ارتقاء کیفی آمیختگی اجتماعی با تأکیدی بر نمایانگر ریخت‌شناسی (مطالعه موردی: محلات آبادان)

محورهای موضوعی : شهرسازی

سمیه ابوعلی ¹ , مصطفی بهزادفر ² , حمید ماجدی ³

1 - دانش‌آموخته دکترای تخصصی شهرسازی، دانشکدۀ هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، ، تهران، ایران.
2 - نویسنده اصلی مقاله
3 - استاد دانشکده هنر و معمارى، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، ، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/04/01 تاریخ پذیرش : 1394/08/04 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: ریخت‌شناسی, آبادان, تنوع اجتماعی, آمیختگی,

چکیده مقاله :

در واکنش به جدایی گزینی اجتماعی، ترویج آمیختگی اجتماعی روندی نوپا در طراحی و توسعه شهر است. ترجمان اجتماعی این سیاست خلق محلاتی است که افراد متنوعی با سن، پس‌زمینه‌های قومی-نژادی، درآمدی و... را در خود جای دهند. به سبب کمتر موردعلاقه قرار گرفتن این موضوع آگاهی از این سازوکار در بوم شهری ایران ناچیز است. هدف از پژوهش سنجش بعد ریخت‌شناسی در ترویج آمیختگی اجتماعی است که با مورد پژوهی محلات آبادان تبیین شده است. معیارهای مربوطه با مطالعات کتابخانه‌ای، بازدیدهای میدانی و با استفاده از روش تحلیلی کمی و کیفی موردبررسی قرارگرفته است. لذا پس از مرور مفاهیم مرتبط، با بررسی نمونه موردی به آزمون فرضیات پرداخته و در قالب نتایج تحقیق، راهبردهای کالبدی قابل‌تعمیم در بعد ریخت‌شناسی به‌عنوان ابزاری در جهت طراحی محلات باهدف تنوع اجتماعی با دو رویکرد اختلاط و ارتباط ارائه‌شده است.

چکیده انگلیسی:

Promoting "Social Integration" can be considered as an approach to "Segregation" and "Social Exclusion". Neighborhood with disparate characteristics reflects the mutual attributes such as race, income, lifestyle and nationality. This matter is an objective fact in modern settlements which leads to social conflicts, variance, etc. Thus, social Integration has been considered as a new trend in design and development of the city. Physical interpretation of this policy in terms of physical is creating neighborhoods which can place a variety of age, gender, ethnic-racial background, income, etc. In this regard, many urban designers and planners have supported social mixed communities and tried to promote social Integration, using different concepts such as creation of safe spaces, public areas vibrant, mixed use, etc. These protagonists believe this approach leads to viability, economic health, security and sustainability of place. Also it is affected by functional, morphological and social features of urban design. The purpose of this study is measuring the role of morphology in promoting the "social & diversity Integration" term. Morphological feature of urban design describes the qualities which are related to physical environment. Segmentation and block pattern, land use and roads are the most effective parameters in physical qualities of urban spaces. Regarding this issue, fifteen neighborhoods in Abadan has been chose. The amount of mixing in these neighborhoods had been assessed in three levels of low, medium and high. Among them, four neighborhoods got the lowest and highest valuation: Amiri and Ahmadabad have the most amount of mixing and Northern and Southern Bovarde have the less deal in opposite. The main question of this research asks if there is any relation between main components of morphology feature and the amount of social Integration in case studies. The hypothesis tries to find a meaningful and rational relation between divisibility of place and urban design solutions in morphology feature. Relevant parameters such as job type, income level, education level, race, family type and lifestyle have been investigated using library studies and field visits. Also different qualitative and quantitative analytical methods have been used. To get quantitative data, the results of filled questionnaires had been analyzed in SPSS. Qualitative measuring of social & diversity Integration in mentioned neighborhoods is based on using "Simpson" formula. By reviewing the relevant concepts, theories and analyzing case studies, the hypothesis has been tested. The criteria and effective factors on morphology feature of urban design are defined in the final part. The result shows the effectiveness of two factors: mixing and connection. The term "mixing" is about two subjects: 1- mix of housing types, 2- mixture of facilities in order to support different demands and deficiencies in a neighborhood. In presentation of different house types with different house prices in neighborhoods leads to positive social interactions among citizens with different age, race or income. Therefore, it will lead to betterment the social qualities in presence of unequal circumstances in neighborhood, Regarding morphological issues, "Connection" depends on accessibility and traffic network rather than social interactions, as it helps interactions itself.

منابع و مأخذ:

1. ابوعلی، سمیه. (1384). تنوع در فضاهای شهری، نمونه موردی خیابان امام (ره). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علم و صنعت ایران. تهران.


2. جیکوبز، جین. (1388). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی. (حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


3. خستو، مریم؛ سعیدی رضوانی، نوید. (1389). عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شعری، خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم مرکز خرید پیاده. هویت شهر، 4(6)، 63-74.


4. سایت، آن فور. (1394). اجتماعات برنامه ریزی شده و شهرهای جدید در تریدیب بنرجی و آناستازیا لوکایتو سیدریس. (گردآوندگان). طراحی شهری مفاهیم و جریان های معاصر (ف 28، ص 593-606). (نوید پور محمد رضا، مترجم). تهران: طحان.


5. فرانسیس، مارک. (1394). مکان‌های واجد زندگی مختلط در تریدیب بنرجی و آناستازیا لوکایتو سیدریس. (گردآوندگان). طراحی شهری مفاهیم و جریان های معاصر (ف 33، ص 685-705). (نوید پور محمد رضا، مترجم). تهران: طحان.


6. کارمونا، متیو؛ هیت، تیم؛ تنراک؛ و تیسدل، استیون. (1388). مکان‌های عمومی فضاهای شهری. (فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری، اسماعیل صالحی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه هنر.


7. کلتورپ، پیتر. (1387). منطقه: کلانشهر، شهر و شهرک در مایکل لسیس و کتلین مکورمیک. (گردآروندگان). منشور نوشهرگرایی (ف 1، ص 15-21). (رضا بصیری مژدهی و علیرضا دانش، مترجم). تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.


8.  گارد، آجای. (1394). فضاهای محله ای: ابداعات طراحی و درون مایه های اجتماعی در تریدیب بنرجی و آناستازیا لوکایتو سیدریس. (گردآورندگان). طراحی شهری مفاهیم و جریان های معاصر (ف 29، ص 623-607). (رضا بصیری مژدهی، مترجم). تهران: طحان.


9. لهسائی زاده، عبدالعلی. (1385). جامعه شناسی آبادان. شیراز: کیان مهر.


10. میرمقتدایی، مهیا. (1385). هویت کالبدی شهر. تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.

 

1. Anobanini. (2015). Retrivd June,2015. from http://www.anobanini.ir/travel/fa/khoozestan/.


2. Conzen, M. R. (1960). A study in town-plan analysis. Vancouver: Institute of British Geographers.


3. Reeves, D. (2004). Planning for diversity: policy and planning in a world of difference. London: Routledge.


4. Talen, E. (2008). Design For Diversity. London: Routledge.


5. Vernez, M. A. (1997). Urban Morphology as an Emerging Interdisciplinary Field. Urban Morphology, 2(1), 3-10.