مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی آبشار مارگون فارس با تأکید بر ارزیابی اکولوژیکی موزاییک منظر بستر

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

فریال احمدی ¹ (استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، ایران.)
محمدرضا بمانیان ² (استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)
اصغر محمدمرادی ³ (استاد گروه مرمت، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1388/02/15 تاریخ پذیرش : 1388/07/08 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: مرمت اکولوژیکی, منظر طبیعی, موزاییک منظر, آبشار مارگون,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مرمت اکولوژیکی منظر طبیعی بستر حفاظت شده آبشار مارگون فارس، به مثابه اکوسیستم زنده و پویای منطقه مارگون و بر مبنای اصول مرمت منظر در مناظر طبیعی، شکل گرفته است تا از این رهگذر علاوه بر ارتقاء کیفیت محیط طبیعی بستر، موجبات انگیزش حضور هر چه بیشتر گردشگران به این بستر ها را فراهم آورد. روش بررسی: به منظور انجام این پژوهش از روش های تحقیق توصیفی تحلیلی و موردی و از شیوه های تحقیق مرور متون و منابع، مشاهده و بهره گیری از اسناد تصویری، استفاده شده است. با تآکید بر هدف اصلی پژوهش مبتنی بر دست یابی به راهکارهای مرمت اکولوژیکی محدوده مطالعاتی، نخست به تحلیل و بررسی جریان ها و ساختار موزاییک منظر طبیعی آبشار مارگون فارس، از طریق آنالیز عکس های هوایی این منطقه، پرداخته شده است. با این تحلیل ها، آشفتگی های حال حاضر این منظر شناسایی شده است. در نهایت با تأکید به یافته های به بدست آمده از تحلیل و ارزیابی اکولوژی منظر این منطقه، پیشنهادات طراحی در زمینه حفاظت و ارتقاء ارزش های اکولوژیکی بستر داده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که منظر طبیعی مارگون، هم اکنون با آشفتگی هایی چون تخریب تنوع گونه های زیستی ( گیاهی و جانوری)، فرسایش شدید به وجود آمده در نتیجه تخریب گیاهان رودکناری و جنگل ها ( که به واسطه چرای بی رویه دام و مصارف کشاورزی به وجود آمده است)، آلودگی های صوتی و زیست محیطی، وجود پسماندهای در مجاورت حرایم طبیعی آبشار مارگون ، عدم مسئولیت گردشگران و جوامع محلی در زمینه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، شکار غیر مجاز آبزیان، پرندگان و حیوانات و کاهش میزان آب در نتیجه ی تغییرات آب و هوایی مواجه می باشد که موجبات تنزل کیفیت اکولوژیکی منظر را فراهم آورده است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته های حاصل از این پژوهش بر حفاظت مطلق از محدوده درختزارهای رودکناری با حذف فعالیت های ناسازگار، تثبیت عوارض طبیعی بستر با ارتقای پوشش گیاهی بومی از طریق کاشت و تکثیر نمونه های موجود زاگرسی منطقه، حفاظت از پوشش گیاهی شکننده پای آبشار از لگد کوب شدن توسط گردشگران با ارائه و طراحی دسترسی متفاوت به آبشارمارگون، حفاظت از زیستگاه های حیات وحش منطقه و حذف پارکینگ گردشگری از محدوده حرایم درختزارهای رودکناری تأکید دارد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: The current study has been performed to present the ecological restoration strategies of natural Margoon Waterfall landscape as a natural monument and dynamic ecosystem of Fars province based on landscape restoration principles. To achieve this important goal, landscape mosaic of the region has been studied and analyzed. Method: In this study a descriptive – analytic method is used for ecological restoration of Margoon waterfall protected area. For this purpose, first, landscape mosaic structure and flows are analyzed trough aerial photo to recognize landscape disturbances. Afterwards, design strategies (both restoration and conservation strategies) are presented based on ecological assessment. Findings: The results show that Margoon natural landscape faces large disturbances such as biodiversity destruction (plant and animal), soil erosion caused by destroying riverside trees and forests to develop farm land, air and sound pollutions, and decrease of water level through climate changes. These factors cause reduction of ecological quality. Conclusion: Results of this study emphasize on conserving riverside trees by deleting the incompatible activities in the vicinity of natural attraction, improving domestic plant community by cultivating Zagros plant, protecting wildlife habitat and removing tourism parking from the surrounding area of natural limits of riverside trees.

منابع و مأخذ:

1-      ایرانی بهبهانی، هما و رازی مفتخر، نرمین،  طراحی پایدار توسعه پارک جنگلی شیخ تپه ارومیه،  مجله محیط شناسی، شماره 37 .

2-      Andrews, T. 2003. Nature speak: signs, omens and messages in nature. dragonhawk publishing.USA

3-      Fernandes, J. 2000. Landscape ecology and conservation management. Environmental Impact Assessment Review 20. Pp 665-680

4-      مک هارگ، ایان، 1386،  طراحی با طبیعت،  مترجم: عبدالحسین وهاب زاده. مشهد. انتشارات: جهاد دانشگاهی.

5-      بل، سایمون، 1382، منظر، الگو، ادراک و فرآیند، ترجمه: بهناز امین زاده . تهران. انتشارات: دانشگاه تهران.

6-   ایرانی بهبهانی، هما و شریفی، آرتا، 1382، نگاهی به محافظت و باززنده سازی مناظر باستان شناختی ( نمونه موردی: تخت سلیمان)،  فصلنامه معماری ایران . شماره 13+12 .، ص 57. دانشکده محیط زیست و انرژی

7-      مؤسسه­ی منظر و مؤسسه مدیریت و ارزیابی زیست محیطی، 1385، ترجمه: منوچهر طبیبیان. انتشارات: دانشگاه تهران.، ص 15.

8-      France, Robert L.2008. Handbook of regenerative landscape design, USA, Taylor & Francis Group.

9-      Ehrenfeld, Joan G.2000. Difining the limits of restoration :the nead for realistic goals" , restoration ecology Vol.8 No.1 , pp.2-9

10-  Hull, R. Bruce, Robertson, David P.2000."The language of nature matters: we need a more public ecology. In, Gobster Paul H, Hull, R.Bruce, eds.restoring nature: perspectives from the social siences and humanities. Washington DC.: Island press:pp.97-118

11-  Craul, Phillip J. and Rowe Clarissa L.2008. Restoration of Drastically Disturbed Sites: Spectacle Island, Boston Harbor. Handbook of regenerative landscape design, USA, Taylor & Francis Group. p22

12-  Harker, Donald, Evans, Libby.1999. Landscape Restoration (Hand Book). Lewis Publisher

13-  شفیعی، بهبهانی و همکاران، 1382، ارائه الگوهای طراحی و احیا در مناطق رودکناری با رعایت اصول اکولوژیک منظر". مجله محیط شناسی. شماره32.

14-  چاک و همکاران، 1377، جهانگردی در چشم اندازی جامع، . ترجمه: دکتر پارساییان و اعرابی. دفتر پژوهش های فرهنگی.