کاربرد قارچ میکوریزا و پوتریسین بر ویژگی های رویشی، عملکرد بذر و اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum) تحت تنش خشکی

محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار

حمیدرضا انجام ¹ , مهدی حسینی فرهی ² , مسلم عبدی پور ³

1 - دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
2 - دانشیار علوم باغبانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
3 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، ایستگاه تحقیقاتی گچساران، گچساران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/08/30 تاریخ پذیرش : 1402/09/24 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: شاخص برداشت, پلی‌آمین‌ها, تنش آبی, عملکرد بیولوژیک,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا و پوتریسین بر خصوصیات رشدی، عملکرد بذر و میزان اسانس گیاه دارویی زیره سبز، مطالعه‌ای دو ساله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی چمخانی وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل تیمار آبیاری در دو سطح: آبیاری پس از تخلیه 20 درصد (آبیاری معمولی) و 60 درصد (تنش شدید) از آب قابل دسترس گیاه، تیمار تلقیح با قارچ میکوریزا (Glomus intraradices) در دو سطح شاهد (عدم تلقیح) و تلقیح با قارچ (35 گرم اینوکلوم قارچ حاوی تقریباً 1450 هاگ) و محلول پاشی با پوتریسین در سه سطح شاهد (صفر)، 1000 و 2000 میلی‌گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر صفات رویشی، عملکرد بذر، درصد و عملکرد اسانس زیره سبز داشته ‌است به‌طوری که با افزایش تنش خشکی صفات مورد بررسی به شدت کاهش یافتند. اثر کاربرد قارچ‌ مایکوریزا و پوتریسین بر پارامترهای رویشی، عملکرد بذر و میزان اسانس بسیار معنی‌دار بود. گیاهان تلقیح شده با قارچ‌ مایکوریزا در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده از رشد، عملکرد بذر و میزان اسانس بیشتری هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش برخوردار بودند. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط کم‌آبی تلقیح گیاهان با قارچ‌ آربوسکولار مایکوریزا و محلول پاشی پوتریسین خصوصیات رشدی، عملکرد بذر و اسانس گیاه زیره سبز را بهبود می‌بخشند.

چکیده انگلیسی:

To study the influence of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) inoculation and Putricine (Put) on the growth characteristics, essential oil content and yield of cumin plant (Cuminum cyminum L.), a two-year study as factorial experiment based on randomized complete blocks design with three replications was conducted in the Kohgiloueh and Boyer Ahmad Agricultural and Natural Resources Research Center. The factors were AMF inoculation (non-inoculated and inoculated with Glomus mosseae (35 g of fungi inoculum containing 1450 spores), Put at three concentration (0, 1000 and 2000 mg:-1) and two irrigation regimes (irrigation after 20% (normal irrigation) and 60% (irrigation after draining 20% (normal irrigation) and 60% (severe stress) of the plant's available water). The results showed that drought stress had a significant effect on the vegetative traits, seed yield and essential oil content and yield of cumin, so that with the increase of drought stress the studied traits decreased drastically. The effect of arbuscular fungi and putricin on vegetative parameters, yield and essential oil content wasvery significant. Plants inoculated with arbuscular mycorrhizal fungi had higher growth, seed yield and essential oil content in both drought stress and non-stress conditions compared to non-inoculated plants. Therefore, it can be concluded that in water-deficient conditions, inoculation of plants with arbuscular mycorrhizal fungi and foliar spraying of putricin improve the growth characteristics, seed yield and essential oil of cumin plant.