اثر تنش خشکی و روش‎های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو هیبرید ذرت

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

فرزاد پاک‎نژاد ¹ , سعید وزان ² , جلیل اجلی ³ , مجتبی میراخوری ⁴ , محمد نصیری ⁵

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه.
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه.
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ایلامی واحد کرج|عضو باشگاه پژوهشگران جوان.
5 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین.

تاریخ دریافت : 1386/11/13 تاریخ پذیرش : 1388/10/28 تاریخ انتشار : 1389/02/01

کلید واژه: تنش خشکی, عملکرد دانه, ذرت, بیوماس, روش&lrm, های آبیاری,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دو هیبریدذرت SC704 وSC647 تحت شرایط تنش خشکی و دو روش آبیاری، آزمایشی به‎صورت فاکتوریل اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج طی سال‎های 1384و 1385 انجام شد. در این آزمایش اعمال تیمار تنش خشکی در سه سطح به صورت آبیاری پس از 40درصد،60 درصد، و 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس خاک و نیز روش آبیاری به دو روش آبیاری تمام ردیف‌های کاشت و آبیاری یک در میان ردیف‌های کاشت به عنوان فاکتور اصلی و دو هیبرید به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش خشکی بر عملکرد دانه و کلیه اجزای عملکرد اثر معنی‎داری داشت و تنش شدید موجب 37 درصد کاهش عملکرد گردید. روش آبیاری بر عملکرد دانه تأثیر معنی‎داری نداشت، ولی اثرات متقابل معنی‎دار بود. به طوری که در آبیاری کامل به شیوه آبیاری تمام ردیف‎های کاشت، هیبریدSC647 رقم مناسب تری بود. ولی در روش آبیاری یک در میان، هیبرید SC704 عملکرد بیشتری را تولید کرد. هم چنین در شرایط کم آبیاری، هیبرید SC704 در روش آبیاری تمام ردیف‎های کاشت عملکرد بیشتری نسبت به هیبرید SC647 تولید نمود.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted to investigate the effects of drought stress and two irrigation methods on yield and yield components in two hybrid varieties of corn named: SC704 and SC647. A split-split plot experiment based on a randomized complete block design with tree replicates was used at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University, Karaj Branch (35°43´ N latitude, 50° 56´E longitude, 1160m altitude) in 2006 and 2007. Main plots were allocated to drought treatments that were applied at 40%, 60% and 75% levels of soil moisture depletion, sub-polts to two levels of irrigation methods (irrigation of all furrows and irrigation furrows alternately) and sub-sub plots to two hybrid varieties. The results showed that drought stress had significant effects on yield and yield components and sever stress treatment (75% moisture depletion) caused 37% yield reduction. Two irrigation methods didn’t have any significant effects on grain yield, but a significant interaction effect of genotype and watre stress was observed, whereas the hybrid SC647 produced more yield in full irrigated furrows and hybrid SC704 produced more yield in the alternative irrigated furrows. Indeed, SC704 yielded more than SC647 under water deficit condition when all furrows were irrigated. There was a significant positive correlation between grain yield with biomass, grain weight (r = 0.67), grain number in plant row, grain number in plant row (r = 0.72), plant height and a negative correlation with inoculated part of cob (r = -0.76).

منابع و مأخذ:

1. Ahmadi, J., Zeinali Khanqhah, H., Rostami, M. V. and Chokan, R. 2000. Evaluation of drought resistance in late commercial corn hybrids. Iranian Journal of Agricultural Science 4: 891-899. [In Persian with English Abstract].


2. Campose. H., Cooper. M., Habben, J. E. and Schussler J. R. 2004 Improving drought tolerance in maize: a view from industry. Fild Crop Research 90 (1): 19-34.


3. Chapman, S. C., Crossa, K. Basford, E. and Kroonenberg, P. M. 1997. Genotype by enviroment effects and selection for drought tolerance in tropical maize: Three – mode pattern analysis. Euphytica 95 (1): 11-20.


4. Anonymous. 1998. F. A. O. production year book. Food and Agricultural Organization of the United Nation, Rome, Italy, 51:209 P.127


5. Chapman, S. C. and Edmeads, G. O. 1999. Selection for improves drought tolerance in tropical maize Population. Elop Science 39: 1315- 1324.


6. Chokan, R. and Mosavat, A. 2000. Effect of planting corn hybrids as second culture on their performance and yield components and relationships between them through path analysis. Journal of Plant and Seed 16(1): 79-88. [In Persian with English Abstract].


7. Eck, H. V. 1984. Irrigatied corn yield response to nitrogen and water. Agronomy Journal 76(3): 421 – 428.


8. Edmeads, G. O., Bolanos, J. and Laffitte, H. R . 1994. Progress in breeding for drought tolerance. Presented at the 47th Corn and Sorghum Research Conference, Dec. 9- 10, Stress tolerance breeding: Maize that resists insects,drought, low nitrogen, and acid soils, Mexico, D. F: CIMMYT.


9. Estakhr, A. 2002. Evaluation of some compounds of corn hybrids in Zarghan region, Iran. 7^th  Congress of Agronomy and Plant Breeding Sciences. Seed and Plant Improvment Research Institute, Karaj, Iran, P. 336. [In Persian with English Abstract].


10. Estakhr, A. and Chokan, R. 2006. Correlation between yield and yield components of  foreign and native maize hybrids. Iranian Journal of Agricultural Science 1 (1): 102-110. [In Persian with English Abstract].


11. Geliz. A., Presllo, D., Guevara, E., Avila, L. G. and Cespedes, P. L. M. 1995. Performance of inbred lines of maize (Zea mays L.) under conditions of water stress. Memorias de la III Reunion Latioamericana Y XVI Reunion de la Zona Andina de Investigadires en Maize. Cochabamba, Santa Gruz, Bolivia, 1995. Tomo I, Pp. 67-831.


12. Ghahghufi, A., Khodabandeh, N., Ahmadi, E. and Banksaz, A. 2004. Effect of drought stress at different stages of growth and it's impact on yield, yield components and quality of corn. Key Articles of 8^th Congress of Agronomy and Plant Breeding, Karaj, Iran, p. 86. [In Persian with English Abstract].


13. Hadadi, M. and Mohseni, H. M. 2006. Effect of planting date and plant density on yield of different groups of silo corns. Journal of Crop Science 8(29): 58-64. [In Persian with English Abstract].


14. Lamm, F. 2004. Corn production as related to sprinkleler irrigation capacity. 16th Annual Central Plains Irrigation Conference, Kearney, Nebraska, Feb 17 – 18.


15. Moghadam, E. and Hadizadeh, J. 2002. Reaction of corn hybrids and their parental lines to drought stress using drought tolerance indices. Journal of Plant and Seed 18(3): 255-272. [In Persian with English Abstract].


16. Sarmadnia, GH. and Kuchaki, E. 2007. Crops physiology (Translated). Jahad Daneshgahi Press., Mashhad University, 467 pp. [In Persian with English Abstract].


17. Schussler, J. R. and Westgte, M. E .1991. Maize kernel set at low water potential: Sensitivity to reduced assimilates at pollination . Crop Science 31: 1196 – 1203.


18. Sharma, J. K. and Bhullar, S. K. 1998. Path analysis on some drought tolerant lines of maize. Crop Improvement Society of India. 18: 32-36


19. Siddique, M. R. B., Hamid, A. and Islam, M. S. 2000. Drought stress effects on water relations of wheat Botanical Bulletin of Academic Science 41: 35-39.