تنگناهای طبیعی توسعه شهر لار (جنوب استان فارس)
محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی
محمدرضا ثروتی
1
(
ندارد
)
کلید واژه: تنگناهای طبیعی, شهر لار, توسعه, منابع آب, زلزله, مشارکت عمومی,
چکیده مقاله :
شهر لار به عنوان بزرگترین مرکز سکونتی لارستان (در جنوب استان فارس) با ارتفاع متوسط 915 متر درسیستم زاگرس چین خورده و در دشت لار قرار دارد. شهر قدیم یا شهر تاریخی و باستانی لار در شمال غرب دشتو شهر جدید لار پس از رخداد زلزله سال 1339 و به دنبال ویرانی شهر قدیم بر روی مخروط افکنه تنگ اسد درجنوب دشت لار به وجود آمد . تا سال 1335 حتی یک خانه مسکونی در روی این مخروط افکنه ساخته نشده بود. درحال حاضر نه فقط مخروط افکنه تنگ اسد به طور کامل بر اثر تاسیسات شهری اشغال شده است بلکهآپارتمان سازی در داخل دره تنگ اسد به طرف کوهستان که عرض دره بسیار محدود است و مورد تهدید سیل واقعمی شود نیز ادامه پیدا کرده است. از طرف دیگر این دو شهر در جهت شمالی و جنوبی به سمت یکدیگر توسعهمی یابد و در آینده به طور کامل به یکدیگر متصل خواهند شد.از عوامل محدودکننده توسعه شهر لار در دراز مدت، مناطق کوهستانی شمال و جنوب دشت لار است بهگونه ای که عرض متوسط این دشت حدود 6 کیلومتر می باشد. پدیده زلزله از نظر پتانسیل و بالفعل، ساخت و سازاصولی و مقاوم در برابر زلزله را می طلبد. شرایط آب و هوایی گرم و خشک ، تابستان های طاقت فرسا و کمبودمنابع آب به ویژه آب شرب از دیرباز مشکل اصلی شهر لار بوده است . خشکسالی های چند سال اخیر، نیز مساله راشدت بخشیده است . افزون بر آن، آب های سطحی و زیرزمینی به دلیل وجود سازندهای میشان، گچساران ومارن های میوسن حاوی گچ و نمک و نیز به دلیل وجود گنبدهای نمکی اینفراکامبرین اطراف لار، عمدتاً شور، قلیایی وسنگین هستند . در مقابل تنگناهای طبیعی، فرهنگ بالای شهرنشینی و به ویژه مشارکت عمومی و کمک هایچشم گیر مردمی برای توسعه در این شهر را باید در نظر گرفت . در این مقاله با بهره گیری از روش های معمول وخاص پژوهش های جغرافیایی و به ویژه با انجام سفرهای مکرر و متعدد به لارستان (شهر لار ) تنگناهای طبیعیمذکور از نزدیک بررسی شده است.برنامه ریزان شهری باید به حقایق محیط شهر لار و یا به عبارتی لارستان توجه نمایند و مسیر توسعه ای رادنبال نمایند که فرصت های برابر برای همه اهالی شهر فراهم شود و در برخورد با محیط زیست بوم مداری 1 رامقدم بر انسان محوری 2 دانسته و توسعه پایدار را ملاک عمل خود قرار دهند.
The city of Lar is the largest settlement of Laristan. At an elevation of 915 m a.s.l., it islocated on the Dasht-e-Lar piedmont plainwithin the folded Zagros Mts. The ancientcity oofLar is situated in the northwestern part of the dasht. The new city, which wasrebuilt after the devastating earthquake if 1339 (1960) is situated on the Tang-e-Asadalluvial fan in the southern part of the plain. Up to 1339 there had not even been asingle dwelling at this place. By now not only the Tan-e-Asad alluvial fan has beencompletely taken over by urban land use. Housing activity has also continued towardsthe mountain, where the valley floor is very narrow and where there is a considerableflood hazard.These two cities grow north- and southward, respectively, and are likely to joinin the near future. The long-term natural limiting factors of urban development are themountains to the north and south of the 6 km wide Dasht-e-Lar.Earthquakes always have to be reckoned with, making it an obligation to construct allbuildings in an earthquake-resistant way. The warm and dry climate with very hotsummers and the water deficit for drinking and other purposes is the principal andoldest problem of the city. The prolonged drought of the last years has increased thewater problem. Due to the salt domes in the Lar area, the surface and ground watersfrom the Mishan and Gachsaran formation and the local marlstones are mainly saltyand alkaline.Against these natural constraints are set a relatively high urbanization culture,especially with respect to public participation and considerable public help for the cityas a whole.This paper has made use of the conventional research methods of geography,primarily based on repeated field trips to Larestan. The urban planners should becomeaware of the environmental realities of the Lar region and should follow a line ofdevelopment that should provide the same opportunities for everybody. In theirrelationship with the environment they should prefer the ecocentric to theanthropocentric approach.
