رابطه بین امنیت تصرف و کیفیت مسکن در سکونتگاه غیررسمی اسلام آباد شهر تهران

محورهای موضوعی : معماری

هاشم داداش پور ¹ (استادیار برنامه ریزی شهری و منطقهای تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر، گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای)
بهرام علیزاده ² (کارشناس ارشد شهرسازی)

تاریخ دریافت : 1390/05/20 تاریخ پذیرش : 1389/07/03 تاریخ انتشار : 1389/10/01

کلید واژه: Informal settlements, کلانشهر تهران, اسکان غیررسمی, کیفیت مسکن, امنیت تصرف زمین, امنیت تصرف ادراکی, محله اسلام آباد, tenure security, perceived tenure security, house quality, Islam Abad neighborhood,

چکیده مقاله :

در سالهای اخیر، غیررسمی شدن مسکن شهری و ناامنی مالکیت توجه بسیاری از سازمانهای جهانی را بهخود جلب کرده و منجر به ایجاد مطالعات وجریانهای فکری جدیدی در زمینه ارتقاء امنیت تصرف شده است.دراغلب این مطالعات، بهبود امنیت تصرف زمین برای ارتقاء شرایط زندگی خانوارها ضرورری قلمداد شده است.درحال حاضر امنیت تصرف از مفهوم قانونی اولیه خود فاصله گرفته و وارد بحثهای اجتماعی و روانشناسی شدهاست. براساس این رویکرد، سه عامل احتمال تخلیه، ترس از تخلیه و نبود شبکههای حمایتی متغیرهای اصلیتحقیق را تشکیل دادند. ضمن اینکه برای بررسی کیفیت مسکن سه شاخص کالبدی مساحت زیربنا، نوع مصالح وپوشش سقف مورد توجه قرارگرفت. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برایجمعآوری دادهها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد بین امنیت تصرف و کیفیت مسکن رابطه مستقیم و مثبتیوجود دارد و عامل فقدان شبکههای حمایتی از عوامل اصلی درکاهش امنیت تصرف میباشد

چکیده انگلیسی:

Formation of the informal settlements has become a global challenge in cities especially the ones in developing countries. These settlements encounter problems such as poverty, illegal land occupation, lack of infrastructures, low quality of house and etc.  In the past few years, informal urban housing, and tenure insecurity have been attracting attention of the many global development organizations like UN_HABITAT, World Bank and so on. As such it leads to a steady stream of academic writings and new initiatives on the subject. Most of them intend to present solutions to solve land occupation security in order to improve living conditions in informal settlements. Recent studies believe that tenure security for low-income settlement dwellers encounter three distinct forms: tenure security as perceived by dwellers, tenure security as a legal construct and de facto tenure security. Nowadays there are two different approaches regarding the tenure security which as follow: traditional and modern approaches. Traditional approaches focus on tenure security more than legal aspect. These consider the occupation security as having title-deed for the official occupancy of a place. Although the modern approach does not negate the possibility that the title can generate tenure security, it argues that the same object can be achieved through different factors which have been called extra-legal and semi legal factors.  There exists a distance between the idea of tenure security and the legal concept which has turned it into a social psychology issue. Social psychological approach shows that people’s decisions are often influenced by what they feel about a situation. Survey method is considered as the methodology of this research to achieve an objective and hypotheses test. According to this method, questionnaires was prepared and filled in Islamabad neighborhood. Finally, by using statistical techniques of factor analysis, Cronbach`s Alpha, Pearson correlation analysis and multiple regressions, the main analysis of data completed. The social psychological approach is defined in a way which makes the concept of perceived tenure security. Through following these means, the same conception is shown to be composed of the perceived probability of eviction (a thinking state), the fear of eviction (a feeling state) and the lack of support networks, which are separate variables. Within the results there are positive and direct relationship between housing quality and tenure security. Since other factors such as probability of eviction, fear of eviction and lack of support networks affect the perceived occupation security of households, the legal ownership is not the whole tenure Security in the neighborhood of the case study. Among these factors, lack of support networks influence the perceived tenure security of households much more than the other factors. Since informal settlements are key location of the urban poor to live, presumably the monthly income of households plays an essential role in tenure security and housing quality which can affects them. Therefore, it is recommended that the subsequent studies use the households monthly income as controlable variable in their tests in the future. The paper's outcome can be considered as the future studies' basis on the same subject.

منابع و مأخذ:

1 -پیـران، پرویـز ( 1366( ؛ شهرنــشینی شــتابان و نــاهمگون، مــسکن
نابهنجار؛ مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارۀ چهارم.
2 -پیران، پرویز، ( 1382 ،( اجتماعات اسکان غیر رسمی در ایران: از دنیای
زنده زندگی روزمره تا تحلیل نظری، دانشگاه شهید بهشتی.
3 -حافظ نیا، محمدرضا، ( 1379 ،( مقدمهای بر روش تحقیق در علوم
انسانی ، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران.
4 -شرکت عمران و بهسازی شهری، (1382 ،(سند توانمند سازی و ساماندهی
سکونتگاههای غیر رسمی در ایران، وزارت مسکن وشهرسازی.
5 -صرافی، مظفر، (1382 ،(بازنگری اسکان خود انگیخته در ایران، در
جستجوی راهکارهای توانمندسازی، در حاشیه نشینی و اسکان غیر
رسمی ( مجموعهمقالات)، دانشگاه علوم بهزیستی، جلددوم.
6 -ایراندوست، کیومرث ،(1388 ،(سکونتگاههای غیررسمی و اسطوره
حاشینه نشینی، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، چاپ اول

7 -گیلبرت، آلن و ژوزف گاگلر، (1375 ،(شهرها فقر و توسعه، ترجمه پرویز
کریمی ناصری، شهرداری تهران.
8 -لاکویان، آپرودیسیو (1364 ،(خانه سازی در جهان سوم، ترجمه مینو رفیعی،
وزارت برنامهو بودجه، مرکز مدارک اقتصادی – اجتماعی و انتشارات.
9 -مرکز آمار ایران؛ (1375 (اطلاعات جمعیتی 1385 :مربوط به بلوکهای
محلهاسلام آباد تهران .
10 -مهندسین مشاور شهرسازی و معماری سرآوند، (1384 ،(طرح بهسازی و
نوسازی اسلام آباد شمالی و جنوبی.
11 -هاروی، دیوید ( 1376( ؛ عدالت اجتماعی و شهر؛ ترجمه فرخ حسامیان و
دیگران؛ تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
11- De soto. ( 2000). The mystery of capital, Basic book,
USA.
12-De Souza, F. A. M. (1999). Land tenure security and
housing improvements in Recife, Brazil. Habitat International,
23.
13- Doebele, W. (1978). Selected issues in urban land tenure,
Urban land policies: Issues and opportunities 1. Washington,
DC: World Bank.
14- Durand-Lasserve, A.,( 2006). Informal settlements and the
Millennium Development Goals: global policy debates on
property ownership and security of tenure. Global Urban
Development 2.
15- Fernandes, E. (1999). Redefining property rights in the
age of liberalization and privatisation. Land Lines, 13.
16- Payne, G.,(1997). Urban Land Tenure and Property
Rights in Developing Countries: A-Review. IT
Publications/Overseas Development Administration, London.
17- Reerink, G & van Gelder. J.-L.(2010), Land titling,
perceived tenure security, and housing consolidation in the
kampongs of Bandung, Indonesia, Habitat International 34.
18- Turner, F. J. C., (1976), Housing by people: Towards
autonomy in building environments, London: Marion Boyars.
19- Van Gelder, J.L., (2007), Feeling and thinking:
quantifying the relationship between perceived tenure
security and housing improvement in an informal
neighborhood in Buenos Aires. Habitat International 31.
20- Payne, G. (2001). Urban land tenure policy options:
Titles or rights? Habitat International, 25.
21- Van Gelder, J.L.,( 2009), Legal tenure security, perceived
tenure security and housing improvement in Buenos Aires:
an attempt towards integration. International Journal of
Urban and Regional Research 33 .
22- UN- Habitat (2003), "The challenge of slums: local
report of human setelments", London; earth scam
publication