ارزیابی واکنش ارقام گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به تنش قطع آبیاری در مراحل متفاوت رشد

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

عباس فلاح ¹ ( گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور واحد کرج، کرج، ایران )
فریده نوری ² ( گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور واحد کرج، کرج، ایران )
سیروس منصوری فر ³ ( گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور واحد کرج، کرج، ایران )

تاریخ دریافت : 1394/07/02 تاریخ پذیرش : 1394/07/02 تاریخ انتشار : 1394/06/10

کلید واژه: اجزای عملکرد, قطع آبیاری, دانه روغنی, ‌عملکرد,

چکیده مقاله :

تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف اثرات متفاوتی بر عملکرد گیاهان زراعی می‌گذارد و ارقام گلرنگ دارای سطوح متفاوتی از تحمل به تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی می‌باشند. به منظور بررسی و تعیین تحمل به تنش قطع آبیاری در مراحل متفاوت رشد در بین ارقام ایرانی گلرنگ در سال زراعی 93-1392 آزمایشی مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. در این پژوهش تاثیر تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف (تکمه‌زنی، گل‌دهی، دانه‌بندی، تکمه‌زنی+دانه‌بندی و مرحله تکمه‌زنی+گلدهی) همراه با شاهد (آبیاری مطلوب در سرتاسر طول فصل رشد)‌ بر رشد و عملکرد چهار رقم گلرنگ (ارومیه 3147، زرقان 279، آذربایجان 3148 و ورامین 295) بررسی شد. نتایج نشان داد تنش قطع آبیاری، بسته به مرحله اعمال آن، سبب کاهش روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید. رقم آذربایجان 3418 دارای عملکرد بالاتر و رقم ورامین 279 دارای تحمل بیشتری به خشکی بود. بیشترین تاثیر منفی تنش بر عملکرد دانه مربوط به قطع آبیاری در مراحل تکمه‌بندی+گلدهی (6/24%)، تکمه‌بندی+دانه‌بندی (1/23%) و کمترین آن در مرحله دانه‌بندی (7/19%) بود. به طورکلی، کاشت رقم ورامین 279 و قطع آبیاری در مرحله دانه‌بندی برای استفاده در شرایط محدودیت رطوبت قابلیت بررسی بیشتری دارد.

چکیده انگلیسی:

Safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars had different tolerance to drought stress at different growth stages. Current study was conducted to evaluate and determine differences in drought tolerance at different stages of growth of Iranian safflower cultivars during 2013-2014 growing season as a factorial experiment based on randomized complete block design. The effect of drought stress as irrigation cut in different stages  included blooming, flowering, seed filling, blooming + seed filling and blooming + flowering with control was examined on growth and yield of four Iranian safflower cultivars (Uremia3147, Zarghan279, Azarbaijan3148 and Varamin295). The results showed that irrigation cut, depending to growth stage, reduced day to flowering and maturity, plant height, grain number per head, biological yield and grain yield. Azarbaijan 3418 cultivar had higher grain yield and Varamin 295 cultivar had higher drought tolerance. The highest negative impact of stress on yield related to irrigation cut was observed at blooming + flowering (24.6%), blooming + seed setting (23.1%) stages and the lowest one was obtained at seed setting stage (19.7%). Generally, Varamin 279 with irrigation cut at seed setting stage could be recommended for more investigation under limited moisture conditions. � مرحله دانه‌بندی (7/19%) بود. به طورکلی، کاشت رقم ورامین 279 و قطع آبیاری در مرحله دانه‌بندی برای استفاده در شرایط محدودیت رطوبت قابلیت بررسی بیشتری دارد.