Qualitative assessment and mapping of corrosion and sedimentation potential of Marvdasht-Kharameh groundwater

محورهای موضوعی : Groundwater

افشین هنر بخش ¹ , یاسر استواری ² , علی اکبر موسوی ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1396/10/19 تاریخ پذیرش : 1400/07/24 تاریخ انتشار : 1400/02/11

کلید واژه: Water Quality, کیفیت آب, کریجینگ, شاخص رایزنر, Ryznar index, kiriging, Langelier index, شاخص لانژلیر,

چکیده مقاله :

Determining corrosion and sedimentation potentials is one of the most significant quality aspects of groundwater in different expenses. So, the aim of this study is to appoint corrosion and sedimentation potentials by applying Langelier and Ryznar indexes and their compilers in Marvdasht-Kharameh plain underground water. For this purpose, 49 wells of agriculture well were sampled in five years and compilers of total hardness (TH), total dissolved solubility (TDS), total alkalinity (TA) were measured. Simple kiringing statistical earth method was used for mapping of Rynzar and Langelier indexes and their compilers. The results demonstrated that spherical model is the best fitting for Langelier and Ryznar indexes and their compilers. The effect scope for variable compilers was from 15752 to 32711.local correlation class modified from good to intermediate quality. The average of Langelier index was 0.58 that displayed low sedimentation potential to intermediate. The average of Ryznar index was 6.3 which exhibited low corrosion potential in Marvdasht-Kharameh plain aquifer. Based on mapping plots, in the northern parts, TH and TDS compilers and consequently the Langelier index had the most quantity that it displayed intermediate sedimentation potential. Probably in the northern part, carbonate compositor’s effect was evaluated as an increasing factor .By regarding to sedimentation and corrosion potentials, Marvdasht-Kharameh underground water has entirely intermediate quality.

چکیده انگلیسی:

تعیین پتانسیل خوردگی و رسوب­گذاری یکی از با اهمیت­ترین جنبه­های کیفی منابع آب­های زیرزمینی در مصارف مختلف می­باشد. لذا هدف از این پژوهش تعیین پتانسیل­های رسوب­گذاری و خوردگی با استفاده از شاخص­های لانژلیر و رایزنر و مولفه­های آنها در آب زیرزمینی دشت مرودشت- خرامه است. برای این منظور از تعداد 49 حلقه چاه کشاورزی در 5 سال نمونه­برداری و مولفه­های سختی­کل (TH)، کل جامدات محلول (TDS)، قلیائیت کل (TA) و اسیدیته (pH) اندازه­گیری شد. از روش زمین­آماری کریجینگ ساده برای پهنه­بندی شاخص رایزنر و لانژلیر و مولفه­های آنها استفاده گردید. نتایج نشان داد مدل کروی بهترین برازش را برای شاخص­های لانژلیر و رایزنر و مولفه­های آن­ها دارد. دامنه تأثیر از 15752 تا 32711 متر برای مولفه­ها متغیر بود. کلاس هم­بستگی مکانی از خوب تا متوسط تغییر داشت. میانگین شاخص لانژلیر 58/0 بود که پتانسیل رسوب­گذاری کم تا متوسط را نشان داد. میانگین شاخص رایزنر 3/6 بود که پتانسیل خوردگی کم را در آبخوان دشت مرودشت- خرامه نشان می­دهد. بر اساس نقشه­های پهنه­بندی در قسمت­های شمالی منظقه مولفه­های TH و TDS و به دنبال آنها شاخص لانژلیر بیشترین مقدار را داشت که پتانسیل رسوب­گذاری متوسط را نشان می­دهد. در این قسمت تأثیر سازندهای کربناتی احتمالاً عامل افزایش شاخص لانژلیر ارزیابی شد. به طور کلی، منابع آب‌های زیرزمینی مرودشت- خرامه از نظر پتانسیل­های خوردگی و رسوب­گذاری کیفیت متوسطی دارد.

منابع و مأخذ:

استواری، ی. (1390). ارزیابی کیفیت آبخوان­های منطقه لردگان و تأثیر سازندهای زمین­شناسی بر آن­ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد.

استواری، ی.، بیگی­هرچگانی، ح. و داودیان، ع. (1394). پردازش زمین‌آماری پتانسیل رسوب‌گذاری و خورندگی آب زیرزمینی دشت لردگان. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 17، شماره 2، ص 61-45.

استواری، ی.، بیگی­هرچگانی، ح. و داودیان، ع. (1396). ارزیابی شاخص کیفیت آب زیرزمینی (GWQI ) و پردازش زمین­آماری آن در آبخوان دشت لردگان. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره نوزدهم، ویژه نامه شماره 5، ص 238-227.

آذری، ع.، ناظمی، س.، کاکاوندی، ب. و رستگار، ا. (1394). بررسی پتانسیل خوردگی و رسوب‌گذاری منابع آب شرب شهر شاهرود با استفاده از شاخص‌های پایداری در سال 1392. مجله دانشگاع علوم پزشکی سبزوار، دوره 22، شماره 6، ص 954-944.

بدیعی­نژاد، ا.، حیدری، م. و فرزادکیا، م. (1394). بررسی پتانسیل خوردگی و رسوب گذاری شبکه توزیع آب آشامیدنی جنوب شهر شیراز. مجله ره آورد سلامت، دوره 1 شماره 1،  ص 61-51.

رضائی، ع. و میرمحمدمیبدی، ع. (1384). آمار و احتمالات (کاربرد در کشاورزی). انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، چاپ اول، 586 صفحه.

زارع­ابیانه، ح.، عبدالصالحی، ا. و کاظمی، ا. (1389). مطالعه خوردگی و رسوبگذاری آب­های زیرزمینی دشت همدان – بهار. علوم و تکنولوژی محیط زیست دوره 12، شماره 2، ص 101-89.

سنگاب زاگرس. (1388). بروز رسانی انتخاب منابع آب انتخابی کمی در 46 محدوده مطالعاتی استان فارس، محدوده مطالعاتی مرودشت. سازمان آب منطقه ای فارس.

مختاری، ا.، عالیقدری، م.، حضرتی، ص. و  قربانی، ل. (1389). ارزیابی وضعیت خوردگی و رسوب گذاری شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر اردبیل با استفاده از شاخص­های Lonelier و Ryznar. مجله سلامت و بهداشت اردبیل، دوره 1، شماره 1، ص 23-14.

هادی، م. (1388). تهیه نرم افزار محاسبه کننده هشت ایندکس مهم خوردگی آب. دوازدهمین همایش ملی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آبان ماه، 1388.

APHA. (1998). Standard methods for examination of water and waste water. 20^th edition American PubLSIc Health Association, Washington, DC .

Boyd, C. E. (2000). Water quality, an introduction. Kluwer Academic Publishers, 323 pages.

Carrier air conditioning company. (1965). Handbook of air conditioning system design. McGraw-Hill Books, New York.

Dehghani, M., Tex, F. and Zamanian, Z. (2010). Assessment of potential of scale formation and corrosive of tap water resources and the network distribution system in Shiraz. South Iran,  Pakistan Journal of Biological Science, 13(2), pp: 88-92.

Hooshmand, A., Delghandi, A. and Ails, A. (2011). Application of kriging and cokriging in spatial estimation of groundwater quality parameters. African Journal of Agricultural Research, 6(14), pp: 3402-3408.

Mehrjerdi, R., Zareian, M., Mahmodi, S. and Heidari, A. (2008). Spatial distribution of groundwater ‎quality with geostatistics (Case study: Yazd-Ardakan plain). World Applied Science ‎Journal, 4(1), pp: ‎‎9-17‎

Pannatier, Y. (1998). Variowin: software for data analysis in 2D. Version 2.21. Springer Verlag, 93 pages.

Rafferty, K. (2000). Scaling in geothermal heat pump systems. Geo- Heat Center Oregon Institute of Technology, 3201 Campus Drive Klamath Falls. PP :11-15.

Sanches, F. (2001). Mapping groundwater quality variables using PCA and geostatistics: a case study of Bajo Andarax, southeastern Spain. Hydrological Sciences-Journal-des Sciences Hydrologiques, 46(2), pp:227-242.

Scott, H.D. (2000). Soil Physics, Agricultural and Environmental Application. Iowa State University Press, 415 pages.

Shi, J., Wang, H., Xu, J., Wu, J., Lie, X., Zhu, H. and Yu, C. (2007). Spatial distribution of heavy metals in soils: a case study of changxing, china. Environ Geol, 52, PP:1-10.