تغییرات ماهیانه خصوصیات شیمیایی خاک در توده آمیخته راش- ممرز

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

مریم مصلحی ¹ , هاشم حبشی ² , فرهاد خرمالی ³ , رامین رحمانی ⁴ , علی اکبر محمدعلی‌ پورملکشاه ⁵

1 - دانشجوی دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان*(مسئول مکاتبات).
2 - استادیار دانشکده علوم جنگل دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
3 - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
4 - دانشیار دانشکده علوم جنگل دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
5 - مدیر طرح دکتر بهرام نیا و دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

تاریخ دریافت : 1393/08/04 تاریخ پذیرش : 1393/11/30 تاریخ انتشار : 1394/01/01

کلید واژه: دینامیک کاتیون‎‎های بازی, تغییرات ماهیانه, آبشویی خاک سطحی و عمقی,

چکیده مقاله :

آبشویی عناصر به‎عنوان یک فرایند اثرگذار در انتقال مواد غذایی، نقش موثر در جلوگیری از کاهش عناصر پرمصرف در خاک (به‎ویژه خاک‎های فقیر) دارد که تحت تاثیر روابط متقابل خاک، اقلیم و فعالیت موجودات زنده در طول زمان در حال تغییر می‎باشد. لذا هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات ماهیانه کاتیون‎های بازی سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در لایه‎های سطحی (10-0 سانتی‎متر) و عمقی (50-10 سانتی‎متر) خاک در توده‎ آمیخته راش-ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام‌نیا استان گلستان می‎باشد. نمونه های آبشویی لایه‎های مختلف خاک در طول یک سال از تاریخ 1/10/87 الی 1/10/88، بعد از هربارندگی، جمع‎آوری و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی تغییرات کاتیون‎های بازی در ماه‎های مختلف، از آنالیز واریانس یک طرفه و جهت مقایسه میانگین‎ها از آزمون دانکن در سطح احتمال 95 درصد استفاده گردید. نتایج نشان داد آبشویی کلیه کاتیون‎ها در ماه‎های مختلف در لایه‎های سطحی و عمقی خاک، بطور معنی‎داری متفاوت است. عنصر منیزیم کم ترین میزان آبشویی را در لایه سطحی و عمقی خاک به خود اختصاص داد. همچنین بیش ترین میزان آبشویی در لایه سطحی در ماه مرداد مربوط به عنصر پتاسیم (54/8 کیلوگرم در هکتار) و در لایه عمقی خاک در ماه‎ آذر مربوط به عنصر کلسیم (39/6 کیلوگرم در هکتار) بود.

چکیده انگلیسی:

Base cation leaching as a process affecting nutrient transport, has a key role in preventing of soil macro element loss (especially in poor soil) that varies result in interaction relations of soil, climate and biological activity over time. So the objective of this study was to investigate monthly variation of base cations (calcium, magnesium, sodium and potassium) of shallow (0-10 cm) and deep (10-50 cm) soil leaching in the mixed beech-hornbeam stand located in district one of Shastkolate forest, Golestan province. Samples of different layers of soil leaching were taken after each rain from 2008/12/21 to 2009/12/21 and were studied in the laboratory. To investigate the monthly variation of base cation leaching, we used one way variance analysis and for mean comparison we used Duncan's test at the 95% level confidence. Result showed amounts of base cation leaching of soil layers in various months were different significantly. The least leached cation in shallow (in October) and deep soil (September, October and November) was for magnesium. Also the most leached cation in shallow soil was for potassium in August (8.54 kg ha) and in deep soil was for calcium in December (6.39 kg ha).

منابع و مأخذ:

1. Burton, V., Zak, D. R., Denton, S. R., Spure, S. H. 1998. Forest ecology and management, 3^th ed. New York. 774p.


2. مصلحی، مریم، «تاثیر گونه راش بر دینامیک کاتیون‎های بازی در راشستان آمیخته جنگل شصت‎کلاته»، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 1389، 87 صفحه.


3. فینک، آ. (نویسنده). کسرایی، ر. (مترجم). «چکیده‎ای درباره علم تغذیه گیاهی». دانشگاه تبریز، 1365. 370 صفحه.


4. مصلحی، مریم، حبشی، هاشم، خرمالی، فرهاد، محمد علی پورملکشاه، علی اکبر، «تاثیر تغییرات زمانی بر دینامیک کاتیون‎های بازی تاج‎بارش و پوشش‎کف گونه راش». سومین همایش بین‎المللی تغییر اقلیم و گاهشناسی درختی، 27-29 اردیبهشت، 1391، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.
   
   
   1. McCole., J. G., Cole., D. W., 1968. A mechanism of cation transport in a forest soil. Northwest Science, Vol. 42, pp. 134-140.
   
   
   2. Duivenvoorden, J. M., Lips, J. M., 1995. A land-ecological study of soils, vegetation and plant diversity in Colombian Amazonia Ph.D. Dissertation, Lanscape and Environmental Research Group, Faculty of Environmental Sciences, University of Amesteram. Tropenbos Series 12, Wageningen, 438 p.
   
   
   3. Piirainen, S., Finer, L., Mannerkoski, H., 2004. Effect of forest clear-cutting on the sulphur, phosphorus and base cations fluxes through podozolic soil horizons. Biochemistry, Vol. 69, pp. 405-424.
   
   
   4. Oyarzun, C. E., Godoy, R., Schrijver, A., Staelens, J., lust, N., 2004. Water chemistry and nutrient budget in an undisturbed evergreen rainforest of Southern Chile. Biochemistry, Vol. 71, pp. 107-123.
   
   
   5. Duchesne, L., Houle, D., 2006. Base cation cycling in a pristine watershed of the Canadian boreal forest. Biochemistry, Vol. 78, pp. 195-216.
   
   
   6. Rawat, N., Nautial, B. P., Nautiyal, M. C., 2009. Litter production pattern and nutrients discharge from decomposing litter in a Himalayan alpine ecosystem. New York Science Journal, Vol. 2, pp. 54-67.
   
   
   7. Shen, W., Ren, H., Jenerette, G. D., Hui, D., Ren, H., 2013. Atmospheric deposition and canopy exchange of anions and cations in two plantaion forests under acid rain influence. Atmospheric Environment, Vol. 64, pp. 245-250.
   
   
   8. Blair, J. M., 1988. Nutrient release from decomposition foliar litter of trees species with special refrence to calcium, Magnesium and Potassium dyanamics. Plant and soil, Vol. 110, pp. 49-55.
   
   
   9. World reference base for soil resources (WRB). 2006. Food and Agriculture Organization of the United Nations,   Rome. 103p.
   
   
   10. توانا، احمد، متاجی، اسداله، بابایی کفاکی، ساسان، صائب، کیوان، « بررسی و تعیین تیپ‎های درختی در نیم‎رخ عرضی جنگل‎های شمال ایران (مطالعه موردی منطقه گلبند)»، فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی، 1389، شماره 2، صفحه 11-1.
   
   
   11. فتاحی، محمد، « ایده‎های نو برای برای طبقه‎بندی جنگل‎های زاگرس»، مجله جنگل و مرتع، 1373، شماره 23، صفحه 15-10.
       
       
       1. Smith, J. L., Doran, J. W., 1996. Measurement and use of pH and electrical conductivity for soil quality analysis. In: Doran, J. W. and Jones, A. J., (Eds.). Metods for assessing soil quality, SSSA Species Publication. 49. Madison, WI, 410 p.
       
       
       2. Dewis, J., Freitas, F., 1970. Physical and chemical metods of soil and water analysis. FAO Soil Bulletin, No (10), Roma. 275p.
       
       
       3. Yavitt, J. B., Fahey, T. J., 1986. Litter decay and leaching from the forest floor in Pinus contorta (Lodgepole pine) ecosystems. Journal of Ecology, Vol. 74, pp. 525-245.
       
       
       4. Stevens, P. A., Rynolds, B., Hughes, S., Norris, D. A., Dickinson, A. L., 1997. Relationship between spruce plantation age, solute and soil chemistry in Hafran forest. Hydrology and Earth System Science, Vol. 1, pp. 627-637.
       
       
       5. Kellman, M., Roulet, N., 1990. Nutrient flux and retention in a tropical Sand-Dune succession. Journal of Ecology, Vol. 78, pp. 664-676.
       
       
       6. Katzensteiner, K., 2003. Effect of harvesting on nutrient leaching in a Norway spruce (Picea abies karst.) ecosystem on a lithic leptosol in the Northern Limestone Alps. Plant and Soil, Vol. 250, pp. 59-73.
       
       
       7. Lin, T. C., Humburg, S. P., Hsia, Y. J. T., King, H. B., Wang, L. J., Lin, K. Ch., 2001. Base caion leaching form the canopy of Subtropical rain forest northeastern Taiwan. Canada Journal Forest Research, Vol. 31, pp. 1150-1163.
       
       
       8. Dezzo, N., Chacon, N., 2006. Nutrient fluxes in incident rainfall, throughfall and in stemflow adjacent primary and secondary forests of the garansabana, Southern Venezuela. Forest Ecology and Management, Vol. 234, pp. 218-226.
       
       
       9. Zeng, G. M., Zhang. G., Huang, G. H., Jiang, Y. M., Liu, H. L., 2005. Excahnge of Ca²⁺, Mg²⁺ and K⁺ and Uptake of H⁺, NH₄, for the subtropical forest canopies influenced by acid rain in Shaoshan. Plant Science, Vol. 168, pp. 259-266.
       
       
       10. Alcock, M. R., Morton, A. J., 1985. Throughfall and stemflow in woodland recently established on Nutrient content of heathland. Journal of ecology, Vol. 73, pp. 625-663.
       
       
       11. Zhang, G., Zeng, G., Jiang, Y., Yan Du, C., Huang, G., Yao, J., Zeng, M., Zahng, X., Tan, W., 2006. Seasonal dry deposition and canopy leaching of base cations in a sub-tropical evergreen mixed forest, China. Salvia Fennica,Vol. 40, pp. 417-428.
       
       
       12. Markov, B. N., 1966. Air regime of sod-podzolic soil. Soviet Soil Science, pp. 1289-1297.
       
       
       13. Fujinum, R., Bockheim, J., Blaster, N., 2005. Base-cation cycling by individual tree species in old-growth forests of Upper Michigan, USA. Biogeochemistry, Vol. 74, pp. 357-376.
       
       
       14. Dikjstra, F. A., Smits, M. M., 2002. Tree species effects on calium cycling the of calcium uptake in deep soils. Ecosystems, Vol. 5, pp. 385-398.
       
       
       15. Tobon. C., Sevink, J., Verstraten, J. M., 2004. Solute fluxes in throughfall and stemflow in four forest ecosystems in northwest Amozonia. Biogeochemistry, Vol. 70, pp.1-25.
       
       
       16. Staelens, J., Shcrijverl, A., Oyarzun, C., Lustl, N., 2003. Comparison of dry deposition and canopy exchange of base cations in temperate hardwood forest. Gayana Bot, Vol. 60, pp. 9-16.
       
       
       17. Westling, O., Lång, L. O. och Lövblad, G., 1997. Massbalansberäkningar I skogsmark i Göteborgs och Bohus län samt Älvsborgs län. Länsstyrelsen I Göteborgs och Bohus län, Miljöavdelningen 1997. 16. (In Swedish).
       
       
       18. Lovblad, G., Persson, Ch., Roos, E., 2000. Deposition of base cations in Sweden. Swedish Environmental Protection Agency Customer Service. Stockholm, 62 p.
       
       
   
   

13. طرح تجدید نظر طرح جنگلداری سری یک دکتر بهرام نیا. 1387. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 481  صفحه.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monthly variation of soil chemical properties

In the mixed beech-hornbeam stand

 

Maryam Moslehi[1]*

[e-mail]

Hashem Habashi[2]

 Farhad Khormali[3]

Ramin Rahmani[4]

---

1- Ph.D. student of Silviculture and Forest ecology , Department of Forest Science, University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, Iran. (Corresponding author)

2- Assistant Professor, Department of Forest Science, University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan , Iran.

3-Professor, Department of Soil Science, University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, Iran.

4- Associate Professor, Department of Forest Science, University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, Iran.