آشنایی با ویژگیهای آوایی و دستوری زبان گونه های فیروزآباد

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))

عبدالنبی سلامی ¹ (گویش پژوه، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس)

تاریخ دریافت : 1393/07/23 تاریخ پذیرش : 1394/02/27 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: فیروزآباد, گونه های زبانی, ساخت آوایی, ساخت دستوری,

چکیده مقاله :

مجموعۀ گونه های زبانی متداول در منطقۀ فیروزآباد را می توان ترکیبی از گویش ها و لهجه ها دانست. در این مقاله، سه گونۀ زبانی متعلق به گروه گویش های کوهمرّه ای، گروه گویش های لُری و گویش قشقایی و گونه ای زبانی متعلق به لهجۀ فارسی محلی از نظر ساخت آوایی و دستوری معرفی و تبیین شده اند. در این زبان گونه ها واکه های کشیده ای وجود دارد که جایگاه تولیدشان، جایگاه تولید واکه های کوتاه با کشیدگی بیشتر است. گویش های کوهمرّه ای و از جمله دو گویش دادنجانی و بایگانی در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کُنایی (ارگتیو) هستند و در این مورد با دیگر زبان گونه های فیروزآباد متفاوت اند. نشانۀ معرفه در گویش های دادنجانی، بایگانی، لُردارنگانی و دِهرَمی u/ow ، در حیاتی eku/aku و در دژگاهی â/aku است. در قشقایی پسوند معرفه وجود ندارد. در گویش های مطالعه شده، صفت شبیه به فارسی است، جز در صفت عالی که به گونه ای دیگر ادا می شود

چکیده انگلیسی:

The common collection of languages in Firoozabad area is the concoction of dialects and accents. In this paper, three types of languages belong to the dialect groups of Kohmareyee, Lori, and Ghashghayee as well as the kinds related to local Persian dialect regarding phonetic and grammatical construction have been introduced and determined. In this dialect groups, the long vowels have produced in a way that the production place of short vowels have long duration. Kohmarayee dialect is one of the dialects, Dadenjani and Bayeghani, in which the past form of transitive verbs are argumentative and it is different with other Firoozabad’s dialects. The definite sign in Dadenjani, Bayeghani and Lordegani are: u/ow, eku/aku and a/aku. Ghashghayee has no definite suffix. In the studied dialects, the adjective is the same as Persian except in superlative one

منابع و مأخذ:

 1 .  ابن­بلخی، (1921م.)، فارسنامه، تصحیح گای لیسترانج و رینولد الن نیکلسون، لندن، دارالفنون کمبریج.

2 .  امیری، سیدرزاق، (1382)،  تاریخ و فرهنگ مردم فراشبند، شیراز، انتشارات نوید.

3  . حسینی فسایی، حاج­میرزاحسن، (1367)، فارسنامۀ ناصری، تصحیحِ منصور رستگار فسایی، تهران، انتشارات امیرکبیر.

4 . دومورینی، ژ، (1375)، عشایر فارس، ترجمۀ جلال­الدین رفیع­فر، انتشارات دانشگاه تهران.

5 .  کریستن­سن، آرتور، (1351)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، انتشارات ابن­سینا، تهران.

6 . معین، محمد، (1363)، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، تهران.