آسیب شناسی شهرستان علی‌آباد کتول از منظر سیل‌خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

سیده الهام داوری ¹ , مرضیه امینی ² , مریم زارع ³

1 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دکتری جغرافیاوبرنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی سیلاب و رودخانه ،دانشگاه فردوسی مشهد

تاریخ دریافت : 1402/02/09 تاریخ پذیرش : 1402/02/09 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: مخاطرات محیطی, خطرپذیری پهنه ‌بندی‌ سیلاب, شهرستان علی آباد کتول,

چکیده مقاله :

سیل یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی می باشد و بیش از هر بلای دیگری، جان و مال انسان و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه را به مخاطره می‌اندازد، هر چند مدیریت صحیح آن می‌تواند منبع بزرگی جهت تأمین نیازهای آبی یک منطقه باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدفپهنه‌های آسیب پذیر و سیل خیز شهرستان علی آباد کتول با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد.جهت شناسایی مکان های با درجه خطرپذیری زیاد معیارهایی همچون شیب، فرسایش، کاربری اراضی، شبکه آبراهه، خاک، پراکنش گسل، واحد های زمین شناسی، بارش، تصاویر ماهواره ای RS مد نظر قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده ها در محیط نرم افزارGIS به کمک روش منطق بولین و تلفیق لایه ها صورت گرفته است. بررسی نقشه پهنه بندی سیلاب در محدوده شهرستان علی آباد کتول حاکی از آن است که قسمت های کمالان این شهرستان در پهنه خطر بالا و قسمت های جنوبی شهرستان در محدوده کوهستان های جنگلی در جنوب و اراضی پست دشتی در محدوده شمالی شهرستان عمدتاً در پهنه با خطر نسبتاً بالا واقع شده اند. گسترش وسیع رسوبات لسی و مارنی در دامنه ها و بستر دره ها و رسوبات حاشیه رودخانه ها یکی از دلایل اصلی در وقوع سیلاب های مخرب است. نتایج این پژوهش با تلفیق و روی هم گذاری معیارها بر اساس منطق بولین نشان داد درجه سیل خیزی مناطق شهرستان علی آباد کتول بالا می باشد، به طوری که 51 درصد کل منطقه در معرض خطر بسیار بالا، 24 درصد با سیل خیزی زیاد و 25 درصد در دشت سیلابی قرار دارد.