تاثیرالگوهای مختلف آبیاری جوی و پشته‌ای بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم ذرت (Zea mays L.)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

سید کیوان مرعشی ¹ , زلیخا مکوندی زاده ²

1 - گروه زراعت، واحداهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - گروه زراعت، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1396/01/12 تاریخ پذیرش : 1396/09/05 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: عملکرد دانه, ذرت, عملکرد بیولوژیکی, الگوی آبیاری,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تاثیر الگوهای آبیاری جوی و پشته‌ای یک در میان برعملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان شوشتر اجرا گردید. الگوی آبیاری(کرت اصلی) شامل: آبیاری کامل جویچه‌ها (شاهد)، آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان ثابت، آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان متغیر، دوبار آبیاری جویچه‌ها بصورت یک در میان و یکبار آبیاری کامل و دوبار آبیاری جویچه‌ها بطور کامل و یک نوبت یک در میان و ارقام ذرت (کرت فرعی) شامل: سینگل کراس 704 و کارون. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه با 5/5260 کیلوگرم در هکتار مربوط به آبیاری کامل جویچه‌ها و پس از آن مربوط به دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان با 4/4530 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج اثر متقابل دو تیمار مورد بررسی نشان داد بیشترین عملکرد دانه در رقم سینگل کراس 704 در مدیریت آبیاری کامل جویچه‌ها با 5120 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که نسبت به روش دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان با 4723 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی دار نداشت. به طور کلی در مناطق با کمبود آب در راستای کاهش مصرف آب و تعدیل افت عملکرد ذرت می‌توان دو نوبت آبیاری تمام جویچه‌ها به صورت کامل و یک نوبت آبیاری به صورت یک در میان و استفاده از رقم سینگل کراس 704 را توصیه نمود.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate the effect of furrow irrigation patterns on yield and yield components of corn cultivars, an experiment was carried out as split plot in a randomized complete block design with three replications in the Shushtar city. Irrigation patterns (main plot) include: furrow full irrigation(control), fixed alternate furrow irrigation, variable alternate furrow irrigation, two time alternate furrow irrigation and one full irrigation and two time full furrow irrigation and one alternate furrow irrigation and maize cultivars (subplots), including: S.C 704 and Karun. Results showed that the maximum grain yield by 5260.5 kg/h obtained from full irrigation furrow and after that it was belonged to and two time full furrow irrigation and one alternate furrow irrigation by 4530.4 kg/h. The interaction between two treatments showed that the maximum grain yield in S.C 704 cultivar obtained in furrow full irrigation with 5120 kg/ha which was not significantly different as compared to the two time full furrow irrigation and one alternate furrow irrigation by 4723 kg/h. Generally, in areas with water deficit can recommend the management of two times full furrow irrigation and one alternate furrow irrigation and use of S.C 704 cultivar.

منابع و مأخذ:

احمدی، ع. و د. آ. بیکر. 1379. عوامل روزنه‌ای و غیر روزنه‌ای محدود کننده فتوسنتز در گندم در شرایط تنش خشکی. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 31 ، شماره 4: 825-813.

استخر، ا. و ر. چوگان. 1385. اثرتاریخ کاشت و تراکم بوته والد مادری 73 Bدر تولید ذرت هیبرید سینگل کراس 704 در استان فارس. مجله نهال و بذر. جلد 22 ، شماره 2: 183-167.

امام، ی. 1386. زراعت غلات. چاپ سوم. انتشارات دانشگاه شیراز. 190 صفحه.

بی نام .1394. معرفی ارقام زراعی– امنیت و سلامت غذایی جلد 1، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی ، کرج، ایران.

پاک‌نژاد، ف.، ف. وزان، س. اجلی،  ج. میرآخوری، و م. نصیری. 1385 . اثر تنش خشکی و روش های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو هیرید ذرت. مجله دانش نوین کشاورزی. جلد6 ، شماره1: 26-17.

شعاع حسینی، س. م.، م. فارسی و  ش. خاوری خراسانی. 1387. بررسی اثرات تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد در چند هیبرید ذرت دانه‌ای با استفاده از تجزیه علیت. دانش کشاورزی، جلد 18 ، شماره1: 85-71.

کریمی، ا.، م. همایی، م. معزاردلان، ع. لیاقت و  ف. رییسی .1385. اثر کودآبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب در ذرت به روش آبیاری قطره ای-خطی. علوم کشاورزی. جلد12، شماره3 : 575-561.

کلامیان، س.، م. ثانوی و  ع. سپهری. 1384. تاثیر تنش کمبود آب در مراحل رشد رویشی و زایشی در هیبریدهای پر برگ و تجاری ذرت. مجله پژوهش کشاورزی آب خاک وگیاه در کشاورزی. جلد 5 ، شماره 3: 53-38.

لک، ش.، ا. نادری، ع. سیادت، ا. آینه بند، ق. نورمحمدی و س. ه. موسوی .1386. تاثیر سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد و انتقال مجدد موادفتوسنتزی ذرت دانه‌ای در شرایط آب و هوایی خوزستان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد11، شماره 42: 14-1.

Andrade, F.H., P.A. Calvinio, A. Cirilo and P. Barbieri. 2002. Yield responses to narrow rows depend on increased radiation interception. Agron. J. 94: 975-980.

Campose, H., M. Cooper, J.E. Habben and J.R. Schussler. 2004. Improving drought tolerance in maize: a view from industry. Field Crop Res. 90 (1): 19-34.

Entz, M.H., B. Fowler .1990. Differential agronomic response of winter wheat cultivars to pre anthesis environmental stress. Crop Sci. 30:119-1123.

Fischbach, P.E., H.R. Mulliner .1974. Every other furrow irrigation of corns. Transactions of the ASAE. 17 (3): 0426-0428.

Golparvar, A.R., A. Majidi Heravan and A. Ghasemi Pirbloti .2005. Genetic improvement of yield potential and drought resistance in wheat genotypes (T. aestivum). Agri. Extend. 3: 23-13.

Kang, S.Z., P. Shi, Y.H. Pan, Z.S. Liang,  X.T. Hu and J. Zhang .2000. Soil water distribution, uniformity and water use efficiency under alternate furrow irrigation in arid areas. Irrigation Sci. 19 (4): 181-190.

Li, A., Y. Hou, A. Trent .2004. Effect of elevated CO₂ and drought stress on individual grain filling rates and durations of main stem in spring wheat. Agri. and Forest Meteo. 106:289-301.

Pandey, R.K., J.W. Maranville  and  M.M. Chetima .2000. Deficit irrigation and nitrogen effects on maize in a Sahelian environment. II. Shoot growth. Agri. Water Manage. 46(1): 15–27.

Schussler, J.R. and M.E. Westagate .2004. Increasing assimilate reserves dose not prevent kernel abortion at low eater potential in maize. Crop Sci. 34:1569-1576

Simsek, M., A. Can , N. Denek and T. Tonkaz .2011. The effects of different irrigation regimes on yield and silage quality of corn under semi-arid conditions. African J. Bio. 10(31): 5869-5877.

Stoll, M., B. Loveys and P. Dry. 2015. Improving water use efficiency of irrigated horticultural crops, J. Exp. Bot. 51(4) 1627–1634.

Traore, S.B., R.E. Carlson, C.D. Pilcher and M.E. Rice .2000. Bt and Non-Bt maize growth and development as affected by temperature and drought stress. Agron. J. 92:1027–1035.

William, D.B.,  K. Widdicom and B. Kurtd .2002. Row width and plant density effects on corn forage hybrids. Agron. J. 894: 326-330.

Yazdani, M., M.A. Bahmanyar, H. Pirdashti and M.A. Esmaili. 2009. Effect of phosphate solubilization microorganisms and plant growth promoting rhizobacteria on yield and yield components of corn. Inter. J. Bio Life Sci.1:2-11.