ارزیابی تاثیر شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه شهر حسن آباد

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

منصوره تارودی ¹ , پروانه زیویار ² , بهمن کارگر ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (مسئول مکاتبات)
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/01/19 تاریخ پذیرش : 1399/03/19 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: شهرک های صنعتی, توسعه پایدار, توسعه شهر, شهر حسن آباد, شهرک صنعتی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: ایجاد شهرکهای صنعتی با هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاستهای توزیع جمعیت و به منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست و کنترل آلاینده های صنعتی مورد توجه مسئولین قرار گرفته است. روش پژوهش: هدف از این مقاله بررسی نقش شهرک های صنعتی بر توسعه شهرها در ابعاد مختلف می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش برای سنجش پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ در نرم افزار spss استفاده شد، میزان آلفای کرونباخ شاخص‌های اقتصادی، 0.736، شاخص‌های اجتماعی، 0.731 زیست‌محیطی، 0.792، کالبدی 0.750، مدیریتی 0.855 که به لحاظ پایایی اعداد قابل قبولی می باشند. میزان روایی سؤالات تحقیق نیز با استفاده نظر متخصصان و کارشناسان تحقیق موردبررسی واقع شد. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که نتایج حاصل از روش معادلات ساختاری در بعد اجتماعی دو شاخص بهبود نیروی متخصص و کارآمد و افزایش مهاجرت؛ در بعد زیست‌محیطی نیز کاهش کشاورزی و افزایش آلودگی هوا؛ در بعد کالبدی نیز شاخص‌های گسترش فیزیکی شهر و بهبود وضعیت سکونت اقشار کم‌درآمد؛ در بعد اقتصادی وجود شاخص‌های ایجاد اشتغال جدید و بهبود درآمد شهروندان؛ در بعد مدیریتی شاخص‌های مدیران شهری در رشد و پراکنده شهری در طرح‌های جامع و تفصیلی نقش کلیدی و تأثیر میزان شهرک صنعتی بر ایجاد طرح‌های ملی در شهر حسن‌آباد به ترتیب بیشترین و کمترین همبستگی را دارند. همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر نشان می‌دهد که بیان ابعاد مختلف اقتصادی، مدیریتی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرک صنعتی شمس‌آباد و توسعه حسن‌آباد روابط مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: بهبود و توسعه شهرک های صنعتی شمس آباد می تواند بر ابعاد مختلف اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی شهر حسن آباد تاثیر بگذارد و این امر نیازمند مدیریت منسجم و یکپارچه می باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction & Objective: development of the industrial settlements with the aim of encouraging the industrial sector and with considering the politician related to population density and benetifical usage of natural resources and preventing of non-justified of industrial density in the cities and accompanying the industrial development with environment protection and control of industrial pollutants are internationally recognized. Method: The purpose of this paper is to provide an overview of the industrial settlements in the development of cities in different aspects. This research is an applied research regards to the goal aspect and is a description research regards to the method. In this research, we used Cronbach's alpha in spss for validity. This statistic was about 0.736 for economical, 0.731 for social , 0.792 for environmental, 0.750 for physical and 0.855 for management indices. The reliability of the research 's questions was reviewed using experts opinion. Findings: the results from structure equation showed the two indices of   "development of Employee" and "increasing migration"  in social aspect, “decreasing agriculture “and “increasing air pollution”  in environmental aspect, the “physical development of cities” and “improvement in low income residential situation”  in physical aspects, and  “creation new business” and “improvement of citizen’s income” in economical aspect, and "manager of cities a and dispersed urban management in the comprehensive plan" and "an influence of  industrial cities in development of national plan in Hasan Abad" in management aspect, had the highest and lowest correlation respectively.  The results of Chi-Square showed that there is a positive and significant correlation for all the aspect of management, physical, social and environmental in Hasan Abad and Shams Abad industrial settlements. Conclusion: improvement and development of Shams Abad Industrial settlements can be effected in different aspects of economical, physical and management of Hassan Abad City and this needs coherent and integrated management capabilities.  

منابع و مأخذ:

اخوان، حسن و رسول، نظری (1386)، عملکرد شهرکهای صنعتی در استان گلستان و ارائه راهکار اجرایی برای بهبود آن، مجله اقتصادی، دوره 7، شماره 73 و 74، صص 5-32.

بهرامی، بهرام؛ افراسیابی، مهران؛ کردی، معصومه و معلمی، نوشین (1384) خلاصه عملکرد شهرکهای صنعتی استان هرمزگان و ارائه راهکارهای اجرایی برای بهبود وضع آن، مجله اقتصادی، دوره 5، شماره 47-48، صص 45-64.

پورطاهری، مهدی، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و نقوی، محمدرضا (1392)، نقش شهرک های صنعتی در توسعه اقتصادی روستاهای پیرامون (مطالعه موردی: شهرک صنعتی بهشر)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، صص 105-118.

پولاد دژ، محمد (1373)، اصول و مبانی آمایش سرزمین در بخش صنعت، شرکت شهرک های صنعتی ایران.

تقی خانی، شمس الدین و میر، علی (1385)، ارزیابی عملکرد شهرکهای صنعتی و شناخت نقاط قوت و ضعف آنها در استان لرستان و ارائه راهکارهای اجرایی برای بهبود وضع آنها، مجله اقتصادی، شماره 63 و 64، صص 23-35.

ریاحی، وحید و پاشازاده، اصغر (1393)، بررسی اثرات ایجاد شهرک صنعتی گرمی بر توسعه نواحی روستایی پیرامون، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 33، صص 7-25.

سرورامینی، شبنم و علی اسدی و خلیل کلانتری (1389)، بررسی اثرات شهرک صنعتی اشتهارد بر توسعه روستاهای همجوار، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). دانشگاه فردوسی مشهد، دورة 24، شمارة دوم تابستان. ص 227-238.

سعدی، سونا (1392)، ارزیابی نقش شهرهای صنعتی در توسعه شهرهای همجوار با رویکرد توسعه پایدار (نمونه موردی: شهر صنعتی البرز)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری، استاد راهنما، ساسان پور، فرزانه.

شاد، روزبه؛ عبادی، حمید؛ مسگری، محمدسعدی؛ وفایی نژاد، علیرضا (1388)، طراحی و اجرای GIS کاربردی جهت مکانیابی شهرکهای صنعتی با استفاده از مدلهای فازی وزنهای نشانگر و ژنتیک، نشریه دانشکده فنی، دوره 43، شماره 4، صص 417-429.

کریمی کیا و ممتازان (1387)، در پژوهشی به بررسی موانع اجرایی واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی در استان خوزستان یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد به‌رغم پیشرفتهای قابل ملاحظه در زمینه توسعه زیربنایی و زیرساختهای اولیه در شهرکهای صنعتی استان‌، شهرک‌سازی تنها به طور جزئی و سطحی در جذب سرمایه‌گذاران موفق بوده و موانع درونی و بیرونی، تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر فعالیت واحدهای صنعتی مستقر در شهرکهای صنعتی داشته است‌.

محمدی، علیرضا؛ غفاری گیلانده، عطا و نوری، سپیده (1396)، تعیین پهنه های مناسب مکان گزینی «خوشه های صنعتی» با استفاده از مدل های تصمیم گیری چنده معیاره در محیط GIS، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 23، صص 69-86.

مطالعات طرح پایه ی آمایش اسلامی ایران، دفتر برنامه ریزی منطقه​ای (1364)، سازمان برنامه و بودجه، معاونت امور مناطق.

نوبخت، رضا؛ فتحی، سروش و کریمیان، حبیب اله (1393)، تاثیر شهرکهای صنعتی بر توسعه اجتماعی-اقتصادی در ایران، مورد مطالعه منطقه عشایری مسجد سلیمان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره اول، صص 111-126.

نیکخواه، هدایت الله و بهزادی، سجاد (1395)، بررسی تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تاسیسات صنعتی بر فرایند توسعه (نمونه موردی: شهرستان جم)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره چهاردهم، صص 83-99.

نیکخواه، هدایت اله و بهزادی، سجاد (1395)، بررسی تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تاسیسات صنعتی بر فرایند توسعه (نمونه موردی: شهرستان جم)، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 8، شماره 4، صص 83-99.

 

 

Abedi, K. (1997), examining the evolution of the technology industry in the years 72-1327,

Bechara veiga L.B And margini. A, (2009) Eco-industrial park development in Rio de Janeiro, Brazil: a tool for sustainable development, Journal of Cleaner Production, Vol, 17, pp 653-661.

Geng, Y., & Hengxin, Z. (2009). I