اثر خشکی بر پویایی جوامع کلزای هرز (Brassica napus L.) در شرایط تاریکی و القای خواب ثانویه

محورهای موضوعی : بوم شناسی علف‌های هرز

آسیه سیاهمرگویی ¹ , ابراهیم زینالی ² , الهام عزیزی ³ , لیلا علیمرادی ⁴

1 - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 - استادیار دانشگاه پیام نور
3 - استادیار دانشگاه پیام نور
4 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

تاریخ دریافت : 1390/06/20 تاریخ پذیرش : 1392/05/05 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: Germination rate, water potential, رقم, سرعت جوانه زنی, درصد جوانه زنی, پتانسیل آب, خواب ثانویه, Germination percent, Secondary dormancy,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر خشکی بر القای خواب ثانویه کلزا در شرایط تاریکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی جوانه زنی بذور کلزا انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل 7 رقم کلزا (Hyola 60 ، Hyola 308، Hyola 330 ، Hyola401 ، Hyola 420 ، Sarigol و AA1) و سه سطح خشکی(شاهد، 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب و بذر خشک) بود. نمونه‌های مورد بررسی درون پوشش پلاستیکی تیره، در اتاقک رشد و در دمای 20درجه سانتیگراد به مدت دو هفته قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف، بیشترین درصد جوانه‌زنی در رقم Hyola 420 به میزان 75% و کمترین درصد جوانه‌زنی در رقم Hyola 60 به میزان 56% در مقایسه با شاهد مشاهده شد. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف کلزا تحت تیمار تنش‌های خشکی (نسبت به شاهد که جوانه‌زنی 100% داشت) به طور معنی‌داری کاهش یافت. درصد جوانه‌زنی تجمعی در کلیه ارقام مورد بررسی، در شرایط خشکی 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از تیمار بذور خشک بود. به طور کلی علاوه بر ژنوتیپ شرایط محیطی نیز می‌تواند بر پتانسیل خواب ثانویه بذور کلزا اثر بگذارد. در کلیه ارقام مورد نظر، به جز Hyola60 با کاهش رطوبت موجود در محیط، درصد و سرعت جوانه‌زنی روند نزولی داشت.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate effects of drought and darkness on secondary dormancy of Brasica napus, a factorial experiment based on completely randomized design with 3 replications. The treatments included 7 various canola (Hyola 60, Hyola 308, Hyola 330, Hyola401, Hyola 420, Sarigol, AA1) and 3 drought levels (control, -1.5 MP water potential and dry seed). Samples were placed inside black cover in growth chamber with 20°c for 2 weeks. Results indicated that the highest and lowest germination percent was observed in Hyola420 and Hyola60, respectively. The percentage of germination of varieties decreased under the different drought levels significantly. The percentage of cumulative germination in total canola varieties under -1.5 MP was more than dry seeds, considerably. In general, in addition to genotype, environmental conditions affect on secondary dormancy potential of seeds. In total varieties, except of Hyola60, germination percent and rate was decreased, due to enviromment moisture.

منابع و مأخذ:

- عزیزی، م.، ا. سلطانی و س. خاوری خراسانی. 1378. کلزا(فیزیولوژی، زراعت، به‌نژادی، تکنولوژی زیستی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

2- Gruber, S., C.P. Pekrun and W. Claupein. 2004. Population dynamics of volunteer oilseed rape (Brassica nupus) affected by tillage. Europ. J. Agron. 20:351-361.

3- Gulden, R.H., A.G. Thomas and S.J. Shirtliffe. 2004. Secondary dormancy, temperature, and burial depth regulate seed bank dynamics in canola. Weed Sci. 52: 382–388.

4- Gulden, R.H., A.G. Thomas and S.J. Shirtliffe. 2003. Relative contribution of genotype, seed size and environment to secondary seed dormancy potential in Canadian spring oilseed rape (Brassica napus). Weed Res. 44: 97–106.

5- Gulden, R.H., S.J. Shirtliffe and A.G. Thomas. 2003. Secondary seed dormancy prolongs of volunteer canola in western Canada. Weed Sci. 51: 904-913.

6- Harker, K.N., G.W. Clayton, R.E. Blackshaw, J.T. O’Donovan, E.N. Johnson, Y. Gan, F.A. Holm, K.L. Sapsford, R.B. Irvine and R.C. Van_Acker. 2006. Persistence of Glyphosate-Resistant Canola in Western Canadian Cropping Systems. Agron. J. 98:107–119.

7- International Seed Testing Association(ISTA). 1993. International rules for seed testing. Rules 1993. Seed Sci and Technol. 21: (Suppl.).

8- Lupez-Granados, F. and P.J.W. Lutman. 1998. Effect of environmental conditions on the dormancy and germination of volunteer oilseed rape seed (Brassica nupus). Weed Sci. 46: 419-423.

9- Lutman, P.J.W. 1993. The occurrence and persistence of volunteer oilseed rape (Brassica nupus). Aspects Appl. Biol. 35: 29-36.

10- Momoh, E.J.J., W.J. Zhou and B.Kristiansson. 2002. Variation in the development of secondary seed dormancy in oilseed rape genotypes under conditions of stress. Weed Res. 42: 446–455.

11- Pekrun, C., P.J.W. Lutman and K. Baeumer. 1997. Germination behavior of dormant oilseed rape seeds in relation to temperature. Weed Res. 37: 419-431.

12- Rao, S.C. and T.H. Dao. 1987. Soil water effects on low temperature seedling emergence of five Brassica cultivars. Agron. J. 79: 517-519.

13- Schlink, S. 1998. 10 years survival of rape seed (Brassica nupus) in soil. J. Plant Dis. Prot. XVI: 169-172.