هیدروشیمی و کیفیت آب رودخانه دوغ کلاله با استفاده از روش‌های گرافیکی، تحلیل خوشه‌ای و شاخص‌های کیفی
محورهای موضوعی : برگرفته از پایان نامهحمیدرضا عباسی‌مقدم 1 , مجتبی قره محمودلو 2 , نادر جندقی 3 , علی حشمت‌پور 4 , مصطفی سید 5
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران
2 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران.
3 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران.
4 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران.
5 - مربی دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز آموزشی گنبد کاووس
کلید واژه: کیفیت آب, تحلیل خوشه‌ای, هیدروشیمی, شاخص‌های کیفی آب, رودخانه‌دوغ,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: رودخانه دوغ یکی از سرشاخه‌های اصلی گرگانرود در شرق استان گلستان می‌باشد که نقش مهمی در تامین آب شرب شهر گنبد کاووس دارد. علاوه براین، یکی از منابع تامین کننده آب سد گلستان می‌باشد. از این‌رو بررسی هیدروشیمی و کیفی آب این رودخانه در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت از اهمیت بالایی برخوردار است.
مواد و روش:در این پژوهش، جهت بررسی هیدروشیمی آب رودخانه دوغ از دیاگرام‌های استیف، پایپر و گیبس استفاده‌شد. کیفیت آب در بخش کشاورزی با استفاده از معیار ویلکوکس، درصد سدیم، نسبت منیزیم و اندیس نفوذپذیری ارزیابی شد. جهت بررسی آب در بخش شرب از شاخص NSFWQI، نمودار شولر و استانداردهای کیفیت آب استفاده‌شد. در نهایت کیفیت آب به لحاظ صنعت با استفاده از شاخص‌های خوردگی، لانژلیه و رایزنر ارزیابی شد.
یافتهها و نتیجه‌گیری: نتایج هیدروشیمیایی نشان داد که Ca-Mg-HCO3 رخساره غالب هیدروشیمیائی و واکنش‌آب-سنگ عامل اصلی در کنترل شیمی آب رودخانه دوغ می‌باشند. براساس شاخص NSFWQI و دیاگرام شولر آب رودخانه در رده قابل قبول برای شرب قرار می‌گیرد. اما باتوجه به استانداردهای کیفی آب شرب، دو پارامتر کدورت و کلیفرم مدفوعی بالاتر از حد مجاز می‌باشند. از این رو آب رودخانه دوغ در بخش شرب نیاز به دو تصفیه فیزیکی و میکروبی دارد. براساس نتایج حاصل از درصد سدیم، نسبت منیزیم، شاخص نفوذپذیری و دیاگرام ویلکوکس، کیفیت آب این رودخانه برای کشاورزی خوب ارزیابی شد و نیازی به اصلاح خاک بعد از مصرف آن ندارد. اگرچه از نظر شاخص‌های مربوط به صنعت، آب تمایل نسبتا کمی به خورندگی دارد. اما استفاده از تجهیزات فلزی برای استحصال و انتقال آب بلامانع می‌باشد.
Doogh river is one of the main tributaries of Gorganroud in the east of Golestan province, which has an important role in supplying drinking water to Gonbad Kavous. Furthermore, it is one of the water supply sources of Golestan dam with agriculture use. Therefore, the study of hydrochemical and water quality of this river for drinking, agricultural, and industrial uses is of great importance. In this study, Stiff, Piper and Gibbs diagrams were used to investigate river hydrochemistry. Wilcox, sodium soluble percentage, magnesium ratio, and permeability index was evaluated to classify water for irrigation purpose. To investigate Doogh river water for drinking purpose, NSFWQI index, Schoeller diagram, and water quality standards were used. Eventually, water quality for industry was assessed using corrosivity ratio, Langelier Ryznar indices. Results showed Ca-Mg-HCO3 is dominant hydrochemical facies and rock-water interaction is the main controlling factor in river water chemistry. Based on NSFWQI index and Schoeller diagram, water quality was in acceptable class for drinking purpose. However, turbidity and fecal coliforms values based on water quality standards were higher than drinking limit and needs to be purified. Based on the results of sodium percentage, magnesium ratio, and permeability index, water quality is well evaluated for agriculture purpose. Industrial indices indicate that the relatively corrosive property. Water quality for irrigation purpose is well evaluated and there is no need for soil regeneration after use. Although Doogh river water is relatively corrosive, but it is save to use all metallic equipment to transfer and extract water
https://www.scirp.org/(S(351jmbntvnsjt1aadkposzje))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1927051
https://www.worldcat.org/title/classification-and-use-of-irrigation-waters/oclc/1042101340
_||_
