مروری برتاریخ باغ سازی ایران با تاکید بر رفتارشناسی آب در نظام شکل گیری باغ سازی بیرجند

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

محمد شبانی ¹ , رضا میرزایی ² , فرهاد خسروی ³ , سید محمد رضا خلیل نژاد ⁴

1 - دانشجوی دکتری ، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی ، بیرجند، ایران
3 - استادیار پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران
4 - استادیار دانشکده هنر، گروه صنایع دستی، دانشگاه بیرجند، بیرجند،ایران

تاریخ دریافت : 1400/12/18 تاریخ پذیرش : 1401/04/21 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: ایران, بیرجند, تاریخ باغ سازی, رفتارشناسی آب,

چکیده مقاله :

آب در نگاه معماران در نظام باغ سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است بلکه آب (به لحاظ ابعاد فرآیندی، عملکردی و محیطی) می‌تواند مخاطبان را به خیزش و تحرک لذت روحی روانی در نظام باغ سازی وادار سازد . به لحاظ ابعاد فرآیندی آب در نظام باغ سازی بیرجند به صورت مختلف حضور پیدا میکند.روش این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد که پس ازتوصیف مطالب به تحلیل داده ها خواهیم پرداخت. نتایج ویافته ها نشان می دهدکه آب از عناصر اصلی در نظام باغسازی در بیرجند است و دست کم از سه جنبه مفهومی، کارکردی و زیباشناختی در باغ حضور دارد. آب چشمهها و قنات‌ها، باغ‌های بیرجند را حیات بخشیده و با جاری شدن در جویبارها، آبشارها و جوی‌های کم شیب منظره باغ را زیبا و هوای آن را مطبوع و دلپذیر میکرده است. حضور آب در داخل باغهای بیرجند سلسله مراتبی دارد که میتواند تأثیر معناداری بر ابعاد پیامدی (روحی-روانی) رفتار آب در نظام باغ سازی داشته باشد. به عبارتی دیگر، حضور آب در داخل باغ دارای دو وظیفه عملکردی و نمادین است، یعنی از بعد عملکردی به آبیاری درختان و گیاهان پرداخته و باعث ایجاد طراوت در فضا می‌شود و از بعد نمادین به عنوان تجلی مفهومی خاص، به صورت منظری برای دیدار نمود می‌یابد که در حقیقت، به نیاز درک وجودش پاسخ میدهد.آب در نگاه معماران در نظام باغ سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است. و ابعاد فرآیندی و عملکردی تأثیر معناداری بر ابعاد پیامدی (روحی- روانی) رفتار آب در نظام باغ سازی بیرجند دارد.

چکیده انگلیسی:

Water is important in the view of architects in Birjand horticultural system, but water (in terms of process, functional and environmental dimensions) can make the audience rise and mobilize psychological pleasure in the horticultural system. In terms of process dimensions, water is present in Birjand horticultural system in different ways. The method of this research is descriptive-analytical, which after analyzing the content, we will analyze the data. The results show that water is one of the main elements in the gardening system in Birjand and is present in the garden in at least three aspects: conceptual, functional and aesthetic. The water of springs and aqueducts has enlivened the gardens of Birjand and by flowing in streams, waterfalls and low slopes, it has made the view of the garden beautiful and its air pleasant. The presence of water in the gardens of Birjand has a hierarchy that can have a significant effect on the consequential (psychological) dimensions of water behavior in the garden system. In other words, the presence of water in the garden has two functional and symbolic functions, that is, from a functional point of view, it irrigates trees and plants and creates freshness in the space. He finds that in fact, it responds to the need to understand its existence. Water is important in the eyes of architects in the garden system of Birjand. And process and functional dimensions have a significant effect on the consequential (psychological) dimensions of water behavior in the Birjand gardening system.