تهدیدات زیست محیطی در کشورهای منطقه ی ژئوپلیتیکی خلیج فارس با تأکید بر بحران منابع آب
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
حجت مهکویی
1
(دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
کاظم جاجرمی
2
(استادیار جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
زهرا پیشگاهی فرد
3
(استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: بحران آب, ژئوپلیتیک آب, تهدیدات زیست محیطی, کشورهای حاشیه ی خلیج فارس,
چکیده مقاله :
با گسترش پدیده خطرناک کم آبی، اکنون بیش از 26 کشور با بیش از 300 میلیون نفر جمعیت با بحران کمبود آب مواجهاند.در صورت ادامه روند موجود تا سال 2050 میلادی این رقم به 66 کشور با جمعیتی حدود دو سوم کل جمعیت دنیا، خواهد رسید.طبق گزارشهای سازمان ملل در نیم قرن اخیر، بیش از 1830 مورد، مناقشه در زمینه آب در جهان رخ داده که 37 مورد آن سبب بروز جنگ و یا انفجار سدها شده است. برخی ژئوپلیتیسینها، قرن 21 را سدهی هیدروپلیتیک میدانند و بر این باورند که اغلب درگیریها و جنگهای منطقهای در جهان به دلیل بحران برامده از کمبود آب خواهد بود. در واقع هیدروپلیتیک مطالعه ستیز و همکاری میان ملتها بر سر تقسیم منابع آبی است. از این رو هیدروپلیتیک را میتوان دانشی توصیف کرد که با توجه به ثابت بودن میزان آب شیرین و ابعاد فزاینده مصرف آن به مطالعه برهمکنشیهای واحدهای سیاسی در سطوح محلی، منطقهای و گروهی در خصوص منابع آب شیرین میپردازد.کشورهای مصر، سودان و اتیوپی بر سر تقسیم آب رود نیل در کشمکش با هم هستند. عراق با سوریه و ترکیه بر سر رودهای دجله و فرات تنشهای جدی دارند. از اینرو در خاورمیانه، کشورها در طول سالیان اخیر، برنامهریزی برای دستیابی به منابع آبی جدید و استفاده بهینه از منابع آب را آغاز کردهاند. به طوریکه برنامههای جدی کشورهای حاشیهی خلیج فارس در این زمینه قابل تأمل به نظر میرسد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای به دنبال بررسی وضعیت منابع آب به ویژه آب شیرین و کمبود آن در کشورهای حاشیهی خلیج فارس میباشد. نتایج نشان میدهد که در منطقهی ژئوپلیتیکی خلیج فارس، منابع آب شیرین و قابل استفاده برای جمعیت این کشورها وضعیت مناسبی را ندارد.
