تحلیل عناصر مدرنیته در رمان کلیدر محمود دولت آبادی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

علیرضا مناجاتی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)
سید احمد حسینی کازرونی ² (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)
شمس الحاجیه اردلانی ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/01/27 تاریخ پذیرش : 1399/01/27 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

ادبیات داستانی که خود محصول مدرنیسم است در بازتاب تجربه تقابل سنت و مدرنیته نقش داشته است. واکاوی مفاهیمی از مدرنیته که در کلیدر منعکس شده محور این پژوهش است. می توان گفت کلیدر، اگر چه داستانی بومی است در فضایی روستایی اما به اقتضای داستان و ماجراهایش و به ویژه متأثر از رخدادهای اجتماعی و سیاسی سال های 1325 تا 1327 هجری شمسی و فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم و از طرفی تحت تأثیر فضای فکری نویسنده، در تقابل سنت و مدرنیسم، عناصری از مدرنیته مثل تغییر و دگردیسی، رویکرد انتقادی به مسائل، اندیشه های بنیادین و تئوری های انسان شناسانه و فلسفی، انسان محوری، خردباوری و خودآگاهی، تاثیرپذیری از مکاتب ادبی و سیاسی و دیدگاه ماتریالیستی در آن منعکس شده است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است.

چکیده انگلیسی:

Fiction which is the product of modernism in turn, has taken a role in reflecting the experience of contrast between tradition and modernity. This research centerpiece is the analysis of modern concepts reflected in Kelidar. Although Kelidar is a local story happened in rural locations, but, due to its story and adventures, especially affected by that time social and political events(1946-1948), as like as the inflamed political atmosphere in Iran after the second world war, it can be said that some modernity elements like change and transformation, critical approach to issues, fundamental thoughts, philosophical and anthropological theories, in contrast between tradition and modernity are reflected. The methodology of this research is descriptive-analytical and based on library studies.

منابع و مأخذ:

1. احمدی، بابک (1392) مدرنیته و اندیشه انتقادی، تهران: مرکز.


2. اسحاقیان، جواد (1383)  کلیدر؛ رمان حماسه و عشق، تهران: گل آذین.


3. چهل تن، امیر حسین و فریاد، فریدون (1380) ما نیز مردمی هستیم، تهران:  فرهنگ معاصر و چشمه.


4. دولت آبادی، محمود (1393) کلیدر، تهران: فرهنگ معاصر.


5. ____________ (1368) ما نیز مردمی هستیم، تهران: پارسی.


6. سپانلو، محمدعلی (1387) نویسندگان پیشرو ایران، تهران: نگاه.


7. شیرمحمدی، عباس (1380) بیست سال با کلیدر، تهران: کوچک.


8. گلدمن، لوسین (1371) دفاع از جامعه شناسی رمان، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.


9. میرصادقی، جمال (1382) داستان نویس های نام آور معاصر ایران، تهران: اشاره.

مقالات

1. پرستش، شهرام (1383) گفتگوی شهرام پرستش با کریستوف بالایی نویسنده کتاب پیدایش رمان فارسی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 78، صفحات 13-9.


2. خاکسار، نسیم (1366) کلیدر رمانی ماندنی در ادبیات معاصر ایران، چشم انداز، شمارۀ 2، صفحه 10.


3. رحمانی، کیومرث (1391) نقد مکتبی داستان­های محمود دولت آبادی، فصلنامۀ علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان­های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهارم، شمارۀ13، صفحات 73-41.


4. رحیمی، رضا (1368) ارزیابی رمان کلیدر، پیوست «پر»، شمارۀ 42.


5. طاهری، قدرت­اله (1391) ردپای ایدئولوژی در آثار اولیه محمود دولت­آبادی، فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 24، صفحات 141-125.


6. قانون پرور، محمدرضا(1367) عروج یک یاغی: راه برد روایت در کلیدر، مجلۀ ایران نامه، شمارۀ 26، صفحات 366-355.


7. محسنی، احمد (1383) مکتب­های ادبی در رمان­های دولت­آبادی با نگاهی نو به کلیدر و جای خالی سلوچ، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 72، صفحات 59-54.


8. محمدی، مجید(1369) کلیدر: روایت عشق و رنج، ارغوان، شمارۀ 2، صفحه 15.


9. نواب پور، رضا (1369) سنت­های ایرانی ادبیات عامه در کلیدر، ترجمۀ محمد افتخاری، کلک، شمارۀ 7، صفحه 11.


10. هاجری، حسین. (1381)، نمود مدرنیسم در رمان فارسی (78- 1358)، نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، دوره 45، شمارۀ 185، صفحات 167-143.


11. یارشاطر، احسان (1365) بزرگترین رمان فارسی، ایران نامه، سال پنجم، شمارۀ 1، صفحه 18.

پایان نامه­ ها

1. 21- بر، عبدالباسط (1389) «بررسی جنبه های رئالیستی و ناتورالیستی رمان کلیدر»، دانشگاه اصفهان.


2. 22- عسکری، مریم (1383) «سنت و تجدد و انعکاس آن در آثار داستانی محمود دولت آبادی»، دانشگاه تربیت معلم.