اثر سایه اندازی بر برخی صفات مهم فیزیولوژیک در عدس

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

فرشته دارابی ¹ ( دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران )
علی حاتمی ² ( استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران )
محمدجواد زارع ³ ( استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران )
رحیم ناصری ⁴ ( دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایلام، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، ایلام، ایران )

تاریخ دریافت : 1393/07/20 تاریخ پذیرش : 1393/12/09 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: شاخص سطح برگ, کلروفیل, محتوای آب نسبی,

چکیده مقاله :

نور از عوامل محدود کننده رشد گیاهان زراعی در سیستم های کشت مخلوط وزراعت-جنگل محسوب می‌شود، به همین دلیل آزمایشی جهت تعیین تاثیر شدت های نوری مختلف در دو رقم عدس انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل سایه اندازی در پنج سطح بدون سایه (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد سایه و ارقام عدس (Lens culinaris Medic) شامل زیبا و ILL4400 بود. در این پژوهش صفـات فیـزیولوژیک تحت برهمکنش سایه اندازی × رقم اختلاف معنی داری از خود نشان دادند. با افزایش میزان سایه اندازی، رقم زیبا دارای بیشترین میزان کلروفیل a و b بود. میزان کارتنویید، محتوای آب نسبی و شاخص سطح برگ با افزایش سایه اندازی روندی صعودی داشتند. بیشترین میزان کارتنویید و محتوای آب نسبی در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 و کمترین میزان کارتنویید در تیمار عدم تنش (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده گردید. بیشترین میزان وزن مخصوص برگ در این پژوهش در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده شد و با افزایش سایه اندازی از وزن مخصوص برگ کاسته شد. با افزایش سایه اندازی از عملکرد دانه کاسته شد، بیشترین عملکرد دانه (2532 کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا و کمترین عملکرد دانه (1137 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 مشاهده گردید. بنابراین، نتـایج نشان داد که رقم زیبا در سطوح بالاتر سـایه از شـاخص سطح برگ، میزان نسبی آب برگ و میزان کلروفیل a بیشتری برخوردار بود، پس در شرایط کشت مخلوط و آگروفارستری که نور یک عامل محدودکننده می باشد، کشت عدس رقم زیبا می تواند موفقیت آمیز باشد.

چکیده انگلیسی:

Light is one of the growth-reducing factors in mixed cropping and agroforestry systems. Therefore, an experimental field was conducted to justiffy the effect of light intensity on two lentil cultivars. It was performed in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications at Agricultural Research Station of Ilam University during 2012-2013 cropping season. The factors under study consisted of shading in four levels (0 shading, 25, 50, 75 and 100% of shadings) and two cultivars lentil (Lens culinaris Medic) (Ziba and ILL4400). Results showed that physiologic traits were significantly affected by cultivar × shading intraction. Ziba cultivar had the highest chlorophyll a and b content in 100% shading. Carotenoid content, relative water content and leaf area index also increased with increasing in shading. The highest and lowest carotenoid and relative water contents were observed in 100% shading × ILL4400 cultivar and control treatment × Ziba cultiva, respectively. The highest leaf specific weight observed in control treatment × Ziba cultivar and decreased with increasing shading. Grain yield decreased with increasing shading. The highest and lowest mean grain yield, 2522 kg.ha-1 and 1137 kg.ha-1, were observed in control treatment × Ziba cultivar and 100% shading and ILL4400 cultivar, respectively. Based on the results of this study, Ziba cultivar had the highest leaf area index, relative water content and chlorophyll a in higher shading treatments; hence, it can perform better than ILL4400 in mixed cropping and agroforestry systems where the light is limited factor.