ارزیابی کیفیت آب رودخانه کارون برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی با استفاده از مدل AHP

محورهای موضوعی : علوم آب

حامد عبدالهی آرپناهی ¹ , حسین اسلامی ²

1 - گروه علوم آب، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - گروه علوم آب، دانشکده علوم آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر

تاریخ دریافت : 1398/08/02 تاریخ پذیرش : 1399/06/26 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: "سیستم های اطلاعات جغرافیایی", "فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی", "رودخانه کارون", " کیفیت آب",

چکیده مقاله :

آبهای سطحی یکی از منابع اصلی در تامین آب کشاورزی می باشد. از این رو شناخت و آگاهی از کیفیت آب رودخانه ها و پهنه بندی آنها بر اساس کمیت عناصر مختلف ما را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی و کاهش آلودگی آبها یاری خواهد کرد. هدف از این تحقیق پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در استان خوزستان در بازه مسجدسلیمان تا اهواز با استفاده از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (FAHP) می باشد. به همین منظور از پارامترهای کیفی شامل: کلراید(CL)، نسبت جذب سدیم (SAR)، هدایت الکتریکی(EC)، سدیم(Na)، و کل جامدات حل شده (TDS) در تاریخ آبان ماه سال 1397 استفاده شد. ابتدا پارامترهای کیفی با استفاده از روش درونیابیIDW پهنه بندی گردیدند. سپس هر یک از نقشه های بدست آمده با استفاده از تابع عضویت خطی افزایشی فازی گردیدند آنگاه با تهیه پرسشنامه، مقایسه زوجی بین پارامترها بر اساس نقش این پارامترها در تعیین کیفیت آب جهت مصرف کشاورزی و بر اساس روش AHP ضرایب وزنی هر یک از پارامترها بدست آمد. از ضرب ضرایب وزنی در لایه های فازی و تلفیق آنها، نقشه پهنه بندی جهت مصرف کشاورزی بدست آمد. نتایج نشان می‌دهد ایستگاه های گتوند، عرب اسد، چشمه سد شهید عباسپور و گرگر شوشتر برای مصرف کشاورزی بسیار مناسب می باشند. ایستگاههای اهواز و ملاثانی برای مصرف کشاورزی در منطقه مناسب قرار گرفتند و ایستگاه های ولی آباد و تنگ دولاب جهت مصرف کشاورزی در مکان بسیار نامناسب قرار گرفتند.

چکیده انگلیسی:

Surface water is one of the main sources of agricultural water supply. Therefore, understanding and understanding of the water quality of rivers and their zoning based on the quantity of different elements will help us to make management decisions and reduce water pollution. The purpose of this research is qualitative zoning of Karun River in Khuzestan province in Masjed Soleiman to Ahvaz using fuzzy logic and hierarchical analysis (FAHP). For this purpose, qualitative parameters including: chloride (CL), sodium sorption ratio (SAR), electrical conductivity (EC), sodium (Na), and total dissolved solids (TDS) were used in November 1977. Qualitative parameters were first zoned using IDW interpolation method. Then, each of the obtained maps were fuzzy incremental linear membership function. Then, by preparing a questionnaire, paired comparisons between parameters based on the role of these parameters in determining water quality for agricultural consumption and based on AHP method, weight coefficients of each parameter were obtained. Came. Multiplying the weighting coefficients in the fuzzy layers and combining them, obtained a zoning map for agricultural use. The results show that the Gotvand, Arab Asad, Shahid Abbaspour and Gargar Shushtar stations are very suitable for agricultural use. Ahwaz and Malasani stations were located in a suitable area for agricultural use and Valiabad and Tang Dolab stations were located in a very unsuitable location for agricultural use.