بررسی پتانسیل شرایط جغرافیایی و ژئومورفولوژی در ذخیره سازی منابع آب با استفاده از GIS (منطقه مورد مطالعه شمال کویر حاج علیقلی)
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی روستایی
رحیم یوسفی زاده
1
(
گروه تغییر اقلیم ، دانشگاه زنجان
)
کلید واژه: توسعه پایدار, GIS, ژئومورفولوژی, ذخیره سازی آب, کویر حاج علیقلی,
چکیده مقاله :
آب ماده اولیه و ضروری حیات، توسعه صنایع، تولیدات کشاورزی و..... به شمار می رود. اگر موضوع حفاظت آبها و خاکها به طور سیستماتیک و در مقیاس بسیار وسیع تحقق یابد، در واقع ثبات محیط طبیعی تامین می شود.محدوده تحقیق بین َ50 ْ 35 تا َ 26 ْ 36عرض شمالی وَ12 ْ 54 تا َ46 ْ 54 طول شمالی قرارداردکه از شمال به ارتفاعات البرز، از شرق به روستای ده ملا ، از غرب به شهر دامغان و از جنوب به کویر حاج علیقلی محدود می گردد. ازجمله روستاهای موجود در منطقه روستای مهماندوست،ده ملا،کلاته ملا،فرات ، زرین آباد، مهدی آباد،عباس آباد،امرزان، بق، جزن،حیدرآبادو حاجی آباد می باشدکه جمعیتی حدود 62000 نفر را همراه با شهر دامغان در بر می گیرد. شغل اصلی جمعیت منطقه مذکور باغداری می باشد. معضل افت آبهای زیرزمینی، شور شدن آبها، افزایش تقاضا و پتانسیل منطقه جهت افزایش سطح زیر کشت، نیاز به بررسی همه جانبه در ایجاد توسعه پایدار داشته و جزء ضروری ترین مسائل منطقه است. جهت رسیدن به این منظور تمامی عوامل جغرافیایی و طبیعی به خصوص ژئومورفولوژی منطقه به صورت دقیق و میدانی و با استفاده از نرم افزار GIS مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند تا نقش آنها بر منابع آب این منطقه که یکی از مراکز فعالیت های انسانی در زمینه کشاورزی است مشخص گردد.نتایج نشان می دهد که ژئومورفولوژی منطقه شامل کوههای بلندبا تاثیردرمیزان بارش همچنین تشکیلات آهکی تکتونیزه سهم عمده ای در تامین آب منطقه دارد که همراه با دشت سر های گسترده نقش اصلی را در تغذیه سفره ها ایفاء می نمایند.
Water is life resource for living creatures especially human being .Water is the first and necessary toop for industrial development the base for agricultural production .if the mater of water and soil conservation be considered systematically and in the wide spread scale, in fact the consistency of natural environment is fulfilled (rajaei 1382).The resource area is located between 50 35 to 26 36 of north latitude and 12 54 to 46 54 north longitude which reaches from north to alborz mountain frome east to moladeh village, from west to damghan city and from sout to hajaligholi playa . in this area the following villages are located , mehmandoost, dehmolla, kalatimolla, forat,zarrinabadmehdiabad,abbasabadT,vamerzan,bagh,jazan,heidarabad and haji abad which contain a population about 62000 person including damghancity. the main occupation of population of this region is gardening. The disaster of underground water table falling , Stalinization of water, increase of demand and region potential for increasing cultivating lands needs a full study for providing sustainable situation and is one of the most necessary need of the ragion. In order to reach to this aim all geographical, natural and especially geomorphology agents of region were strictly and in the field , using GIS hardware were studied to find the role of them on water resources of this area where is one of the centers of human activities in the field of agriculture . the results show that the geomorphology of the region including tall mountains, affecting on the amount of rainfall, also tectonized limestone formation, have an important role on water provision of the region, which with wide plainheads have the principle role oo feeding underground tables.
_||_
