بررسی برخی پارامترهای تعیین کننده کیفیت آب در ذخایر آب شرب منطقه سیستان (چاه نیمه شماره یک) و مقایسه آن‌ها با استانداردهای موجود
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستفاطمه عین الهی پیر 1 , نرجس اکاتی 2 , مصطفی غفاری 3
1 - (مسوول مکاتبات): عضو هیأت علمی گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
2 - عضو هیأت علمی گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
3 - استادیار، گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
کلید واژه: چاه نیمه, کیفیت آب, فاکتورهای فیزیک و شیمیایی, استانداردهای کیفی آب آشامیدنی,
چکیده مقاله :
چکیده زمینه و هدف: چاه نیمه های سیستان تنها منبع تأمین کننده آب شرب زابل و زاهدان بوده و بررسی فاکتورهای کیفیت آب آن ها به نظر می رسد. هدف این مطالعه برخی از فاکتورهای کیفیت آب چاه نیمه (سولفات، نیترات، منیزیم، آمونیاک، قلیاییت، کلرین و سختی)، مقایسه آن ها در بین ایستگاه ها و مقایسه آن ها با استانداردهای موجود است. روش بررسی: نمونه برداری از 6 ایستگاه و از 19 نقطه در سطح چاه نیمه شماره 1 در شهریور 1389 همراه با اندازه گیری EC و pH آب انجام شد. فاکتورهای مورد نظر توسط دستگاه فتومتر 8000 اندازه گیری شدند.مقایسات آماری با نرم افزار SPSS و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel انجام شد. یافته‌ها: غلظت سولفات 106 تا 124میلی گرم بر لیتر، سختی منیزیم بر حسب کربنات کلسیم 416 تا 600 میلی گرم بر لیتر، غلظت آمونیاک 02/0 تا 10/0 میلی گرم بر لیتر، نیترات بین 52/0 تا 93/0 میلی گرم بر لیتر، قلیاییت 125 تا 215 میلی گرم بر لیتر، سختی 66/182 تا 33/205 میلی گرم بر لیتر کربنات کلسیم، کلرین بین 05/0 تا 19/0 میلی گرم بر لیتر، کلسیم 67 تا 94 میلی گرم بر لیتر، میزان EC 33/559 تا 604 میکروزیمنس بر سانتی متر و pH 45/8 تا 79/8 متغیر بود. هیچ یک از فاکتور های اندازه گیری شده در بین ایستگاه های مختلف تفاوت معنی داری را نشان ندادند. بحث و نتیجه‌گیری: بر این اساس میزان این فاکتورها دارای پراکنش یکسانی بوده و از منابع نقطه ای منشأ نمی گیرند. نتیجه مقایسه مقادیر با استاندارد حاکی از آن بود که میزان سولفات، نیترات، آمونیاک، قلیاییت، کلسیم، کلر، سختی، pH و EC نسبت به استاندارد تعیین شده برای آب آشامیدنی دارای مقدار پایین تری بودند. در عین حال مقدار منیزیم از حد مطلوب و حد مجاز غلظت بیش تری داشت. بنابر یافته های موجود فاکتورهای بررسی شده در آب چاه نیمه از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند.
Background and Objective: The Chahnimeh reservoirs in Sistan currently provide main source of drinking water for Zabul and Zahedan Cities. Therefore the survey of quality factors in this region appears to be essential. The aims of this study are survey of water quality factors (sulfate, nitrate, magnesium, ammonia, alkalinity, calcium, chlorine and hardness) and comparison among sampling stations and available standards. Method: Samples for laboratory studies were collected from 6 stations including 19 points in August 2010 from the surface of Chahnimeh. During sampling the EC and pH were measured. Then each factor was obtained with photometer 8000 Palintest. The statistical analysis was promoted with SPSS software and Excel was used for graphs. Findings: According to the results, Sulfate obtained between 106-124 mg/l, Magnesium concentration based on CaCo3 measured between 416-600 mg/l, Ammonia concentration between 0.02-0.10 mg/l, Nitrate concentration between 0.52-0.93 mg/l, Alkalinity between 125-215 mg/l, Hardness between 182.66-205.33 mg/l Calcium Carbonate, EC between 559.33-604 Calcium, Chloride and Hardness µm/cm and pH between 8.45-8.79 was variable. Based on statistical analysis, any factors was not show significant different among stations. Conclusion: Accordingly, these factors have the same distribution among the stations and they are not affected by point sources. Each factors was compared with available standards for drinking water. These comparison were suggest the factors including sulfate, nitrate, ammonia, alkalinity, calcium, chlorine, hardness, pH and EC have been lower than the standards set for drinking water While, The concentration of magnesium was higher than the levels them. According to the results, Chahnimeh Reservoir has desirable quality.
منابع
1- دیندارلو ک. علیپور و. و فرشیدفر، غ. 1385. کیفیت شیمیایی آب شرب بندرعباس، مجله پزشکی هرمزگان. شماره 1، صفحات 57-85.
2- Wachinski AM. (2003). Water quality. 3rd ed, AWWA.
3- Selong J.H. and Helfrich A. (1998). Impact of trout culture effluent on water quality and biotic communities in Virginia Headwater streams, The Progressive Fish-Culturist, 60, 247-262.
4- Lin, S. (2005). Water and Wastewater Calculation Manual, McGraw-Hill.
5- Addy K. and Green L. (1996). Natural resources facts, University of Rhode Island, College of Resource development, Department of natural resources science, No 96-2.
6- McGuire, M.J. (1995). Off-flavor as the consumer’s measure of drinking water safety", Journal of Water Science and Technology, 31,1-8.
7- WD-BB3. (2010). Lake eutriphication, Environmental Fact Sheet, 29 Hazen Drive. Concord, New Hampshire, 03301, (603) 2713503.
8- Smolders, A.J.P., and Roelofs, J.G.M. (1993). Sulphate mediated iron limitation and eutrophication in aquatic ecosystems, Aquatic Botany, 46, 247–253.
9- شریعت پناهی م. 1377. اصول کیفیت و تصفیه آب و فاضلاب، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه تهران، ص22-23.
10- Williams, P.L., and Burson A. (1994). Industrial toxicology safety and health applications in the workplace, Van Nostrand Reinhold, New York.
11- Gasarett, D., and Doull’s, A. (1986). Toxicology, the Basic Science of Poisons; 3rd Edition, Macmillan Publishing Co., New York.
12- شکوهی، ر.، حسین زاده، ا.، روشنایی، ق.، علیپور، م.، و حسین زاده، س. 1390. بررسی کیفیت آب دریاچه پشت سد آیدغموش با استفاده از شاخص ملی کیفیت آب (NSFWQI) و تغییرات پارامترهای کیفی آب. فصلنامه سلامت و محیط زیست.4 (14): 439-450.
13- ابراهیم پور، ص.، و محمدزاده، ح. 1390. بررسی هیدروژئوشیمی و عوامل کنترل کننده شیمی آب دریاچه زریوار (زریبار). هفتمین کنفرانس زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران. دانشگاه صنعتی شاهرود.
14- دانیالی، س. ر. 1386. بررسی عوامل تأثیرگذار بر سد خمیران. فصلنامه محیط زیست. 44، ص 36-42.
15- نادری جلودار، م.، اسماعیلی ساری، ع.، احمدی، م.، سیف آبادی، س. ج.، و عبدلی ا. 1385. بررسی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان بر روی پارامترهای کیفی آب رودخانه هراز. مجله علوم محیطی، سال چهارم. شماره 2.
16- فروزان، ش.، بنی حبیب، ا.، رحیمی راد، ا.، معتمدیان، ن.، محمدی، د.، و یگانه، س. 1387. بررسی وجود فلزات سنگین، مقادیر نیترات، نیتریت و ویژگی های میکروبی آب های معدنی موجود در استان آذربایجان غربی. هجدهمین کنگره علوم و صنایع غذایی، پارک علم و فناوری خراسان، پژوهشکده علوم غذایی خراسان رضوی.
17- موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. 1388. آب آشامیدنی- ویژگی های فیزیکی و شیمیایی، تجدید نظر پنجم.
18- Chapman, D. (2002). Water quality assessment – A Guide to the use of Biota, sediment and water in environmental monitoring, Chapman and Hall, London.
19- استاندارد صنعت آب و آبفا. 1389. دستورالعمل اجرایی پایش آب مخازن پشت سدها، وزارت نیرو ، معاونت امور آب و آبفا ، دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب و آبفا. نشریه شماره 330 – الف.
20- Murray, T.E. (1995). The correlation between iron sulphide precipitation and hypolymnetic phosphorus accumulation during one summer in a soft water lake. Can. J. Fishery Aquatic Science, 52, 1190–1194.
21- Lamers, LPM, Tomassen, H.B.M., and Roelofs, J.G.M. (1998). Sulfateinduced eutrophication and phytotoxicity in freshwater wetlands. Environal Science Technology, 32,199–205.
22- Beltman, B., Rouwenhorst, T.G.,Van Kerkhoven, M.B.,Van der Drift, T., and Verhoeven, J.T.A. (2000). Internal eutrophication in peat soils through competition between chloride and sulphate with phosphate for binding sites, Biogeochemistry, 50, 183–194.
23- Wetzel, G.R. (2001). Limnology: lake and river ecosystem, Third edition.
24- مسعودی، ص.، تجریشی، م. ، موسوی، ر.، ابریشمچی، ا. 1383. تشخیص و اندازه گیری ترکیبات مولد طعم و بو در مخازن آب، اولین کنگره ملی مهندسی عمران. دانشگاه صنعتی شریف.
25- نجات خواه معنوی، پ.، پاسندی، ع.، سقلی، م.، بهشتی نیا، ن.، و میرشکار، د.، 1388. بررسی میزان نیترات و فسفات در حوضه جنوب شرقی دریای مازندران در فصل بهار و تابستان. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی. ص 12-19.
26- EPA. (1996). Quality criteria for waters, Washington D. C.
27- Kelly T.R.,, Herida J., and Mothes, J. (1998). Sampling of the Mackinaw River in central Illinois for physicochemical and bacterial indicators of pollution. Transaction of Illinois State Academy of Science, 91, 145-154.
