آنالیز پتانسیل و خلاء عملکرد نخود (ژنوتیپ ILC 482) تحت سناریوهای مختلف تاریخ‌های کاشت با استفاده از رهیافت مدل‌سازی
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
سیدرضا امیری ده احمدی
1
(مجتمع آموزش عالی سراوان)
کلید واژه: مدل‌سازی, آبیاری تکمیلی, عملکرد دیم, عملکرد واقعی,
چکیده مقاله :
آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به منظور بررسی راهکارهایی برای افزایش عملکرد نخود، مدل SSM-Chickpea برای شرایط آب و هوایی خراسان رضوی واسنجی و اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد برای 12 منطقه تحت کشت نخود بررسی شدند. جهت واسنجی و اعتبار سنجی مدل، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 91-90 اجرا شد. ژنوتیپ مورد نظر ILC 482 بود. علاوه بر آزمایش مذکور، داده‌های سایر منابع برای تعیین اعتبار مدل استفاده شدند. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که این مدل قابلیت خوبی در تخمین عملکرد نخود در شرایط پتانسیل در مناطق مختلف استان خراسان رضوی دارد. نتایج اجرای مدل در شرایط آبیاری کامل و تاریخ‌های کاشت مختلف (30 بهمن، 25 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت) نشان داد که در بیشتر شهرستان‌ها تاریخ کاشت 30 بهمن از نظر عملکرد پتانسیل بهینه است و بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل به ترتیب در تایباد و مشهد با متوسط عملکرد 2736 و 2306 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 بهمن بدست آمد. از طرف دیگر در تاریخ‌های کاشت بهینه، بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل آبی و دیم به ترتیب در قوچان و تایباد بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 30 بهمن علاوه براین که خلاء عملکرد را کاهش می‌دهد راهکاری مفید در مناطق تحت کشت دیم که با کمبود بارندگی و رطوبت روبه‌رو هستند، می‌باشد.
Yield gap analysis is useful method for prioritization agricultural researches and production to reduce yield constraints. To identify options for increasing chickpea yield, the SSM-chickpea model was parameterized and evaluated to analyze yield potentials, water limited yields and yield gaps for 12 regions representing major chickpea-growing areas of Razavi Khorasan province. For model parameterization, a field experiment was conducted in a randomized complete design with 4 replications in the research field of the Ferdowsi University of Mashhad (36. 15° N, 56. 28° E). The chickpea cultivar ILC482 was used in this experiment. Besides the above experiment, data obtained from a large number of field experiments involving varying seasons and management practices at diverse regions in Iran were also used for model evaluation. The evaluation of model indicated that the model predicted potential and water limited yield reasonably well. The results of running the model under different sowing dates scenarios (19 February, March 25 , 4 April and 21 April ) showed that optimum sowing date is 19 February in more counties, the highest and lowest potential yield obtained in Taibad and Mashhad with an average yield of 2736 and 2306 Kg ha-1 respectively. Furthermore, in the optimal sowing dates, the highest and lowest yield was observed in Quchan and Taibad respectively. The highest and lowest yield gap between the potential yield and irrigation levels were observed in Taibad and Mashhad respectively. Overally, the results indicated that 19 February sowing date reduced yield gap which is strategy in semi-arid areas with.
