تسهیل‌گری و شکوفایی ظرفیت‏ها و دارایی‏های محلی(مطالعه موردی: محله جعفرآباد)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

سجاد زنگیشه‌ئی ¹ , حجت شیخی ² , فرهاد برونک ³

1 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران. (نویسنده مسئول) [e-mail]
2 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ایلام [e-mail]
3 - کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ایلام [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/01/17 تاریخ پذیرش : 1400/03/17 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: تسهیل‌گری, ظرفیت‏سازی, دارایی‏های محلی, توسعه اجتماع محور, محله جعفرآباد,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مهمترین رسالت های تسهیل‌گری شناسایی ظرفیتها و دارایی‌های محله و شکوفایی آنها در جهت توسعه اجتماع محور محلی و توسعه درون زا می باشد. توسعه اجتماعی در مورد قرار دادن انسان‌ها در مرکز نظریه توسعه است. رویکرد توسعه اجتماعی بر ظرفیت ها تاکید می‌کند و بنابراین توانمندسازی در آن بسیار با اهمیت می نماید. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. برای تحلیل داده‌ها و اطلاعات از روش ترکیبی (کمی و کیفی) متناسب با موضوع استفاده شده است. همچنین تعداد 461 پرسشنامه به روش تصادفی ساده توزیع گردید و مقدار آلفای کرونباخ برای آزمون پایایی پرسشنامه 874/0 به دست آمد و این بدان معناست که مقیاس مورد نظر ما از روایی و پایایی بالایی برخوردار است. همچنین با استفاده از روشهای آماری در نرم افزار SPSS تحلیل پرسشنامه صورت پذیرفت. یافته ها: برای تمرکز بر دارایی‌های محله جعفرآباد، باید ابتدا دارایی‌ها را شناسایی کرد. بر این اساس دارایی های کلیدی اجتماع محلی عبارتند از افراد اثرگذار، انجمن ها و کانونهای محلی (CBO)، سازمان‌های مردم نهاد (NGO)، مراکز حمایتی ـ خیریه‌ای، سازمان‌های دولتی، دارایی های فیزیکی (اماکن آموزشی، ورزشی و تفریحی، درمانی و خدمات اجتماعی و سایر موارد مشابه(، روابط اجتماعی، دارایی های فرهنگی، دارایی های اقتصادی و مالی و ... بر همین اساس هر محله و اجتماع محلی واجد شرایط و ظرفیت ها و دارایی هایی است که با اتکاء به آنها می توان در زمینه رفع مشکلات محله و توسعه اجتماع محلی گام برداشت. یافته های پژوهش بیانگر پایین بودن سرمایه ها و دارایی های محله جعفرآباد در تمام ابعاد یوده است. نتیجه گیری: برای دستیابی به توسعه اجتماع محور محلی، شناسایی و شناخت پتانسیل ها و ظرفیت های محله، شکوفایی دارایی های محلی از الزامات می باشد. همچنین با شناخت تمام دارایی ها و ظرفیت های محله و شکوفایی آنها می توان به توسعه اجتماع محور محلی دست یافت. باید آنها را کشف کرد و پر و بال داد و توانمند کرد تا شاهد پرواز محله در جهت آرمان و اهداف توسعه شهری باشد. متاسفانه در محله جعفرآباد ظرفیت ها و سرمایه های شهری کشف و شکوفا نشده و باعث عقب افتادگی محله از توسعه شده است.

چکیده انگلیسی:

Introduction: One of the most important missions of the facilitation is to identify the capacities and assets of the neighborhood and their flourishing in the direction of local community-based development and endogenous development. Social development is about putting human beings at the center of development theory. The social development approach emphasizes capacities and therefore empowerment is very important in it. In the transformation of planning approaches from the point of view of the need for base-based assets, attention has been paid to the capacities of the local community in order to empower the community. Method: This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. To analyze the data and information, a combined method (quantitative and qualitative) appropriate to the subject has been used. Also, 461 questionnaires were distributed by simple random method and Cronbach's alpha value for the reliability test of the questionnaire was 0.874, which means that our scale has high validity and reliability. Questionnaire analysis was also performed using statistical methods in SPSS software. Findings: To focus on the assets of the Jafarabad neighborhood, one must first identify the assets. Accordingly, the key assets of the local community include influential people, local associations and clubs (CBOs), non-governmental organizations (NGOs), support-charitable centers, government agencies, physical assets (educational, sports facilities). And recreation, health and social services and other similar items (social relations, cultural assets, economic and financial assets, etc.) Accordingly, each neighborhood and local community has the conditions, capacities and assets that Relying on them, we can take steps to solve the problems of the neighborhood and the development of the local community.The research findings indicate the low capital and assets of Jafarabad neighborhood in all dimensions. Conclusion: To achieve local community-based development, identify and recognize the potentials and capacities of the neighborhood, the flourishing of local assets is a requirement. Also, by recognizing all the assets and capacities of the neighborhood and their prosperity, local community-based development can be achieved. They must be discovered and given wings and empowered to witness the flight of the neighborhood towards the ideals and goals of urban development. Unfortunately, in Jafarabad neighborhood, urban capacities and capitals have not been discovered and flourished, and this has caused the neighborhood to lag behind in development.  

منابع و مأخذ:

حاجی علی اکبری، کاوه (1396)، تسهیل گری در تهران، تهران، سازمان عمران و بهسازی شهری.

خاک پور و همکاران (1388)، نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محله ای (نمونه: کوی سجادیه مشهد) ، جغرافیا و توسعه ناحیه ای، 7 , 12 ; 81-55

رضازاده، راضیه و سلسله، علی (1388)، مروری بر سیاس تهای توسعه پایدار محل‌های با رویکرد دارایی مبنا و تأکید بر سرمایه‏های اجتماعی و کالبدی، نامة معماری و شهرسازی، 4. 140-121

شماعی، علی (1394)، راهبردهای توسعه محله‏ای با رویکرد مشارکتی از طریق دفاتر تسهیل‌گری (محله جمهوری شهر تهران) دوره هفتم، شماره 1، ص 128-103

علی اکبری، کاوه (1390)، تسهیل گری در بافتهای فرسوده شهر تهران، هفت شهر، شماره 38-37، 40-25

عالی پور، امین و بیابانی مقدم حمیدرضا (1394)، نقش سرمایه اجتماعی در تسریع و تسهیل جریان نوسازی در بافت فرسوده شهرها با بررسی نمونه موردی محله خانی‏آباد تهران

معززی مهرطهران، امیرمحمد و امینی لاری، سارا (1393)، نقش دارایی‌های محلی در حل معضلات بافتهای نابسامان شهری، هفت شهر، شماره 22-21. 88-72

مهندسین مشاور تدبیر شهر (1382) مطالعات شهرنگر ارتقاء و توانمندسازی اسکان نامتعارف در محلات شهر کرمانشاه، جلد دوم، راهبردها و سیاست ها، سازمان عمران و بهسازی شهری ایران.

مهندسین مشاور نقش کلیک (1398)، تسهیل‌گری و توسعه محلی، تهران

نوروزیان، محمدمهدی (1396)، «دولت تسهیل‌گر؛ جامعه مدنی کنشگر»، مدیرکل دفتر دفتر راهبری و هدایت طرح‌های بازآفرینی، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، تهران

نوری نشاط، سعید و پروین پاکزادمنش (1388)، تسهیل‌گری در توانبخشی مبتنی بر جامعه، معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی، استان چهارمحال و بختیاری

وطن پرست و همکاران (1398)، رویکرد اجتما ع محور، راهنمای مداخله‏های محله‏ای ویژه تسهیل‌گران و فعالانِ برنامه‏های اجتماع محور، معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، تهران

 

Arefi, M. (2004). “An Asset Based Approach to Policy Making: Revisiting the history of urban planning and neighborhood change in Cincinnati’s West End”. Cities, Vol. 21, No. 6: 491-500

Friedman, J. T. (2006). On the post-structuralist critique of development: a view from north-west Namibia. Development Southern Africa, 23 (5), 587-603.

Grant, Robert M (1991), The resource Based Theory of competition Advantage: implication for strategy formation. California management Review. Vol 33 (3): 114-135

Kretzman, J. & McKnight, J. (1993). Building Communities from the inside out. Chicago, IL: Act a Publication