تعیین تاریخ کاشت مناسب گندم در شبکه آبیاری کوثر به منظور کاهش اثرات تنش آبی با استفاده از مدل AquaCrop

محورهای موضوعی :

مریم عابدی ¹ (گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
اصلان اگدرنژاد ² (گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
نیاز علی ابراهیمی پاک ³ (خش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/08 تاریخ پذیرش : 1401/08/08 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه:  برنامه‌ریزی آبیاری  دشت کوثر  زمان کاشت  مدل آب, محور  مدل‌سازی گیاهی,

چکیده مقاله :

با توجه به اینکه تاریخ کاشت، اثر زیادی بر عملکرد و رشد گیاه گندم در استان خوزستان دارد، در این پژوهش از مدل واسنجی شده AquaCrop برای تعیین اثر زمان کاشت در سه پایلوت مختلف در شبکه آبیاری کوثر استفاده شد. با توجه به اینکه گندم در این شبکه در آبان ماه کاشته می‌شود، سه زمان در سه دهه اول، دوم و سوم آبان برای شبیه‌سازی انتخاب شد. نتایج نشان داد که دقت این مدل برای شبیه‌سازی دو پارامتر عملکرد (6/0EF= و 99/0d=) و کارآیی مصرف آب (08/0EF= و 99/0d=) قابل قبول بود. نتایج شبیه‌سازی عملکرد گندم برای دهه‌های اول، دوم و سوم آبان به ترتیب برابر با 5/3، 6/3 و 7/3 تن در هکتار بود. متوسط عملکرد در پایلوت‌های 1، 2 و 3 نیز به ترتیب برابر با 9/3، 6/3 و 2/3 تن در هکتار به دست آمد. مقدار کارآیی مصرف آب برای دهه‌های اول، دوم و سوم آبان به ترتیب برابر با 06/1، 05/1 و 05/1 کیلوگرم در مترمکعب بود. متوسط کارآیی مصرف آب برای پایلوت‌های 1، 2 و 3 نیز به ترتیب برابر با 94/0، 07/1 و 15/1 کیلوگرم در مترمکعب تعیین شد. بنابراین اگر هدف از تغییر تاریخ کاشت، افزایش عملکرد باشد، بهتر است کشت گندم به دهه سوم آبان منتقل شود. اگر نیاز است کارایی مصرف آب افزایش یابد، می‌بایست برنامه‌ریزی آبیاری به درستی انجام شود و مقادیر آب آبیاری در زمان‌های بارش، کاهش یابد.

چکیده انگلیسی:

Since cultivation time have important role on wheat yield in Khuzestan province, calibrated AquaCrop was used in this study to determine the effect of cultivation time in three pilots in Kosar irrigation network. Considering that wheat is cultivated on November, three dates in each decade were chosen for simulation. The results showed that AquaCrop had good accuracy for simulation of wheat yield and water use efficiency. EF and d values for yield (0.6 and 0.99) and water use efficiency (0.08 and 0.99) revealed that this model had acceptable efficiency. Results showed that wheat yield for first, second and third decade were 3.5, 3.6 and 3.7 ton.ha-1, respectively. Average yield in pilot 1, 2 and 3 were 3.9, 3.6 and 3.2 ton.ha-1, respectively. Water use efficiency for first, second and third decade were 1.06, 1.05 and 1.05 kg.m-3, respectively. Average water use efficiency for pilot 1, 2 and 3 were 0.94, 1.07 and 1.15 kg.m-3, respectively. If it is necessary to increase yield, it is necessary to cultivate wheat in third decade of November. Beside this, it is recommended to manage irrigation use and decrease irrigation applied when it is raining. This leads us to increase water use efficiency.