کارایی مصرف آب و عوامل اثرگذار بر عملکرد محصولات گلخانه‌ای روستای امان‌آباد مبتنی بر رویکرد مدل مازاد مبنا (SBM)

محورهای موضوعی : پژوهش‌های اقتصاد روستا

جواد شهرکی ¹ (دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان)
احمد اکبری ² (استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان)
مهدی جعفری ³ (دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان)

تاریخ دریافت : 1393/07/15 تاریخ پذیرش : 1394/02/25 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: کارایی, کمبود آب, مدل مازاد مبنا (SBM), محصولات گلخانه‌ای, روستای امان‌آباد,

چکیده مقاله :

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، افزایش در کارایی مصرف نهاده های تولید در کشت گلخانه‌ای یکی از مهمترین بخش‌های مطالعات در کشاورزی بوده است. در این مطالعه به منظور بررسی کارایی گلخانه ها، اطلاعات 59 گلخانه دار روستای امان‌آباد طی دوره تولیدی 92-1391 از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده روش تحلیل پوششی داده ها مبتنی بر مدل مازاد مبنا (SBM) به بررسی وضعیت عملکرد بهره برداران پرداخته شد. نتایج نشان می داد که میانگین کارایی فنی با فرض بازده نسبت به مقیاس ثابت و متغیر به ترتیب برابر 6/57 و 4/75 است. همچنین کارایی مصرف نهاده آب برابر با 54 و 1/71 بدست آمد. بررسی عوامل مؤثر بر کارایی نشان می داد که متغیرهای سن، تجربه و تحصیلات اثر مثبت و اندازة گلخانه اثر مثبتی بر کارایی گلخانه‌ها دارد. همچنین سیستم کشت هیدروپونیک و استفاده از پوشش دولایه برای گلخانه‌ها باعث بهبود کارایی فنی گلخانه ها خواهد شد. با توجه به عملکرد و کارایی بالاتر محصولات توت فرنگی و بادمجان، کشت گلخانه ای این محصولات توصیه می شود.