ارائه ی راهکارهای مدیریتی منابع آب زیرزمینی دشت های استان کرمان
محورهای موضوعی : Engineering geology
علیرضا شاهی دشت
1
(
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
)
احمد عباس نژاد
2
(
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
)
کلید واژه: استان کرمان, آب های زیرزمینی, نشست زمین, اضافه برداشت, افت سطح آب, مدیریت منابع آبی,
چکیده مقاله :
هدف این مطالعه بررسی کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی دشت های استان کرمان، ارزیابی پیامدهای ناشی از اضافه برداشت و ارائه راهکارهای مفید جهت رفع مشکلات منطقه است. در راستای این پژوهش، کلیه اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیک، هیدروژئولوژیک، زمین شناسی و جغرافیایی جمع آوری و تجزیه و تحلیل شدند. سپس نقشه های کیفیت شمیایی و هم عمق سطح آب زیرزمینی دشت های استان رسم و میزان اضافه برداشت، افت سطح ایستا بی، کسری مخزن و تغییرات شوری آب زیرزمینی محاسبه گردید. براساس محاسبات انجام شده، تمامی دشت های استان کرمان طی سالیان گذشته دارای افت مداوم سطح آب زیرزمینی بوده اند. سطح آب زیرزمینی استان از سال آبی 81-80 تا 86-85، به طور متوسط سالیانه 90 سانتی متر افت داشته است. پمپاژ بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی استان، پیامدهای نامطلوبی همچون تغییر کیفیت آب زیرزمینی و پیشروی جبهه آب شور، کاهش حجم ذخائر آبی، تغییر ضرایب هیدرودینامیکی سفره ها، افزایش اجباری عمق چاه ها، خشک شدن منابع برداشت آب (چاه ، چشم ه و قنات )، افز ایش مصرف انرژ ی استحصال آب زیرزمینی، افزایش آسیب پذیری دشت ها نسبت به خشکسالی، نشست زمین، ایجاد درز و شکاف در سطح زم ین و بناها ، خسارت به تأسیسات، به خطر افتادن اکوسیستم طبیعی و خشک شدن برخی از مزارع و باغات را درپی داشته است. در نهایت، با استفاده از اطلاعات چند سال اخیر مربوط به تغییرات کمی و کیفی آب های زیرزمینی هر دشت و با فرض ادامه روند کنونی تغذیه و تخلیه سفره ها ، وضع یت 10 سال آ ینده هر ی ک از دشت ها پیش بینی شد. نتایج نشان دهنده ی آن است که در صورت ادامه روند کنونی و عدم انجام اقدامات جدی و عمل ی جهت کاهش برداشت ها ی بی رویه، این استان در آینده ای نه چندان دور، با تشدید پیامدهای زیست محیطی و حتی مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهد شد.
