در پژوهشکده اسانس‌های طبیعی دانشگاه کاشان در سال 1395 انجام شده است. در این سنجش میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی کل به روش اسپکتروفتومتری صورت گرفت و در نهایت فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه در غلظت‌های مختلف با استفاده از روش مهار رادیکال آزاد 2 و 2 دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه‌گیری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 19 و روش آنالیز واریانس انجام شد. نتایج آزمون فیتوشیمیایی وجود ترکیبات ثانویه ای مانند تانن، آنتوسیانین و فلاونوئید و عدم وجود آلکالوئید را در عصاره این گونه تایید کرد. همچنین میزان فلاونوئید کل موجود در نمونه ای که کود شیمیایی به کار برده شده بود کمی بیش تر از سایر نمونه‌ها بود. تیمار کود دامی و تیمار آبیاری غرقابی به ‌ترتیب بیش ترین و کم ترین میزان ترکیبات فنلی و تیمار آبیاری قطره ای بیش ترین خاصیت آنتی اکسیدانی را از خود نشان داده اند. نتایج این تحقیق نشان داد با استفاده از روشهای مدیریتی از جمله آبیاری و تغذیه می توان تولید، کمیت و کیفیت ترکیبات ثانویه در گیاهان را کنترل نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1739 - بررسی و مقایسه اثر زمان استخراج بر کمیت وکیفیت مواد موثره اسانس چهار ژنوتیپ مختلف گیاه Rosa damascene Mill.
مهدی میرزا مهردخت نجف پور نوایی

در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر زمان استخراج بر کمیت و کیفیت ترکیب‌های معطر گل محمدیRosa damascene Mill. گلبرگ‌های 4 ژنوتیپ متعلق به تهران، کاشان، ایلام و سمنان کاشته شده در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی در مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در سال 1391 جمع‌آوری گردید. اسانس‌ چکیده کامل

در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر زمان استخراج بر کمیت و کیفیت ترکیب‌های معطر گل محمدیRosa damascene Mill. گلبرگ‌های 4 ژنوتیپ متعلق به تهران، کاشان، ایلام و سمنان کاشته شده در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی در مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در سال 1391 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری از نمونه‌ها به‌وسیله روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) به‌مدت 30 تا 150 دقیقه، بازده اسانس در زمان‌های مختلف محاسبه و آنالیز مواد موثره با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت، نتایج نشان داد که با توجه به بالا بودن درصد ترکیب‌های مشترک سیترونلول، ژرانیول در ژنوتیپ‌های مختلف به ویژه در ژنوتیپ سمنان که به‌ترتیب با مقادیر 59 و 8/25 درصد از بیشترین مقدار خود برخوردار بودند، دارای زمان مناسب برای استخراج اسانس گل‌محمدی 90 دقیقه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1740 - بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه دارویی. Sclerorhachis platyrachis Boiss با استفاده از روش‌های میکرو استخراج فاز جامد فوقانی و تقطیر با آب
مهدی نکوئی

در چند سال اخیر روند استفاده از روش میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی به‌طور قابل توجهی در منابع علمی افزایش یافته است.این امر قویاً به واسطه مزایای اصلی آن نظیر کاهش زمان استخراج، مقدار بسیار کم نمونه و عدم نیاز به حلال در مقایسه با روش‌های استخراج قبلی می‌باشد. در این چکیده کامل

در چند سال اخیر روند استفاده از روش میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی به‌طور قابل توجهی در منابع علمی افزایش یافته است.این امر قویاً به واسطه مزایای اصلی آن نظیر کاهش زمان استخراج، مقدار بسیار کم نمونه و عدم نیاز به حلال در مقایسه با روش‌های استخراج قبلی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر روش‌های مختلف استخراج بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه دارویی مینای نیشابوری Sclerorhachis platyrachis Boiss. ، سرشاخه‌های هوایی و گلدار گیاه در تیرماه 1394 از ارتفاع 1530 متری روستای افچنگ سبزوار جمع‌آوری گردید. اسانس نمونه با استفاده از روشهای میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی و تقطیر با آب و سپس کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه نتایج نشان داد که در روش تقطیر با آب اسانس دارای 22 ترکیب بود که به‌ترتیب مواد موثره بتا-پینن (5/20 درصد)، کامفور (05/18 درصد)، آلفا -پینن (16/15 درصد) و بورنیل استات (17/12 درصد) از ترکیبات غالب اسانس بودند، در صورتی‌که در روش میکرواستخراج فاز جامد اسانس دارای 29 ترکیب که به‌ترتیب ترکیبات: بتا- پینن (33/25 درصد)، آلفا- پینن (4/13 درصد)، لیمونن (7/9 درصد) و کامفور (20/8 درصد) از مهمترین ترکیبات موثره اسانس بودند.یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که مونوترپن‌ها و سزکوِیی‌ترپن‌های هیدروکربنی بیشتر توسط روش میکرواستخراج و مونوترپن‌ها و سزکوِیی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار توسط روش تقطیر با آب استخراج شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1741 - مطالعه تغییرات فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره برگ گیاه.Stevia rebaudiana Bertoni آبیاری شده با آب شور مغناطیس در استان گلستان
مادح احمدی عظیم قاسم نژاد علیرضا صادقی ماهونک عباس رضایی اصل

گیاه استویا (.Stevia rebaudiana Bertoni) از جمله گونه‌های ارزشمند دارویی است که مصارف فراوانی در صنایع غذایی و دارویی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات فیتوشیمیایی و مقاومت به شوری استویا و افزایش راندمان مصرف آب شور به کمک میدان مغناطیسی انجام شد. آزمایش با 4 سطح ش چکیده کامل

گیاه استویا (.Stevia rebaudiana Bertoni) از جمله گونه‌های ارزشمند دارویی است که مصارف فراوانی در صنایع غذایی و دارویی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات فیتوشیمیایی و مقاومت به شوری استویا و افزایش راندمان مصرف آب شور به کمک میدان مغناطیسی انجام شد. آزمایش با 4 سطح شوری (صفر، 2، 4 و 6 دسی‌زیمنس بر مترمربع) و 3 سطح آب مغناطیس (صفر، 3000 و 6000 گوس) به‌عنوان تیمار در سه تکرار اجرا شد. در شهریور 1393 نمونه‌های برگ گیاه قبل از گلدهی از مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان جمع‌آوری گردید. ارزیابی پارامترهای ‌فنل کل با استفاده از روش فولین سیوکالتیو، فلاونوئید کل با رنگ‌سنجی آلومینیوم کلراید، فعالیت آنتی‌اکسیدانی به روش DPPH و قند کل و احیاء به روش فهلینگ اندازه‌گیری شد. نتایج بیانگر اثر معنی‌دار شوری بر میزان فنل و فلاونوئید کل در سطح احتمال 1 درصد بود، به‌طوری که با افزایش سطح شوری، میزان فنل و فلاونوئید کل کاهش یافت اما اثر آن بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی، قند کل و احیاء معنی‌دار نبود. پارامتر‌های اندازه‌گیری شده تحت تأثیر آب‌شور مغناطیس شده قرار نگرفت. با این وجود قند کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی تحت تأثیر تیمار اثر متقابل آب شور و شدت میدان مغناطیسی قرار گرفت. بنابراین با توجه به نتایج تحقیق حاضر استویا جزو گیاهان حساس به شوری قرار می‌گیرد که پیش تیمار آب آبیاری با میدان مغناطیسی در این مورد مؤثر نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1742 - مقایسه میزان فنل، فلانوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه چهار گیاه داروئی Momordica charantia L., Cucurbita pepo L. cultivar pumpkin, Ecballium elaterium (L.)A. Rich, Lagenaria siceraria L. cultivar Marankka
زینب محکمی عزیزاله خیری مهدی توکلی زاده اصفهانی محسن ثانی خانی عباس بهاری

این تحقیق با هدف ارزیابی محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی میوه چهار گیاه دارویی کارلا ، خیار آب پران ، کدوی هالووین و کدوی مارانکا انجام گرفت. بدین منظور آزمایشی بصورت کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. بدین صورت که میوه های بالغ این گیاهان از مزرعه چکیده کامل

این تحقیق با هدف ارزیابی محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی میوه چهار گیاه دارویی کارلا ، خیار آب پران ، کدوی هالووین و کدوی مارانکا انجام گرفت. بدین منظور آزمایشی بصورت کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. بدین صورت که میوه های بالغ این گیاهان از مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان در بازه ی زمانی شهریور تا آذر 1396 برداشت گردید. شاخص های فیتوشیمیایی محتوای فنول کل(روش فولین سیکالتو)، فلاونوئید کل(روش آلومینیوم کلراید) و فعالیت آنتی اکسیدانی(روشDPPH) ارزیابی شدند. بالاترین محتوای فنلی و فلاونوئیدی از عصاره متانولی میوه ی خیار آب پران و کارلا به ترتیب با مقادیر 5/3 ±59/85 میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک و80/0±13/12میلی گرم کوئرستین بر وزن خشک حاصل شد. نتایج تست آنتی اکسیدانی نشان داد که عصاره متانولی کارلا به خوبی رادیکال های آزاد را مهار نمود (69/0± 09/97 درصد) و پس از آن خیار آب پران (1.5± 8/87 درصد) در مرتبه بعدی قرار داشت و کمترین فعالیت آنتی-اکسیدانی مربوط به عصاره متانولی میوه کدوی هالووین (7/2 ± 02/58 درصد) بود. افزون بر این همبستگی بسیار قوی بین محتوای فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی (0.872= P) مشاهده گردید. همچنین همبستگی مثبتی بین محتوای فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی (0.545=P) وجود داشت. به طور کلی آنالیز نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره کارلا و خیار آب پران غنی از ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی بوده و بالاترین قدرت مهار رادیکال های آزاد را در مقایسه با سایر گونه ها داشته hند و می توان از آنها به عنوان غذا-دارو بهره برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1743 - بررسی اثر فراوانی آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه دارویی Salvia officinalis L
نجمه وثوقی مسعود گماریان عبدالله قاسمی پیربلوطی شهاب خاقانی فاطمه ملک پور

تنش خشکی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد در نظام‌های کشاورزی می‌تواند بر رشد، عملکرد و مواد مؤثر دارویی گیاهان دارویی و معطر خسارت وارد کند. آزمایشی به منظور بررسی اثر فراوانی‌ آبیاری شامل 4، 6 و 8 روز یک‌بار بر عملکرد کمی و کیفی اسانس گیاه مریم گلی (Salv چکیده کامل

تنش خشکی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد در نظام‌های کشاورزی می‌تواند بر رشد، عملکرد و مواد مؤثر دارویی گیاهان دارویی و معطر خسارت وارد کند. آزمایشی به منظور بررسی اثر فراوانی‌ آبیاری شامل 4، 6 و 8 روز یک‌بار بر عملکرد کمی و کیفی اسانس گیاه مریم گلی (Salvia officinalis L.) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در سال 1395 اجرا شد. اسانس‌ به روش تقطیر با آب با استفاده از کلونجر از برگ‌های خشک شده در سایه گیاه مریم گلی که در مرحله شروع گلدهی برداشت شده بودند، فرآیند استخراج انجام شد. اسانس های حاصل از تیمارهای مختلف با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه فیتوشیمیایی قرار گرفتند. اثرات سطوح مختلف آبیاری تأثیر معنی‌داری بر عملکرد اسانس، مقدار 1و8- سینئول به عنوان ترکیب اصلی و نیز ترکیبات لیمونن و آلفا- هومولن داشتند. بیشترین عملکرد اسانس و مقادیر ترکیبات 1و8- سینئول (05/11 درصد)، لیمونن (67/2 درصد) و آلفا- هومولن (32/1 درصد) از فراوانی آبیاری 8 روز حاصل گردید. احتمالاً چنین به نظر می‌رسد که افزایش فواصل آبیاری با القای تنش خفیف تا ملایم خشکی می‌تواند در افزایش عملکرد و ویژگی‌های کمی و کیفی اسانس گیاه دارویی مریم گلی مؤثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1744 - (مقاله کوتاه علمی) بررسی پتانسیل عصاره آبی گیاه داروئی ( .Portulaca oleracea L ) درسنتز نانوذرات اکسید آهن
مینا جم زاد مریم کمری بید کرپه فرشته نادری

چکیده: استفاده از گیاهان و ترکیبات فعال موجود در آنها، برای سنتز نانوذرات فلزی، اخیراً مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این تحقیق اندام هوائی گیاه "خرفه" یا "پرپهن" (Portulaca oleracea L.) از خانواده پروتولاکاسه١ قبل از مرحله گلدهی واز شهرستان رودسر واقع در استان گیل چکیده کامل

چکیده: استفاده از گیاهان و ترکیبات فعال موجود در آنها، برای سنتز نانوذرات فلزی، اخیراً مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این تحقیق اندام هوائی گیاه "خرفه" یا "پرپهن" (Portulaca oleracea L.) از خانواده پروتولاکاسه١ قبل از مرحله گلدهی واز شهرستان رودسر واقع در استان گیلان در خرداد ماه 1396 جمع آوری و برای تهیه عصاره آبی گیاه از روش خیساندن گرم استفاده گردید. عصاره آبی حاصل از اندام هوائی گیاه (برگ و ساقه) و محلول کلرید آهن (III) تحت شرایط دمای °C٧٠ و زمان ٥/٣ ساعت، نانوذرات اکسید آهن با اندازه میانگین nm 90 به روش همرسوبی2 سنتزگردید. تشکیل نانو ذرات اکسیدآهن با استفاده از تکنیکهای ماوراء بنفش-مرئی(UV-Visible)، مادون قرمز(FT-IR) و پراش پرتو ایکس (XRD) مورد تائید قرار گرفت. جذب مشاهده شده در طول موج nm 28 در طیف ماورائ بنفش-مرئی دلیلی بر تشکیل نانوذرات بوده و طیف مادون قرمز حضور ترکیبات آلی در اطراف نانوذرات را نشان داد. نتایج حاصل از پراش پرتو ایکس، تشکیل نانوذرات را بصورت فاز هماتیت (α-Fe2O3) و در ابعاد نانو تائید کرد. تصویر میکروسکوپ الکترونی پیمایشی (SEM) و طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس(EDX) تشکیل و خلوص نانوذرات را تائید کرده و تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، اشکال مکعبی و شبه کروی نانوذرات تشکیل شده رانشان داد. نانوذرات تشکیل شده بدلیل تحت پوشش قرار گرفتن بوسیله ترکیبات آلی موجود در عصاره، از پایداری خوبی برخوردار بوده و مجتمع نیستند و همچنین وجود این ترکیبات در اطراف نانوذرات، می تواند باعث بهبود عملکرد آنها در جذب برخی آلاینده های محیط زیست گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1745 - بررسی عملکرد آنتیاکسیدانی و تعیین شرایط بهینه سنتز نانو ذرات سبز نقره توسط عصاره آبی گیاه Falcaria volgaris Bernh.
غزاله کوچک زاده زینب دلفان

10.30495/ejmp.2020.694526

امروزه پیدایش نانو‌فناوری و سنتز نانو ذرات پیشرفت‌های زیادی را برای بشر به همراه داشته است ولی این فناوری بایستی از لحاظ ایمنی مورد توجه قرار گیرد. در این میان سنتز سبز نانو ذرات به دلیل سازگاری با محیط زیست، غیر سمی‌بودن و تولید کم هزینه گسترش یافته است، زیرا گیاهان تو چکیده کامل

امروزه پیدایش نانو‌فناوری و سنتز نانو ذرات پیشرفت‌های زیادی را برای بشر به همراه داشته است ولی این فناوری بایستی از لحاظ ایمنی مورد توجه قرار گیرد. در این میان سنتز سبز نانو ذرات به دلیل سازگاری با محیط زیست، غیر سمی‌بودن و تولید کم هزینه گسترش یافته است، زیرا گیاهان توانایی بسیار خوبی برای کاهش یون‌های فلزی و سنتز نانوذرات دارند. در پژوهش حاضر، شرایط بهینه‌ی لازم برای سنتز سبز نانو ذرات نقره با استفاده از عصاره گیاه خوراکی دارویی Falcaria vulgaris Bernh. یا معادل فارسی آن گیاه غازیاقی و اثر آنتی اکسیدانی عصاره و نانو ذره‌ی حاصل از آن بررسی شده است. در این پژوهش نخست اندام هوایی گیاه قبل از مرحله گلدهی در اواخر اردیبهشت 98 از دشت‌های جنوب خرم‌آباد جمع‌آوری و در سایه خشک شد. پس از تهیه عصاره آبی گیاه غازیاقی به روش خیساندن، پارامترهای موثر در سنتز نانو ذرات نقره مانند pH، غلظت نیترات نقره، غلظت عصاره، دما و زمان بررسی شد. نتایج نشان داد شرایط بهینه‌ی سنتز سبز نانو ذرات نقره شامل غلظت mM 8 نیترات نقره، 11=pH، حجم ml 4 عصاره، دمای C ̊40 در مدت min 120 است. تشکیل نانو ذرات نقره توسط روش‌های ماورابنفش- مرئی، پراش پرتو ایکس و مادون قرمز تایید شد. بررسی ریخت‌شناسی نانو ذراتِ حاصل شکل کروی با اندازه ذرات nm 29-16 را نشان داد. ارزیابی خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره آبی و نانوذره‌ی سنتز شده با روش متداول DPPH انجام شد. بیشترین خاصیت مهارکنندگی رادیکال آزاد در حلال آب با غلظت μl/ml 5/12 عصاره و نانو ذره نسبت به اسید-اسکوربیک بود. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت وجود ترکیبات شیمیایی مختلف که باعث فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره شده است توانایی عصاره و نانو ذره‌ی حاصل را به عنوان یک منبع آنتی اکسیدان طبیعی بیان می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1746 - مقایسه فیتوشیمیایی اسانس در پنج گونه از جنس Stachys spp در شرایط زراعی خرم‌آباد
نازنین رزازی علی اشرف چعفری زهرا خدا رحم پور شهاب سادات

10.30495/ejmp.2021.694481

جنس سنبله ای Stachys spp. از مهمترین گیاهان داروئی ادویه ای و معطر تیره نعناعیان Lamiaceae محسوب می شوند و در مناطق مختلف ایران بصورت بومی یافت می شوند. در این تحقیق به منظور مقایسه ترکیبات شیمیایی اسانس پنج گونه از جنس Stachys، (S. lavandulifolia، S. laxa، S. inflata چکیده کامل

جنس سنبله ای Stachys spp. از مهمترین گیاهان داروئی ادویه ای و معطر تیره نعناعیان Lamiaceae محسوب می شوند و در مناطق مختلف ایران بصورت بومی یافت می شوند. در این تحقیق به منظور مقایسه ترکیبات شیمیایی اسانس پنج گونه از جنس Stachys، (S. lavandulifolia، S. laxa، S. inflata، S. germanica و S. byzantina) بذر آن ها در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خرم آباد کاشت و تکثیر شدند. در مرحله گلدهی کامل از گیاهان نمونه برداری شد. نمونه ها، در سایه خشک و آسیاب شدند. اسانس گیری با استفاده از دستگاه کلونجر و روش تقطیر با آب انجام شد و ترکیبات اسانس توسط دستگاه های GC و GC/MS تعیین شدند .نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس با 0/2 و 8/0 درصد به ترتیب در گونه های S. lavandulifolia وS. byzantina بدست آمد. بیشترین مقدار آلفا-پینن با 1/6 و 9/9 درصد و بیشترین بتا-فلاندرن با 2/19 و 1/25 درصد به‌ترتیب در گونه های S. laxa و S. inflata بدست آمد و ترکیبات سابینن، دی لیمونن و الاگزاین در مرتبه بعدی قرار گرفتند. بیشترین مقدار لینالول با 9/9 و 9/3 درصد به‌ترتیب در گونه های S. germanica و S. inflata و بیشترین مقدار کاریوفیلن با 6/15 درصد در گونه S. laxa به دست آمد. مقدار ژرماکرن-دی در گونه های S. byzantina، S. laxa، S. lavandulifolia وS. inflata به‌ترتیب معادل 8/33، 4/4، 1/3 و 7/2 درصد بود. ترکیبات اصلی گونه S. lavandulifolia، شامل آلفا -کادینول (7/8 درصد)، اسپادولنول (8/6 درصد)، سیگما -کادینن (5/6 درصد)، بی سیکروژرماکرن (6/4 درصد)، سیگما- کادینول (1/3 درصد) بودند. در نتیجه این گونه با توجه به پراکنش وسیع آن در ایران به‌عنوان یکی از گونه های مهم جنس سنبله ای جهت کشت و اهلی کردن معرفی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1747 - بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر خصوصیات مورفو-فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی (Satureja bachtiarica Bunge.) تحت شرایط کم‌آبیاری
اعظم شیخ سامانی عبدالله قاسمی پیربلوطی مهراب یادگاری فائزه رجب زاده

10.30495/ejmp.2022.1949355.1673

کشت گیاه دارویی و معطر مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge.) در شرایط خشک سالی نیازمند بهره گیری از روش های نوین برای دستیابی به ماده موثره دارویی بالاست. این پژوهش، به منظور بررسی اثرات محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 1 میلی مولار بر صفات مورفو-فیزیولوژیکی چکیده کامل

کشت گیاه دارویی و معطر مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge.) در شرایط خشک سالی نیازمند بهره گیری از روش های نوین برای دستیابی به ماده موثره دارویی بالاست. این پژوهش، به منظور بررسی اثرات محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 1 میلی مولار بر صفات مورفو-فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اسانس مرزه بختیاری تحت شرایط آبیاری مختلف طی دو سال (98-99 و 98-97) در شهرکرد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح مطلوب یا شاهد (بدون تنش - آبیاری در 30 درصد تخلیه رطوبتی از ظرفیت زراعی یا F.C.) و کم آبیاری (آبیاری پس از 50 درصد تخلیه رطوبتی از F.C.) و عامل محلول‌پاشی برگی شامل شاهد (محلول پاشی حلال) و محلول پاشی اسید سالیسیلیک (1 میلی مولار) در نظر گرفته شد. نمونه های اسانس از اندام هوایی قبل از گلدهی به روش تقطیر با آب استخراج و با استفاده از گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند. میزان کلروفیلa ،b و کل در طول موج 663 و 645 نانومتر، کارتنوئیدها در 470 نانومتر و مقدار پرولین نیز در طول موج 520 نانومتر با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر تعیین گردید. نتایج نشان داد که غلظت های پرولین (139 درصد)، کلروفیلa (57 درصد)،b (46 درصد) و کل (55 درصد)، میزان اسانس (7 درصد) و مهم ترین ترکیب اسانس یعنی کارواکرول (7 درصد) با تنش کم آبی افزایش یافتند. اسید سالیسیلیک به عنوان یک عامل دفاعی، سبب کاهش اثرات منفی تنش کم آبی بر اکثر صفات مورد ارزیابی شد. بیشترین بازده اسانس (1/67 میلی لیتر بر 100 گرم وزن خشک)، بالاترین غلظت های کارواکرول (45 درصد)، پارا-سیمن (19 درصد) و تیمول (11 درصد) در شرایط کم آبیاری و کاربرد اسید سالیسیلیک در هر دو سال آزمایش به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل، استفاده از اسید سالیسیلیک در شرایط تنش کم آبی برای ثبات کمیت و کیفیت عملکرد ماده موثره مرزه بختیاری پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1748 - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گونه Anthemis lorestanica Iranshahr از استان اصفهان در ایران
کامکار جایمند سعید دوازده امامی بابک بحرینی نژاد لیلی صفایی فاطمه سفیدکن محمدباقر رضایی راضیه عظیمی مهدی یحیی زاده شاهرخ کریمی فیروزه حاتمی مصطفی گلی پور نجمه هادی

10.30495/ejmp.2023.1980215.1718

جنس Anthemis L.. دومین جنس بزرگ در خانواده Compositae است که از 39 گونه یکساله و چند ساله پراکنده در سراسر ایران تشکیل شده است. بر اساس منابع ، این گونه تاکنون موضوع تحقیق نبوده و بنابراین ترکیبهای شیمیایی آن به خوبی شناخته نشده است. در این تحقیق یک گونه Anthemis lorest چکیده کامل

جنس Anthemis L.. دومین جنس بزرگ در خانواده Compositae است که از 39 گونه یکساله و چند ساله پراکنده در سراسر ایران تشکیل شده است. بر اساس منابع ، این گونه تاکنون موضوع تحقیق نبوده و بنابراین ترکیبهای شیمیایی آن به خوبی شناخته نشده است. در این تحقیق یک گونه Anthemis lorestanica Iranshahr از دو منطقه در استان اصفهان، (نمونه 1) از منطقه مکدین و (نمونه 2) از منطقه دره بادوم در سال 1397 جمع آوری شد. نمونه ها در هرباریوم موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در بخش گیاهشناسی مورد شناسایی قرار گرفتند. از گل و برگ آن با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس استخراج گردید. سپس نمونه های اسانس توسط دستگاه گروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد اندازه گیری و شناسایی قرار گرفت. میزان اسانس نمونه 1 برای گل 0.12 درصد و برگ 0.08 درصد بود. ترکیبهای عمده در گل : methyl decanoate (18.6 درصد)، α-cadinol ( 11.1 درصد) و n-tricosan ( 9.1 درصد) به دست آمد. ترکیبهای عمده در برگ عبارتند از: neryl acetate ( 13.4 درصد)، α-cadinol ( 12.9 درصد) و dihydro eudesmol ( 8.5 درصد) بدست آمد. میزان اسانس نمونه 2 برای گل 0.2 درصد و برگ 0.08 درصد بود. ترکیبات عمده گل عبارتند از: spathulenol ( 68.8 درصد)، dehydro-aromadendrane ( 5.2 درصد) و oplopanone ( 3 درصد) بدست آمد. ترکیبهای عمده برگ عبارتند از: oplopanone ( 12.3 درصد)، 1- icocen ( 11.5 درصد) و dihydro eudesmol (10.9 درصد) بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1749 - اثر محلول‌پاشی اِل فنیل آلانین بر خصوصیات مورفو-فیزیولوژی و فیتوشیمی فلفل قرمز (Capsicum annuum L.) تحت تیمارهای مختلف آبیاری
سمیرا اصغری لالمی عبدالله قاسمی پیربلوطی فریبرز معطر فائزه رجب زاده

10.30495/ejmp.2022.1962149.1695

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر محلول‌پاشی اِل فنیل آلانین بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمی فلفل قرمز (Capsicum annuum L.) تحت شرایط تیمارهای آبیاری در مزرعه تحقیقاتی شرکت گل دارو اصفهان به صورت طرح آزمایشی کرت دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-97 ا چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر محلول‌پاشی اِل فنیل آلانین بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمی فلفل قرمز (Capsicum annuum L.) تحت شرایط تیمارهای آبیاری در مزرعه تحقیقاتی شرکت گل دارو اصفهان به صورت طرح آزمایشی کرت دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-97 اجرا شد. شرایط رطوبتی (آبیاری مطلوب و کم آبیاری)، روش‌ آبیاری (قطره ای و غرقابی) و محلول‌پاشی اِل فنیل آلانین (شاهد منفی، شاهد مثبت یا حلال آب، و اِل فنیل آلانین در دو سطح 2000 و 4000 پی پی ام) فاکتورهای مورد آزمایش بودند. نتایج نشان داد بیشترین ارتفاع بوته مربوط محلول پاشی اِل فنیل آلانین (2000 پی پی ام) × آبیاری مطلوب، بالاترین وزن تر میوه مربوط به محلول پاشی اِل فنیل آلانین (2000 پی پی ام) × کم آبیاری × آبیاری تحت فشار و بیشترین وزن خشک میوه مربوط به آبیاری تحت فشار × هر دو شرایط آبیاری × محلول‌پاشی (غلظت 2000 پی پی ام اِل فنیل آلانین) بود. هم‌چنین بیشترین درجه تندی بر حسب میزان کاپسایسین مربوط به تیمار آبیاری غرقابی × محلول‌پاشی (غلظت 2000 پی پی ام اِل فنیل آلانین) × کم آبیاری بود. بیشترین میزان ویتامین ث مربوط به محلول‌پاشی با آب × هر دو شرایط آبیاری و بالاترین میزان فنل کل در آبیاری قطره ای × کم آبیاری × محلول‌پاشی با آب مشاهده شدند. به طور کلی، نتایج بیانگر اثرات منفی کم آبیاری بر صفات رشدی فلفل قرمز بود، البته تحت این شرایط برخی خصوصیات فیتوشیمی شامل تندی، ویتامین ث و میزان فنل کل افزایش داشتند. در نهایت می‌توان چنین نتیجه گرفت که محلول‌پاشی اِل فنیل آلانین با غلظت 2000 پی پی ام و آبیاری از نوع تحت فشار توانستند سبب بهبود کیفیت و کاهش اثرات منفی تنش خشکی ناشی از کم آبیاری بر ویژگی‌های عملکردی فلفل قرمز در شرایط خشک و نیمه خشک شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1750 - بررسی اثر تغذیه برکمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی Satureja khuzestanica Jamzad. ، در شرایط اکولوژیک خرم‌آباد
شهلا احمدی فاطمه سفیدکن بهلول عباس زاده مهناز فرهادی

10.30495/ejmp.2023.702343

در این تحقیق به منظور بررسی اثر کود شیمیایی، دامی، ورمی کمپوست و تلفیق آنها برکمیت و کیفیت اسانس گیاه مرزه خوزستانی Satureja khuzestanica Jamzad. آزمایشی در باغ گیاه شناسی زاگرس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان طی سال‌های 1396-1399درقالب طرح بلوکهای کامل چکیده کامل

در این تحقیق به منظور بررسی اثر کود شیمیایی، دامی، ورمی کمپوست و تلفیق آنها برکمیت و کیفیت اسانس گیاه مرزه خوزستانی Satureja khuzestanica Jamzad. آزمایشی در باغ گیاه شناسی زاگرس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان طی سال‌های 1396-1399درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تعداد واحدهای آزمایشی برابر 24 کرت، فاصله کرتها 100 سانتی‌متر، فاصله بوته‌ها 50 سانتی‌متر و ابعاد کرت 3 در 3 متر بود. تیمارهای آزمایش شامل 50 کیلوگرم در هکتار (50,25,25) NPK، کود دامی 30 و 60 تن در هکتار، ورمی کمپوست 5 تن در هکتار ترکیب NPK با کودهای دامی و ورمی کمپوست بودند. زمان اعمال تیمارهای تغذیه فقط یک نوبت و در مرحله کاشت نشاء های تهیه شده در زمین اصلی بود. نمونه‌ها طی سه سال متوآلی به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. اسانس‌ها بوسیله کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. نتایج نشان داد که اثر سال و اثر متقابل سال در تیمار بر درصد و عملکرد اسانس به‌ترتیب در سطح احتمال 5 و یک درصد معنی دار است. براساس نتایج بدست آمده حداکثر بازده و عملکرد اسانس در سال سوم به‌ترتیب معادل 5/4 درصد و 433 کیلوگرم در هکتار و در تیمار NPK+M60 بدست آمد. کارواکرول (88/8-94/9، 89/6-96/0، 88/8-93/1 درصد) مهمترین ترکیب اسانس در تمام تیمارها و سالهای آزمایش بود. به‌طور کلی تیمارهای تغذیه موجب افزایش میزان اسانس و کارواکرول نسبت به شاهد شده و در طی سه سال آزمایش عملکرد وزن خشک و در نتیجه عملکرد اسانس روند افزایشی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای آلی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود عملکرد اسانس این گونه مرزه تاثیر مثبتی داشته و استفاده از روش تلفیقی تغذیه در مورد S. khuzestanica مقرون به صرفه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1751 - تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر برخی فاکتورهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اسانس در گیاه دارویی Lavandula angustifolia L.
محمد مهدی ضرابی سودابه مفاخری بهور اصغری سحر عابدی

تنش‌های محیطی مختلف از جمله عوامل کاهش‌دهنده عملکرد محصولات کشاورزی می‌باشند. اما اعمال این تنش‌ها روی گیاهان دارویی بر میزان مواد مؤثره آن‌ها اثر‌گذار است.در این تحقیق تأثیر مقادیر مختلف آبیاری بر برخی فاکتورهای کمی و کیفی در گیاه دارویی اسطوخدوس (L. angustifolia L.) م چکیده کامل

تنش‌های محیطی مختلف از جمله عوامل کاهش‌دهنده عملکرد محصولات کشاورزی می‌باشند. اما اعمال این تنش‌ها روی گیاهان دارویی بر میزان مواد مؤثره آن‌ها اثر‌گذار است.در این تحقیق تأثیر مقادیر مختلف آبیاری بر برخی فاکتورهای کمی و کیفی در گیاه دارویی اسطوخدوس (L. angustifolia L.) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور قلمه‌های ریشه‌دار اسطوخدوس در بهار 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی‌(ره) کشت شد و اثرات سطوح مختلف آبیاری (20، 40، 60 و 80 درصد ظرفیت مزرعه یا FC) بر برخی فاکتورهای مورفولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار بررسی گردید. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب )طرح کلونجر) انجام و مواد موثره اسانس به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC/MS) شناسایی گردید. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که در تمام اندازه‌گیری‌ها، سطوح مختلف آبیاری تأثیر معنی‌داری بر تعداد شاخه فرعی در بوته داشت اما در ارتفاع گیاه، قطر ساقه و طول و عرض برگ تفاوت معنی‌دار ایجاد نگردید. همچنین تجزیه واریانس داده‌های مربوط به درصد اسانس، میزان کلروفیل و مقاومت روزنه‌ای نیز نشان‌دهنده وجود تفاوت معنی‌دار در این صفت‌ها بود. بیشترین درصد اسانس (6/2 درصد)، بیشترین میزان کلروفیل (73/54)، بالاترین مقدار مقاومت روزنه‌ای (2/12) و بیشترین مقدار آلفا-پینن، بتا-پینن و آلفا-کادینول، در تیمار آبیاری 40% FC حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1752 - پهنهبندی گیاه دارویی Teucrium polium L. در رویشگاههای مختلف حوضه آبخیز مهارلو استان فارس
قاسم خداحامی محمد باقر رضایی

بسیاری از گونه‌های دارویی که در عرصه‌های طبیعی پراکنش دارند به ‌دلیل بهره‌برداری‌ بی‌رویه در معرض تخریب قرار گرفته و برای جلوگیری از این پدیده، کشت و اهلی‌کردن آنها ضرورت دارد که آن هم بدون اطلاع از عوامل اکولوژیک مؤثر در پراکنش آنها در زیستگاه‌های طبیعی میسر نیست. پس ا چکیده کامل

بسیاری از گونه‌های دارویی که در عرصه‌های طبیعی پراکنش دارند به ‌دلیل بهره‌برداری‌ بی‌رویه در معرض تخریب قرار گرفته و برای جلوگیری از این پدیده، کشت و اهلی‌کردن آنها ضرورت دارد که آن هم بدون اطلاع از عوامل اکولوژیک مؤثر در پراکنش آنها در زیستگاه‌های طبیعی میسر نیست. پس از جمع‌آوری اطلاعات موجود در مورد پراکنش گونه‌ گیاهی Teucrium polium در شرایط مختلف رویشگاهی حوضه آبخیز مهارلو، 3 ناحیه رویشی انتخاب گردید. به‌منظور تعیین نوع و میزان ارتباط این گونه با مؤلفه‌های اکولوژیکی، برداشت‌های صحرایی در هر 3 منطقه پراکنش گیاه انجام شد. عمده خصوصیات گیاهی نشان دهنده ارتباط قوی درصد پوشش، تراکم، فراوانی، تولید، وفور، بنیه گیاهی، چیرگی، اجتماعی بودن و تکمیل چرخه فنولوژی بود. جهت بررسی رفتار پارامترها و همگنی آنها با یکدیگر، از آنالیز مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. با توجه به ضرایب تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، مشخص گردید که متغیرهای اجتماعی بودن و بنیه گیاهی بیشترین ضرایب را در مؤلفه اول و تراکم و تولید، بیشترین ضرایب را در مؤلفه دوم دارند. نمودار ضرایب ‌Pc1 در برابر Pc2 مشخص کرد، سه رویشگاه در سه ناحیه جداگانه قرار دارند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که پراکنش و نیاز رویشگاهی گیاه کلپوره، به مقدار زیادی در دو رویشگاه : سروستان و دراک مشابه بوده و در یک گروه قرار می‌گیرند. با در نظر گرفتن شباهت 60 درصد در هر دو مرحله آنالیز خوشه‌ای، نتایج نشان می‌دهد که بین رویشگاه سروستان و چشمه انجیر برای متغیرهای گیاهی، 76/76 درصد شباهت دیده می‌شود و با در نظر گرفتن تمامی متغیرها (اکولوژیکی و گیاهی)، شباهت این دو رویشگاه به 98/47 درصد می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1753 - بررسی فیتوشیمیایی و ضدباکتریایی اسانس گیاه Ferula gummosa Boiss. در منطقه میقان استان سمنان
ژیلا اصغری طاهر گرگانلی دوجی عزت ا.. قائمی

باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss.و نام محلی" باریجه" متعلق به تیره چتریان در شرق، غرب و مرکز ایران مانند استانهای سمنان، خراسان، تهران، اصفهان و فارس پراکنده شده است و به واسطه ترکیبات شیمیایی مختلف نظیر ترپنوئید، کومارین،آروماتیک استر، اسیدها و الکل‌های ترپنی یک چکیده کامل

باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss.و نام محلی" باریجه" متعلق به تیره چتریان در شرق، غرب و مرکز ایران مانند استانهای سمنان، خراسان، تهران، اصفهان و فارس پراکنده شده است و به واسطه ترکیبات شیمیایی مختلف نظیر ترپنوئید، کومارین،آروماتیک استر، اسیدها و الکل‌های ترپنی یکی از مهمترین گیاهان دارویی با خواص ضد میکروبی و باکتری می‌باشد. در این تحقیق پس از جمع‌آوری صمغ باریجه در تیرماه 1391 از کوه‌های میقان در حوالی شاهرود، خشک و سپس ترکیبات موجود در اسانس صمغ باریجه به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر به‌مدت 5/1 ساعت استخراج و شناسایی ترکیبات اسانس توسط دستگاه GC-MSانجام و اثر ضدمیکروبی اسانس نیز با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) به روش انتشار دیسک بررسی شد. آنالیز مواد موثره اسانس نشان داد که به‌ترتیب ترکیب‌های: بتا-پینن (88/70 درصد)، آلفا-پینن (05/8 درصد)، بتا-میرسن (29/2 درصد) و (-) میرتنال (40/2 درصد) از مهمترین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس بوده و میزان حداقل غلظت بازدارندگی اسانس (MIC)، به‌ترتیب علیه باکتری‌های استافیلوکوکوس اوروئوس، اشرشیاکلی، شیگلادیسانتری و باسیلوس به‌ترتیب: 5/62، 5/62، 125، 125 و 500 میلی‌گرم بر سی‌سی می‌باشد. تحلیل نتایج حاکی از آن است که صمغ گیاه دارای ظرفیت لازم برای استفاده به‌عنوان هیدروکربن ترپنی با اثر ضدمیکروبی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1754 - تاثیر مراحل مختلف نمو میوه بر کمیت و کیفیت اسانس پوست گیاه (Christm Swingle.) Citrus aurantifolia
راضیه عبادتی اصفهانی عباس حاجی آخوندی پژمان مرادی

به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس پوست میوه مکزیکن لایم (Citrus aurantifolia (Christm Swingle. آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادقی در سه تکرار طی خرداد تا مهرماه 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حسن آباد شهرستان داراب انجام شد. به‌همین منظور از م چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس پوست میوه مکزیکن لایم (Citrus aurantifolia (Christm Swingle. آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادقی در سه تکرار طی خرداد تا مهرماه 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حسن آباد شهرستان داراب انجام شد. به‌همین منظور از میوه‌های گیاه طی سه مرحله: خرداد، تیر و مهر ماه برداشت و سپس پوست میوه‌ها خشک و اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب صورت گرفت. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس‌ها بوسیله دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج بررسی‌ها نشان داد که تاثیر مراحل مختلف برداشت بر بازده اسانس لایم در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. بازده اسانس بر اساس درصد (w/w) به‌ترتیب 29/1، 64/0 و 76/0 درصد بود که بیشترین بازده اسانس از مرحله اول برداشت بدست آمد که نسبت به دو مرحله دیگر برداشت اختلاف معنی‌داری نشان داد. ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس‌ها نشان داد که در تمام مراحل برداشت ترکیب‌های: لیمونن‌، بتا-پینن، ژرانیال، نرال و گاما-ترپینن ترکیب‌های عمده اسانس بودند اما بیشترین درصد ترکیبات در مرحله اول برداشت یعنی خردادماه به‌ترتیب مربوط به لیمونن، ژرانیال و نرال (42، 5/15، 9/11 درصد) بوده که با رسیدن میوه‌ها درصد این ترکیبات کاهش یافته و بالعکس بتا-پینن و گاما-ترپینن (9/23 و 9/4 درصد) بیشترین ترکیبات در مرحله سوم برداشت یعنی مهرماه بود. بر اساس نتایج بدست آمده بهترین زمان برداشت برای رسیدن به حداکثر بازده اسانس، عملکرد لیمونن، ژرانیال و نرال در خردادماه و برای رسیدن به حداکثر عملکرد بتا-پینن و گاما-ترپینن در مهرماه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1755 - ارزیابی زمانی و مکانی آسایش آب و هوایی استان همدان با استفاده از شاخصهای دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و فشار عصبی
محمدقاسم ترکاشوند

چکیده شرایط آب و هوایی ، یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر جنبه‌های مختلف زندگی، بویژه سلامت و آسایش انسان است. در این پژوهش با استفاده از دو شاخص بیوکلیمایی و توریسم یعنی؛ دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و فشار عصبی به ارزیابی آسایش آب و هوایی استان همدان پرداخته شده است. برای چکیده کامل

چکیده شرایط آب و هوایی ، یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر جنبه‌های مختلف زندگی، بویژه سلامت و آسایش انسان است. در این پژوهش با استفاده از دو شاخص بیوکلیمایی و توریسم یعنی؛ دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و فشار عصبی به ارزیابی آسایش آب و هوایی استان همدان پرداخته شده است. برای هر کدام از شاخص‌ها از پارامترهای آب و هوایی مربوط به 9 ایستگاه هواشناسی استان همدان در دوره آماری 14 ساله (2014- 2001) بهره برداری شده است. سپس مناطق مختلف استان از نظر شاخصهای بیوکلیمایی فوق مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد؛ پهنه های مختلف استان همدان دارای تنوع زیادی از نظر آسایش آب و هوایی در طی سال می‌باشد. بر اساس شاخص PET، در ماه می (ایستگاههای ملایر، نهاوند، تویسرکان، رزن، قهاوند و فامنین)، در سپتامبر (ایستگاه همدان) و اکتبر (اسدآباد، فامنین و قهاوند) در شرایط بهینه آب و هوایی و بدون تنش می‌باشند. بر اساس شاخص فشار عصبی نیز ماههای ژوئن در ایستگاههای همدان و فامنین، در جولای همه ایستگاهها در وضعیت گرم همراه با آسایش؛ در آگوست ایستگاههای همدان، ملایر، نهاوند و رزن در آسایش و مابقی ایستگاهها در شرایط گرم با آسایش و در ماه سپتامبر نیز همه ایستگاهها در وضعیت خنک قرار دارند. به طور کلی با توجه به شاخص‌های مورد ارزیابی فوق از نگاه شرایط آسایش آب و هوایی، مناسب‌ترین زمان در استان همدان، ماههای می، سپتامبر و اکتبر می باشند. این در حالی است که بر اساس شاخص عصبی، تنها در ماه آگوست شرایط آسایش فراهم است. در این مدت علاوه بر شرایط بهینه آسایش آب و هوایی، زیبایی های طبیعی در سراسر استان همدان نیز بسیار مطلوب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1756 - راهبرد بهینه پایدارسازی محیط زیست شهری محمودآباد (با بهره گیری از مدل SWOT و ماتریس QSPM)
مرتضی حیدری حسن اسماعیل زاده رضا کانونی کیومرث یارمرادی

تحولات اخیر در رشد و توسعه شهرنشینی و به تبع آن رشد و توسعه کالبدی شهرها مسائلی را در فضای شهر به وجود آورده که نه تنها ساکنین آن، بلکه تمام محیط زیست در معرض عوارض ناشی از آن را، مورد تهدید قرار داده است. با توجه به اینکه بیشترین رشد جمعیت شهری آینده جهان در کشورهای در چکیده کامل

تحولات اخیر در رشد و توسعه شهرنشینی و به تبع آن رشد و توسعه کالبدی شهرها مسائلی را در فضای شهر به وجود آورده که نه تنها ساکنین آن، بلکه تمام محیط زیست در معرض عوارض ناشی از آن را، مورد تهدید قرار داده است. با توجه به اینکه بیشترین رشد جمعیت شهری آینده جهان در کشورهای در حال توسعه خواهد بود، دغدغه بیشتری برای نیل به توسعه پایدار در این کشورها وجود دارد. شهر محمودآباد به عنوان یکی از شهرهای ساحلی استان مازندران با مشکلات محیط زیستی بسیاری از جمله برداشت غیرمجاز شن و ماسه، وجود جوی های روباز و متعفن و ورود پسابهای منازل به آنها، وجود حیوانات موذی در کانال و جوی بزرگ شهری و غیره مواجه است. با این ضرورت، این تحقیق، پایداری محیط زیست شهر محمودآباد را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی بوده و در تحلیل داده ها از مدل SWOT و ماتریس QSPM استفاده شده است. پرسشنامه ها توسط سه گروه شهروندان محلی، مسئولین سازمان های مرتبط با محیط زیست و متخصصین مربوطه تکمیل گردید. حجم نمونه نیز برابر با 114 نفر سرپرست خانوار (شهروندان)، و 40 نفر از مسئولین و متخصصین می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که راهبردهای تهیه طرحهای مکانیابی صحیح صنایع توسط متخصصین امر، افزایش تجهیزات و امکانات مدیریت شهری در جمع آوری پسماندها و جلوگیری از ایجاد آلودگی های محیطی، ایجاد سیستم مدیریت یکپارچه شهری برای ایجاد و تکمیل پروژه های کانال کشی، تعریض کانالها و جوی های خیابان و اتمام پروژه های نیمه تمام عمرانی از طریق درآمد حاصل از گردشگری در شهر، حاصل از فرآیند برنامه ریزی راهبردهای کمی، به عنوان اولویت دارترین راهبردها جهت پایداری محیط زیست شهری محمودآباد می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1757 - افتراق جغرافیایی- فضایی در محلات شهر خرم آباد
حامد عباسی زهره مریانجی احمد رضا امیدی نژاد

بروز و گسترش بی عدالتی ونابرابری بین محلات تابع عوامل درونی و بیرونی ساختار جغرافیایی- فضایی است؛ که شهرها را دچار چالش های مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی نموده است.شهر خرم آبادمرکز استان لرستان است که در سالیان اخیر با افرایش مهاجرت از سایر نقاط،نمادهای فراوانی از تضادهای چکیده کامل

بروز و گسترش بی عدالتی ونابرابری بین محلات تابع عوامل درونی و بیرونی ساختار جغرافیایی- فضایی است؛ که شهرها را دچار چالش های مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی نموده است.شهر خرم آبادمرکز استان لرستان است که در سالیان اخیر با افرایش مهاجرت از سایر نقاط،نمادهای فراوانی از تضادهای محله ای را دارا می باشد.هدف اصلی این پژوهش شناسایی محلاتی است که دارای کیفیت نامناسب خدماتی و زیستی هستند تا در برنامه ریزی های شهری نسبت به رفع کمبودها تصمیمات متناسب اتخاذ گردد. در این مطالعه روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و با بهره گیری از مدلهای تجزیه و تحلیل خوشه ای و روش توزیع اعتبارات و با استفاده از شاخص های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-زیست محیطی و خدمات زیربنایی، محلات خرم آباد مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. نتایج آنالیز خوشه ای نشان می دهد که 17 محله خرم آباد در 4 طبقه متجانس قرار گرفته اند و 8 محله در ارتباط با شاخص های مورد سنجش در وضعیت نامناسب نسبت به سایر محلات قرار دارند. همچنین بر اساس نتایج تکنیک توزیع اعتبارات میانگین کل نمرات بدست آمده در تمام محلات برابر با(9/105) و انحراف معیار(32) می باشد. دامنه اختلاف امتیازات محلات (8/130)می باشد؛که تأییدی بر شدت اختلاف بین محلات شهر و درنتیجه بیانگر عدم عدالت اجتماعی و وجود تباینات جغرافیایی- فضایی در شهر خرم آباد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1758 - مشارکت در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله خیرآباد شهر بیرجند)
پگاه مریدسادات سجاد محمدیان

بافتهای فرسوده و ناکارآمد در شهرها از مسائل بحرانی توسعه پایدار شهری است و نوسازی و بهسازی آنها برای دستیابی به جوامع پایدار مورد تاکید است. در این فرایند علاوه بر جنبه های محیطی- کالبدی، به ابعاد اقتصادی- اجتماعی ساکنین این بافتها توجه می شود. لذا عوامل انسانی و مشارکت چکیده کامل

بافتهای فرسوده و ناکارآمد در شهرها از مسائل بحرانی توسعه پایدار شهری است و نوسازی و بهسازی آنها برای دستیابی به جوامع پایدار مورد تاکید است. در این فرایند علاوه بر جنبه های محیطی- کالبدی، به ابعاد اقتصادی- اجتماعی ساکنین این بافتها توجه می شود. لذا عوامل انسانی و مشارکت آنها در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری بسیار اهمیت دارد و شناخت تمایلات مشارکتی و عوامل موثر بر ارتقا مشارکت ایشان ضروری است. بر این اساس هدف اصلی مطالعه حاضر بر پایه تبیین عوامل موثر بر مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده محله خیرآباد شهر بیرجند استوار گردید. این تحقیق پیمایشی با روش توصیفی-تحلیلی و ابزارگردآوری داده‌ها پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش، 1123خانوار ساکن درمحله خیرآباد بود. تعداد نمونه مبتنی بر فرمول کوکران 163خانوار تعیین گردید که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای توصیف داده‌ها از آماره‌های میانگین و انحراف معیار استفاده شد. تحلیل داده ها با آزمونهای تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر انجام شد. مطابق یافته ها پاسخگویان بیشترین تمایل را به مشارکت در تصمیم گیری و کمترین گرایش را به مشارکت مالی دارند. مولفه های احساس تعلق، اعتماد و انسجام اجتماعی، دسترسی به خدمات، طرحها و اقدامات حمایتی و توسعه نهادی و ظرفیت سازی بر مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده تاثیر دارند. در این بین احساس تعلق به محل سکونت بیشترین تاثیرگذاری (0.533) را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1759 - کاربرد توابع منطق فازی در محیط GIS Arc به‌منظور مکان‌یابی آرامستان‌های شهر پارس‌آباد(استان اردبیل)
غلامعلی خمر وحید پاسبان عیسی لو

آرامستان‌ها از دیرباز در ایران یکی از عناصر مهم شهری بوده‌اند، زیرا این کاربری‌ها از یک‌سو ارتباط مستقیمی با اصول و قواعد شهرسازی داشته و از سوی دیگر تحت تأثیر اعتقادات و آداب‌ورسوم مذهبی مردم بوده‌‌اند. بنابراین مکان‌یابی مربوط به آن‌ها نیز از حساسیت‌های خاصی برخوردار چکیده کامل

آرامستان‌ها از دیرباز در ایران یکی از عناصر مهم شهری بوده‌اند، زیرا این کاربری‌ها از یک‌سو ارتباط مستقیمی با اصول و قواعد شهرسازی داشته و از سوی دیگر تحت تأثیر اعتقادات و آداب‌ورسوم مذهبی مردم بوده‌‌اند. بنابراین مکان‌یابی مربوط به آن‌ها نیز از حساسیت‌های خاصی برخوردار بوده است. ظرفیت آرامستان‌های فعلی شهر پارس‌آباد مغان از سویی به دلیل قدمت زیاد آن‌ها و از طرف دیگر به علت افزایش سریع جمعیت دیگر پاسخگوی نیاز‌های مردم این شهر نیست. ازاین‌رو هدف مقاله حاضر مکان‌یابی بهینه‌ترین نقاط در اطراف شهر پارس‌آباد به‌منظور احداث آرامستان جدید این شهر با استفاده از منطق فازی در قالب GIS Arc می‌باشد. بدین منظور در مراحل اولیه عوامل مهم در تعیین مکان مناسب برای احداث آرامستان‌های شهری شناسایی شد، و نقش و میزان تأثیرگذاری هر یک از عوامل فوق در مکان‌یابی مشخص گردید. در ادامه به دلیل وسعت زیاد منطقه، اقدام به حذف مناطق محدودیت دار گردید. سپس با استفاده از توابع عضویت فازی (گوسی، لارج و خطی)، نقشه‌های مختلفی بر اساس ماهیت و نقش این عوامل در مکان‌یابی تشکیل گردید. در ادامه با طراحی شبکه‌ای استنتاجی و به‌کارگیری مدل منطق فازی و اپراتورهای آن ( Prod, Sum و گاماهای 0.7، 0.8، 0.9) ترکیب اطلاعات به‌صورت غیرخطی انجام شد. درنهایت مناسب‌ترین مکان‌های به‌دست‌آمده از شبکه استنتاجی، با توجه به مقدار درجات عضویت آن‌ها و فاصله آن‌ها نسبت به حریم‌های تعریف‌شده مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از اختلاف عمیق بین وضعیت مکان گزینی آرامستان-ها در وضع موجود و مطلوب می‌باشد. کلید‌واژه: مکان‌یابی، آرامستان، پارس‌آباد، منطق فازی، Arc GIS پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1760 - بررسی و تحلیل سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی با روش تحلیل عاملی (مطالعه موردی: دهستان وکیل آباد استان کرمان)
محمد صادق علیایی سمیه عزیزی

مناطق روستایی به عنوان کوچک ترین واحد جغرافیایی و تفاوت های موجود در آن ها، با وجود همگنی ها برای توسعه روستایی قابل مطالعه و بررسی است. توسعه روستایی جزئی از برنامه های توسعه هر کشور است، یکی از ارکان توسعه جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل های اقتصادی و اجتماع چکیده کامل

مناطق روستایی به عنوان کوچک ترین واحد جغرافیایی و تفاوت های موجود در آن ها، با وجود همگنی ها برای توسعه روستایی قابل مطالعه و بررسی است. توسعه روستایی جزئی از برنامه های توسعه هر کشور است، یکی از ارکان توسعه جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل های اقتصادی و اجتماعی مناطق است و به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر توسعه در زمینه های مختلف است. با عنایت به مباحث مطرح شده، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی بررسی و تحلیل سطح توسعه یافتگی روستاهای دهستان وکیل آباد با استفاده از روش تحلیل عاملی می باشد. 44 شاخص مورد استفاده در این پژوهش در سه بعد محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی که با استفاده از روش تحلیل عاملی به 12 عامل معنی دار تقلیل یافته، طوری انتخاب شده اند که بر تمام جنبه های توسعة روستاهای دهستان وکیل آباد تأکید دارند. روش کار به صورت کمی بوده و حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران310 نفرتعیین شده است. برای تحلیل از نرم افزارهای Excel ،Spss و برای ترسیم نقشه ها از ArcGis استفاده شده است. ﭘﺲ از ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن روستاهای دهستان وکیل آباد، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﺳﻌﻪ یافتگی ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﻲ معنی داری وﺟﻮد دارد و اﻳﻦ روستاها قابل رﺗﺒﻪ بندی در سه گروه ﻫﺎ سطح توسعه یافتگی بالا، سطح توسعه یافتگی متوسط و سطح توسعه یافتگی پایین ﻫﺴﺘﻨﺪ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1761 - جایگاه مشارکت زنان در توسعه سکونتگاه‌های محلی مطالعه موردی: ناحیه گیلوان و آب‌بر شهرستان طارم
ناصر شفیعی ثابت سمیه یوسفی

مطالعه حاضر، در چارچوب توسعه پایدار سکونتگاه‌های محلی، نگاهی کل‌گرا و نظام‌مند به ارتقای مشارکت زنان در توسعه فعالیت‌های اجتماعی‌ـ اقتصادی در ناحیه طارم دارد؛ و بر آن است عوامل مؤثر بر مشارکت زنان و توسعه سکونتگاه‌های محلی (روستایی و شهری) و درجه اهمیت هر یک از این عوام چکیده کامل

مطالعه حاضر، در چارچوب توسعه پایدار سکونتگاه‌های محلی، نگاهی کل‌گرا و نظام‌مند به ارتقای مشارکت زنان در توسعه فعالیت‌های اجتماعی‌ـ اقتصادی در ناحیه طارم دارد؛ و بر آن است عوامل مؤثر بر مشارکت زنان و توسعه سکونتگاه‌های محلی (روستایی و شهری) و درجه اهمیت هر یک از این عوامل را مشخص سازد. این مطالعه توصیفی- تحلیلی، دیدگاه 391 خانوار بهره‌بردار نمونه در 24 سکونتگاه نمونه را به طور تصادفی بررسی کرد. تحلیل نتایج آزمون‌های آماری و مطالعه کیفی نشان می‌دهد که توانایی فردی و خانواری زنان، و توان‌مندی کشاورزی و غیرکشاورزی خانوارهای بهره‌بردار بیش‌از سیاست‌های حمایتی و هدایتی نظام سیاسی، زمینه مشارکت مؤثر زنان در فعالیت‌های اجتماعی‌ـ اقتصادی را در ناحیه ‌مورد مطالعه فراهم می‌سازد. بدین ‌ترتیب، توجه به آموزش‌های فنی و‌ حرفه‌ای زنان و ارایه مدارک رسمی برای دریافت مجوز تأسیس کارگاه صنایع تبدیلی کشاورزی و اخذ وام خوداشتغالی و توجه به نقش برابر زنان در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه سکونتگا‌ه‌های شهری و روستایی پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1762 - بررسی منظر اجتماعی بافت های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: کوی نهضت آباد کلانشهر اهواز)
بهروز شیری عباس معروف نژاد

بافت های ناکارآمد و قدیمی شهرهای کشور که در اغلب موارد هسته ی اولیه و اصلی آن شهرها را تشکیل می دهند. این بافت ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی شده اند. مسائل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فیزکی- کالبدی و زیست محیطی از اعم چکیده کامل

بافت های ناکارآمد و قدیمی شهرهای کشور که در اغلب موارد هسته ی اولیه و اصلی آن شهرها را تشکیل می دهند. این بافت ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی شده اند. مسائل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فیزکی- کالبدی و زیست محیطی از اعم مشکلات این بافت ها است. از این رو، این پژوهش در قالب یک محله ی منتخب کلانشهر اهواز(محله ی نهضت آباد منطقه ی4 (فرآیند عملکرد بافت ناکارآمد شهری در چهارچوب رویکرد جامعه شناسی با نگاه ساماندهی و بازآفرینی شهری را براساس شاخص های اجتماعی مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری در این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران360 نفر محاسبه گردید و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده در بین ساکنان محله ی نهضت آباد توزیع شد. سپس برای تحلیل های آماری پرسشنامه ها از نرم افزار Spss و بر اساس آزمون T تک نمونه ای استفاده گردید. نتایج تحلیل نشان داد که مولفه ی توانمندسازی ساکنان و افزایش کیفیت زندگی آنها(عدم میزان رضایت از امنیت اجتماعی محله و عدم میزان رضایت از امکانات محله) به تشدید ناکارآمدی بافت افزوده و بی انگیزه شدن ساکنان را در احیاء آن سبب شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1763 - بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری
مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی

در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر برر چکیده کامل

در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد را با توجه به شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای اندازه‌گیری متغیر‌های این تحقیق از پرسشنامه استفاده می‌شود و همچنین روش‌های آماری مورد استفاده در این پژوهش آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون تی استودنت و آزمون کولموگرف – اسمیرنوف می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه‌ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1764 - بررسی نقش نهادهای مدیریت سرزمینی در تاب‌آوری ناحیه‌ای با تأکید بر مخاطرات ناشی از نوسانات آب و هوایی (محدوده مورد مطالعه: بناب)
جواد حاجی علی زاده اصغر رشیدی ابراهیم حصاری

این پژوهش در راستای تبیین نقش مدیریت شهری در ارتقاء میزان تاب‌آوری مکان(در مقیاس ناحیه‌ای) در برابر مخاطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی انجام گرفته است. راهبرد حاکم بر پژوهش استقرایی بوده و نوع آن، توصیفی-تحلیلی است. متغیر ظرفیت عملکرد‌های نهادهای مربوط به مدیریت فضای جغ چکیده کامل

این پژوهش در راستای تبیین نقش مدیریت شهری در ارتقاء میزان تاب‌آوری مکان(در مقیاس ناحیه‌ای) در برابر مخاطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی انجام گرفته است. راهبرد حاکم بر پژوهش استقرایی بوده و نوع آن، توصیفی-تحلیلی است. متغیر ظرفیت عملکرد‌های نهادهای مربوط به مدیریت فضای جغرافیایی(شامل نهادهای ذی‌مدخل در مدیریت شهر و روستاهای پیرامون شهر بناب) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شد. بر اساس دیدگاه نظری و چهارچوب هیوگو(2005-2015)، درسیزده بعد مورد بررسی قرار گرفت. کاهش مخاطرات ناشی از نوسانات اقلیمی به‌منظور افزایش میزان تاب‌آوری ناحیه‌ای نیز در شش بعد مورد سنجش و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه خبرگان استانی و شهرستانی دخیل در مدیریت فضای ناحیه‌ای بناب(شهری-روستایی) بودند که به شیوه کل شماری مورد پرسش قرار گرفتند. از آزمون‌ آماری k.s به منظور بررسی میزان برازش نمونه‌های آماری، و از آزمون تی تک نمونه ای(T-test) به منظور سنجش مطلوبیت اصول مرتبط با چهارچوب هیوگو استفاده شد. همچنین برای سنجش میزان تأثیرگذاری متغیر مستقل (و ابعاد مختلف آن) بر متغیر وابسته، از معادلات ساختاری، تحلیل عاملی و تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته‌ها نشان داد که از بین معیارهای سیزده‌گانه مربوط به مدیریت شهری-روستایی جهت تاب‌آوری فضای ناحیه‌ای در بناب، قابلیت دسترسی به اطلاعات مربوط به بلایا در تمامی سطوح برای ذینفعان؛ وجود سیستم‌های هشدار سریع در رابطه با کاهش خطرپذیری؛ برقرار نمودن برنامه‌های آمادگی در برابر بلایا و برنامه‌های احتیاطی در تمامی سطوح اداری از نظر مدیران مرتبط با مدیریت فضاهای شهری-روستایی دارای بیشترین تأثیرگذاری در راستای مقابله با مخاطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی منطقه و تاب‌آور نمودن منطقه دارد. خروجی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در خصوص بررسی میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد مختلف مربوط به تغییرات آب وهوایی بر مدیریت تاب‌آوری شهری–منطقه‌ای نشان داد که ارزش کمی شاخص‌های GFI و AGFI به ترتیب برابر 91/0 و 90/0 می‌باشد؛ لذا مدل ارائه‌شده، از برازش مناسبی برخوردار است. در نهایت، یافته‌ها نشان داد که مخاطرات ناشی از عوامل شش‌گانه‌ی اقلیمی، با ضریب تأثیر کل 76/0، بر مدیریت تاب‌آوری شهری-منطقه‌ای شهرستان بناب تأثیر می‌گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1765 - امکان سنجی توانمندی‌های رودخانه کارون در ایجاد و گسترش مکان‌های گذران اوقات فراغت و ورزش‌های آبی در شهر اهواز
محمد محمدنژاد عباس ملک حسینی

برخی شهرها با شکل‌گیری کنار رودخانه‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعی، انسانی خود دارای نقش‌های متفاوتی هستند. در بعضی شهرها مانند اهواز، از زمان قدیم با احداث آب‌بند در مسیر رود کارون، انتقال آب جهت مصارف کشاورزی، شرب، آسیاب و حمل و نقل کالاهای تجاری شهروندان رایج چکیده کامل

برخی شهرها با شکل‌گیری کنار رودخانه‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعی، انسانی خود دارای نقش‌های متفاوتی هستند. در بعضی شهرها مانند اهواز، از زمان قدیم با احداث آب‌بند در مسیر رود کارون، انتقال آب جهت مصارف کشاورزی، شرب، آسیاب و حمل و نقل کالاهای تجاری شهروندان رایج بوده است. عقب ماندگی شهر اهواز به دلایل مختلف، از جمله آثار جنگ، عدم تناسب تخصص مدیران شهری با مسؤلیت‌های محوله، عدم برخورداری شهروندان از تفریح کافی، ورود ریزگردهای محلی از جنوب شرق اهواز به داخل شهر و ساخت و سازهای ناهماهنگ با فضای کالبدی شهر باعث افزایش دوره گرما و جزایر گرمایی و مشکلات در زندگی شهروندان شده است. هدف از نگارش این مقاله، مطالعه وضع موجود و امکان سنجی پتانسیل‌ها و توانمندی‌های مکانی و اقتصادی و تفریحی و خدماتی متناسب با جمعیت همجوار با رود کارون در محدوده شهر اهواز بوده و از جمله اهداف این تحقیق ارائه پیشنهادهایی جهت ایجاد زیرساختهای مکانی برای گذران اوقات فراغت، برگزاری ورزشها و جشنواره‌های آبی و جذب گردشگر آبی وکمک به اشتغالزایی و افزایش ثروت و فعالیتهای اقتصادی شهر است. روش این تحقیق تحلیلی و توصیفی و جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی (مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه) و استفاده از اسناد(نقشه، آمارنامه، کتاب، مقاله، گزارش) و روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی، در محدوده پنج منطقه شهرداری در همجواری کارون و دو محیط آموزشی و دانشگاهی بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با نبود طرح آمایش برای محدوده کارون در شهر اهواز از پتانسیل فضاها و مکانها و امکانات پیرامون رودخانه به خوبی استفاده نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1766 - ارزیابی میزان رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مجتمع‌های مسکن مهر (مطالعه موردی: شهر نورآباد)
یعقوب ابدالی محمدتقی رضویان احسان علی پوری سامان نادی زاده شورابه

در سال 1386 طرح مسکن مهر در قالب یکی از سیاست های کلیدی دولت برای بخش ساختمان و مسکن به‌کار برده شد. طرح مسکن مهر با مشخصه اصلی حذف قیمت مسکن، بزرگ ترین طرح ملی در حوزه مسکن است که با تدبیر دولت و بر اساس قانون اساسی به‌منظور کمک به تأمین مسکن اقشار هدف (دهک های درآمدی چکیده کامل

در سال 1386 طرح مسکن مهر در قالب یکی از سیاست های کلیدی دولت برای بخش ساختمان و مسکن به‌کار برده شد. طرح مسکن مهر با مشخصه اصلی حذف قیمت مسکن، بزرگ ترین طرح ملی در حوزه مسکن است که با تدبیر دولت و بر اساس قانون اساسی به‌منظور کمک به تأمین مسکن اقشار هدف (دهک های درآمدی پایین و میانی) طراحی‌شده است. با وجود گذشت چیزی حدود یک دهه از پروژه مسکن مهر، اهدافی که برای مسکن مهر در نظر گرفته شده بود به آن دست نیافته اند و مسائل چالش برانگیزی در این پروژه به وجود آمده است. پروژه مسکن مهر، بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس می شود. از این رو هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر شهر نورآباد در ابعاد میزان دسترسی ها، کیفیت محلات در مسکن مهر، استحکام و زیبایی، میزان ازدحام و شلوغی و همچنین امکانات اولیه است. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و ابزار جمع اوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه و مصاحبه با ساکنان می باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مسکن مهر نورآباد و روش نمونه گیری با توجه به محدودیت افراد، به‌صورت تصادفی انجام‌گرفته است و از میان 255 خانوار اسکان‌یافته تا تاریخ 31/3/1395 تعداد 180 خانوار با مراجعه نگارندگان درب منازل پاسخ دهندگان مورد پرسش قرارگرفته‌اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزارهای SMART-PLS و SPSS انجام شد که نتایج نشان داد که رضایتمندی ساکنین مسکن مهر در ابعاد دسترسی و استحکام و زیبایی در سطح متوسطی قرار دارد و رضایتمندی از ابعاد کیفیت درون محله ای، ازدحام و امکانات اولیه از سطح متوسط پایین تر است. همچنین، بین رضایتمندی از مسکن مهر و مؤلفه های آن رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1767 - نقش صنعت نفت در الگوی توسعه فیزیکی نفت شهرها(مطالعه موردی: نفت شهر آبادان)
صادق بشارتی فر اسماعیل قادری زهرا پیشگاهی فرد

نتایج نشان داده که بر اساس شاخص تحلیل جدایی گزینی در سال 1360ساختار فضایی- کالبدی شهر آبادان از نوع تمرکز با جدایی گزینی نسبی بوده است. نتایج آزمونt حاکی از آن است که بین محلات وابسته به صنعت نفت با سایر محلات شهری شهر آبادان در شاخص بافت پر، تفاوت معنی‌داری وحود داردچن چکیده کامل

نتایج نشان داده که بر اساس شاخص تحلیل جدایی گزینی در سال 1360ساختار فضایی- کالبدی شهر آبادان از نوع تمرکز با جدایی گزینی نسبی بوده است. نتایج آزمونt حاکی از آن است که بین محلات وابسته به صنعت نفت با سایر محلات شهری شهر آبادان در شاخص بافت پر، تفاوت معنی‌داری وحود داردچنان که نتایج برگرفته از مدل موران نشان داد صنعت نفت توانست با ایجاد خدمات بیشتر زمینه ساخت و سازهای زیاد و متراکم را در محلات وابسته به‌خود نسبت به سایر محلات فراهم آورد و زمینه‌ی ایجاد نوعی تمرکز شدید کالبدی و الگوی رشد متمرکز و خوشه‌ای را به‌وجود آورد. اما در سال 1390 محلات زیادی با درصد بافت پر در ساختار شهر ظهور و سبب شده که محلات پر تراکم به لحاظ بافت شهری در شهر آبادان به‌صورت پراکنده توزیع شوند و الگوی رشد کالبدی از متمرکز و خوشه‌ای سال 1360 به الگوی تمرکز کمتر(پراکنده) و تصادفی 1390 تغییر دهند. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسیون نشان از عدم ارتباط قوی و معنی‌دار بین مهاجرین وارد شده به شهر با دو شاخص تعداد شاغلان صنعت نفت و تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده دارد. از این رو از سال 1360 تا 1390 عاملی همچون بازسازی شهر پس از جنگ به‌همراه سایر تغییرات کالبدی- فضایی نحوه و گسترش شهر را تحت تأثیر خود قرار داده است و الگوی رشد شهر را از حالت خوشه‌ای به سمت پراکنده سوق داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1768 - مکان‎های ناپایدار شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرم‎آباد)
سعید امان پور محمدعلی فیروزی محمد حسین شاکرمی

کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله‌خیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه می&lrm;شود. به تبع شهر خرم&lrm;آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرم&lrm;آباد نیز ب چکیده کامل

کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله‌خیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه می&lrm;شود. به تبع شهر خرم&lrm;آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرم&lrm;آباد نیز بر اثر قدمت بناها، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب و عرض کم معابر، ضعف زیرساخت&lrm;ها، به عرصه&lrm;های آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت تبدیل شده است.هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل عناصر تأثیرگذار بر میزان ناپایداری بافت&lrm;های فرسوده در راستای افزایش ایمنی این بافت&lrm;ها جهت ارتقاء شرایط سکونت و در واقع توسعه پایدار آن بافت&lrm;ها می&lrm;باشد.ماهیت تحقیق، نظری-کاربردی و نوع مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است. از این رو در این پژوهش، میزان آسیب پذیری و ناپایداری بافت فرسوده شهر خرم&lrm;آباد در مقابل زلزله بررسی شده است و با دیدگاه کل نگر شاخص&lrm;های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، خدمات اضطراری، درجه زلزله خیزی و... بررسی و با مدل AHP میزان ناپایداری شاخص&lrm;های مذکور اولویت‌بندی و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان می&lrm;دهد که در اکثر شاخص&lrm;های مورد بررسی بویژه در زمینه شاخص&lrm;های کالبدی مانند؛ سطح اشغال، اندازه قطعات، مصالح ساختمانی، قدمت ابنیه، وضعیت دسترسی، دسترسی به خدمات اضطراری و... بافت فرسوده شهر خرم&lrm;آباد آسیب پذیر بوده و ناپایدار می&lrm;باشد و کارایی لازم را در مقابل بحران احتمالی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1769 - الگوی گسترش کالبدی- فضایی شهر با استفاده از مدل آنتروپی شانون (نمونه موردی: شهر سریش آباد)
امیر رحمانی محمد رحمانی

الگوی رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به‌عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان، در برهه‌ی خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته‌ی گسترش افقی و الگوی شهرفشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه‌ی پایدار شهری امری اساسی است، به‌طوری‌که چکیده کامل

الگوی رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به‌عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان، در برهه‌ی خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته‌ی گسترش افقی و الگوی شهرفشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه‌ی پایدار شهری امری اساسی است، به‌طوری‌که بحث اصلی در تلاش برای متوقف کردن استفاده نادرست از زمین، این است که آیا کاربری زمین یا سیاست‌های استفاده از زمین عامل اصلی رشد پراکنده شهرها هستند یا رشد جمعیت نیروی غالب است؟ از طرف دیگر در دهه های اخیر شهرها به شکلی بی برنامه رشد نموده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه‌ی خود رسیدند؛ این معضل به الگوی گسترش افقی شهری معروف گردیده و منشاً بسیاری از مشکلات در شهرهای کشورهای در حال توسعه شده است. از آنجایی که شهرسریش‌آباد نیز در طول سال های اخیر رشدی نامتوازن و پراکنده داشته است، محقق در این پژوهش با بهره گیری از مدل آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش این شهر پرداخته است. روش پژوهش، تحلیلی- تطبیقی و به‌صورت مطالعه‌ی اسنادی بوده و جهت بررسی بیشتر موضوع به مشاهده‌ی مستقیم و غیرمستقیم پرداخته است. نتایج نشان می دهد شهرسریش‌آباد طی سال های 95-1390 به‌صورت پراکنده رشد نموده و دچار رشد بی‌قوارگی(اسپرال) شهر شده است، بر این اساس الگوی رشد فشرده(عمودی) به‌عنوان الگوی توسعه‌ی آتی شهر با در نظر گرفتن رشد سایر کاربری ها با کاربری مسکونی و ایجاد مجتمع های مسکونی در نواحی کم تراکم، پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1770 - بررسی تطبیقی راهکارهای توانمندسازی در بافت‌های فرسوده‌ شهری (مطالعه‌ی موردی: محله‌های باربند و فاز 1 زمین شهری فیروزآباد)
علی شکور علی شمس الدینی معصومه حافظ رضازاده سارا پاکزاد

در حال حاضر، سیستم پویای شهرها پیوسته در حال تغییر و تحول است و این امر سبب رو به رو شدن با مسأله ای به نام بافت های فرسوده می شود. این بافت ها یا هسته های قدیمی شهرها بوده که به مرور زمان دچار فرسودگی و عدم کارایی شده اند و یا در دوران معاصر بدون رعایت ضوابط مقررات معم چکیده کامل

در حال حاضر، سیستم پویای شهرها پیوسته در حال تغییر و تحول است و این امر سبب رو به رو شدن با مسأله ای به نام بافت های فرسوده می شود. این بافت ها یا هسته های قدیمی شهرها بوده که به مرور زمان دچار فرسودگی و عدم کارایی شده اند و یا در دوران معاصر بدون رعایت ضوابط مقررات معماری و شهرسازی شکل گرفته اند. از این رو اکنون با مسائل بسیاری رو به رو بوده و این مشکلات را به سایر نقاط شهر نیز انتقال می دهند. پژوهش حاضر به موضوع توانمندسازی سکونتگاه های واقع در بافت فرسوده شهر فیروزآباد می پردازد، محله های باربند و فاز یک زمین شهری به عنوان محلات فرسوده و نوساز مورد مطالعه قرار گرفته اند. روش تحقیق بر اساس هدف، عملی و بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی، می باشد. روش جمع آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای، استفاده از پرسش نامه، مصاحبه و برداشت های میدانی و روش تجزیه و تحلیل در این تحقیق، تحلیلی - تطبیقی بوده که پس از برداشت های میدانی در محلات و سپس محلات از ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی با یک دیگر مقایسه شده اند. نتایج نشان می دهد، با توجه به آزمونt گرفته شده در میان محلات مورد مطالعه، در زمینه خواسته ی ساکنین، بهبود شرایط زندگی و احساس مسؤولیت در قبال مشکلات، تفاوت معناداری وجود ندارد و هر دو محله تمایل به بهبود هرچه بهتر شرایط زندگی در محلات خود داشته و در این زمینه حاضر به مشارکت و همراهی می باشند. از طرفی تجزیه و تحلیل کالبدی نشان می دهد راهکار ارائه خدمات کارآمد شهرداری منجر به بهبود بافت فرسوده (محله باربند) شده، همچنین روحیه ی مشارکت در ساکنین در حد بالایی قرار داشته و ایجاد یک نهاد محلی می تواند به بهبود شرایط کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1771 - عوامل مؤثر بر اجرا و تحقق پروژه‌های عمرانی در شهر خرم‌آباد با تأکید بر نقش مؤلفه‌های مدیریت شهری
حکمت امیری نعمت شاکرمی محسن کمانداری

با افزایش روزافزون شهرنشینی و گسترش شهرها انجام طرح های توسعه شهری و اجرای مناسب پروژه‌های شهری که همه جوانب زندگی شهری و نیازهای شهروندان را برطرف نماید، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در پروژه‌های شهری، همچون سایر پروژه‌ها، موفقیت پروژه و رضایتمندی کلیه عوامل آن را می‌تو چکیده کامل

با افزایش روزافزون شهرنشینی و گسترش شهرها انجام طرح های توسعه شهری و اجرای مناسب پروژه‌های شهری که همه جوانب زندگی شهری و نیازهای شهروندان را برطرف نماید، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در پروژه‌های شهری، همچون سایر پروژه‌ها، موفقیت پروژه و رضایتمندی کلیه عوامل آن را می‌توان مهم ترین امر در مدیریت پروژه دانست. هدف این تحقیق ارزیابی از نقش مدیریت شهری خرم‌آباد در اجرای پروژه‌های عمرانی و ارائه راهکارهایی در جهت اجرای بهتر و مناسب‌تر پروژه‌های عمرانی می‌باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی از نوع کاربردی می‌باشد. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز از طریق منابع کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای جمع‌آوری‌شده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و مدل AHP مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. نتایج حاصل از مدل AHP نشان می‌دهد که در بین 5 معیار حمایت مدیران با امتیاز 311/0 و معیار زمان‌بندی با امتیاز 045/0 به‌عنوان مؤثرترین و ضعیف‌ترین معیارها شناسایی شدند و همچنین در بین 15 زیر معیار زیر معیارهای مشارکت با امتیاز 153/0 و رهبری با امتیاز 139/0 به‌عنوان مؤثرترین معیارها در اجرای پروژه‌های عمرانی و زیر معیارهای تا خیرات با امتیاز 004/0 و زیر معیار تحصیلات مدیر با امتیاز 011/0 به‌عنوان ضعیف‌ترین زیر معیارهای در اجرای پروژه‌های عمرانی رتبه‌بندی شدند، سپس در گام بعدی نتایج به‌دست‌آمده از آزمون همبستگی حاکی از این است که بین تمام عوامل مدیریتی و اجرای پروژه‌های عمرانی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نشان داد که در بین عوامل مدیریتی به ترتیب شاخص مدیریت به‌عنوان مهم ترین عامل اثرگذار در اجرای پروژه‌های عمرانی و همکاری مردم و شهروندان به‌عنوان ضعیف‌ترین عامل در اجرای پروژه‌های عمرانی شناسایی شدند. درنهایت پیشنهادات و راهکارهایی در جهت اجرای بهتر و مناسب‌تر پروژه‌های عمرانی ارائه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1772 - نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات آسایش بیوکلیماتیک شهر خرم‌آباد در شرایط تغییر اقلیم
مهران لشنی‌زند بهروز پروانه‌ فرزانه امیدی مهر

امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند و مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری به عهده دارد. با توجه به آنکه در فرآیند تغییر اقلیم، عناصر اقلیمی زیادی دخیل است انتظار می رود که به دنبال هرگونه ت چکیده کامل

امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند و مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری به عهده دارد. با توجه به آنکه در فرآیند تغییر اقلیم، عناصر اقلیمی زیادی دخیل است انتظار می رود که به دنبال هرگونه تغییرات کمی و کیفی این عناصر، آسایش بیوکلیماتیک انسان نیز به ویژه در شهرها تحت تأثیر قرار گیرد. لذا در این تحقیق با استفاده از متغیّرهای اقلیمی بارش، دما و رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک شهر خرم آباد طی یک دوره آماری50 ساله (1389-1340) احتمال وقوع تغییر اقلیم در این شهر مورد بررسی قرارگرفت. در ادامه جهت ارزیابی اثرات آن بر اقلیم آسایش منطقه با استفاده از مدل زیست ـ اقلیمی ترجونگ، ماه های مطلوب برای آسایش فیزیولوژی انسان در 5 دوره ی ده ساله تعیین و روند خطی این تغییرات برای ده سال بعد که مقارن با دهه ی ششم می باشد در محیط نرم افزار مینی تب، پیش بینی شد. در انتها نیز نقش مدیریت هماهنگ شهری در راستای تعدیل نوسانات منطقه ی آسایش شهر خرم آباد در شرایط تغییر اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد طی دهه های اخیر در منطقه ی مورد مطالعه عناصر اقلیمی دما و بارش سیر نزولی داشته اند اما متغیّر رطوبت نسبی روند صعودی داشته است. همچنین بیوکلیماتیک شهر خرم آباد در دهه های اخیر دستخوش تغییرات شده است به طوری که در طول سال از شرایط آب و هوایی فوق العاده داغ تا سرد برخوردار است. در دهه های اول تا چهارم دوره ی مورد بررسی، شش ماه از سال در شرایط فیزیولوژیکی بسیار خنک بوده است و این در حالی است که در دهه ی پنجم به هفت ماه از سال تغییر یافته است. مطابق پیش بینی صورت گرفته در شهر خرم آباد نیز دو نتیجه حاصل شد یکی اینکه طی دهه ی آینده ماه های گرم جهت آسایش و راحتی فیزیولوژی انسان شرایط مساعدتری دارند و دیگر اینکه در دهه ی آینده تعداد ماه های مطبوع از سه ماه به دو ماه تنزل خواهد یافت. در نتیجه نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات محدوده ی آسایش شهر خرم آباد در دهه آینده، خصوصآ در مدیریت فضای سبز شهری جایگاه ویژه ای پیدا می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1773 - پیش‌بینی سرمای دیررس بهاره با استفاده از شبکه‌ی عصبی پرسپترون چند لایه (MLP) و تاثیر آن در حمل و نقل شهر خرم‌آباد
سعید تقوی گودرزی هانیه امیدزاده

سیستم حمل و نقل درون شهری به عنوان ابزار مهم و موتور محرک، توسعه ی شهرها در اقتصاد محلی و منطقه ای به شمار می آید. چرا که اگر جوامع شهری امروز دارای امکانات و زیرساخت های مناسب حمل و نقل شهری نباشند، خسارات جبران ناپذیر اقتصادی را بر خود تحمیل می نماید. در این راستا اقل چکیده کامل

سیستم حمل و نقل درون شهری به عنوان ابزار مهم و موتور محرک، توسعه ی شهرها در اقتصاد محلی و منطقه ای به شمار می آید. چرا که اگر جوامع شهری امروز دارای امکانات و زیرساخت های مناسب حمل و نقل شهری نباشند، خسارات جبران ناپذیر اقتصادی را بر خود تحمیل می نماید. در این راستا اقلیم شناسان تلاش می کنند با تجزیه و تحلیل داده های یک یا چند متغییر اقلیمی در گذشته، به قوانین و مدل هایی دست یابند که بر این اساس، وضعیت اقلیم را در آینده پیش بینی کنند. شبکه های عصبی مصنوعی از مؤلفه های هوش مصنوعی است که امروزه به طور وسیع در زمینه مدل سازی و پیش بینی پارامترهای اقلیمی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، سعی شده با پیش بینی سرمای دیررس بهاره ایستگاه خرم آباد با استفاده از مدل پرسپترون چند لایه (MLP) به تاثیر آن برسیستم حمل و نقل شهری، ضمن آشکارسازی رخداد وقوع، نسبت به کاهش خسارات و اختلالات ناشی از آن به خودروها و تاسیسات زیرساختی حمل و نقل درون شهری و غیره زمینه ای ایجاد نمود تا تدابیر لازم اتخاذ گردد. به منظور دستیابی به این مهم از متغیرهای میانگین ماهانه حداقل و حداکثر دما، میانگین حداقل و حداکثر رطوبت نسبی، مجموع ساعات آفتابی و میانگین مجموع بارش ماهانه طی دوره آماری 28 ساله (2009-1981) جهت پیش بینی دماهای حداقل ماه های آوریل و می سال های 2010 تا 2012 و مقایسه آن با داده های واقعی استفاده گردید. جهت این کار از امکانات و توابع موجود در نرم افزار MATLAB بهره گرفته شد. سپس به بررسی شاخص های عملکرد شبکه از جمله ضریب تعیین و همبستگی و درصد خطای نسبی پرداخته شد. یافته ها بیانگر وقوع یخ بندان بهاره برای 80% احتمال و دوره برگشت 49/1 ساله روز 187 یعنی 7 فروردین ماه است. و حداکثر خطای این مدل با داده های واقعی کم تر از 10/0 درجه سلسیوس است که توانایی قابل توجه مدل شبکه عصبی مصنوعی در مدلسازی پیش بینی دماهای حداقل را نشان می دهد. بنابراین توجه به پدیده های اقلیمی از جمله یخ بندان بر مدیریت و توسعه حمل و نقل شهری تاثیر شایانی می گذارد و باید از نظر کارشناسان این امر در الویت دقت قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1774 - توزیع پارک‌ها و ارزیابی کیفیت آنها در سطح شهرها با استفاده از مدل VIKOR (نمونه موردی: شهر عنبرآباد ، استان کرمان)
حسین یغفوری ابوذر پایداری امیرارسلان سنجری

پارک‌ها به عنوان یک عنصر کالبدی، سهم عمده ای در تحقق کارکرد تفریحی برای شهروندان ساکن در فضاهای شهری برعهده دارند. تحقق جنین کارکردی به دو فاکتور اصلی "مکانیابی و توزیع بهینه" و "تنوع کارکردی" وابسته است زیرا اولا حس زیبایی شناسی و تفریح حق هر شهروندی است و ثانیا پارک ه چکیده کامل

پارک‌ها به عنوان یک عنصر کالبدی، سهم عمده ای در تحقق کارکرد تفریحی برای شهروندان ساکن در فضاهای شهری برعهده دارند. تحقق جنین کارکردی به دو فاکتور اصلی "مکانیابی و توزیع بهینه" و "تنوع کارکردی" وابسته است زیرا اولا حس زیبایی شناسی و تفریح حق هر شهروندی است و ثانیا پارک ها نقش چندکارکردی "اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی" را برای فضاهای شهری بر عهده دارند. لذا هدف تحقیق حاضر؛ بررسی توزیع آمایشی و بررسی وضعیت پارک‌های شهر عنبرآباد به لحاظ شاخص های کمی و کیفی پرداخته است. نوع تحقیق؛ توصیفی- تحلیلی بوده و روش گرداوری داده ها؛ بررسی آمار سازمانی، کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری شهروندان ساکن شهر عنبرآباد، و کارشناسان ذیربط می باشند. حجم جامعه نمونه شامل50 نفر از کارشناسان و 300 نفر از شهروندان می باشد. وزن‌دهی متغیرها توسط مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در محیط نرم افزار Expert Choice انجام شد. استفاده تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک رتبه بندی VIKOR[1]، و قابلیت گرافیکی نرم افزار GIS انجام شد. نتایج پژوهش نشانگر سرانه پایین پارک و فضای سبز (4/4 مترمربع) نسبت به استانداردهای ملی و جهانی، توزیع نامناسب پارک ها، و مطلوبیت پایین پارک‌های شهر عنبرآباد از دیدگاه شهروندان می‌باشد. نتایج حاصل از مدل ویکور نشان داد پارک لاله، پارک شهرک امام، پارک محله مختارآباد و پارک کوه فجر دارای بالاترین و پارک محله زیارت، پارک حسین آباد، و پارک محله عباس آباد دارای کم ترین کیفیت و مطلوبیت می باشند. بررسی تک تک شاخص ها نیز نشان داد از میان همه پارک های شهر؛ تنها پارک لاله است که شاخص های مطلوبیت و کیفیت آن تا حدی ارتقا یافته است. [1]- Vlse Kriterijumsk Optimizacija Kompromisno Resenje پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1775 - زن ماهی در تمدن ایلام
خدیجه نقی پورفر ناصر جدیدی

آب همواره در شکل‌گیری تمدن‌های بزرگ بشری نقشی مهم و تعیین کننده داشته‌است که تمدن ایلام نیز از آن جمله است و از آن‌جا که بشر اولیه برای هر پدیده‌ای که برایش از اهمیت برخوردار بوده، نماد‌هایی ایزدی تعریف نموده‌است، برای آب نیز در تمامی تمدن‌ها ایزدی تعریف شده‌است که در ت چکیده کامل

آب همواره در شکل‌گیری تمدن‌های بزرگ بشری نقشی مهم و تعیین کننده داشته‌است که تمدن ایلام نیز از آن جمله است و از آن‌جا که بشر اولیه برای هر پدیده‌ای که برایش از اهمیت برخوردار بوده، نماد‌هایی ایزدی تعریف نموده‌است، برای آب نیز در تمامی تمدن‌ها ایزدی تعریف شده‌است که در تمدن ایلام نیز از کهن‌ترین دوران تمدنی آن، همواره ایزد آب و مخلوقاتش از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند، که ازجمله این مخلوقات می‌توان به زن‌ماهیان اشاره نمود. آنان که از ایزدبانوان همکار و مخلوق ائا/ انکی ایزد آب به شمار می‌رفتند، از دوران کهن ایلامی، در میان نقوش و آثار ایلامی دیده می‌شوند. البته باید توجه نمود با توجه به محدودیت منابع موجود از تمدن ایلام، و نیز تاثیر پذیری و تاثیرگذاری متقابل دو تمدن ایلام و میانرودان از یکدیگر، و تنوع بیشتر منابع میانرودانی، نقش و جایگاه زن‌ماهیان را باید با توجه به پیشینه آنان در تمدن میانرودان بررسی نمود، که البته این به دلیل انطباق کامل این مفاهیم در این دو تمدن نمی‌باشد اما، بدلیل قلت منابع ایلامی در این رابطه، نزدیکترین مفاهیم به مفاهیم ایلامی را می‌توان در میان منابع موجود در میان مفاهیم میانرودانی یافت. این مقاله بر آنست که با توجه به منابع موجود و به روش کتابخانه‌ای به بررسی نقش زن‌ماهی در تمدن ایلام بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1776 - تاملی بر توسعه سازه های آبی و استفاده از راه های آبی در تمدن هخامنشی
اسکندر ممبینی شکوه السادات اعرابی هاشمی احمد کامرانی فر

ایرانیان در دوره هخامنشی با تصرف قلمروی امپراتوری بابل و لیدی و دسترسی به یکی از مناطق مهم اقتصادی دنیای قدیم یعنی بین‌النهرین و کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه و مصر، تجربه هزار ساله دریانوردی اقوام گوناگون در این نواحی را به ارث برده و در جهت تقویت این میراث گران‌بها قد چکیده کامل

ایرانیان در دوره هخامنشی با تصرف قلمروی امپراتوری بابل و لیدی و دسترسی به یکی از مناطق مهم اقتصادی دنیای قدیم یعنی بین‌النهرین و کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه و مصر، تجربه هزار ساله دریانوردی اقوام گوناگون در این نواحی را به ارث برده و در جهت تقویت این میراث گران‌بها قدم‌های موثری برداشتند؛ عمده این اقدامات در جهت تسهیل امور بازرگانی دریایی و بهره‌گیری از مسیرهای دریایی صورت پذیرفت. اعزام یک گروه اکتشاف دریایی به خلیج فارس و اقیانوس هند و دریای سرخ، اقدام به حفر کانال سوئز در سال 497ق.م. و اتصال خلیج‌فارس به دریای مدیترانه از طریق ایجاد یک آبراه بزرگ در مصر و ساخت بنادر و تشکیل ناوگان عظیم از کشتی های جنگی و حمایتی بخشی از اقدامات و برنامه گسترده بازرگانی و اقتصادی و نظامی هخامنشیان بویژه داریوش اول محسوب می‌شود و نشان می دهد که هخامنشیان بر اهمیت استراتژیک پهنه های آبی ونقش آفرینی نظامی و اقتصادی در این پهنه ها واقف بوده اند. بررسی جایگاه این حوزه ها از دیدگاه نظامی و اقتصادی و اثر آن بر سیاست های کوتاه مدت و بلندمدت دولت هخامنشی هدف اصلی این نوشتار بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1777 - تاثیر گذاری فلسفه حس گرا بر اندیشه میرزا محمّد امین استرآبادی.
نادیا هداوند میرزایی سید علیرضا ابطحی فروشانی فیض اله بوشاسب گوشه

در قرن ۱۱ هجری میرزا محمد امین استر آبادی(م.۱۰۳۱ ق.) به روش علمای متقدّم، اهل حدیث(عقل ستیز) با تالیف کتاب "فوائد المدنیه" مکتب اخباری را احیاء نمود .به گفته آیت الله مطهری در کتاب" اسلام و مقتضیات زمان" آیت الله بروجردی بر این نظر بوده که؛ محمّد امین استرآبادی در اندیش چکیده کامل

در قرن ۱۱ هجری میرزا محمد امین استر آبادی(م.۱۰۳۱ ق.) به روش علمای متقدّم، اهل حدیث(عقل ستیز) با تالیف کتاب "فوائد المدنیه" مکتب اخباری را احیاء نمود .به گفته آیت الله مطهری در کتاب" اسلام و مقتضیات زمان" آیت الله بروجردی بر این نظر بوده که؛ محمّد امین استرآبادی در اندیشه های خود تحت تاثیر فلسفه حس گرا غربی بوده است. این که چگونه فلسفه حس گرا غربی، میرزا محمد امین استر آبادی را تحت تاثیر قرار داده است سوالی است که تلاش می شود؛ به روش تاریخی و به شیوه توصیفی_تحلیلی و براساس منابع معتبر موجود مورد بررسی قرار گیرد. به نظر می رسد؛ میرزا محمّد امین استر آبادی با اوج گیری روابط دولت صفویه با دول اروپایی و به دنبال ایجاد موجی اجتماعی بطور مستقیم و غیر مستقیم و تحت تأثیر فضای موجود به چنین باوری رسیده باشد.به نظر می رسد؛ به دلیل همگرایی قابل توجّه تفکر میرزا محمّد امین استرآبادی و تفکر حسی در فلسفه اروپایی و حملات هر دو جریان به عقلگرایی و نیز معاصر بودن وی با فرانسیس بیکن(م.۱۶۲۶ ق.) امکان دارد که ایشان طی سال‌ های اقامت در مکّه با فلسفه حس گرا غربی آشنا شده باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1778 - تجدید رقابت میان اصولی و اخباری در صدر دوره قاجار
الهام امیری غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزش

تجدید رقابت میان اصولی و اخباری در صدر دوره قاجارچکیده:اختلاف نظر میان دو مکتب فقهی اخباری و اصولی، پیش از آنکه در سده 12 ه.ق به پایان برسد چالش دنباله‌دار بین دو نحله در قرن 13 نیز مجددا شروع می‌شود. در این روند پیوستگی‌های نسبی و سبب بین روحانیون اصولی به تقویت مجتهدا چکیده کامل

تجدید رقابت میان اصولی و اخباری در صدر دوره قاجارچکیده:اختلاف نظر میان دو مکتب فقهی اخباری و اصولی، پیش از آنکه در سده 12 ه.ق به پایان برسد چالش دنباله‌دار بین دو نحله در قرن 13 نیز مجددا شروع می‌شود. در این روند پیوستگی‌های نسبی و سبب بین روحانیون اصولی به تقویت مجتهدان و اتحاد آنها علیه دیدگاه روحانیون اخباری منجر شد. با ظهور میرزامحمد استرآبادی(در قرن سیزدهم هجری و در روزگار قاجاریه) دور جدیدی از تشدید تقابل بین علمای اخباری و اصولی به وقوع پیوست. مجادلات و مباحثات دو اندیشه اصولی و اخباری در دوره قاجار پیامدهای گوناگون سیاسی و مذهبی داشت که به ویژه در حوزه‌ی تحولات مربوط به دستگاه روحانیت در گسترش اندیشه اجتهاد و تقلید، تحکیم نهاد مرجعیت قدرت یابی و نفوذ روحانیت در میان توده‌های مردم و رویارویی با دولت و نظام حکومتی، گرایش بخشی از روحانیت اصولی به اندیشه‌های روشنگرانه و تفکرات جدید و استقبال از برخی مظاهر نوگرایی ظاهر شد. تحولات سیاسی منطقه و از جمله جنگهای ایران و روس عامل رقابت میان اصولیان و اخباریان بود. این مقاله تلاش دارد تا با پیگیری قرابت‌های موجود بین علمای دینی درباره علل گرایش‌های اخباری در میان روحانیت عصر قاجار بپردازد و تجدید رقابت میان این دو نحله در عرصه تحولات درون سازمانی روحانیت بررسی شود.واژگان کلیدی: اخباریگری، اجتهاد، استرآبادی، روحانیت، عصر قاجار پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1779 - هم‌نشینی آب و آتش در بناهای مذهبی دوره ساسانی
پریا دواچی کمال‌الدین نیکنامی سجاد علی‌بیگی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که چکیده کامل

بررسی‌ها نشان می‌دهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که بیشتر آنها در نزدیکی منابع آبی احداث گردیده‌اند و یا با طی کردن مسافتی کوتاه به منابع آبی دست پیدا می‌کنند و یا در برخی موارد در کنار آتشکده‌ها بنایی برای گرامی‌داشت آ‌ب نیز ساخته می‌شده است. با وجود فقدانِ اطلاعات در توصیف معماری نیایشگاه‌ها در متون دینی نظیر اوستا، ممکن است بتوان از طریق تطبیق نوشته‌های این کتاب در رابطه با جایگاه ایزدانی چون آناهیتا با بناهای به جا مانده از دوره ساسانی مانند آتشکده‌ها، به شناختی در رابطه با بناهای مرتبط با نیایش آب و آتش در این دوره دست یافت. این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش که آیا ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در دوره ساسانی در کنار منابع آبی دلایل دینی داشته است یا خیر؟، با شیوه اسنادی و با استناد به شواهد باستان‌شناختی، تلاش دارد تا دلایل ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در کنار منابع آب را مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در بیشتر موارد بنایی مختص به نیایش آب ساخته نمی‌شد و نیایش آب در کنار منابع آب انجام می‌گرفت که از این نظر نزدیکی بناهای مرتبط با آتش به منابع آب نشانی از دلایل مذهبی انتخاب مکانی آتشکده‌ها و نزدیکی به منابع آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1780 - واکاوی تحلیلی اندیشه های آیت الله لاری و شیخ هادی نجم آبادی در انقلاب مشروطه
محمد بیدگلی اصغر رجبی ده برزوئی

انقلاب مشروطه ایران سرآغاز یک نظام معنایی و تحول مهم فکری، مفهومی، سیاسی و اجتماعی درتاریخ معاصر ایران بود که در گذر زمان منجر به تحولات و خلق گفتمان های مختلف شد. آیت الله سید عبدالحسین لاری از گفتمان شریعت محور و شیخ هادی نجم آبادی از گفتمان نوگرایی دینی هر دو به گفتم چکیده کامل

انقلاب مشروطه ایران سرآغاز یک نظام معنایی و تحول مهم فکری، مفهومی، سیاسی و اجتماعی درتاریخ معاصر ایران بود که در گذر زمان منجر به تحولات و خلق گفتمان های مختلف شد. آیت الله سید عبدالحسین لاری از گفتمان شریعت محور و شیخ هادی نجم آبادی از گفتمان نوگرایی دینی هر دو به گفتمان مشروطه خواهی تعلق دارند. سئوال پژوهش حاضر، واکاوی تحلیلی اندیشه های آیت الله سید عبد الحسین لاری و شیخ هادی نجم آبادی در باب مشروطه است. روش بکار رفته در این مقاله روش گفتمانی تضاد محور میشل پشو است و با اتخاذ رویکرد تاریخی- تحلیلی به بررسی آراء و اندیشه های دو تن از روحانیون عظیم الشان شیعه در انقلاب مشروطه می پردازد.یافته های مقاله حاکی از آن است که مواجهه آیت الله سید عبد الحسین لاری و شیخ هادی نجم آبادی با الزامات دنیای جدید و مسائل آن هر چند با تکیه بر عنصر عقلانیت و بهره گیری از استدلال منطقی و معقول صورت گرفته ولی برداشت آن دو از این مقوله مشروطه خواهی متفاوت و البته دارای پیامدهای مختلفی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1781 - مروری برتاریخ باغ سازی ایران با تاکید بر رفتارشناسی آب در نظام شکل گیری باغ سازی بیرجند
محمد شبانی رضا میرزایی فرهاد خسروی سید محمد رضا خلیل نژاد

آب در نگاه معماران در نظام باغ سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است بلکه آب (به لحاظ ابعاد فرآیندی، عملکردی و محیطی) می‌تواند مخاطبان را به خیزش و تحرک لذت روحی روانی در نظام باغ سازی وادار سازد . به لحاظ ابعاد فرآیندی آب در نظام باغ سازی بیرجند به صورت مختلف حضور پیدا میک چکیده کامل

آب در نگاه معماران در نظام باغ سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است بلکه آب (به لحاظ ابعاد فرآیندی، عملکردی و محیطی) می‌تواند مخاطبان را به خیزش و تحرک لذت روحی روانی در نظام باغ سازی وادار سازد . به لحاظ ابعاد فرآیندی آب در نظام باغ سازی بیرجند به صورت مختلف حضور پیدا میکند.روش این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد که پس ازتوصیف مطالب به تحلیل داده ها خواهیم پرداخت. نتایج ویافته ها نشان می دهدکه آب از عناصر اصلی در نظام باغسازی در بیرجند است و دست کم از سه جنبه مفهومی، کارکردی و زیباشناختی در باغ حضور دارد. آب چشمهها و قنات‌ها، باغ‌های بیرجند را حیات بخشیده و با جاری شدن در جویبارها، آبشارها و جوی‌های کم شیب منظره باغ را زیبا و هوای آن را مطبوع و دلپذیر میکرده است. حضور آب در داخل باغهای بیرجند سلسله مراتبی دارد که میتواند تأثیر معناداری بر ابعاد پیامدی (روحی-روانی) رفتار آب در نظام باغ سازی داشته باشد. به عبارتی دیگر، حضور آب در داخل باغ دارای دو وظیفه عملکردی و نمادین است، یعنی از بعد عملکردی به آبیاری درختان و گیاهان پرداخته و باعث ایجاد طراوت در فضا می‌شود و از بعد نمادین به عنوان تجلی مفهومی خاص، به صورت منظری برای دیدار نمود می‌یابد که در حقیقت، به نیاز درک وجودش پاسخ میدهد.آب در نگاه معماران در نظام باغ سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است. و ابعاد فرآیندی و عملکردی تأثیر معناداری بر ابعاد پیامدی (روحی- روانی) رفتار آب در نظام باغ سازی بیرجند دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1782 - کارکرد خشبات در دریا نوردیِ در خلیج فارس
محمدعلی جودکی

چکیده این نوشتار باهدف بررسی کارکرد خشبات در دریانوردی ِخلیج فارس انجام گرفته است .از دیرباز خلیج فارس به عنوان یکی از کانون های مهم تجاری واقتصادی و پهنه ایی آبی سهمی مهم درمناسبات اقتصادی وفرهنگی ایران زمین داشته است. بررسی تمهیدات دریانوردان ایرانی برای بهره گیری چکیده کامل

چکیده این نوشتار باهدف بررسی کارکرد خشبات در دریانوردی ِخلیج فارس انجام گرفته است .از دیرباز خلیج فارس به عنوان یکی از کانون های مهم تجاری واقتصادی و پهنه ایی آبی سهمی مهم درمناسبات اقتصادی وفرهنگی ایران زمین داشته است. بررسی تمهیدات دریانوردان ایرانی برای بهره گیری از این دریا و نیر دستاورد تمدنی حاصل از آن از اهمیتی ویژه برخورداراست. مقاله درپی پاسخ گویی به این سوال عمده است که موقیعت جغرافیایی خشبات در کدام نقطه از دریای فارس بوده واین سازه در دریانوریِ خلیج فارس چه کارکردی داشته است؟ یافته ها ی بررسی نشان می دهد سهم خلیج فارس در حیات اقتصادی ایرانیان تنها به دوره ی معاصر و پس از کشف منابع انرژی دراین پهنه ی آبی محدود نشده و این مساله همزاد بازندگی ساحل نشینان این دریا بوده است..خشبات نمادی از دستاوردهای تمدنی دریانوردان ایرانی ومیراث هویت تاریخی کشتی رانی ایرانیان در خلیج فارس است .این سازه ی آبی درنزدیکی آبادان واقع شده و از دوره ی باستان تا قرون پنجم وششم هجری راهنماو هدایتگر ناخدایان وکشتی هابوده است. علاوه بر موقعیت خاص این نقطه پاره ای از ویژگی های خلیج فارس نظیر جزرهای روزانه ونیزوجود دزدان دریایی برضرورت وجود چنین فانوس دریایی برای پاسبانی و هدایت کشتی ها می افزود. واژگان کلیدی: خلیج فارس، خشبات ، دریانوردی، فانوس دریایی، آبادان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1783 - نقش علما در اصلاح دینی بین قرن 7تا 9هجری با تأکید بر ابن تیمیه و فضل الله استرآبادی «ضمن قیاس با نهضت اصلاح دینی در غرب»
میلاد پرنیانی منیره کاظمی راشد ولی دین پرست منیژه صدری

وقوع رویدادهای ویژه ای در فاصله بین قرن 7تا 9هجری توسط برخی علما، گواه تکوین نوعی تفکر دگراندیشانه ودگرخواهانه است که در مواردی قابل انطباق با حوادث تاریخ اروپا در دوره نهضت اصلاح دینی می باشد. تحقیق پیشرو به این پرسش می پردازد که وجوه تمایز و تشابه این پدیده فرهنگی-اجت چکیده کامل

وقوع رویدادهای ویژه ای در فاصله بین قرن 7تا 9هجری توسط برخی علما، گواه تکوین نوعی تفکر دگراندیشانه ودگرخواهانه است که در مواردی قابل انطباق با حوادث تاریخ اروپا در دوره نهضت اصلاح دینی می باشد. تحقیق پیشرو به این پرسش می پردازد که وجوه تمایز و تشابه این پدیده فرهنگی-اجتماعی (خاصه در دوره ایلخانی و تیموری)با نمونه غربی آن چیست و علل ناکامی کدام است؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که تعصب، بی قانونی، استیلایتفکر نقلی و کوتاه مدت بودن جامعه در ایران، ارتباط معنایی با عقیم ماندن اصلاح دینی در آن سرزمین داشته است وبا وجود تلاش های برخی از علمای تأثیرگذار نظیر ابن تیمیه و فضل الله نعیمی به سرانجامی نرسیده است. روش تحقیقدر این پژوهش بر مبنای تحلیل قیاسی و انطباقی با نگاه کل نگر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1784 - نوسازی نظام آبیاری سنتی در غرب ایران: دورۀ پهلوی
شایان کرمی

برنامه نوسازی دورۀ پهلوی نظام کهنسال آبیاری سنتی را دستخوش تغییر و تحول کرد. پیامدهای نوسازی نظام آبیاریسنتی در غرب ایران مسئلۀ اصلی مقاله حاضر است. ضمن بررسی این مسئله، تحلیل چرایی نوسازی و تبیین شرایطراهبردی برنامه نوسازی نظام آبیاری نیز از اهداف جانبی این پژوهش است چکیده کامل

برنامه نوسازی دورۀ پهلوی نظام کهنسال آبیاری سنتی را دستخوش تغییر و تحول کرد. پیامدهای نوسازی نظام آبیاریسنتی در غرب ایران مسئلۀ اصلی مقاله حاضر است. ضمن بررسی این مسئله، تحلیل چرایی نوسازی و تبیین شرایطراهبردی برنامه نوسازی نظام آبیاری نیز از اهداف جانبی این پژوهش است. پژوهش حاضر رویکردی کیفی دارد. دادههااز آرشیو اسناد و سایر منابع کتابخانهای، بر اساس نمونهگیری هدفمند، گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها ازروش گراندد تئوری استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد در شرایط کافی نبودن میانگین بارشهای سالیانه، استفادهاز فنون آبیاری مصنوعی در کشاورزی الزامی بود. توسعه کشاورزی تجاری و گسترش کاشت محصولات آبی سببتوجه بیشتر به نظام آبیاری مصنوعی شد. بهرهگیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار در کنار سایر روشهای سنتیآبیاری سطحی از مهمترین برنامههای راهبردی در نوسازی نظام آبیاری بود. سدسازی مدرن، حفرچاههای عمیق و نیمهعمیق، توسعه و بازسازی شبکه آبیاری و ادغام تشکیلات سنتی نظام آبیاری در ادارات آبیاری منطقهای از جمله اقداماتبنگاه مستقل آبیاری در غرب ایران بود. افزایش سطح زیر کشت محصولات نقدی مانند تریاک، چغندر و پنبه با بهرهگیری از دانش نوین آبیاری، افزایش راندمان آبیاری، کاهش تنش و بهبود روابط اجتماعی از پیامدهای مهم نوسازی نظامآبیاری سنتی در غرب ایران بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1785 - ارزیابی برنامه ریزی و مدیریت سبز اماکن دیدنی پیرامون روستای زیارت با تأکید بر گردشگری سلامت مطالعه موردی: (چشمه آبگرم روستای زیارت)
صبا توشنی

بیماری های جسمی و روانی به علت گسترش زندگی شهری و همچنین توسعه صنعتی شهرها افزایش یافته است و انسان&lrm;ها برای حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی به گردشگری سلامت روی آوردند. چشمه های آب معدنی و گرم به عنوان یکی از شگفتی های خلقت که از گذشته های دور در درمان بیما چکیده کامل

بیماری های جسمی و روانی به علت گسترش زندگی شهری و همچنین توسعه صنعتی شهرها افزایش یافته است و انسان&lrm;ها برای حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی به گردشگری سلامت روی آوردند. چشمه های آب معدنی و گرم به عنوان یکی از شگفتی های خلقت که از گذشته های دور در درمان بیماری ها استفاده می شدند، جایگاه خاصی را در گردشگری سلامت و توریسم&lrm;درمانی برای گردشگران دارا هستند. روستای زیارت گرگان با موقعیت اقلیمی، جغرافیایی و همچنین دارا بودن چشمه آب گرم در کنار اماکن دیدنی از جمله امامزاده، جنگل، آبشار و کوهستان، قابلیت مطرح شدن به عنوان منطقه ویژه گردشگری سلامت را دارد. هدف این تحقیق ارزیابی مدیریت سبز و برنامه ریزی اماکن گردشگری موجود در پیرامون این روستا جهت کشش گردشگران به چشمه آب گرم زیارت است. جامعه آماری متولیان گردشگری روستای زیارت و حجم نمونه ۳0 نفر تعیین شده است. داده‌ها با استفاده از روش پرالونگ تحلیل و مقایسه بین عیار گردشگری و عیار بهره‌وری از لحاظ ارزش گردشگری انجام شد. مقایسه مقادیر حاکی است، معیار زیبایی 91 درصد، عیار علمی 68 درصد، عیار فرهنگی 81 درصد، عیار اقتصادی 50 درصد امتیاز را به دست آورده اند. نتایج نشان می دهد علیرغم امتیاز بالای معیارهای زیبایی و فرهنگی؛ عیار اقتصادی امتیاز مناسب را کسب نکرده است و از توان های طبیعی چشمه آب گرم زیارت برای جذب گردشگر و درآمدزایی محلی، فعالیت مناسبی انجام نشده است. عیار میزان و کیفیت بهره&lrm;وری چشمه آب گرم زیارت با امتیاز 25/0 و 13/0 نشان می&lrm;دهد منطقه جایگاه پایینی از نظر زیرساخت‌های گردشگری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1786 - تغییرات در تراز تجارت آب مجازی ایران: یک تحلیل تجزیه ساختاری
نورالدین شریفی حسین اسماعیلی

10.30495/eco.2023.1968378.2696

هدف این مقاله تعیین تغییرات در تراز تجارت آب مجازی ایران است. بدین‌منظور، با استفاده از داده-ستانده در دوره زمانی 1390 و 1395 بررسی شد. نتایج نشان داد. علی رغم مثبت بودن تراز تجاری در این سال ها، تجارت بین الملل سبب ورود آب مجازی به کشور شده است. با این حال، هم ارزش ترا چکیده کامل

هدف این مقاله تعیین تغییرات در تراز تجارت آب مجازی ایران است. بدین‌منظور، با استفاده از داده-ستانده در دوره زمانی 1390 و 1395 بررسی شد. نتایج نشان داد. علی رغم مثبت بودن تراز تجاری در این سال ها، تجارت بین الملل سبب ورود آب مجازی به کشور شده است. با این حال، هم ارزش تراز تجاری محصولات و هم تراز تجارت آب مجازی سال 1395 در مقایسه با سال 1390 کاهش یافته است. در مجموع، علی رغم افزایش واردات آب مجازی به دلیل کاهش تحرک آفرینی محصولات نهایی و تغییر در سهم صادرات و واردات در تراز تجارت خارجی؛ تغییرات در تراز تجاری، شدت مصرف مستقیم آب، ساختار تولید و ساختار کالاهای مبادله شده به ترتیب بیشترین سهم را در کاهش واردات آب مجازی در تجارت خارجی ایران داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1787 - تعیین ارزش تفرج‌گاهی تنگه‌ی ‌واشی و آبشار ساواشی شهرستان فیروزکوه
حمیدرضا ارباب تیمور محمدی حسین اسفندیار

توجه به معضلات رو به رشد ناشی از بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، موجب گردید تا اقتصاددانان در جهت تعیین ارزش خدمات مختلف ناشی از اکوسیستم‌های طبیعی، توجه برنامه‌ریزان کلان را به لزوم حفاظت و توسعه هر‌چه بیشتر از این مواهب خدادادی جلب کنند. از این رو، در دهه‌های اخیر، حوزه چکیده کامل

توجه به معضلات رو به رشد ناشی از بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، موجب گردید تا اقتصاددانان در جهت تعیین ارزش خدمات مختلف ناشی از اکوسیستم‌های طبیعی، توجه برنامه‌ریزان کلان را به لزوم حفاظت و توسعه هر‌چه بیشتر از این مواهب خدادادی جلب کنند. از این رو، در دهه‌های اخیر، حوزه اقتصادِ اکولوژیک، شاهد افزایش فعالیت‌هایی در جهت تعیین ارزش کالاها و خدمات اکوسیستم‌های طبیعی بوده است. پژوهش حاضر، در همین راستا، به تعیین تمایل به پرداخت بازدید‌کنندگان از تنگه واشی و آبشار ساواشی شهرستان فیروزکوه و ارزش تفریحی ناشی از بهره‌مندی از آن با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسش‌نامه انتخاب دوگانه دو‌بعدی، پرداخته که در طی تابستان سال 1392 انجام پذیرفت. در این پژوهش پس از انجام محاسبات، متوسط تمایل به پرداخت بازدید‌کنندگان برای استفاده تفریحی از این مکان 23/12578 ریال و متوسط ارزش تفریحی سالانه این تفرج‌گاه برابر14339182200 ریال برآورد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1788 - برآورد تابع تقاضای آب خانگی استان گلستان
مهدی ادیب پور رحیمه شیرآشیانی

هدف این مقاله برآورد تابع تقاضای آب شهری استان گلستان با استفاده از تابع مطلوبیت استون-گری و با روش داده‌های تلفیقی برای دوره‌ی زمانی 90-1378 و تعیین حداقل آب مورد نیاز برای معیشت است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کشش قیمتی تقاضای آب 26/0- کشش درآمدی 00095/0 و کشش متقاطع چکیده کامل

هدف این مقاله برآورد تابع تقاضای آب شهری استان گلستان با استفاده از تابع مطلوبیت استون-گری و با روش داده‌های تلفیقی برای دوره‌ی زمانی 90-1378 و تعیین حداقل آب مورد نیاز برای معیشت است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کشش قیمتی تقاضای آب 26/0- کشش درآمدی 00095/0 و کشش متقاطع قیمتی2/0- است، بدین معنا که آب یک کالای ضروری و مکمل به شمار می‌آید. حداقل آب مصرفی مورد نیاز یک مشترک گلستانی نیز به میزان 687 لیتر در روز به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1789 - بررسی آثار اقتصادی و رفاهی بازار آب: رویکرد مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت
فاطمه اسمعیل نیا بالاگتابی احمد سرلک هادی غفاری

هدف این مقاله شناخت اثرات اقتصادی و رفاهی تشکیل بازار آب در منطقه ورامین است. تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی، سود ناخالص در دو حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) طی سال‌های 1395-1390 با استفاده از نرم‌افزار گمز و به روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت محاسبه و مقایسه گردید چکیده کامل

هدف این مقاله شناخت اثرات اقتصادی و رفاهی تشکیل بازار آب در منطقه ورامین است. تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی، سود ناخالص در دو حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) طی سال‌های 1395-1390 با استفاده از نرم‌افزار گمز و به روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت محاسبه و مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد برقراری بازارآب، تاثیر مثبت و افزایشی بر مجموع سود ناخالص کشاورزان منطقه خواهد داشت. همچنین، کشت محصولاتی نظیر گندم، برنج، جو، خیار و ماشک، گوجه و سیر از سودآوری بیشتری برخوردار بوده و می توان سطح زیرکشت بیشتری را به خود اختصاص دهند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود دولت با سرمایه‌گذاری و ارائه تشویق‌های مالی زمینه مشارکت بخش خصوصی را فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1790 - مدل‌سازی اقتصادی مدیریت منابع آب کشاورزی استان تهران با تأکید بر نقش بازار ‌آب
ابوالفضل محمودی ابوذر پرهیزکاری

در این مقاله اثرات تشکیل بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در استان تهران مورد بررسی قرارگرفت و پتانسیل انتقال آب تحت شرایط کم‌آبی در سطح این استان ارزیابی شد. بدین منظور از یک سیستم مدل‌سازی اقتصادی مشتمل بر مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقه‌ای محصولات کشا چکیده کامل

در این مقاله اثرات تشکیل بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در استان تهران مورد بررسی قرارگرفت و پتانسیل انتقال آب تحت شرایط کم‌آبی در سطح این استان ارزیابی شد. بدین منظور از یک سیستم مدل‌سازی اقتصادی مشتمل بر مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقه‌ای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. نتایج نشان داد که با برقراری بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در سطح استان تهران، افزون بر ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب آبیاری و متعادل شدن داد و ستد آب بین مناطق مورد مطالعه، مجموع اراضی آبی 41/7 درصد و مجموع سود ناخالص کشاورزان 27/9 درصد افزایش می‌یابد. در پایان با توجه به نقش حمایتی و سازنده بازارهای آب محلی و منطقه‌ای، مهیا کردن زمینه لازم برای برقراری و استفاده بهینه از این نوع مکانیسم‌ها در سطح استان تهران و سایر مناطقی از کشور که دارای منابع آبی مشترک هستند، پیشنهاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1791 - مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودشور)
ابوذر پرهیزکاری غلامرضا یاوری ابوالفضل محمودی غلامرضا بخشی خانیکی

هدف این مقاله مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 می‌باشد. برای دست‌یابی به نتایج کاربردی، مدل‌سازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیک چکیده کامل

هدف این مقاله مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 می‌باشد. برای دست‌یابی به نتایج کاربردی، مدل‌سازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیکی و اقتصادی تحت سناریوهای آزمایش ملایم، متوسط و شدید با استفاده از نرم‌افزار گمز صورت گرفت. نتایج نشان داد الگوی رفتاری متغیر اقلیمی بارش در حوضه آبخیز رودشور پس از سال 1380 با روندی کاهشی همراه بوده و با تغییر اقلیم ناشی از کاهش بارش تحت سناریوهای ملایم تا شدید، منابع آب منطقه 75/5 تا 8/13 درصد، تولیدات کشاورزی 60/3 تا 54/8 درصد و سود ناخالص کشاورزان 71/2 تا 04/8 درصد کاهش می‌یابد؛ اما، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری نسبت به سال پایه 13/5 تا 7/12 درصد افزایش می‌یابد. برای حفاظت از منابع آب این حوضه، تعیین مجدد نرخ آب بها براساس برابری، آیش گذاری اراضی و تجهیز سیستم‌های نوین آبیاری پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1792 - اصطلاحات دامداری در شهرستان سبزوار (روستای دولت-آباد)
زهره اله دادی دستجردی مرتضی دولت آبادی

اهمیّت و اعتبار دامدا ری در درازای تاریخ ایران و نقشی که این بخش در اقتصاد و معیشت جامعۀ ایرانی داشته است، باعث فراهم آمدن دانشی غنی میان نسل های دامداران و دامپروران به ویژه در بخشِ مربوط به میش و بز شده است. نگارندگان جستار حاضر، برای به دست دادنِ گوشه ای از این دانش چکیده کامل

اهمیّت و اعتبار دامدا ری در درازای تاریخ ایران و نقشی که این بخش در اقتصاد و معیشت جامعۀ ایرانی داشته است، باعث فراهم آمدن دانشی غنی میان نسل های دامداران و دامپروران به ویژه در بخشِ مربوط به میش و بز شده است. نگارندگان جستار حاضر، برای به دست دادنِ گوشه ای از این دانش غنی، که از منطقه ای به منطقه ای، درجاتی از تفاوت و گوناگونی را منعکس می سازد، نخست، با محدود کردن پژوهش در یک نقطه (روستای دولت آباد شهرستان سبزوار) و نیز محدود کردن پژوهش دربارۀ شیوۀ تقریباً سنّتی دامداری (که کمتر دچار تغییر شده) کار را آغاز کردند. در مرحلۀ دوم، با شناسایی بومیان و ساکنانی از روستای یادشده، که سالیانی از عمر را در دامداری صرف کرده بودند و پرس وجو و ثبت اطّلاعات آنان، به انبوهی از اصطلاحات و اطّلاعات دامداری دست یافتند. شرح و توضیح خواستن از بومیان و ساکنان نامبرده، خود باعث دست یافتن به اصطلاحات و اطّلاعاتی دیگر شد؛ بدین سان، جستار به آرامی شکل گرفت و نتایج آن، دامنۀ گستردۀ دانش دامداری را در زمینه های گوناگون دام پزشکی، مردم شناسی، اقتصادی، زبانی و... آشکار ساخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1793 - ششه دالو نمادی از الهۀ آب و ایزد باران
امین احمدی بیرگانی

ایرانیان باستان، عناصر مفید و سودمند را که به نحوی در زندگی مؤثر بوده است مقدّس داشته و ایزدی را نگهبان آن می‌دانستند. پس از آتش، آب برای ایرانیان مقدس‌ترین عنصر بوده است. آناهیتا ایزد و فرشتۀ موکل آن و تیشتر ایزد نگهبان باران و فرشتۀ روزی و رزق است. با وجود تمام تغییر چکیده کامل

ایرانیان باستان، عناصر مفید و سودمند را که به نحوی در زندگی مؤثر بوده است مقدّس داشته و ایزدی را نگهبان آن می‌دانستند. پس از آتش، آب برای ایرانیان مقدس‌ترین عنصر بوده است. آناهیتا ایزد و فرشتۀ موکل آن و تیشتر ایزد نگهبان باران و فرشتۀ روزی و رزق است. با وجود تمام تغییر و تحولات در این گذار، آنچه همواره پایدار مانده است، روح معنایی آن‌هاست؛ تقابل نیکی و بدی یا خیر و شرّ به عنوان یک بن‌مایۀ کهن و اصیل اسطوره‌ای در قالب نبرد تیشتر در برابر دیو اپوش حضور پررنگی دارد. بررسی‌های میدانی در مناطقی که هنوز بکر و دست نخورده باقی مانده‌اند، نشان می‌دهد که باورهای اساطیری پس از قرن‌ها همچنان زنده‌اند و با اندکی تغییر و تحول به حیات خود ادامه می‌دهند. این باورها گاه چنان با زندگی مردم آمیخته‌اند که بر‌ همۀ ارکان آن تأثیر می‌گذارند؛ به گونه‌ای که جداکردن و گاه تشخیص آن‌ها بسیار دشوار است. قوم بختیاری یکی از منابع غنی اسطوره‌ها و باورهای کهن ایرانی است که پیوندی عمیق و مانا با اسطوره‌ها و باورهای ساکنان سرزمین ایران و حتی بین‌النهرین دارد. شَشَه دالو آیینی است که طی قرن‌های متمادی، سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده است و یکی از اسطوره‌های این قوم، مرتبط با آب و بارندگی است. رمزهایی از ایزدان آناهیتا و تیشتر را به وضوح می‌توان در آیین ششه دالو در قوم بختیاری مشاهده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1794 - تحلیل اصطلاحات مربوط به کاشت محصولات کشاورزی با تأکید بر برنج در گویش لری ممسنی
سیدعلیرضا شجاعی احمد امیری خراسانی عنایت الله شریف پور

10.30495/irll.2021.682552

این مقاله به تحلیل اصطلاحات مربوط به کاشت سنّتی محصولات کشاورزی در گویش لری ممسنی می‌پردازد. بعضی از این اصطلاحات با آمدن تکنولوژی متروک شده‌اند ولی نسل میانسال و سالمند آن‌ها را می‌شناسند. نگرانی از نابودی و لزوم نگهداری این واژه‌ها برای آیندگان ایجاب می‌کند تا آن‌ها ا چکیده کامل

این مقاله به تحلیل اصطلاحات مربوط به کاشت سنّتی محصولات کشاورزی در گویش لری ممسنی می‌پردازد. بعضی از این اصطلاحات با آمدن تکنولوژی متروک شده‌اند ولی نسل میانسال و سالمند آن‌ها را می‌شناسند. نگرانی از نابودی و لزوم نگهداری این واژه‌ها برای آیندگان ایجاب می‌کند تا آن‌ها از دستبرد ایام در امان بمانند. هنوز کسانی در ممسنی و مناطق اطراف هستند که این واژه‌ها را بشناسند یا آن‌ها را به کار ببرند. پیشرفت تکنولوژی و کناررفتن ابزارهای کشاورزی سنّتی، زمینۀ فراموشی این واژه‌ها را فراهم آورده است. متن مقاله شامل شرح و توصیف واژه‌های مختص کشاورزی سنّتی و بیشتر مربوط به کاشت چلتوک (برنج پوست‌نکنده) در این شهرستان است که به هفت موضوع اختصاص داده شده است و عبارتند از: اصطلاحات مربوط به آب، زمین، کاشت و نگهداری، آفات و علف‌های هرز، ابزارها، نیروی کار و برداشت. هر قسمت بر اساس حروف الفبا منظم شده است. برای دریافت بهتر معانی، با برخی افراد میانسال و سالمند کم‌سواد یا بیسواد گفت وگو و پس از ضبط صدا و یادداشت مطالب، تلفّظ واژه‌ها با روش آوانویسی ثبت گردیده است و معنی واژه‌ها، نوع دستوری و ارتباط واژه‌ها شرح داده شده است. شیوۀ ساخت بعضی از ابزارها و نام محلی قسمت‌های مختلف ابزارها آورده شده است. نتیجۀ تحقیق، گنجینه‌ای از واژگان عمدتاً پارسی است که برای آیندگان، مصون خواهد ماند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1795 - بررسی تطبیقی سبک «آسمان آبی دز» و «پسرک بومی» بر اساس فرانقش‌های تجربی با نگاهی بر عناصر محلّی
فاطمه حیدری

10.30495/irll.2021.1921117.1413

احمد محمود نویسندۀ رئالیست اجتماعی و راوی خطّۀ جنوب، مخاطبان را با زندگی واقعی روبه رو و از دادن نسخۀ تحریف شدۀ آن پرهیز کرده است. وی در دو داستان کوتاه آسمان آبی دز و پسرک بومی ریشۀ همۀ نابهسامانی ها، فقر و جهل طبقۀ فرودست را در پدیدۀ استعمار و حکومت سرسپرده می جوید چکیده کامل

احمد محمود نویسندۀ رئالیست اجتماعی و راوی خطّۀ جنوب، مخاطبان را با زندگی واقعی روبه رو و از دادن نسخۀ تحریف شدۀ آن پرهیز کرده است. وی در دو داستان کوتاه آسمان آبی دز و پسرک بومی ریشۀ همۀ نابهسامانی ها، فقر و جهل طبقۀ فرودست را در پدیدۀ استعمار و حکومت سرسپرده می جوید و از کارکرد ارجاعی زبان برای نزدیک‌شدن به زندگی روزمره استفاده می کند. دستورزبان نقش گرای نظام مند مایکل هلیدی نیز زبان را با استناد به نقش آن در تعاملات اجتماعی بررسی می کند. به نظر هلیدی، بررسی دستورزبان باید به صورت کمّی انجام شود و از آن رو که به باور وی زبان پدیده ای اجتماعی است، می توان آن را در داده های تجربی آماده، کنش های ارتباطی و فرانقش های زبانی که با مبحث سبک مرتبط است، توصیف و تحلیل کرد. در آثار محمود می توان در بافت موقعیّتی دو داستان یاد شده چگونگی بازنمایی استعمار را در فرانقش های شش گانۀ دستورزبان هلیدی، مقایسه کرد. هدف این پژوهش آن است که با توجه به اطلاق عام رئالیسم به مکتب ادبی وی، مشخص گرداند که آیا پیروی از این مکتب خاص، سبب بهره گیری یکسان در فرانقش های دستوری شده، آیا وی اقلیم جنوب و برخورد افراد بومی آن را با فرنگیان معدودی که نمایندۀ طبقه فرادست هستند، به گونه ای همسان بازنمایی کرده است؟ داده های پژوهش نشان می دهند که در سبک زبانی او در این دو داستان، به ترتیب فرایند مادی، رابطه ای و کلامی بیش از همۀ فرایندها استفاده شده است. گرایش وی به بیان وقایع دنیای بیرون سبب وجود بسامد بیشتر فرایند مادی نسبت به سایر فرایندهاست و بسامد انجام اعمال فیزیکی به وسیلۀ غیرجانداران، در آسمان آبی دز بیشتر از پسرک بومی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1796 - واژه‌ها و اصطلاحات کشاورزی سنّتی در دهاقان با تکیه بر کاشت گندم و جو
زهره اسدیان مریم محمودی پریسا داوری

10.30495/irll.2023.1962408.1515

دهاقان از زمان‌های گذشته یکی از مناطق خوش آب و هوا، حاصلخیز و مستعد برای کشاورزی بوده است. با توجه به حاصلخیزی زمین‌های دهاقان، مردم در گذشته به شکل ارباب و رعیتی و خرده‌مالکی به کشت گندم، جو، حبوبات و غیره به شکل سنتی مشغول بودند که با روی کار آمدن وسایل کشاورزی، این ح چکیده کامل

دهاقان از زمان‌های گذشته یکی از مناطق خوش آب و هوا، حاصلخیز و مستعد برای کشاورزی بوده است. با توجه به حاصلخیزی زمین‌های دهاقان، مردم در گذشته به شکل ارباب و رعیتی و خرده‌مالکی به کشت گندم، جو، حبوبات و غیره به شکل سنتی مشغول بودند که با روی کار آمدن وسایل کشاورزی، این حرفه شکل جدیدی به خود گرفت. کشاورزی به شکل سنتی با واژه‌ ها و اصطلاحات خاصی همراه بوده که هنوز این واژه‌ها و اصطلاحات در بین مردمان قدیمی و افراد میان‌سال باقی مانده است. نگرانی نابودی این واژه‌ها و اصطلاحات و لزوم حفظ آن‌ها، نگارندگان این مقاله را به جمع‌آوری برخی از این واژه‌ ها، واداشت. این پژوهش با استفاده از روش میدانی و کتابخانه‌ ای به بررسی واژه‌ها و اصطلاحات مربوط به کاشت و برداشت، سروده‌های گندم‌کاران، ضرب‌المثل ‌ها و شیوۀ آبیاری محصولات کشاورزی با تکیه بر کشت گندم و جو در دهاقان پرداخته است. از بررسی مجموعه اعتقادات و نیز واژه ‌ها و اصطلاحات رایج در میان کشاورزان دهاقان روشن می‌ شود که این شهر، فرهنگی دیرپا و اصیل دارد و مجموعه‌ ای از آیین‌ ها و واژه‌ ها و اصطلاحات بسیار کهن و ناب را حفظ کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1797 - آشنایی با ویژگیهای آوایی و دستوری زبان گونه های فیروزآباد
عبدالنبی سلامی

مجموعۀ گونه های زبانی متداول در منطقۀ فیروزآباد را می توان ترکیبی از گویش ها و لهجه ها دانست. در این مقاله، سه گونۀ زبانی متعلق به گروه گویش های کوهمرّه ای، گروه گویش های لُری و گویش قشقایی و گونه ای زبانی متعلق به لهجۀ فارسی محلی از نظر ساخت آوایی و دستوری معرفی و تبیی چکیده کامل

مجموعۀ گونه های زبانی متداول در منطقۀ فیروزآباد را می توان ترکیبی از گویش ها و لهجه ها دانست. در این مقاله، سه گونۀ زبانی متعلق به گروه گویش های کوهمرّه ای، گروه گویش های لُری و گویش قشقایی و گونه ای زبانی متعلق به لهجۀ فارسی محلی از نظر ساخت آوایی و دستوری معرفی و تبیین شده اند. در این زبان گونه ها واکه های کشیده ای وجود دارد که جایگاه تولیدشان، جایگاه تولید واکه های کوتاه با کشیدگی بیشتر است. گویش های کوهمرّه ای و از جمله دو گویش دادنجانی و بایگانی در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کُنایی (ارگتیو) هستند و در این مورد با دیگر زبان گونه های فیروزآباد متفاوت اند. نشانۀ معرفه در گویش های دادنجانی، بایگانی، لُردارنگانی و دِهرَمی u/ow ، در حیاتی eku/aku و در دژگاهی â/aku است. در قشقایی پسوند معرفه وجود ندارد. در گویش های مطالعه شده، صفت شبیه به فارسی است، جز در صفت عالی که به گونه ای دیگر ادا می شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1798 - توصیف فعل در فارسی فیروزآبادی
روح انگیز کراچی

فارسی فیروزآبادی، از گروه گویشهای جنوب غربی است که تاکنون تحقیقی در بارۀ آن انجام نگرفته است و اثری نوشتاری از آن موجود نیست و امکان فراموشی آن به علل مختلف وجود دارد. ساختار فعل در فارسی فیروزآبادی همانند فارسی معیار است و وجه اختلاف آن در تفاوت آوایی، واژگانی و شناسه چکیده کامل

فارسی فیروزآبادی، از گروه گویشهای جنوب غربی است که تاکنون تحقیقی در بارۀ آن انجام نگرفته است و اثری نوشتاری از آن موجود نیست و امکان فراموشی آن به علل مختلف وجود دارد. ساختار فعل در فارسی فیروزآبادی همانند فارسی معیار است و وجه اختلاف آن در تفاوت آوایی، واژگانی و شناسه های برخی از افعال به ویژه گذشته نقلی است. در مقاله حاضر، فعل در فارسی فیروزآبادی از دیدگاه های زیر بررسی شده است : 1.ستاک حال و گذشته، 2.ساختار مصدر، 3. ساختار اسم مفعول، 4. وندهای تصریفی، 5. فعل از نظر زمان، 6. فعل از نظر جهت، 7. فعل های کمکی، 8.. فعل از نظر معلوم و مجهول، 9. فعل اسنادی،10. افعال پی بستی، 11. فعل از نظر ساخت . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1799 - بررسی تبدیل واکه /e/ به /i/ بر اثر همگونی پسرو با واکه /i/ و تبدیل واکه /e/ به /u/ بر اثر همگونی پسرو با واکه /u/ در افعال مضارع و امر مبتدا به /be/ در لهجه آبادانی در چارچوب نظریه بهینگی
الخاص ویسی فاطمه دریس

لهجۀ خوزستانی یا جنوبی که به لهجۀ آبادانی معروف است، یکی از لهجه های زبان فارسی است که کم تر از دیدگاه علمی و زبانشناختی به آن پرداخته شده است. این پژوهش در نظر دارد تا با روش میدانی و در قالب چارچوب بهینگی و با بهره گیری از محدودیت هایی که ناظر بر این انگاره می باشند، چکیده کامل

لهجۀ خوزستانی یا جنوبی که به لهجۀ آبادانی معروف است، یکی از لهجه های زبان فارسی است که کم تر از دیدگاه علمی و زبانشناختی به آن پرداخته شده است. این پژوهش در نظر دارد تا با روش میدانی و در قالب چارچوب بهینگی و با بهره گیری از محدودیت هایی که ناظر بر این انگاره می باشند، به توضیح و تبیین چگونگی تبدیل واکۀ /e/ به /i/ در نتیجۀ همگونی پسرو با واکه ی پیشین /i/ و تبدیل /e/ به /u/ در اثر همگونی پسرو با واکۀ پسین /u/، در افعال امری و مضارع مبتدا به /be/ در این لهجه بپردازد. این تغییرات واجی در برخی از موقعیت ها رخ نمی دهند. محدودیت های وضع شده در نظریۀ بهینگی برآنند تا دلیل عدم رخداد همیشگی این تغییرات را توجیه نمایند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که اولین همخوان بعد از /be/ در افعال امری و مضارع مبتدا به /be/، یعنی همخوان آغازین هجای دوم، در همگونی یا عدم همگونی واکۀ /e/ با واکۀ پیشین یا پسین بعد از خود نقشی تعیین کننده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1800 - بررسی اثر پارامترهای فرایند قالبگیری تزریقی ABS و PP به کمک آب با استفاده از روش بهینه سازی تابع هدف با معیارهای چندگانه (OEC)
طاهر ازدست زهرا محمدیان امیر حسین بهروش احمدضیاء احمدزی

در این تحقیق از بهینه‌سازی تابع هدف طراحی آزمایشی تاگوچی برای یافتن شرایط بهینه فرایند قالبگیری تزریق به‌کمک آب برای دو پلیمر ABS و PP استفاده شده است. به منظور قالبگیری تزریقی نمونه&zwnj;‌ها، قالب لوله‌ای دو سر با حفره مواد اضافه و نازل تزریق آب طراحی و ساخته شد. با تو چکیده کامل

در این تحقیق از بهینه‌سازی تابع هدف طراحی آزمایشی تاگوچی برای یافتن شرایط بهینه فرایند قالبگیری تزریق به‌کمک آب برای دو پلیمر ABS و PP استفاده شده است. به منظور قالبگیری تزریقی نمونه&zwnj;‌ها، قالب لوله‌ای دو سر با حفره مواد اضافه و نازل تزریق آب طراحی و ساخته شد. با توجه به اینکه توابع هدف مختلفی در این فرایند مدنظر است، لذا از روش بهینه‌سازی تابع هدف با معیارهای چندگانه کلی (OEC)استفاده شد. نوع مشخصه کیفی بزرگتر‌- بهتر برای تابع هدف OEC مورد استفاده قرار گرفت. توابع هدف خروجی در این تحقیق برای قطعات تولید شده میزان نفوذ آب در داخل قطعه و اختلاف بیشترین و کمترین انقباض در طول قطعه انتخاب شدند. سه متغیر زمان نگهداری، دمای قالب و زمان تأخیر به عنوان متغیرهای کنترل در نظر گرفته شدند. آرایه ارتوگونال استاندارد M9 تاگوچی برای طراحی استفاده گردید و از آنالیز واریانس(ANOVA) نتایج برای تجزیه و تحلیل آماری نتایج استفاده شد. . نتایج OEC نشان داد که در بین متغیرها، برای پلیمر ABS پارامتر زمان تأخیر بیشترین تأثیر را روی مشخصه کیفی محصول تولیدی داشته است و پس از آن دمای قالب و زمان نگهداری به ترتیب بر روی فرایند قالبگیری تزریقی به‌کمک آب مؤثر بوده‌اند ودر پلیمر PP فاکتور زمان نگهداری مؤثرترین فاکتور بر روی مشخصه کیفی محصول تولیدی بوده و پس از آن به‌ترتیب زمان تأخیر و دمای قالب بر مشخصه کیفی تاثیر داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1801 - تأثیر سواد مالی بر سوگیری های رفتاری فرا اعتمادی و رفتار جمعی و تحلیل اثر آنها بر عملکرد سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری
امین روشنگرزاده محسن دستگیر رحمان ساعدی

روانشناسان رفتاری معتقدند که افراد به طور مداوم هنگام تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری های خود تمایل دارند به شیوه های نامنظم عمل کنند. به عبارت دیگر این محققان اعتقاد دارند که سرمایه گذاران در واقع غیرمنطقی هستند و سوگیری های رفتاری از خود نشان می دهند. هدف از این مقاله چکیده کامل

روانشناسان رفتاری معتقدند که افراد به طور مداوم هنگام تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری های خود تمایل دارند به شیوه های نامنظم عمل کنند. به عبارت دیگر این محققان اعتقاد دارند که سرمایه گذاران در واقع غیرمنطقی هستند و سوگیری های رفتاری از خود نشان می دهند. هدف از این مقاله بررسی تأثیر ابعاد و کارکردهای سواد مالی بر سوگیری های رفتاری شامل سوگیری فرا اعتمادی و سوگیری رفتار جمعی و تحلیل اثر آنها بر یکدیگر و بر عملکرد سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای این منظور نمونه آماری از طریق پرسشنامه و از بین509 سرمایه گذار در بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری گردید. همچنین جهت تحلیل مدل از نرم افزار پی.ال.اس استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که سواد مالی به طور معناداری بر سوگیری های رفتاری فرا اعتمادی و رفتار جمعی در بین سرمایه گذاران تأثیر دارد. همچنین نتایج نشان داد که سوگیری های مذکور بر عملکرد سرمایه گذاران نیز تأثیر معناداری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1802 - مدل‌سازی الکترومکانیکی و تحلیل ارتعاشات مجموعه کوپل توربین‌آبی و ژنراتور در سرعت‌های مختلف با در نظرگرفتن اثر ژیروسکوپی
محمد فرخ پور علی سلیمانی

ارتعاشات در تجهیزات دوار از پدیده‌های اجتناب ناپذیر است و تحلیل آن برای بررسی وضعیت تجهیز ضروری و مفید است. در یک مجموعه کوپل ژنراتور و توربین ‌آبی، ارتعاشات ناشی از نیروهای دینامیکی هر دو ماشین وجود دارد. به دلیل کوپل بودن توربین و ژنراتور، تحلیل ارتعاشات هر یک از ماشی چکیده کامل

ارتعاشات در تجهیزات دوار از پدیده‌های اجتناب ناپذیر است و تحلیل آن برای بررسی وضعیت تجهیز ضروری و مفید است. در یک مجموعه کوپل ژنراتور و توربین ‌آبی، ارتعاشات ناشی از نیروهای دینامیکی هر دو ماشین وجود دارد. به دلیل کوپل بودن توربین و ژنراتور، تحلیل ارتعاشات هر یک از ماشین‌ها به‌طور جداگانه نمی‌تواند همه پدیده‌ها و رفتارهای دینامیکی را نمایان کند. همچنین تغییر سرعت و گشتاور توربین و ژنراتور بر یکدیگر موثر است، بنابراین نتایج حاصل از تحلیل مجموعه به‌صورت کوپل به واقعیت نزدیک تر است. در این مقاله مدل‌سازی دینامیکی مجموعه کوپل ژنراتور-توربین انجام شده و معادلات حاکم به کمک روش‌های عددی در نرم‌افزار متلب حل شده است. برای مدل سازی و تحلیل دقیق‌تر سیستم، سرعت دورانی محور، متغیر در نظر گرفته شده و همچنین اثر ژیروسکوپی و چرخش قوسی نیز در مدل‌سازی مجموعه لحاظ شده است. با آنالیز فرکانسی پاسخ ارتعاشی مجموعه، فرکانس‌های موجود در آن استخراج شده و پدیده‌های دینامیکی مربوط به هر یک مشخص شده اند. نتایج نشان می‌دهد که پدیده‌های دینامیکی و ارتعاشی جدیدی در این سیستم وجود دارد. همچنین با توجه به اینکه در مجموعه‌های واقعی هیچگاه نابالانسی جرمی صفر نیست، نیروی ناشی از آن در مدل‌سازی در نظر گرفته شده و تاثیر مقدار نابالانسی نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به غیرخطی بودن معادلات حاکم بر سیستم، تحلیل ارتعاشات به کمک نمودار صفحه فاز نشان می‌دهد که در برخی شرایط کاری، رفتار ارتعاشات آشوبناک است. این نتیجه می‌تواند در پردازش سیگنال‌های تجربی و طراحی سیستم‌های جدید مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1803 - یک روش جدید ترکیبی در مسیریابی سراسری وسایل نقلیة خودگردان زیرآبی
شبنم پسته احمدرضا نقش نیلچی فرید شیخ‌الاسلام

تاکنون روش‌های سراسری متعددی برای حل مسئله طراحی مسیر پیشنهاد شده است که از آن میان روش‌های گراف پدیداری، دیاگرام ورونویی، درخت چهاروجهی و جبهه موج جایگاه ویژه‌ای دارند. در این مقاله با ترکیب این چهار روش در یک ساختار واحد، یک الگوریتم طراحی مسیر جدید به نام (HYBRID-VQV چکیده کامل

تاکنون روش‌های سراسری متعددی برای حل مسئله طراحی مسیر پیشنهاد شده است که از آن میان روش‌های گراف پدیداری، دیاگرام ورونویی، درخت چهاروجهی و جبهه موج جایگاه ویژه‌ای دارند. در این مقاله با ترکیب این چهار روش در یک ساختار واحد، یک الگوریتم طراحی مسیر جدید به نام (HYBRID-VQVW) HYBRID-Visibility-QuadTree-Voronoi-WaveFront ارائه می‌شود. در این روش در هر فاصلة نمونه‌برداری پس از ساخت چهار مسیر سراسری روی فضای پیکربندی، بهترین آن‌ها طبق چند ملاک رفتاری مشخص می‌شود. این ملاک‌ها شامل طول، امنیت و همواری مسیر می‌باشند. در حقیقت الگوریتم HYBRID-VQVW یک مبادلة پارامتری میان کوتاه‌ترین، امن‌ترین و هموارترین مسیر برقرار می‌کند و در نهایت به مسیری می‌رسیم که از مسیر تولید شده با روش‌های دیاگرام ورونویی، درخت چهاروجهی و جبهة موج کوتاهتر و هموارتر بوده و نسبت به مسیر گراف پدیداری امن‌تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1804 - بررسی وضعیت معیشت روستائیان حوزه آبخیز واز در اثر اجرای طرح های بوم گردی
مونا تاریوردی قاسم حبیبی بی بالانی جلال محمودی

حفاظت از منابع طبیعی نظیر جنگل، مرتع امری ضروری است و بایستی با تمام توان اقدام نمود. با توجه به گردشگری پایدار می‌تواند ابزار مناسبی جهت ایجاد زمینه‌های مناسب اقتصادی نظیر درآمدزایی و اشتغال‌زایی است و می‌توان با تکیه برگردشگری طبیعی علاوه بر دست‌یابی به اهداف فوق به ا چکیده کامل

حفاظت از منابع طبیعی نظیر جنگل، مرتع امری ضروری است و بایستی با تمام توان اقدام نمود. با توجه به گردشگری پایدار می‌تواند ابزار مناسبی جهت ایجاد زمینه‌های مناسب اقتصادی نظیر درآمدزایی و اشتغال‌زایی است و می‌توان با تکیه برگردشگری طبیعی علاوه بر دست‌یابی به اهداف فوق به امر حفاظت و توسعه اراضی طبیعی رسید.این پژوهش با هدف چگونگی بررسی اثرات مثبت و منفی توسعه گردشگری و بوم‌گردی بر وضعیت حفاظتی در حوزه‌آبخیز واز به اجرا درآمد. حوزه‌آبخیز واز با مساحت معادل 14102هکتار در یکی از زیر حوضه‌های شماره 49 البرزشمالی واقع در ارتفاعات جنوبی بخش چمستان می‌باشد. جامعه مورد مطالعه افرادبومی، گردشگران و حجم نمونه بر اساس فرمول‌کوکران 220 نفر تعیین شد. برای انجام این پژوهش پس از انجام مطالعات میدانی 3 گروه پرسشنامه در 3 سطح کارشناسان، افراد بومی و گردشگران در قالب طیف لیکرت تهیه گردید، شیوه نمونه‌گیری در این تحقیق، نمونه‌گیری تصادفی ساده بوده است. متغیرهای تحقیق با استفاده از آزمون آماری کروسکال والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین میزان موفقیت طرح‌های گردشگری و مشارکت ساکنین بومی و نیز بین اجرای طرح‌های گردشگری و بهبود معیشت ساکنین حوزه آبخیز مورد مطالعه رابطه معنی‌داری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1805 - عوامل موثر بر مشارکت شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط ‌زیست (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد)
ناصر فتاحی لیلا ابراهیمی جمنانی کیا بزرگمهر آمنه حق زاد

هدف اصلی این پژوهش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط ‌زیست (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد) می باشد مشارکت به عنوان اصلی‌ترین سازوکار در راستای اهداف توسعه پایدار در هزاره سوم مطرح می باشد. هنگامی که شهرها از نظر اندازه و تعداد جمعیت رشد م چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط ‌زیست (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد) می باشد مشارکت به عنوان اصلی‌ترین سازوکار در راستای اهداف توسعه پایدار در هزاره سوم مطرح می باشد. هنگامی که شهرها از نظر اندازه و تعداد جمعیت رشد می کنند، توجه به هماهنگی میان جنبه های کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی آن ها بسیار حائز اهمیت است و پایداری شهر در گرو همخوانی میان این عوامل خواهد بود. هدف تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست است. جامعه آماری تحقیق شامل اعضای هیات علمی مدیران سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی، کارفرمایان و پیمانکاران بودند. روش نمونه گیری هدفمند بوده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PLS تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد عوامل آموزشی، اجتماعی، برنامه ریزی، احساس مالکیت، مدیریت و اطلاع‌رسانی بر مشارکت شهروندان و گردشگران در حفاظت از محیط زیست تأثیرگذار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1806 - بررسی نقش ژئو دایورسیتی در توسعه گردشگری شهرستان فیروزآباد
نجمه شفیعی ابوذر نصیری سمیرا نوروزی مهسا شاه پسندی

تنوع زمین‌شناختی یک ویژگی چشم‌انداز مربوط به ناهمگونی خواص فیزیکی سطح زمین است. همان‌گونه که در میان موجودات زنده (گیاه و جانور) گوناگونی و تنوع (بیودایورسیتی) به چشم می‌خورد، در پدیده‌ها و عوارض زمین‌شناختی نیز گوناگونی و تنوع (ژئودایورسیتی) فراوانی وجود دارد. تنوع زمی چکیده کامل

تنوع زمین‌شناختی یک ویژگی چشم‌انداز مربوط به ناهمگونی خواص فیزیکی سطح زمین است. همان‌گونه که در میان موجودات زنده (گیاه و جانور) گوناگونی و تنوع (بیودایورسیتی) به چشم می‌خورد، در پدیده‌ها و عوارض زمین‌شناختی نیز گوناگونی و تنوع (ژئودایورسیتی) فراوانی وجود دارد. تنوع زمین‌شناختی و لزوم حفاظت و استفاده پایدار، یکی از عوامل مؤثر در توسعه توریسم و گردشگری می‌باشد. با این هدف در این پژوهش به بررسی تحلیل تنوع زمین‌شناختی چهار حوضه در زیر حوضه‌های فیروزآباد، دهرم، مهکویه، میمند پرداخته شد. روش پژوهش مبتنی بر روش‌های تحلیلی و توصیفی می‌باشد و از تهیه لایه‌های لیتولوژی و تی پی‌ای برای محاسبه شاخص پنج گانه ژئودایورسیتی که شامل تراکم ناهمواری هر قطعه، ضریب ناهمواری سیمپسون، ضریب ناهمواری شانون، ضریب دایورسیتی شانون، ضریب دایورسیتی سیمپسون و تراکم ناهمواری‌ها آماده شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص‌ها نشان داد که بیش‌ترین میزان ضریب ژئودایورسیتی از جمله همواری و تنوع سیمسون و شانون را حوضه فیروزآباد دارد در مقایسه با سایر حوضه‌های شهرستان پتانسیل گردشگری بالایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1807 - سنجش ظرفیت پذیری گردشگری روستایی (مطالعه موردی: روستای وکیل‌آباد اردبیل)
بهرام ایمانی ارسطو یاری حصار صادق عبدی

امروزه توسعه گردشگری پایدار در نواحی روستایی یکی از راهبردهایی است که در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق سنجش ظرفیت پذیری گردشگری روستای وکیل آباد به‌عنوان یک مقصد مهم گردشگری روستایی در شهرستان اردبیل می باشد. جامعه آماری این تحقیق فعالین چکیده کامل

امروزه توسعه گردشگری پایدار در نواحی روستایی یکی از راهبردهایی است که در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق سنجش ظرفیت پذیری گردشگری روستای وکیل آباد به‌عنوان یک مقصد مهم گردشگری روستایی در شهرستان اردبیل می باشد. جامعه آماری این تحقیق فعالین بخش گردشگری روستا، مردم روستا و متخصصین محلی می باشد. در این خصوص، برای تعیین ظرفیت گردشگری از مدل TCC و جهت سنجش اثرات توسعه گردشگری از آزمون t تک نمونه ای و t مستقل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ظرفیت پذیرش مؤثر روزانه روستای وکیل آباد در حالت متمرکز برابر با 18924 نفر و در حالت گسترده برابر با 63351 نفر می باشد. همچنین توسعه گردشگری روستا از نظر روستاییان و متخصصین محلی، اثرات مثبت و منفی زیادی را در پی داشته است. نظرات آنها در خصوص اثرات گردشگری و ظرفیت تحمل روستای وکیل آباد از نظر متغیرهای مربوط به ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، تفاوت معناداری با یکدیگر ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1808 - تبیین استراتژی های گردشگری با رویکرد توسعه پایدار گردشگری (نمونه موردمطالعه: شهرستان بستان‌آباد)
مسعود حق لسان سعید اربابی بستان آباد

گردشگری به عنوان یکی از مهمترین راههای توسعه اقتصادی در جهان به شمار میرود. اما در ایران به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است .هدف از مطالعه حاضر بررسی مزیتها و محدودیتهای گردشگری و انتخاب استراتژی مناسب برای صنعت گردشگری منطقه است. این پژوهش بر اساس چکیده کامل

گردشگری به عنوان یکی از مهمترین راههای توسعه اقتصادی در جهان به شمار میرود. اما در ایران به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است .هدف از مطالعه حاضر بررسی مزیتها و محدودیتهای گردشگری و انتخاب استراتژی مناسب برای صنعت گردشگری منطقه است. این پژوهش بر اساس و هدف تحقیق ، کاربردی و بر اساس تحقیق کمی و بر اساس راهبرد توصیفی- تحلیلی میباشد. روش تحلیل دادهها بصورت ترکیبی و براساس تحلیل استراتژیک SWOT و مدل برنامه ریزی استراتژیک QSPM و ماتریس داخلی و خارجی (IFE) و (EFE) استفاده به بررسی میدانی از طریق توزیع پرسشنامه بین گردشگران و همچنین مصاحبه با کارشناسان حوزه گردشگری انجام شده است. تحلیلهای حاصل از مدل SWOT از مجموع امتیاز حاصل از فرصتها (OW) بیشتر از سایر راهبردهاست و نشانگر راهبرد مناسب برای توسعه پایدار شهرستان است و همچنین جدول اولویت بندی استراتژی های QSPM بیانگر آن است که از میان چهار استراتژی برگزیده و نتایج حاصل از ارزیابی و اولویت بندی راهبردها نشان می دهند که توسعه گردشگری در میان مدت وبلند مدت با بالاترین امتیازها به ترتیب 10.63 و 8.08 بیشترین سهم را در جهت توسعه گردشگری دارد و همچنین توسعه کشاورزی با امتیازهای 9.96و6.98 و راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی با امتیازهای 9.8 و 7.25 راهکارهای مناسبی برای توسعه پایدار گردشگری باشد و در نهایت شهرستان بستان آباد نیاز به سرمایه گذاری و ایجاد فرصت های شغلی و توسعه کشاورزی با ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در جهت جذب سرمایه و ایجاد کسب وکار و گردشگری پایدار کمک نماید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1809 - بررسی شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری بافت های مسکونی شهر خرم آباد
مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی

هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و س چکیده کامل

هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و سرعت وزش باد ایستگاه سینوپتیک این شهر، به‌صورت پارامترهای حداکثر، حداقل و میانگین استفاده‌ خواهد شد. پس از جمع‌آوری داده‌ها، استانداردسازی و میانگین‌گیری پارامترهای ذکرشده با استفاده از نرم‌افزار Excel و نرم‌افزار Spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. همچنین با توجه به شرایط فیزیوگرافی شهر خرم آباد، طراحی ساختمان‌ها در شهر خرم‌آباد بایستی با توجه به دامنه شمالی و جنوبی برای کاهش مصرف انرژی مدنظر قرار گیرد و نیز برنامه‌های عمرانی در شهر خرم آباد متناسب با شرایط اقلیمی، نیازمند بازنگری استفاده از مصالح بر اساس نوع کاربری ساختمان (مسکونی- صنعتی- اداری) است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1810 - ارزیابی نقش زیرساختها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار مطالعه موردی : محور خرم آباد به اراک در محدوده استان لرستان
امیر حسینیان راد مریم بیرانوندزاده نوبخت سبحانی علی سجادی

صنعت گردشگری به عنوان یک سیستم منسجم است که عناصر آن برای یکدیگر لازم و ضروری هستند. به گونه ای که جاذبه های گردشگری به تنهایی دلایل سفر یا رونق این صنعت را فراهم نمی کند، بلکه باید امکانات و شرایطی به لحاظ زیرساختی برای استفاده گردشگران فراهم شود. هدف این پژوهش ارزیابی چکیده کامل

صنعت گردشگری به عنوان یک سیستم منسجم است که عناصر آن برای یکدیگر لازم و ضروری هستند. به گونه ای که جاذبه های گردشگری به تنهایی دلایل سفر یا رونق این صنعت را فراهم نمی کند، بلکه باید امکانات و شرایطی به لحاظ زیرساختی برای استفاده گردشگران فراهم شود. هدف این پژوهش ارزیابی نقش زیرساخت ها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار در محور خرم آباد به اراک می باشد. این مطالعه، با رویکرد توصیفی - تحلیلی و به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه محقق ساخته) انجام شده است. یافته های تحقیق در چهار شاخص زیربنایی شامل زیرساخت های زیرساخت‌های فیزیکی (شش بعد)، زیرساخت‌های دولتی (چهار بعد)، زیرساخت‌های خدماتی (شش بعد)، زیرساخت‌های فرهنگی (چهار بعد) با روش کوکوسو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان داد که زیر ساخت فیزیکی برای توسعه گردشگری نقش مهم و حیاتی برای محور مورد مطالعه دارد و مقدار امتیاز آن 3.61 است که رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. زیرساخت های خدماتی و دولتی (مدیریتی-نهادی) به ترتیب با کسب امتیازهای 3.56 و 2.24 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم واقع شده اند و زیرساخت فرهنگی با امتیاز 1.46 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و نشان از اهمیت کمتر آن نسبت به سایر ابعاد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1811 - ارزشگذاری تفریحی و اقتصادی فعالیت های شهرداری در پارک آب و آتش تهران
محمدتقی رهنمایی نگین شکروی

با توجه به تقاضای روزافزون مردم به تفرجگاهها، تجزیه و تحلیل در مورد این مسئله از نقطه نظر اقتصادی و اجتماعی و پیش بینی نیازهای تفرجگاهی و اوقات فراغت به علت ضرورت الزامی است. ارزشگذاری اقتصادی پارک ها و فضاهای سبز تفریحی به عنوان ابزار مدیریتی جهت برنامه ریزی طرح های تو چکیده کامل

با توجه به تقاضای روزافزون مردم به تفرجگاهها، تجزیه و تحلیل در مورد این مسئله از نقطه نظر اقتصادی و اجتماعی و پیش بینی نیازهای تفرجگاهی و اوقات فراغت به علت ضرورت الزامی است. ارزشگذاری اقتصادی پارک ها و فضاهای سبز تفریحی به عنوان ابزار مدیریتی جهت برنامه ریزی طرح های توسعه ای مورد استفاده مدیران و مسئولان شهری قرار می گیرد.از طرفی باید فعالیت های شهرداری در زمینه های مختلف خدمات شهری مورد ارزیابی قرارگیرد تا میزان هزینه گذاری بصورت منطقی و علمی صورت گیردهدف اصلی از این تحقیق برآورد ارزش فعالیت های شهرداری در زمینه فضای سبز و تفریحی پارک آب و آتش می باشدروش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد که برای جمع آوری داده ها از روش پیمایشی(پرسشنامه) و کتابخانه ای استفاده شده و برای تحلیل داده ها از روش ارزشگذاری هزینه سفر فردی استفاده شده است..همچنین از نرم افزارspss و stata کمک گرفته شده است. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 160 بازدید کننده از پارک جمع آوری شد. نتایج نشان می دهد که ارزش تفریحی پارک آب و آتش در سطح بالایی قرار دارد.و میزان هزینه و کیفیت پارک تاثیر زیادی در تعداد بازدیدکننده ها داشته است ضریب تغییر هزینه ی سفر در میزان بازدید از پارک تاثیر زیادی دارد و کشش تقاضا برای بازدید از پارک در حد بالا می باشد. در نتیجه فعالیت های شهرداری در زمینه افزایش کمیت و کیفیت پارک آب و آتش برای افزایش ارزش اقتصادی پارک آب و آتش نقش مهمی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1812 - نظریۀ اعجاز و مدارس نظامیه: گسترش توجهات به آرای بلاغی عبدالقاهر جرجانی تا پایان سدۀ هشتم هجری
سکینه سعیدی

بیشتر شهرت عبدالقاهر جرجانی (د 471ق)، نظریه‌پرداز ادبی مشهور، به‌سبب نظریۀ نظم او ست؛ نظریه‌ای که وی در پرتو آن توانسته است از منظری متفاوت به اعجاز قرآن کریم بنگرد. بنا ست که در مطالعۀ پیش رو، با تقریر این دیدگاه، عوامل نظری و عملی مؤثر بر نفوذ و گسترش این نظریه را بکا چکیده کامل

بیشتر شهرت عبدالقاهر جرجانی (د 471ق)، نظریه‌پرداز ادبی مشهور، به‌سبب نظریۀ نظم او ست؛ نظریه‌ای که وی در پرتو آن توانسته است از منظری متفاوت به اعجاز قرآن کریم بنگرد. بنا ست که در مطالعۀ پیش رو، با تقریر این دیدگاه، عوامل نظری و عملی مؤثر بر نفوذ و گسترش این نظریه را بکاویم و شواهد اقبال و توجه بدان را در آثار عالمان متأخرتر دنبال کنیم. چنان که خواهیم دید، آرای بلاغی عالمان و نظریه پردازانی بزرگ تا اواخر سدۀ 8 ق به‌وضوح متأثر از نظریۀ نظم اوست؛ نظریه‌پردازانی همچون زمخشری، فخر رازی، سَکاکی، زَمْلَکانی، یحیی بن حمزۀ علوی، و تفتازانی. یک احتمال آن است که نظریات عبدالقاهر به سبب پایبندی وی به مذهب اشعری و فقه شافعی در محیط تازه تأسیس مدارس نظامیه از فرصت مناسبی برای گسترش و رواج برخوردار گردیده‌اند؛ چنان که آرای وی نخست در مدارس نظامیه با استقبال روبه‌رو شده، و در مرحلۀ بعد، همین گسترش به فراگیری آن در عصرهای متأخرتر نیز دامن زده است. به بیان دیگر، دستکم در بادی امر چنین به نظر می‌رسد که این اقبال و توجه از یک سو ریشه در کارکرد اجتماعی نظریۀ وی دارد و از دیگر سو، شاگردان عبدالقاهر در توسعۀ نظریۀ وی اثرگذار بوده‌اند؛ فرضیه‌ای که کاوش بیشتر در بارۀ آن موضوع همین مطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1813 - اثرات آلودگی میکرو پلاستیک بر میکروارگانیسم‌های آبزی: مروری بر منابع، سرنوشت و اثرات
مرتضی عزیزاللهی علی آبادی سید رضا حسینی دوست مریم میان آبادی

10.30495/bioem.2022.695109

میکرو پلاستیک‌ها سطح وسیعی را برای رشد جمعیت‌های میکروبی در اکوسیستم‌های آبی فراهم می‌کنند. تشکیل کمپلکس‌های میکرو پلاستیک با میکروارگانیسم‌ها،تشکیل ساختار مانند بیوفلم‌ها، تخریب ماده آلی و انتقال افقی ژن را به حداکثر می‌رساند. میکرو پلاستیک بر ساختار و عملکرد جوامع چکیده کامل

میکرو پلاستیک‌ها سطح وسیعی را برای رشد جمعیت‌های میکروبی در اکوسیستم‌های آبی فراهم می‌کنند. تشکیل کمپلکس‌های میکرو پلاستیک با میکروارگانیسم‌ها،تشکیل ساختار مانند بیوفلم‌ها، تخریب ماده آلی و انتقال افقی ژن را به حداکثر می‌رساند. میکرو پلاستیک بر ساختار و عملکرد جوامع میکروبی تأثیر می‌گذارد. پراکندگی میکرو پلاستیک با میکروارگانیسم‌های مرتبط و عناصر ژنتیکی متحرک آن‌ها، ازجمله ژن‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی، جزایر بیماری‌زایی، و مسیرهای متابولیک متنوع همراه است. وجود میکرو پلاستیک‌ها در محیط دریایی تهدید بزرگی برای کل اکوسیستم است و اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده است زیرا وجود آن بر اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، دریاها، رودخانه‌ها و حتی مناطق قطبی تأثیر زیادی گذاشته است. علاوه بر این، مناطق ساحلی و دریایی دائماً تحت‌فشار مداوم و فزاینده فعالیت‌های انسان هستند. میکروارگانیسم‌ها نقش اساسی در سرنوشت اکولوژیکی آلودگی میکرو پلاستیک ایفا می‌کنند و به‌طور بالقوه اثرات مثبت و منفی دارند. این بررسی دیدگاهی جامعی را درزمینه میکرو پلاستیک‌ها و تحقیقات میکروبی مرتبط با آن را ارائه می‌کند، که برای مطالعات تخریب زیستی میکرو پلاستیک در آینده مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1814 - بررسی پارامترهای موثر برمقاومت فشاری، مقاومت الکتریکی ویژه و جذب آب بتن متخلخل سبک
شهریار غلامین نوویرسر مرتضی جمشیدی رحمت مدندوست

بتن متخلخل نوعی ویژه از بتن سبک با اسلامپ کم یا حتی صفر شناخته می‌شود که از سیمان، درشت دانه، درصد محدودی از ریز دانه (یا فاقد ریزدانه)، افزودنی‌های مختلف شیمیایی و پوزولانی تشکیل شده است. در‌این مقاله ‌از لیکای ‌سازه‌ای ‌با‌ وزن‌حجمی m3‌‌‌kg/ 750‌ و نسبت آب به سیمان ثا چکیده کامل

بتن متخلخل نوعی ویژه از بتن سبک با اسلامپ کم یا حتی صفر شناخته می‌شود که از سیمان، درشت دانه، درصد محدودی از ریز دانه (یا فاقد ریزدانه)، افزودنی‌های مختلف شیمیایی و پوزولانی تشکیل شده است. در‌این مقاله ‌از لیکای ‌سازه‌ای ‌با‌ وزن‌حجمی m3‌‌‌kg/ 750‌ و نسبت آب به سیمان ثابت (3/0W / C =) ، ‌برای ساخت بتن متخلخل سبک استفاده شد و ‌اثر ‌نسبتها‌ی مختلف سبکدانه به سیمان ( A/C ) شامل 3 ، 7/2 ، 4/2 ، 1/2 ، 8/1 ، 5/1 ، تخلخل کل ‌و درصدحجمی خمیر سیمان بر روی مقاومت فشاری ، مقاومت الکتریکی ویژه و درصد جذب آب بتن متخلخل سبک درسن 28 روز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش نسبت A/C از 5/1 تا 3‌، حجم خمیر سیمان از 873/30 % به 436/15 % در نمونه‌ها کاهش و تخلخل کل از64/21 % به 08/38 % افزایش یافت که منجر به کاهش مقاومت الکتریکی ویژه از 45/11 به 841/6 ، کاهش مقاومت فشاری از Mpa 27/13 به MPa 37/4 و افزایش جذب آب از 185/11 % به 695/12 % در نمونه های بتن متخلخل سبک شد. نتایج این پژوهش بهبود ویژگیهای فیزیکی و افت ویژگیهای مکانیکی و دوام بتن متخلخل سبک حاوی لیکا را نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1815 - بررسی رفتار تیرهای مختلط با دهانه‌های بزرگ با نرم‌افزار آباکوس
نگین عیسی زاده امین قنادی اصل

استفاده از بتن به همراه فولاد در سازه‌ها می‌تواند نقش مؤثری در بهبود رفتار سازه یعنی افزایش مقاومت و شکل‌پذیری، ایفا نماید. در بسیاری از موارد در سازه‌های فولادی که ضوابط شکل پذیری قابل ملاحظه را ارضا نمی‌کنند . تیرهای مختلط فولادی بتنی شامل یک تیر فولادی هستند که بر رو چکیده کامل

استفاده از بتن به همراه فولاد در سازه‌ها می‌تواند نقش مؤثری در بهبود رفتار سازه یعنی افزایش مقاومت و شکل‌پذیری، ایفا نماید. در بسیاری از موارد در سازه‌های فولادی که ضوابط شکل پذیری قابل ملاحظه را ارضا نمی‌کنند . تیرهای مختلط فولادی بتنی شامل یک تیر فولادی هستند که بر روی آن بلوک بتنی با استفاده از اتصالات برشی نصب می‌شود. در ساخت و ساز سنتی تیرهای مرکب، بلوک‌های بتنی بدون اتصالات خاص روی تیر فولادی قرار می‌گیرد و توسط آن حمایت می‌شود. از آنجا که در این حالت هیچ اتصالی بین بلوک بتنی و تیر فولادی قرار ندارد، تحت اثر بارهای مختلف، هرکدام به شکل مستقل واکنش عمل می‌کنند. در این تحقیق تیر مختلط با رویی بتنی و تیر فولادی ثابتی را مدل سازی با نرم افزار المان محدود ABAQUS مدل و صحت‌سنجی با مدل آزمایشگاهی انجام یافته است و در ادامه شش دسته ( میلگرد – اصطکاکی – نبشی – میلگرد L شکل- ناودانی – دو ردیف میلگرد – دو ردیف نبشی ) که تفاوت نمونه‌&zwj;ها فقط در نحوه اتصال بتن به فولاد بوده مدل‌سازی و برای هر شش سری پنج ضخامت متفاوت در نظر گرفته شده و تحقیق گردیده است که در نتیجه مطالب زیر نتیجه‌گیری شده است . افزایش تعداد برشگیرها باعث افزایش مقاومت در تیرهای مرکب می‌شود . با افزایش تعداد برشگیرهای ساده به دو ردیف میزان ده درصد مقاومت نهایی خمشی تیرهای مرکب را افزایش می‌دهد. تاثیر بین برشگیرهای ناودانی و نبشی تفاوت چندانی نشان نمی‌دهد. تاثیر بین برشگیرهای ساده و L شکل در حدود 2 درصد فرق کرده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1816 - بررسی تأثیراستفاده پودر پوسته تخم‌مرغ درخواص بتن تر و سخت شده
افشین امیری عبدالکریم عباسی دزفولی

امروزه در اکثر نقاط دنیا تحول عظیمی در تکنولوژی بتن برای دستیابی به بتنهای با مقاومت بالا پدید آمده‌است. کاربرد پوزولانها و افزودنیها در بتن برای دستیابی به بتنهای با مقاومت بالا و با دوام، چند سال است که در صنعت بتن جا باز نموده است. ریزی نسبی بسیار زیاد پوزولان‌ها و ا چکیده کامل

امروزه در اکثر نقاط دنیا تحول عظیمی در تکنولوژی بتن برای دستیابی به بتنهای با مقاومت بالا پدید آمده‌است. کاربرد پوزولانها و افزودنیها در بتن برای دستیابی به بتنهای با مقاومت بالا و با دوام، چند سال است که در صنعت بتن جا باز نموده است. ریزی نسبی بسیار زیاد پوزولان‌ها و ایجاد واکنش با هیدروکسید کلسیم موجود در سیمان، این ماده سبب کاهش تخلخل و نفوذپذیری و افزایش دوام و مقاومت در بتنها شده است. در این تحقیق نقش پودر پوسته تخم‌مرغ و تأثیر آن بر خواص مکانیکی و پایایی بتن و رسیدن به درصد بهینه استفاده ازپوسته تخم‌مرغ جهت کسب مقاومت بالا و دوام مناسب مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق تستهای آزمایشگاهی که شامل بررسی درصد جذب آب، وزن مخصوص بتن، تست مقاومت الکتریکی (که نشان‌دهنده‌ی میزان خوردگی و نفوذپذیریست) و تست مقاومت فشاری بر روی نمونه‌هایی با 0،10 و 20 درصد وزنی پوسته تخم‌مرغ جایگزین سیمان در شرایط سنی 3، 7 و 28 روزه بر روی نمونه 15*15*15 سانتیمتری ساخته شده صورت پذیرفته است. نتایج بدست آمده آزمایشات نسبت به بتن شاهد نشانگر آن بوده که افزودن 10 درصد پودر پوسته تخم‌مرغ جایگزین سیمان، با کاهش 12 درصدی اسلامپ، افزایش 1 درصدی مقاومت فشاری، کاهش 21 درصدی جذب آب ، افزایش 2 درصدی وزن مخصوص بتن و افزایش 90 درصدی مقاومت الکتریکی بتن گردیده و همچنین با افزودن 20 درصد پوسته تخم‌مرغ جایگزین سیمان، با کاهش 24 درصدی اسلامپ، کاهش 17 درصدی مقاومت فشاری، افزایش 4 درصدی جذب آب ، افزایش 1 درصدی وزن مخصوص بتن وافزایش 90 درصدی مقاومت الکتریکی بتن گردیده است.از نتایج این تحقیق می‌توان عنوان کرد که استفاده از پوسته تخم‌مرغ جایگزین نسبت مناسبی از سیمان، از نظر کیفی وحفظ محیط زیست باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1817 - بررسی رفتار لرزه‌ای ساختمانهای بتنی مسلح شده با میلگردهای FRP و فولادی
آرش دلیلی رامین وفائی پور

با توجه به استفاده ی روز افزون میلگردهای FRP، به عنوان مسلح‌کننده در سازه‌های بتنی، بررسی رفتار دینامیکی اینگونه سازه‌ها و همچنین مقایسة رفتاری آن با سازه‌های بتن مسلح شده با میلگرد فولاد امری ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، در تحقیق حاضر ساختمان‌های با طبقات 2، 5 و چکیده کامل

با توجه به استفاده ی روز افزون میلگردهای FRP، به عنوان مسلح‌کننده در سازه‌های بتنی، بررسی رفتار دینامیکی اینگونه سازه‌ها و همچنین مقایسة رفتاری آن با سازه‌های بتن مسلح شده با میلگرد فولاد امری ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، در تحقیق حاضر ساختمان‌های با طبقات 2، 5 و 10 در حالت‌های دو بعدی و سه ‌بعدی، در دو نوع مسلح شده با میلگرد فولادی و FRP مدّ نظر قرار گرفته و در نرم‌افزار آباکوس مدل سازی و تحلیل گردیدند. به منظور بارگذاری لرزه‌ای، داده‌های چهار شتاب نگاشت استفاده شده است. با استفاده از نتایج تحلیل‌های انجام یافته، مقایسه ی رفتاری بین سازه‌های مذکور با تمرکز بر جابجایی انجام پذیرفت. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن شرایط یکسان، جابجایی در سازه‌های مسلح شده با FRP بیشتر از سازة مسلح شده با میلگرد فولادی است. همچنین در مدل ساختمان‌ 2 طبقه، رابطة جابجایی بین ساختمان‌های مسلح شده با میلگردهای فولادی و FRP خطی با ضریب رگرسیون ٪90 مشاهده گردید در حالی که در ساختمان‌های 5 طبقه و 10 طبقه رفتار غیرخطی ، به ترتیب با ضریب رگرسیون ٪89 و 87% ملاحظه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1818 - مقاوم‌سازی تیرهای ساده پیش‌تنیده با استفاده از الیاف پلیمری تقویتی کربن و شیشه
سیدفتح اله ساجدی امین تولابی شیخی

10.30495/civil.2022.691839

در این پژوهش بعد از سنجش توانایی نرم افزار آباکوس و اطمینان از نتایج، دو عدد تیر پیش‌تنیده مقاوم‌سازی نشده به‌عنوان مدل‌های مرجع و 24 عدد تیر پیش‌تنیده مقاوم‌سازی شده با الیاف تقویتی کربن و شیشه و کاربرد بتن های با مقاومت 30، 40 و 50 مگاپاسکال و کابل های پیش‌تنیدگی به ا چکیده کامل

در این پژوهش بعد از سنجش توانایی نرم افزار آباکوس و اطمینان از نتایج، دو عدد تیر پیش‌تنیده مقاوم‌سازی نشده به‌عنوان مدل‌های مرجع و 24 عدد تیر پیش‌تنیده مقاوم‌سازی شده با الیاف تقویتی کربن و شیشه و کاربرد بتن های با مقاومت 30، 40 و 50 مگاپاسکال و کابل های پیش‌تنیدگی به اقطار 20،16 و 22، میلی‌متر مدل سازی شدند. پس از تحلیل عددی تیرهای بتن مسلح پیش‌تنیده با و بدون الیاف تقویتی، ظرفیت باربری آنها بررسی شد. نتیجه شد که در تیرهای ساده بتن مسلح و پیش‌تنیده، ترک‌های حاصل از خسارت کششی در مقطع میانی تیرها با حداکثر تنش، به شکل پیوسته به سمت تکیه‌گاه‌ها با شیب ملایم کاهش یافته‌اند. در تیرهای ساده بتن مسلح و پیش‌تنیده، بیش‌ترین تنش‌ها در آرماتورهای کششی در پایین تیر ایجاد شدند و در آرماتورهای برشی نیز تنش در مقطع میانی تیرها شروع شده و در وجه پایین مقطع تیر بیشینه خود را نشان دادند. به علاوه، در تیرهای ساده بتنی پیش‌تنیده با افزایش تعداد کابل های پیش‌تنیدگی از 1 به 2 و 3، ظرفیت افزایش یافت؛ ظرفیت تیرهای دارای 3 کابل، نسبت به تیرهای دارای 1 و2 کابل به ترتیب، %79 و % 22 افزایش داشتند. ظرفیت تیرهای بتنی‌ پیش‌تنیده با بتن 50 مگاپاسکال به تیرهای بتنی پیش‌تنیده ساخته شده از بتن های با مقاومت 30 و 40 مگاپاسکال به ترتیب به میزان، %6 و %5 افزایش نشان دادند. با مقایسه مدل‌های مقاوم‌سازی شده با استفاده از الیاف کربن نسبت به شیشه، به‌طور میانگین ظرفیت در تیرهای حاوی الیاف کربن نسبت به تیرهای حاوی الیاف شیشه، حدود %12 افزایش داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1819 - بررسی پاسخ دینامیکی لوله انتقال زیر آب تحت اثر انفجار به روش آزمایشگاهی و عددی
حمید نصیری محمد اسدیان قهفرخی مجید قدسی حسن آباد امین بهمن پور

10.30495/civil.2022.694460

دریا و آب های آزاد دارای اهمیت بسیاری می باشند که این مهم در دو محور کلی قابل طرح است. از یک سو دریاها دارای مزیت های اقتصادی و تجاری، لجستیکی، نظامی و ژئوپلیتیکی می باشند، علاوه بر آن، زمینه ساز افزایش دیپلماسی دریایی می باشند. در کنار این مزیت ها، شرایط سخت طبیعی موجو چکیده کامل

دریا و آب های آزاد دارای اهمیت بسیاری می باشند که این مهم در دو محور کلی قابل طرح است. از یک سو دریاها دارای مزیت های اقتصادی و تجاری، لجستیکی، نظامی و ژئوپلیتیکی می باشند، علاوه بر آن، زمینه ساز افزایش دیپلماسی دریایی می باشند. در کنار این مزیت ها، شرایط سخت طبیعی موجود در دریا مانند وجود امواج بلند، پدیده سونامی، یخ های دریایی و در کنار آن مهمات و تجهیزات نظامی عمل نکرده مدفون در زیر آب بجا مانده از جنگ های جهانی اول و دوم و نیز جنگ تحمیلی می باشد که احتمال انفجار حاصل از آن خطرات احتمالی جانی و مالی زیادی را در بر دارد. در این مقاله با استفاده از نرم افزار المان محدود Abaqus به بررسی پاسخ دینامیکی لوله انتقال استوانه ای مدفون در دریا در اثر انفجار به روش عددی و آزمایشگاهی پرداخته شده است. مدل‌های المان محدود براساس مدل‌های آزمایشگاهی بررسی و نتایج عددی با داده‌های آزمایشگاهی مقایسه شدند. نتایج نشان می دهند بیشینه فشار موج حاصل از ضربه، مدت انتشار حباب ها و جابجایی ناشی از تغییرشکل استوانه در آزمایش و آنالیز المان محدود با هم سازگاری مطلوبی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1820 - بررسی برخی اثرات استفاده از متاکائولین بعنوان پوزولان در بتن
غلامرضا صغیر شمس آبادی عبدالکزیم عباسی دزفولی

امروزه در اکثر نقاط دنیا تحول عظیمی در تکنولوژی بتن برای دستیابی به بتن‌های با مقاومت بالا پدید آمده است. کاربرد متاکائولین در بتن برای دستیابی به بتن‌های با مقاومت بالا و با دوام، چند سال است که در صنعت بتن جا باز نموده است. ریزی نسبی بسیار زیاد و فعالیت پوزولانی قابل چکیده کامل

امروزه در اکثر نقاط دنیا تحول عظیمی در تکنولوژی بتن برای دستیابی به بتن‌های با مقاومت بالا پدید آمده است. کاربرد متاکائولین در بتن برای دستیابی به بتن‌های با مقاومت بالا و با دوام، چند سال است که در صنعت بتن جا باز نموده است. ریزی نسبی بسیار زیاد و فعالیت پوزولانی قابل ملاحظه و ایجاد واکنش با هیدروکسید کلسیم موجود در سیمان، این ماده سبب کاهش تخلخل و نفوذپذیری و افزایش دوام و مقاومت در بتن‌ها شده است. در این تحقیق نقش متاکائولین و تأثیر آن بر خواص مکانیکی و پایایی بتن و رسیدن به درصد بهینه استفاده از متاکائولین جهت کسب مقاومت بالا و دوام مناسب مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق تست‌های آزمایشگاهی که شامل بررسی روانی، درصد جذب آب، وزن مخصوص بتن، تست مقاومت الکتریکی (که نشان دهنده‌ی میزان خوردگی و نفوذپذیریست) و تست مقاومت فشاری بر روی نمونه‌هایی با 0،10،15و20 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در شرایط سنی 7 و 28 روزه بر روی نمونه 15 X 15 سانتیمتری ساخته شده صورت پذیرفته است. نتایج بدست آمده نشانگر آن بوده که افزودن 10 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در آزمایش اسلامپ، 15 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در آزمایش مقاومت فشاری و20 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در آزمایش مقاومت الکتریکی بیشترین مقادیر و افزودن 15 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در آزمایش وزن مخصوص بتن و 20 درصد متاکائولین جایگزین سیمان در آزمایش درصد جذب آب کمترین میزان را نسبت به دیگر طرح‌های ساخته شده از خود نشان داده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1821 - ﺗﺤﻠﯿﻞ رفتار ﺳﺪﻫﺎی بتنی وزﻧﯽ در ﺗﺮازﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آب ﺗﺤﺖ اﺛﺮ بار زﻟﺰﻟﻪ
پرویز ثابتی احمد ملکی

با توجه به مشکلات آبگیری که سدهای کشور در حال حاضر با آن مواجه هستند، و به منظور آگاهی کامل از تغییرات تنش در تراز های مختلف حین آبگیری سد ها، ارزیابی متد های موجود در محاسبات پایداری سدها و کسب نتایج تنش و تغییر مکان در ترازهای مختلف آبگیری دارای اهمیت ویژه گردیده است، چکیده کامل

با توجه به مشکلات آبگیری که سدهای کشور در حال حاضر با آن مواجه هستند، و به منظور آگاهی کامل از تغییرات تنش در تراز های مختلف حین آبگیری سد ها، ارزیابی متد های موجود در محاسبات پایداری سدها و کسب نتایج تنش و تغییر مکان در ترازهای مختلف آبگیری دارای اهمیت ویژه گردیده است، لذا در اﯾﻦ تحقیق ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی وارده ﺑﺮ ﺳﺪ ﻗﺒﻞ از آﺑﮕﯿﺮی (ﻣﺨﺰن ﺧﺎﻟﯽ)، ﺣﯿﻦ آﺑﮕﯿﺮی (ﻣﺨﺰن ﻧﯿﻤـﻪ‌ﭘﺮ) و ﭘﺲ از آﺑﮕﯿـﺮی (ﺗﺮازﻧﺮﻣﺎل)، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮐﻼﺳﯿــﮏSimplified Method (ﭼﻮﯾﺮا) و روش ﻣﺪرن Finite Element، در ﻗﺎﻟﺐ نرم ‌افزارهای Abaqus , Cadam انجام شده است. اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ لرزه‌ای ﺳﺪﻫﺎی ﺑﺘﻨﯽ وزﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﯽ و ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. با ارزﯾﺎﺑﯽ ﺳﺪ وزﻧﯽ ﺑﺘﻨﯽ ژاوه و ﺳﺪ pineflat ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﯽ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ زﻣﺎﻧﯽ به ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه در تراز های مختلف رسیده ایم. در ادامه بر اساس معیار شکست رانکین مسیر ترک های احتمالی و صحت سنجی بین روش های خطی و غیرخطی انجام شده است. در تحلیل دینامیکی پی ارتجاعـی، و اثرات هیدرودینامیکی مخزن و مدل سازی با پی بدون جرم و پی جرمدار توسط Abaqus انجام شده است. در ﺗﺤﻠﯿل ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺘﺎب نگاشت های Kobe،Koyena ، Chi-Chi، ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻮرد ارزیابی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1822 - ارزیابی مشخصات هندسی مناسب هسته فولادی تسلیم‌شونده در مهاربند همگرای و کمانش‌ناپذیر
علیرضا فاروقی مرتضی یارمحمدتوسکی

عملکرد قاب مهاربندی شده کمانش‌ناپذیر بسیار وابسته به مشخصات هندسی مقاطع است. در بین اجزا هسته فولادی بیشترین نقش را در جذب انرژی مهاربند دارد و سایر اعضا فقط از کمانش مهاربند جلوگیری می‌کنند لذا به منظور بررسی عملکرد مناسب مهاربندهای کمانش‌ناپذیر انتخاب هسته تسلیم‌شونده چکیده کامل

عملکرد قاب مهاربندی شده کمانش‌ناپذیر بسیار وابسته به مشخصات هندسی مقاطع است. در بین اجزا هسته فولادی بیشترین نقش را در جذب انرژی مهاربند دارد و سایر اعضا فقط از کمانش مهاربند جلوگیری می‌کنند لذا به منظور بررسی عملکرد مناسب مهاربندهای کمانش‌ناپذیر انتخاب هسته تسلیم‌شونده به مقطع مناسب الزام دارد. براین اساس در این تحقیق یک نمونه از مهاربند به مقطع هسته تسلیم‌شونده mm20×mm40 و به طول کلی mm2660مطابق مقاله آزمایشگاهی Zsarnóczay انتخاب و در نرم‌افزار اجزا محدود مدل‌سازی شد، سپس با مقایسه نتایج خروجی نرم‌افزار با نتایج آزمایشگاهی صحت‌سنجی صورت گرفت سپس عملکرد این مهاربند درنرم‌افزار اجزا محدود آباکوس با معرفی 3 مدل دیگربه مقاطع mm30×mm40،mm40×mm40،mm20×mm60 به طول کلی mm2660 مطابق با فاکتورهای لازم مهاربند کمانش‌ناپذیر برگرفته از مقاله آزمایشگاهی PedroRomero، با مشخصات فیزیکی یکسان مدلسازی و صحت‌سنجی شد.سپس بعد از مقایسه نمونه‌ها با هم،مقطع mm30×mm40 به عنوان مقطع مناسب هسته تسلیم‌شونده برحسب خروجی نرم‌افزار و براساس پارامترهایی از قبیل مقایسه منحنی هیسترزیس ،سختی معادل نمونه‌ها ،نسبت‌های مناسب نیرو فشاری به کششی انتخاب شد. سپس برای صحت‌سنجی مقطع مناسب هسته تسلیم‌شونده با طول متغییر یک مدل دیگراز مهاربند با مقطع هسته تسلیم‌شونده mm40×mm40به طول کلی mm3600 با حفظ نسبت اندازه اجزا مهاربند مدل‌سازی شد.ضمنا" برای ادامه پژوهش‌های آینده در این زمینه تحقیقاتی برای دست‌یابی به مهاربندها با طول و مقاطع متنوع یک رابطه کلی بین اجزا مهاربند کمانش‌ناپذیر عنوان شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1823 - تحلیل تیر FGM در اثر ضربه با سرعت کم به روش FEM با آباکوس
مهدی قهیه ئی سید علیرضا مهاجرانی سعید جعفری مهر آبادی بهناز قهیه ئی

آسیب ضربه با سرعت کم از مهمترین مسائلی است که در مواد کامپوزیتی صنایع نظامی و عمران بکار گرفته می‌شود. کامپوزیت‌های فیبری ورق‌های محکمی هستند که در معرض تنش‌های ناشی از بار ضربه استفاده می‌شوند تا آسیب ضربه را با استفاده از رزین‌های سخت و مقاوم کاهش دهند. در این مقاله ب چکیده کامل

آسیب ضربه با سرعت کم از مهمترین مسائلی است که در مواد کامپوزیتی صنایع نظامی و عمران بکار گرفته می‌شود. کامپوزیت‌های فیبری ورق‌های محکمی هستند که در معرض تنش‌های ناشی از بار ضربه استفاده می‌شوند تا آسیب ضربه را با استفاده از رزین‌های سخت و مقاوم کاهش دهند. در این مقاله برخورد گلوله با سرعت کم به 6 تیر با لایه‌بندی FGM که مدول الاستیسیته در ضخامت تیر از سرامیک تا فلز متغیر است و پاسخ تیر در برابر ضربه با سرعت کم به روش اجزای محدود به کمک نرم‌افزار آباکوس بررسی شده است. تنش‌ها و خیز و کرنش تیر در دو حالت لایه آخر فلز و سرامیک – فلز تحلیل شده است، نمودارهایی از تنش، خیز و کرنش در طول تیر برای شش تیر بدست آمده و مشاهده گردید در حالتی که درجه خواص فلز نسبت به سرامیک بیشتر باشد، میزان خیز و تنش بالاتر است و کرنش در تیر با افزایش درجه خواص سرامیک نسبت به فلز کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1824 - کاربرد‌ها و چالش‌های اینترنت اشیاء در مهندسی عمران(آب و سازه هیدرولیکی)
بهرضا نورمند

10.30495/civil.2022.694268

اینترنت اشیا یک الگوی جدیدی است که با نام اینترنت آینده شناخته شده است و ایده اصلی آن، اتصال اشیا بهاینترنت می باشدکه اولین بار توسط مارک ویزر مطرح و توسط کوین آشتون معرفیشد. اینترنت اشیاء اصطلاحی است برای توصیف دنیایی که در آن اشیاء قادر خواهند بود با اتصال به اینترنت چکیده کامل

اینترنت اشیا یک الگوی جدیدی است که با نام اینترنت آینده شناخته شده است و ایده اصلی آن، اتصال اشیا بهاینترنت می باشدکه اولین بار توسط مارک ویزر مطرح و توسط کوین آشتون معرفیشد. اینترنت اشیاء اصطلاحی است برای توصیف دنیایی که در آن اشیاء قادر خواهند بود با اتصال به اینترنت یا بهکمک ابزارهای ارتباطی، با سایر اشیاء تعامل داشته باشند و اطلاعات خود را با هم و یا با انسانها به اشتراک بگذارندو کلاس جدیدی از قابلیتها، برنامه کاربردی را ارائه دهند. یکی از اهداف مهم اینترنت اشیا ،هوشمندسازیمدیریت و بهبود کیفیت است.امروزه کمبود آب یکی از مشکلات کنونی بشر در مناطق گرم و خشکاست.از سوی دیگر با روند رو به گسترش جمعیت جهان و نیاز آبی آن، اینترنت اشیا وبرنامههای کاربردی آن میتواند نقش محوری در فنآوری و مدیریت هوشمند آب داشته باشد که نهایتا به ایجادارزش افزوده منجر گردد. در این بررسی، مروری بر پژوهشها و تجارب داخلی در زمینه بکارگیری فنآوری اینترنتاشیا در مهندسی عمران ) آب و سازههای هیدرولیکی( همچون مدیریت رواناب شهری، پیشبینی و هشدار سیل،تبخیر و تعرق، ایمنی سدها، صنعت آب و فاضلاب، آبیاری هوشمند، مدیریت مصرف منابع آب ، هیدرولوژی ) مدیریتکمی و کیفی ( آبهای سطحی و زیرزمینی شده است. از آنجائی که اینترنت اشیاء در مهندسی عمران یکی ازجدیدترین راهکارها در فراهم نمودن امکان داده کاوی و پردازش اطلاعات برای توسعه و بهبود کیفیتزیرساختهای عمرانی است، با چالشهای بکارگیری پیشرو خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1825 - ارزیابی اثر پرایمینگ و روش‌های مختلف شکست خواب بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.)
عباس نجاتی سید اسماعیل موسوی حشمت امیدی

به‌منظور ارزیابی اثر روش‌های مختلف شکست خواب بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.) آزمایشی در سال 94 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خراش‌دهی در چهار سطح (شاهد ، حذف کارونکل چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی اثر روش‌های مختلف شکست خواب بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.) آزمایشی در سال 94 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خراش‌دهی در چهار سطح (شاهد ، حذف کارونکل با تیغه برش استاندارد، خراش‌دهی شیمیایی با اسید سولفوریک 98 درصد با غلظت 3 مولار به مدت 5 دقیقه و خراش‌دهی فیزیکی یا مکانیکی با کاغذ سنباده و تیغه استاندارد) و پرایمینگ در پنج سطح (شاهد، تیمار بذر با محلول نیترات پتاسیم 15/0 درصد به مدت 24 ساعت، آب داغ 70 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، محلول جیبرلیک اسید 300 پی پی ام به مدت 24 ساعت و سرما‌دهی مرطوب در آب سرد به مدت 24 ساعت) بودند نتایج این مطالعه نشان داد اثر متقابل پرایمینگ و خراش‌دهی بر طول ریشه‌چه و تعداد گیاهچه نرمال و اثر خراش‌دهی بر صفات مورد مطالعه دیگر معنی-داری بود. بیشترین درصد جوانه‌زنی و کمترین میانگین مدت زمان جوانه‌زنی در تیمار حذف کارونکل حاصل شد که نشان می‌دهد هر چه در صد جوانه‌زنی افزایش می‌یابد، مدت زمان لازم برای جوانه‌زنی کاهش می‌یابد. شاخص‌های طول ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه، وزن تر گیاهچه و شاخص وزنی بنیه بذر نیز در تیمار حذف کارونکل نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری نشان دادند. به-طور کلی می‌توان نتیجه گرفت در این گیاه، زائده کارونکل مهمترین عامل در جلوگیری از جوانه‌زنی و رشد این گیاه به‌شمار می‌رود و با حذف آن همه شاخص‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1826 - اثر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بوته‌های تنش دیده پنج ژنوتیپ گندم دوروم
هادی درزی رامندی خدیجه احمدی محمدحسین فتوکیان

این تحقیق به ‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و پارامترهای رشد بذور مادری پنج ژنوتیپ گندم دوروم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای چکیده کامل

این تحقیق به ‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و پارامترهای رشد بذور مادری پنج ژنوتیپ گندم دوروم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم آبیاری در دو سطح بذور تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی آخر فصل بر گیاه مادری ژنوتیپ‌های گندم دوروم شامل پنج ژنوتیپ رباط اراک (بومی)، آریا (تجاری)، کرخه (تجاری)، یاواروس (تجاری) و دنا (تجاری) بود. نتایج حاکی از تأثیر معنی‌دار تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه‌ بود. درصد جوانه‌زنی بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولیدشده در شرایط تنش خشکی 100 درصد بود، درحالی که در دیگر ژنوتیپ‌ها این شاخص کاهش یافت. مقایسه میانگین اثر متقابل خشکی و ژنوتیپ بر شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه نشان داد که بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب با 83/432 و بذور ژنوتیپ بومی رباط اراک تولید شده در شرایط تنش خشکی با 15/328 بیش‌ترین شاخص طولی بنیه گیاهچه را داشتند. ژنوتیپ‌های بومی رباط اراک با میانگین (23/7) و تجاری آریا با میانگین (33/7) به ترتیب دارای بیش‌ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بودند. ژنوتیپ تجاری دنا در هر دو شرایط دارای کم‌ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بود. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که اعمال تنش خشکی بر گیاه مادری ژنوتیپ‌های بررسی شده سبب کاهش خصوصیات جوانه‌زنی، رشد گیاهچه و کیفیت بذر حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1827 - تأثیر ضایعات چای بر خصوصیات جوانه‌زنی و فعالیت‌های آنزیمی بذور هیدروپرایم شده لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) تحت تیمار شوری
مجید قنبری حسن پیرانی پرنیان طالبی سیه سران

این تحقیق به‌منظور ارزیابی اثر عصاره ضایعات چای و شوری حاصل از آب دریای خزر بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیمی لوبیا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. سطوح فاکتور اول شامل عصاره ضایعات چای، در پنج سطح، صفر، 5، 10، 15 و 20 د چکیده کامل

این تحقیق به‌منظور ارزیابی اثر عصاره ضایعات چای و شوری حاصل از آب دریای خزر بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیمی لوبیا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. سطوح فاکتور اول شامل عصاره ضایعات چای، در پنج سطح، صفر، 5، 10، 15 و 20 درصد از محلول اولیه عصاره ضایعات چای و سطوح فاکتور دوم شامل تیمار شوری، در پنج سطح، 0، 25، 50، 75 و 100 درصد از آب دریای خزر با EC (به‌ترتیب 45/0، 56/4، 12/9، 78/13 و 16/18 دسی‌زیمنس بر متر) بود. نتایج آزمایش نشان داد اثر تیمارها بر کلیه متغییرهای مورد بررسی معنی‌دار بود. به‌علاوه، برهمکنش تنش شوری و عصاره ضایعات چای از نظر میانگین و درصد جوانه‌زنی در سطح پنج درصد و از نظر طول ریشه‌چه، ضریب آلومتریک، درصد آب بافت گیاهچه و بنیه بذر اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. افزایش سطوح تنش شوری و غلظت عصاره ضایعات چای موجب کاهش میانگین و درصد جوانه‌زنی، بنیه بذر و فعالیت آنزیم‌های جوانه‌زنی شده (تیمار 100 درصد آب دریای خزر و 20 درصد عصاره ضایعات چای) و افزایش میزان مالون دی آلدهید را در پی داشته است. شاهد (آب مقطر و بدون عصاره ضایعات چای) با تأثیر از هیدروپرایمینگ انجام شده دارای بالاترین میزان خصوصیات جوانه‌زنی و فعالیت‌های آنزیمی بوده و دارای کمترین میزان مالون دی آلدهید بوده است. به‌طور کلی، تنش شوری حاصل از آب دریای خزر و اثر آللوپاتیک حاصل از عصاره ضایعات چای بر شاخصه‌های جوانه‌زنی در بذر گیاه لوبیا، تأثیر منفی می گذارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1828 - بررسی تاثیر برخی تیمارها در شکست خواب و جوانه زنی بذر گونه اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.)
جلال محمودی بهرام ناصری

اقاقیا درختی است که در چند دهه اخیر کاربرد فراوانی در فضای سبز داشته، ضمن اینکه این گونه خاصیت دارویی هم دارد. بذر این گیاه دارای خواب است و بایستی خواب آن بوسیله تیمارهای مختلف شکسته تا جوانه زنی انجام شود. خراش دهی، اسید سولفوریک و آب جوش تیمارهای هستند که باعث شکست خ چکیده کامل

اقاقیا درختی است که در چند دهه اخیر کاربرد فراوانی در فضای سبز داشته، ضمن اینکه این گونه خاصیت دارویی هم دارد. بذر این گیاه دارای خواب است و بایستی خواب آن بوسیله تیمارهای مختلف شکسته تا جوانه زنی انجام شود. خراش دهی، اسید سولفوریک و آب جوش تیمارهای هستند که باعث شکست خواب بذر اقاقیا می شود. به منظور بررسی اثر این تیمار ها بر جوانه زنی گونه‌ اقاقیا، آزمایشات مربوطه در آزمایشگاه مرکز بذر جنگلی خزر طراحی شد. این تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل چهار گروه، آب جوش (طی زمان 24 ساعت)، تیمار شیمیایی (سولفوریک اسید 98 درصد به مدت 5 دقیقه)، خراش دهی (بمدت 24 ساعت) و تیمار شاهد (آب مقطر) بودند. نتایج نشان داده است که از بین تیمارهای مختلف، تیمار آب جوش بعد از 5 روز بیشترین تاثیر را بر جوانه زنی بذر داشته و به عنوان موثرترین تیمار تعیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1829 - اثر تنش‌های خشکی، شوری و تیمار اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی گیاه دارویی شاهدانه (Cannabis sativa L.)
علی صالحی ساردویی هاجر معتمدی شارک خدایار همتی

به‌منظور بررسی اثر اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر شاهدانه در شرایط یکسان خشکی و شوری، دو آزمایش مستقل همزمان در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح اسیدآبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) و چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر اسیدآبسیزیک بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر شاهدانه در شرایط یکسان خشکی و شوری، دو آزمایش مستقل همزمان در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح اسیدآبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) و پنج سطح تنش (0، 5/1-، 3-، 5/4- و 6- بار) به‌ترتیب برای تنش خشکی و شوری در سه تکرار انجام شد. از محلول‌های PEG و NaCl به‌ترتیب برای ایجاد تنش خشکی و شوری استفاده گردید. نتایج نشان داد که با افزیش تنش خشکی و شوری به‌طور معنی‌داری از درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن تر و خشک گیاهچه کاسته شد. اسیدآبسیزیک اثر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشت به‌طوری که در غلظت بالا اثر منفی بر خصوصیات جوانه‌زنی داشت. اثر متقابل اسیدآبسیزیک و تنش خشکی و شوری (به جز وزن تر گیاهچه) اثر معنی‌داری بر تمام صفات مورد ارزیابی در سطح یک درصد نشان داد. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که جوانه‌زنی بذرهای شاهدانه تا حدودی شرایط تنش خشکی را بهتر از شرایط شوری تحمل می‌کند. همچنین تیمار اسیدآبسیزیک بسته به سطح تنش و غلظت استفاده شده، اثر متفاوتی داشت به‌طوری که غلظت‌های پایین باعث بهبود خصوصیات جوانه‌زنی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1830 - ارزیابی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشد و رنگیزه‌های فتوسنتزی کلزا (Brassica napus L.) تحت اثر تیمارهای مختلف امواج فراصوت
زهرا حسنی خدیجه احمدی حشمت امیدی

10.30495/jsr.2022.1924875.1207

به‌منظور بررسی اثر شدت (40 و 59 کیلو هرتز)، توان (60، 80 و 100 وات) و مدت زمان (2، 4، 6، 8 و 20 دقیقه) امواج فراصوت بر خصوصیات جوانه‌زنی، رشد و فیزیولوژیکی کلزا (رقم اکاپی)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده علوم کشاورزی دا چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر شدت (40 و 59 کیلو هرتز)، توان (60، 80 و 100 وات) و مدت زمان (2، 4، 6، 8 و 20 دقیقه) امواج فراصوت بر خصوصیات جوانه‌زنی، رشد و فیزیولوژیکی کلزا (رقم اکاپی)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام شد. درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی، شاخص وزنی و طولی بنیه گیاهچه، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و برخی شاخص‌های فیزیولوژیک از جمله کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، محتوای کارتنوئید و محتوای نسبی آب اندازه‌گیری شد. اثر متقابل شدت، توان و مدت زمان کاربرد امواج فراصوت تمام صفات مورد مطالعه بجز ضریب سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه و محتوای نسبی آب را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور کلزا در ترکیب تیماری مربوط به امواج 59 کیلوهرتز، قدرت 100 وات و 6 دقیقه با میانگین 33/88 درصد بود. محتوای کارتنوئید، کلروفیل کل، کلروفیلa و کلروفیلb به ترتیب با میانگین 57/22، 08/49، 62/22 و 47/26 میکروگرم بر گرم وزن تر در کاربرد امواج فراصوت 40 کیلوهرتز با قدرت 80 وات به مدت دو دقیقه مشاهده شد. بر طبق نتایج بدست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که کاربرد امواج فراصوت توانست تا حدود زیادی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیک را در گیاه کلزا بهبود بخشد. با توجه به زمانبر بودن روش‌های متداول شکستن خواب بذر، استفاده از امواج فراصوت به‌عنوان یک فناوری نوین در شکستن خواب بذر به‌عنوان جایگزینی برای روش‌های قدیمی قابل توصیه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1831 - مقایسه اثرات شکستن خواب بذر شب خسب (Albizia julibrissin) به روش آب داغ، آب ژاول و اسیدسولفوریک
دینا سپهرفر

10.30495/jsr.2022.1942717.1225

وجود ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی در گیاه شب خسب، موجب انجام مطالعات بسیاری در طب سنتی شده است. به دلیل پوشش نفوذناپذیر بذر این گیاه و رفع مشکلات مرتبط با جوانه‌زنی، این پژوهش در شرایط آزمایشگاهی با هدف مقایسه اثرات شکست خواب مکانیکی (آب داغ) و شیمیایی (آب ژاول و اسید چکیده کامل

وجود ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی در گیاه شب خسب، موجب انجام مطالعات بسیاری در طب سنتی شده است. به دلیل پوشش نفوذناپذیر بذر این گیاه و رفع مشکلات مرتبط با جوانه‌زنی، این پژوهش در شرایط آزمایشگاهی با هدف مقایسه اثرات شکست خواب مکانیکی (آب داغ) و شیمیایی (آب ژاول و اسید سولفوریک) بر جوانه زنی بذر این گیاه Albizia julibrissin انجام شد. تیمارها شامل آب داغ با دمای (55، 65، 75 و 85 درجه سانتی‌گراد) به مدت 10 دقیقه، آب ژاول به مدت (30 دقیقه، 1، 12 و 24 ساعت)، سطوح مختلف اسید سولفوریک (0، 5/2،‌ 5، 5/7،‌ 10، 5/12، 15، 5/17، 20 و 5/22 درصد) و تیمار شاهد (آب مقطر) با 4 تکرار بود. طی روزهای مختلف تعداد بذرهای جوانه زده تا رسیدن به میزان ثابت، شمارش شد. سرانجام، میانگین سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی بذر، شاخص بنیه بذر و ضریب آلومتری برای تیمارهای مختلف محاسبه گردید. نتایج حاکی از آن بود که بهترین پاسخ جوانه زنی در تیمار آب داغ و اسید سولفوریک بدست آمد اما تیمار آب ژاول تاثیر معنی داری نداشت. در نتیجه تیمار آب داغ و اسیدسولفوریک به دلیل نرم‌کردن پوسته بذر می‌تواند عملکرد شاخص‌های جوانه‌زنی را تا حدود زیادی بهبود بخشند و در گونه‌هایی که در شرایط عادی جوانه نمی زنند استفاده از آن‌ها پیشنهاد می‌گردد، با این حال انتخاب دما و دوز بهینه برای بهبود عملکرد جوانه زنی با توجه به نوع گیاه و عوامل محیطی متفاوت می‌باشد که نیازمند پژوهش های بیشتر در آینده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1832 - تاثیر پرایمینگ و فرسودگی بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بذر لوبیا رقم صدری Phaseolus Vulgaris
هانیه سعادت محمد صدقی

10.30495/jsr.2022.1945870.1228

به منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی (پیری تسریع شده) بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه لوبیا آزمایشی، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل فرسودگی (شاهد و دو سطح 88 و 78 درصد جوانه‌زنی) چکیده کامل

به منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی (پیری تسریع شده) بر روی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه لوبیا آزمایشی، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل فرسودگی (شاهد و دو سطح 88 و 78 درصد جوانه‌زنی) و پرایمینگ (شاهد، هیدرو پرایمینگ، پرایمینگ با جیبرلین (20 میلی‌گرم بر لیتر) و اسید سالیسیلیک (100 میلی‌گرم بر لیتر)) بود. در این آزمایش جهت بررسی اثر پتانسیل آب بر روند جذب آب به وسیله بذر لوبیا از آب مقطر به عنوان آب با پتانسیل صفر استفاده شد. اندازه‌گیری وزن بذرهای تیمارشده هر 15 دقیقه، 45 دقیقه، 1:30 دقیقه و... به مدت 24 ساعت در دمای 25 درجه‌ی سانتی‌گراد ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیش‌ترین میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی،ضریب جوانه‌زنی، شاخص وزنی بنیه گیاهچه، شاخص طولی بنیه گیاهچه و طول گیاهچه از تیمار پرایمینگ با جیبرلین و بدون فرسوده حاصل گردید. فرسودگی موجب کاهش میزان ذخایر فیتین و جذب آب شد، ولی انواع پرایمینگ صفات اندازه&lrm;گیری شده را افزایش داد. همچنین، فرسودگی باعث افزایش سرعت جوانه‌زنی روزانه و ضریب آلومتری شد. در کل، استفاده از پیش تیمار جیبرلین موجب تقویت فیزیولوژیکی بذرهای ضعیف لوبیا شد و از این تیمار می‌توان جهت افزایش بنیه بذرهای ضعیف استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1833 - تاثیر کاربرد محلول پاشی عتاصر روی و آهن روی گیاه مادری کینوا تحت تنش کم‌آبی بر جوانه زنی و رنگیزه های فتوسنتزی بذور حاصل از آن
نسیم پاکباز حشمت امیدی حسنعلی نقدی بادی امیر بستانی

10.30495/jsr.2023.1994101.1263

تنش خشکی در طول رشد و گلدهی یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های محیطی است که بر تشکیل دانه و در نتیجه جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشد گیاهان تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (شاهد، آهن ،روی، آهن + روی ، نانوآهن ، نانوروی ، نانوآهن + نانوروی) بر روی کینوا در چکیده کامل

تنش خشکی در طول رشد و گلدهی یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های محیطی است که بر تشکیل دانه و در نتیجه جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشد گیاهان تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (شاهد، آهن ،روی، آهن + روی ، نانوآهن ، نانوروی ، نانوآهن + نانوروی) بر روی کینوا در دو مرحله گلدهی(50 درصد و 100 درصد) تحت دو سطح تنش، شاهد (045/03±0/0-) بار و تنش کم‌آبی (045/9±0-) بار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات جوانه‌زنی شامل درصد، سرعت، میانگین زمان جوانه زنی، یکنواختی جوانه‌زنی، شاخص طولی و وزنی گیاهچه و همچنین محتوای کلروفیل و کارتنویید به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها، زمان محلول‌پاشی و سطوح تنش کم‌آبی قرار گرفتند. تنش کم‌آبی باعث کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی و شاخص‌های گیاهچه‌ای شد، اما محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها اثرات نامطلوب تنش محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها را کاهش داد. محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها همچنین میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی را کاهش داد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که محلول‌پاشی با عناصر غذایی به ویژه نانو آهن + نانو روی باعث افزایش شاخص‌های جوانه‌زنی برای بهبود جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های کینوا در شرایط تنش کم‌آبی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1834 - ارزیابی ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشد و میزان پرولین گیاه کنجد (Sesamum indicum L.) در شرایط تنش شوری
زهرا مرادیان فرشته آزادبخت خدیجه احمدی رحیم بازمکانی

به منظورارزیابی اثرتنش شوری برویژگی های جوانه زنی و میزان پرولین گیاه کنجد، آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد در سال 1395 در سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل تنش شوری در چهارسطح (صفر (آب مقطر)، 5/2، 5، 5/7 دسی‌زیمنس بر متر نمک طبیعی چکیده کامل

به منظورارزیابی اثرتنش شوری برویژگی های جوانه زنی و میزان پرولین گیاه کنجد، آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد در سال 1395 در سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل تنش شوری در چهارسطح (صفر (آب مقطر)، 5/2، 5، 5/7 دسی‌زیمنس بر متر نمک طبیعی دریاچه قم) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی‌داری برصفات درصد و سرعت جوانه زنی، متوسط جوانه زنی روزانه، طول ریشه چه، ساقه چه و نسبت بین آن ها، وزن خشک گیاهچه، شاخص بنیه گیاهچه و میزان پرولین در سطح احتمال یک درصد داشت. تنش شوری باعث کاهش خصوصیات جوانه زنی بذروویژگی های رشد گیاهچه کنجد شد. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که بیش ترین درصد جوانه زنی (66/99 درصد)، سرعت جوانه زنی (58/8 بذر در روز)، متوسط جوانه زنی روزانه (11/16 بذر)، طولریشه چه (67/3 سانتی متر)، طول ساقه‌چه (56/2 سانتی متر)، وزن خشک گیاهچه (09/0 گرم)، شاخص بنیه وزنی گیاهچه (66/8) و شاخص بنیه طولی گیاهچه (35/619) در عدم تنش (شاهد) مشاهده شد. تنش شوری میزان پرولین گیاهچه کنجد را تحت تأثیرقرارداد و باعث افزایش آن شد.افزون بر این نتایج نشان داد بذر گیاه کنجد به تنش شوری حساس است و تنش 5/7 دسی زیمنس بر متر بیش ترین آسیب را به این گیاه می رساند. می توان با کاربرد فناوری پرایمینگ و استفاده از ارقام متحمل جوانه زنی گیاه کنجد را در شرایط شوری بهبود و رشد بهتر گیاهچه را باعث گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1835 - اثر نیترات پتاسیم (KNo3) بر جوانه‌زنی و برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک ناخنک (Astragalus hamosus) در محیط کشت MS
آزاده بخشنده فرج‌پور رضا دهقانی بیدگلی سیدعلی حسینی تفرشی

به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور ناخنک با محلول MS و محلول نیترات پتاسیم در مراحل اولیه جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه گیاهشناسی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه کاشان در سال 1395 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل پرایمینگ ب چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور ناخنک با محلول MS و محلول نیترات پتاسیم در مراحل اولیه جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه گیاهشناسی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه کاشان در سال 1395 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل پرایمینگ با محلول MS در 4 سطح (صفر به‌عنوان شاهد، 01/0، 05/0 و 1/0 درصد وزنی- حجمی) و نیترات پتاسیم در 4 سطح (صفر به عنوان شاهد، 1/0 ، 2/0 و 5/0 درصد وزنی- حجمی) به مدت 2 ساعت در دمای 25 درجه سانتی گراد بودند. نتایج آزمایش ها نشان داد محلولMS ، نیترات پتاسیم و اثر متقابل تیمارها در سطح احتمال 1 درصد بر تمامی صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، ضریب جوانه زنی، محتوای نسبی آب، محتوای کلروفیل a، b و کلروفیل کل معنی‌دار بود. بالاترین میزان درصد جوانه زنی، محتوای کلروفیل a،b و طول ساقه چه با اعمال تیمار 01/0 درصد وزنی- حجمی محلول MS به همراه تیمار 5/0 درصد وزنی- حجمی نیترات پتاسیم بدست آمد. همچنین اعمال تیمارهای ذکر شده به تنهایی نیز بر ویژگی‌های مورد پژوهش اثرات مثبت و معنی‌دار داشتند. استفاده از روش های پرایمینگ از جمله روش‌های مورد استفاده در این پژوهش می‌تواند تأثیرات مفیدی بر گیاه ارزشمند ناخنک داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1836 - توصیف کمی اثر کاهش پتانسیل آب بر جوانه ‏زنی بذر کرچک (Ricinus communis L.)‏ با استفاده از مدل‏های هیدروتایم
ابوالفضل درخشان حامد اکبری بهنام کامکار سیدعلی محمد مدرس ثانوی

مدل سازی جوانه زنی با استفاده از مدل های هیدروتایم و هیدروترمال تایم به طور گسترده ای انجام می شود. در یک جمعیت بذری، تنوع در زمان جوانه زنی ناشی از تنوع پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی کسر g (𝜓b(g)) است که توسط توزیع نرمال مدل سازی می شود. در این آزمایش، فرض نرمال بودن چکیده کامل

مدل سازی جوانه زنی با استفاده از مدل های هیدروتایم و هیدروترمال تایم به طور گسترده ای انجام می شود. در یک جمعیت بذری، تنوع در زمان جوانه زنی ناشی از تنوع پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی کسر g (𝜓b(g)) است که توسط توزیع نرمال مدل سازی می شود. در این آزمایش، فرض نرمال بودن توزیع 𝜓b(g) با جوانه زنی بذرهای کرچک در محدوده ای از پتانسیل های آب (𝜓) در دماهای زیر مطلوب مورد آزمون قرار گرفت. چهار توزیع آماری ویبول، لوگ لجستیک، نرمال و گامبل برای نشان دادن تنوع نسبی 𝜓b(g) مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که توزیع ویبول در همه دماهای مورد بررسی دارای بیشترین دقت برازش به داده های 𝜓b(g) بود (AIC بین 1497- تا 1020-). ثابت هیدروتایم با افزایش دما کاهش یافت؛ بر اساس تابع توزیع ویبول مقدار آن از 71/242 مگاپاسکال ساعت در دمای 10 درجه سانتی گراد به 43/27 مگاپاسکال ساعت در دمای 35 درجه سانتی گراد رسید. همچنین بر اساس تابع ویبول، پتانسیل آب پایه برای جوانه&lrm;زنی بذور کرچک در دماهای مختلف بین 93/0- تا 2- مگاپاسکال متغیر بود. توزیع نرمال لزوماً بهترین تابع برای پتانسیل آب پایه در مدل های هیدروترمال تایم نیست، لذا قبل از استفاده از یک مدل برای پیش بینی، توزیع 𝜓b(g) در یک نمونه بذری باید مورد بررسی قرار گیرد و یک معادله مناسب انتخاب شود. با توجه به انعطاف پذیری توزیع ویبول، این مدل امکان پیش بینی دقیق جوانه زنی و نیز تعیین توزیع 𝜓b(g) را فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1837 - بهبود جوانه زنی شوید در شرایط تنش شوری به وسیله پیش تیمار آبی بذر
بهاره دلیل

به‌منظور بررسی تأثیر هیدروپرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه شوید در شرایط تنش شوری،آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در دانشگاه پیام نور انجام شد. بذرهای شوید در آب مقطر در دمای C˚18 به مدت صفر، 5 و 16 ساعت خیسانده شدن چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر هیدروپرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه شوید در شرایط تنش شوری،آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در دانشگاه پیام نور انجام شد. بذرهای شوید در آب مقطر در دمای C˚18 به مدت صفر، 5 و 16 ساعت خیسانده شدند و سپس تا محتوای رطوبت اولیه خشکانده شدند. آزمایش تحت تیمارهای مختلف شوری (صفر، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم) اجرا گردید. درصد جوانه‌زنی، ضریب سرعت، وزن خشک گیاهچه و شاخص قدرت گیاهچه با افزایش مدت هیدرو پرایمینگ افزایش یافت. حداکثر شاخص جوانه ‌زنی برای پیش تیمار به مدت 5 ساعت به دست آمد، اما اختلاف معنی‌ داری بین پیش ‌تیمارهای 5 و 16 ساعت مشاهده نشد. درصد و شاخص جوانه‌ زنی، ضریب سرعت و شاخص قدرت گیاهچه با افزایش شوری کم گردید، اما وقتی شوری زیاد شد T50 افزایش یافت. در هرحال، این صفات در شوری 16 دسی‌زیمنس بر متر به‌ طور معنی‌ داری کمتر از شرایط بدون شوری بود. ضریب سرعت با پیش تیمار به مدت 16 ساعت در مقایسه با بذرهای بدون پیش تیمار و پیش تیمار به مدت 5 ساعت تحت شرایط شوری بهبود یافت. این بهبود با افزایش شوری بیشتر شد. این نتایج نشان می‌دهند که پیش تیمار آبی به مدت 16 ساعت بهترین طول مدت پیش تیمار آبی برای تقویت کردن بذرهای شوید می‌باشد. علاوه براین، برخی اثرات شوری روی جوانه ‌زنی شوید می‌تواند به وسیله پیش تیمار آبی بذرها جبران گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1838 - تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.)
اسماعیل قلی‌نژاد

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه زنی و رشد اولیه گیاه شوید (Anethum graveolens L.)، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا در آمد. تحقیق به صورت طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح تنش خشکی (0، 1- ، 2- ، 3- و 4- بار بدست آم چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مرتبط با جوانه زنی و رشد اولیه گیاه شوید (Anethum graveolens L.)، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا در آمد. تحقیق به صورت طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح تنش خشکی (0، 1- ، 2- ، 3- و 4- بار بدست آمده از پلی اتیلن گلیکول 6000 (PEG 6000) که پتانسیل صفر بار به عنوان شاهد در نظر گرفته شد) با چهار تکرار اجرا شد. صفات شاخص مقاومت به خشکی، وزن خشک و تر ریشه‌چه، ساقه چه و گیاهچه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه، ضریب آلومتریک و نسبت طول ریشه چه به طول ساقه‌چه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر کلیه صفات مورد مطالعه در این تحقیق (به جز نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه و ضریب آلومتریک) تأثیر معنی داری در سطح یک درصد داشت. مقایسه میانگین نشان داد با افزایش تنش خشکی، کلیه صفات مورد مطالعه در این تحقیق (به جز نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به وزن خشک ساقه چه و ضریب آلومتریک) کاهش معنی داری یافت. تنش خشکی 4- و 3- بار در مقایسه با شاهد وزن خشک ریشه‌چه، ساقه چه و گیاهچه را به ترتیب 95 و 87 درصد کاهش داد. بین شاخص مقاومت به خشکی و وزن خشک ریشه چه (**98/0)، ساقه چه (**99/0) و گیاهچه (**99/0)، طول ریشه چه (**97/0) و ساقه چه (**93/0)، سرعت جوانه زنی (**96/0) و درصد جوانه زنی (**98/0) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. نتایج بیانگر آن است تنش خشکی دارای اثرات قابل توجهی بر صفات مرتبط به جوانه زنی گیاه شوید می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1839 - تأثیر کاربرد اسید سالیسلیک بر جوانه‌زنی گندم بهاره (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشکی
اصغر گنجه علی عبادی سدابه جهانبخش قاسم پرمون

به‌منظور ارزیابی پرایمینگ با اسید سالیسلیک بر جوانه زنی گندم بهاره تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه محقق اردبیلی انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) و پیش تیمار در با اسید چکیده کامل

به‌منظور ارزیابی پرایمینگ با اسید سالیسلیک بر جوانه زنی گندم بهاره تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه محقق اردبیلی انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) و پیش تیمار در با اسید سالیسلیک (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار) بود. بر اساس نتایج مشخص گردید که اثرات متقابل تنش خشکی و اسید سالیسلیک بر صفات وزن خشک ریشه چه، سرعت جوانه زنی و متوسط زمان لازم برای 50 درصد جوانه زنی تأثیر معنی داری داشتند و بقیه صفات مورد آزمایش تحت تأثیر اثرات اصلی تنش و محلول پرایمینگ در سطح احتمال یک درصد قرار گرفتند. تنش خشکی موجب کاهش درصد جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ساقه چه و شاخص های وزنی قدرت بذر شد به‌طوری که تغییرات آن ها با افزایش شدت تنش به‌صورت خطی تغییر یافت. با توجه به معادلات رگرسیونی مشاهده شد به ازای افزایش یک بار در تنش خشکی درصد جوانه‌زنی 64/0 درصد و یکنواختی جوانه زنی 097/0 واحد کاهش یافت. همچنین مقایسه میانگین سرعت، متوسط زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی و وزن خشک ریشه‌چه نیز نشان داد، کاربرد اسید سالیسلیک موجب کاهش تأثیرات منفی تنش خشکی بر این صفات شد. کاربرد اسید سالیسلیک 2 میلی مولار بالاترین سرعت جوانه زنی و کمترین متوسط زمان لازم برای رسیدن به 50 درصد جوانه زنی را به خود اختصاص داد. به طور کلی بیشترین شاخص های جوانه زنی بذر گندم در غلظت 2 میلی مولار اسید سالیسلیک به‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1840 - ارزیابی اثر پرایمینگ و تنش شوری بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی گیاه کنجد (Sesamum indicum L.)
حشمت امیدی سمیرا عیپور زهرا مرادیان خدیجه احمدی رحیم بازمکانی

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در سه سطح (شاهد، جیبرلیک اسید 250 قسمت د چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در سه سطح (شاهد، جیبرلیک اسید 250 قسمت در میلیون، جیبرلیک اسید 500 قسمت در میلیون و نیترات پتاسیم 4/0 درصد) و پنج سطح تنش شوری (0، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر) در سه تکرار بر کنجد رقم اولتان بود. صفات مورد ارزیابی شامل درصد و سرعت جوانه زنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه و محتوای نسبی آب بود. نتایج نشان داد تیمارهای پرایمینگ، تنش شوری و برهمکنش آن ها بر صفات مورد مطالعه تأثیر معناداری داشت. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی در پیش تیمار جیبرلیک اسید 500 پی پی ام و عدم تنش شوری مشاهده شد. تنش شوری باعث کاهش صفات جوانه زنی بذر، پارمترهای رشد و محتوای نسبی آب گیاه کنجد شد. کاربرد پیش تیمارهای جیبرلیک اسید و نیترات پتاسیم باعث بهبود خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کنجد در مواجهه با تنش شوری شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1841 - اثر برخی از تنظیم‌کننده‌های‌رشد،‌کیتوزان و اسانس‌دارچین بر بهبود‌کیفیت تغذیه ای و عمرپس‌از برداشت پرتقال‌رقم تامسون ناول
بهروز علی جو وحید عبدوسی وحید زرین نیا سپیده کلاته جاری محمد چمنی

10.30495/jfst.2021.1941763.1760

استفاده از ترکیبات طبیعی و سازگار با طبیعت و انسان در جهت تولید محصولات عاری از مواد شیمیایی و مضر و دارای ارزش غذایی بالاتر که همراه با کاهش ضایعات غذایی است، ضروری بنظر می‌رسد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر تیمارهای اسید جاسمونیک (40، 20، 10، 5 میکروگرم در لیتر)، اپی‌‌ چکیده کامل

استفاده از ترکیبات طبیعی و سازگار با طبیعت و انسان در جهت تولید محصولات عاری از مواد شیمیایی و مضر و دارای ارزش غذایی بالاتر که همراه با کاهش ضایعات غذایی است، ضروری بنظر می‌رسد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر تیمارهای اسید جاسمونیک (40، 20، 10، 5 میکروگرم در لیتر)، اپی‌‌براسینولید (10، 7، 4، 1 میکرومول در لیتر)، اسانس دارچین (750،1000، 500، 250 پی پی ام) و کیتوزان) 10، 5/7، 5، 5/2 گرم در لیتر( بر پرتقال تامسون ناول بود. ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی، حسی و میزان ماندگاری میوه های تیمار شده طی روزهای 0، 15، 30، 45 و 60 پس از برداشت، انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در مجموع موثرترین تیمار جهت حفظ خصوصیات کیفی میوه نظیر (اسیدیته عصاره میوه: 24/3، مواد جامد محلول: 39/16درجه بریکس، ویتامین ث: 94/48 میلی‌‌گرم بر 100 گرم وزن ‌‌تر، کارتنویید: 61/10 میلی‌‌گرم بر 100 گرم وزن‌‌ تر، درصد کاهش وزن: 72/6 درصد)، با تیمار اسید جاسمونیک در غلظت 40 میکرولیتر بر لیتر بود. تیمار کیتوزان با غلظت 10 گرم بر لیتر با مدت طولانی 6/57 روز بیشترین ماندگاری میوه را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد 40 میکرولیتر بر لیتر اسید جاسمونیک به منظور حفظ خواص ارزشمند تغذیه ای و 10 گرم بر لیتر کیتوزان جهت افزایش عمر انبارداری موثر باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1842 - امکان باز استفاده از محلول اسمزی در فرآیند آبگیری اسمزی سیب زرد لبنانی و بررسی ویژگی های کیفی محصول
حمید توکلی پور حامد فاطمیان ارزو فتح ابادی

فرایند آبگیری اسمزی در تولید مواد غذایی با رطوبت متوسط به عنوان یک فرآیند مقدماتی در فرآوری میوه و سبزی‌ها، به منظور اصلاح کیفیت، کاهش هزینۀ انرژی و ساماندهی محصول نهایی به کار می‌رود. در این مطالعه اثر تعداد دفعات آبگیری (از صفر تا چهار مرتبه) و غلظت محلول اسمزی ساکارز چکیده کامل

فرایند آبگیری اسمزی در تولید مواد غذایی با رطوبت متوسط به عنوان یک فرآیند مقدماتی در فرآوری میوه و سبزی‌ها، به منظور اصلاح کیفیت، کاهش هزینۀ انرژی و ساماندهی محصول نهایی به کار می‌رود. در این مطالعه اثر تعداد دفعات آبگیری (از صفر تا چهار مرتبه) و غلظت محلول اسمزی ساکارز (50 و w/w% 60) بر ویژگی‌های کیفی سیب رقم گلدن دلیشس شامل pH، محتوای ویتامین C، سختی بافت، میزان چروکیدگی بافت، بازآب‌پوشی، میزان قهوه‌ای شدن و شاخص رنگ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش تعداد دفعات آبگیری اسمزی از 1 مرتبه به 4 مرتبه، pH و تغییرات رنگ نمونه‌های سیب آبگیری شده افزایش و شاخص‌های بازآب‌پوشی (در محلول w/w% 60)، چروکیدگی، شاخص قهوه‌ای شدن (در محلول w/w% 50)، ویتامین C و بافت کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که روند تغییرات شاخص‌های کیفی سیب آبگیری شده بر حسب تابعی از دفعات آبگیری، از تابع درجۀ دوم تبعیت می‌نماید که مقدار ضریب تبیین بدست آمده بیشتر از 65/0 بدست آمد. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد دفعات آبگیری تا 4 مرتبه و استفاده از غلظت w/w% 50 محلول اسمزی ساکارز می‌تواند به منظور پیش تیمار آبگیری اسمزی در صنعت تولید برگۀ سیب استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1843 - ارزیابی زنده مانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس و تاثیر آنها بر خواص فیزیکی‌ شیمیایی آب سیب
فروغ شواخی رقیه سکوتی فر سلاله پروین نژاد آیدا دادخواه

در این تحقیق اثر افزودن باکتری‌های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس در سطوح CFU/g107× 1، CFU/g 107×2، CFU/g 107×4 بر ویژگی‌های فیزیکی‌شیمیایی آب سیب در بازه زمانی صفر، ده، بیست و سی روز پس از تلقیح، گرمخانه‌گذاری (در دمای ° چکیده کامل

در این تحقیق اثر افزودن باکتری‌های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس در سطوح CFU/g107× 1، CFU/g 107×2، CFU/g 107×4 بر ویژگی‌های فیزیکی‌شیمیایی آب سیب در بازه زمانی صفر، ده، بیست و سی روز پس از تلقیح، گرمخانه‌گذاری (در دمای °C37) و سرد کردن (تا دمای °C5) بررسی شد. همچنین قابلیت زنده‌مانی پروبیوتیک‌های تلقیح شده در آب سیب در روزهای ذکر شده ارزیابی شد. نتایج با استفاده از آزمایش‌ فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل و میانگین‌ها با آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال یک درصد مقایسه شد. با افزایش جمعیت باکتری‌های پروبیوتیک تلقیحی، اسیدیته و مواد جامد محلول افزایش و pH به طور معنی داری کاهش یافت. تغییرات مقدار کدورت بسته به تعداد باکتری تلقیحی نسبت به شاهد متفاوت بود. از نظر نوع باکتری بین کدورت تیمارها اختلاف معنی داری وجود نداشت و با افزایش زمان نگهداری، مواد جامد محلول و اسیدیته آب سیب به‌طور معنی‌داری افزایش و pH و کدورت آب سیب کاهش یافت. طی مدت نگهداری جمعیت تمامی تیمارها بالاتر از CFU/g106 بود و تیمارهای با جمعیت تلقیحی بالاتر دارای تعداد سلول‌های پروبیوتیک بیشتری بود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، آب سیب‌ حاویCFU/g 107×2 پروبیوتیک به‌عنوان بهترین تیمار مشخص شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1844 - ارزیابی عملکرد ریزپوشانی به همراه عصاره‌های گیاهی بر زنده مانی باکتری‌های پروبیوتیک در طی مدت نگهداری در آب میوه
وحید کوشکی آرش بابایی معصومه مهربان سنگ آتش امید صفری

10.30495/jfst.2021.680638

فرایند ریزپوشانی پروبیوتیک ها در نمونه های غذایی به عنوان یک روش نوین برای افزایش زنده مانی و قابلیت تحمل پروبیوتیک های ریزپوشانی شده در شرایط نامطلوب محیطی ثابت شده است. با این حال تحقیقات در زمینه ترکیبات بهینه ریزپوشانی به منظور افزایش بقای باکتری های پروبیوتیک در مو چکیده کامل

فرایند ریزپوشانی پروبیوتیک ها در نمونه های غذایی به عنوان یک روش نوین برای افزایش زنده مانی و قابلیت تحمل پروبیوتیک های ریزپوشانی شده در شرایط نامطلوب محیطی ثابت شده است. با این حال تحقیقات در زمینه ترکیبات بهینه ریزپوشانی به منظور افزایش بقای باکتری های پروبیوتیک در مواد غذایی و شرایط شبیه سازی شده معده و روده ادامه دارد. هدف این پژوهش بررسی اثر حفاظتی عصاره های گیاهی اکالیپتوس، کاکوتی، آویشن و چای سبز بر زنده مانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (1643 PTCC)، لاکتوباسیلوس کازئی (1608 PTCC) و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم (1644PTCC) ریزپوشانی شده در دانک های آلژینات و پوشش داده شده توسط کیتوزان طی مدت نگهداری درون آب میوه های پرتقال، انار، سیب و کشمش می باشد. نتایج نشان داد که جمعیت باقی مانده از لاکتوباسیلوس کازئی ریزپوشانی شده با 0/05 درصد (w/v) عصاره آویشن به طور معنی داری بالاتر از باکتری های ریزپوشانی شده با عصاره کاکوتی و اکالیپتوس پس از 30 روز نگهداری بود. سپس این مقدار از عصاره آویشن برای ریزپوشانی باکتری ها قبل از تلقیح به آب میوه ها و مقایسه با عصاره چای سبز انتخاب گردید. پس از انبارمانی، عصاره های آویشن و چای سبز به طور قابل ملاحظه ای (05/0P < ) پایداری ریزدانک های پروبیوتیک را درتمامی آب میوه ها در مقایسه با نمونه های کنترل فاقد عصاره ارتقا داد. لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس ریزپوشانی شده زنده‌مانی بهتری نسبت به بیفیدوباکتریوم بیفیدوم ریزپوشانی شده نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1845 - بررسی‌تاثیر‌نانو لیپوزوم‌ها و باکتری‌های میکرو‌پوششی در سطوح متفاوت میکرو‌انکپسوله‌ برزنده‌مانیباکتری‌ها طیذخیره‌سازی
نعیمه کارآموز علی محمدی ثانی الهام مهدیان اکرم آریان فر

10.30495/jfst.2021.1934534.1730

با توجه به این که در فرآیند تولید پنیر، آب خارج شده از آن در قالب نام آب پنیر دارای ارزش بیولوژیکی بالا، مقادیر قابل توجهی ویتامین و مواد معدنی از دست می دهد و همچنین با ورود آب پنیر به فاضلاب مشکلات زیادی در آلودگی محیط زیست ایجاد خواهد شد و سیستم تصفیه فاضلاب برای تصف چکیده کامل

با توجه به این که در فرآیند تولید پنیر، آب خارج شده از آن در قالب نام آب پنیر دارای ارزش بیولوژیکی بالا، مقادیر قابل توجهی ویتامین و مواد معدنی از دست می دهد و همچنین با ورود آب پنیر به فاضلاب مشکلات زیادی در آلودگی محیط زیست ایجاد خواهد شد و سیستم تصفیه فاضلاب برای تصفیه آب پنیر هزینه های زیادی را به بار می آورد. بنابراین در یک طرح جدید و نو تولید نوشیدنی پروبیوتیک انکپسوله بر پایه آب پنیر به همراه نانولیپوزوم‌های اسانس های بومی را در این پژوهش فرمولاسیون و بهینه سازی می نماید، علاوه بر این مزایای تولید این نوشیدنی می تواند در سطح کشور مطرح و اجرا گردد. پس از تعیین ویژگی‌های آب پنیر مورد استفاده، آماده‌سازی، فعالسازی و پوشش‌دهی میکرویی باکتری‌های پروبیوتیک، تولید و تعیین ویژگی‌های نانولیپوزوم‌های اسانس نعنا و آماده‌سازی نوشیدنی پروبیوتیک براساس آب پنیر و ویژگی‌های آن مورد مطالعه قرار گرفت. اثر نانولیپوزوم‌ها و باکتری‌های میکروپوششی در سطوح متفاوت بازدهی میکروانکپسوله شدن، تعیین اندازه ذره، مورفولوژی میکروکپسول‌ها، پتانسیل زتا و قابلیت بقا (تعداد باکتری‌های پروبیوتیک و بقا در شرایط روده و معده‌ای-روده‌ای در طول ذخیره‌سازی یخچالی (24 ساعت، 7، 14، 21 و 60 روز) با استفاده از روش طراحی آزمایشی و روش سطح پاسخ ارزش یابی شد. بازدهی انکپسوله کردن برای لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس La-5 و بیفیدوباکتریوم انیمالیس -BB-12، به ترتیب برابر 5/82 و 33/83 درصد بود. اندازه ذره 7/99 درصد میکروکپسول‌های پرشده با B. انیمالیس-BB-12 و 1/98 درصد میکروکپسول‌های پرشده با L. اسیدوفیلوس La-5 کمتر از 10 میکرومتر بود. تصاویر SEM میکروکپسول‌ها نشان داد همه کپسول‌های تولیدشده شکل نامنظمی داشتند. میانگین اندازه ذره نانولیپوزوم‌های اسانس نعنا 194 نانومتر بود. بقای باکتری های پروبیوتیک در طول نگهداری و ذخیره‌سازی پایداری خوبی نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1846 - بررسی استفاده از روشهای مختلف شستشوی کاهو در کاهش بار میکروبی باسیلوس سرئوس
زهره دیدار

10.30495/jfst.2019.544650

یکی از عوارض مصرف سبزیجات تازه، احتمال آلودگی آنها به باکتریهای بیماریزا است. شستشوی سبزیجات تازه نقش مهمی در کاهش جمعیت میکروبی و افزایش ایمنی مصرف این گونه محصولات دارد. آب الکترولیز شده به عنوان یک ضدعفونی‌کننده جدید در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این ضدعفو چکیده کامل

یکی از عوارض مصرف سبزیجات تازه، احتمال آلودگی آنها به باکتریهای بیماریزا است. شستشوی سبزیجات تازه نقش مهمی در کاهش جمعیت میکروبی و افزایش ایمنی مصرف این گونه محصولات دارد. آب الکترولیز شده به عنوان یک ضدعفونی‌کننده جدید در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این ضدعفونی‌کننده، بی خطر، ارزان و ایمن است که اثر آن بر روی گونه‌های مختلف میکروبها، قارچ ها و ویروس ها تأیید شده است. در این مطالعه استفاده از انواع مختلف آب شستشو بر کاهش جمعیت باکتریایی باسیلوس سرئوس در کاهو مورد بررسی قرار گرفته است. انواع آب مورد استفاده شامل آب آشامیدنی، آب آشامیدنی اسیدی شده، آب دیونیزه کلر زنی شده با غلظت‌های کلر باقیمانده 50 و 25 میلی گرم در لیتر، آب الکترولیز شده خنثی، آب الکترولیز شده اسیدی با غلظت کلر باقیمانده 50 و 25 میلی گرم در لیتر در زمانهای مختلف شستشو (60 و 180 ثانیه) و دماهای مختلف شستشو ( 4 و 25 درجه سانتی گراد) می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد، الکترولیز نمودن آب بیشترین کارایی در کاهش بار میکروبی کاهو داشته است (80%)(05/0p≤) و اسیدی کردن آب الکترولیز شده سبب افزایش راندمان ضدعفونی کنندگی آن می‌شود (6/82%)(05/0p≤). علاوه بر آن، بررسی جمعیت میکروبی کاهو در طی زمانهای ماندگاری 1 تا 4 روز نیز نشان داد که در نمونه‌های کاهو شستشو شده با آب الکترولیز روند افزایش جمعیت میکروبی، نسبت به سایر روشهای شستشو آهسته‌تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1847 - ارزیابی اثر عصارة برگ زیتون به عنوان ترکیب فراسودمند بر ویژگی‌‌های فیزیکوشیمیایی، میکروبی و حسی نوشیدنی آب گوجه‌فرنگی پالپ‌دار
مهسا نکته سنج اول عیسی جاهد ریحانه مهدیان مجتبی آذری آنپار

در این پژوهش اثر افزودن عصاره برگ زیتون به عنوان منبع غنی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی روی ویژگیهای فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی آب گوجه فرنگی حاوی پالپ آن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور عصاره برگ زیتون به طور جداگانه به مقدار 10 درصد (نسبت 1:9) در غلظت‌های 1 چکیده کامل

در این پژوهش اثر افزودن عصاره برگ زیتون به عنوان منبع غنی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی روی ویژگیهای فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی آب گوجه فرنگی حاوی پالپ آن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور عصاره برگ زیتون به طور جداگانه به مقدار 10 درصد (نسبت 1:9) در غلظت‌های 10%، 20% و 30% به آب گوجه فرنگی اضافه گردید، سپس نمونه‌های تیمار شده و نمونه کنترل بعد از بسته بندی داخل ظروف شیشه ای به مدت 3 دقیقه در دمای 75 درجه سانتیگراد پاستوریزه شدند. نمونه‌ها پس از سرد شدن به مدت 90 روز در یخچال نگهداری شدند و در بازه زمانی 1، 30، 60 و 90 روز آزمون های میزان لیکوپن، ویتامین C، ترکیبات فنلی، اسیدیته، بریکس، آزمایشات میکروبی و حسی در فراورده نگهداری شده اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار ویتامین C و رنگدانه لیکوپن در تمامی نمونه‌ها با گذشت زمان نگهداری در دمای یخچال بطور معنی‌داری کاهش یافت (05/0>p) که البته این کاهش در نمونه‌های حاوی عصاره برگ زیتون در مقایسه با نمونه کنترل بطور چشمگیری کمتر بود. با توجه به نتایج بدست آمده، با افزایش عصاره برگ زیتون در نمونه‌ها میزان ترکیبات پلی فنولی افزایش یافت و با گذشت زمان از مقدار این ترکیبات کاسته شد. نتایج ارزیابی میکروبی نیز نشان داد که نمونه های حاوی عصاره برگ زیتون نسبت به نمونه کنترل شمارش میکروبی کمتری در طول زمان نگهداری داشتند بطوریکه با افزایش غلظت عصاره این کاهش بارمیکروبی محسوس بود و بیشترین تاثیر در تیمار T3 (حاوی عصاره 30%) مشاهده گردید. ارزیابی صفات حسی هم نشان داد که افزودن عصاره برگ زیتون تا غلظت 20% تاثیر منفی بر پذیرش آب گوجه فرنگی از نظر ارزیابان نداشت ولی با ادامه افزایش غلظت تا 30% این ترکیب از مطلوبیت صفات حسی بخصوص طعم و مزه کاسته گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1848 - تولید و بررسی برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب هویج سین‌بیوتیک تخمیری با لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم و بررسی میزان ماندگاری آن‌ها
میر هاشم سید احمدی ممقانی آیناز علیزاده سیده هما فصیح نیا

10.30495/jfst.2021.680640

طی سال‌های اخیر روند تحقیق در زمینه خصوصیات و تأیید فواید بالقوه استفاده از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک در محصولات لبنی و انواع نوشیدنی ها افزایش قابل توجهی داشته است. ترکیب حاصل از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک‌ها را که اثر هم‌افزایی خواهند داشت، ترکیب سین‌بیوتیک نامیده می‌شود. در چکیده کامل

طی سال‌های اخیر روند تحقیق در زمینه خصوصیات و تأیید فواید بالقوه استفاده از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک در محصولات لبنی و انواع نوشیدنی ها افزایش قابل توجهی داشته است. ترکیب حاصل از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک‌ها را که اثر هم‌افزایی خواهند داشت، ترکیب سین‌بیوتیک نامیده می‌شود. در همین راستا، با هدف تولید آب هویج سین‌بیوتیک، نمونه‌های آب هویج حاوی 2% اینولین به‌عنوان ماده پری‌بیوتیک، در دمای 90 درجه سلسیوس به مدت 4 دقیقه پاستوریزه و با افزودن دو باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم به‌صورت تکی و ترکیبی، طی گرمخانه‌گذاری در دمای 30 درجه سلسیوس، تخمیر شدند. آزمایش‌های شمارش باکتری‌های پروبیوتیک، pH، اسیدیته، بریکس، ویسکوزیته در دوره 45 روزه و ارزیابی حسی تنها در روز هفتم انجام گردید. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار نوع باکتری و زمان بر زنده‌مانی باکتری‌های پروبیوتیک، pH، اسیدیته و بریکس نمونه‌ها بود (05/0p <). به‌طوریکه نمونه‌های حاوی ترکیب دو نوع باکتری پروبیوتیک دارای تعداد باکتری بیشتری (38/0±49/14 لگاریتم تعداد کلونی در میلی‌لیتر) بودند و با گذشت زمان تعداد باکتری‌های پروبیوتیک شمارش شده کاهش یافت. در تمامی نمونه‌ها با گذشت زمان، pH کاهش یافت که در نمونه‌های دارای لاکتوباسیلوس کازئی این کاهش، شدت بیشتری داشت ولی اسیدیته افزایش یافت (05/0p <) . همچنین بریکس این نمونه‌ها نسبت به انواع دیگر بالاتر بود. تأثیر نوع باکتری بر ویسکوزیته نمونه‌ها معنی‌دار نبود (05/0P>). با گذشت زمان بریکس و ویسکوزیته روند کاهشی نشان داد. تأثیر نوع باکتری و نحوه کاربرد آنها بر خصوصیات حسی نیز معنی‌دار نبود (05/0P>). به طور کلی، آب هویج سین‌بیوتیک حاوی دو باکتری پروبیوتیک به صورت ترکیبی با حداکثر زنده‌مانی باکتری‌های پروبیوتیک (≥107) و با حفظ سایر ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و حسی به عنوان یک محصول فراسودمند برای بهره‌گیری در رژیم‌های غذایی پیشنهاد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1849 - بررسی خصوصیات ضداکسایشی و ضدمیکروبی عصارة آبی پوست انار در شرایط آزمایشگاهی و غذایی
پروین شرایعی الهام آذرپژوه

10.30495/jfst.2019.545904

پژوهش حاضر با هدف استفادة بهینه از پوست انار به عنوان پسماند کشاورزی و کارخانه‌های تولید آب انار و بررسی خواص ضداکسایشی و ضدمیکروبی آن انجام پذیرفت. بدین منظور، پایداری اکسایشی روغن تخلیص شده سویا در حضور مقادیر مختلف عصارة آبی پوست انار (استخراج شده با کمک فرآیند فراصو چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف استفادة بهینه از پوست انار به عنوان پسماند کشاورزی و کارخانه‌های تولید آب انار و بررسی خواص ضداکسایشی و ضدمیکروبی آن انجام پذیرفت. بدین منظور، پایداری اکسایشی روغن تخلیص شده سویا در حضور مقادیر مختلف عصارة آبی پوست انار (استخراج شده با کمک فرآیند فراصوت؛ 1، 2، 4 و 6 درصد) در مقایسه با آنتی‌اکسیدان سنتزی هیدروکسی-بوتیل‌تولوئن (01/0 درصد) طی 280 ساعت آزمون گرمخانه‌گذاری در دمای 50 درجة سلسیوس مورد پایش قرار گرفت. هم‌چنین خواص ضدمیکروبی عصارة آبی پوست انار در غلظت 1/0 و 3/0درصد در مقایسه با نگهدارندة سنتزی سوربات‌پتاسیم (با غلظت 1/0 درصد)، بر بازدارندگی از رشد کپک آسپرژیلوس‌نایجر و باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیاکولی در شرایط آزمایشگاهی و غذایی (کیک روغنی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد پایداری اکسایشی بر مبنای عدد پراکسید روغن تخلیص شده سویا (نمونه شاهد)، 4/0 درصد بود، که در حضور مقادیر مختلف عصارة آبی پوست انار و آنتی‌اکسیدان سنتزی هیدروکسی‌بوتیل‌تولوئن به ترتیب از 96/0 تا 21/8 درصد وتا 33/8 درصد افزایش یافت. هم‌چنین، نتایج نشان داد که تمامی غلظت‌های عصارة آبی دارای فعالیت ضدمیکروبی بودند، اما تاثیر عصاره بر میکروارگانیسم‌های مختلف یکسان نبود؛ به طوری که بیشترین قطر هالة عدم رشد عصاره برای اشرشیاکولی (حدود 19 میلی‌متر) و کمترین قطر هالة عدم رشد برای باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (حدود 12 میلی‌متر) بدست آمد. هم‌چنین عصارة آبی پوست انار باعث کنترل رشد کپک و مخمر در محصول کیک روغنی طی مدت نگهداری شد و اثر ضدقارچی آن در غلظت 3 درصد تقریبا معادل اثرنگهدارندة شیمیایی سوربات پتاسیم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1850 - ارزیابی اثر هم‏افزایی آرد دانه کینوآ و پروتئین آب پنیر به‏عنوان جایگزین گلوتن در تولید کیک یزدی بر پایه آرد برنج
شیرین پیروتی علیرضا فرجی فریبا نقی پور

10.30495/jfst.2020.665333

گلوتن، پروتئین ساختاری مهم در فرمولاسیون کیک است که فقدان آن، سبب تولید فرآورده ای با بافت شکننده، رنگ ضعیف، حجم و تخلخل کم می شود. بنابراین استفاده از جایگزین های مناسب گلوتن در تهیه این دسته از محصولات امری ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر هم افزایی آرد دانه کین چکیده کامل

گلوتن، پروتئین ساختاری مهم در فرمولاسیون کیک است که فقدان آن، سبب تولید فرآورده ای با بافت شکننده، رنگ ضعیف، حجم و تخلخل کم می شود. بنابراین استفاده از جایگزین های مناسب گلوتن در تهیه این دسته از محصولات امری ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر هم افزایی آرد دانه کینوآ و پروتئین آب پنیر به عنوان جایگزین گلوتن در فرمولاسیون کیک بر پایه آرد برنج بود. بدین منظور آرد دانه کینوآ در سطوح صفر، 10 و 20 درصد جایگزین آرد برنج شد و پودر آب‌پنیر نیز در سطوح صفر، 2 و 4 درصد به فرمولاسیون افزوده و خصوصیات کمی و کیفی نمونه های کیک بدون گلوتن تولیدی در قالب طرح فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آرد کینوآ در تمامی سطوح سبب افزایش میزان رطوبت گردید این در حالی بود که در سطح 10 درصد جایگزینی، بیشترین تأثیر را در بهبود حجم مخصوص، تخلخل و میزان سفتی بافت طی بازه زمانی یک روز پس از پخت نشان داد. از سوی دیگر جایگزینی این ترکیب تا سطح 20 درصد، سبب کاهش میزان سفتی بافت طی بازه های زمانی یک و دو هفته پس از پخت گردید. همچنین نتایج گویای آن بود که افزودن پروتئین آب‌پنیر، در تمامی سطوح، سبب افزایش رطوبت، بهبود حجم مخصوص و تخلخل و کاهش سفتی محصول نهایی گردید. ارزیابی رنگ پوسته نیز نشان داد که با افزایش میزان آرد دانه کینوآ در فرمولاسیون کیک یزدی بدون گلوتن و افزودن پروتئین آب‌پنیر تا سطح 4 درصد، میزان مؤلفه L* و a* به ترتیب کاهش و افزایش یافت، این در حالی بود که در میزان مؤلفه b* پوسته نمونه های تولیدی، در تمامی سطوح مورد بررسی آرد دانه کینوآ و پروتئین آب‌پنیر، اختلاف معنی داری ملاحظه نگردید. در نهایت، ارزیابان حسی بیان داشتند که نمونه حاوی 10 درصد آرد دانه کینوآ و 4 درصد پروتئین آب‌پنیر از بیشترین میزان پذیرش کلی برخوردار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1851 - بررسی مقایسه‌ای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد سرطانی عصاره آزاد و ریزپوشانی‌شده پونه معطر‌(Mentha pulegium L)
رضا مهدی زاده مقدم پیمان آریایی محمد احمدی

10.30495/jfst.2021.1912076.1679

در مطالعه حاضر خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد سرطانی و ضدباکتریایی عصاره و نانو عصاره پونه کوهی (Mentha pulegium L) بررسی شد. بدین منظور، عصاره گیاه پونه معطر با استفاده از روش اولتراسوند استخراج و مقادیر ترکیبات فنلی و ترکیبات شیمیایی عصاره سنجیده شد. نتایج نشان داد میزان ترک چکیده کامل

در مطالعه حاضر خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد سرطانی و ضدباکتریایی عصاره و نانو عصاره پونه کوهی (Mentha pulegium L) بررسی شد. بدین منظور، عصاره گیاه پونه معطر با استفاده از روش اولتراسوند استخراج و مقادیر ترکیبات فنلی و ترکیبات شیمیایی عصاره سنجیده شد. نتایج نشان داد میزان ترکیبات فنلی کل در عصاره پونه کوهی برابر با 25/1±64/75 میلی گرم گالیک اسید بر گرم بود و بیشترین ترکیبات عصاره شامل cis-Piperitone epoxide (25/28درصد)، pulegone (98/19درصد)، Menthone (89/13‌درصد) و Piperitenone oxide (95/9 درصد) بوده است. سپس عصاره توسط مالتودکسترین- کنسانتره پروتئین آب پنیر ریز پوشانی شد و ویژگی‌های نانوعصاره شامل اندازه نانوذرات، پتانسیل زتا و راندمان ریزپوشانی تعیین شد. با توجه به نتایج اندازه ذرات عصاره ریز پوشانی برابر با 89/5±14/100 نانومتر، پتانسیل زتا برابر با 52/0±44/17 میلی ولت و راندمان ریزپوشانی برابر با 11/3±06/60 درصد بوده است. نتایج مربوط به میکروسکوپ الکترونی، مشخص شد که ساختار نانوعصاره، ساختاری بدون حضور منافذ و ترک‌ها، عیوب و نقوص‌های آشکار هستند. همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی عصاره و نانوعصاره تولیدی از طریق مهار رادیکال آزاد DPPH و قدرت احیاءکنندگی آهن، خاصیت ضد باکتریایی از طریق قطر هاله عدم رشد علیه باکتری های پاتوژن و خاصیت ضد سرطانی علیه سلول‌های SW742 (سلول‌های سرطان کولون) تعیین شد. نتایج نشان داد عصاره و نانو عصاره دارای خاصیت ضد میکروبی بالایی بودند و با افزایش غلظت عصاره فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد‌سرطانی عصاره افزایش یافت و فعالیت ضد‌میکروبی، ضد‌سرطانی و آنتی‌اکسیدانی نانو عصاره به طور معنی داری بالاتر از عصاره بود (05/0>P). بر اساس نتایج این مطالعه، نانو عصاره پونه کوهی می‌تواند به عنوان جایگزین مناسب، ترکیبات ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی سنتزی رایج مطرح شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1852 - بررسی حفظ خواص فیزیکوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و حسی نوشیدنی انار و زرشک و مخلوط این دو طی مدت نگهداری یک‌ماهه
الهام امت محمدی جواد فیضی مجید خانی

10.30495/jfst.2020.675792

تولید نوشیدنی‌های غنی از ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدان‌ها با توجه به سبک زندگی‌های امروزی و اهمیت مقابله با استرس اکسیداتیو و تغییر سلیقه مردم در استفاده از نوشیدنی‌های آماده و گازدار ضروری به نظر می رسد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر شرایط نگهداری بر خصوصیات فیزیکوشیمیای چکیده کامل

تولید نوشیدنی‌های غنی از ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدان‌ها با توجه به سبک زندگی‌های امروزی و اهمیت مقابله با استرس اکسیداتیو و تغییر سلیقه مردم در استفاده از نوشیدنی‌های آماده و گازدار ضروری به نظر می رسد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر شرایط نگهداری بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی، حسی و میزان ماندگاری در سه نمونه نوشیدنی انار، زرشک و مخلوط این دو، به‌منظور بهبود کیفیت می‌باشد. در این مطالعه شاخص‌های خواص آنتی‌اکسیدانی، رنگ، ویتامین ث و ارزیابی حسی سه نمونه نوشیدنی انار، زرشک و مخلوط این دو (حجمی/ حجمی50:50) در مدت زمان ( یک ماه) در تیمارهای مختلف دما (4، 17 و 30 درجه سانتی گراد) و نور، نگهداری و برای هر شاخص اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که تاثیر متقابل میان نوع تیمار (دما و نور) و زمان نگهداری، بر تغییر خواص فیزیکوشیمیایی و حسی این سه نوع نوشیدنی تأثیرمعنی‌داری دارد (05/0P <). این تحقیق نشان داد که روند کاهش خاصیت آنتی‌اکسیدانی نوشیدنی در سویه‌های گازدار و بدون گاز تفاوت معنی‌داری با هم ندارند و در مواردی نوع گازدار قابلیت بیشتری در حفظ خواص فیزیکوشیمیایی خود نشان داد که این موضوع با توجه به تغییر گرایش عموم در استفاده از نوشیدنی‌های گازدار اهمیت پیدا می‌کند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و به‌منظور حفظ خواص ارزشمند تغذیه‌ای، نوشیدنی‌ها باید پس ازتولید در دمای پایین نگهداری شده و در مدت‌ کوتاهی پس از تولید به مصرف برسند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1853 - بررسی برخی خواص فیزیکوشیمیایی، حسی و آنتی اکسیدانی آب میوه های فرموله شده ترکیبی
لیلا هوشیار مهناز منافی دیزج یکان هدی جعفری زاده مالمیری جواد حصاری صدیف آزادمرد دمیرچی

10.30495/jfst.2021.680664

آب‌میوه‌ها و سبزیجات با داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی از نوشیدنی‌های محبوب و سالم محسوب شده و موجب افزایش سلامتی می‌گردد. مخلوط کردن آب‌میوه‌ها یکی از روش‌های بهبود کیفیت تغذیه‌ای محصول نهایی است که با این روش محتوای ترکیبات زیست فعال را با توجه به نوع چکیده کامل

آب‌میوه‌ها و سبزیجات با داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی از نوشیدنی‌های محبوب و سالم محسوب شده و موجب افزایش سلامتی می‌گردد. مخلوط کردن آب‌میوه‌ها یکی از روش‌های بهبود کیفیت تغذیه‌ای محصول نهایی است که با این روش محتوای ترکیبات زیست فعال را با توجه به نوع و کیفیت میوه‌ها و سبزیجات بهبود می‌بخشد. این مطالعه با هدف تولید آب‌میوه تازه و سالم از مخلوط میوه‌ها و سبزیجات و بررسی ویژگی‌های ارگانولپتیک و فیزیکوشیمیایی با قابلیت پذیرش مصرف کنندگان انجام شد. فرمول‌های مختلف از ترکیب آب‌میوه‌ها در پنج نوع تهیه شده و در بطری‌ها پس از پاستوریزاسیون به مدت 9 روز در یخچال جهت تجزیه و تحلیل فیزیکوشیمیایی و ارزیابی حسی نگهداری شدند. تاثیر زمان نگهداری آب‌میوه‌ها در 3، 6 و 9 روز بر روی pH، اسیدیته و محتوای اسید اسکوربیک مورد بررسی قرار گرفت. ارزش تغذیه‌ای و خواص آنتی اکسیدانی بالای آب‌میوه‌های مخلوط نشان می‌دهد که می‌توانند به عنوان منابع غنی از ترکیبات زیست فعال مورد استفاده قرار گیرند. به جز فرمول ترکیبی 1 بقیه ترکیبات نوشیدنی از لحاظ پذیرش عمومی امکان تولید در مقیاس تجاری را داشت. آب‌میوه‌های ترکیبی این مطالعه برای افراد مبتلا به چاقی، فشار خون، سرطان و بیماری‌های قلبی توصیه می‌شود، زیرا آن‌ها نقش بسزایی در پیشگیری از این بیماری‌ها ایفا می‌کنند. فرمولاسیون‌های مورد مطالعه از ترکیبات آب‌میوه‌ها و سبزیجات به عنوان منبع غنی از کلسیم، منیزیم، آهن و آنتی‌اکسیدان‌ها (اسید اسکوربیک، فلاوونوئیدها، فنل‌های کل) هستند. بنابراین مصرف چنین ترکیبات آب‌میوه بدن انسان را از چندین بیماری حفاظت می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1854 - مقایسه و ارزیابی‌خواص عملکردی، ترکیب اسیدهای‌آمینه و شاخص شیمیایی پروتئین‌های‌آبکافتی تولیدشده از منابع مختلف ضایعات (ماهی، مرغ و میگو) به روش آنزیمی
سهیل ریحانی پول سکینه یگانه

10.30495/jfst.2021.1936288.1739

از مواردی که نوع و حد کارائی پروتئین‌های آبکافتی را در صنایع غذایی (انسان و دام، طیور و آبزیان) مشخص می‌کند، درجه مطلوبیت خواص عملکردی، نوع و ترکیب اسیدهای آمینه است. هدف از پژوهش حاضر در مرحله اول تولید پروتئین آبکافتی از سه منبع شامل ضایعات ماهی (FPH)، مرغ (PPH) و میگ چکیده کامل

از مواردی که نوع و حد کارائی پروتئین‌های آبکافتی را در صنایع غذایی (انسان و دام، طیور و آبزیان) مشخص می‌کند، درجه مطلوبیت خواص عملکردی، نوع و ترکیب اسیدهای آمینه است. هدف از پژوهش حاضر در مرحله اول تولید پروتئین آبکافتی از سه منبع شامل ضایعات ماهی (FPH)، مرغ (PPH) و میگو (SPH) و در مرحله دوم مقایسه خواص عملکردی، پروفیل اسیدهای آمینه و شاخص شیمیایی این سه نوع پروتئین بود. نتایج نشان داد که در بین این سه نوع پروتئین، بیشترین میزان حلالیت (18/1±26/94 درصد)، شاخص پایداری امولسیونی (24/2±42/115 دقیقه)، ظرفیت کف‌زایی (15/3±61/182 درصد) و پایداری کف (46/1±75/134 درصد) و ظرفیت نگهداری آب (2/0±87/4 میلی‌لیتر در گرم) به صورت معنی‌داری مربوط به SPH است (05/0>p). ضمن اینکه در زمینه شاخص فعالیت امولسیفایری و ظرفیت جذب روغن بین SPH و FPH اختلاف قابل ملاحظه‌ای ثبت نشد (05/0<p). در ادامه مشخص شد شاخص پایداری امولسیونی در PPH و FPH تقریبا یکسان است (05/0<p). نسبت اسیدهای آمینه ضروری به کل اسیدهای آمینه در SPH، PPH و FPH به ترتیب 54/0، 55/0 و 52/0 و همچنین نسبت اسیدهای آمینه طعم‌زا به کل اسیدهای آمینه در این پروتئین‌ها 35/0، 34/0 و 41/0 گزارش شد. از مقایسه ترکیب اسیدهای آمینه این پروتئین‌ها با نیازهای ماهی کپور مشخص شد اسیدهای آمینه متیونین و فنیل‌آلانین در هر سه پروتئین محدود کننده هستند (شاخص شیمیایی کمتر از یک). از بین سه پروتئین تولیدشده فقط SPH به صورت کامل قادر به تامین نیاز‌های انسان بود و شاخص شیمیایی همه اسیدهای آمینه آن برای انسان بالاتر از یک گزارش شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1855 - بررسی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی، میکروبی و حسی آب آشامیدنی قلیایی حاوی اسانس طبیعی دارچین به عنوان جایگزین ازن
علی کزازی مریم مصلحی شاد

10.30495/jfst.2021.684122

در بسیاری موارد علت ابتلا به بیماری‌های عفونی و انگلی عدم دسترسی انسان به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی می‌باشد. وجود آلودگی‌های مختلف تغییرات نامطلوبی در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب آشامیدنی ایجاد می‌کند و باعث کاهش سطح کیفیت آب ‌می‌شود. در این پژوهش آب قلیایی حاو چکیده کامل

در بسیاری موارد علت ابتلا به بیماری‌های عفونی و انگلی عدم دسترسی انسان به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی می‌باشد. وجود آلودگی‌های مختلف تغییرات نامطلوبی در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب آشامیدنی ایجاد می‌کند و باعث کاهش سطح کیفیت آب ‌می‌شود. در این پژوهش آب قلیایی حاوی اسانس طبیعی دارچین تولید شد؛ به این منظور ابتدا آب خام از دستگاه نانوفیلتراسیون عبور، سپس به میزان لازم دارچین به آب قلیا اضافه سپس وارد مخزن شد و بسته‌بندی گردید. بر طبق نتایج این تحقیق، به جز کلسیم و منیزیم، املاح آب قلیایی نسبت به آب آشامیدنی کمتر بوده، از این رو سختی و مواد جامد محلول کمتری دارد. از سوی دیگر عصاره دارچین، موجب افزایش برخی از املاح مانند کلسیم، منیزیم، روی، مس می شود که در نتیجه سختی، کدورت، رنگ و مواد جامد محلول آب را افزایش می‌دهد. همچنین با توجه به ارزیابی حسی، تیمار آب قلیایی حاوی عصاره دارچین دارای بالاترین امتیاز مطلوبیت کلی و به عنوان بهترین نمونه در این تحقیق انتخاب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1856 - تاثیر شرایط خشک کردن پاششی بر ویژگی‌های فیزیکی، عملکردی و بازده تولید پودر آب ماست
مهران اعلمی مجید شیرمحمدی یحیی مقصودلو مرتضی خمیری

10.30495/jfst.2020.1867058.1509

در این مطالعه تاثیر پارامترهای مختلف شامل دمای هوای ورودی، نرخ و غلظت ورود خوراک بر ویژگی‌های فیزیکی، عملکردی و بازده تولید پودر آب ماست تهیه شده به روش خشک‌کن پاششی مورد بررسی قرار گرفت. فرایند تولید پودر آب ماست با استفاده از یک خشک‌کن پاششی در مقیاس پایلوت انجام شد. چکیده کامل

در این مطالعه تاثیر پارامترهای مختلف شامل دمای هوای ورودی، نرخ و غلظت ورود خوراک بر ویژگی‌های فیزیکی، عملکردی و بازده تولید پودر آب ماست تهیه شده به روش خشک‌کن پاششی مورد بررسی قرار گرفت. فرایند تولید پودر آب ماست با استفاده از یک خشک‌کن پاششی در مقیاس پایلوت انجام شد. متغیرهای فرایند شامل دمای هوای ورودی (C° 140، 160، 180)، غلظت خوراک ورودی (30 و 40 درصد) و نرخ ورود خوراک ( ml min-1 15 و 22) بودند. در طول اجرای فرایند دور اتمایزر، دمای خوراک ورودی و فشار هوای نازل در مقدار ثابت و به ترتیب در مقادیر rpm 18000، C° 1 ± 25 و bar 1/0 ± 4 ثابت نگه داشته شدند. نتایج بررسی بیانگر آن بود که میزان بازده تولید پودر تحت تاثیر متغیرهای در نظر گرفته شده بود و ترتیب شدت تاثیر از بیشترین به کمترین به صورت دمای هوای ورودی، نرخ ورود خوراک و غلظت خوراک ورودی بود. همچنین تغییرات ویژگی-های پودرهای مورد بررسی نسبت به تغییرات دمای هوای ورودی، معنی‌دار بوده ولی تغییرات ناشی از نرخ ورود خوراک و غلظت خوراک ورودی در یک دمای ثابت نسبتاً کم و غالباً غیر معنی‌دار بدست آمد. با در نظر گرفتن مجموع نتایج پارامترهای اندازه-گیری شده برای پودر می‌توان بیان داشت که انتخاب دمای هوای ورودی C° 160 و غلظت خوراک ورودی 40 درصد و نرخ ورود خوراک ml min-1 15 می‌توان به پودر آب ماست با ویژگی‌های مطلوب دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1857 - ارزیابی تاثیر استفاده از صمغ کنجاک (Amorphophallus konjac) به عنوان جایگزین چربی بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی، بافتی و حسی سس مایونز کم چرب
درنوش جعفرپور

10.30495/jfst.2021.684125

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر استفاده از صمغ کنجاک به عنوان جایگزین چربی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و حسی سس مایونز کم‌چرب انجام گردید. بدین منظور مقادیر مختلف صمغ کنجاک در غلظت‌های 5/0، 1 و 5/1 درصد به سس مایونز افزوده گردید و میزان روغن موجود در فرمولاسیو چکیده کامل

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر استفاده از صمغ کنجاک به عنوان جایگزین چربی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و حسی سس مایونز کم‌چرب انجام گردید. بدین منظور مقادیر مختلف صمغ کنجاک در غلظت‌های 5/0، 1 و 5/1 درصد به سس مایونز افزوده گردید و میزان روغن موجود در فرمولاسیون به نصف کاهش داده شد. در این پژوهش آزمون‌های خاکستر، پروتئین، چربی، رطوبت، pH، اسیدیته، بافت، ویسکوزیته ظاهری، پایداری امولسیون، ارزیابی رنگ و ارزیابی حسی صورت پذیرفت و با دو نمونه سس مایونز شاهد کم‌چرب (روغن تقلیل یافته و بدون صمغ) و شاهد پر چرب (سس مایونز تجاری) مقایسه گردید. نتایج نشان دادند با افزایش درصد جایگزینی صمغ کنجاک، میزان آب‌اندازی نمونه‌ها در مقایسه با نمونه شاهد کم‌چرب به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. سفتی بافت و ویسکوزیته ظاهری با افزایش صمغ، به طور معنی داری افزایش پیدا کرده که در این میان، نمونه حاوی 1 درصد کنجاک مشابه نمونه شاهد پرچرب تجاری بود. همچنین نتایج ارزیابی حسی نشان داد که ارزیابان حسی تفاوتی بین نمونه‌های حاوی کنجاک و شاهد پرچرب تجاری قائل نشدند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که صمغ کنجاک در سطح 1 درصد به دلیل دارا بودن خصوصیات فیزیکوشیمیایی مطلوب و ایجاد بافت و طعمی قابل قبول می تواند به عنوان جایگزین چربی برای تهیه سس مایونز کم‌چرب مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1858 - بررسی ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میکروبی پودر حاصل از خوراک محتوی پوست نرم پسته و آب انگور با استفاده از خشک کن پاششی
حسن محمدی آراسته عبدالرضا میرچولی برازق موسی الرضا هوشمند دلیر

10.30495/jfst.2021.680656

در این پژوهش، آب دو واریته انگور عسکری و سلطانی بیدانه استخراج شده و سپس بطور مجزا با پوست نرم و سبز پسته اوحدی و کله قوچی مخلوط کرده و توسط مخلوط کن های با دور بالا به مدت 5 دقیقه هم زده شدند. خوراک های آماده شده با بریکس 40 توسط یک اسپری درایر در مقیاس پایلوت در کارخا چکیده کامل

در این پژوهش، آب دو واریته انگور عسکری و سلطانی بیدانه استخراج شده و سپس بطور مجزا با پوست نرم و سبز پسته اوحدی و کله قوچی مخلوط کرده و توسط مخلوط کن های با دور بالا به مدت 5 دقیقه هم زده شدند. خوراک های آماده شده با بریکس 40 توسط یک اسپری درایر در مقیاس پایلوت در کارخانه تبدیل به پودرشده و ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میکروبی پودرهای تولید شده مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که پودرهای تولید شده دارای حدود 50 درصد کربوهیدرات،20 درصد پروتئین،10درصد چربی و 10 درصد خاکستر بودند. تانن اگرچه در پوست سبز پسته تا قبل از بلانچینگ حدود 6 درصد بود اما بلانچینگ بطور معنی داری منجر به کاهش آن شد. بین تیمارهای مختلف از نظر اندازه ذرات ، قابلیت جذب آب ، دانسیته و حلالیت نیزاختلاف معنی دار بود(05/0 > P). پودرها از حلالیت حدود 75 درصد ، اندازه ذرات 200 میکرون و دانسیته 39/0 گرم بر میلی لیتر برخوردار بودند. در بخش میکروبی، هیچ گونه کپک، مخمر و اشریشیا کلی در نمونه های پودر مشاهده نگردید. فقط از نظر شمارش کلی میکروارگانیسم ها، نتایج مثبت بود که البته بیش از استاندارد نبود. در نهایت نتایج نشان داد که پوست سبز پسته به عنوان یک محصول ضایعاتی با پروتئین و فیبر بالا می تواند مکمل خوبی برای آب انگور ها در فرآیند خشک کن های پاششی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1859 - کاربرد روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی مبتنی بر تمرکزسازی سرمایشی، کوپل‌شده به کروماتوگرافی‌گازی به‌منظور اندازه‌گیری تعدادی از آفت‌کش‌های ارگانوفسفره در نمونه‌های آب‌میوه
محمد رضا افشار مقدم جلیل خندقی

10.30495/jfst.2021.684149

آبمیوه‌ها منبع غنی از ویتامین‌ها، آمینواسید‌ها و املاح مختلف هستند و به عنوان نوشیدنی در سراسر جهان استفاده می‌شوند. میوه‌ها به عنوان مواد خام آبمیوه‌ها به‌طور مرتب تحت تاثیر آفات، قارچ‌ها و حشرات متفاوت قرار می‌گیرند که منجر به کاهش کیفیت و کمیت آنها می‌گردد لذا از آفت چکیده کامل

آبمیوه‌ها منبع غنی از ویتامین‌ها، آمینواسید‌ها و املاح مختلف هستند و به عنوان نوشیدنی در سراسر جهان استفاده می‌شوند. میوه‌ها به عنوان مواد خام آبمیوه‌ها به‌طور مرتب تحت تاثیر آفات، قارچ‌ها و حشرات متفاوت قرار می‌گیرند که منجر به کاهش کیفیت و کمیت آنها می‌گردد لذا از آفتکش‌های گوناگون جهت جلوگیری از ضایعات وارده به محصولات کشاورزی بطور گسترده‌ای استفاده می‌شود. با توجه به این نکات و با توجه به مصرف این مواد توسط انسان‌ها، اندازه‌گیری باقیمانده آنها در میوه‌ها و آبمیوه‌ها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در این کار پژوهشی روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی مبتنی بر تمرکزسازی سرمایشی برای پیش-تغلیظ و استخراج تعدادی از آفت‌کش‌های ارگانوفسفره از نمونه‌های آبمیوه ارزیابی‌شده و سپس اندازه‌گیری کمی آنها به روش کروماتوگرافی گازی انجام شده‌است. اثر عوامل موثر شامل نوع و حجم حلال استخراج‌کننده، دمای محلول آبی، حجم محلول هیدروکلریک اسید و قدرت یونی بر روی کارایی استخراج مورد بررسی قرارگرفته و بهینه‌سازی شد. تحت شرایط بهینه، کارایی روش پیشنهادی 4/92-9/64 درصد به‌دست آمد. حدود تشخیص در محدوده‌ی 3/4-67/0 میکروگرم بر لیتر و محدوده‌ی خطی در گستره‌ی 4000-25/2 میکروگرم بر لیتر بدست آمدند. روش پیشنهادی ساده، قابل اعتماد و ارزان بوده و مصرف کم حلال‌های آلی و زمان آنالیز کوتاه از دیگر مزایای آن می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1860 - تأثیر فرآیند تولید پنیر سفید‌ ایرانی در تفکیک و زنده‌مانی ویروس‌های روده‌ای در دلمه و آب‌پنیر با استفاده از باکتریوفاژMS2
سمیه اقحوانی شجری مسعود یاورمنش محمد باقر حبیبی نجفی

10.30495/jfst.2021.1901184.1645

امروزه نگرانی درباره انتقال بعضی از ویروس‌های گوارشی از طریق حیوانات و مصرف فرآورده‌های آن‌ها، آب‌های آلوده و موادغذایی در حال افزایش است. لذا باید از روش‌های مناسبی در جهت کنترل این ویروس‌ها استفاده شود. هدف از این پژوهش بررسی بقای ویروس‌های روده‌ای در فرایند تولید پنی چکیده کامل

امروزه نگرانی درباره انتقال بعضی از ویروس‌های گوارشی از طریق حیوانات و مصرف فرآورده‌های آن‌ها، آب‌های آلوده و موادغذایی در حال افزایش است. لذا باید از روش‌های مناسبی در جهت کنترل این ویروس‌ها استفاده شود. هدف از این پژوهش بررسی بقای ویروس‌های روده‌ای در فرایند تولید پنیر بر مبنای شاخص باکتریوفاژ MS2 می باشد. بر این اساس نقش درصد چربی پنیر (5/1 %، 5/2 % و 2/3 %) سطوح تلقیح باکتریوفاژMS2 (pfu.ml-1 100،102،104،106) در تفکیک ویروس‌های روده‌ای در دلمه و آب‌پنیر باقی‌مانده، تاثیر پارامترهای شیمیایی ( pH و اسیدیته ) روی زنده‌مانی ویروس‌های روده‌ای و میزان تبادل ویروس‌های روده‌ای بین پنیر و آب نمک نگهداری در زمان فراوری پنیر مورد بررسی قرار گرفت. میزان زنده‌مانی باکتریوفاژMS2 با استفاده از روش کشت دولایه ارزیابی و داده‌ها بر اساس طرح آماری کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل در سه تکرار بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان بازیافت باکتریوفاژ MS2 مربوط به آب پنیر حاصل از فرایند پرس در سطح چربی 2/3 % و تلقیح 10log6 برابر با 67/4 بود. همچنین در بررسی بیشترین بازیافت باکتریوفاژ در دلمه، بیشترین مقدار مربوط به سطح چربی 2/3 % بود. در فرایند آب نمک‌گذاری نیز بیشترین میزان بازیافت مربوط به آب پنیر در سطح چربی 2/3 % و تلقیح 10log6 بود. براساس یافته‌ها، نرخ زنده‌مانی باکتریوفاژ MS2 در آب پنیر بیشتر از دلمه و پنیر گزارش شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1861 - بهبود ماندگاری فیله‌ی ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان با استفاده از عصاره‌یآزاد و درون‌پوشانیشده گلبرگ زعفران (Crocus sativus L.) طی دوره نگهداری در یخچال
عالیا خلیلی حمید توکلی پور لیلا روزبه نصیرائی احمد کلباسی اشتری

10.30495/jfst.2021.1927899.1716

هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره گلبرگ زعفران (Crocus sativus L.) بر کیفیت و زمان ماندگاری فیله ماهی قزل‌آلا است. عصاره‌ی گلبرگ زعفران به روش آنزیمی استخراج و توانایی مهار رادیکال آزاد و میزان ترکیبات فنولی آن سنجش شد. فیله‌ها‌ی ماهی به سه گروه تقسیم شدند: شاهد؛ حاوی ع چکیده کامل

هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره گلبرگ زعفران (Crocus sativus L.) بر کیفیت و زمان ماندگاری فیله ماهی قزل‌آلا است. عصاره‌ی گلبرگ زعفران به روش آنزیمی استخراج و توانایی مهار رادیکال آزاد و میزان ترکیبات فنولی آن سنجش شد. فیله‌ها‌ی ماهی به سه گروه تقسیم شدند: شاهد؛ حاوی عصاره گلبرگ زعفران (غلظت w/w % 07/0) و حاوی عصاره‌ی درون‌پوشانی‌شده (مالتودکسترین: پروتئین آب‌پنیر- 1: 1). ویژگی‌های شیمیایی (بازهای ازته فرار؛ مواد واکنش‌دهنده با تیوباربیتوریک‌اسید؛ شاخص پراکسید؛ میزان اسیدهای چرب‌آزاد) و میکروبی (میکروارگانیسم‌های کل؛ باکتری‌های سرمادوست و اسیدلاکتیک باکتری‌ها) ماهی‌ها طی 15 روز نگهداری در دمای ˚C 1 ± 4 اندازه‌گیری شد. میزان ترکیبات فنلی کل، فلاونوئیدی و ترکیبات آنتوسیانینی این عصاره به ترتیب mg.GAE/g 37/2± 55/177، gdw 100/ mg 06/3±87/158 و gdw 100/ mg 02/3± 42/159 و قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH 30/2 ± 96/83 % بود. عصاره‌ی آزاد و درون‌پوشانی‌شده گلبرگ زعفران به‌طور معنی‌داری سرعت اکسایش فیله ماهی نسبت به نمونه‌ی شاهد را کاهش داد (05/0 P <). مقدار بازهای ازته فرار نمونه‌ی شاهد در 6 روز نگهداری به g 100 /mg.N2 06/19 بود، اما در نمونه‌ی حاوی عصاره‌ی آزاد و درون‌پوشانی‌‌شده این شاخص بعد از 9 و 12 روز به این مقدار رسید. اگرچه نمونه‌های حاوی عصاره به طور معنی‌داری موجب کاهش بار میکروبی ماهی شدند اما تفاوت بین دو نمونه حاوی عصاره آزاد و درون‌پوشانی‌شده گلبرگ زعفران معنی‌دار نبود. عصاره‌ی گلبرگ‌ زعفران توانایی خوبی در حفظ کیفیت ماهی نشان داد. ماندگاری ماهی حاوی عصاره‌ی درون‌پوشانی‌شده یک هفته بیش‌تر (ماندگاری 14-12 روز) از نمونه شاهد (7-6 روز) بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1862 - تاثیر صمغ‌های بومی‌(کتیرا، فارسی و مرو) بر پایداری نوشیدنی‌پیناکولادا بر پایه آب‌پنیر و مقایسه آن با صمغ تجاری
بهاره دهقان رضا اسماعیل زاده کناری زینب رفتنی امیری

10.30495/jfst.2022.1948714.1770

به‌کارگیری آب‌پنیر به عنوان محصول جانبی کارخانجات لبنی در فرمولاسیون نوشیدنی میوه‌ای، با داشتن ارزش تغذیه‌ای بالا بهترین راه برای برگرداندن آن به جیره غذایی انسان می‌باشد. بی‌ثباتی کلوئیدی و یا دوفاز شدن یک مشکل اساسی در تهیه نوشیدنی بر پایه آب‌پنیر می‌باشد. باتوجه به ا چکیده کامل

به‌کارگیری آب‌پنیر به عنوان محصول جانبی کارخانجات لبنی در فرمولاسیون نوشیدنی میوه‌ای، با داشتن ارزش تغذیه‌ای بالا بهترین راه برای برگرداندن آن به جیره غذایی انسان می‌باشد. بی‌ثباتی کلوئیدی و یا دوفاز شدن یک مشکل اساسی در تهیه نوشیدنی بر پایه آب‌پنیر می‌باشد. باتوجه به افزایش روزافزون مصرف هیدروکلوئیدها در صنایع غذایی و قیمت بالای صمغ‌های تجاری، به‌کارگیری و استفاده از صمغ‌های بومی اهمیت فراوانی یافته است. تاثیر افزودن صمغ‌های بومی (ترکیبی از کتیرا، فارسی و مرو) و صمغ تجاری (پکتین) در پایداری نوشیدنی، ویسکوزیته، مقادیر پتانسیل زتا و رنگ نوشیدنی بررسی گردید. نهایتا نمونه‌ها از لحاظ ویژگی‌های چشایی مورد ارزیابی حسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کمترین آب‌اندازی (2/4 درصد) مربوط به نمونه حاوی صمغ تجاری و بیشترین آن (92 درصد) مربوط به نمونه شاهد (بدون صمغ) بود (05/0< P). هرچند این اختلاف در بین نمونه‌های تجاری و بومی معنی‌دار نبود. بیشترین میزان پتانسیل زتا (7/19-) و ویسکوزیته (3/60)، به ترتیب مربوط به نمونه حاوی صمغ تجاری و صمغ‌های بومی بود. از نظر اکثر ویژگی‌های حسی، نوشیدنی حاوی صمغ‌های بومی و تجاری امتیازات خوبی کسب کردند و می‌توانند به عنوان نمونه‌های خوب معرفی گردند. با توجه به یافته‌های این بررسی، تولید نوشیدنی پیناکولادا (ترکیبی از آب‌میوه نارگیل و آناناس) بر پایه آب‌پنیر با کم‌ترین میزان رسوب و دوفاز شدن با استفاده از ترکیبی از صمغ‌های بومی امکان‌پذیر می‌باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1863 - بررسی تأثیر پیش تیمارهای اتیل اولئات و فراصوت بر برخی ویژگی‌های کیفی بامیه خشک شده به روش مادون قرمز
محسن مختاریان

در این مطالعه تأثیر دماهای خشک کردن (55، 65 و oC75) و نوع پیش تیمار (اتیل اولئات+کربنات سدیم و فراصوت) بر روی رفتار خشک کردن بامیه مورد مطالعه قرار گرفت. منحنی خشک کردن بامیه توسط مدل‌های تجربی مختلف (آغباشلو و همکاران، انتشار فیک، پلگ، پیج، دو جمله‌ای و لویس) برازش و م چکیده کامل

در این مطالعه تأثیر دماهای خشک کردن (55، 65 و oC75) و نوع پیش تیمار (اتیل اولئات+کربنات سدیم و فراصوت) بر روی رفتار خشک کردن بامیه مورد مطالعه قرار گرفت. منحنی خشک کردن بامیه توسط مدل‌های تجربی مختلف (آغباشلو و همکاران، انتشار فیک، پلگ، پیج، دو جمله‌ای و لویس) برازش و مناسب‌ترین مدل جهت برازش منحنی خشک کردن بامیه تعیین شد. نتایج نشان دادند که بالاترین سرعت خشک کردن بامیه با پیش تیمار اتیل اولئات+کربنات سدیم در دمای oC75 بدست آمد. مدل‌های پلگ و دو جمله‌ای به عنوان مناسب‌ترین مدل‌های برازش‌کنندۀ منحنی خشک کردن بامیه تعیین گردیدند. مقادیر ضرایب انتشار رطوبت بین m2/s7-10×959/3 تا m2/s7-10×387/7 بدست شد (7586/0<R2). بیشترین میزان بازآب‌پوشی با پیش تیمار اتیل اولئات+کربنات سدیم در دمای oC65 بدست آمد که بیشترین تغییرات رنگ (∆E) را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. به طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش روش‌های خشک کردن با پیش تیمارهای فراصوت و اتیل اولئات+کربنات سدیم در دمای خشک کردن oC55 به عنوان مناسب‌ترین تیمارها جهت خشک کردن بامیه پیشنهاد می‌گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1864 - بهینه‌سازی فرآیند آبگیری اسمزی شلیل و مدل‌سازی پارامترهای آبگیری با کمک شبکه‌ی عصبی مصنوعی
حمید بخش آبادی معصومه مقیمی زهرا دولت آبادی سحر اصغری پور

10.30495/jfst.2020.673774

در این تحقیق بهینه‌سازی فرآیند خشک کردن اسمزی میوه شلیل با هدف بیشینه کردن کاهش آب و کمینه نمودن جذب مجدد آب توسط روش سطح پاسخ و همچنین تخمین پارامترهای آبگیری با کمک شبکه عصبی انجام گرفت. اثرات سه فاکتور دمای محلول اسمزی در محدوده‌ی 40 تا 60 درجه سانتی‌گراد ، مدت زمان چکیده کامل

در این تحقیق بهینه‌سازی فرآیند خشک کردن اسمزی میوه شلیل با هدف بیشینه کردن کاهش آب و کمینه نمودن جذب مجدد آب توسط روش سطح پاسخ و همچنین تخمین پارامترهای آبگیری با کمک شبکه عصبی انجام گرفت. اثرات سه فاکتور دمای محلول اسمزی در محدوده‌ی 40 تا 60 درجه سانتی‌گراد ، مدت زمان تماس محصول و محلول اسمزی در محدوده 60 تا 240 دقیقه و غلظت ساکارز در محلول اسمزی در محدوده‌ی 40 تا 60 درجه بریکس با کمک طرح مربع مرکزی[1] روی پارامترهای کاهش آب، جذب مواد جامد، نسبت کاهش آب به جذب مواد جامد و میزان کاهش وزن نمونه‌ها بررسی گردید. بررسی نتایج نشان داد شرایط بهینه برای فرآیند آبگیری اسمزی زمانی ایجاد می شود که دمای محلول اسمزی 40 سانتی‌گراد، مدت زمان تماس محصول با محلول 240 دقیقه و غلظت محلول اسمزی 26/40 درصد ساکارز باشد. در شرایط بهینه شاخص های کاهش آب، درصد جذب مواد جامد، نسبت کاهش آب به درصد جذب مواد جامد و میزان کاهش وزن نمونه‌ها به ترتیب73/40، 56/2 ،97/16 و 73/43 درصد محاسبه شد. همچنین نتایج مدل‌سازی شبکه عصبی مصنوعی نشان داد که شبکه ای با یک لایه پنهان حاوی 4 نورون یعنی چیدمان 4-4-3 (شبکه ای با 3 ورودی، 4 گره (نورون) در لایه پنهان و 4 خروجی)، بهترین نتیجه را در پیش بینی خروجی های مورد نظر دارد. این شبکه با مقدار ضریب همبستگی 921/0 و میانگین مربعات خطای 0191/0 بالاترین دقت را در بین توپولوژی های در نظر گرفته شده از خود نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1865 - تاثیر استخراج آرد گندم و افزایش پودر آب پنیر و آرد چاودار بر ویژگی های رئولوژیکی خمیر حاصل به روش سطح پاسخ
سارا متینی فرامرز جلیلی امیر ابراهیمی سید محمد مشکانی

در این پژوهش اثر افزودن پودر آب پنیر در محدوده 2 تا 4 درصد و آرد چاودار در محدوده 0 تا 20 درصد به آرد گندم با درصد استخراج 72 تا 92 بر فاکتورهای فارینوگراف و اکستنسوگراف با استفاده از روش سطح پاسخ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد افزایش درصد استخراج آرد گندم موجب اف چکیده کامل

در این پژوهش اثر افزودن پودر آب پنیر در محدوده 2 تا 4 درصد و آرد چاودار در محدوده 0 تا 20 درصد به آرد گندم با درصد استخراج 72 تا 92 بر فاکتورهای فارینوگراف و اکستنسوگراف با استفاده از روش سطح پاسخ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد افزایش درصد استخراج آرد گندم موجب افزایش جذب آب و سفتی و کاهش مقاومت گردید همچنین عدد کیفی و الاستیسیته تحت تاثیر افزایش آن، افزایش پیدا کرد. افزایش درصد آرد چاودار و پودر آب پنیر منجر به کاهش جذب آب و سطح زیر منحنی اکستنسوگرافی و افزایش عددکیفی فارینوگرافی شد(P<0.05). نتایج بهینه سازی آزمون رئولوژی خمیر نشان داد که برای درجه استخراج 92 درصد آرد گندم ، 96/1 درصد آرد چاودار و 2 درصدپودر آب پنیر، میزان جذب آب 61/62 درصد، عدد کیفی فارینوگراف 39/63، مقاومت 05/4 دقیقه، الاستیسیته 39/19 درصد و سفتی خمیر (مساحت زیر منحنی) 87/6 نیوتن بر میلیمتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1866 - بررسی خواص عملکردی پروتئین آبکافتی گاوماهی دریای خزر (Neogobius Caspius) توسط آنزیم فلاورزایم و تاثیر آن بر کیفیت ماست کم‌چرب
راحله رضایی سکینه یگانه زینب رفتنی امیری رضا صفری

10.30495/jfst.2020.674131

امروزه تمایل جهت مصرف فرآورده های کم چرب و بدون چربی خصوصاً در افراد مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی و دارای چربی خون بالا، افزایش یافته ‌است. با توجه به اهمیت آبزیان و خواص کارکردی ویژه پروتئین آبکافتی حاصل از آن، در این مطالعه اثر پروتئین آبکافتی گاوماهی دریای خزر (Ne چکیده کامل

امروزه تمایل جهت مصرف فرآورده های کم چرب و بدون چربی خصوصاً در افراد مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی و دارای چربی خون بالا، افزایش یافته ‌است. با توجه به اهمیت آبزیان و خواص کارکردی ویژه پروتئین آبکافتی حاصل از آن، در این مطالعه اثر پروتئین آبکافتی گاوماهی دریای خزر (Neogobiuscaspius) بر بهبود کیفیت ماست کم‌چرب مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی پروتئین آبکافتی از بافت عضله گاوماهی با استفاده از آنزیم فلاورزایم، نمونه های ماست با درصدهای مختلف پروتئین آبکافتی شامل صفر (شاهد)، 5/0، 1 و 5/1درصد (v/w) تهیه گردید. درجه‌ی‌آبکافت‌‌ 2/0±52/47 درصد به دست آمد. بررسی خواص عملکردی پودر پروتئین ‌آبکافتی نشان داد که پروتئین آبکافتی تولید شده از حلالیت و ظرفیت کف زایی مناسبی برخوردار است، اما از نظر ظرفیت‌ جذب روغن و پایداری کف تقریبا ضعیف عمل کرده ‌است. نتایج بررسی پارامترهای ماست حاکی از آن بود که افزودن پروتئین آبکافتی به آن باعث کاهش pH و افزایش اسیدیته گردید (05/0>P). بیش ترین میزان ویسکوزیته را تیمار 5/1 درصد داشته است و کم ترین میزان ویسکوزیته و بیش ترین میزان آب اندازی ماست نیز، مربوط به نمونه شاهد(صفر درصد) بوده است (05/0p <). ظرفیت نگهداری آب با افزایش غلظت پروتئین آبکافتی افزایش داشته و بیشترین مقدار مربوط به تیمار 5/1 درصد بود (05/0p <). طبق نتایج ارزیابی حسی مشاهده شد که افزودن پروتئین آبکافتی به نمونه ها تاثیر مثبتی بر مزه، بو و بافت ماست تهیه‌ شده داشته است، ولی افزودن پروتئین آبکافتی بر رنگ ماست تاثیر منفی داشته است. به ‌طور کلی استفاده از پروتئین‌آبکافتی فیله گاو ماهی دریای خزر در فرمولاسیون ماست کم‌چرب موجب بهبود خواص کیفی محصول نهایی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1867 - بررسی عملکرد تصفیه بیولوژیکی و تاثیر زمان های ازن زنی بر پس آب مجتمع صنعتی گوشت مشهد
رامین رهبری محمد جواد وریدی علی شریف مهدی نصیری محلاتی

در این مطالعه میزان عملکرد سیستم تصفیه بیولوژیکی مجتمع صنعتی گوشت مشهد و اثر زمان های مختلف ازن زنی بر خصوصیات پس آب حاصل از استخرهای هوادهی شونده مورد بررسی قرار گرفت. میزان عملکرد تصفیه بیولوژیکی در کاهش BOD5[1]، COD[2] و پروتئین به ترتیب 35/96، 37/86 و 56/54 درصد محا چکیده کامل

در این مطالعه میزان عملکرد سیستم تصفیه بیولوژیکی مجتمع صنعتی گوشت مشهد و اثر زمان های مختلف ازن زنی بر خصوصیات پس آب حاصل از استخرهای هوادهی شونده مورد بررسی قرار گرفت. میزان عملکرد تصفیه بیولوژیکی در کاهش BOD5[1]، COD[2] و پروتئین به ترتیب 35/96، 37/86 و 56/54 درصد محاسبه شد که عملکرد بالای سیستم تصفیه بیولوژیکی را در کاهش این متغیرها نشان می دهد. برای تکمیل عملکرد تصفیه بیولوژیکی و کاهش هر چه بیشتر BOD5 و COD ، با نمونه برداری از استخرهای هوادهی شونده، پس آب حاصل طی زمان های 0، 30، 60، 90 و 120 دقیقه تحت فرآیند ازن زنی قرار گرفت. مقادیر BOD5 بعد از این زمان ها به ترتیب 450، 315، 290، 5/192 و 5/177 میلی گرم بر لیتر بدست آمد که از لحاظ آماری فقط بعد از زمان 120 دقیقه اختلاف معنی دار مشاهده نشد و این نشان می دهد که برای کاهش BOD5 تا 90 دقیقه ازن زنی اثرات مطلوبی در پی دارد. مقادیر COD بعد از همین تیمارهای زمانی به ترتیب 9/3970، 4/3654، 4/3344، 8/2697 و 1/2610 میلی گرم بر لیتر محاسبه شد که از نظر آماری بین تمامی تیمارهای اعمال شده اختلاف معنی دار وجود داشت و نشان می دهد که هر چه زمان تماس با ازن بیشتر باشد در کاهش COD موثر خواهد بود. بعد از 30 دقیقه ازن زنی نسبت COD/BOD5 از 113/0 به 086/0 کاهش و بعد از آن به آرامی تقلیل یافت. که ثابت می کند موادآلی قابل تجزیه در 30 دقیقه اول با ازن اکسید می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1868 - تولید اسنک حجیم حاوی پودر آب پنیر - تخم مرغ و ارزیابی ویژگیهای آن
نادر روشن ریحانه احمدزاده الناز میلانی پروین شرایعی

امروزه افزایش دانش تغذیه‌ای افراد جامعه موجب شده است توسعه و تولید محصولات غذایی سلامتی‌زا روند روبه‌رشدی به خود گیرد و به این ترتیب پژوهش و نوآوری در این زمینه از اهمیت ویژه برخوردار گردد. اکستروژن از فرایندهای موثر در صنعت غذا به شمار می رود. میان وعده های غذایی بویژه چکیده کامل

امروزه افزایش دانش تغذیه‌ای افراد جامعه موجب شده است توسعه و تولید محصولات غذایی سلامتی‌زا روند روبه‌رشدی به خود گیرد و به این ترتیب پژوهش و نوآوری در این زمینه از اهمیت ویژه برخوردار گردد. اکستروژن از فرایندهای موثر در صنعت غذا به شمار می رود. میان وعده های غذایی بویژه انواع اسنک حجیم به دلیل خصوصیات بافتی و نیز مواد طعمی و رنگ های جذاب از مقبولیت زیادی در بین اقشار جامعه برخوردارند. اما با توجه به برخی از آثار سوء تغذیه ای و غیرمغذی بودن این محصولات، غنی‌سازی آن‌ها مورد توجه می‌باشد. از این رو هدف از انجام پژوهش تأثیر افزودن مقادیر مختلف پودر سفیده تخم مرغ و پودر آب پنیر (سطوح 0، 5، 10 و 15 درصد) در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر ویژگی های اسنک حجیم حاوی آرد برنج و ذرت (50:50) بود. پارامترهای مورد ارزیابی شامل ویژگی های فیزیکوشیمیایی، وی&zwj;ژگی های حسی، مولفه های سنجش رنگ و بافت بود. نتایج نشان داد؛ افزودن پودر سفیده تخم مرغ و آب پنیر بر میزان رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر تأثیر معنی‌داری داشت. افزودن بیش از 10 درصد پودر سفیده تخم مرغ و بیش از 5 درصد پودر آب پنیر سبب کاهش مؤلفه L* و افزایش سختی بافت نمونه گردید. افزودن هردو پارامتر در بالاترین میزان سبب کاهش انبساط شوندگی فراورده حجیم شد، همچنین، براساس نتایج ارزیابی حسی سطح 5 درصد از پودر آب پنیر و سفیده تخم مرغ از نظر پانلیست‌ها مورد تأیید قرار گرفت. براساس نتایج این پژوهش در مقایسه با نمونه شاهد موجود در بازار جهت دستیابی به فرآورده ی مطلوب، شرایط بهینه فرمولاسیون جهت غنی‌سازی اسنک شامل افزودن همزمان 5 درصد پودر سفیده تخم مرغ و 5 درصد پودر آب پنیر تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1869 - ارزیابی خواص فیزیکوشیمیایی، بافتی و حسی کیک غنی شده با کنسانتره پروتئین آب پنیر و اینولین
منا قربانخانی اورنگ عیوض زاده اسماعیل عطای صالحی مهدی جلالی

فراورده های قنادی مانند کیک و کلوچه می توانند به عنوان محصولات مهم جهت انتقال ترکیبات با ارزش تغذیه‌ای بالا نظیر پری بیوتیک‌ها و پروتئین باشند. در این تحقیق اثر اینولین به عنوان ماده ای پری‌بیوتیک در سه سطح 5/2، 5 و 5/7 درصد و پروتئین آب پنیر(WPC) نیز در سه سطح 3، 6 و 9 چکیده کامل

فراورده های قنادی مانند کیک و کلوچه می توانند به عنوان محصولات مهم جهت انتقال ترکیبات با ارزش تغذیه‌ای بالا نظیر پری بیوتیک‌ها و پروتئین باشند. در این تحقیق اثر اینولین به عنوان ماده ای پری‌بیوتیک در سه سطح 5/2، 5 و 5/7 درصد و پروتئین آب پنیر(WPC) نیز در سه سطح 3، 6 و 9 درصد در قالب یک طرح کاملاً تصادفی بر پایه فاکتوریل بر ویژگی های فعالیت آبی، رطوبت، حجم مخصوص، تخلخل، سفتی، رنگ و ویژگی های حسی کیک ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با افزایش اینولین و WPC در فرمولاسیون کیک روغنی، فعالیت آبی و رطوبت محصول به صورت معنی داری افزایش یافت(05/0p<) در حالی که حجم مخصوص و تخلخل ابتدا افزایش و سپس روند کاهشی نشان داد (05/0p<). محصول در سطوح 5/2 درصد اینولین و 6 درصد WPC کمترین مقدار سفتی را در دو فاصله زمانی 24 ساعت و یک هفته پس از پخت نسبت به نمونه شاهد داشت ولی با افزایش غلظت تیمارها سفتی افزایش یافت. نتایج هم چنین حاکی از آن بود که افزودن اینولین و WPC در غلظت های پایین موجب بهبود رنگ ظاهری محصول و عدم تاثیر منفی بر روی خواص حسی محصول نهایی نسبت به نمونه شاهد شد در حالی که افزودن اینولین و WPC به ترتیب در سطح 5/7 درصد و 9 درصد، باعث کاهش خواص حسی محصول و تیره شدن رنگ ظاهری آن شد. در حالت کلی نتایج نشان داد که محصول حاوی 5 درصد اینولین و 6 درصد WPC بهترین نتیجه را از نظر خصوصیات فیزیکوشیمیایی و ویژگی های حسی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1870 - بهینه‌سازی فرمولاسیون نان حجیم بدون گلوتن ذرت حاوی کنسانتره پروتئین آب پنیر و آنزیم ترانس‌گلوتامیناز میکروبی
نساء صفوی مهدی قره خانی

10.30495/jfst.2020.674225

در این تحقیق بهینه‌سازی فرمولاسیون نان بدون گلوتن بر پایه آرد ذرت حاوی پروتئین آب پنیر و آنزیم ترانس گلوتامیناز میکروبی با هدف کمینه نمودن افت پخت و میزان سختی و بیشینه نمودن میزان حجم مخصوص، تخلخل و شاخص رنگی L* توسط روش سطح پاسخ و در نهایت تخمین این پاسخ‌ها با کمک شبک چکیده کامل

در این تحقیق بهینه‌سازی فرمولاسیون نان بدون گلوتن بر پایه آرد ذرت حاوی پروتئین آب پنیر و آنزیم ترانس گلوتامیناز میکروبی با هدف کمینه نمودن افت پخت و میزان سختی و بیشینه نمودن میزان حجم مخصوص، تخلخل و شاخص رنگی L* توسط روش سطح پاسخ و در نهایت تخمین این پاسخ‌ها با کمک شبکه عصبی انجام گرفت. اثرات غلظت آنزیم ترانس‌گلوتامیناز میکروبی در سطحوح مابین 0 و 5/1 (0، 75/0و 5/1) درصد و کنسانتره پروتئین آب پنیر در سطوح مابین 0 تا 6 (0، 3 و 6) درصد با کمک طرح مرکب مرکزی بر پارامترهای حجم مخصوص، تخلخل، رطوبت مغز نان، سختی و شاخص‌های رنگی L*،a* وb* پوسته نان بررسی گردید. نتایج نشان داد که شرایط بهینه برای تولید نان بدون گلوتن بر پایه آرد ذرت زمانی ایجاد می‌شود که غلظت آنزیم و کنسانتره پروتئین آب پنیر به‌ترتیب 37/0 و 54/4 درصد باشد. با افزایش غلظت آنزیم، افت پخت، سختی، رطوبت و شاخص a* افزایش ولی میزان شاخص‌های L* و b* کاهش یافت. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش غلظت آنزیم در فرمولاسیون نمونه‌ها در ابتدا کاهش و سپس افزایش میزان تخلخل اتفاق افتاد. افزایش غلظت کنسانتره پروتئین آب پنیر در فرمولاسیون نان بدون گلوتن بر پایه ذرت منجر به افزایش حجم مخصوص و شاخص L* و کاهش رطوبت مغز نان، سختی و شاخص a* وb* گردید. نتایج مدل‌سازی شبکه عصبی مصنوعی نشان داد که شبکه‌ای با یک لایه پنهان حاوی 7 نورون یعنی چیدمان 8-7-2 (شبکه‌ای با 2 ورودی، 7 گره (نورون) در لایه پنهان و 8 خروجی)، بهترین نتیجه را در پیش‌بینی خروجی‌های مورد نظر دارد. این شبکه با مقدار ضریب همبستگی 00/1 و میانگین مربعات خطای 0003/0 بالاترین دقت را در بین توپولوژی‌های در نظر گرفته شده از خود نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1871 - ارزیابی اثرات نانو اکسید روی بر خواص فیلمهای بایوکامپوزیتی بر پایه ژلاتین ماهی
عبدالرضا محمدی نافچی فائزه میرزایی

هدف از این پژوهش بررسی اثر نانو اکسید روی بر خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی، عبوردهی نسبت به بخار آب و اکسیژن و جذب تعادلی فیلم های تولیدی از ژلاتین ماهی سرد آبی می باشد. فیلم های ژلاتین در غلظت های 0، 1، 3، و 5 % نانو اکسید روی با استفاده از روش کاستینگ تهیه شدند. آزمونها چکیده کامل

هدف از این پژوهش بررسی اثر نانو اکسید روی بر خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی، عبوردهی نسبت به بخار آب و اکسیژن و جذب تعادلی فیلم های تولیدی از ژلاتین ماهی سرد آبی می باشد. فیلم های ژلاتین در غلظت های 0، 1، 3، و 5 % نانو اکسید روی با استفاده از روش کاستینگ تهیه شدند. آزمونهای مکانیکی، نفوذپذیری و فیزیکوشیمیایی فیلمها بر اساس روش استاندارد ملی امریکا انجام پذیرفت. آزمون مکانیکی کاهش درصد کشیدگی و افزایش استحکام کششی و مدول یانگ را به واسطه افزایش غلظت نانو ذرات نشان دادند. خواص فیزیکوشیمیایی از قبیل میزان جذب آب، حلالیت در آب، نفوذ پذیری نسبت به بخار آب و اکسیژن، با افزایش میزان نانو ذرات کاهش معنی داری (05/0 >P) را نشان دادند. همچنین میزان جذب بالای اشعه UV در غلظت 5% درصد مشاهده شد. نمودارهای FTIR نشان داد که تعاملات انجام شده تماماً فیزیکی بوده و برهمکنش شیمیایی رخ نداده است. بر همین اساس، نانو اکسید روی توانایی بهبود خواص اساسی فیلم های ژلاتین ماهی را دارا بوده و می توانند به عنوان جاذب اشعه ماورا بنفش در ساخت فیلم های خوراکی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1872 - مقایسه ترکیبات شیمیایی عضله دو ماهی قباد (Scomberomorus guttatus) و کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel)
غالب بنفشی ابوالفضل عسکری ساری مژده چله مال دزفول نژاد محمد ولایت زاده

این تحقیق در سال 1390 به منظور تعیین و مقایسه میزان پروتئین خام، چربی خام، عصاره عاری از ازت، فیبر، خاکستر و رطوبت در دو گونه قباد (Scomberomorus guttatus) و کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel) انجام شد. 18 قطعه نمونه های ماهی از اسکله صیادی بندر آبادان تهیه شدند. تجزیه و چکیده کامل

این تحقیق در سال 1390 به منظور تعیین و مقایسه میزان پروتئین خام، چربی خام، عصاره عاری از ازت، فیبر، خاکستر و رطوبت در دو گونه قباد (Scomberomorus guttatus) و کفشک زبان گاوی (Cynoglossus arel) انجام شد. 18 قطعه نمونه های ماهی از اسکله صیادی بندر آبادان تهیه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 95 درصد (P=0.05) تعیین گردید. میانگین میزان پروتئین خام، چربی خام، خاکستر و رطوبت در ماهی کفشک زبان گاوی به ترتیب 2/0±5/17، 32/0±53/3، 1/0±11/1 و 45/0±1/77 درصد بود. همچنین این ترکیبات در ماهی قباد به ترتیب 15/0±06/18، 2/0±4/5، 02/0±86/0 و 2/0±4/75 درصد به دست آمد. میزان چربی خام بین دو گونه کفشک زبان گاوی و قباد اختلاف معنی داری داشت (05/0P<)، اما بین میزان پروتئین خام، خاکستر و رطوبت در دو گونه مورد مطالعه ماهی اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0P>). میزان پروتئین خام و چربی خام در ماهی قباد بالاتر از ماهی کفشک زبان گاوی بود. میزان رطوبت و خاکستر در ماهی کفشک زبان گاوی بالاتر از ماهی قباد بود. بطور کلی در تون ماهیان سطح زی (مانند ماهی قباد) به دلیل اینکه دارای عضلات تیره هستند و مهاجرت طولانی مدت دارند چربی خام بالاتری مشاهده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1873 - ارزیابی و مقایسه فرایند تخمیری تولید اسید لاکتیک توسط پنج سویه مختلف لاکتوباسیلوس در کشت غوطه‌ور ناپیوسته بر روی محیط آب‌پنیر
فضل الله رضوانی فاطمه اردستانی قاسم نجف پور

این پژوهش با هدف شناسایی بهترین سویه تولید کننده اسید لاکتیک از میان سویه های مختلف لاکتوباسیلوس متداول در تولید اسید لاکتیک انجام گرفت. پنج سویه لاکتوباسیلوس بولگاریکوس، لاکتوباسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس لاکتیس، لاکتوباسیلوس دلبروکی و لاکتوباسیلوس فرمنتوم مورد بررسی قرا چکیده کامل

این پژوهش با هدف شناسایی بهترین سویه تولید کننده اسید لاکتیک از میان سویه های مختلف لاکتوباسیلوس متداول در تولید اسید لاکتیک انجام گرفت. پنج سویه لاکتوباسیلوس بولگاریکوس، لاکتوباسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس لاکتیس، لاکتوباسیلوس دلبروکی و لاکتوباسیلوس فرمنتوم مورد بررسی قرار گرفت. فرایند تخمیری تولید اسید لاکتیک در کشت غوطه ور ناپیوسته بر روی محیط آب پنیر به عنوان سوبسترای اصلی در شیکر انکوباتور انجام شد. روند تولید اسید لاکتیک و توده سلولی و مصرف لاکتوز در فرایند تولید در طی زمان 50 ساعت اندازه گیری گردید. لاکتوباسیلوس بولگاریکوس در محیط کشت حاوی 50 گرم بر لیتر لاکتوز، با تولید 6/26 گرم بر لیتر اسید لاکتیک، بازده تولید 602/0 گرم اسید لاکتیک به گرم لاکتوز و بهره دهی معادل با 511/0 گرم اسید لاکتیک در لیتر در ساعت به عنوان بهترین سویه تولید کننده اسید لاکتیک در بین سویه های مورد بررسی شناسایی شد. پس از آن، لاکتوباسیلوس کازئی نیز با تولید 1/24 گرم بر لیتر اسید لاکتیک، بازده 586/0 گرم اسید لاکتیک به گرم لاکتوز و بهره دهی 504/0 گرم اسید لاکتیک در لیتر در ساعت و بدون وجود تفاوت معنی داری با لاکتوباسیلوس بولگاریکوس، در رتبه دوم قرار گرفت. سویه های لاکتوباسیلوس بولگاریکوس و لاکتوباسیلوس کازئی با تولید مقادیر مناسب اسید لاکتیک، برای استفاده در صنایع غذایی و دارویی مناسب تشخیص داده شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1874 - اثر پوشش خوراکی نشاسته همراه با عصاره زنجبیل بر کیفیت میگوی تازه در طول دوره نگهداری
یگانه اویسی تکتم مستقیم علیرضا رحمن

10.30495/jfst.2019.543962

در این مطالعه عصاره زنجبیل به همراه فیلم‌های نشاسته‌ای به منظور ارزیابی خصوصیات فیزیکی (ضخامت، شفافیت، حلالیت در آب و قابلیت نفوذ بخار آب) و مکانیکی (مقاومت کششی) فیلم‌های تولیدی و همچنین کیفیت میکروبی (شمارش کلی) و حسی میگوی تازه پوشش داده شده و نگهداری شده در دمای یخچ چکیده کامل

در این مطالعه عصاره زنجبیل به همراه فیلم‌های نشاسته‌ای به منظور ارزیابی خصوصیات فیزیکی (ضخامت، شفافیت، حلالیت در آب و قابلیت نفوذ بخار آب) و مکانیکی (مقاومت کششی) فیلم‌های تولیدی و همچنین کیفیت میکروبی (شمارش کلی) و حسی میگوی تازه پوشش داده شده و نگهداری شده در دمای یخچال، ترکیب شد. میگوهای تازه با فیلم‌های نشاسته‌ای حاوی 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد عصاره زنجبیل پوشش داده شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش درصد عصاره زنجبیل باعث افزایش معنی‌دار (p <0.05) ضخامت و شاخص حلالیت در آب و همچنین کاهش معنی‌دار (p <0.05) شاخص شفافیت و مقاومت کششی فیلم‌های غنی‌سازی شده با عصاره زنجبیل شد. نتایج قابلیت نفوذ بخار آب نشان داد که افزایش غلظت عصاره زنجبیل به طور معنی‌داری (p <0.05) شاخص قابلیت نفوذ بخار آب فیلم های نشاسته‌ای را افزایش داد. همچنین آنالیز شمارش کلی به طور معنی‌داری (p <0.05) وابسته به غلظت عصاره بود. به طوری‌که افزایش غلظت عصاره زنجبیل به طور معنی‌داری (p <0.05) منجر به کاهش لگاریتمی تعداد میکروارگانیسم‌های موجود در نمونه‌های پوشش داده شده، گردید. تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی فیلم‌های نشاسته‌ای حاوی عصاره زنجبیل نشان دهنده ساختار ناهمگن و حالت اسفنجی مانند در آن‌ها بود. بر مبنای نتایج به دست آمده از ارزیابی حسی، به ترتیب نمونه شاهد و نمونه پوشش داده شده با فیلم نشاسته‌ای حاوی 5/0 درصد عصاره زنجبیل، و میگوهای پوشش داده شده با فیلم‌های نشاسته‌ای حاوی 2 درصد عصاره زنجبیل دارای بالاترین و کمترین امتیاز حسی از لحاظ قابلیت پذیرش کلی بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1875 - بررسی فعالیت ضد میکروبی عصاره ریشه زرشک بی‌دانه حاصل از استخراج توسط آب مادون بحرانی
نرگس رحیمی سید علی مرتضوی عبدالمجید مسکوکی امیرحسین الهامی راد قدیر رجب زاده

افزایش مقاومت به انواع آنتی بیوتیک ها از مهمترین چالش هائیست که در زمان مصرف این داروها مطرح می باشد. در همین راستا علاقه به استفاده از داروهای با منشاء گیاهی در سطح جهان رو به افزایش است .در این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیرروش استخراج بربرین توسط آب مادون بحرانی ، در چکیده کامل

افزایش مقاومت به انواع آنتی بیوتیک ها از مهمترین چالش هائیست که در زمان مصرف این داروها مطرح می باشد. در همین راستا علاقه به استفاده از داروهای با منشاء گیاهی در سطح جهان رو به افزایش است .در این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیرروش استخراج بربرین توسط آب مادون بحرانی ، در مقایسه با بربرین استاندارد، بر فعالیت ضد میکروبی عصاره از پودرریشه زرشک، استفاده گردید و اثرات ضدمیکروبی این پودر بر علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلی و مخمر کاندیدا آلبیکنس بررسی و با بربرین خالص مقایسه گردید. نتایج نشان دادند که فعالیت ضد میکروبی این ماده بر علیه باکتری های گرم مثبت بیشتر از انواع گرم منفیست و میزان MBC برای اشرشیاکلی ومیزان لازم برای کشندگی کاندیدا آلبیکنس بیش از80میلی گرم/میلی لیتر در حالیکه برای استافیلوکوکوس اورئوس حدود mg/ml70تعیین گردید. فعالیت ضد میکروبی بربرین نیز در غلظت های مشابه با عصاره نتایج مشابهی داشت. در واقع ترکیبات همراه با بربرین در عصاره، تاثیری بر میزان فعالیت بربرین موجودر عصاره نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1876 - بررسی اثر آنتی اکسیدانی عصاره سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) بر ماندگاری آب پرتقال
مریم سروریان افشین جعفرپور

امروزه غذاها تنها به عنوان برطرف کننده گرسنگی برای انسان در نظر گرفته نمی شوند بلکه برای یشگیری از بیماری های مرتبط با تغذیه و بهبود سلامت جسمی و ذهنی مصرف کنندگان در نظر گرفته می شود. در این زمینه غذاهای فراسودمند نقش برجسته ای را ایفا می کنند که در این میان نوشیدنی ها چکیده کامل

امروزه غذاها تنها به عنوان برطرف کننده گرسنگی برای انسان در نظر گرفته نمی شوند بلکه برای یشگیری از بیماری های مرتبط با تغذیه و بهبود سلامت جسمی و ذهنی مصرف کنندگان در نظر گرفته می شود. در این زمینه غذاهای فراسودمند نقش برجسته ای را ایفا می کنند که در این میان نوشیدنی ها از جایگاه ویژه برخوردار هستند. در پژوهش حاضر به تولید آب پرتقال فرا سودمند، حاوی عصاره سنجد پرداخته شد. ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتی اکسیدانی نوشیدنی آب پرتقال حاوی غلظت های مختلف (5، 10، 15، 20 و 25%) عصاره سنجد (الکلی، آبی و هیدروالکلی) پس از یک ماه بررسی شدند. نتایج نشان دادند ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتی اکسیدانی نمونه های حاوی 20 و 25 درصد عصاره آبی سنجد ، نسبت به سایر تیمارها بیشتر ولی اختلاف معنی داری با تیمار شاهد در روز اول نداشتند (05/0P>). همچنین از امتیاز حسی مطلوبی نیز برخوردار بود. این نتایج می تواند نشانگر پتانسیل های زیست فعال نوشیدنی های تولیدی به عنوان فرآورده ای فراسودمند باشد و می توان از عصاره آبی سنجد با غلظت 25 % به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی که دارای خواص تغذیه ای با ارزشی می باشد در آب پرتقال استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1877 - سینتیک انتقال جرم با استفاده از تیمار فراصوت-اسمز دراسلایس های پیاز زرد
مهرانوش غریبی تهرانی الهام آذرپژوه احمد پدرام نیا سیدحسین استیری

10.30495/jfst.2020.665337

این تحقیق با هدف به‌کارگیری هم‌زمان پیش تیمارهای فراصوت و آبگیری اسمزی به منظور از دست دادن رطوبت و بهبود انتقال جرم اسلایس های پیاز زرد (Allium cepa L.) مورد بررسی قرار گرفت. پیش تیمارها شامل فراصوت درشدت های(۵۰ و۱۰۰ درصد) در دمای 25 درجه سانتی گراد و زمان ثابت( 15دقیق چکیده کامل

این تحقیق با هدف به‌کارگیری هم‌زمان پیش تیمارهای فراصوت و آبگیری اسمزی به منظور از دست دادن رطوبت و بهبود انتقال جرم اسلایس های پیاز زرد (Allium cepa L.) مورد بررسی قرار گرفت. پیش تیمارها شامل فراصوت درشدت های(۵۰ و۱۰۰ درصد) در دمای 25 درجه سانتی گراد و زمان ثابت( 15دقیقه)، غلظت محلول اسمزی کلرید سدیم (3 ،10 و15درصد) و زمان فرآیند اسمز (30، 60، 90 و 120 دقیقه) بودند. دمای محلول اسمزی 50 درجه سلسیوس و نسبت نمونه به محلول اسمزی 1به 10 بود. به ‌منظور بررسی تأثیر زمان بر سینتیک انتقال جرم ، ثابت‌های مدل ریاضی و نقاط تعادل نهایی جهت از دست دادن آب و جذب مواد جامد از مدل ریاضی آزوارا و برای پیش بینی سرعت خروج و نفوذ مواد در آبگیری اسمزی اسلایس‌های پیاز از قانون دوم فیک استفاده شد. نتایج نشان داد که غلظت محلول اسمزی، زمان آبگیری و میزان شدت فراصوت بر انتقال جرم به‌طور لگاریتمی تأثیر معنی‌داری داشت. فرآیند فراصوت موجب انتقال جرم بیشترمواد جامد شد. ضریب نفوذ موثر مواد جامد در شدت 50 درصد بین 9-10 40/1 تا 9-10×76/1 متر مربع بر ثانیه و ضریب نفوذ آب بین 9-10×99/1 تا 9-10×50/2 مترمربع بر ثانیه متغیر بود. این ضریب در شدت 100 درصد برای نفوذ مواد جامد بین 9-10 89/1 تا 9-10×52/2 متر مربع بر ثانیه و نفوذ آب بین 9-10×42/2 تا 9-10×76/2 مترمربع بر ثانیه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1878 - بررسی اثر صمغ دانه شاهی بر بهبود ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و حسی شیرینی برنجی
مائده عبادی ملاباشی لیلا ناطقی

شیرینی برنجی یکی از شیرینی های سنتی ایران است که بدلیل فاقد گلوتن بودن برای بیماران سلیاکی پیشنهاد می گردد. یکی از مشکلات این شیرینی شکستن و خرد شدن زیاد آن می باشد بنابراین مشکلاتی را در زمینه جابجایی، نگهداری و بازاریابی محصول ایجاد نموده است. هدف از انجام این تحقیق ب چکیده کامل

شیرینی برنجی یکی از شیرینی های سنتی ایران است که بدلیل فاقد گلوتن بودن برای بیماران سلیاکی پیشنهاد می گردد. یکی از مشکلات این شیرینی شکستن و خرد شدن زیاد آن می باشد بنابراین مشکلاتی را در زمینه جابجایی، نگهداری و بازاریابی محصول ایجاد نموده است. هدف از انجام این تحقیق بهبود ویژگی های فیزیکوشیمیایی و حسی شیرینی برنجی با استفاده از صمغ دانه شاهی می باشد. در این بررسی صمغ دانه شاهی با نسبت 5/0، 75/0، 1، 25/1 و 5/1 درصد در فرمولاسیون پخت استفاده شد. بعد از ارزیابی ویژگی های آرد برنج، ویسکوزیته خمیر، فاکتور های رنگ سنجی، میزان حباب‌های هوا، سفتی بافت، حجم مخصوص، pH، رطوبت و فعالیت آبی نمونه های شیرینی برنجی در روزهای اول، هفتم، چهاردهم و بیست و یکم بعد از پخت اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که افزودن صمغ دانه شاهی سبب کاهش معنی‌داری در میزان pH شیرینی های برنجی در طی نگهداری گردید(05/0 ≥p). میزان حباب های هوا، حجم مخصوص، فعالیت آبی، رطوبت و تخلخل با افزودن صمغ تا سطح 1 درصد افزایش معنی داری نشان داد و در سطوح بالاتر کاهش داشت. مولفه L* بطور معنی داری کاهش یافت (05/0≥p). ارزیابی حسی نمونه های شیرینی برنجی نیز نشان داد که بیشترین امتیاز پذیرش کلی مربوط به شیرینی های برنجی بود که حاوی ا درصد صمغ دانه شاهی بودند و از نظر آماری با شیرینی های برنجی حاوی 5/0 و 75/0 صمغ دانه شاهی اختلاف معنی داری نداشتند(05/0p˃). میزان سفتی نمونه ها با افزایش غلظت صمغ دانه شاهی به میزان بالای 1 درصد افزایش معنی‌داری نشان داد(05/0≥p). بنابراین افزودن صمغ دانه شاهی تا میزان 1 درصد سبب بهبود مشکل شکنندگی نمونه های شیرینی گردید. در پایان تیمار حاوی 1 درصد صمغ دانه شاهی به‌عنوان بهترین نمونه از نظر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و حسی تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1879 - تاثیرامواج فراصوت بر شمارش میکروبی و خواص فیزیکو‌شیمیایی آب آلبالو
لیلا هوشیار جواد حصاری صدیف آزاد مرد دمیرچی ممنونه شنگل

10.30495/jfst.2020.674595

هدف از این پژوهش مطالعه تاثیر فرآوری فراصوت بر روی شمارش میکروبی و خواص فیزیکوشیمیایی آب آلبالو است. تاثیر پاستوریزاسیون در مقایسه با فراصوت در دماهای 25 و 60 درجه سانتی گراد به مدت 4،8 ،12دقیقه با دامنه های4/24، 7/42، 61 میکرومتر در فرکانس 20 کیلو هرتزبررسی شد. تیمار پ چکیده کامل

هدف از این پژوهش مطالعه تاثیر فرآوری فراصوت بر روی شمارش میکروبی و خواص فیزیکوشیمیایی آب آلبالو است. تاثیر پاستوریزاسیون در مقایسه با فراصوت در دماهای 25 و 60 درجه سانتی گراد به مدت 4،8 ،12دقیقه با دامنه های4/24، 7/42، 61 میکرومتر در فرکانس 20 کیلو هرتزبررسی شد. تیمار پاستوریزاسیون و تیمارهای 12 دقیقه با دامنه 7/42 میکرومتر در دمای 60 درجه سانتی گراد، 8 و 12 دقیقه با دامنه 61 میکرومتر و دمای 60 درجه سانتی گرادو 12 دقیقه با دامنه 61 میکرومتر دمای 25 درجه سانتی گرادنابودی کامل باکتری های هوازی را موجب شدند. باکتری های کلی فرم به غیر از تیمار 4 دقیقه دمای 60 درجه سانتی گرادو کپک ها به غیر از تیمار 4 دقیقه دمای 25 درجه سانتی گراددامنه4/24میکرومتر، در سایر تیمارها بطور کامل از بین رفتند. مخمرها در تمامی تیمارهای فراصوت حرارتی و فراصوت بدون حرارت در حداکثر زمان و دامنه از بین رفتند. افزایش دامنهفراصوت ، دما و زمان تیمار تاثیر منفی بر محتوای آنتوسیانینی و محتوای فنولی داشتند ولی اثر معنی داری بر محتوای ضد اکسایشی نداشتند.دامنه 7/42 در دمای 60 درجه سانتی گراد می تواند موثرترین تیمار در حفظ خصوصیات کیفی و تامین شمارش میکروبی در آب آلبالو باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1880 - تاثیر کاربرد آب الکترولیز خنثی بر خصوصیات میکروبی و شیمیایی ماهی قزل‌آلای رنگین کمان پرورشی (Oncorhynchus mykiss) در شرایط نگهداری سرد(1±4 درجه سانتی گراد)
الهه خواجه علی جمال ملک زاده

10.30495/jfst.2020.674069

آب الکترولیز شده در سال‌های اخیر به‌عنوان یک ماده‌ی ضدعفونی‌کننده مفید مطرح‌شده است و استفاده از انواع محلول‌های آب الکترولیز شده به‌عنوان ماده‌ی ضدعفونی‌کننده در صنایع غذایی، پزشکی، دامپروری و پرورش طیور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر آب الکتر چکیده کامل

آب الکترولیز شده در سال‌های اخیر به‌عنوان یک ماده‌ی ضدعفونی‌کننده مفید مطرح‌شده است و استفاده از انواع محلول‌های آب الکترولیز شده به‌عنوان ماده‌ی ضدعفونی‌کننده در صنایع غذایی، پزشکی، دامپروری و پرورش طیور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر آب الکترولیز خنثی در مقایسه با آب مقطر استریل بر ماندگاری ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی نگهداری شده در شرایط سرد (C º1±4) بود. نمونه ها به 4 گروه تقسیم شدند و هر گروه در آب الکترولیز خنثی(NEW) و یا آب مقطر استریل به مدت 15 و یا 30 دقیقه غوطه ور گردیدند. آزمون های میکروبی شامل (شمارش کل میکروبی و شمارش باکتری های سایکروفیل) وآزمایش های شیمیایی شامل (مجموع بازهای نیتروژنی فرار، شاخص تیوباربیتوریک اسید و (pH در یک دوره 20 روزه به صورت دوره ای بر روی پوست و فیله ی ماهی های نگهداری شده در شرایط سرد صورت گرفت. نتایج نشان داد که تعداد باکتری های سرمادوست در فیله و پوست نمونه های تیمار شده باNEW در مدت زمان 15 و 30 دقیقه در مقایسه با گروه های دیگراز نظر آماری تفاوت معنی داری داشت اما در مورد باکتری های مزوفیل این تفاوت تنها در نمونه های تیمار شده با NEW به مدت 30 دقیقه مشاهده شد. میزان TVN، pH و TBARS در همه تیمارها با گذشت زمان افزایش یافت. میزانpH در مدت نگهداری در تیمارهای مختلف تفاوت معناداری نداشت. در نمونه های کنترل میزان TBARS و میزان TVN تا روز بیستم نگهداری بطور معنا داری بیشتر بود. این تحقیق نشان داد آب الکترولیز شده خنثی می تواند سبب کاهش جمعیت باکتریایی آلوده‌کننده ماهی و افزایش مدت ماندگاری آن گردد و گامی مؤثر در جهت افزایش سلامت غذایی مصرف‌کننده باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1881 - تأثیر ایزوله پروتئینی آب‌پنیر بر ویژگی‌های فیزیکی، رئولوژیکی و بافت بستنی نیم‌چرب
عرفان دانش حسین جوینده مصطفی گودرزی

طی سال های اخیر، مصرف کنندگان به سمت مصرف محصولات کم چرب از جمله بستنی سوق پیدا کرده اند. با این وجود، جنبه‌های کیفی بسیاری از این محصولات، انتظارات مصرف کنندگان را برآورده نمی کند. استفاده از جایگزین های چربی می تواند روش مناسبی برای بهبود ویژگی های کیفی محصولات کم چرب چکیده کامل

طی سال های اخیر، مصرف کنندگان به سمت مصرف محصولات کم چرب از جمله بستنی سوق پیدا کرده اند. با این وجود، جنبه‌های کیفی بسیاری از این محصولات، انتظارات مصرف کنندگان را برآورده نمی کند. استفاده از جایگزین های چربی می تواند روش مناسبی برای بهبود ویژگی های کیفی محصولات کم چرب باشد. بر این اساس هدف از پژوهش پیش رو، بررسی اثر مقادیر مختلف ایزوله پروتئینی آب پنیر (0، 2، 4 و 6 گرم به ازای هر لیتر شیر) به عنوان جایگزین چربی بر ویژگی های فیزیکی (سرعت ذوب شدن و اورران)، رئولوژیکی و بافت بستنی نیم چرب (5% چربی) بود. یافته های حاصل از آنالیز آماری نشان داد که با افزایش میزان ایزوله پروتئینی آب پنیر در فرمولاسیون بستنی، ویسکوزیته ظاهری و اندیس قوام به گونه معنی داری ( ) افزایش پیدا کرد که در نتیجه آن سرعت ذوب شدن کاهش یافت ولی در طرف مقابل، اورران نیز متحمل یک کاهش معنی دار شد ( ). بررسی پارامترهای رئولوژیکی حاکی از این بود که با افزایش میزان تلفیق پروتئین آب پنیر به فرمولاسیون بستنی نیم چرب، شاخص رفتار جریان کاهش می یابد که نشان دهنده تقویت رفتار رقیق شوندگی با برش نمونه های بستنی می باشد. ایزوله پروتئینی آب پنیر با کاهش سفتی بستنی نیم چرب موجب مطلوبیت بافت شد. بر اساس نتایج ارزیابی حسی، افزودن ایزوله پروتئینی آب پنیر موجب افزایش مقبولیت کلی بستنی نیم چرب نزد مصرف کنندگان شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1882 - جداسازی آلیسایکو باسیلوس از آب میوه جات در ایران
ابراهیم رحیمی عباس دوستی ساناز دهقانژاد

آلیسایکلوباسیلوس به عنوان عامل فساد میکروبی آب میوه‌های صنعتی شناخته و مورد توجه قرار گرفته است. این باکتری دارای اسپور،گرما دوست و هاگزاست و تاکنون گزارشی از بیماری‌زایی آن منتشر نشده است اما از طریق ایجاد تغییر در طعم و بوی آب میوه‌های صنعتی موجب فساد و زیان اقتصادی ف چکیده کامل

آلیسایکلوباسیلوس به عنوان عامل فساد میکروبی آب میوه‌های صنعتی شناخته و مورد توجه قرار گرفته است. این باکتری دارای اسپور،گرما دوست و هاگزاست و تاکنون گزارشی از بیماری‌زایی آن منتشر نشده است اما از طریق ایجاد تغییر در طعم و بوی آب میوه‌های صنعتی موجب فساد و زیان اقتصادی فراوان می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی آلودگی کنسانتره‌های آب میوه‌ بسته بندی شده به این باکتری صورت پذیرفته است. در این راستا، مجموع 300 نمونه شامل آب انار، آب سیب، آب پرتقال، آب انبه، آب آناناس و آب انگور که از کارخانجات مختلفی استحصال و به بازار عرضه شده بودند به صورت تصادفی از فروشگاه‌های شهر اصفهان جمع‌آوری و از نظر حضور آلیسایکلوباسیلوس ارزیابی شدند. پس از کشت و آزمون‌های بیوشیمیایی، نمونه‌های مثبت با استفاده از PCR مورد آزمایش قرار گرفته و حضور باکتری آلیسایکلوباسیلوس در 13 نمونه (33/4 درصد) تایید شد. بالاترین میزان آلودگی در بین نمونه‌های آب انار و آب پرتقال (3/13 درصد) دیده شد. آلودگی در آب آلبالو به میزان 10 درصد، در آب میوه جات مخلوط 66/6 درصد و در مابقی نمونه‌های آب میوه‌جات (66/95 درصد) آلودگی به باکتری آلیسایکلوباسیلوس مشاهده نشد. با توجه به گزارش فوق، به منظور جلوگیری از فساد آبمیوه‌های صنعتی، ممانعت از رشد این باکتری، به خصوص در طول حداکثر مدت زمان نگهداری آب میوه‌ها و تشخیص حضور یا عدم حضور این باکتری پس از اتمام مراحل پاستوریزاسیون و سالم سازی محصول، امری ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1883 - تاثیر مدت زمان مواجهه با آب الکترولیز شده خنثی بر کاهش آلودگی به سالمونلا تیفی موریوم و اشریشیاکلی در پوست و فیله ماکیان تازه
علی فضل آرا مهدی پورمهدی جمال ملک زاده

از ویژگی‌های آب الکترولیز شده می‌توان به ارزان، ایمن و بی‌خطر بودن و عدم تأثیر سوء بر محیط‌زیست اشاره کرد. هدف مطالعه حاضر بررسی مدت‌زمان مواجهه با آب الکترولیز شده خنثی بر کاهش آلودگی به سالمونلا تیفی‌موریوم و اشریشیا کلی در پوست و فیله ماکیان تازه بود. بدین منظور از آ چکیده کامل

از ویژگی‌های آب الکترولیز شده می‌توان به ارزان، ایمن و بی‌خطر بودن و عدم تأثیر سوء بر محیط‌زیست اشاره کرد. هدف مطالعه حاضر بررسی مدت‌زمان مواجهه با آب الکترولیز شده خنثی بر کاهش آلودگی به سالمونلا تیفی‌موریوم و اشریشیا کلی در پوست و فیله ماکیان تازه بود. بدین منظور از آب الکترولیز شده خنثی با غلظت کلر فعال ppm 100 استفاده شد. همچنین مدت‌زمان مواجهه 1, 5, 10, 15 و 30 دقیقه بر روی پوست و فیله تلقیح شده به ترتیب با میزان log/cm2 6 و log/g 6 از باکتری‌های فوق‌الذکر در نظر گرفته شد.. بر اساس نتایج، میزان کاهش باکتری‌های مورد مطالعه در تیمار فیله و پوست با آب الکترولیز خنثی نسبت به آب مقطر معنی‌دار بود (01/0>P). تیمار فیله با آب الکترولیز خنثی به مدت 15 دقیقه، باعث از بین رفتن کامل باکتری اشریشیا کلی شد به‌گونه‌ای که این باکتری درروش کشت سطحی قابل شناسایی نبود. بیشترین میزان کاهش اشریشیا کلی در تیمار آب الکترولیز خنثی در پوست ، در زمان 30 دقیقه، log/cm2 63/2 بود. همچنین بیشترین کاهش سالمونلا تیفی‌موریوم در تیمار فیله و پوست با آب الکترولیز خنثی در زمان 30 دقیقه به ترتیب log/g 51/2 و log/cm254/2 بود. بنابر نتایج این مطالعه، استفاده از آب الکترولیز خنثی در شستشوی لاشه مرغ‌های کشتار شده در خط تولید و چیلرهای کشتارگاه طیور می‌تواند به‌عنوان یک روش ضدعفونی مناسب موردتوجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1884 - مروری بر سودوموناس آئروژینوزا در محیط: پاتوژنز، مقاومت آنتی‌بیوتیکی، تنوع ژنتیکی و روش های حذف از آب آشامیدنی
قاسم قربانی ابراهیم رحیمی امیر شاکریان

10.30495/jfm.2023.1974180.1798

سودوموناس آئروژینوزا یک پاتوژن موجود در آب است که برای بهداشت عمومی نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است. بسیاری از منابع آب محیطی به‌طور بالقوه مخزنی برای سویه‌های پاتوژنیک سودوموناس آئروژینوزا هستند. باتوجه به این که یک پاتوژن فرصت‌طلب است و مشکلات جدی را به وجود می چکیده کامل

سودوموناس آئروژینوزا یک پاتوژن موجود در آب است که برای بهداشت عمومی نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است. بسیاری از منابع آب محیطی به‌طور بالقوه مخزنی برای سویه‌های پاتوژنیک سودوموناس آئروژینوزا هستند. باتوجه به این که یک پاتوژن فرصت‌طلب است و مشکلات جدی را به وجود می آورد پس شناخت پاتوژنز، مقاومت آنتی‌بیوتیکی، تنوع ژنتیکی و روش های حذف آن از آب آشامیدنی لازم به نظر به نظر می رسد. در مورد بیماری‌زا بودن سودوموناس آئروژینوزا مطالعات زیادی صورت گرفته و ثابت‌شده است که یک فرآیند چندعاملی است. سودوموناس آئروژینوزا دارای دو سیستم سنجش حدنصاب به نام‌های las و rhl است که ارتباط سلول به سلول را از طریق تولید مولکول‌های سیگنال دهنده که اوتوایندیوسر نام دارند تسهیل می‌کند تا گیرنده‌های خاص را هدف قرار دهند. به دلیل اینکه سودوموناس آئروژینوزا نفوذپذیری کمی در غشای خارجی دارد و ازآنجایی‌که غشای خارجی به‌عنوان یک مانع عمل می‌کند، ذاتاً به آنتی‌بیوتیک‌های مختلف مقاوم است. هنگامی‌که تحت‌فشار انتخابی آنتی‌بیوتیک قرار می‌گیرد، پاسخ القاشده بقای باکتری را تسهیل می‌کند و مقاومت آنتی‌بیوتیکی ایجاد می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که اندازه بزرگ ژنوم و پیچیدگی آن، باعث شده است که این باکتری با انواع محیط‌های مختلف سازگار و در آنجا رشد کنند. وجود این باکتری و ماندگاری آن در آب‌های محیطی خطر بزرگی برای سلامت عموم است و برای شناسایی کامل و تعیین کمیت سویه‌های MDR سودوموناس آئروژینوزا در بیمارستان‌ها و مقایسه‌ی آن‌ها با سویه‌های موجود در جامعه یا سایر فاضلاب‌ها لازم است مطالعات بیشتری انجام گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1885 - مروری بر باکتری های منتقله از ماهی به انسان
مهدی رئیسی

بیماری های زئونوز ناشی از انتقال بیماری و عوامل مولد سم از ماهی به انسان که تاکنون به ثبت رسیده اند عمدتاً شامل باکتری ها، سموم و انگل ها هستند. فهرست زئونوز های ناشی از ماهی، تقریبا بزرگ است. در این مقاله، 25 عامل عفونی مورد بحث قرار گرفته اند و مسلماً عوامل دیگری با چکیده کامل

بیماری های زئونوز ناشی از انتقال بیماری و عوامل مولد سم از ماهی به انسان که تاکنون به ثبت رسیده اند عمدتاً شامل باکتری ها، سموم و انگل ها هستند. فهرست زئونوز های ناشی از ماهی، تقریبا بزرگ است. در این مقاله، 25 عامل عفونی مورد بحث قرار گرفته اند و مسلماً عوامل دیگری با منشا ماهی نیز وجود دارد که توان بالقوه ای برای آلوده کردن انسان دارد. در این خصوص وضعیت سیستم ایمنی میزبان نقش تعیین کننده ای در شدت بیماری دارد. از جمله راه های اصلی تماس با این عوامل می توان به روش خوراکی و ورود از راه زخم های باز یا خراش ها اشاره کرد. بخصوص روش خوراکی شامل خوردن ماهی آلوده خام یا نیم پز و یا ماهی آلوده به مدفوع ماهیان بیمار اشاره کرد. در مجموع 15/64 درصد زئونوزهای ناشی از ماهی از راه دهان منتقل می شوند که عمدتاً شامل بیماری های انگلی ناشی از ترماتودها، سستودها و نماتودها هستند. خوردن آب حاوی میکروارگانیسم های بیماری زا با 07/23 درصد و تماس پوستی و ورود از راه زخم های جلدی و یا انتقال از طریق حمل ماهی و یا آب آلوده با 23/19 درصد راه های دیگر انتقال محسوب می شوند. مهم اینکه 38/15 درصد از موراد بیماری ناشی از بیش از یک راه انتقال هستند. در این مقاله پراکنش، همه گیری شناسی، جنبه های بالینی و مطالعات ارزیابی خطر، مدیریت بالینی، پیشگیری و کنترل این دسته از بیماری ها مورد بحث قرار خواهد گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1886 - مطالعه اثر پوشش‌های خوراکی جدایه پروتئینی آب‌پنیرحاوی آنزیم لیزوزیم بر کیفیت میکروبی فیله مرغ نگهداری شده در یخچال.
نجمه مقیمی

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر پوشش‌های خوراکی جدایه پروتئینی آب‌پنیر حاوی آنزیم لیزوزیم بر ویژگی‌های میکروبی فیله مرغ در دمای یخچال انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تیمار کنترل و تیمارهای حاوی پوشش جدایه پروتئینی آب‌پنیر بدون آنزیم لیزوزیم و حاوی غلظت‌های 5/0 و 1 چکیده کامل

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر پوشش‌های خوراکی جدایه پروتئینی آب‌پنیر حاوی آنزیم لیزوزیم بر ویژگی‌های میکروبی فیله مرغ در دمای یخچال انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تیمار کنترل و تیمارهای حاوی پوشش جدایه پروتئینی آب‌پنیر بدون آنزیم لیزوزیم و حاوی غلظت‌های 5/0 و 1 درصد آنزیم لیزوزیم و هر کدام با 3 تکرار تهیه شدند. آزمون‌های میکروبی شامل شمارش کلی باکتری های مزوفیل هوازی، شمارش باکتری‌های سرمادوست، شمارش سودوموناس، شمارش باکتری‌های انتروباکتریاسه طی 12 روز بر روی گروه‌ها انجام شد. شمارش میکروبی نمونه‌های پوشش داده شده با جدایه پروتئینی آب‌پنیر حاوی غلظت‌های مختلف آنزیم لیزوزیم در مقایسه با نمونه شاهد کاهش معنی داری )05/0(P< نشان داد و به طور کلی با افزایش غلظت آنزیم لیزوزیم اثر ضد میکروبی پوشش مورد استفاده نیز افزایش یافت. یافته‌های مطالعه حاضر نشان می‌دهد که جدایه پروتئینی آب پنیر حاوی آنزیم لیزوزیم، به عنوان یک پوشش دهنده و نگه دارنده طبیعی می‌تواند موجب افزایش زمان ماندگاری گوشت مرغ ‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1887 - بررسی امکان جایگزینی نیتریت و اسید اسکوربیک موجود در سوسیس با استفاده از پودر کرفس و آب زرشک تازه طی نگهداری در دمای 4 درجه
سید ابراهیم حسینی ساناز سیفی نوفرستی محمد رضا خانی

هدف از این تحقیق معرفی محصولی جدیدی ازفرآورده های گوشتی می باشد که با بررسی امکان حذف نگهدارنده های موجود در سوسیس با استفاده از پودر کرفس و آب زرشک، محصولی با حداقل مواد نگهدارنده را بتوان تولید کرد. مطالعه حاضر تولید سوسیس 55 با جایگزینی نیتریت در اندازه 60،90 و صفر پ چکیده کامل

هدف از این تحقیق معرفی محصولی جدیدی ازفرآورده های گوشتی می باشد که با بررسی امکان حذف نگهدارنده های موجود در سوسیس با استفاده از پودر کرفس و آب زرشک، محصولی با حداقل مواد نگهدارنده را بتوان تولید کرد. مطالعه حاضر تولید سوسیس 55 با جایگزینی نیتریت در اندازه 60،90 و صفر پی پی ام با پودر کرفس در سه سطح 1درصد ،2درصد و 4 درصد و اسید اسکوربیک با آب زرشک در یک سطح 5 درصد بوده است. [P1]ویژگی نمونه های تولید شده توسط آزمون های شیمیایی)تیوباربیتوریک اسید، میزان نیتریت باقی مانده، رنگ، پراکسید) و آزمون های میکروبی و آزمون ارزیابی حسی در روز اول و بیست و یکم بعد از تولید واکاوی گشت. نمونه 1 درصد پودر کرفس و آب زرشک در آزمایشات شاخص قرمزی در آزمون رنگ سنجی میانگین 63/12، میانگین نیتریت باقی مانده 76/40، میانگین عدد پر اکسید با میانگین 06/4و آزمون اندیس تیوباربیتوریک با میانگین 183/0 نسبت به سایر نمونه ها نتایج مشابه نمونه شاهد بدست آورد[P2]. کشت میکروبی کپک و مخمر و انتروباکتریاسه در طی 21 روز شرایط مناسب تولید و کیفیت مواد را تایید می نماید و آزمون حسی از نظر بافت و رنگ با میانگین 5/4 نسبت به سایر نمونه ها نتایج مشابه نمونه شاهد داشت. با توجه به خصوصیات سلامتی بخشی ترکیبات گیاهی و نیز زیان های ناشی از استفاده از نگهدارنده های سنتزی و با توجه به نتایج حاصله از تحقیق پیش رو می توان جایگزینی بخشی از نیتریت با پودر کرفس و آب زرشک، را موثر بر ارزش سلامتی فرآوردههای گوشتی دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1888 - تولید آب سیب پروبیوتیک با استفاده از دو نوع سیب قرمز و زرد
ندا قضاوی حمدالله مشتاقی مجتبی بنیادیان

باکتری‌های پروبیوتیک به دلیل دارا بودن اثرات مثبت بر سلامت بدن ، به طور گسترده‌ای در تولید غذاها خصوصاً در تولید محصولات لبنی به کار گرفته می شوند، ولی مشکل عدم تحمل لاکتوز و کلسترول بالای محصولات لبنی از محدودیت های مهم استفاده از آن‌ها به شمار می آید. اخیراً مصرف محصو چکیده کامل

باکتری‌های پروبیوتیک به دلیل دارا بودن اثرات مثبت بر سلامت بدن ، به طور گسترده‌ای در تولید غذاها خصوصاً در تولید محصولات لبنی به کار گرفته می شوند، ولی مشکل عدم تحمل لاکتوز و کلسترول بالای محصولات لبنی از محدودیت های مهم استفاده از آن‌ها به شمار می آید. اخیراً مصرف محصولات غذایی غیرلبنی پروبیوتیک و به طور خاص نوشیدنی های غیر لبنی پروبیوتیک افزایش یافته است. هدف از این مطالعه،بررسی روند رشد باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در دو نوع آب سیب قرمز و زرد است. نمونه‌ها پس از تلقیح باکتری مورد نظر به آن‌ها، در دمای 4 درجه‌ی سانتی گراد نگهداری شدند و در زمان های مشخصی در طی تخمیر، تغییرات pH، اسیدیته ی قابل تیتر، میزان رسوب و نیز شمارش سلول های زنده تحت شرایط کنترل شده‌ای اندازه گیری شد. هر دو تیمار، کاهش معنادار pH، رسوب و نیز جمعیت باکتری را در پایان مدت نگهداری نشان دادند ولی تغییرات اسیدیته معنادار نبود (05/0p<). ارزیابی حسی آب سیب در روز پنجم بین نمونه ی شاهد و پروبیوتیک تفاوت معناداری را نشان نداد. در روز دهم نمونه ی پروبیوتیک به طور معناداری غلظت بالاتری نسبت به نمونه ی شاهد داشت. در کل آب سیب قرمز نسبت به آب سیب زرد شرایط بهتری برای رشد باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس دارد. پروبیوتیک کردن آب سیب اثر نامطلوبی بر خواص حسی آن نداشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1889 - فعالیت ضد باکتریایی عصاره لیمو‌ترش در بستنی تهیه شده در آزمایشگاه
سلطان محمد قاسمی هادی کوهساری ابوالفضل فدوی

در ایران تولید بستنی غیر پاستوریزه تحت عنوان بستنی سنتی بسیار رایج است. با توجه به استفاده روز افزون از ترکیبات گیاهی به‌عنوان بازدارنده رشد باکتری‌ها، این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات ضد باکتریایی عصاره لیموترش علیه استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی در بستن چکیده کامل

در ایران تولید بستنی غیر پاستوریزه تحت عنوان بستنی سنتی بسیار رایج است. با توجه به استفاده روز افزون از ترکیبات گیاهی به‌عنوان بازدارنده رشد باکتری‌ها، این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات ضد باکتریایی عصاره لیموترش علیه استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی در بستنی تهیه شده در آزمایشگاه انجام شد . بدین منظور، بستنی های حاوی غلظت‌های1 ،2، 5 و 10 درصد عصاره لیمو‌ترش تهیه و سپس سوسپانسیون باکتریایی حاوی CFU/gr 105به نمونه‌ها تلقیح شد. نمونه‌ها در کنار نمونه‌های شاهد در فریزر 20- نگهداری شدند و در طی زمان‌های 1، 2، 3، 7، 14 و 21 روز با کشت در محیط‌های اختصاصی اثرات ضد‌باکتریایی غلظت‌های مختلف آب‌لیمو مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در تمامی غلظت‌ها، بین تعداد باکتری‌ها با گروه کنترل اختلاف معنی‌داری مشاهده شد (001/0 P<) و بیشترین اثرات ضد‌باکتریایی در غلظت 10 درصد و در روزهای 7 ،14 و21 مشاهده شد. میانگین تعداد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در مقایسه با اشریشیا کلی به‌طور معنی‌داری کمتر بود (001/0 P<) که نشان از حساسیت بیشتر این باکتری می‌باشد. هم‌چنین در مقایسه کاهش تعداد باکتری نسبت به گذشت زمان درصد کاهش باکتری‌ها بیشتر می‌شود و در هفته سوم بیشترین کاهش در میانگین تعداد باکتری‌ها رخ داد. به‌طور کلی نتایج حاکی از اثرات ضد باکتریایی عصاره لیمو‌ترش علیه باکتری‌های مورد آزمون در بافت بستنی سنتی است لذا استفاده از این ماده به‌عنوان یک نگهدارنده طبیعی را درجهت کاستن مسمومیت‌ها، مطرح می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1890 - تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز از آب پنیر توسط مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس با استفاده از آب پنیر
ناهید ابراهیمی فاطمه نجاتی

بتاگالاکتوزیداز یکی از آنزیم‌های صنعتی مهم است که قادر به تجزیه لاکتوز به گلوکز و فروکتوز است. در این مطالعه دو سویه از مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس (GY101 و BY101) جهت تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز، با استفاده از محیط کشت آب پنیر مورد بررسی قرارگفتند. آب پنیر با هر یک از چکیده کامل

بتاگالاکتوزیداز یکی از آنزیم‌های صنعتی مهم است که قادر به تجزیه لاکتوز به گلوکز و فروکتوز است. در این مطالعه دو سویه از مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس (GY101 و BY101) جهت تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز، با استفاده از محیط کشت آب پنیر مورد بررسی قرارگفتند. آب پنیر با هر یک از دو سویه تلقیح گردید و با هوادهی 100 دور در دقیقه به مدت 144 ساعت از نظر تولید آنزیم مورد بررسی قرار گرفت. به منظور افزایش تولید آنزیم، اثر افزودن عصاره مخمر (2/0 و 5/0 درصد)، سولفات منیزیم (5/0 درصد) و سولفات منگنز (5/0 درصد) در زمان‌های 24، 48، 96، 120 و 144 ساعت و در دماهای C°30 و C°37 مورد بررسی قرار گرفت و میزان فعالیت آنزیم اندازه‌گیری شد. بیشترین تولید آنزیم پس از 144 ساعت در دمای C°30 توسط سویه GY101 و BY101 با افزودن عصاره مخمر (5/0 درصد) به ترتیب 25/2 و U/mL 18/2 و با افزودن سولفات منیزیم به ترتیب 12/2 و U/mL 94/1 تعیین شد. براساس نتایج مطالعه حاضر، آب پنیر محیط مناسبی برای تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز توسط مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس در حضور عصاره مخمر و مکمل‌های سولفات منیزیم و منگنز است. دمای C°30 بهترین دما برای تولید آنزیم در هر دو سویه مشخص شد و افزودن مکمل‌های معدنی و عصاره مخمر تاثیر مثبتی بر تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز دارد. در حالی که سویه GY101 نسبت به BY101 سویه مناسب‌تر و سولفات منیزیم نسبت به سولفات منگنز مکمل مناسب‌تری شناخته شد و با افزایش غلظت عصاره مخمر در محدوده مورد بررسی میزان فعالیت آنزیمی افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1891 - بررسی اثر pH و غلظت های مختلف آبمیوه‌توت‌فرنگی بر قابلیت زنده‌مانی لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم
طاهره بریموندی وجیهه فدائی نوغانی

در این پژوهش، آب‌توت‌فرنگی پروبیوتیک با استفاده از باکتری‌های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم تولید شد و 4 عامل بریکس (9، 11 و 13)،pH (3 و 4)، زمان (0، 7، 14، 21 و 28 روز) و باکتری (لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم) به صورت فاکتوریل در ق چکیده کامل

در این پژوهش، آب‌توت‌فرنگی پروبیوتیک با استفاده از باکتری‌های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم تولید شد و 4 عامل بریکس (9، 11 و 13)،pH (3 و 4)، زمان (0، 7، 14، 21 و 28 روز) و باکتری (لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت و برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی (pH، اسیدیته، ویتامین ث، مواد جامد محلول و جمعیت باکتری های پروبیوتیک) آبمیوه توت‌فرنگی پروبیوتیک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در طول زمان نگه‌داری،pH ، ویتامین ث، مواد جامد محلول و جمعیت میکروبی کاهش (p&lsaquo;0/05)و اسیدیته افزایش (p&lsaquo;0/05) یافت. با افزایش بریکس، اسیدیته، مواد جامد محلول وجمعیت میکروبی افزایش (p&lsaquo;0/05) و ویتامین ث کاهش (p&lsaquo;0/05) نشان داد. با افزایشpH ، ویتامین ث و جمعیت میکروبی افزایش (p&lsaquo;0/05) و اسیدیته کاهش (p&lsaquo;0/05) یافت. لاکتوباسیلوس کازئی دارای جمعیت میکروبی بالاتری بود. بالاترین زنده مانی باکتری‌های پروبیوتیک در pH=4، بریکس 13 و زمان نگه‌داری صفر مشاهده گردید. واژگان کلیدی: توت‌فرنگی، لاکتوباسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس پلانتاروم، آبمیوه پروبیوتیک، پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1892 - بررسی اثر استفاده از منابع کربنی بومی (آب پنیر، سبوس جودوسر، آرد برنج) در تولید تخمیری لایزین بوسیله کورینه باکتریوم گلوتامیکوم
زهرا محمدزاده فریزهندی غزل لبیکی

لایزین جزو اسیدهای آمینه ضروری بوده که در بدن انسان ساخته نمی شود ، اما با توجه به نیاز بدن به آن و همچنین کاربرد در بخشهای مختلف حوزه سلامت ، بهینه سازی و اقتصادی تر کردن فرآیند تولید آن حائز اهمیت می باشد . متداولترین روش تولید لایزین ، تخمیر میکروبی بوده و ترکیبات مغ چکیده کامل

لایزین جزو اسیدهای آمینه ضروری بوده که در بدن انسان ساخته نمی شود ، اما با توجه به نیاز بدن به آن و همچنین کاربرد در بخشهای مختلف حوزه سلامت ، بهینه سازی و اقتصادی تر کردن فرآیند تولید آن حائز اهمیت می باشد . متداولترین روش تولید لایزین ، تخمیر میکروبی بوده و ترکیبات مغذی محیط کشت تخمیر بر رشد میکروارگانیسم و تولید متابولیت میکروبی موثر می باشند . بر این اساس پژوهش فوق ، با هدف بررسی اثر سوبستراهای مغذی بومی و ارزان قیمت ، به عنوان تامین کننده اصلی انرژی میکروارگانیسم ، بر رشد و محصول دهی سویه طراحی و انجام شده است . برای این منظور مقادیر مختلف( g/lit) از سوبستراهای آب پنیر (100، 135،170) ، آرد برنج (100، 135،170) و سبوس جو (100، 170، 220) به طور جداگانه به محیط کشت تخمیر کورینه باکتریوم گلوتامیکوم افزوده شده و در ساعتهای 68 و 116 تخمیر ، شاخص های رشد مانند pH محیط ، بیومس تولیدی، سرعت رشد ویژه میکروارگانیسم ، مورفولوژی سویه و مقدار اسید آمینه تولید شده مورد سنجش قرار گرفته و با حالت شاهد (100 g/lit گلوکز ) مقایسه شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین مقدار لایزین تولیدی به ترتیب از محیط های حاوی 135 g/lit آب پنیر ، 170 g/lit آرد برنج و 220g/lit جو دو سر به دست آمده است . این نتایج بیان می دارند که ترکیبات مذکور ، برای استفاده در فرآیندهای زیستی مناسب بوده و می توانند بعنوان منابع مغذی اصلی مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1893 - اثر بازدارندگی نیسین و اسید آسکوربیک بر آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس در آب پرتقال
فاطمه صباغی رضوان پوراحمد مهناز هاشمی روان

آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس باکتری اسپوردار و گرمادوست است که سبب تغییر طعم و بو در آب میوه ها می شود. هدف از این تحقیق، بررسی اثر بازدارندگی نیسین و اسید آسکوربیک بر آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس در آب پرتقال بود. باکتریوسین نیسین (150 و ppm 200) و اسید آسکوربیک (100 چکیده کامل

آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس باکتری اسپوردار و گرمادوست است که سبب تغییر طعم و بو در آب میوه ها می شود. هدف از این تحقیق، بررسی اثر بازدارندگی نیسین و اسید آسکوربیک بر آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس در آب پرتقال بود. باکتریوسین نیسین (150 و ppm 200) و اسید آسکوربیک (100 و ppm 250) در آب پرتقال آلوده به باکتری آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس استفاده گردید. ویژگی های میکروبی، فیزیکی شیمیایی و حسی نمونه ها طی 90 روز نگهداری بررسی شد. افزودن نیسین و اسید آسکوربیک موجب کاهش معنی دار (05/0>P) تعداد آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس در آب پرتقال گردید. کمترین تعداد باکتری به ترتیب متعلق به نمونه حاوی ppm200 نیسین + ppm250 اسیدآسکوربیک و نمونه حاوی ppm200 نیسین + ppm100 اسیدآسکوربیک بود. تعداد باکتری در نمونه های حاوی نیسین و اسید آسکوربیک با گذشت زمان کاهش معنی داری (05/0>P) یافت بطوریکه عدم رشد باکتری در نمونه حاوی ppm200 نیسین + ppm250 اسیدآسکوربیک در روزهای شصتم و نودم و نیز نمونه حاوی ppm200 نیسین + ppm100 اسیدآسکوربیک در روز نودم مشاهده گردید. طی زمان نگهداری، اسیدیته نمونه ها افزایش و بریکس کاهش معنی داری (05/0>P) یافت. در میان نمونه های آب پرتقال، نمونه حاوی ppm150 نیسین + ppm100 اسیدآسکوربیک و نمونه حاوی ppm200 نیسین+ ppm100 اسیدآسکوربیک دارای بالاترین امتیاز پذیرش کلی حسی بودند. با توجه به ویژگی های میکروبی و حسی، نمونه حاوی ppm200 نیسین + ppm100 اسیدآسکوربیک به عنوان بهترین نمونه انتخاب شد. بنابراین آب پرتقال حاوی نیسین و اسید آسکوربیک ضمن داشتن کیفیت حسی مطلوب، می تواند در مهار آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس موثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1894 - تأثیر استفاده از کازئین میسلار تغلیظ شده در بهبود راندمان و خواص فیزیکوشیمیایی پنیر سفید ایرانی آب نمکی
سمیه آقایی علیرضا شهاب لواسانی پیمان رجایی

پنیر سفید آب نمکی یکی از محبوب‌ترین پنیر سنتی است که در ایران تولید می‌شود. این فرآورده معمولاً از شیر گاو، میش و یا مخلوطی از هر دو تولید می‌شود. در طی سال&lrm;های قبل یکی از مهم‌ترین چالش‌ها راندمان پنیرسازی با توجه به کیفیت بهبودیافته محصول ازجمله ترکیب شیمیایی و خصو چکیده کامل

پنیر سفید آب نمکی یکی از محبوب‌ترین پنیر سنتی است که در ایران تولید می‌شود. این فرآورده معمولاً از شیر گاو، میش و یا مخلوطی از هر دو تولید می‌شود. در طی سال&lrm;های قبل یکی از مهم‌ترین چالش‌ها راندمان پنیرسازی با توجه به کیفیت بهبودیافته محصول ازجمله ترکیب شیمیایی و خصوصیات حسی بود. بنابراین هدف از این پژوهش تعیین ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و حسی پنیر سفید آب نمکی غنی‌شده با کنسانتره کازئینی میسلی می‌باشد. پنج تیمار با افزودن درصدهای (0، 1 ، 2 ، 3 و 4 درصد) از کنسانتره کازئینی میسلی به شیر پنیرسازی تهیه شد و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی (امتیازات طعم، رنگ، بافت و پذیرش کلی) در طی دوره 30 روزه از زمان رسیدن پنیر اندازه‌گیری شد. جهت مقایسه داده‌ها از آنالیز آماری طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. نتایج نشان داد به‌موازات افزایش ماده خشک، رطوبت در طی دوره 30 روزه از زمان رسیدن پنیر کاهش یافت و نیز به‌موازات کاهش pH، اسیدیته برحسب دورنیک تمامی تیمارها تا انتهای دوره رسیدن افزایش نشان داد همچنین خاکستر تمامی تیمارها در طی دوره رسیدن 30 روزه افزایش یافت. بیشترین راندمان پنیرسازی، پروتئین و چربی به تیمار T4 حاوی 4 درصد کنسانتره کازئینی میسلی نسبت داده شد. بیشترین امتیازهای طعم، رنگ، بافت و پذیرش کلی به تیمار T1 حاوی یک درصد کنسانتره کازئینی میسلی نسبت داده شد. بر مبنای نتایج ذکرشده تیمار T1 به‌عنوان بهترین تیمار در مقایسه با سایر تیمارها با توجه به ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و حسی انتخاب شد و شباهت زیادی به تیمار شاهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1895 - بررسی تاثیر سطوح مختلف شمارش سلولهای سوماتیک شیر گاو و افزودن آنزیم لیپازبر ترکیب اسید چرب آزاد زنجیر کوتاه، تک غیراشباعی، چند غیراشباعی و ویژگیهای حسی پنیر سفید آب نمکی
حامد زارعی علیرضا شهاب لواسانی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1896 - مطالعه اثر اسانس های روغنی در کنترل آلودگی کپک های سبز و آبی در میوه پرتقال
ابوالفضل گلشن تفتی غلامرضا برادران

پوسیدگی ناشی از کپک های سبز و آبی (پنی سیلیوم دیجیتاتوم، پنی سیلیوم ایتالیکوم) از مهم ترین بیماری های پس از برداشت مرکبات به شمار می آید. در این پژوهش، استفاده از چند اسانس روغنی (زیره سبز، آویشن شیرازی و نعناع) در کنترل کپک های سبز و آبی در میوه پرتقال بررسی شد. میوه‌ چکیده کامل

پوسیدگی ناشی از کپک های سبز و آبی (پنی سیلیوم دیجیتاتوم، پنی سیلیوم ایتالیکوم) از مهم ترین بیماری های پس از برداشت مرکبات به شمار می آید. در این پژوهش، استفاده از چند اسانس روغنی (زیره سبز، آویشن شیرازی و نعناع) در کنترل کپک های سبز و آبی در میوه پرتقال بررسی شد. میوه‌ ارقام پرتقال والنسیا و محلی جیرفت با سوسپانسیون های قارچی محلول پاشی شده و با کاغذ آغشته به اسانس های روغنی در غلظت های 1، 5/2 و 5 درصد، قارچ کش تیابندازول 2 در هزار و کاغذ بدون اعمال هرگونه تیماری به عنوان شاهد پوشش داده شدند. سپس میوه های پرتقال در دمای 8 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90-85 درصد به مدت سه ماه نگه داری شدند. اسانس روغنی زیره سبز در غلظت 5 درصد و اسانس روغنی آویشن شیرازی در غلظت های 1، 5/2 و 5 درصد در کنترل کپک های سبز و آبی مؤثر بودند و در مقایسه با تیمار قارچ کش تیابندازول (2 در هزار) اختلاف معنی داری نداشتند. تیمارهای حاوی اسانس نعناع دارای بیشترین درصد پوسیدگی ناشی از کپک های سبز و آبی بودند. نتایج ارزیابی حسی نشان داد که اسانس های روغنی، طعم و مزه خاصی را در میوه ارقام پرتقال ایجاد نکردند. اسانس آویشن شیرازی در غلظت های مختلف سبب بروز وضعیت ظاهری نامطلوبی در پوست میوه ارقام پرتقال شد و در نتیجه، امتیاز کمتری از لحاظ صفات حسی (بافت، قابلیت پذیرش کلی) دریافت کرد. بنابراین برای افزایش عمر نگه داری ارقام پرتقال والنسیا و محلی جیرفت، استفاده از پوشش کاغذ مومی آغشته به اسانس روغنی زیره سبز در غلظت 5 درصد، پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1897 - بررسی تولید آب هویج بستنی پروبیوتیک با تلقیح دو تک سویه پروبیوتیک بیفیدوباکتریوم لاکتیس و لاکتوباسیلوس کازئی
هانیه غندالی علیرضا شهاب لواسانی سارا موحد

این تحقیق به‌منظور تولید فراورده پروبیوتیک آب هویج بستنی در یک طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل طراحی شد. بدین منظور، لاکتوباسیلوس کازئی و بیفیدوباکتریوم لاکتیس (در سطوح 108 و cfu/ml 109) به فرمولاسیون آب هویج بستنی اضافه و نمونه‌ها در دمای ˚C 5- به مدت 20 روز مورد ا چکیده کامل

این تحقیق به‌منظور تولید فراورده پروبیوتیک آب هویج بستنی در یک طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل طراحی شد. بدین منظور، لاکتوباسیلوس کازئی و بیفیدوباکتریوم لاکتیس (در سطوح 108 و cfu/ml 109) به فرمولاسیون آب هویج بستنی اضافه و نمونه‌ها در دمای ˚C 5- به مدت 20 روز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در روزهای 1، 6، 11 و 16 انبارداری، بقاء باکتری‌ها،pH، اسیدیته، بتاکاروتن، مواد جامد کل، ترکیبات فنلی و درصد بازدارندگی DPPH اندازه‌گیری شدند. در طی زمان نگهداری، تعداد سلول‌های زنده به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. بااین‌حال، تعداد لاکتوباسیلوس کازئی و بیفیدوباکتریوم لاکتیس تا آخرین روز انبارداری در محدوده توصیه‌شده (cfu/ml 106) قرار داشت. بیشترین تعداد سلول‌های زنده مربوط به بیفیدوباکتریوم لاکتیس بود. با افزایش سطوح پروبیوتیک ها، میزان pH و درصد مواد جامد کل کاهش یافت. تیمارها و زمان نگهداری اثر معنی‌داری بر مقادیر اسیدیته آب هویج بستنی پروبیوتیک نداشتند.بیشترین میزان ترکیبات فنلی مربوط به cfu/ml 109 لاکتوباسیلوس کازئی و 108 بیفیدوباکتریوم لاکتیس بود. در طی دوره نگهداری، مقادیر ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی همه نمونه‌ها به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. افزایش ل.کازئی در فرمولاسیون فراورده موجب کاهش درصد بازدارندگی DPPH گردید، درحالی‌که با افزایش بیفیدوباکتریوم لاکتیس در نمونه‌ها، فعالیت ضد رادیکالی افزایش یافت. نمونه‌های حاوی cfu/ml 109 لاکتوباسیلوس کازئی و بیفیدوباکتریوم لاکتیس بیشترین میزان بتاکاروتن را داشتند. طبق آزمایش‌ها، تیمار آب هویج بستنی حاوی cfu/ml 109 بیفیدوباکتریوم لاکتیس به‌عنوان تیمار برتر معرفی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1898 - تاثیر ضد میکروبی نانوذرات نقره بیوسنتز شده توسط عصاره گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis) بر علیه چند باکتری عامل پوسیدگی نرم در شرایط انباری
اسماعیل ترک آبادی زینب فتوحیان فاطمه شهدادی

امروزه استفاده از گیاهان در سنتز نانوذرات فلزی که خاصیت ضدمیکروبی دارند، مورد توجه قرار گرفته‌است. هدف مطالعه حاضر بیوسنتز نانوذرات نقره از عصاره آبی گیاه رزماری و سپس بررسی تاثیر این نانوذرات و سم مانکوزب بر علیه باکتری‌های عامل پوسیدگی نرم جدا شده از هویج، سیب‌زمینی و چکیده کامل

امروزه استفاده از گیاهان در سنتز نانوذرات فلزی که خاصیت ضدمیکروبی دارند، مورد توجه قرار گرفته‌است. هدف مطالعه حاضر بیوسنتز نانوذرات نقره از عصاره آبی گیاه رزماری و سپس بررسی تاثیر این نانوذرات و سم مانکوزب بر علیه باکتری‌های عامل پوسیدگی نرم جدا شده از هویج، سیب‌زمینی و پیاز در طی دوره انبارداری بود. آنالیز نانوذرات نقره بیوسنتز شده بر اساس طیف‌سنج ماوراءبنفش و FTIR (طیف سنج مادون قرمز) انجام گردید. باکتری‌های عامل پوسیدگی نرم با استفاده از محیط‌های کشت انتخابی و اختصاصی از هویج، سیب‌زمینی و پیاز جداسازی و شناسایی شد. یک جدایه بیمارگر از هر نمونه سبزی با شدت بیماری‌زایی بیشتر جهت انجام آزمون‌ها انتخاب شد و حداقل غلظت بازداری (MIC ) آنها در برابر تیمارهای آزمایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که MIC ایزوله‌های بیمارگر در برابر غلظت 2580 میلی‌گرم در میلی‌لیتر نانوذرات نقره و 1000 پی‌پی‌ام سم مانکوزب به ترتیب برابر با 88/88 درصد و 100 درصد بود. میانگین درصد آلودگی سبزیجات به جدایه‌ بیمارگر در حضور نانوذرات نقره در ماه سوم انبارداری به ترتیب برای پیاز، سیب‌زمینی و هویج 70، 80 و 70 درصد و میانگین درصد آلودگی سبزیجات به جدایه‌ بیمارگر در کنترل تلفیقی باکتری‌ها با نانوذرات نقره و سم مانکوزب در سه ماه انبارداری برای پیاز، سیب‌زمینی و هویج به ترتیب برابر با 45، 40 و 40 درصد بود. با توجه به نتایج می‌توان از کنترل تلفیقی نانوذرات نقره بیوسنتز شده و سم مانکوزب در کنترل باکتری‌های عامل پوسیدگی نرم هویج، سیب‌زمینی و پیاز استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1899 - مقایسه تابش فرابنفش سی و پاستوریزاسیون بر ویژگی‌های شیمیایی و میکروبی آب آلبالو
کیمیا درستی محمد گلی شریفه شاهی

10.30495/jfm.2022.1950340.1758

فرآیندهای غیرحرارتی مانند اشعه ماوراء بنفش می تواند یک تکنیک امیدوارکننده و سالم برای حفظ ترکیبات مفید و مغذی آبمیوه ها باشند. این مطالعه تأثیر پاستوریزاسیون (LTLT) و اشعه UV-Cدر دوزهای 8، 15 و 30 وات را بر تغییرات محتوای اسید آسکوربیک، آنتوسیانین ها، فنول کل و ظرفیت آن چکیده کامل

فرآیندهای غیرحرارتی مانند اشعه ماوراء بنفش می تواند یک تکنیک امیدوارکننده و سالم برای حفظ ترکیبات مفید و مغذی آبمیوه ها باشند. این مطالعه تأثیر پاستوریزاسیون (LTLT) و اشعه UV-Cدر دوزهای 8، 15 و 30 وات را بر تغییرات محتوای اسید آسکوربیک، آنتوسیانین ها، فنول کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی آب آلبالو بلافاصله پس از فرآوری، و برخی ویژگی های شیمیایی (pH، اسیدیته و رنگ) و میکروبی را طی 120 روز نگهداری در دمای اتاق (25 درجه سانتی گراد) مورد بررسی قرار داد. بر اساس نتایج به دست آمده، اشعه دهی به مدت 10 دقیقه باعث افزایش چشمگیر pHشد. سطح اسیدیته قابل تیتراسیون در طول دوره ذخیره سازی افزایش یافت و نتایج pH را تاییدکرد. آب آلبالوهای تیمار شده با اشعه UV-C در مقایسه با نمونه های پاستوریزه شده از محتوی اسید آسکوربیک، آنتوسیانین، فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی بالاتری برخوردار بودند. افزایش دوز و زمان اشعه دهی تأثیر مثبتی بر افزایش میزان اسید آسکوربیک، آنتوسیانین ها، فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی داشت. شاخص روشنی (L*) و قرمزی (a*) در نمونه های اشعه دهی شده در مقایسه با نمونه پاستوریزه شده به طور قابل توجهی بیشتر بود. در میان تیمارهای مختلف، نمونه های اشعه دهی شده با دوز 30 وات به مدت 6 و 10 دقیقه از نظر ویژگی های کیفی و میکروبی نسبت به سایر تیمارها ارجح بودند. در پایان دوره نگهداری، کمترین شمارش کپک و مخمرها در نمونه پرتودهی شده با دوز 30 وات به مدت 10 دقیقه به دست آمد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که اشعه UV-C به عنوان یک جایگزین مناسب برای فرآیند پاستوریزاسیون (LTLT) آب آلبالو پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1900 - اثر تابش فرابنفش C در مقایسه با پاستوریزاسیون بر ویژگی‌های کیفی و میکروبی آب انگور قرمز
محمد گلی مرضیه طاهری شریفه شاهی

10.30495/jfm.2022.1954721.1770

هدف از این مطالعه تأثیر اشعه فرابنفش C در مقایسه با روش معمول پاستوریزاسیون بر تغییرات کدورت، محتوی فنول کل آب انگور قرمز بلافاصله پس از فرآوری و برخی ویژگی های شیمیایی (pH، اسیدیته، اسید آسکوربیک، آنتوسیانین ها، ظرفیت آنتی اکسیدانی و رنگ) و میکروبی (کپک و مخمر) طی بازه چکیده کامل

هدف از این مطالعه تأثیر اشعه فرابنفش C در مقایسه با روش معمول پاستوریزاسیون بر تغییرات کدورت، محتوی فنول کل آب انگور قرمز بلافاصله پس از فرآوری و برخی ویژگی های شیمیایی (pH، اسیدیته، اسید آسکوربیک، آنتوسیانین ها، ظرفیت آنتی اکسیدانی و رنگ) و میکروبی (کپک و مخمر) طی بازه زمانی 120 روز نگهداری در دمای اتاق بود. یازده تیمار شامل تیمارهای فرابنفش C در زمان های 2، 6 و 10 دقیقه و دوزهای 8، 15 و 30 وات به همراه نمونه آب انگور شاهد و پاستوریزه شده مورد استفاده قرار گرفتند. با گذشت زمان ذخیره سازی، مقادیر بریکس کاهش یافت و نمونه های اشعه داده شده با دوز 30 وات به مدت 2 و 6 دقیقه کمترین میزان بریکس را نشان دادند. اشعه دهی بمدت 10 دقیقه در مقایسه با زمان های اشعه دهی کمتر باعث کاهش اسیدیته و افزایش pH آب انگور گردید. آب انگورهای اشعه دهی شده در مقایسه با نمونه های پاستوریزه شده از محتوی اسید آسکوربیک، آنتوسیانین، فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی بالاتری برخوردار بودند. نمونه های اشعه داده شده درصد بالاتری از فعالیت آنتی اکسیدانی را در پایان دوره نگهداری در مقایسه با سایر تیمارها از خود نشان دادند. اشعه فرابنفش C در مقایسه با پاستوریزاسیون توانست به طور مؤثری از تغییرات کدورت و رنگ آب انگور قرمز جلوگیری کند. تیمار با دوز 30 وات به مدت 6 و 10 دقیقه از نظر ویژگی های کیفی و میکروبی نسبت به سایر تیمارها ترجیح داده شد. در مجموع اشعه فرابنفش C به عنوان جایگزین مناسبی برای پاستوریزاسیون جهت حفظ بهتر ویژگی های کیفی و میکروبی آب انگور قرمز معرفی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1901 - بررسی اثر ضد بیوفیلمی عصاره آبی- الکلی فلفل سیاه در شرایط آزمایشگاهی و مدل غذایی
سعید اکبری زهره دیدار محسن وظیفه دوست بهاره حاجی رستملو مهناز محتشمی

10.30495/jfm.2022.1942825.1738

مطالعه حاضر با هدف بررسی ترکیب شیمیایی عصاره آبی- الکلی فلفل سیاه (Piper nigrum) و تمرکز بر فعالیت ضد بیوفیلمی احتمالی آن علیه دو باکتری Bacillus subtilisوPseudomonas aeruginosa در شرایط آزمایشگاهی و در شرایط شبیه سازی شده مدل غذایی انجام شد. برای شناسایی ترکیب شیمیایی چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف بررسی ترکیب شیمیایی عصاره آبی- الکلی فلفل سیاه (Piper nigrum) و تمرکز بر فعالیت ضد بیوفیلمی احتمالی آن علیه دو باکتری Bacillus subtilisوPseudomonas aeruginosa در شرایط آزمایشگاهی و در شرایط شبیه سازی شده مدل غذایی انجام شد. برای شناسایی ترکیب شیمیایی عصاره فلفل سیاه از کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی (GC-MS) استفاده شد. فعالیت ضد بیوفیلمی عصاره فلفل سیاه با استفاده از روش الایزا ریدر در طول موج 570 نانومتر اندازه گیری شد. نتایج آنالیز GC-MS نشان داد که عمده ترکیبات موجود در عصاره فلفل سیاه شامل d-3-Carene 69/20 درصد، Limonene 18 درصد، Caryophyllene 90/17 درصد و b-Pinene 52/10 درصد است. براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق عصاره آبی- الکلی فلفل سیاه با غلظت ۵۰ درصد بیشترین اثر را در ممانعت از تشکیل بیوفیلم در هر دوباکتری مورد آزمون را داشت. علاوه بر این، بین اثر ضد بیوفیلمی عصاره فلفل سیاه (50 درصد) و پراستیک اسید (5/0 درصد) در غلظت مشابه تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین اختلاف معناداری از نظر نوع محیط رشد باکتری (محیط کشت TSB و عصاره ماهی) از نظر تشکیل بیوفیلم باکتریایی در حضور عصاره فلفل سیاه وجود نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1902 - بررسی آلودگی برخی انواع آب میوه به باکتری آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس با استفاده از روش PCR و RFLP
حسین معتمدی امیر تاج بخش

چکیده آلیسایکلوباسیلوس باکتری اسپوردار و مقاوم به‌ گرماست که موجب تغییر مزه و بوی آب‌ میوه می‌شود و خسارات قابل توجهی را به ‌صنایع آبمیوه سازی وارد می ‌سازد. هدف از این تحقیق شناسایی این باکتری از آب‌میوه ‌های مختلف با واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با استفاده از پرایمرهای اخ چکیده کامل

چکیده آلیسایکلوباسیلوس باکتری اسپوردار و مقاوم به‌ گرماست که موجب تغییر مزه و بوی آب‌ میوه می‌شود و خسارات قابل توجهی را به ‌صنایع آبمیوه سازی وارد می ‌سازد. هدف از این تحقیق شناسایی این باکتری از آب‌میوه ‌های مختلف با واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با استفاده از پرایمرهای اختصاصی بود. برای این منظور،پس از انتقال به محیط کشت و گرم‌خانه گذاری،استخراج DNAوواکنش زنجیره‌ای پلی مرازبر روی نمونه‌ ها صورت گرفت.نتایج حاکی از آلودگی 5 نمونه از مجموع 24 نمونه بررسی شده بود.پس از برش با آنزیم EcoR1و انجام الکتروفورز باندهایی واضح در نواحی 118 و 528 جفت بازی مشاهده شد که این حالت مطابق با الگویRFLPحاصل از باکتری آلیسایکلوباسیلوس اسیدوترستریس می‌باشد. با توجه به نتایج این تحقیق می ‌توان بیان کرد که آلودگی به این باکتری در صنایع تولید آب‌میوه مشکل ساز است و برای تشخیص آن تکنیک PCRبا دقت بالا، موجب کاهش هزینه ‌ها و صرفه ‌جویی در زمان می‌ شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1903 - جداسازی باکتریوفاژ اختصاصی باکتری Alicyclobacillus acidoterrestris عامل فساد آب میوه از خاک
امیر تاج بخش سیده الهام رضا توفیقی حسین معتمدی سولماز رفیعی

چکیده باکتری Alicyclobacillus acidoterrestris مهم‌ترین باکتری عامل فساد آب ‌میوه‌ است و روش‌های مناسب برای حذف این باکتری از آب ‌‌میوه مورد توجه خاص می‌باشد. استفاده از فاژ در محصولات غذایی به‌ تازگی برای کنترل باکتری ‌های مواد غذایی به ‌طور صنعتی مورد توجه قرار گرفته چکیده کامل

چکیده باکتری Alicyclobacillus acidoterrestris مهم‌ترین باکتری عامل فساد آب ‌میوه‌ است و روش‌های مناسب برای حذف این باکتری از آب ‌‌میوه مورد توجه خاص می‌باشد. استفاده از فاژ در محصولات غذایی به‌ تازگی برای کنترل باکتری ‌های مواد غذایی به ‌طور صنعتی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش جداسازی باکتریوفاژ اختصاصی باکتری A. acidoterrestris از خاک می‌باشد. در این مطالعه نمونه ‌های جمع‌ آوری شده از خاک اطراف درختان کنار (سدر) پس از سانتریفیوژ و فیلتر شدن برای جستجوی فاژ مورد بررسی قرار گرفتند. مقدار مشخصی از نمونه ‌های محیطی به محیط کشت AAB واجد باکتری اضافه گردید و با روش آگار دو لایه جهت بررسی تشکیل پلاک مورد بررسی قرار گرفت.تشکیل پلاک وجود باکتریوفاژها در مایع فیلتر شده را تأیید کرد. نتایج حاصل ازاین پژوهش وجود باکتریوفاژ اختصاصی باکتری A.acidoterrestris را در نمونه خاک اطراف درخت کنار نشان داد. پایداری این باکتریوفاژ‌ها در آب‌‌میوه ‌ها، اختصاصی است و عدم صدمه به کیفیت آب‌ میوه‌ از جمله مزایای استفاده از این روش نسبت به سایر روش‌ ها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1904 - گزارش آلودگی آب پرتقال پاستوریزه به باکتری Bacillus licheniformis
حسین معتمدی امیر تاج بخش

چکیده این تحقیق به‌ منظور جداسازی وشناسایی باکتری‌ هایی که قادر به تحمل شرایط پاستوریزاسیون آب پرتقال هستند، انجام شد. در این بررسی، 16 نمونه آب پرتقال تهیه و در شرایط استریل مورد مطالعه قرار گرفتند. مقدار 5/0 میلی‌ لیتر از نمونه در محیط اورنج سرم آگار، تلقیح و در دمای چکیده کامل

چکیده این تحقیق به‌ منظور جداسازی وشناسایی باکتری‌ هایی که قادر به تحمل شرایط پاستوریزاسیون آب پرتقال هستند، انجام شد. در این بررسی، 16 نمونه آب پرتقال تهیه و در شرایط استریل مورد مطالعه قرار گرفتند. مقدار 5/0 میلی‌ لیتر از نمونه در محیط اورنج سرم آگار، تلقیح و در دمای 43 درجه سانتی‌ گراد گرم‌خانه گذاری گردید و سویه ‌ها با استفاده از آزمون‌ های بیوشیمیایی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که از 16 نمونه آب پرتقال، 2 نمونه آلوده به باکتری بودند. باکتری جدا شده از این نمونه ‌ها قادر به ‌رشد در دمای 50 درجه سانتی ‌گراد و تشکیل کیست در محیط اورنج سرم آگار بود. این جدایه پس از شناسایی با استفاده از آزمون‌ های سیستم طبقه ‌بندی لینه،‌گونهBacillus licheniformisتشخیص داده شد. باکتری مذکورعلی ‌رغم بیماری ‌زا نبودن، ممکن است در شناسایی اولیه با باسیل ‌های موجود در آب میوه که عامل فساد هستند اشتباه گرفته شود، لذا باید آزمون‌ های متمایز کننده‌ ای را برای جداسازی آن‌ از آلیسایکلویاسلوس‌ ها انجام داد تا آب میوه تولیدی به ‌اشتباه آلوده گزارش نشود. به‌ علاوه جداسازی این باکتری نشان دهنده نامناسب بودن شرایط اعمال شده برای از بین بردن باکتری‌های موجود در آب میوه است و ممکن است امکان رشد باکتری‌ های عامل فساد آب میوه نیز فراهم شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1905 - گزارش آلودگی آب پرتقال پاستوریزه به باکتری Bacillus licheniformis
حسین معتمدی امیر تاج بخش

این تحقیق به منظور جداسازی و شناسایی باکتری‌هایی که قادر به تحمل شرایط پاستوریزاسیون آب پرتقال هستند، انجام شد. در این بررسی، 16 نمونه آب پرتقال تهیه و در شرایط استریل مورد مطالعه قرار گرفتند. مقدار 5/0 میلی لیتر از نمونه در محیط اورنج سرم آگار، تلقیح و در دمای 43 درجه چکیده کامل

این تحقیق به منظور جداسازی و شناسایی باکتری‌هایی که قادر به تحمل شرایط پاستوریزاسیون آب پرتقال هستند، انجام شد. در این بررسی، 16 نمونه آب پرتقال تهیه و در شرایط استریل مورد مطالعه قرار گرفتند. مقدار 5/0 میلی لیتر از نمونه در محیط اورنج سرم آگار، تلقیح و در دمای 43 درجه سانتی گراد گرم‌خانه گذاری گردید و سویه‌ها با استفاده از تست‌های بیوشیمیایی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که از 16 نمونه آب پرتقال، 2 نمونه آلوده به باکتری بودند. باکتری جدا شده از این نمونه‌ها قادر به رشد در دمای 50 درجه سانتی‌گراد و تشکیل کیست روی محیط اورنج سرم آگار بود. این جدایه پس از شناسایی با استفاده از آزمون‌های سیستم طبقه‌بندی لینه گونهBacillus licheniformisتشخیص داده شد. باکتری مذکورعلیرغم بیماری‌زا نبودن ولی ممکن است در شناسایی اولیه با باسیل‌های موجود در آب میوه که عامل فساد هستند اشتباه گرفته شود. لذا باید تست‌های متمایز کننده‌ای را برای جداسازی آن‌ از آلیسایکلویاسلوس‌ها انجام داد تا آب میوه تولیدی به اشتباه آلوده گزارش نشود. به علاوه جداسازی این باکتری نشان دهنده نامناسب بودن شرایط اعمال شده برای از بین بردن باکتری‌های موجود در آب میوه است و ممکن است امکان رشد باکتری‌های عامل فساد آب میوه نیز فراهم شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1906 - Effect of rosemary essential oil on the physicochemical and microbial properties of fresh coated spinach
عاطفه عابدی لیلا لک زاده مهدی عموحیدری

Background & aims: Extraction of major phenolic compounds from agricultural crop residues is important for the development of value-added products. Almond (Prunus amygdalus) is one of the most indigenous fruit crops that is grown in large quantities in Iran. Almond چکیده کامل

Background & aims: Extraction of major phenolic compounds from agricultural crop residues is important for the development of value-added products. Almond (Prunus amygdalus) is one of the most indigenous fruit crops that is grown in large quantities in Iran. Almond hulls are considered as by-product which are used only for animal feed. The aim of this study was to compare the phenolic compounds extraction yield from almond hulls using ultrasound and percolation methods. Experimental: An optimization procedure using central composite design (CCD) with 4 factors (solvent, frequency, time and temperature) at 5 levels was used in order to investigate the effect of these parameters on the extraction. Finally, the effect of solid to solvent ratio on phenolic compounds extraction was evaluated and compared with soxhlet method. Results: The results indicated that the optimum extraction conditions is found to be 86% ethanol, 50 °C , 75 min and 163 Hz for temperature, time and frequency, respectively. In addition, the extraction of phenolic compounds was evaluated in different ratios of solid to solvent (10: 1, 20: 1, 30: 1, 40: 1(w / w) at the optimum conditions and antioxidant activity of the extracts was measured by DPPH method. The maximum extraction of phenolic compounds was obtained in the ratio of 40: 1(w / w) with the amount of 1134.19± 0.23 mg/g of dry matter. The maximum free radical scavenging activity of the extract was 87.42% for ultrasound extraction which was significantly (α<0.05) different from percolation method. Recommended applications/industries: Application of new techniques including ultrasound in the extraction of phenolic compounds can be an effective method not only to increase the extraction yield of phenolic compounds but also due to the shorter extraction time, less damage is done to these compounds. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1907 - The effect of some of the Iranian medicinal plants on Brucella Abortus on In-vitro and In-vivo
عبدالله قاسمی پیربلوطی محمدرضا قاسمی حسن ممتاز احمدرضا گل پرور بهزاد حامدی سهراب شاهقلیان

Introduction & Aim: The ethanol and aqueous extracts of Alhagi camelorum Fisch. (Fabaceae) whole plant, Scrophularia desertii Del. (Scrophulariaceae) whole plant and ethanol extracts of Echinophora platyloba DC. (Apiaceae) whole plant, Teucrium polium L. (Lamiaceae) چکیده کامل

Introduction & Aim: The ethanol and aqueous extracts of Alhagi camelorum Fisch. (Fabaceae) whole plant, Scrophularia desertii Del. (Scrophulariaceae) whole plant and ethanol extracts of Echinophora platyloba DC. (Apiaceae) whole plant, Teucrium polium L. (Lamiaceae) whole plant and Berberis integerrima Bunge root brake were investigated for anti-Brucella in-vitro and in-vivo conditions. Experimental: Clinical isolated of Brucella abortus was studied using the disk diffusion method. Brucellosis was induced by repeated injection of Brucella abortus on Balb/C mice. In Balb/C model, we evaluated factors included primary weight/secondary weight ratio (W1/W2), spleen weight, spleen weight/body weight ratio and antibody titer with Wright method. Results & Discussion: The results of disk diffusion approach that the extracts from different plant species studied showed antibacterial activity against B. abortus, with the diameters of zone of inhibition ranging between 1 and 27 mm. Of the plants studied, the most active extracts at the concentration 500 µg/ml were those obtained from aqueous extracts of A. camelorum whole plant and showed strong inhibitory effects (zone of inhibition ≥15 mm) but ethanol extract of S. desertii at the concentration 125 µg/ml showed lowest of inhabitation effect. The bacteria in the study were sensitive to some of antibiotics, erythromycin and streptomycin being the most sensitive (inhibition zone values of 21 and 23 mm, respectively), while was resistant to some of the plant extracts at the concentration 62.5 µg/ml. The best results for W1/W2 were obtained from extract-treated by ethanol extract of B. integrrima root in dose of 400 mg/kg/day and following treated by erythromycin in dose of 400 mg/kg/day. The lowest of Spleen weight were obtained from aqueous extract of A. camelorum and following treated by erythromycin. The best results for Spleen W/Body were obtained from extract-treated by aqueous extract of A. camelorum and following treated by erythromycin in dose of 200 mg/kg/day. Also, the best results for antibody titer with Wright method were obtained from ethanol extract B. integrrima root brake. However, the results of mean of comparison with Duncan's test for antibody titer with Wright method showed no significant difference. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1908 - Antimicrobial activity of five species of green – blue algae and three species of green algae for Mashhad.
سمانه رحیمی محمود ذکایی ندا سلطانی

Background & Aim: In this study, is done during one-year research on blue–green and green algae for antimicrobial activity in Mashhad suburb. Aqueous, ether, and methanol extracts from 44 species blue – green algae and green algae were examined for antim چکیده کامل

Background & Aim: In this study, is done during one-year research on blue–green and green algae for antimicrobial activity in Mashhad suburb. Aqueous, ether, and methanol extracts from 44 species blue – green algae and green algae were examined for antimicrobial properties against four bacteria (tow positive gram bacteria and tow negative gram bacteria) and tow fungous.Material & Methods: Among blue–green algae, we have known 12 geniuses, which belongs to 5 families of 3 orders, our observations shows that antimicrobial activity of this algae belongs to 2 species of Nostocaceae family, one species of Chroococaceae family, one species of Heylaceae family and one species of Scytonemataceae family. Green algae belongs to 15 geniuses of 3 families and 5 orders. Which antimicrobial activity of belong to 2 species of Scenedesmaceae family and one species of Zygnemataceae family.Results & Discussion: The result showed that a Bacillus subtilis positive gram bacterium is inhibited by tow species of green–blue algae and one species of green algae. Negative gram bacteria Staphylococcus epidermidis inhibited by tow species of blue–green algae and one species of green algae but negative gram bacteria did not show any reaction to this alga.Conclusion: Tow cyanobacteria species and one species of green algae inhibited growth the of Candida albicans, but did not have any effect on Candida keyfer. We can get the result that positive gram bacteria are more sensitive in comparison with negative gram bacteria. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1909 - Chemical Composition of the Volatile Fraction of Perovskia abrotanoides and Nepeta glomerulosa. Growing Wild in Iran by Different Extraction Methods
پرویز آبرومند آذز کامبیز لاریجانی نرجس کلانتری

Background & Aim: Essential oils are isolated from different sections of plants such as flowers, seeds, leaves, stems and roots. Essential oils are applied extensively in producing of perfumes, cosmetics, foods, beverages and confectioneries and as ingredients of di چکیده کامل

Background & Aim: Essential oils are isolated from different sections of plants such as flowers, seeds, leaves, stems and roots. Essential oils are applied extensively in producing of perfumes, cosmetics, foods, beverages and confectioneries and as ingredients of disinfectants and insecticides. Experimental: Essential oil are obtained by several isolation methods, such as hydrodistillation (HD), steam distillation (SD), solid phase micro extraction (SPME), microwave assisted distillation (MAD) and solvent free microwave extraction (SFME). Hydrodistillation, solvent free microwave extraction (SFME) and solid phase microextraction (SPME) methods has been applied to extraction of essential oil from Perovskia abrotanoides and Nepeta glomerulosa growing in Iran. Results & Discussion: Camphor (15.2, 15.50 and 9.02%), 1,8-cineole (15.03, 14.21 and 9.87%) and §-carene (6.4, 7.19 and 9.78%) were the main compounds in the Perovskia abrotanoides essential oil, respectively. Geraniol(12.74%) and β-caryophyllene (10.05%) identified by hydrodistillation whereas carvacrol (70.52%) and β-caryophyllene (4.13%) identified by solvent free microwave extraction that were the main compounds in the Nepeta glomerulosa essential oil. Industrial and practical recommendations: Hence, it can be High amount of sesquiterpenes and low quantity of hydrocarbon monoterpenes were identified in each essential oil. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1910 - Effect of sowing season on growth and oil chemical composition of ajowain (Carum capticom L.) under salinity stress
سهیلا دخانی فروغ مرتضائی نژاد سعید دوازده امامی

Background & aim: Saline lands can be utilized by planting native medicinal plants tolerant to salinity. The quantity and quality these plants are changed during various seasons in agriculture systems. Thus, this study carried out under salinity stress in order to e چکیده کامل

Background & aim: Saline lands can be utilized by planting native medicinal plants tolerant to salinity. The quantity and quality these plants are changed during various seasons in agriculture systems. Thus, this study carried out under salinity stress in order to examine the effect of sowing in two seasons on growth characteristics and essential oil components of ajowan (Carum capticum L.), Experimental: Different salinity treatments (EC= 0.3, 4, 8 and 12 dS/m) were used before flowering stage of ajowan in pot experimental at Khorasgan (Isfahan), Iran. Growth characteristics were measured and, the essential oil analyzed by GC/MS apparatus. Results & discussion: Results showed that increasing salinity caused decrease plant height in spring planting and increase in number of branching in summer planting. The amounts of plant height, number of umbel, number of flower in main umbel and number of floret in main umbel in summer sowing was higher than spring sowing. Interaction effects of salinity and sowing season on growth characteristics showed that the highest plant height was obtained from summer sowing under salinity 4 dS/m treatment and the lowest amount of plant height obtained from spring sowing under salinity 12 dS/m treatment. In spring and summer sowing, ten and thirteen components were identified in the essential oil of C. capticum, respectively. The major compounds in the essential oil of C. capticum were of thymol and γ-terpinene. Industrial and practical recommendations: According to results of this study, It seems that sowing of C. capticum under saline soils (~EC=12 dS/m) for metabolic agronomy (especially thymol) in spring sowing could be is suitable. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1911 - Screening of the profiles of the essential oils from the aerial parts of Nepeta racemosa using classical and microwave-based methods: Comparison with the volatiles using headspace solid-phase micro-extraction
مجید محمدحسینی

Background & Aim:Nepeta racemosa is an herbal and medicinal plant and this report aims to identify chemical compositions of the essential oils and volatiles of its aerial parts through classical and advanced methods. Experimental: Chemical profiles of the essentia چکیده کامل

Background & Aim:Nepeta racemosa is an herbal and medicinal plant and this report aims to identify chemical compositions of the essential oils and volatiles of its aerial parts through classical and advanced methods. Experimental: Chemical profiles of the essential oils and volatile compounds from the aerial parts of Nepeta racemosa obtained through hydrodistillation (HD), solvent-free microwave extraction (SFME), microwave assisted hydrodistillation (MAHD) and headspace solid-phase microextraction (HS-SPME) methods were subsequently investigated by means of GC and GC-MS instruments. Results: Totally, 25, 26, 24, and 24 components were identified in the chemical profiles, representing 98.1%, 96.6%, 97.7% and 96.4% of the total compositions when using the HD, HS-SPME, SFME and MAHD methods, respectively. In all samples, oxygenated monoterpenes were the major fractions of the chemical profiles with the exception of chemical composition of the essential oil of N. racemosa obtained by using the MAHD approach in which monoterpene hydrocarbons were dominant constituting compounds. In final, 4aα,7α,7aα-nepetalactone was the most abundant compound in the chemical profiles of HD, HS-SPME and SFME approaches while 4aα,7α,7aβ-nepetalactone oxygenated monoterpene was the most frequent compound in the MAHD profile. Recommended applications/industries: Using the advanced separation methods for isolation of the essential oils are economic, time saving and eminently suited compared with the classical and traditional separation methods. Moreover, the significance of this study relates to the fact that the essential oils, which are rich in monoterpene hydrocarbons and oxygenated monoterpenes could be regarded as powerful food preservatives and novel antioxidants. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1912 - Effect of different level water and nitrogen on morphological and physiological traits of Matricaria aurea L.
فیروزه قانی دهکردی عبدالله قاسمی پیربلوطی بهزاد حامدی فاطمه ملک پور

Background & Aim: Matricaria aure is one of medicinal plants belonging to Asteraceae family. They naturally grow in some regions of the country and have different medical properties and various applications in medicine production and traditional medications. Ecologi چکیده کامل

Background & Aim: Matricaria aure is one of medicinal plants belonging to Asteraceae family. They naturally grow in some regions of the country and have different medical properties and various applications in medicine production and traditional medications. Ecological conditions have a significant impact on growth, performance, and quality of medical plants. The aim of this research is to investigate the effects of two important ecological factors (nitrogen and water) on the growth, performance and essential oil from Matricaria aure.Experimental: The present research has been carried out at the researches centre of medical plants in Shahrekord Branch, Islamic Azad University, in 2008. In this research, the factorial experiment with completely random bases and three replications were used. Five different levels of nitrogen (0, 500, 1000, 1500, and 2000 mg/pot) and three levels of irrigation (0, 25, and 50 % depletion of the soil moisture) were studied.Results & Discussion: The result of analysis of variance of the experiment for Matricaria aurea showed that different levels of nitrogen do have significant impacts on the plant height, chlorophyll content, total dry matter and % essential oil. Also, the impact of different levels of water on all characteristics was significant.Industrial and practical recommendations: The findings of this research indicated that the appropriate nutrition of nitrogen and not receiving drought stress can boost the essence production in Matricaria aure. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1913 - Essential Oil Composition of Elaeagnus angustifolia and Elaeagnus orientalis from Sistan and Baluchestan, Iran
مالک طاهر مقصودلو نسیم کاظمی پور روح اله جعفرآزاد ناهید راه نشان

Background & Aim: Elaeagnus angustifolia and Elaeagnus orientalis have a lot of medical utilization. In folk medicine, the fruit and flower of these plants are used as a tonic and antipyretic agent. The aim of the present study was to chemical analysis of volatile c چکیده کامل

Background & Aim: Elaeagnus angustifolia and Elaeagnus orientalis have a lot of medical utilization. In folk medicine, the fruit and flower of these plants are used as a tonic and antipyretic agent. The aim of the present study was to chemical analysis of volatile constituents of E. angustifolia and E. orientalis flowers. Experimental: The essential oils of E. angustifolia and E. orientalis flowers collected from Zahedan in Sistan and Baluchestan province were obtained by hydro-distillation. Chemical composition of oils were determined by GC/MS. Results & Discussion: 12 compounds representing 100% were identified in the essential oil of E. angustifolia flowers in which Ethyl cinnamate (73.24%(, Cyclohexanecarboxylic acid, ethenyl ester (6.94%(, Isobutyl cinnamate (4.74%), Palmitic acid (4.39%), Buthyl cinnamate (2.38%), Ethanol (2.24%) and Methyl 9,9- Dideutero- Octadecanoate (2.05%( were the major constituents. In the essential oil of E. orientalis flowers twelve constituents representing 100% were identified in which Ethyl cinnamate (84.80 %(, Ethanol (7.86%), Tetra hydrogeranyl acetone (2.18%) and Phenantrenol (1.26%) were the major ones. The results showed that there are some differences and similarities between the oil compositions of Elaeagnus species growing in the same weather conditions. Although the main component of the essential oils of Elaeagnusspecies was Ethyl cinnamate, but its relative content was higher in the oil of E. orientalis. The percentage of Ethanol in the oil of Elaeagnusspecies also was less than 10%. Moreover, although the Isobutyl cinnamate, Buthyl cinnamate and Methyl 9, 9- Dideutero- Octadecanoate compounds were the main component of the essential oil of E. angustifolia flowers, but these compounds were not identified in the essential oil of E. orientalis. Industrial and practical recommendations: The results of the present study showed that the E. angustifolia and E. orientalis flower oils can be utilized as cheap commercially sources to isolation Ethyl cinnamate. In addition, extraction of the identified components can be useful for medicinal uses. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1914 - Evaluation of the effect of Eucalyptus and Thyme essential oils and aqueous extract of Artemisia annum and synergistic combination of pyrimethamine-sulfadiazine on acute toxoplasmosis in Balb / c mice
سید رضا حسینی آرین اسعدپور بهزادی

Introduction & Objective: Toxoplasmosis is an infection caused by Toxoplasma gondii parasite and is one of the most common parasitic infections in humans and other warm-blooded animals. In this study, the effect of Eucalyptus and Thyme essential oils and aqueous ext چکیده کامل

Introduction & Objective: Toxoplasmosis is an infection caused by Toxoplasma gondii parasite and is one of the most common parasitic infections in humans and other warm-blooded animals. In this study, the effect of Eucalyptus and Thyme essential oils and aqueous extract of Artemisia as well as the synergistic combination of pyrimethamine-sulfadiazine on acute toxoplasmosis in a mouse model was investigated.Materials and Methods: In order to investigate the effect of Eucalyptus and Thyme essential oils and Artemisia aqueous extract as well as the synergistic composition of pyrimethamine-sulfadiazine on acute toxoplasmosis in a mouse model, 44 Balb / c mice with Tuxvit tux Peritoneal infection was divided into 11 groups of 4. To 9 groups of concentrations of 150 mg / kg / day, 300 mg / kg / day and 600 mg / kg / day of eucalyptus and thyme essential oils and aqueous extract of Artemisia 24 hours after infection for 7 days orally Was fed. One group was treated orally with the chemical combination of pyrimethamine (dose 10 mg / kg / day) and sulfadiazine (dose 50 mg / kg / day) for 10 hours after infection for 10 days and another group as The patient's control was considered.Results and Discussion: The results showed that there was no obvious difference in terms of survival time between the groups treated with essential oil and plant extracts and the patient control group and all died by the sixth day, while consuming mice. The chemicals all survived, and after the peritoneal fluid and brain of one of the mice in this group were inoculated separately into two groups of healthy mice intraperitoneally, it was observed that the mice given the peritoneal fluid Inoculated, all survived, while mice inoculated with brain all perished. This result indicated that the combination of pyrimethamine-sulfadiazine in this dose is quite effective on acute toxoplasmosis, but is not able to eradicate and eliminate parasitic cysts in the brain.Practical / Industrial Recommendation: It is better to do more comprehensive research on the effects of different species of these plants on Toxoplasmosis in vitro and in vivo so that an effective and safe drug against Toxoplasmosis can be presented in the world. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1915 - مناقشات دریایی یونان و ترکیه در شرق مدیترانه و چارچوب کنوانسیون حقوق دریا (1982)
احسان بخشنده یاسمن یگانه

10.30495/pir.2022.1934579.3305

دریای اژه طی حدود یک قرن گذشته شاهد مجموعهای از اختلافات و مناقشات بر سر تعیین حدود مرزی (مناطق دریایی) به ویژه میان ترکیه و یونان بوده است. اکنون سه دهه پس از وقوع اولین مناقشه جدی، دو طرف مذاکرات موسوم به "اکتشافی" را از سر گرفته اند تا به بررسی اولیه اختلافات دریایی چکیده کامل

دریای اژه طی حدود یک قرن گذشته شاهد مجموعهای از اختلافات و مناقشات بر سر تعیین حدود مرزی (مناطق دریایی) به ویژه میان ترکیه و یونان بوده است. اکنون سه دهه پس از وقوع اولین مناقشه جدی، دو طرف مذاکرات موسوم به "اکتشافی" را از سر گرفته اند تا به بررسی اولیه اختلافات دریایی خود در اژه بپردازند. یونان که عضو کنوانسیون سازمان ملل درباره حقوق دریا می باشد بر ارجاع دعوی خود با ترکیه به دیوان لاهه تاکید دارد درحالیکه ترکیه مصمم به توافق دوجانبه بر اساس اصل انصاف است. مقاله حاضر با بررسی حقوق بین الملل حاکم بر دریاها و ابعاد حقوقی اختلافات یونان و ترکیه و با درنظرداشت قرار دادگاه لاهه در 1976 و 1978، به دنبال آن است دلیل شکست ابتکارات حدود یک قرن گذشته برای حل این مناقشه را تبیین کند. یافته های پژوهش تحلیلی-توصیفی حاضر نشان می دهد درحالیکه مکانیسم ها و روندهای حل اختلافات دریایی در کنوانسیون حقوق دریا به تفصیل مورد توجه و تاکید قرار گرفته، ترکیه و یونان تنها در صورت رسیدن به یک توافق دوجانبه در خصوص تحدید مناطق دریایی خود می توانند اختلافات فیمابین را حل و فصل کرده و مشترکا از منابع طبیعی شرق مدیترانه بهره برداری کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1916 - تغییرات آب‌وهوایی، حقوق بشر و لزوم تأسیس دیوان بین‌المللی محیط‌ زیست
آزاده رستگار علی مشهدی

چکیده در دهه‌های اخیر، پدیده تغییرات آب‌وهوایی، یکی از عوامل عمده نگرانی‌های جامعه جهانی بوده و در این راستا اقداماتی صورت گرفته است. از جمله مهم ترین این اقدامات، تصویب کنوانسیون تغییرات آب‌وهوایی در 9 می 1992 و در پی آن، پروتکل کیوتو در 1997 و همچنین، توافقنامه 2014 چکیده کامل

چکیده در دهه‌های اخیر، پدیده تغییرات آب‌وهوایی، یکی از عوامل عمده نگرانی‌های جامعه جهانی بوده و در این راستا اقداماتی صورت گرفته است. از جمله مهم ترین این اقدامات، تصویب کنوانسیون تغییرات آب‌وهوایی در 9 می 1992 و در پی آن، پروتکل کیوتو در 1997 و همچنین، توافقنامه 2014 پاریس است. هدف و ایده اصلی از نگارش این مقاله، بررسی مصائب و مشکلات، در نتیجۀ تغییرات آب‌وهوایی و لزوم تأسیس یک دیوان بین‌المللی محیط‌زیستی است. سؤالی که مطرح است؛ با توجه به این‌که بسیاری از کنوانسیون‌ها و معاهدات محیط‌زیستی دارای نهاد الزام‌آور نیستند، در صورت بروز اختلاف میان طرف‌های کنوانسیون و همچنین، برای جلوگیری از تخریب هرچه بیش‌تر محیط‌ زیست، یک دیوان بین‌المللی محیط‌زیستی تا چه اندازه می‌تواند مفید و کارآمد باشد؟ فرض مقاله بر این است که تأسیس این دیوان اختصاصی همانند دیوان بین‌المللی دادگستری، می‌تواند برای رفع مسالمت‌آمیز اختلافات در زمینه محیط‌ زیست کمک کننده باشد. این مطالعه به روش کتابخانه‌ای و همچنین، با بررسی اسناد حقوقی محیط‌زیستی بین‌المللی؛ از جمله اسناد یونپ صورت گرفته و درنهایت، به این نتیجه رسیده است که تأسیس دیوان بین‌المللی محیط‌زیست می‌تواند در آینده نقش مؤثری در حفظ محیط ‌زیست ایفا نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1917 - بررسی گسترش فعالیت‌های فناورانه و دانش‌بنیان بر ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ( با تاکید بر بخش آب و نهاده‌های کشاورزی)
علی انصاری محمد علی بصیری پیام نجفی

10.30495/pir.2021.686432

مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امن چکیده کامل

مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امنیت ملی پرداخته است. روش پژوهش، روش پیمایشی مقطعی با دو هدف توصیف و تبیین می‌باشد. جامعه مورد مطالعه، مدیران و صاحب‌نظران شرکت های دانش بنیان و فناور در حوزه مورد تاکید می‌باشد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر انتخاب شد. ابزار اندازه‌گیری در این تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش شکل‌گیری متغیرهای تحقیق بوده است. نتایج فرضیات نشان داد که رفع تبعات امنیتی ناشی از بحران آب در ایران با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. و هم چنین، خودکفایی در کشاورزی و افزایش ضریب امنیت غذایی با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1918 - ملاحظات حقوقی جنگ روسیه و گرجستان
علی امیدی مسعود رضایی

بحران های بین المللی همواره عرصه ی آزمونی برای ارزیابی حقوق بین الملل بوده اند. در این بین منازعه و جنگ میان کشورها به جهت گستردگی دامنه ی بحران و تأثیر عمیق تر آن از حساسیت بیشتری برخودار است. بررسی رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل در جنگ روسیه و گرجستان که در هشتم او چکیده کامل

بحران های بین المللی همواره عرصه ی آزمونی برای ارزیابی حقوق بین الملل بوده اند. در این بین منازعه و جنگ میان کشورها به جهت گستردگی دامنه ی بحران و تأثیر عمیق تر آن از حساسیت بیشتری برخودار است. بررسی رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل در جنگ روسیه و گرجستان که در هشتم اوت 2008 رخ داد، می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی جهت گیری ها و اقدامات دو کشور مذکور تلقی شود. از همین رو این پژوهش با طرح این سؤال که جنگ روسیه و گرجستان به لحاظ حقوقی در چه جایگاهی قرار می گیرد و یورش نیروهای نظامی گرجستان در اوستیای جنوبی و همینطور مداخله ی نظامی روسیه در حمایت از اتباع روسی ساکن اوستیای جنوبی و آبخازیا چگونه قابلیت حقوقی می یابد، به روش توصیفی- تحلیلی در پی ارزیابی انطباق یا عدم انطباق مواضع دو کشور با اصول و قواعد حقوق بین الملل، نشان می دهد که تهاجم نظامی روسیه به قلمرو سرزمینی گرجستان و همچنین توسل به زور نیروهای گرجی به صورت غیر متعارف در جمهوری خودمختار اوستیای جنوبی با مبانی حقوق بین الملل عرفی و قراردادی انطباق نداشته، و طرفین درگیری هر کدام به نوبه ی خود جنبه هایی از حقوق بین الملل را نقض نموده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1919 - ارتقاء سواد آبی مبتنی بر عملکرد رسانه در شهر اصفهان
پرستو ایران پور فائزه تقی پور سید بهنام سروری نژاد

افزایش شهرنشینی و مهاجرت خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در پی آن است تا از ظرفیت رسانه ها به طور عام و گونه های جدید روزنامه نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. ب چکیده کامل

افزایش شهرنشینی و مهاجرت خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در پی آن است تا از ظرفیت رسانه ها به طور عام و گونه های جدید روزنامه نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. بر همین اساس، پژوهش حاضر در پارادایم تفسیری مبتنی بر روش شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، ازطریق نمونه گیری نظری با کارشناسان حوزه های آب، رسانه، علوم اجتماعی وارتباطات 34 مصاحبه عمیق انجام شد. پدیده هسته ای این پژوهش، ارتقای سواد آبی در نظر گرفته شد. با تحلیل داده ها، شرایط علّی(31 مفهوم)، عوامل زمینه ای(شرایط فرهنگی، شرایط سیاسی و اجتماعی، شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی)، عوامل مداخله گر(نقش روزنامه نگاران حرفه ای، استقلال روزنامه نگاران، سیاسی شدن مطبوعات، آینده مبهم روزنامه نگاری ایران) و استراتژی ها (تعامل با رسانه ها، تعامل صنعت، نهادهای آموزشی، دانشگاه و رسانه، آسیب شناسی مطبوعات، ارتقاء سرمایه اجتماعی، جامعه شناسی مخاطب، اعتماد آفرینی، دموکراسی دروازه بانی، همگرایی فنآورانه و روزنامه نگاری، محتوای همجوار، تأسیس انجمن روزنامه نگاران آب، تعامل چابک رسانه ای و ایجاد رشته روزنامه نگاری آب در مدارس، نهادهای آموزشی و دانشگاهها) طی سه مرحله کدگذاری به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1920 - ارتقاء سوادآبی مبتنی‌بر عملکرد رسانه در شهر اصفهان
پرستو ایران پور فائزه تقی پور سید بهنام سروری نژاد

افزایش شهرنشینی و مهاجرت‌خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در‌پی آن است تا از ظرفیت رسانه‌ها به‌طور عام و گونه‌های جدید روزنامه‌نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. ب چکیده کامل

افزایش شهرنشینی و مهاجرت‌خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در‌پی آن است تا از ظرفیت رسانه‌ها به‌طور عام و گونه‌های جدید روزنامه‌نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. بر همین اساس، پژوهش حاضر در پارادایم تفسیری مبتنی‌بر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد، رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، از طریق نمونه‌گیری نظری با کارشناسان حوزه‌های آب، رسانه، علوم اجتماعی وارتباطات 34 مصاحبه عمیق انجام شد. پدیده هسته‌ای این پژوهش، ارتقای سواد آبی در نظر گرفته شد. با تحلیل داده ها، شرایط علّی(31 مفهوم)، عوامل زمینه ای(شرایط ‌فرهنگی، شرایط‌ سیاسی‌و‌ اجتماعی، شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی)، عوامل مداخله‌گر (نقش روزنامه‌نگاران حرفه‌ای، استقلال روزنامه‌نگاران، سیاسی‌شدن مطبوعات، آینده مبهم روزنامه‌نگاری ایران) و استراتژی‌ها (تعامل با رسانه‌ها، تعامل صنعت، نهادهای آموزشی، دانشگاه و رسانه، آسیب شناسی مطبوعات، ارتقاء سرمایه اجتماعی، جامعه شناسی مخاطب، اعتماد آفرینی، دموکراسی دروازه‌بانی، همگرایی فنآورانه و روزنامه‌نگاری، محتوای همجوار، تأسیس انجمن روزنامه‌نگاران آب، تعامل چابک‌رسانه‌ای و ایجاد رشته روزنامه‌نگاری آب در مدارس، نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها) طی سه مرحله کدگذاری به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1921 - برساخت معنایی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود (با تأکید بر پایداری شهری)
سحر فائقی مهرداد نوابخش

در این مقاله برساخت معنایی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر پایداری شهری، از طریق تجربه زیسته‌ی شهروندان اصفهانی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش مطالعه ی حاضر کیفی، از نوع پدیدارشناسی و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع چکیده کامل

در این مقاله برساخت معنایی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر پایداری شهری، از طریق تجربه زیسته‌ی شهروندان اصفهانی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش مطالعه ی حاضر کیفی، از نوع پدیدارشناسی و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع متجانس بوده است. بر این اساس 32 نفر از شهروندان زن و مرد اصفهانی در محدوده‌ی سنی 30 تا 65 سال انتخاب شدند و در طول مصاحبه‌ی عمیق نیمه ساختاریافته، تجربه‌ی زیسته ی خود درباره‌ی کم‌آبی و خشکسالی زاینده رود را به طور کامل بیان کردند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون و برای تعیین اعتبار یافته ها از معیارهای قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان و مطابقت با عینیت داشتن، استفاده شد. یافته های این پژوهش در قالب 4 مقوله‌ی فراگیر دسته بندی شد که حاصل استخراج و مفهوم بندی داده ها در 92 مقوله‌ی پایه، 27 مقوله‌ی سازمان دهنده و 14 مقوله‌ی زیر فراگیر است. مقوله های فراگیر به عنوان پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده رود با تأکید بر پایداری شهری عبارتند از: سرمایه‌ی اجتماعی(کاهش مشارکت اجتماعی،...)، سرمایه‌ی سیاسی(کاهش اعتماد سیاسی، ...)، سرمایه‌ی اقتصادی(کاهش قیمت زمین های کشاورزی بی آب و کم آب، تغییر در کاشت محصولات، ...) و سرمایه‌ی فرهنگی(تغییر در ذائقه‌ی غذایی، ...)، در مجموع یافته ها بیانگر آن است که کم آبی و خشکسالی زاینده رود، سرمایه های(اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی) شهروندان و بویژه ساکنان منطقه‌ی شرق اصفهان(عمدتاً کشاورزان) را تحت تأثیر قرار داده است. در عین حال، شهروندان خشکسالی و کم آبی را دلیل اساسی تخریب تمدن و فرهنگ شهر تاریخی اصفهان قلمداد نموده و سلامت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهر را در خطر می بینند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1922 - تحلیل تولید فضاهای شهری از منظر امر سیاسی با رویکرد نظریه شبکه کنشگر (نمونۀ مطالعاتی اراضی عباس‌آباد تهران)
نیّر فارابی اصل مجتبی رفیعیان بهرام علیزاده

10.30495/uss.2023.709490

تولید فضای شهری، یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که در آن فضا به‌عنوان یک محصول اجتماعی و یک عامل سیاسی به‌حساب می آید. در این پژوهش، با استفاده از نظریه کنشگر-شبکه (ANT) که یک رویکرد جامعه‌شناختی برای تحلیل روابط میان کنشگران انسانی و غیرانسانی است، رابطه بین فضا و قدرت چکیده کامل

تولید فضای شهری، یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که در آن فضا به‌عنوان یک محصول اجتماعی و یک عامل سیاسی به‌حساب می آید. در این پژوهش، با استفاده از نظریه کنشگر-شبکه (ANT) که یک رویکرد جامعه‌شناختی برای تحلیل روابط میان کنشگران انسانی و غیرانسانی است، رابطه بین فضا و قدرت در شهر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تحلیل شبکه‌های قدرتی (کنشگران) که در تولید فضاهای شهری نقش دارند، است. روش پژوهش، مطالعه موردی است و مورد مطالعاتی آن، اراضی عباس‌آباد تهران است که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های توسعه شهری در ایران به شمار می‌آید. داده‌های پژوهش از طریق روش‌های مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و مشاهده میدانی جمع‌آوری شده و با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که در اراضی عباس‌آباد، دولت و سازمان‌های وابسته به آن، با استفاده از قدرت سیاسی و اقتصادی خود، شبکه‌های قدرت را تشکیل داده و سایر کنشگران را از مشارکت در تولید فضا محروم کرده‌اند. همچنین مشخص شده است که شبکه کنشگران و قدرت در این منطقه، به‌هیچ‌وجه متناسب با نیازها و خواسته‌های شهروندان نبوده و حتی نقش متخصصان و بخش خصوصی در تولید فضا نیز تحت تأثیر امر سیاسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1923 - ناکارآمدی فردی-نهادی و همیاری جمعی مطالعه درک معنایی کشاورزانِ سمیرمی از مسألۀ کم‌آبی در حیاتِ شهری
محمود قاسمی عظیمه السادات عبداللهی شاپور بهیان

10.30495/uss.2023.708006

پژوهش حاضر به بررسی درک معنایی کشاورزان ساکن شهر سمیرم از مسألۀ کم‌آبی و نقش آن در حیات شهری است. از روش تحقیق نظریۀ زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) برای تحقق این هدف استفاده شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش، کشاورزان شهرستان سمیرم بودند. روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود که بر اساس چکیده کامل

پژوهش حاضر به بررسی درک معنایی کشاورزان ساکن شهر سمیرم از مسألۀ کم‌آبی و نقش آن در حیات شهری است. از روش تحقیق نظریۀ زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) برای تحقق این هدف استفاده شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش، کشاورزان شهرستان سمیرم بودند. روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود که بر اساس آن با 25 نفر از کشاورزان مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شد. برای فهم پیامدهای کم‌آبی ناشی از کشاورزی بر حیات شهری سمیرم، کشاورزانی انتخاب شده‌اند که ساکن شهر سمیرم هستند. مصاحبه‌ها با استفاده از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای نظریۀ زمینه‌ای تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر کم‌آبی در شهرستان سمیرم عبارت‌اند از: تغییر الگوها، حکمرانی ناکارآمد و تغییرات اقلیمی. برای مواجهه با کم‌آبی، کشاورزان سه راهبرد ارائه داده‌اند: تقویت سنت‌های همیاری، فرهنگ‌سازی زیست‌محیطی و صنعت‌گرایی جایگزین. زمینه‌هایی که این راهبردها را تسهیل کرده و یا مانع تحقق آنها می‌شوند عبارت‌اند از: سیاست‌های اقتصادی و مدیریت منابع آبی. فردگرایی اقتصادی و منابع مالی و اعتباری، شرایط مداخله‌گر بر راهبردهای مواجهه با کم‌آبی هستند. پیامدهای راهبردهای مواجهه با کم‌آبی از دید کشاورزان عبارت‌اند از: بازسازی زیستِ اقتصادی، بازسازی زیستِ اجتماعی و بازسازی حیاتِ زیست‌محیطی. ناکارآمدی فردی-نهادی و همیاری جمعی نیز مقولۀ مرکزی درک معنایی کشاورزان از کم‌آبی در شهرستان سمیرم است. نتیجۀ پژوهش نشان داد که کم‌آبی هم تحت تأثیر مقوله‌های فردی قرار دارد و هم تحت تأثیر مقولات نهادی و ساختاری. بنابراین، راهبردهای مواجهه با آن نیز فردی-نهادی هستند و پیامدهای این راهبردها نیز همین‌گونه هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1924 - شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال
داود عباسی مسعود مهدوی حاجیلویی رحیم سرور پرویز کردوانی

هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی67/0 بوده است.در تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون هایT تک گروهی، آزمونF، آزمون تعقیبی شفه وآزمون فریدمن با نرم افزارSPSS استفاده شده است. مهمترین نتایج تحقیق نشان عبارتند از: عوامل فردی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال، به ترتیب : افزایش مقبولیت فرد نزد دیگران، تقویت خوداتکایی و استقلال افراد، تقویت حس همکاری و کمک به یکدیگر، ایجاد علاقه به کسب موفقیت های تازه است. عوامل محیطی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال به ترتیب: دسترسی به ابزار و لوازم مورد نیاز اشتغال، دسترسی به نیروی کار ارزان قیمت و دسترسی آسان به مواد اولیه تولید است. عوامل فردی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد وویان بیشتر از روستائیان روستای طاهرلو و عوامل محیطی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد بیشتر از روستائیان طاهر لو و ویان است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1925 - طراحی شهری حساس به آب از منظر اجتماعی با بررسی گروداران در جغرافیای شهری و تغییرات جایگاه آن‌ها در گذر زمان؛ مطالعه موردی: حوضه آبریز کن در غرب تهران
هدی شریفیان مصطفی بهزادفر محسن فیضی

توسعه شهری و افت تراز آب زیرزمینی متقابلاً تهدیدکننده یکدیگر هستند. هدف پژوهش، شناسایی جایگاه گروداران مدیریت منابع آب و توسعه شهری از منظر اجتماعی و نقش طراحی شهری حساس به آب ، در حل تعارض‌های بین‌نهادی است. نظر به فرونشست جنوب غرب تهران (سالانه حدود 25 سانتیمتر) ناشی چکیده کامل

توسعه شهری و افت تراز آب زیرزمینی متقابلاً تهدیدکننده یکدیگر هستند. هدف پژوهش، شناسایی جایگاه گروداران مدیریت منابع آب و توسعه شهری از منظر اجتماعی و نقش طراحی شهری حساس به آب ، در حل تعارض‌های بین‌نهادی است. نظر به فرونشست جنوب غرب تهران (سالانه حدود 25 سانتیمتر) ناشی از افت کمی آب زیرزمینی، محدوده شهری حوضه آبریز کن مورد پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری شامل تمام گروداران نهادی توسعه‌ای و حفاظتی مؤثر در مدیریت شهری و آب زیرزمینی در این حوضه است و با روش نمونه‌گیری غیر احتمالی گلوله برفی (نمایی با تمیز)، 10 گرودار نهادی کلیدی مؤثر شناسایی شد. با روش تحلیل گروداران و با پرسشنامه و مقیاس لیکرت (5-1)، جایگاه گروداران و با روش تحلیل شبکه اجتماعی در نرم‌افزار Gephi، نوع و شدت روابط بین‌نهادی برآورد شد. در این پژوهش بازتعریف طراحی شهری حساس به آب از منظر اجتماعی به‌عنوان ابزار حل اختلاف، اولین بار مطرح گردید. طبق نتایج تحلیل گروداران، پارامترهای قدرت و تمایل دو گرودار حفاظتی آب منطقه‌ای (4.026 و 4.28) و توسعه‌ای شهرداری (3.42 و 3.78)، بالاتر بوده و نزدیکی این دو نهاد با مطلوبیت‌های متفاوت، بیانگر زمینه تعارض بالقوه است. نتایج تحلیل شبکه اجتماعی نشان داد در شبکه همکاری، بیشترین و کمترین درجه را به ترتیب نهادهای آب ‌و فاضلاب و شهرداری دارند که بیانگر تعامل کم نهادهای توسعه‌ای، به‌ویژه شهرداری است. در شبکه تعارض نیز نهادهای آب منطقه‌ای و شهرداری بیشترین درجه را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1926 - تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی ( مطالعه موردی شهر محمود آباد )
ناصر فتاحی لیلا ابراهیمی جمنانی آمنه حق زاد کیا بزرگمهر

هدف اصلی این پژوهش تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی(مطالعه موردی شهر محمود آباد ) می باشد. پژوهش از نظر هدف توسعه‌ایی –کاربردی و به روش آمیخته انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت‌علمی رشته‌های محیط چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش تاثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست در شهرهای ساحلی(مطالعه موردی شهر محمود آباد ) می باشد. پژوهش از نظر هدف توسعه‌ایی –کاربردی و به روش آمیخته انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت‌علمی رشته‌های محیط زیست، ابخیز داری، کشاورزی،جغرافیا، گردشگری، دانشگاه‌های محمود آباد، مدیران سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی، کارفرمایان و پیمانکاران بودند.روش نمونه‌گیری در بخش کیفی، غیر تصادفی از نوع هدفمند و در دسترس بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در بخش اول مصاحبه نیمه ساختاریافته حضوری تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه با 29 نفر (23آقا و 6 خانم)چهاربعد و 21گویه شناسایی گردید. بخش دوم گویه‌هادر اختیار اعضای گروه دلفی(8 نفر) در دو مرحله برای طراحی پرسشنامه قرار گرفت.در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته‌ای در مقیاس پنج ارزشی لیکرت به‌صورت آنلاین در میان نمونه آماری(85 نفر) توزیع گردید.پایایی مدل اندازه‌گیری پژوهش ضرایب آلفای کرونباخ رفتار(769/0)، آگاهی و نگرش(755/0) ، اعتقادات دینی(914) و معاشرت(00/1) بدست آمد.نتایج نشان داد وضریب استانداربین (عوامل معاشرت بر مشارکت اجتماعی)199/0= β؛ و ضریب معناداری 691/13=t رابطه معنادار و در رتبه اول همچنینضریب استاندارد بین (عوامل آگاهی و نگرش برمشارکت اجتماعی) 302/0β= ؛ ضریب معناداری 048/13= t این رابطه معنادار و در رتبه دوم ، ضریب استاندارد بین (عوامل رفتار و مشارکت اجتماعی) 325/0= β؛ ضریب معناداری 364/12= t این رابطه معنادار ؛ در رتبه سوم وهمچنین ضریب استانداردبین (عوامل اعتقادات دینی بر مشارکت اجتماعی) 316/.= β؛ضریب معناداری 964/11= t رابطه معنادار ؛ و در رتبه سوم قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1927 - الگوی همکاریهای منطقه ای بر مبنای دیپلماسی آب (مطالعه موردی ایران، ترکیه و عراق )
سمیرا سامعی محمد اخباری غلامحسن حیدری

آب به عنوان یک منبع طبیعی و ارزشمند در سطح جهان است که در بین گروه های انسانی، جوامع و کشورها همواره رقابت آفرین و تنش زا بوده است. عمده اختلاف هایی که بین کشورها بر سر آب پیش می آید در حوضه های آبریز مشترک می باشد و یافتن سازوکاری معقول، به‌منظور بهره‌برداری عادلانه از چکیده کامل

آب به عنوان یک منبع طبیعی و ارزشمند در سطح جهان است که در بین گروه های انسانی، جوامع و کشورها همواره رقابت آفرین و تنش زا بوده است. عمده اختلاف هایی که بین کشورها بر سر آب پیش می آید در حوضه های آبریز مشترک می باشد و یافتن سازوکاری معقول، به‌منظور بهره‌برداری عادلانه از این منابع امر دشواری است. با توجه به نقش استراتژیک و حیاتی آب و توزیع نامتوازن آن در مناطق مختلف جهان و نیز مشترک بودن بسیاری از حوضه‌ها و منابع آبی بین کشورها ضرورت استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی نیز گریزناپذیر است. ایران نیز همواره بر سر تقسیم آب های مشترک مرزی و رودخانه های فرامرزی با همسایگان خود اختلاف داشته و ضرورت اهمیت دیپلماسی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. هدف از این پژوهش، همکاریهای منطقه ای ایران، ترکیه و عراق در خصوص رودخانه های فرامرزی وحوضه های آبریز مشترک می باشد که تاثیر و نقش دیپلماسی آب با توجه به قوانین بین المللی، معاهدات و قراردادها بر این همکاریها و تعاملات می افزاید و از چالش ها، تنش ها و منازعات مرتبط با آب که تاثیر زیادی بر مسائل زیست محیطی، آلودگی آب، مهاجرت، ریزگردها و همچنین مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی می گذارد جلوگیری می نماید. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی که مبتنی بر روش کتابخانه ای می باشد، مورد استفاده قرار گرفته و همچنین از روش تحلیل آماری spss که مبتنی بر جامعه آماری متخصصانی است که در این مجموعه قرارگرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1928 - نقش شهرک‌های صنعتی در توسعه شهرهای کوچک با نگاهی بر تأثیر شهرک صنعتی شمس‌آباد بر شهر حسن آبادفشافویه
منصوره تاری وردی پروانه زیویار بهمن کارگر

ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی، یکی از رویکردهای رایج صنعتی سازی در کشورهاست که به‌منظور تسهیل و تمرکز فعالیت‌ها با نگاهی بر حفظ محیط زیست و کاهش هزینه های تمام شده تولیدات صنعتی انجام میشود. شهرک های صنعتی، در کشور ما نیز ازآن به عنوان لوکوموتیو بخش صنعت نام برده می شود . چکیده کامل

ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی، یکی از رویکردهای رایج صنعتی سازی در کشورهاست که به‌منظور تسهیل و تمرکز فعالیت‌ها با نگاهی بر حفظ محیط زیست و کاهش هزینه های تمام شده تولیدات صنعتی انجام میشود. شهرک های صنعتی، در کشور ما نیز ازآن به عنوان لوکوموتیو بخش صنعت نام برده می شود .احداث و توسعه این شهرک ها در حاشیه شهر های کوچک مانند شهر حسن آباد با در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی آن می تواند در جهت کاهش بیکاری و بعبارتی به توسعه پایدار این شهر بیانجامد. شهرک صنعتی شمس آباد با برنامه توسعه در حد 3000 هکتار و بیش از 18 هزار شغل در مجاورت شهر حسن آباد قرار دارد این شهرک میتواند از پتانسل های اصلی و موثر جهت رشد و توسعه شهر حسن آباد باشد. پژوهش حاضر نقش شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه پایدار شهر حسن آباد، بخش فشافویه را بررسی میکند. روش پژوهش کتابخانه‌ای پیمایشی(پرسشنامه‌ای) است. نتایج نشان می‌دهد که ایجاد شهرک صنعتی شمس آباد بر مجموع شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر حسن آباد و حومه مورد مطالعه می تواند اثر مطلوب داشته است و باعث افزایش اشتغال شده است. در این میان، شاخص اقتصادی، بیشترین تأثیر و شاخص کالبدی محیطی، کمترین تأثیر را از این شهرک پذیرفته است. در نهایت نتایج حاصل عوامل داخلی و خارجی نشان می دهد که راهبرد SO استراتژی غالب بر منطقه مورد مطالعه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1929 - بررسی تاثیر تراز ارتفاعی متاثر از فضای جغرافیایی شهری بر میزان مصرف آب و رشد گیاهان در فضای سبز شهری، مطالعه موردی: منطقه یک شهری تهران
صادق پرتانی عطیه محمودی مظفر مژده ربانی

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 چکیده کامل

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 ، 1700 ، 1900 متر از سطح دریا) انتخاب شدند و گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به صورت 2 بلوک مجزا در هر پایلوت کاشته شدند. این گیاهان کلا با 2 تیمار یعنی در هر بلوک با یک تیمار آبیاری شدند . تیمار اول همان نیاز واقعی گیاه است و تیمار دوم نصف نیاز آبی گیاه مورد نظر بود. تناوب آبیاری هر هفته 2 بار بوده . متغییر های مورد سنجش نیز : طول ساقه ، قطرساقه و طول برگ ، عرض برگ گیاهان میباشد. تناوب اندازهگیری متغییرها نیز هر 2 هفته 1 بار انجام شد و اندازه گیری ها در جداول و نمودارهای فصل 4 ثبت و درج شد . نتایج نشان داد که سرو نقره ای در هر 3 پایلوت با تیمار دوم (T2) جواب مطلوبی داده و رشد مناسبی داشته. این در حالی است که توت نرک با تیمار دوم ( T2 ) فقط در پایلوت 1 و تا حدی پایلوت 2 رشد مناسبی داشته که یعنی این گیاه ( توت نرک ) در ارتفاعات بالاتر رشد کمتری داشته و برای رشد بهتر به آب بیشتری نیاز دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1930 - سنجش میزان هماهنگی مدیریتی شهر جدید فولادشهر با سکونتگاه های پیرامون
ایرج خسروی حاجی وند احمد خادم الحسینی حمید صابری مهدی مومنی

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحلیل آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. محدوده جغرافیایی پژوهش، شهر جدید فولادشهر و سکونتگاه های پیرامون آن است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر جمعیت ساکنان بالای 1 چکیده کامل

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحلیل آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. محدوده جغرافیایی پژوهش، شهر جدید فولادشهر و سکونتگاه های پیرامون آن است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر جمعیت ساکنان بالای 15 سال( 11797 نفر ) و حجم نمونه برابر با 375 نفر از ساکنان و 50 نفر از مسئولان است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده هدفمند انتخاب شده اند‌ برای پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss و از آزمون فریدمن، همبستگی اسپیرمن و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. ارزش گذاری متغیرها با بهره مندی از طیف لیکرت صورت گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت معناداری بین زیر شاخص حمکروایی خوب شهری از دیدگاه مسئولان و شهروندان وجود دارد. زیر شاخص های قانونمندی و اجتماع محوری به ترتیب بیشترین تاثیر را بر حمکروایی خوب شهری از نظر شهروندان دارد و همچنین زیر شاخص های پاسخگویی و قانونمندی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر حکمروایی خوب شهری از نظر مسئولان دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1931 - رابطه اشتغال‌زایی ناشی از فعالیت‌های دامداری و ابعاد مختلف توسعه روستایی در دهستان رستم آباد شمالی رودبار
ناصر رحمن نیا تهمینه دانیالی سیمین ارمغان

در سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار می‌رفته است. دامداری در مجموع فعالیت‌های کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نی چکیده کامل

در سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار می‌رفته است. دامداری در مجموع فعالیت‌های کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نیروی شخم و امکان حمل و نقل و کودی موثر را در اختیار کشاورزان قرار می دهد و گذشته از همه، در شمار بسیاری از بخشهای کوهستانی، عمده ترین فعالیت‌ها و منبع اصلی درآمد محسوب می شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که آیا اشتغال‌زایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانه‌ای انجام ‌گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهره‌گیری شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ضریب همبستگی (R) بین دو متغییر جایگاه اقتصاد معیشتی مبتنی بر فعالیت های دامداری و توجیه پذیر بودن در توسعه روستایی 80/0 و ضریب تعیین کنندگی (R2) 64/0 به دست آمدند یعنی 64 درصد از تغییرات توسعه روستایی مبتنی بر توجیه پذیر بودن جایگاه اقتصاد معیشتی در آن است و 36 درصد عوامل دیگر (متغییرهای غیرقابل کنترل) دخیل هستند از آنجایی که p. value برابر 00/0 شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1932 - راهکارهای مقابله با تاثیرات تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای بر محیط ‌زیست ایران از منظر حقوق بین الملل و حقوق ایران
مرتضی صادقی غزاله کبیرآبادی هاشم امیری

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ا چکیده کامل

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ای است. لذا در این نوشتار به بحث پیرامون دلایل و پیامد های تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای و اقدامات بین‌المللی جهت مقابله با آن‌ها پرداخته شده است. در سطح بین المللی مهم‌ترین این فعالیت‌ها تصویب دو سند بین المللی تحت عنوان کنوانسیون کلیات تغییرات آب و هوا و پروتکل کیوتو هستند که راهکارهای مناسبی در خصوص کاهش گازهای گلخانه‌ای و انطباق را ارائه نموده‌اند. با توجه به اهمیت کاهش تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای ایران نیز به این دو سند حقوقی بین المللی پیوسته است و در راستای انجام تعهداتش نسبت به تاسیس دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا اقدام و تا به حال نسبت به تهیه و ارائه دو گزارش ملی در این زمینه اقدام نموده است. از آن جا که تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای سلامت محیط‌زیست و حیات بشری به شمار می رود لذا تعهد جامعه بین المللی در خصوص مقابله با این پدیده نوعی از تعهدات ارگاامنسی محسوب و ضرورت پرداختن به این بحث را دو چندان می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1933 - ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی، مطالعه موردی روستاهای شهرستان پارس آباد معان
بهروز محمدی یگانه مهدی چراغی ثریا نصیری

گردشگری بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان ازنظر درآمدزایی شناخته‌شده است و تغییرات اقتصادی زیادی را در پی داشته است می‌تواند به‌عنوان یک صنعت اقتصادی توانمند تأثیر بسیاری بر اشتغال داشته باشد. در مقاله حاضر برای بررسی توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی خانوا چکیده کامل

گردشگری بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان ازنظر درآمدزایی شناخته‌شده است و تغییرات اقتصادی زیادی را در پی داشته است می‌تواند به‌عنوان یک صنعت اقتصادی توانمند تأثیر بسیاری بر اشتغال داشته باشد. در مقاله حاضر برای بررسی توسعه گردشگری بر کاهش میزان فقر و توانمندسازی اقتصادی خانوارها در روستاهای شهرستان پارس آباد پرداخته شده است. این پژوهش ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت انجام، توصیفی – تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری این تحقیق، 13 روستا موردمطالعه در شهرستان پارس آباد می باشد که طبق فرمول کوکران 352 خانوار به‌عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک پرسشنامه‌ها تکمیل شد..برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌های spss و از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده‌شده است. یافته تحقیق با استفاده از آزمون (ویلکامسون وt دوجفت)حاکی از آن است ، با استناد آماره t با مقدار(404/7 ) از میزان توسعه گردشگری و همه ابعاد (به جز بُعد کالبدی) با مقدار t میانگین:( 83/2) در زمان پس از توسعه گردشگری به‌صورت معنادار کاهش‌یافته است. از طرفی، میزان توسعه گردشگری با آماره t برابر با 404/7 در زمان پس از توسعه گردشگری کاهش‌یافته است. درنتیجه مقاله منطقه بیشتر باید برنامه ریزی لازم در جهت گسترش و گردشگری توسعه یابد. و می‌تواند به‌عنوان منبع درآمدزایی برای منطقه و کشور باشد و از فقر و بیکاری مردم بکاهد، واقعیت امر این است که صنعت گردشگری و توریسم نتوانسته در این منطقه موفقیت چندانی به دست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1934 - بررسی و تحلیل مهاجرت‌های روستایی و ارتباط آن با شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی با تأکید بر ابعاد اقتصادی پژوهش موردی: محله محمدآباد شهر قرچک
زهرا کولیوند محمد سلمانی مقدم مهدی زنگنه

مهاجرت‌های روستایی موجب شکل‌گیری طیف وسیعی از مشکلات در ابعاد مختلف برای کشور‌های در حال توسعه شده است. از اثرات مستقیم مهاجرت‌های بدون برنامه از مناطق روستایی به سمت شهر‌ها در ایران شکل‌گیری بخش غیر‌رسمی در مناطق شهری کشور است. بدیهی است که شکل‌گیری این بخش نتیجه مستقی چکیده کامل

مهاجرت‌های روستایی موجب شکل‌گیری طیف وسیعی از مشکلات در ابعاد مختلف برای کشور‌های در حال توسعه شده است. از اثرات مستقیم مهاجرت‌های بدون برنامه از مناطق روستایی به سمت شهر‌ها در ایران شکل‌گیری بخش غیر‌رسمی در مناطق شهری کشور است. بدیهی است که شکل‌گیری این بخش نتیجه مستقیم مهاجرت‌های روستایی به همراه پدیده افزایش جمعیت شهرنشین می‌باشد که ساماندهی آن در حال حاضر یکی از چالش‌های مدیریت شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی نقش مهاجرت‌های روستایی در شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی با تاکید بر ابعاد اقتصادی در محله محمد‌آباد شهر قرچک می‌پردازد. این تحقیق از نوع کاربردی، و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی گرد‌آوری شده است. و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی‌تک نمونه، من ویتنی، کروسکال‌والیس و اسپیرمن استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق بر اساس فرمول کوکران تعداد 168 نفر دست فروش در محله محمد‌آباد شهر قرچک می‌باشند که برای تعیین دقت بیشتر این تعداد به 260 مورد رسید. نتایج بدست آمده تحقیق نشان می‌دهد که اکثر شاغلین بخش غیر‌رسمی در محدوده مطالعاتی مهاجرین روستایی هستند. همچنین وضعیت شاغلین بخش غیر‌رسمی از لحاظ اقتصادی مطلوب بوده و رابطه معنی‌داری بین وضعیت تحصیلات مهاجران و شکل‌گیری مشاغل غیر‌رسمی در محدوده مطالعاتی وجود دارد. نتایج نشان می‌دهد که نبود زمینه اشتغال مناسب، عدم وجود تخصص، نداشتن سرمایه کافی از دلایل گسترش شغل دستفروشی در محله مورد مطالعه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1935 - باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی در کلانشهرها کیس مورد مطالعه: شمس آباد تبریز
امیر جاهد بشیر بیگ بابایی کریم حسین زاده دلیر

رواج و گسترش حاشیه‌نشینی که در 50 دهه گذشته به معضلی برای کلانشهرها ازجمله تبریز تبدیل‌شده است اکنون دامنه اش از کلانشهرها و شهرها فراتر رفته و دامنه اش از کلانشهر و شهرها فراتر رفته و دامن روستاهای اطراف را نیز گرفته و توسعه این پدیده بر مشکلات ساکنان این روستا نیز افز چکیده کامل

رواج و گسترش حاشیه‌نشینی که در 50 دهه گذشته به معضلی برای کلانشهرها ازجمله تبریز تبدیل‌شده است اکنون دامنه اش از کلانشهرها و شهرها فراتر رفته و دامنه اش از کلانشهر و شهرها فراتر رفته و دامن روستاهای اطراف را نیز گرفته و توسعه این پدیده بر مشکلات ساکنان این روستا نیز افزوده است. هدف از پژوهش حاضر باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی در کلانشهرها کیس مورد مطالعه: شمس آباد تبریز می باشد روش تحقیق حاضر ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ و روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻰ - ﺗﺤﻠﻴﻠﻰ و از ﺣﻴﺚ ﻫﺪف ﻛﺎرﺑﺮدى ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻰآﻳﺪ. در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﺘﻮن، ﻣﻨﺎﺑﻊ، اﺳﻨﺎد، ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻰ و ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاى ﮔﺮدآورى ﺷﺪه اﺳﺖ. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام خبرگان صنعت ساخت ساز و توسعه شهری می باشد. یافته ها حاکی از آن است که روش های SWOT و روش AHP روش هایی برای باز آفرینی شهری با تاکید بر بهسازی و توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی است که می توان نتیجه گرفت زیر معیار S1 یعنی دارا بودن نیروی انسانی با وزن ۳۸۸/0 به عنوان مهم ترین مزیت و در بین نقاط ضعف موجود W1 یعنی نامناسب بودن زیرساخت ها از بین تهدیدات پیش روی نیز میتواند T1 یعنی کاهش منابع طبیعی با وزن 0195/0 مهمترین تهدید و در بین فرصت ها O1 یعنی تشکیل همایش های ملی و منطقه ای در جذب سرمایه های دانشی با وزن ۲۷۰/ ۰ به عنوان مهمترین فرصت بهسازی و توانمندسازی منطقه شمس آباد تبریز شناخته شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1936 - اهمیت دره خرم آباد در توسعه پایدار گردشگری با رویکرد فراهم نمودن زمینه ثبت در میراث جهانی
مریم بیرانوندزاده سیامک شرفی نوبخت سبحانی

گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها بوده و شناسایی و تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می‌کند. دره خرم‌آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل‌های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به‌ع چکیده کامل

گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها بوده و شناسایی و تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می‌کند. دره خرم‌آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل‌های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به‌عنوان یکی از نخستین سکونتگاه‌های بشری، تاکنون به دلایل متعددی در فهرست میراث جهانی ثبت‌نشده است. پژوهش حاضر باهدف، مطالعه اهمیت دره خرم‌آباد در توسعه پایدار گردشگری استان و فراهم نمودن زمینه ثبت آن در فهرست جهانی تدوین‌شده است. روش تحقیق تحلیلی- میدانی و جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از مدل SWOT، TOPSIS و AHP استفاده‌شده است. همچنین در زمینۀ اهمیت اثر در رابطه با ثبت جهانی، ملاک‌های اجرایی کنوانسیون میراث جهانی معیارهای بوده‌اند که در این پژوهش ملاک عمل قرارگرفته‌اند. نتایج حاصل از تحلیل AHP نشان داد که در بین مؤلفه‌های مورد ارزیابی در بخش طبیعی وجود دریاچه‌ها و آب‌بندها در سطح شهر، از مؤلفه‌های فرهنگی وجود موزه‌ها تاریخی و فرهنگی معتبر و در بین مؤلفه‌های تفریحی وجود پارک‌های بزرگ، بیشترین اهمیت را در بین قابلیت‌های گردشگری دره خرم‌آباد داشته‌اند. هم‌چنین بررسی مؤلفه‌های اثرگذار بر توسعه گردشگری دره خرم‌آباد و فراهم نمودن زمینه ثبت جهانی بیانگر این است که بهره‌گیری از سیستم مشارکتی مردم، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی، امنیت و رضایت در مناطق گردشگری، تنوع‌بخشی به امکانات و خدمات گردشگری، تبلیغات و اطلاع‌رسانی خدمات گردشگری و تخصیص تسهیلات بانکی و حمایت‌های قانونی، رتبه اول تا پنجم را در توسعه گردشگری دره خرم‌آباد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1937 - ارزیابی رضایت مندی از شاخص‏ های توانمندسازی سکونتگاه‏ های غیررسمی با تأکید بر مسائل اجتماعی و اقتصادی (نمونه موردی: محله خلیل‏ آباد تبریز)
علی اسکوئی ارس فریدون بابائی اقدم

آگاهی از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی ساکنین سکونتگاه های غیررسمی و همچنین سنجش میزان رضایتمندی از این شاخص ها به منظور تسهیل مشکلات و ارتقاء توانمندی ساکنین این سکونتگاه ها می تواند به عنوان رهیافتی کارگشا و اثربخش قلمداد گردد. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزا چکیده کامل

آگاهی از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی ساکنین سکونتگاه های غیررسمی و همچنین سنجش میزان رضایتمندی از این شاخص ها به منظور تسهیل مشکلات و ارتقاء توانمندی ساکنین این سکونتگاه ها می تواند به عنوان رهیافتی کارگشا و اثربخش قلمداد گردد. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان رضایتمندی ساکنین سکونتگاه غیررسمی خلیل آباد تبریز از شاخص های اقتصادی و اجتماعی توانمندسازی است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی – تحلیلی بوده که برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش پرسشنامه و آزمون های اسپیرمن، تی تک نمونه ای و فریدمن استفاده شده است. داده های پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی گردآوری شده و حجم نمونه هم طبق فرمول کوکران معادل 379 نفر برآورده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها و پرسشنامه ها حاکی از آن است که از نظر ساکنان محله خلیل آباد تبریز به لحاظ میزان رضایت مندی در بین مؤلفه های مورد مطالعه، مؤلفه امنیت (2/97) و حمایت از نظام اقتصاد محلی و بازاریابی صنایع کوچک محله ای (1/35) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان رضایت مندی را داشتند و همچنین به لحاظ اهمیت مؤلفه امنیت (9/58) در رتبه نخست و مؤلفه امید به زندگی (4/94) در رتبه آخر قرار داشتند. یافته های دیگر تحقیق نشان می دهد شاخص های اقتصادی و اجتماعی دارای رابطه معنادار با یکدیگر هستند و در نهایت می توان گفت میزان رضایت مندی ساکنین از هر دو شاخص توانمندسازی پائین تر از حد متوسط می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1938 - تحلیلی بر اولویت‌بندی وضعیت چرخه حیات در مناطق نمونه گردشگری مورد مطالعه: قطب گردشگری اسلام آباد غرب
غلامرضا نوری زهرا تقی زاده معصومه امانی بختیاروند

چکیده: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی و ارزیابی چرخه حیات مناطق نمونه گردشگری در قطب گردشگری اسلام آباد غرب تهیه شده است که براساس مفهوم چرخه حیات از دیدگاه باتلر به بررسی جایگاه وضعیت گردشگری این مناطق می پردازد .پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی می باشد که برای رسیدن چکیده کامل

چکیده: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی و ارزیابی چرخه حیات مناطق نمونه گردشگری در قطب گردشگری اسلام آباد غرب تهیه شده است که براساس مفهوم چرخه حیات از دیدگاه باتلر به بررسی جایگاه وضعیت گردشگری این مناطق می پردازد .پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی می باشد که برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحقیق پیمایشی و میدانی استفاده شده است.که با استفاده از تکنیک دلفی 10 شاخص برای ارزیابی مناطق تعیین گردیده است سپس داده های حاصل از پیمایش پرسشنامه ها وارد تکنیک تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS گردید و مناطق نمونه اولویت بندی شده اند بر اساس این اولویت بندی منطقه نمونه گردشگری ریجاب با میزان634/0 در رتبه اول قرار گرفته و سایر مناطق در اولویت های بعدی قرار دارند و سپس مناطق نمونه گردشگری وارد مدل Butlerگردیده و وضعیت گردشگری در این مناطق مشخص گردید که بر این اساس، مناطق با میزان پایین همچون سراب کرند، آتشکده شیان و تنگه مرصاد در چرخه حیات مرحله کشف را سپری نموده اند و باید شرایط مناسب مدیریتی را جهت ورود این مناطق به مرحله توسعه فراهم نمود و سایر مناطق در چرخه های بعدی حیات قرار دارند که شناسایی مراحل توسعه این مناطق در تصمیم گیری های مدیریتی و توسعه پایدار این مناطق سهم مهمی را ایفا می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1939 - تبیین و تحلیل تأثیر ترجیحات محلی و جهت گیری هایتعصب قومی – قبیله ای در انتخاب دهیاران(مطالعه موردی: بخش مرکزی و بخش پشت آب شهرستان زابل)
دکتر غریب فاضل نیا مرضیه شوقی مینا امیری نژاد

چکیده شایسته است که در انتخاب دهیاران صرفاً ملاک ها و معیار های قانونی مد نظر شوراهای اسلامی روستا به عنوان نهاد تصمیم گیر و انتخاب کننده دهیار باشد و ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب آنها دخالت داده نشود. بر این اساس موضوع کم و کیف انتخ چکیده کامل

چکیده شایسته است که در انتخاب دهیاران صرفاً ملاک ها و معیار های قانونی مد نظر شوراهای اسلامی روستا به عنوان نهاد تصمیم گیر و انتخاب کننده دهیار باشد و ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب آنها دخالت داده نشود. بر این اساس موضوع کم و کیف انتخاب دهیار روستا و اینکه در منطقه مورد مطالعه در انتخاب دهیار چه معیارها و ملاک های ارجحیت داشته و در این خصوص تا چه میزان ترجیحات محلی و گرایشات قومی- قبیله ای دخیل بوده اند، اهمیت و موضوعیت یافته که در دستور کار این تحقیق علمی قرار گرفته است. لذا هدف این پژوهش، تببین و تحلیل تأثیر ترجیحات محلی و جهت گیری های تعصب قومی – قبیله ای در انتخاب دهیاران در مناطق روستایی بخش مرکزی و بخش پشت آب شهرستان زابل است. جامعه آماری این تحقیق24 روستای دارای دهیاری و تعداد 302 نفر از اهالی روستاهای دارای دهیاری بوده، که براساس فرمول کوکران انتخاب شدند. روایی و پایایی گویه های تحقیق نیز با آمار آلبای کرونباخ سنجیده شده است که نتایج آن حاکی از قابلیت اعتماد بالای این گویه ها می باشد. برای تجزیه و تحلیل های آماری داده ها، رتبه بندی و اولویت بندی متغیرهای مؤثر در انتخاب دهیاران در بخش مرکزی و بخش پشت آب، شهرستان زابل، از آزمون Friedman Test و T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS16، استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مهمترین عواملی که بر انتخاب دهیار در منطقه مورد مطالعه تاثیر داشته است، رابطه فامیلی شورا و دهیار و رابطه فامیلی بین مردم روستا بوده است. در واقع عامل طایفه گرایی مهمترین تاثیر را در انتخاب دهیار در این بخش ها ایفا کرده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1940 - نقش عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی (مطالعه موردی محوطه‌های باستانی دهستان سر فیروزآباد استان کرمانشاه)
اردوان بهزاد بهزاد فزونی عزت اله میرزائی

چکیده تأثیر عوامل محیطی بر محوطه‌های باستانی، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر سرفیروزآباد در شهرستان کرمانشاه به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تأثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از نرم چکیده کامل

چکیده تأثیر عوامل محیطی بر محوطه‌های باستانی، به شرایط جغرافیایی آنها بستگی دارد. در تحقیق حاضر سرفیروزآباد در شهرستان کرمانشاه به عنوان محدوده جغرافیایی در نظر گرفته شد و تأثیر عوامل محیطی بر تخریب محوطه‌های باستانی این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از نرم افزار GIS جهت تلفیق لایه‌های اطلاعاتی استفاده گردید. تعداد 9 عامل محیطی شامل ارتفاع، جهات جغرافیایی، شیب، بارندگی، کلاس فرسایش، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، نوع کاربری اراضی و نوع سازندهای زمین شناسی به عنوان عوامل تأثیر گذار بر این محوطه‌ها انتخاب گردیدند. یافته‌های تحقیق ناشی از عوامل محیطی حاکی از آن است که دو دسته از عوامل می‌توانند در تخریب محوطه‌های باستانی در دهستان سرفیروزآباد نقش داشته باشند. دسته اول در کوتاه مدت که فرسایش را در بر می‌گیرند. دسته دوم در دراز مدت که فعالیت‌های تکتونیکی را شامل می‌گردند. نتایج نشان می‌دهند که تمامی 9 عامل در تخریب محوطه‌های باستانی به هم وابسته بوده و هیچ یک به تنهایی نمی‌توانند در تخریب محوطه‌های باستانی مؤثر باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1941 - اولویت‌سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونه موردی: شهر میاندوآب
جمال محمدی اصغر ضرابی مهدی احمدیان

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای چکیده کامل

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت های اجتماعی ایجاد پارک است. مکان یابی نادرست این فضاها در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری هایی در شهرها می شود. در پژوهش حاضر با رویکردقیاسی، نوصیفی-تحلیلی تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی پارک ها و فضاهای سبز شهری میاندوآب، اولویت های مکانی توسعه این فضاها را نیز در سطح نواحی شهر تعیین شود. نتیجه بررسی ها نشان داد که طی یک دهۀ گذشته سرانه فضای سبز شهری شهر میاندوآب از 79/1 مترمربع در سال1380 به 45/3 مترمربع در سال1390 افزایش یافته است. ولی همزمان با این افزایش سرانه، اختلاف سرانه بین نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز نیز به نحو چشم گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک های شهری، شدیدتر شده است. با توجه به کمبود کمی فضای سبز نسبت به سرانۀ پیشنهادی طرح جامع و تفصیلی شهر و استانداردهای ملی، همچنین نظر به عدم تعادل فضایی موجود در توزیع و پراکنش پارک های شهری میاندوآب تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت های مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری در سطح نواحی پنجگانه شهر میاندوآب مشخص شود. معیارهای مکان یابی فضای سبز(پارک شهری) در این پژوهش، میزان دسترسی، میزان تراکم جمعیت، سرانه موجود فضای سبز، سازگاری با کاربری های دیگر، وجود زمین های با مالکیت دولتی، وجود فضاهای باز و زمین های بایر، فاصله از پارک‌های موجود و نزدیکی به رودخانه تعیین شدند. گزینه ها نیز در این پژوهش نواحی پنجگانه شهر میاندوآب بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که ناحیه دو شهر میاندوآب با امتیاز 0.272، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در اولویت اول توسعه مکانی فضاهای سبز و پارک های شهر قرار دارد. نواحی یک، پنج و سه به ترتیب با امتیاز های 0.246، 0.241 و 0.169 در رتبه های بعدی قرار دارند. ناحیه چهار کمترین امتیاز(0.072) را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت مکانی را جهت توسعه فضاهای سبز شهردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1942 - سیاست آب در حوضۀ آبریز کارون بزرگ و چالش‌های هیدروپلیتیکی ناشی از آن
یـاشار ذکی مصطفی رشیدی

چکیده آب به عنوان یک مادۀ رقابتی بسیار مهم در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملّی، ناحیه ای و محلّی است و بر این اساس مدیریّت منابع آب، رقابت شدیدی را برای سلطه و نظارت بر منابع آبی ایجاد کرده است، که از آن به ژئوپلیتیک آب و یا هیدروپلیتیک تعبیر می شود. توزیع ناهمگون مکانی چکیده کامل

چکیده آب به عنوان یک مادۀ رقابتی بسیار مهم در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملّی، ناحیه ای و محلّی است و بر این اساس مدیریّت منابع آب، رقابت شدیدی را برای سلطه و نظارت بر منابع آبی ایجاد کرده است، که از آن به ژئوپلیتیک آب و یا هیدروپلیتیک تعبیر می شود. توزیع ناهمگون مکانی و زمانی بارش، کمبود ریزش‌های جوّی، عدم تناسب میان عرضه و تقاضای آب در برخی نواحی کشور، کاهش تدریجی منابع آب بویژه بر اثر برداشت بی رویه از آب های سطحی و زیرزمینی و تغییرات آب و هوایی در کنار رشد بالای جمعیّت بویژه در برخی نواحی کشور از یک سو و انتقال آب از نواحی دارای توان هیدرولوژیکی نسبتاً خوب به سایر مکان های دارای کمبود آب از سوی دیگر سبب می‌شود که رقابت های شدید و منفی بر سر تصاحب منابع آب صورت گیرد. این امر در نهایت زمینۀ تنش میان گروه‌ها، مراکز جمعیّتی و فضاهای سکونتگاهی را با یکدیگر فراهم می نماید. امری که از منظر ژئوپلیتیک منجر به صورت بندی هیدروپلیتیک منفی در مقیاس ملّی و ناحیه ای می گردد. مقالۀ حاضر با روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و با هدف شناسایی و تبیین اثرات مدیریت غیرآمایشی و غیرمنطبق بر توان سرزمینی در حوزه منابع آب و بویژه مسئله انتقال بین حوضه ای آب از حوضۀ آبریز کارون بزرگ (بهشت آباد) به داخل فلات مرکزی ایران در بروز منازعات و واگرایی های محلّی انجام گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1943 - ارزیابی رضایتمندی گردشگران سلامت بر اساس مدل ACSI(مورد مطالعه: منطقه گردشگری سردابه)
رضا اشجع نازنین تبریزی روزبه میرزایی

چکیده گردشگری سلامت در جهان به سرعت در حال رشد است. در ایران نیز چشمه‌های آب‌گرم متعددی با خواص درمانی گوناگون وجود دارند که گردشگران را به خود جذب می‌کنند. لذا تأمین رضایت گردشگران از عوامل کلیدی موفقیت این مقاصد به شمار می‌رود. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی رض چکیده کامل

چکیده گردشگری سلامت در جهان به سرعت در حال رشد است. در ایران نیز چشمه‌های آب‌گرم متعددی با خواص درمانی گوناگون وجود دارند که گردشگران را به خود جذب می‌کنند. لذا تأمین رضایت گردشگران از عوامل کلیدی موفقیت این مقاصد به شمار می‌رود. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی رضایتمندی گردشگران مراجعه‌کننده به منطقه گردشگری سردابه، صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و روش جمع‌آوری داده‌ها، به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. داده‌های حاصل از تحقیقات میدانی، براساس مدل ACSI مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شاخص ACSI در منطقه 52.47 بوده و به سطح نسبی از رضایتمندی گردشگران اشاره می نماید. سه بعد از ابعاد فعالیت‌های گردشگری سلامت یعنی: اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-محیطی و اقتصادی، اثرگذاری مثبت و معناداری را بر سطح از رضایت گردشگران داشته و سه بعد اطلاع‌رسانی، اقامتی-تسهیلاتی، بهداشت، تأثیرات منفی برجای گذاشته و سطح رضایتمندی را پایین آورده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1944 - سطح‌بندی ریسک منابع آب آشامیدنی روستاهای دشت سرخون بندرعباس (مطالعه موردی: دهستان سرخون - بخش قلعه قاضی شهرستان بندرعباس)
احمد نوحه‌گر فاطمه ریاحی‌چلوانی ناهید اکبری‌سامانی

چکیده آب یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر است. آب، مایه حیات و علت شکل‌گیری بسیاری از سکونت‌گاه‌ها در سطح زمین است. کمبود آب آشامیدنی سالم، به‌خصوص در کشورهای جهان سوم و از جمله کشور ما، به عنوان یکی از معضلات اساسی مطرح است. عدم کنترل در کیفیت و میزان برداشت و مصرف بی‌رو چکیده کامل

چکیده آب یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر است. آب، مایه حیات و علت شکل‌گیری بسیاری از سکونت‌گاه‌ها در سطح زمین است. کمبود آب آشامیدنی سالم، به‌خصوص در کشورهای جهان سوم و از جمله کشور ما، به عنوان یکی از معضلات اساسی مطرح است. عدم کنترل در کیفیت و میزان برداشت و مصرف بی‌رویه آن می‌تواند این معضلات را تشدید کند و تهدیدهای جدی به بار آورد. از این‌رو لازم است ضمن اعمال سیاست‌های اصولی به جنبه‌های مختلف این منبع حیاتی توجه شود. یکی از جدیدترین رویکرد‌ها در این زمینه، مدیریت ریسک است که سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت استفاده از آن تاکید دارد (Swedish,2009,13). پژوهش حاضر با شناسایی و سطح‌بندی ریسک‌هایی که منابع آب آشامیدنی را در مراکز روستایی آبخوان سرخون تهدید می‌کنند، اقدام به اولویت‌بندی و سطح‌بندی این مراکز بر اساس میزان ریسک موجود در منابع آب آشامیدنی آن نموده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی به شیوه پیمایشی و با تهیه پرسش‌نامه از دیدگاه دو گروه دهیاران و مسئولین انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، آبخوان سرخون و دهیاران روستاهای دهستان سرخون و20نفر از مسئولینی بوده‌اند که به عنوان نمونه آماری انتخاب شده‌اند. نهایتاً این روستاها با استفاده از مدل AHP (تحلیل سلسله مراتبی) وTopsisرتبه‌بندی و به پنج سطح شامل: روستاهای با ریسک بسیار بالا، روستاهای با ریسک بالا، روستاهای با ریسک متوسط، روستاهای با ریسک کم و روستاهای با ریسک بسیار کم تقسیم شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1945 - بسترهای تنش در جغرافیای سیاسی دریاها بر اثر بالا آمدن سطح آب دریاها با تاکید بر ژئوپلیتیک عراق در خلیج‌فارس
رضا قاسمی عبدالرضا فرجی راد عزت اله عزتی

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاه چکیده کامل

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاهاست که تاثیرش بر رژیم حقوقی دریاها اجتناب ناپذیر است. در ضمن بیشتر عواقب جدی که برای منافع و مصالح کشورها به همراه دارد این است که قوانین و مقررات مصوب و پذیرفته شده را غیره مصوب می کند و پیامد مهم این کار رقابت کشورها برای کسب منافع بیشتر در برابر یکدیگر را بدنبال دارد.ژئوپولتیک علم مطالعه روابط قدرتهاست .هیدروپولیتیک ،طول ساحل و کیفیت دسترسی در خلیج فارس باعث دگرگونی هایی در ژئوپولیتیک و رویکردهای بازیگران منطقه ای شده است .هدف این پژوهش این است که با یک چشم انداز از طبیعت و احتمالا فشارهای تغییرات آب و هوایی بر خطوط ساحلی و جزایر و توجه به قوانین موجود دریایی در جهان که احتمالا به وسیله همان تغییرات تحت تاثیر قرار می گیرند به این سوال پاسخ دهد که کدام یک از بخشهای جهان در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها با بیشترین چالش های حقوقی دریاها مواجهند،که منطقه خلیج فارس و کشور عراق با توجه به منابع عظیم نفتی و نیاز فراوان به صادرات ان و طول ساحل کمی که عراق در اختیار دارد از مناطق حساس و بحران زای جهان میباشد که هم در گذشته و حال و هم در آینده با توجه به احتمال بالا آمدن سطح اب دریاها و تغییر اندازه و مساحت و نوع این سواحل پتانسیل و قابلیت پیدا کردن بحران و تنش و احتمال درگیری در آینده را خواهد داشت .در آخر هم، بحث را با بیان نظراتی در زمینه اینکه چطور تغییرات آب و هوایی و مناقشات و چالش ها با هم در ارتباطتند به پایان می رسانیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1946 - اسکان غیررسمی چالشی فراروی مدیریت شهری: نمونه موردی محله فلک الدین شهر خرم آباد
سعید تقوی گودرزی مریم بیرانوندزاده محمد فتحی بیرانوند

چکیده یکی از زمینه‌های ناپایداری توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، گونه‌هایی از سکونت با مشکلات خاص خود موسوم به اسکان غیر رسمی است که بنا بر اطلاعات رسمی در حال گسترش روز افزون است و نیازمند اتخاذ تدابیر و سیاست‌هایی ویژه در راستای ساماندهی وضعیت کنونی آن می‌باشد. چکیده کامل

چکیده یکی از زمینه‌های ناپایداری توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، گونه‌هایی از سکونت با مشکلات خاص خود موسوم به اسکان غیر رسمی است که بنا بر اطلاعات رسمی در حال گسترش روز افزون است و نیازمند اتخاذ تدابیر و سیاست‌هایی ویژه در راستای ساماندهی وضعیت کنونی آن می‌باشد. با توجه به این نگرش، این مقاله در صدد بررسی علل عدم توجه به نقش ضوابط و مقررات شهرسازی در دو مقوله طراحی و برنامه‌ریزی شهری در شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهر خرم‌آباد است. نتایج حاصله حاکی از آن است که نگرش تک بعدی به مسئله حاشیه نشینی به عنوان معضل شهری در خرم آباد راه به جایی نخواهد برد،زیرا حاشیه نشینی تصویر واقعی از فقر ملی است که در نهایت خود رادرمشخص ترین منظرممالک یعنی شهرها به نمایش می‌گذارد.. اساسا کاستی‌های نظام برنامه‌ریزی فضایی ایران و به تبع آن شهر خرم آباد، علت اصلی ایجاد اسکان غیر رسمی در این شهر بوده است. در این ارتباط نقش و تاثیر مدیریت شهری به عنوان عاملی راه گشا در این زمینه، کمتر مورد توجه واقع شده است. اولویت‌دهی سیاست ساماندهی در محل با تاکید برراهبرد توانمند سازی ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی، مهم‌ترین راهکار اجرایی جهت کاهش و تعدیل معضل حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی در شهر خرم آباد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1947 - کاربرد مدل "تحلیل شکاف" در بررسی نقاط قوت و ضعف مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در محلات شهری در راستای برنامه‌ریزی سیستمی در فضاهای شهری (نمونه موردی محلات کیانپارس و لشکرآباد اهواز)
بابک محمدی آوندی آزیتا رجبی ناصر اقبالی

چکیده کمبود تعاملات و کم رنگ شدن ارتباطات، کاهش اعتماد شهروندان و کاهش تعلق خاطر به محلاتی که هویت خاصی ندارند، از ویژگی‌های شهرهای امروزی است. بنابراین برنامه ریزی و توسعه بدون سرمایه اجتماعی در محلات عملاً امکان پذیر نیست. تحقیق حاضر بر آن است که میزان وابستگی توسعه پ چکیده کامل

چکیده کمبود تعاملات و کم رنگ شدن ارتباطات، کاهش اعتماد شهروندان و کاهش تعلق خاطر به محلاتی که هویت خاصی ندارند، از ویژگی‌های شهرهای امروزی است. بنابراین برنامه ریزی و توسعه بدون سرمایه اجتماعی در محلات عملاً امکان پذیر نیست. تحقیق حاضر بر آن است که میزان وابستگی توسعه پایدار محلات لشکر آباد و کیانپارس شهر اهواز را به سرمایه اجتماعی و تعلق خاطر را مورد بررسی قرار دهد. هدف اصلی، بررسی توسعه پایدار محله شهری با رویکرد اجتماعی و ارائه الگوی مناسب رسیدن به توسعه همه جانبه انسانی و فضایی می‌باشد. این مطالعه از نوع کاربردی توسعه‌ای است به منظور تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق با توجه به سطح سنجش و نوع متغیر از آزمون‌های مربوط به هر کدام استفاده شده است. پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها، داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نقاط ضعف و قوت هر کدام از محلات در محک شاخص‌های سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار با تاکید بر نقاط قوت متغیر مستقل (سرمایه اجتماعی) الگوی پیشنهادی با به کار گیری مدل "تحلیل شکاف" ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد در محله لشکرآباد بر اساس رتبه بندی صورت گرفته، از بهترین وضعیت (نقطه قوت) تا بدترین وضعیت (نقطه ضعف)، رتبه ها به ترتیب تعلق اجتماعی، اعتماد اجتماعی، ارتباط اجتماعی، آگاهی اجتماعی، و مشارکت اجتماعی صورت بندی شده‌اند. درمحله کبانپارس نیز از بهترین وضعیت (نقطه قوت) تا بدترین وضعیت (نقطه ضعف)، رتبه ها به صورت آگاهی اجتماعی، تعلق اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و ارتباط اجتماعی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1948 - ارزیابی نقش زنان روستایی در صنایع دستی و ارتقاء توسعه‌ی پایدار روستایی (مطالعه‌ی موردی جوادآباد ورامین)
نصراله فلاح تبار

چکیده امروزه اهمیت نقش زنان در توسعه، چه در جهان و چه در ایران برکسی پوشیده نیست و نزدیک به نیم قرن است که اثرگذاری زنان در برنامه‌ها و طرح‌های توسعه و توسعه‌ی پایدار در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و موضوع‌های مختلفی نیز در این باره به رشته‌ی تحریر درآمده است. در همی چکیده کامل

چکیده امروزه اهمیت نقش زنان در توسعه، چه در جهان و چه در ایران برکسی پوشیده نیست و نزدیک به نیم قرن است که اثرگذاری زنان در برنامه‌ها و طرح‌های توسعه و توسعه‌ی پایدار در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و موضوع‌های مختلفی نیز در این باره به رشته‌ی تحریر درآمده است. در همین زمینه اکثر نهادها، سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و مؤسسه‌های غیر دولتی برنامه‌ها و طرح‌های زیادی به منظور مشارکت زنان در برنامه‌های شهری و روستایی مورد عنایت قرار داده‌اند. پر واضح است که زنان روستایی، به عنوان بخش قابل توجهی از جامعه، نقش بسیار مؤثر و سهم بسزایی در تولید محصولات کشاورزی، صنایع دستی روستایی و خدمات و در واقع، توسعه‌ی روستایی دارند. تحقیقات انجام شده نشان از این دارد که اشتغال بخشی از زنان روستایی دهستان جوادآباد در صنایع دستی، موجب توسعه‌ی پایدار روستایی دهستان جوادآباد ورامین گردیده و نیز صنایع دستی در دهستان مورد نظر نقش مهمی را در اقتصاد شهرستان ورامین بر عهده دارد. یافته‌های تحقیق حاکی است که در مقایسه‌ی علی بین زنان شاغل و زنان غیر شاغل روستای جواد آباد ورامین و نیز استفاده از فرمول کوکران و تعداد 130 نفر زن به عنوان نمونه و استفاده از آماره‌ی تی استیودنت، نقش زنان روستایی در ارتقاء توسعه‌ی پایدار روستایی با بهره‌گیری هرچه بیشتر از صنایع دستی، بسیار ارزنده و تأثیر‌گذار است و صنایع دستی دهستان مذکور نیز نقش حائز اهمیتی در اقتصاد شهرستان ورامین دارد. از طرفی، نتایج به دست آمده از پژوهش نیز تأییدی بر این موارد می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1949 - بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری بر توسعۀ اجتماعی – اقتصادی روستاهای بخش شیب‌آب شهرستان زابل
محمودرضا میرلطفی محمودعلی خسروی

چکیده اهمیّت توسعه ی روستایی و نقش حیاتی آن در پیشرفت کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست، تحقّق این مهم بیش از هر چیز در گرو توسعۀ منابع انسانی از طریق مشارکت اجتماعی- اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. هویّت دادن به افراد شاغل اداری، استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کر چکیده کامل

چکیده اهمیّت توسعه ی روستایی و نقش حیاتی آن در پیشرفت کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست، تحقّق این مهم بیش از هر چیز در گرو توسعۀ منابع انسانی از طریق مشارکت اجتماعی- اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. هویّت دادن به افراد شاغل اداری، استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه ی مشارکت فعال آن ها در امور مختلف، عامل مهمّی در انگیزش بیشتر این سرمایه های انسانی در توسعه ی روستاها است. شواهد موجود نشان می دهد که افراد شاغل اداری ماندگار در روستاها، به عنوان نخبگان جامعه ی روستایی، طی دهه های گذشته در عرصه های اجتماعی- اقتصادی جامعۀ روستایی، فعالیت های چشمگیری داشته اند، که اغلب از دید برنامه ریزان و پژوهشگران روستایی دور مانده است. با این دیدگاه، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری روستایی بر توسعۀ اجتماعی - اقتصادی روستاها با روش توصیفی- تحلیلی در بخش شیب آب زابل می پردازد. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه از شاغلین اداری ماندگار و غیرماندگار در سه طبقه از روستاهای جامعه نمونه انجام شده است. برای آزمون فرضیات از آزمون مان - ویتنی و کروسکال – والیس استفاده شد. یافته ها حاکی از تأیید فرضیات تحقیق می باشد، بنابراین، ماندگاری شاغلین اداری بر توسعه اجتماعی و اقتصادی روستاها مؤثر است. لذا پیشنهاد می گردد: در استخدام شاغلین اداری روستاها، تحصیل کرده های هر روستا در اولویت قرار گیرند. برای کارآفرینی شاغلین اداری ماندگار در روستاها، تسهیلات و پشتیبانی های مالی و نهادی لازم انجام شود. در بررسی و شناخت نیازهای روستاها جهت برنامه ریزی برای توسعه روستاها از ظرفیت های علمی و تجربی شاغلین اداری ماندگار در روستاها استفاده گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1950 - بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی (مطالعه موردی: شهرستان پارس‌آباد)
وکیل حیدری ساربان

چکیده با توجه به ناکارآمدی نظام خرده دهقانی در ایجاد تحرک و پویایی در بخش کشاورزی، تعاونی های تولید از منظر باز توزیع منافع حاصله از رشد بخش کشاورزی، ایجاد اشتغال پویا و مولد، توسعه مشارکت مردمی در بخش کشاورزی، پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، کاهش هزینه چکیده کامل

چکیده با توجه به ناکارآمدی نظام خرده دهقانی در ایجاد تحرک و پویایی در بخش کشاورزی، تعاونی های تولید از منظر باز توزیع منافع حاصله از رشد بخش کشاورزی، ایجاد اشتغال پویا و مولد، توسعه مشارکت مردمی در بخش کشاورزی، پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، کاهش هزینه های دولتی در تولید و...، ابزار مناسبی برای بهبود وضعیت کشاورزی به شمار می آیند. هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی های تولید روستایی در شهرستان پارس آباد می باشد. جامعه آماری این تحقیق 204 نفر می باشد که در آن با استفاده از نمونه گیری تصادفی از طریق فرمول کوکران،100 نفر از اعضای تعاونی های تولید روستایی شهرستان پارس آباد انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و به عبارت دیگر سنجش میزان موفقیت تعاونی های تولید روستایی، از مدل تحلیل عاملی استفاده شده است و نتایج این مدل نشان می دهد که مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر موفقیت تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی شامل چهار مولفه (بهبود مدیریت داخلی، توانمندی های مشارکتی و انگیزشی، بهبود توانمندی های اقتصادی و بهبود آموزش و نظارت) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 53/60 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1951 - تبیین جایگاه مهاجرت معکوس در بازساخت روستاهای شمال استان اردبیل
اسماعیل ابراهیمی

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای&nd چکیده کامل

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است که با تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای با توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده در بین 333 نفر از مسولین مرتبط (فرمانداران، بخشداران)، کارشناسان بنیاد مسکن، دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و نیز اهالی روستاهای مورد مطالعه صورت گرفته است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از روش پیرسون و نرم افزار SPSS اسفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی مثبت، معنادار و تاثیرگذاری بین متغیر مهاجرت معکوس و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی وجود دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1952 - جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد و نقش یادمان‌های تاریخی در توسعه آن
پروانه زیویار سمیه تیموری

چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد همراه با ویژگی‌های یادمان‌های تاریخی آن در صنعت گردشگری و بازشناسی امکانات و موانع توسعه گردشگری در این حوزه انجام شده است. امروزه علایق روز افزون افراد نسبت به میراث فرهنگی وملی و بناهای تاریخی م چکیده کامل

چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه جغرافیای گردشگری شهرستان خرم‌آباد همراه با ویژگی‌های یادمان‌های تاریخی آن در صنعت گردشگری و بازشناسی امکانات و موانع توسعه گردشگری در این حوزه انجام شده است. امروزه علایق روز افزون افراد نسبت به میراث فرهنگی وملی و بناهای تاریخی مد توجه قرار می‌گیرد. اهمیت این تحقیق در بازسازی مجدد مناسبات میان محیط انسان ساخت و محیط طبیعی و ارائه پیشنهاداتی برای حفاظت از یادمان‌های تاریخی و کمک به صنعت گردشگری شهر می‌باشد. در این تحقیق از نقطه نظر متدولوژی از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده و با بررسی‌های جغرافیای شهرستان خرم‌آباد ومطالعه یادمان‌های تاریخی، به تحلیل نقش جغرافیا در شکل دهی به یادمان‌های تاریخی این شهرو همچنین شناسایی عناصر موثر در شکل گیری آن می‌پردازیم. تحقیق حاضر پیشنهاداتی به منظور توسعه گردشگری خرم‌آباد و نقش یادمان‌های تاریخی آن ارائه نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1953 - گردشگری روستایی به عنوان مدلی برای توسعه روستایی (مطالعه موردی شهرستان گرمسار)
اسماعیل ابراهیمی

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای&ndash چکیده کامل

چکیده هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل‌گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است که با تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای با توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده در بین 333 نفر از مسولین مرتبط (فرمانداران، بخشداران)، کارشناسان بنیاد مسکن، دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و نیز اهالی روستاهای مورد مطالعه صورت گرفته است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از روش پیرسون و نرم افزار SPSS اسفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی مثبت، معنادار و تاثیرگذاری بین متغیر مهاجرت معکوس و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست‌گذاری و راهبردی وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1954 - تحلیل جایگاه ایران در حوزه ژئواستراتژیک اقیانوس هند «با تاکید بر ارائه یک مدل راهبردی در سیاست خارجی و برنامه ریزی اقتصادی»
مجید ولی شریعت پناهی سجاد کریمی پاشاکی، علی کاظی پور سعید زینتی مهدی امان الله

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاه چکیده کامل

چکیده در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاهاست که تاثیرش بر رژیم حقوقی دریاها اجتناب ناپذیر است. در ضمن بیشتر عواقب جدی که برای منافع و مصالح کشورها به همراه دارد این است که قوانین و مقررات مصوب و پذیرفته شده را غیره مصوب می کند و پیامد مهم این کار رقابت کشورها برای کسب منافع بیشتر در برابر یکدیگر را بدنبال دارد.ژئوپولتیک علم مطالعه روابط قدرتهاست .هیدروپولیتیک ،طول ساحل و کیفیت دسترسی در خلیج فارس باعث دگرگونی هایی در ژئوپولیتیک و رویکردهای بازیگران منطقه ای شده است .هدف این پژوهش این است که با یک چشم انداز از طبیعت و احتمالا فشارهای تغییرات آب و هوایی بر خطوط ساحلی و جزایر و توجه به قوانین موجود دریایی در جهان که احتمالا به وسیله همان تغییرات تحت تاثیر قرار می گیرند به این سوال پاسخ دهد که کدام یک از بخشهای جهان در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها با بیشترین چالش های حقوقی دریاها مواجهند،که منطقه خلیج فارس و کشور عراق با توجه به منابع عظیم نفتی و نیاز فراوان به صادرات ان و طول ساحل کمی که عراق در اختیار دارد از مناطق حساس و بحران زای جهان میباشد که هم در گذشته و حال و هم در آینده با توجه به احتمال بالا آمدن سطح اب دریاها و تغییر اندازه و مساحت و نوع این سواحل پتانسیل و قابلیت پیدا کردن بحران و تنش و احتمال درگیری در آینده را خواهد داشت .در آخر هم، بحث را با بیان نظراتی در زمینه اینکه چطور تغییرات آب و هوایی و مناقشات و چالش ها با هم در ارتباطتند به پایان می رسانیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1955 - ارزیابی نقش و تاثیر توسعه‌ی فضای کسب و کار کارآفرینی گردشگری در جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان)
ابوطالب کاویانی بیژن رحمانی محمد تقی رضویان عباس علیپور نخی

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می توان چکیده کامل

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می تواند منجر به دریافت رهیافت های مناسبی در راستای توسعه پایدار روستایی شود. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل رگرسیون خطی (ANOVA) به بررسی عوامل مؤثر در توسعه فضای کسب و کار گردشگری و میزان تأثیرگذاری آن بر توسعه پایدار روستایی در روستاهای دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان پرداخته می شود. شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و میدانی است. برای تعیین حجم نمونه آماری مورد بررسی از مدل کوکران استفاده شد و 440 نمونه برای پرسشگری انتخاب شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حدود 7/56 درصد واریانس توسعه پایدار روستایی در محدوده روستاهای دهستان استرآباد جنوبی را توسعه فضای کسب و کار گردشگری تبیین می کند و 3/43 درصد دیگر مربوط به سایر متغیرهای دیگر است، نتایج حاکی از آن است که متغیر مستقل (توسعه فضای کسب و کار گردشگری) از قدرت تبیین بالایی برخوردار بوده و به خوبی قادر است میزان تغییرات و واریانس متغیر وابسته (توسعه پایدار روستایی) را توضیح دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1956 - تحلیل و بررسی نقش منابع گردشگری در توسعه پایدار گردشگری شهر حیدرآباد هند
محمد رضا نیتی

چکیده تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می کند. بناهای تاریخی، طرح‌های سنتی و فرهنگی، ساختمان‌های با معماری باستانی، سبک زندگی منطقه ای و محیط‌های دارای چشم‌انداز طبیعی پتانسیل‌های اصلی توسعه گردشگری خواهند بود. منابع گردشگری در ج چکیده کامل

چکیده تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم‌انداز برنامه‌ریزی گردشگری ایفا می کند. بناهای تاریخی، طرح‌های سنتی و فرهنگی، ساختمان‌های با معماری باستانی، سبک زندگی منطقه ای و محیط‌های دارای چشم‌انداز طبیعی پتانسیل‌های اصلی توسعه گردشگری خواهند بود. منابع گردشگری در جنوب هند شامل ارزش‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی این کشور هستند. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تحلیل نقش منابع گردشگری شهر حیدرآباد در توسعه پایدار گردشگری این شهر. سؤال اصلی مقاله این است که منابع گردشگری در توسعه پایدار گردشگری شهر حیدرآباد چه نقشی دارند؟ فرضیه ای را که برای پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که منابع گردشگری به مثابه موتورهای توسعه پایدار گردشگری هستند که هر چه فراوانی و تنوع آن‌ها بیشتر باشد پایداری و سرعت رشد گردشگری بیشتر خواهد بود. در این تحقیق همه منابع گردشگری در شهر مورد مطالعه شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. همه موقعیت ها و مکان‌های گردشگری شناخته شده بر اساس فاکتورهای مختلف مورد نظر سنجی قرار می گیرند. برحسب اولویت و اهمیت، منابع به پنج دسته ی عالی، بسیار خوب تا عالی، نسبتاً خوب تا خیلی خوب، خوب تا نسبتاً خوب و خوب طبقه‌بندی می شوند. روش این مقاله توصیفی – تحلیلی است که در آن سعی خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه های و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز آمارهای معتبر و رسمی به تحلیل و تبیین موضوع مورد مطالعه پژوهش پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1957 - A Stochastic Model for Water Resources Management
سلیم باوندی هادی ناصری

Irrigation water management is crucial for agricultural production and livelihood security in many regions and countries throughout the world. Over the past decades, controversial and conflictladen water-allocation issues among competing municipal, industrial and agricu چکیده کامل

Irrigation water management is crucial for agricultural production and livelihood security in many regions and countries throughout the world. Over the past decades, controversial and conflictladen water-allocation issues among competing municipal, industrial and agricultural interests have raised increasing concerns. Particularly, growing population, varying natural conditions and shrinking water availabilities have exacerbated such competitions. Shrinking water availabilities can result in reduced water supplies, while growing population can lead to increased water demands, these two facts can further intensify the water shortage. Stochastic programming methodology is applied in this paper to a capital investment problem in water resources. A framework is offered for the evaluation of electricity generation and water supply for agricultural irrigation. This essessment is conducted through the construction of an appropriate stochastic optimization model. A recursive least squares algorithm is incorp-orated in the model which enablee more accurate estimation of model parameters. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1958 - A novel study on nonlinear fractional differential equations: general solution
موسی ایلی علی خوش کنار

In the present article, the Abel's technique has been developed to finding a general solution of the modified linear first-order ordinary differential equations in the sense of the truncated M-fractional derivative. By using proposed approach, a general solution of two چکیده کامل

In the present article, the Abel's technique has been developed to finding a general solution of the modified linear first-order ordinary differential equations in the sense of the truncated M-fractional derivative. By using proposed approach, a general solution of two well-recognized nonlinear first-order ordinary differential equations, Bernoulli and Riccati, in agreement with truncated M-fractional derivative have been obtained. For each equation, some examples are presented for satisfactory and efficiency of the proposed method. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1959 - مطالعه‌ی چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد کرمان بر اساس نویافته‌های باستان‌شناختی
علیرضا زبان آور محمد مرتضایی رضا شعبانی صمخانی

AOI-2105-1101

در میان چهارطاقی‌های ساسانی که تا به امروز مورد شناسایی قرارگرفته‌اند بیشترین تعداد آن‌ها در جنوب ایران و در نواحی فارس و کرمان قرار دارند که دراین‌بین چهارطاقی‌های کرمان به سبب دورافتادگی تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند. تا به امروز شناخت معماری مذهبی دوره‌ی ساسانی در چکیده کامل

در میان چهارطاقی‌های ساسانی که تا به امروز مورد شناسایی قرارگرفته‌اند بیشترین تعداد آن‌ها در جنوب ایران و در نواحی فارس و کرمان قرار دارند که دراین‌بین چهارطاقی‌های کرمان به سبب دورافتادگی تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند. تا به امروز شناخت معماری مذهبی دوره‌ی ساسانی در نواحی کرمان به پژوهش‌های واندنبرگ در دهه‌ی 60 سده‌ی بیستم میلادی محدود می‌شود. در این نوشتار چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد که در جنوب غربی استان کرمان و در شهرستان ارزوئیه‌ قرار دارند، با توجه به یافته‌های نوین از این دو محوطه‌ی مذهبی، مورد گونه شناسی معماری و مذهبی قرارگرفته‌اند. نگارندگان در این پژوهش سعی کرده‌اند تا در ابتدا نوع معماری این دو بنا را مطالعه کرده و سپس در مقایسه و همسان‌سازی با سایر سازه‌های مشابه و منابع مکتوب زرتشتی کیفیت مذهبی آن‌ها را مورد ارزیابی قرار دهند. این پژوهش ازنظر ماهیت‌ و ‌روش، پژوهشی توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این موضوع است که برخی چهارطاقی‌ها مانند چهارطاقی‌های موردمطالعه در این مقاله می‌توانند صرفاً جایگاه آتش دادگاه باشند. این تحقیق از این منظر می‌تواند مورد اهمیت باشد که ضمن معرفی ویژگی‌های معماری نویافته از این چهارطاقی‌ها، کاربری نوینی برای آن‌ها ارائه می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1960 - بررسی پل بند دزفول در دوره ساسانیان
علی اصغر بیرگانی محمدتقی فاضلی کبری مکوندی

AOI-2107-1110

شهر بزرگترین نماد تمدن است که بشر آن را برای امنیت و آسایش خود بنا نموده است. شهر تنها یک سکونت گاه نیست، بلکه یک آبادی است که روح اجتماع در آن دمیده می شود و از آن هویت می گیرد و عنصر آب، هستی بخش و سازنده و روان، عنصر اصلی سازنده نرم فضای طبیعی و تعیین کننده مکان استق چکیده کامل

شهر بزرگترین نماد تمدن است که بشر آن را برای امنیت و آسایش خود بنا نموده است. شهر تنها یک سکونت گاه نیست، بلکه یک آبادی است که روح اجتماع در آن دمیده می شود و از آن هویت می گیرد و عنصر آب، هستی بخش و سازنده و روان، عنصر اصلی سازنده نرم فضای طبیعی و تعیین کننده مکان استقرار زیست گاهها است و در فرهنگ مردم دزفول جایگاه ویژه دارد. یکی از آثار ارزشمند دوره ساسانیان در ایران وجود پل های تاریخی است که در گوشه و کنار این سرزمین از جمله خطه خوزستان و شهر دزفول به یادگار مانده است. پل بند دزفول یکی از پل بندهای بسیار مهم و با اهمیت دوران ساسانی به حساب می آمد که درک و آگاهی ما را از ناشناخته های معماری ساسانیان به ویژه در ساخت پل سازی بیشتر می کند. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی به نقش آب در فرهنگ و قوم شناسی مردم دزفول پرداخت. بر این اساس تحقیق حاضر به این نتیجه دست یافت که آب در نزد مردم دزفول جایگاه ویژه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1961 - بررسی شخصیت های اسطوره ای آفرینش آب در اساطیر ایران و هند
صدیقه بیگی

AOI-2107-1106

انسانهای نخستین برای چگونگی پدید آمدن جهان پیرامون خود و درک مفاهیم هستی، خویشتن، خالق خویش و همچنین برای مقابله با ترسها و ضعف ها و ناتوانایی های خود اساطیر را خلق کردند. با شناخت اساطیر و باورهای اسطوره ای تمدن های باستانی می توان به قوانین و ساختارحاکم بر جامعه آنها چکیده کامل

انسانهای نخستین برای چگونگی پدید آمدن جهان پیرامون خود و درک مفاهیم هستی، خویشتن، خالق خویش و همچنین برای مقابله با ترسها و ضعف ها و ناتوانایی های خود اساطیر را خلق کردند. با شناخت اساطیر و باورهای اسطوره ای تمدن های باستانی می توان به قوانین و ساختارحاکم بر جامعه آنها که شامل آیین ها، رفتارها، تفکرات اجتماعی، دینی، فرهنگی و مذهبی و... پی برد. درهمه اقوام باستانی با آیین های متفاوت، از جمله ایران و هند آب از مهم ترین و حیاتی ترین عناصرمقدس طبیعت بوده، به همین دلیل الهه ها وایزد هایی با خویشکاری هایی تقریبا مشابه برای این عنصر خلق شده، که وظایف آنها پاسداری،آفرینش و تقدس این عنصر مقدس بوده است. این دو سرزمین باستانی در گذشته اشتراکات فرهنگی، دینی، اجتماعی، اسطوره شناختی... زیادی باهم داشته اند، که در گذر زمان دچار تغییرات فراوانی شده است. با توجه به این شباهت ها، دراین مقاله شخصیت های اساطیری مربوط به آب و آفرینش آب در اساطیر ایران و هند بررسی شده است. از مهمترین آنها اَناهیتا، اپام نبات،تیشتر، هوم، خرداد و مرداد در ایران و سرسوتی، ایندرا و سوما در هند می توان اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1962 - باستان شناسی سازه های آبی با محوریت قنات های خراسان
فاطمه صفایی مریم شجاعی فاطمه یزدی

AOI-2107-1107

آب های زیرزمینی یکی از مهم ترین عوامل پیشرفت زندگی انسان در مناطق گرم وخشک محسوب می شوند که انسان همواره به دنبال راهی برای استخراج واستفاده از این منابع بوده تابتواند به حیات خود درمناطق کم اب ادامه دهد،ایران به عنوان یکی از کشورهایی که قسمت های وسیعی ازجغرافیای آن را چکیده کامل

آب های زیرزمینی یکی از مهم ترین عوامل پیشرفت زندگی انسان در مناطق گرم وخشک محسوب می شوند که انسان همواره به دنبال راهی برای استخراج واستفاده از این منابع بوده تابتواند به حیات خود درمناطق کم اب ادامه دهد،ایران به عنوان یکی از کشورهایی که قسمت های وسیعی ازجغرافیای آن را مناطق گرم وخشک تشکیل داده اند از گذشته های دور پیشروساخت راهی برای استخراج و استفاده از این منابع عظیم زیرزمینی بوده است که ازجمله می توان به حفرچاه ها و ایجاد قنات ها اشاره کرد، قنات ها بدلیل عملکرد و گستردگی خود از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند،درباره ساخت اولین قنات ها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما بنا به گفته کارشناسان این اریایی ها بودند که دست به ایجاد اولین قناتها زدند.این سازه های ابی زیرزمینی که نتیجه تاثیرشرایط اقلیمی برروی انسان می باشد، علاوه براینکه نماینده ای از تمدن کهن ایران زمین محسوب می شوند. هرساله باجذب گردشگران داخلی و خارجی و تامین آب کشاورزی مناطق اطراف باعث پیشرفت قابل توجهی دراقتصاد منطقه می شوند. هدف از این پژوهش معرفی وشناخت ویژگی ها وعلت ایجاد قنات ها درنقاط مختلف کشور با تاکید بر قنات های خراسان بزرگ ازطریق تحقیقات کتابخانه ای با استفاده از منابع موجود است. این تحقیق به بررسی ساختارهای قنات های خراسان پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1963 - تغییرات الگوی استقراری بخش جوادآباد شهرستان ورامین از دورۀ ساسانی به صدر‌ اسلام
نرگس زاهدی مرتضی حصاری مصیب امیری حسن درخشی

AOI-2209-1160

شهرستان ورامین در 51 درجه و 39 دقیقۀ طول‌شرقی و 35 درجه و 19 دقیقۀ عرض‌شمالی از خط استوا قرار دارد. بخش جوادآباد در قسمت جنوب شهرستان ورامین و در قسمت شرقی دشت‌ ری قرار دارد.مطالعة محوطه‌های باستانی، بررسی و واکاوی مواد فرهنگی و نیز تحلیل الگوی استقراری با‌ توجه به فهم چکیده کامل

شهرستان ورامین در 51 درجه و 39 دقیقۀ طول‌شرقی و 35 درجه و 19 دقیقۀ عرض‌شمالی از خط استوا قرار دارد. بخش جوادآباد در قسمت جنوب شهرستان ورامین و در قسمت شرقی دشت‌ ری قرار دارد.مطالعة محوطه‌های باستانی، بررسی و واکاوی مواد فرهنگی و نیز تحلیل الگوی استقراری با‌ توجه به فهم ‌و ‌درک تغییر ‌و ‌تحولات آن‌ها در این ناحیه، می‌تواند دامنة آگاهی ما را از ارتباطات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و همچنین تغییرات کمّی ‌و‌ کیفی در دوران انتقال از دورۀ ساسانی به قرون اولیۀ اسلامی بالا ببرد. روش تحقیق مقالۀ حاضر با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی باستان‌شناسی و همچنین تجزیه ‌و ‌تحلیل داده‌های باستان‌شناختی به‌ کمک سیستم اطلاعات ‌جغرافیایی است. بررسی‌های باستان‌شناختی مشخص‌ کرده که دشت جواد‌آباد از دورۀ پیش‌از‌تاریخ تا دورۀ اسلامی متأخر مورد استفادۀ جوامع انسانی بوده است. تفاوتی‌که در الگوی استقراری این دشت از دورۀ ساسانی به صدر اسلام و دورۀ اسلامی مشاهده می‌شود این است ‌که در دورۀ ساسانی، استقرارگاه‌ها همه در قسمت شمالی دشت قرار دارند و در قسمت میانی و جنوبی دشت جواد‌آباد، استقرار ساسانی تابه‌حال شناسایی نشده است. ولی در دورۀ انتقالی به دورۀ اسلامی و صدر اسلام، محوطه‌ها در قسمت‌های مختلف دشت پراکنده شده‌اند و این نشان می‌دهد که مسائل سیاسی، تأثیر ‌به‌سزایی در پراکندگی استقرارگاه‌های این دشت داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1964 - معرفی و شناسایی رشته قنات های ارجان
نسترن بارونیان مریم اسدی

AOI-2107-1108

ایران سرزمین بیابان ها و جنگل ها، و دره های سبز است. جغرافیا ناگزیر بر فرهنگ مردمانی که در طبیعت زندگی می کنند،تأثیر می گذارد.توزیع ناهمگون بارندگی به لحاظ زمانی و مکانی و در نتیجه وضعیت خاص منابع آب در ایران باعث شده که از گذشته های دور برای استفادۀ درست از این منابع ک چکیده کامل

ایران سرزمین بیابان ها و جنگل ها، و دره های سبز است. جغرافیا ناگزیر بر فرهنگ مردمانی که در طبیعت زندگی می کنند،تأثیر می گذارد.توزیع ناهمگون بارندگی به لحاظ زمانی و مکانی و در نتیجه وضعیت خاص منابع آب در ایران باعث شده که از گذشته های دور برای استفادۀ درست از این منابع کوششهای زیادی انجام شود.حاصل این تلاش ها ،بناهای آبی فراوانی است مانند سدها،بندها،قنات ها و... که قدمت آنها به چندین هزار سال میرسد.مکان بهینه اینگونه بناها،مصالح ساختمانی بکار رفته در و...از دانش پیشرفته و مهارت سازندگان خبر میدهد.استخراج آبهای زیرزمینی بصورت قنات،یکی از شگفت انگیزترین ابداعات بشری است که تأثیر بسزایی در سرنوشت کشاورزی فلات ایران داشته است.هدف از این پژوهش معرفی و بررسی رشته قنات های ارجان است که در سایه فراموشی و تخریب قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1965 - چشم انداز باستانشناسی محوطه استقراری شریف آباد در کرانه رودخانه گاماسیاب زاگرس مرکزی
علی نوراللهی

AOI-2112-1135

تپه شریف‌آباد یا سلگی(A&B) از معدود محوطه‌های استقراری وسیع و بزرگ حوزه رودخانه گاماسیاب در دشت نهاوند است. این محوطه محل تلاقی راه‌هایی باستانی و قدیمی که از صحنه، هرسین و کنگاور به سمت نهاوند و محوطه گیان می‌رود، می‌باشد. در بررسی این محوطه سفال‌هایی از دوره مفرغ چکیده کامل

تپه شریف‌آباد یا سلگی(A&B) از معدود محوطه‌های استقراری وسیع و بزرگ حوزه رودخانه گاماسیاب در دشت نهاوند است. این محوطه محل تلاقی راه‌هایی باستانی و قدیمی که از صحنه، هرسین و کنگاور به سمت نهاوند و محوطه گیان می‌رود، می‌باشد. در بررسی این محوطه سفال‌هایی از دوره مفرغ قدیم(گودینIV- یانیق – کورا ارس) و سفال‌های مربوط به گودینIII ,II و سفال های دوران تاریخی بدست آمد. مطالعه این سفال‌ها نشان‌دهنده تبادلات فرهنگی گسترده این ساکنان این محوطه استقراری در دوران های مفرغ و آهن با نواحی شمال غرب و نواحی همجوار می‌باشد. علاوه براین بررسی وضعیت پیرامونی این محوطه استقراری چشم انداز کاملی از شیوه معیشت و استفاده از منابع زیستی و تعامل با محیط را در اختیار ما می‌گذارد. از جمله دلایل مکان‌یابی و توسعه این استقرار در دوره مفرغ و آهن که متاثر از منابع آب و دسترسی آسان‌تر به آن(کانال‌های آبرسانی) و زمین‌های حاصلخیز کشاورزی بوده است، مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ضمن ارائه مختصری از وضعیت جغرافیایی منطقه و تاریخچه پژوهش های باستانشناسی انجام شده در نهاوند، در ادامه به بررسی وضعیت محوطه شریف آباد و توصیف و تحلیل و گاهنگاری آنها بپردازم و در پایان نیزکوشیده‌ام جمع‌بندی از مطالب ارائه نمایم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1966 - بررسی میدانی محوطه‌های باستانی شهرستان چالوس و منطقه کلاردشت مازندران
عاطفه رسولی میثم میری آهودشتی

2301-1166

تپه‌های باستانی در حقیقت عناصر فرهنگی – اجتماعی، تاریخ، میراث فرهنگی و هویت گذشته نیاکان ما را نشان می‌دهد. لذا ثبت و بررسی تپه‌ها و محوطه‌های باستانی، می‌تواند در حفاظت از این آثار کمک شایانی کند. استان مازندران به دلیل شرایط مناسب اقلیمی و زیست محیطی از گذشته‌ها چکیده کامل

تپه‌های باستانی در حقیقت عناصر فرهنگی – اجتماعی، تاریخ، میراث فرهنگی و هویت گذشته نیاکان ما را نشان می‌دهد. لذا ثبت و بررسی تپه‌ها و محوطه‌های باستانی، می‌تواند در حفاظت از این آثار کمک شایانی کند. استان مازندران به دلیل شرایط مناسب اقلیمی و زیست محیطی از گذشته‌های دور محل اقامت گروه‌های انسانی بوده است. شهرستان چالوس که منطقه مورد بحث در این پژوهش می‌باشد، از شهرهای قدیمی استان مازندران است که در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است. این شهر سابقه تاریخی فراوانی دارد و نام آن در گذشته‌های دور شالوس بوده است که در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته است. هدف از این پژوهش، معرفی و کشف محوطه‌های باستانی شهرستان چالوس، مطالعه سفال‌های مکشوفه از این محوطه‌ها و تعیین قدمت آن‌ها می‌باشد. در این تحقیق، با استفاده از بررسی میدانی و مشاهدات عینی به کشف محوطه‌های باستانی شهرستان چالوس و مطالعه سفال‌های مکشوفه از این محوطه‌ها پرداخته شده است. در پژوهش فوق، پنج محوطه باستانی شامل محوطه‌های خانه‌سر، کُلُمه، کُمِرلَت، کوتاه‌کشک و قلعه‌سنگی مورد شناسایی قرار گرفتند و با استفاده از سفال‌های جمع‌آوری شده از سطح این محوطه‌ها، مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و قدمت آن‌ها مشخص گردیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که بیشتر محوطه‌های باستانی شهرستان چالوس در بخش مرزن‌آباد و کلاردشت واقع شده‌اند و بر اساس سفال‌های مکشوفه از آن‌ها، می‌توان گفت بیشتر محوطه‌های فوق مربوط به عصر آهن III و دوره‌های تاریخی به ویژه دوره اشکانی و ساسانی هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1967 - معرفی سد هخامنشی تنگ آسیاب ارسنجان
حمیدرضا کرمی

AOI-2107-1111

دولت هخامنشی در توسعه و آبادانی قلمرو خود، اقدام به ایجاد زیرساخت های گسترده در زمینه های گوناگون نمود که یکی از مهمترین آنها در ارتباط با مدیریت منابع آب بوده است. ایجاد مجموعه ای از سدها، بندها، آب راه ها و شبکه های آبرسانی در بخش های مختلف شاهنشاهی نتیجه رویکرد دولت چکیده کامل

دولت هخامنشی در توسعه و آبادانی قلمرو خود، اقدام به ایجاد زیرساخت های گسترده در زمینه های گوناگون نمود که یکی از مهمترین آنها در ارتباط با مدیریت منابع آب بوده است. ایجاد مجموعه ای از سدها، بندها، آب راه ها و شبکه های آبرسانی در بخش های مختلف شاهنشاهی نتیجه رویکرد دولت هخامنشی در این موضوع بوده است. در مراکزی مهمی همچون پاسارگاد و پارسه توجه زیادی به فراهم کردن آب و مدیریت آن شده است و سدها و شبکه های آب رسانی گسترده ای ایجاد شده است. یکی از سدهایی که در حوزه میان پاسارگاد و پارسه ساخته شده، سد تنگ آسیاب ارسنجان است. این سد برخلاف دیگر سدهای هخامنشی این ناحیه، بار نقشه کمانی شکل اجرا شده است. سد نتنگ آسیاب روی یک رودخانه فصلی در ابتدای تنگه کوهستانی با نام تنگ آسیاب قرار گرفته است. هسته سد همانند دیگر سدهای هخامنشی این منطقه رسی است و دو سوی هسته را دیواره ستبری از لاشه سنگ های طبیعی پوشانده است. سد تنگ آسیاب از گونه سدهای مخزنی بوده و پلان آن که به صورت کمان ایجاد شده یکی از شاهکارهای مهندسی هخامنشی به شمار می آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1968 - نقش گردشگری پایدار آب با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی: نمونه مورد مطالعه رودخانه دز
زهرا میراشه

AOI-2107-1109

صنعت گردشگری دارای زوایای گوناگونی است. طرح مفاهیم جدید، بیان مزایا و فواید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سایر جنبه‌های چندوجهی این صنعت، نیاز به طراحی و برنامه‌ریزی گسترده‌ای دارد. در طبیعت هیچ عنصری به اندازه آب، دارای اهمیت و ارزش نیست. در خوزستان با توجه به دمای بالا چکیده کامل

صنعت گردشگری دارای زوایای گوناگونی است. طرح مفاهیم جدید، بیان مزایا و فواید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سایر جنبه‌های چندوجهی این صنعت، نیاز به طراحی و برنامه‌ریزی گسترده‌ای دارد. در طبیعت هیچ عنصری به اندازه آب، دارای اهمیت و ارزش نیست. در خوزستان با توجه به دمای بالا اغلب روزهای سال رودخانه های دائمی مکانی برای اقامت گردشگران محلی و غیر بومی است. دزفول با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی، پیشینه تاریخی، طبیعت بکر و کم نظیر در تمامی طول سال شاهد گردشگران است. از این میان رودخانه دز به عنوان رودی با بستر سنگی و زیبایی بصری کم نظیر تقریبا تمامی شاخصه های گردشگری دزفول را تحت شعاع قرار داده است. با اینحال متاسفانه از تمامی قابلیت هایی که در این رود وجود دارد استفاده بهینه نمی شود و روزانه تخریب های مختلف و بخصوص زیست محیطی اتفاق می افتد؛ به همین دلیل در این تحقیق سعی شده به قابلیت ها و معضلات رودخانه دز پرداخته شود. در این پژوهش ابتدا به اهمیت گردشگری آب و جاذبه های مربوط به آن اشاره شد در ادامه به معضلات محیط زیست در حوزه گردشگری آب شهرستان دزفول پرداخت شده است و در نهایت راه کارهای مناسب جهت بهره برداری بهینه از محیط مناسب رودخانه دز ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1969 - بررسی آسیاب آبی روستای دینه سر، تنها آسیاب پویا در دیار باوندیان
سهیل احمدى واستانى

AOI-2301-1165

آسیاب‌ها در ایران نقش مهمی را در فرآیند تولیدات کشاورزی بر عهده داشتند. آسیاب آبی دستگاهی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات برای تولید آرد است. این دستگاه با استفاده از فن سرعت آب‌کار می‌کند. آسیاب آبی یکی از گونه‌های مختلف معماری است که ارتباط مستقیم بازندگی اجتما چکیده کامل

آسیاب‌ها در ایران نقش مهمی را در فرآیند تولیدات کشاورزی بر عهده داشتند. آسیاب آبی دستگاهی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات برای تولید آرد است. این دستگاه با استفاده از فن سرعت آب‌کار می‌کند. آسیاب آبی یکی از گونه‌های مختلف معماری است که ارتباط مستقیم بازندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشته ایران داشته است. آسیاب آبی روستای دینه سر در بخش دودانگه شهرستان ساری تنها آسیاب آبی این استان است که هم‌اکنون در حال فعالیت است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی و تحلیل آسیاب آبی روستای دینه سر ازلحاظ نوع معماری، مصالح به‌کاررفته در بنا و چگونگی کارکرد آن است. یافته‌های این پژوهش بر اساس بررسی میدانی و منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری و موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به هدف مطالعاتی، روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و شیوه‌ی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از گونه‌ی کیفی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که معماری این آسیاب بر اساس روش‌های بومی منطقه با استفاده از مصالح چوب، سنگ، گل و مبتنی بر کارکرد مختص فرایند آسیاب شکل‌گرفته است. همچنین ساختار معماری این آسیاب شامل؛ کانال آب، چرخاب، سنگ‌های آسیاب، گندم نوکا، تک‌تکی، ناودانی، آرد نو، چار، کوچ کار، فیه تک، چار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1970 - کارکرد تمثیلی و کهن‌الگویی آب در نزد لائوتسه و فردوسی
شهرام تقی پور بابک عباسی شهلا اسلامی

پژوهش حاضر با این رویکرد که موضوع نگاه انسان به چیستی و کیستی خود در جهان هستی، موضوعی پایان‌نپذیرفته در تاریخ تفکر آدمی است و مسائلی از قبیل زیست‌محیط و افزایش جمعیت، موضوع رابطه انسان با طبیعت و بازنگری رهیافت‌های پیشین را بیش از پیش ملزم به خوانش کرده است، ضمن بررسی چکیده کامل

پژوهش حاضر با این رویکرد که موضوع نگاه انسان به چیستی و کیستی خود در جهان هستی، موضوعی پایان‌نپذیرفته در تاریخ تفکر آدمی است و مسائلی از قبیل زیست‌محیط و افزایش جمعیت، موضوع رابطه انسان با طبیعت و بازنگری رهیافت‌های پیشین را بیش از پیش ملزم به خوانش کرده است، ضمن بررسی اندیشه‌های دو اندیشمند در کتاب‌های شاهنامه و دائوده‌جینگ و معنای استعاره و تمثیل با کهن‌الگو و همچنین جایگاه موضوع آب در اندیشه بشری و به‌ویژه فرهنگ‌های ایران و چین، یعنی لائوتسه از چین و فردوسی از ایران، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی‌های ما گویای آن است که در نزد لائوتسه، طبیعت محوریت داشته و در نزد فردوسی، انسان محوریت داشته است. لائوتسه به زبان تمثیل و استعاره و فردوسی به زبان کهن‌الگوها، به طبیعت به‌عنوان جزو لاینفک تفکر و نگاه انسان به خویش می‌نگریستند. لائوتسه می‌گفت انسان باید طبیعت را به‌مثابه آموزگار خود قرار دهد و فردوسی می‌گفت که انسان بایستی طبیعت را مهار کرده و به‌عنوان سکوی صعود خود در نظر گیرد. هر دوی این‌ها، بهروزی انسان و نگهبانی طبیعت را در اندیشه داشتند؛ اما راه رسیدن به ‌آن‌ها را متفاوت می‌‌دیدند. پرسش و پاسخی که هنوز هم معتبر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1971 - Influence of Inorganic and Organic Selenium Sources on Broiler Performance and Meat Quality
کا. راجاشری تی. موتوکومار ان. کارتیکیان

An experiment was carried out to evaluate and compare the effects of organic and inorganic selenium (Se) sources on broiler male birds (Ross 308). Uniform broiler male chicks divided in to five groups with six replicates were fed with either normal feed (without supplem چکیده کامل

An experiment was carried out to evaluate and compare the effects of organic and inorganic selenium (Se) sources on broiler male birds (Ross 308). Uniform broiler male chicks divided in to five groups with six replicates were fed with either normal feed (without supplemental Se, negative control), 0.25 ppm of inorganic Se, 0.5 ppm of inorganic Se, 0.25 ppm of inorganic Se + 0.25 ppm of organic Se and 0.5 ppm of organic Se. Sodium selenite and Se enriched yeast served as inorganic and organic sources of Se respectively. The birds were reared for 35 days and were analyzed for growth performance, carcass yield, and lymphoid organ yield. The meat and liver samples were also analyzed for the glutathione peroxidase (GSHPx), thio barbituric acid reactive substances (TBARS), meat pH and water holding capacity. Results showed that Se supplementation regardless of the source and levels improved the broiler performance by increasing the feed intake and body weight. No significant (P>0.05) difference in feed conversion ratio (FCR), survival and carcass yield was evident among the treatment groups. The organic Se at the rate of 0.5 ppm was found to be an excellent source of Se as it improved the meat quality through enhanced Se retention, higher glutathione peroxidase (GSHPx) activity and decreased lipid peroxidation rate. Further, supplemental organic Se at the rate of 0.5 ppm also improved the meat water holding capacity. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1972 - The Influence of Drinking Water Containing Lemon Juice and Thyme Supplemented Diet on Performance and some Blood Parameters of Broilers under Heat Stress
ح. بهبودی ا. اسماعیلی‪پور ر. میرمحمودی م. مظهری

This study was conducted to find out the effects of drinking water containing lemon juice and thyme supplemented diet on growth performance, serum concentration of cholesterol and triglycerides, heterophils (H), lymphocytes (L), H/L ratio and enzyme activity of glutathi چکیده کامل

This study was conducted to find out the effects of drinking water containing lemon juice and thyme supplemented diet on growth performance, serum concentration of cholesterol and triglycerides, heterophils (H), lymphocytes (L), H/L ratio and enzyme activity of glutathione peroxidase (GPX) in broilers under heat stress condition. The experiment was carried out as a 2 × 3 factorial arrangement with 2 levels of lemon juice (0 and 2 mL/L of drinking water) and 3 levels of thyme (0, 0.5 and 1 % of diet). Each dietary treatment consisted of 4 replicate pens (9 birds/pen). The birds were kept at 34 ˚C ± 2 (9.00 to 17.00) from 25 to 42 d of age. Feed intake (FI), body weight gain (BWG), feed conversion ratio (FCR), H/L ratio and GPX activity and serum cholesterol concentration were not affected (P>0.05) by individual addition of lemon juice or thyme; whereas, combination effect of the two additives improved performance and reduced H/L ratio and serum triglycerides concentration (P≤0.05). Concurrent usage of 0.5 thyme and 2 mL/L of lemon juice increased FI and BWG by 229 and 165 g, respectively. Addition of 0.5 and 1% thyme to the diet and 2 mL/L lemon juice to drinking water reduced the serum triglycerides concentration by 9.8, 11.1 and 8.5 mg/dL, respectively (P≤0.05). It is concluded that the concurrent administration of 0.5% of thyme to diet and 2 mL/L lemon juice to drinking water provides a potential protective management strategy in preventing heat-stress-related reduction in the performance of broiler chickens. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1973 - The Impact of Optimizing the Detoxification of Argane (Argania spinosa) Press Cake on Nutritional Quality and Saponin Levels
ن. لکرام ی. ان-ناهیل ف.ز. زهیر س. موتیک ر. کبور ا.ح. المعادودی م. بندائو ا. الحسنی م. نصیری

The use of Argania spinosa press cake for livestock feed is limited due to the presence of saponins, which give it a very bitter flavor and make it unpalatable to livestock. The present study aims to evaluate whether a detoxification method reduces saponin levels of pre چکیده کامل

The use of Argania spinosa press cake for livestock feed is limited due to the presence of saponins, which give it a very bitter flavor and make it unpalatable to livestock. The present study aims to evaluate whether a detoxification method reduces saponin levels of press cake and how that affects its nutrient contents. The response surface methodology was used in this study involved grinding the argane press cake and subjecting it to soaking and boiling in three media: distilled water, sodium bicarbonate solution at different concentrations (0.02, 1.01, and 2%), and citric acid solution at various concentration (0.10, 1.05, and 2%); the respective ratios of argane press cake to the soaking and boiling media were fixed at 1:5, 1:12.5 and 1:20 (w/v, g/mL); the respective soaking times chosen were 1, 24, and 48 h; the boiling temperatures selected were 40, 80, and 120 ˚C, respectively; and the boiling times were, respectively, 10, 25, and 40 min. Experiments showed that soaking in acidic and alkaline media more effectively reduced saponin with averages 93% and 86% respectively, than soaking in distilled water (36%), while we observed significant average reductions amongst boiling solutions. The nutritional contents of argane press cake treated by different treatments decreased slightly than untreated; the crude protein of argane press cake non-detoxified was 48% compared to the detoxified that ranged between 40 to 47%. Therefore, decreasing the levels of saponins will make argane press cake more appetizing for livestock and might ameliorate protein malnutrition, a major animal feed problem in Morocco. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1974 - Effects of the Parenteral Administration of Cobalt, Copper and Iron in Late Pregnancy on Ewe Hematology and Lamb Vigour
م.ع. نوروزیان م. ملاکی ع.ا. خادم

The present study was conducted to evaluate the effect of parenteral supplementation of cobalt, copper and iron in late pregnancy on ewe hematology parameters and lamb vigour. Twenty ewes were allocated to one of two groups (n=10). In the test group, on day 120 ofpregna چکیده کامل

The present study was conducted to evaluate the effect of parenteral supplementation of cobalt, copper and iron in late pregnancy on ewe hematology parameters and lamb vigour. Twenty ewes were allocated to one of two groups (n=10). In the test group, on day 120 ofpregnancy, cobalt, copper and iron were injected at a dose of 0.1 mL/kg BW (Fercobsang, France, cobalt gluconate 5 mg/100 mL, copper gluconate 0.5 mg/100 mLand ferrous citrate 1000 mg/100 mL). Ewes in the control group received equal amounts of normal saline as placebo. Group had no significant effect on ewe hematological parameters (P>0.05).There were no significant effects of parenteral mineral supplementation on lamb birth weight, rectal temperature and weaning weight after birth. Lamb viabilities are reported as scores as these gave a true representation of the effects of treatment on underlying measurements. However, there were no differences between groups in lamb vigour and sucking assistance score. It seems that using of additional trace elements in late pregnancy could be effective only in deficiency situations. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1975 - Performance, Health Status, and Colostrum Yield of Twin-Bearing Afshari Ewes as Well as Growth and Survival of Their Offspring are not Affected by Increasing Dietary Metabolizable Protein in Late Pregnancy
س.س. موسوی ح. امانلو ع. نیکخواه ح.ر. میرزایی الموتی ع.م. تهرانی

The aim of this study was to investigate the effects of two dietary metabolizable protein (MP) concentrations on the performance and health status of Afshari ewes and survival and growth of their lambs during late pregnancy. For 6 weeks prior to lambing, 32 Afshari ewes چکیده کامل

The aim of this study was to investigate the effects of two dietary metabolizable protein (MP) concentrations on the performance and health status of Afshari ewes and survival and growth of their lambs during late pregnancy. For 6 weeks prior to lambing, 32 Afshari ewes were randomly assigned to two dietary treatments, containing low (LMP) or high (HMP) MP concentrations. The ewes in LMP (n=16) and in the HMP (n=16) were individually fed with isoenergetic (2.39 Mcal ME/kg DM) diets that contained 99.4 and 116.5 g crude protein (CP) and 70.5 g and 84.6 g MP/kg dry matter (DM) respectively. The concentration of MP in the late pregnancy diet did not affect changes in body weight and body condition score of ewes as well as blood glucose, total protein, non-esterified free fatty acids (NEFA), b-hydroxy butyrate (bHBA), insulin concentrations, insulin sensitivity and total number of white blood cells (WBC), red blood cells (RBC) and other blood cells. Similarly, the amounts and composition of colostrum obtained during the first 24 h after lambing were not affected by MP level. It was concluded that increasing the MP content of the diet for 6 weeks prior to lambing above the standard requirements resulted in no benefit in terms of the productive performance and health indices of twin-bearing ewes and their offspring. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1976 - Effect of Water Deprivation and Drinking Saline Water on Performance, Blood Metabolites, Nutrient Digestibility, and Rumen Parameters in Baluchi Lambs
و. وثوقی-پوستین دوز ع. طهماسبی ع.ع. ناصریان ر. ولی زاده ه. ابراهیمی

This study was conducted to evaluate the effects of water deprivation and drinking saline water on the performance, blood metabolites, and nutrient digestibility of Baluchi lambs. To this aim, 20 lambs, 170 ± 5 days of age, and with 31 ± 2.8 kg bodyweight, چکیده کامل

This study was conducted to evaluate the effects of water deprivation and drinking saline water on the performance, blood metabolites, and nutrient digestibility of Baluchi lambs. To this aim, 20 lambs, 170 ± 5 days of age, and with 31 ± 2.8 kg bodyweight, were assigned to four groups according to a completely randomized design with a 2 × 2 factorial arrangement of treatments: 1) free access to water during the day with a low total dissolved solids (TDS) concentration, 2) access to half their pervious ad libitum water intake with a low TDS concentration, 3) free access to water during the day with a high TDS concentration and 4) access to half their pervious ad libitum water intake with high TDS concentration and the experiment lasted 42 days. Results showed that the restricted access to water led to significant effect on dry-matter intake, average daily gain, water consumption and ratio of water consumption to feed intake, aldosterone hormone, serum blood urea nitrogen (BUN), cholesterol, triglyceride, packed cell volume (PCV) concentration, serum chloride, potassium and sodium, rumen pH, digestibility of acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), crude protein (CP) and organic matter, fecal output and urine exertion (P<0.05). Also drinking saline water had significant effects on dry-matter intake, average daily gain, water consumption and ratio of water consumption to feed intake, serum sodium and urine exertion (P<0.05), while either water restriction nor saline water had any significant effect on other measured parameters of experimental-group lambs (P>0.05). The results indicated that lambs can subsist under water deprivation and drinking saline water for at least 28 days without harmful effects. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1977 - Effects of Microwave-Treated Drinking Water on Growth and some Physiological Characteristics of Japanese Quail (Coturnixcoturnix japonica)
ک. سیفی م.ا. عرب عامری س. عباسی م. کاظمی فرد

Present preliminary scientific trial was designed to investigate of microwave effects on Japanese quails as an animal model. Thirty six three days-old quail chicks were randomly divided into 3 experimental groups and received: A) un-treated tap water, B) tap water boile چکیده کامل

Present preliminary scientific trial was designed to investigate of microwave effects on Japanese quails as an animal model. Thirty six three days-old quail chicks were randomly divided into 3 experimental groups and received: A) un-treated tap water, B) tap water boiled by electrical heater and then cooled and C) tap water treated by microwave oven and then cooled. The whole experimental period was 40 days. During the experiment body weight gain (BWG), feed intake (FI) and feed conversion ratio (FCR) were measured. At the end of the study, carcass, liver, spleen and bursa of fabricius weighed and small intestinal length, blood hemoglobin and hematocrit, small intestinal villus height and crypt depth were measured. The lowest body weight gain was observed in group C (P<0.01). Haemoglobin and hematocrit values of group C were less than group A (P>0.01). Carcass, liver, spleen and bursa of fabricius weights and small intestinal length were the lowest in group C (P<0.01). Crypt depth of group C was higher than the group A (P<0.01). Qualitative observations of reproductive organs such as: ovaries, oviducts, follicles and testis of group C showed less growth in comparison with the other groups. Treatment of drinking water by microwave had side effects on Japanese quails. Tease effects were not the simple effects of boiling since heat-boiled drank quails did not show such effects. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1978 - Evaluation of Heifer Management Criteria for Improved Lactation and Reduced Dystocia: A Systematic Analysis of Body Weight, Average Daily Gain, and Age
ح. رفیعی م.ه. خبازان ا. مهنانی ا. نیکخواه

Decisive heifer management for improved lactation and reduced dystocia requires a systematic analysis of age, body weight (BW), and average daily gain (ADG) using an adequately large sample size. The objective of this study was to determine effects of BW and age at firs چکیده کامل

Decisive heifer management for improved lactation and reduced dystocia requires a systematic analysis of age, body weight (BW), and average daily gain (ADG) using an adequately large sample size. The objective of this study was to determine effects of BW and age at first breeding and ADG until pregnancy on yields of milk, milk fat, and milk protein in the first lactation and the occurrence of dystocia in Holstein heifers. Production, reproduction, and growth data for 3208 heifers from three large Holstein herds were recorded and used. Heifers were divided to four groups based on ADG including 1) < 700 g/d, 2) 700-750 g/d, 3) 750-800 g/d, and 4) > 800 g/d. Based on BW at the commencement of pregnancy, heifers were divided to three groups of 1) < 350 kg, 2) 350-380 kg, and 3) > 380 kg. Based on age at the start of pregnancy, heifers were divided to three groups of 1) < 14 mo, 2) 14-15 mo, and 3) > 15 mo. Results demonstrated that weight and age at first breeding affected (p < 0.05) milk production in the first lactation, such that heifers with > 380 kg body weight (11499 kg milk) and > 15 mo age (11430 kg milk) at breeding had the highest milk production. Heifers with > 800 g/d ADG tended (p < 0.10) to have higher milk and milk protein production during the first lactation compared to other ADG groups. Heifers with 700-750 g/d ADG had the highest milk fat production among ADG groups. Heifers with > 380 kg BW at first breeding had higher milk fat production (349 kg) in their first lactation compared to heifers with > 350 kg BW (334 kg) and 350-380 kg BW (336 kg). Heifers with > 800 g/d ADG (24.4%) had higher (p < 0.05) occurrence of dystocia compared to heifers with ADG of < 700 g/d (14.2%), 700-750 g/d (11.3%), and 750-800 g/d (20%). Heifers with < 350 kg BW at first breeding had higher occurrence of dystocia than did the other BW groups (p < 0.05). In conclusion, greater heifer BW (>380 kg) and age (>15 mo) at first breeding were associated with greater productive performance during the first lactation, but heifers with the age of < 23 mo at first calving had decreased milk production and increased occurrence of dystocia. Thus, ADG prior to conception and BW and age at first breeding all affect production performance in the first lactation and dystocia incidence rate at first calving. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1979 - Effect of Flushed Feeding and Age on Estrus Synchronization and Conception Rate of Holstein × Local Crossbred Cows After Using Analogue GnRH and Prostaglandin F2α Hormone
M. Sydur Rahman M. Kabirul Islam Khan T. Bilkis

The study was conducted to know the effect of flushed feeding on estrus synchronization and conception rate of Holstein ÍLocal crossbred cow’s after using the GnRH (fertagyl) and PGF2α hormone. As a representative sample 20 Holstein ÍLocal cros چکیده کامل

The study was conducted to know the effect of flushed feeding on estrus synchronization and conception rate of Holstein ÍLocal crossbred cow’s after using the GnRH (fertagyl) and PGF2α hormone. As a representative sample 20 Holstein ÍLocal crossbred cows were chosen from Chittagong Cantonment Military Dairy Farm in Bangladesh and the experimental work was carried out for 60 days. Ten cows were flushed with high energy feed (10.5 mega Joule metabolisable energy/kg feed dry matter) and considered as treated group and 10 cows was allowed for normal feeding. Both the control and treated group cows were injected intramuscularly by the GnRH and PGF2α hormone. After injection of these hormones, 100% cows from both groups showed estrus. Fixed time artificial insemination (AI) was done and the cows were diagnosed in pregnancy after 60 days of AI. It was observed that 20% cows were conceived after AI from control group, but treated group cows showed more conception / pregnancy rate (40%). After using the hormones, age of the cow did not influences for estrus synchronization, but for conception rate it was observed that younger cows showed more than older one. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1980 - Effect of Cut and Irrigation Water Quality on Chemical Composition and in situ Rumen Degradability of Alfalfa
م. قدمی ا. تیموری یانسری ی. چاشنی‌دل

The objective of this study was to investigate the effects of cut and irrigation water quality on chemical composition and in situ dry matter (DM), crude protein (CP) and neutral detergent fiber (NDF) degradability of alfalfa. Three fistulated Zel sheep (approximately 2 چکیده کامل

The objective of this study was to investigate the effects of cut and irrigation water quality on chemical composition and in situ dry matter (DM), crude protein (CP) and neutral detergent fiber (NDF) degradability of alfalfa. Three fistulated Zel sheep (approximately 2 years old) were used in a complete randomized design to evaluate the in situ rumen degradability. Ruminal incubation times consisted of 0, 3, 6, 9, 12, 24, 48, and 72 h. The results showed that increasing the cut of maturity and irrigation with saline water significantly cause to increase the components of cell wall (P=0.0011) and decrease the protein concentrations in alfalfa (P=0.0001). Except the quickly rumen degradability of DM that in first cut of alfalfa was higher, other parameters of ruminal degradability of DM were not different. Ruminal NDF degradability in second cut of alfalfa, that irrigated with saline water, was higher (P=0.0143). Degradation rate of NDF in first cut of alfalfa, and effective rumen degradation of NDF at different passage rate in alfalfa that irrigated with saline water were higher. Slowly ruminal CP degradability (P=0.001) and effective degradation at different passage rate of alfalfa, that irrigated with saline water, were higher. The cut did not effect on CP degradability of alfalfa. Our experiment indicates that increasing water salinity have not a negative effect on alfalfa forage quality. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1981 - Effects of Energy and Protein Levels of Maternal Diets at Late Gestation on Growth, Health and Performance of Goat Kids
ر. رحمانی فیروزی ا. تیموری یانسری ع. دیرنده

A study was conducted to evaluate the effects of energy and protein levels of maternal diets on growth, some blood parameters, health, and performance of baby goat kids at first month of life. On 95 d after successful mating, 28 synchronized singleton pregnant Sistani g چکیده کامل

A study was conducted to evaluate the effects of energy and protein levels of maternal diets on growth, some blood parameters, health, and performance of baby goat kids at first month of life. On 95 d after successful mating, 28 synchronized singleton pregnant Sistani goats were randomly allocated to four treatments including 1) low protein and low energy (LPLE), 2) high protein and low energy (HPLE), 3) low protein and high energy (LPHE), and 4) high protein and high energy (HPHE) diets. In all treatments, body weight (BW) reduced at 1d and 28 d after party. The birth BW of kids was similar between the four groups but LPLE, LPHE and HPHE had numerically lower birth weight. The kids from nanny goats fed on high protein diets had greater BW and average daily gain (ADG) than those of others on days 7, 14, 21, 28. Plasma triglyceride and total protein were significantly high in HPHE and glucose concentrations were increased in HPLE. Milk production increased in response to prepartum crude protein (CP). The results show that maternal nutrition had a positive effect on weight and biometric traits of kids. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1982 - Milk Yield and Blood Metabolite Profile in Late Pregnancy in Lori Ewes Receiving Diets Containing Undegradable Protein Sources
ر. کوشکی ح. منصوری یاراحمدی م. خالداری ج. فخرائی ک. کرکودی

An experiment was conducted to investigate the effects of supplementing Lori ewes with rumen-undegradable protein (RUP) in late pregnancy on their performance and that of their lambs. Milk yield and blood metabolite profile were measured. Forty pregnant ewes were used i چکیده کامل

An experiment was conducted to investigate the effects of supplementing Lori ewes with rumen-undegradable protein (RUP) in late pregnancy on their performance and that of their lambs. Milk yield and blood metabolite profile were measured. Forty pregnant ewes were used in a completely randomized design trial with four treatments: 1) a basal diet (control); 2) with a supplement of 5% fishmeal; 3) with a supplement of 5% extruded soybean and 4) with a supplement combining both sources. Supplementation started 30-days before the estimated parturition date. Dietary inclusion of fish meal significantly improved body weight at lambing compared to the other groups (P<0.05). Lambs of ewes fed diets supplemented with rumen undegradable protein (RUP) were heavier at birth and weaning compared to other groups (P<0.05). Soybeans, of the combined supplement improved the colostrum concentration of IgG in postpartum ewes (P<0.05). Diets containing extruded soybeans resulted in milk with higher milk urea nitrogen content than the control diet (P<0.05). Serum concentration of glucose was significantly decreased in ewes fed diets containing RUP pre-partum (P<0.05), while post-partum glucose concentration was only decreased in ewes fed diets containing fish meal without or with extruded soybeans (P<0.05). Plasma concentration of beta-hydroxybutyric acid (BHBA) and non-esterified fatty acid (NEFA) were significantly decreased in the treated groups compared to the control group in post-partum ewes (P<0.05). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1983 - Measurement of Acid-Binding Capacity for Poultry Feedstuffsin Deionized and Magnetized Water
ع. گیلانی ح. کرمانشاهی ا. گلیان م. قلی زاده ا.ع. محمدپور

Acid-binding capacity (ABC) of a feed is the amount of acid required to reduce the pH of feed to a special level such as 3. All poultry feed ingredients used in this study were collected from feed mills in Iran. The pH and ABC were determined using the standard methods چکیده کامل

Acid-binding capacity (ABC) of a feed is the amount of acid required to reduce the pH of feed to a special level such as 3. All poultry feed ingredients used in this study were collected from feed mills in Iran. The pH and ABC were determined using the standard methods in deionized and magnetized water at room and body temperatures. The pH of most feed ingredients was raised in magnetized water as compared to deionized (untreated water). The pH of most feed ingredients especially organic acids was decreased in warm water. Energy sources accompanied by synthetic amino acids and common salt and some additives such as prebiotic and zeolite had the lowest values of ABC (less that 400 mEq/kg). Protein sources and some supplements and additives had average ABC of about 400-1000 mEq/kg, and some vitamins and minerals had high level of ABC (more than 1000 mEq/kg) among all ingredients. Calcium carbonate and sodium bicarbonate, along with ammonium formate and calcium propionate had the highest ABC values among all ingredients. Pelleting did not show any pronounced impact on pH or ABC of whole diet; while extruding did not alter ABC of soybean but significantly increased ABC of flaxseed. These results give indication that the type of feed ingredient, or processing and solution used for ABC evaluation, especially magnetizing treatment and ambient temperature, are determining factors for ABC of feedstuffs. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1984 - Plasma Levels of Anabolic Hormones in Suckling Lambs are Affected by Late Gestational Nutrition
ع. کیانی

In this study, the effects of late gestational undernutrition (LGU) on plasma concentration of insulin-like growth factor 1 (IGF-I), leptin, insulin and glucose in subsequent sucking lambs was investigated. Ten twin-bearing ewes were fed either restrictedly (Restricted) چکیده کامل

In this study, the effects of late gestational undernutrition (LGU) on plasma concentration of insulin-like growth factor 1 (IGF-I), leptin, insulin and glucose in subsequent sucking lambs was investigated. Ten twin-bearing ewes were fed either restrictedly (Restricted) or adequately (Control) during the last six weeks of gestation and were fed ad libitum after parturition. Blood samples were taken from subsequent suckling lambs at birth day, 7, 17 and 35 days of age. The average growth rate of restricted lambs was significantly lower than control lambs (292±21 vs. 216±19 g/d) during first two weeks of suckling period. Lambs in both groups were hypoglycemic (2.5±0.2 mmol/L) and had lowest level of leptin (0.6±0.08 ng/mL) at birth. Plasma glucose and leptin increased sharply by 7 days of age to 5.9 ± 0.2 mmol/L and to 0.6±0.08 ng/mL respectively. Late gestational undernutrition reduced plasma glucose in restricted (3.1±0.2 mmol/L) at birth but not in control lambs (2.1±0.3 mmol/L). Plasma insulin was the highest at 7 days of age (0.9±0.08 ng/mL). Restricted lambs had highly significant lower insulin values (0.6±0.1 vs. 1.3±0.1 ng/mL) and significantly higher ratio of glucose/insulin than control lambs. Insulin-like growth factor I values at birth was not affected by LGU. However, during suckling period restricted lambs had lower IGF-I than control lambs. In conclusion, LGU decreased insulin plasma concentration, changed the ratio of glucose to insulin, and decreased the concentration of IGF-I in subsequent offspring. Results also confirm the finding that circulating glucose rather than insulin is a determinant of leptin secretion in suckling lambs. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1985 - Investigation of Differences in Biochemical and Mineral Composition of Urine between Pregnant and Non-Pregnant Crossbred Dairy Cattle
م.م. خان اس. پراساد اف.آ. خان اچ.پ. گوپتا

Dairy farmers have been longing for simple and economical methods of early pregnancy diagnosis. Urine based biochemical and mineral assays could be one of those methods, owing to the ease of sample collection and relatively simple and economical assays involved. However چکیده کامل

Dairy farmers have been longing for simple and economical methods of early pregnancy diagnosis. Urine based biochemical and mineral assays could be one of those methods, owing to the ease of sample collection and relatively simple and economical assays involved. However, basic information on changes in urinary composition during early pregnancy in cattle is lacking. This study was designed to evaluate the differences in biochemical and mineral composition of urine between pregnant and non-pregnant dairy cattle. Urine samples were obtained from crossbred dairy cows, classified retrospectively as pregnant or non-pregnant (n=12 in each group), based on transrectal palpation and ultrasonography at 60 days post insemination, and assayed for glucose, total protein, calcium, phosphorus, magnesium, iron, zinc and copper. Sampling was done every 3 days beginning on the day of insemination (d 0) until d 27. Analysis of data on concentrations of the various variables between pregnant and non-pregnant cows indicated significant (P<0.05) differences in urinary concentrations of total protein, glucose, calcium, phosphorus, iron, zinc and copper between the two groups at one or more of the sampling days. Moreover, within each group, there were significant differences in concentrations of the studied components across various days of the estrous cycle or pregnancy. Results of the present study indicate marked quantitative differences in biochemical and mineral composition of urine between pregnant and non-pregnant cattle. This information can serve as a basis for devising simple, easy-to-use and cost effective pregnancy diagnosis kits for use in dairy cattle. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1986 - Effects of Protexin Probiotic and Aquablend Avian Antibody on Performance and Immune System of Broiler Chickens
ن. جباری ا. فتاح ف. شیرمحمد

This study was conducted to investigate the effects of protexin probiotic and aquablend avian antibody on the performance and immune system of broilers. In this experiment, 320 1-day-old male broiler chicks of the Ross 308, with 5 treatments and 4 replications in a comp چکیده کامل

This study was conducted to investigate the effects of protexin probiotic and aquablend avian antibody on the performance and immune system of broilers. In this experiment, 320 1-day-old male broiler chicks of the Ross 308, with 5 treatments and 4 replications in a completely randomized design were distributed in experimental units (cages). The treatments include: control (C), protexin (P1), protexin (P2) with double there commended dose, aquablend (A1) and aquablend (A2) aquablend twice there commended amount. The results showed that protexin probiotic and aquablend avian antibody in different doses had no significant effects on average weight gain and feed consumption of broilers at different week (P>0.05). A significant difference between treatments was observed in feed conversion ratio at the second and fifth weeks (P<0.05). Consumption protexin probiotic and aquablend avian antibody with different doses has significant effect on the relative weight of carcasses (P<0.01). Consumption protexin probiotic and aquablend avian antibody with different doses had no significant effect on antibody titers produced in primary and secondary challenge with sheep red blood cells (P>0.05). According to results of this research, it seems that the using of protexin probiotic and aquablend avian antibody has not importance effect on improving the performance of broilers except for carcass weight. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1987 - قیمت گذاری آب آبیاری به روش هدانیک (مطالعه موردی کشاورزان شهرستان رامهرمز)
محمد آقاپورصباغی

در فرایند توسعه اقتصادی کشورها که همراه با رشد فزاینده جمعیت و توسعه بخش کشاورزی می‌باشد، دسترسی به منابع آب ضرورت دارد. آب به عنوان کمیاب‌ترین عامل در تولید محصولات کشاورزی، محدودکننده اصلی فعالیت‌های کشاورزی در کشور محسوب می‌شود. این کمبود موجب ایجاد انگیزه در ارزش‌گذ چکیده کامل

در فرایند توسعه اقتصادی کشورها که همراه با رشد فزاینده جمعیت و توسعه بخش کشاورزی می‌باشد، دسترسی به منابع آب ضرورت دارد. آب به عنوان کمیاب‌ترین عامل در تولید محصولات کشاورزی، محدودکننده اصلی فعالیت‌های کشاورزی در کشور محسوب می‌شود. این کمبود موجب ایجاد انگیزه در ارزش‌گذاری آب به عنوان یک کالای اقتصادی و نیز ابزاری مؤثر بر تقاضای آب شده است. در این پژوهش که در سال زراعی93-1392 انجام شده است ارزش آب آبیاری با استفاده از تخمین تابع هدانیک برای زمین‌های کشاورزی شهرستان رامهرمز مورد محاسبه قرار گرفته است.روش نمونه‌گیری در مطالعه حاضر به صورت تصادفی بوده است و تعداد حجم نمونه شامل 88 کشاورز می‌باشد. براساس نتایج، ارزش اقتصادی آب آبیاری در منطقه مورد مطالعه به ازای هر هکتار 43177265 ریال و به ازای هر مترمکعب 97/4544 ریال است. همچنین نتایج نشان داد که فاصله زمین تا شهر، روستا و جاده اصلی اثر منفی بر قیمت زمین کشاورزی و میزان حاصلخیزی خاک، وجود چاه، نزدیک بودن به رودخانه و یکپارچه بودن زمین اثر مثبت بر قیمت زمین‌های کشاورزی منطقه مورد مطالعه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1988 - بررسی تأثیر اصلاح ساختار هندسی صفحات مستغرق بر میزان آبشستگی اطراف آنها با حضور آبگیر جانبی
امین جوبند محمد حسین پورمحمدی

برداشت آب همیشه در زمان بهره برداری به واسطه روش های انتقال آب و قوانین هیدرولیکی و هیدرولوژیکی با مشکلاتی مواجه بوده است که مهمترین آن رسوب گذاری بستر در دهانه های آبگیر و کانال آبگیر می باشد. یکی از روشهای کنترل رسوب وارده به آبگیر جانبی استفاده از صفحات مستغرق است ، چکیده کامل

برداشت آب همیشه در زمان بهره برداری به واسطه روش های انتقال آب و قوانین هیدرولیکی و هیدرولوژیکی با مشکلاتی مواجه بوده است که مهمترین آن رسوب گذاری بستر در دهانه های آبگیر و کانال آبگیر می باشد. یکی از روشهای کنترل رسوب وارده به آبگیر جانبی استفاده از صفحات مستغرق است ، صفحات مستغرق قطعات کوچکی از جنس های مختلف هستند که در زاویه ای کم نسبت به جهت جریان (10 تا 30 درجه) قرار میگیرند که در اثر ایجاد جریان گردابی عمود بر جهت جریان در لایه های بستر موجب آبشستگی اطراف و پایین دست صفحه شده و چاله ای در رسوب بستر علاوه بر ایجاد کانال عبور رسوبات به پایین دست ایجاد می کند .آبشستگی اطراف صفحات علاوه بر کاهش عملکرد آنها باعث تغییر شرایط هیدرولیکی و ورود رسوب بیشتر در آبگیر میشود که بررسی میزان آن در انتخاب شکل بهینه هم موجب بالا رفتن طول عمر وزمان بازدهی صفحه و هم کنترل رسوب بیشتر می شود در این مقاله با استفاده از مدل سازی عددی با نرم افزار CCHE 2D برای 5 شکل هندسی صفحات مستغرق در چهار عدد فرود 45/0 ، 55/0 ، 6/0 و 66/0 براساس کار آزمایشگاهی داوودی و همکاران (1394) شبیه سازی شده با این تفاوت که علاوه بر شکل مستطیلی 4شکل اصلاح شده نیز بررسی که هدف اندازه گیری میزان آبشستگی اطراف این صفحات به منظور شناسایی اثر اصلاح ساختار هندسی در کاهش آبشستگی می باشدکه صفحات B3 و بعد از آن B4 بهترین عملکرد را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1989 - بررسی الگوریتم ژنتیک و کاربردهای آن در مهندسی و مدیریت منابع آب
سید مصطفی طباطبائی علی شهیدی سید رضا هاشمی

با توجه به گستردگی و پیچیدگی سیستم‌های منابع آب، تعیین سیاست و انتخاب گزینه‌ و راهبردهای مناسب جهت عملکرد مناسب سیستم‌های منابع آب در شرایط مختلف ضرورت داشته و نیاز به یک فرایند بهینه‌سازی جامع دارد. در این تحقیق ابتدا ضرورت استفاده از روش‌های بهینه‌سازی تکاملی و سپس شر چکیده کامل

با توجه به گستردگی و پیچیدگی سیستم‌های منابع آب، تعیین سیاست و انتخاب گزینه‌ و راهبردهای مناسب جهت عملکرد مناسب سیستم‌های منابع آب در شرایط مختلف ضرورت داشته و نیاز به یک فرایند بهینه‌سازی جامع دارد. در این تحقیق ابتدا ضرورت استفاده از روش‌های بهینه‌سازی تکاملی و سپس شرح مختصری درباره چگونگی اجرای عملگرهای الگوریتم ژنتیک به عنوان پرکاربردترین روش تکاملی پرداخته‌ شده است. در ادامه مزایا و محدودیت‌های الگوریتم ژنتیک بررسی شده و سپس پژوهش‌های انجام شده پیرامون آن در چند بخش بیان شده است. نتایج نشان می‌دهد که الگوریتم ژنتیک در حل مسائل متنوع منابع آب بطور موثری از حل مسائل چند محدودیتی با فضای بزرگ برمی‌آید و ضمن توانایی دستیابی به جواب بهینه مطلق، قادر است در شرایط مختلف مجموعه‌ای از جواب‌های قابل قبول را به عنوان گزینه‌های پیش رو در اختیار قرار دهد. جهت افزایش کارآیی الگوریتم و دستیابی به راه حل‌های بهتر، با توجه به ماهیت مساله می‌توان از نسخه‌های بهبودیافته یا تلفیق با مدل‌های شبیه‌سازی یا سایر روش-های بهینه‌سازی ریاضیاتی از آن بهره مطلوب را برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1990 - بررسی تغییرات کمی و کیفی آبخوان میان آب شوشتر بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی
مهرداد کاکولکی حسین اسلامی

احداث شبکه های آبیاری و زهکشی بر کیفیت و کمیت آبهای زیرزمینی تاثیر گذار هستند. در این تحقیق تغییرات کمی و کیفی آبخوان دشت میان آب شوشتر بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی بررسی گردید. ابتدا با بررسی هیدروگراف سالانه دشت، تغییرات حجم ذخیره ای مخزن آب زیرزمینی طی سال های آب چکیده کامل

احداث شبکه های آبیاری و زهکشی بر کیفیت و کمیت آبهای زیرزمینی تاثیر گذار هستند. در این تحقیق تغییرات کمی و کیفی آبخوان دشت میان آب شوشتر بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی بررسی گردید. ابتدا با بررسی هیدروگراف سالانه دشت، تغییرات حجم ذخیره ای مخزن آب زیرزمینی طی سال های آبی قبل و بعد از اجرا شبکه آبیاری و زهکشی ارزیابی شد. طی 3 سال آبی 85-84 تا 88-87، 4/6 میلیون متر مکعب از حجم ذخیره مخزن آب زیرزمینی کاسته شده و از 88-87 تا 93-92، 07/9 میلیون متر مکعب به حجم ذخیره آب زیرزمینی افزوده شد که با مقایسه با وضعیت بارندگی در دوره مشابه، مشخص شده که تغییرات در مخزن تا حدود زیادی از میزان بارندگی سالانه متاثر می باشد. سپس با محاسبه بیلان آب زیرزمینی عوامل موثر در تغییرات حجم مخزن بررسی شد. نتایج نشان داد که در سال 88-87 بیلان 59/3- و سال 89-88 بیلان 44/5 بوده و مهمترین عامل تغییرات مخزن آب زیرزمینی، میزان بارندگی سالانه بوده و بهره برداری از شبکه تاثیر چندانی در افزایش سطح آب زیرزمینی نداشته است. برای بررسی تغییرات کیفی، از نمودار ویلکوکس برای دو سال آبی قبل و بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی استفاده شد. نتایج نشان داد که با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی قبل از بهره برداری از شبکه، بیشتر نقاط نمونه برداری در کلاس خیلی شور و غیرقابل استفاده برای کشاورزی قرار داشته که با بهره برداری از شبکه تغییرات چشمگیری در کیفیت منابع آب زیرزمینی رخ نداده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1991 - بررسی مدل سازی عددی اصلاح ساختار هندسی صفحات مستغرق در مدیریت رسوب انحرافی به آبگیر جانبی به کمک نرم افزار CCHE 2D
امین جوبند محمد حسین پورمحمدی

با توجه به گسترش استفاده از منابع آب استفاده از سازه های انتقال آب روبه روز در حال افزایش است . به دلیل ته نشینی رسوبات به جامانده و حرکت آنها در سازه های انتقال آب صدماتی به آنها وارد می شود. لذا دانشمندان تصمیم به استفاده از روشهای مختلف جهت کنترل رسوبات گرفتند . از ج چکیده کامل

با توجه به گسترش استفاده از منابع آب استفاده از سازه های انتقال آب روبه روز در حال افزایش است . به دلیل ته نشینی رسوبات به جامانده و حرکت آنها در سازه های انتقال آب صدماتی به آنها وارد می شود. لذا دانشمندان تصمیم به استفاده از روشهای مختلف جهت کنترل رسوبات گرفتند . از جمله این روشها استفاده از صفحات مستغرق می باشد . این صفحات به نحوی عمل می کنند که رسوبات را به سمت امتداد جهت جریان هدایت می کنند و باعث کاهش رسوب وارده به آبگیرها می شوند .در این پژوهش سعی در بررسی استفاده از اشکال اصلاح شده صفحات بوسیله مدلسازی عددی با نرم افزار CCHE 2D در یک مدل آزمایشگاهی و اثر آن در مدیریت رسوب انحرافی به آبگیر جانبی شده است. در این پژوهش از 5 شکل مختلف استفاده شده که یک شکل آن صفحه مستطیلی ساده به عنوان شاهد می باشد که سایر صفحات با این صفحه و بدون استفاده از صفحات مستغرق مقایسه گردیده اند که نتیجه نهایی مبنی برعملکرد مؤثرتر استفاده از شکل هندسی صفحهB3 نسبت به صفحه سادهB1 در کنترل رسوب به آبگیر جانبی بدست آمد. پژوهش حاضر شبیه سازی یک فلوم آزمایشگاهی با آبگیر 60 درجه و اندازه متوسط ذرات رسوب به میزان 59/1 میلیمتر با چهار عدد فرود 45/0 ، 55/0 ، 6/0 و 66/0 مورد بررسی قرار گرفت . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1992 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت الشتر برای استفاده در کشاورزی و شرب
آرش هاشم خانی حسین اسلامی

استفاده از آبهای زیرزمینی به دلیل کاهش آبهای سطحی رو به فزونی گذاشته است بنابراین برای استفاده باید کیفیت این آبها را از نظر کشاورزی و شرب بررسی نمود. در این تحقیق، خصوصیات شیمیایی آبهای زیرزمینی دشت الشتر در شمال غرب استان لرستان با توجه به مناسب بودن آب برای شرب و کشا چکیده کامل

استفاده از آبهای زیرزمینی به دلیل کاهش آبهای سطحی رو به فزونی گذاشته است بنابراین برای استفاده باید کیفیت این آبها را از نظر کشاورزی و شرب بررسی نمود. در این تحقیق، خصوصیات شیمیایی آبهای زیرزمینی دشت الشتر در شمال غرب استان لرستان با توجه به مناسب بودن آب برای شرب و کشاورزی مورد بررسی قرارگرفته است. 36 نمونه آب زیرزمینی برداشت و از لحاظ نسبت جذب سدیم، هدایت الکتریکی، TDS، pH، کلسیم، منیزیم، بی‌کربنات، کلر، سدیم، پتاسیم، کاتیون، آنیون و سولفات آنالیز شیمیایی گردید. مقادیر آنالیز شده با دیاگرام‌های شولر و ویلکوکس مقایسه و مشاهده گردید که اکثر نمونه‌ها از لحاظ شرب و کشاورزی مناسب هستند. با توجه به نمودار شولر وضعیت کیفی آب زیرزمینی الشتر در وضعیت خوب قرار دارد و کاملا برای شرب مناسب است. همچنین نتایج نشان داد که همه نمونه ها در طبقه C2S1 قرار گرفتند که در محدوده کمی شور - مناسب برای کشاورزی ارزیابی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1993 - ارزیابی کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف کدورت و TOC (مطالعه موردی: تصفیه خانه آب کوه سبز)
بهمن معصومی نعمت اله جعفر زاده حقیقی فرد طیبه طباطبایی اسماعیل کوهگردی سهند جرفی

چکیده: هدف کلی این تحقیق بررسی میزان کدورت و کربن آلی کل (TOC) آب خام ورودی به تصفیه خانه و کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف این ترکیبات است. طی مدت 6 ماه نمونه گیری از آب خام و آب پیش ازن زنی انجام شد و مطابق با روش استاندارد متد مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده ن چکیده کامل

چکیده: هدف کلی این تحقیق بررسی میزان کدورت و کربن آلی کل (TOC) آب خام ورودی به تصفیه خانه و کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف این ترکیبات است. طی مدت 6 ماه نمونه گیری از آب خام و آب پیش ازن زنی انجام شد و مطابق با روش استاندارد متد مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان کربن آلی کل ورودی با میزان کدورت رابطه مستقیم وجود دارد، که این مسئله بیشتر در فصل زمستان و در بهمن ماه با کدورت بالای 18NTU و TOC بالای 7mg/l مشخص شد. همچنین مشخص شد که میانگین راندمان واحد پیش ازن زنی در حذف کربن آلی کل با میانگین دوز ازن 3kg/hr و مدت زمان تماس 18 دقیقه 20.52% می باشد، بطوریکه بیشترین راندمان حذف TOCدر بهمن ماه بوده (35.7%) و کمترین راندمان حذف ( 14.08%) در اردیبهشت می باشد. میانگین راندمان حذف کدورت61% می باشد، که بیشترین و کمترین درصد حذف به ترتیب در بهمن ماه با 85.2% و در تیرماه با 30% می باشد. بنابراین برای افزایش راندمان واحد پیش ازن زنی در حذف ترکیبات آلی و ... لازم است تا عوامل فرایندی و طراحی بدقت مورد بررسی قرار گیرد تا تا راندمان حذف ترکیبات افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1994 - بررسی استقرار مشارکت مردمی در مدیریت شبکه‌های آبیاری گتوند و عقیلی
صائب خوش نواز حامد محمودی کوهی

‌واگذاری یا انتقـال مدیریت آبیـاری را در یک تعریف کلی می‌تـوان به عنـوان کاهش نقش دولت و توسعه نقش بهره‌برداران آب در بخش مدیریت آبیاری دانست. مشارکت فرآیندی است که به افراد بهره‌بردار در کلیه مراحل برنامه، فرصت اظهارنظر داده و نظارت آنان را در مراحل برنامه‌ریزی و اجرای چکیده کامل

‌واگذاری یا انتقـال مدیریت آبیـاری را در یک تعریف کلی می‌تـوان به عنـوان کاهش نقش دولت و توسعه نقش بهره‌برداران آب در بخش مدیریت آبیاری دانست. مشارکت فرآیندی است که به افراد بهره‌بردار در کلیه مراحل برنامه، فرصت اظهارنظر داده و نظارت آنان را در مراحل برنامه‌ریزی و اجرای برنامه دخالت می‌دهد. لذا ضرروری است، مشارکت کشاورزان عضو تشکل آب‌بران در مدیریت شبکه‌های آبیاری مورد بررسی قرارگیرد. دراین‌راستا، جامعه آماری با ۴۲۲۰ نفر از تشکل‌ آب‌بران انتخاب شد و با توجه به اینکه نمونه‌گیری در دو شبکه آبیاری با ویژگی‌های خاص خود صورت می‌گرفت، نمونه‌گیری مورد استفاده در این پژوهش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب بود و در هر یک از شبکه‌ها نمونه‌ها به تناسب اینکه در بالادست میانه و یا پایین دست شبکه مستقر باشند انتخاب‌شدند. برای تعیین حجم نمونه از جامعه آماری، از جدول کرجسی و مورگان استفاده و حجم نمونه 364 نفر برآوردشد و در نهایت تعداد 351 پرسشنامه جمع‌آوری و تحلیل‌شد. پس از تکمیل پرسشنامه‌ها، داده‌های کمی موجود در پرسشنامه، کدگذاری و توسط نرم افزار SPSS تحلیل آماری شدند. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص‌گردید، مشارکت، موجب افزایش مسئولیت‌پذیری و رضایت‌مندی کشاورزان در نگهداری و بهره‌برداری از شبکه های آبیاری می‌شود. در نهایت نتیجه‌گرفته‌شد، مدیریت مشارکتی در مقایسه با بخش مدیریت دولتی بر عملکرد شبکه‌های آبیاری و زهکشی کارون بزرگ نقش موثری را بازی‌می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1995 - بررسی و مقایسه اجرای کانالت و لوله کم فشار پلی اتیلن از نظر هیدرولیکی (نمونه موردی دشت ارایض شهرستان شوش )
محمود ملک پور بهروز دهانزاده

کشور ایران یکی از کشورهایی است که از نظر آب و هوایی اکثر مناطق آن دارای هوای گرم ، خشک و نیمه خشک است . با توجه به میانگین بارندگی در جهان که 860 میلی متر و در ایران 240 میلی متر می باشد میزان بارش در ایران بسیار پایین است . ضمناً با افزایش و احداث چاههای زیاد و برداشت چکیده کامل

کشور ایران یکی از کشورهایی است که از نظر آب و هوایی اکثر مناطق آن دارای هوای گرم ، خشک و نیمه خشک است . با توجه به میانگین بارندگی در جهان که 860 میلی متر و در ایران 240 میلی متر می باشد میزان بارش در ایران بسیار پایین است . ضمناً با افزایش و احداث چاههای زیاد و برداشت بی رویه از ذخایر آبهای زیر زمینی سطح این آبها به شدت پایین رفته است و بارشد و افزایش جمعیت ، لازم است که برای استفاده بهینه از ذخایر آبی و نزولات آسمانی از روش های نوین آبیاری استفاده شود . به همین دلیل در این تحقیق مطالعه موردی در دشت ارایض واقع در شهرستان شوش بررسی و مقایسه ای بین اجرای کانالت و یکی از روش های نوین آبیاری یعنی لوله کم فشار پلی اتیلن از نظر هیدرولیکی با استفاده از مبانی طرح ، نقشه ها ، اسناد و مدارک پیمان ، کتابها ، مقالات ،جزوه ها، محاسبات ، مدلسازی هیدرولیکی ، مشاهدات و بازدید های میدانی از مراحل تامین مصالح ، اجراء ، مدت زمان اجراء انجام شده است . نتایج حاصله نشان داد با توجه به تلفات کمتر آب و استفاده بهینه از آب ، سرعت عمل زیاد و سهولت در اجراء ، تحویل آب به بهره برداران در زمان کوتاهتر ، پرت کمتر زمین و استفاده بهینه از ارتفاع هیدرولیکی آب ، لوله کم فشار پلی اتیلن بر کانالت ارجحیت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1996 - بررسی الگوی آبشستگی اطراف تکیه گاه پل ، تکیه گاه بصورت شیبدار شکاف دار با مشاهده و مقایسه آنها.
بهنام نشائی محسن سلیمانی

همه ساله تعداد زیادی از پلها ، به دلیل فرسایش آبی در اطراف پایه ها و تکیه گاه شان تخریب می شوند استفاده از شکاف یکی از رو شهای مناسب برای کاهش آبشــستگی موضعی تکیه گاه های پل است. در این تحقیق بر روی دبی های متفاوت تاثیر شکاف وشیب در فلوم آزمایشگاهی بر روی تکیه گاه پل م چکیده کامل

همه ساله تعداد زیادی از پلها ، به دلیل فرسایش آبی در اطراف پایه ها و تکیه گاه شان تخریب می شوند استفاده از شکاف یکی از رو شهای مناسب برای کاهش آبشــستگی موضعی تکیه گاه های پل است. در این تحقیق بر روی دبی های متفاوت تاثیر شکاف وشیب در فلوم آزمایشگاهی بر روی تکیه گاه پل مستطیلی بررسی شد. سپس با استفاده از مدل آزمایشگاهی ، تاثیر شکاف و شیب بطور همزمان بر میزان عمق آبشستگی اطراف تکیه گاه های پل مورد بررسی قرار گرفت و با حالت بدون شــکاف و بدون شیب مقایسه شد. نتایج نشان داد که ایجاد شکاف بر روی پایه و همزمان شیبدار نمودن پایه ها از میزان تنش آبشسـتگی احتمالی به میزان قابل توجهی می کاهد . نتایج حاصل از آزمایشات نشان میدهد که ایجاد شیب در تکیه گاه مستطیلی ، حداکثر کاهش عمق آبشستگی را بمیزان 25% در دبی 28 متر مکعب بر ساعت ایجاد نموده و استفاده همزمان از شیب و شکاف در پایه ها حداکثر کاهش آبشستگی را بمیزان 25% نسبت به تکیه گاه شاهد در دبی 28 متر مکعب بر ساعت نشان میدهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1997 - بررسی پارامترهای اساسی اجرایی و ساخت سازه آبگذر (پل) در مسیر رودخانه
حمید پاک باز علیرضا صفایی کوچکسرایی محمدرضا حبیبی

یک آبراهه دائمی در پایین دست سد با وقوع رگبارهای متناوب، سبب بالا آمدن آب و طغیان رودخانه گشته و همواره مسیرهای دسترسی را با چالش روبرو می سازد، در سالهای متمادی این رودخانه با تشدید بارش ها در منطقه همواره موجب پهنه سیلاب، انسداد تردد و تغییر رژیم جریان رودخانه گشته اس چکیده کامل

یک آبراهه دائمی در پایین دست سد با وقوع رگبارهای متناوب، سبب بالا آمدن آب و طغیان رودخانه گشته و همواره مسیرهای دسترسی را با چالش روبرو می سازد، در سالهای متمادی این رودخانه با تشدید بارش ها در منطقه همواره موجب پهنه سیلاب، انسداد تردد و تغییر رژیم جریان رودخانه گشته است. در این تحقیق با روش های میدانی و مطالعاتی سعی شده است که با یک رویکرد اساسی این مسئله را بررسی نموده و هدف از طراحی یک سازه هیدرلیکی مناسب و احداث آن در نقطه هدف، که پیامدهای طغیان رودخانه و مخاطرات ناشی از سیلاب را به نحو چشمگیری کاسته است، ارزیابی نماییم. لذا با توجه به حساسیت موضوع در بحث طراحی سازه و در نظر گرفتن پارامترهای هیدرولیکی و هیدرولوژیکی می توانیم به این نتیجه برسیم که اعمال این سازه آبگذر توانسته است بحث پهنه بندی سیلاب در منطقه را کنترل نماید و علاوه بر آن بستری مناسب جهت تردد افراد و وسایل نقلیه در درازمدت باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1998 - ارزیابی وضعیت کشاورزی شهرستان شوش دانیال ازدیدگاه آب مجازی
محمد آقاپورصباغی فیصل فضلی

دبا توجه به کمبود منابع آبی در کشور، استفاده از مفاهیم جدیدی مانند آب مجازی در فرآیند مدیریت منابع، نقش مهم و بسزایی دارد. لذا در این تحقیق به بررسی وضعیت کشاورزی شهرستان شوش دانیال از دیدگاه آب مجازی پرداخته‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تراز آب مجازی این شهرستان بر چکیده کامل

دبا توجه به کمبود منابع آبی در کشور، استفاده از مفاهیم جدیدی مانند آب مجازی در فرآیند مدیریت منابع، نقش مهم و بسزایی دارد. لذا در این تحقیق به بررسی وضعیت کشاورزی شهرستان شوش دانیال از دیدگاه آب مجازی پرداخته‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تراز آب مجازی این شهرستان برابر135362میلیون مترمکعب در سال می‌باشد. این عدد نشان می‌دهد که صادرات آب مجازی این شهرستان بیشتر از واردات آن می‌باشد. یکی از مهم‌ترین دلایل صادرات آب مجازی در شهرستان شوش تولید محصولات آب بری مانند نیشکر ،برنج ،ذرت و گوجه‌فرنگی می‌باشد. مهم‌ترین منبع واردات آب مجازی شهرستان ناشی از واردکردن مرکبات ،خرما ، جو و سیب‌زمینی است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که شهرستان شوش دارای پتانسیل کمی در استفاده از آب سبز است. به‌طوری‌که فقط حدود 5/5 درصد تولیدات شهرستان به‌وسیله آب سبز تولید می‌شوند. لذا پیشنهاد می‌شود الگوی کشت شهرستان شوش به سمت استفاده بیشتر از آب سبز و پرهیز از کاشت محصولات آب بر تابستانه مانند ذرت و صیفی‌جات تغییر جهت داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

1999 - بررسی پارامترهای هیدرولیکی در شبکه های آبرسانی با مدل Gems Water( مطالعه موردی شبکه آبرسانی شهرک روزیه)
آناهیتا قباخلو رسول دانشفراز جعفر چابکپور محمد جواد نصراصفهانی

شبکه توزیع آب سیستمی است که شامل لوله، مخزن آب، پمپ و شیرها میباشد. شبکههای آبرسانی در سیستمهای هیدرولیکی انتقال و توزیع آب همواره مورد توجه محققین بودهاند. رفتار هیدرولیکی خطوط انتقال آب بر پایه سرعت، فشار و دبی است. تغییرات احتمالی در الگوی مصرف، نشت شبکه و قطر خط چکیده کامل

شبکه توزیع آب سیستمی است که شامل لوله، مخزن آب، پمپ و شیرها میباشد. شبکههای آبرسانی در سیستمهای هیدرولیکی انتقال و توزیع آب همواره مورد توجه محققین بودهاند. رفتار هیدرولیکی خطوط انتقال آب بر پایه سرعت، فشار و دبی است. تغییرات احتمالی در الگوی مصرف، نشت شبکه و قطر خطوط لوله و توان پمپها نیاز به بازنگری دارد. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار Gems Water ارزیابی مدیریت هیدرولیکی شبکه توزیع آب شهری شهرک روزیه انجام گرفت. به این صورت که ضمن مدلسازی هیدرولیکی شبکه و اختصاص مصرف واقعی مشترکین در هر گره شبکه، قطرخطوط لوله و تراز )رقوم ارتفاعی( تغییر یافت تا فشار در شبکه به استاندارد برسد. همچنین با مدل کردن این شهرک در نرم افزار Gems Water سه حالت بررسی گردید. حالت اول بر اساس اطالعات سازمان آب و فاضالب استان سمنان در حالت واقعی شبکه مدل شد. حالت دوم شبکه را با توجه به حالت اول با تغییر قطر لولهها اصالح گردید و فشارهای منفی در جهت تامین فشار استاندارد از بین برده شد. در حالت سوم با تغییر رقوم ارتفاعی به فشار استاندارد 7-5 اتمسفر رسید قطرهای بهینه 55 میلیمتر و 051 میلیمتر تعیین گردید. رقوم ارتفاعی بهینه برای مخزن 0341متر میباشد و با افزایش ترازهای ارتفاعی، فشار کم میشود و با کاهش تراز، فشارها افزایش پیدا کرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2000 - ارزیابی تناسب کیفیت آب زیرزمینی دشت گلگیر برای استفاده در کشاورزی
سعادت صالحی کاهکش حسین اسلامی مجید رزاز

برای استفاده از آبهای زیر زمینی برای کشاورزی باید از لحاظ کیفی بررسی های لازم را انجام نمود. یکی از روشهای مرسوم و مناسب ارزیابی کیفی جهت کشاورزی روش ویلکوکس است. در این تحقیق کیفیت آب زیرزمنی دشت گلگیر با استفاده از 10 نمونه چاه روستایی جهت استفاده در کشاورزی با نمودار چکیده کامل

برای استفاده از آبهای زیر زمینی برای کشاورزی باید از لحاظ کیفی بررسی های لازم را انجام نمود. یکی از روشهای مرسوم و مناسب ارزیابی کیفی جهت کشاورزی روش ویلکوکس است. در این تحقیق کیفیت آب زیرزمنی دشت گلگیر با استفاده از 10 نمونه چاه روستایی جهت استفاده در کشاورزی با نمودار ویلکوکس بررسی شد. پارامترهای EC و SAR ارزیابی شده و نمونه ها به نمودار ویلکوکس منتقل شدند. نتایج نشان داد که همه نمونه ها در طبقه C2S1 قرار گرفتند که در محدوده کمی شور - مناسب برای کشاورزی هستند بنابراین محدودیتی برای استفاده در کشاورزی موجود نیست. همچنین نقشه های تغییرات مکانی پارامترهای EC و SAR با روش میان یابی زمین آماری کریجینگ تهیه شد. نتایج نشان داد که به دلیل مقادیر کم پارامترها الگوی خاصی در تغییرات مکانی دیده نشده و نیاز به مدیریت و اقدام خاصی نیست و آب زیرزمنین تمام محدوده مورد بررسی قابل استفاده در کشاورزی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2001 - بررسی عددی آبشستگی اثر طوقه های ال شکل بر الگوی فرسایش در اطراف تکیه گاه پل با استفاده ازنرم افزار Flow 3D
علی افروس سلوا عبیات

در تحقیق حاضر تأثیر دو نمونه طوقه ی کامل و ال شکل در کاهش آبشستگی پیرامون تکیه گاه پل به صورت عددی و با استفاده از نرم افزار Flow 3D مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل با تحقیق آزمایشگاهی مشابهی مقایسه شد و نموداری کاربردی در این زمینه استخراج و مشخص گردید که ابعاد طوقه چکیده کامل

در تحقیق حاضر تأثیر دو نمونه طوقه ی کامل و ال شکل در کاهش آبشستگی پیرامون تکیه گاه پل به صورت عددی و با استفاده از نرم افزار Flow 3D مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل با تحقیق آزمایشگاهی مشابهی مقایسه شد و نموداری کاربردی در این زمینه استخراج و مشخص گردید که ابعاد طوقه بر عملکرد آن، تاثیر بسزایی دارد. نتایج نشان داد با افزایش ابعاد طوقه عملکرد آن بهبود می یابد. با مقایسه ی دو نوع طوقه، مشخص شد، درصورتی که پیش آمدگی طوقه در طول، بیش از نیم برابر طول تکیه گاه باشد، طوقه های ال شکل موثرتر از طوقه ی کامل عمل می کنند. طوقه های ال شکل به دلیل اینکه مانع حرکت رسوبات ناشی از فعالیت گرداب برخاستگی در پایین دست تکیه گاه نمی شوند، عملکرد بهتری از خود نشان دادند، از طرفی طوقه های ال شکل به دلیل مساحت کمتر درمقایسه با طوقه های کامل، در صورت کاربردی شدن از نظر اقتصادی نیز به صرفه تر خواهند بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2002 - بررسی عددی الگوی آبشستگی آبشکن مستقیم با نفوذ پذیری مختلف در مسیر رودخانه
ناصر قانعی گزل اباد عباس منصوری

در این تحقیق با مطالعه عددی بر روی سری آبشکن های مستقیم در شرایط آب زلال با نفوذپذیر 0، 35 و 50 درصد، با تغییر در میزان دبی ورودی آبشکن ها انجام گرفته است و به منظور بررسی عددی تاثیر نفوذپذیری آبشکن مستقیم بر الگوی جریان و آبشستگی از مدل flow 3d استفاده می شود نتایج تحق چکیده کامل

در این تحقیق با مطالعه عددی بر روی سری آبشکن های مستقیم در شرایط آب زلال با نفوذپذیر 0، 35 و 50 درصد، با تغییر در میزان دبی ورودی آبشکن ها انجام گرفته است و به منظور بررسی عددی تاثیر نفوذپذیری آبشکن مستقیم بر الگوی جریان و آبشستگی از مدل flow 3d استفاده می شود نتایج تحقیق نشان می دهد که در یک فاصله ثابت بین آبشکن ها نفوذپذیرهر چقدر دبی افزایش یابد میزان عمق آبشستگی افزایش می یابد. در یک دبی ثابت با افزایش فاصله بین آبشکن ها، میزان نسبت عمق آبشستگی به عمق جریان روند کاهشی دارد و بیشترین میزان عمق آبشستگی در طول آبشکن اول اتفاق می افتد. همچنین در یک دانه بندی ثابت، با افزایش عدد فرود جریان، میزان عمق آبشستگی به عمق جریان روند افزایشی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2003 - بررسی و مقایسه اجرای کانالت و لوله کم فشار پلی اتیلن از نظر هیدرولیکی ( مطالعه موردی : دشت ارایض شهرستان شوش )
محمود ملک پور بهروز دهانزاده

چکیده : کشور ایران یکی از کشورهایی است که از نظر آب و هوایی اکثر مناطق آن دارای هوای گرم ، خشک و نیمه خشک است . با توجه به میانگین بارندگی در جهان که 860 میلی متر و در ایران 240 میلی متر می باشد میزان بارش در ایران بسیار پایین است . ضمناً با افزایش و احداث چاههای زیاد و چکیده کامل

چکیده : کشور ایران یکی از کشورهایی است که از نظر آب و هوایی اکثر مناطق آن دارای هوای گرم ، خشک و نیمه خشک است . با توجه به میانگین بارندگی در جهان که 860 میلی متر و در ایران 240 میلی متر می باشد میزان بارش در ایران بسیار پایین است . ضمناً با افزایش و احداث چاههای زیاد و برداشت بی رویه از ذخایر آبهای زیر زمینی سطح این آبها به شدت پایین رفته است و بارشد و افزایش جمعیت ، لازم است که برای استفاده بهینه از ذخایر آبی و نزولات آسمانی از روش های نوین آبیاری استفاده شود . به همین دلیل در این تحقیق مطالعه موردی در دشت ارایض واقع در شهرستان شوش بررسی و مقایسه ای بین اجرای کانالت و یکی از روش های نوین آبیاری یعنی لوله کم فشار پلی اتیلن از نظر هیدرولیکی با استفاده از مبانی طرح ، نقشه ها ، اسناد و مدارک پیمان ، کتابها ، مقالات ،جزوه ها، محاسبات ، مدلسازی هیدرولیکی ، مشاهدات و بازدید های میدانی از مراحل تامین مصالح ، اجراء ، مدت زمان اجراء انجام شده است . نتایج حاصله نشان داد با توجه به تلفات کمتر آب و استفاده بهینه از آب ، سرعت عمل زیاد و سهولت در اجراء ، تحویل آب به بهره برداران در زمان کوتاهتر ، پرت کمتر زمین و استفاده بهینه از ارتفاع هیدرولیکی آب ، لوله کم فشار پلی اتیلن بر کانالت ارجحیت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2004 - بررسی الگوی آبشستگی اطراف تکیه گاه پل آبشستگی به صورت گرده ماهی و مثلثی با مشاهده و مقایسه آنها
محمود ولی پور مرغملکی محسن سلیمانی

در حال حاضر روش های مختلفی برای جلوگیری از آبشستگی پایه پل وجود دارد. این روش ها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد. دسته اول به بالا بردن مقاومت مواد بستر در برابر فرسایش می پردازد، مانند استفاده ازگابیون، ریپ رپ در اطراف تکیه گاه پل ها، و دسته دوم با تغییر الگوی جریا چکیده کامل

در حال حاضر روش های مختلفی برای جلوگیری از آبشستگی پایه پل وجود دارد. این روش ها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد. دسته اول به بالا بردن مقاومت مواد بستر در برابر فرسایش می پردازد، مانند استفاده ازگابیون، ریپ رپ در اطراف تکیه گاه پل ها، و دسته دوم با تغییر الگوی جریان اطراف پایه ها از قدرت عوامل فرسایش می کاهد که طوق ها، شمع های فدایی و شکاف پایه پل ها نمونه هایی از این روش ها هستند. در این تحقیق به مطالعه آزمایشگاهی اثر دماغه تکیه گاه پل بر میزان کاهش عمق آبشستگی پرداخته شد به این منظور تعداد 22 آزمایش در مجاورت دماغه های گرده ماهی و مثلثی در چهار زاویه (0،70،75،80،90) درجه در فرودهای (215/0، 232/0 ، 261/0) انجام شد. طبق نتایج آزمایش کاهش عمق آبشستگی در تکیه گاه با دماغه مثلثی برای فرودهای مختلف در تمامی زوایا بهترین عملکرد را در میزان کاهش عمق آبشستگی در طی آزمایش ها داشته است همچنین بیشترین کاهش عمق آبشستگی برای تکیه گاه گرده ماهی مربوط به زاویه 80 درجه در عدد فرود 232/0 به میزان 85% و بیشترین کاهش عمق آبشستگی برای تکیه گاه مثلثی مربوط به زاویه 70 درجه درعدد فرود 215/0 به میزان 98% می باشد. کلمات کلیدی: آبشستگی، تکیه گاه ی پل، مدل آزمایشگاهی، آستانه حرکت، دماغه مثلثی و گرده ماهی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2005 - شبیه سازی عددی اثر صفحات غیر مستغرق بر کاهش آبشستگی پایه پل با استفاده از نرم افزار SSIIM
کورس نکوفر حافظ کوهپری مهرناز روزبهانی

آبشستگی در اطراف پایه‌های پل یکی از عمده‌ترین دلایل عدم پایداری پلها و در نهایت شکست و تخریب آنها می‌باشد. به همین دلیل ارائه روش‌هایی برای کنترل و کاهش این پدیده حائز اهمیت می‌باشد. در تحقیق حاضر با استفاده از نرم افزار SSIIM به مدل سازی صفحات غیر مستغرق عمود بر جریان چکیده کامل

آبشستگی در اطراف پایه‌های پل یکی از عمده‌ترین دلایل عدم پایداری پلها و در نهایت شکست و تخریب آنها می‌باشد. به همین دلیل ارائه روش‌هایی برای کنترل و کاهش این پدیده حائز اهمیت می‌باشد. در تحقیق حاضر با استفاده از نرم افزار SSIIM به مدل سازی صفحات غیر مستغرق عمود بر جریان آب در بالادست پایه استوانه‌ای پرداخته شده است. مشاهده شد که این صفحات در کاهش عمق حفره آبشستگی اطراف پایه پل تأثیر به سزایی دارند. همچنین استفاده از مدل 5 صفحه ای نسبت به مدل تک صفحه ای منجر به نتایج بهتری در زمینه کاهش آبشستگی موضعی اطراف پایه پل گردید. نهایتا نتایج عددی نشان داد که بهترین نقاط استقرار صفحات در فاصله‌های 5/2 متری از مرکز پایه و در بالادست آن می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2006 - تهیه نقشه متوسط پتانسیل جمع آوری آب باران با استفاده از روش تحلیل شبکه در حوزه آبخیز کوهرنگ
حسنقلی مهری بابادی حسین اسلامی فریبا دارابی

چکیده جریانات جوی در حوزه آبخیز به صورت برف و باران وارد شده و به شکل‌های تبخیر، رواناب و ... دوباره به جو بر‌می‌گردد. مطالعه حاضر در حوزه آبخیز کوهرنگ با هدف تعیین پتانسیل جمع آوری آب باران با استفاده از روش‌های تحلیل شبکه (ANP) و تکنیک GIS انجام شده است. پس از تهیه نق چکیده کامل

چکیده جریانات جوی در حوزه آبخیز به صورت برف و باران وارد شده و به شکل‌های تبخیر، رواناب و ... دوباره به جو بر‌می‌گردد. مطالعه حاضر در حوزه آبخیز کوهرنگ با هدف تعیین پتانسیل جمع آوری آب باران با استفاده از روش‌های تحلیل شبکه (ANP) و تکنیک GIS انجام شده است. پس از تهیه نقشه‌های اولیه حوضه مانند کاربری اراضی، شیب و ... مقدار نفوذ و نگهداشت اولیه خاک تعیین شد. نتایج اولیه نشان داد که حوزه آبخیز کوهرنگ دارای نگهداشت نسبتا مناسب و بیشترین درصد مساحت منحنی دارای 78/30 است. نتایج روش ANP برای تعیین پتانسیل جمع آوری آب باران نشان داد که معیار هیدرولوژی نسبت به معیار‌های فیزیکی و توپوگرافی به ترتیب 3/7 و 9/8 مناسب‌تر و معیار فیزیکی‌2/3 برابر بر معیار توپوگرافی است. در زیرمعیارها (کاربری اراضی، گروه هیدرولوژیک خاک و بافت خاک) نیز کاربری اراضی نسبت به گروه‌های هیدرولوژی خاک و بافت خاک در استحصال آب باران بهتر عمل می‌کند و گروه‌های هیدرولوژیک خاک 5/3 برابر نسبت به بافت خاک است. ضریب ناسازگاری به دست آمده برای مقایسه معیارهای و زیر معیارها به ترتیب 07/0 و 06/0 است. با محاسبه کلیه پارامترهای موثر در محاسبه پتانسیل استحصال رواناب نقشه پتانسیل برای این حوزه آبخیز در پنج طبقه تهیه شد. نقشه پتانسیل جمع آوری آب باران در حوزه آبخیز کوهرنگ دارای وضعیت نسبتا خوبی است. نتایج کلی نشان داد که روش‌های تحلیل شبکه با درنظر گرفتن پارامترهای مختلف حوزه می‌تواند روشی مناسب جهت برآورد پتانسیل جمع آوری آب باران و مدیت مناسب جهت هدررفت باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2007 - بررسی اثر سوپرجاذب بر برخی از اجزاء عملکرد ذرت تحت شرایط تنش خشکی در استان خوزستان
داود خدادادی دهکردی محسن سلیمانی کامران محسنی فر

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنش رطوبتی و سطوح مختلف سوپرجاذب بر اجزاء عملکرد ذرت رقم سینگل کراس 704 ، آزمایشی در یک خاک شنی در منطقه حمیدیه خوزستان در غالب طرح کرت&lrm;های خرد شده بر پایه بلوک&lrm;های کامل تصادفی در 12 تیمار و سه تکرار انجام شد. در این تحقیق عمق‌ آب چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنش رطوبتی و سطوح مختلف سوپرجاذب بر اجزاء عملکرد ذرت رقم سینگل کراس 704 ، آزمایشی در یک خاک شنی در منطقه حمیدیه خوزستان در غالب طرح کرت&lrm;های خرد شده بر پایه بلوک&lrm;های کامل تصادفی در 12 تیمار و سه تکرار انجام شد. در این تحقیق عمق‌ آب آبیاری، شامل I1، I2 و I3 به ترتیب معادل 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه به عنوان تیمار اصلی و سوپرجاذب شامل S0، S1، S2 و S3 به ترتیب معادل 0 (شاهد)، 30.15 و 45 گرم در مترمربع به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شدند. با توجه به نتایج این تحقیق اثر مستقل تیمارهای آبیاری در سطح 1 درصد بر تعداد دانه در ردیف بلال و در سطح 5 درصد بر طول بلال محصول ذرت معنی&lrm;دار شد. اما این اثر در سطح 5 درصد بر تعداد ردیف دانه در بلال و درصد پروتئین دانه معنی&lrm;دار نبود. اثر مستقل تیمارهای سوپرجاذب در سطح 1 درصد بر تعداد دانه در ردیف بلال معنی&lrm;دار شد. اما این اثر در سطح 5 درصد بر تعداد ردیف دانه در بلال، طول بلال و درصد پروتئین دانه ذرت معنی&lrm;دار نبود. در پایان نیز نتیجه گیری شد که با استفاده از سوپرجاذب می&lrm;توان با کاربرد آب کمتر، اجزاء عملکرد قابل قبولی را بدست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2008 - اثر آتش سوزی بقایای گندم و خاک‌اره روی خصوصیت آبگریزی خاک
عاطفه محمدزاده کامران محسنی فر

کشاورزان برای آماده سازی سریع زمین اقدام به سوزاندن بقایای گیاهی میکنند که باعث انتشار انواع آلودگی با اثرات منفی زیست محیطی میشود. سوزاندن بقایا زراعی باعث تأثیر منفی طولانی مدت بر محیط زیست، مواد آلی خاک، بارندگی، آلودگی خاک و آب و خاصیت آبگریزی خاک می‌شود. هدف از این چکیده کامل

کشاورزان برای آماده سازی سریع زمین اقدام به سوزاندن بقایای گیاهی میکنند که باعث انتشار انواع آلودگی با اثرات منفی زیست محیطی میشود. سوزاندن بقایا زراعی باعث تأثیر منفی طولانی مدت بر محیط زیست، مواد آلی خاک، بارندگی، آلودگی خاک و آب و خاصیت آبگریزی خاک می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر آتش‌سوزی بقایای گندم و خاک‌اره روی آبگریزی خاک میباشد. بدین منظور چهار تیمار خاک‌اره، بقایای گندم، خاستر خاک‌اره و خاکستر بقایای گندم در سه سطح 5، 10 و ۲۵ درصد وزنی و یک شاهد از خاک سطح به روش زﻣــﺎن ﻧﻔــﻮذ آب در ﺧــﺎک، آبگریزی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد زمان نفوذ قطره آب به خاک برابر با 116.33 ثانیه است و خاک در کلاس آبگریز قرار دارد. اضافه کردن خاک‌اره و بقایای گندم زمان نفوذ را کاهش داد و در تیمار 25% به ترتیب به 62.67 و 47.67 ثانیه رسید و کلاس آبگریزی به نسبتا آبگریز تغییر کرد. اما خاکستر خاک‌اره و بقایای گندم زمان نفوذ را افزایش داد و به ترتیب در تیمار 25% به 923 و 1008.33 ثانیه رسید و کلاس آبگریزی به شدیدا آبگریز تغییر کرد. مقایسه میانگینها بین خاک‌اره و بقایای گندم در سطح 5 درصد نشان داد از نظر آماری تفاوت معنیداری وجود ندارد بلکه بین هر تیمار با خاکستر آن تفاوت معنیدار وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2009 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر توأم صفحات مستغرق و سنگ چین بر میزان کاهش آبشستگی گروه پایه‌های پل استوانه ای
ابراهیم نوحانی منصور خواجه موگهی رضا فرزاد

یکی از روش های کاهش آبشستگی موضعی در اطراف پایه های پل استفاده از صفحات مستغرق و سنگ چین است. در این پژوهش با استفاده از مدل آزمایشگاهی تأثیر توأم سنگ چین وتکنیک صفحات مستغرق، سعی در کاهش آبشستگی حول پایه های پل را داریم. برای انجام این آزمایش از فلوم آزمایشگاه هیدرولیک چکیده کامل

یکی از روش های کاهش آبشستگی موضعی در اطراف پایه های پل استفاده از صفحات مستغرق و سنگ چین است. در این پژوهش با استفاده از مدل آزمایشگاهی تأثیر توأم سنگ چین وتکنیک صفحات مستغرق، سعی در کاهش آبشستگی حول پایه های پل را داریم. برای انجام این آزمایش از فلوم آزمایشگاه هیدرولیک آموزشکده صنعت آب و برق خوزستان استفاده شد. پایه های مورد استفاده با مقطع استوانه ای و به قطر 5 سانتی متر و سنگ چین با دانه‌هایی به قطر 1، 5/1 و 5/2 سانتی متر و صفحات مستغرق به تعداد 2، 4و 6 صفحه که با اعداد فرود 20/0، 22/0و 25/0 مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفتند. سپس با استفاده از آنالیز ابعادی به روش باکینگهام پارامترهای مورد نیاز جهت انجام آزمایش به دست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دادند که افزایش قطر سنگ چین و تعداد صفحات مستغرق باعث کاهش نسبت درصد عمق آبشستگی به میزان قابل ملاحظه ایی شده است. به طورمیانگین بیشترین مقدار برای پایه های اول، دوم و سوم به ترتیب برابر 92، 95و 98 درصد بدست آمد، که نشان داد با افزایش سرعت جریان(عدد فرود)، میزان فرسایش (آبشستگی) نیز افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2010 - استفاده مجدد از فاضلاب بهداشتی تصفیه شده و زه آب کشاورزی به عنوان منابع جایگزین برای آبیاری سبزیجات دشت عقیلی
حسین سلطانی کاظمی احسان دریکوند

با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و شهرنشینی، برنامه ریزی برای استفاده بهینه از منابع آب و بازیافت آب از منابع نامتعارف ضرورت بیشتر یافته است. این تحقیق با هدف استفاده مجدد از فاضلاب بهداشتی تصفیه شده و زه آب کشاورزی به عنوان منابع جایگزین برای آبیاری سبزیجات انج چکیده کامل

با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و شهرنشینی، برنامه ریزی برای استفاده بهینه از منابع آب و بازیافت آب از منابع نامتعارف ضرورت بیشتر یافته است. این تحقیق با هدف استفاده مجدد از فاضلاب بهداشتی تصفیه شده و زه آب کشاورزی به عنوان منابع جایگزین برای آبیاری سبزیجات انجام شد. بدین منظور 6 گونه بذر؛ ترب قرمز، برگ چقندر، گشنیز، مرزه، شوید و تره در سه تکرار 1-آبیاری با آب چاه، 2-آبیاری با زه آب کشاورزی و 3-آبیاری با فاضلاب تصفیه شده کاشت و بررسی شدند. هرکدام از بذرها به میزان 100 گرم در 3 تکرار آبیاری کاشت شدند. کیفیت خاک، فلزات سنگین در خاک، آزمایشات آلودگی و انگلی آب و بهداشت آب در مراحل مختلف اندازه گیری شد. همچنین وزن و ارتفاع سبزیجات در زمان برداشت برای مقایسه سه تکرار کاشت اندازه گیری شد. نتایج نشان داد وزن و ارتفاع سبزیجات در سه تکرار تفاوت معناداری با هم نداشتند، اما در مجموع اندازه رشد سبزیجات تکرار آبیاری با زه آب کشاورزی از دو تکرار دیگر بیشتر بود. استانداردهای سازمان محیط زیست برای آبیاری کشاورزی پس از تصفیه فاضلاب بدست آمد، اما میزان فلزات سنگین خاک پس از آبیاری با فاضلاب اندکی افزایش و شوری خاک کاهش یافت. در نهایت پیشنهاد می شود برای جلوگیری از به هدر رفتن منابع آب از زه آب کشاورزی برای آبیاری سبزیجات و استفاده از فاضلاب تصفیه شده بهداشتی در موارد خاص با آزمایشات مستمر کنترل بهداشت و کیفیت انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2011 - مکانیابی مناطق مستعد برداشت آب شرب با تلفیق رو شهای تصمیم گیری چندمعیاره و فازی (مطالعه موردی شهرستان باغملک )
یوسف زمان زاده حسین اسلامی

ارزیابی و پایش کیفیت آب زیر زمینی همواره یک چالش مهم است که با مشکلات ویژه ای همراه است. به منظور استفاده از آب زیرزمینی برای مصرف شرب کیفیت آن باید مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش به بررسی کیفیت آب های زیر زمینی مورد استفاده در شرب در دشت باغملک پرداخته شد. بدین منظ چکیده کامل

ارزیابی و پایش کیفیت آب زیر زمینی همواره یک چالش مهم است که با مشکلات ویژه ای همراه است. به منظور استفاده از آب زیرزمینی برای مصرف شرب کیفیت آن باید مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش به بررسی کیفیت آب های زیر زمینی مورد استفاده در شرب در دشت باغملک پرداخته شد. بدین منظور ابتدا آب زیرزمینی این منطقه براساس 8 پارامتر مهم که نقش تعیین کننده ای در کیفیت آب زیرزمینی دارند پهنه بندی شد. این 8 پارامتر عبارتند از: کلر(CL)، سدیم(Na)، سختی آب(TH)، بی کربنات(HCO3)، سولفات(SO4)، کل جامدات حل شده (TDS)، منیزیم (Mg) و کلسیم(Ca) ، سپس وزن هر یک از عوامل اصلی به روش سلسله مراتبی AHP تعیین شد و لایه های اطلاعاتی مختلف براساس وزن های حاصله با هم تلفیق شدند و در نهایت با استفاده از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق لایه ها یک نقشه رستری حاصل شد. در تحلیل سلسله مراتبی با توجه به نظر کارشناسان پارامتر TDS بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. نتایج ارزیابی کیفی بیانگر آن است که حدود 88 درصد منطقه مورد مطالعه در محدوده خوب و قابل قبول قرار دارد و حدود 12 درصد در محدوده نامناسب و بسیار نامناسب قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2012 - بررسی کیفی آب رودخانه کارون با استفاده از نرم افزار GIS
مسلم کیانپور برجویی راکی احسان دریکوند

در بین منابع آب سطحی، رودخانه ها به دلیل طول زیاد و عبور از مناطق مختلف شهری و صنعتی از پتانسیل بیشتری برای آلودگی برخوردارند. پایش و کنترل آب های سطحی جهت مصارف مختلف آن امری لازم و ضروری محسوب می شود تا از این طریق آبی با کیفیت بالا جهت مصارف مختلف در دسترس مصرف کننده چکیده کامل

در بین منابع آب سطحی، رودخانه ها به دلیل طول زیاد و عبور از مناطق مختلف شهری و صنعتی از پتانسیل بیشتری برای آلودگی برخوردارند. پایش و کنترل آب های سطحی جهت مصارف مختلف آن امری لازم و ضروری محسوب می شود تا از این طریق آبی با کیفیت بالا جهت مصارف مختلف در دسترس مصرف کننده گان قرار گیرد. هدف اصلی از این پژوهش، پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در بازه سد شهید عباسپور تا اهواز است. که به کمک آن بتوان ابزار مدیریتی مناسبی برای کنترل پارامترهای کیفی رودخانه ها ارائه کرد. در این پژوهش با استفاده از نه ایستگاه کیفیت سنجی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 بررسی گردید. سپس با استفاده از به شاخص ویلکوکس کیفیت برای مصرف کشاورزی تعیین شد. سپس با نرم افزار Chemistry کیفیت برای مصرف صنعت و بر اساس سختی کل نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که، در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 ایستگاه های ملاثانی، اهواز، ولی آباد و اندیکا تنگ دولاب دارای کیفیت خیلی شور - برای کشاورزی نامناسب و بقیه ایستگاهها در رده مناسب قرار گرفتند. برای مصارف صنعت ایستگاههای دریاچه سدشهیدعباسپور و چشمه سدشهید عباسپور دارای کیفیت آب خورنده ، بقیه ایستگاها دارای کیفیت رسوبگذار می باشند. بررسی کیفیت بر اساس سختی کل، ایستگاههای دریاچه سد شهیدعباسپور، گتوند و چشمه سدشهید عباسپور دارای کیفیت آب سخت و سایر ایستگاها دارای کیفیت کاملا سخت می باشند. میزان پارامتر BOD در تاریخ اسفند ماه 1396 کل ایستگاههای منطقه در وضعیت مناسب قرارد دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2013 - بررسی و شناسایی میزان حذف کلروپیریفوس و 2,4,D در تصفیه خانه آب سوسنگرد
مریم احمدی

سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 از جمله سموم کلره هستند. آفت کش های ارگانو کلر (Organochlorine pesticides) دسته ای از مواد سمی هستند که مهمترین ویژگی آنها تجمع پذیری در محیط بوده و اثر بسیار قوی بر سیستم اعصاب مرکزی حشرات دارند. در این تحقیق به بررسی و شناسایی سموم کلروپیریف چکیده کامل

سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 از جمله سموم کلره هستند. آفت کش های ارگانو کلر (Organochlorine pesticides) دسته ای از مواد سمی هستند که مهمترین ویژگی آنها تجمع پذیری در محیط بوده و اثر بسیار قوی بر سیستم اعصاب مرکزی حشرات دارند. در این تحقیق به بررسی و شناسایی سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 در تصفیه خانه آب سوسنگرد و تاثیرفرایند تصفیه خانه سوسنگرد در حذف سموم مذکور پرداخته می شود. بدین ترتیب که در ورودی تصفیه خانه ، خروجی تصفیه خانه و یک مرحله میانی، نمونه برداری انجام شده و میزان سموم کلره در هر مرحله اندازه گیری می شود. بازه زمانی نمونه برداری شهریور، مهر و آبان 1397 می باشد. به منظور شناسایی و تعیین میزان سموم مورد مطالعه از دستگاه GC-MS شرکت سازنده 7890 agilent ساخت کشور آمریکا استفاده شد. براساس نتایج این تحقیق سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 در آب خام تصفیه خانه شناسایی شد و با اندازه گیری های انجام شده مشخص شد که کلروپیریفوس 92.38% و D، 4، 2، 98.2% توسط فرایند تصفیه خانه سوسنگرد حذف شدند و مقدار باقی مانده بسیار جزئی و در حد استاندارد بوده است . این امر نشاندهنده کارامدی تصفیه خانه مذکور می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2014 - حکمرانی آب در ایران: چالش‌ها و راهکار‌ها
سارا دهقانی محمد ابراهیم بنی حبیب محمدرضا گلابی

سیستم های آبی اهمیت حیاتی برای انسان دارد و فواید بسیاری را برای جامعه در قالب منابع و سرویس های آبی فراهم می کند. ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک همواره با مشکل کمبود آب مواجه بوده است که در طی سالهای اخیر به دلیل رشد جمعیت، تغییر اقلیم، راندمان پایین چکیده کامل

سیستم های آبی اهمیت حیاتی برای انسان دارد و فواید بسیاری را برای جامعه در قالب منابع و سرویس های آبی فراهم می کند. ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک همواره با مشکل کمبود آب مواجه بوده است که در طی سالهای اخیر به دلیل رشد جمعیت، تغییر اقلیم، راندمان پایین کشاورزی، الگوی کشت نامناسب و شرایط اقتصادی و غیره این مسئله با چالش شدیدتری روبرو شده است. بسیاری از صاحب نظران بر این عقیده هستند که ایران بیش از آنکه با مشکل کمبود آب مواجه باشد به دلیل حکمرانی بد، در شرایط بحرانی تامین و تقاضای آب قرار گرفته است. در این مقاله در ابتدا چالش های تاثیرگذار در رابطه با عوامل موثر حکمرانی در ایران مورد بررسی قرار گرفته و سپس راهکارهایی جهت سازگاری با این عوامل پیش رو قرار خواهد گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2015 - ارزیابی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون جهت مصرف شرب
مسلم کیانپور برجویی راکی احسان دریکوند

رودخانه کارون پرآب ترین و طولانی ترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهای کشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیه آن، موقعیتی راهبردی در منطقه غرب و جنوب غربی ایران داشته و پایش بهینه کیفیت آب آن یک ضرورت ملی است. بدین منظور در تحقیق حاضر، کیفیت این رودخا چکیده کامل

رودخانه کارون پرآب ترین و طولانی ترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهای کشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیه آن، موقعیتی راهبردی در منطقه غرب و جنوب غربی ایران داشته و پایش بهینه کیفیت آب آن یک ضرورت ملی است. بدین منظور در تحقیق حاضر، کیفیت این رودخانه با استفاده از پارامترهای شمیایی, T.D.S T.H، So4، CL، Ca، HCO3 Na, وMg در نه ایستگاه کیفیت سنجی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 بررسی گردید. سپس با روش IDW به پهنه بندی کیفی پارامترهای شیمیایی آب نموده با توجه به شاخص های کنترل کیفیت آب مانند شاخص شولر کیفیت هر یک از آنها برای مصرف شرب تعیین شد. طبق تقسیمات دیاگرام شولر کیفیت ایستگاه سد شهید عباسپور در این بازه زمانی از قابل قبول به عالی تبدیل شد، چشمه سد شهید عباسپور، گرگر، عرب اسد و گتوند در محدوده کیفیت قابل قبول قرار دارند و ایستگاه ولی آباد از نامناسب به کاملا نامناسب، ایستگاه تنگ دولاب از محدوده کاملا نامناسب به غیر قابل شرب تبدیل شده است. در واقع کاهش میزان آب در شهریور ماه باعث افزایش املاح در دو ایستگاه تنگ دولاب و ولی آباد گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2016 - تأثیر تنش آبی، پیش تیمار مغناطیس و پیش تیمار آبی بر عملکرد و شاخص برداشت دانه آفتابگردان در شمال خوزستان
نگین زریان فربد فتوحی علی افروس

آفتابگردان یکی از مهمترین دانه‌های روغنی در جهان است که به علت کیفیت روغن بالا کاشت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به منظور بررسی اثر سه عامل تنش آبی، پیش‌تیمار مغناطیس و پیش‌تیمار آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه آفتابگردان آزمایشی به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل اجرا گ چکیده کامل

آفتابگردان یکی از مهمترین دانه‌های روغنی در جهان است که به علت کیفیت روغن بالا کاشت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به منظور بررسی اثر سه عامل تنش آبی، پیش‌تیمار مغناطیس و پیش‌تیمار آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه آفتابگردان آزمایشی به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل اجرا گردید که در آن تنش آبی به عنوان عامل اصلی و دو پیش‌تیمار دیگر به صورت فاکتوریل در قالب عامل فرعی بررسی شدند. نتایج نشان داد در این آزمایش هیچ یک از اثرات اصلی و اثرات متقابل بر عملکرد دانه تأثیرگذار نبودند. عملکرد دانه تحت تأثیر بر هم کنش تنش آبی و پیش‌تیمار مغناطیس و اثرات متقابل سه گانه قرار گرفت و بالاترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری کامل، پیش‌تیمار مغناطیس 150 میلی‌تسلا به مدت 30 دقیقه و اعمال پیش‌تیمار آبی بود. اثر تنش روی شاخص برداشت بر مبنای عملکرد روغن و همچنین اثر متقابل تنش در مغناطیس معنی‌دار گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2017 - بررسی نیترات آب زیرزمینی شهرستان اهواز با روشهای میان یابی زمین آماری و قطعی
مصطفی شجاعی حسین اسلامی

کیفیت آب زیرزمینی متاثر از عوامل مختلفی است. از مهمترین آلاینده های آب زیرزمینی نیترات است. بررسی شکل تغییرات مکانی نیترات با استفاده از روشهای مختلف میان یابی و تهیه نقشه این تغییرات می تواند آگاهی و بینش کارشناسان را برای برنامه ریزی آینده جهت بخشد. در این تحقیق با اس چکیده کامل

کیفیت آب زیرزمینی متاثر از عوامل مختلفی است. از مهمترین آلاینده های آب زیرزمینی نیترات است. بررسی شکل تغییرات مکانی نیترات با استفاده از روشهای مختلف میان یابی و تهیه نقشه این تغییرات می تواند آگاهی و بینش کارشناسان را برای برنامه ریزی آینده جهت بخشد. در این تحقیق با استفاده از داده های نیترات 30 چاه نمونه برداری به بررسی تغییرات نیترات در آب زیرزمینی شهرستان اهواز پرداخته شده است. نتایج نشان داد که روش های کلی میان یابی قطعی نسبت به روش های آماری بهتر جواب می دهند و بطور کلی روش تخمین گر موضعی کمترین خطا را دارا بوده است. نقشه های پهنه بندی شده نشان می دهند که در بالا دست آلودگی نیترات کمتر از 10 پی پی ام ولی از مرکز به سمت پایین دست آلودگی نیترات وجود دارد به طوری که در خروجی غلظت نیترات به 178 پی پی ام رسیده است. کلید واژه ها: نیترات، آب زیرزمینی، میان یابی، زمین آمار، اهواز. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2018 - آنالیز عملکرد طوق و شکاف در کاهش آبشستگی اطراف پایه پل‌ها به کمک نرم افزار SSIIM
کورس نکوفر فرشید پولادی مهرناز روزبهانی

فرسایش بستر و حمل مواد جداشده از آن به وسیله جریان آبشستگی نامیده می شود به دلیل اینکه یکی از مهم ترین دلایل تخریب پل ها به خصوص در مواقع سیلابی، آبشستگی موضعی اطراف پایه پل است، تعیین عمق آبشستگی موضعی اطراف پایه های پل، نقش بسیار مهمی در طراحی پل ها در مقابل این پدیده چکیده کامل

فرسایش بستر و حمل مواد جداشده از آن به وسیله جریان آبشستگی نامیده می شود به دلیل اینکه یکی از مهم ترین دلایل تخریب پل ها به خصوص در مواقع سیلابی، آبشستگی موضعی اطراف پایه پل است، تعیین عمق آبشستگی موضعی اطراف پایه های پل، نقش بسیار مهمی در طراحی پل ها در مقابل این پدیده مخرب ایفا می کند. به همین دلیل ارائه روش هایی برای کنترل و کاهش این پدیده حائز اهمیت است. با استفاده از نرم افزار SSIIM که یک نرم افزار سه بعدی با قابلیت زمانی است، آبشستگی و کاهش آن با استفاده از طوق و شکاف بررسی می شود. مشخص شد که استفاده همزمان از طوق و شکاف تأثیر محسوسی بر کاهش عمق آبشستگی دارد و نتایج به دست آمده از مدل سازی عددی تفاوتی حدود 20 تا 25% با نتایج مدل آزمایشگاهی نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2019 - بررسی کارایی مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی در شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (مطالعه موردی شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی)
محمد پیرمرادی علی عصاره مهدی اسدی لور

افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی یکی از راهکارهای مؤثر پایداری منابع آب می‌باشد. در تحقیق حاضر مدیریت آبیاری و بهره‌وری آب در شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی با بررسی الگوی کشت و نیز کاربرد شاخص‌های بهره-وری اراضی، CPD، BPD و NBPD مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان دا چکیده کامل

افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی یکی از راهکارهای مؤثر پایداری منابع آب می‌باشد. در تحقیق حاضر مدیریت آبیاری و بهره‌وری آب در شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی با بررسی الگوی کشت و نیز کاربرد شاخص‌های بهره-وری اراضی، CPD، BPD و NBPD مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد میانگین کشت گندم در دوره 5 ساله مورد مطالعه(92-1388) نسبت به سطح کشت پیشنهادی طراح 132 درصد افزایش داشته است، این در حالی است که میانگین کشت جو، کاهش 470 درصدی نسبت به الگوی کشت طراح را نشان داد. همچنین کشت گیاهان علوفه‌ای نظیر یونجه و شبدر مورد استقبال زارعین منطقه قرار نگرفته است. میانگین 5 ساله کشت اجرایی در سطح شبکه، 5924 هکتار و میانگین آب مصرفی در هر سال کشت اجرا شده، 4/55 میلیون متر مکعب بود؛ در صورتی که آب مورد نیاز الگوی کشت طراح به صورت میانگین 86 میلیون متر‌مکعب در هر سال برای 6500 هکتار بود. میانگین پنج ساله شاخص CPD برای گندم به عنوان محصولی که بیش‌ترین سطح زیر کشت را دارا بود، 818 گرم بر متر‌مکعب و برای هندوانه‌ی کشت بهاره، به عنوان محصولی که در بین محصولات الگوی کشت بیشترین مقدار آب مصرفی را داشته است، 2301 گرم بر مترمکعب بود. میانگین پنج ساله شاخص BPD و NBPD برای گندم به‌ترتیب 5870 و 3018 ریال بر مترمکعب به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2020 - بررسی اثر پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و برخی از فاکتورهای رشدی گیاه نخودفرنگی تحت شرایط تنش خشکی
بابک کریمیان نعمتی داود خدادادی دهکردی کامران محسنی فر

در این تحقیق اثر پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و برخی از فاکتورهای رشدی گیاه نخودفرنگی تحت شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی بود. فاکتورهای آزمایشی شامل: تیمارهای آبیاری، که در دو سطح 100 درصد نیاز آبی گیاه (I1 چکیده کامل

در این تحقیق اثر پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و برخی از فاکتورهای رشدی گیاه نخودفرنگی تحت شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی بود. فاکتورهای آزمایشی شامل: تیمارهای آبیاری، که در دو سطح 100 درصد نیاز آبی گیاه (I1) و 70 درصد نیاز آبی گیاه (I2) بودند. فاکتور دوم سطوح کاربرد سوپرجاذب بود که در سه سطح تیمار کنترل (S0)، 1 درصد وزنی از خاک گلدان (S1) و 2 درصد وزنی از خاک گلدان (S2) بودند. فاکتور سوم محل کارگذاری سوپرجاذب درون گلدان بود که شامل کارگذاری سوپرجاذب در 10 سانتی&lrm;متر اول خاک گلدان (O)، کارگذاری سوپرجاذب در طول محدوده ریشه در گلدان (M) و کارگذاری سوپرجاذب در 10 سانتی&lrm;متر آخر خاک گلدان (U) بودند. با توجه به نتایج این تحقیق، بیشترین مقادیر طول ریشه، وزن خشک ریشه، وزن خشک بوته، وزن خشک دانه و تعداد غلاف در بوته هنگامی که آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه (I2) و سوپرجاذب به مقدار 1 درصد وزنی از خاک گلدان (S1) و در 10 سانتی&lrm;متر آخر خاک گلدان (U) بود اتفاق افتاد و نیز بیشترین تعداد دانه در غلاف در تیمار I2S2U بود که همگی در سطح آماری 5 درصد معنی&lrm;دار بودند. هم&lrm;چنین نتیجه&lrm;گیری شد که وجود سوپرجاذب در سطح و وسط گلدان تاثیر چندانی در فراهم&lrm;سازی آب و مواد غذایی برای گیاه نداشت و تنها وجود سوپرجاذب در انتهای گلدان در فراهم&lrm;سازی آب و مواد غذایی برای ریشه گیاه موثر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2021 - ارزیابی کیفیت آب رودخانه کارون برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی با استفاده از مدل AHP
حامد عبدالهی آرپناهی حسین اسلامی

آبهای سطحی یکی از منابع اصلی در تامین آب کشاورزی می باشد. از این رو شناخت و آگاهی از کیفیت آب رودخانه ها و پهنه بندی آنها بر اساس کمیت عناصر مختلف ما را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی و کاهش آلودگی آبها یاری خواهد کرد. هدف از این تحقیق پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در استان خو چکیده کامل

آبهای سطحی یکی از منابع اصلی در تامین آب کشاورزی می باشد. از این رو شناخت و آگاهی از کیفیت آب رودخانه ها و پهنه بندی آنها بر اساس کمیت عناصر مختلف ما را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی و کاهش آلودگی آبها یاری خواهد کرد. هدف از این تحقیق پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در استان خوزستان در بازه مسجدسلیمان تا اهواز با استفاده از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (FAHP) می باشد. به همین منظور از پارامترهای کیفی شامل: کلراید(CL)، نسبت جذب سدیم (SAR)، هدایت الکتریکی(EC)، سدیم(Na)، و کل جامدات حل شده (TDS) در تاریخ آبان ماه سال 1397 استفاده شد. ابتدا پارامترهای کیفی با استفاده از روش درونیابیIDW پهنه بندی گردیدند. سپس هر یک از نقشه های بدست آمده با استفاده از تابع عضویت خطی افزایشی فازی گردیدند آنگاه با تهیه پرسشنامه، مقایسه زوجی بین پارامترها بر اساس نقش این پارامترها در تعیین کیفیت آب جهت مصرف کشاورزی و بر اساس روش AHP ضرایب وزنی هر یک از پارامترها بدست آمد. از ضرب ضرایب وزنی در لایه های فازی و تلفیق آنها، نقشه پهنه بندی جهت مصرف کشاورزی بدست آمد. نتایج نشان می‌دهد ایستگاه های گتوند، عرب اسد، چشمه سد شهید عباسپور و گرگر شوشتر برای مصرف کشاورزی بسیار مناسب می باشند. ایستگاههای اهواز و ملاثانی برای مصرف کشاورزی در منطقه مناسب قرار گرفتند و ایستگاه های ولی آباد و تنگ دولاب جهت مصرف کشاورزی در مکان بسیار نامناسب قرار گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2022 - بهینه سازی وسائل حفاظت خطوط انتقال آب دربرابر جریان غیرماندگار با استفاده از الگوریتم CFO
سید محمود جزایری مقدس

یکی از مهمترین مباحث در طراحی خطوط لوله انتقال آب تحت فشار، حفاظت در برابر فشارهای ترانزینت ناشی از ضربه قوچ در خاموش شدن ناگهانی پمپ است. بهترین راه حل برای این منظور، استفاده از ایرچمبر برای کاهش فشارهای ترانزینت است که به تناسب حجم آن، هزینه قابل توجهی دارد. برای کاه چکیده کامل

یکی از مهمترین مباحث در طراحی خطوط لوله انتقال آب تحت فشار، حفاظت در برابر فشارهای ترانزینت ناشی از ضربه قوچ در خاموش شدن ناگهانی پمپ است. بهترین راه حل برای این منظور، استفاده از ایرچمبر برای کاهش فشارهای ترانزینت است که به تناسب حجم آن، هزینه قابل توجهی دارد. برای کاهش این حجم و کم کردن هزینه حفاظت، استفاده از شیرهای ورود هوا در نقاطی از خط لوله پیشنهاد می‌گردد. تعیین حجم مخزن ایرچمبر و نوع و نقاط مناسب برای قراردهی شیرهای هوا با هدف کاهش هزینه، یک مساله بهینه‌سازی است که در آن ضمن تلاش برای کاهش هزینه سیستم حفاظت، لازم است قرار گرفتن فشارهای ترانزینت سیستم در محدوده مجاز نیز کنترل گردد. لذا نتایج تحلیل ترانزینت سیستم بخشی از تابع هدف این بهینه‌سازی است. در این مقاله مدلی برای این بهینه‌سازی بر اساس روشCFO توسعه داده شده است. روشCFO یک روش قطعی است که برخلاف بسیاری از روشهای تکاملی مانند الگوریتم ژنتیک (GA)، در اجراهای مختلف جوابهای یکسانی می دهد. لذا با درجه اطمینان بالایی می‌تواند جواب بهینه‌سازی را ارائه نماید. در این مقاله یک مطالعه موردی مربوط به یک خط لوله، یک بار با استفاده از مدل پیشنهادی به روش CFO و بار دیگر با روش GA بهینه‌سازی شد. نتایج هر دو روش یکسان بدست آمد و باعث صرفجویی به میزان حدود 30 درصد در هزینه حفاظت سیستم شد. با مقایسه دو روش همچنین نشان داده شد که CFO با تعداد تکرار کمتر و سرعت بالاتر نسبت به GA کارایی بیشتری در مدل ارائه شده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2023 - تعیین غلظت 4،2- دی کلرو فنوکسی استیک اسید در شبکه توزیع آب اهواز در طی سال های 98-1397
رضا جلیل زاده ینگجه نغمه عروجی افشین تکدستان سهند جرفی امیرحسین دوامی

هدف از این مطالعه، بررسی غلظت 2,4-D در آب شرب شهر اهواز در طی سالهای 98-1397می باشد. در این مطالعه که از نوع توصیفی– مقطعی بوده، نمونه برداری در مدت زمان 10 ماه (از آذر ماه 1397 تا شهریور 1398)، از 6 نقطه در شبکه توزیع شهر اهواز انجام گرفت. با توجه به نتایج، تمامی چکیده کامل

هدف از این مطالعه، بررسی غلظت 2,4-D در آب شرب شهر اهواز در طی سالهای 98-1397می باشد. در این مطالعه که از نوع توصیفی– مقطعی بوده، نمونه برداری در مدت زمان 10 ماه (از آذر ماه 1397 تا شهریور 1398)، از 6 نقطه در شبکه توزیع شهر اهواز انجام گرفت. با توجه به نتایج، تمامی غلظت های اندازه گیری شده کمتر از ماکزیمم مقدار کل آلودگی اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی و استاندارد ملی ایران بود. در این مطالعه غلظت کل 2,4-D در فصل پاییز از 004/0> تا μg/L98/2، در فصل زمستان از 02/0 تا μg/L 41/2، در فصل بهار از 01/0 تا μg/L 04/0 متغیر بود و در فصل تابستان کمتر از حد تشخیص دستگاه بود. مطالعات مختلف نشان دهنده آنست که باقی مانده سموم در منابع آب ارتباط مستقیمی با مقدار سموم مصرفی در این مناطق دارد و در صورت عدم کنترل مصرف سموم، این آلاینده های مقاوم، تهدید جدی برای سلامت مصرف کنندگان خواهند بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2024 - ارزیابی روش‌های مختلف برآورد تبخیر- تعرق مرجع و مقایسه آنها با داده‌های لایسیمتری
محمد امین پرندین سیدعلی اشرف صدرالدینی

برنامه‌ریزی آبیاری به منظور تعیین بیلان آب خاک و برآورد مصرف آینده آب بر پایه‌ محاسبه یا اندازه‌گیری مقدار تبخیر-تعرق انجام می‌شود تا توسط آن بتوان زمان رسیدن به حد مجاز تخلیه را پیش‌بینی کرد. این پژوهش با هدف ارزیابی مدل‌های مختلف تبخیر- تعرق مرجع ( ) درمنطقه اسلام آبا چکیده کامل

برنامه‌ریزی آبیاری به منظور تعیین بیلان آب خاک و برآورد مصرف آینده آب بر پایه‌ محاسبه یا اندازه‌گیری مقدار تبخیر-تعرق انجام می‌شود تا توسط آن بتوان زمان رسیدن به حد مجاز تخلیه را پیش‌بینی کرد. این پژوهش با هدف ارزیابی مدل‌های مختلف تبخیر- تعرق مرجع ( ) درمنطقه اسلام آباد‌غرب انجام شده است. برای این منظور داده‌های ماهانه ایستگاه سینوپتیک اسلام‌آبادغرب درطول دوره آماری30 ساله (1394-1365) استفاده شده است. پس از بازسازی داده‌های مفقوده و بررسی مرجع بودن ایستگاه، مقادیر با استفاده از 9 فرمول معتبر در نرم افزارREF-ET محاسبه شد. جهت تعیین مناسب‌ترین روش برای منطقه موردمطالعه، مقادیر به-دست آمده از روش‌های محاسباتی مذکور، بااستفاده از شاخص‌های آماری با داده‌های لایسیمتری مورد مقایسه قرارگرفت. نتایج نشان داد بین روش بلانی کریدل و داده‌های تشتک‌تبخیر ضریب همبستگی بالایی (99/0) وجود دارد و شاخص جذر میانگین مربعات خطا درروش تورک با مقدار 2/22 میلیمتر در ‌روز و پس از آن بلانی کریدل با مقدار 42/24 میلیمتر در روز به ترتیب نشان دهنده اختلاف کم مقادیر حاصل از این مدل،ها با داده‌های لایسیمتری می باشد. راندمان یا کارایی مدل تورک بامقدار93/0 و بلانی‌کریدل با مقدار 92/0 نسبت به سایر مدل‌ها بیشتر بود. با لحاظ مقدار کوچک میانگین درصد خطا درروش بلانی‌کریدل (01/0) مناسب بودن روش تائید گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2025 - ارزیابی استفاده از سیستم مدیریت جامع زهکشی در مزرعه (IFDM) به منظور حفاظت از منابع آب در دشت عقیلی (شمال شهرستان شوشتر)
فریده رحیمیان صائب خوش نواز

فعالیت های کشاورزی بزرگترین بخش مصرف کننده آب در جهان و ایران است ، با توجه به کمبود منابع آب ، جهت جلوگیری از کاهش تولید محصولات زراعی استفاده از منابع آبی غیر متعارف از جمله زهاب های کشاورزی در چرخه آبیاری می تواند کمک قابل توجهی در جهت رفع کمبود منابع آب باشد. هدف پژ چکیده کامل

فعالیت های کشاورزی بزرگترین بخش مصرف کننده آب در جهان و ایران است ، با توجه به کمبود منابع آب ، جهت جلوگیری از کاهش تولید محصولات زراعی استفاده از منابع آبی غیر متعارف از جمله زهاب های کشاورزی در چرخه آبیاری می تواند کمک قابل توجهی در جهت رفع کمبود منابع آب باشد. هدف پژوهش حاضر ، ارزیابی استفاده از سیستم (IFDM) جهت حفظ منابع آب و جلوگیری از تخریبات زیست محیطی در بخش کشاورزی می باشد. دهستان عقیلی از توابع شهرستان گتوند بواسطه داشتن آب و خاک مطلوب، بستری مناسب جهت تولید سالانه بیش از هزاران تن انواع محصولات غله ای و غیرغله‌ای است ، اما متاسفانه در همین دشت شاهد تولید حجم عظیمی از زهاب هستیم . در این پژوهش ، مقادیر پارامترهای PH ، دما ، DO ، BOD ، TDS ، TSS ، EC ، سدیم، فسفات، نیترات، در یک بازه زمانی پنج ساله (95-90) در آب رودخانه و در زهاب این دشت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . بر اساس نتایج بدست آمده ، کیفیت زهاب مطلوب است و می توان از آن در چرخه آبیاری بصورت مختلط با آب کانال جهت آبیاری محصولات زراعی مقاوم به شوری مانند گندم و جو پائیزه و پنبه تابستانه استفاده نمود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2026 - اندازه گیری ضریب فزاینده آب و پساب فاضلاب و کاربردهای آن در پیش بینی اقتصاد چرخشی آب برای مصرف واسطه ای و تقاضای نهایی براساس الگوی جدول داده – ستانده
کوروش جوادی پاشاکی

آب به لحاظ تقاضا یک کالای بدون جانشین و ضروری در سبد خانوار و تقاضای واسطه ای تولید در بخش های اقتصادی است. درعلم اقتصاد مقدار تقاضا با قیمت آن کالاها بستگی دارد. اما آب بدلیل ارزش گذاری قیمت پائین با سایر کالاها متفاوت است.همه بخش های اقتصادی وابسته به آب هستند.هیچ بخش چکیده کامل

آب به لحاظ تقاضا یک کالای بدون جانشین و ضروری در سبد خانوار و تقاضای واسطه ای تولید در بخش های اقتصادی است. درعلم اقتصاد مقدار تقاضا با قیمت آن کالاها بستگی دارد. اما آب بدلیل ارزش گذاری قیمت پائین با سایر کالاها متفاوت است.همه بخش های اقتصادی وابسته به آب هستند.هیچ بخشی از اقتصاد بدون نهاده‌ی آب امکان تولید و خدمات برایش مسیر نیست. آب رابطه تنگاتنگ نیز با محیط زیست دارد.رویکرد مبتنی بر اقتصاد چرخشی آب و استفاده از پساب فاضلاب در بخش صنعت می تواند مصرف آب زیر زمینی را تاحدودی کاهش دهد.این مقاله با استفاده از آمار واطلاعات حسابداری آب و با رهیافت الگوی جدول داده -ستانده ،ضریب فزاینده پساب فاضلاب ،آب سطحی، زیر زمینی، برداشت از دریا وآب واحدهای صنعتی در بخش‌های اقتصاد را محاسبه و مقدار مصرفی آب را براساس رشد اقتصاد ملی ورشد جمعیت برای سال 1410پیش بینی نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2027 - بررسی خشکسالی هواشناسی اسلام‌آباد‌ غرب با استفاده از شاخص‌های خشکسالی
رسول باقرآبادی

خشکسالی از مهم‌ترین پدیده های اقلیمی است که ناشی از ناهنجاری اقلیمی است که به طور دوره ای در اثر کمبود رطوبت ناشی از کاهش میزان بارندگی به وقوع می پیوندد. مدت زمان ماندگاری خشکسالی ممکن است از ماه تا چند سال متغییر باشد. از این رو با پایش و ارزیابی خشکسالی می‌توان خسارا چکیده کامل

خشکسالی از مهم‌ترین پدیده های اقلیمی است که ناشی از ناهنجاری اقلیمی است که به طور دوره ای در اثر کمبود رطوبت ناشی از کاهش میزان بارندگی به وقوع می پیوندد. مدت زمان ماندگاری خشکسالی ممکن است از ماه تا چند سال متغییر باشد. از این رو با پایش و ارزیابی خشکسالی می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. خشکسالی یکی از مهمترین و مخربترین پدیده هایی است که در سال‌های اخیر اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادی در شهر اسلام‌ آ‌‌باد ‌غرب بجا گذاشته است. از این رو در این پژوهش، به بررسی وضعیت خشکسالی اسلام آباد غرب با استفاده از داده‌های بارندگی در 30 ساله (1370 تا 1399) با استفاده از نرم افزار DIP به صورت سالانه براساس شاخص‌های PNI، SPI، ZSI، CZI به عنوان سنجه هایی جهت پایش خشکسالی هواشناسی پرداخته شد. نتایج حاصل نشان داد که این شاخص‌ها با یکدیگر همخوانی داشته به گونه‌ای که براساس شاخص‌های نامبرده نتایج نشان می‌دهد که اسلام آباد غرب در سال 1378 و 1393 شدیدترین خشکسالی در دوره آماری مورد نظر اتفاق افتاده است. سال‌های 1384 و 1387 نیز خشکسالی متوسط اتقاق افتاده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2028 - ارزیابی روش‌های مختلف تعیین ضریب تشتک‌تبخیر کلاس‌A جهت تخمین تبخیر- تعرق روزانه در منطقه اسلام آبادغرب
امیرحسین ناظمی محمد امین پرندین سیدعلی اشرف صدرالدینی

انرژی گرمایی موجود در محیط، موجب تبخیر آب موجود در آبکره می‌شود و این عمل تا اشباع هوا از بخار آب ادامه می‌یابد. تبخیر ممکن است از سطوح آزاد آب، از سطح مرطوب خاک و یا به صورت تعرق از سطح گیاهان صورت گیرد. یک روش رایج در تخمین تبخیر-تعرق مرجع ( ) استفاده از تشتک کلاس A م چکیده کامل

انرژی گرمایی موجود در محیط، موجب تبخیر آب موجود در آبکره می‌شود و این عمل تا اشباع هوا از بخار آب ادامه می‌یابد. تبخیر ممکن است از سطوح آزاد آب، از سطح مرطوب خاک و یا به صورت تعرق از سطح گیاهان صورت گیرد. یک روش رایج در تخمین تبخیر-تعرق مرجع ( ) استفاده از تشتک کلاس A می‌باشد که در این حالت از حاصلضرب تبخیر از تشتک کلاس A در ضریب تشتک (Kp) بدست می‌آید. تغییرات ضریب تشتک بستگی به موقعیت قرارگیری آن و شرایط آب وهوایی دارد. چندین روش برای تخمین ضریب تشتک تبخیر وجود دارد که در تمام آنها از میانگین داده‌های روزانه سرعت باد (U)، رطوبت نسبی (H) و طول پوشش (F) استفاده می‌گردد. هدف از انجام این تحقیق یافتن بهترین روش محاسبه ضریب تشتک تبخیر درمنطقه اسلام آبادغرب، در میان روابط تجربی دورنبوس و پروئیت ، مدل کوئنکا، مدل آلن و پروت، مدل اشنایدر، مدل پریرا و همکاران، مدل اورنگ و مدل فائو 56 (آلن و همکاران) باتوجه به داده‌های هواشناسی ایستگاه اسلام‌آبادغرب و مقایسه آنها با مقادیر Kp حاصله از تقسیم بر تبخیر اندازه‌گیری شده می‌باشد. مقادیر از داده های لایسیمتری در سال 1395 استخراج شده است. نتایج نشان داد روش اورنگ با جذر میانگین مربعات اختلاف 008/0، راندمان یا کارایی با مقدار98/0و میانگین درصد خطای (003/0) بسیار کمتر نسبت به سایر روش‌ها برتری دارد و ضریب تبیین (98/0) نیز نشان دهنده مناسب بودن روش اورنگ می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2029 - شبیه‌سازی عددی الگوی ‌جریان با استفاده از نرم‌افزارSSIIM حول یک سازه
مهرناز روزبهانی کورس نکوفر وحیدرضا صوفی

چکیده: مطالعات انجام شده روی سازه‌های هیدرولیکی به خصوص اطراف پایه‌های پل نشان می‌دهد که یکی از عوامل اصلی تخریب پل‌ها آشفتگی موضعی جریان است. برای اینکه بتوان طراحی اقتصادی و قابل اطمینان داشت، ‌باید حداکثر عمق آبشکستگی در اطراف پایه‌ها را به دست آورد. برآورد حداکثر عم چکیده کامل

چکیده: مطالعات انجام شده روی سازه‌های هیدرولیکی به خصوص اطراف پایه‌های پل نشان می‌دهد که یکی از عوامل اصلی تخریب پل‌ها آشفتگی موضعی جریان است. برای اینکه بتوان طراحی اقتصادی و قابل اطمینان داشت، ‌باید حداکثر عمق آبشکستگی در اطراف پایه‌ها را به دست آورد. برآورد حداکثر عمق آبشستگی با هدف تعیین عمق لازم برای پایه‌های پل لازم است، زیرا در غیر این صورت ممکن است منجر به تخریب پل شود. در این پژوهش از نرم‌افزارSSIIM استفاده شده است که به صورت سه‌بعدی، معادلات جریان و رسوب را لحاظ می‌کند. در این نرم‌افزار، میدان جریان از معادلات ناویراستوکس و مدل آشفتگی k- به دست می آید و سپس، با استفاده از حل غیردائمی میدان رسوب و معادله پیوستگی، تغییرات تراز کف در اطراف پایه پل محاسبه می‌شود. مقایسه نتایج نشان می‌دهد که عمق آبشستگی با زیاد شدن ارتفاع، افزایش می‌یابد و اگر شیب زاویه‌ای از یک حد بالاتر رود، تخریب دیواره حفره آبشستگی را همراه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2030 - بررسی تاثیر شکل پایه پل در میزان آبشستگی پایه پل با استفاده از نرم افزار SSIIM
کورس نکوفر علی زرودی

مطالعات انجام‌شده روی سازه‌های هیدرولیکی به‌خصوص اطراف پایه‌های پل نشان می‌دهد که یکی از عوامل اصلی تخریب پل‌ها آشفتگی موضعی جریان است. برای اینکه بتوان طراحی اقتصادی و قابل اطمینان داشت، ‌باید حداکثر عمق آبشستگی در اطراف پایه‌ها را به دست آورد. برآورد حداکثر عمق آبشستگ چکیده کامل

مطالعات انجام‌شده روی سازه‌های هیدرولیکی به‌خصوص اطراف پایه‌های پل نشان می‌دهد که یکی از عوامل اصلی تخریب پل‌ها آشفتگی موضعی جریان است. برای اینکه بتوان طراحی اقتصادی و قابل اطمینان داشت، ‌باید حداکثر عمق آبشستگی در اطراف پایه‌ها را به دست آورد. برآورد حداکثر عمق آبشستگی با هدف تعیین عمق لازم برای پایه‌های پل لازم است، زیرا در غیر این صورت ممکن است منجر به تخریب پل شود. در این پژوهش از نرم‌افزارSSIIM استفاده شده است که به‌صورت سه‌بعدی، معادلات جریان و رسوب را لحاظ می‌کند. در این نرم‌افزار، میدان جریان از معادلات ناویراستوکس و مدل آشفتگی εK- به دست می‌آید و سپس، با استفاده از حل غیردائمی میدان رسوب و معادله پیوستگی، تغییرات تراز کف در اطراف پایه پل محاسبه می‌شود. نتایج حاصله در این پژوهش نشان می‌دهند، مدل عددی استفاده شده که یکی از مدل‌های سه‌بعدی در دسترس مهندسین هست، در شبیه‌سازی جریان، محاسبه سطح آزاد و محاسبه تغییرات توپوگرافی بستر در رودخانه مقادیری قابل‌قبول پیش‌بینی می‌نماید و با این‌که در نواحی دارای جریان‌های چرخشی شدید، در بعضی نقاط خطای محاسبه‌سرعت زیاد می‌شود، ولی مدل قادر است توزیع سرعت و جریان‌های چرخشی را به‌خوبی مدل‌سازی نماید. از مدل-های ارائه‌شده اثبات گردید که تحت شرایط یکسان، آبشستگی حول پایه‌ی مربعی و استوانه‌ای نسبت به پایه‌ی مستطیلی بیشتر هست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2031 - آشکارسازی نوسانات رواناب با شدت خشکسالی در صورت افزایش راندمان و کاهش سطح زیر کشت و طرح تغذیه مصنوعی
آرمین بنی بیات حسین قربانی زاده خرازی حسین اسلامی صائب خوش نواز بهروز دهان زاده

هدف از این تحقیق بررسی منابع آب های زیرزمینی دشت خانمیرزا در شرایط خشکسالی بر نوسانات رودهای منتهی به حوضه خانمیرزا با استفاده از نرم افزار WEAP می باشد. به منظور تحقق این هدف ابتدا سال 2007 (87-1386) به عنوان سال پایه انتخاب گردید سپس سناریوهایی در بازه زمانی 30 ساله ( چکیده کامل

هدف از این تحقیق بررسی منابع آب های زیرزمینی دشت خانمیرزا در شرایط خشکسالی بر نوسانات رودهای منتهی به حوضه خانمیرزا با استفاده از نرم افزار WEAP می باشد. به منظور تحقق این هدف ابتدا سال 2007 (87-1386) به عنوان سال پایه انتخاب گردید سپس سناریوهایی در بازه زمانی 30 ساله (2037-2007) توسط مدل WEAP مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج سناریوی اول نشان داد که برای تعادل بخشی به بیلان آبخوان دشت خانمیرزا صرفا با اجرای طرح کاهش سطح زیر کشت حداقل 50 درصد الزامی می باشد. سناریوی دوم نشان می‌دهد با اجرای طرح آبیاری تحت فشار و افزایش راندمان آبیاری در تمام دشت نه تنها دشت به حالت تعادل پایدار نمی‌رسد بلکه نیاز آبی اراضی کشاورزی بطور کامل قابل تأمین نخواهد بود. همچنین سناریوی سوم نشانگر عدم کافی بودن اجرای طرح تغذیه مصنوعی در دشت خانمیرزا برای رسیدن به تعادل رسیدن بیلان آب زیرزمینی دشت می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2032 - یک چارچوب فلزی-آلی زویتریون برای حذف فلوئور از محلول آبی
مصطفی علی اکبری مهدی برقعی رویا مافی غلامی

فلوراید اضافی یکی از آلاینده های آب در جهان است که حذف آن از آب با روش های شیمیایی منجر به تولید لجن می شود و روش های دیگر مانند R.O نیز در مصرف برق و دفع فاضلاب مشکل دارند. چارچوب های فلز- آلی یکی از جدیدترین جاذب هایی هستند که در جداسازی آنیون ها استفاده می شوند. در ا چکیده کامل

فلوراید اضافی یکی از آلاینده های آب در جهان است که حذف آن از آب با روش های شیمیایی منجر به تولید لجن می شود و روش های دیگر مانند R.O نیز در مصرف برق و دفع فاضلاب مشکل دارند. چارچوب های فلز- آلی یکی از جدیدترین جاذب هایی هستند که در جداسازی آنیون ها استفاده می شوند. در این تحقیق از MOF 1 برای حذف فلوراید از محلول آبی استفاده شده است. فاکتورهای مختلفی مانند pH، زمان تماس، مقدار جاذب و دما بررسی شد. بر اساس نتایج، MOF سنتز شده در محیط های اسیدی یون های فلوراید بیشتری را جذب می کند. زمان تماس تا 20 دقیقه تاثیر بسزایی در میزان حذف یون فلوراید دارد و سپس اثر آن به شدت کاهش می یابد. مقدار جاذب مصرفی تا حد اشباع مؤثر است و دمای محیط آب تأثیر معنی داری بر میزان جذب یون فلوراید ندارد. همچنین نتایج مطالعات سینتیکی مؤید سینتیک شبه مرتبه دو واکنش جذب فلوراید در حضور MOF1 است. همچنین در این تحقیق از فلز روی به عنوان یون زویتر به عنوان فلز مرکزی با هدف کاهش اثرات زیست محیطی MOF استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2033 - ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب
ابراهیم نوحانی ایرج چهارلنگ بدیل

هدف از انجام این مقاله ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب بود. در این پژوهش، ایتدا از طریق بازدیدهای میدانی صورت گرفته از پروژه ساختمانی، فعالیت های طرح به صورت کامل شناسایی و سپس ریسک های محیط زیستی م چکیده کامل

هدف از انجام این مقاله ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب بود. در این پژوهش، ایتدا از طریق بازدیدهای میدانی صورت گرفته از پروژه ساختمانی، فعالیت های طرح به صورت کامل شناسایی و سپس ریسک های محیط زیستی مشخص گردید. به منظور برآورد مقادیر ریسک ها، از نظر خبرگان، چک و روش جداول روش EFMEA استفاده گردید. در ادامه روند کار راهکارها و اقدامات کنترلی ارائه و مجددا عدد ریسک محاسبه شد. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، بیشترین عدد ریسک مربوط به حوادث ثانویه (250) و کمترین مقدار عدد ریسک مربوط به فعالیت حمل و نقل دستی بار (8) بود. پس از ارائه اقدامات کنترلی مشاهده گردید، مقدار عددی ریسک های محیط زیستی به ویژه ریسک های موثر بر آلودگی آب کاهش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2034 - شبیه سازی پراکندگی و تعیین منشاء آلاینده های کیفی آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت نوبندگان)
سیدامیربیژن الهامیان غلامرضا رخشنده رو امیرحسین جاوید

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، دسترسی به آب یک بحران جدی تلقی می شود. هدف از انجام این مقاله، شبیه سازی منابع آب زیرزمینی به صورت مطالعه موردی در دشت نوبندگان فارس و بدست آوردن مسیر و شدت جریان آبخوان و تعیین پراکنش و منشا آلاینده های کیفی در آن با استفاده از نرم افز چکیده کامل

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، دسترسی به آب یک بحران جدی تلقی می شود. هدف از انجام این مقاله، شبیه سازی منابع آب زیرزمینی به صورت مطالعه موردی در دشت نوبندگان فارس و بدست آوردن مسیر و شدت جریان آبخوان و تعیین پراکنش و منشا آلاینده های کیفی در آن با استفاده از نرم افزار GMS می باشد. هیدرولیک جریان آب زیرزمینی در این دشت ابتدا شبیه سازی، واسنجی و صحت سنجی گردیده است. سپس با مشخص شدن شدت و مسیر حرکت جریان آبخوان دشت و تعامل آن با آبخوانهای مجاور، پراکنش آلاینده های کیفی بررسی و شبیه سازی گردیده است. در انتها، با درون یابی اطلاعات کیفیت آب، منشا احتمالی آلاینده ها در دشت بررسی و تعیین گردیده است. بیشینه پارامترهای سختی و شوری آب دشت به ترتیب 1272 (mg/l.CaCO3) و 3178 (µ mho/cm) می باشد که نسبتا زیاد بوده و نشان دهنده کیفیت پایین آب دشت می باشد. مقادیر این آلاینده ها در نواحی مرکزی دشت که ضخامت آبخوان افزایش یافته و قدری رقیق سازی صورت گرفته، کاهش می یابد. کیفیت آبخوان از لحاظ شوری در دسته ی لب شور و از لحاظ سختی در دسته بسیار سخت قرار می گیرد. بررسی نقشه کاربری اراضی در دشت نشاندهنده آنست که منابع احتمالی آلودگی آبخوان در نواحی متراکم زمین های کشاورزی در نواحی شمالی، در اطراف شهر نوبندگان و محل روستاها در شمال دشت می باشند. بهمین ترتیب غلظت آلاینده ها در نواحی مرکزی دشت به علت نبود شهر، روستا و افزایش ضخامت آبخوان کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2035 - واکاوی دیپلماسی آب ایران در حوضه آبریز دجله – فرات – میانرودان
محمد صادق صادقیان میلاد باری پور مجتبی انصاریان هومن حاجی کندی

از منظر جغرافیای سیاسی، آب از سیاست جدا نیست. ﻗﺮاردادﻫﺎی آﺑﻲ ﺑﻴﻦالمللی همچون ﻣﻌﺎﻫﺪات، ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎ و ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎی دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ اﺣﺘﻤﺎل و ﺷﺪت اﺧﺘﻼف و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ذی‌رﺑﻂ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. 281 حوضه آبریز مشترک بین 151 کشور جهان وجود دارد و بیش از 42 درصد جمعیت زمین در چکیده کامل

از منظر جغرافیای سیاسی، آب از سیاست جدا نیست. ﻗﺮاردادﻫﺎی آﺑﻲ ﺑﻴﻦالمللی همچون ﻣﻌﺎﻫﺪات، ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎ و ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎی دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ اﺣﺘﻤﺎل و ﺷﺪت اﺧﺘﻼف و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ذی‌رﺑﻂ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. 281 حوضه آبریز مشترک بین 151 کشور جهان وجود دارد و بیش از 42 درصد جمعیت زمین در این مناطق زندگی می‌کنند. با توجه به توزیع ناهمگون آب‌های شیرین کره زمین، مدیریت منابع آب به ویژه در حوضه‌های آبریز مشترک یک امر حیاتی برای نیل به بهره‌مندی حداکثری از این عنصر محدود می‌باشد. حوضه آبریز دجله، فرات و اروندرود یکی از مهم‌ترین حوضه‌های آبریز در ایران و غرب آسیا می‌باشد که همواره با چالش‌های مختلفی در زمینه بهره برداری مشترک مواجه بوده است. در این تحقیق سعی شده تا بررسی جنبه‌های مختلف حوضه آبریز مشترک میان‌رودان و اروندرود، به واکاوی دیپلماسی آب در این حوضه پرداخته شود و می‌بایست به این مهم اشاره نمود که با توجه به قراردادها و توافق‌نامه های متعدد در زمینه بهره برداری از آب‌های مذکور، همچنان مشکلات و اختلاف نظرهای متعددی در زمینه استفاده مشترک از این آب‌ها وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2036 - بررسی آزمایشگاهی تاثیر متقابل کالورت و سرریز کنگره‌ای در آبگذرهای زیر جاده بر میزان عبوری جریان سرریز در حالت های آزاد و مستغرق
روزبه ریاضی مریم خان بابا

این پژوهش با رویکردی آزمایشگاهی تغییرات هیدرولیکی روی چهار تیپ سرریز کنگره&lrm;ای با طول&lrm;های موثر متفاوت (L/P) را در حالت&lrm;های جریان آزاد و مستغرق مورد تحلیل و مطالعه قرار می دهد. همچنین تاثیر قرارگیری کالورت در پایین دست سرریز در سه فاصله (d/p=0.2,0.4,0.6) بر رو چکیده کامل

این پژوهش با رویکردی آزمایشگاهی تغییرات هیدرولیکی روی چهار تیپ سرریز کنگره&lrm;ای با طول&lrm;های موثر متفاوت (L/P) را در حالت&lrm;های جریان آزاد و مستغرق مورد تحلیل و مطالعه قرار می دهد. همچنین تاثیر قرارگیری کالورت در پایین دست سرریز در سه فاصله (d/p=0.2,0.4,0.6) بر روی خصوصیات جریان بالادست و پایین دست مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد در هر چهار تیپ سرریز کنگره ای مورد بررسی شده، با افزایش نسبت بار هیدرولیکی تا حدود h_0/P=0.1 ضریب آبگذری جریان افزایش یافته و در این نسبت به حداکثر خود می&lrm;رسد و سپس بعد از این مقدار کاهش می یابد.همچنین با افزایش نسبت طول موثر سرریز(L/P) آستانه استغراق (t/h)^* نیز افزایش می&lrm;یابد. بنابراین افزایش طول موثر سرریز در حالت کنگره ای نسبت به سرریز لبه تیز، ضریب دبی را بهبود بخشیده و از طرف دیگر آستانه استغراق را افزایش می&lrm;دهد.در رابطه با نصب کالورت در پایین دست سرریز در فواصل (d/p=0.2,0.4,0.6) نتایج نشان دادکه نصب کالورت در فاصله نزدیکتر به سرریز می تواند برروی خصوصیات جریان بعد از سرریز بر اثر تشکیل اولین موج عبوری از سرریز (Xw) تاثیر بگذارد و عمق جریان بعد از سرریز را در حالت استغراق افزایش داده و باعث افزایش آستانه استغراق و افزایش نسبت استغراق (t/h) گردد. و با فاصله گرفتن کالورت از سرریز تا فاصله (d/p=6) تاثیرات کالورت بر روی جریان عبوری از سرریز کاهش می&lrm;یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2037 - بررسی حداکثر عمق آبشستگی در سازه مرکب سرریز – دریچه در اثر بازشدگی دریچه با استفاده از مدل عددی FLOW-3D
بهنام نمدیان ابراهیم اسدی

سازه‌های سرریز و دریچه به علت داشتن روابط ساده و نسبتاً دقیق به‌ صورت گسترده در شبکه‌های آبیاری و زهکشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سرریز سبب برگشت آب و درنتیجه افزایش سطح مقطع جریان و کاهش سرعت می‌گردد و نیز شرایط مناسب برای ته‌نشینی رسوبات و مواد زائد موجود در آب را ا چکیده کامل

سازه‌های سرریز و دریچه به علت داشتن روابط ساده و نسبتاً دقیق به‌ صورت گسترده در شبکه‌های آبیاری و زهکشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سرریز سبب برگشت آب و درنتیجه افزایش سطح مقطع جریان و کاهش سرعت می‌گردد و نیز شرایط مناسب برای ته‌نشینی رسوبات و مواد زائد موجود در آب را ایجاد می‌کند که از معایب این سازه محسوب می‌شود. با انباشت رسوبات در بالادست، شرایط جریان تغییر یافته و از دقت روابط استخراج شده برای تخمین دبی کاسته می‌گردد. با ترکیب سرریز و دریچه می‌توان مشکلات و معایب استفاده هر یک را به تنهایی کاهش داده و در عین حال از مزایای آن‌ها استفاده نمود به طوری که، مواد قابل ته‌نشین شدن در پشت سرریز و تجمع‌کننده در ورودی دریچه از زیر و روی سازه عبور کند. بنابراین رفتار ترکیبی جریان ریزشی از سرریز با جت خروجی از زیر دریچه، شرایط متفاوتی را در پایین‌دست این قبیل سازه‌ها ایجاد می‌کند و باعث تغییر آبشستگی در پایین‌دست این سازه‌ها می‌شود هدف کلی از این تحقیق بررسی اثر میزان بازشدگی دریچه بر میزان آبشستگی در حالت بررسی میزان دبی عبوری از سازه ترکیبی، ارتفاع هد آب بالادست با استفاده از مدل عددی FLOW-3D می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که با کاهش بازشدگی دریچه ارتفاع آب روی سازه افزایش می‌یابد و باعث می‌شود عمق آبشستگی افزایش یابد. همچنین با افزایش میزان دبی عبوری از روی سرریز و زیر دریچه و میزان ارتفاع آب بالادست، حداکثر عمق آبشستگی افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2038 - بررسی روابط بین شاخص تنش آبی (CWSI) و عملکرد محصول ذرت در منطقه قزوین
رضا سعیدی

به‌منظور برنامه‌ریزی زمان آبیاری و تخمین عملکرد محصول از طریق شاخص CWSI، پژوهشی بر روی ذرت رقم سینگل کراس 704 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تیمارها شامل اعمال تنش آبی در مراحل رشد 6 برگی، 12برگی، گل‌دهی و خمیری شدن دانه‌ه چکیده کامل

به‌منظور برنامه‌ریزی زمان آبیاری و تخمین عملکرد محصول از طریق شاخص CWSI، پژوهشی بر روی ذرت رقم سینگل کراس 704 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تیمارها شامل اعمال تنش آبی در مراحل رشد 6 برگی، 12برگی، گل‌دهی و خمیری شدن دانه‌ها و یک تیمار شاهد با آبیاری کامل بود. در آستانه‌ی‌ اِعمال تنش آبی، مقادیر شاخص CWSI برای مراحل رشد مذکور به‌ترتیب برابر با 37/0، 54/0، 63/0 و 47/0 برآورد شد. لذا زمان‌ انجام آبیاری در لحظه‌ی رسیدن شاخص CWSI به مقادیر فوق، توصیه شد. عملکرد زیست‌توده ذرت در تیمارهای شاهد و تحت تنش در مراحل رشد 6 برگی، 12برگی، گل‌دهی و خمیری شدن دانه به‌ترتیب برابر با 1/60، 5/55، 2/48، 1/45 و 50 تن بر هکتار اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد بین شاخص CWSI و مقدار عملکرد ذرت رابطه‌ی Y(ton.ha-1)=-25.603CWSI+62.049 برقرار بود. بنابراین تخمین عملکرد محصول از روی مقدار شاخص CWSIامکان‌پذیر شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2039 - ارزیابی بهره برداری از واحدهای اول و دوم شبکه آبیاری و زهکشی داریون شوشتر به روش کلاسیک
محمدرضا گوهری بهبهانی محمدحسین پورمحمدی

به منظور مشخص شدن نقاط قوت و ضعف مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه‌های آبیاری و زهکشی داریون 1 و 2 ، شبکه مذکور با استفاده از روش ارزیابی کلاسیک بررسی گردید. جهت ارزیابی در مدل شاخص‌ها در پنج پنجره فنی، خدماتی- مدیریتی، زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم‌بندی گردید. 66 چکیده کامل

به منظور مشخص شدن نقاط قوت و ضعف مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه‌های آبیاری و زهکشی داریون 1 و 2 ، شبکه مذکور با استفاده از روش ارزیابی کلاسیک بررسی گردید. جهت ارزیابی در مدل شاخص‌ها در پنج پنجره فنی، خدماتی- مدیریتی، زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم‌بندی گردید. 66 شاخص موردنیاز مدل مشخص گردید. برای وزن دهی به شاخص ها، پرسشنامه تخصصی مقایسات زوجی شاخص طراحی و در اختیار متخصصان قرارگرفت.با توجه به نتایج پرسشنامه ها، برای هر بخش 11 ماتریس تهیه گردید وسپس برای هرگروه یک ماتریس تهیه گردید که اعداد داخلی ماتریس مذکور از میانگین هندسی وزنی هر11 ماتریس بدست آمد.در نهایت با روش محاسبه بردار ویژه توسط نرم افزار Maple وزن شاخص های معرف پنجره ها محاسبه گردید سپس با استفاده از مدل SAW ارزش عددی شاخص های پنجره‌های مختلف محاسبه گردید.بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از محاسبات مدل صورت گرفته پنجره زیست‌محیطی با نمره 0.956 در رتبه اول قرارگرفته و ارزیابی آن خوب است ، ارزیابی شبکه در زمینه های اجتماعی ، خدماتی- مدیریتی, فنی به ترتیب با نمرات، 0.864، 0.853 ، 0.827 در رده های بعدی قرار گرفته و متوسط ارزیابی می گردد و شبکه در زمینه های اقتصادی با نمره 0.768کمترین رتبه دارد. درمجموع می‌توان گفت عملکرد شبکه آبیاری و زهکشی داریون با نمره 0.853 در حالت کلی متوسط می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2040 - برررسی آزمایشگاهی تأثیر کابل و آبپایه در کاهش آبشستگی پایه پل استوانه ای
محسن سلیمانی رضا قاسمی رحمن دوستی

آبشستگی موضعی اطراف پایه‌های پل یکی از علل تخریب آنها می باشد. از این رو جهت کاهش و کنترل این پدیده، تحقیقات گسترده‌ای صورت گرفته، و راهکارهایی در این راستا ارائه گردیده است. این راهکارها شامل دو بخش مستقیم و غیرمستقیم بوده، که در این تحقیق با تعریف سناریوهایی، بررسی هر چکیده کامل

آبشستگی موضعی اطراف پایه‌های پل یکی از علل تخریب آنها می باشد. از این رو جهت کاهش و کنترل این پدیده، تحقیقات گسترده‌ای صورت گرفته، و راهکارهایی در این راستا ارائه گردیده است. این راهکارها شامل دو بخش مستقیم و غیرمستقیم بوده، که در این تحقیق با تعریف سناریوهایی، بررسی هر دو روش و تاثیر همزمان آنها انجام شد. در این مطالعه، روش استفاده از کابل که باعث تغییر در الگوی جریان اطراف پایه می‌گردد، بعنوان روش غیر‌مستقیم و آبپایه که باعث انحراف خطوط جریان از روی بستر می&lrm;شود، به عنوان روش مستقیم در نظر گرفته شدند. از این رو حالت‌های مختلف از آبپایه، در جلوی پایه، پشت پایه و کابل دور پایه با گام های نسبی برابر 33/0، 5/0 و 67/0 در شرایط آب زلال مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آزمایش های مقایسه ای، استفاده از آبپایه در جلو نسبت به آبپایه در پشت پایه، بطور متوسط در محدوده 15 تا 20 درصد عمق آبشستگی کمتری را نتیجه می دهد. بنابراین بطور کلی با توجه به نمودارهای می توان نتیجه گرفت که استفاده توام کابل و آبپایه عمق آبشستگی را کاهش داده است و بعنوان یک روش کاهش عمق آبشستگی توامان پایه مورد قبول می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2041 - یک چارچوب فلزی-آلی زویتریون برای حذف آرسنیک از محلول آبی
مصطفی علی اکبری مهدی برقعی رویا مافی غلامی

به دلیل اثرات سمی قابل توجهی که آرسنیک بر محیط زیست و سلامت انسان دارد، به یک مسئله مهم جهانی تبدیل شده است. در این مطالعه، یک چارچوب فلز-آلی مبتنی بر زیرکونیوم، {[Zn3L3(BPE)1.5]•4.5DMF}n، با استفاده از دو روش سولووترمال و مکانوشیمیایی سنتز و با موفقیت در واکنش حذف چکیده کامل

به دلیل اثرات سمی قابل توجهی که آرسنیک بر محیط زیست و سلامت انسان دارد، به یک مسئله مهم جهانی تبدیل شده است. در این مطالعه، یک چارچوب فلز-آلی مبتنی بر زیرکونیوم، {[Zn3L3(BPE)1.5]•4.5DMF}n، با استفاده از دو روش سولووترمال و مکانوشیمیایی سنتز و با موفقیت در واکنش حذف آرسنیک به کار گرفته شد. راندمان جذب در حضور این MOF بالا بود و تعادل طی 20 دقیقه برایAs(III) وAs(V) در غلظت 1 میلی گرم در لیتر از آلاینده ها حاصل شد. حداکثر بازده جذبAs(III) و As(V) در pH 7 به ترتیب 62 و 81 درصد بود. جاذب پایداری بالایی در محدوده pH 2-12 از خود نشان داد و می توان جاذب را حداقل در نه دوره متوالی بدون کاهش چشمگیر در کارایی آن بازیابی کرد. فرآیند جذب را می توان با مدل سینتیکی شبه مرتبه دو توصیف کرد و مکانیسم جذب از نوع برهمکنش الکترواستاتیک بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2042 - بررسی ماهیت کف های تولید شده در واحدهای فرایندی تصفیه آب بعد از عملیات پیش ازن زنی
بهمن معصومی

هدف کلی این مطالعه بررسی ماهیت کف های تولید شده در واحدهای فرایندی تصفیه آب بعد ازعملیات پیش ازن زنی است که در مقیاس واقعی بر روی واحد پیش ازن زنی تصفیه خانه آب کوه سبز استان فارس با تغییر میزان دوز ازن تزریقی و نمونه برداری از کف ها انجام گرفته است. نتایج بررسی ها نشان چکیده کامل

هدف کلی این مطالعه بررسی ماهیت کف های تولید شده در واحدهای فرایندی تصفیه آب بعد ازعملیات پیش ازن زنی است که در مقیاس واقعی بر روی واحد پیش ازن زنی تصفیه خانه آب کوه سبز استان فارس با تغییر میزان دوز ازن تزریقی و نمونه برداری از کف ها انجام گرفته است. نتایج بررسی ها نشان داد که کف های تشکیل شده در حوضچه ها عمدتا از دو بخش هیدروفوبیک و هیدروفیلیک تشکیل شده اند که شامل ترکیباتی از جمله کدورت، مواد معلق، مواد آلی محلول، سورفاکتانت، چربی، نیترات، فسفات، سیانوباکتر و کلروفیل a است. تحلیل عوامل ایجاد کننده کف در واحدهای فرایندی نشان داد که ساختارهای آروماتیک و آلیفاتیک ترکیبات ذکر شده به دلیل واکنش با دیگر مواد شیمیایی اضافه شده به آب ناپایدار شده و در اثر عدم وجود شرایط مناسب انعقاد و لخته سازی باعث تشکیل کف در سطح واحدهای فرایندی تصفیه آب می گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2043 - بررسی ردپای آب، آب مجازی و بهره‌وری مصرف آب سه گروه از محصولات پاییزه و بهاره، سبزیجات (گوجه فرنگی و سیب‌زمینی)، صنعتی (چغندرقند) و علوفه‌ای (ذرت علوفه-ای) در شهرستان اصفهان
مجتبی مبارکی مرتضی مبارکی

یکی از راه‌کارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به‌منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می‌شود. در این تحقیق ابتدا نیاز آبی گیاها چکیده کامل

یکی از راه‌کارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به‌منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می‌شود. در این تحقیق ابتدا نیاز آبی گیاهان چغندرقند، سیب‌زمینی، ذرت علوفه‌ای و گوجه‌فرنگی محاسبه سپس میانگین حجم آب مصرفی، آب مجازی، ردپای آب و بهره‌وری مصرف آب این محصولات برای دوره آماری 1396- 1389 به‌دست آورده شد. نتایج نشان داد در بین محصولات مورد مطالعه سیب‌زمینی با مقدار 91/2101 مترمکعب بر تن بالاترین ردپای آب و چغندرقند با میزان 68/1094 مترمکعب بر تن کمترین ردپای آب را دارا بودند. بیشترین مقدار آب مجازی مصرف ‌شده مربوط به ذرت علوفه‌ای (39/0 مترمکعب برکیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به گوجه‌فرنگی (19/0 مترمکعب برکیلوگرم) بود. کمترین مقدار بهره‌وری مصرف آب (82/2 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) نیز متعلق به چغندرقند بود. همچنین در این مطالعه جزء دیگری از ردپای آب به نام ردپای آب سفید مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن بیشترین مقدار مربوط به سیب زمینی با مقدار (7/2006 متر مکعب بر کیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به چغندرقند با مقدار (83/1003 متر مکعب بر کیلوگرم) بود. بنابراین مطابق نتایج به‌دست آمده می‌توان گفت محصول گوجه‌فرنگی با توجه به پایین بودن مقادیر آب مجازی و بالا بودن بهره‌وری مصرف آب آن نسبت به دیگر محصولات مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه برای کشت مناسب‌تر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2044 - بررسی جمع آوری و استفاده از آب حاصل از چگالش کولرهای گازی در شهرستان شوشتر
محمد منصوری فر

چکیدهدر شهرهای مناطق گرم مقادیر قابل توجهی از آب از چگالش کولرهای گازی تولید می شود که به فاضل آب های شهری سرازیر می شود. تحقیق حاضر با رویکرد محاسبه و ارزیابی کیفیت این منبع آبی با نظر استفاده مناسب آن در مصارف شهری دارد. پژوهش در شهر شوشتر انجام گردید. آب خروجی تعدادی چکیده کامل

چکیدهدر شهرهای مناطق گرم مقادیر قابل توجهی از آب از چگالش کولرهای گازی تولید می شود که به فاضل آب های شهری سرازیر می شود. تحقیق حاضر با رویکرد محاسبه و ارزیابی کیفیت این منبع آبی با نظر استفاده مناسب آن در مصارف شهری دارد. پژوهش در شهر شوشتر انجام گردید. آب خروجی تعدادی از کولرهای گازی دوتکه طی یک دوره پنج ماهه اندازه گیری شد و کیفیت آب استحصالی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد از نظر کمیت کولرهای گازی مقداری معادل 19.9 تا 26.7 لیتر آب در روز و بطور میانگین مجموع کولرهای نصب شده در مناطق شهری شهرستان بین 890 تا 1200مترمعکب در روز تولید می کنند. کیفیت آب استحصالی و جهت استفاده در فضای سبز و شستشو مناسب ارزیابی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2045 - ارزیابی عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام مختلف گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در منطقه سنندج
علی اصغر بابایی حیدرعلی کشکولی داود خدادادی دهکردی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار رقم گندم نان، آزمایشی در قالب طرح کرت&lrm;های خرد شده در پایه بلوک&lrm;های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج به اجرا در آمد. در این آزمایش قطع آبیاری به عنوان تیمار اصلی در چهار سطح، چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار رقم گندم نان، آزمایشی در قالب طرح کرت&lrm;های خرد شده در پایه بلوک&lrm;های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج به اجرا در آمد. در این آزمایش قطع آبیاری به عنوان تیمار اصلی در چهار سطح، شامل قطع آبیاری در مرحله سنبله&lrm;دهی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله شیری شدن و آبیاری نرمال و نیز ارقام گندم نان به عنوان تیمار فرعی در چهار سطح، شامل سایونز، گاسکوژن، زرین و الوند بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار قطع آبیاری، منجر به کاهش معنی&lrm;دار صفاتی چون طول سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید، اما صفاتی چون تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبلچه معنی&lrm;دار نشدند. همچنین نتایج نشان داد که ارقام الوند و زرین به ترتیب مقاوم&lrm;ترین ارقام نسبت به سطوح مختلف تنش بودند. بعلاوه آبیاری نرمال بهترین نتیجه را در افزایش عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم نان داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2046 - توسعه مدل هیبریدی موجکی در برآورد خشکسالی‌های منطقه‌ای حوضه آبریز سیمینه رود
عرفان رستم زاده علیرضا پرویشی

در مطالعه حاضر خشکسالی حوضه آبریز سیمنه‌رود به وسیله مدلهای هوشمند ماشین بردار پشتیبان (SVM)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و تئوری موجک (W) مورد بررسی قرار گرفت. از دادههای شش ایستگاه باران‌سنجی در منطقه استفاده و شاخص خشکسالی در چهار مقیاس زمانی محاسبه گردید. همچنین خود همبس چکیده کامل

در مطالعه حاضر خشکسالی حوضه آبریز سیمنه‌رود به وسیله مدلهای هوشمند ماشین بردار پشتیبان (SVM)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و تئوری موجک (W) مورد بررسی قرار گرفت. از دادههای شش ایستگاه باران‌سنجی در منطقه استفاده و شاخص خشکسالی در چهار مقیاس زمانی محاسبه گردید. همچنین خود همبستگی مرتبه اول به عنوان تاخیر بهینه انتخاب شد. سپس ساختار مناسب شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از روش آزمون و خطا تعیین و ضرایب سه‌گانه مدل SVM نیز مشخص و مدلسازی انجام شد. نتایج ارزیابی مدلهای منفرد نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو روش در پیش‌بینی خشکسالیها وجود ندارد. در ادامه مدلهای هیبریدی WANN و WSVMتهیه شدند. نتایج نشان داد کاربست تئوری موجک عملکرد مدلهای منفرد را بسیار بهبود داده و مقدار شاخصهای RMSE و MAE به ترتیب 19٪ و 21٪ کاهش و ضریب همبستگی 30٪ افزایش داشته و مدل W(L2)SVM برای پیشبینی خشکسالی‌های حوضه آبریز سیمینه‌رود پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2047 - بررسی تأثیر قطر پایه پل مربعی شکل به روش صفحات مستغرق بر میزان آبشستگی با استفاده از نرم‌افزار SSIIM
کورس نکوفر ارمین حلاجیان

پل‌ها از جمله مهم‌ترین و پرکارترین سازه‌های رودخانه‌ای هستند که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. سه راهکار متداول برای مقابله با پدیده آبشستگی در اطراف پایه‌های پل عبارتست از قرار دادن پی در تراز پایین‌تر از عمق گودال فرسایشی، کاهش قدرت گرداب تولیدشده در اطراف پای چکیده کامل

پل‌ها از جمله مهم‌ترین و پرکارترین سازه‌های رودخانه‌ای هستند که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. سه راهکار متداول برای مقابله با پدیده آبشستگی در اطراف پایه‌های پل عبارتست از قرار دادن پی در تراز پایین‌تر از عمق گودال فرسایشی، کاهش قدرت گرداب تولیدشده در اطراف پایه، بکارگیری پوشش حفاظتی سنگچین یا استفاده از طوق، شکاف یا صفحات مستغرق در اطراف پایه پل ها. صفحات مستغرق، سازه هایی هستند که در کف رودخانه با زاویه ای نسبت به جریان اصلی و برای جلوگیری از فرسایش کناره رودخانه ها، پیچ ها و پایه سازه های درون آب و اصلاح مسیر آب و مرفولوژی بستر نصب می شوند که سبب تولید گرداب ثانویه و تغییر الگوی جریان در کف رودخانه و در نتیجه، تغییر روند انتقال رسوب و فرسایش خواهند شد. در این تحقیق، تأثیر قطر پایه پل مربعی شکل و اثر حضور صفحات مستغرق بر میزان آبشستگی با استفاده از نرم‌افزارSSIIM بررسی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2048 - مقایسه فنی و اقتصادی سیستم های آبیاری از نوع کانال روباز، لوله های کم فشار و تحت فشار (مطالعه موردی؛ پروژه ارایض 2و3، شهرستان شوش)
ابراهیم علی پور دشت بزرگ محمدحسین پورمحمدی

مصرف آب در کشاورزی ، افزایش راندمان آبیاری و کاهش مصرف آب در برابر عملکرد ثابت محصول از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از اینرو بررسی راندمان مصرف آب در روشهای مختلف آبیاری در برنامه ریزی های کلان کشاورزی و صنعتی کشور نقش بسزایی دارد. در پژوهش حاضر به بررسی راندمان سیس چکیده کامل

مصرف آب در کشاورزی ، افزایش راندمان آبیاری و کاهش مصرف آب در برابر عملکرد ثابت محصول از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از اینرو بررسی راندمان مصرف آب در روشهای مختلف آبیاری در برنامه ریزی های کلان کشاورزی و صنعتی کشور نقش بسزایی دارد. در پژوهش حاضر به بررسی راندمان سیستم های آبیاری ثقلی (کانالت)، کم فشار و تحت فشار بارانی در اراضی شمال کرخه خوزستان (محدوده عمرانی واحد2و3 دشت ارایض)، پرداخته شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی فنی و اقتصادی انواع سیستم های آبیاری مذکور بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد راندمان آبیاری در روش آبیاری تحت فشار بیشترین مقدار بود بطوریکه مقدار راندمان کل در سیستم آبیاری تحت فشار 64.2 درصد از آبیاری با روش کانالت و 55.8 درصد نسبت به آبیاری کم فشار بیشتر است همچنین راندمان آبیاری در روش آبیاری کم فشار نسبت به آبیاری کانالت حدود 5.3 درصد بیشتر است. بررسی ها و آنالیز اقتصادی گزینه های مختلف آبیاری نشان داد اگرچه هزینه اولیه راه اندازی سیستم آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری ثقلی و کم فشار بالا می باشد ولیکن در بلند مدت از لحاظ اقتصادی بصرفه خواهد بود ضمن آنکه مدت زمان بازگشت سرمایه در این طرح حداکثر 5 سال می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2049 - بررسی شاخص‌های تنش خشکی و روابط بین اجزاءِ عملکرد ارقام گندم نان (در منطقه قزوین)
رضا سعیدی

در این پژوهش ارقام گندم نان با هدف تعیین رقم بهینه کشت، از نظر شاخص‌های تنش خشکی بررسی شد. تیمارهای اصلی شامل کشت دیم و آبی و تیمارهای فرعی شامل ارقام سرخ تخم (E1)، بک‌کراس روشن (E2)، بم (E3)، آذر 2 (E4) و کویر (E5) بود. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و با چکیده کامل

در این پژوهش ارقام گندم نان با هدف تعیین رقم بهینه کشت، از نظر شاخص‌های تنش خشکی بررسی شد. تیمارهای اصلی شامل کشت دیم و آبی و تیمارهای فرعی شامل ارقام سرخ تخم (E1)، بک‌کراس روشن (E2)، بم (E3)، آذر 2 (E4) و کویر (E5) بود. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. مقدار اجزاءِ عملکرد گندم (میانگین کشت دیم و آبی) برای ارقام سرخ تخم، بک‌کراس روشن، بم، آذر 2 و کویر به‌ترتیب برابر با 5322، 6702، 6122، 4621 و 4259 کیلوگرم بر هکتار (عملکرد دانه) و 4790، 6402، 5411، 4299 و 4013 کیلوگرم بر هکتار (عملکرد کاه) اندازه‌گیری شد. از کشت دیم تا کشت آبی، میزان عملکرد به‌ترتیب برابر با 57%، 100%، 82%، 41% و %36 (عملکرد کل)، %40، %93، %60، %30 و %29 (عملکرد کاه) و %75، %106، %105، %53 و %43 (عملکرد دانه) افزایش یافت. در این پژوهش بین عملکرد دانه (X) و کاه (Y)، در کشت آبی رابطه Y=0.867X و در کشت دیم رابطه Y=1.017X برازش داده شد. برای بررسی میزان حساسیت ارقام به تنش خشکی، از شاخص‌های MP، GMP، TOL، SSI و STI برای اجزاءِ دانه و کاه گندم استفاده شد. نتیجه کلی این‌که برای انتخاب رقم بهینه کشت (در منطقه قزوین)، اولویت به‌ترتیب به ارقام بک‌کراس روشن، بم، سرخ تخم، آذر 2 و کویر داده شد. درصورت تأمین آب برای آبیاری، می‌توان در کشت رقم بک‌کراس روشن، میزان عملکرد دانه را به بیش از دو برابر و عملکرد کاه را نزدیک به دو برابر افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2050 - بررسی آزمایشگاهی کاهش عمق آبشستگی پایین دست کالورت با مقطع مربع در مجاورت کفبند
مصطفی منصوری

حفاظت از پایین‌دست کالورت‌ها در برابر فرآیند آبشستگی، به عنوان یک ساختار انتقال آب، یک مسئله بسیار مهم در طراحی کالورت است. در این تحقیق به بررسی اثر طول کف‌بند بستر بر روی عمق آبشستگی پایین‌دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور آزمایش بر روی کف‌بند با طول‌های متفاوت چکیده کامل

حفاظت از پایین‌دست کالورت‌ها در برابر فرآیند آبشستگی، به عنوان یک ساختار انتقال آب، یک مسئله بسیار مهم در طراحی کالورت است. در این تحقیق به بررسی اثر طول کف‌بند بستر بر روی عمق آبشستگی پایین‌دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور آزمایش بر روی کف‌بند با طول‌های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد با توجه به نتایج مشاهده گردید در فرود ذره 2 به ترتیب 22، 33 و 66 درصد و کف‌بند در فرود ذره 5/2 به ترتیب 15، 20 و 40 درصد و در فرود ذره 3 به ترتیب 20، 25 و 31 عمق آبشستگی را کاهش داده‌اند. این امر نشان می‌دهد که کف‌بند بستر در کاهش عمق آبشستگی پایین‌دست تأثیر مثبت دارد. همچنین عمق آبشستگی برای کف‌بند با در نظر گرفتن طول لایه نشان داد که با افزایش طول لایه به ازای ثابت بودن عدد فرود ذره عمق آبشستگی کاهش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2051 - بررسی آزمایشگاهی تغییرات طولی کفبند برعمق آبشستگی پایین دست کالورت (شکل کالورت مربع شکل)
مصطفی منصوری

در این بررسی آزمایشگاهی تغییرات طولی کفبند برعمق آبشستگی پایین دست کالورت (شکل کالورت مربع شکل)تغییرات طول کف‌بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور با آزمایش بر روی کف‌بند با طول های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد. با توجه به چکیده کامل

در این بررسی آزمایشگاهی تغییرات طولی کفبند برعمق آبشستگی پایین دست کالورت (شکل کالورت مربع شکل)تغییرات طول کف‌بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور با آزمایش بر روی کف‌بند با طول های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد. با توجه به نتایج مشاهده گردید در فرود ذره 2 به ترتیب 22% ، 33% و 66% و کفبند در فرود ذره 5/2 به ترتیب 15% ، 20% و 40% و در فرود ذره 3 به ترتیب 20% و 25% و 31% عمق آبشستگی را کاهش داده‌اند. این امر نشان داد که تغییرات طول و مشخصات کف‌بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت تأثیر مثبت دارد. لذا تمامی این نتایج در محیط ازمایشگاه بررسی شده اند واعداد واقعی میباشند ودرمقیاس کوچک گرفته شده اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2052 - بررسی مقدماتی پدیده فرونشست زمین در شهرستان لردگان
فرید امیری سهراب میراثی محمد مومنی

پدیده فرونشست زمین در طی سال‌های اخیر در اغلب دشت‌ها و شهرهای ایران و بخصوص دشت‌های استان چهارمحال و بختیاری به علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، خشک‌سالی و عوامل دیگر، سبب بروز آسیب‌های جدی به زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی، جاده‌ها، شریان‌های حیاتی و دیگر س چکیده کامل

پدیده فرونشست زمین در طی سال‌های اخیر در اغلب دشت‌ها و شهرهای ایران و بخصوص دشت‌های استان چهارمحال و بختیاری به علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، خشک‌سالی و عوامل دیگر، سبب بروز آسیب‌های جدی به زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی، جاده‌ها، شریان‌های حیاتی و دیگر سازندها شده است. هم‌اکنون و بدون شک در آینده نزدیک به‌صورت شدیدتر شاهد آسیب‌های حاصله از پدیده فرونشست و بروز معضلات اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی برای انسان‌ها خواهیم بود. در این مقاله به‌ بررسی موضوع فرونشست و چگونگی ایجاد آن و عوامل اصلی و اثرگذار در سطح دشت شهرستان لردگان و همچنین چشمه برم شهر لردگان پرداخته‌شده است و اشاره‌ای به راهکارهای مناسب جهت جلوگیری و کنترل این پدیده شده است. مشاهدات صحرایی و بازدیدهای میدانی و داده‌های به‌دست‌آمده از هیدروگراف دشت و همچنین آسیب‌ها و مشکلات رخ‌داده در سطح دشت و اطراف چشمه حاکی از رخداد فرونشست زمین در این شهرستان می‌باشد. کاهش دبی آب چشمه، افت سطح آب زیرزمینی در سطح دشت، افت سطح آب و کاهش شدید حجم ورودی و خروجی آب چشمه واقع در مرکز شهر، نشست سطح زمین، خشک شدن چاه‌ها، ایجاد شکاف و ترک در ساختمان‌ها، ایجاد شکاف‌های متعدد در خیابان، ریزش سقف قنات و غیره همه نشان‌دهنده پدیده فرونشست زمین در این منطقه می‌باشند. هیدروگراف‌های بدست آمده نشان‌دهنده افت شدید سطح آب زیرزمینی از سال ۸۶ به بعد همراه با کاهش بارش‌ها و خشک‌سالی است. در پایان متناسب با شرایط منطقه برای مقابله با پدیده فرونشست در شهرستان لردگان راهکارهای متعددی ارائه گردیده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2053 - رتبه بندی پل های پیش ساخته بتنی راه آهن با معیارهای مدیریت آب به روش تاپسیس
حسین فرشاد نادر عبدلی یزدی احسان اله اشتهاردیان

مدیریت آب در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ رﯾﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از پارامترهای مهم و موثر، ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه ای را در افزایش طول عمر سازه های رﯾﻠﯽ و متعاقباً در ﻋﺮﺻﻪ اﻗﺘﺼﺎدی، ﺻﻨﻌﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮرها اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. در این تحقیق سعی شده با توجه به تجربیات مشابه از مطالعات گذشته در این زمینه و جمع آوری نظرات چکیده کامل

مدیریت آب در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ رﯾﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از پارامترهای مهم و موثر، ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه ای را در افزایش طول عمر سازه های رﯾﻠﯽ و متعاقباً در ﻋﺮﺻﻪ اﻗﺘﺼﺎدی، ﺻﻨﻌﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮرها اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. در این تحقیق سعی شده با توجه به تجربیات مشابه از مطالعات گذشته در این زمینه و جمع آوری نظرات متخصصان کشور، مطالعات میدانی گسترده، استفاده از چک لیست های بازرسی، اطلاعات آماری و با شناخت درست خرابی های مرتبط با مدیریت آب در پل های بتنی و در نهایت با روش تاپسیس، طبق معیارهای مهندسی آب در نگهداری و تعمیرات پل، بتوان پل های پیش ساخته بتنی اداره کل راه آهن شمال ایران براساس معیارهای مدیریت آب رتبه بندی کرد. نتایج این تحقیق به کارفرمایان و مدیران مسئول کمک می کند تا بتوانند با توجه به ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺤﺪود موجود، پل ها را در بحث مهندسی آب به درستی مدیریت کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2054 - مطالعه لایسیمتری تاثیرمدیریت سطح ایستابی بر جذب فسفات و شوری موجود در زهاب در اقلیم گرم وخشک دزفول
پریا صدیق علی افروس

روش‌های مدیریتی امروزه از کارآمدترین روش‌ها برای افزایش کارایی و بهره‌وری و ایجاد بازدة بیشتر در یک سیستم می‌باشند. کنترل و مدیریت بخش‌های مختلف یک سیستم به‌منظور هدایت آن به سمت ایجاد سیستم بهتر مهم‌ترین وظیفه‌ای است که درکنار طراحی باید به آن پرداخته شود مدیریت سیستم‌ چکیده کامل

روش‌های مدیریتی امروزه از کارآمدترین روش‌ها برای افزایش کارایی و بهره‌وری و ایجاد بازدة بیشتر در یک سیستم می‌باشند. کنترل و مدیریت بخش‌های مختلف یک سیستم به‌منظور هدایت آن به سمت ایجاد سیستم بهتر مهم‌ترین وظیفه‌ای است که درکنار طراحی باید به آن پرداخته شود مدیریت سیستم‌های آبیاری و زهکشی بسیار مهم و بسیار تاثیرگذار بر روی قسمت‌های مختلف سیستم نظیر آب، خاک و گیاه بوده و در تولید محصول نقش موثری ایفا می‌کند. در مناطق مرطوب ایجاد سطح ایستابی و حفظ آن درطول دوره ی رشد به منظور استفادة بهینه از آب آبیاری و ایجاد رطوبت در منطقة ریشه‌ها روشی متداول است. اما در مناطق گرم و خشک بالا آمدن نمک‌ها به همراه آب در اثر جریان مویینه ای که به دلیل تبخیر و تعرق زیاد صورت می‌گیرد، می‌تواند عامل باز دارنده ای برای استفاده از این روش‌ها محسوب شود.در این تحقیق بوسیله ی گلدان های آزمایشگاهی بزرگ امکان استفاده از روش‌های کنترل سطح ایستابی (زهکشی کنترل‌شده و آبیاری زیرزمینی) با اعمال مدیریت آبشویی در اقلیم گرم و خشک دزفول بررسی گردید. به این منظور سه تیمار با شرایط مختلف کنترل سطح ایستابی شامل زهکشی آزادو زهکشی کنترل‌شده و آبیاری زیرزمینی در سه تکرار در 9 عدد لایسیمتر (ارتفاع 75 و قطر 40سانتی‌متر) در نظر گرفته شد. سطح ایستابی با EC آب برابر3.5در عمق 50سانتی‌متری ازسطح خاک در دو تیمار زهکشی کنترل‌شده و آبیاری زیرزمینی ایجاد گردید. گیاه آزمایش شده گوجه فرنگی بود. آبشویی خاک زمانیکه میزان تجمع نمک در منطقة ریشه به حد آستانة شوری می رسید در نظر گرفته شده بود. شوری زهاب در زهکشی آزاد بیشتر زهکشی کنترل شده بود از نظر دفع فسفات روش زهکشی آزاد با بالاتر بودن غلظت فسفات (4 Po) موجود در زهاب، تلفات بیشتری را نشان داد و کلا تنظیم سطح ایستابی تاثیر مثبتی در جذب املاح داشت.با توجه به اینکه میزان شوری در منطقة ریشه و در آبیاری زیرزمینی کمتر از dS/m 3 بود هیچگونه آبشویی صورت نگرفت. لذا نتایج فوق امکان کارایی این سیستم را در مناطق گرم و خشک مشخص می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2055 - بررسی عددی تاثیر افزایش ارتفاع شکاف پایه برکاهش بیشینه سرعت برشی حول پایه پل در گروه پایه پل های استوانه ای
غلام عباس کرد ابراهیم نوحانی

یکی از دلایل اصلی وقوع آبشستگی پایه پل تنش برشی اطراف پایه است. از راههای کاهش اثر این عامل استفاده از شکاف در پایه پل ها برای تقویت پایداری سنگ چین اطراف پایه پل می باشد.در این تحقیق به منظور دستیابی به مدل عددی شکاف پایه پل از مدل فیزیکی اسماعیلی و همکاران (2011) با د چکیده کامل

یکی از دلایل اصلی وقوع آبشستگی پایه پل تنش برشی اطراف پایه است. از راههای کاهش اثر این عامل استفاده از شکاف در پایه پل ها برای تقویت پایداری سنگ چین اطراف پایه پل می باشد.در این تحقیق به منظور دستیابی به مدل عددی شکاف پایه پل از مدل فیزیکی اسماعیلی و همکاران (2011) با دو پایه به قطر b=6cm به فواصل 3bو4b که در آن شکاف هایی به عرض متغییر w با مقادیر0و1و2و3 سانتیمتر و ارتفاع متغییر yl از بستر با مقادیر5و12و20 سانتیمتر در کانالی به طول6 متر و عرض60 سانتیمتر و عمق20 سانتیمتر با دبی جریان Q=/04 متر مکعب بر ثانیه استفاده شد.نتایج تحقیق حاضر با بهره گیری از مدل فلوتریدی نشان داد بهترین حالت برای کاهش سرعت بیشینه زمانی است که شکاف پایه ارتفاعی معادل عمق جریان از بستر داشته باشد و می توان گفت شکاف در وضعیت و هم ارتفاعی با عمق جریان ، بیشینه سرعت برشی به میزان 13درصد نسبت به وضعیتی که در آن شکاف پایه عمق جریان از بستر ارتفاع دارد کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2056 - بررسی عمق،طول وعرض آبشستگی آبشکن نفوذپذیر در رودخانه
ناصر قانعی گزل اباد عباس منصوری

رودخانه ها شریان های اصلی حیات کلیه سازه های آبی محسوب می شوند ،رودخانه ها به لحاظ اهمیتی که این منابع طبیعی در برآورد نیازهای بشری دارد از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده است به همین خاطر جهت انحراف جریان از ساحل فرسایش پذیر رودخانه و حفاظت دیواره خارجی رودخانه ها از سازه چکیده کامل

رودخانه ها شریان های اصلی حیات کلیه سازه های آبی محسوب می شوند ،رودخانه ها به لحاظ اهمیتی که این منابع طبیعی در برآورد نیازهای بشری دارد از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده است به همین خاطر جهت انحراف جریان از ساحل فرسایش پذیر رودخانه و حفاظت دیواره خارجی رودخانه ها از سازه هایی مختلف، بایستی استفاده نمود در این تحقیق با مطالعه عددی بر روی سری آبشکن های مستقیم در شرایط آب زلال با نفوذپذیر 0، 35 و 50 درصد، با تغییر در میزان دبی ورودی آبشکن ها انجام گرفته است و نتایج تحقیق نشان می دهد که در یک فاصله ثابت بین آبشکن ها هر چقدر دبی افزایش یابد میزان عمق آبشستگی افزایش می یابد. به منظور بررسی عددی تاثیر نفوذپذیری آبشکن مستقیم بر الگوی جریان و آبشستگی از مدل flow 3d استفاده می شود. در یک دبی ثابت با افزایش فاصله بین آبشکن ها، میزان نسبت عمق آبشستگی به عمق جریان روند کاهشی دارد و بیشترین میزان عمق آبشستگی در طول آبشکن اول اتفاق می افتد. همچنین در یک دانه بندی ثابت، با افزایش عدد فرود جریان، میزان عمق آبشستگی به عمق جریان روند افزایشی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2057 - بررسی آزمایشگاهی کاهش عمق آبشستگی پایین دست کالورت با مقطع مربع در مجاورت کفبند (شکل کالورت مربع شکل)
مصطفی منصوری

حفاظت از پایین دست کالورت ها در برابر فرآیند آبشستگی، به عنوان یک ساختار انتقال آب، یک مسئله بسیار مهم در طراحی کالورت است. در این تحقیق به بررسی اثر طول کف بند بستر بر روی عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور آزمایش بر روی کف بند با طول های متفاوت چکیده کامل

حفاظت از پایین دست کالورت ها در برابر فرآیند آبشستگی، به عنوان یک ساختار انتقال آب، یک مسئله بسیار مهم در طراحی کالورت است. در این تحقیق به بررسی اثر طول کف بند بستر بر روی عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور آزمایش بر روی کف بند با طول های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد با توجه به نتایج مشاهده گردید در فرود ذره 2 به ترتیب 22، 33 و 66 درصد و کف بند در فرود ذره 5/2 به ترتیب 15، 20 و 40 درصد و در فرود ذره 3 به ترتیب 20، 25 و 31 عمق آبشستگی را کاهش داده اند. این امر نشان می دهد که کف بند بستر در کاهش عمق آبشستگی پایین دست تأثیر مثبت دارد. همچنین عمق آبشستگی برای کف بند با در نظر گرفتن طول لایه نشان داد که با افزایش طول لایه به ازای ثابت بودن عدد فرود ذره عمق آبشستگی کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2058 - مسایل و راهکار‌های توسعه مدیریت مشارکتی آبیاری (مطالعه موردی شبکه آبیاری سد بورمانک)
سید احمد حیدریان مرضیه اسلامی

نرخ سالانه رشد اراضی فاریاب که طی سال‌های 1960 – 1970 از 2 درصد تجاوز کرده بود، امروزه روند رو به کندی گذاشته و به یک رقم متوسط 8/0 درصد رسیده است. طبق آمار سازمان غذا و کشاورزی (FAO-1997) سهم کشاورزی فاریاب در تامین غذای جهان الزاما ً باید از 34 درصد در حال حاضر چکیده کامل

نرخ سالانه رشد اراضی فاریاب که طی سال‌های 1960 – 1970 از 2 درصد تجاوز کرده بود، امروزه روند رو به کندی گذاشته و به یک رقم متوسط 8/0 درصد رسیده است. طبق آمار سازمان غذا و کشاورزی (FAO-1997) سهم کشاورزی فاریاب در تامین غذای جهان الزاما ً باید از 34 درصد در حال حاضر به 45 درصد در سال 2020 افزایش یابد. نیل به چنین هدفی اساساً به راهی که برای مدیریت آب در بخش تحت آبیاری انتخاب شده بستگی دارد، چرا که در سطح جهان بیش از 70 درصد از منابع آب موجود به مصرف آبیاری می‌رسد. این بررسی از طریق اجرای کارگاه‌های PRA برای شناخت نطام‌های موجود مدیریتی در روستاهای محدوده مورد بررسی، گروه‌های اجتماعی و جایگاه و نقش ‌ آنان در تصمیم‌گیری امور آب و خاک در اراضی کشاورزی، شناخت ارتباطات اجتماعی و مسایل جاری مدیریتی در تعامل با مسایل فنی ساخت و بهره‌برداری شبکه آبیاری انجام شده است. این تحقیق نشان داده است که اگرچه توافقنامه‌های فی‌مابین تشکل‌ها و بخش دولتی، در بسیاری از موارد کارساز بوده و چندان نیاز به مواد جدید قانونی نیست، لیکن در ارتباط با اخذ و هزینه کرد آب بها، توافقات فی‌مابین از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نمی‌باشد. لذا بهتر است که قبل از هر اقدامی، تکلیف دریافت و هزینه کرد آب‌بهاء بین سه عنصر مدیریت شبکه آبیاری، متناسب با سهم مسئولیت‌ها و وظایف آنها روشن شود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده است که با سازماندهی آ‌ب‌بران در محدوده زیر سیستم‌ها (هر بلوک آبیاری)، و شرکت‌های خصوصی در بین زیرسیستم‌ها، تأمین کننده سایر ابعاد مدیریت غیر‌دولتی شبکه‌ها در جهت شکل‌گیری مدیریت مشارکتی شبکه‌‌های آبیاری خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2059 - تحلیل عددی تاثیر آرایش گروه پایه های پل بر الگوی آبشستگی
حسن تمیمی ابراهیم نوحانی

در پژوهش حاضر تغییرات عمق آبشستگی و شکل حفره آبشستگی در اطراف گروه پایه 4×2 با تغییر نسبت فاصله بین پایه ها به قطر آنها و دبی های مختلف با استفاده از نرم افزار FLOW-3D مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از پروفیل طولی آبشستگی در محدوده قرارگیری گروه پایه ها نشا چکیده کامل

در پژوهش حاضر تغییرات عمق آبشستگی و شکل حفره آبشستگی در اطراف گروه پایه 4×2 با تغییر نسبت فاصله بین پایه ها به قطر آنها و دبی های مختلف با استفاده از نرم افزار FLOW-3D مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از پروفیل طولی آبشستگی در محدوده قرارگیری گروه پایه ها نشان می دهد که انطباق نسبتا خوبی بین نتایج مدل آزمایشگاهی و عددی وجود دارد. به منظور بررسی کمی نتایج، میزان نسبت طول و عرض محدوده فرسایش به قطر پایه ها و همچنین حداکثر عمق آبشستگی حاصل از شبیه سازی استخراج با نتایج مدل آزمایشگاهی مقایسه گردید. نتایج مقایسه نشان می دهد که میزان خطای مدل در پیش بینی طول فرسایش، عرض فرسایش و حداکثر عمق فرسایش به ترتیب برابر با 7/8%، 37/5% و 8/9% می باشد. به طور متوسط، مدل عددی در پیش بینی پارامترهای فرسایش در محدوده گروه پایه ها با خطایی حدود 95/7% مواجه است. درصد خطای نسبی بدست آمده درخصوص شبیه سازی پارامترهای حفره آبشستگی توسط نرم افزار با توجه به پیچیدگی های بحث آبشستگی قابل قبول می باشد. بنابراین هرچه نسبت فاصله پایه ها به قطر آنها بیشتر باشد، میزان خطا کمتر خواهد بود. نتایج تحلیل داده های عددی بدست آمده روی آبشستگی حول گروه پایه در اثر جریان پایدار نشان می دهد که برای گروه پایه مطالعه شده، عمق آبشستگی نسبی به پارامترهای بدون بعد، نسبت عمق جریان به قطر پایه و نسبت فاصله بین پایه ها به قطر پایه بستگی دارد. همچنین فاصله بین پایه ها، رابطه عکس با عمق آبشستگی دارد. ضمن این که افزایش فاصله بین پایه ها، شکل حفره آبشستگی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2060 - ثأثیر دور آبیاری بر گیرایی و رشد رویشی پاجوش‌های خرمای رقم استعمران
مجید علی‌حوری عزیز تراهی هادی معاضد

یکی از مهمترین عوامل در گیرایی و رشد مناسب پاجوش‌های خرما، انجام صحیح عملیات آبیاری است. بروز هر گونه تنش آبی پس از کاشت پاجوش، می تواند منجر به خشک شدن نخل‌های جوان گردد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار آبیاری در ماه اول، دوم و سوم به ترتیب با دو چکیده کامل

یکی از مهمترین عوامل در گیرایی و رشد مناسب پاجوش‌های خرما، انجام صحیح عملیات آبیاری است. بروز هر گونه تنش آبی پس از کاشت پاجوش، می تواند منجر به خشک شدن نخل‌های جوان گردد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار آبیاری در ماه اول، دوم و سوم به ترتیب با دور 2، 3 و 4 روز و پس از آن با دور یک هفته و در زمستان با دور 10 روز، آبیاری در ماه اول، دوم، سوم، چهارم و بقیه ایام سال به ترتیب پس از 15، 30، 45، 60 و 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A، آبیاری در ماه اول، دوم، سوم و بقیه ایام سال به ترتیب پس از 30، 45، 60 و 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A، آبیاری در ماه اول، دوم و بقیه ایام سال به ترتیب پس از 45، 60 و 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A، آبیاری در ماه اول و بقیه ایام سال به ترتیب پس از 60 و 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس Aو آبیاری پس از 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A در سه تکرار بر روی پاجوش‌های خرمای رقم استعمران اجرا گردید. آب مورد نیاز تیمارها بر اساس روش تشت تبخیر FAO برآورد شد و در اختیار گیاه قرار گرفت. گیرایی پاجوش و شاخص‌های رشد نظیر ارتفاع پاجوش، تعداد برگ، طول و عرض برگ، تعداد برگچه، طول و عرض برگچه و قطر تنه برای هر تیمار اندازه گیری گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده ها و مقایسه میانگین تیمارها توسط آزمون دانکن نشان داد که دور آبیاری بر تعداد برگ، تعداد برگچه، طول برگچه و عرض برگچه اثر معنی داری داشت. بیشترین رشد رویشی پاجوش با انجام آبیاری در ماه اول، دوم و بقیه ایام سال به ترتیب پس از 45، 60 و 75 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس Aبه دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2061 - بررسی تاثیر خشکسالی‌های اخیر بر کیفیت آب زیرزمینی به کمک روش‌های آماری (مطالعه موردی دشت‌های مهم استان خوزستان)
حیدر زارعی معصومه فراستی هادی معاضد

خشکسالی از پدیده‌های طبیعی است که رخداد آن در طبیعت از قانونمندی خاص خود پیروی می‌کند، ولی تشدید ، فراوانی، وقوع و تکرار آن به فعالیت انسان ها در طبیعت بستگی دارد. از مهمترین اثرات خشکسالی می‌توان به تخریب کیفیت آب، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش خاک و بیابان زایی اشاره کرد. چکیده کامل

خشکسالی از پدیده‌های طبیعی است که رخداد آن در طبیعت از قانونمندی خاص خود پیروی می‌کند، ولی تشدید ، فراوانی، وقوع و تکرار آن به فعالیت انسان ها در طبیعت بستگی دارد. از مهمترین اثرات خشکسالی می‌توان به تخریب کیفیت آب، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش خاک و بیابان زایی اشاره کرد. در این مقاله جهت بررسی تاثیر خشکسالی های اخیر بر کیفیت آب زیر زمینی، از نتایج آنالیز هیدروشیمیایی نمونه های آب برداشت شده از چاه های موجود در سه دشت ایذه- پیون، دزفول- اندیمشک و گتوند- عقیلی واقع در استان خوزستان در دو سال آبی 86-85 (با بارندگی مناسب) و 87-86 (با کاهش چشمگیری در میزان بارش) استفاده شد. پارامترهای مورد بررسی شامل غلظت یون های کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، بی‌کربنات، سولفات، کلر، هدایت الکتریکی، مواد جامد محلول و pH می باشد. جهت بررسی اینکه خشکسالی مذکور سبب ایجاد تغییر در فرایندهای واقعی تاثیر گذار بر شیمی آب زیرزمینی در دشتهای مورد بحث شده است یا خیر از آزمون ناپارامتری من-ویتنی و تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج نشان داد هرچند خشکسالی سال 87-86 تاثیر چشمگیری بر کیفیت آب زیرزمینی در دشت های مورد بحث نداشته است ولی در صورت ادامه خشکسالی، احتمال تاثیرپذیری کیفیت آب زیرزمینی زیاد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2062 - پیش بینی تقریبی بهبود الگوی فرسایش و رسوب گذاری در محل تقاطع کانال ها با بهینه سازی پارامترهای هندسی و هیدرولیکی به کمک الگوریتم ژنتیک
امین مجیدی پور علی افروس

این پژوهش با هدف بهبود الگوی فرسایش و رسوب در محل تقاطع کانال ها با بهینه سازی پارامترهای هندسی و هیدرولیکی به کمک الگوریتم ژنتیک انجام گرفته است. در مطالعه حاضر الگوی سه بعدی جریان در قوس 180 درجه با آبگیر جانبی با بستر صلب و نیز مکانیسم شکل گیری توپوگرافی بستر در قوس چکیده کامل

این پژوهش با هدف بهبود الگوی فرسایش و رسوب در محل تقاطع کانال ها با بهینه سازی پارامترهای هندسی و هیدرولیکی به کمک الگوریتم ژنتیک انجام گرفته است. در مطالعه حاضر الگوی سه بعدی جریان در قوس 180 درجه با آبگیر جانبی با بستر صلب و نیز مکانیسم شکل گیری توپوگرافی بستر در قوس 180 درجه با آبگیر جانبی به روش وارد شدن رسوب بر روی بستر صلب با استفاده از نرم افزارHEC-RAS و الگوریتم ژنتیک در متلب مدل سازی عددی و شبیه سازی شده است.. برای روندیبی از روش محاسباتی و روش الگوریتم ژنتیک بهره گرفته شده است و در این زمینه نتایج نشان می دهد که الگوریتمGA دقت بالاتری در روندیابی سیل رودخانه داشته است. علاوه براین تفاوت بین دبی پیک مشاهداتی و روندیابی شده در الگوریتمGA، 85/4 و در محاسباتی 7/9 متر مکعب بر ثانیه به دست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2063 - استفاده از الگوهای برنامه‌ریزی فازی در تخصیص بهینه‌ی آب
مرتضی مولایی جواد حسین‌زاد فیروزی

نحوه‌ی دستیابی به هدف‌هایی چون رشد اقتصادی، امنیت غذایی و پایداری منابع کمیاب از جمله آب بیش از پیش به بهره‌برداری صحیح از آن منابع بستگی دارد. ویژگی‌های اقلیمی کشور ما، اتلاف زیاد آب در مصارف مختلف مخصوصاً راندمان پایین آن در بخش کشاورزی، عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌ چکیده کامل

نحوه‌ی دستیابی به هدف‌هایی چون رشد اقتصادی، امنیت غذایی و پایداری منابع کمیاب از جمله آب بیش از پیش به بهره‌برداری صحیح از آن منابع بستگی دارد. ویژگی‌های اقلیمی کشور ما، اتلاف زیاد آب در مصارف مختلف مخصوصاً راندمان پایین آن در بخش کشاورزی، عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در توسعه‌ی منابع آبی و الگوی نامناسب کشت محصولات از یک طرف و کمیابی منابع آبی از سوی دیگر باعث شده است که تخصیص بهینه‌ی آب مورد توجه و اهمیت ویژه‌ای واقع شود. بر این اساس، هدف از این مطالعه برآورد ارزش واقعی (قیمت سایه‌ای) آب و تعیین الگوی کشت بهینه محصولات با در نظر گرفتن استفاده کاراتر از آب می‌باشد. برای این منظور از الگوی برنامه‌ریزی خطی فازی استفاده شده و نتایج ان با الگوی برنامه‌ریزی خطی قطعی مقایسه شده است. نتایج برآوردها و محاسبات در اراضی تحت پوشش سد علویان نشان می‌دهد که قیمت واقعی آب با استفاده از هر دو الگو یکسان و برابر 198ریال به ازای هر متر مکعب می‌باشد ولی سود حاصل از هر واحد آب مصرف شده در الگوی فازی به مراتب بیشتر الگوی قطعی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2064 - بررسی آزمایشگاهی تغییرات طولی کفبند برعمق آبشستگی پایین دست کالورت (شکل کالورت مربع شکل)
مصطفی منصوری

در این تحقیق به بررسی تغییرات طول کف بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور با آزمایش بر روی کف بند با طول های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد. با توجه به نتایج مشاهده گردید در فرود ذره 2 به ترتیب 22% ، 33% و 66% و کفبند در فرود چکیده کامل

در این تحقیق به بررسی تغییرات طول کف بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت پرداخته شده است. به این منظور با آزمایش بر روی کف بند با طول های متفاوت به انجام آزمایش در این زمینه پرداخته شد. با توجه به نتایج مشاهده گردید در فرود ذره 2 به ترتیب 22% ، 33% و 66% و کفبند در فرود ذره 5/2 به ترتیب 15% ، 20% و 40% و در فرود ذره 3 به ترتیب 20% و 25% و 31% عمق آبشستگی را کاهش داده اند. این امر نشان داد که تغییرات طول و مشخصات کف بند بر عمق آبشستگی پایین دست کالورت تأثیر مثبت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2065 - بررسی مهندسی مجدد انتقال آب تصفیه خانه سید حسن تا مخزن ذخیره نمره یک در ابفاخوزستان با مدل واتر جیمز
سید مهدی حسینی علی عصاره

جهت رفع نیازهای آبی در فصول مختلف سال و رفع نیاز آتش نشانی، طراحی هیدرولیکی شبکه خطوط انتقال و نتایج بدست آمده از تحلیل شبکه، برای دبی حداکثر مصرف ساعتی انجام می گیرد. در این حالت فشار حداقل مجاز شبکه باید تأمین گردد. در طول مدت زمان انجام یک طرح، برای انجام درست آبرسان چکیده کامل

جهت رفع نیازهای آبی در فصول مختلف سال و رفع نیاز آتش نشانی، طراحی هیدرولیکی شبکه خطوط انتقال و نتایج بدست آمده از تحلیل شبکه، برای دبی حداکثر مصرف ساعتی انجام می گیرد. در این حالت فشار حداقل مجاز شبکه باید تأمین گردد. در طول مدت زمان انجام یک طرح، برای انجام درست آبرسانی به مناطق مختلف و حفظ آسایش استفاده کنندگان، همچنین اقتصادی بودن طرح و بهداشتی ماندن آب داخل شبکه، ضروری است در طراحی شبکه و خطوط انتقال، کلیه ضوابط طراحی رعایت گردد. بر این اساس هدف از انجام این مقاله تحلیل و بررسی بهینه سازی مراحل مختلف مهندسی مجدد انتقال آب تصفیه خانه سید حسن تا مخزن ذخیره نمره یک با بهره گیری از مدل واتر جیمز، می باشد. نتایج تحقیق نشان داد استفاده از شیوه های تنظیم زمانی فشار و اجرای طرح مدیریت هوشمند فشار، سبب می شود توزیع فشار در ساعات مختلف شبانه روز از یکنواختی نسبتاٌ مطلوبی برخوردار گردد. با توجه به ارتباط مستقیم تعداد حوادث با فشار موجود در شبکه، اجرای این روش کاهش فشار شبکه باعث کم شدن تعداد شکستگی ها در لوله ها و انشعابات به میزان قابل توجهی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2066 - بررسی تاثیر دبی انحرافی جریان بر مقدار رسوبات ورودی به آبگیرهای جانبی در قوس 180 درجه و شرایط هیدرولیکی اطراف لوله بر راندمان تله اندازی
رضا افشار اردکانی روزبه آقامجیدی امین مرادی

بطور ایده آل آبگیری از رودخانه بایستی در قوس خارجی پیچ صورت گیرد یعنی به فاصله کمی در پایین دست جایی که حداکثر انحناء قوس وجود دارد. در قوس خارجی آب عمق بیشتری دارد و بستر رودخانه به پایداری رسیده است. همچنین علت دیگر این امر حرکت بار بستر در محل انحناء رودخانه به طرف ق چکیده کامل

بطور ایده آل آبگیری از رودخانه بایستی در قوس خارجی پیچ صورت گیرد یعنی به فاصله کمی در پایین دست جایی که حداکثر انحناء قوس وجود دارد. در قوس خارجی آب عمق بیشتری دارد و بستر رودخانه به پایداری رسیده است. همچنین علت دیگر این امر حرکت بار بستر در محل انحناء رودخانه به طرف قوس داخلی میباشد که موجب کاهش غلظت رسوبات در قوس بیرونی میگردد. بطور کلی انتقال رسوب رودخانه به آبگیر و کانال انتقال، مشکلات عدیده ای را به همراه دارد که از جمله ترسیب آنها در کانال باعث کاهش ظرفیت و افزایش هزینه های نگهداری تأسیسات می شود. معمولاً تلاش می گردد تا از ورود رسوبی که به صورت بار بستر در رودخانه ها حرکت می کند، به آبگیر جلوگیری شود که روش هایی چون افزایش تراز کف آبگیر، نصب دیواره های کف یا صفحات مستغرق برای دور کردن رسوب از حمل دهانه آبگیر از جمله این روش ها است. لوله گردابی از جمله سازه های جدا کننده رسوب بستر می باشد که در ابتدای کانال انتقال احداث می گردد این رسوبگیر به دلیل ابعاد کوچک و نصب راحت ، اقتصادی تر می باشد و می تواند بطور دائم مورد بهره برداری قرار گیرد. طراحی بهینه لوله گردابی مستلزم یافتن ابعادی است که بتواند راندمان تله اندازی را افزایش داد.در این مقاله مدل آزمایشگاهی 180 درجه با شعاع پیچشی (نسبت R/B=3) 3 و موقعیت آبگیری 115 درجه با زاویه آبگیری 45 درجه، ایجاد گردیده است تا تاثیر دبی انحرافی جریان بر مقدار رسوبات، راندمان تله اندازی و تاثیر شرایط هیدرولیکی اطراف لوله بر راندمان تله اندازی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که درصد رسوب ورودی به آبگیر به نسبت فرود جریان (نسبت عدد فرود آبگیر به عدد فرود کانال اصلی) بستگی دارد، به طوریکه با افزایش این نسبت ، درصد رسوب ورودی به آبگیر افزایش می یابد همچنین در خصوص راندمان تله اندازی لوله گردابی، با افزایش عدد فرود جریان بطورکلی راندمان تله اندازی کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2067 - بررسی آزمایشگاهی آبشستگی درگروه پایه های پل با اثرات توام تعداد صفحات مستغرق و افزایش دبی
امین پالیزبان ابراهیم نوحانی

آبشستگی پدیده طبیعی است که در نتیجه عمل فرسایش بستر و کناره های رودخانه های آبرفتی و پایه پل ها توسط جریان آب رخ می دهد.در این تحقیق با استفاده از مدلهای آزمایشگاهی،اثرات توام تعداد صفحات مستغرق و تغییرات دبی در گروه پایه های استوانه ای شکل در آب زلال انجام شد.نتایج حاص چکیده کامل

آبشستگی پدیده طبیعی است که در نتیجه عمل فرسایش بستر و کناره های رودخانه های آبرفتی و پایه پل ها توسط جریان آب رخ می دهد.در این تحقیق با استفاده از مدلهای آزمایشگاهی،اثرات توام تعداد صفحات مستغرق و تغییرات دبی در گروه پایه های استوانه ای شکل در آب زلال انجام شد.نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد با افزایش دبی Q=18,23,28 متر مکعب در ساعت ، مقدار آبشستگی افزایش می یابد و با افزایش تعداد صفحات مسغرق Nv=1,2,3 به ازای عرض شکاف به قطر پایه در تمامی پایه Bs/Dp=0.2 مقدار آبشستگی کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2068 - بررسی کیفی روند پارامترهای DO و BOD5 رودخانه دز در محدوده شهر دزفول
یعقوب کرمی جمال الدین برفر علی افروس سعید طاهری قناد مریم زلقی

رودخانه ها یکی از مهم ترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزة آبخیز دز طی دورة آبی 1395-1396 با استفاده از استانداردهای کیفی و نرم افزا چکیده کامل

رودخانه ها یکی از مهم ترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزة آبخیز دز طی دورة آبی 1395-1396 با استفاده از استانداردهای کیفی و نرم افزارهای Excel و SPSS مورد تحلیل و مطالعه شد. ابتدا پارامترهای کیفیت آب رودخانه دز در شش ایستگاه پارک جنگلی، پل چهارم، پل سوم، علی کله، پل سوم، پل قدیم و پل پنجم شامل DO، BOD5 و T نمونه برداری و اندازه گیری گردید. عمده آلودگی رودخانه دز از فاضلاب های شهری می باشد که یا مستقیماً توسط ساکنین کنار رودخانه، به آن وارد می گردند و یا به وسیله کانال های شهری جمع آوری شده، سپس در یک نقطه وارد رودخانه می شود. با توجه به نتایج مشاهداتی درجه حرارت (T) در بازه مورد مطالعه عامل تهدید کننده ای برای حیات آبزیان محسوب نمی باشد ولی DO و BOD5 در پایین دست بازه مطالعاتی عامل تهدید کننده ای برای حیات آبزیان محسوب می شوند. بر اساس استاندارد طبقه بندی آب های سطحی ملی پاکستان، برای کاربری شرب پارامتر DO در تمامی ماه های سال 95 و 96 رعایت شده است اما استاندارد BOD5 در تمامی ایستگاه های مورد بررسی نقض شده است. شرایط بحرانی رودخانه دز پایین بودن دبی و بارگذاری بالای آلاینده ها سبب افزایش غلظت پارامترهای کیفی آب در پایین دست بوده است. با توجه به نتایج تست ANOWA میانگین پارامترهای درجه حرارت، DO و BOD5 اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها وجود دارد 0.05 >P پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2069 - بررسی عددی آبشستگی اثر طوقه های ال شکل بر الگوی فرسایش در اطراف تکیهگاه پل با استفاده ازنرم افزار Flow 3D
علی افروس سلوا عبیات

در تحقیق حاضر تأثیر دو نمونه طوقه ی کامل و ال شکل در کاهش آبشستگی پیرامون تکیه گاه پل به صورت عددی و با استفاده از نرم افزار Flow 3D مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل با تحقیق آزمایشگاهی مشابهی مقایسه شد و نموداری کاربردی در این زمینه استخراج و مشخص گردید که ابعاد طوقه چکیده کامل

در تحقیق حاضر تأثیر دو نمونه طوقه ی کامل و ال شکل در کاهش آبشستگی پیرامون تکیه گاه پل به صورت عددی و با استفاده از نرم افزار Flow 3D مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل با تحقیق آزمایشگاهی مشابهی مقایسه شد و نموداری کاربردی در این زمینه استخراج و مشخص گردید که ابعاد طوقه بر عملکرد آن، تاثیر بسزایی دارد. نتایج نشان داد با افزایش ابعاد طوقه عملکرد آن بهبود می یابد. با مقایسه ی دو نوع طوقه، مشخص شد، درصورتی که پیش آمدگی طوقه در طول، بیش از نیم برابر طول تکیه گاه باشد، طوقه های ال شکل موثرتر از طوقه ی کامل عمل می کنند. طوقه های ال شکل به دلیل اینکه مانع حرکت رسوبات ناشی از فعالیت گرداب برخاستگی در پایین دست تکیه گاه نمی شوند، عملکرد بهتری از خود نشان دادند، از طرفی طوقه های ال شکل به دلیل مساحت کمتر درمقایسه با طوقه های کامل، در صورت کاربردی شدن از نظر اقتصادی نیز به صرفه تر خواهند بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2070 - پهنه بندی کیفی آبهای زیر زمینی دشت شوش با استفاده از GIS
سعید طاهری قناد علی افروس جمال الدین برفر رضا طالبی

در مطالعات منابع آب بررسی کیفی آب از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا بررسی و شناخت ترکیبات شیمیایی موجود در آبهای زیر زمینی حائز اهمیت می باشد. با توجه به اینکه در مناطق خشک و نیمه خشک تقریبا تمام آب مورد مصرف کشاورزی و شرب از آبهای زیر زمینی تامین میگردد، لذا به بررسی آب چکیده کامل

در مطالعات منابع آب بررسی کیفی آب از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا بررسی و شناخت ترکیبات شیمیایی موجود در آبهای زیر زمینی حائز اهمیت می باشد. با توجه به اینکه در مناطق خشک و نیمه خشک تقریبا تمام آب مورد مصرف کشاورزی و شرب از آبهای زیر زمینی تامین میگردد، لذا به بررسی آب چاه ها توجه شده است. در این تحقیق، خصوصیات شیمیایی آب های زیرزمینی دشت شوش در شمال استان خوزستان با توجه به مناسب بودن آب برای مصرف کشاورزی از دادههای 43 نمونه از چاه های منطقه در سال 1391 و داده های 43 نمونه از چاه های منطقه در سال 1396 استفاده شد. نقشه پهنه بندی کشاورزی نشان داد که دشت دارای کیفیت مناسبی برای کشاورزی است و تنها در قسمت شمال غربی دشت کیفیت آبهای زیرزمینی پایین تر از بقیه نقاط می باشد و در حد متوسط قرار دارد و برای کشاورزی قابل استفاده است و لذا مقایسه آن با نمودار ویلکوکس نیز موید این نتیجه می باشد. همچنین میزان افت سطح آب زیرزمینی در طول دوره آماری بصورت صعودی رو به افزایش است مخصوصا در سالهای اخیر که این نشان دهنده خشکسالی های پی درپی و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی می باشد که احتمال تاثیرپذیری کیفیت آب زیر زمینی هم زیاد می باشد و در صورت ادامه، باعث پایین آمدن تدریجی کیفیت آب های زیرزمینی خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2071 - بررسی اثر لزوجت دینامیکی(ویسکوزیته) و آشفتگی انرژی جریان و تغییرات رسوب وارد بر پایه پل های استوانه ای با بستر متحرک با استفاده از نرم افزار فلوتریدی
مظفر صیدی نیا محمد کرمی ابراهیم نوحانی

پل ها از جمله مهمترین و پرکارترین سازه های رودخانه ای هستند و به عنوان کلید راه های ارتباطی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. هر ساله با وقوع سیلاب در هر رودخانه تعداد زیادی از این پل ها، درست زمانی که بیشترین نیاز به آنها وجود دارد تخریب می گردند از مهمترین و مؤثرترین عوا چکیده کامل

پل ها از جمله مهمترین و پرکارترین سازه های رودخانه ای هستند و به عنوان کلید راه های ارتباطی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. هر ساله با وقوع سیلاب در هر رودخانه تعداد زیادی از این پل ها، درست زمانی که بیشترین نیاز به آنها وجود دارد تخریب می گردند از مهمترین و مؤثرترین عوامل این تخریب ها آبشستگی اطراف پایه های پل می باشد.آبشستگی پدیده ای است که در اثر اندرکنش آب و خاک در مجاورت سازههای هیدرولیکی بوجود آمده و منجر به تخریب آنها می شود.هدف از این تحقیق شبیه سازی و شناسایی عوامل مختلف موثر در آبشستگی پایه پل ها با بستر متحرک می باشد،بدین منظور با استفاده از نرم افزار فلوتریدی به شبیه سازی جریان اطراف پایه پل استوانه ای پرداختیم و پس از استخراج نمودارها و کانتور ها دریافتیم که با نزدیک شدن به پایه پل لزجت دینامیکی و آشفتگی جریان روند صعودی داشته و چگالی رسوبات بستر تغییرات زیادی داشته و علاوه بر آن روند کاهشی به خود می گیرد همچنین با عبور از پایه پل لزجت دینامیکی پل روند کاملا صعودی با شیب بسیار تندی در پیش می گیرد.و آشفتگی انرژی جریان به سرعت روند افزایشی پیدا می کند و تغییرات رسوب روند افزایشی کاهشی افزایشی به خود می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2072 - مقایسه نتایج حاصل از تغییر رویکرد در مدیریت منابع آب در حوضه آبریز کرخه طی خشکسالی‌های 1392 و 1400
عارف وائلی علیرضا منظری توکلی حمداله منظری توکلی

تاکنون در کشور رویکرد مدیریت تأمین به عنوان رویکرد غالب در مدیریت منابع آب بوده که نتیجه این رویکرد مدیریتی، سطح آب‌های سطحی و زیرزمینی را بطور معناداری کاهش داده است. شرایط ناترازی توسعه کشور و صیانت از منابع آب با پدیدار شدن پدیده تغییر اقلیم تشدید شده است، این شرایط چکیده کامل

تاکنون در کشور رویکرد مدیریت تأمین به عنوان رویکرد غالب در مدیریت منابع آب بوده که نتیجه این رویکرد مدیریتی، سطح آب‌های سطحی و زیرزمینی را بطور معناداری کاهش داده است. شرایط ناترازی توسعه کشور و صیانت از منابع آب با پدیدار شدن پدیده تغییر اقلیم تشدید شده است، این شرایط مدیران اجرایی سازمان آب و برق خوزستان را برآن داشت تا در خشکسالی 1400، با تغییر رویکرد از مدیریت تأمین به مدیریت مصرف تجربه جدیدی را ثبت نمایند. هدف از این مقاله مقایسه نتایج کمی حاصل از دو رویکرد مدیریتی استفاده شده در دو پدیده خشکسالی مشابه در سال‌های اخیر با استفاده از روش مدیریت تطبیقی می‌باشد. این مطالعه از منظر هدف، کاربردی و عِلّی، از نظر فرآیند اجرا تحقیقِ کمی، از نظر منطق اجرا قیاسی-استقرایی و از منظر نحوه جمع‌آوری داده‌ها، توصیفی-پیمایشی می‌باشد. مقایسه حجم آب توزیع شده با رویکرد قدیمی در خشکسالی 1392 و حجم آب توزیع شده با رویکرد جدید در خشکسالی 1400 نشان می‌دهد که انتخاب رویکرد جدید در سطح 34272 هکتار از اراضی کشاورزی تحت کشت تابستانه در حوضه آبریز کرخه جنوبی، باعث صرفه‌جویی آب به میزان 692 میلیون متر مکعب شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2073 - الگوی تاب‌آوری شهری در مواجهه با بحران سیلاب (مورد مطالعه: رودخانه خرم رود شهر خرم‌آباد)
امیررضا پروری کرامت اله زیاری سعید یزدانی

10.30495/uf.2024.2004979.1165

تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده ا چکیده کامل

تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده است. تحقيق حاضر برحسب هدف، كاربردي و برحسب نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی-تحلیلی مي‌باشد و ازلحاظ نحوه اجرا، از نوع پيمایشی و برحسب روش تحقیق از نوع کمی می‌باشد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SMART PLS استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش در قالب نرم‌افزار Smart Pls مورد تائید انجام گرفت و نتایج نشان داد که از شاخص‌های تاب‌آوری سیلاب در خرم‌رود شهر خرم‌آباد شاخص ساختار شریان‌های ارتباطی و حریم رودخانه از عوامل اساسی در تاب‌آور‌سازی خرم‌رود در مواجهه با بحران سیلاب است. علت اصلی وقوع سیل در رودخانه خرم‌رود تجاوز به حریم رودخانه و بی‌حرمتی به طبیعت و محیط‌زیست است. پس نتیجه می‌گیریم تا زمانی که منابع طبیعی در کشورمان مورد دست‌اندازی و تجاوز قرار گیرند و خود را در برابر بلایای طبیعی مجهز و ایمن نسازیم، باید در انتظار چنین فجایع تلخی باشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2074 - درک عدم قطعیت‌های آینده‌ی وضعیت طرح‌های توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفی

10.30495/uf.2023.1976829.1082

طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ چکیده کامل

طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، به‌عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق‌پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار می‌رود و به برنامه‌ریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرح‌های جامعی که تهیه‌شده‌اند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحقق‌پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرم‌افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی و حیاتی‌ترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از نرم‌افزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشته‌اند، عبارت‌اند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکار‌های غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2075 - معرفی نسخۀ‌ خطی لطایف الاسماء
بی بی معظمه حیدری سیدمحمدباقر کمال الدینی عزآبادی سید عباس طباطبایی

10.30495/noskheh.2020.681226

ادبیات غنی و پر‌بار ایران‌زمین همچون درخت تنومندی است که برگ برگ آثار به‌‌جا‌مانده‌اش از دوران گذشته تابه‌حال، سندی‌ است بر فرهنگ عمیق مردمان این سرزمین. در این میان، اهمیت حفظ و حراست از نسخه‌های خطی بر کسی پوشیده نیست و احیا و بازسازی این آثار، ارزش و جایگاه پنهان آن‌ چکیده کامل

ادبیات غنی و پر‌بار ایران‌زمین همچون درخت تنومندی است که برگ برگ آثار به‌‌جا‌مانده‌اش از دوران گذشته تابه‌حال، سندی‌ است بر فرهنگ عمیق مردمان این سرزمین. در این میان، اهمیت حفظ و حراست از نسخه‌های خطی بر کسی پوشیده نیست و احیا و بازسازی این آثار، ارزش و جایگاه پنهان آن‌ها را آشکار می‌سازد. یکی از این میراث ارزشمند، نسخۀ خطی لطایف الاسماء است که در کتابخانۀ وزیری یزد نگهداری می‌شود. لطایف الاسماء نمونۀ نثر مسجع و منشیانه دورۀ تیموری است که شامل مجموعه‌ای از خطب، فرامین، نشان‌ها و مکتوبات، احکام و مسائل متفرقه است. این نسخه که تاکنون تصحیح و چاپ نشده، 89 برگ دارد که با خط نسخ تحریر شده و آغاز و انجام آن افتادگی دارد. فایل دیجیتال این اثر ارزشمند، در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نیز نگهداری می‌شود. این مقاله با شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و کتب مرجع در زمینۀ نسخ خطی به انجام رسیده‌ است تا این اثر پربار برای علاقه‌مندان به نثر فارسی، به‌‌ویژه نثر منشیانه معرفی شود و با توجه به مضامین آن، تا حدی گوشه‌هایی از اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران تیموری را آشکار سازد. در متن اثر، هیچ نامی از مؤلف و یا کاتب نسخه وجود ندارد، اما در فهرست نسخه‌های خطی ایران و همچنین فهرست کتابخانۀ وزیری، نام مؤلف کتاب عبدالجلیل محمد بحرآبادی ذکر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2076 - آموزه‌های تعلیمی مرگ‌اندیشی‌ در رمان کلیدر
علی عشقی سردهی ریحانه فرامرزی کفاش حسن دلبری ابوالقاسم امیراحمدی

رمان کلیدر، اثر محمود دولت‌آبادی، آمیزه‌ای از آموزه‌های گوناگون اخلاقی و دینی است. هدف مقالۀ حاضر واکاویی آموزه‌های تعلیمی مبتنی بر مرگ‌اندیشی و پاسخ به پرسش چگونگی بازتاب و بیان این آموزه در بزرگ‌رمان فارسی است. مقاله به روش مطالعۀ موردی و به‌صورت کتابخانه‌ای فراهم آمد چکیده کامل

رمان کلیدر، اثر محمود دولت‌آبادی، آمیزه‌ای از آموزه‌های گوناگون اخلاقی و دینی است. هدف مقالۀ حاضر واکاویی آموزه‌های تعلیمی مبتنی بر مرگ‌اندیشی و پاسخ به پرسش چگونگی بازتاب و بیان این آموزه در بزرگ‌رمان فارسی است. مقاله به روش مطالعۀ موردی و به‌صورت کتابخانه‌ای فراهم آمده است. مرگ در این رمان دو چهرۀ زشت و زیبا دارد؛ چهرۀ زشت آن با نیستی و نابودی و چهرۀ زیبای آن با شرافت، شکوهمندی و حرکت‌آفرینی همراه است. این دو سیمای مرگ تدریجی در داستان رخ می‌نمایند. در قسمت‌های پایانی داستان، چهرۀ کریه مرگ با ناشایست‌ترین رفتار عباس‌جان، پدرکشی، در انگاره و نگاه قاتل پدر، و چهرۀ زیبای آن در شایسته‌ترین اندیشه و رفتار گل‌محمد، مبارزۀ رویارو علیه اربابان ظلم خودنمایی می‌کند. نتایج حاصل بیانگر آن است که در کلیدر دو رویکرد متفاوت مرگ‌گریزی و مرگ‌طلبی در قالب شهادت و پاسداری از آرمان‌ها وجود دارد. جلوه‌های تعلیمی مرگ‌اندیشی در کلیدر عبارت است از: غنیمت شمردن فرصت دنیا، ترغیب‌کنندۀ نیکی، ترک گناه، آرامش‌بخشی، حیات‌بخشی و برترین نوع مرگ، کشته شدن برای پاسداشت آرمان‌های الهی است. در پایان، این نتیجه حاصل می‌شود که آموزه‌های کلیدر مبتنی بر معرفت‌افزایی در خصوص مرگ است و تلاش می&lrm;کند با بیان غیرمستقیم و هنرمندانه و بهره‌گیری از کهن‌الگوی مرگ، آگاهی و شناخت نظری مخاطب را افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2077 - مطالعه بافت شناسی آبشش خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus)
سیده سعیده حیدری نژاد

خرچنگ یکی از مهمترین گروه های تجاری را در بین سخت پوستان دارا می باشد.خرچنگ های خانواده Portunidae که به نام خرچنگ شناور آبی معروف می باشند. یکی از گونه های معروف این خانواده Portunu spelagicus (خرچنگ شناور آبی)می باشد که دارای اهمیت اقتصادی فراوان هستند. آبشش ها در خرچ چکیده کامل

خرچنگ یکی از مهمترین گروه های تجاری را در بین سخت پوستان دارا می باشد.خرچنگ های خانواده Portunidae که به نام خرچنگ شناور آبی معروف می باشند. یکی از گونه های معروف این خانواده Portunu spelagicus (خرچنگ شناور آبی)می باشد که دارای اهمیت اقتصادی فراوان هستند. آبشش ها در خرچنگ نقش مهمی را در تنظیمات اسمزی وتنفسی دارا می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی ساختاربافتی آبشش خرچنگ شناگر آبی می باشد. دراین مطالعه 10 عدد خرچنگ آبی از آبهای خلیج فارس نمونه برداری شد پس از برداشتن قطعاتی از بافت آبشش و تثبیت بافت برش هایی به ضخامت 5 تا 6 میکرومتر تهیه و با H&E رنگ آمیزی شد و سپس اسلایدهای تهیه شده بافت آبشش با استفاده میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. با بررسی بافتی مشاهده شد که اپیتلیوم آبشش های پیشین خرچنگ نازک است وسلول های ستونی که در دوطرف به اپیتلیوم متصل هستند حفره هایی را تشکیل می دهند که خون (همولنف) خرچنگ در میان آن جریان می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2078 - ارزیابی ساختار بافتی آبشش ماهی شانک زرد باله Acanthopagrus latus در طی مواجهه کوتاه مدت با فنانترن
مصطفی موسوی نگین سلامات عبدالعلی موحدی نیا پروین خردمند

مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختار بافتی آبشش ماهی شانک زردباله (Acanthopagrus latus) در مواجهه با غلظت های مختلف فنانترن تحت شرایط آزمایشگاهی به مدت 14 روز بانجام گرفت. بدین منظور، غلظت‌های مختلف فنانترن ( 0 ، 2 ،20، 40 و 70 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به صورت در چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختار بافتی آبشش ماهی شانک زردباله (Acanthopagrus latus) در مواجهه با غلظت های مختلف فنانترن تحت شرایط آزمایشگاهی به مدت 14 روز بانجام گرفت. بدین منظور، غلظت‌های مختلف فنانترن ( 0 ، 2 ،20، 40 و 70 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به صورت درون صفاقی به ماهیان شانک زردباله تزریق شد. سپس نمونه‌های بافتی از آبشش 100 قطعه A. latus (5 نمونه/گروه/روز) جهت انجام مطالعات هیستولوژیک و هیستومتریک در روزهای 1، 3، 7 و 14 جدا شده و در محلول بافر فرمالین به مدت 48 ساعت تثبیت شدند. سپس نمونه ها با استفاده از روش‌های معمول بافت‌شناسی آماده سازی شدند. مقاطع بافتی به ضخامت 6-5 میکرومتر تهیه و با استفاده از رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین رنگ امیزی شدند. همچنین ، درجه تغییرات بافتی (Degree of tissue changes) (DTC) آبشش جهت ارزیابی سلامت اندام محاسبه شد. نتایج نشان داد که هیپرپلازی سلول های تیغه های آبششی و اتصال تیغه ها و جداشدن اپی‌تلیوم تیغه های آبششی از غشا پایه، عمده ترین تغییرات بافتی آبشش ماهیان در مواجهه با فنانترن بود. بیشترین مقدار DTC آبشش، در ماهیان تیمار شده با mg/kg 70 فنانترن در روز هفتم نمونه برداری اندازه گیری شد. میانگین DTC این گروه نشاندهنده آسیب بافتی متوسط تا شدید بود. حداقل میزان DTC در ماهیان تیمار شده با mg/kg 2 فنانترن ثبت شد که نشاندهنده مقاومت ماهیان به این مقدار از فنانترن بود. بر اساس نتایج به نظر می رسد که ارتباط نزدیکی میان میزان تغییرات بافتی و غلظت آلاینده وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2079 - بررسی نقش ظرفیت سازی در کاهش ریسک مخاطرات طبیعی (زلزله) در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان انجیرآب، شهرستان گرگان)
حسین موسی زاده تیمور آمار مهدی خداداد

نواحی روستایی از اولین مناطق آسیب پذیر در مواجه با مخاطرات طبیعی هستند و در مقابل چنین خطراتی بیمه نیستند. این نواحی، بسته به موقعیت جغرافیایی خود تحت تأثیر مخاطرات طبیعی ویژه ای می باشند و به علت فقر شدیدتر و دانش و فناوری محدودتر نسبت به دیگر سکونتگاه های انسانی در بر چکیده کامل

نواحی روستایی از اولین مناطق آسیب پذیر در مواجه با مخاطرات طبیعی هستند و در مقابل چنین خطراتی بیمه نیستند. این نواحی، بسته به موقعیت جغرافیایی خود تحت تأثیر مخاطرات طبیعی ویژه ای می باشند و به علت فقر شدیدتر و دانش و فناوری محدودتر نسبت به دیگر سکونتگاه های انسانی در برابر خطرات طبیعی آسیب پذیرترند. به همین دلیل استفاده از تمام ظرفیت های نواحی روستایی جهت کاستن از میزان آسیب پذیری امری ضروری می باشد. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات ظرفیت سازی در دهستان انجیر آب جهت کاستن از میزان خسارات احتمالی بر اثر زلزله می باشد که بدین منظور از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه دهستان انجیرآب در شهرستان گرگان می باشد که 4 روستای پرجمعیت این دهستان شامل؛ محمدآباد، اکبرآباد، زنگیان و سعدآباد انتخاب و تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده بین آن ها توزیع شده است. یافته های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون فریدمن و اسپیرمن نشان دهنده ظرفیت بالای دهستان انجیرآب در ابعاد کالبدی- فضایی و نهادی و ظرفیت پایین در بعد اجتماعی- اقتصادی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2080 - ارزیابی و تحلیل توسعه فیزیکی و تغییرات کاربری اراضی شهر پارس‌آباد مغان با استفاده از داده‌های سنجش‌ازدور
محمد رضا پورمحمدی مهدی موذنی بهمن هادیلی

رشد شهری تصادفی منجر به توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی می‌شود. تغییرات کاربری اراضی در مناطق شهری به‌طورمعمول بازتاب توسعه اقتصادی و رشد جمعیت می باشد. شهر پارس‌آباد نیز به‌عنوان یک شهر نوبنیاد در سال‌های اخیر توسعه فیزیکی زیادی پیداکرده است. این توسعه باعث تغییر در چکیده کامل

رشد شهری تصادفی منجر به توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی می‌شود. تغییرات کاربری اراضی در مناطق شهری به‌طورمعمول بازتاب توسعه اقتصادی و رشد جمعیت می باشد. شهر پارس‌آباد نیز به‌عنوان یک شهر نوبنیاد در سال‌های اخیر توسعه فیزیکی زیادی پیداکرده است. این توسعه باعث تغییر در کاربری اراضی شهر و اراضی پیرامون شهر شده است. روشتحقیقحاضر توصیفی–تحلیلی،روشجمع‌آوریاطلاعاتروشاسنادیومیدانی،ابزارمورداستفاده جهت تجزیه و تحلیل در این تحقیق نیز نرم‌افزارهای Envi 5، Idrisi Selva، Arc GIS 10.1 می‌باشد.در این تحقیق به‌منظور تحلیل توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در طی دوره‌های مختلف از داده‌های سنجش‌ازدور و تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجندهTM سال 1368، لندست سنجندهETM+سال 1381، لندست 8سال 1394 استفاده‌ شده است. برای تحلیل تغییرات از تابع Crosstabدر محیط نرم‌افزار IdrisiSelva استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مساحت اراضی ساخته‌شده شهری، از 278 هکتار در سال 1368 به 560 هکتار در سال 1381 و 820 هکتار در سال 1394 رسیده است که این میزان توسعه شهری به ضرر کاربری‌های دیگر بخصوص کاربری اراضی بایر و مزارع بوده است، به‌طوری که مساحت کاربری اراضی بایر از 1059 هکتار در سال 1368 به 192 هکتار در سال 1394 کاهش پیداکرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2081 - واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر، مطالعه موردی : شهرستان سروآباد
فرزاد ویسی محمد سلمانی محمدرضا رضوانی مهدی پورطاهری

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر می باشد. بدین منظور از عوامل مکانی- فضایی، سه موئلفه میانگین زمین خانوار روستایی، فاصله روستا از شهر و ارتفاع روستاها استفاده شده و میزان مهاجرت های فصلی از روستاها بر اساس این سه موءلف چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر می باشد. بدین منظور از عوامل مکانی- فضایی، سه موئلفه میانگین زمین خانوار روستایی، فاصله روستا از شهر و ارتفاع روستاها استفاده شده و میزان مهاجرت های فصلی از روستاها بر اساس این سه موءلفه محاسبه گردیده است. جامعه آماری این پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان سروآباد تشکیل می دهد. از 65 روستای شهرستان 13 روستا (20 درصد) به صورت تصادفی برای نمونه گیری انتخاب و از جمعیت 11700 خانواری روستاهای شهرستان، براساس فرمول منطقی کوکران 323 سرپرست خانوار انتخاب شدند. سپس با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون رابطه میزان مهاجرت با عوامل مکانی- فضایی در نظر گرفته شده یعنی فاصله، ارتفاع و میانگین زمین، بررسی شده است. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد مهاجران فصلی تا 4 ماه در مهاجرت می مانند(54 درصد)، بیشترین آمار مربوط به میانگین تعداد مهاجران فصلی از هر خانوار، مربوط به خانوار های دارای تک مهاجر است(50درصد). فصل انجام مهاجرت برای بیشتر مهاجران فصل بهار می باشد(60 درصد) و فصل برگشت نیز فصل بهار(60درصد) پاییز(39.3) می باشد. شغل مهاجران فصلی برای 57 درصد جامعه نمونه، کارگر ساختمانی است. بر اساس آزمون پیرسون، دو عامل میانگین زمین و فاصله از شهر، با مهاجرت فصلی، دارای همبستگی زیادی بوده و عامل ارتفاع فاقد رابطه است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت عوامل مکانی- فضایی در به وجود آمدن مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی در شهرستان سروآباد نقش دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2082 - تحلیل الگوی ساختاری روابط نهادها در حکمرانی منابع آب زراعی (مطالعه موردی: شهرستان رشت )
حسن افراخته اصغر طهماسبی فرهاد عزیزپور فاطمه عسکری بزایه

مفهوم همکاری و هماهنگی نهادی به عنوان یکی از عناصر کلیدی دستیابی به مدیریت مشارکتی منابع همواره مورد تاکید بوده است. این پژوهش با هدف شناخت الگوی ساختاری روابط نهادی 28 سازمان مرتبط با اجرای مدیریت مشارکتی منابع آب زراعی شهرستان رشت انجام شده است. بدین منظور از روش تحلی چکیده کامل

مفهوم همکاری و هماهنگی نهادی به عنوان یکی از عناصر کلیدی دستیابی به مدیریت مشارکتی منابع همواره مورد تاکید بوده است. این پژوهش با هدف شناخت الگوی ساختاری روابط نهادی 28 سازمان مرتبط با اجرای مدیریت مشارکتی منابع آب زراعی شهرستان رشت انجام شده است. بدین منظور از روش تحلیل شبکه اجتماعی و شاخص های اندازه، تراکم ، مرکزیت کل شبکه، میزان دوسویگی، انتقال یافتگی و کوتاهترین فاصله میان دو کنشگر در سطح کلان استفاده شد. نتایج این مطالعه بر اساس اندازه گیری شاخص های تعیین شده نشان می دهدکه از تعداد 756 پیوند احتمالی که می توانست در این شبکه شکل بگیرد، فقط 227 مورد آن(حدود یک سوم) به وقوع پیوسته است. میزان تراکم پیوند تبادل اطلاعات و همکاری در بین سازمان‌های مورد مطالعه 30 درصد است که با توجه به مقادیر تراکم و تمرکز اندازه گیری شده ، می‌توان بیان نمود که میزان انسجام نهادی در بین سازمان‌های دولتی و غیردولتی مورد مطالعه در حد ضعیف می‌باشد. بر این اساس می توان تقویت انسجام سازمانی با بررسی نقش تک تک کنش گران در شبکه را توصیه نمود. از طرف دیگر دوسویگی پیوندهای شبکه مورد مطالعه 23.37 درصد بوده که نشان از تمرکز شبکه و ضرورت تقویت جریان دوسویه اطلاعات و تعاملات همکاری بین سازمانهای مذکور می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2083 - بررسی اثرات ریز گردها در بروز چالش سکونتگاه‌های انسانی در فضای شهری (مطالعه موردی: شهرستان آبادان)
محسن شایان سیروس قنبری فرخنده سلمانپور محمود میری مریم ثنایی قهی

فرسایش بادی و معضلات مربوط به آن، هرساله خسارات سنگینی به بخش‌های محیط زیستی، اجتماعی و سلامت جامعه وارد می‌کند . در ایران نیز بهدلیل وسعت مناطق خشک و گردوغبارهایی که هرساله بخش وسیعی از کشور را تحت پوشش قرار می‌دهند، مقابله و هدایتبهینه این پدیده حائز اهمیت است. هدف از چکیده کامل

فرسایش بادی و معضلات مربوط به آن، هرساله خسارات سنگینی به بخش‌های محیط زیستی، اجتماعی و سلامت جامعه وارد می‌کند . در ایران نیز بهدلیل وسعت مناطق خشک و گردوغبارهایی که هرساله بخش وسیعی از کشور را تحت پوشش قرار می‌دهند، مقابله و هدایتبهینه این پدیده حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات ریز گردها در بروز چالش های اجتماعی در فضای شهری آبادان است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی موردمطالعه شامل کلیه ی ساکنین شهرآبادان هست (۲۸۳۶۰۱ = N). نمونه ی موردمطالعه به روش نمونه گیری طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران 250نفر انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات میدانی پرسشنامه ی محقق ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرات کارشناسان مربوطه و اساتید دانشگاه پس از اصلاحات لازمه مورد تأیید قرار گرفت. پایایی ابزار موردتحقیق با استفاده از پیش‌آزمون (با استفاده از 30 پرسشنامه) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ موردبررسی قرار گرفت که نتایج پیش‌آزمون پایایی ابزار موردتحقیق را تأیید نمود (آلفای کرونباخ 7/0). نتایج حاصل از مطالعات میدانی در محیط SPSS ، نشان داد که میزان آگاهی اکثریت مردم منطقه از عوارض و اثرات این پدیده در حد متوسط بوده اما آن‌ها به ناچار محکوم‌به ادامه زندگی در شرایط تحمیلی بروز این پدیده هستند. نتایج حاصل از اثرات ریز گردها بر عوامل موردمطالعه نشان داد که این امر تهدیدی جدی برای سلامت جسم و روان ساکنین و محیط‌زیست آن‌هاست، همچنین ازنظر عامل فرهنگی و اجتماعی باعث کاهش تفریح وفعالیت های ورزشی شده است. کاهش درآمد ساکنین یکی از شاخص های عامل اقتصادی است که در جریان پدیده ریز گردها به شدت تحت تأثیر قرارگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2084 - ارزیابی و تحلیل اثرات اجرای طرح های هادی روستایی در بهبود کیفیت زندگی روستاییان(مطالعه موردی: روستاهای بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان)
سعدی محمدی سید هادی طیب نیا بدریه تابا آزاد داودی

ارتقا و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان به عنوان هدف اصلی اجرای برنامه های توسعه روستایی و از مهمترین آنها یعنی طرح های هادی به عنوان موردی ترین طرح های توسعه محلی است. در این راستا نیاز است که پس از گذشت چند سال از اجرای طرح های هادی، ارزشیابی لازم انجام شود تا از یک س چکیده کامل

ارتقا و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان به عنوان هدف اصلی اجرای برنامه های توسعه روستایی و از مهمترین آنها یعنی طرح های هادی به عنوان موردی ترین طرح های توسعه محلی است. در این راستا نیاز است که پس از گذشت چند سال از اجرای طرح های هادی، ارزشیابی لازم انجام شود تا از یک سو پیامدهای اجرای طرح بر تغییرات سطح کیفیت زندگی روستاییان مشخص گردد و از سویی دیگر با شناسایی نقاط قوت و ضعف، اطلاعات لازم برای مدیریت بهتر طرح های یادشده جهت ارتقای مطلوب سطح کیفیت زندگی روستاییان حاصل آید. این مطلب، هدف اصلی پژوهش کاربردی حاضر بوده که با روش توصیفی – تحلیلی انجام و اطلاعات آن از دو منبع اسنادی و میدانی (مصاحبه، پرسشنامه و مشاهده) جمع آوری شده است. جهت تعیین حجم نمونه آماری از جامعه پژوهش یعنی سرپرستان خانوار 8 روستای(1252 خانوار) بخش خاوومیرآباد که از اجرای طرح هادی روستاهایشان حداقل 3 سال گذشته است از فرمول کوکران استفاده و 250 سرپرست به عنوان حجم نمونه تعیین و پس از توزیع طبقه ای پرسشنامه ها در میان روستاها، به صورت تصادفی ساده نیز پرسشنامه ها در میان سرپرستان خانوار توزیع گردیدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی(میانگین و مد) و آزمون های آمار استنباطی(خی دو، t تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکطرفه و تحلیل مسیر) نشان دادند که اجرای طرح های هادی در ارتقای و بهبود ابعاد اقتصادی و اجتماعی کیفیت زندگی روستاییان ناموفق بوده و در مقابل موجب ارتقای و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان در دو بعد محیطی و کالبدی گردیده است. همچنین بین میانگین کیفیت زندگی روستاییان با قدمت اجرای طرح ها و جمعیت روستاها ارتباط معنی داری وجود دارد و این بعد کالبدی است که بیشترین تاثیر را بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان بواسطه اجرای طرح های هادی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2085 - اولویت بندی نواحی روستایی براساس شاخص های زیست پذیری (مطالعه مورد: بخش زاغه، شهرستان خرم‌آباد)
علی منظم اسماعیل پور حدیث شاهوردی احمد رومیانی الیاس چهرازی

امروزه ارزیابی و سنجش زیست پذیری مناطق روستایی یکی از مفاهیم نوین در ادبیات برنامه ریزی سکونتگاه های روستایی تلقی می شود و دسترسی به خدمات و امکانات برای ارتقای زیست پایدار از اصولی است که توجه برنامه ریزان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است و بر آن تاکید زیاد کرده ا چکیده کامل

امروزه ارزیابی و سنجش زیست پذیری مناطق روستایی یکی از مفاهیم نوین در ادبیات برنامه ریزی سکونتگاه های روستایی تلقی می شود و دسترسی به خدمات و امکانات برای ارتقای زیست پایدار از اصولی است که توجه برنامه ریزان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است و بر آن تاکید زیاد کرده اند. هدف از این پژوهش اولویت بندی مناطق روستایی براساس شاخص های زیستپذیری روستایی در بخش زاغه می باشد و سعی دارد با تدوین و تکمیل پرسش نامه و استخراج شاخص های مربوطه، سطح زیست پذیری مناطق روستایی را مورد بررسی قرار دهد. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل کوپراس استفاده شده است. یافته تحقیق نشان داد که تفاوت های زیادی بین شاخص های 14 گانه در بین مناطق روستاهای بخش مورد مطالعه وجود دارد، به طوری که روستایی قلعه جهانبخش و طالقان با مجموعه N (00/100 و64/86 ) به بدلیل پذیرش جمعیت زیاد، داشتن امکانات و خدمات زیربنایی مانند ( بهداشت و درمان، مخابرات و دسترسی های مناسب ) دارای بهترین وضعیت زیست پذیری و روستای غیبی و میر احمدی با مجموعه N(63/56 و72/65 ) به دلیل نبود زیرساخت های خدماتی، فاصله از مراکز دهستان و جمعیت کمتر نسبت به دیگر روستاهای مورد مطالعه در بدترین وضعیت زیست پذیری قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2086 - سازوکار سرمایه داری مستغلات در ناحیه میاندوآب
رضا منافی آذر حسن افراخته عبدالحمید نظری

سرمایه‌داری مستغلات بخشی از سرمایه‌داری است، مادامی‌که ارزش افزوده را از طریق ارزش مصرفی تولید کند در خدمت گردش سرمایه مولد است، اما زمانی‌که با سوداگری و انگیزه سودجوئی فقط به تولید ارزش دارائی بپردازد، سرمایه‌داری غیرمولد محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت سازو چکیده کامل

سرمایه‌داری مستغلات بخشی از سرمایه‌داری است، مادامی‌که ارزش افزوده را از طریق ارزش مصرفی تولید کند در خدمت گردش سرمایه مولد است، اما زمانی‌که با سوداگری و انگیزه سودجوئی فقط به تولید ارزش دارائی بپردازد، سرمایه‌داری غیرمولد محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت سازوکارهای سرمایه‌داری مستغلات در ناحیه میاندوآب است. بنیان فلسفی تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم است و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. با تکنیک RS تغییرات پوشش اراضی محدوده مطالعاتی در مقاطع زمانی (1998، 2006 و 2016م) از تصاویر ماهواره‌ Landsat بدست آمد. افزایش 47.49 درصدی سطح ساخته شده نشان از فعالیتهای گسترده مستغلاتی در این قلمرو داشت. جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها با روش کیو انجام گرفت. منطق استدلال این روش قیاس اقترانی است. جامعه گفتمان شامل32 نفر از اساتید اقتصاد، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی و شهری است که از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. فضای گفتمان از منابع دست اول و مصاحبه‌ها در قالب 107 گویه، توسط جامعه گفتمان در کارتهای کیو مرتب شدند. نتایج برمبنای تحلیل عاملی اکتشافی فردمحور (روش استفنسون) نشان داد هشت عامل: بستر اقتصادی و دولت رانتیر، نقص ساختارهای قانونی و فعالیتهای مافیایی، ریسک پایین سرمایه‌گذاری در مستغلات، ضعف سرمایه‌داری مولد و فقدان شبکه رسمی مالکیت، کالایی شدن زمین، خزش شهری و گسترش خدمات، نمودهای فضایی – مکانی بورژوازی مستغلات و احتکار و رانت زمین در مکانیسم سرمایه‌داری مستغلات اثر داشته‌است. همچنین ضعفهای بستر اقتصادی، وابستگی به رانت نفت و کم‌توجهی به مالیات اراضی موجب نضج گرفتن سرمایه‌داری مستغلات شده و در نهایت سرمایه را از مدار مولد خارج کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2087 - تعیین و بهبود محدوده‌های بالقوه وقوع جرم د توسط رهیافت "جلوگیری از جرائم از طریق طراحی محیطی" (مطالعه موردی: محله همت‌آباد شهر اصفهان)
همایون نورائی

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل محله همت‌آباد از منظر اصول رهیافت "جلوگیری از جرائم شهری با استفاده از طراحی محیطی" جهت شناسایی نقاط بالقوه برای وقوع جرم، و ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای امنیت این محله به‌صورت خاص (پیلوت عملی رهیافت) بر اساس جنبه مکانی بخشیدن به اصول رهیا چکیده کامل

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل محله همت‌آباد از منظر اصول رهیافت "جلوگیری از جرائم شهری با استفاده از طراحی محیطی" جهت شناسایی نقاط بالقوه برای وقوع جرم، و ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای امنیت این محله به‌صورت خاص (پیلوت عملی رهیافت) بر اساس جنبه مکانی بخشیدن به اصول رهیافت "جلوگیری از جرائم شهری با استفاده از طراحی محیطی" می‌باشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع موردکاوانه (محله همت‌آباد) استفاده گردید و برای جمع‌آوری داده‌ها از مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی (مشاهده‌ای و پرسشنامه‌ای) و برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم‌افزارهای SPSS و Expert Choice کمک گرفته شد. نتایج حاکی از آن است که اولاً از منظر رهیافت "جلوگیری از جرائم شهری با استفاده از طراحی محیطی" (شامل اصل "تقویت نظارت طبیعی" با 4 سنجه، اصل "قابلیت کنترل دسترسی‌ها" با 3 سنجه، اصل "تقویت قلمروهای طبیعی" با 5 سنجه، اصل "حفظ و نگهداری از محیط" با یک سنجه و اصل "حمایت از فعالیت-های اجتماعی سالم" با 2 سنجه)، محله همت‌آباد دارای نقاط بالقوه بسیاری برای وقوع جرم است و ثانیاً در مجموع بر اساس سنجه‌های رهیافت "جلوگیری از جرائم شهری با استفاده از طراحی محیطی" بیشترینِ این نقاط بالقوه برای وقوع جرم، ، در بدنه و حاشیه محله همت‌آباد اصفهان، و نه در مرکز این محله، قرار دارند و این موضوع به‌ویژه به دلیل کمبود قابلیت نظارت طبیعی، فعالیت‌های اجتماعی به‌هنجار و حفاظت و نگهداری از محیط در این محدوده‌ها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2088 - بررسی و ارزیابی توان های محیطی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان وکیل آباد شهرستان بافت استان کرمان)
محمدصادق علیایی سمیه عزیزی

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توان های محیطی روستاهای دهستان وکیل آباد و به دو صورت اسنادی و پیمایشی با فن مصاحبه و پرسش نامه انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری سال 1395 شامل 1717 خانوار، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 310 نفر به عنوان حجم نمونه انت چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توان های محیطی روستاهای دهستان وکیل آباد و به دو صورت اسنادی و پیمایشی با فن مصاحبه و پرسش نامه انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری سال 1395 شامل 1717 خانوار، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 310 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و نحوه انتخاب خانوار برای تکمیل پرسش نامه ها مبتنی بر روش تصادفی ساده بود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است که در آن با استفاده از مستندات آماری و نرم افزار SPSS 22 به تحلیل موضوع پرداخته شده و برای ترسیم نقشه ها از ArcGis استفاده به عمل آمده است. نتایج پژوهش نشان داد، دهستان وکیل آباد از عدم تعادل رنج می برد و آثار آن در تمامیزمینه های اجتماعی و اقتصادی مشاهده می شود. توزیع فضایی فعالیت ها واستقرارگاه ها به صورت یکنواخت صورت نگرفته و تمرکز و پراکندگی جمعیت و فعالیت درمناطق مختلف متفاوت بوده است. کمبود منابع آب و محدودیت منابع خاک، خشکی هوا، بارندگی سالانه اندک، سبک بودن بافت خاک و عدم توانایی در حفظ و ذخیرهرطوبت و فقر مراتع از جمله محدودیت های اساسی می باشد. همچنینمحدودیت شدید منابع طبیعی قابلیت ضعیف در نگهداشت جمعیت و تراکم پایین جمعیتی راسبب شده و نرخ فعالیت کشاورزی، صنعتی و خدماتی و بهره مندی ناچیز از عوامل و شاخص های توسعهرا محدود کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2089 - تبیین نقش امنیت اجتماعی در ارتقاء مولفه های سلامت اجتماعی محلات اسکان غیررسمی(موردی: محله اسلام آباد شهر زنجان)
محمد تقی حیدری مجید حضرتی

سلامتی شامل وضعیتی از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است. و یکی از مهمترین اهداف توسعه شهری، حفظ سلامتی به عنوان اساس ادامه حیات جامعه است. با توجه به اینکه سلامت اجتماعی ابعاد بهداشت روانی، فردی و اجتماعی را دربر می گیرد، بنابراین، امنیت اجتماعی به عنوان یکی از مولفه چکیده کامل

سلامتی شامل وضعیتی از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است. و یکی از مهمترین اهداف توسعه شهری، حفظ سلامتی به عنوان اساس ادامه حیات جامعه است. با توجه به اینکه سلامت اجتماعی ابعاد بهداشت روانی، فردی و اجتماعی را دربر می گیرد، بنابراین، امنیت اجتماعی به عنوان یکی از مولفه های تعیین کننده در ارتقاء سلامت اجتماعی محسوب می شود. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، بدنبال ارزیابی نحوه تاثیر امنیت اجتماعی در بهبود و ارتقاء وضعیت سلامت اجتماعی در محله اسلام آباد شهر زنجان است. تا از طریق آسیب شناسی، راهکارهای لازم جهت ارتقاء آن در جامعه را شناسایی کند. گرد آوری اطلاعات با روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری تحقیق ساکنین محله اسلام آباد شهر زنجان با 35820 نفر جمعیت است که با کمک جدول مورگان 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل داده ها با روش کروسکال-والیس، تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیونی چند متغیره، به کمک نرم افزار SPSS انجام شده است.طبق نتایج،در جامعه آماری، میانگین امنیت اجتماعی 5/3 و سلامت اجتماعی038/3 است. همچنین میزان همبستگی بین این دو 461/0 است. براساس آزمون رگرسیون چند متغیره، میزان همبستگی امنیت اجتماعی با شاخصهای یکپارچگی اجتماعی 474/0 مشارکت اجتماعی447/0 ، پذیرش اجتماعی375/0 ، پیوستگی اجتماعی248/0 و شکوفایی اجتماعی162/0 است. برای تقویت سلامت اجتماعی در محلات شهری، توجه به امنیت اجتماعی در سیاستگذاری های سلامت؛ توسعه زیرساختهای اقتصادی؛ تقویت احساس مسئولیت فردی و جمعی در بین ساکنین محلات شهری؛ تقویت عملکرد نهادهای مشارکتی در محلات شهری؛ و افزایش برنامه های فرهنگی ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2090 - تحلیل عوامل موثر بر کیفیت زندگی شهری (نمونه موردی : محلات اسلام آباد و کارمندان شهر زنجان)
محسن احدنژاد سعید نجفی حجت محمدی ترکمانی

پیدایش شهر به عنوان دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان، پدیده اجتماعی برجسته ای است که موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان ها با یکدیگر شد. کیفیت زندگی یک مفهوم پیچیده، چند بعدی، نسبی متاثر از زمان و مکان و ارزش های فردی و اجتماعی است که با اهداف متفاوتی در تحقیقات مختلف ب چکیده کامل

پیدایش شهر به عنوان دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان، پدیده اجتماعی برجسته ای است که موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان ها با یکدیگر شد. کیفیت زندگی یک مفهوم پیچیده، چند بعدی، نسبی متاثر از زمان و مکان و ارزش های فردی و اجتماعی است که با اهداف متفاوتی در تحقیقات مختلف به کار برده می شود. هدف اصلی پژوهش تحلیل عوامل موثر بر کیفیت زندگی در محلات شهر زنجان(محلات کارمندان و اسلام آباد) است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده از منابع کتابخانه ای و داده های پیمایشی است. داده‌های جمع‌آوری شده وارد نرم‌افزارSpss شده و سپس جهت تحلیل عوامل موثر از مدل تصمیم گیری Topsis و AHP و آزمون‌ تی مستقل و تاثیرات چشمگیر معیارها از تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که اولاً عوامل اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، کالبدی، اقتصادی و زیست محیطی بر کیفیت زندگی ساکنین محلات موثر بوده و ثانیاً شاخص کالبدی بیشترین میزان تاثیر را در بهبود کیفیت زندگی محلات داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2091 - نقش صنایع دستی در پایداری معیشتی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: استان کردستان-بخش اورامان)
فرزاد ویسی سعدی محمدی مژده عظیمی

مقدمه: امروزه صنایع دستی بخشی از اقتصاد روستایی خانوارهای روستایی را تشکیل می دهد و در صورت برنامه ریزی صحیح می تواند نقش مهم تری نیز به عهده گیرد در روستاهای اورامان صنایع دستی از گذشته دور، نقشی مهم در اقتصاد خانوارهای روستایی این منطقه به عهده داشته است.هدف: هدف این چکیده کامل

مقدمه: امروزه صنایع دستی بخشی از اقتصاد روستایی خانوارهای روستایی را تشکیل می دهد و در صورت برنامه ریزی صحیح می تواند نقش مهم تری نیز به عهده گیرد در روستاهای اورامان صنایع دستی از گذشته دور، نقشی مهم در اقتصاد خانوارهای روستایی این منطقه به عهده داشته است.هدف: هدف این تحقیق تحلیل اثرات تولید صنایع دستی بر سرمایه های معیشتِ پایدار خانوارهای روستایی می باشد.روش‌شناسی تحقیق: جامعه آماری این پژوهش، سرپرستان خانوار در بخش اورامان (4192=N) واقع در شهرستان سروآباد در استان کردستان بود.که برای مقایسه سطوح مختلف سرمایه های معیشتی در دو گروه خانوارهای دارای صنایع دستی و فاقد صنایع دستی انتخاب شدند. حداقل حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعداد 351 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ای برای پنج سرمایه معیشتی (فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و طبیعی) و صنایع دستی بود. پایایی پرسشنامه طراحی شده با ضریب 79/0 تایید شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان می باشد.یافته ها: یافته های حاصل از آزمون فریدمن و کروسکال والیس حاکی است که تفاوت معناداری بین سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی در دو گروه خانوار وجود دارد. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه معناداری بین صنایع دستی و سرمایه های معیشتی روستایی وجود دارد. بطوری که شدت همبستگی نشان داد که صنایع دستی بیشترین تاثیر را به ترتیب بر سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی دارد. از نظر رتبه بندی سرمایه ها در دو گروه در گروه تولید کننده صنایع دستی به ترتیب سرمایه فیزیکی، طبیعی، مالی، اجتماعی و انسانی قرار گرفته اند و در بین خانوارهای فاقد تولید صنایع دستی نیز به ترتیب سرمایه انسانی، اجتماعی، مالی، طبیعی و فیزیکی رتبه بندی شده اند. بایستی توجه داشت که در هیچ سرمایه معیشتی، میانگین خانوار بدون صنایع دستی مساوی یا بیشتر از میانگین سرمایه های معیشت پایدار خانوار دارای صنایع دستی نیست.نتایج: با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت که صنایع دستی نقش بسیار مهمی در ارتقاء سرمایه های معیشت پایدار خانوار در گروه خانوارهای دارای تولید صنایع دستی داشته است. برای ارتقاء سرمایه های معیشتی خانوار روستایی و کاهش فقر و توسعه مناق روستایی، برنامه ریزان و مجریان بایستی تولید و آموزش تولید صنایع دستی در خانوارهای روستایی را مد نظر داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2092 - ارزیابی تأثیر مؤلفه نفوذپذیری بر ارتقای کیفیت در فضاهای باز عمومی با روش چیدمان فضا (Space Syntax) (مطالعه موردی: محله باقرآباد شهر رشت)
حانیه حسنی پور علی کاظمی آرش ثقفی

مقدمه: فضاهای باز شهری عضو جدایی‌ناپذیری شهرها و خصوصاً کلان‌شهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آن‌ها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار می‌رود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکرد چکیده کامل

مقدمه: فضاهای باز شهری عضو جدایی‌ناپذیری شهرها و خصوصاً کلان‌شهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آن‌ها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار می‌رود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکردی، زیبایی شناسانه، اجتماعی و اقتصادی است که از گذشته تاکنون از دیدگاه‌های متفاوت مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته است. در این مطالعه نیز یکی از مولفه های کیفیت فضای شهری، با توجه به وضعیت توسعه یک محدوده شهری، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مطالعه به‌طور ویژه به موضوع نفوذپذیری و دسترسی‌پذیری فضاهای شهری خیابان پرداخته‌ شده است. درواقع هدف آن بوده که مشخص گردد با افزایش دسترسی‌ها و یا به عبارتی احداث معابر دسترسی جدید، تا چه میزان کیفیت محیطی افزایش می‌یابد.روش‌شناسی تحقیق: برای تحلیل از تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است و در آن مؤلفه‌های هم پیوندی، کنترل، انتخاب، عمق و اتصال از دو طریق ویزیبیلیتی (Visibility) و آگزیال مپ (Axial Map) مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند. در واقع این مولفه ها در دو نقشه از یک مکان با فاصله زمانی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: برای تحلیل این موضوع، از نمونه مطالعاتی محله باقرآباد شهر رشت استفاده‌ شده است. این محدوده از معابر پر رفت و آمدی تشکیل‌ شده است که در فاصله 25 سال (1373 تا 1398) معبر جدیدی در عرض، تعدادی از معابر شمالی- جنوبی این محدوده را باهم پیوند داده است.یافته ها: ارزیابی‌ها نشان داده است که نقشه‌های سال 1398 تا حد زیادی نسبت به نقشه اولیه، در این مؤلفه‌ها بهبود یافته است. در واقع با توجه به تحلیل صورت گرفته در خصوص پارامترهای چیدمان فضایی، نتایج نشان داد که همپیوندی در محدوده به‌طورکلی در سال 1398، بیشتر از سال 1373 می‌باشد.نتایج: با توجه به افزایش دسترسی‌پذیری و نفوذپذیری این محدوده به‌واسطه احداث یک خیابان شرقی- غربی، بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که دسترسی‌پذیری بیشتر موجب افزایش همپیوندی فضایی شده که درنهایت نشانه بهبود کیفیت فضای شهری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2093 - تحلیل نقش مدیریت روستایی در افزایش تاب‌آوری روستاییان در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب)
محمد ولائی عبداله عبدالهی آیناز اسکندرزاده اکبر حسین زاده هادی ضربی

بنیان روش تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم، روش تحقیق آمیخته است. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش مدیریت روستایی در تاب‌آوری روستاییان در برابر خشکسالی می‌باشد. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی و به منظور جمع-آوری اطلاعات ‌از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استف چکیده کامل

بنیان روش تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم، روش تحقیق آمیخته است. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش مدیریت روستایی در تاب‌آوری روستاییان در برابر خشکسالی می‌باشد. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی و به منظور جمع-آوری اطلاعات ‌از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. قلمرو مکانی این تحقیق سکونتگاه‌های روستایی شهرستان میاندوآب می‌باشد. این شهرستان در سال 1395 دارای 73388 خانوار و 260628 جمعیت بوده و جامعه آماری تحقیق شامل 176 نفر از مدیران و کارکنان اداراتی که در امور روستایی دخالت دارند از جمله، معاونت توسعه‌روستایی، فرمانداری، بخشداری‌‌ها، اداره برق، فاضلاب روستایی، اداره کل منابع آب، بنیاد مسکن، جهاد کشاورزی و غیره بوده است. برای نمونه‌گیری از روش‌های کیفی هدفمند (گلوله‌برفی و روش متواتر نظری) استفاده شده است. سطح پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای شاخص‌های مدیریت روستایی 729/0 و برای شاخص‌های تاب‌آوری 651/0 بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آمیخته (کمی و کیفی) استفاده شده است. نتایج نشان داد، بین مدیریت روستایی و بهبود تاب‌آوری روستاییان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مهمترین عوامل ارتقاء تاب‌آوری روستاییان در برابر خشکسالی، عامل سیاست‌ها و حمایت‌های دولت و عامل متنوع‌سازی اقتصاد روستایی می‌باشد. همچنین عملکرد مدیران روستایی در شاخص‌های زیرساختی-کالبدی و تخصیص بودجه و منابع مالی نمود بیشتری داشته و موجب شده است تا این شاخص بیشترین تأثیر را در ارتقاء تاب‌آوری روستاییان در برابر‌خشکسالی‌ داشته باشد. و‌لی برعکس شاخص افزایش ظرفیت‌های اقتصادی، به دلیل بهتر نبودن عملکرد مدیران کمترین تأثیر‌ را در تاب‌آوری روستاییان شهرستان میاندوآب داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2094 - ارزیابی توان اکولوژیک و ارائه راهبردهای معیشت پایدار در منطقه زاگرس با تأکید بر جنبه‌های حقوقی و محیط‌زیستی (مطالعه موردی: منطقه آبخیز دنا)
افشین جعفری علی شجاعی فرد

هدف: هدف از این تحقیق ارزیابی توان منطقه آبخیز دنا و ارایه راهبردهای معیشت پایدار است. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی است که از الگویی تلفیقی برای ارزیابی توان منطقه زاگرس مرکزی استفاده گردید. ابتدا پارامترهای اکولوژیک برای ارزیابی توان اکولوژیک شناسایی و سپ چکیده کامل

هدف: هدف از این تحقیق ارزیابی توان منطقه آبخیز دنا و ارایه راهبردهای معیشت پایدار است. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی است که از الگویی تلفیقی برای ارزیابی توان منطقه زاگرس مرکزی استفاده گردید. ابتدا پارامترهای اکولوژیک برای ارزیابی توان اکولوژیک شناسایی و سپس آماده‌سازی لایه‌ها با عملیات ژئورفرنس، رقومی‌سازی و به هنگام‌سازی انجام گرفت. در این مطالعه از داده‌های حاصل از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 و IRSاستفاده شده است. لایه‌ها در نرم‌افزار ArcGIS, version9.2 روی‌هم‌گذاری و طبقه‌بندی شدند. در گام بعد، برای تدوین راهبردها از تکنیک SCORE و مراجعه به آرای کارشناسان خبره استفاده گردید. یافته ها و بحث: نتایج نشان داد 9/20 درصد از منطقه نیاز به حفاظت داشته و 8/19 درصد نیز مناسب برای جنگل‌داری است. کمترین درصد کاربری مناسب برای منطقه متعلق به حفاظت منابع آبی و پس از آن توسعه سکونتگاهی است. تحلیل محیط درونی و بیرونی مدیریت معیشت پایدار در منطقه‌ی مطالعاتی نشان می‌دهد که فرصت‌ها و قوت‌ها نسب به محدودیت‌ها و ریسک‌ها از میانگین امتیاز بالاتری برخوردارند. نتیجه گیری: در نهایت، 11 راهبرد مدیریتی و حقوقی برای معیشت پایدار در منطقه آبخیز دنا استخراج گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2095 - دیپلماسی آب و سکونتگاه‌های شهری (با تأکید بر شهر مرزی زابل و رودخانه مرزی هیرمند)
افشین متقی دستنایی آرش قربانی سپهر

بسیاری از حوضه‌های رودخانه‌های مرزی در جهان به‌طور همزمان به‌عنوان موتورهای مهم توسعه اقتصادی منطقه، پایگاه‌های مهم منابع امرار معاش و همچنین مکان‌های بحرانی حفاظت از تنوع زیستی شناخته شده‌اند. این مزایا اغلب نقش رقابتی را برای حکومت‌ها ایجاد می‌کند و آن‌ها را به چالش م چکیده کامل

بسیاری از حوضه‌های رودخانه‌های مرزی در جهان به‌طور همزمان به‌عنوان موتورهای مهم توسعه اقتصادی منطقه، پایگاه‌های مهم منابع امرار معاش و همچنین مکان‌های بحرانی حفاظت از تنوع زیستی شناخته شده‌اند. این مزایا اغلب نقش رقابتی را برای حکومت‌ها ایجاد می‌کند و آن‌ها را به چالش می‌کشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی، استراتژیک ایران و قرارگیری در حوضه‌های آبی مشترک، بکارگیری دیپلماسی آب‌های مرزی و فرامرزی، به‌عنوان ابزاری ضروری برای مدیریت بحران آب و سازگاری با مشکلات ناشی از کم آبی در کشور تلقی می‌شود. بر این مبنا، جهت نگارش پژوهش حاضر از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق نشان از آن دارد که تنها ابزار جهت به‌سامان کردن اوضاع در شرایط کنونی شهر مرزی زابل استفاده درست از دیپلماسی آب است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد تدوین دیپلماسی آب از سوی جمهوری اسلامی ایران با کشور افغانستان، یکی از الزاماتی است که باید با جدیت در آینده با استفاده از ظرفیت‌های ایجابی و با بهره‌گیری از اصول حقوق بین‌الملل دنبال شود تا وضعیت سکونتگاه شهر مرزی زابل قبل از رسیدن به مرحله بحران با سناریوهای ساده تر و کم هزینه تر حل شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2096 - جایگاه توانمند سازی روستاییان در بهبود مدیریت منابع آب
معصومه پازکی داود شیخی

نماگرهای وضعیت منابع و مصرف آب در بخش کشاوری، بیانگر عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب است. به واسطة توانمندسازی، روستاییان بر فعالیت هایشان تسلط بیشتری پیدا می کنند و با کسب قدرت بالا، کنترل بر منابع آب، ظرفیت سازی و مشارکت فعال، قادرند مسیر فعالیتشان را به درستی هدایت کن چکیده کامل

نماگرهای وضعیت منابع و مصرف آب در بخش کشاوری، بیانگر عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب است. به واسطة توانمندسازی، روستاییان بر فعالیت هایشان تسلط بیشتری پیدا می کنند و با کسب قدرت بالا، کنترل بر منابع آب، ظرفیت سازی و مشارکت فعال، قادرند مسیر فعالیتشان را به درستی هدایت کنند. پژوهش حاضر به منظورِ مطالعه جایگاه توانمند سازی روستاییان در مدیریت منابع آب و شناخت شاخصهای موثر در توانمندسازی جهتِ مدیریتِ پایدار منابع آب و گروه بندی دهستان های شهرستان بر اساس شاخص های توانمندی در مدیریت آب صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، روستائیانِ شهرستان پاکدشت می باشد که حجم نمونه 381 نفر بدست آمد و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید و از ابزار پرسشنامه جهتِ جمع آوری داده ها استفاده شد. نتیجه بررسی میانگین رتبه متغیرها نشان دادکه میانگین تمام رتبه ها بالاتر از حدمتوسط می باشدکه نشان دهنده وضعیت مطلوب شاخصهای تحقیق در بین پاسخگویان است. نتیجه آزمون t تک نمونه ای نیز معنی داری میانگین متغیرها را تایید کرد. به منظور رتبه بندی مولفه ها از ضریب تغییرات استفاده شد که شاخص کاهش مهاجرت رتبه اول و افزایش عملکرد تولید مزارع ، باغات و گلخانه ها رتبه آخر را کسب کردند. به منظور گروه بندی اثر توانمند سازی بر شاخصها از تکنیک نقطه شکست با استفاده اعداد ضریب تغییرات استفاده شد و در نهایت دهستان ها بر اساس میزان همگنی در مدیریت منابع آب با استفاده از تحلیل خوشه ای، گروه بندی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2097 - سنجش کیفیت محیط شهری بر مبنای رضایتمندی سکونتی (مطالعه موردی: شهر نورآباد)
رسول حیدری سورشجانی کامران دولتیاریان محسن شاطریان

محیط با کیفیت مناسب، احساس رفاه و رضایتمندی را برای ساکنان آن از طریق ویژگی‌های فیزیکی یا اجتماعی و نمادین به وجود می‌آورد در واقع رضایت از کیفیت سکونتی به معنای ارزیابی محیط، در ارتباط با احتیاجات و خواسته‌های شهروندان از واحد مسکونی، محله و ناحیه سکونتی است.. حجم نمون چکیده کامل

محیط با کیفیت مناسب، احساس رفاه و رضایتمندی را برای ساکنان آن از طریق ویژگی‌های فیزیکی یا اجتماعی و نمادین به وجود می‌آورد در واقع رضایت از کیفیت سکونتی به معنای ارزیابی محیط، در ارتباط با احتیاجات و خواسته‌های شهروندان از واحد مسکونی، محله و ناحیه سکونتی است.. حجم نمونه با بهره‌گیری از فرمول کوکران 382 برآورد و پایایی ابزار تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ با مقدار با 920/0 محاسبه شد که نشان‌دهنده مطلوبیت ابزار پژوهش است. برای تجزیه ‌وتحلیل توصیفی و استنباطی داده‌ها از آزمون آماری T-Test و جهت تبیین و مدل‌سازی اثرات نیز از مدل‌سازی معادلات ساختاری در محیط نرم‌افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه‌ای پژوهش نشان داد وضعیت همه شاخص‌های کیفیت محیط شهری در محدوده موردمطالعه در وضعیت قابل‌قبولی قرار ندارند و تمامی شاخص‌ها با میانگین 2/34 پایین‌تر از حد متوسط‌اند. همچنین جهت شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های کیفیت محیط زندگی شهری از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج مدل عاملی مرتبه دوم نشان داد، اهمیت دادن به شاخص‌های رضایتمندی سکونتی در محدوده مورد مطالعه باعث بالا رفتن شاخص بهداشتی به میزان شاخص 85/0، شاخص خدماتی به میزان 83/0، شاخص مسکونی به میزان 82/0، شاخص حمل نقل و مدیریت شهری به میزان 79/0 و کاهش مشکلات زیست ‌محیطی به مقدار 14-/0 می‌گردد. درنهایت مشخص گردید که بین کیفیت محیط زندگی شهری و رضایتمندی سکونتی ساکنین از محلات، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2098 - پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با تاکید بر اراضی انسان ساخت (مطالعه موردی:حوضه آبریز دشت بجنورد)
احمد حسین زاده عبدالرضا کاشکی رضا جاویدی صباغیان مختار کرمی

مقدمه: شناخت تغییرات زمانی و مکانی کاربری اراضی برای تصمیم گیرندگان و برنامه ریزانی که درگیر مسائل توسعه پایدار شهری و محیطی اهمیت زیادی دارد. به این دلیل که بخش بزرگی از این تغییرات ناشی از فعالیتهای انسانی خصوصاً شهرنشینی در نواحی کمتر توسعه یافته می باشد.هدف پژوهش: د چکیده کامل

مقدمه: شناخت تغییرات زمانی و مکانی کاربری اراضی برای تصمیم گیرندگان و برنامه ریزانی که درگیر مسائل توسعه پایدار شهری و محیطی اهمیت زیادی دارد. به این دلیل که بخش بزرگی از این تغییرات ناشی از فعالیتهای انسانی خصوصاً شهرنشینی در نواحی کمتر توسعه یافته می باشد.هدف پژوهش: در این مطالعه هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی حوضه آبریز بجنورد طی دوره 1380 تا 1398 بر اساس تصاویر لندست 5 و 8 می باشد.روش شناسی تحقیق: در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 7، 8 و مدل Ca-Markov در نرم افزار EDRISI TerrSet اقدام به شبیه سازی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی حوضه آبریز بجنورد صورت گرفته است. در ابتدا انجام تصحیحات اتمسفری و هندسی در نرم‌افزار ENVI5/3 بر روی تصاویر صورت گرفته و سپس نقشه پیش بینی تغییرات کاربری اراضی برای سال 1418 تولید شده است.قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه حوزه آبریز دشت بجنورد است که در ناحیه ای به مساحتی بیش از 1200 کیلومترمربع در قسمت جنوبی شهرستان بجنورد در مرکز استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران قرار گرفته است. متوسط بارش سالانه منطقه حدود 251 میلیمتر و میانگین دما نیز 13.6 درجه سانتیگراد می باشد.یافته ها و بحث: نتایج نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه اراضی مسکونی و انسان ساخت با افزایش بیش از 5 هزار هکتار طی دوره مورد مطالعه بیشترین تغییرات را داشته اند همچنین نتایج حاکی از آن است که سهم اراضی بایر افزایش یافته است و از نظر موقعیت مکانی بیشترین تغییرات صورت گرفته در مجاورت شهر بجنورد صورت گرفته است.نتایج: آشکار سازی تغییرات کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه نشان از این موضوع دارد که کاربری مسکونی به دلیل مهاجرت جمعیت تغییرات زیادی در منطقه مورد مطالعه داشته و در آینده نیز خواهد داشت و این بیانگر این واقعیت است که از یک طرف مشکلات اجتماعی ناشی از پدیده حاشیه نشینی را به دنبال دارد و از طرف دیگر تعرض به مسیلها و آبراهه ها و همچنین افزایش سطوح غیر قابل نفوذ ناشی از توسعه، شهر و روستاهای مجاور را بیشتر در معرض مشکلاتی همچون سیلاب قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2099 - بررسی توسعه کالبدی شهر خرم‌آباد با تأکید بر شاخص‌های توسعه درونی شهر
منیژه لاله پور مرضیه اسمعیل پور فرزانه پهلوانی

مقدمه: توسعه درونی شهر، جانشینی موجه برای گسترش پیوسته افقی شهرها می باشد. در توسعه درونی، بر خلاف گسترش افقی، عمدتاً به سامان دهی مجدد فضاهای شهری در کلیت آن تأکید می شود. هدف: در این پژوهش، ویژگی های توسعه فیزیکی شهر خرم آباد مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی تحق چکیده کامل

مقدمه: توسعه درونی شهر، جانشینی موجه برای گسترش پیوسته افقی شهرها می باشد. در توسعه درونی، بر خلاف گسترش افقی، عمدتاً به سامان دهی مجدد فضاهای شهری در کلیت آن تأکید می شود. هدف: در این پژوهش، ویژگی های توسعه فیزیکی شهر خرم آباد مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی تحقیق: شاخص های به کار رفته در تحقیق شامل؛ سازگاری و ناسازگاری کاربری ها، شاخص اختلاط کاربری ها و نیز شاخص های کمی تعیین کننده توسعه درونی شهر، نظیر؛ تغییرات تراکم جمعیت، نسبت رشد مساحت به جمعیت شهر، تعداد پروانه های صادره و کیفیت و قدمت ابنیه در بافت فرسوده می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که از طریق مطالعه کتابخانه‌ای (اسنادی) و میدانی انجام گرفته است. در ترسیم نقشه ها از نرم افزار ARC GIS بهره گرفته شده است. یافته ها و بحث: یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که، با وجود اینکه شهر خرم آباد از پتانسیل های توسعه درونی برخوردار بوده است؛ اما طی دهه های اخیر با رشد افقی پراکنده مواجه بوده است. بررسی شاخص های تحقیق نشان می دهد که، شهر خرم آباد از سیاست های توسعه درونی پیروی نکرده است. پایین بودن تراکم جمعیت، تداوم روند توسعه پیرامونی شهر، روند کند ساخت و سازها در بافت های فرسوده شهر نشان می دهد که بهره وری کافی از زمین ها و فضاهای داخل شهر انجام نگرفته است. همچنین در توسعه های شهر از درون، به موضوع سازگاری و ناسازگاری کاربری های همجوار و نیز اختلاط کاربری ها در بافت های شهری کمتر توجه شده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که، با توجه به ظرفیت های توسعه ای موجود در بافت های فرسوده شهر خرم آباد؛ هدایت ساخت و سازها به سمت این بافت ها، بهترین گزینه برای جلوگیری از رشد افقی بی رویه شهر است. که این هدف با با اجرای سیاست های تشویقی، و نیز افزایش تراکم ساختمانی در بافت های موجود شهری عملیاتی می شود. همچنین در راستای توسعه پایدار فضاهای شهری باید به موضوع سازگاری و اختلاط کاربری ها در توسعه های درون شهری توجه ویژه ای گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2100 - سنجش عوامل موثر در امنیت محیطی در محله های سنتی از دیدگاه کاربران با رویکرد CPTED (مطالعه موردی: محله فیض آباد شهر کرمانشاه)
حسن سجادزاده محمد معتقد رضوان یارحقی سمیه مظفری

مقدمه: تحقق جلوگیری از جرم و برقراری امنیت از طریق طراحی محیطی در سکونتگاه های انسانی، همواره در طول تاریخ از اهمیت داشته است.هدف: اساس این پژوهش متکی بر استنباط و استخراج شاخص ها و عوامل طراحی محیطی که در برقراری امنیت در محلات گذشته نقش موثری داشته اند، می باشد که به چکیده کامل

مقدمه: تحقق جلوگیری از جرم و برقراری امنیت از طریق طراحی محیطی در سکونتگاه های انسانی، همواره در طول تاریخ از اهمیت داشته است.هدف: اساس این پژوهش متکی بر استنباط و استخراج شاخص ها و عوامل طراحی محیطی که در برقراری امنیت در محلات گذشته نقش موثری داشته اند، می باشد که به کاربست این عوامل و تجربیات در برقراری امنیت محیطی در سکونتگاه های جدید بپردازد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به استنباط و ارزیابی شاخص های امنیت محیطی در محله ها و سکونتگاه های سنتی پرداخته است. سپس با استفاده از ابزار پرسش نامه (360 عدد) و تحلیل آن از طریق نرم افزارSPSS ، از طریق آزمون t و تحلیل عاملی به استنباط و تحلیل داده ها پرداخته شده است. همچنین در راستای تحلیل نقش پیوندهای فضایی در برقراری امنیت از نرم افزار DepthMap و همچنین از آزمون های مقایسه ای و ضریب ماتریس های همبستگی برای بررسی ارتباط میان اجزای متغیرها بهره گرفته شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: نمونه مورد مطالعه یکی از مهم ترین محلات سنتی و فاخر شهر کرمانشاه به نام محله فیض آباد می باشد.یافته ها: یافته های تحقیق بیان گر آن است که مهم ترین عوامل طراحی محیطی موثر بر ارتقاء امنیت در سکونتگاه های انسانی در محلات سنتی عبارتند از: کیفیت عملکردی، کالبدی و میزان پیوندهایی فضایی در این گونه بافت ها، که توجه به تنوع کالبدی و عملکردی در محلات شهری، سهم بیشتری در امنیت محلات شهری ایفاء می نماید.نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که از میان شاخص های عوامل کالبدی- عملکردی، استفاده مرکب از فضاهایی با کاربری های مختلط و ورودی‌های بافت محله ها و از میان شاخص های عوامل پیوند فضایی نیز استخوان بندی بافت و تراکم در بافت دارای بالاترین اولویت نسبت به سایر شاخص ها در امنیت محیطی از دیدگاه ساکنان در این محله می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2101 - ارزیابی مقیاس مجتمع‌گردشگری برتوانمندسازی شهری درشهرستان پارس‌آباد مغان
بهروز محمدی یگانه مهدی چراغی ثریا نصیری

مقدمه: گردشگری به عنوان بزرگترین تحرک اجتماعی، دارای پیامدهای فرهنگی و فضایی متعدد برای نواحی شهری است؛ بدین جهت برای اثربخش کردن هرچه بیشتر توسعه گردشگری و ارتقاء پیامدهای مثبت آن، نیازمند شناخت و توجه ویژه به نقش مجتمع های گردشگری می باشد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر ارز چکیده کامل

مقدمه: گردشگری به عنوان بزرگترین تحرک اجتماعی، دارای پیامدهای فرهنگی و فضایی متعدد برای نواحی شهری است؛ بدین جهت برای اثربخش کردن هرچه بیشتر توسعه گردشگری و ارتقاء پیامدهای مثبت آن، نیازمند شناخت و توجه ویژه به نقش مجتمع های گردشگری می باشد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر ارزیابی مقیاس مجتمع گردشگری برتوانمندسازی شهری در شهرستان پارس آباد مغان است.روشناسی تحقیق: این پژوهش ازنظر ماهیت توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی شامل مشاهده - پرسشنامه استفاده‌ شده است. جامعه آماری در مورد بررسی در شهرستان پارس آباد که طبق فرمول کوکران 352 نفر از بین ساکنان دو شهر دارای مجتمع و فاقد مجتمع به‌عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک پرسشنامه‌ها تکمیل شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان پارس‌آباد مغان جلگه‌ای نسبتاً گسترده‌ای است که با مساحتی بالغ ‌بر 1383 کیلومترمربع حدود 14 درصد از مساحت استان اردبیل را به خود اختصاص داده و شمالی‌ترین منطقه در شهرستاناستان اردبیل می‌باشد.یافته ها: به ترتیب بعد اقتصادی733/0، بعد اجتماعی695/0و بعد و زیست محیطی214/0 بیش‌ترین نقش را در تمّییز توانمندی شهری بین دو گروه – شهری دارای مجتمع‌های گردشگری شهر اصلاندوز و فاقد مجتمع‌های گردشگری شهر تازه کند ایفا می‌کنند.نتایج: ابعاد توانمندسازی شهری بین دو گروه شهری دارای مجتمع‌های گردشگری شهر و فاقد مجتمع‌های گردشگری حدود51درصد تغییرات واریانس و در متغیر توانمندسازی شهری را پیش بینی نموده و حدده 50 درصد تعییرات توانمندسازی شهری توسط عواملی دیگری در این تحقیق مورد بررسی قرار نگرفت، پیش بینی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2102 - تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان آبگرم شهرستان سرعین)
بهرام ایمانی جواد معدنی رضا طالبی

مقدمه: غفلت از تبیین تحولات روستایی و برآیند آن بر چشم‌انداز روستایی، روند توسعه‌پذیری روستایی را با مسائل و مشکلات جدی مواجه می نماید.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی بر مبنای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های چکیده کامل

مقدمه: غفلت از تبیین تحولات روستایی و برآیند آن بر چشم‌انداز روستایی، روند توسعه‌پذیری روستایی را با مسائل و مشکلات جدی مواجه می نماید.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی بر مبنای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود توسعه آتی به‌ویژه از منظر مشارکت روستاییان و خواست آنان بر اساس وضعیت موجود در دهستان آبگرم شهرستان سرعین است.روش‌شناسی تحقیق: روش مطالعه در این پژوهش که بر پژوهش موردی استوار است، توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن نیز ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین است و اطلاعات آن بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای به دست آمده است. پنج شاخص اصلی مسائل توسعه، آماده بودن بستر مشارکت، نقش مدیریت روستایی در توسعه روستایی، ظرفیت پذیری مشارکت روستاییان در مدیریت و توسعه روستایی و همچنین اندازسازی توسعه روستایی با گویه های مختلف، محوریت سنجش موضوع این پایان‌نامه از میان ساکنین 384 نفر از ساکنین دهستان و مدیریت مجموعه بر اساس مدل کوکران بوده است. استفاده از مدل تحلیلی SWOT و همچنین نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری متناسب با آن، زمینه‌های اصلی تحلیل این نوشتار است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین می‌باشد.یافته‌ها و بحث: نتایج این مطالعه در حوزه پژوهش میدانی نشان می‌دهد که سه چشم‌انداز دهستانی توریستی، پایدار، سالم، ایمن، زیبا و با آسایش، دهستانی با هویت و فرهنگی، مشارکت‌جو و جذاب برای گردشگران و در نهایت دهستانی کشاورزی و دامدار مدار به‌عنوان چشم‌اندازهای اصلی توسعه روستایی موردتوجه قرار گرفتند.نتایج: مطابق با نتایج تحقیق می‌توان گفت که مشارکت دادن روستاییان می‌تواند به عنوان فرآیندی است که از طریق آن تهیدستان و محرومان سازماندهی می شوند تا بتوانند از طریق این سازماندهی‌ به تلاش‌های توسعه‌ای مبادرت ورزند و اگر بتوان اقشار مختلف روستایی را در ایجاد عرصه و سازمان‌دهی مطلوب به خوبی راهنمایی و هدایت کرد، این عرصه و سازمان-ها برای روستاییان به ابزاری برای بیان خواسته‌هایشان بدل می‌گردد که از این طریق می‌توانند به خواسته‌های منطقی خود دست پیدا کنند که در نهایت بهبود و ارتقای سطح مشارکت روستاییان؛ بهبود وضعیت اقتصادی و درآمدی و توسعه و پایداری روستایی ایجاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2103 - بررسی مسایل ومشکلات بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی واهمیت مشارکت مردمی (نمونه موردی حوزه آبریز سد ارداک)
علیرضا بنی واهب عصمت مظلوم

تأمین نیازهای غذایی کشور از اولویت های اساسی برنامه دولت در طی دهه های اخیر بوده و در همین ارتباط توسعه کشاورزی به منظور تولید بیشتر و تأمین احتیاجات غذایی به عنوان محور قلمداد شده است.محدودیت منابع آب کشور و تشدید این محدودیت که ناشی از تداوم افزایش میزان تقاضا - در بخ چکیده کامل

تأمین نیازهای غذایی کشور از اولویت های اساسی برنامه دولت در طی دهه های اخیر بوده و در همین ارتباط توسعه کشاورزی به منظور تولید بیشتر و تأمین احتیاجات غذایی به عنوان محور قلمداد شده است.محدودیت منابع آب کشور و تشدید این محدودیت که ناشی از تداوم افزایش میزان تقاضا - در بخشهای مختلف کشاورزی، صنعت، شرب و زیست محیطی که خود متاثر از روند رو به رشد جمعیت می باشد- سبب گردیده تا حداکثر استفاده از منابع آب موجود و افزایش بهره وری و بالطبع افزایش تولید در واحد سطح مطرح گردد.در شرایط کشور ایران که آب دارای پتانسیل محدودی است، و توسعه کشاورزی تابع آن می باشد. در این ارتباط بدیهی است که آبهای استحصال شده فعلی و آب قابل استحصال پاسخگوی روند توسعه کشاورزی و تأمین مواد غذایی جمعیت رو به رشد جامعه نخواهد بود، لذا آن چه که در این زمینه اهمیت می یابد مدیریت مصرف بهینه آب همراه با مدیریت تقاضا در بخشهای مختلف صنعت، کشاورزی، شرب و محیط زیست می باشد تا توسعه پایدار در کلیه بخش های اقتصادی به ویژه بخش کشاورزی را امکان پذیر سازد. این امر در مقطع کنونی از طریق اتخاذ سیاستهای کاری مناسبی میسر می باشد که از اهم این راهکارها می توان به انتقال مدیریت شبکه ها به بخش خصوصی یا بهره برداران و یا مشارکت آنان در امر بهره برداری و نگهداری اشاره نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2104 - تحلیل همدیدی توفان های تندری سیلاب ساز استان کرمانشاه
شهریار خالدی فرامرز خوش اخلاق مهدی خزایی

بسیاری از فعالیت های اجتماعی و اقتصادی انسان ها به شرایط جوی و اقلیمی بستگی دارد. یکی از پدیده های مؤثر در تولید رواناب و سیلاب در بیشتر عرض های جغرافیایی رخداد توفان های تندری در مقیاس محلی تا منطقه ای است. استان کرمانشاه از جمله مناطقی است که به دلیل وقوع توفان های تن چکیده کامل

بسیاری از فعالیت های اجتماعی و اقتصادی انسان ها به شرایط جوی و اقلیمی بستگی دارد. یکی از پدیده های مؤثر در تولید رواناب و سیلاب در بیشتر عرض های جغرافیایی رخداد توفان های تندری در مقیاس محلی تا منطقه ای است. استان کرمانشاه از جمله مناطقی است که به دلیل وقوع توفان های تندری شدید به همراه بارش سنگین، خسارات فراوانی را در این استان به وجود می آورد. بنابراین شناخت مکانیسم تشکیل و توسعه این توفان ها می تواند کمک فراوانی را در جهت کاهش خسارات و افزایش سطح بهره وری محصولات کشاورزی و ... را در این استان فراهم کند. در پژوهش حاضر در یک دوره آماری 8 ساله (1987- 1994) داده های مربوط به توفان های تندری (که کدهای 95-99 را شامل می شود) برای استان کرمانشاه از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید و داده های سینوپتیک فشار، نم ویژه و امگا در فشار تراز دریا ، 850 و 500 میلی باری از سایت مرکز پیش بینی های محیطی موسوم به NCEP دریافت و نقشه های مورد نیاز در محیط نرم افزاری grads ترسیم شد. با استخراج آمار بارندگی این توفان ها و مطابقت دادن آن با داده های هیدرومتری چهار سیلاب در طی دوره آماری مذکور شناسایی شد. به طور کلی سه مورد از سیلاب های ایجاد شده (25 و 26 اکتبر 1987 و 7 نوامبر 1994) از یک الگو پیروی می کنند به طوری که در تراز دریا زبانه پرفشاری هوای سرد و خشک را به منطقه مورد مطالعه شارش کرده و در ترازهای بالاتر سامانه پرفشاری هوای گرم و مرطوب دریای عرب را به منطقه مورد مطالعه و جلوی ناوه های واقع شده در غرب کشور شارش می کند. در سیلاب 24 دسامبر 1987 سامانه کم فشار بزرگی که غرب آسیا را در بر گرفته، غرب کشور و منطقه مورد مطالعه را نیز در بر گرفته و در ترازهای بالاتر نیز منطقه مورد مطالعه کاملاً در جلوی ناوه های عمیق غربی قرار گرفته است. همچنین در بررسی نقشه های نم ویژه مشخص شد که بیشترین فرا رفت رطوبت در چهار سیلاب فوق الذکر از طریق دریای عرب تامین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2105 - پهنه بندی خطر حرکات توده‎ای با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی حوضه آبریز سیرا)
مریم ایلانلو ابراهیم مقیمی محمدرضا ثروتی منیژه قهرودی تالی

تهیه نقشه&lrm;های پیش بینی وقوع حرکات توده&lrm;ای، امروزه مورد توجه زمین شناسان و ژئومرفولوگ&lrm;ها قرار گرفته است. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد پدیده حرکات توده&lrm;ای و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل حرکات توده&lrm;ای در حوضة آبخیز سیرا به روش فازی انجا چکیده کامل

تهیه نقشه&lrm;های پیش بینی وقوع حرکات توده&lrm;ای، امروزه مورد توجه زمین شناسان و ژئومرفولوگ&lrm;ها قرار گرفته است. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد پدیده حرکات توده&lrm;ای و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل حرکات توده&lrm;ای در حوضة آبخیز سیرا به روش فازی انجام شده است. به این منظور، ابتدا مهمترین عوامل موثر در وقوع حرکات توده&lrm;ای رخ داده در حوضه با توجه به نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش&lrm;های پیشین انجام شده از طریق تهیة نقشه&lrm;های آن&lrm;ها بررسی و خصوصیات مربوط به هر یک از آن&lrm;ها شناسایی شدند و سپس با تفسیر تصاویر ماهواره&lrm;ای و عکس&lrm;های هوایی به مقیاس 1:50000 مربوط به سال&lrm;های 1336 و 1382 منطقه تحقیق و انجام عملیات میدانی با استفاده از GPS نقشة پراکنش حرکات توده&lrm;ای تهیه و رقومی گردید. درمرحلة بعد با بکارگیری روش فازی (Fuzzy) نقشه پهنه&lrm;بندی خطر وقوع حرکات توده&lrm;ای تهیه گردید. نتایج نشان داد که اکثر حرکات توده&lrm;ای وقوع یافته در این حوضه، در سازند کرج، در ارتفاع بین 2700 تا 3200 متر، در شیب 20 تا 43 درجه رخ داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2106 - تحلیل سطح توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
علی اکبر تقیلو احمد آفتاب رضا خسروبیگی

درفرآیندبرنامه ریزیوتوسعهنواحیروستایی،بررسیتفاوت های محلی وناحیه ای،تبیینعواملموثردرتوسعهوتعدیل نابرابری هایموجودازاهمیتویژه ایبرخوردار است در این راستا هدف این پژوهش ارزیابی و تبیین علّی توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. نوع تحقق کاربردی بوده رو چکیده کامل

درفرآیندبرنامه ریزیوتوسعهنواحیروستایی،بررسیتفاوت های محلی وناحیه ای،تبیینعواملموثردرتوسعهوتعدیل نابرابری هایموجودازاهمیتویژه ایبرخوردار است در این راستا هدف این پژوهش ارزیابی و تبیین علّی توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. نوع تحقق کاربردی بوده روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی است. شاخص های مورد مطالعه، شاخص های توسعه یافتگی مرکز آمار ایران است که از مدل های تاپسیس و تحلیل خوشه ای جهت ارزیابی میزان توسعه یافتگی و طبقه بندی روستاها استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بیشتر روستاهای بسیار توسعه یافته (15 روستا) در محدوده مورد مطالعه در اراضی با شیب کمتر از 5 درصد، 8 روستا در محدوده شیب 5 تا 12 درصد و 3 روستا در شیب بالای 12 درصد قرار گرفته است. از کل روستاهای بسیار توسعه یافته در شیب کمتر از 5 درصد 11 روستا در استان آذربایجان شرقی و 4 روستا در استان کردستان واقع شده است. از 8 روستای واقع در شیب 5 تا 12 درصد، استان های آذربایجان غربی و شرقی هر کدام دارای 4 روستا می باشند و 3 روستای بسیار توسعه یافته واقع در اراضی بالای 12 درصد در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2107 - بررسی شاخص های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مساکن محلات حاشیه نشین(مطالعه موردی: محلة حاشیه نشین شیخ آبادِ شهر قم)
مهدی قرخلو علی مهدی معصومه مهدیان

مقوله مسکن از مهم ترین بخش های توسعه در یک جامعه است که با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده ای در ارائه سلامت و سیمای جامعه دارد. در این میان آنچه که بر کیفیت و کمیت مسکن تأثیر مستقیمی دارد، ویژگی های اقتصادی- اجتماعی می باشد که بازتاب ح چکیده کامل

مقوله مسکن از مهم ترین بخش های توسعه در یک جامعه است که با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده ای در ارائه سلامت و سیمای جامعه دارد. در این میان آنچه که بر کیفیت و کمیت مسکن تأثیر مستقیمی دارد، ویژگی های اقتصادی- اجتماعی می باشد که بازتاب حقیقی کیفیت و رفاه زندگی افراد خواهد بود. اما امروزه با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی، مشکلات عدیده ای از جمله ظهور محلات حاشیه نشین که عمده ترین نماد جهانی در شناخت آن سیما و مساکن نامطالوب است، دامن گیر بسیاری از شهرها به ویژه در کشورهای درحال توسعه شده است. نارسایی های عمده ای که امروزه این محلات در زمینه های مختلف اجتماعی، کالبدی، بهداشتی و به ویژه اقتصادی، با آن مواجه اند، موجب شده تا مسکن ساکنین این محلات که مأمن، پناهگاه، حریم خصوصی و مکانی برای آرامش انسان تلقی می شود، در شرایط مناسبی نباشد.از این رو نگارندگان مقاله حاضر با علم به به اهمیت مقوله حاشیه نشینی، کیفیت مسکن، سلامت زیست و... و با مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش و مطالعات میدانی جامع، به بررسی ویژگی های اجتماعی- اقتصادی و تأثیر آن بر کیفیت مسکن محله شیخ آباد شهر قم به عنوان یکی از شهرهای میلیونی و مهاجرپذیر ایران که با مشکل حاشیه نشینی مواجه اند، پرداخته اند. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی(توزیع380پرسش نامه در میان ساکنین با استفاده از روش کوکران) بوده است. هم چنین جهت تحلیل داده های اخذ شده از مطالعات میدانی، از نرم افزار spssو جهت بررسی و اثبات وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از آزمون (Chi-Square) و من- ویتنی(Man- Wietny) استفاده شده است. نتیجه مقاله حاضر نشان می دهد که مساکن موجود در محله از کیفیت بسیار نامناسبی، به جهت ساختارهای ضعیف اجتماعی- فرهنگی، به ویژه اقتصادی ساکنین، برخوردار است که در نهایت منجر به نزول سطح زندگی، رفاه و امنیت ساکنین، در محله شیخ آباد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2108 - بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی روستایی از دیدگاه روستاییان (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب)
نورالدین عظیمی نصراله مولائی هشجین اردشیر عاشقی

یکی از اقدامات مهمی که در زمینه توسعه و پیشرفت نقاط روستایی در ایران طی سال های اخیر صورت گرفته، تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی می باشد. امروزه این گونه طرح ها به عنوان مهمترین ابزار هدایت ساخت و ساز در روستاها درآمده است. به موازات اصلاحات کالبدی ناشی از اجرای طرح ه چکیده کامل

یکی از اقدامات مهمی که در زمینه توسعه و پیشرفت نقاط روستایی در ایران طی سال های اخیر صورت گرفته، تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی می باشد. امروزه این گونه طرح ها به عنوان مهمترین ابزار هدایت ساخت و ساز در روستاها درآمده است. به موازات اصلاحات کالبدی ناشی از اجرای طرح هادی در روستاها، بهره مندی روستاییان از امکانات خدماتی بیشترمی شود. چنین تغییری وضعیت زندگی ساکنان روستایی را تحت تأثیر قرار داده و موجب علاقمندی بیشتر آنها به زندگی در روستا می گردد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات کالبدی- فیزیکی طرح های هادی روستایی از دیدگاه ساکنان روستایی می باشد تا میزان اثر بخشی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. روش کلی پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و بخش اصلی داده ها از طریق مطالعات میدانی و تکمیل پرسش نامه بدست آمده و با استفاده از روش های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مهمترین نتایج حاصل از این تحقیق به شرح زیر می باشد: اجرای طرح هادی روستایی از حیث ارتقاء خدمات عمومی در روستاهای مورد مطالعه مؤثر بوده است. اجرای طرح هادی روستایی ضمن رونق بخشیدن به ساخت و سازهای جدید، سبب ارتقاء شیوه ساختمان سازی، افزایش پایداری و بهبود سیمای ظاهری بناها شده است. اجرای طرح هادی روستایی سبب افزایش امیدواری و علاقه مندی روستائیان به ادامه زندگی در روستا ها شده و در نتیجه در کاهش تدریجی مهاجرتهای روستا به شهر تأثیر داشته است. علیرغم ویژگی های مثبت کالبدی و ارتقاء خدمات عمومی در روستاها، اجرای طرح های هادی روستایی از نظر اقتصادی و ایجاد اشتغال در روستاها موفقیت لازم را کسب نکرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2109 - بررسی پیامدهای ادغام بافت‌های روستایی در شهر (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)
رحیم سرور پروین چتر شمس اله کاظمی زاد

در ایران یکی از موارد مهم توسعه شهرنشینی، گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر است که سبب ادغام سکونتگاه‌های روستایی درشهر می‌شود. ادغام روستا در شهر، پیامدهای مثبت و منفی زیادی در روستای ادغامی و شهر بر جای می‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پیامدهای ادغام روستا چکیده کامل

در ایران یکی از موارد مهم توسعه شهرنشینی، گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر است که سبب ادغام سکونتگاه‌های روستایی درشهر می‌شود. ادغام روستا در شهر، پیامدهای مثبت و منفی زیادی در روستای ادغامی و شهر بر جای می‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پیامدهای ادغام روستا در شهر با روش توصیفی - تحلیلی به تبیین آثار و پیامدهای کالبدی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی حاصل از ادغام روستاهای مورد مطالعه در شهر میاندوآب می‌پردازد. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. روش پیمایشی با بهره‌گیری از مصاحبه، مشاهده و تکمیل پرسش نامه توسط 260 خانوار در هشت سکونتگاه ادغامی شهر میاندوآب انجام پذیرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بیشترین مزایای ادغام روستا در شهر در بعد کالبدی است و کمترین مزیت آن در بعد اقتصادی، حال آن که برعکس، بیشترین معایب ادغام روستا در شهر در بعد اقتصادی و کمترین آنها در بعد کالبدی است. این موضوع مشخص می‌کند که تأثیر ادغام روستا در شهر در تغییرات کالبدی و افزایش خدمات شهری در سکونتگاه ادغامی بیشتر از ابعاد دیگر بوده و در زمینه مزایای ادغام روستا در شهر از بعد کالبدی، اتفاق نظر بیشتری در بین مسئولان و خانوارهای نمونه وجود دارد. نتایج نشان می‌دهد با وجود این که اکثر پاسخ‌گویان اظهار داشته‌اند آثار و پیامدهای مثبت ادغام روستایشان در شهر بیش از آثار و پیامدهای منفی است و از آن رضایت دارند ولی هنوز این اقدام نتوانسته به تمامی انتظارات ساکنان جامعه عمل بپوشاند. به‌نظر می‌رسد برای ایجاد و استقرار بسترهای لازم برای توسعه در نواحی مشابه همزمان با فرایند ادغام روستا در شهر ایجاد بسترهای قانونی و حمایت از سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌های اقتصادی و رونق کسب و‌ کار ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2110 - ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در توسعه فضایی شهرکرمانشاه با استفاده GIS و RS (مطالعه موردی: محله جعفرآباد کرمانشاه)
مجید شمس طیبه کرمی نژاد

بر اثر فعالیت های انسان و پدیده های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می شود سرعت وتنوع این تغییر و تحول در محیط های شهری بیش از سایر مناطق می باشد از این رو و برای مدیریت بهینه ی مناطق شهری آگاهی از نسبت تغییرات کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود در این میان اس چکیده کامل

بر اثر فعالیت های انسان و پدیده های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می شود سرعت وتنوع این تغییر و تحول در محیط های شهری بیش از سایر مناطق می باشد از این رو و برای مدیریت بهینه ی مناطق شهری آگاهی از نسبت تغییرات کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود در این میان استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان بهترین وسیله برای آشکار سازی وارزیابی تغییرات شناخته شده اند. چرا که با پیشرفت های انجام گرفته در این تکنولوژی و تولید تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا می توان تغییرات کاربری اراضی شهری را برآورد نموده و نسبت به مدیریت آن ها ا قدام نمود. در تحقیق حاضر تغییرات کاربری اراضی محله جعفرآباد در سه دوره زمانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای انجام تحقیق از عکس هوایی سال 1351 و تصاویر ماهواره ای و عکس هوایی سالهای 1375 و 1385 استفاده شده و همچنین از نرم افزار تحلیل گر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) برای تهیه و تحلیل شکل کاربری اراضی سه دوره ای مختلف استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2111 - نقش مدیریت محلی در توانمندسازی زنان روستایی(مطالعه موردی: دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان)
علی اکبر نجفی کانی زینب وصال

مدیریت محلی مفهومی نسبتاً جدیدی است که از ارکان اصلی حل مسائل و مشکلات روستایی به شمار می آید و کاربرد آن در حوزه ی مسائل روستایی روز به روز در حال افزایش می باشد. امروزه یکی از راهبردهای مؤثر در توسعه همه جانبه و پایدار نواحی روستایی، نقش مدیران محلی درجریان توسعه چکیده کامل

مدیریت محلی مفهومی نسبتاً جدیدی است که از ارکان اصلی حل مسائل و مشکلات روستایی به شمار می آید و کاربرد آن در حوزه ی مسائل روستایی روز به روز در حال افزایش می باشد. امروزه یکی از راهبردهای مؤثر در توسعه همه جانبه و پایدار نواحی روستایی، نقش مدیران محلی درجریان توسعه روستایی است، به طوریکه با سیاست گذاری و اجرای صحیح مدیریت و برنامه های توسعه روستایی در قالب هدایت آن ها برای استفاده از توانمندی ها، قابلیت ها و مشارکت مردمان محلی راه رسیدن به توسعه پایدار روستایی را هموار می گردد. با توجه با اینکه زنان روستایی نقش کلیدی در امور مختلف بویژه تولیدات کشاورزی، صنایع روستایی و... دارند، در جریان توسعه روستایی حائز اهمیت هستند، و توانمندسازی آنان در کانون مفاهیم جدید توسعه و تقویت راهبردهای فقر زدایی در مناطق روستایی شناخته شده است. در این راستا، مقاله حاضر سعی دارد به بررسی نقش مدیران محلی (شورای اسلامی و دهیار) در توانمند سازی زنان روستایی در دهستان استرآباد جنوبی واقع در شهرستان گرگان بپردازد. روش پژوهش حاضر بصورت توصیفی- تحلیلی است و تعداد نمونه ها با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر بدست آمده است. سپس بعد از طراحی پرسش نامه ایی زنان روستایی دهستان استرآباد جنوبی بصورت تصادفی ساده/سیستمایتک مورد سنجش و آزمون قرار گرفتند. برای سنجش داده ها از آزمون های تحلیل همبستگی (اسپیرمن، کندال، کرامر) و مک نمار در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است و یافته های تحقیق حاکی از آن است که مدیران محلی با عملکردهای خود تأثیر قابل توجهی در زمینه های مختلف اعم از ایجاد فرصت های شغلی مناسب، افزایش درآمد، تقویت تعاونی ها و تشکل های زنان و همچنین توجه به مهارت های زنان روستایی در دهستان استرآباد جنوبی داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2112 - بحران آب در استان گیلان و راهکارهای مقابله با آن
پرویز رضایی

کشورایرانباتوجهبهگستردگیجغرافیایی،دارایشرایطمحیطیواقلیمیمتنوعیاست. چنانکهدرصدعمدهایازسطحکشورتحتتاثیرپرفشارجنبحاره (STHP)در مرکزوجنوبدارایآبوهوایخشکونیمهخشکاست . سواحلجنوبیخزرواستان گیلاندرشمالکشوردارایشرایطاقلیمیکاملاًمتفاوتیباسایرنقاطکشوراستومیزان بارشسالانهدربرخینقاطآ چکیده کامل

کشورایرانباتوجهبهگستردگیجغرافیایی،دارایشرایطمحیطیواقلیمیمتنوعیاست. چنانکهدرصدعمدهایازسطحکشورتحتتاثیرپرفشارجنبحاره (STHP)در مرکزوجنوبدارایآبوهوایخشکونیمهخشکاست . سواحلجنوبیخزرواستان گیلاندرشمالکشوردارایشرایطاقلیمیکاملاًمتفاوتیباسایرنقاطکشوراستومیزان بارشسالانهدربرخینقاطآنبه 8 برابرمیانگینکلکشورمیرسد. ایناستانبا برخورداریازبارشکافیورودخانههایفراوانازمناطقمرطوبوسرسبزکشوراستو برایناساسزندگیومعیشتساکنینآنبهویژهروستاییانمتکیبهمحصولاتآبی بهویژهکشتبرنجاست . بامحاسباتآماریوبرآوردمنابعآبسطحیوزیرزمینیبهظاهر مشکلبحرانآبدراستانمتصورنیستامافراوانیآبدستاندرکارانمربوطهراازفکر دستیابیبهمنابعجدیدیااتخاذسیاستهایلازمدرخصوصاستفادهبهینهازمنابعآبباز داشتهاست . وجودمسائلیازقبیلشیوهکشت،توزیعنامناسبزمانیبارش،نبودنامکانات ذخیرهآبدربخشهایوسیعیازاستان،استانداردنبودنمصرفآبدرواحدسطح، نگرشبهمنابعآبو ... باعثبرخیازبحرانهایمقطعیدراستانمیگرددودرفصل آبیارییکیازبزرگتریندغدغههایمسئولاناجراییوسیاسیاستان،مشکلکمآبیدر کشاورزیوجلوگیریازبحرانهاودرگیریهایاحتمالیاست . ازآنجاکهمنابعآبو مسائلمرتبطباآنبهویژگیهایطبیعیونحوهبهرهبرداریازمنابعآبومصرفآن ارتباطپیدامیکند؛دراینمقالهسعیشدهتابابررسیویژگیهایطبیعیاستان،منابعآبی موجودازیکطرف،سطوحزیرکشتونیازهایآبیآنازطرفدیگربهبررسیبحرانآب دراستانپرداختهشود . نتایجحاصلازتحقیقنشانمیدهدکهپتانسیلآبیموجوداستان حدود 4 برابرنیازفعلیاستبنابراینمشکلکمآبیوبحرانآبدراستانبرخلافسایر نقاطکشوربهعواملطبیعیارتباطینداشتهوبهریشهدرمدیریتمنابعآبوشیوههای بهرهبرداریازآنبرمیگرددولزومبهرهگیریازامکاناتوشیوههاینوینراطلب مینماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2113 - ارزیابی میزان فرسایش پذیری و رسوب زائی در حوضه‌ی آبخیز پیله رود اردبیل با رویکرد تکنیک منطق فازی
رسول صمد زاده شراره حدّادی

در منتهی الیه ضلع خاوری فلات آتشفشانی آذربایجان ، در داخل ارتفاعات سبلان و باغرو داغ ، چاله ی زمین ساختی نسبتا بسته ای تحت عنوان دشت اردبیل جای گرفته است که تمامی جریان های سطحی ارتفاعات پیرامون به سمت آن هدایت می شوند . و جود سازند های مختلف با مقاومت های متفاوت ،برخور چکیده کامل

در منتهی الیه ضلع خاوری فلات آتشفشانی آذربایجان ، در داخل ارتفاعات سبلان و باغرو داغ ، چاله ی زمین ساختی نسبتا بسته ای تحت عنوان دشت اردبیل جای گرفته است که تمامی جریان های سطحی ارتفاعات پیرامون به سمت آن هدایت می شوند . و جود سازند های مختلف با مقاومت های متفاوت ،برخورداری از شرایط آب و هوایی نیمه خشک سرد ، فقر پوشش گیاهی و در کنار آن حاکمیت روند ها و گرایش های منفی بر بخش وسیعی از عرصه های مرتعی کوهستان های منتهی به دشت باعث گردیده تا این گستره ها به ویژه حوضه های آبخیز شکل گرفته در بطن آن ها از توان فرسایش پذیری نسبتا بالایی برخوردار باشد. ارزیابی میزان فرسایش و رسوب زایی در حوضه ی آبخیز پیله رود به عنوان یکی از زیر حوضه های ارتفاعات چین خورده ی نمین واقع در ضلع شمالی اردبیل هدف اصلی پژوهش حاضر است. در این پژوهش ضمن استفاده از عکس های هوایی 1:55000، نقشه های توپو گرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000 ، میزان فرسایش و رسوب زایی با رویکرد تکنیک منطق فازی بر آورد شده و در نهایت این تکنیک با روش تجربی پسیاک مورد مقایسه قرار گرفته و محدوده های فرسایشی مشخص شده از طریق مشاهدات و مطالعات میدانی بررسی و تطبیق داده شده است. با استفاده از مدل سازی فازی با حداقل داده ها به روش دو متغییر ه و مقایسه آن با روش پسیاک به این نتیجه می رسیم که مدل پیش بینی منطق فازی در مکان یابی و تفکیک پهنه های مختلف فرسایشی با حداقل داده های ورودی از کار آمدی بهتری برخوردار هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2114 - قابلیتهای ژئوتوریستی تنگ زینگان صالح آباد شهرستان مهران
محسن رنجبر

ژتوریسم نوعی توریسم فرهنگی – زیست محیطی است که در مناطقی که دارای یادمان‌ها و آثار خاص ژئومورفولوژی، زمین‌شناسی است، با جاذبه‌های خود می‌تواند در گستره جهانی شدن، با ایجاد رابطه‌ای پویا و خلاق بین طبیعت و فرهنگ یک منطقه با گردشگران، جریان‌های جدیدی را در آینده برا چکیده کامل

ژتوریسم نوعی توریسم فرهنگی – زیست محیطی است که در مناطقی که دارای یادمان‌ها و آثار خاص ژئومورفولوژی، زمین‌شناسی است، با جاذبه‌های خود می‌تواند در گستره جهانی شدن، با ایجاد رابطه‌ای پویا و خلاق بین طبیعت و فرهنگ یک منطقه با گردشگران، جریان‌های جدیدی را در آینده برای توریسم جهانی، صلح و توسعه پایدار فراهم نماید. ایران وضعیت مناسبی از لحاظ ژئوتوریسم در فهرست جهانی دارد که کمتر کشوری این همه خصوصیات منحصر به فرد زمین شناسی ما را دارد ولی متاسفانه به علت نوپا بودن این شاخه از توریسم هنوز توجهی به این مقوله نشده است بدیهی است این صنعت نیاز به برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه دارد و درصورت بی توجهی آسیبهای جبران ناپذیری از این رهگذر به ما خواهد رسید . کوههای زاگرس کلکسیونی از اشکال ژئومرفولوژی از جمله تنگهای متعدد است.تنگ زینگان دربخش صالح آباد به عنوان یک پدیده ژئومرفولوژی حاصل فرسایش آبی یکی از زیرشاخه های رودخانه چم سرخ در مجموعه ارتفاعات زاگرس میباشد . این تنگه یک آبراهه دائمی است بطول تقریبی 1 کیلومتر که یک منظرة طبیعی بسیار جالب را در سازند بختیاری به وجود آورده است. تنگ زینگان با عرض تقریبی 5 متر که در بعضی قستمها حداقل به 8/1 متر و در قسمتهای عریضتر حداکثر به 8 متر می رسد و در قسمتهای ابتدایی و میانی تشکیل راههای عمیقی را داده است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از مطالعات میدانی واستفاده از تصاویر ماهواره ای ونقشه های توپوگرافی وزمین شناسی ,ضمن بررسی ویژگیهای تنگ زینگان از دیدگاه زئومرفولوژی قابلیتها و پتانسیل‌های ویژه اکوتوریستی وژئوتوریستی آن مورد مطالعه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2115 - فرسایش خاک در حوضه آبریز موسی‌آباد تیران با استفاده از مدل SLEMSA
امیر گندمکار نفیسه شیخی سمیرا احمدی

یکی از اهداف مهم در مطالعات منطقه ای و آمایش سرزمین، ارزیابی خطرات فرسایشی مناطق و تعیین مقدار آن است. برای برآورد میزان فرسایش روش های زیادی وجود دارد. در این روش ها عوامل گوناگونی دخالت دارند.از جمله این عوامل می توان به فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک و پوشش گیاهی چکیده کامل

یکی از اهداف مهم در مطالعات منطقه ای و آمایش سرزمین، ارزیابی خطرات فرسایشی مناطق و تعیین مقدار آن است. برای برآورد میزان فرسایش روش های زیادی وجود دارد. در این روش ها عوامل گوناگونی دخالت دارند.از جمله این عوامل می توان به فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک و پوشش گیاهی اشاره نمود.با توجه به مهمترین متغیرهایی که بر هر یک از عوامل فوق و میزان کلی فرسایش مؤثرند،توزیع و پراکنش جغرافیائی و نحوه دخالت آنها در تغییر نرخ فرسایش خاک تبیین می شود. اگر چه روشهای گوناگونی برای ارزیابی خطرات فرسایشی وجود دارد ولی مدل SLEMSA به دلیل بهره گیری از همبستگی های انحنائی، به کارگرفتن فاکتورهای مؤثر در فرسایش، تعیین میزان شرکت عوامل بر حسب اهمیت آنها با یک نسبت وزنی و نهایتاً منظور داشتن بسیاری از تأثیرات متقابل عوامل در این مدل دارای پتانسیل های بالقوه مطلوب می باشد. در این تحقیق جهت ارزیابی فرسایش خاک در حوضه آبریز موسی آباد تیران با استفاده از مدل SLEMSAابتدا به گرد آوری، آماده سازی و ورود لایه های اطلاعاتی نظیر عوامل توپوگرافی، اقلیمی، پوشش گیاهی و سطح خارجی زمین پرداخته شد و سپس با تلفیق این لایه ها، حوضه به 410 واحد رسوب زا (شبکه) تفکیک گردید که 200 شبکه در بالا دست و 210 شبکه در پائیندستواقعشدهاست. درآخرمیزانخطرفرسایشیمحاسبهشدهوارزشبهدست آمدهتحتعنوانواحدخطرفرسایشی. ( EHU)حوضه به شمار می آید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2116 - امکان‌سنجی مدیریت مردمی آب کشاورزی در اراضی آبخور سد منجیل با تأکید بر مدیریت تعاونی‌‌
محمدباسط قرشی مینآباد

علیرغم اینکه استان گیلان در مقایسه با سایر استان‌های کشور بیشترین میزان بارش را دریافت می‌کند ولی بهره‌برداری از آب کشاورزی در این استان همیشه با مسائلی روبرو بوده است که در اکثر موارد این مشکل به صورت کمبود آب نمایان می‌شود. به نظر می‌رسد که این مشکل در اکثر موارد بیش چکیده کامل

علیرغم اینکه استان گیلان در مقایسه با سایر استان‌های کشور بیشترین میزان بارش را دریافت می‌کند ولی بهره‌برداری از آب کشاورزی در این استان همیشه با مسائلی روبرو بوده است که در اکثر موارد این مشکل به صورت کمبود آب نمایان می‌شود. به نظر می‌رسد که این مشکل در اکثر موارد بیش از اینکه ناشی از کمبود آب باشد ناشی از نوع مدیریت اعمال شده بر منابع آب کشاورزی استان است. نظر به مشکلات موجود، امکان‌سنجی مدیریت منابع آب کشاورزی استان گیلان در اراضی آبخور سد منجیل برای غلبه به برخی مشکلات مورد توجه قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز، علاوه بر مطالعات اسنادی، پژوهش میدانی نیز صورت گرفته است. انتخاب نمونه‌ها به صورت سهمیه‌ای تصادفی بوده است.برای دستیابی به هدف اصلی تحقیق، شرایط مختلف از نظر محیط طبیعی، زیر ساخت‌ها و مسایل اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد: ـ محیط طبیعی و بخصوص توپوگرافی با توجه به جلگه‌ای بودن، محدودیت خاصی را بوجود نمی‌آورد و فقط شیب بسیار کم و در مواردی صفر، گاه انتقال آب را با مشکل مواجه می‌سازد. ـ شرایط اجتماعی برای مدیریت منابع آب به طور نسبی مناسب تشخیص داده شد به طوری که در 71 درصد موارد بر حس همکاری مردم در امور مشارکتی تأکید شده است. ـ در شرایط فعلی، بستر و زیر ساخت برای عملیاتی کردن موفقیت‌آمیز مدیریت مردمی منابع آب مناسب نیست و لازم است تجهیزات مربوط به انتقال و اندازه‌گیری آب، تکمیل شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2117 - تحولات فضایی روستاهای پیرامون شهر با تأکید بر تعامل روستا - شهری (مورد : روستاهای پیرامون شهر نورآباد ممسنی)
رحمت الله منشی زاده مظفر صادقی

آشکار است که در شکل پذیری و تحول سکونت گاه های روستایی، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش آفرین هستند، اما همه آنها به نوعی متأثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی(شهر و روستا) با یکدیگر می باشند. بر این اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تحولات فضایی سکونتگاه های چکیده کامل

آشکار است که در شکل پذیری و تحول سکونت گاه های روستایی، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش آفرین هستند، اما همه آنها به نوعی متأثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی(شهر و روستا) با یکدیگر می باشند. بر این اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر نورآباد ممسنی، کمیت وکیفیت تغییرات، علل و عوامل بوجود آورنده و به طور کلی تأثیرگذاری های حاصل از تعامل با شهر نورآباد بر روند تحولات فضایی این سکونتگاه های روستایی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون می باشد.جمعیت پذیری و تغییرات معیشتی این روستاها به همراه رشد سریع شهر نورآباد طی سه دهه اخیر سبب شده است که، سکونتگاه های روستایی واقع در حاشیه و پیرامون شهر در معرض تحولات فضایی وسیعی قرار گیرند. به نحوی که برخی از روستاهای پیرامونی در معرض خطر استحاله و فرو رفتن در بافت و کالبد شهر قرار گرفته اند و دگرگونی های فضایی و ساختاری زیادی به خود دیده اند و یا این که پاره ای از این روستاها به دلیل به دلیل برخورداری از شرایط دیگر، به نحو متفاوتی دچار تحول گردیده اند که از مهمترین موارد آن می توان تغییرات در قیمت اراضی، تغییر در الگوی مسکن، تغییرات زیست محیطی، تحولات اجتماعی و تغییر در عملکردهای این سکونتگاه ها را نام برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2118 - امکان سنجی اقلیمی کشت زیتون در استان کرمانشاه
سید حسین میرموسوی حمید اکبری

این مطالعه با هدف بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی ایستگاههای منتخب استان کرمانشاه ( ایستگاههای کرمانشاه، کنگاور، اسلام آباد غرب، سر پل ذهاب و روانسر ) با حجم آماری حداقل 18 سال، با نیازهای بیوکلیماتیک درخت زیتون به منظور امکان سنجی کشت آن انجام شده است. بدین منظور با توج چکیده کامل

این مطالعه با هدف بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی ایستگاههای منتخب استان کرمانشاه ( ایستگاههای کرمانشاه، کنگاور، اسلام آباد غرب، سر پل ذهاب و روانسر ) با حجم آماری حداقل 18 سال، با نیازهای بیوکلیماتیک درخت زیتون به منظور امکان سنجی کشت آن انجام شده است. بدین منظور با توجه به شرایط فنولوژیکی زیتون و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز به بررسی شاخص های موثر در کشت محصول پرداخته شده است . با استفاده از روش فائو- پنمن – مانتیث نیاز آبی و مقادیر نیاز آبیاری محاسبه و در ادامه درجه حرارت ترا کمی و نیاز سرمایی محصول نیز محاسبه شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در بین عناصر اقلیمی دما یک عامل محدود کننده محسوب می شود. همچنین برآورد نیاز آبی و نیاز آبیاری نشان داد که ایستگاههای منتخب به لحاظ بارش برای تامین نیاز آبی و آبیاری برای تولید محصول با کیفیت با کمبود مواجه است ولی یک عامل محدود کننده به شمار نمی آید. با مقایسه عناصر اقلیمی استان کرمانشاه با نیازهای اقلیمی زیتون مشخص شدکه عناصر حداقل دمای سردترین ماه ، حداکثر دمای گرم ترین ماه ، ساعات آفتابی سازگاری کامل با شرایط فیزیولوژیکی زیتون را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2119 - آبیاری تحت فشار گامی در راستای توسعه کشاورزی و روستایی (نمونه موردی: روستاهای شهرستان علی آباد کتول)
علی اکبر نجفی کانی ام البنین زنگانه

با توجه به شرایط اقلیمی و بازدهی پایین آبیاری در کشور، تشویق و ترغیب کشاورزان برای ترویج آبیاری مدرن، امری اجتناب ناپذیر است. زیرا نه تنها استفاده از روش های مدرن آبیاری می تواند با بهره وری بالا باعث افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات در واحد سطح گردد، بلکه باع چکیده کامل

با توجه به شرایط اقلیمی و بازدهی پایین آبیاری در کشور، تشویق و ترغیب کشاورزان برای ترویج آبیاری مدرن، امری اجتناب ناپذیر است. زیرا نه تنها استفاده از روش های مدرن آبیاری می تواند با بهره وری بالا باعث افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات در واحد سطح گردد، بلکه باعث افزایش درآمد کشاورز و در نهایت ارتقاء کیفی زیستی خانوارهای روستایی می گردد. بر این اساس تحقیق حاضر سعی دارد تا ضمن بررسی تاثیر روش های نوین آبیاری بر افزایش بهره وری، تغییر الگوی کشت و افزایش تولید، نقش دولت در ترویج و گسترش آبیاری مدرن و تأثیر آن بر بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی را مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار دهد. بدین منظور کشاورزان شهرستان علی آبادکتول که با روش مدرن و سنتی مزارع خود را آبیاری می کنند بعنوان جامعه نمونه انتخاب شده و با هم مقایسه شدند و برای مقایسه و سنجش متغیرها از آزمون های تحلیل همبستگی،Tمستقل و مان وایتنی استفاده گردیده که نتایج حاصل از آن رابطه و تفاوت معناداری را در دو جامعه مورد مطالعه نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2120 - بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آباد با شهر نیشابور)
کتایون علیزاده محمد حسن هجرتی محمد احمد آبادی

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و چکیده کامل

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی (به کمک پرسش نامه) انجام گرفته است. تعیین حجم نمونه با استفاده ازروش کوکران انجام گرفت و 300 پرسش نامه در میان 5 روستای نمونه در دهستان عشق آباد تکمیل گردید و بدین وسیله فرضیه های ارایه شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل با نقطه نظرات مدل ارتباطات مکانی جغرافیدان معروف، ادوارد اولمن (Edward Ullman‌) بیشترین تطابق را نشان می دهد،‌ بنابراین در این تحقیق نتایج با این مدل مقایسه شده است. یافته های بدست آمده تأییدی بر روابط جهانی مرکز - پیرامون در مقیاس ناحیه ای است و نشان می دهد که پیرامون (دهستان عشق آباد) از جوانب مختلف تحت سیطره و تسلط مرکز (شهر نیشابور) قرار گرفته است. کیفیت و شدت رابطه به گونه ای است که تسلط شهر نیشابور به دلایل مختلف از جمله: عدم وجود امکانات کافی در مرکز دهستان، نزدیکی فاصله، اختلاف فاحش سطح خدمات در دو مرکز جمعیتی مورد مطالعه و .... بر دهستان عشق آباد سایه افکنده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2121 - عوامل مؤثر بر گرایش به استفاده از آبیاری قطره ای با تأکید برخدمات آموزشی- ترویجی
حسین یادآور علیرضا استعلاجی نادر علیزاده

این تحقیق با هدف شناخت عوامل مؤثر برگرایش موکاران به استفاده از آبیاری قطره ای در شهرستان شهریار از توابع استان تهران به روش توصیفی- همبستگی بر روی نمونه منتخب از 156 موکار صورت پذیرفته است. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که در طی ده گام ورود متغیرهای مستقل شامل میزان ز چکیده کامل

این تحقیق با هدف شناخت عوامل مؤثر برگرایش موکاران به استفاده از آبیاری قطره ای در شهرستان شهریار از توابع استان تهران به روش توصیفی- همبستگی بر روی نمونه منتخب از 156 موکار صورت پذیرفته است. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که در طی ده گام ورود متغیرهای مستقل شامل میزان زمین، میزان بهره مندی از خدمات ترویج، میزان جهان شهری بودن موکاران، میزان پذیرش مسئولیت اجتماعی، بعدخانوار، میزان درآمد، میزان دانش فنی - تجربه موکاران، میزان استفاده از اینترنت، میزان مطالعه نشریات ترویجی و میزان تحصیلات در مجموع 85 درصد از تغییرات واریانس متغیر گرایش انگورکاران به استفاده از روش آبیاری قطره ای تبیین می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2122 - ارزیابی تأثیر گسترش آبیاری تحت فشار در تغییر ساخت زراعی، الگوی کشت و راندمان تولید (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب)
عبدالحمید نظری رضا منافی آذر عبداله عبدالهی

اختصاص حجم عظیمی از توان اجرایی و اعتبارات دولتی و گذشت چندین سال از استفاده و گسترش سیستم های آبیاری تحت فشار در کشور ایجاب می کند نقاط قوت و ضعف این طرح متناسب اهداف اولیه آن شناسایی شده تا راهنمایی برای تعیین راهبردهای آینده باشد. این مطالعه جهت بررسی و ارزیابی سیست چکیده کامل

اختصاص حجم عظیمی از توان اجرایی و اعتبارات دولتی و گذشت چندین سال از استفاده و گسترش سیستم های آبیاری تحت فشار در کشور ایجاب می کند نقاط قوت و ضعف این طرح متناسب اهداف اولیه آن شناسایی شده تا راهنمایی برای تعیین راهبردهای آینده باشد. این مطالعه جهت بررسی و ارزیابی سیستم های آبیاری تحت فشار در شهرستان میاندوآب به منظور اثرگذاری بر ساخت زراعی، الگوی کشت و راندمان تولید محصولات زراعی انجام گردید. بر اساس نتایج بدست آمده با توجه به ماهیت سیستم ها و طراحی برای اراضی بزرگ مقیاس، یکپارچگی اراضی و کاهش تعداد قطعات در بین بهره برداران محسوس می باشد و از سوی دیگر با اجرای سیستم های آبیاری بارانی مساحت کشت چغندرقند افزایش شدیدی (دو برابر) نشان می دهد. نتایج ارزیابی اثر سیستم ها بر میزان تولید محصولات زراعی تحت کشت منطقه نشان داد میانگین تولید گندم، جو و چغندرقند به ترتیب 1/31، 0/52 و 31/84 تن در هکتار افزایش یافته است. بطور کلی تغییر الگوی کشت و افزایش راندمان تولید در واحد سطح با اجرا و بکارگیری سیستم های تحت فشار رابطه معناداری دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2123 - محدودیت منابع آب و نقش آن در ناپایداری مناطق روستایی استان خراسان رضوی
مجید یاسوری

استان خراسان در شمال شرق کشور به علت واقع شدن در منطقه خشک ونیمه خشک ، مجاورت با کویرهای نمک ومرکزی در سمت غرب ، مجاورت با مناطق پست افغانستان وبادهای 120 روزه سیستان در سمت جنوب وجنوب شرق از یک طرف و استقرار نامناسب جمعیت و فعالیت و بهره برداری نامناسب از منابع منطقه ، چکیده کامل

استان خراسان در شمال شرق کشور به علت واقع شدن در منطقه خشک ونیمه خشک ، مجاورت با کویرهای نمک ومرکزی در سمت غرب ، مجاورت با مناطق پست افغانستان وبادهای 120 روزه سیستان در سمت جنوب وجنوب شرق از یک طرف و استقرار نامناسب جمعیت و فعالیت و بهره برداری نامناسب از منابع منطقه ، دچار محدودیت شدید منابع آب شده است. پایین بودن میزان بارندگی وتوزیع نامناسب زمانی ومکانی، بالا بودن درجه تبخیر وتعرق وجدا افتادگی طبیعی و پراکندگی شدید نقاط سکونتگاهی و ناپایداری اقتصادی در نواحی روستایی را بدنبال داشته است. در این استان مکان گزینی جمعیت و فعالیت بر اساس قابلیتها و محدودیتهای آب صورت نگرفته است در نتیجه ساختار فضایی استان تحت تاثیر عوامل محیط طبیعی ، سیاست گذاریهای استقرار جمعیت و فعالیت و زیر ساختهای تولیدی است. این وضعیت موجب بروز عدم تعادل بین ظرفیت منابع و میزان بهره برداری از آن شده و تخریب منابع پایه توسعه را به دنبال داشته است. در این مقاله سعی شده تا ابتدا تصویری از وضع موجود ساختار فضایی استان و چگونگی پراکندگی جمعیت و فعالیت و ویژگیهای منابع آبی ارائه و سپس ارتباط آن با توسعه روستایی مشخص شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2124 - تبیین آلودگی آب های زیر زمینی ناشی از استقرار نامناسب صنایع با استفاده از GIS و RS « مطالعه موردی استان زنجان »
اسماعیل نصیری

امروزه مسائل زیست محیطی شهرک های صنعتی یکی از مهم ترین موضوعات در نواحی مختلف کشور است. زیرا استقرار نامناسب آن ها موجب آلودگی منابع آب های زیرزمینی می شود. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های سنجش از دور و GIS و با یک روش ترکیبی وضعیت شهرک های صنعتی موجود د چکیده کامل

امروزه مسائل زیست محیطی شهرک های صنعتی یکی از مهم ترین موضوعات در نواحی مختلف کشور است. زیرا استقرار نامناسب آن ها موجب آلودگی منابع آب های زیرزمینی می شود. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های سنجش از دور و GIS و با یک روش ترکیبی وضعیت شهرک های صنعتی موجود در سطح استان زنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در این رابطه ابتدا با استفاده از نقشه های زمین شناسی ، توپوگرافی، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای رسوبات آبرفتی و با توجه به اطلاعات گیری شهرک های صنعتی نسبت به سفره های آب زیرزمینی در محیط GIS با هم تلفیق شدند. نتایج نشان داد که اکثر واحدهای صنعتی موجود در سطح استان زنجان بر روی سفره های آب های زیرزمینی قرار گرفته است که با تولید بیش از 8044 متر مکعب پساب صنعتی و با توجه به ویژگی نفوذ پذیری خاک و سرعت نفوذ و حرکت سیالات، حجم زیادی از این پساب های تولید شده بدون تصفیه وارد محیط شده و باعث ایجاد آلودگی منابع آب زیرزمینی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2125 - An Effective Nutrient Media for Asymbiotic Seed Germination and In Vitro Seedling Development of Phalaenopsis ‘Bahia Blanca’
Seyedeh Mehrnaz Abbaszadeh Seied Mehdi Miri Rouhangiz Naderi

Our study was to develop a rapid and successful method for promoting asymbiotic seed germination and growth and development of protocorm like bodies (PLBs) and subsequent plantlets of Phalaenopsis orchid. Four basal media i.e. Murashige and Skoog (MS), half strength MS چکیده کامل

Our study was to develop a rapid and successful method for promoting asymbiotic seed germination and growth and development of protocorm like bodies (PLBs) and subsequent plantlets of Phalaenopsis orchid. Four basal media i.e. Murashige and Skoog (MS), half strength MS (½MS), Knudson C (KC) and, Vacin and Went (VW) supplemented with coconut water and peptone were examined for their effectiveness in large-scale multiplication by asymbiotic seed germination. Seed germination, leaf number, root number, root length, seedling length and fresh and dry weight were scored. Well-rooted plantlets 4-cm in height were transferred to a greenhouse in trays containing expanded clay, charcoal, cocopeat and perlite (4:2:1:1) or sphagnum moss. The seed germination frequency and seedling development was found significantly higher in organic growth supplement-enriched MS and ½MS media. The results indicated that the highest seed germination (94 %) was obtained in MS medium supplemented with 100 mg/L coconut water or 1 g/L peptone and ½MS containing 1 or 2 g/L peptone. However, the longest seedling was found in MS or ½MS media supplemented with 100 mg/L coconut water or MS containing 1 g/L peptone. Ninety-seven percent of plantlets survived after 1 month in mixture media expanded clay: charcoal: cocopeat: perlit. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2126 - Application of Superabsorbent and Mulch on Some Traits of African Marigold (Tagetes erecta) under Irrigation Intervals
Haidar Al-Obaidy Zahra Karimian Leila samiei Ali Tehranifar

Water scarcity is an important obstacle to the development and expansion of the urban landscape in the arid and semi-arid regions of the world. Nowadays, organic and artificial materials can be used to reduce water consumption without impairing the quality and quantity چکیده کامل

Water scarcity is an important obstacle to the development and expansion of the urban landscape in the arid and semi-arid regions of the world. Nowadays, organic and artificial materials can be used to reduce water consumption without impairing the quality and quantity of urban landscape. In order to study the effect of mulch type on reducing irrigation interval for a popular seasonal plant in the Middle East, African marigold, an experiment was carried out in Mashhad, Iran during 2016-2017 in which two treatments were applied including mulch type (typical soil as control, palm fiber mulch, plastic mulch, and superabsorbent) and irrigation intervals (3, 6 and 9 days). Some morphological, biological, physiological and biochemical traits were evaluated. Results indicated that the superabsorbent could significantly increase most recorded traits. The palm fiber mulch also improved plant height, flower number, and dry shoot weight. In most traits, the 3-day irrigation interval indicated a significant increase versus the 6- and 9-day intervals, but plant height, flower number, and photosynthetic rate did not differ significantly between the 3-day and 9-day irrigation intervals. The findings show that superabsorbent and at the next level, palm fiber mulch with 9-day irrigation intervals can be suggested for African marigold in the arid and semi-arid climates. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2127 - Impact of Exogenous Spermine Application on the Vase Life of Cut Rose Flowers ‘Dolce Vita’
Hamideh Ghorbani Asghar Ebrahimzadeh Bagher Eftekhari Sis Mohammad Bagher Hasanpouraghadm

Senescence is an integral part of the normal developmental cycle of plants and can be traced in cell, tissue and organ level. This work was focused on the efficiency of post-harvest treatment with the free polyamine spermine (Spm) to extend the vase life of cut rose flo چکیده کامل

Senescence is an integral part of the normal developmental cycle of plants and can be traced in cell, tissue and organ level. This work was focused on the efficiency of post-harvest treatment with the free polyamine spermine (Spm) to extend the vase life of cut rose flowers as an anti-senescence compound. Spm treatment was applied at the rates of 0, 1, 2 and 4 mM. Some morphological, biochemical and physiological characteristics of tested cut roses (Rosa hybrida cv. ‘Dolce Vita’) such as; flower diameter, water uptake, relative fresh weight, electrolyte leakage, malondialdehyde content, guiacole peroxidase activity, hydrogen peroxide content and vase life were evaluated. The effects of a pulsing application of the polyamine on the mentioned traits were significant and treatment with Spm effectively delayed the senescence of roses, especially when applied at 4 mM concentration. Polyamine treatment resulted in a notable decrease in petal electrolyte leakage due to its cationic and anti-peroxidative characters. In addition to the anti-ethylene property, the cationic character of polyamines may play an important role in determining the vase life of cut flowers. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2128 - Modification of Flower Color Pigments and Color Composition with Hormonal Treatments and Sucrose in Tulipa gesneriana ‘Kingsblood’
Yaghoub Hojjati Mahmood Shoor Ali Tehranifar Bhram Abedi

Three separate experiments were conducted to investigate the interplay between three phytohormones and sucrose for the change of flower color composition and the plant secondary metabolites in Tulipa. The variations of the physiological and morphological characteristics چکیده کامل

Three separate experiments were conducted to investigate the interplay between three phytohormones and sucrose for the change of flower color composition and the plant secondary metabolites in Tulipa. The variations of the physiological and morphological characteristics, with ABA at 5 and 10 mg/L (as experiment one), GA3 at 300 &lrm;and 500 mg/L &lrm;&lrm;(as experiment two), 50 and 100 µM of JA (as experiment three) and their interactions with sucrose at 1 and 2 g/L were analyzed. By reviewing the HPLC charts and UV-Vis spectra, it was found that the production of plant secondary metabolites, total flavonoids, and anthocyanins composition pigments was influenced by the foliar application of the plant hormones. The sucrose alone had no significant effect on the quantification of different phytochemicals, but the interaction with JA and ABA showed a considerable variation in the anthocyanin accumulation and total flavonoids. Both JA and ABA hormones, in spite of enhanced anthocyanin accumulation and increased cyanidin and pelargonidin pigment percentage, were associated with reduced vegetative growth parameters as well as vase life, compared to the control plants. However, GA3 at 500 mg/L without sucrose played a key role in the accumulation of anthocyanin, postharvest performance, and the increase in the three major anthocyanin pigments. Moreover, the data provided evidence of interference between the sucrose and GA3 in the regulation of the anthocyanin accumulation. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2129 - Evaluation of 13 Calendula (Calendula officinalis) Cultivars Response to Drought Stress
Maryam Zarghami Moghadam Mahmoud Shoor Hossein Nemati Ahmad Nezami

Bedding plants form an important part of the urban public space and private gardens. Drought stress management is considered as an important factor in nowadays landscape. Low water use landscaping is becoming common issue in arid regions, little information is available چکیده کامل

Bedding plants form an important part of the urban public space and private gardens. Drought stress management is considered as an important factor in nowadays landscape. Low water use landscaping is becoming common issue in arid regions, little information is available about regulated deficit irrigation tolerance and responses of many ornamental plants, especially annuals and herbaceous perennials. Calendula officinalis L. (Asteraceae), known as calendula or marigold, is an annual species widely used around the world as a medicinal plant. The main aim of this study was to evaluate drought stress response at two levels (100 and 50% FC) on 13 pots of marigold cultivars (Candyman Orange, Fiesta Gitana, Citrus Cocktail, Neon, Candyman Yellow, Fruit Twist, Sherbet Fizz, Oopsy Daisy, Pot Marigold, Greenheart Orange, Calendula Porcupine, Pink Surprise and Touch of the Red) with 4 replicates under greenhouse conditions. The morphological and biochemical traits were measured and analyzed at the end of the experiment. Water stress (50% FC) reduced most of the evaluated traits and increased proline content (p <0.01). Flower characteristics such as flower and diameter were also observed declined as the aim indexes preserved. Finally two premium selected cultivars Neon and Candyman were selected as the most resistant. It seems that water supply is the main factor affecting growth and flowering is annual bedding plants and the quality and quantity declines in drought noticeably. Evaluation of these traits along with resistance response will help to use them for more sustainable with low input landscapes in mind. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2130 - Evaluation of Physiological Responses of Tuberose (Polianthes tuberosa L.) to Water Deficit Stress
Khani Shakarami Bahman Zahedi Abdolhossein Rezaei Nejad Sadegh Mousavi Fard

Water stress is one of the main factors of severe damage and limitation of plant production in Iran. The paper reports a pot experiment conducted by using a factorial experiment based on a completely randomized design with three replications (each replication composed o چکیده کامل

Water stress is one of the main factors of severe damage and limitation of plant production in Iran. The paper reports a pot experiment conducted by using a factorial experiment based on a completely randomized design with three replications (each replication composed of four pots) to compare the physiological and biochemical characteristics of two varieties of tuberose (double- and single-flower) for their tolerance to water stress. Three water stress levels, including no stress (W1 = 90% of FC), moderate stress (W2 = 75% of FC) and severe stress (W3 = 60% of FC), were applied throughout the experiment.Physiological traits including relative water content (RWC) and electrolyte leakage (EL) and biochemical traits including total chlorophyll (Chl), carotenoid (Car) contents, proline, malondialdehyde (MDA), antioxidant enzymes activity (SOD, APX, and CAT), photosynthesis rate (A), transpiration rate (E), and stomatal resistance (rs) were investigated. Results showed that the physiological and biochemical characteristics of the tuberose plants were highly affected by the application of water stress. MDA and EL showed a significant correlation with most physiological characteristics. Water stress caused significant increases in RWC, A, E, rs, Chl, APX, and SOD activities of the leaves of the single-flower cultivar. CAT, MDA, and proline content in the leaves of the double-flower cultivar were significantly higher than those in the leaves of the single-flower cultivar, regardless of water treatments. The results showed that the single-flower cultivar grew better than the double-flower one under stress conditions. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2131 - Morphological and Physiological Traits of Catharanthus roseus L. at Different Irrigation Intervals as Affected by Salicylic Acid Application
Davood Hashemabadi Zahra Asadi Beigzadeh-Mahaleh Firoozeh Pourzarnegar

The effects of varying irrigation intervals (I) and foliar application of salicylic acid (M) on morphological and physiological traits of Catharanthus roseus L. were studied in a factorial experiment based on a randomized complete design with three replications. The exp چکیده کامل

The effects of varying irrigation intervals (I) and foliar application of salicylic acid (M) on morphological and physiological traits of Catharanthus roseus L. were studied in a factorial experiment based on a randomized complete design with three replications. The experimental treatments consisted of four irrigation intervals [2 days (I1), 4 days (I2), 6 days (I3) and 8 days (I4)] and foliar application of 200 mgL-1 salicylic acid (SA) at three frequencies [0 (M0), one (M1) and two (M2) times]. Among the morphological traits, treatment I2M2 resulted in the greatest number of flowers (25.66 flowers), the fewest leaf abscissions (3.8), and the highest root fresh weight (1.181 g); I1M0 resulted in the highest plant height (154 cm), leaf number (36 leaves), internode length (9.243 mm), shoot fresh weight (8.636 g), and shoot dry matter (26.20%); and I1M2 resulted in the largest flower diameter (1.176 mm), node number per plant (16.66 nodes), plant fresh weight (9.366 g), and root dry matter (30.03%). Among physiological traits, I1M0 was related to the highest chlorophyll b, total chlorophyll, and petal anthocyanin. The highest and lowest proline contents were obtained from I3M2 and I2M0, respectively. The lowest MDA content of 1.42 nmolg-1fresh weight (FW) was observed in I4M1 and the highest SOD activity of 88 IUg-1FW was obtained from I3M0. POD activity was lowest in I2M0 and highest in I4M2. In total, given the detrimental impacts of water deficit stress at irrigation intervals of 6 and 8 days, it is recommended that SA be applied to improve the growth of Catharanthus. roseus L. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2132 - The Effect of Cut Stem Length Treatment on Vase Life and Water Relations of Rose Flower (Rosa hybrida) cv. ‘Bingo White’
Rahim Nagh Shiband Hassani Somayeh Yousefi Davoud Zare Haghi

One of the most important factors in controlling the quality of fresh flowers is stem length because it is a major determinant of cut stem productivity. The grading and marketing of most cut flowers, like roses, are generally based on stem length. The present study aime چکیده کامل

One of the most important factors in controlling the quality of fresh flowers is stem length because it is a major determinant of cut stem productivity. The grading and marketing of most cut flowers, like roses, are generally based on stem length. The present study aimed to evaluate the effects of cut rose flower stem length on vase life and water balance of rose cv. ‘Bingo White’ in a factorial experiment based on a Completely Randomized Design (CRD). Cut stem length was used at four levels of 25, 35, 45, and 55 cm kept in 50 mg/L sucrose sodium hypochlorite solution at two levels of 0 and 2% as preservative solutions with three replications at 23 ± 2°C with 65 ± 5% relative humidity and 12μmol/m2 s of light intensity (supplied by cool white fluorescent lamps) for 12 hours up to the end of vase life. Some qualitative and quantitative characteristics including vase life, flower and leaf water potential, ion leakage, membrane stability index (MSI), and leaf stomatal conductance were recorded. The results showed that the longest vase life (17 days) was significantly (P < 0.01) observed at the lowest stem length (25 cm) and the shortest vase life (10 days) was related to the highest stem length (55 cm). The lowest rate of leaf and petal ion leakage was significantly (P < 0.05) observed in the lowest stem length (25 cm). The stem lengths of 35 and 45 cm, however, did not significantly differ from the stem length of 25 cm. The lowest rate of leaf and petal membrane stability index was significantly (P < 0.05) related to 55 cm stem length. The highest rate of flower and leaf water potential was significantly (P < 0.01) obtained from 35 cm stem length as compared with other treatments. Stomatal conductance decreased over time, but it was not affected by stem length treatments significantly. Generally, our results showed that the shorter cut stem length treatment (25 cm) with the sucrose solution (2%) not only had the greatest effect on extending vase life but it also improved the water status, decreased the ion leakage, and increased the flower membrane stability index. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2133 - Effect of Hydrogen Peroxide, Ascorbic Acid and Indolic-3-Butyric Acid on Root Induction and Development in Cuttings of Bougainvillea spectabilis
Mehdi Pirdastan Abdolhossein Aboutalebi Jahromi Hamed Hassanzadeh Khankahdani

Bougainvillea (Bougainvilleaspectabilis) is used for planting in the landscape because of their beautiful and colorful flowers. The easiest and cheapest technique to propagate this plant is by cuttings; however the cuttings of this plant are not easily rooted and requir چکیده کامل

Bougainvillea (Bougainvilleaspectabilis) is used for planting in the landscape because of their beautiful and colorful flowers. The easiest and cheapest technique to propagate this plant is by cuttings; however the cuttings of this plant are not easily rooted and require the special treatments, including the use of auxin. For this purpose, an experiment was performed in Completely Randomized Design with 15 treatments and four replications and the characteristics such as root and shoot length, root and shoot number, root fresh and dry weight, and the rooted cuttings percent were evaluated. The results showed a statistically significant difference among the used treatments. The use of 400 mg/L indolic-3-butyric acid (IBA) for 24 hrs dipping led to improve rooting parameters particularly the rooted cuttings percent. However, the use of 1000 mg/L IBA for 20 s quick dipping also had satisfactory results, which can be introduced as a suitable treatment due to the reduction of application time and labor costs. Adding substances similar to ascorbic acid (AsAc) and hydrogen peroxide (H2O2) also improved some traits such as the root length, root fresh weight and the number of shoots. In general, the use of high concentrations of IBA (2000 mg/L), which are used by quick dipping with the use of pre-treatment with AsAc and H2O2 can lead to improve rooting traits in bougainvillea cuttings. When the cost of the plant growth regulators is important, the use of the low-concentration of IBA (400 mg/L) by long-term dipping (24 hrs) can be effective for Bougainvillea cuttings. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2134 - Effect of Water Deficit on Flowering and Growth Characteristics of Zinnia elegans
Kürşad Demirel Gökhan Çamoğlu Arda Akçal Hakan Nar Fatih Kahriman Levent Genç

Water resources have been decreasing in recent years due to global warming, thereby requiring more studies to determine the effect of limited water on plants. This study aimed to determine the effect of different irrigation levels on the flowering and growth characteris چکیده کامل

Water resources have been decreasing in recent years due to global warming, thereby requiring more studies to determine the effect of limited water on plants. This study aimed to determine the effect of different irrigation levels on the flowering and growth characteristics of zinnia plant (Zinnia elegans). The research was carried out in the Plant Production Research Center of the Faculty of Agriculture at Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey. For the study, zinnia plants were grown in pots under field conditions and 4 different irrigation treatments were created where 100% (I-100 / control), 75% (I-75), 50% (I-50) and 25% (I-25) decreasing moisture was applied and the soil moisture was monitored by sensors. Data were subjected to variance and PCB-Biplot analyses. Results showed significant differences among irrigation treatments according to measured traits. At the end of the study, irrigation water amount and plant water consumption values were found to be 28.1-142.8 mm and 33.9-144.4 mm, respectively. Water stress was found to have a negative effect on the growth and agronomic characteristics of zinnia. However, it was observed that the quality of flowers is not affected even if plant growth is negatively affected by a 25% water shortage. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2135 - Effect of Soil and Water on Tilted, Zig-Zag Patterned Platanus orientalis L. Trees in Tehran
Reza Mastouri Nozar Nozary Seyyed Mohammad Mirhosseini

Various theories have been proposed about the tilted, zig-zag patterned Platanus orientalis L. trees in the center of Tehran. The increasing number of these trees has led to this study to determine the soil characteristics and distance parameters associated with this sp چکیده کامل

Various theories have been proposed about the tilted, zig-zag patterned Platanus orientalis L. trees in the center of Tehran. The increasing number of these trees has led to this study to determine the soil characteristics and distance parameters associated with this species. This research employs recent data from Tehran’s District 11 Municipality. The District 11 Municipal Green Space Center is located in Razi Park, where the soil parameters were measured. We measured 170 tilted trees and examined more than 40 traffic signs in District 11 Municipality of Tehran. This study modeled one tree with various conditions of saturated soil using 2D Plaxis software to understand the influence of different factors on tilted Platanus orientalis L. and explain the mechanistic relationships that create the zig-zag growth pattern. In this research we realized in a creative way that the soil moisture and the distance of trees from each other are two effective reasons that trees and traffic signs tilt and sunlight and wind are not important in this pattern. The main cause of tilting zig-zag patterned in Tehran urban trees is the soil layer settlement and specific distance from each other which can occur to any kinds of trees. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2136 - Effect of Biochar and Vermicompost on Growth Parameters and Physiological Characteristics of Feverfew (Tanacetum parthenium L.) Under Drought Stress
Mahboubeh Naeemi Golzard Marzieh Ghanbari Jahromi Sepideh Kalateh Jari

Drought stress is one of the most prevalent problems that limit the growth and lifespan of plants. Knowing the specifics of plant response to drought stress can be useful in the management and development of plant cultivation. The feverfew plant (Tanacetum parthenium L. چکیده کامل

Drought stress is one of the most prevalent problems that limit the growth and lifespan of plants. Knowing the specifics of plant response to drought stress can be useful in the management and development of plant cultivation. The feverfew plant (Tanacetum parthenium L.) is ornamental and medicinal plant native to Iran and its cultivation in the landscape seems valuable as a wildflower due to its beauty. The factorial experiment was conducted to investigate the effect of biochar and vermicompost on feverfew (Tanacetum parthenium L.) in loamy soils under drought stress conditions based on a completely randomized design (CRD) in three replicates. The results showed that drought stress caused a decrease in shoot fresh weight, shoot dry weight, root fresh weight, root dry weight, and leaf relative water content (RWC), compared to the control treatment. On the other hand, there was an increase in catalase enzyme because of the drought stress. By improving the soil condition, vermicompost and biochar caused an increase in fresh and dry weight of shoots and roots, chlorophyll content, and leaf RWC. However, it decreased the activity of catalase and superoxide dismutase enzyames. In general, the combination of vermicompost and biochar was the best treatment for enhancing the soil condition and increasing the growth characteristics of feverfew plants under drought stress. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2137 - تأثیر گونه‌های گیاهی زینتی در کاهش آلودگی و تصفیه هوای اماکن ورزشی
جلیل پورزرنگار فیروزه پورزرنگار

گیاهان زینتی یکی از ارزان‌ترین و طبیعی‌ترین عناصر برای تصفیه هوا و کاهش آلودگی هستند. توانایی این نوع از گونه‌های گیاهی در جذب آلاینده‌ها و تصفیه هوا غیرقابل انکار است. امروزه به‌دلیل صنعتی‌شدن و پیشرفت فن‌آوری‌، آلودگی هوا و محیط‌زیست به یک دغدغه مهم در کشورهای درحال ت چکیده کامل

گیاهان زینتی یکی از ارزان‌ترین و طبیعی‌ترین عناصر برای تصفیه هوا و کاهش آلودگی هستند. توانایی این نوع از گونه‌های گیاهی در جذب آلاینده‌ها و تصفیه هوا غیرقابل انکار است. امروزه به‌دلیل صنعتی‌شدن و پیشرفت فن‌آوری‌، آلودگی هوا و محیط‌زیست به یک دغدغه مهم در کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است. هدف از این تحقیق تأثیر گونه‌های گیاهی زینتی در کاهش آلودگی و تصفیه هوای اماکن ورزشی می‌باشد. آلاینده‌هایی که پاکیزگی هوای اماکن ورزشی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، شامل: بنزن، فرمالدئید، منوکسیدکربن، تری‌کلرو اتیلن، آمونیاک، دود و زایلن می‌باشند. هشت گونه گیاهی شامل: پاپیتال، آلوئه‌ورا، پوتوس، نخل خرما، گیاه عنکبوتی، سانسوریا، سرخس بوستون و نخل خیزران برای تصفیه هوا و کاهش آلودگی آلاینده‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج تحقیق(P < 0/05) ، اطلاعات لازم برای پیش‌بینی همبستگی تصفیه هوا با گونه‌های مختلف گیاهی از نظر آماری نشان داد که براساس مدل، هشت گونه گیاهی موردمطالعه با تصفیه هوا و کاهش آلودگی فضاهای ورزشی همبستگی طبیعی دارند و سانسوریا بیشترین تأثیر را در کاهش آلودگی و تصفیه هوای اماکن ورزشی دارد (بتا = 348/0، مقدار ارزش = 966/0). نتایج نشان داد که در هر نقطه از جهان، گونه‌های گیاهی موردمطالعه از مؤثرترین گونه‌ها در تصفیه هوا هستند، بنابراین برای خیابان‌ها، پارک‌ها و مکان‌های ورزشی مناسب هستند. پیشنهاد می‌گردد که با استفاده از نتایج این تحقیق، مسئولان و دست اندرکاران مربوطه، توجه و بهره‌گیری بیشتری را در استفاده از گیاهان مذکور برای بهبود کیفیت هوای شهر و اماکن ورزشی داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2138 - The Effect of Magnetic Water and Irrigation Intervals on the Amount of the Nutrient Elements in Soil and Aerial Parts of Periwinkle (Catharanthus roseus L.)
Davood Hashemabadi Fatemeh Zaredost Maryam Jadid Solimandarabi

The periwinkle with the scientific name of Catharanthus roseus isone of the most important ornamental plants of the Apocynaceae family. Inorder to evaluate the effect of different waters on the amount of the nutrientelements in soil and aerial parts of Catharanthus rose چکیده کامل

The periwinkle with the scientific name of Catharanthus roseus isone of the most important ornamental plants of the Apocynaceae family. Inorder to evaluate the effect of different waters on the amount of the nutrientelements in soil and aerial parts of Catharanthus roseus, a factorial experimentbased on completely randomized design was conducted in 3 replications.Experimental treatments were including: type of water (magnetized tapwater, tap water, magnetized well water and well water) and irrigationintervals (2, 4, 6 and 8 days). In this study, the attributes such as display life, plant height, leaf number, the amount of nitrogen, phosphorus and potassiumof the soil and the plant were evaluated. According to results, the maximumdisplay life (42.23 days), plant height (21.71 cm) and leaf number (165.88)were related to the treatment of irrigation with the magnetized tap waterwith2 days interval. The maximum amount of nitrogen of the plant wasrelated to the treatment of irrigation with the magnetized well water +2 daysinterval (0.32 mgl-1). The treatments of irrigation with the non- magnetizedtap and well water with 8 days interval had the maximum amount of nitrogenof the soil. The maximum amount of potassium of the plant with 56.21 mgl-1was obtained in the treatment of irrigation with the magnetized well waterwith 2 days interval. The maximum amount of phosphorus of the plant with39.5 mgl-1and then 38.8 mgl-1were related to the treatments of irrigationwith the magnetized well water + 2 days interval and irrigation with the magnetizedtap water+ 2 days interval. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2139 - Effect of Gibberellic Acid Pulsing and Sucrose Continuous Treatment on Some Qualitative Characteristics of Cut Rose Flower cv. Velvet
Zahra Ahmadi Rahim Naghshiband Hassani

The aim of this study was the better assessment of the relationship ofpulsing treatment of gibberellic acid as an anti-senescence agent and holdingin sucrose as a carbohydrate supply resource on improving some qualitativeand physiological attributes of cut rose flower c چکیده کامل

The aim of this study was the better assessment of the relationship ofpulsing treatment of gibberellic acid as an anti-senescence agent and holdingin sucrose as a carbohydrate supply resource on improving some qualitativeand physiological attributes of cut rose flower cv. Velvet. Hence, anexperiment involving the pulsing treatment with gibberllic acid (GA3) at 0,20, 40 and 60 mg L-1, for 24 hours, and holding them in sucrose at 0, 2 and3% with 250 mg L-1 of 8- HQS as an antimicrobial agent for all holdingtreatments was conducted. The study was performed as a factorial experimentbased on a randomized completely design (RCD) with three replication foreach combination treatment. Applying GA3 pulse treatment alone at all concentrationsincreased significantly vase life and its effect enhanced withsucrose holding at 2 and 3% compared with control. The effect of GA3pulsing in increasing of stem relative fresh weight (RFW) and solutionuptake (SU) was hastened by sucrose holding treatment at 2 and 3%.Highest amount of flower opening and petal water content during vase lifeperiod was observed in 60 mg L-1 of GA3 pulsing and sucrose 3% holdingtreatment which had been longer flower diameters and greater petals.Gibberellic acid pulsing alone and along with sucrose holding treatment atall concentrations caused to prevention of leaf chlorophyll degradationcompared with control. In conclusion, GA3 pulsing at 40 mg L-1 along withsucrose 2% holding treatment had a significant effect on improving vase lifeand other qualitative attributes of cut rose flower cv. Velvet. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2140 - اثر استفاده از سیلیسیم بر ویژگی‌های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد آفتابگردان (.Helianthus.annuus L) در شرایط مختلف رطوبتی
زهره نبی پور غلامرضا زمانی

آب قابل‌دسترسی، عامل اصلی محدودکننده رشد و تولید محصول در مناطق خشک است. در این راستا به‌منظور بررسی اثر کاربرد سیلیسیم بر ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد آفتابگردان در شرایط مختلف رطوبتی، این آزمایش در سال زراعی 1397-1398 در شهر گناباد انجام شد. این پژوهش ب چکیده کامل

آب قابل‌دسترسی، عامل اصلی محدودکننده رشد و تولید محصول در مناطق خشک است. در این راستا به‌منظور بررسی اثر کاربرد سیلیسیم بر ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد آفتابگردان در شرایط مختلف رطوبتی، این آزمایش در سال زراعی 1397-1398 در شهر گناباد انجام شد. این پژوهش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی آبیاری با سطوح مختلف رطوبتی بر اساس نیاز آبیشامل چهار سطح (سطح رطوبتی 100 درصد نیاز آبی، سطح رطوبتی 80 درصد نیاز آبی، سطح رطوبتی 60 درصد نیاز آبی و سطح رطوبتی 40 درصد نیاز آبی) و عاملفرعیزمان مصرف سیلیسیمدر چهارسطح (بدون کاربرد (شاهد)، کاربرد در مرحله رویشی، کاربرد در مرحله زایشی، کاربرد در مرحله رویشی و زایشی)بود.نتایج آزمایش نشان داد که کاهش سطح رطوبتی از 100 درصد به 40 درصد نیاز آبی موجب کاهش صفات کمی موردبررسی شد؛ به طوری که کمترین مقدار عملکرد دانه (8/1730 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (41/583 کیلوگرم در هکتار) در تیمار سطح رطوبتی 40 درصد نیاز آبی به دست آمد. همچنین کاربرد سیلیسیم در شرایط کم رطوبت بر اساس نیاز آبی باعث بهبود اثرات کاهش سطوح رطوبتی در همه صفات مورد ارزیابی و عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه (96/7572 کیلوگرم در هکتار) در تیمار سطح رطوبتی 80 درصد نیاز آبی و کاربرد سیلیسیوم در مرحله رویشی و زایشی به دست آمد و کمترین مقدار (54/1193 کیلوگرم در هکتار) در تیمار سطح رطوبتی 40 درصد نیاز آبی و بدون کاربرد سیلیسیوم ثبت گردید. همچنین کاربرد سیلیسیوم در مرحله رویشی و زایشی نسبت به تیمار عدم کاربرد (شاهد) به ترتیب باعث افزایش 5/2، 5/1 و 5/2 برابری عملکرد روغن در سطوح مختلف آبیاری شامل 80، 60 و 40 درصد نیاز آبی شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد استفاده از سیلیسیم در مرحله رویشی و زایشی در سطح رطوبتی 80 درصد نیاز آبی باعث جبران اثرات سوء کاهش سطح رطوبتی در صفات موردبررسی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2141 - بهبود کارایی مصرف آب، شاخص سبزینگی و عملکرد دانه گندم تحت رژیم های مختلف آبیاری با استفاده از کود زیستی
ابوالقاسم مرادقلی حمیدرضا مبصّر حمیدرضا گنجعلی حمیدرضا فنایی احمد مهربان

10.2./jpps.2023.698813

خشکی یکی از تنش های غیر زنده بسیار مهم است که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و از این طریق عملکرد گیاه زراعی را محدود می سازد. اقداماتی شامل: ارائه اطلاعات برای بهبود مدیریت ریسک خشکسالی، بهبود برنامه‌ریزی برای واکنش موثرتر به خشکسالی، سرمایه‌گذاری در کاهش خطر مخاطرا چکیده کامل

خشکی یکی از تنش های غیر زنده بسیار مهم است که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و از این طریق عملکرد گیاه زراعی را محدود می سازد. اقداماتی شامل: ارائه اطلاعات برای بهبود مدیریت ریسک خشکسالی، بهبود برنامه‌ریزی برای واکنش موثرتر به خشکسالی، سرمایه‌گذاری در کاهش خطر مخاطرات (DRR) و ارائه یک محیط جهت به حداقل رساندن خطرات کلی باعث افزایش تاب‌آوری، جلوگیری یا کاهش خطرات خشکسالی آینده و حفظ معیشت می‌شود. این تحقیق در دو سال زراعی، بصورت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. شرایط مختلف رطوبت خاک بعنوان تیمار اصلی در سه سطح و تیمار کود‌های زیستی در هفت سطح به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج مطالعات نشان داد که شرایط مختلف رطوبتی محتوی نسبی آب برگ (RWC)، مقدار سبزینگی برگ (SPAD)، کلروفیل a و b وعملکرد دانه معنی دار شدند، با افزایش شدت تنش مقدار آنها کاهش یافت که نشان دهنده حساسیت آنها به تغییر وضعیت آب خاک و پتانسیل آب برگ می باشد.استفاده از کودهای زیستی ازتوباکتر و فسفاباکتر باعث افزایش معنی دار مقدار RWC , SPAD ، کلروفیل a و b و عملکرد دانه نسبت به عدم استفاده از کود زیستی گردید. اثرات استفاده تلفیقی میکروارگانیسم سبب جبران خسارت های تنش کم آبی گردیده است. بطور کلی با توجه به شرایط کم آبی و افزایش دما ناشی از تغییر اقلیم استفاده از میکروارگانیسم ها بصورت بذرمال کمک قابل توجهی به کاهش این مخاطرات می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2142 - بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و مدیریت وجین علف‌های هرز بر برخی شاخص‌های کیفی وکمی ذرت هیبرید KS260 و سورگوم
منصوره خدادادی علی قنبری علی قنبری قربانعلی اسدی مهدی راستگو

10.2./jpps.2023.705329

لازم است میزان اثر تنش خشکی و وجود یا عدم وجود علف‌های هرز بر میزان رشد و عملکرد گیاهان زراعی مهم از جمله ذرت و سورگوم مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور مطالعه مزرعه‌ای در سال زراعی 1393 در مزرعه آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت دو آزمایش مجزا برای دو گیاه ذرت علوفه‌ای چکیده کامل

لازم است میزان اثر تنش خشکی و وجود یا عدم وجود علف‌های هرز بر میزان رشد و عملکرد گیاهان زراعی مهم از جمله ذرت و سورگوم مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور مطالعه مزرعه‌ای در سال زراعی 1393 در مزرعه آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت دو آزمایش مجزا برای دو گیاه ذرت علوفه‌ای هیبرید KS260 و سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار اول سطوح آبیاری 65%، 75%، 85% و 100% (%ET0) و تیمار دوم مدیریت علف هرز (وجین و عدم وجین علف‌های هرز ) بود. میزان کمترین عملکرد علوفه تر و خشک در ذرت و سورگوم در شرایط کم آبی شدید (تنش 65% ظرفیت زراعی) مشاهده شد. وجین علف‌های هرز مزارع ذرت و سورگوم باعث افزایش حدود 35درصدی وزن تر و خشک علوفه ذرت و افزایش 25 درصدی وزن تر علوفه و 100 درصدی وزن خشک علوفه سورگوم شد. وجین علف‌های هرز در تمامی شرایط باعث کاهش رقابت این گونه‌ها با گیاه زراعی و افزایش شاخص‌های رشدی علوفه از جمله دوام سطح برگ ( 49 درصدی در ذرت و 11 درصدی در سورگوم)، سرعت رشد نسبی ( 9 درصدی در ذرت و 22 درصدی در سورگوم)، سرعت رشد خالص (23 درصد ذرت و 25 درصد در سورگوم) و ارتفاع (12درصدی در ذرت و 15 درصدی در سورگوم) شد و به نظر می‌رسد مقاومت به خشکی سورگوم و ذرت در شرایط آب و هوایی مشهد تقریبا یکسان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2143 - ارزیابی مدل‌های گیاهی AquaCrop و WOFOST در شبیه‌سازی عملکرد ذرت
اصلان اگدرنژاد1 علیرضا مسجدی 2 علیرضا شکوه فر 3 مجتبی علوی فاضل 4

این تحقیق به منظور ارزیابی مدل‌های رشد گیاهی WOFOST و AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد ذرت تحت مدیریت‌های مختلف آب مصرفی (T1: 50، T2: 75، T3: 100 و T4: 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر) با استفاده از داده‌های برداشت شده در سال 1383 از یک مزرعه تحقیقاتی واقع در اهواز انجام شد چکیده کامل

این تحقیق به منظور ارزیابی مدل‌های رشد گیاهی WOFOST و AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد ذرت تحت مدیریت‌های مختلف آب مصرفی (T1: 50، T2: 75، T3: 100 و T4: 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر) با استفاده از داده‌های برداشت شده در سال 1383 از یک مزرعه تحقیقاتی واقع در اهواز انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین اختلاف بین مقادیر شبیه‌سازی شده با استفاده از مدل AquaCrop و مقادیر اندازه‌گیری شده در تیمار T3 (45/0 تن در هکتار) و کمترین اختلاف بین این مقادیر در تیمار T2 (10/0 تن در هکتار) مشاهده شد. اختلاف بیشترین و کمترین مقادیر شبیه‌سازی عملکرد دانه ذرت با استفاده از مدل WOFOST با مقادیر اندازه‌گیری شده به ترتیب در تیمارهای T4 (15/0 تن در هکتار) و T1 (01/0 تن در هکتار) مشاهده شد. کمترین و بیشترین اختلاف بین مقادیر شبیه‌سازی شده با مدل AquaCrop و مقادیر اندازه‌گیری شده زیست‌توده در تیمارهای T4 (1/1 تن بر هکتار) و T3 (03/2) مشاهده شد. نتایج شبیه‌سازی با مدل WOFOST نیز نشان داد که بیشترین و کمترین اختلاف بین مقادیر شبیه‌سازی شده و اندازه‌گیری شده به ترتیب به تیمارهای T1 (95/1) و T2 (65/0) اختصاص داشت. نتایج آماره‌‌ی RMSE برای عملکرد دانه ذرت توسط مدل‌های AquaCrop و WOFOST به ترتیب برابر با 16/0 و 15/0 تن بر هکتار و برای زیست‌توده ذرت به ترتیب برابر با 92/0 و 88/0 تن در هکتار بود. مقادیر آماره MBE به دست آمده از نتایج شبیه‌سازی عملکرد دانه ذرت برای دو مدل AquaCrop و WOFOST به ترتیب برابر با 04/0 و 05/0- و برای زیست‌توده ذرت به ترتیب برابر با 52/0- و 47/0- تن در هکتار بود. به طور کلی می توان بیان کرد که، مدل WOFOST دقت بیشتری نسبت به مدل AquaCrop داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2144 - اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و میزان اسانس ریحان
حمداله سیفی احمد افکاری

10.2./jpps.2023.698918

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و تولید اسانس گیاه ریحان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارهای آزمای چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و تولید اسانس گیاه ریحان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی 70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) به‌عنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با باکتری‌ها در 5 سطح عدم تلقیح (شاهد)، تلقیح با ازوتوباکتر، سودوموناس، آزوسپریلیوم و کاربرد همزمان ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم به‌عنوان فاکتور دوم و محلول‌پاشی با سالیسیلیک‌اسید در چهار سطح عدم مصرف، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار به‌عنوان فاکتور سوم بودند. نت نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع بوته، تعداد ساقه، تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، عملکرد ماده خشک، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد اسانس ریحان شد. اما تیمار محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و مصرف توأم باکتری‌ها تأثیر معنی‌داری بر افزایش این صفات داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی بر میزان پرولین افزوده شد. به‌طوریکه بیش‌ترین میزان پرولین (69/1 میکرومول در گرم وزن تر)) از تیمار 210 میلی‌متر تبخیر به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصله در این آزمایش می‌توان بیان کرد، مصرف سالیسیلیک‌اسید در غلظت 5/1 میلی‌مولار و کاربرد توأم باکتری‌ها در رفع اثرات منفی تنش خشکی نقش دارند و استفاده از آن‌ها می‌تواند به‌طور موثری باعث افزایش در خصوصیات کمّی و کیفی در ریحان می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2145 - پیش بینی عملکرد محصول جو دیم با استفاده از سیستمهای خبره عصبی و عصبی فازی منطقه مورد مطالعه استانهای خراسان
احد مدنی عباس خاشعی علیرضا خاکزاد سیوکی

10.2./jpps.2022.691244

در این تحقیق سعی شده تا عملکرد جو دیم در استان های خراسان با پارامترهای اقلیمی و به دو روش سیستم های عصبی (Ann) و فازی (Anfis) پیش بینی شود. محاسبات با نرم افزار MATLAB انجام گرفت و سپس ارزیابی عملکرد مدل ها با شاخص های آماری ضریب همبستگی ( R2 )، ریشه میانگین مربعات خطا چکیده کامل

در این تحقیق سعی شده تا عملکرد جو دیم در استان های خراسان با پارامترهای اقلیمی و به دو روش سیستم های عصبی (Ann) و فازی (Anfis) پیش بینی شود. محاسبات با نرم افزار MATLAB انجام گرفت و سپس ارزیابی عملکرد مدل ها با شاخص های آماری ضریب همبستگی ( R2 )، ریشه میانگین مربعات خطا ( RMSE ) و میانگین کامل خطاMAE) ) انجام شد. بارندگی و عملکرد سال گذشته نقش موثری در کاهش خطای پیش بینی و افزایش ضریب تعیین هبستگی در هر دو روش Ann و Anfis داشت. ورودی عملکرد سال گذشته و تبخیر و تعرق توانست موجب شود تا روش Anfis در مقایسه با روش Ann پیش بینی عملکردی دقیقتری داشته باشد. بیشترین برتری دقت تخمین عملکرد در Anfis نسبت به ANN با ورودی های با ورودی های مدل R مشاهده شد که که شامل ورودیهای رطوبت ؛ دمای نقطه شبنم و دمای ماکزیمم بود. نتایج در هر دو روش Anfis و Ann برای ورودیهای مدل L که شامل بارندگی،رطوبت نسبی و عملکرد سال گذشته بود، نشان داد که این مدل بالاترین دقت را در بین مدلهای ورودی کسب نموده است. اما برای ورودیهای مدل E نیز که شامل تبخیر و تعرق ، بارندگی ، رطوبت نسبی و دمای حداقل بود، نتایج حاکی از دقت بیشترAnfis نسبت به روش Ann داشت. وجود پارامتر تشعشع در ورودی ها دقت تخمین عملکرد را در هر دو روش کاهش داد. در مجموع روش Anfis دقت بیشتری را در تخمین عملکرد جو نسبت به Ann نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2146 - ارزیابی واکنش سویا تحت تاثیر کاربرد آب مغناطیسی و محلول‌پاشی متانول
عارف فاتحی بابک پاساری اسعد رخزادی

10.2./jpps.2022.693311

آبیاری با آب مغناطیسی عملکرد گیاهان را از طریق افزایش حلالیت و قابلیت دسترسی به عناصر غذایی موجود در خاک افزایش می‌دهد. محلول‌پاشی متانول نیز به عنوان یک منبع تامین کننده گاز دی اکسید کربن که غلظت این گاز را در اطراف کانوپی گیاه افزایش می‌دهد، میزان فتوسنتز و در نتیجه ع چکیده کامل

آبیاری با آب مغناطیسی عملکرد گیاهان را از طریق افزایش حلالیت و قابلیت دسترسی به عناصر غذایی موجود در خاک افزایش می‌دهد. محلول‌پاشی متانول نیز به عنوان یک منبع تامین کننده گاز دی اکسید کربن که غلظت این گاز را در اطراف کانوپی گیاه افزایش می‌دهد، میزان فتوسنتز و در نتیجه عملکرد گیاهان را افزایش می‌دهد. این آزمایش به منظور ارزیابی واکنش سویا تحت تاثیر کاربرد آب مغناطیسی و محلول‌پاشی متانول در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، طی دو سال زراعی متوالی (1396 - 1395) صورت گرفت. آزمایش به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت‌های مختلف آب مغناطیسی (صفر، چهار، هشت، 12 میلی‌تسلا) در کرت اصلی و محلول‌پاشی غلظت‌های مختلف متانول (شاهد: آب مقطر، 10، 20 و 30 درصد حجمی) در کرت فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار آب مغناطیسی ارتفاع اولین شاخه جانبی را به طور معنی‌داری کاهش داد در صورتی که عملکرد دانه، بیوماس، عملکرد روغن و پروتئین افزایش معنی‌داری یافتند. عملکرد دانه تحت تاثیر آب مغناطیسی با شدت چهار، هشت و 12 میلی‌تسلا در مقایسه با شاهد به ترتیب، 56/45، 05/70 و 19/72 درصد افزایش نشان داد. همچنین همه صفات مورد بررسی تحت تاثیر برهمکنش سال در محلول‌پاشی متانول معنی‌دار شدند، برهمکنش آب مغناطیسی در محلول‌پاشی نیز در برخی صفات معنی‌دار گردید. بر اساس نتایج برهمکنش، برتری صفات در سال دوم آزمایش و تحت تأثیر آب مغناطیسی با شدت هشت و 12 میلی‌تسلا و محلول‌پاشی20 درصد حجمی متانول مشهود بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2147 - ارزیابی رژیم های مختلف آبیاری بر خصوصیات رشدی و عملکرد ژنوتیپ های برنج هوازی در شرایط آب و هوایی شمال استان خوزستان
کاوه لیموچی محمدرضا زرگران خوزانی

10.2./jpps.2021.684941

با هدف تعیین نقش رژیم‌های مختلف آبیاری بر روند شاخص های رشد، طول ساقه، وزن ساقه، و عملکرد دانه ژنوتیپ-های برنج هوازی در در شرایط آب و هوایی شمال استان خوزستان آزمایشی طی دو سال 1393 و 1394 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور با طول شرقی َ28 : ْ48 عرض شمالی َ50 : ْ31 چکیده کامل

با هدف تعیین نقش رژیم‌های مختلف آبیاری بر روند شاخص های رشد، طول ساقه، وزن ساقه، و عملکرد دانه ژنوتیپ-های برنج هوازی در در شرایط آب و هوایی شمال استان خوزستان آزمایشی طی دو سال 1393 و 1394 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور با طول شرقی َ28 : ْ48 عرض شمالی َ50 : ْ31 طراحی و اجرا گردید. چهار سطح آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) درکرت‌های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرت‌های فرعی در سه تکرار قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد بین ژنوتیپ ها، رژیم های آبیاری و اثر متقابل دو عامل در تمامی صفات تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت. در رژیم های آبیاری یک و سه روزه بیشترین و رژیم آبیاری هفت روزه کمترین مقدار را به دلیل دوره اثر گذاری کمتر صفات متأثر از آن دارا بودند. عملکرد دانه ضمن اینکه بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار را با وزن برگ پرچم به لحاظ تأمین بیشترین مواد فتوسنتزی برای مخزن اصلی داشت در رژیم آبیاری دوم و ژنوتیپ IR 81025-B-327-3 با متوسط 6555 کیلوگرم در هکتار، از بیشترین مقدار برخوردار بود. بررسی روند شاخص‌های رشد نشان داد کلیه ژنوتیپ‌ها با کاهش دور آبیاری در مدت زمان کمتری به حداکثر رشد خود رسیدند ضمن اینکه ژنوتیپ‌های مقاوم‌تر بر اساس تقسیم بندی ایری از ثبات بیشتری در روند رشد برخوردار بودند. خود را در شرایط کاهش دور آبیاری بهتر حفظ کردند که می‌توان از آن جهت فرایندهای به‌نژادی و اصلاح ارقام استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2148 - ارزیابی فواصل ردیف کاشت و بوته بر روی ردیف کاشت در کشت تاخیری چغندرقند در منطقه کرج
رضا اسمعیلی رحیم محمدیان حسین حیدری شریف‌آباد قربان نورمحمدی

10.2./jpps.2023.698972

از آنجایکه عملکرد چغندرقند تحت تاثیر طول دوره رشد و مدیریت زراعی می‌باشد، این آزمایش برای بررسی کشت تاخیری در سال‌های زراعی 1395 و 1396 با دو تیمار فواصل ردیف کاشت با دو سطح 25 و 40 سانتیمتر (کرت اصلی) و سه سطح فواصل بوته روی ردیف کاشت با استفاده از 7/1، 4/2 و 1/3 یونیت چکیده کامل

از آنجایکه عملکرد چغندرقند تحت تاثیر طول دوره رشد و مدیریت زراعی می‌باشد، این آزمایش برای بررسی کشت تاخیری در سال‌های زراعی 1395 و 1396 با دو تیمار فواصل ردیف کاشت با دو سطح 25 و 40 سانتیمتر (کرت اصلی) و سه سطح فواصل بوته روی ردیف کاشت با استفاده از 7/1، 4/2 و 1/3 یونیت در هکتار بذر (کرت فرعی) به صورت کرت‌های خرد شده (RCBD) در چهار تکرار اجرا شد. با اضافه شدن تیمار تاریخ برداشت با دو سطح تاریخ برداشت متعارف و تاخیری در سال دوم، طرح آماری به کرت‌های خرد شده فاکتوریل تغییر یافت (فواصل بوته روی ردیف و تاریخ برداشت به صورت فاکتوریل). بیشترین درصد قند خالص و پتاسیم در فاصله ردیف ۴۰ سانتیمتر بدست آمد. در سال دوم کاهش 37 درصدی تعداد ریشه نهایی نسبت به سال اول باعث کاهش ۲۵ درصد عملکرد ریشه، 31 درصد عملکرد قند خالص و ۲۱ درصد کارایی آب آبیاری شد. بر خلاف سال اول اثر فواصل بوته روی ردیف کاشت بر صفاتی همچون عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص و کارایی آب آبیاری معنی‌دار نگردید، در حالیکه در هیج یک از دو سال بر درصد قند خالص اثر معنی‌دار نداشت. با تاخیر در برداشت افزایش عملکرد قند خالص و کارایی آب آبیاری به ترتیب برابر 32 و 16 درصد بود. از اینرو در این آزمایش، فاصله ردیف 25 سانتیمتر و فاصله بوته روی ردیف 22 سانتیمتر (4/2 بونیت) برای منطقه کرج توصیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2149 - تاثیر هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم در شرایط کم‌آبیاری
فاطمه طرفی علیرضا شکوه‌فر2*

به منظور بررسی تاثیر هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم در شرایط کم‌آبیاری تحقیقی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل آبیاری کامل، عدم آبیاری در ابتدای ساقه رفتن و عدم آبیاری د چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم در شرایط کم‌آبیاری تحقیقی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل آبیاری کامل، عدم آبیاری در ابتدای ساقه رفتن و عدم آبیاری در مرحله گرده‌افشانی و کرت‌های فرعی شامل سطوح مختلف کود اسید هیومیک (صفر، 100، 200 و 300 میلی‌گرم بر لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و اسید هیومیک بر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه در سطح یک درصد و تعداد سنبله در واحد سطح و شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. عملکرد دانه تحت اثر کم آبیاری و اسید هیومیک در سطح یک درصد معنی‌دار شد. بیشترین شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول تحت تاثیر آبیاری کامل و محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر هیومیک اسید قرار گرفت و کمترین آنها در شرایط تنش کم آبیاری در دوره‌های مختلف و عدم محلول‌پاشی هیومیک اسید بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه با آبیاری کامل (5035 کیلوگرم در هکتار) و محلول‌پاشی با 300 میلی‌گرم در لیتر ( 4462 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد در حالیکه کمترین عملکرد دانه در عدم آبیاری در مرحله گرده‌افشانی (2355 کیلوگرم در هکتار) و در عدم کاربرد هیومیک اسید ( 2667 کیلوگرم در هکتار) بود. در نتیجه، محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر هیومیک اسید در دوره‌های مختلف تنش کم آبیاری باعث بهبود شاخص‌های فیزیولوژیکی و افزایش مولفه‌های تولیدی در مقایسه با شاهد (عدم محلول‌پاشی) شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2150 - اثر پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن برکاهش اثرات آب شور در اراضی گندم نان (Triticum aestivum L.)
زهرا الباجی سید کیوان مرعشی

10.2./jpps.2022.700299

این تحقیق، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلدانی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه، شامل شوری آب آبیاری بصورت آبیاری با آب معمولی (0.4)(شاهد) و با شوری 4 و 8 دسی زیمنس بر متر و پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن شامل عدم پیش تیمار و پیش تیمار چکیده کامل

این تحقیق، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلدانی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه، شامل شوری آب آبیاری بصورت آبیاری با آب معمولی (0.4)(شاهد) و با شوری 4 و 8 دسی زیمنس بر متر و پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن شامل عدم پیش تیمار و پیش تیمار بذر در محلول 25 و 50 میلی مولار بود. در این آزمایش، صفات تعداد سنبله در گلدان، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، وزن هزار دانه، وزن خشک ریشه، عملکرد دانه و پروتئین دانه مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق اثر شوری آب آبیاری و پراکسید هیدروژن برکلیه صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. اثر متقابل شوری آب آبیاری و پراکسید هیدروژن بر صفات مورد مطالعه بجز تعداد دانه در سنبلچه و پروتئین دانه معنی دار شد. بیشترین ماده خشک ریشه (0.95 گرم در گلدان) و عملکرد دانه (7.49 گرم در گلدان) در شرایط عدم وجود تنش و کاربرد 50 میلی مولار پراکسید هیدروژن و کمترین ماده خشک ریشه (0.82 گرم در گلدان) و عملکرد دانه (3.17 گرم در در گلدان) در شرایط شوری 8 دسی زیمنس بر متر و عدم کاربرد پرکسید هیدروژن حاصل گردید. بیشترین درصد پروتئین دانه (14.25 درصد) در شرایط کاربرد 50 میلی مولار پراکسید هیدروژن و کمترین درصد پروتئین (11/05 درصد ) در شرایط عدم وجود شوری حاصل شد. بطورکلی کاربرد پراکسید هیدروژن می‌تواند در افزایش عملکرد کمی و کیفی گندم مؤثر واقع شود و این می‌تواند مورد توجه محققین و زارعین قرار گرفته و پیشنهادنیز گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2151 - بررسی تاثیر الگوی کاشت مکانیزه و شیوه آبیاری بر کارایی مصرف آب و عملکرد گندم در شمال خوزستان
امین رضا جمشیدی1*

به منظور ارزیابی عملکرد دو سیستم کاشت گندم به صورت جوی و پشته با آبیاری نشتی در مقایسه با روش کشت مرسوم با آبیاری غرقابی، آزمایشی در سال زراعی 1395 در شهرستان شوشتر واقع در شمال استان خوزستان انجام شد. تیمارها شامل نوع کشت (هیرم کاری – خشکه کاری)، کشت با خطی کارها چکیده کامل

به منظور ارزیابی عملکرد دو سیستم کاشت گندم به صورت جوی و پشته با آبیاری نشتی در مقایسه با روش کشت مرسوم با آبیاری غرقابی، آزمایشی در سال زراعی 1395 در شهرستان شوشتر واقع در شمال استان خوزستان انجام شد. تیمارها شامل نوع کشت (هیرم کاری – خشکه کاری)، کشت با خطی کارهای روی پشته (شیار بازکن ثابت – شیار بازکن فنردار) و سه خط کشت روی پشته با فاصله ردیف های 60 و 75 سانتی‌متری در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. کشت هیرم کاری، استفاده از خطی کار با شیار بازکن فنردار و فاصله ردیف های 75 سانتی‌متری میزان عملکرد را در سطح احتمال 1 درصد در مقایسه با دیگر تیمارها به میزان 33 درصد افزایش داد. همچنین شاخص برداشت، بر فاکتور فاصله بین ردیف و نوع کشت در نوع شیاربازکن در سطح احتمال 1 درصد تفاوت معنی‌دار نشان داده است. بیشترین عملکرد دانه با مقدار 5467 کیلوگرم مربوط به هیرم کاری و فاصله ردیف های 75 سانتی‌متری و استفاده ازخطی کار با شیاربازکن های فنردار بود و کمترین عملکرد با مقدار 4133 کیلوگرم مربوط به کشت مرسوم بود. نتایج محاسبات نشان داد که هیرم کاری 15% راندمان آبی بالاتری نسبت به خشکه کاری دارد، کشت مرسوم با راندمان آبیاری 184/2کیلوگرم بر متر مکعب کمترین و کشت روی جوی و پشته های 75 سانتی‌متری با راندمان آبیاری 648/2 کیلوگرم بر متر مکعب بیشترین راندمان آبیاری را با اختلاف 29% نشان داد. بنابراین کاشت به صورت هیرم کاری، در ردیف های 75 سانتی‌متری با شیار بازکن های فنردار مناسب‌ترین تیمار در افزایش عملکرد دانه و راندمان آبیاری معرفی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2152 - تأثیر تراکم کاشت و رژیم‏های مختلف آبیاری بر عملکرد علوفه ارزن مرواریدی ‌(Pennisetum glaucum L.) در شرایط آب و هوایی اهواز
مهدی نصیرپور سعید ذاکر نژاد

به‌منظور بررسیتأثیر تراکم کاشت و رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد علوفه ارزن مرواریدی دراهواز آزمایشی در سال زراعی 1396 در شهرستان اهواز اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش رژیم آبیاری در سه سطح چکیده کامل

به‌منظور بررسیتأثیر تراکم کاشت و رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد علوفه ارزن مرواریدی دراهواز آزمایشی در سال زراعی 1396 در شهرستان اهواز اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش رژیم آبیاری در سه سطح (90، 120 و 150 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) به‌عنوان عامل اصلی و تراکم بوته در چهار سطح (20، 30، 40 و 50 بوته در مترمربع) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تیمار رژیم آبیاری بر وزن‌تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، ارتفاع بوته، قطر ساقهو غلظت کلروفیل a و b در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. عامل تراکم بوته نیز بر وزن‌تر و خشک برگ، وزن‌تر و خشک ساقه و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. برهمکنش رژیم آبیاری و تراکم بوته بر وزن‌تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، ارتفاع بوته و قطر ساقه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. به‌طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده می توان عنوان کرد که با افزایش شدت تنش خشکی تمام صفات مورد بررسی کاهش یافتند. لذا با در نظرگیری شرایط محیطی منطقه آزمایش انجام آبیاری پس از90 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر تیمار مناسب تری می‌باشد. همچنین در بین تراکم‌های مورد بررسی، تراکم 50 بوته در مترمربع نیز بیشترین عملکرد بیولوژیک علوفه ای کل ارزن را به خود اختصاص داد. به‌عنوان نتیجه نهایی بهترین تیمار به دست آمده استفاده از تراکم 50 بوته بر مترمربع و انجام آبیاری پس از 90 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر اعلام و تعیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2153 - موضوع این مقاله بررسی جامعه شناختی رابطه کاهش منابع آب و احساس امنیت اجتماعی کشاورزان می باشد
محمد رضا ارجمندمزیدی

موضوع این مقاله بررسی جامعه شناختی رابطه کاهش منابع آب و احساس امنیت اجتماعی کشاورزان می باشد. جامعه آماری، کشاورزان استان فارس می باشند. تعداد حجم نمونه براساس فرمول کوکران 400نفر می باشد که از بین کشاورزان ساکن در شهر ها وروستاهای دشت های فهلیان وخرامه وبصورت تصادفی ا چکیده کامل

موضوع این مقاله بررسی جامعه شناختی رابطه کاهش منابع آب و احساس امنیت اجتماعی کشاورزان می باشد. جامعه آماری، کشاورزان استان فارس می باشند. تعداد حجم نمونه براساس فرمول کوکران 400نفر می باشد که از بین کشاورزان ساکن در شهر ها وروستاهای دشت های فهلیان وخرامه وبصورت تصادفی انتخاب وبه وسیله پرسشنامه مورد پرسش قرار گرفته اند ونتایج در دو دشت با هم مقایسه شده اند. دلیل انتخاب این دشت ها وضعیت منابع آب آنها است بطوری که دشت فهلیان از وضعیت منابع آب بهتری برخوردار است ودشت خرامه وارد فازبحران کم آبی شده است. هدف کلی مقاله بررسی رابطه کم آبی با احساس امنیت اجتماعی کشاورزان واهداف جزئی آن بررسی رابطه کم آبی با احساس امنیت مالی کشاورزان، بررسی رابطه کم آبی با احساس امنیت جانی کشاورزان، بررسی رابطه کم آبی با احساس امنیت جمعی کشاورزان، بررسی رابطه کم آبی با احساس امنیت فکری کشاورزان است. مقاله حاضر پیمایشی و تحلیلی است. نتایج نشان می دهد کم آبی با احساس امنیت اجتماعی رابطه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2154 - شکاف نسلی در بین دانش‌آموزان شهر اسدآباد
محمدسلمان قایمی زاده شکیبا کولیوند

این پژوهش به بررسی تفاوت های موجود میان دو نسل والدین و فرزندان می پردازد و در تفسیر این تفاوت ها از نظریه&lrm;های تغییرات اجتماعی و نوسازی اجتماعی استفاده شده است، یافته های این تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده و با روش پیمایش در میان 150 نفر از دانش آموزان م چکیده کامل

این پژوهش به بررسی تفاوت های موجود میان دو نسل والدین و فرزندان می پردازد و در تفسیر این تفاوت ها از نظریه&lrm;های تغییرات اجتماعی و نوسازی اجتماعی استفاده شده است، یافته های این تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده و با روش پیمایش در میان 150 نفر از دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر اسدآباد بدست آمده است؛ نتایج تحقیق نشان از وجود شکاف نسلی دانش آموزان با والدینشان دارد، به گونه ای که بیشتر عوامل مورد بررسی دارای رابطه معناداری با میزان شکاف نسلی دانش آموزان با والدینشان دارد. به طورکلی نتایج این بررسی نشان از وجود رابطه معناداری بین میزان تحصیلات والدین، ارتباط صمیمی با خانواده، ارتباط دوستان، تفاوت سنی مادران با میزان شکاف نسلی در بین دانش آموزان داشت. در بررسی سایر عوامل مانند بعد خانوار و محل تولد والدین با میزان شکاف نسلی روابط معنادار نبود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2155 - بررسی نقش صنعت نفت بر ساختار اجتماعی (مورد مطالعه: آبادان 1312-1280ش)
رضا کارگرکوتیانی علی‌رضا ابطحی فیض‌اله بوشاسب‌گوشه

انعقاد قرارداد دارسی در سال 1901 میلادی اکتشاف و پیدایش صنعت نفت، باعث تأثیرات عمیقی در ساختار اجتماعی آبادان گردید. صنعت نفت در حیات مجدد این شهر و تحولات جمعیتی آن نقش اساسی داشته است، بطوریکه این شهر نفتی معروف به شرکت شهر مدنیت یافته گردید. قرار گرفتن در طبقۀ کارگر چکیده کامل

انعقاد قرارداد دارسی در سال 1901 میلادی اکتشاف و پیدایش صنعت نفت، باعث تأثیرات عمیقی در ساختار اجتماعی آبادان گردید. صنعت نفت در حیات مجدد این شهر و تحولات جمعیتی آن نقش اساسی داشته است، بطوریکه این شهر نفتی معروف به شرکت شهر مدنیت یافته گردید. قرار گرفتن در طبقۀ کارگر و کارمند شرکت نفت و بهره مندی از مظاهر تمدن غربی سبب تغییرات اساسی در زندگی سنتی مردم این منطقه نفت خیز گردید. به طوری که به ناگاه جامعه‌ای کاملاً سنتی که بخش عمدۀ آن را عشایر عرب تشکیل می‌داد، به واسطۀ کشف نفت و حضور انگلیسی‌ها در این منطقه با آخرین دستاوردهای علمی و فنی غرب مواجه شد. یافته‌ها حاکی از آن است که فعالیت شرکت نفت انگلیس و ایران در جنوب غربی ایران موجب ایجاد تأسیسات و پالایشگاه‌های مدرن در آبادان شد. استخدام عشایر و روستائیان به عنوان کارگر در صنعت نفت و بهره مندی از امنیت نسبی، امکانات مالی ثابت و خدمات بهداشتی سبب مهاجرت افراد از نقاط مختلف به منطقۀ نفت خیز آبادان شد. دراین پژوهش تلاش بران خواهد بود با تکیه بر اسناد و منابع موجود و بهره گیری از روش پژوهش تاریخی به شیوه توصیفی وتحلیلی مورد کنکاش قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2156 - Assessment Improving and Organizing Mechanism of Water Users Cooperatives Using AHP Method in Esfarayen County, Iran
زهرا حسین پور محمدحسین منهاج محمد کاوسی کلاشمی

Institutionalization of Water Users’ Cooperatives (WUAS) is one of the strategies for cooperative irrigation management, which lays the foundation for the participation of farmers in tackling water shortage challenge to reach the objectives of sustainable manageme چکیده کامل

Institutionalization of Water Users’ Cooperatives (WUAS) is one of the strategies for cooperative irrigation management, which lays the foundation for the participation of farmers in tackling water shortage challenge to reach the objectives of sustainable management of agricultural water in an efficient manner. The main purpose of the present study was to identify the grounds for improving WUAs and prioritizing the effective factors for developing and strengthening these cooperatives. The statistical population was comprised of experts and members of the board of directors as well as elite farmers who were WUAs members in 2015 (n=40). The interviewees were selected through consensus sampling. The analytic hierarchy process was used to prioritize the mechanism of improvement and development of WUAs. Based on the final weights of the criteria, the mechanisms received the following scores: supportive mechanism (0.266), agricultural irrigation management (0.261), economic mechanism (0.183), education and extension (0.123), and legal mechanism (0.090) and WUA’s members’ attitude (0.076). Accordingly, the supportive, agricultural irrigation management and economic mechanisms were the most important mechanisms to improve WUAs. Hence, it is recommended that low-interest financing should be provided by the Agriculture Jihad Organization in collaboration with the Agricultural Bank for transforming from traditional irrigation to localized irrigation. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2157 - Feasibility of Farmers’ Participation in Optimal Irrigation Management System (Case of Guilan Province)
محمد طالقانی

Farmers’ participation in the maintenance and operation of water facilities has a positive impact on their attitude and internal trends and incentives to have closer cooperation with Regional Water Organization. The transfer of irrigation management to farmers enh چکیده کامل

Farmers’ participation in the maintenance and operation of water facilities has a positive impact on their attitude and internal trends and incentives to have closer cooperation with Regional Water Organization. The transfer of irrigation management to farmers enhances the productivity of water facilities and ultimately, results in efficient water use in agriculture. In order to evaluate the effect of participation and transfer of irrigation management to farmers, four hypotheses have been proposed. The study was an applied research according to the goal and was a descriptive survey as data collection method. Judgmental sampling was used to take samples from the population. A researcher-made questionnaire was employed for data collection. It was conducted among 120 people in Guilan Regional Water Organization engaged in agricultural sections. The questionnaire's validity was confirmed by content validity and its total reliability was estimated by Cronbach's alpha as to be 0.86 using SPSS software. The effects of participation on farmers’ commitment, cooperation, and satisfaction and the legitimacy of Regional Water Organization of Guilan province were evaluated at 0.01 level, and no evidence was found to reject the hypotheses. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2158 - Using the PILOTE Model to Improve Water Productivity for Rice in Rasht, North of Iran
Maryam Shadpour Mohammadreza Khaledian MohammadHassan Biglouei Mojtaba Rezaei

In order to calibrate and validate the PILOTE model for rice in a humid climate, this study was carried in a randomized complete block design with three replications on a popular local variety, Hashemi, during 2001, 2002, 2005, 2006 and 2007 crop seasons. This research چکیده کامل

In order to calibrate and validate the PILOTE model for rice in a humid climate, this study was carried in a randomized complete block design with three replications on a popular local variety, Hashemi, during 2001, 2002, 2005, 2006 and 2007 crop seasons. This research was done at the Rice Research Institute of Rasht, Iran. Evaluation of simulated and measured grain yield and dry matter values was done using Nash-Sutcliffe efficiency (EF), Root Mean Square Errors (RMSE) and normalized root mean square errors (NRMSE) indices. The results revealed that RMSE for validation and calibration were 0.69 and 0.72 Mg.ha-1, respectively. NRMSE for calibration was 9.5% and for validation was 14.1%. NRMSE for grain yield and dry matter were 8.74 and 13.37%, respectively. EF values were between 0.84 and 0.98. The results showed that the PILOTE model can be used to manage properly rice irrigation in different regimes. Scenario analysis showed that the best irrigation regime was intermittent irrigation with 8-day interval. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2159 - Water Resources Management by Simulation under Virtual Water Scenario in Agricultural Sector, Case Study: Hirmand Catchment, Iran
علی سردار شهرکی جواد شهرکی سید آرمان هاشمی منفرد

Due to the frequent drought periods, water consumption increase, and competition of different water-using sectors, the Hirmand catchment is in a critical water status in the Sistan region. This threat has been intensified in recent years. To cope with this problem, we m چکیده کامل

Due to the frequent drought periods, water consumption increase, and competition of different water-using sectors, the Hirmand catchment is in a critical water status in the Sistan region. This threat has been intensified in recent years. To cope with this problem, we must pay more attention to different types of water use such as virtual water as a water saving method. The present study calculates virtual water demand of agricultural products in the Sistan region in the cropping year of 2013-2014 using water evaluation and planning (WEAP) system. Furthermore, impacts of the implementation of the virtual water scenarios are predicted on water resources and consumption over the 2015-2030 period. Results show that tomato and alfalfa have less virtual water demand despite their high water requirements due to their high production yield. Furthermore, wheat and barley have the highest virtual water demand. Also, the results of the WEAP model reveal that in the virtual water scenario, the mean annual water demand is lower than the current account (61% for net efficiency, 17% for current efficiency). Consequently, unmet demand will be reduced about 383 million m3. Therefore, given the prevalence of drought in the region, it is appropriate to implement this scenario to protect water resources. Hence, it is highly recommended to orient planning and investment in agricultural development projects of the Sistan region with the concept of virtual water. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2160 - Development and Validation of Sustainable Aquaculture Indicators: Case of Alborz Dam Basin, Mazandaran, Iran
احسان قلی فر عنایت عباسی غلامرضا پزشکی راد حسن صالحی عبدالمطلب رضایی

The present study was conducted to examine the development and validation of sustainable indicators related to aquaculture as a social-ecological system. By reviewing the literature, it was found about 148 indicators related to sustainable aquaculture in economic (marke چکیده کامل

The present study was conducted to examine the development and validation of sustainable indicators related to aquaculture as a social-ecological system. By reviewing the literature, it was found about 148 indicators related to sustainable aquaculture in economic (market-oriented and responsive aquaculture, capability of risk assessment and crisis management, and financial management in aquaculture), social (participation in food security and healthy food, the role of producer and non-governmental organizations, improving the image of aquaculture, and social responsibility), environment (minimizing the impacts of aquaculture at the national level, minimizing the impacts on the environmental conditions, and biodiversity), and institutional (local development and participation in decision-making) components. The extracted components were used in the form of a questionnaire with a five-point Likert type scale according to six criteria. Questionnaires were distributed among aquaculture experts in Alborz Dam Basin in Mazandaran Province, where 32 questionnaires were returned. Research results include ranking indicators based on a total of six criteria mentioned in methodology, and ranking components, as well as their associated indicators related to sustainable aquaculture using AHP. The findings further suggested that economic and environmental aspects also were placed as the first and second ranks among 10 sustainable aquaculture indicators. Accordingly, it is highly recommended that the agencies related to the country's aquaculture development paid attention to these identified dimensions and used them in their planning. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2161 - Sustainable Management of Groundwater Resources Using Multi-Criteria Programming (A Case Study of Kashmar Plain)
سمیه شیرزادی لسکوکلایه رضا اسفنجاری کناری

Frequent droughts and their consequences result in the loss of groundwater, the deficiency of nutrients, the drying of surface water resources, and substantially more exploitation of the groundwater resources, which, altogether, cause the mobilization of saline waters t چکیده کامل

Frequent droughts and their consequences result in the loss of groundwater, the deficiency of nutrients, the drying of surface water resources, and substantially more exploitation of the groundwater resources, which, altogether, cause the mobilization of saline waters to groundwater tables. This will impair the capacity of the aquifers and the quality of the water. The VIKOR method was applied to determine the best feasible solution according to the selected criteria including the local rainfall status in different years, soil permeability, land slope, and water quality indicators, including SAR, RSC, salinity for determination of groundwater resources quality and land-use restrictions in the Kashmar Plain in the northeast of Iran. The results of sampling performed on the Kashmar Plain showed that water quality was lost as one moved from the northern groundwater tables to the southern ones. The excessive use of groundwater resources, the downfall of the groundwater level, and subsequently, the increased salinity account for the loss of the agricultural water quality and the land-use restrictions. Furthermore, the results of the model within years 2010 and 2014 showed that if the current form of indiscriminate exploitation of groundwater resources is kept, it will lead to the mobilization of the salinity to the lowly-saline upstream regions. Therefore, it is necessary to focus on sustainable management of groundwater resources, control their indiscriminate exploitation, and minimize the damage to the groundwater tables in the study site. In addition, agronomists should work on limiting the use of agricultural land by modifying the cropping pattern and on using deficit-irrigation methods. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2162 - Comparison of Different Irrigation Methods Based On the Parametric Evaluation Approach in Chikan and Mourzian Subbasin, Iran
Masoud Masoudi Abdollah Ebrahimi Parviz Jokar

Increasing world population has led to product more foods andcrops, while agricultural lands have been decreased. Then, itis necessary to use the maximum potential of these lands whichproduct maximum yield without any damage. To reach this objective,land suitability eva چکیده کامل

Increasing world population has led to product more foods andcrops, while agricultural lands have been decreased. Then, itis necessary to use the maximum potential of these lands whichproduct maximum yield without any damage. To reach this objective,land suitability evaluation is the most important waythat can reach-this objective. The main objective of this researchwas to compare different irrigation methods based on a parametricevaluation system in an area of 100 ha in the Chikan andMourzian Subbasin of the Fars province, in the south of Iran.After preparing land unit map, 10 points were selected forsampling. Soil properties were evaluated and analyzed. Suitabilitymaps for drop and gravity irrigation were generated using GIStechnique. The result revealed land suitability of 71.9 ha (71.9%)of the case study was classified as permanently not suitable(N2) and 28.1 ha (28.1%) currently not suitable (N1) for gravityirrigation. On the other hand, land suitability of 47.3 ha (47.3%)of the case study was classified as permanently not suitability(N2), 28.5 ha (28.5%) currently not suitable (N1) and 24.3 ha(24.3%) marginally suitable (S3) for drop irrigation. The limitingfactor for drop irrigation was slope and for gravity irrigationwere slope and drainage. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2163 - Agricultural Economic and Environmental Impacts of Water Resources Management Scenarios of Agricultural Sector in Qazvin Plain
مهرنوش میرزایی سعید یزدانی محمدرضا نظری ابوالفضل محمودی غلامرضا یاوری محسن شوکت فدایی

With the widening of the gap in water supply and demand in recent years and the schemes of the Ministry of Energy to restore and balance underground tables, the agricultural sector is projected to be under increasing pressure due to the rationing programs and the alloca چکیده کامل

With the widening of the gap in water supply and demand in recent years and the schemes of the Ministry of Energy to restore and balance underground tables, the agricultural sector is projected to be under increasing pressure due to the rationing programs and the allocation of water resources to other sectors with higher economic efficiency in water use. We explored the economic impacts of non-pricing policy of limiting water supply and the policies of water pricing, taxing, and subsidization as per each m3 water use over or below the average gross requirement of the planting pattern on the components of the agricultural sector in Qazvin Province using the data and statistics for the 2013-2014 growing season and the expansion of positive mathematical programming model with the maximum entropy approach. The results showed that the non-pricing policy of 50% limitation of water supply would have the highest economic return per m3 water use. It is estimated to be 0.23$. The highest reduction of chemical fertilizer use would be accomplished in the scenario of 50% limitation of water availability and the integrated scenario of 30% water availability limitation + 50% higher price for water. According to the comparison of employment per unit area vis-à-vis the reference year under different scenarios, the scenario of 50% limitation of water supply (20% increase per ha versus the reference year) would be the best for employment creation followed by the integrated scenario of 30% limitation of water availability. Since the non-pricing policy of limiting water availability would be more effective than the pricing policies in improving water use status and changing planting pattern, it is recommended to apply a combination of these policies in the studied region. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2164 - Factors Affecting the Marketing of Organic Farming Products (Case Study: Miandoab County)
Zohreh Jesarati Loghman Rshidpour Soleiman Rasouli Azar

Organic agriculture is rapidly growing while the lack of knowledge and skills to manage organic farms and the lack of market opportunities for the organic products are the most important reasons for the disinclination to the use of the organic agriculture practices. The چکیده کامل

Organic agriculture is rapidly growing while the lack of knowledge and skills to manage organic farms and the lack of market opportunities for the organic products are the most important reasons for the disinclination to the use of the organic agriculture practices. The main aim of this study was to determine the factors underpinning the marketing of organic agriculture products. The research was a descriptive survey in terms of purpose. The research instrument was a questionnaire whose validity was determined by the content validity and its reliability was estimated to be 89% by Cronbach's Alpha. The population of the study included all organic farmers who have supplied their products to a fruit and vegetable market in Miandoab. The sample size was determined as 148 by the Morgan-Kerjisy table and was selected by stratified sampling method and simple randomization. Finally, 150 questionnaires were collected. The results showed a significant relationship between the marketing of the organic agriculture products with educational factors, economic factors, intelligence agents, production factors and social factors at the 0.05 level. Also, the results of regression analysis showed that the variables of production factors, educational factors, and economic factors captured 53% of the variance of the dependent variable. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2165 - Solutions to Enhance the Farmers’ Participation in Water Users Associations (WUAs) in Lorestan Province, Iran
فاطمه سپهوند سعید غلامرضایی مهدی رحیمیان

Water Users Association (WUAs) is one of the methods of participatory water resource management whose success and efficiency requires the participation of farmers. Purpose of this study was to identify and prioritize the solutions for farmers’ participation enhanc چکیده کامل

Water Users Association (WUAs) is one of the methods of participatory water resource management whose success and efficiency requires the participation of farmers. Purpose of this study was to identify and prioritize the solutions for farmers’ participation enhancing in WUAs. This exploratory article was carried out by the mixed methods design. The qualitative part of the study was conducted by Grounded Theory (GT). The statistical population consisted of 14 key informant experts of water resources management. Data were gathered by semi-structured interview. The triangulation of peers in different position was used to enhance the accuracy of the data. Categories were derived from interviews by MAXQDA12 software. In the quantitative phase, 133 members of WUAs were sampled in Lorestan Province (N=1990) using the Cochran formula. Solutions proposed by experts were provided to the members of WUAs in the form of a questionnaire. Results showed that there were distrust among members, members' distrust to WUAs mangers and tension in management of this organization. The most important solutions for farmer's participation in WUAs were to reduce local tensions, motivating mechanisms for cooperation of farmers in WUAs and helping farmers for a better consensus پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2166 - Factors Affecting Farmer's Satisfaction with Water Users Associations Performance at Gotvand Irrigation Scheme in Khuzestan Province, Iran
آیت الله کرمی حمید ییلاق چغاخور

The purpose of this study was to assess the farmer's satisfaction with services delivered by Water User Associations (WUAs) and determine the factors affecting farmer's satisfaction with the WUAs. Stratified sampling was used to select 124 farmer members of WUAs in the چکیده کامل

The purpose of this study was to assess the farmer's satisfaction with services delivered by Water User Associations (WUAs) and determine the factors affecting farmer's satisfaction with the WUAs. Stratified sampling was used to select 124 farmer members of WUAs in the Gotvand irrigation Scheme (GIS). A researcher-made questionnaire was employed for data collection. Its validity was confirmed by content validity and its total reliability was estimated by Cronbach's alpha as to be 0.73. Data were analyzed using descriptive statistics to describe WUAs performance; ordinal logistic regression was also used to determine the relationship between physical, socio-economic characteristics of region context and farmer's satisfaction. Results revealed that although the WUAs performance in operation, maintenance and repair and management is medium, these WUAs are successful in collection of irrigation service fee. Status of maintenance and repair in GIS is a very essential factor in farmer satisfaction with the WUAs and its status is dependent on the strength of WUA connection with government authorities. Therefore, it is recommended that maintenance and repair management is transferred to the WUAs. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2167 - A Comparative Analysis of Behavioral Theories towards Farmers’ Water Conservation
ناصر ولی‌زاده مسعود بیژنی داریوش حیاتی

According to experts, the inefficient agricultural sector has a dominant role in degrading water resources all over the world. Farmers’ conservational behavior is an important aspect of new integrated water management studies. Relevantly, various behavioral theori چکیده کامل

According to experts, the inefficient agricultural sector has a dominant role in degrading water resources all over the world. Farmers’ conservational behavior is an important aspect of new integrated water management studies. Relevantly, various behavioral theories have been proposed in the field of environmental psychology. The main objective of the present comparative analysis and review study was to explain foundations of the most remarkable water conservation behavioral theories, classify them, and finally, present a critical discussion on the better application of each theory to explain the farmers' Water Conservation Behaviors (WCBs). This study is based on the documentary research method which was accomplished using a systematic literature review. The comparison analysis of existing theories indicates that the “theory selection” should be consistent with the “type of behavior under study”. Consequently, it is recommended to adopt the theories like Planned Behavior Theory and Reasoned Action Theory to illustrate the private-sphere WCBs such as farmers’ willingness to pay for water conservation because these behaviors are directly associated with the farmers’ personal interests. With respect to those conservational behaviors with participatory and collective nature, an individual may ignore his/her short-sighted and immediate benefits to achieve collective and long-term interests. In such a case, the use of moral approach and its relevant theories, including the Value-Belief-Norms Theory and the Norm Activation Theory, seems to be more appropriate. Consequently, agricultural practitioners and researchers are recommended to use rational approach theories to analyze the WCBs of farmers. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2168 - Solutions to Reduce the Vulnerability of Farmers and Beneficiaries of Agricultural Sector to Climate Change
عبدالواحد کعبی کوروش روستا سعید محمدزاده رضا برادران

Climate change in the Middle East and Iran, as well as the decline in agricultural products and crop lands in Iran over the past 10 years, has attracted the attention of many researchers. Numerous researches have considered economic, environmental, psychological-social, چکیده کامل

Climate change in the Middle East and Iran, as well as the decline in agricultural products and crop lands in Iran over the past 10 years, has attracted the attention of many researchers. Numerous researches have considered economic, environmental, psychological-social, and technical-agricultural damages as a result of climate change in the agricultural sector.Solutions to reduce the vulnerability of farmers and beneficiaries to climate change in Khuzestan province will be discussed.The present study was performed in three stages of qualitative study and one stage of quantitative study. The statistical population of the qualitative section consisted of 83 highly experienced farmers and those suffering from climate change, 18 exemplary farmers introduced by the Jihad Agricultural Organization of Khuzestan province, 33 Ph.D. and 237 master students in agriculture from various universities in the province as well as 100 agricultural experts from the Agricultural Jihad Organization. The research variables were also categorized into six solutions and three barriers (challenges) in the third stage of the qualitative investigation, and introduced for a quantitative stage. The fourth stage of the study was a quantitative stage in which the statistical population consisted of 384 farmers and farming beneficiaries in Khuzestan province. The tool for data collection in the quantitative stage of the questionnaire was based on a Likert scale. As well, the sample in the quantitative and qualitative stages was selected via the convenience method.Economic losses have been affected by various such solutions as economic-financial-support by the government, as well as training-promotional, technical-agricultural, and social issues. Also, environmental damages have been affected by economic-financial as well as supportive solutions by the government, training- promotional and institutional-infrastructure issues, and finally, psychological-social ills and technical-agricultural damages have been affected by managerial and technical-agricultural solutions, respectively. The solutions stated in the practical dimension face barriers or challenges. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2169 - Potato Growers' Attitudes and Perceptions towards Precision Irrigation Technologies in Ardabil County, Iran
اصغر باقری سحر پیرمؤدن

This study aimed to investigate potato growers’ attitudes towards and perceptions of the drivers and barriers of precision irrigation technologies (PIT). A survey research method was employed for data collection from a sample of 240 potato growers of Ardabil Count چکیده کامل

This study aimed to investigate potato growers’ attitudes towards and perceptions of the drivers and barriers of precision irrigation technologies (PIT). A survey research method was employed for data collection from a sample of 240 potato growers of Ardabil County. A questionnaire was used as the research instrument. It was validated by a panel of experts. Cronbach’s alpha was calculated to be 0.813, 0.870, and 0.766, implying the high reliability of the instrument for attitudes, drivers, and barriers, respectively. Results showed that the respondents were in middle age with good farming experiences. The majority of them were lowly literate. Their knowledge was low on working with PIT. More than half of them had moderate to high negative attitudes, while the attitudes of the rest were somewhat very positive. Attitudes showed a significant and positive correlation with level of education, income, and knowledge of PIT. However, age, farming experience, and cultivated areas showed a negative correlation with attitudes. Based on regression analysis, the variables of level of education, knowledge of PIT, and information sources accounted for 46.5 percent of the variance in farmers’ attitudes. The sample was divided into two subgroups of 120 farmers, one for responding to the items of drivers and the other for responding to the items of the barriers. Factor analysis extracted three factors with eigenvalues of greater than one, namely water efficiency, easy farming practices, and financial benefit, which accounted for 63.18 percent of the variance in drivers, and the five factors of knowledge, technical, skill, managerial, and logistic barriers accounted for 63.12percent of the variance in barriers. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2170 - Impacts of Iranian Agricultural Water Resources Conservation Policies (Case of Baft County in Dashtab Plain)
شجاع موسی پور محمود هاشمی تبار مهدی صفدری

Water scarcity has made water management one of the top priorities in the world because of climate change and population growth on the one hand and increasing demand for food on the other. The present study aimed to simulate the effects of conservation policies on water چکیده کامل

Water scarcity has made water management one of the top priorities in the world because of climate change and population growth on the one hand and increasing demand for food on the other. The present study aimed to simulate the effects of conservation policies on water resources in the Dashtab plain, Iran, using the positive mathematical programming (PMP) method. Data were collected by a questionnaire for which 136 questionnaires were filled by randomly sampled experts of Agricultural Jihad Organization. The results showed that out of the three policies adopted in this study including limiting irrigation inputs, reducing irrigation input subsidies, and reducing crop prices, reducing subsidies on irrigation inputs were the best policy to protect irrigation resources and farmers' incomes. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2171 - Analysis of Scientific–Executive Capability and Up-to-date of Iran's Parliament Approvals in Drought Crisis Management
جلال محمودزاده محمدصادق صبوری مهرداد نیکنامی الهام دانایی

Drought is one of the most complex and at the same time most underrated phenomena compared to other natural disasters, yet it has had drastic, and sometimes catastrophic, effects on essential human activities across the world since ancient times. Drought is a slow-movin چکیده کامل

Drought is one of the most complex and at the same time most underrated phenomena compared to other natural disasters, yet it has had drastic, and sometimes catastrophic, effects on essential human activities across the world since ancient times. Drought is a slow-moving hazard with negative social and environmental consequences. Crisis management is part of the drought management cycle. In Iran, crisis management is the primary strategy adopted against this crisis, and consists of a spectrum of related regulations that codify the responsibilities of every organization, institution, and people from all walks of life against drought. One of the main flaws in crisis management is the absence of suitable laws and regulations and their proper execution. This study aims to review drought crisis management focusing on parliament approvals. The study results showed that there are no comprehensive and exclusive regulations against drought in Iran. There were also certain challenges associated with the implementation of these laws. This study can help reduce vulnerabilities and improve coordination in the management of drought crisis. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2172 - Estimating the Cost of Water and the Economic Value of Water in the Farmlands Covered by Man-Made Ponds: A Case Study of the Alborz Project Area in Iran
مجتبی نبی زاده ذوالپیرانی حمید امیرنژاد علی شاهنظری

Water pricing is considered as one of the most important management tools of water resources, which can result in optimized allocation in the agricultural sector. In this regard, this study estimated the cost of water and the value of water in the farmlands covered by t چکیده کامل

Water pricing is considered as one of the most important management tools of water resources, which can result in optimized allocation in the agricultural sector. In this regard, this study estimated the cost of water and the value of water in the farmlands covered by the selected manmade ponds (MMPs) within the Alborz project area in Mazandaran Province using the engineering economics methods and production function calculation. The required data were collected via a survey conducted in 2013-2014 growing season. Sample size was estimated to be 198 people. After studying various production functions, transcendental production function was chosen as the best functional form. Next, the economic value of water for rice in the basin covered by the selected MMPs was calculated to be 19,065 IRR per m3 using an estimation of the production function. In addition, the cost of water per m3 in the selected MMPs was obtained as to be 868 IRR at the interest rate of 22% and 394 IRR at the interest rate of 12%. Comparing the cost of water with the economic value of water demonstrated that the economic value of water is higher than the cost of water in the selected MMPs, and that both of them had great difference with the price paid by farmers. The implication is that the existing gap between the real price and the price paid by farmers should be filled by the economical pricing of water. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2173 - Analysis of Factors Affecting Adoption and Application of Sprinkler Irrigation by Farmers in Famenin County, Iran
Hassan Afrakhteh Maryam Armand Fatemeh Askari Bozayeh

10.5455/ijamd.158625

Due to its location in the dry belt, the vast country of Iran has always been faced with the problem of water shortages. In such a climate one should take measures to increase the productivity and improve the efficiency of irrigation through expansion of water-conservin چکیده کامل

Due to its location in the dry belt, the vast country of Iran has always been faced with the problem of water shortages. In such a climate one should take measures to increase the productivity and improve the efficiency of irrigation through expansion of water-conserving technology in the agricultural sector, as this is the largest and most important consumer of water. Therefore this study aimed at investigating factors affecting the adoption and application of sprinkler irrigation technology by farmers in the county of Famenin, Iran. Survey research was the dominant approach. The statistical population consisted of farmers in the Famenin County, and, using Cochran’s formula, 280 of them were selected through multi-stage stratified random-sampling equally among adopters and non-adopters. In order to assess the validity of the questionnaire the opinions of experts were used and to measure the reliability of the questionnaire Cronbach’s alpha statistic was used (82%). The results showed the adoption of sprinkler irrigation systems to be influenced by environmental factors such as the area under cultivation, access to water, water quality, and non-environmental factors such as the workforce number in the family, employment diversity, and participation in extension education and courses on agricultural water management. Ultimately the logit model is estimated in this paper. Adopters have also expressed reasons such as failure to adequately train farmers for maintenance after system installation, scientific and practical justifications, lack of availability of efficient repairs, inappropriate design and implementation by companies, low-quality components and fittings, clogging of sprinklers due to salty water, non-compliance with environmental conditions, difficulty using machines, the large area occupied by these systems, transportation, parts shortage, lack of security and the possibility of the theft of parts and fittings, and communal ownership of water resources as their dissatisfaction factors. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2174 - Analysis of Farms Performance Using Different Sources of Irrigation Water: A Case Study in a Semi-Arid Area
حیات لیونبوی تارک بنابدلوآهاب عزیز حسیب عبدلعلی بوللی

Improving production efficiency is the main objective of government action to avoid efficiency losses and to increase the income of farmers. The aim of this study was to analyze performance levels of farms in the irrigated perimeter of Tadla in Morocco, according to the چکیده کامل

Improving production efficiency is the main objective of government action to avoid efficiency losses and to increase the income of farmers. The aim of this study was to analyze performance levels of farms in the irrigated perimeter of Tadla in Morocco, according to the source of irrigation water. Thus, technical, allocative and economic efficiency were analyzed for farms in this area. To estimate the efficiency indices, the approach adopted is based on Data Envelopment Analysis method. Sixty samples of farms were chosen according to the mode of access to irrigation water. The results showed significant variability in technical, allocative and economic efficiency between the observed farms. The source of irrigation water is an important determinant of farm performance in the Tadla region. Thus, the average of economic efficiency varies between 45% and 83% according to the source of irrigation water. In terms of water valuation, farms that use only groundwater achieve a better value of irrigation water (2.19 MAD1 /m3) in comparison with those that combine between surface and groundwater and those which are limited to the use of surface water. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2175 - Assessment of Water Use Efficiency Indices in Selected Plains of Fars Province, Iran
حمیدرضا میرزایی خلیل مهدی اسفندیاری جواد شهرکی مرتضی یعقوبی

This paper aimed to evaluate Water Use Efficiency (WUE) indices for crops and horticulture productions. In doing so, after gathering data from 164 farmers, we investigated water withdrawal cost indices and monetary return per cubic meter of water through two econometric چکیده کامل

This paper aimed to evaluate Water Use Efficiency (WUE) indices for crops and horticulture productions. In doing so, after gathering data from 164 farmers, we investigated water withdrawal cost indices and monetary return per cubic meter of water through two econometric and managerial approaches . Besides, water shadow pricesand dry matters of per cub meter of water were calculated. The results revealed that the average monetary return per cubic metre of water is 3875.4 IRR (0.134 USD) and cost per cubic metre of well water equals 839.3 IRR (0.029 USD), four times more than the value of some current development projects of water resources. Finally, according to the findings, we suggested a corrected price trade term to adjust water monetary return indices.Control policies and government participation in funding of artificial recharge of undergorund aquifers projects were recommended as well. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2176 - The Effect of Forest Road Construction on Soil Organic Carbon Stock in Mountainous Catchment in Northern Iran
کاظم نصرتی سعید جلالی

The main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel چکیده کامل

The main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel bank, pasture and forest land and soil organic carbon concentration and bulk density were measured in the samples and SOCS were calculated. The results showed that the forest road construction reduce SOCS. SOC stock was greatest in the forest land use and the total SOC stock under different land uses varied in order forest, pasture, cultivate, channel bank and road construction with 143, 136, 128, 36 and 29 Mgha−1, respectively (p<0.001). Therefore, these results can be useful as a scientific basis for selecting the proper soil erosion control methods as a simple and low-cost approach to mitigate the SOC loss. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2177 - Estimation of Water Demand of Agriculture Sector by Water-Yield Function (Case Study: Sistan Province)
Zahra Ghaffari Moghadam

In this study, yield-water and profit function was used to obtain water demand function in agriculture sector. The results showed that the ratio of actual to potential Evapotranspiration had positive, significant effecton the ratio of actual to potential yield for wheat چکیده کامل

In this study, yield-water and profit function was used to obtain water demand function in agriculture sector. The results showed that the ratio of actual to potential Evapotranspiration had positive, significant effecton the ratio of actual to potential yield for wheat and barley. Also, square ratio of actual to potential Evapotranspiration had negative, significant relationship. After estimation of product function, water demand function for agriculture sector was obtained by profit function. Price elasticity of water demand for agriculture was -1.10 being less than -1 and showing that price policies can be an important factor in the control of non-optimum use of their valuable inputs. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2178 - Farming Techniques, Environmental Challenges, and Technical Efficiency of Sweet Potato Production in Abia State, Nigeria
نمدی اهریم گلوری بن چندو استفن اونیوگوچا اوبون اسین امکا اوسوجو ملیسا اوکوارا

Viable sweet potato production is hard to achieve with indiscriminate use of farm inputs, resulting to wastage and environmental damages, as consequences are common problems of arable crop farming in Abia State. Issues arising from farm input use and their corresponding چکیده کامل

Viable sweet potato production is hard to achieve with indiscriminate use of farm inputs, resulting to wastage and environmental damages, as consequences are common problems of arable crop farming in Abia State. Issues arising from farm input use and their corresponding implications for environment called for a study on suitable farming practices and farm-specific technical efficiency for optimal resource use in sweet potato production in Abia State. Data were obtained from 156 sweet potatoe farmers through a multistage sampling technique using a structured questionaire. Data were analyzed using descriptive statistics such as mean, relative frequency distribution, and the stochastic production frontier. Results showed that using inorganic fertilizer (65.378%) under rainfed production system with a frequent bush burning (66.67%) and low liming (5.8%) were very common practices with leaching, fragile soil, erosion, flooding, and soil acidity as consequences. Mixed cropping (63.46%) with improved varieties like TIS 8164 (71.2%) and 0087 (64.1%) were copping measures to some environmental challenges. Maximum Likelihood Estimates (MLE) showed a decreasing return to a scale of 0.236. The implication is that an increase in farm size and fertilizer application can significantly lead to a less than 0.06538 and 0.08142 proportionate increase in output of sweet potato respectively, or reduces it by less than 0.00413, with interest on borrowed capital. The gamma (0.0403) was less than unity and was significant at p < 0.05, implying that about 4.30% discripancies in observed and frontier output was due to technical inefficiencies of sweet potato farmers. The wide disparity in farmers’ technical efficiencies ranged from 0.298% to 99.4%, and a mean of 47.1% suggested a need to bridge the gap. Hence, a reduction in household size, farming experience, and sourcing of planting materials from NRCRI or IITA is believed to increase farmers’ technical inefficiency, which can be reduced with age and formal educational level of sweet Potato farmers in the area. All in all, the results suggest that reducing bush burning but increasing liming as well as including organic soil ammendments and irrigation practicies, when combined with the use of young and educated farmers, can reduce environmental damages and also increase farmers’ technical efficiency when it comes to sweet potato production in the area. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2179 - بررسی زیست محیطی محل دفن زباله های شهر خرم آباد و مکان یابی محل دفن بهینه با استفاده از روش ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی
وهاب امیری سلمان سوری شهرام حسنوند

تعیین محل دفن زباله های شهری به دلیل تاثیر فراوان بر اقتصاد، اکولوژی و محیط زیست هر منطقه، یک مساله مهم در فرآیند برنامه ریزی شهری می باشد. در فرآیند تعیین محل دفع زباله های شهری سعی بر آن است تا نقاطی با کم ترین خطرات برای محیط زیست و سلامت انسان مد نظر قرار گیرند. هدف چکیده کامل

تعیین محل دفن زباله های شهری به دلیل تاثیر فراوان بر اقتصاد، اکولوژی و محیط زیست هر منطقه، یک مساله مهم در فرآیند برنامه ریزی شهری می باشد. در فرآیند تعیین محل دفع زباله های شهری سعی بر آن است تا نقاطی با کم ترین خطرات برای محیط زیست و سلامت انسان مد نظر قرار گیرند. هدف از این مطالعه، تعیین محل مناسب جهت دفن زباله های شهری شهر خرم آباد با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geographic Information System، GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (Analytic Hierarchy Process،AHP) می باشد. بدین منظور، ابتدا بر اساس بررسی و ارزیابی ۱۳ پارامتر فاصله از شهر، روستا، رودخانه، آب های زیرزمینی، گسل، جاده های اصلی و فرعی، فرودگاه، اماکن تاریخی، لیتولوژی، کاربری اراضی، شیب و ارتفاع، نقشه مکان یابی شهر خرم آباد تهیه گردید. در ادامه، با توجه به مساحت مورد نیاز جهت دفن پسماندهای این شهر، دو مکان به عنوان گزینه های نهایی انتخاب و با یکدیگر مقایسه شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2180 - اکتشافات سیستماتیک ژئوشیمی رسوبات آبراه های منطقهی شورچاه (جنوب شرق زاهدان)
محمدگل کهرازه محمدرضا جعفری عبدالرحیم باقری فر

با در نظر گرفتن عواملی نظیر چینه شناسی، سنگ شناسی، تکتونیک و مرکز ثقل توپولوژیکی آبراهه ها، تعداد 80 نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و پس از آماده سازی به روش اسپکترومتر نشری و جذب اتمی مورد تجزیه قرار گرفتند. پس از تحلیل و پردازش داده ها، مقادیر فاکتورهایی چون خطای آن چکیده کامل

با در نظر گرفتن عواملی نظیر چینه شناسی، سنگ شناسی، تکتونیک و مرکز ثقل توپولوژیکی آبراهه ها، تعداد 80 نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و پس از آماده سازی به روش اسپکترومتر نشری و جذب اتمی مورد تجزیه قرار گرفتند. پس از تحلیل و پردازش داده ها، مقادیر فاکتورهایی چون خطای آنالیز، توزیع فراوانی، مقادیر سنسورد، مقادیر زمینه، آستانه، میانگین، مد، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی برای هشت عنصر انتخابی طلا (Au)، نقره (Ag)، مس (Cu)، سرب (Pb)، روی (Zn)، آرسنیک (As)، جیوه (Hg)، آنتیموان (Sb) بطور جداگانه محاسبه شده اند. در بین عناصر مذکور، عنصر آنتیموان با مقدار 10 پی پی ام، در حد آنومالی شناخته شده است. بدینترتیب موقعیت مکانی تمرکز آنومالی این عنصر ، در محدوده ی مرکزی منطقه ی مورد مطالعه تعیین گردیده است. همچنین بین طلا- آرسنیک و آنتیموان- طلا، همبستگی مثبت قوی دیده میشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2181 - بررسی هجوم آب شور از کویر مرکزی به آبخوان اسفراین (خراسان شمالی)
اعظم محمدی غلامحسین کرمی

منطقه مورد مطالعه (دشت اسفراین) یکی از زیرحوضههای کویر مرکزی در استان خراسان شمالی میباشد. با توجه به کاهش کیفیت آب زیرزمینی آبخوان اسفراین بویژه در سالهای اخیر، در این مقاله سعی شده تا علل این کاهش کیفیت که در بخشهای جنوبی بارزتر است، بررسی گردد. به همین منظور در دو نو چکیده کامل

منطقه مورد مطالعه (دشت اسفراین) یکی از زیرحوضههای کویر مرکزی در استان خراسان شمالی میباشد. با توجه به کاهش کیفیت آب زیرزمینی آبخوان اسفراین بویژه در سالهای اخیر، در این مقاله سعی شده تا علل این کاهش کیفیت که در بخشهای جنوبی بارزتر است، بررسی گردد. به همین منظور در دو نوبت (آذرماه 1388 و تیرماه 1389 ) مجموعاً تعداد 75 نمونه آب از چاههای منطقه برداشت شد. در ادامه، پس از اندازه گیری اسیدیته، هدایت الکتریکی و غلظت یونهای اصلی، نقشه هدایت الکتریکی آبخوان رسم گردید. حداکثر، حداقل و میانگین هدایت الکتریکی نمونه های برداشت شده به 661 و 3519 میکروموس بر سانتیمتر می باشد. با توجه به بازدید منطقهای، بررسیهای صورت گرفته و نقشه هدایت الکتریکی رسم شده، ، ترتیب 14720 آبخوان اسفراین به 5 منطقه تقسیم شد. برای هر بخش ابتدا میانگین مقدار آنیونها، کاتیونهای اصلی، هدایت الکتریکی، شاخص اشباع هالیت و نسبت بی کربنات به کلراید محاسبه و سپس با یکدیگر مقایسه گردیدند. بجز از آنیون بیکربنات مقدار سایر کاتیونها و آنیونها، هدایت الکتریکی و شاخص اشباع هالیت در مناطق 4 و 5 نسبت به دیگر مناطق بیشتر م یباشد. برای ارزیابی زونهای غالب کاتیونی و آنیونی نیز از نمودار پایپر استفاده شد. نتایج بدست آمده، بیانگر هجوم آب شور به بخشهای جنوب و جنوب غربی آبخوان اسفراین (نواحی 4 و 5) است. با بررسی مقادیر افت در پنج ناحیه مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که علت اصلی هجوم آب شور در این آبخوان افت بیش از حد سطح آبهای زیرزمینی در نتیجه برداشت بیرویه از آبخوان میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2182 - ارزیابی پتانسیل روانگرایی شهر کرمان بر اساس آزمایش نفوذ استاندارد (SPT)
عباس کنگی داود خطیبی

شهر کویری کرمان، بر روی یک افق ماس های با منشاء بادی به ضخامت 10 متر بنا شده است. در زیر این افق ماسه ای، خاک های رسی و سیلتی غیرقابل نفوذ قرار گرفته اند. در طی دو دهه اخیر، افزایش جمعیت شهر کرمان و استفاده از چاه های جذبی جهت دفع فاضلاب خانگی، باعث بالا آمدن سطح آب زیر چکیده کامل

شهر کویری کرمان، بر روی یک افق ماس های با منشاء بادی به ضخامت 10 متر بنا شده است. در زیر این افق ماسه ای، خاک های رسی و سیلتی غیرقابل نفوذ قرار گرفته اند. در طی دو دهه اخیر، افزایش جمعیت شهر کرمان و استفاده از چاه های جذبی جهت دفع فاضلاب خانگی، باعث بالا آمدن سطح آب زیرزمینی شهری شده است. در بخش مرکزی شهر نیز سطح آب زیرزمینی به عمق 3 متری رسیده است. این شرایط علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی باعث اشباع اف قهای ماسه بادی نیز شده است. این خاک های ماسه ای با عدد اس پی تی (SPT) پایین در شرایط اشباع دارای پتانسیل روانگرایی بالایی هستند. آنالیزهای انجام شده، بیانگر آن است که ضریب ایمنی حاصل از روانگرایی در بخش مرکزی شهر در شرایط بارگذاری لرز های کمتر از یک بوده و در نتیجه روانگرا خواهند شد. بنابراین، با در نظر گرفتن پتانسیل بالای لرزه خیزی شهر کرمان، این احتمال وجود دارد که در صورت وقوع زمین لرزه ای نیرومند، پدیده روانگرایی، خسارات بسیاری را به ساختمان ها و بناهای تاریخی شهر کرمان وارد نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2183 - بایوزوناسیون رسوبات کامپانین- مایستریشتین درحوضهی کپه داغ بر اساس فرامینیفرهای پلانکتونی (برش مزدوران)
لیلا بخشنده حامد یاراحمدزهی علی آقانباتی

بر اساس مطالعات صورت گرفتهی بیواستراگرافی بر روی سازند آب تلخ در حوضهی کپهداغ، حاکی از آن است که فرامینیفرهای آن سازند در برش مزدوران (کپه داغ) 6 بایوزون با سن کامپانین پیشین- مایستریشتین پسین را نشان میدهند. لیتولوژی عمدهی سازند آب تلخ، از مارن خاکستری تشکیل شده و ضخام چکیده کامل

بر اساس مطالعات صورت گرفتهی بیواستراگرافی بر روی سازند آب تلخ در حوضهی کپهداغ، حاکی از آن است که فرامینیفرهای آن سازند در برش مزدوران (کپه داغ) 6 بایوزون با سن کامپانین پیشین- مایستریشتین پسین را نشان میدهند. لیتولوژی عمدهی سازند آب تلخ، از مارن خاکستری تشکیل شده و ضخامت آن 5/793 متر اندازهگیری شد. مرز زیرین آن با سازند آب دراز، همشیب، همراه با پیوستگی و مرز بالایی آن با سازند نیزار هم بهصورت همشیب و پیوسته میباشد. در این مطالعات، 24 گونه فرامینیفرپلانکتونی از 11 جنس شناسایی و معرّفی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2184 - ارائه ی راهکارهای مدیریتی منابع آب زیرزمینی دشت های استان کرمان
علیرضا شاهی دشت احمد عباس نژاد

هدف این مطالعه بررسی کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی دشت های استان کرمان، ارزیابی پیامدهای ناشی از اضافه برداشت و ارائه راهکارهای مفید جهت رفع مشکلات منطقه است. در راستای این پژوهش، کلیه اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیک، هیدروژئولوژیک، زمین شناسی و جغرافیایی جمع آوری و تجزیه و چکیده کامل

هدف این مطالعه بررسی کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی دشت های استان کرمان، ارزیابی پیامدهای ناشی از اضافه برداشت و ارائه راهکارهای مفید جهت رفع مشکلات منطقه است. در راستای این پژوهش، کلیه اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیک، هیدروژئولوژیک، زمین شناسی و جغرافیایی جمع آوری و تجزیه و تحلیل شدند. سپس نقشه های کیفیت شمیایی و هم عمق سطح آب زیرزمینی دشت های استان رسم و میزان اضافه برداشت، افت سطح ایستا بی، کسری مخزن و تغییرات شوری آب زیرزمینی محاسبه گردید. براساس محاسبات انجام شده، تمامی دشت های استان کرمان طی سالیان گذشته دارای افت مداوم سطح آب زیرزمینی بوده اند. سطح آب زیرزمینی استان از سال آبی 81-80 تا 86-85، به طور متوسط سالیانه 90 سانتی متر افت داشته است. پمپاژ بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی استان، پیامدهای نامطلوبی همچون تغییر کیفیت آب زیرزمینی و پیشروی جبهه آب شور، کاهش حجم ذخائر آبی، تغییر ضرایب هیدرودینامیکی سفره ها، افزایش اجباری عمق چاه ها، خشک شدن منابع برداشت آب (چاه ، چشم ه و قنات )، افز ایش مصرف انرژ ی استحصال آب زیرزمینی، افزایش آسیب پذیری دشت ها نسبت به خشکسالی، نشست زمین، ایجاد درز و شکاف در سطح زم ین و بناها ، خسارت به تأسیسات، به خطر افتادن اکوسیستم طبیعی و خشک شدن برخی از مزارع و باغات را درپی داشته است. در نهایت، با استفاده از اطلاعات چند سال اخیر مربوط به تغییرات کمی و کیفی آب های زیرزمینی هر دشت و با فرض ادامه روند کنونی تغذیه و تخلیه سفره ها ، وضع یت 10 سال آ ینده هر ی ک از دشت ها پیش بینی شد. نتایج نشان دهنده ی آن است که در صورت ادامه روند کنونی و عدم انجام اقدامات جدی و عمل ی جهت کاهش برداشت ها ی بی رویه، این استان در آینده ای نه چندان دور، با تشدید پیامدهای زیست محیطی و حتی مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2185 - مقایسه تغییرات شیمیایی آب در منابع آب مورد مطالعه حوضه مهارلو، استان فارس
رقیه عزیزی حقیقت مهرداد رهنمایی محمد منشوری

مطالعه تغییرات کیفی در چاه های کارستی و آبرفتی و مقایسه آنها برای استخراج اطلاعات زمین آبشناختی مورد نیاز اهمیت دارد . در این تحقیق، تغییرات کیفی در ستون آب داخل چاه ها شامل چهار عامل اکسیژن محلول، دما، هدایت الکتریکی و اسیدیته (pH) مورد بررسی گرفت . لذا اقدام به انتخاب چکیده کامل

مطالعه تغییرات کیفی در چاه های کارستی و آبرفتی و مقایسه آنها برای استخراج اطلاعات زمین آبشناختی مورد نیاز اهمیت دارد . در این تحقیق، تغییرات کیفی در ستون آب داخل چاه ها شامل چهار عامل اکسیژن محلول، دما، هدایت الکتریکی و اسیدیته (pH) مورد بررسی گرفت . لذا اقدام به انتخاب دو چاه آبرفتی و چهار چاه اکتشافی کارستی در حوضه مهارلو شد. چاه های آبرفتی شاغول بیگی و اقبال آباد و چا ه های آهکی بابا ح اجی و گلچهره در آبخوان قره در جنوب شیراز، پیربنو در آبخوان سبزپوشان و قصرقمشه در غرب شیراز قرار دارند. مشخص شد که الگوی تغییرات دما و اکسیژن محلول در چاه های آهکی و کارستیک مشهودتر از چاه های آبرفتی است. در آبخوان های کارستی اندازه ی دما کمتر ولی غلظت اکسیژن محلول بیشتر از آبخوا نهای دیگر است. میزان تغییرات هدایت الکتریکی و اسیدیته در چاه های آبرفتی بیشتر است و این نشان از تأثیر لایه های متفاوت در بدنه آبخوان، تأثیر جزیی آنها بر این دو عامل و وجود جریا نهای آرام در آنهاست. در چاه های کارستی تلاطم جریان، باعث ی کدست شدن بیشتر آنها از لحاظ کیفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2186 - بررسی خصوصیات حوزه رسوبی دشت کرمان از دیدگاه زمین شناسی مهندسی
ایمان آقاملایی غلامرضا لشکری پور محمد غفوری محمدرضا امینی زاده

حوزه های رسوبی دارای اختصاصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مخصوص به خود بوده و بر اساس این مشخصات از محیط های مجاور قابل تفکیک می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مهندسی حوزه رسوبی دشت کرمان بعنوان بخشی از حوزه رسوبی کرمان، اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلف جمع چکیده کامل

حوزه های رسوبی دارای اختصاصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مخصوص به خود بوده و بر اساس این مشخصات از محیط های مجاور قابل تفکیک می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مهندسی حوزه رسوبی دشت کرمان بعنوان بخشی از حوزه رسوبی کرمان، اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلف جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. دشت کرمان در بخش میانی حوزه رسوبی کرمان قرار دارد و دارای ساختار گرا بنی است که تحت تاثیر عملکرد گسل های مستقیم و ثقلی شکل گرفته است. شهر کرمان با ارتفاع ۱۷۵۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا در حاشیه شمالی این دشت، برگستره ای از نهشته های ریزدانه رسی سیلتی بنا شده است. بر اساس نتایج حاصل از روش های مختلف در ارزیابی عمق سنگ کف، ضخامت آبرفت در دشت کرمان بین صفر تا ۳۵۰ و در محدوده شهر کرمان بین ۳۰ تا ۳۵۰ متر بر گزارش شده است. این نهسته ها از دیدگاه منشا تشکیل، حاصل تعامل دو فرآیند رسوبگذاری سیلابی و دریاچه ای هستند. از نظر خصوصیات ژئوتکنیکی نیز این رسوبات ریزدانه عمدتا شامل کانی های ایلیت، کلریت، اسمکتیت بوده که عمدتا در دو گروه CL و CL-ML براساس طبقه بندی متحد قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2187 - هیدروژئوشیمی منابع آب سطحی حوضه آبریز سد شهریار (استور) میانه (آذربایجان شرقی)
حسین حسینخانی میررضا موسوی مرتضی نجیب محبوبه حسینی برزی

حوضه ی آبریز سد شهریار در منطقه میانه، از هفت زیرحوضه، به نام های رودخانه قزل اوزن، زنجان رود، آجی چای، گرمی چای، شهرچای، قرنقو و آیدوغموش تشکیل شده است. این حوضه بخشی از پهنه زمین ساختی البرز - آذربایجان و ترکیبی از واحدهای سنگی به سن پالئوزوئیک تا کواترنری می باشد. ای چکیده کامل

حوضه ی آبریز سد شهریار در منطقه میانه، از هفت زیرحوضه، به نام های رودخانه قزل اوزن، زنجان رود، آجی چای، گرمی چای، شهرچای، قرنقو و آیدوغموش تشکیل شده است. این حوضه بخشی از پهنه زمین ساختی البرز - آذربایجان و ترکیبی از واحدهای سنگی به سن پالئوزوئیک تا کواترنری می باشد. این منطقه بر اساس اقلیم نمای آمبرژه جزء مناطق نیمه خشک سرد محسوب می گردد. در این تحقیق، 12 نمونه آب از رودخانه های منتهی به سد، جهت بررسی کیفیت و نوع آن از لحاظ مصارف مختلف مانند شرب، استفاده صنعتی و آبیاری آنالیز گردید. نتایج نشان داد که کیفیت شیمیایی آب به دلیل تأثیر عوامل زمین شناسی، اقلیم شناسی و هیدرولوژی، کلروره و سدیک است. به جز نمون ههای آب مربوط به رودخانه قز لاوزن در دو ایستگاه شکرچی (R1) و قره گونی (R5) که تنها برای استفاده دام مناسب می باشند، سایر نمونه ها بیشتر جهت شرب انسان و دام، آبیاری و مصارف صنعتی قابل استفاده میباشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2188 - کاربرد روش موازنه فشار تزریق و فشار سطح آب مخزن در کنترل نشتی سد زاوین (استان خراسان رضوی)
Akbar Ghazifard ناصر حافظی مقدس ناصر تالی

محدود نمودن نشت آب از پایین دست سدها از الزامات طراحی و اجرای مناسب آ نها می باشد. این مسئله از طریق شناسایی صحیح ساختارهای زمین شناسی و طراحی و اجرای درست پرده تزریق با توجه به این ساختارها قابل دست یابی است. این موضوع در خصوص سد زاوین مورد بررسی قرار گرفت. با آغاز بهر چکیده کامل

محدود نمودن نشت آب از پایین دست سدها از الزامات طراحی و اجرای مناسب آ نها می باشد. این مسئله از طریق شناسایی صحیح ساختارهای زمین شناسی و طراحی و اجرای درست پرده تزریق با توجه به این ساختارها قابل دست یابی است. این موضوع در خصوص سد زاوین مورد بررسی قرار گرفت. با آغاز بهر هبرداری از سد زاوین و بالا آمدن تراز آب دریاچه پشت سد، نشت آب در پایین دست سد و بخصوص در تکیه گاه چپ مشاهده شد. در این پژوهش، به منظور مشخص شدن علت نشت آب، برداشت صحرایی و بررسی ساختار زمی نشناسی ساختگاه سد، مطالعات جامعی انجام شد. با روش تزریق موازنه فشار تزریق با توجه به تحلی لهای انجام شده، پرده تزریق جدید و تزریق تحکیمی طراحی و برای رفع مشکل نشت یهای باقیمانده نیز اجرا شد. در حین انجام عملیات تزریق نیز آزمو نهای مورد نیاز جهت ایجاد دوغاب تزریق پایدار که دارای کمترین میزان جدایش باشد فشار آب مخزن و بتواند ناپیوستگی های تود هسنگ را به خوبی پر کند، صورت گرفت. این عملیات در نهایت باعث حذف نشتی آب در پایین دست سد گردید. نتایج این تحقیق می تواند در آ ببندی سدها با این خصوصیات مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2189 - بررسی نقش ساختار های زمین شناسی در ایجاد زون های هیدروژئولوژیکی با ویژگی های هیدروشیمیایی متفاوت (مطالعه موردی دشت الباجی)
نصرالله کلانتری حسن روحی حمیدرضا محمدی بهزاد حسن دانشیان

کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی در هر منطقه، عمدتاً تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله مواد تشکیل دهنده سفره آبدار، خصوصیات اقلیمی و منبع تغذیه قرار می گیرد. علاوه بر این، چین خوردگی و گس لهای زیرسطحی نیز کیفیت آب زیر زمینی را کنترل م یکنند. دشت الباجی از نظر ساختاری، ناودیسی است چکیده کامل

کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی در هر منطقه، عمدتاً تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله مواد تشکیل دهنده سفره آبدار، خصوصیات اقلیمی و منبع تغذیه قرار می گیرد. علاوه بر این، چین خوردگی و گس لهای زیرسطحی نیز کیفیت آب زیر زمینی را کنترل م یکنند. دشت الباجی از نظر ساختاری، ناودیسی است که بین رودخانه های کرخه و کارون واقع شده و هدایت الکتریکی (EC) آب زیرزمینی در آن بسیار متغیر میباشد. برای بررسی ساختارهای زیرسطحی، با استفاده از لاگ چا ههای موجود در منطقه، اقدام به تهیه مقاطعی از آبرفت در جهات مختلف گردید. همچنین نقش عوامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی به روش های مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد که حضور تاقدیس زین العباس که بخشی از آن در زیر سطح زمین امتداد یافته، نقش مؤثری را در شکلگیری زونهای هیدروژئولوژیکی با خصوصیات هیدروشیمیایی متفاوت، ایفا نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2190 - شبیه سازی تاثیر تغذیه مصنوعی آبخوان دشت کلاچوی دهدشت
ناصر عبادتی خدارحم شفیعی مطلق

در سال های اخیر، برداشت بی رویه از چاه های بهره برداری دشت کلاچوی دهدشت، موجب کاهش کیفیت آب و کاهش سطح آب های زیرزمینی شده است. بر این اساس، ارزیابی هیدروژئولوژیکی و مدیریت آبخوان ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، شناسایی سیستم هیدروژئولوژیکی بهینه کردن ضرایب هیدرودینا چکیده کامل

در سال های اخیر، برداشت بی رویه از چاه های بهره برداری دشت کلاچوی دهدشت، موجب کاهش کیفیت آب و کاهش سطح آب های زیرزمینی شده است. بر این اساس، ارزیابی هیدروژئولوژیکی و مدیریت آبخوان ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، شناسایی سیستم هیدروژئولوژیکی بهینه کردن ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان، پیش بینی سطح آب در آینده و بررسی اثر طرح های تغذیه مصنوعی، از طریق مدل سازی ریاضی و به کمک نرم افزار (VISUAL MODFLOW 2.6) انجام شد. در این پژوهش ارزیابی هیدروژئولوژیکی دشت دهدشت بر اساس نتایج حاصل از آزمون های پمپاژ، لاگ ها و مقاطع زمین شناسی هیدروگراف چاه ها، سونداژهای ژئو الکتریکی و بازدیدهای صحرایی انجام شد. رسم شبکه تیسن بر اساس هفت حلقه چاه مشاهده ای و هیدروگراف واحد دشت، نوسانات کم سطح آب در آبان ماه سال 1381 و آمار برداشت از منابع آب زیرزمینی در سال های 1379 تا 1383 ، نشان داد که این حوضه از نوع پایدار می باشد. همچنین با در نظر گرفتن مدل تفهیمی آبخوان و تهیه کلیه فایل های ورودی کالیبراسیون مدل برای شرایط پایدار به منظور بهینه نمودن مقادیر پارامتر نفوذ پذیری و جریان ورودی از مرز ها، با اعمال چاه های تغذیه مجازی انجام گردید . در ادامه، مقادیر پارامتر ضریب ذخیره بهینه و پارامتر نفوذ (بارندگی و آب برگشتی) کالیبره شدند. کالیبراسیون مدل در مدت یکسال و صحت سنجی آن در مدت چهار سال انجام شد. نتایج، بیانگر توانایی مدل در کارهای مدیریتی است. در نهایت، وضعیت آینده آبخوان با در نظر گرفتن گزینه ها ی مختلف شامل افزایش بهره برداری و انجام تغذیه مصنوعی در شمال شرق دشت واقع در تنگ هیگون و تنگ سپو، جهت مدیریت آبخوان پیش بینی گردید. نتایج نشان دهنده ی تاثیر مثبت تغذیه مصنوعی بر سطح آب زیر زمینی دشت می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2191 - ارزیابی حساسیت آبهای زیرزمینی به آلودگی در دشت خاتون آباد با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی
رضا درخشانی محمود علیپور

دشت خاتون آباد در استان کرمان در جنوب شرقی کشور ایران واقع شده است. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، هیچگونه رودخانه ی دائمی در منطقه وجود ندارد و همچون سایر نقاط استان کرمان کاملاً به آبهای زیرزمینی وابسته می باشد. بهدلیل وجود کارخانهی ذوب مس خاتون آباد و همچنین کارخ چکیده کامل

دشت خاتون آباد در استان کرمان در جنوب شرقی کشور ایران واقع شده است. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، هیچگونه رودخانه ی دائمی در منطقه وجود ندارد و همچون سایر نقاط استان کرمان کاملاً به آبهای زیرزمینی وابسته می باشد. بهدلیل وجود کارخانهی ذوب مس خاتون آباد و همچنین کارخانهی مولیبدن در این دشت و اهمیت آبخوان مذبور در تأمین آب مورد نیاز صنعت، کشاورزی و شرب، در این برّرسی با استفاده از مدل دراستیک (DRASTIC)، میزان آسیب پذیری آبخوان دشت خاتون آباد به آلودگی مورد برّرسی قرار گرفته است. بدین منظور سامانهی اطّلاعات جغرافیایی (GIS) جهت تهیه ی نقشه ی آسیب پذیری آبخوان خاتون آباد مورد استفاده قرار گرفت. براساس نتایج 54/8 درصد از منطقه دارای آسیب پذیری بالا، 55/63 درصد آسیب پذیری متوسط و 91/27 درصد از منطقه دارای آسیب پذیری کم می باشد. منطقه با آسیب پذیری بالا در بالادست جریان آبهای زیرزمینی منطقه قرار دارد و در صورت ورود آلودگی به این بخش از آبخوان، احتمال پخش آن در کلّ آبخوان وجود خواهد داشت. با توجه به اینکه صنایع واقع در منطقه (ذوب مس خاتون آباد و کارخانه مولیبدن)، در بخش با آسیب پذیری بالا قرار گرفته اند، پایش آب زیرزمینی و همچنین خاک منطقه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. براساس آنالیز حساسیت، آسیب پذیری منطقه بیشترین حساسیت را نسبت به لایهی غیر اشباع (I) دارد، بعد از آن نسبت به لایه ی تغذیه ی کل (R) بیشترین حساسیت را دارا می باشد. همچنین کمترین حساسیت مربوط به جنس لایهی خاک می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2192 - بررسی زیست محیطی -رسوب شناسی مناطق ساحلی دریای مکران ایران (جنوب استان سیستان و بلوچستان)
Mohyeddin Ahrari-Roudi سیدرضا موسوی حرمی راضیه لک احمد معتمد اسدالله محبوبی

در این پژوهش، مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان مورد مطالعه قرار گرفتند. این مناطق در تجارت بین المللی، مدیریت سواحل و صنایع دریایی نقش قابل توجهی را دارند. شناخت زمین های مناسب جهت توسعه و ساخت سازه های دریایی مانند اسکله های سوخت گیری، صیادی، تجاری و بنادر ساحل چکیده کامل

در این پژوهش، مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان مورد مطالعه قرار گرفتند. این مناطق در تجارت بین المللی، مدیریت سواحل و صنایع دریایی نقش قابل توجهی را دارند. شناخت زمین های مناسب جهت توسعه و ساخت سازه های دریایی مانند اسکله های سوخت گیری، صیادی، تجاری و بنادر ساحلی و دور از آلودگی های زیست محیطی، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، روش تحقیق براساس مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، صحرایی و عملیات پیمایشی، نمونه برداری از رسوبات ساحلی اعم از سطحی و عمقی بوده است. پس از تهیه مقاطع نازک، رسوبات منطقه بررسی و تیپ های مختلف رسوبی آن شناسایی شدند. با تلفیق اطلاعات به دست آمده، سواحل دارای پتانسیل ساخت و توسعه اسکله، بنادر ، محل های مناسب جهت سوخت گیری و محل های نامناسب، شناسایی شدند. در این تحقیق مشخص شد که عواملی مانند تغییرات سطح آب دریا ، فرایندهای تکتونیکی ، فرایندهای اقلیمی، فرایندهای هیدرولیکی بهویژه عمل جریان های جزر و مدی و نیز دخالت های انسانی و فعالیت های عمرانی در اسکله ها و مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان، مهم ترین فرایندهای تخریبی و سازنده سواحل می باشند. همچنین مشخص شد سواحل پسرونده در خلیج های چابهار و پزم، شاخص یک ساحل پسرونده در زمان پیشروی دریا می باشند. سواحل دریای عمان پس از تحمل بالا آمدگی مداوم ناشی از نئوتکتونیک و زون فرورانش که در حال حاضر نیز ادامه دارد، در معرض دو گروه عوامل محیطی خشکی و دریایی قرار گرفته اند. البته عوامل زمین شناختی به عنوان عوامل اصلی محسوب می گردند. واحدهای سنگی، تحت تأثیر فرایندهای دگرسانی مانند انحلال، تجزیه و دگرسانی اجزاء سازنده، دچار فرسایش شدید شده و سواحل را در برابر هجوم، ضربه امواج و بارگذاری های موضعی بسیار آسیب پذیر نموده اند. در برخی نقاط مانند شرق رمین تا غرب پسابندر، این عوامل به تنهایی ریزش و جدایش توده های سنگی ساحلی و نهایتاً عقب نشینی آنها را موجب می شوند. در برخی نقاط ساحلی دیگر مانند دیواره های دریایی حد فاصل خلیج های پزم و چابهار و نیز گواتر، عوامل هیدرودینامیکی مانند اثر امواج و عوامل اقلیمی مانند بادهای مونسون و فرسایش بادی، به عنوان عوامل مکمل عوامل اصلی در فرسایش و عقب نشینی سواحل سنگی نقش داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2193 - طراحی نگهداری اولیه تونل انتقال آب گلاب با تاکید بر خطرات زمین شناسی
محمدجواد رحیمدل راحب باقرپور

آگاهی از خطرات زمینشناسی، نقش مهمی در انتخاب سامانه نگهداری مناسب برای سازههای زیرزمینی دارد. تونل انتقال آب گلاب با طول حدود 11 کیلومتر و قطر حفاری 2/4 متر، بخشی از طرح آبرسانی از سد زایندهرود به شهرهای کاشان و اصفهان است. با توجه به عبور تونل از نواحی مرتفع و کوهستانی چکیده کامل

آگاهی از خطرات زمینشناسی، نقش مهمی در انتخاب سامانه نگهداری مناسب برای سازههای زیرزمینی دارد. تونل انتقال آب گلاب با طول حدود 11 کیلومتر و قطر حفاری 2/4 متر، بخشی از طرح آبرسانی از سد زایندهرود به شهرهای کاشان و اصفهان است. با توجه به عبور تونل از نواحی مرتفع و کوهستانی و وجود توده سنگهای آهکی و نسبتاً ناپایدار و سست در مسیر، بررسی خطرات زمینشناسی از جمله مچالهشوندگی و انفجارسنگ به منظور انتخاب سامانه نگهداری مناسب، ضروری می باشد. در این تحقیق، ابتدا با استفاده از برداشت های زمین شناسی و مطالعه گمانه های حفاری شده، مسیر تونل تقسیم بندی شد. و سپس شدت مچالهشوندگی و انفجارسنگ در هر بخش بررسی گردید. در نهایت، با توجه به شدت انفجارسنگ و مچاله شوندگی، مسیر تونل تقسیم بندی شده و به کمک روش عددی تفاضل محدود (نرم افزار FLAC)، نگهداری اولیه تونل در هر بخش بررسی گردید. با توجه به بررسیهای انجام شده، تودهسنگهای مسیر تونل به سه بخش، A (کیلومتر 105 تا 4970 ) با مچاله شوندگی متوسط، B (کیلومتر 4970 تا 6440 ) با پتانسیل مچالهشوندگی شدید تا انفجارسنگ ضعیف و C (کیلومتر 6440 تا 10160 ) با پتانسیل مچاله شوندگی ضعیف تا متوسط تفکیک شدند. نگهداری اولیه تونل با بهرهگیری از نرمافزار عددی FLAC2D به اندازه 5 سانتیمتر شاتکریت برای بخش های A و C و 7 سانتیمتر شاتکریت برای بخش B تعیین گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2194 - پیش بینی تراز آب زیرزمینی با استفاده از مدل شبکه های عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: دشت شبستر)
زینب مختاری امیرحسین ناظمی عطااله ندیری

آبهای زیرزمینی، همواره به عنوان یکی از منابع مهم و عمده تأمین آب شرب و کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مطرح بوده اند . شبیه سازی سیستم آبهای زیرزمینی به دلیل پیچیدگی این سیستمها به آسانی میسر نیست. هدف از این پژوهش، پیش بینی نوسانات تراز آب زیرزمینی دشت شبستر وا چکیده کامل

آبهای زیرزمینی، همواره به عنوان یکی از منابع مهم و عمده تأمین آب شرب و کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مطرح بوده اند . شبیه سازی سیستم آبهای زیرزمینی به دلیل پیچیدگی این سیستمها به آسانی میسر نیست. هدف از این پژوهش، پیش بینی نوسانات تراز آب زیرزمینی دشت شبستر واقع در جنوب استان آذربایجان شرقی با استفاده از شبک ههای عصبی مصنوعی می باشد. به منظور آموزش مدل، از اطلاعات 15 پیزومتر که دارای آمار تراز سطح ایستابی با سری زمانی 9 ساله (1380-1388) بودند و در کل دشت پراکندگی یکنواختی داشتند استفاده شد. پارامترهای دما، بارش، دبی خروجی دریان چای و تراز آب زیرزمینی هر یک از پیزومترها با تأخیر زمانی t0-1 (ماه قبل) به صورت ماهانه، چهار ورودی اصلی شبکه های عصبی مصنوعی را تشکیل دادند. مقدار تراز آب زیرزمینی نیز تنها خروجی این شبکه را شامل می شود. نتایج این تحقیق نشان داد که شبکه عصبی مصنوعی با تابع آموزشی TRAINLM و تابع محرک TANSIG، قادر به پیش بینی سطح آب زیرزمینی ماهانه در بازه زمانی 3 ساله با دقت بالای R2= 99.63 (RMSE=1.43) در مرحله آموزش و R2=99.16 (RMSE= 1.167) در مرحله صحت سنجی در محدوده مورد مطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2195 - ارائه نقشه استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در صنعت آب و فاضلاب بر اساس رویکرد فراترکیب و روش مدل سازی ساختاری - تفسیری
اکبر شیدائی حبشی سلیمان ایرانزاده هوشنگ تقی زاده

هدف از انجام این پژوهش، ارائه نقشه استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی با توجه به مولفه‌های (رهبری تحول‌گرا و دلبستگی شغلی و ابعاد توانمند‌سازی) بر اساس رویکرد فراترکیب و روش مدل‌سازی ساختاری - تفسیری، در شرکت‌های آب و فاضلاب استان‌های آذربایجان غربی و شرقی است. روش پژوه چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش، ارائه نقشه استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی با توجه به مولفه‌های (رهبری تحول‌گرا و دلبستگی شغلی و ابعاد توانمند‌سازی) بر اساس رویکرد فراترکیب و روش مدل‌سازی ساختاری - تفسیری، در شرکت‌های آب و فاضلاب استان‌های آذربایجان غربی و شرقی است. روش پژوهش از نوع کیفی و همچنین ازلحاظ نتیجه جزو تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. از روش فراترکیب در‌ بخش کیفی و از روش مدل‌سازی ساختاری - تفسیری برای ترسیم مدل ساختاری استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش مدل‌سازی ساختاری- تفسیری و تحلیل میک مک صورت گرفت. پس از تحلیل داده‌ها، سطوح مؤلفه‌ها به دست آمدند که بر اساس آن گراف مدل‌سازی ساختاری- تفسیری طراحی شد. در ادامه بر اساس سه منظر رهبری تحولگرا، توانمند‌سازی و دلبستگی شغلی نقشه استراتژیک توانمند‌سازی منابع انسانی در صنعت آب و فاضلاب ترسیم شد. این پژوهش از اولین مطالعاتی است که ارتباط ابعاد توانمندسازی را با رهبری تحول‌گرا و دلبستگی شغلی در صنعت آب و فاضلاب به ‌صورت همسو و هماهنگ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است و ممکن است به‌عنوان مرجعی برای اشاعه نقشه استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در سازمان‌ها باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2196 - شناسایی و اولویت‌بندی عارضه‌های مدیریت بهره‌وری شرکت پالایش نفت آبادان بر اساس مدل سه شاخگی
منا جاوی میکانیکی سمانه سلیمی فرزاد بانشی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی عارضه‌های بهره‌وری شرکت پالایش نفت آبادان بر اساس مدل سه شاخگی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش آمیخته‌ اكتشافي (كيفي- كمي) می‌باشد. جامعه آماري در بخش کیفی شامل مدیران سطح میانی پالایشگاه نفت آبادان می‌باشد که چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی عارضه‌های بهره‌وری شرکت پالایش نفت آبادان بر اساس مدل سه شاخگی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش آمیخته‌ اكتشافي (كيفي- كمي) می‌باشد. جامعه آماري در بخش کیفی شامل مدیران سطح میانی پالایشگاه نفت آبادان می‌باشد که از طریق نمونه‌گیری هدفمند بر اساس اشباع نظری 15 نفر انتخاب شدند. در بخش کمّی نیز براساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 219 نفر از کارکنان پالایشگاه با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختمند و در بخش کمّی، پرسشنامه محقق ساخته مستخرج از مصاحبه‌های بخش کیفی بود. جهت تأیید روایی ابزار پژوهش، از روایی محتوایی استفاده شد و روایی پرسشنامه خوب ارزیابی شد. جهت تعیین پایایی مصاحبه‌ها، از پایایی بین دو کدگذار و برای پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی، آمارهای توصیفی (درصد و فراوانی) استفاده شده است. براساس یافته‌های بخش کیفی 22 عارضه به دست آمد که 8 عارضه مربوط به عارضه‌های ساختاری، 7 عارضه مربوط به عارضه‌های رفتاری و 5 عارضه مربوط به عارضه‌های محیطی می‌باشد. یافته‌های بخش کمّی با استفاده از آزمون فریدمن جهت رتبه‌بندی نشان داد که در بین عارضه‌های ساختاری، عامل قوانین و مقررات؛ در بین عارضه‌های رفتاری، عامل دانش، آگاهی و مهارت؛ و از بین عارضه‌های محیطی، عامل باور و نگرش جامعه، مهم‌ترین عارضه‌ها بودند و در اولویت اول قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2197 - بررسی میزان پاسخ‌گویی پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته‌ی در دسترس، در برآوردن نیازهای اطلاعاتی دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی کرمان
مژده سلاجقه فریده عصاره مهدیه مومن آبادی

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان پاسخ‌گویی پایگاه های اطلاعاتی پیوسته ی در دسترس به نیازهای اطلاعاتی دانشجویان پزشکی عمومی مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1388 بوده است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش چکیده کامل

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان پاسخ‌گویی پایگاه های اطلاعاتی پیوسته ی در دسترس به نیازهای اطلاعاتی دانشجویان پزشکی عمومی مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1388 بوده است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان رشته پزشکی عمومی مشغول به تحصیل در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان هستند که تعداد آن‌ها در زمان انجام پژوهش به 500 نفر رسید. با استفاده از فرمول کرجسی مورگان حجم نمونه 217 نفر تعیین گردید. ابزار گردآوری داده های این پژوهش، پرسش‌نامه ای محقق ساخته است. برای محاسبه روایی، نظرات 5 تن از اساتید و کارشناسان و پایایی آن به میزان 922/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد است. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان آشنایی این دانشجویان با پایگاه های اطلاعاتی پیوسته کمتر از حد متوسط (5/92 درصد) و میزان استفاده آنان کمتر از حد متوسط (7/95 درصد) بوده است. میزان برآورده شدن نیازهای آموزشی و پژوهشی این دانشجویان در بکارگیری پایگاه های اطلاعاتی پیوسته، متوسط به بالا (2/90 درصد) و بیشترین درصد پاسخ‌گویان (6/48 درصد) از جست‌وجوی ساده بهره گرفته اند. پر استفاده‌ترین پایگاه پاب مد است (با میانگین 52/2 درصد) و از نظر این دانشجویان (5/75 درصد) محتوای این پایگاه های اطلاعاتی محتوای منابع چاپی را تکمیل کرده است. بیشترین درصد پاسخ‌گویان دلیل استفاده از این پایگاه ها را جست‌وجوی منابع آموزشی و پژوهشی (8/50 درصد) ذکر کرده نموده‌اند. نتیجه گیری: این منابع کمتر از حد متوسط مورد مراجعه‌اند به دلیل: یافتن منابع آموزشی و پژوهشی، روزآمد کردن اطلاعات علمی، استفاده راحت، دسترسی آسان، صرفه جویی در وقت، اشاعه سریع اطلاعات. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2198 - واکاوی معانی و مفاهیم شاخصهای شهر حساس به آب
کرامت الله زیاری فاطمه رزاقی عاطفه دهقان توران پشتی عباسعلی طایفی نصرآبادی

باتوجه به اهمیت گرمایشجهانی و تغییرات آبوهوایی، جوامع در تلاش برای کاهش فشار فزاینده خطرات و پیامد آن و حرکت بهسوی پایداری وتابآوری بخصوص در شرایط عدمقطعیت در منابعآبشهری هستند. توسعه پایداری شهری نیازمند بازبینی مجدد از نحوه برنامهریزی، طراحی و ارائهخدمات سیستم آب می ب چکیده کامل

باتوجه به اهمیت گرمایشجهانی و تغییرات آبوهوایی، جوامع در تلاش برای کاهش فشار فزاینده خطرات و پیامد آن و حرکت بهسوی پایداری وتابآوری بخصوص در شرایط عدمقطعیت در منابعآبشهری هستند. توسعه پایداری شهری نیازمند بازبینی مجدد از نحوه برنامهریزی، طراحی و ارائهخدمات سیستم آب می باشد. افزایش جمعیت شهرى و فشار این افزایش، چالش بیسابقهای را در مدیریت آب بهویژه در دسترسی به منابعآب،تصفیهفاضلاب و فناوریهای بازیافت ایجاد کرده است. در این راستا نگاهی به وضعیت موجود و شناسایی موانع، تدوین راهکارهای مناسب در جهتبهبود وضعیت را مطرح میکند؛ شهرهای حساسبهآب از الگووارههای جدید مدیریت پایدارآبشهری باهدف به حداقل رساندن تأثیرات هیدرولوژیکیتوسعهشهری بر محیط اطرافش شناخته میشود که در فرایندهای توسعه و بازسازی شهری میتواند در دستیابی به اهداف ارتقای کیفیتزندگی شهری وزیستپذیری شهرها کمک کند. گرچه در کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه زمینه و چالشهای متفاوت ممکن است وجود داشته باشند، لیکن درکوضعیت کنونی شهر ازلحاظ شاخصهای شهر حساسبهآب جهت شناخت ظرفیتها و محدودیتهای بهعنوان گامنخست برای شروع برنامهریزی روندانتقال برای نیل به اهداف و تدوین راهبردهای توسعه است. این مقاله به معرفی شاخصهای شهر حساسبهآب و تأثیر آن بر ارزیابی و بهبودعملکردهای مدیریت آبشهری که از طریق بررسی ادبیاتموضوع و بر پایه روش کیفی تحلیلمحتوا و جستجوی منابع و دستهبندی آنها بر مبنایکلیدواژههای پژوهش انجامشده است، میپردازد و منابع تأثیرگذار و مرتبط با شاخصهای شهر حساسبهآب را موردبررسی قرار میدهد. با توجه بهنوشتار پیشرو میتوان نتیجه گرفت شاخصها پشتیبانی از برنامهریزی و تصمیمگیریهای استراتژیک، ارتقا و تقویت نتایج در طول زمان و ارزیابیپیامدها و مسیرهای مدیریت آبشهری نسبت به شهرهای دیگر را میسر میسازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2199 - بررسی اثر همزیستی قارچ میکوریزا آربوسکولار بر برخی از صفات فیزیولوژیک ذرت هیبرید سینگل‌کراس 704 در شرایط تنش کمبود ‌آب
احمد افکاری

به‌منظور بررسی اثر همزیستی قارچ میکوریزا آربوسکولار بر برخی از صفات فیزیولوژیک ذرت هیبرید سینگل‌کراس 704 در شرایط تنش کمبود ‌آب، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1394 اجرا گردید. چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر همزیستی قارچ میکوریزا آربوسکولار بر برخی از صفات فیزیولوژیک ذرت هیبرید سینگل‌کراس 704 در شرایط تنش کمبود ‌آب، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1394 اجرا گردید. فاکتور‌های مورد بررسی شامل چهار سطح تنش کمبود ‌آب (صفر، 4-، 8- و 12- بار) و پیش تیمار بذر با سه گونه قارچ میکوریزا (فونلی فورمیس موسهآ، ریزوگلوموس فسیکولاتوم و کلاروئیدوگلوموس اتانیکاتوم) و تیمار بدون تلقیح قارچی به عنوان شاهد بودند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تأثیر تیمار تنش کمبود ‌آب بر تمامی ویژگی‌های مورد بررسی معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش کمبود ‌آب میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب برگ کاهش و میزان پرولین و کربوهیدرات‌های محلول افزایش یافت. بذرهای تلقیح یافته با ریزوگلوموس فسیکولاتوم از افزایش میزان صفات مورد ارزیابی در مقایسه با عدم تلقیح برخوردار بودند. نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تنش کمبود ‌آب و میکوریزا نشان داد که بیش‌ترین محتوای کلروفیل a (85/23 میلی‌گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل کل (35/33 میلی‌گرم در گرم وزن تر) و محتوای نسبی آب برگ (45/86 درصد) مربوط به تیمار بدون اعمال تنش و گیاهان تلقیح شده با ریزوگلوموس فسیکولاتوم بود. به‌طور کلی، کاربرد قارچ میکوریزا آربوسکولار سبب افزایش تحمل در برابر تنش کمبود ‌آب از طریق تأثیر بر برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک در گیاه ذرت شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2200 - اثر تنش کم آبی بر ویژگیهای رویشی، میکرومورفولوژیکی و تکوین گل در ارقام احمدی و کرج 2 گیاه کلزا (Brassica napus L.)
آزاده مدرسی پریسا جنوبی احمد مجد محمد طهماسب امیر حسین شیرانی راد

10.30495/jdb.2022.697836

به منظور بررسی واکنش گیاه کلزا به تنش کم آبی، یک آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در کرج در موسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر کرج انجام شد. آبیاری در دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله گلدهی در کرت های اصلی و گیاهان رقم Ahmadi و گیاهان رقم Kara چکیده کامل

به منظور بررسی واکنش گیاه کلزا به تنش کم آبی، یک آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در کرج در موسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر کرج انجام شد. آبیاری در دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله گلدهی در کرت های اصلی و گیاهان رقم Ahmadi و گیاهان رقم Karaj2 در کرت های فرعی انجام شد. گیاهان رقم کرج2 بیشترین نسبت پوست به استوانه آوندی (79/0) و احمدی بیشترین میزان آبکش (3/13 μm) را در ریشه داشتند. در مقایسه گیاهان ارقام احمدی بیشترین ضخامت پوست (5/146 μm) و بیشترین آوند چوب (144 μm) ، پروتوگزیلم (3/13 μm) و قطر پارانشیم مغز (16/118 μm) را در ساقه داشتند. در آبیاری نرمال گیاهان رقم احمدی بیشترین طول خامه (48/1 mm) و طول میله پرچم (32/6 mm) را داشتند. گیاهان رقم احمدی به دلیل داشتن کمترین نسبت پوست به استوانه آوندی و بیشترین میزان آبکش در ریشه و داشتن بیشترین ضخامت پوست در ساقه از تحمل بیشتری به تنش برخوردار بود و به عنوان گیاهان رقم مقاوم شناسایی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2201 - بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس در مراحل مختلف تکوینی گیاه دارویی Centella asiatica (L.) Urban
علی مازوجی فهیمه سلیم پور لیلا شفیعی دستجردی

گونه Centella asiatica از تیره چتریان دارای 40 گونه در سرتاسر جهان است این گیاه دارای خواص دارویی متعدد از جمله کمک به افزایش حافظه و یادگیری، کاهش طول درمان زخم، خواص آنتی اکسیدان بالا، کاهش قند خون، ضد التهاب، حفاظت از سلول های عصبی و قلبی است. پراکنش این گیاه در استا چکیده کامل

گونه Centella asiatica از تیره چتریان دارای 40 گونه در سرتاسر جهان است این گیاه دارای خواص دارویی متعدد از جمله کمک به افزایش حافظه و یادگیری، کاهش طول درمان زخم، خواص آنتی اکسیدان بالا، کاهش قند خون، ضد التهاب، حفاظت از سلول های عصبی و قلبی است. پراکنش این گیاه در استان گیلان می باشد و جمع آوری نمونه ها و مواد گیاهی در سه فاز مختلف رشد و نموی گیاه یعنی ابتدای فصل رشد در اواخر اسفندماه، در زمان گل دهی و میوه دهی در اردیبهشت ماه و پایان فصل رشد در مهرماه انجام گرفت. نتایج نشان می دهند که بازدهی اسانس 16% حجمی وزنی و بیشترین میزان ترکیبات مربوطه به فاز پایان فصل رشد با شناسایی 54 ترکیب که 78/92% کل ترکیبات را شامل می شدند، می باشد. سسکویی ترپن ها بالاترین دسته اصلی ترکیبات اسانس و Germacrene- D با 43/45% بالاترین میزان ترکیبات را نشان می دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2202 - بررسی اثر آب مغناطیده بر دوره رشد رویشی، مراحل تکوین مادگی، بساک و فراساختار دانه گرده عدس (.Lens culinaris L.)
نفیسه عظیمی احمد مجد طاهر نژاد ستاری فائزه قناتی صدیقه اربابیان

آب فراوانترین جز تشکیلدهنده سلولهای گیاهی است و از آنجایی که مولکولی دیامگنتیک است میتواند تحت تأثیر میدانهای مغناطیسی قرار گیرد. در این پژوهش اثر آب مغناطیده بر سرعت رشد رویشی و مراحل تکوین اندامهای زایشی و فراساختار دانه گرده در گیاه عدس بررسی شد. برای این منظور بذرها چکیده کامل

آب فراوانترین جز تشکیلدهنده سلولهای گیاهی است و از آنجایی که مولکولی دیامگنتیک است میتواند تحت تأثیر میدانهای مغناطیسی قرار گیرد. در این پژوهش اثر آب مغناطیده بر سرعت رشد رویشی و مراحل تکوین اندامهای زایشی و فراساختار دانه گرده در گیاه عدس بررسی شد. برای این منظور بذرهای عدس در دو گروه، در یک گلخانه میلی 110 کاشته شدند. یک گروه با آب معمولی و دیگری با آب مغناطیده (آبی که با عبور از یک میدان مغناطیسی تسلایی ازآن تاثیر پذیرفته است)، آبیاری شدند. ساختار تشریحی اندامهای زایشی با روشهای متداول سلول-بافت شناسی بررسی شد و برای مشاهده فراساختار دانهی گرده از میکروسکوپ الکترونی نگاره استفاده شد. نتایج نشان دادند آبیاری با آب مغناطیده سبب تسریع گلدهی در گیاه عدس نسبت به گیاهان شاهد شد. در مراحل مختلف تکوین بساک و مادگی در گیاهان تیمار شده با آب مغناطیده نسبت به گروه شاهد تفاوتی مشاهده نشد. شکل ظاهری سلول مادر مگاسپور و تخمزا در هر دو گروه یکسان بود. دانهی گرده در گیاه عدس دارای سه شیار طولی و تزئینات مشبک است که فرورفتگی در این تزئینات در گیاهان تیمار شده با آب مغناطیده نسبت به گیاهان شاهد ضخامت و وسعت بیشتری داشتند، اما در ابعاد و تعداد دانهی گرده بین دو گروه تفاوتی مشاهده نشد. بطور کلی می توان گفت آبیاری با آب مغناطیده سبب افزایش سرعت گلدهی و در نتیجه کاهش دوره رشد رویشی در گیاه عدس میشود. از اینرو، آبیاری با آب مغناطیده می تواند راه گشای بزرگی در کاهش آب مصرفی برای آبیاری گیاهان زراعی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2203 - مطالعه ترکیب شیمیایی عصاره آبی گیاه (Centella asiatica L.) Urban در سه فاز رویشی جمع آوری شده از منطقه آبکنار بندرانزلی و عصاره های آبی و هیدروالکلی در فاز گل دهی جمع آوری شده از منطقه چماچای شفت و مقایسه هر دو زیستگاه
علی مازوجی فهیمه سلیم پور لیلا شفیعی دستجردی

گیاه Centella asiatica متعلق به خانواده چتریان ) Apiaceae ( دارای استولون های رونده باریک و برگ های قلبی شکل وگل های بسیار کوچک درگل آذین های چتر است. این گیاه دارای خواص دارویی فراوان از جمله کاهش طول درمانزخم، افزایش حافظه و یادگیری، آرامبخش، تنظیم سیستم ایمنی، کاهش ف چکیده کامل

گیاه Centella asiatica متعلق به خانواده چتریان ) Apiaceae ( دارای استولون های رونده باریک و برگ های قلبی شکل وگل های بسیار کوچک درگل آذین های چتر است. این گیاه دارای خواص دارویی فراوان از جمله کاهش طول درمانزخم، افزایش حافظه و یادگیری، آرامبخش، تنظیم سیستم ایمنی، کاهش فشارخون، آنتی اکسیدان قوی و ضدسرطانمی باشد. مواد گیاهی جهت مطالعات فیتوشیمیایی عصاره از مناطق آبنکار بندرانزلی در سه فاز رویشی و چماچای شفتدر فاز گل دهی در اردیبهشت 1394 جمع آوری گردید. نتایج نشان می دهند که عصاره آبی نسبت به عصاره هیدروالکلیمنطقه شفت مواد موثره )آسیاتیکوزید، مادکاسوزید، مادکازیک اسید و اسیاتیک اسید( بسیار بیشتری بود. و همچنین فازپس از گل دهی در نمونه آبکنار دارای ماکزیمم مادکاسوزید و آسیاتیکوزید و فاز قبل از گل دهی دارای ماکزیمممادکازیک اسید و آسیاتیک اسید است. همچنین مقایسه دوزیستگاه از افزایش بسیار چشمگیر هر چهار ترکیب موثرهدارویی درمنطقه چماچما نسبت به منطقه آبکنار می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2204 - بهبود فعّالیّت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان گیاه ذرّت (Zea mays L.) پس‌از آبیاری با آب مغناطیده
مریم سلیمانی فائزه قناتی سمیه محمد علیخانی حسن زارع مایوان

گرچه مکانیسم اصلی اثر میدانهای مغناطیسی برگیاهان هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما شواهد موجود حاکی ازدخالت این میدانها در افزایش مقدار گونههای فعّال اکسیژن و نیز فعالیت سیستم آنتیاکسیدانها در سلولهای گیاهیاست. دراین تحقیق،تأثیر میدان مغناطیسی بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی چکیده کامل

گرچه مکانیسم اصلی اثر میدانهای مغناطیسی برگیاهان هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما شواهد موجود حاکی ازدخالت این میدانها در افزایش مقدار گونههای فعّال اکسیژن و نیز فعالیت سیستم آنتیاکسیدانها در سلولهای گیاهیاست. دراین تحقیق،تأثیر میدان مغناطیسی بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آب و اثر آبیاری با آب مغناطیده )پسازعبور از یک میدان مغناطیسی 110 میلیتسلا( برفعّالیّت سیستم آنتیاکسیدان گیاه ذرّت ) Zea mays L. ( بررسی شد.طیفهای رامان و FTIR آب قبل و بعداز قرارگرفتن درمعرض میدان مغناطیسی مقایسه شد. طیف رامان آب مغناطیدهباگروه کنترل تفاوتی نداشت، اما طیفهای FTIR آن افزایش شدت جذب را نشان داد. نتایج نشان میدهد که میدانمغناطیسی با افزایش درجهی آزادی پیوند های هیدروژنی سبب کاهش کشش سطحی شدهاست. درنتیجه، میزان حلالیّتآب افزایش یافتهاست. نتایج با افزایش فعّالیّت آنزیمهای کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و نیز افزایش میزان آنتوسیانینهادر گیاهان تیمار شده با آب مغناطیده، نسبت به گروه شاهد معنیدار بود. افزایش فعّالیّت این دو آنزیم و افزایشآنتوسیانین همراه با عدم تغییر فعّالیّت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز که خود سبب تولید هیدروژن پراکسید میکند، سببممانعت از آسیب رسیدن به غشا و کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای آن میشود. عدم افزایش آنزیم پراکسیداز نیز با حفظانعطاف پذیری دیوارهها سبب حفظ توان رشد در سلولهای گیاهان تیمار شده با آب مغناطیده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2205 - اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و رنگیزه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.)
احمد افکاری

سالیسیلیک‌اسید، یکی از تنظیم کنندهای فرآیندهای فیزیولوژیکی است که باعث افزایش مقاومت گیاهان نسبت تنش‌های محیطی می‌گردد. این پژوهش با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش خشکی و برهمکنش سالیسیلیک‌اسید و خشکی بر پارامترهای مورفولوژیک و رنگدانه‌های فت چکیده کامل

سالیسیلیک‌اسید، یکی از تنظیم کنندهای فرآیندهای فیزیولوژیکی است که باعث افزایش مقاومت گیاهان نسبت تنش‌های محیطی می‌گردد. این پژوهش با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش خشکی و برهمکنش سالیسیلیک‌اسید و خشکی بر پارامترهای مورفولوژیک و رنگدانه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کلیبر در سال زراعی 1396 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‌های مختلف سالیسیلیک‌اسید در چهار سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار) و پتانسیل آب در پنج سطح (صفر، 5-، 10-، 15- و 20- مگاپاسکال) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش تنش خشکی و سالیسیلیک‌اسید بر میزان کلروفیل a، کلروفیل کل، طول، وزن تر و خشک اندام‌ هوایی معنی‌د‌ار بود. نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تنش خشکی و سالیسیلیک‌اسید نشان داد که حداکثر میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی و پارامترهای مورفولوژیک توسط تیمار بدون اعمال تنش و سالیسیلیک‌اسید با غلظت 1 میلی‌مولار حاصل شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار رشد بخش هوایی و ریشه، کاهش وزن تر و خشک اندام ‌هوایی و ریشه، همچنین کاهش رنگدانه‌های فتوسنتزی شد؛ در حالیکه در گیاهان پیش تیمار شده با سالیسیلیک‌اسید، مقدار این کاهش تعدیل شده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده سالیسیلیک‌اسید موجب کاهش خسارات وارد شده در مواجه با خشکی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2206 - تاثیر نانو ذره سلنیوم (Nano-Se) و عصاره سبوس برنج بر جوانه زنی و برخی ویژگی-های مورفوفیزیولوژیکی Astragalus adscendens Boissier )
رضا دهقانی بیدگلی

به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور گون گزی با عصاره سبوس برنج عصاره و محلول نانو ذره سلنیوم در مراحل اولیه جوانه زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در سال 1396 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل پرایمینگ با عصاره سبوس برنج در 4 سطح (صفر به عنوا چکیده کامل

به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذور گون گزی با عصاره سبوس برنج عصاره و محلول نانو ذره سلنیوم در مراحل اولیه جوانه زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در سال 1396 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل پرایمینگ با عصاره سبوس برنج در 4 سطح (صفر به عنوان شاهد، 1/0 ، 2/0 و 5/0 درصد وزنی-حجمی ) و نانو ذره سلنیوم در 4 سطح (صفر به عنوان شاهد، 04/0، 08/0 و 1/0 درصد وزنی-حجمی ) به مدت 2 ساعت در دمای 25 درجه سانتی گراد بودند. نتایج آزمایشات نشان داد عصاره سبوس برنج، نانو ذره سلنیوم و اثر متقابل تیمارها در سطح احتمال %1 بر تمامی صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، ضریب جوانه‌زنی، محتوای نسبی آب، محتوای کلروفیل a،b و کلروفیل کل معنی دار بود. همچنین استفاده از عصاره سبوس برنج1/0درصد باعث افزایش 15 درصدی طول ریشه‌چه شد، اما با افزایش غلظت عصاره سبوس برنج طول ریشه‌چه و ساقه‌چه نسبت به شاهد کاهش پیدا کردند. همچنین پرایم بذور با عصاره سبوس برنج2/0درصد و نانو ذره سلنیوم08/0درصد باعث افزایش 37 درصدی طول ریشه‌چه شد. بالاترین میزان درصد جوانه‌زنی، محتوای کلروفیل a،b و طول ساقه‌چه با اعمال تیمار 1/0 درصد وزنی-حجمی عصاره سبوس برنج به همراه تیمار 1/0 درصد وزنی-حجمی نانو ذره سلنیوم به دست آمد. همچنین اعمال تیمار های ذکر شده به تنهایی نیز بر صفات مورد مطالعه اثرات مثبت و معنی دار داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2207 - تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی ارقام انتخابی بادام (Prunus dulcis Mill.) پیوند شده بر روی پایه‌های مختلف تحت تنش خشکی
عبدالباسط رنجبر علی ایمانی سعید پیری وحید عبدوسی

این آزمایش به منظور ارزیابی پاسخ ارقام انتخابی بادام پیوند شده بر روی پایه‌های مختلف و تحت تنش خشکی بر شاخص پایداری غشاء سلولی (MSI) ، کلروفیل فلورسانس (CF) و شاخص کلروفیل (CCI) بصورت گلدانی در پژوهشکده میوه‌های معتدله و سردسیری کرج در سال 1395 بصورت فاکتوریل 5×3& چکیده کامل

این آزمایش به منظور ارزیابی پاسخ ارقام انتخابی بادام پیوند شده بر روی پایه‌های مختلف و تحت تنش خشکی بر شاخص پایداری غشاء سلولی (MSI) ، کلروفیل فلورسانس (CF) و شاخص کلروفیل (CCI) بصورت گلدانی در پژوهشکده میوه‌های معتدله و سردسیری کرج در سال 1395 بصورت فاکتوریل 5×3×4 و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور رقم در 5 سطح (سوپرنووا، تگزاس، مارکونا، شکوفه و K13-40)، پایه در 3 سطح (هیبریدهای هلو× بادام GF-677، GN-22 و بذری) و تنش خشکی در 4 سطح (دور آبیاری3 (شاهد)، 5، 10 و 15 روز) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل رقم، پایه و تنش خشکی بر پارامترهای کلروفیل فلورسانس‌ (حداکثر (Fm)، متغیر (Fv) و متغیر به حداکثر (Fv/Fm)) و همچنین اثرات متقابل پایه و تنش خشکی و نیز رقم و تنش خشکی بر همه صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال 1% معنی دار بود. تنش خشکی با افزایشFo و کاهش Fm، در ارقام مورد ارزیابی Fv را کاهش داد و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II یعنی Fv/Fm را در ارقام حساس بر روی پایه‌های بذری و GN-22 از 82/0 به 67/0 کاهش داد. به عنوان یک نتیجه کلی همه ارقام بر روی پایه GF-677 مقاومت بیشتری به تنش خشکی نشان دادند و ارقام شکوفه و سوپرنوآ مخصوصاً بر روی پایه GF-677 برترین ترکیب در برابر تنش خشکی در این آزمایش بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2208 - تاثیر آب مغناطیده ، کودهای ازت و نانو ازت بر جوانه زنی بذرها، شاخص های رشد وترکیب شیمیائی روغن اسانسی گیاه رازیانه Foeniculum vulgare Mill.
آزاده ملک لو مریم پیوندی احمد مجد

امروزه برای جایگزین نمودن کودهای حاصل از فناوری نانو با کود های شیمیایی تلاش زیادی انجام می گیرد. رازیانه گیاهی داروئی است و از جایگاه خاصی درصنعت دارو سازی و غذایی برخوردار امی باشد. در این پژوهش تاثیر آب مغناطیده، کود ازت و نانو ازت بر جوانه زنی بذرها و شاخص‌های رشد گ چکیده کامل

امروزه برای جایگزین نمودن کودهای حاصل از فناوری نانو با کود های شیمیایی تلاش زیادی انجام می گیرد. رازیانه گیاهی داروئی است و از جایگاه خاصی درصنعت دارو سازی و غذایی برخوردار امی باشد. در این پژوهش تاثیر آب مغناطیده، کود ازت و نانو ازت بر جوانه زنی بذرها و شاخص‌های رشد گیاه رازیانه مطالعه شد. بررسی درصد جوانه زنی تیمارهای مختلف نشان داد کاربرد کود ازت و نانو ازت در هر دو نوع آبیاری موجب کاهش معنی دار درصد جوانه زنی می شود. حداکثر درصد جوانه زنی در تیمار آبیاری با آب لوله کشی یا آب مغناطیده بدون استفاده از کود ازت و نانو ازت بدست آمد. بیشترین میانگین تعداد ساقه در هر پایه در تیمار آب مغناطیده به تنهایی وتیمار با آب شهر همراه با ازت بدست آمد. نتایج نشان داد نانو ازت در هر دو نوع آبیاری موجب کاهش معنی دار تعداد ساقه می گردد. اما موجب افزایش معنی دارطول ساقه می شود. آبیاری با آب مغناطیده همراه با استفاده از کود ازت و یا نانو ازت منجر به افزایش معنی دار میانگین تعداد برگ‌ها شد. نتیجه آزمایش ها نشان داد اگرچه تیمار گیاهان با آب مغناطیده و نانو ازت موجب کاهش تعداد ساقه ها می شود ، اما در افزایش رشد ساقه و تعداد برگ‌ها تاثیر معنی دار دارد. بررسی کیفی روغن اسانسی گلبرگ‌های گل با GC-MS، حضور چهار ترکیب اصلی شامل فنچون، لیمونن، استراگول و آنتول را در همه گیاهان تیمار شده نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2209 - تاثیر نانو ذرات سیلیکون و سلنیوم بر افزایش رشد و بهره وری گیاه نعناع فلفلی(Mentha piperita L.) تحت تنش شوری
وحیدرضا جلالی مهدی جواهری

10.30495/jdb.2022.1953188.1293

شوری آب آبیاری یکی از معضلات فزاینده در مسیر تولیدات کشاورزی و باغی است که محققین باید راهکارهای مختلف مواجه با این مشکل را تعیین و دراختیار بهره‌برداران قرار دهند. در همین راستا سیلیکون و سلنیوم به دلیل نقش مثبت و قابل توجه آنها چه از لحاظ ساختاری و چه به عنوان کوفاکتو چکیده کامل

شوری آب آبیاری یکی از معضلات فزاینده در مسیر تولیدات کشاورزی و باغی است که محققین باید راهکارهای مختلف مواجه با این مشکل را تعیین و دراختیار بهره‌برداران قرار دهند. در همین راستا سیلیکون و سلنیوم به دلیل نقش مثبت و قابل توجه آنها چه از لحاظ ساختاری و چه به عنوان کوفاکتور آنزیم های مرتبط با متابولیسم آنتی اکسیدانهای مختلف می‌توانند نقش موثری در افزایش تحمل‌پذیری گیاهان در شرایط تنش شوری ایفا نمایند. بدین منظور آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی شامل چهار سطح شوری و سه منبع کودی از ترکیبات سیلیکون و سلنیوم در سایز معمولی و نانو در دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد انجام پذیرفت. تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که اثر اصلی تنش شوری طبق انتظار، بر تمامی صفات مورد بررسی (به جز درصد اسانس) در گیاه نعنا فلفلی اثر کاهنده و معنی‌داربود. در این متغیرها اگرچه اثر اصلی نوع منبع کودی از لحاظ آماری معنی دار نگردید، اما در سطوح مختلف مصرف عناصر سیلیکون و سلنیوم، روند افزایشی این متغیرها مشاهده گردید که نشان دهنده تاثیر مثبت کاربرد همزمان این دو عنصر در تخفیف اثر تنش شوری بود.همچنین اثرات اصلی شوری و منبع کودی بر فاکتورهای طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ وشاخص سطح برگ معنی‌دار بود. در همه این شاخصها، کاربرد عناصر سیلیکون و سلنیوم در اندازه نانو، همواره اثرگذاری بیشتری نسبت به اندازه معمولی این عناصر داشت که به عنوان یک راهکار مدیریتی در شرایط تنش شوری باید مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2210 - اثر عصاره آبی سیر (.Allium sativum L) بر زنده مانی سلول های سرطانی سینه (MCF-7) و سلول های غیر سرطانی فیبروبلاست موش (L929)
زهرا حسن زاده المیرا میکائیلی آگاه اسدالله اسدی کبری باقری ولمی

سیر در جهان بعنوان یک ماده غذایی با خواص درمانی زیادی بر انسان طی قرن ها شناخته شده است. هدف این مطالعه، مقایسه اثر سمیت سلولی و ضد تکثیری عصاره آبی سیر بر سلول های سرطانی سینه ((MCF-7 و غیر سرطانی طبیعی (L929) می باشد. پس از کشت و تیمار سلول ها با غلظت های مختلف عصاره چکیده کامل

سیر در جهان بعنوان یک ماده غذایی با خواص درمانی زیادی بر انسان طی قرن ها شناخته شده است. هدف این مطالعه، مقایسه اثر سمیت سلولی و ضد تکثیری عصاره آبی سیر بر سلول های سرطانی سینه ((MCF-7 و غیر سرطانی طبیعی (L929) می باشد. پس از کشت و تیمار سلول ها با غلظت های مختلف عصاره به مدت 24، 48 و72 ساعت، مورفولوژی سلول ها توسط میکروسکوپ معکوس و اثر سمی عصاره با روش MTT (3- 4، 5 دی متیل تیازول 2 یل 5، 2 دی فنیل تترازولیوم) بررسی گردید. مشاهدات میکروسکوپی مبنی بر عدم تغییر در هر دو رده سلولی در 24 ساعت بود. این تغییرات پس از 48 و 72 ساعت در سلول های سرطانی ظاهر و پس از 72 ساعت تشدید شد و در سلول های سالم تغییر چندانی مشاهده نگردید. همزمان نتایج آزمون MTT نشان داد که میزان مرگ در 24 و 48 ساعت در دوزهای بالا معنا دار (P<0.001) بود و در 72 ساعت بسیار شدت یافت و میزان بقا به 48% در بالاترین دوز رسید. در حالیکه در 24 و 48 ساعت شاهد مرگ معناداری در سلول های غیر سرطانی نبودیم اما در دوزهای بالای4000 میکروگرم بر میلی لیتر در 72 ساعت مرگ بصورت معنی دار (P<0.001) افزایش یافت اما از 19% تجاوز نکرد. بنابراین، عصاره آبی سیر اثر کشندگی بیشتری بر سلول های سرطانی سینه نسبت به سلول های طبیعی دارد و می توان از آن در پیشگیری از سرطان یا به عنوان ماده مکمل در شیمی درمانی در آینده بهره جست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2211 - مقایسه اثر عصاره آبی و اتانولی کرفس ( Apium gavelens) در جلوگیری از رشد آسپرژیلوس فلاووس، ترایکوفایتون روبروم و کاندیدا آلبیکنس درشرایط in vitro
رباب ابراهیمی باروق سید جمال هاشمی روشنک داعی صادق خداویسی پگاه آردی شیما پارسای

امروزه تعداد زیادی از داروهای ضد قارچی در دنیا تولید می شوند، اما مسئله اصلی مقاومت دارویی به این درمان ها می باشد و به همین دلیل یافتن درمان های جدید و یا موادی که اثر ضد قارچی داشته باشند همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف می باشد. لذا در این تحقیق به بررسی اثر چکیده کامل

امروزه تعداد زیادی از داروهای ضد قارچی در دنیا تولید می شوند، اما مسئله اصلی مقاومت دارویی به این درمان ها می باشد و به همین دلیل یافتن درمان های جدید و یا موادی که اثر ضد قارچی داشته باشند همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف می باشد. لذا در این تحقیق به بررسی اثرات ضد قارچی عصاره کرفس بر روی قارچ های مخمری جنس کاندیدا آلبیکنس، درماتوفیت ها (ترایکوفایتون روبروم) و ساپروفیت ها (آسپرژیلوس فلاووس) در شرایط آزمایشگاهی پرداخته شده است. در این مطالعه آزمایشگاهی، عصاره های آبی و الکلی کرفس با روش خیساندن تهیه شدند. فعالیت ضدقارچی عصاره الکلی و آبی گیاه کرفس با استفاده از روش انتشار در دیسک و انتشار در چاهک برای 3 نوع قارچ آسپرژیلوس فلاووس، ترایکوفایتون روبروم و کاندیدا آلبیکنس با 3بار تکرار ارزیابی گردید. حداقل غلظت مهارکنندگی(MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MFC) نیز به روش میکرودایلیشین تعیین گردید. نتایج نشان داد عصاره اتانولی گیاه کرفس در مقایسه با عصاره آبی در شرایط آزمایشگاهی اثر بازدارندگی بیشتری برسویه های مورد مطالعه دارد. در نتیجه عصاره اتانولی گیاه کرفس از اثر ضد قارچی بیشتری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2212 - بررسی تنوع و فراوانی جمعیت باکتریایی چشمه آبگرم قینرجه: شناسایی اکوسیستم میکروبی داغترین چشمه آبگرم ایران با روشهای مستقل از کشت و بر پایه توالی یابی نسل جدید
رضا آذربایجانی لاله پارسا یگانه

زیست بومهای اکستریم چشمه های آبگرم آنها یک منبع بیولوژیکی مهم برای شناسایی ذخایر ژنتیکی میکروارگانیسم های گرمادوست و ویژگی های بیولوژیکی آنها از نظر تحمل و بقا در دماهای بالا و استفاده از این پتانسیل در صنایع مختلف و بیوتکنولوژی هستند. اگر چه مطالعات متعددی بر روی میکرو چکیده کامل

زیست بومهای اکستریم چشمه های آبگرم آنها یک منبع بیولوژیکی مهم برای شناسایی ذخایر ژنتیکی میکروارگانیسم های گرمادوست و ویژگی های بیولوژیکی آنها از نظر تحمل و بقا در دماهای بالا و استفاده از این پتانسیل در صنایع مختلف و بیوتکنولوژی هستند. اگر چه مطالعات متعددی بر روی میکروبیوم این زیست بومها در سالهای اخیر در دنیا صورت گرفته است اما تا کنون مطالعات کمی بر روی چنین محیطهای اکستریم بومی ایران انجام گرفته است. کشور ایران دارای مناطق ژئوترمال و آتشفشانی مختلف بوده و چشمه های آبگرم متعدد و منحصر به فرد دارای خصوصیات ضد میکربی و ضد قارچی، ضد روماتیسم و سایر دردهای عضلانی را در خود جای داده است. در این مطالعه شناسایی ترکیب و تعیین فراوانی تاکسون های مختلف جامعه باکتریایی چشمه آبگرم قینرجه به عنوان یکی از داغترین چشمه های کلرایدی جهان با روشهای مستقل از کشت و با استفاده از تکنیکهای نسل جدید توالی یابی انجام گردید. جهت پروفایلینگ کمی جامعه باکتریایی مربوطه و یا اصطلاحا آنالیز متاژنومیکس، ساخت کتابخانه های ژن 16s rRNA از سه ناحیه عملکردی طبقه بندی تاکسونومیک V1 تا V3 و با آغازگر های بارکد شده صورت پدیرفت. با آنالیز بیوانفورماتیکی داده ها با سامانه های MG-RAST و SILVAngs ، تعداد 200 تاکسون مختلف مربوط به خانواده ها و جنس های مختلف باکتریایی مورد شناسایی قرار گرفتند. تاکسون های غالب به ترتیب از بیشترین فروانی شامل Pediococcus acidilactici، uncultured (unclassified) bacterium، Lactobacillus rhamnosus، Thermus scotoductus، Thermus sp. HR13 و Thermus sp. BXR می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2213 - اثر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد چین اول و کیفیت الیاف پنبه (Gossypium hirsutum) رقم گلستان و بررسی بیوانفورماتیک ژن‌های CesA و XET1 درگیر در کیفیت الیاف پنبه
مریم کلاهی الهام فغانی مینا کاظمیان صدیقه دودانگی محمد حبیبی ام البنین چکانی

10.30495/jdb.2021.686584

بررسی گیاهان زراعی در شرایط تنش می‌تواند منجر به بهبود صفات مرتبط با تحمل و افزایش رشد و عملکرد آنها در شرایط کم‌آبی شود. به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف آبیاری بر کیفیت الیاف و عملکرد پنبه با هدف تکثیر بذر برای مزارع دیم، آزمایشی بر اساس تامین نیاز رطوبتی خاک در 4 سط چکیده کامل

بررسی گیاهان زراعی در شرایط تنش می‌تواند منجر به بهبود صفات مرتبط با تحمل و افزایش رشد و عملکرد آنها در شرایط کم‌آبی شود. به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف آبیاری بر کیفیت الیاف و عملکرد پنبه با هدف تکثیر بذر برای مزارع دیم، آزمایشی بر اساس تامین نیاز رطوبتی خاک در 4 سطح (دیم، 33% ، 66% و %100) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شد. پس از رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد و صفات کیفی الیاف ارزیابی شدند. ویژگی‌های پروتئینی و فیلوژنتیکی توسط ابزارهای بیوانفورماتیک مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد چین اول، در تیمار آبیاری ۶۶ درصد مشاهده شد. بیشترین مقدار وزن الیاف چین اول در تیمار آبی ۶۶% و کمترین مقدار در شرایط دیم مشاهده شد. بذرهایی که در شرایط ۶۶% آبیاری رشد کردند، باعث تولید بذر بالقوه با الیاف باکیفیت شدند. همچنین آنالیز بیوانفورماتیکی مشخص کرد که محل درون‌سلولی آنزیم‌های CesA و XET1 به ترتیب غشای پلاسمایی و دیواره سلولی هستند. آنزیم CesA و XET1 به ترتیب از خانواده‌ی پروتئینی ترنسفرازها و هیدرولازها پیشبینی شده است. بررسی فیلوژنتیکی مشخص کرد که توالی هر دو آنزیم پنبه بهمراه گیاهان هم‌خانواده در خانواده Malvaceae تفکیک شدند.جهت رشد دانههای پنبه با الیاف مطلوب در شرایط کم‌آبی و در مناطق خشک، بهتر است از بذرهایی استفاده شود که در شرایط آبیاری بهینه (۶۶%) آبیاری شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2214 - اثر تنش کم آبی بر بیان برخی ژن های مرتبط با کم آبی( MYB، AP2 ) و میکروRNAهای مرتبط در برگ های گیاه نرگس هلندی pseudonarcissus L. Narcissus
مریم السادات کامی شیرازی گلناز تجدد

10.30495/jdb.2023.705273

پیشرفت هایی که در دنیا اتفاق می افتد، سبب ایجاد تغییراتی در شرایط زندگی موجودات زنده از جمله گیاهان می گردند. گیاهان باید بتوانند با روش های مختلف حتی روش های مولکولی با شرایط تنش زای محیطی سازگارشوند. یکی از ساز و کارها، تنظیم بیان ژن ها بعد از رونویسی توسط miRNAs (میک چکیده کامل

پیشرفت هایی که در دنیا اتفاق می افتد، سبب ایجاد تغییراتی در شرایط زندگی موجودات زنده از جمله گیاهان می گردند. گیاهان باید بتوانند با روش های مختلف حتی روش های مولکولی با شرایط تنش زای محیطی سازگارشوند. یکی از ساز و کارها، تنظیم بیان ژن ها بعد از رونویسی توسط miRNAs (میکروRNAها) است. میکروRNA ها، اغلب 20 تا 22 نوکلئوتید دارند که برخی از ژن های هدف آنها متعلق به عوامل رونویسی می باشند. بیان میکروRNA ها در پاسخ به تنش کم آبی تغییر می کند. در پژوهش حاضر، پیازهای نرگس هلندی در شرایط متفاوت آبیاری (از یک بار در هفته تا دو ماه یک بار) کشت شدند. از برگ‌های گیاهان 60 روزه برای استخراج ژن هدف میکروRNA 159 ، MYB و ژن هدف میکروRNA 172، AP2 ، با روش qPCR استفاده شد. نتایج نشان دهنده افزایش بیان معنی دار ژنهای MYB و AP2 و عدم بیان میکروRNA های 159 و 172در نمونه های تیمار و کنترل بود. لذا، miR172-miR159 تحت تاثیر تنش کم آبی قرار نمی گیرد. با توجه به اینکه بیان ژنهای کم آبی برای اولین بار در گیاه نرگس هلندی ارزیابی شده است، به همین دلیل این پژوهش می تواند زمینه خوبی برای بررسی بیشتر در این مورد را فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2215 - تهیه منعقدکننده‌های شیمیایی پلی‌آلومینیم کلرید و پلی‌آلومینیم فریک کلرید برای تصفیه آب و مقایسه‌ کارایی آن‌ها با نمونه تجاری
اکبر رستمی ورتونی علیرضا مرادزاده آقبلاغ علی شاکر

10.30495/jacr.2022.688223

در این پژوهش، با توجه به مزایای کاربردی و اقتصادی منعقدکننده‌های برپایه آلومینیم، نمونه‌های پلی‌آلومینیم کلرید و پلی‌آلومینیم فریک کلرید با روشی ساده و کم‌هزینه تهیه شدند. بسپارهای تهیه‌شده با روش های طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR)، طیف سنجی فلوئورسانس پرتو ایکس (XR چکیده کامل

در این پژوهش، با توجه به مزایای کاربردی و اقتصادی منعقدکننده‌های برپایه آلومینیم، نمونه‌های پلی‌آلومینیم کلرید و پلی‌آلومینیم فریک کلرید با روشی ساده و کم‌هزینه تهیه شدند. بسپارهای تهیه‌شده با روش های طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR)، طیف سنجی فلوئورسانس پرتو ایکس (XRF)، میکروسکوپ الکترونی گسیل میدانی (FESEM) و طیف‌سنجی تفکیک انرژی (EDS) شناسایی شدند. برپایه طیف سنجی فروسرخ مشخص می شود که ویژگی‌ ساختاری بسپارهای تهیه شده با منعقدکننده‌ تجاری مشابه است. پیک های مربوط به ارتعاش های کششی نامتقارن پیوندهای Fe-OH-Fe یا Al-OH-Al و ارتعاش خمشی Fe-OH می‌توانند به ترتیب در گستره‌ 1080 تا cm-1 1130 و cm-1 770 ظاهر شوند. حضور عناصر Al، Cl، O و Feدر نمونه های آهن دار قابل مشاهده است. در پایان، کارایی منعقدکننده‌های بسپاری در فرایند لخته‌سازی تصفیه آب با دستگاه جام آزمون موردبررسی قرارگرفت. نتیجه های به دست آمده نشان دادند که نمونه پلی‌آلومینیم کلرید (PAC)، توانایی لخته‌سازی بهتری دارد و منعقدکننده های آهن دار نقش مناسب تری در کدورت های بالاتر ایفا می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2216 - تهیه نانوذره های مغناطیسی آهن اکسید اصلاح‎ شده با مایع یونی [Fe3O4@SiO2@[DABCO-PDO]Cl] برای پیش‎ تغلیظ و اندازه‌گیری سرب در نمونه‌های آّبی با طیف‎ نورسنجی جذب اتمی شعله‌ای
سارا خدادادی الهه کنوز علی نیازی علی عزآبادی

10.30495/jacr.2021.683913

در این پژوهش از نانوذره های مغناطیسی آهن اکسید اصلاح &lrm;شده با مایع یونی [Fe3O4@SiO2@[DABCO-PDO]Cl] برای پیش تغلیظ و اندازه گیری مقادیر کم یون سرب در نمونه های آبی با دستگاه جذب اتمی شعله ای استفاده شده است. عامل های تجربی موثر بر استخراج و پیش تغلیظ سرب بررسی و بهی چکیده کامل

در این پژوهش از نانوذره های مغناطیسی آهن اکسید اصلاح &lrm;شده با مایع یونی [Fe3O4@SiO2@[DABCO-PDO]Cl] برای پیش تغلیظ و اندازه گیری مقادیر کم یون سرب در نمونه های آبی با دستگاه جذب اتمی شعله ای استفاده شده است. عامل های تجربی موثر بر استخراج و پیش تغلیظ سرب بررسی و بهینه سازی شدند. تحت شرایط بهینه منحنی واسنجی در گستره غلظت 8/0 تا 6/1 میکروگرم بر لیتر خطی بود و ضریب تعیین 9986/0 به&lrm; دست آمد. عامل پیش&lrm; تغلیظ برای 50 میلی&lrm; لیتر محلول سرب معادل 100 و حد تشخیص روش، 25/0 میکروگرم بر لیتر به&lrm; دست آمد. درصد انحراف نسبی روش با 4 تکرار پی&lrm;درپی در یک روز و بین چند روز به ترتیب 8/1 و 5/2 به دست آمد. تعیین مقدار سرب با موفقیت در نمونه های آبی (آب باران شهر تهران، آب آشامیدنی منطقه شهرک غرب تهران و آب معدنی) به کار برده شد. مقادیر بازده نسبی 6/90 تا 8/97 درصدگزارش شد. برای بررسی ساختار و ریخت نانوجاذب تهیه&lrm; شده، پراش پرتو ایکس (XRD)، طیف&lrm; سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) و میکروسکوپ الکترونی پویشی (SEM) به&lrm;کارگرفنه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2217 - بررسی ویژگی پادقارچی و پادباکتریایی کمپلکس شیف ‌باز پالادیم (II) بر علیه سویه‌های بیماری‌زا مشترک میان‌ انسان‌ها و آبزیان
محمدرضا مقدم منش سمیه شهریاری سارا حسین زادگان

10.30495/jacr.2022.1935692.1962

کمپلکس های فلزی حاوی لیگاند شیف باز ترکیب هایی هستند که اثرهای زیستی مانند ویژگی پادقارچی، پادباکتریایی، پادمالاریایی، پادالتهاب، پادویروس و پادتب دارند. این ترکیب ها در صنایع متفاوت نیز مورداستفاده قرار می گیرند. در این مطالعه کمپلکس شیف باز پالادیم (II) با فرمول پی چکیده کامل

کمپلکس های فلزی حاوی لیگاند شیف باز ترکیب هایی هستند که اثرهای زیستی مانند ویژگی پادقارچی، پادباکتریایی، پادمالاریایی، پادالتهاب، پادویروس و پادتب دارند. این ترکیب ها در صنایع متفاوت نیز مورداستفاده قرار می گیرند. در این مطالعه کمپلکس شیف باز پالادیم (II) با فرمول پیشنهادی C14H24N4O2Cl2Pd به روش گزارش شده در دانشگاه زابل تهیه شد و برای بررسی اثرهای پاد میکروبی مورداستفاده قرارگرفت. بررسی فعالیت پادمیکروبی مانند فعالیت پادباکتری بر علیه سویه های بیماری زا مشترک میان آبزیان و انسان شامل لاکتوکوکوس گارویه و ادوارد سیلا تاردا و فعالیت پادقارچی بر روی آسپرژیلوس فومیگاتوس و کاندیدا آلبیکنس بر پایه استاندارد CLSI صورت گرفت و نتیجه ها برمبنای قطر هاله عدم رشد، کمینه غلظت بازدارندگی رشد و کمینه غلظت کشندگی گزارش شد. برپایه نتیجه های به دست آمده، کمپلکس مورد مطالعه کمینه غلظت های بازدارندگی رشد 32 میکروگرم بر میلی لیتر و 64 میکروگرم بر میلی لیتر به ترتیب بر سویه های ادواردسیلا تاردا و لاکتوکوکوس گارویه از خود نشان داد. مقدار کمینه غلظت های بازدارندگی رشد بر سویه های قارچی آسپرژیلوس فومیگاتوس و کاندیدا آلبیکنس به ترتیب 512 میکروگرم بر میلی لیتر و 1024 میکروگرم بر میلی لیتر مشاهده شد. بررسی نتیجه ها نشان داد که کمپلکس شیف باز پالادیم (II)، ویژگی پادمیکروبی قوی و اثرگذاری بهتری نسبت به برخی از داروهای تجاری داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2218 - تولید کاتالیست زئولیتی ZSM-5 و ارزیابی آن در واکنش ترانس آلکیل دارشدن تولوئن با آروماتیک C9
سید مصطفی طباطبایی قمشه

در این مطالعه کاتالیست زئولیتی ZSM-5 با روش آب گرمایی تهیه و ویژگی های آن با نمونه صنعتی مقایسه شد. نمونه تهیه شده گروه های ZSM-5 داشت و اندازه بلور ها درمقایسه با نمونه صنعتی کوچک تر بود. فعالیت کاتالیست‌ تهیه شده در واکنش ترانس آلکیل دارشدن تولوئن با آروماتیک C9، برر چکیده کامل

در این مطالعه کاتالیست زئولیتی ZSM-5 با روش آب گرمایی تهیه و ویژگی های آن با نمونه صنعتی مقایسه شد. نمونه تهیه شده گروه های ZSM-5 داشت و اندازه بلور ها درمقایسه با نمونه صنعتی کوچک تر بود. فعالیت کاتالیست‌ تهیه شده در واکنش ترانس آلکیل دارشدن تولوئن با آروماتیک C9، بررسی شد. درصد تبدیل خوراک به بنزن و زایلن در حضور این کاتالیست با افزایش دما افزایش یافت، درحالی که گزینش پذیری دچار کاهش شد. افزایش WHSV موجب افزایش گزینش پذیری و کاهش درصد تبدیل شد. با توجه به نتیجه های به دست آمده از بررسی فعالیت کاتالیستی نمونه های صنعتی و تهیه شده با بهره گیری از طراحی آزمایش با روش سطح پاسخ (RSM)، برای کاتالیست صنعتی در دمای 437 درجه سلسیوس وWHSV برابر با 3/1، بیشترین درصد گزینش پذیری 65، درحالی که در همان دما و WHSV، برای کاتالیست تهیه شده، بیشترین درصد گزینش پذیری 77 به دست آمد. این نتیجه نشان داد که گزینش پذیری کاتالیست تهیه شده نسبت کاتالیست صنعتی، حدود 18 درصد بهبود یافته بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2219 - اثر مایع یونی 1-بوتیل-3-متیل ایمیدازولیم برمید به‌عنوان «ماده کمکی» در تشکیل سامانه های دوفازی آبی {پلی‌اتیلن گلیکول 600- پتاسیم سیترات} در دماهای متفاوت
شعله حمزه زاده مصطفی عباسی

10.30495/jacr.2021.685754

در زیست فناوری جداسازی، استخراج و خالص سازی زیست مولکول ها با استفاده از سامانه های دوفازی آبی به عنوان یک جایگزین مناسب و پایدار برای سامانه های دوفازی رایج آب – حلال آلی همواره مورد توجه پژوهشگران فرایند بوده است. یکی از راهکارهای پژوهشگران برای بهبود کارا چکیده کامل

در زیست فناوری جداسازی، استخراج و خالص سازی زیست مولکول ها با استفاده از سامانه های دوفازی آبی به عنوان یک جایگزین مناسب و پایدار برای سامانه های دوفازی رایج آب – حلال آلی همواره مورد توجه پژوهشگران فرایند بوده است. یکی از راهکارهای پژوهشگران برای بهبود کارایی این سامانه ها در فرایند استخراج استفاده از مایع های یونی به عنوان یک عامل کمکی است. از این رو، در این مقاله تأثیر مایع یونی 1-بوتیل-3-متیل ایمیدازولیم برمید ([C4C1im]Br) در تشکیل سامانه دوفازی آبی متشکل از بسپار پلی اتیلن گلیکول600 و نمک پتاسیم سیترات بررسی شد. منحنی باینودال و داده های تجربی تعادل مایع-مایع سامانه دوفازی آبی موردنظر در حضور مایع یونی [C4C1im]Br به همراه ضرایب توزیع بین دوفاز مایع یونی در دو دمای 15/278 و K 15/318 تعیین شد. نتیجه های به دست آمده نشان داد که با افزایش دما، توانایی مایع یونی در تقویت تشکیل سامانه دوفازی آبی کاهش یافت، به طوری که در دمای K 15/318 افزودن مایع یونی موجب تضعیف تشکیل سامانه دوفازی شد. افزون براین، ضرایب توزیع بزرگتر از یک برای [C4C1im]Br در همه ترکیب درصدها و دماهای مورد مطالعه به دست آمدند که با افزایش طول خطوط ارتباطی در یک دمای معین افزایش می‌یافتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2220 - بررسی سیلان دارکردن جاذب معدنی پومیس برای جداسازی آب و روغن
پروانه رئیسی رضا نوروزبیگی هادی شایسته

10.30495/jacr.2022.689198

هدف از انجام این پژوهش بررسی عملکرد پومیس اصلاح شده با عامل های کاهش دهنده انرژی سطح برای به کارگیری یک جاذب معدنی در فرایند جداسازی آب و روغن بوده است. اثر دو عامل نوع اصلاح‌کننده (اکتادسیل تری‌کلروسیلان و تری‌متیل کلروسیلان) و غلظت اصلاح‌کننده، ارزیابی شد و تحت ش چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش بررسی عملکرد پومیس اصلاح شده با عامل های کاهش دهنده انرژی سطح برای به کارگیری یک جاذب معدنی در فرایند جداسازی آب و روغن بوده است. اثر دو عامل نوع اصلاح‌کننده (اکتادسیل تری‌کلروسیلان و تری‌متیل کلروسیلان) و غلظت اصلاح‌کننده، ارزیابی شد و تحت شرایط بهینه، پومیس فوق ‌آب‌گریز و فوق روغن‌دوست با میانگین زاویه‌ تماس °0/82±°159/2 به دست آمد. همچنین، مقدار اندازه‌گیری شده پسماند زاویه تماس نمونه‌ بهینه °08//0±°2/38 بود. مشخصه‌یابی‌های دستگاهی برای تعیین ویژگی های جاذب‌ نیز انجام پذیرفت و حضور اصلاح‌کننده‌های سطحی بر سطح پومیس اثبات شد. در آزمایش‌های انتها بسته درصد جداسازی دی‌کلرومتان از آب با نمونه بهینه 98/3 % با شار عبوری lm-2h-1 8422/38 به دست آمد. همچنین، آزمایش‌های جداسازی انتها بسته متوالی با تکرار ده مرتبه انجام پذیرفت و درصد جداسازی پس از ده چرخه جداسازی آب و دی‌کلرومتان، بیش از 92 % بود. از طرفی با افزایش چرخه‌های جداسازی آب و دی‌کلرومتان، شار عبوری از 8422/38 تا lm-2h-1 3445/52 تغییر یافت. برای سنجش پایداری نمونه‌ بهینه با ماهیت فوق‌آب‌گریزی، آزمایش غوطه وری در آب در مدت 6 ساعت انجام شد و زاویه ایستا قطره از °159/2 به °153/2 کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2221 - ترکیب دو روش میکرواستخراج برای پیش تغلیظ و استخراج مقدارهای کم مس و اندازه گیری با طیف سنجی جذب شعله ای
مریم رضیئی

10.30495/jacr.2023.1980122.2103

در این پژوهش، روش میکرواستخراج نامیزه به کمک امواج فراصوت برپایه انجماد قطره آلی شناور همراه با دستگاه جذب اتمی شعله ای برای استخراج، پیش تغلیظ و اندازه گیری مس در نمونه های آبی متفاوت به کارگرفته شد. کاتیون مس با لیگاند در شرایط مناسب تشکیل کمپلکس داد و از فاز آبی به چکیده کامل

در این پژوهش، روش میکرواستخراج نامیزه به کمک امواج فراصوت برپایه انجماد قطره آلی شناور همراه با دستگاه جذب اتمی شعله ای برای استخراج، پیش تغلیظ و اندازه گیری مس در نمونه های آبی متفاوت به کارگرفته شد. کاتیون مس با لیگاند در شرایط مناسب تشکیل کمپلکس داد و از فاز آبی به فاز آلی استخراج کننده که با میکروسرنگ به محلول آبی تزریق شده بود، منتقل شد. به کمک امواج فراصوت، قطره های بسیار ریز حلال استخراج کننده در فاز آبی پراکنده و محلول ابری نامیزه تشکیل شد. کاربرد گریزانه و حمام یخ در این روش منجر به انجماد میکروقطره حلال آلی از سطح محلول آبی شد که پس از جمع آوری، با اتانول به عنوان حامل به دستگاه جذب اتمی برای اندازه گیری وارد شد. عامل های موثر بر تشکیل کمپلکس مس و استخراج بررسی و شرایط بهینه گزارش شد. ارقام شایستگی در روش پیشنهادی ارزشیابی شد که نتیجه های قابل قبول و بهتری از گزارش های پیشین داشت. کارایی روش استخراجی به طورموفقیت آمیزی در نمونه های متفاوت آبی، تایید شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2222 - ارایه یک روش ساده برای اندازه گیری یون های یدید درجا با ثبت تغییرهای شدت فلورسانس رودامین B با یک فلورسانس سنج دست ساز
لیلا خوشمرام مریم محمدی عادل ناظمی بابادی

10.30495/jacr.2022.1944210.1985

در مطالعه حاضر، یک روش ساده و ارزان با قابلیت اجرا درجا، برای اندازه گیری یون های یدید در نمونه های آبی متفاوت ارایه شده است. روش پیشنهادی مبتنی بر فرایند خاموش سازی فلورسانس رودامین B و استفاده از یک فلورسانس سنج قابل حمل دست ساز است. در این فلورسانس سنج دست سا چکیده کامل

در مطالعه حاضر، یک روش ساده و ارزان با قابلیت اجرا درجا، برای اندازه گیری یون های یدید در نمونه های آبی متفاوت ارایه شده است. روش پیشنهادی مبتنی بر فرایند خاموش سازی فلورسانس رودامین B و استفاده از یک فلورسانس سنج قابل حمل دست ساز است. در این فلورسانس سنج دست ساز، از دیود های نشرکننده نور با طول موج نشری 530 نانومتر (به عنوان منبع تحریک) و از یک گوشی تلفن همراه (به عنوان آشکارساز و پردازش کننده داده ها) استفاده شده است. آزمایش ها نشان دادند که در حضور یون یدید، شدت فلورسانس رودامین B کاهش می یابد. مقدار تغییرهای شدت فلورسانس رودامین B با تهیه تصاویر دیجیتالی از محلول های رودامین B و تجزیه و تحلیل این تصاویر مشخص شد. این تصاویر دیجیتالی نشان دادند که با تغییرهای شدت فلورسانس رودامین B، مقادیر کانال G و پس از بررسی تاثیر عامل های تجربی موثر بر فرایند خاموش سازی شدت فلورسانس رودامین B با یون های یدید و انتخاب شرایط بهینه، برپایه نشانک تجزیه ای ∆G، حد تشخیص روش، 5-10×1/26 مول بر لیتر به دست آمد و نمودار معیارگیری در گستره 5-10×2/1 تا 3-10×2/3 مول بر لیتر یدید با ضریب تعیین 0/996 خطی شد. انحراف استاندارد نسبی برای 5 محلول یدید با غلظت 5-10× 1/57 مول بر لیتر برابر با 0/83 % به دست آمد. روش پیشنهادی با موفقیت (با درصدهای بازیافت 108/65- 98/62) برای اندازه گیری غلظت یدید در نمونه های آبی متفاوت به کارگرفته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2223 - بررسی بازیابی آلفاآمیلاز با سامانه دو فازی آبی در ابعاد میکرو
فرشاد راجی احمد رهبر کلیشمی

10.30495/jacr.2022.692119

سامانه دو فازی آبی ریزسیالی بستری مناسب برای جداسازی و بازیابی مواد زیستی در زمینه فناوری زیستی است. این سامانه امکاناتی را فراهم می کند که در روش های ماکرو امکان پذیر نیست یا به سختی قابل اجرا است. در این پژوهش، بازیابی آلفاآمیلاز با سامانه دو فازی آبی پلی اتیلن گل چکیده کامل

سامانه دو فازی آبی ریزسیالی بستری مناسب برای جداسازی و بازیابی مواد زیستی در زمینه فناوری زیستی است. این سامانه امکاناتی را فراهم می کند که در روش های ماکرو امکان پذیر نیست یا به سختی قابل اجرا است. در این پژوهش، بازیابی آلفاآمیلاز با سامانه دو فازی آبی پلی اتیلن گلیکول/ سدیم سیترات، بر یک دستگاه ریزسیال شیشه ای که با روش لیزر CO2 ساخته شده، بررسی شد. عامل های موثر با مقادیر متفاوت غلظت (50 تا mg/l 125) و سرعت جریان (8/0 تاml/h 2) آزمایش شدند. روش سطح پاسخ (RSM) برای تعیین بهینه عامل های عملیاتی به کارگرفته شد. انتقال آلفا آمیلاز از فاز نمک به فاز پلی اتیلن گلیکول با الگوی جریان موازی، انجام شد. مقادیر به دست آمده در نقطه بهینه نیز در مقایسه با مقدار پیش بینی شده از معادله های طراحی آزمایش، خطای اندکی داشت. استفاده از سامانه ریزسیالی موردمطالعه در این پژوهش به واسطه ابعاد میکرو، موجب افزایش بازیابی نسبت به سامانه های ماکرو خواهد بود. همین طور کاهش زمان این فرایند در ابعاد میکرو نسبت به ابعاد ماکرو قابل توجه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2224 - کاربرد نانوآب ژل ها در بهبود عملکرد زخم پوش ها و دارورسانی
محمد حسین کرمی مجید عبدوس محمد رضا کلایی امید مرادی

10.30495/jacr.2023.1982375.2107

یکی از شایع ترین بیماری های بالینی، زخم شدن پوست است که به عنوان آسیب به ساختار یا یکپارچگی بافت پوست تعریف می شود. نانوآب ژل می‌تواند با حبس کردن دارو یا بارگذاری داروها به رهاسازی پایدار دارو کمک کنند و درنتیجه موجب بهبود زخم شوند. آب ژل یک شبکه آب دوست سه بعدی چکیده کامل

یکی از شایع ترین بیماری های بالینی، زخم شدن پوست است که به عنوان آسیب به ساختار یا یکپارچگی بافت پوست تعریف می شود. نانوآب ژل می‌تواند با حبس کردن دارو یا بارگذاری داروها به رهاسازی پایدار دارو کمک کنند و درنتیجه موجب بهبود زخم شوند. آب ژل یک شبکه آب دوست سه بعدی است که در آب یا محلول های آبی نامحلول و قادر به جذب آب یا سایر سیال های زیستی است که می تواند موجب بهبودی زخم شود. نانوآب ژل های گوناگونی برای بالابردن کیفیت زخم پوش ها تهیه شده اند. همچنین، در رهایش دارو هم، نانوآب ژل ها کاربرد دارند. مزیت آب ژل‌ها نسبت به زخم پوش های سنتی، توانایی آن‌ها در فرایند بهبود زخم است. آب ژل ها به دلیل ویژگی های یگانه خود، موجب شده اند زخم پوش های مدرن زخم، بیشینه معیارهای کیفی را داشته باشند. از ویژگی یگانه نانوآب ژل ها می توان به توانایی جذب ترشحات زخم، حفظ محیط مرطوب، تبادل گاز، برداشتن زخم پوش از سطح زخم بدون درد و آسانی جابه جایی برای جراحی، اشاره کرد. در این پژوهش، مروری بر کاربرد نانوآب ژل ها در بهبود عملکرد زخم پوش ها، و دارورسانی به همراه بررسی ویژگی پادباکتری، معرفی زخم پوش های تجاری و سازوکارهای بهبود زخم پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2225 - سنتز و شناسایی نانوچندسازه مس اکسید‌/گرافن اکسید عامل‌دارشده با نانوذره های پلاتین برای جذب موثر پادزیست سفیکسیم از محلول‌های آبی
پیام عربخانی آرش اسفرم

10.30495/jacr.2023.1981552.2105

سفیکسیم از پرمصرف ترین پادزیست ها در سراسر جهان به حساب می آید و وجود آن ها در محیط زیست حتی در غلظت های پایین، موجب پیدایش مشکل های جدی سلامت می شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی کارایی نانوچندسازه مس اکسید/ گرافن اکسید عامل دارشده با نانوذره های پلاتین به عنوا چکیده کامل

سفیکسیم از پرمصرف ترین پادزیست ها در سراسر جهان به حساب می آید و وجود آن ها در محیط زیست حتی در غلظت های پایین، موجب پیدایش مشکل های جدی سلامت می شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی کارایی نانوچندسازه مس اکسید/ گرافن اکسید عامل دارشده با نانوذره های پلاتین به عنوان یک نانوجاذب کارآمد در حذف پادزیست سفیکسیم از محلول های آبی صورت گرفت. بدین منظور، تأثیر متغیرهای عملیاتی اصلی بر بازده جاذب در حذف پادزیست با روش سطح پاسخ مطالعه و بهینه سازی شد. همچنین، ماهیت جذب با مطالعه های هم دما، سینتیک و ترمودینامیک بررسی شد. نتیجه ها نشان داد که در شرایط بهینه بازده حذف تجربی سفیکسیم 1/25±38/99 درصد بود و بیشینه ظرفیت جذب لانگمویر برای آن 213/41 میلی گرم بر گرم محاسبه شد. همچنین، مطالعه های ترمودینامیکی نشان از ماهیت خودبه خودی جذب، گرماگیربودن و برگشت پذیربودن فرایند جذب سفکسیم داشت. در مجموع نتیجه های به دست آمده نشان دهنده توانایی نانوچندسازه ارائه شده در حذف سفیکسیم از آب های آلوده بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2226 - مروری بر غشاهای نانوصافش بستر مختلط بر‎پایه پلی سولفون و پلی اترسولفون/ نانوذرات کربنی
نادر غلامی حسین مهدوی

باوجود&lrm;آنکه فناوری غشایی نسبت به روش های متداول جداسازی، دارای مزایایی مانند توانایی حذف بالا، انعطاف پذیری عملیات، اثربخشی بهتر در جداسازی است، ولی گرفتگی محدودیت اصلی در به&lrm;کارگیری بیشتر فناوری غشایی است که دلیل اصلی آن آب گریزی ذاتی مواد سازنده غشا است. برای چکیده کامل

باوجود&lrm;آنکه فناوری غشایی نسبت به روش های متداول جداسازی، دارای مزایایی مانند توانایی حذف بالا، انعطاف پذیری عملیات، اثربخشی بهتر در جداسازی است، ولی گرفتگی محدودیت اصلی در به&lrm;کارگیری بیشتر فناوری غشایی است که دلیل اصلی آن آب گریزی ذاتی مواد سازنده غشا است. برای غلبه بر این اشکال از غشاهای نانوچندسازه استفاده می شود. در بین فرایندهای غشایی، نانوصافش (NF) کاربردهایی در تصفیه انواع آب&lrm;های زیرزمینی و سطحی، تصفیه پساب و پیش عملیات نمک زدایی دارد. از آنجا که فرایند NF در فشار پایین تری انجام می شود، از دید مصرف انرژی فرایندی بسیار با صرفه تر است. در این مقاله مروری، اصلاح غشاهای پلی سولفون/پلی اترسولفون در رابطه با عملکرد ضدگرفتگی و سازوکار کاهش گرفتگی برپایه روش&lrm;های متفاوت اصلاح غشا بررسی شده است. این بررسی نشان می&lrm;دهد که آب&lrm;دوستی در سطح غشا پلی&lrm;سولفون/پلی اترسولفون بهبود می یابد. همچنین، مطالعه&lrm;ای جامع در باره ساخت غشاهای نانوچندسازه ای به&lrm;دست آمده از به&lrm;کارگیری نانوذرات در غشا بسپاری بستر مختلط، ویژگی و کاربرد آن ها با پرکننده های آلی (مانند گرافن و نانولوله کربنی) انجام شده است. روش های شناسایی به&lrm;کارگرفته&lrm;شده برای غشاهای اصلاح شده نیز موردبررسی قرارگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2227 - مد لسازی و شبیه سازی آبگرمکن های خورشیدی با استفاده نانوسیالات
محمد رضا جعفری نصر سیده فاطمه حسینی

تلاش پژوهشگران امروز به توسعه روش‌های بهبود انتقال گرما در دستگاه‌های تبادل گرمایی (مبدل‌ها) و بازیافت گرمایی است. از آن میان روش‌هایی برای افزایش سطوح انتقال گرما در کمترین حجم, افزاینده‌های آشفتگی در جریان سیال (آشفته سازها)، تغییر هندسی بافلها و استفاده از نانوسیالات چکیده کامل

تلاش پژوهشگران امروز به توسعه روش‌های بهبود انتقال گرما در دستگاه‌های تبادل گرمایی (مبدل‌ها) و بازیافت گرمایی است. از آن میان روش‌هایی برای افزایش سطوح انتقال گرما در کمترین حجم, افزاینده‌های آشفتگی در جریان سیال (آشفته سازها)، تغییر هندسی بافلها و استفاده از نانوسیالات بیشترین توجه مهندسی را به خود معطوف داشته است. در این مطالعه برای نخستین بار کاربرد نانوسیالات در یکی از سامانه‌های تبادل گرمایی خورشیدی مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از کاربردهای انرژی خورشیدی استفاده از آن در سامانه‌های گرمایشی مانند آبگرمکن‌های خورشیدی است. در مطالعه پیش رو، سامانه آبگرمکن خورشیدی با استفاده از نانوسیالات بررسی شده است. به منظور مدل‌سازی از بسته نرم‌افزاری گمبیت نسخه 2.4.6 و از حلگر فلوئنت نسخه 17.2 به منظور محاسبات دینامیکی بهره گرفته شد. پخش‌کننده خورشیدی به صورت یک حلقه بسته غیرگردشی مدل‌سازی شده و جریان آرام و انتقال گرمای آن از نوع جابه‌جایی طبیعی است. مجموعه‌ای از سامانه آبگرمکن خورشیدی با نرم‌افزار ترنسیس نسخه 17 شبیه‌سازی و در دو شرایط آب و هوایی متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهند که مقدار افزایش دما در شرایط آب و هوایی سرد، نسبت به آب و هوای گرم بیشتر بوده است و افزایش دبی آب ورودی و سطح جمع‌آوری‌کننده، موجب افزایش دمای آب مصرف‌کننده شده است. با استفاده از نانوسیال مس، بازدهی آبگرمکن خورشیدی تا 67% افزایش پیدا می‌کند، این در حالی است که نانوسیال آلومینیم اکسید و مس اکسید به ترتیب دارای بازده‌ای برابر با 53% و 57% است. از طرفی بازده اگزرژی نانوسیال با ذرات آلومینیم اکسید بیشتر از مس محاسبه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2228 - بررسی اثر ترکیب فاز فعال در ویژگی‌های فیزیکی-شیمیایی و عملکرد نانوفتوکاتالیست CuS-CdS/TiO2 حساس به نور مرئی برای استفاده در حذف اسید اورنژ 7
مهین ملکی محمد حقیقی

طی سال‌های اخیر، فرایند فتوکاتالیستی نیم‌رساناها برای حذف ترکیبات آلی از آب، توجه زیادی را به دلیل پتانسیل این فرایند به‌عنوان یک فناوری تصفیه کم‌هزینه و دوست‌دار محیط‌زیست به خود جلب کرده است. در این پژوهش با هدف به‌دست آوردن مقدار بهینه محتوای CuS و CdS در نانوفتوکاتا چکیده کامل

طی سال‌های اخیر، فرایند فتوکاتالیستی نیم‌رساناها برای حذف ترکیبات آلی از آب، توجه زیادی را به دلیل پتانسیل این فرایند به‌عنوان یک فناوری تصفیه کم‌هزینه و دوست‌دار محیط‌زیست به خود جلب کرده است. در این پژوهش با هدف به‌دست آوردن مقدار بهینه محتوای CuS و CdS در نانوفتوکاتالیست‌های CuS-CdS/TiO2، چهار نمونه با مقدارهای متفاوت CuS و CdS با روش آب گرمایی سنتز شدند. نمونه‌های سنتز شده با روش‌های XRD، FESEM، EDX، BET و FT-IR مشخصه یابی شدند. نتیجه‌های آنالیز XRD تشکیل فازهای CuS و CdS را بر روی سطح TiO2 تأیید کرد. بر مبنای نتایج مشخصه یابی دیگر، نمونه با نسبت وزنی 5:5:90 از CuS:CdS:TiO2 به دلیل داشتن سطح ویژه بالا، بلورینگی نسبی بالاتر و ریخت یکنواخت‌تر می‌تواند به‌عنوان نسبت بهینه برای بارگذاری فاز فعال در این فتوکاتالیست در نظر گرفته شود. فعالیت فتوکاتالیستی نمونه‌های تهیه شده بر مبنای رنگ بری از اسید اورانژ 7 (AO7) به‌عنوان آلاینده مدل در محیط آبی تحت تابش نور مرئی بررسی شد. کارایی حذف برای نمونه‌های CuS(5)CdS(5)/TiO2 ،CuS(3)CdS(7)/TiO2 ،TiO2 و CuS(7)CdS(3)/TiO2 به ترتیب برابر با 2/85، 100، 100 و 5/97% در مدت 100 دقیقه به‌دست آمد. برمبنای آزمون‌های عملکردی، نمونه با نسبت وزنی 5:5:90 از CuS:CdS:TiO2 در زمان کمتر از سایر نمونه‌ها (40 دقیقه) به رنگ بری کامل دست پیدا کرد که از نتایج مشخصه یابی نیز همین نتیجه انتظار می‌رفت. اثر غلظت اولیه AO7 و مقدار نانوفتوکاتالیست نیز بر روی عملکرد نمونه بهینه بررسی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2229 - طراحی و مشخصه‌یابی الکترود گرافیت دوپه شده با نانوذرات نیکل- فسفر برای استفاده در پیل‌های سوختی متانولی
قدسیه السادات فردوسی سید ابولفضل سید سجادی

در این پروژه اکسایش الکتروکاتالیستی متانول بر روی الکترود گرافیت دوپه شده با نانوذرات نیکل- فسفر در محیط 1 مولار سدیم هیدروکسید مطالعه شد. برای این منظور از روش ولتامتری چرخه‌ای استفاده شد. تهیه الکترود دوپه شده به روش بدون الکترود (آبکاری فاقد منبع جریان خارجی) انجام ش چکیده کامل

در این پروژه اکسایش الکتروکاتالیستی متانول بر روی الکترود گرافیت دوپه شده با نانوذرات نیکل- فسفر در محیط 1 مولار سدیم هیدروکسید مطالعه شد. برای این منظور از روش ولتامتری چرخه‌ای استفاده شد. تهیه الکترود دوپه شده به روش بدون الکترود (آبکاری فاقد منبع جریان خارجی) انجام شد. تصویر SEM و الگوی XRD نشان دهنده ایجاد پوششی از نیکل و فسفر با ساختار نانو است. فسفر موجود در پوشش باعث افزایش مقاومت الکترود در برابر خوردگی و افزایش سختی آن می‌شود. نانوذرات نیکل- فسفر ایجاد شده روی سطح گرافیت اکسایش متانول را در محیط بازی به وسیله‌ی گونه‌ی +NiOOH)Ni3) که در طی فرایند اکسایش تولید می‌شود، کاتالیز می‌کند. اثر غلظت متانول بر جریان پیک اکسایش متانول مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که با افزایش غلظت متانول چگالی جریان پیک اکسایش نیز به صورت خطی افزایش می‌یابد. وابستگی چگالی جریان اکسایش متانول به سرعت روبش پتانسیل و جذر سرعت روبش پتانسیل نیز مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2230 - مدل‌سازی و بهینه‌سازی واحد تولید هیدروژن با شبکه‌ی‌ عصبی مصنوعی و الگوریتم ژنتیک
ایمان اکبری سید محمد قریشی نرجس السادات رضوی سید مهرداد قریشی مجید وفائی جهان

هدف اصلی این پژوهش، مدل‌سازی واحد صنعتی تولید هیدروژن براساس تبدیل متان با بخار آب با کاربرد شبکه‌ی عصبی مصنوعی است. عامل‌های دبی فراورده و انرژی مصرفی به عنوان عامل‌های خروجی مدل در نظر گرفته شد و دو شبکه‌ی عصبی مجزا برای پیش‌بینی این دو عامل‌ مدنظر قرارگرفت. نتیجه‌های چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش، مدل‌سازی واحد صنعتی تولید هیدروژن براساس تبدیل متان با بخار آب با کاربرد شبکه‌ی عصبی مصنوعی است. عامل‌های دبی فراورده و انرژی مصرفی به عنوان عامل‌های خروجی مدل در نظر گرفته شد و دو شبکه‌ی عصبی مجزا برای پیش‌بینی این دو عامل‌ مدنظر قرارگرفت. نتیجه‌های مدل‌سازی با دقت بسیار خوب، خطای متوسط مطلق، خطای متوسط نسبی و خطای احتمالی بین داده‌های واقعی کارخانه و مدل را به ترتیب برابر با 2/14، 1/21 و 2/9 برای شبکه‌ی اول و 0/37، 0/84 و 0/55 برای شبکه‌ی دوم پیش‌بینی کرد. بر اساس تجزیه حساسیت، دمای گاز سنتز خروجی از مبدل، بیشترین تأثیر را بر تولید هیدروژن و دبی جریان گاز اتلافی به عنوان تأثیرگذارترین عامل‌ بر میزان مصرف انرژی واحد شناخته شدند. پس از مدل‌سازی واحد، از الگوریتم ژنتیک به منظور یافتن شرایط عملیاتی بهینه استفاده شد. به این صورت که سود ناخالص به‌دست آمده از فرایند به عنوان تابع هدف مدنظر قرار گرفت و عامل‌های عملیاتی به منظور دست‌یابی به حداکثر سود با استفاده از الگوریتم ژنتیک بهینه شد. نتیجه‌های الگوریتم ژنتیک سود به‌دست آمده از فرایند را 42/56 دلار بر ساعت پیش‌بینی کرد که 25 درصد بیشتر از میانگین سود واحد در شرایط واقعی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2231 - عامل دار کردن نانوذرات Fe3O4 از طریق پیوندزنی مرکاپتو بنزوئیک اسید برای حذف موثر جیوه از آب‌های آلوده
طاهره پورصابری مصطفی حسنی سعدی مرتضی رضاپور سید کامران ترکستانی

یک نانوجاذب مغناطیسی جدید از طریق اصلاح نانوذرات Fe3O4 با 3-آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان (APTES) و 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید برای حذف یون‌های جیوه از محلول‌های آبی تهیه شد. 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید از طریق برهمکنش بین گروه‌های کربوکسیلیک 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید و گروه‌های آم چکیده کامل

یک نانوجاذب مغناطیسی جدید از طریق اصلاح نانوذرات Fe3O4 با 3-آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان (APTES) و 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید برای حذف یون‌های جیوه از محلول‌های آبی تهیه شد. 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید از طریق برهمکنش بین گروه‌های کربوکسیلیک 4- مرکاپتوبنزوئیک اسید و گروه‌های آمین APTES به Fe3O4 پیوندزده شد. نانوجاذب به دست آمده با روش‌های پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، طیف سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه (FTIR) و آنالیز وزن سنجی گرمایی (TGA) بررسی شد. نانوذرات مغناطیسی اصلاح شده برای جذب یون‌های جیوه از طریق برهم کنش با گروه‌های مرکاپتوی موجود بر سطح Fe3O4 مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات جذب برحسب عوامل pH، زمان تماس و اثر برخی یون‌های موجود در محلول آبی انجام شد. بازیابی جیوه‌ی جذب شده تا 99/3% توسط 1M-HCl امکان پذیر است و نانوجاذب پیشنهادی قابلیت استفاده‌ی مجدد را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2232 - بررسی اثر شرایط عملیاتی روی کربن فعال سنتزشده در شرایط بهینه با استفاده از کربن دی اکسید و بخار آب و انتخاب عامل مناسب
حسین کمانداری حسن هاشمی پور رفسنجانی هادی نجارزاده

در این پژوهش سنتز آزمایشگاهی کربن فعال به روش فیزیکی در واکنش‌گاه چرخان با استفاده از گازهای اکسید کننده کربن دی اکسید و بخار آب از پوست سخت پسته به عنوان واکنشگر مورد بررسی قرار گرفت. اثر سه عامل دمای فعال‌سازی، زمان ماند و دبی گاز اکسید کننده بر روی عدد یدی و میزان سو چکیده کامل

در این پژوهش سنتز آزمایشگاهی کربن فعال به روش فیزیکی در واکنش‌گاه چرخان با استفاده از گازهای اکسید کننده کربن دی اکسید و بخار آب از پوست سخت پسته به عنوان واکنشگر مورد بررسی قرار گرفت. اثر سه عامل دمای فعال‌سازی، زمان ماند و دبی گاز اکسید کننده بر روی عدد یدی و میزان سوختن مورد بررسی قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل و بهینه‌سازی داده‌ها در فعال‌سازی با کربن دی اکسید، کربن فعالی با عدد یدی 1452/14 و میزان سوختن 43/86 درصد در دمای فعال‌سازی 866/5 درجه سانتی‌گراد، زمان ماند 26/2 دقیقه و دبی گاز کربن دی اکسید 38 لیتر بر دقیقه و در فعال‌سازی با بخار آب کربن فعالی با عدد یدی 59/1464 و میزان سوختن 21/83 درصد در دمای فعال‌سازی 816/5درجه سانتی‌گراد، زمان ماند 40 دقیقه و دبی گاز کربن دی اکسید 4/47 لیتر بر دقیقه به‌دست آمد. جهت بررسی صحت نتیجه‌ها در شرایط بهینه، آزمایش‌های تجربی انجام شد. نتیجه‌ها نشان داد که داده‌های پیش بینی شده تطبیق خوبی با داده‌های تجربی دارد. میزان عدد یدی و درجه سوختن در شرایط بهینه نشان داد که بخار آب نسبت به کربن دی اکسید مناسب‌تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2233 - بررسی اثر کاتالیستی نانوذرات منگنز اکسید تهیه شده از نانوپوشش منگنز اگزالات بر عامل‌های ترمودینامیکی تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات
مرجان تحریری محمد مهدوی حسین فرخ پور

در این پژوهش، تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات (AP) با نانو پوشش ژل منگنز اگزالات دو آبه (MnC2O4.2H2O) بررسی شده است. نانو پوشش منگنز اگزالات دو آبه با روش مشخصه‌یابی پراش پرتو ایکس (XRD) شناسایی شد. تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) نشان داد که MnC2O4.2H2O پوشش یکنواختی چکیده کامل

در این پژوهش، تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات (AP) با نانو پوشش ژل منگنز اگزالات دو آبه (MnC2O4.2H2O) بررسی شده است. نانو پوشش منگنز اگزالات دو آبه با روش مشخصه‌یابی پراش پرتو ایکس (XRD) شناسایی شد. تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) نشان داد که MnC2O4.2H2O پوشش یکنواختی بر سطح ذرات آمونیم پرکلرات دارد. در حین تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات، ابتدا نانوذرات منگنز اکسید (Mn3O4) غیر کلوخه از منگنز اگزالات دو آبه تهیه شد و سپس به عنوان نانوکاتالیست اکسید فلزی در تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات با دستگاه گرماسنج روبشی تفاضلی (DSC) و روش وزن‌سنجی گرمایی (TG) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دمای تجزیه گرمایی آمونیم پرکلرات در حضور نانوذرات منگنز اکسید از Cº 428 به C º 307، از طریق سازوکار انتقال الکترون، کاهش یافته است. همچنین، برای ارزیابی عامل‌های سینتیکی (Eaα و logAa) از روش تجزیه سینتیکی اوزاوا-فلاین-وال و عامل‌های ترمودینامیکی ( S∆#a H∆#a G∆#a ) از معادلات ترمودینامیک استفاده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2234 - تخریب پارانیتروفنل ( PNP ) در محیط آبی با استفاده از فوتوکاتالیست های پایه تنگستن اکسید فعال شده با نور مرئی
فاطمه هدایتی نسب علیرضا زارعی هادی رضایی وحیدیان

پارانیتروفنل ( PNP ) به عنوان یک ماده نیتروآروماتیک، از آلایند ههای سمی موجود در پساب های صنعتی است. در این مقاله تخریب این آلاینده به روش فوتوکاتالیستی با استفاده از کاتالیست های Na0.01WO3 ،WO3 و CuWO4/CuO تحت نور مرئی بررسی شده است. کاتالیست های مربوط با روش آب گرمایی چکیده کامل

پارانیتروفنل ( PNP ) به عنوان یک ماده نیتروآروماتیک، از آلایند ههای سمی موجود در پساب های صنعتی است. در این مقاله تخریب این آلاینده به روش فوتوکاتالیستی با استفاده از کاتالیست های Na0.01WO3 ،WO3 و CuWO4/CuO تحت نور مرئی بررسی شده است. کاتالیست های مربوط با روش آب گرمایی سنتز شده و فرایند در یک واکنشگاه تعلیقه ای سوسپانسیونی مجهز به یک لامپ متال هالید 400 W انجام شده است. کاتالیست های سنتز شده با استفاده از رو شهای پراش پرتو ایکس XRD ، میکروسکوپ الکترونی روبشی FE-SEM و طیف سنجی بازتاب نفوذی DRS شناسایی شده اند. عامل های مؤثر بر فرایند مانند pH ، دمای واکنش و شدت نور موردبررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که برای غلظت 2000 ppm از کاتالیست و 20 ppm از PNP ، دمای 25 °C و pH برابر با 5/ 11 ، پس از 240 دقیقه، بازده تخریب با استفاده از کاتالیست های Na0.01WO3 ،WO3 و CuWO4/CuO به ترتیب 40 %، 3/ 42 و 30 % به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2235 - کاربرد میکرواستخراج مایع- مایع پخشی در یک لوله باریک برای استخراج و پیش تغلیظ ترکیب‌های آروماتیک بنزنی از نمونه های آب میوه قبل از اندازه گیری آن‌ها با کروماتوگرافی گازی موئینه
ماشاالله رحمانی مسعود کیخوائی

در این مقاله یک روش ساده و کارآمد برای استخراج و پیش تغلیظ همزمان مقدارهای بسیار اندک بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و ایزومرهای زایلن در آب میوه‌ها، بر پایه حالت ویژه‌ای از فن میکرو استخراج مایع مایع پخشی ارایه شده است. این روش استخراج در یک لوله باریک و بلند که حاوی نمونه بو چکیده کامل

در این مقاله یک روش ساده و کارآمد برای استخراج و پیش تغلیظ همزمان مقدارهای بسیار اندک بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و ایزومرهای زایلن در آب میوه‌ها، بر پایه حالت ویژه‌ای از فن میکرو استخراج مایع مایع پخشی ارایه شده است. این روش استخراج در یک لوله باریک و بلند که حاوی نمونه بود، انجام شد. پس از استخراج، ترکیب‌های فوق بدرون دستگاه کروماتوگرافی گازی تزریق شده و در مقایسه با منحنی درجه‌بندی محلول‌های استاندارد، تعیین مقدار شدند. اثر عامل‌های مؤثر بر میکرو استخراج مانند نوع و حجم حلال‌های پخشی و استخراجی، حجم نمونه، pH و قدرت یونی محلول آبی مورد بررسی قرار گرفته و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، برای روش پیشنهادی گستره خطی منحنی درجه‌بندی 6 تا 700 میکروگرم بر لیتر با ضریب همبستگی 0/96، مقدار انحراف استاندارد نسبی کمتر از 4/5 درصد و بازیابی نسبی در گستره 96/2 تا‌ 101/0 درصد به دست آمدند. حد تشخیص و حد تعیین مقدار روش به ترتیب در گستره 1/5 تا 2/2 و 5/0 تا 7/3 میکروگرم بر لیتر محاسبه شدند. عامل تغلیظ روش در گستره 31 تا‌ 173 مرتبه به دست آمد. در انتها نیز برای بررسی کارایی روش پیشنهادی، این روش با موفقیت برای تعیین این ترکیب‌های در چندین نمونه آب میوه، به کار گرفته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2236 - اندازه‌گیری ‌تری هالومتان‌ها در آب آشامیدنی با استفاده از روش فضای فوقانی ایستا/کروماتوگرافی گازی/آشکارساز رسانایی الکترولیتی
طاهره پورصابری

هدف از این پژوهش، توسعه و ارزشیابی استفاده از روش فضای فوقانی در ترکیب با کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز رسانایی الکترولیتی برای اندازه‌گیری‌تری هالومتان‌ها (THMs) در آب آشامیدنی است. اثر عامل‌های مؤثر مانند دمای آب، قدرت یونی محیط، زمان هم‌زدن و حجم نمونه بر عملکرد چکیده کامل

هدف از این پژوهش، توسعه و ارزشیابی استفاده از روش فضای فوقانی در ترکیب با کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز رسانایی الکترولیتی برای اندازه‌گیری‌تری هالومتان‌ها (THMs) در آب آشامیدنی است. اثر عامل‌های مؤثر مانند دمای آب، قدرت یونی محیط، زمان هم‌زدن و حجم نمونه بر عملکرد روش بررسی شد. اندازه‌گیری‌ها با استفاده از استاندارد داخلی 1-کلرو-2- بروموپروپان انجام شدند. پاسخ برای تمامی تری‌هالومتان‌ها در گستره غلظتی 0/5 تا 40 میکروگرم بر لیتر، خطی بوده و حد تشخیص برای کلروفرم، برومو دی کلرومتان، دی بروموکلرومتان و بروموفرم به ترتیب برابر 0/09، 0/13، 0/21 و 0/34 میکرو گرم بر لیتر تعیین شد. انحراف استاندارد نسبی روش کمتر از 4/8 درصد بوده و از این روش به طور موفقیت آمیزی برای تجزیه THMs در آب آَشامیدنی افزوده شده و آب چاه استفاده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2237 - سنتز پربازده داروی فنی‌توئین از بنزآلدهید در شرایط سبز
محمد مجید مجتهدی زهرا نجارزاده

فنی‌توئین یا 5،5-دی‌فنیل ایمیدازولیدین-4،2-دی‌ان، یک داروی ضد صرع است و برای کنترل حمله ناگهانی صرع همراه با تشنج و غش به کار می‌رود. در این پژوهش روشی آسان، بی‌خطر و بهبود یافته با به‌کار‌گیری اصول شیمی سبز برای تهیه فنی‌توئین و با استفاده از حلال آب برای دسترسی به باز چکیده کامل

فنی‌توئین یا 5،5-دی‌فنیل ایمیدازولیدین-4،2-دی‌ان، یک داروی ضد صرع است و برای کنترل حمله ناگهانی صرع همراه با تشنج و غش به کار می‌رود. در این پژوهش روشی آسان، بی‌خطر و بهبود یافته با به‌کار‌گیری اصول شیمی سبز برای تهیه فنی‌توئین و با استفاده از حلال آب برای دسترسی به بازده بالایی از این ماده ارایه شده است. بنزیل واکنشگر مورد نیاز است که از تراکم دو مولکول بنزآلدهید در حضور مقدارهای کاتالیستی از تیامین (ویتامین B1) و هم‌چنین یون مس (II) و آمونیم نیترات به‌دست می‌آید‌. در ادامه کار فنی‌توئین با تراکم بنزیل و اوره در حضور 30% وزنی/ حجمی سدیم هیدروکسید با بازده 83% به‌دست می‌آید. خلوص دارویی مورد نیاز دارو با نوبلور سازی به‌دست می‌آید‌. خلوص دارویی این ماده با استفاده از استاندارهای معتبر دارویی کنترل می‌شود‌. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2238 - آب و تری‪اتیل‪آمین، محیطی مناسب برای انجام سریع و کارآمد تراکم کنووناگل و واکنش گیوالد در شرایط زیست‪سازگار
محمد سعید عبائی

در حضور آب و تری‪اتیل‪آمین، آلدهیدهای گوناگون و کتون‪های خطی و حلقوی در واکنش با مالونونیتریل یا اتیل سیانواستات دچار تراکم کنووناگل می‪شوند و فراورده‌های آلفا، بتا-سیرنشده متناظر را در مدت زمان‪های به نسبت کوتاهی با بازده‪های بالایی به‌دست می‪دهند. این فراورده‌ها خود م چکیده کامل

در حضور آب و تری‪اتیل‪آمین، آلدهیدهای گوناگون و کتون‪های خطی و حلقوی در واکنش با مالونونیتریل یا اتیل سیانواستات دچار تراکم کنووناگل می‪شوند و فراورده‌های آلفا، بتا-سیرنشده متناظر را در مدت زمان‪های به نسبت کوتاهی با بازده‪های بالایی به‌دست می‪دهند. این فراورده‌ها خود می‪توانند به شکل مرحله‪ای یا درجا در واکنش گیوالد به‌کار روند تا ترکیب‪های 2-آمینوتیوفن مربوط را در طی تنها چند ساعت ایجاد کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2239 - سنتز نانو-ماکرو ساختار منیزیم اکسید به روش آسان بدون استفاده از ماده فعال در سطح و بررسی کاربرد آن در رهایش داروی نیفدیپین
بیتا عابدی علی اکبر طرلانی سعید جامه بزرگی علی نیازی

در این پژوهش، نانو-ماکرو منیزیم اکسید به‌آسانی و با نسبت‌های متفاوتی از اسیدآمینه آرژنین و اوره (بدون استفاده از ماده فعال در سطح) با ساختارهای متفاوت مکعبی و کروی با روش آب‌گرمایی در دمای 130 تا 180 درجه سانتی‌گراد در مدت 24 ساعت سنتز شد و در دمای 400 و 600 درجه سانتی‌ چکیده کامل

در این پژوهش، نانو-ماکرو منیزیم اکسید به‌آسانی و با نسبت‌های متفاوتی از اسیدآمینه آرژنین و اوره (بدون استفاده از ماده فعال در سطح) با ساختارهای متفاوت مکعبی و کروی با روش آب‌گرمایی در دمای 130 تا 180 درجه سانتی‌گراد در مدت 24 ساعت سنتز شد و در دمای 400 و 600 درجه سانتی‌گراد کلسینه شد تا نانوذراتی بین 42 تا 80 نانومتر به‌دست آید. شش فراورده به‌دست آمده با روش‌های پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، آزمون جذب و واجذب نیتروژن (BET)، طیف‌سنجی فروسرخ (IR)، طیف‌سنجی فرابنفش-مرئی (UV-Vis) و تجزیه عنصری (به روش EDX) شناسایی شدند. نمونه‌های ׳MgO1 و MgO2 که به ترتیب کروی و مکعبی منظم بودند به‌عنوان حامل داروی نامحلول نیفدیپین برای افزایش انحلال‌پذیری آن انتخاب شدند. سپس رهایش این دارو در محیط‌های شبیه‌سازی معده (2/1=pH) و روده (8/6= pH) بررسی شد. بهترین نمونه MgO2 بود که در محیط روده در طی 15 ساعت، 100 درصد دارو از آن رهایش پیدا کرد. همچنین، سینتیک داروی نیفدیپین از بستر ׳MgO1 و MgO2 با استفاده از مدل کورسمایر-پپاس موردبررسی قرار گرفت و نتیجه نشان داد که سازوکار رهایش دارو در محیط معده و روده از غیرفیکین پیروی می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2240 - الکترواکسایش گلوکز بر روی الکترودهای Pt/TiO2/Ti در محلول NaOH
سیدابولفضل سید سجادی احد لطفی

در این پژوهش اکسایش کاتالیتیکی D-گلوکز بر روی الکترودهای Pt/TiO2/Ti، که این الکترودها به وسیله ترسیب گالوانیکی ذرات پلاتین در حمام اسیدی H2PtCl6 بر روی تیتانیم آنددار شده تهیه شدند، در محلول قلیایی1 مولار سدیم هیدروکسید مورد بررسی قرار گرفت. ریخت شناسی و ویژگی‌های سطح ا چکیده کامل

در این پژوهش اکسایش کاتالیتیکی D-گلوکز بر روی الکترودهای Pt/TiO2/Ti، که این الکترودها به وسیله ترسیب گالوانیکی ذرات پلاتین در حمام اسیدی H2PtCl6 بر روی تیتانیم آنددار شده تهیه شدند، در محلول قلیایی1 مولار سدیم هیدروکسید مورد بررسی قرار گرفت. ریخت شناسی و ویژگی‌های سطح الکترودهای Pt/TiO2/Ti به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی بررسی شد و نتیجه‌ها نشان داد که ذره‌های پلاتین به صورت یکنواخت روی سطح تیتانیم آنددار شده رسوب داده شده است. رفتار الکتروکاتالیتیکی الکترودهای Pt/TiO2/Ti در الکترواکسایش گلوکز با استفاده از روش ولتامتری چرخه ای بررسی شد. نتیجه‌ها نشان داد که روش آبکاری به کار رفته برای تهیه الکترودهای مذکور باعث حذف لایه اکسیدی شده و تماس خوبی میان پلاتین رسوب کرده و لایه‌ی زیرین وجود دارد. الکترود‌های فوق در مقایسه با الکترود پلاتین خالص فعالیت الکتروکاتالیتیکی قابل ملاحضه ای از خود نشان می‌دهند، می‌توان گفت که به دلیل آنددار شدن و ایجاد حفره‌ها بر روی سطح تیتانیم و سپس آبکاری پلاتین در داخل این حفره ها، این الکترودها در مقایسه با الکترود پلاتین سطح کاتالیتیکی نسبتا بزرگی دارند. سطح کاتالیتیکی زیاد باعث افزایش فعالیت کاتالیتیکی و در نهایت افزایش شدت پیک‌ها در الکترود می‌شود. جریان پیک اکسایش کاتالیتیکی وابستگی خطی با غلظت گلوکز را نشان می‌دهد و منحنی کالیبراسیون خطی در بازه 0/5-0/1 مولار از گلوکز به دست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2241 - بررسی فعالیت سطحی و تعین مقدار رسانایی پلی آنیلین عامل دار شده‌ی محلول در آب
محمد شفیعی بهشته سهرابی افسانه ملاحسینی

پلی‌آنیلین محلول در آب به وسیله‌ی سولفون‌دار کردن پلی‌آنیلین با یون‌های با بار مخالف متفاوت سنتز می‌شود. در این مقاله نمک امرا‌ل‌دین با یون‌ با بار مخالف -Cl با استفاده از کلرو سولفونیک اسید به پلیمر عامل‌دار شده‌ی محلول در آب تبدیل می‌شود.. در این مقاله ابتدا به روش سن چکیده کامل

پلی‌آنیلین محلول در آب به وسیله‌ی سولفون‌دار کردن پلی‌آنیلین با یون‌های با بار مخالف متفاوت سنتز می‌شود. در این مقاله نمک امرا‌ل‌دین با یون‌ با بار مخالف -Cl با استفاده از کلرو سولفونیک اسید به پلیمر عامل‌دار شده‌ی محلول در آب تبدیل می‌شود.. در این مقاله ابتدا به روش سنتز این پلیمر و شناسایی آن پرداخته می‌شود و سپس فعالیت سطحی این پلیمر مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس با استفاده از طیف‌بینی بازتاب انتشار به بررسی مقدار رسانایی این پلیمر پرداخته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2242 - بررسی ویژگی کاتالیستی ZrOCl2.8H2O در سنتز بیس‌آریل‌متیلیدن‌های کتون 2،2-دی‌متیل-1،3-دی‌اکسان-5-اُن از مسیر تراکم آلدول با آلدهیدهای آروماتیک
محمدسعید عبائی محمدمجید مجتهدی احسان مهرکی

در این پژوهش، ویژگی کاتالیستی ZrOCl2.8H2O در سنتز مشتق‌های گوناگون بیس‌آریل‌متیلیدن‌های کتون 2،2-دی‌متیل-1،3-دی‌اکسان-5-اُن با به‌کارگیری SDS در حضور آب و پیرولیدین بررسی شده است. واکنش در دمای اتاق صورت پذیرفت و در مدت‌زمان‌های به نسبت کوتاهی به بازده‌های بالایی از فرا چکیده کامل

در این پژوهش، ویژگی کاتالیستی ZrOCl2.8H2O در سنتز مشتق‌های گوناگون بیس‌آریل‌متیلیدن‌های کتون 2،2-دی‌متیل-1،3-دی‌اکسان-5-اُن با به‌کارگیری SDS در حضور آب و پیرولیدین بررسی شده است. واکنش در دمای اتاق صورت پذیرفت و در مدت‌زمان‌های به نسبت کوتاهی به بازده‌های بالایی از فراورده‌های موردنظر منجر شد. این فراورده‌ها به شکل جامد و خودبه‌خودی در ظرف واکنش ته‌نشین می‌شدند که این سبب می‌شد بتوان آن‌ها را با یک صاف کردن ساده و بدون نیاز به روش‌های کروماتوگرافی زمان‌بر و گران‌قیمت جدا کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2243 - کاربرد حلال‌های با آب‌دوستی قابل‌تغییر برای اندازه‌گیری هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای با روش میکرواستخراج مایع-مایع همگن جفت‌شده با سوانگاری گازی-طیف‌سنجی جرمی
مژگان صالحی حمید احمر کبرا سادات هاشمی نسب

به‌تازگی، گروه جدیدی از ترکیبات، یعنی حلال‌های با آب‌دوستی قابل‌تغییر، در زمینه میکرواستخراج معرفی‌شده‌اند. در این مطالعه، یک روش میکرو استخراج مایع-مایع همگن برپایه حلال‌های با آب‌دوستی قابل‌تغییر و تشخیص با دستگاه سوانگاری گازی–طیف‌سنجی جرمی برای پیش‌تغلیظ و تعی چکیده کامل

به‌تازگی، گروه جدیدی از ترکیبات، یعنی حلال‌های با آب‌دوستی قابل‌تغییر، در زمینه میکرواستخراج معرفی‌شده‌اند. در این مطالعه، یک روش میکرو استخراج مایع-مایع همگن برپایه حلال‌های با آب‌دوستی قابل‌تغییر و تشخیص با دستگاه سوانگاری گازی–طیف‌سنجی جرمی برای پیش‌تغلیظ و تعیین مقدار هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs)، در نمونه‌های آب معرفی‌شده است. روش استخراجی شامل دو مرحله است. در مرحله نخست، حلال (N-N-دی‌پروپیل‌آمین) غیرقابل امتزاج در آب با هیدروکلریک اسید به‌عنوان واکنشگر در فاز آّبی حل می‌شود. پس از آن، جداسازی فازهای آلی و آبی با افزودن سدیم هیدروکسید انجام می‌شود. تأثیر عامل‌های تجربی بر استخراج مانند دما، زمان، حجم فاز پذیرنده،pH فاز دهنده و قدرت یونی محلول مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط مطلوب، ارتباط خطی خوب در گستره 2 تا 1000µgl-1 برای آنتراسن و پایرن و 4 تا 1000µgl-1 برای نفتالن و حد تشخیص برابر با 0/6µgl-1 برای آنتراسن و پایرن و برابر با 1/21µgl-1 برای نفتالن به‌دست آمد. تکرارپذیری روش به‌صورت انحراف استاندارد نسبی (RSD) در گستره 3/8 تا 4/6 % تعیین شد. درنهایت، کاربرد روش پیشنهادی در آزمون ترکیبات هدف در نمونه‌های آبی متفاوت بررسی شد که نتایج رضایت‌بخش بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2244 - حذف رنگزای آنیونی آبی اسیدی 25 از آب آلوده با استفاده از تکه‌های سخت شده سیمان پرتلند
محمد حسین رسولی فرد معصومه خانمحمدی هدیه هاتفی سیدمحمدمهدی دوست محمدی اعظم حیدری

در مقاله حاضر، مقدار حذف رنگزای آنیونی آبی اسیدی 25 (Acid Blue 25) از آب آلوده به‌وسیله‌ی تکه‌های سخت شده به‌دست آمده از ماده ساختمانی و ارزان قیمت سیمان پرتلند (Hardened Paste of Portland Cement, HPPC) مورد مطالعه قرار گرفته است. تصویرهای SEM تهیه شده از جاذب، سطح متخل چکیده کامل

در مقاله حاضر، مقدار حذف رنگزای آنیونی آبی اسیدی 25 (Acid Blue 25) از آب آلوده به‌وسیله‌ی تکه‌های سخت شده به‌دست آمده از ماده ساختمانی و ارزان قیمت سیمان پرتلند (Hardened Paste of Portland Cement, HPPC) مورد مطالعه قرار گرفته است. تصویرهای SEM تهیه شده از جاذب، سطح متخلخلی را نشان می‌دهد که برای به دام انداختن مولکول‌های رنگزا می‌تواند مناسب باشد. این جاذب با توجه به برتری‌هایی همچون فراوانی، ارزانی، کارایی مطلوب، سهولت به‌کارگیری و جداسازی آسان آن در پایان فرایند برای مطالعه انتخاب شده است. افزون‌بر آن، بررسی تأثیر عواملی مانند زمان تماس، غلظت اولیه رنگزا، مقدار جاذب و دما نیز انجام شد. نتیجه‌ها نشان دادند که با افزایش مقدار جاذب مصرفی، دما، زمان تماس و کاهش غلظت اولیه رنگزا، مقدار حذف رنگزا نیز افزایش می‌یابد. تکه‌های سخت شده سیمان می‌تواند به عنوان یک جاذب ارزان قیمت با کارایی مطلوب برای حذف رنگزای آبی اسیدی 25 مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2245 - تولید الیاف TiO2 با استفاده از رسوب نانوذره‌ها بر ابریشم طبیعی
حسن کوهستانی

امروزه به‌کارگیری فتوکاتالیست‌ها برای حذف آلاینده‌های آب بسیار موردتوجه قرارگرفته است. در این میان تیتانیم دی‌اکسید با ویژگی بیمانند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش، الیاف TiO2 با استفاده از ابریشم طبیعی تهیه شد. الیاف ابریشم با توجه به ویژگی سطحی خوب، یکنو چکیده کامل

امروزه به‌کارگیری فتوکاتالیست‌ها برای حذف آلاینده‌های آب بسیار موردتوجه قرارگرفته است. در این میان تیتانیم دی‌اکسید با ویژگی بیمانند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش، الیاف TiO2 با استفاده از ابریشم طبیعی تهیه شد. الیاف ابریشم با توجه به ویژگی سطحی خوب، یکنواختی اندازه و حذف آسان گزینه‌ای مناسب در تولید الیاف است. ساختار نمونههای تولیدشده با روش‌های پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکپی الکترونی روبشی (SEM)، طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) و اندازه‌گیری سطح ویژه نمونه‌ها با روش BET موردبررسی قرار گرفت. پس از کلسینه شدن در 450°C، نتایج فقط حضور دو فاز آناتاز و روتیل در الیاف را تأیید کرد. درواقع با گرمادهی، الیاف ابریشم به‌طور کامل از نمونه خارج‌شده است. عملکرد فتوکاتالیستی نمونه الیافی با حذف رنگ متیل نارنجی بررسی و با عملکرد پودر مقایسه شد. پس از 210 دقیقه مقدار 91 % از رنگ با الیاف TiO2 تجزیه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2246 - سنتز و آماده سازی نانو پوشش‌های آب گریز سیلیکا به روش سل-ژل- غوطه وری
هانیه محمدزاده لیلا ترکیان مریم دقیقی اصلی

این مقاله روشی جدید جهت تهیه نانو پوشش سیلیکا آب گریز بر روی سطوح شیشه‌ای در دمای اتاق، با استفاده از تترامتوکسی سیلان (TMOS) به عنوان پیش ماده و اکتا دسیل تری کلرو سیلان (OTS) به عنوان عامل اصلاح کننده سطح به روش غوطه وری را توصیف می‌کند. با تغییر نسبت مولی OTS/TMOS، و چکیده کامل

این مقاله روشی جدید جهت تهیه نانو پوشش سیلیکا آب گریز بر روی سطوح شیشه‌ای در دمای اتاق، با استفاده از تترامتوکسی سیلان (TMOS) به عنوان پیش ماده و اکتا دسیل تری کلرو سیلان (OTS) به عنوان عامل اصلاح کننده سطح به روش غوطه وری را توصیف می‌کند. با تغییر نسبت مولی OTS/TMOS، ویژگی آب گریزی سطح متناسب با پوشش دهی، تغییر می‌کند. بهترین عملکرد پوششی با استفاده از واکنشگرهای MeOH ،TMOS ،OTS ،NH3 با نسبت مولی به ترتیب 8 : 1/4 : 1 : 14/8 به‌دست آمد. زاویه تماس آب با سطح شیشه آب گریز شده با استفاده از این مواد در حدود 132 درجه تعیین شد. اندازه ذرات نانوپوشش مذکور به روش اندازه گیری DLS در حدود 2 تا 29 نانومتر تخمین زده شد. نتیجه‌های تجربی نشان دادند که نانوپوشش‌های سیلیکای آب گریز، ویژگی آب گریزی خود را تا دمای 200 حفظ کرده، اما در دماهای بالاتر از آن به تدریج این ویژگی را از دست می‌دهند. افزون بر اندازه گیری زاویه تماس و توزیع اندازه ذرات، نانو پوشش‌های تهیه شده با دستگاه‌های FT-IR ،UV-Vis و TEM نیز مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. به کارگیری TMOS و OTS در کنار یکدیگر برای تهیه نانو پوشش آبگریز و دست‌یابی به زاویه تماس 132 درجه قطره آب با سطح شیشه، نواوری این کار پژوهشی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2247 - سنتز تک‌ظرف و کارآمد مشتقات 6-اکسو-4-آریل-6،5،4،1-تتراهیدروپیریدین با پتانسیل دارویی در آب
مریم میرزاآقایان محبوبه ابوالقاسمی ملکشاه

اثر کاتالیزگری تنگستوفسفریک اسیدهیدرات (H3[PW12O40] (HPA در واکنش تراکمی بین آلدئیدها، ملدروم اسید، اتیل استواستات و آمونیم استات که منجر به تشکیل ترکیبات 2-متیل-6-اکسو-4-آریل-6،5،4،1-تتراهیدروپیریدین-3-کربوکسیلات می‌شود، مورد بررسی قرار گرفت. روش به کار رفته شیوه ای س چکیده کامل

اثر کاتالیزگری تنگستوفسفریک اسیدهیدرات (H3[PW12O40] (HPA در واکنش تراکمی بین آلدئیدها، ملدروم اسید، اتیل استواستات و آمونیم استات که منجر به تشکیل ترکیبات 2-متیل-6-اکسو-4-آریل-6،5،4،1-تتراهیدروپیریدین-3-کربوکسیلات می‌شود، مورد بررسی قرار گرفت. روش به کار رفته شیوه ای ساده، سریع، مؤثر و تک ظرف برای تهیه ترکیب‌های 2-متیل-6-اکسو-4-آریل-6،5،4،1-تتراهیدروپیریدین-3-کربوکسیلات ها با پتانسیل دارویی است که در دمای 80 درجه سانتی‌گراد، در محیط آبی و به نسبت شرایط سازگار با محیط زیست، با بازده های بالایی از فراورده‌ها و در زمان کوتاهی صورت می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2248 - تهیه و شناسایی نانوچندسازه کربن نیترید گرافیتی/کائولن برای حذف فوتوکاتالیستی نیترات از محلول‌های آبی
الهام اسدی محمد هادی قاسمی پرویز احمدی اول ناهید منجمی مریم افشارپور مجید بغدادی

10.30495/jacr.2021.682619

یون نیترات موجود در آب موجب مسمومیت انسان می‌شود و بسیار خطرناک است. حذف فوتوکاتالیستی نیترات از آب و تبدیل آن به گاز نیتروژن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه، نانوچندسازه ناهمگن کربن نیترید گرافیتی/کائولن به دلیل داشتن بستر طبیعی کائولن با خواص ویژه، برای کاه چکیده کامل

یون نیترات موجود در آب موجب مسمومیت انسان می‌شود و بسیار خطرناک است. حذف فوتوکاتالیستی نیترات از آب و تبدیل آن به گاز نیتروژن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه، نانوچندسازه ناهمگن کربن نیترید گرافیتی/کائولن به دلیل داشتن بستر طبیعی کائولن با خواص ویژه، برای کاهش نیترات تحت تابش پرتو فرابنفش درنظرگرفته&lrm;شد. نتیجه های به&lrm;دست آمده از تجزیه و تحلیل فوتوکاتالیستی نانوچندسازه با روش‌های طیف&lrm;شناسی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) ، پراش پرتو ایکس (XRD)، میکروسکوپی الکترونی پویشی (SEM) و طیف&lrm;شناسی تفکیک انرژی (EDS) به&lrm;روشنی نشان داد که سطح کائولن با یک لایه کربن نیترید گرافیتی پوشانده شده است. محلول آبی حاوی 50 میلی‌گرم بر لیتر یون نیترات تحت واکنش فوتوکاتالیستی قرار گرفت. نتیجه های به&lrm;دست آمده حذف نیترات با نانوچندسازه کربن نیترید گرافیتی/کائولن در مقایسه با کربن نیترید گرافیتی و کائولن، بالاترین مقدار تخریب نیترات را در 60 دقیقه اول نشان داد. با روش یادشده و با بازده حذف 15/93 %، غلظت اولیه ppm ۵۰ یون نیترات به ppm 5/3 رسید که این مقدار زیر حد مجاز نیترات برپایه استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. بنابراین، به&lrm;کارگیری این نانوچندسازه، به دلیل سادگی روش تهیه و دسترسی تجاری به واکنشگرهای موردنیاز در تهیه آن، و همچنین، راندمان و انتخاب‌گری بالای تولید گاز نیتروژن در تخریب نیترات و نبود آلایندگی پساب، روشی مناسب در حذف فوتوکاتالیستی نیترات از آب آشامیدنی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2249 - تهیه و شناسایی پلی‎یورتان‎های زیست‎ تخریب‎ پذیر پخش‎شونده در آب و بررسی تاثیرات پلی‎اتیلن گلایکول بر ویژگی زیست‎ تخریب‌پذیری آن‎ها
بهروز رنجبرفر سعید تقوایی&lrm; گنجعلی میر محمد علوی نیکجه شهرام مرادی &lrm;دهقی

تهیه، شناسایی و بررسی رفتار زیست&lrm;تخریب پذیری نسل جدید پلی یورتان&lrm;های پایه آبی زیست&lrm;تخریب پذیر پخش&lrm;شونده درآب، با هدف گسترش مواد دوستدار طبیعت، در این پژوهش بررسی شد. این گروه از پلی یورتان&lrm;های زیست&lrm;تخریب پذیر، برپایه پلی&lrm;اُل&lrm;هایی از منابع چکیده کامل

تهیه، شناسایی و بررسی رفتار زیست&lrm;تخریب پذیری نسل جدید پلی یورتان&lrm;های پایه آبی زیست&lrm;تخریب پذیر پخش&lrm;شونده درآب، با هدف گسترش مواد دوستدار طبیعت، در این پژوهش بررسی شد. این گروه از پلی یورتان&lrm;های زیست&lrm;تخریب پذیر، برپایه پلی&lrm;اُل&lrm;هایی از منابع تجدیدپذیر مانند روغن کرچک، به همراه پلی&lrm;اتیلن گلایکول با ترکیبات دی&lrm;ایزوسیانات مناسب تهیه شدند. در این پژوهش، به ویژه، تاثیرات پلی&lrm;اتیلن گلایکول بر زیست تخریب پذیری و ویژگی&lrm;های این بسپارها بررسی شد. بسپارهای تهیه&lrm;شده با روش های طیف سنجی (HNMR) و فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) مورد شناسایی قرار گرفتند. اندازه&lrm;گیری ذرات با روش پراکندگی نور دینامیکی (DLS) انجام شد. ویژگی تخریب پذیری نمونه های تهیه شده، با روش های جذب آب، زاویه تماس، تخریب پذیری آب&lrm;کافتی در محیط بافر فسفات و محلول آنزیم لیپاز و میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) مورد تایید قرار گرفت. نتایج آزمون ها نشان داد که با پیوند اجزاء طبیعی و تخریب پذیر در زنجیر بسپاری و تنظیم ویژگی&lrm;ها&lrm;ی آب&lrm;دوستی و آب&lrm;کافتی اجزاء نرم، پلی یورتان&lrm;های مفیدی با ویژگی تخریب پذیری مطلوب می توانند تهیه شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2250 - بررسی مقدار حذف ایبوپروفن با نانوجاذب رس اصلاح‌شده و نانولوله‌های کربنی چنددیواره در محیط آبی در حضور نور UV
سجاد صداقت پوریا سمیعی فر محمد عطار

تصفیه فاضلاب‌های بیمارستانی و پساب کارخانه‌های داروسازی، اقدامی مهم برای کنترل و افزایش کیفیت آب آشامیدنی است. در چند سال اخیر، بیش‌ترین مقدار آلودگی دارویی، از راه فاضلاب بیمارستانی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود اقدامات مهمی در راستای حذف این مواد انجام گرفته است. در برر چکیده کامل

تصفیه فاضلاب‌های بیمارستانی و پساب کارخانه‌های داروسازی، اقدامی مهم برای کنترل و افزایش کیفیت آب آشامیدنی است. در چند سال اخیر، بیش‌ترین مقدار آلودگی دارویی، از راه فاضلاب بیمارستانی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود اقدامات مهمی در راستای حذف این مواد انجام گرفته است. در بررسی انجام شده در مقیاس آزمایشگاهی هدف، مقایسه کارایی نانوجاذب رس اصلاح شده (نانوچندسازه تیتانیم دی‌اکسید/مونت موریلونیت) و نانولوله‌های کربنی چنددیواره (MWCNTs) برای حذف داروی ایبوپروفن، در حضور نور UV بوده است. نتایج حاکی از آن است که برای حذف ایبوپروفن با توجه به عملکرد بسیار ضعیف نانوجاذب رس اصلاح شده، استفاده از MWCNTs، قادر به جذب 98/95% از ایبوپروفن، در حضور 0/06 گرم بر لیتر از جاذب، دمای 25 درجه سانتی‌گراد، غلظت ایبوپروفن 15 میلی‌گرم بر لیتر، pH خنثی و در مدت دو ساعت، است. داده‌های آزمایش با الگوهای هم‌دما فرایند جذب مقایسه شد. نتایج این مقایسه نشانگر همخوانی بهتر داده‌های به‌دست آمده با الگوی جذب لانگمویر (0/9737= R2) نسبت به جذب تمکین (0/9554=R2) و فروندلیچ (0/9503=R2) است. در نتیجه، می‌توان برای حذف ایبوپروفن از فاضلاب‌های بیمارستانی و خانگی از این مطالعه بهره گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2251 - اندازه‌گیری نیتریت در نمونه‌های آبی متفاوت با استخراج فاز جامد مغناطیسی و پردازش تصاویر به کمک یک گوشی تلفن همراه
لیلا خوشمرام علی کریمی فاطمه صادقی

در مطالعه حاضر، یک روش پردازش تصویر با یک رنگ‌سنج دست‌ساز برای اندازه‌گیری مقادیر اندک نیتریت در نمونه‌های آبی متفاوت ارائه شده است. روش پیشنهادی مبتنی بر یک تلفن همراه هوشمند برای به&lrm;دست آوردن مقادیر فضای رنگی RGB مربوط به تصاویر دیجیتالی است. برای تبدیل نیتریت به چکیده کامل

در مطالعه حاضر، یک روش پردازش تصویر با یک رنگ‌سنج دست‌ساز برای اندازه‌گیری مقادیر اندک نیتریت در نمونه‌های آبی متفاوت ارائه شده است. روش پیشنهادی مبتنی بر یک تلفن همراه هوشمند برای به&lrm;دست آوردن مقادیر فضای رنگی RGB مربوط به تصاویر دیجیتالی است. برای تبدیل نیتریت به یک فراورده رنگی از 4-&lrm;نیتروآنیلین و &lrm;-αنفتول استفاده شد. سپس، استخراج فاز جامد مغناطیسی برای استخراج رنگ آزو &lrm;به&lrm;دست آمده، مورداستفاده قرار گرفت. در استخراج فاز جامد مغناطیسی، گرافن مغناطیسی به‌عنوان جاذب و استون به‌عنوان حلال شوینده به‌کار برده شد. پس از تهیه تصاویر دیجیتالی فاز استخراجی با یک گوشی تلفن همراه و آزمون آن&lrm;ها با استفاده از نرم‌افزار Color Grab، مقادیر R در به‌دست آوردن نشانک تجزیه‌ای مرتبط با غلظت نیتریت مورد استفاده قرار گرفت. عامل&lrm;های تجربی موثر بر واکنش و بازده استخراج نیز بررسی شد. تحت شرایط بهینه، حد تشخیص و حد کمی روش به ترتیب 2/1 و 4 میکروگرم بر لیتر به&lrm;دست آمدند. نمودار معیارگیری در گستره 10 تا 300 میکروگرم بر لیتر با ضریب همبستگی 0/993 خطی شد. انحراف استاندارد نسبی برای غلظت‌های 100 و 30 میکروگرم بر لیتر به ترتیب 2/2 و 3/9 به‌دست آمد. روش پیشنهادی با موفقیت برای اندازه‌گیری نیتریت موجود در نمونه‌های آبی متفاوت به&lrm;کار برده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2252 - بررسی الگو هم‌دما و سینتیک جذب یون آرسنات از محلول آبی با جاذب ZIF-8 تهیه شده به روش آب‌گرمایی
زهره روستان علیمراد رشیدی مهدی برقعی

در این پژوهش چارچوب آلی- فلزی زئولیتی ایمیدازولات هشت (ZIF-8) به‌عنوان یک جاذب جدید برای حذف یونهای آرسنات از محلول آبی مورد استفاده قرارگرفت. ذره‌های بلوری ZIF-8 به‌صورت موفقیت‌آمیز با استفاده از روش آب‌گرمایی و با اعمال عامل دما ساخته شد. تعیین مشخصه‌های جاذب با استفا چکیده کامل

در این پژوهش چارچوب آلی- فلزی زئولیتی ایمیدازولات هشت (ZIF-8) به‌عنوان یک جاذب جدید برای حذف یونهای آرسنات از محلول آبی مورد استفاده قرارگرفت. ذره‌های بلوری ZIF-8 به‌صورت موفقیت‌آمیز با استفاده از روش آب‌گرمایی و با اعمال عامل دما ساخته شد. تعیین مشخصه‌های جاذب با استفاده از روش‌های جذب نیتروژن، پراش پرتو ایکس، طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه و میکروسکوپ الکترونی روبشی انجام شد. اثر متغیرهای غلظت اولیه یون‌های فلزی، مقدار جاذب، زمان تماس و pH مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، تطابق فرایند جذب از معادله‌های فروندلنیچ، لانگمویر و سینتیک شبه درجه اول و دوم مورد مطالعه قرار گرفت. سطح فعال ZIF-8 برپایه معادله 1303، BET مترمربع بر گرم به‌دست آمد و اندازه نانوذره‌های نمونه70 تا150 نانومتر بود. داده‌های هم‌دما و سینتیک جذب آرسنات بر ZIF-8 به ترتیب با الگو لانگمویر با ضریب همبستگی 0/979 و سینتیک شبه درجه دوم خطی نوع دوم با ضریب همبستگی 0/963 تطابق داشت. در شرایط بهینه، بیشترین ظرفیت جذب یون آرسنات 69/36 میلی گرم به ازای هر گرم جرم جاذب بود. نتایج به‌دست آمده از این مطالعه نشان داد که جاذب ZIF-8 توانایی بالایی در جذب یون‌های آرسنات بدون نیاز به اصلاح pH از آب‌های آلوده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2253 - کاربرد آب زیر دمای بحرانی به عنوان حلال در فرایند استخراج
پویا متحدین علی حقیقی اصل

ببیش از یک دهه است که از آب زیر دمای بحرانی به عنوان حلال برای استخراج ترکیب‌های آلی متنوع استفاده می‌شود. آب زیر دمای بحرانی مزایای زیادی نسبت به روش‌هایی دارد که از حلال‌های آلی برای حل ترکیب‌های آلی آب گریز استفاده می‌کنند. در این مقاله، پیشرفت‌های گزارش شده در منابع چکیده کامل

ببیش از یک دهه است که از آب زیر دمای بحرانی به عنوان حلال برای استخراج ترکیب‌های آلی متنوع استفاده می‌شود. آب زیر دمای بحرانی مزایای زیادی نسبت به روش‌هایی دارد که از حلال‌های آلی برای حل ترکیب‌های آلی آب گریز استفاده می‌کنند. در این مقاله، پیشرفت‌های گزارش شده در منابع علمی درباره فرایندهای آب زیر دمای بحرانی مرور می‌شود. این مقاله‌ها شامل مطالعه‌های انجام شده در مورد استخراج با آب زیر دمای بحرانی، اندازه‌گیری حلالیت ترکیب‌های آلی در آب زیر دمای بحرانی و استفاده از داده‌های انحلال پذیری در مدل‌سازی است. هم‌چنین عامل‌های مؤثر بر کارایی استخراج با آب زیر دمای بحرانی شامل دما، ساختار شیمیایی عصاره، سینتیک استخراج، دبی جریان، تخریب، فشار و pH بررسی شده و انواع روش‌های مدل‌سازی حلالیت ترکیب‌های آلی در آب زیر دمای بحرانی از قبیل مدل‌های تجربی و نیم تجربی، مدل محلول منظم (RST)، مدل ثابت دی الکتریک، معادلات حالت و مدل‌های بر پایه ضرایب فعالیت کاربردی (UNIFAC) شرح داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2254 - مدل‌سازی و بهینه‌سازی مصرف آب خنک‌کننده در فرایند تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین‌سازی آب شور
محمدرضا جعفری نصر خسرو باختری عیسی خوشرو رودبارکی

در فرایندهای تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین سازی آب شور، بخش بزرگی از آب خوراک ورودی دور ریخته می‌شود. این آب در واقع آب خنک کننده برای جذب گرمای نهان از بخارآب به دست آمده از پساب شور، در تبخیر کننده بخش دفع گرما و تولید آب شیرین است. برای واحدهای صنعتی مانند پالایشگ چکیده کامل

در فرایندهای تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین سازی آب شور، بخش بزرگی از آب خوراک ورودی دور ریخته می‌شود. این آب در واقع آب خنک کننده برای جذب گرمای نهان از بخارآب به دست آمده از پساب شور، در تبخیر کننده بخش دفع گرما و تولید آب شیرین است. برای واحدهای صنعتی مانند پالایشگاه‌هایی که در کنار رودخانه‌ها احداث می‌شوند و آب خام پس از تصفیه مقدماتی و فرایندی ناگزیر به عملیات زلال سازی و تزریق مواد منعقد کننده و کمک منعقد کننده به عنوان خوراک به واحد آب شیرین کن فرستاده می‌شود، برگشت بیش از 50 درصد آب ورودی به رودخانه با افزایش دمایی معادل C° 14 قابل توجیه نبوده و نمونه بارزی از هدرروی به حساب می‌آید. در صورتی که می‌توان با بهره گیری از سامانه برج خنک کننده، این میزان آب خنک کننده را به صورت گردشی در فرایند به چرخش در آورد. این مقاله به مطالعه اصلاحی فرایند آب شیرین سازی یکی از پالایشگاه‌های کشور پرداخته است و برای نخستین بار به‌دست آمده مطالعات آن به مرحله اجرا در آمده است. در این پژوهش نشان داده شده است که چگونه با استخراج اطلاعات فرایندی لازم و انجام مدل‌سازی و شبیه‌سازی فرایند و با بهره گیری از معادلات و مفاهیم ترمودینامیکی پایه می‌توان در هر یک از سه واحد آب شیرین تبخیری موجود در یک نمونه پالایشگاه نفت تا 52 درصد به مقدار m3/h 667 آب خوراک مصرفی و به همین میزان در آب دورریز واحد صرفه‌جویی به عمل آورد. با انجام بهینه‌سازی و تغییر فرایندی نیز معادل ton/h 13 برابر با 50 درصد مصرف بخار آب هر واحد در بار نامی افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2255 - بررسی ویژگی منگنز نیترات چهار آبه به عنوان کاتالیست سازگار با محیط زیست و ملایم برای سنتز تک ظرف و ساده تتراهیدروپیریدین های چند استخلافی
مجتبی لشکری رضا حیدری فرزانه محمدپور نور الله حاضری

اثر کاتالیستی منگنز نیترات چهار آبه به عنوان کاتالیست سازگار با محیط زیست و ملایم برای سنتز تک ظرفی و اقتصادی تترا هیدروپیریدین های چند استخلافی، از واکنش پنج جزئی آمین ها، بتا کتو استر و آلدهیدها مطالعه شده است. روش حاضر دارای چندین مزیت از جمله: غیر سمی، ارزان و قابل چکیده کامل

اثر کاتالیستی منگنز نیترات چهار آبه به عنوان کاتالیست سازگار با محیط زیست و ملایم برای سنتز تک ظرفی و اقتصادی تترا هیدروپیریدین های چند استخلافی، از واکنش پنج جزئی آمین ها، بتا کتو استر و آلدهیدها مطالعه شده است. روش حاضر دارای چندین مزیت از جمله: غیر سمی، ارزان و قابل دسترس بودن کاتالیست، شرایط سازگار با محیط زیست، جداسازی آسان کاتالیست و بازده بالای فراورده ها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2256 - کاربرد روش انتقال واسنجی با بهره گیری از استانداردسازی چندمتغیره برای تشخیص و اندازه گیری پارابن ها در محیط های آبی با سوانگاری گازی -طیف سنجی جرمی
مریم وثوق مریم تربتی کوروش تبار حیدر

پارابن ها به عنوان ماده نگهدارنده در دارو، غذا و فراورده های مراقبت شخصی به&lrm;طور گسترده ای به&lrm;کارگرفته می&lrm;شوند. استخراج فاز جامد (SPE) از روش های بسیار پرکاربرد در پایش پارابن ها در نمونه های آبی است. با این حال SPE ، روشی پرهزینه و وقت&lrm;گیر است. در این پژ چکیده کامل

پارابن ها به عنوان ماده نگهدارنده در دارو، غذا و فراورده های مراقبت شخصی به&lrm;طور گسترده ای به&lrm;کارگرفته می&lrm;شوند. استخراج فاز جامد (SPE) از روش های بسیار پرکاربرد در پایش پارابن ها در نمونه های آبی است. با این حال SPE ، روشی پرهزینه و وقت&lrm;گیر است. در این پژوهش، کاربرد روش استانداردسازی مستقیم تکه ای (PDS) برای انتقال واسنجی مستقیم داده های سوانگاری گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) به واسنجی مبتنی بر SPE و اندازه گیری مشتق های متیل، اتیل، پروپیل و بوتیل پارابندر محیط&lrm;های آبی بررسی شد. در این روش، تنها برپایه دو زیر مجموعه ی داده های واسنجی مستقیم و استخراج&lrm;شده، مدل های چندمتغیره برپایه گستره های متفاوت از سوانگاشت ها ساخته می شود و ماتریس تبدیلی به&lrm;دست می آید که در مرحله بعدی می&lrm;تواند همه داده های GC-MS نمونه های واسنجی مستقیم را اصلاح و بر روش SPEمنطبق کند. درستی مدل&lrm;سازی با کمک روش تفکیک خطی سه تایی متناوب(ATLD) تایید شد و مقادیر بازیابی81 تا 106 درصد و میانگین خطای پیش بینی نسبی 1/2 تا 4/6 درصد برای نمونه های اعتبارسازی به دست آمد. در انتها، از نمونه های واسنجی مستقیم اصلاح&lrm;شده برای تشخیص و پیش&lrm;بینی آلاینده ها (در مقادیر کم µg/l) در چندین نمونه آبی استفاده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2257 - بررسی عوامل مؤثر در سنتز نانو زئولیت موردنیت به منظور استفاده در ساخت کاتالیست ایزومریزاسیون نفتای سبک (C5/C6)
الهام سادات موسوی فرد فتح الله صالحی راد زهرا شریعتی نیا

زئولیت موردنیت یکی از زئولیت‌های با سیلیکای بالاست که با ژلی با نسبت‌های مولی متفاوت از واکنشگرهای اولیه در شرایط متفاوت قابل سنتز است. این زئولیت به دلیل پایداری حرارتی و اسیدیته بالا و تخلخل زیاد به عنوان جاذب گزینش‌گر و در شکل اسیدی به عنوان کاتالیست‌ جامد به طور وسی چکیده کامل

زئولیت موردنیت یکی از زئولیت‌های با سیلیکای بالاست که با ژلی با نسبت‌های مولی متفاوت از واکنشگرهای اولیه در شرایط متفاوت قابل سنتز است. این زئولیت به دلیل پایداری حرارتی و اسیدیته بالا و تخلخل زیاد به عنوان جاذب گزینش‌گر و در شکل اسیدی به عنوان کاتالیست‌ جامد به طور وسیع در صنایع نفت و پتروشیمی استفاده می‌شود. بلورهای موردنیت با اندازه‌های در گستره 93 تا77 نانومتر در غیاب جهت دهنده ساختار (الگو) در شرایط متفاوت (4-1 = Na2O/Al2O3 و 16 و 10 = SiO2/Al2O3 و 260-247، 96، 48 = H2O/Al2O3) با زمان‌های پیرسازی صفر تا سه روز به روش آب گرمایی در یک اتوکلاو با پوشش تفلونی در دو دمای 155 درجه ی سانتی گراد و 175 سنتز شدند. از روش‌های XRD ،FT-IR ،SEM ،EDX و BET برای شناسایی و بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی زئولیت‌های سنتز شده استفاده شد. نتیجه‌های به دست آمده نشان داد که می‌توان نانو زئولیت موردنیت را با ریخت بسیار یکنواخت میله مانند با نسبت جهتی c/b بالا و یا بیضوی گونه سنتز کرد. سنتز این نوع یکنواخت برای موردنیت از سامانه ژل با استوکیومتری‌های به کار گرفته شده در غیاب الگو در این کار تا کنون گزارش نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2258 - مطالعه اثر بازدارنده اولئیک ایمیدازولین و یون بنزوات بر خوردگی آلیاژ فولاد کربنی مورد استفاده در خط لوله انتقال نفت
علیرضا رحیمی زیناب مصیب چقازردی علیرضا رضایی راد

بازدارنده خوردگی اولئیک ایمیدازولین (OI) از واکنش دی‌اتیلن تری‌آمین با اولئیک اسید تهیه و با روش‌های طیف سنجی 1HNMR و FTIR شناسایی شد. قدرت بازدارندگی خوردگی OI بر روی آلیاژ فولاد کربنی مورد استفاده در خطوط انتقال نفت در محلول آب دریای اشباع شده با کربن دی‌اکسید به روش‌ چکیده کامل

بازدارنده خوردگی اولئیک ایمیدازولین (OI) از واکنش دی‌اتیلن تری‌آمین با اولئیک اسید تهیه و با روش‌های طیف سنجی 1HNMR و FTIR شناسایی شد. قدرت بازدارندگی خوردگی OI بر روی آلیاژ فولاد کربنی مورد استفاده در خطوط انتقال نفت در محلول آب دریای اشباع شده با کربن دی‌اکسید به روش‌های قطبش پتانسیودینامیک و طیف‌سنجی پاگیرایی الکتروشیمیایی (EIS) مورد بررسی قرار گرفت. هم‌چنین تأثیر هم‌جذبی سدیم بنزوات (SB) و اولئیک ایمیدازولین بر روی رفتارخوردگی فولاد کربنی بررسی شد. به منظور مطالعه‌ی ریخت شناسی سطح فولاد کربنی از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) استفاده شد. نتیجه‌ها بررسی‌ها نشان داد که OI در غلظت‌های پایین باعث محافظت از سطح فولاد کربنی در برابر خوردگی در محلول‌ خورنده می‌شود. افزودن SB به محلول‌های حاوی OI موجب افزایش کارایی بازدارندگی OI شد. نتیجه‌های EIS نشان داد که با افزایش غلظت بازدارنده‌ها مقدارهای مقاومت انتقال بار (Rct) افزایش و ظرفیت الکتروشیمیایی لایه‌ی دوگانه (Cdl) کاهش می‌یابد. اندازه‌گیری‌های قطبش پتانسیودینامیک نشان داد که OI به تنهایی به عنوان بازدارنده آندی و در مخلوط با SB به عنوان بازدارنده نوع مخلوط عمل می‌کند. همچنین جذب بازدارنده‌ی OI بر روی سطح فولاد کربنی و در شرایط خورنده ذکر شده از هم‌دمای جذب لانگمیر پیروی می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2259 - جذب رنگ بنفش بلوری از محلول‌های آبی با آب‌ژل‌های نانوچندسازه مغناطیسی بر پایه صمغ عربی حاوی نانوذرات کبالت
حسین قاسم زاده محمدی فاطمه مهدوی روچی بهمن واشقانی فراهانی

در این پژوهش، آب‌ژل‌های نانوچندسازه مغناطیسی تولیدشده بر پایه صمغ عربی برای حذف رنگ بنفش بلوری از محلول‌های آبی مورداستفاده قرار گرفت. ابتدا آب‌ژل‌ها به‌روش بسپارش رادیکالی با استفاده از صمغ عربی در حضور تکپارهای آکریل‌آمید (AAm) و 2-آکریل‌آمید و 2-متیل پروپان سولفونیک چکیده کامل

در این پژوهش، آب‌ژل‌های نانوچندسازه مغناطیسی تولیدشده بر پایه صمغ عربی برای حذف رنگ بنفش بلوری از محلول‌های آبی مورداستفاده قرار گرفت. ابتدا آب‌ژل‌ها به‌روش بسپارش رادیکالی با استفاده از صمغ عربی در حضور تکپارهای آکریل‌آمید (AAm) و 2-آکریل‌آمید و 2-متیل پروپان سولفونیک اسید (AMPS) با استفاده از آمونیم پرسولفات به‌عنوان آغازگر رادیکالی و متیلن بیس‌آکریل‌آمید به‌عنوان شبکه‌ساز در محیط آبی تولید شدند. سپس آب‌ژل‌های نانوچندسازه با کاهش یون‌های کبالت بارگذاری شده در آب‌ژل با محلول سدیم بور هیدرید تهیه شدند. اثر متغیرهای متفاوت مانند زمان تماس، غلظت اولیه رنگ، دما و pH بر رفتارهای جذب رنگ بنفش بلوری در محیط آبی بررسی شد. ساختار آب‌ژل‌های تهیه‌شده با طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FT-IR)، وزن‌سنجی گرمایی (TGA) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) موردبررسی قرار گرفت. نتایج به‌دست آمده از تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نمونه‌ها نشان می‌دهند که نانوذرات کبالت پراکندگی مناسبی در بستر آب‌ژل دارند و اندازه تقریبی آن‌ها در حدود 10 تا 30 نانومتر است. نتایج این مطالعه نشان داد که آب‌ژل‌های نانوچندسازه با بازدهی مناسب در زمان کوتاه می‌توانند به‌عنوان یک جاذب مؤثر برای جذب رنگ بنفش بلوری از محلول‌های آبی استفاده شوند. همچنین، بررسی هم‌دماهای جذب نشان داد که الگوی جذب رنگ بنفش بلوری بر روی آب‌ژل‌های نانوچندسازه مغناطیسی از الگوی تمکین پیروی می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2260 - استفاده از میکرو استخراج مایع- مایع درون سرنگ برای پیش‌تغلیظ و استخراج نفتالن سولفونات‌ها از آب دریا و تعیین آن‌ها به روش طیف‌نورسنجی
سید حسین هاشمی مسعود کیخوائی رقیه دهواری

در این پژوهش، یک روش حساس و کم‌هزینه برای تعیین سریع مقدار نفتالن سولفونات‌ها در آب دریا ارائه شده است. نخست به‌وسیله واکنش با تترابوتیل آمونیم این ترکیبات به‌صورت زوج یون درآورده شدند، سپس با 250 میکرولیتر تولوئن در حضور 500 میکرولیتر متانول به‌عنوان حلال پخشی و با است چکیده کامل

در این پژوهش، یک روش حساس و کم‌هزینه برای تعیین سریع مقدار نفتالن سولفونات‌ها در آب دریا ارائه شده است. نخست به‌وسیله واکنش با تترابوتیل آمونیم این ترکیبات به‌صورت زوج یون درآورده شدند، سپس با 250 میکرولیتر تولوئن در حضور 500 میکرولیتر متانول به‌عنوان حلال پخشی و با استفاده از روش میکرواستخراج مایع- مایع درون سرنگ استخراج، به‌طور هم‌زمان تغلیظ شدند. اندازه‌گیری غلظت آن‌ها با طیف‌نورسنج مجهز به میکروکووت در طول‌موج 230 نانومتر در برابر محلول‌های استاندارد انجام پذیرفت. عامل‌هایی که روی کارایی استخراج اثر می‌گذارند از قبیل pH، نوع و حجم حلال استخراجی و پخشی و مقدار تترابوتیل آمونیم (عامل زوج یون) بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، عامل تغلیظ برای 1- نفتالن سولفونات 142 و گستره دینامیکی خطی روش برای این آنالیت 0/1 تا 0/75 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. حد تشخیص روش برای این ترکیب 30/0 میکروگرم بر لیتر محاسبه شد. بازیابی نسبی کل نفتالن سولفونات‌ها از آب دریا با افزودن 20 میکروگرم بر لیتر از آن‌ها، بین 6/87 تا 5/98 درصد به‌دست آمد. روش پیشنهادی به‌طور موفقیت‌آمیزی برای تعیین نفتالن سولفونات کل از آب دریای خلیج چابهار به‌کار رفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2261 - تهیه و شناسایی چهار مایع یونی آب‌دوست و کاربرد آن‌ها در ازدیاد برداشت نفت
مریم یوسفی وهاب‌الدین گودرزی مجید عبدوس علی ناصری علی اکبر میران بیگی

در سال‌های اخیر، تزریق آب، یکی از روش‌های ازدیاد برداشت نفت (EOR)، بسیار مورد توجه قرار گرفتهاست. این فرایند زمانی مؤثرتر خواهد بود که آب تزریق شده، همراه با افزودنی‌هایی که منجر به کاهش کشش بین سطحی یا تغییر ترشوندگی شوند، غنی شود. در این پژوهش، چهار مایع یونی آب‌دوست چکیده کامل

در سال‌های اخیر، تزریق آب، یکی از روش‌های ازدیاد برداشت نفت (EOR)، بسیار مورد توجه قرار گرفتهاست. این فرایند زمانی مؤثرتر خواهد بود که آب تزریق شده، همراه با افزودنی‌هایی که منجر به کاهش کشش بین سطحی یا تغییر ترشوندگی شوند، غنی شود. در این پژوهش، چهار مایع یونی آب‌دوست تهیه و با استفاده از 1HNMR وتجزیه عنصری CHN شناسایی شدند. این مایع‌های یونی شامل 1- (اکتیل، دسیل، دودسیل و تترادسیل) -3-متیل ایمیدازولیم کلرید هستند. افزون‌بر این، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن‌ها مانند چگالی، گرانروی، ضریب شکست و pH در گستره دمایی 10 تا °C 90 اندازه‌گیری شد. این مواد، به عنوان افزودنی برای کاهش کشش بین سطحی در فرایند تزریق آب مورد استفاده قرار گرفتند. غلظت بحرانی میسل (CMC) و کشش بین سطحی (IFT) مابین آب دریای غنی‌شده با مایع یونی و نفت خام به عنوان تابعی از غلظت مایع یونی، به‌دست آمد. نتایج نشان داد که با توجه به کاهش کشش بین سطحی و مقدار مصرف بسیار کم، مایع‌های یونی می‌توانند انتخاب خوبی برای فناوری EOR باشند. هر چه طول زنجیره آلکیل در بخش کاتیونی مایع یونی بلندتر باشد، مقادیر IFT و CMC کاهش می‌یابند. به‌طوری‌که، تنها با مصرف ppm50 از [C14mim][Cl] مقدار کشش بین سطحی به mN.m-1 65/0رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2262 - بازیابی، پیش‌تغلیظ و اندازه‌گیری پالادیم در نمونه‌های آبی متفاوت با به‌کارگیری نانوذره‌های مغناطیسی اصلاح‌شده و طیف‌سنجی جذب اتمی شعله
مریم حمیدی مجید رمضانی

در این پژوهش، جاذب جدیدی با پوششدادن نانوذره مغناطیسی آهن با تترااتیل‌اورتوسیلیکات، سدیم دودسیل‌سولفات و دی‌متیل‌گلی‌اکسی (Fe3O4@SiO2@SDS/DMG) به‌عنوان یک روش ساده، ارزان، سریع، برای بازیابی، پیش‌تغلیظ و اندازه‌گیری مقادیر ناچیز پالادیم در نمونه‌های آبی تهیه شد. در این چکیده کامل

در این پژوهش، جاذب جدیدی با پوششدادن نانوذره مغناطیسی آهن با تترااتیل‌اورتوسیلیکات، سدیم دودسیل‌سولفات و دی‌متیل‌گلی‌اکسی (Fe3O4@SiO2@SDS/DMG) به‌عنوان یک روش ساده، ارزان، سریع، برای بازیابی، پیش‌تغلیظ و اندازه‌گیری مقادیر ناچیز پالادیم در نمونه‌های آبی تهیه شد. در این روش پیشنهادی، یون بازداری شده بر سطح فاز جامد، با محلول تیواوره - هیدروکلریک اسید شسته و غلظت آن با طیف‌سنجی جذب اتمی شعله اندازه‌گیری شد. عامل‌های مؤثر بر فرایند استخراج مانند pH محلول، زمان استخراج، نوع و حجم شوینده، مقدار فاز جاذب بر درصد بازیابی یون پالادیم با استفاده از روش ناپیوسته بررسی شد. تحت شرایط بهینه، عامل تغلیظ، حدتشخیص، گستره خطی و انحراف استاندارد نسبی به ترتیب 250، μgl-1 0/49، 125 تا μgl-1 3750 و 26/2 % به‌دست آمد. درنهایت این روش با موفقیت برای بازیابی و اندازه‌گیری مقادیر ناچیز پالادیم در نمونه‌های آبی متفاوت به‌کار گرفته شد. این روش ساده، سریع، با حساسیت و گزینش‌پذیری خوب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2263 - تهیه و استفاده از گرافن اکسید به‌منظور حذف رنگینه‌ی راکتیو قرمز ۱۹۵ و راکتیو آبی ۱۹ از محیط‌های آبی
زهرا ایازی زهرا منصف خوش‌حساب

امروزه رشد روزافزون فعالیت‌های صنعتی، باعث ورود مقادیر زیادی از آلاینده‌ها به منابع آب شده است. از جمله آلاینده‌ها می‌توان به مواد رنگ‌زا که در پساب صنایع نساجی فراوان یافت می‌شود، اشاره کرد. با توجه به سمی بودن این آلاینده‌ها، حذف آن‌ها از منابع آب ضروری است. در این پژ چکیده کامل

امروزه رشد روزافزون فعالیت‌های صنعتی، باعث ورود مقادیر زیادی از آلاینده‌ها به منابع آب شده است. از جمله آلاینده‌ها می‌توان به مواد رنگ‌زا که در پساب صنایع نساجی فراوان یافت می‌شود، اشاره کرد. با توجه به سمی بودن این آلاینده‌ها، حذف آن‌ها از منابع آب ضروری است. در این پژوهش، نانوجاذب گرافن‌اکسید تهیه شده و کارایی آن به‌منظور حذف دو رنگ‌زای راکتیو آنیونی، راکتیو قرمز ۱۹۵ و راکتیو آبی ۱۹ به‌عنوان ترکیبات مدل از محیط‌های آبی موردبررسی قرار گرفته است و عامل‌های متفاوت مانند pH محلول، زمان تماس جاذب با محلول رنگ‌زا و جرم جاذب بر بازده جذب بهینه شدند. همچنین مدل سینتیکی و هم‌دماهای فرایند جذب موردمطالعه قرار گرفت. نتیجه‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که سینتیک واکنش جذب هر دو رنگ‌زا از مدل شبه مرتبه‌ی دوم پیروی می‌کند فرایند جذب راکتیو قرمز ۱۹۵ از مدل تمکین پیروی می‌کند درحالی‌که فرایند جذب راکتیو آبی ۱۹ تطابق خوبی با به هم‌دما لانگمویر دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2264 - مدل‌سازی کاهش کشش به‌وسیله نانوسیال سیلیکا در خطوط لوله افقی جریان تک فازی آب با روش وایازش بردار پشتیبان بهینه‌شده با الگوریتم ژنتیک و مقایسه نتایج مدل با داده‌های تجربی
عبدالمحمد قایدی عبدالرسول پورانفرد نبی اله رمضانی اعظم وفائی

در این پژوهش، برای پیش‌بینی کاهش کشش با نانوسیال در جریان تک فاز آب در لوله‌های افقی، یک مدل پیش‌بینی براساس وایازش بردار پشتیبان به‌کارگرفته شد. برای ساخت یک مدل مؤثر وایازش بردار پشتیبان، عامل‌های وایازش بردار پشتیبان باید به دقت تنظیم می‌شد. ازاین‌رو، یک روش ترکیبی، چکیده کامل

در این پژوهش، برای پیش‌بینی کاهش کشش با نانوسیال در جریان تک فاز آب در لوله‌های افقی، یک مدل پیش‌بینی براساس وایازش بردار پشتیبان به‌کارگرفته شد. برای ساخت یک مدل مؤثر وایازش بردار پشتیبان، عامل‌های وایازش بردار پشتیبان باید به دقت تنظیم می‌شد. ازاین‌رو، یک روش ترکیبی، شناخته شده با عنوان وایازش بردار پشتیبان- الگوریتم ژنتیک پیشنهاد شد که در آن جستجو برای عامل‌های بهینه وایازش بردار پشتیبان با الگوریتم ژنتیک انجام می‌گیرد و پس از آن عامل‌های بهینه را برای ایجاد مدل وایازش بردار پشتیبان می‌پذیرد. مقادیر کاهش کشش به‌دست آمده با مدل پیشنهادی در توافق خوبی با داده‌های تجربی بود. عملکرد مدل وایازش بردار پشتیبان- الگوریتم ژنتیک با مدل وایازش خطی چندگانه مقایسه شد. مقادیر ضریب تعیین 0/9485 و ‌0/874 و مقادیر میانگین مربع خطا‌0/01177 و 0/01772 به ترتیب بین داده‌های تجربی و پیش‌بینی شده با مدل‌های وایازش بردار پشتیبان- الگوریتم ژنتیک و وایازش خطی چندگانه به‌دست آمدند. نتایج نشان داد که مدل وایازش بردار پشتیبان- الگوریتم ژنتیک می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر برای پیش‌بینی کاهش کشش به‌کار برده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2265 - سنتز و بررسی ویژگی هیبرید پلی‌یورتان پایه آبی/آکریلات با قابلیت کاربرد در روکش
غزل مینوفر هنگامه هنرکار مهدی باریکانی

در این پژوهش، پلی‌یورتان پایه آبی و هیبرید آن با بوتیل‌آکریلات (نسبت وزنی 70 به 30) بر پایه مرکز یونی نمک سدیم N وN- به یس(2-هیدروکسی‌اتیل)-2-آمینواتان‌سولفونیک‌اسید (BES) به روش پیش‌یسپار و در ادامه از طریق بسپارش رادیکالی سنتز شدند. برای اطمینان از سنتز پلی‌یورتان پای چکیده کامل

در این پژوهش، پلی‌یورتان پایه آبی و هیبرید آن با بوتیل‌آکریلات (نسبت وزنی 70 به 30) بر پایه مرکز یونی نمک سدیم N وN- به یس(2-هیدروکسی‌اتیل)-2-آمینواتان‌سولفونیک‌اسید (BES) به روش پیش‌یسپار و در ادامه از طریق بسپارش رادیکالی سنتز شدند. برای اطمینان از سنتز پلی‌یورتان پایه آبی/ آکریلات و همچنین، بررسی تفاوت ویژگی نمونه پلی‌یورتان پایه آبی خالص و هیبرید پلی‌یورتان پایه آبی/ بوتیل‌آکریلات، آزمون‌های طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FT-IR)، طیف‌سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (HNMR)، تجزیه وزن‌سنجی گرمایی (TGA)، مقاومت در برابر پارگی (Tear)، مقاومت سایشی، مقاومت شیمیایی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی (SEM) موردبررسی قرار گرفتند. بررسی گروه‌های عاملی ساختارهای شیمیایی به‌دست آمده را تأیید کرد. همچنین، نتایج نشان داد که نمونه هیبریدی مقاومت گرمایی، مقاومت پارگی، مقاومت سایشی و مقاومت شیمیایی مطلوبی نسبت به نمونه خالص دارد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی پخش مناسب و سازگاری بین دو فاز آکریلات و پلی‌یورتان را به‌خوبی نشان داد. با توجه به نتایج به‌دست آمده نمونه هیبریدی سنتز شده قابلیت کاربرد به‌عنوان روکش را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2266 - اندازه‌گیری مقادیر ناچیز 4- کلروفنل در نمونه‌های آب دریا با استفاده از طیف‌نورسنجی پس از استخراج جذبی آن به‌وسیله میله چرخان پوشش‌دار شده با بسپار قالب مولکولی
سید حسین هاشمی مسعود کیخوائی فهیمه نجاری زهرا منفردزاده

در این پژوهش، روش استخراج جذبی با میله چرخان پوشش‌دار شده با یک بسپار قالب مولکولی جدید برای استخراج انتخابی 4- کلروفنل، به‌طور مستقیم از آب دریا، به‌کار رفته است. برای تهیه قالب مولکولی، از بسپار وینیل‌پیریدین و از 4- کلروفنل به‌عنوان مولکول الگو استفاده شد. برای جذب آ چکیده کامل

در این پژوهش، روش استخراج جذبی با میله چرخان پوشش‌دار شده با یک بسپار قالب مولکولی جدید برای استخراج انتخابی 4- کلروفنل، به‌طور مستقیم از آب دریا، به‌کار رفته است. برای تهیه قالب مولکولی، از بسپار وینیل‌پیریدین و از 4- کلروفنل به‌عنوان مولکول الگو استفاده شد. برای جذب آنالیت‌ها، میله چرخان به‌طور مستقیم در نمونه آب دریا قرار داده و سپس، برای واجذب آنالیت، به ظرف شیشه‌ای محتوی 5/2 میلی‌لیتر استونیتریل منتقل شد. برای تعیین غلظت 4- کلروفنل، این محلول در میکروکووت یک طیف‌نورسنج در برابر محلول شاهد قرارگرفته و در طول موج 292 نانومتر اندازه‌گیری انجام شد. تأثیر عامل‌های متفاوت روی بازده استخراج بررسی و شرایط بهینه به این‌صورت به‌دست آمد: زمان‌های جذب و واجذب 20 دقیقه تعیین شدند، سرعت چرخش همزن 500 دور بر دقیقه بود، pH روی 5/5 تنظیم شد و غلظت NaCl افزوده‌شده به نمونه استانداردها، برابر 35/0 میکروگرم بر لیتر بود. همچنین، فرایند استخراج در دمایC˚ 40 انجام شد. گستره خطی منحنی واسنجی برای 4- کلروفنل 0/1 تا 0/80 میکروگرم بر لیتر به‌دست آمد. تحت شرایط بهینه، حد تشخیص 33/0 میکروگرم بر لیتر با عامل تغلیظ برابر 97 برای این آنالیت به‌دست آمد. این روش با موفقیت برای تجزیه مقادیر اندک 4-کلروفنل در آب خلیج چابهار استفاده و مقادیر آن از 5/1 تا 5/2 میکروگرم بر لیتر در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. تکرارپذیری روش به‌صورت انحراف استاندارد نسبی برای ده بار اندازه‌گیری نمونه حقیقی، بین 69/0 تا 7/5 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2267 - اندازه‌گیری پالادیم به روش میکرو استخراج فاز مایع جانشینی به‌کمک میکروقیف و همزن مغناطیسی و بهینه‌سازی به‌کمک طراحی پاسخ سطح
نگار احمدی مجید رمضانی

در این پژوهش، یک روش ساده و مؤثر برای پیش‌تغلیظ و اندازه‌گیری یون پالادیم براساس جابه‌جایی با کمپلکس Cu(DDTC)2 در نمونه‌های آبی ارائه‌شده است. این روش شامل دو مرحله است. برای به حداقل رساندن مزاحمت‌های یونی ابتدا +Cu2 با دی‌اتیل‌دی‌تیوکاربامات، برای تشکیل کمپلکس Cu(DDTC چکیده کامل

در این پژوهش، یک روش ساده و مؤثر برای پیش‌تغلیظ و اندازه‌گیری یون پالادیم براساس جابه‌جایی با کمپلکس Cu(DDTC)2 در نمونه‌های آبی ارائه‌شده است. این روش شامل دو مرحله است. برای به حداقل رساندن مزاحمت‌های یونی ابتدا +Cu2 با دی‌اتیل‌دی‌تیوکاربامات، برای تشکیل کمپلکس Cu(DDTC)2 واکنش داده که با روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی با کمک میکروقیف و با استفاده از نرمال اکتانول (به‌عنوان حلال استخراج‌کننده) استخراج شد. در ادامه، برای تشکیل کمپلکس +Pd(DDTC)2، Pd2 جایگزین +Cu2 در فاز آلی شده و سپس، غلظت آن با طیف‌سنجی جذب اتمی شعله اندازهگیری شد. عامل‌های مؤثر بر بازدهی استخراج با استفاده از روش باکس-بنکن بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، عامل تغلیظ، حد تشخیص و انحراف استاندارد نسبی (8 = n) به ترتیب برابر با 153، μgl-1 22/1 و 9/4 % به‌دست آمد. درنهایت، این روش به‌خوبی توانست مقادیر ناچیز پالادیم را در نمونه‌های آبی اندازه‌گیری کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2268 - تحلیل عناصر آشوب ازلی
علیرضا شعبانلو

اساطیر از دیدگاهی، روایت‌هایی مقدّس دربارة مبدأ و مقصد جهان و توجیه امور مهم هستی‌اند. در اساطیر ملل با آنکه دیدگاه‌های ظاهراً متفاوتی دربارة چگونگی و مبدأ و مادّة آفرینش وجود دارد امّا این دیدگاه‌ها در ژرف‌ساخت، بسیار مشابه و حتی یکسان‌اند. این داستان‌ها بر مبنای الگوی چکیده کامل

اساطیر از دیدگاهی، روایت‌هایی مقدّس دربارة مبدأ و مقصد جهان و توجیه امور مهم هستی‌اند. در اساطیر ملل با آنکه دیدگاه‌های ظاهراً متفاوتی دربارة چگونگی و مبدأ و مادّة آفرینش وجود دارد امّا این دیدگاه‌ها در ژرف‌ساخت، بسیار مشابه و حتی یکسان‌اند. این داستان‌ها بر مبنای الگویی کهن پرداخته شده‌اند؛ بدین گونه که قبل از آفرینش، فقط آشوب و نابسامانی است و دیگر هیچ. از دلِ این آشوب، نخستین موجود پیدا می‌شود و دیگر چیزها نیز از آن آفریده می‌شوند. چرخة پیدایش آشوب و تبدیل آن به نظم همواره در زندگی عینی و ذهنی بشر در جریان است و در داستان‌ها به صورت اژدها یا دیو، نمادینه شده است. با پیدایش دیو و اژدها سامان هستی از میان می‌رود امّا با کشته شدن آن، موانع برقراری نظم بر طرف می‌شود و اوضاع نخستین یعنی آرامش باز می‌آید. در پژوهشِ تطبیقی و تحلیلی اساطیرِ برخی ملل، مشخص شد که فرایندِ پیدایشِ آشوب و انتقال از آن به نظم، عملی روانی و شناختی است و به دلیل اشتراک قوای شناختی انسان‌ها، اسطوره‌های بسیاری در میان ملل گوناگون یافت می‌شود که از لحاظ بن‌مایه و هدف و کارکرد یکسان و تنها از لحاظ بیان متفاوت‌اند از جمله اسطورة آشوب. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2269 - بررسی رمزهای قمری یک افسانه ایرانی
حکیمه مجاهدی محمدرضا صرفی محمود مدبری

رمزهای قمری، ویژگی‌هایی هستند که با کارکردها و تجلیات قدسی ماه (در مقام یک ایزد) مرتبط‌‌اند. این ویژگی‌‌ها به طور کلی شامل تغییر و دگرگونی، تنظیم زمان، بافتن تقدیر، باروری و باران‌‌زایی، تجدید حیات و مرگ و رستاخیز هستند که ماه به عنوان یک ایزد، جامع و عامل آن‌ها‌ست. هر چکیده کامل

رمزهای قمری، ویژگی‌هایی هستند که با کارکردها و تجلیات قدسی ماه (در مقام یک ایزد) مرتبط‌‌اند. این ویژگی‌‌ها به طور کلی شامل تغییر و دگرگونی، تنظیم زمان، بافتن تقدیر، باروری و باران‌‌زایی، تجدید حیات و مرگ و رستاخیز هستند که ماه به عنوان یک ایزد، جامع و عامل آن‌ها‌ست. هر چیز یا پدیده‌ای که دارای یک یا چند تا از این ویژگی‌ها باشد، نشان و رمزی قمری دارد؛ یعنی ماه حاکم و مسلط بر آن است. افسانه‌های ملی ایران به خوبی باورها و نمادهای مذهبی ـ اساطیری را بازتاب می‌دهند. افسانۀ چشمۀ پری (منتخب از فرهنگ افسانه‌های مردم ایران) به صورت جامع، مجموعه‌‌ای از رمزهای قمری را در خود گرد آورده است. به همین جهت، نگارنده‌‌ها در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی این افسانه را مد نظر قرار داده‌اند تا از رهگذر بررسی آن، ردپای باورهای اساطیری قوم ایرانی را ـ که متمایل به کیش‌های پرستش ماه و آب است ـ نمایان سازند. به این منظور با در نظر گرفتن ویژگی‌های یاد شده، این افسانه ارزیابی شده است. آب، مهم‌ترین عنصر و یا رمز قمری است که مدار روایت و وقوع رویدادها پیرامون آن در گردش است. تقریباً تمام کارکردهای مرتبط با ماه در این افسانه به کار رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2270 - بررسی چگونگی و چرایی نگاه متفاوت شاعران سبک اصفهانی به عناصر اسطوره‌ای
مراد اسماعیلی

اسطوره درتمام ادوار وسبک‌های شعر فارسی، براساس نطام فکری و اندیشگی هردوره، جلوه‌گاهِ جهان‌بینی مردمان آن عصربوده است و با اشکال وکارکردهای متفاوت ی در شعروارد شده است. درقرن دهم هجری،باروی کارآمدن دولت صفوی،تحولی اساسی در جامعه ایران وبه تبع آن در تمام حوزه‌های فکری وهن چکیده کامل

اسطوره درتمام ادوار وسبک‌های شعر فارسی، براساس نطام فکری و اندیشگی هردوره، جلوه‌گاهِ جهان‌بینی مردمان آن عصربوده است و با اشکال وکارکردهای متفاوت ی در شعروارد شده است. درقرن دهم هجری،باروی کارآمدن دولت صفوی،تحولی اساسی در جامعه ایران وبه تبع آن در تمام حوزه‌های فکری وهنری آن رویداد. در این دوره،سبکی درشعرفارسی شکل گرفت که باسبک‌های قبل از آن دارای تمایزاتی آشکار بودوشعرفارسی چه از لحاظ صوری و چه معنایی دگرگون شد. یکی ازعناصری که بیشترین دگرگونی در آن حاصل شد،نحوه به کارگرفته شدن اسطوره‌ها در شعر شاعران این عصر است؛که با دوره‌های پیشین تمایز آشکار دارد.در توضیح این امربایدگفت،که شاعران سبک هندی اسطوره‌هایی چون خضر،آب حیات و مسیح را ـکه بیشترین بسامد را در اشعار عرفانی دارند ـ با نگاهی غیرقدسی به کار برده‌اند. امری که دلیل اصلی آنرا باید توجه شاعرعصرصفوی به زمین و واقعیات این جهانی و به تعبیری زمینی شدن شعر این دوره دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2271 - بررسی تطبیقی-ساختاری وضعیّت آغازین عالم هستی در اسطوره‌های جهان
مهدی احمدی سید کاظم موسوی احمد امین سید جمال الدین مرتضوی

نگرش به هستی و چگونگی وضعیّت آغازین جهان، از موارد مهم مطرح‌شده در اسطوره‌ها است. اسطوره‌های آفرینش منعکس‌کنندۀ ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند دارند و هدف آنها رفع ابهام از مرحلۀ پیش از آفرینش است. اسطوره‌ها با رفع ابهام از ناشناخته‌ها تلاش می‌کنند ب چکیده کامل

نگرش به هستی و چگونگی وضعیّت آغازین جهان، از موارد مهم مطرح‌شده در اسطوره‌ها است. اسطوره‌های آفرینش منعکس‌کنندۀ ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند دارند و هدف آنها رفع ابهام از مرحلۀ پیش از آفرینش است. اسطوره‌ها با رفع ابهام از ناشناخته‌ها تلاش می‌کنند با بیان فرایند آفرینش، انسان را وارد زمان بیکران کنند. مشخص کردن شباهت‌ها و تفاوت‌ها در بین اسطوره‌ها و تأثیر محیط جغرافیایی بر اسطوره‌ها از اهداف این مقاله است. برای رسیدن به این هدف اسطوره‌هایی از تمام قاره‌ها انتخاب شد. با بررسی وضعیّت پیش از آفرینش در اسطوره‌ها، وجوه مشترک و افتراق آنها مشخص شد. علی‌رغم تنوّع محیط جغرافیایی در اسطوره‌ها، در این بررسی مشخص شد اسطوره‌ها شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند. این شباهت‌ها نشان می‌دهد که انسان‌ها دغدغه‌های مشترکی دارند. تاریکی آغازین، وجود آب و فراگیر بودن آن در جهان، بی‌کرانگیِ زمان و وجود آشوبِ آغازین از نکات مهم و مشترک اغلب اسطوره‌ها است. هر چند اسطوره‌ها متأثّر از محیطی هستند که به وجود آمده‌اند، تأثیر محیط بر مرحلۀ آغازین کمتر از بخش‌های دیگر اسطوره است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2272 - بررسی آیین‌های اساطیری «داوری ایزدی» در ایران باستان
سعید زاویه آمنه مافی تبار

بشر اولیه با خدای خود ارتباطی نزدیک داشت و وی را از طبیعت می‌شمرد؛ بنابراین در محاکمی که عقل را در آن راهی نبود، با بینشی اساطیری، عوامل طبیعی را داوران آزمونی قرار می‌داد و این داوری را شمولی از داوری خدایان می‌دانست. در ایران باستان، به‌مثابه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های چکیده کامل

بشر اولیه با خدای خود ارتباطی نزدیک داشت و وی را از طبیعت می‌شمرد؛ بنابراین در محاکمی که عقل را در آن راهی نبود، با بینشی اساطیری، عوامل طبیعی را داوران آزمونی قرار می‌داد و این داوری را شمولی از داوری خدایان می‌دانست. در ایران باستان، به‌مثابه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان، این داوری‌ها همچون دیگر تمدن‌ها متداول بود. آن‌چنان‌که در محاکم پیچیده این سرزمین، این‌گونه داوری‌ها معمولاً به مدد قدرت تمییزبخشی آتش، فلز گداخته و آب آمیخته به گوگرد و زرنیخ صورت می‌پذیرفت. آگاهی از پیشینه این باورها در ایران باستان و بررسی دلایل به‌کارگیری عناصری چون آب، آتش و گوگرد، می‌تواند در شناخت اندیشه اقوام این سرزمین مؤثر باشد؛ لذا مقاله پیش‌رو مضامین فوق را هدف تحقیق قرار می‌دهد و می‌کوشد تا حقیقت اساطیری این آزمون‌ها را تبیین کند؛ حقیقتی که در ستایش برقراری راستی و عدالت به‌گونه‌ای سازمان‌یافته و اندیشمندانه، بروز می‌یافت تا ضمن دستیابی به آنچه می‌بایست، ارزشمندی عناصر طبیعی را نزد آنان خدشه‌دار نسازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2273 - گونه‌ای از نوستالژی عارفانه در مثنوی «مرداب‌ها و آب‌ها»
بهجت السادات حجازی اکبر کریمی

یکی از جریان های شعری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مربوط به دوران پایان دفاعمقدس است که با فروکش کردن زبانه های آتش جنگ، شعر حال و هوای خاصی ، متفاوت بافضای شعری دوران نبرد و ستیز با دشمن ، می یابد. تداعی خاطرات گذشته و ذکر ارزش هایرا می آفریند نوستالژی عارفانه فراموش چکیده کامل

یکی از جریان های شعری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مربوط به دوران پایان دفاعمقدس است که با فروکش کردن زبانه های آتش جنگ، شعر حال و هوای خاصی ، متفاوت بافضای شعری دوران نبرد و ستیز با دشمن ، می یابد. تداعی خاطرات گذشته و ذکر ارزش هایرا می آفریند نوستالژی عارفانه فراموش شده برای روشنگری افکار عموم، شاخه ای جدید ازکه در ادبیات پیشینه ای نداشته است . این رویکرد تازه از نظر تغییر در عناصر برون متنی، درشمار شعر متعهد قرار می گیرد که در آن تجزیه و تحلیل در نشانه های معنایی نسبت به عناصردرون متنی برتری می یابد. حزن و اندوه ناشی از یادآور ی لحظه های شور و رشادت و ازخودگذشتگی های حماسه آفرینان دفاع مقدس، حسرت جاماندن از کاروان شهیدان و دغدغ ةکم رنگ شدن ارزش ها و سودجویی فرصت طلبان بی درد، از مهم ترین نشانه های معنایی است کهدر سروده های این دوره نمود و برجستگی می یابد و در نهایت منجر به ظهور گونه ای خاص ازسرود ة شاعر دلسوخته، فصلی از منظومه مرداب ها و آب ها نوستالژی ادبی می شود. مثنویسیدحسن حسینی از همین گونه شعرهاست . در این جستار برآنیم تا با زدن نقبی به دنیای ذهنشاعر، نقدگونه ای برآن داشته باشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2274 - مقایسه‌ ایزدان آب در اسطوره‌های ایران و ویتنام
ناصر نیکوبخت سعید بزرگ بیگدلی فونگ ووتیتامه

بررسی و تحلیل جهان اسطوره، پیوسته در میان محققان جایگاهی ویژه داشته و گذشت زمان هرگز از اهمیت و جذابیت آن نکاسته است. یکی از اجزای تشکیل‌دهنده جذابیت اسطوره، نوع نگاه و باور به خدایان در اقوام و ملت‌ها است. این پژوهش تنها به بررسی و مقایسة خدایان آب و ویژگی¬های آن د چکیده کامل

بررسی و تحلیل جهان اسطوره، پیوسته در میان محققان جایگاهی ویژه داشته و گذشت زمان هرگز از اهمیت و جذابیت آن نکاسته است. یکی از اجزای تشکیل‌دهنده جذابیت اسطوره، نوع نگاه و باور به خدایان در اقوام و ملت‌ها است. این پژوهش تنها به بررسی و مقایسة خدایان آب و ویژگی¬های آن در اساطیر ایران و ویتنام می‌پردازد. در اساطیر ایرانی ـ در مقایسه با اساطیر ویتنام- ایزدان آب بسیار قدرتمند و آرمانی‌تر و کاملاً مطلق هستند و صفت فرشته‌گو‌نگی در وجودشان انکارناپذیر است. در اساطیر ویتنامی، صفت خدایی یا بهتر بگوییم فرشته‌گونگی در وجود خدایان کمتر است؛ خدایان ویتنامی هرچند همچون خدایان ایرانی فراطبیعی‌اند، صفات آنها مطلق و یک‌سویه نیست. خدایان آب ویتنامی گاه مظهر لطف و مهربانی و گاه مظهر خشونت و خشم و تباهی‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2275 - بررسی تطبیقی نمادینگی عناصر طبیعت در شاهنامه
رحیم کوشش امیررضا کفاشی

اسطورة طبیعت، نماد دوران پیش از دانش و صنعت، و نشان مشخّص روزگارانِ باستان است. طبیعت همواره در پیدایش تحولات مذهبی مردمانِ باستان و به ویژه آریایی‌های ساکن ایران و هند، نقشی بی‌بدیل داشته است. اعتقاد به قوای طبیعت به مرور زمان در میان آریایی‌ها، به‌صورت اعتقاد به خدایا چکیده کامل

اسطورة طبیعت، نماد دوران پیش از دانش و صنعت، و نشان مشخّص روزگارانِ باستان است. طبیعت همواره در پیدایش تحولات مذهبی مردمانِ باستان و به ویژه آریایی‌های ساکن ایران و هند، نقشی بی‌بدیل داشته است. اعتقاد به قوای طبیعت به مرور زمان در میان آریایی‌ها، به‌صورت اعتقاد به خدایان مختلف در آمد و کم کم برای عناصری چون خورشید، ماه، ستارگان و باد، علائمی را اختراع کردند و آنها را قوای خدایی نامیدند. اهمیت چهار عنصر آب و آتش و باد و خاک ـ بارزترین مظاهر طبیعت ـ از آن نظر بوده که بنابر کهن‌ترین عقاید و باورهای پیشین، این عناصر نمایندة پاکی و سرچشمة زندگی در هستی بوده‌اند. تعمق در شاهنامه مؤیّد تأثیرپذیری فردوسی و غور و تفحص وی در متون کهن ایران باستان و ملل دیگری چون هند، چین و یونان ـ که وجوه اشتراک اساطیریِ بسیاری با ما دارند ـ است. عناصر طبیعت در شاهنامه، بنیانی اساطیری و هویتی منحصر به فرد دارند و صاحب روح هستند که در جای جای داستان، یاریگر قهرمان حماسه‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2276 - علل دگردیسی ریشه‌های اساطیری شخصیت سودابه در داستان سیاوش شاهنامه
اقدس فاتحی

پژوهش حاضر بر آن است که علل و عوامل تغییر و دگرگونی عظیم الهۀ باستانی آب را مورد بررسی قرار دهد. در عصر ماقبل تاریخ، بر اثر پدیدة وام‌گیریِ اسطوره، باورها و آیین‌های مربوط به الهه آب به ماوراءالنهر کشیده شده است. هم‌زمان با شکل‌گیری نهایی داستان‌های حماسی در ایران این ا چکیده کامل

پژوهش حاضر بر آن است که علل و عوامل تغییر و دگرگونی عظیم الهۀ باستانی آب را مورد بررسی قرار دهد. در عصر ماقبل تاریخ، بر اثر پدیدة وام‌گیریِ اسطوره، باورها و آیین‌های مربوط به الهه آب به ماوراءالنهر کشیده شده است. هم‌زمان با شکل‌گیری نهایی داستان‌های حماسی در ایران این الهه علاوه بر تحولات اجتناب ناپذیر اساطیری در جریان تلفیق و هماهنگی با الگوهای مردسالارانة قبایل هندوایرانی کهن و تطبیق با سنت‌های اجتماعی رایج آن سامان، در افواه نقالان و گوسانان دربارهای پارتیان اشکانی و کوشانیان به جایگاه بس فروتری هبوط کرد تا جایی که به طور کلی از جهان خدایان پایین آمد. الهه آب با فراموش شدن ریشه و اصل آسمانی‌اش و تحت‌تأثیر خوارمایه انگاری زن و تغییرات متعدد سرانجام در شاهنامه خصوصیات نو پذیرفت و به صورت سودابه درآمد. از سوی دیگر دُموزی ایزد نباتی ِمرتبط با الهة بین‌النهرینی نیز در اساطیر ایران بر اثر عامل شکستگی به دو تن تبدیل شد: یکی سیاوش که نقش و خویشکاری او همانند ایزد مقتول نباتی بین‌النهرینی است و دیگری کیخسرو که نقش ایزد بازآینده و تجدید حیات کنندة سیاوش را دارد. این شخصیت‌ها به صورت داستان سیاوش و سودابه و همچنین کیخسرو به شاهنامة ابومنصوری و از آنجا نیز به شاهنامۀ فردوسی راه پیدا می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2277 - اسطوره غیبت دختر
محمد مشهدی نوش آبادی

یکی از اسطوره‌های مربوط به مکان‌های زیارتی در حوزه فرهنگ ایرانی اسطوره غیبت دختر در چشمه و یا چاه است که عمدتاً در باورهای عامیانه بازتاب دارد.شاید برخی داستان‌های ایرانی،از جمله داستان ربایش شهرناز و ارنواز، دختران جمشید به دست ضحاک و آزادی آنها به دست فریدون و همچنین چکیده کامل

یکی از اسطوره‌های مربوط به مکان‌های زیارتی در حوزه فرهنگ ایرانی اسطوره غیبت دختر در چشمه و یا چاه است که عمدتاً در باورهای عامیانه بازتاب دارد.شاید برخی داستان‌های ایرانی،از جمله داستان ربایش شهرناز و ارنواز، دختران جمشید به دست ضحاک و آزادی آنها به دست فریدون و همچنین ماجرای غیبت کی‌خسرو در چشمه، پیشینه‌ای برای اسطوره غیبت دختر باشد. برخی نیز ربایش دختر و یا گاو در فرهنگ آریایی را با فقدان باران مربوط می‌دانند. در بررسی‌هایی که به صورت میدانی و کتابخانه‌ای انجام گرفت معلوم شد که این اسطوره بر پنج رکن استوار است که عبارتند از: غیبت دختر در محل مورد توجه، مکان غیبت که معمولاً در ارتباط با عناصر مربوط به آب مانند چشمه و یا چاه است، وجود عنصر شر که دختر به خاطر خلاصی از دست آنان غایب شده است، رؤیایی که از طریق آن ماجرای غیبت و قداست محل گوشزد می‌شود و توجه به قداست محل و برگزاری آیین‌های زیارت. مکان‌های مربوط با این اسطورهشامل تمام پیران‌گاه‌های زرتشتی و تعدادقابل توجهی از موقعیت‌های زیارتی اسلامی به‌ویژه موقعیت‌های قدم‌گاهی است. در بررسی و تحلیل عناصر اسطوره، به ارتباط آن با موقعیت چشمه و آب، سنگ و صخره مقدس، شرارت نیروی اهریمنی و تازش بر نیروی قدسی، طلسم شدن آب و برکت و مسأله فقدان آب دقت شده است و با توجه به شواهد متعدد ارتباط این اسطوره با ناهید به اثبات رسیده است. با توجه به اینکه این اسطوره از طریق خواب ظاهر می‌شود،در پایان تحلیلی روان‌شناختی از آن ارائه شده است. در نتیجه می‌توان گفت که فقدان عنصر آب در چاه‌ها و چشمه‌های اعجاب‌انگیز که به غیبت ناهید در آن مربوط بوده است، در دوران اسلامی به غیبت دختر یکی از اولیا تغییر کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2278 - بررسی عناصر داستان «اعرابی و سبوی آب» در مصیبت‌نامه، مثنوی و دفتر هفتم مثنوی
عبدالمجید یوسفی نکو حسن حیدری

داستان اعرابی و سبوی آب از جمله داستان‌هایی است که در متون مختلف منظوم و منثور فارسی آمده است. در میان آثار منظوم، این داستان را در مصیبت‌نامه عطّار، مثنوی و دفتر هفتم مثنوی می‌توان دید. در این مقاله، به منظور شناختن قدرتِ خلّاقیت و داستان‌پردازی سرایندگان این آثار، برخ چکیده کامل

داستان اعرابی و سبوی آب از جمله داستان‌هایی است که در متون مختلف منظوم و منثور فارسی آمده است. در میان آثار منظوم، این داستان را در مصیبت‌نامه عطّار، مثنوی و دفتر هفتم مثنوی می‌توان دید. در این مقاله، به منظور شناختن قدرتِ خلّاقیت و داستان‌پردازی سرایندگان این آثار، برخی از عناصر این داستان چون پیرنگ، شخصیّت، گفت‌وگو، حقیقت‌نمایی و زاویه دید بررسی می‌گردد. تحلیل زاویه‌ دید بر اساس دیدگاه روایت‌شناسانی چون پرینس و ریمون- کنان، که آن را کانونی‌شدگی می‌نامند، نشان می‌دهد که تعداد شخصیّت‌های کانونی‌شده داستان در مثنوی مولوی بیشتر است. به نظر می‌رسد مولوی با گسترش دادن پیرنگِ داستان و نیز با افزودن بر تعداد شخصیّت‌ها و ایجاد گفت‌وگوهای طولانی، داستان و عمل روایت را جذّاب‌تر نموده است. نگارندگان این جُستار می‌کوشند با بررسی عناصر یادشده نشان دهند کدام‌یک از این سرایندگان در پرداخت این داستان موفق‌تر بوده‌اند. سراینده گُمنام دفتر هفتم، به‌‌رغم آنکه مثنوی را پیشِ رو داشته است، بهره‌ چندانی از شیوه‌های داستان‌پردازی مولوی نبرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2279 - کاربرد روش های تصمیم گیری چند شاخصه در مطالعات مخاطرات زیست محیطی در تالاب شادگان
سید علی جوزی شبنم صفاریان

وجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک چکیده کامل

وجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک های محیط زیستی (مهم ترین محیط پذیرنده) نیروگاه گازی آبادان و تاثیر آنها بر تالاب شادگان، به مثابه مطالعه موردی در این تحقیق پرسشنامه ای به روش دلفی تهیه گردید و در اختیار جمعی از خبرگان و کارشناسان صنعت برق و محیط زیست قرارگرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی نیروگاه گازی آبادان بر تالاب شادگان از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله TOPSISو تکنیک بردار ویژه استفاده شد. به این منظور، بعد از اولویت بندی ریسک های هرمحیط به طور جداگانه با روش TOPSIS، با استفاده از آزمون آماریآنالیز واریانس یک طرفه مهم ترین اولویت محیط پذیرنده ریسک نیروگاه گازی آبادان در تالاب تعیین گردید. نتایج بدست آمده از محاسبه ریسک نیروگاه گازی آبادان حاکی از آن است که در محیط های بیولوژیکی، فیزیکی_شیمیایی و فرهنگی به ترتیب اثر برکیفیت هوا با وزن918/0، اثر برجمعیت گیاهی وجانوری با وزن866/0و اثر برچشم اندازهاومناظر با وزن796/0 از مهم ترین ریسک های اثر گذار فعالیت های نیروگاه برتالاب است. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش ریسک های شناسایی شده بر اکوسیستم حساس تالاب وپناهگاه حیات وحش شادگان ارائه گردید. از جمله این راهکارها: انجام فعالیت های مختلف در محدوده محصور شده ،ایجاد و توسعه فضای سبز با گونه های سازگار با محیط می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2280 - پهنه بندی کیفیت منابع آب آشامیدنی با تلفیق دو روش AHP و GIS در منطقه شمال دشت قزوین
بابک طالبی نوشین سجادی ترانه شارمد

شناسایی منابع آب آشامیدنی مناسب، وابسته به روش هایی است که بایستی همواره انتخاب صحیح و منطقی را به همراه داشته باشد. یکی از این روش ها تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است که تلفیق آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، از جمله ابزارهای ارزیابی برای مدیریت آب های زیرزمینی به شمار چکیده کامل

شناسایی منابع آب آشامیدنی مناسب، وابسته به روش هایی است که بایستی همواره انتخاب صحیح و منطقی را به همراه داشته باشد. یکی از این روش ها تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است که تلفیق آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، از جمله ابزارهای ارزیابی برای مدیریت آب های زیرزمینی به شمار می رود. هدف اصلی در این مطالعه سنجش کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف آشامیدن در منطقه دشت قزوین می باشد. برای تهیه نقشه کیفیت آب زیرزمینی این منطقه در سال 1392، از پارامترهای کیفی 17 حلقه چاه شامل کل ذرات جامد محلول، سختی کل، سدیم، کلرو سولفات نمونه برداری شد. ابتدا نقشه پهنه بندی پارامترهای مذکور با استفاده از روش درون یابی مجذور عکس فاصله (IDW) رسم شده و پس از آن طبقه بندی نقشه ها براساس روش شولر صورت گرفت. سپس وزن دهی پارامترهای مربوطه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. در مرحله آخر نقشه های طبقه بندی شده در وزن هایشان ضرب و با یکدیگر تلفیق و در نهایت نقشه کیفیت آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه ایجاد گردید. نتایج بیانگر آن است که حدود 83 درصد منطقه مورد مطالعه در محدوده خوب و قابل قبول قرار دارد و حدود 17 درصد در محدوده نامناسب و بد قرار دارد. این نتایج نشان می دهد که قسمت عمده آب منطقه مورد مطالعه در دشت قزوین وضعیتی مطلوب و مناسب دارد و قسمت های شرقی و مرکزی از لحاظ مصارف شرب قابل قبول می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2281 - ارائه الگوی محاسبات ردپای آب بر اساس مدل معادلات ساختاری
مهناز میرزاابراهیم طهرانی رضا مرندی مریم نعمتی

این تحقیق برحسب هدف کاربردی و شیوه گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات مطالعات پیشینه کتابخانه‌ای و بخش میدانی استفاده از جامعه آماری و توزیع پرسشنامه انجام‌گرفته است. سؤالات پرسشنامه با بهره‌گیری از طیف لیکرت به شکل 5 گزینه‌ای و سطوح رتبه چکیده کامل

این تحقیق برحسب هدف کاربردی و شیوه گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات مطالعات پیشینه کتابخانه‌ای و بخش میدانی استفاده از جامعه آماری و توزیع پرسشنامه انجام‌گرفته است. سؤالات پرسشنامه با بهره‌گیری از طیف لیکرت به شکل 5 گزینه‌ای و سطوح رتبه‌ای با پایایی 8/0 انجام و رواسازی به شکل صوری صورت گرفته است. حجم نمونه انتخاب شده براساس کیفی بودن تحقیق و بهره گیری از مدل معادلات ساختاری از جدول مورگان –جامعه آماری100 نفره با سطح اطمینان 99 درصد- (99 نمونه) انتخاب شد. با انتقال اطلاعات پرسشنامه از نرم افزار SPSS به نرم افزار AMOS پس از رسم مدل معادلات ساختاری (تحلیل مسیر تأییدی) پس از اعمال آخرین اصلاحات در مدل تحلیل عاملی تأییدی، نتایج مدل معادلات ساختاری اعم از ضرایب رگرسیونی استانداردشده و ضرایب توان دوم همبستگی چندگانه (معادل ضریب تعیین)، استخراج و گزارش‌شده است. یافته های توصیفی متغیرها نیز نشان می دهد از هشت متغیر آشکار (فنی، علمی، سیاسی، مالی، فرهنگی، اجتماعی، زمان و مکان) بیشترین میانگین (مطابق طیف لیکرت) پاسخ های پرسشنامه مربوط به عوامل فرهنگی و کمترین میانگین مربوط به عوامل علمی می باشد. نرمالیته متغیرها با بررسی چولگی و کشیدگی آنها سنجش و نرمال گزارش گردید. تحلیل عاملی مرتبه اول برای بررسی بارهای عاملی متغیرها و برازش مدل انجام شده و بدلیل مطلوب بودن 3 شاخص از 5 شاخص گزارش شده نتیجه برازش مبنی بر مطلوب بودن متغیرها می باشد. یافته های مدل ساختاری تایید می نماید که کنترل منابع اب بر ردپای آب- محاسبات ردپای آب بر توسعه اجتماعی- اقتصادی و محیط زیست تاثیر دارد. معناداری مسیر متغیرها با شاخص نسبت بحرانی (CR) مسیر ردپای آب با عوامل اجتماعی- اقتصادی با CR برابر 01/55 از معناداری بیشتری برخوردار است. با توجه به اهداف تحقیق، و مدل ارائه‌شده می‌توان نتیجه گرفت، به کنترل درآوردن منابع آبی به‌طور مستقیم تابع عوامل متعدد فنی، علمی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زمان و مکان و تأثیرگذار در محاسبات ردپای آب می باشد. تحت تأثیر موارد برشمرده، مباحث کلان محیط زیستی و توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی نیز تحت تأثیر محاسبات ردپای آب قرار می‌گیرند. با بررسی مطالعات گذشته در خصوص ردپای آب به‌وضوح می‌توان نارسایی هر تحقیق را دریافت به‌ خصوص در بخش داخلی که اساساً ماهیت اندازه‌گیری ردپای آب بالأخص همگام با استانداردی جهانی و برمبنای آن تاکنون انجام نگرفته است. همچنین در مقالات حاضر بیشترین نگرانی‌های مطرح‌شده به جهت عدم مدیریت صحیح منابع آب بوده که نگرانی‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و محیط‌زیستی به‌صورت مجزا اشاره‌شده است. در مدل ارائه‌شده سعی شده بخشی از کاستی‌های علمی جبران شده و قدمی تازه در محاسبات نهاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2282 - مطالعه‌ی بعضی از خواص فیزیکی و شیمیایی و اندازه گیری فلزات سنگین سرب و کادمیم در سه چشمه آبگرم لاویج چمستان
عسکر نعمتی مقدم حسین غفوریان غلامرضا امینی رنجبر

در این پژوهش سه چشمه ی آبگرم کریمی (1) ، ایران زمین (2) و حسینی (3) منطقه لاویج چمستان در استان مازندران با مشخصات طول جغرافیایی ً27وَ04وo52 – ً17وَ58 و o51 شرقی و عرض جغرافیایی ً16وَ24وo36 – ً12وَ59 و o36 شمالی مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه برداری از چشم چکیده کامل

در این پژوهش سه چشمه ی آبگرم کریمی (1) ، ایران زمین (2) و حسینی (3) منطقه لاویج چمستان در استان مازندران با مشخصات طول جغرافیایی ً27وَ04وo52 – ً17وَ58 و o51 شرقی و عرض جغرافیایی ً16وَ24وo36 – ً12وَ59 و o36 شمالی مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه برداری از چشمه ها جهت تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی (تعیین کل مواد معدنی محلول (TDS)، هدایت الکتریکی(Ec)، اسیدیته (pH) ، دما ، مزه و بو) و مقدار کاتیون سرب(+2Pb ) و کادمیم(+2Cd) انجام شد. از مقایسه میانگین TDS چشمه ها مشخص شد که در چشمه ی شماره(1) مواد معدنی بیش تری حل شده است. غلظت کاتیون ها به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. در بررسی آماری نتایج به کمک نرم افزار SPSS، مشخص شد که بین غلظت کاتیون سرب و هم چنین کاتیون کادمیم در هر سه چشمه اختلاف معنی دار آماری وجود ندارد و مکان نمونه برداری بر میانگین غلظت این دو کاتیون موثر نبوده و رابطه ی آماری بین غلظت کاتیون سرب (x) و کادمیم (y) وجود دارد. در صورتی که این ارتباط و همبستگی بین غلظت کاتیون سرب و کادمیم با دمای آب چشمه ها وجود ندارد. در بررسی آماری نتایج به کمک نرم افزار SPSS، مشخص شد با توجه به حد مجاز اعلام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای کاتیون سرب (05/0 میلی گرم در لیتر) و کادمیم (01/0 میلی گرم در لیتر) و غلظت کاتیون ها ، آلودگی کاتیون های سرب و کادمیم در این سه چشمه وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2283 - مکانیابی تأسیسات آب شیرین کن در سواحل جنوبی استان بوشهر با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی
آرش پاک اندیش

مسأله آب شیرین و بهداشتی از دغدغه های اغلب کشورهای جهان در قرن حاضر می باشد. در مناطق ساحلی جنوب ایران نیز به دلیل عواملی مانند افزایش جمعیت، محدودیت منابع آب شیرین، گسترش پدیده خشکسالی و افزایش دمای هوا و غیره به شکل حادتری قابل مشاهده است. لذا احداث تأسیسات آب شیرین ک چکیده کامل

مسأله آب شیرین و بهداشتی از دغدغه های اغلب کشورهای جهان در قرن حاضر می باشد. در مناطق ساحلی جنوب ایران نیز به دلیل عواملی مانند افزایش جمعیت، محدودیت منابع آب شیرین، گسترش پدیده خشکسالی و افزایش دمای هوا و غیره به شکل حادتری قابل مشاهده است. لذا احداث تأسیسات آب شیرین کن در بهره برداری از آب شور سواحل برای تأمین آب شیرین حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر، بخشی از سواحل جنوبی استان بوشهر مورد مطالعه قرار گرفته و پتانسیل محدوده برای مکانیابی تأسیسات آب شیرین کن مورد ارزیابی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در نرم افزار expert choice و GIS انجام شده است. 13 معیار در قالب سه معیار عمده دسترسی، حریم ها و عوامل طبیعی وزن دهی شد. لابه های وزن دارشده تلفیق و نقشه نهایی تولید گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد 15/13 درصد منطقه از پتانسیل خیلی بالا، 37/28درصد از پتانسیل بالا، 45/30درصد از پتانسیل متوسط، 45/21 و 57/6 درصد به ترتیب از پتانسیل کم و خیلی کم برخوردار هستند. نقاط شهری کاکی، آبدانف بردستان، سیراف پتانسیل خیلی بالایی برای احداث تأسیسات دارند و به صورت کلی بخش شمالی محدوده مورد مطالعه برای این منظور مناسب تر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2284 - مقایسه فاکتورهای خونی و میزان رشد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان Oncorhyncus mykiss در آب لب‌شور و شیرین
شهره مسائلی همایون حسین زاده صحافی مرتضی علیزاده حسین نگارستان

در این تحقیق تغییرات فاکتورهای خونی ومقایسه رشد ماهیان قزل آلا در آب لب شوربا شوری برابر 9/8گرم بر لیتر و آب شیرین مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این تحقیق، تعداد 180 قطعه بچه ماهی قزل آلا با وزن 1/0 ± 1/47 گرم در 6 حوضچه پلی اتیلنی با ظرفیت 5/1 مترمکعب آب رها س چکیده کامل

در این تحقیق تغییرات فاکتورهای خونی ومقایسه رشد ماهیان قزل آلا در آب لب شوربا شوری برابر 9/8گرم بر لیتر و آب شیرین مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این تحقیق، تعداد 180 قطعه بچه ماهی قزل آلا با وزن 1/0 ± 1/47 گرم در 6 حوضچه پلی اتیلنی با ظرفیت 5/1 مترمکعب آب رها سازی گردید . هر تیمار (آب لب شور و آب شیرین)در 3 تکرار انجام گردید . در طول دوره آزمایش کلیه شرایط محیط زیست دیگرثابت نگهداشته شد. غذادهی در طول دوره پرورش به طور یکسان برای هر دو تیمار و با توجه به دمای آب و بیوماس ماهی ها صورت گرفت. هر 15 روز یکبار از ماهیان زیست سنجی انجام و ثبت گردید. پس از 126 روز ماهیان به صورت زنده به آزمایشگاه انتقال و پس از توزین (گرم) و طول سنجی(سانتی متر) ،خونگیری مستقیم از قلب انجام گردید، وفاکتورهای خونی موردنظر اندازه گیری شد . نتایج نشان داد رشد ماهیان در آب لب شور بعد از مرحله سوم بیومتری افزایش معنی داری نسبت به تیمار دیگر نشان داد. ( 05/0 p< ). میزان WBC, RBC, Hb ,Hct ,MCV ,MCH ,MCHC ,Lymph ,Throm و یون پتاسیم درخون ماهیان در آب لب شور افزایش معنی داری نسبت به آب شیرین نشان داد(05/0 > P). Mono و Neut و Eos و یون سدیم درخون ماهیان آب لب شور و آب شیرین نسبت به هم اختلاف معنی داری نداشتند (05/0 p<). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2285 - ارزیابی کیفیت آب آشامیدنی و کشاورزی در چشمه های منطقه شمال دشت قزوین
بابک طالبی نوشین سجادی ترانه شارمد

منابع آب زیرزمینی مهم ترین منبع برای مصارف مختلف از جمله آشامیدن و کشاورزی می باشند. در منطقه دشت قزوین وجود این منابع از جمله چشمه ها به علت معیشت و استفاده مردم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، به بررسی 15 چشمه نمونه برداری شده در سال 1392 پرداخته شده است. چکیده کامل

منابع آب زیرزمینی مهم ترین منبع برای مصارف مختلف از جمله آشامیدن و کشاورزی می باشند. در منطقه دشت قزوین وجود این منابع از جمله چشمه ها به علت معیشت و استفاده مردم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، به بررسی 15 چشمه نمونه برداری شده در سال 1392 پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی کیفیت چشمه های منطقه شمال دشت قزوین براساس مصارف شرب و کشاورزی بود. بدین منظور طبقه بندی کیفی برای مصارف آشامیدن به کمک روش شاخص کیفی آبWQIو برای مصارف کشاورزی از طبقه بندی های ویلکاکس، درصد سدیم و RSC استفاده گردید. نتایج بررسی ها نشان داد که براساس روش WQIحدود 93 درصد چشمه های مورد بررسی در محدوده خوب و عالی و حدود 7 درصد در محدوده ضعیف واقع شده است. براساس روش طبقه بندی ویلکاکس حدود 80 درصد نمونه ها در محدوده کم شور و مناسب برای کشاورزی (C2S1) قرار دارند و 20 درصد آن شور و برای مصارف در مواقع ضروری(C3S1)است. برای طبقه بندی بر مبنای درصد سدیم حدود 80 درصد از نمونه های مورد بررسی در وضعیت عالی، خوب و قابل قبول قرار دارند و 20 درصد آن وضعیت مشکوک دارد. همچنین طبق رده بندی کیفی RSC حدود 93 درصد نمونه ها مناسب و قابل قبول هستند و 7 درصد بقیه وضعیت نامناسب دارد. بطور کلی باتوجه به طبقه بندی های مذکور چشمه های منطقه مورد مطالعه برایمصارف شرب و کشاورزی وضعیتی مطلوب و مناسب دارند و تعداد کمی از آن ها نیاز به بررسی و پایش مجدد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2286 - شمارش آشیانه پرندگان آبزی، کنار آبچر و خشکی زی جوجه‌آور خورموسی در اردیبهشت ماه 1394
بهروز بهروزی راد

شناسایی و شمارش آشیانه پرندگان آبزی، کنارآبچر و خشکی زی جوجه آور در خورموسی در اردیبهشت سال 1394 با دوربین چشمی 10×40 زایس و تلسکوپ 15 ×60 با روش مشاهده مستقیم و تمام شماری Total Count انجام شد. در این بررسی درخور موسی 65 گونه پرنده از سه گروه آبزی، خشکی زی چکیده کامل

شناسایی و شمارش آشیانه پرندگان آبزی، کنارآبچر و خشکی زی جوجه آور در خورموسی در اردیبهشت سال 1394 با دوربین چشمی 10×40 زایس و تلسکوپ 15 ×60 با روش مشاهده مستقیم و تمام شماری Total Count انجام شد. در این بررسی درخور موسی 65 گونه پرنده از سه گروه آبزی، خشکی زی و کنارآبچر شناسایی شد که 23 گونه (38/35 درصد) از آن ها جوجه آوری کرده بودند. جمعیت جوجه‌آوران در بهار سال 1394، در خورموسی 14455 جفت بود که 12862 جفت (72/97 درصد) از آن‌ها در دو جزیره دارا و قبرناخدا جوجه‌آوری کرده بودند. از پرندگان آبزی 7 گونه متعلق به 4 تیره، از کنار آبچر‌ها 6 گونه متعلق به 7 تیره و از خشکی زی‌ها 8 گونه متعلق به 8 تیره در خورموسی جوجه‌آوری داشتند. دو جزیره قبرناخدا و دارا زیستگاه های حساس برای جوجه آوری پرندگان آبزی بخصوص پرستوهای دریایی Sternidae و سلیم‌خرچنگ‌خوار Dromas ardeolaمی باشند. جمعیت غیرجوجه‌آور پرندگان آبزی و کنارآبچر و خشکی زی مشاهده‌شده در خورموسی 2181 قطعه متعلق به 65 گونه بودند، که 16 گونه (6/24 درصد) با جمعیت 595 قطعه (28/27 درصد) خشکی زی، و 49 گونه (4/75 درصد) با جمعیت 1586 قطعه (72/72 درصد) آبزی و کنار آبچر بودند. بنابراین مدیریت و حفاظت بوم سازگان خورموسی به‌عنوان زیستگاه حساس جوجه آوری، کانون حفاظت تنوع زیستی برای بقاء پرندگان آبزی و خشکی زی از ضروریات است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2287 - گونه‌های بومی ماهیان آب‌های داخلی جهت معرفی به صنعت ماهیان تزئینی ایران
محمود رامین مسطوره دوستدار

با اجرای پروژه تنوع زیستی ماهیان آب های داخلی ایران طی سال های ۱۳۸4 تا ۱۳89 ، تعداد 3500 عدد نمونه ماهی از حوضه های مختلف آبریز کشور با ادوات مختلف صید شامل الکتروشوکر، تورسالیک، تور گوشگیر و قلاب نمونه برداری شدند. در طول اجرای پروژه و بررسی ماهیان نمونه برداری شده با چکیده کامل

با اجرای پروژه تنوع زیستی ماهیان آب های داخلی ایران طی سال های ۱۳۸4 تا ۱۳89 ، تعداد 3500 عدد نمونه ماهی از حوضه های مختلف آبریز کشور با ادوات مختلف صید شامل الکتروشوکر، تورسالیک، تور گوشگیر و قلاب نمونه برداری شدند. در طول اجرای پروژه و بررسی ماهیان نمونه برداری شده با توجه به اندازه جثه، شکل ظاهری، رنگ و نقش و نگارهای موجود بر روی بدن، تعدادی از گونه‌ها جهت استفاده به صورت ماهیان تزئینی و آکواریومی مناسب تشخیص داده شدند. بر اساس نتایج بدست آمده تعداد 25گونه از 11 جنس و متعلق به 4 خانواده کپورماهیان Cyprinidae، کپورماهیان دنداندارCyprinodontidae، رفتگر ماهیان eCobitida، سگ ماهیان جویباریNemacheilidae به عنوان ماهیان زینتی آب های داخلی قابل معرفی می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2288 - مطالعه بافت شناسی آبشش ماهیان فلاور هورن (Flower horn) تغذیه شده با سطوح مختلف هیدرولیز پوست گاو
امیر ویسی عبدالرحیم وثوقی شهرام دادگر

مطالعه حاضر به منظور بررسی تغییرات احتمالی ساختار آبشش در ماهیان فلاور هورن (Flower horn) تغذیه شده با جیره های حاوی سطوح مختلف هیدرولیز پوست گاو صورت گرفت. برای این منظور، ابتدا تعداد 216 قطعه ماهی فلاور هورن با میانگین وزنی (2/0 95/0) گرم و میانگین طولی (2 چکیده کامل

مطالعه حاضر به منظور بررسی تغییرات احتمالی ساختار آبشش در ماهیان فلاور هورن (Flower horn) تغذیه شده با جیره های حاوی سطوح مختلف هیدرولیز پوست گاو صورت گرفت. برای این منظور، ابتدا تعداد 216 قطعه ماهی فلاور هورن با میانگین وزنی (2/0 95/0) گرم و میانگین طولی (2/0 7/3) سانتی متر به مدت 100 روز با سطوح [ 20 درصد (T1)،40 درصد (T2)، 60 درصد (T3)، 80 درصد (T4) و 100 درصد (T5) ] جایگزینی هیدرولیز پوست گاو به جای آردماهی، مورد تغذیه قرار گرفتند. جیره کنترل (T6) فاقد هیدرولیز پوست گاو بود. نتایج نشان داد که آبشش ماهیان تغذیه شده با سطوح صفر، 20 و 40 درصد هیدرولیزپوست گاو سالم بود و عارضه خاصی در آنها مشاهده نگردید. در آبشش ماهیان تغذیه شده با جیره حاوی60 درصد هیدرولیز پوست گاو عوارضی مانند هایپرپلازیای خفیف در پایه تیغه های ثانویه و ضایعات جلدی خفیف مشاهده گردید. در برخی از نمونه های بافت آبشش ماهیان تیمار (T4) برخی از تیغه های ثانویه عریض شده بودند. در آبشش ماهیان تیمار (T5) عوارض مشاهده شده بیشتر بود. ضایعات جلدی در تیغه های ثانویه، کوتاه و بلند شدن برخی از رشته های ثانویه و آنیوریسم (پرخونی) در انتهای تیغه های ثانویه از جمله عوارضی بودند که در نمونه های بافت آبشش ماهیان تیمار (T5) مشاهده گردید. از یافته های فوق می توان دریافت که با افزایش سطوح هیدرولیز پوست گاو از سطح 40 درصد، با افزایش عوارض نامطلوب در آبشش همراه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2289 - بررسی رابطه طولی و وزنی خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در سد شیان استان کرمانشاه
پوریا حشمت زاد بابا مخیر حسین عمادی

این تحقیق از شهریور ماه سال 1389 تا مرداد ماه سال 1390 به مدت یکسال به منظور بررسی رابطه طول و وزن خرچنگ دراز Astacus leptodactylus رها سازی شده در سد شیان استان کرمانشاه انجام گرفت . نمونه برداری به صورت ماهانه صورت پذیرفت و در مجموع 182 عدد خرچنگ شامل 126 عدد نر و 56 چکیده کامل

این تحقیق از شهریور ماه سال 1389 تا مرداد ماه سال 1390 به مدت یکسال به منظور بررسی رابطه طول و وزن خرچنگ دراز Astacus leptodactylus رها سازی شده در سد شیان استان کرمانشاه انجام گرفت . نمونه برداری به صورت ماهانه صورت پذیرفت و در مجموع 182 عدد خرچنگ شامل 126 عدد نر و 56 عدد ماده صید گردید. نسبت جنسی نربه ماده درخرچنگ های صید شده 25/2به1(نر ، ماده= 69/0، 31/0)محاسبه گردید. میانگین طول کل خرچنگهای دراز ماده و نر به ترتیب 99/12 86/133و93/13 80/137 میلی متر بدست آمد و اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بین آنها مشاهده گردید (05/0>P) حداکثرطول خرچنگ نروماده به ترتیب 182و160میلی مترثبت شد.همچنین میانگین وزن خرچنگ های دراز ماده و نر به ترتیب 15/24 21/75 و 57/33 98/91 گرم اندازه گیری گردید که اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد بین آنها وجود داشت (01/0>P).حداکثر وزن خرچنگ نر و ماده به ترتیب 244و120گرم بود. در این تحقیق طول و وزن خرچنگ های نر بیشتر از ماده ها بود. رابطه طولی و وزنی خرچنگهای صید شده در سدشیان 14/2L52/256 W=بدست آمد. این تحقیق از شهریور ماه سال 1389 تا مرداد ماه سال 1390 به مدت یکسال به منظور بررسی رابطه طول و وزن خرچنگ دراز Astacus leptodactylus رها سازی شده در سد شیان استان کرمانشاه انجام گرفت . نمونه برداری به صورت ماهانه صورت پذیرفت و در مجموع 182 عدد خرچنگ شامل 126 عدد نر و 56 عدد ماده صید گردید. نسبت جنسی نربه ماده درخرچنگ های صید شده 25/2به1(نر ، ماده= 69/0، 31/0)محاسبه گردید. میانگین طول کل خرچنگهای دراز ماده و نر به ترتیب 99/12 86/133و93/13 80/137 میلی متر بدست آمد و اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بین آنها مشاهده گردید (05/0>P) حداکثرطول خرچنگ نروماده به ترتیب 182و160میلی مترثبت شد.همچنین میانگین وزن خرچنگ های دراز ماده و نر به ترتیب 15/24 21/75 و 57/33 98/91 گرم اندازه گیری گردید که اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد بین آنها وجود داشت (01/0>P).حداکثر وزن خرچنگ نر و ماده به ترتیب 244و120گرم بود. در این تحقیق طول و وزن خرچنگ های نر بیشتر از ماده ها بود. رابطه طولی و وزنی خرچنگهای صید شده در سدشیان 14/2L52/256 W=بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2290 - بررسی میزان آبچک و میزان پروتئین آن در ماهیان سنگسر معمولی (pomadasys kaakan)، گیش بزرگ (Caranx ignobilis)، ماهی گوازیم (Nemipterus japonicus) و آمور (Ctenopharyngodon idella) نگهداری شده در غلظت های 2 و 5 درصد نمک
ابوالفضل عسکری ساری محمد ولایت زاده مهسا معرف سارا مجدی نسب معصومه صمدی شیرین نبی زاده

پروتئین ها مهم ترین ترکیبات بدن موجودات زنده بوده و تحت تاثیر عوامل محیطی مانند دما، شوری و pH هستند. این تحقیق به منظور اندازه گیری و مقایسه میزان آبچک و پروتئین موجود در آبچک ماهی سنگسر معمولی، گیش بزرگ، گوازیم و آمور در شرایط نگهداری بدون نمک، 2 و 5 درصد نمک در یخچال چکیده کامل

پروتئین ها مهم ترین ترکیبات بدن موجودات زنده بوده و تحت تاثیر عوامل محیطی مانند دما، شوری و pH هستند. این تحقیق به منظور اندازه گیری و مقایسه میزان آبچک و پروتئین موجود در آبچک ماهی سنگسر معمولی، گیش بزرگ، گوازیم و آمور در شرایط نگهداری بدون نمک، 2 و 5 درصد نمک در یخچال های خانگی با دمای 19- درجه سانتیگراد در سال 1388 انجام شد. 108 نمونه ماهی تهیه شد. اندازه گیری میزان آبچک با استفاده از دستگاه اسپکترومتر مدل Spectrometer T80 uv/lis PG Instruments و اندازه گیری درصد پروتئین آبچک از روش کلدال انجام شد. در این بررسی تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 انجام شد و میانگین داده ها به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) با یکدیگر مقایسه شدند. بر اساس نتایج بالاترین میزان آبچک 56/14±43/50 گرم و پروتئین آبچک 17/1±40/3 درصد در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری 5 درصد نمک و پایین ترین میزان آبچک 36/0±32/1 گرم در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری بدون نمک مشاهده گردید. همچنین پایین ترین میزان پروتئین آبچک 46/0±75/2 درصد در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری 2 درصد نمک بود. میزان نمک روی میزان آبچک تاثیر داشت (05/0 )P<) ولی بر روی میزان پروتئین آبچک تاثیری نداشت (05/0 P≥). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2291 - تجمع فلز کادمیوم در ماهی شاه کولی( Chalcalburnus chalcoides ) در اسکله انزلی
افتخار شیروانی مهدوی

تحقیق حاضر به منظور سنجش تجمع عنصر کادمیوم در بافت های آبشش، تخمدان، پوست و عضله ماهی شاه کولی Chalcalburnus chalcoides )( صید شده در محدوده اسکله انزلی در استان گیلان در مساحت حدود 10 کیلومتر مربع و در 12 ایستگاه در خرداد 1387 انجام گرفت. در اندازه گیری میزان فلزات پس چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور سنجش تجمع عنصر کادمیوم در بافت های آبشش، تخمدان، پوست و عضله ماهی شاه کولی Chalcalburnus chalcoides )( صید شده در محدوده اسکله انزلی در استان گیلان در مساحت حدود 10 کیلومتر مربع و در 12 ایستگاه در خرداد 1387 انجام گرفت. در اندازه گیری میزان فلزات پس از بیومتری، جداسازی بافت های مورد بررسی و هضم شیمیایی از دستگاه جذب اتمی شعله ای استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده بین وزن و طول ماهی با میزان فلز در بافت های مورد بررسی ارتباط معناداری مشخص نگردید و نیز ماهیان با مرتبه وزنی پایین تر دارای مرتبه های بالاتر غلظت کادمیوم بودند، درصورتیکه تجمع این فلز با مرتبه های مختلف غلظت در ماهیان با مرتبه وزنی بالاتر می باشد. بیشترین میزان کادمیوم در آبشش (015/0±94/0) میلی گرم درکیلوگرم و کمترین آن در عضله (014/0±02/0) میلی گرم در کیلوگرم می باشد. تجمع فلز مورد بررسی در بافت ها دارای ترتیب آبشش>پوست>تخمدان>عضله بوده و بین بافت های مورد بررسی از نظر تجمع کادمیوم بجز در دو بافت آبشش و پوست تفاوت معنی دار بدست آمد ( 05/0 >P ). مقایسه غلظت های بدست آمده در تحقیق حاضر با حد مجاز (CODEX,2007) نشان دهنده ی به طور معنی داری بالاتر بودن میزان کادمیوم در بافت آبشش می باشد (05/0 >P ). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2292 - کاربرد داده های دمای سطح و فشار سطح دریای خزر برای مطالعه خشکسالی در استان مازندران
مریم عابدینی حسن عسکری شیرازی عباس رنجبر

دراینپژوهشکاربرد داده های دمای سطح و فشارسطح دریای خزربرای بارش در استان مازندرانمور دارزیابیقرارگرفته است.داده های میانگین ماهیانه دمای سطح آب دریای خزر در بازه زمانی 30 ساله از سایت بین المللی اقیانوس شناسی و هواشناسی و داده های میانگین ماهیانه 30 ساله بارش از اداره ه چکیده کامل

دراینپژوهشکاربرد داده های دمای سطح و فشارسطح دریای خزربرای بارش در استان مازندرانمور دارزیابیقرارگرفته است.داده های میانگین ماهیانه دمای سطح آب دریای خزر در بازه زمانی 30 ساله از سایت بین المللی اقیانوس شناسی و هواشناسی و داده های میانگین ماهیانه 30 ساله بارش از اداره هواشناسی استان مازندران جهت ایستگاه های بابلسر قراخیل نوشهر و رامسر اخذ و ضریب همبستگی بین دمای سطح آب دریای خزر با بارش استان مازندران در ماه های مختلف سال محاسبه و در هر ماه از خط رگرسیون درجه سوم جهت برآورد آماری استفاده گردیده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که همبستگی منفی با سطح اطمینان 95 درصد بین دمای سطح آب دریای خزر با بارش و شاخص بارش استاندارد شده در استان مازندران وجود دارد و می توان نتیجه گرفت با سرد شدن سطح آب دریای خزر در ماه های مختلف سال بارش در استان مازندران کاهش (وجود خشکسالی) و افزایش دمای سطح آب دریای خزر افزایش بارش (رخداد ترسالی) را در استان به همراه دارد. بررسی داده های فشار سطح آب دریای خزر نشان می دهد، با افزایش فشار بر روی دریای خزر بارش و ترسالی افزایش و با کاهش فشار خشکسالی در استان مازندران افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2293 - تغییرات غلظت کلروفیلa در مرجان Porites compressa در خلیج نای بند
مهدی بلوکی خورانده سید محمد باقر نبوی

تجمع کلروفیل a به عنوان یکی از رنگدانه های فتوسنتزی زوگزانتلا نشان دهنده سلامتی مرجان می‌باشد. جهت اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان های Porites compressa در خلیج فارس دو منطقه در شمال و جنوب خلیج نای بند انتخاب گردید. نمونه برداری در بهمن سال 1386 و اردیبهشت و مرداد چکیده کامل

تجمع کلروفیل a به عنوان یکی از رنگدانه های فتوسنتزی زوگزانتلا نشان دهنده سلامتی مرجان می‌باشد. جهت اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان های Porites compressa در خلیج فارس دو منطقه در شمال و جنوب خلیج نای بند انتخاب گردید. نمونه برداری در بهمن سال 1386 و اردیبهشت و مرداد سال1387 با انجام عملیات غواصی در زیر آب صورت گرفت. بیشترین میزان میانگین کلروفیل a در جنوب خلیج نای بند در فصل سرد g/cm2µ 043/0 ± 828/0 و کمترین میزان آنg/cm2µ 048/0±604/0 در شمال نای بند در فصل گرم برآورد گردیدکه دارای اختلاف معنادار (05/0 P<) با بودند. هدف از این مطالعه، اندازه گیری غلظت کلروفیل a در مرجان‌های گونه Porites compressa به منظور بررسی وضعیت سلامت تشکیلات مرجانی خلیج نای بند می باشد که در نهایت مشخص شد مرجان های محدوده‌ی شمال خلیج نای بند که به منابع آلاینده پتروشیمی نزدیک‌تر هستند علائم بیشتری از تخریب را در مقایسه با مرجان های جنوب خلیج نای بند که در فاصله دورتری از این صنایع قرار دارد، نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2294 - استفاده از جاذب آمبرلیت XAD-4 به منظور جذب فلزات سنگین کبالت و مس از نمونه آب دریای خزر
مرتضی کاشفی الاصل نسیم صوفی

آمبرلیت XAD-4(پلیمر پلی استیرن دی وینیل بنزن) با داشتن ویژگی های فیزیکی- شیمیایی مناسب مانند تخلخل، سطح جذب بالا، پایداری وخلوص ، رزینی با استفاده بسیار در فرایند جذب فلزات سنگین مانند مس و کبالت می باشد.در این مطالعه، یون مس و کبالت توسط آمبرلیت XAD-4 جذب گردید، همچنین چکیده کامل

آمبرلیت XAD-4(پلیمر پلی استیرن دی وینیل بنزن) با داشتن ویژگی های فیزیکی- شیمیایی مناسب مانند تخلخل، سطح جذب بالا، پایداری وخلوص ، رزینی با استفاده بسیار در فرایند جذب فلزات سنگین مانند مس و کبالت می باشد.در این مطالعه، یون مس و کبالت توسط آمبرلیت XAD-4 جذب گردید، همچنین تاثیر pH بر روی نمونه ها بررسی شد و pH بهینه برای جذب این یون توسط جاذب جدید بین 5/7 تا6 به دست آمد. درصد بازیابی به دست آمده در این محدوده pH بالای 90درصد می باشد، .همچنین فاکتورهای زمان بهینه، تعیین ظرفیت وحد تشخیص نیز مورد بررسی قرار گرفت. فرایند پیشنهادی برای تعیین میزان یون کبالت ومس موجود در نمونه آب های طبیعی(دریایی) با روش اسپکتروسکوپی جذب اتمیک شعله ای Varian-GT100 انجام گردید. درصد بازیابی برای مس و کبالت به ترتیب 93 درصد و 85 درصد می باشد و انحراف استاندارد محاسبه شده به ترتیب 5 و 6/5 می باشد. این امر حاکی از این می باشد که این روش پیشنهادی از صحت، فاکتور غنی سازی و سادگی بر خوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2295 - بررسی پروفایل و میزان اسیدهای چرب ماهیان پرورشی در استخر ثامن الائمه در قم
پگاه ابومحبوب رضوان موسوی ندوشن

هدف از انجام مطالعه حاضر، تعیین ترکیب اسیدهای چرب ماهیچه سه گونه از ماهیان پرورشی آب های لب شور( قمرود) شامل فیل ماهی، ماهی سفید و ماهی کپور می باشد. تعداد 9 قطعه ماهیبا میانگین وزنی متفاوت از مجموعه استخر پرورشی گرمابی ثامن الائمه قمرود، واقع در شهر قم تهیه شد.ماهیان ب چکیده کامل

هدف از انجام مطالعه حاضر، تعیین ترکیب اسیدهای چرب ماهیچه سه گونه از ماهیان پرورشی آب های لب شور( قمرود) شامل فیل ماهی، ماهی سفید و ماهی کپور می باشد. تعداد 9 قطعه ماهیبا میانگین وزنی متفاوت از مجموعه استخر پرورشی گرمابی ثامن الائمه قمرود، واقع در شهر قم تهیه شد.ماهیان بعد از فلس زنی، باله زنی و تخلیه اعماء و احشا در کوتاه ترین زمان با استفاده از جعبه های یونولیتی و یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس از زیر باله پشتی فیله هایی با وزن حدود100 گرم تهیه و توسط آب مقطر (دمای 4 درجه سانتی گراد) شستشو داده شد و تا شروع آزمایش در دمای 20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند.تعیین ترکیب اسیدهای چربماهیان توسط دستگاه GC/mass (Gass Chromatography)انجام گرفت.در هر سه گونه ماهی مورد مطالعه، بیشترین اسیدچرب را اولئیک اسید ( C18:1c ) دارا بود و پالمتیک اسید ( C16:0 ) و اولئیک اسید ( C18:1c ) به ترتیب فراوان ترین اسیدچرب اشباع و تک غیراشباع بودند. فراوان ترین اسیدهای چرب چندغیراشباع ( PUFA) در فیل ماهی و ماهی سفید، لینولئیک اسید ( C18:2c ) و در ماهی کپور، دوکوزاهگزانوئیک اسید ( C22:6 ) بود. در این تحقیق میزان اسیدهای چرب امگا3 در فیل ماهی (99/9) بیشترین میزان نسبت به ماهی سفید (3/9) و ماهی کپور ( 4/5) بود. نتایج تحقیق همچنین نشان داد بیشترین نسبت w-6/w-3 به ترتیب در فیل ماهی 99/2 و ماهی سفید 74/0 و کپور 64/0 مشاهده شد. تمامی گونه های مورد مطالعه دارای نسبت مطلوب ( w-6/w-3 ) که از نظر متخصصان تغذیه (1تا4) است می باشد. بیشترین شاخص PUFA/SFA به ترتیب در کپور 28/5 ، سفید 15/3 و فیل ماهی 6/0 مشاهده شد. بیشترین میزان EPA+DHA در فیل ماهی با میزان 56/7 نسبت به ماهی کپور 4/5 و ماهی سفید4/6 دیده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یک طرفه (One-way ANOVA)و انجام آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و بین سه گونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0 ≤P). در هر سه گونه ماهی مورد بررسی، میزان اسید های چرب غیراشباع بیشتر از اشباع بود و با توجه به شاخص مطلوب w-6/w-3 ، هر سه ماهی از نظر منابع شیلاتی و غذایی بسیار ارزشمند محسوب می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2296 - مدل عددی دو بعدی انتشار امواج صوتی در آب های تنگه هرمز به روش تفاضل محدود
افشین محسنی آراسته نرگس ناظمیه محمدرضا سهیلی فر

در تحقیق حاضر شبیه سازی عددی دو بعدی انتشار امواج آکوستیک برای نشان دادن نحوه انتشار جبهه های موج صوتی در آب های کم عمق تنگه هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. از این شبیه سازی عددی می توان در بررسی اثرات سه بعدی انتشار صوت در این آب ها نیز استفاده نمود. شبیه سازی انتشار ص چکیده کامل

در تحقیق حاضر شبیه سازی عددی دو بعدی انتشار امواج آکوستیک برای نشان دادن نحوه انتشار جبهه های موج صوتی در آب های کم عمق تنگه هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. از این شبیه سازی عددی می توان در بررسی اثرات سه بعدی انتشار صوت در این آب ها نیز استفاده نمود. شبیه سازی انتشار صوت در آب های کم عمق برای طیف وسیعی از روش های مدلسازی با درجات مختلف دقت قابل ارائه می باشد. یکی از این روش ها که شامل استفاده از روش تفاضل محدود است، در بیان انتشار امواج زلزله در آب های کم عمق مناسب می باشد. پژوهش حاضر به بررسی استفاده از روش تفاضل محدود برای مدلسازی انتشار در حوزه زمان و برای نشان دادن انتشار جبهه های موجبا استفاده از برنامه های FORTRAN و MATLAB پرداخته است. نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان می دهد که در اثر تغییر عمودی سرعت صوت، امواج منتشره به دو شاخه تقسیم می شوند و در نهایت حرکت گردابی امواج صوتی را به وجود می آورد و مناطق با نوفه زیاد مشخص می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2297 - مطالعه و بررسی برخی از پارامترهای اثرگذار محیطی بر آزادسازی کادمیوم از پسماندهای الکترونیکی در محیط‌های آبی
هومن بهمن پور مژگان زعیم‌دار مرضیه رحیمی

پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه می‌باشند که قطعات اصلی آن‌ها شامل خازن، ترانزیستور، آی.سی، مدارات الکترونیکی، قطعات کاتدی و آندی بوده و دارای خاصیت سمیت، بیماری‌زایی و پایایی در محیط پیرامون و حتی در پیکره جانداران، خورندگی تاسیسات و تجهیزات و م چکیده کامل

پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه می‌باشند که قطعات اصلی آن‌ها شامل خازن، ترانزیستور، آی.سی، مدارات الکترونیکی، قطعات کاتدی و آندی بوده و دارای خاصیت سمیت، بیماری‌زایی و پایایی در محیط پیرامون و حتی در پیکره جانداران، خورندگی تاسیسات و تجهیزات و مشابه آن می‌باشند.بر این اساس، هدف از این تحقیق بررسی و شناسایی عوامل موثر در آزادسازی این فلزات و اختصاصاً عنصر کادمیوم در محیط پیرامون می‌باشد. جهت بررسی این موضوع تاثیر عوامل مختلف مانند دما، pH، ترکیبات هامیک و زمان بر روی آزادسازی عنصر کادمیوم از اینگونه پسماندها به محیط‌های آبی مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور قطعات انتخابی آنالیز گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بوده است که در محیط آبی،‌ میزان نفوذ کادمیوم در pH بسیار اسیدی و بسیار قلیایی میزان آزادسازی افزایش می‌یابد. همچنین؛ در محیط آبی، افزایش دما سبب افزایش میزان نفوذ عنصر کادمیوم در محیط می‌گردد و اثر پارامتر زمان تماس نیز متناسب با تغییرات pH متغیر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2298 - مطالعه اکولوژیک زی شناوران جانوری در رودخانه کن
سیامک باقری جلیل سبک آرا مرضیه مکارمی

این مطالعه برای شناسائی زئوپلانکتون، فراوانی و ارتباط بین پارامترهای زیستی و غیر زیستی در رودخانه کن در 3 ایستگاه در سال 1393 انجام گردید. در این مطالعه 26 گروه زئوپلانکتونی شامل Annelida (1 جنس)، Diptera (1 جنس)، Rotatoria (11 جنس)، Nematoda (1 جنس)، Protozoa (6 جنس) T چکیده کامل

این مطالعه برای شناسائی زئوپلانکتون، فراوانی و ارتباط بین پارامترهای زیستی و غیر زیستی در رودخانه کن در 3 ایستگاه در سال 1393 انجام گردید. در این مطالعه 26 گروه زئوپلانکتونی شامل Annelida (1 جنس)، Diptera (1 جنس)، Rotatoria (11 جنس)، Nematoda (1 جنس)، Protozoa (6 جنس) Tardigrada ( 1جنس ) وArthropoda (5 جنس) شناسائی گردید. یافته ها نشان داد، گروه های Protozoa و Rotifera با میانگین به ترتیب فراوانی 18± 19 و 10± 11 عدد در لیتر زئوپلانکتون غالب رودخانه کن بودند و میانگین تراکم سالانه زئوپلانکتون 26 ± 34 عدد در لیتر بود. آنالیز PCA نشان داد، گروه های Protozoa و Rotatoria با بیشترین loading Component، کمترین واریانس و بیشترین تراکم را در اجتماعات زئوپلانکون بخود اختصاص دادند. براساس CCA همبستگی محسوسی بین تراکم گروه هایزئوپلانکتون با فاکتورهای محیطی مشاهده نگردید. نتایج حاصله از گروه های زئوپلانکتون نشان داد، رودخانه کن با میزان شاخص تنوع گونه ای بین 8/1 و 2 در رده آب های نیمه پاکیزه قرار گرفته است.همچنین امکان روند یوتریفیکاسیون در رودخانه کن در آینده وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2299 - بررسی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی آب ترازه کشتی ها وآب دریا پیرامون پایانه پتروشیمی خارک، خلیج فارس
عادل تنگستانی بهروز امرایی غلامرضا دلبر

امروزه مهم ترین مسئله در آلودگی زیست محیطی آب های سرزمینی، آلودگی بوسیله آب ترازه کشتی ها می باشد. براساس تقسیم بندی سازمان جهانی دریانوردی، جزیره خارک از جمله مناطق مورد تهدید در جهان به شمار می رود. با توجه به حجم عملیات بارگیری محصولات در پایانه پتروشیمی خارک، این پا چکیده کامل

امروزه مهم ترین مسئله در آلودگی زیست محیطی آب های سرزمینی، آلودگی بوسیله آب ترازه کشتی ها می باشد. براساس تقسیم بندی سازمان جهانی دریانوردی، جزیره خارک از جمله مناطق مورد تهدید در جهان به شمار می رود. با توجه به حجم عملیات بارگیری محصولات در پایانه پتروشیمی خارک، این پایانه نیز متاثر از موضوع اشاره شده می باشد. در این پژوهش نمونه های گرفته شده از آب دریا در محدوده پایانه پتروشیمی خارک و نمونه های از آب ترازه مخازن کشتی های وارده به پایانه خارک در چهار فصل سال 1394 مطالعه شده است. پارامترهای دما، اسیدیته و بازی محلول، اکسیژن محلول، شوری، هدایت الکتریکی، مجموع مواد جامد محلول، مجموع مواد جامد معلق، قلیائیت، یون کلراید، سختی کل، سولفات، سیلیس، فسفات درآزمایشگاه پتروشیمی خارک مورد سنجش قرار گرفت. در آب ترازه، یون کلراید در بازه 19100 تا 24300 و یون سولفات در بازه 2100 تا 3340 میلی گرم بر لیتر مشاهده شد. یون فسفات در هیچ یک از نمونه های آب ترازه و آب های پیرامون جزیره خارک شناسایی نشد. درآب های پیرامون جزیره خارک یون کلراید با غلظت های 2100 تا 23217 میلی گرم بر لیتر و یون سولفات در بازه 2370 تا 3100 میلی گرم بر لیتر مشاهده شد. نتایح نشان داد که وجود آنیون و کاتیون در آب ترازه، تعادل فیزیکی وشیمیایی آب های منطقه را برهم زده و زمینه استرس برای موجودات زنده را فراهم می نماید. براساس نتایج تغییرات خاصیت اسیدی و بازی محلول در حال حاضر به عنوان خطر جدی و آنی مطرح نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2300 - بررسی تاثیر (Zn) بر بافت آبشش و کبد ماهی فیتوفاگ Hypophthalmichthys molitrix) (
مهزاد شکوری سورنا ابدالی

فلزات سنگین ازآلاینده های سمی اکوسیستم های آبی محسوب می شوند. هدف ازاین مطالعه،بررسی اثر سمی فلزسنگین روی بربافت کبد و آبشش ماهی فیتوفاگ پرورشی می باشد. تحقیق مزبور در بهار سال 1390 در انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان رشت انجام گرفت. در این تحقیق تع چکیده کامل

فلزات سنگین ازآلاینده های سمی اکوسیستم های آبی محسوب می شوند. هدف ازاین مطالعه،بررسی اثر سمی فلزسنگین روی بربافت کبد و آبشش ماهی فیتوفاگ پرورشی می باشد. تحقیق مزبور در بهار سال 1390 در انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان رشت انجام گرفت. در این تحقیق تعداد 135 قطعه ماهی فیتوفاگ با طول 1±13 سانتی مترو وزن10±50 گرم پس از آداپتاسیون، در یک گروه شاهد و دو تیمار 5 و 10 میلی گرم در لیتر نیترات روی (Zn(NO3)2)، در آکواریوم های90 لیتری قرار داده شدند. پس از گذشت 72،48،24،12 و96 ساعت نمونه برداری از بافت های کبد و آبشش انجام شد. بافت های برداشته شده در محلول بوئن تثبیت و در مقاطع 5 میکرومتری با روش هماتوکسین-ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج نشان داد که سلول های پوششی بافت آبشش دچار هیپرپلازی شدند و سلول های لامل اچروکیده شده و بین لاملاها جداشدگی(Lifting)و چسبندگی(Fusion)مشاهده شد.این آسیب ها با افزایش غلظت،شدت بیشتری یافتند. در بافت پارانشیم کبد ماهیانی که در معرض نیترات روی قرار گرفته بودند، عوارضی همچون آتروفی سلولی، ملانوماکروفاژ، تورم ابری، پرخونی،واکوئوله شدن سلول ها ی کبدی ودرنهایت نکروزیس مشاهده شد که باافزایش غلظت و زمان مجاورت در مقایسه با گروه شاهد شدت بیشتری یافتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2301 - ارزیابی توان اکولوژیکی حوزه آبریز رودخانه کرج با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
لیندا یادگاریان علی جوزی مهسا زبرجد

در این پژوهش ارزیابی اکولوژیکی و زون بندی مناسب برای فعالیت های تفرجی در حوزه آبریز رودخانه کرج، به صورت مطالعه موردی بر روی رودخانه شهرستانک صورت گرفته است. رودخانه شهرستانک از دامنه های شمالی توچال به ارتفاع 3930 متر سرچشمه می گیرد. طول آن تقریبا 18 کیلومتر می باشد و چکیده کامل

در این پژوهش ارزیابی اکولوژیکی و زون بندی مناسب برای فعالیت های تفرجی در حوزه آبریز رودخانه کرج، به صورت مطالعه موردی بر روی رودخانه شهرستانک صورت گرفته است. رودخانه شهرستانک از دامنه های شمالی توچال به ارتفاع 3930 متر سرچشمه می گیرد. طول آن تقریبا 18 کیلومتر می باشد و قسمت عمده ای از آبگیری سد کرج را تامین می نماید. در تحقیق حاضر، از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تهیه نقشه های زون بندی کاربری های تفرج گسترده و تفرج متمرکز استفاده شده است .در فرآیند زون بندی منطقه حوزه آبریز رودخانه کرج، فاکتورهای شیب، جهت، ارتفاع، خاک، اقلیم، در نظر گرفته شده و طبقه بندی شده اند. نتایج بدست آمده برای فصول تابستان و زمستان را می توان بدین صورت بیان نمود. تفرج متمرکز تابستانه: 05/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 19/43 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 73/54 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج متمرکز زمستانه: 07/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 67/31 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 26/66 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج گسترده: 16/13 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 68 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب و 36/17 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. در نهایت بر اساس نتایج بدست آمده، به علت موقعیت کوهستانی و مرتفع بودن منطقه شهرستانک، تفرج گسترده برای این منطقه در اولویت قرار دارد و در زمینه تفرج متمرکز تابستانه و زمستانه دارای موقعیت متوسط رو به ضعیف می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2302 - جهت جدا سازی کادمیم با استفاده از GA-2009 جاذب جدید نانو تیوپ کربن و کربن فعال
حسین غفوریان فاطمه احمدی فریبا ملکیان

آلودگی منابع آب به فلزات سنگین یکی ازمسائل مهم زیست محیطی در سطح جهانی است . به دلیل بالا بودن سطح سمیت کادمیم وتمایل آن به تجمع دربافت های زنده ، حذف آن اهمیت زیادی دارد. درباره حذف یا کاهش یون کادمیم موجوددرآب آلوده به وسیله نانوتیوپ چندلایه ای کربن(MWCNTs) مطالعات کم چکیده کامل

آلودگی منابع آب به فلزات سنگین یکی ازمسائل مهم زیست محیطی در سطح جهانی است . به دلیل بالا بودن سطح سمیت کادمیم وتمایل آن به تجمع دربافت های زنده ، حذف آن اهمیت زیادی دارد. درباره حذف یا کاهش یون کادمیم موجوددرآب آلوده به وسیله نانوتیوپ چندلایه ای کربن(MWCNTs) مطالعات کمی انجام گرفته است. هدف از این تحقیق، تعیین میزان جذب کادمیوم در شرایط دمائی ثابت در بستر آلژینات کلسیم کروی شکل حاوی نانوتیوپ کربن چند جداره و کربن فعال(پودر) با حفره های نانو می باشد. تغییرات pH نشان داد که با لاترین مقدار جذب در 6=pH صورت می گیرد. زمان تعادل رسیدن جذب روی نانوتیوپ چند لایه کربنی در زمانهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت . مطالعات بعدی روی مقدار جذب یون کادمیوم بر روی گویچه های آلژینات کلسیم حاوی کربن فعال و گویچه های نانو تیوپ کربنی صورت گرفت و نتایج با یکدیگر مقایسه گردید.افزایش وزنی کربن فعال و گویچه های نانو تیوپ کربنی بر روی جذب کادمیم مطالعه گردید.نتایج بدست آمده نشان داد که در شریط مساوی میزان جذب نانو تیوپ چند لایه کربن و کربن فعال بترتیب برابر 28/1 و 12/1 میلی مول بازای هر گرم جاذب بدست آمد که بیانگر جذب با لاتر نانو تیوپ چند لایه کربن می باشد. ظرفیت های جذب بدست آمده در مقایسه مقادیر گزارش شده بیشترین میزان جذب کادمیوم را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2303 - الگوی 24 ساعته تغییرات تراز نوفه محیطی زیرآب در آب‌های بندر نوشهر، دریای مازندران
افشین محسنی آراسته ایمان مهرابی دستنابی محمدرضا سهیلی فر

در این پژوهش نوفه محیطی زیر آب بندر نوشهر با استفاده از تجهیزات و تحلیل گرهای استاندارد، در یک بازه زمانی 24 ساعته اندازه گیری شده است. قابلیت پردازش بسیار مناسب تحلیل گر‌های استفاده شده (مانند تحلیل FFT سیگنال‌های دریافتی و ارائه طیف فرکانسی نوفه محیطی) این امکان را فر چکیده کامل

در این پژوهش نوفه محیطی زیر آب بندر نوشهر با استفاده از تجهیزات و تحلیل گرهای استاندارد، در یک بازه زمانی 24 ساعته اندازه گیری شده است. قابلیت پردازش بسیار مناسب تحلیل گر‌های استفاده شده (مانند تحلیل FFT سیگنال‌های دریافتی و ارائه طیف فرکانسی نوفه محیطی) این امکان را فراهم ساخت، تا ضمن مقایسه ترازهای طیفی بدست آمده با طیف ثابت منابع تولید نوفه در دامنه‌های فرکانسی مربوطه، به تحلیل اهمیت این منابع در تولید و انتشار نوفه پرداخته شود. از جمله نتایج این تحقیق آن است که هر چند این بندر در زمره بنادر پرتردد به حساب نمی آید، اما بررسی طیف تراز شدت نوفه محیطی زیرآب نشان دهنده محیطی پر تنش با ترافیک بالا می‌باشد. یکی از عمده ترین دلایل این امر، کم عمق بودن این ناحیه و اثر مرزهای ساحلی در تشدید اصوات منتشره زیر آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2304 - بررسی استفاده از آب پنیر بر کیفیت ماهی کیلکا طی زمان نگهداری در سردخانه
مینا سیف زاده عباسعلی مطللبی محمد تقی مظلومی

این پروژه با هدف افزایش مدت زمان ماندگاری سردخانه ای و جلوگیری از تغییر رنگ ماهی کیلکا در سردخانه انجام شد. برای پوشش کردن ماهی کیلکا از پروتئین آب پنیر در غلظت های 3 و 9 درصد در زمان شروع استفاده شد. از کیلکای بسته بندی شده در ظروف یک بار مصرف با پوشش سلوفان به عنوان ن چکیده کامل

این پروژه با هدف افزایش مدت زمان ماندگاری سردخانه ای و جلوگیری از تغییر رنگ ماهی کیلکا در سردخانه انجام شد. برای پوشش کردن ماهی کیلکا از پروتئین آب پنیر در غلظت های 3 و 9 درصد در زمان شروع استفاده شد. از کیلکای بسته بندی شده در ظروف یک بار مصرف با پوشش سلوفان به عنوان نمونه شاهد استفاده شد. نمونه ها به مدت شش ماه در سرد خانه 18 – درجه سلسیوس نگهداری شدند. شمارش کلی باکتری ها و باکتری استافیلوکوک در نمونه های پوشش دار غلظت 9 درصد در مقایسه سایر با نمونه ها کاهش نشان دادند. آلودگی به باکتری های کلی فرم، ‌اشریشیا و سودوموناس در نمونه ها مشاهده نشد. مقادیر رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر در نمونه های پوشش دار غلظت 9 درصد در مقایسه با سایر نمونه ها بیشتر بود. در نمونه های پوشش دار با غلظت 9 درصد در مقایسه با سایر نمونه ها مقادیر پراکسید،TVN و pHکاهش نشان داد. در فاکتورهای یاکتریایی، شیمیایی و شاخص پذیرش کلی در تیمارها تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (05/0>p). آزمایشات حسی به روش رتبه بندی انجام شد. نمونه های پوشش دار با غلظت 9 درصد در مقایسه با نمونه های پوشش دار غلظت 3 درصد از کیفیت بهتری برخوردار بودند. نمونه های پوشش دار تا پایان مدت زمان سردخانه ای از کیفیت خوبی برخوردار بودند اما نمونه های شاهد پس از سه ماه کیفیت خود را از دست داده بودند. این پروژه با هدف افزایش مدت زمان ماندگاری سردخانه ای و جلوگیری از تغییر رنگ ماهی کیلکا در سردخانه انجام شد. برای پوشش کردن ماهی کیلکا از پروتئین آب پنیر در غلظت های 3 و 9 درصد در زمان شروع استفاده شد. از کیلکای بسته بندی شده در ظروف یک بار مصرف با پوشش سلوفان به عنوان نمونه شاهد استفاده شد. نمونه ها به مدت شش ماه در سرد خانه 18 – درجه سلسیوس نگهداری شدند. شمارش کلی باکتری ها و باکتری استافیلوکوک در نمونه های پوشش دار غلظت 9 درصد در مقایسه سایر با نمونه ها کاهش نشان دادند. آلودگی به باکتری های کلی فرم، ‌اشریشیا و سودوموناس در نمونه ها مشاهده نشد. مقادیر رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر در نمونه های پوشش دار غلظت 9 درصد در مقایسه با سایر نمونه ها بیشتر بود. در نمونه های پوشش دار با غلظت 9 درصد در مقایسه با سایر نمونه ها مقادیر پراکسید،TVN و pHکاهش نشان داد. در فاکتورهای یاکتریایی، شیمیایی و شاخص پذیرش کلی در تیمارها تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (05/0>p). آزمایشات حسی به روش رتبه بندی انجام شد. نمونه های پوشش دار با غلظت 9 درصد در مقایسه با نمونه های پوشش دار غلظت 3 درصد از کیفیت بهتری برخوردار بودند. نمونه های پوشش دار تا پایان مدت زمان سردخانه ای از کیفیت خوبی برخوردار بودند اما نمونه های شاهد پس از سه ماه کیفیت خود را از دست داده بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2305 - ترکیب و تنوع فیتوپلانکتونی در رژیم غذایی کپور نقره‌ای (Hypophthalmichthys molitrix) و آب‌بندان‌های منطقه‌ی مرکزی مازندران
میر روح‌اله اکبری لله مرزی بابک مقدسی سید محمد وحید فارابی ابوالقاسم روحی مریم شاپوری

بررسی فیتوپلانکتون و رژیم غذایی ماهی کپور نقره ای (molitrixHypophthalmichthys) در سه آب‌بندان اسفندان، محمدآباد و عرب محله واقع در محدوده مرکزی استان مازندران به منظور شناسایی گونه‌های مختلف فیتوپلانکتونی‌آن با بطری روتنـر به حجم 2 لیتر و به‌صورت ترکیبی (شامل سطح، میانی چکیده کامل

بررسی فیتوپلانکتون و رژیم غذایی ماهی کپور نقره ای (molitrixHypophthalmichthys) در سه آب‌بندان اسفندان، محمدآباد و عرب محله واقع در محدوده مرکزی استان مازندران به منظور شناسایی گونه‌های مختلف فیتوپلانکتونی‌آن با بطری روتنـر به حجم 2 لیتر و به‌صورت ترکیبی (شامل سطح، میانی و عمق) از هر ایستگاه با عمق آب بندان‌های اسفندان 4 متر، محمد آباد 3 متر و عرب محله 4 متر و یک بار در پانزدهم هر ماه صورت گرفت. نمونه های فیتوپلانکتون با فرمالین (4 درصد) تثبیت و به ازمایشگاه منتقل گردیدند. برای بررسی محتویات دستگاه گوارش، 45 قطعه ماهی کپور نقره ای در هر آب بندان طی ماه‌های خرداد، تیر و مرداد سال 1391 صید شد. در بررسی فیتوپلانکتون‌جمعاً 50 گونه شامل سیانوباکتریا (11 گونه)، کلروفیتا (18 گونه)، باسیلاریوفیتا (19 گونه ) و ائوگلنوفیتا (2 گونه) شناسائی گردید. ترکیب گونه‌ای فیتوپلانکتون‌در اسفندان، محمد آباد و عرب محله طی مدت مطالعه شامل 44، 47 و 41 گونه بود. بیشترین درصد حضور فیتوپلانکتون‌در آب بندان اسفندان به ترتیب مربوط به باسیلاریوفیتا (39 درصد)، کلروفیتا (37 درصد)، سیانوباکتریا (19 درصد) و اوگلنوفیتا (5 درصد) و کمترین درصد حضور در آب بندان محمدآباد مربوط به اوگلنوفیتا (4 درصد)، کلروفیتا (36 درصد)، سیانوباکتریا (21 درصد) و باسیلاریوفیتا (39 درصد) بود. میانگین تراکم و زیتوده فیتوپلانکتونی در سه آب‌بندان مورد بررسی به ترتیب 106×3/0±4/2 عدد در لیتر و 3/0±8/3 میلی گرم در لیتر بود. در سه آب بندان مورد بررسی تراکم فیتوپلانکتونی اختلاف معنی داری نداشتند (05/0<P). اما در ماه‌های مختلف بین تراکم فیتوپلانکتون سه آبندان اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0> P). میانگین درصد گروه‌های فیتوپلانکتونی در ابتدا و انتهای محتویات روده ماهی کپور نقره‌ای (فیتوفاگ) به ترتیب شامل: کلروفیتا (11/43 و 33/38)، باسیلاریوفیتا (78/28 و 67/26)، سیانوباکتریا (67/21 و 11/28)‌و اوگلنوفیتا (44/6 و 7) درصد بود. بیشترین تراکم فیتوپلانکتون تغذیه شده در ابتدا و انتهای روده ماهیان مورد بررسی، مربوط به گروه کلروفیتا به ترتیب با 77 درصد و 66 درصد بود. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، ماهی کپور نقره‌ای بیشتر از گروه کلروفیتا و باسیلاریوفیتا در مقایسه با گروه سیانوفیتا و اوگلنوفیتا تغذیه می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2306 - بررسی جریان های کرانه راستا در سواحل امیرآباد
کامران لاری عارفه ابراهیمی

یکی از مهم ترین اثرهای ورود امواج به آب های کم عمق و تاًثیر توپوگرافی بستر بر آنها در ناحیه ساحلی پدیده ی شکست موج می باشد. این فرایند عامل مهمی در ایجاد جریان های عمود بر ساحل، بازگشتی و موازی ساحل است که در مجموع به نام های جریان های نزدیک ساحل معرفی می شوند. در این پ چکیده کامل

یکی از مهم ترین اثرهای ورود امواج به آب های کم عمق و تاًثیر توپوگرافی بستر بر آنها در ناحیه ساحلی پدیده ی شکست موج می باشد. این فرایند عامل مهمی در ایجاد جریان های عمود بر ساحل، بازگشتی و موازی ساحل است که در مجموع به نام های جریان های نزدیک ساحل معرفی می شوند. در این پژوهش جریان های کرانه راستا منطقه امیرآباد مورد بررسی قرار گرفت و مناسب ترین رابطه برای محاسبه سرعت این نوع جریان ها و علاوه برآن الگوی جریان های کرانه راستا با استفاده از داده های میدانی موج و جریان به دست آمد. با در دست داشتن نقشه هیدروگرافی منطقه مورد نظر و شیب ساحل و استفاده از داده های بویه موج نگار ایستگاه امیرآباد و اطلاعات گلموج بلند مدت منطقه امیرآباد، سرعت های جریان کرانه راستا با روابط تجربی محاسبه شد و سپس نتایج حاصل از محاسبه ها با استفاده از نرم افزار MATLAB با سرعت های جریان اندازه گیری شده توسط جریان سنج مورد مقایسه قرار گرفت تا بتوان سازگارترین رابطه انتخاب شده و ضریب برازشی این رابطه تخمین زده شود. نتایج نشان داد که میانگین سرعت جریان کرانه راستادر سواحل بندر امیرآباد16 و جهت غالب جریان شرقی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2307 - ارزیابی ویژگی های هیدروژئوشیمی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین
بابک طالبی نوشین سجادی ترانه شارمد

در سال های اخیر منابع آب های زیرزمینی به علت کمبود بارش و آب های سطحی به یکی از مهم ترین منابع طبیعی تبدیل شده است. در این مطالعه به بررسی تاثیر زمین شناسی و فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین پرداخته شده است. در تحقیق حاضر پارامترهای چکیده کامل

در سال های اخیر منابع آب های زیرزمینی به علت کمبود بارش و آب های سطحی به یکی از مهم ترین منابع طبیعی تبدیل شده است. در این مطالعه به بررسی تاثیر زمین شناسی و فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین پرداخته شده است. در تحقیق حاضر پارامترهای کیفی 17 عدد چاه نمونه برداری شده در سال 1392، مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا به تاثیر زمین شناسی منطقه بر روی نمونه های آب زیرزمینی با استفاده از تعیین تیپ آب و شاخص اشباع (SI) کانی های مختلف پرداخته شد و پس از آن با استفاده از آنالیز رگرسیون خطی تاثیر عوامل انسانی بر منابع آب زیرزمینی شمال دشت قزوین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که از سمت غرب به شرق در منطقه مورد مطالعه، انحلال کانی ها رو به افزایش است و یون های سدیم، بیکربنات و سولفات یون های غالب منطقه هستند که بیشتر در اثر انحلال هالیت، ژیپس و کربنات به آب های زیرزمینی افزوده می شوند. نتایج آنالیز رگرسیون خطی بیانگر آن است که همبستگی بالای نیترات، سولفات، کلر و پتاسیم با کل جامدات محلول (TDS) نشان دهنده تاثیر فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی آب زیرزمینی است. فعالیت های کشاورزی در منطقه سبب افزایش غلظت نیترات گردیده و در قسمت های غربی (ppm 335) و شرقی (ppm 103) میزان نیترات از استاندارد وضع شده سازمان جهانی بهداشت ((WHO در سال 2011 (ppm50) برای آب شرب بالاتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2308 - بررسی میزان نیترات درآب های ساحلی محدوده بندر امیرآباد تا سلمان شهر(استان مازندارن) در فصل تابستان
نادیا احمدی رویا نوربخش محمد فرجی

در این مطالعه تعیین میزان آلودگی سواحل جنوبی دریای مازندران به نیترات از تیر تا شهریور ماه سال 1391 انجام شده است. نمونه برداری از سواحل جنوب شرقی دریای مازندران در پنج ترانسکت شامل45 ایستگاه عمق در سطح و عمق های 5 و 10 متری با روش استاندارد ملی ایران صورت پذیرفت. متوسط چکیده کامل

در این مطالعه تعیین میزان آلودگی سواحل جنوبی دریای مازندران به نیترات از تیر تا شهریور ماه سال 1391 انجام شده است. نمونه برداری از سواحل جنوب شرقی دریای مازندران در پنج ترانسکت شامل45 ایستگاه عمق در سطح و عمق های 5 و 10 متری با روش استاندارد ملی ایران صورت پذیرفت. متوسط غلظت نیترات به ترتیب در ترانسکت سلمان شهر 37/5، 87/8 و 47/0 میلی گرم بر لیتر ، در محمودآباد 81/5، 98/9 و 76/0 میلی گرم بر لیتر، در نور 31/5، 76/11 و 71/0 میلی گرم بر لیتر، در نوشهر 40/5 ، 83/11 و 69/0 میلی گرم بر لیتر، و در امیرآباد 28/14، 89/14 و 09/2 میلی گرم بر لیتر بود. بررسی روند تغییرات غلظت نیترات نشان داد که مقدار این آلاینده از سلمان شهر به بندر امیر آباد افزایش می یابد. غلظت نیترات در مناطق بررسی شده دارای اختلاف معنی داری بود(05/0> (pاختلاف معنی داری در پارامترهای pH و دما در ستون آب در اعماق 5 و 10 متر در هیچ کدام از مناطق بدست نیامد (05/0 (p>. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2309 - بررسی و تعیین میزان فلزات(Mo، Cu، Hgو As) درآب و رسوب رودخانه ارس در محدوده استان آذربایجان شرقی
محمود رامین حسن نصراله زاده ساروی مسطوره دوستدار حمید قاسمی نیما پوررنگ مهرناز بنی اعمام

این مطالعه به کیفیت آب رودخانه ارس براساس برخی فلزات (مولیبدن، مس، آرسنیک و جیوه) در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل در سال 95-1394 پرداخته است. برای این منظور تعداد 32 نمونه آب و رسوبات سطحی جمع آوری شد. میزان فلزها در نمونه ه چکیده کامل

این مطالعه به کیفیت آب رودخانه ارس براساس برخی فلزات (مولیبدن، مس، آرسنیک و جیوه) در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل در سال 95-1394 پرداخته است. برای این منظور تعداد 32 نمونه آب و رسوبات سطحی جمع آوری شد. میزان فلزها در نمونه های آب و رسوبات پس از آماده سازی (استخراج و عمل هضم) بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تغییرات غلظت فلزات مولیبدن، مس، جیوه و آرسنیک در آب به ترتیب برابر 01/23-10/0، 0/40-0/3، 81/0-02/0، 6/104-7/23 میکروگرم بر لیتر (ppb) و رسوبات رودخانه ارس 6/111-1/0، 5/482-5/17، 145/0-0001/0، 6/303-8/46 میکروگرم بر گرم وزن خشک می باشد. نتایج نشان می دهد که آب رودخانه ارس بر طبق میانگین غلظت عنصر مس در کلاس III (آلودگی متوسط) قرار دارد. غلظت عنصر مولیبدن آب در بیشتر فصول کمتر از حد مجاز بود. آب رودخانه ارس بر طبق میانگین غلظت عنصر جیوه و آرسنیک به ترتیب در کلاس IV وII قرار گرفته است. حداکثر غلظت عنصر مولیبدن و مس در رسوبات در تمام فصول در ایستگاه های 3 و 4 ثبت گردید که احتمالا به دلیل تخلیه فاضلاب های معادن حاوی مولیبدن، طلا و سایر فلزات کشور ارمنستان در ایستگاه 3 بوده است. غلظت آرسنیک در رسوبات از استانداردهای بین المللی مانند WHO بیشتر بوده است اما غلظت جیوه کمتر ثبت گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2310 - مطالعه دمای سطحی آب دریا (SST) و سرعت باد در سواحل استان هرمزگان بر اساس داده های ماهواره ای
مسعود ترابی آزاد عالمه محمدی

برهم کنش بین هوا- دریا عامل بسیار مهمی در کنترل تغییرات فصلی در هریک از دو محیط می&lrm;باشد. در این پژوهش ارتباط دمای سطح آب دریا (SST) و سرعت باد در سواحل استان هرمزگان بررسی شده است. ابتدا داده های دمای سطح آب دریا، توسط سنجنده AVHRR ماهواره NOAA و داده های سرعت باد ت چکیده کامل

برهم کنش بین هوا- دریا عامل بسیار مهمی در کنترل تغییرات فصلی در هریک از دو محیط می&lrm;باشد. در این پژوهش ارتباط دمای سطح آب دریا (SST) و سرعت باد در سواحل استان هرمزگان بررسی شده است. ابتدا داده های دمای سطح آب دریا، توسط سنجنده AVHRR ماهواره NOAA و داده های سرعت باد توسط ماهواره QuikSCAT در سال های 2008- 1999 در سواحل استان هرمزگان گردآوری شدند. پس از تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای دمای سطح دریا و سرعت باد، تغییرات ماهانه، فصلی و سالانه منطقه مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا معنی داری تغییرات دمای سطح دریا و سرعت باد در طی سال های 2008- 1985 در یک گروه دراز مدت به عنوان گروه شاهد بررسی شد و سپس با آزمون آنالیز واریانس و دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. با توجه به معنی دار شدن روند افزایشی میانگین سالانه دمای سطحی و کاهشی سرعت باد، ضریب همبستگی بین دمای سطح آب و سرعت باد بدست آمد. پس از رسم سری زمانی دمای سطحی در طول دوره آماری مشخص شد که کمترین مقدار دما 11/21 درجه سانتی گراد در سال 2008 و بیشترین دما 12/33 درجه سانتی گراد مربوط به سال 2002 بوده است. در فصل تابستان بین مناطق غربی و شرقی ساحل مقدار 2/4 درجه سانتی گراد اختلاف دما مشاهده شد و در زمستان گرادیان دما به 3 درجه سانتی گراد رسید. نتایج نشان می دهد که برای فصل تابستان 75درصد و برای فصل زمستان 33درصد موارد با افزایش ( کاهش) انحراف از میانگین دمای سطحی، انحراف از میانگین سرعت باد نیز افزایش ( کاهش ) می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2311 - تعیین میزان سرب و کادمیم در گوشت چهار گونه از کپور ماهیان رودخانه بهشت آباد استان چهار محال و بختیاری و بررسی رابطه آن با سن و گونه ماهی
مهدی رئیسی مهسا انصاری ابراهیم رحیمی

تعداد 90 نمونه از گوشت ماهیان صید شده از رودخانه بهشت آباد شامل کپور معمولی(Cyprinus carpio) 29 عدد، کاراس(Carassius auratus gibelio) 15 عدد، کولی (Alburnus alburnus) 27 عدد و سیاه ماهی آکولاتا (Capoeta aculeata) 19 عدد جمع‌آوری و پس از هضم نمونه‌ها به روش مرطوب، میزان چکیده کامل

تعداد 90 نمونه از گوشت ماهیان صید شده از رودخانه بهشت آباد شامل کپور معمولی(Cyprinus carpio) 29 عدد، کاراس(Carassius auratus gibelio) 15 عدد، کولی (Alburnus alburnus) 27 عدد و سیاه ماهی آکولاتا (Capoeta aculeata) 19 عدد جمع‌آوری و پس از هضم نمونه‌ها به روش مرطوب، میزان فلزات سنگین سرب و کادمیم با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی کوره اندازه گیری شد. صید ماهیان با استفاده از تور پرتابی در طی چهار فصل تابستان، پائیز و زمستان 1386 و بهار 1387صورت پذیرفت. نتایج بررسی نشان داد غلظت سرب و کادمیم در نمونه های کپور معمولی 6/181و 03/91، در ماهی کاراس07/191و 13/88، کولی 7/145و 85/70و سیاه ماهی آکولاتا 92/117و 68/60 میکروگرم در کیلوگرم است. میانگین کلی غلظت سرب و کادمیم در گوشت ماهیان مورد آزمون به ترتیب 02/159و 09/78 میکروگرم در کیلوگرم بود ضمن اینکه میانگین غلظت کادمیم در نمونه های بررسی شده بیش از حداکثر مجاز اتحادیه اروپا بود. باقیمانده سرب و کادمیم به ترتیب در 10درصد و 5/57 درصد از نمونه ها بیشتر از حداکثر میزان قابل قبول اتحادیه اروپا (50 میکروگرم در کیلوگرم) بود. بررسی آماری نشان داد اختلاف آماری معنی‌داری بین سطوح کادمیم و سرب در گوشت ماهیان مورد مطالعه با گونه ماهی وجود دارد (05/0P<). میزان غلظت بالای فلزات مذکور مخصوصا کادمیم در گوشت ماهیان رودخانه بهشت آباد را می توان به استفاده بی رویه از کودهای مورد مصرف در کشاورزی که در بسیاری موارد حاوی فلزات سنگین هستند و ورود پسآب آن به رودخانه نسبت داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2312 - شناسایی و بررسی کفزیان بی‌مهره بزرگ رودخانه کلارود مازندران به عنوان شاخص کیفی آب رودخانه
مریم شاپوری عبدالرحیم وثوقی ماِِِئده بابازاده صابر وطن دوست

در این تحقیق به بررسی کیفیت آب رودخانه کلارود بابل با استفاده از شناسایی جامعه بی مهرگان کفزی در سطح خانواده پرداخته شده است و نتایج این بررسی با شاخص دیگری به نام نسبت EPT به شیرونومیده مقایسه گردید. این مطالعه به صورت فصلی و به مدت یک سال در شش ایستگاه انجام گرفت. کفز چکیده کامل

در این تحقیق به بررسی کیفیت آب رودخانه کلارود بابل با استفاده از شناسایی جامعه بی مهرگان کفزی در سطح خانواده پرداخته شده است و نتایج این بررسی با شاخص دیگری به نام نسبت EPT به شیرونومیده مقایسه گردید. این مطالعه به صورت فصلی و به مدت یک سال در شش ایستگاه انجام گرفت. کفزیان رودخانه از دو شاخه بندپایان و کرم های پهن شامل 4 رده 8 راسته و 11 خانواده بودند که حداکثر تنوع و تراکم در فصل بهار و حداقل تنوع و تراکم در فصل تابستان در تمام ایستگاه ها ملاحظه گردید. همچنین ایستگاه های بالادست رودخانه و ابتدای شهر بابل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع بودند. در نتایج آنالیز آماری بین متغیرهای فیزیکی و هیدرولوژیکی مورد مطالعه با یکدیگر در فصول مختلف ارتباط های معنی دار بیشتری نسبت به ایستگاه های مورد مطالعه مشاهده شد (05/0< P). بررسی تغییرات شاخص HFBI طی دوره بررسی یک ساله نشان داد که حداقل این شاخص در فصل پاییز سال 1389 با میانگین 99/3 بوده و حداکثر در فصل بهار سال 1390 با میانگین 62/4 و میانگین کل در دوره تحقیق 33/4 بوده است. کیفیت آب رودخانه بر اساس راهنمای کیفی آب هیلسنهوف برای مقادیر مختلف آلودگی آلی، در بالادست دارای شرایط خوب تا متوسط (احتمال وجود آلودگی آلی در حد جزیی) و در میان دست و پایین دست با شرایط خوب ارزیابی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2313 - ارزیابی عوامل مدیریتی و قهریه موثر بر ریسک های عملیات بیمه گری مزارع پرورش ماهیان سردآبی– استان قزوین
ارمغان دامغان پور رضوان موسوی ندوشن منصور شریفیان

هدفاز انجام این تحقیق بررسی عملیات بیمه گری و شناسایی منابع و عوامل خطرآفرین( Risk Factors )در سطح مزارع پرورشی و ارزیابی مخاطره و ریسک های برخاسته از عوامل مدیریتی به عنوان خطاهایمدیریتی ناشی از مدیریت نادرست ( Mismanagement )می باشد. این تحقیق به شیوه میدانی و با استف چکیده کامل

هدفاز انجام این تحقیق بررسی عملیات بیمه گری و شناسایی منابع و عوامل خطرآفرین( Risk Factors )در سطح مزارع پرورشی و ارزیابی مخاطره و ریسک های برخاسته از عوامل مدیریتی به عنوان خطاهایمدیریتی ناشی از مدیریت نادرست ( Mismanagement )می باشد. این تحقیق به شیوه میدانی و با استفاده از تکمیل پرسشنامه به صورت مصاحبه از پرورش دهندگان 22 مزرعه منفرد پرورش ماهیان قزل آلای رنگین کمان استان قزویندر سال 1393 صورت پذیرفت. در تحقیق حاضر، با مشخص کردن سهم هر یک از عوامل با توجه به درصد وقوع و برآورد میزان خسارت وارده در بازه زمانی بیست ساله 1373 تا 1393 الگوی بیمه پذیری مزارع سردابی این استان، با توجه به ضرایب بدست آمده از آنالیز آماری پرسشنامه ها به روش توصیفی و با استفاده از آزمون فاکتور (FA) با روش استخراج مولفه های اصلی(PCA)تعیین گردید. نتایج نشان داد که مخاطرات ناشی از عوامل مدیریتی در این استان بیشتر از عوامل ناشی از رخدادهای طبیعی در بروز خسارت نقش دارند، این در حالی است که در سبد پوشش بیمه ای سهم عوامل مدیریتی بسیار ضعیف و کمرنگ است و لازم است نحوه پوشش بیمه ای مربوطه مورد تجدید نظر و اصلاح قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2314 - اثر تنش خشکی و محلول پاشی ریز مغذی‌ها روی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد در گیاه سیاه دانه (Nigella sativa L.)
علی اکبر عاملی

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و محلول پاشی ریز مغذی‌ها بر رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه سیاه دانه آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی واقع در شهرستان بجنورد انجام شد.آزمایش بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و محلول پاشی ریز مغذی‌ها بر رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه سیاه دانه آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی واقع در شهرستان بجنورد انجام شد.آزمایش بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد.عامل اصلی دور آبیاری شامل سه سطح 1 I = هفت، 2I = چهارده و3 I = بیست و یک روز و عامل فرعی محلول پاشی عناصر ریز مغذی ها شامل1 M= شاهد (عدم محلول پاشی)،2 M= محلول پاشی با روی با غلظت سه در هزار، 3M = محلول پاشی با بر با غلظت دو در هزار،4 M= محلول پاشی با آهن با غلظت چهار در هزار و5 M= محلول پاشی با مخلوط عناصر فوق بود. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر دور آبیاری بر ارتفاع گیاه، تعداد شاخه های فرعی، تعداد کپسول در بوته، عملکرد بیولوژیک تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی دار بود و با افزایش طول دوره آبیاری صفات مورد بررسی کاهش یافت. اثر محلول پاشی عناصر ریز مغذی صفات مورد بررسی شامل تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و شاخص برداشت، معنی دار بود. اثر متقابل دور آبیاری و محلول پاشی عناصر غذایی بر عملکرد دانه معنی دار بود.بیشترین عملکرد دانه از تیمار دور آبیاری هفت روز با محلول پاشی مخلوط عناصر ریزمغذی بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2315 - بهینه سازی فعالیت کنترل زیستی جدایه های مخمرهای کم تخمیر در برابر آسپرژیلوس نایجر به منظور سم زدایی از آب انگور
آرش بابایی محسن دوزبخشان حدیث طوافی

سابقه و هدف: انگورهای آلوده به آسپرژیلوس می‌توانند موجب تولید اوخراتوکسین A در فراوری نوشیدنی‌هایی مانند شراب یا آب انگور شوند. هدف از این پژوهش ارزیابی توانایی زیستی ضد قارچی دو جدایه بومی مخمری با میزان تخمیر کم (A01 و G01) و سه سویه استاندارد ساکارومیسس سرویزیه، کاند چکیده کامل

سابقه و هدف: انگورهای آلوده به آسپرژیلوس می‌توانند موجب تولید اوخراتوکسین A در فراوری نوشیدنی‌هایی مانند شراب یا آب انگور شوند. هدف از این پژوهش ارزیابی توانایی زیستی ضد قارچی دو جدایه بومی مخمری با میزان تخمیر کم (A01 و G01) و سه سویه استاندارد ساکارومیسس سرویزیه، کاندیدا گیلرموندی، مچنیکوویا آگاوس علیه آسپرژیلوس نایجر و توانایی آن در حذف اوخراتوکسین A در انگور و محصولات آن بدون تولید الکل در حین فرایند بود.مواد و روش‌ها: دو جدایه مخمری(A01 و G01) بومی به ترتیب از سیب‌ها و انگورهای بومی منطقه جداسازی شدند و بر روی محیط PDA کشت داده شدند. جدایه‌های بومی با روش تعیین توالی نواحی D1 و D2 و همچنین ITS1 و ITS2 ازDNA ریبوزومی شناسایی شدند.یافته‌ها: نتایج حاصل از تعیین توالی ژنوم مربوط به دو جدایه بومی نشان داد که هر دو توالی مربوط به ساکارومیسس می‌باشند. تمامی سویه‌ها توانایی قابل توجهی در ممانعت از رشد آسپرژیلوس نایجر بر روی دانه‌های انگور و نیز محیط کشت از خود نشان دادند. از طرف دیگر میزان تولید الکل مخمرها نیز بسیار ناچیز بود. نتیجه گیری: کنترل زیستی آسپرژیلوس نایجر و گندزدایی اوخراتوکسین A با استفاده از مخمرهای کم تخمیر پیشنهاد دهنده روشی مطابق موازین اسلامی و نوشیدنی‌های حلال می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2316 - مقایسه حساسیت ایمونوسنسور مبتنی بر نانوذرات سیلیکای رنگی با روش کشت و واکنش زنجیره ای پلی مراز در تشخیص بروسلا آبورتوس
آرش شمس بهاره رحیمیان ظریف مجتبی صلوتی رضا شاپوری ساکو میرزایى

سابقه و هدف: بروسلوز، همواره به عنوان تهدیدی بر سلامت و اقتصاد جامعه مطرح بوده است. وجود محدودیت در روش های تشخیص بیماری در انسان و حیوان لزوم استفاده از روش های نوین شناسایی را توجیه می کند. این مطالعه با هدف مقایسه بین میزان حساسیت روش کشت و PCR با ایمونوسنسور با استف چکیده کامل

سابقه و هدف: بروسلوز، همواره به عنوان تهدیدی بر سلامت و اقتصاد جامعه مطرح بوده است. وجود محدودیت در روش های تشخیص بیماری در انسان و حیوان لزوم استفاده از روش های نوین شناسایی را توجیه می کند. این مطالعه با هدف مقایسه بین میزان حساسیت روش کشت و PCR با ایمونوسنسور با استفاده از راهبرد رنگ سنجی به منظور تشخیص بروسلا آبورتوس انجام شد.مواد و روش‌ها: نانوذرات سیلیکای رنگی و نانوذرات پارامغناطیس پس از سنتز، با آنتی بادی پلی کلونال ضد بروسلا آبورتوس فعال شده با کمپلکس EDC/NHS کونژوگه گردیدند تا به ترتیب پروب های شناساگر و تسخیری تشکیل گردند. این پروب ها پس از اضافه شدن به رقت های سریالی از بروسلا آبورتوس و تکمیل واکنش، جمع آوری شده و در ادامه، با رها سازی رنگ آلی از ساختار سیلیکا شدت جذب در670 نانومتر قرائت گردید. از سوی دیگر، هم زمان با کشت هر رقت، DNA کروموزومی مربوط به آن توسط کیت استخراج و آزمون PCR انجام گرفت. نتایج هرسه آزمون در نهایت با یکدیگر مقایسه شد.یافته‌ها: بر اساس مشاهدات، دامنه تشخیص در ایمونوسنسور و کشت یکسان و برابر CFU.ml-1 108×1.5 - 103×1.5 گزارش گردید. حداقل میزان تشخیص در ایمونوسنسور CFU.ml-1450 و در کشت CFU.ml-1400 تعیین شد. دامنه تشخیص PCR نیز CFU.ml-1 108×1.5 - 104×1.5 با حداقل میزان تشخیص CFU.mL-1 5000 به دست آمد.نتیجه گیری: مقایسه نتایج این تحقیق نشان داد که ایمونوسنسور پیشنهادی قابلیت جایگزینی روش های مرسوم شناسایی بروسلا آبورتوس را دارد و می تواند به عنوان یک ابزار تشخیص در محل با داشتن حساسیت بالا مطرح گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2317 - مقایسه تولید بیوپلیمر زانتان در سویه های جهش یافته باکتری زانتوموناس سیتری زیرگونه سیتری با استفاده از آب پنیر
رویا مروج مهرداد آذین سید مهدی علوی

10.30495/jmw.2021.690457

سابقه و هدف: صمغ زانتان توسط باکتری زانتوموناس تولید میشود. این صمغ، کاربرد گستردهای در صنایع مختلف دارد. جهش‌زایی تصادفی سویههای تولید کننده زانتان، میتواند قابلیت تولید زانتان را تا چندین برابر افزایش ‌دهد .هدف از این مطالعه ارزیابی سویههای جهش یافته زانتوموناس ب چکیده کامل

سابقه و هدف: صمغ زانتان توسط باکتری زانتوموناس تولید میشود. این صمغ، کاربرد گستردهای در صنایع مختلف دارد. جهش‌زایی تصادفی سویههای تولید کننده زانتان، میتواند قابلیت تولید زانتان را تا چندین برابر افزایش ‌دهد .هدف از این مطالعه ارزیابی سویههای جهش یافته زانتوموناس با توان تولید بالای زانتان میباشد.مواد و روشها: سویه بومی زانتوموناس سیتری K37 تحت تاثیر ماده جهشزای اسید نیترو قرار گرفت و پس از غربالگری اولیه سویههای جهش یافته بر اساس شکل ظاهری و قطر کلنی روی محیط جامد رنگی c، انتخاب شدند. از محیط تولید بر پایه آب پنیر به منظور تولید صمغ زانتان استفاده شد و سپس شاخصهای تولید نظیر مقدار فعالیت آنزیم بتاگالاکتوزیداز، مصرف قند، میزان تولید و ویسکوزیته صمغ زانتان در سویههای جهش یافته انتخابی مقایسه شدند.یافتهها: از بین کلنیهای تیمار شده جمعا 8 سویه جهش یافته شامل، دو سویه با تولید بالا به نامR3 و R8 و دوسویه با تولید کم تحت عنوان M2 و M6 برای ارزیابی فعالیت آنزیم بتاگالاکتوزیداز و مصرف قند انتخاب شدند. سویه R3 نسبت به سویه وحشی معادل 200 سانتی پواز و 2 گرم بر لیتر به ترتیب در ویسکوزیته و مقدار زانتان، افزایش نشان داد و جهش‌یافتهM6 قابلیت تولید زانتان را از دست داد.نتیجهگیری: از جدایه بومی زانتوموناس سیتری K37، طی جهشزایی سویه جدید R3 ایجاد شد که در محیط ارزان قیمت آب پنیر به عنوان یک سویه پرتولید زانتان میتواند کارا باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2318 - تاثیر کلرید پتاسیم بر صفات رویشی سورگوم تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در تنش کم‌آبی
احمد مهربان بهمن فاضلی نسب

سابقه و هدف: به ‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود پتاسیم بر سورگوم رقم KGS تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. مواد و روش ها: تیمارهای آزمایشی شامل س چکیده کامل

سابقه و هدف: به ‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود پتاسیم بر سورگوم رقم KGS تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. مواد و روش ها: تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش در سه سطح شامل؛ آبیاری پس از 40 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A (S1)، آبیاری پس از 80 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A (S2) و آبیاری پس از 120 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A(S3) و مقادیر مختلف کود پتاسیم در سه سطح بدون کود پتاسیم (K1)، 75 کیلوگرم در هکتار کلرید پتاسیم (K2) و 150 کیلوگرم در هکتار کلرید پتاسیم (K3) بود. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، طول برگ‌پرچمی، طول پانیکول، عملکرد علوفه تازه و خشک بود. یافته ها: بیشترین مقدار همه صفات اندازه‌گیری شده از تیمار S1 حاصل شد و با افزایش تنش کم‌آبی تمامی پارامترهای اندازه گیری شده در رشد و عملکرد سورگوم کاهش نشان داد. در بین تیمارهای مقادیر مختلف کود پتاسیم نیز بیشترین طول پانیکول و عملکرد علوفه تازه و خشک سورگوم از تیمار K3 به دست آمد. ارزیابی ضریب همبستگی نشان داد که عملکرد علوفه سورگوم با ارتفاع ساقه و قطر ساقه همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد. نتیجه گیری: در بین تیمارهای اعمال‌شده تیمار مناسب، اعمال 150 کیلوگرم کود کلرید پتاسیم در هکتار و آبیاری پس از 40 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2319 - بهینه سازی منبع نیتروژنی مناسب به منظور تولید اریترومایسین توسط سویه ساکارو پلی اسپورا اریترا
مریم فیروزبخت سعید اکبرزاده کلاهی غزل لبیکی حسین عطار

سابقه و هدف: افزایش بازده تولید محصول همراه کاهش هزینه های تمام شده، از جنبه های مهم تحقیقات زیست فناوری است. از آنجایی که آنتی بیوتیک ها از نظر مصرف سالیانه، مقام دوم را میان فرآورده های زیستی دارند، پژوهش های بسیاری به منظور افزایش تولید این فرآورده ها صورت گرفته است. چکیده کامل

سابقه و هدف: افزایش بازده تولید محصول همراه کاهش هزینه های تمام شده، از جنبه های مهم تحقیقات زیست فناوری است. از آنجایی که آنتی بیوتیک ها از نظر مصرف سالیانه، مقام دوم را میان فرآورده های زیستی دارند، پژوهش های بسیاری به منظور افزایش تولید این فرآورده ها صورت گرفته است. این مطالعه با هدف بهینه سازی ترکیبات محیط کشت تخمیر از نظر منبع نیتروژنی، در تولید اریترومایسین انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه تحقیقی با نمونه گیری منظم از متابولیت های تولید شده توسط سویه ساکاروپلی اسپورا اریترا در تهران انجام گرفت. پس از گذراندن مراحل اسپورزایی، بذردهی و تخمیر، تاثیر غلظت های مختلف پودر آب پنیر بر روی شاخص های مختلف مانند pH، وزن تر زیست توده، تغییرات ریخت شناسی سویه ساکارو پلی اسپورا اریترا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین غلظت اریترومایسین تولید شده با روش اسپکتروفتومتری اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج به دست آمده بیانگر تاثیر غلظت های مختلف پودر آب پنیر بر روی شاخص های تخمیر بود. استفاده از ترکیب کنجاله سویا و پودر آب پنیر باعث افزایش میزان تولید اریترومایسین، کاهش زمان تخمیر و در نتیجه کاهش هزینه های تولید گردید. غلظت بهینه منبع نیتروژنی در فرآیند تخمیر میکروبی به منظور تولید اریترومایسن معادل g/l 54 پودر آب پنیر به همراه g/l 12 کنجاله سویا محاسبه شد. نتیجه گیری: پودر آب پنیر از جمله منابع ارزان قیمت نیتروژنی است و استفاده از آن می تواند ضمن کاهش هزینه ها، بازده تولید را افزایش داده و جایگزین مناسبی برای سایر منابع نیتروژنی در ابعاد صنعتی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2320 - تولید و ارزیابی مشخصات آنزیم آلفا آمیلاز گرمادوست و نمک دوست جدا شده از باکتری آنوکسی باسیلوس جونیسیس AT23
سعیده افریشم ارسطو بدویی دلفارد عبدالحمید نمکی شوشتری زهرا کرمی

سابقه و هدف: آلفا آمیلازهای گرمادوست کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند. از این میان می توان به فرآوری نشاسته و تولید شوینده ها اشاره نمود. این مطالعه با هدف جداسازی باکتری های مولد آلفا آمیلاز گرمادوست و نیز تعیین خصوصیت آن ها انجام شد. مواد و روش ها: پس از ن چکیده کامل

سابقه و هدف: آلفا آمیلازهای گرمادوست کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند. از این میان می توان به فرآوری نشاسته و تولید شوینده ها اشاره نمود. این مطالعه با هدف جداسازی باکتری های مولد آلفا آمیلاز گرمادوست و نیز تعیین خصوصیت آن ها انجام شد. مواد و روش ها: پس از نمونه برداری از چشمه آبگرم گروه واقع در استان کرمان، به منظور جداسازی باکتری های مولد آلفا آمیلاز از محیط نشاسته آگار استفاده گردید. سویه مورد نظر به کمک توالی یابی ژن 16S rDNA شناسایی گردید. خصوصیت آلفا آمیلاز گرمادوست در حضور عوامل مختلفی مانند pH، دما، یون های فلزی و حلال های آلی تعیین شد. همچنین پارامترهای کینتیکی آنزیم در حضور غلظت های مختلف نشاسته تعیین گردید. یافته ها: در این مطالعه سویه برتر مولد آلفا آمیلاز گرمادوست خارج سلولی به عنوان باکتری آنوکسی باسیلوس جونیسیس AT23 معرفی گردید. آنزیم آلفا آمیلاز سویه AT23 دارای فعالیت بهینه در pH های 5 و 6 بود. یک افزایش هفت برابری در فعالیت آنزیمی آلفا آمیلاز در حضور کلرید سدیم (غلظت 3 مولار) مشاهده شد. یون های منگنز و روی فعالیت آنزیمی را به ترتیب حدود 95 و 31 درصد افزایش دادند. پارامترهای کینتیکی، Km و Vmax به ترتیب 1.657 (میلی گرم بر میلی لیتر) و 0.0059 (میلی گرم بر میلی لیتر بر دقیقه) تعیین گردید. همچنین فعالیت آنزیمی در غلظت 10 درصد از حلال های آلی ان-بوتانول و سیکلو هگزانول حدود دو برابر افزایش یافت. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که آلفا آمیلاز سویه AT3 یک آنزیم نمک دوست و مقاوم در برابر است. بنابراین می تواند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2321 - سمیت سلولی عصاره کشت اکتینوباکتر های بومی ایران با استفاده ازArtemia urmiana
ساناز ایمانیان علی مهرور جواد حامدی حسین صمدی کفیل ناصر عیوضیان کاری

10.30495/jmw.2022.1955768.2017

سابقه و هدف: اکتینوباکتر ها به لحاظ تولید متابولیت ‌ هایی با اثرات زیستی گوناگون اهمیت بالایی در جهان دارند. این مطالعه با هدف بررسی سمیت عصاره تخمیری حاصل از اکتینوباکتر های جدا شده از برخی منابع زیستی ایران روی Artemia urmiana انجام شد. این جدایه‌ ها در کلکسیون میکروا چکیده کامل

سابقه و هدف: اکتینوباکتر ها به لحاظ تولید متابولیت ‌ هایی با اثرات زیستی گوناگون اهمیت بالایی در جهان دارند. این مطالعه با هدف بررسی سمیت عصاره تخمیری حاصل از اکتینوباکتر های جدا شده از برخی منابع زیستی ایران روی Artemia urmiana انجام شد. این جدایه‌ ها در کلکسیون میکروارگانیسم‌ های دانشگاه تهران نگه‌ داری شدند.مواد و روش ‌ ها: 48 جدایه اکتینوباکتر موجود در دمای 76- درجه سلسیوس با استفاده از محیط کشت ISP2 آگار احیا شدند. دو دیسک باکتری، در محیط ISP2 براث به عنوان محیط پیش‌ کشت تلقیح شدند. پس از 48 ساعت، 10 میلی ‌لیتر از مایع در محیط کشت تخمیر تلقیح و به مدت 7 روز در انکوباتور شیکر دار با 180 دور در دقیقه، دمای 28 درجه سلسیوس وpH معادل 0/2 ± 7/2 گرمخانه‌ گذاری شد. مایع تخمیر با اتیل‌ استات استخراج و حلال با دستگاه تقطیر در فشار کم حذف شد. عصاره‌ های حاصل پس از تعیین غلظت برای زیست سنجی با استفاده از ناپلی‌ های 40 ساعته آرتمیا اورمیانا مورد استفاده قرار گرفتند.یافته‌ ها: بر اساس طبقه ‌ بندی سمیت، از میان عصاره ‌ های 48 جدایه، 64/58 درصد در گروه ترکیبات بسیار سمی، 22/91 درصد ترکیبات با سمیت متوسط، و 12/5 درصد در گروه ترکیبات با سمیت کم قرار گرفتند.نتیجه ‌ گیری: نتایج نشان داد بیش از نیمی از عصاره ‌ ها کشندگی بسیار بالایی در زمان کوتاه روی آرتمیا اورمیانا داشتند. با مقایسه مقادیر LC50 وLT50 عصاره‌ ها با مطالعات مشابه مشخص شد که این عصاره ‌ ها فعالیت زیستی قابل توجهی دارند و می‌ توانند به‌ عنوان منبعی غنی در تولید متابولیت ‌ ها با اثرات زیستی مطلوب استفاده شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2322 - شناسایی و بهینه سازی قارچ های مولد پکتیناز جدا شده در مرحله غربالگری به منظور استفاده در صنعت آب میوه
اعظم نوری گوشکی محمد کارگر جاوید امینی محمد مهدی متقی

سابقه و هدف: آنزیم های پکتینولیتیک یا پکتینازها یک گروه هتروژن از آنزیم های مربوط به تجزیه مواد پکتیکی هستند. اصلی ترین کاربرد صنعتی پکتینازها، استخراج و شفاف سازی آب های میوه و سیزیجات می باشد. این مطالعه با هدف شناسایی و بهینه سازی قارچ های مولد پکتیناز جداسازی شده از چکیده کامل

سابقه و هدف: آنزیم های پکتینولیتیک یا پکتینازها یک گروه هتروژن از آنزیم های مربوط به تجزیه مواد پکتیکی هستند. اصلی ترین کاربرد صنعتی پکتینازها، استخراج و شفاف سازی آب های میوه و سیزیجات می باشد. این مطالعه با هدف شناسایی و بهینه سازی قارچ های مولد پکتیناز جداسازی شده از پساب کارخانجات کنسانتره آب میوه انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت مقطعی و تصادفی بر روی 50 نمونه تهیه شده از سیب های در حال فساد، خاک و پساب کارخانجات کنسانتره آب میوه استان های مختلف ایران انجام شد. در ابتدا قارچ های جداسازی شده از نظر فعالیت آنزیمی توسط اندازه گیری هاله شفاف بر روی محیط پکتین (برآورد کیفی) و مقدار آنزیم تولید شده در محیط غوطه ور (برآورد کمی) بررسی شدند. سپس ویژگی های کینتیکی سویه برتر مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: از مجموع 80 قارچ، 13 مورد (16 درصد) ویژگی تولید آنزیم پکتیناز با ایجاد هاله شفاف در اطراف کلنی را داشتند. مناسب ترین فعالیت پکتیناز ( U/ml 0.4) مربوط به سویه آسپرژیلوس نایجر AN64 بود. بیشترین میزان تولید آنزیم پس از 72 ساعت به دست آمد. مناسب ترین دما و pH بهینه برای فعالیت و پایداری پکتیناز به ترتیب 30 درجه سیلیسیوس و 5 pH بود. یون های Ag1+، Mg2+،Mn2+و دترجنت های فعال سطحی مانند سولفات آمونیوم، عصاره مخمر، EDTA و اسید سیتریک اثر القایی مناسبی در افزایش فعالیت پکتیناز داشتند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که آسپرژیلوس نایجر AN64 به دلیل تحمل pH اسیدی و پایداری در دامنه گسترده pH و حرارت های مختلف می تواند در صنعت آب میوه مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2323 - جداسازی یک سویه بومی باسیلوس لیکنی‌فورمیس تولید کننده آنزیم آلفا آمیلاز از منابع گرم استان سمنان
مجید مقبلی حمید نوشیری

مقدمه و هدف: آمیلاز یکی از آنزیم&zwnj;های صنعتی مهم می&zwnj;باشد که در صنایع غذایی، تولید شوینده ها، تولید گلوکز، نساجی و کاغذ&zwnj;سازی کاربرد دارد. باسیلوس&zwnj;ها، از مهم&zwnj;ترین میکروارگانیسم&zwnj;های تولید کننده آمیلاز و پروتئاز می&zwnj;باشند. هدف از این پژوهش جد چکیده کامل

مقدمه و هدف: آمیلاز یکی از آنزیم&zwnj;های صنعتی مهم می&zwnj;باشد که در صنایع غذایی، تولید شوینده ها، تولید گلوکز، نساجی و کاغذ&zwnj;سازی کاربرد دارد. باسیلوس&zwnj;ها، از مهم&zwnj;ترین میکروارگانیسم&zwnj;های تولید کننده آمیلاز و پروتئاز می&zwnj;باشند. هدف از این پژوهش جداسازی باسیلوس گرمادوست مولد آنزیم آلفا- آمیلاز از منابع گرم استان سمنان و تعیین فعالیت آنزیم آلفا- آمیلاز می&zwnj;باشد. مواد و روش&zwnj;ها: به صورت تصادفی نمونه&zwnj;های خاک و کود از محیط و آب از چشمه&zwnj;های آب گرم استان جمع&zwnj;آوری شد. پس از تهیه رقت، نمونه&zwnj;ها بر روی محیط کشت نشاسته آگار کشت و سپس از نظر تولید آمیلاز مورد بررسی قرار گرفتند. فعالیت آنزیم آلفا – آمیلاز تولیدی به وسیله باکتری&zwnj;های جدا شده با استفاده ازروش دی&zwnj;نیترو&zwnj;سالیسیلیک اسید (DNS) اندازه&zwnj;گیری شد. یافته&zwnj;ها: از بین 10 نمونه باکتری تولید کننده آمیلاز جدا شده، دو نمونه دارای بیشترین میزان فعالیت u/ml 5/104 و u/ml 2/61 بودند. هر دو نمونه متعلق به جنس باسیلوس&zwnj;ها بوده که اولی مزوفیل و دومی گرمادوست بود. با توجه به جدول باسیلوس&zwnj;های کتاب برگی مشخص گردید که نمونه گرمادوست متعلق به گونه باسیلوس لیکنی&zwnj;فرمیس می&zwnj;باشد. نتیجه گیری: با توجه به مصرف بالای آنزیم آمیلاز و عدم تولید این آنزیم در ایران، سویه باکتریایی باسیلوس لیکنی&zwnj;فورمیس جدا شده در این پژوهش باتوان تولید u/ml 2/61 آنزیم آمیلاز می&zwnj;تواند به عنوان یک کاندید مناسب جهت تولید این آنزیم مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2324 - ارزیابی فعالیت زیستی گیاهان دارای ویژگی ضدسرطانی با استفاده از روش سنجش میزان کشندگی میگوی آب شور
زهرا پورفریدون قصرالدشتی چیداندا شَرما

سابقه و هدف: یکی از اهداف پژوهش&zwnj;های جدید شناسایی گیاهان دارای ویژگی&zwnj;های درمانی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی ویژگی ضدسرطانی گروهی از گیاهان با روش غربال&zwnj;گری سریع میزان کشندگی میگوی آب شور است. مواد و روش&zwnj;ها: این پژوهش به صورت تجربی بر روی 19 نمونه چکیده کامل

سابقه و هدف: یکی از اهداف پژوهش&zwnj;های جدید شناسایی گیاهان دارای ویژگی&zwnj;های درمانی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی ویژگی ضدسرطانی گروهی از گیاهان با روش غربال&zwnj;گری سریع میزان کشندگی میگوی آب شور است. مواد و روش&zwnj;ها: این پژوهش به صورت تجربی بر روی 19 نمونه گیاه تهیه شده از کمپ دانشگاه بنگلور، دارای فعالیت ضد&zwnj;سرطانی ناشناخته و 3 نمونه گیاه شناخته شده دارای ویژگی ضدسرطانی به عنوان کنترل انجام شد. پس از عصاره&zwnj;گیری گیاهان یاد شده با روش کشندگی میگوی آب شور فعالیت زیستی آن&zwnj;ها مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته&zwnj;ها: نتایج نشان داد که 99/48%از گیاهان مورد پژوهش دارای فعالیت بازدارندگی بین 44 تا 002/44% می&zwnj;باشند. همچنین 70/47% از گیاهان مورد بررسی فعالیت بازدارندگی اندک داشتند. همچنین 3 نمونه کنترل، دارای فعالیت بازدارندگی بین 46/64 تا 100 را داشتند. نتیجه&zwnj;گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از روش کشندگی میگوی آب شور می&zwnj;تواند یکی از روش&zwnj;های سریع غربال&zwnj;گری گیاهان دارویی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2325 - نقش حفاظت از تنوع زیستی در تحقق توسعه پایدار
پگاه نیک فر لیالستانی حسن سواری محمدحسین رمضانی قوام آبادی علی مشهدی

10.30495/alr.2022.1949221.2254

زمینه و هدف: یکی از تهدیدها برای زمین، از دست دادن تنوع زیستی است. با عنایت به اینکه اقیانوس‌ها دارای بیشترین میزان تنوع زیستی هستند و با توجه به ماهیت فرامرزی‌شان، مدیریت منابع دریایی نیازمند مداخلات در سطوح (ملی، منطقه‌ای و جهانی) برای کاهش تهدیدات است. بر این اساس به چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از تهدیدها برای زمین، از دست دادن تنوع زیستی است. با عنایت به اینکه اقیانوس‌ها دارای بیشترین میزان تنوع زیستی هستند و با توجه به ماهیت فرامرزی‌شان، مدیریت منابع دریایی نیازمند مداخلات در سطوح (ملی، منطقه‌ای و جهانی) برای کاهش تهدیدات است. بر این اساس به مساله می پردازیم که حفاظت از تنوع زیستی چه نقشی در تحقق توسعه پایدار دارد؟روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی انجام‌شده است.یافته‌ها و نتایج: جهان با چالش‌های بیشتری مواجه است که عواقب گسترده‌ای برای بشریت دارد. برخی از این چالش‌ها اقتصادی - اجتماعی هستند، مانند افزایش فقر و بحران سیاسی و هم‌چنین چالش‌های زیست‌محیطی، مانند آلودگی هوا، تغییرات آب و هوایی و از دست دادن تنوع زیستی. از سویی، حقوق محیط‌زیست ابزار مهمی برای نظارت و مدیریت توسعه پایدار است که در تعیین خط‌مشی‌های حفاظتی محیط‌زیست و استفاده معقولانه و پایدار از منابع طبیعی مؤثر است. بر این اساس توسعه پایدار اقیانوس‌ها و ضابطه‌مند نمودن از طریق اعمال حاکمیت قانون، یکی از پدیده‌های نوین در حقوق بین‌الملل دریاها به شمار می‌رود. بیانیه‌های استکهلم 1972، ریو 1992، ژوهانسبورگ 2002، دستیابی به توسعه پایدار را مستلزم حفاظت از محیط‌زیست عنوان نموده و خواستار جهت‌گیری حقوق بین‌الملل محیط‌زیست در راستای مفهوم توسعه پایدار گردیده است. به علاوه کنوانسیون های دیگری مانند حقوق دریاها، لندن، بازل، ناگویا و کارتاهنا نیز در صدد قاعده مند نمودن حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی هستند که توانسته اند در مقررات داخلی دولتها در این خصوص تحول ایجاد نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2326 - نسبت سنجی اعمال اصل احتیاطی با مقوله تضمین امنیت آب
فاطمه ابراهیمی علیرضا آرشپور سید محمد صادق احمدی

10.30495/alr.2023.1979810.2523

زمینه و هدف: حق بر آب، منشأ و تجلی بخش بسیاری از حق‌های بشری است. عدم دسترسی مناسب به منابع آبی بحران‌های زیادی، به خصوص بحران‌های محیط‌زیستی فراوانی برای جوامع به همراه داشته است که سبب بروز ناامنی برای انسان شده است. از این رو، اندیشمندان حقوقی همواره درصدد تبیین سازک چکیده کامل

زمینه و هدف: حق بر آب، منشأ و تجلی بخش بسیاری از حق‌های بشری است. عدم دسترسی مناسب به منابع آبی بحران‌های زیادی، به خصوص بحران‌های محیط‌زیستی فراوانی برای جوامع به همراه داشته است که سبب بروز ناامنی برای انسان شده است. از این رو، اندیشمندان حقوقی همواره درصدد تبیین سازکارهایی برای برون‌رفت از این بحران‌های زیست‌محیطی می‌باشند؛ چرا که عدم دسترسی به آب توسعه بشر را متأثر می‌کند و نبود توسعه در هر جامعه‌ای، اختلافات بر سر منابع را پررنگ می‌کند.روش: در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده و روش کتابخانه‌ای به عنوان روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات برگزیده شده‌ است.یافته‌ها و نتایج: توجه و بکارگیری اصل احتیاطی به عنوان یکی از راهکارهای کلیدی سبب سرعت بخشیدن به اقدامات پیشگیرانه محیط‌زیستی است که مدیریت بحران را بهبود می‌بخشد و در نهایت، امنیت آب تضمین می‌گردد. از این روی، به نظر می‌رسد که رابطه مستقیم بین اعمال اصل احتیاطی و امنیت آب وجود دارد و اعمال این اصل در جهت تضمین امنیت آب می‌تواند به عنوان راهکار مناسبی در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2327 - ارزیابی عملکرد شش بندر منتخب دنیا در اجرای الزامات کنوانسیون کنترل و مدیریت آب توازن کشتی
علیرضا ظاهری میترا اسماعیلی میرک محله

یکی از مشکلات عمده که توجه اکثریت متخصصین علوم دریایی را به خود جلب کرده است، خطر هجوم گونه های مضر دریایی است، انتقال آن ها در سطح اقیانوس غیرقابل مشاهده است و در سکوت به داخل تانکر توازن کشتی خزیده و بعد از تخلیه در بندر مقصد ناخواسته تبدیل به مهاجمینی می شوند که بر ر چکیده کامل

یکی از مشکلات عمده که توجه اکثریت متخصصین علوم دریایی را به خود جلب کرده است، خطر هجوم گونه های مضر دریایی است، انتقال آن ها در سطح اقیانوس غیرقابل مشاهده است و در سکوت به داخل تانکر توازن کشتی خزیده و بعد از تخلیه در بندر مقصد ناخواسته تبدیل به مهاجمینی می شوند که بر روی محیط زیست دریایی اثر نامطلوبی بر جا می گذارند و نه تنها سلامت انسان را به خطر می اندازند بلکه تحدیدی جدی برای اقتصاد منطقه نیز می باشند. هجوم گونه های بیگانه بیماری زابه روشهای مختلف امکان پذیر است اما در این تحقیق، هجوم گونه ی دریایی از طریق آب توازن کشتی موردبررسی قرار می گیرد. تلاش های بین المللی باعث شکل گیری کنوانسیونی شد که دولت ها را ملزم به کنترل تخلیه آب توازن در دریاها می نماید؛ اما یک پروژه ی موفق علاوه بر تدوین کنوانسیون نیاز به صورت گرفتتا با دنبال کردن اصول راهنما توسط IMO هماهنگی و همکاری در اجرا دارد که این کار با انتخاب شش بندر توسط 1 بنادر، کنترل مؤثر در مناطق انتخابی داشته باشند. این مطالعه با تعریف آب توازن و تبعات زیست محیطی هجوم گونه هاآغاز می شود و عملکرد بنادرمنتخب در راستای الزامات کنوانسیون بررسی شدهو در مرحله ی بعدی روش های مقابله با معضل هجوم گونه ذکر می شودو در آخر بهترین، کارآمدترین و کم هزینه ترین روش های کنترل خطر هجوم گونه ها، پیشنهادمی شود. سازمان بین المللی دریایی. International Marine Organization . ١ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2328 - بررسی تغییرات آب و هوایی در نظام بین المللی حقوق بشر
زینب پورخاقان شاهرضایی

حق برخورداری از محیط زیست سالم‌یکی از جلوه‌های حیثیت و کرامت انسانی است که مکملی برای حقوق بشر برای نسل حاضر و شرط تحقق آن برای نسل‌های آینده است. گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی‌یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی است که‌این حق را تهدید می‌کند.‌این تهدید در زمینه‌های چکیده کامل

حق برخورداری از محیط زیست سالم‌یکی از جلوه‌های حیثیت و کرامت انسانی است که مکملی برای حقوق بشر برای نسل حاضر و شرط تحقق آن برای نسل‌های آینده است. گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی‌یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی است که‌این حق را تهدید می‌کند.‌این تهدید در زمینه‌هایی چون حق زندگی، حق غذای سالم، حق آب سالم، حق بر مسکن، حق تعیین سرنوشت و حقوق مردم بومی‌و اقلیت‌ها نمود پیدا می‌کند. منابع حقوق بین الملل و حقوق بشر مربوط به حمایت از محیط زیست دربردارنده ابزارهایی برای حمایت از‌این حق‌ها و‌ایجاد مسئولیت بین المللی برای حفاظت از محیط زیست سالم است که مورد پذیرش عامه واقع شده است، اما نتیجه بخش بودن‌این قواعد مستلزم همکاری بین المللی است. لذا در‌این مقاله نگارنده به دنبال پاسخ گویی به‌این مساله است که تغییرات آب و هوایی چه تاثیراتی را بر حقوق انسان‌ها دارد و تاکید برحق‌های مورد تهدید در اثر بحران تغییرات آب و هوایی و بیان ابزارهای حقوقی بین المللی برای مقابله با‌این بحران از جمله اهداف می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2329 - ارزیابی پدیده خشکسالی کشاورزی شهرستان شیراز
عباسعلی ابونوری

پیش بینی زمان وقوع و برآورد شدت و نوسانات وقوع خشکسالی در جلوگیری از اصابتها و تخریبهای اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.در این پژوهش تلاش میکنیم تا با استفاده از روش بودجه آبی تورنت ویت،وضعیت تعادل آبی ایستگاه سینوپتیک شیراز را برای مدت 58 سال (1951-2009 چکیده کامل

پیش بینی زمان وقوع و برآورد شدت و نوسانات وقوع خشکسالی در جلوگیری از اصابتها و تخریبهای اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.در این پژوهش تلاش میکنیم تا با استفاده از روش بودجه آبی تورنت ویت،وضعیت تعادل آبی ایستگاه سینوپتیک شیراز را برای مدت 58 سال (1951-2009 میلادی و یا 1330-1387 شمسی) متوالی را بررسی کرده و با برآورد تعداد دفعات وقوع پدیده خشکسالی ،شدت انها را نیز اندازه گیری کنیم.روش بودجه آبی تورنت-ویت با استفاده از پارامترهای متعدد عوامل طبیعی مانند درجه حرارت،سرعت باد،درخشش و تابش خورشید،بافت و ساختار و یا چگالی خاک در ذخیره سازی آب،رطوبت خاک،تبخیر و تعرق،دوره رشد گیاهان و عمق ریشه انها و پیشینه بارندگی منطقه به منظور برآورد پدیده خشکسالی به کار گرفته شده است.با به کارگیری این روش نشان می دهیم که در در هر دوره میزان کمبود و یا مازاد آب در چه ماه هایی از سال وجود داشته و با تعیین شاخص خشکی و انحراف معیار ان از میانگین متوسط،مشخص می شود که ایستگاه شیراز در هر ده سال حداقل 3 بار مواجه با خشکسالی شده و پس از 2000 میلادی بر تعداد دفعات آن افزوده شده است،به گونه ای که ایم منطقه از سال 2000 تا 2009 میلادی 35 بار تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته است که تعداد 5 بار مورد اصابت خشکسالی حاد و حادترین آن مربوط به سال 2001 بوده و سال 2008 نیز این پدیده با شدت کمتر بار دیگر تکرار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2330 - مکانیزم انتقال قیمت و اثر آن بر حاشیه بازار ماهیان آب‌های جنوب ایران
مهدی سراوانی نظر دهمرده قلعه نو

نوسان و بی ثباتی قیمت محصول های شیلاتی یکی از مشخصات ناکارآمدی بازار این قبیل محصولات است. مطالعه حاضر به بررسی اثر انتقال قیمت بر حاشیه بازار ماهیان آب‌های جنوب کشور طی دوره زمانی ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ با ترکیب متدولوژی هاک و فریگون و همکاران (۱۹۹۹) می پردازد. نتایج نشان می دهد چکیده کامل

نوسان و بی ثباتی قیمت محصول های شیلاتی یکی از مشخصات ناکارآمدی بازار این قبیل محصولات است. مطالعه حاضر به بررسی اثر انتقال قیمت بر حاشیه بازار ماهیان آب‌های جنوب کشور طی دوره زمانی ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ با ترکیب متدولوژی هاک و فریگون و همکاران (۱۹۹۹) می پردازد. نتایج نشان می دهد برای ماهیان قباد، حلوا سفید، هامور، هور، راشکو، سنگسر، شیر، سرخو و حلوا سیاه فرضیه انتقال کامل افزایش قیمت ها از عمده‌فروشی به خرده‌فروشی رد شده است. در مورد ماهیان حلوا سفید، هور، سنگسر و سرخو تقارن کوتاه مدت و بلندمدت در انتقال قیمت رد شده لذا عدم تقارن در انتقال قیمت‌ها با افزایش حاشیه بازار سودهای نامتعارفی را نصیب واسطه ها می کند. نتایج کشش‌های انتقال قیمت ماهی‌های هور، سنگسر، سرخو و حلوا سفید نشان می‌دهد که افزایش قیمت در عمده‌فروشی این محصول ها با شدت بیشتری به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شوند درحالی‌که کاهش قیمت به کندی به سطوح بالاتر بازار انتقال می یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2331 - بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه منابع آب
منوچهر جفره سعیده علیزاده

هدف مقاله حاضر بررسی شکل گیری بازار در تخصیص بهینه منابع آب است.با مطالعاتی که بر اساس کارکردهای بازار آب در ایران و جهان صورت گرفته است می توان گفت:بازار هخای آب عموما در شرایطی که مازاد تقاضا برای آب وجود داشته باشد تشکیل شده اند.ملی بودن منابع آب مانع تشکیل بازارهای چکیده کامل

هدف مقاله حاضر بررسی شکل گیری بازار در تخصیص بهینه منابع آب است.با مطالعاتی که بر اساس کارکردهای بازار آب در ایران و جهان صورت گرفته است می توان گفت:بازار هخای آب عموما در شرایطی که مازاد تقاضا برای آب وجود داشته باشد تشکیل شده اند.ملی بودن منابع آب مانع تشکیل بازارهای آب نشده است .تفکیک مالکیت آب از زمین جز شرایط لازم تشکیل بازارهای آب می باشد.در قانون سوم توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور ( ماده 106) و مستندات اجرایی ماده 17 قانون چهارم توسعه و ماده 142 قانون پنجم برنامه توسعه بر لزوم تقویت بازارها ی محلی آب و تسهیل مبادلات تاکید شده است.به علاوه بر اساس قانون تشویق سرمایه گذاری در طرح های آب نیز مجوز فروش آب به قیمت توافقی به سرمایه گذار داده شده است.به منظور افزایش کارایی مصرف آب،افزایش درآمد زارعین،کاهش ریسک درآمد زارعین ،افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت آب کشور ،افزایش مشارکت مردم در مدیریت منابع آب و کاهش هزینه های دولت در مدیریت و توزیع منابع آب شایسته است تشکیل و تقویت بازارها ی آب مورد توجه ساستگذاران صنعت آب و بخش کشاورزی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2332 - پایداری منابع آب و الگوی بهینه کشت در ایران؛ کاربرد برنامه‌ریزی کسری
محمد بخشوده مریم باغستانی

هدف این مطالعه پیدا کردن الگوی کشت بهینه ای است که در آن درآمد خالص را به ازای هر متر مکعب آب مصرفی حداکثر کند و با کاهش مصرف آب در رسیدن به مصرف پایدار منابع محدود آب کمک نماید.بدین منظور از روش برنامه ریزی کسری استفاده گردید.این روش قادر است همزمان چند معیار را بسنجد. چکیده کامل

هدف این مطالعه پیدا کردن الگوی کشت بهینه ای است که در آن درآمد خالص را به ازای هر متر مکعب آب مصرفی حداکثر کند و با کاهش مصرف آب در رسیدن به مصرف پایدار منابع محدود آب کمک نماید.بدین منظور از روش برنامه ریزی کسری استفاده گردید.این روش قادر است همزمان چند معیار را بسنجد.این مطالعه در دو سناریو تحت عنوان سناریوی قیمتهای داخلی و سناریوی قیمتهای بین المللی اجرا گردید.برای مقایسه میزان پایداری نسبت درآمد به میزان آب مصرفی به عنوان تابع هدف مورد استفاده قرار گرفت.نتایج حاصل حاکی از آن ایت که در الگوی بهینه برنامه ریزی کسری،نسبت درآمد به آب مصرفی بیشتر از این نسبت در الگوی بهینه برنامه ریزی خطی ساده می باشد.در .واقع میزان مصرف آب به ازای یک واحد درامد در این الگو کاهش می یابد.بر اساس یافته های این مطالعه به نظر میرسد با توجه به نتایج حاصل از مقایسه دو سناریوی موجود،استفاده از سیاستهای قیمت گذاری بهتر،می تواند روی درآمد بخش کشاورزی کشور تاثیر مثبت بگذارد.داده های مورد استفاده در این مطالعه مربوط به سال زراعی 84-85 می باشد که از سایت وزارت جهاد کشاورزی،سایت مرکزآمار و سالنامه های کشاورزی جمع آوری گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2333 - مقایسه‌ی برآورد حداکثر بارش محتمل به دو روش آماری در حوضه‌ی آبریز رودخانه‌ی کرج
افسانه عباسی زین العابدین جعفرپور

در این تحقیق حداکثر بارش محتمل (PMP ) نقطه¬ای 13 ایستگاه باران سنجی در حوضه¬ی آبریز رودخانه¬ی کرج طی دوره¬های آماری متفاوت به دو روش آماری، هر شفیلد (1) و (2) برآورد گردید که مقادیر آن به ترتیب 274 و 23/131 میلی متر می¬باشد. در صورتیکه ضریب جریان حوض چکیده کامل

در این تحقیق حداکثر بارش محتمل (PMP ) نقطه¬ای 13 ایستگاه باران سنجی در حوضه¬ی آبریز رودخانه¬ی کرج طی دوره¬های آماری متفاوت به دو روش آماری، هر شفیلد (1) و (2) برآورد گردید که مقادیر آن به ترتیب 274 و 23/131 میلی متر می¬باشد. در صورتیکه ضریب جریان حوضه 40 درصد در نظر گرفته شود، دبی متوسط روزانه¬ی آنها به ترتیب و خواهد بود. حداکثر دبی روزانه طی دورۀ مطالعه در ایستگاه هیدرومتری سیرا (ورودی سد) ثبت شده است جدول (1)، بنابراین نتایج حاصله از روش هر شفیلد (2) قابل قبول می¬باشد و با رخداد ریزش واقعی در حوضه انطباق دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2334 - بررسی تاثیر سازندهای زمین شناسی بر روی کیفیت آب، آبخوان دهدشت غربی
اردوان بهزاد فرهاد حمزه

در مقاله حاضر نقش سازندهای زمین شناسی گروه فارس ( گچساران، میشان و آغاجاری ) بر کیفیت آب آبخوان دهدشت غربی مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به خصوصیات چینه شناسی ، نفوذپذیری ، حساسیت به فرسایش و خصوصیات هیدرودینامیکی این سازندها در دهدشت غربی ملاحظه می گردد که دهدشت چکیده کامل

در مقاله حاضر نقش سازندهای زمین شناسی گروه فارس ( گچساران، میشان و آغاجاری ) بر کیفیت آب آبخوان دهدشت غربی مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به خصوصیات چینه شناسی ، نفوذپذیری ، حساسیت به فرسایش و خصوصیات هیدرودینامیکی این سازندها در دهدشت غربی ملاحظه می گردد که دهدشت غربی فاقد یک آبخوان مناسب جهت توسعه کشاورزی در این بخش می باشد. اراضی دهدشت غربی از نظر کشاورزی بسیار حاصلخیز می باشند اما منابع آب زیر زمینی این دشت جهت آبیاری این اراضی با محدودیت روبرو است. در دهدشت غربی به علت فقدان یا محدود و فصلی بودن منابع آب سطحی، روستائیان جهت مشروب نمودن اراضی کشاورزی خود از آب زیر زمینی ( عمدتا چاه ) استفاده می نمایند، بطوریکه 70% اراضی آبی از منابع آب زیر زمینی آبیاری می گردند اما به دلیل شرایط زمین شناسی کمیت و کیفیت منابع آب زیر زمینی مساعد برای کشاورزی نمی باشد. بر این اساس به منظور دستیابی به نتایج آنالیز شیمیایی و طبقه بندی آب در دشت دهدشت غربی از نتایج شیمیایی چاه آب چنگلوا استفاده گردید و سپس دیاگرام ویلکوکس برای آبخوان این دشت ترسیم گردید. این نتایج نشان می دهد که عموما آب زیر زمینی این منطقه بین حد شوری زیاد و خیلی شور قرار دارد و از نظر نسبت جذب سدیم غالب آبها در محدوده کم بوده و بطور کلی منابع آب زیر زمینی در کلاس C3S1 ( شوری زیاد با نسبت جذب سدیم کم ) و S1 C4 ( شوری خیلی زیاد با نسبت جذب سدیم کم ) قرار می گیرند. آب زیر زمینی اراضی دهدشت غربی جزء آبهای شور محسوب می شود و آبهای زیرزمینی موجود در منطقه از لحاظ مصرف کشاورزی دارای محدودیت می باشند. در مقاله حاضر سه بخش فاکتورهای زمین شناسی ، خصوصیات فیزیکی آبخوان و ساختار کیفیت شیمیایی آن مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2335 - چشمه های آبگرم ، توانمندی شهر رامسر در عرصه توریسم درمانی
سیدرحیم مشیری فرشته فتح الهی

چشمه های آبگرم ومعدنی پدیده های هستند که در مناطق خاص جغرافیایی ظهور می یابند. پیچیده شدن زندگی شهری وافزایش بیماریهای ناشی از این امر عاملی بوده که از دیرباز سبب شده که شهروندان از روشهای درمانی طبیعی جهت کاهش ناراحتی های عصبی،خستگی،دردهای عضلانی و مفاصل و... استفاده ن چکیده کامل

چشمه های آبگرم ومعدنی پدیده های هستند که در مناطق خاص جغرافیایی ظهور می یابند. پیچیده شدن زندگی شهری وافزایش بیماریهای ناشی از این امر عاملی بوده که از دیرباز سبب شده که شهروندان از روشهای درمانی طبیعی جهت کاهش ناراحتی های عصبی،خستگی،دردهای عضلانی و مفاصل و... استفاده نمایند یکی از این شیوه ها استفاده از چشمه های آبگرم بوده است.شهر رامسر یکی از شهرهای زیبای شمال کشور است که در منتهی الیه غرب استان مازندران قراردارد ، این شهر دارای جاذبه ها و زیرساختهای مهم گردشگری از گذشته می باشد. ساختار زمین شناسی این شهر به گونه ای است که محل بوجود آمدن تعداد زیادی آبگرم معدنی بوده است .طی تحقیق بعمل آمده که به شیوه توصیفی پیمایشی صورت گرفته است نظرات جامعه نمونه گردشگرانی که از این چشمه ها استفاده نمودند مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه حاصله مبین این مطلب است که پتانسیلهای فوق العاده ای در زمینه استفاده از چشمه های آبگرم شهر رامسر برای تبدیل این شهر به یکی از قطبهای گردشگری صحت وجود دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2336 - عوامل موثر بر پذیرش و بکارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) در روستاها: (مطالعه موردی روستاهای قرن آباد-استان گلستان)
شهره تاج زهرا ارزجانی ساعد فرج نژاد قادی

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر پذیرش و بکارگیری ICT در روستاهای استان گلستان است چارچوب نظری این پـژوهش بـا توجـه بـه وضعیت موجود پروژه ICT روستایی در کشور و تحقیقات پیشین و مطالعات انجام شده ،می باشد. در این پژوهش که به شـیوه پیمایشـی انجـام گردید جهت جمع آوری داده چکیده کامل

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر پذیرش و بکارگیری ICT در روستاهای استان گلستان است چارچوب نظری این پـژوهش بـا توجـه بـه وضعیت موجود پروژه ICT روستایی در کشور و تحقیقات پیشین و مطالعات انجام شده ،می باشد. در این پژوهش که به شـیوه پیمایشـی انجـام گردید جهت جمع آوری داده ها ، از پرسشنامه استفاده شده است . جامعـه مـورد م طالعـه ، خانوارهـای کشـاورز روسـت ای قـرن آبـاد در اسـتان گلستان می باشد که از بین آنها یک نمونه 100 نفری بر اساس نمونه گیری تصـادفی انتخـاب شـده اسـت . در ایـن تحقیـق 6، فرضـیه از مـدل تحقیق در نظر گرفته شده است و تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته اسـت و بـا اسـتفاده از روشـهای آمـاری SPSSو مدل استقلال صفات تحلیل شدند که نتـایج آن بـه ایـن شـرح اسـت . مرکـز ICT روسـتای قـرن آبـاد در بهبودررانـدمان محصـولات کشاورزی، افزایش فرصت های شغلی، تجارت الکترونیک، تعادل در نسبت سنی و جنسی جمعیت، آمـوزش و مشـارکت نقـش مثبـت داشـته است .ودرنهایت ضمن نتیجه گیری ، پیشنهادات ی جهت توسعه و استفاده بهینه از دفاتر ICT روستایی بیان شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2337 - استفاده از گیاهان مقاوم به خشکی و سطوح آبگیرباران جهت منظر سازی جاده ها و بزرگراهها مطالعه جاده بندرعباس – میناب استان هرمزگان
تورج اسدی مریم وراوی پور محمود مشعل

با توجه به اینکه استان هرمزگان در اقلیم خشک ونیمه خشک قرار گرفته طراحی فضای سبز با استفاده از سطوح آبگیر باران در مسیر جاده های استان بویژه مسیر بندرعباس – میناب بدلیل پرتردد بودن این جاده و گسترش فضای سبز به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و جلوگیری از خستگی رانندگان چکیده کامل

با توجه به اینکه استان هرمزگان در اقلیم خشک ونیمه خشک قرار گرفته طراحی فضای سبز با استفاده از سطوح آبگیر باران در مسیر جاده های استان بویژه مسیر بندرعباس – میناب بدلیل پرتردد بودن این جاده و گسترش فضای سبز به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و جلوگیری از خستگی رانندگان و ایجاد تصادف، با گیاهان بومی مقاوم به خشکی جهت صرفه جویی در آب یک امر حیاتی محسوب می شود که لازم است در کلیه طرح های عمرانی مد نظر قرار گیرد. در طراحی اینگونه مناطق اصولاً از گیاهانی استفاده می شود که قادرند با ظرفیت های محیط به زندگی خود ادامه دهند. مراجعه به طبیعت و استفاده از ذخائر ژنتیکی آن می تواند پاسخ در خور و مناسبی به این مشکل باشد. زیرا طبیعت در رهگذر تحولات خود گیاهانی را به ما معرفی می نماید که شرایط زیستی خود را از جمله مقاومت به شرایط خشکی تطبیق داده است. در این مقاله تعداد 28 گونه گیاهی با توجه به گرما و خشکی هوا ، شوری و قلیائیت خاک ، پایین بودن ظرفیت نگهداری آب ، نامناسب بودن بافت خاک و فرسایش پذیری خاک در طول مسیر جاده بندرعباس – میناب با منظور نمودن دو معیار مقاوم به خشکی و دارا بودن منظر در فصول مختلف شناسایی و معرفی گردید. این گیاهان برای دوام خود احتیاج به آبیاری ندارند و با داشتن اندام ویژه از هدر رفتن آب جلوگیری می نمایند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2338 - بهسازی، نوسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده روستایی(نمونه موردی: محله دارآباد)
آزیتا رجبی اکبر پرهیزگار پانته آ ابوذری

فرسودگی بافت ، ناشی از نارسایی های متعددی نظیر ترا کم بالا، مشکلات زیست محیطی و بالا بودن حجم آلودگی، فقـر و محرومیت، آسیب پذیری در برابر زلزله، ناامنی و معضلات اجتماعی و سایر مشکلاتی است که بر شرایط کالبدی، کـارکردی و کیفیت زندگی در مناطق فرسوده تاثیر جدی دارد . محله د چکیده کامل

فرسودگی بافت ، ناشی از نارسایی های متعددی نظیر ترا کم بالا، مشکلات زیست محیطی و بالا بودن حجم آلودگی، فقـر و محرومیت، آسیب پذیری در برابر زلزله، ناامنی و معضلات اجتماعی و سایر مشکلاتی است که بر شرایط کالبدی، کـارکردی و کیفیت زندگی در مناطق فرسوده تاثیر جدی دارد . محله دارآباد، با وسعتی در حدود 2 08/ کیلومتر مربع و دارای جمعیتـی، در حدود 9804 نفر در سال 1385 از جمله مناطقی است که دچار این معضل بوده و نمونه موردی ایـن تحقیـق مـی باشـد . جامعـه آماری این تحقیق شامل همه خانوارهای ساکن در محله دارآباد و جمعیت نمونه شـامل 70 خـانوار از خانوارهـای سـاکن در ایـن محله می باشد. مطالعه و شناخت ویژگیهای کلی بافت فرسوده محله دارآباد که به دلیل بی تـوجهی بـه آن بـه یکـی از نقـاط مشکل ساز مبدل گردیده است و همچنین شناخت محدودیتها و مشکلات موجود و ریشه یابی آن و ارائه راهکـار مناسـب در جهت برنامه ریزی برای ساماندهی بافت فرسوده محله دارآباد ، از جمله اهداف این تحقیق می باشد . نوع تحقیق کـار بـردی و روش آن، توصیفی - تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، بصورت کتابخانهای(اسنادی) و میـدانی مـی باشـد و بـرای تجزیـه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار های spss و Arc GIS و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج ایـن تحقیـق نشـان می دهد بافت موجود محله دارآباد به هنگام بروز سوانح طبیعی و یا حوادث غیر مترقبه شـهری قابلیـت امدادرسـانی نـدارد و بویژه در زمینهی شبکه معابر، زیرساختهای شهری، مشکلاتی را به وجود آورده که نیازمند ساماندهی است و در نهایت راهکار های مناسب در جهت برنامه ریزی صحیح برای ساماندهی بافت فرسوده محله دارآباد ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2339 - پژوهشی درجریان آب های زیرزمینی «مطالعه موردی حوضه آبریز مرند»
محمدرضا اصغری مقدم کریم عباس زاده

آب های زیرزمینی بخشی ازآب قابل استحصال اززیرزمین است که ازطریق چاه ها، گالری هاوقنوات به سطح زمین انتقال داده می شود. ویابه طورطبیعی توسط چشمه هاازدرون زمین تخلیه می گردد. که منبع عمده تأمین آب دربسیاری ازمناطق دنیا به خصوص دراقلیم های خشک ونیمه خشک مانندایران است. دشت چکیده کامل

آب های زیرزمینی بخشی ازآب قابل استحصال اززیرزمین است که ازطریق چاه ها، گالری هاوقنوات به سطح زمین انتقال داده می شود. ویابه طورطبیعی توسط چشمه هاازدرون زمین تخلیه می گردد. که منبع عمده تأمین آب دربسیاری ازمناطق دنیا به خصوص دراقلیم های خشک ونیمه خشک مانندایران است. دشت مرند از نظر فعالیتهای کشاورزی و تراکم جمعیت از اهمیت زیادی برخوردار است و آب آشامیدنی صنعتی و کشاورزی آن عمدتاً از سفره های آب زیرزمینی این دشت تامین می شود . از طرفی با توجه به افزایش بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و خشکسالی هایی که در ده ساله اخیر در منطقه رخ داده است، سطوح آب زیرزمینی افت شدید و قابل ملاحظه ای را نشان می دهند . از این جهت امروزه مدیریت بهره برداری آبخوان یکی از اصول اساسی در آبخوانداری به شمار می رود. بررسی کمی وشناسایی آب های زیرزمینی درهرمنطقه کارنسبتأ پیچیده ای می باشد. زیرا اولأجریان آب های زیرزمینی به مقدارزیادی تحت تأثیر شرایط زمین شناسی محل بوده و ثانیأ به دلیل ارتباط هیدرولیکی آب های زیرزمینی با آب های سطحی درسیکل هیدرولوژی، تخمین حجم وحرکت آب های زیرزمینی دارای پیچیدگی می باشد. هدف عمده از این مطالعه تعیین ضریب قابلیت انتقال (T) با استفاده از مقاومت عرضی نرمال شده ( تصحیح شده) می باشد . در این روش از وابستگی ضرایب قابلیت انتقال و مقاومت عرضی به پارامترهای غالباً مشترک استفاده کرده و با استفاده از نتایج آنالیز شیمیایی نمونه های آب برداشت شده از منابع آب نتایج آزمایش پمپاژ و مقاطع ژئوفیزیکی، ضریب قابلیت انتقال بدست می آید. در نهایت با استفاده از متوسط قابلیت انتقال، شیب هیدرولیکی، ضخامت اشباع آبخوان و متوسط تخلخل، میزان متوسطی از سرعت جریان آب های زیرزمینی به دست می آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2340 - بررسی نقش عوامل موثر در پیدایش و تکوین جریانهای واریزه ای در ارتفاعات شمال دریاچه ارورمیه (مطالعه موردی حوضه های شمال طرح آبخوانداری تسوج)
محمد رضا اصغری مقدم جمشید یاراحمدی مالک رفیعی

درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسـوبی تشـکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازندهای مقاوم و غیر مقاوم با ایجـاد تـراکم گسـلی km ) بالا 2 / km به 2/2) همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، بهویژه در ارتفاعات چکیده کامل

درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسـوبی تشـکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازندهای مقاوم و غیر مقاوم با ایجـاد تـراکم گسـلی km ) بالا 2 / km به 2/2) همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، بهویژه در ارتفاعات1700متری به بالا باعـث شده تا با تخریب فیزیکی سنگها و پسروی پرتگاهها، جریانهای واریزهای مجـزا و ممتـد بسـیار تیپیـک در سطح وسیعی در منطقه شکل بگیرند و برای مطالعه جهت اهداف طرح از نرم افزار هـای Arc GIS و داده هـای سنجش از راه دور و به منظور شناخت روابط بین خصوصیات مختلف مورفومتری آنها از تحلیلهای آمـاری در محیط نرمافزاری SPSS استفاده شده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهند که ناپایداریهای غالب منطقه عمـدتاً از نـوع واریـزه هـای دامنـه ای ( Debris slide) و وایزههای درهای (Debris flow(هستند و دینامیک آنها نیز عمدتا منشاء طبیعی داشته که در این میـان شیب و لیتولوژی، نوع زمین ساخت بههمراه عامل ارتفاع از جمله مهمترین پارامترهای تاثیر گذار آنها بحسـاب میآیند. نتایج تحلیلهای کمی نشان داد که همبستگی بالا و معنی دار با ضریب اطمینان مناسب بین پارامترهای مختلف واریزه ها وجود دارد. در نهایت مهمترین پیشنهادات حاصل از این مطالعه درجهـت کـاهش خطـرات ناپایداری دامنه ای در منطقه مطالعـاتی عبارتنـد از : اجـرای عملیـات مناسـب آبخیـزدای (احـداث سـازه هـای تورگابیونی و بتونی و سازه های لاستیکی) و عملیات بیولوژیکی در بالادستهای حوضه مورد مطالعه میباشد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2341 - بررسی ارتباط بین عوامل ژئومورفولوژیکی با توزیع فضایی جمعیت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
صمد شادفر

بررسی الگوی توزیع جمعیت در سطح حوضه های آبخیز بعنوان یکی از فاکتورها و عوامل اصلی تولید، حائز اهمیت خاص و درخور توجهی عمیق است. اگر تخریب منابع آب وخاک را نتیجه روابط نامناسب انسان با طبیعت بدانیم ابعاد کمی آن در چار چوب الگوی توزیع جمعیتی و ابعاد کیفی آن (نیروی انسانی) چکیده کامل

بررسی الگوی توزیع جمعیت در سطح حوضه های آبخیز بعنوان یکی از فاکتورها و عوامل اصلی تولید، حائز اهمیت خاص و درخور توجهی عمیق است. اگر تخریب منابع آب وخاک را نتیجه روابط نامناسب انسان با طبیعت بدانیم ابعاد کمی آن در چار چوب الگوی توزیع جمعیتی و ابعاد کیفی آن (نیروی انسانی) در قالب رفتار های اجتماعی- فرهنگی تأثیر بسزایی درتخریب منابع و بروز فرسایش و رسوب دارد. در این تحقیق روستاهای واقع در دهستان سخت سر از شهرستان رامسر جهت انجام تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تعدادی از عوامل ژئومورفولوژیکی موثر بر توزیع جمعیت مانند شیب، ارتفاع، گسلها، بارش و کاربری اراضی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد روستا و میزان جمعیت هر یک از آنها از سالنامه های آماری مرکز آمار ایران(1385) استخراج گردید. در مرحله بعد به بررسی ارتباط بین هر یک از عوامل موثر بر توزیع جمعیت با تعداد جمعیت پرداخته شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که حدود 81/ 75 درصد جمعیت در طبقه ارتفاعی کمتر از 1000 متر زندگی می کنند. در طبقات ارتفاعی بیش از 2000 متر جمعیتی زندگی نمی کنند. حدود 76 درصد جمعیت در شیب کمتر از 40 درصد و تقریبا تمامی جمعیت در کاربری های کشاورزی و جنگل و در طبقات بارش بیش از 900 میلیمتر استقرار یافته اند. از سوی دیگر نتایج نشان داد که روستاهای واقع در اطراف گسلها با جمعیتی بالغ بر 1568 نفر (حدود 77 درصد) عمدتاً درروی خط گسل و یا درشعاع حداکثر سه کیلومتری آن قرارگرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2342 - تحلیل روابط فضایی مادرشهر مشهد با شهر ملک آباد
کتایون علیزاده علی نوری کرمانی زینب اشرف

سنجش رابطه میان دو سکونتگاه از عمده ترین راههای حفظ تناسب جریانها و برقراری ساختاری متعادل در فضای منطقه ای است. شهر ملک آباد در فاصله ی 35 کیلومتری از مادر شهر مشهد واقع شده است . در این تحقیق ، روابط فضایی مادر شهر مشهد با شهر ملک آباد تحلیل شده است . هدف کلی از انجام چکیده کامل

سنجش رابطه میان دو سکونتگاه از عمده ترین راههای حفظ تناسب جریانها و برقراری ساختاری متعادل در فضای منطقه ای است. شهر ملک آباد در فاصله ی 35 کیلومتری از مادر شهر مشهد واقع شده است . در این تحقیق ، روابط فضایی مادر شهر مشهد با شهر ملک آباد تحلیل شده است . هدف کلی از انجام این تحقیق ، کمک به مسولان ذیربط در جهت برقراری رابطه ای متعادل و هدفمند میان مادرشهر مشهد و شهر ملک آباد می باشد . این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و به کمک مطالعات کتابخانه ای و میدانی اطلاعات مورد نیاز گردآوری شده است . جهت انجام تحلیل های آماری از نرم افزار SPSS نسخه ی 18 استفاده گردید. در این تحقیق جمع آوری اطلاعات از طریق نمونه گیری به طور اتفاقی صورت گرفته است . جهت تعیین حجم نمونه ، با توجه به اینکه تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بوده ، از جداول مورگان استفاده گردید . با توجه به حجم جامعه ی مورد بررسی مساوی با 1383 ، حجم گروه نمونه 140 نفر برآورد گردید. نتایج نشان می دهد که دلایل برقراری رابطه از سوی ملک آباد رفع حوایج تخصصی این سکونتگاه نظیر مراجعه به مراکز درمانی ، دانشگاهی ، اداری ، دریافت اعتبارات و... از مادرشهر بوده و دلیل ارتباط مشهد با ملک آباد گذران اوقات فراغت ، تآمین مواد غذایی و... بوده است . مادرشهر مشهد در شیوه زندگی فرهنگی ساکنین ملک آباد نیز تاثیر داشته است . چنانکه شیوه ی زندگی ، سطح توقعات ، میزان رضایتمندی از زندگی از شدت اثر گذاری و تأثیر بالای مغناطیس مادرشهر مشهد ( سکونتگاه مرکزی) بر ابعاد مختلف زندگی در شهر ملک آباد (سکونتگاه پیرامونی) حکایت دارد. براساس نتایج این تحقیق تاثیر مادرشهر مشهد بر تار و پود زندگی اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در شهر ملک آباد مشاهده می شود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2343 - بررسی دوره های خشکسالی و تاثیر آن بر منابع آب پایین دست کرخه
علیرضا شکیبا فریده عظیمی فاطمه بوعذار

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی است. این پدیده شرایطی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد. تحقیق حاضر،تلاشی برای ارزیابی کارآیی برخی شاخص های متداول اقلیمی در ایستگاه های حوضه پایین دست کرخه است. این شاخص چکیده کامل

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی است. این پدیده شرایطی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد. تحقیق حاضر،تلاشی برای ارزیابی کارآیی برخی شاخص های متداول اقلیمی در ایستگاه های حوضه پایین دست کرخه است. این شاخص ها در حال حاضر در سیستم های فعال جهانی مورد استفاده قرار می گیرند و عبارتند از : شاخص بارش استاندارد 1SPI، درصد نرمال2 PN و بارش قابل اعتماد3 DRIکه این شاخص ها در طی یک دوره ی آماری 30 ساله از سال (1386-1357) در ایستگاه های هواشناسی حوضه پایین دست کرخه مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. و تغییرات مکانی خشکسالی در منطقه مطالعاتی در محیط GIS انجام شده و از آن طریق روند آنها مشخص گردید. در نهایت با مشخص شدن دوره های کم آبی و پرآبی میزان رواناب حاصله در دوره های مذکور مورد بررسی قرارگرفت. نتایج بررسی نشان می دهد که کمترین مقدار SPI مشاهده شده، و شدیدترین خشکسالی در ایستگاه آبادان در سال (1368-1367) واقع در جنوب حوضه و ایستگاه اهواز سال (1378-1377) در جنوب شرق حوضه می باشد. و بیشترین تداوم خشکسالی در ایستگاه های حوضه پایین دست کرخه مربوط به سال 1369، 1377 و 1384 می باشد در این سال تقریباً تمامی ایستگاه های حوضه پایین دست کرخه دچار خشکسالی شده اند. وضعیت خشکسالی از سال 1377 به بعد در بیشتر ایستگاه ها به صورت متوالی با خشکسالی ملایم تکرار می شود. در میان روش های به کار گرفته شده، شاخص SPI با داشتن توانایی و قابلیت های بالا و معایب و محدودیت های کمتر بهتر از سایر روشها تشخیص داده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2344 - فاکتورهای ژئوپلتیکی بحران گرجستان
عبدالرضا فرجی راد حدیث مراد ی

گرجستان از نظر موقعیت ژئوپلتیکی محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق،اروپا و خاورمیانه است همچنین یکی از کانالهای ترانزیت نفت و گاز منطقه ای میباشد. اما آنچه ژئوپلتیک گرجستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده رقابتهای سیاسی میان قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ایی است.می توان عوامل چکیده کامل

گرجستان از نظر موقعیت ژئوپلتیکی محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق،اروپا و خاورمیانه است همچنین یکی از کانالهای ترانزیت نفت و گاز منطقه ای میباشد. اما آنچه ژئوپلتیک گرجستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده رقابتهای سیاسی میان قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ایی است.می توان عوامل ژئوپلتیکی بحران درگرجستان را از2منظرمورد بررسی قرارداد -1: فاکتورهای داخلی شامل وجود دو منطقه جدایی طلب اوستیای جنوبی وآبخازیا که بنا به دلایل قومی و حفظ هویت مستقل خود با دولت مرکزی در جدالند و نیز دولت مرکزی که همواره سعی در تسلط اکثریت گرجی بر تمانی کشور و ادغام سایراقوام داشته است - 2. فاکتورهای خارجی که باید آنها را به چند گروه تقسیم نمود:اولین فاکتور خارجی بحران گرجستان، روسیه است که ازموقعیت هم مرز بودن با دو منطقه جدایی طلب برای تاثیر بر گرجستان و حفظ نفوذ خود در قفقاز جنوبی استفاده میکند مسلماً تاثیر روسیه در دوره های مختلف بر مناطق جدایی طلب بنا بر احتیاجات واقتضای زمان متفاوت و متغیر بوده است. زمانی برای وادار نمودن گرجستان برای پیوستن به کشورهای مشترک المنافع (CIS ) و زمانی برای جلوگیری از حضور غرب در این کشور صورت گرفته است. فاکتورهای خارجی دیگرشامل گسترش ناتو به شرق و تلاش گرجستان برای پیوستن به این سازمان ، حضورآمریکا درگرجستان و حمایت از دولت روس گریز این کشور،خطوط انتقال نفت و گاز خزر و نقش سیاسی ژئوپلتیک گرجستان در این خطوط جهت کمک به کنار گذاردن مسیر ایران و روسیه میشود که همه این موارد رقابتی را میان روسیه وغرب ایجاد نموده که باعث اهمییت بیش ازپیش موقعییت ژئوپلتیکی گرجستان ونیز گسترش تنشهای قومی دراین کشور گردیده است . سؤال اصلی مطرح شده دراین مقاله این است که عوامل تاثیرگذاربر بحران گرجستان چیست؟آیا ژئوپلتیک 2 گرجستان و موقعیت حساس آن در منطقه قفقازنقش اساسی را درشکل گیری بحران در این کشوربازی می کند. به طور قطع برای پاسخ به این سؤالها باید به بررسی عوامل گسترده ای از فاکتورهای داخلی و خارجی تاثیرگذار بر بحران گرجستان بپردازیم . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2345 - عوامل موثر در فرایند تبدیل روستا به شهر ( مطالعه موردی باقر شهر )
زهره فنی زهرا شفیعی زاده کرده کوهی

سکونتگاههای روستایی فضاهای جغرافیایی هستند که به عنوان واقعیات مکانی – فضایی همواره تحت تاثیر نیروها ، ساخت ها و عوامل گوناگون بیرونی و درونی دگرگون می شوند. از جمله عوامل اصلی ایجاد تحول در فضاهای روستایی در راستای توسعه ی نظام سکونتگاهی طی سالهای اخیر ، تبدیل رو چکیده کامل

سکونتگاههای روستایی فضاهای جغرافیایی هستند که به عنوان واقعیات مکانی – فضایی همواره تحت تاثیر نیروها ، ساخت ها و عوامل گوناگون بیرونی و درونی دگرگون می شوند. از جمله عوامل اصلی ایجاد تحول در فضاهای روستایی در راستای توسعه ی نظام سکونتگاهی طی سالهای اخیر ، تبدیل روستا به شهر بوده است. هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل موثر در تبدیل باقر آباد به باقر شهر در استان تهران می باشد. در این پژوهش که تحت عنوان عوامل موثر در فرآیند تبدیل روستا به شهر می باشد محقق بر آن است تا عوامل موثر اقتصادی ، اجتماعی ، خصوصی ، فرهنگی در تبدیل باقرآباد به باقر شهر را مورد بررسی قرار دهد. که تبدیل روستا به شهر فرآیندی است که طی آن روستاهایی که قابلیتهای لازم را کسب نموده اند تبدیل به شهر می شوند. که مورد مطالعه باقرآباد از جمله این روستاها می باشد که با کسب کردن عوامل موثر اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و خصوصی تبدیل به شهر شده است. در این پژوهش که به شیوه پیمایشی انجام گردید، جهت جمع آوری داده ها از پر سشنامه استفاده شده است. از جامعه مورد مطالعه، یک جامعه نمونه 100 نفری بر اساس نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. برای انجام این تحقیق، چهار فرضیه تدوین شد و تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته است و در نهایت داده ها با استفاده از روشهای آماری SPSS و مدل کای اسکویر تحلیل شدند که نتایج آن بیانگر تاثیرات عمیق عوامل اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی و نیز عامل کوتاهی فاصله از کلانشهر تهران، در فرایند تبدیل روستای باقرآباد به شهر باقرشهر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2346 - تأثیر پدیده‌های ژئومورفولوژی بر منابع آب زیرزمینی(مطالعه موردی: دشت سهرین زنجان)
فریده اسدیان جعفر خلفی

در کشور ما شرایط اقلیمی به گونه ای است که حتی در پرباران تزین دشتهای کشور،نیاز به آب زیرزمینی احساس میشود.و هر ساله بر تعداد چاه های عمیق و نیمه عمیق در انها افزوده مس شود.این مساله موجب افت سطح آبهای زسر زمینی و حتی پپپپپپپیشروی آب شور در بسیاری از دشتهای کشور گردیده ا چکیده کامل

در کشور ما شرایط اقلیمی به گونه ای است که حتی در پرباران تزین دشتهای کشور،نیاز به آب زیرزمینی احساس میشود.و هر ساله بر تعداد چاه های عمیق و نیمه عمیق در انها افزوده مس شود.این مساله موجب افت سطح آبهای زسر زمینی و حتی پپپپپپپیشروی آب شور در بسیاری از دشتهای کشور گردیده است.با توجه به قرار گرفتن بسیاری از شهر ها و روستاها در این مناطق و همچنین قرار داشتن سطح وسیعی از اراضی کشاورزی در این نواحی نیاز به آب شرب و کشاورزی در بسیاری از این مناطق احساس میشود و از سوی دیگر این مساله افت شدید سطح آب زیر زمینی که هر ساله شاهد آن هستیم را موجب گردیده است.به نظر میرسد مهمترین مساله موجود در حال حاضر و آینده،تامین اب مورد نیاز ساکنین این دشتها باشد.بنابراین بررسی وضعیت منابع آبهای زیر زمینی و تعیین عوامل اثر گذار بر روی آنها از اهمیت شایانی برخوردار است.فرمها و فرایندهای ژئومورفیک از جمله مهمترین عواملی است که می توانند بر میزان ذخیره،جهت جریان ،کمیت و کیفیت آب زیر زمینی اثر گذار بوده و آن را در کنترل خود داشته باشند.بدین منظور در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت عوامل موثر در وضعیت این منابع و به منظور استفاده صحیح از این منابع آبهای زیرزمینی،اقدام به مطالعه پدیده های ژئومورفولوژی برای ارزیابی تاثیرات این پدیده ها بر روی منابع آب زیر زمینی دشت سهرین واقع در استان زنجان با استفاده از فنون سنجش از دور(RS) و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) گردیده است. نتایج حاصله از این پژوهش نشان میدهد، پدیده های ژئومورفولوژی جز عوامل تاثیر گذار بر منابع آب زیر زمینی دشت سهرین می باشند.بر این اساس میتوان گفت مناطق کوهستانی ارتفاعات شمالی دشت،دشت های سیلابی،پادگانه های آبگذاشتی و مخروط افکنه ها جز مهمترین این عوامل می باشند.بوسیله بررسی ارتباط بین پدیده های ژئومورفولوژی و منابع آب زیر زمینی در دشت ،مناطق دارای پتانسیل منابع آب زیر زمینی مشخص گردید.سپس پیشنهاداتی برای تقئیت و بهبود وضعیت آب زیر زمینی دشت سهرین،همانند تعیین محلهای مناسب برای تغذیه مصنوعی منابع آب زیر زمینی و یا احداث سدهای زیر زمینی در مناطقی که دارای آب زیر زمینی و بستر مناسب است اقدام گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2347 - توسعه پایدار کشاورزی(زراعت و باغداری) با تاکید بر پایداری منابع آب (مطالعه موردی: دهستان کوهین، همدان)
مسعود مهدوی محمد مهدی ضیانوشین مهدی رمضان زاده لسبوئی

دستیابی به توسعه پایدار روستایی مهمترین هدف برنامه ریزان روستایی به شمار میرود. آب به عنـوان مهمترین و محدودکننده ترین نهاده تولیدی کشاورزی ایران شناخته شده است. با توجه به اینکه آب در کشاورزی دهستان کوهین استان همدان نهادهای مهم و بسیار محدود به شمار مـی آیـد و نیـز بـ چکیده کامل

دستیابی به توسعه پایدار روستایی مهمترین هدف برنامه ریزان روستایی به شمار میرود. آب به عنـوان مهمترین و محدودکننده ترین نهاده تولیدی کشاورزی ایران شناخته شده است. با توجه به اینکه آب در کشاورزی دهستان کوهین استان همدان نهادهای مهم و بسیار محدود به شمار مـی آیـد و نیـز بـه دلیـل تنگناهای اقلیمی و ضعف مدیریتی استفاده پایدار از آب به یک امر الزامی تبـدیل شـده اسـت . ایـن در حالی است که اقتصاد منطقه و روستاییان این منطقه به شدت به منابع آبی موجود وابسته است. در ایـن مقاله با مطالعه ادبیات موضوع به شناخت شاخصهای پایداری منابع آبـی پرداختـه و بـر اسـاس ایـن شاخصها به تهیه و تکمیل پرسشنامه و تجزیه و تحلیـ ل اطلاعـات؛ و سـپس بـه بررسـی و ارزیـابی وضعیت پایدار منابع آبی دهستان کوهین پرداخته شده است. عوامل ناپایداری منابع آب شناسایی و در جهت رفع این موانع و مدیریت صحیح مورد بررسی قرار گرفته و در پایان پیشنهاداتی ارائه میگردد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2348 - امکان سنجی توسعه گردشگری درنواحی روستایی(مطالعه موردی: دهستان آبگرم از بخش سرعین در استان اردبیل)
بیژن رحمانی بهرام ایمانی محمد علی نظام محله

امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشرو ترین صنایع در حال رشد دنیا و ابزاری برای افزایش درآمد ملی کشورهای دنیا به حساب می آید. در این صنعت یکی از جذاب ترین و شاید جدیدترین آن ها،گردشگری روستایی است که اخیراً مورد توجه واقع شده است. چنانچه توسعه گردشگری درمناطق روستایی عنصر چکیده کامل

امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشرو ترین صنایع در حال رشد دنیا و ابزاری برای افزایش درآمد ملی کشورهای دنیا به حساب می آید. در این صنعت یکی از جذاب ترین و شاید جدیدترین آن ها،گردشگری روستایی است که اخیراً مورد توجه واقع شده است. چنانچه توسعه گردشگری درمناطق روستایی عنصری اساسی و یکی از راه های نجات روستاها از فقر، مهاجرت،مشکلات اجتماعی– اقتصادی ایجاد رفاه اجتماعی،حفظ ویژگی های فرهنگ سنتی ، حفظ بافت سنتی روستاها ، ارتباطات فرهنگی ، حفظ منابع طبیعی قلمداد می شود. روستاهای مورد مطالعه این تحقیق،15روستای دهستان آب گرم از بخش سرعین در شهرستان اردبیل می باشد. با توجه به این که این روستاهادر نزدیکی یکی شهر توریستی قرار گرفته اند،ولی از منافع حاصل ازفعالیت های گردشگری بی نصیب مانده اند،که یکی از دلایل این امردرناشناخته بودن توان ها و قابلیت های توریستی این روستاها و نداشتن طرح و برنامه برای آن ها می باشد. به همین دلیل تحقیق حاضردرپی شناسایی جاذبه ها،وضع موجود امکانات و خدمات گردشگری ، و تنگناهای موجود در راه توسعه گردشگری روستایی در این دهستان و در نهایت در پی ارائه پیشنهادات با توجه به وضع موجود می باشد. روش تحقیق دراین پژوهشی،توصیفی– تحلیلی بوده واز روش های کتابخانه ای واسنادی برای گردآوری اطلاعات درآن استفاده شده است. با توجه به این تحقیق می توانیم این نتیجه را اخذ کنیم که روستاهای دهستان مورد مطالعه از جاذبه های ناشناخته زیادی برخوردارند ولی ازامکانات تفریحی ورفاهی اندکی برخوردار هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2349 - نگرشی دیگر بر شرایط آب و هوایی ایران دوره‌ی یچچالی کواترنر
محمد.رضا اصغری مقدم

شرایط آب و هوایی ایران در دورهی یخبندان از اوایل قرن بیستم مورد توجه جغرافیدانان و زمینشناسان و در اواخر قرن مزبور ژئومورفولوگهای ایران قرار گرفت، و نظرات این پیشکسوتان در دو گروه کلی آب و هوای سرد و خشک ( تر بارش کم ) و آب و هوای سردتر از امروز با بارش بیشتر مطرح میشود چکیده کامل

شرایط آب و هوایی ایران در دورهی یخبندان از اوایل قرن بیستم مورد توجه جغرافیدانان و زمینشناسان و در اواخر قرن مزبور ژئومورفولوگهای ایران قرار گرفت، و نظرات این پیشکسوتان در دو گروه کلی آب و هوای سرد و خشک ( تر بارش کم ) و آب و هوای سردتر از امروز با بارش بیشتر مطرح میشود . اما وجود شواهد ژئومورفولوژی گسترده در فلات ایران گویای آن است که نمیتوان هر کدام از نظرات مزبور را به تمامی فلات ایران تعمیم داد، از طرف دیگر ترکیب دو نظریه نیز مانند آنچه که برخی از افراد پیشنهاد کردهاند نیز جوابگو نمیباشد، بلکه استفاده از تنوع اشکال ژئومورفولوژی اقلیمی میتوان پنج ناحیهای آب و هوایی برای فلات ایران مشخص کرد که عبارتند از : -1 آب و هوای سرد و یخچالی -2 آب و هوای سرد جنب یخچالی -3 آب و هوای سرد باران -4 ی آب و هوای گرم و مرطوب یا بارانی گرم -5 آب و هوای خشک و نیمهخشک در تعیین این قلمرو نهتنها اشکال ژئومورفولوژی بلکه موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی و جهت دا نهم ها نقش عمدهای داشتهاند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2350 - تحلیل شبکه های آبی مرتبط با کوهستان داوران در استان کرمان از دیدگاه ژئومورفولوژی و تکتونیک
علی سیستانی پور

گسل اصلی منطقه به نام گسل داوران می باشد که در امتداد جبهه شمال شرقی کوهستان داوران واقع شده است. مطالعات صحرایی و پردازش رقومی داده های ماهواره ای منطقه تطابق بین گسل های محل مورد مطالعه با شکستگی های مورد انتظار در یک زون فشاری برشی راستگرد را ثابت می کند. این شکستگی چکیده کامل

گسل اصلی منطقه به نام گسل داوران می باشد که در امتداد جبهه شمال شرقی کوهستان داوران واقع شده است. مطالعات صحرایی و پردازش رقومی داده های ماهواره ای منطقه تطابق بین گسل های محل مورد مطالعه با شکستگی های مورد انتظار در یک زون فشاری برشی راستگرد را ثابت می کند. این شکستگی ها شامل گسل های موازی با گسل اصلی (Y) ، گسل های مزدوج ریدل و آنتی ریدل (´R, R)، گسل های تقریباً موازی با گسل اصلی((P و گسل های نرمال (T) می باشند. اکثر امتداد شاخه های اصلی و فرعی شبکه های آبی منطقه از راستای گسل های منطقه پیروی می کنند. در شبکه های آبی منطقه به ویژه در جبهه های شمال شرقی و جنوب غربی کوهستان، راستای شاخه اصلی شبکه ها بر روی راستای گسل های راستالغز قرار گرفته و روند بعضی شاخه های فرعی شبکه ها در امتداد گسل های نرمال که دارای ساز و کار کششی هستند واقع شده اند. پدیده های ژئو مورفولوژی منطقه مرتبط با تکتونیک منطقه و نتیجه فرسایش های آبی و بادی شکل گرفته اند. بااستفاده از فرمول‌های پیچ و خم (سینوسیته) پیشانی کوهستان (Smf) ونسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf) مشخص شد که هر دو جبهه کوهستان از لحاظ تکتونیکی فعال می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2351 - منازعه غرب و روسیه در قالب انقلاب های نارنجی و آبی در اوکراین
حبیب الله ابو الحسن شیرازی

با وقوع انقلاب نارنجی در سال 2004 با آنکه نظام سیاسی دراوکراین دگرگون نشد ولی دریک جابجایی قدرت درسطح دولت، حزب "مناطق اوکراین" در انقلابی آبی رنگ در سال 2010 به رهبری" یاناکوویچ" که روس گرا بود، جای خود را به غرب گرایان به رهبری مشترک "پوروشنکو" و "تیموشنکو" داد. این ج چکیده کامل

با وقوع انقلاب نارنجی در سال 2004 با آنکه نظام سیاسی دراوکراین دگرگون نشد ولی دریک جابجایی قدرت درسطح دولت، حزب "مناطق اوکراین" در انقلابی آبی رنگ در سال 2010 به رهبری" یاناکوویچ" که روس گرا بود، جای خود را به غرب گرایان به رهبری مشترک "پوروشنکو" و "تیموشنکو" داد. این جابجایی قدرت که توام با خشونت انجام گرفت باردیگر شکاف موجود بین مردم شرق اوکراین طرفدارنزدیک شدن بیشتر به روسیه و غرب اوکراین که هوادار عضویت در اتحادیه اروپا و داشتن روابط نزدیکتری با آمریکا هستند، را بیشتر کرد. کشورهای غربی و روسیه هر کدام در پی جذب اوکراین به سمت خود هستند. اما در حالی که مسکو حضور ناتو و اتحادیه اروپا را در مرزهای خود تهدیدی بر موجودیت روسیه دیده و حاضر به پرداخت هزینه هنگفت سیاسی- اقتصادی برای جلوگیری از این اتفاق است، اتحادیه اروپا آمادگی پرداخت هزینه های جذب این کشور را ندارد. به نظر می رسد کی یف از حمایت همه جانبه اتحادیه اروپا از این کشور در قبال روسیه قطع امید کرده و خواهان حضور واشنگتن است که مواضع سر سخت تری نسبت به بحران اوکراین دارد می باشد. این مقاله سعی دارد ضمن تشریح دو انقلاب نارنجی و آبی در اوکراین، به ریشه‌های درگیری‌های موجود دراین کشور در سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین المللی و در نهایت رقابت غرب و روسیه در اوکراین را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. واژگان کلیدی: اوکراین، انقلاب نارنجی، انقلاب آبی، غرب، روسیه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2352 - واکاوی تاثیر تغییرات آب و هوایی بر امنیت بین المللی
مسعود اخوان کاظمی طیبه سادات حسینی فرشته بهرامی پور

DOR:20.1001.1.24234974.1398.12.46.1.4

امروزه نگرانی‌های زیست محیطی به یک مسئله جدی امنیتی در مناسبات بین المللی تبدیل گردیده و دغدغه های مهمی را برای دولتمردان ایجاد نموده است. از آنجا که مشکلات زیست محیطی ناشی از تغییرات آب و هوایی در حال جدی تر شدن است، این امر می تواند بعنوان متغیری تاثیر گذار در منازعات چکیده کامل

امروزه نگرانی‌های زیست محیطی به یک مسئله جدی امنیتی در مناسبات بین المللی تبدیل گردیده و دغدغه های مهمی را برای دولتمردان ایجاد نموده است. از آنجا که مشکلات زیست محیطی ناشی از تغییرات آب و هوایی در حال جدی تر شدن است، این امر می تواند بعنوان متغیری تاثیر گذار در منازعات داخلی، یا بین المللی قلمداد شود. تغییرات آب و هوایی نه تنها زیست گاه های طبیعی بلکه ترتیبات اجتماعی جوامع را مختل می سازند و احتمال درگیری های خشونت آمیز را افزایش داده و صلح و امنیت بین الملل را با خطر مواجه ساخته و عدالت زیست محیطی را تحت تاثیر قرارمی دهند. هدف پژوهش حاضر بررسی و شناسایی تهدیدات و عوامل زیست محیطی ناشی از تغییرات آب و هوایی بر صلح و امنیت نظام بین الملل است و میزان و مکانیسم چگونگی این تأثیرگذاری را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که تغییرات آب و هوایی آتی بر همگرایی ملی جوامع و صلح و امنیت پایدار و امنیت نظام بین الملل تاثیراتی غیر قابل انکار بر جای خواهند گذارد و منشأ انواع جدیدی از منازعات خواهند شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2353 - (
سید وحید عقیلی مینا محمدی پور

نگاهی کوتاه به تاریخ رسانه ها ، نشانگر آن است که رسانه، تاثیرات عمیقی در طول تاریخ بر مخاطبان خود و فضای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داشته است. تا آنجا که رکن چهارم دموکراسی تلقی می‌شوند. ظهور رسانه‌های جدید بر اهمیت این حوزه افزوده و نقش رسانه‌ها در توسعه کشورهای در حال تو چکیده کامل

نگاهی کوتاه به تاریخ رسانه ها ، نشانگر آن است که رسانه، تاثیرات عمیقی در طول تاریخ بر مخاطبان خود و فضای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داشته است. تا آنجا که رکن چهارم دموکراسی تلقی می‌شوند. ظهور رسانه‌های جدید بر اهمیت این حوزه افزوده و نقش رسانه‌ها در توسعه کشورهای در حال توسعه انکار ناپذیر است. ترویج الگوی صحیح زندگی نیز یکی از کارکردهای رسانه‌های جمعی است. صاحب‌نظران معتقدند زندگی روزانه مردم بر اساس عاداتی است که به طور عمده بر اساس عملکرد رسانه‌ها شکل می‌گیرد و مهمتر این که مردم ابتدا به رسانه‌ها خو می‌گیرند و سپس به رفتارهای ترویج شده از سوی رسانه‌ها عادت می‌کنند. رشد بی‌سابقه‌ی تقاضای آب در ایران ، در مقایسه با سایر کشورها و همچنین مصرف بی رویه و توام با اسراف این مایه حیات، لزوم برنامه‌ریزی متناسب با شرایط حاضر و توجه به مقوله مصرف و مدیریت آن را امری ضروری کرده است. مطالعه و شناخت ساختار مطالب خبرگزاری‌ها درباره صرفه جویی و مصرف بهینه آب ، امکان به دست آوردن مدل و نظریه های ارتباطی را فراهم می‌سازد و با آگاهی از این الگوها می‌توان افکار عمومی را تحت تأثیر و کنترل در آورد. بر این اساس مسئله اصلی این مقاله این است که با توجه خشکسالی‌های اخیر و ضرورت مصرف بهینه آب و لزوم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به افکار عمومی، نحوه پردازش و انتخاب اخبار توسط خبرگزاری‌های کشور چگونه بوده است. برای پاسخ گویی به این سوال از نظریه برجسته‌سازی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مطالب مرتبط با مسئه آب در خبرگزاری های ایرنا، ایسنا و فارس در سه ماهه اول سال 1393 و مبتنی بر تمام شماری بوده و تمامی مطالب مرتبط در این سه خبرگزاری تحلیل محتوی کمی شده اند. نتایج نشان می دهد که بیشترین مطالب به راهکارها اختصاص دارد و در تمام خبرگزاری ها مسائل خارجی کمترین مطلب را به خود اختصاص داده است. مطالب منتشر شده بیشتر فرایندمدار بوده اند و سهم بسیار بالایی از مطالب منتشر شده در خبرگزاری ها تولید خود خبرگزاری ها و با کارکرد اطلاع‌رسانی و ارائه تحلیل و نظر بوده اند. در این مطالب مؤسسه و نهاد دولتی به عنوان متولی اصلی مصرف بهینه آب معرفی شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2354 - بررسی و شناسایی شاخصهای اقدام در تبیین استراتژی اقیانوس آبی در صنعت پخش ایران با استفاده از عوامل آمیخته بازاریابی خدمات (8P) و الگوی چهاراقدام
مرتضی فرحناک مریم دانشمندمهر

هدف از پژوهش حاضر شناسایی و طبقه بندی عوامل موثر در تبیین استراتژی اقیانوس آبی در صنعت پخش ایران با استفاده از عوامل آمیخته بازاریابی خدمات (8P) و الگوی چهاراقدام میباشد..با توجه به اینکه صنعت پخش یک فعالیت خدماتی میباشد از عناصر آمیخته بازاریابی خدمات به عنوان شاخصهای چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر شناسایی و طبقه بندی عوامل موثر در تبیین استراتژی اقیانوس آبی در صنعت پخش ایران با استفاده از عوامل آمیخته بازاریابی خدمات (8P) و الگوی چهاراقدام میباشد..با توجه به اینکه صنعت پخش یک فعالیت خدماتی میباشد از عناصر آمیخته بازاریابی خدمات به عنوان شاخصهای اصلی صنعت استفاده گردید. در مجموع تعداد 34 ایتم مربوط به این صنعت با نظر خواهی و مصاحبه با چند تن از مدیران ارشد صنعت پخش و اساتید دانشگاه شناسایی و در غالب یک پرسشنامه در نظر گرفته شد و تعداد 162 پرسشنامه میان فعالان صنعت ، پخش گردید و داده ها با استفاده از نرم افزار spss از نظر میانگین امتیازات هر شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به امتیاز بدست آمده رتبه یندی گردید. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که ابزار الگوی چهار اقدام (حذف ،کاهش ، افزایش و خلق ) میتواند تاثیر بسزاِی در تفیض مناسب منابع و تعیین شاخصهای پر اهمیت باشد.در نگاه کلی موثرترین شاخص محصول و مهمترین آیتم ها کیفیت محصولات ، سیستم انتقادات و پیشنهادات آنلاین ، کاهش هزینه ها و ضایعات و تنوع سبد کالایی شناسائی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2355 - بررسی تاثیر بکارگیری راهبرد اقیانوس آبی با رویکرد تفکر راهبردی بر تجاری سازی تولید نوآورانه و تولید نوآورانه سیستماتیک در شرکت کاله آمل.
عباس نیکزاد محمدرضا کاباران زادقدیم

هدف اصلی این مقاله بررسی اثر بکارگیری راهبرد اقیانوس آبی بر تجاری سازی تولید ضمن بکارگیری تولید نوآورانه و تولید نوآورانه سیستماتیک در شرکت کاله آمل می باشد. روش تحقیق از نوع همبستگی انتخاب شده است. تعداد 89 نفر از کارکنان خبره شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل بر اساس روش چکیده کامل

هدف اصلی این مقاله بررسی اثر بکارگیری راهبرد اقیانوس آبی بر تجاری سازی تولید ضمن بکارگیری تولید نوآورانه و تولید نوآورانه سیستماتیک در شرکت کاله آمل می باشد. روش تحقیق از نوع همبستگی انتخاب شده است. تعداد 89 نفر از کارکنان خبره شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها، چهار پرسشنامه استاندارد، شامل: راهبرد اقیانوس آبی کیم و مابورن (با اعتبار 91/0)، پرسشنامه تجاری سازی تولید دیوید و نورث (با اعتبار 89/0)، پرسشنامه تولید نوآورانه یداللهی فارسی و کلاتهایی (با اعتبار 87/0) و پرسشنامه تولید نوآورانه سیستماتیک دیوید و نورث (96/0) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد بکارگیری راهبرد اقیانوس آبی بر تجاری سازی تولید و تولید نوآورانه تاثیر مثبت دارد اما تاثیر بکارگیری راهبرد اقیانوس آبی بر تولید نوآورانه سیستماتیک تائید نشد. همچنین نشان داده شد که تولید نوآورانه بر تولید نوآورانه سیستماتیک و تولید نوآورانه سیستماتیک بر تجاری سازی تولید اثر مثبت دارد. در نهایت نیز تاثیر مستقیم تولید نوآورانه بر تجاری سازی تولید رد شد اما تاثیر غیر مستقیم آن تائید گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2356 - تدوین راهبرد بانک‌های نوظهور در صنعت بانکداری ایران: مطالعه موردی بانک پاسارگاد
سحر شریفی محمد عبدالشاه ونوس رحمتی گواری

صنعت بانکداری در ایران با وجود بانک‌های خصوصی و همچنین اصلاح برنامه‌های بانک‌های دولتی رقابتی‌تر شده است. منطق استراتژی جدید به‌دنبال خلق ارزش، برای سازمان‌ها است که با نوآوری همراه است. آفرینش یک بازار جدید که در آن هیچ رقیبی وجود ندارد همان استراتژی اقیانوس آبی است که چکیده کامل

صنعت بانکداری در ایران با وجود بانک‌های خصوصی و همچنین اصلاح برنامه‌های بانک‌های دولتی رقابتی‌تر شده است. منطق استراتژی جدید به‌دنبال خلق ارزش، برای سازمان‌ها است که با نوآوری همراه است. آفرینش یک بازار جدید که در آن هیچ رقیبی وجود ندارد همان استراتژی اقیانوس آبی است که رویکرد جدیدی از استراتژی و نوآوری محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش، تدوین استراتژی بانک‌های نوظهور با استفاده از اقیانوس آبی در بانک پاسارگاد است. نوع تحقیق کاربردی است و جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه صورت گرفت؛ سپس با استفاده از ماتریس QSPM، جذاب‌ترین استراتژی‌ها (خلق خدمات متنوع با ارائه خدمات بانکداری سیار و بالا‌بردن بهره‌وری، خلق خدمات متنوع با ارائه خدمات خود دریافت‌ها و بالا‌بردن بهره‌وری، افزایش امنیت و کاهش سوءاستفاده از اطلاعات با پیاده‌سازی نرم‌افزارهای به‌روز، پیاده‌سازی سیستمی برای به‌روز‌کردن تاریخ انقضای کارت‌های اعتباری همچنین پرداخت آنلاین ارز) الویت‌بندی شدند. با کمک الگوی چهار اقدامی، نتایج زیر حاصل شد: ﺣﺬف (تأخیر در ارائه خدمات، ترس از شکست، بی‌اعتمادی)، کاهش (هزینه‌های جانبی، کاهش فعالیت‌های ناکارآمد، نرخ بهره) افزایش (افزایش امنیت، افزایش سهولت کار، افزایش پاداش، افزایش پوشش پرداخت، افزایش سطح علمی کارمندان) خلق (خدمات متنوع و چندگانه، طبقه‌بندی مشتریان، خلق فضای کاری مثبت، ایجاد سیستم‌های پیشرفته برای به‌روز‌شدن اطلاعات، خلق بانکداری سیار، تهیه خود دریافت). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2357 - مقایسه ذهن آگاهی و باورهای فراشناختی در دبیران مدارس متوسطه پسرانه نجف آباد با عفو و گذشت کم و زیاد
محسن موحدی

تحقیق حاضر با هدف مقایسه ذهن آگاهی و باورهای فراشناختی در دبیران مدارس متوسطه پسرانه نجف آباد با عفو و گذشت کم و زیاد انجام شده است. بدین منظور از جامعه ی 1400 نفری دبیران مدارس متوسطه پسرانه شهر نجف آباد در سال 1392 ، مطابق جدول مورگان، 300 نفر به صورت تصادفی ساده انتخ چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف مقایسه ذهن آگاهی و باورهای فراشناختی در دبیران مدارس متوسطه پسرانه نجف آباد با عفو و گذشت کم و زیاد انجام شده است. بدین منظور از جامعه ی 1400 نفری دبیران مدارس متوسطه پسرانه شهر نجف آباد در سال 1392 ، مطابق جدول مورگان، 300 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب گردیدند. آزمودنی ها ابتدا به پرسشنامه عفو و گذشت ان رایت و همکاران (1998) با ضریب پایایی 87/0 پاسخ دادند تا به دو دسته ی 100 نفری با عفو و گذشت کم و زیاد تقسیم شوند. سپس هر گروه به دو پرسشنامه فراشناخت ولز (1997) با ضریب پایایی 73/0 و ذهن اگاهی بائر (2006) با ضریب پایایی 90/0پاسخ دادند. روش پژوهش علّی- مقایسه ای است و نتایج تحلیل آنکوا نشان داد که بین میانگین نمرات باورهای فراشناختی و ابعاد آن و ذهن آگاهی و ابعاد آن در دبیران با عفو و گذشت کم و زیاد تفاوت معنادار وجود دارد. با توجه به این نتایج و مطالعه نکردن هم زمان این سازه ها در تحقیقات قبلی با میزان عفو و گذشت ، بایستی اصلاح این سازه ها در افراد جامعه به ویژه افراد با میزان عفو و گذشت کم مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2358 - نقش تبلیغات محیطی (بیلبوردها و تلویزیون های شهری) بر مشارکت شهروندان در اجرای طرح آسمان آبی و زمین پاک
امیر فلاح سمیه تاجیک اسماعیلی

این تحقیق با هدف بررسی نقش تبلیغات محیطی (بیلبوردها و تلویزیون های شهری) بر مشارکت شهروندان در اجرای طرح آسمان آبی و زمین پاک انجام گرفته است. مبانی نظری این تحقیق براساس نظریات اقناع، نظریه وابستگی مخاطبان، نظریه جامعه پذیری کوئن، نظریه عادات فرهنگی و نظریه برجسته سازی چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی نقش تبلیغات محیطی (بیلبوردها و تلویزیون های شهری) بر مشارکت شهروندان در اجرای طرح آسمان آبی و زمین پاک انجام گرفته است. مبانی نظری این تحقیق براساس نظریات اقناع، نظریه وابستگی مخاطبان، نظریه جامعه پذیری کوئن، نظریه عادات فرهنگی و نظریه برجسته سازی است که بر طبق آن و در نهایت نظریه برجسته سازی و نظریات اقناع به صورت تلفیقی به عنوان تئوری منتخب ارائه شد که اهداف و فرضیات و مدل تحقیق بر مبنای آن ارائه گردید. این پژوهش به صورت پیمایشی و با هدف کاربردی و بهره گیری از شیوه پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. پرسش نامه ها به کمک روش نمونه گیری خوشه ای و از طریق فرمول کوکران بین 300 نفر از ساکنان شهر تهران که دارای سن60-18 سال می باشند، از پنج منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران توزیع شده است. آزمون آلفا کرونباخ نشان داد که شاخص های اصلی این تحقیق از ضرایب پایایی بالایی برخوردار است. تکنیک های آماری مورد استفاده جدول توزیع فراوانی، نمودارهای ستونی و دایره ای ، آماره های مرکزی و پراکندگی، همبستگی بین متغیرها و رگرسیون دو متغیره، آزمون f و آزمونt می باشد که با نرم افزار spss انجام شده است. متغیر وابسته پژوهش مشارکت شهروندی و متغیر مستقل آن تبلیغات محیطی می باشد. یافته ها نشان می دهد که برجسته سازی، محتوا و تنوع پیام های تبلیغاتی بر مشارکت شهروندان تاثیر گذارند و بیشترین تاثیر مربوط به متغیر تنوع پیام ها می باشد. به گونه ای بیلبوردها و تلویزیون های شهری نگرش و بینش افراد را تغییر داده و باعث تغییر رفتار آن ها بر طبق الگوی پیشنهادی اجرای طرح آسمان آبی زمین پاک می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2359 - تفاوت پدیده بلوغ دختران و پسران در مناطق سردسیر ، گرمسیر و معتدل آب و هوایی بر اساس یافته های پزشکی و داده های میدانی
سید محمد کیکاوسی

مطابق معیار و ضابطه قرآنی در آیه ششم سوره مبارکه نسا، بلوغ پدیده ای است طبیعی با به فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل که در مبانی فقهی و حقوقی، رسیدن دختران به سنّ 9 سال و پسران به 15 سالگی به منزله آن و آغاز تکلیف به تعهدات و مسئولیت های دینی، مدنی و کیفری در ن چکیده کامل

مطابق معیار و ضابطه قرآنی در آیه ششم سوره مبارکه نسا، بلوغ پدیده ای است طبیعی با به فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل که در مبانی فقهی و حقوقی، رسیدن دختران به سنّ 9 سال و پسران به 15 سالگی به منزله آن و آغاز تکلیف به تعهدات و مسئولیت های دینی، مدنی و کیفری در نظر گرفته شده است. با این حال، آمادگی پذیرش مسئولیت و محدودیت های ناشی از بلوغ برای آحاد دختران و پسران در نژاد های متفاوت ، اقلیم آب و هوایی متنوع محل زندگی و هم چنین متاثر از اختلاف در فرهنگ جوامع و وضعیت سلامت اجتماعی و دیگر عوامل، یکسان نیست و تعیین یک معیار ثابت برای همه ایشان ناصواب به نظر می رسد. از این رو، پژوهش گر با هدف بازخوانی در مبانی فقهی و حقوقی در مقوله معیار بلوغ، ضمن توجه به مخاطب شناسی احادیث در نقد استناد فقهی به روایات بلوغ، میزان متغیر بلوغ در اقلیم های ناهمگون آب و هوایی را مطابق یافته پژوهش های میدانی و مولفه های پزشکی اندازه گیری و بررسی نموده است. بر اساس برآیند پژوهش پیش رو، دختران و پسران ساکن در اقلیم و شرایط آب و هوایی سردسیر به مراتب با تاخیر قابل ملاحظه از هم نوعان خود در مناطق گرم سیری به مرحله بلوغ رسیده و در سنین بالاتر درک صحیحی نسبت به مسئولیت ها و وظایف اجتماعی خود پیدا می کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2360 - امکان‌سنجی فقهی قراردادهای مشتقه آب‌وهوا با استفاده از روش تحقیق اجتهاد چندمرحله‌ای
محمد طالبی محسن سیار هانیه فدایی واحد

صنعت کشاورزی که از آن بعنوان یک صنعت مادر یاد می‌شود، با ریسک‌های متعددی روبرو می‌باشد و این امر سبب کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این صنعت گردیده است. برخی از این ریسک‌ها از جمله ریسک بلایای طبیعی، ریسک‌های خاص این صنعت محسوب می‌شود. کشورهای توسعه یافته ب چکیده کامل

صنعت کشاورزی که از آن بعنوان یک صنعت مادر یاد می‌شود، با ریسک‌های متعددی روبرو می‌باشد و این امر سبب کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این صنعت گردیده است. برخی از این ریسک‌ها از جمله ریسک بلایای طبیعی، ریسک‌های خاص این صنعت محسوب می‌شود. کشورهای توسعه یافته به منظور پوشش ریسک مذکور از ابزارهای گوناگونی از جمله ابزار مشتقه آب‌وهوا استفاده می‌کنند. ابزار مشتقه آب‌وهوا همانند سایر ابزارهای مشتقه که در بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بر مبنای دارایی پایه خود ارزشگذاری شده با این تفاوت که دارایی پایه آن را شاخص دما، بارش باران، بارش برف و ... تشکیل می‌دهد. این پژوهش ضمن مرور ماهیت قراردادهای مشتقه آب‌وهوا، به امکان‌سنجی فقهی برای اجرای ابزارهای مذکور پرداخته است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این خصوص نیز، روش تحقیق اجتهاد چندمرحله‌ای می‌باشد. بر اساس نتایج این پژوهش استفاده از این ابزارها به شکلی که در بازارهای متعارف معامله می‌شود به دلیل مالیت نداشتن دارایی پایه و همچنین عدم رعایت اصل اکل مال به باطل و شبهه عدم رعایت اصل ممنوعیت ضرر، منطبق با مبانی فقه امامیه نمی‌باشد. در عین حال امکان رفع ایرادات و طراحی ابزار منطبق با فقه امامیه دور از ذهن نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2361 - نقش احداث شبکه آبرسانی شهری در تهران بر چیدمان فضایی عرصه ی مسکونی (با بررسی چند نمونه موردی)
مرتضی میرزاحسینی

10.30495/jsps.2023.1987244.1048

آب‌رسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار می‌گرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر می‌ساخته است. در خانه‌ها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده می‌شدند و آب مور چکیده کامل

آب‌رسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار می‌گرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر می‌ساخته است. در خانه‌ها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده می‌شدند و آب موردنیاز آن‌ها عمدتاً از آب‌انبارها تامین می‌شده است. وجود تلفات و بیماریهای مختلف نظیر تیفوئید و ورم روده ناشی از مصرف آب‌های آلوده، دولت را به این فکر واداشت تا اقدام به لوله‌گذاری برای تهیه آب شرب مردم نماید. لذا پرسش اصلی این پژوهش این است که لوله‌گذاری برای هر خانه تا چه میزان در چیدمان فضا در معماری مسکونی نقش داشته است؟ همچنین هدف از پژوهش پیش روی بررسی و واکاوی اولین سیستم آب‌رسانی تهران و تأثیر آن در تکوین معماری مسکونی است. پژوهش پیش رو از نوع کیفی است و از روش تحقیق تاریخی تفسیری و روش توصیفی- تحلیلی به‌صورت آمیخته استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از عوامل مهم در تغییر چیدمان فضایی معماری مسکونی تهران، احداث شبکه ی لوله کشی و انتقال آب به داخل منازل بوده است. تغییر ساختار فضایی خانه از دوقسمتی به یک قسمتی-شصت درصد بنا و چهل درصد حیاط- از مهم ترین نتایج لوله کشی برای تهران محسوب می گردد. همچنین درنتیجه‌ی لوله کشی، فضاهای تر همچون آشپزخانه به جهت بهره مندی از شبکه آب‌رسانی با تغییر مکان به نزدیک ورودی برای استفاده از انشعاب اصلی، زمینه ی حضور زنان در عرصه ی عمومی خانه را فراهم آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2362 - تاثیر سطوح مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد کمی وکیفی و تعیین خصوصیات مرفولوژیک سورگوم علوفه¬ای
عبدالحسین آبروش

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و همچنین کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی سورگوم علوفه¬ای آزمایشی به روش کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و با سه سطح 75، 85 و 100 درصد نیاز آبی گیاه به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح 0 ، 10 چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و همچنین کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی سورگوم علوفه¬ای آزمایشی به روش کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و با سه سطح 75، 85 و 100 درصد نیاز آبی گیاه به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح 0 ، 100، 200 و 300 کیلوگرم نیتروژن در کرت‌های فرعی به اجرا درآمد. نوع سورگوم استفاده شده در این آزمایش هیبرید اسپیدفید بود. نتایج این آزمایش نشان داد که روند تغییرات عملکرد علوفه¬ تر، وزن ماده خشک، شاخص سطح برگ، درصد پروتئین برگ، ارتفاع بوته و تعداد برگ گیاه با افزایش تنش رطوبتی کاهش یافت و بالاترین عملکرد علوفه ‌تر به ‌میزان 3/160 و علوفه خشک به‌ میزان 9/34 تن در هکتار به ترتیب در تیمار 100% و 85% نیاز آبی گياه و کم‌ترین عملکرد علوفه تر به‌ میزان 2/124 و همچنین علوفه خشک به مقدار 8/29 تن در هکتار در هکتار با تأمین 75% نیاز آبی گیاه بدست آمد. همچنین در مورد صفات ذکر شده فوق در سطوح مختلف نیتروژن با کاهش مصرف نیتروژن شاخص¬های مورد اشاره روند کاهشی از خود نشان دادند. از نظر سطوح نیتروژن بالاترین عملکرد علوفه تر به ‌میزان 8/161 و 1/36 تن در هکتار علوفه خشک در مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن خالص به‌دست آمد و کمترین عملکرد علوفه تر به‌میزان 7/128 و علوفه خشک به‌ میزان 7/28 تن در هکتار در تیمار شاهد بدون مصرف کود نیتروژن حاصل شد ولی از نظر اثرات متقابل صفات مورد بررسي در هیچ یک از صفات تأثیر معنی‌داری مشاهده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2363 - ارتباط تنش کمبود آب و کود زیستی بر فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدانت و نقش آنها در تغییرات عملکرد جو (Hordeum vulgare)
محمدرضا دادنیا

برای بررسی برخی خصوصیات کمی جو در واکنش به کود زیستی تحت تاثیر رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. در این آزمایش تیمارهای آبیاری در کرت های چکیده کامل

برای بررسی برخی خصوصیات کمی جو در واکنش به کود زیستی تحت تاثیر رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. در این آزمایش تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی شامل 3 سطح، آبیاری در 80، 65 و 50 درصد ظرفیت زراعی (آبیاری نرمال، 35 و50 درصد تخلیه رطوبتی) و کرت های فرعی شامل تلقیح بذر با باکتری در 7 سطح (آزوسپیریلوم لیپوفروم، ازتوباکتر کروکوکوم، سودوموناس پوتیدا، سودوموناس× ازتوباکتر، سودوموناس×آزوسپیریلوم و ازتوباکتر× آزوسپیریلوم) و شاهد (عدم تلقیح) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد کود زیستی اثر معنی دار بر آنزیم های آنتی اکسیدانت در سطح 1 درصد داشت. در شرایط تنش، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت تحت تاثیر کودهای زیستی افزایش یافت، به طوری که آزوسپیریلوم لیپوفروم به ترتیب سبب افزایش 7/16 و 4/21 و سودوموناس× آزوسپیریلوم سبب افزایش 2/18 و 9/25 درصدی سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار آبیاری در شرایط آبیاری در50 درصد ظرقیت زراعی نسبت به شاهد شدند. میزان عملکرد در این شرایط در تیمارهای باکتری نسبت به آبیاری نرمال کاهش اندکی نشان داد و عملکرد در تیمار آبیاری در 50 درصد ظرقیت زراعی و تحت تاثیر آزوسپیریلوم فقط 2/13 درصد نسبت به آبیاری نرمال کاهش یافت. داده ها نشان داد کود زیستی نقش موثر در بهبود عملکرد جو در شرایط کمبود آب در مراحل انتهایی رشد دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2364 - مقایسه کارایی کودهای زیستی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی رقم پیشتاز گندم
وحید روزبهانی امین فرنیا امین فتحی

به منظور بررسی اثر کود زیستی نیتروژن و فسفر بر ویژگی های کمی و کیفی رقم پیشتاز گندم، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392-1391 در منطقه اشترینان استان لرستان انجام شد. فاکتورها شامل چهار نوع کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین، چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کود زیستی نیتروژن و فسفر بر ویژگی های کمی و کیفی رقم پیشتاز گندم، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392-1391 در منطقه اشترینان استان لرستان انجام شد. فاکتورها شامل چهار نوع کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین، نیترو‌کارا، سوپرنیتروپلاس و شاهد) و چهار نوع کود زیستی فسفر (بیوفسفر، فسفات بارور 2، فسفر به‌رشد و شاهد) بود. نتایج نشان داد بیشترین مقادیر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، درصد کربوهیدرات دانه و درصد پروتئین دانه به ‌ترتیب با میانگین 568 گرم در متر مربع، 2/1329 گرم در متر مربع، 73% و 13% در تیمار کود سوپرنیتروپلاس مشاهده شد. منابع کودهای زیستی فسفر باعث افزایش مقادیر کمی این صفات نسبت به تیمار شاهد شدند. بیشترین عملکرد بیولوژیکی با مصرف کود فسفر به‌رشد با میانگین 2/1325 گرم در متر مربع به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد 40% افزایش داشت. تفاوت عملکرد بیولوژیکی در این تیمار با تیمار شاهد در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد کاربرد کود زیستی فسفات بارور 2 به همراه کود زیستی نیتروپلاس باعث بهبود اجزای عملکرد و در نهایت بهبود عملکرد کمی و کیفی گندم نسبت به حالت عدم مصرف هر یک از کودهای زیستی نیتروژن و فسفر شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2365 - اثرات باقیمانده سدیم کربنات آب آبیاری بر عملکرد و فعالیت نشانگرهای شیمیایی در ارقام جو پاییزه.
محمدرضا دادنیا

به منظور بررسی اثر باقیمانده سدیم کربنات آب آبیاری بر گیاه جو (Hordeum vulgare) و فعالیت نشانگرهای شیمیایی، طرحی به صورت کرت یکبارخرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج درسال 1392 اجرا شد. در این آزمایش ارقام جو چکیده کامل

به منظور بررسی اثر باقیمانده سدیم کربنات آب آبیاری بر گیاه جو (Hordeum vulgare) و فعالیت نشانگرهای شیمیایی، طرحی به صورت کرت یکبارخرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج درسال 1392 اجرا شد. در این آزمایش ارقام جو شامل والفجر و ارس در کرت اصلی و تیمار آبیاری شامل مقادیر مختلف باقیمانده سدیم کربنات در آب آبیاری در چهار سطح (شاهد، 1، 2 و3 میلی اکی والان بر لیتر) در کرت فرعی قرار گرفت. در این آزمایش صفاتی از قبیل عملکرد دانه، وزن هزار دانه و میزان نشانگرهای شیمیایی شامل مالون دی آلدئید، دی تیروزین و دی هیدروکسی گوآنوزین ارزیابی شد. بررسی نتایج نشان داد اختلاف معنی داری در تیمارهای سدیم کربنات آب آبیاری و عملکرد در سطح یک درصد وجود داشت به طوری که مقایسه میانگین تیمارها بیانگر کاهش 3/41 درصدی عملکرد دانه در مقادیر بالای سدیم کربنات نسبت به شاهد بود. نتایج نشان داد که سطح فعالیت نشانگرهای شیمیایی به شدت تحت تاثیر سدیم کربنات آب آبیاری بود و موجب افزایش آنها شد. به طورکلی، در این آزمایش رقم والفجر مقاوم تر به میزان بالاتر سدیم آب آبیاری شناخته شد. بر این اساس می توان از میزان نشانگرهای شیمیایی جهت گزینش ارقام مقاوم به شوری آب آبیاری استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2366 - بررسی تاثیر روش‌های مصرف کود سرک اوره و محلول‌پاشی سلنیوم بر گندم در شرایط دیم
محمد کونانی نورعلی ساجدی

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر روش‌های مصرف کود سرک اوره و محلول‌پاشی سلنیوم بر خصوصیّات زراعی و فیزیولوژیکی گندم دیم رقم سرداری در فصل زراعی 1392-1391 انجام شد. عوامل آزمایشی شامل روش-های مصرف کود سرک اوره در چهار سطح (بدون مصرف کود، مصرف 60 کیلوگرم اوره در هکتار در م چکیده کامل

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر روش‌های مصرف کود سرک اوره و محلول‌پاشی سلنیوم بر خصوصیّات زراعی و فیزیولوژیکی گندم دیم رقم سرداری در فصل زراعی 1392-1391 انجام شد. عوامل آزمایشی شامل روش-های مصرف کود سرک اوره در چهار سطح (بدون مصرف کود، مصرف 60 کیلوگرم اوره در هکتار در مرحله پنجه-زنی، مصرف 30 کیلوگرم اوره در مراحل پنجه‌زنی توام با محلول‌پاشی 200 میلی‌گرم در لیتر در مرحله قبل از سنبله-دهی و مصرف 20 کیلوگرم اوره در مرحله پنجه‌زنی توام با محلول‌پاشی 200 میلی‌گرم در لیتر قبل از سنبله‌دهی و 200 میلی‌گرم در لیتر در مرحله اواخر سنبله‌دهی) و سلنیوم در سه سطح (عدم مصرف، 5 و10 میلی‌گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که با محلول‌پاشی 5 و 10 میلی‌گرم در لیتر سلنیوم میزان نشت یونی سلول نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 7/6 و 3/5 درصد کاهش یافت. مصرف 20 کیلوگرم کود سرک اوره در هکتار در مرحله پنجه‌زنی و دو مرحله محلول‌پاشی در مرحله زایشی توام با محلول‌پاشی 10 میلی‌گرم در لیتر سلنیوم، عملکرد دانه نسبت به شاهد 3/44 درصد و نسبت به تیمار مصرف 60 کیلوگرم اوره به صورت سرک در مرحله پنجه‌زنی توام با محلول‌پاشی 10 میلی‌گرم در لیتر سلنیوم، عملکرد دانه را 12 درصد افزایش داد. بطور کلی نتایج نشان داد که با مصرف30 کیلوگرم اوره درهکتار بصورت سرک و یک مرحله محلول‌پاشی اوره توام با محلول‌پاشی 5 میلی‌گرم درلیتر سلنیوم می‌توان حدود 50 درصد مصرف کود اوره را کاهش داد و به عملکرد مطلوب دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2367 - تاثیر قطع آبیاری و کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی بر عملکرد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)
رئوف سید شریفی رضا سید شریفی

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری و کاربرد میکوریزا و محلول‌پاشی با نانواکسید آهن و روی بر عملکرد، سرعت و طول دوره ی پر شدن دانه ی گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کاربرد چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری و کاربرد میکوریزا و محلول‌پاشی با نانواکسید آهن و روی بر عملکرد، سرعت و طول دوره ی پر شدن دانه ی گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کاربرد میکوریزا در دو سطح (مصرف و عدم مصرف میکوریزا)، محلول پاشی نانواکسید در چهار سطح (عدم استفاده از نانواکسید، کاربرد نانواکسید آهن، نانواکسید روی و کاربرد توام نانواکسید آهن و روی) و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری‌‌‌‌ در 50 درصد مرحله تکمه دهی، محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در 50 درصد مرحله گلدهی) بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر عملکرد دانه، سرعت، طول دوره و دوره ی موثر پر شدن دانه (به ترتیب 52/2278 کیلوگرم در هکتار، 0027/0 گرم در روز، 40 و 35 روز) در برهمکنش حاصل از آبیاری کامل، کاربرد میکوریزا و محلول‌پاشی توأم نانواکسید آهن و روی و کمترین مقادیر این صفات (به ترتیب 25/834 کیلوگرم در هکتار، 00189/0 گرم در روز، 91/30 روز و 79/26 روز) در آبیاری تا مرحله تکمه دهی، عدم کاربرد میکوریزا و عدم محلول‌پاشی به دست آمد. کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی عملکرد دانه را 19/35 درصد در مقایسه با عدم کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی تحت شرایط محدودیت شدید آبی افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2368 - اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک بر عملکرد علوفه، محتوای آب نسبی و کلروفیل برگ ذرت در شرایط تنش خشکی
نواب حاجی حسنی اصل فرهاد فرح وش محسن رشدی بهرام میرشکاری مهدی غفاری

برای بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک بر عملکرد و خصوصیات ذرت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی طی سال‌های 93-1392 در شهرستان خوی، به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی، تنش خشکی از طریق آبیاری پ چکیده کامل

برای بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک بر عملکرد و خصوصیات ذرت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی طی سال‌های 93-1392 در شهرستان خوی، به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی، تنش خشکی از طریق آبیاری پس از 5 75 و 5 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر اعمال گردید. فاکتور فرعی شامل محلول‌پاشی اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر و تیمار شاهد (عدم محلول‌پاشی) بود. اثر سال تنها بر محتوای آب نسبی معنی‌داری بود. تنش خشکی بر وزن علوفه تر، کلروفیل a، b و کلروفیل a+b اثر معنی‌داری داشت. محلول‌پاشی بر تمام صفات اثر معنی‌داری داشت. اثرات متقابل سال و محلول‌پاشی بر وزن علوفه تر و کلروفیل a معنی‌دار بود. تیمار محلول‌پاشی 100 میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در سال 1392 با میانگین 46/74 تن در هکتار و تیمار عدم محلول‌پاشی در سال 1393 با میانگین 47/59 تن در هکتار بیشترین و کمترین وزن تر علوفه را داشتند. بیشترین و کمترین کلروفیل a در تیمارهای محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر اسید آسکوربیک در سال 1393 و عدم محلول‌پاشی در سال 1392 مشاهده شد. اثرات متقابل تنش خشکی و محلول‌پاشی تنها بر عملکرد علوفه اثر معنی‌داری داشت. تیمار محلول‌پاشی 100 میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در آبیاری شاهد (82/80 تن در هکتار) و تیمار شاهد محلول‌پاشی در آبیاری تنش (74/52 تن در هکتار) به‌ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد علوفه را دارا بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2369 - تاثیر دور آبیاری، اسید هیومیک و نوع کود گوگردی بر صفات مورفولوژیکی و عملکردی شنبلیله
سید غلامرضا موسوی

به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری، اسید هیومیک و نوع کود گوگردی بر صفات مورفولوژیکی و عملکردی شنبلیله آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند اجرا گردید. فاکتورهای مورد چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری، اسید هیومیک و نوع کود گوگردی بر صفات مورفولوژیکی و عملکردی شنبلیله آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند اجرا گردید. فاکتورهای مورد مطالعه شامل دور آبیاری در 2 سطح (5 و 10 روز) به عنوان کرت اصلی و ترکیب 2 مقدار اسید هیومیک (صفر و 10 لیتر در هکتار) و 4 نوع کود گوگردی (عدم مصرف کود گوگردی، کودهای گوگردی بنتونیت‌دار، هیومیک‌دار و اوره با پوشش گوگردی) به عنوان کرت فرعی بودند. در این تحقیق صفات ارتفاع بوته، تعداد انشعابات ساقه اصلی، طول غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش دور آبیاری از 5 به 10 روز همه صفات مذکور به جز تعداد انشعابات ساقه اصلی، به طور معنی‌داری و به ترتیب 9/19، 9/20، 6/34، 4/37، 4/34 و 7/16 درصد کاهش یافت. کاربرد 10 لیتر در هکتار اسید هیومیک باعث افزایش معنی‌دار همه صفات و به ترتیب 3/10، 5/13، 5/15، 8/42، 7/47، 2/85 و 42 درصد گردید. نوع کود گوگردی تاثیر معنی‌داری بر صفات شنبلیله نداشت. همچنین اثر متقابل آبیاری و هیومیک اسید بر ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت و اثر متقابل آبیاری و کود گوگردی بر ارتفاع بوته معنی‌دار بود. به طور کلی تیمار دور آبیاری 5 روز و کاربرد 10 لیتر در هکتار اسید هیومیک را برای زراعت شنبلیله در بیرجند می‌توان پیشنهاد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2370 - تاثیر رژیم آبیاری، محلول‌پاشی متانول و کاربرد اسید هیومیک بر برخی ویژگی‌های ریشه کاسنی (Cichorium intybus L.)
سید غلامرضا موسوی منصور فاضلی رستم پور حامد جوادی محمدرضا مالکی

با هدف بررسی سطوح آبیاری، متانول و اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیکی، بعضی مواد محلول و عناصر ریشه کاسنی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 اجرا شد. رژیم آبیاری د چکیده کامل

با هدف بررسی سطوح آبیاری، متانول و اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیکی، بعضی مواد محلول و عناصر ریشه کاسنی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر) به عنوان کرت اصلی، محلول‌پاشی با متانول در دو سطح (صفر و 21 درصد حجمی) و اسید هیومیک با دو سطح (صفر و 10 لیتر در هکتار) به صورت فاکتوریل به عنوان کرت فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاخیر در آبیاری از 70 به 210 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر، طول، تعداد انشعابات ریشه، درصد قند ملاس، نیتروژن و فسفر و عملکرد خشک ریشه را به ترتیب 37، 46، 23، 39، 55 و 44 درصد کاهش داد. کاربرد 10 لیتر در هکتار اسید هیومیک باعث افزایش معنی‌دار صفات طول و تعداد انشعابات ریشه، درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم ریشه، عملکرد خشک ریشه و کارایی مصرف آب ریشه به ترتیب به میزان 12، 19، 15، 5/18، 35، 9 و 7 درصد و کاهش درصد قند ریشه کاسنی به میزان 25 درصد نسبت به تیمار عدم کاربرد اسید هیومیک گردید. همچنین اگرچه کاربرد متانول باعث تاثیر معنی‌داری بر صفات ریشه گردید ولی با آبیاری برهمکنش معنی‌داری نداشت. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که کاربرد اسید هیومیک توانست باعث کاهش اثرات منفی تنش کم‌آبی بر کاسنی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2371 - پاسخ مورفوفیزیولوژیک ذرت به باکتری‌های محرک رشد، کود روی و دور آبیاری
سید غلامرضا موسوی

با هدف بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و کاربرد کود روی و دو سویه از باکتری‌های سودوموناس پوتیدا (Sp) و سودوموناس فلورسنس (Sf) بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی به صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال 1391 در شهرستان مه‌و چکیده کامل

با هدف بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و کاربرد کود روی و دو سویه از باکتری‌های سودوموناس پوتیدا (Sp) و سودوموناس فلورسنس (Sf) بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی به صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال 1391 در شهرستان مه‌ولات خراسان رضوی اجرا گردید. دورهای آبیاری 6، 9 و 12 روز به عنوان کرت‌های اصلی و باکتری (بدون تلقیح، Sp و Sf) و کود روی (0 و 50 کیلوگرم سولفات روی در هکتار) به عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شد. صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر و طول بلال، لوله شدن برگ‌ها، محتوای نسبی آب برگ بلال و عملکرد دانه ذرت مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی موجب کاهش معنی‌دار و تلقیح باکتریایی سبب افزایش معنی‌دار همه صفات، به جز لوله شدن برگ شدند. کاربرد کود سولفات روی ارتفاع بوته، طول بلال و عملکرد دانه ذرت را به طور معنی‌داری افزایش داد. با افزایش دور آبیاری از 6 به 12 روز ، میزان لوله شدن برگ 2/3 برابر افزایش و عملکرد دانه 3/57 درصد کاهش یافت اما استفاده از کود روی و باکتری‌های سودوموناس به طور معنی‌داری کاهش لوله شدن برگ و افزایش عملکرد دانه را به دنبال داشت. همچنین تمامی اثرات متقابل دوگانه بر عملکرد دانه معنی‌دار شد. به طور کلی استفاده از کود سولفات روی و باکتری سودوموناس توانست تحمل گیاه به تنش کم‌آبی را افزایش دهد. و از اینرو استفاده از آنها خصوصا در مناطق خشک و نیمه‌خشک پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2372 - تاثیرالگوهای مختلف آبیاری جوی و پشته‌ای بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم ذرت (Zea mays L.)
سید کیوان مرعشی زلیخا مکوندی زاده

به منظور بررسی تاثیر الگوهای آبیاری جوی و پشته‌ای یک در میان برعملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان شوشتر اجرا گردید. الگوی آبیاری(کرت اصلی) شامل: آبیاری کامل جویچه‌ها (شاهد)، آب چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر الگوهای آبیاری جوی و پشته‌ای یک در میان برعملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان شوشتر اجرا گردید. الگوی آبیاری(کرت اصلی) شامل: آبیاری کامل جویچه‌ها (شاهد)، آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان ثابت، آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان متغیر، دوبار آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان و یکبار آبیاری کامل و دوبار آبیاری جویچه‌ها بطور کامل و یک نوبت یک در میان و ارقام ذرت (کرت فرعی) شامل: سینگل کراس 704 و کارون. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه با 5/5260 کیلوگرم در هکتار مربوط به آبیاری کامل جویچه‌ها و پس از آن مربوط به دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان با 4/4530 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج اثر متقابل دو تیمار مورد بررسی نشان داد بیشترین عملکرد دانه در رقم سینگل کراس 704 در مدیریت آبیاری کامل جویچه‌ها با 5120 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که نسبت به روش دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان با 4723 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی دار نداشت. به طور کلی در مناطق با کمبود آب در راستای کاهش مصرف آب و تعدیل افت عملکرد ذرت می‌توان دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان و استفاده از رقم سینگل کراس 704 را توصیه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2373 - تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر شاخص‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی چمن آمیخته "اسپورت"
امین سمیعی محسن کافی محمدمهدی جوکار آرزو شقاقی

یکی از چالش‌های مهم در مدیریت چمن محدودیت منابع آبی است. باتوجه به اینکه ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می‌گردد، توجه و مدیریت نیاز آبی چمن امری ضروری و اجنتاب ناپذیر است. لذا در پژوهش پیش ‌رو تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر صفات رویشی چمن آمیخته (اسپورت) مطالعه گ چکیده کامل

یکی از چالش‌های مهم در مدیریت چمن محدودیت منابع آبی است. باتوجه به اینکه ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می‌گردد، توجه و مدیریت نیاز آبی چمن امری ضروری و اجنتاب ناپذیر است. لذا در پژوهش پیش ‌رو تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر صفات رویشی چمن آمیخته (اسپورت) مطالعه گردید. سطوح مختلف آبیاری مورد بررسی شامل مقدار آب مصرفی ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت مزرعه با دور آبیاری یک روز در میان بود که بعد از استقرار کامل چمن اعمال گردید. صفات مورفولوژی و فیزیولوژی در هفته‌های دوم، چهارم و ششم بعد از اعمال سطوح آبیاری اندازه‌گیری گردیدند. براساس نتایج، کاهش آب مصرفی موجب کاهش رشد طولی، وزن خشک، کیفیت ظاهری، محتوای نسبی آب برگ و میزان فسفر برگ گردید لیکن مقدار نشت یونی برگ‌ها در اثر تنش افزایش یافت. اگرچه مقدار پتاسیم و کلروفیل کل در سطح آبیاری ۷۵ درصد ظرفیت مزرعه بیش از سطح آبیاری ۱۰۰ درصد ظرفیت مزرعه بود. تفاوت معنی‌داری در تمام صفات اندازه‌گیری شده بین دو سطح ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت مزرعه مشاهده نگردید، اما هر دو سطح به طور معنی‌داری بهتر از سطح ۵۰ درصد ظرفیت مزرعه بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کاهش میزان آب مصرفی در آبیاری تا میزان یک چهارم ظرفیت مزرعه، می تواند ضمن حفظ کیفیت و رشد مطلوب چمن آمیخته در شرایط معمول به میزان قابل توجه‌ای مصرف آب را کاهش و در مصرف آب صرفه جویی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2374 - اثر محلول پاشی اسپرمیدین بر ویژگی های بیوشیمیایی خیار (Cucumis sativus L.) در دور های مختلف آبیاری
محسن فرزانه مژگان قنبری وحید عبدوسی

به منظور ارزیابی اثر اسپرمیدین بر ویژگی‌های بیوشیمایی شامل فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، محتوای نسبی آب، قند محلول و نشت یون در گیاه خیار (Cucumis sativus L.) تحت تنش خشکی، پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصاد چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر اسپرمیدین بر ویژگی‌های بیوشیمایی شامل فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، محتوای نسبی آب، قند محلول و نشت یون در گیاه خیار (Cucumis sativus L.) تحت تنش خشکی، پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول، شامل دورهای مختلف آبیاری در 3 سطح: آبیاری یک روز در میان، آبیاری سه روز در میان و آبیاری به فاصله پنج روز در میان بود. فاکتور دوم شامل محلول پاشی با غلظت‌های مختلف اسپرمیدین در سه سطح: صفر، 1 و 2 میلی‌مولار بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس اثر متقابل اسپرمیدین و دور آبیاری بر فعالیت آنزیم پراکسیداز در سطح احتمال 5 درصد، بر فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و محتوای نسبی آب در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. نتایج نشان داد که در گیاهانی که آبیاری پنج روز در میان داشتند و با غلظت دو میلی مولار اسپرمیدین تیمار شده بودند، بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز (از نظر عددی برابر با 0.71 OD.g-1.FW.min -1) و بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز (برابر با 0.72 OD.g-1.FW.min -1) همچنین بالاترین محتوای نسبی آب (78%) مشاهده شد. اثر متقابل دور آبیاری و محلول‌پاشی با اسپرمیدین بر صفت‌های قند محلول و نشت یونی غشاء برگ اثر معنی‌دار نداشت. به طور کلی در این آزمایش تیمار با اسپرمیدین 2 میلی‌مولار باعث افزایش معنی ‌داری در فعالیت آنزیم پراکسیداز، فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و محتوای نسبی آب شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2375 - اثر بافت خاک و روش آبیاری بر بهبود عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم سیب‌زمینی شیرین [Ipomoea batatas (L.) Lam.]
منصوره شمیلی حامد حسن زاده خانکهدانی

این ازمایش به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا درآمد. کرت‌های اصلی به بافت خاک (لومی و شنی)، کرت‌های فرعی به روش آبیاری (نشتی و قطره‌ای) و کرت‌های فرعی فرعی به رقم سیب‌زمینی شیرین (سفید و قرمز) اختصاص داده شد. درصد استقرار چکیده کامل

این ازمایش به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا درآمد. کرت‌های اصلی به بافت خاک (لومی و شنی)، کرت‌های فرعی به روش آبیاری (نشتی و قطره‌ای) و کرت‌های فرعی فرعی به رقم سیب‌زمینی شیرین (سفید و قرمز) اختصاص داده شد. درصد استقرار قلمه‌ها، مشخصات رویشی بوته، صفات کمی و کیفی ریشه ذخیره‌ای و نیز میزان بهره‌وری آب مصرفی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که وزن تر شاخساره، نسبت شاخساره به ریشه، تعداد، وزن و قطر ریشه ذخیره ای، طول بوته، تعداد شاخه و برگ، درصد قندهای احیاءکننده، قند کل و شاخص بهره‌وری مصرف آب به طور معنی‌داری تحت تأثیر بافت خاک قرار گرفتند. به جز صفت تعداد ریشه ذخیره‌ای، سایر صفات به طور معنی‌داری تحت تأثیر نوع روش آّبیاری قرار گرفتند. بیشترین بهره‌وری مصرف آب (CPD) در خاک لومی با آبیاری قطره‌ای به ترتیب 492/5 و 569/4 کیلوگرم بر متر مکعب در دو رقم سفید و قرمز بود. براساس نتایج تجزیه علیت، عملکرد ریشه ذخیره‌ای به طور مستقیم تحت تأثیر وزن تر شاخساره (**726/0)، تعداد برگ (**722/0)، تعداد شاخه (**710/0)، وزن ریشه ذخیره‌ای (**668/0)، قطر ریشه ذخیره‌ای (**449/0)، طول بوته (**352/0) و طول ریشه ذخیره‌ای (**314/0) قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش کاشت رقم قرمز در خاک لومی با آبیاری نشتی در مرحله استقرار قلمه‌ها، آبیاری قطره‌ای در طول فصل رشد و آبیاری مجدد نشتی در مرحله پرشدن غده، به عنوان راهکاری در تولید بهینه غده خوراکی سیب‌زمینی شیرین در منطقه میناب موفق‌تر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2376 - اثر شوری بر تجمع سدیم، پتاسیم و عملکرد اندام هوایی دو اکوتیپ تریتیکاله (Triticosecale wittmack X) در مراحل مختلف رشد
صفورا فرهنگ مهر شیوا اکبری شهرام رضوان بیدختی

شوری یکی از عامل‌های مهم بوم‌شناختی است که پایداری مناطق خشک و نیمه‌خشک به ویژه مناطقی که تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی است را تهدید می‌کند. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف شوری بر میزان تجمع سدیم و پتاسیم، عملکرد اندام هوایی و محتوی نسبی آب برگ در دو اکوتیپ تریتی چکیده کامل

شوری یکی از عامل‌های مهم بوم‌شناختی است که پایداری مناطق خشک و نیمه‌خشک به ویژه مناطقی که تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی است را تهدید می‌کند. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف شوری بر میزان تجمع سدیم و پتاسیم، عملکرد اندام هوایی و محتوی نسبی آب برگ در دو اکوتیپ تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان اجرا گردید. فاکتور اول شامل سطوح مختلف شوری (صفر، 3، 6، 9، 11، 14 دسی‌زیمنس بر متر) حاصل از نمک کلرید سدیم خالص و فاکتور دوم شامل دو اکوتیپ تریتیکاله (ورزنه و اصفهان) بود. نتایج نشان داد که اعمال و تشدید تنش شوری در هر سه مرحله رشدی شامل قبل از گلدهی، ابتدای آبستنی و خمیری شدن بذر‌ها، باعث کاهش معنی‌دار عملکرد اندام هوایی و محتوی نسبی آب برگ شد. در هر سه مرحله رشدی در اثر تنش شوری، مقدار تجمع یون سدیم و پتاسیم در برگ‌های گیاه تریتیکاله به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. اثر اکوتیپ و اثر متقابل شوری و اکوتیپ بر مقدار پتاسیم در هر سه مرحله رشدی معنی‌دار بود. اما اثر متقابل شوری و اکوتیپ بر مقدار سدیم تنها در مرحله خمیری شدن بذر‌ها معنی‌دار بود. مقدار تجمع یون پتاسیم در اکوتیپ اصفهان در هر سه مرحله رشدی بیشتر از اکوتیپ ورزنه بود و می‌توان چنین نتیجه گرفت که اکوتیپ اصفهان نسبت به اکوتیپ ورزنه در هر سه مرحله رشد گیاه می‌تواند مقاومت بیشتری را در برابر تنش شوری دارا باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2377 - اثر روش های متفاوت آبیاری و پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و بهره وری آب ذرت (Zea mays L.)
فیاض آقایاری فاطمه خلیلی محمد رضا اردکانی

به منظور بررسی اثر روشهای متفاوت آبیاری و پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و بهره وری آب ذرت، آزمایشی بصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام گرفت. کم آبیاری در سه سطح شام چکیده کامل

به منظور بررسی اثر روشهای متفاوت آبیاری و پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و بهره وری آب ذرت، آزمایشی بصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام گرفت. کم آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و50 درصد نیاز آبی گیاه و روشهای آبیاری جویچه ای در دو سطح شامل آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت و آبیاری تمام جویچه ای بصورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و کاربرد سوپرجاذب در دو سطح شامل عدم مصرف سوپرجاذب و مصرف سوپرجاذب به میزان 30 کیلوگرم در هکتار در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد برای حصول عملکرد دانه مطلوب در شرایط کم آبیاری، استفاده از روش آبیاری جویچه ای یک در میان به جای روش تمام جویچه ای میتواند سودمند باشد. بیشترین بهره وری آب برای تولید عملکرد دانه (2/06 کیلوگرم در متر مکعب) و عملکرد بیولوژیک (4/71 کیلوگرم در متر مکعب) در شرایط آبیاری با 75% نیاز آبی و روش جویچه ای یک در میان به دست آمد. کاربرد سوپرجاذب در روش آبیاری جویچه ای یک در میان باعث افزایش 26/6 درصدی بهره وری آب برای عملکرد دانه و افزایش 14/5 درصدی بهره وری آب برای عملکرد بیولوژیک شد. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، اعمال روش آبیاری جویچه ای یک در میان بر اساس 75% نیاز آبی گیاه و کاربرد سوپر جاذب به همراه آن، برای افزایش بهره وری آب و عملکرد ذرت پیشنهاد میگردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2378 - اثر سطوح مختلف پرایمینگ بذر بر بهبود عملکرد گلرنگ و اجزای آن در شرایط تنش آبیاری
سمانه قربی چلکی امیررضا صادقی بهمن پاسبان اسلام حمید محمدی

به منظور ارزیابی اثرات پرایمینگ و تنش آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره آزمایشی در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل پرا چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثرات پرایمینگ و تنش آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره آزمایشی در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل پرایمینگ در 4 سطح (هیدروپرایمینگ، محلول نیتروکسین، محلول‌ اکسین و شاهد (بدون پرایمینگ)) و تنش آبیاری در 3 سطح (بدون تنش، تنش در مرحله ساقه‌روی و پر شدن دانه) بود. تجزیه واریانس نشان داد که صفات سرعت رشد مطلق بوته، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه‌های فرعی، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد مغز دانه به طور معنی‌داری تحت تأثیر پرایمینگ و تنش آبیاری قرار گرفت. عملکرد دانه در بوته با تمامی صفات مورد بررسی همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت که در این میان بیشترین همبستگی با درصد مغز دانه مشاهده شد. بالاترین میزان عملکرد دانه در تیمار پرایمینگ مربوط به محلول اکسین (8/1852 کیلوگرم در هکتار) و نیتروکسین (1818 کیلوگرم در هکتار) بود. به طور کلی، پرایمینگ بذر باعث بهبود صفات مورد آزمایش گردید که در این میان بذور پرایم شده با اکسین و نیتروکسین نسبت به بذور هیدروپرایم شده خصوصیات رشدی بهتری از خود نشان دادند. همچنین بالاترین میزان عملکرد دانه در تیمار تنش آبیاری در شرایط آبیاری کامل (8/1846 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. در کل نتایج نشان داد که در شرایط نرمال آبیاری با استفاده از پرایمینگ می‌توان به عملکرد بالاتری دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2379 - تعیین بهترین تاریخ کاشت نخود دیم در استان کرمانشاه با استفاده از رهیافت مدل سازی
سیدرضا امیری

مدل‌های شبیه‌سازی رشد و عملکرد گیاهان زراعی ابزاری مفید در تعیین راهبردهای مطلوب مدیریت زراعی و پایداری تولید در بوم‌نظام‌های کشاورزی به شمار می‌آیند. هدف از این تحقیق بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب نخود (رقم بیونیج) تحت چکیده کامل

مدل‌های شبیه‌سازی رشد و عملکرد گیاهان زراعی ابزاری مفید در تعیین راهبردهای مطلوب مدیریت زراعی و پایداری تولید در بوم‌نظام‌های کشاورزی به شمار می‌آیند. هدف از این تحقیق بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب نخود (رقم بیونیج) تحت شرایط دیم 5 منطقه در استان کرمانشاه بود. بدین منظور از مدل SSM-Chickpea برای انجام شبیه سازیهای بلند مدت30 ساله درمناطق مورد مطالعه استفاده شد. نتایج نشان داد که کشت زود هنگام همراه با افزایش سطح برگ، افزایش عملکرد بیولوژیک و نیز به تعویق انداختن تنش خشکی انتهای فصل منجر به افزایش عملکرد گردید. بیشترین و کمترین عملکرد دانه در تاریخ‌های کاشت یکم اسفند و یکم اردیبهشت به ترتیب برابر با 1269 و 446 کیلو گرم بر هکتار بود. تأخیر در کاشت منجر به کاهش 64 درصدی عملکرد دانه شد. همچنین بیشترین و کمترین عملکرد بیولوژیک به ترتیب در تاریخ‌های کاشت یکم اسفند (3448 کیلو گرم در هکتار) و یکم اردیبهشت (2217 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. از طرف دیگر، بیشترین کارایی مصرف آب در تاریخ‌ کاشت یکم اسفند (6/6 کیلوگرم بر هکتار بر میلی‌متر) حاصل شد. به طور کلی در شرایط کشت بهاره، تاریخ‌کاشت زود هنگام منجر به افزایش طول دوره رشد گیاه و افزایش همزمانی باران با دوره رشد گیاه می‌شود که راهکاری مفید در مناطق تحت کشت دیم با کمبود بارندگی و رطوبت می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2380 - مروری بر تحقیقات گیاهان شورزی در ایران: تبیین چالش ها و ارائه راهکارها
غلامحسن رنجبر هادی پیرسته انوشه محمدحسین بناکار حمیدرضا میری

در این مطالعه، تحقیقات شوری انجام‌شده در ایران بر روی گیاهان شورزی از سال 1356 تاکنون بررسی و تحلیل‌شده، به چالش‌ها پرداخته و در پایان نیز راهکارهایی برای آینده ارائه گردیده است. بر اساس تعریف ارائه‌شده در این مطالعه، شورزی‌ها گیاهانی هستند که از طریق یکی از مکانیسم‌های چکیده کامل

در این مطالعه، تحقیقات شوری انجام‌شده در ایران بر روی گیاهان شورزی از سال 1356 تاکنون بررسی و تحلیل‌شده، به چالش‌ها پرداخته و در پایان نیز راهکارهایی برای آینده ارائه گردیده است. بر اساس تعریف ارائه‌شده در این مطالعه، شورزی‌ها گیاهانی هستند که از طریق یکی از مکانیسم‌های ممانعت از ورود نمک به گیاه و یا کاهش غلظت نمک در سیتوپلاسم به شرایط شور سازگاری پیداکرده‌اند. بر اساس این تعریف، این گیاهان را به دو گروه عمده شورزی‌های واقعی و شورزی‌های اختیاری تقسیم‌بندی می‌شوند. بررسی تحقیقات انجام‌شده در کشور بر روی گیاهان شورزی نشان می‌دهد که تحقیقات در ارتباط با گیاهان شورزی از حداقل نیم‌قرن اخیر آغاز شده و از اوایل دهه 80 شمسی افزایش یافته و تاکنون به‌طور روزافزونی در حال رشد است. گیاهانی مانند کوشیا (Kochia scoparia)، خرفه (Portulaca oleracea) و سلمه‌تره (Chenopodium album) به خوبی از جنبه‌های مختلف رشدی بررسی شده‌اند و به‌نظر می‌رسد که گیاهانی مانند کینوا (Chenopodium quinoa)، سالیکورنیا (Salicornia spp.) و اسپند (Peganum harmala) پتانسیل بیشتری برای جلب تحقیقات دارند. در حدود 30 درصد از تحقیقات شورورزی به بررسی جنبه‌های رشدی، 11 درصد به بررسی ویژگی‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی، 11 درصد به کیفیت علوفه، 11 درصد به به‌کارگیری راهکارهایی برای بهبود تولید، 9% در مورد تغذیه و نیازهای کودی، در حدود 7% مقدار روغن و 28% به موضوعات پراکنده دیگر پرداخته‌شده است. تعداد تحقیقات انجام‌شده در شرایط کنترل‌شده نیز بیش از 2 برابر تحقیقات در شرایط مزرعه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2381 - بررسی اثر تنش خشکی و عناصر ریزمغذی (روی و منگنز) روی عملکرد و اجزای عملکرددانه گیاه ارزن معمولی
اعظم گیدسکی رضا برادران

توجه به گیاهانی که قادرند به سلامتی انسان و دام کمک کنند و احتیاجات آن نیز کم میباشد در این دهه رو به افزایش بوده است. به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری و محلولپاشی عناصر ریزمغذی بر روی ارزن معمولی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تک چکیده کامل

توجه به گیاهانی که قادرند به سلامتی انسان و دام کمک کنند و احتیاجات آن نیز کم میباشد در این دهه رو به افزایش بوده است. به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری و محلولپاشی عناصر ریزمغذی بر روی ارزن معمولی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعهای در شهر سربیشه انجام شد. تیمارها شامل دور آبیاری (7 ، 14 و 21 روزه) و محلولپاشی عناصر ریزمغذی در چهار سطح (محلولپاشی های منگنز، روی، توام منگنز و روی و بدون محلولپاشی) به ترتیب به کرتهای اصلی و فرعی اختصاص یافتند. کاهش دور آبیاری به 7 روز عمدتا از طریق افزایش تعداد دانه در خوشه (28 درصد نسبت به دور آبیاری 21 روزه) و افزایش تعداد خوشه در بوته (68/25درصد نسبت به دور آبیاری 21 روزه) سبب افزایش عملکرد دانه شد. محلولپاشی توام عناصر ریزمغذی نیز از طریق افزایش تعداد دانه در خوشه (29/23 درصد نسبت به تیمار بدون محلولپاشی) و افزایش تعداد خوشه در بوته (17/15 درصد نسبت به تیمار بدون محلولپاشی) سبب افزایش عملکرد دانه شد. نتایج نشان داد که کاهش فاصله آبیاری به 7 روز و محلولپاشی عناصر ریزمغذی عملکرد و اجزای عملکرد ارزن معمولی را افزایش داد. بالاترین عملکرد دانه (6/222 گرم در متر مربع) درشرایط آبیاری 7 روزه و محلولپاشی توام منگنز و روی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2382 - تأثیر اسید سالیسیلیک بر ویژگی‌های مورفولوژیکی هیبریدهای ذرت شیرین در شرایط تنش آبی
سید سالار حبیب پور احمد نادری شهرام لک هوشنگ فرجی مانی مجدم

تنش آبی از تنش‌های غیر زنده‌ای است که منجر به کاهش عملکرد گیاهان زراعی می‌شود. به‌ منظور بررسی اثر سطوح گوناگون اسید سالیسیلیک بر ویژگی‌های مورفولوژیکی هیبریدهای ذرت شیرین (Zea mays L. saccharata) در شرایط تنش آب، این پژوهش به مدت دو سال در یک مکان به ‌صورت کرت‌های دو ب چکیده کامل

تنش آبی از تنش‌های غیر زنده‌ای است که منجر به کاهش عملکرد گیاهان زراعی می‌شود. به‌ منظور بررسی اثر سطوح گوناگون اسید سالیسیلیک بر ویژگی‌های مورفولوژیکی هیبریدهای ذرت شیرین (Zea mays L. saccharata) در شرایط تنش آب، این پژوهش به مدت دو سال در یک مکان به ‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی زراعی مرکز تحقیقات کشاورزی یاسوج پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2383 - اثرهم‌زیستی قارچ میکوریزای آربوسکولار بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد کتان (Linum ussitatissimum L.) در شرایط تنش خشکی
مریم سلطانیان علی تدین

به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزای آربوسکولار در شرایط تنش خشکی آزمایشی روی کتان به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 انجام شد. تنش خشکی در چهار سطح آبیاری: 100 (بدون تنش)، 75 چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزای آربوسکولار در شرایط تنش خشکی آزمایشی روی کتان به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 انجام شد. تنش خشکی در چهار سطح آبیاری: 100 (بدون تنش)، 75 (تنش ملایم)، 50 (تنش متوسط) و 25 (تنش شدید) درصد نیاز آبی گیاه، به عنوان عامل اصلی و تلقیح بذر گیاه بزرک با دو گونه میکوریزا شامل Glomus intraradices و Glomus mosseae و یک تیمار بدون تلقیح میکوریزا به عنوان عامل فرعی، منظور گردید.. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تلقیح میکوریزا و تنش خشکی بر تمام صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. اثر متقابل میکوریزا و تنش خشکی بر تعداد کپسول و تعداد دانه در کپسول معنی‌دار بود. بر اساس نتایج این بررسی، تلقیح با قارچ میکوریزا عملکرد دانه و وزن هزار دانه را به ترتیب 27 و 10/6درصد نسبت به گیاه بدون تلقیح افزایش داد. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش هم-زیستی کتان با قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار توانست موجب افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش خشکی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2384 - بررسی اثر پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و وابسته به عملکرد ماش در شرایط تنش خشکی
امید صادقی پور حوریه بابایی علیرضا پازکی

به منظور بررسی پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن در تحمل به تنش خشکی ماش آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهر ری اجرا شد. این طرح گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول چکیده کامل

به منظور بررسی پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن در تحمل به تنش خشکی ماش آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهر ری اجرا شد. این طرح گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول آبیاری در دو سطح شامل: آبیاری پس از 60 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب به عنوان شرایط نرمال و تنش خشکی بود. فاکتور دوم نیز شامل 5 سطح خیساندن بذر در غلظت های مختلف پراکسید هیدروژن (0، 30، 60، 90 و 120 میلی مولار) به مدت 6 ساعت بود. نتایج نشان داد تنش خشکی به طور معنی‌داری ارتفاع بوته، زیست توده، عملکرد و اجزای عملکرد، سطح برگ، شاخص سبزینگی، هدایت روزنه‌ای و محتوی آب نسبی برگ‌های ماش را کاهش داد. از سوی دیگر، پیش‌تیمار بذر با غلظت 90 میلی مولار پراکسید هیدروژن تمامی صفات فوق را تحت تنش خشکی افزایش داد. این تیمار عملکرد دانه تک بوته را تحت شرایط تنش خشکی در مقایسه با عدم کاربرد آن 25 درصد افزایش داد. این نتایج نشان داد که تیمار بذر با پراکسید هیدروژن از طریق افزایش شاخص سبزینگی برگ، هدایت روزنه‌ای، محتوی آب نسبی و سطح برگ موجب بهبود رشد و تحمل به تنش خشکی در ماش گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2385 - تاثیر سطوح مختلف سوپرجاذب بر کارآیی مصرف آب و صفات کمی سورگوم در رژیم های مختلف آبیاری
کیامرث همتی نفر محمد مهدی رحیمی

این پژوهش جهت بررسی اثر بخشی سطوح مختلف سوپرجاذب در رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سورگوم به صورت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در شهر کوار از توابع استان فارس انجام پذیرفت. عامل اصلی آزمایش شامل تیمار رژیم آبیاری چکیده کامل

این پژوهش جهت بررسی اثر بخشی سطوح مختلف سوپرجاذب در رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سورگوم به صورت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در شهر کوار از توابع استان فارس انجام پذیرفت. عامل اصلی آزمایش شامل تیمار رژیم آبیاری در سه سطح 100%=1I، %65=2I و %30=3I (درصد تامین نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل تیمار سوپرجاذب در چهار سطح (شاهد=S1، 35=S2، 75=S3 و 110=S4 کیلوگرم در هکتار) بود. در این آزمایش صفاتی از قبیل عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب، وزن هزار دانه، تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در خوشه و قطر ساقه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد مطالعه به شدت تحت تاثیر عامل رژیم آبیاری قرار گرفتند بر اساس نتایج به دست آمده تیمارهای I2 و I3 کارآیی مصرف آب را نسبت به تیمار I1 به ترتیب 24 و 50 درصد کاهش دادند. بررسی برهمکنش رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر کارآیی مصرف آب نشان داد که تیمارهای I2S2 و I2S3 کارآیی مصرف آبی مشابه با تیمار I1S1 داشتند و اختلاف معنی داری بین این تیمارها مشاهده نشد، یعنی مصرف 35 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار در تیمار I2 سبب صرفه جویی 35 درصدی آب برای سورگوم در طول فصل رشد می گردد. با توجه به نتایج به دست آمده تیمار I2 S4 با صرفه جویی 35 درصدی آب و با عملکرد بالا (kg. ha 4055) جهت کشت سورگوم در مناطقی با آب و هوای مشابه شهر کوار پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2386 - تأثیر کم آبیاری و استفاده از کودهای آلی بر صفات فیزیولوژیک و زراعی و ارقام ارزن (Panucum miliaceum L )
جعفر مسعود سینکی محمدرضا حاتمی قنبر لایی سعید قریب بلوک

به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری و استفاده از کودهای آلی بر صفات فیزیولوژیک و زراعی و ارقام ارزن آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان دامغان در سال 92-91 انجام شد. ارقام ارزن( باستان و پیشاهنگ ) به عنوان کرت ها چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری و استفاده از کودهای آلی بر صفات فیزیولوژیک و زراعی و ارقام ارزن آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان دامغان در سال 92-91 انجام شد. ارقام ارزن( باستان و پیشاهنگ ) به عنوان کرت های اصلی، تنش قطع آبیاری( مراحل 55BBCH و 65BBCH و شاهد ) به عنوان کرت های فرعی و سه سطح کود آلی شامل( بدون کود دامی، کود دامی 100 درصد (30 تن در هکتار) و کود کمپوست100 درصد (20 تن در هکتار) ) به عنوان کرت های فرعی فرعی بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان قندهای محلول تحت اثرات سه عاملی رقم× قطع آبیاری×کوددهی در رقم پیشاهنگ با میزان کوددهی شاهد با قطع آبیاری در مرحله 55BBCH برابر 62/13 درصد بود. حداکثر میزان فیبر تحت اثرات سه عاملی مربوط به رقم باستان با کود دامی 100 درصد و شاهد برابر با 44/55 درصد به دست آمد. بیشترین میزان درصد پروتئین تحت اثر متقابل رقم× قطع آبیاری در رقم پیشاهنگ با قطع آبیاری در مرحله 65BBCH بدست آمد. حداکثر درصد خاکستر نیز مربوط به رقم باستان با 1648/8 درصد بود.با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت هر دو رقم باستان و پیشاهنگ دارای عملکرد مناسب علوفه هستند و با توجه به کوتاه بودن دوره رشد این ارقام می‌توان آنها را به عنوان کشت دوم برای تولید علوفه استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2387 - ارزیابی شاخص‌های رشد دو رقم اصلاح شده و بومی برنج (Oryza sativa L.) در مدیریت‌های مختلف آبیاری
نعمت اله صداقت همت اله پیردشتی علی راحمی کاریزکی سعید صفی خانی

به منظور تعیین اثر مدیریت‌های مختلف آبیاری بر شاخص‌های رشد برنج، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار با دو عامل آبیاری در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآ چکیده کامل

به منظور تعیین اثر مدیریت‌های مختلف آبیاری بر شاخص‌های رشد برنج، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار با دو عامل آبیاری در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآمد. تیمارها شامل تناوب خشکی و رطوبت (AWD)، کشت نیمه خشک (SDC)، ترکیب آب کم عمق با تناوب خشکی و رطوبت (SWD) و روش سنتی (TI) و دو رقم بومی طارم محلی و اصلاح شده فجر بودند. با اندازه‌گیری وزن خشک و سطح برگ در طی هفت نوبت نمونه‌برداری در طول رشد برنج، روند تغییرات شاخص‌های رشد به روش تابعی نسبت به روز پس از نشاکاری رسم شد. نتایج نشان داد تیمار TIبا میانگین 7694 کیلوگرم بیش-ترین مقدار عملکرد شلتوک را داشته و مدیریت‌های AWD با میانگین 7056 کیلوگرم و SDC با میانگین 8/6856 کیلوگرم و SWD با میانگین 7/6358 کیلوگرم به ترتیب کم‌ترین مقدار عملکرد شلتوک در هکتار را به خود اختصاص دادند. بیشترین شاخص سطح برگ در رقم طارم محلی به مقدار 6/4 در تناوب خشکی و رطوبت و کم‌ترین آن به مقدار 99/2 در ترکیب آب کم عمق با تناوب خشکی و رطوبت بدست آمد. ولی در رقم فجر بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (6/5) در آبیاری سنتی و کم‌ترین مقدار آن (1/4) مربوط به تناوب خشکی و رطوبت بودند. بنابراین با توجه به حداکثر شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص در طارم محلی و فجر می‌توان مدیریت‌های آبیاری AWD و SDC را بکار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2388 - تاثیر رژیم آبیاری و شیوه های کاربرد کود شیمیایی فسفر بر کارایی بازیافت فسفر و عملکرد دانه در دو رقم کلزا
راضیه بلدی احسان بیژن زاده روح اله نادری

به منظور بررسی اثر کم آبیاری و روش‌های کاربرد کود فسفر بر عملکرد و کارایی بازیافت فسفر در دو رقم کلزا، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز اجرا شد. چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کم آبیاری و روش‌های کاربرد کود فسفر بر عملکرد و کارایی بازیافت فسفر در دو رقم کلزا، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز اجرا شد. عامل اصلی رژیم آبیاری (آبیاری رایج، قطع آبیاری از اواسط گلدهی و اواسط غلاف رفتن)، عامل فرعی شیوه های کاربرد کود فسفر (بدون فسفر و کاربرد دستپاش و نواری فسفر) و عامل فرعی فرعی ارقام کلزا (ساری‌گل و آر جی اس) بودند. نتایج نشان داد تیمار آبیاری رایج با31/25 دانه در خورجین تفاوت معنی داری با تیمارهای قطع آبیاری از اواسط گلدهی با 25/22 دانه در خورجین و از اواسط غلاف رفتن با 94/22 دانه در خورجین داشت . در قطع آبیاری از گلدهی، مصرف نواری کود شیمیایی فسفر در رقم آر جی اس بیشترین عملکرد بیولوژیک (12435 کیلوگرم در هکتار ) را داشت. به طور کلی کارایی بازیافت فسفر در روش دستپاش و نواری به ترتیب 09/1 % و 38/1% بود. رقم آر جی اس در مقایسه با ساری گل در قطع آبیاری از اواسط گلدهی و غلاف رفتن به ترتیب با 3830 و 5428 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. رقم آر جی اس در شرایط قطع آبیاری از اواسط گلدهی و مصرف نواری فسفر، بیشترین میزان انتقال مجدد را دارا بود و می‌تواند در صورت مواجه شدن با کمبود آب در آخر فصل رشد از کاهش بیشتر عملکرد دانه جلوگیری کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2389 - بررسی اثر سرزنی وروش‌های آبیاری بر میزان عملکرد بذر گیاه گل مغربی
مهراب یادگاری

گل مغربی گیاهی است علفی، دوساله متعلق به خانواده گل‌آویز، که گل‌های زرد رنگ این گیاه دوجنس هستند. بذرهای این گیاه حاوی روغن بوده و دارای اسیدهای چرب غیر اشباع مهم از جمله گامالینولئیک اسید، لینولئیک اسید و اولئیک اسید است. این آزمایش به صورت فاکتوریل با 8 تیمار و 3 تکرا چکیده کامل

گل مغربی گیاهی است علفی، دوساله متعلق به خانواده گل‌آویز، که گل‌های زرد رنگ این گیاه دوجنس هستند. بذرهای این گیاه حاوی روغن بوده و دارای اسیدهای چرب غیر اشباع مهم از جمله گامالینولئیک اسید، لینولئیک اسید و اولئیک اسید است. این آزمایش به صورت فاکتوریل با 8 تیمار و 3 تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در این تحقیق اثر سرزنی (عدم سرزنی و سرزنی در ارتفاع 20، 30 و 50) و 2 نوع روش آبیاری (نشتی و قطره‌ای) بر صفات زراعی از جمله طول و عرض برگ، فاصله گره، تعداد و طول شاخه گل‌دهنده و در مرحله رسیدگی کامل، وزن بذر در کپسول و در گیاه، وزن هزاردانه، تعداد کپسول در شاخه و در گیاه، وزن تر و خشک اندام های هوایی و میزان روغن استخراجی از بذور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش سرزنی، عرض برگ‌ها، فاصله گره‌ها و طول شاخه‌های فرعی کاهش یافت. همچنین در روش آبیاری قطره‌ای، فاصله گره ها، طول شاخه فرعی و تعداد شاخه فرعی افزایش یافت. بیشترین تعداد کپسول در شاخه، تعداد کپسول در گیاه، وزن بذر در گیاه و وزن هزاردانه، درصد روغن بذور در گیاه مربوط به سرزنی 30 سانتی‌متری و آبیاری قطره‌ای بود. نتایج نشاندهنده آن بود که تیمار ترکیبی آبیاری قطره‌ای و سرزنی در ارتفاع 30 سانتیمتر در بیشتر صفات، بهترین تیمار بود. با توجه به این که این تحقیق برای اولین بار انجام شده است، تحقیقات کاملتری در این زمینه مورد نیاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2390 - تاثیر تنش شوری بر برخی صفات فنولوژیکی، مرفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد رقم های گوناگون کلزا
کامی کابوسی اکبر نودهی ابوالفضل فرجی

در راهنمای نگارش مقاله چکیده می تواند تا 400 کلمه باشد و چکیده مقاله نیز بر همین اساس تنظیم گردید ولی اینجا حداکثر 250 کلمه می پذیرد به همین دلیل بخش عمده نتایج چکیده اینجا نیامده است. تنش شوری از مهمترین عوامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان در سراسر جهان است. به منظور چکیده کامل

در راهنمای نگارش مقاله چکیده می تواند تا 400 کلمه باشد و چکیده مقاله نیز بر همین اساس تنظیم گردید ولی اینجا حداکثر 250 کلمه می پذیرد به همین دلیل بخش عمده نتایج چکیده اینجا نیامده است. تنش شوری از مهمترین عوامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان در سراسر جهان است. به منظور بررسی تاثیر چهار سطح شوری آب آبیاری (15/1، 4، 7 و 10 دسی‌زیمنس بر متر) بر برخی صفات فنولوژیکی، مرفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم کلزا (Brassica napus L.) (هایولا 4815، 308 و 401 و رقم RGS 003) در شرایط کاربرد 10 تن بر هکتار ورمی‌کمپوست، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در منطقه گرگان انجام گردید. نتایج نشان داد که تاثیر رقم بر کلیه صفات، به جز تعداد روزهای تا سبز شدن و طول غلاف معنی‌دار بود. از نظر صفات ارتفاع بوته، ارتفاع نخستین شاخه فرعی و غلاف از سطح زمین، قطر ساقه و تعداد دانه در غلاف، رقم هایولا 4815 با تفاوت معنی‌داری نسبت به سایر رقم‌ها، کمترین مقدار را به خود اختصاص داد. کمترین تعداد شاخه فرعی و بیشترین تعداد روزهای تا گلدهی، روزهای تا رسیدگی و قطر ساقه در رقم RGS وجود داشت و تفاوت آن با سایر رقم-ها از نظر این صفات معنی‌دار بود. رقم‌های هایولا 308 و 4815 با بیشترین تعداد غلاف در بوته تفاوت معنی-داری با دو رقم 401 و RGS داشتند. بیشترین وزن هزار دانه در رقم‌های هایولا 4815 و 401 بدست آمد و تفاوت ... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2391 - واکنش ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان به روش‌های مختلف کاشت وتنش خشکی پایان فصل در شرایط جنوب استان فارس
وحید براتی احسان بیژن زاده علی بهپوری زهرا زینتی

روش کاشت سنتی برای گندم دارای معایبی است. برای مطالعه‌ی پاسخ ژنوتیپ-های گندم نان به روش کاشت بر بستر صاف و بر روی پشته، تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی بصورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی انجام شد. عامل اصلی، رژیم چکیده کامل

روش کاشت سنتی برای گندم دارای معایبی است. برای مطالعه‌ی پاسخ ژنوتیپ-های گندم نان به روش کاشت بر بستر صاف و بر روی پشته، تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی بصورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی انجام شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری با دو سطح (آبیاری مطلوب تا انتهای فصل و قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی) بود. عامل فرعی، روش کاشت با دو سطح (کاشت بر بستر صاف و کاشت بر روی پشته) بود. عامل فرعی فرعی، چهار ژنوتیپ گندم نان (ارقام شیرودی (شاهد منطقه)، چمران2، افلاک و لاین10-82-S) بود. بر اساس نتایج، تنش خشکی پس از گلدهی عملکرد دانه و اجزای آن را در همه‌ی ژنوتیپ‌ها کاهش داد. دلیل اصلی کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی، کاهش وزن دانه و سپس کاهش تعداد دانه در سنبله در این شرایط بود. رقم افلاک بیشترین عملکرد دانه (5712 کیلوگرم در هکتار) را در شرایط آبیاری مطلوب تولید کرد. در حالی که، بیشترین عملکرد در شرایط کم آبیاری (3148 کیلوگرم در هکتار) متعلق به رقم شیرودی بود. عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت به طور مثبت از روش کاشت بر روی پشته متاثر شدند. کارایی مصرف آب و عملکرد دانه در روش کاشت بر روی پشته نسبت به کاشت بر بستر صاف به ترتیب به میزان 7/21 و 2/16 درصد بهبود یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2392 - تاثیر آبیاری تکمیلی و محلول پاشی آهن بر ژنوتیپهای نخود در کرمانشاه
مهدی روزرخ مریم محمدی

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری تکمیلی و محلول‌پاشی آهن در چهار ژنوتیپ نخود زراعی دیم، شامل دو تیپ کابلی و دو تیپ دسی،آزمایشی از طریق بررسی برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک در شرایط مزرعه‌ای انجام شد. کشت درسال زراعی92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرما چکیده کامل

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری تکمیلی و محلول‌پاشی آهن در چهار ژنوتیپ نخود زراعی دیم، شامل دو تیپ کابلی و دو تیپ دسی،آزمایشی از طریق بررسی برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک در شرایط مزرعه‌ای انجام شد. کشت درسال زراعی92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه با استفاده از آزمایش کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد.تاثیر آبیاری تکمیلی در مرحله‌ی گلدهی بر عملکرد دانه وبعضی صفات دیگر مثبت و معنی دار بود،بطوریکه منجر به افزایش48و45 درصد،به ترتیب در تعداد نیام در بوته وتعداد دانه در بوته و30 درصد درعملکرد دانه در مقایسه با عدم انجام آبیاری گردید.ژنوتیپ محلی و کابلی بیونیج در مقایسه با سایر ژنوتیپها با افزایش 60درصدی عملکرد دانه،بهترین پاسخ را به انجام آبیاری تکمیلی نشان داد.محلول پاشی آهن نیز منجر به افزایش اندک ولی معنی دار عملکرد دانه شد.در مجموع محلول پاشی آهن همراه با آبیاری تکمیلی،تاثیر بیشتری بر عملکرد دانه در همه ژنوتیپها نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2393 - بررسی تاثیر رژیم‌های آبیاری و سوپرجاذب بر میزان پرولین و قندهای محلول و رابطه آن‌ها با عملکرد ماده خشک سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید
منصور فاضلی رستم پور مهرداد یارنیا سید غلامرضا موسوی محمد جواد ثقه الاسلامی

به منظور بررسی امکان کاهش آب مورد نیاز سورگوم با کاربرد سوپرجاذب و بررسی رابطه بین تجمع قندهای محلول و پرولین با محتوی نسبی آب برگ و عملکرد ماده خشک سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید آزمایشی در منطقه دشتک زاهدان طی سال‌های 1392 و 1393 بصورت کرت‌های خرد شده با 4 رژیم آبیاری، چکیده کامل

به منظور بررسی امکان کاهش آب مورد نیاز سورگوم با کاربرد سوپرجاذب و بررسی رابطه بین تجمع قندهای محلول و پرولین با محتوی نسبی آب برگ و عملکرد ماده خشک سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید آزمایشی در منطقه دشتک زاهدان طی سال‌های 1392 و 1393 بصورت کرت‌های خرد شده با 4 رژیم آبیاری، شامل تامین 40، 60، 80 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه براساس تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه در کرت‌های اصلی و 4 سطح سوپرجاذب 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار در کرت‌های فرعی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اثر رژیم آبیاری، سوپرجاذب و اثر متقابل آن‌ها بر صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. مدل‌های رگرسیون برآورد شده در 2 سال نشان داد که کاربرد سوپرجاذب اگرچه در تیمار 100 درصد آبیاری بر صفات مورد بررسی تاثیری نداشت اما در سایر تیمارهای آبیاری باعث کاهش تجمع پرولین و قندهای محلول و افزایش محتوی نسبی آب برگ و عملکرد ماده خشک شد. بنابراین کاربرد 75 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار همراه با 20 درصد کاهش آب مورد نیاز سورگوم، عملکرد ماده خشکی مشابه تیمار 100 درصد آبیاری تولید کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2394 - اثر اشعه فرابنفش و آبسیزیک اسید بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و ویژگی های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) تحت دورهای مختلف آبیاری
بهنوش رسایی سعید جلالی هنرمند مختار قبادی گوئیشنگ ژو

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کاربرد اشعه فرابنفش (UV) و آبسیزیک اسید بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گوجه فرنگی تحت شرایط تنش خشکی انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی به مرح چکیده کامل

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کاربرد اشعه فرابنفش (UV) و آبسیزیک اسید بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گوجه فرنگی تحت شرایط تنش خشکی انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی به مرحله اجرا در آمد. عوامل آزمایشی شامل تابش اشعه فرابنفش در سه سطح (شاهد، UV-AB و UV-C)، محلولپاشی آبسیزیک اسید در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد با غلظت 10 میلی گرم در لیتر) و تنش خشکی در دو سطح بدون تنش خشکی (آبیاری کامل در کل دوره رشد) و تنش خشکی در مرحله رویشی (از 20 روز پس از انتقال نشاء تا شروع گلدهی) بودند. نتایج نشان داد که در اثر اشعه UV-AB، محتوای نسبی آب برگ و وزن خشک شاخساره افزایش یافت در حالی که کاربرد اشعه UV-C سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ و وزن خشک شاخساره نسبت به تیمار شاهد شد. با اعمال تنش خشکی میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و همچنین غلظت کربوهیدراتهای محلول افزایش یافت در حالی که محتوای نسبی آب برگ و وزن خشک شاخساره به شدت کاهش یافت. در اثر محلولپاشی آبسیزیک اسید، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز، محتوای نسبی آب برگ، غلظت کربوهیدراتهای محلول و وزن خشک شاخساره افزایش یافت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق میتوان بیان کرد که تنش خشکی و فرابنفش اثرات زیانباری بر گیاه گوجه فرنگی داشتند و برهمکنش دو تنش محیطی فوق بطور هم افزایی عمل کرده تا مکانیسم های حفاظتی و سیستم دفاعی را القا کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2395 - تأثیر رژیم‌های آبیاری بر عملکرد دانه و شاخص‌های سودمندی جو (Hordeum vulgare L.) در کشت مخلوط با حبوبات
سید حسام نیک سیرت احسان بیژن زاده علی بهپوری

کشت مخلوط غلات با بقولات به عنوان یکی از روش‌های افزایش عملکرد محصولات در واحد سطح توصیه می‌گردد. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و تیمارهای کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد جو با حبوبات آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکر چکیده کامل

کشت مخلوط غلات با بقولات به عنوان یکی از روش‌های افزایش عملکرد محصولات در واحد سطح توصیه می‌گردد. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و تیمارهای کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد جو با حبوبات آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز اجرا شد. در این آزمایش رژیم‌های آبیاری (آبیاری مطلوب وقطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه جو) به‌عنوان کرت‌های اصلی و تیمارهای کشت (تک کشتی‌های جو دو ردیفه نیمروز، جو شش ردیفه زهک، نخود (Cicer arietinum L.) و باقلا (Vicia faba L.) ، و کشت مخلوط ردیفی با نسبت 1 به 1 جو نیمروز + نخود، جو نیمروز + باقلا، جو زهک + نخود و جو زهک + باقلا) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. در شرایط قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه جو، بالاترین عملکرد دانه در کشت خالص جو زهک و نیمروز به ترتیب به میزان&lrm;‌های 3470 و 3300 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در هر دو رژیم آبیاری تیمارهای کشت مخلوط جو زهک + باقلا و جو نیمروز + باقلا مجموع ارزش نسبی بالاتری نسبت به تک‌کشتی داشتند. در این آزمایش رقم جو زهک به‌واسطه عملکرد دانه، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی بالاتر نسبت به جو نیمروز، گزینه مناسبتری در کشت مخلوط با حبوبات در شرایط تنش آبی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2396 - بررسی تاثیر دور آبیاری و مقادیر کود نیتروژن بر برخی از شاخص های رشد و عملکرد ذرت
ابراهیم امیری

به منظور بررسی تأثیر آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر تغییرات شاخصهای رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس 704 در استان گیلان، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد لاهیجان انجا چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر تغییرات شاخصهای رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس 704 در استان گیلان، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد لاهیجان انجام شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری: دیم (بدون آبیاری)، دور آبیاری 6 روز و دور آبیاری 12 روز به عنوان فاکتور اصلی و کود نیتروژن در پنج سطح شامل: صفر، 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عدم استفاده از آبیاری و کود نیتروژن منجر به کاهش معنی دار تجمع ماده خشک کل، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه گردید. در شرایط کمبود آب و کود نیتروژن، تعداد روز از سبزشدن تا گلدهی، روز از سبزشدن تا ظهور ابریشم و روز از سبز شدن تا تشکیل دانه به تعویق افتاد و طول دوره گلدهی کاهش یافت، در حالی که بین تیمارهای 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و همچنین تیمارهای آبیاری 6 و 12 روز در صفات ذکر شده تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به طور کلی نتایج نشان داد که مناسب ترین مدیریت آبیاری و کود نیتروژن در دور آبیاری 12 روز و مصرف 180 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2397 - بررسی خلاء عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) آبی در سطوح مختلف آبیاری تکمیلی: مطالعه شبیه سازی
سیدرضا امیری

آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به همین منظور داده های روزانه دراز مدت آب و هوایی طی سال های 1982 تا 2012 در 12 منطقه واقع در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران با اقلیم خشک و نیمه خشک سرد چکیده کامل

آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به همین منظور داده های روزانه دراز مدت آب و هوایی طی سال های 1982 تا 2012 در 12 منطقه واقع در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران با اقلیم خشک و نیمه خشک سرد جمع آوری شدند. سپس با استفاده از مدل SSM-Legume تأثیر سطوح مختلف آبیاری تکمیلی ( آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی در مراحل گل‌دهی و غلاف‌دهی و آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی) بر عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد برای 12 منطقه تحت کشت نخود بررسی شد. نتایج اجرای مدل در شرایط آبیاری کامل و تاریخ‌های کاشت مختلف (30 بهمن، 25 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت) نشان داد که در بیشتر شهرستان‌ها تاریخ کاشت 30 بهمن از نظر عملکرد پتانسیل بهینه است و بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل به ترتیب در تایباد و مشهد با متوسط عملکرد 2736 و 2306 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 بهمن بدست آمد. از طرف دیگر در تاریخ‌ کاشت 30 بهمن بیشترین و کمترین عملکرد در کلیه سطوح آبیاری تکمیلی به ترتیب در قوچان و تایباد بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد آبیاری تکمیلی در مراحل بحرانی گل‌دهی و غلاف‌دهی علاوه براین که خلاء عملکرد را کاهش می‌دهد راهکاری مفید برای نزدیک کردن عملکردهای هر منطقه به عملکرد پتانسیل نخود می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2398 - بررسی نقش آنزیم های آنتی اکسیدان در عملکرد دانه گندم (.Triticum aestivum L) تحت تنش کم آبی پس از گلدهی
پریسا شریفی نیر محمدخانی

آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در انجام شد. شش ژنوتیپ گندم و چهار سطح تیمار آبیاری (شاهد و تنش در زمان های 7، 17 و 23 روز پس از گرده افشانی) مورد بررسی قرار گرفت. ژنوتیپ ها شامل، دو ژنوتیپ متحمل به خشکی آذر-2 و سرداری، دو ژنوتیپ نی چکیده کامل

آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در انجام شد. شش ژنوتیپ گندم و چهار سطح تیمار آبیاری (شاهد و تنش در زمان های 7، 17 و 23 روز پس از گرده افشانی) مورد بررسی قرار گرفت. ژنوتیپ ها شامل، دو ژنوتیپ متحمل به خشکی آذر-2 و سرداری، دو ژنوتیپ نیمه متحمل HN7 و DH-2049، و دو ژنوتیپ حساس به خشکی سارا و TEVEE بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی در زمان های مختلف پس از گرده افشانی سبب کاهش محتوی آب نسبی گیاه (به طور میانگین از %5/82 به %5/53) و محتوای کلروفیل برگ پرچم (به طور میانگین از 33/12 به 17/3 میلی گرم بر گرم) در ژنوتیپ های مختلف گندم شد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شامل سوپر اکسید دیسموتاز(SOD)، کاتالاز (CAT) و پراکسیداز تحت خشکی به طور معنی داری افزایش یافت. همچنین ارقام متحمل که میزان مالون دی آلدهید کمتر، محتوای آب نسبی کمتر و میزان کلروفیل بیشتری در شرایط خشکی داشتند و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان بیشتری را نیز نسبت به ارقام حساس از خود نشان دادند. به نظر می رسد که فعالیت کمتر آنزیم های آنتی اکسیدان در ژنوتیپ های حساس منجر به کاهش تحمل گیاه به تنش خشکی و بنابراین کاهش بیشتر در عملکرد دانه گندم (به طور میانگین از 23/3150 کیلوگرم در هکتار به 21/1400 کیلوگرم در هکتار، کاهش %55/55) در مقایسه با ژنوتیپ های متحمل (به طور میانگین از 72/2800 کیلوگرم در هکتار به 69/1850 کیلوگرم در هکتار، کاهش %92/33) گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2399 - آنالیز پتانسیل و خلاء عملکرد نخود (ژنوتیپ ILC 482) تحت سناریوهای مختلف تاریخ‌های کاشت با استفاده از رهیافت مدل‌سازی
سیدرضا امیری ده احمدی

آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به منظور بررسی راهکارهایی برای افزایش عملکرد نخود، مدل SSM-Chickpea برای شرایط آب و هوایی خراسان رضوی واسنجی و اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد پتانسیل و خلاء عملکر چکیده کامل

آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به منظور بررسی راهکارهایی برای افزایش عملکرد نخود، مدل SSM-Chickpea برای شرایط آب و هوایی خراسان رضوی واسنجی و اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد برای 12 منطقه تحت کشت نخود بررسی شدند. جهت واسنجی و اعتبار سنجی مدل، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 91-90 اجرا شد. ژنوتیپ مورد نظر ILC 482 بود. علاوه بر آزمایش مذکور، داده‌های سایر منابع برای تعیین اعتبار مدل استفاده شدند. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که این مدل قابلیت خوبی در تخمین عملکرد نخود در شرایط پتانسیل در مناطق مختلف استان خراسان رضوی دارد. نتایج اجرای مدل در شرایط آبیاری کامل و تاریخ‌های کاشت مختلف (30 بهمن، 25 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت) نشان داد که در بیشتر شهرستان‌ها تاریخ کاشت 30 بهمن از نظر عملکرد پتانسیل بهینه است و بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل به ترتیب در تایباد و مشهد با متوسط عملکرد 2736 و 2306 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 بهمن بدست آمد. از طرف دیگر در تاریخ‌های کاشت بهینه، بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل آبی و دیم به ترتیب در قوچان و تایباد بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 30 بهمن علاوه براین که خلاء عملکرد را کاهش می‌دهد راهکاری مفید در مناطق تحت کشت دیم که با کمبود بارندگی و رطوبت روبه‌رو هستند، می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2400 - اثر دور آبیاری و خاکپوشهای مختلف بر برخی ویژگیهای رویشی و زایشی گیاه زینتی آهار (Zinnia elegans)
آسیه قتالی رامین بابادائی سامانی

این آزمایش در شهرستان لامرد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل دور آبیاری در سه سطح (3، 5 و 7 روز) و نوع خاکپوش در 4 سطح (پلی اتیلن تیره، پلی اتیلن روشن، چیپس چوب و بدون خاکپوش) بود. بیشترین قطر گل آهار مربوط به کاربرد خ چکیده کامل

این آزمایش در شهرستان لامرد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل دور آبیاری در سه سطح (3، 5 و 7 روز) و نوع خاکپوش در 4 سطح (پلی اتیلن تیره، پلی اتیلن روشن، چیپس چوب و بدون خاکپوش) بود. بیشترین قطر گل آهار مربوط به کاربرد خاکپوش چیپس چوب و فاصله آبیاری 3 روزه بود. همچنین استفاده از چیپس چوب و فاصله آبیاری 5 روزه تفاوت معنی‌داری با تیمار فوق نداشت و در یک گروه آماری قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع گل آهار مربوط به کاربرد خاکپوش چیپس چوب و فاصله آبیاری 3 روزه بود. کمترین ارتفاع گل مربوط به عدم استفاده از خاکپوش و اعمال دور آبیاری با فاصله 5 و یا 7 روز بود. بیشترین انشعابات شاخه فرعی مربوط به کاربرد خاکپوش چیپس چوب و فاصله آبیاری 3 روزه بود. همچنین استفاده از پلی اتیلن روشن و فاصله آبیاری 3 روزه تفاوت معنی‌داری با تیمار فوق نداشت. وزن تر و خشک اندام هوایی گل‌هایی که با فاصله 3 روز آبیاری شدند، بیشتر از تیمارهای دیگر بود. بیشترین سطح برگ مربوط به کاربرد خاکپوش چیپس چوب و فاصله آبیاری 3 روزه و یا استفاده از پلی اتیلن روشن و فاصله آبیاری 3 روزه بود. به طور کلی، استفاده از خاکپوش با کاهش مصرف آب آبیاری می‌تواند باعث افزایش کیفیت گل آهار شود. بدین ترتیب، با توجه به نتایج این مطالعه و اینکه خاکپوش چیپس چوب اثر سوء محیطی ندارد، استفاده از آن را در فضای سبز می‌توان توصیه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2401 - بررسی ناپایداری غشای سلولی ارقام مختلف آفتابگردان روغنی تحت تنش کمبود آب و مصرف سالیسیلیک اسید
محمد سیبی محمد میرزاخانی مسعود گماریان سیدحسام الدین یعقوبی

آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری بر اساس 100 (شاهد)، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و ارقام مختلف آفتابگردان شامل سه رقم آذرگل، آ چکیده کامل

آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری بر اساس 100 (شاهد)، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و ارقام مختلف آفتابگردان شامل سه رقم آذرگل، آلستار و اروفلور و مصرف سالیسیلیک اسید در دو سطح، عدم مصرف سالیسیلیک اسید و مصرف سالیسیلیک اسید به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تنش کمبود آب و ارقام مختلف آفتابگردان بر صفاتی چون قطر ساقه، تعداد برگ، تعداد دانه پوک، عملکرد بیولوژیک، نشت یونی (ناپایداری غشاء سلولی)، درصد آب برگ، محتوای آب اولیه و آب نهایی برگ اثر بسیار معنی داری (01/0>P) داشت. همچنین مصرف سالیسیلیک اسید بر صفاتی مانند: تعداد برگ، نشت یونی (ناپایداری غشاء سلولی)، درصد آب برگ، محتوای آب اولیه و آب نهایی برگ در سطح آماری یک درصد معنی دار شد ولی بر صفاتی چون: قطر ساقه، تعداد دانه‌ی پوک و عملکرد بیولوژیک اثر معنی داری را از لحاظ آماری نشان نداد. براساس نتایج به دست آمده با افزایش شدت تنش کمبود آب نشت یونی سلول افزایش یافت به طوری که بیشترین میزان آن با میانگین 9/2854 میکروزیمنس بر سانتی متر متعلق به تنش شدید (آبیاری بر اساس 60 درصد نیاز آبی گیاه) بود. در بین ارقام مختلف آفتابگردان نیز بیشترین نشت یونی با میانگین 45/3505 میکروزیمنس بر سانتی متر مربوط به رقم اروفلور بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2402 - پهنه بندی آگروکلیماتولوژی کشت گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum) در استان هرمزگان
غلامحسین بیگی پور فرزین عبدالهی ابراهیم شاکری زاده

پهنه‌بندی آگروکلیماتولوژی از جمله روش‌هایی است که در طی سه دهه گذشته بمنظور تعیین پهنه‌ها و مناطقی که از نظر متغیرهای اقلیمی وضعیت مشابهی دارند مورد استفاده قرار گرفته است. با شناخت وضعیت اقلیمی مناطق علاوه بر آن که می‌توان مدیریت زراعی را در کاشت محصولات اعمال نمود تا چکیده کامل

پهنه‌بندی آگروکلیماتولوژی از جمله روش‌هایی است که در طی سه دهه گذشته بمنظور تعیین پهنه‌ها و مناطقی که از نظر متغیرهای اقلیمی وضعیت مشابهی دارند مورد استفاده قرار گرفته است. با شناخت وضعیت اقلیمی مناطق علاوه بر آن که می‌توان مدیریت زراعی را در کاشت محصولات اعمال نمود تا حدودی از چالش کشاورزان در مواجهه با شرایط تغییرات اقلیمی خواهد کاست. تحقیق حاضر در زمینه پهنه‌بندی کشت گوجه‌فرنگی در استان هرمزگان انجام شده است. مطابق نقشه های توپوگرافی و خاکشناسی، بیش از 74 درصد از سطح این استان را مناطق کوهستانی دارای خاک ناچیز با عمق کم و یا کیفیت نامناسب برای کشاورزی تشکیل می دهد و بقیه نقاط استان دارای پتانسیل کشت محصولات مختلف می باشد. در مرحله اول، با حذف مناطق نامناسب، سطح دارای پتانسیل کشاورزی مشخص گردیده و در مرحله بعد، پهنه‌بندی آگروکلیماتولوژی برای کشت محصول گوجه‌فرنگی در مناطق مستعد کشاورزی استان با توجه به نیازهای این محصول شامل آب و هوا، و کیفیت آب و خاک مناسب با استفاده از داده‌های اقلیمی، آمار و اطلاعات هواشناسی، گزارش‌های توصیفی، تشریحی، نقشه‌های توپوگرافی با مقیاس 1:2350000 و بسته‌های نرم‌افزاری Ilwis و ArcGIS انجام گردید. با تلفیق نقشه‌های مختلف، مناطق مناسب برای کشت این محصول تعیین گردید و مشخص شد که از محدوده مساحت قابل کشت در استان، 5/78 درصد (41/20 درصد مساحت کل استان)، جزء مناطق بسیار مستعد تا مستعد است و 5/21 درصد مناطق قابل کشت را مناطق نامستعد برای کشت محصول گوجه‌فرنگی تشکیل می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2403 - ارزیابی مصرف آب و الگوی کاشت بر خصوصیات خاک و عملکرد دانه ذرت در استان خوزستان
حورا دشتی شهرام لک غلامرضا عبادوز

جهت تعیین نیاز آبی و الگوی کاشت مناسب ذرت آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال 1391 اجرا شد. فاکتور اصلی آبیاری شامل سه سطح 60%، 80 % و 100% نیاز آبی گیاه و فاکتور فرعی دو ال چکیده کامل

جهت تعیین نیاز آبی و الگوی کاشت مناسب ذرت آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال 1391 اجرا شد. فاکتور اصلی آبیاری شامل سه سطح 60%، 80 % و 100% نیاز آبی گیاه و فاکتور فرعی دو الگوی کاشت شامل کشت در کف جوی و کشت در وسط پشته بودند. اثر نیاز آبی به جز شاخص برداشت، بر کلیه صفات شامل شوری خاک، درصد رطوبت وزنی خاک، نسبت جذب سدیم، تعداد روز تا ظهور 50% گل تاجی، تعداد روز تا ظهور 50% ابریشم بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل درصد نیاز آبی و الگوی کاشت بر صفات شوری خاک، درصد رطوبت وزنی خاک، نسبت جذب سدیم، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه (2/1086 گرم بر متر مربع) و عملکرد ماده خشک (5/2060 گرم بر متر مربع) در تیمار تامین صد درصد نیاز آبی و الگوی کاشت کف جوی بدست آمد. در مقابل بیشترین میزان شوری خاک (183/6 دسی زیمنس بر متر) و نسبت جذب سدیمی (487/4) در تیمار تامین 60 درصد نیاز آبی و الگوی کاشت روی پشته بدست آمد. در مجموع برای حصول حداکثر عملکرد ذرت در اراضی لب شور الگوی کاشت کف جوی و عدم تنش خشکی با تامین صد در صد نیاز آبی توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2404 - تاثیر شوری آب بر روی برخی شاخص‌های رشد چهار نوع چمن در منطقه سیستان
رامین بابادائی سامانی مهدیه سالاری

امروزه از چمن‌ها به طور وسیعی در فضای سبز استفاده می‌شود از این‌رو شناخت میزان تحمل آنها به تنش‌های مختلف محیطی از جمله شوری، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل جنس چکیده کامل

امروزه از چمن‌ها به طور وسیعی در فضای سبز استفاده می‌شود از این‌رو شناخت میزان تحمل آنها به تنش‌های مختلف محیطی از جمله شوری، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل جنس‌های مختلف چمن (فستوکا (Festuca rubra)، چمن هلندی (Poa pratensis)، چمن آفریقایی (Cynodon dactylon) و لولیوم (Lolium perenne)) و آب آبیاری حاوی غلظت‌های مختلف کلرید سدیم (صفر، 0/5، 1، 1/5 و 2 درصد معادل با قابلیت هدایت الکتریکی صفر، 6.25، 12/5، 18/75، 25 دسی‌‌زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد، کلیه شاخص‌های رشد گیاه شامل (وزن تر و خشک ساقه، ارتفاع ساقه، تعداد پنجه، طول و وزن ریشه) با افزایش شوری آب آبیاری کاهش یافته و در شوری 2 درصد، گیاهان کمترین رشد را داشتند. اثر سطوح شوری تا 0/5 درصد ناچیز و در بیشتر موارد اختلاف چندانی با گیاهان شاهد نداشت. ولی از شوری 1 درصد به بالا، کلیه شاخص‌ها به شدت تحت تنش شوری قرار گرفته و در مقایسه با غلظت صفر کاهش قابل توجهی داشتند. شاخص‌های رشد برای دو جنس هلندی و لولیوم در اکثر موارد معنی‌دار نبوده و تقریبا رشد یکسانی داشتند. مقایسه بین جنس‌های چمن در سطوح مختلف شوری از لحاظ شاخص‌های مورد بررسی در این آزمایش نشان داد که چمن آفریقایی نسبت به سه جنس دیگر در تمام سطوح مختلف شوری بیشترین مقدار شاخص‌های رشد را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2405 - بررسی واکنشهای فیزیولوژیک ماش (Vigna radiata L.) به آبیاری با آب مغناطیسی تحت تنش خشکی
امید صادقی پور

به منظور بررسی تاثیر آب مغناطیسی بر فرآیندهای فیزیولوژیک ماش رقم پرتو تحت تاثیر تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری اجرا گردید. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اول چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر آب مغناطیسی بر فرآیندهای فیزیولوژیک ماش رقم پرتو تحت تاثیر تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری اجرا گردید. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اول شامل دو سطح آبیاری (آبیاری پس از 50 و 100 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به ترتیب به عنوان شرایط عدم تنش و تنش خشکی) و عامل دوم شامل دو نوع آب (آب معمولی و آب مغناطیسی) بود. نتایج نشان داد که محتوی کلروفیل، هدایت روزنه‌ای، محتوی آب نسبی، سطح برگ و سرعت فتوسنتز خالص در اثر تنش خشکی در سطح معنی‌داری کاهش یافت. در صورتی که آبیاری با آب مغناطیسی از طریق بهبود تمامی صفات فوق، خسارات ناشی از تنش خشکی در ماش را کاهش داد. در تیمار آبیاری با آب معمولی، سرعت فتوسنتز خالص در شرایط عدم تنش و وجود تنش به ترتیب 8/70 و 5/60 میکرو مول بر متر مربع بر ثانیه بود در حالی که در اثر آبیاری با آب مغناطیسی این اعداد به ترتیب 10 و 6/29 میکرو مول بر متر مربع بر ثانیه ثبت گردید. بنابراین پس از انجام آزمایش‌های تکمیلی در مزرعه و مشاهده اثر آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه و انجام محاسبات اقتصادی از نظر مقرون به صرفه بودن روش، می تواند به عنوان روشی ساده، سالم و کاربردی در افزایش تحمل به تنش خشکی ماش مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2406 - —تأثیر زمان مصرف محلول پاشی کود کامل ریزمغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد ماش(Vigna radiata L.) تحت تنش خشکی
محمود توحیدی

— چکیده به منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود کامل ریزمغذی‌ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد ماش در شرایط تنش خشکی،‌آزمایشی در سال 1391 در شمال خوزستان(دزفول)، به صورت کرت‌های‌ خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح( S2=180 ،S1=120 و 24 چکیده کامل

— چکیده به منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود کامل ریزمغذی‌ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد ماش در شرایط تنش خشکی،‌آزمایشی در سال 1391 در شمال خوزستان(دزفول)، به صورت کرت‌های‌ خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح( S2=180 ،S1=120 و 240=S3 میلی‌متر تبخیراز تشتک کلاس A) بعنوان عامل اصلی و زمان محلول‌پاشی در چهار سطح بدون محلول‌پاشی(شاهد f1)،محلول پاشی در مرحله رویشی(f2)، محلول پاشی در مرحله گلدهی(f3) و محلول-پاشی در مرحله غلاف دهی(f4) به عنوان عامل فرعی در نظرگرفته شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه،-اجزای عملکرد دانه شامل تعداد غلاف در واحد سطح،‌تعداد دانه در غلاف،‌وزن هزار دانه و عملکرد زیستی و شاخص برداشت تحت تأثیر تیمار‌های تنش خشکی،‌زمان محلول‌پاشی و برهمکنش آنها قرار گرفت. محلول‌پاشی ریز‌مغذی،‌عملکرد دانه را در تمام تیمارهای تحت تنش خشکی افزایش داد بطوری که بیشترین میزان عملکرد دانه مربوط به تیمار تنش خشکی 120 میلی‌متر تبخیر و محلول‌پاشی در زمان رشد رویشی به مقدار 2304 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن مربوط به تنش خشکی 240 میلی‌متر تبخیر و شاهد (بدون محلول‌پاشی) به مقدار 521 کیلوگرم در هکتار بود. — پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2407 - تاثیر کود نیتروکسین و کم آبیاری روی عملکرد علوفه و برخی صفات فیزیولوژیک رقم ارزن علوفه ای
محمد دربانی جعفر مسعود سینکی علیرضا دشتبان

این طرح به منظور بررسی اثر کود نیتروکسین تحت شرایط قطع آبیاری بر روی صفات فیزیولوژیک ارقام ارزن علوفه‌ای Pearl millet در منطقه دامغان در سال زراعی 1392_1391 به صورت طرح کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی اجراء شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری {شاهد (آبی چکیده کامل

این طرح به منظور بررسی اثر کود نیتروکسین تحت شرایط قطع آبیاری بر روی صفات فیزیولوژیک ارقام ارزن علوفه‌ای Pearl millet در منطقه دامغان در سال زراعی 1392_1391 به صورت طرح کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی اجراء شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری {شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله ابتدای گلدهی و قطع آب در مرحله انتهای گلدهی} در کرت های اصلی و استفاده (+) و عدم استفاده (-) از کود نیتروکسین همچنین سه رقم ارزن علوفه ای (باستان، پیشاهنگ و اصفهان) نیز در کرت های فرعی قرار داشتند. نتایج نشان داد که حداکثر پروتئین در ارقام اصفهان و پیشاهنگ به ترتیب 31/24 درصد و 19/24درصد و بیشترین میزان خاکستر مربوط به رقم باستان با 22/8 درصد بود، حداکثر کلروفیل a (34/1میلی گرم بر گرم وزن تر) (قسمت برگ) تحت اثرات 3 جانبه و کلروفیل b (10/1 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار شاهد (آبیاری کامل) و رقم باستان و عدم استفاده از کود مشاهده شد. بیشترین کلروفیل کل (44/2 میلی گرم بر گرم وزن تر)، رقم باستان، در تیمار شاهد و عدم استفاده از کود بود، و نیز بیشترین مقدار علوفه تر (43/88 تن در هکتار) در تیمار شاهد و رقم باستان به دست آمد. گیاه ارزن سطوح بالایی از خشکی را در شرایط قطع آبیاری تحمل کرد و کود نیتروکسین جهت بهبود عملکرد مفید واقع شد، با توجه به رشد بسیار سریع ارزن و نیاز علوفه ای بالا کشت ارزن (رقم باستان) در منطقه دامغان توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2408 - اثر کود‌های زیستی بر شاخص‌های رشد و اسانس بادرشبو (Dracooephalum moldivica L.) تحت تنش خشکی
حسین گرگینی شبانکاره محمد رضا اصغری پور براتعلی فاخری

یکی از ارکان اساسی در کشاورزی پایدار استفاده از کود‌های زیستی در اکوسیستم‌های زراعی با هدف حذف یا کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی است. بدین منظور آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل در سال 91-92 چکیده کامل

یکی از ارکان اساسی در کشاورزی پایدار استفاده از کود‌های زیستی در اکوسیستم‌های زراعی با هدف حذف یا کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی است. بدین منظور آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل در سال 91-92 اجرا شد. تیمار‌های تنش خشکی 40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی به عنوان کرت‌های اصلی و منابع کودی شامل بدون کود (شاهد)، نیتروکسین، سوپر نیتروپلاس و بیوفسفر به مقدار 2 لیتر در هکتار به صورت بذرمال عنوان کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد که گیاهان تحت تیمار نیتروکسین بیشترین محتوای نسبی آب برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، وزن تازه و خشک گیاه را دارا بودند و پس از آن گیاهان در تیمار نیتروپلاس و بیوفسفر قرار داشتند. گیاهان آبیاری شده در 80 درصد ظرفیت زراعی در مقایسه با سایر گیاهان ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، وزن تازه و خشک بیشتری داشتند. درحالی‌که بیشترین محتوای نسبی آب برگ از تیمار آبیاری در 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد) به دست آمد. گیاهان تحت تنش خشکی شدید (آبیاری در 60 درصد ظرفیت زراعی) و عدم مصرف کود بیشترین درصد اسانس را دارا بودند. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می‌رسد که استفاده از کود‌ زیستی نیتروکسین همراه با 80 درصد رطوبت ظرفیت زراعی می‌تواند در شرایط کمبود رطوبت برای غلبه بر اثرات منفی تنش خشکی مفید واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2409 - کاهش اثر سوء شوری بر گندم با پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن (H2O2)
طیبه جعفریان محمد جواد زارع

گسترش شوری اراضی کشاورزی یکی از چالشهای مهم تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات پیش تیمار پراکسید هیدروژن بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گندم تحت شوری بود. بدین منظور کشت گلخانه ای بصورت طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی چکیده کامل

گسترش شوری اراضی کشاورزی یکی از چالشهای مهم تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات پیش تیمار پراکسید هیدروژن بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گندم تحت شوری بود. بدین منظور کشت گلخانه ای بصورت طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و سه سطح تنش شوری(0، 80، 120 میلی مولار کلرید سدیم) و چهار سطح پراکسید هیدروژن(0،25، 50، 80 میلی مولار) انجام گرفت. . پراکسید هیدروژن موجب القاء آنزیم‌های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز تحت شوری گردید که در نتیجه این افزایش خسارت رادیکال‌های آزاد تولید شده در گندم کاهش یافت. گندم پیش تیمار شده با پراکسید هیدروژن از محتوای کلروفیل و آب نسبی بالاتری تحت شوری برخوردار بودند. همچنین پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن موجب کاهش اثر شوری بر جذب آب، طول و وزن خشک ریشه شد در حالی که بر نشت یونی تأثیر معنی‌دار نداشت. نتایج این آزمایش نشان داد که پیش تیمار بذر با پراکسیدهیدروژن از طریق تعدیل در ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گندم می‌تواند در افزایش تحمل گیاه به شوری موثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2410 - ارزیابی اثرات سطوح مختلف آبیاری تلفیقی با آب شور و غیرشور بر صفات مورفولوژیکی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench
سعید قائدی پیمان افراسیاب

باتوجه به محدودیت آب شیرین، کشاورزان مجبور به استفاده از آب‌های نامتعارف نظیر آب‌های شور‌ خواهند بود. هدف از پژوهش حاضر ارائه‌ی راهکاری موثر در چگونگی استفاده از آب شور برای آبیاری سورگوم علوفه‌ای به-منظور ذخیره‌سازی هرچه بیشتر آب شیرین در منطقه سیستان می‌باشد. برای این چکیده کامل

باتوجه به محدودیت آب شیرین، کشاورزان مجبور به استفاده از آب‌های نامتعارف نظیر آب‌های شور‌ خواهند بود. هدف از پژوهش حاضر ارائه‌ی راهکاری موثر در چگونگی استفاده از آب شور برای آبیاری سورگوم علوفه‌ای به-منظور ذخیره‌سازی هرچه بیشتر آب شیرین در منطقه سیستان می‌باشد. برای این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در بهار سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از تیمار شاهد (100% آب شیرین)، دو سوم شور، یک دوم شور، یک سوم شور، نود درصد شور و صد در صد شور. صفات مورد بررسی شامل وزن خشک ساقه، برگ و اندام هوایی، ارتفاع گیاه و شاخص سطح برگ بود. نتایج نشان داد تیمار یک سوم شور در دو صفت وزن خشک برگ و شاخص سطح برگ با تیمار شاهد تفاوت معنی‌داری (p<.05) نشان نداد و در سایر صفات نیز حداقل افت محصول را نسبت به تیمار شاهد داشت. این تیمار در سه صفت وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن خشک اندام هوایی به‌ترتیب دارای 9/141، 7/147 و 4/156 درصد افزایش عملکرد نسبت به تیمار صد درصد شور بود. تیمارهای یک دوم شور و دوسوم شور نیز عملکرد قابل قبولی نشان دادند. به‌نظر می‌رسد این نوع تلفیق آب شور و شیرین با هر نسبتی کارایی بالایی در کاهش تنش شوری بر گیاه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2411 - تاثیر آب شور مغناطیس شده بر میزان جذب سدیم و پتاسیم در برگ کنگر‏فرنگی (Cynara scolymus L).
امین الله باقری فرد یوسف حمیداوغلی

کنگر‌فرنگی Cynara scolymus L. گیاهی است دارویی که نسبت به شوری سازگاری نسبی دارد. تحقیق حاضر به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با 3 تیمار شوری آب آبیاری (صفر، 3 و 6 دسی‌زیمنس بر متر با استفاده از نمک کلرید سدیم) و چهار سطح آب مغناطیسی (صفر، 3000، 6000 و 10000 گو چکیده کامل

کنگر‌فرنگی Cynara scolymus L. گیاهی است دارویی که نسبت به شوری سازگاری نسبی دارد. تحقیق حاضر به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با 3 تیمار شوری آب آبیاری (صفر، 3 و 6 دسی‌زیمنس بر متر با استفاده از نمک کلرید سدیم) و چهار سطح آب مغناطیسی (صفر، 3000، 6000 و 10000 گوس) در 3 تکرار در گلخانه اجرا شد. پس از 120 روز از کاشت بذر، ارتفاع، وزن تر و خشک گیاه، غلظت سدیم و پتاسیم اندام هوایی گیاه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که شوری و مغناطیس کردن آب، تاثیر معنی‌داری بر شاخص های رشد رویشی و غلظت پتاسیم دارند. شوری آب آبیاری (بدون مغناطیس کردن) باعث کاهش ارتفاع و افزایش خشک گیاه گردید. استفاده از آب شور مغناطیس شده باعث افزایش شاخص‌های رشد رویشی و میزان پتاسیم در گیاه شد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که با افزایش میزان شوری آب آبیاری، مقدار پتاسیم در گیاه کاهش یافت اما اختلاف معنی داری در میزان سدیم مشاهده نشد. سطوح مختلف میدان مغناطیسی گرچه اثرات متفاوتی را بر میزان جذب پتاسیم نشان داد ولی در کل، سطح میدان 6000 گوس عملکرد بهتری را از نظر شاخص های اندازه‌گیری شده در همه تیمارها نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2412 - بررسی تأثیر رژیم های مختلف آبیاری و محلول پاشی میوه بندی بر افزایش گلهای کامل و باردهی زیتون رقم شنگه
محمد سعید تدین غلامرضا معافپوریان

زیتون رقم شنگه از عملکرد نامناسبی به ویژه در مناطق گرم و خشک برخوردار است. به منظور بررسی اثر تغییر رژیم آبیاری و تغذیه آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 6 تیمار شامل - مقدارآبیاری عرف منطقه( آبیاری قطره ای بر اساس50 درصد تخلیه مجاز)(I100) - مقدار اف چکیده کامل

زیتون رقم شنگه از عملکرد نامناسبی به ویژه در مناطق گرم و خشک برخوردار است. به منظور بررسی اثر تغییر رژیم آبیاری و تغذیه آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 6 تیمار شامل - مقدارآبیاری عرف منطقه( آبیاری قطره ای بر اساس50 درصد تخلیه مجاز)(I100) - مقدار افزایش آب آبیاری یک ماه قبل و بعد از گلدهی به 75 درصد تخلیه مجاز(I125) - تیمار 2 به همراه ادامه آبیاری یک ماه پس از برداشت میوه(I125+I100 ) - تیمار 1 به همراه محلول پاشی میوه بندی( شامل: محلول پاشی 2 درصدکود اوره ،کلات روی(2/.%) و اسید بوریک(2/.%) دو هفته قبل از گلدهی و 4 هفته پس از گلدهی)(I100+FS) - تیمار2 به همراه محلول پاشی میوه بندی(I125+FS) - تیمار 3 به همراه محلول پاشی میوه بندی(I125+I100+FS ) به مورد اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین کارایی مصرف آب و غلظت نیتروژن برگ متعلق به تیمار I100+FS بود. تیمارهای I125+I100+FS و تیمار I125+FS به ترتیب بیشترین تأثیر بر افزایش نسبت باروری شاخه و درصد تشکیل میوه داشتند. تیمارهای I125+I100+FS و I125+FS به دلیل افزایش درصد آب، درصد روغن، نسبت وزن گوشت به هسته و در نهایت افزایش عملکرد میوه و در نتیجه عملکرد روغن در مناطق معتدل گرم و خشک برای رقم زیتون شنگه قابل توصیه می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2413 - اثر سالسیلیک اسید بر صفات مرتبط با دانه و عملکرد و برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک سینگل کراس 704 ذرت در شرایط متفاوت آبیاری
مهرداد یارنیا پرستو آق مسجدی

این بررسی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای آبیاری در مراحل رشدی و محلول پاشی اسید سالسیلیک بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays L.) در سه تکرار به صورت کرت های دوبارخردشده با طرح بلوک‌های ‌کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و با تیمار های اسید اسکوربیک در چکیده کامل

این بررسی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای آبیاری در مراحل رشدی و محلول پاشی اسید سالسیلیک بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays L.) در سه تکرار به صورت کرت های دوبارخردشده با طرح بلوک‌های ‌کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و با تیمار های اسید اسکوربیک در دو سطح و تنش آبی در سه سطح انجام پذیرفت. اعمال کم آبی در تمامی مراحل رشدی، کاهش معنی داری در عملکرد دانه ذرت باعث شد. اعمال تیمار آبیاری پس از 110 میلی متر در مرحله پر شدن دانه تاثیری بر عملکرد دانه نداشت، ولی با تشدید کم آبی، کاهشی 6/25 درصد در عملکرد دانه بدست آمد. کاهش مشابهی با اعمال کم آبی در مرحله ظهور گل نر وجود داشت و در مرحله ظهور گل نر با اعمال رژیم های آبیاری پس از 110 و 150 میلی متر از عملکرد دانه بترتیب 3/23 و 7/29 درصد کاسته شد. بیشترین کاهش عملکرد با اعمال کم آبی در مرحله رشد رویشی بدست آمد و اعمال رژیم آبیاری پس از 150 میلی متر ، 9/53 درصد از عملکرد دانه ذرت کاست. محلول‌پاشی اسید سالسیلیک افزایش 7/17 درصدی را در عملکرد دانه ذرت را با میزان 1013 گرم در متر مربع باعث شد. در این بررسی کاهش سطح برگ و میزان کلروفیل، از عوامل مهم کاهنده عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت تاثیر کم آبی بود ولی مصرف اسید سالسیلیک با تاثیر مثبت بر این صفات از خسارات تنش کم آبی کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2414 - بررسی عملکرد ماده خشک و کارآیی مصرف آب سورگوم علوفه‌ای در شرایط کم‌آبی و کاربرد سوپرجاذب
منصور فاضلی رستم پور

به منظور بررسی امکان کاهش آب مورد نیاز سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید با کاربرد سوپرجاذب، بدون کاهش عملکرد ماده خشک و افزایش کارآیی مصرف آب و همچنین بررسی بازده اقتصادی مصرف سوپرجاذب، آزمایشی در منطقه دشتک زاهدان طی سال‌های 1392 و 1393 به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده با 4 چکیده کامل

به منظور بررسی امکان کاهش آب مورد نیاز سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید با کاربرد سوپرجاذب، بدون کاهش عملکرد ماده خشک و افزایش کارآیی مصرف آب و همچنین بررسی بازده اقتصادی مصرف سوپرجاذب، آزمایشی در منطقه دشتک زاهدان طی سال‌های 1392 و 1393 به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده با 4 رژیم آبیاری، شامل تامین 40، 60، 80 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه براساس تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه در کرت‌های اصلی، 4 سطح سوپرجاذب 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار در کرت‌های فرعی و برداشت (چین) به عنوان عامل فرعی-فرعی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اثر رژیم آبیاری، سوپرجاذب و اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد ماده خشک و کارآیی مصرف آب و همچنین بررسی بازده اقتصادی مصرف سوپرجاذب معنی دار بود. مدل‌های رگرسیون برآورد شده نشان داد که کاربرد سوپرجاذب اگرچه در تیمار 100 درصد آبیاری بر عملکرد ماده خشک و کارآیی مصرف آب تاثیری نداشت اما در سایر تیمارهای آبیاری باعث افزایش عملکرد ماده خشک و کارآیی مصرف آب شد. بنابراین با کاربرد 75 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار، همراه با 20 درصد کاهش آب مورد نیاز سورگوم در مناطق خشک، می‌توان عملکرد ماده خشک و کارآیی مصرف آبی مشابه شرایط تامین 100 درصد آب مورد نیاز سورگوم داشت. همچنین بیش‌ترین بازده اقتصادی کاربرد سوپرجاذب، در سطح 75 کیلوگرم سوپرجاذب و تامین 80 درصد آب مورد نیاز سورگوم به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2415 - بررسی اثر آللوپاتی بقایای آفتابگردان بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گندم و کلزا
فرحناز ممتازی

به منظور بررسی اثر آللوپاتی بقایای آفتابگردان بر جوانه زنی و رشدگیاهچه کندم وکلزا آزمایشی درسال 1395 درشیراز انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد و طی آن غلظت‌های صفر (شاهد )، 25، 50، 75 و100 درصد عصاره آفتابگردان روی دو رقم گندم (پیشتاز و داراب چکیده کامل

به منظور بررسی اثر آللوپاتی بقایای آفتابگردان بر جوانه زنی و رشدگیاهچه کندم وکلزا آزمایشی درسال 1395 درشیراز انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد و طی آن غلظت‌های صفر (شاهد )، 25، 50، 75 و100 درصد عصاره آفتابگردان روی دو رقم گندم (پیشتاز و داراب2) و دو رقم کلزا ( طلایه و الایت) مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج نشان داد که عصاره بقایای آفتابگردان تأثیر معنی داری بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقچه در هر دو گیاه گندم و کلزا داشت. تمام صفات با افزایش غلظت عصاره روند کاهشی نشان دادند ولی بین شاهد و غلظت عصاره %25 در گندم و کلزا تفاوت معنی داری مشاهده نشد. درکلزا بین عصارههای %75- %100 نیز تفاوت معنی داری وجودنداشت به طوری که در این دو غلظت هیچگونه جوانه زنی روی نداد. در بین دو رقم گندم رقم داراب 2 و در بین دور رقم کلزا رقم طلایه تا حدودی حساسیت بیشتری نسبت به عصاره بقایای گندم نشان دادند.در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از وجود اثرات بازدارنده در بقایای آفتابگردان است و این موضوع می تواند در مدیریت علفهای هرز مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2416 - ارزیابی شاخص‌های تحمل به تنش خشکی لاین‌های امیدبخش کلزا (Brassica napus L.) در شرایط تغییر تاریخ کاشت
مریم تیموری محمد رضا اردکانی امیر حسین شیرانی راد مجتبی علوی فاضل پریسا نجات خواه

به منظور ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در لاین‌های امیدبخش کلزا تحت تأثیر تاریخ کاشت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 اجرا شد. در این آزما چکیده کامل

به منظور ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در لاین‌های امیدبخش کلزا تحت تأثیر تاریخ کاشت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 اجرا شد. در این آزمایش تاریخ کاشت در دو زمان 20 مهر و 10 آبان در کرت‌های اصلی و لاین‌های امید-بخش شامل L1112، L1091، L1093، L1206، Okapi در کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. برای ارزیابی شاخص‌های مختلف فیزیولوژیکی تحمل به تنش خشکی، دو محیط مجزا شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی به بعد (تنش خشکی آخر فصل) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که تنش خشکی آخر فصل و تأخیر در کاشت سبب کاهش عملکرد تمامی لاین‌ها شد. در ارزیابی لاین‌ها شاخص‌های میانگین هندسی بهره‌وری، شاخص تحمل به تنش و میانگین بهره‌وری به‌ عنوان شاخص‌های برتر جهت شناسایی لاین متحمل انتخاب گردیدند. با توجه به نتایج شاخص ها لاینی که بتواند در تناوب با گندم پاییزه کشت شده و از طرف دیگر به تنش کمبود آب در انتهای فصل رشد تحمل خوبی نشان داده و کمترین میزان افت عملکرد دانه را داشته باشد، لاینL1206 بوده که به عنوان لاین برتر در این تحقیق معرفی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2417 - بررسی برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد روغن ژنوتیپ های مختلف گلرنگ در شرایط قطع آبیاری
سید محمد تقی طبیب لقمانی فرود بذرافشان امید علیزاده بهرام امیری عبدالله بحرانی

به منظور بررسی پاسخ ارقام مختلف گلرنگ به تنش رطوبتی در منطقه سروستان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک&lrm;های کامل تصادفی با سه تکرار و پانزده ژنوتیپ گلرنگ در دو سال زراعی 95 و 96 اجرا شد. کرت اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله ظهور اول چکیده کامل

به منظور بررسی پاسخ ارقام مختلف گلرنگ به تنش رطوبتی در منطقه سروستان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک&lrm;های کامل تصادفی با سه تکرار و پانزده ژنوتیپ گلرنگ در دو سال زراعی 95 و 96 اجرا شد. کرت اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله ظهور اولین قوزه‌ها و کرت فرعی شامل پانزده ژنوتیپ گلرنگ بود. شاخص‌های مورد ارزیابی در این آزمایش شامل عملکرد دانه، محتوای نسبی آب برگ، محتوای روغن، عملکرد روغن و شاخص‌های تحمل به تنش بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری ژنوتیپ‌های Dincer و PI-537598، بیشترین عملکرد دانه، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد روغن را به خود اختصاص دادند. بررسی شاخص‌های تحمل به تنش خشکی شامل میانگین هندسی بهره‌وری(GMP) و شاخص تحمل تنش (STI) که با توجه به مقادیر بالای آنها می‌توان ارقام متحمل را تشخیص داد، ژنوتیپ Dincer در هر دو شرایط آبیاری و بر اساس درصد کاهش عملکرد دانه ژنوتیپ PI-537636-s (57%) به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها معرفی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2418 - بررسی تاثیر تلفیق پلیمرهای سوپر‌چاذب و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود در شرایط دیم
مهناز فرهادی پیام پزشکپور

به منظور بررسی اثرات مختلف پلیمر سوپرجاذب و کود ورمی کمپوست بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود دیم گریت،آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 در شهرستان الشتر اجرا گردید. عامل اول پلیمر سوپرجاذب در چهار سطح(عدم اس چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات مختلف پلیمر سوپرجاذب و کود ورمی کمپوست بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود دیم گریت،آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 در شهرستان الشتر اجرا گردید. عامل اول پلیمر سوپرجاذب در چهار سطح(عدم استفاده(شاهد)،200،100 و 300 کیلوگرم در هکتار) و عامل دوم کود ورمی کمپوست در سه سطح(عدم استفاده(شاهد)، 5/7 و 15 تن در هکتار) بود. بنابر نتایج این آزمایش مقایسه میانگین تیمارها نشان می دهد که حداکثر عملکرد دانه(6/943 کیلوگرم در هکتار) مربوط به سطح سوم سوپرجاذب(200 کیلوگرم در هکتار) و عدم مصرف ورمی کمپوست می باشد که نسبت به شاهد افزایش نشان می دهد. بنابر نتایج آزمایش مقایسه میانگین ها نشان می دهد که حداکثر عملکرد دانه (4/831 کیلوگرم در هکتار) مربوط سطح سوم سوپرجاذب می باشد که نسبت به تیمار شاهد 4/20 درصد افزایش نشان داد. همچنین حداکثر عملکرد دانه (4/798 کیلوگرم در هکتار) از سطح سوم ورمی کمپوست (15 تن در هکتار) بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد 3/12 درصد افزایش نشان داد. استفاده از ورمی کمپوست و سوپرجاذب در گیاه گندم در شرایط دیم، موجب بهبود چشمگیر عملکرد و شاخص های عملکردی گردید، این تأثیر مثبت می تواند به قابلیت تحریک کنندگی فعالیت میکروب های مفید خاک توسط ورمی کمپوست و توانایی آن در بهبود جذب عناصر معدنی پر مصرف و کم مصرف و همچنین توانایی در جذب و نگهداری آب نسبت داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2419 - برخی واکنش های فیزیولوژیکی دو رقم گندم نان به محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی
فرشته دارابی رحیم ناصری امیر میرزایی میثم مرادی

به منظور بررسی برخی واکنش‌های فیزیولوژیکی دو رقم گندم نان در پاسخ به محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در شرایط متغیر رطوبتی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 94-1393 انجام شد. ف چکیده کامل

به منظور بررسی برخی واکنش‌های فیزیولوژیکی دو رقم گندم نان در پاسخ به محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در شرایط متغیر رطوبتی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 94-1393 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تیمارهای رطوبتی در سه سطح (کنترل (100)، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی خاک) در کرت‌های اصلی، سالیسیلیک اسید در سه سطح (شاهد (صفر)، 50 و 100 میکرومولار) در کرت فرعی و دو رقم گندم نان (پیشتاز و بهار) در کرت‌های فرعی فرعی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد، محتوای آب نسبی، نشت‌یونی، فتوسنتز و فعالیت کربوکسیلازی روبیسکو، هدایت روزنه‌ای و کربن دی اکسید زیر روزنه‌ای و میزان تعرق بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی و محلول پاشی سالیسیلیک اسید در تمامی صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. اگرچه با افزایش شدت تنش خشکی عملکرد دانه و محتوای نسبی آب کاهش یافت اما کاربرد سالیسیلیک اسید در این شرایط سبب بهبود این صفات شد. همچنین با افزایش شدت تنش خشکی نشت یونی افزایش یافت که با کاربرد سالیسیلیک اسید این میزان کاهش یافت. فتوسنتز و فعالیت کربوکسیلازی روبیسکو با افزایش سطوح غلظت سالیسیک اسید نسبت به شاهد (عدم محلول پاشی) کاهش یافت. به طور کلی با توجه به نقش سالیسیلک اسید در تقلیل تاثیر منفی تنش بر برخی فرایندهای فیزیولوژیکی مورد مطالعه در این پژوهش، کاربرد آن در شرایط تنش خشکی قابل توصیه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2420 - اثر قطع آبیاری بر محتوای کلروفیل و عملکرد ژنوتیپ های مختلف پنبه(Gossypiumhirsutum L.)
وحید قدرت رضا حمیدی امید علیزاده فرود بذر افشان شهرام شرف زاده

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر محتوای کلروفیل و عملکرد ژنوتیپ های مختلف پنبه آزمایشی در سال زراعی94-93 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار درشهرستان حاجی آباد با موقعیت جغرافیایی (28 درجه 36 دقیقه شمالی و 54 درجه و 41 دقیقه شرقی) چکیده کامل

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر محتوای کلروفیل و عملکرد ژنوتیپ های مختلف پنبه آزمایشی در سال زراعی94-93 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار درشهرستان حاجی آباد با موقعیت جغرافیایی (28 درجه 36 دقیقه شمالی و 54 درجه و 41 دقیقه شرقی)انجام شد. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف خشکی (آبیاری کامل به صورت 10 روز یک بار و قطع آبیاری به میزان دو دور(30 روز) ) و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ های مختلف پنبه: (1) سوپر الیت آرین (2) سوپر الیت گلستان (3) کیسا (4) اس- بی-35 (5) اوپال (6) سوپر الیت بختگان (7) تی-2 (8) دکتر عمومی (9) خندق (10) سوپر اکرا (11) ترمز- 14 (12) تی-3 (13) ساحل (14) سپید (15) سیلند (16) ارمغان (17) پاک (18) و اولتان بود. نتایج آزمایش نشان داد که قطع آبیاری باعث کاهش محتوای کلروفیل و عملکرد در ژنوتیپ های مختلف شد. بیشترین وکمترین میزان بتاکارتنوئید، گزانتوفیل، کلروفیل a، کلروفیلb و کلروفیل کل به ترتیب مربوط به ژنوتیپ های ترمز-14و دکتر عمومی بود.در بین ژنوتیپ های مختلف پنبه مورد مطالعه بعضی از ژنوتیپ ها در شرایط قطع آبیاری محتوای کلروفیل و عملکرد زیادتری داشتند از جمله خندق، ساحل، ارمغان، پاک، اولتان و اوپال که توانستند شرایط تنش خشکی را بهتر تحمل کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2421 - بررسی برخی از ویژگیهای بوم شناسی فردی گونه (Zygophyllum atriplicoides) قیچ در شمال استان فارس (مطالعه موردی: مراتع شهرستان آباده)
رضا فرخی حسین قره داغی

این تحقیق در سال‌های 1395-1394 در مراتع شهرستان آباده مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و سپس ویژگی‌های رویشگاهی شامل پستی و بلندی، شیب، جهت، زمین‌شناسی، خاک، اقلیم، پوشش‌گیاهی، سیستم‌ ریشه، فنولوژی، آفات گیاه‌ و کیفیت علوفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان چکیده کامل

این تحقیق در سال‌های 1395-1394 در مراتع شهرستان آباده مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و سپس ویژگی‌های رویشگاهی شامل پستی و بلندی، شیب، جهت، زمین‌شناسی، خاک، اقلیم، پوشش‌گیاهی، سیستم‌ ریشه، فنولوژی، آفات گیاه‌ و کیفیت علوفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، سطحی معادل 9/18 درصد از کل منطقه شهرستان، رویشگاه گونه قیچ می‌باشد. این گونه در جهت‌های جغرافیایی شمال، شمال شرقی، جنوب شرقی پراکنش بیشتری داشته است. مطالعات زمین شناسی منطقه نشان داد، این گونه در سازندهای مارنی، شیل و سنگ‌آهک رشد می‌نماید. بطور متوسط درصد پوشش تاجی این گونه 1/39 درصد و تراکم 6000 پایه در هر هکتار تعیین گردید. ریشه گیاه از نوع ریشه افشان و‌‌ دارای انشعاب‌های فرعی فراوانی می‌باشد. شروع رشد رویشی اواسط اسفند ماه و زمان ظهور گلها از اوایل فروردین ماه و زمان بذردهی اواخر فروردین ماه تا اواسط اردیبهشت ادامه دارد. رسیدن بذرها و ریزش آن اوایل خرداد ماه شروع می شود. از نظر کیفیت علوفه این گونه از ابتدا به انتهای فصل رشد، پروتئین خام از 14/27 به 13/16 درصد، میزان دیواره سلولی منهای همی سلولز از 36/5 به 46/12 درصد و میزان دیواره سلولی از 57/11 به 46/20 درصد تغییر یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2422 - نقش قارچ Piriformospora indica بر بهبود صفات مرتبط با عملکرد دو رقم بومی و اصلاح شده برنج در شرایط کم آبیاری
عابد آقاجانی دلاور مهدی پارسا همت اله پیردشتی محمد کافی ولی اله بابایی زاد

به منظور بررسی نقش قارچ Piriformospora indica بر بهبود عملکرد و بهره وری آب در برنج با روش کم آبیاری تنظیم شده، پژوهشی مزرعه ای در سال 1393 به صورت اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (غرقاب، غرقاب پس از کاهش ارتفاع آب به پایین چکیده کامل

به منظور بررسی نقش قارچ Piriformospora indica بر بهبود عملکرد و بهره وری آب در برنج با روش کم آبیاری تنظیم شده، پژوهشی مزرعه ای در سال 1393 به صورت اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (غرقاب، غرقاب پس از کاهش ارتفاع آب به پایین تر از 10 و 20 سانتی متری خاک) در کرت اصلی، دو سطح تلقیح با قارچ (عدم تلقیح و تلقیح ریشه چه گیاهچه شش روزه) و دو رقم بومی (طارم) و اصلاح شده (شیرودی) برنج در کرت های فرعی به صورت فاکتوریل قرار داده شدند. نتایج نشان داد که میزان عملکرد شلتوک رقم شیرودی در روش غرقاب دائم از 7801 به 5592 و 5575 کیلوگرم در هکتار در سایر سطوح کم آبیاری کاهش یافت. کاهش عملکرد در رقم طارم هاشمی، تنها با کاهش میزان آب به ارتفاع 20 سانتی متری خاک، معنی دار و افت عملکرد در مقایسه با تیمار غرقاب حدود 18 درصد بود. با وجود این، تلقیح با قارچ سبب بهبود حدود هشت درصدی عملکرد بیولوژیک در رقم شیرودی در مقایسه با رقم طارم هاشمی گردید. همچنین، با کاهش ارتفاع آب به پایین تر از 20 سانتیمتر زیر سطح خاک، میزان بهره وری و کارایی مصرف آب به ترتیب حدود 55 و 57 درصد بیشتر از آبیاری به روش غرقاب حاصل شد. در مجموع، یافته های این پژوهش حاکی از تأثیر مثبت همزیستی ریشه برنج با قارچ P. indica در راستای کاهش اثرات تنش حاصل از کم آبیاری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2423 - شبیه سازی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گندم و ذرت با استفاده از مدل Budget (مطالعه موردی: دشت بیله سوار)
الناز علی آبادی فریبرز احمدزاده کلیبر

انتخاب شیوه صحیح و مطلوب آبیاری و افزایش بازده آن با اعمال مدیریت صحیح از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مدل ها شاید بهترین ابزار برای این منظور به حساب آیند. در این تحقیق شبیه سازی تاثیر کم آبیاری در دشت بیله سوار واقع در شمال شرق استان اردبیل برعملکرد دو نوع گیاه گندم چکیده کامل

انتخاب شیوه صحیح و مطلوب آبیاری و افزایش بازده آن با اعمال مدیریت صحیح از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مدل ها شاید بهترین ابزار برای این منظور به حساب آیند. در این تحقیق شبیه سازی تاثیر کم آبیاری در دشت بیله سوار واقع در شمال شرق استان اردبیل برعملکرد دو نوع گیاه گندم و ذرت با استفاده از مدل تعادل آب و خاک Budgetانجام گرفت. با انتخاب روش های حاصلضربی، کمینه و فصلی با گام های زمانی مختلف و نیز انتخاب تبخیر و تعرق نسبی و یا تعرق نسبی جهت تخمین مقدار محصول به واسنجی و کالیبراسیون مدل برای سال آماری شاهد(94-93) پرداخته شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد مدل در شبیه سازی با روش حاصلضربی با گام زمانی 10 روزه و استفاده از تبخیر و تعرق نسبی با مقادیر 〖 R〗^2،RMSEو EF به ترتیب برابر 97/0، %6/7 و81/0 بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده در گندم و 87/0 و%4/7 و83/0 در ذرت دارای بیشترین همپوشانی است. نمودار های آب مصرفی- عملکرد برای دوره آماری ده ساله (93-83) با اعمال استراتژی های آبیاری مختلف برای هر دو گیاه ترسیم گردید. نتایج حاکی از تاثیر بسزای میزان بارندگی، ذخیره آب خاک و مدیریت مصرف آب آبیاری و حساسیت به تنش آب هر دو محصول در مرحله میان فصلی رشد خود نسبت به مراحل اولیه و انتهایی زیاد بود و نشان داد که مدیریت کم آبیاری باید بر این اساس صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2424 - بررسی تاباندن امواج آلتراسونیک و محلول پاشی24-اپی برازینواستروئید در کاهش اثرات تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز (رقم اختر)
امیر یونسیان حسین عجم نوروزی منوچهر قلی پور افشین سلطانی

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزیابی اثرات تابش امواج آلتراسونیک و محلول پاشی24-اپی برازینواستروئید بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز (رقم اختر) در شرایط تنش آبی آزﻣﺎﻳﺸﻲ در دو محل به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ آبیاری در ک چکیده کامل

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزیابی اثرات تابش امواج آلتراسونیک و محلول پاشی24-اپی برازینواستروئید بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز (رقم اختر) در شرایط تنش آبی آزﻣﺎﻳﺸﻲ در دو محل به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ آبیاری در کرت اصلی (در سه سطح آبیاری نرمال، تنش خفیف و تنش شدید به ترتیب 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر)، تیمارهای امواج آلتراسونیک (در دو سطح عدم استفاده و استفاده از پرتودهی بذور) و محلول پاشی 24-اپی برازینواستروئید (در دو سطح محلول پاشی و عدم محلول پاشی طی 2 مرحله) که در کرت‌های فرعی قرار گرفتند بود. آزمایش به صورت هم زمان در دو مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان شاهرود و مزرعه کشت لوبیا در 40کیلومتری شهرستان شاهرود در ﺳﺎل 1394 اجرا شد. جهت ارزیابی اثر محل اجرا، آزمایش به صورت تجزیه مرکب انجام شد. صفات مورد ارزیابی شامل: تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن صددانه، عملکرددانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ تنش آبی شدید، تعداد دانه در نیام (33%)، وزن صددانه (25%)، عملکرد دانه (53%) و عملکرد بیولوژیک (52%) را نسبت به شرایط نرمال کاهش داد اما محلول پاشی 24-اپی برازینواستروئید (بین 9 تا 17 درصد) و کاربرد امواج آلتراسونیک (بین 6 تا 15 درصد) در هر دو شرایط نرمال و تنش موجب افزایش صفات مذکور شدند. بنابراین می&lrm;توان گفت تاباندن امواج آلتراسونیک و محلول پاشی24-اپی برازینواستروئید در زراعت لوبیا در افزایش توان رقابتی گیاه در کم آبی نقش بسزایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2425 - تأثیرکاربرد زئولیت و کود نیتروژن بر عملکرد کلزا و میزان آبشویی نیترات از محیط ریشه
مجید غلامحسینی رضا عطایی فرهاد حبیب زاده اکبر حسنی محمد باقر ولی پور

به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و زئولیت بر عملکرد کلزای پائیزه (Brassica napus L.) و آبشویی نیترات، در خاک‌های سبک، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و زئولیت بر عملکرد کلزای پائیزه (Brassica napus L.) و آبشویی نیترات، در خاک‌های سبک، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف زئولیت (0، 3، 6 و 9 تن در هکتار) و نیتروژن (90، 180 و270 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه (2452 کیلوگرم در هکتار) از تیمار تلفیق بالاترین سطح نیتروژن و زئولیت (N270Z9) بدست آمد در مقابل تیمار مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن بدون زئولیت (N90Z0) کمترین میزان عملکرد دانه (1569 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. به علاوه مصرف 270 کیلوگرم نیتروژن و بدون زئولیت (N270Z0) بیشترین مقدار آبشویی نیتروژن (143 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. بکارگیری زئولیت در تمامی سطوح نیتروژن تاثیر معنی‌داری بر کاهش مقدار آبشویی نیتروژن از محیط ریشه داشت. با عنایت به نتایج حاصله چنین جمع‌بندی گردید که می‌توان با تلفیق 270 کیلوگرم نیتروژن با 9 تن زئولیت در هکتار علاوه بر دستیابی به عملکرد مناسب از کلزا، مانع آلودگی منابع زیست محیطی در اثر مصرف کودهای نیتروژن‌دار شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2426 - تأثیر نانوکودهای گوناگون و تنش آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای در منطقه سیستان
الهام کاظمی حمیدرضا گنجعلی احمد مهربان احمد قاسمی

تأثیر نانو کودها بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor L. Moench) رقم تجاری پیام و مقایسه این تاثیر با کودهای شیمیایی رایج منطقه که سالانه در مقادیر بالا مورد استفاده قرار می گیرند وبا هدف ممانعت از مصرف بی رویه این کودها و جایگزینی آنها با نانوکود) ت چکیده کامل

تأثیر نانو کودها بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor L. Moench) رقم تجاری پیام و مقایسه این تاثیر با کودهای شیمیایی رایج منطقه که سالانه در مقادیر بالا مورد استفاده قرار می گیرند وبا هدف ممانعت از مصرف بی رویه این کودها و جایگزینی آنها با نانوکود) تحت تنش‌های متفاوت آبی در آزمایشی در تابستان سال-های 1396 و 1397 در منطقه سیستان انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار به اجرا در آمد. کرت‌های اصلی شامل سه سطح تنش (تنش آبی پیش از گلدهی، تنش آبی بعد از گلدهی و بدون تنش) و کرت‌های فرعی شامل 5 سطح (میکرونانوکود، ماکرونانوکود، میکرونانوکود توأم با ماکرونانوکود، کودهای شیمیایی و شاهد) بودند. ویژگی‌های مورد ارزیابی سورگوم دانه‌ای تحت تأثیر تنش‌ها و کودهای مذکور قرارگرفت. نتایج نشان داد برهمکنش تنش آبی و کودهای نانو و کودهای شیمیایی در صفت های تعداد برگ، قطرساقه، طول خوشه، عملکرد دانه، وزن خوشه، وزن هزاردانه، مساحت برگ پرچم و عملکرد زیستی معنی دار گردید. بالاترین عملکردهای زیستی و دانه به ترتیب درشرایط آبیاری + کود شیمیایی و آبیاری معمولی + ماکرونانوکود + میکرونانوکود بدست آمد. با توجه به نتایج می‌توان مصرف نانو کودها را با غلظت دوگرم در هر لیتر آب برای حفاظت بیشتر از محیط زیست در منطقه توصیه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2427 - تاثیر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم
حامد جوادی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی بیرجند در سال 1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل ت چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی بیرجند در سال 1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تیمار آبیاری (آبیاری کامل تا پایان دوره رشد، مطابق نیاز گیاه و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی کود ریزمغذی (شاهد، آهن، روی و آهن+روی) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفاتی مانند ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، وزن خشک طبق، شاخص سطح برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، عملکرد بیولوژیک و نسبت دانه به پوست معنی‌دار نبود، اما تنش خشکی باعث کاهش شاخص برداشت گردید. تنش در مرحله پرشدن دانه 29/18 درصد شاخص برداشت را نسبت به شاهد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی کودهای ریز مغذی نیز برتمامی صفات مورد مطالعه (بجز تعداد برگ در مرحله رسیدگی) معنی‌دار نبود. محلول پاشی با آهن+روی باعث افزایش تعداد برگ در مرحله رسیدگی نسبت به سایر تیمارها گردید. همچنین اثر متقابل تنش خشکی× محلول‌پاشی کود ریزمغذی بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و محلول‌پاشی کود ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد دانه در کشت دوم آفتابگردان در منطقه بیرجند تاثیری ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2428 - بررسی اثر تنش خشکی، سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی ذرت سینگل‌کراس 704
رضا رضایی سوخت آبندانی عطا اله سیادت علیرضا پازکی شهرام لک مانی مجدم

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی، سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و زراعی ذرت، تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی بایع‌کلا (نکاء) طی دو سال زراعی 1394و 1395 انجام پذیرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ر چکیده کامل

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی، سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و زراعی ذرت، تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی بایع‌کلا (نکاء) طی دو سال زراعی 1394و 1395 انجام پذیرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی هیبرید ذرت سینگل‌کراس 704 اجرا شد. تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در 4 سطح (آبیاری پس از 75، 100، 125 و 150 میلی-متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و نیتروژن سه سطح (80، 160 و 240 کیلوگرم در هکتار) وپتاسیم در سه سطح (75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار ) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.مقایسه میانگین‌ها اثر متقابل نشان داد که با افزایش مقادیر نیتروژن و پتاسیم شاخص برداشت 52/30 درصد کاهشیافت.همچنین کمترین شاخص برداشت نیتروژنتحت اثر متقابلدور آبیاری×نیتروژن مربوط به تیمار دور آبیاری 150 میلی‌متر تبخیر با مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به میزان 91/30 درصد کاهش داشت. بیشترینمحتوای نسبی آب و شاخص مقدار کلروفیل برگدر دور آبیاری 75 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر و مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مقایسه میانگین‌هابه ترتیب برابر 12/94%و 59/61%حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه و نیتروژن برگ بلال برای سال دوم در دور آبیاری 75 میلی-متر تبخیر و مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با میانگین 12807 کیلوگرم در هکتار و 72/2 درصدبدست آمد. لذا باافزایش تنش خشکی، نیتروژن و پتاسیمصفات شاخص برداشت و شاخص برداشت نیتروژن کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2429 - اثر باکتری‌های محرک رشد بر برخی صفات فیزیولوژیک سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت تنش کمبود آب
زینب بش عبدالرزاق دانش شهرکی مهدی قبادی‌نیا کرامت الله سعیدی

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر برخی از صفات فیزیولوژیک سیاهدانه تحت تنش کمبود آب آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 94-1393 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای آزمایشی شامل س چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر برخی از صفات فیزیولوژیک سیاهدانه تحت تنش کمبود آب آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 94-1393 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب در سه سطح ۱۰۰، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و باکتری‌های محرک رشد در هفت سطح شاهد و تلقیح با شش گونه باکتریایی بودند. نتایج نشان داد که تأثیر سطوح تنش کمبود آب، تیمارهای باکتریایی و اثر متقابل آنها بر تمام صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. طبق نتایج حاصل تیمار تنش 50 درصد نیاز آبی گیاه سبب کاهش ۲۸ درصدی کلروفیل کل، ۴/۱۴ درصدی رطوبت نسبی گیاه و ۴/۲۸ درصدی عملکرد دانه شد. تلقیح بذرها با باکتری‌های محرک رشد سبب افزایش مقادیر اندازه‌گیری‌شده در سه سطح آبیاری در مقایسه با شاهد گردید. بطوریکه تمامی تیمارهای باکتریایی تحت تیمار ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه توانستند میزان کلروفیل b، رطوبت نسبی گیاه و عملکرد دانه را نسبت به شاهد افزایش دهند. همچنین تحت تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه، باکتری‌های باسیلوس آمیلولیکوفسینس و سویه B بیشترین میزان عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. در مجموع افزایش صفات در تیمارهای تلقیح شده با باکتری‌های باسیلوس آمیلولیکوفسینس، باسیلوس سویه A، سویه B و آزسپیریلیوم لیپوفروم در سه سطح آبیاری چشمگیرتر بود. با توجه به نتایج این پژوهش، تلقیح بذرها با باکتری‌های محرک رشد فوق جهت افزایش صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاهان زراعی و تخفیف اثرات تنش توصیه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2430 - بررسی اثر محلول‌پاشی متانول و اسیدآسکوربیک بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک مرتبط با روابط آبی بادام‌زمینی در شرایط دیم
مارال مرادی توچایی سعید سیف زاده حمیدرضا ذاکرین سید علیرضا ولدآبادی

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و اسیدآسکوربیک بر رشد و عملکرد بادام‌زمینی (رقم NC2) در سال زراعی 1394، در دو منطقه آستانه اشرفیه و کیاشهر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی دراین آزمایش شامل محل چکیده کامل

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و اسیدآسکوربیک بر رشد و عملکرد بادام‌زمینی (رقم NC2) در سال زراعی 1394، در دو منطقه آستانه اشرفیه و کیاشهر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی دراین آزمایش شامل محلول‌پاشی متانول در 4 سطح شامل صفر (شاهد)، 7، 14 و 21 درصد حجمی و محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک در 4 سطح شامل صفر (شاهد)، 250، 500 و 750 میلی‌گرم در لیتر بودند. محلول‌پاشی دو بار طی فصل رشد گیاه و با فاصله‌ی زمانی 15 روزه و شروع محلول‌پاشی در مرحله کدبندی 72 انجام شد. صفات اندازه‌گیری شده در این تحقیق شامل: عملکرد غلاف، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، عملکرد پروتئین، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب غلاف، کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ و پتانسیل اسمزی برگ بود. نتایج نشان داد که اثر ساده محلول‌پاشی متانول و اسیدآسکوربیک تأثیر مثبت و معنی‌داری بر روی صفات اندازه‌گیری شده داشت. بالاترین میزان در پارمترهای اندازه‌گیری شده در دو تیمار محلول‌پاشی متانول (14 و 21 درصد حجمی) و دو تیمار اسیدآسکوربیک (500 و 750 میلی‌گرم در لیتر) مشاهده شد. درصد افزایش میزان عملکرد غلاف در تیمارهای مصرفی 14 و 21 درصد حجمی متانول در مقایسه با تیمار شاهد (عدم کاربرد متانول) به‌ترتیب 15/20 و 65/24 درصد بود. مصرف اسیدآسکوربیک با مقادیر 500 و 750 میلی‌گرم در لیتر به‌ترتیب موجب افزایش 36/17 و 67/20 درصدی عملکرد غلاف نسبت به تیمار شاهد (عدم کاربرد اسیدآسکوربیک) شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2431 - تحلیل روند بلند مدت تغییرات کارایی مصرف آب گوجه‫ فرنگی‬‬‬‬‬‬‬‬ (Lycopersicon esculentum) در مناطق جنوبی، جنوب غربی و مرکزی ایران‬‬‬‬‬
لیلا جعفری فرزین عبدالهی سارا اسدی

به منظور بهبود مدیریت بهره برداری آب، با استفاده از آزمون‌های من-کندال و پتیت از طریق ارزیابی تبخیر و تعرق روزانه و ضریب گیاهی، روند تغییرات نیاز آبی، عملکرد، سطح زیرکشت و کارایی مصرف آب گوجه‫فرنگی (Solanum lycopersicum) در برخی از مناطق جنوبی، جنوب غربی و مرکزی کشور از چکیده کامل

به منظور بهبود مدیریت بهره برداری آب، با استفاده از آزمون‌های من-کندال و پتیت از طریق ارزیابی تبخیر و تعرق روزانه و ضریب گیاهی، روند تغییرات نیاز آبی، عملکرد، سطح زیرکشت و کارایی مصرف آب گوجه‫فرنگی (Solanum lycopersicum) در برخی از مناطق جنوبی، جنوب غربی و مرکزی کشور از جمله بندرعباس، اهواز، دزفول، شهرکرد، فسا، شیراز، اصفهان، کرمان و یزد در یک دوره بلند مدت 23 ساله (1369 تا 1392) مورد بررسی قرار گرفت. ‬نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین نیاز آبی گوجه‫فرنگی (1137 و 642 میلی‫متر) به ترتیب در یزد و شهرکرد به‫دست آمد. نیاز آبی گوجه‫فرنگی در فسا برخلاف دزفول و شیراز روندی افزایشی و معنی‫دار با شیب 6/5 میلی‫متر به ازای هر سال داشت. ‬‬‬‬‬‬همچنین، بیشترین کارایی مصرف آب (6/5 کیلوگرم در مترمکعب) و افزایش کارایی مصرف آب به ازای هر سال (07/0 کیلوگرم در مترمکعب) در فسا به‌دست آمد. علاوه براین، کارایی مصرف آب به ازای هر 100 کیلوگرم محصول گوجه‫فرنگی در واحد سطح، 1/0 کیلوگرم در مترمکعب افزایش یافت. در حالی که بین کارایی مصرف آب و نیاز آبی رابطه‫ منطقی مشاهده نشد. نوسانات زیاد عملکرد در یک بازه ثابت نیاز آبی، با رسم خط مرزی که نشان‌دهنده عملکرد پتانسیل در مقابل نیاز آبی است، مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع عدم مشاهده رابطه بین کارایی مصرف آب و نیاز آبی در دامنه 600 تا 1000 میلی‫متر، احتمالاً به دلیل خلاء عملکرد ناشی از سو مدیریت در مزارع بود.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2432 - بررسی تحمل به خشکی گندم تلقیح یافته با قارچ مایکوریزا و برهمکنش آن با نانوذرات مس
فاطمه طاهری حصاری حسین زاهدی علیرضا عیوضی یونس شرقی اکبر علی پور

به منظور بررسی تحمل به خشکی گندم تلقیح‌یافته با قارچ مایکوریزا و برهمکنش آن با نانو‌ذرات مس آزمایش مزرعه-ای به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور‌های آزمایش شامل آبیاری در دو سطح(آبیاری نرمال و کم‌آبیاری) و همزیستی قارچی چکیده کامل

به منظور بررسی تحمل به خشکی گندم تلقیح‌یافته با قارچ مایکوریزا و برهمکنش آن با نانو‌ذرات مس آزمایش مزرعه-ای به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور‌های آزمایش شامل آبیاری در دو سطح(آبیاری نرمال و کم‌آبیاری) و همزیستی قارچی در دو سطح(با استفاده و بدون استفاده) و نانو-اکسید مس به صورت محلول‌پاشی با غلظت‌های(50-250-450 ppm)بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که رژیم آبیاری، میکوریزا، محلول‌پاشی و تمام اثرات متقابل دو گانه و سه گانه فاکتورها بر تعداد سنبله در مترمربع، میزان پرولین معنی‌دار بود. اثر رژیم آبیاری، میکوریزا و محلول‌پاشی نانو اکسید مس بر عملکرددانه مؤثر بود ولی اثر و اثرات متقابل رژیم‌آبیاری×محلول‌پاشی، میکوریزا×محلول‌پاشی و رژیم‌آبیاری×میکوریزا×محلول‌پاشی بر این صفت تأثیر معنی‌داری نداشت.مقایسه میانگین صفات نشان داد که حداکثر تعداد سنبله در مترمربع در تیمار کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول‌پاشی ppm50 مس در آبیاری مطلوب با میزان 780 عدد بدست آمد. بیشترین وزن هکتولیتر گندم مربوط به تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول با قارچ و محلول‌پاشی 450ppm مس بود که اختلاف آماری معنی‌داری با تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول بدون قارچ و محلول‌پاشی 250ppm مس نداشت. حداکثر میزان پرولین در تیمار عدم کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول‌پاشی ppm50 مس در کم آبیاری شدید با میزان 8/23 میلیگرم برگرم وزن تازه بدست آمد که با سایر تیمارها حداقل در سطح5٪ اختلاف آماری معنی‌داری داشت.بیشترین عملکرد دانه با 61/309گرم در مترمربع به تیمار آبیاری مطلوب تعلق داشت و مینیمم عملکرد دانه در تیمار کم‌آبیاری شدید مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2433 - اثر سالسیلیک اسید و کربنات کلسیم بر کارآیی مصرف آب و برخی صفات فیزیولوژیک ذرت(L. Zea mays) در شرایط کمبود آب در مرودشت استان فارس
مجتبی ابراهیمی مجتبی علوی فاضل یحیی امام علیرضا شکوه فر علیرضا باقری

اثر سالسیلیک اسید و کربنات کلسیم بر کارآیی مصرف آب و برخی صفات فیزیولوژیک ذرت(L. Zea mays) در شرایط کمبود آب در مرودشت استان فارسچکیدهبه منظور بررسی تاثیر سالسیلیک اسید و کربنات کلسیم بر کارآیی مصرف آب و برخی صفات فیزیولوژیک ذرت پژوهشی در سال های زراعی 1392 و 1393 به صو چکیده کامل

اثر سالسیلیک اسید و کربنات کلسیم بر کارآیی مصرف آب و برخی صفات فیزیولوژیک ذرت(L. Zea mays) در شرایط کمبود آب در مرودشت استان فارسچکیدهبه منظور بررسی تاثیر سالسیلیک اسید و کربنات کلسیم بر کارآیی مصرف آب و برخی صفات فیزیولوژیک ذرت پژوهشی در سال های زراعی 1392 و 1393 به صورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی سطوح آبیاری که شامل سه سطح(75 میلی متر، 100 میلی متر و 125 میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر)، از مرحله چهار برگی تا پایان فصل رشد بود و فاکتور فرعی اسپری چهار سطح سالیسیلیک اسید(شاهد ، 1 میلی مولار، 3/1 میلی مولار و 7/1 میلی مولار) از مرحله چهار برگی تا پایان فصل رشد و کاربرد چهار سطح کلسیم(شاهد، 1 کیلوگرم در هکتار، 2 کیلوگرم در هکتار و 3 کیلوگرم در هکتار) بوده است. صفات مورد یررسی شامل شاخص سطح برگ، کلروفیل a و b، پرولین، پروتئین دانه و عملکرد دانه بود. غلظت 7/1 میلی مولار هورمون و 3 کیلوگرم در هکتار از کربنات کلسیم در تمام سطوح آبیاری باعث افزایش معنی داری در صفات مورد آزمایش بوده است.کلمات کلیدی: ذرت، تنش کم آبی، سالیسیلیک اسید، کربنات کلسیم و عملکرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2434 - برآورد تولید با استفاده از بارندگی در مراتع استپی استان یزد مطالعه موردی (مراتع صدرآباد ندوشن یزد)
هادی فرخی سعید محتشم نیا مجید عباسی زاده

چکیده امروزه تغییر شرایط اقلیمی و افزایش دمای هوای کره زمین، فرکانس وقوع دوره های خشک افزایش یافته و اکوسیستم های جهانی را در معرض تحولات اساسی قرار داده است.این مطالعه طی 10 سال (1394-1385) و با هدف بررسی تاثیر عوامل بارندگی( روزانه، ماهانه، فصلی، سالانه) در مراتع استپ چکیده کامل

چکیده امروزه تغییر شرایط اقلیمی و افزایش دمای هوای کره زمین، فرکانس وقوع دوره های خشک افزایش یافته و اکوسیستم های جهانی را در معرض تحولات اساسی قرار داده است.این مطالعه طی 10 سال (1394-1385) و با هدف بررسی تاثیر عوامل بارندگی( روزانه، ماهانه، فصلی، سالانه) در مراتع استپی صدر آباد ندوشن استان یزد انجام شد. به این منظور هر ساله تولید علوفه، درون پلاتهای تصادفی اندازه گیری شد. آمار شاخص های بارندگی نیز از نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی سینوپتیک موجود در منطقه تهیه گردید. رابطه بین تولید و عوامل اقلیمی در نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تولید کل علوفه در سایت صدر آباد با متغیر های بارندگی همبستگی نشان می دهد بطوریکه با متغیر مستقل بارندگی فصل رویش، بارش سالانه، اردیبهشت و بارندگی فصل رویش بارندگی پیشین بیشترین همبستگی را دارد. در نتیجه 0.80 تغییرات تولید کل علوفه سالانه را می‌توان با بارندگی رویش+ پیشین برآورد کرد. بررسی رگرسیون ساده نشان داد تولید گیاهان خوشخوراک کلاس I، کلاسII، و کلاس III به ترتیب بیشترین همبستگی را با بارندگی اردیبهشت، بارندگی فصل رویش و بارندگی رویش+پیشین دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2435 - تاثیر میکوریزا و هیومیک اسید بر محتوای کلروفیل و مولفه‌های پر شدن دانه گندم (Triticum aestivum L.) در سطوح مختلف آبیاری
شهرام شاهمارزاده رئوف سید شریفی محمد صدقی

به‌منظور بررسی تاثیر میکوریزا و هیومیک اسید بر عملکرد، محتوای کلروفیل و مولفه‌های پر شدن دانه گندم در سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سا چکیده کامل

به‌منظور بررسی تاثیر میکوریزا و هیومیک اسید بر عملکرد، محتوای کلروفیل و مولفه‌های پر شدن دانه گندم در سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 1398-1397 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در 50 درصد مرحله‌ آبستنی و قطع آبیاری در 50 درصد مرحله‌ خوشه‌دهی)، کاربرد میکوریزا و اسیدهیومیک در هشت سطح (کاربرد میکوریزا intraradices .G، میکوریزا mosseae .G، کاربردتوام intraradices .G با mosseae .G، کاربرد هیومیک اسید، کاربرد میکوریزا intraradices.G با هیومیک اسید، کاربرد mosseae.G با هیومیک اسید، کاربرد intraradices .G با mosseae .G و هیومیک اسید، عدم کاربرد میکوریزا و اسیدهیومیک به‌عنوان شاهد) بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که کاربرد توام intraradices .G با mosseae .G و اسید هیومیک در مرحله‌ آبیاری کامل، محتوای آنتوسیانین (71%)، محتوای کلروفیل a و b، کلروفیل کل (به‌ترتیب 8/10، 12 و17%)، سرعت پر شدن دانه (18 %)، طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه (به ترتیب6/7 و8 %)، طول سنبله (48%)، تعداد دانه در سنبله (68%) و عملکرد دانه (47 %) را در مقایسه با قطع آبیاری در مرحله آبستنی و عدم استفاده از میکوریزا و هیومیک اسید افزایش داد. به نظر می‌رسد که کاربرد میکوریزا و اسید هیومیک می‌تواند عملکرد گندم در شرایط محدودیت شدید آبی را بواسطه بهبود مولفه‌های پر شدن دانه و محتوای کلروفیل افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2436 - بررسی واکنش هیبریدهای ذرت به تنش خشکی با استفاده از شاخص‌های فیزیولوژیکی و تحمل به تنش
محمد مرادی سید سجاد حسینی‌فالحی

تتنش خشکی یکی از مهمترین تنش‌های محیطی در کشاورزی است و بهبود عملکرد دانه تحت تنش خشکی یکی از اهداف مهم اصلاح نباتات است. به منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی 15 هیبرید ذرت پژوهشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و به طور جداگانه در دو رژیم رطوبتی شامل آبیاری چکیده کامل

تتنش خشکی یکی از مهمترین تنش‌های محیطی در کشاورزی است و بهبود عملکرد دانه تحت تنش خشکی یکی از اهداف مهم اصلاح نباتات است. به منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی 15 هیبرید ذرت پژوهشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و به طور جداگانه در دو رژیم رطوبتی شامل آبیاری بر اساس 90 و 140-130 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر در دزفول در سال 1393 اجرا گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و مطلوب به هیبرید‌های SD/3×5-CH/1، CML×SD/3 و CML×5-CH/1 تعلق داشت. در ژنوتیپ‌های مورد بررسی کلیه صفات از جمله صفت محتوی نسبی آب برگ در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب کاهش نشان دادند، اما صفت مهمی مانند وزن ریشه در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب افزایش یافت. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفات محتوی نسبی آب برگ و وزن ریشه در شرایط تنش هم‌بستگی مثبت و معنی‌داری داشتند، بنابراین می‌توان از این شاخص‌ها برای گزینش در شرایط تنش استفاده نمود. با توجه به تحلیل هم‌بستگی بین عملکرد دانه در شرایط تنش و مطلوب و شاخص‌های تحمل به خشکی و نیز به کمک نمایش گرافیکی بای‌پلات، شاخص‌های MP، GMP و STI به عنوان شاخص‌های برتر معرفی گردیدند. همچنین با توجه به رابطه مؤلفه‌ها در نمودار بای‌پلات هیبرید‌های SD/3×5-CH/1، CML×SD/3 و CML×5-CH/1 به عنوان متحمل‌ترین و هیبرید‌های 7-CH/3× K18×2-CH/5، K18×2-CH/1×K18×2-CH/5 و 5-CH/1×7-CH/3 به عنوان حساس‌ترین هیبرید‌ها نسبت به تنش خشکی معرفی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2437 - تاثیر قطع آبیاری و کاربرد سوپرجاذب بر خصوصیات مورفولوژیک، کمی و کیفی دانه آفتابگردان
رضوان کرمی برزآباد بابک پیکرستان ابوالفضل باغبانی آرانی

مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری و مصرف سوپرجاذب استاکوسورب بر ویژگی‌های مورفولوژیک، کمی و کیفی آفتابگردان رقم پروگرس به‌صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور میلاجرد، اراک، اجرا گردید. چکیده کامل

مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری و مصرف سوپرجاذب استاکوسورب بر ویژگی‌های مورفولوژیک، کمی و کیفی آفتابگردان رقم پروگرس به‌صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور میلاجرد، اراک، اجرا گردید. آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله غنچه‌دهی (45 روز پس از کاشت) و قطع آبیاری از مرحله گلدهی (55 روز پس از کاشت) و مصرف سوپرجاذب به‌عنوان عامل فرعی در چهار سطح شامل عدم مصرف سوپرجاذب، مصرف 60،30 و 90 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد بالاترین میزان عملکرد روغن و دانه و اجزای عملکرد دانه در تیمار آبیاری کامل و مصرف 90 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و به ترتیب کمترین میزان این صفات در تیمار قطع آبیاری از مرحله غنچه‌دهی و عدم مصرف سوپرجاذب (بدست آمد. همچنین بالاترین درصد پوکی دانه در تیمار قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی و تیمار بدون مصرف سوپرجاذب مشاهده گردید. با توجه به اهمیت صفت اقتصادی عملکرد روغن در آفتابگردان، به‌ترتیب تنش قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی و گلدهی سبب کاهش (7/20 و 3/8 درصدی) آن گردید که این اثرات منفی تنش کم‌آبی، با کاربرد سوپرجاذب تعدیل گردید به‌طوری‌که مقادیر بالای سوپرجاذب (90 کیلوگرم در هکتار) بیشترین تاثیر را در بهبود صفات مورد بررسی تحت شرایط کم‌آبی (به‌ترتیب در مرحله غنچه‌دهی و گلدهی) به میزان (36/7 و 73/6 درصد) داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2438 - بررسی اثر کاربرد پلیمر سوپر جاذب ایگیتا بر افزایش تحمل به خشکی در درختچه ی شاه‌پسند
مهدی شهبازی عبدالرضا جعفری

کمبود منابع آب و تنش خشکی مهمترین مشکلات فضای سبز در مناطق خشک و نیمه خشک است. استفاده از مواد افزودنی مانند سوپر جاذب‌ها می‌تواند به حفظ و ذخیره رطوبت در خاک و استفاده بهینه از منابع محدود آب کمک نماید. در این تحقیق، تأثیر چهار سطح سوپر جاذب ایگیتا (صفر، 3، 6 و 9 گرم ب چکیده کامل

کمبود منابع آب و تنش خشکی مهمترین مشکلات فضای سبز در مناطق خشک و نیمه خشک است. استفاده از مواد افزودنی مانند سوپر جاذب‌ها می‌تواند به حفظ و ذخیره رطوبت در خاک و استفاده بهینه از منابع محدود آب کمک نماید. در این تحقیق، تأثیر چهار سطح سوپر جاذب ایگیتا (صفر، 3، 6 و 9 گرم بر کیلوگرم) و سه دور آبیاری (5، 10 و 15 روز) بر شاخص‌های رشد و محتوای آب نسبی، پرولین و شاخص کلروفیل گیاه شاه‌پسند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن بود که استفاده از سوپر جاذب به دلیل فراهمی رطوبت در ناحیه ریشه و در نتیجه افزایش آب قابل استفاده گیاه شرایط بهتری را برای رشد و نمو گیاه خصوصاً در شرایط تنش خشکی فراهم می‌کنند. کاربرد سوپر جاذب ایگیتا با غلظت‌های 6 و 9 گرم بر کیلوگرم باعث بهبود رشد رویشی و همچنین بهبود محتوای آب نسبی گیاه در شرایط آبیاری با فاصله 10 و 15 روز شد. افزایش دور آبیاری از 5 روز به 10 و 15 روز باعث کاهش رشد گیاه از نظر وزن شاخساره و وزن ریشه و نیز کاهش کاهش محتوای آب نسبی و شاخص کلروفیل گردید اما باعث افزایش میزان پرولین شد. با توجه به اثرات مثبت سوپر جاذب ایگیتا در استقرار و تقویت رشد نهال‌های شاه‌پسند می‌توان استفاده از سوپر جاذب را به عنوان یک روش موفقیت آمیز برای حفظ رطوبت در مناطق خشک و نیمه خشک پیشنهاد کرد و از این طریق کارایی مصرف آب را در فضای سبز افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2439 - بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم آبی در منطقه معتدل استان لرستان
عزت اله نباتی امین فرنیا مجتبی جعفرزاده کنارسری شهرام نخجوان

این مطالعه به منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال زراعی 1398-99 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با تیمار تنش خشکی (در سه سطح شاهد، آبیاری تا گلد چکیده کامل

این مطالعه به منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال زراعی 1398-99 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با تیمار تنش خشکی (در سه سطح شاهد، آبیاری تا گلدهی و آبیاری تا دانه بندی) در کرتهای اصلی و تیمارهای تراکم بوته (300، 400، 500 و 600 بوته در متر مربع) و رقم (بهاران و میهن) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمارهای تنش خشکی، تراکم و رقم بر اجزای عملکرد دانه اثر داشته و اثر متقابل تنش و تراکم بوته نیز بر صفات ارتفاع بوته و طول سنبله معنی دار شد. همچنین اثر متقابل تنش و رقم نیز بر صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص سطح برگ پرچم معنی دار شد. اثر متقابل تراکم و رقم نیز بر صفات ارتفاع بوته، طول سنبله و قطر میانگره معنی دار شد. بالاترین میزان ارتفاع بوته در تیمار تراکم 600 بوته در متر مربع و تیمار بدون تنش خشکی حاصل شد. از طرفی بیشترین میزان ارتفاع بوته در بین همه تیمارها مربوط به رقم بهاران با تراکم 600 بوته در متر مربع بود. همچنین طول سنبله در تیمار آبیاری کامل و در سطح تیمار 500 بوته در متر مربع بیشتر از سایر تیمارهای آزمایش بود. در دو رقم میهن و بهاران وزن خشک برگ پرچم برای این دو رقم به ترتیب 8/2 و 3 گرم بود. بالاترین میزان وزن هزار دانه در رقم میهن و در...... پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2440 - ارزیابی اثر باکتری های محرک رشد بر عملکرد و کارایی مصرف آب گندم تحت تاثیرمیزان و روش آبیاری
اشکان رستمیان پیام معاونی مهدی صادقی شعاع حمید مظفری فائزه رجب زاده

این تحقیق واکنش گندم در برابر تنش‌های مختلف رطوبتی و روش‌های مختلف آبیاری و همچنین عکس‌العمل به باکتری‌های محرک رشد از لحاظ صفات مختلف مربوط به عملکرد و کارایی مصرف آب را طی دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار داد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم آبیاری با سه سطح (آبیاری در 40 در چکیده کامل

این تحقیق واکنش گندم در برابر تنش‌های مختلف رطوبتی و روش‌های مختلف آبیاری و همچنین عکس‌العمل به باکتری‌های محرک رشد از لحاظ صفات مختلف مربوط به عملکرد و کارایی مصرف آب را طی دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار داد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم آبیاری با سه سطح (آبیاری در 40 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس در تمام دوره رشدی(کامل)، آبیاری طبیعی تا گرده افشانی و عدم آبیاری تا 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس تا پایان دوره رشدی، آبیاری تا گرده افشانی در 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس و قطع آبیاری تا پایان دوره رشدی) روش‌های آبیاری با 5 سطح (نشتی معمول، نشتی یک جویچه در میان متغیر، نشتی یک جویچه در میان ثابت، بارانی و تیپ(نواری-قطره‌ای)) و فاکتور سوم باکتری‌های افزاینده رشد با دو سطح(عدم مصرف و مصرف(تلفیق میکروباکتریوم+ ازتو باکتر+آزوسپریلیوم+ سودوموناس) بودند. نتایج نشان دادند فاکتور رژیم آبیاری بر روی عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تاثیر معنی داری داشت به طوری که رژیم آبیاری دوم و سوم (به ترتیب با 89/7 و 70/4 تن در هکتار) باعث کاهش عملکرد دانه با کاهش به ترتیب 39/20 و 58/52 درصد شدند. روش‌های مختلف آبیاری بر روی صفات مختلف کمی و کیفی تاثیر‌گذار بود اما در روش آبیاری تیپ بیشترین کارایی مصرف آب را با 00/3 کیلوگرم بر متر مکعب نشان داد. استفاده از تلفیق باکتری باعث افزایش عملکرد بیولوژیک و دانه به ترتیب به میزان 79/9 و 51/13 درصد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2441 - بررسی پاسخ های فیزیولوژیکی ذرت شیرین در مراحل مختلف رشد نسبت به تنش آبیاری و میزان نیتروژن مصرفی
علی شهریاری آدام ب. پوته آنوار ب. عبدالرحیم گیزان ب. صالح

کمبود آب یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید محصولات در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثرمتقابل تنش آبیاری و میزان نیتروژن مصرفی برمیزان نسبی آب برگ و میزان پرولین برگ، محتوای کلروفیل برگ، میزان تولید دانه گرده و زنده مانی آن و همچنین میزان فتوسن چکیده کامل

کمبود آب یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید محصولات در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثرمتقابل تنش آبیاری و میزان نیتروژن مصرفی برمیزان نسبی آب برگ و میزان پرولین برگ، محتوای کلروفیل برگ، میزان تولید دانه گرده و زنده مانی آن و همچنین میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای دو هیبرید ذرت شیرین 968 و 926 در شرایط گلخانه ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال 1389و در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه پوترا (UPM) مالزی اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح آبیاری (آبیاری کامل در طول دوره رشد (شاهد)، تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه‌ای، تنش رطوبتی در مرحله رشد زایشی و تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه ای و زایشی)، سه سطح کود نیتروژن (40، 120 و 200 کیلو گرم در هکتار از منبع اوره) و دو هیبرید (هیبرید 968 و هیبرید 926) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش آبیاری و کود نیتروژن بر کلروفیل برگ، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای معنی دار بود و با کاهش میزان مصرف نیتروژن و تنش آبیاری این مقادیر کاهش یافت. نتایج تیمارهای آبیاری بر میزان فتوسنتز نیز نشان داد که تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه‌ای و زایشی به‌ترتیب باعث کاهش 54 % و 84 % در مقایسه با تیمار آبیاری شاهد شد. اما در هدایت روزنه‌ای کاهش میزان نیتروژن تا سطح 120 کیلو گرم در هکتار تفاوتی را با 200 کیلو گرم در هکتار نیتروژن نشان نداد. میزان پرولین نیز تحت تأثیر تنش آبیاری در گیاه افزایش یافت. میزان دانه گرده نیز با کاهش مصرف نیتروژن و تنش آبیاری کاهش یافت. اما زنده مانی دانه گرده با تنش آبیاری به میزان 39 % کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2442 - بررسی واکنش برخی ژنوتیپ‌های آفتابگردان به تنش خشکی با استفاده از شاخص-های تحمل به تنش
تقی عوض آبادیان جعفر مسعود سینکی نصرت الله حسینی علیرضا دشتبان مهرناز زارعی

این آزمایش با هدف تعیین میزان تحمل به خشکی ارقام آفتابگردان در شرایط قطع آبیاری، به صورت اسپلیت استریپ پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-89 در شهرستان دامغان طراحی و شاخص حساسیت خشکی(SSI)، شاخص تحمل(TOL)، شاخص تحمل تنش(STI)، میانگین هندسی چکیده کامل

این آزمایش با هدف تعیین میزان تحمل به خشکی ارقام آفتابگردان در شرایط قطع آبیاری، به صورت اسپلیت استریپ پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-89 در شهرستان دامغان طراحی و شاخص حساسیت خشکی(SSI)، شاخص تحمل(TOL)، شاخص تحمل تنش(STI)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)و میانگین بهره‌وری(MP) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام از نظر علمکرد دانه اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در شرایط بدون تنش رقم هایسان 33 با 4790 کیلوگرم درهکتار بیشترین عملکرد دانه همچنین در شرایط تنش نیز این رقم با 2645 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را نسبت به دو رقم دیگر تولید کرد. بالاترین میزان شاخص (STI) در تنش شدید متعلق به رقم رکورد و تنش ملایم متعلق به رقم پروگرس بود، همچنین رقم هایسان 33، بیشترین MP و GMP را نسبت به سایر شاخص ها نشان داد. محاسبه همبستگی شاخص های ارزیابی با عملکرد در شرایط مطلوب و تنش نشان داد که عملکرد در شرایط تنش (YS) رابطه معنی‌داری با Yp و تمامی شاخص‌ها به جز شاخص حساسیت به تنش SSIداشت و همبستگی Yp با STI، GMP ,MPو TOL معنی‌دار بود. همبستگی بین MP با STI وGMP و نیز STI با GMP مثبت معنی‌دار ولی بیشترین همبستگی بین MP و GMPدیده شد. SSI نیز رابطه منفی وغیر معنی‌داری با همه شاخص های تحمل به تنش نشان داد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد شاخص های STI ، GMPو MPشاخص‌های مناسبی برای برآورد پایداری عملکرد ودستیابی به ارقام پر محصول بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2443 - تاثیر پرایمینگ بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ذرت هیبرید SC704 در شرایط تنش شوری وخشکی
نسیم مسرت عطا الله سیادت مهران شرفی زاده بهنام حبیبی خانیانی

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت هیبرید SC704 تحت شرایط تنش شوری و خشکی و تعیین بهترین تیمار پرایمینگ در شرایط تنش، آزمایشی بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا" تصادفی در سه تکرار در سال زراعی90-1389 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد واقع در شهرستان چکیده کامل

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت هیبرید SC704 تحت شرایط تنش شوری و خشکی و تعیین بهترین تیمار پرایمینگ در شرایط تنش، آزمایشی بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا" تصادفی در سه تکرار در سال زراعی90-1389 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد واقع در شهرستان دزفول اجرا گردید. فاکتور اول شامل سه سطح پرایمینگ (شاهد(بدون تیمار)، بذور تیمارشده با آب مقطر و بذور تیمار شده با نیترات پتاسیم1%) ، فاکتور دوم شامل نوع محلول آزمایشی (کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیکول6000) و فاکتور سوم شامل پنج سطح پتانسیل اسمزی (صفر،3/0- ، 6/0- ، 9/0 - ، 2/1- مگاپاسکال) بودند. در این تحقیق برخی از شاخص های مرتبط با جوانه زنی بذر از قبیل درصد جوانه زنی، طول ، وزن تر و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، ضریب سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و میانگین زمان لازم برای جوانه زنی اندازه گیری شدند. نتایج حاکی از تأخیر جوانه زنی در هر دو محلول کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیکول بود. درصد جوانه زنی و دیگر شاخص‌های جوانه زنی تحت تاثیر تیمار پرایمینگ و شرایط تنش شوری و خشکی ایجاد شده قرار گرفتند و دارای اختلاف معنی دار بودند. همچنین بذور در تمام غلظت‌های محلول کلرید سدیم جوانه زدند، اما در پتانسیل اسمزی 2/1- مگاپاسکال ایجاد شده بوسیله پلی اتیلن گلیکول جوانه زنی مشاهده نگردید. پرایمینگ بذر موجب بهبود درصد جوانه زنی و رشد گیاهچه ها تحت تنش‌های شوری و خشکی شد. با توجه به نتایج مشاهده شده، بذور تیمار شده با نیترات پتاسیم 1% بهترین وموثرترین تیماردر شرایط تنش در مورد صفت درصد جوانه زنی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2444 - اثر کود زیستی و عناصر ریز مغذی بر صفات کیفی و عملکرد نخود در شرایط تنش خشکی
نیما بهداروندی شیخی آرش روزبهانی

به منظور بررسی اثرکاربردکود زیستی و عناصر ریز مغذی بر محتوای کلروفیل، درصد پروتئین و عملکرد نخود در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در منطقه دماوند به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو فاکتور تنش خشکی در سه سطح (1- آبیا چکیده کامل

به منظور بررسی اثرکاربردکود زیستی و عناصر ریز مغذی بر محتوای کلروفیل، درصد پروتئین و عملکرد نخود در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در منطقه دماوند به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو فاکتور تنش خشکی در سه سطح (1- آبیاری مطلوب یا شاهد(بدون تنش)، 2- تنش خشکی در مرحله گل دهی، 3- تنش خشکی در مرحله دانه بندی (آبیاری مطلوب بر اساس 70 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A وتنش خشکی بر اساس 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A انجام شد) و مصرف کود زیستی و عناصر ریز مغذی در چهار سطح (1- شاهد یا بدون مصرف کود2- مصرف کود زیستی (ریزوبیوم)3- مصرف عناصر ریز مغذی4- مصرف کود زیستی (ریزوبیوم) به همراه عناصر ریز مغذی) بودند. تنش خشکی بر محتوای کلروفیل و عملکرد دانه تأثیر معنی داری داشت و سبب کاهش میزان کلروفیل، درصد پروتئین و عملکرد گیاه نخود گردید، بطوریکه تنش در مرحله دانه بندی در اکثر صفات سبب تلفات بیشتری نسبت به سایر سطوح تیمار تنش خشکی شد. مصرف کود زیستی و عناصر ریز مغذی تأثیری بر میزان کلروفیل نداشت ولی بردرصد پروتئین وعملکرد دانه نخود تأثیر چشمگیری داشت. کاربردکود زیستی و عناصر ریز مغذی به تنهایی تاثیر مثبتی بردرصد پروتئین وعملکرد دانه نخود نسبت به شاهد داشت ولی بهترین نتیجه با مصرف توام کود زیستی و عناصر ریز مغذی حاصل شد. اثر متقابل تنش خشکی و کود زیستی به همراه عناصر ریز مغذی بر درصد پروتئین وعملکرد دانه نخود معنی دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2445 - عملکرد‮ ‬راندمان‮ ‬مصرف‮ ‬آب‮ ‬در‮ ‬کلزا‮ ‬در‮ ‬شرایط‮ ‬آبیاری ‮ PRD
فاطمه جعفری حمید رضا میری برمک جعفری حقیقی

برای غلبه بر کمبود آب، مدیریت و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی ضروری است. در طول دو دهه اخیر روش های مدیریت آبیاری از جمله آبیاری خشکی بخشی از ریشه(PRD)، معرفی شده اند. در این تحقیق مزرعه ای اثر آبیاری PRD بر بهبود کارآیی مصرف آب در کلزا بررسی شد. این آزمایش به صورت فاکتو چکیده کامل

برای غلبه بر کمبود آب، مدیریت و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی ضروری است. در طول دو دهه اخیر روش های مدیریت آبیاری از جمله آبیاری خشکی بخشی از ریشه(PRD)، معرفی شده اند. در این تحقیق مزرعه ای اثر آبیاری PRD بر بهبود کارآیی مصرف آب در کلزا بررسی شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل فاکتور آبیاری در سه سطح آبیاری کامل، آبیاری یک در میان متناوب و آبیاری یک در میان ثابت و فاکتور استفاده از مالچ در سه سطح بدون مالچ، کاربرد مالچ بین و روی ردیف و کاربرد مالچ بین ردیف بود. نتایج نشان داد که کارآیی مصرف آب بین تیمار آبیاری یک در میان متناوب و سایر تیمارها ی آبیاری اختلاف معنی داری داشت. بطوریکه در تیمار آبیاری یک در میان متناوب نسبت به تیمار آبیاری کامل و آبیاری یک در میان ثابت به ترتیب 70/1 و 61/9 درصد افزایش داشت. تاثیر سطوح مختلف کاربرد مالچ نیز بر راندمان مصرف آب معنی دار بود، به طوریکه بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار کاربرد مالچ بین و روی ردیف با میانگین0/48 کیلوگرم بر متر مکعب بدست آمد. در مجموع با توجه به نتایج به دست آمده برای رسیدن به حداکثر راندمان مصرف آب و عملکرد قابل قبول در کلزا تیمار آبیاری یک در میان متناوب به همراه کاربرد مالچ بین و روی ردیف در منطقه آزمایشی و مناطق آب و هوایی مشابه پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2446 - تأثیر زمان آبیاری تکمیلی و محلول‌پاشی روی بر عملکرد و اجزای‌ عملکرد نخود
محمد آرمین مسلم بیدی

به منظور بررسی زمان آبیاری تکمیلی و زمان محلول‌پاشی روی بر عملکرد و اجزای ‌عملکرد نخود دیم آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در سبزوار انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل زمان آبیاری تکمیلی در چهار سطح (عد چکیده کامل

به منظور بررسی زمان آبیاری تکمیلی و زمان محلول‌پاشی روی بر عملکرد و اجزای ‌عملکرد نخود دیم آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در سبزوار انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل زمان آبیاری تکمیلی در چهار سطح (عدم آبیاری ، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله غلاف دهی و آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل‌دهی) به عنوان کرت اصلی و زمان محلول‌پاشی با سولفات روی با غلظت دو در هزار در چهار سطح (عدم محلول‌پاشی، محلول پاشی در مرحله رویشی، مرحله گل‌دهی و محلول پاشی در مرحله گل‌دهی و رویشی) به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل‌دهی بالاترین عملکرد دانه (57/49 گرم در متر مربع)، عملکرد بیولوژیک (04/65 گرم در متر مربع)، تعداد دانه در بوته (84/28) و ارتفاع بوته (27 سانتی متر) را تولید کرد، درحالیکه وزن هزار دانه عکس‌العمل خاصی به آبیاری تکمیلی نشان نداد. واکنش عملکرد دانه و اجزای عملکرد به زمان محلول‌پاشی متفاوت بود. به نحوی که حداکثر عملکرد دانه (44/47 گرم در متر مربع)، عملکرد بیولوژیک (59/65 گرم در متر مربع)، و تعداد دانه در بوته (65/26) در محلول‌پاشی سولفات روی در دو زمان رویشی وگل‌دهی به دست آمد در حالی که محلول‌پاشی در زمان گل‌دهی سبب افزایش وزن هزار دانه شد. در مجموع نتایج آزمایش نشان داد که جهت حصول عملکرد مطلوب، محلول‌پاشی سولفات روی در مرحله رویشی+گل‌دهی و آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل‌دهی در شرایط آب و هوایی سبزوار بهترین نتیجه را خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2447 - اثرات تغذیه بهینه پتاسیم و مدیریت های مختلف آبیاری بر کاهش مصرف آب ذرت
عبدالله ولی فر غلامرضا معافپوریان محمد سعید تدین غلامرضا اشرف منصوری

با توجه به شرایط خشک و نیمه خشک کشور ما و همچنین وجود خشکسالی های اخیر و با در نظر گرفتن تأثیر مثبت عناصری مانند پتاسیم درکاهش اثرات منفی کم آبیاری وکاربرد روش های آبیاری مناسب، این تحقیق انجام گردید. آزمایش در استان فارس، در شهرستان زرقان و روی گیاه ذرت رقم 704 سینگل ک چکیده کامل

با توجه به شرایط خشک و نیمه خشک کشور ما و همچنین وجود خشکسالی های اخیر و با در نظر گرفتن تأثیر مثبت عناصری مانند پتاسیم درکاهش اثرات منفی کم آبیاری وکاربرد روش های آبیاری مناسب، این تحقیق انجام گردید. آزمایش در استان فارس، در شهرستان زرقان و روی گیاه ذرت رقم 704 سینگل کراس به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. دور آبیاری به عنوان فاکتور اصلی: (1- آبیاری به صورت کامل در کل فصل رشد (شاهد) 2- آبیاری یک در میان متناوب بجز درمراحل جوانه زنی وگلدهی 3- آبیاری یک در میان متناوب ثابت در کل دوره رشد و کود سولفات پتاسیم به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (0، 100، 200 و300 کیلوگرم درهکتار) در نظرگرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار آبیاری یک در میان متناوب بجز در مراحل جوانه زنی وگلدهی باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد(93/4 تن در هکتار)٬ درحالیکه تیمار آبیاری یک درمیان متناوب ثابت تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت(64/2 تن در هکتار). سطوح مختلف سولفات پتاسیم از لحاظ تاثیر بر شاخص سطح برگ، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف و عملکرد دانه تفاوت معنی دار آماری داشتند. بیشترین ارتفاع گیاه (07/2 متر)، تعداد ردیف در بلال (88/14)، تعداد دانه در ردیف (478/28)، طول بلال (113/18 سانتی متر)، وزن هزار دانه (231/273 گرم) و عملکرد دانه (41/4 تن در هکتار) با کاربرد میزان 300 کیلوگرم پتاسیم درهکتار حاصل شد. اثرمتقابل آبیاری یک در میان بجز مراحل جوانه زنی و گلدهی با کاربرد 300 کیلوگرم کود پتاسیم در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه را داشت(97/5 تن در هکتار). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2448 - اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید ذرت علوفه‌ای
مریم حاجی بابائی فرهاد عزیزی

به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید جدید ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1388 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه سطح چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید جدید ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1388 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری معمولی، تنش ملایم و تنش شدید و فاکتور فرعی نیز شامل 14 هیبرید ذرت بود. نتایج نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد ردیف دانه در بلال به رژیم‌های آبیاری واکنش نشان داده و اختلاف آنها در رژیم‌های مختلف آبیاری در سطح احتمال 1% معنی‌دار شد. اثر متقابل رژیم‌های آبیاری و هیبرید‌های ذرت فقط در صفت طول بلال در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. هیبرید KSC700 دارای عملکرد دانه بالایی (12961 کیلوگرم در هکتار) بود که به عنوان برترین هیبرید شناسایی شد و هیبرید K47/2-2-1-2-2-1-1-1×K3544/1 دارای کمترین میزان عملکرد دانه بود که کاهش معنی‌دار عملکرد دانه در شرایط تنش کم‌آبی به علت کاهش تعداد کل دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. با افزایش میزان تنش از تیمار آبیاری نرمال به تنش شدید عملکرد دانه به میزان 31% درصد کاهش یافت. با توجه به همبستگی صفات می‌توان نتیجه گرفت که صفات طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، وزن هزار دانه در تغییرات عملکرد دانه در شرایط کمبود رطوبت خاک می‌توانند تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی با توجه به شرایط نرمال و تنش ملایم شاخص‌های بهره‌وری متوسط، میانگین هندسی بهره‌وری و تحمل به تنش و با در نظر گرفتن شرایط نرمال و تنش شدید شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش را به عنوان بهترین شاخص‌ها برای تعیین ارقام متحمل به تنش کم‌آبی میان هیبریدهای مختلف ذرت معرفی نمود. هیبریدهای KSC700،KLM77029/8-1-2-3-2-3×MO17 و K47/2-2-1-4-1-1-1×MO17نیز توسط شاخص‌های مختلف به عنوان متحمل‌ترین هیبریدها به تنش کم‌آبی شناسایی گردیدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2449 - مطالعه کیفیت لاشبرگ دو گونه مرتعی Artemisia sieberi وSalsola dendroides و تاثیر آن بر خصوصیات خاک در منطقه تیل آباد استان گلستان
نرجس قزلسفلو سیده خدیجه مهدوی سید علی حسینی

لاشبرگ حاصل از گیاهان بهترین عامل در امر حفاظت و پایداری خاک است در اثر تجزیه آ‌ن‌ها درصد مواد آلی خاک افزایش یافته که ضمن اصلاح خاصیت شیمیایی، تولید و محصول گیاهی را افزایش می‌‌دهد. هدف این تحقیق مطالعه کیفیت لاشبرگ و خاک پای دو گونه Artemisia sieberi و Salsola dendroi چکیده کامل

لاشبرگ حاصل از گیاهان بهترین عامل در امر حفاظت و پایداری خاک است در اثر تجزیه آ‌ن‌ها درصد مواد آلی خاک افزایش یافته که ضمن اصلاح خاصیت شیمیایی، تولید و محصول گیاهی را افزایش می‌‌دهد. هدف این تحقیق مطالعه کیفیت لاشبرگ و خاک پای دو گونه Artemisia sieberi و Salsola dendroides از نظر عناصر کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و نسبت کربن به نیتروژن در مراتع تیل آباد از توابع استان گلستان است. در پایان فصل رویش، پس از بررسی‌های مقدماتی اقدام به شناسایی رویشگاه‌‌‌‌‌‌های دو گونه مرتعی نموده و پس از انتخاب منطقه معرف، نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام گرفت. سپس با توجه به شرایط منطقه، 5 ترانسکت30 متری و در طول هر ترانسکت، 3 پلات یک متر مربعی به فاصله 10 متر برای هر گونه مستقر گردید. در درون پلات‌ها نمونه لاشبرگ از پای گونه‌ها و نمونه‌برداری خاک پای گونه‌ها از عمق 0 تا 30 سانتیمتری و همچنین نمونه‌برداری از خاک شاهد انجام شد. سپس خصوصیات شیمیایی خاک و لاشبرگ شامل کربن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم و خصوصیات فیزیکی خاک شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته و بافت اندازه‌گیری شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون T استفاده گردید. نتایج نشان داد در خاک پای گونه S. dendroides مقدار فسفر، نسبت کربن به نیتروژن و همچنین در لاشبرگ گونه مذکور میزان کربن، پتاسیم و نسبت کربن به نیتروژن بیشتر از گونهA. Sieberi است، ولی از نظر تاثیرگذاری بر حاصلخیزی خاک گونهA. Sieberi به عنوان بهترین گونه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2450 - تأثیر روی و پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط آبیاری معمول و کم آبیاری
مجتبی قلعه نوی غلامرضا معاف پوریان مسلم درستکار

با توجه به محدودیت آب، استفاده از عناصر غذایی می تواند در کاهش خسارت تنش خشکی مورد بررسی قرار گیرد. به منظور بررسی اثر کاربرد سولفات روی و سولفات پتاسیم در دو روش آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان مرودشت چکیده کامل

با توجه به محدودیت آب، استفاده از عناصر غذایی می تواند در کاهش خسارت تنش خشکی مورد بررسی قرار گیرد. به منظور بررسی اثر کاربرد سولفات روی و سولفات پتاسیم در دو روش آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان مرودشت استان فارس انجام گرفت. دو روش آبیاری (آبیاری معمولی و کم آبیاری (آبیاری یک در میان)) به عنوان کرت اصلی و سطوح مختلف سولفات روی (صفر، 15، 30 و 45 کیلوگرم در هکتار) و سولفات پتاسیم (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه گندم در آبیاری معمولی بیشتر از شرایط کم آبیاری بود. مصرف 45 و 225 کیلوگرم سولفات روی و پتاسیم سبب تولید بیشترین مقدار این صفات شد. همچنین بین دو سطح 30 و 45 کیلوگرم در هکتار کاربرد سولفات روی و 150 و 225 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم از لحاظ آماری اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که در روش کم آبیاری با کاربرد سولفات روی به میزان 30 کیلوگرم در هکتار می توان به عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمولی و عدم کاربرد روی دست یافت. همچنین با کاربرد 225 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم در روش کم آبیاری به عملکرد دانه گندم در روش آبیاری معمولی و سطح کاربرد سولفات پتاسیم به میزان 75 کیلوگرم در هکتار رسید. با توجه به گسترش روش های کم آبیاری استفاده از عناصر غذایی ضد تنش به مانند روی و پتاسیم می تواند در توسعه این روش ها موثر باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2451 - تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر برخی صفات کمی و کیفی ذرت و سویا در کشت مخلوط
یوسف قاضی‌خانلو ثانی خلیل جمشیدی محمدرضا عظیمی‌مقدم

به منظور بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت و سویا در کشت مخلوط در شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه دانشگاه زنجان به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری در کرت‌های اصلی در سه سطح (7 روز یکبار (شاهد)، 9 روز یکبار چکیده کامل

به منظور بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت و سویا در کشت مخلوط در شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه دانشگاه زنجان به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری در کرت‌های اصلی در سه سطح (7 روز یکبار (شاهد)، 9 روز یکبار و 11 روز یکبار) و الگوی کشت در کرت‌های فرعی به صورت تک‌کشتی ذرت، تک‌کشتی سویا، کشت مخلوط افزایشی (100% ذرت + 20% سویا)، کشت مخلوط جایگزینی با نسبت 2:2 (50%ذرت + 50% سویا) در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه ذرت بعد از تیمار شاهد از دور آبیاری 9 روز یکبار به دست آمد که با تیمار شاهد اختلاف معنی‌داری نداشت. همچنین بیشترین عملکرد دانه ذرت از الگوی کشت مخلوط افزایشی به دست آمد. سطوح مختلف آبیاری تاثیری بر میزان عملکرد دانه سویا نداشت و بیشترین میزان عملکرد دانه از الگوی کشت خالص سویا به دست آمد هرچند این میزان با کشت مخلوط جایگزینی تفاوت معنی‌داری نشان نداد. اثر متقابل دور آبیاری و الگوی کشت نیز در هیچ کدام از صفات مورد مطالعه در ذرت و سویا از نظر آماری معنی‌دار نشد. به طور کلی می‌توان گفت که کشت مخلوط نسبت به تک کشتی برتری نشان داد که در این سیستم، آبیاری هر 9 روز یکبار، بهترین روش کم آبیاری برای تولید دانه در کشت مخلوط بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2452 - تأثیر تنش شوری و کاربرد قارچ درون‌زی ریشه Piriformospora indicaبر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم
سمیه حاجی نیا محمدجواد زارع ابراهیم محمدی گل تپه

شوری یکی مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان است. به منظور بررسی توانایی قارچ درون‌زی ریشه Piriformospora indicaبر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه گندم تحت تنش شوری آب آبیاری (2/0، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر)، آزمایشی به صورت چکیده کامل

شوری یکی مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان است. به منظور بررسی توانایی قارچ درون‌زی ریشه Piriformospora indicaبر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه گندم تحت تنش شوری آب آبیاری (2/0، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. نتایج نشان داد تنش شوری موجب کاهش غلظت فسفر بخش‌های هوایی، مقدار رطوبت نسبی برگ و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی گردید. تلقیح با قارچ P. indicaغلظت فسفر بخش‌های هوایی و میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a و b) را در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده افزایش داد. عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تنش شوری کاهش یافت، در صورتی که کاربرد قارچ P. indica منجر به کاهش اثرات سوء شوری و بهبود عملکرد گندم گردید. اجزای عملکرد مانند تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و تعداد سنبله در بوته با کاربرد قارچ P. indica افزایش یافت. تلقیح با قارچP. indica ارتفاع بوته و طول سنبله را در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده تحت بیشترین سطح شوری افزایش داد. بطور کلی ب راساس نتایج این آزمایش کاربرد قارچ P. indica اثرات سوء شوری در گیاه گندم را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2453 - همبستگی و تجزیه علیت عملکرد شکر سفید با برخی صفات تحت رژیم‌های آبیاری در ژنوتیپ‌های چغندرقند
مستانه شریفی

شناخت رابطه عملکرد ریشه و عملکرد شکر در چغندرقند با صفات دیگر، در اصلاح چغندر از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه علیت یکی از روش های بسیار مفید کاربردی برای تجزیه ضرائب همبستگی و پی بردن به اثرات مستقیم و غیر مستقیم به شمار می رود. در این تحقیق روابط بین عملکرد شکر سفید، چکیده کامل

شناخت رابطه عملکرد ریشه و عملکرد شکر در چغندرقند با صفات دیگر، در اصلاح چغندر از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه علیت یکی از روش های بسیار مفید کاربردی برای تجزیه ضرائب همبستگی و پی بردن به اثرات مستقیم و غیر مستقیم به شمار می رود. در این تحقیق روابط بین عملکرد شکر سفید، اجزای عملکرد و برخی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک در چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی زرقان-فارس انجام گرفت. سه رژیم آبیاری شامل: آبیاری در حد بهینه، تنش ملایم ( آبیاری به میزان 75% نیاز آبی بهینه ) و تنش شدید (آبیاری به میزان 50% نیاز آبی بهینه) به عنوان فاکتور اصلی و 10 ژنوتیپ چغندرقند به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از همبستگی صفات در شرایط بدون تنش و تنش ملایم نشان داد که درصد قند، سدیم، ضریب استحصال و دمای سایه انداز گیاهی در درجه اول و بعد ازاین صفات، پتانسیل اسمزی برگ و فشاری همبستگی بالایی با عملکرد شکر سفید داشتند. هیچ کدام از این صفات در شرایط تنش شدید با عملکرد شکر سفید همبستگی نداشتند. با تجزیه علیت، در شرایط بدون تنش، درصد قند، سدیم، ضریب استحصال و دمای سایه‌انداز گیاهی اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید نشان دادند، در نتیجه به نظر می‌رسد که این صفات معیار انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد شکر در ژنوتیپ‌های چغندرقند باشند. در شرایط تنش ملایم علاوه بر صفات ذکرشده، پتانسیل اسمزی و فشاری دارای اثرات مستقیم بالا بودند. در شرایط تنش شدید به غیر از نیتروژن آمینه و دمای سایه‌انداز گیاهی، سایر صفات تقریباً دارای اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2454 - اثر خشکی موضعی ریشه و کاربرد سولفات روی و پتاسیم برکارآیی مصرف آب درذرت
حمید رضا ابراهیمی حسین حیدری شریف آباد شهرام لک احمد نادری عادل مدحج

نوآوری در ذخیره آب در کشاورزی فاریاب، همراه با بهبود کارایی مصرف آب دو موضوع مهم در مناطقی است که با خشکی مواجه می باشند. از این رو برای درک کارکرد روش‌های با آبیاری محدود همراه با کاربرد مقادیر مختلف کود پتاسیم وکود روی و تاثیر آن بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در ذرت چکیده کامل

نوآوری در ذخیره آب در کشاورزی فاریاب، همراه با بهبود کارایی مصرف آب دو موضوع مهم در مناطقی است که با خشکی مواجه می باشند. از این رو برای درک کارکرد روش‌های با آبیاری محدود همراه با کاربرد مقادیر مختلف کود پتاسیم وکود روی و تاثیر آن بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در ذرت، آزمایشی در شمال غرب فارس در سال زراعی 92-1391 انجام شد. طرح آزمایشی، اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. کرت‌های اصلی شامل دو شیوه آبیاری کامل و کم آبیاری(خشکی موضعی ریشه،PRD) و کرت‌های فرعی شامل سولوپتاس در سطوح صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار وسولفات روی درسطوح صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتاربه صورت محلول پاشی بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه درتیمارآبیاری کامل9368 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمارکم آبیاری، دارای 19 درصد عملکرد دانه بالاتری بود. بالاترین کارایی مصرف آب با متوسط 51/1 کیلوگرم در متر مکعب در تیمارکم آبیاری و کمترین آن در تیمار آبیاری کامل با متوسط 11/1 کیلوگرم در متر مکعب به دست آمد. در تیمارهای اثر متقابل بیشترین میزان کارایی مصرف آب در تیمار کم آبیاری و کاربرد 5 کیلو گرم سولو پتاس و سولفات روی برابر با 78/1 کیلوگرم در متر مکعب و کمترین آن در تیمارآبیاری کامل و عدم استفاده از کود پتاسیم و کود روی و برابر با 1/1 کیلوگرم در متر مکعب مشاهده شد.سولفات روی وپتاسیم نیز در تمام تیمارها کارآیی مصرف آب را افزایش دادند. به طور کلی در این آزمایش، شیوه کم آبیاری به طور موثری آب مصرفی را تا 40% کاهش داده و منجر به ذخیره آب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2455 - تاثیر نوع پایه و شوری ناشی از کلرید سدیم بر غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره پرتقال والنسیا
عبدالحسین ابوطالبی جهرمی

ارقام مختلف پرتقال (Citrus sinensis L.) به شوری آب و خاک حساس بوده و تحت این شرایط کاهش شدیدی در رشد و عملکرد خواهند داشت. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر شوری و پایه‌های نارنج معمولی (Citrus aurantium)، لیموآب (C. aurantifolia)، ولکامریانا (C. volkameriana)، بکرائی (C. چکیده کامل

ارقام مختلف پرتقال (Citrus sinensis L.) به شوری آب و خاک حساس بوده و تحت این شرایط کاهش شدیدی در رشد و عملکرد خواهند داشت. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر شوری و پایه‌های نارنج معمولی (Citrus aurantium)، لیموآب (C. aurantifolia)، ولکامریانا (C. volkameriana)، بکرائی (C. reticulata ´ C. limetta) بر غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره پرتقال والنسیا بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در گلخانه انجام گرفت. تیمارهای شوری در چهار سطح، صفر، 20، 40 و 60 میلی مول در لیترکلرید سدیم، در نظر گرفته شد. براساس نتایج نوع پایه تأثیر معنی دار بر غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره داشت و تحت تأثیر شوری تغییرات متفاوتی بسته به نوع پایه در غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره مشاهده شد. بطور کلی تحت شرایط این آزمایش پایه ولکامریانا و تا حدودی بکرائی از پتانسیل خوبی در ارسال مواد معدنی کم مصرف به پیوندک برخوردار بودند. age:FA'��el�*��(/i> L.) و یولاف (Avena sativa L.) و مقادیر مختلف بذر کشت شده گیاه همراه (صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که گیاهان همراه با میزان بذر 60 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد وزن خشک علوفه، تعداد ساقه و تعداد بوته مستقر شده یونجه بودند. یولاف در مرحله اول و در مرحله دوم چاودار اثرات بیشتری بر رشد یونجه داشت و مصرف 120 کیلوگرم بذر گیاه همراه می تواند مجموع عملکرد وزن خشک یونجه با گیاه همراه را به میزان قابل قبولی نیز تولید کرده و همچنین وزن خشک مناسبی از یونجه برای چین دوم فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2456 - ارزیابی واکنش ارقام گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به تنش قطع آبیاری در مراحل متفاوت رشد
عباس فلاح فریده نوری سیروس منصوری فر

تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف اثرات متفاوتی بر عملکرد گیاهان زراعی می‌گذارد و ارقام گلرنگ دارای سطوح متفاوتی از تحمل به تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی می‌باشند. به منظور بررسی و تعیین تحمل به تنش قطع آبیاری در مراحل متفاوت رشد در بین ارقام ایرانی گلرنگ در سال زراعی 93-139 چکیده کامل

تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف اثرات متفاوتی بر عملکرد گیاهان زراعی می‌گذارد و ارقام گلرنگ دارای سطوح متفاوتی از تحمل به تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی می‌باشند. به منظور بررسی و تعیین تحمل به تنش قطع آبیاری در مراحل متفاوت رشد در بین ارقام ایرانی گلرنگ در سال زراعی 93-1392 آزمایشی مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. در این پژوهش تاثیر تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف (تکمه‌زنی، گل‌دهی، دانه‌بندی، تکمه‌زنی+دانه‌بندی و مرحله تکمه‌زنی+گلدهی) همراه با شاهد (آبیاری مطلوب در سرتاسر طول فصل رشد)‌ بر رشد و عملکرد چهار رقم گلرنگ (ارومیه 3147، زرقان 279، آذربایجان 3148 و ورامین 295) بررسی شد. نتایج نشان داد تنش قطع آبیاری، بسته به مرحله اعمال آن، سبب کاهش روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید. رقم آذربایجان 3418 دارای عملکرد بالاتر و رقم ورامین 279 دارای تحمل بیشتری به خشکی بود. بیشترین تاثیر منفی تنش بر عملکرد دانه مربوط به قطع آبیاری در مراحل تکمه‌بندی+گلدهی (6/24%)، تکمه‌بندی+دانه‌بندی (1/23%) و کمترین آن در مرحله دانه‌بندی (7/19%) بود. به طورکلی، کاشت رقم ورامین 279 و قطع آبیاری در مرحله دانه‌بندی برای استفاده در شرایط محدودیت رطوبت قابلیت بررسی بیشتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2457 - اثر کودهای بیولوژیک بر برخی صفات کمی و کیفی گلرنگ بهاره تحت شرایط کم آبیاری
مهدی آقاعلیخانی آرش روزبهانی

به منظوربررسی اثر کودهای بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گلرنگ بهاره تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 91 - 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن اجرا شد. در این آزمایش چکیده کامل

به منظوربررسی اثر کودهای بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گلرنگ بهاره تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 91 - 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن اجرا شد. در این آزمایش تیمار رژیم آبیاری با 4 سطح (آبیاری مطلوب، کم آبیاری در مرحله گلدهی، کم آبیاری در مرحله دانه بندی و کم آبیاری در هر دو مرحله گلدهی و دانه بندی) و تیمار کودهای بیولوژیک شامل 4 سطح (عدم مصرف کود، نیتراژین، عصاره جلبک دریایی و کاربرد هر دو کود) به ترتیب به عنوان کرت های اصلی و فرعی بودند. نتایج نشان دادکه تیمار رژیم آبیاری و مصرف کودهای بیولوژیک تاثیر معنی داری بر همه صفات داشتند. در بین سطوح تیمار رژیم آبیاری، بیشترین تلفات عملکرد و اجزای عملکرد برای اکثر صفات در کم آبیاری در هر دو مرحله گلدهی و دانه بندی مشاهده شد و بیشترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد مربوط به شاهد (آبیاری مطلوب) بود، همچنین در بین سطوح تیمار کودهای بیولوژیک نیز کاربرد نیتراژین به همراه عصاره جلبک دریایی بیشترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد را تولید نمود و مصرف نیتراژین نسبت به عصاره جلبک برتری داشت و در این میان تیمار شاهد دارای کمترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد بود. بنابراین در این منطقه و مناطق مشابه می توان با کاربرد کودهای بیولوژیک تاثیرات نامطلوب تنش کمبودرطوبت را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2458 - اثر کودهای آلی، نانوکودهای بیولوژیک و رژیم‌های آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه کنجد در منطقه خنج استان فارس
صدراله احمدی علیرضا باقری برمک جعفری حقیقی

به منظور بررسی اثر کودهای آلی، نانوبیولوژیک و رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه کنجد رقم دشتستان، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و 24 تیمار در سال زراعی 1392-1391 در منطقه توردان شهرستان خنج اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل تیم چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کودهای آلی، نانوبیولوژیک و رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه کنجد رقم دشتستان، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و 24 تیمار در سال زراعی 1392-1391 در منطقه توردان شهرستان خنج اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمارهای کودی در 8 سطح به عنوان فاکتور اول شامل: شاهد (بدون کود)، کود دامی، کمپوست، کود دامی + کمپوست، نانوبیولوژیک بیوزر به تنهایی، نانوبیولوژیک + کود دامی، نانوبیولوژیک + کمپوست و نانوبیولوژیک + کود دامی +کمپوست با 3 دور آبیاری به عنوان فاکتور دوم (8، 12 و 16) بودند. نتایج نشان داد که دور آبیاری 8، 12 و 16 روز تأثیر معنی داری بر صفات عملکرد در بوته، عملکرد در هکتار، وزن هزار دانه، ارتفاع ساقه اصلی، ارتفاع اولین شاخه فرعی، تعداد کپسول و درصد روغن دانه نداشت اما دور آبیاری 8 و 16 روزه، وزن خشک اندام هوایی و سطح برگ را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد. همچنین تمام تیمارهای کودی باعث افزایش معنی داری صفات مورد اندازه گیری در آزمایش در مقایسه با تیمار شاهد (بدون کود) شدند. بهترین تیمارکودی ازنظر عملکرد تیمار مخلوط کمپوست وکود نانو بیولوژیک بود. اثر متقابل تیمارهای کودی و دورهای مختلف آبیاری در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. در مجموع با بررسی تیمارهای کودی و دورهای آبیاری اعمال شده در این پژوهش و به منظور صرفه جویی در مصرف آب، تیمار کودی نانوبیولوژیک + کمپوست با دور آبیاری 16 روز به عنوان بهترین تیمار کودی و دور آبیاری در منطقه پیشنهاد می گردد. به منظور بررسی اثر کودهای آلی، نانوبیولوژیک و رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه کنجد رقم دشتستان، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و 24 تیمار در سال زراعی 1392-1391 در منطقه توردان شهرستان خنج اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمارهای کودی در 8 سطح به عنوان فاکتور اول شامل: شاهد (بدون کود)، کود دامی، کمپوست، کود دامی + کمپوست، نانوبیولوژیک بیوزر به تنهایی، نانوبیولوژیک + کود دامی، نانوبیولوژیک + کمپوست و نانوبیولوژیک + کود دامی +کمپوست با 3 دور آبیاری به عنوان فاکتور دوم (8، 12 و 16) بودند. نتایج نشان داد که دور آبیاری 8، 12 و 16 روز تأثیر معنی داری بر صفات عملکرد در بوته، عملکرد در هکتار، وزن هزار دانه، ارتفاع ساقه اصلی، ارتفاع اولین شاخه فرعی، تعداد کپسول و درصد روغن دانه نداشت اما دور آبیاری 8 و 16 روزه، وزن خشک اندام هوایی و سطح برگ را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد. همچنین تمام تیمارهای کودی باعث افزایش معنی داری صفات مورد اندازه گیری در آزمایش در مقایسه با تیمار شاهد (بدون کود) شدند. بهترین تیمارکودی ازنظر عملکرد تیمار مخلوط کمپوست وکود نانو بیولوژیک بود. اثر متقابل تیمارهای کودی و دورهای مختلف آبیاری در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. در مجموع با بررسی تیمارهای کودی و دورهای آبیاری اعمال شده در این پژوهش و به منظور صرفه جویی در مصرف آب، تیمار کودی نانوبیولوژیک + کمپوست با دور آبیاری 16 روز به عنوان بهترین تیمار کودی و دور آبیاری در منطقه پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2459 - تاثیر آللوپاتیک عصاره اندام های ارقام گندم (Triticum aestivum) روی مولفه های جوانه زنی و رشد چاودار (Secale cereal. L)
محمد نگهداری روح اله حسینی منفرد مریم صفرپورشورباخلو مستانه شریفی سولماز پایدار ندا کریمی

به منظور ارزیابی عصاره های اندام های مختلف ارقام گندم برخصوصیات رشدی علف هرز چاودار با مطالعه اثر اللوپاتی، آزمایشی با استفاده از 20 رقم گندم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1388 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ع چکیده کامل

به منظور ارزیابی عصاره های اندام های مختلف ارقام گندم برخصوصیات رشدی علف هرز چاودار با مطالعه اثر اللوپاتی، آزمایشی با استفاده از 20 رقم گندم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1388 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عصاره حاصل از سه اندام ( برگ، ریشه و ساقه) به تفکیک از 20 رقم گندم در چهار غلظت مختلف (0 ،25 ،50 و 100درصد) روی چاودار اعمال و صفات مربوط به درصد جوانه زنی، طول ریشه چه ، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر ساقه چه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در کلیه ارقام با افزایش غلظت عصاره، درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر ساقه چه کاهش یافت، به طوری که در غلظت های 100درصد حجمی عصاره های مختلف ارقام، جوانه زنی و رشد در چاودار مشاهده نشد. همچنین بازدارندگی برای عصاره بافت های مختلف، متفاوت بود به طوری که عصاره برگ و ساقه در مقایسه با عصاره ریشه بازدارندگی بیشتری داشتند. ارقام مختلف، تفاوت قابل توجهی از نظر میزان بازدارندگی نشان دادند. بیشترین میزان بازدارندگی جوانه زنی چاودار در بین ارقام مختلف از عصاره سبلان و مغان1و2 و کمترین بازدارندگی در رقم کویر ایجاد شد. لذا به نظر می رسد در مناطقی که مشکل عمده مزارع گندم، علف هرز چاودار باشد می توان رقم سبلان و مغان را جهت مدیریت این علف هرز توصیه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2460 - بررسی مقایسه وضعیت صید و پراکنش تاس ماهی روس (Acipenser guldenstaedtii Brant& Ratzeburg 1832 ) در صید شرکتی و ماهیگیران پره در سواحل جنوبی دریای خزر (آبهای مازندران)
محمد علی افرائی بندپی فرخ پرافکنده حسین طالشیان محمد رضا خوش قلب

این مطالعه در سواحل جنوبی دریای خزر و در آبهای مازندران طی سالهای 1388 تا 1391 به منظور بررسی پراکنش و فراوانی، وضعیت صید, صید در واحد تلاش صیادی (CPUE)، میزان خاویار در ماهیگیران پره و صید شرکتی در سواحل مازندران انجام شد. نمونه برداری از ماهیان بصورت ماهانه با استفاده چکیده کامل

این مطالعه در سواحل جنوبی دریای خزر و در آبهای مازندران طی سالهای 1388 تا 1391 به منظور بررسی پراکنش و فراوانی، وضعیت صید, صید در واحد تلاش صیادی (CPUE)، میزان خاویار در ماهیگیران پره و صید شرکتی در سواحل مازندران انجام شد. نمونه برداری از ماهیان بصورت ماهانه با استفاده از دام گوشگیر منوفیلامنت و تور پره شرکت های تعاونی پره صیادی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که از مجموع 42 عدد از تاس ماهی روس صید شده 29 عدد از آنها دارای خاویار بودند. نسبت جنسی نر به ماده 1 به 2/3 بود. در کل، میانگین طول چنگالی، وزن بدن ، وزن گوشت و وزن خاویار به ترتیب 3/11±1/132 سانتی متر ، 1/5±0/20 کیلوگرم، 7/3±9/14 کیلوگرم و 1/1±6/3 کیلوگرم بود. اختلاف معنی داری بین صید شرکتی و پره از نظر میزان خاویار بدست آمد ( 05/0>p ). میزان گوشت و خاویار در ناحیه بابلسر بیشتر از ناحیه نوشهر بود که احتمالامی تواند به دلیل تعداد صیدگاههای اطراف آن ناحیه، تعداد تلاش و شرایط جغرافیایی منطقه بستگی داشته باشد. بیشترین میزان تولید خاویار و گوشت مربوط به صیدگاه لاریم و کمترین آن مربوط به صیدگاه نورسر بوده است. میزان صید در واحد تلاش(CPUE) بوسیله صید شرکتی از سال 1388 الی 1391 دارای روند کاهشی 97 درصدی بوده است. بنابراین پیشنهاد می گردد برای حفاظت از ذخایر تاس ماهی روس در دریای خزر می بایست برنامه صید تجاری آن ممنوع و فقط صید مولدین آن جهت تکثیر مصنوعی به اجرا درآید. ضمن این که به دلیل رودکوچ بودن این گونه، حفاظت و احیاء رودخانه های مهم شیلاتی ضروری بنظر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2461 - بررسی باکتریولوژیک فلور طبیعی پوست و آبشش در ماهی شورت Sillago sihama و ارتباط آن با آلودگی سواحل بندرعباس (شمال خلیج فارس)
امیرهوشنگ بحری فروغ فلاح پدرام یاسمی فر یوسف آفتاب سوار

مطالعه باکتریایی پوست و آبشش ماهی شورت از زمستان 1391 تا پاییز 1392 به منظور بررسی ارتباط بین آلودگی آ بهایسواحل بندر عباس صورت گرفت. برای این منظور تخمینی فصلی بصورت کمی و کیفی از فلور موجود باکتریایی در آب، پوستو آبشش ماهیان شورت صید شده از ایستگاه های مختلف انجام شد چکیده کامل

مطالعه باکتریایی پوست و آبشش ماهی شورت از زمستان 1391 تا پاییز 1392 به منظور بررسی ارتباط بین آلودگی آ بهایسواحل بندر عباس صورت گرفت. برای این منظور تخمینی فصلی بصورت کمی و کیفی از فلور موجود باکتریایی در آب، پوستو آبشش ماهیان شورت صید شده از ایستگاه های مختلف انجام شد و در حد امکان تاحد جنس مورد شناسایی قرار گرفت.نمون ههای ماهی و آب از 3 ایستگاه جمع آوری شد. میانگین تعداد کل باکتری های قابل مشاهده در آب دامنه ای از ±2/9×1031/2 تا 2/3±3/1 ×104 )واحد تشکیل دهنده کلونی( ) cfu/ml ( ،در پوست ±2/9×105 4/3 تا cfu/cm2 4/1±3/9×106 و درتارهای آبششی ±2/8×107 1/2 تا cfu/g 2/3±3/1×107 را برخوردار بود.روی هم رفته، 6 جنس باکتریایی از پوست و آبشش ماهیشورت شناسایی گردید که بیشترین تعداد احتمالی از اشرشیا کلی )کلیفرم ها( و استافیلوکوک کواگولاز مثبت و همچنین کلبزیلا باحضور بیش از 20 % در تمامی گروه ها حکایت داشته است. روش مورد استفاده برای تعیین کلیفرم ها، اشرشیا کلی و استافیلوکوککواگولاز مثبت بر بیشترین تعداد احتمالی ) MPN ( استوار بود. نتایج نشان داد،که آب نمونه برداری شده نیز، مشابهت زیادی از نظرترکیبات باکتریایی پوست و آبشش را در این نوع ماهی داشت. این مسئله می تواند این نکته را بازگو کند که فلور باکتریایی این ماهی،چه بسا شرایط باکتریایی آب پیرامون خود را منعکس نماید و بنابراین یک شاخص بالقوه ای از آلودگی را مطرح نماید. همچنینبیشترین تعداد فلور باکتریایی پوست و آبشش درفصل تابستان و کمترین تعداد در زمستان بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2462 - بررسی انگلهای پوست و آبشش ماهی سفیدک(Schizothoraxzarudnyi)در منطقه سیستان
احسان الهی مقدم مهدی سلطانی دلارام نخبه زارع مصطفی غفاری مجتبی نادری

بررسی حاضر در منطقه سیستان از فروردین تا شهریور89 انجام گرفت . برای این منظور 60عدد ماهی پرورشی شیزوتراکس زارودنی از استخر مرکز تحقیقاتی زهک و40 عدد ماهی وحشی از 4 ایستگاه صید شامل چاه نیمه چهار ،پشت سد زهک ،هامون پوزک وهامون صابری تهیه شد. ماهی ها پس ازصید به صورت زنده چکیده کامل

بررسی حاضر در منطقه سیستان از فروردین تا شهریور89 انجام گرفت . برای این منظور 60عدد ماهی پرورشی شیزوتراکس زارودنی از استخر مرکز تحقیقاتی زهک و40 عدد ماهی وحشی از 4 ایستگاه صید شامل چاه نیمه چهار ،پشت سد زهک ،هامون پوزک وهامون صابری تهیه شد. ماهی ها پس ازصید به صورت زنده به آزمایشگاه مرکزتحقیقاتی زهک منتقل شدند وپس ازبررسی آزمایشگاهی به کمک کلید شناسایی معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند. فاکتورهای فیزیکوشیمیایی ایستگاهها واستخر، مثل دما واکسیژن وpH وسختی مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج 5 گونه وجنس ازانگلها شامل دو سخت پوست، آرگولوس (Argulus sp. ) , لرنه آ (Learnaea sp.)وسه تک یاخته، ایکتیوفیتریوس مولتی فیلی ایس( Ichthyophthirius multifilius ), تریکودینا ( Trichodina sp.) , کایلودونلا ( Chilodonella sp.)شناسایی شد. بالاترین درصد فراوانی در استخر (90درصد)و دریاچه (5/47درصد)مربوط به لرنه آ و بیشترین میانگین شدت آلودگی در استخر(459)عدد و دریاچه (6)عدد مربوط به انگلIchthyophthirius multifilius بود . انگل های Argulus sp. و Chilodonella sp.برای اولین بار از ماهی شیزوتراکس زارودنی گزارش شد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2463 - بررسی رژیم غذایی ماهی طلال (Rastrelliger kanagurta) در آب های ساحلی شهرستان بندرعباس
کلثوم عوض پور فلورا محمدی زاده علیرضا سالارزاده ادریس آزور علی سالارپوری فرشته سراجی

ماهی طلال با نام علمی Rastrelliger kanagurtta متعلق به خانواده Scombridae از جمله ماهیان استخوانی، با ارزش اقتصادی بالا در جنوب ایران محسوب می شود. تحقیق بر روی تغذیه این ماهی در سال 89 در محدوده آب های ساحلی شهرستان بندرعباس صورت پذیرفت. تغییرات میزان محتویات معده در گ چکیده کامل

ماهی طلال با نام علمی Rastrelliger kanagurtta متعلق به خانواده Scombridae از جمله ماهیان استخوانی، با ارزش اقتصادی بالا در جنوب ایران محسوب می شود. تحقیق بر روی تغذیه این ماهی در سال 89 در محدوده آب های ساحلی شهرستان بندرعباس صورت پذیرفت. تغییرات میزان محتویات معده در گروه های طولی مختلف، شاخص خالی بودن معده(CV)، شاخص پری معده(FI)، ترجیح غذایی(FP)، شاخص معدی (GSI) و درصد فراوانی اقلام مشاهده شده در 181 عدد ماهی در طول دوره، مورد بررسی قرار گرفت. دامنه تغییرات طولی این ماهی ها بین 175 تا 285 میلیمتر بود. این ماهی ها با دارا بودن میانگین طول نسبی روده (RLG) (272/0± 906/1)، زئوپلانکتون خوار بوده و تغییرات شاخص خالی بودن معده نشان از پرخور بودن آنها دارد. پاروپایان (کوپه پودا) با میانگین 91/10 درصد در محتویات معده به عنوان غذای ترجیحی و دوکفه ای ها با 20/9 درصد به عنوان غذای دوم این گونه محسوب می شوند. تغییرات شاخص معدی(GaSI)، ضریب چاقی(KF) و شاخص پری معده (FI) بطور ماهانه محاسبه و بالاترین میزان به ترتیب (58/0) در دی ماه،(1121) آبان ماه و(100) در طول دوره مطالعه مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2464 - بررسی کیفیت آب استخرهای پرورش مولدین کپور ماهی روهو (Labeo rohita) در استان خوزستان
همایون حسین زاده صحافی سیمین دهقان مدیسه منصور حمیدی نژاد عبدالصاحب مرتضوی زاده محمد ولایت زاده

این تحقیق در سال 90-1389 با هدف مطالعه کیفیت آب استخرهای پرورش کپور ماهی روهو (Labeo rohita) در استان خوزستان انجام شد. نمونه های آب از سه عدد استخر 1700 متر مربعی نگهداری ماهیان تهیه شدند. جهت آنالیز پارامترهای دما، pH، نیترات، نیتریت و اکسیژن محلول از روش های استاندار چکیده کامل

این تحقیق در سال 90-1389 با هدف مطالعه کیفیت آب استخرهای پرورش کپور ماهی روهو (Labeo rohita) در استان خوزستان انجام شد. نمونه های آب از سه عدد استخر 1700 متر مربعی نگهداری ماهیان تهیه شدند. جهت آنالیز پارامترهای دما، pH، نیترات، نیتریت و اکسیژن محلول از روش های استاندارد استفاده شد. داده ها به کمک آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف (Kolmogorov – Smirnov Test) و آنالیز واریانس یک طرفه (one way( ANOVA بررسی شدند. میانگین میزان دما در استخرهای پرورشی ماهی روهو در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 07/1±47/25، 42/1±88/29، 69/0±23/20 و 47/0±63/14 درجه سانتیگراد بود (01/0P<). میانگین میزان pHدر استخرهای پرورشی ماهی روهو در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 027/0±51/8، 025/0±54/8، 028/0±45/8 و 017/0±11/8 بود (01/0P<). میانگین میزان نیترات در استخرهای پرورشی ماهی روهو در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 4/0±69/4، 5/0±11/7، 1/0±03/6 و 9/0±12/6 میلی گرم در لیتر بود (01/0P<). میانگین میزان نیتریت در استخرهای پرورشی ماهی روهو در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 007/0±312/0، 005/0±083/0، 008/0±473/0 و 007/0±154/0 میلی گرم در لیتر بود (01/0P<). میانگین میزان اکسیژن محلول در استخرهای پرورشی ماهی روهو در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 77/0±21/9، 51/0±36/8، 9/0±41/10 و 72/0±14/13 میلی گرم در لیتر بود (01/0P<). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2465 - برداشت زیتوده ریزجلبک Nanochloropsis oculata با استفاده از روش الکتروفلوکولاسیون
علی جابری کیومرث روحانی فلورا محمدی‌زاده

هزینه برداشت ریزجلبک‌ها به دلیل دارا بودن اندازه کوچک و میزان تغلیظ پائین‌شان در محیط کشت، به عنوان یک چالش بزرگ محسوب می‌گردد. در مطالعه حاضر، امکان استفاده از روش الکتروفلوکولاسیون (جریان مستقیم برق) برای برداشت زیتوده ریزجلبک Nanochloropsis oculata از محیط کشت مورد آ چکیده کامل

هزینه برداشت ریزجلبک‌ها به دلیل دارا بودن اندازه کوچک و میزان تغلیظ پائین‌شان در محیط کشت، به عنوان یک چالش بزرگ محسوب می‌گردد. در مطالعه حاضر، امکان استفاده از روش الکتروفلوکولاسیون (جریان مستقیم برق) برای برداشت زیتوده ریزجلبک Nanochloropsis oculata از محیط کشت مورد آزمایش قرار گرفت. میزان ترکیبات بیوشیمیایی، کلروفیل a و میزان رویش‌پذیری (viability) ریزجلبک N. oculata 10 روز پس از تغلیظ با جریان الکتریسیته تعیین گردید. نتایج اندازه‌گیری‌های ترکیبات بیوشیمیایی و کلروفیلa نشان داد که سلول تغلیظ شده ریزجلبک با این روش هیچگونه کاهشی در میزان ترکیبات بیوشیمیایی و کلروفیلa در مقایسه با شاهد را نشان نداد. همچنین نتایج نشان داد که کارایی فلوکولاسیون با افزایش میزان جریان مستقیم الکتریسیته افزایش یافت. میزان کارایی فلوکولاسیون در ولتاژهای 3 تا 10 ولت به اندازه 85 تا 97٪ بود. بیشینه کارایی فلوکولاسیون، 97٪، در ولتاژ 10 ولت پس از 30 دقیقه و در کمترین زمان نشست 2 ساعت صورت گرفت. میزان رویش‌پذیری بدست آمده برای ریزجلبک N. oculata پس از فلوکولاسیون با جریان برق مستقیم (10-3 ولت) نشان داد که سلول‌ها در شرایط خوبی از نظر شکل قرار داشته و تفاوت قابل تشخیصی بین آنها و سلول‌های غیر فلوکوله در زیر میکروسکوپ نوری دیده نشد. این مطالعه به روشنی نشان داده است که الکتروفلوکولاسیون روش‌ موثر برای فلوکوله نمودن سلول ریزجلبک N. oculata بوده، از اینرو می‌تواند به عنوان یک جایگزین سودآور در تولید ریزجلبک تغلیظ شده برای صنعت آبزی‌پروری و کارگاه های تکثیر در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2466 - بررسی استقرار زیستگاه های مصنوعی (Artificial reefs)درآب های استان هرمزگان (حوضه خلیج فارس) با تاکید بر فاکتورهای آبشناسی
سیامک بهزادی محمود ابراهیمی محمد درویشی علی سالارپوری محمدصدیق مرتضوی

به منظور مطالعه فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب جهت انتخاب بهترین محل برای نصب زیستگاه های مصنوعی در آب های حوضه مرکزی، بندر لنگه و غرب استان هرمزگان، منطقه حد فاصل بین جنوب جزیره قشم تا جزیره هندورابی به ده ترانسکت(Transect) ده مایلی، و هر یک ازآنها به 3 زیرترانسکت(Sub t چکیده کامل

به منظور مطالعه فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب جهت انتخاب بهترین محل برای نصب زیستگاه های مصنوعی در آب های حوضه مرکزی، بندر لنگه و غرب استان هرمزگان، منطقه حد فاصل بین جنوب جزیره قشم تا جزیره هندورابی به ده ترانسکت(Transect) ده مایلی، و هر یک ازآنها به 3 زیرترانسکت(Sub transect)(خطوط ساحلی تا عمق 10متر، 20-10 مترو20تا 30 متر) عرضی تقسیم شد. در این مطالعه از دو شناور تحقیقاتی متعلق به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و ایستگاه تحقیقات نرم تنان خلیج فارس استفاده گردید. نمونه برداری ها توسط دستگاه CTD، به صورت فصلی بوده و روش نمونه برداری تصادفی ساده جهت این تحقیق برگزیده شد. نتایج حاصل ازآزمون آنالیز واریانس یک طرفه تست توکی درسطح اعتماد 95 درصددرخصوص مقایسه میانگین دمای آب، شوری، اکسیژن اشباع، اکسیژن محلول، کلروفیلa وکدورت در چهار فصل نشان دهنده اختلاف معنی داری در ترانسکت های مورد بررسی می باشد (05/0P<). اما نتایج حاصل ازهمین آزمون برای فاکتورهای بررسی شده فوق الذکر نشان دهنده اختلاف معنی داری برای آنها درلایه های عمقی(ایستگاه های یک، دو و سه در هرترانسکت) مورد بررسی نبوده(05/0p>). به علاوه نتایج حاصل ازهمین آزمون در همین سطح آماری مورد بررسی نشان دهنده اختلاف معنی داری برای برخی از این فاکتورها درسه حوضه جنوب جزیره قشم، حوضه شهرستان بندرلنگه وحوضه بندرحسینه تا جزیره هندورابی می باشد(05/0p<). از بین اختلافات مشاهده شده درحوضه جنوب جزیره قشم می توان به اختلاف بین کدورت در ترانسکت بندر مسن با سه ترانسکت دیگر این حوضه اختلاف معنی داری مشاهده شده(05/0P<)، اما سایر شاخص های مورد بررسی در این حوضه احتلافی با یکدیگر نداشتند(05/0p>). براساس فاکتورهای مورد بررسی اولویت ترانسکت های اسکله بهمن، جزیره هنگام، بندر صلخ و جزیره هندورابی خوب و این شاخص برای سایر ترانسکت ها جهت استقرار زیستگاه های مصنوعی متوسط به دست آمد. . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2467 - تأثیر پروبیوتیک تجاری بیوپلاس 2B بر خصوصیات کیفی آب، میزان رشد و درصد بازماندگی ماهی Poecilia sphenops در سیستم بدون تعویض آب
ثنا ربیعی سعید ضیایی نژاد

در آبزی پروری کیفیت آب نقش مهمی در سلامت ماهی و میزان رشد و بقاء آن ایفا می نماید. با افزایش تقاضا برای آبزی پروری دوستدار محیط زیست استفاده از پروبیوتیک ها به این منظور به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفته است. در مطالعه حاضر اثر پروبیوتیک بیو پلاس 2B با غلظت های 1/0 و چکیده کامل

در آبزی پروری کیفیت آب نقش مهمی در سلامت ماهی و میزان رشد و بقاء آن ایفا می نماید. با افزایش تقاضا برای آبزی پروری دوستدار محیط زیست استفاده از پروبیوتیک ها به این منظور به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفته است. در مطالعه حاضر اثر پروبیوتیک بیو پلاس 2B با غلظت های 1/0 و 2/0 گرم بر لیتر در مقایسه با تیمار شاهد بر خصوصیات کیفی آب و میزان رشد و بازماندگی ماهی مولی (Poecilia sphenops) در سیستم بدون تعویض آب به مدت یک ماه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در آزمایشگاه گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی بهبهان در پاییز سال 1385 انجام پذیرفت. 9 آکواریوم شامل٣ تکرار برای هر تیمار مورد استفاده قرار گرفت، هر مخزن با 30 عدد ماهی (میانگین وزنی۰٥/١ گرم) ذخیره سازی شد. فاکتورهای کیفی آب شامل، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول و pH به مدت یک ماه به صورت روزانه مورد بررسی قرار گرفتند و در پایان به منظور تعیین میزان رشد و بازماندگی، ماهیان وزن و شمارش شدند. در نهایت مشاهده شد که پروبیوتیک تأثیر معنی داری بر خصوصیات کیفی آب ندارد (٠٥/٠p ) هرچند سبب افزایش رشد و درصد بازماندگی ماهی ها شد (٠٥/٠>p). این آزمایش در آزمایشگاه گروه شیلات دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان در پاییز سال 1385 انجام پذیرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2468 - تعیین الگوی برداشت،حداکثرثابت برداشت و بازگشت شیلاتی ماهی شیر (Scomberomorous commerson)در محدوده آب های استان هرمزگان
محمد درویشی احسان کامرانی محمدرضا طاهری زاده

ماهی شیر یکی از گونه های مهم سطح زیان درشت در استان هرمزگان محسوب می شود. میزان صید این گونه درسال 1386 بالغ بر 5912 تن گردید که این مقدار 13% از کل صید ماهیان سطح زی درشت را تشکیل داد. جهت برداشت پایدار از ذخایر ماهی شیر لازم است الگوی برداشت ٬ حداکثر ثابت برداشت و باز چکیده کامل

ماهی شیر یکی از گونه های مهم سطح زیان درشت در استان هرمزگان محسوب می شود. میزان صید این گونه درسال 1386 بالغ بر 5912 تن گردید که این مقدار 13% از کل صید ماهیان سطح زی درشت را تشکیل داد. جهت برداشت پایدار از ذخایر ماهی شیر لازم است الگوی برداشت ٬ حداکثر ثابت برداشت و بازگشت شیلاتی مورد محاسبه قرار گیرد. به همین منظور اطلاعات مربوط به فراوانی طولی و وزنی درتمامی ماه های سال 1386 از3 تخلیه گاه اصلی بندرلنگه، بندرعباس و بندرجاسک در استان هرمزگان جمع آوری گردید. پیراسنجه های رشد L∞،K به ترتیب 24/150 سانتی متر، 66/0برسال به دست آمده واز آنجا ٬ میزان مرگ ومیر طبیعی 67/0 برسال به دست آمد وسپس مقدار حداکثر ثابت برداشت 1490 تن برآورد گردید . رابطه توانی W = a.FLbطول(سانتی متر) – وزن(گرم) این بررسی به صورت87/2 FL 2- 10× 86/1 W = محاسبه شد که نشاندهنده رشد همگون این گونه بود . الگوی برداشت نشان داد که حدود 50% از ماهیان صید شده قبل از اولین طول بلوغ موردبهره برداری قرار می گیرند. بیشترین مقدار بازسازی شیلاتی در مهر ماه و بامیانگین طولی 40 سانتی متر به دست آمد. جهت تصحیح الگوی برداشت مناسب این گونه٬ پیشنهادات ممنوعیت صید در زمان بیشترین بازگشت شیلاتی و تعدیل ابزار صید (گوشگیر سطح) ارائه می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2469 - تخمین سطح غذایی درگونه‌های مختلف آبزیان با تأکید بر TrophLab (خلیج فارس و دریای عمان)
علی رضا راستگو تورج ولی نسب میثم طاولی

مطالعات اکولوژیک روی گونه‌های مختلف آبزیان از لحاظ مدیریت منابع و بررسی اثرات ماهیگیری بر اکوسیستم بسیار با اهمیت می‌‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی سطح غذایی چند گونه از آبزیان خلیج فارس و دریای عمان با استفاده از نرم افزار TrophLab می‌‌باشد. بدین منظور از پایان نامه‌ها چکیده کامل

مطالعات اکولوژیک روی گونه‌های مختلف آبزیان از لحاظ مدیریت منابع و بررسی اثرات ماهیگیری بر اکوسیستم بسیار با اهمیت می‌‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی سطح غذایی چند گونه از آبزیان خلیج فارس و دریای عمان با استفاده از نرم افزار TrophLab می‌‌باشد. بدین منظور از پایان نامه‌ها و مقالات ارایه شده در این حیطه استفاده گردید. از مطالعاتی که دسترسی به اطلاعات آن (درصد وزنی اقلام غذایی خورده شده، دامنه طولی و تعداد معده های مورد بررسی) امکان پذیر بود، جهت محاسبه سطح غذایی هر گونه استفاده گردید. داده‌های رژیم غذایی 25 گونه آبزی در 28 سطح تغذیه ای ارزیابی شد که دامنه سطح غذایی از 28/2 تا 50/4 متغیر بود. برای ماهیانی که چندین مطالعه از رژیم غذایی آنها وجود داشت، چندین سطح تغذیه ای بدست آمد که می‌‌تواند به دلیل اختلاف در اندازه آنها باشد. بیشترین مقدار سطح غذایی در این مطالعه برای ماهی زرده، کوتر مواج، هوور و گیدر بترتیب 50/4، 50/4، 49/4 و 45/4 بدست آمد. همچنین یک مدل رگرسیون معمولی مرتبط با سطح تغذیه ای و طول بدن آبزی بدست آمد. نتایج آماری نشان داد که سطح تغذیه ای با طول آبزی ارتباط دارد و با افزایش طول بدن، سطح غذایی نیز افزایش می یابد که به این واقعیت اشاره دارد که میزان موفقیت نسبی ماهیان بزرگتر برای شکار کردن افزایش می‌‌یابد. سطح غذایی و مدل رگرسیون می‌‌تواند در تنظیم شاخص‌های تروفیک و مدل‌هایی از اکوسیستم‌های دریایی کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2470 - تاثیر استفاده از پوشش ترکیبی پروتئین آب پنیر و سدیم آلژینات بر تغییرات کیفی ماهی کیلکا(Clupeonella delicatula) در زمان نگهداری سردخانه ای
مینا سیف زاده عباسعلی مطلبی

این تحقیق جهت بررسی امکان استفاده از فیلم خوراکی برای بسته بندی ماهی کیلکای سر زده شکم خالی و ارزیابی کیفی آن انجام شد. بدین ترتیب ماهی کیلکای مورد نظر با ترکیبی از پروتئین آب پنیر و سدیم آلژینات در غلظت های 12 و 5/0 درصد در دو زمان 2 و 4 ساعت تیمار سازی گردید. تیمار ها چکیده کامل

این تحقیق جهت بررسی امکان استفاده از فیلم خوراکی برای بسته بندی ماهی کیلکای سر زده شکم خالی و ارزیابی کیفی آن انجام شد. بدین ترتیب ماهی کیلکای مورد نظر با ترکیبی از پروتئین آب پنیر و سدیم آلژینات در غلظت های 12 و 5/0 درصد در دو زمان 2 و 4 ساعت تیمار سازی گردید. تیمار ها در سرد خانه 18 – درجه سلسیوس نگهداری شدند. تیمارها در حضور شاهد (نمونه کیلکا بدون استفاده از فیلم خوراکی) در زمان های یک روز، یک ماه تا پایان ماه ششم بصورت ماهیانه از نظر ارزش غذایی، باکتریایی، شیمیایی و حسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج شمارش کلی باکتری های مزوفیل و گرمادوست و باکتری استافیلوکوک در نمونه های پوشش دار زمان 4 ساعت نسبت به زمان 2 ساعت از کاهش بیشتری برخوردار بود. آلودگی به باکتری های کلی فرم، اشرشیا کلی و سودوموناس در نمونه ها مشاهده نشد. ارزش غذایی در نمونه های پوشش شده در مقایسه با شاهد افزایش معنی داری نشان نداد(05/0<P). این فاکتور در نمونه های پوشش دار زمان 4 ساعت در قیاس با زمان 2 ساعت نیزافزایش معنی دار نداشتند(05/0<P). تغییرات پراکسید، اسید چرب آزاد، تیوباربیتوریک اسید، نیتروژن ازت دار و pH در تیمار 2 ساعت نسبت به تیمار 4 ساعت روند افزایشی بیشتری داشته اما در هر دو تیمار نسبت به شاهد از سرعت افزایش کمتری برخوردار بوده است. آزمایشات حسی به روش رتبه بندی انجام شد. فاکتورهای باکتریایی، شیمیایی و شاخص پذیرش کلی در تیمارهای پوشش دار در مقایسه با شاهد تفاوت معنی دار آماری داشتند (05/0> P). نمونه های آزمایشی تا پایان مدت زمان سردخانه گذاری از کیفیت خوبی برخوردار بودند، اما نمونه شاهد پس از سه ماه کیفیت خود را از دست داده بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2471 - مقایسه اثرات کلریدسدیم و متیلن بلو بر فلور باکتریایی محیط پرورشی، پوست و آبشش بچه تاس ماهی ایرانی Acipenser persicus
رقیه فتح الهی حسین خارا ذبیح الله پژند علیرضا شناور ماسوله بتول مشتاقی زهرا منافی

کنترل بیماری های ماهیان پرورشی به دلیل پرورش آنها در سیستم هایی که تولید آنها بستگی به شرایط بسته محیطی دارد، بسیار مشکل است. یک بیماری زمانی می تواند رخ دهد که عوامل بیماری زا از موانع اولیه نفوذ کند. سه راه عمده سرایت عفونت از میان پوست، آبشش و مجاری گوارشی می باشد. د چکیده کامل

کنترل بیماری های ماهیان پرورشی به دلیل پرورش آنها در سیستم هایی که تولید آنها بستگی به شرایط بسته محیطی دارد، بسیار مشکل است. یک بیماری زمانی می تواند رخ دهد که عوامل بیماری زا از موانع اولیه نفوذ کند. سه راه عمده سرایت عفونت از میان پوست، آبشش و مجاری گوارشی می باشد. در این مطالعه اثرات کلریدسدیم و متیلن بلو بر روی فلور باکتریایی پوست، آبشش و آب پرورشی 360 بچه تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus ) با میانگین وزنی 45/0 ±74/1 گرم در انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش با 6 تیمار و 3 تکرار برای هر ماده انجام شد. در طی آزمایش میانگین میزان دمای آب 24/0±78/23 درجه سانتیگراد، میانگین میزان اکسیژن محلول 27/0±08/7 میلی گرم بر لیتر و میانگین pH آب 32/0±6/7 بود. نتایج حاصل از شمارش باکتریایی آب نشان داد که در کلریدسدیم اختلاف معنی دار آماری بین میزان فلور باکتریایی شاهد و آب پرورشی پس از 96 ساعت وجود نداشته است. در تیمار 3/6 گرم بر لیتر کلریدسدیم تعداد باکتری ها در اندام پوست پس از 96 ساعت کمتر از شاهد و سایر تیمارها مشاهده گردید. نتایج حاصل از شمارش باکتریایی آب پرورشی در مجاورت با متیلن بلو در تیمار 83/3 میلی گرم بر لیتر کمتر از شاهد و سایر تیمارها بود و همچنین در تیمار 56/1 میلی گرم در لیتر در پوست و در تیمار 1 میلی گرم بر لیتر متیلن بلو در آبشش کمتر از سایر تیمارها بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2472 - بررسی ترکیب گونه ای و فراوانی ماهیان درگرگورهای سنتی آبهای استان بوشهرخلیج فارس
محمد جواد شعبانی مازیار یحیوی کامبوزیا خورشیدیان غلام مرادی حسین شادکامی

در این بررسی که طی یک دوره 5 ماهه از اسفند 1385 لغایت تیرماه 1386 انجام شد، مقدار 435 کیلو گرم ( 1188 عدد ) آبزی مربوط به 25 گونه از 11 خانواده طی10 بارسرکشی و بازدید از گرگورها صید و زیست سنجی شدند. از نظر تعداد بیشترین فراوانی با 0/54 % در اردیبهشت و کمترین با 2/7 % د چکیده کامل

در این بررسی که طی یک دوره 5 ماهه از اسفند 1385 لغایت تیرماه 1386 انجام شد، مقدار 435 کیلو گرم ( 1188 عدد ) آبزی مربوط به 25 گونه از 11 خانواده طی10 بارسرکشی و بازدید از گرگورها صید و زیست سنجی شدند. از نظر تعداد بیشترین فراوانی با 0/54 % در اردیبهشت و کمترین با 2/7 % در اسفند بدست آمد. فراوانی گیش پهن با 1/38% نسبت به سایرین بیشترین و سهم سایر گونه ها به ترتیب کوپر با 9/21% ، سنگسر معمولی 5/11% ، شانک زرد باله 7/7% ، هامورمعمولی 1/6% ، گیش بال افشان 7/3% ، گوازیم دم رشته ای 0/3% و سرخو چمن با 1/2% ، بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده بودند؛ که از نظر تعداد 0/94% متعلق به این 8 گونه می باشد. از نظر وزنی نیز سنگسر معمولی با 3/24% بیشترین نسبت به سایرین و سایر گونه ها به ترتیب هامورمعمولی 8/16% ، گیش پهن 2/16% ، کوپر 5/13% ، گیش بال افشان 7/8% ، شانک زردباله 4/7% ، سرخو چمن 8/3% ، صُبیتی 8/1% ، گوازیم دم رشته ای 6/1% و میش ماهی منقوط 3/1% را تشکیل داده بودند؛ که از نظر وزن 5/95% به این 10 گونه تعلق داشته است . براساس نتایج ، متوسط صید یک گرگور در ماه ( CPUE ) در دوره نمونه برداری 8/1 کیلوگرم -گرگور در ماه محاسبه گردید، درحالی که بشترین CPUE در نیمه اردیبهشت با 8/3 و کمترین در اسفند با 8/0 کیلو گرم بر گرگور در ماه بدست آمد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2473 - بررسی لیمنولوژی برخی منابع آبی حاجی آباد در شمال غرب هرمزگان
محمدرضا ماندگاری محمدرضا احمدی احسان کامرانی

این بررسی طی مدت یکسال از دیماه سال 1389 لغایت آذرماه 1390 در منابع آبی شمال غرب استان هرمزگان واقع در روستاهای معدنوئیه، تزرج، برغنی و برآفتاب شهرستان حاجی آباد صورت پذیرفت. در یک مسافت حدودأ بطول 15 کیلومتر، 4 ایستگاه مطالعاتی تعیین و بصورت ماهیانه از موجودات کفزی و آ چکیده کامل

این بررسی طی مدت یکسال از دیماه سال 1389 لغایت آذرماه 1390 در منابع آبی شمال غرب استان هرمزگان واقع در روستاهای معدنوئیه، تزرج، برغنی و برآفتاب شهرستان حاجی آباد صورت پذیرفت. در یک مسافت حدودأ بطول 15 کیلومتر، 4 ایستگاه مطالعاتی تعیین و بصورت ماهیانه از موجودات کفزی و آب ایستگاه ها نمونه برداری و جهت بررسی و تجزیه و تحلیل برخی پارامترهای فیزیکو شیمیایی شامل دما ، اکسیژن محلول، pH، هدایت الکتریکی به آزمایشگاه های مربوطه منتقل شد. نمونه برداری از کفزیان با ششتشوی سنگ های برداشت شده از کف چشمه ها و عبور از الک با قطر شبکه های 63 میکرونی در قسمتهای مختلف بصورت دستی انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که برای اکثر پارامترها در ایستگاه های مطالعاتی تفاوت معنی داری وجود دارد وهمچنین مابین دمای آب، اکسیژن محلول ، شوری و میزان سولفات با نحوه پراکنش و توزیع ماکروبنتوز ها در اکثر موارد همبستگی معنی داری وجود داشت. نتایج حاصل از ترسیم دیاگرام ویلکوکس نشان داد که آب تمامی ایستگاه ها در منطقه مورد مطالعه از نظر کشاورزی با شوری کم، قلیایت بالا و قابل شرب است. در بررسی فون کفزیان مناطق مورد مطالعه 17 گروه از موجودات بنتیک شناسایی شدند و بطور متوسط اعضای دو راسته Gastropoda و Dipteraدر اکثر ایستگاه های مطالعاتی با بیش از 40 تا 50درصد وجود داشتند. با توجه به میزان میانگین سالیانه شاخص شانون تمامی ایستگاههای مطالعاتی در طبقه خوب قرار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2474 - اثر نمک و نگهداری در شرایط انجماد بر میزان آبچک، پروتئین موجود در آبچک و ازت کل فرار در چهار گونه کفال طلایی (Liza aurata)، اردک ماهی (Esox Lucius)، کپور (Cyprinus carpio) و ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) دریای خزر
محمد ولایت زاده امیر نیلدار سید محمد رضا رضوی

این تحقیق به منظور اندازه گیری و مقایسه میزان آبچک، پروتئین موجود در آبچک و ازت کل فرار ماهی کفال طلایی (Liza aurata)، اردک ماهی (Esox Lucius)، کپور (Cyprinus carpio) و ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در تیمارهای بدون نمک، 2 و 5 درصد نمک در شرایط نگهداری 18- درجه سانتی چکیده کامل

این تحقیق به منظور اندازه گیری و مقایسه میزان آبچک، پروتئین موجود در آبچک و ازت کل فرار ماهی کفال طلایی (Liza aurata)، اردک ماهی (Esox Lucius)، کپور (Cyprinus carpio) و ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در تیمارهای بدون نمک، 2 و 5 درصد نمک در شرایط نگهداری 18- درجه سانتیگراد هنگام دیفراست در فریزرهای خانگی انجام شد. برای هر تیمار 5 قطعه ماهی تهیه شد. میانگین طول کفال طلایی، اردک ماهی، کپور و ماهی سفید به ترتیب 78/2±32/35، 03/2±55/28، 85/1±62/30 و 59/3±57/42 سانتیمتر بود. همچنین میانگین وزن ماهیان مورد مطالعه به ترتیب 64/21±72/432، 82/11±39/124، 01/36±73/722 و 12/38±41/763 گرم بود. بر اساس نتایج بالاترین میزان آبچک 27/4±12/50 گرم و پروتئین موجود در آبچک 32/0±88/4 درصد در ماهی سفید 5 درصد نمک و پایین ترین میزان آبچک 47/0±67/1 گرم در اردک ماهی بدون نمک مشاهده گردید (05/0>P). همچنین پایین ترین میزان پروتئین آبچک 39/0±17/2 درصد در کفال طلایی 5 درصد نمک بود. بالاترین میزان ازت کل فرار در کپور معمولی 2 درصد نمک (28/1±02/18 میلی گرم در 100 گرم) و پایین ترین میزان این شاخص در ماهی کفال طلایی 2 درصد نمک (05/0±28/3 میلی گرم در 100 گرم) بود (05/0>P). در این تحقیق میزان نمک بر میزان آبچک ماهیان منجمد تاثیر داشت (05/0>P)، اما بر میزان پروتئین موجود در آبچک و ازت کل فرار تاثیری نداشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2475 - تعیین میزان Lc50 سرب و روی در بچه ماهیان ازون برون(Acipenser stellatus) و اثرات هیستوپاتولوژیک آنها بر روی بافت های کبد و آبشش
نرجس عابدینی لاکسار عباسعلی زمینی حبیب وهاب زاده رودسری ذبیح الله پژند

روی و سرب از مهمترین آلاینده های اصلی در آب رودخانه های منتهی به دریای خزر می باشند. هدف از انجام این تحقیق تعیین Lc50فلزات سرب و روی در بچه ماهیان ازون برون (Acipenser stellatus)1تا3 گرمی و بررسی ضایعات هیستوپاتولوژیک کبد و آبشش این گونه ماهی اقتصادی دریای خزر در مواجه چکیده کامل

روی و سرب از مهمترین آلاینده های اصلی در آب رودخانه های منتهی به دریای خزر می باشند. هدف از انجام این تحقیق تعیین Lc50فلزات سرب و روی در بچه ماهیان ازون برون (Acipenser stellatus)1تا3 گرمی و بررسی ضایعات هیستوپاتولوژیک کبد و آبشش این گونه ماهی اقتصادی دریای خزر در مواجهه با غلظت های کمتر از حد کشندگی ((25%-50%-75% Lc50)) فلزات سنگین روی و سرب است. برای این منظور ابتدا Lc50 این دو فلز در طی 96 ساعت بر اساس استاندارد متد (O.E.C.D ,1989) و به روش ساکن Static برای این ماهی بدست آمد. در طول آزمایشات تمام فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب مانند pH، دما، سختی، اکسیژن محلول و... اندازگیری شد در مرحله بعدی غلظت های25-50و 75 درصد Lc50 برای این دو فلز مشخص گردید و در هر تیمار با سه تکرار ماهیان در معرض این غلظت ها قرار داده شدند. یک گروه شاهد در نظر گرفته شد بعد از یک هفته از تیمارها بصورت تصادفی ماهی برداشت کرده و بافت های مورد نظر (کبد و آبشش) آنها را جدا کرده و به روش پارافینه کردن بافت ها را عمل آوری و با استفاده از میکروسکوپ مجهز به دوربین از بافت های بدست آمده عکسبرداری شده و سپس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در گروه شاهد بافت های کبد و آبشش سالم بودند در بافت کبد و آبشش ماهیان تیمارهای (25%)، (50%)و (75%) غلظت کشنده عوارض هیستوپاتولوژیک مختلف مانند نکروز سلولی، خونریزی، هیپرپلازی و... دیده شد و این عوارض از تیمار25% به بالا افزایش یافت، بطور کلی کبد این ماهیان سالم تر و عوارض بیشتر در آبشش این ماهیان دیده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2476 - بررسی تراکم و تنوع فیتوپلانکتون ها در آب های ساحلی بندرعباس
ساسان صادقی مزیدی محمدرضا احمدی محمدرضا طاهری زاده

تراکم و تنوع فیتوپلانکتون ها در آب های ساحلی بندرعباس در دو فصل زمستان 1388 و بهار 1389 در 4 ایستگاه خور شیلات، بندر شهیدباهنر، خور مخابرات و سورو مورد بررسی قرار گرفت. عملیات نمونه برداری به صورت ماهانه از لایه سطحی آب انجام شد .در این مطالعه 48 جنس فیتوپلانکتونی متعلق چکیده کامل

تراکم و تنوع فیتوپلانکتون ها در آب های ساحلی بندرعباس در دو فصل زمستان 1388 و بهار 1389 در 4 ایستگاه خور شیلات، بندر شهیدباهنر، خور مخابرات و سورو مورد بررسی قرار گرفت. عملیات نمونه برداری به صورت ماهانه از لایه سطحی آب انجام شد .در این مطالعه 48 جنس فیتوپلانکتونی متعلق به شاخه های دیاتومه، دینوفلاژله، سیانوفیسه و هاپتوفیسه شناسایی شدند که دیاتومه ها با 31 جنس (59/64%)، دینوفلاژله ها با 13 جنس (08/27%)، سیانوفیسه ها با 3 جنس (25/6%) و هاپتوفیسه ها با 1 جنس (08/2%) به ترتیب غالب ترین جوامع فیتوپلانکتونی بودند. Amphora ، Coscinodiscus ، Pleurosigma جنس های غالب دیاتومه ها و Gymnodinium، Prorocentrum، Peridinium جنس های غالب دینوفیسه ها و Oscillatoria و Coccolithopher به ترتیب مهمترین جنس های سیانوفیسه ها و هاپتوفیسه ها در این مطالعه بودند. میانگین تراکم دینوفلاژله ها 10886، دیاتومه ها 5340، سیانوفیسه ها 3070 و هاپتوفیسه ها 391 سلول در لیتر بدست آمد. بازه شاخص تنوع زیستی مارگالف برای جوامع فیتوپلانکتونی آب های ساحلی بندرعباس از 332/0 تا 035/2 گزارش شد که بیشترین شاخص تنوع زیستی مارگالف در طول مطالعه در ایستگاه باهنر و کمترین آن در خور مخابرات به ثبت رسید. بنا بر نتایج آزمونهای غیرپارامتریک کروسکال- والیس و کولموگروف- اسمیرنوف بین فراوانی فیتوپلانکتون ها در ماه های مختلف مطالعه اختلاف معنی دار آماری وجود داشته) 05/0>p) ولی در ایستگاه های مختلف فراوانی فیتوپلانکتون ها دارای اختلاف معنی دار آماری نبوده است(05/0p>). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2477 - بررسی رژیم غذایی ماهی شورت (Forsskål, 1775) Sillago sihama در آب های ساحلی بندرعباس
فلورا محمدی زاده پرویز توکلی کلور مرضیه خاج کرام الدینی ماریا محمدی زاده امیرهوشنگ بحری

بررسی بر روی تغذیه ماهی شورت (Sillago sihama) از تیر ماه 1386 تا مرداد 1387 به مدت 14 ماه در آب های ساحلی شهر بندرعباس صورت پذیرفت. تعداد 572 عدد ماهی شورت ) 238 عدد نر306 عدد ماده و 28 عدد نابالغ ) مورد زیست سنجی، کالبد شکافی و بررسی زیستی قرار گرفت که در این تحقیق کمت چکیده کامل

بررسی بر روی تغذیه ماهی شورت (Sillago sihama) از تیر ماه 1386 تا مرداد 1387 به مدت 14 ماه در آب های ساحلی شهر بندرعباس صورت پذیرفت. تعداد 572 عدد ماهی شورت ) 238 عدد نر306 عدد ماده و 28 عدد نابالغ ) مورد زیست سنجی، کالبد شکافی و بررسی زیستی قرار گرفت که در این تحقیق کمترین و بیشترین طول کل و وزن بدن مشاهده شده به ترتیب 6 /10، 5/45 سانتی متر و 58/8 ،27/196 گرم بود. میزان R2 محاسبه شده در رابطه های طول – وزن کل نشان دهنده همبستگی مثبت بین طول و وزن این ماهی است(R2>0.5). میزان b محاسبه شده برابر75/2 می باشد که نشان از رشد ایزومتریک دارد. بررسی ها نشان داد که این ماهی با دارا بودن میانگین طول نسبی روده RLG = 0.47± 0.15، گوشتخوارمی باشد. بررسی تغییرات شاخص خالی بودن معده نشان از تغذیه متوسط این آبزی دارد (CV= 59.88). همچنین ترجیح غذایی (FP) برای هر نوع غذا محاسبه گردید که به ترتیب برای بنتوزها، سخت پوستان، ملوک، خرچنگ پهن، میگو، ماهی، پرتاران ، کرم های کم تار، صدف دوکفه ای (Clam)، پوسته کفزیان، دتریتوس، خرچنگ منزوی و آخوندک دریایی برابر 15/59، 82/12، 22/6، 99/5، 91/5، 09/3، 55/2، 05/2 ، 83/0 ، 56/0 ، 46/0 ، 20/0 و 16/0 بود. که غذای اصلی ماهیان را عمدتا بنتوزها ، غذای فرعی را سخت پوستان و سایر اقلام غذایی منجمله مواد دتریتوس یافت شده به عنوان غذای تصادفی بودند که با توجه به یافته های مربوطه این ماهی بنتوز خوار می باشد. میزان تغذیه در اسفند ماه افزایش می یابد و در اردیبهشت ماه کاهش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2478 - بررسی اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس ( Eucalyptus globulus labill ) بر پوست و آبشش بچه ماهیان کپور معمولی ( Cyprinus carpio)
مهرک محمدی عباسعلی زمینی حبیب وهاب زاده رودسری

ضرورت پیشگیری از بروز بیماری و همچنین درمان مناسب، صحیح، کم هزینه و با عوارض جانبی پایین دارای اهمیت بسیار بالایی است. در این بین استفاده از روش های درمانی با گیاهان دارویی که دارای اثرات آنتی باکتریایی و قارچی مناسب باشند می تواند به عنوان روشی قابل اطمینان استفاده گرد چکیده کامل

ضرورت پیشگیری از بروز بیماری و همچنین درمان مناسب، صحیح، کم هزینه و با عوارض جانبی پایین دارای اهمیت بسیار بالایی است. در این بین استفاده از روش های درمانی با گیاهان دارویی که دارای اثرات آنتی باکتریایی و قارچی مناسب باشند می تواند به عنوان روشی قابل اطمینان استفاده گردد. بدین منظور این تحقیق در بهار سال 91 در مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان با هدف بررسی خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی عصاره اکالیپتوس بر روی پوست و آبشش بچه ماهیان کپور معمولی صورت پذیرفت. در این آزمایش ها از روش حمام کوتاه مدت برای کنترل آلودگی های باکتریایی و قارچی پوست و آبشش بچه ماهیان کپور معمولی به وسیله عصاره هیدروالکلی اکالیپتوس استفاده شد و با گروه شاهد (بدون دارو) مقایسه گردید. اثرات این عصاره با غلظت های 150،100،50 میلی گرم در لیتر با سه تکرار به مدت 30 دقیقه در سه روز متوالی و طی سه هفته انجام گرفت. بین تیمارهای گروه آزمایشی اکالیپتوس میانگین شمارش کل باکتریایی و قارچی پوست و آبشش کمتر از گروه شاهد بوده و اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (5 0/0>p). اما مقادیر 150،100 میلی گرم در لیتر اکالیپتوس عملکرد بهتری در مهار عوامل باکتریایی و قارچی در بچه ماهیان کپور معمولی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2479 - مطالعه کیفیت علامت های تزریقی الاستومر در نوزادان میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) رهاسازی شده در آبهای شمالی خلیج فارس، بوشهر
نصیر نیامیمندی غلام عباس زرشناس خلیل پذیر

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت و کیفیت علامت تزریق شده در نوزادان میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) رهاسازی شده در محیط دریا در دو ایستگاه تحقیقاتی تکثیر میگوی بندرگاه و سالن تکثیر میگوی بخش خصوصی شرکت آبزیستان (دلوار) در استان بوشهر از بهمن 1390 تا خرداد 1391 انجا چکیده کامل

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت و کیفیت علامت تزریق شده در نوزادان میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) رهاسازی شده در محیط دریا در دو ایستگاه تحقیقاتی تکثیر میگوی بندرگاه و سالن تکثیر میگوی بخش خصوصی شرکت آبزیستان (دلوار) در استان بوشهر از بهمن 1390 تا خرداد 1391 انجام شد. بدین منظور میگوهای مولد از دریا در دی ماه جمع آوری و به دو سالن تکثیر میگو در بندرگاه و دلوار منتقل شدند. پس از تخمریزی و رشد لاروها به حدود 1 گرم، تعدادی از آنها به تانک های نگهداری نوزادان منتقل و با استفاده از سرنگ های انسولین با رنگ های قرمز فلورسنت و آبی معمولی علامت گذاری شدند. در ایستگاه بندرگاه تعداد 90 عدد میگوی نوزاد با رنگ قرمز فلورسنت در 3 تانک 300 لیتری علامتگذاری و نگهداری شدند. در شرکت آبزیستان 180 عدد نوزاد با رنگ آبی معمولی و قرمز فلورسنت در 6 تانک (هر تانک حاوی 30 عدد نوزاد) نگهداری شدند. در مدت آزمایش شرایط زیست محیطی برای تانک ها در هر منطقه یکسان بود. وضعیت علامت های تزریق شده در زمان های مختلف ثبت گردید. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که کیفیت رنگ های آبی و قرمز در مدت زمان 2 هفته پس از نگهداری نمونه ها کاهش یافت. حرکت مایع تزریق شده پس از 3 هفته در بافت بدن میگو مشاهده گردید. این نتایج بیانگر تاثیر منفی نشانگرهای تزریقی می تواند در بازگیری میگوهای علامتگذاری شده و محاسبه بازگشت شیلاتی آْنها می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2480 - بررسی فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیوم، کروم و نیکل) در عضله کفال پوزه باریک (Liza saliens) و ارزیابی خطر بهداشتی ناشی از مصرف آن برای انسان
نازنین کلانی برهان ریاضی عبدالرضا کرباسی فرامرز معطر

از نظر بهداشتی ماهیان شاخص های زیستی مناسبی جهت سنجش میزان آلودگی فلزات سنگین در منابع آبی هستند. در مطالعه حاضر فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به علت خاصیت سمیتشان در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک به سبب نقش مهم در تغذیه انسان و لزوم اطمینان از سلامت آن مورد چکیده کامل

از نظر بهداشتی ماهیان شاخص های زیستی مناسبی جهت سنجش میزان آلودگی فلزات سنگین در منابع آبی هستند. در مطالعه حاضر فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به علت خاصیت سمیتشان در بافت عضله ماهی کفال پوزه باریک به سبب نقش مهم در تغذیه انسان و لزوم اطمینان از سلامت آن مورد بررسی قرار گرفت. 6 عدد نمونه بوسیله تور صیادی طی نیمسال گرم سال از تالاب گمیشان جمع آوری شدند. در آزمایشگاه پس از هضم با اسید نیتریک غلیظ، کلیه فلزات با دو دستگاه جذب اتمی کوره گرافیکی و پلاسمای جفتی انتقالی اندازه گیری شدند. مقادیر میانگین و انحراف معیار فلزات ارسنیک، کادمیوم، کروم، سرب و نیکل به ترتیب 459/2 ± 243/12 ، 038/3 ± 087/8 ، 806/1 ± 935/12 ، 39/735 ± 15580 و 08/0 ± 529/4 (میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) بدست آمد. همبستگی بین طول، وزن و سن ماهی با فلزات تجمع یافته بوسیله نرم افزارMVSP از طریق ترسیم دندوگرام آنالیز خوشه ای بررسی شد که حاکی از وجود همبستگی مثبت و معنی دار(6/0+ و84/0+=r) بین آنها بود. تنها در مورد دو فلز سرب و نیکل این همبستگی منفی(72/0- r=) بدست آمد. غلظت کلیه فلزات بجز سرب در نمونه ها پایینتر از استانداردهای بین المللی بود. ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از مصرف این ماهی با محاسبه شاخص خطر انجام شد که مقادیر بدست آمده برای فلزات سرب و کادمیوم (1<HI[1]) بیانگر احتمال اثرات ناسازگار بر روی سلامتی است. از نظر بهداشتی، بالا بودن میزان جذب روزانه نسبت به مقدار مجاز مرجع، پتانسیل خطر احتمالی را در اثر مصرف یک وعده از این ماهی معادل 190 گرم، با درنظر گرفتن نرخ جذب و نرخ دسترسی زیستی 100% ، برای یک مصرف کننده بالغ نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2481 - رابطه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب با میزان تولید در استخرهای پرورشی ماهیان گرم‌آبی شهرگنبدکاووس، شرق استان گلستان
زید احمدی افشین قلیچی مهرداد کمالی سنزیقی مهیار صباغ

این مطالعه با هدف بررسی رابطه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی بر شاخص تولید نهایی استخرها در شرق استان گلستان، شهر گنبدکاووس صورت گرفت. در این مطالعه 10 استخر پرورش ماهیان گرم آبی با تراکم های مختلف انتخاب شده، تولیدات نهایی و خصوصیات کیفی آب د چکیده کامل

این مطالعه با هدف بررسی رابطه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی بر شاخص تولید نهایی استخرها در شرق استان گلستان، شهر گنبدکاووس صورت گرفت. در این مطالعه 10 استخر پرورش ماهیان گرم آبی با تراکم های مختلف انتخاب شده، تولیدات نهایی و خصوصیات کیفی آب در طول دوره پرورش مورد اندازه گیری قرار گرفتند. استخرهای دارای تولید یکسان بر اساس آنالیزهای آماری صورت گرفته در سه گروه استخرهای با تولید کم (5/727-5/627 گرم)، متوسط (5/917-5/852 گرم) و زیاد (5/1125-1050 گرم) طبقه بندی گردید. همچنین بررسی آماری میانگین فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها در سه گروه مختلف و در طول دوره پرورش انجام شد. طبق نتایج بدست آمده بین فاکتورهای مختلف فیزیکوشیمیایی آب و شاخص تولید، فاکتورهای اکسیژن محلول، پنتواکسیدفسفر، آمونیوم، نیتریت، سختی کربنات کلسیم، قلیائیت، شفافیت و درجه اسیدیته دارای اختلاف معنی دار با شاخص تولید بودند (P<0.01). همچنین فاکتورهای شوری، آمونیاک و نیترات در بین استخرهای با تولید متفاوت اختلاف معنی دار نداشتند (P>0.05). بطوری که استخرهای با تولید بالا، دارای بالاترین میزان اکسیژن و پنتوکسید فسفر بودند و فاکتورهای نیتریت، درجه اسیدیته، آمونیوم و شفافیت در استخرهای با تولید بالا دارای مقادیر کمتری بودند. رابطه همبستگی شاخص تولید با فاکتورهای آب حاکی از وجود همبستگی معنی دار با فاکتورهای اکسیژن محلول، آمونیاک و شفافیت بود. شاخص تراکم نیز با فاکتورهای اکسیژن محلول، آمونیوم و نیتریت همبستگی معنی دار داشتند. در مجموع میزان تولیدات نهایی استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی تحقیق حاضر تحت تأثیر بعضی از فاکتورهای کیفی آب و مدیریت مزرعه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2482 - Relationship between some chemical properties of plant and soil in the cultivation of barley (cv. Torkman) under different fertilization and lowirrigation regim
S.M Farahani M.R. Chaeichi

The effects of low-irrigation and fertilization systems on some chemical properties of plant and soil under the cultivation of barley were investigated by a split-plot experiment conducted on the basis of a Randomized Complete Block Design in 2007-2008. The main plots w چکیده کامل

The effects of low-irrigation and fertilization systems on some chemical properties of plant and soil under the cultivation of barley were investigated by a split-plot experiment conducted on the basis of a Randomized Complete Block Design in 2007-2008. The main plots were composed of three irrigation levels: no-stress, moderate stress and severe stress. The subplots were composed of six fertilization regimes including no-fertilization, the application of Barvar-2 + nitroxin, the application of vermicompost, 50% chemical fertilizer + 50% vermicompost, 50% chemical fertilizer + 50% (Barvar-2 ferti[1]lizer + nitroxin), and the application of chemical fertilizer. It was found that the mixture of chemical and organic fertilizer increased soil P content more than other fertilizer combinations. Furthermore, the mixture of fertilizers increased plant N concentration more than other fertilizer treatments. The treatments containing vermicompost increased soil organic C, N and P under all stress levels more than other treatments. Also, this treatment gave rise to higher N concentration in plant under drought stress. Under normal irrigation conditions, biofertilizers increased soil and plant P content more than other fertilization regimes. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2483 - Application of Biosynthesis of silver nanoparticles using Trachyspermum ammi extract in controlling of Onion bacterial rot
زینب فتوحیان

https://doi.org/10.5281/zenodo.10462990

Today, the use of metal nanoparticles, as a suitable alternative to chemical poisons reduces their risk to the environment and consumers. Therefore, the aim of this study is the biosynthesis of silver nanoparticles using the aqueous extract of native Ajowan seeds and it چکیده کامل

Today, the use of metal nanoparticles, as a suitable alternative to chemical poisons reduces their risk to the environment and consumers. Therefore, the aim of this study is the biosynthesis of silver nanoparticles using the aqueous extract of native Ajowan seeds and its effect against Onion bacterial rot. In this research, first, isolation and identification of pathogenic bacteria from different areas of Jiroft city was done. Then the biosynthesis of Ag NPs was carried out by aqueous extract of Ajowan seeds and the their effects against Pectobacterium were investigated in laboratory and warehouse conditions. A total of 12 bacterial isolates, N3 isolate from Anbarabad region had the highest pathogenicity. The biosynthesis of Ag NPs was confirmed by observing the date color after 15 minutes in the dark at room temperature and the ultraviolet spectrometer showed that the surface plasmon resonance is at 420 nm. The growth inhibition rate of biosynthesized Ag NPs and Mancozeb poison each alone and their combination against Pectobacterium in vitro were 62.45, 100 and 88.67%, respectively. Also, Ag NPs and Mancozeb each alone within three months and combining them together within two months caused 100% shelf life of onions in storage. However, the combination of biosynthesized Ag NPs and Mancozeb together with Pectobacterium had 100% inhibition in the first and second month and 85% in the third month against bacterial rot disease. Therefore, the results showed that biosynthesized Ag NPs were effective in controlling pathogenic bacteria and can replace agricultural toxins. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2484 - The study of reciprocal effect of potassium fertilizer and irrigation stress upon function, also fynologic and physiologic traits of seed sorghum to suggest cultivation with the most management and yield at Isfarayen region environment
H. Dadzaritt A. Mehraban H. Rabaninasab

To consider the original effect of irrigation limes, potassium fertilizer and determination of their reciprocal effect on phy[1]siology, morphology and physiology traits of Sorghum plant for cultivation plan in the best management and the most experimental in yield the چکیده کامل

To consider the original effect of irrigation limes, potassium fertilizer and determination of their reciprocal effect on phy[1]siology, morphology and physiology traits of Sorghum plant for cultivation plan in the best management and the most experimental in yield the pattern of split plot base on accident a full bloc for agricultural years 90-91,with three repetition at the form of imam Reza agricultural school located at Esferayen city. The research was conducted by four original cares of irrigation (first eastern, rising, irrigation of flowering phase, irrigation at the end of flowering phase ,irrigation to reach physiologic and the four sub ordinate cares obtained from potassium fertilizer (0.20.40.60 kg per Hectare). The average comparisons at fertilizer levels at any level of irrigation related to the Dounkene way indicated that each level on other factor level suggest us that each factor effect can be considers in fixed levels of other factor thus we would exactly esti[1]mate any factor level also in this research we used the third fertilizer level (40 kg per hectare) including each four distinc[1]tive phases for the study of experimental traits. In this study above characteristics were considered in high degrees. One of the well resulted traits was identified as a reciprocal effect related to irrigation at the end of flowering as well applying 40 kg per hectare of potassium fertilizer to obtain the panicool long. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2485 - Investigating the effect of low irrigation and nitrogen on vegetative structure and morphological characteristics of henna ecotypes in Jiroft region
حسن سرحدی زهرا مختاری

https://zenodo.org/doi/10.5281/zenodo.10283340

In order to investigate the phenology of henna plant ecotypes with different amounts of nitrogen fertilizer and low irrigation, an experiment was carried out in the form of completely random chopped plots in 4 replications in the field and in the crop year 2018-2019. Lo چکیده کامل

In order to investigate the phenology of henna plant ecotypes with different amounts of nitrogen fertilizer and low irrigation, an experiment was carried out in the form of completely random chopped plots in 4 replications in the field and in the crop year 2018-2019. Low irrigation stress is the main factor (100%, 75% and 50% of the plant''s water requirement), nitrogen is the secondary factor (including 50, 100 and 150 kg). Net nitrogen per hectare was investigated at three levels and sub-factors (including Bami, Bushehri and Rudbari) and the results of analysis of variance showed that all three factors had a significant effect on leaf weight, total, dry leaf weight and total dry weight at a statistical level of 1%. With Paying attention to the results of this research and the importance of using drought-resistant varieties and ecotypes using 150 nitrogen per hectare, 9.77 and 2.37 tons, respectively, were determined. Optimum management of fertilizer consumption in order to preserve the environment and increase the effective substance of henna plant cultivated in Bami ecotype under drought stress of 75% water requirement and consumption of 100 kg of nitrogen per hectare and without stress using henna leaf of Bari ecotype with consumption of 150 kg of nitrogen per hectare It is recommended in the same area and conditions. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2486 - اندازه گیریمیزان غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در منابع آب شهر یزد
عبدالمجید موسوی رزاق عبیدی میترا راوردشیری

این تحقیق با هدف بررسی غلظت فلزات‌سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در منابع آب شهر یزد به مدت مقطعی 9 ماه (مردادماه 92 تا فروردین ماه 93) صورت گرفت. در مجموع تعداد 28 نمونه آب از 28 حلقه چاه برداشت شد و فلزات‌سنگین مورد بررسی بوسیله دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه‌گیری شد. چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی غلظت فلزات‌سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در منابع آب شهر یزد به مدت مقطعی 9 ماه (مردادماه 92 تا فروردین ماه 93) صورت گرفت. در مجموع تعداد 28 نمونه آب از 28 حلقه چاه برداشت شد و فلزات‌سنگین مورد بررسی بوسیله دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه‌گیری شد. با توجه به نتایج بدست آمده میانگین عناصر جیوه، سرب و کادمیوم به ترتیب صفر، 0011/0 و 0004/0 اندازه گیری و سپس به جهت مصارف انسانی با استانداردهای جهانی مقایسه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در نمونه‌های مورد آزمایش از حداکثر میزان مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) کمتر بود و خطری از نظر بهداشتی منطقه مورد مطالعه را تهدید نمی‌کند. اما با توجه به گسترش روز افزون جمعیت و افزایش میزان آلودگی‌ها و بیماری‌ها ممکن است در آینده تغییراتی در میزان غلظت فلزات‌سنگین مشاهده شود. بنابراین ضروری است پایش عناصر سنگین بطور مستمر صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2487 - A survey on species diversity and distribution of hard ticks (Acari: Ixodoidea) in cattle and buffaloes, Miandoab, Iran
Sohrab Rasouli Faezeh Haidarbeigi Mahdi Seyfahmadi Atoosa Noei

10.30495/jbcvm.2023.1968502.1029

The family of Ixodidae is one of the greatest tick families of domestic animals that includes 13 genera and 650 species in five subfamilies. The goal of this research is the assessment of the cattle and domestic buffalos’ contaminations development to differentiat چکیده کامل

The family of Ixodidae is one of the greatest tick families of domestic animals that includes 13 genera and 650 species in five subfamilies. The goal of this research is the assessment of the cattle and domestic buffalos’ contaminations development to differentiate the tick family from the quantitative aspect and also the determination of the found tick species diversity in Miandoab. In this study, conducted from the early spring 2016 to the late winter in 2017, 406 ticks were collected and identified from the total cattle and buffaloes studied; 187 ticks were collected and identified. From all cattle studied, Hyalomma anatolicum anatolicum, with 179 numbers (44.09%), was identified as the most infesting agent, and Boophilus annulatus, with three numbers (0.74%), was identified as the least infecting agent. From the total buffaloes under studied, Hyalomma anatolicum anatolicum, with 101 numbers (54.01%), was identified as the highest cause of infection, and Rhipicephalus sanguineus, with 21 numbers, (11.23%) was identified as the least infecting agent (P<0.05). In the current study, in terms of seasonal prevalence of hard tick infection, the highest level of infection was observed in spring and the lowest levels of infection were observed in winter (P<0.05). Maximum rates of hard ticks were observed in the groin and minimums were observed on the surface of the testicles (P<0.05). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2488 - The prevalence and pathology of intestinal cestode infection in freshwater catfish in the reservoir dams of West Azerbaijan, Iran
Sasan Delbasteh-Miandoab Dariush Azadikhah Amir Aminattalab

10.30495/jbcvm.2021.1930414.1009

In the present study a total of 180 S.glanis (60 fish for each area) were collected from Aras, Mahabad and Zarrineh (shahid kazemi) dam reservoirs in the one-year survey of 2018. The seasonal prevalence of infection to Siluris glanis in Aras, Mahabad and Zarrineh were a چکیده کامل

In the present study a total of 180 S.glanis (60 fish for each area) were collected from Aras, Mahabad and Zarrineh (shahid kazemi) dam reservoirs in the one-year survey of 2018. The seasonal prevalence of infection to Siluris glanis in Aras, Mahabad and Zarrineh were as spring (60%, 56%, 59%), summer (70%, 66.5%, 69%), Autumn (63.3%, 66%, 64%) and winter (45%, 39%, 41%) respectively. Maximum infection intensity (Mean ± SE) of P.osculatus was determined in Aras (6.61 ± 0.5), Mahabad (5.82 ± 0.61) and Zarrineh (5.7 ± 0.56) dams in summer. The numbers of parasites were ranged from 1 to 17 in different seasons. The prevalence and intensity (Mean ± SE) of infection were significantly different in summer and winter with the other seasons (p<0.05). Data analysis had demonstrated that infection rate in affected fish mostly depended on seasons. Also, there was no significant difference in infection to this parasite between male and female European catfish. Also, pathological study demonstrated that scolex adhesiveness to the intestine of Siluris glanis caused mechanical damages on it. According to the results, infection of freshwater catfish to Protocephalus osculatus enjoyed the highest prevalence in the study area. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2489 - تامین مقادیر مختلف آب و کاربرد سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر خصوصیات کمی و کیفی چای ترش
حلیمه پیری

امروزه تغییرالگویکاشتبهسمتاهمیت گیاهانمقاومبهکم‌آبیبرایمقابلهباخشکیمطرحشدهاست. یکی از این گیاهان مقاوم به خشکی گیاه چای ترش می‌باشد. در این تحقیق اثر سطوح مختلف آب آبیاری، کود نیتروژن و کود پتاسیم بر چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح کرت‌های دوبار خرد شده چکیده کامل

امروزه تغییرالگویکاشتبهسمتاهمیت گیاهانمقاومبهکم‌آبیبرایمقابلهباخشکیمطرحشدهاست. یکی از این گیاهان مقاوم به خشکی گیاه چای ترش می‌باشد. در این تحقیق اثر سطوح مختلف آب آبیاری، کود نیتروژن و کود پتاسیم بر چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح کرت‌های دوبار خرد شده با چهار سطح آب آبیاری (I1، I2، I3 و I4 به ترتیب معادل25، 50، 75 و 100 % نیاز‌آبی‌گیاه) و سه سطح نیتروژن(N1، N2 وN3به ترتیب معادل 50، 75 و 100 % نیاز‌کودی نیتروژن) در کرت های فرعی و سه سطح پتاسیم(K1، K2 وK3به ترتیب معادل 50، 75 و 100 % نیاز‌کودی پتاسیم) در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. صفات ارتفاع گیاه، وزن کپسول، عملکرد خشک، مقدار آنتوسیانین و بهره‌وری آب آبیاری مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد اثرات ساده آب آبیاری و کود پتاسیم در سطح احتمال یک و پنج درصد بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده و کود نیتروژن بر تمامی صفات به غیر از بهره‌وری آب آبیاری معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد از تیمارهای 100% مصرف کود و 100% نیاز آبی به دست آمد اما از این نظر بین تیمار 100 و 75% نیاز آبی تأثیر معنی‌دار مشاهده نشد. بیشترین بهره‌وری آب آبیاری در تیمار 75% نیاز آبی و 100% مصرف کود نیتروژن و پتاسیم به دست آمد اما از این نظر بین تیمارهای مختلف کود نیتروژن تفاوت معنی‌دار حاصل نشد. بنابراینباتوجهبهوضعیتآبمنطقهوکاهشمنابع آبیبه‌کاربردن75%نیازآبیباعث صرفه‌جویی در مصرف آب می‌گردد بدون آن که تأثیر معنی‌دار در کاهش عملکرد داشته باشد. همچنین با توجه به شرایط آب و هوایی خشک منطقه سیستان استفاده از کود پتاسیم و نیتروژن می‌‌تواند باعث تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی در چای ترش شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2490 - ازریابی تأثیر مدیریت آبیاری و تغذیه ای بر عملکرد و بهره وری آب ذرت علوفه ای و دانه ای هیبرید (S.C.704) در شمال کشور
رضا رضایی سوخت آبندانی مهرنوش رضایی نازنین رضایی مجتبی ابراهیمی

این آزمایش در سال زراعی 90- 1389 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلاء (نکاء) اجرا شد. عامل اصلی دور آبیاری شامل 1I، 2 I، 3I و 4 I(به ترتیب 75 ، 100 ، 125 و 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر) و عام چکیده کامل

این آزمایش در سال زراعی 90- 1389 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلاء (نکاء) اجرا شد. عامل اصلی دور آبیاری شامل 1I، 2 I، 3I و 4 I(به ترتیب 75 ، 100 ، 125 و 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر) و عامل فرعی نیتروژن معادل صفر،200 و 400 کیلوگرم اوره در هکتار بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد علوفه تر در هکتار با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن با میانگین 71230 کیلوگرم در هکتار به دست آمد، اما بیشترین عملکرد علوفه خشک در هکتار به ترتیب با 75 و 125 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب 19030 و 17810 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. حداکثر کارآیی مصرف آب ماده خشک با دور آبیاری 125 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر برابر 37/15 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل گردید. بیشترین عملکرد علوفه تر و دانه در هکتار ، عملکرد علوفه تر و دانه نسبت به آبیاری+ میزان بارندگی تحت اثر متقابل دور آبیاری و کود نیتروژن برای تیمارهای با دورآبیاری 125 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر و با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به تر تیب برابر 79200 ، 13000 کیلوگرم در هکتار ، 34/67 و 44/12% و همچنین بیشترین و کمترین شاخص بهره وری آب آبیاری تحت اثر متقابل دور آبیاری و کود نیتروژن برای تیمارهای با دور آبیاری 125 و 75 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر و با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب برابر 42/18 و 97/6 کیلوگرم ماده خشک بر متر مکعب به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2491 - تاثیر دورآبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید
مجتبی جعفری بنیاد محمد رضا نادری درباغشاهی مهدی چنگیزی ایمان فراهانی

این تحقیق به منظور بررسی دور آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزا عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی سورگوم علو فه ای رقم اسپیدفید در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجر چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی دور آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزا عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی سورگوم علو فه ای رقم اسپیدفید در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل دور آبیاری در3 سطح: 9، 13 و17روزیک بار بعد از مرحله پنجه دهی در کرت های اصلی وعامل تراکم های کاشت در 3 سطح: 300،200 و400 هزار بوته درهکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. اثر دورهاى آبیارى بر صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد گره در بوته، وزن تر برگ در بوته، وزن تر ساقه و عملکرد علوفه تر معنى دار شد. اثر تراکم هاى گیاهى نیز بر صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن تر برگ در بوته، وزن تر ساقه و عملکرد علوفه تر معنى دار شد. همجنین اثر متقابل تیمارها بر صفات ارتفاع گیاه، وزن تر ساقه وعملکرد علوفه تر معنى دار شد. در این آزمایش بهترین رژیم آبیاری انجام آبیاری هر 9 روز یکبار و مناسب ترین تراکم300 هزار بوته در هکتار بود. نتایج به دست آمده نشان داد علوفه تر در سطح آبیاری 9 روزبیشترین مقدار را دارد در حالی که پس از خشک شدن میزان علوفه خشک در سطح آبیاری 9 روز یکبار و تراکمِ 300 هزار بوته در هکتار با میزان 33/33 تن در هکتار بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. درصد وزن خشک به وزن تر در سطوح مختلف آبیاری در سطح احتمال 5% تفاوت معنی دار داشت. همچنین تراکم ها و اثر متقابل تراکم در سطوح دور آبیاری در سطح احتمال 1% دارای تفاوت معنی دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2492 - تاثیر کاربرد اسید سالیسیلیک، سلنیوم و برخی ریز مغذی ها بر عملکرد و صفات زراعی گندم لاین 7814 Cتحت شرایط کم آبیاری
الهام داود زاده نورعلی ساجدی حمید مدنی داوود حبیبی

کم آبی یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم محسوب می شود. به منظور بررسی اثر کم آبیاری و عوامل سلنیوم، اسید سالیسیلیک و کود میکرو بر برخی صفات زراعی لاین امید بخش گندم 7814 C آزمایشی به صورت کرت خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 89- چکیده کامل

کم آبی یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم محسوب می شود. به منظور بررسی اثر کم آبیاری و عوامل سلنیوم، اسید سالیسیلیک و کود میکرو بر برخی صفات زراعی لاین امید بخش گندم 7814 C آزمایشی به صورت کرت خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 89- 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. آبیاری در دو سطح شاهد و قطع آبیاری در مرحله ظهور خوشه و مصرف عوامل سلنیوم، اسید سالیسیلیک و کود میکرو در شش سطح شامل شاهد، اسید سالیسیلیک، سلنیوم، کود میکرو، سلنیوم با اسید سالیسیلیک و سلنیوم با اسید سالیسیلیک با کود میکرو بودند. نتایج حاصله نشان داد کم آبی موجب کاهش ارزش عددی صفات زراعی و عملکرد شد. ارتفاع گیاه با مصرف عوامل سلنیوم، اسید سالیسیلیک و کود میکرو کاهش یافت اما صفات وزن خوشه، تعداد سنبله در واحد سطح، زیست توده، شاخص برداشت و عملکرد افزایش یافتند. در شرایط آبیاری کامل با مصرف عوامل سلنیوم، اسید سالیسیلیک و کود میکرو، عملکرد دانه 8 % و در شرایط قطع آبیاری عملکرد دانه 5 % نسبت به شاهد افزایش نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2493 - مطالعه تاثیر کم آبیاری و نیتروژن بر صفات فیزیولوژیک اکوتیپ های گیاه حنا Lawsonia inermis)) در منطقه جیرفت
حسن سرحدی جهانفر دانشیان سیدعلیرضا ولدآبادی حسین حیدری شرف آباد غلامرضا افشارمنش

این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرحبلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه آموزشی وتحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامیجیرفت در سال زراعی 93- 92 انجام شد. در این تحقیق، کم آبیاری در سه سطح به عنوانعامل اصلی (شامل 100% نیاز آبی، 75% نیاز آبی و 50 % نیاز آبی گیاه)، چکیده کامل

این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرحبلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه آموزشی وتحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامیجیرفت در سال زراعی 93- 92 انجام شد. در این تحقیق، کم آبیاری در سه سطح به عنوانعامل اصلی (شامل 100% نیاز آبی، 75% نیاز آبی و 50 % نیاز آبی گیاه)، نیتروژن درسه سطح به عنوان عامل فرعی ( شامل 50، 100، 150 کیلو گرم نیتروژن خالص در هکتار) واکوتیپ نیز در سه سطح به عنوان عامل فرعی فرعی( بمی، بوشهری و رودباری) مورد بررسیقرار گرفتند. نتایج نشان داد تاثیر سطوح مختلف کم آبیاری بر محتوی نسبی آب، مادهرنگی و شاخص سبزینگی در سطح 1% ، کلروفیل a و کلروفیل کل و کلوفیلa/b در سطح 5% معنیدار ولی بر میزان نشت الکترولیت و کلروفیل b، معنی دار نبود. اثر نیتروژن نیز بر تمامیصفات در سطح 1% و شاخص سبزینگی در سطح 5 % معنی دار به استثنای میزان نشت الکترولیت و کلروفیل b و ماده رنگی کهمعنی دار نبود. در این بررسی بین اکوتیپ های حنا از نظر ماده رنگی در سطح 1% و نشتالکترولیت در سطح 5% اختلاف معنی داری وجود داشت. بالاترین میزان ماده رنگی لاوسون 61/20از اکوتیپ بمی و اعمالتنش 75% نیاز آبی و مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن خالص به دست آمد. لذا به نظر می رسدمصرف 100 کیلوگرم نیتروژن با اعمال تنش کم آبی و تامین 75 % نیاز آبی توانسته دررسیدن به گیاهانی شاداب تر با ماده موثره بیشتر کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2494 - تاثیر قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی و پر شدن دانه بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزای پاییزه در شرایط آب و هوایی کرج
هومن نظامی رنجبر امیرحسین شیرانی راد حمید مدنی کیومرث کلارستاقی

به منظور ارزیابی اثرات قطع آبیاری در مراحل نهایی رسیدن ارقام جدید کلزا (Brassica napus L.)در سال زراعی 82-1383 در کرج آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. آبیاری در دو سطح شاملآبیاری مرسوم (آبیاری بر اساس 80 میلیمتر تبخیر از تشت چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثرات قطع آبیاری در مراحل نهایی رسیدن ارقام جدید کلزا (Brassica napus L.)در سال زراعی 82-1383 در کرج آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. آبیاری در دو سطح شاملآبیاری مرسوم (آبیاری بر اساس 80 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A) و شرایط قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد و دوازده رقم کلزای پاییزه به نام های,BanjoOlpro,SLM046 ,,Hyola401 ,Ds29955 ,Okapi ,Celsius ,Elvis ,Sahara ,OperaHerkules و Sunday تیمارهای آزمایشی را تشکیل دادند. در این تحقیق غالب خصوصیات فنولوژیکی گیاه شامل ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه، عملکرد روغن اندازه گیری شد. نتایج این بررسینشان داد که رقم Elvis با میانگین عملکرد 5212 کیلوگرم دانه و 2270 کیلوگرم روغن در هکتار بالاترین عملکرد دانه و روغن را در هر دو شرایط آبیاری به دست آورد. اختلاف عملکرد دانه در هر دو شرایط آبیاری 12% درصد بود و در مورد عملکرد روغن قطع آبیاری منجر به کاهش درصد روغن به میزان 6% درصد گردید. نتایج نشان داد که چهار رقم Sunday ,Sahara ,Olpro ,Elvis از نظر عملکرد دانه و روغن برتر در هر دو شرایط آبیاری بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2495 - تعیین شاخص های تنش خشکی برای گزینش تیمار کودی مناسب در زراعت ذرت علوفه ای
علیرضا دادیان

به منظور بررسی تعیین شاخص های تنش خشکی برای بررسی تیمار کودی مناسب در گیاه ذرت علوفه ای، هیبرید ماکسیما آزمایش هایی جداگانه طی سالهای 1393 و 1394 در اراک انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیما چکیده کامل

به منظور بررسی تعیین شاخص های تنش خشکی برای بررسی تیمار کودی مناسب در گیاه ذرت علوفه ای، هیبرید ماکسیما آزمایش هایی جداگانه طی سالهای 1393 و 1394 در اراک انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح آبیاری کامل (I0) و کم آبیاری (I1) به عنوان عامل اصلی، نیتروکسین در سه سطح 0، 5/0 و 1 لیتر به ازاء هر 30 کیلوگرم بذر و نیتروژن در سه سطح 0، 125 و 250 کیلوگرم در هکتار بود که به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد از میان شاخص های مورد مطالعه,STI GMP و MP مناسب ترین شاخص ها برای تعیین تیمار کودی برتر، برای رسیدن به بالاترین مقدار عملکرد علوفه تولیدی در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی می باشد. با توجه به این که بیشترین مقدار عملکرد علوفه تحت هر دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی از ترکیب تیماری مصرف 1 لیتر نیتروکسین به ازاء 30کیلوگرم بذر همراه با 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (No2N2) به دست آمد، این تیمار به عنوان مطلوب ترین ترکیب تیماری گزینش شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2496 - بررسی محلول پاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و بُر و دو رژیم مختلف آبیاری بر خصوصیات زراعی سویا
آقامحمد علیجانی جهانفر دانشیان سعید سیف زاده امیر حسین شیرانی راد

به منظور بررسی تاثیر محلولپاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و بُر در دو رژیم مختلف آبیاری بر خصوصیات زراعی سویا لاین M9، آزمایشی به صورت طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار در 3 تکرار در منطقه الشتر، استان لرستان طی دو سال زراعی 1393-1392/1394-1393 به صورت دو آزمایش جداگ چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر محلولپاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و بُر در دو رژیم مختلف آبیاری بر خصوصیات زراعی سویا لاین M9، آزمایشی به صورت طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار در 3 تکرار در منطقه الشتر، استان لرستان طی دو سال زراعی 1393-1392/1394-1393 به صورت دو آزمایش جداگانه انجام گردید. در آزمایش اول، آبیاری بعد از 50 میلی مترتبخیر از تشتک و در آزمایش دوم آبیاری بعد از 100 میلی مترتبخیر از تشتک انجام گرفت. عناصر ریزمغذی شامل عدم محلول پاشی ریزمغذی، محلولپاشی عناصر ریزمغذی روی، آهن، بُر، روی+آهن، روی+بُر، آهن+ بُر و روی+آهن+ بُر بودند. نتایج نشان داد اثر آبیاری بر صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد روغن و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و بر صفت تعداد ساقه جانبی در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار آبیاری پس از 50 میلی‌مترتبخیر از تشتک و محلول پاشی توام عناصر ریزمغذی روی، آهن و بُر با میانگین 2561 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمار پس از 100 میلی‌مترتبخیر از تشتک و عدم محلولپاشی عناصر ریزمغذی با میانگین 1086 کیلوگرم در هکتار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2497 - اثر قطع آبیاری و محلول‌پاشی رس کائولین بر عملکرد و اجزای عملکرد کدو تخم کاغذی
میکاییل خلیلی، فاطمه نجات زاده

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و محلول‌پاشی رس کائولین بر عملکرد و اجزای عملکرد کدو تخم کاغذی آزمایشی در سال 1398 به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. کرت اصلی شامل قطع آبیاری در چهار سطح آبیاری کامل، قطع آبیار چکیده کامل

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و محلول‌پاشی رس کائولین بر عملکرد و اجزای عملکرد کدو تخم کاغذی آزمایشی در سال 1398 به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. کرت اصلی شامل قطع آبیاری در چهار سطح آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ساقه‌رفتن، قطع آبیاری از مرحله گل‌دهی، قطع آبیاری از مرحله پرشدن دانه و کرت فرعی شامل محلول‌پاشی کائولین در سه سطح عدم مصرف، محلول‌پاشی کائولین 3 درصد، محلول‌پاشی کائولین 6 درصد در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای قطع آبیاری و محلول‌پاشی کائولین بر تعداد دانه در میوه، عملکرد میوه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن و پروتئین، عملکرد روغن و پروتئین معنی‌دار گردید. بیش‌ترین وزن هزار دانه (55/294 گرم)، عملکرد دانه (2/807 کیلوگرم در هکتار)، درصد روغن (2/46) و عملکرد روغن (3/373 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری کامل بود. تیمار قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن پایین‌ترین میزان را از لحاظ صفات مورد مطالعه نشان داد. در بین تیمارهای محلول‌پاشی مواد ضد تعرق نیز بیش‌ترین وزن هزار دانه (07/257 گرم)، عملکرد دانه (7/733 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد میوه (84/23 تن در هکتار) در تیمار محلول‌پاشی کائولین 3 درصد به دست آمد. محلول‌پاشی کائولین 3 درصد باعث افزایش عملکرد روغن، درصد روغن، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین نسبت به تیمار عدم مصرف کائولین گردید. اثر متقابل قطع آبیاری و مصرف کائولین بر هیچ یک از صفات کدو تخم کاغذی معنی‌دار نگردید. با توجه به نتایج مقایسه میانگین ها، تیمار آبیاری کامل و قطع آبیاری در زمان پر شدن از نظر صفات عملکرد دانه ، روغن و پروتئین در یک گروه آماری قرار دارند و اختلاف معنی داری با هم ندارند و با کاربرد کائولین 3 درصد و قطع آبیاری در زمان پر شدن دانه می توان به عملکرد کمی و کیفی مطلوب در کدو تخم کاغذی دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2498 - واکنش صفات گیاهی چهار ژنوتیپ گلرنگ در شرایط تنش کمبود آب
میثم فراست نورعلی ساجدی محمد میرزاخانی

به منظور بررسی واکنش صفات گیاهی چهار ژنوتیپ گلرنگ در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1388 انجام گرفت. تیمارها شامل سه سطح آبیاری 100، 75 و 50 د چکیده کامل

به منظور بررسی واکنش صفات گیاهی چهار ژنوتیپ گلرنگ در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1388 انجام گرفت. تیمارها شامل سه سطح آبیاری 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و ژنوتیپ های گلرنگ شامل محلی اصفهان، اصفهان-14، PI-537598 و IL-111 بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی عملکرد دانه و عملکرد روغن را کاهش می دهد. به طوری که عملکرد دانه از 2/1198 کیلوگرم در هکتار در آبیاری معادل 100 درصد نیاز آبی گیاه به 5/936 کیلوگرم در هکتار در شرایط تأمین 50 درصد نیاز آبی گیاه کاهش یافت. بیشترین عملکرد روغن به مقدار 2/407 کیلوگرم در هکتار از تیمار آبیاری تأمین 100 درصد نیاز آبی گیاه و کمترین عملکرد روغن به مقدار 7/297 کیلوگرم بر هکتار در تیمار آبیاری تأمین 50 درصد نیاز آبی گیاه بدست آمد. در بین ژنوتیپ ها، محلی اصفهان دارای بیشترین عملکرد دانه و روغن بود. اثر متقابل تیمار های آزمایشی نشان داد بیشترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب معادل 05/1583 و 5/605 کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری تأمین 100 درصد نیاز آبی گیاه و ژنوتیپ محلی اصفهان حاصل شد. ژنوتیپ محلی اصفهان هم در شرایط مطلوب و هم در شرایط تنش دارای بیشترین عملکرد دانه و عملکرد روغن بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2499 - بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و آبیاری بر خصوصیات مرفولوژیکی گیاه بابونه آلمانی (L. Matricaria chamomilla)
لیلا فروتن شهلا نجفی محمدعلی وکیلی شهربابکی میترا جباری

در این تحقیق به منظور دستیابی به بهترین دور آبیاری و میزان کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیک بابونه آلمانی آزمایشی فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط گلخانه و به صورت گلدانی در سال 1388 در شهر زاهدان اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری ( هر هفته 2 میلی چکیده کامل

در این تحقیق به منظور دستیابی به بهترین دور آبیاری و میزان کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیک بابونه آلمانی آزمایشی فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط گلخانه و به صورت گلدانی در سال 1388 در شهر زاهدان اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری ( هر هفته 2 میلی متر، هر دو هفته 2 میلی متر و هر دو هفته 4 میلی متر) و سه سطح کود نیتروژن (20، 40 و 60 کیلو گرم در هکتار ) بودند. در مرحله گلدهی کامل شاخصهای رشد و نمو اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که افزایش سطوح کودی از 20 به 60 کیلوگرم در هکتار منجر به افزایش ارتفاع، قطر نهنج، طول نهنج و تسریع در گلدهی می گردد. در مورد میانگین وزن ترگل بیشترین مقدار در بالاترین سطح کودی (37/7 گرم در گلدان) و کمترین وزن تر گل در سطح کودی 40 کیلوگرم در هکتار (04/6 گرم در گلدان) به دست آمد. اثر سطوح مختلف آبیاری با برتری تیمار هر هفته 2 میلی متر در صفات عملکرد گل خشک، قطر نهنج و زمان گلدهی و برتری تیمار هر دو هفته 4 میلی متر در صفات وزن تر و ارتفاع بوته معنی دار شد. در واکنش متقابل آبیاری و کود، بهترین نتایج در صفات عملکرد گل تر (78/8 گرم در گلدان)، ارتفاع بوته (89/31 سانتی متر) و زود گلدهی (41 روز) در تیمار 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و هر دو هفته چهار میلی متر آبیاری مشاهده شد. نتایج نشان می دهد کاربرد تیمار 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و هر دو هفته چهار میلی متر آبیاری بهترین تیمار در تولید گل بابونه آلمانی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2500 - مطالعه روابط رگرسیونی میان تاثیر دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کرچک (Ricinus communis)
قنبر لای حسین افشاری مهرداد محمدی

به منظور مطالعه روابط رگرسیونی میان تاثیر دور آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد کرچک آزمایشی در سال زراعی90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. در این بررسی تیمار دور آبیاری 5، 10 و 15 روز یکبا چکیده کامل

به منظور مطالعه روابط رگرسیونی میان تاثیر دور آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد کرچک آزمایشی در سال زراعی90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. در این بررسی تیمار دور آبیاری 5، 10 و 15 روز یکبار عامل اصلی بروز تغییرات رشد و عملکرد کرچک بود. نتایج حاصل از اندازه گیری صفات مورد بررسی نشان داد درصد روغن دانه در دور آبیاری 15 روز و درصد پروتئین دانه بیشترین مقدار خود را را صورت آبیاری با دور 10 روز و سایر صفات با طولانی شدن فاصله آبیاری به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند. بررسی روابط همبستگی میان صفات گیاهی کرچک تحت تاثیر دور آبیاری نشان داد روند تغییرات صفات مورد بررسی به صورت خطی بود و در به جز در مورد در روغن و پروتئین که همبستگی مثبتی را با افزایش دور آبیاری نشان دادند برای سایر صفات همبستگی منفی بود. بیشترین همبستگی مربوط به صفت عملکرد دانه با شاخص برداشت مثبت و در سطح احتمال1% معنی دار و همبستگی عملکرد دانه با درصد روغن در احتمال 5% معنی دار و منفی و با درصد پروتئین در احتمال 1% معنی دار و منفی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2501 - بررسی کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن در تراکم های مختلف بوته بر تجمع ماده خشک آفتابگردان رقم ایروفلور در شرایط تنش کمبود آب
اسماعیل قلی نژاد نورعلی ساجدی

به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب، مقادیر متفاوت نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه، تجمع ماده خشک و صفات وابسته به آن، آزمایشی در طی دو سال 1388-1386 در ارومیه به صورت کرت های دو بارخرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در سه سطح آبیاری چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب، مقادیر متفاوت نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه، تجمع ماده خشک و صفات وابسته به آن، آزمایشی در طی دو سال 1388-1386 در ارومیه به صورت کرت های دو بارخرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در سه سطح آبیاری مطلوب (I1)، تنش ملایم (I2) و تنش شدید خشکی (I3) به عنوان عامل اصلی، سه سطح نیتروژن مصرفی (100، 160 و 220 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره) به عنوان عامل فرعی و تراکم بوته با سه سطح 55500، 66000 و 83300 بوته در هکتار انتخاب شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی شدید در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب عملکرد دانه را 60% کاهش داد. با افزایش مصرف نیتروژن و تراکم بوته عملکرد دانه افزایش یافت. در شرایط آبیاری مطلوب با افزایش میزان نیتروژن مصرفی میزان تمامی صفات مورد مطالعه افزایش معنی داری پیدا کرد، به علاوه در سطوح مختلف نیتروژن تحت شرایط آبیاری مطلوب با افزایش تراکم بوته میزان قطر طبق کاهش یافت. تنش خشکی باعث کاهش شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، اختلال در روند جذب و انتقال مواد غذایی شد و عرضه عناصر پرورده را کاهش داده و باعث کاهش عملکرد دانه شد. در شرایط تنش خشکی به دلیل کاهش وزن خشک اندام های رویشی، عملکرد دانه کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2502 - اثر تنش خشکی بر عملکرد واجزای عملکرد دانه در چهار رقم گندم دروم(Triticum durum L. )
سیروس اسدپور حمید مدنی کیومرث کلارستاقی علیرضا محمدی

این تحقیق به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار ژنوتیپ گندم دروم و تعیین بهترین زمان قطع آبیاری درمرکز تحقیقات کشاورزی منطقه حاجی آباد استان هرمزگان در سال زراعی 84- 1383 انجام گردید. آزمایشها به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار ژنوتیپ گندم دروم و تعیین بهترین زمان قطع آبیاری درمرکز تحقیقات کشاورزی منطقه حاجی آباد استان هرمزگان در سال زراعی 84- 1383 انجام گردید. آزمایشها به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این مورد قطع آبیاری (تنش) به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل(بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله، و قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) و ژنوتیپ های گندم دروم به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح شامل یاواروس(شاهد)، 791982WD، 791582WD، 792282WD در نظر گرفته شدند. تیمار آبیاری به طور کامل، قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله زمانی که 80 درصد سنبله ها ظاهر شدند و در زمان پرشدن دانه اعمال شد. نتایج نشان داد که تاثیر قطع آبیاری بر عملکرد دانه در سطح یک درصد و بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح 5 درصد معنی دار بود. قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی نسبت به سایر تیمار های دیگر عملکرد دانه را به شدت کاهش داد. اثر متقابل تیمار قطع آبیاری و ژنوتیپ بر عملکرد در سطح 1 درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به لاین شماره 791982WD با آبیاری کامل به میزان 5676کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان عملکرد دانه نیز مربوط به همین لاین با قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی به میزان 2985 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. این امر حساسیت این رقم را نسبت به تنش قطع آبیاری مورد تایید قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2503 - مقایسه روند تغییرات شاخص های رشد سورگوم شیرین در شرایط مختلف تراکم بوته، دور آبیاری و تقسیط نیتروژن
حمید مدنی بابک اصفهانی

این بررسی مزرعه ای در شرایط آب و هوایی شهرستان همدان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم کاشتسورگوم شیرین رقم پگاه در سه سطح 100، 200 و 400 هزار بوته در هکتار، دور آبیار چکیده کامل

این بررسی مزرعه ای در شرایط آب و هوایی شهرستان همدان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم کاشتسورگوم شیرین رقم پگاه در سه سطح 100، 200 و 400 هزار بوته در هکتار، دور آبیاری با فواصل10و 15 روز یک بار و سطوح تقسیط کود اوره در دو سطح 100، 200 و 100 و نیز100، 100 و 200 کیلوگرم کود شیمیایی اوره به ترتیب با مصرف در زمان کاشت، 45 و 65 روز بعد از کاشت بودند. نتایج نشان داد در این بررسی حداکثر عملکرد علوفه خشک علوفه به میزان 44/18 تن در هکتار در تیمار تراکم 10 بوته در متر مربع، دور آبیاری 10 روز و شیوه دوم تقسیط کود اوره (D1I1N2) به دست آمد. همچنین تراکم گیاهی 10 بوته در متر مربع در تمام مراحل رشد و نمو سورگوم شیرین در منطقه همدان بالاترین سرعت رشد را نشان داد. در این بررسی با افزایش تراکم بوته در متر مربع تا دریافت 1100 GDDاز میزان سرعت رشد نسبی سورگوم کاسته شد و سرعت جذب خالص (NAR) در 800 درجه روز رشد بین مقادیر 18/0 تا 03/0گرم بر گرم در متر مربع درهر GDDبود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2504 - بررسی نقش مدیریت مشارکتی بر میزان اثر بخشی مدیران از دید گاه کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها و مراتع کشور
مهسا امینی سید مهدی میردامادی

این تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی و به روش همبستگی و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 371 نفر از کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها بوده است. حجم نمونه های مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبی استفاده گردید. جمع‌آوری اط چکیده کامل

این تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی و به روش همبستگی و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 371 نفر از کارشناسان ستادی سازمان جنگل ها بوده است. حجم نمونه های مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبی استفاده گردید. جمع‌آوری اطلاعات به دو روش مرسوم کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی انجام شده است. روایی صوری پرسشنامه به تایید اساتید و محققان رسیده است. نتایج اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ برای پرسش های مربوط به مدیریت مشارکتی برابر93/0 و برای پرسش های مربوط به اثربخشی رفتار سازمانی مدیران برابر91/0 تعیین گردید. ضریب همبستگی بین متغیرهای تحقیق نشان داد که رابطه بین متغیر مدیریت مشارکتی با متغیرهای اثربخشی رفتارسازمانی، افزایش سطح مهارتهای شغلی، تحقق سریعتر اهداف سازمان، افزایش کمیت وکیفیت فعالیتها، ایجاد دانش تخصصی در کارشناسان، ارتقای سطح نگرش شغلی کارشناسان، ایجاد خلاقیت و نوآوری در کارشناسان، انعطاف پذیری، روابط انسانی و ایجاد گروههای کاری مثبت و معنی دار می باشد. نتایج رگرسیون چند گانه نشان می دهد که متغیرهای ایجاد زمینه های مشارکت فعال کارشناسان در جلسات، موافقت مدیر با نظرات کارشناسان در ارزشیابی کارکنان، اقدام مدیر به تشکیل جلسه با کارشناسان، سعی مدیر در حل مشکلات به وسیله اقدامات گروهی و تاکید مدیر بر عملکرد گروهی در ارزیابی و نظارت کارکنان نقش مثبتی ومعنی داری بر اثربخشی رفتار سازمانی مدیران داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2505 - تجزیه دای آلل عملکرد و برخی صفات مورفولوژیکی لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط آبیاری کامل و تنش کم آبی به روش گریفینگ
شهاب خاقانی

به منظور بررسی تجزیهدای آلل عملکرد وبرخیصفاتمورفولوژیکیلوبیادر شرایط آبیاری کامل و تنش کم آبی، تحقیقی با 6 لاین لوبیای قرمز و تمامی تلاقی های مربوط به آن، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در دو محیط تنش و بدون تنش در مزارع تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ار چکیده کامل

به منظور بررسی تجزیهدای آلل عملکرد وبرخیصفاتمورفولوژیکیلوبیادر شرایط آبیاری کامل و تنش کم آبی، تحقیقی با 6 لاین لوبیای قرمز و تمامی تلاقی های مربوط به آن، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در دو محیط تنش و بدون تنش در مزارع تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش مشتمل بر 21 ژنوتیپ بود که 6 ژنوتیپ مربوط به والدین و مابقی نسل F2 تلاقی‌های مربوط به آنها بود. نتایج نشان داد با توجه به اینکه قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای بسیاری از صفات در هر دو شرایط معنی دار می‌باشد نقش اثرات افزایشی ژن‌ها در کنترل این صفات بسیار حائز اهمیت است. قابلیت ترکیب پذیری خصوصی نیز در تعدادی از صفات معنی‌دار می‌باشد که نشان دهنده نقش اثرات غیر افزایشی بوده است. معنی دار بودن نسبت GCA/SCAدر صفات نشان می دهد در این صفات اثرات افزایشی ژن‌ها نسبت به اثرات غیر افزایشی از اهمیت بالاتری برخوردار می‌باشند. در شرایط تنش صفت عملکرد تحت کنترل اثرات افزایشی و غیر افزایشی می‌باشد. در هر دو شرایط، واریانس غیر افزایشی از اهمّیت بالاتری در کنترل این صفت عملکرد برخوردار می‌باشد. بیشترین میزان ترکیب‌پذیری عمومی صفت عملکرد در شرایط غیر تنش، مربوط به ژنوتیپ صیاد و کمترین آن مربوط به ژنوتیپ اختر بود؛ در شرایط تنش خشکی والد Ks31169بالاترین ترکیب پذیری عمومی معنی دار را برای صفت عملکرد از خود نشان داده است. در شرایط غیر تنش، تلاقی×AND1007اختر و در شرایط تنش خشکی، تلاقی های اخترKs31169×و ×D81083گلیبالاترین ترکیب پذیری خصوصی را برای عملکرد دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2506 - مطالعه برهمکنش نانو ذرات دی‌اکسید تیتانیوم و مدیریت آب بر مدیریت علف‌های هرز و خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ذرت دانه‌ای(Zea mays L.)
احسان اله جلیلی فرناز گنج‌آبادی میرسعید ولیعهدی مرتضی قوامی

این آزمایش در سال زراعی 1396 در کرج و به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل مدیریت آبیاری در سه سطح: آبیاری با نوارهای تیپ سطحی، زیر سطحی (عمق 15 سانتی‌متری) و جوی و پشته‌ای در کرت اصلی و تنش کمبود آب در چکیده کامل

این آزمایش در سال زراعی 1396 در کرج و به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل مدیریت آبیاری در سه سطح: آبیاری با نوارهای تیپ سطحی، زیر سطحی (عمق 15 سانتی‌متری) و جوی و پشته‌ای در کرت اصلی و تنش کمبود آب در سه سطح: 50، 100 و 150 میلی‌مترتبخیرازتشتکدر کرت‌های فرعی و کاربرد نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در سه سطح: صفر (شاهد)، 2 و 4 میلی‌گرمدر لیتر در کرت‌های فرعی فرعی قرار گرفتند. یافته‌هایاینتحقیقنشان داد بهمنظور استفاده‌یبهینهازمنابعآب،جهتکاهشتلفاتآبیاریو دست‌یابیبهعملکردبالادرتولیدذرتدانه‌ای،ازروش آبیاریقطره‌ای(تیپ زیر سطحی)می‌تواناستفادهکرد. اعمالمدیریتآبیاری قطره‌ای نوار تیپ زیرسطحی به همراه نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم چهار میلی‌گرمدر لیتر درمزارع ذرت دانه‌ایسبب کاهش 85 درصدی علف‌های‌هرز شد. درنتیجه رقابتذرتو علف‌های‌هرزکاهش یافت و اختصاصمنابع فتوسنتزیبهسمتدانهبیشترازساقه و برگ ذرتبود. همچنین استفادهازنانو ذرات دی‌اکسیدتیتانیومسببافزایشفعالیتآنزیم‌های آنتی‌اکسیدانتی و عملکرد ذرتشد. به‌طوری‌که بیشترین عملکرد در این تیمار با 10450 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2507 - تاثیر دور آبیاری و کاربرد مقادیر نیتروژن بر عملکرد علوفه خشک و راندمان مصرف آب ذرت سینگل کراس 704 در استان مازندران
رضا رضایی سوخت آبندانی علی چراتی آرائی داوود اکبری نودهی حمیدرضا مبصر مهدی رمضانی

به منظور بررسی تأثیر دور آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن برعملکرد ذرت علوفه ای (K.Sc704)، آزمایشی درسال زراعی 87-1388 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا(نکا) اجرا شد. عامل اصلی دور آبیاری در چهار سط چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر دور آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن برعملکرد ذرت علوفه ای (K.Sc704)، آزمایشی درسال زراعی 87-1388 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا(نکا) اجرا شد. عامل اصلی دور آبیاری در چهار سطح (1I، 2I، 3I و4I که به ترتیب 75، 100، 125 و 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیرکلاسA ) و عامل فرعی نیتروژن (صفر، 96 و184 کیلوگرم نیتروژن که به ترتیب معادل صفر، 200 و400 کیلوگرم اوره در هکتار) بود. نتایج نشان داد کمترین عملکرد وزن خشک و علوفه تر برای دور آبیاری با 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیرکلاس A حاصل شد. بیشترین عملکرد علوفه تر و کارآیی مصرف آب ماده خشک با دور آبیاری 125 میلی متر به دست آمد. حداکثر کارآیی بیولوژیک مصرف آب و راندمان مصرف آب با دور آبیاری 125 میلی متر و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیرکلاس A حاصل گردید.کمترین عملکرد وزن خشک با150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیرکلاس A به دست آمد. ارتفاع بوته، وزن خشک در مترمربع، طول بلال، وزن علوفه تر در هکتار، راندمان مصرف آب، کارآیی مصرف آب ماده خشک، درصد آب نسبت به وزن خشک و کارآیی مصرف آب با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین بود. حداکثر راندمان مصرف آب با 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیرکلاس A با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد، در حالی که عملکرد وزن خشک با 75 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A با همین مقدار نیتروژن حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2508 - تعیین حساسیت پنج هیبرید ذرت به تنش خشکی
سیروس منصوری فر عباس فلاح سیدحسام الدین حسین زاده

برای بررسی تاثیر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج هیبرید ذرت، پژوهشی در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی در سال 1393-1392 طراحی و اجرا شد. عامل اول در چهار سطح شامل بدون تنش، تنش در مراحل 8 برگی، ظهور گل‌تاجی و پرشدن دانه و عامل دوم شامل پنج هیبرید ذرت سینگل کراس چکیده کامل

برای بررسی تاثیر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج هیبرید ذرت، پژوهشی در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی در سال 1393-1392 طراحی و اجرا شد. عامل اول در چهار سطح شامل بدون تنش، تنش در مراحل 8 برگی، ظهور گل‌تاجی و پرشدن دانه و عامل دوم شامل پنج هیبرید ذرت سینگل کراس704، 500، 524، 400 و 370 بود. نتایج نشان داد که بیشترین کاهش در اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه در مرحله ظهور گل‌تاجی و پرشدن دانه، بر وزن هزار دانه در مرحله پرشدن دانه، بر دانه در بلال در مرحله ظهور گل‌تاجی و بر روز تا رسیدگی در مرحله 8 برگی بود. همچنین هیبرید 704 بیشترین عملکرد، تعداد دانه در بلال و روز تا رسیدگی و هیبرید 400 بیشترین وزن هزار دانه را داشت. به طور میانگین تنش خشکی حدود 79/36% کاهش عملکرد را در پی داشت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اگرچه تنش خشکی در همه مراحل رشدی ذرت کاهش رشد و عملکرد را به دنبال دارد و برای جلوگیری از خسارات اقتصادی بایستی از بروز تنش خشکی اجتناب کرد، لیکن می توان با چشم پوشی از آبیاری در مرحله رشد رویشی و پذیرش اندک کاهش در عملکرد ذرت، در شرایط محدودیت منابع آبیاری را به سایر محصولات اختصاص داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2509 - مطالعه اثر متقابل کود نیتروژن و آبیاری شیاری بر عملکرد کمی و کیفی توتون گرمخانه ای رقم کوکر 347
کامیار سبک رو فومنی محمد حسن بیگلویی محمد حسین برزگرخو جهانفر دانشیان محمد حسین اسیمی کاوه سبک رو فومنی

به منظور بررسی تاثیر آبیاری شیاری و کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی توتون رقم کوکر۳۴۷ آزمایشی در سال زراعی ۱۳۸۸-۱۳۸۷ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات توتون رشت انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپیلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار به اجرا در آمد. عامل اصلی چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر آبیاری شیاری و کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی توتون رقم کوکر۳۴۷ آزمایشی در سال زراعی ۱۳۸۸-۱۳۸۷ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات توتون رشت انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپیلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار به اجرا در آمد. عامل اصلی آزمایش کود نیتروژن در سه سطح ۴۵، ۵۵ و ۶۵ کیلوگرم در هکتار و عامل فرعی آبیاری به سه روش یک ردیفه، دو ردیفه و بدون آبیاری یا دیم در نظر گرفته شد. ظرفیت رطوبتی خاک با استفاده از دستگاه صفحه فشاری و زمان آبیاری با استفاده از دستگاه تانسیومتر تعیین و در هر نوبت آبیاری خاک تا حد ظرفیت زراعی انجام شد. محصول توتون در پنج چین برداشت شد. نتایج نشان داد طول برگ، وزن خشک برگ، قند وکلروفیل و ارتفاع گیاه درسطح 1% معنی دار شدند، عرض برگ و نیکوتین در سطح 5% در تیمار آبیاری معنی دار شدند. به طورکلی آبیاری باعث افزایش عملکرد گیاه توتون گردیده و در مقایسه آبیاری یکطرفه و دوطرفه هم می توان نتیجه گرفت آبیاری دوطرفه عملکرد بیشتری نسبت به آبیاری یکطرفه دارد. در بین مقادیر مختلف کود نیتروژن، مقدار 45 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار دارای بیشترین عملکرد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2510 - اثر دور آبیاری و کاربرد کود دامی و زئولیت بر خصوصیات زراعی و عملکرد سیب زمینی رقم آگریا
ولی اله یار محمدی نورعلی ساجدی محمد میرزاخانی

به منظور بررسی دور آبیاری و زئولیت بر خصوصیات زراعی و عملکرد سیب زمینی رقم آگریا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در بهار سال 1389 در حومه اراک به اجرا گذاشته شد. تیمار های اعمال شده شامل دور آبیاری در سه سطح 6 روز، 8 روز و 10ر چکیده کامل

به منظور بررسی دور آبیاری و زئولیت بر خصوصیات زراعی و عملکرد سیب زمینی رقم آگریا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در بهار سال 1389 در حومه اراک به اجرا گذاشته شد. تیمار های اعمال شده شامل دور آبیاری در سه سطح 6 روز، 8 روز و 10روز به عنوان عامل اصلی در کرت اصلی قرار گرفت و در کرت های فرعی تیمار کود دامی و زئولیت در چهار سطح شامل: شاهد ( عدم استفاده از کود دامی و زئولیت)، کود دامی 20 تن + 4تن زئولیت، 40 تن کود دامی و 8 تن زئولیت. نتایج نشان داد که مصرف کود دامی و زئولیت بر صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال1% معنی دار شد. با افزایش دور آبیاری از 6 روز به 10 روز عملکرد 7/19% کاهش یافت. اثر اصلی کود و زئولیت نشان داد که بیشترین عملکرد غده معادل 88/59 تن در هکتار از تیمار 20 تن کود دامی+4 تن زئولیت حاصل شد. اثر متقابل تیمار ها نشان داد بالاترین میانگین عملکرد کل محصول معادل 6/63 تن در هکتار از مصرف 20 تن کود دامی + 4 تن در هکتار زئولیت در دور آبیاری 6 روز بدست آمد که با تیمار دور آبیاری 8 روز و مصرف توأم 20 تن کود دامی +4 تن در هکتار زئولیت تفاوت معنی داری نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2511 - اثر مصرف سایکوسل و محلولپاشی روی بر میزان پروتئین ذرت دانه ای و کارائی مصرف آب در شرایط کمبود آب
احسان عباسپور جعفرمسعود سینکی زرین تاج علیپور سکینه سعیدی سار

به منظور مطالعه اثرات وقوع تنش خشکی برذرت دانه ای این آزمایش به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان سمنان اجرا گردید. عامل اصلی شامل آبیاری در سه سطح، آبیاری کامل، قطع آب در مرحل چکیده کامل

به منظور مطالعه اثرات وقوع تنش خشکی برذرت دانه ای این آزمایش به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان سمنان اجرا گردید. عامل اصلی شامل آبیاری در سه سطح، آبیاری کامل، قطع آب در مرحله ظهورگل نر و دانه بندی در کرت های اصلی و تیمار سایکوسل در سه سطح، بدون مصرف سایکوسل، مصرف سایکوسل با غلظت1500 و3000 قسمت در میلیون در کرت های فرعی و تیمار سولفات روی در سه سطح بدون محلولپاشی، محلولپاشی سولفات روی با غلظت 3 و5 در هزار به عنوان کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شد.نتایج نشان داد تاثیر قطع آبیاری بر مقدار پروتئین دانه و میزان فسفر، پتاس، روی، مس و آهن در برگ و کارایی مصرف آب دارای تاثیر معنی دار بود. به طوری که با افزایش تنش، میزان پروتئین دانه و کارایی مصرف آب افزایش و مقدار غلظت عناصر فسفر، پتاس، روی، آهن و مس کاهش یافت. همچنین مصرف سایکوسل در شرایط تنش به جز پتاس و فسفر سایر شاخص به ویژه پروتئین دانه و کارائی مصرف آب را افزایش داد. محلول پاشی سولفات روی مقدار آهن برگ را کاهش و پروتئین دانه وکارائی مصرف آب ومیزان غلظت عناصرفسفر، پتاس، روی و مس در برگ ذرت را در شرایط تنش افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2512 - ارزیابی تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف سیب زمینی در تبریز
الناز فرج زاده معماری تبریزی مهرداد یارنیا وحید احمدزاده نوشین فرج زاده

این آزمایشی در سال 1388 به صورت اسپلیت پلات و بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تبریز انجام شد. تیمارها شامل سطوح مختلف تنش آبی بر اساس آبیاری پس از 70 ، 110 و 150میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و پنج رقم سیب زمینی آگریا، ساتینا، ساوالان، کایزر و مارکیس بودند. نت چکیده کامل

این آزمایشی در سال 1388 به صورت اسپلیت پلات و بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تبریز انجام شد. تیمارها شامل سطوح مختلف تنش آبی بر اساس آبیاری پس از 70 ، 110 و 150میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و پنج رقم سیب زمینی آگریا، ساتینا، ساوالان، کایزر و مارکیس بودند. نتایج نشان داد سطوح مختلف آبی در ارتباط با ارتفاع بوته، تعداد ساقه هوایی، تعداد غده های با قطر بزرگ تر از 60 میلی متر، وزن خشک اندام هوایی، غده، محتوای نیترات غده و عملکرد در سطح 1% معنی دار بود. ارقام مختلف نیز در ارتفاع بوته، تعداد غده های با قطر بزرگ تر از 60 میلی متر، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد در سطح 1% و وزن خشک غده در سطح 5% معنی دار بود. بیشترین ارتفاع بوته در رقم اگریا معادل 83 سانتی متر با آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر آب از سطح تشتک تبخیر بود که با آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر آب از سطح تشتک کمترین ارتفاع ساقه با کاهشی معادل 39/49 % در همین رقم حاصل گردید. بیشترین تعداد ساقه در رقم آگریا معادل 497/5 عدد در سطح شاهد و کمترین تعداد در رقم مارکیس در سطح شاهد معادل 2 عدد بود که می تواند ناشی از اختلافات ژنتیکی باشد. حداکثر میزان عملکرد در رقم آگریا معادل 598/3 کیلوگرم در مترمربع بود که حداقل میزان عملکرد نیز در این رقم با کاهشی معادل 11/46 % درصورت آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2513 - مقایسه ارقام و لاین های امید بخش جو تحت شرایط شوری آب در منطقه رودشت اصفهان
مهرداد مرادمند محمدرضا نادری درباغشاهی مهرداد محلوجی اصغر رستمی

شوری یکی از مهمترین عوامل موثر در کاهش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. تحمل گیاهان نسبت به شوری در میان گونه های مختلف متفاوت بوده و تحت تأثیر شرایط محیطی رشد گیاه واقع می شود. یکی از راه حل های عملی برای کاهش اثرات تنش شوری در زمین های شور استفاده از ارقام متحمل به شوری ا چکیده کامل

شوری یکی از مهمترین عوامل موثر در کاهش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. تحمل گیاهان نسبت به شوری در میان گونه های مختلف متفاوت بوده و تحت تأثیر شرایط محیطی رشد گیاه واقع می شود. یکی از راه حل های عملی برای کاهش اثرات تنش شوری در زمین های شور استفاده از ارقام متحمل به شوری است. بر این اساس این مطالعه به منظور مقایسه 19 لاین جو متحمل به شوری به همراه یک رقم رایج محلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 85-1384 در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اصفهان انجام گردید. تهیه زمین با توجه به عملیات خاص جهت اراضی شور انجام گردید و از آب با هدایت الکتریکی 12 دسی زیمنس بر متر برای آبیاری استفاده گردید. نتایج نشان داد، لاین شماره 7 ICB119146))از نظر ارتفاع، تعداد پنجه بارور، تعداد پنجه تولیدی و عملکرد دانه نسبت به سایر لاین ها و رقم رایج منطقه برتری نسبی داشت به طوری که با تولید 3867 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این آزمایش و بر اساس عملکرد می توان این لاین را به عنوان لاین برتر برای آزمایش های تکمیلی جهت جایگزینی با رقم رایج منطقه پیشنهاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2514 - بررسی مدیریت آبیاری و مصرف کود دامی در راستای افزایش کارایی مصرف آب در ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704
روح الله حسن زاده سعید چاوشی حمید مدنی عبدالحسین عسگری

به منظور بررسی اثر کود دامی برکارایی مصرف آب در ذرت دانه ای سینگل کراس 704 آزمایشی در سال 1384 به صورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد هرمزگان به اجرا در آمد. کرت های اصلی شامل چهار روش آبیاری چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کود دامی برکارایی مصرف آب در ذرت دانه ای سینگل کراس 704 آزمایشی در سال 1384 به صورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد هرمزگان به اجرا در آمد. کرت های اصلی شامل چهار روش آبیاری (آبیاری از یک طرف پشته تا پایان فصل رشد، آبیاری از یک طرف پشته تا مرحله ساقه دهی و از این مرحله به بعد آبیاری از دو طرف پشته، آبیاری از یک طرف پشته تا مرحله گلدهی و از این مرحله به بعد آبیاری از دو طرف پشته و آبیاری از ابتدا تا پایان فصل رشد از دو طرف پشته) و کرت های فرعی شامل چهار سطح کود حیوانی (0، 10، 20، 30 تن در هکتار ) بود. نتایج نشان داد که روش آبیاری بر افزایش کارایی مصرف آب، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، بیوماس، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال و قطر ساقه در سطح یک درصد معنی دار بود و همچنین اثر کود دامی نیز بر کلیه فاکتورهای ذکر شده در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه با میانگین 10070 کیلو گرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری از دو طرف پشته و مصرف 30 تن کود دامی بود. همچنین بیشترین ماده خشک مربوط به تیمار آبیاری از دو طرف پشته ها تا انتها و مصرف 30 تن کود دامی در هکتار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2515 - بررسی تأثیر کاربرد فاضلاب خام خانگی بر تجمع عناصر سنگین در نهال زیتون
خسرو استکی اورگانی  ابراهیم پذیرا پیام نجفی عبدالامیر معزی

هدفاز انجاماینتحقیق بررسیکاربردوتأثیرشیوه های آبیاری قطره ای با فاضلابخام خانگیبر میزانتجمععناصر سنگین درنهال های زیتون رقم زرد، در شهر خرم آباد استان لرستان طی دو سال (1387 و 1388)بود. این طرح به صورت بلوک های کاملا تصادفی با سه تیمار آبیاری قطره ای سطحی (DI)، آبیاری چکیده کامل

هدفاز انجاماینتحقیق بررسیکاربردوتأثیرشیوه های آبیاری قطره ای با فاضلابخام خانگیبر میزانتجمععناصر سنگین درنهال های زیتون رقم زرد، در شهر خرم آباد استان لرستان طی دو سال (1387 و 1388)بود. این طرح به صورت بلوک های کاملا تصادفی با سه تیمار آبیاری قطره ای سطحی (DI)، آبیاری قطره ای زیر سطحی در عمق 15 سانتی متر (SDI 15) و آبیاری قطره ای زیر سطحی در عمق 30 سانتی متر (SDI30) در شش تکرار در 18 عدد لایسیمتر با ارتفاع 120سانتی متر و قطر 75 سانتی متر از جنس پی وی سی(PVC) که با خاک مزرعه با بافت لوم رسی پر شدند و نهال های زیتون در داخل آن ها کشت شد انجام گردید. در پایان سال دوم از ریشه و برگنهال های سه ساله نمونه برداری شد. پس ازبرداشت اندام های گفنه شده میزان آهن، روی، مس، منگنز، کادمیم، کروم، نیکل و سرب در ریشه وبرگنهال های زیتون سه ساله اندازه گیریشد. نتایجنشانداد کاربرد فاضلاب خام خانگی میزان قابل استخراج تجمع یافته در ریشه بیشتر ازاندامهواییبود. در تیمار (SDI30) میزانعناصر آهن، نیکل و سرب تجمع یافته در ریشه گیاه بیشتر از سایر تیمارها بود.در تیمار (SDI15) میزان عنصر روی تجمع یافته در ریشه گیاه بیشتر از سایر تیمارها بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2516 - بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد و همبستگی بین ارقام مختلف نخود دیم در کشت بهاره
فریده ملکی امین فرنیا فرزاد میرزایی

این آزمایش در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری در مرحله گلدهی، غلاف دهی و گلدهی+ غلاف دهی و ارقام نخود شامل آرمان، آزاد و هاشم در یک آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد مقا چکیده کامل

این آزمایش در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری در مرحله گلدهی، غلاف دهی و گلدهی+ غلاف دهی و ارقام نخود شامل آرمان، آزاد و هاشم در یک آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مطالعه آبیاری در مرحله گلدهی+غلاف دهی دارای بیشترین عملکرد (3/1458 کیلوگرم در هکتار) نسبت به سایر تیمارهای آبیاری موجود در آزمایش بود. همچنین ارقام آرمان و آزاد در عملکرد و بیشتر صفات دیگر تفاوت معنی دار و برتری نسبت به رقم هاشم داشتند.در مطالعه رگرسیونی گام به گام صفات، متغیرهای عملکرد اقتصادی،شاخص برداشت و فاصله تشکیل اولین غلاف از سطح خاک با R2=0/996 بیشترین میزان توجیه کنندگی مدل برای متغیر وابسته عملکرد بیولوژیک را داشتند وارد مدل شدند. همچنین برای متغیر وابسته عملکرد اقتصادی، صفات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، فاصله تشکیل اولین غلاف از سطح خاک و تعداد غلاف در ساقه اصلی با R2=0/998 وارد مدل رگرسیونی شد. نتایج تجزیه مسیر نشان داد که عملکرد اقتصادی بیشترین اثر مستقیم و فاصله تشکیل اولین غلاف از سطح خاک کمترین اثر مستقیم و بیشترین اثر غیر مستقیم را بر عملکرد بیولوژیک داشتند. نتایج تجزیه همبستگی نیز نشان داد که بیشترین همبستگی معنی دار بین عملکرد بیولوژیک و عملکرد اقتصادی می باشد. همچنین تمامی صفات هم با عملکرد بیولوژیک و هم با عملکرد اقتصادی همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. در بین این صفات، صفت تعداد غلاف پوک با سایر صفات همبستگی منفی و معنی دار از خود نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2517 - تاثیر کاربرد کود دامی و نیتروژن بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه داروئی همیشه بهار(Calendula officinalis L.) در شرایط تنش خشکی
جهانفر دانشیان نوید رحمانی مهرزاد علیمحمدی

به منظور اثر تنش کم آبی و کاربرد کود دامی و نیتروژن بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه همیشه بهار آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار داتی ر مزارع تحقیق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال 1389 اجرا گردید.تیمارها شامل تنش کم آبی در چکیده کامل

به منظور اثر تنش کم آبی و کاربرد کود دامی و نیتروژن بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه همیشه بهار آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار داتی ر مزارع تحقیق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال 1389 اجرا گردید.تیمارها شامل تنش کم آبی در سه سطح (آبیاری پس از 80،40 و120 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A) و کود دامی به همراه نیتروژن در پنج سطح، نیتروژن توصیه شده (90کیلوگرم درهکتار نیتروژن خالص)، مصرف 75% کود نیتروژن و10 تن در هکتار کود دامی، مصرف 50% کود نیتروژن و 20 تن در هکتار کود دامی، مصرف 25% کود نیتروژن و30 تن در هکتار کود دامی و عدم مصرف کود نیتروژن و 40 تن در هکتار کود دامی) بودند. نتایج نشان داد تنش کم آبی بر قطر گل، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و تلاش زادآوری در گیاه معنی دار بود.بیشترین عملکرد بیولوژیک به میزان 7416 کیلوگرم در هکتارو تلاش بازآوری به میزان 26.44% از سطح 40 میلیمتر تبخیر به دست آمد. کاربرد کود دامی به همراه نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و تلاش زادآوری تاثبر معنی داری داشت. بیشترین عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و تلاش زادآوری از عدم مصرف کود نیتروژن به همراه 40 تن در هکتار کود دامی بدست آمد.اثر متقابل تنش کم آبی و کاربرد کود دامی به همراه نیتروژن بر عملکرد گل معنی داری بود.بیشترین عملکرد گل به میزان 6/758 کیلوگرم در هکتار از سطح 40 میلی متر تبخیر و مصرف 40 تن کود دامی بدون مصرف کود نیتروژن به دست آمد. به نظر می رسد که در شرایط تنش کم آبی، کارایی مصرف کود دامی برای تامین نیاز نیتروژن گیاه نسبت به کاربرد نیتروژن غیر آلی افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2518 - بررسی اثرات تاریخ های کاشت و تیمارهای آبیاری بر شاخص های فیزیولوژیک دو رقم گلرنگ بهاره
محمد زاهدی رضا مامقانی موسی مسگرباشی علی کاشانی علیرضا منتصری

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت وآبیاری بر مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد دانه دو رقم گلرنگ آزمایشی در بهار و تابستان 1381 در قالب طرح کرت های دوبار خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی درچهارتکرار درمنطقه شازند استان مرکزی اجرا گردید. سه تاریخ کاشت اول، یازدهم چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت وآبیاری بر مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد دانه دو رقم گلرنگ آزمایشی در بهار و تابستان 1381 در قالب طرح کرت های دوبار خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی درچهارتکرار درمنطقه شازند استان مرکزی اجرا گردید. سه تاریخ کاشت اول، یازدهم و بیست و یکم خرداد ماه به عنوان فاکتور اصلی، دو تیمار آبیاری به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم اراک-2811 و محلی اصفهان به عنوان فاکتورهای فرعی- فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیردر کاشت وکاهش آبیاری شاخص های فیزیولوژیک همچون شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و نسبت سطح برگ کاهش یافته و باعث کاهش عملکرد شدند. شاخص های فیزیولوژیک همچون سرعت جذب خالص ونسبت وزن برگ تحت تاثیر هیچ کدام از تیمارها قرار نگرفتند. دو رقم مورد مطالعه در هیچ کدام از موارد اختلاف آماری معنی داری نشان ندادند. این امر را می توان به یکسان بودن دوره رشد آنها نسبت داد. حداکثر شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و آبیاری بیشتر به میزان 75/4 و حداکثر LAIدر تاریخ کاشت سوم و آبیاری کمتر به میزان 89/3 به دست آمد. این مقادیردر حدود1340 درجه روز رشد پس از کاشت و در مرحله 50 درصد گلدهی به دست آمدند. بالاترین سرعت رشد محصول در محدوده1500-1400 درجه روز رشد و به هنگام کاهش LAI به دست آمد. سرعت رشد نسبی ارقام با گذشت زمان سیر نزولی داشت. سرعت جذب خالص، نسبت سطح برگ ونسبت وزن برگ نیز با گذشت زمان روند نزولی نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2519 - اثر تنش کم آبی و کاربرد مواد جاذب رطوبت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم پاییزه در اراک
محمد فرمهینی فراهانی محمد میرزاخانی نور علی ساجدی

به منظور بررسی اثر تنش آبی و مصرف مواد جاذب رطوبت مانند کود دامی، زئولیت و بنتونیت آزمایشی در سال زراعی 90-1389 اجرا شده است. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (100%، 85% و 70%) چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش آبی و مصرف مواد جاذب رطوبت مانند کود دامی، زئولیت و بنتونیت آزمایشی در سال زراعی 90-1389 اجرا شده است. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (100%، 85% و 70%) نیاز آبی گیاه که در تیمار اصلی، مصرف مواد جاذب رطوبت در شش سطح (شاهد، کود دامی 30 تن در هکتار، کود دامی 15 تن درهکتار + 4 تن زئولیت درهکتار، کود دامی 15 تن درهکتار+ 2 تن بنتونیت در هکتار، 4 تن زئولیت در هکتار + 2 تن بنتونیت در هکتار و کود دامی 15 تن در هکتار + 4 تن زئولیت در هکتار + 2 تن بنتونیت درهکتار) در کرت های فرعی روی گندم رقم الوند، انجام شد. نتایج استفاده از تیمارهای کودی نشان داده که تاثیر معنی داری بر شاخص برداشت خوشه ، تعداد سنبلچه و دانه در خوشه داشته است. در بین اثرات متقابل تیمار تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه در سطح یک درصد و عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنی دار بود. در سطح آبیاری شاهد مصرف زئولیت و کود دامی بالاترین عملکرد، درسطح آبیاری 85 % تنش آبی مصرف 30تن کود دامی و در سطح آبیاری 70% تنش آبی مصرف زئولیت و کود دامی بالاترین عملکرد را داشته اند. نتایج نشان داد مصرف زئولیت همراه کود دامی می تواند عملکرد را افزایش دهد. با توجه به خشک سالی های چند سال گذشته و محدویت های آبیاری که در کشور وجود دارد و قیمت مناسب زئولیت و دوام پنج ساله آن می توان برای کاهش خسارت ناشی از آبیاری به کشاورزان توصیه نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2520 - مطالعه تاثیر زمان قطع آبیاری بر صفات زراعی ارقام پاییزه کلزا
شهناز سلیمانپور امیر حسین شیرانی راد حمید مدنی عباس رضایی زاد شراره فارغی

به منظور بررسی تاثیر زمان قطع آبیاری بر صفات زراعی و شاخص های رشد ارقام پاییزه کلزا در منطقه کرمانشاه، آزمایشی با استفاده از کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد کرمانشاه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی (D چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر زمان قطع آبیاری بر صفات زراعی و شاخص های رشد ارقام پاییزه کلزا در منطقه کرمانشاه، آزمایشی با استفاده از کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد کرمانشاه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی (D) به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول یا آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک، (D1)، قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد (D2) و رقم (V) به عنوان عامل فرعی در 9 سطح شامل ارقام پاییزه Opera (V1)، ARC-5 (V2)، Dexter (V3)، SLM046 (V4)، Zarfam (V5)، Okapi (V6)، Talaye (V7)، Licord (V8) و Modena (V9) بودند. نتایج حاصل نشان داد قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد، تاثیر نامطلوبی بر فعالیت های رشد، عملکرد، اجزای عملکرد و صفات زراعی مورد بررسی داشت و اختلاف حاصل در سطوح آماری 1 و 5 درصد معنی دار بود .اثر ساده رقم بر صفات مورد بررسی معنی دار گردید ولی اثر متقابل آبیاری و رقم فقط بر تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی معنی دار شد و بر سایر صفات از لحاظ آماری معنی دار نگردید. رقم SLM046از نظر عملکرد روغن، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص تحمل به تنش در گروه برتر و ارقام Talaye،Zarfam،Licord،Opera، ARC-5، Dexter، Okapi و Modena به ترتیب در گروه های بعدی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل مراحل رشد گیاهان نشان داد با افزایش تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری، وزن خشک کل گیاه و شاخص سطح برگ کاهش یافت، میزان این کاهش در رقم SLM046کمتر از سایر ارقام بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2521 - بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم ذرت دانه ای
لیلی صادقی حمید مدنی مسعود رفیعی

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم ذرت دانه ای سینگل کراس 500 ، 647 ، 700 و 704 آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی سراب چنگایی خرم آباد وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی استان لرس چکیده کامل

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم ذرت دانه ای سینگل کراس 500 ، 647 ، 700 و 704 آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی سراب چنگایی خرم آباد وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی استان لرستان انجام شد. رژیم های آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح 75 ،100 و120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و هیبریدهای ذرت به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که رژیمهای مختلف شامل 75 و 120 میلی متر بترتیب بیشترین و کمترین مقدار عملکرد را بدنبال داشته اند. همچنین کاهش عملکرد دانه نتیجه کاهش تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف بوده است. همچنین عملکرد دانه نسبت به عملکرد بیولوژیکی حساسیت بیشتری به تنش خشکی نشان داد که صحت آن در کاهش شاخص برداشت منعکس گردید. مقایسه ارقام در این بررسی نشان داد که با دیررس شدن محصول، میزان رشد و عملکرد آن افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2522 - تاثیرتنش کمبود آب برخصوصیات اگروفیزیولوژیک هیبرید های مختلف ذرت
محسن شیخی نورعلی ساجدی مجید جیریایی

به منظور بررسی تاثیر تنش کمبود آب بر برخصوصیات اگروفیزیولوژیک هیبرید های مختلف ذرت آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 انجام شد. تیمارها شامل تأمین آب آبیاری پس از اعمال سه سطح چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر تنش کمبود آب بر برخصوصیات اگروفیزیولوژیک هیبرید های مختلف ذرت آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 انجام شد. تیمارها شامل تأمین آب آبیاری پس از اعمال سه سطح بر اساس مقادیر100% (شاهد)، 75% و 50% نیاز آبی گیاه (تنش کمبود آب) به عنوان عامل اصلی و ارقام شامل SC704,SC524,SC700,SC500 و DC370 به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تنش کمبود آب محتوی نسبی آب، پایداری غشاء سیتوپلاسمی و عملکرد دانه را کاهش داد. در بین ارقام بیشترین عملکرد دانه از رقم های زودرس و متوسط رس حاصل شد. همچنین بیشترین محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشاء سیتوپلاسمی مربوط به رقم های متوسط رس بود. اثر متقابل تیمار ها نشان داد در شرایط مطلوب رطوبتی(100درصد نیاز آبی گیاه) و تنش کمبود آب ( 75% و 50% نیاز آبی گیاه)، رقم های 524 و 500 از عملکرد بالاتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بودند. حداکثر عملکرد دانه از رقم 524 به میزان22/8624 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری معادل 100 درصد نیاز آبی گیاه و حداقل آن از رقم700 به میزان32/4072 کیلوگرم درهکتار درشرایط آبیاری معادل50% نیاز آبی گیاه به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2523 - اثر تنش آبی، مصرف زئولیت و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره
محمد سیبی محمد میرزاخانی مسعود گماریان

این آزمایش در سال 1389 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک ‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری به میزان 85% نیاز آبی گیاه، آبیاری به میزان 70% نیاز آبی گیاه در چکیده کامل

این آزمایش در سال 1389 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک ‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری به میزان 85% نیاز آبی گیاه، آبیاری به میزان 70% نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت در سه سطح عدم مصرف زئولیت (شاهد)، مصرف زئولیت به مقدار چهار تن در هکتار، مصرف زئولیت به مقدار هشت تن در هکتار و مصرف سالیسیلیک اسید در دو سطح عدم مصرف سالیسیلیک اسید و مصرف سالیسیلیک اسید به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفاتی چون، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح آماری یک درصد و صفت ارتفاع بوته در سطح پنج درصد معنی دار شد. مصرف سالیسیلیک اسید نیز بر صفاتی همچون تعداد دانه در غوزه و عملکرد دانه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 75/954 و 29/455 کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری بر اساس 100 و 70 % نیاز آبی گیاه بود. همچنین در بین سطوح مختلف مصرف زئولیت بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 58/823 و 33/589 کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار مصرف 8 تن زئولیت و تیمار عدم مصرف زئولیت بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2524 - تأثیر مقادیر مختلف زئولیت و دور آبیاری بر عملکرد و برخی صفات سیب زمینی
حمید مدنی آرش مقیمی نورعلی ساجدی

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف زئولیت و دور‌های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیب زمینی رقم سانته آزمایشی به صورت استریپ پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آزمایشها در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی اراک و در سال چکیده کامل

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف زئولیت و دور‌های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیب زمینی رقم سانته آزمایشی به صورت استریپ پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آزمایشها در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی اراک و در سال زراعی 1388-1389 اجرا شد. در این آزمایش مقادیر مختلف زئولیت در 3 سطح (صفر، 1500 و 3000 کیلوگرم در هکتار) و دور آبیاری در سه سطح (5 ، 10 و 15 روز یکبار) در نظر گرفته شد. در این تحقیق صفات وزن خشک برگ و ساقه، شاخص سطح برگ (LAI)، عملکردغده، تعداد غده و شاخص کلروفیل برگ اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد که مصرف مقادیر مختلف زئولیت بر صفات وزن خشک ساقه و برگ، عملکرد و شاخص سطح برگ اثر معنی‌داری داشت، به طوری که استفاده از تیمار 3000 کیلوگرم زئولیت در هکتار توانست تا درصد میزان محصول را نسبت به تیمار بدون زئولیت افزایش دهد ولی نتوانست بر صفات میزان شاخص کلروفیل برگ و تعداد غده اثر معنی داری ایجاد نماید. همچنین اثر دور آبیاری نیز بر کلیه صفات اندازه گیری شده در این آزمایش معنی‌دار بود ولی اثر متقابل آبیاری و زئولیت در هیچکدام از صفات مورد بررسی اثر معنی داری را نشان نداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2525 - بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد جو تحت روش‎های مختلف خاکورزی
کامی کابوسی سعید رضایی نژاد آسیه سیاهمرگویی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه جو تحت روش&lrm;های مختلف خاکورزی در شهرستان گرگان، آزمایشی به صورت کرت&lrm;های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در فصل زراعی 92-1391 اجرا گردید. عامل اصلی روش‌های مختلف خاکورزی شامل شخم با چکیده کامل

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه جو تحت روش&lrm;های مختلف خاکورزی در شهرستان گرگان، آزمایشی به صورت کرت&lrm;های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در فصل زراعی 92-1391 اجرا گردید. عامل اصلی روش‌های مختلف خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگردان دار، شخم با گاوآهن قلمی، دو بار دیسک و بی خاکورزی و عامل فرعی مقادیر مختلف آبیاری در مرحله 50% ظهور سنبله به میزان 100% ظرفیت زراعی، 75% ظرفیت زراعی، 50% ظرفیت زراعی و بدون آبیاری بود. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث تأخیر در بروز مراحل فنولوژیکی و کاهش ارتفاع گیاه، طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت گردید. خاکورزی با گاوآهن قلمی تعداد روز تا بروز مراحل فنولوژیکی را کاهش داد. همچنین این تیمار منجر به افزایش کمی صفات تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله و تعداد دانه در مترمربع گردید. ارتفاع گیاه در تیمارهای دو بار دیسک و بی خاکورزی به طور معنی داری کمتر از تیمارهای خاکورزی با گاوآهن قلمی و برگردان دار بود. در تیمارهای خاکورزی حفاظتی به روش دو بار دیسک و بی خاکورزی کاهش وزن هزار دانه به ترتیب به میزان 3/2 و 8 درصد نسبت به تیمار خاکورزی با گاوآهن برگردان دار مشاهده گردید اما این کاهش معنی دار نبود. بیش‌ترین میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت به ترتیب به میزان 3049 و 9322 کیلوگرم بر هکتار و 51/32 تحت شرایط استفاده از گاوآهن قلمی مشاهده شد که اختلاف آن با سایر روش ها معنی دار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2526 - بررسی تأثیرتنش کم آبی و کود دامی بر عملکرد کمی، کیفی و برخی خصوصیات فیزیولوژیک گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.)
بهناز افشارمنش غلامرضا افشارمنش محمدعلی وکیلی شهر بابکی

به منظور ارزیابی تأثیر تنش کم آبی و کود دامی بر عملکرد کمی، کیفی و برخی خصوصیات فیزیولوژیک گیاه داروئی اسفرزه(Plantago ovata Forssk.) آزمایشی در بهار سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت انجام شد. آزمایش به صورت اسپیلت پلات در قالب بلوک های کامل تص چکیده کامل

به منظور ارزیابی تأثیر تنش کم آبی و کود دامی بر عملکرد کمی، کیفی و برخی خصوصیات فیزیولوژیک گیاه داروئی اسفرزه(Plantago ovata Forssk.) آزمایشی در بهار سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت انجام شد. آزمایش به صورت اسپیلت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری به عنوان تیمار اصلی شامل 3 سطح آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 75 درصد FC رسید(تنش ملایم)، آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 50 درصد FC رسید(تنش متوسط) و آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 25 درصد FC رسید(تنش شدید) و کود دامی به عنوان تیمار فرعی در پنج سطح شامل مقادیر0،10،20، 30 و40 تن در هکتار بود. نتایج نشان داد اثر تنش کم آبی و کود دامی و همچنین اثر متقابل بین دو عامل فوق برعملکرد دانه به ترتیب در سطح آماری 5% و1% معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه با میزان 3/232 کیلوگرم در هکتار از تیمار تنش کم آبی ملایم با مصرف 20 تن کود دامی در هکتار حاصل شد. ولی اثرات این دو عامل بر میزان موسیلاژ در این گیاه معنی دار نبود. با افزایش میزان تنش کم آبی محتوای رطوبت نسبی برگ کاهش یافت. بیشترین محتوای رطوبت نسبی برگ در تیمار مصرف 40 تن کود دامی در هکتار حاصل شد. پایداری غشاء سیتوپلاسمی تحت تأثیر شدت تنش قرار گرفت و با افزایش شدت تنش از میزان پایداری غشاء سلولی کاسته شد. به استناد نتایج این تحقیق در شرایط آب و هوایی جیرفت برای حصول عملکرد بالا در زراعت اسفرزه مصرف 20 تن کود دامی در هکتار می تواند مناسب باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2527 - مقایسه شاخص های تحمل خشکی و خصوصیات فنولوژیک و زراعتی ژنوتیپ های لوبیا سیاه
میلاد صفاپور شهاب خاقانی مریم تیموری

به منظور ارزیابی اثر تنش آبیاری بر صفات فنولوژی و زراعی لوبیا تعداد 10 ژنوتیپ لوبیای سیاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری معمول و تنش آبی در بهار و تابستان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتای چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر تنش آبیاری بر صفات فنولوژی و زراعی لوبیا تعداد 10 ژنوتیپ لوبیای سیاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری معمول و تنش آبی در بهار و تابستان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در شرایط تنش بیشترین تاثیر بر عملکرد دانه در لوبیا سیاه مربوط به صفت عملکرد تک بوته بود. نتایج رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که صفات تعداد روز تا ظهور برگ های اولیه، تعداد روز تا ظهور سومین سه برگچه ای، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه اصلی، وزن تر بوته در شرایط نرمال و صفات تعداد روز تا ظهور برگ های اولیه، تعداد روز تا سومین سه برگچه، تعداد روز تا مرحله گلدهی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، طول ریشه اصلی، ارتفاع، طول میانگره، وزن تر بوته و وزن خشک بوته در شرایط تنش بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند. تجزیه عامل ها نشان داد در شرایط معمول تعداد 6 عامل مشخص گردیدند که بیش از 80 % تغییرات عملکرد را توجیه می کنند و در شرایط تنش تعداد 7 عامل موثر وجود دارد که بیش از 84 % تغییرات مربوط به عملکرد دانه را تحت تاثیر قرار می دهند. در این رابطه مناسبترین شاخص های مقاومت به خشکی GMP، STI، MP بودند که بر اساس آنها ژنوتیپ های Ks41225، Ks41147 و Ks41231 به عنوان ژنوتیپ های متحمل برگزیده شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2528 - تاثیر دور آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم طارم هاشمی در رشت
مریم تقی زاده مسعود اصفهانی ناصر دواتگر حمید مدنی

به منظور مقایسه سطوح مختلف دور آبیاری و مقادیر نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در سال 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. اثر سه سطح کود نیتروژن (صفر ، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و چهار دور آبیاری (غرقاب دائم و 5 ، 10 و 15 رو چکیده کامل

به منظور مقایسه سطوح مختلف دور آبیاری و مقادیر نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در سال 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. اثر سه سطح کود نیتروژن (صفر ، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و چهار دور آبیاری (غرقاب دائم و 5 ، 10 و 15 روز پس از ناپدید شدن آب از سطح مزرعه) با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش مقدار کود نیتروژن وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه ها، درصد باروری پنجه ها، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه افزایش معنی داری داشتند. تاثیر دور های مختلف آبیاری برعملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه تاثیر معنی داری داشت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد بیشترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار غرقاب دایم و مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که اختلاف معنی داری با تیمار 10 روز یک بار آبیاری و مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نداشت. بنابراین به نظر می رسد با اعمال آبیاری متناوب برنج به صورت ده روز یکبار و با مصرف کمتر کود نیتروژن تا60 کیلوگرم در هکتار می توان بدون کاهش معنی دار عملکرد، در مصرف آب و کود نیتروژن صرفه جویی به عمل آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2529 - تاثیر کاربرد نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیک عملکرد در گیاه دارویی همیشه بهار (Calendula Officinalis L.) تحت شرایط تنش خشکی
نوید رحمانی توفیق طاهرخانی جهانفر دانشیان

به منظور اثر تنش کم آبی و کاربرد نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیک عملکرد در گیاه همیشه بهار آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرارانجام گرفت. این تحقیق در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال 1385 اجرا گردید. تیمارها شامل تنش کم آب چکیده کامل

به منظور اثر تنش کم آبی و کاربرد نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیک عملکرد در گیاه همیشه بهار آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرارانجام گرفت. این تحقیق در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال 1385 اجرا گردید. تیمارها شامل تنش کم آبی در سه سطح (آبیاری پس از 80،40 و120 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A ) و نیتروژن در چهار سطح (60،30،0و90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی داری بر شاخص برداشت در مراحل مختلف گلدهی، تلاش باز آوری و نسبت وزن گل به کل گیاه دارد. بیشترین شاخص برداشت (85/18)، نسبت وزن گل به کل گیاه(15/13) و تلاش باز آوری (26/21) از سطح 40 میلی متر تبخیر به دست آمد. اثر نیتروژن بر شاخص برداشت در مراحل 50% و 100% گلدهی، نسبت وزن گل به کل گیاه در مراحل 50% و 100% گلدهی، تلاش باز آوری در مراحل 50% و 100% گلدهی معنی دار شد. اثر متقابل تنش و نیتروژن تنها بر نسبت وزن گل به کل گیاه در مرحله 100% گلدهی نیز معنی دار شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بهترین زمان برداشت گل در گیاه همیشه بهار در مرحله 100 درصد گلدهی وبا مصرف 90 کیوگرم در هکتار نیتروژن در کنار آبیاری 40 میلی متر تبخیر می باشد. مناسب ترین زمان برداشت دانه در مرحله آخر (برداشت) در کنار سطح آبیاری نرمال و مصرف حداکثر نیتروژن بود. به طوری که سطوح مختلف تنش از کارایی مصرف نیتروژن کاست و موجب کاهش تلاش باز آوری در گیاه همیشه بهار گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2530 - بررسی آماری اثرات تنش آبیاری بر صفات فنولوژی و زراعی ژنوتیپ های لوبیا سفید
میلاد صفاپور شهاب خاقانی محسن امیرآبادی مریم تیموری محمد کاظم بزیان

به منظور ارزیابی اثر تنش کم آبی بر صفات فنولوژی و زراعی لوبیا تعداد 10 ژنوتیپ لوبیای سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری معمول و تنش آبی در بهار و تابستان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتای چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر تنش کم آبی بر صفات فنولوژی و زراعی لوبیا تعداد 10 ژنوتیپ لوبیای سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری معمول و تنش آبی در بهار و تابستان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در شرایط تنش بیشترین تاثیر بر عملکرد دانه در لوبیا سفید مربوط به کاهش تعداد دانه در بوته بود. نتایج رگرسیون گام به گام نیز نشان داد صفات تعداد روز تا مرحله پر شدن غلاف، تعداد روز تا ظهور مرحله رسیدگی، طول بلندترین غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و طول ریشه اصلی در شرایط معمول و صفات تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و طول ریشه اصلی در شرایط تنش بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند. تجزیه عامل ها نشان داد در شرایط معمول تعداد 6 عامل مشخص گردیدند که بیش از 80% تغییرات عملکرد را توجیه می کنند و در شرایط تنش تعداد 7 عامل موثر وجود دارد که بیش از 84% تغییرات مربوط به عملکرد دانه را تحت تاثیر قرار می دهند. در این رابطه مناسبترین شاخص های مقاومت به خشکی GMP، STI وMP بودند که بر اساس آنها ژنوتیپ های KS41225، KS41147 و KS41231 به عنوان ژنوتیپ های مقاوم برگزیده شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2531 - تاثیر تنش کم آبی و مصرف سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم
حامد عقبای نورعلی ساجدی حمید مدنی

این آزمایش در سال زراعی 89-1388 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله شیری شدن و مرحله خمیری شدن دانه، سالیسیلیک اسید در دو سطح با مصرف به مقدار یک میلی مولار و بدون مصرف و دو رقم ا چکیده کامل

این آزمایش در سال زراعی 89-1388 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله شیری شدن و مرحله خمیری شدن دانه، سالیسیلیک اسید در دو سطح با مصرف به مقدار یک میلی مولار و بدون مصرف و دو رقم الوند و شهریار، طرح آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود. نتایج نشان داد با قطع آبیاری در مرحله شیری و خمیری دانه عملکرد دانه به ترتیب 24% و 15% کاهش یافت. مصرف اسید سالیسیلیک در شرایط آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در مرحله شیری و خمیری دانه عملکرد دانه را به ترتیب 2/7، 7 و 7/8 % نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه معادل 3698 کیلوگرم در هکتار از تیمار آبیاری مطلوب، مصرف سالیسیلیک اسید در رقم الوند حاصل شد. در شرایط قطع آبیاری بیشترین عملکرد دانه معادل 3378 کیلوگرم در هکتار از اثر متقابل تیمار قطع آبیاری در مرحله خمیری، مصرف سالیسیلیک اسید در رقم شهریار به دست آمد. نتایج آزمایش نشان داد مصرف اسید سالیسیلیک ممکن است تا حدی اثرات تنش کم آبی را کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2532 - بررسی اثر زمان، روش آبیاری و الگوی کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سیب‌زمینی در منطقه جیرفت
سیدعبدالرضا نجفی‌موسوی

این آزمایش با استفاده از کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در اراضی کشت و صنعت جیرفت در سال زراعی 88 – 1387 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل روش آبیاری به عنوان عامل عمودی در 2 سطح شامل آبیاری بارانی و قطره ای و زمان آبیاری به عنوان ع چکیده کامل

این آزمایش با استفاده از کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در اراضی کشت و صنعت جیرفت در سال زراعی 88 – 1387 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل روش آبیاری به عنوان عامل عمودی در 2 سطح شامل آبیاری بارانی و قطره ای و زمان آبیاری به عنوان عامل افقی اصلی در دو سطح شامل آبیاری شبانه و روزانه و الگوی کاشت در 3 سطح به عنوان عامل افقی فرعی شامل فاصله ی بین ردیف های کاشت 75 سانتی متر با فاصله بین بوته ها 20 سانتی متر، فاصله ردیف ها 70 سانتی متر با فاصله بین بوته ها 5/21 سانتی متر و فاصله بین ردیف ها 65 سانتی متر و فاصله بین بوته ها 23 سانتی متر و ارقام سیب زمینی به عنوان عامل فرعی فرعی در 2 سطح شامل ارقام ورگو و سانته بود. نتایج نشان داد روش آبیاری بر عملکرد غده سیب زمینی و راندمان مصرف آب در سطح آماری 1% اختلاف معنی داری را نشان داد و اثر آن بر تعداد غده و متوسط وزن غده در سطح 5% معنی دار شد. زمان آبیاری فقط بر عملکرد غده و راندمان مصرف آب در سطح آماری 5% اثر معنی داری را نشان داد. همچنین اثر الگوی کاشت بر عملکرد غده، وزن بیوماس و راندمان مصرف آب از لحاظ آماری در سطح 1% معنی دار شد. اثر ارقام بر تمام صفات اندازه گیری شده در سطح 1% معنی دار بود. حداکثر عملکرد غده سیب زمینی از روش آبیاری قطره ای به میزان 14/50 تن در هکتار حاصل شد که نسبت به روش آبیاری بارانی 37/22 تن در هکتار افزایش محصول داشت. آبیاری روزانه در مقایسه با آبیاری شبانه از عملکرد بالاتری برخوردار بود. بالاترین عملکرد سیب زمینی از رقم سانته با روش آبیاری قطره ای و زمان آبیاری روزانه و الگوی کاشت فاصله ی بین ردیف ها 65 سانتی متر و فاصله ی بین بوته ها 23 سانتی متر، معادل 47/55 تن در هکتار بود که همین تیمار برای منطقه مناسب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2533 - بررسی پارامتر های موثر در سنتز نانو کریستال های اسپینل CoAl2O4 به روش پلی اکریل آمید
سید علی حسن زاده تبریزی مهسا جعفری

هدف از انجام این تحقیق بررسی عملکرد روش ژل پلی اکریل آمید در تولید نانوذرات CoAl2O4 و هم چنین بررسی تأثیر نسبت مونومرها به نمک (5/0 و 2) و اثر دما بر خواص نهایی این نانو رنگدانه سرامیکی است. نیترات کبالت و آلومینیوم نیترات به عنوان نمک اولیه با نسبت 2:1 استفاده شدند. به چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق بررسی عملکرد روش ژل پلی اکریل آمید در تولید نانوذرات CoAl2O4 و هم چنین بررسی تأثیر نسبت مونومرها به نمک (5/0 و 2) و اثر دما بر خواص نهایی این نانو رنگدانه سرامیکی است. نیترات کبالت و آلومینیوم نیترات به عنوان نمک اولیه با نسبت 2:1 استفاده شدند. به این منظور، نحوه تشکیل ژل و ساختار این نانو رنگدانه توسط آزمایشات XRD و SEM مورد بررسی قرار گرفته است. ساختار اسپینلی CoAl2O4بعد از کلسیناسیون در دمای°C 1200-600 تشکیل شده است. محدوده اندازه ذرات در حدودnm 48 بوده است. با توجه به نتایج در دماهای مختلف کلسینه، اندازه ذرات متفاوتی به دست می آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2534 - اثرpH بر خواص جذبی نانو ذرات اکسید روی-اکسید کادمیوم برای حذف متیل بلو و متیل اورانژ
الهه خلیلی فرد سید علی حسن زاده تبریزی مجتبی نصراصفهانی

نانو کامپوزیت ZnO-CdO با استفاده از روش میکروامولسیون آب در روغن سنتز شد. نسبت وزنی اکسید روی و کادمیم و دمای کلسیناسیون بر روی مورفولوژی، تشکیل فاز، تبدیلات فازی، اندازه کریستال هاوذرات و همچنین سطح ویژه نانو کامپوزیت ZnO-CdO تحقیق شد. محصولات سنتز شده توسط آنالیزهای X چکیده کامل

نانو کامپوزیت ZnO-CdO با استفاده از روش میکروامولسیون آب در روغن سنتز شد. نسبت وزنی اکسید روی و کادمیم و دمای کلسیناسیون بر روی مورفولوژی، تشکیل فاز، تبدیلات فازی، اندازه کریستال هاوذرات و همچنین سطح ویژه نانو کامپوزیت ZnO-CdO تحقیق شد. محصولات سنتز شده توسط آنالیزهای XRD، BET، SEM، TEM و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پراش اشعه ایکس نشان داد که نانو کامپوزیت ZnO-CdO با کریستال‌های نانومتری شکل گرفته است، ذرات نانو کامپوزیت روی-کادمیم سنتز شده در دمای˚C400 به دلیل سطح ویژه بالاتر بهترین خواص جذب و تجزیه متیل بلو و متیل اورانژ اسیدی را از خود نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2535 - رسوب دهی الکتروشیمیایی هماتیت و بررسی خواص فتوالکتروشیمیایی آن جهت فرایند تجزیه آب و تولید هیدروژن
غلامرضا حیدری

تولید هیدروژن با استفاده از تجزیه آب تحت نور خورشید یک روش امیدوار کننده برای تولید سوخت پاک و تجدیدپذیر می‌باشد. با استفاده از نیمه هادی‌های مثبت و منفی به ترتیب به عنوان فتوکاتد و فتوآند می‌توان آب را به عناصر تشکیل دهنده آن یعنی هیدروژن و اکسیژن تجزیه نمود. از هماتیت چکیده کامل

تولید هیدروژن با استفاده از تجزیه آب تحت نور خورشید یک روش امیدوار کننده برای تولید سوخت پاک و تجدیدپذیر می‌باشد. با استفاده از نیمه هادی‌های مثبت و منفی به ترتیب به عنوان فتوکاتد و فتوآند می‌توان آب را به عناصر تشکیل دهنده آن یعنی هیدروژن و اکسیژن تجزیه نمود. از هماتیت می‌توان به عنوان فتوآند برای این منظور استفاده نمود. در این تحقیق هماتیت با استفاده از روش رسوب‌دهی الکتروشیمیایی ایجاد شده است. جهت تعیین فاز از تفرق اشعه ایکس استفاده شد که الگوی پراش بیانگر هماتیت با ساختار بلوری رومبوئدرال می‌باشد. مورفولوژی سطحی توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان دهنده‌ی دو لایه‌ی پایینی همراه با ترک و لایه بالایی بصورت ذرات می‌باشد. مقدار جریان تحت نور با استفاده از پتانسیل روبشی خطی تحت قطع و وصل نور مرئی تعیین شدند که در پتانسیل V6/0 نسبت به الکترود Ag/AgCl به مقدار μA.cm-2 5/2 بدست آمد. منحنی نایکوئیست هماتیت در پتانسیل V0 و V6/0 با استفاده از طیف سنجی امپدانس الکتروشیمیایی بدست آمد و مدار معادل آنها شبیه سازی گردید و مقدار پارامترهای مربوطه بدست آمدند. همچنین با استفاده از منحنی مات-شاتکی مقدار پتانسیل فلت باند و مقدار دانسیته حامل بار به ترتیب به مقدار V 35/0- نسبت به مرجع Ag/AgCl و cm-3 1018×4/8 بدست آمدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2536 - تاثیر متغیرهای آبکاری الکتریکی پالسی و عملیات حرارتی بعدی بر خواص پوشش آلیاژی نانو ساختار کبالت-تنگستن
سمیه اباذری سیوندی سعید رستگاری شهرام خیراندیش

پوشش‌ آلیاژی نانو ساختار کبالت–تنگستن با استفاده از روش آبکاری الکتریکی پالسی با فرکانس Hz 200 از حمام سیتراتی در دمای °C 60 روی زیر لایه فولاد ساده کربنی تهیه گردید. در این تحقیق، تاثیر غلظت سولفات کبالت در حمام و سیکل کاری بر ساختار بلوری، اندازه کریستالیت، چکیده کامل

پوشش‌ آلیاژی نانو ساختار کبالت–تنگستن با استفاده از روش آبکاری الکتریکی پالسی با فرکانس Hz 200 از حمام سیتراتی در دمای °C 60 روی زیر لایه فولاد ساده کربنی تهیه گردید. در این تحقیق، تاثیر غلظت سولفات کبالت در حمام و سیکل کاری بر ساختار بلوری، اندازه کریستالیت، سختی و مقاومت به خوردگی پوشش مورد بررسی قرار گرفت. مورفولوژی سطحی و ترکیب پوشش‌ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و آنالیز EDS مورد بررسی قرار گرفت. اندازه دانه های کریستالی به کمک آنالیز پراش اشعه ایکس(XRD) و رابطه شرر محاسبه شد. میکروسختی پوشش‌ها با استفاده از دستگاه میکروسختی‌سنج ویکرز اندازه‌گیری شد. بررسی نتایج نشان می‌دهند پوشش آبکاری شده در غلظت سولفات کبالت mol/l2/0 و سیکل کاری %60 با چگالی جریان متوسط A/dm21 پوشش بهینه با سختی معادل Hv 758 بوده است. عملیات حرارتی پوشش آمورف حاصل از چگالی جریان A/dm24 در شرایط خلا بالا سبب کریستالی شدن پوشش می‌شود. مقدار سختی پوشش از Hv 436 قبل از عملیات حرارتی به Hv 1059 پس از عملیات حرارتی در دمای Cº 600 رسید. با افزایش دما تا Cº 600 ساختار پلی کریستال با ترکیبات فازی Co3W و CowO4 شکل گرفت که دلیل افزایش سختی در این دما است. عملیات حرارتی سبب بهبود مقاومت به خوردگی پوشش شده است. پوشش عملیات حرارتی شده در دمایCº 400 کمترین نرخ خوردگی را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2537 - سنتز، شناسایی و کاربرد نانوکامپوزیت پلی‌آکریل‌آمید-پلی‌استایرن/بنتونیت به‌منظور جذب سرب و کادمیم از آب آلوده
امیر ابراهیم برادران مهدوی ابراهیم پناهپور روزبه جواد کلباسی علی غلامی

در طی دهه اخیر ساخت و کاربرد جاذب‌های مختلف عناصر سنگین از محیط ‌بسیار مورد توجه می‌باشد، در این میان نانوکامپوزیت‌ها بواسطه‌ی داشتن سطح ویژه و تخلخل بالا، قادر به حذف مقادیر نسبتاً زیادی از این گونه آلاینده‌ها از محیط‌های آبی می‌باشند. در این تحقیق نانوکامپوزیت پلی‌آکر چکیده کامل

در طی دهه اخیر ساخت و کاربرد جاذب‌های مختلف عناصر سنگین از محیط ‌بسیار مورد توجه می‌باشد، در این میان نانوکامپوزیت‌ها بواسطه‌ی داشتن سطح ویژه و تخلخل بالا، قادر به حذف مقادیر نسبتاً زیادی از این گونه آلاینده‌ها از محیط‌های آبی می‌باشند. در این تحقیق نانوکامپوزیت پلی‌آکریل‌آمید-پلی‌استایرن/بنتونیت سنتز، شناسایی و مورد استفاده قرار گرفت. اثر شرایط تاثیر‌گذار بر جذب شامل: pH، نسبت بنتونیت به پلی‌‌‌آکریل‌آمید، میزان جاذب، زمان تماس، غلظت کاتیون و سینتیک عمل جذب مورد تحلیل و بررسی َقرار گرفت. ساختار نانوکامپوزیت با روش‌های TEM، BET، ، FT-IR و XRD شناسایی شد. میزان جذب سرب و کادمیم بوسیله دستگاه جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج بررسی‌های ریز ساختاری نشان داد نانوکامپوزیت پلی‌آکریل‌آمید-پلی‌استایرن‌/بنتونیت از نظر فاصله لایه‌ها و سطح تماس، نسبت به بنتونیت افزایش چشمگیری داشته است. چنین ساختاری در شرایط بهینه افزایش نسبتاً زیادی از جذب آلاینده‌های کاتیونی سرب و کادمیم را نسبت به جاذب‌های بنتونیت و پلی‌آکریل‌آمید نشان می‌دهد. همچنین نتایج بررسی‌ها نشان داد که بیشترین مقدار جذب در 6=pH، بهترین نسبت بنتونیت به پلی‌آکریل‌آمید 5/2 :5، مقدار بهینه جاذب برابر با 5 گرم بر لیتر، مدت زمان تماس برابر با 12 ساعت و بیشترین جذب فلزات در غلظت 150 میلی‌گرم بر لیتر ‌بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2538 - مطالعه رفتار سایشی پوشش‌های اعمال شده بر روی تیتانیوم به روش‌های آبکاری الکتریکی و نیتروژن دهی پلاسمایی
آروین تقی زاده تبریزی حسین آقاجانی حسن ثقفیان فرهاد فرهنگ لاله

10.30495/apme.2021.681635

خواص سطحی قطعات صنعتی و مخصوصاً رفتار سایشی آن ها در کاربردهای مشخص نقش تعیین کننده ای در طول عمر سرویس دهی دارد. آبکاری کروم و نیتروژن دهی پلاسمایی از جمله دو روش رایج جهت اعمال پوشش های سخت هستند که قابلیت اعمال بر روی زیرلایه های مختلف دارند. در تحقیق حاضر، این دو پو چکیده کامل

خواص سطحی قطعات صنعتی و مخصوصاً رفتار سایشی آن ها در کاربردهای مشخص نقش تعیین کننده ای در طول عمر سرویس دهی دارد. آبکاری کروم و نیتروژن دهی پلاسمایی از جمله دو روش رایج جهت اعمال پوشش های سخت هستند که قابلیت اعمال بر روی زیرلایه های مختلف دارند. در تحقیق حاضر، این دو پوشش بر روی زیرلایه تیتانیومی اعمال شده و رفتار سایشی پوشش های اعمال شده با یکدیگر مقایسه شده است. برای بررسی رفتار سایشی از آزمایش پین بر روی دیسک استفاده شده است. برای تعیین مکانیزم سایش غالب در نمونه ها، از بررسی توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی جهت بررسی سطح اثر قسمت سایش یافته استفاده شده است. نتایج نشان می دهد علیرغم ریزسختی به دست آمده بیشتر در نمونه های آبکاری کروم شده در حدود 597 ویکرز در چگالی جریان 50 آمپر بر دسی متر مربع و 60 دقیقه و 528 ویکرز در نمونه نیتروژن دهی شده در 600 درجه سانتی گراد که تقریباً 3 برابر ریزسختی نمونه تیتانیومی است، این نمونه ها دارای کاهش وزن بیش تری بوده و رفتار سایشی ضعیف تری نسبت بـه نمونه های نیتـروژن دهی شده از خود نشان می دهند. نتایج نشان دهنده فعال بودن مکانیزم سایش چسبان در هر دو نمونه های پوشش کروم دار و نمونه های نیتروژن دهی شده است. هم چنین کم ترین ضریب اصطکاک به دست آمده در نمونه نیتریده شده در دمای 600 درجه سانتی گراد برابر با 519/0 است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2539 - تأثیر pH آبکاری بر میکروساختار و خواص مکانیکی پوشش کامپوزیتی Ni-P-TiO2 ایجاد شده بر روی فولاد AISI 430
مینا افضلی گروه مرتضی زند رحیمی هادی ابراهیمی فر

یکی از بهترین روش های مؤثر برای بهبود مقاومت به سایش و سختی فولادهای زنگ نزن اعمال پوشش های سطحی است. از جمله این پوشش ها، پوشش های آلیاژی و کامپوزیتی پایه نیکل هستند. در این تحقیق، پوشش کامپوزیتی نیکل- فسفر- اکسیدتیتانیوم با استفاده از روش آبکاری الکتریکی بر روی فولاد چکیده کامل

یکی از بهترین روش های مؤثر برای بهبود مقاومت به سایش و سختی فولادهای زنگ نزن اعمال پوشش های سطحی است. از جمله این پوشش ها، پوشش های آلیاژی و کامپوزیتی پایه نیکل هستند. در این تحقیق، پوشش کامپوزیتی نیکل- فسفر- اکسیدتیتانیوم با استفاده از روش آبکاری الکتریکی بر روی فولاد زنگ نزن AISI 430 ایجاد شد. تأثیر pH آبکاری (3، 5/3 و 4) بر روی میکروساختار و میکروسختی و رفتار سایشی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین فازهای موجود و محاسبه اندازه دانه، از روش آنالیز پرتو ایکس (XRD) استفاده شد. مشخصه یابی پوشش به کمک میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت پذیرفت. میکروسختی نمونه‌های بدون پوشش و پوشش‌دار توسط دستگاه ریزسختی سنج ویکرز اندازه‌گیری شد. همچنین مقاومت سایشی نمونه های بدون پوشش و پوشش داده شده با کامپوزیت نیکل- فسفر- اکسیدتیتانیوم با استفاده از آزمون پین بر روی دیسک بررسی شد. نتایج آنالیز پرتو ایکس نشان داد که افزایش pH باعث افزایش اندازه دانه ها می‌شود. همچنین نتایج آزمون میکروسختی و پین بر روی دیسک نشان داد افزایش pH موجب کاهش میکروسختی و مقاومت سایشی می‌شود. بیشترین سختی (18/618 ویکرز) مربوط به پوشش ایجاد شده در 3pH=، با غلظت gr/L 40TiO2= بود. همچنین بیشترین مقاومت به سایش و کمترین کاهش وزن ( mg15/0) نیز مربوط به همین پوشش بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2540 - بررسی تأثیر دانسیته جریان اعمالی بر خواص ترشوندگی پوشش سریم اکسید تولید شده به روش رسوب‌دهی الکتروشیمیایی
نوید احمدی زاده پوریا نجفی سیار

در این تحقیق پوشش سریم اکسید به روش رسوب‌دهی الکتروشیمیایی بر روی زیرلایه مس ایجاد شد. تأثیر دانسیته جریان اعمالی بر مورفولوژی، ساختار کریستالی، شیمی سطح، زبری سطح و رفتار ترشوندگی پوشش‌ها به ترتیب به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی، آزمون تفرق اشعه ایکس، طیف سنجی تبدیل چکیده کامل

در این تحقیق پوشش سریم اکسید به روش رسوب‌دهی الکتروشیمیایی بر روی زیرلایه مس ایجاد شد. تأثیر دانسیته جریان اعمالی بر مورفولوژی، ساختار کریستالی، شیمی سطح، زبری سطح و رفتار ترشوندگی پوشش‌ها به ترتیب به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی، آزمون تفرق اشعه ایکس، طیف سنجی تبدیل فوریه اشعه مادون قرمز، میکروسکوپ نیروی اتمی و اندازه‌گیری زاویه تماس آب بر روی پوشش‌ها بررسی شدند. نتایج حاصل نشان دادند که با افزایش دانسیته جریان اعمالی پوشش‌هایی ضخیم‌تر با میزان ترک سطحی و زبری بیشتر تولید می‌شوند. همچنین صفحات کریستالی (۰۰۲) در پوشش‌های تولید شده در دانسیته جریان‌های کمتر، رشد بیشتری داشتند و این پوشش‌ها دارای اندازه بلور بزرگ‌تری بودند. با اعمال دانسیته جریان‌های بیشتر، رفتار آبدوستی پوشش‌های سریا بیشتر شد. اگرچه در ابتدا پوشش‌های سریا رفتاری آبدوست داشتند اما پس از قرار گرفتن در معرض هوا و جذب هیدروکربن آبگریز شدند. پوشش‌های ساخته شده در دانسیته جریان‌های بالاتر میزان جذب هیدروکربن بیشتری از خود نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2541 - اثر تغییر نسبت مولی آب به سورفکتانت بر اندازه ی نانوذرات آلیاژی آهن- نیکل در روش میکروامولسیون
علی شکوه فر فریبا تشکری سید سلمان سیدافقهی

نانوذرات آلیاژی آهن- نیکل با درصدهای متفاوت نیکل، به دلیل خواص مغناطیسی برجسته بسیار مورد توجه هستند. اما برای استفاده ی بهینه از این نانوذرات در کاربردهای موجود، کنترل شکل و اندازه این نانوذرات بسیار مهم است. در این پژوهش، نانوذرات آهن- نیکل در سیستم میکروامولسیون آب/ چکیده کامل

نانوذرات آلیاژی آهن- نیکل با درصدهای متفاوت نیکل، به دلیل خواص مغناطیسی برجسته بسیار مورد توجه هستند. اما برای استفاده ی بهینه از این نانوذرات در کاربردهای موجود، کنترل شکل و اندازه این نانوذرات بسیار مهم است. در این پژوهش، نانوذرات آهن- نیکل در سیستم میکروامولسیون آب/ هگزانول/ CTAB و در نسبت های مولی متفاوت آب به سورفکتانت، سنتز شد. نتایج XRD نشان داد که فاز تشکیل‌شده مربوط به شبکه ی (γ-fcc) آهن- نیکل است. با توجه به تصاویر TEM، تمامی نانوذرات کروی بودند و تقریباً در محدوده ی کوچکی از اندازه قرار داشتند. بررسی تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نمونه های سنتزی، افزایش قطر ذرات را با افزایش نسبت مولی آب به سورفکتانت نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2542 - بررسی اثر دما بر شکل کریستالی رسوبات آهکی ایجاد شده بر روی فولادکم کربن تحت حفاظت کاتدی در آب دریای خلیج فارس
مریم شرفی محمود پاکشیر محمد جعفر هادیان فرد رضا بازرگان لاری

یکی از عوامل بسیار موثر بر شکل گیری رسوبات آهکی،دما می باشد. هرچه دما بالاتر رود٬ نرخ تشکیل رسوبات سریع تر می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر دما بر شکل کریستالی رسوبات آهکی راسب شده بر روی فولاد کم کربن تحت حفاظت کاتدی در آب دریای طبیعی خلیج فارسمی باشد. بررسی مورفولوژ چکیده کامل

یکی از عوامل بسیار موثر بر شکل گیری رسوبات آهکی،دما می باشد. هرچه دما بالاتر رود٬ نرخ تشکیل رسوبات سریع تر می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر دما بر شکل کریستالی رسوبات آهکی راسب شده بر روی فولاد کم کربن تحت حفاظت کاتدی در آب دریای طبیعی خلیج فارسمی باشد. بررسی مورفولوژی و نوع رسوبات به کمک تصاویر میکروسکوپ الکترونی پایشی(EMS) و آنالیز (XRD‌) انجام شد. با مقایسه تصاویرSEMرسوبات می توان نتیجه گرفت که تمایل به راسب شدن رسوبات واترایت(کربنات کلسیم) بر روی سازه ای از جنس فولاد کم کربن که در دماهای بالا قرار دارد٬ بسیار بیشتر از سازه ای است که در دمای معمولی ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد قرار دارد. در دماهای بالا تمایلی به تشکیل آراگونایت‌هاو کلسایت‌‌هایکربنات کلسیم مشاهده نشد. در صورتی که در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد٬ تمایل به تشکیل آراگونایت ها با گذشت زمان افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2543 - بررسی رفتار خوردگی پوشش ها و آستری های مختلف مورد استفاده برای لوله های انتقال در صنعت آب کشور
امین اخباری زاده علیرضا عراقی محمد حسین پایدار

پوشش دهی از جمله مرسوم ترین روش های حفاظت از خطوط انتقال آب می باشد. پوشش دهی می تواند به منظور حفاظت از درون لوله به صورت آستری یا بیرون لوله به صورت پوشش انجام شود. در این تحقیق رفتار خوردگی و مقاومت به حفره دار شدن آستری های پلی یوریتان، اپوکسی مایع دو جزیی، سه لایه چکیده کامل

پوشش دهی از جمله مرسوم ترین روش های حفاظت از خطوط انتقال آب می باشد. پوشش دهی می تواند به منظور حفاظت از درون لوله به صورت آستری یا بیرون لوله به صورت پوشش انجام شود. در این تحقیق رفتار خوردگی و مقاومت به حفره دار شدن آستری های پلی یوریتان، اپوکسی مایع دو جزیی، سه لایه اپوکسی، دو لایه اپوکسی، پلی تترا فلورو اتیلن، سیمان و پوشش های پلی اتیلن و کولتار بوسیله آزمون پلاریزاسیون خطی و آزمون طیف نگاری الکتروشیمیایی امپدانس در محلول آبی نمک طعام 5/3% وزنی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن سطح پوشش ها نیز با کمک میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی قرار گرفت تا نوع عملکرد خوردگی پوشش به دقت بررسی گردد. نتایج بررسی ها نشان داد که پوشش های پلی یوریتان و اپوکسی مایع دو جزئی از مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی آب در سطح داخلی لوله بر خوردار بوده و عمر مفید بالایی را از خود نشان می دهند. همچنین نشان داده شد که پوشش های پلی اتیلن و کولتار نیز به عنوان پوشش خارجی خط انتقال بسیار مفید بوده و باعث کاهش نرخ خوردگی به میزان 2 الی 4 برابر می گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2544 - بهینه‌سازی عملیات‌حرارتی پوشش‌ الکترولس Ni-P به کمک روش‌شناسی سطح پاسخ باهدف بهبود همزمان سختی و رفتار خوردگی
جواد گلاب مصطفی علیشاهی

در این پژوهش پوشش الکترولس نیکل-فسفر روی فولاد ساده کربنی رسوب داده‌شده و با استفاده از روش طراحی آزمایش روش‌شناسی سطح پاسخ (RSM)، تأثیر دما و زمان عملیات حرارتی بر سختی و رفتار خوردگی آن بررسی شد. پوشش‌ها به کمک آنالیز پراش پرتوایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM چکیده کامل

در این پژوهش پوشش الکترولس نیکل-فسفر روی فولاد ساده کربنی رسوب داده‌شده و با استفاده از روش طراحی آزمایش روش‌شناسی سطح پاسخ (RSM)، تأثیر دما و زمان عملیات حرارتی بر سختی و رفتار خوردگی آن بررسی شد. پوشش‌ها به کمک آنالیز پراش پرتوایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و طیف‌نگاری تفکیک انرژی (EDS) مشخصه‌یابی شده و رفتار خوردگی آن‌ها با استفاده از آزمون پلاریزاسیون تافل ارزیابی شد. نتایج نشان دادند ساختار کریستالی پوشش اولیه آمورف است و عملیات حرارتی سبب کریستالیزاسیون نیکل و همچنین رسوب فاز فسفید نیکل می‌شود. همچنین سختی پوشش‌ها به‌شدت وابسته به سیکل عملیات حرارتی است به نحوی که افزایش دما و زمان عملیات در ابتدا سبب افزایش و در ادامه کاهش سختی می‌شود. کمترین نرخ خوردگی در دمای عملیات 400 درجه سانتی‌گراد و زمان بین 70-80 دقیقه حاصل شد. عملیات حرارتی در دمای حدود 450 درجه سانتی‌گراد به مدت 75 دقیقه، سیکل بهینه عملیات حرارتی جهت حصول سختی بیشتر از 900 ویکرز و نرخ خوردگی کمتر از mpy 2 است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2545 - تاثیر ضخامت بذر لایه بر آبگریزی نانومیله های ZnO
بهناز بکا حمید غیور فرهاد کریمخانی

امروزه نانومیله های اکسید روی بدلیل کاربرد های متعدد در صنایع مختلف از جمله سلولهای خورشیدی، ابزارهای گسیل نور، کاتالیستها، سنسورهای گازی، انواع نانوحسگرها و سطوح فوق آبگریز توجهات زیادی را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش ابتدا بر روی شیشه سودالایم توسط روش سل- ژل چکیده کامل

امروزه نانومیله های اکسید روی بدلیل کاربرد های متعدد در صنایع مختلف از جمله سلولهای خورشیدی، ابزارهای گسیل نور، کاتالیستها، سنسورهای گازی، انواع نانوحسگرها و سطوح فوق آبگریز توجهات زیادی را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش ابتدا بر روی شیشه سودالایم توسط روش سل- ژل از طریق پوشش دهی چرخشی با سرعت rpm 4000 لایه نازک ZnO با ضخامت های 50، 150 و 300 نانومتر پوشش داده شد و پس از آنیل زیر لایه ها در دمای C‌°300، نانومیله های ZnO به روش هیدروترمال در محلول نیترات روی شش آبه و آمونیاک به مدت دو ساعت بر روی آن ها رشد داده شد. به منظور بررسی مورفولوژی ( قطر و طول نانومیله ها ) از SEM و جهت بررسی آنالیز فازی از XRD استفاده گردید. برای خاصیت آبگریزی و اندازه گیری زاویه تماس(CA) آزمون آبگریزی و برای توپوگرافی سطح بذرلایه آزمون AFM انجام گردید. نتایج نشان داد با افزایش ضخامت بذرلایه از 50 به 300 نانومتر، همراستایی نانومیله های سنتز شده بر روی بذرلایه ها کاهش یافته و میانگین قطر نانومیله ها از 55 نانومتر به 90 نانومتر افزایش یافته است. همچنین نتایج بدست آمده از دستگاه Contact Angle نشان داد که زاویه تماس بر روی نانومیله های سنتز شده روی بذرلایه با ضخامت 50 نانومتر، دارای بیشترین زاویه تماس (º 9/145) و با ضخامت 300 نانومتر دارای کمترین زاویه تماس (º 4/135 ) می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2546 - اثر آب انار بر روی هموگرام در موشهای صحرایی نر بالغ
سید ابراهیم حسینی داود مهربانی حمیدرضا قائدی

انار به عنوان منبع مهمی از ترکیبات آنتی اکسیدانی نظیر پلی فنول ها می باشد که از استرس های اکسیداتیو جلوگیری نموده و در بهبود عملکرد سیستم گردش خون موثر است. این مطالعه با هدف بررسی اثر آب انار بر روی هموگرام موش های صحرایی نر بالغ انجام گردید. در این مطالعه، چهل سر موش چکیده کامل

انار به عنوان منبع مهمی از ترکیبات آنتی اکسیدانی نظیر پلی فنول ها می باشد که از استرس های اکسیداتیو جلوگیری نموده و در بهبود عملکرد سیستم گردش خون موثر است. این مطالعه با هدف بررسی اثر آب انار بر روی هموگرام موش های صحرایی نر بالغ انجام گردید. در این مطالعه، چهل سر موش صحرایی نر بالغ در قالب گروه های کنترل، شاهد و تجربی مورد بررسی قرار گرفتند. گروه های تجربی به سه دسته تقسیم شدند که آب انار را با مقادیر 1، 2 و 4 میلی لیتر برای مدت 21 روز بصورت خوراکی دریافت نمودند. گروه شاهد نیز آب مقطر دریافت نمودند و گروه کنترل هیچ تیماری دریافت نداشتند. در پایان روز بیست و یکم از ناحیه بطن قلب حیوانات خون گیری به عمل آمد و کلیه نمونه های خونی با استفاده از روش های آزمایشگاهی معمول تعداد کل گلبول های سفید، قرمز، پلاکت ها، میزان هموگلوبین و هماتوکریت، غلظت متوسط هموگلوبین سلولی، هموگلوبین متوسط گلبولی و حجم متوسط گلبولی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری ANOVAو tتجزیه و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق نشان داد، آب انار بصورت وابسته به دوز باعث کاهش گویچه های سفید، غلظت هموگلوبین در یک گلبول، میزان پلاکت ها، درصد لنفوسیت ها و مونوسیت هادر سطح 05/0≥ Pمی گردد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که آب انار احتمالاً با داشتن ترکیبات فلاونوئیدی و آنتی اکسیدانی بر روی هموگرام موثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2547 - اثر آب انار بر برخی فاکتورهای هموگرام و وزن موش‌های صحرایی نر بالغ دیابتی شده
سیدابراهیم حسینی داود مهربانی حمیدرضا قایدی

آب انار منبع مهمی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و منبع غنی از پلی فنول ها می باشد که قادرند با اثرات مضر فرایندهای اکسیداسیون در بافت ها مقابله کنند، لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر آب انار بر روی برخی فاکتورهای هموگرام و وزن موش صحرایی نر بالغ دیابتی شده انجام گردید. 48 سر چکیده کامل

آب انار منبع مهمی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و منبع غنی از پلی فنول ها می باشد که قادرند با اثرات مضر فرایندهای اکسیداسیون در بافت ها مقابله کنند، لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر آب انار بر روی برخی فاکتورهای هموگرام و وزن موش صحرایی نر بالغ دیابتی شده انجام گردید. 48 سر موش صحرایی نر بالغ در قالب گروه های کنترل سالم، کنترل دیابتی، شاهد دیابتی و تجربی مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه های تجربی به سه دسته تقسیم شدند که آب انار را با مقادیر 1، 2 و 4 میلی لیتر در روز برای مدت 21روز به صورت گاواژ دریافت کردند. گروه شاهد آب مقطر دریافت نمود و گروه های کنترل نیز تحت تیمار قرار نگرفتند. در این مطالعه برای دیابتی کردن موش ها از دوز mg/kg60 استرپتوزوتوسین استفاده شد که به صورت درون صفاقی به آن ها تزریق گردید. در پایان روز بیست و یکم پس از وزن کشی از ناحیه بطن قلب حیوانات خون گیری به عمل آمد و با استفاده از روش های رایج آزمایشگاهی تعداد کل گلبول های سفید، قرمز، پلاکت ها، میزان هموگلوبین و هماتوکریت، غلظت متوسط هموگلوبین سلولی، هموگلوبین متوسط سلولی، حجم متوسط گلبولی و میزان تغییر وزن اندازه گیری شدند و نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری ANOVAو tتجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آب انار باعث افزایش وزن، تعداد گلبول های سفید و حجم گلبول های قرمز و کاهش پلاکت ها در موش های صحرایی نر بالغ در سطح 05/0andge;Pمی شود. نتایج نشان داد که آب انار احتمالاً به خاطر داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی و کاهش هورمون های استرس باعث افزایش گلبول های سفید و کاهش پلاکت ها و افزایش وزن می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2548 - بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران منطقه حفاظت شده مند در استان بوشهر
امید طبیعی

منطقه حفاظت شده مند با وسعتی معادل 52289 هکتار در مختصات جغرافیایی َ15 ْ51 تا َ35 ْ51 طول شرقی و َ15 ْ27 تا َ45 ْ28 عرض شمالیدر جنوب ایران، در استان بوشهر و در 180 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر واقع شده است. مقاله حاضر به منظور بررسی و تعیین جمعیت و تنوع گونه ای پرندگان آبزی چکیده کامل

منطقه حفاظت شده مند با وسعتی معادل 52289 هکتار در مختصات جغرافیایی َ15 ْ51 تا َ35 ْ51 طول شرقی و َ15 ْ27 تا َ45 ْ28 عرض شمالیدر جنوب ایران، در استان بوشهر و در 180 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر واقع شده است. مقاله حاضر به منظور بررسی و تعیین جمعیت و تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در زیستگاه تالابی منطقه حفاظت شده مندو بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) ارائه شده است. در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 59397 پرنده آبزی مرکب از 73 گونه، 15 تیره و 6 راسته در منطقه حفاظت شده مند زمستان گذرانی نموده اند.در این مدت بیشترین تعداد پرنده متعلق به گونه باکلان بزرگ (Phalacrocorax carbo) با 18902 قطعه سرشماری شده بوده است.بر اساس نتایج این تحقیقدر بین تیره های آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران بزرگترین و کوچکترینتیره به ترتیب متعلق به باکلانیان (Phalacrocoracidae) و کشیمیان (Podicipedidae) با 82/31 و 03/0 درصدفراوانی به ترتیب بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1385 (2007) با تعداد 19858 قطعه پرنده بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 194 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص داده اند. از سویی دیگر از نظر غنای گونه ای سال 1387 (2009) با تعداد 47 گونه شناسایی شده بیشترین تعداد و سال 1386 (2008) با تعداد 15 گونه کمترین تعداد گونه شناسایی شده را شامل شده اند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستان گذران از سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011)متعلق به تیره های کنارآبچر با 2/64 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیره های آبزی با 8/35 درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستان گذران در منطقه حفاظت شده مند مربوط به سال 1387(2009) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1389 (2011)بوده است (05/0andgt; P). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2549 - بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران در زیستگاههای تالابی سواحل بوشهر
امید طبیعی رکسانا شریفی

تحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونهای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران در زیستگاههای تالابی سواحل بوشهر(سایت بوشهر) و بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380(2002) لغایت 1389(2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافتههای این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تع چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونهای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران در زیستگاههای تالابی سواحل بوشهر(سایت بوشهر) و بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380(2002) لغایت 1389(2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافتههای این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 113606 پرنده آبزی مرکب از 78 گونه، 15 تیره و 6 راسته در سایت بوشهر زمستانگذرانی نمودهاند.در این مدت بیشترین تعداد پرندگان زمستانگذران متعلق به گونه کاکایی سر سیاه (Larus ridibundus) با 57087 قطعه سرشماری شده بوده است.بر اساس نتایج این تحقیقدر بین تیرههای مهاجر زمستانگذران بزرگترین و کوچکترینآن به ترتیب متعلق به تیره کاکائیان (Laridae) و تیره پلیکانیان (Pelecanidae) با 96/59 و 02/0 درصدفراوانی بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1385 (2007) با تعداد 28043 قطعه پرنده بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 1112 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص دادهاند. از سویی دیگر از نظر غنای گونهای سال 1389(2011) با تعداد 56 گونه بیشترین و سال 1386(2008) با تعداد 23 گونه کمترین غنا را شامل شدهاند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستانگذران متعلق به تیرههای کنارآبچر با 30/88 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیرههای آبزی با 70/11 درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخصهای تنوع و یکنواختی گونهای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستانگذران در سایت بوشهر مربوط به سال 1389(2011) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1384(2006)بوده است (05/0>P پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2550 - اثر تنش شوری بر سلولهای کلراید و هیستوپاتولوژی آبشش ماهیان کپور دریایی (Cyprinus carpio) انگشت قد تغذیه شده با کورتیزول خوراکی vvvvvر
آذر بیک زاده تاکری محمدرضا ایمانپور وحید تقی زاده

کورتیزول کورتیکواستروئیدی است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نقش مهمی در جنبه های مختلف فیزیولوژی ماهی شامل تنظیم یونی و اسمزی، رشد، استرس و عملکرد ایمنی بازی می کند. گیرنده های کورتیکواستروئیدی بیش ترین غلظت را در آبشش، روده و کلیه دارند و فراوانی آن ها اغلب تحت تاثیر چکیده کامل

کورتیزول کورتیکواستروئیدی است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نقش مهمی در جنبه های مختلف فیزیولوژی ماهی شامل تنظیم یونی و اسمزی، رشد، استرس و عملکرد ایمنی بازی می کند. گیرنده های کورتیکواستروئیدی بیش ترین غلظت را در آبشش، روده و کلیه دارند و فراوانی آن ها اغلب تحت تاثیر شوری محیط تغییر می کند.در این مطالعه اثر کورتیزول خوراکی بر بافت آبشش ماهیان کپور دریایی Cyprinus carpio انگشت قد تحت تاثیر استرس شوری بررسی شد. برای این منظور، کپور معمولی با میانگین وزنی (g12/0 36/1) به مدت 8 هفته با غذای تجاری حاوی 0 (شاهد)، 50 ، 100 و 200 میلی گرمبر کیلوگرم غذای هیدروکورتیزون تغذیه شدند (4تیمار و 3 تکرار) سپس مقاومت در برابر تنش شوری، طی 7 روز مقابله با شوری ppt12 بررسی شد و بافت آبشش مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بررسی بافت آبشش نشان داد، میزان آسیب های بررسی شده (هایپرپلازی، هایپرتروفی، پرخونی و ادم) در گروه شاهد بیش تر از ماهیان تحت تیمار کورتیزول بود و در تیمار کورتیزول آسیب های کم تری مشاهده شد و با اعمال استرس شوری تعداد سلول های کلراید افزایش یافت که می تواند ناشی از عملکرد بهتر تنظیم اسمزی این ماهیان در برابر تنش شوری باشد. vvv پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2551 - مقایسه اثر تزریق درون بطنی- مغزی عصاره ی آبی و متانولی دانه ی گیاه هل در رفتار ترس ناشی از PTZ در موش صحرایی نر بالغ
غلامحسن واعظی ریحانه پوزش محمد رضا خواجه دلویی

ترس یک پاسخ مهیج به خطری معلوم است و شامل واکنش های اتونومیکی، نورواندوکرینی و رفتاری می باشد. کشف خواص شفابخشی گیاهان از سوی دانشمندان زیادی صورت گرفته و توسل به گیاهان دارویی همواره در طول تاریخ یکی از روش های مؤثر درمان بوده است. در این پژوهش تاثیر مقایسه تزریق عصاره چکیده کامل

ترس یک پاسخ مهیج به خطری معلوم است و شامل واکنش های اتونومیکی، نورواندوکرینی و رفتاری می باشد. کشف خواص شفابخشی گیاهان از سوی دانشمندان زیادی صورت گرفته و توسل به گیاهان دارویی همواره در طول تاریخ یکی از روش های مؤثر درمان بوده است. در این پژوهش تاثیر مقایسه تزریق عصاره ی آبی و متانولی دانه ی گیاه هل (Elettaria cardamomum)بر رفتار ترس مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش حیوانات به دو دسته تقسیم گردیدند، که هر دسته شامل سه گروه بود: گروه کنترل( saline) که 1میکرولیتر سالین را بصورت تزریق درون بطنی- مغزی (I.C.V) دریافت کرد. گروه شم که PTZرا به میزان mg/kg20 بصورت تزریق i.p دریافت کرد. گروه آزمایشی (تجربی) که عصاره آبی دانه گیاه هل را در دوزهای 3 ،10، 30 میکروگرم برموش بصورت I.C.V و ترکیب PTZرا بصورت تزریق درون صفاقی (I.P) دریافت نمود، همچنین در گروه دوم آزمایش، عصاره متانولی را در دوزهای 3 ،10 ،30 میکروگرم برموش بصورت I.C.V و ترکیب PTZرا بصورت I.Pدریافت کرد.برای بررسی اثرات ترس از پلاسمیز استفاده شد. مقایسه تزریق هر دو عصاره آبی و متانولی دانه گیاه هل، درصد زمان حضور در بازوی باز (% OAT) و درصد دفعات ورود به بازوی باز (%OAE) و فعالیت حرکتی حیوان را نسبت به گروه کنترل افزایش داد که دوز30، میکروگرم برموش ،این افزایش را بطور معنی دار در %OATو %OAEنشان داد.نتایج بدست آمده نشان می دهد که ترکیبات موجود در دو عصاره آبی و متانولی دانه گیاه هل ترس ناشی از PTZرا کاهش داد، احتمالاً تاثیراز طریق بر همکنش با سیستم گابائرژیک می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2552 - مطالعه مقدماتی مهره داران منطقه دز در استان خوزستان در ساعات روز
سید مسعود حسینی موسوی محمود رضا همامی رضا کریم پور

از آنجا که یکی از مهمترین ارکان مدیریت حیات وحش آگاهی از گونه های موجود در مناطق تحت مدیریت است این بررسی به قصد شناسایی فون مهره داران منطقه دز از تاریخ 30 بهمن 1388 تا 14 مهر 1390 انجام گرفت. در این مطالعه از مشاهده مستقیم و همچنین از آثار و نمایه های به جای مانده همچ چکیده کامل

از آنجا که یکی از مهمترین ارکان مدیریت حیات وحش آگاهی از گونه های موجود در مناطق تحت مدیریت است این بررسی به قصد شناسایی فون مهره داران منطقه دز از تاریخ 30 بهمن 1388 تا 14 مهر 1390 انجام گرفت. در این مطالعه از مشاهده مستقیم و همچنین از آثار و نمایه های به جای مانده همچون سرگین، ردپا و لاشه برای تمام رده های جانوری استفاده شد، برای صید نمونه هایی همچون لاک پشتان و دوزیستان نیز از تور گوشگیر ثابت با اندازه چشمه 60*60 میلی متر استفاده گردید. طی 70 بازدید انجام شده از منطقه، در مجموع 81 گونه مهره دار شامل ٦٥ گونه از پرندگان در ٤٩ جنس، ٣٤ خانواده، و ١١ راسته شناسایی شد که در میان آنها گونه های آسیب پذیر (VU) اردک مرمری (Marmaronettaangustirostris) و هوبره (Chlamydotismacqueenii) نیز وجود داشتند. از رده پستانداران ٧ گونه در ٦ جنس، ٥ خانواده و 4 راسته ثبت گردید و روباه شنی (Vulpesrueppellii) تنها گونه حمایت شده در میان آنها بود. همچنین از خزندگان ٨ گونه در ٧ جنس، ٧ خانواده و 2 راسته مشاهده شدند که در میان آنها گونه در خطر انقراص (EN) لاک پشت فراتی (Rafettuseufraticus) وجود داشت. تنها گونه قورباغه تالابی (Ranaridibunda) از رده دوزیستان در منطقه مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2553 - بررسی تنوع گونهای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران تالاب بینالمللی ارژن در استان فارس
امید طبیعی محبوبه نصیری

در مقاله حاضر تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب بین المللی ارژنبر اساس یک دوره آماری 15 سالهاز سال 1376(1998) لغایت 1390(2012) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در طول دوره 15 ساله مورد مطالعه، تعداد 309674 پرنده آبزی شامل 71 گونه متعلق چکیده کامل

در مقاله حاضر تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب بین المللی ارژنبر اساس یک دوره آماری 15 سالهاز سال 1376(1998) لغایت 1390(2012) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در طول دوره 15 ساله مورد مطالعه، تعداد 309674 پرنده آبزی شامل 71 گونه متعلق به 16 تیره و 6 راسته در تالاب بین المللی ارژنزمستان گذرانی نموده اند.در این مدت بیشترین تعداد پرنده متعلق به گونه خوتکا (Anas crecca) با 51248 قطعه سرشماری شده بوده است.بر اساس نتایج این تحقیقدر بین تیره های مهاجر زمستان گذران بزرگترین و کوچکترینتیره به ترتیب متعلق به تیره مرغابیان (Anatidae) و تیره لک لکیان (Ciconidae) با 496/80 و 018/0 درصدفراوانی به ترتیب بوده است. در دوره 15 ساله مورد مطالعه سال 1377 (1999) با تعداد 77580 قطعه پرنده بیشترین و سال 1389 (2011) با تعداد 1002 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص داده اند. از سویی دیگر از نظر غنای گونه ای سال1382 (2004) با تعداد 38 گونه بیشترین و سال 1389 (2011) با تعداد 6 گونه کمترین غنا را شامل شده اند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستان گذران متعلق به تیره های آبزی با 03/81 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیره های کنارآبچر با 97/18درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستان گذران در تالاب بین المللی ارژن مربوط به سال 1382(2004) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1388(2010)بوده است (05/0andgt; P). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2554 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، گروه شیلات، ساری، ایران
الهه علی عسگری حامد دهقانی محمود قیم اشرفی

آبسنگ های مرجانی بزرگترین تنوع گونه ای را در بین اکوسیستم های دریایی دارا می باشند. مرجان های آبسنگ ساز دارای پولیپ هایی هستند که در حفره های فنجانی شکل کوچک بسر می برند که اغلب به عنوان یک ابزار تاکسونومیک برای تشخیص گونه های مرجان ها به کار می روند. این بررسی در بهار چکیده کامل

آبسنگ های مرجانی بزرگترین تنوع گونه ای را در بین اکوسیستم های دریایی دارا می باشند. مرجان های آبسنگ ساز دارای پولیپ هایی هستند که در حفره های فنجانی شکل کوچک بسر می برند که اغلب به عنوان یک ابزار تاکسونومیک برای تشخیص گونه های مرجان ها به کار می روند. این بررسی در بهار 1391 به منظور تعیین گونه های مرجان های سخت اطراف جزیره هنگام صورت گرفت. با روش Manta towدر اطراف جزیره حدود گسترش مشخص شده و سپس جهت نمونه برداری از غواصی استفاده گردید. از نمونه ها در زیر آب عکسبرداری شده و تکه هایی از آنها توسط قلم و چکش به منظور شناسایی، نمونه برداری گردیدند. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شده و در سفید کننده 10% به مدت 10 تا 60 دقیقه غوطه ور گردیدند تا زمانی که کرالیت آنها قابل رؤیت شود. توسط استریومیکروسکوپ از کرالیت آنها عکسبرداری شد و با استفاده از کلید شناسایی Veron(2000) شناسایی گونه ای انجام گردید. نتایج نشان داد مرجان های زنده اکثراً در عمق 3 الی 6 متر مشاهده و 8 خانواده، 21 جنس و 33 گونه از آنها شناسایی گردیدند که در این میان، خانواده Faviidaeبیشترین تنوع را به خود اختصاص داده است. وضعیت سلامت مرجان ها خوب بوده و تنوع ماهی ها در مناطق مرجانی نسبت به جزایر اطراف بالا میباشد ولی به علت صید ماهیان زینتی تراکم زیادی ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2555 - اثر پساب آبزی پروری برتنوع زیستی درشت بی مهرگان کفزی رودخانه دوهزار تنکابن
جواد مسگران کریمی قباد آذری تاکامی حسین خارا روح الله عباسپور

در پژوهش حاضرتنوع زیستی درشت بی مهرگان (ماکروبنتوزها) با استفاده از شاخص های زیستی در رودخانه دوهزار تنکابندر سال 1390-1389 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع در سه تکرار صورت گرفت.نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴٪تثبیت و در آزما چکیده کامل

در پژوهش حاضرتنوع زیستی درشت بی مهرگان (ماکروبنتوزها) با استفاده از شاخص های زیستی در رودخانه دوهزار تنکابندر سال 1390-1389 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع در سه تکرار صورت گرفت.نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴٪تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید.در بررسی کفزیان، 60 خانواده متعلق به 18 راسته و هفت رده شناسایی شد. همزمان با نمونه برداری از فون بنتیک برخی از فاکتورهای فیزیکی شیمیایی نظیر دمای آبو هوا، pH، DO(اکسیژن محلول)، BOD(خواست اکسیژن بیوشیمیایی) در ایستگاه ها اندازه گیری شد. نتایج تغییراتمعنی داری را روی دما،pH, BOD5 نشان داد (05/0pandlt;) ولی تغییرات در اکسی ژن محلول در طول مدت بررسی معنی دار نبود (05/0andlt;p).داده های بنتیک بصورت سنجه های ساختار جمعیتیشاملغنای EPT، نسبت فراوانیEPTبه خانواده Chironomidaeو شاخص تنوع شانون محاسبه گردید.آنالیز واریانس یک طرفه گروه های کفزی در بین ماه ها و ایستگاه ها مورد بررسی قرارگرفت، نتایج آزمون آنالیز واریانس در بین ایستگاه ها تفاوت معنی داری را نشان داد (Pandlt;0.05).بطور کلی از ایستگاه شماره 1 تا ایستگاه شماره 7 از مقدار عددی این شاخص ها کاسته شد که نشان دهنده کاهش کیفت آب در طول رودخانه بوده است. بر اساس شاخصEPTبالاترین میانگین به ایستگاه 3با میانگین امتیاز66/70و پایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با امتیاز 01/22 مشخص شد. بالاترین میزان شاخص EPT/Chدر ایستگاه1 با امتیاز 11/1 وپایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با 31/0 تعیین شد. شاخص تنوع شانون در ایستگاه ها، از بالا به پایین روند نزولی را نشان داد. بطوری که بیشترین مقدار آن در ایستگاه 2 با میانگین امتیاز27/2 و پایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با امتیاز 7/1مشخص شد. بطور کلی نتایج حاصله نشان از عدم آلودگی در نواحی بالادست رودخانه دوهزار تنکابنو آلودگی متوسط رودخانه در نواحی پایین دست در ماه های مختلف را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2556 - بررسی فون خزندگان و پرندگان پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین در استان اصفهان
حسین اکبری مهدی جلالپور ویدا حجتی محمدصفا گل محمدی

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از بکرترین و دست نخورده ترین زیست بوم های کویری کشور به شمار می آید که با وسعت 300 هزار هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان نائین در شرق استان اصفهان قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در میان اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی در کشور، ضرورتا به چکیده کامل

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از بکرترین و دست نخورده ترین زیست بوم های کویری کشور به شمار می آید که با وسعت 300 هزار هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان نائین در شرق استان اصفهان قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در میان اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی در کشور، ضرورتا به عنوان پل ارتباط دهنده سایر جمعیت های کوچک و پراکنده یوزپلنگ در کشور عمل می نماید. همچنین این منطقه یکی از بهترین زیستگاه های گربه شنی، کاراکال و جبیر در استان اصفهان می باشد. این مطالعه طی سال های 89-1385 به منظور شناسایی فون خزندگان و پرندگان پناهگاه حیات وحش عباس آباد در نائین اصفهان انجام شد و در مجموع حدود 42 گونه خزنده و 141 گونه پرنده شناسایی شدند؛ هرچند احتمال حضور گونه های بیشتری نیز می رود. در میان آنها بزمجه بیابانی (Varanus griseus )، سوسمار خاردم (Uromastyx aegyptius)، هوبره (Chlamydotis undulata) و زاغ بور (Podoces pleskei) از اهمیت خاصی برخوردار هستند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2557 - وضعیت زادآوری یاکریم (Streptopelia decaocto) در منطقه کشت و صنعت هفت تپه و میان آب در استان خوزستان
رضا کریم پور بهروز بهروزی راد سید مهدی امینی نسب سید مسعود حسینی موسوی

یاکریم با نام علمیStreptopeliadecaocto متعلق به خانواده Columbidaeیکی از گونه هایی است که به وفور در استان خوزستان مشاهده می شود. این مطالعه حاصل پژوهشی است که از تاریخ 19 فروردینماه 1389 تا 3 تیر 1389 ادامه یافت. تولید مثل یاکریم (Streptopelia decaocto) با مشاهده رفتار چکیده کامل

یاکریم با نام علمیStreptopeliadecaocto متعلق به خانواده Columbidaeیکی از گونه هایی است که به وفور در استان خوزستان مشاهده می شود. این مطالعه حاصل پژوهشی است که از تاریخ 19 فروردینماه 1389 تا 3 تیر 1389 ادامه یافت. تولید مثل یاکریم (Streptopelia decaocto) با مشاهده رفتار تخم گذاری از 7 اردیبهشت ماه آغاز شد و با پرواز آخرین جوجه در تاریخ 3 تیر ماه خاتمه یافت. در طول مدت مطالعه مجموعاً 19 لانه یاکریم شناسایی شد.میزان موفقیت زاد آوری 48/46% محاسبه شد. بین تلفات در مراحل مختلف زاد آوری اختلاف معنی دار مشاهده شد (05/0andgt;P-value). موفقیت در مراحل تفریخ، Nestlingو Post-Nestlingبه ترتیب 52/60%، 10/42% و 84/36% محاسبه شد. بنابر نتایج آزمون من ویتنی موفقیت در لانه های لمس شده و لمس نشده اختلاف معنی داری را در مرحله Post-Nestlingنشان می دهد(05/0andgt;P-value). عامل مهم کاهش موفقیت زادآوری یاکریم در منطقه، در درجه اول طعمه خواری و در درجه دوم آشفتگی های جوی (بارندگی و توفان) است که سبب تلف شدن تخم ها می شود و این پدیده در ابتدای فصل تخم گذاری نمود پیدا می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2558 - بررسی مراحل رشد آرتمیا ارومیانا (Artemia urmiana) در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از مخمر آبجو، عصاره کاهو و ویتامین c
یاسمن خامه چین امید ملکی بالاجو سید رسول صادقی شهرام شرفی قنبر لایی رضا نظام زاده

با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی آرتمیا در تغذیه ماهیان خاویاری و میگو با استفاده از غذاهای مختلف تجاری با هدف پرورش آرتمیا و تعیین نقش تغذیه مناسب این آبزی در افزایش ارزش غذایی آن، نحوه اثر عصاره کاهو و مخمر آبجو به عنوان دو نوع غذای متداول در پرورش تجاری، بر میزان رشد چکیده کامل

با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی آرتمیا در تغذیه ماهیان خاویاری و میگو با استفاده از غذاهای مختلف تجاری با هدف پرورش آرتمیا و تعیین نقش تغذیه مناسب این آبزی در افزایش ارزش غذایی آن، نحوه اثر عصاره کاهو و مخمر آبجو به عنوان دو نوع غذای متداول در پرورش تجاری، بر میزان رشد این آبزی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، نیم گرم از تخم دکپسوله شده آرتمیا ارومیانا که از گونه های بومی ایران است، در زوک انکوباسون با حجم یک لیتر پرورش داده شدند. میزان نمک ودرجه حرارت در طول دوره پرورش، 35 گرم در لیتر و دمای 28 درجه سانتی گراد ثابت بود. اندازه گیری و بررسی مراحل رشد با آغاز مرحله تغذیه مستقیم از محیط با استفاده از عصاره کاهو و مخمر آبجو تغذیه انجام شد. داده های حاصل از مطالعه مراحل رشد با استفاده از نرم افزار SASمورد تجزیه قرار گرفت. سپس فراوانی داده تعیین گردید. تفاوت معنی داری را در طول دوره تغذیه با استفاده از این دو ماده غذایی مشاهده نشد. وضعیت رشد در هر دو گروه مورد مطالعه روند یکسانی را نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2559 - شناسایی فون پستانداران پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین در استان اصفهان
حسین اکبری آرش صادقی محمدصادق فرهادی نیا محمدصفا گل محمدی ویدا حجتی

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از بکرترین و دست نخورده ترین زیست بوم های کویری کشور به شمار می آید که با وسعت 300 هزار هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان نایین در شرق استان اصفهان قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در میان اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی در کشور، ضرورتا به چکیده کامل

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از بکرترین و دست نخورده ترین زیست بوم های کویری کشور به شمار می آید که با وسعت 300 هزار هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان نایین در شرق استان اصفهان قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در میان اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی در کشور، ضرورتا به عنوان پل ارتباط دهنده سایر جمعیت های کوچک و پراکنده یوزپلنگ در کشور عمل می نماید. از اینرو شناسایی و حفظ عباس آباد به عنوان یک چهارراه برای یوزهای ایرانی می تواند به بقای بلندمدت این گونه در کشور کمک نماید. همچنین این منطقه یکی از بهترین زیستگاه های گربه شنی، کاراکال و جبیر در استان اصفهان می باشد. این مطالعه در سال 89-1385 به منظور شناسایی فون پستانداران پناهگاه حیات وحش عباس آباد با تأکید بر گوشتخواران و طعمه های آنها در نائین اصفهان انجام شد که گونه های شناسایی شده عبارت بودند از: خارپشت ایرانی (Paraechinus hypomelas)، موش خانگی (Mus musculus)، جرد ایرانی(Meriones persicus)، جربیل بلوچی (Gerbillus nanus)، دوپای کوچک (Allactaga elater)، پامسواکی بزرگ(Jaculus blanfordi) ، تشی (Hystrix indica)، خرگوش aureus) (Lepus europaeus)، روباه معمولی(Vulpes vulpes)، روباه شنی(Vulpes rueppellii)، شاه روباه(Vulpes cana) ، شغال(Canis، گرگ(Canis lupus)، کفتار((Hyaena hyaena،گربه شنی(Felis margarita)، گربه وحشی (Felis silvestris)، کاراکال (Caracal caracal)، پلنگ(Panthera pardus) ، یوزپلنگ(Acinonyxjubatus)، گورخر(Equus hemionus)، قوچ و میش (Ovis orientalis)، کل و بز(Capra aegagrus) ، جبیر(Gazella bennettii پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2560 - بررسی تأثیر نفت خام بر آسیب سیتوژنتیک با استفاده از سنجش آزمون ریزهسته در نرم تن دوکفه ای Anodonta cygnea به عنوان بیواندیکاتور
صابر اسکندری پرگل قوام مصطفوی حسین مزدارانی علی ماشینچیان مرادی محمدحسن شاه حسینی

با توجه به اینکه نفت خام جزء یکی از آلاینده های آلی مخرب و مضّر اکوسیستم های آبی محسوب می شود و می تواند اثرات بسیار نا مطلوبی بر ساختار ماده وراثتی (DNA) و روند تقسیم سلولی داشته باشد، تأثیر این آلاینده در غلظت های مختلف بر روی نرم تن دوکفه ای Anodontacygneaدر شرایط آز چکیده کامل

با توجه به اینکه نفت خام جزء یکی از آلاینده های آلی مخرب و مضّر اکوسیستم های آبی محسوب می شود و می تواند اثرات بسیار نا مطلوبی بر ساختار ماده وراثتی (DNA) و روند تقسیم سلولی داشته باشد، تأثیر این آلاینده در غلظت های مختلف بر روی نرم تن دوکفه ای Anodontacygneaدر شرایط آزمایشگاهی (In vitro)، برای مشاهده میزان تخریب DNAو انحرافات کروموزومی بررسی شد تا علاوه بر شناسایی میزان اثرات مخرب نفت خام، این دوکفه ای به عنوان شاخص زیستی محیطی معرفی شود.غلظت های ppm25/0 ، ppm5/0 و ppm1 نفت خام در آکواریوم های تیمار تهیه گردید و 2 آکواریم نیز به عنوان آکواریوم های شاهد که در یکی آب و در دیگری آب به همراه DMSO(Dimethyl sulfoxide)بود در نظر گرفته شد.دوکفه ای ها به مدت 10 روز در معرض آلایندۀ مورد نظر (نفت خام) با غلظت های مشخص قرار گرفتند. در پایان روز دهم دوکفه ای ها جهت استخراج سلول های آبششی از بافتآبششی جد ا سازی شدند. بعد از استخراج، سلول ها وارد آزمون ریزهسته (micronuclei test) شدند.بعد از تهیه سوسپانسیون سلول های آبششی بر روی لام، اجازه داده شد این سوسپانسیون خشک شود و با متانول مطلق فیکس گردید در نهایت با رنگ آمیزی گیمسا شمارش ریزهسته ها با میکروسکوپ نوری انجام شد. در این آزمایش سطح ریزهسته ها بین 0 تا 6/2 ریزهسته/1000 سلول آبششی اندازه گیری شد. در آکواریوم شاهد1 (آب) میزان صفر ریزهسته/1000 سلول آبششی، در آکواریوم شاهد2 (آب+DMSO) میزان 2/0 ریزهسته/1000 سلول آبششی، در آکواریوم تیمار1 (غلظت ppm25/0 نفت خام) میزان 6/1 ریزهسته/1000 سلول آبششی، در آکواریوم شاهد2 (آب+DMSO) میزان 2/0 ریزهسته/1000 سلول آبششی، در آکواریوم تیمار1 (غلظت ppm25/0 نفت خام) میزان 6/1 ریزهسته/1000 سلول آبششی، در آکواریوم تیمار2 (غلظت ppm5/0 نفت خام) میزان 6/2 ریزهسته/1000 سلول آبششی، آکواریوم تیمار3 (غلظت ppm1 نفت خام) میزان 2 ریزهسته/1000 سلول آبششی برآورد شد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2561 - مطالعه ی اثر تزریق داخل صفاقی (IP) عصاره آبی دانه رازیانه ( Foeniculum vulgare mill) بر اسپرماتوژنز و تغییرات هیستولوژیکی بافت بیضه در موش صحرایی نر نژاد ویستار
طاهره رضایی آهوانویی عبدالحسین شیروی کیوان کرامتی

در سالهای اخیر روشهای مختلفی جهت جلوگیری از بارداری و نهایتاً ازدیاد جمعیت بکار گرفته شده است. با توجه به اینکه استفاده از داروهای شیمیایی علاوه بر تاثیرات درمانی، اثرات ناخواسته و عوارض جانبی مربوط به خود را بهمراه دارد لذا بهره گیری از گیاهان دارویی به درمان تعدادی از چکیده کامل

در سالهای اخیر روشهای مختلفی جهت جلوگیری از بارداری و نهایتاً ازدیاد جمعیت بکار گرفته شده است. با توجه به اینکه استفاده از داروهای شیمیایی علاوه بر تاثیرات درمانی، اثرات ناخواسته و عوارض جانبی مربوط به خود را بهمراه دارد لذا بهره گیری از گیاهان دارویی به درمان تعدادی از بیماریها کمک می کند. در طب سنتی مصرف رازیانه به عنوان گیاه آرام بخش، ضد اسپاسم، رفع کننده مشکلات گوارشی و از طرفی کاهش دهنده قدرت جنسی در مردان معرفی شده است [4]. نتایج حاصل از آزمایشات مختلف در این مطالعه بیانگر تاثیر عصاره آبی دانه رازیانه بر فرایند اسپرماتوژنز و تغییرات هیستولوژیکی بافت بیضه در موش صحرایی می باشد.در این پژوهش از رت نر بالغ نژاد ویستار با وزن تقریبی 220andplusmn; 200 گرم استفاده گردیده است. حیوانات به چهار گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. گروهای تجربی دوزهای mg/Kg 280، 140،70 و 35 از عصاره آبی دانه گیاه رازیانه را بصورت تزریق داخل صفاقی به مدت 15 روز دریافت کردند و در همین مدت گروه کنترل سرم فیزیولوژیک را به صورت داخل صفاقی ( IP) دریافت کردند. در پایان روز 15به منظور بررسی های مورفومتریک بافت بیضه ، آنها را از بدن خارج نمودهطول و عرض آن راجهت محاسبه حجم بیضه با کولیس اندازه گیری کرده سپس وزن بیضه، وزن اپیدیدیم و همچنین وزن کانال وازودفران توسط ترازوی دیجیتالی اندازه گیری شدند. سپس بیضه ها جهت مطالعه ی بافتی به فیکساتور بوئن جهت بررسی مراحل بافتی منتقل گردید. نتایج نشان داد عصاره آبی دانه رازیانه با دوزهای مصرفی تاثیری بر وزن و حجم بیضه ها، وزن اپیدیدیم و کانال دفران نداشت.اما کاهش معنی داری در میزان تعداد اسپرماتید در گروههای تجربی که عصاره را با دوزهایmg/Kg 280 و 140 دریافت کرده بودند مشاهده شده است.کاهش قابل توجه در میزان اسپرم ها ، نشانگر تاثیر دانه گیاه رازیانه در کاهش فعالیتهای تولید مثلی جنس نر است. شایان ذکر است به منظور تعیین دوزی که در آن ایجاد اسپرم به طور کامل متوقف شود و بررسی عوارض جانبی آن ، تحقیقات بیشتر ضرورت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2562 - تاثیر عصاره‌ی آبی گیاه رازیانه بر میزان ترشح هورمون پرولاکتین وشیردهی موش رت ماده نژاد Wistar
مهناز سیاهی عبدالحسین شیروی میترا حیدری نصرآبادی

مراقبت از فرزندان پس از تولد و تغذیه ی آنان از مسائلی است که اهمیت آن بر هیچ کسی پوشیده نیست. در این میان فرایند شیردهی،مهم ترین بخش تغذیه ی نوزاد می باشد و در برابر آن نبود تغذیه ی سالم و کافی برای نوزادان از مسائل مهمی است که پرداختن به آن ضروری می نماید. لذا جهت بهبو چکیده کامل

مراقبت از فرزندان پس از تولد و تغذیه ی آنان از مسائلی است که اهمیت آن بر هیچ کسی پوشیده نیست. در این میان فرایند شیردهی،مهم ترین بخش تغذیه ی نوزاد می باشد و در برابر آن نبود تغذیه ی سالم و کافی برای نوزادان از مسائل مهمی است که پرداختن به آن ضروری می نماید. لذا جهت بهبود شیردهی و افزایش شیر مادران راه های درمانی مورد نیاز است که برطرف کردن این نقیصه اغلب از طریق داروهای شیمیایی صورت می گیرد. عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروها انسان را به سوی استفاده از داروهای گیاهی کشانده است. گیاه رازیانه یکی از این موارد می باشد .در این مطالعه از75 موش رت ماده ی بالغ نژاد ویستار، 3-2 ماهه وزن تقریبی (180-200) گرم استفاده گردیده است . حیوانات به 4 گروه تجربی و یک گروه کنترُل تقسیم شدند . چهار گروه تجربی به مدت 5 ،10و15روز به ترتیب دوزهای 35،70 ،140و280 میکرولیتر از عصاره ی آبی دانه ی گیاه رازیانه را دریافت کردند. در همین مدت گروه کنترل سرم فیزیولوژی را به صورت درون صفاقی (IP) دریافت کردند. در طی آزمایش پس از اتمام 5 ،10و15 روز از حیوانات برای سنجش هورمونی خون گیری به عمل آمد و میزان هورمون پرولاکتین مورد سنجش قرار گرفت . در طی آزمایش نوزادان روزانه در ساعت مشخصی توزین می شدند.در پایان تاثیر عصاره بر شیردهی با کمک دومورد سنجش شد. 1 . تغییر میزان پرولاکتین مادران. 2 . تغییر وزن نوزادان شیرخوار.به منظور بررسی نتایج آماری از آزمون Tukey , Dunnettاستفاده شد و مقادیر دارای اختلاف در سطح Pandlt;0.05 وبرای آزمون Dunnett، Pandlt;0.025نشان داده شد.بر اساس نتایج حاصل از سنجش هورمونی، با توجه به این نکته که میزان پرولاکتین بطور طبیعی در موش های رت ماده نژاد ویستارng/ml 13.7-23.3 است تزریق عصاره مذکور تغییری خارج از این محدوده نداده است. البته دوزهای 140 و280 نسبت به دوزهای 35 و 70 دراین محدوده افزایش معنی داری نشان داده اند اما این میزان افزایش پرولاکتین جهت افزایش شیر مادر و بالطبع افزایش وزن نوزادان کافی نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2563 - معرفی بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی دامغان
صفر پورعلی دارستانی

در این مطالعه، بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی در شهرستان دامغان در استان سمنان بررسی شدند. از دهانه چشمه تا روستای آستانهدر یک سال کامل نمونه برداری انجام شد. نمونه برداری از جریان آرام، تند، جلبکها وگیاهان آبزی، گل و لای و بستر ماسه ای انجام شد. از حشرات راسته هایی مان چکیده کامل

در این مطالعه، بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی در شهرستان دامغان در استان سمنان بررسی شدند. از دهانه چشمه تا روستای آستانهدر یک سال کامل نمونه برداری انجام شد. نمونه برداری از جریان آرام، تند، جلبکها وگیاهان آبزی، گل و لای و بستر ماسه ای انجام شد. از حشرات راسته هایی مانند: فنردمان، سنجاقکها، زودمیران، ساسهای آبزی، موی بالان، دو بالان، از کلیسر داران: کنه های آبزی و از سخت پوستان: جور پایان، ناجور پایان، خرچنگها، کلادوسرا و سیکلوپس بدست آمد. رودخانه چشمه علی دارای ثبات و پایداری نسبتا بالایی است که ناشی از وضعیت جغرافیایی چشمه می باشد. شناسایی 47 گونه از بندپایان آبزی، نشان دهنده تنوع گونه ای بالا در این رودخانه است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2564 - چرخه اووژنز در مار آبی Natrix natrix در استان مازندران
افشین فقیری عبدالحسین شیروی حاجی قلی کمی

مار آبی Natrix natrixاز مارهای غیرسمی متعلق به خانواده کلوبریده می باشد که در استان های شمالی کشور یافت می شود.تحقیق حاضر در سال 1386 به منظور بررسی چرخه اووژنز در این مار در استان مازندران انجام شد. زمان نمونه برداری از پانزده فروردین تا اواخر شهریور ماه بود و هفتادوشش چکیده کامل

مار آبی Natrix natrixاز مارهای غیرسمی متعلق به خانواده کلوبریده می باشد که در استان های شمالی کشور یافت می شود.تحقیق حاضر در سال 1386 به منظور بررسی چرخه اووژنز در این مار در استان مازندران انجام شد. زمان نمونه برداری از پانزده فروردین تا اواخر شهریور ماه بود و هفتادوشش مار آبی از ایستگاه های مرداب پرورش ماهی آبندانسر، جنگل زارع، شالیزارهای اطراف ساری و رودخانه تجن با دست و تور جمع آوری شد.تخمدان از نمونه ها استخراج گردید و مورد مطالعه مراحل اووژنز قرار گرفت.میانگین طول بدن مار ها 59/694 میلی متر بود. نتایج نشان می دهد شروع اووژنز در اواسط خرداد و خاتمه آن در اواسط مرداد بوده است. میانگین وزن و حجم تخم ها به ترتیب 816/5 گرم و87/29031میلی مترمکعب است. نتایج بررسی تخمدان ها نشان می دهد میانگین تعداد تخمک ها در تخمدان راست و چپ به ترتیب یازده و نه بود. میانگین تعداد و حجم تخمک های رشد کرده در تخمدان راست و چپ به ترتیب 12/4 عدد و 08/6654 میلی متر مکعب و 87/3 عدد و 84/7221 میلی مترمکعب بود. میانگین وزن تخمک ها در تخمدان راست و چپ به ترتیب 71/1 و 94/1 گرم بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2565 - بررسی تنوع گونهای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران در تالاب مهارلو دراستان فارس
امید طبیعی محسن جعفری نژاد بسطامی لیلا جولایی

تحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب مهارلوو بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 290554 پرنده آبزی مرکب از چکیده کامل

تحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب مهارلوو بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 290554 پرنده آبزی مرکب از 65 گونه، 14 تیره و 6 راسته در تالاب مهارلو زمستان گذرانی نموده اند.در این مدت بیشترین تعداد پرندگان رمستان گذران متعلق به گونه فلامینگوی بزرگ (Phoenicopterus ruber) با 50355 قطعه سرشماری شده بوده است.بر اساس نتایج این تحقیقدر بین تیره های مهاجر زمستان گذران بزرگترین و کوچکترینآن به ترتیب متعلق به تیره مرغابیان (Anatidae) و تیره گلاریولیان (Glareolidae) با 368/51 و 001/0 درصدفراوانی بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1382 (2004) با تعداد 56162 قطعه پرنده بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 8866 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص داده اند. از سویی دیگر از نظر غنای گونه ای سال 1381 (2003) با تعداد 37 گونه بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 14 گونه کمترین غنا را شامل شده اند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستان گذران متعلق به تیره های آبزی با 76/51 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیره های کنارآبچر با 24/48 درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستان گذران در تالاب مهارلو مربوط به سال 1382 (2004) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1388 (2010)بوده است (05/0>P پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2566 - شناسایی کرمهای انگلی کپورماهیان منابع آبی مهم استان سمنان
مهدی ابراهیمیان هومن شجیعی شهرام شرفی

استان سمنان در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر ایران واقع شده که دارای آب و هوای خشک، معتدل، کمآب بوده و غالبیت اصلی ماهیان این استان را خانواده بزرگ کپورماهیان نظیر کپور معمولی، خیاطه، کولی، سیاهماهی تشکیل داده است. نمونهبرداری انگلی ماهیان استان در 6 ایستگاه تح چکیده کامل

استان سمنان در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر ایران واقع شده که دارای آب و هوای خشک، معتدل، کمآب بوده و غالبیت اصلی ماهیان این استان را خانواده بزرگ کپورماهیان نظیر کپور معمولی، خیاطه، کولی، سیاهماهی تشکیل داده است. نمونهبرداری انگلی ماهیان استان در 6 ایستگاه تحقیقاتی از قسمتهای بالا و پاییندست رودخانههای حبلهرود، چشمهعلی و سد شهید شاهچراغی طی شش ماه از بهمنماه 1392 الی تیرماه 1393 با صید 150 قطعه ماهی توسط تورهای صیادی انجام پذیرفت. از بررسی ضایعات میکروسکوپی پوست، آبشش، باله‌ها و چشم ماهیان 8 جنس از دو رده مختلف انگلی نظیر: یک جنس Ligula intestinalisاز رده Cestodaو هفت جنس از رده Monogeneaشامل دو جنس Gyrodactylus .sp، یک جنس Dactylogyrus .sp، یک جنس Dactylogyrus lenkorani، دو جنس Paradiplozoon .spو یک جنس Diplozoon meganشناسایی گردید. ماهیان کپور و کولی به ترتیب با 3 و1 جنس بالاترین و پایینترین تنوع و تراکم انگلی و رده Monogeneaبا هفت جنس و Cestodaبا یک جنس به ترتیب بیشترین و کمترین حضور را در ماهیان منابعآبی استان سمنان داشتند همچنین دو جنسParadiplozoon .spو Gyrodactylus .spاز اندام ماهیانکپور و خیاطه به صورت مشترک گزارش گردید. آنالیز واریانس طول- وزن و ضریب همبستگی 2 دامنهای پیرسون (0.05P) ماهیان نشان از همبستگی ناقص و مستقیم ماهیان کپور و خیاطه و همبستگی ناقص و معکوس سیاهماهیان دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2567 - بررسی غلظت فلزات سنگین مس و روی در بافت عضله میگوی بزرگ آب شیرین و تغییرات بافتی آبشش و هپاتوپانکراس
عباس بزرگنیا مریم برزگر مهران مهدیپور حسینعلی ابراهیم زاده موسوی علی طاهری میرقائد مهرنوش معینی جزنی

امروزه یکی از مشکلات جدی جوامع بشری، معضل آلودگی آبها با فلزات سنگین است که از مهترین و خطرناکترین آلایندههای آبی و تهدیدی جدی برای سلامت انسان به شمار میآیند. بر همین اساس در بررسی حاضر با هدف تعیین میزان دو فلز سنگین روی و مس در عضله میگویبزرگآب شیرین (Macrobrachi چکیده کامل

امروزه یکی از مشکلات جدی جوامع بشری، معضل آلودگی آبها با فلزات سنگین است که از مهترین و خطرناکترین آلایندههای آبی و تهدیدی جدی برای سلامت انسان به شمار میآیند. بر همین اساس در بررسی حاضر با هدف تعیین میزان دو فلز سنگین روی و مس در عضله میگویبزرگآب شیرین (Macrobrachium rosenbergiiو بررسی تغییرات بافتی هپاتوپانکراس و آبشش ایجاد شده ناشی از آنهادر طی زمستان 1392 اقدام به صید20 نمونه میگوی آب شیرین از رودخانه سیاهرود در استان مازندران، گردید. نمونه بافت عضله جهت سنجش فلزات مس و روی و نمونههای بافت آبشش و هپاتوپانکراسجهت بررسی تغییرات بافتی برداشت شدند. تعیین غلظت فلزات با استفاده از دستگاه جذب اتمی اسپکتروفتومتر و آنالیز آماری توسط نرمافزار SPSS 19صورت پذیرفت. میانگین غلظت روی و مس در عضله میگوها به ترتیب برابر با 1 ±011/1 و02/0 ±785/1 بدست آمده و نتایج آنالیز واریانس تک نمونهای نشاندهنده وجود اختلاف معنیدار در مقادیر روی و مس است. در بررسی ضریب همبستگی طول و وزن و میانگین مقادیر فلزات روی و مس هیچ رابطه معنیدار بین این متغیرها بدست نیامد. همچنین میانگین غلظت روی و مس در عضله میگوها، کمتر از میزان حد مجاز تعیین شده در غذاهای دریایی بر اساس استانداردهای WHONHMRCو UK(MAFF)بوده و بنابراین مصرف میگوهای مذکور برای سلامت انسان خطرناک نمیباشد. در بررسیهای آسیب شناسی آبشش، بوضوح هایپرپلازی سلولهای اپیتلیال آبشش، ادم و تورم لاملاهای ثانویه بهمراه موکوس فراوان در سطح آبششها مشاهده گردیده و در هپاتوپانکراس نیز آتروفی سلولها قابل رویت بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2568 - سلول شناسی بافت آبشش در بچه ماهی کفال طلایی انگشت قدLiza aurataبه روش هیستومورفولوژی و ایمونوهیستوشیمی
زهرا بصیر رحیم عبدی

ماهی کفال طلاییLiza aurataازگونه های مهم وخوراکی حوزه دریای خزر بوده که بدلیل عدم مطالعه میکروسکوپی بر روی بافت آبشش در گونه مورد نظر تحقیق اخیر انجام پذیرفته است.برای این منظور تعداد 20 قطعه ماهی پس از زیستسنجی مورد استفاده قرار گرفتند. بطوریکه کمان آبششی دوم ازسمت چ چکیده کامل

ماهی کفال طلاییLiza aurataازگونه های مهم وخوراکی حوزه دریای خزر بوده که بدلیل عدم مطالعه میکروسکوپی بر روی بافت آبشش در گونه مورد نظر تحقیق اخیر انجام پذیرفته است.برای این منظور تعداد 20 قطعه ماهی پس از زیستسنجی مورد استفاده قرار گرفتند. بطوریکه کمان آبششی دوم ازسمت چپ پس ازتبدیل به قطعات کوچکتربه مدت48 ساعت درمحلول بوئن تثبیت گردیدپس ازانجام مراحل معمول بافت شناسی برشهای 5 تا6 میکرونی تهیه و رنگآمیزی بروش هماتوکسیلینائوزین و پریودیک اسید شیف برروی آنها انجام گرفت.درمطالعات ایمنوهیستوشیمی،لامها بعد از طی مراحل اولیه آماده سازی درمحلول فسفات بافر سالین شستشوداده وسپس وارد ترکیب فسفات بافر سالین کلراید سدیم وتویین شدنددر مطالعات میکروسکوپی هر تیغه آبششی به صورت یک پوشش باریک از سلول‌ها که بر روی غشاء پایه قرار گرفته و دو سطح آن بوسیله سلول‌های پیلار محافظت می‌شدند. لاملاها بصورت مسطح و به تعداد زیاد که غشاهای تنفسی را نیز تشکیل دارای سلولهای ترشح کننده موکوسی بودند. دیگر سلول‌های اصلی سلولهای کلراید که به وسیله سلول‌های پوشاننده مسطح احاطه و بیشتر در محل اتصال بین لاملاها و فیلامنت قرار گرفته بودند. مطالعات ایمونوهیستوشیمی نشان داد که این سلولها به تعداد زیاد در اپیتلیوم فیلامنتی و بندرت در اپیتلیوم لاملایی قرار گرفته بودند. مطالعه اخیر بر روی بافت پوششی آبشش گونه مورد نظر نشان داد ساختار سلولی آن دارای تشابهات مانند نوع ساولها و تفاوتهایی از نظر جایگاه با سایر ماهیها بوده که به آن پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2569 - مصرف آب قبل از بروز تشنگی عامل کاهش مصرف روزانه نمک
فریدون حیدرپور نورالدین موسوی نسب بهزاد مرادی

کاهش مصرف نمک از میزان مصرف کنونی 12-9 گرم به محدوده مصرف 6-5 گرم، تأثیر زیادی بر روی فشار خون و بیماریهای قلبی- عروقی خواهد داشت، اما این مقدار تقلیل ایدهآل نیست. افزایش حداقل 2-1 درصدی اسمولاریته پلاسما موجب بروز تشنگی میگردد، هیپوولمی،‌ هیپوتانسیون، آنژیوتانسین II چکیده کامل

کاهش مصرف نمک از میزان مصرف کنونی 12-9 گرم به محدوده مصرف 6-5 گرم، تأثیر زیادی بر روی فشار خون و بیماریهای قلبی- عروقی خواهد داشت، اما این مقدار تقلیل ایدهآل نیست. افزایش حداقل 2-1 درصدی اسمولاریته پلاسما موجب بروز تشنگی میگردد، هیپوولمی،‌ هیپوتانسیون، آنژیوتانسین II از دیگر استیمولوس‌های تشنگی می‌باشند. چون که تعدادی از استیمولوس‌های تشنگی و تمایل به مصرف نمک مشترکند، از اینرو تشنگی می‌تواند افزایش تمایل به مصرف نمک را افزایش دهد. هدف این مطالعه بررسی تأثیر محرومیت از آب بر میزان مصرف نمک در افراد روزه دار بود. 30 دانشجوی مذکر جهت انجام مطالعه انتخاب گردیدند، یک بار سدیم ادرار 24 ساعته آنها در ماه شعبان و بار دیگر در ماه رمضان اندازهگیری شد. افزایش و کاهش بیش از 15 درصدی بعنوان تغییر قابل توجه تلقی گردید. بدلیل جمع‌آوری نادرست ادرار، نتایج حاصل از 5 نفر در این مطالعه لحاظ نشد. در 7 نفر تغییر سدیم ادرار 24 ساعته ماه رمضان نسبت به ماه شعبان قابل توجه نبود. در 10 نفر کاهش و در 8 نفر افزایش قابل توجهی در سدیم ادرار 24 ساعته ماه رمضان نسبت به ماه شعبان ملاحظه گردید. شبیه تأثیر روزه ‌داری بر وزن، فشار خون، اشتها، روزه‌داری نیز بر میزان مصرف نمک اثری دوگانه دارد. چون در روزه‌داری عوامل دیگری به غیر از تشنگی درتمایل فرد به نمک تداخل اثر می‌نمایند، لذا تاثیر تشنگی بر تمایل به نمک تحت پوشش قرار میگیرد. در کل میتوان ابراز داشت در صورتی که افراد قبل از بروز تشنگی مقادیر بیشتری آب بنوشند و فواصل بین آشامیدن را کوتاهتر نمایند، تمایل به مصرف نمک در آنها کاهش مییابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2570 - عملکرد تولیدمثلی مولدین میگوی سفید غربی (Penaeus vannamei Boone, 1931) تحت تاثیر سیستم‌های پرورشی مختلف
محمد حسین خانجانی

10.22034/ascij.2021.684786

عملکرد مولدین میگوی سفید غربی تحت تاثیر شرایط محیطی مختلف، نوع تغذیه، اندازه و مکان پرورش متفاوت می باشد. در مطالعه حاضر عملکرد تولید مثلی مولدین میگوی سفید غربی در دو سیستم پرورشی معمولی ( تعویض آب) و تعویض آب محدود مورد بررسی قرار گرفت. مولدین ماده با میانگین وزن 8/6 چکیده کامل

عملکرد مولدین میگوی سفید غربی تحت تاثیر شرایط محیطی مختلف، نوع تغذیه، اندازه و مکان پرورش متفاوت می باشد. در مطالعه حاضر عملکرد تولید مثلی مولدین میگوی سفید غربی در دو سیستم پرورشی معمولی ( تعویض آب) و تعویض آب محدود مورد بررسی قرار گرفت. مولدین ماده با میانگین وزن 8/6 ± 6/38 گرم از مرکز تکثیر آبزی پرور چابهار واقع در کنارک تهیه و در مخازن 2000 لیتری مورد آزمایش قرار گرفتند. دو تیمار در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی برای مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. شامل: تیمار کنترل (سیستم پرورش معمولی) که روزانه 90 درصد آب مخازن تعویض و تیمار با تعویض آب محدود (روزانه 2 تا 3 درصد) از کف مخازن تعویض آب صورت می گرفت. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری در عملکرد رشد مولدین بین دو سیستم پرورش وجود ندارد (05/0p > )، اما ضریب بقاء در سیستم پرورش با تعویض آب محدود (57/97 درصد) بالاتر بود. تعداد تخم در هر مرحله تخم ریزی برای میگوهای تحت سیستم پرورشی معمولی و تعویض آب محدود به ترتیب 47500 و 60800 بدست آمد که اختلاف معنی داری بود (05/0 >p ). همچنین تعداد تخم تبدیل شده به ناپلیوس در سیستم تعویض آب محدود نسبت به سیستم معمولی بیشتر بدست آمد. بطور کلی مطالعه حاضر نشان داد عملکرد تولید مثلی مولدین میگوی سفید غربی در سیستم پرورشی با تعویض آب محدود نسبت به سیستم معمولی بهتر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2571 - اثر سطوح مختلف شوری آب مصرفی بر روند تجزیه‌پذیری شکمبه‌ای دانه جو در گوسفندان بومی ایرانی
میرعلی پیشدادی مطلق رامین سلامت دوست نوبر ناصر ماهری سیس امیررضا صفایی ابوالفضل آقاجانزاده گلشنی

10.22034/ascij.2023.1961495.1398

این پژوهش، به منظور مطالعه اثر سطوح مختلف شوری آب مصرفی بر روند تجزیه پذیری شکمبه ای دانه جو با استفاده از روش کیسه های نایلونی در گوسفندان شال ایرانی انجام شد. تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام دانه جو با استفاده از هشت راس قوچ توده شال کانوله‌گذاری شده در شکمبه که سط چکیده کامل

این پژوهش، به منظور مطالعه اثر سطوح مختلف شوری آب مصرفی بر روند تجزیه پذیری شکمبه ای دانه جو با استفاده از روش کیسه های نایلونی در گوسفندان شال ایرانی انجام شد. تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام دانه جو با استفاده از هشت راس قوچ توده شال کانوله‌گذاری شده در شکمبه که سطوح مختلف شوری آب شامل گروه شاهد (480)، 4000، 8000 و 12000 میلی‌گرم بر لیتر مجموع مواد جامد محلول در آب را دریافت می کردند، با روش کیسه‌های نایلونی تعیین شد. از نظر تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام در تمام زمان‌های انکوباسیون به غیر از زمان‌ اولیه، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. در زمان نهایی انکوباسیون، مصرف آب شور سبب افزایش تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام دانه جو نسبت به تیمار شاهد گردید. بین تیمارهای آزمایشی از نظر تجزیه پذیری موثر (ED) ماده خشک و پروتئین خام نیز تفاوت معنی‌داری مشاهده شد، به طوریکه با افزایش سطح شوری، تجزیه پذیری موثر ماده خشک و پروتئین خام دانه جو در اغلب موارد افزایش یافت. بخش پروتئین سریع تجزیه‌شونده (QDP) تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت اما بخش پروتئین کند تجزیه‌شونده (SDP) در سطح تغذیه نگهداری (با سرعت عبور دو درصد در ساعت) به‌طور معنی‌داری افزایش یافت که بالاترین مقدار مربوط به تیمار حاوی 8000 میلی‌گرم بر لیتر مجموع مواد جامد محلول در آب به دست آمد. از نظر پروتئین قابل متابولیسم نیز در سطح تغذیه نگهداری بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌دار بوده و کمترین مقدار آن در تیمار حاوی 8000 میلی‌گرم بر لیتر مجموع مواد جامد محلول در آب مشاهده شد. در یک نتیجه‌گیری کلی به نظر می‌رسد مصرف آب شور در حیوانات مورد آزمایش، تجزیه پذیری شکمبه‌ای دانه جو را تحت تاثیر قرار داده و موجب افزایش تجزیه پذیری موثر ماده خشک و پروتئین خام و کاهش مقدار پروتئین قابل متابولیسم آن در سطح تغذیه در حد نگهداری شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2572 - اهمیت مواد معدنی در تغذیه گونه‌های پرورشی اصلی صنعت میگو (مقاله مروری)
مسلم شریفی نیا

10.22034/ascij.2023.1978553.1460

وجود مواد معدنی در غذای آبزیان به علت نقش حیاتی آنها در فعالیت های بدنی ضروری می باشد. میگوهای خانواده پنائیده آبزیان ارزشمندی هستند که به صورت گسترده در آب‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می کنند و بیش از نیمی از تولید ناخالص میگو در جهان را به خود اختصاص می دهند. هدف چکیده کامل

وجود مواد معدنی در غذای آبزیان به علت نقش حیاتی آنها در فعالیت های بدنی ضروری می باشد. میگوهای خانواده پنائیده آبزیان ارزشمندی هستند که به صورت گسترده در آب‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می کنند و بیش از نیمی از تولید ناخالص میگو در جهان را به خود اختصاص می دهند. هدف از مطالعه پیش رو بررسی دانش و اطلاعات موجود در زمینه تغذیه معدنی در میگوهای خانواده پنائیده می باشد. همچنین مطالعه حاضر به بررسی چگونگی تاثیر محیط آبی و چرخه زندگی میگو بر نیازها و نقش مواد معدنی در سلامت میگو خواهد پرداخت. علاوه بر موارد ذکر شده در این بررسی روش‌های تامین مواد معدنی میگوها از طریق آب یا خوراک و یا استفاده از مکمل های معدنی در جیره غذایی مورد بحث قرار گرفته‌اند. نتایج بررسی مطالعات مختلف نشان داد که برآورد نیاز رژیم غذایی برای اکثر مواد معدنی در گونه های اصلی پرورش میگو (Penaeus vannamei، Penaeus monodon و Penaeus japonicus) گسترده است و برخی از مواد معدنی ضروری مورد مطالعه قرار نگرفته اند. به علاوه، در زمینه الزامات مواد معدنی مهم مانند آهن، منگنز، سلنیوم و روی و همچنین سایر مواد معدنی کمیاب برای گونه های غالب میگوی پرورشی، اطلاعات جامع و کافی وجود ندارد و حتی در برخی موارد اصلا اطلاعاتی موجود نمی باشد. به عنوان مثال الزامات درشت مغذی منیزیم در مورد گونه P. monodon هنوز تایید نشده است. بطور کلی می توان نتیجه گیری کرد که دانش بیشتری برای شناخت نیازهای معدنی در مراحل مختلف زندگی میگوهای پرورشی، از جمله مراحل بحرانی پوست اندازی مورد نیاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2573 - مقایسه اثرات سمیت دو ماده پارس 2 و گملن به عنوان پراکنده‌سازهای آلودگی‌های نفتی بر روی ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)
سیما نیکبخت مهناز سادات صادقی مژگان امتیازجو

10.22034/ascij.2022.1957620.1386

آلودگی های نفتی به یکی از چالش های پیش رو و اصلی اکوسیستم های دریایی تبدیل شده است. نشت نفت از نفتکش ها، حوادث دریایی و انتشار از سکوهای نفتی همواره به عنوان آلودگی های نفتی در محیط زیست دریایی شناخته شده اند. در این تحقیق سمیت پراکنده ساز های پارس2، گملن، نفت و ترکیب ن چکیده کامل

آلودگی های نفتی به یکی از چالش های پیش رو و اصلی اکوسیستم های دریایی تبدیل شده است. نشت نفت از نفتکش ها، حوادث دریایی و انتشار از سکوهای نفتی همواره به عنوان آلودگی های نفتی در محیط زیست دریایی شناخته شده اند. در این تحقیق سمیت پراکنده ساز های پارس2، گملن، نفت و ترکیب نفت با هر کدام از این پراکنده ساز ها بر روی ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایشات بر روی ماهی کپور معمولی (50/37 ± 500 گرم) در شرایط آزمایشگاهی یکسان صورت گرفته است. تعداد تلفات در هرکدام از تیمارها در هر 24 ساعت مورد شمارش قرار گرفت. تعداد تلفات در نرم افزار اکسل وارد گردید و با استفاده از نرم افزار تخصصی Probit مقادیر LC50 هر یک از ترکیبات محاسبه گردید. مقادیر به دست آمده از طریق نرم افزار آماری SPSS بررسی شد. بر اساس نتایج آماری میزان سمیت پراکنده ساز گملن بسیار بیشتر از پراکنده ساز پارس2 ارزیابی شد. با توجه به این موضوع که هرچقدر میزان LC50 بیشتر باشد، سمیت ماده کمتر است، می توان نتیجه گرفت که پراکنده ساز پارس2 سمی تر از پراکنده ساز گملن است. مقدار LC50 نمی تواند به تنهایی بیان کننده کیفیت یک پراکنده ساز باشد. RET محاسبه شده برای پراکنده ساز پارس2 بیشتر از میزان محاسبه شده برای پراکنده ساز گملن بود. بنابر اطلاعات بدست آمده به نظر می رسد که پراکنده ساز گلمن دارای کارایی بیشتر و سمیت کمتری برای آبزیان نسبت به پراکنده ساز پارس2 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2574 - پروبیوتیک ها: کیفیت آب، عملکرد رشد و ایمنی در آبزی‌پروری میگو
محمد حسین خانجانی ُسعید حاجی رضایی

10.22034/ascij.2023.1984108.1484

با توجه به افزایش جمعیت جهان، صنعت آبزی‌پروری به عنوان یکی از صنایع تولید غذا در سال‌های اخیر رشد و توسعه یافته است. یکی از راهکارهای افزایش تولیدات آبزی‌پروری، افزایش تراکم ذخیره‌سازی و سطح زیر کشت می‌باشد. افزایش تراکم ذخیره‌سازی منجر به کاهش کیفیت آب، شیوع و گسترش عو چکیده کامل

با توجه به افزایش جمعیت جهان، صنعت آبزی‌پروری به عنوان یکی از صنایع تولید غذا در سال‌های اخیر رشد و توسعه یافته است. یکی از راهکارهای افزایش تولیدات آبزی‌پروری، افزایش تراکم ذخیره‌سازی و سطح زیر کشت می‌باشد. افزایش تراکم ذخیره‌سازی منجر به کاهش کیفیت آب، شیوع و گسترش عوامل بیماری‌زا می‌شود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان ماده شیمیایی جهت کاهش اثر عامل بیماری‌زا در آبزی‌پروری، از طرف مصرف کنندگان چندان پذیرفته شده نیست. امروزه استفاده از پروبیوتیک‌‌‌ها جهت حفظ سلامت محیط زیست برای آبزی پرورش یافته و افزایش عملکرد تولید بدون تاثیر منفی بر مصرف کنندگان حائز اهمیت است. مطالعات بر استفاده از پروبیوتیک‌ها برای دستیابی به اهداف آبزی‌پروری پایدار سازگار با محیط زیست افزایش یافته است. از مزایای استفاده از پروبیوتیک‌‌ها در آبزی‌پروری میگو، بهبود کیفیت آب، کارایی بهتر خوراک، بهبود عملکرد رشد، فعالیت آنزیم‌های گوارشی، ایمنی و مقاومت در برابر عوامل بیماری‌زا گزارش شده است. پروبیوتیک‌ها در شرایط استرس از جمله دستکاری، رقم بندی، حمل و نقل، واکسیناسیون و درمان بیماری‌ها به میگو کمک می‌کنند. پروبیوتیک‌های که در صنعت آبزی‌پروری استفاده شده اند بیشتر شامل گونه‌های باسیلوس، لاکتوباسیلوس، میکروکوکوس، اینتروکوکوس، لاکتوکوکوس، استرپتوکوکوس و کارنوباکتریوم هستند. در مطالعه مروری حاضر، کاربرد و اهمیت پروبیوتیک‌ها در آبزی‌پروری میگو و تاثیر آن بر کیفیت آب، عملکرد رشد و ایمنی مورد بررسی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2575 - اثر بهبود دهنده نوسکاپین در مقایسه با کلونازپام بر حافظه کوتاه مدت در موش صحرایی
بیژن شمس

نوسکاپین یکی از آلکالوئیدهای اوپیوئیدی است که به عنوان ضد سرفه مناسب و کاهش دهنده اثرات آزاردهنده برونشیال بیماران مبتلا به آسم مورد استفاده بوده است. این دارو اثراتی شبیه بنزودیازپین ها نشان داده است و در تست های حیوانی موجب کاهش اضطراب و اشتهای مفرط شده است. اثر بنزود چکیده کامل

نوسکاپین یکی از آلکالوئیدهای اوپیوئیدی است که به عنوان ضد سرفه مناسب و کاهش دهنده اثرات آزاردهنده برونشیال بیماران مبتلا به آسم مورد استفاده بوده است. این دارو اثراتی شبیه بنزودیازپین ها نشان داده است و در تست های حیوانی موجب کاهش اضطراب و اشتهای مفرط شده است. اثر بنزودیازپین ها در کاهش حافظه و ایجاد فراموشی بویژه پیش از مرحلهء یادگیری شناخته شده است. ماز آبی موریس به عنوان یک مدل حیوانی در بررسی حافظه کاربرد وسیع دارد. هدف این مطالعه بررسی اثر نوسکاپین بر حافظه کوتاه مدت در موش صحرایی نر نژاد ویستار بود که در دوره های 6 و7 روزه در ماز آبی موریس تمرین داده شدند. مدت زمان سپری شده و مسافت طی شده برای یافتن سکوی پنهان به عنوان ملاک سنجش حافظه در نظر گرقته شد. نوسکاپین (5/0، 1، 5/1 میلی گرم بر کیلوگرم) سبب بهبود حافظه کوتاه مدت شد و کلونازپام (2 میلی گرم بر کیلوگرم) این اثر را آنتاگونیزه کرد. نتیجه این آزمایش نشان می دهد که نوسکاپین ممکن است حافظه کوتاه مدت را تسهیل کند و احتمال می رود بخشی از این اثر از طریق تعدیل گیرنده های بنزودیازپینی صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2576 - بررسی اثرات ناهنجاری زایی عصاره‌ی آبی گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) بر روی جنین‌های موش ماده BALB/c در روزهای 3، 4، 5 و 6 بارداری
زهرا سرحدی پروین تراب زاده مینا رمضانی

گیاه اسطوخودوس دارای اثرات زیادی چون ضد درد، ضدافسردگی، قاعده آور، کاهنده‌ی قند خون، آرامبخشی و خاصیت آنتی اکسیدانی می&lrm;باشد. هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی اثرات تراتوژنیک عصاره‌ی آبی گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) بر روی رشد و نمو جنین‌های موش ماده BALB/cدر روزها چکیده کامل

گیاه اسطوخودوس دارای اثرات زیادی چون ضد درد، ضدافسردگی، قاعده آور، کاهنده‌ی قند خون، آرامبخشی و خاصیت آنتی اکسیدانی می&lrm;باشد. هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی اثرات تراتوژنیک عصاره‌ی آبی گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) بر روی رشد و نمو جنین‌های موش ماده BALB/cدر روزهای 3، 4، 5 و 6 بارداری است. در مطالعه انجام شده 60 سر موش کوچک آزمایشگاهی ماده‌ی بالغ در محدوده‌ی وزنی 26-28 گرمی را پس از جفت گیری و مشاهده پلاک واژنی، به صورت تصادفی به 6 گروه 10 تایی شامل گروه کنترل و شم و چهار گروه تجربی تقسیم شدندو عصاره آبی گیاه اسطوخودوس با دوز 15 میلی گرم بر کیلوگرم وزن موش، در روزهای 3، 4، 5 و 6 بارداری به صورت درون صفاقی به آنها تزریق شد. در روز 16 بارداری موش&lrm;ها بیهوش شدند. پس از تشریح، جنین ها از نظرمورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفتند و ﻫﯿﺴﺘﻮﮔﺮام ﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ تهیه گردید. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS23 و آزمون one way ANOVA، انجام تست توکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سطوح معناداری آزمون 001/0 > p و 05/0 > p در نظر گرفته شد. در بررسی های انجام شده گروه‌های کنترل و شم ناهنجاری نداشنتد ولی ناهنجاری های شدید انحراف اندام حرکتی از محور تقارن، بیرون زدگی مغز وعدم تشکیل مغز، و انحراف از ستون فقرات، خونریزی، بیرون زدگی نخاع، بیرون زدگی چشم، عدم تشکیل اندام حرکتی، عدم تشکیل گوش و چشم، اگزوهپاتیک در جنین ها مشاهده شد. میزان ناهنجاری‌های انحراف اندام حرکتی از محور تقارن و خونریزی در گروه تجربی4 به ترتیب با100 و 96 درصد و در گروه تجربی3 ناهنجاری خونریزی70 و در گروه تجربی2 ناهنجاری انحراف از محور تقارن 55 درصد مشاهده شد. باتوجه نتایج این پژوهش احتمالا عصاره‌ی آبی گیاه اسطوخودوس می تواند به علت ترکیبات لینالولی، باعث ایجاد ناهنجاری در جنین‌های موش شود، لذا مصرف این گیاه در دوران بارداری توصیه نمی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2577 - تاثیر مکمل انار بر وضعیت آنتی اکسیدانی زنان جوان متعاقب فعالیت مقاومتی شدید
بابک هوشمند مقدم سیروس چوبینه

امروزه توجه محققان برای جلوگیری از تولید رادیکال های آزاد، بر مصرف آنتی اکسیدان های گیاهی به ویژه پلی فنول ها معطوف شده است. از این رو هدف از پژوهش حاضر تاثیر مصرف مکمل آب انار بر ظرفیت ضد اکسایشی تام (TAC) و مالون دی آلدهید (MDA) زنان جوان پس از یک جلسه فعالیت مقاومتی چکیده کامل

امروزه توجه محققان برای جلوگیری از تولید رادیکال های آزاد، بر مصرف آنتی اکسیدان های گیاهی به ویژه پلی فنول ها معطوف شده است. از این رو هدف از پژوهش حاضر تاثیر مصرف مکمل آب انار بر ظرفیت ضد اکسایشی تام (TAC) و مالون دی آلدهید (MDA) زنان جوان پس از یک جلسه فعالیت مقاومتی شدید بوده است. در قالب یک طرح نیمه تجربی،20 زن جوان که واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. گروه اول روزانه250 میلی لیتر آب انار طبیعی و گروه دوم روزانه 250 میلی لیتر دارونما به مدت دو هفته دریافت کردند. بعد از دو هفته افراد هر دو گروه در یک جلسه فعالیت مقاومتی شدید شرکت کردند. نمونه های خون در شروع و پایان مطالعه پس از حداقل 12 ساعت ناشتا بودن گرفته شد. TAC و MDA به ترتیب با روشFRAP وTBARS اندازه گیری شدند. همچنین برای استخراج نتایج از آزمون تی تست مستقل در سطح 05/0 ≥ p استفاده گردید. نتایج نشان داد در گروه مصرف مکمل آب انار TAC پس از تمرین مقاومتی شدید افزایش معنی داری داشت (038/0=p). اما در گروه شبه دارو این تغییرات معنادار نبود. همچنین شاخص MDAدر گروه مصرف مکمل آب انار پس از تمرین مقاومتی شدید کاهش معنی داری را نشان داد (016/0=p) که در گروه شبه دارو این تغییرات معنادار نبود. پژوهش حاضر نشان داد مصرف دو هفته مکمل آب انار قبل از فعالیت مقاومتی شدید می تواند باعث افزایش ظرفیت ضد اکسایشی تام و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی در زنان جوان شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2578 - اسطورۀ باروری و اشارات اسطوره‌ای در کلیدر
آرش مشفقی حبیب حسن نژاد

چکیده الگوی باروری از الگوهای تکرار شونده و اساسی در اسطوره‌های جهان است که روایتگر داستان عشق ایزدبانوی آب (عشق و باروری) به خدای گیاهی و به دنبال آن، مرگ و باززایی خدای گیاهی است. به باور جرج فریزر (George Frazer)، این الگوی مشترک که مظهر رویش هر سالۀ گیاهان در بهار چکیده کامل

چکیده الگوی باروری از الگوهای تکرار شونده و اساسی در اسطوره‌های جهان است که روایتگر داستان عشق ایزدبانوی آب (عشق و باروری) به خدای گیاهی و به دنبال آن، مرگ و باززایی خدای گیاهی است. به باور جرج فریزر (George Frazer)، این الگوی مشترک که مظهر رویش هر سالۀ گیاهان در بهار، پژمردگی در خشکسالی تابستان و رستاخیز دوبارۀ آن‌هاست، به صور گوناگون در متون اسطوره‌ای و حماسی تبلور می‌یابد. کلیدر، رمان حماسه و عشق، اثر محمود دولت آبادی، یکی از آثار برتر ادبیّات داستانی است که در زیر ساخت خود، روایت‌گر اسطورۀ باروری است که بر چهار کنش عصیان، مرگ، باروری و باززایی استوار است. شخصیّت‌های نامیرای کلیدر همچون قهرمانان اسطوره‌ای ـ حماسی نظیر اوزیریس، آتیس و سیاوش، خدایان ستم را به مبارزه می‌طلبند ، آگاهانه و بر سرِ آرمان به پیشواز مرگ می‌روند، می‌میرند و بار دیگر به زندگی برمی‌گردند، اندیشه و افکار جامعه را متحوّل می‌سازند وخون خیزش و قیام را در رگ‌های جامعه به جوش می‌آورند و زایش و رویشی دوباره را رقم می‌زنند. علاوه بر این، نویسنده در این اثر اشارات بینامتنی به اسطورۀ قربانی داشته که به شکل کهن الگوی فرزندکشی، برادرکشی و جوان کشی نمود یافته است؛ اساسی‌ترین اسطوره‌ای که قوام بخش اسطورۀ باروری به شمار می‌رود. همچنین به تقابل نیروی خیر و شرّ یا ثنویّت، مهم‌ّترین ویژگی اسطوره‌های ایرانی پرداخته؛ و از مکان اسطوره‌ای چاه که طبعاً دارای پیشینه‌ای کهن است، به سود ادبیّات نوین و متناسب با زمان حال در رمان بهره می‌جوید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2579 - معرّفی نسخة خطّی دیوان «میرزا تقی بن زکی صاحب علی آبادی»
کامران پاشائی فخری

چکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین چکیده کامل

چکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین جهت به صاحب دیوان نیز اشتهار دارد. دیوان شعرى وی شامل قصائد، قطعات، غزلیّات، رباعیّات و مثنویّات می‌با شد که حدود 5300 بیت و موضوع آن اغلب در مدح فتحعلی شاه، محمّد شاه قاجار، در نعت حضرت علی، پیامبر است. دیوان صاحب علی آبادی، دارای اشعار بسیار فاخر ادبی و پخته، و وزنی آهنگین است که تاکنون مجال نشر، تصحیح و تحلیل نیافته است. از اشعار وی ابیات اندکی در کتب تذکره و تراجم در ذیل حالاتش نقل گردیده، امّا دیوان اشعارش تا به حال چاپ نشده و چند نسخة خطّی از آن موجود است . لذا مقاله حاضر با هدف شناساندن این اثر ارزشمند، بر پایة نسخة خطّی موجود در کتابخانه مجلس با شمارة 1008 و مقابلة آن با پنج نسخة دیگر پرداخته است. نسخة مذکور بنا به دلایلی چون سلامت، کامل بودن، خوانا بودن و در کلّ اکمل و نسبتاً اقدم بودن به عنوان نسخة اساس قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2580 - گفتمان انتقادی در داستان آبشوران علی درویشیان براساس نظریّة نورمن فرکلاف
عزیزه نجفی خداویردی عباس زاده لیلا عدل پرور

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، چکیده کامل

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به بررسی متون پرداخت. در این مقاله داستان آبشوران از علی درویشیان، با روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی ـ تحلیلی، براساس نظریة فرکلاف بررسی شده است، درویشیان در این داستان وضعیّت نابه‌سامان حاصل از فقر را در محلّة فقیرنشین آبشوران روایت کرده است. نتایج بررسی نشان می دهد: در سطح توصیف با کاربرد زبان ادبی و عاطفی، زبان عامیانه و بومی، طنز، کاربرد واژگان به صورت شمول معنایی، دش واژه و جمله های معلوم و خبری کوتاه، ایدئولوژی خود را بازگو کرده است. در سطح تفسیر، با ایجاد پیش فرض در موقعیّت مشابه و بافت بینامتنی و طنز موقعیّت، گفتمان طیف‌های مختلف قابل تفسیر است. در سطح تبیین، مهم ّترین مسأله پدیده فقر، خشونت، جهل، بی سوادی، دورغ و بزهکاری و تضییع حقوق کودکان است که در کنار آن بحران های عاطفی، تقابل فقر و سرمایه داری، مبارزه و تسلیم با فقر، دینداری و خرافه پرستی، فضای داستان را در وضعیت اندوه بار قرار داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2581 - Analysis of Stresses in Helicopter Composite blade in Hovering Maneuver
علی اصغر نادری محسن نظری

The main purpose of this article is the structural analysis of a composite blade of a selected helicopter. In this study, the stresses on rotors' blades caused by centrifugal forces, lift, drag and torque are analyzed. The governing equations of the structure behavior a چکیده کامل

The main purpose of this article is the structural analysis of a composite blade of a selected helicopter. In this study, the stresses on rotors' blades caused by centrifugal forces, lift, drag and torque are analyzed. The governing equations of the structure behavior and solving processes were carried out by MATLAB software, and simulation is carried out by ABAQUS software, and they are compared with each other. The program written for MATLAB is based on beam element theory and the computation of stress and displacement of considered elements of a blade, is one of the properties of the written code. In ABAQUS, the helicopter blade is simulated in various states such as composite and aluminum blade with/without web and composite blade with laminations in different angles. The results of the mentioned states are compared with each other and with the code and finally, the results are compared with reference article. Comparison between beam element results and ABAQUS simulation shows proper match. In order to optimize a composite blade, attention must be paid to factors such as, displacement and stress reduction and prevention of excess in weight, as by an increase in thickness of 45 and 90 degree laminates to 6.5 mm, maximum displacement would be 12.9 cm, and total weight of the structure would be 8 Kg. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2582 - Nanofluid forced convection through a microtube with constant heat flux and slip boundary
سعید جاوید آرش کریمی پور

Given the need to increase the efficiency of heat transfer in thermal systems, especially systems using nanofluids in microscale and nanoscale heat transfer equipment ideas to improve their performance is very good.In present study, the flow and heat transfer of Water-C چکیده کامل

Given the need to increase the efficiency of heat transfer in thermal systems, especially systems using nanofluids in microscale and nanoscale heat transfer equipment ideas to improve their performance is very good.In present study, the flow and heat transfer of Water-Cu nanofluid in micro-tube with slip regime with constant wall heat flux numerically simulated with low Reynolds numbers. Slip velocity and temperature jump boundary conditions are also considered along the microtube walls, for first time. The results are presented as the profiles of temperature and velocity. Nusselt number and pressure drop coefficient calculated in interance and full developed region. The effect of slip and using nano particle considerd.It is observed that Nusselt number increases with slip velocity coefficient and pressure drop coefficient decreases; att intrance region the Raynolds of flow has effect on Nusselt and pressure drop coefficient,too.Likewise observed nano particle adding to water has low effect to increases Nusselt number and pressure drop coefficientt. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2583 - The numerical study of heat transfer of water-TiO2 nanofluid in the ‎triangular microchannels with semiattached and offset mid-truncated ‎rib,s‎
موسی حیدری داود طغرایی امید علی اکبری

In this numerical study the the heat transfer and laminar nanofluid flow in the three-dimensional microchannels with triangular cross-section is simulated. For increase the heat transfer from the walls of the channel, semiattached & offset mid- truncated rib,s Placed in چکیده کامل

In this numerical study the the heat transfer and laminar nanofluid flow in the three-dimensional microchannels with triangular cross-section is simulated. For increase the heat transfer from the walls of the channel, semiattached & offset mid- truncated rib,s Placed in the canal, and the tooth geometry and the impact is studied. In this study, the water is base fluid, and the influence of the volume fraction of nanoparticles of titanium oxide on the the heat transfer and the fluid flow physics is studied. The presented results include the distribution of Nusselt number in the channel, The coefficient of friction and the thermal-fluid performance for each of the different states. The results show the existence of is the tooth on the effective flow physics. And their efficacy is highly dependent on Reynolds number. Use indentation in the microchannels, increase the heat transfer rate and the reduce the temperature gradient between the layers of the cooling fluid. Also, the presence of nanoparticles in the fluid cooling is effective and the pain increase the heat transfer by increasing the Reynolds number, the effect of nanoparticles also increase the heat transfer increases. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2584 - Study Effect of Deformation Nanochannel Wall Roughness on The Water-Copper Nano-Fluids Poiseuille Flow Behavior
محمد میثم امراللهی پورشیرازی داود طغرایی احمدرضا عظیمیان

In the nanochannel flow behavior with respect to expand their applications in modern systems is of utmost importance. According to the results obtained in this study, the condition of nonslip on the wall of the nanochannel is not acceptable because in the nano dimension چکیده کامل

In the nanochannel flow behavior with respect to expand their applications in modern systems is of utmost importance. According to the results obtained in this study, the condition of nonslip on the wall of the nanochannel is not acceptable because in the nano dimensions, slip depends on different parameters including surface roughness. In this study, keeping the side area roughness, deformation effects on fluid flow behavior is investigated. Modeling software open source LAMMPS with equilibrium molecular dynamics simulations have been carried out. Unlike previous studies, existence fluid in laboratory conditions as water-copper nanofluids used. The results showed that rectangular was the most effective and triangular was least effective roughness on flow behavior, resulting in a rough triangular nanochannel slip occurs with more intensity.Existence roughness on the surface increases the number of oscillations in the fluid layer but amplitude near the wall is smooth to rough increased. Nanoparticles also increase the impact on the flow properties پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2585 - Disk Vibration Analysis of Functionally Graded Materials
محبوبه روائی حسن نحوی

Perforated discs have many applications in different parts of industry. By making such disks of functionally graded materials, more capabilities can be obtained from them. Vibration analysis of these kinds of disks can help us make them more efficient. In this paper, mo چکیده کامل

Perforated discs have many applications in different parts of industry. By making such disks of functionally graded materials, more capabilities can be obtained from them. Vibration analysis of these kinds of disks can help us make them more efficient. In this paper, modeling and evaluation of disk vibration of functionally graded materials with regard to thickness were carried out using Abaqus software. Since no certain element has been defined regarding functionally graded materials for the design and analysis of a particular element in Abaqus software, molding of such materials has been used in this application. In order to verify the results, the results obtained from ABAQUS analysis have been compared with those available in the literature. The obtained results show that by defining more layers with regard to changes in properties, the obtained results approach the exact solutions. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2586 - Numerical Simulation of Impact of Low Velocity Projectiles With Water Surface
نجمه خضرائیان ناصر دشتیان گرامی

In this article, Finite Element Method (FEM) and Eulerian-Lagrangies Algorithm (ELA) formulation were used to numerically simulate the impact of several low-velocity projectiles with water surface. Material models which were used to express behavior of air and water inc چکیده کامل

In this article, Finite Element Method (FEM) and Eulerian-Lagrangies Algorithm (ELA) formulation were used to numerically simulate the impact of several low-velocity projectiles with water surface. Material models which were used to express behavior of air and water included Null material model. For the projectiles, rigid material model were applied. Results were validated by analyzing the impact of metallic cylinder with a water surface and then the impact of a wedge, sphere and special projectile at low-velocities were simulated. Major outputs were force and pressure applied to the projectile, variations of velocity and acceleration when entering to the water, stress-strain variations and variations of water surface in various steps of the analysis. Results showed that the impact of the structure with fluid can be modeled using finite element model with high accuracy in terms of quality and quantity.Numerical results obtained for cylinder well agrees with the available experimental data. Also the results for other projectiles show a logical trend پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2587 - افزایش مزایای رقابتی با برنامه‌ریزی استراتژیک در شرکت‌های آب‌و‌فاضلاب مطالعه موردی شرکت آبفای آذربایجان غربی
رحیم دباغ خسرو علینژاد

امروزه با توجه به محدودیت‌ها و بحران های پیشروی شرکت‌های آب و فاضلاب در تامین و بهره‌برداری بهینه از منابع آب و دفع فاضلاب، نیازمند مدیریت و برنامه ریزی‌های استراتژیک می‌باشند که موجب افزایش مزیت‌های رقابتی جوامع انسانی است. هدف تحقیق، بررسی مزیت ها و محدودیت های شرکت‌ه چکیده کامل

امروزه با توجه به محدودیت‌ها و بحران های پیشروی شرکت‌های آب و فاضلاب در تامین و بهره‌برداری بهینه از منابع آب و دفع فاضلاب، نیازمند مدیریت و برنامه ریزی‌های استراتژیک می‌باشند که موجب افزایش مزیت‌های رقابتی جوامع انسانی است. هدف تحقیق، بررسی مزیت ها و محدودیت های شرکت‌های آبفا و انتخاب استراتژی‌های مناسب در جهت توسعه به‌منظور دستیابی مقاصد آرمانی و اهداف استراتژیک آنان جهت ارائه خدمات و رضایت‌مندی بیشتر مشترکین از جمله در شرکت آبفای استان آذربایجان غربی می‌باشد. این تحقیق براساس فرایند تدوین برنامه‌ریزی راهبردی مدل دیوید انجام شده، که داده ها از مطالعه پیمایشی-توصیفی از طریق مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک موجود گردآوری شده است. پس از شناسایی عوامل محیط داخلی و خارجی شرکت آبفای و قرار دادن در ماتریس سوات و ماتریس عوامل داخلی، برحسب امتیازات به‌دست آمده در حوزه موقعیت استراتژی رشد و تهاجمی نزدیک به حوزه رقابتی قرار گرفت و سپس راهبردهای اصلی در این حوزه‌ها با ماتریس برنامه‌ریزی ارزیابی کمی اولویت‌بندی شده اند. بهبود روش‌های ارائه خدمات به مشترکین با به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین، بهبود مدیریت ارتباط با مشتریان، ارتقای کیفیت آب شرب، اجرای پروژه‌های توسعه جهت افزایش سطح برخورداری جمعیت و جداسازی آب شرب از غیرشرب به‌عنوان موثرترین استراتژی‌های اصلی انتخاب شدند. اجرای استراتژی‌های حوزه‌های رشد و تهاجمی و حوزه رقابتی براساس بالاترین میانگین امتیازها پیشنهاد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2588 - نقش مدیریت دانش مشتری در خلق مزیت رقابتی در سازمان‌های کوچک و متوسط (مورد مطالعه: شرکت‌های مستقر در شهرک صنعتی شهرستان خرم آباد)
الیزا آزادبخت ناصر خانی

مدیریت دانش مشتری تلفیقی از مدیریت دانش و مدیریت ارتباط با مشتریان می‌باشد. مدیریت دانش مشتری برای توسعه دادن راهـبرد تجاری سازمان و در نتیجه بهـسازی فعالیت‌های سازمـانی و نائل شدن به مـزیت رقابتی، اهمیت پیدا می‌کند. مهمترین چالش کنونی در مدیریت دانش مشتری، حصول اطمینان چکیده کامل

مدیریت دانش مشتری تلفیقی از مدیریت دانش و مدیریت ارتباط با مشتریان می‌باشد. مدیریت دانش مشتری برای توسعه دادن راهـبرد تجاری سازمان و در نتیجه بهـسازی فعالیت‌های سازمـانی و نائل شدن به مـزیت رقابتی، اهمیت پیدا می‌کند. مهمترین چالش کنونی در مدیریت دانش مشتری، حصول اطمینان از پیوستگی یا سازگاری دانش از زمان تولیـد تا زمان اقدام است. امـروزه در شرایط سخت رقـابتی سازمان‌ها به دنبال این مفهوم هستند که آیا اجرای طرح‌های مدیریت دانش مشتری می‌تواند برای آنها عامل ایجاد مزیت رقابتی شود؟ بنابراین تحقیق پیرامون مدیـریت دانـش مشتری در سازمان‌های کوچک و متوسط و نقش آن در مزیت رقابتی ضروری به نظر می‌رسد. هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه مدیریت دانش مشتری با مولفه‌های کسب دانش مشتری، تبدیل دانش مشتری، بکارگیری دانش مشتری و حمایت از دانش مشتری و مزیت رقابتی در ابعاد تمایز و کاهش هزینه در سازمان‌های کوچک و متوسط می‌باشد. لذا در این پژوهش یک مدل مفهومی که ترکیبی از اجزای مدیریت دانش مشتری و مزیت رقابتی می‌باشد ارائه گردید. سپس پرسشنامه‌هایی طراحی و بین مدیران و کارکنان ارشد جامعه آماری توزیع شد و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار پی.اِل.اِس استفاده گردید. فرضیه اصلی با معیار جی.اُ.اِف 75% تأیید شد و از 8 فرضیه پژوهش 6 مورد تأیید و 2 مورد تأیید نگردید. رابطه بین کسب دانش مشتری و تبدیل دانش مشتری با رهبری هزینه تأیید نشد. رابطه بین بکارگیری دانش مشتری، حمایت دانش مشتری با رهبری هزینه و کسب دانش مشتری، تبدیل دانش مشتری، بکارگیری دانش مشتری و حمایت دانش مشتری با تمایز تأیید گردید. از نتایج این تحقیق می‌توان جهت افزایش مشتری محوری در سازمان، اهمیت مشتری در مزیت رقابتی، بهبود عملکرد سازمان‌ها و کاهش هزینه استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2589 - تخمین تابع عرضه اقتصادی آب در بخش کشاورزی مطالعه موردی شهرستان ارسنجان ـ فارس
مرتضی حسن شاهی

چکیده در این مطالعه ، پارامترهای تابع عرضه آب در بخش کشاورزی برآورد شده است . روش تحلیل ، روش هزینه نهایی می باشد بطوریکه ابتدا تابع هزینه کل برآورد شده و سپس با محاسبه هزینه نهایی و مساوی قرار دادن آن با قیمت آب ، ضرائب تابع عرضه آب برآورد شده است . عوامل موثر بر هزین چکیده کامل

چکیده در این مطالعه ، پارامترهای تابع عرضه آب در بخش کشاورزی برآورد شده است . روش تحلیل ، روش هزینه نهایی می باشد بطوریکه ابتدا تابع هزینه کل برآورد شده و سپس با محاسبه هزینه نهایی و مساوی قرار دادن آن با قیمت آب ، ضرائب تابع عرضه آب برآورد شده است . عوامل موثر بر هزینه تولید آب شامل ، مقدار آب تولید شده ، نوع و قدرت و دبی موتور پمپ مورد استفاده ، عمق چاه , مساحت مزرعه ومدت زمان استخراج آب می باشد .داده ها از 160مزرعه وبرای سال 1389جمع آوری شده است. نتایج حاکی از آن است, که تابع عرضه آب دارای شیب مثبت (درجه 3 در مقدار استخراج آب) ولی ناپیوسته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2590 - اثرات سطوح مختلف آبیاری و مدیریت وجین علف های هرز بر برخی شاخص های رشدی ذرت رقم Ks260 و سورگوم رقم Speth feed
منصوره خدادادی علی قنبری رضا قربانی قربانعلی اسدی مهدی راستگو

آببه عنوان اصلی‌ترین مولفه رشد و ادامه حیات برای گیاهان محسوب می‌شود و تقریبا اصلی‌ترین عامل رشد برای این موجودات تلقی می‌شود. مطالعه پاسخ پارامترهای مختلف رشد و عملکرد ذرت و سورگوم به شرایط کم آبی و همچنین کمی سازی رقابت ذرت و سورگوم با علف‌های هرز مبتنی در شرایط مزرعه چکیده کامل

آببه عنوان اصلی‌ترین مولفه رشد و ادامه حیات برای گیاهان محسوب می‌شود و تقریبا اصلی‌ترین عامل رشد برای این موجودات تلقی می‌شود. مطالعه پاسخ پارامترهای مختلف رشد و عملکرد ذرت و سورگوم به شرایط کم آبی و همچنین کمی سازی رقابت ذرت و سورگوم با علف‌های هرز مبتنی در شرایط مزرعه‌ای نقش مهمی در تشریح تأثیر این مؤلفه ایفا می‌کند. بدین منظور مطالعه مزرعه‌ای در سال زراعی 93-1392 به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل‌ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. سطوح آبیاری (65، 75، 85 و 100 درصد نیاز آبی) فاکتور اصلی‌آزمایش دو واریته ذرت و سورگوم و مدیریت وجین و عدم وجین علف‌های هرز به صورت فاکتوریل و به عنوان فاکتور های فرعی مورد آزمایش قرار گرفت. در این طرح شاخص های‌ رشدی ذرت و سورگوم مورد اندازه‌گیری قرار گرفته و تأثیر سطوح مختلف آبیاری روی این شاخص ها مورد بررسی قرار گرفتند. در نتیجه آزمایش سطح 100 درصد نیاز آبی با داشتن اختلاف معنی دار با سایر تیمارها و همچنین بالاترین مقادیر سطح برگ، وزن خشک، سرعت رشد، سرعت رشد نسبی، دوام سطح برگ، سرعت جذب خالص به ترتیب (58/1، 81/10، 54/8، 92/10، 41/3، 22/1) مطلوب ترین تیمارآبیاری و سطح 65 درصد نیاز آبی با داشتن کمترین مقادیر سطح برگ، وزن خشک (گرم/ متر مربع)، سرعت رشد ( گرم/ روز/متر مربع)، سرعت رشد نسبی (گرم/ متر مربع/ سطح برگ/روز)، سرعت جذب خالص ( گرم/ متر مربع/سطح برگ/روز)، دوام سطح برگ به ترتیب (037/0، 05/6، 06/2، 5/3، 52/0، 75/0) به عنوان سطح آبیاری نامطلوب و سطح تنش آبی برای گیاه ذرت و سورگوم معرفی شد.تمامی تیمار هایی که تحت کنترل مدیریت وجین علف های هرز قرار گرفتند دارای تفاوت معنی دار در شاخص رشدی نسبت به تیمارهای وجین نشده بودند. در این آزمایش مدیریت وجین علف های هرز به عنوان یک راهکار مهار علف های هرز مزرعه و کاهش سطح رقابت علف های هرز با گیاه زراعی مورد استفاده قرار گرفت. در واقع بین تیمارهایی که تحت مدیریت وجین‌علف‌های هرز بودند و تیمارهایی‌که علف‌های هرز آنها وجین نشده بود، اختلاف معنی‌دار در شاخص‌های رشد مشاهده شد و تمامی شاخص‌های رشد در تیمارهایی‌که تحت مدیریت وجین علف‌های هرز بودند در مقایسه با تیمارهائی‌که وجین نشدند مقادیر بیشتری را نشان‌دادندکه سطح 100 درصد نیاز آبی با مدیریت وجین علف‌های هرز با بیشترین مقادیر شاخص‌های رشد و مقایسه میانگین در سطح احتمال %5 بهترین سطح آبیاری و مدیریتی برای‌دستیابی به مطلوب ترین‌شاخص های رشد معرفی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2591 - مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و گلایسین بر روی برخی صفات زراعی یونجه در شرایط تنش رطوبتی
پیمان وادی زاده منصور سراجوقی سید مهدی میر طاهری

به منظور بررسی کاربرد اسید سالیسیلیک و گلایسین بر تولید علوفه یونجه تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. در این آزمایش عامل اول کم آبیاری چکیده کامل

به منظور بررسی کاربرد اسید سالیسیلیک و گلایسین بر تولید علوفه یونجه تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. در این آزمایش عامل اول کم آبیاری در سه سطح آبیاری کامل، قطع آبیاری از شروع گل دهی تا پایان فصل و قطع آبیاری از 50 درصد گل دهی تا پایان فصل و عامل دوم محلول‌پاشی مواد تخفیف دهنده تنش در پنج سطح بدون محلول پاشی، 5/0 و 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک و 10 و 50 میلی مولار گلایسین نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل عملکرد علوفه تر، تعداد ساقه در بوته، فاصله میان گره و وزن خشک برگ بود. نتایج حاکی از اثر نامطلوب تنش خشکی بر روی تمامی صفات تحت مطالعه و کاهش اثرات مخرب آن توسط مواد تخفیف‌دهنده تنش بود. در بین تیمارهای مختلف آبیاری، اثر قطع آبیاری در شروع مرحله گل‌دهی تاثیر منفی بیشتری بر روی اکثر صفات تحت مطالعه داشت و از تیمارهای تخفیف دهنده تنش، گلایسین‌ نقش مهم‌تری را نسبت به سالسیلیک اسید در کم کردن اثرات نامطلوب ایفا نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2592 - بررسی اثر اسید سالسیلیک و گلایسین تحت شرایط کم آبیاری بر تولید بذر یونجه
پیمان وادی زاده منصور سراجوقی سید مهدی میر طاهری

به منظور بررسی کاربرد اسید سالیسیلیک و گلایسین بر تولید بذر یونجه تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. در این آزمایش عامل اول کم آبیاری در چکیده کامل

به منظور بررسی کاربرد اسید سالیسیلیک و گلایسین بر تولید بذر یونجه تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. در این آزمایش عامل اول کم آبیاری در سه سطح آبیاری کامل، قطع آبیاری از شروع گل دهی تا پایان فصل و قطع آبیاری از 50 درصد گل دهی تا پایان فصل و عامل دوم محلول‌پاشی مواد تخفیف دهنده تنش در پنج سطح بدون محلول پاشی، 5/0 و 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک و 10 و 50 میلی مولار گلایسین نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل عملکرد بذر با و بدون غلاف، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف بود. نتایج نشان داد که، تیمار آبیاری کامل بیشترین عملکرد بذر (با و بدون غلاف) و تعداد دانه در غلاف (به ترتیب 2/1418، 51/936 کیلو گرم در هکتار و 01/9 عدد) و تیمار قطع آبیاری از شروع گل دهی کمترین عملکرد بذر (با و بدون غلاف) و تعداد دانه در غلاف (به ترتیب 4/977، 76/807 کیلوگرم در هکتار و 36/6 عدد) را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2593 - اثر سطوح مختلف ورمی کمپوست بر شاخص‌های رشدی و درصد اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری
سیما آبیار براتعلی فاخری نفیسه مهدی نژاد مریم هراتی راد

مدیریت عناصر خاک با استفاده از کود‌های زیستی از ارکان کشاورزی پایدار محسوب می‌شود. به منظورمطالعه مقادیر مختلف ورمی کمپوست و رژیم‌های آّبیاری آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در س چکیده کامل

مدیریت عناصر خاک با استفاده از کود‌های زیستی از ارکان کشاورزی پایدار محسوب می‌شود. به منظورمطالعه مقادیر مختلف ورمی کمپوست و رژیم‌های آّبیاری آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح 90 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 50 و 75 درصد ظرفیت زراعی و ورمی کمپوست در سه سطح صفر، 20 و 40 درصد حجمی گلدان در نظر گرفته شد. تجزیه واریانس نشان داد که بین سه سطح مختلف ظرفیت زراعی برای اکثر صفات اختلاف بسیار معنی داری در سطح 01/0 درصد مشاهده شد، بطوریکه بیشترین و کمترین مقدار برای صفات مورد بررسی به ترتیب از تیمار عدم تنش (شاهد) و آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. همچنین بیشترین مقدار درصد اسانس (42/1 درصد) از آبیاری 50 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف کود ورمی کمپوست نیز اختلاف بسیار معنی داری در سطح 01/0 درصد وجود دارد، به طوری که کاربرد 40 درصد حجمی گلدان ورمی کمپوست در شرایط عدم تنش بالاترین اجزای رشدی را حاصل کرداثر متقابل آبیاری و کود ورمی کمپوست نیز برای برخی از صفات در سطح 01/0 معنی دار شد. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین مقدار صفت درصد اسانس (65/1 درصد) از تیمار آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی و 40 درصد حجمی گلدان حاصل شده است. برای پارامتر‌های وزن تر بوته، قطر ساقه و تعداد پنجه از برهمکنش تیمار‌ها اثر معنی داری مشاهده نشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2594 - اثر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای بر ویژگی‌های رشد رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ‌های چای ترش(.Hibiscus sabdariffa L) تحت تنش خشکی
سیده عصمت هاشمی فدکی براتعلی فاخری نفیسه مهدی نژاد رقیه محمدپور وشوایی

در این مطالعه، به‌منظور بررسی اثر کودهای نانو و نانو زیستی بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی بر روی شاخص‌های رشدی گیاه دارویی چای ترش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال 1394 به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیم چکیده کامل

در این مطالعه، به‌منظور بررسی اثر کودهای نانو و نانو زیستی بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی بر روی شاخص‌های رشدی گیاه دارویی چای ترش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال 1394 به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل چهار سطح تنش 30، 50، 70 و 90 درصد رطوبت قابل دسترس گیاه به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح کود نانو کلات آهن، نانو کلات ترکیبی، نانو بیومیک و شاهد به عنوان عامل فرعی بودند. صفات موردمطالعه شامل ارتفاع بوته، وزن‌تر و خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد شاخه جانبی، تعداد کاسه گل، وزن‌تر و خشک کاسبرگ بـود کـه بـر اسـاسنتایج، اثرات اصلی تنش خشکی، کود و برهم کنش آن ها بر کلیه صفات موردبررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. به بیشترین مقدار وزن‌تر و خشک کاسبرگ (3/37933، 94/5394 کیلوگرم در هکتار)، تعداد کاسه گل (92/79 عدد)، تعداد شاخه جانبی (17/9 عدد)، وزن‌تر و خشک رویشی (25/956، 33/238 گرم در بوته) با مصرف نانو کلات آهن و 90 درصد رطوبت قابل دسترس حاصل شد. تیمار نانو کلات ترکیبی و 90 درصد رطوبت قابل‌دسترس بیشترین وزن‌تر و خشک‌ریشه (94/34، 02/17 گرم در بوته) را حاصل نمودند. محلول‌پاشی با کود نانو کلات آهن نسبت به سایر تیمارها موجب تعدیل اثرات تنش خشکی و افزایش کمّیت کاسبرگ‌های چای ترش شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2595 - اثر اسپرمیدین و دوره آبیاری بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک گیاه کدو (.Cucurbita pepo L)
مژگان قنبری محسن فرزانه علیرضا افتخاریان جهرمی

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثر اسپرمیدین (به عنوان یک پلی‌آمین) و دوره آبیاری بر محتوای پرولین، قندهای محلول، فعالیت آنزیم‌های آنتی-اکسیدانی پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، شاخص پایداری غشا و محتوای کلروفیل a و b گیاه کدو بود. این پژوهش در شرایط گلدانی و در محیط باز چکیده کامل

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثر اسپرمیدین (به عنوان یک پلی‌آمین) و دوره آبیاری بر محتوای پرولین، قندهای محلول، فعالیت آنزیم‌های آنتی-اکسیدانی پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، شاخص پایداری غشا و محتوای کلروفیل a و b گیاه کدو بود. این پژوهش در شرایط گلدانی و در محیط باز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول تیمار با اسپرمیدین در سه سطح صفر، 1 و 2 میلی‌مولار و فاکتور دوم دوره آبیاری در سه سطح 3 روز در میان (شاهد)، 5 روز در میان و 7 روز در میان بود. نتایج نشان داد دوره آبیاری 7 روز در میان نسبت به گروه شاهد، باعث افزایش در صفات محتوای پرولین، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و شاخص پایداری غشاء و کاهش در صفات قندهای محلول، کلروفیل a و bشد. گیاهان با دور آبیاری هفت روزه، با مصرف اسپرمیدین 2 میلی‌مولار (نسبت به غلظت‌های صفر و 1 میلی‌مولار) باعث شد که محتوای پرولین، قندهای محلول، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در بالاترین سطح (کلاس a) حفظ شود. در مورد صفت پایداری غشاء در این گیاهان غلظت صفر میلی‌مولار اسپرمیدین بالاترین میزان را دارا بود (77.75%). تیمار اسپرمیدین بر صفات محتوای کلروفیل a و b اثر معنی‌دار نداشت. در این آزمایش به طور کلی تیمار اسپرمیدین 2 میلی‌مولار در گیاهان با دور آبیاری هفت روزه، باعث شد تا صفات محتوای پرولین(1.11 mM/g.FW)، قندهای محلول (0.96 mg/gFW)، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز (0.91 OD.g-1.FW.min-1) و آسکوربات پراکسیداز(0.98 OD.g-1.FW.min-1) در حد بالا (کلاس a) حفظ شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2596 - بررسی تاثیر هیومیک اسید و روش‌های مختلف بیوپرایمینگ بذر بر خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی گندم دیم در شرایط آبیاری تکمیلی
علی نظر رستمی افشین مظفری

به منظور بررسی تاثیر هیومیک اسید و روش‌های مختلف بیوپرایمینگ بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم دیم رقم ایوان در شرایط آبیاری تکمیلی آزمایشی به صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در استان کرمانشاه انجام شد. آبیاری شامل: دیم خالص ( چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر هیومیک اسید و روش‌های مختلف بیوپرایمینگ بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم دیم رقم ایوان در شرایط آبیاری تکمیلی آزمایشی به صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در استان کرمانشاه انجام شد. آبیاری شامل: دیم خالص (تیمار شاهد) و آبیاری تکمیلی در کرت اصلی، هیومیک اسید شامل: عدم مصرف و مصرف در کرت فرعی و عامل بیوپرایمینگ بذر شامل: پرایم با قارچ مایکوریزا، پرایم با مخلوط باکتری PGPR، پرایم با فلاوباکتریوم، پرایم با مایکوریزا+PGPR، پرایم با مایکوریزا+ فلاوباکتریوم و عدم پرایمینگ در کرت فرعی فرعی قرار گرفت. اثر اصلی آبیاری تکمیلی، هیومیک اسید و روش‌های بیوپرایمینگ بذر بر تمامی صفات معنی‌دار شد. تیمار آبیاری تکمیلی بالاترین مقدار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت (HI)، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع بوته را به ترتیب با 139/3518، 5/10200 کیلوگرم در هکتار، 339/34 درصد، 944/12، 028/29 و 944/99 سانتی‌متر را بخود اختصاص داد. تیمار مصرف هیومیک اسید بیشترین مقدار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت (HI)، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع بوته را به ترتیب با 778/3393، 278/10136 کیلوگرم در هکتار، 356/33 درصد، 444/12، 583/27 و 639/98 سانتی‌متر را داشت. تیمار بیوپرایم توام بذر با قارچ مایکوریزا و مخلوط باکتری‌های PGPR (Pseudomonas+Azospirillum+Azotobacter) بیشترین مقدار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع بوته را به ترتیب با 167/3887، 25/10703 کیلوگرم در هکتار، 167/36 درصد، 5/14، 0/33 و 5/105 سانتی‌متر را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2597 - برنامه‌ریزی آبیاری سیب‌زمینی براساس تخلیه رطوبت از ناحیه ریشه با استفاده از مدل AquaCrop
محمد علی انصاری اصلان اگدرنژاد نیازعلی ابراهیمی پاک

به منظور برنامه‌ریزی آبیاری سیب‌زمینی براساس تخلیه رطوبتی، از مدل واسنجی شده‌ی AquaCrop استفاده شد. این مدل با استفاده از داده‌های برداشت شده از دو فصل زراعی یک مزرعه تحقیقاتی در چهارتخته شهرکرد واسنجی شد. سپس مدل AquaCrop تحت اجراهای متوالی قرار گرفت به طوری که سناریوه چکیده کامل

به منظور برنامه‌ریزی آبیاری سیب‌زمینی براساس تخلیه رطوبتی، از مدل واسنجی شده‌ی AquaCrop استفاده شد. این مدل با استفاده از داده‌های برداشت شده از دو فصل زراعی یک مزرعه تحقیقاتی در چهارتخته شهرکرد واسنجی شد. سپس مدل AquaCrop تحت اجراهای متوالی قرار گرفت به طوری که سناریوهای مختلف تخلیه رطوبت از ناحیه ریشه و آبیاری مجدد آن (DyIx؛ که y میزان تخلیه و x میزان آبیاری بر حسب میلی‌متر است) بررسی شد. نتایج نشان داد که تخلیه رطوبت تا 40 میلی‌متر و آبیاری مجدد آن هیچ‌گونه تنشی به گیاه وارد نکرد. تخلیه رطوبت بیشتر از 80 میلی‌متر سبب افت شدید رطوبت گردید به طوری که عملکرد و زیست‌توده به مقداری نزدیک به صفر کاهش یافت. به منظور کم‌آبیاری، تخلیه رطوبت بین 40 تا 70 میلی‌متر مناسب بود. نتایج اعمال کم‌آبیاری در سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عملکرد در سناریوی D40I40 (6/22 تن بر هکتار) و کمترین عملکرد در سناریوی D70I20 (8/10 تن بر هکتار) به دست آمد. در حالت کمبود آب، سناریوهای D60I40، D60I30 و D65I30 به عنوان بهترین سناریوها مشخص شدند به طوری که مقدار عملکرد در این سناریوها به ترتیب 8/16، 2/22 و 27 درصد کمتر از D40I40 بود. مقدار زیست‌توده این تیمارها نیز به ترتیب 6/16، 8/21 و 7/26 درصد کمتر از D40I40 بود. این سناریوها کارایی مصرف را به ترتیب 7/0 درصد (افزایش)، 7/0 درصد (کاهش) و 9/1 درصد (کاهش) تغییر دادند. بنابراین D40I40 بهترین سناریو در شرایط آبیاری کامل و D60I40 مناسب‌ترین سناریو در شرایط کم‌آبیاری بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2598 - بررسی تاثیر تنش خشکی بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی گونه های وحشی وزراعی گندم
نفیسه مهدی نژاد حمیرا شاهی

به-منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ‌های وحشی و زراعی گندم به تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل درسال-96 1395درآزمایشگاه بیوتکنولوژی ومهندسی ژنتیک پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی دانشگاه زابل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلدان روی ارقام زراعی تتراپلویید (بهرنگ، شبرنگ)، چکیده کامل

به-منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ‌های وحشی و زراعی گندم به تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل درسال-96 1395درآزمایشگاه بیوتکنولوژی ومهندسی ژنتیک پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی دانشگاه زابل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلدان روی ارقام زراعی تتراپلویید (بهرنگ، شبرنگ)، هگزاپلویید (بولانی، سیستان) و گونه های وحشی گندم (تائوشی، اورارتوواسپلتوئیدس) به‌ عنوان عامل اول و تیمار آبیاری در سه سطح عادی (آبیاری 90 درصد ظرفیت نگهداری آب ، تنش ملایم (60درصد ظرفیت نگهداری آب) و تنش شدید (40درصد ظرفیت نگهداری آب) به‌عنوان عامل دوم انجام گردید. بررسی‌های فیزیولوژیکی شامل کلروفیل a و b، کلرفیل کل، کارتنوئید، کارائی مصرف آب، محتوای نسبی آب برگ (RWC) و مورفولوژیکی شامل تولید ماده خشک گیاه (وزن خشک گیاهان)، وزن خشک ساقه ، وزن تر ساقه ، وزن خشک ریشه، وزن تر ریشه، طول ساقه، طول ریشه بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده تنش خشکی تاثیر معنی‌داری بر صفات کلروفیل a،b ، کل، کارتنوئید، وزن خشک ساقه، وزن خشک گیاه، محتوای نسبی آب برگ، کارائی مصرف آب و هم چنین برصفات طول ساقه، وزن تر ریشه، وزن ترساقه، وزن خشک ریشه گذاشت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ارقام و گونه های متحمل دارای بیشرین وزن تر ساقه، وزن خشک گیاه، محتوای نسبی آب برگ و کارایی مصرف آب بودند. در مقایسه ارقام زراعی و وحشی رقم زراعی بولانی وگونه وحشی تائوشی مقاومت بیشتری از خود نشان داند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2599 - ارزیابی مدل AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گندم تحت شرایط مختلف آبیاری در مزرعه
مریم عابدی اصلان اگدرنژاد نیازعلی ابراهیمی پاک

گندم مهم‌ترین گیاه زراعی در دنیا است. به همین دلیل شبیه‌سازی عملکرد آن توسط مدل‌های گیاهی می‌تواند کمک شایانی برای پیش‌بینی عملکرد آن در شرایط مختلف آبیاری در مزرعه کند. به همین دلیل، به منظور ارزیابی دقت مدل AquaCrop، به عنوان یکی از مدل‌های گیاهی مورد استفاده محققان، چکیده کامل

گندم مهم‌ترین گیاه زراعی در دنیا است. به همین دلیل شبیه‌سازی عملکرد آن توسط مدل‌های گیاهی می‌تواند کمک شایانی برای پیش‌بینی عملکرد آن در شرایط مختلف آبیاری در مزرعه کند. به همین دلیل، به منظور ارزیابی دقت مدل AquaCrop، به عنوان یکی از مدل‌های گیاهی مورد استفاده محققان، نسبت به مقادیر مختلف تأمین آب آبیاری تحت کشت زارعین، تحقیق حاضر در شبکه آبیاری کوثر واقع در استان خوزستان انجام شد. بدین منظور، داده‌های ده ساله سه مزرعه به صورت تصادفی در این شبکه انتخاب شد. سپس 70 درصد داده‌ها برای واسنجی این مدل به کار برده شد. نتایج واسنجی AquaCrop نشان داد که این مدل دارای خطای قابل قبول و کارایی مناسبی می‌باشد. بنابراین صحت‌سنجی مدل با استفاده از 30 درصد باقیمانده داده‌ها انجام شد. نتایج نشان داد که متوسط اختلاف بین مقادیر مشاهده‌ شده و شبیه‌سازی شده عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گندم به ترتیب برابر با 45/0 تن در هکتار و 05/0 کیلوگرم بر مترمکعب بود. همچنین نتایج آماره‌های MBE، RMSE و NRMSE برای عملکرد دانه گندم به ترتیب برابر با 14/0 تن در هکتار، 52/0 تن در هکتار و 13/0 و برای کارایی مصرف آب به ترتیب برابر با 01/0 کیلوگرم بر مترمکعب، 06/0 کیلوگرم بر مترمکعب و 10/0 بود. آماره‌های EF و d برای عملکرد به ترتیب برابر با 3/0 و 99/0 و برای کارایی مصرف آب به ترتیب برابر با 1/0 و 99/0 بود. بنابراین، دقت این مدل برای شبیه‌سازی هر دو پارامتر قابل قبول بود و می‌توان از این مدل برای شبیه‌سازی عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در سطح مزرعه استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2600 - بررسی تاثیر محلول پاشی متانول بر برخی صفات فیزیولوژیکی لوبیا چشم بلبلی (.Vigna unguiculata L) در شرایط تنش کم آبی
علی اکبر صانعی نژاد محمود توحیدی بهنام حبیبی خانیانی مهدی صادقی محمد خرمیان

به‌‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی متانول بر صفات فیزیولوژیکی لوبیا چشم‌بلبلی در شرایط تنش کم‌آبی آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول به اجرا در آمد. تنش کم‌آبی در کر چکیده کامل

به‌‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی متانول بر صفات فیزیولوژیکی لوبیا چشم‌بلبلی در شرایط تنش کم‌آبی آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول به اجرا در آمد. تنش کم‌آبی در کرت‌های اصلی شامل چهار سطح (25، 50، 75 و 100 درصد تأمین نیاز آبی گیاه)، تیمار محلول پاشی متانول شامل 3 سطح (شاهد، 10 و 20 درصد حجمی) و عامل ژنوتیپ در دو سطح شامل رقم امیدبخش 1057 و رقم مشهد در کرت‌های فرعی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، برهمکنش تنش کم آبی و محلول پاشی بر میزان نشت یونی، کلروفیل a، کارتنوئیدها، کربوهیدرات های محلول برگ و پرولین دانه در سطح احتمال یک درصد تأثیر معنی داری داشت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد کمترین میزان نشت یونی تحت برهمکنش تیمارهای تامین 100 درصد نیاز آبی و محلول پاشی 10 درصد حجمی متانول (25/23 میکروموس بر سانتی متر) و بیشترین میزان نشت یونی تحت برهمکنش تیمارهای تنش کم آبی 25 درصد نیاز آبی و عدم محلول پاشی متانول (25/42 میکروموس بر سانتی متر) بود. بیشترین میزان کلروفیل a در لاین 1057 تحت برهمکنش تیمارهای تامین 100 درصد نیاز آبی و محلول پاشی 20 درصد حجمی متانول (19/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) مشاهده شد. بیشترین غلظت کاروتنوئید در لاین 1057 تحت اثر تیمار تامین 100 درصد نیاز آبی (19/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) و بیشترین میزان کربوهیدرات محلول تحت اثر تیمار تامین 100 درصد نیاز آبی و محلول پاشی 20 درصد حجمی متانول (83/50 میکرومول بر گرم وزن تر) مشاهده شد. با توجه به یافته ها ی تحقیق کمترین میزان پرولین نیز در رقم مشهد تحت تنش 75 درصد نیاز آبی و محلول پاشی 10 درصد حجمی (078/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) و بیشترین میزان پرولین دانه نیز در رقم مشهد تحت تنش کم آبی 25 درصد نیاز آبی و عدم محلول پاشی متانول (178/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2601 - شبیه‌سازی توزیع رطوبت اطراف ریشه گیاه ذرت در خاکی با بافت سنگین تحت آبیاری قطره‌ای نواری با استفاده از مدلHYDRUS
پرنیان مجیدی چهارمحالی حیدرعلی کشکولی داود خدادادی دهکردی علی مختاران اصلان اگدرنژاد

آبیاری قطره‌ای یکی از بهترین روش‌های آبیاری است که از کم‌ترین مقدار آب در هر واحد محصول استفاده می‌کند و تلفات آب را از طریق تبخیر و نفوذ عمقی حذف می‌کند. با توجه به افزایش تمایل کشاورزان به استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای به دلیل داشتن راندمان بالاتر، لزوم شناخت عو چکیده کامل

آبیاری قطره‌ای یکی از بهترین روش‌های آبیاری است که از کم‌ترین مقدار آب در هر واحد محصول استفاده می‌کند و تلفات آب را از طریق تبخیر و نفوذ عمقی حذف می‌کند. با توجه به افزایش تمایل کشاورزان به استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای به دلیل داشتن راندمان بالاتر، لزوم شناخت عوامل و پارامترهای تاثیرگذار بر این سیستم ها به منظور بالابردن راندمان آن ها اهمیت می یابد. یکی از این عوامل، الگوی مرطوب شدن قطره چکان هاست که نشان می‌دهد چگونه آب توزیع می‌شود و آیا برای ریشه‌ها کافی است یا خیر. مدل هایدروس توزیع رطوبتی خاک را با توجه به شرایط طراحی آن ( بافت خاک و ویژگی‌های هیدرولیکی، تخلیه قطره‌چکان‌ها، مکان و فاصله) شبیه سازی می کند. تحقیق حاضر برای بررسی کارایی مدل HYDRUS در شبیه سازی حرکت آب در خاک و توزیع مجدد رطوبت اطراف ریشه گیاه ذرت در خاک های همگن و سنگین انجام گرفت. این تحقیق در مرکز تحقیقات کشاورزی استان خوزستان تحت آبیاری قطره ای نواری تیپ با سه رژیم آبیاری2 ،3 و4 روزه با سه تکرار در طی دو سال زراعی اعمال شد. به منظور پایش رطوبت اطراف ریشه، نیم رخ خاک تا عمق 75 سانتی متری عمود بر نوار آبیاری قطره ای حفر شد. مقادیر رطوبت مشاهده ای و شبیه&lrm;سازی، توسط آماره هایR2EF,ME,و RMSEمقایسه شدند. نتایج نشان داد میانگین توزیع رطوبت در رژیم آبیاری در محدوده ظرفیت زراعی است. مقادیر RMSE برای رژیم های مختلف از 29/1تا 40/2 درصد و مقادیرMEبرای رژیم های مختلف از 1تا 2 درصد متغیر بود. براساس مقادیر MEوRMSE، شبیه سازی رطوبت در رده عالی طبقه بندی شد. همچنین نتاایج ضریب تبیین بین 60 تا 90 درصد و میزان کارایی مدل بین 40 تا 90 درصد میباشد بر اساس نتایج کمترین کارایی مدل در شبیه سازی 24 ساعت بعد از آبیاری و بهترین شبیه سازی 72 ساعت بعد از آبیاری بوده است. نتایج نشان دهنده توانمندی بالای مدل در شبیه سازی رطوبت حجمی خاک می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2602 - بررسی تطبیقی هویت قومی و هویت ملی در میان دانش‌آموزان ترک آذری زبان و کردزبان (مطالعه موردی شهرستان میاندوآب)
مهدی جلالی

ایران کشوری با تنوع قومی است که اقوام مختلف در طول تاریخ، روابط متنوعی با یکدیگر داشته‌اند. انسجام ملی، پیش‌زمینه‌ای برای توسعه کشور محسوب می‌شود. شهرهای چند قومیتی بسیاری در کشور وجود دارند، که اگر در این مناطق تضاد قومیتی وجود داشته باشد، امنیت کشور به خطر افتاده و ان چکیده کامل

ایران کشوری با تنوع قومی است که اقوام مختلف در طول تاریخ، روابط متنوعی با یکدیگر داشته‌اند. انسجام ملی، پیش‌زمینه‌ای برای توسعه کشور محسوب می‌شود. شهرهای چند قومیتی بسیاری در کشور وجود دارند، که اگر در این مناطق تضاد قومیتی وجود داشته باشد، امنیت کشور به خطر افتاده و انسجام ملی متزلزل می‌شود. شهرستان میاندوآب، یکی از مناطق دو قومیتی است که ترک آذری زبانان و کردزبانان را در خود جای‌داده است. اینکه ترک آذری زبانان و کردزبانان، بر کدام نوع هویت بیشتر تأکید می‌کردند، بر شناخت مسئله می‌افزود. در تحقیق حاضر، سؤال اصلی تحقیق بدین شکل مطرح شد: آیا پیوندهای ضعیف بین دو قوم، سبب افزایش انسجام ملی می‌شود؟ با توجه به پیشینه تحقیق و نظریات موجود، فرضیه بدین‌گونه طرح شد: بین پیوندهای ضعیف میان دو گروه قومی و هویت ملی/ قومی رابطه معناداری وجود دارد. روش تحقیق این پژوهش، پیمایشی با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی بود. یافته‌های تحقیق نشان داد که با افزایش پیوندهای ضعیف میان دو قوم، هویت ملی نیز افزایش پیدا می‌کند. به عبارتی هر چقدر افراد یک قوم، ارتباط بیشتری با قوم دیگر برقرار کنند، میزان هویت ملی آنها نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین به هراندازه ارتباط افراد یک قوم با افراد قوم دیگر کاهش پیدا کند، میزان هویت قومی آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. نتیجه تحقیق چنین بود که یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت هویت ملی، میزان ارتباط (مخصوصاً روابط ضعیف) بین اقوام است و با افزایش ارتباط بین اقوام، هویت ملی و در پی آن انسجام ملی نیز تقویت می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2603 - بررسی کارکردضرب‌المثل‌های تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل)در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد
ملاحت شعبانی مینااباد

هدف از این تحقیق بررسی کارکرد ضرب‌المثل‌های زبان تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل) در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد بخش عنبران استان اردبیل است. ازآنجا‌که ضرب‌المثل‌های تالشی بر جنبه‌های مختلف از زندگی تالش زبانان تأثیر دارد و از سوی دیگر، تحقیقات اندکی در مورد ک چکیده کامل

هدف از این تحقیق بررسی کارکرد ضرب‌المثل‌های زبان تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل) در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد بخش عنبران استان اردبیل است. ازآنجا‌که ضرب‌المثل‌های تالشی بر جنبه‌های مختلف از زندگی تالش زبانان تأثیر دارد و از سوی دیگر، تحقیقات اندکی در مورد کارکرد ضرب‌المثل تالشی میناآبادی صورت گرفته است، لذا ضروری است تا به بررسی کارکرد ضرب‌المثل‌های تالشی گویش میناآبادی استان اردبیل، در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد به صورت روش گرندد تئوری (GT) پرداخته شود. برای رسیدن به این هدف با چندین متخصص در حوزه ضرب‌المثل‌ها، مصاحبه‌های ساختارمندی انجام شد و پایان‌نامه‌های بومی‌های حیطه مورد نظر بررسی و داده‌های تحقیق از طریق مصاحبه و مشاهده جمع‌آوری، کدگذاری و مقوله‌بندی شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ضرب‌المثل تالشی میناآبادی به عنوان وسیله‌ای برای مواردی همچون: 1- آموزش دانش زبانی؛2- آموزش عملکردی برای صحبت کردن؛ 3- القای ارزشمندی خرد و اخلاق؛ 4- کنترل رفتار برای انطباق با هنجارهای مورد توافق و 5- دارای کارکرد اخلاقی، فلسفی و انگیزشی بوده اند؛ لذا این مطالعه تأیید می‌کند که ضرب‌المثل‌ها به دلیل داشتن دانش زبانی و ارزش‌های فرهنگی مثبت، رسانه آموزشی، اخلاقی و فلسفی و انگیزشی خوبی هستند، به‌طوری‌که باید توسط جوامع حامی آن‌ها حفظ و نگهداری شوند و به ویژه، نقش دولت در حمایت از حفظ این ضرب‌المثل ها بسیار مهم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2604 - تولید صدا در آبدزدک اروپایی (L.) <gryllotalpa Gryllotalpa> (Orthoptera: Gryllotalpidae)، جمعیت شمال غرب ایران
محمدحسین کاظمی شبنم جعفری حسینعلی لطفعلی زاده محمد ‌ جعفرلو نادر وحدانی مناف

تولید صدا در روابط و رفتار های بسیاری از حشرات نقش مهمی دارد. سامانه صوتی در آبدزدک ها، اغلب در روابط درون گونه ای استفاده می شود که بخش مهمی از فرایند تولید مثلی آن ها است. الگو و فرکانس این اصوات مختص هر گونه می باشد. افراد نر آبدزدک اروپایی (Linnaeus, 1758) gryllotal چکیده کامل

تولید صدا در روابط و رفتار های بسیاری از حشرات نقش مهمی دارد. سامانه صوتی در آبدزدک ها، اغلب در روابط درون گونه ای استفاده می شود که بخش مهمی از فرایند تولید مثلی آن ها است. الگو و فرکانس این اصوات مختص هر گونه می باشد. افراد نر آبدزدک اروپایی (Linnaeus, 1758) gryllotalpa Gryllotalpaبا مالش دادن بال های جلویی خود به یکدیگر صدا تولید می نمایند. در این فرایند، عضو موسوم به سوهان که در بخش خارجی بال های جلویی قرار دارد به دندانه های موجود در سطح زیرین رگبال Cu2 مالش داده می شود که تعداد آن ها در جمعیت مورد مطالعه90-84 عدد شمارش شد. افراد نر برای تولید صدا اقدام به حفر دالان صوتی می نمایند که بر اساس این بررسی، دالان های مذکور در مناطق مورد مطالعه، دارای یک ورودی در سطح خاک بودند. شکل دالان ها جهت تقویت صدا شیپوری بود که در انتها به دو یا سه دالان افقی ختم می شدند. افراد نر در داخل دالان صوتی به طور متوسط حدود نیم ساعت (15 تا 46 دقیقه) آواز می خواندند. این صدا اغلب در عصر روزهای گرم فصل بهار به گوش می رسد و ماده ها را برای جفت گیری جلب می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2605 - بیوتکنیک تکثیر مصنوعی و پرورش لارو ماهی بنی (Barbus sharpeyi)
منصور حمیدی نژاد همایون حسین زاده محمد ولایت زاده

باربوس ماهیان یکی از جنس های خانواده کپورماهیان می باشند که بومی تالاب ها و رودخانه های استان خوزستان هستند. ماهی بنی یکی از گونه های پرطرفدار و مناسب جهت تکثیر و پرورش است. این تحقیق با هدف تعیین بیوتکنیک تکثیر مصنوعی ماهی بنی در استان خوزستان انجام شد. در این تحقیق از چکیده کامل

باربوس ماهیان یکی از جنس های خانواده کپورماهیان می باشند که بومی تالاب ها و رودخانه های استان خوزستان هستند. ماهی بنی یکی از گونه های پرطرفدار و مناسب جهت تکثیر و پرورش است. این تحقیق با هدف تعیین بیوتکنیک تکثیر مصنوعی ماهی بنی در استان خوزستان انجام شد. در این تحقیق از تعداد 400 قطعه مولد ماده و 200 قطعه مولد نر تزریق شده به ترتیب 346 و 114 مولد ماده و نر جهت تکثیر جواب دادند. نسبت جنسی ماهیان نر و ماده 2:1 درنظر گرفته شد. درصد لقاح و درصد تفریخ به ترتیب 76/2±65 و 25/2±2/62 و درصد جواب دهی مولدین نر و ماده به ترتیب 65 و 70 درصد به دست آمد. میانگین میزان هماوری و تعداد کل تخم های لقاح یافته به ترتیب 62/988±56/19856 و 39/1278±4823000 محاسبه شد. تعداد لارو پرورشی 1600000 قطعه و تعداد بچه ماهی حاصله از لاروها 500000 قطعه بود. درصد بازماندگی لارو یک گرمی و هفت گرمی ماهی بنی به ترتیب 16 و 40 درصد به دست آمد. همچنین میزان 3500 کیلوگرم بچه ماهی بنی تولید گردید. با توجه به اینکه عملیات تکثیر مصنوعی ماهی بنی در شرایط اقلیمی استان خوزستان به راحتی انجام می شود و ماهی بنی نسبت به تغییرات دما و اکسیژن و دستکاری های زمان تکثیر مقاوم می باشد تکثیر این گونه جهت رهاسازی در اکوسیستم های آبی استان خوزستان و پرورش آن در استخر مناسب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2606 - تأثیر استفاده از نوکلئوتیدها بر عملکرد رشد و مقاومت در برابر استرس و بیماری‌های عفونی در آبزیان
حبیب سرسنگی علی آباد

اخیراً استفاده از نوکلئوتید در جیره های غذایی به دلیل تقویت سیستم ایمنی، افزایش سطح جذب در روده و مؤثربودن در رشد آبزیان بسیار مورد توجه قرارگرفته است. به طور کلی نوکلئوتیدها تقریباً در تمام فرآیندهای سلولی دخالت داشته و نقش مهمی در وظایف ساختاری و تنظیمی بدن دارند. نوک چکیده کامل

اخیراً استفاده از نوکلئوتید در جیره های غذایی به دلیل تقویت سیستم ایمنی، افزایش سطح جذب در روده و مؤثربودن در رشد آبزیان بسیار مورد توجه قرارگرفته است. به طور کلی نوکلئوتیدها تقریباً در تمام فرآیندهای سلولی دخالت داشته و نقش مهمی در وظایف ساختاری و تنظیمی بدن دارند. نوکلئوتیدها به صورت پیوسته در سلول سنتز، تجزیه و بازیافت می شوند .سلول های مهم دستگاه ایمنی مثل لنفوسیت ها، گلبول های قرمز، سلول های خونساز و سلول های موکوسی روده با توجه به متابولیسم سلولی و حجم بالای واکنش های سریع، همچنین نیاز بالای آنها به نوکلئوتید، ظرفیت بسیار محدودی برای سنتز نوکلئوتید دارند. در این سلول ها تهیه نوکلئوتید از منبع خارجی حتی برای انجام وظایف نرمال آنها بسیار مهم است. طی دو دهه اخیر استفاده از نوکلئوتید در جیره های غذایی با هدف تقویت سیستم ایمنی در برابر ویروس، باکتری و انگل، بهبود وظایف کبد، افزایش سطح جذب در روده و مؤثربودن در رشد، متابولیسم چربی و پروتئین، عملکردهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی و بهبود پاسخ به استرس در آبزیان مختلف مورد آزمایش قرار گرفته است. به علاوه این ترکیبات در متابولیسم واسطه انرژی هستند و اثرات تنظیم کنندگی این ترکیبات در بلوغ لنفوسیت ها، فعال سازی وتکثیر آن ها و فاگوسیتوز ماکروفاژها در انسان و حیوان گزارش شده است. اطلاعات کمی در خصوص نحوه عملکرد این ترکیبات در بدن آبزیان وجود دارد و تحقیقات بیشتری در این رابطه مورد نیاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2607 - کیفیت آب و وضعیت ماهیان دریاچه شهدای خلیج فارس (چیتگر تهران)
علی عابدینی سیامک باقری مهدی مرادی سید حجت خداپرست شریفی امید ایمنی

دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس (چیتگر) در شمال غرب تهران و در سال 1391 از رودخانه کن آبگیری شد. در سال 1393 کیفیت آب در تعداد 5 ایستگاه در دریاچه نمونه برداری و آنالیز شد. بر اساس داده های حاصل در آب دریاچه چیتگر میانگین سالانه عوامل دمای آب OC 3/7±4/18 و هدایت ال چکیده کامل

دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس (چیتگر) در شمال غرب تهران و در سال 1391 از رودخانه کن آبگیری شد. در سال 1393 کیفیت آب در تعداد 5 ایستگاه در دریاچه نمونه برداری و آنالیز شد. بر اساس داده های حاصل در آب دریاچه چیتگر میانگین سالانه عوامل دمای آب OC 3/7±4/18 و هدایت الکتریکی µs/cm30 ± 373 بود. میانگین DO و TN و کلروفیل به ترتیب 2/1± 8/7 و 010/0±035/0 میلی گرم در لیتر بود. میانگین غلظت کلروفیل a دریاچه 81/0±59/1 میکروگرم بر لیتر بود. آنالیز آماری داده های حاصل نشان داد که بین ماه های مختلف در مورد عوامل سختی کل، کلروفیل آ، اکسیژن محلول، فسفات کل و سیلیس اختلاف معنی دار وجود داشت (P>0.05). شاخص سطح تروفیکی دریاچه چیتگر نسبت به فسفر وکلروفیل، مزوتروف است اما بر مبنای ارزیابی چندپارامتری شاخص های تروفیکی، این دریاچه در حد دریاچه های اولترا اولیگو تروف بود(TSI<40) . از تعداد 18 گونه ماهیان شناسایی شده، 11 گونه از کپور ماهیان (Cyprinidae) و یک گونه از ماهیان بومی ( Capoeta bohsei) بودند. همچنین گونه های زینتی طوطی ماهی، پیرانا، اسکار و گربه ماهی در این دریاچه صید شدند. رهاسازی کنترل نشده این ماهیان که احتمالاً توسط گردشگران انجام شده، می تواند عواقب نامطلوبی از قبیل رقابت غذایی و انتقال بیماری به سایر آبزیان به همراه داشته باشد. لذا علاوه بر تعبیه سیستم پالایش آب در تصفیه خانه، ضروری است تعادل ارگانیزم های زنده دریاچه به صورت بیولوژیک کنترل گردد. در این مورد ﻣﻌﺮﻓﻲ کنترل شده ماهی شکارچی از طریق ﻣﺒﺎرزه ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ می تواند در ﺗﻮازن بیومس وگونه ای ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺣﻔﻆ تعادل اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ درﻳﺎﭼﻪ مؤثر باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2608 - سنجش میزان غلظت فلزات سنگین آرسنیک، سلنیوم و وانادیوم (As, Se, V در آبشش، عضله و هپاتوپانکراس میگوی وانامی(Litopenaeus vannamei) در سایت پرورش میگوی چوئبده آبادان
زهرا معلمی نگار قطب الدین مهرداد محمدی دوست

این تحقیق به منظور سنجش میزان فلزات سنگین آرسنیک، سلنیوم و وانادیوم در بافت های عضله، آبشش و هپاتوپانکراس میگوی وانامی در سایت پرورش میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei)چوئبده آبادان در پاییز سال1394 انجام شد. عملیات نمونه برداری با 3 تکرار در هر استخر به وسیله ی تور صیا چکیده کامل

این تحقیق به منظور سنجش میزان فلزات سنگین آرسنیک، سلنیوم و وانادیوم در بافت های عضله، آبشش و هپاتوپانکراس میگوی وانامی در سایت پرورش میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei)چوئبده آبادان در پاییز سال1394 انجام شد. عملیات نمونه برداری با 3 تکرار در هر استخر به وسیله ی تور صیادی صورت پذیرفت و پس از جداسازی بافت ها نمونه ها هضم شدند. سپس غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی مشخص گردید. بیشترین غلظت فلز سنگین مربوط به ارسنیک و در بافت هپاتوپانکراس (008/0±32/5) میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. میانگین غلظت فلز ارسنیک در بافت های آبشش و عضله به ترتیب (130/0±619/4، 132/0± 81/3 ) میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد و همچنین مشخص گردید که در بافت های مختلف غلظت آرسنیک دارای اختلاف معنی داری است (05/0> p). میانگین غلظت سلنیوم در بافت های هپاتوپانکراس، آبشش و عضله به ترتیب (007/0±099/3، 003/0±112/3 ، 010/0±977/2) میلی گرم بر کیلو گرم بدست آمد. همچنین مشخص گردید که در بافت های مختلف غلظت سلنیوم دارای اختلاف معنی داری است (05/0> p). میانگین غلظت فلز وانادیوم در بافت های هپاتوپانکراس، آبشش و عضله به ترتیب (014/0±106/007,2/0±969/014,1/ 0±806/1) میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. همچنین مشخص گردید که در بافت های مختلف غلظت وانادیوم دارای اختلاف معنی داری است (05/0> p). میزان غلظت فلزات سنگین در بافت های هپاتوپانکراس و عضله و آبشش میگوی وانامی در سایت پرورش میگوی چوئبده آبادان از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی WHO پایین تر بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2609 - بهینه‌سازی بهره‌برداری انرژی برقابی از مخازن با استفاده از الگوریتم‌ چرخه آب
امیر رباطی

اهمیت انرژی برقابی بعنوان سومین منبع بزرگ تولید برق و مهمترین تولیدکننده انرژی‌های تجدیدپذیر، ضرورت استفاده بهینه از این منبع عظیم و گرانبها را نشان می‌دهد. در این پژوهش از الگوریتم فراکاوشی چرخه آب (WCA) به‌منظور بهره‌برداری بهینه از انرژی برقابی مخزن سد جیرفت، واقع در چکیده کامل

اهمیت انرژی برقابی بعنوان سومین منبع بزرگ تولید برق و مهمترین تولیدکننده انرژی‌های تجدیدپذیر، ضرورت استفاده بهینه از این منبع عظیم و گرانبها را نشان می‌دهد. در این پژوهش از الگوریتم فراکاوشی چرخه آب (WCA) به‌منظور بهره‌برداری بهینه از انرژی برقابی مخزن سد جیرفت، واقع در حوضه آبریز هلیل‌رود (جنوب ایران)، برای یک دوره 223 ماهه(از مهر 1379 تا فروردین 1398) استفاده شده است. پس از اطمینان از درستی عملکرد الگوریتم WCA با استفاده از چندین تابع محک استاندارد، مدلی برای بهره‌برداری بهینه برقابی توسعه داده شد. نتایج حاصل از الگوریتم مورد بررسی، با نتایج روش‌ شناخته‌شده الگوریتم رقابت استعماری (ICA) مقایسه شد. WCA و ICA به ترتیب قادر به تولید انرژی به‌میزان 29/7203 و 66/7138 مگاوات در طول دوره آماری بودند. همچنین مقدار تابع هدف برای WCA و ICA به ترتیب برابر با 78/4 و 82/5 به دست آمد. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از عملکرد بالای الگوریتم WCA در بهره‌برداری بهینه انرژی برقابی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2610 - ارزیابی جوانه‌‌زنی و برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی گیاه کهورکProsopisfarcta (Banks & Sol.)تحت تنش شوری.
اعظم جمشیدی زاده معصومه فرزانه افراسیاب راهنما قهفرخی فاطمه ناصرنخعی

یکیازبرنامه‌هایمهمدرمدیریتاراضیشوروبیابانی،احیایپوششگیاهیتوسطگونه‌هایمتحملبهشوریاست.بدین‌منظورصفات جوانه‌زنی و صفات رویشی گیاهچه کهورک تحتتنش شوریدر دو آزمایش جداگانه بررسی گردید. آزمایش جوانه‌زنیدرقالبطرحکاملاً تصادفی با نهسطحشوری شامل آب مقطر (شاهد)، پنج، 10، 15، چکیده کامل

یکیازبرنامه‌هایمهمدرمدیریتاراضیشوروبیابانی،احیایپوششگیاهیتوسطگونه‌هایمتحملبهشوریاست.بدین‌منظورصفات جوانه‌زنی و صفات رویشی گیاهچه کهورک تحتتنش شوریدر دو آزمایش جداگانه بررسی گردید. آزمایش جوانه‌زنیدرقالبطرحکاملاً تصادفی با نهسطحشوری شامل آب مقطر (شاهد)، پنج، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 دسی‌زیمنس بر متر با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاهی و آزمایشگلدانیدرپنج سطح شوری شامل آب شهری (شاهد)، 10، 20، 30 و 40 دسی‌زیمنس بر متر با سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفیدرگلخانهدانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. نتایجنشاندادکهدرصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه،طول ساقه‌چه و وزن خشک گیاهچهباافزایششوری تا سطح 20 دسی‌زیمنسبرمترنسبت به شاهد به 50 درصد کاهشیافت. طبقمدللجستیگبرازشدادهشدهبهصفاتگیاهکهورک،درشرایطگلدانی،شوریبیشاز 8/30 دسی‌زیمنسبرمترسببکاهش 50 درصدیوزنخشکاندامهواییگردید و50 درصد وزنخشکو طولریشه به ترتیب در شوری37/20 و 53/27 دسی‌زیمنسبرمتر به‌دست آمد.حفظ50 درصدی محتوایآبنسبیبرگو 78 درصدی انشعابات فرعی ریشه درسطوحبالایشوری (50 دسی‌زیمنسبرمتر) بیانگرتحملبالایاینگیاهدرغلظتهایشوریبالابود،به‌نظرمی‌رسدحفظآبنسبیبرگیکیازسازوکارهایتحملبهشوریدرگیاهکهورکباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2611 - اثرات محلول‌پاشی بنزیل آدنین بر برخی ازخصوصیات کمی و کیفی ذرت هیبریدT.W.C.647 در شرایط قطع آبیاری در منطقه پاکدشت.
مهدی باقری

به منظوربررسی اثرات بنزیل آدنین بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت هیبریدT.W.C.647 در شرایط قطع آبیاری،آزمایشیبهصورتکرت های خرد شده درقالبطرحپایهبلوک های کامل تصادفی درسهتکراردرمزرعه ای در پاکدشت استان تهراندر سال زراعی 1396اجراگردید.تـیمار های اصلی آزمایش عـبارتند از: = C0آبیار چکیده کامل

به منظوربررسی اثرات بنزیل آدنین بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت هیبریدT.W.C.647 در شرایط قطع آبیاری،آزمایشیبهصورتکرت های خرد شده درقالبطرحپایهبلوک های کامل تصادفی درسهتکراردرمزرعه ای در پاکدشت استان تهراندر سال زراعی 1396اجراگردید.تـیمار های اصلی آزمایش عـبارتند از: = C0آبیاری معمول= C1قطـع آبیاری در مرحـله ساقه دهـیC2= قطع آبیاری در مرحله گلدهی= C3قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه وتیمار های فرعی تحقیق شامل محلول پاشی بنزیل آدنین: = M0 شاهد (عدم کاربرد)؛= M1100 پی پی ام؛M2= 200 پی پی ام بود.نتایجحاصلازاینپژوهـشنشاندادقطع آبیاری موجب کاهش وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک شاخص برداشت، عملکرد پروتئین، درصد روغن، عملکرد روغن، کلروفیلaو کلروفیلb، محتوی نسبی آب برگ، گردید اما محلول پاشی بنزیل آدنین باعث افزایش صفات ذیل شد. بیش ترین میزان وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد روغن و کلروفیل a به ترتیب با متوسط 1/341 گرم،(Kg.ha)7/8982،(Kg.ha)2/28942، 97/6 درصـدو 94/1 اسپاد از تیمار آبـیاری معمول و محلول پـاشی 200پی پی ام بنـزیل آدنـین به دست آمد که با تیمار C0M0,C0M2,C1M2 اختلاف معنی داری نداشت. بنابراین در شرایط قطع آبیاری محلول پاشی بنزیل آدنین با غلظت 200 پی پی ام توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2612 - اثر دور آبیاری و تراکم بوته بر ضریب استهلاک نوری ذرت دانه‌ای رقم 704 در شرایط اهواز
نرگس بقائی علیرضا شکوه‌فر مانی مجدم طیب ساکی‌نژاد

به منظور بررسی اثر دور آبیاری و تراکم بوته بر ضریب استهلاک نوری ذرت دانه ای رقم دیررس 704، آزمایشی در تابستان 1390 در مزرعه شهید سالمی شهرستان اهـواز انجام شـد. این آزمایش به صورت کرت یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن فواصل آبی چکیده کامل

به منظور بررسی اثر دور آبیاری و تراکم بوته بر ضریب استهلاک نوری ذرت دانه ای رقم دیررس 704، آزمایشی در تابستان 1390 در مزرعه شهید سالمی شهرستان اهـواز انجام شـد. این آزمایش به صورت کرت یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن فواصل آبیاری (I) در سه سطح، شامل فواصل پنج (I1)، هشت (I2) و 10 (I3) روز در کرت اصلی و تراکم کاشت (P) در سه سطح 7/6 (P3)، 8/7 (P2) و 5/9 (P1) بوته در متر مربع معادل 67، 78 و 95 هزار بوته در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل شاخص سطح برگ و نور نفوذ یافته به درون کانوپی به منظور محاسبه K (ضریب استهلاک نور) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری بر ضریب استهلاک نور در سطح یک درصد معنی دار شد به طوری که با افزایش فواصل آبیاری، ضریب روند افزایشی داشت. همچنین عامل تراکم بوته و اثرات متقابل تنش تراکم و آبیاری در سطح یک درصد معنی دار شد. بیش ترین ضریب استهلاک نوری در تراکم 65000 بوته در هکتار به دست آمد به عبارت دیگر با کاهش شاخص سطح برگ، ضریب استهلاک نور افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2613 - بررسی تاثیر تنش خشکی و محلول‌پاشی ذرات نانو نقره بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آفتابگردان (Helianthus annuus. L)
سید حامد طباطبایی زواره میثم اویسی محمد نصری

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی و محلول پاشی ذرات نانو نقره بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آفتابگردان (Helianthus annuus. L) به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با تیمار های تنش خشکی در سه سطح به عنوان عامل اصلی(I0: 60 میلی متر تبخیر ا چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی و محلول پاشی ذرات نانو نقره بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آفتابگردان (Helianthus annuus. L) به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با تیمار های تنش خشکی در سه سطح به عنوان عامل اصلی(I0: 60 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A (آبیاری معمول)،I1 : 90 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و I2: 120 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) و محلول پاشی ذرات نانو نقره در چهار سطح به عنوان عامل فرعی (NS0: محلول پاشی با آب خالص،NS1 :50 میلی گرم در لیتر نانو نقره،NS2 : 90 میلی گرم در لیتر نانو نقره، NS3: 130 میلی گرم در لیتر نانو نقره) در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثرات ساده آبیاری و نانو ذره نقره و اثرات متقابل آن ها در سطح یک و پنج درصد بر صفات مورد بررسی، معنی دار بود. بالا ترین میزان عملکرد دانه (kg.ha49/4038)، عملکرد روغن (kg.ha 52/2134) از تیمـار آبیـاری معمول،60 mm تبخیـر از تشتـک × 130 میلـی گرم در لیتـر نانو نقـره و عملکـرد بیـولـوژیک (kg.ha 8/11248) با تیمار آبیاری معمول، 60 mm تبخیر از تشتک × 90 میلی گرم در لیتر نانو نقره مشاهده شد. بیش ترین میزان کلروفیل a را تیمار آبیاری معمول و مصرف 50 میلی گرم در لیتر نانو نقره با (05/25 میلی گرم در لیتر) به خود اختصاص داد. تنش سبب افزایش میزان مالون دی آلدئید شد. بالا ترین میزان مالون آلدئید با (71/12 نانو مول بر گرم) وزن تازه از تیمار تنش شدید و محلول پاشی با آب خالص حاصل شد. کم ترین میزان عملکرد دانه با (kg.ha 6/3091) و عملکرد بیولوژیک با (kg.ha 2/8787) و عملکرد روغن با (kg.ha 99/1326) از تیمار تنش شدید، 120mm تبخیر از تشتک× آب خالص حاصل شد. کم ترین میزان مالون دی آلدئید از تیمار آبیاری معمول، 60mm تبخیر از تشتک تبخیر با (nmolg.fw 19/6) و کلروفیل a با تیمار تنش شدید، 120mm تبخیر از تشتک تبخیر (72/17 میلی گرم بر لیتر وزن تازه برگ) به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2614 - بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران
زهره حقیقی

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران رقم ایروفلور، آزمایشی به صورت کرت خردشده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری مطلوب چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران رقم ایروفلور، آزمایشی به صورت کرت خردشده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری مطلوب، تنش رطوبتی در مرحله هشت برگی، تنش رطوبتی در مرحله گلدهی و تیمار نیتروژن به عنوان عامل فرعی در سه سطح N1: 25 درصد کاشت، 50 درصد هشت برگی، 25 درصد ظهور طبق، N2: 50 درصد هشت برگی، 50 درصد ظهور طبق و :N3 50 درصد کاشت، 50 درصد در مرحله ظهور طبق اجرا شد. نتایج نشان داد تنش خشکی در مرحله گلدهی باعث کاهش معنی دار قطر طبق، وزن صد دانه و عدم کاهش معنی دار تعداد دانه در طبق و در نهایت کاهش 15 درصدی عملکرد دانه شد که از نظر آماری معنی دار نبود. در سطح آبیاری مطلوب تقسیط نیتروژن در سطح سوم نسبت به سطح دوم باعث افزایش به ترتیب نه و 16 درصدی قطر طبق و عملکرد بیولوژیک شد لیکن از نظر آماری این افزایش، معنی دار نبود، اما در شرایط تنش در مرحله هشت برگی، تقسیط نیتروژن در سطح سوم نسبت به سطح اول موجب افزایش معنی دار به ترتیب 12 و29 درصدی قطر طبق و عملکرد بیولوژیک شد و نشان داد که تقسیط مناسب نیتروژن در زمانی که گیاه با تنش مواجه نیست کارایی استفاده از نیتروژن را افزایش می دهد. به نظر می رسد که گیاه آفتابگردان در هر دو مرحله رویشی (هشت برگی) و زایشی (گل دهی( نسبت به تنش خشکی حساس بوده و تقسیط مناسب کود در آبیاری مطلوب و تنش در مرحله ی هشت برگی نسبت به تنش در مرحله گلدهی جهت حصول عملکرد از اهمیت بیش تری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2615 - تأثیر تیمار‌های کم آبیاری بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی سه رقم گندم نان
حمید دهقان‌زاده

به منظور بررسی تأثیـر تیمـار های کم آبیاری بر عملکرد دانه و خصوصیـات کیفـی سـه رقم گنـدم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در سال های زراعی 1388- 1387 و 1389-1388 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق به صورت کرت های خرد شده، با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تک چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیـر تیمـار های کم آبیاری بر عملکرد دانه و خصوصیـات کیفـی سـه رقم گنـدم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در سال های زراعی 1388- 1387 و 1389-1388 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق به صورت کرت های خرد شده، با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی میزان آب آبیاری شامل آبیاری کامل (100 ETC)، 80 درصد آبیاری کامل (80 ETC) و 60 درصد آبیاری کامل (60 (ETC و عامل فرعی شامل ارقام قدس، مهدوی و بک کراس روشن بودند. تیمار های آبیاری کامل و 80 درصد آبیاری کامل، از نظر صفات اندازه گیری شده عملکرد و اجزای عملکرد دانه تفاوت معنی داری نداشتند. افزایش فاصله آبیاری از 80 درصد به 60 درصد آبیاری سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه و اجزای آن شد. با این حال با افزایش دور آبیاری درصد پروتیین دانه افزایش معنی داری داشت. اختلاف ارقام از نظر عملکرد دانه، درصد پروتئین و گلوتن مرطوب معنی دار نبود.بر اساس نتایج این بررسی ممکن است در شرایط مشابه با مطالعه حاضر، گندم را با 80 درصد آبیاری کامل، آبیاری نمود و ضمن 20 درصد صرفه جوئی در آب آبیاری مصرفی، علاوه بر این که عملکرد دانه نزدیک به تیمار آبیاری کامل به دست می آید، درصد پروتئین هم حدود 77/1 درصد افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2616 - بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب بر خصوصیات مرفو‌فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط تنش کم آبی
محمد‌رضا کاظمی فرشاد قوشچی پورنگ کسرایی

این تحقیق با هدف اثر سوپر جاذب بر خصوصیات مرفو فیزیولوژیک گندم در شرایط کم آبی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصـادفی در سه تکـرار اجرا شـد. عامل اصلـی شامل سطـوح مختلف تنش کم آبی (60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و عامل فرعی شامل مقادی چکیده کامل

این تحقیق با هدف اثر سوپر جاذب بر خصوصیات مرفو فیزیولوژیک گندم در شرایط کم آبی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصـادفی در سه تکـرار اجرا شـد. عامل اصلـی شامل سطـوح مختلف تنش کم آبی (60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و عامل فرعی شامل مقادیر مختلف پلیمر (صفر، 15، 30 و 45 کیلو گرم در هکتار) بود. پلیمر سوپرجاذب بر صفات وزن هزار دانه، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه، شاخص برداشت، آنزیم گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون رداکتاز معنی دار بود و در کالاتاز در اثر متقابل معنی دار نشد. نتایج نشان داد در شرایط معمول افزودن پلیمر به خاک حتی به میزان 45 کیلو گرم در هکتار منجر به افزایش قابل توجهی در عملکرد زیست توده و عملکرد دانه نشد، اما کاربرد سطح بالای پلیمر در شرایط تنش ملایم و شدید، عملکرد دانه را به ترتیب 10 و 30 درصد و عملکرد زیست توده را به ترتیب 42/6 و 94/10 درصد نسبت به حالت شاهد بدون پلیمر افزایش داد. در شرایط تنش شدید سطح بالای پلیمر منجر به کاهش قابل ملاحظه فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز (5/1 برابر)، آسکوربات پراکسیداز (63 درصد) کاتالاز (30 درصد) و گلوتاتیون رداکتاز (71 درصد) نسبت به شرایط بدون اعمال پلیمر شد. حتی سطح ملایم تنش کم آبی منجر به کاهش معنی دار میزان کلروفیل های a و b (به ترتیب 15 و 24 درصد کاهش نسبت به تیمار شاهد) شد. و میزان کلروفیل های a و b در سطح تنش شدید کم آبی کاهش شدیدی داشت (به ترتیب 51 و 7/38 درصد کاهش در مقایسه با تیمار شاهد). با کاربرد سطوح بالای پلیمر، 30 و 45 کیلو گرم در هکتار میزان کلروفیل a در گیاه نسبت به حالت شاهد به ترتیب 42/13 و 13/20 درصد افزایش یافت. در شرایط تنش خفیف سطوح بالا تر پلیمر تقریبا اثرات یکسانی را در اسمولیت های سازگار داشتند. در حالی که در تنش شدید تر تاثیر مثبت پلیمر 45 کیلو گرم در هکتار بالا تر از 30 کیلو گرم در هکتار بود، توانست میزان تجمع قند های محلول و پرولین را حتی کم تر از سطح تنش خفیف نگه دارد. همچنین بالا ترین سطح پلیمر میزان پراکسیداسیون لیپید های غشا را کاهش داد و در نتیجه تولید مالون دی آلدئید نسبت به شاهد 53 درصد کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2617 - تأثیراثراتمتقابلتنشکمبودآبوبرگ‌زداییبرخصوصیاتکمیوکیفیگیاهداروییکلپورهیامریمنخودی (Teucrium polium)درایرانشهر
نجمه صفری احمد مهربان خالد میری

به منظوربررسیاثرسطوحمختلفتنشکمبودآبوبرگ زداییبربرخیخصوصیاتکمیوکیفیگیاهداروییکلپوره،تحقیقیبهصورتطرح خرد شدهدرقالبطرحبلوک هایکاملتصادفیدرشهرستانایرانشهردربهار1394 اجراشد. عواملموردآزمایششاملتنشکمبودآبدرچهارسطح (3/0-،5-،10-و15- بار) وتنشبرگ زداییدرسهسطح (50،25، صفردرصدبرگ چکیده کامل

به منظوربررسیاثرسطوحمختلفتنشکمبودآبوبرگ زداییبربرخیخصوصیاتکمیوکیفیگیاهداروییکلپوره،تحقیقیبهصورتطرح خرد شدهدرقالبطرحبلوک هایکاملتصادفیدرشهرستانایرانشهردربهار1394 اجراشد. عواملموردآزمایششاملتنشکمبودآبدرچهارسطح (3/0-،5-،10-و15- بار) وتنشبرگ زداییدرسهسطح (50،25، صفردرصدبرگ زدایی) بود. سطوحکمبودآببه عنوانتیماراصلیوسطوحبرگ زداییبه عنوانتیمارفرعیدرنظرگرفتهشد. برایاعمالسطوحکمبودآبابتدابااستفادهازصفحاتفشاری،درصدرطوبتخاکدرپتانسیل هایمختلفآبتعیینشد،سپسمیانگینیازخاکمزرعهراروزانهتوزینومیزانآبازدسترفتهبهآناضافهگردید. نتایجنشاندادکهدرجهحرارتکانوپی،درصدبرگ هایخشکرادرکلپورهبه طورمعنی داریافزایـشداد. تنشبرگ زدایینیـزعددکلروفیل متررادرکلپـورهکاهشداد. همبستگی منفی ومعنی داریبیننسبتوزنخشکبهساقهوسطوحمختلفکمبودآبدراینگیاهمشاهدهشد. باافزایشسطوحبرگ زداییروندتغییراتوزنخشکریشهبهاندام هایهواییافزایشیبود،همچنیننسبتوزنخشکریشهبهاندام هایهواییهمبستگیمثبت و معنیداریباسطوحمختلفکمبودآبنشانداد. باافزایشتنشکمبودآبوتنشبرگ زدایی،خصوصیاتکیفی (اسانس)کلپورهروندکاهشیداشت. به طور کلیمی توانگفتکلپورهجزوحساس ترینگیاهانبهایندوتنشاست . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2618 - بررسی تاثیر هیومیکاسید و دور آبیاری بر اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل‌کراس 704 در منطقه زابل
مسعود نجفی حمیدرضا مبصر حمیدرضا گنجعلی

به منظور تاثیر هیومیکاسید و دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704 در منطقه زابل، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپیلت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شاملدور آبیاری به عنوان تیمار اصلی در سه چکیده کامل

به منظور تاثیر هیومیکاسید و دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704 در منطقه زابل، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپیلت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شاملدور آبیاری به عنوان تیمار اصلی در سه سطح شامل شش روز (A1)، نه روز (A2)و 12 روز (A3)و هیومیک اسید به عنوان تیمار فرعی در چهار سطح شامل هر هفته یک بار (B1)، هر دو هفته یک بار (B2)، هر سه هفته یک بار (B3) و هر چهار هفته یک بار (B4) بود. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر دور آبیاری و محلول پاشیاسیدهیومیک و برهمکنش آنها بر شاخص برداشت، ارتفاع بوته، تعدادبلالدربوته و تعداددانهدربلال معنی دار بود. بهترین نتایج شاخص برداشت (42/51 درصد)، ارتفاع بوته (190 سانتی متر)، تعدادبلالدربوته (6/3 عدد) و تعداددانهدربلال (612 دانه) از تیمار دور آبیاری شش روز یکبار و هر دوهفتهیکبار محلول پاشی اسیدهیومیک به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش، بهترین دور آبیاری به منظور تولید دانه ذرت دور آبیاری شش روز یکبار همراه با مصرف هر دوهفتهیکبار محلول پاشی اسیدهیومیک برای کشت در منطقه توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2619 - تاثیرمحلول‌پاشی پوترسین بر خصوصیات فیزیولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاری
زهرا کریمی حمیدرضا توحیدی‌مقدم پورنگ کسرایی

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پوترسین بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاری به صورت کرت خرد شده )اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار (هر تکرار 12 تیمار) در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد و چکیده کامل

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پوترسین بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاری به صورت کرت خرد شده )اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار (هر تکرار 12 تیمار) در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین - پیشوا اجرا شد. تیمار های اصلی شامل چهار سطح: آبیاری معمول، قطع آبیاری در مرحله ی ساقه دهی، قطع آبیاری در مرحله ی گل دهی و قـطع آبیاری در مـرحله ی زایشی یا پـر شدن دانـه و عـوامل فرعـی (محلول پاشی پوترسیـن) شامل محلـول پاشی با آب مقطـر، محلول پاشی پوترسین با غلظت 75 و150 قسمت در میلیون بود. بیش ترین عملکرد و درصد پروتئین در مرحله پر شدن دانه و محلول پاشی پوترسین با غلظت150 قسمت در میلیون بـه ترتیـب به میزان 8/509 کیلو گرم در هکتار و 61/8 درصد بود در حالی که کم ترین عملکرد پروتئین در مرحله قـطع آبیاری در مرحله گل دهی با 03/387 کیلو گرم در هکتار و کم ترین درصد پروتئین در مرحله آبیاری معمولی به میزان 5/6 درصد حاصل شد. بـالا ترین میزان کلروفیلa، کلروفیلb و کلروفیل کل از تیمار آبیاری معمولی و محلول پاشی پوترسین با غلظت 150 قسمت در میلیون به ترتیب با متوسط 81/1، 62/0 و 43/2 میلی گرم بر لیتر به دست آمدکه با سایر تیمار های آبیاری معمول و محلـول پاشی پوترسیـن اختـلاف معنی داری نداشت. کم ترین میزان این صفات را تیمار قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و محلول پاشی با آب خالص به ترتیب با متوسط 24/1، 49/0 و73/1میلی گرم بر لیتر به خود اختصاص داد. بالا ترین و پایین ترین میزان هدایت الکتریکی برگ بـه ترتیب از تیمار قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و محلـول پاشی با آب خالص با 45/944 میکـرو مول بر سانتی متر و تیـمار آبیـاری معمول و استفاده از پوترسین حاصل شد. قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد، سبب کاهش میزان کلروفیلa، میزان کلروفیلb، کلروفیل کل و محتوای آب نسبی برگ شد در حالی که سبب افزایش میزان پروتئین دانه، پرولین و هدایت الکتریکی برگ گردید و محلول پاشی با پوترسین توانست تمام شاخصه های فوق را در حد آبیاری معمولی بهبود بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2620 - بررسی تاثیر هگزاکونازول در رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی گیاه ذرتدانه ای رقم KSC704
عاطفه دهقانی محمد نصری میثم اویسی

به منظوربررسیاثرمحلول پاشیهگزاکونازولبر عملکرد و خصوصیات بیو شیمیایی ذرتدانه ای رقمKSC704درشرایطقطع آبیاری،آزمایشیبه صورتکرت های خرد شده درقالبطرحپایهبلوک های کامل تصادفی درسهتکراراجراگردید.تیمار های اصلی آزمایش عبارتـند از: = S0آبیـاری معمـول = S1 قطع آبیـاری در مرحله چکیده کامل

به منظوربررسیاثرمحلول پاشیهگزاکونازولبر عملکرد و خصوصیات بیو شیمیایی ذرتدانه ای رقمKSC704درشرایطقطع آبیاری،آزمایشیبه صورتکرت های خرد شده درقالبطرحپایهبلوک های کامل تصادفی درسهتکراراجراگردید.تیمار های اصلی آزمایش عبارتـند از: = S0آبیـاری معمـول = S1 قطع آبیـاری در مرحله ساقـه دهی S2= قطـع آبیـاری در مرحـله گلـدهی =S3 قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و تیمارهای فرعی تحقیق شامل: = M0 شاهد (عدم کاربرد) = M1 25 میلی گرم در لیتر M2= 50 میلی گرم در لیتر بود.نتایجحاصلنشاندادقطع آبیاری موجب کاهش عملکرد دانه گردید اما محلول پاشی هگزاکلونازول باعث افزایش صفت ذیل شد. همچنین محلول پاشی 25 و 50 میلی گرم در لیتر هگزاکلونازول باعث افزایش معنی دار آنتی اکسیدانت های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز شد و میزان بیومارکر تخریب مالون دی آلدئید، دیتیروزینودیهیدروکسیگوآنوزین را کاهش داد و از طریق تغییرات هورمونی موجب افزایش تحمل خشکی در ذرت گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2621 - بررسی تاثیر عوامل کاهش دهنده تنش خشکی (باکتری تیوباسیلوس، بتائین گلایسین، تیوفول و اسید سالیسیلیک) بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک کلزا (Brassica napus L.) در شرایط قطع آبیاری
داود سلیمانی محمد نصری میثم اویسی

به منظور بررسی اثرات تنش قطع آبیاری بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک کلزا رقم زرقام، تحقیقی در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با نه تیمار و چهار تکرار در سال زراعی 94- 1393 اجرا شد. تیمار های مورد بررسی عبارتند از چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات تنش قطع آبیاری بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک کلزا رقم زرقام، تحقیقی در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با نه تیمار و چهار تکرار در سال زراعی 94- 1393 اجرا شد. تیمار های مورد بررسی عبارتند از: 1- قطع آبیاری در مرحله گلدهی، 2- قطع آبیاری در مرحله گلدهی+ گلاسین بتائین به صورت محلول پاشی (غلظت 5/1 لیتر در هزار). 3- قطع آبیاری در مرحله گلدهی + گلاسین بتائین به صورت محلول پاشی (غلظت 5/2 لیتر در هزار). 4- قطع آبیاری در مرحله گلدهی + تیوفول به صورت محلول پاشی (غلظت 5/1 لیتر در هزار) . 5- قطع آبیاری در مرحله گلدهی + تیوفول به صورت محلول پاشی (غلظت 2 لیتر در هزار) . 6- قطع آبیاری در مرحله گلدهی + سالسیلیک اسید به صورت محلول پاشی (غلظت 5/0 میلی مولار ). 7- قطع آبیاری در مرحله گلدهی + سالسیلیـک اسید به‌صـورت محلول پاشی (غلظت 1 میلی مولار). 8- مصرف کود زیستی تیوباسیلیوس به صورت اختلاط با بذر و قطع آبیاری در مرحله گلدهی. 9- آبیاری کامل. نتایج نشان داد که افزایش عملکرد دانه در تیمار های مصرف تیوفول، اسید سالسیلیک و گلیسین و تیوباسیلیوس را می توان به علت افزایش هورمون اکسین و نهایتا افزایش انتقال متابولیت ها از برگ ها به دانه دانست و علت دیگر افزایش عملکرد دانه و صفاتی مانند محتوای آب نسبی و کلروفیل در شرایط قطع آبیاری با استفاده از این مواد می توان، تاثیر آن ها بر مسدود شدن و یا کاهش اندازه روزنه و تولید آنزیم های آنتی اکسیدات ماننـد سوپـر اکسیـد دیسموتاز دانست که باعث افزایش آسیمیلات های تولیدی شـده و در نهـایت عملکرد افزایش می یابد. عملکرد دانه از 8/1273 کیلوگرم در هکتار در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی با افزایشی معادل 74 درصد به 5/4875 کیلوگرم در هکتار آبیاری کامل رسید که با تیمار های هشت و شش تفاوت معنی داری نداشت و هر سه در تیمار آماری a جای گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2622 - تاثیر محلول‌پاشی پوترسین بر خصوصیات مورفولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاری در منطقه ورامین
زهرا کریمی حمید‌رضا توحیدی‌مقدم پورنگ کسرایی

چکیده این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پوترسین بر عملکرد خصوصیات مورفولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاریبه صورت کرت خرد شده (اسپیلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشگاه آزاداسلامی واحد ورامین - پیشوا اجرا شد. چکیده کامل

چکیده این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پوترسین بر عملکرد خصوصیات مورفولوژیک گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش قطع آبیاریبه صورت کرت خرد شده (اسپیلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشگاه آزاداسلامی واحد ورامین - پیشوا اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار سطح آبیاری معمول، قطع آبیاری در مرحله ی ساقه دهی، قطع آبیاری در مرحله ی گلدهی و قطع آبیاری در مرحله ی زایشی یا پر شدن دانه و عامل فرعی (محلول پاشی پوترسین) شامل محلول پاشی با آب مقطر، محلول پاشی پوترسین با غلظت 75 و150 قسمت در میلیون بود. نتایج نشان داد کم ترین میزان ارتفاع گیاه و طول سنبله در مرحله قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی و گلدهی به ترتیب با 29/70 و 86/8 سانتی متر و بیش ترین ارتفاع گیـاه و طول سنبلـه در مرحلـه آبیاری معمول و محلول پاشی پوترسین با غلظت 150 قسمت در میلیون به میزان 04/84 و 06/11 سانتی متر بود. کم ترین عملکرد دانه و شاخص برداشت نیز در مرحله توقف آبیاری در مرحله گلدهی به میزان 7/5045 و16/38 درصد و بیش ترین عملکرد دانه و شاخص برداشت در مرحله آبیاری معمول به میزان0/6427 و 8/42 درصد بود. محلول پاشی پوترسین با غلظت 150 قسمت در میلیون باعث افزایش ارتفاع گیاه (04/84 سانتی متر) و طول سنبله (06/11 سانتی متر)، عملکرد دانه (3/6582) و شاخص برداشت (24/43 درصد) نسبت به گروه شاهد شد. درتمامی تیمار های محلول پاشی برگی پوترسین، عملکرد دانه با صفات طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد سنبله در متر مربع همبستگـی مثبت و معنی دار داشت. به نظر می رسد محلول پاشی پوترسین باعث بهبود صفات مورفولوژیک گندم می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2623 - بررسی اثر روش و مقادیر مختلف آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیب زمینی
حسین اردلانی حسین بابازاده

به منظور بررسی اثرات روش و میزان آب آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره ‌وری آب سیب‌زمینی رقم ساتینا، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان دماوند انجام شد. تیمار ها شامل آبیاری فارو (F)، آبیاری قطره‌ای (D)، آبیار چکیده کامل

به منظور بررسی اثرات روش و میزان آب آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره ‌وری آب سیب‌زمینی رقم ساتینا، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان دماوند انجام شد. تیمار ها شامل آبیاری فارو (F)، آبیاری قطره‌ای (D)، آبیاری نواری یک ردیفه (T1)، آبیاری نواری دو‌‌ردیفه (T2) و رژیم ‌های آبیاری معادل 30، 50 و 70 درصد میزان آب مورد نیاز گیاه انتخاب شدند. تحلیل های آماری نشان داد که بیش ‌ترین عملکرد با تیمار آبیاری نواری دو‌ ردیفه (T2) با رژیم آبیاری 70 درصد (میانگین 22070کیلو گرم در هکتار) و کم ترین مقدار عملکرد با تیمار های آبیاری نواری یک‌‌ردیفه و فارو با رژیم آبیاری 30 درصد به ترتیب 16200 ،16410 کیلو گرم در هکتار به دست آمد. بیش ترین بهره‌وری با تیمار آبیاری نواری دو‌‌ردیفه (T2) با رژیم آبیاری 30 درصد معادل 8/9 کیلو گرم در متر‌ مکعب و کمترین بهره‌ وری با تیمار آبیاری فارو (F) با رژیم آبیاری 70 درصد معادل دوکیلو گرم در متر مکعب به دست‌‌ آمد. نتایج نشان داد روش آبیاری نواری دو‌ ردیفه با رژیم آبیاری 70 درصد برای کشت سیب‌زمینی توصیه می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2624 - اثر پلیمر سوپرجاذب A200 بر روی خصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان روغنی تحت شرایط تنش کم آبی در مزرعه
مهری هاشمی حمید‌رضا توحیدی‌مقدم فرشاد قوشچی

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر مصرف سوپر جاذب بر خصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان روغنی در شرایط تنش کمبود آب، به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد ورامین (پیشوا) چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر مصرف سوپر جاذب بر خصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان روغنی در شرایط تنش کمبود آب، به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد ورامین (پیشوا) اجرا گردید. آبیاری به عنوان عامل اصلی (عدم تنش، تنش در مرحله چهارمین و پنجمیـن زوج برگ (مرحلـه رویشی)، تنش در مرحلـه گل دهی (مرحله زایشی)، تنش در مرحله چهارمین و پنجمین زوج برگ و گلدهی (رویشی و زایشی) و عامل غلظت پلیمر سوپر جاذب (صفر، 15 و30 کیلو گرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که تنش کم آبی به ویژه در مرحله گل دهی سبب کاهش عملکرد دانه، میزان کلروفیل برگ، درصد روغن و محتوی آب نسبی برگ شد، با مصرف سوپر جاذب اثرات منفی تنش کم آبی کاهش یافت و میزان این صفات افزایش داشت. تنش خشکی موجب افزایش درصد پروتئین دانه گردید. نتایج نشان داد مرحله گل دهی و دو بار تنش در مرحله (رویشی و زایشی) حساس ترین مرحله به تنش خشکی و کاربرد سوپر جاذب 30 کیلو گرم در هکتار برای کاهش اثرات تنش کم آبی به عنوان بهترین تیمار می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2625 - بررسی کاربرد کود‌های بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاو‌زبان (Borago officinalis) تحت شرایط کم آبی
محمد مهدی میرزایی صادق قربانی آرش روزبهانی روزبهانی افشین قادری

به منظور بررسی کاربرد کود های بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاو زبان تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشـی در سـال 1393 در مزرعـه تحقیقـاتی دانشکـده کشـاورزی دانشگاه آزاد اسـلامی واحـد رودهن به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه چکیده کامل

به منظور بررسی کاربرد کود های بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاو زبان تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشـی در سـال 1393 در مزرعـه تحقیقـاتی دانشکـده کشـاورزی دانشگاه آزاد اسـلامی واحـد رودهن به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش قطع آبیاری در چهار سطح، 1- قطع آبیاری در مرحله ساقه (رویشی)، 2- قطع آبیاری در مرحله گل دهی (زایشی)، قطع آبیاری در مرحله رویشی+ زایشی، 4- آبیاری کامل (شاهد) و عامل فرعی عامل کودی در سه سطح: 1- مصرف 100 درصد کود های شیمیایی 2- کاربرد 50 درصد کود های شیمیایی + کود بیولوژیک (نیتروکسین) 3- کاربرد 25 درصد کود شیمیایی + کود بیولوژیک (نیتروکسین) بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری تاثیر معنی داری بر ارتفاع بوته، درصد اسانس، درصد موسیلاژ، عملکرد گل و محتوای کلروفیل داشت اما بر عملکرد اسانس تاثیر معنی داری نداشت. قطع آبیاری باعث افزایش درصد اسانس شد و تنش در مرحله زایشی اثر بیش تری در افزایش درصد اسانس داشت. همچنین اثر تیمار های کودی بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، عملکرد اسانس و محتوی کلروفیل معنی دار و بر درصد اسانس، و درصد موسیلاژ تاثیر معنی داری نداشت. اثر متقابل قطع آبیاری و تیمار های کودی بر عملکرد گل و عملکرد اسانس معنی دار بود و بیش ترین آن در تیمار مصرف 50 درصد کود شیمایی+کود بیولوژیک و آبیاری کامل (بدون تنش) با میانگین های 481 و 75/1 کیلو گرم در هکتار به دست آمد و کم ترین عملکرد گل و عملکرد اسانس در تیمار 100 درصد کود شیمیایی+ قطع آبیاری در مرحله رویشی+ زایشی با متوسط 301 و 136/1 کیلو گرم در هکتار حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2626 - بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد رقم ایروفلور آفتابگران
زهره حقیقی

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران رقم ایروفلور، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. عامل اصلی تیمار آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری مطلوب، چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و نحوه تقسیط نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران رقم ایروفلور، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. عامل اصلی تیمار آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در مرحله هشت برگی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و عامل فرعی تیمار نیتروژن در سه سطح N1: 25 در صد کاشت، 50 درصد هشت برگی، 25 درصد ظهور طبق، N2: 50 درصد هشت برگی، 50 درصد ظهور طبق و :N3 50 درصد کاشت، 50 درصد در مرحله ظهور طبق اجرا شد. قطع آبیاری در مرحله گلدهی باعث کاهش معنی دار قطر طبق، وزن صد دانه شد. در شرایط تنش در مرحله 8 برگی تقسیط نیتروژن در سطح سوم نسبت به سطح اول موجب افزایش معنی دار به ترتیب 12 و 29 درصدی قطر طبق و عملکرد بیولوژیک شد و نشان داد که تقسیط مناسب نیتروژن در زمانی که گیاه با تنش مواجه نیست کارایی استفاده از نیتروژن را افزایش می دهد. به نظر می رسد که گیاه آفتابگردان در هر دو مرحله رویشی (هشت برگی) و زایشی (گلدهی( نسبت به قطع آبیاری حساس است و تقسیط مناسب کود در آبیاری مطلوب و تنش در مرحله ی هشت برگی نسبت به تنش در مرحله گلدهی جهت حصول عملکرد از اهمیت بیش تری برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2627 - بررسی اثر محلول‌پاشی متانول برصفات زراعی و مورفو‌فیزیولوژیک آفتابگردان روغنی (Helianthus annuusL.) تحت شرایط تنش قطع آبیاری
ندا حقی نژاد میثم اویسی محمد نصری

به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر صفات زراعی و مورفو فیزیولوژیک آفتابگردان روغنی تحت شرایط تنش شرایط قطع آبیاری، تحقیقی به صورت کرت خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه چکیده کامل

به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر صفات زراعی و مورفو فیزیولوژیک آفتابگردان روغنی تحت شرایط تنش شرایط قطع آبیاری، تحقیقی به صورت کرت خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین (پیشوا) اجرا شد. عامل اصلی در این آزمایش قطع آبیاری و عامل فرعی متانول بود. تیمار قطع آبیاری در سه سطح عدم تنش (شاهد)، تنش در مرحله گل دهی، تنش در مرحله پر شدن دانه در تیمار های اصلی و تیمار محلول پاشی متانول در چهار سطح شاهد، 10، 20، 30 درصد حجمی در تیمار های فرعی قرار گرفتند. زمان محلول پاشی در سه مرحله هشت برگی، 15 و 30روز بعد از اولین محلول‌پاشی انجام گرفت. نتایج نشان دادند که اثرات ساده قطع آبیاری و محلول پاشی متانول و اثرات متقابل آن ها بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، قطر طبق و هدایت الکتریکی در سطح یک و پنج درصد معنی دار شدند. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت مورد بررسی از تیمار عدم تنش و محلول پاشی متانول 20 درصد حجمی به میزان 667/3205 کیلو گرم در هکتار به دست آمد و کم ترین عملکرد دانه متعلق به تیمار تنش در مرحله پر شدن دانه و عدم محلول پاشی متانول به میزان 371/1648 کیلو گرم در هکتار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2628 - بررسی تاثیر محلول‌پاشی اسید‌هیومیک و بیومین بر عملکرد و اجزای عملکرد جو در شرایط قطع آبیاری
سودابه علی نژاد جعفر مسعود سینکی مهرناز زارعی

به منظور ارزیابی اثر اسید هیومیک و بیومین بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم جو تحت شرایط تنش قطع آبیاری در شهرستان دامغان اجرا گردید. این آزمایش به صورت اسپیلت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل دو تیمار قطع آب (شاهد و چکیده کامل

به منظور ارزیابی اثر اسید هیومیک و بیومین بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم جو تحت شرایط تنش قطع آبیاری در شهرستان دامغان اجرا گردید. این آزمایش به صورت اسپیلت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل دو تیمار قطع آب (شاهد و قطع آب در مرحله 41BBCH[1] ) به عنوان عامل اصلی و دو رقم جو (کویر و نصرت) به عنوان عامل فرعی و محلول پاشی در چهار سطح (شاهد، هیومکس، بیومین، هیومکس و بیومین 50:50) به عنوان عامل فرعی فرعی، بودند. نتایج نشان داد که اثر قطع آبیاری بر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح آماری یک درصد معنی دار شد. اثر رقم به غیر از صفت عملکرد دانه در بقیه صفات (تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه) در سطح آماری پنج درصد معنی دار شد. مقایسه میانگین نشان داد که رقم نصرت در تیمار محلولپاشی هیومکس+ بیومین در صفات تعداد سنبله، عملکرد دانه بیش ترین مقدار را به دست آورد. اثر متقابل تنش× رقم× محلول پاشی نشان داد که رقم نصرت در شرایط آبیاری و تیمار محلول پاشی هیومکس+ بیومین در صفات تعداد سنبله در بوته (36/4 عدد)، تعداد دانه در سنبله (8/46 عدد)، وزن هزار دانه (06/45 گرم)، عملکرد دانه (7/8998 کیلوگرم در هکتار) بالا ترین مقدار را کسب نمود [1] Booting stage 1- ابتدای مرحله غلاف سنبله، توسعه غلاه برگ پرچم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2629 - تاثیر محلول‌پاشی پوترسین روی مقاومت آنتی‌اکسیدانی گندم رقم SW- 82-9 تحت شرایط تنش کم آبی
زهرا کریمی حمید‌رضا توحیدی‌مقدم پورنگ کسرایی

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پلی آمین پوترسین بر عملکرد صفات بیوشیمیایی گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش کم آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد واحد ورامین درسال 1393 به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ک چکیده کامل

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی پلی آمین پوترسین بر عملکرد صفات بیوشیمیایی گندم رقم SW-82-9 تحت شرایط تنش کم آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد واحد ورامین درسال 1393 به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح آبیاری: آبیاری معمولی، قطع آبیاری در مرحله ی ساقه دهی، قطع آبیاری در مرحله ی گل دهی و قطع آبیاری در مرحله ی زایشی یا پر شدن دانه و عوامل فرعی (محلول پاشی پوترسین) شامل محلول پاشی با آب مقطر، محلول پاشی پوترسین با غلظت 150 و 75 قسمت در میلیون بود. نتایج نشان داد که بالا ترین میزان فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز متعلق به سطح توقف آبیاری در مرحله پر شدن دانه به میزان 15/960.mg pro.min-1) ∆) و کم ترین میزان فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و آنزیم کاتالاز نیز متعلق به آبیاری معمولی منطقه به میزان 85/614 A.mg pro.min-1) ∆) بود. بالا ترین میـزان مالـون دی آلدئیـد مربوط به سطـح عـدم محلول پاشی با پوترسین به میزان 84/13 نانو مول بر گرم وزن تازه و کم ترین میزان مالون دی آلدئید به میزان 53/5 نانو مول بر گرم وزن تازه در مرحله آبیاری معمولی متعلق به سطح محلول پاشی با پوترسین با غلظت 150 قسمت در میلیون بود. محلول پاشی پوترسین توانست از کاهش بیومارکر های تخریب مالون دی آلدئید و دی تیروزین با کاهش اثر مخرب تنش جلوگیری نماید و اثر مثبتی بر رفع تنش خشکی داشته باشد. پیشنهاد می گردد آنزیم های آنتی اکسیدانت و بیومارکر های تخریب نیز به عنوان معیار انتخاب گیاه متحمل به شرایط تنش کم آبی استفاده شود و میزان 150 قسمت در میلیون پوترسین می تواند سبب کاهش خسارت اکسیداتیو شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2630 - تحلیل و ارزیابی عوامل اثر‌گذار در مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی
علی اصغر ثقفی نسیم عینی معصومه عیسی زاده

آبگرانبها ترین ثروتی است که دراختیار بشرقرارگرفته،به خصوص درایران،که سطح وسیعی ازآنرامناطق خشک وکویریدربرگرفته است.باتوجه به اقلیم خشک وشکننده کشوروبادرنظرگرفتن خشکسالی های اخیراهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش مشخص می شود. امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای چکیده کامل

آبگرانبها ترین ثروتی است که دراختیار بشرقرارگرفته،به خصوص درایران،که سطح وسیعی ازآنرامناطق خشک وکویریدربرگرفته است.باتوجه به اقلیم خشک وشکننده کشوروبادرنظرگرفتن خشکسالی های اخیراهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش مشخص می شود. امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای تامین آب با مشکلات زیادی روبرو است. این وضعیت در اقلیم های خشک کم بارش که اکوسیستم های دخیل در تامـین آب شکننده تر است با وقوع خـشکسالی ها و برداشت بی رویه از ذخایر آب، برنامه ریزان را با شرایط بحرانی تر روبرو ساخته است. محدودیت منابع آبی، رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید بیشتر، سبب شده است که بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش های مصرف کننده آب، تقاضای بیشتری برای مصرف داشته باشد. بنابراین، مهم ترین چالـش بخش کشاورزی این مناطق در شرایط کنونی چگونگی تولید بیشتر غذا از آب کمتر است.نتایج نشان می دهد که بخش آب یکی از بخش های زیر بنایی و اساسی کشور می باشد که می تواند به عنوان موتور رشد در اقتصاد عمل کند و باعث رشـد سایر بخش ها به خصوص بخـش کشاورزی و فعالیت های وابـسته به آن گردد و همچنین نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین ویژگی های فردی کشاورزان و تمایل به مدیرت پایدار منابع آبی وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی و همبستگی بودو از تکنیک تحلیل عاملی استفاده نمود. این تحقیق به شیوه اسنادی و میدانی و با استفاده از پرسشنامه برای تعیین عوامل موثر بر مدیریت پایدار منابع آب زراعی در زمین های کشاورزی اطراف تهران انجام شد. جامعه آماری در این تحقیق تمامی مدیران، کارشناسان و صاحبنظران بخش کشاورزی اطراف شهر تهران بود. پس از مطالعه کتابخانه ای و میدانی، اطلاعات جمع آوری و سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2631 - راهبرد‌های توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار در مناطق بیابانی ایران با نگرش توسعه پایدار کشاورزی و استقرار جمعیت
مرتضی دلفان آذری حدیقه محمدی افشین یوسف گمرکچی محمد عامل صادقی

ایران دارای منابع آب محدود همراه با تبخیر و تعرق زیاد است، از طرفی ازدیاد جمعیت و نیاز روز افزون جامعه به مواد غذایی و در نتیجه کمبود محصـولات کشاورزی، زنگ خطری است که همـواره به صدا در می آید. از این رو می توان با توسعه منابع آب و یا صرفه جویی در مصرف آب، سطح اراضی تحت چکیده کامل

ایران دارای منابع آب محدود همراه با تبخیر و تعرق زیاد است، از طرفی ازدیاد جمعیت و نیاز روز افزون جامعه به مواد غذایی و در نتیجه کمبود محصـولات کشاورزی، زنگ خطری است که همـواره به صدا در می آید. از این رو می توان با توسعه منابع آب و یا صرفه جویی در مصرف آب، سطح اراضی تحت کشت آبی و نهایتاً میزان تولیدات کشاورزی را بالا برد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از اطلاعات موجود از منابع آب و خاک در مناطق خشک کشور شامل استان های خراسان رضوی و جنوبی، سمنان، اصفهـان، قم، یزد، هرمزگان، کرمان، سیستـان و بلوچستان و با به کارگیری منطق بولین و نرم افزار GIS، مناطق مناسب و مستعد جهت اجرای سامانه های نوین آبیاری شناسایی شد، سپس بر اساس نتایج پرسشنامه هایی‌، عوامل موثردر عدم پذیرش سیستم های آبیاری تحت فشار توسط کشاورزان در مناطق کویری با استفاده نرم ‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت با استفاده از شاخص های توسعه پایدار کشاورزی و استقرار جمعیتی، میزان جمعیت قابل استقرار پایدار تخمین زده شد. نتایج نشان می دهد که با استفاده صحیح از منابع آب و خاک، نه تنها می توان شاخص تولید در واحد سطح را نسبت به سطح کشور و دنیا افزایش داد بلکه می توان با افزایش سطح کشت و میزان تولید محصولات در دامنه چهار تا 42 درصد، میزان استقرار جمعیت را نیز بر اساس شاخص های مختلف 11 تا 34 درصد افزایش داد و این در حالی ‌است که عامل اقتصادی- اداری به عنوان چالش اصلی در اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در مناطق بیابانی شناسایی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2632 - تأثیر محلول‌پاشی اسید آسکوربیک (Vitamin C) و توقف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر خصوصیات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و برخی تغییرات بیوشیمیایی آفتابگردان.
ملاحت داودی‌مکی‌نژاد حمید‌رضا توحیدی‌مقدم نبی‌اله نعمتی

این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی اسید آسکوربیک در شرایط تنش کم آبی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین بر خصوصیات زراعی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آفتابگردان انجام گرفت. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه ب چکیده کامل

این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی اسید آسکوربیک در شرایط تنش کم آبی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین بر خصوصیات زراعی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آفتابگردان انجام گرفت. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت که آبیاری به عنوان عامل اصلی در چهار سطح (آبیاری مطابق عرف منطقه، توقف آبیاری در مرحله هشت برگی، توقف آبیاری در مرحله پر شدن دانه در طبق، توقف آبیاری در مرحله هشت برگی و هم در مرحله پر شدن دانه در طبق) و عامل فرعی شامل محلول پاشی اسید آسکـوربیک در سـه سطـح (بدون محلول پاشی، محلـول پاشی با غلظت ppm100، محلول پاشی با غلظت ppm200در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که توقف آبیاری در مراحل مختلف رشد گیاه سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن و پروتئین و محتوای کلروفیل برگ ها و افزایش میزان پرولین، درصد پروتئین و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز گردید. محلول پاشی با اسید آسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدانت توانست از کاهش عملکرد کمی و کیفی و محتوای کلروفیل گیاه و همچنین افزایش میزان پرولین و سوپراکسید دیسموتاز جلوگیری نماید. کاربرد اسید آسکوربیک با غلظت pm200 در زمان توقف آبیاری دردو مراحله رویشی و زایشی در مقایسه با تیماری که تحت این شرایط محلول پاشی انجام نگرفت،عملکرد دانه را 46/38 درصد افزایش داد. به طور کلی اسیدآسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدان توانست با کاهش اثرات مضر سبب بهبود رشد گیاه در شرایط تنش شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2633 - اثر پرایمینگ بذر با اسید آسکوربیک بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک سویا در شرایط قطع آبیاری
امید گویلی اسعد رخزادی

این تحقیق با هدف بررسی ‌اثرات پرایمینگ بذر با اسید آسکوربیک ‌بر صفات زراعی ‌دو رقم سویا در شرایط آبیاری معمول و قطع آبیاری در مرحله گل دهی، به صورت اسپلیت پلات- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های ‌کامل تصادفی با سه تکرار در بهار و تابستان سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی ‌دان چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی ‌اثرات پرایمینگ بذر با اسید آسکوربیک ‌بر صفات زراعی ‌دو رقم سویا در شرایط آبیاری معمول و قطع آبیاری در مرحله گل دهی، به صورت اسپلیت پلات- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های ‌کامل تصادفی با سه تکرار در بهار و تابستان سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی ‌دانشکده کشاورزی ‌دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد سنندج اجرا شد. عامل آبیاری ‌در دو سطح شامل آبیاری ‌کامل و قطع آبیاری ‌در مرحله گل دهی‌ در کرت های اصلی و دو عامل ‌رقم و پرایمینگ به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. عامل رقم در دو سطح شامل ارقام هابیت و 17L و عامل پرایمینگ بذر با اسید آسکوربیک در چهار سطح شامل مقادیر صفر (شاهد ‌یا بدون پرایمینگ)، 50، 100و 150 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک بود. نتایج نشان داد که واکنش دو رقم سویای ‌مورد مطالعه به کاربرد پرایمینگ با اسید آسکوربیک در شرایط آبیاری معمول و تنش قطع آبیاری ‌متفاوت بود به طوری که در شرایط تنش قطع آب، رقم هابیت پاسخ مناسبی ‌به پرایمینگ با اسید آسکوربیک نشان داد و پرایمینگ موجب افزایش عملکرد دانه و روغن آن نسبت به تیمار شاهد شد. در حالی که رقم 17L در شرایط تنش قطع آب، پاسخی ‌به تیمارهای ‌پرایمینگ نشان نداد. از سوی ‌دیگر در شرایط آبیاری معمول، واکنش ها به انجام پرایمینگ نسبت به شرایط تنش کاملاً متفاوت بود، رقم 17L در این شرایط به خوبی ‌به پرایمینگ پاسخ داد. به ویژه تیمار 150 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک موجب افزایش معنی دار عملکرد آن نسبت به حالت عدم انجام پرایمینگ گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2634 - بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید سینگل کراس کارون در شرایط آب و هوایی دزفول
محمود موسوی قنواتی شهرام لک

به منظور تعیین بهترین رژیم آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید کارون آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه سطح رژیم آبیاری (آبیاری 70 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، آبیاری 90 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، آبیاری 110 میلی مت چکیده کامل

به منظور تعیین بهترین رژیم آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید کارون آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه سطح رژیم آبیاری (آبیاری 70 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، آبیاری 90 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، آبیاری 110 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) به عنوان تیمار اصلی و چهار سطح تراکم (9-8-7-6 بوته در مترمربع) به عنوان تیمار فرعی با سه تکرار در سال 1393 اجرا شد. نتایج نشان داد که رژیم آبیاری بر تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ، تعداد ردیف دانه در بلال و طول بلال اثر معنی داری داشت. اثر تراکم بر تعداد دانه در ردیف، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ، تعداد ردیف دانه در بلال و طول بلال معنی دار بود. بالا ترین عملکرد دانه با میانگین 9756 کیلو گرم در هکتار به تیمار تراکم هشت بوته در متر مربع با 70 میلی متر تبخیر تعلق داشت که از نظر آماری با تراکم هشت بوته در متر مربع با 90 میلی متر تبخیر در یک گروه آماری قرار داشت و کم ترین میزان عملکرد با میانگین 6393 کیلو گرم در هکتار به تیمار تراکم نه بوته در متر مربع با 110 میلی متر تبخیر متعلق بودند. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود برای جلوگیری از هدر رفت آب آبیاری و صرفه جویی، از تیمار 90 میلی متر تبخیر استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2635 - تاثیر شدت برگ‌زدایی بر صفات کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی و عملکرد دانه در سورگوم دانه‌‌ای(Sorghum bicolor L.) تحت شرایط تنش خشکی
محسن پور‌احمدی رحیم هنر‌نژاد میثم اویسی

آزمایشی به منظور بررسی اثر تنش خشکی و برگ زدایی بر گیاه سورگوم به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین انجام شد. تیمار ها شامل تنش خشکی در سه سطح (آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر، 90 می چکیده کامل

آزمایشی به منظور بررسی اثر تنش خشکی و برگ زدایی بر گیاه سورگوم به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین انجام شد. تیمار ها شامل تنش خشکی در سه سطح (آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر، 90 میلی متر تبخیر و 130 میلی متر تبخیر) و برگ زدایی نیز در سه سطح (عدم برگ زدایی، حذف 33 درصد برگ ها، حذف 66 درصد برگ ها) بود. نتایج نشان داد اثر ساده تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی برگ زدایی تاثیر معنی داری بر محتوای آب نسبی گذاشت. در بین سطوح مختلف برگ زدایی بیش ترین محتوای آب نسبی برگ از تیمار حذف 33 درصد برگ ها و کم ترین میزان را شرایط شاهد (عـدم حـذف برگ) به دست آمد که با حـذف 66 درصـد برگ ها در گـروه آماری یکسان قرار گرفت. اثر ساده تنش خشکی، برگ زدایی تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل داشت در حالی که اثر متقابل تنش خشکی برگ زدایی اختلاف معنی داری بر میزان کلروفیل نشان نداد. اثر متقابل تنش خشکی و برگ زدایی مشخص کرد که بیش ترین میزان کلروفیل را تیمار شرایط آبیاری معمول و حذف 33 درصد برگ ها و کم ترین میزان را شرایط آبیاری معمول و حذف 66 درصد بود. اثر ساده تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی و برگ زدایی تاثیر معنی داری بر پایداری غشای داشت. اثر ساده برگ زدایی اختلاف معنی داری را از نظر پایداری غشای نشان داد. اثر متقابل تیمار ها مشخص کرد که کم ترین پایداری غشای مربوط به تیمار تنش خشکی 130 میلی متر و حذف 66 درصد برگ ها و بیش ترین میزان را تنش 90 میلی متر و حذف 33 درصد برگ ها داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2636 - تاثیر آماده‌سازی بذر با مواد محرک و خیساندن با آب بر رفتار جوانه‌زنی چغندر‌قند (Beta vulgaris L.)
علی‌اصغر آبسالان علی قنبری مهدی راستگو شهرام نوروز‌زاده

به منظور بررسی رفتار جوانه زنی چغندر قند تحت تاثیر تیمار های پرایمینگ، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه انجام شد. آزمایش اول به بررسی اثر زمان (سه، شش، 12، 24 و 48 ساعت) و غلظت‌ (25، 50، 100، 200 و 400 درصد) و دو نوع ماده محرک (سی چکیده کامل

به منظور بررسی رفتار جوانه زنی چغندر قند تحت تاثیر تیمار های پرایمینگ، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه انجام شد. آزمایش اول به بررسی اثر زمان (سه، شش، 12، 24 و 48 ساعت) و غلظت‌ (25، 50، 100، 200 و 400 درصد) و دو نوع ماده محرک (سید استارت و اسید هیومیک) پرداخت. آزمایش دوم شامل بررسی زمان های مختلف پرایمینگ بذر (سه، شش، 12، 24 و 48 ساعت) و دو روش خسیاندن در آب (آب جاری و خیساندن در پتری دیش) بود. نتایج نشان داد که هر دو آزمایش تأثیر معنی داری بر بهبود جوانه ‌زنی چغندر قند داشتند. کم ترین زمان (سه ساعت) و کم ترین غلظت (25 درصد) سید استارت و اسید هیومیک به ترتیب با 59 و 54 درصد، باعث بهبود جوانه زنی شدند. روش خسیاندن در آب جاری به مدت 48 ساعت با 58 درصد جوانه زنی، تأثیر بهتری نسبت به تیمار خسیاندن در پتری دیش (45درصد) بر جوانه زنی داشت. به طور کلی تیمار های آب جاری، خیساندن در پتری دیش، سید استارت و اسید هیومیک به ترتیب جوانه زنی را 76، 36، 79 و 64 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. تیمار ها مشابه روند درصـد جـوانه زنی، بر سرعت جوانه زنی تاثیـر گذاشتنـد. می توان تاثیر مواد محرک را به وجود مواد غذایی و تاثیر آب شویی با آب جاری را به خاطر شستشوی مواد بازدارنده موجـود در پوستـه بذر عـنوان کـرد. بر اساس این نتایج، تیمار سید استارت (با غلظت 25 درصد به مدت سه ساعت) و آب شویی با آب جاری (به مدت 48 ساعت)، بهترین تیمار ها در بهبود جوانه زنی چغندرقند بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2637 - تأثیر کاربرد پلیمر سوپر‌جاذب بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گندم تحت شرایط قطع آبیاری
اشکان اشکیانی فرشاد قوشچی حمیدرضا توحیدی مقدم

به منظور بررسی اثر کاربرد پلیمر سوپر جاذب بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیو شیمیایی گندم تحت شرایط قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامیـن صورت پذیرفت. این تحقیق به صورت کرت خرد شده (اسپلیت پل چکیده کامل

به منظور بررسی اثر کاربرد پلیمر سوپر جاذب بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیو شیمیایی گندم تحت شرایط قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامیـن صورت پذیرفت. این تحقیق به صورت کرت خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل آبیاری (I) به عنوان عامل اصلی در چهار سطح، I1: آبیاری مطابق عرف منطقه (شاهد، بدون تنش)، I2:قطع آبیاری در مرحلـه ساقه دهی، I3:قطع آبیاری در مرحله گل دهی و I4:قطع آبیاری در مرحله گل دهی و پر شدن دانه و عامل فرعی شامل کاربرد پلیمر سوپر جاذب (S) در سه سطـح، S1: بدون کاربرد پلیمر سوپر جاذب، S2:کاربرد پلیمر سوپر جاذب به میزان 20 کیلو گرم در هکتار و S3:کاربرد پلیمر سوپر جاذب به میزان 40 کیلو گرم در هکتار می باشد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که توقف آبیاری در مراحل مختلف رشد میزان عملکرد دانه، درصد کربوهیدرات دانه، محتوای کلروفیل کل و هورمون جیبرلین را کاهش داد در حالی که درصد پروتئین دانه، آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و مالون دی آلدئید را افزایش داد. کاربرد پلیمر سوپر جاذب تحت شرایط قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد از طریق بهبود اثر تنش سبب افزایش میزان عملکرد دانه گردید. به طور کلی نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که کاربرد پلیمر های سوپر جاذب توانست سبب بهبود شرایط رشد گیاه تحت شرایط تنش خشکی شود. این بررسی نشان داد که پلیمر سوپر جاذب قادر است تا اثرات مخرب قطع آبیاری را از طریق جذب و نگهداری آب کاهش دهد و از سوی دیگر از طریق کاهش نیاز آبی گیاه سبب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم گردد. بنابراین استفاده از این مواد را از لحاظ اقتصادی قابل قبول است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2638 - بررسی اثر زئولیت و سوپرجاذب بر برخی خصوصیات کمی و بیوشیمیایی کلزا در شرایط قطع آبیاری در منطقه شیراز
عاطفه قراچه شهلا روانگرد

این پژوهش جهت بررسی اثر قطع آبیاری و کاربرد زئولیت (10تن در هکتار) و سوپر جاذب (یک کیلو گرم در هکتار)در مراحل رشدی حساس کلزا، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده (اسپیلت پلات) در سه تکرار و در شهرستان شیراز اجرا شد.عامل اصلی در سه سطح قطع آبیاری (A) شام چکیده کامل

این پژوهش جهت بررسی اثر قطع آبیاری و کاربرد زئولیت (10تن در هکتار) و سوپر جاذب (یک کیلو گرم در هکتار)در مراحل رشدی حساس کلزا، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده (اسپیلت پلات) در سه تکرار و در شهرستان شیراز اجرا شد.عامل اصلی در سه سطح قطع آبیاری (A) شامل:1 - قطع آبیاری در مرحله ی ساقه دهی 2- قطع آبیاری درمرحله ی گلدهی 3- قطع آبیاری در مرحله ی خورجین دهی و عامل فرعی در چهار سطح زئولیت و سوپرجاذب(B) شامل: 1- عدم مصرف زئولیت و سوپرجاذب 2- مصرف زئولیت (10 تن در هکتار) 3- مصرف سوپرجاذب (یک کیلوگرم) 4- مصرف زئولیت (10 تن در هکتار) و سوپر جاذب (یک کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات ساده قطع آبیاریکاربرد زئولیت و سوپر جاذب سبب اختلاف معنی داری بر صفات عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان کلروفیل برگ در سطح یک و پنج درصدبود. اثر متقابل قطع آبیاری و کاربرد زئولیت و سوپر جاذب بر تمامی صفات معنی دار بود. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت مورد بررسی از تیمار قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی و کاربرد 10 تن در هکتار زئولیت + یک کیلو گرم در هکتار سوپر جاذب به میزان 4/3528 کیلو گرم در هکتار به دست آمد و کمترین عملکرد دانه متعلق به تیمار قطع آبیاری در مرحله گل دهی و عدم مصرف زئولیت و یا سوپر جاذب به میزان 2/1678 بود. قطع آبیاری موجب افزایش میزان آنزیم های آنتی اکسیدانت گشت، ولی کاربرد زئولیت و سوپر جاذب تاثیر معکوس داشت و صفات کاهش معنی داری نشان دادند. می توان گفت که مرحله گل دهی و خورجین دهی،از مراحل حساسدر گیاه کلزا بوده و کاربرد زئولیت (10 تن در هکتار) و سوپر جاذب (یک کیلوگرم در هکتار) برای کاهش اثرات خشکی به عنوان بهترین تیمار مورد بررسی مشخص شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2639 - بررسی اثرات برگ‌زدایی برخصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی آفتابگردان درشرایط تنش قطع آبیاری در منطقه ورامین
فرشاد قوشچی

در آفتابگردان، حساسیت به تنش قطع آب مدتی پیش از ظهور طبق ها تا زمان رنگ گیری کامل دانه ها زیاد است، اما بیش ترین حساسیت به تنش کمبود آب، در مرحله گرده افشانی است. کاهش سطح برگ ها نخستین راهکاری گیاه و یکی از مهم ترین ساز و کار های سازگاری گیاه به تنش کم آبی است .به منظو چکیده کامل

در آفتابگردان، حساسیت به تنش قطع آب مدتی پیش از ظهور طبق ها تا زمان رنگ گیری کامل دانه ها زیاد است، اما بیش ترین حساسیت به تنش کمبود آب، در مرحله گرده افشانی است. کاهش سطح برگ ها نخستین راهکاری گیاه و یکی از مهم ترین ساز و کار های سازگاری گیاه به تنش کم آبی است .به منظور اثرات برگ زدایی بر خصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان در شرایط قطع آبیاری آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده (اسپیلت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی انجام شد. عامل اصلی تنش قطع آبیاری در چهار سطح شامل آبیاری مطلوب (S1) قطع آبیاری از مرحله غنچه دهی تا گلدهی(S2) ، قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا ابتدای پرشدن دانه(S3) و قطع آبیاری از ابتدای پر شدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیک (S4) و عامل فرعی برگ زدایی در سه سطح شامل عدم حذف برگ ها (F1) حذف 25 درصد برگ ها(F2) و حذف 50 درصد برگ (F3) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر اصلی تنش قطع آبیاری برتمام صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه عملکرد بیولوژیک، میزان روغن، پایداری غشای سیتوپلاسمی، محتوی رطوبت نسبی، کلروفیل کل و پرولین در سطح یک و پنج درصد معنی دار بود. اثر اصلی برگ زدایی نیز غیر از صفات عملکرد دانه و بیولوژیک در سایر صفات در سطح یک و پنج درصد معنی دار بود. اما اثرات متقابل تیمار ها بر صفات مورد آزمایش معنی دار نبود. قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا ابتدای پر شدن دانه به میزان 44 درصد موجب کاهش عملکرد دانه نسبت به شرایط آبیاری مطلوب شد. همچنین دراین شرایط میزان پرولین به تعداد قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرد و به 8/56 میکرو مول برگرم وزن تر رسید که 49 درصد بیش از شرایط آبیاری معمول بود. از طرفی با حذف 50 درصد برگ ها به طور معنی داری کلرفیل کل و محتوی آب نسبی گیاه افزایش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2640 - بررسی تاثیر پلی‌آمین پوترسین بر برخی صفات گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L .) در شرایط کمبود آب
محجوبه صفاری میثم اویسی رضا ضرغامی

این تحقیق به منظور ارزیابی برخی صفات گیاه دارویی آویشن، تحت شرایط کمبود آب در چهار رژیم آبیاری و اعمال چهار سطح هورمون پوتریسین به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال 1393 در مزرعه تحقیقـاتی دانشکـده کشـاورزی ورامین انجام شد. چکیده کامل

این تحقیق به منظور ارزیابی برخی صفات گیاه دارویی آویشن، تحت شرایط کمبود آب در چهار رژیم آبیاری و اعمال چهار سطح هورمون پوتریسین به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال 1393 در مزرعه تحقیقـاتی دانشکـده کشـاورزی ورامین انجام شد. عامل اصلی شامل تنش خشکـی (140، 110، 80، 50) میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیـر کلاس A و عامل فـرعی شامل چهـار تیمار هورمـون پوتریسین (2، 1، 5/0، صفـر) میلی مولار در لیتر بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر صفات وزن خشک برگ، وزن تر برگ، تیمول اسانس، اسانس، پرولین در سطح یک درصد معنی دار شد. اعمال هورمون پوترسین بر صفات وزن خشک و وزن تر اندام رویشی گیاه آویشن در سطح پنج درصد و در دیگر صفات در سطح یک درصد معنی دار شد. اثر متقابل بین تنش خشکی و هورمون پوترسین بر هیچ یک از صفات مورد ارزیابی معنی دار نشد. بیش ترین مقدار وزن خشک (45/8 گرم) و وزن تر (77/74 گرم) اندام رویشی در شرایط عدم تنش خشکی مشاهده شد. همچنین بیش ترین مقدار تیمول (05/58 میکرو گرم بر گرم وزن تازه برگ) و اسانس (57/4 درصد) از تیمار 110 میلی لیتر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش شدید) و بیش ترین مقدار پرولین (55/54 میکرو مول بر گرم برگ تازه) نیز از تیمار 140 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خیلی شدید) مشاهده شد. همچنین بیش ترین مقدار تیمول (72/58 میکرو گرم بر گرم برگ تازه)، اسانس (63/4 درصد) و پرولین (95/42 میکرو مول بر گرم برگ تازه) در شرایط محلول پاشی پوتریسین در سطح دو میلی مولار مشاهده شد. بیش ترین مقدار وزن خشک (55/7 گرم) و وزن تر (69/62 گرم) اندام رویشی نیز در شرایط محلول پاشی در سطح یک میلی مولار مشاهده شد. کم ترین مقدار وزن خشک (02/6 گرم) و وزن تر (72/44 گرم) از تیمار 140 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خیلی شدید) و کم ترین مقدار تیمول (20/45 میکرو گرم بر گرم وزن تازه برگ) و پرولین (52/24 میکرو گرم بر گرم وزن تازه برگ) و میزان اسانس (08/4 درصد) از تیمار50 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر (شاهد) مشـاهده شد.کم ترین مقـدار وزن خشک (88/6 گرم) و وزن تر (22/56 گرم) و کم ترین مقـدار تیمول (45/46 میکرو گرم بر گرم وزن تازه برگ) و پرولین (02/37 میکرو گرم بر گرم وزن تازه برگ) و میزان اسانس (18/4 درصد) در شرایط عدم محلول پاشی پوتریسین مشاهده شد. با توجه به بحـران شدید کم آبی در کشـور و تغییرات آب و هوایی درکره ی زمین، به کارگیری هورمون پوترسین می تواند از نظر اقتصادی، کشاورزی و زیست محیطی برای افزایش تحمل نسبت به تنش خشکی در گیاه آویشن توجیه داشت به طور کلی پوترسین نقش دفاعی را در گیاه در برابر تنش به عهده دارد و از تنش و پیری جلوگیری می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2641 - پاسخ اجزای عملکرد گندم به تنش آبی و مصرف زئولیت در منطقه فراهان
محمد میرزاخانی

جهت بررسی اثر تنش آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه آموزشی – تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فراهان به صورت کرت‌ های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش آبی به عنوان عامل اصلی در چه چکیده کامل

جهت بررسی اثر تنش آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه آموزشی – تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فراهان به صورت کرت‌ های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش آبی به عنوان عامل اصلی در چهار سطح I0= آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، I1= آبیاری به میزان 85 درصـد نیـاز آبی گیـاه، I2= آبیـاری به میـزان 70 درصـد نیـاز آبی گیاه، I3= آبیاری به میزان 55 درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت به عنوان عامل فرعی در چهار سطـح Z0= عدم مصـرف زئولیت (شاهد)، Z1= مصـرف زئولیت به مقدار سه تن در هکتار، Z2= مصرف زئولیت به مقدار شش تن در هکتار، Z3= مصرف زئولیت به مقدار نه تن در هکتار در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، روز تا رسیدگی، هدایت الکتریکی تیمار شاهد و هدایت الکتریکی آب در سطح پنج درصد معنی دار بود. همچنین اثر سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفاتی چون، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، روز تا رسیدگی، هدایت الکتریکی تیمار شاهد و هدایت الکتریکی آب در سطح پنج درصد معنی دار بود. در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیش ترین و کم ترین عملکرد دانه با میانگین 5193 و 3330 کیلـو گـرم در هکتـار به ترتیب متعلـق بـه تیمـار شاهـد (آبیاری معمول) و تیمار آبیاری بر اساس 55 درصد نیاز آبی گیاه بود. در بین سطوح مصرف زئولیت نیز، بیش ترین و کم ترین عملکرد دانه با میانگین 4078 و 4901 کیلو گرم در هکتار به ترتیب متعلق به تیمار مصرف نه تن در هکتار و عدم مصرف زئولیت بود. در این آزمایش مصرف زئولیت توانست مقدار پایداری غشای سلولی را در برابر نشت الکترولیت های سلول افزایش دهد، به طوری که مصرف نه تن در هکتار زئولیت باعث کاهش هدایت الکتریکی (با میانگیـن 1192 میکـروزیمنس بر سانتـی متر) عصـاره سلـولی نسبت به هدایت الکتـریکی (با میانگین 1741 میکروزیمنس بر سانتی متر) عصاره سلولی در تیمار عدم مصرف زئولیت شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2642 - اثر محلول‌پاشی بور (B) بر عملکرد دانه و صفات فیزیولوژیکی گندم تحت تنش کم آبی
محمد‌رضا معینیان کاوه زرگری جواد حسن‌پور

تحقیقی به منظور بررسی اثر محلول پاشی عنصر بور وقطع آبیاری بر روابط آبی گندم (لاین جدید امید بخش و متحمل به خشکی WS82- 9) به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری 1- آبیاری معمول (عرف منطقه) 2- قطع آبیاری در 50% ساقه چکیده کامل

تحقیقی به منظور بررسی اثر محلول پاشی عنصر بور وقطع آبیاری بر روابط آبی گندم (لاین جدید امید بخش و متحمل به خشکی WS82- 9) به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری 1- آبیاری معمول (عرف منطقه) 2- قطع آبیاری در 50% ساقه دهی 3- قطع آبیاری در مرحله 50% گل دهی و عامل فرعی شامل تیمار محلول پاشی بور در سه سطح 1- محلول پاشی با آب خالص 2- محلول پاشی عنصر بور با غلظت 5/0 درصد 3- محلول پاشی عنصر بور با غلظت یک درصد در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیش ترین مقدار عملکرد دانه از تیمار آبیاری معمول و محلول پاشی عنصر بور با غلظت یک درصد با 5/5632 کیلو گرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تیمار قطع آبیاری در مرحله گل دهی و محلول پاشی با آب خالص، با 4/2591 کیلو گرم در هکتار، 9/53 درصد برتری داشت. میزان پرولین نیز تحت تاثیر اثرات متقابل تیمار آبیاری و عنصر بور قرار گرفت. تیمار قطع آبیاری در مرحله گل دهی و محلول پاشی عنصر بور با غلظت یک درصد توانست بالا ترین میزان پرولین با 01/1 میکرو گرم بر گرم و تیمار آبیاری معمول و آب خالص با 803/0 میکرو گرم بر گرم را کم ترین میزان پرولین را به دست آورد. اثر آبیاری بر پایداری غشای سلولی و میزان کلروفیل برگ تأثیر گذار بود، ولی محلول پاشی بور تأثیر معنی داری نداشت. محتوی نسبی آب برگ نیز تحت تاثیر اثرات متقابل تیمار آبیاری و عنصر بور قرار گرفت بالا ترین میزان محتوی نسبی آب برگ از تیمار آبیاری معمول و محلول پاشی عنصر بور با غلظت یک درصد با 94 درصد و کم ترین مقدار را تیمار قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی و محلول پاشی با آب خالص با 56 درصد به دست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2643 - تأثیر متانول در سطوح خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی کلزا ( هایولا 402) در منطقه ورامین
علیرضا میرچی

این آزمایش به منظور مطالعه تأثیر متانول بر برخی از خصوصیات زراعی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کلزا تحت تنش خشکی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامیـن اجرا شد. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصا چکیده کامل

این آزمایش به منظور مطالعه تأثیر متانول بر برخی از خصوصیات زراعی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کلزا تحت تنش خشکی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامیـن اجرا شد. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول، قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی، قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی در کرت های اصلی و عامل غلظت متانول نیز در سه سطح شامل عدم استفاده از متانول، مصرف 14% حجمی متانول و مصرف 28% حجمی متانول در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده آبیاری، اثر ساده متانول و همچنین اثر متقابل آبیاری در متانول برای صفاتی نظیر مالون دی آلدئید و دی تیروزین در سطح یک درصد معنی دار شد. آبیاری معمول و 28% محلول پاشی متانول آنزیم های کاتالاز، دی تیروزین و مالون دی آلدئید را کاهش و عملکـرد دانه را افـزایش می دهـد. در واقـع مناسب ترین سطـوح تیمار ها مربوط به آبیـاری معمول و 28% محلـول پاشی متانول بود. به طور کلی می توان اظهـار نمود که کاربرد متانول در شـرایط تنـش کم آبی از اثرات مخـرب تنش های اکسیداتیو کاسته و سبب افزایش صفات کمی و کیفی در گیاه کلزا می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2644 - تاثیر دوره آموزش برنامه ریزی عصبی کلامی، آموزه های اخلاقی و تمرین در آب بر تنش شغلی، رفتار سازمانی مثبت گرا و انگیزش شغلی دبیران تربیت بدنی خراسان رضوی
محمدرضا انجم شعاع حسن فهیم دوین محمدرضا اسماعیل زاده محمد کشتی دار

تحقیق حاضر با هدف تاثیر یک دوره آموزش برنامه ریزی عصبی کلامی، آموزه های اخلاقی و تمرین در آب بر تنش شغلی، رفتار سازمانی مثبت گرا و انگیزش شغلی دبیران تربیت بدنی خراسان رضوی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل دبیران تربیت بدنی خراسان رضوی بودند که با توزیع پرسشنامه تنش شغل چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف تاثیر یک دوره آموزش برنامه ریزی عصبی کلامی، آموزه های اخلاقی و تمرین در آب بر تنش شغلی، رفتار سازمانی مثبت گرا و انگیزش شغلی دبیران تربیت بدنی خراسان رضوی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل دبیران تربیت بدنی خراسان رضوی بودند که با توزیع پرسشنامه تنش شغلی 80 نفر از دبیران تربیت بدنی با سطح بالای تنش شغلی انتخاب و به صورت همگن در چهار گروه قرار گرفتند. ابتدا پرسشنامه های تنش شغلی استاینمتز، (2002)، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز، (2007) و انگیزش شغلی مادسیچ (2002) به آزمودنی ها ارائه شد و سپس آزمودنی ها پروتکل ارائه شده را دریافت نمودند و پرسشنامه های محقق ساخته اثر برنامه ریزی عصبی کلامی، آموزه های اخلاقی و تمرین در آب و پرسشنامه های متغیرهای وابسته ارائه گردیدند. ابزارهای تحقیق برای سنجش متغیرهای مستقل به وسیله اساتید مدیریت ورزشی مورد تایید قرار گرفتند و پرسشنامه های متغیرهای وابسته استاندارد و دارای روایی می باشد و پایایی ابزارهای تحقیق نیز به وسیله آزمون آلفای کرونباخ محاسبه و تایید گردید. یافته ها به وسیله آزمون های آمار توصیفی، تی وابسته، آزمون فریدمن و آزمون مانکوا تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها نشان داد تاثیر تمرین در آب، برنامه ریزی عصبی کلامی و آموزه های اخلاقی بر تنش شغلی، رفتار سازمانی مثبت گرا و انگیزش شغلی نسبت به پیش آزمون معنی دار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2645 - تأثیر یک دوره آب درمانی بر دامنه حرکتی مفصل شانه و عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک دو طرفه
لیلا قربانی عاطفه کمالی علی محمد تقی دوست

کاهش میزان تعادل دینامیکی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک عامل اصلی در اختلال گام برداری این بیماران است. هدف از پژوهش حاضر،تأثیر شش هفته آب درمانی بردامنه حرکتی مفصل شانه و عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک دو طرفه بود. در پژوهش نیمه تجربی حاضر تعداد30 ک چکیده کامل

کاهش میزان تعادل دینامیکی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک عامل اصلی در اختلال گام برداری این بیماران است. هدف از پژوهش حاضر،تأثیر شش هفته آب درمانی بردامنه حرکتی مفصل شانه و عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک دو طرفه بود. در پژوهش نیمه تجربی حاضر تعداد30 کودک مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک دو طرفه از بین کودکان فلج مغزی شهراصفهان به صورت دردسترس و هدفمند انتخاب و به‌طورتصادفی به دوگروه تجربی (15 نفر) و گروه کنترل(15 نفر) تقسیم شدند.گروه تجربی6 هفته تمرینات آب درمانی 3جلسه در هفته به مدت 60دقیقه انجام دادند،ولی گروه کنترل درهیچ‌گونه فعالیتی غیر ازفعالیت‌های معمول روزانه شرکت نداشتند. دامنه حرکتی مفصل شانه به وسیله گونیامتر، طول گام به وسیله کولیس در دو مرحله قبل و بعد از اجرای تمرینات آب درمانی اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده آزمون t وابسته و مستقل و درسطح معنی‌داری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد،پس از6 هفته تمرین بهبود معناداری درنمرات دامنه حرکتی مفصل شانه و طول گام گروه تجربی نسبت پیش از دوره تمرینات آب درمانی یافت شد( 001/0= P)،درحالی که در گروه کنترل تغییرمعناداری مشاهده نشد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر،چنین به نظر می-رسد که تمرینات آب درمانی بر دامنه حرکتی مفصل شانه و توان حرکتی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک دو طرفه موثر است و باعث می‌شود که یک محیط مطلوب برای کودکان و نوجوانان مبتلا به فلج مغزی فراهم کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2646 - تاثیر تحریک جریان مستقیم جمجمه ای (TDCS)با دو جریان مختلف وغوطه وری در آب سرد در دوره ریکاوری بر کیفیت بازیافت، درک فشار و عملکرد بعدی شناگران مرد
علی ملایی صدیقه حسین پور دلاور مهران قهرمانی رضا جباری محمد جلیلوند

چکیدههدف ازاین پژوهش بررسی تأثیر تحریک جریان مستقیم جمجمه‌ای با شدت 1میلی آمپرو2 میلی آمپردر دوره ریکاوری و غوطه-وری در آب سرد بر کیفیت بازیافت، درک فشار و عملکرد بعدی شناگران مرد بالای 18 سال شهر تهران بود. روش تحقیق : از نوع نیمه تجربی بود. 20شناگر مرد با قبولی در آزم چکیده کامل

چکیدههدف ازاین پژوهش بررسی تأثیر تحریک جریان مستقیم جمجمه‌ای با شدت 1میلی آمپرو2 میلی آمپردر دوره ریکاوری و غوطه-وری در آب سرد بر کیفیت بازیافت، درک فشار و عملکرد بعدی شناگران مرد بالای 18 سال شهر تهران بود. روش تحقیق : از نوع نیمه تجربی بود. 20شناگر مرد با قبولی در آزمون ورودی نجات غریق (200مترشنا کرال سینه در زمان کمتر از 4 دقیقه)، به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند، که در سه روز با فاصله ۴۸ ساعت در محل آزمون حضور یافتند، در هر روز شنای ۲۰۰ متر کرال سینه با شدت بیشینه اجرا و پس از آن آزمودنی‌ها در یکی ازسه پرتکل، شناوری در آب سرد (با درجه〖۱۲〗^oC) و تحریک آندی (با شدت 2 میلی‌آمپر) و تحریک آندی (با شدت 1 میلی‌آمپر) به مدت ۱۵ دقیقه قرار گرفتند. احساس شناگران و میزان درک فشار پس از اجرای دوم از طریق پرسشنامه (TQR) و (RPE) ثبت شد. برای سنجش تأثیر روش‌های تحت بررسی روی عملکرد بعدی، اجرای شنای ۲۰۰ کرال سینه تکرار گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، تحلیل کواریانس، تعقیبی LSD ،تی‌وابسته و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد.نتایج این پژوهش نشان داد که عملکرد شنا در گروه TDCS (با شدت ۲ میلی‌آمپر) بهبود معنا‌‌داری داشت، (001/0P=) . که در توجیه آن می‌توان به شدت مناسبTDCS جهت تأثیر بر کاهش خستگی مرکزی اشاره کرد و کیفیت بازیافت در گروه شناوری در آب سرد بهتر انجام شد در توجیه آن می‌توان به افزایش بازگشت وریدی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2647 - تأثیر 6 هفته تمرینات پلایومتریک در آب بر چرش عمودی و کوفتگی عضلانی تأخیری تکواندوکاران آماتور پسر 10-14 ساله
فخرالدین حستلویی سعید شاکریان میر محمد کاشف

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2648 - تاثیر درجات مختلف آبزدایی بر سطوح پلاسمایی کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز کشتی گیران حرفه ای شهر اهواز
مهدی بوستانی رضا شیخ

باوجود اثبات اثرات منفی کاهش وزن بر اثر آب زدایی ، این روش هنوز هم در بین ورزشکاران رایج است. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تاثیر آب زدایی با درجات مختلف بر سطوح سرمی آنزیم های نشانگر آسیب عضلانی کشتی گیران حرفه ای شهر اهواز بود. از بین کشتی گیران حرفه ای شهر اهواز، پس چکیده کامل

باوجود اثبات اثرات منفی کاهش وزن بر اثر آب زدایی ، این روش هنوز هم در بین ورزشکاران رایج است. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تاثیر آب زدایی با درجات مختلف بر سطوح سرمی آنزیم های نشانگر آسیب عضلانی کشتی گیران حرفه ای شهر اهواز بود. از بین کشتی گیران حرفه ای شهر اهواز، پس از غربال گری تعداد 40 نفر انتخاب و به صورت تصادفی ساده در سه گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. گروه های تجربی در سه سطح خفیف، متوسط و شدید متحمل آب زدایی شدند. سطوح پلاسمایی شاخص های آسیب عضلانی یعنی آنزیم های کراتین کیناز (CK) و لاکتات دهیدروژناز(LDH) به روش کینتیک آنزیمـی اندازه گیری شد. جهت مقایسه درون گروهی از t وابسته و مقایسه بین گروهی از آزمون آنوا در سطح معنی داری 0.05 استفاده شد. نتایج نشان داد که سطوح پلاسمایی کراتین کیناز، در گروه هایی که آب زدایی متوسط و شدید داشتند و سطوح لاکتات دهیدروژناز فقط در گروه آب زدایی شدید افزایش معنی دار داشت(0.05>P). همچنین در مقایسه بین گروهی سطوح کراتین کیناز مشاهده شد که بین گروه آب زدایی شدید با دیگر گروه ها و نیز گروه آب زدایی متوسط و دیگر گروه ها تفاوت معنی داری وجود دارد (0.05>P). ولی بین دو گروه آب زدایی متوسط و شدید تفاوت معنی داری مشاهده نشد (0.05<P). همچنین نتایج حاصل از مقایسه بین گروهی آنزیم لاکتات دهیدروژناز نشان داد که فقط تفاوت بین گروه آب زدایی شدید با دیگر گروه ها معنی دار بوده (0.05>P) و تفاوت دیگر گروه ها با هم معنی دار نیست (0.05<P). بنا بر نتایج این تحقیق، پیشنهاد می شود برای جلوگیری از احتمال بروز آسیب عضلانی و درنتیجه کاهش عملکرد ورزشی، از آبزدایی بیش از 1% در یک جلسه خودداری شود و در صورت نیاز، آب زدایی در جلسات بیشتر و به مدت طولانی تر انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2649 - بررسی اثر آب درماتی برخی پارامترهای منتخب مربوط به کیفوز در دختران کایفوتیک
یحیی سخنگویی خدیجه اسدی ساوری منصور اسلامی مهرعلی همتی نژاد

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2650 - اثرکانون توجه مبتنی برتعادل و دقت در ضربةآبدلیوچاگی بر هوگوی الکترونیکی تکواندوکاران دختر
مهرو کمرانی نجف‌آبادی پژمان احمدی ناهید صادقی

نقش توجه در عملکرد ورزشکاران از نظر تئوری و عملی حائز اهمیت می‌باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر کانون توجه درونی مبتنی بر تعادل و کانون توجه بیرونی مبتنی بر دقت بر ضربة آبدلیوچاگی در امتیازگیری از هوگوی الکترونیکی دختران تکواندوکار نیمه ماهر بود. طرح این پژوهش، به‌شکل پی چکیده کامل

نقش توجه در عملکرد ورزشکاران از نظر تئوری و عملی حائز اهمیت می‌باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر کانون توجه درونی مبتنی بر تعادل و کانون توجه بیرونی مبتنی بر دقت بر ضربة آبدلیوچاگی در امتیازگیری از هوگوی الکترونیکی دختران تکواندوکار نیمه ماهر بود. طرح این پژوهش، به‌شکل پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود .جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 45 نفر از ورزشکاران دختر (10-14 سال) با ردة کمربند قرمز بودند. بعد از انجام پیش‌آزمون شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی در 3 گروه کانون توجه مبتنی بر تعادل، دقت و کنترل تقسیم شدند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد بین میانگین تعدیل شده امتیازات حاصل از ضربه آبدولیوچاگی گروه کانون توجه مبتنی بر دقت، کانون توجه مبتنی بر تعادل و بدون کانون توجه تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. بنابراین، کانون توجه مبتنی بر دقت و تعادل بر امتیازات حاصل از ضربه آبدولیوچاگی اثر معنی‌داری نداشت. با توجه به نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می‌گردد مربیان در هنگام تمرین و مسابقات تاکید خاصی بر کانون توجه درونی ورزشکار مبتنی برتعادل و کانون توجه بیرونی مبتنی بر دقت جهت امتیازگیری از حریف نداشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2651 - ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر چهار رقم تجاری سویا تولید شده در شرایط کم آبیاری با آزمون جوانه‌زنی استاندارد
زهرا سادات حسینی تهرانی آیدین حمیدی جهانفر دانشیان

به منظور ارزیابی تأثیر تنش‌خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه زنی و بنیه بذر ارقام تجاری تنش‌ کم آبیاری دیده سویا در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج ، آزمایشی در سال 1400 با استفاده از آزمون جوانه زنی استاندارد در آزمایشگاه تجزیه بذر مؤسسه تحقی چکیده کامل

به منظور ارزیابی تأثیر تنش‌خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه زنی و بنیه بذر ارقام تجاری تنش‌ کم آبیاری دیده سویا در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج ، آزمایشی در سال 1400 با استفاده از آزمون جوانه زنی استاندارد در آزمایشگاه تجزیه بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اعمال 4 سطح تنش‌خشکی پلی اتیلن گلیکول 6000 با پتانسیل های0 (بدون تنش) ، 3-، 6- ، 9- مگاپاسکال، بر بذرهای 4 رقم تجاری سویای ویلیامز، هامیلتون× ایسکس، TMSو بانتی تولید شده در 3 سطح تنش کم آبیاری گیاه مادری، آبیاری پس از مقادیر50 (آبیاری مطلوب و شاهد)، 100(تنش خفیف) و 150(تنش شدید) میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) بودند . ویژگی های بررسی شده شامل : درصد جوانه زنی نهایی ، درصد گیاهچه های عادی ، درصد گیاهچه های غیر عادی ، درصد بذر سخت ، درصد بذر پوسیده ، متوسط جوانه زنی روزانه ، متوسط زمان جوانه زنی ، طول گیاهچه و شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه بودند . نتایج نشان داد ، اثر متقابل تنش‌خشکی ، تنش کم آبیاری و رقم تأثیر معنی‌داری بر تمامی ویژگی های بررسی شده داشت . در تیمار تنش خشکی 9- مگاپاسکال و بدون تنش کم آبیاری ، رقم ویلیامز نسبت به تیمار بدون تنش خشکی و بدون تنش کم آبیاری متوسط جوانه‌زنی 0/90 روز ، درصد بذر پوسیده ، بذرسخت و گیاهچه‌های غیرعادی به ترتیب 0/18 درصد، 5/750 درصد و 0/60 درصد افزایش و متوسط جوانه‌زنی روزانه 1/28 روز ، جوانه‌زنی نهایی و گیاهچه عادی به ترتیب 1/28 درصد و 4/92 درصد کاهش یافت . به طورکلی در میان ارقام مورد بررسی ، رقم ویلیامز بهترین و رقم بانتی ضعیف‌ترین واکنش به تنش کم آبیاری و خشکی را نشان دادند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2652 - بررسی میزان عملکرد علوفه‌ و محتوای عناصر غذایی ذرت هیبرید ماکسیما تحت کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن در شرایط محدودیت آبیاری در اراک
علیرضا دادیان

به منظور بررسی کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن در شرایط محدودیت منابع آبی بر محتوای عناصر غذایی ذخیره شده در علوفه ی خشک ذرت هیبرید ماکسیما و نیز محتوای عناصر غذایی آن پژوهشی طی سال های زراعی 1395 و 1396 در اراک انجام شد . این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و چکیده کامل

به منظور بررسی کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن در شرایط محدودیت منابع آبی بر محتوای عناصر غذایی ذخیره شده در علوفه ی خشک ذرت هیبرید ماکسیما و نیز محتوای عناصر غذایی آن پژوهشی طی سال های زراعی 1395 و 1396 در اراک انجام شد . این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد به نحوی که سطوح آبیاری در کرت اصلی و سطوح نیتروکسین و نیتروژن در کرت های فرعی قرار گرفت . تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از : آبیاری در دو سطح آبیاری متداول و اعمال محدودیت آبی ، نیتروکسین در سه سطح تیمار شاهد ، مصرف 0/5 و یک لیتر نیتروکسین به ازای 30 کیلوگرم بذر مصرفی و نیتروژن در سه سطح شاهد ، مصرف 125 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار که از طریق کود اوره 46 درصد تأمین گردید . نتایج تحقیق نشان داد که اثر سال بر مقدار نیتروژن ، پروتئین و خاکستر خام علوفه معنی دار شد و در سال دوم آزمایش صفات مذکور افزایش یافت . اثر عامل آبیاری بر عملکرد علوفه ی خشک ، مقدار فسفر و خاکستر خام علوفه معنی دار بود و تحت شرایط آبیاری مطلوب صفات یاد شده افزایش یافت . تیمار نیتروکسین نیز بر صفات آزمایشی تأثیر معنی داری نشان داد و با افزایش مقدار مصرف نیتروکسین در بیشتر موارد صفات آزمایشی افزایش یافت . اثر متقابل آبیاری و نیتروکسین بر کلیه صفات اندازه گیری شده معنی دار گردید و با کاربرد یک لیتر نیتروکسین تحت شرایط آبیاری متداول بیشترین مقدار این صفات نتیجه شد . در شرایط اعمال محدودیت آبیاری ، مصرف یک لیتر نیتروکسین در مقایسه با کاربرد 0/5 لیتر آن و نیز تیمار بدون کاربرد نیتروکسین افزایش صفات را نشان داد . اثر متقابل آبیاری و نیتروژن بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز عملکرد علوفه خشک معنی دار بود به نحوی که بیشترین مقدار صفات مذکور ، از مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن تحت شرایط آبیاری متداول به دست آمد . اثر متقابل نیتروکسین و نیتروژن بر صفات آزمایشی معنی دار شد به طوری که بیشترین میانگین آن ها بر اثر مصرف یک لیتر نیتروکسین همراه با 125 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد . اثر متقابل هر سه تیمار بر کلیه ی صفات مورد نظر معنی دار بود ، به صورتی که بیشترین مقدار صفات آزمایشی در شرایط مصرف یک لیتر نیتروکسین توام با 125 کیلوگرم نیتروژن تحت شرایط آبیاری مطلوب حاصل گردید . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2653 - ارزیابی خصوصیات زراعی سیب زمینی تحت شرایط تنش کم‌آبی به روش آبیاری بارانی و مقادیر کود پتاسیم
علیرضا سبحانی سید علیرضا رضوی حسن حمیدی حمید تجلی

به منظور بررسى اثرات تنش کم آبى و مقادیر کود پتاسیم بر خصوصیات زراعی سیب زمینى رقم آئولا در شرایط آبیاری بارانی آزمایشی در سال 95-1394 در مرکز تحقیقات کشاورزى و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد)، به صورت طرح کرت هاى خرد شده در قالب بلوک هاى کامل تصادفى با سه تکرار اجرا چکیده کامل

به منظور بررسى اثرات تنش کم آبى و مقادیر کود پتاسیم بر خصوصیات زراعی سیب زمینى رقم آئولا در شرایط آبیاری بارانی آزمایشی در سال 95-1394 در مرکز تحقیقات کشاورزى و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد)، به صورت طرح کرت هاى خرد شده در قالب بلوک هاى کامل تصادفى با سه تکرار اجرا شد. به منظور اعمال تنش کم آبی به عنوان عامل اصلی، در فواصل 0/75، 3/75، 6/75، 9/75 و 12/75 متر از خط لوله آبیارى میزان آب دریافتى اندازه گیرى شد و به ترتیب تحت عنوان تیمار بدون تنش، تنش بسیار ملایم، تنش ملایم، تنش شدید و تنش بسیار شدید بررسى گردید. تیمار پتاسیم به موازات خطوط لوله آبیارى در 4 سطح 0، 90، 180 و 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه عملکرد غده، درصد غده های ریز، متوسط و درشت، تعداد غده در بوته، متوسط وزن غده، ارتفاع بوته و تعداد ساقه در بوته بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف تنش کم آبی از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت. بین سطوح مختلف تغذیه پتاسیم نیز از نظر کلیه صفات مورد مطالعه به استثنای درصد غده های ریز و متوسط و تعداد ساقه در بوته اختلاف معنی داری مشاهده گردید. با افزایش تنش کم آبی عملکرد غده، تعداد غده در بوته و متوسط وزن غده به طور معنی داری کاهش یافت. به طوری که در سطوح بالای تنش کم آبى (تنش بسیار شدید)، این صفات به ترتیب 92/29، 84/32 و 53/81 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش یافت. بیشترین عملکرد غده (17/94تن در هکتار)، تعداد غده در بوته (7/94) و متوسط وزن غده (38/73 گرم) با مصرف 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم حاصل شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل نیز نشان داد که بیشترین عملکرد غده در شرایط بدون تنش با مصرف 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم حاصل شد. کمترین عملکرد غده در شرایط تنش کم آبی بسیار شدید و بدون استفاده از اکسید پتاسیم وجود داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2654 - نقش محرک های رشد در بهبود عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک لوبیا قرمز تحت سطوح مختلف آبیاری در شهرستان خوی (.Phaseolus vulgaris L)
محمد کاظم علیلو محسن رشدی ساسان رضادوست جواد خلیلی محله

به منظور بررسی واکنش عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک لوبیا قرمز به کاربرد محرکهای رشد تحت سطوحمختلف آبیاری، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار درروستای پیرموسی شهرستان خوی طی سال 1400اجرا گردید. آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطحآبیاری چکیده کامل

به منظور بررسی واکنش عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک لوبیا قرمز به کاربرد محرکهای رشد تحت سطوحمختلف آبیاری، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار درروستای پیرموسی شهرستان خوی طی سال 1400اجرا گردید. آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطحآبیاری در 11 ،8و 14روز یکبار و ترکیبات محرک رشد به عنوان عامل فرعی در 5سطح شامل مصرف اسیدهیومیک همراه آب آبیاری، محلول پاشی آمینو اسید، محرک ریشه زایی، پتاسیم و عدم کاربرد محرکهای رشد(شاهد) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که آبیاری بر تمام صفات مورد بررسی و مواد محرک رشد نیز برمحتوی آب نسبی برگ، کلروفیل ، aدرصد پروتئین، تعداد شاخه جانبی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تاثیرمعنی داری داشت. اثرمتقابل دو عامل بر تعداد شاخه جانبی، عملکرد دانه، شاخص برداشت و درصد پروتئیندانه معنیدار بود. کاربرد اسید هیومیک موجب افزایش عملکرد دانه شد و با افزایش کمبود آب تاثیر اسیدهیومیک بر افزایش عملکرد دانه محسوس بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 3076/12کیلوگرم در هکتار درسطح آبیاری 8روز یکبار و تیمار هیومیک اسید و کمترین مقدار این صفت نیز به میزان 1220/96کیلوگرم درسطح آبیاری 14روز یکبار و تیمار شاهد مشاهده گردید. به نظر میرسد افزایش فاصله آبیاریها در طول فصلرشد منجر به افت عملکرد و تنزل خصوصیات فیزیولوژیک از جمله شاخص سطح برگ، کلروفیل و محتوی آبنسبی برگ گردید و مصرف ترکیباتی مانند هیومیک اسید توانست تا حدودی اثرات کاهشی تنش خشکی راتعدیل نماید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2655 - تاثیر دورآبیاری و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی ریحان (.Ocimum basilicum L)
حامد ناظمی اسفند آباد علی اکبر تجلی سید مصطفی حسینی مزینانی

این تحقیق به منظور بررسی اثر دور آبیاری و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی خصوصیاتفیزیولوژیکی و زراعی گیاه ریحان (. )Ocimum basilicum Lدرمزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحدیادگار امام خمینی انجام شد. طرح آماری مورد استفاده کرتهای خرد شده در طرح پایه بلوکهای ک چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی اثر دور آبیاری و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی خصوصیاتفیزیولوژیکی و زراعی گیاه ریحان (. )Ocimum basilicum Lدرمزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحدیادگار امام خمینی انجام شد. طرح آماری مورد استفاده کرتهای خرد شده در طرح پایه بلوکهای کاملتصادفی در سه تکرار انتخاب گردید. تیمارهای آزمایشی شامل دور آبیاری در سه سطح ( 4و 7و 10روزیکبار) به عنوان عامل اصلی و سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70و 100و 130کیلوگرم درهکتار) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، سطح برگ، وعملکرد ماده خشک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بجز تعداد شاخه فرعی در بوتهاختلاف بین سطوح مختلف دور آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن برای تمامی صفات معنی دار گردید.ترکیب تیماری دور آبیاری چهار روز و سطح 100کیلوگرم نیتروژن در هکتار، بیشترین ارتفاع، تعداد شاخهفرعی، تعداد برگ بروگ را به خود اختصاص داد، در صورتیکه بیشترین عملکرد ماده خشک مربوط بهترکیب تیماری دورآبیاری 4و 7روز یکبار و سطح 100کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2656 - اثر مدیریت تلفیقی منابع شیمیایی و بیولوژیک نیتروژن بر برخی صفات زراعی و عملکرد ذرت علوفه‌ای هیبرید ماکسیما در شرایط محدودیت آبیاری در اراک
علیرضا دادیان

این پژوهش با هدف بررسی کاربرد تلفیقی منابع بیولوژیکی و شیمیایی نیتروژن تحت شرایط محدودیت منابع آبی بر برخی صفات زراعی و نیز عملکرد علوفه تر در سال های زراعی 1395 و 1396 در اراک انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چکیده کامل

این پژوهش با هدف بررسی کاربرد تلفیقی منابع بیولوژیکی و شیمیایی نیتروژن تحت شرایط محدودیت منابع آبی بر برخی صفات زراعی و نیز عملکرد علوفه تر در سال های زراعی 1395 و 1396 در اراک انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد به طوری که سطوح آبیاری در کرت اصلی و سطوح نیتروکسین و نیتروژن در کرت های فرعی قرار گرفت. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از آبیاری در دو سطح آبیاری متداول و محدودیت آبی، نیتروکسین در سه سطح تیمار شاهد، مصرف 0/5 و یک لیتر نیتروکسین به ازاء 30 کیلوگرم بذر مصرفی و نیتروژن در سه سطح شامل تیمار شاهد، مصرف 125 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از طریق کود اوره 46 درصد. اثر متقابل آبیاری و نیتروکسین بر کلیه صفات اندازه گیری شده غیر از تعداد ردیف در بلال و تعداد دانه در بلال معنی دار شد و با کاربرد یک لیتر نیتروکسین تحت شرایط آبیاری متداول بیشترین مقدار این صفات نتیجه شد. در شرایط اعمال محدودیت آبیاری، مصرف یک لیتر نیتروکسین در مقایسه با کاربرد 0/5 لیتر آن و نیز تیمار بدون کاربرد نیتروکسین افزایش کمی کلیه ی صفات مورد بررسی را نتیجه داد. اثر متقابل آبیاری و نیتروژن بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز تعداد بلال در گیاه و تعداد کل دانه در گیاه معنی دار بود به نحوی که بیشترین مقدار صفات تاثیر پذیر، از مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن تحت شرایط آبیاری متداول به دست آمد. اثر متقابل نیتروکسین و نیتروژن بر سایر صفات معنی دار شد. بیشترین تعداد بلال در گیاه و عملکرد علوفه تر (با میانگین 86/42 تن در هکتار) در اثر مصرف یک لیتر نیتروکسین توام با 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد ولی در خصوص سایر صفات بیشترین میانگین آن ها در اثر مصرف یک لیتر نیتروکسین همراه با 125 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2657 - اثر مدیریت آبیاری و مالچ گیاهی بر تحلیل همبستگی صفات با عملکرد ارقام بادام زمینی
علی عبدزادگوهری علیرضا پازکی امید صادقی پور

این پژوهش به منظور تحلیل همبستگی و رگرسیون صفات زراعی )ابعاد دانه( با عملکرد دانه دو رقم بادامزمینیدر شرایط مدیریت آبیاری )نیاز آبی( و مالچ گیاهی به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملتصادفی در 3تکرار در سال 1397در آستانه اشرفیه انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری چکیده کامل

این پژوهش به منظور تحلیل همبستگی و رگرسیون صفات زراعی )ابعاد دانه( با عملکرد دانه دو رقم بادامزمینیدر شرایط مدیریت آبیاری )نیاز آبی( و مالچ گیاهی به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملتصادفی در 3تکرار در سال 1397در آستانه اشرفیه انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری با سه سطح، بدونآبیاری )دیم(، 50و 100درصد نیاز آبی گیاه و عامل فرعی شامل مقادیر مالچ گیاهی در 3سطح 2 ،0و 4سانتیمتر و ارقام بادامزمینی در دو سطح گیل و گرگانی در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در اثرمتقابل آبیاری و مالچ، بیشترین مقدار عملکرد دانه در 100درصد نیاز آبی و در تیمار 4سانتیمتر با میانگین2775کیلوگرم در هکتار بود. ارتفاع بوته در 100درصد نیاز آبی با میانگین 73/8سانتیمتر نسبت به شرایطبدون آبیاری و 50درصد نیاز آبی به ترتیب با افزایش 13/7و 7/7درصدی همراه بود. ارتفاع بوته در تیمار 4سانتیمتر مالچ با میانگین 75/5سانتیمتر دارای بیشترین مقدار بود. در مدیریت آبیاری، بیشترین مقدار طولدانه در تیمار 100درصد نیاز آبی با میانگین 2/4سانتیمتر و در تیمار 4سانتیمتر مالچ با میانگین 2/4سانتی-متر بود. بیشترین مقدار عرض دانه در تیمار 100درصد نیاز آبی با میانگین 1/2سانتیمتر و در تیمار 4سانتی-متر مالچ با میانگین 1/2سانتیمتر و در رقم گیل با میانگین 1/1سانتیمتر بود. عملکرد دانه همبستگی مثبت ومعنیداری )** (0/788با طول دانه دارد که میتوان چنین استنباط نمود که با طول دانه بالا، عملکرد دانهبیشتری مشاهده خواهد شد. به طورکلی، تنش آبی سبب کاهش عملکرد شده و کاربرد مالچ اثرات منفی ناشی ازتنش آبی را در هر دو رقم گیل و گرگانی کاهش داد. رقم گیل در مقایسه با رقم گرگانی با مصرف مالچ مقاومتبیشتری نسبت به تنش آبی نشان داد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2658 - بررسی آراء و دیدگاه‌های سلوک عرفانی آیت الله شاه آبادی (ره) با تاکید بر فطرت
فیروزه ابراهیمی فرج الله براتی مریم بختیار علی اکبر افراسیاب پور

موضوع فطرت یکی از مباحث اساسی و مهم بین علما و اندیشمندان است. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی آراء و دیدگاههای سلوک عرفانی آیت الله شاه آبادی(ره) با تاکید بر فطرت است. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای است. یافته های پژوهش نشان میدهد شاه آبادی با استناد چکیده کامل

موضوع فطرت یکی از مباحث اساسی و مهم بین علما و اندیشمندان است. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی آراء و دیدگاههای سلوک عرفانی آیت الله شاه آبادی(ره) با تاکید بر فطرت است. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای است. یافته های پژوهش نشان میدهد شاه آبادی با استناد به هفت امر فطری و مجموعا در قالب ده برهان، به اثبات واجب پرداخته است. وی از دو طریق، با استناد به فطرت، به اثبات نبوت و امامت عامه می پردازد که این هم از نوآوریهای اوست. شاه آبادی پای نظریه فطرت را به مباحث نفس شناسی و حکمت عملی نیز گشوده و برای تجرد نفس و ارائه راهکار عملی برای سیر و سلوک، به مقتضیات فطرت تمسک کرده است. در مجموع رهیافت آیت الله شاه آبادی در مسئله فطرت بیشتر دورن دینی و احیانا آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است و به همین دلیل بیشتر بر مویدات قرآنی تمسک جسته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2659 - بررسی مقایسهای کاربرد رنگ آمیزیهای اختصاصی گوموری و پرل ( )Prussian Blueبرای تشخیص هیستوپاتولوژیک اختلالات ذخیرهای آهن در بزهای مبتلا به C
مهران نصیری میترا صدرخانلو

عموماً بیماریهای ذخیرهای آهن از ضایعاتی بشمار میروند که در بافتهای مختلف میتوانند تأثیرات متفاوتی بر روی ساختار هیستولوژیک بافت بر جای بگذارند.روشهای زیادی برای تشخیص ضایعات ناشی از اختلالات ذخیرهای مواد مختلف در بافتهای مختلف بدن وجود دارد که تمامی این روشها معمولاً اخ چکیده کامل

عموماً بیماریهای ذخیرهای آهن از ضایعاتی بشمار میروند که در بافتهای مختلف میتوانند تأثیرات متفاوتی بر روی ساختار هیستولوژیک بافت بر جای بگذارند.روشهای زیادی برای تشخیص ضایعات ناشی از اختلالات ذخیرهای مواد مختلف در بافتهای مختلف بدن وجود دارد که تمامی این روشها معمولاً اختصاصیبوده و برای تشخیص ماده مورد نظر ضرورت دارد.هدف از این مطالعه ارزیابی دو روش مختلف تشخیصی رنگدانههای آهن توسط رنگ آمیزیهای اختصاصی گوموری و پرل ( )Prussian Blueدر سطح بافتیو بررسی ضعف و قدرت هر یک از این روشها با یکدیگرمیباشد. برای تهیه نمونههای مورد استفاده در این تحقیق تعداد 860بز کشتاری پس از ذبح و پوستکنی و تخلیه امعاء و احشاء مورد بازرسی قرار گرفتند. در کل تعداد 5رأس از این بزها با علائم ماکروسکوپیک عارضه رسوب رنگدانه آهن در کلیه ها(کلیهکلوازونه) مورد شناسائی قرار گرفتند که پس از تهیه مقاطعی به ابعاد 10X10میلیمتر جهت ثبوت در محلول فرمالین بافر فسفات %10قرار داده شدند. پساز ثبوت نمونهها کلیه مراحل تهیه اسلایدهای پاتولوژیک تا مرحله رنگ آمیزی بر روی این نمونهها انجام گرفت. سپس مراحل رنگ آمیزی اختصاصی آهنبه دو روش گوموری و پرل بر روی این نمونهها صورت گرفت.پس از بررسی هیستوپاتولوژیک اسلایدهای تهیه شده هر یک از انواع رنگ آمیزیها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفتند که از لحاظ کیفی رنگ آمیزی( )Perl's Prussian blueبرتر از رنگ آمیزی گوموری تشخیص داده شد.دلایل این برتری عبارت بودند از رنگ پذیری مناسبتر در رنگدانههای آهن، رنگ پذیری بافتهای اطراف و وضوح و کنتراست بهتر. استفاده از نرم افزار آنالیزتصاویر Scion Imageو سپس آنالیز اطلاعات بدست آمده با نرم افزار آماری SPSSنیز تمامی نتایج فوق را تأیید نمود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2660 - بررسی عیار پادتن ناشی از تزریق واکسنهای توأم آبله گوسفندی و بروسلوز
احسان قریب ممبینی منوچهر قریب ممبینی مراد مرادی گراوند عبد الامیر رضایی محسن مشکوة مصطفی کنارکوهی داراب عبد الهی کریم امیری محمد آنتیک چی افشین قریب ممبینی ناهید سلطانی سده

مقدمه و هدف: بروسلوزیس و آبله گوسفندی دو بیماری آندمیک در ایران بوده که سالیانه شیوع آنها باعث خسارات اقتصادی و بهداشتی فراوانی میگردد. چهارپایان اهلی حساس به این دو بیماری چندین سال است که در ایران و در فصول مناسب توسط واکسنهای تولیدی موسسه واکسن و سرم سازی رازی علیه چکیده کامل

مقدمه و هدف: بروسلوزیس و آبله گوسفندی دو بیماری آندمیک در ایران بوده که سالیانه شیوع آنها باعث خسارات اقتصادی و بهداشتی فراوانی میگردد. چهارپایان اهلی حساس به این دو بیماری چندین سال است که در ایران و در فصول مناسب توسط واکسنهای تولیدی موسسه واکسن و سرم سازی رازی علیه این دو بیماری واکسینه میشوند. ولی تا به امروز موفقیتی در ریشه کنی این بیماری ها، مخصوصا بیماری خطرناک بروسلوزیس که مشترک بین انسان و دام میباشد حاصل نشده است. در این مطالعه شاهد-موردی 1از 40بره با دامنه سنی 3/5تا 6ماه که در یک گله بومی در اطراف اهواز نگه داری میشدند استفاده گردید. واکسنها و محلولهای مورد استفاده در این تحقیق از موسسه واکسن و سرم سازی رازی تهیه شدند. نتایج: اطلاعات حاصل از این تحقیق نشان داد که مخلوط کردن واکسن باکتریال FDRev. 1با واکسن ویروسی آبله گوسفندی و تزریق آنها در یک نوبت همان تیتر محافظت کنندگی حاصل از تزریق واکسن FDRev. 1به تنهایی را ایجاد میکند. نتیجه-گیری: پس میتوان با اجرائی نمودن این تحقیق در کل کشور، در نیروی انسانی و هزینهها به دلیل تزریق این دو واکسن در یک نوبت به صورت مخلوط صرفه جوی کرد. همچنین از مضرات ناشی از تزریقات متعدد مانند استرس در دامها نیز میکاهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2661 - بررسی ارتباط سرب موجود در شیر با سرب موجود در آب شرب گاوداریهای اطراف تهران
بهراد رادمهر مهرداد نعمت پرور مهران فرهودی مقدم مهرداد خوش نویس

سرب از جمله فلزات سنگین است که میتواند از طرق مختلف وارد بدن حیوان و انسان شده و در صورت تداوم آلودگی باعث بروز مسمومیت گردد. در این پژوهش سرب موجود در شیر و آب گاوداریهای اطراف تهران و ارتباط آنها مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی تعداد 100ن چکیده کامل

سرب از جمله فلزات سنگین است که میتواند از طرق مختلف وارد بدن حیوان و انسان شده و در صورت تداوم آلودگی باعث بروز مسمومیت گردد. در این پژوهش سرب موجود در شیر و آب گاوداریهای اطراف تهران و ارتباط آنها مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی تعداد 100نمونه شیر خام از 10گاوداری در اطراف شهر تهران بصورت مستقیم از گاوها تهیه شد و به همراه 10نمونه از آب مصرفی گاوهای همان گاوداریها به آزمایشگاه انتقال یافت .نمونه ها با استفاده از دستورالعمل Association of Analytical ( Communities )A.O.A.Cو با استفاده از روش اسپکترومتری جذب اتمی مورد آزمایش قرار گرفت و میزان سرب موجود در آب و میزان باقیمانده سرب در شیر اندازهگیری و مقایسه شد. نتایج نشان داد میانگین غلظت سرب در شیر خام برابر با 264 ±204/19 ppbاست که با توجه به حد استاندارد سرب در شیر در کدکسppb(2007 )20نشان دهنده آلودگی بیشتر از حد مجاز تمامی نمونههای شیر به سرب میباشد. همچنین در نمونههای آب، با توجه به استاندارد میزان سرب در آب در کدکس )10 ppb(2007میزان سرب موجود در آب به جز در دو نمونه، کمتر از حد مجاز بود. در این بررسی با وجود بالا بودن سرب در تمامی نمونههای شیر، همبستگی معنی داری بین میزان سرب موجود در آب با میزان سرب موجود در شیر وجود نداشت. بنابراین آب نمیتواند منبع این آلودگی در منطقه قلمداد گردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2662 - چالش های مدیریت تولیدمثل سگ ماده
اصغر مقیسه

با افزایش کاربردهای روز افزون سگ ها در زندگی انسان ها، استفاده از سگ ها به عنوان مدل های پژوهشی ارزشمند و رخداد موارد کم باروری و ناباروری در سگ های اصلاح نژاد شده توجه به وضعیت تولیدمثل و مدیریت آن ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در سراسر جهان و ایران علل مختلفی بویژه ع چکیده کامل

با افزایش کاربردهای روز افزون سگ ها در زندگی انسان ها، استفاده از سگ ها به عنوان مدل های پژوهشی ارزشمند و رخداد موارد کم باروری و ناباروری در سگ های اصلاح نژاد شده توجه به وضعیت تولیدمثل و مدیریت آن ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در سراسر جهان و ایران علل مختلفی بویژه عوامل مدیریتی در کم باروری یا ناباوری سگ های ماده دخیل هستند. کم آگاهی یا ناآگاهی از ویژگی های خاص چرخه تولیدمثل سالانه (جفتگیری، آبستنی، زایمان، شیردهی) و چرخه فحلی سگ های ماده یکی از مسائل عمده در تکثیر و پرورش این گونه است. فراهم کردن و تامین شرایط مناسب برای پرورش سگ های ماده و رسیدن به موقع آن ها به سن بلوغ باور، تعیین مراحل چرخه فحلی و زمان تخمک گذاری، مدیریت جفتگیری، تشخیص زودهنگام و به موقع آبستنی، مدیریت تغذیه و شرایط نگهداری سگ آبستن، آماده کردن محیط و سگ آبستن برای زایمان موفق، پایش زایمان طبیعی، مواظبت از مادر و نوزادان، از شیرگیری به موقع و آماده کردن بدون استرس سگ ماده برای جفتگیری بعدی از نقاط حیاتی در چرخه تولیدمثل سالانه سگ ها است. شناخت این نقاط مهم و تاثیر گذار و عوامل موثر بر آن ها، محیط و شرایط با حداقل استرسی برای سگ های ماده فراهم می کند تا باروری طبیعی و مطلوبی داشته باشند. در این مقاله، مروری بر چهار چالش عمده در مدیریت تولیدمثل سگ ماده یعنی ویژگی های ذاتی تولیدمثل سگ ماده، پایش چرخه فحلی از جوانب مختلف موثر در باروری، رسیدگی مناسب به سگ آبستن و حمایت های لازم و کافی زایمان سگ شده است. نکات مهم و پنهان و موثر این چهار چالش به همراه رهیافت خلاصه و مفید ارائه شده است تا ضمن مرور حقایق، نکات کاربردی و بالینی برا خواننده فراهم شود. استفاده از تاریخچه دقیق و درست و کامل تولیدمثلی، ارزیابی سلول های بافت پوششی واژن و اندازه گیری غلظت پروژسترون، کاربرد به موقع و مناسب التراسونوگرافی و رادیوگرافی، تغذیه مناسب و کافی و بکار بردن به موقع و لازم داروهای ضروری مدیریت زایمان و پس از زایمان می تواند در بهبود و مدیریت صحیح تولیدمثل سگ های ماده کمک کننده باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2663 - بررسی تاثیر ورم پستان بالینی بر عملکرد تولید مثلی گاوهای شیری هلشتاین
محمد شمس مهران فرهودی مقدم داوود ناصری غلامرضا بابایی اورنگ عطایی عمارلویی امیر پورعلی

هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر بیماری ورم پستان بالینی (تحت حاد و حـاد) بر باروری گاوهای شـیری هلـشـتاین می باشد. به همین دلیل با مراجعه به یکی از دامداری های غرب استـان البرز از ابتـدای سال 87تا پایان بهار 89تعداد 1811رأس دام مبتلا به بیماری ورم پستان بالینی تحت چکیده کامل

هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر بیماری ورم پستان بالینی (تحت حاد و حـاد) بر باروری گاوهای شـیری هلـشـتاین می باشد. به همین دلیل با مراجعه به یکی از دامداری های غرب استـان البرز از ابتـدای سال 87تا پایان بهار 89تعداد 1811رأس دام مبتلا به بیماری ورم پستان بالینی تحت حاد و حاد که 1248راس قبـل از آبستن شدن و بقیه بعد از آبستنی دچار ورم پستان شده بودند را به عنوان گروه مبتلا به بیماری و تعداد 1347رأس دام سالم را که فاقد هرگونه بیماری بودند را به عنوان گروه کنترل از اطلاعات و سوابق موجود در گاوداری استخراج نمودیم و مورد بررسی قراردادیم. سپس اطلاعات جمع آوری شده را با برنامه SPSSآنالیز نموده و شاخص های تولید مثلی مختلف مانند فاصله ی زایش تا اولین تلقیح ) ،(DFSفاصله ی زایش تا آبستنی ) (CCIو تعداد تلقیح به ازای آبستنی ) ،(S/Cدرصد آبستنی دام ها در فواصل مختلف زمانی(120و150روز) پس از زایمان ( )PP>150،PP >120رادر گروه دام های مبتلا به بیماری قبل از آبستنی ( 1248راس) نسبت به گروه کنترل بررسی نمودیم و برای تعیین سطح معنا دار بودن اختلاف نتایج حاصله از آزمون های مختلفی مانند آزمون Tنمونه های مستقل، مربع کای و آنوا استفاده نمودیم. براساس نتایج به دست آمده در این مطالعه بیشترین میزان بروز بیماری ورم پستان در فصل تابستان و کمترین میزان فراوانی در فصل زمسـتان بود ( .)P ≥ 0/001همچنین بیشترین میزان بروز بیمـاری در شهریور ماه و کمترین میزان در اسـفند ماه بوده است ( .)P ≥ 0/001نتایج حاصله بیانگرنامطلوب بودن شاخص های تولید مثلی مورد بررسی در گروه دام های مبتلا به ورم پسـتان قبل از آبستنی نسبت به گروه کنترل بود. تجزیه و تحلیل آماری نتایج بدست آمده نشان داد که در اغلب موارد تفاوت معناداری بین دوگروه مبتلا به بیماری ورم پستان نسبت به گروه کنترل وجود دارد( .)P≥0/001بطوریکه در گروه مبتلا به بیماری قبل از آبستنی در مقایسه با گروه کنترل 63:DFSروز در مقابل 43روز:، 203 CCIروز در مقابل 82روز:،S/C 3/6در مقابل % 31 :PP >1،120/8در مقابل % 45 PP >:150،% 80در مقابل % 88بوده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2664 - بررسی علل ضبط کبد و ریه گوسفند و بزهای کشتار شده در کشتارگاه شهرستان گچساران
ام البنین قاسمیان کریک علی عباسی هرمزی

بیماری کیست هیداتید و فاسیولوز بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان بوده و فاقد علایم بالینی اختصاصی میباشند و تشخیص قطعی آنها در دامها بوسیله کالبد گشایی و یا بازرسی پس از کشتار است. بی شک بهداشت کشتارگاهها ارتباط مستقیمی با بهداشت و سلامتی جامعه دارد که کوچکترین بیتوجهی چکیده کامل

بیماری کیست هیداتید و فاسیولوز بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان بوده و فاقد علایم بالینی اختصاصی میباشند و تشخیص قطعی آنها در دامها بوسیله کالبد گشایی و یا بازرسی پس از کشتار است. بی شک بهداشت کشتارگاهها ارتباط مستقیمی با بهداشت و سلامتی جامعه دارد که کوچکترین بیتوجهی در این راه خطراتی را متوجه افراد جامعه خواهد کرد. بنابراین تعیین وضعیت این بیماریها در دامها میتواند کمکی در جهت کنترل خسارات اقتصادی و بهداشتی ناشی از آنها باشد. کلیه کبدها و ریههای گوسفند و بزهای کشتاری در کشتارگاه شهرستان گچساران در تابستان 1391مورد بررسی ماکروسکوپی قرار گرفتند. در مجموع 3802راس گوسفند و 7873راس بز طی فصل تابستان مورد کشتار گردید، از 11753کبد و ریه بازرسی شده، 1531عدد از آنها ضبط و از چرخه مصرف خارج شدند. نتایج نشان داد از این تعداد، درکبد گوسفند و بز به ترتیب: (فاسیولا ،%9/99کیست هیداتید % 6/20و آبسه )% 3/46؛ (فاسیولا ،%9/27کیست هیداتید: % 9/60و آبسه )% 3/91؛ در ریه گوسفند و بز به ترتیب: (پنومونی و پرخونی ،%12/86کیست هیداتید % 4/96و آبسه )% 5/81؛ (پنومونی و پرخونی ،%16/98کیست هیداتید % 4 /76و آبسه )%12/14بدست آمد. بنابراین نظارت و کنترل بهداشتی سازمانهای بهداشتی ذیربط ضروری به نظر میرسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2665 - بررسى تاثیر سیدر در پروتکل همزمان سازى فحلى و تلقیح در زمان ثابت ) (CIDR-synchبر روى میـزان آبسـتنى گـاوهاى شـیرى
عبدالرضا رستگارنیا هیوا انورى ساوجبلاغى

هدف از انجام این تحقیق بررسى مقایسه میزان آبستنى در گاوهاى شیرى هلشتاین متعاقب بکار گیرى دو روش همزمانى فحلى و تلقیح در زمان ثابتیعنى ovsynchبه تنهائى و به همراه استفاده از پروژستاژنهاى نظیر سیدر CIDR+Ovsynchدر ترکیب این روش بود. در این تحقیق تعداد 182راسگاو شیرى نژاد ه چکیده کامل

هدف از انجام این تحقیق بررسى مقایسه میزان آبستنى در گاوهاى شیرى هلشتاین متعاقب بکار گیرى دو روش همزمانى فحلى و تلقیح در زمان ثابتیعنى ovsynchبه تنهائى و به همراه استفاده از پروژستاژنهاى نظیر سیدر CIDR+Ovsynchدر ترکیب این روش بود. در این تحقیق تعداد 182راسگاو شیرى نژاد هلشتاین با متوسط تعداد زایش ،1-5فاصله زایش تا تلقیح ≥ 55روز به طور تصادفى در گاودارى هاى صنعتى اطراف شهرستان ارومیهانتخاب گردیده و به دو گروه تقسیم شدند. دامهاى گروه کنترل ) (ovsynchدر روز شروع برنامه )روز صفر آزمایش( 0/5میلیگرم گنادورلین را به طریقهعضلانی دریافت داشتند. درروزهفتم آزمایش دامهای مورد نظر 500میکروگرم پروستاگلندین F2αرا به طریقه عضلانی دریافت نمودند سپس در روز نهمGnRHدوم تزریق گردید و در زمان ثابت حدود 18الى 20ساعت پس از تزریق دوم GnRHتلقیح مصنوعى با استفاده از اسپرم منجمد )پروف( انجامگرفت. دامهاى گروه دوم یک سیدر حاوى 1/9گرم پروژسترون به طریقه داخل و اژنى به همراه تزریق 0/5میلى گرم گنادورلین در روز جاگذارى سیدرهمراه با تزریق پروستاگلاندین در روز هفتم در زمان خارج کردن سیدر را داشتند. به دامهاى این گروه نیز در روز نهم GnRHتزریق گردید و همزماندر زمان ثابت 18الى 20ساعت پس از آن تلقیح مصنوعى با استفاده از اسپرم منجمد انجام گرفت. دامهای تحت آزمایش با مدیریت تغذیه ای و شرایطً نگهداری تقریبا یکسان قرار داشته و آزمایش در گله هاى مختلف با تعداد دام مشخص انجام گرفت. تشخیص آبستنی دام های تلقیح شده 45روز بعد ازتلقیح براساس ملامسه از راه توشه رکتال صورت پذیرفت.میزان آبستنى متعاقب اجراى برنامه درمانى فوق در گاوهاى گروه دوم(_ (CIDR+Ovsynchبیشتراز گاوهاى گروه کنترل ) (Ovsynchگزارش گردید ) 64/4در مقابل 46/7؛ .(P >0/05به طور کلى نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر نشان داد کهکارائى در روش CIDR+Ovsynchدر ایجاد و همزمانى فحلى بهتر از Ovsynchمى باشد که به نظر میرسد این امر به واسطه کاهش در میزان وقوعفحلى خفیف و نیز تحلیل ناقص جسم زرد در طول مدت درمان مى باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2666 - مقایسه تاثیر تجویز 3نوع GNRHدر برنامه همزمانی Heat synchبر میزان آبستنی و میزان ترشح LHدر گاوهای شیری
تقی تکتاز هفشجانی شهریار خدیوی بروجنی فرشاد باباخانیان بروجنی

با توجه به افزایش جمعیت انسانی و از طرف دیگر کاهش منابع غذایی حیوانی محققین را به سمت راهکارهایی موثر در جهت افزایش تولیدات دامی سوقداده است. در این راستا چنانچه بتوانیم میزان آبستنی را در گلهها افزایش دهیم به اهداف خود سریع تر خواهیم رسید. هدف از این مطالعه مشخص نمودنا چکیده کامل

با توجه به افزایش جمعیت انسانی و از طرف دیگر کاهش منابع غذایی حیوانی محققین را به سمت راهکارهایی موثر در جهت افزایش تولیدات دامی سوقداده است. در این راستا چنانچه بتوانیم میزان آبستنی را در گلهها افزایش دهیم به اهداف خود سریع تر خواهیم رسید. هدف از این مطالعه مشخص نمودناثر سه نوع متفاوت هورمون آزاد کننده گنادوتروفین ( )GnRHبرروی میزان آبستنی وقلیان هورمون LHدر برنامه همزمانی Heat synchمیباشد. اینمطالعه برروی 130راس گاو در سه گروه مجزا انجام شد، در گروه اول با تزریق )3 cc( 15 µgبوسرلین استات با نام تجاری وتوسپت در روز صفر، گروهدوم با تزریق )1 cc( 100 µgگنادورلین استات با نام تجاری گنابرید در روزصفر وگروه سه باتزریق )3 cc(12/6 µgآلارین استات (لولیبرین )Aبا نامتجاری وتارولین در روز صفر ودر ادامه برای هر سه گروه 7روز بعد، تزریق PGF2α ،500 µgبا نام تجاری استروپلان و 24ساعت بعد از آن تزریق 1 mgاسترادیول بنزوات با نام تجاری وتاسترول انجام شد.میزان آبستنی برای گروه اول ،%34/14گروه دوم %40وگروه سوم %38/63بود. و میزان قلیان هورمونLHیک ساعت بعد از تزریق برای گروه اول ،2/44گروه دوم ،1/59گروه سوم 2/30بود.میزان آبستنی در گروه گنابرید نسبت به دو گروه دیگر بالاتر بوده اما از نظر آماری اختلاف معنی داری میان آنها دیده نشد ( )P</05قلیان هورمون LHدرگروه وتوسپت بیشتر از سایرین بوده امااختلاف آماری معنی داری میان آنها وجود نداشت ( .)P</05بین میزان آبستنی گاوهای واجد رحم طبیعی در تستبعد از زایش در هر سه گروه اختلاف آماری معنی داری دیده نشد()P</05علاوه بر آن بین میزان آبستنی گاوهای واجد رحم غیر طبیعی نیز در این مطالعهاختلاف آماری معنی داری دیده نشد هر چند که میزان آبستنی در این گروه از گاوها، پایین تر بوده است(.)P</0 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2667 - بررسی تأثیر محلول پاشی روی و منگنز بر صفات رشدی ارقام لوبیا چیتی در شرایط تنش آبیاری
محمد علی دودانگه سعید سیف زاده امیرحسین شیرانی راد

به منظور بررسی تأثیر تنش آبیاری و محلول پاشی عناصر ریز مغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم لوبیا چیتی، آزمایشی فاکتوریل به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان طراحی و اجرا گردید. تیمارهای چکیده کامل

به منظور بررسی تأثیر تنش آبیاری و محلول پاشی عناصر ریز مغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم لوبیا چیتی، آزمایشی فاکتوریل به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان طراحی و اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح آبیاری در دو سطح (I1: آبیاری نرمال و I2: قطع آبیاری از مرحله غلاف دهی به بعد) و محلول‌پاشی عناصر ریز مغذی در چهار سطح (M1: محلول‌پاشی با منگنز M2: محلول‌پاشی با روی، M3: محلول‌پاشی توام منگنز+روی، M4: محلول پاشی با آب خالص( شاهد)) و رقم لوبیا چیتی در دو سطح (V1: خمین و V2: تلاش) بود. میزان مصرف عناصر ریز مغذی با غلظت یک لیتر در 100 لیتر آب (نسبت 1 به 10) انجام گرفت. سه مرحله نمونه برداری در طول فصل رشد و یک مرحله نمونه برداری در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی و زمان برداشت از گیاه لوبیا به منظور ارزیابی تأثیر تیمارهای آزمایشی بر برخی از صفات رشدی لوبیا چیتی انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که اثرات ساده آبیاری و کود ریز مغذی بر هیچ یک از صفات تعداد برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشک سا قه و وزن خشک برگ در طول فصل رشد تأثیر معنی دار نداشت و تنها اثر ساده رقم بر شاخص سطح برگ و وزن برگ در پاره ای از مراحل نمونه برداری معنی دار بود. در بین عناصر ریز مغذی نیز در اکثر صفات مورد بررسی محلول پاشی توأم عناصر منگنز و روی بهتر از مصرف تکی آن ها بود. در بین ارقام مورد بررسی نیز در بیشتر مراحل تفاوت معنی‌داری بین رقم خمین و تلاش وجود نداشت اما در برخی از مراحل عملکرد رقم خمین بیشتر از تلاش بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2668 - بررسی پایداری صفات مورفولوژیکی و عملکردی هیبریدهای ذرت تحت تأثیر کاربرد روشهای مختلف آبیاری در سه سال متوالی
حسین محمدی پاکدهی حسن حبیبی حشمت امیدی

به‌منظور برسی تأثیر آبیاری بر صفات مورفولوژیکی و عملکردی هیبریدهای ذرت (704 NS640, Zp434, SC260, MG89 70,)، آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان قزوین طی سه سال زراعی 1397، 1396 و 1395 اجرا شد. عوامل مورد ب چکیده کامل

به‌منظور برسی تأثیر آبیاری بر صفات مورفولوژیکی و عملکردی هیبریدهای ذرت (704 NS640, Zp434, SC260, MG89 70,)، آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان قزوین طی سه سال زراعی 1397، 1396 و 1395 اجرا شد. عوامل مورد بررسی پنج هیبرید ذرت در پلات‌های اصلی و روش‌های آبیاری در سه سطح (جوی پشته، قطره‌ای و کلاسیک ثابت) در پلات‌های فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که عملکرد دانه و وزن هزار دانه تحت تأثیر روش‌های آبیاری قرار گرفتند. عملکرد محصول، محتوای رطوبت نسبی و درصد وزن خشک بلال در روش‌های مختلف آبیاری به‌طور معنی‌داری باهم تفاوت دارند. میانگین عملکرد هیبریدهای SC260 و MG70 89 با میزان 14820 و14790 کیلوگرم در روش آبیاری بارانی و رقم 704 در روش آبیاری قطره‌ای با عملکرد 13419 کیلوگرم به ترتیب در قرار دشتند. بیش‌ترین وزن‌تر کل مربوط به رقم NS 640 در روش آبیاری بارانی با میزان 7/34 درصد و کم‌ترین درصد رطوبت نسبی MG70 89 در روش آبیاری جوی و پشته به میزان 03/18 درصد است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده به نظر می‌رسد که در شرایط استان قزوین که با کمبود آب مواجه هستند و با توجه به میزان صرفه‌جویی در آب هیبریدهای SC260 و MG70 89 با روش آبیاری کلاسیک ثابت بالاترین عملکرد را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2669 - بررسی کارایی محلول پاشی متانول بر صفات کیفی و فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط آبیاری تکمیلی
افسانه قربانی منوچهر سیاح فر قدرت اله شاکرمی

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و محلول پاشی غلظت های مختلف متانول بر عملکرد کیفی و برخی صفات فیزیولوژیکی گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد کمالوند واقع در 5 کیلومتری ش چکیده کامل

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و محلول پاشی غلظت های مختلف متانول بر عملکرد کیفی و برخی صفات فیزیولوژیکی گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد کمالوند واقع در 5 کیلومتری شهرستان خرم آباد اجرا شد. عوامل مورد مطالعه شامل محلول پاشی متانول در چهار سطح (محلول پاشی آب مقطر، محلول پاشی متانول با غلظت های 15، 20 و 25 درصد حجمی) و عامل آبیاری تکمیلی در سه سطح (عدم آبیاری تکمیلی، آبیاری تکمیلی در مرحله غوزه دهی و آبیاری تکمیلی در مرحله غوزه دهی و پر شدن دانه) بودند. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، سبزینگی برگ، و درصد روغن در آبیاری تکمیلی در مراحل غوزه دهی و پر شدن دانه بود ولی بیشترین درصد پروتئین در عدم آبیاری تکمیلی بود. همچنین بیشترین ا سبزینگی برگ، درصد پروتئین و درصد روغن در محلول پاشی متانول با غلظت 20 درصد حجمی دیده شد ولی بیشترین شاخص سطح برگ در محلول پاشی متانول با غلظت 25 درصد حجمی مشاهده شد. نتایج نشان داد جهت حصول حداکثر عملکرد کیفی تیمار آبیاری تکمیلی در مراحل غوزه دهی و پر شدن دانه و محلول پاشی متانول با غلظت 20 درصد حجمی نسبت به سایر عوامل آزمایشی مناسب تر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2670 - تأثیر محلول‌پاشی روی، بر و منگنز بر عملکرد گلرنگ در شرایط مختلف رطوبتی
عباس یزدی فر سعید سیف زاده حمید رضا ذاکرین

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی روی، بر و منگنز بر عملکرد گلرنگ رقم محلی اصفهان تحت شرایط مختلف رطوبتی در بهار و تابستان 1394 در منطقه قزوین انجام شد. این آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عوامل مورد آزما چکیده کامل

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی روی، بر و منگنز بر عملکرد گلرنگ رقم محلی اصفهان تحت شرایط مختلف رطوبتی در بهار و تابستان 1394 در منطقه قزوین انجام شد. این آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عوامل مورد آزمایش شامل: دور آبیاری در 3 سطح (I1: آبیاری هر 6 روز یکبار، I2: آبیاری هر 9 روز یکبار و I3: آبیاری هر 12 روز یکبار) به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در 8 سطح (M1: Zn، M2: B، M3: Mn، M4: B + Zn، M5: Mn + Zn، M6: B + Mn، M7: B + Zn + Mn: M8: آب خالص (شاهد)) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده آبیاری و اثر ساده محلول پاشی بر عملکرد دانه گلرنگ معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین های اثر سطوح آبیاری بر عملکرد دانه نشان داد که بیشترین عملکرد دانه متعلق به تیمار آبیاری 6 روز با میانگین 1584 کیلوگرم در هکتار بود و تیمارهای 9 و 12 روز آبیاری به ترتیب با میانگین های 1438 و 1306 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشتند و از نظر آماری در یک گروه آماری مشترک قرار داشتند. نتایج مقایسه میانگین های اثر سطوح محلول پاشی بر عملکرد دانه نشان داد که تیمار روی + منگنز + بور با میانگین 1579 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود و کمترین مقدار عملکرد دانه متعلق به تیمار شاهد با میانگین 1262 کیلوگرم در هکتار بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2671 - تأثیر کاربرد عناصر ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد کلزا تحت رژیم های مختلف آبیاری در منطقه بوئین زهرا
رقیه مزارلو سیدعلیرضا ولدآبادی حمیدرضا ذاکرین

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر محلول پاشی آهن و روی بر عملکرد کمی و کیفی کلزا در منطقه بوئین زهرا انجام شد. این ازمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. رژیم آبیاری در 3 سطح (I1: آبیاری معمول، I2: قطع آبیاری از مرحله گلدهی چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر محلول پاشی آهن و روی بر عملکرد کمی و کیفی کلزا در منطقه بوئین زهرا انجام شد. این ازمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. رژیم آبیاری در 3 سطح (I1: آبیاری معمول، I2: قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد و I3: قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در 4 سطح (M1: آب خالص (شاهد)، M2: Fe، M3: Zn و M4: Zn + Fe به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری، محلول پاشی و اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی بر عملکرد دانه معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین های اثر رژیم آبیاری بر عملکرد دانه نشان داد که آبیاری نرمال با میانگین 3544 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت. کمترین عملکرد دانه متعلق به تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی با میانگین 2793 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج مقایسه میانگین های اثر محلول پاشی بر عملکرد دانه نشان داد که بیشترین عملکرد دانه متعلق به تیمار محلول پاشی آهن + روی با میانگین 3519 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج مقایسه میانگین های اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی بر عملکرد دانه نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار محلول پاشی آهن + روی در شرایط آبیاری نرمال اتفاق افتاد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2672 - تأثیر تنش کم آبی بر رشد و عملکرد برنج در روش های مختلف کشت
محمود بنیادی جهانفر دانشیان محسن یوسفی

این تحقیق در فصل زراعی 1395-1394 در شهرستان رشت (بخش سنگر) با هدف بررسی تأثیر تنش کم آبی و روش های مختلف کشت مستقیم بر رشد و عملکرد برنج اجرا شد. به این منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل: آبیاری چکیده کامل

این تحقیق در فصل زراعی 1395-1394 در شهرستان رشت (بخش سنگر) با هدف بررسی تأثیر تنش کم آبی و روش های مختلف کشت مستقیم بر رشد و عملکرد برنج اجرا شد. به این منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل: آبیاری در 2 سطح شامل: I1: ارتفاع آب بطور دائم 2 سانتیمتر به بالا و I2: فقط نم دار (کم آبیاری)، و روش های کشت مستقیم در 4 سطح شامل: S1: کشت کپه ای، S2: کشت خطی، S3: کشت پخشی و S4: شاهد (نشاء کاری) بوددند. نتایج نشان داد که آبیاری و روش کشت تأثیر معنی داری در سطح یک درصد بر تعداد پنجه موثر در واحد سطح داشت. اما اثر متقابل تیمارها بر صفت مذکور معنی دار نبود. بررسی جدول مقایسه میانگین ها نشان داد که آبیاری مطلوب با میانگین 1447 پنجه موثر در واحد سطح نسبت به کم آبیاری برتری معنی داری از لحاظ آماری داشت. نتایج همچنین نشان داد که استفاده از روش های کشت مستقیم (پخشی، کپه ای و خطی) نسبت به شاهد برتری معنی داری داشتند و همگی در یک گروه آماری قرار گرفتند. نتایج اثرمتقابل تیمارها بر عملکرد دانه نیز نشان داد که در شرایط آبیاری مطلوب روش کشت نشایی (شاهد) با میانگین 3314 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت، اما در شرایط تنش رطوبتی روش کشت کپه ای با میانگین 2054 کیلوگرم در هکتار نسبت به سایر تیمارها برتری معنی داری داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2673 - بررسی کارایی آبیاری تکمیلی و مقادیر متفاوت کود نیتروژن در افزایش عملکرد ارقام مختلف گندم
میترا خسروی طهماسب حسین پور

بمنظور ارزیابی عکس العمل ارقام گندم نان (Triticum.aestivum) به سطوح متفاوت رطوبتی (آبیاری تکمیلی)و مقادیر مختلف کود نیتروژنی، آزمایشی در سال زراعی 94-93 درشرایط اقلیمی شهرستان کوهدشت بصورت اسپلیت اسپلیت پلات و بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. کرته چکیده کامل

بمنظور ارزیابی عکس العمل ارقام گندم نان (Triticum.aestivum) به سطوح متفاوت رطوبتی (آبیاری تکمیلی)و مقادیر مختلف کود نیتروژنی، آزمایشی در سال زراعی 94-93 درشرایط اقلیمی شهرستان کوهدشت بصورت اسپلیت اسپلیت پلات و بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل عامل آبیاری درسه سطح (بدون آبیاری یادیم ،یکبار آبیاری در زمان کاشت و دوبارآبیاری در زمان کاشت و ظهور ساقه) ،کرتهای فرعی شامل ارقام گندم نان (کریم و کوهدشت)و کرتهای فرعی فرعی شامل مقادیر نیتروژن در سه سطح (بدون مصرف کود، مصرف کود در زمان کاشت و مصرف کود در زمان کاشت و ساقه دهی) بود.در مدت اجرای آزمایش از صفات عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه ، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در واحد سطح، شاخص برداشت و طول سنبله اندازه گیری بعمل آمد. نتایج حاصل از تجزیه داده ها نشان دادکه تیمار رقم کوهدشت با دوبار آبیاری و مصرف 120کیلوگرم نیتروژن (I3V2N3 )باعث افزایش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه به ترتیب به میزان 13060 و 5466 کیلوگرم در هکتار و همچنین تیمار رقم کریم با دوبار آبیاری و بدون مصرف نیتروژن(I3V1N1) باعث افزایش وزن هزار دانه به میزان 42.67 گرم گردید. اثر متقابل نیتروژن قابل دسترس و دیگر عوامل موثر در رشد اهمیت زیادی در استفاده از نیتروژن توسط گیاه دارد. میزان آب قابل دسترس از جمله عوامل مهم تأثیر گذار بر کارآیی مصرف نیتروژن است. با تامین بهینه آب آبیاری برای گیاهان همزمان با مصرف N می توان انتظار داشت عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان افزایش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2674 - بررسی اثر تنش خشکی و کود فسفات بارور-2 بر برخی صفات کیفی گشنیز (Coriandrum sativum L.) در کشت آبی
یوسف نریمانی کاظم طالشی

آزمایش در شهرستان پلدختر واقع در منطقه میانکوه شرقی روستای چمشک در سال زراعی 97-1396 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با تنش خشکی در 4 مرحله رشدی گشنیز (ساقه دهی، گلدهی، تشکیل دانه و شاهد) بعنوان فاکتور اصلی و کود زیستی نیز در 4 سطح (شاهد، 50، چکیده کامل

آزمایش در شهرستان پلدختر واقع در منطقه میانکوه شرقی روستای چمشک در سال زراعی 97-1396 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با تنش خشکی در 4 مرحله رشدی گشنیز (ساقه دهی، گلدهی، تشکیل دانه و شاهد) بعنوان فاکتور اصلی و کود زیستی نیز در 4 سطح (شاهد، 50، 75 و 100 گرم در هکتار) بعنوان فاکتور فرعی بصورت آغشته سازی بذر اجراء شد. عدم اعمال خشکی (آبیاری معمول) بیش از سایر سطوح تنش در افزایش وزن خشک نقش داشت. شاهد (آبیاری معمول) دارای 1206 کیلوگرم در هکتار و سطوح تنش در مراحل ساقه دهی، گلدهی و تشکیل دانه به ترتیب 1088، 1095 و 1144 کیلوگرم در هکتار وزن خشک داشتند. بیشترین درصد، عملکرد و محتوی لینانول نیز از تنش در مراحل پایانی رشد (تشکیل دانه) و 100 گرم کود زیستی بدست آمد (به ترتیب برابر با 72/0 درصد، 38/21 کیلو گرم/هکتار و 3/517 گرم/میلی لیتر روغن). بنابراین در این آزمایش نتیجه گرفته شد که برای کاهش اثرات منفی تنش خشکی و افزایش کیفیت باید به مصرف کودهای زیستی توجه داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2675 - امکان سنجی کاربرد عصاره علف هرز تلخه (Acroptilon repens) به‌عنوان علف‌کش زیستی جهت کنترل برخی از علف‌های هرز گندم و سیب‌زمینی
محمدتقی آل ابراهیم پیمان جعفرزاد گللو سعید خماری افشار آزادبخت

جهت بررسی اثر عصاره آبی گیاه تلخه به عنوان علف کش زیستی بر طول ساقه ، طول ریشه و وزن کل خرفه، گاو پنبه و گندم و وزن متوسط غده و عملکرد تک بوته سیب زمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی چکیده کامل

جهت بررسی اثر عصاره آبی گیاه تلخه به عنوان علف کش زیستی بر طول ساقه ، طول ریشه و وزن کل خرفه، گاو پنبه و گندم و وزن متوسط غده و عملکرد تک بوته سیب زمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 94-1393 انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول شامل غلظت های مختلف (0 (شاهد)، 5، 5/7، 10، 15 و 20 درصد) عصاره آبی تلخه و فاکتور دوم نیز گیاهان مختلف بودند. نتایج تجزیه واریانس داده های آزمایشی نشان داد که طول ساقه ، طول ریشه و وزن کل گیاه در خرفه، گاو پنبه و گندم تحت تاثیر غلظت عصاره تلخه، گونه گیاهی و اثرات متقابل آن ها هم به صورت کاربرد عصاره در خاک و هم کاربرد عصاره بر روی گیاه قرار گرفتند. بر اساس نتایج، در غلظت 20% عصاره آبی تلخه به دو صورت کاربرد در خاک و روی گیاه، بیشترین طول ساقه در گندم و کمترین طول ساقه در گاوپنبه و خرفه مشاهده شد. طول ریشه گندم، خرفه و گاوپنبه در غلظت 5% عصاره آبی تلخه به صورت کاربرد در خاک از نظر آماری با تیمار شاهد تفاوت معنی داری نداشت ولی در غلظت 10%، رشد گیاهان مختلف برابر با هم و در غلظت های بالاتر از 10% کمترین رشد به خرفه و گاوپنبه تعلق داشت. افزایش غلظت عصاره آبی تلخه تا سطح 20% در شرایط کاربرد در خاک و کاربرد بر روی گیاه به ترتیب باعث کاهش 33 و 51 درصدی ماده خشک کل گیاه گندم نسبت به تیمار شاهد شد اما این مقدار برای گاوپنبه 84 و 91 و برای خرفه 84 و 84 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2676 - تأثیر محلول پاشی عناصر آهن، روی و کلسیم تحت شرایط آبیاری تکمیلی بر عملکرد عدس دیم
مجید چگینی حمیدرضا ذاکرین اسماعیل حدیدی ماسوله

این تحقیق در شهرستان قزوین، با هدف بررسی تأثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و عنصر کلسیم بر عملکرد عدس دیم انجام شد. این آزمایش بصورت کرت های یک بارخردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکراراجرا شد. شرایط رطوبتی در 2 سطح (I1: بدون آبیاری (دیم) I2: آبیاری قب چکیده کامل

این تحقیق در شهرستان قزوین، با هدف بررسی تأثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و عنصر کلسیم بر عملکرد عدس دیم انجام شد. این آزمایش بصورت کرت های یک بارخردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکراراجرا شد. شرایط رطوبتی در 2 سطح (I1: بدون آبیاری (دیم) I2: آبیاری قبل از گلدهی) به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی در 5 سطح (M1: کلسیم، M2: روی، M3: آهن، M4: کلسیم + روی + آهن و M5: آب خالص، (شاهد)) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری (در سطح 5 درصد)، محلول پاشی (در سطح 1 درصد) و اثر متقابل آبیاری × محلول پاشی (در سطح 5 درصد) بر عملکرد دانه معنی دار بود. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی باعث افزایش قابل توجه عملکرد دانه ( 6/811 کیلوگرم در هکتار) شد. نتایج مقایسه میانگین های اثر محلول پاشی بر میزان عملکرد دانه نشان داد که تیمار محلول پاشی آهن + روی + کلسیم با میانگین 5/729 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه را داشت که با تیمار محلول پاشی روی در یک گروه آماری مشترک قرار داشتند. در بین سطوح محلول پاشی کلسیم کمترین تأثیر را در افزایش عملکرد دانه داشت. نتایج مقایسه میانگین های اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی بر عملکرد دانه نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه در تیمارهای محلول پاشی آهن + روی + کلسیم و محلول پاشی روی به تنهایی در شرایط آبیاری تکمیلی مشاهده شد. این نتایج بیانگر این بود که اختلاف بین سطوح محلول پاشی از نظر عملکرد دانه در شرایط آبیاری تکمیلی نسبت به شرایط دیم بیشتر مشهود بود، بدین معنی که تأثیر محلول پاشی در شرایط آبیاری تکمیلی بیشتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2677 - بررسی اثر عوامل محیطی بر خصوصیات آزمایشگاهی بذر پایه مادری تاج ریزی سیاه (Solanum nigrum)
متینه رضایی سهراب محمودی افشار آزادبخت

علفهای هرز پهن برگ از جمله گونه های مسئله ساز در بسیاری از مزارع می باشند. ویژگی های اکوفیزیولوژیکی این گونه ها، ازجمله خصوصیات جوانه زنی بذور و پاسخ آنها در شرایط محیطی متفاوت از اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور بررسی تاثیر شرایط محیطی ناشی از اعمال رژیم های آبیاری و چکیده کامل

علفهای هرز پهن برگ از جمله گونه های مسئله ساز در بسیاری از مزارع می باشند. ویژگی های اکوفیزیولوژیکی این گونه ها، ازجمله خصوصیات جوانه زنی بذور و پاسخ آنها در شرایط محیطی متفاوت از اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور بررسی تاثیر شرایط محیطی ناشی از اعمال رژیم های آبیاری و تاریخ های مختلف کاشت بر ویژگی های جوانه زنی بذور تاج ریزی در طی فصل رشد مطالعه ای در مزرعه و آزمایشگاه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور اول شامل سه تاریخ کاشت (2/4/1388، 2/5/1388، 2/6/1388) و فاکتور دوم سه رژیم آبیاری (یک روز در میان، دو روز در میان و سه روز در میان) بود. در بخش آزمایشگاهی؛ بذور گیاهانی که در مزرعه تحت تاثیر تاریخ های کاشت و رژیم های مختلف بوده اند در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که تمامی ویژگی های مورد بررسی از جمله خواب و دمای کاردینال بذور حاصل از آنها، تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. براساس نتایج حاصله، تاثیر شرایط محیطی پایه مادری بر سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی بذور حاصله معنی دار بود. بطوریکه با افزایش تنش خشکی (کاهش دور آبیاری) و تاخیر تاریخ کاشت گیاه مادری، ویژگی های جوانه زنی بذور حاصل از آن، در اکثر تیمارهای آزمایش نیز کاهش یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2678 - اختلافات آبی در آسیای مرکزی : ماهیت ، مبانی و مدلهای همکاری و حل و فصل
فرزاد پیلتن

آب از اهمیت ویژهای در منطقه آسیای مرکزی برخوردار است. کشورهای این منطقه به دلیل واقع شدن این منطقه، در نواحی خشک و نیمه خشک مناطق کشاورزی جهان قرار دارند. تنش بر سر آب، آسیای مرکزی را فراگرفته و کشورها را از حرکت به سوی همکاری با یکدیگر باز می دارد. این کشورها به دنبال چکیده کامل

آب از اهمیت ویژهای در منطقه آسیای مرکزی برخوردار است. کشورهای این منطقه به دلیل واقع شدن این منطقه، در نواحی خشک و نیمه خشک مناطق کشاورزی جهان قرار دارند. تنش بر سر آب، آسیای مرکزی را فراگرفته و کشورها را از حرکت به سوی همکاری با یکدیگر باز می دارد. این کشورها به دنبال تضمین مسائل مرتبط با آب هستند. دغدغه های توسعه اقتصادی، نیاز به کنترل تنش های قومی، شورش اجتماعی و نیاز به مدیریت آسیب های زیست محیطی و رشد جمعیت، آنان را بیش از پیش به این امر ترغیب میکند. ایجاد چنین تضمین هایی، دورنمای سیاست مبتنی بر تأمین آب را در منطقه به وجود آورده که این شرایط طبعاً ظرفیت های بالقوه ایجاد همکاری برای استفاده از منابع آبی را از بین می برد. اگرچه به نظر میرسد تلاشها و تجربیات همکاری در زمینه آب و حل مشکلات میان کشورهای آسیای مرکزی در این خصوص بر مبنای نظریه نهادگرایی نئو لیبرال قابل تبیین باشد، اما با توجه به موفق نبودن این ترتیبات در حل مشکلات و ایجاد بسترهای مناسب همکاری میان این کشورها، میتوان با استناد به مبانی مطرح شده توسط نظریه سازه انگاری راه حل های مناسب تری را از جمله مدیریت جامع منابع مشترک برای ایجاد همکاری پیشنهاد داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2679 - سیاست‌های آبه نومیکس و توسعه در ژاپن
احسان یاری رحیم بایزیدی

توسعه و رشد اقتصادی از جایگاه مهمی در ادبیات اقتصاد سیاسی جهان برخوردار است و به لحاظ اهمیتی که این بحث در سیاست و اقتصاد کشورهای مختلف و خصوصاً جهان در حال توسعه دارد، به دغدغه اصلی بسیاری از کشورها چه توسعه یافته و چه در حال توسعه در سطوح مختلف سیاست‌گذاری تبدیل شده ا چکیده کامل

توسعه و رشد اقتصادی از جایگاه مهمی در ادبیات اقتصاد سیاسی جهان برخوردار است و به لحاظ اهمیتی که این بحث در سیاست و اقتصاد کشورهای مختلف و خصوصاً جهان در حال توسعه دارد، به دغدغه اصلی بسیاری از کشورها چه توسعه یافته و چه در حال توسعه در سطوح مختلف سیاست‌گذاری تبدیل شده است. ژاپن کشوری است که روند توسعه سریع آن خصوصا پس از پایان جنگ جهانی دوم، آن را تبدیل به الگویی موفق از توسعه در سراسر جهان کرد. این روند از اوایل دهه 1990 میلادی متوقف شد و در این دوره اقتصاد ژاپن با رکودی نسبی مواجه شده است. در همین دهه رقبای منطقه ای ژاپن از قبیل چین و کره جنوبی رشد سریعی را تجربه کرده و موازنه قدرت در شرق آسیا را به نفع خود تغییر دادند. این تحولات، رکود اقتصادی ژاپن را به چالشی ملی برای این کشور تبدیل کرد. در این نوشتار قصد داریم ضمن تاکید بر فرهنگ توسعه گرای جامعه ژاپن به عنوان عامل اصلی توسعه در این کشور، با روش توصیفی تحلیلی به علل رکود و ضعف این کشور در چند دهه اخیر بپردازیم. استدلال این مقاله آن است که تحولات روی داده در سطح سیاست‌گذاری و روی کار آمدن شینزو آبه و ارائه برنامه اقتصادی وی تحت عنوان آبه‌نومیکس، با نادیده گرفتن فرهنگ توسعه گرای این کشور و تاکید بر روی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی با آثار کوتاه مدت، با وجود آثار مثبت کوتاه مدت بر اقتصاد این کشور، موفق نخواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2680 - بررسی تأثیر هیدروپلیتیک هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
فرهاد گرگیج ضیاء خزایی

آب شیرین سطح زمین تنها سه درصد مجموع آبکره را تشکیل می‌دهد.دشواری شرایط هنگامی آشکار می-شود که بدانیم پراکنش آب در نواحی مختلف نابرابر است و رشد فزاینده جمعیت و مصرف روزافزون آب در امور مختلف زمینه‌ساز پیدایش شرایط حساسی شده است که بسیاری از صاحب‌نظران از قرن بیست و یکم چکیده کامل

آب شیرین سطح زمین تنها سه درصد مجموع آبکره را تشکیل می‌دهد.دشواری شرایط هنگامی آشکار می-شود که بدانیم پراکنش آب در نواحی مختلف نابرابر است و رشد فزاینده جمعیت و مصرف روزافزون آب در امور مختلف زمینه‌ساز پیدایش شرایط حساسی شده است که بسیاری از صاحب‌نظران از قرن بیست و یکم به عنوان سده هیدروپلیتیک یاد میکنند. بنابراین در مناسبات واحدهای سیاسی در مناطقی که میزان بارش اندک است، آب زمینه ساز پیدایش تنش‌های آینده خواهد شد. هدف از این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است بررسی تأثیر هیدروپلیتیک رودخانه هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می-باشد و به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم هیدروپولیتیک رودخانه هیرمند چه تأثیراتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ به نظر می رسد که هیدروپولتیک هیرمند در ابعاد مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه زیست محیطی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار باشد و همکاری در حوزه مشترک هیرمند مستلزم توجه به رویکرد امنیت زیست محیطی و جستجوی راهکارهایی برای همکاری مشترک در چارچوب این رویکرد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2681 - تعهدات زیست محیطی دولتها؛ سیاست نظامندی یا چندپارگی
سودابه نامداریان لیلا رئیسی دزکی

10.30495/psq.2021.684266

حقوق بین الملل آب زیرمجموعه حقوق بین الملل محیط زیست است که از حیث قواعد قابل اعمال همپوشانی و اختلاط فراوانی دارند. از آنجایی که حوزه حقوق بین الملل آب حوزه‌ای بسیار جدید است در ابعاد وسیعی از آن همچنان خلاء تحقیقاتی وجود دارد و پرداختن به هر بعدی از آن می‌تواند کاری ن چکیده کامل

حقوق بین الملل آب زیرمجموعه حقوق بین الملل محیط زیست است که از حیث قواعد قابل اعمال همپوشانی و اختلاط فراوانی دارند. از آنجایی که حوزه حقوق بین الملل آب حوزه‌ای بسیار جدید است در ابعاد وسیعی از آن همچنان خلاء تحقیقاتی وجود دارد و پرداختن به هر بعدی از آن می‌تواند کاری نوین و جذاب باشد. دولتها در معاهدات و کنوانسیون های مختلف تعهداتی را می‌پذیرند که بواسطه آن موظف به ایفای آنها می‌باشند، مسئله آبها که مهمترین آنها آبراههای بین المللی می‌باشند و همچنین آبهای شیرین که در موقعیت بین المللی قراردارند می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشند. مدیریت و حفاظت از این آبها از منظر حقوق بین الملل چالشهایی را برای کشورهای حوزه آبراههای بین المللی ایجاد نمود که این امر ناشی از چندپارگی در حقوق بین الملل آب می‌باشد. برخی معقتد به نظامندی بی کم و کاست این حوزه از حقوق بین الملل هستند اما برخی دیگر با تاسی از نظریه چندپارگی حقوق بین الملل، باور دارند که حقوق بین الملل آب نیز متاثر از چندپارگی است. در این مقاله سعی ما بر این است که با توجه به تعهدات زیست محیطی دولتها نسبت نظامندی و یا چندپارگی قواعد موجود بررسی اظهار نظر نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2682 - امکان‎سنجی مراکز مبادله محصولات زراعی (بازار) در نواحی روستایی (مورد: دهستان سلطان‎آباد شهرستان خوشاب)
ملیحه سلطان&lrm;آبادی حمید جلالیان حسن مومنی

بازار در معنای ساده&lrm;اش مکانی است برای مبادله کالا و تامین نیازمندی&lrm;ها اما به واقع، مفهومی است که در تاریخ اجتماعی و اقتصادی جوامع کارکرد و جایگاه ویژه&lrm;ای دارد. گستره بازار در تمامی سطوح به ویژه در مبادلات روستایی نمود دارد و از مسایل اساسی در روستاها نداشتن چکیده کامل

بازار در معنای ساده&lrm;اش مکانی است برای مبادله کالا و تامین نیازمندی&lrm;ها اما به واقع، مفهومی است که در تاریخ اجتماعی و اقتصادی جوامع کارکرد و جایگاه ویژه&lrm;ای دارد. گستره بازار در تمامی سطوح به ویژه در مبادلات روستایی نمود دارد و از مسایل اساسی در روستاها نداشتن دسترسی مستقیم روستاییان به بازار خرید و فروش کالا است. هدف این پژوهش امکان&lrm;سنجی بازار محصولات زراعی در دهستان سلطان&lrm;آباد شهرستان خوشاب است. پژوهش حاضر، رویکرد روش&lrm;شناسی ترکیبی را دنبال کرده است. اطلاعات و داده&lrm;های لازم از منابع کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده، ابزار پژوهش نیز پرسشنامه است و روایی آن توسط متخصصین این رشته مورد تایید قرار گرفت. ازآنجایی که سوالات تحقیق در دو گروه سوالات مکانی و غیرمکانی تنظیم شده است، برای ارزیابی سوالات پرسشنامه و سنجش مؤلفه&lrm;های پژوهش از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. حجم نمونه پژوهش شامل ۱۷۰خانوار از دهستان سلطان&lrm;آباد بود که بر اساس فرمول کوکران تعیین شد. پرسشنامه&lrm;ها به روش نمونه&lrm;گیری تصادفی از میان چهار گروه هدف شامل: خریدارن و فروشندگان روستاها و شهر سلطان&lrm;آباد تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده&lrm;ها در محیط نرم&lrm;افزاری SPSS صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد، مؤلفه&lrm;های اثرگذار در امکان سنجی بازارچه&lrm;های دوره ای به ترتیب عبارت اند از: ۱- بازاریابی سرمایه ۲- نیروی انسانی ۳- بازاریابی تولیدات ۴-خدمات حمل و نقل و ۵- توزیع نهاده ها. همچنین، مقایسه شعاعی قدرت کشش بازار دهستان سلطان آباد نسبت به شهرهای فرا دهستانی و تعیین میزان نفوذ بازار سلطان آباد در داخل دهستان نشان داد که روستاهای سوزنده و خوشاب از بیشترین مبادله با بازار شهر سلطان&lrm;آباد برخوردارند. نتیجه و پیشنهاد نهایی پژوهش بر تقویت و توسعه بازار سلطان&lrm;آباد و ایجاد بازارهای دوره ای در دو روستای کیخسرو و نورآباد مستقر در دهستان تأکید دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2683 - کاربرد تحلیل تمایزی در تعیین عوامل تأثیر‌گذار بر نگرش بهره‌برداران نسبت به فعالیت‌های آبخیزداری (مطالعه موردی حوزه آبخیز کلستان استان فارس)
سمانه راعی سمانه السادات همراز

در این مطالعه عوامل مؤثر بر نگرش بهره‌برداران نسبت به فعالیت‌های آبخیزداری در چهارچوب مدل تحلیل تمایزی با استفاده از اطلاعات فراهم آمده در سال 1392، از 97 بهره‌بردار واقع در حوزه آبخیز کلستان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که افزایش بازدهی و عملکرد تولیدات زر چکیده کامل

در این مطالعه عوامل مؤثر بر نگرش بهره‌برداران نسبت به فعالیت‌های آبخیزداری در چهارچوب مدل تحلیل تمایزی با استفاده از اطلاعات فراهم آمده در سال 1392، از 97 بهره‌بردار واقع در حوزه آبخیز کلستان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که افزایش بازدهی و عملکرد تولیدات زراعی، افزایش میزان آبدهی چاه‌های کشاورزی، افزایش اشتغال، افزایش بازدهی و عملکرد تولیدات باغی و افزایش میزان آبدهی چشمه‌ها در سطح 1% و متغیرهای افزایش درآمد بهره‌بردار، جلوگیری از سیل در راه‌ها و‌ افزایش قیمت اراضی باغات در سطح 5% اثر معنی‌‌داری بر نگرش بهره‌برداران نسبت به فعالیت آبخیزداری دارد. همچنین افزایش میزان آبدهی چاه‌های کشاورزی، افزایش بازدهی و عملکرد تولیدات زراعی بیشترین سهم را در ایجاد تمایز بین نگرش‌های مثبت و منفی نسبت به فعالیت‌های آبخیزداری داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2684 - تحلیل فرآیند پذیرش سیستم آبیاری بارانی در بین زارعین شهرستان ارومیه
شهرام محمد زاده حسین رضایی اعظم رضایی

هدف این تحقیق تحلیل فرآیند پذیرش سیستم آبیاری بارانی توسط زارعین شهرستان ارومیه با استفاده از الگوی پنج مرحله ای فرآیند تصمیم نوآوری راجرز بود. داده های میدانی با انجام پیمایش و ابزار پرسشنامه و تکنیک مصاحبه با 138 زارع جمع آوری و داده های ثانویه از سازمان جهادکشاورزی و چکیده کامل

هدف این تحقیق تحلیل فرآیند پذیرش سیستم آبیاری بارانی توسط زارعین شهرستان ارومیه با استفاده از الگوی پنج مرحله ای فرآیند تصمیم نوآوری راجرز بود. داده های میدانی با انجام پیمایش و ابزار پرسشنامه و تکنیک مصاحبه با 138 زارع جمع آوری و داده های ثانویه از سازمان جهادکشاورزی و سازمان آب منطقه ای استان آذربایجان غربی اخذ شد. نتایج نشان داد که اولاً اکثریت زارعین در مراحل اولیه (دانش و ترغیب) فرآیند تصمیم نوآوری قرار داشته و 10% آنها تصمیم اولیه به پذیرش این سیستم را گرفته اند. فقط حدود 3/0 درصد کل زارعین منطقه این سیستم را در مزارع خود اجرا نموده اند. دوماً سطح دانش فنی زارعین در زمینه سیستم آبیاری بارانی متوسط بوده که رابطه معناداری با وِیژگی های شخصی، حرفه ای و اجتماعی و بهره مندی آنها از کارشناسان سازمان جهادکشاورزی دارد. سوماً طبق نتایج رگرسیون لجستیک 46% احتمال گرایش مساعد زارعین درباره پذیرش سیستم آبیاری بارانی با 3 متغیر دارا بودن چاه، داشتن دانش فنی و عدم بهره مندی از تجارب سایر کشاورزان قابل تبیین است. موانع اصلی پذیرش آبیاری بارانی عبارت بودند از: هزینه بالای نصب و نگهداری، نداشتن مجوز چاه و برق، دانش فنی ناکافی، مساحت کم و پراکندگی مزارع، مشکلات بانکی و کمبود اعتبارات و صلاحیت ناکافی پیمانکاران و شرکت های مشاوره ای. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2685 - کارایی مصرف آب و عوامل اثرگذار بر عملکرد محصولات گلخانه‌ای روستای امان‌آباد مبتنی بر رویکرد مدل مازاد مبنا (SBM)
جواد شهرکی احمد اکبری مهدی جعفری

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، چکیده کامل

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، افزایش در کارایی مصرف نهاده های تولید در کشت گلخانه‌ای یکی از مهمترین بخش‌های مطالعات در کشاورزی بوده است. در این مطالعه به منظور بررسی کارایی گلخانه ها، اطلاعات 59 گلخانه دار روستای امان‌آباد طی دوره تولیدی 92-1391 از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده روش تحلیل پوششی داده ها مبتنی بر مدل مازاد مبنا (SBM) به بررسی وضعیت عملکرد بهره برداران پرداخته شد. نتایج نشان می داد که میانگین کارایی فنی با فرض بازده نسبت به مقیاس ثابت و متغیر به ترتیب برابر 6/57 و 4/75 است. همچنین کارایی مصرف نهاده آب برابر با 54 و 1/71 بدست آمد. بررسی عوامل مؤثر بر کارایی نشان می داد که متغیرهای سن، تجربه و تحصیلات اثر مثبت و اندازة گلخانه اثر مثبتی بر کارایی گلخانه‌ها دارد. همچنین سیستم کشت هیدروپونیک و استفاده از پوشش دولایه برای گلخانه‌ها باعث بهبود کارایی فنی گلخانه ها خواهد شد. با توجه به عملکرد و کارایی بالاتر محصولات توت فرنگی و بادمجان، کشت گلخانه ای این محصولات توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2686 - تحلیل استراتژیک جلب مشارکت روستاییان در سیستم‌های آبیاری پیشرفته از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان با بهره‌گیری از روش ترکیبی SWOT- ANP (مطالعه موردی: شبکه آبیاری سنقر)
عبدالحمید پاپ زن لیلا شرفی

مطالعه حاضر باهدف شناسایی عوامل درونی و بیرونی طرح شبکه آبیاری سنقر در استان کرمانشاه در جلب مشارکت کشاورزان و تعیین راهبردهای مناسب با توجه به وضعیت موجود منطقه و ارائه راهکارهای سازنده جهت جلب مشارکت کشاورزان در این‌گونه سیستم‌ها انجام‌شده است.این پژوهش ازلحاظ پارادای چکیده کامل

مطالعه حاضر باهدف شناسایی عوامل درونی و بیرونی طرح شبکه آبیاری سنقر در استان کرمانشاه در جلب مشارکت کشاورزان و تعیین راهبردهای مناسب با توجه به وضعیت موجود منطقه و ارائه راهکارهای سازنده جهت جلب مشارکت کشاورزان در این‌گونه سیستم‌ها انجام‌شده است.این پژوهش ازلحاظ پارادایمی جزء تحقیقات ترکیبی(کیفی- کمی)، از منظر روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی و فن SWOTراهبردی و همچنین ازنظر هدف، جزء تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. جامعه موردمطالعه، کشاورزان تحت پوشش شبکه آبیاری سنقر در استان کرمانشاه و کارشناسان مطلع و درگیر این شبکه در سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه بودند که به طریق هدفمند و فن گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که شفاف‌سازی و آگاهی کامل کشاورزان نسبت به تمام ابعاد پروژه ها، جلب اعتماد مردم و تلاش در جهت حفظ و تقویت آن با توجه به فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم محلی، به‌عنوان مهم‌ترین نقاط قوت درونی و عدم تعهد و اعتماد بین کشاورزان، تعاونی ها، سایر ذینفعان و مسئولان و همچنین، عدم صلاحیت کادر اجرایی و صادق نبودن آن ها، از مهم‌ترین نقاط ضعف درونی پیرامون مشارکت کشاورزان در طرح شبکه ی آبیاری سنقر به شمار می آیند. درعین‌حال، فراهم سازی بستر لازم برای حضور کشاورزان در تمام فرایندهای پیاده سازی پروژه ها و امکان برقراری ارتباطات مستمر میان سازمان های محلی، دولتی و کشاورزان مهم‌ترین فرصت های بیرونی و عدم هماهنگی بین بخشی در منطقه و تأکید و توجه بیش‌ازحد دولت به توسعه فیزیکی و صرفه های اقتصادی پروژه ها، از مهم‌ترین تهدیدهای بیرونی جلب مشارکت کشاورزان در شبکه آبیاری سنقر محسوب می‌شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2687 - بررسی پارامترهای موثر برمقاومت فشاری، مقاومت الکتریکی ویژه و جذب آب بتن متخلخل سبک
شهریار غلامین نوویرسر مرتضی جمشیدی رحمت مدندوست

بتن متخلخل نوعی ویژه از بتن سبک با اسلامپ کم یا حتی صفر شناخته می¬شود که از سیمان، درشت دانه، درصد محدودی از ریز دانه (یا فاقد ریزدانه)، افزودنی¬های مختلف شیمیایی و پوزولانی تشکیل شده است. در¬این مقاله ¬از لیکای ¬سازه¬ای ¬با¬ وزن¬حجمی m3¬¬¬kg/ 750¬ و نسبت آب به سیمان ثا چکیده کامل

بتن متخلخل نوعی ویژه از بتن سبک با اسلامپ کم یا حتی صفر شناخته می¬شود که از سیمان، درشت دانه، درصد محدودی از ریز دانه (یا فاقد ریزدانه)، افزودنی¬های مختلف شیمیایی و پوزولانی تشکیل شده است. در¬این مقاله ¬از لیکای ¬سازه¬ای ¬با¬ وزن¬حجمی m3¬¬¬kg/ 750¬ و نسبت آب به سیمان ثابت (3/0W / C =) ، ¬برای ساخت بتن متخلخل سبک استفاده شد و ¬اثر ¬نسبتها¬ی مختلف سبکدانه به سیمان ( A/C ) شامل 3 ، 7/2 ، 4/2 ، 1/2 ، 8/1 ، 5/1 ، تخلخل کل ¬و درصدحجمی خمیر سیمان بر روی مقاومت فشاری ، مقاومت الکتریکی ویژه و درصد جذب آب بتن متخلخل سبک درسن 28 روز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش نسبت A/C از 5/1 تا 3¬، حجم خمیر سیمان از 873/30 % به 436/15 % در نمونه¬ها کاهش و تخلخل کل از64/21 % به 08/38 % افزایش یافت که منجر به کاهش مقاومت الکتریکی ویژه از 45/11 به 841/6 ، کاهش مقاومت فشاری از Mpa 27/13 به MPa 37/4 و افزایش جذب آب از 185/11 % به 695/12 % در نمونه‌های بتن متخلخل سبک شد. نتایج این پژوهش بهبود ویژگیهای فیزیکی و افت ویژگیهای مکانیکی و دوام بتن متخلخل سبک حاوی لیکا را نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2688 - اثر عمليات خاک‌‌ورزي بر روي نفوذ و راندمان کاربرد آب آبیاری
ابوالفضل ناصری منصوره مظفّري

نفوذ يکي از پدیده‌‌هاي مهم و راندمان کاربرد آب یکی از شاخص‌‌های مهم در طراحي و ارزيابي سيستم‌‌هاي آبياري است كه تحت تاثير فرآيندهاي مديريت زراعی از جمله عمليات خاك ورزي قرار دارد. بنابراين، پژوهش حاضر به منظور بررسي اثر روش هاي مختلف خاك ورزي بر روي نفوذ و راندمان کاربر چکیده کامل

نفوذ يکي از پدیده‌‌هاي مهم و راندمان کاربرد آب یکی از شاخص‌‌های مهم در طراحي و ارزيابي سيستم‌‌هاي آبياري است كه تحت تاثير فرآيندهاي مديريت زراعی از جمله عمليات خاك ورزي قرار دارد. بنابراين، پژوهش حاضر به منظور بررسي اثر روش هاي مختلف خاك ورزي بر روي نفوذ و راندمان کاربرد آب در یک مزرعه آزمايشي گندم در مرکز تحقيقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی (خسروشهر) انجام شد. تيمارهاي پژوهش با چهار روش مختلف خاك ورزي شامل بدون عمليات خاک ورزي، شخم با گاو آهن چيزل با دو بار ديسك، شخم با ديسك (كم خاك ورزي) و شخم با گاو آهن برگرداندار با دو بار ديسك بود. نفوذپذيري خاک با استفاده از حلقه نفوذپذيري اندازه گيري گردیده و راندمان کاربرد آب بر اساس شرایط آزمایش تعیین گردید. نتايج نشان داد تفاوت بين نفوذ تجمعی حاصل از چهار نوع عمليات خاك ورزي در سطح احتمال یک درصد، معنی دار بود. مقدار نفوذ تجمعی حاصل از کاربرد عملیات شخم با ديسك (كم خاك ورزي)، بدون عمليات خاک ورزي و شخم با گاو آهن برگرداندار با دو بار ديسك به ترتیب برابر 62، 20 و 10 درصد مقدار نفوذ تجمعی حاصل از شخم با گاو آهن چيزل با دو بار ديسك بود. راندمان کاربرد آب در تیمارهای شخم با گاو آهن چيزل به همراه دو بار ديسك و شخم با ديسك (كم خاك ورزي) کمتر از 55 درصد و برای شرایط بدون عمليات خاک ورزي برابر 55 درصد و در شرایط شخم با گاو آهن برگرداندار با دو بار ديسك برابر 68 درصد به دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2689 - تاثیر محلول‌پاشی پتاسیم و روی در شرایط خشکی آخر فصل بر خصوصیات رویشی و عملکرد جو
جواد مرادلو ساسان رضادوست

به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی پتاسیم و روی در مراحل مختلف نمو بر خصوصیات رویشی و عملکرد دانه جو تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادف با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی انجام گرفت. در این آزمایش ق چکیده کامل

به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی پتاسیم و روی در مراحل مختلف نمو بر خصوصیات رویشی و عملکرد دانه جو تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادف با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی انجام گرفت. در این آزمایش قطع آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه و قطع آبیاری در مرحله خمیری شدن دانه‌ها) در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی سولفات پتاسیم و روی در چهار سطح (محلول‌پاشی در مرحله ساقه‌دهی+شیری، محلول‌پاشی در مرحله ساقه‌دهی + خمیری، محلول‌پاشی در مرحله شیری+خمیری و محلول‌پاشی در مرحله ساقه‌دهی+شیری+خمیری) در کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که قطع آبیاری بر تمامی صفات در سطح یک درصد معنی‌دار شد. محلول‌پاشی پتاسیم و روی نیز بر تمامی صفات در سطح یک درصد معنی‌دار شد. وقوع تنش خشکی باعث افزایش معنی‌‌دار درصد پروتئین دانه جو شد این افزایش در تیمار قطع آبیاری در مرحله خمیری در بالاترین مقدار (31/10 درصد) بود. در بین سطوح تیمار محلول‌پاشی نیز، تیمار B4 (محلول‌پاشی در مراحل ساقه‌دهی+شیری+خمیری) بهتر از سایر تیمارها عمل نمود و باعث افزایش عملکرد دانه از 3924 کیلوگرم در هکتار در تیمار B1 (محلول‌پاشی در مراحل ساقه‌دهی+ شیری) به 4824 کیلوگرم در هکتار در تیمار B4 شد. اثر متقابل دو فاکتور نیز تنها بر وزن هزار دانه در سطح یک درصد معنی‌دار شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2690 - پاسخ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برخی ارقام انگور به تنش خشکی
مجتبی قلی زاده علی عبادی مهدی حدادی نژاد علی محمدی ترکاشوند

به¬منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شش رقم انگور آزمایشی فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملا تصادفی با سه تکرار تحت شرایط گلخانه¬ای اجرا شد. در این آزمایش، تیمارها شامل شش رقم انگور (عسگری، خلیلی، یاقوتی، پیکامی، ترکمن 4 و سوزک) و چهار سطح تنش خشکی (شر چکیده کامل

به¬منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شش رقم انگور آزمایشی فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملا تصادفی با سه تکرار تحت شرایط گلخانه¬ای اجرا شد. در این آزمایش، تیمارها شامل شش رقم انگور (عسگری، خلیلی، یاقوتی، پیکامی، ترکمن 4 و سوزک) و چهار سطح تنش خشکی (شرایط نرمال (100 درصد ظرفیت مزرعه)، تنش کم (75 درصد ظرفیت مزرعه)، تنش متوسط (50 درصد ظرفيت مزرعه) و تیمار تنش شدید (25 درصد ظرفیت مزرعه)) بودند. نتایج نشان داد که صفاتی فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی با افزایش شدت تنش، به¬طور معنی-داری افزایش یافتند. درمقابل، صفات محتوای نسبی¬آب برگ، شاخص پایداری غشاء، میزان رنگدانه¬های فتوسنتزی، محتوای فنول کل با افزایش شدت تنش، به¬طور معنی¬داری کاهش یافتند. در میان ارقام مورد مطالعه، رقم یاقوتی از حیث شاخص های موردمطالعه نسبت به سایر ارقام انگور، مقاومت بیشتری نسبت به خشکی نشان داد. با توجه به نتایج این پژوهش به¬نظر می‌رسد که رقم یاقوتی نسبت به ارقام دیگر به خشکی متحمل‌تر است. ولی از آنجا که این تحمل ناشی از مکانیزم های فعال در برگ می باشد لازم است در زمان استفاده از این رقم به عنوان پایه آزمایش های تکمیلی انجام شود. بنتایج نشان داد که صفاتی فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی با افزایش شدت تنش، به¬طور معنی-داری افزایش یافتند. درمقابل، صفات محتوای نسبی¬آب برگ، شاخص پایداری غشاء، میزان رنگدانه¬های فتوسنتزی، محتوای فنول کل با افزایش شدت تنش، به¬طور معنی¬داری کاهش یافتند. در میان ارقام مورد مطالعه، رقم یاقوتی از حیث شاخص های موردمطالعه نسبت به سایر ارقام انگور، مقاومت بیشتری نسبت به خشکی نشان داد. با توجه به نتایج این پژوهش به¬نظر می‌رسد که رقم یاقوتی نسبت به ارقام دیگر به خشکی متحمل‌تر است. ولی از آنجا که این تحمل ناشی از مکانیزم های فعال در برگ می باشد لازم است در زمان استفاده از این رقم به عنوان پایه آزمایش های تکمیلی انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2691 - تاثير قارچ مایکوریزا، تنش آب و سال بر عملکرد گل و برخی خصوصیات گیاه دارویی گاوزبان (Borago officinalis L.) در منطقه یاسوج
علی رحیمی

شناسايي زمان بحراني و زمانبندي آبیاری گياه بر مبناي يك برنامه دقيق و اساسي، كليدي براي نگهداري آب، بهبود عمليات آبياري و قابليت تحمل گياه به كمبود آب در كشاورزي است. در سال‌هاي اخیر براي مقابله با کم‌آبی و تنش خشکی قارچ‌هاي مایکوریزاي وزیکولار آربوسکولار در بسیاري از گی چکیده کامل

شناسايي زمان بحراني و زمانبندي آبیاری گياه بر مبناي يك برنامه دقيق و اساسي، كليدي براي نگهداري آب، بهبود عمليات آبياري و قابليت تحمل گياه به كمبود آب در كشاورزي است. در سال‌هاي اخیر براي مقابله با کم‌آبی و تنش خشکی قارچ‌هاي مایکوریزاي وزیکولار آربوسکولار در بسیاري از گیاهان مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا، آزمایشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تکرار، در سال¬های¬ 1394 و 1395 در منطقه یاسوج اجرا ¬گردید. تنش آب به‌عنوان عامل اصلی بصورت آبياري پس از 30، 60، 90، 120 و 150 ميلي¬متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A و قارچ مایكوريزا به‌عنوان عامل فرعی بصورت عدم کاربرد، کاربرد Glomus mosseae و کاربرد Glomus intraradices در نظر گرفته شد. نتایج نشان¬ داد که برهمکنش آبیاری و قارچ مایکوریزا بر فسفر گل، عملکرد گل¬، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گاوزبان معنی¬دار بود. در سطوح آبیاری پس از 60، 90، 120 و 150 میلی¬متر تبخیر آب از تشتک تبخیر، کاربرد قارچ¬¬¬های مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices نسبت به عدم وجود قارچ به ترتیب موجب افزایش عملکرد گل گیاه (04/30 و 35/27 درصد)، (2/92 و 98/90 درصد)، (1/94 و 21/93 درصد) و (73/81 و 86/78 درصد) شدند، همچنین در این سطوح از آبیاری، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گل گاوزبان در شرایط حضور قارچ مایکوریزا نسبت به عدم کاربرد قارچ افزایشی معنی¬دار حاصل نمودند. کاربرد هر دو سویه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices در سطوح آبیاری پس از 90، 120 و 150 میلی¬متر تبخیر آب از تشتک تبخیر نسبت به عدم کاربرد قارچ مایکوریزا به ترتیب موجب افزایش معنی¬دار شاخص برداشت گل گاوزبان (55/44 و 36/43 درصد)، (21/13 و 96/15 درصد) و (6/5 و 41/5 درصد) و فسفر گل (69/44 و 45/20 درصد)، (150 و 125 درصد) و (74/267 و 48/235 درصد) شدند. قارچ مایکوریزا توانست باعث تعدیل اثرات منفی تنش کم‌آبی و موجب افزایش صفات فوق در آن سطوح آبیاری گردد و بر اساس نتایج این بررسی، تیمار آبیاری پس از 90 میلی‌متر تبخیر آب از تشتک تبخیر + کاربرد قارچ‌ مایکوریزای Glomus mosseae توصیه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2692 - ارزیابی رشد و پاسخ¬های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گونه انحصاری توسکا‌ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey.) به تنش خشکی
مکرم روانبخش بابک باباخانی محمود قاسم نژاد

در این تحقیق اثر تنش خشکی بر پارامترهای ریخت¬شناسی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گونه توسکا‌ییلاقی(Alnus subcordata C. A. Mey.) از گونه‌های چوبی انحصاری هیرکانی ارزیابی شده است. آزمایش در قالب طرح کاملاٌ تصادفی بر روی نهال¬های یکساله و چهار سطح تنش خشکی (25% (تنش شدید)، 50 چکیده کامل

در این تحقیق اثر تنش خشکی بر پارامترهای ریخت¬شناسی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گونه توسکا‌ییلاقی(Alnus subcordata C. A. Mey.) از گونه‌های چوبی انحصاری هیرکانی ارزیابی شده است. آزمایش در قالب طرح کاملاٌ تصادفی بر روی نهال¬های یکساله و چهار سطح تنش خشکی (25% (تنش شدید)، 50% (تنش متوسط)، 75% (تنش خفیف) و 100% (بدون تنش) ظرفیت زراعی) در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که خشکی میزان رشد و زی‌توده نهال¬ها را کاهش داد. میزان افت در تیمار تنش شدید نسبت به شاهد در مشخصه¬های ارتفاع، قطر یقه، زی‌توده¬کل، سطح¬ برگ و شاخص سطح¬ویژه برگ نهال¬ها به‌ترتیب 8/41، 40، 4/72 ،9/91 و 6/49 درصد بود و نسبت ریشه به اندام هوایی 3/53 درصد افزایش را نشان داد. با افزایش شدت تنش میزان کلروفیل¬کل، کلروفیلa، کلروفیل¬b، کاهش تقریبی 50 درصدی و میزان کارتنوئیدها کاهش 4/38 درصدی را نشان داد. محتوای نسبی آب نهال¬ها، افت50/33 و 9/24 درصد در تنش شدید و متوسط نسبت به شاهد داشتند. میزان درصد افزایش پرولین و مالون¬دی¬آلدئید در تیمار تنش نسبت به شاهد به ترتیب 8/169، 7/142 درصد بود. در تیمار تنش خفیف و متوسط میزان افزایش فعالیت آنزيم سوپر¬اکسید¬دیسموتاز به‌ترتیب 25و36 درصد و پراکسیداز 140 و 148 درصد مشاهده شد. داده‌های این تحقیق نشان می¬دهد که نهال‌های توسکا‌ییلاقی (گونه¬ای تا حدودی حساس به خشکی) توانسته¬اند در سطح تیمار تنش خفیف و متوسط به کمک مکانیسم‌های تحمل به خشکی مانند کاهش رشد و زی‌توده، افزایش نسبت ریشه به اندام هوایی و افزایش نسبی فعالیت¬های آنزیمی با تنش مقابله کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2693 - تعیین راندمان آبیاری سطحی گیاه کدو آجیلی در اراضی دشت خوی
فاطمه پناهدوست فريبرز احمدزاده

بر اساس آمار، بیش از 95 درصد اراضی کشور در حال حاضر تحت پوشش سیستم آبیاری سطحی بوده و راندمان فعلی در این سیستم نیز کمتر از 35 درصد تخمین زده شده است، لذا نیاز به فهم دقیق از راندمان آبیاری در اراضی مورد آبیاری و ارائه راهکارها جهت افزایش آن یکی از اساسی ترین کارها در ج چکیده کامل

بر اساس آمار، بیش از 95 درصد اراضی کشور در حال حاضر تحت پوشش سیستم آبیاری سطحی بوده و راندمان فعلی در این سیستم نیز کمتر از 35 درصد تخمین زده شده است، لذا نیاز به فهم دقیق از راندمان آبیاری در اراضی مورد آبیاری و ارائه راهکارها جهت افزایش آن یکی از اساسی ترین کارها در جهت مصرف بهینه آب کشاورزی که بیش از 70 درصد آب قابل دسترس کشور را صرف می کند خواهد بود. برای این منظور مزرعه ای در محدوده روستای ملاجنود که به روش جویچه ای آبیاری می گردید انتخاب و در دو مرحله مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات بر اساس انجام آبیاری به ترتیب با دبی های ورودی 97/1و66/3 لیتر بر ثانیه با پارشال فلوم اندازه گیری شد. برای تعیین ضرایب معادله نفوذ از روش دو نقطه ای الیوت و واکر استفاده شد. رابطه بین آب مورد نیاز و توزیع واقعی رطوبت برای دو نمونه آبیاری نشانگر دو مورد پر آبیاری بود. نتایج نشان داد نسبت نفوذ عمقی 33/23و 63/45 درصد و کفایت آبیاری در هر دو مورد برابر 100 درصد می باشد که حاکی از تلفات بالای آب و راندمان پائین آبیاری جویچه ای ولی تامین کامل نیاز آبی گیاه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2694 - بررسی اثر دور آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (مطالعه موردی: استان گلستان)
یاسر کردکتولی حسین عجم نوروزی ابراهیم امیری افشین سلطانی محمد رضا داداشی

به منظور بررسی مدیریت آبیاری و اثرات مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر روی ذرت هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1394 و 1395 در استان گلستان، در مزرعه ای واقع در شهر مزرعه کتول، انجام شد. عامل چکیده کامل

به منظور بررسی مدیریت آبیاری و اثرات مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر روی ذرت هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1394 و 1395 در استان گلستان، در مزرعه ای واقع در شهر مزرعه کتول، انجام شد. عامل اصلی، دور آبیاری بر حسب روز در چهار سطح شامل 7، 14، 21 و 28 روز و عامل فرعی، کود نیتروژنه در چهار سطح شامل 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل دور آبیاری و نیتروژن بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، نیتروژن دانه و عملکرد زیست توده معنی دار بود. نتایج نشان داد که آبیاری 28 روزه نسبت به آبیاری 7 تا 14 روزه عملکرد دانه و میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم دانه را کاهش داد. افزایش کود نیتروژنه تا حد 180و 240 کیلوگرم در هکتار عملکرد بیولوژیک، اجزای عملکرد، عملکرد دانه و میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه را افزایش داد. اما مصرف نیتروژن در مقادیر بیشتر در شرایط تنش (دور آبیاری 21 تا 28 روزه) نه تنها اثر مثبتی بر عملکرد نداشت بلکه در این شرایط عملکرد دانه نسبت به مصرف 180 تا 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه در ترکیب تیمار آبیاری 7 و 14 روزه و سطح نیتروژن 240 تا 180 کیلوگرم در هکتار و به میزان 12209، 11416 و 10147 کیلوگرم در هکتار به¬دست آمد. نتایج مقایسه میانگین بین دو سال نشان داد که بیشترین تعداد دانه در بلال583 عدد، تعداد دانه در ردیف 3/40 عدد، وزن هزار دانه 138/9 گرم و نیتروژن دانه 3/991 میکروگرم بر گرم و زن خشک مربوط به سال دوم بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2695 - اثر پیش تیمار پراکسیدهیدروژن و محلول‌پاشی مس بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد کمی ذرت هیبرید سینگل کراس 704 تحت تنش کمبود آب
عبداله ایاران محمدرضا دادنیا مجتبی علوی فاضل شهرام لک طیب ساکی نژاد

به‌منظور بررسی اثر کاربرد پیش تیمار پراکسیدهیدروژن و محلول‌پاشی مس بر برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد کمی ذرت تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت کرت¬های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تکرار طی سال¬های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه¬ای واقع در شه چکیده کامل

به‌منظور بررسی اثر کاربرد پیش تیمار پراکسیدهیدروژن و محلول‌پاشی مس بر برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد کمی ذرت تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت کرت¬های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تکرار طی سال¬های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه¬ای واقع در شهرستان باغملک اجرا شد. کرت اصلی رژیم آبیاری با 4 سطح نرمال، قطع آبیاری 40 ، 55 و 70 روز بعد از ظهور تاسل، کرت فرعی محلول‌پاشی مس با دو سطح شاهد و 30/0 کیلوگرم خالص در هکتار از منبع سولفات مس 50 درصد 25 روز بعد از ظهور تاسل و کرت فرعی فرعی تیمار بذر با پراکسید هیدروژن با 3 سطح شاهد،30 و 60 میلی‌مولار بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش سه‌گانه رژیم آبیاری، محلول‌پاشی مس و پراکسیدهیدروژن بر محتوی کلروفیل a، کلروفیل b، کارتنوئید کل، فعالیت کاتالازی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در ردیف و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی¬دار بود. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد دانه در ردیف از تیمارهای محلول‌پاشی مس و کاربرد 60 میلی‌مولار پراکسیدهیدروژن در شرایط آبیاری نرمال حاصل شد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (07/9530 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری نرمال و محلول‌پاشی مس و کاربرد 60 میلی‌مولار پراکسیدهیدروژن حاصل شد که نسبت به قطع آبیاری 40 روز بعد از ظهور تاسل و عدم محلول‌پاشی مس و عدم کاربرد پراکسیدهیدروژن حدود 42 درصد افزایش نشان داد. فعالیت کاتالازی در شرایط قطع آبیاری 40 روز بعد از ظهور تاسل و محلول‌پاشی مس و کاربرد 30 میلی‌مولار پراکسیدهیدروژن حدود 67 درصد نسبت به شرایط آبیاری نرمال و شاهد افزایش یافت. به¬طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که محلول‌پاشی مس و کاربرد 60 میلی‌مولار پراکسیدهیدروژن در شرایط رطوبتی مناسب می¬تواند موجب افزایش مقدار کلروفیل، عملکرد دانه و در کل بهبود تولید ذرت شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2696 - مقایسه عملکرد منعقدکننده‌های پلی‌آلومینیوم‌کلراید و فریک‌کلراید در حذف عوامل بیولوژیکی وتعیین کدورت آب خام به روش اسپکتروفتومتری
نوشین اصول دینی سعید صادقیان محمد عبدالله زاده

کدورت آب تصفیه شده به‌عنوان یک پارامتر مهم در تعیین کیفیت آب در کلیه تصفیه خانه‌ها اندازه‌گیری می¬شود، اما با توجه به اهمیت موضوع در استفاده از منعقدکننده¬ها و بدلیل رابطه آن با میزان عوامل بیولوژیکی مثل دیاتومه¬ها، کلروفیسه¬ها و... شمارش و کنترل این عوامل به عنوان یک چکیده کامل

کدورت آب تصفیه شده به‌عنوان یک پارامتر مهم در تعیین کیفیت آب در کلیه تصفیه خانه‌ها اندازه‌گیری می¬شود، اما با توجه به اهمیت موضوع در استفاده از منعقدکننده¬ها و بدلیل رابطه آن با میزان عوامل بیولوژیکی مثل دیاتومه¬ها، کلروفیسه¬ها و... شمارش و کنترل این عوامل به عنوان یک پارامتر کیفی آب در کنار کدورت مطرح می¬باشد. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه اثر منعقدکننده‌های پلی¬آلومینیوم‌کلراید¬ مایع و فریک‌کلراید در حذف عوامل بیولوژیکی موجود در آب خام ورودی به تصفیه‌خانه آب با استفاده از آزمایش جار و انجام تست¬های بیولوژیکی می¬باشد. در این پژوهش میزان افزایش کدورت¬های اولیه توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در محدوده NTU (Nephelometric Turbidity Unit) 100، 50، 20، 10، 6 و 2 اندازه‌گیری شد و راندمان حذف عوامل بیولوژیکی در 8/7pH= و تزریق بهینه هر کدام از منعقدکننده¬ها، میزان 15-10 درصد افزایش راندمان حذف در منعقدکننده پلی¬آلومینیوم کلراید مایع نسبت به فریک‌کلراید مشاهده شد. نتیجه این بررسی نشان داد که منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید مایع در حذف عوامل بیولوژیکی نسبت به فریک¬کلراید راندمان بالاتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2697 - اثر رژیم¬های آبياري و مقادير اسيد هيوميک بر ویژگی های کمّی و کیفی بادام زميني (Arachis hypogaea L)
سعید مهدوی Naser Mohammadian Roshan مجید عاشوری ابراهیم امیری حمیدرضا درودیان

به منظور بررسی اثر رژیم های آبياري و مقادير اسيد هيوميک بر ویژگی های کمّی و کیفی بادام زميني، آزمايشی در مزرعه یکی از بادام کاران شهرستان آستانه اشرفیه استان گیلان به صورت یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفي با سه تکرار در سال¬های زراعی 1397 و 1398 انجام گر چکیده کامل

به منظور بررسی اثر رژیم های آبياري و مقادير اسيد هيوميک بر ویژگی های کمّی و کیفی بادام زميني، آزمايشی در مزرعه یکی از بادام کاران شهرستان آستانه اشرفیه استان گیلان به صورت یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفي با سه تکرار در سال¬های زراعی 1397 و 1398 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل رژیم آبیاری (ديم و نياز آبي 60، 80 و 100 درصد) به عنوان عامل اول (اصلی) و مقادير اسيد هيوميک (بدون کود، 3، 6 و 9 ليتر در هکتار) به عنوان عامل دوم (فرعی) بودند. نتايج پژوهش نشان داد که اثر متقابل آبياري و اسيد هيوميک بر عملکرد بيولوژيک و عملکرد غلاف و دانه معني دار بود. بيشترين عملکرد دانه در تيمار آبياري 100 و 80 درصد نياز آبي و با مصرف اسيد هيوميک 9 ليتر در هکتار به ترتيب با ميانگين 2562 و 2526 کيلوگرم در هکتار به دست آمد. عملکرد بيولوژيک در شرایط 80 و 100 درصد نياز آبی به ترتيب در 6714 و 6772 کيلوگرم در هکتار بود. بيشترين عملکرد بيولوژيک در مقادير مختلف اسيد هيوميک در تيمارهاي 9 ليتر در هکتار به مقدار 7436 کيلوگرم در هکتار مشاهده شد. عملکرد غلاف در تيمار 80 و 100 درصد نياز آبي به ترتيب در 2427 و 2435 کيلوگرم در هکتار بود. کمترين و بيشترين عملکرد غلاف در مقادير مختلف اسيدهيوميک به ترتيب در تيمارهاي بدون کود و 9 ليتر در هکتار با میانگین 1453 و 2706 کيلوگرم در هکتار بودند. تيمار 80 درصد نياز آبي گياه و مقدار اسید هیومیک مصرفی 9 لیتر در هکتار با ميانگين 745/5 کيلوگرم در هکتار، نسبت به سایر تيمارها، داراي بيشترين میزان بود. با توجه به نتایج پژوهش می توان مقدار مصرف 9 لیتر اسیدهیومیک در هکتار را با تأمین 80 درصد نیاز آبی به عنوان شرایط مناسب برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2698 - تاثیر نانو کلات پتاسیم بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکردی جو در شرایط قطع آبیاری در مراحل تکاملی
محمد سیاحی مانی مجدم علیرضا شکوه فر

به منظور بررسی تاثیر نانو کلات پتاسیم بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکردی جو در شرایط قطع آبیاری، تحقیقی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل: آبیاری کامل (شاهد)، عدم آبیاری در ابتدای ساقه رفتن و عدم آبیاری د چکیده کامل

به منظور بررسی تاثیر نانو کلات پتاسیم بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکردی جو در شرایط قطع آبیاری، تحقیقی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل: آبیاری کامل (شاهد)، عدم آبیاری در ابتدای ساقه رفتن و عدم آبیاری در مرحله گرده افشانی و تیمار فرعی شامل: عدم محلول‌پاشی (شاهد)، 35 میلی‌گرم بر لیتر و 65 میلی‌گرم بر لیتر نانو کلات پتاسیم بود. نتایج نشان داد که اثر قطع آبیاری و نانو کلات پتاسیم از نظر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، هدایت روزنه‌ای، دمای سایه انداز گیاهی و محتوای نسبی آب برگ از نظر آماری در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. در اثر متقابل قطع آبیاری و نانو کلات پتاسیم، تعداد سنبله، وزن هزار دانه، دمای سایه انداز گیاهی و محتوای نسبی آب برگ در سطح احتمال 1% و هدایت روزنه‌ای در سطح احتمال 5% معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری کامل (5308 کیلوگرم در هکتار) و کاربرد 65 میلی‌گرم در لیتر نانو کلات پتاسیم (4854/9 کیلوگرم در هکتار) بود و کمترین آن در عدم آبیاری در مرحله گرده‌افشانی (3169/4 کیلوگرم در هکتار) و عدم محلول‌پاشی (3588 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. حداکثر محتوای نسبی آب برگ در آبیاری کامل و محلول‌پاشی 65 میلی‌گرم بر لیتر نانو کود پتاسیم (73/13 درصد) و حداقل آن در عدم آبیاری در مرحله گرده افشانی و عدم محلول‌پاشی نانو کود پتاسیم (35/99 درصد) بود. بیشترین هدایت روزنه‌ای در آبیاری کامل و محلول‌پاشی 65 میلی‌گرم بر لیتر نانو کود پتاسیم (185/87 میلی‌مول بر متر مربع بر ثانیه) و کمترین آن در عدم آبیاری در مرحله گرده افشانی و عدم محلول‌پاشی نانو کود پتاسیم (47/99 میلی‌مول بر متر مربع بر ثانیه) بود. در نتیجه، محلول‌پاشی 65 میلی‌گرم بر لیتر نانو کود پتاسیم در دوره‌های مختلف تنش قطع آبیاری باعث بهبود عملکرد دانه و حفظ آب برگ در مقایسه با شاهد (عدم محلول‌پاشی) شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2699 - تدوین و انتخاب استراتژی های مدیریت دانشگاه با استفاده از رویکرد اقیانوس آبی (مورد مطالعه: دانشگاه علمی کاربردی)
محمد عبدالشاد محمد منیری آرمین رحیمی بهنام باستانی

رشد و پیشرفت دانشگاه ها نیازمند تدوین استراتژی های نوین و کارآمد است. در سال های اخیر رویکرد اقیانوس آبی بعنوان بهینه ترین روش مدیریت استراتژیک شناخته شده است. بدین منظور مطالعه حاضر نیز به تدوین و انتخاب استراتژی های مناسب با استفاده از رویکرداقیانوس آبی در دانشگاه علم چکیده کامل

رشد و پیشرفت دانشگاه ها نیازمند تدوین استراتژی های نوین و کارآمد است. در سال های اخیر رویکرد اقیانوس آبی بعنوان بهینه ترین روش مدیریت استراتژیک شناخته شده است. بدین منظور مطالعه حاضر نیز به تدوین و انتخاب استراتژی های مناسب با استفاده از رویکرداقیانوس آبی در دانشگاه علمی کاربردی پرداخته است. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و توصیفی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه طیف لیکرت پنج‌گانه استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران، اساتید و اعضای هیات علمی و دانشجویان دانشگاه علمی کاربردی روستا در شهرستان سمنان می‌باشند. حجم نمونه به روش کوکران 80 نفر تعیین شده است. ارزیابی ماتریس عوامل داخلی نشان دهنده وجود ضعف و ماتریس عوامل خارجی نشان دهنده وجود فرصت ها در مدیریت دانشگاه بوده است. در تحلیل SWOT دوازده استراتژی مشخص گردید. ماتریس QSPM نیز نشان داد استراتژی استراتژی راه اندازی مرکز ارتباط با سازمان ها و صنایع در دانشگاه در اولویت می باشد. سایر استراتژی ها نیز به ترتیب شامل در نظر گرفتن فضای آموزشی و امکانات، توسعه همکاری با پارک های علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان، گسترش دوره های عملی، مشارکت و همکاری با دانشگاه های برتر، برگزاری همایش های منطقه ای، جذب هیات علمی و اساتید جوان، تعیین اولویت های پژوهشی، روش های نوین آموزشی هوشمند و هدفمند نمودن پروژه ها بوده اند. در پایان نیز پیشنهادهایی در راستای مدیریت دانشگاه علمی کاربردی ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2700 - پیامدهای اجتماعی طرح‌های انتقال آب با تاکید بر مفهوم شهروندی
امیر جعفری آزاد خلیل میرزایی سیف اله سیف اللهی

آب به لحاظ کمبود آن در بخش بزرگی از جغرافیای خشک ایران و رقابت بر سر تصاحب و بهره‌برداری از آن هم‌اکنون به یک سوژه مهم اجتماعی تبدیل شده است. در دهه‌های اخیر، اجرای طرح‌های توسعه و انتقال آب که بر مبنای فراوانی آب در یک نقطه و کمبود آن در منطقه‌ای دیگر تعریف می‌شود، شدت چکیده کامل

آب به لحاظ کمبود آن در بخش بزرگی از جغرافیای خشک ایران و رقابت بر سر تصاحب و بهره‌برداری از آن هم‌اکنون به یک سوژه مهم اجتماعی تبدیل شده است. در دهه‌های اخیر، اجرای طرح‌های توسعه و انتقال آب که بر مبنای فراوانی آب در یک نقطه و کمبود آن در منطقه‌ای دیگر تعریف می‌شود، شدت و سرعت بیشتری گرفته است؛ اما این طرح‌ها فاقد نگاه اجتماعی دقیق و حساس بوده و مناطق میزبان طرح را به کانون مسائل مختلف اجتماعی تبدیل کرده است. بررسی پیشینه این طرح‌ها و همچنین وضعیت کنونی مناطق و استان‌های میزبان طرح نشان می‌دهد که مطالعات ارزیابی اجتماعی یا درست انجام نشده و یا اینکه انجام آنها فرمالیته و ظاهری بوده است. این پژوهش به دنبال مطالعه عمیق و شناسایی آثار و پیامدهای اجتماعی طرح‌های انتقال آب پس از اجرای این طرح‌ها در مبدا انتقال است و برای میدان پژوهش خود استان چهارمحال و بختیاری را به عنوان پرتنش‌ترین استان کشور در موضوع انتقال آب انتخاب کرده است. به منظور استفاده از داده‌های واقعی میدان پژوهش، نظریه زمینه‌بنیاد (گرندد تئوری) به عنوان روش تحقیق انتخاب شده تا با قابلیت‌های این روش، طیف متنوعی از داده‌های کمی و کیفی برای بررسی و تحلیل در اختیار این پژوهش قرار گیرد. تحلیل داده‌های حاصل از اسناد، مصاحبه‌ها، فضای مجازی، مقاله‌ها و پیمایش انجام شده نشان از تاثیرات عمیق این طرح‌ها در مناطق اجرای طرح از بعد معیشت، نابرابری، سرمایه اجتماعی و شهروندی دارد و این مناطق به شدت از نظر شاخص‌های مختلف اجتماعی تحت تاثیر طرح‌های انتقال آب قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2701 - توریسم روستایی و توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: منطقه توریستی – گردشگری هچیرود ، نمک‌آبرود)
زهرا ناصری داود رودگرنژاد

در عصر حاضر صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنعت جهان امروز و یکی از ارکان توسعه پایدار معرفی می شود. توریسم اشکال مختلفی دارد که اکنون شکلی نوین از توریسم با عنوان توریسم روستایی، با هدف توسعه پایدار جوامع محلی در نواحی روستایی، بعنوان ابزاری جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی چکیده کامل

در عصر حاضر صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنعت جهان امروز و یکی از ارکان توسعه پایدار معرفی می شود. توریسم اشکال مختلفی دارد که اکنون شکلی نوین از توریسم با عنوان توریسم روستایی، با هدف توسعه پایدار جوامع محلی در نواحی روستایی، بعنوان ابزاری جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی و یکی از مهمترین مشاغل مدرن در مناطق روستایی تجسم یافته است روستاها به لحاظ شرایط اقلیمی و داشتن پتانسیل‌های انسانی و طبیعی ویژه می‌توانند به‌عنوان جاذبه‌های منحصربه‌فرد مطرح شوند . روند مهاجرت از روستاها به شهرها و روند شهرنشینی نشان می‌دهد که برخی کمبودهایی چون کمبود درزمینه امکانات اجتماعی (ضعف زیرساخت‌ها) و درآمد (ضعف اقتصادی) از دلایل اساسی مهاجرت روستاییان است. همچنین ارزیابی اهمیت و اثرات اقتصادی توریسم موضوع مهمی است.این تحقیق با هدف بررسی توریسم روستایی و توسعه پایدار روستایی در منطقه نمک آبرود و هچیرود با استفاده از روشبحث گروهی متمرکز، مصاحبه عمیق و کاربرد مدل تحلیلی swot انجام شد و نتایج حاصل از آن نشان داد که وجود جذابیتهای و ظرفیتهای یک منطقه از نکات کلیدی حضور گردشگران در آن می باشد . همچنین وجود مسئولین مقتدر و آشنا به مسیولیتهای محوله و دلسوز نسبت به منطقه می تواند از جمله مهمترین زمینه های زیر بنایی حفظ و گسترش گردشگر و به تبع آن افزایش علاقه جوانان به منطقه محل سکونت و تشویق برای رونق بخشی به منطقه محسوب شود.در این دو منطقه مورد مطالعه از مهمترین دلایل افزایش گردشگر و توسعه پایدار این منطقه علاوه بر جذابیتهای خدادادی ، وجود نیروهای متعهد می باشد که با توجه به اشراف کامل محقق به منطقه آنها تمامی تلاشهای خود را جهت افزایش امکانات منطقه و افزایش ظرفیتهای خود جهت رفاه گردشگران مبذول می دارند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2702 - بررسی رابطه عوامل تاثیرگذار یادگیری سازمان بر تعهد سازمانی کارکنان درشعب بانک ملی ایران شهر خرم آباد
محمدرضا هاشمی علیرضا اسلامبولچی نرگس جوزی

هدف از این تحقیق، بررسی نقش یادگیری سازمانی در قالب مؤلفه های مربوط به یادگیری سازمانی (اشتراک دانش، توسعه شایستگی های کارکنان، چشم انداز مشترک، رهبری مشارکتی، تفکر سیستمی) برتعهد سازمانی کارکنان سازمان است. تعهد آغازین کارکنان به سازمان تا حد زیادی با ویژگی های شخصی ما چکیده کامل

هدف از این تحقیق، بررسی نقش یادگیری سازمانی در قالب مؤلفه های مربوط به یادگیری سازمانی (اشتراک دانش، توسعه شایستگی های کارکنان، چشم انداز مشترک، رهبری مشارکتی، تفکر سیستمی) برتعهد سازمانی کارکنان سازمان است. تعهد آغازین کارکنان به سازمان تا حد زیادی با ویژگی های شخصی مانند شخصیت، ارزشها، تحصیلات و میزان سازگاری انتظاراتشان از شغل با تجربیات شغلی آغازین آنان معین می شود. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده ها، کمی، توصیفی از نوع همبستگی و از نظر اجرا به صورت میدانی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان بانک ملی ایران شهرستان خرم آباد است که در مجموع 160نفر می باشند. ابزار اندازه گیری تحقیق پرسشنامه بوده و از طریق آزمون همبستگی پیرسون رابطه بین دو متغیر مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این تحقیق حاکی از بالا بودن ارتباط و همبستگی بین مولفه های موثر توانمند سازی بر تعهد سازمانی کارکنان است و از بین همه عوامل ضریب همبستگی به ترتیب چشم انداز مشترک و تفکر سیستمی 69 درصد، اشتراک دانش 64 درصد، رهبری مشارکتی 63 درصد و تفکر سیستمی 49 درصد بوده است. در این پژوهش همه عوامل تاثیرگذار بر یادگیری سازمان با تعهد سازمانی کارکنان رابطه مثبت و معناداری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2703 - تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد
مجتبی معظمی مهوش حاتمی

هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد می‌باشد. در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که مدیریت دانش تا چه اندازه بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد، تأثیر دارد؟ جامعه آماری این پژوه چکیده کامل

هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد می‌باشد. در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که مدیریت دانش تا چه اندازه بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد، تأثیر دارد؟ جامعه آماری این پژوهش، کلیه‌‌ی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد می‌باشد که در حال حاضر تعداد 150 نفر بوده که تعداد 108 مدیر با استفاده از روش نمونه‌گیری جدول مورگان و روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش چن و همکاران (2010) و پرسشنامه استاندارد عملکرد شغلی مدیران توسط پاترسون (1970) و در انجام آن از تکنیک‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش‌های آماری توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی اعضای نمونه شامل: جنسیت، تحصیلات و سن و شاخص‌های متغیرهای پژوهش شامل: میانگین، میانه، واریانس، مد، انحراف معیار، دامنه تغیرات، ماکزیمم و مینیمم و استنباطی آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون فریدمن و برای اجرای عملیات اقتصاد سنجی نیز از نرم‌افزار SPSS 26 استفاده می‌گردد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، مدیریت دانش (ایجاد دانش، تسهیم دانش، بکارگیری (کاربرد) دانش و ذخیره دانش) بر عملکرد شغلی مدیران موسسات آموزش عالی شهر خرم‌آباد تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین نتایج نشان داد، مولفه‌های مدیریت دانش، ایجاد دانش و بکارگیری (کاربرد) دانش با میانگین رتبه‌ای 10/3 بالاترین رتبه را نسبت به دیگر مولفه‌های داشتند و از این حیث دارای اهمیت می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2704 - مطالعۀ تطبیقی روایاتی از تدفین اقوام سکایی در شاهنامه با آثار تدفینی گورستان خرم‌آباد مشگین‌شهر
رضا رضالو یحیی آیرملو قاسم مهرآور گیگلو

مطالعۀ تطبیقی روایاتی از تدفین اقوام سکایی در شاهنامه با آثار تدفینی گورستان خرم آباد مشگین شهر قاسم مهرآور گیگلو* دانش جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانش گاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. رضا رضالو** دانش یار گروه باستان شناسی، دانش گاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. ( چکیده کامل

مطالعۀ تطبیقی روایاتی از تدفین اقوام سکایی در شاهنامه با آثار تدفینی گورستان خرم آباد مشگین شهر قاسم مهرآور گیگلو* دانش جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانش گاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. رضا رضالو** دانش یار گروه باستان شناسی، دانش گاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. (نویسندۀ مسؤول). یحیا آیرملو *** دکتری باستان شناسی، دانش گاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. تاریخ دریافت: 16/11/1395 تاریخ پذیرش: 20/9/1398 چکیده شاهنامۀ فردوسی را می توان به عنوان یکی از منابع ارزش مند در مورد آداب، رسوم و آیین های مختلف جوامع کهن ساکن در سرزمین مان به شمار آورد. یکی از این آیین ها، مراسمی است که پیرامون مرگ شاهان و پهلوانان بزرگ در مورد آن ها سخن به میان آمده است. بر اساس پژوهش های انجام گرفته، از آن جایی که برخی از پهلوانان و شاهانی که فردوسی در مورد آن ها سخن به میان آورده، از تیرۀ اقوام سکایی بودند، بر همین اساس، در این پژوهش با توجه به اشاراتی که در مورد مرگ این پهلوانان و شاهان صورت گرفته، به بررسی تطبیقی چگونگی تدفین این افراد با نمونه ای نادر و نویافته از این گونه تدفین ها در ایران پرداخته شده است. تدفین های اقوام سکایی گورستان خرم آبـاد مشگین شهر استان اردبیل که به تازگی مورد کاوش علمی باستان شناسان قرار گرفته است، تا حدودی بسیار با سروده های فردوسی در مورد تدفین پهلوانان سکایی مطابقت دارد. چگونگی برپایی آرام گاه های باشکوه پهلوانان سکایی که فردوسی آن ها را توصیف نموده است، می توان با یـافته های گورهای سلطنتی گورستان خرم آبـاد مشگین شهر متصوّر شد. در هر دو زمینه، در کنار ویژگی آرام گاه ها، به وجود اسب در کنار افراد مدفون اهمیتی ویژه داده شده است. * . mehravar_g@yahoo.com ** . reza_rezaloo@yahoo.com *** . yahya_ayramloo@yahoo.com پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2705 - بررسی بن‌مایه‌ی اسب‌دزدی و پیوند آن با باران و باروری در ادب حماسی
علی توسلی محمود رضایی دشت ارژنه

چکیده دنیای اسطوره و افسانه، دنیایی پررمزوراز و لب‌ریز از اسرار ناگشوده است که از سدۀ نوزدهم به بعد، با ظهور روی‌کردهای مختلف اسطوره شناسی، کوشش شد که پرده از فروبستگی های دنیای اسرارآمیز اسطوره ها بگشایند و ژرف ساخت نمادین آن ها را بنمایند. در این جستار، بنا بر روی‌کرد چکیده کامل

چکیده دنیای اسطوره و افسانه، دنیایی پررمزوراز و لب‌ریز از اسرار ناگشوده است که از سدۀ نوزدهم به بعد، با ظهور روی‌کردهای مختلف اسطوره شناسی، کوشش شد که پرده از فروبستگی های دنیای اسرارآمیز اسطوره ها بگشایند و ژرف ساخت نمادین آن ها را بنمایند. در این جستار، بنا بر روی‌کرد توصیفی تحلیلی، اسپ، یکی از بن مایه های اسرارآمیزی که در گسترۀ اساطیر نمودی نمایان دارد، در حماسه های منظوم و منثور بررسی شد و محقق گشت که اسب در اساطیر و متون حماسی منظوم و منثور، گاهی در کنار گاو و زن، نماد باران است. در اختیار داشتن آن برابر با در دست داشتن باران و از دست دادن آن برابر با نباریدن باران است. اسب هایی مانند رخش و شب رنگ بهزاد، گاه به‌وسیلۀ اهریمنان دزدیده می شوند و یکی از خویش کارهای مهم ایزدان یا پهلوانان، برگرداندن این اسب ها به سرزمین ایران است؛ چنان‌که دو اسب یادشده گاه به سرزمین توران برده می شوند که با توجه به قراین متعدد، می توان چنین استنباط کرد که اسب دزدی نیز مانند دزدیدن گاو و زن در اسطوره و باورها نماد باران دزدی و برگرداندن آن، نماد باران آوری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2706 - سوگند در شاهنامه و ارتباط اساطیری آن با آب و آتش
دریا حیدری

شاهنامه فردوسی، اثر ماندگار ایرانی و اصیلی است که آیین&zwnj;ها و فرهنگ ایران کهن را در خود نگاه داشته است. هر کدام از آن&zwnj; آیین&zwnj;ها قابل بررسی است. یکی از این آیین&zwnj;ها، آیین سوگند خوردن است که امروزه نیز از آن استفاده می&zwnj;شود و در جای جای شاهنامه به آن پ چکیده کامل

شاهنامه فردوسی، اثر ماندگار ایرانی و اصیلی است که آیین&zwnj;ها و فرهنگ ایران کهن را در خود نگاه داشته است. هر کدام از آن&zwnj; آیین&zwnj;ها قابل بررسی است. یکی از این آیین&zwnj;ها، آیین سوگند خوردن است که امروزه نیز از آن استفاده می&zwnj;شود و در جای جای شاهنامه به آن پرداخته شده است. بنابراین در این مقاله سوگند و باورهای کهن مرتبط با آن و بازتاب آن در شاهنامۀ فردوسی و نیز ارتباط اساطیری آن با دو عنصر آب و آتش بررسی می&zwnj;شود. سوگند واژه&zwnj;ای فارسی است و معادل آن در عربی قسم و یمین است. دکتر معین در حاشیه برهان قاطع پس از واژۀ سوکه آورده است. سوگند به فتح اول و سوم در اوستا saokatevant (گوگرد مند) یعنی دارای گوگرد است. در ایران باستان و محاکمه&zwnj;های مبهم و پیچیده، دو طرف دعوی را مورد آزمایشی به نام سوگند قرار می&zwnj;دادند. سوگند قسمی از وَر (آزمایش&zwnj;های ایزدی در ایران باستان) است. سوگند داروی سمّی است که به صورت شربتی (آمیخته و محلول) در آب به متهم می&zwnj;خوراندند؛ اگر بی&zwnj;گناه بود به او گزندی نمی&zwnj;رسید و حقانیت او ثابت می&zwnj;شد و اگر گناه&zwnj;کار بود، هلاک می&zwnj;شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2707 - آب و افراسیاب
محمدنوید بازرگان

تاکنون پیرامون شخیصت افراسیاب ـ سردار نام‌دار تورانی ـ که در آثار حماسی این سرزمین در جرگة پراهمیت‌ترین شخصیت‌های اهریمنی بشمار می‌رود، سخن بسیار رفته است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن بررسی آثار مذهبی کهن، متون میانه و متون دوره اسلامی براساس ترتیب تاریخی به ریشه‌یابی اس چکیده کامل

تاکنون پیرامون شخیصت افراسیاب ـ سردار نام‌دار تورانی ـ که در آثار حماسی این سرزمین در جرگة پراهمیت‌ترین شخصیت‌های اهریمنی بشمار می‌رود، سخن بسیار رفته است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن بررسی آثار مذهبی کهن، متون میانه و متون دوره اسلامی براساس ترتیب تاریخی به ریشه‌یابی اسطوره‌ای این شخصیت دست یابد و حدس دانش‌مند فرانسوی benevenist را که گفته بود افراسیاب احتمالاً تالی دیو خشک‌سالی (اپه‌ئوشا) است، با بدست دادن شواهدی متنوع از متون فوق اثبات کند. در این مسیر تلاش شده است تا ژرف ساخت اسطورة آرش نیز که با آب و باران مرتبط است مورد بررسی و ریشه‌شناسی قرار گیرد و نقش او را در عقب‌نشینی افراسیاب روشن سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2708 - پرواز یک اسطوره از حماسه تا عرفان مقایسۀ داستان آب حیات، خضر و اسکندر در خوانش حماسی فردوسی در شاهنامه و خوانش عرفانی عطار در الاهی‌نامه
امیرحسین ماحوزی مهری امینی‌ثانی

چکیده آرزوی بی‌مرگی و داشتن عمر جاوید از آغازِ زیستِ انسان بر پهنۀ هستی وجود داشته است. اهمیّت این موضوع تا بدان‌‌جاست که در کهن‌ترین متن ادبیِ جهان، گیل‌گمش، دربارۀ این آرزو سخن گفته شده است. داستان اسکندر و خضر و جست‌و‌جوی آنان برای یافتنِ آبِ زندگی نیز این مضمون را چکیده کامل

چکیده آرزوی بی‌مرگی و داشتن عمر جاوید از آغازِ زیستِ انسان بر پهنۀ هستی وجود داشته است. اهمیّت این موضوع تا بدان‌‌جاست که در کهن‌ترین متن ادبیِ جهان، گیل‌گمش، دربارۀ این آرزو سخن گفته شده است. داستان اسکندر و خضر و جست‌و‌جوی آنان برای یافتنِ آبِ زندگی نیز این مضمون را در برداشته است. البتّه در متن‌های مختلفِ ادبی، با توجّه به گونۀ آن اثر، این داستان جلوه‌ها و خوانش‌های متفاوت داشته است. نگارندگان در این پژوهش به بررسی خوانشِ حماسی در شاهنامۀ فردوسی و خوانشِ عرفانی در الاهی‌نامۀ عطّار پرداخته‌اند و تفاوت‌های آن را برشمرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2709 - تحلیل عنصر «حادثه» در رمان «جای خالی سلوچ» اثر محمود دولت آبادی
طاهره خوش‌حال دستجردی میلاد شمعی

واقعه یا حادثه (incident)، یکی از عناصر ساختاری رمان است که هم‌راه با عناصری هم‌چون گره افکنی، کشمکش، هول و ولا، بحران، نقطه اوج و گره گشایی، اجزای تنه اصلی پی‌رنگ (plot) در داستان را شکل می‌دهد. این عنصر در کتاب واژه‌نامه هنر داستان نویسی این گونه تعریف شده است: حادثه چکیده کامل

واقعه یا حادثه (incident)، یکی از عناصر ساختاری رمان است که هم‌راه با عناصری هم‌چون گره افکنی، کشمکش، هول و ولا، بحران، نقطه اوج و گره گشایی، اجزای تنه اصلی پی‌رنگ (plot) در داستان را شکل می‌دهد. این عنصر در کتاب واژه‌نامه هنر داستان نویسی این گونه تعریف شده است: حادثه از برخورد دست کم دو چیز و یا دو نیرو با هم بوجود می‌آید، حادثه از اجزای ترکیب کننده پیرنگ است و برای آشکار کردن خصوصیت‌های شخصیت، پی‌رنگ را به پیش می‌برد.1 حادثه در داستان بمنزله پلی است که از یک سو هیجان را در خواننده بر می‌انگیزد و از سویی دیگر حالت انتظار، و در نهایت نقطه اوج را پدید می‌آورد. نگارندگان در این مقاله کوشیده‌اند، ضمن تحلیل و بررسی حوادث رمان جای خالی سلوچ کیفیت و عمق این حوادث و هم‌چنین ارتباط آن را با دیگر عناصر تشکیل دهندة تنه اصلی داستان، نمایان سازند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2710 - تعيين شرايط بهينه حذف مغناطیسی کروم شش ظرفیتی از محلول‌های آبی توسط نانو ذرات مغناطیسی پوشش داده شده با سیلیس به روش طراحی آزمایش
نسیم ضیایی فر

در این تحقیق، سنتز نانوذرات مغناطیسی آهن پوشش داده شده با سیلیس و اصلاح شده با دی تیو کاربامات و ارزیابی عملکرد آن در حذف کروم شش ظرفیتی از محلول‌های آبی انجام یافت. ویژگی‌ها و ساختار نانوذرات مغناطیسی آهن با پوشش سیلیس توسط XRD، FTIR و SEM بررسی و تایید شد. مورفولوژی ب چکیده کامل

در این تحقیق، سنتز نانوذرات مغناطیسی آهن پوشش داده شده با سیلیس و اصلاح شده با دی تیو کاربامات و ارزیابی عملکرد آن در حذف کروم شش ظرفیتی از محلول‌های آبی انجام یافت. ویژگی‌ها و ساختار نانوذرات مغناطیسی آهن با پوشش سیلیس توسط XRD، FTIR و SEM بررسی و تایید شد. مورفولوژی بدست آمده نشان می‌دهد که نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن پوشش داده شده با سیلیکا دارای ثبات مکانیکی خوبی بوده و در فرآیند واکنش تجزیه نشده‌اند. طیف XRD نمونه نانومگنت با پوشش سیلیکا سنتز شده نشان‌دهنده وجود ذرات مغناطیسی اکسید آهن است که دارای خاصیت مغناطیسی است. اثر عوامل تجربی مختلف بر حذف کروم شش ظرفیتی شامل مقدار جاذب، زمان تماس، اثر دما و pH در سیستم ناپیوسته مورد مطالعه قرار گرفت. تحت شرایط بهینه (مقدار نانوجاذب g 1/0، 6 = pH، غلظت کروم شش ظرفیتی ppm 10، زمان هم‌زدن min 15 و دمای ºC 25 درصد حذف کروم 22/98 درصد بدست آمد. برای بررسی تاثیر و تعیین شرایط بهینه هر یک از این پارامترها روش تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از طراحی آزمایش امکان حذف فاکتورهای غیرضروری، محاسبه درصد اهمیت هر متغیر، تعیین میزان خطا و تعیین شرایط بهینه صورت گرفت. نتایج طراحی آزمایش به روش تاگوچی بیشترین تاثیر، گرم جاذب نسبت به سایر پارامترها و کمترین تاثیر مربوط به دما را در جذب سطحی کروم شش ظرفیتی توسط نانوذرات مغناطیسی پوشش داده شده با سیلیس در محلول‌های آبی ارائه داد. پرونده مقاله

فهرست مقالات آب

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی