طبقه بندی آب های سطحی و آب های زیرزمینی از نظر شرب، کشاورزی و صنعت (مطالعه موردی رودخانه صیدون، اعلاء و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد)

محورهای موضوعی : water resource management

هادی بلوطی ¹ , غلامرضا یاقوت زاده ²

1 - کارشناس ارشد سازه‌های آبی، شرکت مهندسی مشاور آب و انرژی اروند
2 - کارشناس ارشد سازه‌های آبی، معاونت آب‌رسانی سازمان آب و برق خوزستان

تاریخ دریافت : 1400/03/15 تاریخ پذیرش : 1400/05/25 تاریخ انتشار : 1400/05/25

کلید واژه: آب زیرزمینی, رودخانه, ویلکاکس, شولر, نرم افزار,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق طبقه بندی و شناخت کیفیت آب رودخانه ها و چاه های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود. داده های مور نیاز در سال آبی 96-95 برای تفسیر، از سازمان آب و برق خوزستان تهیه شد. بعد از آنالیز نمونه‌ها در آزمایشگاه، با رسم نمودار های شولر[1] و نمودار ویلکاکس،[2] با استفاده از نرم افزار های AqQA و Chemistry ، طبقه بندی آب رودخانه صیدون، اعلا و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد ترسیم و تفسیر شدند. به طور کلی آب‌های زیرزمینی منطقه به لحاظ شرب در رده متوسط تا نامناسب قرار می گیرند. کیفیت آب چاه ها در زمره آب‌های کاملاً سخت قرار می‌گیرند، همچنین آب رودخانه صیدون و رودخانه اعلی سختی کمتری نسبت به آب‌های زیرزمینی منطقه دارد. آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه طبق نمودار ویلکاکس جهت مصارف کشاورزی، به لحاظ نسبت جذب سدیم دارای کیفیت عالی هستند ولی به لحاظ شوری با مشکل مواجه است. قابلیت استفاده از آب‌های منطقه صیدون جهت مصارف صنعتی، آب رودخانه صیدون، رودخانه اعلاء و چاه تراوشی سید بهزاد از نوع خورنده و همچنین آب چاه گلال دوپران از نوع رسوب گذار می‌باشد. [1] Scholler [2] Wilcox

چکیده انگلیسی:

هدف از این تحقیق طبقه­بندی و  شناخت کیفیت آب رودخانه­ها و چاه­های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می­باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه­های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود.  داده­های مور نیاز در سال آبی 96-95 برای تفسیر، از سازمان آب و برق خوزستان تهیه شد. بعد از  آنالیز نمونه‌ها در آزمایشگاه، با رسم نمودار­های شولر[1] و نمودار ویلکاکس،[2] با استفاده از  نرم­افزار­های AqQA و Chemistry ، طبقه­بندی آب رودخانه صیدون، اعلا و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد ترسیم و تفسیر شدند. به طور کلی آب‌های زیرزمینی منطقه به لحاظ شرب در رده متوسط تا نامناسب قرار می­گیرند. کیفیت آب چاه­ها در زمره آب‌های کاملاً سخت قرار می‌گیرند، همچنین آب رودخانه صیدون و رودخانه اعلی سختی کمتری نسبت به آب‌های زیرزمینی منطقه دارد. آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه طبق نمودار ویلکاکس جهت مصارف کشاورزی،  به لحاظ نسبت جذب سدیم دارای کیفیت عالی هستند ولی به لحاظ شوری با مشکل مواجه است. قابلیت استفاده از آب‌های منطقه صیدون جهت مصارف صنعتی، آب رودخانه صیدون، رودخانه اعلاء و  چاه تراوشی سید بهزاد از نوع خورنده و همچنین آب چاه گلال دوپران از نوع رسوب­گذار می‌باشد. [1] Scholler [2] Wilcox

منابع و مأخذ:

احسانی، م. و خالدی، ه. (1382). بهره‌وری آب کشاورزی. کمیته ملی آبیاری زهکشی ایران. ص 91-115.

اسدی­نیا، ز. (1393). ارزیابی خصوصیات هیدرو شیمیایی و هیدروژئولیکی آبخوان فومنات. اولین همایش ملی آب، انسان، زمین. شرکت توسعه سازان گردشگری اصفهان. 6 شهریور 1393، اصفهان، ایران.

آقایاری، ف. و داره، م. (1393). ارزیابی تحولات هیدروزئوشیمیایی آبخوان ارومیه. اولین همایش ملی آب، انسان، زمین. اصفهان. شرکت توسعه سازان گردشگری اصفهان. 6 شهریور 1393، اصفهان، ایران.

جباری، ا. و نجمی، ن. (1388). دستورالعمل پایش کیفیت آب‌های سطحی (جاری). معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور مرکز داده­ورزی و اطلاع­رسانی، نشریه شماره 522: 222.

سالاری، م.، رادمنش، ف. و وفایی، ف. (1391). پهنه­بندی کیفی آب با استفاده از شاخص­های کیفی (مطالعه موردی: رودخانه کارون، دز). اولین همایش ملی حفاظت و برنامه­ریزی محیط زیست، 13 اسفند ماه، همدان، ایران: 9-1.

طباطبایی،س.ح. وشایان نژاد،م. (1388). مبانی مهندسی آبیاری. انتشارات دانشگاه شهرکرد 381 ص.

علیزاده، ا. (1387). اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ بیست و پنجم. 870 صفحه.

Babiker, I., Mohamed, M. and Hiyama, T. (2007). Assessing groundwater quality using GIS. Water Resources Management, pp: 699-715.

Chenini, I. and Khemiri, S. (2009). Evaluation of ground water quality using multiple linear regression and structural equation modeling. Int. J. Environ. Sci. Tech., 6 (3), pp: 509-519.

Elamassi, K. S. (2002). Assessment of groundwater quality using multivariate and spatial analyses in Gaza governorate-Palestine. The Islamic University-Gaza. Faculty of Science, Master's Degree Program, Environmental science.

Cordoba, E., Martinez, A. and Ferrer, E., (2010). Water quality indicators: comparison of a probabilistic index and a general quality index, The case of the confederacion hidrografica del jucar (spain), Ecological Indicators, pp: 1049-1054.

Housseini D., Coulibaly M. and Rodriguez, J. (2004). Development of performance indicators for small Quebec drinking water utilities. Environmental Management, 73(3), pp: 243-255.