تحلیل و ارزیابی تأثیرپذیری مؤلفه‌های رواناب از کاربرد سطوح مختلف پلی‌آکریل‌آمید

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

زینب حزباوی ¹ , سید حمیدرضا صادقی ² , حبیب‌اله یونسی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ ایران
2 - استاد گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ ایران
3 - دانشیار گروه محیط زیست؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ایران

تاریخ دریافت : 1391/05/15 تاریخ پذیرش : 1391/07/02 تاریخ انتشار : 1391/12/22

کلید واژه: اصلاح‌کننده‌های خاک, تغییرات رواناب, مهار رواناب, نفوذ آب,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی الگوی تغییرات مؤلفه‌های رواناب از جمله میزان رواناب در طول مدت زمان بارندگی، مجموع رواناب خروجی از سطح مطالعاتی، زمان شروع و خاتمه رواناب و حتی میزان رواناب در گام‌های زمانی مختلف متأثر از پلی‌آکریل‌آمید (PAM) در آزمایشگاه شبیه‌ساز باران و فرسایش انجام گرفت. در این پژوهش، از سه کرت کوچک مکعبی به ابعاد 5/0 متر و حجم کلی 125/0 متر مکعب و با شیب 20 درصد استفاده شد. تیمارهای پژوهش شامل تیمار شاهد و هفت تیمار با مقادیر 4/0، 6/0، 1، 2، 3، 4 و 6 گرم در متر مربع از PAM بوده است. نتایج پژوهش بیانگر کاهش غیرمعنی‌دار (49/0=P) میزان رواناب تیمارهای مختلف PAM بود. همچنین کاهش مقدار رواناب در تیمارهای با مقادیر مختلف PAM از روند خاصی تبعیت نکرد. افزون بر این، بیشترین کاهش مجموع رواناب به‌ترتیب در تیمارهای 2، 6 و 1 گرم در متر مربع اتفاق افتاد. زمان شروع رواناب با افزایش مقدار PAM تا دو گرم در متر مربع، افزایش و زمان خاتمه رواناب با افزایش مقدار PAM تا یک گرم در متر مربع، کاهش یافته است. همچنین با ارزیابی مقدار رواناب در گام‌های زمانی مشترک به‌طور جداگانه مشاهده شد که استفاده از PAM در مهار رواناب در تمام گام‌ها به جز گام زمانی اول و سوم اختلافی معنی‌دار (12/0<P) ندارد.

چکیده انگلیسی:

This study was performed to investigate the effect of Polyacrylamide (PAM) on pattern of variation of runoff components consist of the amount of runoff during rainfall, cumulative runoff, the runoff commencement and cessation time and runoff amount at different time steps. The experiments were taken place in Soil Erosion and Rainfall Simulation Laboratory. In this study, three small cubic plots with dimensions of 0.5 m, total volume of 0.125 m3 and having 20% slope were used. The conducted experimental treatments were consisted of 0 (control), 0.4, 0.6, 1, 2, 3, 4 and 6 g PAM/m2. The results indicated that the PAM-treated plots had no significant reducing influence on runoff amounts (P=0.49). The reduction of runoff amount at different levels of PAM had also no specific trends. In addition, the maximum reduction in total runoff occurred in treatments 2, 6 and 1 g PAM/m2, respectively. The runoff commencement time was increased by increasing the amount of PAM to 2 g/m2 and runoff cessation time was decreased due to increasing amount of PAM level to 1 g m-2, respectively. The assessment of runoff amount in common time steps of different treatments also revealed that the different amount of PAMs had no significant effect (P > 0.12) on runoff control in all steps except the first and third time steps.