واکاویی وضعیت و شخصیت شیخ هارون بن خمیس، فقیه حکومت قطب‌شاه

محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن

کاظم استادی ¹

1 - کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث / دانشگاه قرآن و حدیث / قم / ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/12 تاریخ پذیرش : 1402/04/13 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: حوزه علمیه حیدرآباد, تاریخ تشیع, عبدالله قطب‌شاه, فقه شیعه, محمد خاتون,

چکیده مقاله :

سلاطین شیعه دکن، مشهور به قطب‌شاهیان، از 918 تا 1098 قمری در جنوب هند (گُلکُنده و حیدرآباد) فرمانروایى کرده‌اند. هفتمین فرمانروای این سلسله، سلطان عبدالله قطب شاه (م1083ق) می‌باشد، که از 1038 ـ 1083 قمری حکومت نموده؛ و نواب اصلی وی، علامی فهامی شیخ محمد بن خاتون (م1059ق) بوده است. در دورۀ پیشوایی ابن‌خاتون، حوزۀ درسی‌ مهمی در حیدرآباد تشکیل شده، که به مناسبت آن، اساتید و شاگردانی پرورش یافته و فعالیت داشته‌اند. شاید مهم‌ترین شخصی که در این حوزه علمیه از او یاد شده، شیخ هارون بن خمیس جزایری (م1047ق) است. اکنون شرح حال و ترجمه‌ای از وی در دست نیست. در پژوهشی که انجام شد، مشخص گشت که: از وقایع زندگی شیخ هارون و خانواده‌اش، اطلاعات چندانی در دست نیست؛ امّا می‌توان بر اساس برخی از اسناد و نسخ خطی، اطلاعات و شرح حالی برای وی مطرح نمود. وی در حدود سال 1017ق از ایران به حیدرآباد هند و حکومت قطب‌شاهیان مهاجرت نموده است. شیخ هارون، مدرس حوزه علمیه لنگر فیض اثر حیدرآباد و فقیهی بی‌عدیل بوده، که قریب سی سال به نشر علم فقه در این منطقه اشتغال داشته؛ و آثار متعددی از خود باقی گذاشته است، که غالباً در حوزه فقه شیعی می‌باشندسلاطین شیعه دکن، مشهور به قطب‌شاهیان، از 918 تا 1098 قمری در جنوب هند (گُلکُنده و حیدرآباد) فرمانروایى کرده‌اند. هفتمین فرمانروای این سلسله، سلطان عبدالله قطب شاه (م1083ق) می‌باشد، که از 1038 ـ 1083 قمری حکومت نموده؛ و نواب اصلی وی، علامی فهامی شیخ محمد بن خاتون (م1059ق) بوده است. در دورۀ پیشوایی ابن‌خاتون، حوزۀ درسی‌ مهمی در حیدرآباد تشکیل شده، که به مناسبت آن، اساتید و شاگردانی پرورش یافته و فعالیت داشته‌اند. شاید مهم‌ترین شخصی که در این حوزه علمیه از او یاد شده، شیخ هارون بن خمیس جزایری (م1047ق) است. اکنون شرح حال و ترجمه‌ای از وی در دست نیست. در پژوهشی که انجام شد، مشخص گشت که: از وقایع زندگی شیخ هارون و خانواده‌اش، اطلاعات چندانی در دست نیست؛ امّا می‌توان بر اساس برخی از اسناد و نسخ خطی، اطلاعات و شرح حالی برای وی مطرح نمود. وی در حدود سال 1017ق از ایران به حیدرآباد هند و حکومت قطب‌شاهیان مهاجرت نموده است. شیخ هارون، مدرس حوزه علمیه لنگر فیض اثر حیدرآباد و فقیهی بی‌عدیل بوده، که قریب سی سال به نشر علم فقه در این منطقه اشتغال داشته؛ و آثار متعددی از خود باقی گذاشته است، که غالباً در حوزه فقه شیعی می‌باشند