شواهدی جدید از عصر مفرغ جدید و عصر آهن در قلعه تپه ابهر
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
امیرصادق نقشینه
1
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی و احد ابهر، ابهر، ایران.)
بهنام قنبری
2
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
بابک اعلایی
3
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
کلید واژه: عصرآهن, عصر مفرغ, قلعه تپه, سفال خاکستری, سفال پلی کروم, حوضه آبریز ابهررود,
چکیده مقاله :
حوضه آبریز ابهررود در شرق استان زنجان از مناطق کمتر شناخته شده باستان‌شناسی ایران است. قلعه تپه یکی از بزرگ‌ترین مکان‌های باستانی این حوضه بوده و در کناره جنوبی ابهررود قرار دارد. امروزه به علت تخریب گسترده قسمت زیادی از تپه باقی نمانده است. در سال ۱۳۹۰ قلعه تپه مورد کاوش باستان‌شناختی قرار گرفت که طی آن آثار قابل توجهی از دوره های مختلف به دست آمد. یکی از مهم‌ترین این آثار سفال‌های عصر مفرغ جدید و عصر آهن است. مدارک سفالی به دست آمده نشانگر حضور مردمان عصر مفرغ جدید و عصر آهن در این تپه است. وجود سفال‌های موسوم به پلی‌کروم عصر مفرغ در این محل نشانه ارتباط قلعه تپه با مناطق شرقی و دشت قزوین است. همچنین وجود سفال‌های خاکستری عصر آهن I در قلعه تپه می‌تواند نشانگر استمرار در استفاده از این محل از عصر مفرغ تا آهن باشد. وجود چندین ظرف سفالی سالم عصر آهن I و یک ظرف پلی‌کروم عصر مفرغ جدید نشان می دهد که در اواخر عصر مفرغ و اوایل عصر آهن از تپه برای دفن مردگان استفاده می کرده‌اند. در نهایت بر پایه یافته‌های سفالی در قلعه تپه می‌توان به چشم‌اندازی از ارتباطات فرهنگی مردم ساکن حوضه آبریز ابهررود، که همچون دالانی طبیعی دو منطقه فرهنگی شمال غرب و شمال مرکزی را به هم وصل می کند، با مناطق همجوار دست یافت. احتمالاً حوضه آبریز ابهررود به عنوان سهل‌ترین راه ارتباطی شمال مرکزی با غرب و شمال غرب، در طول زمان به تناوب تحت نفوذ فرهنگ های مناطق شرقی و غربی خود قرار گرفته است.
Abhar Roud Baisn which is placed in the east of Zanjan precinct is not exactly recognized. This precinct is across the most important natural road which connects North West to central north. Qaleh Tape is one of the significant archeological sites which are placed in the south of this river. In recent years most of this Tape is destroyed. As a result of archeological investigation in this precinct many traces related to different period were found. One of the most important traces were regarding to clays related to Iron Age. This evidence show that people related to Iron Age period lived in this Tape. Finding clays named Poly Chrome which belongs to Bronze period showed that there was a connection between Qaleh Tape and eastern area and Qazvin in this period. Finding gray clays concerned with Iron Age in this precinct demonstrated that this place was used as a place for living from new Bronze period to Iron Age. Finding some intact clay belong to Iron Age I and a Poly Chrome container related to new Bronze Age showed that at the end of the Bronze period and at the beginning of the Iron Age this Tape was used as a cemetery. Finally, based on the other finding of this Tape related to new Bronze Age and Iron Age we can come to a conclusion regarding to cultural relations of Abhar Roud precinct people with adjacent area. Probably, Latrine Abhar precinct was the best connection way from central north to west and west north.
_||_
