مطالعه و بررسی آثار و استقرارهای اشکانی کوهپایه‌های آبیک
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخیارضالله نجفی 1 , فرزاد مافی 2 , رضا اخوندی 3
1 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
2 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
کلید واژه: البرز مرکزی, اشکانی, کوهپایه, فلات مرکزی, آبیک, قلامحله, روستای چناسک, کافر قلعه,
چکیده مقاله :
بررسی و مطالعه باستان‌شناختی ارتفاعات شمال شهرستان آبیک به دلیل مشرف بودن بر مسیر موسوم به جاده خراسان و شناخت دقیق چند و چون تطورات و تحولات فرهنگی این منطقه در دوره اشکانی می تواند ما را در درک هرچه بهتر تحولات شمال فلات مرکزی در دوره اشکانی یاری نماید. در نتیجه ، این پژوهش که در قالب فصل اول بررسی باستان‌شناسی کوهپایه شهرستان آبیک (شامل محدوده شمالی دهستان‌های زیاران، کوهپایه شرقی و غربی و اقبال شرقی) واقع در شمال فلات مرکزی انجام شد؛ تعداد ۸۹ محوطه باستانی شناسایی گردید که از این میان، تعداد ۳۸ محوطه دارای آثار و مواد فرهنگی دوره اشکانی است. تشخیص و درک کلی الگوی استقراری و مطالعه گونه‌شناسی سفال منطقه در دوره اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که نشانگر تغییرات جمعیتی یا الگوی پراکنش استقرارها در این بخش از جنوب البرز مرکزی نسبت به دوره قبل و بعد است. ضمن اینکه بیشتر استقرارهای منطقه در این دوره یا روستاهایی کوچک هستند (مانند قلامحله چناسک) و یا بصورت استقرارهای فصلی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد تا منتج به تصویری از الگوی معیشتی ساکنان این محوطه ها در دوران مورد بحث می گردد. همچنین، شایان ذکر است که فرهنگ مادی منطقه (غالباً سفال) در دوره اشکانی، علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های قوی بومی، متأثر از گستره فرهنگی غرب و شمال ایران است.
Abyek district in Qazvin province based on It's geographical situation and natural potentials has a particular situation that understanding of it's cultural evolution and historical happenings in Parthian period assist us to better recognition of the cultural changes of this part of Iran from 250 BC to AC 224 Archaeological survey in northern part of Abyek foothills (Ziaran, Eastern Eghbal, eastern & western Kuhpaye) Conducted in March to May. In this season of Archaeological survey find out 89 sites that among of these, 64 sites yields evidences of Parthian culture. This research reveals evidences of demographic changes and change in settlement pattern in this region at Parthian period. Further, it was indicated that the most settlements of the area consist of small villages and no evidence of urbanize centers, Also, it seems that the region's material culture in Parthian period as well as owning some of the local characteristics finally belong to cultural span of north and west of Iran.
_||_
