ارزیابی 20 ژنوتیپ جو در شرایط خشکی انتهای فصل

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

حمید تجلی ¹ ( محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی )
سیدغلامرضا موسوی ² ( عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند )
رضا برادران ³ ( عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند )
محمدحسین صابری ⁴ ( عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی )
الیاس آرزمجو ⁵ ( کارشناس ارشد زراعت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی )

تاریخ دریافت : 1391/06/26 تاریخ پذیرش : 1392/08/08 تاریخ انتشار : 1392/03/01

کلید واژه: قطع آبیاری, تراوایی غشای سلولی, شاخص کلروفیل, محتوای نسبی آب برگ,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های امیدبخش جو به تنش خشکی انتهای فصل، تعداد 20 ژنوتیپ جو در دو محیط تنش دار و بدون تنش، طی یک آزمایش مزرعه ای در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 87-86 مورد مقایسه قرار گرفتند. عوامل آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح شامل شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، و 20 ژنوتیپ امیدبخش جو بودند. قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد دانه به میزان 14.64 درصد و عملکرد بیولوژیک به میزان 8.12 درصد در مقایسه با تیمار آبیاری کامل گردید. صفات طول پدانکل، ارتفاع بوته و مساحت برگ پرچم به ترتیب به میزان 12.4، 7.65 و 24 درصد نسبت به آبیاری کامل کاهش پیدا کرد. همچنین، تنش خشکی منجر به افزایش شاخص کلروفیل، تراوایی غشای سلول و کاهش محتوی نسبی آب برگ پرچم گردید. بین ژنوتیپ های مورد بررسی تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد بیولوژیک مشاهده نشد ولی ژنوتیپ 18 از لحاظ عملکرد دانه، بیشترین (5997.2 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ 16 کمترین عملکرد دانه (3420.8 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. ژنوتیپ های 5 و 13 دارای بیشترین میزان کلروفیل و ژنوتیپ 8 نیز بیشترین مقدار محتوای نسبی آب برگ (80.7 درصد) را داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش، ژنوتیپ های 18 و 20 در هر دو شرایط آبیاری و تنش خشکی عملکرد مطلوبی داشتند.

چکیده انگلیسی:

To study the response of barley genotypes to terminal drought stress, 20 promising barley genotypes were compared under two stress and non-stress conditions, in a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Center of Southern Khorasan during 2007-2008 growing season. Drought stress levels consist of control (complete irrigation) and irrigation up to the 50% heading stage. Results showed that skipping irrigation at 50% heading stage resulted in 14.64 reduction in seed yield and 8.12 percent in biological yield compared to control condition. Spike length, plant height and flag leaf area in drought condition decreased by 12.4, 7.65 and 24 percent against complete irrigation treatment. Also, irrigation up to the 50% heading caused increasing of chlorophyll index and cell membrane permeability and declining of relative water content of flag leaf. There weren’t any significant differences among barley genotypes in terms of biological yield but the highest and lowest grain yield achieved from genotype number 18 (5997.2 kg.ha-1) and genotype number 16 (3420.8 kg.ha-1) respectively. Cultivar number 5 and 13 had the highest rate of chlorophyll index, and also number 8 had the highest relative water content (80.7%) in flag leaf. Based on the results of this study, genotypes number 18 and 20 had higher yields in both normal and drought stress conditions.