تحلیل منطقه ای و ارزیابی شبکه ایستگاه‏های باران‏سنجی و آب‏سنجی حوزه آبخیز جراحی- زهره با استفاده از آنتروپی انتقال اطلاعات گسسته

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی

سید مرتضی طباطبایی ¹ , سید امیر شمس نیا ² , علیرضا والی پور ³

1 - دانش آموخته گروه مهندسی آب، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2 - گروه مهندسی آب و گروهGIS &RS، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
3 - استادیار گروه مهندسی عمران، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/08/28 تاریخ پذیرش : 1401/12/21 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: بارش, تئوری آنتروپی, ایستگاه‏ باران‎سنجی, شبکه آب‏ سنجی,

چکیده مقاله :

ارزیابی کیفیت اطلاعات ثبت شده مربوط به بارش و آبدهی ایستگاه‌ها نقش مهمی در بهبود کارایی و اصلاح نواقص آنها دارد. به همین علت جهت ایجاد و توسعه شبکه‌هایی مناسب و بهینه، شبکه‌ها باید مرتبا و در بازه‌های زمانی منظم براساس نیا-زهای پیش‌رو مورد ارزیابی و پایش قرار گیرند. در پژوهش حاضر با استفاده از تئوری آنتروپی، ارزش منطقه ای ایستگاه های باران سنجی و آب سنجی حوزه آبخیز جراحی- زهره مورد بررسی قرار گرفته است. با در نظر گرفتن گروهی از شاخص های آنتروپی، به تعیین ایستگاه های شاخص و مناطق ضعیف از نظر تبادل اطلاعات در شبکه پایش حوزه آبخیز پرداخته شده است و در نهایت پهنه‌بندی انجام گرفته است. براساس نتایج بدست آمده، 39/7 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه باران سنجی می‎باشد، در حالیکه نزدیک به 53 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات بوده و 40 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 42 ایستگاه منتخب شبکه باران سنجی حوزه جراحی- زهره قابل قبول نمی باشد و ضروری است نسبت به پراکنش و چیدمان ایستگاه های باران سنجی حوزه تجدیدنظر جدی صورت گیرد. همچنین 16/21 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه آب سنجی می‎باشد. در حالیکه بالغ بر 7/5 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات و بیش از 73 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 16 ایستگاه منتخب شبکه آب سنجی حوزه جراحی- زهره بهینه می باشد.

چکیده انگلیسی:

Assess the quality of rainfall and stream flow information have an important role in improving the efficiency and correct their deficiencies. For an optimal monitoring network design, they should be reviewed periodically based on the information needs and future water resources development plans. In this study evaluates regional values of rain-gauges and stream-gauges in Jarrahi- Zohre basin using the discrete entropy. To determine the regional value of each station within a region, several information parameters, were calculated to identify essential rain gauge and critical area. Based on the obtained results, 39.7% of the area of the area does not have a rain-gauge station, while nearly 53% of the area of the area is in the class of lack, severe lack and lack of information exchange, and 40% of the area of the area is in the middle class. Therefore, the density of the 42 selected stations of the rain gauge network in Jarrahi - Zohre basin is not acceptable and it is necessary to seriously reconsider the distribution and layout of the rain-gauge stations in the area. Also, 21.16% of the area of the area does not have a water measuring station. While more than 5.7% of the district area is in the class of deficiency, severe deficiency and lack of information exchange, and more than 73% of the area of the district is in the middle, upper middle and surplus class. Therefore, the density of the 16 selected stations of the water measurement network is optimal and other active water measurement stations can be removed from the monitoring network of the area.