بررسی اثر دما و فشار بر عملکرد قطره چکان های تنظیم کننده و غیر تنظیم کننده فشار رایج در شمال خوزستان
محورهای موضوعی : Irrigation and Drainageمیلاد قماشی 1 , سعید طاهری قناد 2
1 -
2 -
کلید واژه: قطره چکان, معادله دبی – فشار, ضریب تغییرات ساخت, درجه حرارت آب,
چکیده مقاله :
از آن جا که دبی قطره چکانها تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فشار، ضریب تغییرات ساخت، گرفتگی و دمای آب آبیاری تغییر میکند، بنابراین برای ارزیابی اثرات دما و فشار بر دبی قطره چکانها، چهار نوع قطره چکان رایج در بازار خوزستان تهیه گردیدند و در آزمایشگاه آبیاری دانشکده مهندسی آب دانشگاه آزاد دزفول مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش اثر چهار دمای آب شامل ۲۰ ،3۰ ،4۰ و 5۰ درجه سانتیگراد در چهار فشار ۵، 10، 1۵ و 20 متر بررسی شدند. برای انجام این کار ابتدا در دمای آزمایشگاه (۲۰ درجه سانتیگراد) دبی قطره چکانها بدست آمد و ضریب تغییرات ساخت برای هر کدام تعیین شد. برطبق این ضریب و با استفاده از انجمن مهندسان کشاورزی آمریکا طبقهبندی کیفی قطره چکانها انجام شد که درنتیجه آن قطره چکانهای A،B،D عالی بودند و C در مرز متوسط قرار گرفت. برای انجام این آزمایش در دماهای ۳۰،4۰،5۰ درجه از مخزنی مجهز به المنت و دستگاه کنترل درجه حرارت استفاده شد. در دو مورد شامل B و D اثر دما بر روی دبی معنیدار و در بقیه موارد (A وC) افزایش دما روی دبی تاثیر معنیداری نداشت. با توجه به نتایج بدست آمده با افزایش دمای آب، دبی قطره چکانهای غیر تنظیمکننده فشار افزایش مییابد به صورتیکه با بالا رفتن X در معادله دبی- فشار این افزایش با شیب بیشتری صورت میگیرد. در قطره چکانهای تنظیمکننده فشار افزایش دما در دو مورد A و C اثر معنیدار بر روی دبی قطره چکانها نداشت و در مورد قطره چکان D باعث کاهش دبی شد.
از آن جا که دبی قطره چکانها تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فشار، ضریب تغییرات ساخت، گرفتگی و دمای آب آبیاری تغییر میکند، بنابراین برای ارزیابی اثرات دما و فشار بر دبی قطره چکانها، چهار نوع قطره چکان رایج در بازار خوزستان تهیه گردیدند و در آزمایشگاه آبیاری دانشکده مهندسی آب دانشگاه آزاد دزفول مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش اثر چهار دمای آب شامل ۲۰ ،3۰ ،4۰ و 5۰ درجه سانتیگراد در چهار فشار ۵، 10، 1۵ و 20 متر بررسی شدند. برای انجام این کار ابتدا در دمای آزمایشگاه (۲۰ درجه سانتیگراد) دبی قطره چکانها بدست آمد و ضریب تغییرات ساخت برای هر کدام تعیین شد. برطبق این ضریب و با استفاده از انجمن مهندسان کشاورزی آمریکا طبقهبندی کیفی قطره چکانها انجام شد که درنتیجه آن قطره چکانهای A،B،D عالی بودند و C در مرز متوسط قرار گرفت. برای انجام این آزمایش در دماهای ۳۰،4۰،5۰ درجه از مخزنی مجهز به المنت و دستگاه کنترل درجه حرارت استفاده شد. در دو مورد شامل B و D اثر دما بر روی دبی معنیدار و در بقیه موارد (A وC) افزایش دما روی دبی تاثیر معنیداری نداشت. با توجه به نتایج بدست آمده با افزایش دمای آب، دبی قطره چکانهای غیر تنظیمکننده فشار افزایش مییابد به صورتیکه با بالا رفتن X در معادله دبی- فشار این افزایش با شیب بیشتری صورت میگیرد. در قطره چکانهای تنظیمکننده فشار افزایش دما در دو مورد A و C اثر معنیدار بر روی دبی قطره چکانها نداشت و در مورد قطره چکان D باعث کاهش دبی شد.
مصطفیزاده، ب. و کهنوجی، م. (1381). تاثیر دمای آب آبیاری در دبی برخی قطره چکانهای ساخت ایران در آبیاری قطره‌ای. مجله علوم آب و خاک، شماره 1، ص 44-31.
معروفپور، ع. و پروینی، م. (1392). بررسی رابطه دبی- فشار و دبی - دما در قطره چکانهای تنظیم کننده فشار رایج در کشور. مجله علوم آب و خاک، شماره 66، ص 157-147.
معروفپور، ع. و عبدی، س. (1395). بررسی رابطه دبی- فشار و دبی - دما در لولههای قطره چکاندار خودتنظیم و غیرخودتنظیم رایج در کشور. پژوهشهای حفاظت آب و خاک، شماره 1، ص 245-233.
Duran-Ros, M., Puig-Bargues, J., Arbat, G., Barragan, J. and Ramirez, F. (2009). Effect of filter, emitter and location on clogging when using effluents. Agric. Water Manage. 96(1), pp: 67 – 79.
Gil, M., Rodriguez-Sinobas, L., Juana, L., Sanchez, R. and Losada, A. (2008). Emitter discharge variability of subsurface drip irrigation in uniform soils: effect on water-application uniformity. Irrigation Science, 26, pp: 451-458.
Puig-Bargués, J., Arbat, G., Elbana, M., Duran-Ros, M., Barragán, J., Ramírez de Cartagena, F. and Lamm, F.R. (2010). Effect of flushing frequency on emitter clogging in micro irrigation with effluents. Agric. Water Manage. 97(6), pp: 883-891.
Solomon, K.H. (1985). Global uniformity of trickle irrigation system. Trans. ASAE, 28(4), pp: 1151-1158.
