قابلیّتهای زّمین گردشگری (ژئوتوریسم) چّشمه های آّبگرم وّ مّعدنی اّیران

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

سیدمحمد میرحسینی ¹ ( گروه زمینشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندر عباس، ایران )
زهرا عابدپور ² ( گروه زمینشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، ایران )
فاضل شاکری ³ ( کارشناس پژوهشی جهاد دانشگاهی هرمزگان، ایران )

تاریخ دریافت : 1393/03/20 تاریخ پذیرش : 1393/08/07 تاریخ انتشار : 1394/09/30

کلید واژه: ایران, زمین گردشگری, چشمه های آبگرم, گردشگری درمانی,

چکیده مقاله :

چشمههای آبگرم و معدنی از جمله زیباترین جاذبههای زمین گردشگری در سراسر دنیامیباشند که سهم زیادی در صنعت گردشگری برخی کشورها دارند. در کشور ایران بیش از062 چشمه آبگرم شناسایی شده است و به نظر میرسد چشمههای شناسایی نشده دیگرینیز وجود داشته باشند. جنبههای مختلف این چشمهها از قبیل مظهر چشمهها، حوضچهها وآبراههها، رسوبها با ترکیب شیمیایی و رنگ متفاوت، پوششهای جلبکی متنوع، برخی بناهایتاریخی مرتبط با چشمهها و مناظر طبیعی اطراف آنها گردشگران بسیاری را به خود جلبمینماید. جنبه گردشگری مهمتر چشمههای آبگرم، استفاده از آنها در مسایل درمانی میباشدکه سابقه بسیار طولانی در ایران و جهان دارد. کاربریهای درمانی چشمههای آبگرم ارتباطزیادی با ویژگیهای ژئوشیمیایی آب آنها دارد و از این نظر چشمههای آبگرم ایران دارایتنوع ژئوشیمیایی قابل توجهی میباشند. با وجود پتانسیلهای بالای گردشگری این چشمهها،معرفی بین المللی و داخلی خوبی در رابطه با آنها انجام نشده و امکانات بهداشتی و رفاهیموجود در محل برخی از چشمهها مناسب نیست. شناسایی و مطالعه علمی چنین چشمههایی درکنار فراهم نمودن امکانات رفاهی میتواند ایران را به عنوان یکی از قطبهای گردشگریطبیعی و درمانی دنیا مطرح نماید.

چکیده انگلیسی:

Hot and mineral springs are one the most beautiful attractions around the world and have a high contribution in tourism industry in some countries. In Iran more than 460 hot springs have been identified and it seems that there are many more to be explored. Different aspects of these springs such as spring rise, pools and water canals, deposits with different chemical compositions and colors, different algae coatings, historical monuments related to hot springs and natural landscapes around them are attracting many tourists. Another more important tourism attraction of hot springs is their therapeutic uses that have had a long history around the world and also in Iran. Hot springs therapeutic uses are deeply related to their water geochemical characteristics. Fortunately Iranian hot springs have vast geochemical variations. Although these springs have high tourism potentials, they have not been introduced appropriately nationally and internationally. They have not enough and appropriate health care and welfare facilities. Scientific introducing and studies of theses springs alongside with providing health care and welfare facilities can make Iran as one of the therapeutic and natural tourism poles in the world

منابع و مأخذ:

1- اسدپور، غ.، میرحسینی، س. م. (1389): نگاهی به ویژگی‏های ژئوشیمیایی چشمه آبگرم سرگز بندرعباس، مجموعه مقالات نخستین همایش زمین شناسی فلات قاره ایران زمین، کرمان، دانشگاه ازاد اسلامی واحد زرند، 22 صفحه.

2- ابن فقیه، ا. م. (1967):  مختصر البلدان، نشر لیدن، بریل.

3- ابودلف، م. (1342): سفرنامه، به کوشش ولادیمیر مینورسکی، ترجمه­ی ابوالفضل طباطبایی.

4- الگود، س. (1356): تاریخ پزشکی ایران، ترجمه باهر فرقانی، انتشارات امیرکبیر، تهران.

5- امری کاظمی، ع. (1381): آغازی بر ژئوتوریسم ایران، مجموعه مقالات بیست و یکمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

6- بیابان گرد، ح.، مرادیان، ع.، بوالی، ی. (1388): بررسی هیدروژئوشیمی چشمه‏های معدنی آتشفشان تفتان و ارتباط آن‏ها با توده‏های سنگی سخت منطقه، فصلنامه علوم زمین، پاییز 1388؛ شماره 73 صص 99-108.

7- رحیم‏پور، ع. (1385): ژئوتوریسم، دو ماهنامه بین‏المللی میراث فرهنگی، گردشگری و هتل داری، شماره 33.

8- زنده دل، ح. (1384): راهنمای آبدرمانی و چشمه‏های معدنی ایران. نشر ایرانگردان.

9- جنیدی، م. ج. (1348): چشمه‏های معدنی ایران، انتشارات دانشگاه تبریز.

10- جنیدی، م. ج.، خدابنده، م. و شریعت، م. (1343): چشمه‏های معدنی آب گرم لاریجان، ماهنامه داروپزشکی، شماره 20.

11- جنیدی، م. ج.، خدابنده، م. و شریعت، م. (1346): آب‏های معدنی استان آذربایجان غربی-خوی و ماکو، مجله طب عمومی، شماره 2.

12- خوش رفتار، ر. (1388): گردشگری زمین شناسی در استان زنجان، فصلنامه علوم زمین، شماره 88، صص 102-97.

13- سدیدالسلطنه کبابی، م. (1363): بندرعباس و خلیج فارس، به کوشش علی ستایش، تهران، دنیای کتاب.

14- سروشیان، ج. (1335): فرهنگ بهدینان، به کوشش منوچهر ستوده، نشر فرهنگ ایران زمین، تهران.

15- شیندلر، ه. (1356): سه سفرنامه، به کوشش قدرت‌ا... روشنی، انتشارات توس، تهران، صص211-145.

16- طوسی، م. (1345): عجایب المخلوقات، به کوشش منوچهر ستوده، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

17- غفوری، م.، (1382): شناخت آب معدنی و چشمه‏های معدنی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.

18- غفوری، م.، شریعت، م. (1385): بررسی آب‏های معدنی سرعین اردبیل، انتشارات دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی.

19- فیضی، و.، مرتضوی، ح. (1382): استفاده درمانی از آب معدنی چشمه‏ها و دریاها برای بیماری‏های عمومی و پوستی (پالنئوتراپی)، فصل­نامه پایش، شماره 3، صص 230-225.

20- مقدسی، م. (1361): احسن التقاسیم، ترجمة علی نقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.

21- مستوفی، ح. (1915م). نزهه‌القلوب، به کوشش گای لسترنج، لندن.

22- ماسه، ه. (1355): معتقدات و آداب ایران، 1355جلد اول.

23- مهندس، ا. (1344): منابع آب‏های ایران از نظر توسعة اقتصادی، تهران.

24- منتظری، ح.، احمد عباس‏نژاد، ا.، نگارستانی، ع. (1386): بررسی تغییرات غلظت گاز رادون و عوامل هیدرو ژئوشیمیایی به عنوان پیش نشانگر زلزله در چشمه‏ی آبگرم جوشان، استان کرمان، مجموعه مقالات اولین همایش پیش نشانگرهای زلزله.

25- موسوی، م.، اکبری محمودآبادی، ع. (1383): بررسی چشمه‏های آهک ساز و تراورتن‏های منطقه تکاب. فصل­نامه زمین شناسی ایران سال اول، شماره 1، 65 صفحه.

26- نکوئی صدری، ب. (1388): مبانی زمین‏گردشگری: با تاکید بر ایران، تهران انتشارات سمت.

27- نبوی، م. ح. (1384):. گردشگری زمین‏شناسی، مجموعه مقالات هجدهمین گردهمایی علوم زمین 27-25 بهمن ماه 1384، سازمان زمین‏شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1049-1039 صفحه.

28- American Heritage Dictionary, Fourth Edition, (2000): Definition of Hot Spring.

29- Brahmantyo, B., and T. Bachtiar, (2009): Wisata Bumi Cekungan Bandung, Truedee, Bandung. ("Bandung Basin Geotourism" in Indonesian Language).

30- Hobba, W.A.., Fisher, D. W., Pearson, F. J., Chemerys, J.C., (1979): Hydrology and Geochemistry of Thermal Springs of The Appalachians. United States Government Printing Office, Washington. 42p.

31- Miriam-Webster Online Dictionary Definition of Hot Spring (www.miriam-webster.com)

32- MSN Encarta Definition of Hot Spring. Archived From The Original on (2009): 10-31. http://www.webcitation.org/5kwr3UrtU

33- Random House Unabridged Dictionary, © Random House, Inc. 2006. Definition of hot spring (WWW.Randomhouse.com)

34- Schlimmer, J. L., (1974): Terminologie Medico - Aharmaceutique ET Anthropologique Francaise - Persane, University of Tehran. 112p.

35- Tsaur, S. H., Chiang Lin, Y., Hui Lin, J. 2012. Evaluating ecotourism sustainability from the integrated Perspective of Resource, Community and Tourism. Tourism Management 27, 640 – 653.