بررسی خلاء عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) آبی در سطوح مختلف آبیاری تکمیلی: مطالعه شبیه سازی
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
سیدرضا امیری
1
(استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران.)
کلید واژه: آبیاری تکمیلی, مدلسازی, عملکرد دیم, عملکرد واقعی,
چکیده مقاله :
آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به همین منظور داده های روزانه دراز مدت آب و هوایی طی سال های 1982 تا 2012 در 12 منطقه واقع در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران با اقلیم خشک و نیمه خشک سرد جمع آوری شدند. سپس با استفاده از مدل SSM-Legume تأثیر سطوح مختلف آبیاری تکمیلی ( آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی در مراحل گل‌دهی و غلاف‌دهی و آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی) بر عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد برای 12 منطقه تحت کشت نخود بررسی شد. نتایج اجرای مدل در شرایط آبیاری کامل و تاریخ‌های کاشت مختلف (30 بهمن، 25 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت) نشان داد که در بیشتر شهرستان‌ها تاریخ کاشت 30 بهمن از نظر عملکرد پتانسیل بهینه است و بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل به ترتیب در تایباد و مشهد با متوسط عملکرد 2736 و 2306 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 بهمن بدست آمد. از طرف دیگر در تاریخ کاشت 30 بهمن بیشترین و کمترین عملکرد در کلیه سطوح آبیاری تکمیلی به ترتیب در قوچان و تایباد بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد آبیاری تکمیلی در مراحل بحرانی گل‌دهی و غلاف‌دهی علاوه براین که خلاء عملکرد را کاهش می‌دهد راهکاری مفید برای نزدیک کردن عملکردهای هر منطقه به عملکرد پتانسیل نخود می‌باشد.
Yield gap analysis is useful method for prioritization agricultural researches and production to reduce yield constraints. To identify options for increasing chickpea yield, the SSM-chickpea model was parameterized and evaluated to analyze yield potentials, water limited yields and yield gaps for 12 regions representing major chickpea-growing areas of Razavi Khorasan province. For model parameterization, a field experiment was conducted in a randomized complete design with 4 replications in the research field of the Ferdowsi University of Mashhad (36. 15° N, 56. 28° E). The chickpea cultivar ILC482 was used in this experiment. Also, irrigation levels were as (full irrigation, supplemental irrigation at flowering and supplemental irrigation at both flowering and podding). Besides the above experiment, data obtained from a large number of field experiments involving varying seasons and management practices at diverse regions in Iran were also used for model evaluation. The evaluation of model indicated that the model predicted potential yield reasonably well. The results of running the model under different irrigation and sowing dates scenarios (19 February, March 25 , 4 April and 21 April ) showed that optimum sowing date is 19 February in more counties, the highest and lowest potential yield obtained in Taibad and Mashhad with an average yield of 2736 and 2306 Kg ha-1 respectively. Furthermore, in all of irrigation levels and the optimal sowing dates, the highest and lowest yield was observed in Quchan and Taibad respectively.
امیری ده‌احمدی، س. ر.، پارسا، م.، نظامی، الف. و گنجعلی، ع. 1389. تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی بر شاخص‌های رشد نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط گلخانه . مجله پژوهش‌های حبوبات، 1 (2): 84 -69.
گنجعلی، ع.، باقری، ع. و پُرسا، ح. 1388. ارزیابی ژرم پلاسم نخود (Cicer arietinum L.) برای مقاومت به خشکی. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 7(1): 194-183.
کامکار، ب.، کوچکی، ع.، نصیری، م. و رضوانی مقدم، پ. 1386. آنالیز خلا عملکرد زیره سبز در 9 منطقه از استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با استفاده از رهیافت مدلسازی. پژوهش های زراعی ایران 5: 342-332.
پارسا ، م. ، گنجعلی، ع.، رضائیان زاده، الف. و نظامی، الف. 1390. تأثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و شاخص های رشد سه رقم نخود (Cicer arietinum L.) در منطقه مشهد. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 9(2): 14-1.
سلطانی، الف. و ترابی، ب. 1388. مدلسازی گیاهان زراعی: مطالعات موردی. چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد.
Amir, J., and Sinclair, T.R. 1991. A model of water limitation on spring wheat growth and yield. Field Crops Res. 29:59-69.
Amiri, S. R., R. Deihimfard, and A. Soltani. 2016. A Single Supplementary Irrigation Can Boost Chickpea Grain Yield and Water Use Efficiency in Arid and Semiarid Conditions: A Modeling Study. Agron. J. 8(6):2406-2416.
AmiriDeh Ahmadi, S. R., M. Parsa ., M. Bannayan ., M. Nassiri Mahallati and R. Deihimfard. 2014. Yield gap analysis of chickpea under semi-arid conditions: A simulation study. Int. J. Plant Prod. 8(4):531-548.
Bhatia, V. S., P. Singh, S. P. Wani, G. S. Chauhan, A. V. R. Kesava Rao, A. K. Mishra, and K. Srinivas. 2008: Analysis of potential yields and yield gaps of rain-fed soybean in India using CROPGRO-Soybean model. Agricult Forest Meterol. 148, 1252–1265.
Bhatia, V. S., Singh, P., Kesava Rao., A. V. R. Srinivas., K, and Wani., S. P. 2009. Analysis of Water Non-limiting and Water Limiting Yields and Yield Gaps of Groundnut in India Using CROPGRO-Peanut Model. J Agron Crop Sci. 195 : 455–463.
Evans, L. T., and Fisher, R.A. 1999. Yield potential: its definition, measurement and significance. Crop Sci. 39: 1544-1551.
FAO, 2012. Production Year Book, 2012. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Rome, Italy , http://apps.fao.org.
Fougereux, J.A.,.Dore, T., Laddone, F.,and Fleury, A .1997.Water stress during reproductive stages affects seed quality and yield pea(Pisum sativum L.). Crop Sci. 37:1247- 1252.
Hammer, G. L., Sinclair, T.R., Boote, K. J., Wright, G. C., Meinke, H., and Bell, M. J. 1995. A peanut simulation model: I. Model development and testing. Agron. J. 87: 1085- 1093.
Lobell, D.B., Cassman, K.G., Field, C.B., 2009. Crop yield gaps: their importance, magnitudes, and causes. Annu. Rev. Environ. Resour. 34: 179–204.
Malhotra ,R.S., and Saxena, M.C. 2002 . Strategies for overcoming drought stress in chickpea . Icarda No 17 . PP.20 – 23.
Oweis, T, Hachum, A., and Pala, M. 2005. Lentil production under supplemental irrigation in a Mediterranean environment. Agric. Water Manage. 68 : 251–265.
Sinclair, T.R. 1986. water and nitrogen limitations in soybean grain production: I. model development. Field Crops Res. 15:125-141.
Singh, K.B., R.S. Malhotra, M.C. Saxena and G. Bejiga. 1997. Superiority of winter sowing over traditional spring sowing of chickpea in the Mediterranean region. Agron. J. 89: 112-118.
Soltani ,A., khooie, F. R., khassemi_Golozani, K., and Moghaddam, M,.2001. A stimulation study of chickpea crop response to limited irrigation in a semiarid environment. Agric. Water Manage. 49: 225 – 237.
Soltani, A., and Sinclair, T.R. 2012. Optimizing chickpea phenology to available water under current and future climates. Eur J Agron. 38: 22-31.
Soltani, A., Robertson, M.J., Torabi, B., Yousefi-Daz, M., Sarparast, R. 2006. Modeling seedling emergence in chickpea as influenced by temperature and sowing depth. Agricult Forest Meterol. 138: 156–167.
Soltani, A., Sinclair, T.R., 2011. A simple model for chickpea development, growth and yield. Field Crops Res. 124, 252–260.
Soltani, A.,Ghassemi-Golezani, K., Rahimzadeh-Khooie., and Moghaddam, M. 1999. A simple model for chickpea growth and yield. Field Crops Res. 62: 213- 224.
Ullah, A., Bakht, J. shafi., M., and Islam, W.A. 2002. Effect of various irrigations level on different chickpea varieties. Asian J Plant Sci. 4:355-357.
Vadez, V., A. Soltani, and T.R. Sinclair. 2012. Modelling possible benefits of root related traits to enhance terminal drought adaptation of chickpea. Field Crops Res. 137: 108-115.
Van Ittersum, M. K., Rabbinge, R. 1997. Concepts in production ecology for analysis and quantification of agricultural input-output combinations. Field Crops Res. 52: 197-208.
Van Ittersumam, M. K., Cassman., K. G., Grassini, P., Wolfa, J., Tittonell, P., and Hochman, Z. 2013. Yield gap analysis with local to global relevance—A review. Field Crops Res. 143: 4–17.
Wahabi, A., Sinclair, T.R. 2005. Simulation analysis of relative yield advantage of barley and wheat in an eastern Mediterranean climate Field Crops Res. 91: 287-296.
Yau, S., Nimah, M., and Farran, M. 2011. Early sowing and irrigation to increase barley yields and water use efficiency in Mediterranean conditions. Agric. Water Manage. 98: 1776– 1781.
_||_