بررسی تطبیقی جایگاه و تقدس آب در قرآن و عرفان اسلامی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

زینب سلیمی ¹ (دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سید محمد علی ایازی ² (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
کاظم قاضی زاده ³ (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/10/17 تاریخ پذیرش : 1398/10/17 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: Water, قرآن, عرفان, آب, mysticism, Quran, ancient beliefs, باورهای باستانی,

چکیده مقاله :

آب به رغم جایگاه اساسی و اهمیت فوق العاده‌ای که در زندگی انسان و سایر موجودات دارد، جایگاه حقیقی آن از نگاه قرآن و عرفان به نحو تطبیقی هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است و رسالت اصلی آن در جهان و وظایف انسان در قبال آن، به نحو بایسته و شایسته مورد تامل قرار نگرفته است. این نوشتار، به قدر میسور نگاهی دارد به جایگاه والای آب و تقدس آن در عرفان و تطبیق آن با بیان قرآن و نیز باورهای باستانی ایران زمین؛ در این نگرش روشن می‌شود که نگاه عرفانی، نقشه سیر و سلوک الی الله را در آینه آب جستجو می‌نماید و نسبت به تامل جدی در آب و دعوت از آن برای حضور در زندگی معنوی فراخوان می‌دهد و باورهای باستانی ایران زمین نیز از جوانب مختلف بر تقدس آن پای می‌فشارد. از سویی دیگر آب در قرآن، جایگاهی بس والا دارد و به عنوان ضرب‌المثل شناخت و معرفت و رهگذر حکمت و بصیرت معرفی شده و آثار و احکام و آداب بی‌شماری برای آن برشمرده می‌شود، کما اینکه منشأ حیات و مظهر کثرت و برکت و طهارت و جریان و سیلان و رویش و زایش و... قلمداد می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

The real status of water in the Quran and Mysticism, despite its importance and essential role for human beings and other creatures’ lives, has not been studied comparatively yet. And its main objective in the world and human’s duties towards water have not been considered properly. This paper aimed to take a look at water’s high status and holiness in mysticism comparing to Quran and ancient beliefs of Iran. Findings revealed that Mystical approach, considers water as a mirror in which, one can look for God. This attitude recalls for water’s presence in spiritual life and asks people to think seriously about water. Ancient beliefs of Iran, also, emphasizes on Water’s holiness in many aspects. On the other hand, water has a high place in Quran and has been introduced as the symbol of cognition, knowledge, and a passage to wisdom and insight. Many sentences and rituals have been mentioned about water and it has been considered as the origin of life, symbol of abundance, blessing, purity, motion, germination and generation.