خانه

حرية الوصول المقاله

1 - روند تبدیل فضا به مکان (نمونه موردی کتابخانه ملی شیراز و موزه ی تار و پود شیراز)
sahar salahi فخرالسادات طباطبایی

به منظور ارتباط معماری در بین دهه ها، ایجاد ارتباط بین آنها و تبدیل فضا به مکان، دو فضای طراحی شده توسط دو معمار مطرح معاصر، کشور آقایان مهندس مهرداد ایروانیان و مهندس هادی میرمیران، در فضایی یکسان و به منظور ایجاد ارتباط با یکدیگر، بررسی میگردند. در این پژوهش از روش ت أکثر

به منظور ارتباط معماری در بین دهه ها، ایجاد ارتباط بین آنها و تبدیل فضا به مکان، دو فضای طراحی شده توسط دو معمار مطرح معاصر، کشور آقایان مهندس مهرداد ایروانیان و مهندس هادی میرمیران، در فضایی یکسان و به منظور ایجاد ارتباط با یکدیگر، بررسی میگردند. در این پژوهش از روش ترکیبی استفاده میگردد و از طریق شیوه پرسشگری انجام میگیرد. جامعه آماری، تمامی ساکنین شهر شیراز می باشند، که از این تعداد 385 نفر طبق روش کوکران و روش نمونه گیری به عنوان نمونه انتخاب شدند .یافته ها : داده ها با استفاده از برنامه spss-22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و پایایی این پرسشنامه محقق ساخت، 97/0 بدست آمد. نورپردازی مناسب و همچنین از بین بردن کنج ها و فضاهای بلااستفاده از عوامل مهمی می باشد که بر احساس امنیت افراد و به دنبال آن ارتقاء حس مکان مؤثر می باشد. با وجود آنکه نظرات مردم و کارشناسان در مورد کتابخانه یکی میباشد، اما آمار و امتیازات نشان میدهد که موزه تار و پود، در روند تبدیل فضا به مکان موفق تر عمل کرده است. شاید بتوان علت این مهم را در تفاوت نوع نگرش دو معمار دانست، مرهوم مهندس میرمیران، در تبدیل ایده به طرح، نسبت به مهندس ایروانیان و ارتباط بین ساختمان و محیط، در ساختمان مرکز اسناد، هنوز نتوانسته به طور کامل، روح فضا را در مکان تزریق کند. ایشان، مهندسی سازه ای بودند، که در زمینه طرح جامع شهرها، تخصص بیشتری را داشتند تا طراحی یک ساختمان بخصوص به منظور تبدیل فضا به مکان. اما مهندس ایروانیان، با داشتن سابقه در کارهایی چون: باغ بزرگ چمران شیراز، مجموعه هفت خان و ... ، همگی توانسته اند در روند تبدیل فضا به مکان و القای آن به مخاطب، موفق باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - بررسی اثرات ناشی از شکست سد در اراضی پایین دست مطالعه موردی: (سد تنگاب فیروزآباد)
علیرضا غلامی احسان سهرابی شکفتی

مقدمه: مدیریت ایمنی درسد‌ها و سازه در اولین گام مستلزم ارزیابی شرایط واقعی در رودخانه‌ها می‌باشد. در ایران به سبب واقع شدن در اقلیم خشک و نیمه‌خشک توجه خاصی به امر سدسازی در برنامه‌های توسعة اقتصادی شده‌است. لذا لازم است قبل از احداث سد‌ها مسائل و نکات ایمنی لازم مد نظر أکثر

مقدمه: مدیریت ایمنی درسد‌ها و سازه در اولین گام مستلزم ارزیابی شرایط واقعی در رودخانه‌ها می‌باشد. در ایران به سبب واقع شدن در اقلیم خشک و نیمه‌خشک توجه خاصی به امر سدسازی در برنامه‌های توسعة اقتصادی شده‌است. لذا لازم است قبل از احداث سد‌ها مسائل و نکات ایمنی لازم مد نظر قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش روندیابی سیلاب ناشی از شکست سد تنگاب و پهنه‌بندی سیلاب ناشی از شکست آن در پایین دست سد می‌باشد. مواد و روش‌ها: این پژوهش در سد تنگاب در 13کیلومتری شمال‌غربی شهر فیروزآباد واقع بر رودخانه فیروزآباد انجام شده است. این رودخانه مهمترین شاخه فرعی رودخانه‌مند بشمار می‌آید. برای انجام این پژوهش ابتدا مطالعات مربوط به تعیین پارامتر شکست سد، تعیین شکل شکست و زمان لازم برای ایجاد مقاطع شکست، انجام، و سپس محاسبات دبی سیلاب و دبی کل با استفاده از 4 روش تجربی شامل کریک‌پاتریک، حفاظت آب و خاک امریکا، احیا اراضی امریکا و سینگ و استوراسون انجام و نتایج با نرم‌افزار HEC-RAS مدل‌سازی شد. نتایج و بحث: بر اساس نتایج بدست آمده از از برآورد دبی سیلاب حاصل از شکست سد بر اساس 4 روش تجربی ذکر شده، مشخص شد که دبی برآوردی بر اساس دو روش حفاظت آب و خاک و روش کریک بسیار نزدیک (30309 و 30270 مترمکعب بر ثانیه) بوده به طوری که این اختلاف بین آن‌ها بسیار ناچیز می‌باشد. این اختلاف در روندیابی سیل و پهنه‌بندی سیل نیز بسیار ناچیز است. میزان مساحت اراضی تحت سیلاب در هر دو روش به میزان 140 هکتار اراضی کشاورزی، 5/0 هکتار اراضی صنعتی و 90 هکتار اراضی در محدوده رودخانه می‌باشد. در روش سینگ و استوراسون در مقایسه با سه روش دیگر دبی کمتری را نشان می‌دهدکه بر اساس این روش، اراضی تحت سیلاب 133 هکتار اراضی کشاورزی و 84 هکتار در محدوده صنعتی می‌باشد. اراضی صنعتی بر اساس این روش زیر آب نمی‌رود. در روش احیا اراضی امریکا در مقایسه با سه روش دیگر دبی بیشتری برابر با 33914 مترمکعب برثانیه را نشان می‌دهد که در نتیجه آن 161 هکتار از اراضی کشاورزی، 1 هکتار اراضی صنعتی و 100 هکتار در محدوده رودخانه به زیر سیل می‌رود. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که روش احیا اراضی امریکا از بین سایر روش‌های ذکرشده بهتر است زیرا دبی بیشتری را در محاسبه سیلاب برآورد کرده است. نتیجه مهمی که از پهنه‌بندی سیلاب حاصل از شکستگی سد تنگاب حاصل می‌گردد این است که محدوده شهری فیروزآباد از این سیلاب در امان می‌باشد و مناطق مسکونی روستایی نیز زیر آب نمی‌روند. بر اساس نتایج به دست آمده جمع‌بندی می‌گردد که در نتیجه شکست احتمالی سد بجز 1 هکتار بخش صنعتی که مساحت بسیار ناچیزیست، خسارت فقط به اراضی کشاورزی وارد می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - ارزیابی پتانسیل سیل‌گیری مسیر پیچان رودی رودخانة کرخه با استفاده از شاخص خطر سیل‌خیزی محلی
علی لیاقت رضا افشین شریفان

مقدمه: پیچان رود‌ها از اشکال مهم ژئومورفولوژیکی ـ هیدرولوژیکی می‌باشند و به لحاظ جابجایی‌های مکانی که در محدودة دشت‌های سیلابی انجام می‌دهند، موجب تغییر ابعاد مورفولوژیکی بستر جریان رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی می‌گردند. این پدیده‌ها به علت پویایی زیادی که دارند، مسائل و أکثر

مقدمه: پیچان رود‌ها از اشکال مهم ژئومورفولوژیکی ـ هیدرولوژیکی می‌باشند و به لحاظ جابجایی‌های مکانی که در محدودة دشت‌های سیلابی انجام می‌دهند، موجب تغییر ابعاد مورفولوژیکی بستر جریان رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی می‌گردند. این پدیده‌ها به علت پویایی زیادی که دارند، مسائل و مشکلات عمده‌ای را نیز در محدوده‌های تشکیل به وجود می‌آورند. غالبا حضور پیچان رود‌ها پتانسیل بالای رودخانه را برای وقوع دبی‌های حداکثر نشان می‌دهد. در این پژوهش، مناطق دارای پتانسیل بالای وقوع سیل در مسیر پیچان رودی رودخانة کرخه با استفاده از شاخص خطر سیل‌خیزی محلی ( LFH) شناسایی گردیده‌اند. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، با استفاده از شاخص خطر سیل‌خیزی محلی پتانسیل ایجاد سیل در مسیر‌های پیچان رودی رودخانة کرخه مورد ارزیابی قرار گرفت. این شاخص با استفاده از ضرایب و پارامتر‌های مورفولوژیکی حوضة آبریز (ناهمواری حوضه، تراکم زهکش‌ها، ضریب ناهمواری، ضریب کشیدگی و ...) و فاکتور‌های هندسی پیچان رود (طول پیچان رود، انحنای پیچان رود، زاویة قوس، پهنای کانال و ...) محاسبه می‌گردد. نتایج و بحث: میزان دبی مقطع پر با استفاده از طول پیچان رود در 44 مقطع برش خورده در رودخانه کرخه برآورد شد. نتایج نشان می‌دهد در بخش‌هایی که طول پیچان رود افزایش یافته، میزان دبی نیز بیشتر شده است. به عبارت دیگر، از قوس‌های بزرگ پیچان رود، سیلاب‌های با دبی بالا گذر کرده است. در این 44 مقطع، بیشترین مقدار دبی مربوط به قوس 41 به طول 2521 متر (بلندترین قوس) و برابر با 9/342 متر مکعب بر ثانیه است، که فاصلة آن قوس تا ایستگاه پای پل 777/102 کیلومتر می‌باشد. کمترین مقدار دبی مربوط به قوس 7 به طول 600 متر (کوتاه‌ترین قوس) و برابر با 88/25 متر مکعب بر ثانیه است که در فاصلة 6/15 کیلومتری از ایستگاه پای پل واقع شده است. نتیجه‌گیری: بطور کلی مقادیر محاسبه شده شاخص LFH، نشان‌دهندة پتانسیل پایین خطر وقوع سیلاب‌های بزرگ در مسیر رودخانه کرخه است. مقدار تراکم زهکشی و میزان کل آبراهه‌ها در واحد سطح حوضه نیز این موضوع را تأیید می‌کند. در 18 قطعه از 44 قطعه مورد مطالعه مقدار شاخص منفی و بیانگر پتانسیل سیل‌خیزی پایین و در 26 قطعه مثبت و حاکی از پتانسیل سیل‌خیزی بالا است. بیشترین مقدار بدست آمده مربوط به قوس 44 (نزدیک به ایستگاه عبداخان) به مقدار 97/0 در فاصلة 113 کیلومتری ایستگاه پای پل و کمترین مقدار مربوط به قوس 33 به مقدار 38/3- در فاصلة 8/77 کیلومتری ایستگاه پای پل است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - کارایی مسیریاب AlpineQuest به عنوان جایگزین GPS در بازدیدهای میدانی مهندسی رودخانه (مطالعه موردی سیلاب مرداد ماه 1401 شهر رفسنجان)
فرزانه قادری نسب گروهی مریم احمدی

با پیشرفت تکنولوژی، توسعه ابزارها و به‏کارگیری روش‏های نوین، بازدیدهای میدانی مهندسان، کارشناسان و محققان آسان‏تر شده است. استفاده از ابزارها و برنامه‏هایی که با هدف اصلی مسیریابی، جهت‏یابی و کاهش ترافیک ارائه شده، در زمینه بازدیدهای میدانی خصوصاً بازدید از رودخانه‌ها ب أکثر

با پیشرفت تکنولوژی، توسعه ابزارها و به‏کارگیری روش‏های نوین، بازدیدهای میدانی مهندسان، کارشناسان و محققان آسان‏تر شده است. استفاده از ابزارها و برنامه‏هایی که با هدف اصلی مسیریابی، جهت‏یابی و کاهش ترافیک ارائه شده، در زمینه بازدیدهای میدانی خصوصاً بازدید از رودخانه‌ها بسیار کارآمد وموثر واقع شده است. AlpineQuest یکی از این برنامه‏های کارآمد در این زمینه است. کاربر با استفاده از این برنامه می‏تواند به طیف زیادی از نقشه‏های توپوگرافی دسترسی پیدا کرده، به آسانی آن¬ها را دانلود کند و در زمانی که به اینترنت دسترسی ندارد به راحتی به فراخوانی نقشه بپردازد. در بازدید میدانی که جهت بررسی دلایل ورود سیلاب مرداد ماه 1401 به شهر رفسنجان صورت پذیرفت، از این نرم¬افزار استفاده شد. بدین صورت که محل نقاط حادثه‏خیز و سازه‌های تقاطعی بحرانی به صورت نقطه‏ای و مسیرهای ورودی سیلاب به داخل شهر به صورت نقشه خطی در نرم¬افزار ثبت شدند. همچنین برای محدوده‌های درگیر سیل پلیگون ترسیم شد. برای هر کدام از عارضه‌های ثبت شده اطلاعات توصیفی مورد نظر نیز وارد شد. در تحلیل‌های اولیه در محل بازدید از نقشه‌های گوگل‏ارث، گوگل هیبرید و همچنین نقشه‌های شیب موجود در AlpineQuest استفاده شد. پس از پایان بازدید میدانی، نهایتاً تمامی اطلاعات جهت بررسی نهایی با فرمت مناسب از AlpineQuest به نرم افزار GIS منتقل شد. نتایج کلی نشان داد وقوع بارش با دوره بازگشت بالا، توسعه شهر در پایین‌دست مخروطه افکنه، سازه‌های تقاطعی بحرانی، نقاط حادثه‌خیز و طرح سیل‌بند غیر اصولی در بالادست فرودگاه رفسنجان از دلایل وقوع سیلاب در شهر رفسنجان هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - تجلی روح خلوت بر خانه های برونگرای ایرانی(نمونه موردی:خانه کلبادی استان مازندران)
امیرحسین شیردل جمال الدین مهدی نژاد روشنک ناصری اکبر

خلوت به عنوان یک نیاز مهم، نتیجه تنظیم تعامل بین انسان در محیط است. تأثیر پارادایم های جاری فعالیت و مسائل فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی، خلوت مطلوب را به همراه دارد. ایجاد فضای مناسب برای خلوت در خانه های ایران، یک ویژگی بنیادین در معماری ایران است که از ابتدا تأثیر قابل تو أکثر

خلوت به عنوان یک نیاز مهم، نتیجه تنظیم تعامل بین انسان در محیط است. تأثیر پارادایم های جاری فعالیت و مسائل فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی، خلوت مطلوب را به همراه دارد. ایجاد فضای مناسب برای خلوت در خانه های ایران، یک ویژگی بنیادین در معماری ایران است که از ابتدا تأثیر قابل توجهی در ساختار خانه ها داشته است. در این راستا این سوال پیش می آید که آیا شهرهای حاشیه دریای خزر با معماری برونگرا، تحت تأثیر الگوهای خلوت قرار می گیرند؟ بررسی راهکارهایی معمارانه برای برطرف کردن خلوت در این نوع خانه ها، به طور کافی توجه پژوهشگران را به خود جلب نکرده است. لذا با هدف شناسایی الگوهای رایج در خانه‌های برونگرا، این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی به جمع‌آوری مطالب پرداخته است. مقاله حاضر در قالب یک پژوهش تفسیری-تاریخی تنظیم شده است که از اطلاعات جمع آوری شده به صورت توصیفی-تحلیلی برای تجزیه و تحلیل استفاده گشته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از خانه‌های برونگرا در ایران در محوطه‌های بزرگ ساخته شده‌اند و کاشت درختان در داخل حیاط به طور قابل توجّهی دید به داخل فضای زندگی را محدود می‌کند. همین عامل نقش بسزائی در تعریف مرز و حدود ساختمان دارد. ورودی نقشی اساسی در پیوند فضای عرصه خصوصی و عمومی در تأمین خلوت ایفا می‌کند. همچنین با ایجاد شکستگی‌ها و زوایا و وجود اختلاف ارتفاع و قرارگیری اتاق‌ها در طبقات بالای خانه، دید مستقیم محدود شده و حریم بصری و خلوت را برطرف می‌کند. نتایج حاصل از بررسی سازوکارهای مؤثر خلوت در خانه‌ برونگرای عمارت خانه کلبادی نشان می‌دهد در عین وجود رابطه بین داخل و خارج بنا، نظم و سازوکارهایی برای حفظ و ایجاد حالت محرمانگی، خلوت و محدودیت اعمال می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - کنکاشی بر تعاملات اجتماعی در خانه ایرانی معاصر
نگار قراگوزلو حصاری حسین کلانتری خلیل آباد

انسان ها به عنوان موجودات اجتماعی ، سطوح مختلف کیفی و کمی تعاملات اجتماعی دارند.در حالی که بسیاری از ساختمان های موجود تنها با پاسخگویی به نیازهای عملکردی و عدم ارائه توجه متمرکز به عوامل انسانی اند،مسکن در این میان نقش مهمی را ایفا می کند. این تحقیق در پی پاسخ گویی به أکثر

انسان ها به عنوان موجودات اجتماعی ، سطوح مختلف کیفی و کمی تعاملات اجتماعی دارند.در حالی که بسیاری از ساختمان های موجود تنها با پاسخگویی به نیازهای عملکردی و عدم ارائه توجه متمرکز به عوامل انسانی اند،مسکن در این میان نقش مهمی را ایفا می کند. این تحقیق در پی پاسخ گویی به سوالات:معیارها و اصول کالبدی طراحی در راستای تعاملات اجتماعی برای این فضا چیست؟و چگونه و با چه اصولی می توان مسکنی با کارکرد مناسب و کیفیت فضایی مطلوب با در نظر گرفتن مولفه های کالبدی آن در راستای پاسخ گویی به نیازهای کاربران را شکل داد؟شکل گرفته است.پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی- تحلیلی و به روش پیمایشی است و از نظر عینی،یک تحقیق کمی مبتنی بر داده های تحقیق و یک مطالعه میدانی مبتنی بر رویه آن،کاربردی است. برخی از متغیرهای انسانی و محیطی که بر تعاملات اجتماعی تأثیر می گذارد،از اسناد و مطالعات کتابخانه ای استخراج شده اند. از بین آنها،چهارده عامل مهم به عنوان اساس این تحقیق براساس اولویت بندی معماران و جامعه شناسان در بین اعضای هیئت علمی برخی از دانشگاه های معتبر ایران انتخاب شد.بنابراین،با مشخص کردن جامعه،نمونه و ابزار تحقیق،نقش هایی که توسط متغیرهای منتخب در ارتباط با تأیید و رد فرضیه های تحقیق انجام شد،مورد آزمایش قرار گرفتند.سپس با استفاده از نرم افزارSPSS،متغیرهای منتخب به شرح ذیل در اولویت قرار گرفتند:معیار های موثر در شکل گیری تعاملات مانند (نفوذپذیری..)و مولفه های کالبدی در درجه دوم مانند(وضوح فضایی...)را در نظر گرفت،فرآیند حاصل از این تحقیق به این نتیجه دست یافته است در نهایت،مقاله به نتیجه‌گیری می‌رسد که توجه به تعاملات اجتماعی و عوامل کالبدی موثر در طراحی مسکن معاصر ایران می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی ساکنان و افزایش ارتباطات اجتماعی در این محیط کمک کند.همچنین،پیشنهاداتی برای طراحان مسکن معرفی می‌شود تا به بهبود تعاملات اجتماعی در مسکن معاصر ایرانیان کمک کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - کیفیت سبک زندگی و خشکی زاینده¬رود: فهم تفسیری تجارب زیسته¬ی شهروندان اصفهانی از بحران آب
سحر فائقی

مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر ا أکثر

مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر از شهروندان زن و مرد اصفهانی در محدوده سنی 30 سال به بالا انتخاب و در طول مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، تجربه زیسته ی خود راجع به کم آبی و خشکسالی زاینده رود را به طور کامل بیان کردند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحليل مضمون و جهت تعیین اعتبار یافته ها از معیارهای قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان و مطابقت با عینیت داشتن، استفاده شد. یافته های این پژوهش در قالب 3 مقوله های فراگیر شامل 1- نارضایتی شهروندان از نزول سطح کیفی زندگی اجتماعی- محیط زیستی شان در قالب عدم احساس خوشبختی و عدم بهزیستی احساسی – هیجانی، 2- نارضایتی شهروندان از تغییر در سبک زندگی شان در قالب تغییر در نوع و نحوه گذراندن اوقات فراغت و تفریحات شان و 3- نارضایتی شهروندان از افزایش آلودگی های زیست محیطی دسته بندی شدند. در مجموع یافته ها بیانگر آن است که کم آبی و خشکی زاینده رود، کیفیت سبک زندگی اجتماعی- محیط زیستی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است، به علاوه مشارکت کنندگان بر این باور بودند که عنصر آب در این شهر نقش مهمي را در ارتقاء کيفيت سبک زندگی شان ایفا می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری با توجه به ظرفیت¬های رودخانه کارون
احمد راه دار دکتر منوچهر جوانمردی

رودخانه کارون یک منطقه کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی با کیفیت بالا در کلان‌شهر اهواز است. با این حال، با ادامه توسعه شهرنشینی و تحول صنعتی، گردشگری تهدیدی جدی برای محیط و زیست است. براساس هدف مذکور، پژوهش حاضر درصدد بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬ أکثر

رودخانه کارون یک منطقه کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی با کیفیت بالا در کلان‌شهر اهواز است. با این حال، با ادامه توسعه شهرنشینی و تحول صنعتی، گردشگری تهدیدی جدی برای محیط و زیست است. براساس هدف مذکور، پژوهش حاضر درصدد بازشناسی پیشران¬های موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری با توجه به ظرفیت¬های رودخانه کارون است. روش تحقیق براساس روش¬های جدید آینده پژوهی، تبیینی می¬باشد. عوامل توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه¬ریزی شهری با به کارگیری پویش محیطی، تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت و از نرم افزار تخصصی آینده پژوهی MICMAC استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت پراکندگی متغیرهای موثر نشان از پایداری سیستم است. از میان 31 عامل بررسی شده 10 عامل اصلی به عنوان عوامل کلیدی موثر بر امنیت بوم¬شناختی گردشگری انتخاب شده¬اند که همه عوامل در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم تکرار شده¬اند. یافته¬ها نشان داد متغیرهای مربوط به ابعاد مقیاس و سود گردشگری به عنوان پیشران¬های صنعت گردشگری بر اهداف حفاظت از محیط زیست و منابع محیطی ترجیح داده شده است. متغیرهایی چون تعداد کارکنان صنعت گردشگری، درآمد حاصل از گردشگران بین المللی و داخلی، تعداد هتل¬های ستاره¬دار، نسبت هزینه¬های آموزشی به مالیه عمومی، تعداد گردشگران بین المللی و داخلی، کل خرده فروشی هتل¬ها و خدمات پذیرایی و نرخ بیکاری و شهرنشینی در اولویت قرار دارد. این تحقیق نشان داد که ظرفیت¬های گردشگری در کلانشهر اهواز به ویژه رودخانه کارون به دلیل سوء مدیریت¬ها رها شده و نتایج حاکی از آن است که برنامه-ریزی گردشگری مورد توجه قرار نگرفته و بهره¬مندی از ابزارهای آینده¬نگاری و پیش¬بینی می¬تواند دستیابی به اهداف گردشگری را تسهیل بخشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - مطالعه مردم‌شناختی دانش بومی معماری سنتی مردم اردبیل با تأکید بر بوم‌گردی (مطالعه موردی خانه ایکی اتاق بیر دهلیز روستای آللی)
عمار احمدی وحید رشیدوش یعقوب شربتیان محمدهادی منصور لکورج

هدف اساسی این مقاله پژوهشی شناخت دانش بومی معماری سنتی با گرایش بوم‌گردی در بین مردم روستای آللی مشکین‌‌شهر می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش کاربردی با محوریت تحقیق میدانی متکی بر تحلیل میدانی ژرف می‌باشد که از نظریه فراخودکارگرایی در مکتب معماری و نظریه نیازها در مکتب کارک أکثر

هدف اساسی این مقاله پژوهشی شناخت دانش بومی معماری سنتی با گرایش بوم‌گردی در بین مردم روستای آللی مشکین‌‌شهر می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش کاربردی با محوریت تحقیق میدانی متکی بر تحلیل میدانی ژرف می‌باشد که از نظریه فراخودکارگرایی در مکتب معماری و نظریه نیازها در مکتب کارکردگرایی و همچنین مکتب ساختارگرایی در تحلیل و تفسیر مردم‌شناختی مسئله استفاده شده است. ابتکار و نوآوری این مقاله پژوهشی در کمیاب بودن این گروه از مقالات است به عبارتی جای خالی این پژوهش در حوزه دانش بومی خصوصاً دانش بومی صنعت معماری سنتی در مناطق روستایی کشور خاصه مناطق روستایی استان اردبیل کاملاً احساس می‌شد. نتیجه این پژوهش شناساندن و حفظ و نگهداری خانه‌های سنتی روستاهای مناطق مختلف اردبیل و فرهنگ متعلق به ساخت و استفاده از آن و همچنین توسعه صنعت معماری سنتی در ساختار دانش بومی آن برای کمک به مسئله بوم‌گردی و جذب توریسم به مناطق روستایی خصوصاً روستای آللی مشکین‌شهر می‌باشد. کارکرد آشکار این دانش بومی خودش را در زندگی روزمره مردم روستای آللی به عنوان معماری سنتی خاص این منطقه در کسب درآمد و رونق اقتصادی خانواده‌های این روستا و کارکرد پنهان این دانش بومی که همان جذب توریسم برای رونق بوم‌گردی در این روستا و در نهایت سبب توسعه فرهنگی است، خودش را بیش از پیش نشان می‌دهد. رسیدن به آرامش روحی با هنر خاص این معماری و نیز رسیدن به سود اقتصادی و رفاه اجتماعی خانواده‌های روستایی با صنعت بوم‌گردی مسئله مهم دیگری است که می‌تواند تأثیرش را در زندگی اجتماعی مردم روستا نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - تدوین و اعتبار یابی مدل تجاری سازی دانش برای آموزش عالی کشور (یک مطالعه آمیخته)
آرزو عرفان محمد علی نادی

زمینه: این یک واقعیت است که شرکت‌ها نیاز به دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی ناشی از دانشگاه‌های مختلف دارند اما تجاری سازی تحقیقات دانشگاه‌ها را نمی‌توانند با موفقیت با توجه به بسیاری از تحقیقات علمی پیشنهاد شده توسط دانشگاه‌ها برای نیازهای واقعی شرکت‌ها و همچنین بازارها ب أکثر

زمینه: این یک واقعیت است که شرکت‌ها نیاز به دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی ناشی از دانشگاه‌های مختلف دارند اما تجاری سازی تحقیقات دانشگاه‌ها را نمی‌توانند با موفقیت با توجه به بسیاری از تحقیقات علمی پیشنهاد شده توسط دانشگاه‌ها برای نیازهای واقعی شرکت‌ها و همچنین بازارها برآورده و اجرا کنند. هدف: هدف این پژوهش شناسایی مولفه‌های تجاری-سازی دانش به منظور ارائه مدل برای آموزش عالی کشور بود. روش: روش پژوهش ترکیبی متوالی اکتشافی بود. در بخش کیفی مطالعه از تحلیل مضمون بارویکرد استقرایی استفاده گردید. در بخش آمار استنباطی از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. با توجه به شاخص‌های برازش کای اسکوئر نسبی، برازش تطبیقی، برازش تطبیقی مقتصد، و هلتر مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود. یافته ها:در این پژوهش سه مضمون فراگیر فرهنگ ثروت آفرین، دانشگاه ثروت آفرین و رصد خانه نیاز شناسایی شد که در آن مضمون فراگیر فرهنگ ثروت آفرین شامل دو مضمون سازمان دهنده حمایت و به گزینی بود مضمون فراگیر دانشگاه ثروت آفرین شامل دو مضمون سازمان دهنده تفکر تجاری و کیفیت مداری بود و مضمون فراگیر رصد خانه نیاز شامل دو مضمون سازمان دهنده یکسان سازی منافع و موقعیت شناسی بود و این شبکه در قالب مدل ساختاری برازش شد. نتیجه گیری:با توجه به مضامین اصلی استخراج شده می توان گفت فرهنگ سازی و بسترسازی دانشگاه جهت فراهم سازی امکانات و آموزش کارکنان و درنظر گرفتن نیازهای جامعه و بازار و ارتباط سه جانبه بین دانشگاه، دولت و صنعت از عوامل کلیدی در ایجاد تجاری سازی دانش در آموزش عالی محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - مقایسه ویژگیهای مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانههای شهر تهران
مریم امامی نصرت ریاحی نیا

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ویژگیهای مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانههای شهر تهران است. اینپژوهش به روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است. نمونه آماری در این پژوهش مدیران و کارکنان کتابخانههایدانشگاههای خوارزمی، علم و صنعت، امیرکبیر و تهران است که در مجموع 56 مدیر و 104 أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ویژگیهای مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانههای شهر تهران است. اینپژوهش به روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است. نمونه آماری در این پژوهش مدیران و کارکنان کتابخانههایدانشگاههای خوارزمی، علم و صنعت، امیرکبیر و تهران است که در مجموع 56 مدیر و 104 کارمند مورد بررسی قرارگرفتند.از میان مولفههای مدیریتی مطرح شده، تنها در مولفه "کنترل و نظارت" بین عملکرد مدیران زن و مرد کتابخانههایدانشگاههای دولتی شهر تهران تفاوت معناداری وجود دارد و در رابطه با سایر مولفههای مدیریتی تفاوتی بین عملکردمدیران زن و مرد مشاهده نشد. همچنین از میان مولفههای مدیریتی، فقط در مولفه"ایجاد انگیزه" و "سبکهایمدیریتی" بین نظرکارمندان زن و مرد کتابخانههای دانشگاههای دولتی شهر تهران تفاوت معناداری مشاهده شد و درمولفههای دیگر تفاوتی بین نظر کارمندان زن و مرد مشاهده نشد. در زمینه "رضایت شغلی" نتایج نشان داد که میزانرضایت مدیران مرد بیشتر از مدیران زن بود. مدیران کتابخانههای دانشگاههای دولتی شهر تهران معتقدند که وظایفمدیریتی را در سطح خوبی انجام میدهند اما کارکنان عقیده دارند که این وظایف در سطح متوسطی انجام میشود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - مقایسه ویژگی‌های مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانه‌های شهر تهران
مریم امامی نصرت ریاحی نیا

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ویژگی های مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانه های شهر تهران است. این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. نمونه آماری در این پژوهش مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه های خوارزمی، علم و صنعت، امیرکبیر و تهران است که در مجموع 56 مدیر و أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ویژگی های مدیریتی کتابداران زن و مرد کتابخانه های شهر تهران است. این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. نمونه آماری در این پژوهش مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه های خوارزمی، علم و صنعت، امیرکبیر و تهران است که در مجموع 56 مدیر و 104 کارمند مورد بررسی قرار گرفتند. از میان مولفه های مدیریتی مطرح شده، تنها در مولفه "کنترل و نظارت" بین عملکرد مدیران زن و مرد کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران تفاوت معناداری وجود دارد و در رابطه با سایر مولفه های مدیریتی تفاوتی بین عملکرد مدیران زن و مرد مشاهده نشد. همچنین از میان مولفه های مدیریتی، فقط در مولفه"ایجاد انگیزه" و "سبک های مدیریتی" بین نظرکارمندان زن و مرد کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران تفاوت معناداری مشاهده شد و در مولفه های دیگر تفاوتی بین نظر کارمندان زن و مرد مشاهده نشد. در زمینه "رضایت شغلی" نتایج نشان داد که میزان رضایت مدیران مرد بیشتر از مدیران زن بود. مدیران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران معتقدند که وظایف مدیریتی را در سطح خوبی انجام می دهند اما کارکنان عقیده دارند که این وظایف در سطح متوسطی انجام می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - ارزیابی سطح مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه های مرکزی علوم پزشکی ایران و ارائه راهکار برای ارتقاء آن
دکتر الهویردی تقوی دکتر شکوه مشهدی تفرشی

پژوهش حاضر در مورد ارزیابی سطح بلوغ 1 کیفیت فراگیر در ک تابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارائهراهکار برای ارتقاء آن است . هدف از این پژوهش تعیین سطح بلوغ مدیریت کیفیت فراگیر با استفاده از مدل تعالی سازمانیEFQM (مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت )هم چنین تعیی أکثر

پژوهش حاضر در مورد ارزیابی سطح بلوغ 1 کیفیت فراگیر در ک تابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارائهراهکار برای ارتقاء آن است . هدف از این پژوهش تعیین سطح بلوغ مدیریت کیفیت فراگیر با استفاده از مدل تعالی سازمانیEFQM (مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت )هم چنین تعیین ارتباط بین سطح کیفیت و رضایت کاربران اس ت. در اینپژوهش از روش پیمایش تحلیلی استفاده شده است و از طریق مقایسه نتایج حاصله از ارزیابی با مدلEFQMنتیجه گیری شده است.جامعه مورد پژوهش کلیه معاونین پژوهشی و مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور است که به طریقسرشماری بررسی شده است، و هم چنین با استفاده از الگوی نمونه گیری مایکل مارک و جولی جانین (1983) تعدادی ازکاربران هیأت علمی کتابخانه ها مورد پژوهش قرار گرفته اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد 50 سوالی مدلEFQMکه برای معاونین پژوهشی روسای کتابخانه ها ارسال گردید و ه م چنین پرسشنامه 22 سوالی رضایت کاربران بودهاست. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری توصیفی، استنتاجی مورد تحلیل قرار گرفته و در این رابطه از نرم افزار هایminitab وspssاستفاده گردید . نتایج حاصله از پژوهش نشان داد که کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در سطح اهتمام به سرآمدی قرار دارند و در همه 5 معیار توانمندساز در سطح پایین سرآمدی قرار گرفته اند وهم چنین ارتباطی بین سطح امتیاز (کیفیت) و رضایت کاربران دیده نشد . در خاتمه با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهشراهکارهایی برای ارتقاء سطح مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه ها ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - نقش دین در روابط سیاسی- نظامی خانات قپچاق و ایلخانان
صالح پرگاری مریم محمدی

خانات قپچاق و ایلخانان، دو حکومت مغولی بودند که اولی از تقسیم ماترک چنگیز خان و دومی از ادامهتوسعهطلبیهای مغولان به رهبری هلاکو در غرب به وجود آمد. خانات قپچاق که قبل از استقرارایلخانان در ایران دارای نفوذ سیاسی بود قدر تیابی این حکومت را در جنوب قلمرو خود به ضررحاکمیت أکثر

خانات قپچاق و ایلخانان، دو حکومت مغولی بودند که اولی از تقسیم ماترک چنگیز خان و دومی از ادامهتوسعهطلبیهای مغولان به رهبری هلاکو در غرب به وجود آمد. خانات قپچاق که قبل از استقرارایلخانان در ایران دارای نفوذ سیاسی بود قدر تیابی این حکومت را در جنوب قلمرو خود به ضررحاکمیت و سیاستهای ارضیشان دانسته و درپی بهانههای مختلف سیاسی، نظامی و مذهبی به اولینجنگ درونخاندانی مغولان با ایلخانان مبادرت نمود. در این میان، یکی از موضوعاتی که دستاویز ایننخستین برخورد میان حکومتهای مغولی قرار گرفت اختلافهای دینی برکای مسلمان و هلاکویبودایی و نتایج حاصل از این اختلافها در روابط سیاسی و نظامی دو دولت بود. با این که اختلافات دودولت از مسائل دیگری نیز ناشی میشد، اما رد پای دین در دورههای مختلف تا پایان عمر دو حکومت،به اشکال گوناگون و با قوت و ضعف در روابط آنان دیده میشد. این امر باعث شد تا خانهای قپچاققبل از مسلمانشدن ایلخانان بکوشند تا با اعلام جانبداری از اسلام و مسلمانان، علاوه بر کسب حمایتمعنوی مسلمانان از دین و اشتراکهای مذهبی خود با ممالیک، برای اتحاد مستحکمتر با این دولت دردشمنی با ایلخانان سود برند. با رسمیشدن اسلام در قلمرو ایلخانان، خانهای قپچاق سعی کردند تا بادر پیش گرفتن خطمشیها و سیاستهای دیگری، همچنان از دین و مسائل مربوط به آن در پیشبرداهداف خود در برابر ایلخانان و نیز حفظ مناسبات با ممالیک سود برند و با این که عوامل سیاسی-نظامی، نقش مهمی در ایجاد و تداوم تنش در میان دو دولت داشت، دین نیز تا پایان عمر دو حکومتبه ابزاری برای پیشبرد اهداف آنان تبدیل شد و در نهایت در کنار سایر عوامل، نقش مهمی در تحققاهداف خانات قپچاق در قلمرو ایلخانان داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - جنگ های ایران و روس زمینه ساز تغییر رویکرد نظام آموزشی ایران
داود یحیایی فاخته ماهینی

ایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات أکثر

ایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات نظامی و دانش روز بود. این موضوع، انگیزۀ اقدامات اصلاح-طلبانه ای گردید که به دنبال درک کاستی های نظام تعلیم و تربیت، دولت مردان را در انجامآنها مصمم ساخت. این مقاله بر آن است تا با بررسی مهم ترین اقدامات انجام شده در اینراستا، تأثیرات آنها را در فراهم نمودن زمینه های لازم جهت تحول و تغییر رویکرد نظامآموزشی ایران تبیین نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - هندوان و آیین های محرم در دکن
محسن معصومی

آیین های مرتبط با محرم یکی از با شکو هترین آیین های شیعی در دکن است. سلاطین مسلمان دکن باآگاهی از این واقعیت که اکثریت جامعه دکن را هندوان تشکیل میداده اند، برای ایجاد همزیستی میانمسلمانان و هندوان و نیز فراهم آوردن زمینه های گسترش تشیع، هندوان را به مشارکت در آیین هایم أکثر

آیین های مرتبط با محرم یکی از با شکو هترین آیین های شیعی در دکن است. سلاطین مسلمان دکن باآگاهی از این واقعیت که اکثریت جامعه دکن را هندوان تشکیل میداده اند، برای ایجاد همزیستی میانمسلمانان و هندوان و نیز فراهم آوردن زمینه های گسترش تشیع، هندوان را به مشارکت در آیین هایمحرم تشویق می کردند. مشارکت هندوان در آیین های محرم موجب شد که به تدریج این آیین ها تحتتأثیر آداب و رسوم محلی، شکلی هندی و بومی به خود بگیرد. این مقاله به بررسی دلایل و انگیزه هایمشارکت هندوان در برپایی آیین های محرم و پیامدهای این مشارکت از قرن نهم که تشیع در برخی ازمناطق دکن رسمیت یافت تا عصر جدید و تسلط بریتانیایی ها بر این منطقه پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - بارتلمی دی هربلو و« کتابخانه شرقی» او
عباس احمدوند امیر مؤمنی هزاوه

دی هربلو بارتلمی دو مولن ویل خاورشناس فرانسوی که در تکوین دانش خاورشناسی در فرانسه نقشیاین کتاب هرچند تحت تأثیر اوضاع ناشی از . کتابخانه شرقی مهم دارد، مؤلف کتابی است با نامحملات عثمان یها به اروپا، روابط ویژه نویسنده آن با دربارهای فلورانس و پاریس، حمایت سیاستمدارانیچ أکثر

دی هربلو بارتلمی دو مولن ویل خاورشناس فرانسوی که در تکوین دانش خاورشناسی در فرانسه نقشیاین کتاب هرچند تحت تأثیر اوضاع ناشی از . کتابخانه شرقی مهم دارد، مؤلف کتابی است با نامحملات عثمان یها به اروپا، روابط ویژه نویسنده آن با دربارهای فلورانس و پاریس، حمایت سیاستمدارانیچون کولبر از او و سرانجام تدریس وی درکالج سلطنتی (بعدها کالج فرانسه)، با رویکردهایی سطحی وموضع گیری هایی آلوده با سیاست تألیف شده، مد تها تنها منبع خاورشناسان، متفکران و ادیبان مغربزمین برای خاورشناسی و به خصوص شناخت اسلام بوده است. علی رغم جایگاه مهم هربلو و کتابش درخاورشناسی و مطالعات وابسته به آن، شخصیت او و اثر او برای خاورشناسان متأخر و محققان شرقیخصوصا ایرانی چنانکه باید شناخته نیست. مروری گذرا بر زندگی و آثار دی هربلو، شرحی مختصر ازو روش ها کتابخانه شرقی عصری که او در آن می زیسته، جایگاهش در خاورشناسی، چگونگی تدوینو رویکردهای مؤلف در تألیف این اثر، تأثیر آن بر متفکران غربی و خاورشناسان مطالب این مقاله را دربر می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
سید بلال سید علوی حمید عربلو

هدف: هدف این پژوهش تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است. که به روش پیمایشی- توصیفی اجرا شده است جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارمندان کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلام أکثر

هدف: هدف این پژوهش تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است. که به روش پیمایشی- توصیفی اجرا شده است جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارمندان کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، مولفه چشم انداز استراتژیک جایگاه اول و مولفه کاربرد دانش در جایگاه دوم. نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافته پژوهش نشان می دهد که از نظر کاربرد دانش، چشم انداز استراتژیک، میل به تغییر و فشار عملکرد در سطح مطلوب قرار دارد اما مؤلفه‌های اتحاد و توافق، سرنوشت مشترک و روحیه در سطح ضعیفی قرار دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - بررسی عوامل موثر بر نرخ بازده اقتصادی طرح احداث کارخانه تولید پودر شیرخشک با استفاده از نرم‌افزار Comfar
علی حبیبی علی شهابی

این پژوهش برای شرکت تولیدی لبنی در حال تولید، مطالعه و تدوین شده است که برای تکمیل شدن چرخه فرآیند تولیدی و ارتقاء سبد محصولاتش و رسیدن به نقطه مطلوب تولیدی و اقتصادی، نیاز به احداث کارخانه شیر خشک دارد. ظرفیت طرح، تولید انواع پودرهای لبنی شامل پودر شیرخشک و پودر آب پنی أکثر

این پژوهش برای شرکت تولیدی لبنی در حال تولید، مطالعه و تدوین شده است که برای تکمیل شدن چرخه فرآیند تولیدی و ارتقاء سبد محصولاتش و رسیدن به نقطه مطلوب تولیدی و اقتصادی، نیاز به احداث کارخانه شیر خشک دارد. ظرفیت طرح، تولید انواع پودرهای لبنی شامل پودر شیرخشک و پودر آب پنیر به میزان 4200 تن در سال است. جهت احداث کارخانه شیرخشک، نیاز به انجام مطالعات در حوزه مواداولیه، دانش فنی محصولات تولیدی، مطالعات بازار، مطالعات فنی و بررسی هزینه های طرح است و برای تحلیل اقتصادی طرح، نیاز به استخراج و محاسبه دقیق هزینه‌های سرمایه گذاری ثابت و متغیر، هزینه های تولید، فروش و جریانات نقدینگی و نهایتاً بررسی شاخص های مالی، جهت بررسی مطلوبیت اقتصادی طرح است. در این مقاله، روش مطالعات اقتصادی با استفاده از نرم افزار Comfar انجام شده است و هدف این مقاله بررسی نتیجه تحلیل های اقتصادی حالت پیش بینی شده و عوامل تأثیر گذار بر میزان بازده است و بر اساس اطلاعات ارائه شده در این مقاله، میزان تاثیر گذاری تغییرات ناشی از عوامل سیستماتیک و غیر سیستماتیک در هزینه ثابت سرمایه گذاری، تغییر میزان فروش محصول تولیدی و مواد اولیه، تغییر قیمت مواداولیه و محصول تولیدی و تورم تاثیر بسزایی در نرخ بازده طرح دارد و سرمایه گذاران باید این عوامل را در تمامی طول فرآیند تصمیم گیری در ارتباط با سرمایه گذاری مد نظر قرار دهند تا با در نظرگرفتن نتایج مطالعات اقتصادی و عوامل موثر بر نرخ بازده، نسبت به اتخاذ تصمیم مطلوب جهت سرمایه گذاری اقدام نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - تحلیل نشانه‌شناسی گفتمانی جریان سینمای روشن فکری (مطالعه موردی فیلم سینمایی خانه‌ای روی آب)
رفیع الدین اسماعیلی

در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریت‌‌سازی، به ‌وضوح، زمینه‌‌ساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به ‌نحوی ‌که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته ا أکثر

در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریت‌‌سازی، به ‌وضوح، زمینه‌‌ساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به ‌نحوی ‌که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته است. متأثر از این تقابل، عرصه هنر و به ویژه سینما نیز شاهد صف‌آرایی دو گفتمان فوق بوده است. تفکر تک‌خطی رویکرد سکولار به جهان، زمینه‌ساز شکل‌گیری گفتمان روشن فکری در امتداد جریان فیلم فارسی می‌شود. این گفتمان با توجه به مبانی جهان سکولار، تلاش دارد تعریف و عناصر جدیدی را ارائه کند. در این مقاله تلاش می‌‌شود عناصر مرکزی و پیرامونی سینمای روشن فکری، تبیین شود. سپس با روش جدید نشانه‌شناسی گفتمانی که تلفیقی از روش تحلیل گفتمان فرکلاف و روش نشانه‌شناسی است، به تحلیل فیلم سینمایی خانه‌ای روی آب که نماینده‌ای مناسب برای گفتمان سینمای روشن فکری است پرداخته شود. طبق یافته‌‌های این تحقیق، عنصر مرکزی این گفتمان، اصالت دادن به غرب است و عناصر پیرامونی آن، شامل اصالت فرم، سیاه‌نمایی و ناامیدی، سوبژکتویسم، عدم توجه به احساسات فطری مخاطب، نگاه کارکردی به دین، عدم توجه به مذهب و نسبی‌گرایی می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - تحلیل نقش حیاط در ساختار فضایی خانه های ایرانی با بهره گیری از روش نحو فضا (Space Syntax)
مجتبی مظاهری امید دژدار سید جلیل موسوی

استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پ أکثر

استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پژوهش ساختار فضایی چند نمونه خانه‌های ایرانی بررسی، وجه اشتراک و مولفه هایی از خانه‌ها که بیانگر بیشترین ویژگی حیاط در فضای معماری این خانه‌ها است تبیین می گردد. باتوجه به موضوع پژوهش که به صورت مطالعه خانه‌ها صورت گرفته است. داده‌های کسب شده با استفاده از روش تفسیری و تطبیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و جهت تحلیل و بررسی ساختار فضایی نمونه‌های موردی پژوهش از روش اسپیس سینتکس"نحو فضا" و از نرم افزار‌های Depthmap و Pajek در این راستا استفاده می‌شود. نتایج حاصل از تحلیل در قالب آیتم‌هایی برای معماری حیاط در خانه معاصر بیان می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - تاملی بر نشانه‌شناسی فضاهای ورودی خانه‌های دوره قاجار شهر قزوین از دیدگاه فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو
نوشین سخاوت دوست فریبا البرزی

نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات‌ فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض ‌است که در بررسی هر جز از فضا أکثر

نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات‌ فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض ‌است که در بررسی هر جز از فضای ورودی خانه، آنچه تبدیل به نشانه گشته حاصل ساختارهای ذهن انسان و متأثر از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بوده‌است. بدین ترتیب لزوم تفسیر معنا و تحلیل‌های اجتماعی به‌عنوان شالوده اصلی ایفای‌‌ نقش‌ کرده و با تکیه‌بر این موارد روش تحقیق از نوع کیفی، به روش توصیفی تحلیلی انتخاب شده‌است. نتیجه پژوهش ضمن بررسی علل عملکردی و مفهومی عناصر فضای ورودی از منظر نشانه شناسانه، تأثیرگذارترین عامل در بررسی نشانه‌ها را در ارجاع به مؤلفه‌های ذهنی و مفهومی دانسته که در قالب ساختارهای فرهنگی، اجتماعی مذهبی و رفتاری با در نظر داشتن ویژگی‌های کالبدی درنهایت به ایجاد فرمی معنادار منجر شده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - نقش دلالت های فرهنگی اجتماعی بر شکل خیمه مطالعه ی موردی: سیاچادر بختیاری و آغچ اوی ترکمن
نورالدین پیرخضری محمد صادق فلاحت

انسان برای تجلی بودن با بهره از طبیعت و کنش فرهنگ «خانه» را بنا نهاد و در بنیادیترین شکل آن سازه ی«خیمه» برپا شد. این مقاله با بهره از مفهوم نشانه شناسی در حیطه ی«وجه کاربردی» ، « نحوی» و « معنایی» نشانگی با روش تحلیل کیفی ناشی از تطبیق دو گونه خیمه با بسترهای ناهمگ أکثر

انسان برای تجلی بودن با بهره از طبیعت و کنش فرهنگ «خانه» را بنا نهاد و در بنیادیترین شکل آن سازه ی«خیمه» برپا شد. این مقاله با بهره از مفهوم نشانه شناسی در حیطه ی«وجه کاربردی» ، « نحوی» و « معنایی» نشانگی با روش تحلیل کیفی ناشی از تطبیق دو گونه خیمه با بسترهای ناهمگون، بر چگونگی تاثیر وزنی وجه فرهنگی اجتماعی نسبت به علیت کارکردی اقلیم، مصالح ، تکنیک و تظاهراتش در شکل (دال) می پردازد. نتایج معلوم می دارد که نه تنها«دلالت های» فرهنگی و آرمانی بر تکوین شکل خیمه، با وجود تاثیر علل طبیعی نقش«محوری» داشته بلکه فراتر از آن علل طبیعی، در بستر هر فرهنگی در مفهوم «چرخه ی فرهنگ_ طبیعت» به ماهیت فرهنگی بر می گردد بنابر این هیچ علیت طبیعی موثری بر شکل خانه در ماهیت خود، طبیعی صرف نبوده بلکه در این چرخه معنا و هیاءت فرهنگی اجتماعی به خود می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - ارزیابی مولفه های موثر برارتقاءکیفیت فضای معماری درکتابخانه‌های عمومی.(نمونه موردی کتابخانه مرکزی همدان)
وحید مجیدی محسن فیضی سید باقر حسینی جواد احمدی

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای موثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا موثر باشد.کتابخانه‌های عمومی بمثابه‌ی فضای معماری، بمنظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش موثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش،یافتن معیاره أکثر

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای موثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا موثر باشد.کتابخانه‌های عمومی بمثابه‌ی فضای معماری، بمنظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش موثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش،یافتن معیارهایی است که بتواندکیفیت فضای معماری کتابخانه‌ی مطلوب را ارتقاء بخشد.پژوهش حاضر با استفاده از روش همبستگی، تحلیل عاملی و از نرم‌افزار SPSS20 برای تعدیل شاخص‌های طراحی مطلوب صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش،کاربران کتابخانه مرکزی همدان شامل بانوان و آقایان که در بازه زمانی 4 ماهه از طریق پرسشنامه و مشاهده قرار گرفتند. براساس روش‌های آماری، حجم نمونه‌ با مقدار 226 و از نوع نمونه‌گیری تصادفی ساده بود. نتایج این پژوهش آشکار ساخت از میان عوامل 10 گانه ارتقاء کیفیت فضادرکتابخانه، توجه به دید و منظر و پوشش گیاهی، نورپردازی داخلی و تناسبات، به ترتیب مهم‌ترین عواملی هستند که جهت طراحی قرائت‌خانه مطلوب تاثیرگذارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - زیبایی‌شناسی خانه سنتی ایرانی: بازشناسایی موًلفه‌های زیبایی بر اساس تئوری برخاسته از زمینه ( نمونه موردی: شهر یزد)
مریم سلیمانی کاظم مندگاری

زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است که همواره مورد توجه خاص گذشتگان بوده است. شهر یزد نیز با توجه به سابقه تاریخی‌اش دارای معماری غنی است و می‌تواند زمینه‌ای برای استخراج معیارهای زیبایی در معماری باشد. در راستای دستیابی به این هدف، سعی شده بر اساس أکثر

زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است که همواره مورد توجه خاص گذشتگان بوده است. شهر یزد نیز با توجه به سابقه تاریخی‌اش دارای معماری غنی است و می‌تواند زمینه‌ای برای استخراج معیارهای زیبایی در معماری باشد. در راستای دستیابی به این هدف، سعی شده بر اساس روش تئوری برخاسته از زمینه، شناسایی عناصر زیبایی‌بخش این خانه‌ها، بر اساس ادراک مصاحبه شونده‌های حاضر در فضا شکل بگیرد. در این روش به منظور مطالعات ژرف، هفت گونه از خانه‌های سنتی یزد انتخاب شدند. محقق با حضور مستمر در محیط و مصاحبه‌های ژرف و نظام‌مند با ساکنین، اقدام به ارزیابی زیبایی این خانه‌ها کرده است. به منظور افزایش روایی تحقیق، یافته‌ها در مقایسه تطبیقی با مبانی موجود قرار داده شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: زیبایی طبیعت؛ نمود وحدت؛ تأکید بر جلوه فضا در دید ناظر و توجه به معانی نمادین، چهار عامل اصلی زیبایی‌بخش این خانه‌ها هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - نسبت ضرورت و آزادی برنامه در تبیین دستگاه رفتار- فضا (مطالعه‌ی موردی فضاهای بینابین کتابخانه‌های ملی و دانشگاه تهران)
لیلا آرام کاوه بذرافکن

تطبیق نیازهای متنوع کارکردی از طریق سازماندهی متناسب متغیرهای آن به ساختار فضایی صورت می‌گیرد که لازمه‌ی آن، درکی مفهومی از تاثیر دستگاه فضایی بر دستگاه رفتاری مرتبط با آن است. این نوشتار با بهره‌گیری از روش‌های کمی، توصیفی و از طریق پیمایش رفتارهای فضایی و با استفاده ا أکثر

تطبیق نیازهای متنوع کارکردی از طریق سازماندهی متناسب متغیرهای آن به ساختار فضایی صورت می‌گیرد که لازمه‌ی آن، درکی مفهومی از تاثیر دستگاه فضایی بر دستگاه رفتاری مرتبط با آن است. این نوشتار با بهره‌گیری از روش‌های کمی، توصیفی و از طریق پیمایش رفتارهای فضایی و با استفاده از مدل روند طراحی گونه‌ی آرمانی تلاش کرده تا بتواند وضعیت نحو فضای بینابین را مطالعه کند تا امکان افزایش آزادی تصرف کاربران در فضا را فراهم کند. نحوه‌ی برداشت‌های میدانی از طریق مشاهده‌ی مستقیم جهت نگاشت نسبت فعالیت‌های اختیاری و الزامی در فضاهای بینابین کتابخانه‌های ملی و دانشگاه تهران است. دستاوردهای این پژوهش به راهبردهایی سه‌گانه برای طراحی فضاهای بینابین در کتابخانه‌ها منجر شده است. محور یکم، همجواری فضاهای بینابین باز با فضاهایی با تراکم رفتاری زیاد، محور دوم، افزایش مقیاس فضایی و میدان دید در طراحی فضاهای بینابین بسته و محور سوم، بخشیدن رفتارهای فضایی جانبی و رویدادپذیر کردن آن‌ها. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - محوربندی فضایی، سیر تجلی وحدت در کثرت در معماری خانه‌های سنتی شوشتر نمونه موردی: خانه امین زاده و خانه گازر
علیرضا تقی زاده ویدا تقوایی

وحدت در هماهنگی و انسجام عالم کثرت به انحا مختلف در بناهای ارزشمند معماری ایرانی- اسلامی از جمله خانه های سنتی ایرانی بروز داشته که از ویژگی های بارز آن می توان، به اصل محوربندی فضایی اشاره کرد که به طرق مختلف در معماری خانه های سنتی شوشتر نمایان گردیده است. روش تحقیق ا أکثر

وحدت در هماهنگی و انسجام عالم کثرت به انحا مختلف در بناهای ارزشمند معماری ایرانی- اسلامی از جمله خانه های سنتی ایرانی بروز داشته که از ویژگی های بارز آن می توان، به اصل محوربندی فضایی اشاره کرد که به طرق مختلف در معماری خانه های سنتی شوشتر نمایان گردیده است. روش تحقیق این پژوهش ترکیبی است که با استفاده از رویکرد کیفی و با بکارگیری روش تحلیل محتوایی در برگیرنده بن مایه های نظری اسلامی همچون اصل وحدت ها است. در حوزه دوم، معماری خانه های شوشتر مطابق با مبانی نظری پژوهش بصورت یک جدول مورد تحلیل قرار داده است. نتایج نشان می دهد که تک لایه بودن بنا به عنوان عامل گرمایی، از خصوصیات بارز محور اصلی خانه های شوشتر بوده که سبب گشته ایوان شدادی به عنوان یک فضا با عملکردهای گوناگون ازجمله، اقلیمی، زیستی و ارتباطی در راستای محور اصلی خانه مطرح گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - بررسی تأثیر ارزش‌های فرهنگی بر ارتقاء راندمان عملکردی فضا در خانه‌های روستایی با تکیه بر نقش الگوهای رفتاری
علی اکبر حیدری مریم کیایی

10.30495/hoviatshahr.2020.14224

عملکرد مطلوب فضا، موضوعی است که تحت تأثیر شرایط مختلفی شکل می گیرد. در همین ارتباط الگوهای رفتاری و نظام های فعالیتی جاری در یک فضا ازجمله مواردی هستند که بر کیفیت عملکردی آن تأثیر زیادی دارند و این موارد نیز تا حد زیای تابع شرایط و هنجارهای فرهنگی حاکم بر جامعه هستند. أکثر

عملکرد مطلوب فضا، موضوعی است که تحت تأثیر شرایط مختلفی شکل می گیرد. در همین ارتباط الگوهای رفتاری و نظام های فعالیتی جاری در یک فضا ازجمله مواردی هستند که بر کیفیت عملکردی آن تأثیر زیادی دارند و این موارد نیز تا حد زیای تابع شرایط و هنجارهای فرهنگی حاکم بر جامعه هستند. بر همین اساس می توان به ارتباط میان ارزش های فرهنگی و کیفیت استفاده از فضا پی برد. لذا پژوهش حاضر باهدف تحلیل نقش ارزش های فرهنگی در ارتقا راندمان عملکردی خانه ها به تحلیل دو نمونه از خانه های بومی روستایی پرداخته است. روش مورداستفاده در این تحقیق ترکیبی از روش های کمی و کیفی است و از نرم افزار Depthmap و نیز روش تحلیل محتوا به‌منظور تحلیل داده ها استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد که وجود ارزش های فرهنگی، با تأثیر بر الگوهای رفتاری و نحوه چیدمان فضاها در محیط داخلی خانه، بر ارتقاء راندمان بهینه ی عملکردی فضا تأثیرگذار بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - سنجش میزان محرمیت در انواع ساختار فضایی خانه‌های تاریخی با استفاده از روابط ریاضی نحو فضا (مطالعه موردی: خانه‌های قاجاری شیراز)
نجمه زنگنه حامد مضطرزاده ملیحه تقی پور طاهره نصر

10.30495/hoviatshahr.2022.17455

ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران از الگوهای مختلفی چون دو طرف ساخت (دو توده مقابل هم)، دو طرف ساخت (دو توده عمود بر هم)، سه طرف ساخت و چهار طرف ساخت تشکیل‌شده است. این گوناگونی ساختار فضایی، رعایت محرمیت را که یکی از مهم‌ترین معیارهای ساخت در خانه‌های سنتی ایران هست، تح أکثر

ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران از الگوهای مختلفی چون دو طرف ساخت (دو توده مقابل هم)، دو طرف ساخت (دو توده عمود بر هم)، سه طرف ساخت و چهار طرف ساخت تشکیل‌شده است. این گوناگونی ساختار فضایی، رعایت محرمیت را که یکی از مهم‌ترین معیارهای ساخت در خانه‌های سنتی ایران هست، تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازاین‌رو هدف این پژوهش، سنجش میزان محرمیت در این چهار الگو در خانه‌های قاجاری شیراز هست. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کمی-کیفی ست و ابزار مورداستفاده در تجزیه‌وتحلیل خانه‌ها روابط ریاضی نحو فضا هست. به‌طوریکه ابتدا هشت خانه قاجاری از میان این الگوها انتخاب شد، سپس به‌وسیله نرم‌افزار A-Graph، گراف توجیهی خانه‌ها استخراج شدند و نهایتاً بر اساس روابط ریاضی نحو فضا میزان محرمیت هر الگو محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که الگوی چهار طرف ساخت دارای بیشترین میزان محرمیت نسبت به سایر الگوهاست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - تاثیر تفاوتهای کالبدی خانه سنتی و خانه شرکتی آبادان بر سبک زندگی ساکنان (مطالعه موردی: خانه های سنتی و شرکتی آبادان در سالهای 1290 تا 1357 شمسی )
فاطمه معتقدی ویدا تقوایی محمدابراهیم مظهری

10.30495/hoviatshahr.2021.16584

فضای زندگی آدمی از خانه گرفته تا محله و شهر، باورها و شیوه زندگی وی را به نمایش می‌گذارد، این پژوهش با هدف مشخص نمودن نسبت میان مشخصه‌های سبک زندگی و شکل محل سکونت به بررسی تأثیرپذیری سبک زندگی مردم آبادان از شکل خانه های شرکتی میپردازد و در پی پاسخ به این سوالات است که أکثر

فضای زندگی آدمی از خانه گرفته تا محله و شهر، باورها و شیوه زندگی وی را به نمایش می‌گذارد، این پژوهش با هدف مشخص نمودن نسبت میان مشخصه‌های سبک زندگی و شکل محل سکونت به بررسی تأثیرپذیری سبک زندگی مردم آبادان از شکل خانه های شرکتی میپردازد و در پی پاسخ به این سوالات است که ساکنین این خانه ها چه تفاوتهای کالبدی را در خانه شرکتی نسبت به خانه سنتی تجربه کردند و این تفاوتها کدام مولفه های سبک زندگی آنان را تحت تاثیر قرار دادند؟ راهبرد این تحقیق کیفی است و درآن از روشهای تفسیری و همبستگی به عنوان استراتژی کمک گرفته شده است. بر اساس نتایج تحقیق، خانه شرکتی بر عادات، روابط اجتماعی و معیشت ساکنان تاثیر گذارده و با تحت تاثیر قرار دادن سرمایه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آنها نحوه مصرف، الگوهای رفتاری، ذائقه، نحوه گذران فراغت و نقش های اجتماعی آنها را تغییر داده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - بررسی و تحلیل پارامتریک عملکرد گرمایشی گلخانه خورشیدی در اقلیم سرد (نمونه موردی: شهر سنندج)
پریسا عبدخالقی ژاله صابرنژاد ریما فیاض

10.30495/hoviatshahr.2022.53545.11782

در این مقاله اثرات پارامترهای مختلف گلخانه خورشیدی بر میزان دریافت انرژی و کاهش هدر رفت انرژی ارائه شده است. لذا این دو متغیر وابسته تحت تاثیر پنج متغیر مستقل در 153 حالت مختلف و بهینه ترین حالت با استفاده از الگوریتم ژنتیک در 16758 حالت مختلف مورد بررسی قرار گرفت. انرژ أکثر

در این مقاله اثرات پارامترهای مختلف گلخانه خورشیدی بر میزان دریافت انرژی و کاهش هدر رفت انرژی ارائه شده است. لذا این دو متغیر وابسته تحت تاثیر پنج متغیر مستقل در 153 حالت مختلف و بهینه ترین حالت با استفاده از الگوریتم ژنتیک در 16758 حالت مختلف مورد بررسی قرار گرفت. انرژی مورد نظر با استفاده از مدلسازی پارامتریک در نرم افزار گرس‌هاپر، مشاهده مدل سه بعدی در نرم افزار راینو، شبیه سازی انرژی با انرژی‌پلاس و اعتبارسنجی با نرم افزار دیزاین بیلدر انجام گرفت که نتایج حاصل با نرم افزار دیزاین بیلدر مورد مقایسه قرار گرفت. طبق بررسیها متغیرها در حالتهای زیر بیشترین میزان دریافت انرژی را داشتند: جهت گیری جنوب با20 درجه چرخش به سمت غرب یا شرق، درصد جدار نورگذر به جدار کدر 50%، طول 5متر و عمق مطلوب 1متر. عایق حرارتی از جنس پلی یورتان با ضخامت 10سانتیمتر کمترین کارایی را از لحاظ کاهش اتلاف انرژی در فضای گلخانه داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - ارزیابی عملکرد پروژه‌های محرک توسعه از دیدگاه ساکنین محلات هدف بر اساس مدل تحلیل شکاف (موردمطالعه: پروژه احیای کارخانه کبریت‌سازی زنجان)
پری علوی اشکان خطیبی

10.30495/hoviatshahr.2022.18234.12184

تحقیق حاضر باهدف ارزیابی اثرات پروژه احیای کارخانه کبریت‌سازی زنجان در ارتقای کیفی محله به سنجش ادراکات و انتظارات ساکنین محله از ابعاد و عوامل توسعه و تحرک محلی می‌پردازد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و به روش ارزیابی با مدل تحلیل شکاف تهیه‌شده است. جمع‌آوری داده‌ها ا أکثر

تحقیق حاضر باهدف ارزیابی اثرات پروژه احیای کارخانه کبریت‌سازی زنجان در ارتقای کیفی محله به سنجش ادراکات و انتظارات ساکنین محله از ابعاد و عوامل توسعه و تحرک محلی می‌پردازد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و به روش ارزیابی با مدل تحلیل شکاف تهیه‌شده است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق کتابخانه‌ای و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه‌ و تحلیل آن‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری ANOVA وT انجام پذیرفته است. امتیاز بالای انتظار ساکنین از ابعاد توسعه و تحرک (23/4) و امتیاز پایین ادراک آنان (26/3) نشان‌دهنده وجود تفاوت بین ادراکات و انتظارات ساکنین بعد از اجرای پروژه است که با شکاف معنادار (97/0-) مؤید فرضیه دوم تحقیق است. همچنین یافته‌های حاصل از تحقیق حاکی از وجود تفاوت معنا‌دار بین انتظار و ادراک پاسخ‌دهندگان برحسب سابقه سکونت آن‌هاست اما در رابطه با جنسیت علیرغم وجود شکاف بین نظرات، تفاوت معنا‌داری ازنظر ادراک و انتظار بین مرد و زن یافت نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - بررسی تغییرات الگوی شاخص های کیفی مسکن مرتبط با روش چیدمان فضا(از دوره قاجار تا به امروز)
عاطفه جباری مریم قلمبر دزفولی حسین مرادی نسب محمود نیکخواه شهمیرزادی

10.30495/hoviatshahr.2023.75991.12411

سبک زندگی مردم یک منطقه به عنوان زیر بنای هویتی معماری بومی آن منطقه معرفی می‌گردد که برگرفته از نیازهای انسانی در هر زمان و مکان است. در‌این مطالعه، از‌روش کیفی نشانه شناسی به‌کمک نرم افزار نحوفضا استفاده شده است که با بهره‌گیری از ارزیابی بر اساس مدلهای استاندارد، عوا أکثر

سبک زندگی مردم یک منطقه به عنوان زیر بنای هویتی معماری بومی آن منطقه معرفی می‌گردد که برگرفته از نیازهای انسانی در هر زمان و مکان است. در‌این مطالعه، از‌روش کیفی نشانه شناسی به‌کمک نرم افزار نحوفضا استفاده شده است که با بهره‌گیری از ارزیابی بر اساس مدلهای استاندارد، عوامل اصلی کیفیت مسکن مشخص می‌شود و سپس با شبیه‌سازی و بررسی گرافهای نمایانی در نرم افزار نحوفضا، می توان به شناختی جامع از نحوه تغییر الگوی چیدمان فضا درکهن الگوهای بومی در خانه های مورد مطالعه دست یافت. منطقه ثامن مشهد با تعدد قرارگیری خانه های بومی در خود، بستر مناسبی را برای این مطالعه فراهم نموده است. نتایج این پژوهش نشان دادند که با مشخص کردن نشانه ها در الگوهای کیفی مسکن می توان توسط نرم افزار نحوفضا، خوانشی کمی از آن‌‌ها ‌ارائه داد و با قابل قیاس کردن، آن‌ها را در خانه‌های مختلف به چالش کشید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - جستاری بر فلسفۀ پدیدار شناسی مکان؛ بررسی اندیشه های دیوید سیمون در رابطه با مفهوم خانه به مثابه یک مکان
مصطفی بهزادفر امیر شکیبامنش

در مقالۀ حاضر، موضوع پر اهمیت خانه ، نه صرفاً بر اساس دیدگاه های کالبدی مرسوم، بلکه به مثابه یک مکان، از دریچۀ نگاه پدیدار شناسی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این نوشتار، به طرح دیدگاه های پروفسور دیوید سیمون اندیشمند مطرح قرن حاضر در حوزه پدیدار شناسی مکان، پرداخ أکثر

در مقالۀ حاضر، موضوع پر اهمیت خانه ، نه صرفاً بر اساس دیدگاه های کالبدی مرسوم، بلکه به مثابه یک مکان، از دریچۀ نگاه پدیدار شناسی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این نوشتار، به طرح دیدگاه های پروفسور دیوید سیمون اندیشمند مطرح قرن حاضر در حوزه پدیدار شناسی مکان، پرداخته شده و ویژگی ها و نیز رویکردهای موجود به این حوزۀ فلسفی از دریچه نگاه ایشان بیان گردیده است. در ادامه، کلید واژه های پدیدار شناسی )نظیر زیست جهان، مکان ( با زبان ساده و در عین حال جامعِ سیمون برای استفاده در بحث پیش رو، تعریف شده است. همچنین نگاه سیمون به مقولۀ پر اهمیت خانه به مثابه یک مکان، با مطرح نمودن یافتههای وی در ارتباط با تجربۀ حس در خانه بودن )راحتی در مکان( تکمیل گردیده و با تحلیل و بررسی ابعاد پنج گانۀ این تجربه پیکرۀ اصلی این نوشتار شکل یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - تأثیر هندسه و سطح نورگیر پنجره هاى اتاق هاى زمستان نشین بر عمق نفوذ نور روز (مطالعه موردى: خانه هاى سنتى یزد)
فاطمه موسوی مهناز محمودی زرندی منصوره طاهباز

معمارى ایران در زمینه بهره نورگذر و مســاحت اتاق و زاویه رؤیت آســمان موردبررسى قرارگرفته است. هفده اتاق از دوازده خانه قدیمى یزد، انتخاب گردید. موارد موردبررســى عبارت اند از: هندســه و تناسبات اتاق ها، موقعیت آن در حیاط، موقعیت نورگیر، نسبت سطح نورگیر به سطح اتاق، زاو أکثر

معمارى ایران در زمینه بهره نورگذر و مســاحت اتاق و زاویه رؤیت آســمان موردبررسى قرارگرفته است. هفده اتاق از دوازده خانه قدیمى یزد، انتخاب گردید. موارد موردبررســى عبارت اند از: هندســه و تناسبات اتاق ها، موقعیت آن در حیاط، موقعیت نورگیر، نسبت سطح نورگیر به سطح اتاق، زاویه رؤیت آسمان در نما و مقطع اتاق ها. روش گردآورى اطﻼعات با برداشت میدانى و روش تحلیل داده ها، تحلیل عددى و با استفاده از معیارها و روش هاى محاسباتى معرفى شده در کتاب هاى استاندارد راهنماى نورپردازى طبیعى مى باشد. نتایج تحقیق نشــان مى دهد که رابطه دقیقى میان ســطح نورگذر، ارتفاع تاج پنجره و عمق اتاق و میزان رؤیت آسمان وجود دارد که مى تواند براى پیدا کردن تناسبات نورگیر و عمق اتاق براى بهره گیرى از نور روز مورداستفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - مطالعه کمّی و کیفی نقش ایوان در خانه‌های سنتی و احیاء آن در کالبد تراس‌ ( مطالعه موردی: آپارتمان‌های میان مرتبه شهر تهران )
محمد علی خانمحمدی سیروان عظیمی یاسر رحمانیانی مختار حسینی

گرچه روزگاری، خانه تلفیقی‌ بود از فضاهای متنوع با کیفیت‌های مختلف مانند؛ اتاق، حیاط، ایوان، رواق و مهتابی، که می‌توانستند به خوبی جوابگوی نیازهای عملکردی و روانی آدمی بوده و بر غنای معماری بیفزایند. اما امروزه با حذف حیاط و ایوان در طراحی واحدهای آپارتمانی و جایگزین کرد أکثر

گرچه روزگاری، خانه تلفیقی‌ بود از فضاهای متنوع با کیفیت‌های مختلف مانند؛ اتاق، حیاط، ایوان، رواق و مهتابی، که می‌توانستند به خوبی جوابگوی نیازهای عملکردی و روانی آدمی بوده و بر غنای معماری بیفزایند. اما امروزه با حذف حیاط و ایوان در طراحی واحدهای آپارتمانی و جایگزین کردن آنها با تراس‌های نامناسب، کارایی کیفی مسکن کاهش یافته‌است. هدف این پژوهش احیای ایوان‌های پیشین، در قالب تراس است. این پژوهش کیفی- تفسیری با استفاده از پرسش‌نامه، مصاحبه و مطالعه موردی، در پی یافتن پاسخ این پرسش است که چگونه می‌توان با مکانیابی صحیح، ابعاد بهینه و رعایت اصول طراحی، تراس را به عنوان یک فضای زنده، کارامد، چند عملکردی و کیفی در طراحی واحدهای آپارتمانی جدید در نظر‌گرفت. و اثبات می&lrm;کند با اتخاذ راهکارهای مناسب طراحی، تراس می‌تواند عملکرد حیاط، نشیمن، غذا خوری، فضای خواب، مطبخ، جای بازی بچه ها و عامل ارتباطی با طبیعت را در بطن خود داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - ارزیــابی اثـرات زیست محیطی استقـــرار کاربـری ها بر شاخص هـای کــمی و کیــفی رودخــانه ها
شیوا آجیلیان ممتاز

گردش در طبیعت بخشی از مجموعه گردشگری است که بر مسافرت هدفمند به مناطق نسبتاً طبیعی برای مطالعه مناظر گیاهان و جانوران و جنبه های فرهنگی معاصر یا گذشته موجود در این مناطق اطلاق می شود.حال در صورت افزایش ناگهانی گردشگری به منطقه ای آثار زیست محیطی جبران ناپذیری بر محیط وا أکثر

گردش در طبیعت بخشی از مجموعه گردشگری است که بر مسافرت هدفمند به مناطق نسبتاً طبیعی برای مطالعه مناظر گیاهان و جانوران و جنبه های فرهنگی معاصر یا گذشته موجود در این مناطق اطلاق می شود.حال در صورت افزایش ناگهانی گردشگری به منطقه ای آثار زیست محیطی جبران ناپذیری بر محیط وارد می گردد.از این رو نیازمند ارزیابی اثرات زیست محیطی به عنوان فعالیتی به منظور شناسایی اثرات اجرای یک پروژه بر سلامت انسان و محیط هستیم تا با شناسایی آثار سوء احتمالی به ارائه راهکارهای مناسب بپردازیم. در این تحقیق به بررسی اثرات عوامل انسانساخت بر حاشیه رودخانه زشک واقع در استان خراسان رضوی که یکی از مکان های مهم گردشگری است پرداخته شده است. از این رو تعیین میزان آلودگی آب رودخانه و پیامدهای گردشگری در این منطقه عاملی برای سنجش تغییرات ایجاد شده در سیمای محیط، اختلال در کاربری های زمین و تعارض با احتیاجات محلی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - ارزیابی مؤلفه‌های موثرمؤثر برارتقاءکیفیت فضای معماری درکتابخانه‌های عمومی (نمونه موردی کتابخانه مرکزی همدان)
محسن فیضی سیدباقر حسینی وحید مجیدی جواد احمدی

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای مؤثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا مؤثر باشد.کتابخانه‌های عمومی به مثابۀ فضای معماری، به منظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش مؤثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش، یافتن معی أکثر

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای مؤثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا مؤثر باشد.کتابخانه‌های عمومی به مثابۀ فضای معماری، به منظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش مؤثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش، یافتن معیارهایی است که بتواندکیفیت فضای معماری کتابخانۀ مطلوب را ارتقاء بخشد.پژوهش حاضر با استفاده از روش هم‌بستگی، تحلیل عاملی و از نرم‌افزار SPSS20 برای تعدیل شاخص‌های طراحی مطلوب صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش،کاربران کتابخانه مرکزی همدان شامل بانوان و آقایان که در بازه زمانی 4 ماهه از طریق پرسش‌نامه، مورد مشاهده قرار گرفتند. براساس روش‌های آماری، حجم نمونه‌ با مقدار 226 و از نوع نمونه‌گیری تصادفی ساده بود. نتایج این پژوهش آشکار ساخت از میان عوامل 10 گانه ارتقاء کیفیت فضا درکتابخانه، توجه به دید و منظر و پوشش گیاهی، نورپردازی داخلی و تناسبات، به ترتیب مهم‌‌ترین عواملی هستند که جهت طراحی قرائت‌خانه مطلوب تأثیرگذارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - نقش دلالت‌های فرهنگی اجتماعی بر شکل خیمه (مطالعه موردی: سیاچادر بختیاری و آغچ اوی ترکمن)
نورالدین پیرخضری محمدصادق فلاحت

انسان برای تجلی بودن با بهره از طبیعت و کنش فرهنگ خانه را بنا نهاد و در بنیادیترین شکل آن سازۀخیمه برپا شد. این مقاله با بهره از مفهوم نشانه شناسی در حیطۀوجه کاربردی ، نحوی و معنایی نشانگی با روش تحلیل کیفی ناشی از تطبیق دو گونه خیمه با بسترهای ناهمگون، بر چگونگی تأثی أکثر

انسان برای تجلی بودن با بهره از طبیعت و کنش فرهنگ خانه را بنا نهاد و در بنیادیترین شکل آن سازۀخیمه برپا شد. این مقاله با بهره از مفهوم نشانه شناسی در حیطۀوجه کاربردی ، نحوی و معنایی نشانگی با روش تحلیل کیفی ناشی از تطبیق دو گونه خیمه با بسترهای ناهمگون، بر چگونگی تأثیر وزنی وجه فرهنگی اجتماعی نسبت به علیت کارکردی اقلیم، مصالح ، تکنیک و تظاهراتش در شکل (دال) می‌پردازد. نتایج معلوم می‌دارد که نه تنهادلالت‌های فرهنگی و آرمانی بر تکوین شکل خیمه، با وجود تأثیر علل محسوس طبیعی نقشمحوری داشته بلکه فراتر از آن علل طبیعی، در بستر هر فرهنگی در مفهوم چرخۀ فرهنگ_ طبیعت به ماهیت فرهنگی بر می‌گردد بنابر این هیچ علیت طبیعی مؤثر بر شکل خانه در ماهیت خود، طبیعی صرف نبوده بلکه در این چرخه معنا و هیئت فرهنگی اجتماعی به خود می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - نگرشی جامعه شناسانه بر معماری خانه‌های تاریخی کاشان
مهرداد نوابخش محمد شیرازی قربانعلی آقااحمدی

هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه‌های تاریخی در منطقه کاشان می‌باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از سبک معماری این خانه‌ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه‌ای بررسی شود که تازگی دارد. در ای أکثر

هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه‌های تاریخی در منطقه کاشان می‌باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از سبک معماری این خانه‌ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه‌ای بررسی شود که تازگی دارد. در این پژوهش، از مطالعه میدانی مبتنی بر مشاهده مستقیم و تحلیل تاریخی خانه‌ها با استفاده از نظریه حاکمیت گفتمان با توجه به نظریات میشل فوکو و نظریه کارکردگرایانه یا تأکید بر (AGIL) پارسونزی، استفاده شده است. نتایج حاصل از مطالعه حاضر، پاسخ طبیعی انسان را به جغرافیای کاشان با زیست اقلیم خشک و حاکمیت گفتمان در هر دوره به موازات هم، را نشان می‌دهد. در واقع تلفیقی از ارزش‌های گفتمان حاکم با شرایط طبیعی و خلاقیت در ترکیب هنرمندانه، به منظور ایجاد کارکرد مناسب، بستری مناسب برای به وجود آمدن خانه‌هایی را باعث گردیده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - تحلیل تحولات کالبدی خانه های گرگان در دوران قاجار
بهنام قلیچ خانی ایرج اعتصام سید مصطفی مختاباد امرئی

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است و این اهمیت به واسطه ی شکل گیری جریان برجسته ی تحول و تغییر در فضای اجتماعی و همچنین در مفهوم کالبد و فضا است. خانه های این دوران را نیز می توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه های تاریخی ایران به حساب آورد. این پژ أکثر

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است و این اهمیت به واسطه ی شکل گیری جریان برجسته ی تحول و تغییر در فضای اجتماعی و همچنین در مفهوم کالبد و فضا است. خانه های این دوران را نیز می توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه های تاریخی ایران به حساب آورد. این پژوهش به تحلیل تحولات کالبدی خانه های گرگان در عهد قاجار پرداخته است و در پی آن است که چیستی این تحولات را در فن ساختمان و کیفیات معماری پیگیری نموده و تاثیرپذیری احتمالی تحولات معماری این خانه ها را از تحولات بیرونی نمایان ساخته است. روش تحقیق تفسیری-تاریخی بوده و به شواهد و مستنداتی از بناها و خارج از آنها استناد شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که تحولات معماری این خانه ها عمدتا در گرایش به برونگرایی و افزایش ارتباط با محیط رخ داده است و این تحولات با سبک زندگی، فضای اجتماعی و همچنین سلائق روزگار پیوستگی داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - طراحی معماری با رویکرد بهره‌گیری از روشنایی ‌طبیعی رویکردی در طراحی کتابخانه برای شهر تهران
فائزه زارع شاهین حیدری

امروزه یکی از اساسی ترین مسائل زندگی بشر، مصرف بی رویه انرژی است. حدود 40% انرژی مورد استفاده بشر، در ساختمان ها مصرف‌ می شود. بنابراین ساختمان‌ها، بزرگ‌ترین تهدید، برای منابع انرژی هستند. بهره گیری از نور روز در طراحی ساختمان، راه حلی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی است. أکثر

امروزه یکی از اساسی ترین مسائل زندگی بشر، مصرف بی رویه انرژی است. حدود 40% انرژی مورد استفاده بشر، در ساختمان ها مصرف‌ می شود. بنابراین ساختمان‌ها، بزرگ‌ترین تهدید، برای منابع انرژی هستند. بهره گیری از نور روز در طراحی ساختمان، راه حلی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی است. برای بیان ضرورت پرداختن به موضوع این پژوهش،‌می توان به اهمیت تأثیر کیفیت روشنایی در ارتقاءکارایی مطالعه و ناکارآمدی ساختمانهای کشور در حوزه ی طراحی مطلوب روشنایی اشاره نمود. در این مقاله با بررسی روش‌های طراحی روشنایی در حوزه‌های موقعیت ساختمان در سایت، حجم ساختمان، راه‌های ورود نور به آن و سیستم‌های ارتقا دهندۀ کیفیت نور روز، الگویی برای طراحی روشنایی کتابخانه ارائه شده است. این الگو در صدد دستیابی به حداکثر برخورداری از نور طبیعی است. در این راستا برای افزایش طول زمان استفاده از نور روز، نوعی سیستم روشنایی هماهنگ با مسیر گردش خورشید در بام سالن مطالعات طراحی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - جایگاه اقلیم در ترکیب بندی بناهای معاصر (مطالعه موردی: خانه‌های دوران قاجار در شهر دزفول)
محمدجواد مهدوی نژاد مجید منصورپور مصطفی مسعودی نژاد

خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فراین أکثر

خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فرایند طراحی معماری است. از این رو با بررسی یازده نمونه از خانه های دورة قاجاریه دزفول و همچنین استفاده از تحلیل داده های حاصل از پرسش‌نامه های جمع آوری شده از متخصصان آشنا با معماری منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که بسیاری از ویژگی‌های خانه های دزفول به نحوی با متغییرهای فرهنگی، اعتقادی، زیباشناختی، اقتصادی و اجتماعی هماهنگ بوده‌اند؛ و تمامی آنها بر نقش ممتاز اقلیم در جهت دهی و شکل گیری معماری تأکید می‌نماید؛ و نشان می‌دهد که اقلیم چگونه به عنوان بخشی از فرایند طراحی معماری سبب ارتقاء کیفیت مسکن معاصر دزفول شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - انسان شناسی فرهنگی وسیله ای برای بررسی عوامل شکل دهنده معماری
شادی عزیزی علیرضا دلپذیر پریسا مقدم

عدم شناخت کافی از رابطه بین بنیان های فرهنگی-اجتماعی جامعه ایرانی و معماری از مسایل اساسی معماری ایران می باشد. یکی از علل اساسی این مساله عدم شناخت زمینه های علمی مناسبی است که بتواند عوامل فرهنگی-اجتماعی را در ارتباط با معماری بررسی کند. این مقاله با معرفی رویکرد انسا أکثر

عدم شناخت کافی از رابطه بین بنیان های فرهنگی-اجتماعی جامعه ایرانی و معماری از مسایل اساسی معماری ایران می باشد. یکی از علل اساسی این مساله عدم شناخت زمینه های علمی مناسبی است که بتواند عوامل فرهنگی-اجتماعی را در ارتباط با معماری بررسی کند. این مقاله با معرفی رویکرد انسان شناسی فرهنگی در معماری در پی پاسخ گویی به این سوال است که در این رویکرد ، فرهنگ چه ارتباطی با معماری دارد؟ روش تحقیق بکار رفته در این مقاله کیفی و توصیفی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق به صورت ارایه مدلی و ارزیابی آن در رابطه بین طبیعت و خانه های ایرانی خواهد بود، نشان می دهد در انسان شناسی فرهنگی علاوه بر آنکه عوامل فرهنگی به عنوان عوامل اساسی شکل دهنده معماری می باشند، زمینه ای را نیز فراهم می آورد که بتوان در آن متغیرهای گوناگون اجتماعی-فرهنگی را در کنار هم مورد بررسی قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

45 - زیبایی شناسی خانه سنتی ایرانی: بازشناسایی مؤلفه‌های زیبایی بر اساس تئوری برخاسته از زمینه ( نمونه پژوهی: شهر یزد)
مریم سلیمانی کاظم مندگاری

زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است که همواره مورد توجه خاص گذشتگان بوده است. شهر یزد نیز با توجه به سابقه تاریخی اش دارای معماری غنی است و می تواند زمینه ای برای استخراج معیارهای زیبایی در معماری باشد. در راستای دستیابی به این هدف، سعی شده بر اساس أکثر

زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است که همواره مورد توجه خاص گذشتگان بوده است. شهر یزد نیز با توجه به سابقه تاریخی اش دارای معماری غنی است و می تواند زمینه ای برای استخراج معیارهای زیبایی در معماری باشد. در راستای دستیابی به این هدف، سعی شده بر اساس روش تئوری برخاسته از زمینه، شناسایی عناصر زیبایی بخش این خانه ها، بر اساس ادراک مصاحبه شونده‌های حاضر در فضا شکل بگیرد. در این روش به منظور مطالعات ژرف، هفت گونه از خانه های سنتی یزد انتخاب شدند. محقق با حضور مستمر در محیط و مصاحبه های ژرف و نظام مند با ساکنین، اقدام به ارزیابی زیبایی این خانه ها کرده است. به منظور افزایش روایی پژوهش، یافته ها در مقایسه تطبیقی با مبانی موجود قرار داده شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد: زیبایی طبیعت؛ نمود وحدت؛ تأکید بر جلوه فضا در دید ناظر و توجه به معانی نمادین، چهار عامل اصلی زیبایی بخش این خانه ها هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

46 - گونه‌شناسی خانه دوره قاجار در اصفهان
مریم قاسمی سیچانی غلامحسین معماریان

امروزه در شهر اصفهان چند صد خانه شاخص تاریخی وجود دارد، بررسیها نشان میدهد تاکنون با وجودنقش، تنوع و ویژگیهای خاص، مطالعات کاملی درباره آنها صورت نگرفته است، اما به واسطه وجود نمونه های باارزش از دورههای مختلف تاریخی، در معرض تخریب قرارگرفتن آنها به واسطه تغییر شیوه زند أکثر

امروزه در شهر اصفهان چند صد خانه شاخص تاریخی وجود دارد، بررسیها نشان میدهد تاکنون با وجودنقش، تنوع و ویژگیهای خاص، مطالعات کاملی درباره آنها صورت نگرفته است، اما به واسطه وجود نمونه های باارزش از دورههای مختلف تاریخی، در معرض تخریب قرارگرفتن آنها به واسطه تغییر شیوه زندگی، تعدد مالکین،مهاجرت و به طور کلی از دست دادن جذابیتها برای زندگی امروز، بررسی این خانهها ضروری است. به دلیلآنکه بیشترین تعداد خانههای تاریخی موجود اصفهان، قاجاری می باشند در این مقاله به گونه شناسی خانههایدوره قاجار اصفهان پرداخته شد. روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی بود. نتایج حاصل از مطالعه نشان دادندخانههای اصفهان با مشخصات معماری اقلیم نیمه گرم و خشک، عمدتاً درونگرا ساخته شدهاند و آنها را براساسویژگیهای فضای معماری، سازه و تزیینات میتوان به سه گونه دوره اول، دوم و سوم تقسیم کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

47 - یک مدل تحلیل پوششی داده‌ها برای تخصیص منابع با کنترل وزن:کاربرد مدل تخصیص منابع در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی‌مشهد
حامد ژیانی رضایی

تاکنون مدل‌های زیادی برای ارزیابی کارایی و تخصیص بهینه‌ی منابع با استفاده از مدل‌های تحلیل پوششی داده‌ها معرفی شده‌اند. در این مقاله یک مدل وزن های مشترک که با استفاده از برنامه ریزی آرمانی خطی شده است ارائه خواهد شد. همچنین برای یافتن جواب‌هایی نزدیک به نظر مدیران از ک أکثر

تاکنون مدل‌های زیادی برای ارزیابی کارایی و تخصیص بهینه‌ی منابع با استفاده از مدل‌های تحلیل پوششی داده‌ها معرفی شده‌اند. در این مقاله یک مدل وزن های مشترک که با استفاده از برنامه ریزی آرمانی خطی شده است ارائه خواهد شد. همچنین برای یافتن جواب‌هایی نزدیک به نظر مدیران از کنترل وزن استفاده شده است. در زمینه‌ی تخصیص منابع مثال‌های عملی زیادی وجود ندارند. در این مقاله کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی مشهد مورد ارزیابی قرار گرفته‌ و منابع جدیدی به آنها تخصیص خواهد یافت. منابعی که باید تخصیص ‌یابند، مربوط به ورودی نامطلوب هستند. مدل ارائه شده علاوه بر در نظر گرفتن این موضوع، قادر است شرایط ویژه‌ی مورد نظر مدیران (مانند حداقل و حداکثر منابعی که باید تخصیص یابند و استاندارد کتابخانه‌ای به همراه کنترل وزن اعمال شده از جانب آنها) را اعمال کند. در نهایت بهترین تخصیص‌ها با توجه به شرایط گوناگون بدست آمده و با یکدیگر مقایسه شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

48 - تجزیه و تحلیل ساختار صادرات صنایع کارخانه‌ای کشور (رهیافت تحلیل انتقال سهم)*
صالح قویدل سیامک علمی حسین رزاقی

در این مقاله برای ارزیابی مزیت نسبی و ساختار صادرات فعالیت های صنایع کارخانه ای ایران بر اساس کد 2رقمی ISIC از مدل تحلیل انتقال سهم استفاده شده است. برای این منظور از اطلاعات صادرات ایران و جهان طی سال های 1381 تا 1385 به تفکیک کد 2رقمی ISIC برای صنایع کارخانه ای استفاد أکثر

در این مقاله برای ارزیابی مزیت نسبی و ساختار صادرات فعالیت های صنایع کارخانه ای ایران بر اساس کد 2رقمی ISIC از مدل تحلیل انتقال سهم استفاده شده است. برای این منظور از اطلاعات صادرات ایران و جهان طی سال های 1381 تا 1385 به تفکیک کد 2رقمی ISIC برای صنایع کارخانه ای استفاده شده است. این مدل چگونگی تغییر در صادرات هر یک از صنایع را طی سال های نامبرده از طریق سه مولفه "سهم جهانی"، "انتقال ساختاری" و " انتقال رقابتی" تجزیه می کند، که از این طریق می توان صنایع کارخانه ای را به چهار گروه تقسیم نمود. گروه اول که اصطلاحا برنده اقتصادی نامیده می شوند شامل صنایع دارای کدهای 23،24، 27، 29 و 32 می باشد و گروه دوم که تحت عنوان برنده مختلط هستند شامل صنایع 15، 16، 19، 20، 21، 22، 25، 26، 30، 34، 35 و 36 می باشند. گروه سوم که شامل صنایع با کدهای 28، 31 و 33 هستند بازنده مختلط نامیده می شوند و گروه چهارم که شامل صنایع با کدهای 17 و 18 هستند بازنده اقتصادی نامیده می شوند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

49 - عوامل تاثیر‌گذار بر نگرش مراجعین به داروخانه نسبت به نقش داروساز: شهر تهران 1393
عاطفه آقایی محسن خلیلی میبدی علی خلیلی میبدی

مقدمه: با توجه به اهمیت توصیه‌های داروساز در اثر‌بخشی دارو و جایگاه داروساز در سلامت جامعه، نگرش افراد به نقش داروساز مهم است. داروساز علاوه بر توزیع دارو، به راهنماییِ مراجعین و نظارت بر وضعیت سلامت آنان می‌پردازد. توصیه‌های داروساز درباره نحوه مصرف، میزان و هم‌چنین اث أکثر

مقدمه: با توجه به اهمیت توصیه‌های داروساز در اثر‌بخشی دارو و جایگاه داروساز در سلامت جامعه، نگرش افراد به نقش داروساز مهم است. داروساز علاوه بر توزیع دارو، به راهنماییِ مراجعین و نظارت بر وضعیت سلامت آنان می‌پردازد. توصیه‌های داروساز درباره نحوه مصرف، میزان و هم‌چنین اثرات دارو، ابهام و سردرگمی افراد را بر طرف می‌کند و به آنان حس امنیت می‌بخشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر نگرش مراجعین به نقش داروساز است. روش پژوهش: این تحقیق توصیفی تحلیلی به شیوه مقطعی و با تکمیل 400 پرسشنامه در سه ماه نخست 1393 در تهران انجام گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته و روش نمونه‌گیری، خوشه‌ای چند مرحله‌ای بود. روایی آن صوری و محتوایی و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرنباخ 0.8008 محاسبه گردید. داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS19تحلیل و توسط آزمون رگرسیون متغیرهای موثر شناسایی شدند. یافته‌ها: داروساز توانسته انتظارات 70.5 % مراجعین را در حد متوسط برآورده سازد و 50.3% مراجعین در حد زیاد از وظایف داروساز آگاهی داشته و 42.4% درحد متوسط با داروساز ارتباط برقرار کرده و 51.3% در حد متوسط به داروساز اعتماد داشتند. در نهایت 48.7% نگرش مثبتی به داروساز داشتند. نتیجه‌گیری: آگاهی مراجعین از وظایف داروساز، ارتباط بیشتر با داروساز ، اعتماد به داروساز و برآوردن انتظارات مراجعین، نگرش آنان را به داروساز بهبود می‌بخشد. بر اساس آزمون رگرسیون متغیر برآوردن انتظارات بیماران سهم بیشتری در پیشگویی متغیر نگرش داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

50 - کاربرد تلفن همراه در خدمات اطلاع‌رسانی به دانشجویان پزشکی
صدیقه محمد اسماعیل لاله جولاهی

مقدمه: بسیاری از فناوری‌های نوین تلفن همراه در ارائه خدمات اطلاع&lrm;رسانی کاربرد دارد. پژوهش حاضر به بررسی کشف بهره&lrm;برداری دانشجویان پزشکی در استفاده از خدمات تلفن همراه در اطلاع&lrm;رسانی می&lrm;پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش تمامی دا أکثر

مقدمه: بسیاری از فناوری‌های نوین تلفن همراه در ارائه خدمات اطلاع&lrm;رسانی کاربرد دارد. پژوهش حاضر به بررسی کشف بهره&lrm;برداری دانشجویان پزشکی در استفاده از خدمات تلفن همراه در اطلاع&lrm;رسانی می&lrm;پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان پزشکی علوم پزشکی شهید بهشتی که تعداد 164 نفر بر اساس نمونه&lrm;گیری تصادفی طبقه&lrm;ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری، پرسشنامه که پس از تایید روایی، برای پایایی آن از معیار آلفای کرونباخ که مقدار آلفا 965/0 بود استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی، آزمونهای آماری مانند آزمون تی استیودنت تک‌نمونه‌ای، ضریب همبستگی، فریدمن و کااسکوئر استفاده شد. یافته‌ها: تعداد نمونه 75 نفر پسر و 89 نفر دختر بودند. میزان 7/42% از دانشجویان روزانه به اینترنت مراجعه و اکثر آنها از WIFI به میزان 3/45% برای اتصال به اینترنت استفاده می&lrm;نمایند. میزان گرایش به استفاده از خدمات تلفن همراه در حد متوسط قرار داشت. نیاز به آموزش استفاده از خدمات تلفن همراه در حد متوسط به بالایی بود. بیشترین استفاده برای فرستادن پیام، ایمیل، و تمایل دانشجویان بیشتر به تمدید کتاب‌های امانت برده شده و جستجو در منابع کتابخانه از طریق تلفن همراه بود. نتیجه&lrm;گیری: بیشترین اتصالات از طریق بی&lrm;سیم صورت می&lrm;گیرد. دانشجویان پزشکی تمایل متوسطی به استفاده از این فناوریها داشته و آگاهی زیادی در مورد خدمات کتابخانه&lrm;ای مبتنی بر تلفن همراه ندارند. بیشترین تمایل آنها به تمدید کتاب‌ها و جستجوی منابع بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

51 - مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی بیمارستان‌های علوم پزشکی مستقر در شهر تهران 93-92
صدیقه محمداسماعیلی نرگس جعفری

مقدمه: ما در حال حاضر شاهد بکارگیری روز افزون فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال و پایگاه‌های اطلاعاتی هستیم. این امر مراکز را با چالش‌های جدیدی مواجه ساخته که نیازمند عنایت به خطوط راهنمایی خاص و از آن جمله استاندارد بررسی وضع أکثر

مقدمه: ما در حال حاضر شاهد بکارگیری روز افزون فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال و پایگاه‌های اطلاعاتی هستیم. این امر مراکز را با چالش‌های جدیدی مواجه ساخته که نیازمند عنایت به خطوط راهنمایی خاص و از آن جمله استاندارد بررسی وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات ISO/IEC 20000:2005 است. لذا، هدف مقاله حاضر تعیین میزان هم‌خوانی وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی بیمارستان‌های علوم پزشکی مستقر در شهر تهران با استانداردهای موجود در این زمینه و شناسایی نقاط ضعف و مشکلات موجود بوده است. روش پژوهش: روش‌شناسی پژوهش حاضر که از نوع کاربردی می‌باشد، پیمایشی توصیفی است. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پرسش‌نامه استاندارد مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ISO/IEC 20000:2005) است که از جمله استانداردهای معتبر بررسی وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات است و در آن 58 سوال چندگزینه‌ای در یک طیف لیکرت از بسیارکم تا بسیارزیاد قرار گرفته است. پایایی ابزار گردآوری داده‌ها از طریق پایلوت پرسش نامه میان 10 نفر از کتاب‌داران پزشکی بدست آمد. ضریب الفای کرونباخ 98/. نشان از پایایی بسیار قوی ابزار است. جامعه مورد مطالعه 30 کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی وابسته به بیمارستان‌های علوم پزشکی مستقر در شهر تهران و 48 نفر از شاغلین بخش مدیریت فناوری اطلاعات است. در این تحقیق از نمونه‌گیری استفاده نشده است. داده‌های جمع‌آوری شده با نرم‌‌افزار SPSS نسخه 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: ملاک‌های ارزیابی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های جامعه مورد مطالعه با استاندارد مزبور هم‌خوانی داشته و میزان انطباق متغیرهای مورد بررسی با ملاک‌های ارزیابی در سطح متوسط می‌باشد. افزون بر این، به ترتیب مؤلفه‌های فرآیندهای کنترلی (با میانگین 00/3)، فرآیند عرضه (با میانگین 20/3)، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی مدیریت خدمات (با میانگین 20/3)، فرآیندهای راه حلی (با میانگین 22/3)، فرآیندهای ارتباطی (با میانگین 29/3)، فرآیندهای ارائه خدمات (با میانگین 33/3) و سیستم‌های مدیریتی (با میانگین 35/3) مهم‌ترین مشکلات مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در جامعه مورد مطالعه محسوب می‌شوند. نتیجه‌گیری: از دیدگاه پاسخ‌‌گویان و شاغلین بخش مدیریت خدمات فناوری سیستم‌های مدیریتی، وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی بیمارستان‌های علوم پزشکی مستقر در شهر تهران، در سطح قابل قبول قرار دارد. مع‌ذالک، توجه خاص به نواقصی نظیر فرآیندهای کنترلی، فرآیندهای عرضه و غیره به عنوان مهم‌ترین مشکل می‌بایست مد نظر قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

52 - مکان‌یابی بهینه برای توزیع خانه‌های بهداشت روستایی در استان خوزستان با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی
فرحناز صدوقی حجت حاتمی نژاد جواد زارعی

مقدمه: در برخی از مناطق روستایی ایران نزدیک به سه دهه از تاسیس خانه‌های بهداشت روستایی می‌گذرد و در طی این سال‌ها الگوی جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از مناطق روستایی ایران تغییر نموده است. لذا یکی از چالش‌های بخش سلامت تخصیص بهینه خانه‌های بهداشت با توجه به تغییر أکثر

مقدمه: در برخی از مناطق روستایی ایران نزدیک به سه دهه از تاسیس خانه‌های بهداشت روستایی می‌گذرد و در طی این سال‌ها الگوی جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از مناطق روستایی ایران تغییر نموده است. لذا یکی از چالش‌های بخش سلامت تخصیص بهینه خانه‌های بهداشت با توجه به تغییرات مناطق روستایی است. هدف این مطالعه، مکان‌یابی بهینه برای توزیع خانه‌های بهداشت روستایی در استان خوزستان بود. روش پژوهش:این پژوهشی کاربردی و از نوع توصیفی - تحلیلی بود. جامعه پژوهش را تمامی روستاها و خانه‌های بهداشت روستایی استان خوزستان در سال 1390 تشکیل می‌دادند. پس از جمع‌آوری داده‌های توصیفی و فضایی مورد نیاز و اصلاح آنها، معیارهای و زیر معیارهای اصلی برای مکان‌یابی با استفاده از نظر خبرگان مشخص گردیدند، سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن معیارها مشخص شدند و با تلفیق لایه‌های وزن‌دهی شده در نرم‌افزار ArcGIS، مدلی برای مکان‌یابی خانه‌های بهداشت روستای ارائه گردید. یافته‌ها: از مجموع 886 خانه بهداشت روستایی موجود، در استان خوزستان، 128 خانه بهداشت روستایی (4/14 درصد) با ضوابط طرح گسترش شبکه مطابقت نداشتند. در مجموع 358 روستای دارای سکنه نیز فاقد دسترسی مناسب به خانه‌های بهداشت روستایی بودند. از دیدگاه خبرگان در بین معیارهای اصلی برای مکان‌یابی بهینه برای توزیع خانه بهداشت روستایی، مهم‌ترین معیار جمعیت روستای اصلی با وزن نسبی 506/0 بود. نتیجه‌گیری:‌ نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از سیستم اطلاعاتی جغرافیایی می‌تواند به ارائه تصویری دقیق‌تر ار توزیع خانه‌های بهداشت روستایی کمک کند. لذا توصیه می‌گردد که کارشناسان طرح گسترس شبکه، به منظور کارآیی بهتر توزیع خدمات بهداشت روستایی از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

53 - مدل ساختار علیت کیفیت خدمات و ارزش درک شده بر قصد خرید مجدد با میانجی‌گری رضایت مشتریان (مورد مطالعه: داروخانه‏‌های شهر تهران)
سهیلا سردار

مقدمه: با رقابتی شدن بازارها و عدم تمایز محصولات، کیفیت خدمات به عنوان مزیت رقابتی شناخته شده و تاثیر مستقیم بر رضایت‌مندی مشتریان دارد. اطلاع از تصویر ذهنی سازمان نزد مشتریان و روابط حاکم برآنها ضمن اینکه نقاط قوت و ضعف یک سازمان را آشکار می‌سازد، زمینه را برای اتخاذ ر أکثر

مقدمه: با رقابتی شدن بازارها و عدم تمایز محصولات، کیفیت خدمات به عنوان مزیت رقابتی شناخته شده و تاثیر مستقیم بر رضایت‌مندی مشتریان دارد. اطلاع از تصویر ذهنی سازمان نزد مشتریان و روابط حاکم برآنها ضمن اینکه نقاط قوت و ضعف یک سازمان را آشکار می‌سازد، زمینه را برای اتخاذ راهبردهای مناسب و ارتقای سطح عملکرد فراهم می‌آورد. هدف این مقاله ارائه مدل ساختار علیت کیفیت خدمات و ارزش درک شده بر قصد خرید مجدد با میانجی‌گری رضایت مشتریان می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی پیمایشی از نوع علی و معلولی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش را مشتریان داروخانه‌های شهر تهران تشکیل می‌دهد و حجم نمونه آماری با فرض جامعه نامحدود با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر محاسبه گردید. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد. که اعتبار آن به روش اعتبار محتوا و پایایی آن با روش‌های پایایی ترکیبی، میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS استفاده گردیده است. یافته‌ها: پس از تجزیه و تحلیل نتایج مشخص گردید که "کیفیت خدمات" و "ارزش درک شده" بر "قصد خرید مجدد" تاثیر دارند، هم‌چنین نتایج نشان داد که کیفیت خدمات با میانجی‌گری متغیر"رضایت مشتریان" بر "قصد خرید مجدد" تاثیر دارد و روی هم رفته توانسته‌اند که 61% از تغییرات متغیر قصد خرید مجدد را توضیح دهند. و متغیر "ارزش درک شده" با میانجی‌گری متغیر "رضایت مشتریان" بر "قصد خرید مجدد" تاثیر ندارد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت، متغیرهای کیفیت خدمات و ارزش درک شده بر قصد خرید مجدد تاثیر داشته هم‌چنین به این نتیجه رسیدیم که متغیر "ارزش درک شده" بیشتر از دو متغیر دیگر بر قصد خرید مجدد تاثیر دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

54 - مطالعه پیمایشی وضعیت سیستم دارویی داروخانه‌های شهر شیراز از دیدگاه مراجعه‌کنندگان
پیوند باستانی حسام درستی مهدیه سادات احمد زاده

مقدمه: داروخانه‌ها از جمله مراکز خدماتی ضروری و حیاتی می‌باشندکه مراجعه مردم و بیماران به آنها اهمیت زیادی دارد. در ایران، بخش عظیمی‌‌از منابع بهداشتی و درمانی به منظور تهیه و تدارک داروهای مورد نیاز جامعه مصرف می‌شود. این مطالعه به بررسی دیدگاه مراجعان به داروخانه‌های أکثر

مقدمه: داروخانه‌ها از جمله مراکز خدماتی ضروری و حیاتی می‌باشندکه مراجعه مردم و بیماران به آنها اهمیت زیادی دارد. در ایران، بخش عظیمی‌‌از منابع بهداشتی و درمانی به منظور تهیه و تدارک داروهای مورد نیاز جامعه مصرف می‌شود. این مطالعه به بررسی دیدگاه مراجعان به داروخانه‌های شیراز در مورد سیستم دارویی داروخانه‌ها می‌پردازد. روش پژوهش: این مطالعه به صورت پیمایش مقطعی، در سال1395 انجام شد. جامعه پژوهش مراجعه‌کنندگان به داروخانه‌های سطح شهر، داروخانه‌های دولتی، داروخانه هلال احمر و داروخانه ویژه بود. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 150 نفر در نظرگرفته شد. ابزار گردآوری داده‌ها فرم محقق ساخته بود که پایایی آن با استفاده از ضریب همبستگی88/0 و روایی آن ازطریق تایید متخصصان برآورد گردید. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS22 و آزمون‌های کروسکال والیس وفیشر انجام شد. یافته‌ها: بر اساس آزمون کروسکال والیس بین رضایت ازداروخانه‌ها و نوع داروخانه (p=0.046)، بین نوع داروخانه و مدت زمان انتظار بیمار (p<0.001) و بین نوع بیماری و میزان پرداخت از جیب بیماران (p<0.001) رابطه معناداری وجودداشت. هم‌چنین بین میزان مشاوره دارویی توسط داروساز و نوع داروخانه و نوع بیمه و میزان پرداخت از جیب رابطه معنادار مشاهده نشد. (p>0.05) نتیجه‌گیری: بنظر می‌رسد با استفاده از نتایج حاضر، مسئولان دانشگاه می‌بایست با سیاست‌گذاری صحیح در جهت کاهش هزینه پرداخت از جیب بیماران گام بردارند. هم‌چنین توجه به آموزش‌های عمومی‌‌در زمینه نحوه صحیح مصرف دارو و نیز توجه به برنامه‌های بازاریابی اجتماعی در راستای ارتقای سطح سواد سلامت و رضایت جامعه نسبت به داروخانه‌ها ضروری می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

55 - تحلیل توزیع فضایی و مکان‌یابی داروخانه‌های شبانه‌روزی ( نمونه موردی: شهر ارومیه )
احمد آفتاب علیرضا سلیمانی نگین حسن پور

مقدمه: مکان‌یابی بهینه داروخانه‌ها، دسترسی سریع بیماران به خدمات دارویی را تسهیل کرده و عدم توزیع متناسب داروخانه‌ها، مشکلات شهروندان در دسترسی به این مراکز را به دنبال دارد. هدف عمده این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع داروخانه‌های فعلی و تعیین بهترین مکان جهت تاسیس داروخانه أکثر

مقدمه: مکان‌یابی بهینه داروخانه‌ها، دسترسی سریع بیماران به خدمات دارویی را تسهیل کرده و عدم توزیع متناسب داروخانه‌ها، مشکلات شهروندان در دسترسی به این مراکز را به دنبال دارد. هدف عمده این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع داروخانه‌های فعلی و تعیین بهترین مکان جهت تاسیس داروخانه‌های جدید است. روش پژوهش: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. مراحل طی شده در امر مکان‌یابی داروخانه‌های شبانه‌روزی شامل تهیه لایه‌‌های اطلاعاتی برای هر عنصر، طبقه‌بندی هر لایه اطلاعاتی بر اساس میزان ارزش و ترکیب همه لایه‌های اطلاعاتی و اعمال ضرایب نهایی مدل ANP و تهیه نقشه‌ی نهایی بوده است. هم‌چنین داده‌ها شامل دو معیار فاصله و دسترسی و دوازده زیر معیار بوده است. یافته‌ها: پس از انجام محاسبات و بررسی‌های لازم، بیشترین وزن به معیار شعاع خدمت‌دهی و کمترین وزن به معیار فاصله از مراکز نظامی تعلق گرفت. در محدوده مورد مطالعه 13/36 درصد از سطح منطقه دارای توان عالی یا درجه یک برای استقرار مراکز جدید و 21/5 درصد دارای درجه 2 یا مناسب است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که مکان فعلی اکثر داروخانه‌های شبانه‌روزی در شهر ارومیه متناسب با جمعیت منطقه، نمی‌باشد. با توجه به همپوشانی محدوده خدمات‌رسانی داروخانه‌ها بخصوص در محدوده مرکزی شهر، ساماندهی در این مناطق و انتقال برخی از واحدهای موجود به نواحی دیگر که کمبود دارند ضروری است و در قسمت‌های شمالی و شرقی شهر با توجه به نقشه نهایی نیازمند تاسیس مراکز جدید می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

56 - وضعیت موجود مدیریت زنجیره دارو در سطح خانه های بهداشت شهرستان مسجدسلیمان و تاثیر مداخله آموزشی بر ارتقای فرآیندهای آن
معصومه باقری کاهکش کتایون جهانگیری کامران حاجی نبی

مقدمه: در کنفرانس آلماتا که در سال 1978 تشکیل شد، "مراقبت های بهداشتی اولیه"کلید رسیدن به استراتژی "بهداشت برای همه تا سال 2000" معرفی شد و جز چهارم این برنامه "مدیریت زنجیره دارو" می باشد. این با هدف بررسی تاثیر آموزش بر مدیریت زنجیره دارو در خانه های بهداشت شهرستان مس أکثر

مقدمه: در کنفرانس آلماتا که در سال 1978 تشکیل شد، "مراقبت های بهداشتی اولیه"کلید رسیدن به استراتژی "بهداشت برای همه تا سال 2000" معرفی شد و جز چهارم این برنامه "مدیریت زنجیره دارو" می باشد. این با هدف بررسی تاثیر آموزش بر مدیریت زنجیره دارو در خانه های بهداشت شهرستان مسجدسلیمان انجام پذیرفته است و از پژوهش های کاربردی است. نتیجه گیری: بازنگری برنامه های آموزشی موجود، انجام نیازسنجی آموزشی بهورزان، آموزش مربیان و ارتقای مهارت های آموزشی آنان ، استفاده از روش های آموزشی موثرتر مانند برگزاری جلسات بحث گروهی و کار عملی، بهره گیری از وسایل کمک آموزشی نوین می توان پیشنهاد نمود. روش پژوهش: این پژوهش در سه مرحله مروری، کیفی و کمی از طریق مداخله ای آموزشی با استفاده از چک لیست پژوهش انجام شده است. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که به لحاظ مدیریت زنجیره دارو، وضعیت موجود خانه های بهداشت شهرستان با حد مطلوب فاصله زیادی دارد. مداخله آموزشی حاکی از این بود که آموزش منجر به بهبود مدیریت زنجیره دارو در هر سه بعد تامین، نگهداری و توزیع دارو شده است (001/0 p< ). افزایش مشارکت بهورزان در فرایندهای مدیریت زنجیره دارو و اصلاح و بهبود فرآیندهای مربوط به نگهداری داروها، چیدمان داروها در قفسه های دارویی و همچنین عودت داروهای نزدیک به تاریخ انقضاء، درخواست تامین داروهای خانه بهداشت توسط بهورزان و تاکید بر آموزش بیمار یا همراهان وی در خصوص استفاده درست و به موقع از دارو و نگهداری آن در منزل از اهم یافته های این مطالعه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

57 - ارزیابی و انتخاب استراتژیکی تأمین‌کنندگان دارو مبتنی بر مدل BOCR با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره فازی
علیرضا انوری ریحانه ریحانی

مقدمه: در دهه‌های اخیر، نحوه تأمین مواد اولیه و انتخاب تأمین‌کنندگان در زنجیره تأمین نظام سلامت، چالشی مهم بوده است. زنجیره تأمین صنعت دارویی بخشی از این چالش‌هاست و برای انتخاب تأمین‌کنندگان دارویی در کشور مکانیزم خاصی وجود ندارد. لذا هدف پژوهش حاضر بددست اورن مدلی جهت أکثر

مقدمه: در دهه‌های اخیر، نحوه تأمین مواد اولیه و انتخاب تأمین‌کنندگان در زنجیره تأمین نظام سلامت، چالشی مهم بوده است. زنجیره تأمین صنعت دارویی بخشی از این چالش‌هاست و برای انتخاب تأمین‌کنندگان دارویی در کشور مکانیزم خاصی وجود ندارد. لذا هدف پژوهش حاضر بددست اورن مدلی جهت ارزیابی و اولویت‌بندی تأمین‌کنندگان دارو برای داروخانه‌ها می‌باشد. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و یک مطالعه میدانی بوده و جامعه آماری شامل گروهی از مدیران داروخانه‌های شیراز می‌باشند که نمونه آماری از افراد مجرب و خبره مدیران انتخاب‌شده‌اند.ابزار اندازه‌گیری در این تحقیق شامل سه پرسشنامه محقق ساخته بوده که در اختیار پاسخگویان قرار داده‌شده‌اند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در دو بخش توصیفی و تحلیلی با استفاده از ساختار BOCR و روش MCDM فازی، صورت گرفته است. ضمن وزن دهی معیارهای تأمین‌کنندگان، رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان بر اساس معیارهای تعیین‌شده انجام‌شده است. یافته‌ها: مطابق یافته‌های تحلیل تائید عاملی 14 زیر معیار در چهار معیار اصلی تعیین شد. رتبه‌بندی وزنی نشان داد که اولویت اول و دوم شاخص‌های "چابکی و سرعت (وزن0.111)" و "امکان تخفیف (وزن 0.069)" مربوط به شاخص‌های فرصت‌ها هستند. همچنین نتایج حاصل از اولویت ‌بندی تأمین‌کنندگان نشان داد دارو پخش (شاخص شباهت 1) و هجرت (شاخص شباهت 076) در اولویت‌های اول و دوم قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد عواملی مانند تنوع محصولات، نرخ پایین عیوب، تجربه و تخصص تأمین‌کننده، کیفیت محصولات، به روز بودن فناوریها،امکان تخفیف سفارش محصول،اعتبار تأمین‌کننده، چابکی، هزینه بازرسی، هزینه حمل‌ونقل، قیمت محصول، شکایات مشتری، میزان تأخیر در ارائه محصول و شهرت تأمین‌کننده از مهمترین معیارهای مؤثر بر انتخاب تأمین‌کنندگان دارو هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

58 - بررسی مدل‌های برنامه اعتباربخشی داروخانه‌ها: مطالعه مروری و روایتی
شهرام اکبری کامران حاجی نبی لیلا ریاحی

مقدمه: بهره گیری از شیوه های بهینه اعتباربخشی در داروخانه‌ها می‌تواند به عنوان راهی برای حرکت به سمت بهبود کیفیت و پیامدهای مطلوب سلامتی مطرح شود. این پژوهش با هدف بررسی مدل‌های برنامه اعتباربخشی داروخانه‌ها انجام شده است. روش پژوهش: برای انجام این پژوهش جستجوی منظم از أکثر

مقدمه: بهره گیری از شیوه های بهینه اعتباربخشی در داروخانه‌ها می‌تواند به عنوان راهی برای حرکت به سمت بهبود کیفیت و پیامدهای مطلوب سلامتی مطرح شود. این پژوهش با هدف بررسی مدل‌های برنامه اعتباربخشی داروخانه‌ها انجام شده است. روش پژوهش: برای انجام این پژوهش جستجوی منظم از پایگاه داده های SID، Pub Med ، Google Scholar ، WHO و سایت سازمان های معتبر، با استفاده از کلید واژه های accreditation program ، pharmacy و model و معادل فارسی آنها صورت پذیرفت. ماحاصل استخراج 1217 منبع و مقاله بود که 199 منبع در ارتباط با مطالعه بود. بر اساس هدف مطالعه، منابع یافت شده پالایش و در نهایت تعداد 9 مدل مورد بررسی قرار گرفت. ابعاد و گویه‌های مدل‌ها شناسایی و طی 2 مرحله مطالعه تطبیقی، ابعاد و گویه‌های که حداقل در دو مدل مشابهت داشتند استخراج گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از این مطالعه بررسی 9 مدل اعتباربخشی داروخانه بود، ابعادی که دارای مشابهت در بین مدل‌ها بودند شامل 9 بعد بهبود کیفیت، ایمنی، ارائه خدمات، مدیریت اطلاعات، توسعه منابع انسانی، فضای فیزیکی، قوانین و مقررات، امکانات و ملزومات و مدیریت عملیات و 41 گویه‌های مربوطه بود. بعد کیفیت و ایمنی بیشترین اشتراک را در مدل‌های برنامه اعتباربخشی داروخانه داشتند. نتیجه‌گیری: مدل‌های اعتباربخشی داروخانه به 9 بعد تاکید بیشتری دارند و به لحاظ برخورداری از شاخص‌های پر اهمیتی مانند کیفیت و ایمنی از جامعیت لازم جهت سوق دادن داروخانه بسوی تعالی سازمانی برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

59 - راهکارهای موثر در توزیع داروهای مسکن مخدر به وسیله داروخانه‌ها در ایران
ساجد نوروزی سید علی سبحانیان

10.30495/jhm.2022.69840.11070

مقدمه: داروهای مسکن مخدر برای تسکین موثر درد در برخی از بیماری‌ها مانند دردهای مزمن سرطانی، دردهای پس از عمل‌های جراحی و نیز دردهای مزمن در هنگام ترک اعتیاد استفاده می‌شوند. کاربرد این داروها با موانعی از قبیل کمبود دسترسی و هم‌چنین ضعف قوانین و مقررات جهت جلوگیری از ان أکثر

مقدمه: داروهای مسکن مخدر برای تسکین موثر درد در برخی از بیماری‌ها مانند دردهای مزمن سرطانی، دردهای پس از عمل‌های جراحی و نیز دردهای مزمن در هنگام ترک اعتیاد استفاده می‌شوند. کاربرد این داروها با موانعی از قبیل کمبود دسترسی و هم‌چنین ضعف قوانین و مقررات جهت جلوگیری از انحراف در مصرف این دسته از داروها در بازارهای غیر قانونی به شدت سبب ایجاد اختلال در دسترسی پزشکی به این مسکن‌ها در کشورهای مختلف شده است. هدف از این پژوهش، بررسی و پیشنهاد روش توزیع این داروها از طریق داروخانه‌های منتخب در ایران می‌باشد.روش پژوهش: جامعه آماری در این تحقیق را کارشناسان و صاحب نظران نظام توزیع دارو تشکیل دادند که برای انتخاب ایشان از روش نمونه‌برداری غیر احتمالی گلوله برفی استفاده شد. نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات پیش رو جهت نیل به این هدف، با بهره‌گیری از مصاحبه نیمه ساختار یافته و هم‌چنین توزیع پرسش‌نامه بصورت حضوری با این افراد بدست آمده و توسط مدل برنامه‌ریزی راهبردی (SWOT) تحلیل شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مواردی مانند بازبینی قوانین نظارتی جهت تولید و توزیع داروهای مسکن مخدر، تغییر سبد فروش این داروها در داروخانه‌ها جهت سودآوری بیشتر، واگذاری توزیع این داروها به شبکه های خصوصی تحت نظارت سازمان غذا و دارو، توزیع مناسب این داروها در کلیه داروخانه‌ها جهت کنترل بهتر بیماران و نیز دسترسی آسانتر آنها به دارو، شبکه‌سازی و ثبت اطلاعات و سوابق بیماران و معتادان در یک سیستم جامع کشوری و نیز استفاده از رسانه‌های گروهی و شبکه‌های اجتماعی جهت فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی مردم، بعنوان راهکارهای لازم جهت نیل به هدف این تحقیق حاصل شد.نتیجه‌گیری: اجرای یافته‌های حاصل از این تحقیق می‌تواند به عنوان راهکارهای موثری در جهت توزیع مناسب داروهای مسکن مخدر از طریق داروخانه‌ها در ایران بکار گرفته شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

60 - کاربرد فناوری نانوزئولیت در حذف سولفات رودخانه گاماسیاب
امین رضائی حسین بابازاده امیر خسروجردی مهدی سرائی تبریزی

10.30495/jrnr.2023.72983.10288

فعالیت های انسانی، وجود املاح در بستر رودخانه و رواناب ها و همچنین آلودگی های حمل شده توسط هوا منجر به آلوده شدن رودخانه‌ها به عنوان یکی از اصلی ترین منابع تامین آب می‌شود. در این پژوهش با انتخاب رودخانه گاماسیاب، نمونه گیری از 16 نقطه مورد نظر برای سه بازه زمانی أکثر

فعالیت های انسانی، وجود املاح در بستر رودخانه و رواناب ها و همچنین آلودگی های حمل شده توسط هوا منجر به آلوده شدن رودخانه‌ها به عنوان یکی از اصلی ترین منابع تامین آب می‌شود. در این پژوهش با انتخاب رودخانه گاماسیاب، نمونه گیری از 16 نقطه مورد نظر برای سه بازه زمانی در آلوده ترین محل که دارای بیشترین میزان آلاینده نسبت به سایر ایستگاه ها را پس از آزمایش اسپکتوفتومتری از نمونه ها داشت، در فصل سال انجام شد. نمونه های جمع آوری شده پس از انتقال به آزمایشگاه مورد سنجش و تعیین میزان آلاینده هدف قرار گرفتند. سپس به منظور تصفیه با استفاده از نانوذره زئولیت طبیعی و اصلاح شده شبیه سازی شدند. در ادامه با استفاده از مدل Design Expert و فرض دو عامل pH و نسبت جاذب به آلاینده ، ضمن یافتن نقاط بهینه جذب، مقادیر جذب تئوری نیز یافت شدند. نتایج تحقیق نشان داد راندمان جذب برای نمونه اصلاح شده با 0/2 مولار نیتریک اسید و سولفوریک اسید برابر با 77 درصد برآورد شد. از بررسی اندرکنش سولفات با سه آلاینده شاخص دیگر شامل فسفات، نیترات و آهن که به وسیله شبیه سازی محلول و به منظور خنثی کردن اثر سایر مواد محلول صورت گرفت، مشخص گردید یون های فسفات و نیترات منجر به کاهش جذب یون سولفات توسط جاذب شده و یون آهن منجر به افزایش جذب سولفات توسط جاذب می‌شود. همچنین نتایج شبیه سازی مدل مورد نظر نشان داد نقطه بهینه جذب برای جاذب برابر با 9/6=pH و 17/01=D/C بوده و مقادیر مورد نظر منجر به جذب آلاینده به میزان 86/5 درصد می‌شود. در نهایت ایزوترم فروندلیچ برای این جاذب با ضریب تعیین 0/92 به عنوان ایزوترم برتر نسبت به ایزوترم لانگمویر با ضریب تعیین 0/79 انتخاب شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

61 - ارزیابی توان بوم‌شناختی حوضه آبخیز کبگیان شهرستان بویراحمد برای آبزی‌پروری
زینب محرابی سهیل سبحان اردکانی لیما طیبی

10.30495/jrnr.2023.70149.10270

رشد جمعیت و نیازهای بشر باعث توسعه چشمگیر صنایع از جمله تکثیر و پرورش آبزیان به‌عنوان منبع مهم تامین نیاز پروتئینی وی شده است. نتیجه این توسعه که به‌طور معمول با عدم انجام مطالعات اثرات محیط ‌زیستی همراه است، در بسیاری از کشورها از جمله ایران با پیامد تخریب محیط همراه ب أکثر

رشد جمعیت و نیازهای بشر باعث توسعه چشمگیر صنایع از جمله تکثیر و پرورش آبزیان به‌عنوان منبع مهم تامین نیاز پروتئینی وی شده است. نتیجه این توسعه که به‌طور معمول با عدم انجام مطالعات اثرات محیط ‌زیستی همراه است، در بسیاری از کشورها از جمله ایران با پیامد تخریب محیط همراه بوده است. این مطالعه با هدف ارزیابی توان بوم‌شناختی حوضه کبگیان شهرستان بویراحمد برای استقرار کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی انجام شد. بدین منظور و بر اساس مدل آبزی‌پروری مخدوم، از نقشه های 1:50000 بافت، عمق و فرسایش خاک، شیب، دما، اسیدیته و دبی آب، سنگ، رویشگاه‌های حساس، مناطق حفاظت‌شده و ارزش حفاظتی گونه ها و نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد. نتایج نشان داد از وسعت تقریبی 192 هکتاری منطقه مورد مطالعه، 78/7 هکتار و به طور غالب در حاشیه روستای بطاری، از قابلیت قابل قبول برای توسعه صنعت آبزی‌پروری برخوردار بوده است. از آنجایی که در حال حاضر توزیع مکانی کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی در مسیر رودخانه کبگیان از وضعیتی مناسب برخوردار نیست و اغلب در یک بخش از رودخانه تمرکز دارد، توان پالایش آلاینده‌های تولیدی کارگاه ها توسط رودخانه کاهش ‌یافته است. پیشنهاد می شود به‌منظور کاهش آثار سوء محیط‌ زیستی صنعت تکثیر و پرورش آبزیان بر کیفیت آب رودخانه، نسبت به انتقال کارگاه ها به مناطقی با قابلیت توسعه آبزی پروری اقدام گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

62 - بررسی کیفی منابع آب‌ های سطحی در جهت دستیابی به کشاورزی و منابع طبیعی پایدار(مطالعه موردی: رودخانه مرزی ارس)
میلاد طباطبائی هاشمی مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده

10.30495/jrnr.2023.72524.10287

از آنجا‌یی که بخش کشاورزی مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است، دستیابی به کشاورزی پایدار بدون در نظر گرفتن مسایل زیست ‌محیطی ممکن است در درازمدت مخاطراتی را به دنبال داشته باشد، لذا کمّیت و کیفیت آب‌های سطحی در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با هدف پایش کیفی أکثر

از آنجا‌یی که بخش کشاورزی مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است، دستیابی به کشاورزی پایدار بدون در نظر گرفتن مسایل زیست ‌محیطی ممکن است در درازمدت مخاطراتی را به دنبال داشته باشد، لذا کمّیت و کیفیت آب‌های سطحی در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با هدف پایش کیفی منابع آب‌های سطحی برای دستیابی به کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، به بررسی محدوده مطالعاتی حوضه آبریز رودخانه ارس پرداخته است. بالغ بر 100 نمونه‌‌‌ برداشت شده از 9 ایستگاه رودخانه ارس، حدفاصل روستای یایچی کشور آذربایجان تا نزدیک دریاچه سد ارس، از مهر ماه 1397 تا مرداد ماه 1398 با استفاده از شاخص کیفیت آب کشاورزی ویلکوکس و نرم‌افزار Grapher مورد بررسی، طبقه‌بندی و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد نمونه‌ها در دیاگرام شولر در محدوده قابل قبول بوده، اما می‌بایست برای شرب، سایر عناصر موثر نیز مورد بررسی قرار گیرد. کم‌ترین میزان نسبت جذب سدیم در خرداد ‌ماه (1/40میلی‌گرم بر لیتر) و بیشترین مقدار آن در آبان ‌ماه (3/43 میلی‌گرم بر لیتر) می‌باشد. همچنین میزان هدایت الکتریکی آب در خرداد ماه (840 میکرو‌زیمنس بر سانتی‌متر) کم‌ترین و در مهر‌ماه (1375 میکرو‌زیمنس بر سانتی‌متر) بیشترین مقدار به ثبت رسیده است. بر اساس دیاگرام ویلکوکس، کلیه نمونه‌ها در محدوده کیفیC۳S1بوده و جز آب‌های شور به‌شمار می‌روند. علی‌رغم بالا بودن سطح شوری در نمونه‌های این رودخانه، طی بازه زمانی مورد بررسی جهت کاربری کشاورزی تفاوت معنی‌داری در روند کیفی ایستگاه‌ها مشاهده نشد، لیکن باید تمهیدات لازم در استفاده از این آب‌ها به‌عمل آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

63 - شناسایی و بررسی فراوانی ماهیان رودخانه گدارخوش (استان ایلام)
علی پیرانی صابر وطن دوست سمیه ترابی دلشاد ابوالقاسم کمالی

مطالعه حاضر به منظور شناسایی و بررسی فراوانی ماهیان رودخانه گدارخوش واقع در استان ایلام به طور فصلی در سال های 1389 تا 1390 صورت گرفت. نمونه برداری از ماهیان با انتخاب 5 ایستگاه در رودخانه توسط دستگاه الکتروشوکر از نوع ژنراتور برق با ولتاژ 200 ولت در طول 100 متر از هر ا أکثر

مطالعه حاضر به منظور شناسایی و بررسی فراوانی ماهیان رودخانه گدارخوش واقع در استان ایلام به طور فصلی در سال های 1389 تا 1390 صورت گرفت. نمونه برداری از ماهیان با انتخاب 5 ایستگاه در رودخانه توسط دستگاه الکتروشوکر از نوع ژنراتور برق با ولتاژ 200 ولت در طول 100 متر از هر ایستگاه انجام پذیرفت. صید در هر یک از ایستگاه ها سه بار با استفاده از روش زیپین و در شرایط بسته انجام شد. نمونه ها پس از تثبیت و انتقال به آزمایشگاه مورد زیست‌سنجی قرار گرفته و با استفاده از کلید شناسایی بر اساس ویژگی های مریستیک و مرفومتریک در حد گونه شناسایی شدند. نتایج این مطالعه وجود هشت گونه ماهی از سه خانواده را در رودخانه گدارخوش نشان داد. بیشترین فراوانی در میان خانواده های ماهیان با 4/92 درصد و شش گونه از شش جنس متفاوت به کپور ماهیان (Cyprinidae) تعلق داشت. خانواده های رفتگر ماهیان (Nemacheilidae) و مارماهیان خاردار آب شیرین (Mastacembelidae) نیز هر یک با یک گونه به ترتیب 28/6 و 31/1 درصد از فراوانی را در میان خانواده ها به خود اختصاص دادند. ماهیان صید شده شامل گار (Garra rufa)، لوتک دهان بزرگ (Cyprinion macrostomum)، سیاه ماهی منقوط (Capoeta trutta)، مروارید ماهی موصل (Alburnus mossulensis)، حمری (Carasobrbus luteus)، مارماهی خاردار آب شیرین (Mastacembelus mastacembelus)، شیربت (Tor grypus) و رفتگر ماهی (Oxynoemacheilus frenatus) بودند. بیشترین درصد فراوانی گونه ای در این مطالعه به ترتیب مربوط به لوتک دهان بزرگ (3/31 درصد)، مروارید ماهی موصل (4/29 درصد) و ماهی گار (4/24 درصد) بود، درحالی که کمترین فراوانی به مارماهی خاردار آب شیرین (05/1 درصد) تعلق داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

64 - ارائه الگوی مطلوب توسعه فرهنگی در کتابخانه ملی
آرزو باباشمس دکترسیدرضا صالحی امیری فاطمه عزیز آبادی فراهانی

مقدمه و هدف پژوهش: کتابخانه‌ی ملی، موسسه‌ای آموزشی(علمی)، تحقیقاتی و خدماتی است. وظایف اصلی کتابخانه ملی مطابق بر اساسنامه ی سازمان، گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه ی آثار مکتوب و غیر مکتوب است. ضمن این که در بندهای دیگر اساسنامه، اهداف و وظایف کتابخانه ملی، به پژوهش، أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: کتابخانه‌ی ملی، موسسه‌ای آموزشی(علمی)، تحقیقاتی و خدماتی است. وظایف اصلی کتابخانه ملی مطابق بر اساسنامه ی سازمان، گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه ی آثار مکتوب و غیر مکتوب است. ضمن این که در بندهای دیگر اساسنامه، اهداف و وظایف کتابخانه ملی، به پژوهش، امور پژوهشی و خدمات پژوهشی می‌پردازد. در این پژوهش و با توجه به نظرات خبرگان کتابخانه ملی سعی گردیده تا برای نیل به توسعه فرهنگی، وضعیت فعلی این سازمان بررسی و الگوی مطلوبی در رسیدن به وضعیت آرمانی طراحی گردد. روش پژوهش: این تحقیق یک تحقیق عملی بوده و نوع آن کاربردی واطلاعات مورد نیاز آن به دو روش میدانی و کتابخانه‌ای گرداوری شده، مهم‌ترین ابزار استفاده شده در این تحقیق مصاحبه کتبی و شفاهی با خبرگان و کارشناسان کتابخانه ملی است. به منظور بالا بردن روایی(اعتبار) ابزار اندازه‌گیری، پرسشنامه به سه روش دلفی، لیکرت و باز طراحی شده است. جامعه آماری مطابق با فرمول کوکران از تعداد 30 مدیر ارشد کتابخانه ملی، به 5 مدیر ارشد جهت مصاحبه حضوری اقدام صورت گرفت. یافته‌ها: با توجه به اهداف توسعه فرهنگی، و جمع‌آوری اطلاعات از مدیران و متخصصان کتابخانه ملی، برای رسیدن به توسعه ی مطلوب در کتابخانه ملی، ابتدا شاخص‌های توسعه فرهنگی مشخص شد و سپس با توجه به نقاط قوت و ضعف سازمان و فرصت‌ها و تهدیدها، مدیریت استراتژیک فرهنگی به کار گرفته شود . نتیجه‌گیری: با توجه به نظر مدیران ارشد کتابخانه ملی خصوصا رییس سازمان مربوطه جناب آقای دکتر صالحی امیری، شناسایی منابع کسری (کتاب‌های تاریخی که در کتابخانه‌های سایر کشورها نگهداری می‌شود)و هم‌چنین تبادل و تکمیل منابع و دیجیتال سازی منابع، از اقدامات اساسی برای دستیابی به توسعه فرهنگی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

65 - تحلیل محتوای برنامه «به خانه برمی‌گردیم» در تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده
داود احمدی فاطمه عزیزآبادی فراهانی

مقدمه و هدف: رسانه و از جمله تلویزیون، رابطه بسیار نزدیکی با زندگی خانوادگی دارد، از میان برنامه‌های تلویزیونی آنچه بیشترین میزان تماشاگر را به خود اختصاص داده و به حضور مخاطب اهمیت می‌دهد، برنامه‌های گفت‌وگو محور است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی میزان تأکید برنامه به خان أکثر

مقدمه و هدف: رسانه و از جمله تلویزیون، رابطه بسیار نزدیکی با زندگی خانوادگی دارد، از میان برنامه‌های تلویزیونی آنچه بیشترین میزان تماشاگر را به خود اختصاص داده و به حضور مخاطب اهمیت می‌دهد، برنامه‌های گفت‌وگو محور است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی میزان تأکید برنامه به خانه برمی‌گردیم در تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده است. روش تحقیق: این تحقیق با روش تحلیل محتوا و جامعه آماری آن همه قسمت‌های برنامه به خانه برمی‌گردیم در سال 1391 می‌باشد که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای از هر فصل یک هفته آماری به طور تصادفی انتخاب و در مجموع چهار هفته شامل 24 برنامه انتخاب شده است. یافته‌ها: به ترتیب اولویت مقوله ازدواج پایدار با 44 درصد، ازدواج آگاهانه با 28 درصد، ازدواج به هنگام با 17 درصد و ازدواج آسان با 11 درصد مورد توجه بوده است. در مبحث تحکیم خانواده نیز کارگردان و تهیه‌کنندگان در این برنامه تلویزیونی به تأمین نیازهای مادی و معیشتی با 74 درصد و تأمین نیازهای عاطفی خانواده با 26 درصد و در مبحث تعالی خانواده به ترتیب اولویت به مقوله فرهنگی با 37 درصد، به اجتماعی با 34 درصد و به اقتصادی با 29 درصد پرداخته شده است. محتواهای برجسته شده ای همچون تعمیق باورهای دینی با 98 مورد و کاهش آسیب‌های خانواده با 85 بیش از سایر محتوا‌ها برجسته شده است و برنامه به خانه برمی‌گردیم توجه ویژه‌ای به مقوله مکارم اخلاقی اسلامی و رشد فرهنگ عفاف و حجاب داشته است. نتیجه‌گیری: با انتخاب تعداد مشخصی از محتواها، تصاویر، موضوعات، میهمانان، سبک‌های غذایی، الگوهای رفتاری و ارزش‌های مشخص اسلامی و ...برای مخاطبان از سایر گزینه‌های ممکن و محتمل دوری یا آن‌ها را در اولویت‌های پایین زمانی و روایی قرار می‌دهند و مخاطب در طی زمان پس از عادت کردن به برنامه اهمیت بخش‌های مختلف برنامه را درک می کند. سه مقوله تشکیل خانواده، تحکیم خانواده و تعالی خانواده به درستی در قالب آیتم‌های متنوع و بخش‌های مختلف برنامه مذکور نشان داده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

66 - بررسی تطبیقی سیاست‌های فرهنگی ایران و ایتالیا در حوزه کتاب، کتابخانه و کتابداری
سیدمحمد سیدعلوی ابوالفضل بهجت

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مدیریت فرهنگی بدون توجه به سیاست‌های فرهنگی سایر کشورها و میزان تأثیر آن بر فرهنگ بومی و نادیده انگاشتن شرایط محیطی، رویکرد استراتژیک نبوده و هرگز نمی‌توان از این طریق به اهداف غایی فرهنگی دسترسی پیدا کرد. هدف این پژوهش اشاره به همپوشانی و تشاب أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مدیریت فرهنگی بدون توجه به سیاست‌های فرهنگی سایر کشورها و میزان تأثیر آن بر فرهنگ بومی و نادیده انگاشتن شرایط محیطی، رویکرد استراتژیک نبوده و هرگز نمی‌توان از این طریق به اهداف غایی فرهنگی دسترسی پیدا کرد. هدف این پژوهش اشاره به همپوشانی و تشابهات فرهنگی در حوزه کتابخانه و کتابداری دو کشور ایران و ایتالیا است که هر دو از تاریخ و پیشینه فرهنگی چندین هزارساله برخوردار هستند. این مقاله نقش سیاست‌های کتابخانه‌ای را در بهبود دسترسی به دانش به‌منظور توسعه فرهنگی را بررسی نموده و با در نظر گرفتن سیاست‌های مربوط به کتابخانه‌ها را به‌عنوان چارچوب کلی و بافتی، مشخص می‌سازد که این سیاست‌ها به‌عنوان ابزاری جهت دستیابی مؤثر به دانش و سهیم بودن در آن، در دنیای معاصر و برای کشورهایی را که در این زمینه دارای کمبود هستند موردنیاز هست. همچنین با بررسی اقدامات لازم از نظر قوانین، سیاست‌ها، تسهیلات و زیرساخت‌هایی که اساس توسعه ارتباطات ملی و منطقه‌ای جهت به اشتراک‌گذاری منابع محسوب می‌شوند، چالش‌های موجود در راه دستیابی به اهداف و سیاست‌های کتابخانه‌ای را شناسایی و تحلیل می‌کند. روش پژوهش: روش انجام این پژوهش تحلیل محتوا است. واحد ثبت برای تحلیل محتوایی، موضوع و اهداف و برای تحلیل واژگانی، کلمه هست. برای جمع‌آوری اطلاعات از فیش برگه و سیاهه وارسی جهت ثبت و ضبط، مقایسه و ارزیابی استفاده شد. روش گرد‌آوری اطلاعات پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای در بین اسناد و مدارک مرتبط کلیه سیاست‌های اتخاذ شده در بخش کتابخانه و کتابداری و علی‌الخصوص در دو مورد&zwj; کتابخانه‌های ملی و عمومی دو کشور ایران و ایتالیا به‌عنوان جامعه آماری است. نتیجه‌گیری: این پژوهش تأکید می‌دارد که اهداف توسعه بدون در نظر گرفتن تأثیر متقابل و ارتباطات مؤثر درون و بین‌قاره‌ای، بدون مقایسه وجوه اشتراک و افتراق برنامه‌ها و بدون کشف نقاط قوت و ضعف دوجانبه و یا چندجانبه امکان‌پذیر نیست و در پایان سعی در ارائه چارچوب نظری برای اجرای سیاست‌ها در سطوح مختلف و هماهنگ دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

67 - بررسی موانع سرمایه گذاری بخش خصوصی در نگارخانه های شهر تهران
فرزانه چاوش باشی مرتضی شاکری

در این مقاله به مقوله نگارخانه ها و موانع سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی پرداخته شد ه است. در اینراستا نخست به تعریف نگارخانه ها پرداخته شده و سپس چگونگی فعالیت اقتصادی در حوزه فرهنگ و هنر توصیفگردیده و در ادامه موضوعاتی از قبیل سرمایه گذاری و مشارکت اقتصادی، خصوصی ساز أکثر

در این مقاله به مقوله نگارخانه ها و موانع سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی پرداخته شد ه است. در اینراستا نخست به تعریف نگارخانه ها پرداخته شده و سپس چگونگی فعالیت اقتصادی در حوزه فرهنگ و هنر توصیفگردیده و در ادامه موضوعاتی از قبیل سرمایه گذاری و مشارکت اقتصادی، خصوصی سازی، مشارکت فرهنگی و هنریتشریح و در نهایت هنرهای تجسمی و ابعاد اقتصادی آن تبیین گردیده است. در ادامه ضمن ارائه چارچوب تحقیق،فرضیات، سوالات و اهداف پژوهش به نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل اطلاعات اشاره شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

68 - نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های دوره قاجار یزد از دیدگاه قرآن، احادیث و روایات اسلامی
پانتئا بغدادی ابوالقاسم دادور مریم ثابتی

10.30495/jisds.2022.68944.11782

مقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده اس أکثر

مقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده است. این پژوهش به بررسی نقش ارزش‌های اجتماعی ساختار معماری خانه‌های سنتی قاجار در شهر یزد از نگاه قرآن پرداخته و هدف آن تحلیل نمود عینی این ویژگی‌ها در ساختار معماری این خانه‌ها است.روش‌پژوهش: نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که ابتدا از طریق شیوه‌های تحقیق کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با موضوع از کتب برخی صاحبنظران، اندیشمندان، آیات و روایات اسلامی استخراج شده، سپس نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های سنتی مورد بحث و تفسیر قرار گرفته است.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن در معماری خانه‌های سنتی مورد توجه بوده و مردم از آیات قرآنی و روایات اسلامی در این مورد الگو می گرفته‌اند و تاثیرات آن در قالب رعایت محرمیت، اهمیت مهمان نوازی، حقوق همسایگی، پرهیز از اسراف و رعایت قناعت، عدم اشراف ، نظم و رعایت بهداشت تجلی یافته است. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌ها و ارزش‌های اسلامی به خوبی در کالبد خانه‌های ایرانی اسلامی نشان داده و در کنار ویژگی‌های کاربردی، زیبایی و بوم‌آوردی مصالح بنا را نیز فراهم کرده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

69 - مقایسه میزان رضایت از زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار و عوامل موثر بر آن در شهر ایذه
سیده خدیجه خضری اسحق ارجمند سیاهپوش

هدف از این پژوهش مقایسه میزان رضایت از زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار و بررسی عوامل موثر بر آن در شهر ایذه می‌باشد. دیدگاه‌های نیاز مازلو، دورکیم، پارسونز و نظریه فشار نقش به عنوان چارچوب نظری انتخاب شدند. روش تحقیق، پیمایشی، واحد تحلیل فرد پاسخگو(زنان متأهل 20 تا 5 أکثر

هدف از این پژوهش مقایسه میزان رضایت از زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار و بررسی عوامل موثر بر آن در شهر ایذه می‌باشد. دیدگاه‌های نیاز مازلو، دورکیم، پارسونز و نظریه فشار نقش به عنوان چارچوب نظری انتخاب شدند. روش تحقیق، پیمایشی، واحد تحلیل فرد پاسخگو(زنان متأهل 20 تا 50 ساله) و سطح تحلیل، خرد است. شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 295 نفر می‌باشد. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها،آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی اسپیرمن، پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره و از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. از اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ جهت سنجش اعتبار (روایی)و اعتماد(پایایی) استفاده شده است که برای متغیر وابسته ضریب آلفای کرونباخ برابر با 714/0 است. نتایج نشان می دهد که میانگین میزان رضایت از زندگی زناشویی برابر 26/3 بوده است که تقریباً در حد متوسط رو به بالا می‌باشد. نتایج آزمون مقایسه میانگین نشان می‌دهد که بین میزان رضایت زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار تفاوت معناداری وجود دارد و میانگین رضایت از زندگی زناشویی در بین زنان شاغل بیشتر از زنان خانه‌دار است. بین متغیرهای میزان تعادل در ساختار قدرت در خانواده، میزان احساس فشار نقش در انجام نقش و تعداد فرزندان با میزان رضایت از زندگی زناشویی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. بین میزان درآمد با میزان رضایت از زندگی زناشویی رابطه منفی و معکوس ضعیفی وجود دارد. تحلیل رگرسیونی نشان می‌دهد که 2/54 درصد از تغییرات میزان رضایت از زندگی زناشویی به متغیرهای مستقل مربوط می‌شود و متغیرهای میزان احساس فشار نقش در انجام نقش، میزان تحصیلات و میزان تعادل در ساختار قدرت در خانواده سهم بیشتری در تغییرات متغیر وابسته دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

70 - نقدی بر محرومیت زوجه در ارث از زمین (نظر به ماده 946 ق.م)
محمد علی خیراللهی

نویسندگان قانون مدن ی نیز در هنگام تدوین ، بر این نظریه تاکید کرده و در ماده آورده اند: زوج از تمام اموالزوجه ارث می برد ولیکن زوجه از اموال ذیل : 1- از اموال منقوله از هر قبیل که باشد 2- از ابنیه و اشجار.اما اگر کتب فقه ی موجود را بررسی کنیم، ملاحظه م ی کنیم که نظریه ف أکثر

نویسندگان قانون مدن ی نیز در هنگام تدوین ، بر این نظریه تاکید کرده و در ماده آورده اند: زوج از تمام اموالزوجه ارث می برد ولیکن زوجه از اموال ذیل : 1- از اموال منقوله از هر قبیل که باشد 2- از ابنیه و اشجار.اما اگر کتب فقه ی موجود را بررسی کنیم، ملاحظه م ی کنیم که نظریه فوق تنها یک ی از دیدگاهها استفقهاء زیاد ی از دیر باز این نظریه را ر د کرده اند . پس از بیان روایات موافق و مخالف ، ودید گاه ها یفقهایی که در دو گروه موافقین و مخالفین قرار گرفت ه اند، مطالب ذیل را به عنوان نتیجه می توان بیان کرد :محرومیت زوجه از ارث در زمین به سادگ ی آن را پذیرفتنی نیست، بل که به نظر م ی رسد با در نظر گرفتنمجموع أدله مناسبتر است که بگوییم : ما در اصل بردن میراث از سو ی زوجه به اطلاق آیه عمل م ی کنیم وباتوجه به اینکه 17 روایت در تخصیص آیه وارد شده است ، به این اخبار توجه م ی کنیم . از آنج ا که این اخباربنا به اعتراف بسیار ی از موافق ین ، صلاحیت تخصیص آیه را ندارند . بنا براین اصل ارث از زمین ثابت است .درجمع با آیه نظریه سید مرتض ی متین است که فرمود : ارث از قیمت زمین طریق جمع میان آیه واین اخباراست. بسیاری ازجمله علامه وغیره قرار گرفته است. از سویی دیگر دو روایت مشهور نیز وارد شده است:که زوج در صورت ی که دارا ی فرزند باشد ، از زمین ارث م ی برد .بنابراین : درصورتی که زوجه ، فرزند یازشوهر خود داشته باشد ، علاوه بر قیمت منقولات ، از قیمت زمین نیز براساس سهام مفروض (یک هشتم )ارث می برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

71 - عوامل مؤثر در جذب گردشگران به مقصدهای روستایی
شقایق حافظی زاده حمید جعفری کتایون علیزاده هادی قنبرزاده دربان

قرارگیری روستاها در یک بستر طبیعی و شیوه زندگی روستانشینی فرصت‌های گردشگری در گردشگاه‌های داخلی و خارجی مکان‌های روستایی را به وجود می‌آورد (تاج، 1381: 23). بنابراین روستا قلمرو گوناگونی از فعالیت و جاذبه‌ها را عرضه می‌دارد (جوان، 1385). همین منابع و جاذبه‌های طبیعی و ف أکثر

قرارگیری روستاها در یک بستر طبیعی و شیوه زندگی روستانشینی فرصت‌های گردشگری در گردشگاه‌های داخلی و خارجی مکان‌های روستایی را به وجود می‌آورد (تاج، 1381: 23). بنابراین روستا قلمرو گوناگونی از فعالیت و جاذبه‌ها را عرضه می‌دارد (جوان، 1385). همین منابع و جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی ـ تاریخی انگیزه‌های قدرتمندی برای بازدید نواحی روستایی و مقصدهای ارزشمندی برای گردشگری محسوب می‌گردند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی اولویت عوامل اثر گذار در جذب گردشگران به مقصدهای روستایی شهرستان دماوند استان تهران دارای 39 روستای بالای 100 نفر جمعیت انجام شد. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفت. 6 روستا به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوچران بدست آمد. سپس برای انتخاب روستاها از روش تساوی اینتروال ها و روش تصادفی ساده اقدام گردید و با در نظر گرفتن نامحدود بودن تعداد مراجعه گردشگران به روستاهای نمونه، 350 نفر مورد پرسشگری قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون‌ فرضیات به روش آزمون t تک گروهی نشان داد که رابطه معنی دار میان چهار متغیر (مالکیت یا اقامت در خانه‌های دوم ـ سهولت و کیفیت امکانات مسیر دسترسی ـ جاذبه‌ها و منابع طبیعی و جاذبه‌ها و منابع فرهنگی ـ تاریخی) با جذب گردشگران به روستاهای مورد مطالعه وجود دارد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

72 - تحلیل فضایی- مکانی مدل های تصمیم گیری چند معیاره فازی در مکان‌گزینی کتابخانه عمومی مطالعه موردی: منطقه چهار کلانشهر تبریز
فاطمه صدرا حجت اله پاشاپور

ز مهمترین نهاد های ارایه کننده خدمات عمومی- اطلاعاتی در محیط های شهری کتابخانه های عمومی هستند و ارتباط تنگاتنگی بین رسالت کتابخانه های عمومی و مفاهیمی چون مدنیت، شهرنشینی و شهروندی وجود دارد. لذا معیار های مکانی و فضایی جهت احداث این نهاد های مهم فرهنگی از اهمیت بالایی أکثر

ز مهمترین نهاد های ارایه کننده خدمات عمومی- اطلاعاتی در محیط های شهری کتابخانه های عمومی هستند و ارتباط تنگاتنگی بین رسالت کتابخانه های عمومی و مفاهیمی چون مدنیت، شهرنشینی و شهروندی وجود دارد. لذا معیار های مکانی و فضایی جهت احداث این نهاد های مهم فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. به دلیل عدم توجه به مکانیابی مناسب کتابخانه‌ها متاسفانه در بیشتر شهرهای ایران کتابخانه‌های موجود به طور غیرعادلانه توزیع شده‌اند و کارایی جغرافیایی مناسبی ندارند. در این پژوهش جهت بررسی مناسب بودن یا نبودن توزیع جغرافیایی کتابخانه‌های عمومی منطقه چهار شهری تبریز و مکانیابی محل‌های احداث کتابخانه‌های جدید از هشت معیار موثر در مکانیابی کتابخانه‌های عمومی استفاده شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهند که به طور بهینه چهار پهنه مناسب جهت احداث کتابخانه عمومی جدید در محدوده منطقه چهار شهری تبریز وجود دارد. این پهنه‌ها با حفظ فاصله از کتابخانه‌های موجود در مناطق پرتراکم منطقه، نزدیک به مسیرهای دسترسی، به دور از عوامل ناسازگار و پر سر و صدا و در مجاورت مراکز پر جمعیت و کاربری‌های سازگار شهر واقع شده‌اند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

73 - ارزیابی مکان تصفیه خانه فاضلاب شهر بجنورد و انتخاب مکان بهینه
عاطفه صداقتی حمید طالب خواه

هدف پژوهش ارزیابی مکان تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بجنورد براساس شاخص‌ها و حریم‌های مناسب درمکان‌یابی تصفیه‌خانه فاضلاب است. 15 لایه اطلاعاتی مشتمل بر 8 شاخص موثر بر مکان و 7 حریم اصلی، در نرم افزار GIS مورد پردازش قرار گرفت. به منظور شناسایی وزن‌های مربوط به هر شاخص، پرسشنام أکثر

هدف پژوهش ارزیابی مکان تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بجنورد براساس شاخص‌ها و حریم‌های مناسب درمکان‌یابی تصفیه‌خانه فاضلاب است. 15 لایه اطلاعاتی مشتمل بر 8 شاخص موثر بر مکان و 7 حریم اصلی، در نرم افزار GIS مورد پردازش قرار گرفت. به منظور شناسایی وزن‌های مربوط به هر شاخص، پرسشنامه محقق‌ساخت در بین 25 کارشناس علوم مرتبط توزیع شد. سپس با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری سلسله‌مراتبی AHP وزن نهایی هر شاخص محاسبه شد. در گام نهایی با تلفیق وزن‌ها و لایه‌های اطلاعاتی در نرم افزار GIS و حذف نواحی دارای محدودیت، مکان تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بجنورد مورد ارزیابی قرار گرفت. طبق یافته‌ها، متغیرهای "شیب" و "اختلاف ارتفاع نسبت به شهر" بیشترین تاثیر را در مکان استقرار تصفیه‌خانه داشته‌اند. همچنین مکان فعلی تصفیه‌خانه فاضلاب شهر در پهنه نامناسب قرارگرفت. در خاتمه، سه گزینه پیشنهادی باتوجه به شاخص‌ها و حرائم تدوین شده، برای احداث تصفیه‌خانه فاضلاب شهر‌بجنورد به کمک مدل SAW از مجموعه روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه، مورد بررسی قرار گرفت که آلترناتیو1، با قرارگیری در حوزه سنگشناسی آهک‌رسی آرژلیتی با میان‌لایه شیل، حاوی آمونیت، اکینوپد و اربیتولینای فراوان به لحاظ وضعیت اکثر شاخص‌ها و حریم‌های مورد بررسی، مناسب‌تر از سایر گزینه‌ها شناسائی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

74 - ایجاد خانه های دوم و تاثیر آن در پایداری،ناپایداری سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی شمیران(بخش رودبار قصران)
خالد علیپور محمد ظاهری

با رشد و گسترش شهرنشنی و صنعتی شدن کشورها ایجاد خانه‌های دوم در نواحی روستایی و خوش آب ‌و هوای پیرامون کلان‌شهرها به صورت وسیعی گسترش پیدا کرد. این پدیده در ابعاد مختلف (اقتصادی، اجتماعی و ساختاری- محیطی) این نواحی روستایی را تحت تأثیر قرار داده است. بنابرین پژوهش حاضر أکثر

با رشد و گسترش شهرنشنی و صنعتی شدن کشورها ایجاد خانه‌های دوم در نواحی روستایی و خوش آب ‌و هوای پیرامون کلان‌شهرها به صورت وسیعی گسترش پیدا کرد. این پدیده در ابعاد مختلف (اقتصادی، اجتماعی و ساختاری- محیطی) این نواحی روستایی را تحت تأثیر قرار داده است. بنابرین پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی در پی آن است تا اثرات ایجاد خانه‌های دوم بر پایداری و ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی بخش رودبار قصران شهرستان شمیران را مورد مطالعه قرار دهد. جهت دستیابی به این هدف ابتدا پرسشنامه‌ای که در برگیرنده متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی - کالبدی بود، تنظیم گردید. سپس روایی آن از طریق نظر کارشناسان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کورنباخ مورد سنجش قرار گرفت. همچنین از طریق نمونه‌گیری (روش کوکران) 250پرسشنامه برای پاسخگوی به سوالات پژوهش بین اهالی پخش گردید. در نهایت برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده پرسشنامه از ابزار آماری EXCEL، SPSS و آزمون آماری تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن می‌باشد که گسترش ویلاسازی و خانه‌های دوم در محدوده مورد بررسی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی موجب پایداری و در بعد محیطی - کالبدی به ناپایداری انجامیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

75 - تحلیلی بر انعطاف‌پذیری فضاهای باز مسکونی با تأکید بر عناصر منظر پرداز (نمونه موردی:خانه اراکی)
لیلا فتاحی محمدرضا بمانیان، حمیدرضا صارمی

10.30495/sarzamin.2023.62274.1970

امروزه رشد سریع و شتابان شهرهای ایران در چند دهه اخیر به لحاظ کمی، باعث غافل ماندن آنها از جنبه های کیفی حیاط و فضای باز شده است، این وضعیت آسایش و کیفیت رادر خانه‌ها به حداقل رسانده است، امروزه با توجه به پیشرفت&lrm;های ایجاد شده در زمینه&lrm; تکنولوژی امکان ایجاد نوعی أکثر

امروزه رشد سریع و شتابان شهرهای ایران در چند دهه اخیر به لحاظ کمی، باعث غافل ماندن آنها از جنبه های کیفی حیاط و فضای باز شده است، این وضعیت آسایش و کیفیت رادر خانه‌ها به حداقل رسانده است، امروزه با توجه به پیشرفت&lrm;های ایجاد شده در زمینه&lrm; تکنولوژی امکان ایجاد نوعی معماری انعطاف&lrm;پذیر که خود را با تغییرات ایجاد شده تطبیق دهد، بیش از پیش احساس می‌شود، معماری که با توجه به نیازهای متغیر ساکنین خود را تطبیق دهد. روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد که به مطالعه و تحلیل خانه‌های ساخته شده در دوره های قاجار و پهلوی در شهر اراک و پیداکردن ویژگی‌های مشترک مربوط به گونه های گیاهی، آب و ساختار کالبدی بدنه و عناصر منظر پرداز در حیاط به‌منظور ایجاد انعطاف‌پذیری در فضای باز می‌پردازد. در خانه‌های سنتی ایرانی، پیوند حوزه هایی چون صرفه جویی در مصرف انرژی، منظرپردازی و انعطاف‌پذیری و... انجام شده که در دهه های اخیر به‌عنوان دغدغه دانشمندان و معماران به‌عنوان مسئله اساسی و بحرانی در جهان حاضر مطرح گردیده شده است. نتایج نشان می دهد که حیاط های خانه‌های کهن اراک دارای یک الگوی واحد ساختاری و همچنین عناصر منظر پرداز و پوشش گیاهی مربوط به خود است. این پژوهش تلاش می‌کند تا کارایی مولفه های سازنده منظر را در فضای باز خانه‌ها مورد آزمون قرارداده وبا تکیه بر الگوشناسی و بازیابی اصول و عوامل منظر پرداز راه‌حل مناسبی جهت ارتقای انعطاف‌پذیری فضای باز معماری امروز به دست آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

76 - تحلیلی بر عوامل کلیدی در کیفیت بصری جداره‏های بناهای مسکونی دورۀ قاجار شهر تبریز
آرزو میرزایی اسداله شفیع زاده آینور ناصری

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی در تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی خانه های قاجاری تبریز است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات سا أکثر

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی در تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی خانه های قاجاری تبریز است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات ساختاری در قالب نرم افزار میک مک برای شناسایی عوامل کلیدی سیستم، استفاده به عمل آمده است. در این راستا، از تعداد 50 کارشناس متخصص در حوزۀ معماری آثار تاریخی و میراث فرهنگی جهت وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 عامل خلاقیت های معماری، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، وحدت عناصر، تناسبات بصری نما، توازن-ریتم-تشابه-تقارن-تجانس، میزان تناسب عناصر بصری، میزان تعادل نما، سلسله مراتب، میزان توجه به زیبایی بصری و وجود سلسله مراتب بین مقیاس های مختلف جز عوامل کلیدی بسیار تأثیرگذار سیستم شناسایی شدند. همچنین 10 مؤلفۀ بسیار تأثیرپذیر سیستم شامل ادراک روانشناختی زیبایی، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، میزان تأمین جاذبۀ بصری، زیبایی و تناسب درها و پنجره ها، وحدت و هماهنگی، تناسب و تداوم بنا، میزان تناسب معماری در نما و نهایتاً میزان تعادل نما شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

77 - تاثیرگسترش گردشگری خانه های دوم در پایداری و توسعه روستایی با تاکید بر شاخصهای توسعه انسانی، مطالعه موردی روستا های شهرستان دماوند
عفت خوشنود مسعود مهدوی حاجیلویی اسماعیل قادری

شاخصهای توسعه انسانی مقیاسی برای ارزیابی بلندمدت پیشرفت درسه بخش، داشتن یک زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش، و برخورداری از معیارِ معاشِ مناسب و معقول است. با توجه به ماهیت پدیده گردشگری خانه های دوم به عنوان بخشی از صنعت گردشگری روستایی، بروزتغییرات اجتماعی- فرهنگی أکثر

شاخصهای توسعه انسانی مقیاسی برای ارزیابی بلندمدت پیشرفت درسه بخش، داشتن یک زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش، و برخورداری از معیارِ معاشِ مناسب و معقول است. با توجه به ماهیت پدیده گردشگری خانه های دوم به عنوان بخشی از صنعت گردشگری روستایی، بروزتغییرات اجتماعی- فرهنگی درکنار تغییرات اقتصادی و زیست محیطی در روستاهاکه با نابرابرهایی همچون مهاجرتهای روستا شهری، فقر،عدم امکانات لازم برای یک زندگی مناسب، روبرو میباشد، اجتناب ناپذیراست. هدف از پژوهش حاضر یافتن پاسخ این سوال است که، آیا گردشگری خانه های دوم تاثیری در پایداری و توسعه انسانی نواحی روستایی داشته است؟ و در صورت تاثیرگذاری، باعث افزایش و ارتقا کدامیک از شاخص های توسعه انسانی در روستاها شده است. پژوهش بر اساس هدف جزء تحقیقات کاربردی است. وبر اساس ماهیت و روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی است که به روش میدانی پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق برابربا 1895 خانوار می‌باشد. حجم نمونه معادل 320 خانوار تعیین شد. جهت تحلیل داده‌های کمی از نرم افزار spss و روشهای آمار و استنباطی(آزمون فرضیات) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق برابربا 1895 خانوار می‌باشد. حجم نمونه ب معادل 320 خانوار تعیین شدجهت تحلیل داده‌های کمی از نرم افزارSPSSوروشهای آمار توصیفی و استنباطی(آزمون فرضیات) استفاده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

78 - خوانش فرهنگی معماری مسکونی کردها با تأکید بر نقش فضا مطالعه موردی: خانه‌های سنتی منطقه موکریان(شهرستان سردشت)
الهام رشیدزاده ارسلان طهماسبی فؤاد حبیبی

مسکن، یکی از مهمترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که شکل آن، متأثر از عوامل متعددی از جمله، ویژگی‌های فرهنگی است و می‌توان گفت، معماری به واسطه‌ی زبان کالبد و فضا، قانونمندی‌های اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی می‌کند. هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی أکثر

مسکن، یکی از مهمترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که شکل آن، متأثر از عوامل متعددی از جمله، ویژگی‌های فرهنگی است و می‌توان گفت، معماری به واسطه‌ی زبان کالبد و فضا، قانونمندی‌های اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی می‌کند. هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل ویژگی‌ها‌ی کالبدی، الگوهای فضای معماری و نحوه‌ی سازماندهی آن، در معماری مسکونی کردهای موکریان، به منظور شناخت معماری این مناطق از منظر فرهنگی است. روش تحقیق، در بخش نظری، روش توصیفی - تحلیلی بوده و بخش عملی نیز با استفاده از عملیات پیمایشی در رابطه با شکل خانه‌های سنتی شهرستان سردشت، واقع در شمالغرب ایران، به عنوان نمونه مطالعاتی از معماری بومی منطقه کردنشین موکریان، مورد بررسی قرارگرفت. نتایج کلی پژوهش نشان می‌دهد، الگوهای غالب خانه‌های سنتی در این منطقه را می‌توان به سه الگوی "خطی"، "L" شکل و "U" شکل محدود کرد و از طرفی، جایگاه زن در خانه و سیستم خانواده از نظر تعداد همسر، اهمیت زیادی در شیوه‌ی سازماندهی فضا دارد. همچنین نتایج تفصیلی به صورت جداولی که در آنها سطوح و لایه‌های پنهان مقوله فرهنگ (فرهنگ کردهای موکریان) در ارتباط با شکل خانه مشخص شده‌است، ارائه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

79 - واکاوی مولفه های اجتماعی تاثیرگذار در نحوه چیدمان فضایی معماری خانه های بومی روستاهای شهرستان سراب
محمد گل محمدی محمد عدالت خواه اکبر عبداله زاده طرف

مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پ أکثر

مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله به جامعه آماری ارسال شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها ، با استفاده از تکنیک دلفی فازی ، در دو مرحله تأیید شد. سپس با مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SmartPLS ، اهمیت معیارها تأیید شد. سپس با استفاده از مدل BWM ، معیارها در نرم افزار SPSS و Matlab رتبه بندی شدند. در نتیجه ، ضریب امنیتی با نمره 0.436 رتبه اول ، ضریب حفظ حریم فضایی با نمره 0.321 رتبه دوم و وجود امکانات لازم برای تعاملات اجتماعی با امتیاز 0.243 در رتبه سوم قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

80 - الگوهای سینوپتیکی سیلاب های رودخانه گرگان
بهلول علیجانی طواق گل پرنیان

به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیکی سیلاب های حوزه گرگان رود در استان گلستان دبی های سیلابی روزانه در دورۀ 77-1347 براساس افزایش ناگهانی دبی رودخانه به تفکیک ماه استخراج شد. از میان آن ها نیز شدیدترین و فراگیرترین سیلاب هر ماه ( 50 % ایستگاه ها سیلابی باشد) انتخاب شد و ب أکثر

به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیکی سیلاب های حوزه گرگان رود در استان گلستان دبی های سیلابی روزانه در دورۀ 77-1347 براساس افزایش ناگهانی دبی رودخانه به تفکیک ماه استخراج شد. از میان آن ها نیز شدیدترین و فراگیرترین سیلاب هر ماه ( 50 % ایستگاه ها سیلابی باشد) انتخاب شد و با بررسی نقشه هایسینوپتیکی مربوط به این سیلاب ها، الگو های حاکم شناسایی و طبقه بندی گردید.نتایج این مطالعه نشان داد که چهار الگوی عمدۀ سیکلونی، آنتی سیکلون غربی، جبهۀ گرم و جبهۀ سردمحلی مهمترین الگوهای تولید سیلاب هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

81 - کسری مخزن دشت سبزوار راه کارها و پیشنهادات
سعداله ولایتی ابوالقاسم امیر احمدی

آبخانه دشت سبزوار، در استان خراسان رضوی و در فاصله حدود 250 کیلومتری غرب شهر مشهد واقع است. این آبخانه در اثر اضافه برداشت های (برداشت بیش از تغذیه ی)، مستمر، از اوایل سال آبی 1360-1361 به این طرف از حالت تعادل خارج و با افت سطح آب زیرزمینی و کسری مخزن، به حدود 64 میلیو أکثر

آبخانه دشت سبزوار، در استان خراسان رضوی و در فاصله حدود 250 کیلومتری غرب شهر مشهد واقع است. این آبخانه در اثر اضافه برداشت های (برداشت بیش از تغذیه ی)، مستمر، از اوایل سال آبی 1360-1361 به این طرف از حالت تعادل خارج و با افت سطح آب زیرزمینی و کسری مخزن، به حدود 64 میلیون متر مکعب در سال، مواجه شده است . ارزیابی هیدروگراف آبخانه نشان می دهد که تا سال آبی 1360-1361 آبخانه در وضعیت تعادل بوده و میزان تغذیه سالانه، معادل تخلیه آن بوده است، ولی از این سال به بعد تا سال آبی 1386-1389 آبخانه در حالت بحرانی بوده است، به طوری که هیدروگراف آن در این فاصله زمانی علیرغم سیر نزولی، حالت سینوسی خود را حفظنموده است . ولی از این سال به بعد، روند هیدروگراف شبیه به یک خط راست ادامه می یابد که نشان می دهد، آبخانهدر حالت فوق بحرانی بوده و در حال تهی شدن است . با توجه به این که آبخانه دشت سبزوار، منبع اصلی و مهمتأمین کننده آب کشاورزی منطقه و شرب شهر 240000 نفری سبزوار می باشد، لذا لازم و ضروری است که درجهت جبران کسری مخزن و تعادل بخشی آن، اقداماتی انجام شود . در این رابطه سه راه کار پیشنهاده شده استکه عبارتند از : تغذیه مصنوعی با روش سنتی، تعذیه مصنوعی با روش مدرن و کاهش دبی چاه ها، به میزان15 %. با انجام سه روش مذکور می توان با تقویت سالانه به میزان 64 میلیون متر مکعب، کسری مخزن، آبخانه دشتسبزوار را جبران نمود و آن را به حالت تعادل درآورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

82 - مقایسه روشهای رگرسیون آماری و فازی جهت برآورد رسوب معلق رودخانه تلوار
بهارک معتمدوزیری حسن احمدی محمد مهدوی فرود شریفی

یکی از مهمترین مسائل در طراحی سازه های آبی، بررسی کیفیت آب، تعیین تأثیرات مدیریت آبخیز و حفاظت زیستگاه ماهیان، تعیین مقدار رسوبات معلق رودخانه ها می باشد. جهت برآورد بار معلق رودخانه ها از دو روش تجربی و رگرسیون آماری استفاده می شود؛ اما به دلیل تعدد روابط تجربی ارائه ش أکثر

یکی از مهمترین مسائل در طراحی سازه های آبی، بررسی کیفیت آب، تعیین تأثیرات مدیریت آبخیز و حفاظت زیستگاه ماهیان، تعیین مقدار رسوبات معلق رودخانه ها می باشد. جهت برآورد بار معلق رودخانه ها از دو روش تجربی و رگرسیون آماری استفاده می شود؛ اما به دلیل تعدد روابط تجربی ارائه شده و ضرورت اصلاح آنها و ارائه ضرایب واسنجی جدید، در بیشتر موارد روش های رگرسیون آماری مورد استفاده قرار می گیرند. در روشهای رگرسیون آماری، با برازش یک تابع مناسب توانی از میان داده ها ، رابطه بین دبی جریان و دبی رسوب محاسبه و بر این اساس مقادیر رسوبات حمل شده توسط جریان محاسبه می گردد. این روش ها توان تفکیک ویژگی های خاص داده های جمع آوری شده را نداشته و از این جهت، نه تنها برآورد چندان دقیقی از میزان رسوبات حمل شده توسط جریان ارائه نمی دهند، بلکه امکان بررسی تغییرات زمانی رسوبات حمل شده توسط جریان نیز در آنها وجود ندارد. با توجه به این مشکلات، امروزه بسیاری از محققین به روش های نوین پردازشی نظیر منطق فازی روی آورده اند. در تحقیق حاضر، ضمن برآورد رسوب معلق ایستگاه های هیدرومتری واقع بر روی رودخانه تلوار با دو روش معمول رگرسیون آماریِ USBR و FAO ، با استفاده از مدل طراحی شده بر اساس اصول منطق فازی نیز مقدار رسوب معلق ایستگاه ها برآورد شده است. نتایج حاکی از این می باشد که با استفاده از منطق فازی، امکان بررسی تغییرات زمانی میزان رسوبات حمل شده توسط جریان وجود داشته و این روش نسبت به روش های USBR و FAO برآورد نسبتاً دقیق تری از میزان رسوبات حمل شده ارائه می نماید تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

83 - پیش بینی تغییرات مسیر رودخانه کارون با استفاده از داده های تاریخی و کمی ژئومورفولوژی(محدوده شوشتر تا اروند رود )
جعفر مرشدی سید کاظم علوی پناه

محدوده مورد مطالعه بخشی از رودخانه کارون واقع در استان خوزستان است که از تنگ عقیلی شوشتر تا محل ورود کارون به اروند رود امتداد دارد.تغییرات رودخانه کارون در جلگه آبرفتی خوزستان و تفاوتهای محلی بازه ها با توجه به عوامل زمین ساختی(تکتونیکی)، هیدرولوژیکی و انسانی، سبب آسیب أکثر

محدوده مورد مطالعه بخشی از رودخانه کارون واقع در استان خوزستان است که از تنگ عقیلی شوشتر تا محل ورود کارون به اروند رود امتداد دارد.تغییرات رودخانه کارون در جلگه آبرفتی خوزستان و تفاوتهای محلی بازه ها با توجه به عوامل زمین ساختی(تکتونیکی)، هیدرولوژیکی و انسانی، سبب آسیب ها و مخاطرات رودخانه ای در طول زمان شده است و کنترل این مخاطرات تنها با شناخت محیط رودخانه و تعیین تغییرات آن به روشهای مناسب امکان پذیر است. برای بررسی ویژگیهای مورفومتریک رودخانه کارون جهت پیش بینی تغییرات، با استفاده از تصاویر ماهواره ای IRS، سنجنده LISSIII با قدرت تفکیک مکانی 23.5 متر مربوط به تاریخ 29 ژولای سال 2007، و تصاویر ماهواره لندست سال 1991 مسیر رودخانه ترسیم شد و در نرم افزار های GIS اندازه گیری های مورد نیاز، انجام و مورد تجزیه و تحلیل مکانی قرار گرفت. برای این منظور کل رودخانه کارون با توجه به تعداد پیچهای آن (100 پیچ)، به محدوده های کوچکتری تقسیم شد و نقاط عطف پیچها به عنوان محدوده بالایی و پایینی هر پیچ انتخاب گردید و پارامترهای شعاع انحناء، نقاط میانگین مرکزی هر پیچ، جهت پیچ ومیزان مهاجرت سالیانه آن اندازه گیری شد نتایج روش پیش بینی مسیر رودخانه نشان می دهد که بازه های مآندری بیشترین تهدید را دارند و اگر تغییرات کاربریها و مناطق حساس رودخانه به فرسایش بخصوص در راس پیچها و مناطق با تغییر پذیری بالا کنترل نشود مساحت زیادی از اراضی کشاورزی، تاسیسات انسانی و جاده ها در معرض تهدید و تخریب جدی قرار می گیرند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

84 - بررسی کارایی سیستم طبقه بندی روزگن (Rosgen) مطالعه موردی طبقه بندی رودخانه های بابل و تالار در محدوده جلگه ساحلی دریای خزر
محمد مهدی حسین زاده رضا اسماعیلی صدرالدین متولی

رودخانه ها از نظر شکل کانال و میزان پویایی بسیار متعددند. از این رو طرح های طبقه بندی متعددی با توجه بهشرایط ژئومورفیک رودخانه از اواخر قرن نوزدهم تاکنون انجام شده است که نشان دهنده تنوع موقعیت هایمحیطی است . در این مقاله با استفاده از سیستم طبقه بندی روزگن و براساس متغ أکثر

رودخانه ها از نظر شکل کانال و میزان پویایی بسیار متعددند. از این رو طرح های طبقه بندی متعددی با توجه بهشرایط ژئومورفیک رودخانه از اواخر قرن نوزدهم تاکنون انجام شده است که نشان دهنده تنوع موقعیت هایمحیطی است . در این مقاله با استفاده از سیستم طبقه بندی روزگن و براساس متغیرهای ژئومورفیک مثل نسبتحفردره، شیب، نسبت پهنا به عمق، سینوزیته و اندازه ذرات رسوبی کانال، رودخانه های بابل و تالار در جلگه ساحلی دریای خزر مورد بررسی قرارگرفتند . در این رودخانه دوگروه عمده F و D در امتداد بستر رود شناسایی شدند . رودخانه های نوع D الگوی شریانی داشته و رروی مخروط افکنه ها جاری هستند و رودخانه های نوع F الگوی مئاندری داشته و در محدوده جلگه ساحلی جریان دارند. هم چنین این مقاله نشان می دهد که پیش بینی نوع رود با استفاده ازاین روش نمی تواند جایگزین تحقیقات واقعی در خصوص رودخانه شود و می تواند به شکست طرح های مدیریتیمنجر گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

85 - برآورد سیلاب در حوضه رودخانه وربند لارستان
محمدرضا ثروتی عبدالرسول قنبری

سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که همواره خسارت جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. در توسعه فیزیکی شهرها و مناطق وابسته به آنها ،پیش بینی و برآورد سیلابها، بسیار مهم است. مهمترین مشکل در برآورد سیلابها و طغیان های استثنایی رودخانه ها ، نبود آمار کافی و نتیجتا أکثر

سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که همواره خسارت جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. در توسعه فیزیکی شهرها و مناطق وابسته به آنها ،پیش بینی و برآورد سیلابها، بسیار مهم است. مهمترین مشکل در برآورد سیلابها و طغیان های استثنایی رودخانه ها ، نبود آمار کافی و نتیجتا عدم ارزیابی مناسب جریان و مقدار آن می باشد. یکی از روش های برآورد سیلاب در مناطق فاقد آمار، استفاده از روش مدل سازی سیلاب است. در این نوشتار، دبی حداکثر لحظه ای، در حوضه آبریز رودخانه وربند لارستان با استفاده از نرم افزار Smada مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصله، پارامترهای مساحت حوضه و طول آبراهه اصلی بیشترین تاثیر، در ایجاد سیلاب منطقه به عهده دارند. و چنانچه از روش تجزیه خوشه ای به جای روش لانگبین در تعیین مناطق همگن استفاده شود ، مدل بدست آمده دارای دقت بیشتر و خطای کمتری خواهد بود . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

86 - شناسایی اشکال ژئومورفیک رودخانه ای - بخش اول 1 مروری بر اشکال بستری ( مطالعه موردی: رودخانه های حوضه شمالی البرز مرکزی – چالوس تا تالار )
محمد مهدی حسین زاده رضا اسماعیلی صدرالدین متولی

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اش أکثر

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن هادر کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشتسیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اشکال آن هاعبارتند از : آبشارها، چالاب سنگی، تندآب، کاسکاد، سکو - چالاب، بستر هموار، چالاب -خیزاب و چین وشکن ها و تپه های ماسه ای رودخانه ای. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در واحدهای ژئومورفیکرودخانه ای فراهم می آورد که نمونه ها و اشکال آن ها از حوضه های شمالی البرز مرکزی تهیه شده است .بررسی این واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای درک ساده ای را از رژیم حمل آب و رسوب و رفتار رود فراهممی آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

87 - شهرها، گلخانه های جهانی
زهره فنی

شهرها علاوه بر آلوده سازبودن و مصرف گرایی زیاد، خود در معرض انواع مخاطرات و آسیب های اکولوژیکقرار دارند و از این رو، به عنوان مکان های نابرابر و نامتعادل مشخص شد هاند و این فرایند آن ها را از شهرهایپایدار و اکولوژیک دورتر کرده است . دراین بررسی، با شناسایی بوم شهرهای پا أکثر

شهرها علاوه بر آلوده سازبودن و مصرف گرایی زیاد، خود در معرض انواع مخاطرات و آسیب های اکولوژیکقرار دارند و از این رو، به عنوان مکان های نابرابر و نامتعادل مشخص شد هاند و این فرایند آن ها را از شهرهایپایدار و اکولوژیک دورتر کرده است . دراین بررسی، با شناسایی بوم شهرهای پایدار، راهکارهای اصلاح ساختاریشهرهای بیمار نیز مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است . بانک جهانی، ارتقای کیفیت توسعه شهری پایدار واکولوژیک در تحقق شرایط زیر م یداند که عبارتند از: قابل زیست بودن، برخورداری از مدیریت محلی کارآمد، رقابتپذیری، برخورداری از نظام اعتبار بانکی.این مقاله همچنین برخی از موضوعات بنیادی در رابطه با پایداری شهری و بوم شهرهای جهانی را موردتحلیل و بررسی قرار داده است که عبارتند از : مفهوم شهر اکولوژیک؛ اتومبیل دشمن شماره یک انسان؛ محدودنمودن رشد فیزیکی شهر؛ الزامات سلامتی انسانی؛ حمل و نقل، اندازه و شکل شهر؛ تأمین آب و موادغذایی وبالاخره دفع زباله های شهر. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

88 - مکان یابی تصفیه خانه فاضلاب با تکنیکGIS و Topsis (مطالعه موردی: جزیره قشم)
مهدی فلاح منوچهر فرج زاده حسن و قار فرد علی نیک خصلت

امروزه با افزایش جمعیت جهان همراه با توسعه فعالیت های کشاورزی و صنعتی از یک طرف وخشکسالی های اخیر از سوی دیگر موجب شده است که منابع آب های شیرین سطحی در اکثر کشورهایواقع در مناطق گرمسیری به اوج بهره برداری خود برسد. یکی از مسائل مهم مطرح در کنار کمبود وتقاضای آب در شهره أکثر

امروزه با افزایش جمعیت جهان همراه با توسعه فعالیت های کشاورزی و صنعتی از یک طرف وخشکسالی های اخیر از سوی دیگر موجب شده است که منابع آب های شیرین سطحی در اکثر کشورهایواقع در مناطق گرمسیری به اوج بهره برداری خود برسد. یکی از مسائل مهم مطرح در کنار کمبود وتقاضای آب در شهرها مسئله دفع فاضلاب و تصفیه آن است. یافتن مکان یا مکان های مناسب پیش از هرفعالیتی اهمیت فراوانی دارد به طوریکه طیف وسیعی از تحقیقات را به خود معطوف ساخته است. در اینپژوهش جزیره قشم که یکی از شهرستان های استان هرمزگان محسوب می شود، جهت احداث تصفیهخانه فاضلاب در شهر قشم، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. احداث تصفیه خانه فاضلاب معمولا بادر نظر گرفتن عوامل و معیار های مختلفی صورت می گیرد، اهمیت و دامنه اثر این معیار ها در تعیینمکان نهایی تصفیه خانه فاضلاب تاثیر گذار است. به همین منظور معیارهای شیب، زمین شناسی، اختلافارتفاع نسبت به شهر، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، شبکه حمل و نقل، فاصله از شهر قشم و لایهمحدودیت ها به عنوان معیارهای لازم جهت مکان یابی تصفیه خانه فاضلاب در نظر گرفته شد. پس ازتهیه نقشه های مورد نیاز، وزن دهی به آنها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی انجام شد و لایه شیب بااهمیت ترین معیار تشخیص داده شد. سپس لایه ها بر اساس تکنیک تاپسیس با یکدیگر تلفیق و در چهارکلاس، طبقه بندی شدند. اصل اساسی تاپسیس بر این است که گزینه انتخابی کمترین فاصله را از ایدهآل مثبت و بیش ترین فاصله را از ایده آل منفی داشته باشد. در نهایت 109 کیلومتر مربع در طبقه بسیارمناسب جهت احداث تصفیه خانه فاضلاب قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

89 - بررسی تأثیر کتابخانه‌های سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی
سید بلال سید علوی حمید عربلو

مقدمه و هدف پژوهش: ترویج و گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی یکی از مهم‌ترین وظایف کتابخانه‌های عمومی هست. از این رو پژوهش حاضر به بررسی تأثیر و نقش کتابخانه‌های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی می‌پردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پک پژوهش أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: ترویج و گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی یکی از مهم‌ترین وظایف کتابخانه‌های عمومی هست. از این رو پژوهش حاضر به بررسی تأثیر و نقش کتابخانه‌های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی می‌پردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پک پژوهش پیمایشی میدانی است که با استفاده در پرسشنامه در بین جامعه آماری مراجعه کنندگان کتابخانه‌های سازمان فرهنگی و هنری تهران به انجام رسیده است. با استناد به جدول تعیین نمونه آماری کوگران 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید که با در نظر گرفتن خطای احتمالی 422 پرسشنامه در بین مراجعان 38 کتابخانه توزیع گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد کهبین دانش و مهارت کتابداری کتابدارن و مسئولان کتابخانه‌‌ها و میزان برآورده شدن نیاز مراجعه کنندگان؛ بین میزان منابع اطلاعاتی کتابخانه و میزان جذب مراجعه کنندگان؛ بین نحوه بر خود و رفتار کتابدارن و مسئولان و میزان مراجعه به کتابخانه؛ بین میزان امکانات و تجهیزات کتابخانه و افزایش انگیزه کتاب‌خوانی؛ بین استفاده از وسایل ارتباطی نوین مانند اینترنت و استفاده از منابع دیداری و شنیداری در کتابخانه و افزایش میزان علاقه به کتاب‌خوانی و نیز بین میزان ساعات کاری کتابخانه و جذب کاربران بالفعل و بالقوه کتابخانه رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: این پژوهش پس تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش به این نتیجه رسیده است که برای ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی، در این کتابخانه‌ها برای اداره امور کتابخانه از کتابداران استفاده شود؛ با ارزیابی از جامعه استفاده، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آنها تأمین شود؛ کتابخانه از تجهیزات نوین ارتباطی و کتابخانه‌ای استفاده نماید و برای رفاه حال مراجعان با افزایش ساعت کاری بصورت چند شیفتی اداره شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

90 - سنجش و ارزیابی وضعیت ایمنی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر تهران
آرزو مقصودی هاجر زارعی سید محمد سیدعلوی

هدف: هدف این پژوهش سنجش وضعیت ایمنی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: این پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق ساخته داده‌های مرتبط أکثر

هدف: هدف این پژوهش سنجش وضعیت ایمنی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: این پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق ساخته داده‌های مرتبط با 5 شاخص ایمنی و حفاظت کتابخانه جمع‌آوری گردید. داده‌های به دست آمده از پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزارها و تکنیک‌های آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در میانگین رعایت شاخص ایمنی، 5 درصد از کتابخانه‌ها در وضعیت بسیار نامناسب، 14 درصد در وضعیت نامناسب، 24 درصد در وضعیت متوسط، 28 درصد در وضعیت مناسب و 2 درصد در وضعیت بسیار مناسب به دست آمده است و در 27 درصد از کتابخانه‌ها شاخص‌ ایمنی رعایت نشده است. رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش نشان می‌دهد که به ترتیب مؤلفه‌های آتش‌سوزی، ایمنی فیزیکی ساختمان، حفاظت منابع در برابر آسیب‌های بیولوژیکی، تهویه، حفاظت منابع در برابر آسیب‌های فیزیکی بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند. نتیجه‌گیری: سنجش وضعیت ایمنی در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران با مؤلفه‌های ایمنی مطابقت کامل نداشته است و عمدتاً در رعایت هر یک از مؤلفه‌ها موفق عمل نکرده‌اند و در وضعیت مناسبی قرار ندارند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

91 - تأثیر مدیریت شهری بر رشد مهارت های اجتماعی کودکان نمونه موردی خانه های اسبا ببازی شهر تهران
سید جمال الدین طبیبی ربابه نوری قاسم آبادی فاطمه مرادی

مقدمه و هدف پژوهش: هدف از تأسیس خان ههای اسبا ببازی آموزش مهارت های مختلف فردی واجتماعی به کودکان از طریق بازی و اسباب بازی می باشد، بنابراین ارزیابی اثر بخشی این مراکز اهمیت قابلملاحظه ای پیدا م یکند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عملکرد خان ههای اسبا ببازی بر میزان رشد أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: هدف از تأسیس خان ههای اسبا ببازی آموزش مهارت های مختلف فردی واجتماعی به کودکان از طریق بازی و اسباب بازی می باشد، بنابراین ارزیابی اثر بخشی این مراکز اهمیت قابلملاحظه ای پیدا م یکند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عملکرد خان ههای اسبا ببازی بر میزان رشدمهارت های اجتماعی کودکان در مناطق ٢٢ گانه شهرداری تهران انجام پذیرفت.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی (گروه تجربی کنترل) است. جامعه آماری مورد مطالعهاین پژوهش را کلیه مراجعین به خان ههای اسبا ببازی شهر تهران (کودکان ٣ تا ٧ ساله) تشکیل دادند و ازبین آنان تعداد ٥٠٠ نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. داده های به دست آمده به روش تحلیلکواریانس مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: خانه های اسبا ببازی تأثیر معناداری بر میزان رشد مهارت های اجتماعی کودکان داشت. شرکتدر خانه های اسبا ببازی به طور معنی داری روابط اجتماعی کلامی و غیر کلامی کودکان افزایش داد. علاوهبر این میزان افزایش رشد مهارت های اجتماعی گروه های جنسیتی دختر و پسر تفاوت معنی داری نداشت وهمچنین اثر تعامل جنسیت و گروه ها معنادار نبود بدین ترتیب متغیر جنسیت نقش تعدیل کننده ای٣ سال ‐ نداشت. تأثیر خدمات خانه اسباب بازی بر میزان افزایش رشد روابط اجتماعی در گروه های سنی ٥٥ سال معنی دار نبود، اما اثر تعامل سن و گروه ها معنادار بدست آمد. در نتیجه می توان ‐ با گروه های سنی ٧گفت متغیر سن دارای نقش تعدیل کننده ای است.نتیجه گیری: خانه های اسباب بازی تأثیر بسزایی بر رشد مهارت های اجتماعی کودکان داشته است وطرح هایی زیر بنایی از این قبیل اثربخشی اصلی خود را در آینده نشان خواهد داد. بدین ترتیب توجه بهکودکان و سرمایه گذاری روی مقطع سنی پایه بی تردید نتایج مفیدی برای آینده شهر و ارتقای سطحسلامت جسمی و روانی شهروندان خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

92 - ارزیابی عملکرد خانه‌های دوام و ایمنی وابسته به شهرداری تهران در راستای ارتقای مشارکت جامعه‌محور شهروندان در بحران‌ها
شاهین مظفری مرتضی شفیعی حمید محمودیان عطاآبادی

10.30495/ums.2023.22337

مقدمه و هدف پژوهش: اجرای برنامه‌های جامع در حوزه مدیریت بحران بدون مشارکت آگاهانه شهروندان امکان‌پذیر نیست در این راستا شهرداری تهران اقدام به تشکلی مردمی و داوطلبانه در سرای محله با عنوان خانه دوام و ایمنی کرده است لذا هدف این پژوهش ارائه مدلی ریاضی به‌منظور ارزیابی عم أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: اجرای برنامه‌های جامع در حوزه مدیریت بحران بدون مشارکت آگاهانه شهروندان امکان‌پذیر نیست در این راستا شهرداری تهران اقدام به تشکلی مردمی و داوطلبانه در سرای محله با عنوان خانه دوام و ایمنی کرده است لذا هدف این پژوهش ارائه مدلی ریاضی به‌منظور ارزیابی عملکرد این خانه‌های دوام و ایمنی وابسته به شهرداری تهران در راستای ارتقای مشارکت جامعه‌محور شهروندان در بحران‌هاست. روش پژوهش: روش این تحقیق به لحاظ ماهیتی از نوع کاربردی است و روش آن زمینه‌ای-موردی است. همچنین برای جمع‌آوری داده‌ها، ترکیبی از دو روش میدانی و کتابخانه‌ای استفاده‌شده است. در راستای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات نیز از مدل ریاضی تحلیل‌پوششی‌داده‌های ناهموار استفاده‌شده است. همچنین جامعه آماری این پژوهش از حیث بررسی کارآمدی خانه‌های دوام و ایمنی، شامل 22 خانه دوام و ایمنی می‌باشد و از حیث تعیین شاخص‌های اثرگذار در انتخابشان، شامل 55 نفر از کارشناسان در امر بحران می‌باشد و با توجه به محدود بودن جامعه، همه اعضای جامعه به‌عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از این است که از بین 22 خانه دوام و ایمنی مورد بررسی، 11 منطقه کارا و مابقی ناکارا هستند. نتیجه‌گیری: با توجه به نقش محوری خانه‌های دوام و ایمنی و مشارکت شهروندان در پیش‌گیری از وقوع بحران‌ها، لزوم تثبیت و سنجش عملکرد و کارایی‌شان از اهمیت بالایی برخوردار است در این راستا، همکاری هرچه بیشتر شهرداری‌ها با شهروندان و تدوین برنامه‌های منسجم و عملیاتی نمودن آن‌ها در خانه‌های دوام و ایمنی لازم است تا دامنه بحران را در هنگام وقوع و پس از وقوع کاهش داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

93 - شناسایی مولفه های توانمندساز کنشگران گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی (مطالعه موردی استان خراسان رضوی )
سمیرا ادیب اسدالله زمانی پور سید محمود حسینی

یکی از مهمترین راهبردهای ارایه شده برای توسعه کشاورزی ، توانمندسازی و مشارکت کشاورزان و گلخانه داران در ابعاد گوناگون گوناگون است . بی شک فعالیت های ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی می تواند نقش به سزایی در این توانمندسازی ایفا کند . با توجه به اهمیت موضوع ، تحقیق حاضر أکثر

یکی از مهمترین راهبردهای ارایه شده برای توسعه کشاورزی ، توانمندسازی و مشارکت کشاورزان و گلخانه داران در ابعاد گوناگون گوناگون است . بی شک فعالیت های ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی می تواند نقش به سزایی در این توانمندسازی ایفا کند . با توجه به اهمیت موضوع ، تحقیق حاضر با هدف شناسایی مولفه های توانمندسازی کارکنان گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی در استان خراسان رضوی صورت پذیرفت . جامعه آماری تحقیق متشکل از کارشناسان جهاد کشاورزی ، صاحبنظران دانشگاهی و خبرگان بخش خصوصی و مدیران گلخانه های استان خراسان رضوی است . افراد مطلع به روش گلوله برفی و داده ها به روش مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند . تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس الگوی کلایزی انجام گرفت . فرآیند کدگذاری اولیه با شناسایی شواهد از مصاحبه های نگارش شده برای 30 مصاحبه انجام شد که نتیجه این مرحله شناسایی 149 کد اولیه است . در مرحله دوم 21 معنی فرموله شده بدست آمد که با دسته بندی آنها تم تحقیق که همان عوامل موثر بر توانمندسازی گلخانه داران است ، شناسایی شدند . در نتیجه تجزیه و تحلیل یافته ها ، شش تم اصلی دستاوردها و پیامدهای نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با تاکید برتوانمندی گلخانه داران ، پیش ران ها ، استراژی ها و راهبردها ، شرایط تعدیل کننده ( سیاست های حمایتی و پشتیبانی کننده ) ، شرایط زمینه ای ، دستاوردها و پیامدها بدست آمد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

94 - تبیین شایستگی‌های حرفه‌ای متمایز‌کننده عملکرد مدیران واحدهای تولید محصولات گلخانه‌ای استان خراسان جنوبی
محمد معتمدی کوروش روستا اسدالله زمانی پور ملیحه فلکی

پژوهش حاضر باهدف تبیین شایستگی های حرفه ای متمایز کننده عملکرد مدیران واحدهای تولید محصولات گلخانه ای استان خراسان جنوبی انجام‌شده است. روش تحقیق ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر جمع آوری داده‌ها توصیفی همبستگی است و به روش پیمایش انجام گردیده است. جامعه آماری تحقیق 141 نفر أکثر

پژوهش حاضر باهدف تبیین شایستگی های حرفه ای متمایز کننده عملکرد مدیران واحدهای تولید محصولات گلخانه ای استان خراسان جنوبی انجام‌شده است. روش تحقیق ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر جمع آوری داده‌ها توصیفی همبستگی است و به روش پیمایش انجام گردیده است. جامعه آماری تحقیق 141 نفر از مدیران واحدهای تولید خیار گلخانه ای بوده که به دلیل محدود بودن جامعه به‌صورت سرشماری موردبررسی قرارگرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که در زمان انجام تحقیق 117 گلخانه فعال و اطلاعات بر اساس آن‌ها جمع آوری و به کمک روش آماری تحلیل تشخیصی تجزیه‌وتحلیل گردید. نتایج تحلیل نشان داد از 23 متغیر مستقل موردبررسی تنها 8 متغیر به ترتیب اولویت بر اساس بالاترین میزان ضریب همبستگی کانونی شامل: رعایت اصول انجام عملیات داشت، رعایت شایستگی های اعتقادی- اخلاقی در محیط کار گلخانه، به‌کارگیری شایستگی های مدیریتی، رعایت شایستگی های پایه محیط کار، آماده‌سازی بستر کاشت، تعداد دوره های آموزش- ترویجی مرتبط با گلخانه، آماده سازی خزانه و عملیات کاشت و سابقه کشت گلخانه که توان ایجاد حداکثر تمایز بین مدیران واحدهای تولید محصولات گلخانه‌ای موفق و ناموفق را داشتند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

95 - یررسی ریخت شناسی و عوارض آسیب شناسی انگلهای میکسوبولوس آبشش و عضله در 5 گونه از باربوس ماهیان رودخانه کارون
مهدی چوبچیان محمود معصومیان بهیار حلالی

تحقیق حاضر بر روی اثرات پاتولوژیک انگلهای میکسوبولوس بر روی آبشش و عضله در باربوس ماهیان مهم رودخانه کارون صورت گرفته است که جزو فون مزوپتامیان به شمار می آید. سه کونه انگل میکسوبولوس جداسازی و شناسایی گردید که میکسوبولوس کارونی در لاملاهای اولیه آبشش ، میکسوبولوس پرسیک أکثر

تحقیق حاضر بر روی اثرات پاتولوژیک انگلهای میکسوبولوس بر روی آبشش و عضله در باربوس ماهیان مهم رودخانه کارون صورت گرفته است که جزو فون مزوپتامیان به شمار می آید. سه کونه انگل میکسوبولوس جداسازی و شناسایی گردید که میکسوبولوس کارونی در لاملاهای اولیه آبشش ، میکسوبولوس پرسیکوس در لاملاهای ثانویه آبشش میکسوبولوس فایفری در عضلات می باشند. ضمن آنکه ماهیان برزم وعنزه برای انگل میکسوبولوس کارونی و میکسوبولوس پرسیکوس در آبشش و ماهیان بنی ، شیربت ،برزم ، عنزه و برزم لب پهن برای انگل میکسوبولوس فایفری به عنوان میزبانان جدید معرفی گردیدند. بررسی رشد هیستوزوئیک و عوارض پاتولوژیک این انگل ها نیز بررسی گردید و واکنشهای دفتعی بدن ماهیان در مقابل این انگل ها مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین معلوم گشت که در کلیه ایستگاه های مورد نمونه برداری و در تمام فصول سال آلودگی با این انگل ها رخ می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

96 - بررسی آلودگی چشم ماهی کاراس به انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در رودخانه نازلوی شهرستان ارومیه
سهراب رسولی امیرعلی انوار حامد اهری داریوش آزادیخواه امین خدادادی

در این بررسی، میزان شیوع آلودگی انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در ماهیانکاراس رودخانه ی نازلوی شهرستان ارومیه از پائیز سال 1388 تا تابستان سال1389 بررسی گردید. مجموعاً 43 قطعه ماهی در چهار نوبت در فصول مختلفسال با تور ماهیگیری صید گردیده و بوسیله ظروف پلاستیکی مجهز به کپسو أکثر

در این بررسی، میزان شیوع آلودگی انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در ماهیانکاراس رودخانه ی نازلوی شهرستان ارومیه از پائیز سال 1388 تا تابستان سال1389 بررسی گردید. مجموعاً 43 قطعه ماهی در چهار نوبت در فصول مختلفسال با تور ماهیگیری صید گردیده و بوسیله ظروف پلاستیکی مجهز به کپسولاکسیژن به آزمایشگاه انگل شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه حمل گردیدو در آزمایشگاه از لحاظ انگل مذکور مورد مطالعه قرار گرفتند. براساس نتایجبدست آمده 16,27 درصد ماهیان ( 7 قطعه ماهی) به این انگل آلوده بودند کهنشان دهنده در صد بالای آلودگی در ماهیان این منبع آبی می باشد. زیرا مقدار نرمال آن برحسب گزارش سازمان جهانی APHIS veterinary service info sheet 3تا 10 درصد می باشد. براساس بررسی های آماری انجام گرفته درصد آلودگیدر ماهیان آلوده به این انگل، در تغییرات دمای فصول مختلف متفاوت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

97 - آمادگی ‌الکترونیکی کتابخانه‌های مرکزی واحدهای‌ دانشگاه‌ آزاد اسلامی در شهر تهران
آتوسا مویدپور میترا صمیعی

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی وضعیت آمادگی الکترونیکی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران است. این پژوهش به بررسی شش بعد منابع انسانی، زیرساخت ها ی الکترونیکی، برنامه ها و خدمات شبکه ای، امنیت اطلاعات، محیط بیرونی سازمان و طرح ها و سیاست های آتی توسعه أکثر

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی وضعیت آمادگی الکترونیکی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران است. این پژوهش به بررسی شش بعد منابع انسانی، زیرساخت ها ی الکترونیکی، برنامه ها و خدمات شبکه ای، امنیت اطلاعات، محیط بیرونی سازمان و طرح ها و سیاست های آتی توسعه می پردازد. روش: پژوهش حاضر پیمایشی- توصیفی و نوع تحقیق کاربردی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. در این پژوهش با تکیه بر سه مدل آی یو پی، استاپ، مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی ایران نورافروز، حریری و حنفی زاده الگویی جدیدی جهت ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی ارائه شده است. جامعه آماری پژوهش شامل مسئولان و کار کنان کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران می باشد. یافته ها: بر اساس نتایج شش عامل مورد بررسی بنا برمیانگین محاسبه‌شده، در ابعاد منابع انسانی(56/31)، زیرساخت های الکترونیکی(02/13)، وضعیت برنامه ها و خدمات شبکه ای(51/29)، وضعیت امنیت اطلاعات(68/15)، وضعیت ارتباط با محیط بیرونی(24/21) و وضعیت طرح ها و سیاست های آتی توسعه(83/37) مقادیر فوق را بدست آوردند. همچنین، یافته ها نشان داد که تلاش هایی جهت ارتقاء آمادگی الکترونیکی صورت گرفته است و این تلاش ها باید ادامه یابند تا به کاهش شکاف رقمی بینجامد و کتابخانه ها بتوانند در سطح مطلوبی از آمادگی الکترونیکی باقی بمانند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آمادگی الکترونیکی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران در ابعاد فوق در حد متوسطی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

98 - ارزیابی رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از نظر مطابقت با معیارهای عمومی و تخصصی
محمد حسن زاده سارا سهراب زاده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایرانانجام شده است و رابط کاربر این کتابخانه را از نظر معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی کتابخانه&zwnj;های دیجیتال کودکان و نوجوانان ارزیابی می&zwnj;کند. روش: این پژوهش از روش کتابخانه&zwnj;ای و روش ارزیابانه اس أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایرانانجام شده است و رابط کاربر این کتابخانه را از نظر معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی کتابخانه&zwnj;های دیجیتال کودکان و نوجوانان ارزیابی می&zwnj;کند. روش: این پژوهش از روش کتابخانه&zwnj;ای و روش ارزیابانه استفاده کرده است؛ متونی که به ارزیابی رابط کاربر کتابخانه دیجیتال کودکان دنیا پرداخته بودند بررسی شدند و معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخانه&zwnj;های دیجیتال کودکان استخراج شد. در نهایت، رابط کاربر کتابخانه مذکور از نظر معیارهای فوق مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته&zwnj;ها: این پژوهش نشان می&zwnj;دهد که مطابقت رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران با معیارهای عمومی به طور کلی 28/62 و میزان این مطابقت با معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخانه&zwnj;های دیجیتال حوزه کودک، 91/90 درصد است. نتیجه&zwnj;گیری: با تلفیق نتایج به دست آمده در ارزیابی رابط کاربر از نظر معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی، رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران مناسب عمل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

99 - رابطه عوامل خانوادگی با خواندن نوجوانان: بررسی دیدگاه والدین نوجوانان عضو کتابخانه‌های عمومی شهر سنندج
امین زارع ژیلا سعیدی ندا صیادی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تعیین تاثیر نقش خانواده (از جنبه‌های مختلف) بر خواندن نوجوانان عضو کتابخانه‌های عمومی شهر سنندج انجام شد روش: این پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، والدین اعضای نوجوان فعال کتابخانه‌های عمومی شهر سنندج در نظر گرفته شده ا أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تعیین تاثیر نقش خانواده (از جنبه‌های مختلف) بر خواندن نوجوانان عضو کتابخانه‌های عمومی شهر سنندج انجام شد روش: این پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، والدین اعضای نوجوان فعال کتابخانه‌های عمومی شهر سنندج در نظر گرفته شده است. این آمار که با استفاده از قابلیت تهیه گزارش اعضاء به تفکیک رده سنی، در نرم افزار کتابخانه‌ای سامان به دست آمده، شامل 1500 نفر می‌باشد یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین میزان برخورداری، جایگاه کتابخانه در خانواده، تعاملات والدین و فرزندان با یکدیگر و نگرش مثبت والدین به خواندن فرزندان، رابطه‌ی معناداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش این متغیرها، متغیر میزان خواندن نیز بطور نسبی افزایش می‌یابد. از سوی دیگر بین سطح تحصیلات والدین با میزان خواندن فرزندان نوجوان ارتباط معناداری دیده نمی‌شود. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از وجود رابطه معنادار بین میزان برخورداری، جایگاه کتابخانه در خانواده، تعاملات والدین و فرزندان با یکدیگر و نگرش مثبت والدین به خواندن فرزندان با میزان خواندن فرزندان نوجوان می‌باشد؛ یعنی با افزایش این متغیرها، متغیر میزان خواندن نیز بطور نسبی افزایش می‌یابد. در حالیکه بین سطح تحصیلات والدین با میزان خواندن فرزندان نوجوان ارتباط معناداری دیده نمی‌شود؛ بنابراین شناخت و بررسی عوامل موثر بر مطالعه و خواندن نوجوانان می تواند کتابخانه‌های عمومی را در جهت برنامه‌ریزی‌های بهتر با دید کارشناسانه در جهت مشاوره به خانواده‌ها کمک کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

100 - ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان از طریق مدل تحلیل شکاف
مهدی مرادیان تمجید سعید غفاری عاطفه زارعی

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان از طریق مدل تحلیل شکاف است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی تحلیلی کیفیت خدمات ارائه شده را با استفاده از پرسشنامه "آی.اِی.لایب‌کوآل" مورد ارزیابی قرار می‌دهد. جامعه پژوهش أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان از طریق مدل تحلیل شکاف است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی تحلیلی کیفیت خدمات ارائه شده را با استفاده از پرسشنامه "آی.اِی.لایب‌کوآل" مورد ارزیابی قرار می‌دهد. جامعه پژوهش را کاربران بالفعل کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکیل می‌دهند وبا استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای غیردرصدی،و استفاده از جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه بدست آمده برابر 367 نفر است. یافته‌ها: کیفیت فعلی خدمات کتابخانه‌های مورد بررسی از دیدگاه کاربران در کل معادل 987/2 است و این کتابخانه‌ها، روی هم رفته توانسته‌اند حداقل انتظارات کاربران، خود را برآورده نمایند اما تا رسیدن به هدف برآوردسازی انتظارات کامل کاربران شکاف زیادی وجود دارد. از دیدگاه کاربران حوزه‌های "امانت"، "کارمندان" و "پایگاه اطلاع‌رسانی" به ترتیب بیشترین اولویت و درجه اهمیت را دارا هستند. همچنین، حوزه‌های "تکثیر و چاپ"، "مطبوعات" و "منابع دیداری- شنیداری" کمترین درجه اهمیت را دارمی باشند. از سوی دیگر، نتایج آزمون فرضیه‌های اول تا پنجم پژوهش نشان می‌دهد از دیدگاه کاربران بین درجه اهمیت پنج مؤلفه اصلی کیفیت و سطح عملکرد آنها تفاوت معنی‌داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: میزان شکاف موجود بین درجه اهمیت و کیفیت فعلی خدمات ارائه شده در پنج مولفه مورد بررسی منفی است. به بیان دیگر، برای دستیابی به سطح رضایت‌مندی کاربران و افزایش کیفیت فعلی خدمات، کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان نیازمند برنامه‌ریزی و تلاش‌های بیشتر و هدفمند هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

101 - بررسی میزان فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان و رابطه آن با عوامل دموگرافیک
رقیه رضایی‌آدریانی احمد شعبانی محمدرضا عابدی

هدف: پژوهش حاضر به شناخت میزان فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان و رابطه آن با عوامل دموگرافیک پرداخته است. روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و جامعه آماری، در برگیرنده کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان به تعداد 61 نفر است. پژوهش به صورت سرشماری اجرا شد و پ أکثر

هدف: پژوهش حاضر به شناخت میزان فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان و رابطه آن با عوامل دموگرافیک پرداخته است. روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و جامعه آماری، در برگیرنده کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان به تعداد 61 نفر است. پژوهش به صورت سرشماری اجرا شد و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش به همه کتابداران تحویل داده شد، که تعداد 57 پرسشنامه بازگردانده شد. پایایی پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش در پژوهش حاضر برای خرده آزمون‌های سه گانه عبارت است از: خستگی عاطفی با فراوانی 76/0 و شدت 79/0؛ عملکرد شخصی با فراوانی 61/0 و شدت 81/0؛ و مسخ شخصیت با فراوانی 80/0 و شدت 93/0. یافته ها: نتایج نشان داد فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان در حد متوسط بوده و در ابعاد خستگی عاطفی و مسخ شخصیت پایین است. از میان عوامل دموگرافیک بین فرسودگی شغلی با جنسیت (فراوانی خستگی عاطفی)، میزان تحصیلات (شدت مسخ شخصیت) و رشته تحصیلی (شدت و فراوانی خستگی عاطفی) رابطه وجود دارد؛ اما بین فرسودگی شغلی با سن، و سمت کتابداران رابطه‌ای وجود نداشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل شده مسوولان و مدیران بایستی تدابیری جهت پیشگیری از فرسودگی شغلی در کتابداران که وظیفه خطیری در امر اطلاع‌رسانی به اساتید و دانشجویان دارند به عمل آورند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

102 - بررسی و ارزیابی رسا، نرم‌افزار جامع کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه کاربران
فاطمه نوشین فرد اطهره احمدی

هدف: پژوهش حاضر با هدف مشخص ساختن دیدگاه های کاربران نرم افزار رسا در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده&zwnj;ها پرسشنامه است. جامعه پژوهش را کاربران نرم افزار رسا یعنی مراجعان در سازمان اسناد و کتابخانه م أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف مشخص ساختن دیدگاه های کاربران نرم افزار رسا در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده&zwnj;ها پرسشنامه است. جامعه پژوهش را کاربران نرم افزار رسا یعنی مراجعان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده اند. داده ها به صورت آمار توصیفی در جداول توزیع فراوانی آورده شده است. جهت آزمون فرضیه پژوهش از آمار استنباطی و آزمون تی زوج مستقل و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته&zwnj;ها: نتایج نشان داد اکثریت کاربران نرم افزار در سطح مراجعان و کارکنان کتابخانه را زنان تشکیل می دهند. مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد در میان کاربران مراجعه&zwnj;کننده به کتابخانه بیشتر از سایر مقاطع تحصیلی است. در استفاده از این نرم&zwnj;افزار دیدگاه مراجعان در زمینه نمایش اطلاعات 5/55 درصد مثبت بوده است. پشتیبانی و تعامل، از منظر مراجعان به کتابخانه 6/57 درصد امتیاز گرفته است. نظر مراجعان در ارتباط با جستجوی اطلاعات نشان داد که 9/61 درصد مراجعان این بخش را مناسب ارزیابی کرده اند. امانت کتابخانه عمومی در بین گروه مراجعان 8/68 درصد امتیاز را گرفته است در کل این سیستم در میان مراجعان 14/61 درصد مناسب ارزیابی شده است. و این امر نیاز به تجدید نظر در قسمت هایی از نرم افزار را به روشنی مشخص می سازد. نتیجه&zwnj;گیری: نتایج آشکار کرد که دیدگاه مراجعان نسبت به امکانات و قابلیت&zwnj;های مختلف نرم&zwnj;افزار تفاوت دارد و در بخش جستجو و بازیابی و تعامل و پشتیبانی لازم است ضمن آموزش و آگاهی&zwnj;دادن کاربران از قابلیت&zwnj;های نرم&zwnj;افزار، طراحان نرم&zwnj;افزار نیز با توجه به نیازهای کاربران آن را مورد بازنگری قرار دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

103 - سنجش رابطه دینداری اسلامی و اعتماد سازمانی مطالعه موردی: کتابداران دانشگاه‌های دولتی استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی
احمد صادقی نیا نجلا حریری فهیمه باب الحوائجی

هدف: این پژوهش با هدف تعیین رابطه دینداری اسلامی و اعتماد سازمانی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی انجام شد. روش‌شناسی: پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی انجام شده و جامعه آماری آن شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های أکثر

هدف: این پژوهش با هدف تعیین رابطه دینداری اسلامی و اعتماد سازمانی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی انجام شد. روش‌شناسی: پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی انجام شده و جامعه آماری آن شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه‌های دولتی استان آذربایجان‌شرقی و آذربایجان‌غربی به تعداد 181 نفر است که 160 نفر از کتابداران به پرسشنامه ها پاسخ داده‌اند. پرسشنامه های مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه دینداری آذربایجانی (1382) و پرسشنامه اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که دینداری اسلامی با اعتماد سازمانی دارای رابطه مستقیم، مثبت و قوی است ؛ به عبارت دیگر هر چقدر دینداری فرد بالاتر باشد اعتماد سازمانی او نیز افزایش می یابد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر رابطه معنی دار دینداری و اعتماد سازمانی، استفاده از این پتانسیل قوی یعنی دین برای افزایش اعتماد، عاملی است که باید مورد توجه موسسات و سازمان ها قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

104 - رابطه بین میزان مهارت‌های ارتباطی و ویژگی‌های فردی کتابداران کتابخانه‮‬های عمومی ‬استان ‬مازندران ‬‬‬‬‬‬‬
سکینه خاتون مهدوی سلما کشاورزیان سودابه شاپوری

هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی رابطه میان میزان مهارتهای ارتباطی و ویژگیهای فردی کتابداران کتابخانههای عمومی استان مازندران اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش را تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1394 تشکیل می‌ أکثر

هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی رابطه میان میزان مهارتهای ارتباطی و ویژگیهای فردی کتابداران کتابخانههای عمومی استان مازندران اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش را تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1394 تشکیل می‌دهند و از روش سرشماری استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ی 18 سوالی مهارت‌های ارتباطی بارتون است و بر اساس پژوهش بهزادجزی در سال 1386 روایی آن توسط اساتید و متخصصان مورد تایید و ضریب پایایی آن 76/0 ذکر گردیده است. داده‌ها با نرم افزار SPSS و با استقاده از آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و مجذور کای تجزیه و تحلیل گردیده است. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان میدهد که میان میزان مهارت های ارتباطی با سن، جنسیت، سابقه خدمت کتابداران کتابخانههای عمومی رابطه معناداری وجود ندارد اما میان میزان مهارتهای ارتباطی با سطح تحصیلات و رشته تحصیلی کتابداران کتابخانههای عمومی رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: یافتههای این پژوهش میتواند در هنگام استخدام نیروی انسانی در کتابخانههای عمومی نسبت به شناسایی افراد با مهارتهای ارتباطی بالاکمک نماید و نیز با شناسایی ضعفهای موجود در حوزه مهارتهای ارتباطی در کتابخانههای عمومی زمینه را برای رشد و ترقی این مهارتها از طریق کارگاههای آموزشی فراهم آورد تا کتابداران در ارائه خدمات به کاربران نهایت بهرهمندی از مهارتهای ارتباطی خود را ببرند و در مراجعه مجدد کاربر بهترین روش ارتباط را اتخاذ نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

105 - خدمات جنبی کتابخانه های عمومی و نقش آن در جذب کودکان به کتابخانه ها
مریم کاکی حمید رضا جمالی مهموئی لیلا مکتبی فرد

هدف: هدف پژوهش ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان به مراجعه به کتابخانه است. روش: پژوهش از رویکرد ترکیبی استفاده کرده است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه، سیاهه وارسی و مصاحبه با کتابداران استفاده ش أکثر

هدف: هدف پژوهش ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان به مراجعه به کتابخانه است. روش: پژوهش از رویکرد ترکیبی استفاده کرده است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه، سیاهه وارسی و مصاحبه با کتابداران استفاده شد. جامعه آماری، کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌ها در شهر تهران است کهشامل 38 کتابخانه بوده ومعیار نمونه‌گیری درجه کتابخانه‌ها بود. یافته‌ها: آموزش قرآن، داستان‌‌‌نویسی، مسابقات کتابخوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه‌های کتاب برنامه‌های جنبی مورد اجرا در کتابخانه‌های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه‌های کتابخوانی در هیچ کدام از کتابخانه‌ها وجود ندارد. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه، وهدف بیشتر شرکت‌کنندگان آشنایی با کتاب است. رضایت از برنامه آموزش قرآن زیاد، و مسابقات کتابخوانی و نقاشی در حد متوسط است. نتیجه‌گیری: مهمترین موانع در ارائه خدمات جنبی، کمبود نیروی انسانی، بودجه و امکانات هستند. بیشتر کتابداران وجود خدمات جنبی را در تشویق کودکان و نوجوانان در مراجعه به کتابخانه ها مؤثر می دانند. در مجموع، ارائه خدمات جنبی و تنوع آن ها در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه ها در شهر تهران در سطح پایینی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

106 - ارزیابی کتابخانه‏های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی با رهنمودهای ایفلا
داریوش مطلبی هلیا سلطان&rlm; آبادی سعید غفاری

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی از نظر مجموعه سازی، نحوه ارائه خدمات، سازماندهی، نیروی انسانی، بودجه و همچنین میزان همخوانی آن‌ها با رهنمودهای ایفلا انجام شده است. روش: روش پژوهش از نظر هدف کاربرد أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی از نظر مجموعه سازی، نحوه ارائه خدمات، سازماندهی، نیروی انسانی، بودجه و همچنین میزان همخوانی آن‌ها با رهنمودهای ایفلا انجام شده است. روش: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی است. جامعه آماری همه کتابخانه های مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی به تعداد 23 کتابخانه بود. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد استفاده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان می‌دهد که فضای اختصاص یافته، دکوراسیون و رنگ آمیزی مناسب کتابخانه ها متناسب با علائق کودکان و نوجوانان بوده و با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران به فراگیری مهارت‌های جدید و ارتقای حرفه‌ای درزمینه رایانه علاقه‌مند هستند که این مسئله با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران 22 کتابخانه با مفاهیم تخصصی ادبیات کودکان آشنا هستند و خدمات کتابخانه ها به گروههای سنی 7 تا 11 سال و 12 تا 17 سال ارائه می شود. خدمات آموزشی و خدمات مرجع برای کودکان و نوجوانان در 100 درصد کتابخانه‌ا، اجرای برنامه‌های خلاق و قصه‌گویی، کتابخوانی و نقد کتاب در 100 درصد کتابخانه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. 6 /69 درصد کتابخانه ها در تامین منابع از امانت بین کتابخانه‌ای استفاده نمی‌کنند که این مسأله با رهنمودهای ایفلا همخوانی ندارند. نتیجه گیری: بیشتر مطالعات انجام شده درحوزه موضوعی پژوهش حاضر در خصوص تطبیق کتابخانه های مدارس، آموزشگاهی، دانشگاهی، تخصصی با استانداردهای ایفلا بوده و با توجه به عدم ارتباط مستقیم این کتابخانه ها با کتابخانه های کانون، مطالعه وضعیت کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی ضروری به نظر می رسید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

107 - شناسایی رابطه‌ی رضایت شغلی کتابداران و میزان رضایت کاربران در کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی استان زنجان)
مهناز کریم زاده فاطمه زندیان محمد حسن زاده

هدف: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و باهدف شناسایی رابطه رضایت شغلی کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه‌های عمومی در استان زنجان انجام‌گرفته است. روش:روش پژوهش، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ی محقق ساخته است. در رابطه با جامعه آماری کتابداران، تمام جامعه أکثر

هدف: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و باهدف شناسایی رابطه رضایت شغلی کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه‌های عمومی در استان زنجان انجام‌گرفته است. روش:روش پژوهش، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ی محقق ساخته است. در رابطه با جامعه آماری کتابداران، تمام جامعه موردبررسی و مطالعه قرار گرفتند که تعداد 123 پرسشنامه توزیع شد و برای انتخاب نمونه از جامعه 50 هزارنفری کاربران، روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد و تعداد 384 پرسشنامه توزیع گردید. آزمون‌های آماری مورداستفاده پیرسون، اسپیرمن و... بود و داده‌های جمع‌آوری‌شده به‌وسیله نرم‌افزار spss تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته‌ها:یافته‌های پژوهش بیانگر این است که سطح رضایت کتابداران در بُعد رابطه‌ی شیوه اداره و سرپرستی، منزلت اجتماعی، آموزش و فعالیت‌های فوق‌برنامه، حقوق و مزایا با میزان رضایت شغلی در سطح اطمینان 99 درصد تأیید می‌شود و در بُعد نوع فرهنگ‌سازمانی و رابطه‌ی تأثیر رضایت کتابداران و رضایت کاربران مورد تأیید واقع نمی‌شود. درنتیجه رضایت شغلی کتابداران در ارتباط با 5 مؤلفه موردمطالعه پژوهش (فرهنگ‌سازمانی، شیوه‌ی اداره و سرپرستی، آموزش و فعالیت‌های فوق‌برنامه، محتوا و منزلت اجتماعی شغل، سیستم حقوق و مزایا) در سطح پایینی است و میزان رضایت شغلی کتابداران تأثیری چندانی بر میزان رضایت کاربران کتابخانه‌ها ندارد. نتیجه‌گیری: رضایت شغلی کتابداران در ارتباط با 5 مؤلفه موردمطالعه پژوهش در سطح پایینی است و میزان رضایت شغلی کتابداران تأثیری چندانی بر میزان رضایت کاربران کتابخانه‌ها ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

108 - رابطه تسهیم دانش با خلاقیت و نوآوری در بین کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های تربیت مدرس، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و علوم پزشکی تهران
محمد حسن‌زاده ابراهیم زارعی فاطمه هلالیان

هدف: پژوهش حاضر از یک سو به دنبال تعیین میزان تسهیم دانش و سطوح خلاقیت و نوآوری و از سوی دیگر در پی نمایاندن رابطه تسهیم دانش با خلاقیت و نوآوری است. روش: پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- همبستگی است. جامعه پژوهش را 80 نفر از کتابداران کتابخانه‌های سه دانشگا أکثر

هدف: پژوهش حاضر از یک سو به دنبال تعیین میزان تسهیم دانش و سطوح خلاقیت و نوآوری و از سوی دیگر در پی نمایاندن رابطه تسهیم دانش با خلاقیت و نوآوری است. روش: پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- همبستگی است. جامعه پژوهش را 80 نفر از کتابداران کتابخانه‌های سه دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات و دانشگاه علوم پزشکی تهران تشکیل می‌دهند. داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسونو آزمون اف وتی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته‌اند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده آن است که میزان تسهیم دانش، خلاقیت و نوآوری در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی، آزاد و علوم پزشکی در سطح مطلوبی قرار ندارد. همچنین بین تسهیم دانش و خلاقیت همبستگی معناداری وجود ندارد اما بین متغییرهای تسهیم دانش و نوآوری همبستگی معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: بین تسهیم دانش و خلاقیت همبستگی معناداری وجود ندارد؛ بدین معنی که هر نوع تغییری که در اشتراک دانش در کتابخانه‌ها صورت گیرد الزاماً این‌گونه نیست که تغییر در خلاقیت کتابداران را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، بین تسهیم دانش و نوآوری محیطی، نوآوری فردی، نوآوری فرد- بازخورد نیز همبستگی معناداری وجود ندارد؛ بدین معنی که کم و زیادشدن اشتراک دانش و تجربه، کم و زیادشدن نوآوری محیطی، نوآوری فردی، نوآوری فرد- بازخورد را در پی نخواهد داشت؛ اما تسهیم دانش با نوآوری رهبری، نوآوری بازخورد- محیط و به طور کلی نوآوری، همبستگی مثبتی دارد؛ بدین معنی که هر اندازه که اشتراک دانش و تجربه بیشتر شود، به سبب آن نوآوری رهبری و نوآوری بازخورد- محیط هم بیشتر می‌شود و بالعکس. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

109 - جستجوی فضاهای کتابخانه توسط کاربران به کمک راهنمای مکان‌مند مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران
رویا پورنقی

هدف: این تحقیق با هدف تعیین کاربرد ‌جی‌آی‌اس در ایجاد راهنمای پیوسته جستجوی مکانی کتابخانه و بررسی خروجی جستجوی مکانی برای مکان نمایی بخش های کتابخانه از طریق ‌سیستم اطلاعات مکانی انجام شده است. روش: به منظور گردآوری داده‌ها از روش پیمایشی و میدانی و برای پیاده‌سازی و أکثر

هدف: این تحقیق با هدف تعیین کاربرد ‌جی‌آی‌اس در ایجاد راهنمای پیوسته جستجوی مکانی کتابخانه و بررسی خروجی جستجوی مکانی برای مکان نمایی بخش های کتابخانه از طریق ‌سیستم اطلاعات مکانی انجام شده است. روش: به منظور گردآوری داده‌ها از روش پیمایشی و میدانی و برای پیاده‌سازی و ورود داده‌ها به نرم‌افزار آرک‌جی‌آی‌اس. همچنین، برای تحلیل داده‌ها و نمایش نتایج بر روی نقشه‌های طبقات کتابخانه از روش طراحی سیستم استفاده شد. پایگاه راهنمای جستجوی مکانی کتابخانه بر روی نقشه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به عنوان نمونه موری ایجاد شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد در هنگام جستجو در راهنمای مکانی پیوسته ایجاد شده، امکان جستجوی هر بخش در طبقات مختلف ساختمان کتابخانه، با استفاده از زبان ساخت‌یافته جستجوی پایگاه داده وجود دارد. همچنین، کاربران می‌توانند برای آشنایی با فضا و محیط کتابخانه بر روی بخش‌های مختلف موجود در نقشه ساختمان کتابخانه کلیک کنند و فایل اطلاعات و عکس مربوط به آن بخش را ببینند. نتیجه گیری: با استفاده از این راهنمای مکانی پیوسته جستجوی بخش‌های کتابخانه به صورت مکانی و مصور توسط کاربران انجام می‌شود و شناسایی و دریافت خدمات مورد نیاز کاربران بهبود خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

110 - بررسی میزان همخوانی و روزآمدی سرعنوان‌های موضوعی فارسی با عناوین کتاب‌های منتشرشده در پایگاه کتابخانه ملی ایران در سال‌های 1384- 1388
زهرا اباذری سعیده پالیزوانی

هدف: تعیین میزان روزآمدی و همخوانی سرعنوان&zwnj;های موضوعی فارسی با عناوین کتاب&zwnj;های منتشرشده در پایگاه کتابخانه ملی ایران در سال های 1384- 1388. روش:اطلاعات پژوهش انجام&zwnj;شده از بخش کتابشناسی پایگاه کتابخانه ملی ایران به شکل تصادفی انتخاب و پس از نمونه گیری نهای أکثر

هدف: تعیین میزان روزآمدی و همخوانی سرعنوان&zwnj;های موضوعی فارسی با عناوین کتاب&zwnj;های منتشرشده در پایگاه کتابخانه ملی ایران در سال های 1384- 1388. روش:اطلاعات پژوهش انجام&zwnj;شده از بخش کتابشناسی پایگاه کتابخانه ملی ایران به شکل تصادفی انتخاب و پس از نمونه گیری نهایی، حجم نمونه بالغ بر 2493 عنوان کتاب به شکل انتخاب طبقه&zwnj;ای از هر رده دیویی تعیین گردید. جامعه آماری پژوهش تعداد 278237 عنوان کتاب فارسی بود که در سال&zwnj;های 1384ـ 1388 منتشر شده بود. اصل کار پژوهش بر مبنای موضوعات ده&zwnj;گانه رده بندی دیویی می باشد؛ و چون اساس کار پژوهش برای تعیین سنجش میزان همخوانی عناوین و موضوعات کتب فارسی، استفاده از سرعنوان&zwnj;های موضوعی فارسی بوده است؛ ارجاعات"نیز نگاه کنید از" ، "نگاه کنید به"، "نیز نگاه کنید به"، هم جزء همخوان&zwnj;ها محاسبه شدند. یافته ها: در 9/99 درصد از کتاب&zwnj;های مورد بررسی، بین عناوین و موضوعات انتخاب&zwnj;شده از سرعنوان&zwnj;های موضوعی فارسی همخوانی وجود داشته؛ و در1/0درصد از کل کتاب&zwnj;های مورد بررسی، موضوعات از طریق ارجاع"نیز نگاه کنید از"، و در 5/0درصد، از طریق ارجاع" نگاه کنید به"، و در 3/0درصد، از طریق ارجاع "نیز نگاه کنید به"، با عناوین کتب همخوانی داشته&zwnj;اند. نتیجه&zwnj;گیری: با توجه به یافته&zwnj;های موجود، به رده های علوم اجتماعی، زبان، علوم خاص، علوم عملی، هنر و سرگرمی، ادبیات، تاریخ و جغرافیا و علوم وابسته، 100درصد، رده دین 8/99 درصد، رده کلیات 6/99 درصد، رده فلسفه و روانشناسی 2/99 درصد، به ترتیب بالاترین میزان همخوانی عناوین و موضوعات کتب را به خود اختصاص داده&zwnj;اند؛ که از این آمار تعیین&zwnj;شده، در مجموع 3 عنوان کتاب، 1عنوان کتاب مربوط به رده دین، 1 عنوان کتاب مربوط به رده کلیات، و 1 عنوان کتاب مربوط به رده فلسفه و روانشناسی، با موضوعات تعیین&zwnj;شده برای آن&zwnj;ها همخوانی نداشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

111 - سنجش میزان آمادگی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران برای ارائه خدمات عمومی الکترونیکی
محمد حسن زاده سمانه کریمی

هدف: هدف از پژوهش حاضر سنجش میزان آمادگی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران برای ارائه خدمات عمومی الکترونیکیاست. خلاء پژوهشی در خصوص استفاده از فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی برای ارائه خدمات عمومی در این مراکز، بیانگر لزوم انجام این پژوهش بوده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و جامع أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر سنجش میزان آمادگی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران برای ارائه خدمات عمومی الکترونیکیاست. خلاء پژوهشی در خصوص استفاده از فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی برای ارائه خدمات عمومی در این مراکز، بیانگر لزوم انجام این پژوهش بوده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه پژوهش، کتابخانه‌های دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات، فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به روش سرشماری و نیز کتابخانه های دانشگاه‌های آزاد در مراکز استانها است که به روش نمونه‌گیری هدفمند مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این پژوهشتحلیلی- کاربردی به روش پیمایشی و با استفاده از چهار نوع پرسشنامه محقق‌ساخته صورت گرفته است. یافته ها: با توجه به اینکه خدمات عمومی هرکتابخانه در سه دسته ارائه می‌شود (مرجع، اطلاع‌رسانی و امانت) نتایج پژوهش نشان داد که میزان آشنایی کاربران، مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی با "خدمات عمومی الکترونیکی" در سطح ضعیف(98/2) است و نگرش این گروه‌ها نسبت به ارائه این نوع خدمات بطور کلی در سطح متوسط(78/3) قرار دارد. میزان آشنایی و نگرش سه گروه آماری نسبت به ارائه خدمات "مرجع الکترونیکی" در کتابخانه‌های دانشگاهی بیش از سایر خدمات عمومی الکترونیکی بوده است. کتابخانه‌های دانشگاهی برنامه ارائه خدمات عمومی الکترونیکی را در برنامه‌های آتی خود منظور داشته‌اند. این میزان بطور میانگین91/3 بوده است که در سطح متوسط به بالا است. نتیجه گیری: سابقه ارائه خدمات عمومی الکترونیکی با رعایت عوامل اصلی در هیچ یک از کتابخانه‌های دانشگاهی وجود نداشته است. از نظر تجهیزات جامعه پژوهشی مذکور وضعیت مناسبی نداشته‌اند. همچنین تخصص و میزان تحصیلات کتابداران ارائه‌دهنده خدمات عمومی در این کتابخانه‌ها در سطح متوسط رو به پایین بوده است. بطور کلی سطح آمادگی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران برای ارائه خدمات عمومی الکترونیکی در حد متوسط است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

112 - راهکارهای مبتنی بر‌ همکاری‌های بین‌سازمانی برای ارائۀ خدمات کتابخانه‌ا‌ی به نابینایان و کم‌بینایان: الزامات و کارکردها
سکینه قاسم پور ایوب نازی

هدف: هدف این پژوهش پیشنهاد راهکارهایی جهت گسترش همکاری های بین سازمانی در ارائۀ خدمات کتابخانه ای به نابینایان و کم بینایان کشور است. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی (تحلیل محتوا) اجرا گردیده است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش در دو بخش مجزا گردآوری شده است. در بخش اول، از طریق أکثر

هدف: هدف این پژوهش پیشنهاد راهکارهایی جهت گسترش همکاری های بین سازمانی در ارائۀ خدمات کتابخانه ای به نابینایان و کم بینایان کشور است. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی (تحلیل محتوا) اجرا گردیده است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش در دو بخش مجزا گردآوری شده است. در بخش اول، از طریق مصاحبه تلفنی با تعداد 12 نفر از افراد متخصص و فعال در حوزه نابینایان، و با طرح 3 سوال باز بخشی از اطلاعات گردآوری شد. بخش دوم از داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با مشاهدۀ وب سایت کتابخانه ها و استفاده از اطلاعات موجود در پژوهش های پیشین و اسناد و متون تخصصی، سایت های خبری و... بدست آمد. یافته ها: یافته ها نشان داد با وجود تعداد بسیار زیاد افراد نابینا و کم بینا در کشور، وضعیت ارائه تسهیلات و خدمات اطلاعاتی دچار پراکندگی بوده و در سطح کشور برنامه ای ملی جهت تبادل و اشتراک منابع بین تمام کتابخانه ها و سازمان های مرتبط با این گروه خاص وجود ندارد. نتیجه گیری: جهت رسیدن به سطح مطلوب خدمات، باید در دو سطح درون سامانی و بین سازمانی(ملی)، اقدامات و سیاست‌های جدیدی از جمله، کاربرد بیشتر فناوری اجرا شود. همچنین کتابخانۀ ملی نابینایان و کم بینایان کشور (متمایز از کتابخانه های موجود کنونی و ازجمله بخش نابینایان کتابخانۀ ملی)، به عنوان نهادی پویا و برخوردار از حمایت های مادی و معنوی دولتی و مردمی تاسیس و در نهایت طرح اشتراک و تبادل منابع ویژۀ نابینایان و کم بینایان در سطح ملی تحت نظارت این سازمان جدید اجرا شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

113 - سنجش اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر شیراز
ناهید خوشیان

هدف: هدف از این پژوهش بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و اشتراک دانش درون و برون سازمانی در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر شیراز است. روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی شیراز (195 نفر) بوده که أکثر

هدف: هدف از این پژوهش بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و اشتراک دانش درون و برون سازمانی در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر شیراز است. روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی شیراز (195 نفر) بوده که به علت محدودیت جامعه، نمونه گیری صورت نگرفت و تمامی این افراد به‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزارSPSS16 و آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است. یافته های پژوهش: در مجموع، می توان چنین بیان نمود که از میان موارد بیان شده، تشویق به خلق و نوآوری، فرصت دهی برای بروز افکار نو، وجود محیط کاری امن و در نهایت، جو اعتماد همکاری بیشترین حد متوسط را به خود اختصاص داده بودند و حدود 12 درصد از پاسخ گویان فرهنگ سازمانی اشتراک دانش را مناسب و 48 درصد تا حدودی مناسب ارزیابی کردند. نتیجه‌گیری: فرهنگ سازمانی با اشتراک دانش درون و برون سازمانی رابطه معنادار قطعی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

114 - رابطه‌‌هوش فرهنگی و مدیریت دانش مطالعه‌ی موردی: کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان
فریده عصاره ذکراله مروتی سیده مریم حسینی

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی بین هوش فرهنگی و هر یک از ابعاد آن با مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی استان خوزستاناست.روش: این پژوهش یک مطالعه‌ی توصیفی از نوع همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی کتابداران کتابخانه‌های عمومی است أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی بین هوش فرهنگی و هر یک از ابعاد آن با مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی استان خوزستاناست.روش: این پژوهش یک مطالعه‌ی توصیفی از نوع همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان (جمعاً230 نفر) است که از این تعداد، بر اساس جدول کرجسی- مورگان یک نمونه‌ی 145 نفری به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شد. به منظور سنجش هر یک از متغیرهای پژوهش از پرسشنامه‌ی جداگانه‌ای استفاده شده است. برای سنجش هوش فرهنگی از پرسشنامه‌ی چهار عاملی ون‌داین و انگ (Van Dyne & Ang, 2004) استفاده شد. ابزار اندازه‌گیری مدیریت دانش پرسشنامه‌ای است که سؤالات آن از پرسشنامه‌ی موجود در پژوهش خرقانی و سلسله (1385) با تغییرانی به منظور برآوردن اهداف این پژوهش استخراج شده است. به منظور بررسی سؤالات این پژوهش از روش رگرسیون ساده و چندگانه و هم‌چنین ضرایب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های این پژوهش بین هوش فرهنگی و مدیریت دانش رابطه‌ی مثبت و معنی‌دار وجود دارد. هم‌چنین از میان ابعاد هوش فرهنگی (شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری) دو بعد فراشناختی و شناختی با مدیریت دانش رابطه‌ی مثبت و معنی‌دار دارند. نتیجه‌گیری:توجه به هوش فرهنگی و تقویت آن در سازمان‌های گوناگون می‌تواند گامی در راستای بهبود روابط بین‌فردی و تسهیل هر یک از فرایندهای مدیریت دانش باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

115 - سنجش وضعیت بهداشت و سلامت محیط کار در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی شهر تهران
آرزو مقصودی هاجر زارعی سیدمحمد سیدعلوی

هدف: هدف این پژوهش شناخت وضعیت بهداشت کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: روشاین پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از سیاهه وارسی ای محقق ساخته داده‌ها أکثر

هدف: هدف این پژوهش شناخت وضعیت بهداشت کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: روشاین پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از سیاهه وارسی ای محقق ساخته داده‌های مرتبط با هفت شاخص بهداشت کتابخانه جمع‌آوری گردید. داده‌های به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم‌افزارها و تکنیک‌های آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی تهران، در خصوص مجموع شاخص بهداشت و سلامت 18 درصد در وضعیت نامناسب، 40 درصد در وضعیت متوسط، 36 درصد در وضعیت مناسب و 3 درصد در وضعیت بسیار مناسب قرار دارند و در 3 درصد از کتابخانه‌ها این شاخص ها رعایت نشده است. نتیجه‌گیری: وضعیت بهداشت و سلامت محیط کار در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران با در نظر گرفتن مؤلفه‌های بهداشت و سلامت محیط کار در سطح متوسط قرار گرفته‌اند و تا حدودی موفق عمل کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

116 - تأثیر فناوری‌های نوین‌ اطلاعاتی برکتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهرتهران
محمد حسن‌زاده علیرضا اسفندیاری‌مقدم سمانه مهدیان‌رئوف

هدف: امروزه فناوری های اطلاعاتی به صورت گسترده در کتابخانه‌های دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فهم دقیق میزان تاثیر این فناوری‌‌ها بر بخش‌های مختلف می‌تواند زمینه مناسبی برای سیاستگذاری‌های دقیق تر فراهم آورد. این پژوهش با هدف شناسایی میزان تأثیر فناوری‌های نوین اطل أکثر

هدف: امروزه فناوری های اطلاعاتی به صورت گسترده در کتابخانه‌های دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فهم دقیق میزان تاثیر این فناوری‌‌ها بر بخش‌های مختلف می‌تواند زمینه مناسبی برای سیاستگذاری‌های دقیق تر فراهم آورد. این پژوهش با هدف شناسایی میزان تأثیر فناوری‌های نوین اطلاعاتی بر بخش‌های مختلف کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران از نظر کتابداران انجام‌شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعۀ آماری این پژوهش کتابداران و مسئولان شاغل در بخشهای مختلف کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بوده است. برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز این پژوهش ترکیبی از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد. از پرسشنامه 56 سوالی به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شد. بعد از جمع آوری و کدگذاری پرسشنامه ها، جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون t تک گروهی و آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان داد که استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی بر بخشهای مجموعه‌سازی، سازماندهی منابع، ارائه خدمات، ارتباطات سازمانی کتابخانه‌ای، همکاری‌های بین کتابخانه ای و ارتباط با مراجعان تاثیر مثبت می گذارد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش همچنین نشان داد که در بخش‌های مختلف کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران تاثیر فناوری‌های نوین اطلاعاتی به صورت معناداری متفاوت بوده است و مقایسه رتبۀ میانگین نمرات در بین بخشها مؤید آن است که بالاترین و بیشترین تأثیر بر سازماندهی منابع و پایین ترین و کمترین تأثیر نیز بر ارتباطات سازمانی کتابخانه بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

117 - شناسایی راههای بهبود خدمات جنبی در کتابخانههای عمومی استان اصفهان از دیدگاه کاربران بر مبنای رهنمودهای ایفلا / یونسکو
ابراهیم ملایی احمد شعبانی رقیه رضایی‌دریانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی راه‌های بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی شهر اصفهان از دیدگاه کاربران بر اساس رهنمودهای ایفلا/یونسکو انجام شد. روش: در این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی تحلیلی بهره‌جویی‌شده، و برای نیل به اهداف تحقیق از پرسشنامه محقق‌ساخته بررسی خدمات أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی راه‌های بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی شهر اصفهان از دیدگاه کاربران بر اساس رهنمودهای ایفلا/یونسکو انجام شد. روش: در این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی تحلیلی بهره‌جویی‌شده، و برای نیل به اهداف تحقیق از پرسشنامه محقق‌ساخته بررسی خدمات جنبی از دیدگاه کاربران بر اساس رهنمودهای ایفلا/یونسکو در سه مولفه خدمات برون‌کتابخانه‌ای، تشکیل گروه‌های قصه‌گویی، و تشکیل گروه‌های مطالعاتی استفاده گردید. جامعه آماری کلیه اعضای کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هستند که با توجه به حجم جامعه آماری تعداد 459 نفر با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری برگزیده شدند. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد کهخدمات برون‌کتابخانه‌ای، برگزاری برنامه‌های قصه‌گویی، و تشکیل گروه‌های مطالعاتی در بهبود خدمات جنبی کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان تاثیرگذار است. نتیجه گیری: یافته‌های این پژوهش مسئولین و کتابداران کتابخانه‌های مورد بررسی را از وضعیت خدمات جنبی آنها و اینکه تا چه حد پاسخگوی نیازهای کاربران و میزان رضایت آنها از این خدمات است آگاه می‌کند و می‌تواند الگویی برای سایر کتابخانه‌های عمومی بوده تا از نتایج پژوهش حاضر برای بالابردن سطح کیفیت و کمیت خدمات جنبی خود و رضایتمندی کاربران کتابخانه بهره‌مند شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

118 - تحلیل پرسش‌های مرجع سنتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
صدیقه شاکری فرناز محمدی سعیده اکبری داریان

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش های مطرح&zwnj;شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه&zwnj;های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسش های مطرح&zwnj;شده در أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش های مطرح&zwnj;شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه&zwnj;های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسش های مطرح&zwnj;شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه (354 پرسش) است. یافته&zwnj;ها: در این پژوهش انواع پرسش ها و ارتباط بین آن&zwnj;ها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعه&zwnj;کنندگان؛ رویکرد موضوعی پرسش های و میزان استفاده از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی توسط مراجعه کنندگان مرجع سنتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نشان داد که بیشترین مراجعه کنندگان را زنان (53/65 درصد) تشکیل می دهند. اکثر مراجعه&zwnj;کنندگان دارای سطح تحصیلات کارشناسی ارشد (29/49درصد) هستند. بیشترین و کمترین نوع سوالات به ترتیب مربوط به سوالات ارجاع آماده (66/42 درصد) و پژوهشی(78/6 درصد) است و بیشترین سوالات توسط مراجعه کنندگان در حوزه موضوعی کلیات و کمترین فلسفه و روان شناسی است. نتیجه&zwnj;گیری: با توجه به استقبال کم مراجعان نسبت به طرح سوالات پژوهشی با میز مرجع نیاز است کتابخانه ملی جهت ترغیب و تشویق ایشان به استفاده از خدمات مرجع ( سنتی و مجازی) اطلاع&zwnj;رسانی بیشتری از طریق برگزاری کارگاه&zwnj;های آموزشی، ارائه بروشورهای چاپی و الکترونیکی صورت دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

119 - تعیین شاخص‌های ارزیابی بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران
نجلا حریری معصومه شیخ زاده

هدف: هدف از این پژوهش تعیین شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است. روش: در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و مطالعه دلفی استفاده شده است. برای تعیین شاخص‌ها از مدل مرحله‌ای نولان استفاده شد و سیاهه‌ای شامل شاخص‌ها تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم أکثر

هدف: هدف از این پژوهش تعیین شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است. روش: در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و مطالعه دلفی استفاده شده است. برای تعیین شاخص‌ها از مدل مرحله‌ای نولان استفاده شد و سیاهه‌ای شامل شاخص‌ها تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزان اهمیت هر یک از شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات را از دیدگاه اعضای پنل دلفی متشکل از متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات مورد سنجش قرار می‌دهد. یافته‌ها: تعداد 88 شاخص برای بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران در چهار بُعد: نرم‌افزارهای کاربردی، کاربران، منابع، و مدیریت با استفاده از روش دلفی تعیین گردید. نتیجه‌گیری: شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات که در پژوهش حاضر تعیین و معرفی شدند ، ابزارهای مدیریتی هستند که کتابخانه‌ها می‌توانند با به کارگیری آن‌ها وضعیت خود را از نظر بلوغ فناوری اطلاعات ارزیابی نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

120 - سنجش رابطه‌ی بین مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران مطالعه‌موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران
فرنوش عظیمی خبازان مینا افشاری

هدف: هدف این پژوهش تعیین رابطه‌ی بین مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران است. روش: توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری را 145 نفر از کتابداران در 44 کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران تشکیل می‌دهند. ابزار گردآو أکثر

هدف: هدف این پژوهش تعیین رابطه‌ی بین مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران است. روش: توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری را 145 نفر از کتابداران در 44 کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران تشکیل می‌دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزارSPSS 22 استفاده شده است. تعداد 145 پرسشنامه در بین کتابخانه‌های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران توزیع شد که در نهایت 135 پرسشنامه دریافت و مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: مولفه توانایی از ابعاد بهره‌وری کتابداران با میانگین6/3، از مولفه‌های دیگر بالاتر و انگیزش با میانگین 2/2، از مولفه‌های دیگر پایین‌تر است. همچنین سطح سازمانی با میانگین 9/2 بالاترین درصد مقاومت کتابداران در برابر تغییر و سطح فردی با میانگین 6/2 کمترین درصد مقاومت کتابداران در برابر تغییر را دارند. یافته‌ها نشان‌دهنده این مطلب است که در کتابخانه‌های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران سطح فردی و گروهی مقاومت در برابر تغییر کتابداران به سمت متوسط و سطح‌ سازمانی مقاومت در برابر تغییر کتابداران به سمت کمی بالاتر از حد متوسط گرایش دارد. نتیجه‌گیری: در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران توانایی کتابداران در سطح بالایی است ولی انگیزه کمی جهت افزایش بهره‌وری دارند. سطح بالای مقاومت سازمانی در مقابل تغییرات نشان‌‌دهنده عدم پذیرش تغییرات سازمانی از سوی کتابداران است. در کل، یافته‌ها نشان‌ دادند که بین سطوح مقاومت در برابر تغییر و بهره‌وری کتابداران رابطه معنی‌دار و معکوس وجود دارد، در نتیجه با افزایش مقاومت کتابداران در برابر تغییرات، بهره‌وری آنها کم می‌شود و برعکس. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

121 - رابطه سبک مدیریت و تسهیم دانش در کتابخانههای شهر تهران
فاطمه علیزاده محمد حسن زاده عصمت مومنی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه سبک مدیریت و تسهیم دانش در کتابخانه‌های شهر تهران انجام شده‌‌است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش، کتابداران و مدیران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌ صنعتی‌شریف، دانشگاه ‌علوم پزشکی و خدمات بهد أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه سبک مدیریت و تسهیم دانش در کتابخانه‌های شهر تهران انجام شده‌‌است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش، کتابداران و مدیران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌ صنعتی‌شریف، دانشگاه ‌علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، کتابخانه ملی ایران و کتابخانه مرکز اسناد و اطلاع‌رسانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی می‌باشد که با توجه به حجم جامعه، 219 نفر با استفاده از فرمول کوکران به صورت نمونه انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش، یک پرسشنامه 3 بخشی محقق‌ساخته (تسهیم دانش؛ گرایش به تسهیم دانش؛ و سبک مدیریت، بنابر نظریه لیکرت) بوده است که از میان پرسشنامه‌های توزیع شده، 209 نفر به پرسشنامه‌ها پاسخ داده‌اند. جهت تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون) استفاده شده‌است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که سبک مدیریت حاکم بر کتابخانه‌ها، سبک آمرانه- خیرخواهانه لیکرت بوده‌است. میزان تسهیم دانش در بین کارکنان کتابخانه‌ها، در سطح نسبتاً نامطلوبی و میزان گرایش کارکنان به تسهیم دانش در حد نسبتاً مطلوبی قرار دارد و نیز بین کلیه مؤلفه‌های سبک مدیریت با تسهیم دانش ارتباط مثبت و معنا‌داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: کتابداران و مدیران به یکدیگر اعتماد دارند و احساس مسئولیت برای تحقق اهداف سازمان دیده می‌شود و نیز دانش و تجربه بین آنان توزیع و جذب شده است. به نظر می‌رسد برای افزایش تسهیم دانش بین کارکنان نیاز به ارتقای سبک مدیریت ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

122 - شناسایی نیازهای آموزشی کتابداران شاغل در استان البرز
فاطمه نادری فاطمه نوشین‌فرد احمد شاه‌بیگ

هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی نیازهای آموزشی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان البرز اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی تحلیلی اجرا شده است. جامعه پژوهش را کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان البرز تشکیل داده اند که تعداد آنها 1 أکثر

هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی نیازهای آموزشی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان البرز اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی تحلیلی اجرا شده است. جامعه پژوهش را کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان البرز تشکیل داده اند که تعداد آنها 107 نفر بوده است. نمونه مورد پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 84 نفر تعیین گردید که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 917/0 تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمارتوصیفی، تحلیلی و آزمون مقایسه میانگین یک نمونه ای توسط نرم افزار SPSS انجام شد. یافته‌ها: بیشترین شرکت در کلاس‌های برگزار شده مربوط به دوره‌های مقدماتی و پیشرفته ICDL و تکنیک‌های قصه‌گویی و کتابداری است و نقش دوره‌های آموزشی در ارتقاء مهارت‌های مجموعه‌سازی، سازماندهی، مرجع‌شناسی وارائه خدمات و فناوری اطلاعات زیاد است. بهتر است شکل برگزاری کلاس‌های آموزشی بصورت حضوری، زمان برگزاری کلاس‌های آموزشی در ساعت کاری و مدرس کلاس‌های آموزشی اساتید دانشگاه باشند و بیشترین مهارت‌ها و آموزش‌های مورد نیاز در آینده مربوط به آشنایی با سیستم‌های هوشمند درکتابخانه، آشنایی با منابع اطلاعاتی اینترنتی وآشنایی با اصول اخلاق حرفه‌ای درکتابخانه‌ها است. نتیجه گیری: حدود نیمی از کارکنان دارای سابقه زیر بیست سال هستند؛ با این حال هنوز از فرصت ارتقا و دانش‌اندوزی برخوردارند. ازاین رو، ضروری است برنامه‌ریزی بهتری در جهت روزآمدکردن فعالیت کتابخانه، با توجه به مهارت‌ها و تمایلات شرکت‌ کنندگان در دوره‌ها ، طراحی و اجراشود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

123 - مطالعه عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی کاربران کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه)‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
امین زارع یاسر گودینی عارف ریاحی

هدف: کتابخانه‌های عمومی باید دارای انواع منابع و امکانات برای هر قشر و سن و با هر میزان تحصیلات باشند تا تمامی اقشار جامعه بتوانند منابع مورد نیاز خود را در آنجا پیدا کنند. هدف پژوهش حاضر مطالعه عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه‌های عمومی در شهر کرمانشاه است. روش: روش أکثر

هدف: کتابخانه‌های عمومی باید دارای انواع منابع و امکانات برای هر قشر و سن و با هر میزان تحصیلات باشند تا تمامی اقشار جامعه بتوانند منابع مورد نیاز خود را در آنجا پیدا کنند. هدف پژوهش حاضر مطالعه عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه‌های عمومی در شهر کرمانشاه است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی بوده جامعه آماری مطالعه حاضر را کلیه کاربران کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه تشکیل میدهند. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات صاحب نظران و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ سنجیده شد که آلفای 94/0 حاکی از پایایی مناسب پرسشنامه بود. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان استفاده کاربران از کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. بعلاوه این پژوهش نشان داده است که میان متغیرهای "سن"، "جنسیت"، "تحصیلات"، "اوقات فراغت"، "استفاده از اینترنت" و "فاصله محل سکونت با کتابخانه‌ها" با میزان استفاده از کتابخانه‌های عمومی رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: لزوم توجه به مکانیابی مناسب کتابخانه‌های عمومی در شهر کرمانشاه و نیز سیاستگذاری جهت اصلاح ساختاری و محتوایی کتابخانه‌های عمومی جذب افراد مختلف به ویژه بانوان و جوانان از مهمترین نتایج پژوهش حاضر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

124 - سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از مدل لیب کوآل
لیلا جباری علی جلالی دیزجی

هدف: هدف این پژوهش سنجش کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و شناسایی مولفه‌هایی از خدمت است که در این کتابخانه نیازمند ارتقاء و بهبود می‌باشند. روش پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی و روش پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده است. از جامعه 3100 أکثر

هدف: هدف این پژوهش سنجش کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و شناسایی مولفه‌هایی از خدمت است که در این کتابخانه نیازمند ارتقاء و بهبود می‌باشند. روش پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی و روش پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده است. از جامعه 31000 نفری دانشگاه تهران، 205 نفر نمونه انتخاب شدند. از ابزار لیب کوآل برای سنجش سطوح مختلف ادراکات کاربران از کیفیت خدمات کتابخانه استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داده در مولفه اثر خدمت، سطح خدمت دریافتی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بالاتر از سطح حداقل انتظار کاربران بوده است که نشان دهنده رضایت کاربران در این مولفه می باشد. در دو مولفه کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان مکان نیز سطح خدمت دریافتی در کتابخانه مورد مطالعه بالاتر از سطح حداقل انتظار کاربران بوده که نشان دهنده رضایت کاربران در این مولفه‌ها است. در مولفه اثر خدمت، سطح حداقل انتظارات برای همه‌ی گروه‌های کاربری کتابخانه برآورده شده است. خدمات ارائه شده در مولفه کنترل اطلاعات، برای دانشجویان کارشناسی از سطح حداقل انتظارشان پایین‌تر بوده و ابراز نارضایتی کرده اند. خدمات ارائه شده در مورد مولفه کتابخانه به عنوان مکان برای دانشجویان دکتری در حد سطح حداقل انتظارشان بوده و به نوعی مطالباتی دارند. سطح خدمات دریافتی برای همه‌ی گروه‌های کاربری، در هر سه مولفه، تا سطح حداکثری مورد انتظار فاصله دارد. اصالت پژوهش: به دلیل کاربرد لیب کوال در سنجش شکاف موجود بین سطوح ادراکات کاربران و تعیین نقاط ضعف و قوت کتابخانه در سه مولفه خدمت اهمیت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

125 - سنجش رابطه‌ی ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزاد شهر تهران
غزاله مظفری نجلا حریری زهرا اباذری

هدف: هدف پژوهش، تعیین رابطه‌ی ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزاد شهر تهران می‌باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی- تحلیلی است. جامعه‌ی آماری شامل 119 نفر کتابداران تمامی کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد شهر تهران أکثر

هدف: هدف پژوهش، تعیین رابطه‌ی ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزاد شهر تهران می‌باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی- تحلیلی است. جامعه‌ی آماری شامل 119 نفر کتابداران تمامی کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد شهر تهران می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ها‌ی ادراک از عوامل محیط کار با 63 سوال در مقیاس هفت سطحی، و بیگانگی با کار مشتمل بر 20 سوال در طیف چهار سطحی است. از میان پرسشنامه‌های توزیع شده، تعداد 100 پرسشنامه (84%) تکمیل و برگشت داده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد بیگانگی با کار با هیچ یک از ویژگی‌های جمعیت شناختی رابطه‌ی معناداری ندارد و سابقه‌ی کار با ویژگی‌های شغلی رابطه‌ی معنادار دارد. نتیجه‌گیری: به طور کلی کتابداران جامعه‌ی مورد پژوهش با کار بیگانه نیستند ولی از نظر گرانباری نقش، بیشترین نارضایتی را داشته‌اند. عوامل تعارض نقش و فشار نقش با نمره‌ی بیگانگی با کار کارمندان ارتباط معنادار منفی داشت، به گونه‌ای که با افزایش هریک، میزان بیگانگی با کار کاهش می‌یابد و عامل هویت تکلیف، ارتباط معنادار مثبت دارد؛ یعنی با افزایش هویت تکلیف، میزان بیگانگی با کار کاهش می‌یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

126 - تحلیل وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران
فهیمه فرد اصفهانی زهره میرحسینی

هدف: هدف پژوهشتعیین وضعیتکتابخانه&zwnj;های دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقایسه آنها با استانداردهای کتابخانه&zwnj;های دانشگاهی ایران به منظور یافتن انطباق یا فاصله با استانداردهاست. روش: جامعه مورد مطالعه کتابخانه&zwnj;های دانشگاه علوم پزشکی تهران، شامل یک کتابخانه مرکزی أکثر

هدف: هدف پژوهشتعیین وضعیتکتابخانه&zwnj;های دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقایسه آنها با استانداردهای کتابخانه&zwnj;های دانشگاهی ایران به منظور یافتن انطباق یا فاصله با استانداردهاست. روش: جامعه مورد مطالعه کتابخانه&zwnj;های دانشگاه علوم پزشکی تهران، شامل یک کتابخانه مرکزی و نه کتابخانه دانشکده&zwnj;ای است. این پژوهش از نوع کاربردی است و به شیوه پیمایشی ارزشیابی انجام شده است. اطلاعات گردآوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و با فرمول&zwnj;های پیشنهادی استاندارد کتابخانه&zwnj;های دانشگاهی ایران مقایسه گردیدند. در تجزیه و تحلیل داده&zwnj;ها، از نرم&zwnj;افزار SPSS و آزمون مجذور کی استفاده شد. یافته&zwnj;ها: نتایج نشان داد که کتابخانه&zwnj;های مرکزی، دندان&zwnj;پزشکی، داروسازی، پزشکی با بازه 79 تا 83 درصدی مطابقت با کل استاندار&zwnj;د&zwnj;ها در مجموع وضعیت بهتری نسبت به سایر کتابخانه&zwnj;ها داشتند. دانشکده&zwnj;های مدیریت و روان پزشکی در وضعیت متوسطی بودند. کتابخانه&zwnj; بهداشت تنها با 49 درصداستاندارد&zwnj;ها مطابقت داشت. نتیجه&zwnj;گیری: در مجموع هیچ کتابخانه&zwnj;ای با استانداردها مطابقت کامل نداشت و کتابخانه&zwnj;ها عمدتاً در زمینه نیروی انسانی، بودجه و مواد کتابخانه&zwnj;ای دچار مشکل بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

127 - سنجش اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم بر اساس مقیاس اضطراب کتابخانه‌ای باستیک
داود اصغرپور مهربانی محمد ساجدی

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم و بررسی آن با متغیرهای جنسیت، مقطع (کارشناسی و کارشناسی ارشد)، رشته (کتابداری و غیر کتابداری) و استفاده یا عدم استفاده از کتابخانه قبل از ورود به دانشگاه پرداخته اس أکثر

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم و بررسی آن با متغیرهای جنسیت، مقطع (کارشناسی و کارشناسی ارشد)، رشته (کتابداری و غیر کتابداری) و استفاده یا عدم استفاده از کتابخانه قبل از ورود به دانشگاه پرداخته است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی است. نمونه پژوهش شامل 225 نفر از دانشجویان و ابزار مورد استفاده نسخه اصلاح‌شده‌ای از مقیاس اضطراب کتابخانه‌ای باستیک شامل 35 گزاره است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از جدول توزیع فراوانی و آزمون تی مستقل استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که میانگین کلی اضطراب در نمونه پژوهش 76/88 است. نتایج حاصل از آزمونتی مستقل نشان داد که میانگین اضطراب کتابخانه‌ای در زنان بیشتر از مردان و در دانشجویان رشته‌های غیر کتابداری بیشتر از کتابداری است. اما،در افرادی که قبل از ورود به دانشگاه از کتابخانه استفاده می‌کرده و آنان که استفاده نمی‌کرده‌اند،‌ اختلاف معناداری وجود نداشت. این اختلاف در پایه‌های تحصیلی مختلف دانشجویان یکسان بود.به‌علاوه، این معناداری تنها مربوط به موانع فیزیکیبود و در سایر عوامل مؤثر بر اضطراب کتابخانه‌ای اختلاف معناداری مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: اهمیت مطالعه اضطراب کتابخانه‌ای به ‌خصوص در مورد دانشجویان بر این امر استوار است که چون این افراد جهت انتخاب موضوع، جمع‌آوری اطلاعات و پیشینه پژوهش پایان‌نامه‌های خود و انجام تکالیف درسی نیازمند استفاده از کتابخانه هستند، اضطراب کتابخانه‌ای می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی و کمیت و کیفیت تولیدات علمی آنان‌ داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

128 - نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر و نقش کتابخانه در تأمین آن نیازها
سارا برزگر بنفشه داداشی سیدعابدین حسینی‌آهنگری

هدف: هدف اصلی این پژوهش نیازسنجی اطلاعات مورد نیاز دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر و نقش کتابخانه در تأمین آن نیازها است. روش: روش تحقیق پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر است. تجزیه و تحلیل آماری ب أکثر

هدف: هدف اصلی این پژوهش نیازسنجی اطلاعات مورد نیاز دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر و نقش کتابخانه در تأمین آن نیازها است. روش: روش تحقیق پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر است. تجزیه و تحلیل آماری بر روی 357 پرسشنامه ای پاسخ‌داده‌شده انجام گرفت. اطلاعات بدست‌آمده با استفاده از روش آماری توصیفی و تحلیلی و با به‌کارگیری نرم‌افزار- اس.پی.اس. اس. صورت گرفته است. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که مهمترین هدف از جستجوی اطلاعات و دلیل کسب اطلاعات دانشجویان به ترتیب، مؤلفه انجام پروژه‌های درسی با میانگین رتبه (11/5) و اطلاعات کمکی و تخصصی مرتبط با کتب درسی با میانگین رتبه (36/3) است. از بین منابع رسمی کسب اطلاعات به ترتیب: متون پایه استاندارد (کتاب ها و منابع مرجع تخصصی)، مجلات علمی- تخصصی، پایان نامه ها و گزارش های تحقیقاتی، مهمترین منابع جهت تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان به حساب می‌آیند. از طرفی استفاده از اینترنت و موتورهای جستجوی عمومی به عنوان منابع الکترونیکی، با میانگین رتبه (02/3) برای تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان بیشترین اهمیت را دارا است. در پایان، نتایج پژوهش مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و پیشنهادهایی نیز ارائه شده است. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، نقش کتابخانه های دانشگاه در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد قائم‌شهر در حد متوسط، است و دانشجویان به منظور تأمین نیازهای اطلاعاتی خود از سایر کتابخانه ها و کتابخانه های شخصی نیز استفاده می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

129 - سنجش رابطه سرمایه اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی مطالعه موردی: کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران
فهیمه باب‌الحوائجی نسترن زمانی‌راد

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی ‌است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که میان 140 نفر از کتابداران دانشگاهی شاغل در کتابخانه های 13 دانشگاه وابسته به وزارت أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی ‌است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که میان 140 نفر از کتابداران دانشگاهی شاغل در کتابخانه های 13 دانشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با مدارک تحصیلی کارشناسی و بالاتر توزیع و 133 پرسشنامه تکمیل شد. از روش های آماری توصیفی و استنباطی رگرسیون کلی چند متغیری در این پژوهش استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد میزان سرمایه اجتماعی (51/39) و کارآفرینی اجتماعی (99/41) در کتابخانه های مورد پژوهش متوسط است و سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی اجتماعی تأثیر مثبت دارد. همچنین، از میان شاخص های سرمایه اجتماعی (اعتماد متقابل، روابط، عمل متقابل، ظرفیت، تنوع و ساختار)، همه به جز تنوع بر کارآفرینی اجتماعی تأثیر مثبت دارند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، توجه به سرمایه اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی یعنی تشخیص فرصت‌ها و استفاده از آن ها، می تواند در روابط بین جوامع علمی و نحوه تبادل اطلاعات در کتابخانه ها و شبکه های علمی کاملاً مؤثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

130 - سنجش کیفیت خدمات کتابخانه و مرکز اطّلاع‌رسانی دانشگاه امام صادق(ع) با استفاده از مدل لیب‌کوال
مسعود رزمی‌شندی علی‌رضا اسفند‌یاری مقدم یعقوب نوروزی

هدف:پژوهش حاضر با هدف آشنایی با کیفیت خدمات کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه‌ امام صادق(ع) با استفاده از مدل لیب‌کوال تی ام انجام گرفته است. روش: این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی انجام‌شده و جامعة آماری آن شامل 3454 نفراز اعضای کتابخانهاست. حجم نمونه متشکل أکثر

هدف:پژوهش حاضر با هدف آشنایی با کیفیت خدمات کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه‌ امام صادق(ع) با استفاده از مدل لیب‌کوال تی ام انجام گرفته است. روش: این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی انجام‌شده و جامعة آماری آن شامل 3454 نفراز اعضای کتابخانهاست. حجم نمونه متشکل از 346 نفر است که به روش تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS 18و جهت ترسیم نمودارها از نرم‌افزار‌های مایکروسافت ورد و اکسل 2010 استفاده شده است. یافته‌ها: بیشترین ضعف کتابخانه به ترتیب در مادّه‌های22 (وجود مکانی مناسب برای مطالعه و یادگیری گروهی در کتابخانه)، 2(توجّه ویژه به تک‌تک کاربران)، 8 (اشتیاق و علاقه برای کمک به کاربران) و10 (امکان دسترسی به منابع الکترونیکی از منزل یا محل کار) می‌باشد. بیشترین نقاط قوت کتابخانه به ترتیب در مادّه‌های16 (اطّلاعات برای استفاده مستقل به سادگی در دسترس قرار می‌گیرد)، 17(وجود مجموعة مجلات چاپی و الکترونیکی مورد نیاز کاربران)، 19 (وجود فضایی آرام برای فعالیّت های فردی) و 12(وجود منابع چاپی مورد نیاز کاربران) بوده است. در باقی مادّه‌ها کتابخانه تقریباً در حد وسط بوده اند. نتیجه‌گیری: کتابخانه و مرکز اطّلاع‌رسانی در برآوردن نیازهای کاربران در کل وضعیت متوسط را کسب نموده است. به عبارت دیگر خواسته‌های کاربران در سطح حداقل برآورده شده است ولی تا سطح مطلوب و حداکثر انتظارات تفاوت قابل توجّهی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

131 - وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه‌های دانشگاهی با توجه به سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی (مطالعه موردی دانشگاه‌های استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی)
حوا خزاعی نژاد فهیمه باب الحوائجی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه های دانشگاهی با توجه به سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی (مطالعه موردی دانشگاه های استان های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی) انجام گرفته است. روش‌شناسی: پژوهش حا أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه های دانشگاهی با توجه به سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی (مطالعه موردی دانشگاه های استان های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی) انجام گرفته است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشی کاربردی بوده وبه روش های کتابخانه ای و پیمایشی تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری شامل همه مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی استان های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی بود. ابزار این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مؤلفه های موجود در سند راهبردی سازمان فناوری اطلاعات ایران شامل دو پرسشنامه بود. نتایج توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 19 و آزمون‌های t test تک نمونه ای و همچنین تحلیل واریانس مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان انطباق فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه های مورد بررسی با سند راهبردی سازمان فناوری اطلاعات در سطح پایینی قرار دارد. همچنین بین دیدگاه مدیران و کتابداران در رابطه با انطباق مؤلفه های سند راهبردی سازمان فناوری اطلاعات ایران با کتابخانه های مورد بررسی، تفاوتی وجود ندارد. نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش نشان داد میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه های مورد بررسی با سند راهبردی سازمان فناوری اطلاعات ایران در سطح پایینی از انطباق قرار دارد. پایین بودن سطح انطباق به خصوص در مؤلفه های مدیریت، استانداردها، تعاملات منطقه ای و بین المللی، امنیت فضای تبادل اطلاعات، تحقیق و پژوهش، تجارت و بازرگانی و توسعه خدمات الکترونیکی مشهود بود. این یافته ها نشان داد برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران و انطباق با مؤلفه های سند راهبردی سازمان فناوری اطلاعات ایران، کتابخانه ها باید در بازه زمانی کمتر از ده سال تمام تلاش خود را جهت نزدیک شدن به اهداف اشاره شده به عمل آورند و با تمرکز بیشتر به بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها بپردازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

132 - شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از روش فرایند سلسله مراتبی گروهی (AHP)
فرزانه عفیفیان زهیر حیاتی علی گلی

هدف: هدف پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از روش فرایند سلسله مراتبی گروهی AHP)) است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابتدا با مطالعه کتابخانه‌ای، معیارهای موثر در مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی مشخص شد؛ سپ أکثر

هدف: هدف پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از روش فرایند سلسله مراتبی گروهی AHP)) است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابتدا با مطالعه کتابخانه‌ای، معیارهای موثر در مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی مشخص شد؛ سپس با نظرسنجی از متخصصین مرتبط توسط پرسشنامه، میزان اهمیت عوامل مؤثر با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی گروهی(AHP)[1] مشخص شد. از 45 پرسشنامه توزیع شده، 32 پرسشنامه به صورت کامل و بدون خطا تکمیل شد. به منظور محاسبه نتایج مقایسه زوجی معیارها و شاخص های مستخرج از دیدگاه متخصصین کتابداری، نرم افزار Expert choiceو جهت انجام تحلیل های مکانی موجود کتابخانه با معیارهای منتخب و نیز شناسایی پهنه های جدید نرم افزار Arc GISبکار رفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان ‌داد از دیدگاه پاسخگویان 34 شاخص در مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با اهمیت متفاوت، دخیل هستند که در قالب شش معیار اصلی مرکزیت، سازگاری، امکانات رفاهی و پیش‌بینی‌های آینده، جهت‌یابی محل ، شرایط فیزیکی-کالبدی و رقبا قرار می گیرند. نتیجه‌گیری:. بر اساس امتیاز تعلق‌گرفته به شاخص‌ها، 13 شاخص از ارتباط کم 12 شاخص از ارتباط متوسط و 9 شاخص از ارتباط زیاد برخوردار هستند. همچنین، شاخص‌هایی که بالاترین وزن را در هر گروه داشتند مشخص شدند و در پایان الگویی از عوامل مؤثر بر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی ارائه شد. [1].Analytic Hierarchy Process (AHP) تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

133 - کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران و مالزی طی سال‌های 1385-1390: مطالعه تطبیقی
فائزه فرهودی

هدف: هدف این پژوهش، مقایسه کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران و مالزی طی سال‌های 1385-1390 است. روش: از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده شد. نمونه آماری مورد نظر، 100 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران و 100 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی مالزی بود که أکثر

هدف: هدف این پژوهش، مقایسه کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران و مالزی طی سال‌های 1385-1390 است. روش: از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده شد. نمونه آماری مورد نظر، 100 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران و 100 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی مالزی بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (فرم کوتاه 26 سؤالی این ابزار)، مورد استفاده قرار گرفت و از طریق ایمیل به کتابداران کتابخانه‌های عمومی موردنظر در ایران و مالزی ارسال شد (نسخه انگلیسی زبان آن جهت ارسال به کتابداران مالزی در نظر گرفته شد). سؤالات این ابزار در یک حیطه کلی از کیفیت زندگی و 24 حیطه مختلف دیگر خلاصه شد که این حیطه‌ها در 6 بعد فیزیکی، روانی، سطوح استقلال، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات محیطی و علائق معنوی جای گرفتند. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از َآماره‌های توصیفی میانگین و انحراف معیار و آماره‌های تحلیلی همبستگی پیرسون و آزمون تی و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که پائین‌ترین بعد کیفیت زندگی در ایران، سطوح استقلال (با میانگین 35/6) و در مالزی علائق معنوی (با میانگین 22/5) است و بالاترین بعد کیفیت زندگی در ایران، علائق معنوی (با میانگین 65/17) و در مالزی سلامت روانی (با میانگین 47/33) است. نتایج به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر مبین این مطلب است که به‌جز دو بعد علائق معنوی و ارتباطات اجتماعی که در نمونه موردبررسی در مالزی (به‌ترتیب با میانگین 22/5 و 32/5) کمتر از نمونه موردنظر در ایران (به‌ترتیب با میانگین 65/17 و 30/8) است؛ در سایر ابعاد کیفیت زندگی، کتابداران موردبررسی در مالزی نسبت به ایران میانگین بالاتری را به خود اختصاص دادند و تفاوت معناداری در این زمینه بین دو کشور وجود دارد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که به طور کلی کیفیت زندگی در کتابداران کتابخانه‌های عمومی در مالزی نسبت به ایران طی سال‌های 85-90 بالاتر است. نتایج پژوهش موید آن است که نامطلوب‌ترین زیرمؤلفه‌های کیفیت زندگی در نمونه مورد بررسی در ایران، احساس امنیت، تأمین مالی، دسترسی به اطلاعات و حمایت اجتماعی است و کمترین میزان همبستگی میان مؤلفه‌ها هم در ایران و هم در مالزی، مربوط به مؤلفه ارتباطات اجتماعی و سلامت جسمانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

134 - مؤلفه¬های مهارت¬های ارتباطی و ارتباط آنها با ویژگی¬های جمعیت‌شناختی در کتابداران دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
حسن اشرفی ریزی مرتضی امرایی احمد پاپی سوسن بهرامی راحله سموعی

هدف: هدف از این پژوهش تعیین و مقایسه میانگین مؤلفه های مهارت های ارتباطی و ارتباط آنها با ویژگی های جمعیت شناختی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. روش: روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد مهارت أکثر

هدف: هدف از این پژوهش تعیین و مقایسه میانگین مؤلفه های مهارت های ارتباطی و ارتباط آنها با ویژگی های جمعیت شناختی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. روش: روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد مهارت های ارتباطی کویین دام بود. جامعه آماری آن، شامل 117 نفر کتابدار کتابخانه های دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و روش نمونه گیری سرشماری بوده است. روایی پرسشنامه از روش محتوایی و صوری و پایایی آن با استفاده از محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ برابر 86/. محاسبه و تأیید گردید. روش گردآوری داده ها، به شکل مراجعه حضوری و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده ازنرم&zwnj;افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی (درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t تک متغیره، آزمون Manova و LSD) صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که کتابداران دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از مهارت های ارتباطی به نسبت مطلوبی برخوردار هستند. و مؤلفه های قاطعیت و بینش در کتابداران دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در کتابداران با جنسیت مرد بیشتر از کتابداران با جنسیت زن بوده و تنطیم عواطف در کتابداران گروه سنی 38 تا 47 سال بیشتر از کتابداران با گروه سنی 18 تا 37 سال بوده است. همینطور اختلاف میانگین تنظیم عواطف برحسب مدرک تحصیلی در کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سطح 05/0 معنادار بوده است، به طوری که تنظیم عواطف در کتابداران با مدرک دیپلم کمتر از کتابداران با مدرک کارشناسی بوده است. نتیجه&zwnj;گیری: بررسی مؤلفه های مهارت های ارتباطی کتابداران مورد بررسی نشان داد که میانگین همه مؤلفه های از سطح متوسط بالاتر بوده و ارتباط معنی&zwnj;داری بین مؤلفه های قاطعیت و بینش با جنسیت و همین طور بین تنظیم عواطف با سن و مدرک تحصیلی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

135 - میزان آشنایی اعضای کتابخانه مرکزی تبریز با نرم‌افزار مدیریت کتابخانه و مفاهیم موجود در بخش جستجوی نرم‌افزار
عادله اسعدی

مقدمه: پژوهش حاضر به بررسی میزان آشنایی اعضای کتابخانه مرکزی تبریز با نرم‌افزار مدیریت کتابخانه و نیز میزان آشنایی آنان با مفاهیم موجود در بخش جستجوی نرم‌افزار در راستای نیازسنجی برگزاری دوره آموزشی استفاده از کتابخانه می پردازد. روش پژوهش: پیمایشی - تحلیلی بوده و برای أکثر

مقدمه: پژوهش حاضر به بررسی میزان آشنایی اعضای کتابخانه مرکزی تبریز با نرم‌افزار مدیریت کتابخانه و نیز میزان آشنایی آنان با مفاهیم موجود در بخش جستجوی نرم‌افزار در راستای نیازسنجی برگزاری دوره آموزشی استفاده از کتابخانه می پردازد. روش پژوهش: پیمایشی - تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای با 6 سوال مربوط به مشخصات فردی و 33 سوال بسته بین نمونه آماری به تعداد 361 نفر عضو فعال کتابخانه مرکزی تبریز است که در طول یک سال به کتابخانه مراجعه و از امکانات کتابخانه استفاده می کنند توزیع و پس از تکمیل دریافت گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری در بخش روشهای توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از وجود تفاوت معنی دار بین میزان آشنایی با نرم‌افزار کتابخانه در بین اعضای جدید و قدیم، با اطمینان 95 درصد بود. همچنین معنی دار بودن تفاوت بین میزان آشنایی با نرم‌افزار کتابخانه در بین گروه‌های مختلف که در ماه به کتابخانه مراجعه می کنند بررسی و تایید شد. معنی داری تفاوت بین میزان آشنایی با نرم‌افزار کتابخانه در بین گروه های مختلف که در ماه ها کتاب به امانت می برند، نیز تایید گردید. نتیجه‌گیری: کمتر از نیمی از اعضای کتابخانه با شیوه ی استفاده از نرم‌افزار و مفاهیم موجود در نرم‌افزار آشنایی دارند و در این زمینه باید آموزش‌های لازم ارایه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

136 - وضعیت و امکانات موجود کتابخانه‌های عمومی استان همدان در ارائه خدمات جنبی به استفاده‌کنندگان از دیدگاه کتابداران
مریم قنبری خشنو منصور تاجداران حسن کیانی خوزستانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت و امکانات موجود کتابخانه های عمومی استان همدان در ارائه خدمات جنبی به استفاده کنندگان از دیدگاه کتابداران انجام شد. روش‌شناسی: روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه پژوهش شامل تمامی کتابد أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت و امکانات موجود کتابخانه های عمومی استان همدان در ارائه خدمات جنبی به استفاده کنندگان از دیدگاه کتابداران انجام شد. روش‌شناسی: روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه پژوهش شامل تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان (132 نفر) بود که در 79 باب کتابخانه عمومی (شهری و روستایی) این استان فعالیت می کردند. از مجموع 132 پرسشنامه توزیع شده، 108 مورد بازگشت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد در 4/95% از کتابخانه‌های عمومی مورد مطالعه، انواع مختلفی از خدمات جنبی ارائه می شود. مسابقه نقاشی، خدمات اینترنتی، قصه گویی و مسابقه کتاب خوانی از مهم ترین خدمات جنبی این کتابخانه ها بودند. جلسات مثنوی و شاهنامه خوانی، نمایش فیلم و اجرای نمایشنامه به ندرت در کتابخانه ها برگزار می شدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد علیرغم وجود خط مشی ارائه خدمات جنبی، کتابخانه های مذکور در ارائه مؤثر این خدمات برای تشویق و جذب کاربران به کتابخانه چندان موفق نبودند. 6/56% جامعه پژوهش معتقد بودند که میزان تلاش صورت گرفته از سوی سازمان و مدیریت کتابخانه ها در راستای اجرای مطلوب این خدمات، در حد متوسط بوده است و 51 درصد از کتابداران اظهار داشتند که میزان این تلاش از جانب مدیر کتابخانه در حد کم بود. مهم ترین موانع در ارائه خدمات جنبی کمبود بودجه، نداشتن کادر مجرب برای مدیریت این برنامه‌ها، استقبال نکردن کاربران، همکاری نداشتن مدیران کتابخانه ها، فقدان اطلاع و نگرش کافی مسئولان سازمان مادر، عدم همکاری و علاقه‌مندی کتابداران و نداشتن فرصت کافی برای اجرای این خدمات بود. در مجموع وضعیت و امکانات موجود در این کتابخانه ها برای ارائه خدمات جنبی در سطح پایین ارزیابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

137 - بررسی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) از دید کاربران بر اساس مدل لایب کوال
محمدحسین چنگانیان خوراسگانی عاصفه عاصمی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) از دید کاربران بر اساس مدل لایب کوال است. روش: در این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی - توصیفی استفاده‌شده است. جامعه پژوهش اعضای فعال کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی و أکثر

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) از دید کاربران بر اساس مدل لایب کوال است. روش: در این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی - توصیفی استفاده‌شده است. جامعه پژوهش اعضای فعال کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال 1393 بوده و حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی و مورگان (1970) برابر 293 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد لایب کوال[1] می‌باشد که از وب‌سایت لایب کوال اخذ و ترجمه گردیده است. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در سطح توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و در سطح استنباطی شامل تحلیل واریانس چندعاملی ، آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن می‌باشد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشانگر این است که نمره کل کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان برابر 2949/6 بوده که با توجه به طیف 9 گزینه‌ای لیکرت ازنظر پاسخ‌دهندگان کیفیت خدمات بیش‌ازحد متوسط است. همچنین با توجه به سطح انتظارات کاربران، میانگین خدمات ارائه‌شده به کاربران برابر (13/6) بوده که بالاتر از میانگین حداقل انتظارات برابر (9557/5) و پایین‌تر از میانگین حداکثر انتظارات کاربران برابر (7564/6) بوده است. نتیجه‌گیری : خدمات کتابخانه‌های واحد از کیفیت کافی برخوردار بوده و کتابخانه‌ها توانسته‌اند حداقل انتظارات کاربران را در هر سه بعد برآورده نمایند ولی تا سطح خدمات مطلوب فاصله‌دارند. همچنین نتایج حاکی از این است که بعد تأثیر خدمات دارای میانگین بیشتری نسبت به سایر ابعاد و بعد کتابخانه به‌عنوان یک مکان دارای میانگین کمتری نسبت به سایر ابعاد بوده است. [1] www.Libqual.org تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

138 - وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه‏های دانشگاه تبریز
خاتون کابانی داریوش مطلبی

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه تبریز (12 کتابخانه) و موانع و مشکلات استفاده از آن انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که از سوی مدیران کتابخانه های دانشگاه تبریز تکمیل شده است. ج أکثر

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه تبریز (12 کتابخانه) و موانع و مشکلات استفاده از آن انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که از سوی مدیران کتابخانه های دانشگاه تبریز تکمیل شده است. جامعه آماری مورد نظر 12 کتابخانه از کتابخانه‌های دانشگاه تبریز بود و کل جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفت و نمونه‌گیری انجام نشد. یافته‌ها: بر اساس یافته های پژوهش، از نظر امکانات سخت‌افزاری بیشترین تعداد مربوط به رایانه (با 119 دستگاه) و کمترین تعداد به اوپک (1 عدد) اختصاص دارد. برای ارائه خدمات با استفاده از ابزارهای اینترنت، موتورهای جستجو (11 کتابخانه) و پست الکترونیکی (7 کتابخانه) بیشترین و گروه های بحث و گفتگو (2 کتابخانه) کمترین میزان استفاده را داشته اند. خدمات تحویل مدرک در 4 کتابخانه، خدمات اشاعه اطلاعات گزیده، تابلوی اعلانات الکترونیکی، و فهرست پیوسته هر یک در 2 کتابخانه، و خدمات آگاهی‌رسانی جاری در 3 کتابخانه ارائه می شود. نتیجه گیری: مشکلات و موانع استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه تبریز به ترتیب عبارت اند از: بالابودن هزینه های دسترسی پیوسته به پایگاه های اطلاعاتی، ناآشنایی مراجعه‌کنندگان به استفاده از امکانات مبتنی بر فناوری اطلاعات، و نبود کارکنان آموزش‌دیده و متخصصان کافی برای استفاده از فناوری اطلاعاتی (هر کدام در 9 کتابخانه)، نبود حمایت مسئولان و مدیران کتابخانه (8 کتابخانه)، عدم تسلط کتابداران به زبان انگلیسی مورد نیاز برای استفاده از فناوری، مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری (هر کدام در 7 کتابخانه)، مشکلات ارتباط اینترنتی (5 کتابخانه)، و کمبود منابع الکترونیکی (3 کتابخانه). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

139 - وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه‏های دانشگاهی استان اردبیل
حمیده علی اکبری

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی استان اردبیل انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی از نوع کاربردی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامۀ محقق ساخته است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 54 کتابخانۀ دانشگاهی است. تعد أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی استان اردبیل انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی از نوع کاربردی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامۀ محقق ساخته است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 54 کتابخانۀ دانشگاهی است. تعداد مسئولان کتابخانه که حاضر به پاسخگویی شدند 98 نفر است. از نرم‌افزار اس پی اس اس 20 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که مهم ترین خدمات اطلاعاتی که بر مبنای فناوری اطلاعات ارائه می شود دسترسی پیوستۀ کاربران به پایگاه های اطلاعاتی (7/53 درصد) است. بیش ترین دوره های آموزشی برگزار شده برای کاربران، دورۀ آموزشی ICDL (53/76 درصد) است. نتایج دیگر حاکی از آن است که مهم ترین عامل مؤثر در به کارگیری فناوری اطلاعات میزان آموزش کتابداران در استفاده از فناوری اطلاعات (با میانگین 95/4) و مهم ترین مانع و مشکل جهت بهره گیری از فناوری اطلاعات کمبود متخصصین فنی در کتابخانه (با میانگین 97/4) است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که میزان وجود فناوری اطلاعات و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری در کتابخانه های مورد مطالعه در حد مطلوبی نیست، و کمبود متخصصان فنی عمده ترین مانع در استفاده از فناوری اطلاعات است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

140 - مدل‌سازی کیفی برای مدیریت بهره‌برداری از جریان آب در رودخانه‌ها
سپیده سهامی علیرضا شکوهی بهناز ختار فربد چهرزاد

10.30495/wsrcj.2022.19231

زمینه و هدف: ارزیابی واکنش رودخانه‌ها به تغییرات طبیعی و دست‌کاری‌های ایجاد شده توسط بشر در طبیعت، از اهمیت بالایی در مدیریت کیفیت آب رودخانه برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی اثرات منفی مدیریت کمی بدون مدیریت کیفی جریان است. در این راستا با شبیه‌سازی کیفیت آب در أکثر

زمینه و هدف: ارزیابی واکنش رودخانه‌ها به تغییرات طبیعی و دست‌کاری‌های ایجاد شده توسط بشر در طبیعت، از اهمیت بالایی در مدیریت کیفیت آب رودخانه برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی اثرات منفی مدیریت کمی بدون مدیریت کیفی جریان است. در این راستا با شبیه‌سازی کیفیت آب در سناریوهای بهره‌برداری از رودخانه مبتنی بر سیاست‌های محیط زیستی، منجمله تخصیص حداقل جریان، کاهش کیفیت و فاصله گرفتن شرایط کیفی جریان از استانداردهای پرورش آبزیان با در نظر گرفتن عوامل کیفی و آلودگی‌های ناشی از توسعه جوامع شهری حاشیه رودخانه‌ها پرداخته می‌شود.روش پژوهش: پژوهش حاضر روی رودخانه آزاد رود در منطقه سروآباد استان کردستان انجام شد. در این راستا با اندازه‌گیری پارامترهای کمی و کیفی در دو دوره ماهانه، مدل کیفی QUAL2KW واسنجی و اعتبارسنجی شد. در بخش اول مطالعه با تغییر دبی جریان بر اساس سناریوهای تخصیص جریان در روش تنانت، وضعیت کیفی رودخانه در طول 22 کیلومتر شبیه‌سازی شد و در بخش دوم مقادیر پارامترهای کیفی در سناریوهای مختلف مدیریت جریان با مقادیر استاندارد مورد قبول برای پرورش آبزیان (ماهی) مقایسه شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست آمده، در حالی که دبی حداقل زیست‌محیطی بر اساس روش تنانت برای رودخانه مورد مطالعه m3/sec 1/1 می‌باشد، دبی کیفی بحرانی یعنی حداقل دبی قابل‌قبول از نظر کیفی برای ماه اسفند و فروردین به ترتیب 7/7 و 10 مترمکعب بر ثانیه برآورد شد. بررسی‌ها نشان داد که سناریوی ضعیف تنانت برای تخصیص حداقل جریان زیست‌محیطی برای تأمین الزامات کیفی رودخانه به‌هیچ‌وجه مناسب نمی‌باشد.نتایج: نتایج نشان داد که تخصیص جریان به روش مرسوم و بدون در نظر گرفتن شرایط کیفی رودخانه امکان‌پذیر نمی‌باشد و می‌تواند به شرایط زیست‌محیطی رودخانه آسیبی جدی وارد نماید. این مطالعه نشان داد که عدم احتساب شرایط کیفی در زمان تخصیص جریان، سبب می‌شود که سلامت اکولوژیکی جریان از دست رفته و رودخانه از استاندارد لازم برای آبزی‌پروری برخوردار نباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

141 - ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه آبریز کوهستانی در ایران
محمدرضا خزائی

در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه کوهستانی ارزیابی شده است. به این منظور سناریوهای مدل-های گردش عمومی به روش عامل تغییر ریزمقیاس شده‌اند. سناریوهای اقلیمی به مدل بارش-رواناب روزانه که از پیش برای حوضه به خوبی واسنجی و اعتبارسنجی شده است وارد شده و أکثر

در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه کوهستانی ارزیابی شده است. به این منظور سناریوهای مدل-های گردش عمومی به روش عامل تغییر ریزمقیاس شده‌اند. سناریوهای اقلیمی به مدل بارش-رواناب روزانه که از پیش برای حوضه به خوبی واسنجی و اعتبارسنجی شده است وارد شده و جریان روزانه رودخانه برای دوره مشاهداتی و سناریوهای اقلیم تغییر یافته آینده (93-2067) شبیه‌سازی شده است. با مقایسه ویژگی‌های جریان شبیه‌سازی شده سناریوهای آینده با دوره فعلی، اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانه ارزیابی شده است. به منظور تحلیل عدم قطعیت سناریوهای انتشار، از سه سناریوی A2، A1B، و B1 که به ترتیب بیانگر حالات غلظت زیاد، متوسط، و کم گازهای گلخانه‌ای هستند، استفاده شده است. نتایج حاکی از افزایش میانگین دمای حوضه بین 3 تا 5 درجه و افزایش تبخیر و تعرق در همه ماهای سال است. با وجود عدم قطعیت سناریوهای انتشار، تحت همه سناریوها بارش و جریان سالانه افزایش می‌یابد، اما توزیع فصلی نیز تغییر می کند؛ به گونه‌ای که جریان در پائیز و زمستان افزایش و در بهار و تابستان کاهش می‌یابد. کاهش جریان رودخانه در نیمه دوم سال آبی مبین لزوم توجه به اثرات تغییر اقلیم در طراحی مخازن سدها است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

142 - پیش بینی تاثیر تغییر اقلیم بر روند دبی ماهانه رودخانه با بکار بردن مدل هیدرولوژیکی IHACRES (مطالعه موردی: حوضه آبریز گالیکش)
خلیل قربانی الهه سهرابیان میثم سالاری‌جزی محمد عبدالحسینی

تغییر اقلیم موجب تغییراتی در میزان دما و بارش می‌شود و در نتیجه دبی رودخانه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغییرات بارش ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند به کمک مدل‌های گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف اقلیمی شبیه‌سازی شود اما بررسی تغییرات دبی رودخانه نیازمند کاربرد مدل‌های أکثر

تغییر اقلیم موجب تغییراتی در میزان دما و بارش می‌شود و در نتیجه دبی رودخانه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغییرات بارش ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند به کمک مدل‌های گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف اقلیمی شبیه‌سازی شود اما بررسی تغییرات دبی رودخانه نیازمند کاربرد مدل‌های بارش- رواناب است. به منظور تشخیص روند تغییرات دبی ناشی از تغییراقلیم، حوضه آبریز گالیکش از حوضه‌های سیل‌خیز دراستان گلستان به عنوان منطقه مطالعاتی درنظر گرفته شد. دما و بارش برای دوره اقلیمی آتی (2030-2011) براساس مدل گردش عمومی جو HADCM3 توسط مدل مولد داده LARS-WG تحت سناریوهای مختلف اقلیمی تولید و به عنوان ورودی به مدل واسنجی شده IHACRES وارد شد تا دبی برای دروه‌های اقلیمی آینده شبیه‌سازی شود. نتایج تحلیل تغییر اقلیم نشان می‌دهد در منطقه مورد مطالعه تحت سناریوهای مختلف، دمای هوا در ماه‌های مختلف سال افزایش پیدا کند که افزایش در ماه‌های گرم سال بیشتر از سایر ماه‌های سال است اما متوسط مجموع بارش سالانه کاهش می‌یابد. از آزمون من-کندال برای تشخیص روند سری‌های زمانی فصلی و نیمه‌سالانه دبی ‌استفاده و نتایج نشان داد تحت سناریوهای مختلف اقلیمی، دبی در فصل بهار و نیمه اول سال در سطح 5 درصد بدون روند ولی در دیگر فصل‌های سال و نیمه دوم سال دارای روندی کاهشی می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

143 - بررسی ژئوشیمیایی و پراکنش فلزات سنگین مس، روی، سرب و نیکل در محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی رودخانه ارس
شهرام شاه محمدی کلالق نادر حبیب زاده

رودخانه ارس به دلیل قرار گرفتن در مسیر فعالیت های معدن کاوی و شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی کیفیت آن ضروری می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین سرب (Pb)، مس (Cu)، أکثر

رودخانه ارس به دلیل قرار گرفتن در مسیر فعالیت های معدن کاوی و شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی کیفیت آن ضروری می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین سرب (Pb)، مس (Cu)، روی (Zn) و نیکل (Ni) در محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی رودخانه ارس در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. نمونه برداری به صورت فصلی از رسوبات، آب، گیاه (لوئی) و ماهی (زرد پر) درقالب 4 ایستگاه در پاییز سال 1393و تابستان سال 1394 در محدوده 150 کیلومتری طول رودخانه ارس صورت گرفت. نتایج نشان دهنده غلظت مجاز همه فلزات در نمونه های آب و ماهی و غلظت بیش‌تر از حد مجاز فلز سنگین مس در نمونه های رسوب و گیاه بر اساس استانداردهای جهانی بود. مطابق مقادیر شاخص های ضریب آلودگی، بار آلودگی و انباشت ژئوشیمیایی، همه ایستگاه ها به جز ایستگاه سنت استپانوس به فلز سنگین مس شدیداً آلوده بوده که می تواند ناشی از فعالیت های معدن کاوی مس سونگون در منطقه مورد مطالعه باشد. شدت آلودگی به فلزات سنگین در ایستگاه ها به ترتیب زیر حاصل شد: Cu > Zn > Pb = Ni. مقادیر کم‌تر از یک فاکتور تجمع زیستی برای نمونه ماهی زردپر، بیان‌گر جذب و تجمع فلزات سنگین از طریق جذب سطحی و نه از طریق رژیم غذایی ماهی ها می باشد. مقادیر بالاتر از یک فاکتور تجمع زیستی نمونه های گیاه لوئی در رابطه با فلزات سنگین سرب و روی در ایستگاه های مصب ایلگنه چای و قولان و میسن، آن را به عنوان یک گیاه ابرجاذب مطرح می کند. بنابراین می توان از این گیاه برای اهداف گیاه پالایی در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

144 - تاثیر مفهوم تغییرات درون سلولی، ابعاد شبکه محاسباتی و مقیاس نقشه توپوگرافی بر عملکرد مدل دوبعدی HEC-RAS در شبیه‌سازی پهنه‌های سیل گیر رودخانه‌ها (مطالعه موردی: رودخانه سرباز)
امیر صمدی اصغر عزیزیان

مدل دوبعدی HEC-RAS از مفهوم جدیدی به نام تغییرات درون سلولی برای لحاظ نمودن تغییرات ارتفاعی داخل یک سلول محاسباتی استفاده می‌نماید و از اینرو از وابستگی بسیار کمی به ابعاد سلول محاسباتی برخوردار می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر کاربرد این مفهوم بر پهنه سیلاب رودخا أکثر

مدل دوبعدی HEC-RAS از مفهوم جدیدی به نام تغییرات درون سلولی برای لحاظ نمودن تغییرات ارتفاعی داخل یک سلول محاسباتی استفاده می‌نماید و از اینرو از وابستگی بسیار کمی به ابعاد سلول محاسباتی برخوردار می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر کاربرد این مفهوم بر پهنه سیلاب رودخانه سرباز به انجام رسیده است. همچنین بررسی تاثیر مقیاس نقشه بر عملکرد مدل یک بعدی و دوبعدی HEC-RAS از دیگر اهداف این پژوهش می‌باشد. نتایج نشان داد که با افزایش ابعاد سلول محاسباتی، میزان خطای مدل درشبیه-سازی پهنه‌های سیلگیر نسبت به ابعاد سلولی کوچک نسبتاً پائین می‌باشد. به عنوان مثال، در صورت استفاده از یک شبکه محاسباتی با ابعاد 500 متر به جای یک شبکه با ابعاد 20 متر، میزان خطای مدل در برآورد پهنه سیلاب به کمتر از 15 درصد محدود می‌گردد. مدت زمان اجرای مدل دوبعدی نیز در ابعاد سلولی 500 متر تقریباً 45 برابر کمتر از مدت زمان اجرای مدل در صورت استفاده از ابعاد سلولی 20 متر است. یافته‌های مذکور به‌خوبی گویای این مطلب است که استفاده ازمفهوم تغییرات درون سلولی در مدلسازی تا چه حد می‌تواند در زمان اجرای مدل‌های عددی به ویژه در رودخانه‌های بزرگ و با پیچیدگی زیاد موثر باشد. همچنین محاسبات صورت گرفته حاکی از آن است که اختلاف بین دو مدل یک بعدی و دوبعدی در شبیهسازی پارامترهای هیدرولیکی در مقیاس‌های کوچک نسبتاً ناچیز می‌باشد و با افزایش مقیاس نقشه اختلاف دو مدل مذکور نیز افزایش می‌یابد که علت اصلی لحاظ نمودن تمامی تغییرات توپوگرافی بستر و سیلابدشت رودخانه در مقیاس‌های بالا می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

145 - پهنه‌بندی سیلاب 25 ساله جهت بهره برداری در تعیین حدود بستر و حریم رودخانه (مطالعه موردی رودخانه تیل)
رامین تبریزی سیده هدی رحمتی رضا حاجی سید محمد شیرازی محمد شهبازی بیله سوار

10.30495/wsrcj.2022.68529.11311

زمینه و هدف: از جمله اقدامات مدیریتی که میتواند نقش مهمی در کاهش خسارتهای سیلاب داشته باشد تهیه نقشه پهنه‌بندی سیل میباشد. تهیه، تدوین و وجود یک طرح جامع و کامل در زمینه کنترل سیلابها و تعیین حریم و بستر رودخانهها امری واجب و ضروری میباشد که باعث مدیریت سیلاب و ارزیابی أکثر

زمینه و هدف: از جمله اقدامات مدیریتی که میتواند نقش مهمی در کاهش خسارتهای سیلاب داشته باشد تهیه نقشه پهنه‌بندی سیل میباشد. تهیه، تدوین و وجود یک طرح جامع و کامل در زمینه کنترل سیلابها و تعیین حریم و بستر رودخانهها امری واجب و ضروری میباشد که باعث مدیریت سیلاب و ارزیابی خسارت میشود. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS و نرم افزار Arc-GIS به همراه افزونه ارتباط دهنده HEC-GeoRAS، برای تعیین حدود بستر و حریم، تهیه نقشه پهنهبندی سیلاب و بدست آوردن حریم کمی رودخانه با استفاده از استاندارد DLSRS برای رودخانه تیل چای و 2 شاخه از مسیلهای فرعی ورودی به این رودخانه استفاده شده است.روش پژوهش: ابتدا با استفاده از نقشه توپوگرافی محدوده رودخانه تیل از نرم‌افزار Arc-GIS و با استفاده از الحاقیه HEC-GeoRAS فایل ورودی نرم‌افزار HEC-RAS تهیه گردید و پس از وارد کردن داده‌های هندسی و داده‌های جریان پردازش و محاسبات مربوطه در محیط این نرم‌افزار جهت پهنهبندی سیلاب صورت پذیرفت.برای تعیین حدود بستر و حریم این آبراههها از سیلاب با دوره بازگشت 25 سال استفاده گردید. در نهایت با استفاده مجدد از الحاقیه HEC-GeoRAS و Arc-GIS نقشه‌های پهنهبندی سیلاب استخراج گردید. مضافا، با استفاده از استاندارد DSLRS، حریم کمی رودخانه تیل و مسیل‌های فرعی 1 و 2 در محدوده مورد مطالعه، با توجه به بازدیدهای میدانی صورت پذیرفته و با اعمال دید مهندسی مناسب تعیین گردید و اعداد مربوط به هر شاخص و نهایتاٌ مقدار حریم کمی محاسبه گردید.یافته ها: طبق نقشه‌های بدست آمده و تصاویر ماهواره‌ای و با توجه به بررسی‌ها و بازدید‌های انجام شده، عرض بستر هیدرولیکی محاسبه شده به دلیل عدم قطعیت‌های فراوان با عرض بستر تعریف شده در قانون متفاوت است. در نتیجه لازم است در این مرحله از مطالعات، بررسی‌های کارشناسی تفضیلی از طریق بازدید‌های قدم به قدم هر دو ساحل رودخانه‌ها و مسیل‌ها در طول محدوده مطالعاتی صورت پذیرد و در نهایت عرض بستر قانونی تشخیص و در نقشه‌ها علامت‌گذاری شود.نتایج: نتایج نشان می‌دهد که تلفیق مدل HEC_RAS و سیستم جغرافیایی GIS ابزاری کار‌آمد و مفید در تعیین سیلاب در رودخانه می‌باشد. طبق بررسی‌ها، مقایسه نقشه‌ها و کاربری‌های موجود اطراف رودخانه تیل و 2 مسیل فرعی نهایتاً مشخص گردید که در صورت وقوع سیلاب با دوره بازگشت 25 ساله، آسیب چندانی به نواحی اطراف رودخانه وارد نمی‌کند. طبق روش ارائه شده در استاندارد DSLRS، حریم کمی رودخانه تیل و مسیل‌های فرعی 1 و 2 در محدوده مورد مطالعه، با توجه به بازدیدهای میدانی صورت پذیرفت و نهایتاٌ مقدار حریم کمی محاسبه گردید که در این محاسبات، مقدار حریم کمی رودخانه تیل در محدوده طرح مطالعاتی مقدار 8 متر و همچنین حریم کمی مسیل 1 و 2 به ترتیب 4 و 5 متر محاسبه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

146 - بررسی مقایسه ای شاخص‌های NSFWQI و IRWQISC در ارزیابی کیفیت رودخانه‌ها
علیرضا شکوهی امید بهمنی

این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه دو شاخص کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC بر روی رودخانه‌های حوضه‌های پنجگانه خوزستان یعنی کارون، کرخه، دز، مارون- جراحی و زهره هندیجان با استفاده از داده‌های ثبت شده در سالهای 90-96 انجام شده است. این تحقیق نشان‌دهنده تفاوت دو روش و همچنین ص أکثر

این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه دو شاخص کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC بر روی رودخانه‌های حوضه‌های پنجگانه خوزستان یعنی کارون، کرخه، دز، مارون- جراحی و زهره هندیجان با استفاده از داده‌های ثبت شده در سالهای 90-96 انجام شده است. این تحقیق نشان‌دهنده تفاوت دو روش و همچنین صحت سنجی شاخص توسعه یافته در ایران می‌باشد. در حالیکه بر اساس شاخص NSFWQI رودخانه‌های منطقه از نظر کیفیت در حالت متوسط هستند و بجز نقاطی بر روی رودخانه کارون مشکل خاصی وجود ندارد، شاخص IRWQIsc وضعیت کیفیت آبهای سطحی در سطح استان را متوسط تا بد ارزیابی می‌نماید. شاخص NSFWQI در شناسایی مراکز آلودگی در حوالی اهواز موفق عمل نموده حال آنکه شاخص IRWQIsc نسبت به شناسایی کانون‌های شوری بر روی رودخانه‌های زهره و جراحی درست عمل کرده است. در تعیین توزیع مکانی شاخص&lrm;‌ها از سه روش زمین‌آمار اسپلاین، کریجینگ و روش وزنی معکوس فاصله استفاده به عمل آمد که با ارزیابی به عمل آمده روش وزنی معکوس فاصله انتخاب شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

147 - مدلسازی برآورد میزان رسوب معلق رودخانه پسیخان با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی درخت تصمیم
سیدسامان میرفلاح نصیری ابراهیم امیری محبوبه شادابی بجند

برآورد دقیق میزان رسوبات حمل شده در رودخانه‌ها بر اثر فرسایش عامل مهمی برای مدیریت پروژه های آب شناختی می‌باشد. شبکه عصبی مصنوعی به دلایل عمده از جمله برخورداری از توانایی تشخیص الگو، رابطه خوب بین ورودی و خروجی و نیاز به تعداد داده‌های ورودی کم‌تر در پیش‌بینی میزان رسو أکثر

برآورد دقیق میزان رسوبات حمل شده در رودخانه‌ها بر اثر فرسایش عامل مهمی برای مدیریت پروژه های آب شناختی می‌باشد. شبکه عصبی مصنوعی به دلایل عمده از جمله برخورداری از توانایی تشخیص الگو، رابطه خوب بین ورودی و خروجی و نیاز به تعداد داده‌های ورودی کم‌تر در پیش‌بینی میزان رسوب معلق دارای اهمیت فراوانی است. بر این اساس پژوهش حاضر اقدام به مدلسازی برآورد میزان رسوب معلق رودخانه پسیخان با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی درخت تصمیم M5 کرده است. میزان رسوب در رودخانه‌ها تابع پارامترهای زیادی از هندسه رودخانه، هیدرولیک جریان و خصوصیات رسوب است. به همین دلیل در این تحقیق سعی شده است ابتدا با بی بعد سازی پارامترهای موثر بر ظرفیت حمل رسوب، تعداد پارامترهای موثر کاهش یابد. نتایج نشان داد که درخت تصمیم ساخته شده اولیه یعنی درخت M5 نیاز به هرس ندارد و دارای کاربرد مناسب می باشد. برای بررسی میزان دقت مدل پیش‌بینی از سه پارامتر ضریب تعیین (R2)، متوسط خطای نسبی (ME) و میانگین مجذور مربعات خطا (RMSE) استفاده شد. مقادیر بدست آمده برای این سه پارامتر به ترتیب برابر با 851/0، 64/1037 و 32/941 به دست آمد که نشان دهنده مناسب بودن این سه پارامتر است. همچنین مقایسه میزان رسوب معلق بدست آمده از مدل درخت تصمیم با داده‌های اندازه گیری رودخانه پسیخان نشان داد که میزان ضریب تعیین برابر با 8953/0 به دست آمد که یک مقدار بسیار مناسب است. نتایج نشان داد که این مدل در پیش بینی میزان رسوب معلق در رودخانه پسیخان از کارایی موثری برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

148 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر فاصله نصب آبشکن های نفوذپذیر با المان‌های شش‌پایه بر تغییرات الگوی رسوبی بستر
ابراهیم نجاران امیرعباس کمان بدست محمود شفاعی بجستان علیرضا مسجدی هوشنگ حسونی زاده

آبشکن‌های نفوذپذیر سازه‌هایی هستند که با انحراف جریان فرساینده از قوس بیرونی رودخانه بطرف مرکز آن، فرسایش ساحل بیرونی رودخانه را مهار می‌کنند. در این مطالعه به بررسی الگوی فرسایش و رسوبگذاری در اطراف سازه آبشکن در شرایط نصب فاصله متفاوت آبشکن‌ها از یکدیگر پرداخته شده اس أکثر

آبشکن‌های نفوذپذیر سازه‌هایی هستند که با انحراف جریان فرساینده از قوس بیرونی رودخانه بطرف مرکز آن، فرسایش ساحل بیرونی رودخانه را مهار می‌کنند. در این مطالعه به بررسی الگوی فرسایش و رسوبگذاری در اطراف سازه آبشکن در شرایط نصب فاصله متفاوت آبشکن‌ها از یکدیگر پرداخته شده است. المان‌های بتنی شش‌پایه از جمله مصالحی هستند که با قرار گرفتن روی‌هم یک سازه نفوذپذیر را تشکیل داده و بدون خشکاندن بستر رودخانه قابل اجرا می‌باشند. در این راستا چگونگی عملکرد این سازه‌ها نیازمند بررسی می‌باشد. با این مفهوم در تحقیق حاضر عملکرد این سازه در کانال آزمایشگاهی با عرض 60 سانتیمتر و قوس 180 درجه ملایم و تحت شرایط هیدرولیکی مختلف (Fr= 0.227, 0.244, 0.261, 0.278) انجام شد. داده‌های موردنیاز آزمایش در فواصل مختلف بین بلوک‌ها شامل 60، 72، 84 و 96 سانتیمتر با طول مؤثر 12 سانتیمتر معادل 20 درصد عرض فلوم اندازه‌گیری شد. آزمایش شاهد در شرایط مشابه سایر سناریوها بدون نصب صفحات انجام گردید. مقایسه نتایج آزمایش‌های شاهد و اصلی نشان داد که نصب صفحات مستطیلی نفوذپذیر با فاصله پنج برابر طول مؤثر بهترین راندمان را در کاهش حداکثر عمق آبشستگی در دیواره خارجی داشته بطوریکه نسبت به آزمایش‌های شاهد به میزان 1/70 و 9/57 درصد به ترتیب در اعداد فرود 227/0 و 261/0 کاهش داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

149 - تاثیر شبکه آبیاری و زهکشی تجن بر تامین نیازهای جریان محیط‌زیستی منابع آب
سیده زهره هاشمی عبداله درزی نفت چالی فاطمه کاراندیش هنک ریتزما کریم سلیمانی

10.30495/wsrcj.2023.71364.11346

زمینه و هدف: در سال های اخیر، به دلیل تاکید مکرر برنامه ها و اسناد توسعه کشور بر امنیت غذایی و ارتقای خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی، تلاش های زیادی برای توسعه کشاورزی شده است. عدم توجه به پایداری محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اساسی پایداری سیستم های تولید مح أکثر

زمینه و هدف: در سال های اخیر، به دلیل تاکید مکرر برنامه ها و اسناد توسعه کشور بر امنیت غذایی و ارتقای خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی، تلاش های زیادی برای توسعه کشاورزی شده است. عدم توجه به پایداری محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اساسی پایداری سیستم های تولید محصولات کشاورزی، فشارهای زیادی را بر محیط زیست شکننده و به ویژه بر اکوسیستم های آبی وارد نموده است. یکی از جنبه های مهم برای بررسی ارزیابی پایداری منابع آب هر منطقه، نحوه تامین نیازهای جریان محیط زیستی (EFR) این منابع در طولانی مدت می باشد. در این تحقیق، روند تامین EFR کمی و کیفی منابع آب سطحی و زیرزمینی در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی تجن (TIDN) در استان مازندران بررسی می شود.روش پژوهش: EFR هیدرولوژیکی و کیفی منابع آب سطحی (S.EFR) شامل رودخانه تجن (T.EFR) و آب‌بندان ها (A.EFR) و آب زیرزمینی (G.EFR) از لحاظ کمی و کیفی در دوره ی قبل (1997-1984) و بعد (2019-1998) از بهره برداری از TIDN تعیین شد. مقدار EFR کمی رودخانه تجن با استفاده از چهار روش هیدرولوژیکی جریان متغیر ماهانه (VMF)، تنانت، تسمن و اسماختین محاسبه شد. مقدار EFR کیفی این رودخانه بر مبنای سه آلاینده اصلی آب‌های سطحی در منطقه شامل نیتروژن، فسفر و شوری تعیین شد. حداقل حجم آب مورد نیاز برای حفظ پایدار اکوسیستم آب‌بندان، به عنوان A.EFR لحاظ شد. با توجه به اینکه تاکنون روش مشخصی برای تعیین EFR منابع آب زیرزمینی ارایه نشد، در این پژوهش، با تلفیق پارامترهای کمی و کیفی مانند عمق آب زیرزمینی، غلظت شوری و نیتروژن، EFR این منابع تعیین شد.یافته‌ها: میانگین جریان رودخانه در دوره های قبل و بعد از بهره‌برداری از TIDN به ترتیب 53/14 و 36/8 مترمکعب بر ثانیه بود. قبل از بهره برداری از TIDN، براساس روش های MVF، اسماختین، تسمن و تنانت، به ترتیب EFR هیدرولوژیکی رودخانه در 1/79، 2/59، 1/69 و 1/90 درصد موارد تامین شد. میزان تامین در دوره بعد از بهره برداری، به ترتیب در 4/53، 1/27، 4/41 و 3/73 درصد موارد بود. از نظر نیتروژن و شوری، میزان عدم تامین EFR کیفی این رودخانه از نظر نیتروژن و شوری، در دوره بهره برداری به ترتیب 1/11 و 9/9 درصد نسبت به دوره قبل افزایش یافت. هدایت الکتریکی بیشترین نقش را در کمبود EFR کیفی رودخانه داشت و پس از آن به-ترتیب نیتروژن و فسفر قرار داشتند. بهره برداری از TIDN سبب افزایش عمق و غلظت نیتروژن آب زیرزمینی شد به طوری که در دوره بهره برداری، منطقه ناپایدار از نظر این دو مولفه افزایش یافت. قبل از احداث شبکه، هیچ بخشی از منطقه دارای کمبود EFR هیدرولوژیکی بیشتر از 353 متر مکعب نبود؛ لکن پس از آن، حدود 6/40 درصد منطقه کمبودهای بیشتر از این را تجربه کرده است. همچنین، محدوده دارای کمبود EFR کیفی از نظر نیتروژن از 4/13 درصد در دوره قبل از TIDN به 6/35 درصد در دوره بهره-برداری از شبکه افزایش یافت.نتیجه گیری: توسعه TIDN سبب افزایش عدم تامین EFR کمی و کیفی منابع آب سطحی و زیرزمینی در منطقه شد. با توجه به محدودیت تامین EFR بعد از بهره‌برداری از TIDN به‌ویژه در فصول کم باران، بازنگری در الگوی کشت و روش آبیاری ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت، ادامه ی روند فعلی، با برهم زدن کامل توازن زیست محیطی، کشاورزی را از حالت پایدار خارج خواهد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

150 - اثر تغيير اقليم بر مواد آلي خاک و فعاليت زيستي خاک
آرش محمدزاده یاسر عظیم زاده

پديده تغيير اقليم يکي از مهم‌ترين چالش‌هاي جهاني بشر در تأمين غذاي کافي و سالم جمعيت روزافزون جهان به شمار مي‌رود. عوامل پيش‌برنده تغيير اقليم مانند افزايش دما، تغيير الگوهاي بارش و افزايش فراواني و شدت رخدادهاي جوي، ويژگي‌هاي خاک را به‌ويژه در بوم‌نظام‌هاي مناطق خشک و أکثر

پديده تغيير اقليم يکي از مهم‌ترين چالش‌هاي جهاني بشر در تأمين غذاي کافي و سالم جمعيت روزافزون جهان به شمار مي‌رود. عوامل پيش‌برنده تغيير اقليم مانند افزايش دما، تغيير الگوهاي بارش و افزايش فراواني و شدت رخدادهاي جوي، ويژگي‌هاي خاک را به‌ويژه در بوم‌نظام‌هاي مناطق خشک و نيمه‌خشک تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. اين اثرات مي‌توانند مستقيماً بر رشد و توليد گياهان زراعي اثر بگذارند. ميزان مواد آلي خاک از مهم‌ترين شاخص‎هاي کيفيت و سلامت خاک است که بسياري از ويژگي‌هاي فيزيکي، شيميايي و زيستي خاک را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد و به‌طور مستقيم و غيرمستقيم تحت‌تأثير عوامل اقليمي ازجمله دما و بارندگي قرار مي‌گيرد. از طرف ديگر، تعادل ورود و خروج کربن آلي به خاک بر ميزان دي‌اکسيد کربن اتمسفر و در نتيجه بر گرمايش جهاني و پديده تغيير اقليم مؤثر است. نتايج بسياري از پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد که در مناطق خشک و نيمه‌خشک، تغيير اقليم منجر به افزايش دما و کاهش بارندگي خواهد شد. بنابراين، با توجه به اينکه با افزايش دما و کاهش رطوبت، ميزان ماده آلي خاک کاهش مي‌يابد، به نظر مي‌رسد پديده تغيير اقليم اثرات نامطلوبي بر ميزان ماده آلي و فعاليت زيستي خاک و به دنبال آن بر توليد محصول در مناطق خشک و نيمه‌خشک خواهد گذاشت. لذا بکارگيري راهکارهاي لازم در خصوص تخفيف اين اثرات نامطلوب و سازگاري با شرايط پيش‌رو از اهميت بسزايي برخوردار است. تخفيف به روش‌هايي مربوط مي‌شود که منجر به کاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي به‌ويژه دي‌اکسيد کربن مي‌شود؛ اما هدف از سازگاري ملايم نمودن اثرات غيرقابل اجتناب ناشي از تغيير اقليم است. بر اساس نتايج آزمايش‌هاي مختلف منتشر شده، رعايت اصول سيستم کشاورزي حفاظتي از مهم‌ترين راهکارهاي تخفيف اثرات و سازگاري با پيامدهاي تغيير اقليم در مناطق خشک و نيمه‌خشک به شمار مي‌رود. با توجه به اين که پديده تغيير اقليم رخدادي اجتناب‌ناپذير بوده و آثار و پيامدهاي نامطلوب آن در زندگي بشر روزبه‌روز بيشتر و شديدتر احساس مي‌شود، لازم است در مديريت منابع خاک، پيش‌آگاهي‌هاي لازم درخصوص نتايج اين پديده بر کيفيت خاک و پتانسيل توليد محصولات کشاورزي به‌ويژه در مناطق خشک و نيمه‌خشک در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

151 - اثر تغییر اقلیم بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک
آرش محمدزاده یاسر عظیم زاده

10.30495/wsrcj.2023.71490.11347

پدیده تغییر اقلیم را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی بشر در تأمین امنیت غذایی حال حاضر، آینده نزدیک و دور برشمرد. این موضوع بیشتر به صورت افزایش دما، تغییر الگوهای بارش و افزایش فراوانی و شدت رخدادهای حدی جوی اتفاق می‌افتد. شواهد موجود بیانگر این است که أکثر

پدیده تغییر اقلیم را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی بشر در تأمین امنیت غذایی حال حاضر، آینده نزدیک و دور برشمرد. این موضوع بیشتر به صورت افزایش دما، تغییر الگوهای بارش و افزایش فراوانی و شدت رخدادهای حدی جوی اتفاق می‌افتد. شواهد موجود بیانگر این است که تغییر اقلیم بخش کشاورزی را به‌ویژه در بوم‌نظام‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک با شدت بیشتری تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این اثرات می‌تواند مستقیماً بر رشد و تولید گیاهان زراعی و یا به صورت غیرمستقیم بر محیط تولید آن‌ها نظیر خاک اثر بگذارد. پتانسیل خاک برای تولید محصول به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن وابسته بوده و این ویژگی‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت‌تأثیر عوامل اقلیمی ازجمله دما و بارندگی قرار می‌گیرد. اغلب پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در مناطق خشک و نیمه‌خشک ازجمله در بسیاری از مناطق ایران، تغییر اقلیم منجر به افزایش دما و کاهش بارندگی خواهد شد. بنابراین، با توجه به اهمیت و نقش دما و رطوبت در شاخص‌های کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک و پایداری تولید، به نظر می‌رسد پدیده تغییر اقلیم اثرات نامطلوبی بر خاک و به دنبال آن بر تولید محصول خواهد گذاشت. لذا بکارگیری راهکارهای لازم در خصوص تخفیف این اثرات نامطلوب و سازگاری با شرایط پیش‌رو از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. در این مقاله، با بررسی و جمع‌بندی پژوهش‌های انجام شده در مورد اثرات تغییر اقلیم بر ویژگی خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک، تلاش شده است تا نوعی پیش‌آگاهی از تغییرات احتمالی ایجاد شده در ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک ناشی از بروز تغییرات اقلیمی ارائه شود. با توجه به این که پدیده تغییر اقلیم امری اجتناب‌ناپذیر بوده و آثار و نتایج آن در زندگی بشر روزبه‌روز بیشتر و شدیدتر احساس می‌شود، لازم است در مدیریت منابع خاک، پیش‌آگاهی‌های لازم درخصوص نتایج این پدیده بر ویژگی‌های خاک و پتانسیل تولید محصولات کشاورزی به‌ویژه در دیم‌زارها در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

152 - تاثیر تنش خشکی و تلفیق بسترهای کشت آلی کوکوپیت و معدنی پرلیت بر گوجه فرنگی گیلاسی سیاه (Solanum lycopersicum)
مهرناز طهماسبی محبوبه مظهری

زمينه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل در سیستم های کشت بدون خاک، بستر کشت می باشد. گیاهان به منظور رشد و عملکرد خوب ﺑﻪ ﺁﺏ ﻭ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺩﺭ ﺣـﺪ متناسب ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﺯ ﻣﺨﻠﻮﻁ کوکوپیت ﻭ پرﻟﻴـﺖ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ گلخانه ها ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ کـﻪ این امر موجب ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑﻬﺘـﺮﻱ شده ﻭ ﺑ أکثر

زمينه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل در سیستم های کشت بدون خاک، بستر کشت می باشد. گیاهان به منظور رشد و عملکرد خوب ﺑﻪ ﺁﺏ ﻭ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺩﺭ ﺣـﺪ متناسب ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﺯ ﻣﺨﻠﻮﻁ کوکوپیت ﻭ پرﻟﻴـﺖ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ گلخانه ها ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ کـﻪ این امر موجب ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑﻬﺘـﺮﻱ شده ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ گوجه فرنگی ﺩﺭﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻓﺼﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. درﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ کوکوپیت ﺑﺴﺘﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ هیدروپونیک ﺗﻮﻟﻴﺪ گوجه فرنگی ﺩﺭ کشور ﺍﺳﺖ که یک ﻣﺎﺩﻩ ﻭﺍﺭﺩﺍﺗﻲ گران قیمت ﺍﺳﺖ. انجام پژوهش-های جدید جهت بررسی تاثیر تنش و تلفیق بسترهای کشت برای تولید هر چه بیشتر گوجه فرنگی گیلاسی سیاه مهم و ضروری است. ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻮﻉ ﺑﺴﺘﺮ کشت ﺑـﺮ گیاهان ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺘﻔـﺎﻭﺕ ﺍﺳـﺖ. هدف این پژوهش بررسی اثر خشکی و ادغام محیط های کشت آلی، معدنی و تاثیر آن ﺑﺮ خواص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺴﺘﺮ کشت گوجه فرنگی سیاه می باشد. روش پژوهش: بدین منظور جهت بررسی امكان کاهش اثرات خشکی از طريق تلفیق دو بستر کشت کوکوپیت و پرلیت، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد. در اين پژوهش دو فاکتور تنش خشکی (Fc100%، Fc50%، Fc25%، Fc12.5%) و درصد های مختلف بستر کشت (کوکوپیت صفر%+ پرلیت 100%، کوکوپیت 25%+پرلیت 75%، کوکوپیت50%+پرلیت 50%، کوکوپیت75 %+ پرلیت 25% ، کوکوپیت 100%+پرلیت صفر%) مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل تعداد میوه، وزن تر و خشک اندام هوایی، طول ریشه، محتوای رطوبت نسبی برگ، میزان کلروفیل a ، bو کل بود. یافته ها: بر اساس نتایج ترکیب های تیماری کوکوپیت75- پرلیت25 و کوکوپیت 100- پرلیت صفر تحت تنش های خشکی شدید بیشترین عملکرد را داشتند و کمترین راندمان در ترکیب تیماری Co0Pe100+FC12.5%، Co25Pe75+FC12.5%، Co50Pe50+FC12.5% و Co100Pe0+FC12.5% بدست آمد. همچنین، تیمار FC100% با بیشترین میزان کلروفیل کل (10/3 میلی گرم در گرم بافت تازه) در گروه برتر آماري و تیمار Fc12.5% با کمترین میزان کلروفیل کل (22/2 میلی گرم در گرم بافت تازه) در ضعيف ترين گروه آماري قرار گرفتند. به عبارت دیگر حفظ رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی موجب افزایش 63/39 درصدی میزان کلروفیل کل نسبت به کاهش رطوبت در حد 5/12 درصد ظرفیت زراعی گردید. نتایج: بر اساس نتایج ، بسترهای حاوی مواد غذایی غنی تر، نتایج بهتری ارائه کردند. با افزودن کوکوپیت به بستر می توان اثرات منفی تنش را کنترل کرد. دلیل این برتری میزان مواد مغذی موجود در این بستر به دلیل قابلیت بالای ذخیره مواد مغذی و آب است. استفاده از پرلیت در بسترهای کشت هیدروپونیک مفید است زیرا دارای منافذ بزرگ و کوچکی است که بستر کشت را از لحاظ تهویه بهبود می بخشد. یکی از تأثیرات منفی تنش خشکی، کاهش میزان کلروفیل است. در نتیجه دستگاه فتوسنتز گیاه آسیب خواهد دید و با افزایش میزان پرولین، کلروفیل کاهش می یابد زیرا میزان کروفیل و پرولین با یکدیگر رابطه معکوس دارند. کمبود آب نیز موجب کاهش رشد، سطح برگ، وزن تر و خشک، تخریب غشای سلولی، تخریب و کاهش پروتئین ها و آنزیم ها، تجمع اسیدهای آمینه، کاهش تشدید کننده های رشد، آسیب به رنگیزه ها و پلاستیدها و کاهش رشد ریشه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

153 - بررسی عوامل موثر بر گستردگی پهنه‌بندی سیلاب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی رودخانه کارون در بازه قلعه زراس تا جعفرآباد
امیرحسین اسدیان شهاب امام زاده

10.30495/wsrcj.2023.74322.11395

زمینه وهدف:در این مطالعه پهنه ‌‌ بندی سیلاب در رودخانه کارون در بازه قلعه زراس تا جعفرآباد مشخص شده است. به این منظور با استفاده از نقشه توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای، مسیر دقیق رودخانه تعیین و پردازش اولیه بر روی اطلاعات آن صورت گرفت. سپس پهنه بندی سیل با دوره های بازگ أکثر

زمینه وهدف:در این مطالعه پهنه ‌‌ بندی سیلاب در رودخانه کارون در بازه قلعه زراس تا جعفرآباد مشخص شده است. به این منظور با استفاده از نقشه توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای، مسیر دقیق رودخانه تعیین و پردازش اولیه بر روی اطلاعات آن صورت گرفت. سپس پهنه بندی سیل با دوره های بازگشت 500 سال، 200سال، 100سال، 50 سال، 25سال، 10 سال، 2سال به دست آمد.مواد ها و روش ها: در این تحقیق پهنه بندی سیلاب رودخانه کارون که یکی از رودخانه های اصلی و دائمی استان خوزستان است در بازه قلعه زراس تا جعفر آباد مورد بررسی قرار گرفت . هدف پژوهش حاضر، پهنه بندی خطر وقوع سیلاب وشناسایی روستاهای در معرض خطر سیل، از طریق تهیه نقشه حریم رودخانه برای دوره بازگشت 500 سال، 200 سال، 100 سال، 50سال، 25 سال، 10 سال، 2 سال در رودخانه کارون با استفاده از مدل Hec-RAS در محیط ARC-GIS است. در این پژوهش دبی های این رودخانه بر اساس احتمال وقوع آن با استفاده توزیع آماری Johnson sb محاسبه شد.یافته‌ها: در این پژوهش علاوه بر محاسبه پارامترهای عمق سیلاب و سرعت جریان، عواملی مانند تنش برشی و قدرت جریان برای دوره بازگشت های مختلف محاسبه و مورد برر قرار گرفت. تنش برشی و قدرت جریان جزء پارامترهای موثر در خطر سیلاب می باشد بنابراین بررسی آن‌ها اهمیت دارد.نتایج: در این تحقیق پهنه بندی خطر وقوع سیلاب انجام شد و روستاهای در معرض خطر سیل از طریق تهیه نقشه حریم رودخانه برای دوره بازگشت 500 سال، 200 سال، 100 سال، 50 سال، 25 سال، 10 سال، 2 سال شناسایی شد و دبی‌ های این رودخانه بر اساس احتمال وقوع آن با استفاده توزیع آماری Johnson sb محاسبه شد.از میان 10 روستای واقع در امتداد رودخانه کارون، روستاهای جعفرآباد، کنار هشت لک، قلعه زراس، پل جاده جدید لالی، آسیب پذیرترین مناطق هستند که بدون توجه به قوانین ساخت‌وساز و عدم رعایت حریم رودخانه در بستر اصلی آن ساخته شده اند. عواملی مانند تغییر کاربری اراضی و تبدیل سیلاب‌دشت‌ها به اراضی کشاورزی و باغی، عدم توجه به حریم رودخانه و تجاوز به بسترطغیانی رودخانه سبب افزایش پتانسیل وقوع خطر سیلاب و درنتیجه آسیب‌پذیری بیشتر روستاها به‌ویژه در پهنه سیلابی با دوره بازگشت 500 ساله شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

154 - تغییرات دانه‎بندی رسوبات معلق رودخانه در اثر برداشت شن و ماسه (مطالعه موردی: رودخانه واز)
سیّدحمیدرضا صادقی سودابه قره‌محمودلی

تعیین صحیح و پیش‌بینی رسوبات حمل شده به‌وسیله جریان رودخانه‌ای در پروژه‌های مدیریت منابع آب، برنامه‌ریزی و کاهش سیل و پایداری محیط‌زیست بسیار مهم می‌باشد. تجزیه و تحلیل‌های اندازه ذرات می‌‌تواند اطلاعات مهمی‌ در مورد منشاء رسوبات، تاریخچه حمل و نقل و شرایط رسوب‌گذاری آن أکثر

تعیین صحیح و پیش‌بینی رسوبات حمل شده به‌وسیله جریان رودخانه‌ای در پروژه‌های مدیریت منابع آب، برنامه‌ریزی و کاهش سیل و پایداری محیط‌زیست بسیار مهم می‌باشد. تجزیه و تحلیل‌های اندازه ذرات می‌‌تواند اطلاعات مهمی‌ در مورد منشاء رسوبات، تاریخچه حمل و نقل و شرایط رسوب‌گذاری آن‌ها ارائه دهد. حال آن‌که این مهم تاکنون در ایران کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر در رودخانه واز در استان مازندران با هدف بررسی برداشت شن و ماسه بر تغییرات دانه&lrm;بندی رسوبات معلق در بالادست و پایین‌دست محل برداشت شن و ماسه انجام گرفت. برای این منظور، نمونه‌برداری از بالادست و پایین‌دست محل برداشت طی یک دورۀ یک‌ساله به‌صورت ماهانه از بهمن 1390 تا دی ماه 1391 انجام پذیرفت. به‌منظور دانه‌بندی رسوبات معلق از دستگاه Master Sizer و برای استخراج مؤلفه‌های میانگین، جورشدگی، چولگی و کشیدگی از نرم‌افزار GRADISTAT استفاده شد. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که دامنۀ تغییرات 10D از 34/0 تا 12/1 میکرون، 50D از 24/3 تا 41/13 میکرون و همچنین 90D از 12/14 تا 74/90 میکرون و میانگین اندازه ذرات نیز در دامنۀ بین 19/3 تا 45/11 میکرون متغیر بوده است. همچنین دامنه تغییرات جورشدگی، چولگی و کشیدگی به‌ترتیب از 11/3 تا 38/6، 13/0- تا 32/0- و 88/0 تا 29/1 میکرون اندازه‌گیری شد. عدم استمرار فعالیت و فاصله محل‌های نمونه‌برداری از معادن مورد مطالعه را می‌توان به‌عنوان دلایل عمده عدم وجود اثر معنی‌دار معادن برداشت شن و ماسه بر ویژگی‌های دانه‌بندی رسوبات معلق در رودخانه‌ واز معرفی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

155 - بررسی و تعیین میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک سطحی کارخانجات نفت و گاز مسجد سلیمان ) مطالعه موردی: کارخانه بهره برداری و نمک زدایی هفت شهیدان)
آتوسا احمدی اعظم السادات حسینی الهاشمی

10.22034/jest.2018.9171

زمینه و هدف: آلودگی به هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای یکی از شایع ترین آلودگی ها در منطقه نفت خیز استان خوزستان می باشد. هدف از مطالعه بررسی و تعیین میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک کارخانه ی بهره برداری و نمک زدایی هفت شهیدان مسجدسلیمان بود که نمونه أکثر

زمینه و هدف: آلودگی به هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای یکی از شایع ترین آلودگی ها در منطقه نفت خیز استان خوزستان می باشد. هدف از مطالعه بررسی و تعیین میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک کارخانه ی بهره برداری و نمک زدایی هفت شهیدان مسجدسلیمان بود که نمونه برداری از خاک، از (7) ایستگاه در دو فصل زمستان و بهارسال 94-93 انجام شد. روش بررسی: نمونه خاک پس از جمع آوری و انتقال به آزمایشگاه، همگن شده و PAHs موجود در آن ها استخراج و با استفاده از دستگاه GC-MS مقادیر 16 ترکیب PAHs اندازه گیری شدند. علاوه بر آن مقادیر pH، EC ،مواد آلی و دانه بندی موجود در خاک مورد سنجش قرارگرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد میانگین PAHs خاک ایستگاه 1 الی 7 در فصل زمستان به ترتیب 81/265، 78/55 ،04/31 ، 33/46 ، 61/62 ، 70/33،ND و در فصل بهار 82/310، 69/63 ، 12/38 ، 36/55 ، 14/77، 62/44،ND میلی گرم بر کیلو گرم وزن خشک بودند.بین میزان PAHsموجود در خاک و مقادیر پارامترهای EC و pH در سطح 01/0 همبستگی منفی و با مواد آلی همبستگی مثبت مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از نسبت های مولکولی PAHs نشان داد که منشأ PAHs کلیه ایستگاه ها مخلوطی از منابع پایرولیتیک و پتروژنیک می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در ایستگاه های شماره(1،2،5،6) به علت نزدیکی به تأسیسات و مخازن و نشت نفت (نفت ریزی)غلظت ترکیبات PAHs در آن ها بالا است. طبق نتایج حاصل در تمامی ایستگاه ها ترکیبات بنزو بی فلورانتن، بنزو کا فلورانتن، دی بنزو (ah) آنتراسن،و فنانترن بالاتر از استاندارد کیفی خاک کانادا می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

156 - الگوی توزیع مکانی کیفیت آب رودخانه پیر‌غار با استفاده از شاخص کیفیت آب -(NSFWQI)‌ و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
رسول زمانی احمدمحمودی فاطمه قائدامینی مریم نجفی

10.30495/jest.2021.21822.3090

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت رودخانه پیرغار و همچنین تخلیه آلاینده های مختلف به آن، بررسی کیفی آب رودخانه پیرغار لازم و ضروری به نظر می رسد. از طرفی پهنه بندی آلودگی و ارایه تصویر صحیح از وضعیت کیفی آب های سطحی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) باعث می گردد تا هر گون أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت رودخانه پیرغار و همچنین تخلیه آلاینده های مختلف به آن، بررسی کیفی آب رودخانه پیرغار لازم و ضروری به نظر می رسد. از طرفی پهنه بندی آلودگی و ارایه تصویر صحیح از وضعیت کیفی آب های سطحی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) باعث می گردد تا هر گونه تصمیم گیری مدیریتی که اثرات محیط زیستی آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم متوجه آب های سطحی کشور باشد، با آگاهی بیش تری اتخاذ گردد.روش بررسی: به همین منظور نمونه های آب از 5 ایستگاه در طول مسیر رودخانه در بهمن ماه 94 برداشت شد و پارامترهای کیفی آب شامل: pH، کدورت، دما، DO، BOD، TS، نیترات، فسفات و کلی فرم مدفوعی مورد آزمایش قرار گرفت. نمونه برداری، آماده سازی و آنالیز نمونه ها، طبق روش استاندارد متد انجام پذیرفت. داده های حاصل با استانداردهای جهانی مقایسه شد و بر اساس شاخص NSFWQI مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سپس مسیر رودخانه با استفاده از نرم افزار GIS پهنه بندی گردید.یافته ها: براساس نتایج شاخص NSFWQIکیفیت آب رودخانه پیرغار در همه ایستگاه ها در وضعیت های متوسط تا خوب قرار دارد. در بهترین وضعیت، شاخص کیفی NSFWQI مربوط به ایستگاه اول با عدد 78 بوده و پایین ترین مقدار مربوط به ایستگاه پنجم با شاخص کیفی 66 می باشد. درنتیجه، آلودگی از ایستگاه 1 به سمت ایستگاه های بعدی بیش تر شده و کیفیت آب کاسته شده است.بحث و نتیجه گیری: در نتیجه جهت مدیریت اصولی آب این رودخانه باید تمهیداتی اندیشیده شود و برنامه پایش کیفی آب در آن استمرار یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

157 - پیش بینی جریان آبراهه ای با استفاده از مدل های هیبریدی هوشمند در مقیاس ماهانه (مطالعه موردی: رودخانه زرین رود)
بابک محمدی روزبه موذن زاده

10.22034/jest.2020.24315.3331

زمینه و هدف: انتخاب ورودی‌های مناسب برای مدل‌های هوشمند از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا باعث کاهش هزینه و صرفه‌جویی در وقت و افزایش دقت و کارایی مدل‌ها می‌شود. هدف از پژوهش حاضر،کاربرد آنتروپی شانون برای انتخاب ترکیب بهینه متغیرهای ورودی در شبیه سازی دبی ماهانه توسط پ أکثر

زمینه و هدف: انتخاب ورودی‌های مناسب برای مدل‌های هوشمند از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا باعث کاهش هزینه و صرفه‌جویی در وقت و افزایش دقت و کارایی مدل‌ها می‌شود. هدف از پژوهش حاضر،کاربرد آنتروپی شانون برای انتخاب ترکیب بهینه متغیرهای ورودی در شبیه سازی دبی ماهانه توسط پارامترهای هواشناسی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه داده های هواشناسی و سری زمانی ماهانه دبی رودخانه زرین رود (ایستگاه صفاخانه) واقع در آذربایجان- شرقی در دوره زمانی 1336تا1394 مورد استفاده قرارگرفت. پارامترهای هواشناسی و ماه از سال به‌عنوان ورودی در روش آنتروپی به منظور تعیین ترکیب موثر در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج آنتروپی شانون نشان داد که پارامترهای بارش ، ماه از سال و دما ، نتایج بهتری را برای مدل‌سازی ارایه می‌دهد. شبیه‌سازی با استفاده از مدل های هیبرید هوشمند الگوریتم هیبریدی ازدحام ذرات و الگوریتم هیبریدی شبیه سازی تبرید انجام گرفت.کارایی مدل‌ها با استفاده از معیار ضریب تبیین ،ریشه جذر میانگین خطا وشاخص پراکندگی محاسبه گردید. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد از میان این مدل ها با ساختار ورودی‌های یکسان، مدل الگوریتم هیبریدی شبیه سازی تبرید بر پایه ماشین بردار پشتیبان عملکرد بهتری برای شبیه‌سازی دبی جریان در مقایسه با سایر مدل های هیبریدی هوشمند داشته است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که روش آنتروپی در انتخاب بهترین ترکیب ورودی در مدل‌های هوشمند از کارایی خوبی برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

158 - بررسی غلظت باقی‌مانده سم ارگانوفسفره دیازینون در آب رودخانه عباس‌آباد همدان
سحر عرفی یگانه سهیل سبحان اردکانی سعید جامه بزرگی

10.30495/jest.2021.8358

زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و نیاز به توسعه تولیدات کشاورزی باعث افزایش کاربرد آفت کش ها و در نتیجه آلودگی منابع آب به عنوان یکی از معضلات محیط‌زیستی شده است. از این‌رو، این پژوهش با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش دیازینون در آب رودخانه عباس آباد همدان در سال 139 أکثر

زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و نیاز به توسعه تولیدات کشاورزی باعث افزایش کاربرد آفت کش ها و در نتیجه آلودگی منابع آب به عنوان یکی از معضلات محیط‌زیستی شده است. از این‌رو، این پژوهش با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش دیازینون در آب رودخانه عباس آباد همدان در سال 1393 انجام یافت.روش بررسی: پس از بازدید میدانی و انتخاب چهار ایستگاه در طول رودخانه به‌روش تصادفی سیستماتیک، نمونه برداری از آب در اواخر اردیبهشت‌ماه و اواخر تیرماه انجام یافت. نمونه ها با استفاده از روش استخراج فاز مایع آماده و غلظت باقی مانده سم به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر&lrm; خوانده شد. برای پردازش آماری داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: بیشینه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان ( میکروگرم در لیتر) با 2/10 ± 0/97 و 7/13 ± 202 به ترتیب مربوط به ایستگاه ‌های 3 و 2 بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان با رهنمودهای WHO و EPA نیز نشان داد که میانگین غلظت باقی مانده سم در هر دو فصل از بیشینه رواداری این سازمان ها بیش تر بوده است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به تجاوز میانگین غلظت باقی مانده سم در نمونه های آب مورد ارزیابی، توجه به مواردی از جمله آموزش باغ داران به منظور استفاده صحیح و اصولی از سموم آفت کش ضروری است. هم چنین به منظور استفاده از آب این رودخانه برای شرب و یا پرورش ماهیان سردآبی باید تمهیداتی اندیشیده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

159 - تأثیر جنگل‌کاری با گونه‌های درختی بر ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز در خاک(مطالعه موردی: توده‌های جنگلی اطراف کارخانه سیمان ایلام)
امین پناه عبدالعلی کرمشاهی جواد میرزایی

10.22034/jest.2018.29035.3767

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و من أکثر

زمینه و هدف: امروزه آلودگی هوا، آب و خاک به واسطه فعالیت واحدهای صنعتی امری ثابت شده است. صنایع سیمان یکی از مهمترین آلاینده های محیطی است که اثرات زیست محیطی نامطلوبی بر محیط اطرافش می گذارد. این تحقیق با هدف تعیین تأثیر جنگل کاری بر میزان ترسیب کادمیوم، روی، سرب و منگنز بر خاک هفت توده جنگل کاری شده اطراف کارخانه سیمان ایلام انجام گرفته است.روش بررسی: در هر توده، پلات هایی به ابعاد 10×10 متر تصادفی سیستماتیک پیاده شد. نمونه برداری از اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری خاک توده ها انجام یافت. همچنین عناصر سنگین موجود در نمونه های خاک و نمونه های الکتروفیلتر نیز اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد میزان ترسیب کادمیوم در الکتروفیلتر کارخانه و خاک توده های جنگلی تقریبأ برابر است. اما میزان ترسیب فلز روی، سرب و منگنز در الکتروفیلتر کارخانه بیشتر از میزان ترسیب این عناصر در خاک(اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متری) توده ها می باشد. با افزایش عمق خاک، میزان ترسیب سرب کاهش می یابد. همچنین بر اساس نتایج، در توده بلوط طبیعی، بیشترین میزان ترسیب کادمیوم در عمق 10-0 سانتی متری، فلز روی در عمق 20-10 سانتی متری خاک و بیشترین میزان ترسیب منگنز در هر دو عمق مشاهده شد.بحث و نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین درجه آمیختگی گونه های جنگلی و میزان ترسیب عناصر سنگین ارتباط مستقیم وجود دارد. علاوه بر این، در توده ای که بلوط طبیعی حضور داشت، میزان ترسیب عناصر سنگین بیشتر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

160 - بررسی تجربی تأثیر استفاده از پره بر روی لوله آتشدان گرم‌کن ایستگاه تقلیل فشار گاز طبیعی بر راندمان حرارتی و کاهش انتشارگازهای گلخانه‌ای
سعید رستگار هادی کارگر شریف آباد نادر رهبر محمد بهشاد شفیعی

10.22034/jest.2020.51771.5041

زمینه و هدف: فشار گاز طبیعی در ایستگاه تقلیل فشار به‌وسیله رگولاتور کم می‌شود و طبق قانون عمومی گازها، با کاهش در حجم ثابت، دمای گاز نیز کاهش می‌یابد. اگر دمای گاز به پایین‌تر از دمای نقطه شبنم برسد، سبب تشکیل هیدرات، یخ زدگی و درنهایت انسداد و گرفتگی مسیر عبور گاز می‌گ أکثر

زمینه و هدف: فشار گاز طبیعی در ایستگاه تقلیل فشار به‌وسیله رگولاتور کم می‌شود و طبق قانون عمومی گازها، با کاهش در حجم ثابت، دمای گاز نیز کاهش می‌یابد. اگر دمای گاز به پایین‌تر از دمای نقطه شبنم برسد، سبب تشکیل هیدرات، یخ زدگی و درنهایت انسداد و گرفتگی مسیر عبور گاز می‌گردد. از این رو از گرم‌کن غیرمستقیم حمام آب گرم جهت افزایش دمای گاز قبل از تقلیل فشار استفاده می‌شود. در حال حاضر راندمان حرارتی این گرم‌کن‌ها بسیار پایین بوده و مقدار وسیعی از سوخت در گرم‌کن تلف می گردد. روش بررسی: در این مقاله، تأثیر استفاده از پره در لوله آتشدان گرم‌کن ایستگاه تقلیل فشار گاز طبیعی بر راندمان حرارتی آن و کاهش گازهای گلخانه ای به‌صورت تجربی بررسی شده است و مشخصات ترمودینامیکی و انتقال حرارتی گرم‌کن در حالت معمولی و در حالت با پره با یکدیگر مقایسه شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد به‌کارگیری پره حرارتی بر روی لوله آتشدان گرم‌کن سبب می‌گردد راندمان حرارتی گرم‌کن و ضریب انتقال حرارتی جابجایی به ترتیب 14 و 19 درصد افزایش یابد. بحث و نتیجه‌گیری: اگر نتایج افزایش راندمان به کلیه گرم‌کن‌های ایستگاه تقلیل فشار گاز کشور تعمیم داده شود، میزان کاهش مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در طی یک سال به ترتیب 40 میلیون مترمکعب و 75/76 هزار تن برآورد گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

161 - بررسی روش‌های مختلف تخمین نیازآب زیست‌محیطی(مطالعه موردی: رودخانه الندچای)
المیرا پیروزیان مهدی سرائی تبریزی حسین صدقی

10.22034/jest.2021.34951.4204

زمینه و هدف: طرح‌های توسعه منابع آب دارای اثرات زیست‌محیطی متعددی می‌باشد که تغییر رژیم طبیعی رودخانه‌ و کاهش جریان سطحی پایین‌دست از مهم‌ترین آن است. برآورد جریان زیست‌محیطی مورد نیاز برای سلامت رودخانه‌ها و اکوسیستم‌های آبی پایین‌دست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. راه أکثر

زمینه و هدف: طرح‌های توسعه منابع آب دارای اثرات زیست‌محیطی متعددی می‌باشد که تغییر رژیم طبیعی رودخانه‌ و کاهش جریان سطحی پایین‌دست از مهم‌ترین آن است. برآورد جریان زیست‌محیطی مورد نیاز برای سلامت رودخانه‌ها و اکوسیستم‌های آبی پایین‌دست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. راهکار پایدار، تجدیدنظر در تخصیص آب برای مصارف مختلف و افزایش سهم جریان زیست‌محیطی از 10%کنونی به 20 تا 40% آورد سالیانه رودخانه‌ها است. هدف این پژوهش، ارزیابی توزیع ماهیانه جریان زیست‌محیطی یک رودخانه شاخص با جریان دائمی (رودخانه الندچای) از روش‌های موجود هیدرواکولوژیکی بوده است.روش بررسی: در این مقاله، از هفت روش هیدرواکولوژیکی: 1- Tennant؛ 2- Tessman 3- شاخص‌های تداوم جریان FDC 4- Smakhtin 5- FDC shifting 6- DRM و 7- روش کیفیت آب موسوم به رابطه Q) استفاده شده است. نتایج برآورد جریان زیست‌محیطی رودخانه الندچای در سال 97 از روش‌های مختلف محاسبه گردید.یافته‌ها: بر اساس این مقاله، حقابه زیست‌محیطی رودخانه الند چای در روش FDC shiftingو با پذیرش شرایط رودخانه در حداقل وضعیت اکولوژیکی قابل‌قبول (کلاس مدیریت زیست‌محیطی C)، در ایستگاه هیدرومتری بدلان، شدت جریان متوسط سالیانه معادل 56/1 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید که از نظر مقدار دبی حقابه زیست‌محیطی از تمام روش‌های هفت گانه محاسبه شده بیش‌ترین مقدار را به خود اختصاص داده و روش Tennant هم در ایستگاه نامبرده 39/0 محاسبه گردید. بقیه روش‌ها بین دو روش یادشده قرار گرفته است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مقاله حاضر دقت روش FDC shifting را با کلاس زیست‌محیطی C که در ایستگاه مورد مطالعه برابر با 56/1 مترمکعب در ثانیه است، به‌عنوان کلاس مدیریت زیستی برای رودخانه الندچای نشان می‌دهد. این نتایج نشان می‌دهد که روش‌های سریع محاسبه جریان زیست‌محیطی بکار رفته در ایران، عمدتاً بدون در نظر گرفتن شرایط زیست‌محیطی ایران بکار برده می‌شود. این امر دقت نتایج حاصل را بشدت کاهش داده وگاه حتی نتایج معکوسی را حاصل می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

162 - بررسی مشکلات زیست محیطی عدم رعایت حریم رودخانه‌ها و راهکارهای کاهش آن
هانیه هاشم وند مریم ایلانلو علی اصغر قاسمی فیروز آبادی

زمینه و هدف: افزایش تجاوز به بستر و حریم رودخانه‌ها به یک فرابحران تبدیل شده است. این تجاوز به شیوههای گوناگونی مانند ایجاد و احداث اعیانی‌های غیرمجاز، برداشت غیرقانونی و بیرویه شن و ماسه، تخریب رودخانه، تخلیه نخاله و زباله، حفر چاه و غیره صورت می‌پذیرد. عوامل متعددی اع أکثر

زمینه و هدف: افزایش تجاوز به بستر و حریم رودخانه‌ها به یک فرابحران تبدیل شده است. این تجاوز به شیوههای گوناگونی مانند ایجاد و احداث اعیانی‌های غیرمجاز، برداشت غیرقانونی و بیرویه شن و ماسه، تخریب رودخانه، تخلیه نخاله و زباله، حفر چاه و غیره صورت می‌پذیرد. عوامل متعددی اعم از وضع قوانین نامناسب، ضعف نظام اجرایی و مشکلات سیستم قضایی در بروز معضلات مزبور نقش اساسی داشته است. هدف پژوهش، بررسی مشکلات زیست محیطی عدم رعایت حریم رودخانه‌ها و راهکارهای کاهش آن می‌باشد. روش بررسی: این پژوهش از نوع پژوهش توصیفی – تحلیلی و تحقیقی محسوب می‌شود چون به یافته‌های جدید دست می‌یابیم.از آنجا که به تعیین و شناسایی مشکلات زیست‌محیطی عدم رعایت حریم رودخانه‌ها می‌پردازد، از نوع کاربردی به شمار می‌رود. روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای است. برای گردآوری اطلاعات با مراجعه به سازمان‌های مربوطه از جمله وزارت نیرو، منابع آب و خاک اطلاعات مورد نیاز مربوط به حریم رودخانه‌ها در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ گردآوری گردید. بخشی از اطلاعات تصاویر ماهواره‌ای و هوایی به دست آمده است. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد اجرای ناقص قانون توزیع عادلانه آب و آییننامههای مربوطه، چندگانگی مدیریت بر بستر و حریم رودخانهها، وجود خلاءهای قانونی، فقدان سند مالکیت برای بستر رودخانه‌ها و دادرسی ناکارآمد آب در قبال متجاوزین سبب شده تا این ثروت عمومی جولانگاه تجاوز و تصرف قرار گیرد. بحث و نتیجه گیری: مهمترین نتیجه حاصل از این پژوهش عبارت است این که، یکی از مهمترین دلایل وقوع سیل و آبگرفتگی عدم رعایت حریم رودخانه در مناطق مختلف سطح کشور می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

163 - بررسی تیپ¬های جنگل با استفاده از شاخصهای اکولوژیک (مطالعه موردی: حاشیه مارون بهبهان)
الهه حکمت زاده رضا بصیری شهرام یوسفی ملیحه مزین

10.30495/jest.2023.76623.5956

زمینه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی تجدیدشونده در ایران از اهمیت و حساسیت ویژهای برخوردار است. به این ترتیب شناسایی عناصر تشکیلدهنده جنگل ازجمله تیپهای جنگل، اصولیترین راه مدیریت بهینه منابع طبیعی و خصوصاً جنگلهاست. جنگلهای ساحلی مناطق مهم حفظ تنوع زیستی و تضمین پاید أکثر

زمینه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی تجدیدشونده در ایران از اهمیت و حساسیت ویژهای برخوردار است. به این ترتیب شناسایی عناصر تشکیلدهنده جنگل ازجمله تیپهای جنگل، اصولیترین راه مدیریت بهینه منابع طبیعی و خصوصاً جنگلهاست. جنگلهای ساحلی مناطق مهم حفظ تنوع زیستی و تضمین پایداری اکوسیستم جنگلی هستند. روي این اصل آگاهی و بینش از وضعیت ساختار این جنگلها و تیپهای درختی موجود در آن و شناخت روند تکاملی اکوسیستمهای جنگلی قبل از هرگونه برنامهریزي، امري ضروري است. هدف از این تحقیق، تیپبندی جنگلهای حاشیه رودخانه مارون است. روش بررسی: تعداد 116 قطعه نمونه مربعی شکل به مساحت 100 مترمربع از طریق روش آماربرداری تصادفی سیستماتیک با ابعاد شبکه 200 در 200 متر برای محدوده مورد مطالعه انتخاب گردید. در هر قطعه نمونه، گونه‎های درختی و درختچه‎ای، درصدپوشش تاج در سطح قطعه نمونه و بر اساس مقیاس تصحیح شده براون- بلانکه تخمین و ثبت گردید. پارامترهای مختلفی مانند فراوانی، وفور و تراکم مورد محاسبه قرار گرفت. از طریق جمع سه پارامتر نسبی فوق، شاخص IVI برای هر گونه به دست آمد. بهمنظور مقایسه درجه تشابه بین تیپها از شاخص تشابه سورنسون استفاده شد. مقادیر فراوانی نسبی برای هر گونه در تیپهای خالص و مخلوط در یک مقیاس 10 واحدی تنظیم و به چهار گروه مشخص تقسیم شد. بعد از تعیین تیپهای درختی منطقه، نقشه آن¬ها از طریق روش درونیابی IDW در نرم افزار GIS10.1 ترسیم شد. یافته ها: در تیپ خالص، گونههای گز (Tamarix arceuthoides) و پده (Populus euphratica) به ترتیب با داشتن بیش-ترین و کم¬ترین مقدار فراوانی نسبی (7/6 و 3/3) مبین گونههای فراوان و کم میباشند. هم¬چنین گونه سریم (Lycium Shawii) به¬عنوان گونه نادر معرفی شد. بهطورکلی سه نوع تیپ شامل خالص، مخلوط دو گونهای و مخلوط سه گونهای به دست آمد. بیش¬ترین مقدار شاخص تشابه سورنسون بین دو تیپ گز-پده و گز-سریم 93% و نیز پده-گز و پده-سریم 92% به¬دست آمد. کم¬ترین مقدار شاخص تشابه 12% تا 15% بین تیپ پده-سریم-گز با تیپهای گز خالص، گز-سریم، گز-پده و پده-گز مشاهده شد. حداقل و حداکثر میزان شاخص بلوغ به ترتیب برای تیپهای خالص (50%) و تیپ¬های مخلوط (79%) به¬دست آمد. تیپهای خالص دارای بلوغ پایین و تیپهای مخلوط دارای بلوغ بالایی هستند. میزان شاخص بلوغ برای کل منطقه 72% بود که نشان گر بلوغ بالایی است. بحث و نتیجه گیری: پوشش درختی جنگلهای رودخانهای مارون بهبهان در یک مقیاس کلی به دو تیپ خالص و مخلوط طبقهبندی شدند. تعداد دو تیپ خالص گز و پده و هفت تیپ مخلوط شامل چهار مورد دو گونهای و سه مورد سه گونهای به¬دست آمد. به¬طور کلی در این اکوسیستم ها سه گونه گز، پده و سریم در به¬وجود آمدن تیپ¬های منطقه نقش مهمی دارند. در بین تیپهای خالص و مخلوط، گونه گز بهعنوان گونه فراوان شناخته شد. تشابه زیاد بین تیپهای گز خالص، گز-سریم و گز-پده ناشی از حضور مشترک و غالب گز در این تیپها است. تنوع تیپ¬های مختلف با حداقل تشابه در یک منطقه محدود گواه پیچیده بودن اکوسیستم های رودخانه ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

164 - بررسی وضعیت کیفی حوزه آبریز گدارچای ارومیه با استفاده از شاخص کیفیت منابع آب ایران و مدل آسیب پذیری راستیک
نازلی مقدم یکتا سید علی جوزی عبدالرضا کریمی

10.22034/jest.2020.34714.4184

زمینه و هدف : محدوده مطالعاتی این تحقیق حوزه آبریز رودخانه گدارچای (بخشی از حوزه آبریز دریاچه ارومیه) می باشد که کیفیت آب آن با توجه به فعالیت های کشاورزی و صنعتی و نقاط جمعیتی مستقر در این حوزه تحت تاثیر قرار گرفته است. هدف از انجام آن بررسی وضعیت آلودگی حوزه آبریز با أکثر

زمینه و هدف : محدوده مطالعاتی این تحقیق حوزه آبریز رودخانه گدارچای (بخشی از حوزه آبریز دریاچه ارومیه) می باشد که کیفیت آب آن با توجه به فعالیت های کشاورزی و صنعتی و نقاط جمعیتی مستقر در این حوزه تحت تاثیر قرار گرفته است. هدف از انجام آن بررسی وضعیت آلودگی حوزه آبریز با استفاده از مدل آسیب پذیری و بررسی وضعیت کیفی آب با استفاده از شاخص کیفیت آب و در نهایت ارائه راهکار جهت جلوگیری از ایجاد آلودگی یا کاهش بار آلودگی و بهبود کیفیت آب می باشد. روش بررسی: پس از جمع آوری اطلاعات و تکمیل اطلاعات در سه نوبت بازدید، محدوده حوزه آبریز تعیین وبه هشت بازه تقسیم گردید. سپس ایستگاه های نمونه برداری براساس معیارهای مرتبط انتخاب ونمونه برداری به صورت فصلی انجام و با استفاده از نتایج، مقدار شاخص کیفیت منابع آب ایران و آسیب پذیری حوزه با روش راستیک محاسبه شد. یافته ها : بر اساس شاخص کیفیت منابع آب، سرشاخه ها و شاخه اصلی رودخانه دررده کیفی نسبتاً بد تا نسبتاً خوب قرار گرفتند. میزان آسیب پذیری حوزه آبریز نیز 59 می باشد که نشان از حساسیت زیاد دارد. وجود منابع آلاینده ازجمله کارگاه های پرورش ماهی، مرغداری ها، کشتارگاه، شهرکهای صنعتی و مناطق شهری و روستایی حاشیه رودخانه و تخلیه فاضلاب، منجر به ایجاد آلودگی خصوصا در قسمتهای میانی و پایاب حوزه شده است. این آلاینده ها تحت تأثیر رشد جمعیت و توسعه صنایع و کشاورزی درحال افزایش است. بحث و نتیجه گیری: جهت بهبود وضعیت کیفی و جلوگیری از ایجاد آلودگی از راهکارهای مدیریتی استفاده شده و برنامه های پیشنهادی در قالب 1 برنامه سازه ای، 4 برنامه غیرسازه ای و 2 برنامه مشترک ارائه شده اند. پیشنهاد می شود شناسایی منابع آلاینده و اقدامات حفاظت کیفی و کنترل آلودگی در قالب مطالعات کیفی در حوزه های استان و طرح‌ پایش کیفی آب با اعمال اصلاحات صورت پذیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

165 - تاثیر انرژی های تجدیدپذیر بر اقتصاد سبز
سمیه دانشوری پروانه سلاطین محمد خلیل زاده

10.22034/jest.2019.39749.4466

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت جهان و محدود بودن منابع انرژی، کشورها با مشکل مصرف انرژی مواجه شده اند. بحران هایی که کشورها و جوامع بشری را تهدید می کند، محدود بودن منابع انرژی های تجدیدناپذیر (فسیلی) و نیز افزایش آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از اندازه سوخت های أکثر

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت جهان و محدود بودن منابع انرژی، کشورها با مشکل مصرف انرژی مواجه شده اند. بحران هایی که کشورها و جوامع بشری را تهدید می کند، محدود بودن منابع انرژی های تجدیدناپذیر (فسیلی) و نیز افزایش آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از اندازه سوخت های فسیلی است که این عوامل ضرورت و اهمیت توجه به استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر را نشان می دهد. ارتباط تنگاتنگ میان موضوعات اقتصادی و زیست محیطی سبب مطرح شدن رویکردهای جدید در حوزه حقوق بین الملل محیط زیست شده است که یکی از مهمترین آنها، اقتصاد سبز می باشد. از آن جایی که یکی از مهم ترین اهداف اقتصاد سبز، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است، لذا استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر یک راه میانبر برای رسیدن به اقتصاد سبز می باشد. در این راستا هدف اصلی این مقاله، بررسی مقایسه ای میزان تاثیرگذاری انرژی های تجدیدپذیر بر اقتصاد سبز در گروه کشورهای منتخب درآمد متوسط و درآمد بالا است. روش بررسی: تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی و از نظر روش تحقیق استنباطی است. روش و ابزار گردآوری اطلاعات و منابع آماری نیز روش اسنادی مکتوب، اطلاعات الکترونیکی و فیش برداری می باشد. یافته ها: نتایج حاصل از برآورد مدل در گروه کشورهای منتخب به روش اثرات ثابت در دوره زمانی 2016- 2005 نشان داد که مصرف انرژی های تجدیدپذیر تاثیر منفی و معنی داری بر انتشار گاز دی اکسید کربن به عنوان شاخص نشان دهنده اقتصاد سبز در گروه کشورهای منتخب دارد. همچنین میزان تاثیرگذاری انرژی های تجدیدپذیر بر اقتصاد سبز در گروه کشورهای منتخب درآمد متوسط بیشتر از گروه کشورهای منتخب درآمد بالا است. سایر نتایج نشان داد که رشد اقتصادی و درجه باز بودن اقتصاد تاثیر مثبت و معنی دار و سرمایه انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و حاکمیت قانون تاثیر منفی و معنی داری بر انتشار گاز دی اکسید کربن به عنوان شاخص نشان دهنده اقتصاد سبز در گروه کشورهای منتخب دارند. بحث و نتیجه گیری: انرژی های تجدیدپذیر، تمیز (پاک)، فراوان و قابل اعتماد هستند و در صورتی که به طور صحیح توسعه یابند، می توانند به عنوان منابع انرژی پایدار نقش مهمی در رسیدن به اهداف توسعه پایدار داشته باشند. دلیل اصلی تاکید بر استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، علاوه بر کمک به حل معضلات زیست محیطی و جلوگیری از هدر رفتن سوخت های فسیلی، حفاظت از منابع طبیعی برای نسل های آینده است که بدون شک انرژی های تجدید پذیر با توجه به سادگی فناوری شان نقش مهمی در اقتصاد سبز و توسعه اقتصادی پایدار دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

166 - کاربرد روش تلفیقی TOPSIS و AHP در مدیریت مواد شیمیایی با رویکردHSE (مطالعه موردی: کارخانه تولید شکر)
امید اسپرغم محسن شفیعی شبنم صفاریان بهناز گودرزی

10.22034/jest.2018.11347.2011

زمینه و هدف:افزایش تولید مواد شیمیایی و مصرف آن در فرآیندهای مختلف صنعتی از نشانه های جامعه صنعتی به شمار می رود که عدم مدیریت صحیح و استفاده نادرست از آنها باعث ایجاد حوادث و صدمات زیانبار بر سلامت انسان و محیط زیست خواهد شد. روش بررسی: در این تحقیق با در نظرگرفتن مخا أکثر

زمینه و هدف:افزایش تولید مواد شیمیایی و مصرف آن در فرآیندهای مختلف صنعتی از نشانه های جامعه صنعتی به شمار می رود که عدم مدیریت صحیح و استفاده نادرست از آنها باعث ایجاد حوادث و صدمات زیانبار بر سلامت انسان و محیط زیست خواهد شد. روش بررسی: در این تحقیق با در نظرگرفتن مخاطرات ایمنی، بهداشتی و جنبه های محیط زیستی موجود در رابطه با ذخیره سازی، نگهداری و کار با مواد شیمیایی در کارخانه تولید شکر مورد مطالعه، این مواد با استفاده از روش Walking&Talking Through مورد شناسایی قرارگرفتند. سپس جهت تجزیه و تحلیل انواع مخاطرات و فاکتورهای ریسک مواد شیمیایی شناسایی شده از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله AHP،روش بردار ویژه وTOPSIS استفاده شد. در نهایت با تعیین میانه در نرم افزار SPSS مواد شیمیایی در سه طبقه از لحاظ خطر تقسیم بندی شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده از محاسبه خطر مواد شیمیایی کارخانه شکر مورد نظر حاکی از آن است که اتیل الکل با وزن 646/0، آمونیاک با وزن 566/0 و کاستیک سودا با وزن 558/0 از مهمترین مواد شیمیایی اثر گذار بر بهداشت، ایمنی و محیط زیست کارخانه و محیط پیرامون آن است. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش خطر مواد شیمیایی شناسایی شده ارایه گردید. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش با معرفی یک روش چند معیاره برای محاسبه ضریب مخاطره بیش ترین تعداد ویژگی هایی را که سبب خطر آفرینی یک ماده برای کارکنان می شود درمحاسبات به کاربرده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

167 - بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص IRWQIsc
مهراب آقائی علی حشمت‌پور مجتبی قره محمودلو سید مرتضی سیدیان

10.22034/jest.2019.36957.4341

زمینه و هدف: کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب کند. این مطالعه به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص کیفیت آب های سطحی ایران IRWQISC انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه از آب رودخانه چهل‌چای در 7 ایستگاه‌ أکثر

زمینه و هدف: کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب کند. این مطالعه به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص کیفیت آب های سطحی ایران IRWQISC انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه از آب رودخانه چهل‌چای در 7 ایستگاه‌ مختلف در یک دوره 6 ماهه نمونه‌برداری شد. سپس به منظور استفاده از شاخص کیفی IRWQISC میزان برخی از پارامترهای فیزیکوشیمایی و میکروبی در این دوره شش ماه اندازه‌گیری شد. پس از محاسبه میزان شاخص برای هر ایستگاه، تغییرات آن در طول رودخانه مطالعه گردید. در نهایت نتایج شاخص کیفی IRWQISC با استاندارهای موجود برای شرب و کشاورزی مورد مقایسه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان‌داد که براساس شاخص IRWQISC آب رودخانه چهل‌چای در رده کیفی نسبتا خوب قرار می‌گیرد. همچنین میزان شاخص IRWQISC در جهت جریان از بالادست به سمت خروجی حوزه کاهش می‌یابد که بیانگر کاهش کیفت آب رودخانه است. نتایج این تحقیق نشان داد که بطور کلی رابطه مستقیمی بین دبی رودخانه و شاخص IRWQISC وجود دارد بطوریکه با افزایش میزان دبی رودخانه، میزان شاخص IRWQISC نیز افزایش یافت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان دادکه متوسط میزان شاخص IRWQISC در فصل بهار از فصل تابستان بهتر بوده‌است. تغییرات دبی و شاخص IRWQISC حاکی از یک رابطه مستقیم بین آنهاست، بطوریکه با افزایش میزان جزئی دبی میزان شاخص نیز افزایش چشمگیری داشته‌است. مقایسه پارامترهای اندازه‌گیری شده با استاندارهای شرب و کشاورزی، نشان دادکه آب رودخانه چهل‌چای از نظر استاندارهای کشاورزی مناسب بوده و فاقد استاندارهای لازم در بخش شرب می‌باشد. نتایج نشان داد که قبل از مصرف برای شرب باید حداقل دو تصفیه فیزیکی و میکروبی بر روی آن انجام شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

168 - بررسی پراکنش فیتوپلانکتون ها و تاثیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی بر ازدیاد آنها در رودخانه شهر بیجار گیلان
خیزران ابراهیمی ثابت معصومه جمال امیدی جنت سرمد

10.22034/jest.2019.22885.3216

فیتوپلانکتون در ساختار و فعالیت اکوسیستم آبهای شیرین نقش مهمی ایفا میکنند. کیفیت و کمیت فیتوپلانکتون ها تا قسمتی به بار مغذی موجود درآب بستگی دارد. بنابراین استفاده از فیتوپلانکتون در اکوسیستمهای مختلف آبی برای ارزیابی کیفیت آب یا میزان آلودگی آب مورد استفاده قرار میگیر أکثر

فیتوپلانکتون در ساختار و فعالیت اکوسیستم آبهای شیرین نقش مهمی ایفا میکنند. کیفیت و کمیت فیتوپلانکتون ها تا قسمتی به بار مغذی موجود درآب بستگی دارد. بنابراین استفاده از فیتوپلانکتون در اکوسیستمهای مختلف آبی برای ارزیابی کیفیت آب یا میزان آلودگی آب مورد استفاده قرار میگیرند. در این میان رودخانه شهر بیجار در محدوده گیلان که از مهمترین رودخانه های کشور می باشد ، علاوه بر منبع اصلی تامین آب شرب در منطقه برای مصارف مختلف در امر کشاورزی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق، تاثیر عوامل فیزیکوشیمیایی بر ترکیب و فراوانی فیتوپلانکتون ها، در فصول مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه بیولوژیکی رودخانه شهر بیجار، بیانگر حضور 5 شاخه و 57 جنس در این منطقه می باشد. از نظر فراوانی شاخهBascillariophyta در تمام فصول بر شاخه های دیگر غالب بودند. همچنین با استفاده از نرم افزارSpss و بکارگیری آزمون کولموگروف-اسمیرنوف مشخص گردید که داده های جمع آوری شده برای تمام پارامترها دارای توزیع نرمال اند و همبستگی بین فیتوپلانکتون ها و پارامترهای فیزیکوشیمیایی نشان میدهد که تعداد فیتوپلانکتون ها با فاکتورهای دما و PH و نیتروژن همبستگی معنی داری دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

169 - جداسازی و شناسایی Proteus sp.مقاوم به کادمیوم و بررسی پتانسیل آن در حذف بیولوژیکی کادمیوم
مرجان میرحسینی نیا مریم قانع پریسا نجات خواه

10.22034/jest.2018.18266.2709

زمینه و هدف: آلودگی اکوسیستم ها با فلزات سنگین مبحث مهمی در دنیای امروز است. حذف فلزات سنگین از مکان های آلوده با استفاده از میکروارگانیسم ها، در مقایسه با روش های شیمیایی مقرون به صرفه تر است. هدف از این مطالعه جداسازی و شناسایی باکتری های مقاوم به کادمیوم، تعیین کم تر أکثر

زمینه و هدف: آلودگی اکوسیستم ها با فلزات سنگین مبحث مهمی در دنیای امروز است. حذف فلزات سنگین از مکان های آلوده با استفاده از میکروارگانیسم ها، در مقایسه با روش های شیمیایی مقرون به صرفه تر است. هدف از این مطالعه جداسازی و شناسایی باکتری های مقاوم به کادمیوم، تعیین کم ترین غلظت مهاری کادمیوم (MIC) و بررسی توانایی حذف کادمیوم توسط سویه ها بود. روش بررسی: جداسازی باکتری های مقاوم با روش غنی سازی در محیط کشت حاوی فلز کادمیوم صورت گرفت. MIC کادمیوم با روش رقیق سازی در آگار و میزان حذف کادمیوم با استفاده از دستگاه جذب اتمی بررسی شد. شناسایی با روش برگی ((Bergey و مطالعات فیلوژنتیک بر مبنای توالی ژنrRNA 16S انجام شد. یافته ها: در این مطالعه 40 سویة مقاوم به کادمیوم از رودخانه سالور در شهرستان اسلامشهر جدا شدند. نتایج نشان داد سویة ST1 که از رسوبات جدا شده بود، مقاومت بالایی به کادمیوم داشته و MIC کادمیوم برای این سویه mM 6 بود. این سویه توانایی حذف 2/65 % کادمیوم را از محلول mM 1 کادمیوم داشت. مطالعات مولکولی نشان داد که سویة جدا شده به جنس Proteus تعلق داشته و 99 % با Proteus mirabilis مشابهت دارد. سویه جدا شدهProteus sp. HM_AF12 نامیده شد و توالی نوکلئوتیدی آن در GenBank ثبت شد. این سویه توانایی تحمل محدوده وسیعی از pH (9-5/5) را داشته و در 5/7 % نمک نیز رشد می کرد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که Proteus sp. HM_AF12 می تواند یک جاذب زیستی کم هزینه و دوست دار محیط زیست باشد و کاربردهای مهمی در حذف کادمیوم از محیط های آلوده داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

170 - مقایسه روش‌های مختلف هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی در برآورد جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد
نازک روزگاری محمد تقی ستاری هاجر فیضی

10.22034/jest.2018.21469.3062

زمینه و هدف: در مدیریت و بهره برداری از پروژه های منابع آب و به ویژه مخازن سدها تامین حداقل جریان آب مورد نیاز جهت حفظ زیستگاه گونه‌های مختلف موجودات آبزی و گیاهی ضروری است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص سهم جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، به ‌عنوان یکی از رودخانه أکثر

زمینه و هدف: در مدیریت و بهره برداری از پروژه های منابع آب و به ویژه مخازن سدها تامین حداقل جریان آب مورد نیاز جهت حفظ زیستگاه گونه‌های مختلف موجودات آبزی و گیاهی ضروری است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص سهم جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، به ‌عنوان یکی از رودخانه‌های مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این‌روی هدف از نوشتن این مقاله برآورد حداقل جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد با استفاده از روش های هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق، نیاز محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، با پنج روش تنانت، تسمن، مدل ذخیره رومیزی، انتقال منحنی تداوم جریان و تحلیل منحنی تداوم جریان برآورد شده ‌است. یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل ملاحظه گردید، برای حفاظت رودخانه مهاباد در حداقل شرایط محیط‌زیستی قابل‌قبول، دو روش انتقال منحنی تداوم جریان در کلاس مدیریتی B (35 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 7/2 متر مکعب بر ثانیه) و روش مدل ذخیره رومیزی در کلاس مدیریتی B/C (3/27 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 13/2 متر مکعب بر ثانیه)، نتایج تقریبا مشابه و قابل قبولی را ارایه می‌دهند. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی دو روش انتقال منحنی تداوم جریان و مدل ذخیره رومیزی، به دلیل در نظر گرفتن کلاس‌های مختلف اکولوژیکی، نسبت به روش‌های دیگر ارجحیت داشته و می‌توان این روش‌ها را برای تعیین نیاز محیط‌زیستی رودخانه‌ مهاباد به کار برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

171 - شناسایی و رتبه‌بندی بخش‌های اقتصادی مخرب محیط‌زیست بر اساس میزان نشرگازهای گلخانه‌ای با رویکرد آنتروپی شانون- ویکور (مورد مطالعه: ایران در سال های 1388-1391)
ناهید درستکار احمدی علی دهقانی

10.22034/jest.2020.30847.3923

زمینه و هدف: امروزه مسائل محیط‌زیست و مقابله با انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورها تبدیل شده است. این پژوهش باهدف بررسی میزان انتشار آلایند‌گی در صنایع مختلف و رتبه‌بندی این صنایع بر مبنای مخرب‌ترین گازهای گلخانه‌ای از قبیل دی‌اکسید کربن أکثر

زمینه و هدف: امروزه مسائل محیط‌زیست و مقابله با انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورها تبدیل شده است. این پژوهش باهدف بررسی میزان انتشار آلایند‌گی در صنایع مختلف و رتبه‌بندی این صنایع بر مبنای مخرب‌ترین گازهای گلخانه‌ای از قبیل دی‌اکسید کربن، کربن منوکسید، گاز متان، اکسید نیتروس، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق، دی‌اکسید گوگرد و تری اکسید گوگرد تدوین‌شده است. روش بررسی : در این پژوهش پس از شناسایی مهم‌ترین گازهای آلاینده بر اساس مرور ادبیات و استفاده از میانگین داده‌های 5 سال اخیر از مرکز آمار ایران، با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن هر یک از گازهای آلاینده تعیین شده و با استفاده از روش ویکور و نرم‌افزار MATLAB، آلاینده‌ترین بخش اقتصادی شناسایی گردید. یافته‌ها: بر اساس روش آنتروپی شانون مشخص گردید که گاز دی اکسید کربن با وزن 3/0 دارای بالاترین ضریب اهمیت در بین گازهای گلخانه‌ای آلاینده است. بر اساس یافته‌های حاصل از روش ویکور، بخش حمل و نقل بر مبنای شاخص سودمندی، ویکور و شاخص تأسف بیشترین میزان آلایندگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را در بین بخش‌های یادشده به خود اختصاص داده است. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، بخش حمل و نقل نقش عمده‌ای در انتشار گازهای گلخانه‌ای ایفا کرده و به‌عنوان آلاینده‌ترین عامل محیط زیستی شناسایی شده است. بنابراین توجه به مؤلفه‌های ساختاری و فرهنگی مرتبط با حوزه حمل و نقل از اهمیت ویژه‌ای نسبت به گذشته برخوردار شده است.استفاده از تکنولوژی‌های مربوط به حمل‌ و نقل سبز، سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی، فراهم نمودن زیرساخت‌های مرتبط با وسایل نقلیه غیر موتوری را می‌توان به‌عنوان راه‌کارهایی برای کاهش آلایندگی در این بخش مطرح کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

172 - بررسی جوامع بزرگ بی‌مهرگان آبزی بر اساس شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان
محمد قلی زاده محمد هادی پاکروان

10.22034/jest.2019.11178

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که أکثر

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که قادرند به عنوان یک شاخص زیستی تغییرات کیفیت آب را نشان دهند. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر پساب تصفیه نشده مزارع پرورش ماهی بر روی بزرگ بی‌مهرگان کف زی نهر زرین گل می باشد.روش بررسی: در مطالعه حاضر کیفیت آب با استفاده از شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان در فصل زمستان 1394 و بهار 1395 در 4 ایستگاه و ماهیانه (در موقعیت‌های ورودی، خروجی و 500 و 1000 متر پایین‌دست مزرعه پرورش ماهی) با نمونه‌برداری با سوربرسمپلر سطح 09/0 مترمربع در سه تکرار صورت گرفت. نمونه‌ها توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردید.یافته‌ها: افزایش فعالیت‌های انسانی از جمله وجود مزارع پرورش ماهی در این منطقه می‌تواند موجب آلودگی آب‌های سطحی این رودخانه شده است. در مجموع 2179 نمونه از بزرگ بی‌مهرگان کف زی شناسایی شدند که به 35 جنس، 28 خانواده و 9 راسته تعلق داشتند. فراوانی این موجودات به ترتیب مربوط به راسته Diptera با 9/46 درصد، Ephemeroptera با 7/27 درصد، Trichoptera با 9/16 درصد و Lmbricida با 31/2 درصد و بقیه 19/6 درصد بوده است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شاخص‌های شانون، تشابه توزیع، TBI، IBI و IRWQISC نشانگر مناسب بودن برای ارزیابی کیفت آب در ایستگاه‌های مطالعاتی می‌باشد. به طور کلی، کیفیت آب در محدوده مطالعاتی به جز ایستگاه 2 (بعد استخر پرورش ماهی) بر اساس شاخص‌های محاسباتی مطلوب ارزیابی گردید که بیانگر لزوم اعمال مدیریتی مناسب به منظور بهبود کیفیت آب این منطقه می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

173 - بررسی غلظت باقی مانده آفت کش‌های دیازینون، آزینفوس متیل و کاربایل در آب رودخانه‌های اصلی استان قم در سال 1395
عابدین ثقفی پور محمدرضا خاکسار ناهید جسری فاطمه رضایی

10.22034/jest.2019.11142

زمینه و هدف: با توجه به استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها برای حفظ محصولات کشاورزی، باقی ماندن آن‌ها در محیط امری اجتناب ناپذیر است. توسعه کشاورزی و استفاده از سموم متنوع آفت‌کش گیاهی در استان قم می‌‌تواند اکوسیستم آبی را به مدت طولانی تحت تاثیر این آفت‌کش‌ها قرار دهد. لذا ای أکثر

زمینه و هدف: با توجه به استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها برای حفظ محصولات کشاورزی، باقی ماندن آن‌ها در محیط امری اجتناب ناپذیر است. توسعه کشاورزی و استفاده از سموم متنوع آفت‌کش گیاهی در استان قم می‌‌تواند اکوسیستم آبی را به مدت طولانی تحت تاثیر این آفت‌کش‌ها قرار دهد. لذا این مطالعه با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش‌های ارگانو فسفره آزینفوس متیل و دیازینون و سم کارباماته کاربایل در آب رودخانه‌های اصلی استان قم صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه 144 نمونه آب از چهار رودخانه اصلی استان قم طی یک دوره 12 ماهه در سال 1395 به منظور ارزیابی میزان باقی‌مانده سموم مورد مطالعه جمع آوری شد. نمونه‌ها با استفاده از دو روش استخراج فاز جامد و استخراج فاز مایع- مایع آماده شدند و با دستگاه های HPLC و GCMS/MS میزان سموم باقیمانده در آب اندازه گیری شد. یافته‌ها: نتایج نهایی این مطالعه نشان داد که بیش‌ترین غلظت دیازینون، آزینفوس متیل و کاربایل در فصل تابستان به ترتیب ppb 5/24 ، ppb 52/14 و ppb 54/4 بوده است. حداقل غلظت سموم مورد مطالعه مربوط به فصل زمستان بوده است. بر اساس آزمون آماری آنالیز واریانس دوطرفه بین میزان باقی مانده سموم در فصول مختلف اختلاف آماری معنی‌داری وجود داشت ( 002/0p<). بحث و نتیجه‌گیری براساس نتایج این مطالعه،غلظت باقی مانده آفت‌کش‌های ارگانو فسفره آزینفوس متیل و دیازینون و سم کارباماته کاربایل در آب اکثر رودخانه‌های اصلی قم بیش از حد مجاز اتحادیه اروپا (g/µL5/0) می باشد. در نتیجه در صورت کاربرد مداوم این سموم در بخش کشاورزی استان ؛ این آلاینده‌ها تهدیدی جدی برای سلامت عمومی مردم محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

174 - بررسی تجمع زیستی فلزات در رسوبات و عضله ماهیان رودخانه دز در سال ۱۳۹۳
ثمر مرتضوی پریسا نوروزی

10.22034/jest.2018.14335.2300

زمینه و هدف: ضرورت سنجش عناصر در آب زیان به دو مبحث مدیریت زیست بوم ها و سلامت غذایی انسان ها باز می گردد. در پژوهش حاضر غلظت عناصر Cu, Pb, Zn و Cd در رسوبات و بافت عضله چهار گونه ماهی بومی رودخانه دز مورد بررسی قرار گرفت تا آلودگی فلزات و ارتباط آن با عامل وضعیت (CF) أکثر

زمینه و هدف: ضرورت سنجش عناصر در آب زیان به دو مبحث مدیریت زیست بوم ها و سلامت غذایی انسان ها باز می گردد. در پژوهش حاضر غلظت عناصر Cu, Pb, Zn و Cd در رسوبات و بافت عضله چهار گونه ماهی بومی رودخانه دز مورد بررسی قرار گرفت تا آلودگی فلزات و ارتباط آن با عامل وضعیت (CF) و عامل تغلیظ زیستی BCF)) مطالعه گردد. روش بررسی: پس از زیست سنجی نمونه های ماهی، هضم نمونه ها با ترکیب یک به چهار اسیدنیتریک به اسیدپرکلریک انجام و غلظت عناصر با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. یافته ها: میانگین غلظت فلزات در رسوبات و بافت عضله به ترتیب روند کاهشی کادمیوم<سرب<مس<روی و سرب<کادمیوم<مس<روی را نشان می دهد. تحلیل آماری نتایج بیان گر بیش ترین هم بستگی بین تجمع فلزات و CF در گونه تویینی و بیش ترین بارگیری آلودگی آن با محاسبه شاخص MPI می باشد. BCF حاصل نیز نشان دهنده روند کاهشی جذب فلزات کادمیوم، روی، مس و سرب از محیط است. از سویی مقادیر CF، از حدود مناسب معرفی شده برای ماهیان آب های آزاد کم تر به دست آمد. هم چنین مقایسه غلظت فلز روی در رسوبات از استاندارد جهانی CaISQG و سطح قابل تحمل IAEA-407 بالاتر و در بافت عضله، غلظت روی و کادمیوم به ترتیب از استانداردهای UK(MAFF) و NHMRC بالاتر می باشد که نشان دهنده سطوح خطرناک آن ها برای سلامتی انسان است. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد شرایط منطقه مورد مطالعه از رودخانه دز در مقایسه با آب های آزاد برای ماهیان نامساعد بوده و بالا بودن غلظت کادمیوم در نمونه های مورد مطالعه را می توان ناشی از پساب زمین های کشاورزی مشرف به رودخانه دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

175 - مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه با استفاده از مدل QUAL2Kw(مطالعه موردی: رودخانه شاهرود)
رزیتا آریایی نژاد مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده

10.22034/jest.2018.30267.3894

زمینه و هدف: مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در جهت مدیریت کیفیت آب رودخانه‌ها و کاهش تبعات مسایل محیط زیستی ناشی از ورود آلاینده‌ها به آن مورد استفاده قرار گیرد. هدف از مقاله حاضر استفاده از مدل معتبر QUAL2Kw.5.1 در راستای مدل‌ساز أکثر

زمینه و هدف: مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در جهت مدیریت کیفیت آب رودخانه‌ها و کاهش تبعات مسایل محیط زیستی ناشی از ورود آلاینده‌ها به آن مورد استفاده قرار گیرد. هدف از مقاله حاضر استفاده از مدل معتبر QUAL2Kw.5.1 در راستای مدل‌سازی کیفیت آب در رودخانه شاهرود می‌باشد. روش بررسی: در مقاله حاضر ازمدل QUAL2Kw.5.1 برای مدل‌سازی هفت پارامتر کیفیت آب شامل اکسیژن محلول، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی، قلیاییت، کل مواد جامد محلول، هدایت الکتریکی، فسفر کل و نیتروژن کل در چهار دوره زمانی در رودخانه شاهرود استفاده شده است. به منظور واسنجی مدل از داده‌های آبان 1386 و تیر 1387 و برای صحت‌سنجی مدل از داده‌های شهریور 1387 و مهر 1387 استفاده شده است. واسنجی خودکار ضرایب مدل با استفاده از الگوریتم ژنتیک موجود در مدل انجام شده است. به منظور مقایسه نتایج شبیه‌سازی شده مدل با داده‌های مشاهداتی از دو پارامتر آماری شامل ضریب تبیین و میانگین قدرمطلق خطا استفاده شده است. یافته‌ها: مهم‌ترین ضرایب واسنجی شده در مدل مربوط به مواد جامد معلق، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی، نیتروژن و فسفر می‌باشد. مدل در شبیه‌سازی پارامترهای pH و هدایت هیدرولیکی با مقادیر میانگین قدرمطلق خطای 19/0 و 89/163 در مرحله صحت‌سنجی به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین دقت را از خود نشان داد. به طور میانگین حداقل و حداکثر اکسیژن محلول اندازه‌گیری شده در رودخانه شاهرود در شهریور 1387 و مهر 1387 و به‌ترتیب برابر 93/6 و 99/9 میلی‌گرم بر لیتر اندازه‌گیری شده است. همچنین بیش‌ترین و کم‌ترین دقت مدل در شبیه‌سازی این پارامتر مربوط به تیر و مهر 1387 با میانگین قدرمطلق خطای برابر 86/0 و 29/1 می‌باشد. همچنین نتایج نشان داده که مدل‌سازی هیدرولیکی دقیق از تغییرات پارامترهای هیدرولیکی رودخانه و جریان در طول رودخانه تأثیر زیادی در مدل‌سازی کیفیت آب رودخانه دارد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مقاله حاضر دقت مناسب مدل QUAL2Kw.5.1را در شبیه‌سازی پارامترهای کیفیت آب رودخانه شاهرود نشان می‌دهد. از طرف دیگر دقت شبیه‌سازی هر پارامتر با توجه به مقدار تغییرات آن در طول رودخانه متغیر می‌باشد. به نحوی‌که هر چه تغییرات یک پارامتر در طول رودخانه و در بازه‌های مختلف کم‌تر باشد، دقت مدل در شبیه‌سازی این پارامتر بیش‌تر خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

176 - ارزیابی عدم قطعیت مدل‌های ANN و ANFIS در تخمین جریان ورودی به سد رئیس‌علی دلواری
علی اسکندری روح اله نوری محمدرضا وصالی ناصح فریماه سعیدی

10.22034/jest.2020.20068.2909

زمینه و هدف: اطلاع دقیق از کمیت آب جاری در رودخانه‌ها تاثیر فراوان بر مدیریت کمی و کیفی منابع آب در جوامع وابسته با آن دارد. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی عدم قطعیت در فرآیند تخمین جریان رودخانه شاپور، ورودی به سد رئیس‌علی دلواری، واقع در استان بوشهر می‌باشد. روش أکثر

زمینه و هدف: اطلاع دقیق از کمیت آب جاری در رودخانه‌ها تاثیر فراوان بر مدیریت کمی و کیفی منابع آب در جوامع وابسته با آن دارد. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی عدم قطعیت در فرآیند تخمین جریان رودخانه شاپور، ورودی به سد رئیس‌علی دلواری، واقع در استان بوشهر می‌باشد. روش بررسی: برای تخمین جریان ماهانه ورودی به سد رئیس‌علی دلواری از مدل‌‌های هوش مصنوعی شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و سیستم استنتاج نروفازی تطبیقی (ANFIS) استفاده گردید. همچنین به منظور بهبود استفاده از نتایج این مدل‌ها در تصمیمات مدیریتی در بخش آب، تعیین عدم قطعیت هر یک از آن‌ها در فرآیند مدل‌سازی جریان انجام شد. در این راستا از نتایج شبیه‌سازی شده در اجرای هر مدل تحت الگوهای متفاوتی از داده‌های واسنجی، استفاده و برای ارزیابی عدم قطعیت هر مدل نیز از دو شاخص عرض محدوده اطمینان (d-factor) و 95 درصد عدم قطعیت پیش‌بینی‌ها واقع شده در این محدوده (95PPU) استفاده گردید. یافته‌ها: مطابق نتایج به دست آمده از مدل‌های ANN و ANFIS بهینه اجرا شده، مشخص گردید که اگر چه مقادیر آماره‌های ضریب تعیین (R2) و قدرمطلق میانگین خطاها (MAE) برای هر دو مدل از مقادیر مناسبی برخوردار بودند، اما عملکرد آن‌ها در برخی نقاط با دبی بالا با خطای قابل توجهی همراه بود. همچنین با بررسی نتایج عدم قطعیت مدل‌ها مشخص شد مدل ANFIS با مقدارd-factor کم‌تر و مقدار شاخص 95PPU بزرگ‌تر، از عدم قطعیت کم‌تری نسبت به مدل ANN برخوردار بود. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به عملکرد تقریباً یکسان هر دو مدل ANN و ANFIS در مراحل واسنجی و صحت‌سنجی، می‌توان مدل ANFIS را به عنوان مدل بهینه تخمین جریان ماهانه ورودی به سد رئیس‌علی دلواری به دلیل دارا بودن عدم قطعیت کم‌تر پیشنهاد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

177 - ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانه ایران خودرو تهران(EIA)
رقیه یدالهی صابر محمد غفاریان بهرمان مریم علیزاده محمد رضا خطیبی زاده

10.22034/jest.2019.24925.3397

زمینه و هدف: اجرای پروژه های بهره برداری از سرزمین، از جمله احداث کارخانه ها و توسعه صنایع، مستلزم بررسی استعداد طبیعی سرزمین برای توسعه مورد نظر می باشد. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله روش های مطلوب جهت دست یابی به اهداف توسعه پایدار است. أکثر

زمینه و هدف: اجرای پروژه های بهره برداری از سرزمین، از جمله احداث کارخانه ها و توسعه صنایع، مستلزم بررسی استعداد طبیعی سرزمین برای توسعه مورد نظر می باشد. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله روش های مطلوب جهت دست یابی به اهداف توسعه پایدار است. ارزیابی اثرات محیط زیستی می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی جهت سوق دادن اهداف اجرای یک پروژه در راستای قوانین و مقررات محیط زیستی به کار گرفته شود. روش بررسی: تحقیق انجام شده شامل ارزیابی اثرات محیط زیستی کارخانه خودروسازی ایران خودرو با تأکید بر کاربرد روش ماتریس لئوپلد ایرانی که توسط مجید مخدوم تهیه شده، می باشد. برای امتیاز دهی برای هر اثر در این روش، از نظرات کارشناسان کارخانه ایران خودرو، سازمان محیط زیست و کارشناسان شهرداری منطقه 21 تهران استفاده شده است. نتیجه ماتریس ممکن است یکی از پنج حالت: پروژه مردود است، پروژه تایید است، پروژه با گزینه های اصلاحی قابل تایید است، پروژه با ارایه طرح های بهسازی تایید می شود و یا این که پروژه با ارایه طرح های بهسازی و گزینه های اصلاحی قابل تایید است، باشد. یافته ها:با تجزیه و تحلیل ماتریس لئوپلد مشخص گردید که تعداد اثرات میانگین جبری منفی درستون برابر با 8عدد و تعداد پیامدهای، میانگین جبری منفی در ردیف برابربا 9 عدد است که در این بین تعداد پیامد های منفی کم تر از 1/3- در ستون، فقط مربوط به اثرات آلاینده های هوا است. که برابر شده با میانگین جبری 3/3- . بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که پروژ مورد نظر درحالت پنجم قرار می گیرد، یعنی این که پروژه کارخانه ایران خودرو با ارائه طرح بهسازی و گزینه های اصلاحی مورد تایید است. در این حالت تعدادی از میانگین های رده بندی هم در ستون و هم در ردیف ها کم تر از 1/3- است، اما تعداد آن ها به 50درصد حالات نمی رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

178 - ارزیابی میزان ارتباط مولفه‌‌های روانی و آسایش حرارتی کاربران در فضاهای باز شهری(نمونه موردی: کناره رودخانه کارون در اهواز)
کتایون افشون محسن تابان مصطفی مسعودی نژاد رضا جلیل زاده ینگجه

10.30495/jest.2022.55799.5181

زمینه و هدف: فضاهای باز شهری عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آن ها جریان دارد. در این راستا برای جذب بیشتر شهروندان به این فضاها، خصوصا در اقلیم های گرمسیری بررسی شرایط آسایش حرارتی و مولفه های تأثیرگذار بر آن مورد توجه قرار می گیرد. از آن جایی که در فضاهای باز، احساس أکثر

زمینه و هدف: فضاهای باز شهری عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آن ها جریان دارد. در این راستا برای جذب بیشتر شهروندان به این فضاها، خصوصا در اقلیم های گرمسیری بررسی شرایط آسایش حرارتی و مولفه های تأثیرگذار بر آن مورد توجه قرار می گیرد. از آن جایی که در فضاهای باز، احساس و ادراک حرارتی در افراد متفاوت است، در برخورد با آسایش حرارتی تنها رویکردی کمی برای ارزیابی کافی نیست؛ بلکه توجه به مولفه های روانی اشخاص حائز اهمیت می باشد. هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان مولفه های روانی در افراد و مقوله آسایش حرارتی است. روش بررسی: پژوهش حاضر با روشی ترکیبی شامل روش توصیفی به منظور تبیین مولفه های آسایش حرارتی و روانی و روش پیمایشی جهت تعیین همبستگی میان متغیرهای تحقیق انجام شده است. پس از انجام برداشت های میدانی توسط پرسشنامه به روش تصادفی ( تعیین حجم نمونه با استفاده از روش کوکران) و دستگاه های اندازه گیری شاخص های اقلیمی، شرایط آب و هوایی نقاط مختلف مسیر در روزهای 11 و 12 بهمن ماه 1398 (7 صبح تا 1 بامداد)، سنجیده و به کمک شاخص جهانی اقلیم گرمایی (UTCI) در محدوده کناره رودخانه کارون در اهواز مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: ارزیابی و تحلیل داده های مستخرج، تأثیر مولفه های روانی بر پاسخ حرارتی افراد در شرایط مختلف را نشان می دهد. در واقع حس و حال افراد در فضاهای باز بر ارزیابی حرارتی آن ها از محیط تأثیرگذار است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، می توان اظهار داشت که حالات روحی و روانی افراد در شرایط مختلف می تواند پاسخ حرارتی متفاوت و حتی خارج از انتظار را هم در بازه آسایش حرارتی و هم در محدوده خارج از آن به همراه داشته باشد. در نهایت می توان راهکارهایی برای طراحی بهتر فضاهای شهری، جهت جذب بیشتر مخاطبان و برانگیختن حس رضایتمندی آن ها ارائه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

179 - تاثیر مصالح و روشهای ساخت بومی بر کاهش مصرف انرژی در خانه های روستایی مناطق جلگه ای گیلان
سارا زهری منصوره طاهباز ایرج اعتصام

10.30495/jest.2020.19338.2820

معماری بومی هر منطقه ای در سازگاری با طبیعت و اقلیم محلی و با تکیه بر منابع موجود در محل شکل می گیرد. روستاهای استان گیلان دارای معماری بومی غنی و ارزشمندی هستند، اما در سال های اخیر با رشد شهرنشینی، سرعت گرفتن ساخت و ساز و استفاده از روش های ساخت و مصالح جدید، سیمای رو أکثر

معماری بومی هر منطقه ای در سازگاری با طبیعت و اقلیم محلی و با تکیه بر منابع موجود در محل شکل می گیرد. روستاهای استان گیلان دارای معماری بومی غنی و ارزشمندی هستند، اما در سال های اخیر با رشد شهرنشینی، سرعت گرفتن ساخت و ساز و استفاده از روش های ساخت و مصالح جدید، سیمای روستاها و شهرهای این منطقه دستخوش تغییر شده است. ذخیره انرژی یکی از عو امل مهم دستیابی به توسعه پایدار است. از آنجا که راهکارهای معماری بومی در گذر زمان، و توسط افراد محلی آشنا با اقلیم و اکوسیستم هرمنطقه شکل می گیرد، مطالعه معماری بومی برای باز زنده سازی میراث بومی ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر با مطالعه معماری بومی روستایی بخش جلگه ای گیلان، تاثیر استفاده از مصالح و روش های بومی بر کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی را مورد ارزیابی قرار می دهد. در این راستا، با انتخاب سه گونه از خانه های بومی منطقه جلگه ای گیلان(شرق، غرب و مرکز)، میزان مصرف انرژی آن ها با استفاده از مصالح بومی و جدید به روش شبیه سازی تحلیل می شود. این پژوهش بر مبنای این فرضیه استوار است، که بازشناسی راهکارهای اکولوژیک معماری بومی و به کارگیری آن ها در معماری جدید می نواند باعث کاهش مصرف منابع و در نتیجه کاهش اثرات نامطلوب محیط مصنوع بر زیستگاه طبیعی شود. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان انرژی مصرفی خانه های روستایی با مصالح بومی به میزان قابل ملاحظه ای کمتر از مصرف انرژی با مصالح جدید است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد، که عملکرد پی شکیلی، دیوار زگالی و سقف کلوشی از نظر میزان تبادل حرارت با محیط خارج مطلوب تر از مصالح و روش های جدید است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

180 - ارزیابی میزان برآورد رسوب با بهره گیری از روش منحنی سنجه ومقایسه نتایج با روش های رگرسیونی و شبکه عصبی مصنوعی (مطالعه موردی :رودخانه بابل رود-استان مازندران)
علیرضا مردوخ پور حسین جاماسبی امید علیپور

10.22034/jest.2018.22430.3152

زمینه و هدف: در تحقیق حاضر، هدف مقایسه تخمین بار رسوب معلق رودخانه بابلرود با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی ، روش منحنی سنجه، و روش رگرسیون می باشد. روش بررسی: ورودی های مدل شامل دبی و خروجی مدل غلظت رسوب در گام زمانی بوده است. ورودی و خروجی رودخانه در دوره (1392-1359) دا أکثر

زمینه و هدف: در تحقیق حاضر، هدف مقایسه تخمین بار رسوب معلق رودخانه بابلرود با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی ، روش منحنی سنجه، و روش رگرسیون می باشد. روش بررسی: ورودی های مدل شامل دبی و خروجی مدل غلظت رسوب در گام زمانی بوده است. ورودی و خروجی رودخانه در دوره (1392-1359) دارای روند مثبت بوده و 75 درصد داده ها جهت آموزش و 25 درصد داده ها جهت آزمون شبکه مورد استفاده قرار گرفت. برای آموزش شبکه ابتدا تعدادی از داده ها که معرف شرایط مساله باشد را برای آموزش انتخاب کرده و بقیه داده ها جهت آزمون عملکرد شبکه آموزش دیده،به کار می رود. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهند که غلظت بار معلق رسوب حاصل از مدل های شبکه عصبی مصنوعی به داده های واقعی غلظت رسوب نزدیک تر هستند و ضریب همبستگی حاصل از شبکه عصبی مصنوعی معادل8/92 درصد می باشد. این در حالی است که ضریب همبستگی برای مدل های منحنی سنجه معادل1/87 درصد و روش رگرسیون آماری حداکثر معادل 90 درصدمی باشد. بحث و نتیجه گیری: سیستم شبکه عصبی مصنوعی نتایج و کارایی بهتری در پیش بینی بار معلق رسوب دارد و کارایی و انعطاف پذیری مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی میزان رسوبات معلق رودخانه نسبت به مدل های آماری و منحنی سنجه نشان داده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

181 - شبیه‌سازی کیفیت آب سطحی با استفاده از مدل QUAL2KW (رودخانه ارداک استان خراسان رضوی)
مرتضی نیک اختر سیده هدی رحمتی علیرضا مساح بوانی

10.22034/jest.2020.29264.3781

زمینه و هدف: با توجه به این که رودخانه و سد ارداک از منابع تامین کننده آب شرب شهر مشهد می‌باشد، حفظ کیفیت آب این رودخانه قبل‌‌‌از‌سد اقدام بزرگی در جهت تامین آب این کلان شهر مذهبی خواهد بود. این تحقیق با معرفی مدلی برای شبیه سازی کیفی منابع آب رودخانه ارداک و با استفاده أکثر

زمینه و هدف: با توجه به این که رودخانه و سد ارداک از منابع تامین کننده آب شرب شهر مشهد می‌باشد، حفظ کیفیت آب این رودخانه قبل‌‌‌از‌سد اقدام بزرگی در جهت تامین آب این کلان شهر مذهبی خواهد بود. این تحقیق با معرفی مدلی برای شبیه سازی کیفی منابع آب رودخانه ارداک و با استفاده از ابزار های مناسب و مرتبط، با مشخص کردن میزان پارامتر های مختلف کیفیت آب در طول رودخانه، وسیله مناسبی برای ارزیابی رفتار آب در برابر ورود آلاینده های مختلف و همچنین برای تصمیم گیری های آتی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق از مدل دینامیکی Qual2kw استفاده گردید که برای واسنجی از اطلاعات موجود در شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی (آبان ماه 93) استفاده و برای صحت سنجی، پس از نمونه برداری و آزمایش پارامتر های مختلف کیفیت آب (اردیبهشت 95)، از اطلاعات بدست آمده استفاده گردید. یافته ها: اطلاعات بدست آمده نشان داد که مدل در مورد پارامتر های DO، PH، COD و NO3 تطابق خوبی با واقیعت داشته و قادر است به‌خوبی وضعیت پارامتر های کیفی آب را در هر دو شاخه از رودخانه ارداک شبیه سازی نماید. بحث و نتیجه گیری: آب رودخانه در شاخه آبقد به سبب استقرار جمعیت و منابع آلاینده کم‌تر از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و کیفیت آب در هر دو شاخه رودخانه بیش‌تر تحت تاثیر آلاینده های کشاورزی، باغ‌داری و دفع فاضلاب های روستایی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

182 - ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت بهداشت٬ ایمنی ومحیط زیست در کارخانه شیر خشک پگاه شهر کرد با رویکرد کارت امتیازی متوازن
روح الله مولوی وردنجانی مریم رفعتی مژگان زعیم دار

10.22034/jest.2019.33643.4128

زمینه و هدف: مدل های ارزیابی عملکرد٬ مبنای سنجش و بهبود سیستم های مدیریتی هستند. هدف از این پژوهش پاسخ گویی به نیاز کارخانه شیر خشک پگاه شهر کرد جهت ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت ایمنی٬ بهداشت و محیط زیست (HSE) از نظر تطابق با استراتژی های شرکت بوده است. روش بررسی: دراین أکثر

زمینه و هدف: مدل های ارزیابی عملکرد٬ مبنای سنجش و بهبود سیستم های مدیریتی هستند. هدف از این پژوهش پاسخ گویی به نیاز کارخانه شیر خشک پگاه شهر کرد جهت ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت ایمنی٬ بهداشت و محیط زیست (HSE) از نظر تطابق با استراتژی های شرکت بوده است. روش بررسی: دراین پژوهش با مطالعه استانداردها و مدل های موجود در زمینه عملکرد سیستم مدیریت HSE، مدل ارزیابی عملکرد این کارخانه در قالب چارچوب کارت امتیازی متوازن (BSC) طراحی شد. در این مدل چهار لایه مالی٬ مشتری٬ فرایند داخلی و رشد و یادگیری با 14 معیار ارزیابی عملکرد و 43 زیر شاخص شناسایی و طبقه بندی گردید. یافته ها : نتایج حاصل از مدل کارت امتیازی متوازن نشان داد که بیش ترین و کم ترین امتیاز در بین لایه های مورد مطالعه به ترتیب مربوط به فرایندهای داخلی با میانگین 28/69 و رشد و یادگیری با میانگین 66/56 است. همچنین میانگین کلی امتیاز شرکت در هر چهار لایه ، 2/64 از100 است که با توجه به کسب امتیاز بالای 60 ، نشان دهنده عملکرد نسبتا خوب این سازمان در زمینه مدیریت HSE است.. بحث و نتیجه گیری: شاخص های ارزش قابل ارایه به مشتریان٬ ممیزی و بهبود معیار های عملکرد HSE ، توسعه خط مشی و اهداف استراتژیک ، سازمان دهی و تامین منابع جهت مدیریت HSE ، مدیریت ریسک در حوزه HSE و برنامه ریزی و طراحی سیستم های لازم جهت استقرار اصول HSE در سازمان مهم ترین نقاط قوت و سرمایه اطلاعاتی، سرمایه انسانی و ارزش قابل ارایه به جامعه و دولت از مهم ترین نقاط قابل بهبود سیستم HSE سازمان مورد مطالعه هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

183 - تکنیک حسابداری هزینه یابی جریان مواد و انرژی ( MFCA ) در راستای مدیریت بهبود مستمر بهره وری (مطالعه موردی : بخش احیا (خط6) و بخش برش و بسته بندی در کارخانه آلومینیوم سازی ایران (ایرالکو))
فائزه جعفرنسب زهرا عابدی

10.22034/jest.2021.29526.3816

زمینه و اهداف : استراتژی بهره وری سبز با آینده نگری و تکیه بر پایه های بهبود بهره وری به عنوان راهکار کلیدی در راستای اهداف توسعه هزاره و توسعه پایدار محسوب میگردد. مهمترین تکنیک بهره وری سبز ،حسابداری هزینه یابی جریانمواد و انرژی می باشد که علاوه بر داشتن نقش مکمل با س أکثر

زمینه و اهداف : استراتژی بهره وری سبز با آینده نگری و تکیه بر پایه های بهبود بهره وری به عنوان راهکار کلیدی در راستای اهداف توسعه هزاره و توسعه پایدار محسوب میگردد. مهمترین تکنیک بهره وری سبز ،حسابداری هزینه یابی جریانمواد و انرژی می باشد که علاوه بر داشتن نقش مکمل با سایر ایزوهای سری 14000 (سیستم مدیریت محیط زیست)، در برگیرنده سایر تکنیکهای بهره وری سبز از جمله چرخه دمینگ[1]، شش سیگما، 3R[2] و مواردی از این قبیل است. روش بررسی : در این مقالهگذشته از ردیابی جریان مواد و انرژی در فرآیندهای تولید، برآورد کمی و پولی مراکز مقدارسنجی، موازنه ورودی ها و خروجی ها در هر قسمت برآورد گردیده و همچنین پتانسیل کاهش مواد و انرژی در بخش های مذکور مشخص شده است. یافته ها : بر اساس محاسبات صورت گرفته، میزان اتلافات مواد و انرژی برابر با 17910.6425 تن به ارزش 901761.462 میلیون ریال بوده است. بیشترین اتلافات مربوط به مرکز مقدارسنجی " سالن CD" در بخش احیا و مرکز مقدارسنجی " برش" در بخش برش و بسته بندی می باشد که به ترتیب که 61/51 % و94/99 % از کل ضایعات هر بخش را به خود اختصاص داده اند. همچنین کمترین اتلافات مرتبط با مرکز مقدارسنجی "FTP[3]" در بخش احیا و مرکز مقدارسنجی "حمل ونقل " در بخش برش و بسته بندی بوده اند. بحث و نتیجه گیری : نتایج حاصل از تحقیق می دهد این تکنیک با کاهش مصرف نهاده های تولید به ازای یک مقدار مشخص تولید و یا ارائه خدمات، کاهش هزینه های تولید، کاهش اتلافات فرآیندهای تولیدی، راندمان تولید و رقابت پذیری محصولات را در سطح ملی و جهانی ارتقا می دهد و همچنین عملکرد های اقتصادی و زیست محیطی را نیز بهبود می بخشد. [1]- Plan, Do, Check, Act (PDCA) [2]- Reduce, Reuse, Recycle [3]- Flora Transfer Protocol تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

184 - ارزیابی سناریوی صرفه جویی آب در راستای مدیریت یکپارچه انرژی و محیط زیست و مدل‌سازی آن با استفاده از نرم افزار LEAP (مطالعه موردی: سیستم انرژی پیرامون رودخانه جاجرود)
نازنین جوادی فرد سمیرا خدیوی سعید مطهری مریم فراهانی

10.30495/jest.2019.38724.4417

زمینه و هدف: افزایش روز افزون مصرف انرژی با کاهش منابع طبیعی و آلودگی محیط زیست تهدید جدی برای بشر است. لذا استفاده منطقی و برنامه ریزی در این زمینه اهمیت زیادی دارد . مطالعه حاضر با هدف مدیریت یکپارچه انرژی و محیط زیست با استفاده از نرم افزار LEAP پیرامون رودخانه جاجرو أکثر

زمینه و هدف: افزایش روز افزون مصرف انرژی با کاهش منابع طبیعی و آلودگی محیط زیست تهدید جدی برای بشر است. لذا استفاده منطقی و برنامه ریزی در این زمینه اهمیت زیادی دارد . مطالعه حاضر با هدف مدیریت یکپارچه انرژی و محیط زیست با استفاده از نرم افزار LEAP پیرامون رودخانه جاجرود انجام پذیرفت.روش بررسی: سیستم عرضه (تولید، واردات، انتقال و توزیع برق نیروگاه برق آبی لتیان)، تقاضای آب رودخانه جاجرود( مصارف شهری، کشاورزی و صنعتی) و اثرات زیست محیطی انرژی برای محدوده مرز فیزیکی تعیین شده با بهره گیری از توانمندی های نرم افزار LEAP مدل‌سازی گردید. سپس نتایج حاصل از اجرای مدل در سناریوی مرجع و سناریوی سیاست های بهینه سازی مصرف آب با راهکارهای مختلف غیر قیمتی (در بخش خانگی، کشاورزی و صنعتی) در افق ده ساله مقایسه شد.یافته ها: تقاضای انرژی در بخش آب و عرضه برق منطقه در سال پایه(1395) به ترتیب بالغ بر 4/506 و 4/5607 میلیون کیلووات ساعت بوده است که انتظار می رود در سال 1405به 2/651 و 9/7162 میلیون کیلووات ساعت تحت سناریوی مرجع برسد. درحالی‌که کل تقاضای انرژی در بخش آب و عرضه برق منطقه در سناریوی صرفه جویی مصرف آب به ترتیب 5/422 و 5/7028 میلیون کیلووات ساعت خواهد بود. انتشار دی اکسید کربن در سناریوی مرجع از 43/6 میلیون تن در سال پایه به 94/7 میلیون تن در سال 1405 خواهد رسید. درحالی‌که تحت سناریو پیشنهادی92/7 میلیون تن خواهد شد.بحث و نتیجه گیری: با اجرای سناریوی صرفه جویی آب در منطقه مورد مطالعه، میزان مصرف آب تا 100 میلیون متر مکعب در سال کاهش خواهد یافت. همچنین کاهش 9/32 درصدی در مصرف انرژی و 20هزار تنی در انتشار گازهای گلخانه ای در سال انتهای طرح را در پی خواهد داشت که در بهبود محیط زیست حائز اهمیت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

185 - بررسی غلظت سرب و کادمیوم در برخی محصولات گلخانه‌ای و تأثیر آن بر سلامت انسان
صالح سنجری ناصر برومند مجتبی مقبلی

10.30495/jest.2018.17345.2603

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت استفاده از سبزیجات سالم، کنترل غلظت عناصر سنگین جهت حفظ سلامتی مصرف کننده حائز اهمیت است. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی خطرات فلزات سنگین بر سلامت انسان از طریق مصرف محصولات کشاورزی انجام گرفته است. روش بررسی: نمونه ها شامل بادمجان، گوجه فر أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت استفاده از سبزیجات سالم، کنترل غلظت عناصر سنگین جهت حفظ سلامتی مصرف کننده حائز اهمیت است. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی خطرات فلزات سنگین بر سلامت انسان از طریق مصرف محصولات کشاورزی انجام گرفته است. روش بررسی: نمونه ها شامل بادمجان، گوجه فرنگی، خیار گلخانه ای و توت فرنگی بودند که به صورت تصادفی از گلخانه های جیرفت جمع آوری شدند و غلظت عناصر سرب و کادمیوم در محصول و میوه این گیاهان اندازه گیری شد و مقدار دریافت روزانه هر عنصر (EDI) برای هر محصول با توجه به مقدار مصرف روزانه هر محصول مشخص گردید.یافته ها: میانگین غلظت سرب و کادمیوم در محصولات نمونه برداری شده با یکدیگر متفاوت بود، بیشترین و کمترین مقدار کادمیوم به ترتیب مربوط به بادمجان و خیار گلخانه ای بود. نتایج نشان داد که مقدار سرب و کادمیوم در محصولات بادمجان، گوجه فرنگی و توت فرنگی بیشتر از محدوده استاندارد ارائه شده براساس توصیه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سازمان جهانی بهداشت و خوار و بار و کشاورزی بوده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد در اغلب محصولات نمونه برداری شده مقدار فلزات سنگین سرب و کادمیوم بیش از حد مجاز است. با این حال مقدار دریافت روزانه هر عنصر (EDI) نشان داد همه محصولات مورد آزمایش، دارای EDI کمتر از میزان دریافت قابل تحمل روزانه موقتی (PTDI) که از طرف موسسه استاندارد ایران گزارش شده است، می باشند. در مجموع، با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که مصرف این محصولات هیچ تأثیر منفی بر سلامت مصرف کنندگان ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

186 - اولویت بندی میزان آلودگی فلزات با استفاده ازشاخص های بار آلودگی و پتانسیل خطرات بیولوژیک در رسوبات سطحی رودخانه‌های سواحل جنوب شرقی دریای خزر
صحابه طالش پور لعبت تقوی حسن نصراله زاده ساروی

10.22034/jest.2021.23986.3307

زمینه وهدف: رسوبات به‌عنوان مهم ترین محل ذخیره و جذب فلزات و آلاینده های دیگر در اکوسیستم‌های آبی محسوب می‌شوند و می‌توانند کیفیت سیستم‌های آبی را منعکس کنند. در این مطالعه میزان آلودگی رسوبات به فلزات روی، مس، سرب و کادمیوم براساس شاخص بار آلودگی (PLI) و ارزیابی میزان أکثر

زمینه وهدف: رسوبات به‌عنوان مهم ترین محل ذخیره و جذب فلزات و آلاینده های دیگر در اکوسیستم‌های آبی محسوب می‌شوند و می‌توانند کیفیت سیستم‌های آبی را منعکس کنند. در این مطالعه میزان آلودگی رسوبات به فلزات روی، مس، سرب و کادمیوم براساس شاخص بار آلودگی (PLI) و ارزیابی میزان خطرات عناصر فلزی بر روی موجودات زنده براساس شاخص اولویت‌بندی پتانسیل خطرات بیولوژیک (MERMQ) در رسوبات سطحی رودخانه‌های سواحل جنوبی شرقی دریای خزر انجام شد. روش بررسی: به منظور سنجش و تعیین شاخص‌های آلودگی فلزات، نمونه‌برداری از رسوبات سطحی مصب و فاصله 1000متر از مصب برخی رودخانه های سواحل جنوب شرقی دریای خزر شامل گرگان‌رود، قره سو، نکاءرود ، تجن ، تالار و بابلرود انجام پذیرفت. نمونه‌ها در آزمایشگاه با استفاده از مخلوط سه اسید نیتریک، فلوریدریک و کلریدریک آماده‌سازی گردید و سپس به وسیله دستگاه جذب اتمی مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج تحقیق حاضر، گویای آن است کهمیزان شاخص MERMQ عناصر فلزی در رسوبات رودخانه‌های سواحل جنوبی دریای خزر بین 073/0 تا 12/0 و میزان شاخص آلودگی PLI بین 36/0 تا 58/0 متغیر بوده است. نتایج مقایسه غلظت فلزات در نمونه‌های رسوب سطحی با استاندارد کیفیت رسوب (NOAA) نشان داد که در تمام ایستگاه‌های مورد مطالعه مقدار عناصر اندازه‌گیری شده کم‌تر از مقدار ERL می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج شاخص اولویت‌بندی پتانسیل خطرات بیولوژیک ((MERMQ برای رسوبات نشان داد که در مصب رودخانه های قره‌سو، تالار و فاصله 1000متر از مصب رودخانه بابلرود از لحاظ اولویت‌بندی میزان خطرات بیولوژیک در سطح اولویت پایین تا متوسط قرار دارد و در دیگر ایستگاه های مورد مطالعه در اولویت پایین قرار گرفته اند. نتایج شاخص آلودگی PLI نشان داد که میزان آلودگی رسوبات به فلزات در سطح آلودگی کم می باشد. نهایتاً می توان اشاره نمود که اعمال رهنمودهای مدیریتی صحیح از قبیل، دفع اصولی فاضلاب های شهری، روستایی و صنعتی، استفاده از آفت‌کش های مناسب و همچنین مطالعات هم‌زمان غلظت عناصر در آب، رسوب و جانداران در رودخانه ها به صورت دوره‌ای می تواند در بهبود وضعیت فعلی منطقه موثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

187 - ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا (مطالعه موردی: رودخانه هراز)
میترا توکل منصوره شایقی سید مسعود منوری عبدالرضا کرباسی

10.22034/jest.2021.17093.2584

زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری أکثر

زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری در اکوسیستم های آبی پذیرنده باشد. بر این اساس، تحقیق پیش رو با هدف ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا بر کیفیت آب رودخانه هراز واقع در شمال ایران انجام گرفت. روش بررسی : برای این منظور، نمونه برداری 24 پارامتر فیزیکی و شیمیایی آب در15 ایستگاه بر اساس متدهای استاندارد طی یکسال انجام گردید. نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، هیدرولوژی، خاکشناسی و کاربری اراضی منطقه و راههای دسترسی محدوده مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین منابع آلاینده شامل استخرهای پرورش ماهی، اراضی کشاورزی، استقرار مراکز مسکونی ، صنایع موجود و آبگرم های معدنی شناسایی شدند. یافته ها : نتایج حاصل حاکی از آن است که ، غلظت BOD، NO3-وPO-4در ایستگاه های 7 و 10 بسیار زیاد می باشد. دلیل این امر را می توان در قرار گرفتن چندین مزرعه پرورش ماهی کنار هم جستجو کرد. مضافا به اینکه، غلظت DO در ایستگاه های مذکور کاهش قابل ملاحظه ای داشته است که می تواند به دلیل افزایش مصرف اکسیژن آب در این ایستگاه ها به علت تعدد استخرهای پرورش ماهی باشد. بحث ونتیجه گیری : به طور کلی یافته های تحقیق تاییدی بر تاثیر قابل تامل استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت منابع آب سطحی در محدوده مطالعاتی است. این امر لزوم اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم جهت کنترل آلاینده های ناشی از این صنعت در قالب دستورالعمل ها و ضوابط زیست محیطی را مشخص می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

188 - بررسی میزان آلودگی فلز روی در منابع خاک و امکان‌سنجی حذف آن در شرایط گلخانه‌ای توسط گیاه نی‌تالابی و سلولز استخراجی آن (Pharagmites australis )
ملیحه امینی آتنا نعیمی هانا اعتمادی

10.22034/jest.2019.28406.3720

زمینه و هدف: فلزات سنگین از موارد تهدیدکننده سلامت اکوسیستم ها می باشند. تجمع فلزات در خاک امکان ورود آن ها به گیاهان و در نتیجه ریسک سلامت محصولات کشاورزی را افزایش می دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثر تنش فلز روی بر گیاه Pharagmites australis در شرایط گلخانه ای بوده است أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین از موارد تهدیدکننده سلامت اکوسیستم ها می باشند. تجمع فلزات در خاک امکان ورود آن ها به گیاهان و در نتیجه ریسک سلامت محصولات کشاورزی را افزایش می دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثر تنش فلز روی بر گیاه Pharagmites australis در شرایط گلخانه ای بوده است.روش بررسی: آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور و سه تکرار، سال 1395 در دانشگاه جیرفت انجام شد. هضم و آماده سازی نمونه ها به روش سوزاندن خشک صورت گرفت و جهت اندازه گیری غلظت عنصر روی از دستگاه جذب اتمی استفاده شد.یافته ها: نتایج آزمایش در شرایط گلخانه نشان داد با افزایش غلظت فلز روی در تیمارهای آزمایشی میزان جذب آن توسط بافت های زیرزمینی و اندام های هوایی گیاه افزایش می یابد هرچند تجمع چشم گیر روی در بافت های زیرزمینی بوده است و انتقال آن و تجمع در بافت های هوایی گیاه خیلی کمتر به دست آمده است.بحث و نتیجه گیری: با جذب و تجمع فلزات در اندام های زیرزمینی، توانایی رشد گیاه نیز با تغییر ویژگی های فیزیولوژیک کاهش یافته است. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد افزایش غلظت روی در بافت‌های گیاه نی تالابی تحت تاثیر سطوح تنش این فلز تابع یک منحنی درجه دوم با ضریب همبستگی بالای 90% بود که در سطح آماری 1 درصد معنی‌دار گردید. به طورکلی نتایج نشان داد که نی تالابی گیاهی نسبتا مقاوم در برابر تنش فلز ضروری و کمیاب روی، دارای فاکتور انتقال پایین و ظرفیت بالایی برای تجمع فلز روی در ریشه خود می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

189 - ارزیابی ریسک محیط‌زیستی کارخانه فولاد با استفاده از روش های ANP و TOPSIS (مطالعه موردی: کارخانه فولاد ویان همدان)
فاطمه زحمتکش مریم کیانی صدر مهرداد چراغی

10.22034/jest.2018.21029.3007

زمینه وهدف: یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های توسعه ‌یافتگی کشورها و جوامع، تولید و مصرف فولاد می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک‌های تهدید کننده کارخانه فولاد ویان در سال 1395 به انجام رسید. روش بررسی: پس از شناسایی ریسک‌ها، تجزیه و تحلیل و رتبه بندی آن‌ أکثر

زمینه وهدف: یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های توسعه ‌یافتگی کشورها و جوامع، تولید و مصرف فولاد می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک‌های تهدید کننده کارخانه فولاد ویان در سال 1395 به انجام رسید. روش بررسی: پس از شناسایی ریسک‌ها، تجزیه و تحلیل و رتبه بندی آن‌ها با استفاده از روش TOPSIS صورت پذیرفت. جهت تعیین نمره احتمال ریسک از روش ANP استفاده شد. در نهایت با استفاده از روش TOPSIS شدت احتمال وقوع ریسک و منابع آلودگی ریسک محاسبه گردید. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از محاسبه های ریسک ها در رده های مختلف می توان بیان کرد که از میان ریسک های محیط زیستی کارخانه فولاد ویان، 14 ریسک در رده جزئی تا متوسط و 3 ریسک در رده غیر قابل تحمل قرار دارند. بر اساس مقایسات زوجی انجام شده در محیط نرم افزار Super Decisions بهترین راهکار در بین همه راهکارها، نصب دستگاه‌های کنترل ذرات و گاز مانند سیکلون ها و غبارگیرهای کیسه‌ای و کم ترین راهکار وقوع ریسک، تعمیر به‌موقع دستگاه ها به‌منظور کاهش انتشار گازهای آلاینده شناسایی گردید. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از روش TOPSIS نشان داد که مراحل تولید فاضلاب بهداشتی و چک و بازدید دستگاه‌های لوله‌گذاری، خط انتقال آب و گاز هر دو به سطح ریسک خیلی بالا می باشند که می‌توان با اقدامات پیشگیرانه و کنترلی، نسبت به حذف یا کاهش آن‌ها اقدام نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

190 - مدیریت مصرف حامل‌های انرژی و میزان انتشار آلاینده‌ها با استفاده از مدل Leap در شهرک صنعتی لیا در استان قزوین
محمدسعید محمدی سید مصطفی خضری علیرضا وفایی نژاد

10.30495/jest.2022.58253.5274

زمینه و هدف: توسعه صنعتی- اقتصادی در کشورهای در حال توسعه نیاز مضاعفی در دسترسی بیشتر به حامل‌های انرژی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده است. علاوه بر آن ارتقاء استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی در جهت أکثر

زمینه و هدف: توسعه صنعتی- اقتصادی در کشورهای در حال توسعه نیاز مضاعفی در دسترسی بیشتر به حامل‌های انرژی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده است. علاوه بر آن ارتقاء استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی در جهت دسترسی به امکانات و رفاه بیشتر را به دنبال داشته است. در این مطالعه تاثیر اعمال سیاست‌های مختلف به منظور کاهش انتشار آلاینده های هوا (دی اکسید کربن) و صرفه‌جوئی انرژی در صنایع ایران توسط مدل برنامه‌ریزی انرژی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. روش بررسی: ابتدا مقادیر ورودی منابع انرژی مختلف همچون گاز، برق و سوخت فسیلی در فرآیند تولید صنایع مورد بررسی قرار گرفت ،سپس عوامل موثر در تولید گازهای گلخانه‌ای در صنایع شناسائی گردید، پس از آن روند گذشته و وضعیت فعلی صنایع ایران و سیاست‌های دولت برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن در این برنامه ریزی لحاظ شد و همچنین توسعه فناوری‌های جدید بهره‌ وری انرژی در صنایع به منظور برآورد کاهش تقاضای انرژی مورد مطالعه قرار گرفت. در راستای این هدف، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در یک سناریوی پایه منطبق بر ادامه روند موجود در صنایع کنونی و همچنین تعیین تقاضای فعلی و آینده صنایع ایران در طی سال‌های 2019 تا 2035 مورد بررسی قرار گرفت.. یافته ها: با در نظر گرفتن تولیدات فعلی و آینده در صنایع کشور میزان انرژی و انتشار دی‌اکسیدکربن در صنایع کشور توسط مدل Leap در سناریوی پایه تعیین گردید. سپس چهار سناریوی جایگزین فناوری های صرفه‌جوئی انرژی و کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن شامل توسعه صنایع و ظرفیت سازی، افزایش احتمالی قیمت سوخت و برق، اجرای استانداردهای مصرف سوخت و بهره گیری از فناوری های CHP برای یک دوره 15 ساله مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها حاکی از آن بود که اعمال توام این سیاست ها منجر به کاهش بیشتری در انتشار گاز co2 معادل خواهد شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که میزان انتشار کل co2 در شهر صنعتی لیا قزوین در سال مطالعه(1399) معادل صنعت از 61 میلیون تن درسناریوی پایه، به 53 میلیون تن( معادل 15 درصد کاهش) در سناریوی کاهش انتشار در سال 2035 می‌رسد. در صورتی که در اثر اعمال سیاست تغییر سوخت، میزان انتشار دی‌اکسیدکربن معادل کل به 58 میلیون تن کاهش یافته (معادل 5 درصد کاهش) و اعمال سیاست بهره‌وری انرژی منجر به انتشار 55 میلیون تن (معادل 9/10درصد کاهش) co2 معادل تا سال 2035 می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

191 - تعیین باقی‌مانده سموم آلی کلره در رسوبات رودخانه‌های گوهر رود و زرجوب رشت وارزیابی خطرات آن‌ها
شهاب یوسف زاده ابراهیم اصغری کلجاهی نصیر عامل

10.22034/jest.2021.11128

زمینه و هدف: در این پژوهش نمونه‌هایی از رسوبات سطحی رودخانه‌های عبوری از شهر رشت برای بررسی و تعیین میزان 19 نوع سم ارگانوکلره (OCPs) با هدف مشخص نمودن پروفایل آلودگی، ویژگی‌های توزیع، عوامل مؤثر و خطرات ناشی از سرطان‌زایی این ترکیبات برداشته ‌و آزمایش شده است. آلاینده‌ أکثر

زمینه و هدف: در این پژوهش نمونه‌هایی از رسوبات سطحی رودخانه‌های عبوری از شهر رشت برای بررسی و تعیین میزان 19 نوع سم ارگانوکلره (OCPs) با هدف مشخص نمودن پروفایل آلودگی، ویژگی‌های توزیع، عوامل مؤثر و خطرات ناشی از سرطان‌زایی این ترکیبات برداشته ‌و آزمایش شده است. آلاینده‌های آلی کلره (OCPs) با توجه به حضور درهمه ‌بخش‌های محیطی، پایداری و تجمع در محیط طبقه‌بندی ‌شده‌اند. سمیّت بالای آن‌ها تهدیدی قابل ‌توجه برای سلامت انسان و گونه های زیستی است. روش بررسی: شناسایی و تعیین غلظت سموم موجود در نمونه ها، از طریق روش میکرواستخراج مایع- مایع و سپس تجزیه و تحلیل توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی یونیزاسیون شعله (GC-FID) و ترسیم منحنی کالیبراسیون استاندارد خارجی سموم ارگانوکلره انجام شده است. یافته ها: بر اساس نتایج آنالیزها، غلظت کلی سموم ارگانوکلره در نمونه های رسوب رودخانه های مورد مطالعه در محدوده ng/g 6/2-2/60 با میانگین ng/g20 است. منابع عمده آلودگی مربوط به هپتاکلر HCHs ،DDTs و Endosulfans بوده و بیش‌ترین آلایش مربوط به آلاینده غالب ایزومر DDE دررسوبات رودخانه پیربازار است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که میزان متفاوتی از ورودی‌های جدید و مصارف گذشته در منطقه وجود داشته است. تجزیه و تحلیل منابع بالقوه نشان داده که وقوع سطوح بالای باقی‌مانده DDTs و HCHsبه کاربرد وسیع این سموم در گذشته باز می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

192 - مکان‌یابی اولیه سدهای زیر زمینی با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS و GIS در بخش شرقی حوزه رودخانه گرگان‌رود
محمدرضا دهمرده قلعه نو قاسم میرزایی احسان الوندی

10.22034/jest.2021.25124.3412

زمینه و هدف:سدهای زیر زمینی سازه هایی هستند که توانایی مسدود کردن آب زیر قشری، نگهداری آب در سفره های محلی و یا منحرف کردن آب به سفره های مجاور، بالا بردن تراز آب زیر زمینی، ذخیره کردن و در دسترس قرار دادن آب زیر زمینی را دارا می باشند.با در نظر گرفتن منافع محیط زیست و أکثر

زمینه و هدف:سدهای زیر زمینی سازه هایی هستند که توانایی مسدود کردن آب زیر قشری، نگهداری آب در سفره های محلی و یا منحرف کردن آب به سفره های مجاور، بالا بردن تراز آب زیر زمینی، ذخیره کردن و در دسترس قرار دادن آب زیر زمینی را دارا می باشند.با در نظر گرفتن منافع محیط زیست و اجتماعی- اقتصادی سدهای زیر زمینی، مکان یابی مناسب اولین قدم در احداث این سدهای می باشد. روش های اصولی و جدید به منظور مکان یابی صحیح، خطرات مرتبط با مکان یابی نامناسب و ساخت سدهای زیرزمینی را کاهش می دهد. بدین منظور در این تحقیق از طریق استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه در کنار قابلیت های بالای نرم افزار ArcGIS مکان یابی مناسب سدهای زیر زمینی در بخش شرقی حوزه آبخیز گرگان رود استان گلستان انجام شده است. روش بررسی: معیارهای شیب، شبکه آبراهه، زمین شناسی، توپوگرافی، کاربری اراضی، گسل، بافت خاک و موقعیت روستا در نظر گرفته شده است. به منظور وزن دهی معیارها، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. در ادامه به منظور تلفیق نقشه های معیار و مکان یابی مناسب سدهای زیر زمینی از تکنیک TOPSIS استفاده شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده در مرحله وزن دهی معیارها نشان داد، نرخ سازگاری مقایسات 03/0 است که این رقم تایید کننده صحت وزن دهی انجام شده بود. دو معیار شیب و موقعیت روستا به ترتیب دارای بیش ترین و کم ترین تاثیر روی مکان یابی سد زیر زمینی تشخیص داده شده است. نتایج نشان داد منطقه مورد مطالعه به چهار بخش خیلی مناسب، مناسب، تا حدودی نامناسب و نامناسب برای احداث سد زیرزمینی طبقه بندی شده است. بیش ترین سطح منطقه را طبقه نامناسب(7/76 درصد) و کم ترین سطح منطقه را طبقه خیلی مناسب(1/2 درصد) به خود اختصاص داده است. بحث و نتیجه گیری:با توجه به نتایج تحقیق می توان گفت، در مکان یابی مناسب برای احداث سد زیرزمینی در بخش شرقی حوزه آبخیز گرگان رود استان گلستان، با وجود وابستگی های مکانی میان نقشه های معیار و این که نمی توان نقشه های معیار را مستقل از یکدیگر در نظر گرفت، استفاده از تکنیک TOPSIS می توان به عنوان یک روش مناسب در تلفیق معیارها معرفی شود. همچنین معیارهای شیب و زمین شناسی به عنوان مهم ترین معیار برای مکان یابی سد زیرزمینی معرفی شدند. لازم به ذکر است با توجه به توانایی های بالای تکنیک TOPSISوGIS در مکان یابی مناسب سدهای زیرزمینی، هرچه قدر نظرات کارشناسی دقیق تر و داده ها و اطلاعات به روز تر باشند، استفاده از این فنون و ابزار با نتایج بهتری همراه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

193 - امکان سنجی تشکیل وزارت محیط زیست در نظام حقوقی ایران
علی مشهدی فاطمه زابولی زواره

10.30495/jest.2021.52544.5070

سازمان حفاظت محیط زیست، متولی اصلی حفاظت از محیط زیست و اجرای اصل 50 قانون اساسی است. دقت در عملکرد این سازمان، نشان از عدم توفیق در اجرای کامل و مؤثر وظایف محوله دارد که زمینه را برای طرح موضوع تشکیل وزارتخانه محیط زیست فراهم نموده است. موافقان این امر، دلایلی چون ایجا أکثر

سازمان حفاظت محیط زیست، متولی اصلی حفاظت از محیط زیست و اجرای اصل 50 قانون اساسی است. دقت در عملکرد این سازمان، نشان از عدم توفیق در اجرای کامل و مؤثر وظایف محوله دارد که زمینه را برای طرح موضوع تشکیل وزارتخانه محیط زیست فراهم نموده است. موافقان این امر، دلایلی چون ایجاد یکپارچگی و انسجام مدیریتی، ضعف ساختاری و کاستی های نظام حقوقی و نظارت قانونمند مجلس را مطرح می کنند و مخالفان، به خلط امور حاکمیتی و تصدی گری، کم رنگ شدن وظیفه اصلی نهادهای موضوع ادغام و متفاوت بودن جایگاه آنها و دشواری مدیریت یک نهاد چند بخشی اشاره دارند. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی امکان تشکیل وزارتخانه محیط زیست در نظام حقوقی ایران است. بررسی ها نشان داد وجود مشکلات بنیادین حقوقی همچون نبود برنامه جامع توسعه پایدار و حفظ محیط زیست تدوین شده بر اساس سیاست های کلی نظام محیط زیست و همچنین وجود قوانین و مقررات موازی، پراکنده و قدیمی فاقد رویکردهای جامع نگر و نظام مند نسبت به مدیریت محیط زیست، مدیریت ذیل عنوان سازمان و یا وزارتخانه را تحت تأثیر قرار داده و باید ابتدا در صدد رفع آنها برآمد. با این حال به نظر می رسد با توجه به شأن و جایگاه سازمانی، اجتماعی و حقوقی وزارتخانه در نظام سیاسی کشور، ساختار وزارتخانه ای محیط زیست در ایجاد و اجرای این تحولات بنیادین و رفع مشکلات موجود، توفیق بیشتری داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

194 - ارزیابی مقدار کاهش انتشار گازگلخانه‌ای CO2 در محیط زیست با جایگزینی پوزولان معدنی محلی به عنوان بخشی از سیمان در بتن‌ با رویکردکاهش‌آلایندگی
مجتبی رنگرزیان رحمت مدندوست رضا محجوب مهدی رفتاری

10.30495/jest.2023.67279.5680

زمینه و هدف: گرمایش جو کره زمین عمدتاً به دلیل آلودگی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای و غالباً دی‌اکسیدکربن (CO2) می‌باشد. کاهش گازهای گلخانه‌ای و تجزیه و تحلیل و نظارت بر محیط‌زیست یکی از دغدغه‌های بشر امروزی است.کارخانه‌های سیمان تولیدکنندگان عمده گازهای گلخانه‌ای هست أکثر

زمینه و هدف: گرمایش جو کره زمین عمدتاً به دلیل آلودگی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای و غالباً دی‌اکسیدکربن (CO2) می‌باشد. کاهش گازهای گلخانه‌ای و تجزیه و تحلیل و نظارت بر محیط‌زیست یکی از دغدغه‌های بشر امروزی است.کارخانه‌های سیمان تولیدکنندگان عمده گازهای گلخانه‌ای هستند. هدف اصلی این پژوهش، یافتن ماده‌ای با خاصیت سیمانی(پوزولان) و قابل جایگزینی در قسمتی از سیمانِ بتن با مدّ نظر قرار دادن کاهش مصرف سیمان وکاهش انتشارگاز گلخانه ای CO2 می باشد. پوزولان معدنی محلی مورد پژوهش، دارای ‌خواص مشابه پوزولان های مشهور جهان بوده و ‌استانداردهای مربوط را داراست.روش بررسی: به منظور یافتن طرح بهینه جایگزینی پوزولان معدنی محلی با بخشی از سیمان، در تابستان سال 1400، طرح اختلاط با چهار گونه 5، 10، 15 و 20 درصد وزنی مورد مطالعه قرار گرفت و تاثیر آن بر مقاومت فشاری بتن و مقدار انتشار گاز گلخانه‌ای CO2 و توانایی آن درکاهش مقدار آلایندگی زیست محیطی در مقایسه با بتن سیمانی معمولی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد بهترین میزان جایگزینی این پوزولان به سیمان در بتن، 15 درصد وزنی است و باعث افزایش 4/2 درصدی مقاومت می‌شود. همچنین این پوزولان نسبت به بتن سیمانی معمولی 20/15کیلوگرم در هر مترمکعب CO2 کمتری منتشر می‌نماید که این مقدار مشابه سایر پوزولانهای پُرکاربرد می‌باشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به اثرات مطلوب درتقویت ساختار وکاهش مصرف سیمان در بتن، پوزولان مورد پژوهش را می‌توان به عنوان ماده‌ی کاهنده سیمان و دوستدار محیط‌زیست معرفی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

195 - تحلیل اثر هندسه‌ی پلان و توانمندی معماران سنتی بر گونه‌شناسی فرمِ معماری کبوترخانه‌های اصفهان
افروز رحیمی آریایی نیما ولی بیگ

10.30495/jest.2023.20705.2975

زمینه و هدف: کبوترخانه ها از لحاظ معماری، سازه و تزئینات دارای ویژگی های برجسته ای هستند؛ تحلیل هندسه شکلی و گونه شناسیِ آن ها، نه تنها نقش به سزایی در شناختِ معماری سنتی ایرانی دارد، بلکه می تواند از فراموشیِ این بناهای همسان و تابع محیط طبیعی نیز جلوگیری کند. به اعتق أکثر

زمینه و هدف: کبوترخانه ها از لحاظ معماری، سازه و تزئینات دارای ویژگی های برجسته ای هستند؛ تحلیل هندسه شکلی و گونه شناسیِ آن ها، نه تنها نقش به سزایی در شناختِ معماری سنتی ایرانی دارد، بلکه می تواند از فراموشیِ این بناهای همسان و تابع محیط طبیعی نیز جلوگیری کند. به اعتقاد نگارندگان بین خلاقیت معماران سنتی، تناسبات، فرم و اندازه ی پلان، با انواع کبوترخانه های محدوه اصفهان، رابطه مستقیم وجود دارد. لذا هدف، تحلیلِ نقش هندسه در فرم نهایی کبوترخانه های اصفهان است. کبوترخانه ها برای نخستین بار به صورت توصیفی مورد توجه سیاحان قرار گرفتند و برخی علاوه بر بررسی جنبه های شکلی، کالبد و سازه ی آن ها را دسته بندی کرده اند. این پژوهش گونه شناسیِ جامعی از کبوترخانه ها با دیدگاه هندسی ارایه خواهد کرد. روش بررسی: روش تحقیق توصیفی، مقایسه ای و تحلیلی، است. اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی، به دست آمده است. یافته ها: مشخص گردید که بین ارتفاع با تعداد طبقات، قطر کبوترخانه، استوانه های میانی و ضخامت دیواره ی آن، ارتباط معناداری وجوددارد. شکل ها، هندسه کالبد و ابعاد گوناگون پلان از یکسو و خلاقیت معماران از سوی دیگر، احجام گوناگونی را در ساختار کبوترخانه های شهر اصفهان پدید آورده اند. بحث و نتیجه گیری: براساس یافته ها به لحاظ هندسه ی پلان، دوازده گونه(رایج ترین مدور ساده)، از نظر حجم چهارگونه ی اصلی، و برپایه ی تعداد طبقات سه گونه شناسایی شد. همچنین به طور معمول نسبت ارتفاع به دهانه حدود دوبرابر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

196 - شناسایی مناطق تحت تاثیر خطر سیلاب و ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کاهش تلفات آهوان در سطح منطقه حفاظت شده مند
اسماعیل عباسی هانا اعتمادی

10.22034/jest.2021.62927.5487

زمینه و هدف: سیلاب¬ها به عنوان یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی، سالانه خسارات جانی و مالی جبران¬ناپذیری را در مناطق تحت سیطره خود بر جای می¬گذارند. با توجه به حضور آهوی ایرانی و خطر انقراض آنها بر اثر تلفات ناشی از سیلاب در منطقه حفاظت شده، مند، شناسایی مناطق تحت تاثیر سیل أکثر

زمینه و هدف: سیلاب¬ها به عنوان یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی، سالانه خسارات جانی و مالی جبران¬ناپذیری را در مناطق تحت سیطره خود بر جای می¬گذارند. با توجه به حضور آهوی ایرانی و خطر انقراض آنها بر اثر تلفات ناشی از سیلاب در منطقه حفاظت شده، مند، شناسایی مناطق تحت تاثیر سیلاب و ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کاهش تلفات این گونه جانوری از اهمیت بسزایی برخوردار است و از اهداف اصلی این پژوهش می¬باشد. روش بررسی: در این پژوهش برای مدلسازی و پهنه¬بندی سیلاب از متغیرهای پوشش گیاهی، تراکم زهکشی، فاصله از آبراهه، جنس زمین، کاربری اراضی، بارش، شیب زمین و انحنای زمین استفاده شده است. یافته¬ها: نتایج نشان داد که در زمان رخداد سیلاب¬ها با دوره بازگشت دو ساله، پهنه سیلاب مساحتی به اندازه 1850 هکتار از سطح منطقه حفاظت شده را تحت تاثیر قرار داده است. این پهنه برای سیلاب¬ها با دوره بازگشت پنج ساله به میزان 4300 هکتار افزایش یافته است. همینطور پهنه اثرگذاری سیلاب برای سیلاب با دوره بازگشت 10 ساله به 22700 هکتار می¬رسد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نقشه های استخراج شده و بازدید های میدانی مشخص گردید از جمله اقدامات عملیاتی در پهنه زیستگاهی مطلوب آهوان و در واقع یکی از بهترین راهکارهای کاهش تلفات آهوان ایجاد سکوهای با ارتفاع کم در سطح منطقه می باشد. موقعیت این سکوها با توجه به نقشه پهنه¬بندی سیل در منطقه، حضور آهوان و نقاط تجمع آنها و مکان¬های با تلفات سنگین این گونه جانوری در سیلاب¬های گذشته در سطح منطقه حفاظت شده مند انتخاب گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

197 - برنامه ریزی بلند مدت انرژی در شهرک های صنعتی جهت استقرار پروژه هایCHP (مطالعه موردی شهرک صنعتی لیا)
محمدسعید محمدی سید مصطفی خضری علیرضا وفائی نژاد

10.30495/jest.2023.70319.5775

زمینه و هدف: ارتقای استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی (گاز و برق) در جهت دسترسی به امکانات و رفاه بیشتر را به دنبال داشته است. این مطالعه با هدف برنامه ریزی بلند مدت انرژی در شهرک های صنعتی جهت استقرار پروژه هایC أکثر

زمینه و هدف: ارتقای استانداردهای زندگی در جوامع در حال توسعه، در دهه‌های اخیر باعث افزایش تقاضای حامل‌های انرژی (گاز و برق) در جهت دسترسی به امکانات و رفاه بیشتر را به دنبال داشته است. این مطالعه با هدف برنامه ریزی بلند مدت انرژی در شهرک های صنعتی جهت استقرار پروژه هایCHP، کاهش مصرف انرژی، استفاده از گرمای حاصل از مصرف انرژی در قسمتهای مختلف تولید و تاثیر سیاست‌های مختلف به منظور کاهش دی اکسید کربن انجام گرفته است روش بررسی: در راستای اجرای مطالعه، ابتدا مقادیر ورودی سوختهای مختلف در صنایع بررسی و عوامل موثر در مصرف و نیاز حرارت در صنایع بر اساس سناریو مرجع شناسائی، پس از آن برنامه های صنایع و سیاست‌های دولت جهت کاهش مصرف سوخت و استفاده از حرارت تولید شده مورد بررسی قرار گرفته درراستای این هدف، میزان سوخت مصرفی در یک سناریوی پایه4(BAU) در صنایع موجود در شهرک صنعتی لیا (استان قزوین) در طی سال‌های 1396 الی 1399 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تولیدات فعلی و آینده در صنایع کشور و بررسی مصرف انرژی و ایجاد حرارت قابل مصرف در هنگام استفاده از سوخت در صنایع کشور توسط مدل 5LEAP در سناریوی پایه تعیین گردید. سپس روشهای جایگزین صرفه‌جوئی انرژی و استفاده از حرارت تولید شده وبهره گیری از فناوری های6 CHP برای یک دوره 15 ساله مورد بررسی قرار گرفته که در 15 سال آینده، استفاده از سیستم های CHP جایگزین سیستم های گرمایشی قدیمی شده و به گونه ای انجام شد که در سال 1414 حدود 30 درصد برق و حرارت مصرفی، توسط CHP تامین می شود. با توجه به جایگزینی سیستم هایCHP، میزان مصرف گاز طبیعی در بخش صنعت 3 درصد افزایش می یابد و نرخ نفت خام و فرآورده های نفتی مصرفی کاهش خواهد یافت. بحث و نتیجه گیری: نتیجه شبیه سازی در بهره برداری از سناریو استفاده از منابع سیستم CHP برای15 سال آینده (1414)، توسط نرم افزار LEAP نشان می دهد که کل حامل های انرژی اولیه در شهرک صنعتی لیا به حالت مرجع خواهد رسید و در سال 1414 با کاهش حدودا 30 درصدی داخلی مصرف برق از شبکه برق عمومی و تولید آن توسط سیستم های CHPخواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

198 - بررسی کیفیت آب رودخانه شاوور با استفاده از شاخص‌های کیفی آب (مطالعه موردی: روستای حمزه تا سد شاوور)
محمد ویسی مریم محمدی روزبهانی نرگس ظهرابی

10.30495/jest.2021.29970.3855

زمینه و هدف: رودخانه ها جزء کوچکی از آب های جاری جهان و یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت کیفی بخشی از آب رودخانه شاوور واقع در استان‌خوزستان با استفاده از شاخص‌های کیفی آب 4(NSFWQ أکثر

زمینه و هدف: رودخانه ها جزء کوچکی از آب های جاری جهان و یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت کیفی بخشی از آب رودخانه شاوور واقع در استان‌خوزستان با استفاده از شاخص‌های کیفی آب 4(NSFWQI) ،5(IRWQI) و (BCWQI)6 در بازه مورد مطالعه روستای حمزه تا سد شاوور انجام یافت.روش بررسی: نمونه برداری از 5 ایستگاه منتخب در طول مسیر رودخانه طی شش دوره فصول زمستان سال 94و بهار سال 95 انجام یافت و پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه مقادیر پارامترهای کیفی برای محاسبه شاخص های کیفیت آب شامل:BOD5،COD، اکسیژن محلول، نیترات و سایر پارامترهای کیفی با روش های استاندارد تعیین شدند.یافته ها: مطابق نتایج محاسبه شاخص (NSFWQI)‌ برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 40-36 قراردارد و بیان‌گر کیفیت بد آب می باشند. همچنین نتایج محاسبه شاخص (IRWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 46-43 قرار و بیان‌گر کیفیت نسبتاً بد آب می باشند. برای شاخص (BCWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره نمونه‌برداری بین مقادیر 39-27 قرار و بیان‌گر کیفیت مناسب برای مصارف کشاورزی می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: کیفیت آب رودخانه در تمامی دوره‌های نمونه‌برداری در سطح کیفی پایینی قرار داشته که استفاده از آب آن را تنها برای مصارف کشاورزی مناسب است، همچنین ورود زه‌آب‌های مزارع کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی، فاضلاب‌های خانگی از عمده دلایل کاهش کیفیت آب این رودخانه می باشد. در تعیین کیفیت آب رودخانه، شاخص (IRWQI) بهتر از شاخص‌های دیگر در ایران می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

199 - مدل سازی پیشی بینی میزان رسوب رودخانه قلعه رودخان با استفاده از شبکه عصبی LSTM
محبوبه شادابی بجند ابراهیم امیری

10.30495/jest.2022.54871.5157

زمینه و هدف: برآورد مناسب از میزان رسوب جاری شده در رودخانهها به عنوان مبنای داده¬ای برای بسیاری از طرحها و فرآیندهای مهندسی رودخانه دارای اهمیت است. رودخانه قلعه رودخان یکی از حوزه¬های آبی بسیار مهم در غرب استان گیلان می باشد. رودخانه قلعه رودخان از دو شاخه (حیدرآلات) أکثر

زمینه و هدف: برآورد مناسب از میزان رسوب جاری شده در رودخانهها به عنوان مبنای داده¬ای برای بسیاری از طرحها و فرآیندهای مهندسی رودخانه دارای اهمیت است. رودخانه قلعه رودخان یکی از حوزه¬های آبی بسیار مهم در غرب استان گیلان می باشد. رودخانه قلعه رودخان از دو شاخه (حیدرآلات) و (نظر آلات) تشکیل شده است. از همین رو، هدف از انجام این پژوهش، مدل-سازی پیشی بینی میزان رسوب رودخانه قلعه رودخان با استفاده از شبکه عصبی حافظه طولانی کوتاه مدت (LSTM) است. روش بررسی: در این تحقیق از آمار دبی ـ رسوب ثبت شده مربوط به دوره آماری سال 1381 تا 1395 استفاده شده است. این آمار شامل دبی لحظه ای روزانه به مترمکعب بر ثانیه و رسوب روزانه لحظه ای به تن در روز است که همزمان اندازه گیری شده اند. متغیرهای تحت بررسی در مدلسازی پیش بینی مستلزم ايجاد يک شبکه عصبي مصنوعي، وجود يک سري داده، به منظور مدلسازي در اين شبکه مي باشد. یافته ها: دقت پیش بینی های انجام شده با سه معیار خطا بررسی شد. سه معیار مورد بررسی به ترتیب AFE، FFE و n-AFE هستند. بحث و نتیجهگیری: نتایج به دست آمده نشان داد که از میان معیارهای مورد بررسی معیار FFE همبستگی میان خروجی مدل و داده¬های اندازه¬گیری شده رسوب مناسب می باشد. در نتیجه مدل LSTM دارای دقت مناسب برای پیش بینی مقدار رسوب دو رودخانه قلعه رودخان می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

200 - ارزیابی ریسک بهداشتی و محیط زیستی تصفیه خانه فاضلاب غرب اهواز با استفاده از روش های AHP و TOPSIS
حمید رضا پور خباز آذین عزیزی سعیده جوانمردی علیرضا پورخباز

10.22034/jest.2021.29334.3793

زمینه و هدف: کارکنان شاغل در تصفیه خانه های فاضلاب و محیط های انسانی اطراف همواره در معرض تهدید عوامل مخاطره آمیز از قبیل عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می باشند. بنابراین، جهت بررسی این خطرات و ارائه راهکارهای لازم، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ریسک های ایمنی، أکثر

زمینه و هدف: کارکنان شاغل در تصفیه خانه های فاضلاب و محیط های انسانی اطراف همواره در معرض تهدید عوامل مخاطره آمیز از قبیل عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می باشند. بنابراین، جهت بررسی این خطرات و ارائه راهکارهای لازم، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ریسک های ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی درتصفیه خانه فاضلاب غرب اهواز انجام گرفته است.روش بررسی: پس از بازدیدهای میدانی، مصاحبه با کارشناسان و کارکنان تصفیه خانه (سال 1396) و جستجو در منابع اینترنتی، فهرستی از مهم ترین ریسک ها شناسایی و برای پاسخ دهی در اختیار این کارشناسان و کارکنان قرارگرفت. به منظور تجزیه و تحلیل و اولویت بندی ریسک ها از دو روش AHP وTOPSIS که از جمله روش های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) می باشند و همچنین از تکنیک آنتروپی به منظور محاسبه وزن شاخص ها، استفاده شد. در ادامه راهبردهای اولویت بندی عوامل، به منظور رفع تعارض بین نتایج دو روش TOPSIS و AHP از روش میانگین رتبه ها استفاده شد.یافته ها: طبق نتایج حاصل از دو روش AHPو TOPSIS عوامل ریسک برخورد با قطعات چرخنده دستگاه ها، ورود مواد سمی و فاضلاب های صنعتی غیر مجاز و انتشار بیوگاز از مخازن هضم لجن به عنوان مهم ترین ریسک های ایمنی و زیست محیطی شناسایی شدند. همچنین، بر اساس روش میانگین رتبه ها، در بین ریسک های ایمنی و بهداشتی برخورد با قطعات چرخنده دستگاه ها با امتیاز 5/1 اولویت اول، برق گرفتگی و انتشار گازهای بدبو از فاضلاب با امتیاز 3 و5/3 اولویت دوم و سوم را کسب کردند. در بین ریسک های زیست محیطی، ورود مواد سمی و فاضلاب های صنعتی غیر مجاز، انتشار بیوگاز از مخازن هضم لجن با امتیاز2 اولویت اول، آتش سوزی و انفجار با امتیاز3 اولویت دوم و نوسانات دبی فاضلاب ورودی با امتیاز 5/3 اولویت سوم را به خود اختصاص دادند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به این که عملکرد تصفیه خانه فاضلاب اهواز در مرحله بهره برداری تابعی از عوامل مختلف انسانی، طبیعی، تجهیزاتی و عملکردی می باشد، لذا مدیریت این عوامل کمک موثری در بهبود و ارتقای فرآیند بهره برداری خواهد داشت. در نهایت، مهمترین اقدامات مدیریتی به منظور کاهش سطح ریسک های شناسایی شده در این تصفیه خانه در پژوهش حاضر ارائه گردید که می توان با بکارگیری دستورالعمل های ایمنی کار، ایجاد تاسیسات و تجهیزات لازم در خصوص سوزاندن گازهای اضافی و جلوگیری از تجمع خطرناک آنها در محیط تصفیه خانه اهواز، انجام پیش تصفیه فاضلاب های صنعتی و پایش مستمر پساب های خروجی جهت تطابق با استانداردهای زیست محیطی اشاره نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

201 - بررسی موقعیت ایوان در پیکره بندی معماری خانه های اعیانی با استفاده از روش نحو فضا؛ (نمونه موردی: خانه های سنتی گیلان)
سحر بشیرزاده جمال الدین سهیلی فرشاد مفاخر

10.30495/jest.2021.55230.5169

زمینه و هدف: مسکن بومی گیلان همواره از جنبه های گوناگون موضوع تحقیقات حوزه معماری بوده است. عنصر ایوان در معماری گیلان نقش اساسی دارد. با توجه به تفاوت های ظاهری وکاربردی آن در بوم و کاربری مشخص، در این مقاله به بررسی فضای ایوان از طریق تئوری نحو فضا پرداخته می شود.روش أکثر

زمینه و هدف: مسکن بومی گیلان همواره از جنبه های گوناگون موضوع تحقیقات حوزه معماری بوده است. عنصر ایوان در معماری گیلان نقش اساسی دارد. با توجه به تفاوت های ظاهری وکاربردی آن در بوم و کاربری مشخص، در این مقاله به بررسی فضای ایوان از طریق تئوری نحو فضا پرداخته می شود.روش بررسی: چهار خانه اعیانی سنتی گیلان بر اساس نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند از آثار ملی ایران و باقی مانده در منطقه جلگه ای و مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی اول به عنوان نمونه های موردی انتخاب شد. میزان ادغام و نفوذپذیری ایوان با استفاده از شاخص های نحو فضا، نمودارهای توجیهی، روابط ریاضی و تحلیل های انجام شده از طریق داده های مستخرج از نرم افزار Agraph که برای این نظریه فراهم آمده، قابل بررسی است. در این راستا به نحوه ی پیکره بندی فضایی و جایگیری ایوان از طریق روش توصیفی تطبیقی پرداخته شده است.یافته ها: با استفاده از تحلیل های نرم افزاری نحو فضا و نمودارهای توجیهی و پارامترهای عمق، هم پیوندی، حلقه و ارزش کنترل سعی در مطابقت سبک و سیاق ساختمانی بومی در این بناها گردید.بحث و نتیجه گیری: ایوان در این خانه ها در شکل های گوناگون دیده می شود که با توجه به اعیانی بودن خانه ها و وضعیت اقتصادی خوب ساکنان، جنبه تزئینی و رفاهی آنها که نشانی از سبکی التقاطی در ساختمان سازی است با میزان های هم پیوندی، کنترل و اتصال متفاوت، توجیه پذیر می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

202 - مقایسه مدل‌های TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR به منظور بررسی اولویت فرسایش‌پذیری و سیل‌خیزی زیرحوزه‌های آبخیز
مهدی تیموری احسان الوندی

10.30495/jest.2022.45404.4731

زمینه و هدف: تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوضه ها از نظر قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی می تواند در مدیریت بهتر حوزه آبخیز نقش مهمی داشته باشد. بدین منظور هدف این تحقیق اولویت بندی قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی زیرحوزه های آبخیز بنکوه با استفاده از روش های تصمیم گیر أکثر

زمینه و هدف: تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوضه ها از نظر قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی می تواند در مدیریت بهتر حوزه آبخیز نقش مهمی داشته باشد. بدین منظور هدف این تحقیق اولویت بندی قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی زیرحوزه های آبخیز بنکوه با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR بود. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر شاخص های ارزیابی مساحت، ارتفاع متوسط حوضه، تراکم زهکشی، شماره منحنی، درصد پوشش، تولید رسوب، ضریب گراولیوس، نسبت تحویل رسوب، شیب متوسط حوضه، ارتفاع رواناب و زمان تمرکز استفاده شد. سپس با استفاده از روش AHP وزن هریک از شاخص ها برآورده شده است. در ادامه پس از تشکیل ماتریس تصمیم با 18 گزینه (زیرحوضه) و 11 معیار(شاخص ارزیابی) به منظور اولویت بندی زیر حوضه ها از فنون TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR استفاده شد. به منظور تلفیق رتبه فنون پیشنهادی از روش های بردا و کپ لند استفاده شد. از روش مجموع مربعات خطا (RSS)، برای تعیین نزدیک ترین روش به نتیجه نهایی استفاده شد. همچنین به منظور اعتبارسنجی مدل ها به برآورد درصد تغییرات و شدت تغییرات پرداخته شد. یافته ها: نتایج نشان داد، شاخص ارتفاع رواناب بیشترین وزن (18/0) و شاخص ضریب گراولیوس کمترین وزن (028/0) را از نظر کارشناسان به خود اختصاص داده است. نتایج اولویت بندی نشان داد، در روش های SAW، TOPSIS و VIKOR زیرحوضه های 9، 4 و 2 اولویت های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند و در حالت بحرانی تری قرار دارند، اما در روش ELECTRE زیر حوضه های 9، 4، 2 و 7 در حالت بحرانی تری قرار گرفته اند. با توجه به نتایج حاصل از تلفیق رتبه فنون پیشنهادی، زیرحوضه های 9، 4 و 2 به ترتیب در اولویت های اول تا سوم قرار دارند و از وضعیت بحرانی تری نسبت به بقیه زیرحوضه ها برخوردار هسستند. مطالعات میدانی نتایج تحقیق را به خوبی نشان می دهد، چرا که زیر حوضه 9، 4 و 2 دارای بیشترین حد فرسایش، شیب زیاد و بارندگی شدید هستند. همچنین پهنه های دارای قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی در منطقه نشان داد که 32% منطقه در خطر زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. نتایج مجموع مربعات خطا نشان داد، روش VIKOR کمترین خطا و روش ELECTRE بیشترین خطا را نسبت به رتبه بندی نهایی دارا است. همچنین روش های TOPSISوVIKOR با کمترین درصد تغییرات (72/59 درصد) در رتبه اول و روش ELECTRE با بیشترین درصد تغییرات (27/65 درصد) در رتبه آخر قرار دارند. کمترین شدت تغییرات نیز در روش VIKOR (59/4) و بیشترین مقدار شدت تغییرات در روش ELECTRE (61/5) مشاهده شد. بحث و نتیجه‌گیری: فنون تصمیم گیری چند معیاره، یک رویکرد عملی و مناسب برای تصمیم گیری بهتر بر مبنای علوم ریاضیات و بهینه سازی هستند. بنابراین می توان گفت به منظور مدیریت زیر حوضه ها از نظر اجرای عملیات زیستی و سازه ای کنترل سیل با چند تابع هدف و با توجه به عملیات پرهزینه آبخیزداری، می توان از روش های تصمیم گیری چند معیاره استفاده کرد تا اولویت بندی بر اساس یک منطق ریاضی انجام گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

203 - بررسی غلظت و الگوی پراکنش فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون با استفاده از زمین آمار در محیط GIS
میرمهرداد میرسنجری فریبا هدایت زاده حمیدرضا پورخباز

10.30495/jest.2020.31632.3988

زمینه و هدف: در اکوسیستم های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن ها ا أکثر

زمینه و هدف: در اکوسیستم های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن ها است.روش بررسی: برای بررسی میزان و چگونگی توزیع غلظت فلزات سنگین سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات رودخانه کارون، در تابستان و زمستان 1394، شش ایستگاه انتخاب و با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی، از هر ایستگاه سه نمونه از رسوبات رودخانه برداشت شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، خشک کردن و هضم نمونه ها، سنجش فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله صورت گرفت. بعد از انجام تجزیه و تحلیل های آزمایشگاهی به منظور درون یابی توزیع غلظت عناصر سنگین از روش معکوس وزنی استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از اندازه گیری غلظت فلزات نشان داد که فلز روی بیش ترین تجمع و فلز کادمیوم کم ترین تجمع را در رسوبات سطحی رودخانه کارون داراست. میانگین غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در فصل تابستان به ترتیب 28/26، 36/72، 48/53 و 85/3 میکروگرم برگرم وزن خشک و در زمستان به ترتیب 47/13، 54/59، 26/30 و 42/0میکروگرم بر گرم وزن خشک اندازه گیری شد.بحث و نتیجه گیری: مقایسه میزان اندازه گیری شده فلزات سنگین مورد مطالعه با راهنمای کیفیت رسوب آمریکا و کانادا نشان داد که تنها غلظت فلز کروم در فصل تابستان از سطح TEL و فلز کادمیوم نیز از سطح PEL و TEL بیش تر بود. غلظت سایر فلزات بسیار کمتر از حدود راهنما به دست آمد. یافته های این تحقیق اطلاعات مناسبی را در مورد توزیع غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون ارایه می کند که می تواند به فرایندهای پایش و ارزیابی رسوبات در منطقه مورد مطالعه کمک کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

204 - بررسی دقت شبکه پرسپترون چندلایه و تابع پایه شعاعی در برآورد میزان رسوب رودخانه (مطالعه موردی: زاینده رود)
رامتین صبح خیز فومنی علیرضا مردوخ پور

10.22034/jest.2021.56444.5208

زمینه و هدف: تخمین میزان رسوب به وسیله رودخانه یکی از مسائلی هست که مورد توجه محققان بسیاری از گذشته تاکنون قرار گرفته است. کاهش ظرفیت مخزن سد به وسیله رسوبات، اثرات مختلفی بر روی بخشهای مختلف گذاشته و سبب اثرات نامطلوب در حقابه هایی می شود که در بدو امر مورد توافق قرار أکثر

زمینه و هدف: تخمین میزان رسوب به وسیله رودخانه یکی از مسائلی هست که مورد توجه محققان بسیاری از گذشته تاکنون قرار گرفته است. کاهش ظرفیت مخزن سد به وسیله رسوبات، اثرات مختلفی بر روی بخشهای مختلف گذاشته و سبب اثرات نامطلوب در حقابه هایی می شود که در بدو امر مورد توافق قرار گرفته اند که عواقب اقتصادی و خاص خود را خواهد دارد. هدف از این تحقیق بررسی میزان رسوب رودخانه با توجه به الگوریتم های شبکه عصبی و با استفاده از فرمول های تجربی موجود و همچنین روش های جدید موسوم به جعبه ی سیاه می باشد. روش و بررسی: به منظور تخمین میزان رسوب از اطلاعات دبی سال های 1349 تا 1390 مربوط به رودخانه زاینده رود در ایستگاه اسکندری که یکی از ایستگاههای اندازه گیری های هیدرولوژیکی میباشد استفاده شده است. بدین منظور از دبی آب به عنوان ورودی و دبی رسوب به عنوان خروجی استفاده شده است. یافته ها: از نتایج به دست آمده، این گونه استنباط می شود که شبکه RBF به دلیل داشتن خطای کمتر در مرحله آزمون دارای عملکرد بهتری است، اما با در نظر گرفتن سایر پارامترها و همچنین میزان خطا در مرحله ی TRAIN به نظر می رسد شبکه MLP دارای عملکرد بهتری است. بحث و نتیجه گیری: در نهایت بعد از مدل سازی با استفاده از شبکه های عصبی و رابطه انیشتین و منحنی سنجه رسوب، این نتیجه بدست آمده است که برای تخمین میزان رسوب می توان به شبکه های عصبی اعتماد بیشتری داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

205 - ارزیابی اثرات خشکسالی بر حق آبه زیست محیطی با استفاده از شاخصهای جامع (مطالعه موردی: رودخانه میناب –هرمزگان)
سعیده رستم افشار سیده هدی رحمتی هدایت فهمی

10.30495/jest.2022.55583.5171

زمینه و هدف: یکی از مهمترین راهکارهای حفاظت از محیط زیست، تعیین حق آبه زیست محیطی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات خشکسالی بر جریان زیست محیطی رودخانه میناب در استان هرمزگان و تعیین حق آبه و ایجاد تعادل زیست محیطی می باشد.روش بررسی: به دلیل عدم شناخت کافی از روشها أکثر

زمینه و هدف: یکی از مهمترین راهکارهای حفاظت از محیط زیست، تعیین حق آبه زیست محیطی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات خشکسالی بر جریان زیست محیطی رودخانه میناب در استان هرمزگان و تعیین حق آبه و ایجاد تعادل زیست محیطی می باشد.روش بررسی: به دلیل عدم شناخت کافی از روشهای تعیین حق آبه زیست محیطی در ایران و سازگاری آنها با مدیریت و شرایط اقلیمی کشور، پس از بررسی کلیه روشهای موجود، سرانجام روش اصلاح شده مونتانا و منحنی تداوم جریان به عنوان روشهای بهینه انتخاب شدند.یافته ها: پس از انتخاب محدوده مورد مطالعه، آمار دبی رودخانه در محل ایستگاه برنطین در روردخانه میناب طی سال های 1342 تا 1396 جمع آوری و در وحله اول متوسط بلند مدت ماهانه و نهایتا میانگین بلندمدت سالانه تعیین که برابر 16/8 مترمکعب برثانیه بود. ازآنجایی که دبی ماهانه ماههای مهر، آبان، اردیبهشت لغایت شهریور از دبی متوسط سالانه کمتر هستند بعنوان ماههای کم آب و ماههای آذر، دی الی فروردین جزو ماه های پرآب محسوب گردیدند. سپس میانگن بلند مدت ماههای کم آب معادل 80/ 2 و ماههای پرآب برابر65/15 مترمکعب برثانیه تعیین شد. حقابه زیست محیطی رودخانه میناب بر اساس کلاس های مدیریتی مختلف باروش اصلاح شده مونتانا برای ماههای کم آب برابر 28/0 و پر آب برابر 56/1 و با روش منحنی مدت جریان برابر 24/1 مترمکعب بر ثانیه تعیین شد.بحث و نتیجه گیری: بنا بر این، حداقل دبی برای تامین نیاز زیست محیطی رودخانه میناب برای ماههای کم اب باید 28/0 و برای ماههای پرآب بین 24/1 و 56/1 مترمکعب بر ثانیه در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

206 - بررسی کیفیت آب رودخانه صوفی چای با استفاده از نشانگرهای زیستی ماکروبنتوزی
مهسا مبشری لعبت تقوی سید باقر نبوی

10.22034/jest.2019.18876.2762

زمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با س أکثر

زمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با سه تکرار در هر ایستگاه نمونه برداری جمع آوری شدند. نمونه ها به وسیله فرمالدهید 4 % تثبیت و جنس، گونه و خانواده آنها شناسایی شدند.تعداد کل 19 ماکروبنتوز از 19 خانواده، 10 راسته و 2 ردهارزیابی شدند. یافته ها:گونهBaetissp در هر دو فصل زمستان و تابستان غالب بود. نتایج نشان می دهد که ایستگاه های 7 و 9 با 47 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل زمستان و ایستگاه 9 با 128 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل تابستان بیشترین تراکم ماکروبنتوزها را دارند.با توجه به مدل Welch، کیفیت آب رودخانه صوفی چای در بیشتر ایستگاه ها در هر دو فصل متوسط بود. هرچند، کیفیت آب در ایستگاه 7 در زمستان و ایستگاه های 8 و 5 در تابستان نامناسب بودند.بر طبق شاخصBMWP،کیفیت آب رودخانه، به جز ایستگاه های 8 و 9 در زمستان، مناسب بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که اجتماع ماکروبنتوزی شاخص بسیار موثری برای ارزیابی شرایط زیست محیطی رودخانه صوفی چای هستند.در مجموع، نتایج این مطالعه کیفیت نسبتاً مناسب آب رودخانه صوفی چای را نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

207 - مدل‌سازی روند تغییرات کیفیت آب سطحی با استفاده از مدل swat در حوضه آبریز ارداک مشهد
مرتضی نیک اختر سیده هدی رحمتی علی رضا مساح بوانی ایمان بابائیان

10.30495/jest.2022.64534.5573

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر با توجه به گسترش آلودگی منابع آب و با وجود گزارشات و تکنیک‌های مختلف، مدلهای هیدرولوژیکی بهواسطه توانمندی بسیار زیاد آنها در تجزیه و تحلیل اطلاعات و صرفه جویی‌های اقتصادی ناشی آز آنها به ابزارهای مناسبی برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب تبد أکثر

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر با توجه به گسترش آلودگی منابع آب و با وجود گزارشات و تکنیک‌های مختلف، مدلهای هیدرولوژیکی بهواسطه توانمندی بسیار زیاد آنها در تجزیه و تحلیل اطلاعات و صرفه جویی‌های اقتصادی ناشی آز آنها به ابزارهای مناسبی برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب تبدیل شده‌اند. در این مطالعه با استفاده از مدل نیمه‌توزیعی SWAT، که بر اساس پدیده‌های فیزیکی وغیر فیزیکی حاکم برمحیط آب عمل می‌نماید، نسبت به مدل‌سازی کمی و کیفی آب رودخانه ارداک مشهد که بخش قابل‌توجهی از آب مورد نیاز در بخش‌های شرب و کشاورزی این کلان شهر را تامین می نماید اقدام گردیده و وسیله مناسبی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های آتی را فراهم مینماید. روش بررسی: پس از ورود اطلاعات و ساخت مدل در فضای Swat، برای واسنجی و صحت سنجی کمیت‌های دبی، NO3، MINP، TSS، DO و CBOD در مدل SWAT-CUP، عمل نمونه‌برداری و آزمایش پارامترهای مختلف کیفی آب در 12 دوره یک ماهه در طول سال آبی 98-99 انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که به غیر از نیترات میزان سایر پارامترهای کیفی آب مانند فسفر، رسوب و مواد آلی در فصول پرآب سال بیشتر است. بحث و نتیجه‌گیری: مدل ساخته‌شده توانایی مناسبی در شبیه‌سازی وضعیت واقعی رودخانه دارد و می‌توان از آن برای تعریف و اجرای انواع سناریوهای موثر بر کیفیت آب استفاده و با آزمودن گزینه‌های مختلف بهترین شیوه‌ها را شناسایی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

208 - بررسی اثرات زیست محیطی طرح تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد با استفاده از روش انتروپی
فرشید ساعی سحر رضایان راضیه رحیمی

10.22034/jest.2018.19971.2894

زمینه و هدف: در این تحقیق فاکتورهای زیست محیطی با توجه به ماهیت طرح و نحوه اثرگذاری مراحل مختلف بهره برداری و منابع زیست محیطی که می توانند از اجرای مراحل مختلف طرح( در زمان ساخت و بهره برداری) متأثر شوند، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. اثرات زیست محیطی عبارتند از ت أکثر

زمینه و هدف: در این تحقیق فاکتورهای زیست محیطی با توجه به ماهیت طرح و نحوه اثرگذاری مراحل مختلف بهره برداری و منابع زیست محیطی که می توانند از اجرای مراحل مختلف طرح( در زمان ساخت و بهره برداری) متأثر شوند، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. اثرات زیست محیطی عبارتند از تغییرات مختلفی است که در اثر فعالیت های مختلف در محیط‌های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی پدید می‌آید که اثرات هر پروژه از نظر زمانی و مکانی متفاوت است.روش و بررسی: به منظور مطالعه آثار زیست محیطی تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد، عوامل زیست محیطی که مورد توجه قرار گرفتند، عبارتند ازمحیط فیزیکوشیمیایی،محیط بیولوژیکی، محیط اقتصادی و اجتماعی که در هریک از موارد فوق الذکر، پارامتر های متعدد و مختلفی وجود دارند که با توجه به ویژگی های طرح به عنوان شاخص انتخاب می شوند. این شاخص ها ملاک مقایسه گزینه قرار می گیرند. در مطالعات زیست محیطی طرح ها نوع آثار به تفکیک شناسایی شده و در تجزیه و تحلیل های زیست محیطی به کار گرفته می شوند.یافته ها: با توجه به ماتریس تصمیم گیری، کارشناسان خبره نسبت به معیارهای اصلی پژوهش، 10 گزینه و نتایج بدست آمده از روش ENTROPY ، شاخص های 4 (کیفیت آب)، شاخص های 1 (کیفیت خاک) و شاخص های 7 (بهداشت و ایمنی) با وزن اهمیت192/0، 179/0، 152/0 به ترتیب در رتبه های اول، دوم و سوم قرار دارند.بحث و نتیجه گیری: کنترل، پایش و نظارت مسائل بهره برداری و نگهداری یک تصفیه خانه فاضلاب در جهت تولید یک پساب با کیفیت استاندارد و افزایش راندمان آن در طول زمان بهره برداری، بسیار ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

209 - ارزیابی تاب‌آوری اجتماعات محلی شهر اصفهان در برابر خشک شدن رودخانه زاینده‌رود و مادی‌ها
ملیکاسادات امیرزاده ناصر برک پور

10.22034/jest.2019.43822.4637

زمینه و هدف: زاینده رود بزرگ ترین رود ناحیه مرکزی ایران است که در طول تاریخ نقش مهمی در رشد شهر اصفهان و ایجاد منظری سبز برای این شهر در اقلیم گرم و خشک ایفا نموده است. یکی از مهم ترین وقایعی که در دهه های اخیر، شهر اصفهان و اجتماعات محلی ساکن در آن را تحت تاثیر قرار دا أکثر

زمینه و هدف: زاینده رود بزرگ ترین رود ناحیه مرکزی ایران است که در طول تاریخ نقش مهمی در رشد شهر اصفهان و ایجاد منظری سبز برای این شهر در اقلیم گرم و خشک ایفا نموده است. یکی از مهم ترین وقایعی که در دهه های اخیر، شهر اصفهان و اجتماعات محلی ساکن در آن را تحت تاثیر قرار داده است، خشک شدن رودخانه زاینده رود و مادی هاست. مادی ها که در ابتدا برای اهداف کشاورزی احداث شده بودند، با توسعه شهر به تدریج به مسیرهای سبز داخل بافت محله ها تبدیل شدند. این آبراه ها همواره به عنوان یکی از اجزای اصلی زیرساخت محله ها با نقش کلیدی اکولوژیک و اجتماعی محسوب می شدند. خشک شدن مادی ها تاثیرات نامطلوبی بر حس مکان محله ها و زندگی اجتماعات محلی داشته است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر دستیابی به میزان تاب آوری دو اجتماع محلی همجوار با مادی ها (محله عباس آباد و محله برازنده) در برابر خشک شدن رودخانه زاینده رود و مادی ها در شهر اصفهان است.روش بررسی: به منظور ارزیابی تاب آوری، تکنیک پیمایش و تحلیل داده های ثانویه با اتکا بر چارچوب اجتماعات محلی تاب آور تدوین شده در سال 1397مد نظر قرار گرفت. در مجموع، 22 نفر از مدیران و کارشناسان شهری و 379 نفر از ساکنان دو اجتماع محلی مورد مطالعه، مورد پیمایش قرار گرفتند. تحلیل داده ها، با استفاده از روش های کمی و نرم افزار تحلیل داده های آماری SPSS صورت پذیرفت.یافته ها: نتایج، نشا ن دهنده این است که به طور کلی امتیاز تاب آوری دو محله عباس آباد و برازنده، در سطح زیر متوسط قرار دارد. کمترین میزان تاب آ وری مربوط به عوامل نهادی/حکمروایی محلی در محله ها در حدود 7/1 است و بیشترین آن مربوط به عوامل کالبدی- فضایی در محله عباس آباد، 25/3 از مجموع 5 امتیاز است.بحث و نتیجه گیری: مفهوم تاب آوری اجتماعات محلی صرفا به معنای توانایی مواجه شدن و مقابله با شرایط نامساعد توسط اجتماعات نیست. درحالی که به نظر می رسد اجتماعات محلی شهر اصفهان با وضعیت موجود کنار آمده اند، نتایج ارزیابی تاب آوری اجتماعات محلی موردنظر در برابر خشک شدن رودخانه زاینده رود و مادی ها از سطح متوسط پایین تر است. بنابراین نیاز به راهکارهایی در زمینه تقویت تاب آوری اجتماعات محلی شهر اصفهان وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

210 - ارزیابی اثرات زیست محیطی "خاکاب" کارخانه بازیافت نخاله¬های ساختمانی و عمرانی به روش ماتریس لئوپولد ایرانی در نرم افزار EIA+ (مطالعه موردی: کارخانه استحصال شن و ماسه گود آبعلی)
سالی صالحی فرید غلامرضافهیمی مسعود کیا دلیری احمد توانا کیوان صائب

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره أکثر

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره برداری و اجرای طرح احداث کارخانه ملک شن واقع در گود آبعلی تهران، در فاصله سال های 1399-1400، به¬عنوان فازهای اصلی تحقیق حاضر در نظر گرفته شد. از این رو، 13 فعالیت خرد و 23 پارامتر محیطی شناسایی شد و نتایج در نرم افزار EIA+ با استفاده از روش ماتریس لئوپولد ایرانی مورد تجزیه و تحلیل و بر اساس نتایج مورد بحث قرار گرفت. یافته ها: سه ریز فعالیت شامل شستشوی ماسه ریز از طریق دستگاه اوواش با امتیاز 6/3-، تبدیل قطعات بتنی و تخته سنگ های بزرگ به قطعات کوچکتر و انتقال به دستگاه سنگ شکن فکی با امتیاز 8/2- و انتقال باقیمانده خاکاب تولید شده توسط دستگاه اوواش به حوضچه دپو با امتیاز 7/2- بیشترین اثرات منفی را داشته اند. سه ریز فعالیت ایجاد فضای سبز با امتیاز 2/2+، فروش محصولات با امتیاز 9/0+ و استخدام کارکنان با امتیاز 5/0+ بیشترین تأثیرات مثبت را بر محیط زیست دارند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به تأثیر مثبت بر اقتصاد، افزایش فضای سبز در منطقه، اشتغال‌زایی و همچنین کاهش میزان فزاینده نخاله های انباشته شده در گود آبعلی، احداث و بهره برداری کارخانه، فعالیتی مثبت ارزیابی می‌شود، ولی با توجه به اثرات مخرب محیط زیستی آن، نیاز است تا راهکارهای جایگزین جهت تعدیل تاثیرات زیست محیطی آن، در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

211 - امکان‌سنجی تولید آجر و ملات ژئوپلیمری از خاک بومی قرمز رنگ روستای توتاخانه به منظور استفاده در حفاظت از بافت معماری ارگانیک
احمد فهمی علیرضا بابائیان امینی علی مجنونی توتاخانه یاسر مارابی

10.30495/jest.2022.66964.5669

زمینه و هدف: معماری بومی هر منطقه برگرفته از امکاناتی است که محیط در اختیار قرار داده است. با به کارگیری روش های نوین می توان مصالح بومی را فراوری کرده و در ساخت و ساز همان منطقه استفاده نمود. خاک روستای توتاخانه به صورت بالقوه دارای پتانسیل بالایی برای تولید آجر و ملا أکثر

زمینه و هدف: معماری بومی هر منطقه برگرفته از امکاناتی است که محیط در اختیار قرار داده است. با به کارگیری روش های نوین می توان مصالح بومی را فراوری کرده و در ساخت و ساز همان منطقه استفاده نمود. خاک روستای توتاخانه به صورت بالقوه دارای پتانسیل بالایی برای تولید آجر و ملات ژئوپلیمری است. در این پژوهش امکان‌سنجی ساخت نمونه‌های آجر و ملات ژئوپلیمری بر پایه خاک قرمز روستای توتاخانه با استفاده از سدیم‌هیدرواکسید و آب شیشه صنعتی مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش بررسی: در این مطالعه، طرح اختلاط تولید بیندر ژئوپلیمری بر پایه خاک قرمز توتاخانه به منظور تولید مصالح ساختمانی مانند آجر مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور مواد اولیه خام شامل خاک قرمز توتاخانه به عنوان آلومینوسیلیکات، سنگدانه عبوری از الک استاندارد شماره 8 به عنوان فیلر و محلول فعال کننده قلیایی حاوی آب شیشه صنعتی و محلول سدیم هیدوراکسید با غلظت های مختلف مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: طبق نتایج به دست آمده، مقاومت فشاری و درصد جذب آب برای آجر ژئوپلیمری بسیار بهینه می باشد. لذا آجرهای ژئوپلیمری تولید شده از خاک قرمز توتاخانه دارای ویژگی هزینه کم تولید، مصرف انرژی کمتر و تولید حداقلی دی اکسیدکربن است. همچنین میزان مقاومت پذیری آجرهای ژئوپلیمری حدود 55/362 درصد بیشتر از آجرهای رسی است. میزان شباهت ظاهری ملات ژئوپلیمری با ملات معمولی 83 درصد است. بحث ونتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در زمینه مرمت بافت فرسوده، ملات برای سازه های بتنی، نوسازی و مرمت بناهای تاریخی و فرسوده و غیره مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

212 - الگوی پراکنش گونه پده با استفاده از توابع K، L، G و J در منطقه مارون بهبهان
مریم معصومی باباعربی رضا بصیری مصطفی مرادی بهمن کیانی

10.30495/jest.2023.76622.5955

زمینه و هدف: شناخت الگوی مکانی گونه‌های گیاهی برای بررسی موقعیت تاج‌پوشش، وضعیت زادآوری، پویایی جنگل و شناسایی روابط زیستی موجود در این اکوسیستم‌ها ضروری است. یکی از اهداف اصلی در تحلیل الگوی مکانی درختان در بوم‌سازگان جنگل، کشف روابط معنی دار بیشتر بین درختان و محیط‌زی أکثر

زمینه و هدف: شناخت الگوی مکانی گونه‌های گیاهی برای بررسی موقعیت تاج‌پوشش، وضعیت زادآوری، پویایی جنگل و شناسایی روابط زیستی موجود در این اکوسیستم‌ها ضروری است. یکی از اهداف اصلی در تحلیل الگوی مکانی درختان در بوم‌سازگان جنگل، کشف روابط معنی دار بیشتر بین درختان و محیط‌زیست آن‌ها است. به این منظور از روش‌های تجزیه‌وتحلیل خاصی برای کمی کردن الگوی مکانی جوامع گیاهی استفاده می‌شود. هدف از این پژوهش تعیین الگوی مکانی پده از طریق به‌کارگیری توابع مختلف K، L، G و J و بررسی قابلیت توابع در تعیین جزئیات بیشتر الگوی مکانی این گونه در جنگل‌های رودخانه‌ای مارون بهبهان است. روش بررسی: دو توده خالص و آمیخته از گونه پده مورد مطالعه و آماربرداری صد در صد قرار گرفت. موقعیت مکانی (فاصله و آزیموت) تمام درختان پده دارای قطر بیشتر از 5 سانتی‌متر تعیین شد. با استفاده از توابع K رایپلی، L، G و J الگوی مکانی پده در دو توده خالص و آمیخته تعیین شد. جهت تحلیل تبیینی در تجزیه آمار نقطه ای، آزمون فرض تصادفی بودن کامل نقاط در نظر گرفته شد. آزمون فرض معمول در آمار تحلیل نقطه‌ای، بر پایه آزمون‌های شبیه‌سازی مثل آزمون معنی‌داری مونت‌کارلو منطبق شد. این آزمون با تکرار 999 بار انجام شد تا احتمال خطای نوع اول حداقل نزدیک به 5% شود. همچنین به‌منظور بررسی همگنی و ناهمگنی مناطق موردمطالعه نیز از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و برای تحلیل الگوی پراکنش نیز از نرم‌افزار R (Var3.2.2) استفاده شد. یافته ها: نتایج مربوط به تحلیل الگوی پراکنش مکانی پده با استفاده از تابع K رایپلی در توده خالص بیانگر این است که الگوی توزیع پده تا فاصله تقریباً 150 متری کپه‌ای و از این فاصله به بعد، الگو به سمت تصادفی و سپس یکنواختی تغییر یافته است. در توده آمیخته نیز تا فاصله حدوداً 125 متری الگوی کپه‌ای معنی‌داری دیده می‌شود. نتایج تحلیل تابع L ناهمگن در توده خالص الگوی مکانی پده را تا فاصله حدود 150 متری کپه‌ای معنی‌داری نشان می‌دهد. در توده آمیخته تا حدود فاصله 125 متری الگو کپه‌ای و از این فاصله به بعد الگو به سمت تصادفی و سپس به‌طور معنی‌داری به سمت یکنواختی تغییر پیدا می‌کند. تابع ناهمگن G در توده خالص پده تا فاصله حدود 100 متری با یک شیب ملایم مبین الگوی کپه ای است. در توده آمیخته پده از فواصل اولیه به بعد، منحنی با یک شیب ملایم نشانگر یک الگوی کپه ای متوسط است. مقدار شاخص J در توده خالص، تا فاصله حدود 30 متری معادل 1 است و منحنی حالت یکنواخت نشان می‌دهد که بیانگر وجود یک الگوی تصادفی تا این فاصله است. مقدار شاخص از فاصله 30 تا حدوداً 75 متری با یک شیب تقریباً تند کمتر از 1 شده است که بیانگر الگوی کپه ای نسبتاً قوی است. در توده آمیخته، مقدار شاخص تا فاصله حدود 60 متری، با یک شیب تند تر کمتر از 1 شده و الگوی کپه ای قوی را نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: کلیه توابع مورد بررسی در توده خالص و آمیخته، تا فاصله حدود 100 متری نتایج مشابهی را که همان الگوی کپه‌ای است تأیید کردند. تابع J جزئیات بیشتری از الگوی مکانی را ارائه داد. همه توابع وجود یک نوع وابستگی اکولوژیکی بین پایه های پده را مورد تأیید قراردادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

213 - تهیه طرح CDM برای صنعت چوب وکاغذ ایران با استفاده از نرم افزار پروفرم در قالب فرم های PIN
کبری وریج کاظمی عبدالرضا کرباسی پروین نصیری محمدصادق سخاوت جو

زمینه وهدف: بدون شک غلظت گازهای گلخانه ای درجو کره زمین افزایش یافته واین افزایش باعث بالا رفتن میانگین دمای کره زمین شده است .بهترین راه جهت کاهش گازهای گلخانه ای استفاده از ابزار بهینه سازی مصرف سوخت و انرژیهای تجدید پذیرو نیزمکانیسم توسعه پاک می باشد. روش بررسی: در ا أکثر

زمینه وهدف: بدون شک غلظت گازهای گلخانه ای درجو کره زمین افزایش یافته واین افزایش باعث بالا رفتن میانگین دمای کره زمین شده است .بهترین راه جهت کاهش گازهای گلخانه ای استفاده از ابزار بهینه سازی مصرف سوخت و انرژیهای تجدید پذیرو نیزمکانیسم توسعه پاک می باشد. روش بررسی: در این تحقیق با استفاده از نرم افزار پروفرم پنج سناریو برای صنعت چوب وکاغذ ایران در نظر گرفته شد و آنالیزهای اقتصادی لازم محاسبه و میزان اثربخشی اقدامات بهینه سازی در کاهش گازهای گلخانه ای صورت پذیرفت و نیز با استفاده از نرم افزار انرژی و محیط زیست میزان انتشار گازها ی آلاینده وهزینه های اجتماعی هریک ازگازهای آلاینده محاسبه شد و همچنین گزارشات PIN برای این صنعت تهیه گردید.. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که با تعویض بویلر و استفاده از بویلر بابازدهی بالاتر، حدود 6360 هزار گیگاژول در مصرف سوخت صرفه جویی خواهد شد (در طول عمر پروژه که 12 سال فرض شده است). در طی همین مدت زمان حدود 360 هزار تن انتشار گازهای گلخانه ای کاهش خواهد یافت و به عبارت دیگر در طی هر سال حدود 30 هزار تن انتشار انواع گازهای گلخانه ای حذف خواهد شد. نتیجه گیری: با در نظرگرفتن نیاز سرمایه گذاری به میزان 385 هزار دلار و اثربخشی 12 ساله پروژه در کاهش 360 هزار تن انواع گازهای گلخانه ای می توان نتیجه گرفت که آن دسته از پروژه هایی که کاهش گازهای گلخانه ای در آن ها کم هزینه است نبایداز مکانیسم توسعه پاک استفاده نمایند و دولت جمهوری اسلامی ایران حمایت لازم از این پروژه ها به عمل آورد تا کوپن مازاد خود را بتواند در بازارهای جهانی بین 35 تا 45دلار به ازای هر تن دی اکسید کربن بفروش برساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

214 - تصفیه تکمیلی شیرابه کمپوست با استفاده از راکتورهای هوازی با جریان اختلاط کامل و پیستونی
امیر حسام حسنی حسنی نادر مختارانی اصغر بیات فرد

امروزه یکی از اقدامات لازم در خصوص مدیریت پسماند جمع آوری و تصفیه شیرابه می باشد. شیرابه در اثر آزاد شدن رطوبت مازاد زایدات، تجزیهموادآلی و یا منابعخارجیمانندزهکشآب هایسطحی، آبباران و یا آب هایزیرزمینیکه واردزبالهمی شوند،به وجودمی آید. شیرابه فقط مختص به مراکز دفن نبوده أکثر

امروزه یکی از اقدامات لازم در خصوص مدیریت پسماند جمع آوری و تصفیه شیرابه می باشد. شیرابه در اثر آزاد شدن رطوبت مازاد زایدات، تجزیهموادآلی و یا منابعخارجیمانندزهکشآب هایسطحی، آبباران و یا آب هایزیرزمینیکه واردزبالهمی شوند،به وجودمی آید. شیرابه فقط مختص به مراکز دفن نبوده و کارخانجات کمپوست نیز در مقیاس بالا شیرابه تولید می کنند. همچنین شیرابه تولیدی در واحدهای تولید کمپوست در مقایسه با مراکز دفن دارای بار آلی بیشتری می باشد. در فرایند تصفیه فاضلاب های غلیظ غالباً روش های بی هوازی با روش های هوازی تصفیه فاضلاب همراه هستند.هدف از تحقیق حاضر نیز بررسی کارایی راکتورهای هوازی با جریان های اختلاط کامل و پیستونی در تکمیل فرایند تصفیه بی هوازی شیرابه کمپوست بوده است. مخازن هوازی مورد مطالعه شامل چهار عدد مخزن بتنی در قالب دو راکتور با جریان اختلاط کامل به صورت موازی هر یک به ابعاد 5/6 × 6 × 4 متر با حجم مفید m3136 و دوراکتور با جریان پیستونی به صورت موازی هر یک به ابعاد 3 × 5/2 × 3/ 13متر با حجم مفید m389 بود. فاضلاب توسط دیفیوزرهای عمقی نصب شده در کف مخازن هوادهی می شد و درانتهای هر واحد از راکتورها تانک ته نشینی لجن در نظر گرفته شده بود. بهترین نسبت F/Mبرای حذف بار آلی در راکتورهای اختلاط کامل در محدوده 15/0-05/0 حاصل شد. میانگین بازده حذفCOD در راکتورهای اختلاط کامل 80% و با نسبت MLVSS/MLSS معادل 55/0 به دست آمد. همچنین میانگین SVIدر راکتورهای اختلاط کامل ml/g100 برآورد گردید. در راکتورهای جریان پیستونی نیز با میانگین بارگذاری kgCOD/m3.d 32/0 میانگین بازده حذف COD به میزان 37% در نسبت MLVSS/MLSS معادل57/0 حاصل شد. در دوره بهره برداری از سیستم میانگین SVIدر راکتورهای جریان پیستونی نیز ml/g84 بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

215 - تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن
مجید عباسپور امیر حسین جاوید اوین حبیبی

رودخانه ها یکی از منابع آبی مهممحسوب می شوند که کاربردهای گسترده ای دارند. از طرفی ورود آلاینده ها به آن ها موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلف می گردد. از این رو شناخت کافی از میزان پارامترها و روند تغییرات آن ها امری کاملاً ضروری است. در این میان رودخانه خرسان بزرگ تر أکثر

رودخانه ها یکی از منابع آبی مهممحسوب می شوند که کاربردهای گسترده ای دارند. از طرفی ورود آلاینده ها به آن ها موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلف می گردد. از این رو شناخت کافی از میزان پارامترها و روند تغییرات آن ها امری کاملاً ضروری است. در این میان رودخانه خرسان بزرگ ترین سرشاخه عظیم رود کارون، از مهم ترین رودخانه های کشور محسوب می شود که از لحاظ تامین آب اصلی برای مصارف شهری، روستایی، کشاورزی و زراعتی نقش مهمی دارد. این مقاله با هدف تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( نیترات، فسفات، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، دما، pH) آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن تدوین گردیده است. از آن جایی که تاکنون در این ابعاد بر روی رودخانه خرسان در ایران و جهان مطالعه و تحقیقی صورت نگرفته است، لذا می تواند در زمینه کاربری های مختلف که مهم ترین آن در خصوص رودخانه یاد شده ایجاد سد می باشد، مفید واقع شود. جهت انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی 12 مرحله نمونه برداری به صورت ماهیانه انجام گرفت. نمونه های آب از 6 ایستگاه در طول مسیر رودخانه جمع آوری شد. روش نمونه برداری و روش انجام آزمایش ها مطابق استانداردمتد بوده است. نتایج نشان داد روند تغییرات درجه حرارت آب در ایستگاه های تحت بررسی در ماه های تیر و مرداد به حداکثر مقدار خود می رسد، سپس روند کاهشی داشته و در بهمن ماه به حداقل مقدار می رسد. میزان pH آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (5/9 – 5/6) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در محدوده ماه های شهریور و مهر به حداقل مقدار می رسد. میزان اکسیژن محلول در آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (بالاتر از 5 میلی گرم بر لیتر) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در ماه های تیر و مرداد به حداقل مقدار و در زمستان به حداکثر مقدار خود می رسد. میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی آب در ایستگاه شماره 1 در اواسط مهرماه بیشترین مقدار را دارد، به طور کلی میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی بالاتر از حداکثر میزان مجاز می باشد. رونـد تغییرات نیترات در کلیه ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه قرار دارد. فعالیت های کشاورزی و توزیع اراضی کاربری زراعتی نواحی مجاور رودخانه و نیز وجود روستاهای مجاور رودخانه و مجاورت مناطق شهری سهم مهمی در آلودگی آب رودخانه دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

216 - بررسی امکان پذیری به کارگیری سلول های فتوولتائیک جهت روشنایی معابر در منطقه 22 شهرداری تهران
مجید عباس پور فریده عتابی پونه سعیدی

به منظور بررسی امکان پذیری استفاده از سامانه های روشنائی فتوولتائیک در روشنایی معابر منطقه 22 تهران، سناریوهای مختلفی با 1الی3 عدد مدول خورشیدی 45 واتی برای یک تیر چراغ برق مورد مطالعه قرارگرفت و محاسبات اقتصادی مربوط به هرکدام از انتخاب ها توسط الگوی تحلیل اقتصادی سلول أکثر

به منظور بررسی امکان پذیری استفاده از سامانه های روشنائی فتوولتائیک در روشنایی معابر منطقه 22 تهران، سناریوهای مختلفی با 1الی3 عدد مدول خورشیدی 45 واتی برای یک تیر چراغ برق مورد مطالعه قرارگرفت و محاسبات اقتصادی مربوط به هرکدام از انتخاب ها توسط الگوی تحلیل اقتصادی سلول های فتوولتائیک صورت گرفت. در نهایت باتوجه به نـتایج مـحاسبات، تـیر چـراغ بـرقی بـا 3 عـدد مدول خـورشیدی 45 واتی جـهت استفاده بـرای روشنایی پارک و فضاهای سبز و پارکینگ های با وسعت کم پیشنهاد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

217 - ارزیابی خطر صنعت نساجی بر کارکنان در معرض آلودگی صوتی
مریم محمدی روزبهانی پروین نصیری احمدرضا فرزانه نژاد

به منظور ارزیابی خطرات صنعت نساجی بروجرد بر کارکنان در معرض آلودگی صوتی پژوهشی صورت گرفت. در این پژوهش 60 کارگر از سالن های ریسندگی و بافندگی و کادر اداری در دو گروه مورد و شاهد ادیومتری شدند و نتایج آن به کمک آزمون T تفسیر و مورد بررسی قرار گرفت. نمودارهای میزان افت ش أکثر

به منظور ارزیابی خطرات صنعت نساجی بروجرد بر کارکنان در معرض آلودگی صوتی پژوهشی صورت گرفت. در این پژوهش 60 کارگر از سالن های ریسندگی و بافندگی و کادر اداری در دو گروه مورد و شاهد ادیومتری شدند و نتایج آن به کمک آزمون T تفسیر و مورد بررسی قرار گرفت. نمودارهای میزان افت شنوایی در گروه های مورد و شاهد با 4 سابقه کار مختلف رسم و ارتباط آن با سابقه کار مشخص شد.60 پرسشنامه نیز توسط گروه های مورد و شاهد تکمیل و نتایج آن با استفاده آزمون X2 مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان می دهد که میانگین آستانه شنوایی در باندهای فرکانسی 8000،4000،2000هرتز بیشترین مقدار را داشته و با بالا رفتن سابقه کار تا بیش از10سال، افت شنوایی در فرکانس 1000هرتزهم مشاهده می شود.کمترین حساسیت شنوایی در باندهای فرکانسی500و250هرتز می باشدو نتیجه می شود که هر چقدر صدای دریافت شده فرکانس بالاتری داشته باشد و به عبارت دیگر زیرتر باشد، آستانه تحمل انسان در برابر این صدا کمتر خواهد بود. همچنین مشخص گردید که بین عامل سابقه کار و افت آستانه شنوایی در کارگران ریسنده و بافنده ارتباط مستقیم وجود دارد. افت شنوایی کارگران ریسنده و بافنده فاز 1 و 2 نیز با یکدیگر مقایسه و مورد بررسی قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

218 - پیش یابی جریان ماهانه ورودی به سد طرق واقع دراستان خراسان شمالی با استفاده از ترکیب مدل ذوب برف SWEG و مدل پیش یابی جریان رودخانهSSP
احمد شرافتی باقر ذهبیون احمد ابریشم چی

پیش یابی (forecast) میزان حجم آورد ماهانه رودخانه، یکی از متغیرهای موثر در بهره برداری از مخازن سدها و بهینه سازی منحنی فرمان نیروگاه های برق آبی به شمار می رود. از این رو تهیه مدلی با دقت بالا جهت پیش یابی آورد ماهانه رودخانه ضرورت دارد. استفاده از مدل های رگرسیون چند أکثر

پیش یابی (forecast) میزان حجم آورد ماهانه رودخانه، یکی از متغیرهای موثر در بهره برداری از مخازن سدها و بهینه سازی منحنی فرمان نیروگاه های برق آبی به شمار می رود. از این رو تهیه مدلی با دقت بالا جهت پیش یابی آورد ماهانه رودخانه ضرورت دارد. استفاده از مدل های رگرسیون چند متغیره یکی از روش های معمول در این مورد به حساب می آید. از ضعف های مدل های رگرسیونی چند متغیره خطی، حساس بودن ضرایب متغیرهای مستقل (predictors) و نسبت طول دوره آماری به تعداد متغیر های مذکور می باشد. بر اساس تحقیقات پیشین نشان داده شده که در صورت وجود همبستگی معنی دار میان متغیر های مستقل، ضرایب آن ها غلط برآورد شده و بعضاً علامت ضریب بعضی از این متغیرها مخالف علامت ضریب همبستگی بین همان متغیر و متغیر وابسته می گردد. بدین ترتیب، جهت کاهش متغیرهای مستقل اولیه به منظور افزایش نسبت طول دوره آماری به تعداد این متغیر های مستقل و حذف همبستگی درونی میان آنان اقدام به تهیه مدل SSP گردید. از دیگر برتری های مدلSSP، استفاده از یک جستجوگر قوی جهت انتخاب متغیرهای مستقل اولیه و انتخاب مولفه های موثر در پیش یابی آورد ماهانه رودخانه می باشد. یکی از مشکلات موجود در بهره گیری از مدل های پیش یابی در حوضه های برف خیز، کمبود و یا نبود داده های آب معادل برف است. آب معادل برف یکی از ورودی های اساسی در پیش یابی آورد آب بهاره و تابستانه در مدل های پیش یابی حوضه های برف خیز بشمار می رود. به دلیل محدود بودن تعداد اندازه گیری ها به یک یا دو بار در سال، ضرورت تهیه مدلی که آب معادل برف را بر اساس سایر اطلاعات جوی و زمینی شبیه سازی نماید، محسوس می باشد. در این مقاله مدل SWEG که جهت برآورد آب معادل برف به طور روزانه تهیه شده معرفی می گردد. با استفاده از الگوریتم ژنتیک جهت واسنجی پارامترهای این مدل سعی شده است کاربرد ترکیب آن با مدل SSP بر روی حوضه آبریز بالا دست سد طرق به منظور پیش یابی آورد ورودی به سد مورد آزمایش قرار گیرد. نتایج حاصل از جذر مربع میانگین خطا(RMSE) و ضریب همبستگی میان مقادیر مشاهداتی و پیش یابی شده نشان دهنده دقت قابل قبول ترکیب این دو مدل در پیش یابی آورد رودخانه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

219 - مقایسه فنی و زیست محیطی سیستم ذخیره سازی سرمایش و گرمایش 24 ساعته و سالیانه در ساختمان‌های غیرمسکونی با استفاده از لوله‌های زیرزمینی
عیسی خاکنژاد اشکان عبدالی سوسن

10.22034/jest.2019.14560

زمینه و هدف: با توجه به افزایش تقاضا برای ساخت ساختمان‌های با کارایی انرژی بالا، راه‌حل‌های فنی موردنیاز است تا با حداقل نمودن مصرف انرژی، از آن ها استفاده نمود. یکی از این راه‌حل ها، عبارت است از ذخیره‌سازی انرژی در منابع زیرزمینی که بر اساس استفاده کوتاه مدت یا بلند م أکثر

زمینه و هدف: با توجه به افزایش تقاضا برای ساخت ساختمان‌های با کارایی انرژی بالا، راه‌حل‌های فنی موردنیاز است تا با حداقل نمودن مصرف انرژی، از آن ها استفاده نمود. یکی از این راه‌حل ها، عبارت است از ذخیره‌سازی انرژی در منابع زیرزمینی که بر اساس استفاده کوتاه مدت یا بلند مدت درنظر گرفته می‌شود. روش بررسی: در تحقیق حاضر یک بیمارستان در شهر تهران به نمایندگی از ساختمانی با نیاز انرژی حرارتی بالا موردمطالعه قرار گرفت و محاسبات حرارتی و سیالاتی برای ذخیره سرما و گرما توسط لوله‌های زیرزمینی در آن، توسط نرم‌افزار متلب شبیه‌سازی گردید و بارهای حرارتی و برودتی ساختمان توسط نرم‌افزارHAP4.5 محاسبه و در نرم‌افزار متلب وارد شد و اندازه و نحوه پاسخ سیستم های 24 ساعته و فصلی و نیز کاهش انتشار دی اکسید کربن مقایسه گردید. یافته‌ها: سیستم ذخیره ساز حرارتی، تقاضا از گرما و سرما را برای ساختمان کاهش نمی دهد، اما با استفاده از یک ذخیره‌سازی زیرزمینی می‌توان مقدار انرژی خریداری‌شده و آسیب‌های زیست‌محیطی آن را کاهش داد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نشان داد، با به‌کارگیری سیستم ذخیره‌سازی 24 ساعته در طی سال، که دارای 15 خط لوله فولادی به قطر نامی 3 اینچ و به طول 600 متر که در عمق 3 متری سطح زمین قرار می‌گیرد، 67% از نیاز گرمایشی و 34% از نیاز سرمایشی را تأمین و از انتشار 127 تن دی‌اکسید کربن در سال جلوگیری می‌شود. در حالی که سیستم ذخیره سازی فصلی دارای 45 خط لوله با مشخصات یکسان در عمق 5 متری سطح زمین می باشد و %98 از نیاز گرمایشی و %5/39 از نیاز سرمایشی را تأمین و از انتشار 2/169 تن دی‌اکسید کربن جلوگیری می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

220 - ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج
فرانک فقیری دلنیا حاجی احمدی جمیل امان اللهی فرشید قربانی

10.22034/jest.2019.14536

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش‌ رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و أکثر

چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیره‌ی غذایی به عنوان آلوده‌کننده‌های جدی تلقی می‌شوند. بنابراین مطالعه پیش‌ رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاء‌یابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج انجام گرفت. روش بررسی: به این منظور در این پایش 16 نمونه‌ از آب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق جمع‌آوری شد. سپس نمونه‌ها برای تعیین غلظت عناصر آرسنیک، سرب، کادمیوم و روی با روش طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرار‌گرفتند. هم چنین از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک [1](PERI) و شاخص غنی‌شدگی [2](EF) جهت ارزیابی خطر اکولوژیک و از شاخص آلودگی فلزات سنگین [3](HPI) جهت بررسی اثر عناصرسنگین بر سلامت انسان استفاده شد. آنالیز چند متغیره مانند آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی [4](PCA)وشاخص غنی‌شدگی جهت شناسایی پتانسیل منابع انسانی آرسنیک، سرب، کادمیم و روی در رودخانه قشلاق مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت یک گروه از عناصر شامل Pb، Cd و Zn بیش تر از مقادیر ‌زمینه بودند، درصورتی که میانگین غلظت As به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از مقادیر ‌زمینه بود. عامل غنی‌شدگی فلزات سنگین مورد مطالعه در رودخانه قشلاق به صورت Pb> Zn> Cd> As به دست آمد. از سویی، نتایج به دست آمده از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک (PERI) درجه خطر کم را برای فلزات Pb، As و Zn نشان داد اما فلز Cd برای نقاط نمونه ای تحت تاثیر تردد جاده ای دارای خطر اکولوژیک متوسط بود. بحث و نتیجه گیری: . براساس نتایج حاصل از عامل غنی‌شدگی، آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی می‌توان گفت که میزان غلظت As بیش تر تحت تاثیر ساختار زمین‌شناسی منطقه (لیتوژنیک) بوده است. غلظت Pb و Cd در چهار منطقه نمونه برداری به طور یکسان تحت تاثیر کشاورزی و تردد جاده ای بوده است. هم چنین مشخص شد که غلظت Zn تحت تاثیر فاضلاب‌های مسکونی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

221 - بررسی اثر ارتفاع، اندازه مؤثر و ضریب یکنواختی صافی های شنی نوع تند در حذف کدورت و باکتری های گروه کلی فرم در تصفیه خانه های آب تهران (مطالعه موردی: پایلوت تصفیه خانه آب شماره یک تهران)
محمد بزرگمهر علی ترابیان امیرحسام حسنی ملیحه علینقی نوشین اصول دینی محمد عبداله زاده

10.22034/jest.2017.10700

زمینه و هدف: تامین آب قابل شرب، با کیفیت مناسب یکی از اهداف اصلی تصفیه خانه های آب می باشد. فیلتراسیون فرآیندی است که بیش ترین سهم کیفی را در عملیات تصفیه آب و حدود 20 درصد از هزینه تصفیه خانه را به خود اختصاص می دهد. اصلی ترین شاخصی که تاکنون برای بررسی کارایی صافی ها أکثر

زمینه و هدف: تامین آب قابل شرب، با کیفیت مناسب یکی از اهداف اصلی تصفیه خانه های آب می باشد. فیلتراسیون فرآیندی است که بیش ترین سهم کیفی را در عملیات تصفیه آب و حدود 20 درصد از هزینه تصفیه خانه را به خود اختصاص می دهد. اصلی ترین شاخصی که تاکنون برای بررسی کارایی صافی ها مورد استفاده قرار گرفته است، کدورت آب خروجی می باشد. روش بررسی: در این بررسی اثر ارتفاع مختلف بسترصافی(Cm90-70-50-20)، اندازه مؤثر(1- 75.0) و ضریب یکنواختی(5.1-1) صافی های شنی نوع تند در حذف کدورت و باکتری های گروه کلی فرم از کانال ورودی به مدت 4 ماه از خرداد ماه سال 1389 مطابق روش های استاندارد آنالیز آب از پایلوت موجود و مستقر در کنار کانال آب ورودی نمونه برداری و نمونه ها بلافاصله در آزمایشگاه های تصفیه خانه و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران مورد آنالیز قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از بستر درشت دانه بیان گر بیش ترین راندمان حذف کدورت، 58.83% که مربوط به کدورت NTU5 و ارتفاع بسترCm 90می باشد. کم ترین راندمان حذف کدورت 25.29% که مربوط به کدورتNTU 10 و ارتفاع بستر Cm20 می باشد. بیش ترین راندمان حذف کلی فرم 92.87% که مربوط به کدورت NTU2 و ارتفاع بسترCm 90 می باشد. کم ترین راندمان حذف کلی فرم در درشت دانه 38% که مربوط به کدورت NTU10 و ارتفاع بسترCm 20 می باشد. ارتفاع موثر در درشت دانه در حذف کدورت و کلی فرم مربوط بهCm 90 می باشد. بیش ترین زمان کارکرد صافی در بستر درشت دانه 35 ساعت، و مربوط به کدورت NTU2 و کم ترین زمان کارکرد صافی در بستر درشت دانه 23 ساعت، مربوط به کدورت NTU10 می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از بستر ریزدانه شامل، بیش ترین راندمان حذف کدورت 93% که مربوط به کدورت NTU2 و ارتفاع بستر Cm90، کم ترین راندمان حذف کدورت 9.54% که مربوط به کدورت NTU 7و ارتفاع بسترCm 50 می باشد. بیش ترین راندمان حذف کلی فرم 92/91% که مربوط به کدورت NTU 2 و ارتفاع بستر Cm90 و کم ترین راندمان حذف کلی فرم 45% که مربوط به کدورت NTU10 و ارتفاع بستر Cm20 می باشد. ارتفاع موثر در حذف کدورت و کلی فرم مربوط به ارتفاع Cm90 می باشد. بنابراین آنچه از نتایج فوق مسلم است، راندمان هر دو بستر به کدورت خروجی و عملکرد واحد قبلی فرآیند(زلال سازی) ارتباط مستقیم دارد. بیش ترین زمان کارکرد صافی در بستر ریز دانه 28 ساعت، و مربوط به کدورت NTU2 می باشد. کم ترین زمان کارکرد صافی در بستر ریزدانه 14 ساعت، مربوط به کدورت NTU 10 می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

222 - بررسی آلودگی آب های سطحی منطقه کوه سرخ کاشمر به آرسنیک
یاسمن بابایی محمدرضا علوی مقدم فرشته قاسم زاده محمدحسین ارباب روار

آرسنیک به عنوان یکی از سمی ترین و خطرناک ترین مواد موجود در آب های طبیعی شناخته می شود و در درازمدت اثرات سوء بر سلامت انسان دارد. آلودگی منابع آب به آرسنیک در نقاط بسیاری از جهان و حتی در مناطقی از کشور خودمان مشاهده شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی غلظت آرسنیک مح أکثر

آرسنیک به عنوان یکی از سمی ترین و خطرناک ترین مواد موجود در آب های طبیعی شناخته می شود و در درازمدت اثرات سوء بر سلامت انسان دارد. آلودگی منابع آب به آرسنیک در نقاط بسیاری از جهان و حتی در مناطقی از کشور خودمان مشاهده شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی غلظت آرسنیک محلول در آب سرشاخه های رودخانه چلپو می باشد. از این آب به منظور کشاورزی و شرب استفاده می شود. به این منظور 9 ایستگاه به فواصل تقریباً مساوی در محل تعیین و به طور فصلی در یک دوره یک ساله از آن ها نمونه برداری شد. علاوه بر آرسنیک بعضی پارامترهای کیفی آب همچون pH و سختی نیز اندازه گیری شد. نتایج حاصل حاکی از غلظت بالای این عنصر درآب منطقه می باشد به طوری که بالاترین غلظت ها در فصل زمستان(150 میکرو گرم بر لیتر) اندازه گیری شد. علاوه بر این مشاهده شد هیچ ارتباط معنی داری بین غلظت آرسنیک در آب و عواملی مانند pH،DO و سختی آب وجود ندارد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

223 - مقایسه شاخص های Igeo و EF در برآورد شدت آلودگی های زیست محیطی رودخانه شیرود به منظور حفظ معیارهای توسعه پایدار
مرجانه خراط صادقی عبدالرضا کرباسی

در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً أکثر

در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری گردید و غلظت کل عناصری چون مس، روی، سرب، وانادیوم، نیکل، منگنز و آهن توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. جهت برآورد شدت آلودگی در رودخانه مذکور از شاخص ژئوشیمیایی ( Igeo) و فاکتور غنی سازی (EF) استفاده به عمل آمد. در نهایت با مقایسه دو شاخص یاد شده و کمی نمودن شاخص EF و معادل سازی EF به Igeo نتایج تحقیق نشان می دهد که شدت آلودگی عناصر مذکور در دو ایستگاه مصب و سلیمان آباد (بالا دست رودخانه) به این شرح می باشد: عناصر آهن و منگنز در حد طبیعی قرار دارد که حاکی از جذب بسیار ضعیف (بدون آلودگی) در محیط می باشد و عناصر وانادیوم و نیکل در رده جذب ضعیف (بدون آلودگی تا آلودگی بسیار کم) قرار داشته و عناصری چون مس، روی و سرب در طبقه بندی جذب متوسط (آلودگی بسیار کم تا کم) تا جذب شدید (آلودگی زیاد تا شدید) قرار گرفته است. بنابراین از تلفیق دو شاخص یاد شده تدوین شاخص توسعه پایدار در شناخت آلودگی های زیست محیطی امکان پذیر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

224 - ارایه روابطی جدید برای ضریب زوال جهت مدل‌سازی فلزات سنگین سرب و کادمیوم در سیستم‌های رودخانه‌ای
علی روشنفکر سیدمحمود کاشفی‌پور نعمت‌اله جعفرزاده

انتقال آلودگی و رسوب از مهم ترین مسایل و مشکلات موجود در سیستم&zwnj;های رودخانه&zwnj;ای، خلیج و دریا بوده و باعث تأثیر منفی بر زندگی منطقه می&zwnj;شود. فلزات سنگین یکی از آلاینده های خطرناک برای زندگی بشر است، به همین دلیل مدل سازی این پدیده در رودخانه ها و در نقاط نزدی أکثر

انتقال آلودگی و رسوب از مهم ترین مسایل و مشکلات موجود در سیستم&zwnj;های رودخانه&zwnj;ای، خلیج و دریا بوده و باعث تأثیر منفی بر زندگی منطقه می&zwnj;شود. فلزات سنگین یکی از آلاینده های خطرناک برای زندگی بشر است، به همین دلیل مدل سازی این پدیده در رودخانه ها و در نقاط نزدیک به محل زندگی انسان ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی فلزات سنگین در طبیعت به صورت زوال پذیر بوده و میزان غلظت آن ها برحسب pH یا شوری قابل تغییر می باشد. هدف اصلی این تحقیق ارایه روابط جدیدی برای ضریب زوال فلزات سنگین محلول سرب و کادمیوم با توجه به تغییر pH و EC در سیستم های رودخانه ای است. در این مقاله ابتدا اطلاعاتی در مورد معادلات حاکم بر حرکت فلزات سنگین محلول در سیستم های رودخانه ای ارایه گردیده است. سپس مدل FASTER که از آن جهت پیش&zwnj;بینی جریان و غلظت فلزات سنگین در پایین&zwnj;دست استفاده شد معرفی گردیده است. در مدل حاضر از حل معادلة یک&zwnj;بعدی دینامیکی پخش و انتشار به کمک روش عددی جدیدی که ترکیبی از روش ULTIMATE QUICKEST و یک روش ضمنی تفاضل محدود مرکزی (FTCS) می&zwnj;باشد، استفاده شده است. این روش به کمک یک مثال استاندارد تأیید و سپس برای پیش&zwnj;بینی غلظت فلزات سنگین در سیستم رودخانه&zwnj;ای کارون مورد استفاده قرار گرفت. جهت صحت سنجی و واسنجی هیدرودینامیک مدل، ابتدا مدل در بازه ملاثانی-فارسیات رودخانه کارون اجرا و با استفاده از داده&zwnj;های مشاهداتی ایستگاه اهواز کالیبره گردید. در انتها معادلاتی برای ضریب زوال متغیر دو فلز سنگین سرب و کادمیوم ارایه گردید و این معادلات جهت اجرا وارد اصل مدل شد و سپس این مدل برای 5 ضریب زوال مختلف که شامل:1- ضریب زوال برابر با صفر، 2- ضریب زوال ثابت، 3- ضریب زوال متغیر با pH، 4- ضریب زوال متغیر با EC، 5- ضریب زوال متغیر با pH و EC می باشد برای دو فلز سرب و کادمیوم اجرا شد. نتایج حاصل واسنجی و صحت&zwnj;سنجی فلزات سنگین برای هر دو فلز سرب و کادمیوم نشان داد که انتخاب ضریب زوال متغیر، دقت مدل سازی را تا اندازه زیادی بالا می برد. انتخاب ضریب زوال متغیر با pH و EC توانست که دقت مدل را برای مدل سازی سرب و کادمیوم به ترتیب تا 71/91% و 71/97% افرایش دهد. پس می&zwnj;توان از این معادلات و مدل توسعه یافته به عنوان ابزاری مناسب جهت مدیریت زیست محیطی رودخانه استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

225 - بهره گیری از مکانیسم توسعه پاک (CDM) به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در کارخانه نیشکر هفت تپه
الهام کاظمی فریده عتابی نعمت الله خراسانی سید محمد رضا هیبتی

زمینه و هدف: صنایع نیشکر به دلیل مصرف بالای سوخت های فسیلی جزو صنایع انرژی بر محسوب می گردندکه این امر تأثیر ملموسی بر محیط زیست و میزان انتشار گازهای گلخانه ای دارد. سهم صنعت قند و شکر از مصرف سوخت در میان سایر صنایع 3/4% بوده و صنعت قند و شکر بیش از 70 درصد از مصرف سو أکثر

زمینه و هدف: صنایع نیشکر به دلیل مصرف بالای سوخت های فسیلی جزو صنایع انرژی بر محسوب می گردندکه این امر تأثیر ملموسی بر محیط زیست و میزان انتشار گازهای گلخانه ای دارد. سهم صنعت قند و شکر از مصرف سوخت در میان سایر صنایع 3/4% بوده و صنعت قند و شکر بیش از 70 درصد از مصرف سوخت کل صنایع غذایی را به خود اختصاص داده است. هدف از اجرای این تحقیق ، بررسی میزان سود آوری و بهره گیری از مکانیسم توسعه پاک بر اساس کاهش میزان مصرف سوخت فسیلی و فروش اعتبار کربن ناشی از کاهش انتشار آلاینده ها به ویژه CO2 در کارخانه نیشکر هفت تپه می باشد. روش بررسی: بر اساس اطلاعات حاصل از انجام ممیزی انرژی در این کارخانه، از جمله راهکارهای مناسب جهت بهره گیری از مکانیسم توسعه پاک، جایگزینی بویلر قدیمی با راندمان پایین با بویلر جدید است. به همین منظور امکان سنجی فنی اقتصادی و زیست محیطی اجرای این پروژه به کمک نرم افزار Proform در قالب سه سناریو با توجه به هزینه اولیه خرید، نصب، راه اندازی نگه داری و میزان مصرف سوخت بویلر جدید با راندمان بالا صورت گرفته و مقرون به صرفه بودن جایگزینی این سیستم جدید نسبت به بویلر قدیمی با راندمان پایین تر، بر اساس ارزش اعتبار کربن در بازارهای جهانی، مورد ارزیابی فنی- اقتصادی و زیست محیطی قرار گرفته است. یافته ها : بر اساس نتایج حاصله، در صورت بهره گیری از سناریوی C (اعتبار کربن برابر 20 دلار به ازای کاهش هر تن CO2) ارزش خالص کنونی 21,000,000 دلار و زمان بازگشت سرمایه 3/3 سال تخمین زده شده است. هم چنین نرخ داخلی بازگشت سرمایه 18/39% خواهد بود. با توجه به آن که نرخ داخلی بازگشت سرمایه بیش از نرخ تنزیل (16%) است، مقرون به صرفه بودن اجرای پروژه تأیید می گردد. در صورت استفاده از بویلر جدید با راندمان بالا، انتشار گازهای گلخانه ای در طول مدت اجرای پروژه(25 سال)،به میزان 763،353 تن CO2 معادل کاهش یافته و همچنین به میزان GJ13,607,000در مصرف گاز طبیعی صرفه جویی می گردد. نتیجه گیری: با توجه به شدت بالای مصرف انرژی و راندمان پایین بویلرهای این کارخانه، جایگزینی بویلر قدیمی با انواع جدید آن در قالب پروژه مکانیسم توسعه پاک مقرون به صرفه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

226 - بررسی تاثیر میزان فاصله از منبع آلودگی بر غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان شهرستان نکا
سمیه دریواسی کیوان صائب مریم ملاشاهی

زمینه و هدف: آلودگی هوا از پیامدهای فعالیت بشر، به ویژه در قرن بیستم است که در این راستا کارخانجات سیمان از جمله آلاینده های مهم به شمار می آیند. مواد آلاینده ناشی از صنایع سیمان شامل انواع ترکیبات کربن دار، فلزات سنگین، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای ازت و غیره می باشد. هدف أکثر

زمینه و هدف: آلودگی هوا از پیامدهای فعالیت بشر، به ویژه در قرن بیستم است که در این راستا کارخانجات سیمان از جمله آلاینده های مهم به شمار می آیند. مواد آلاینده ناشی از صنایع سیمان شامل انواع ترکیبات کربن دار، فلزات سنگین، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای ازت و غیره می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی غلظت فلزات سنگینی چون Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni در خاک و در فواصل متفاوت از حاشیه کارخانه سیمان و نیز بررسی میزان تاثیر کارخانه سیمان نکا بر افزایش ترسیب این عناصر و غلظت آن ها در خاک و مقایسه آن با استانداردهای جهانی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق جهت بررسی غلظت فلزات سنگین (Al، As، Cd، Co، Cr، Cu، Fe، Hg، Mn و Ni) موجود در گردوغبارهای منتشر شده از کارخانه سیمان نکا، از نمونه های خاک استفاده شده است. نمونه گیری در مهرماه سال 1391 انجام یافت. برای این کار 4 نقطه نمونه برداری (فواصل 10، 400 و 800 متری از کارخانه و نیز نقطه شاهد) در نظر گرفته شد. در هر نقطه برای اطمینان از کافی بودن نمونه ها اقدام به برداشت 4 نمونه خاک گردید. در مرحله بعد نمونه ها در فضای باز خشک و سپس با استفاده از روش هضم شیمیایی تجزیه و با استفاده از دستگاه ICP غلظت عناصر اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت اکثر عناصر در ایستگاه شماره 1 یعنی فاصله 10 متری از کارخانه بیش ترین میزان را داشته است. هم چنین با فاصله گرفتن از حاشیه کارخانه از غلظت آن ها کاسته شده است. نتیجه گیری: غلظت اکثر فلزات اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای جهانی بوده و این نمایانگر میزان آلایندگی این کارخانه می باشد. در بین عناصر مورد مطالعه عناصر Co, Cr, Cu, Cd, Mn, Ni, Zn بیش ترین تفاوت را با استانداردهای جهانی نشان دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

227 - بررسی اثرات زیست محیطی فعالیت کارخانه روی بندر عباس
سیدعلی جوزی فرشته سجودی

این مطالعه با هدف بررسی اثرات زیست محیطی فعالیت کارخانه روی بندرعباس به انجام رسیده است. برای این منظور اندازه گیری میزان آلاینده های خاک، هوا و صوت، ناشی ازفعالیت در شهریور، مهر وآبان ماه سال 1385به انجام رسید. نمونه برداری خاک از پنج ایستگاه و اندازه گیری صوت در هفت ا أکثر

این مطالعه با هدف بررسی اثرات زیست محیطی فعالیت کارخانه روی بندرعباس به انجام رسیده است. برای این منظور اندازه گیری میزان آلاینده های خاک، هوا و صوت، ناشی ازفعالیت در شهریور، مهر وآبان ماه سال 1385به انجام رسید. نمونه برداری خاک از پنج ایستگاه و اندازه گیری صوت در هفت ایستگاه صورت گرفت. برآورد میزان آلودگی هوا نیز براساس میزان سوخت مصرفی درواحد روز محاسبه گردید. در خصوص آلودگی آب با توجه به بسته بودن چرخه مصرف آب درکارخانه تحت بررسی، هیچ نوع آبی که ناشی از فعالیت کارخانه باشد، وارد محیط زیست نمی شود. اندازه گیری از خاک در مکان های دپوی کنسانتره خام، کنسانتره پخته، محل انباشت پسماندها، خاک داخل محوطه کارخانه و خاک خارج از محدوده بلافصل کارخانه به انجام رسید. اندازه گیری صوت نیز در ساختمان اداری، واحد الکترولیز، واحد بویلر و کمپرسور، واحد محلول سازی، محوطه فضای سبز داخل کارخانه، خارج از محدوده بلافصل کارخانه و روستای مجاور کارخانه (روستای جمال احمد) انجام پذیرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که درخصوص عامل خاک، مقادیر اندازه گیری شده روی وکادمیم در ایستگاه های دو، سه وچهار (کنسانتره پخته، سدباطله ومحدوده بلافصل کارخانه) بالاتر از حدود استاندارداست که ناشی از فعالیت کارخانه می باشد. درخصوص مقادیر اندازه گیری شده پارامترهای گازی شکل هوا نتایج این بررسی نشان می دهد که مقادیرمنتشره گاز So2ازطریق خروجی کارخانه بالاتر از میزان مجاز بوده این مساله به ویژه درواحدهای کلوخه ساز وسرخ کردن درمحیط داخل کارخانه از حیث تاثیر بر سلامت کارکنان قابل تامل است. همچنین مقادیراندازه گیری شده صوت درایستگاه های شماره دو، سه وچهار (واحدالکترولیز، واحد بویلروکمپرسور و قسمت محلول سازی) بالاتر از حد مجاز مناطق صنعتی بوده و وجود آلودگی درایستگاه های موردسنجش قطعی است. نتایج این تحقیق نشان می دهد علی رغم تمهیدات پیش بینی شده درکارخانه، فعالیت این واحد صنعتی واجد اثرات منفی برمحیط فیزیکوشیمیایی منطقه از طریق آلودگی های خاک، هوا و صوت می باشد. منطقه ویژه زیست محیطی، در شعاع عملکردی کارخانه وجود ندارد، بنابراین برآورد وضعیت موجود یا پیش بینی عوارض احتمالی درباره این دو مورد موضوعیت ندارد. ایجاد فرصت های شغلی و نیز درآمدزایی کارخانه از اهم آثار مثبت و درعین حال مهاجرت به داخل وتعارضات فرهنگی ناشی از حضور افراد ذینفع غیربومی برساختاراقتصادی و اجتماعی منطقه تحت تاثیر از بارزترین پیامدهای منفی فعالیت این کارخانه برمحیط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی عرصه تحت بررسی شناخته می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

228 - پیش‌بینی میزان پیریت باقی‌مانده در دمپ باطله‌‌های فرآوری زغال با استفاده از روش آماری رگرسیون چند متغیره
بهشاد جدیری شکری فرامرز دولتی ارده‌جانی صادق کریم پولی

زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین مشکلات محیط زیستی ناشی از عملیات معدن‌کاری، تولید و انتشار زهاب اسیدی در محیط پیرامون آن‌ها است. زهاب اسیدی اغلب از اکسیداسیون کانی‌های سولفیدی (به‌ویژه پیریت) در باطله‌ها، کانسارها و فرآوری معدنی تولید می‌شود. از این‌رو، پیش‌بینی و اندازه‌گ أکثر

زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین مشکلات محیط زیستی ناشی از عملیات معدن‌کاری، تولید و انتشار زهاب اسیدی در محیط پیرامون آن‌ها است. زهاب اسیدی اغلب از اکسیداسیون کانی‌های سولفیدی (به‌ویژه پیریت) در باطله‌ها، کانسارها و فرآوری معدنی تولید می‌شود. از این‌رو، پیش‌بینی و اندازه‌گیری میزان پیریت نقش شایان توجهی در شناسایی و کنترل زهاب‌‌ اسیدی دارد. در این مقاله با استفاده از روش آماری رگرسیون چند متغیره، رابطه‌ای برای پیش‌بینی میزان پیریت باقی‌مانده در یک دمپ باطله فرآوری زغال واقع دراطراف کارخانه زغال‌شویی البرزشرقی پیشنهاد شده است. روش بررسی: پیش‌بینی میزان پیریت باقی‌مانده (متغیر هدف) براساس متغیرهای تأثیرگذاری (مستقلی) مانند میزان اکسیژن نفوذی در ذرات باطله، عمق قرارگیری باطله‌ها در دمپ، میزان بارش تجمعی (از زمان ایجاد دمپ باطله تاکنون) و دمای محیطی در دمپ انجام گرفته است. برای تعیین میزان پیریت باقی‌‌مانده پس از انجام نمونه‌‌‌برداری و آماده‌سازی نمونه‌ها، از روش جذب اتمی برای اندازه‌گیری میزان آن در سولفور پیریتی استفاده شد. اندازه‌گیری اکسیژن نفوذی در باطله‌ها نیز به صورت برجا در محل ترانشه‌های حفر شده در دمپ باطله انجام شد. یافته‌ها: نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که میزان پیریت باقی‌مانده با افزایش عمق باطله‌ها روند افزایشی داشته است در حالی‌که اکسیژن در باطله‌ها تا عمق دو متری از دمپ نفوذ کرده است. ‌پس از اندازه‌گیری و جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز آزمایشگاهی و تاریخی، مطالعات آماری گسترده‌ای بر روی داده‌ها انجام یافته که به واسطه آن، روابط آماری تجربی بین متغیر هدف و هریک از متغیرهای مستقل ارایه و پیشنهاد شدند. سپس با استفاده از این روابط غیرخطی پیشنهادی و به کمک روش رگرسیون چند متغیره بر اساس الگوریتم افروی‌مسون (به روش گام به گام)، بهترین مدل (رابطه) پیشنهادی برای پیش‌بینی میزان پیریت باقی‌مانده در دمپ باطله زغال ارایه شده است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده حاکی از قابلیت اطمینان بسیار مطلوب 87 درصدی مدل پیشنهادی است. ارتباط بالای داده‌‌های اعتبارسنجی و مدل پیشنهادی با ضریب قوت90%= R2 نیز دلیل دیگری بر مطلوب بودن مدل پیشنهادی برای پیش‌بینی میزان پیریت باقی‌مانده در دمپ باطله زغالی می‌باشد. مدل پیشنهادی قابلیت استفاده در دمپ‌های مشابه زغالی را دارد و سبب کاهش قابل توجهی در هزینه‌ها و زمان بررسی‌های زهاب اسیدی معدنی در مدیریت محیط زیستی باطله‌های معدنی خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

229 - بررسی پیامدهای زیست محیطی سد شهر چای ارومیهبر محیط زیست طبیعی منطقه
نعمت اله خراسانی پروین فرشچی مسعود منوری حجت جباری

سد مخزنی شهر چای بر روی رودخانه شهرچای در استان آذربایجان غربی و در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه احداث می شود. این سد از نوع خاکی- سنگریزه ای بوده و دارای 215 میلیون متر مکعب حجم مفید خواهد بود. هدف احداث این سد تامین آب آبیاری برای 12500 هکتار از اراضی کشاورزی پایی أکثر

سد مخزنی شهر چای بر روی رودخانه شهرچای در استان آذربایجان غربی و در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه احداث می شود. این سد از نوع خاکی- سنگریزه ای بوده و دارای 215 میلیون متر مکعب حجم مفید خواهد بود. هدف احداث این سد تامین آب آبیاری برای 12500 هکتار از اراضی کشاورزی پایین دست شهر ارومیه و تامین حدود 76 میلیون متر مکعب آب مورد نیاز شرب و صنعت شهر ارومیه است. در این مطالعه، محدوده مطالعاتی در سه سطح بلافصل، تحت تاثیر مستقیم و تحت تاثیر غیرمستقیم انتخاب شد و عناصر بیولوژیک، مناطق جنگلی و مناطق تحت اختیار سازمان حفاظت محیط زیست در هر یک از محدوده های انتخاب شده شناسایی شده است. در مراحل بعدی با روش تشریح جزبه جز نتایج و با استفاده از نظرات گروه کارشناسی نسبت به تجزیه و تحلیل اثرات سد بر هر کدام از عناصر محیطی در مراحل فاز احداث و فاز بهره برداری اقدام شده است و در خاتمه روش های کاهش پیامدهای منفی بر محیط زیست طبیعی منطقه ارایه شده است.هدف از این مطالعه بررسی پیامدهای زیست محیطی سد بر محیط طبیعی منطقه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

230 - بررسی آلاینده‌های خروجی دودکش کوره ذوب و برآورد صرفه جویی اقتصادی در صورت استفاده از یک سیستم بازیافت حرارت در یک کارخانه پشم شیشه
هادی نگهداری محمد جواد جعفری فریده عتابی غلامرضا باصری

خروجی دودکش کوره ذوب کارخانه&zwnj;های پشم شیشه در حالی که طیف وسیعی از آلاینده&zwnj;های هوا را به محیط منتشر می&zwnj;نماید، مقدار قابل توجهی گرما نیز به بیرون منتشر می&zwnj;کند. بالا بودن دمای هوای خروجی دودکش کوره ذوب استفاده از پاک کننده&zwnj;های ارزان قیمت و مؤثر را أکثر

خروجی دودکش کوره ذوب کارخانه&zwnj;های پشم شیشه در حالی که طیف وسیعی از آلاینده&zwnj;های هوا را به محیط منتشر می&zwnj;نماید، مقدار قابل توجهی گرما نیز به بیرون منتشر می&zwnj;کند. بالا بودن دمای هوای خروجی دودکش کوره ذوب استفاده از پاک کننده&zwnj;های ارزان قیمت و مؤثر را دشوار می&zwnj;سازد. استفاده از یک سیستم مناسب بازیافت انرژی در عین حالی که مقدار قابل توجهی از هزینه&zwnj;های گرمایش را کاهش می&zwnj;دهد،&zwnj; امکان استفاده از پاک کننده&zwnj;های ارزان قیمت و مؤثر را میسر می&zwnj;سازد. در تحقیق حاضر، ضمن اندازه&zwnj;گیری و ارزیابی آلاینده&zwnj;های هوا در خروجی دودکش کوره ذوب یک کارخانه پشم شیشه، میزان کاهش هزینه&zwnj;های خارجی ناشی از به کارگیری یک سیستم بازیافت مورد بررسی قرارگرفته است. برای این منظــور پس از تعیین تعداد نمونه&zwnj;هــا و محل نمونه بــرداری، پنج پارامتر مونـــواکسید کربن، دی&zwnj;اکسید کربن، مونواکسید ازت، دی&zwnj;اکسید ازت، اکسیدهای ازت، سرعت جریان هوا و مقدار ذرات معلق اندازه&zwnj;گیری شدند. دمای هوای خروجی کوره&zwnj;ها نیز توسط دماسنج&zwnj;های نصب شده بر روی کوره به صورت خودکار قرائت و ثبت &zwnj;گردید. تعداد 2043 نمونه حرارتی از بین 902928 داده ثبت شده انتخاب شد. با استفاده از نتایج به دست آمده، میزان انرژی قابل بازیافت و همچنین هزینه&zwnj;های مستقیم و غیر&zwnj;مستقیم اقتصادی و اجتماعی محاسبه گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که آلاینده مونواکسید کربن 45/1 برابر مقادیر مجاز زیست محیطی،NOx حدود 38/1 و ذرات معلق 477/6 برابر حد مجاز زیست محیطی می&zwnj;&zwnj;باشند. همچنین میزان سوخت معادل انرژی قابل بازیافت معادل 2/1482254131 متر مکعب گاز در سال برآورد گردید که ارزش سالانه آن 1011× 44/2 ریال می&zwnj;باشد. استخراج داده های آماری و آزمون فرضیات پژوهش با استفاده از نرم افزارMini Tab 14 صورت گرفت و از آزمون های میانگین جامعه ( با واریانس معلوم) و میانگین دو جامعه و همچنین از آزمونProbability Plot جهت پیش بینی تغییرات آلاینده ها طی سال های بعد استفاده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

231 - برآورد مساحت سرانه حیوان خانه در دانشگاه ها جهت امور آموزشی و پژوهشی
بنفشه برخوردار بابک برخوردار

زمینه وهدف : امروزه حیوانات آزمایشگاهی جز جدائی ناپذیر بسیاری از پروژه های آموزشی و تحقیقاتی دنیا محسوب می شوند بنا بر این هدف از ایجاد حیوان خانه در دانشگاه ها ایجاد مکانی مناسب جهت نگهداری از حیوانات آزمایشگاهی منطبق با شرایط زیست شان، امکان انجام آزمایشات استاندارد، أکثر

زمینه وهدف : امروزه حیوانات آزمایشگاهی جز جدائی ناپذیر بسیاری از پروژه های آموزشی و تحقیقاتی دنیا محسوب می شوند بنا بر این هدف از ایجاد حیوان خانه در دانشگاه ها ایجاد مکانی مناسب جهت نگهداری از حیوانات آزمایشگاهی منطبق با شرایط زیست شان، امکان انجام آزمایشات استاندارد، تکثیر حیوانات آزمایشگاهی سالم و انجام آزمایشات آموزشی، تحقیقاتی و همچنین آموزش دانشجویان می باشد و از طرفی سبب کاهش بوی نامطبوع در داخل آزمایشگاه ها، کاهش احتمال ابتلای حیوانات به بیماری های مختلف و انتقال آن ها به انسان، جلوگیری از فرار حیوانات می گردد . به علاوه وجود حیوان خانه سبب کاهش هزینه ها ی خرید و صرف زمان نیروی انسانی می گردد و با معرفی مناسب می تواند توجیه اقتصادی داشته باشد . روش بررسی : در این پژوهش با مطالعه حیوان خانه های در حال کار و فضاها ی مورد نیاز یک حیوان خانه دانشگاهی جهت انجام امور آموزشی و پژوهشی مساحت سرانه آن به ازا ی تعداد دانشجو محاسبه گردیده است . یافته ها : یافته ها نشان می دهد که اجزا ی حیوان خانه های دانشگاهی به شرح زیر می باشند : اتاق مسؤول، اتاق رختکن ، سرویس های بهداشتی، اتاق آموزش، اتاق آزمایشگاه، اتاق پژوهش های تحقیقاتی، اتاق تکثیر و تولید مثل، اتاق وزن کشی (اتاق اندازه گیری)، اتاق بررسی رفتار، اتاق جراحی و ریکاوری، محل نگهداری حیوانات، اتاق شستشو، انبار، سیلو، اتاق هواساز، اتاق پرورش آبزیان، اتاق بررسی رفتار روی میمون، اتاق موزه . بحث و نتیجه گیری: نتا یج حاکی از آنست که مساحت تقریبی حیوان خانه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، جهت انجام امور آموزشی و پژوهشی 200 نفر دانشجوی علوم زیستی 375 متر مربع می باشد و سرانه آن به ازای هر دانشجو 8/1 متر مربع می باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

232 - بررسی غلظت و منشا عناصر سنگین در رسوبات بستر رودخانه شیرود
مرجانه خراط صادقی عبدالرضا کرباسی

در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدر أکثر

در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدریک ، اسید نیتریک و HCIO4 ) قرار گرفت . پس از تعیین غلظت ، کل عناصر سنگین توسط جذب اتمی از روش تفکیک شیمیایی سه مرحله ای برای تعیین سهم انسان ساخت و طبیعی عناصر استفاده شد ... تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

233 - بررسی تصفیه پذیری شیرابه کارخانه کمپوست شرکت کود آلی گیلان با استفاده از فیلترهای بیهوازی ( با جریان رو به پایین و رو به بالا)
امیر حسام حسنی نادر مختارانی اصغر بیات فرد

روش های متفاوتی در تصفیه بیهوازی فاضلاب های غلیظ وجود دارد. هدف تحقیق حاضر بررسی تصفیه پذیری شیرابه کارخانه کمپوست شرکت کود آلی گیلان با استفاده از فیلترهای بیهوازی ( با جریان پایین رو و بالا رو) بوده است. به منظور اطلاع از نتایج تحقیقات مشابه مطالعاتی انجام گرفت که متا أکثر

روش های متفاوتی در تصفیه بیهوازی فاضلاب های غلیظ وجود دارد. هدف تحقیق حاضر بررسی تصفیه پذیری شیرابه کارخانه کمپوست شرکت کود آلی گیلان با استفاده از فیلترهای بیهوازی ( با جریان پایین رو و بالا رو) بوده است. به منظور اطلاع از نتایج تحقیقات مشابه مطالعاتی انجام گرفت که متاسفانه در زمینه تصفیه شیرابه کارخانه کمپوست با فیلترهای بیهوازی مطلبی به دست نیامد. سپس تحقیق حاضر در طول مدت 12 ماه در مقیاس فول اسکیل انجام گرفت و نهایتا از نرم افزار های مربوطه در رسم و تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شد. مدیای به کار رفته در راکتور از نوع سفال ساختمانی با سطح موثر 87 بود. درصد ارتفاعی بستر در حدود 33 % راکتورها و توالی راکتورها بترتیب با جریان رو به پایین و رو به بالا بود. متوسط غلظت COD ورودی به راکتورها در طول انجام تحقیق mg/l 85000 بود. راکتورها COD حداکثر 140000 و حداقل 39400 میلی گرم بر لیتر را نیز تجربه نمودند. pH شیرابه ورودی به راکتور توسط محلول شیرآهک خنثی گردیده و متوسط دمای راکتور در طول انجام تحقیقoc 25 بود. پارامتر های مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از میزان بازده حذفCOD، حداکثر میزان بارگذاری، تغییرات pH راکتور بیهوازی با بارگذاری های مختلف و حد بحرانی دما در راکتور بیهوازی. بهترین کارایی سیستم در تصفیه شیرابه در غلظت COD ورودی mg/l 75000 و زمان ماند هیدرولیکی 11 ساعت و OLR برابر KgCOD/m3.d 6/4 بود که بیشترین بازده حذف COD برابر 7/97% به دست آمد. حداکثر بار آلی ورودی به راکتور بیهوازی برابرKgCOD/m3.d 1/11 با COD ورودی mg/l 75000 بود که بازده حذف 2/86% به دست آمد. حداقل بار هیدرولیکی ورودی به راکتور بیهوازی در ابتدای راه اندازی راکتور 3m1 در روز و حداکثر آن نیز در حداکثر بازده حذف 3m40 CODدر روز بود. راه اندازی راکتورهای بستر ثابت با غلظت های پایین MLSS نیز امکان پذیر است به طوری که در این تحقیق غلظت MLSS راکتور در ابتدا mg/l 400 بود و رفته رفته با افزایش غلظت MLSS بازده راکتور در حذف COD نیز افزایش یافت و به حد نهایی اش یعنی7/97% رسید. البته در برهه ای از زمان اقدام به تلقیح راکتور با لجن کشتارگاه شد. حد بحرانی دما oc19 تشخیص داده شد، به طوری که با پایین تر رفتن دما از این حد بازده راکتور به شدت کاهش یافت و به حدود 5-4% رسید. راکتورهای با بستر ثابت توانایی تصفیه فاضلاب هایی(در این تحقیق شیرابه) با COD درحد mg/l 140000و بازده حذف COD برابر7/97% را دارا می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

234 - تحلیلی بر راهبردهای باز زنده سازی رودخانه شاهرود با استفاده از روش SWOT
اسدالله دیوسالار پری شکری فیروزجاه سجاد فردوسی

زمینه و هدف: با توجه به گسترش شهرها، رودخانه ها از جمله آخرین فضاهایی محسوب می گردند که به نوعی حضور طبیعت را در شهرها بیان می دارند. با این حال این فضاها، فرصت هایی هستند که بی توجه رها شده و به رغم پتانسیل های فراوانی که دارا می باشند استفاده درخوری از آن ها نمی شود. أکثر

زمینه و هدف: با توجه به گسترش شهرها، رودخانه ها از جمله آخرین فضاهایی محسوب می گردند که به نوعی حضور طبیعت را در شهرها بیان می دارند. با این حال این فضاها، فرصت هایی هستند که بی توجه رها شده و به رغم پتانسیل های فراوانی که دارا می باشند استفاده درخوری از آن ها نمی شود. در این خصوص هدف اصلی پژوهش حاضر، بازیابی و احیای رودخانه ها و مسیل هایی است که تاکنون تنها به اولین وظیفه خود یعنی گذر روان آب ها مشغول بوده اند و دیگر ظرفیت های آن ها بدون استفاده رها شده است. در این راستا در صورت برنامه ریزی و مدیریت صحیح و به کارگیری راهبردهای مناسب، می توان این گونه فضاها را به چرخه استفاده برگرداند. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت میدانی و اسنادی انجام پذیرفته است. در این پژوهش رودخانه شاهرود به عنوان نمونه مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته و داده ها و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش swot تحلیل شده اند. یافته ها: نتایج تحلیل ماتریس swot نشان می دهد که به منظور باز زنده سازی رودخانه شاهرود در زمینه حمل و نقل، راهبردهای تنوع از درجه اهمیت بالاتری برخوردار می باشند. به همین ترتیب به کارگیری راهبردهای تهاجمی در اولویت دوم، راهبردهای تدافعی در اولویت سوم و راهبردهای تغییر جهت در اولویت چهارم قرار می گیرند. هم چنین در زمینه کالبدی راهبردهای تنوع از درجه اهمیت بالاتری برخوردار بوده و راهبردهای تهاجمی در اولویت دوم، راهبردهای تدافعی در اولویت سوم و راهبردهای تغییر جهت در اولویت چهارم قرار می گیرند. در همین راستا در زمینه زیست محیطی و تفریحی، راهبردهای تنوع در اولویت اول، راهبردهای تدافعی در اولویت دوم، راهبردهای تهاجمی در اولویت سوم و راهبردهای تغییر جهت نیز در اولویت چهارم قرار می گیرند. نتیجه گیری: به طور کلی این طور استنباط می گردد که مقابله با تهدیدات محیط بیرونی در اولویت اول باز زنده سازی محدوده مطالعاتی قرار دارد. هم چنین نتایج حاصل از تحلیل روش swot بر این است که در باز زنده سازی محدوده مطالعاتی، راهبردهای تنوع در اولویت اول قرار دارند به نحوی که باید با استفاده از قوت های محیط درونی، برای جلوگیری از تاثیر منفی تهدیدات محیط بیرونی سازوکارهایی را در پیش گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

235 - مقایسه روش‌های RIAM ساده و اصلاح شده‌ (مطالعه موردی: ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث کارخانجات فولاد تیام)
ساجده مدنی شمیم مقدمی نیلوفر عابدین زاده سعید ملماسی

زمینه و هدف: امروزه در احداث و بهره برداری بسیاری از طرح های بزرگ، جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، رعایت ملاحظات زیست محیطی بعنوان یک الزام در کشور مطرح می باشد. در این راستا ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزاری مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌باشد از این رو، ا أکثر

زمینه و هدف: امروزه در احداث و بهره برداری بسیاری از طرح های بزرگ، جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، رعایت ملاحظات زیست محیطی بعنوان یک الزام در کشور مطرح می باشد. در این راستا ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزاری مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌باشد از این رو، ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث کارخانجات فولادسازی و نورد شرکت تیام بیستون می‌تواند به عنوان مکانیسمی، با ارائه راه های استفاده صحیح و منطقی از منابع انسانی و طبیعی سبب کاهش هزینه ها شود و در برنامه ریزی های کوتاه و بلند مدت اثرات قابل توجهی داشته باشد. هدف از این مطالعه، مقایسه روش‌های RIAM ساده و اصلاح شده، با بهره‌گیری از تکنیک تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی در ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث کارخانجات فولاد تیام بیستون در دو فاز ساختمانی و بهره برداری؛ و انتخاب روش مناسب تر در اولویت بندی اثرات می باشد. روش بررسی: به این منظور، ابتدا با بررسی معیارهای حایز اهمیت در روش های ارزیابی اثرات سه معیار شناسایی اثرات، تفسیر اثرات و مقدار اثرات به عنوان معیارهای حایز اهمیت انتخاب شد. در گام بعد با بهره‌گیری از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی معیارها در دو ماتریس ساده و اصلاح شده، میزان ارجحیت هر روش مشخص شده است. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد ماتریس اصلاح شده با امتیاز 75/0 نسبت به ماتریس ساده، ارجح است. بحث و نتیجه گیری: روش RIAMاصلاح شده به گونه ای طراحی شده است که با رفع ایرادهای ماتریس ساده توانسته ارزیابی اثرات را باحساسیت دقیق‌تر انجام دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

236 - تاثیرکمپلکس پراکسید هیدروژن – یون نقره بر حذف کلیفرم های مدفوعی از پساب لاگون هوادهی
محمد خزائی رامین نبی زاده کاظم ندافی حسن ایزانلو زینب یاوری مهدی اسدی قالهری

یک گندزدای خوب برای استفاده در آب و فاضلاب می بایست در رقت های خیلی کم بر میکروارگانیسم ها اثر کشندگی مناسب داشته باشد، برای انسان و حیوانات اثرات سمی اندکی داشته و اثرات و صدمات نامطلوب زیست محیطی آن ناچیز باشد. جستجوی گندزداهای غیر کلره ای که با همان اثر ضد عفونی کنند أکثر

یک گندزدای خوب برای استفاده در آب و فاضلاب می بایست در رقت های خیلی کم بر میکروارگانیسم ها اثر کشندگی مناسب داشته باشد، برای انسان و حیوانات اثرات سمی اندکی داشته و اثرات و صدمات نامطلوب زیست محیطی آن ناچیز باشد. جستجوی گندزداهای غیر کلره ای که با همان اثر ضد عفونی کنندگی فاقد محصولات جانبی مضر باشند، همچنان ادامه دارد. محلول پراکسید هیدروژن با فرمولاسیون پایدار به همراه مقادیر جزئی یون نقره(با نام تجاری نانوسیل)، امروزه به عنوان یک گندزدای کارآمد جهت مصارف گوناگون ضدعفونی سطوح، گندزدایی میوه و سبزیجات، آب شرب و زدایش فیلم میکروبی تجهیزات پزشکی استفاده می شود. این مطالعه از نوع تجربی است. در این پژوهش پساب خروجی از تصفیه خانه فاضلاب شهر قم، تحت اثر گندزدایی توسط کمپلکس پراکسید هیدروژن-یون نقره قرار گرفت. از شش غلظت مختلف گندزدا استفاده شد.عملیات نمونه برداری در فصل بهار سال 1385 به صورت روزانه انجام یافت و حجم نمونه 12 عدد بود. نتایج نشان داد که در غلظت mg/L 80 و زمان تماس یک ساعت، 1/2 واحد لگاریتم حذف کلیفرم های مدفوعی صورت گرفت.در غلظت mg/L 240 حذف کلیفرم های مدفوعی به 6/3 واحد لگاریتم و در غلظت mg/L 480 نانوسیل، به بالاتر از 3/5 واحد لگاریتم رسید. در حاصل ضرب غلظت- زمان حدود(mg/l).min 5800 و بیشتر از آن، شرایط استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه به آب های سطحی و مصارف کشاورزی (حداکثر 400MPN/100ml=) برآورده شد. با وجود مزایای عمده کمپلکس پراکسید هیدروژن- یون نقره در گندزدایی آب و فاضلاب، از جمله عدم تولید ترکیبات جانبی مضر، ایجاد باقی مانده قابل اندازه گیری، سهولت انتقال و نگه داری و عدم تولید بوهای ناخوشایند، به نظر می رسد، به کارگیری آن برای گندزدایی پساب ثانویه فاضلاب شهری به دلیل مصرف مقادیر فراوان تا احراز شرایط استاندارد، چندان مقرون به صرفه نیست. به کارگیری این گندزدا پس از فرایندهای ثالثیه تصفیه فاضلاب نظیر فیلتراسیون، احتمالاً به مصرف مقادیر کم تری از گندزدا منجر خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

237 - ارزیابی عملکرد سدهای انحرافی سیستان و زهک بر رودخانه سیستان به کمک مدل هیدرولیکی HEC-RAS
میثم امیری مهدی کیخا فرزاد حسن پور

10.22034/jest.2019.13701

چکیده زمینه و هدف: رودخانه ها به‌عنوان شریان های اصلی حیات بشری محسوب می‌شود، از این رو مهار نمودن و بهره برداری صحیح از این منابع سطحی مستلزم شناخت صحیح رفتار آن‌ها و سرمایه‌گذاری در زمینه ساماندهی رودخانه ها می باشد. با استفاده از بررسی و ارزیابی پروژه های انجام پذیرف أکثر

چکیده زمینه و هدف: رودخانه ها به‌عنوان شریان های اصلی حیات بشری محسوب می‌شود، از این رو مهار نمودن و بهره برداری صحیح از این منابع سطحی مستلزم شناخت صحیح رفتار آن‌ها و سرمایه‌گذاری در زمینه ساماندهی رودخانه ها می باشد. با استفاده از بررسی و ارزیابی پروژه های انجام پذیرفته در این زمینه می‌توان جنبه های مثبت و منفی اجرای این طرح‌ها را بررسی نموده و از نتایج حاصله به ‌منظور رفع نواقص طرح ها، بهبود کارایی آن‌ها و ثمربخشی بیشتر طرح‌های آتی استفاده نمود. روش بررسی: رودخانه سیستان به‌عنوان مهم‌ترین رودخانه مرزی ایران و افغانستان می باشد که حیات سیستان به آن وابسته است. طول این رودخانه در خاک ایران به حدود 70 کیلومتر می رسید. در این تحقیق به بررسی عملکرد سازه های سد انحرافی سیستان و زهک و سازه های جانبی در مسیر این رودخانه به کمک مدل هیدرولیکی HEC-RAS پرداخته‌شده است. یافته‌ها: وجود این سازه‌ها در مسیر رودخانه باعث افزایش حداکثر توان عبوری سیلاب رودخانه سیستان در حالت عدم وجود این سازه‌ها از 500 مترمکعب بر ثانیه به 810 مترمکعب بر ثانیه شده است. هم چنین با توجه به اهمیت برآورد میزان ضریب زبری مانینگ[1] با دقت بالا برای انجام محاسبات هیدرولیکی در طراحی های مهندسی رودخانه، میزان ضریب زبری بستر اصلی رودخانه سیستان 02/0 و برای سیلاب دشت ها 035/0 برآورد گردید. از دیگر یافته های این تحقیق می‌توان به رابطه دبی-دوره بازگشت به‌صورت اشاره کرد. بحث و نتیجه‌گیری: وجود سازه سدهای انحرافی در مسیر رودخانه‌های غیرقابل پیش‌بینی چون رودخانه سیستان توان عبوری جریان را می‌توانند در بعضی موارد نزدیک به دو برابر افزایش دهند، در این تحقیق تأثیر افزایش 310 مترمکعبی بر توان عبوری رودخانه سیستان مشاهده گردید که یکی از دلایل تأثیر به نسبت کم(انتظار ما بیش از این بوده است) شیب ناچیز دشت سیستان و پخش شدن آب در بستر سیلابی و پس زدگی آب در مسیر جریان رودخانه سیستان می باشد. 4- Manning تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

238 - اندازه گیری و مقایسه غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت های ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه های کارون و دز استان خوزستان
محمد ولایت زاده ابوالفضل عسکری ساری مژگان خدادادی محمد کاظمیان محبوبه بهشتی

زمینه و هدف: فلزات سنگین از آلاینده هایی هستند که در اکوسیستم های آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و در نهایت برای انسان ایجاد می کنند. تحقیق حاضر، در زمستان 1388، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه های دز أکثر

زمینه و هدف: فلزات سنگین از آلاینده هایی هستند که در اکوسیستم های آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و در نهایت برای انسان ایجاد می کنند. تحقیق حاضر، در زمستان 1388، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه های دز و کارون استان خوزستان انجام گرفت. روش بررسی: در این تحقیق به صورت تصادفی 216 نمونه ماهی بیاه از رودخانه های مورد مطالعه صید شد. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم مرطوب استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 و آزمون t انجام یافت که در سطح معناداری 05/0 P≤ تعیین گردید. یافته ها: بالاترین و پایین ترین غلظت کادمیوم، جیوه و سرب به ترتیب 264/0±540/0، 002/0±027/0 و 128/0±08/1 میلی گرم در کیلوگرم و 040/0±346/0، 037/0±903/0 و 001/0±023/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. نتیجه گیری: در این تحقیق غلظت سرب و جیوه در آبشش، کبد و عضله ماهی بیاه بین رودخانه های دز و کارون اختلاف معنی داری نداشت (05/0P≥). غلظت کادمیوم در عضله و آبشش اختلاف معنی داری داشت (05/0P≤) اما در کبد اختلاف معنی دار نبود (05/0P≥). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

239 - مدل سازی کمی و کیفی رودخانه‌ بهمنشیر و کانال های آب رسان
نوید دولت آبادی فراهانی حمید طاهری شهر آیینی محسن ناصری مسلم قاسمی

10.22034/jest.2017.11217

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم ا أکثر

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم افزار MIKE11 انجام یافته است. روش بررسی: ابتدا با مدل سازی هیدرولیکی یکپارچه رودخانه و کانال های آب رسان، عدد مانینگ برای این رودخانه برابر با 018/0 برآورد گردید. سپس اقدام به مدل سازی شوری با استفاده از حل معادله همرفت- پخش شد و ضریب پخش طولی رودخانه مورد کالیبراسیون و صحت سنجی قرار گرفت و ضریب پخش طولی برای این رودخانه برابر با تعیین شد. در ادامه به مدل سازی پارامترهای کیفی نظیر اکسیژن محلول، نیترات، آمونیاک، BOD و دما در طول رودخانه و کانال های آب رسان با استفاده از زیر برنامه ECOLAB پرداخته شد. با آنالیز حساسیت پارامترهای مختلف مدل، پارامترهای مهم مدل مشخص و کالیبره شدند و مدل کالیبره شده مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد رفتار کانال های آب رسان از نوع راکتور اختلاط کامل می باشد و با محاسبه ضرایب تبدیل پارامترهای مختلف رودخانه به کانال، تغییرات غلظت شوری و دیگر پارامترهای کیفی در کانال ها محاسبه و مقدار متوسط شوری، اکسیژن محلول، آمونیاک و نیترات در کانال ها حدود 27000 ، 3 ، 3 و 5 ppm تعیین شد. این پارامترها در رودخانه به ترتیب 5300، 2/2، 2/1 و 11 ppmتعیین شدند. مدلهای هیدرولیکی، شوری، اکسیژن محلول، دما، آمونیاک و نیترات توسعه داده شده در مرحله صحت سنجی به ترتیب دارای ضریب همبستگی 95/0 و درصد خطای مطلق به ترتیب برابر 9/7، 12، 2/1، 79/0و 34/0 بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مدل سازی، قابلیت مدل MIKE11 در شبیه سازی کمی و کیفی آب در رودخانه های تحت شرایط جزر و مدی را به اثبات رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

240 - بررسی برخی ویژگی‌های کیفی و غلظت عناصر سنگین در لجن فاضلاب خشک شده تصفیه‌خانه شاهین‌شهر اصفهان
حمیدرضا رحمانی مسعود معیری زهره مظاهری کوهانستانی نرجس خدابخش حسین شریفی

زمینه و هدف: استفاده از لجن فاضلاب در زمین یکی از مهم ‌ترین روش های دفع لجن می باشد که باعث استفاده بهینه مواد غذایی موجود در لجن می‌شود. اما وجود آلاینده ها و ارگانیسم‌های پاتوژن در آن برای سلامت عمومی خطرناک است که بایستی پیش از استفاده مورد ارزیابی قرار بگیرد. ا أکثر

زمینه و هدف: استفاده از لجن فاضلاب در زمین یکی از مهم ‌ترین روش های دفع لجن می باشد که باعث استفاده بهینه مواد غذایی موجود در لجن می‌شود. اما وجود آلاینده ها و ارگانیسم‌های پاتوژن در آن برای سلامت عمومی خطرناک است که بایستی پیش از استفاده مورد ارزیابی قرار بگیرد. این تحقیق، با هدف بررسی کیفیت لجن خشک شده تصفیه‌خانه فاضلاب شاهین‌شهر از نظر غلظت عناصر سنگین انجام گرفت. روش بررسی: نمونه‌برداری از لجن خشک تصفیه‌خانه فاضلاب شاهین‌شهر (با سه تکرار) به صورت فصلی در سال 92-1391 انجام و غلظت برخی فلزات سنگین در کنار پارامترهای شیمیایی و میکروبی لجن با استفاده از روش های DTPA، جذب اتمی و روش معمول اندازه‌گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون t با حدود استاندارد مقایسه و تغییرات فصلی با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن برای مقایسه میانگین‌ها بررسی شد. یافته ها: مقادیر کلیفرم مدفوعی و کل در هیچ گروهی از استانداردها واقع نشده و استفاده مجدد با شرایط فعلی از نظر بهداشتی محدودیت دارد. مقادیر pH، جامدات کل، مواد آلی و رطوبت در دامنه مقادیر معمول قرار داشت. تغییرات فصلی ترکیب لجن نشان داد، بهترین وضعیت از نظر کم بودن غلظت قابل جذب عناصر مربوط به فصل زمستان بوده است. بیش ترین بارسالیانه عناصر از نظر غلظت قابل جذب مربوط به عنصر آهن و کمترین آن مربوط به عنصرکروم بود. با توجه به نتایج غلظت کل عناصر سنگین، اکثر فلزات اندازه گیری شده به استثنای روی، سرب و مس کمترین غلظت را در زمستان و بیشترین غلظت را به استثنای آرسنیک، روی و مس در بهار و تابستان داشتند. بحث و نتیجه گیری: کلیه عناصر مورد بررسی در لجن و بار سالیانه آن ها به استثنای آرسنیک دارای غلظت زیر حد مجاز بود. بار سالیانه آرسنیک حدود 6/1 کیلوگرم در هکتار می‌باشد که اگر چه از حد مجاز میزان بار سالیانه کم تر است، اما به علت نزدیک بودن به آن بایستی مورد توجه قرار بگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

241 - ارزیابی گزینه‌های دفع نهایی پسماند جامد شهری با استفاده از تلفیق روش‌های ارزیابی چرخه عمر و تحلیل سلسله مراتبی(مطالعه موردی: شهر تهران)
سمیه خان پوراقدم مهدی قنبرزاده‌لک مهرداد مهتدی محمدرضا صبور

10.22034/jest.2019.13949

زمینه و هدف: به‌منظور تعیین روش مناسب دفع پسماندهای جامد شهری مدل تلفیقی از روش‌های ارزیابی چرخه عمر و تحلیل سلسله مراتبی تهیه گردید. ارزیابی‌های زیست‌محیطی و فنی سناریوهای (A)دفن زایدات بدون استحصال انرژی، (B)زباله‌سوزی بهمراه استحصال انرژی و دفن خاکستر و (C)تولید کود أکثر

زمینه و هدف: به‌منظور تعیین روش مناسب دفع پسماندهای جامد شهری مدل تلفیقی از روش‌های ارزیابی چرخه عمر و تحلیل سلسله مراتبی تهیه گردید. ارزیابی‌های زیست‌محیطی و فنی سناریوهای (A)دفن زایدات بدون استحصال انرژی، (B)زباله‌سوزی بهمراه استحصال انرژی و دفن خاکستر و (C)تولید کود کمپوست از بخش ارگانیک و دفن دیگر زایدات، توسط مدل انجام شد. روش بررسی: در انجام ارزیابی‌های زیست‌محیطی، میزان انتشارات گلخانه‌ای(GHGs) در چرخه عمر روش دفع برآورد گردید. ارزیابی‌های فنی نیز مطابق با روش تحلیل سلسله مراتبی و نظرسنجی از متخصصان انجام شد. بمنظور تحلیل نتایج مدل، شهر تهران بعنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. یافته‌ها: بیشترین انتشارات گلخانه‌ای طی سناریوی A و کمترین آن در سناریوی B اتفاق می‌افتد. حداکثر تخفیف در انتشارات بواسطه سوزاندن زایدات غذایی و کاغذ و مقوا، در سناریوی B حاصل می‌شود. برخلاف آن، در سناریوهای A و C، دفن این قبیل زایدات عامل اصلی تولید گاز متان بوده است. سوزاندن زایدات پلاستیکی اگرچه می‌تواند منجر به استحصال انرژی بیشتری در سناریوی B شود، ولی تولید CO2 غیربیولوژیک اثر افزایشی در انتشار GHGs دارد. سناریوهای A و C از منظر اغلب معیارهای فنی برتری نسبتا بالایی در مقایسه با سناریوی B داشته‌اند لیکن امکان شیرابه‌زایی در این سناریوها امتیاز فنی آنها را کاهش می‌دهد. بحث و نتیجه‌گیری: براساس تلفیق ارزیابی‌ها، روش دفن بدون استحصال انرژی نامناسب‌ترین گزینه بوده و زباله‌سوزی با استحصال انرژی منجربه کمترین انتشارات گلخانه‌ای شده و از نظر فنی نیز مورد قبول است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

242 - بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز و ارایه راهکارهای مدیریتی جهت کنترل آن
عبدالرضا کرباسی فرزاد کلانتری

رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آ أکثر

رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آمل، بابل، محمودآباد، فریدون کنار و نور واقع گردیده و بخشی از اراضی کشاورزی استان مازندران شمرده می شود.جهت بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز سه ایستگاه هیدرومتری به نام های ایستگاه پنجاب، کره سنگ و سرخرود در بالا دست و پایین دست شهر آمل در نظر گرفته شد. پس از شناسایی محدوده مورد مطالعه، تعدادی نمونه در فصول مختلف سال 1382 تهیه و نمودار نتایج با استفاده از نرم افزار Excel رسم و با استاندارد آب آشامیدنی مقایسه گردید.با بررسی پارامترهای کیفی آب رودخانه طی سال های 1380 تا 1382 و 1359 تا 1357 و مقایسه آن با مقادیر حداکثر مجاز و مطلوب قابل قبول برای آب آشامیدنی، مشخص گردید که مقادیر پارامترهای NO-3، NO2-2، NH3، COD، BOD، DO، هدایت الکتریکی کدورت، رنگ، باریم و تعداد کلیفرم از حدا استاندارد بیشتر بوده است که تغییرات محیطی و ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه می تواند در این امر موثر باشد، به طوری که با افزایش میزان بارندگی در فصل پاییز مقدار پارامترهای TSS، TDS، EC، BOD، NO-3، PO4-3، افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که نوع پوشش گیاهی نیز می تواند در این امر موثر باشد به طوری که در بالا دست رودخانه با درختان سوزنی برگ و خزان کننده فقیر تا متوسط، با افزایش بارندگی میزان TDS در دشت پایین دست افزایش می یابد. با مقایسه شاخص های آلودگی طی سال های 1380 تا 1382 و 1359-1375 مشخص شد که مقدار DO طی سال های 1359 تا 1375 در حد مطلوبی قرار داشته است ولی در طی سال های 1380 تا 1382 به دلیل ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی مقدار DO حدود 0.6 برابر کاهش یافته است. همچنین طی سال های 1359 تا 1375 مقدار پارامترهای COD و BOD از حداکثر مجاز بیشتر بوده و مقدار COD طی سال های 1380 تا 1382 حدود 0.8 برابر کمتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است و میزان BOD طی سال های 1380 تا 1382 در حدود 1.06 برابر بیشتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است. مقدار آمونیاک نیز در طی سال های 1359 تا 1375 از حداکثر مقادیر مجاز بیشتر بوده است که نشان دهنده آلودگی آب به فاضلاب های خانگی می باشد.همچنین مقدار پارامتر هدایت الکتریکی طی سال های 1359 تا 1375 حدود 1.3 برابر کمتر از سال های 1382-1380 بوده که می تواند بیانگر ورود هرز آب های اطراف و یا فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه در سال های اخیر باشد. میزان کدورت، باریم و رنگ طی سال های 1380 تا 1380 از حد مجاز و قابل قبول برای آشامیدن بسیار بالاتر بوده و میزان TDS با وجود افزایش حدود 1.05 برابر نسبت به سال های 1359 تا 1375 کمتر از حد مطلوب تعیین شده می باشد. با بررسی تعداد کلیفرم طی سال های 1380 تا 1382 نیز مشخص شد که آب رودخانه در طبقه آب های با آلودگی میکروبی قرار گرفته است. در نهایت باید متذکر شد که مدیریت بهینه و کنترل آلودگی رودخانه هراز نیازمند جلوگیری از ورود فاضلاب های شهری و روستایی و کشاورزی به رودخانه می باشد که در این مورد راهکارهایی ارایه گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

243 - بررسی روند نشر گازهای گلخانه ای در بخش های خانگی - تجاری ، کشاورزی و حمل و نقل ایران
نسترن رحیمی

با استفاده از نرم افزار GGIS که توسط IPCC (هیات بین الدول تغییر آب و هوا) ارایه گردیده، میزان نشر گازهای گلخانه ای NMVOC، N2O، CH4، CO، CO2) و ...) در بخش خانگی- تجاری، کشاورزی و حمل و نقل از سال 1373 تا 1378 در کشور براساس سوخت فسیل مصرفی محاسبه گردید. پس از آن، روند ت أکثر

با استفاده از نرم افزار GGIS که توسط IPCC (هیات بین الدول تغییر آب و هوا) ارایه گردیده، میزان نشر گازهای گلخانه ای NMVOC، N2O، CH4، CO، CO2) و ...) در بخش خانگی- تجاری، کشاورزی و حمل و نقل از سال 1373 تا 1378 در کشور براساس سوخت فسیل مصرفی محاسبه گردید. پس از آن، روند تغییر انتشار GHGs در بخش های فوق مورد بررسی قرار گرفت. در برخی موارد، کاهش نشر این گازها مبین تاثیرگذاری سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی در کشور است. در این مقاله، روند نشر گازهای فوق و طرق بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش نشر آلاینده ها بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

244 - بررسی غلظت کادمیم ، روی ، مس ، آهن و نیکل در رودخانه خشک شیراز و برخی محصولات کشاورزی مجاور
فرشید کفیل زاده محمد کارگر الهام کدیور

رودخانه خشک که از داخل شهر شیراز عبور نموده و به دریاچه مهارلو منتهی می شود یک رودخانه فصلی بوده و به طور دایم مورد هجوم انواع فاضلاب های خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی قرار می گیرد. در این تحقیق، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه از نظر آلودگی به فلزات سنگین کادمیم، روی، أکثر

رودخانه خشک که از داخل شهر شیراز عبور نموده و به دریاچه مهارلو منتهی می شود یک رودخانه فصلی بوده و به طور دایم مورد هجوم انواع فاضلاب های خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی قرار می گیرد. در این تحقیق، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه از نظر آلودگی به فلزات سنگین کادمیم، روی، مس، آهن و نیکل، 6 ایستگاه انتخاب، و در اردیبهشت سال 1384 از آب آنها نمونه برداری شد. همچنین از برخی محصولات کشاورزی اطراف رودخانه نمونه برداری و میزان فلزات سنگین در آنها اندازه گیری شد. اختلاف میانگین غلظت هر فلز سنگین، در نمونه های آب با حداکثر مجاز آن جهت مقاصد آشامیدن، آب های سطحی، آبیاری و حیات آبزیان به وسیله آزمون t-student (در سطح اطمینان 95 درصد) مقایسه شد. نتایج نشان داد که، ایستگاه 1 (پل معالی آباد) فاقد فلزات سنگین فوق بوده و آب آن، جهت هر گونه استفاده ای کاملا مناسب است. آب ایستگاه های 2 (پل نمازی)، 3 (پل پارکینگ)، 4 (پل سلمان) و 5 (پل شریف آباد) به منظور استفاده های آشامیدن، آبیاری و حیات آبزیان مناسب نیستند ولی از نظر آبهای سطحی مناسب است. آب ایستگاه 6 (انتهای خرچول) برای آشامیدن و حیات آبزیان غیرقابل استفاده ولی، از نظر آبهای سطحی و آبیاری مناسب است. در مورد محصولات کشاورزی، برخی از آنها دارای فلزات سنگین بوده ولی فقط میزان مس در کلیه گیاهان و آهن در یک مورد به صورت معنی دار از حداکثر مجاز بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

245 - بررسی کیفیت رودخانه کرج بر اساس تنوع خانواده های درشت بی مهرگان کف زی
سیدهادی خاتمی برهان ریاضی سیدعلی مدیری آثاری

امروزه، در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص های مکمل برای روش های شیمیایی تشخیص آلودگی ها شناخته شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه کرج، بر اساس درشت بی مهرگان آبزی، نمونه برداری در 7 ایستگاه در طول رودخانه در دو ن أکثر

امروزه، در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص های مکمل برای روش های شیمیایی تشخیص آلودگی ها شناخته شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه کرج، بر اساس درشت بی مهرگان آبزی، نمونه برداری در 7 ایستگاه در طول رودخانه در دو نوبت 1383/5/16 و 1383/8/1 صورت گرفت. نمونه های بی مهرگان، تا سطح خانواده شناسایی شده اند که نتایج آن نشان می دهد از نظر تعداد خانواده در نوبت اول نمونه برداری ایستگاه شماره 6 و در نوبت دوم ایستگاه شماره 4 در بهترین وضعیت قرار داشته اند. اندازه گیری های آ&zwj;زمایشگاهی، عوامل فیزیکی و شیمیایی شامل اکسیژن محلول (DO)، pH، کل مواد جامد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC) و کل مواد جامد معلق (TSS) نیز در تمامی ایستگاه ها مطلوب بوده است که حضور موجودات معرف آب پاک را تایید می کند. این بررسی نشان می دهد که کیفیت آب رودخانه کرج در محل ایستگاه های مورد نظر و در زمان انجام این مطالعه در وضع مطلوبی قرار داشته و برای تمامی کاربریها اعم از صنعتی، کشاورزی و شرب مناسب بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

246 - استفاده از مدل ریاضی غیر پارامتریک به منظور بهینه سازی میزان انرژی مصرفی و انتشار گازهای گلخانه ای در کشت گندم آبی
مرتضی تاکی یحیی عجب شیرچی احمد قبادی فر

زمینه و هدف: امروزه مصرف بی رویه انرژی در بخش کشاورزی علاوه بر افزایش قیمت تمام شده محصولات، باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی فروانی شده است. هدف از تحقیق حاضر استفاده از روش غیرپارامتریک تحلیل پوششی داده ها به منظور بررسی میزان کارایی انرژی و همچنین انتشار گازهای گلخان أکثر

زمینه و هدف: امروزه مصرف بی رویه انرژی در بخش کشاورزی علاوه بر افزایش قیمت تمام شده محصولات، باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی فروانی شده است. هدف از تحقیق حاضر استفاده از روش غیرپارامتریک تحلیل پوششی داده ها به منظور بررسی میزان کارایی انرژی و همچنین انتشار گازهای گلخانه ای از مزارع گندم آبی دشت سیلاخور استان لرستان بود. روش بررسی: داده ها از طریق تکمیل پرسش نامه و مصاحبه حضوری با 150 کشاورز گندمکار این دشت به دست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان مصرف انرژی در سطوح 1/0 تا 2 هکتار، 1/2 تا 5 هکتار و 5 هکتار به بالا به ترتیب 22134، 24128 و 25078 مگاژول بر هکتار بوده و نهاده بذر، کود و سموم مصرفی در هر سه سطح بیشترین میزان مصرف را به خود اختصاص می دهد. نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده ها نشان داد که کارایی فنی، کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس در سطح 5 هکتار به بالا به ترتیب با مقادیر 88، 93 و94 درصد از مقادیر مشابه در سایر سطوح بیشتر است. نسبت انرژی صرفه جویی شده در هرسه سطح به ترتیب برابر 83/6، 11/8 و 54/6 درصد محاسبه شد. نتیجه گیری: با به کارگیری نتایج حاصل از این روش می توان در سطوح فوق به ترتیب حدود 1512، 1957 و 1640 مگاژول بر هکتار انرژی صرفه جویی کرد. نتایج حاصل از بررسی گازهای گلخانه ای در این کشت نشان داد که در سه سطح، نهاده سوخت دیزل بیشترین سهم در میزان آلاینده های زیست محیطی را دارد. بهینه سازی انرژی مصرفی در سطوح فوق در کل می تواند 67/6516 کیلوگرم معادل گاز CO2 از میزان آلاینده های حاصل از تولید این محصول را بکاهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

247 - بررسی آلودگی میکروبی رودخانه هراز و تعیین کاربری های مجاز آب رودخانه با توجه به استانداردهای جهانی
ناهید شهسواری پور عباس اسماعیلی ساری

محدودیت منابع آب و افزایش احتمالی آلودگی آب ها به انواع آلاینده ها در اثر فعالیت های انسانی منجر به تشدید طرح کنترل کیفیت آب ها گردیده است. از طرفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از مصرف مستقیم و غیر مستقیم آب آلوده اهمیت این کنترل را دو چندان کرده است. آلودگی مدفوعی م أکثر

محدودیت منابع آب و افزایش احتمالی آلودگی آب ها به انواع آلاینده ها در اثر فعالیت های انسانی منجر به تشدید طرح کنترل کیفیت آب ها گردیده است. از طرفی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از مصرف مستقیم و غیر مستقیم آب آلوده اهمیت این کنترل را دو چندان کرده است. آلودگی مدفوعی منابع آب یکی از مشکلات مهم و اساسی بهداشت آب می باشد که جهت جلوگیری و پیشگیری از اپیدمی بیماری های میکروبی گوارشی، شناسایی آن ها حایز اهمیت است. به منظور مطالعه و تعیین کیفیت آب رودخانه هراز نمونه برداری از این رودخانه طی سال های 83-1382 به صورت ماهانه از 17 ایستگاه در محدوده امام زاده هاشم تا پلیس راه بایجان انجام گرفت. نمونه های آب از نظر آلودگی میکروبی با توجه به شاخص های موجود (ایشرشیاکلی، کل باکتری های مدفوعی و کلیفرم مدفوعی) مورد بررسی و آنالیز قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان آلودگی در پایین دست رودخانه بیشتر از بالا دست رودخانه می باشد و آلودگی میکروبی رودخانه هراز در فصل بهار در تمامی ایستگاه ها بیشتر از سایر فصول است. نتایج همچنین بیانگر این است که میانگین ایشرشیاکلی و کلیفرم در آب های رودخانه هراز در مقایسه با استانداردهای جهانی به دلیل انواع فاضلاب های خانگی، شهری، کشاورزی، ازدحام جمعیت و... از حد استاندارد تعیین شده برای اکثر کاربری ها بسیار فراتر بوده و آب این رودخانه از کیفیت بهداشتی مناسبی برخوردار نیست تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

248 - مطالعه تویع ( نقشه انتشار ) شنگ معمولی ( Lutra Lutra ) با استفاده از روش استاندارد در رودخانه شنرود ( منطقه شکار ممنوع دیلمان - دفک )
محمود کرمی محمد دهدار درگاهی علی اسلامی منا حمزه پور

بیش از بیست سال است که روش شناسایی موجوداتی مانند شنگ معمولی از طریق مشاهده آثار و شواهد به جا مانده از آن ها می باشد و این روش به روش استاندارد معروف است. روش استاندارد یک نوع روش مطالعه سیستماتیک نمونه برداری است که 1 با استفاده از نقشه های 25000/ شواهد به جا مانده از أکثر

بیش از بیست سال است که روش شناسایی موجوداتی مانند شنگ معمولی از طریق مشاهده آثار و شواهد به جا مانده از آن ها می باشد و این روش به روش استاندارد معروف است. روش استاندارد یک نوع روش مطالعه سیستماتیک نمونه برداری است که 1 با استفاده از نقشه های 25000/ شواهد به جا مانده از موجودات مانند سرگین، ردپا و ... انجام می گیرد. در مطالعه حاضر طبق این روش، 4 ایستگاه در بخشی از رودخانه شنرود به عنوان بزرگ ترین رودخانه در منطقه شکار ممنوع دیلمان-درفک به فاصله 7 کیلومتر از یکدیگر و گستره جستجوی 600 متر (300 متر به طرف بالا دست رودخانه یعنی به طرف جنوب و 300 متر به طرف پایین دست رودخانه یعنی به طرف شمال) از نقطه شروع که معمولاً پل می باشد، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. نقاط یافت آثار شنگ به عنوان نشانه حضور حیوان به صورت نقاط توپر برروی نقشه 25000/1 شبکه بندی شده با اندازه 4/1×4/1 سانتی متر مربع مشخص گردیده شده است. براین اساس بیشترین آثار و شواهد مشاهده شده در منطقه مورد مطالعه در ایستگاه شماره 2 بوده است و بر طبق نقشه انتشار به دست آمده از مطالعه شنگ با روش استاندارد کلیه ایستگاه های مورد مطالعه از نظر حضور شنگ مثبت بوده اند و در همه این ایستگاه ها آثار شنگ مشاهده گردید. بیشترین اثر دیده شده سرگین و کپه نشانه بوده است که جزو مطمئن ترین آثار به جای مانده از این حیوان به شمار می رود، چنین به نظر می رسد که گستره جستجوی 600 متری طبق روش استاندارد برای این منطقه مطلوب بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

249 - بررسی سرب، روی و نیکل رودخانه های حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)
آریامن قویدل فرامرز معطر

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با أکثر

فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با هدف سنجش و اندازه گیری مقدار فلزات سرب،روی و نیکل در رودخانه گوهررود شهرستان رشت انجام گرفته است. برای اندازه گیری و سنجش مقدار این عناصر از پنج ایستگاه در نقاط مختلف رودخانه گوهررود در طی 9 مرحله نمونه برداری انجام گرفت. نمونه ها بعد از انجام مراحل آزمایشگاهی و آماده سازی برای تعیین مقدار عناصر فلزی توسط دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه سازمان حفاظت محیط زیست کشور مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که مقدار میانگین عناصر سرب ، روی و نیکل برای کل رودخانه به ترتیب عبارت است از:30 ± 38 ، 119± 156 و 15 ± 31 میکرو گرم بر لیتر و حداکثر مقدار این عناصر عبارت است از: سرب 168 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 3 ، روی 513 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 4 و نیکل 60 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه شماره 4 .آزمون آنالیز واریانس نشان می دهد که بین میانگین مقادیر بدست آمده سرب در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود ندارد (0.284 Siglevel= , 1.307 F= ( ولی بین میانگین مقادیر به دست آمده عناصر روی ، نیکل در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود دارد 0.0000) Siglevel= , 8.781 F= ( ; 0.0000) Siglevel= , 6.930 F= (. این تحقیق نشان می دهد که در مقایسه بین ایستگاه ها،عناصر اندازه گیری شده در ایستگاه های داخل شهر دارای مقادیر بیشتری بوده است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مقدار مجاز عناصر فلزی برای زندگی آب زیان در آب های سطحی، مقادیر میانگین و حداکثر اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای یاد شده است.از آن جا که این رودخانه یکی از مجاری تغذیه کننده تالاب انزلی می باشد، امکان بروز خطر بهداشتی بزرگ نمایی زیستی عناصر سنگین در بدن ماهیان و در نهایت انسان وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

250 - ارزیابی خسارات کشاورزی ناشی از سیلاب با استفاده از مدل سازی HEC-RAS و ARC View
حسین حکمتی‌فر مهرداد نظریها سعید گیوه‌چی

انتخاب روش&zwnj;های سازه&zwnj;ای مناسب ابتدا با در نظر گرفتن جنبه&zwnj;های فنی و سپس با انجام تحلیل سود به &zwnj;هزینه اجرای آن ها صورت می&zwnj;گیرد. از آن جا که در تحلیل سود به هزینه طرح&zwnj;های کنترل سیلاب، میزان کاهش خسارات حاصل از اجرای طرح&zwnj;ها، یکی از مهم ترین أکثر

انتخاب روش&zwnj;های سازه&zwnj;ای مناسب ابتدا با در نظر گرفتن جنبه&zwnj;های فنی و سپس با انجام تحلیل سود به &zwnj;هزینه اجرای آن ها صورت می&zwnj;گیرد. از آن جا که در تحلیل سود به هزینه طرح&zwnj;های کنترل سیلاب، میزان کاهش خسارات حاصل از اجرای طرح&zwnj;ها، یکی از مهم ترین سودهای آن می&zwnj;باشد، پرداختن به روش&zwnj;های دقیق&zwnj;تر ارزیابی خسارات سیلاب ضروری می&zwnj;باشد. در این تحقیق میزان خسارات وارد شده به اراضی کشاورزی سیلاب&zwnj;دشت رودخانه قره&zwnj;سو در شهر کرمانشاه برای طرح&zwnj;های مختلف سازه&zwnj;ای کنترل سیلاب رودخانه مورد مطالعه قرار گرفت. طول بازه مطالعاتی حدود5/29 کیلومتر می&zwnj;باشد و اراضی کشاورزی در دو طرف آن پراکنده است. به منظور ارزیابی خسارات یاد شده، طرح&zwnj;های اصلاح مسیر، لایروبی مسیر و ترکیب اصلاح ولایروبی مسیر رودخانه با استفاده از برنامه&zwnj; رایانه ای HEC-RAS و محیط Arc View مدل سازی شده، اراضی سیل&zwnj;گرفته تعیین شد. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که طرح ترکیبی اصلاح و لایروبی که به نظر می&zwnj;رسید دارای میزان کاهش خسارت چشم&zwnj;گیری نسبت به دو طرح یاد شده به طور جداگانه باشد، عملاً تفاوت میزان کاهش خسارت حاصل از این طرح با طرح لایروبی ناچیز می&zwnj;باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

251 - تاثیر میزان کل مواد آلی (TOM) و دانه بندی رسوبات در پراکنش اجتماعات ماکروبنتیک رودخانه حفار غربی در خرمشهر
زینب غلامی سیدمحمدباقر نبوی

زمینه و هدف: شهر خرمشهر در 128 کیلومتری اهواز و در جنوب غربی خوزستان واقع است. رودخانه کارون قبل از رسیدن به خلیج فارس در شهر خرمشهر به دو شاخه بهمن شیر و حفار تقسیم می شودکه باتوجه به اهمیت رودخانه حفار و وضعیت هیدرولوژیکی آن بررسی موجودات ماکروبنتیک آن اهمیت می یابد. أکثر

زمینه و هدف: شهر خرمشهر در 128 کیلومتری اهواز و در جنوب غربی خوزستان واقع است. رودخانه کارون قبل از رسیدن به خلیج فارس در شهر خرمشهر به دو شاخه بهمن شیر و حفار تقسیم می شودکه باتوجه به اهمیت رودخانه حفار و وضعیت هیدرولوژیکی آن بررسی موجودات ماکروبنتیک آن اهمیت می یابد. روش کار: در این پژوهش تعداد 10 ایستگاه در محدوده مطالعاتی انتخاب شد و نمونه برداری ها از اسفند 86 آغاز و در شهریور 87 پایان یافت. نمونه برداری ها توسط گرب ون وین با وسعت 025/0 مترمربع در دو، فصل گرم و سرد و در هر فصل یک بار انجام گرفت. هم چنین پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب شامل دما، DO pH , و شوری نیز اندازه گیری شد. میزان کل موادآلی درون رسوبات با استفاده از روش احتراق وآنالیز دانه بندی رسوبات در هر ایستگاه با استفاده ازروش بوکنن انجام گرفت. نتیجه: از میان گروه های بنتوزی شناسایی شده بیشترین فراوانی به ترتیب عبارت است از پرتاران 19/65 %، شکم پایان 65/29 %، دوکفه ای ها 97/4 % و حشرات 18/0 % . در ایستگاه هایی که میزان مواد محلول بالا بود، شمار ماکروبنتیک ها کاهش چشم گیری داشت. در ایستگاه 1 (کارخانه صابون سازی) و در بافت های رسوبی سیلتی رسی و شن ریز تعداد آن ها زیاد بود. بیشترین فراوانی بنتیک ها در ایستگاه های پایین دست رودخانه مشاهده شد که میزان مواد آلی موجود در رسوبات در این ایستگاه ها کمتر بوده است. به طور کلی اجتماعات بنتیک در بافت های رسوبی با مواد آلی کم و ذرات رسوبی شن ریز درشت تر بیشترین فراوانی را دارا بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

252 - بررسی فلور دیاتومه ای رودخانه جاجرود
فاطمه جمالو فتح اله فلاحیان طاهره نژاد ستاری احمد مجد

دیاتومه ها بخش اعظم فلور جلبکی اکوسیستم های آبی هستند. این مطالعه در رودخانه جاجرود به طول 140 کیلومتر از خرداد ماه 1383 تا اردیبهشت ماه 1384 انجام شده است. نمونه برداری به طور ماهیانه از 6 ایستگاه انجام شد. عوامل فیزیکی نظیر DO و EC در محل و عوامل شیمیایی نظیر BOD و CO أکثر

دیاتومه ها بخش اعظم فلور جلبکی اکوسیستم های آبی هستند. این مطالعه در رودخانه جاجرود به طول 140 کیلومتر از خرداد ماه 1383 تا اردیبهشت ماه 1384 انجام شده است. نمونه برداری به طور ماهیانه از 6 ایستگاه انجام شد. عوامل فیزیکی نظیر DO و EC در محل و عوامل شیمیایی نظیر BOD و COD در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. دیاتومه های اپی لیتیک از کوادراتی به مساحت 25cm2 از سطح سنگ تراشیده شدند. دیاتومه های اپی پلیک از سطحی به مساحت 16cm2 از سطح رسوب و دیاتومه های اپی فیتیک از سطح مشخصی از گونه های جنس میکروسپورا و کلادوفورا جمع آوری شدند. جهت مشاهده بهتر تزیینات دیواره سلولی اقدام به تمیز کردن دیواره سلولی و تهیه لام دایمی با استفاده از روش Patrick and Reimer شد. در این مطالعه 90 گونه متعلق به 21 جنس از دیاتومه ها شناسایی شد. گونه های با تنوع زیاد در جنسهایCoconeis، Navicula، Diatoma، Cymbella دیده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

253 - بررسی کارایی مدل Qual2kw در خودپالایی رودخانه (مطالعه موردی رودخانه کارون در بازه زرگان- کوت‌امیر)
پگاه حسینی علی‌رضا ایلدرومی یاسر حسینی

زمینه و هدف: رودخانه کارون یکی از بزرگترین رودخانه های کشور بوده و تحقیق حاضر کارایی مدل Qual2kw را در بررسی خودپالایی رودخانه کارون در بازه زرگان تا کوت‌امیر مطالعه کرده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات پارامترهای کیفیت آب رودخانه شامل: pH, DO, BOD, TSS, NO3, EC و أکثر

زمینه و هدف: رودخانه کارون یکی از بزرگترین رودخانه های کشور بوده و تحقیق حاضر کارایی مدل Qual2kw را در بررسی خودپالایی رودخانه کارون در بازه زرگان تا کوت‌امیر مطالعه کرده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات پارامترهای کیفیت آب رودخانه شامل: pH, DO, BOD, TSS, NO3, EC و دما در سال 1387 توسط مدل Qual2kw برای دو ماه مرداد (کم آبی) و دی (پرآبی) طی 30 روز شبیه‌سازی و واسنجی شد و با داده‌های مشاهداتی در ماه‌های شهریور و بهمن ماه همان سال در ایستگاه‌های زرگان، پل‌پنجم و کوت امیر مقایسه شد. همچنین برای تعیین اعتبار مدل و مقایسه داده‌های مشاهداتی با داده‌های محاسباتی از مربع ضریب همبستگی (R2)، خطای استاندارد (SEr) و برای آزمون معنی‌دار بودن آن‌ها از آزمون‌های t و F استفاده شد. یافته ها: خروجی مدل به طور کلی حکایت ازعدم خودپالایی در پارامترهای BODu, pHدر هر دوماه، NO3 در ماه مرداد و TSS در ماه دی و خودپالایی کم در دیگر پارامترها با توجه به بار آلودگی ورودی در این بازه رودخانه کارون داشت. نتیجه گیری: مدلQual2kw دارای کارایی خوبی برای بررسی خودپالایی رودخانه‌ها است و در مورد رودخانه کارون، این مدل توانایی شبیه سازی خوبی داشته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

254 - مطالعه ساختار اجتماعات ماکروبنتیک به عنوان شاخص های آلایندگی در رودخانه جراحی (محدوده مقبره سید عاشور تا ورودی شهر شادگان)
شقایق ممبینی سید محمد باقر نبوی

تنوع و تراکم بی مهرگان آب زی بر حسب شرایط محیطی متفاوت است ، برخی از گونه های این گروه ها به دلیل سازگاری با شرایط زیست محیطی آلوده، به عنوان شاخص های بیولوژیکی اکوسیستم های آبی به شمار می روند. در این راستا تعیین ترکیب و تنوع بی مهرگان رودخانه جراحی به منظور مشخص نمودن أکثر

تنوع و تراکم بی مهرگان آب زی بر حسب شرایط محیطی متفاوت است ، برخی از گونه های این گروه ها به دلیل سازگاری با شرایط زیست محیطی آلوده، به عنوان شاخص های بیولوژیکی اکوسیستم های آبی به شمار می روند. در این راستا تعیین ترکیب و تنوع بی مهرگان رودخانه جراحی به منظور مشخص نمودن شاخص های زیستی در طی سال 86 (تابستان و زمستان ) انجام گرفت . در پژوهش حاضر روش استفاده از شاخص های بیولوژیک و تطبیق نتایج حاصل از آن با آزمایش های فیزیکو شیمیایی تواماً به کار گرفته شد ، تا اشتباهات و خطاها به حداقل ممکن کاهش یابد . همچنین برخی شاخص های تعیین کیفیت آب که بر فیزیولوژی موجودات بنتوزی و نیز کیفیت آب اثر گذار هستند از قبیل ( اکسیژن محلول ، دما ، شوری ، pH ،TOM ، GSA ) مورد سنجش قرار گرفتند . براساس نتایج به دست آمده از این بررسی در مجموع 11جنس و8 گونه مربوط به 5 رده از بی مهرگان کف زی آب های شیرین در منطقه شناسایی گردید . بیشترین درصد فراوانی بی مهرگان به ترتیب 23/41% Bivalvia ، 88/30% Gastropoda ، 71/17% Insecta ،98/9 % Hirudinea و 2/0% Crustacea بوده است . بنابراین ساختار اجتماعات ماکروبنتیک در این رودخانه شامل دوکفه ای ها ، شکم پایان، حشرات، سخت پوستان و زالوها می باشد . از میان Bivalvia بیشترین فراوانی مربوط به گونه Sphaerium rivicola (Lamark , 1818) بوده که گونه غالب در تمام ایستگاه های مطالعاتی می باشد واز آن به عنوان شاخص زیستی جهت تعیین کیفیت آب استفاده گردید . حداکثر تراکم ماکروبنتوزها در زمستان (535 فرد در متر مربع ) و حداقل آن در تابستان (498 فرد در متر مربع ) ثبت شده است . جهت ارزیابی تنوع زیستی ماکروبنتوزهای منطقه مورد مطالعه از شاخص های شانون ( H ) ، سیمپسون (λ ) و مارگالف (R ) استفاده گردید . در نتیجه بیشترین و کم ترین شاخص شانون در تابستان و زمستان ثبت شده است . به منظور پی بردن به وضعیت اکولوژیکی منطقه از نظر میزان آلودگی از الگوی معرفی شده توسط Welch (1992) استفاده گردید . طبق نتایج به دست آمده و بر اساس الگوی یاد شده آلودگی در حد متوسط در کلیه ایستگاه های نمونه برداری مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

255 - شناسایی و تخمین جمعیت ماهیان رودخانه نمرود
محمدکریم جاذبی زاده مهرداد شیرین آبادی

به منظور شناسایی و تخمین جمعیت ماهیان رودخانه نمرود ، حد فاصل پل نمرود تا کارگاه تکثیر و پرورش تهران قزل ، در خرداد ماه 1383 یک دوره نمونه برداری از ماهیان رودخانه نمرود در ایستگاه ذکر شده با استفاده از دستگاه الکتروشوکر (نوع کوله پشتی) انجام گرفت . نمونه برداری طی یک م أکثر

به منظور شناسایی و تخمین جمعیت ماهیان رودخانه نمرود ، حد فاصل پل نمرود تا کارگاه تکثیر و پرورش تهران قزل ، در خرداد ماه 1383 یک دوره نمونه برداری از ماهیان رودخانه نمرود در ایستگاه ذکر شده با استفاده از دستگاه الکتروشوکر (نوع کوله پشتی) انجام گرفت . نمونه برداری طی یک مرحله و به صورت زیگزاگ در مسیری به طول600 متر صورت پذیرفت و در مجموع 43 قطعه ماهی صید گردید .نتایج نشان می دهد که ماهیان شناسایی شده شامل 6 گونه می باشند : ماهی خیاطه (1782 ، Bloch) Alburnoides bipunctatus ، سیاه ماهی ( 1844،Valenciennes) Capoeta aculeata ، سیاه ماهی ( 1842 ، Valenciennes) Capoeta damascina ، ماهی سفید (1758،Linnaeus) Leuciscus cephalus ، سگ ماهی (1934،Derzhavin) Nemacheilus bergianus و قزل آلای رنگین کمان (1792،Walbaum) Oncorhynchus mykiss .تخمین جمعیت گونه ها نیز با توجه به میزان تراکم هرگونه در نمونه برداری، محاسبه گردیده است .باتوجه به گونه های به دست آمده از ماهیان و موجودات کفزی ، نوع بستر رودخانه ، دما ، سرعت آب و ... استنباط می گردد که منطقه مورد مطالعه طبق تقسیم بندی Holcik-Hensel جزء ناحیه Sub Mountain Zone به حساب آید که شامل مناطق ماهیان زرده ، ماهیان باله بلند و قزل آلا است. ضمناً قزل آلای رنگین کمان از گونه های بومی رودخــانه نمـــرود نمی باشد بلکه از طریق کانال خروجی کارگاه تکثیر و پرورش وارد رودخانه شده است و با توجه به شرایط مناسب محیطی توانسته است در این منطقه زندگی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

256 - کاربرد مواد آهکی در معماری بومی ایران ؛ رمزینه حفاظت از محیط زیست
محمد صادق طاهر طلوع دل سعید عظمتی

بررسی خصوصیات فنی مصالح مورد استفاده درمعماری سنتی و بومی ایران که برگرفته شده از مواد موجود در محیط استقرار آن بناها و تأمین کننده همسازگاری لازم با محیط زیست می باشند. تبیین علل استفاده از این گونه مصالح در بناها، از یک طرف به منظور کاهش مصرف منابع طبیعی و از طرف دی أکثر

بررسی خصوصیات فنی مصالح مورد استفاده درمعماری سنتی و بومی ایران که برگرفته شده از مواد موجود در محیط استقرار آن بناها و تأمین کننده همسازگاری لازم با محیط زیست می باشند. تبیین علل استفاده از این گونه مصالح در بناها، از یک طرف به منظور کاهش مصرف منابع طبیعی و از طرف دیگر صرفه جویی در منابع انرژی طی مراحل تولید مصالح، ساخت بناهای سنتی و نیز نگه داری، حفاظت و مرمت این گونه بناها می باشد. لذا این مقاله برآن است که استفاده از آهک و ملات های با پایه مواد آهکی ارزان، در دسترس و با دوام در ساختمان را به عنوان رمزینه سازگاری مصالح سنتی درمعماری بومی ایران؛ آشکار سازد. در این مقاله ضمن مطالعه تجربیات تخصصی دیگران در زمینه موضوع و کسب نتایج آزمایش های مکانیکی بر روی نمونه خاک های رسی ریزدانه مخلوط شده با درصدهای مختلف آهک و تحلیل نتایج مزبور؛ جنبه های فنی ، اقتصادی و اجرایی استفاده از آهک در بناهای کهن و معاصر مورد تحقیق قرار گرفته است. معیارها و الگوهای فنی ساخت مصالح سنتی توسط پیشینیان را می توان به همراه بهره گیری از فناوری های نوین مرتبط با صنایع تولید محصولات جدید آهکی به گونه ای به کار گرفت که موجب بهینه ساختن میزان مصرف منابع طبیعی و صرفه جویی در مصرف انرژی شود. تولید مواد و مصالح بازگشت پذیر به دامان طبیعت، برخلاف سیمان های صنعتی، مانع از جذب و توسعه دی اکسید کربن ناشی از تولید محصولات صنعتی ساختمانی و در نتیجه جلوگیری از افزایش گازهای گلخانه ای آلوده کننده هوا در محیط زیست می شود. امکان ممانعت از بروز اثرات مخرب باران های اسیدی درمحیط زیست می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

257 - تولید سوخت اتانول با مخمر Saccharomyces cerevisiae از ملاس پسماند کارخانه‌های قند در سیستم تخمیر ناپیوسته
فرشید قربانی حبیب اله یونسی عباس اسماعیلی ساری سید محمود قاسمپوری ملیحه امینی علی دانشی

میزان تولید ضایعات و پسماند محصولات کشاورزی در ایران بسیار بالا است که با توجه به ترکیب آن ها به منابع مناسبی برای تولید اتانول تبدیل شده&zwnj;اند. ملاس یکی از فراوان&zwnj;ترین و ارزان&zwnj;ترین منابع کربن در دسترس و قابل استفاده برای تولید اتانول می&zwnj;باشد که با این أکثر

میزان تولید ضایعات و پسماند محصولات کشاورزی در ایران بسیار بالا است که با توجه به ترکیب آن ها به منابع مناسبی برای تولید اتانول تبدیل شده&zwnj;اند. ملاس یکی از فراوان&zwnj;ترین و ارزان&zwnj;ترین منابع کربن در دسترس و قابل استفاده برای تولید اتانول می&zwnj;باشد که با این کاربرد علاوه بر جلوگیری از ورود آن به طبیعت، محصولی به دست می&zwnj;آید که یک سوخت پاک و سازگار با طبیعت است. هدف اصلی این تحقیق تولید اتانول از بیومس به عنوان یک سوخت زیست محیطی و پاک می&zwnj;باشد. برای این کار، سنتز زیستی اتانول توسط مخمر Saccharomyces cerevisiae PTCC5010 و با استفاده از ملاس نیشکر به عنوان سوبسترا، با روش ناپیوسته انجام گرفت. در این روش تخمیر در دمای محیط (C° 25) و با pH 5/4 انجام یافت. در سیستم ناپیوسته تولید اتانول، از غلظت های10، 20، 30، 40 و gl-1 50 ملاس به عنوان منبع کربن جهت تخمیر استفاده گردید. محصول تولیدی با افزایش غلظت ملاس افزایش یافته و بیشترین مقدار آن در فرآیند تخمیر پس 36 ساعت و با مصرف 27/93% از قند کل موجود در ملاس gl-150 به میزان g ethanol/l molasses 3/9 و همچنین بیشترین میزان بازده تولید اتانول g ethanol/g total sugar 24/0 بود. در این سیستم بیشترین میزان تولید بیو مس molasses g CDW/l15/5 و همچنین بیشترین میزان بازده وزن خشک سلولی g CDW /g total sugar18/0 به دست آمد. نتایج نشان می&zwnj;دهد که سوبسترای بکار رفته می&zwnj;تواند از تولید یک سوخت زیستی پایدار حمایت کند و قابل رقابت با کلیه سوخت های تولید شده از بیومس های پر هزینه&zwnj;تر باشد. همچنین به دلیل پایین بودن میزان آلودگی ناشی از احتراق آن می&zwnj;تواند جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

258 - بررسی تعهدات و مقررات کنوانسیون تغییرات آب و هوا و ارزیابی نحوه اجرای آن درجمهوری اسلامی ایران
فریده عتابی مهرداد ناظمی امیرعباس صدیقی نرمین توکلی

در دو دهه اخیر پدیده تغییر آب و هوا به عنوان نگرانی عمده جوامع جهانی مطرح بوده است. بنابراین جامعه بین الملل اقداماتی را در پاسخ به این مشکلات به عمل آورده است . از جمله این اقدامات تدوین کنوانسیون تغییرات آب و هوای سازمان ملل متحد برای دست یابی به تثبیت غلظت گازهای گلخ أکثر

در دو دهه اخیر پدیده تغییر آب و هوا به عنوان نگرانی عمده جوامع جهانی مطرح بوده است. بنابراین جامعه بین الملل اقداماتی را در پاسخ به این مشکلات به عمل آورده است . از جمله این اقدامات تدوین کنوانسیون تغییرات آب و هوای سازمان ملل متحد برای دست یابی به تثبیت غلظت گازهای گلخانه ای در جو تا سطح جلوگیری از تداخل خطرناک فعالیت های بشری با سیستم آب و هوایی، می باشد . این کنوانسیون مسئولیت های مشترک ولی متفاوتی را برای کشور های عضو در نظر گرفته است . ایران نیز یکی از اعضای این کنوانسیون بوده و در راستای عمل به تعهدات خود طرح توانمند سازی جمهوری اسلامی ایران را با کمک مالی تسهیلات جهانی محیط زیست و دفتر عمران ملل متحد در سازمان حفاظت محیط زیست، تهیه کرده است. در این مقاله پس از مروری بر تغییرات آب و هوا و پدیده گلخانه ای، نحوه شکل گیری کنوانسیون تغییر آب و هوا و اهداف و تعهدات کشور های مختلف در قبال آن و نیز وضعیت این کنوانسیون در ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که ایران به بسیاری از تعهدات خود نسبت به کنوانسیون عمل کرده است. ولی مهم ترین ضعف قوانین مربوط به تغییرات آب و هوا در ایران فقدان عناصر تحقیق و تشویق در قانون و نیز ضعف مدیریت در مورد فعالیت های اجرایی می باشد. عدم هماهنگی لازم بین بخش های مختلف کشور و همچنین عدم تناسب بین جرایم زیست محیطی و پاسخ تعیین شده از جمله چالش های اجرای کنوانسیون تغییر آب و هوا در ایران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

259 - بررسی آلودگی صوتی کارخانه نساجی بروجرد
مریم محمدی روزبهانی پروین نصیری فریده گلبابایی

به منظور بررسی آلودگی صوتی کارخانه نساجی بروجرد پژوهشی صورت گرفت که در آن تمامی قسمت های کارخانه مورد صداسنجی قرار گرفت. در این تحقیق در سالن های متفاوت کارخانه، تراز فشار صوت در ایستگاه های مشخص اندازه گیری و با مقادیر مجاز پیشنهادی در محیط های صنعتی مقایسه شد. هم چنین أکثر

به منظور بررسی آلودگی صوتی کارخانه نساجی بروجرد پژوهشی صورت گرفت که در آن تمامی قسمت های کارخانه مورد صداسنجی قرار گرفت. در این تحقیق در سالن های متفاوت کارخانه، تراز فشار صوت در ایستگاه های مشخص اندازه گیری و با مقادیر مجاز پیشنهادی در محیط های صنعتی مقایسه شد. هم چنین تراز فشار صوت کلیه ماشین های مولد صدا در فواصل مختلف اندازه گیری و با استانداردهای مربوطه برای 8 ساعت مواجهه مقایسه گردید. نتایج بررسی نشان داده است که سالن ریسندگی فاز 1 با 97 دسی بل آ، ریسندگی فاز 2 با 90 دسی بل آ، بافندگی فاز 1 با 100 دسی بل آن، بافندگی فاز 2 با 99 دسی بل آ و آهارزنی فاز 2 با 87 دسی بل آ، دارای میانگین تراز فشار صوت بالاتر از حد استاندارد هستند. تراز فشار صوت کلیه ماشین های موجود در ریسندگی و بافندگی فاز 1 و 2 برای 8 ساعت مواجهه بیش از حد مجاز می باشند. میانگین کلی تراز فشار صوت در فضای باز کارخانه و خارج از سالن ها 65 دسی بل آ می باشد که برای محیط صنعتی در طی روز کمتر از حد مجاز (77 دسی بل آ) و قابل قبول می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

260 - شناسایی و ارزیابی دامنه مقاومت درسویه های باکتریایی مقاوم به کادمیم طی پایش یک ساله از رودخانه کر
صدیقه ابوالاحرار فرشید کفیل زاده محمد کارگر

مقدمه:رودخانه کر، تنها منبع تغذیه دریاچه بختگان، اهمیت زیست محیطی و اقتصادی ویژه ای دارد. آلاینده های کشاورزی، صنعتی، شهری و روستایی شامل فلزات سنگین این ناحیه را تهدید می کند. اهداف پژوهش حاضر، یافتن باکتری های مقاوم به کادمیم، تعیین دامنه مقاومت و سینتیک رشد باکتری ها أکثر

مقدمه:رودخانه کر، تنها منبع تغذیه دریاچه بختگان، اهمیت زیست محیطی و اقتصادی ویژه ای دارد. آلاینده های کشاورزی، صنعتی، شهری و روستایی شامل فلزات سنگین این ناحیه را تهدید می کند. اهداف پژوهش حاضر، یافتن باکتری های مقاوم به کادمیم، تعیین دامنه مقاومت و سینتیک رشد باکتری های منتخب، بررسی وضعیت بهداشتی رودخانه از راه مطالعه چهار فصل با اندازه گیری فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و زیستی بوده است. مواد و روش ها: براساس سابقه آلودگی، پنج ایستگاه در زیر دست سد درودزن تا دریاچه انتخاب شد. نمونه های آب و رسوب هم زمان در دو گروه به منظور آنالیز فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و زیستی و جداسازی باکتری های مقاوم به کادمیم، تهیه شدند.MIC ، MBC و سینتیک رشد باکتری (G+, G-) در محیط کشت بسته در دو حالت شوک با کنترل مقایسه گردید. نتایج:آلودگی های فیزیکوشیمیایی به ویژه در ایستگاه های دو و سه می تواند مربوط به فعالیت های انسانی (آنتروپوژنیک) باشد. بیش تر باکتری های مقاوم، گرم منفی، کشیده و مربوط به رسوبات بودند. باکتری های سراشیا مارسسنسMT015 وسودوموناس ائروژینوزاET017 تا شش میلی مولار به کادمیم مقاومت نشان دادند. سینتیک رشد باکتری دوم و باسیلوسOA017مقاومت بالا و رشد مناسب را در حضور سه میلی مولار کادمیم نشان دادند. نتیجه گیری:بومی بودن، عدم نیاز به دست ورزی های ژنتیکی همراه با مقاومت بالا به کادمیم از مزایای اصلی جدایه های این پژوهش می باشد. چنین باکتری هایی توانایی اصلاح زیستی پساب های آلوده به کادمیم و سایر آلاینده ها را دارند و برای کاربری در بیوفیلترها و یا "در محل" با ارزش هستند. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که برخلاف محیط ناپایدارآب، رسوب شرایط مناسبی را برای تشکیل بیوفیلم و مقابله با استرس کادمیم فراهم می نماید. از دیگر ویژگی های این پژوهش، بررسی های چند جانبه برروی وضعیت رودخانه، شناسایی باکتری های مقاوم و ارزیابی چگونگی رشد آن ها در مقابل کادمیم می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

261 - بررسی اثرات زیست محیطی بهره برداری شن و ماسه از رودخانه تنکابن
مژگان روشن طبری بهرام کیابی عبدالله سلیمان رودی فریبا واحدی آسیه مخلوق رحیمه رحمتی

این پروژه در سال 83-1382 به صورت ماهانه به مدت یک سال انجام شد. در این مطالعه اثرات بهره برداری شن و ماسه بر آبزیان رودخانه تنکابن بررسی شده است. این رودخانه یکی از رودخانه های مهم استان است که ماهی آزاد نیز به آن مهاجرت می کند. برای انجام این تحقیق یک ایستگاه در منطقه أکثر

این پروژه در سال 83-1382 به صورت ماهانه به مدت یک سال انجام شد. در این مطالعه اثرات بهره برداری شن و ماسه بر آبزیان رودخانه تنکابن بررسی شده است. این رودخانه یکی از رودخانه های مهم استان است که ماهی آزاد نیز به آن مهاجرت می کند. برای انجام این تحقیق یک ایستگاه در منطقه بهره برداری شن و ماسه(ایستگاه 2)، یک ایستگاه در بالادست (ایستگاه 1) و یک ایستگاه در پایین دست منطقه بهره برداری شن و ماسه انتخاب شده است. در بررسی موجودات بنتیک ایستگاه 2کمترین میزان فراوانی و زی توده موجودات را داشت و فراوانی آن5 در صد بود. این روند تا مصب رودخانه نیز مشاهده می شود، به طوری که در مصب 21 درصد و در بالادست رودخانه 74 درصد از فراوانی موجودات کف زی وجود دارد که به دلیل تخریب منطقه، زیستگاه خود را از دست داده اند. بررسی ماهیان رودخانه ها نشان می دهد که خانواده Cyprinidae بیشترین تنوع وفراوانی و ایستگاه 2 کمترین ماهی را در طول سال داشته است. با توجه به این که 65 درصد از فراوانی ماهیان در ایستگاه 3 مصب رودخانه و 37 درصد در ایستگاه 1 بالادست رودخانه مشاهده شد، در ایستگاه 2 فقط 6 درصد از فراوانی ماهیان وجود داشته است. هم چنین در این رودخانه مهاجرت ماهی آزاد و تکثیر مصنوعی آن ها اهمیت زیادی دارد. عدم ثبات بستر رودخانه و افزایش مواد معلق، در نهایت سبب کاهش تنوع وفراوانی گونه ها شده است. اثرات منفی شن و ماسه به محل نمونه برداری محدود نبوده و به بخش های دیگر سیستم ساحل رودخانه ای نیزسرایت می کند و موجب تخریب بستر و حاشیه رودخانه می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

262 - ارزیابی اثرات عملکرد نامطلوب موتورخانه‌ها بر هدررفت انرژی و کیفیت هوای شهرها
مرضیه مهتابی محمد ارجمند

10.22034/jest.2017.11266

زمینه و هدف: عصر حاضر، دوران وقوع چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی است که از جمله می‌توان به آلودگی هوا و اثرات نامطلوب آن بر انسان‌ها، گیاهان، جانوران و حتی ساختمان‌ها و سازه‌های مصنوع بشر اشاره کرد. به کار بردن سوخت‌های فسیلی با هدف تأمین انرژی مورد نیاز فعالیت‌ها و فضا أکثر

زمینه و هدف: عصر حاضر، دوران وقوع چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی است که از جمله می‌توان به آلودگی هوا و اثرات نامطلوب آن بر انسان‌ها، گیاهان، جانوران و حتی ساختمان‌ها و سازه‌های مصنوع بشر اشاره کرد. به کار بردن سوخت‌های فسیلی با هدف تأمین انرژی مورد نیاز فعالیت‌ها و فضاهای گوناگون، از دلایل عمده بروز آلودگی هوا به‌شمار می‌رود. در این میان، سهم مراکز مسکونی آن‌گونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است، به‌ویژه آن‌که گرایش عمده مراکز مسکونی به استفاده از سیستم موتورخانه مرکزی، اهمیت مساله آلودگی هوا و کنترل آن را در این منابع ثابت آلاینده برجسته‌تر می‌سازد. روش بررسی: در این فرآیند، موتورخانه‌ها از لحاظ چیدمان فضایی، عملکرد فنی، راندمان و محصولات احتراق بازدید شده، با تنظیم عملکرد مشعل و تشخیص عیوب و نواقص احتمالی و تبیین راه‌حل‌ها، فرآیند مذکور را تا حد امکان بهینه می نماید. یافته‌ها: نتایج حاصل از اجرای این طرح نشان‌دهنده عدم مطلوبیت عملکرد موتورخانه‌هاست که از جمله دلایل آن می‌توان به عدم رعایت استاندارد در ساختمان موتورخانه، چیدمان نامناسب تجهیزات و کارکرد نامناسب آن ها، عدم سرویس به موقع، تنظیم نبودن مشعل و مکش نامناسب دودکش اشاره کرد که مصرف بیش از حد و البته توأم با نقص سوخت و در نتیجه آلودگی هوا را به دنبال داشته است.با توجه به اهمیت مقوله آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان شهرها و شهرهای صنعتی کشور و نیز محدودیت منابع انرژی، معاینه فنی موتورخانه ساختمان‌ها راهی است برای دستیابی به سه هدف عمده و تأثیرگذار: بهینه‌ ساختن مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا و ایمنی ساکنین ساختمان‌ها. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

263 - تعیین درصد بهینه اختلاط پسماند مقواسازی در تهیه بتن سبک غیر‌باربر
داریوش یوسفی کبریا سیده فاطمه سید علیپور مهدی دهستانی

مقدمه و هدف: بیشتر صنایع کاغذ و مقواسازی برای دفع پسماندهای تولیدی خود، صرف نظر از هزینه های گزاف، از دو روش متداول سوزاندن و دفن در خاکچال استفاده می کنند. ترکیبات خطرناک موجود در این نوع پسماندها، سبب آلودگی های محیط زیست و به خطر افتادن سلامت بشر می شود. بسیاری از مط أکثر

مقدمه و هدف: بیشتر صنایع کاغذ و مقواسازی برای دفع پسماندهای تولیدی خود، صرف نظر از هزینه های گزاف، از دو روش متداول سوزاندن و دفن در خاکچال استفاده می کنند. ترکیبات خطرناک موجود در این نوع پسماندها، سبب آلودگی های محیط زیست و به خطر افتادن سلامت بشر می شود. بسیاری از مطالعات سال های اخیر نشان می دهد که بعضی از ضایعات حاصل از صنایع کاغذ و مقوا می تواند به عنوان مواد اولیه در صنعت ساختمان به کار رود. این تحقیق با هدف تعیین درصد بهینه اختلاط پسماند مقواسازی در تهیه بتن سبک غیر باربر انجام شد. روش بررسی: در این تحقیق از دو نوع پسماند کارخانه مقواسازی (پسماند نوع1 حاوی مقوا و ماسه و پسماند نوع2 حاوی نایلون، یونولیت و مقوا) که بیشترین حجم پسماندها را تشکیل می دهند استفاده شد. مشخصات فیزیکی و میکروبی پسماندها مطابق ASTM اندازه گیری شد. همچنین ترکیب های مختلف شیمیایی پسماندها شامل عناصر مختلف با استفـاده از میکــروسکـوپ الکترونی اندازه گیری شد. پس از آماده سازی نمونه ها، آزمایش های مورد نظر برای تعیین درصد بهینه اختلاط پسماند در بتن در سنین 7، 14 و 28 روز انجام شد. یافته ها: از آنجاییکه pH نمونه بتن های تازه حاوی پسماند بزرگتر از 12 می باشد، می توان مطمئن شد که هیچ گونه مشکل میکروبی وجود نخواهد داشت. به طورکلی استفاده از پسماند در تولید بتن سبب کاهش مقاومت فشاری نمونه ها می شود. مقایسه مقاومت فشاری بتن های حاوی پسماند نوع1 و نمونه بتن های حاوی هر دو نوع پسماند، نشان می دهد با کاهش میزان پسماند نوع 2 نسبت به پسماند نوع1 مقاومت فشاری بتن بهبود می یابد. نتایج حاصل از آزمایش چگالی خشک، نشان دهنده کاهش چگالی نمونه های بتنی حاوی پسماند با افزایش درصد جایگزینی پسماند در بخش ماسه می باشد. همچنین استفاده از پسماند نوع2 باعث سبک تر شدن نمونه های بتنی نسبت به نوع1 می شود. مقادیر بهینه درصدهای جایگزینی پسماند بجای بخش ماسه بتن برای نمونه های حاوی پسماند نوع 1 و نوع 2، به ترتیب 70 و 75 و همچنین برای نمونه های حاوی هر دو نوع پسماند، 49 درصد پسماند نوع 1 و 21 درصد پسماند نوع 2 می باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از پسماند نوع1 در تولید بتن به لحاظ اقتصادی و زیست محیطی به سبب استفاده از سیمان کمتر رضایت بخش تر می باشد. استفاده از پسماندهای کارخانه های مقواسازی در تولید بتن سبب صرفه های زیست محیطی و اقتصادی (سودآوری و تولید اشتغال، کاهش هزینه های انتقال پسماندها به محل دفن، کاهش وزن سازه، استفاده از پسماند به جای خرید ماسه و کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از سوزاندن و دفن پسماندهـا در خاکچال) می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

264 - تعیین غلظت‌ باقی‌مانده برخی ازآفت‌کش‌های آلی کلره و فسفره در آب رودخانه گرگر
سهیل سبحان اردکانی پریسا جمالی پور

10.22034/jest.2017.10725

زمینه و هدف: امروزه باقی مانده آفت کش های آلی از جمله آلاینده های مهم منابع آب سطحی محسوب می شوند. بنابراین با توجه به استفاده از آب رودخانه گرگر برای زراعت و تامین آب شرب شهر های مجاور، پژوهش با هدف شناسایی برخی از آفت کش های کلره و فسفره در آب این رودخانه انجام یافته أکثر

زمینه و هدف: امروزه باقی مانده آفت کش های آلی از جمله آلاینده های مهم منابع آب سطحی محسوب می شوند. بنابراین با توجه به استفاده از آب رودخانه گرگر برای زراعت و تامین آب شرب شهر های مجاور، پژوهش با هدف شناسایی برخی از آفت کش های کلره و فسفره در آب این رودخانه انجام یافته است. روش بررسی: نمونه برداری از 5 ایستگاه منتخب در طول رودخانه طی فصول بهار و تابستان 1391 برداشت شده و پس از انجام مراحل آماده سازی آزمایشگاهی نسبت به شناسایی و تعیین غلظت سموم در نمونه ها با استفاده از روش پیشرفته کروماتوگرافی لایه نازک اقدام شد. یافته‌ها: میانگین غلظت سموم آترازین، آلاکلر و توفوردی نمونه ها در فصل بهار به ترتیب برابر با 02/0±04/1، 03/0±06/1و 04/0±12/1 میکروگرم در لیتر و در فصل تابستان به ترتیب برابر با 45/1±04/3، 51/4±27/15و 62/3±12/12 میکروگرم در لیتر بود. پردازش آماری نتایج نشان داد که میانگین غلظت هر 3 سم شناسایی شده کم تر از رهنمود سازمان بهداشت جهانی است. بحث و نتیجه‌گیری: گرچه در حال حاضر از نظر غلظت تجمع یافته سموم در آب رودخانه گرگر خطری متوجه بهداشت عمومی نمی باشد، ولی به دلیل مصرف بی رویه نهاده های کشاورزی از جمله سموم شیمیایی توسط کشاورزان، در آینده ای نه چندان دور این بوم سازگان آبی با مشکل تجمع بیش از حد سموم و تبعات ناشی از آن مواجه خواهد شد که این امر می تواند عواقب ناگواری را برای شهروندان حاشیه رودخانه، حیات جانوری رودخانه و مصرف کنندگان از آب این بوم سازگان به دنبال داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

265 - کاربست شاخص‌های ادراک اجتماعی در بازآفرینی منظر رودخانه‌‌های شهری (نمونه موردی رودخانه خشک شیراز)
علی اسدپور فرهنگ مظفر محسن فیضی مصطفی بهزادفر

زمینه و هدف: بنا به تعریف، منظر شهری ساختاری طبیعی است که در قرارگاهی شهری واقع شده است و پژوهش در زمینه ادراک اجتماعی به معنای پژوهش در ارزشهای شکننده‌ای است که منظر به عنوان نمود و ابزار انتقال آن در یک جامعه عمل می‌نماید. از این حیث برخلاف مرمت منظر که رویکردی اغلب ا أکثر

زمینه و هدف: بنا به تعریف، منظر شهری ساختاری طبیعی است که در قرارگاهی شهری واقع شده است و پژوهش در زمینه ادراک اجتماعی به معنای پژوهش در ارزشهای شکننده‌ای است که منظر به عنوان نمود و ابزار انتقال آن در یک جامعه عمل می‌نماید. از این حیث برخلاف مرمت منظر که رویکردی اغلب اکولوژیکی دارد، موضوع کمتر پرداخته شده‌ای در بازآفرینی رودخانه‌های شهری است. رودخانه خشک شیراز از لبه‌های طبیعی و تاریخی شهر است که به سبب فقدان آب کافی، مداخلات کالبدی فراوان، آثار تاریخی و مذهبی ارزشمند در مسیر خود، به نماد و بخشی از هویت طبیعی شهر بدل شده است. هدف این پژوهش شناسایی مولفه‌های ادراک اجتماعی در منظر این رودخانه مبتنی بر الگوی پیشنهادی تحلیلی خاص این نوشتار است که در نهایت به تبیین شیوه‌ای از فرایند بازآفرینی منظر رودخانه‌های شهری منتج می‌شود که بر اساس مولفه‌ها و شاخص‌های ادراک اجتماعی پایه‌گذاری شده است. روش بررسی: در این پژوهش از راهبردهای ترکیبی شامل راهبرد تحلیل محتوا و توصیف پیچیده در منظر به همراه مورد پژوهی با رویکردی اکتشافی در زمینه‌ای پیمایشی استفاده شده است. همچنین جهت سنجش ادراک اجتماعی شهروندان در مجموع 32 نفر مورد مصاحبه نیمه سازمان یافته قرار گرفته‌اند. شاخص‌های ارزیابی ادراک اجتماعی مبتنی بر مطالعات نظری در دو دسته شامل ارتباط منظر با مردم (6 مولفه) و ارتباط مردم با منظر (4 مولفه) تبیین و به‌ وسیله پیمایش میدانی (مصاحبه و عکاسی و ارزیابی تخصصی) مورد سنجش عملی قرار گرفته است. یافته ها : یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که محدوده بالادست رودخانه از ظرفیت ادراک اجتماعی بالاتری نسبت به سایر بخش‌ها برخوردار است. ادراک شهروندان به ترتیب شامل مولفه‌های زیست محیطی، کارکردی و فعالیتی و احساسی بوده و از نظر شهروندان شاخص‌ترین عناصر موجود در منظر رودخانه به ترتیب عناصر زیست محیطی، کالبدی و انسان ساخت و کارکردی-فعالیتی می‌باشند. نتیجه گیری: تحلیل شاخص‌ها و مولفه‌های ادراک اجتماعی در این نمونه موردی نشان از یکسویه بودن شاخص‌ها به نحوی دارد که اغلب شامل مولفه‌های ارتباط منظر با مردم است. این موضوع می‌تواند ناشی از ظرفیت های بالقوه طبیعی و مکانی منظر رودخانه در شهر باشد. اصول بازآفرینی منظر لبه‌های طبیعی شهری با توجه به نمونه موردی و مبتنی بر ادراک اجتماعی از منظر با تبیین راهبردهای فرهنگی، نمادین و هویتی، تفریحی و حساسیت اجتماعی و قانونی مدل‌سازی و قابل پیشنهاد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

266 - ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانجات فولاد با استفاده از روش RIAM اصلاح شده، مطالعه موردی: فولاد تیام در استان گیلان
ساجده مدنی سعید ملماسی رویا نزاکتی اسماعیل زاده

10.22034/jest.2017.10741

زمینه و هدف: امروزه، جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، رعایت ملاحظات زیست محیطی به‌عنوان یک الزام در کشور مطرح می‌باشد. در این راستا ارزیابی اثرات زیست محیطی، ابزاری مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌باشد از این‌رو، ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث کارخانجات فول أکثر

زمینه و هدف: امروزه، جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، رعایت ملاحظات زیست محیطی به‌عنوان یک الزام در کشور مطرح می‌باشد. در این راستا ارزیابی اثرات زیست محیطی، ابزاری مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌باشد از این‌رو، ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث کارخانجات فولادسازی تیام می‌تواند به عنوان سازوکاری، با ارایه راه‌های استفاده صحیح و منطقی از منابع انسانی و طبیعی سبب کاهش هزینه‌ها شود. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و پیش‌بینی اثرات زیست محیطی ناشی از احداث کارخانجات فولادسازی و نورد تیام بیستون با استفاده از ماتریس RIAM اصلاح شده و ارایه روش‌های کاهش اثرات زیانبار زیست محیطی و اقدامات اصلاحی می‌باشد. روش بررسی: محل اجرای این پروژه، در شهرک صنعتی تیام بیستون در شرق شهرستان فومن واقع شده است. در این مطالعه، اثرات مهم و برجسته مربوط به احداث کارخانجات فولادسازی و نورد تیام با استفاده از روش RIAM اصلاح شده به منظور تجزیه و تحلیل اثرات ناشی از احداث در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده از تجزیه و تحلیل صورت گرفته نشان داد در دوران ساخت و ساز بیش‌ترین اثرات منفی در محیط‌ فیزیکی- شیمیایی، ناشی از فعالیت‌های احداث و برچیدن کارگاه، عملیات خاکی و احداث کمپ‌ها، بر پارامترهای کیفیت هوا، تراز صوتی، فرسایش خاک و منابع آب سطحی می باشد، در محیط بیولوژیکی نیز تراکم پوشش گیاهی در اثر فعالیت تسطیح و پاکتراشی بیش‌ترین اثر را دریافت می‌نماید. همچنین تغییر کاربری اراضی و کاهش شاخص‌های بهداشتی از بارزترین اثرات منفی طرح در محیط اقتصادی- اجتماعی شناخته شده است. در دوران بهره‌برداری از کارخانه، موثرترین فعالیت‌های شناسایی شده شامل فرایند احتراق، برداشت از منابع آب زیر زمینی، دفع پسماندها، حمل و نقل مواد اولیه و... بوده که بر کیفیت هوای منطقه، تراز صوتی، کمیت منابع آب زیرزمینی و خصوصیات خاک منطقه اثر گذار بوده، در محیط اکولوژیکی و بیولوژیکی نیز بارزترین اثر منفی طرح در اثر خروج گازهای ناشی از احتراق، بر پوشش گیاهی و کیفیت زیستگاه‌های منطقه وارد خواهد شد. همچنین ایجاد فرصت های شغلی، رونق کسب و کار و رونق توسعه ملی از بارزترین اثرات مثبت طرح بر محیط اقتصادی و اجتماعی در دوران ساخت و بهره برداری معرفی شده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که اغلب اثرات منفی ناشی از اجرای پروژه، در دامنه تغییرات بسیار اندک قرار دارند، پروژه با اعمال روش‌های مدیریت محیط زیست و اقدامات اصلاحی قابل اجرا می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

267 - تولید بیوگاز از زباله آشپزخانه و کود گوسفند در مقیاس آزمایشگاهی
کبری صالحی سید معصوم خضرایی فاطمه السادت حسینی فرنوش خسروانی پور مصطفی زاده

زمینه و هدف : بیوگاز، یک انرژی پاک و تجدید پذیر است که می تواند جایگزین خوبی برای منابع مرسوم انرژی باشد. هدف از این تحقیق تولید بیوگاز از زباله آشپزخانه و کود گوسفند در مقیاس آزمایشگاهی است. روش بررسی: در این تحقیق آزمایش های هضم بی هوازی، با استفاده از بطری های یک لیت أکثر

زمینه و هدف : بیوگاز، یک انرژی پاک و تجدید پذیر است که می تواند جایگزین خوبی برای منابع مرسوم انرژی باشد. هدف از این تحقیق تولید بیوگاز از زباله آشپزخانه و کود گوسفند در مقیاس آزمایشگاهی است. روش بررسی: در این تحقیق آزمایش های هضم بی هوازی، با استفاده از بطری های یک لیتری به عنوان رآکتور در دمای محیط انجام شد و اثر هوازدگی زباله،کود گوسفند، غلظت زباله، درصد کود گوسفند و زمان آماده سازی محیط باکتری ها بر راندمان تولید گاز و درصد متان در بیوگاز مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج آزمایش ها نشان داد زباله هایی می توانند در هضم بی هوازی گاز متان را تولید کنند که تحت تخمیر هوازی قرار نگرفته باشند و افزودن کود گوسفند به عنوان منبع تامین کننده باکتری های بی هوازی نیز مقدار بیوگاز تولیدی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. در این حالت متوسط بیوگاز تولیدی در این تحقیق نیز 65/14میلی لیتر بر گرم کل جامد و 26/16میلی لیتر بر گرم زباله خشک اندازه گیری شد. به علاوه اگر محیط کشت متانوژن طی 16-20 روز آماده گردد فرآیند تولید بیوگاز در 24 ساعت کامل شده و بیوگاز عمدتا شامل متان است. بحث و نتیجه گیری: نتایح نهایی حاصل از تخمیر بی هوازی زباله در حضور کود گوسفند نشان داد که اگر غلظت باکتری متانوژن قبل از اضافه شدن به زباله و تشکیل اسیدهای آلی از مرحله اول تخمیر به میزان کافی باشد، اسیدهای حاصل به محض تشکیل، توسط متانوژن به بیوگاز تبدیل می گردد و گاز حاصل عمدتا متان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

268 - ارزیابی تاثیر کارخانه آلومینای جاجرم در آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب
مهدی الهی سهیلا رضایی تبار عبدالعلی وحدانی محمد شریف فاضلی

چکیده زمینه و هدف: حضور فلزات سنگین در بخش های مختلف محیط زیست (از جمله خاک)، اثرات زیان بار را بر سلامت موجودات زنده به دنبال دارد. یکی از مهم ترین منابع انتشار این عناصر در محیط زیست، صنایع و معادن می باشند. لذا در تحقیق حاضر به ارزیابی تاثیر کارخانه ی آلومینای جاجرم أکثر

چکیده زمینه و هدف: حضور فلزات سنگین در بخش های مختلف محیط زیست (از جمله خاک)، اثرات زیان بار را بر سلامت موجودات زنده به دنبال دارد. یکی از مهم ترین منابع انتشار این عناصر در محیط زیست، صنایع و معادن می باشند. لذا در تحقیق حاضر به ارزیابی تاثیر کارخانه ی آلومینای جاجرم در آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب، پرداخته شده است. روش بررسی: نمونه برداری از خاک سطحی (عمق> 10 سانتی متر) با در نظر گرفتن جهت وزش باد غالب (شمال غربی جنوب شرقی) و فاصله از کارخانه، از 38 ایستگاه در محدوده ای به شعاع 10 کیلومتری اطراف کارخانه به اضافه یک ایستگاه شاهد در فاصله 20 کیلومتری کارخانه، در تابستان 1387 انجام شد. پس از آماده سازی نمونه ها، غلظت سرب توسط دستگاه جذب اتمی فیلیپس مدل 9400 PU اندازه گیری شد. یافته ها: مقایسه میانگین غلظت سرب در چهار جهت اصلی جغرافیایی کارخانه، مبین اختلاف معنی دار بین آن ها بود (05/0p < ) که علی رغم جهت وزش باد غالب، بیش ترین میانگین غلظت سرب در جهت شمال کارخانه (34/27 میلی گرم بر کیلوگرم) و کم ترین آن در جهت جنوب کارخانه (40/9 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. همچنین بررسی همبستگی غلظت سرب در خاک سطحی منطقه با فاصله از کارخانه (در چهار جهت اصلی) بیان گر ارتباط مثبت و معنی دار بین دو فاکتور مذکور در جهت شرق کارخانه بود. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کارخانه ی آلومینای جاجرم تاثیری بر آلودگی خاک سطحی منطقه به عنصر سرب ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

269 - زیست سنجی و طبقه بندی کیفی رودخانه بالخلو بر اساس شاخص بیولوژیک (فون ماهیان)
نغمه جعفرزاده ابراهیم فتایی صابر وطن دوست غلامرضا حاتمی سید محمود شریعت

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد. این سد به منظور تامین آب مناطق کشاورزی و آب شرب شهرهای اردبیل و سرعین مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی، أکثر

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد. این سد به منظور تامین آب مناطق کشاورزی و آب شرب شهرهای اردبیل و سرعین مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی،صنعتی و کشاورزی و آب‌گرم معدنی، بررسی کیفی این رودخانه بــرای حفظ حیــات آن ضــروری می باشد. روش تحقیق: این مطالعه به منظور ارزیابی بیولوژیک رودخانه بالخلو بر اساس جمعیت و گونه ماهیان رودخانه در 5 ایستگاه و در دو فصل کم آبی و پر آبی در سال آبی 89-90 انجام گرفته است. در این مطالعه نمونه برداری از ماهیان توسط دستگاه الکترو شوکرانجام شد و پارامتر های فیزیکی و شیمیایی نیز هم‌زمان اندازه گیری گردیدند. هم‌چنین برای افزایش‌دقت از شاخص تنوع شانون وینر و غنای تاکزونی استفاده گردید. یافته ها: در این مطالعه 8 گونه ماهی متعلق به چهار خانواده شناسایی شد که بیشترین تعداد را خانواده کپور[1] ماهیان داشتند. نتایج شاخص شانون بین0(ایستگاه سوم) تا 33/1(ایستگاه پنجم) در فصول نمونه برداری متفاوت بود. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان دادکه شاخص شانون نمایه مناسبی برای ارزیابی کیفی در این رودخانه می باشد. نتایج ارزیابی فیزیکوشیمیایی تایید کننده نتایج ارزیابی شاخص های غنای گونه ای و شانون بود. در نهایت با مقایسه پارامتر های فیزیکی و شیمیایی و شاخص های بیولوژیک کیفیت آب رودخانه بالخلو در محدوده مطالعاتی به سه ناحیه آلودگی کم (ایستگاه های چهارم و پنجم)، متوسط (ایستگاه های اول و دوم) و بالا (ایستگاه سوم) کلاسه بندی گردید. 6- Cyprinidae تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

270 - ارزیابی تأثیرپذیری فون درشت بی مهرگان بسترزی بوم سازگان رودخانه ای از پساب کارگاه تکثیر و پرورش ماهی با کاربرد شاخص‌های تنوع آلفا و تجزیه به مؤلفه های اصلی
لیما طیبی هادی پورباقر حمید فرحمند غلامرضا رفیعی علیرضا میرواقفی

10.22034/jest.2017.11391

زمینه و هدف: آثار نامطلوب احتمالی توسعه صنعت آب زی پروری، لزوم توجه به معیارهای زیست محیطی را آشکار می سازد. بنابراین این پژوهش با هدف محاسبه شاخص های تنوع زیستی آلفا برای فون ماکروبنتیک در پاسخ به پساب کارگاه پرورش ماهی قزل آلا مستقر در رودخانه گاماسیاب در سال 1392 انج أکثر

زمینه و هدف: آثار نامطلوب احتمالی توسعه صنعت آب زی پروری، لزوم توجه به معیارهای زیست محیطی را آشکار می سازد. بنابراین این پژوهش با هدف محاسبه شاخص های تنوع زیستی آلفا برای فون ماکروبنتیک در پاسخ به پساب کارگاه پرورش ماهی قزل آلا مستقر در رودخانه گاماسیاب در سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: نمونه برداری از 4 ایستگاه در ورودی، خروجی، 500 و هزار متری کارگاه در سه تکرار از کناره ها و بخش میانی رودخانه توسط سوربر انجام یافت. پس از شناسایی و شمارش نمونه ها، شاخص های تنوع زیستی مارگالف، سیمپسون، شانون-واینر، آلفا، کسول، برگر-پارکر، هیل و هم چنین شاخص EPT/Chir محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در تمام فصول نمونه برداری، شاخص EPT/Chir در ایستگاه خروجی کاهش یافت. هم چنین مقادیر شاخص های تنوع آلفا بیان گرکاهش شاخص های آلفا و هیل در بیش تر موارد و افزایش شاخص مارگالف در ایستگاه خروجی می باشد. پردازش PCA ارتباط شاخص های تنوع را با واحدهای نمونه برداری در فصول و ایستگاه های مختلف و هم چنین شاخص EPT/Chir مشخص کرد. بر این اساس همه واحدهای نمونه برداری در کنار یک شاخص قرار نگرفته و با برخی ارتباط بیشتری دارند. بنابراین نوع اندیکس بر روی مطالعه مؤثر می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بطور کلی آنالیز داده های تنوع زیستی نشان داد که این شاخص ها در فصول مختلف سال و ایستگاه های متفاوت نمونه برداری با تغییر شرایط آب رودخانه با هم دیگر اختلافات معنی دار دارند و نتیجه واحدی از سلامت بوم سازگان را نشان نمی دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

271 - اولین گزارش شناسایی جوامع پلانکتونی رودخانه سرباز در استان سیستان و بلوچستان
محمود سینایی اشرفعلی حسینی مهدی بلوکی

10.22034/jest.2017.10762

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت بالای رودخانه سرباز در استان سیستان و بلوچستان لزوم شناخت و کسب اطلاعات پیرامون محیط زیست این رودخانه به ویژه جوامع پلانکتونی آن بیش از پیش دارای ارزش و اهمیت است. از این رو، این تحقیق با هدف مطالعه جمعیت پلانکتونی رودخانه سرباز صورت گرفت. أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت بالای رودخانه سرباز در استان سیستان و بلوچستان لزوم شناخت و کسب اطلاعات پیرامون محیط زیست این رودخانه به ویژه جوامع پلانکتونی آن بیش از پیش دارای ارزش و اهمیت است. از این رو، این تحقیق با هدف مطالعه جمعیت پلانکتونی رودخانه سرباز صورت گرفت. روش بررسی: نمونه برداری از ده ایستگاه ( کجدر، بندان، حیط، فیروز آباد، پل جکیگور، آب نمای سد پیشین، پل کهیربرز، هوت گت، شیرگواز، جور) به واقع در امتداد سواحل رودخانه سرباز صورت ماهانه انجام گردید. نمونه ها در فرمالین 10% فیکس و جهت آنالیز و شناسایی به آزمایشگاه منتقل شد. یافته‌ها: در 10 ایستگاه مورد بررسی در رودخانه سرباز 10 گونه مربوط به Bacillariophyceae شناسایی شده است . در بین انواع گونه های شناسایی شده Navicula با 5 گونه بالاترین میزان فراوانی را دارا می باشد. در ایستگاه های مختلف نمونه برداری شده در رودخانه سرباز سه گروه از پلانکتون های جانوری شامل سخت پوستان، مژه داران و روتیفرها مشاهده شد. در این میان تنها رده سخت پوستان دارای دو جنس سیکلوپس و دافنی بوده و دو گروه دیگر تنها دارای یک جنس بودند. اما بالاترین میزان فراوانی و تراکم متعلق به گروه مژه داران بود که در تمامی فصول و در همه ایستگاه ها Vorticella مشاهده گردید. در ایستگاه های نمونه برداری شده رودخانه سرباز سخت پوستان با داشتن تنوع بیشتر، پایین ترین میزان فراوانی را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتیجه‌گیری: بررسی جوامع پلانکتونی به صورت کمی و کیفی در رودخانه سرباز نشان داد که محیط مورد مطالعه از نظر تنوع و تراکم پلانکتونی در حد بسیار پایینی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

272 - T‎‎‎‎he Impact of Geometric Proportions on Daylight Performance and the Proportions Derived From Nature in Traditional Houses (Case study:Ardabil’s ‎Houses)
M. Javadi nodeh A. Shahcheraghi AR. Andalib

This study attempts to determine the compatibility of common geometric proportions used in traditional houses with daylight performance and natural proportions of the surrounding physical environment so as to recognize the most compatible structural layout with nature. أکثر

This study attempts to determine the compatibility of common geometric proportions used in traditional houses with daylight performance and natural proportions of the surrounding physical environment so as to recognize the most compatible structural layout with nature. To this end, 28 shahneshin rooms were chosen from 21 traditional houses in Ardabil. Moreover, they were observed to have the highest level of overlap with the frequency perimeter zone of daylight. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

273 - برآورد پتانسیل کاهش گازهای گلخانه ای از طریق بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان اداری در شهر تهران با استفاده از نرم افزار انرژی پلاس
سعید شجری آزیتا بهبهانی نیا اشکان عبدالی سوسن

زمینه و هدف : مصرف انرژی در ساختمان های کشور در حدود دو تا چهار برابر متوسط مصرف انرژی در سایرکشورهای جهان می باشد . در بخش ساختمان، ساختمان های عمومی و دولتی هفتاد درصد مصرف این بخش از انرژی را به خود اختصاص می دهند. محدود بودن منابع انرژی وآثار زیان آور بر مصرف بی روی أکثر

زمینه و هدف : مصرف انرژی در ساختمان های کشور در حدود دو تا چهار برابر متوسط مصرف انرژی در سایرکشورهای جهان می باشد . در بخش ساختمان، ساختمان های عمومی و دولتی هفتاد درصد مصرف این بخش از انرژی را به خود اختصاص می دهند. محدود بودن منابع انرژی وآثار زیان آور بر مصرف بی رویه آن، طرحی مناسب و بهینه را از دیدگاه مصرف انرژی ضروری می سازد. هدف از انجام این پژوهش بررسی و تغییر الگوی مصرف انرژی در ساختمان های اداری در راستای کاهش گازهای گلخانه ای می باشد.روش بررسی: جهت انجام بهینه سازی در ساختمان مورد مطالعه میزان انرژی مصرفی و جزئیات مربوط به سیستم های گرمایشی، سرمایشی و روشنایی ساختمان منتخب از طریق بازدید های میدانی و به کمک لوکس متر اندازه گیری، برداشت و سنجیده شد. با استفاده از نرم افزار انرژی پلاس مصرف انرژی برای ساختمان مورد نظر که با توجه به بررسی های انجام شده درگروه ساختمان های با مصرف انرژی زیاد قرار دارد، شیبه سازی شد. مقادیر مربوط به میزان هدررفت انرژی، سطح آسایش و شاخص های مصرف انرژی در ساختمان منتخب نیز محاسبه گردید.یافته ها: نتایج نشان می دهد که با اقدامات بهینه سازی موثر در ساختمان مورد نظر میتوان به کاهش کربن دی اکسید تولیدی و کاهش مصرف انرژی بین 14تا 20درصد بصورت سالیانه دست یافت.نتیجه گیری: بر طبق محاسبات انجام شده بطور میانگین 50 درصد از مصرف انرژی سالیانه هدر می رود که میتوان این میزان را با انجام اقدامات ممیزی تا 30 درصد کاهش داد و آسایش حرارتی که در برخی فصول خاص در ساختمان تا بیش از 60 درصد محاسبه شده است را افزایش داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

274 - ارزیابی ریسک‌های زیست محیطی و فنی در پروژه احداث تصفیه‌خانه‌ فاضلاب غرب اهواز ‏با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره
پوریا بیژن زاده کتایون ورشوساز اصلان اگدرنژاد

زمینه و هدف: با توجه به اینکه فاضلاب شهری و صنعتی از عوامل اصلی ورود آلودگی‌ها به محیط‌زیست می‌باشند؛ اثرات زیست‌محیطی و ریسک‌های فنی و عملیاتی ناشی از آن در فاز بهره‌برداری همواره مورد توجه بوده است. لیکن اثرات و ریسک‌های آن در فاز احداث نیز مهم است. از این رو، تحقیق ح أکثر

زمینه و هدف: با توجه به اینکه فاضلاب شهری و صنعتی از عوامل اصلی ورود آلودگی‌ها به محیط‌زیست می‌باشند؛ اثرات زیست‌محیطی و ریسک‌های فنی و عملیاتی ناشی از آن در فاز بهره‌برداری همواره مورد توجه بوده است. لیکن اثرات و ریسک‌های آن در فاز احداث نیز مهم است. از این رو، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی و فنی پروژه احداث تصفیه‌خانه‌ فاضلاب در غرب اهواز با روش تصمیم‌گیری سلسله مراتبی در سال 1400 انجام شد. روش بررسی: پس از فاز مطالعاتی، اطلاعات مربوط به پروژه از طریق روش پیمایشی و حضور در محل تصفیه خانه گردآوری گردید و تمامی فرآیندهای اجرایی، تجهیزات و تاسیسات مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش E-FMEA و نظرات کارشناسان فنی و زیست‌محیطی برای شناسایی ریسک‌های زیست محیطی و فنی استفاده شد. در ادامه، برای وزن دهی و اولویت بندی پارامترهای روش مورد استفاده، از تصمیم‌گیری چند معیاره (AHP)، استفاده گردید. یافته‌ها: در مجموع 19 جنبه زیست محیطی و 24 ریسک فنی قابل توجه در فرآیندهای پروژه احداث تصفیه خانه غرب اهواز شناسایی شد. در دو مرحله‌ احداث ساختمان‌ها و نصب مخازن و تأسیسات، ریسک‌های زیست‌محیطی و فنی مشابه بودند. در سایر مراحل، ریسک‌ فنی نسبت به زیست‌محیطی از اهمیت بیشتری برخوردار بود. اختلاف تعداد بین دو ریسک فنی و زیست‌محیطی در مراحل حفاری و گودبرداری، نصب فوندانسیون و اسکلت سازه‌ها به ترتیب 50، 25 و 66 درصد بود. بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه‌ کلیه ریسک‌ها نشان داد که ریسک‌های فنی نسبت به ریسک‌های زیست‌محیطی حدود 26 درصد بیشتر بود. به طور کلی نتایج نشان داد که اغلب ریسک‌های زیست‌محیطی در سطح قابل پذیرش و 8 مورد از ریسک‌های فنی نیازمند رفع هرچه سریعتر قرار داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

275 - بررسی آلودگی ناشی از تغییرات فیزیک وشیمیایی رودخانه سقز
فؤاد مصطفی نژاد امیرحسام حسنی

رودخانه سقز یکی از منابع مهم آب سطحی شهرستان سقز است که آب مورد نیاز برای کشاورزی، شرب و... حاشیه رودخانه را تامین می کند. فاضلاب های انسانی و کشاورزی، منابع مهم آلوده کننده این رودخانه می باشند. در این تحقیق روند تغییرات آلودگی فیزیکوشیمیایی رودخانه سقز در سال های 1388 أکثر

رودخانه سقز یکی از منابع مهم آب سطحی شهرستان سقز است که آب مورد نیاز برای کشاورزی، شرب و... حاشیه رودخانه را تامین می کند. فاضلاب های انسانی و کشاورزی، منابع مهم آلوده کننده این رودخانه می باشند. در این تحقیق روند تغییرات آلودگی فیزیکوشیمیایی رودخانه سقز در سال های 1388 و 1387 مورد بررسی قرار گرفته و با نتایج تحقیقات قبلی در سال های 84 و 1383مورد مقایسه قرار گرفته است.در مجموع در طی این سال ها تعداد 80 نمونه از 4 ایستگاه طی 20 نمونه برداریاز هر کدام از چهار ایستگاه تموغه، ایستگاه سقز، کانی جشنی و عرب اوغلی برداشته شده و پارامترهایpH،BOD ، COD ، DO ، TDS ، EC ، NO3 و ... اندازه گیری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج به دست آمده، ایستگاه سقز به دلیل دریافت فاضلاب های انسانی و کشاورزی منابع مهم آلوده کننده این رودخانه فاضلاب های شهری ، آلودگی بسیار زیادی نسبت به سایر ایستگاه ها دارد به طوری که افزایش شدید BOD5 در این ایستگاه به ویژه در فصول کم آبی نشان دهنده این موضوع است. در مجموع با توجه به وضعیت خودپالایی رودخانه در ایستگاه های پایین دست میزان BOD5 به تدریج پایین می آید. فاضلاب های انسانی، زه آب های کشاورزی و تخلیه مواد زاید از آلاینده های مهم این رودخانه محسوب شده وخطری جدی برای این رودخانه می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

276 - بررسی واحدهای عملکردی و روش ساخت تصفیه خانه های آب
فریبرز یوسفوند رامین بیات

زمینه و هدف: آب تصفیه شده یکی از ارکان بسیار مهم در سلامت جوامع انسانی می باشد، لذا سعی در تصفیه آب از طریق تصفیه خانه های آب حتی با هزینه های بالا امری قابل توجیه می باشد. آب های سطحی غالبا دارای تنوع بیشتری از آلاینده ها نسبت به آب های زیرزمینی هستند و به همین دلیل فر أکثر

زمینه و هدف: آب تصفیه شده یکی از ارکان بسیار مهم در سلامت جوامع انسانی می باشد، لذا سعی در تصفیه آب از طریق تصفیه خانه های آب حتی با هزینه های بالا امری قابل توجیه می باشد. آب های سطحی غالبا دارای تنوع بیشتری از آلاینده ها نسبت به آب های زیرزمینی هستند و به همین دلیل فرآیندهای تصفیه ممکن است برای این قبیل آب ها پیچیده تر باشد. در تصفیه خانه های آب، پروسه تصفیه از طریق لوله ورودی به تصفیه خانه شروع و با عبور از سازه های آشغال گیر، هوادهی، میکرواسترینر، اختلاط سریع، سوپرپولساتور، فیلتر شنی و مخزن وارد جریان آب شهری می گردد و در این بین سازه های همچون تغلیظ کننده ، تانک بازیافت و آب گیری مکانیکی آلوده را به دو بخش قابل تصفیه و غیر قابل تصفیه تقسیم کرده و مواد جامد غیرقابل تجزیه را به خارج از مخزن هدایت می نمایند. روش بررسی: این مقاله با بررسی پایگاه های معتبر علمی و تجربیات نویسندگان به بررسی روش ساخت و عملکرد بخش های مختلف تصفیه خانه های آب به صورت اجرایی و علمی پرداخته است. یافته ها: عملکرد بخش های مختلف تصفیه خانه و روش ساخت آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و اهمیت و جایگاه هر یک از بخش ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: فرآیند تصفیه آب از زمان ورود به تصفیه خانه تا خروج از آن به صورت جز به جز به انضمام روش ساخت مورد بررسی قرار گرفت که اطلاعات سودمندی جهت برنامه ریزان و طراحان و فعالان در این زمینه قرار می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

277 - شهرسازی بیوفیلیک: الحاق طبیعت به منظور افزایش کارایی محیط های انسان ساخت (مورد پژوهی: ساماندهی بخشی از محور مهران رود تبریز)
پریسا قبادی یاسمن چراغی ملیانی

زمینه هدف: با شروع عصر جدید و در پی آن شدت یافتن سرعت ساخت و ساز در شهرها، حاشیه رودخانه‏های فصلی و دائمی که در گذشته از جمله فضاهای سبز و تفریحی شهرها به شمار می آمدند، مبدل به یک فضای زائد شهری شدند. این پژوهش می‏کوشد با به کارگیری رویکردهای جدید به ساماندهی بخشی از ب أکثر

زمینه هدف: با شروع عصر جدید و در پی آن شدت یافتن سرعت ساخت و ساز در شهرها، حاشیه رودخانه‏های فصلی و دائمی که در گذشته از جمله فضاهای سبز و تفریحی شهرها به شمار می آمدند، مبدل به یک فضای زائد شهری شدند. این پژوهش می‏کوشد با به کارگیری رویکردهای جدید به ساماندهی بخشی از بافت پیرامونی مهران رود در محله بیلانکوه تبریز بپردازد. روش بررسی: انتخاب سکانس مطالعاتی، به کمک پرسشنامه و روش ANP صورت پذیرفته و روش جمع آوری اطلاعات در بخش مبانی نظری به صورت کتابخانه ای و اسنادی و در بخش شناخت نمونه موردی، به صورت میدانی است. همچنین در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته‌ها: دستاورد این پژوهش در بخش مبانی، ارائه چهارچوب نظری در قالب هفت معیار و زیر معیارهای مرتبط با هریک می باشد که پس از مطالعه مصادیق و جمع بندی آنها، خرد پروژه هایی در حوزه مداخله تعریف شد که در ارائه طرح های سه بعدی و طراحی فضاهای آنها زیرمعیارهایی نظیر بیومورفیک و بیومیمیکری، چشم انداز و پناهگاه، استفاده از مصالح و پوشش گیاهی بومی موثرتر و کاربردی تر بودند. بحث و نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان می دهد که در نظر گرفتن عوامل طبیعی نظیر رودخانه و پیوند آن با بافت شهری پیرامونی به کمک کاربری های مکمل و همخوان نظیر باغ‏ها و زمین های کشاورزی درون شهری می تواند موجب تقویت پتانسیل بیوفیلیکی شهر تبریز و حل مشکلاتی نظیر انفصال بافت شهری و رودخانه، کم رنگ شدن ارتباطات اجتماعی و کاهش سیلاب در مواقع بحرانی گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

278 - ارزیابی و رتبه‌بندی فعالیت‌های مولد ریسک محیط‌زیستی کارخانه نمک‌زدایی شماره (1) اهواز با استفاده از مدل تحلیل سلسه مراتبی (AHP)
عبدالرضا کریمی زهرا رحیمی رشت آبادی

مطالعات ارزیابی ریسک محیط زیستی معمولا از یک روند مشخص مشتمل بر شناسایی مخاطرات احتمالی و پیامدهای ناشی از آن ها، تخمین و برآورد ریسک و پیشنهاد روش های تقلیل ریسک و پیامدهای ناشی از آن پیروی می کند. این مطالعه در سال 1395 با هدف ارزیابی و رتبه بندی فعالیت های مولد ریسک أکثر

مطالعات ارزیابی ریسک محیط زیستی معمولا از یک روند مشخص مشتمل بر شناسایی مخاطرات احتمالی و پیامدهای ناشی از آن ها، تخمین و برآورد ریسک و پیشنهاد روش های تقلیل ریسک و پیامدهای ناشی از آن پیروی می کند. این مطالعه در سال 1395 با هدف ارزیابی و رتبه بندی فعالیت های مولد ریسک محیط زیستی کارخانه نمک زدایی شماره (1) اهواز در شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون و در فاز بهره برداری صورت پذیرفت. در این پژوهش شناسایی ریسک های موجود در منطقه بر اساس بازدیدهای میدانی، مصاحبه با کارشناسان کارخانه و محیط زیست، گزارش وضع موجود و روش دلفی صورت گرفت. سپس رتبه بندی فعالیت های مولد ریسک با استفاده از روش AHP صورت پذیرفت. بر اساس روش دلفی از 11 فعالیت مولد ریسک شناسایی شده، 8 مورد به عنوان فعالیت های نهایی مشخص شدند که این فعالیت ها بیش ترین ریسک را در کارخانه ایجاد کرده اند. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بر اساس روش AHP بالاترین فعالیت مولد ریسک مربوط به نگهداری، انتقال و تزریق مواد شیمیایی به مخازن با وزن 244/0 و کم ترین آن مربوط به عملیات زنگ زدایی با وزن 069/0 می باشد. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که به کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می تواند در اولویت بندی شاخص ها و زیرشاخص های مورد ارزیابی، باعث افزایش دقت آن در برآورد سطح نهایی ریسک شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

279 - بررسی عملکرد و کیفیت پساب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب شهر بیرجند جهت مصارف کشاورزی
محمد حسین فتح آبادی محمدحسین احمدی شادمهری سید مسعود فیض سیدعلی بنی هاشمی

زمینه و هدف: امروزه اساسی ترین اقدام در جهت کنترل آلودگی های ناشی از فاضلاب ها و استفاده مجدد آن ها، احداث تصفیه خانه فاضلاب و نظارت دقیق بر عملکرد آن ها می باشد. تخلیه پساب های غیراستاندارد و استفاده از آن ها در کشاورزی و یا تخلیه آب های سطحی، مخاطرات بهداشتی و زیست مح أکثر

زمینه و هدف: امروزه اساسی ترین اقدام در جهت کنترل آلودگی های ناشی از فاضلاب ها و استفاده مجدد آن ها، احداث تصفیه خانه فاضلاب و نظارت دقیق بر عملکرد آن ها می باشد. تخلیه پساب های غیراستاندارد و استفاده از آن ها در کشاورزی و یا تخلیه آب های سطحی، مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی زیادی را به دنبال خواهد داشت. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی عملکرد زیست محیطی و کیفیت تصفیه خانه فاضلاب شهر بیرجند جهت مصارف کشاورزی انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه در سال 1399 به روش بررسی مقطعی طی سال های 1396 تا 1398 بر روی تصفیه خانه فاضلاب شهر بیرجند انجام گرفته است. یافته ها: یافته ها نشان داد که شاخص COD با میانگین 225 بیشترین عدم تطبیق با استاندارد را در سال 1396 دارا بوده است. شاخص TSS با میانگین 153 در جایگاه دوم، کلیفرم کل با میانگین 1300 در جایگاه سوم و کلیفرم گوارشی با میانگین 5/502 نیز در جایگاه چهارم قرار گرفته اند. این شاخص ها در سال 1398 در وضعیت استاندارد و مطلوب قرار گرفته است. نتایج: مقایسه نتایج مطالعه فعلی با استانداردهای فاضلاب خروجی نشان داد که استفاده از پساب این تصفیه خانه جهت مصارف کشاورزی به دلیل مطابقت با استانداردهای خروجی فاضلاب توصیه می شود. این روند در طی سال های 1396 تا 1398 وضعیت مطلوبی را نشان داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

280 - مکان‌یابی گلخانه جهت بهینه‌سازی در کشاورزی با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: دشت اسدآباد)
ابوذر رمضانی مسلم درویشی داود نجات

زمینه هدف: گلخانه به فضای محدودی اطلاق می‌شود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. رشد سریع اقتصادی و فرهنگی، رشد جمعیت، محدودیت آب‌وخاک، نیاز جامعه به مواد غذایی، وجود بازارهای بزرگ مصرف و علاقه‌مندی به أکثر

زمینه هدف: گلخانه به فضای محدودی اطلاق می‌شود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. رشد سریع اقتصادی و فرهنگی، رشد جمعیت، محدودیت آب‌وخاک، نیاز جامعه به مواد غذایی، وجود بازارهای بزرگ مصرف و علاقه‌مندی به تولید محصولات خارج از فصل در سال‌های اخیر موجب توسعه کشت محصولات گلخانه‌ای شده است. اما انتخاب مکان نامناسب برای ایجاد گلخانه منجر به هدر رفت سرمایه و عدم رخداد اهداف مذکور می‌شود. هدف از این تحقیق یافتن مکان بهینه استقرار گلخانه در دشت اسدآباد با رویکرد توسعه پایدار است. روش بررسی: به علت وجود پارامترهای متعدد و مؤثر در عملکرد گلخانه‌ها از تکنیک تحلیل‌های چندمعیاره جهت یافتن مکان مناسب استفاده شده است. همچنین باتوجه‌به وجود عدم قطعیت در رفتار پارامترهای طبیعی، منطق فازی جهت مدل‌سازی تأثیر پارامترها به کار گرفته شده است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد از کل پهنه دشت اسدآباد، 10درصد وضعیت خیلی مناسب، 39درصد در وضعیت مناسب (مناسب همراه با محدودیت) و 51 درصد در وضعیت نامناسب از نظر احداث گلخانه قرار دارند. بحث و نتیجه‌گیری: با تکیه بر تحلیل‌های مکانی می‌توان ریسک سرمایه‌گذاری در مورد گلخانه‌ها را کاهش داده و موجب پایداری محیط زیست شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

281 - بررسی نقش بیماری کووید-١٩ در پیدایش معماری سبز در آینده-پژوهی خانه‌ها بر اساس روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها(CLA)
روشنک نابغ وطن آزیتا بلالی اسکوئی محمدعلی کی نژاد فربد دیبا

زمینه و هدف: با شیوع بیماری کووید-١٩ و قرنطینه خانگی، سبک زندگی انسان ها،که رابطه مستقیمی با طرح ریزی خانه دارد، دچار تحولات گسترده ای شد. انسان ها بالاجبار زمان زیادی را در خانه گذرانده و تمامی فعالیت های روزمره خود را می بایست از داخل خانه انجام دهند. پس با تغییر سبک أکثر

زمینه و هدف: با شیوع بیماری کووید-١٩ و قرنطینه خانگی، سبک زندگی انسان ها،که رابطه مستقیمی با طرح ریزی خانه دارد، دچار تحولات گسترده ای شد. انسان ها بالاجبار زمان زیادی را در خانه گذرانده و تمامی فعالیت های روزمره خود را می بایست از داخل خانه انجام دهند. پس با تغییر سبک زندگی نیاز به تغییر در کالبد و مفهوم خانه ضروری است و آمادگی برای مواجهه با این تغییر نیازمند شناخت آینده های بدیل برای خانه است. روش بررسی: با استفاده از روش تحلیل لایه ای علت ها و تعمیق در لایه ها و روند رفت وبرگشتی آن، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان و نخبگان زمینه تحقیق، به شناسایی استعاره ها و گفتمان های بدیل برای این موضوع می پردازیم. یافته ها: استعاره های بدیل برای آینده خانه باتوجه به شیوع بیماری کووید-١٩ شامل ٧ مورد می باشند که خانه سبز از مهم ترین آن هاست. گفتمان های بدیل نیز که حمایتگر استعاره های بدیل هستند شامل طبیعت گرایی، جبرگرایی فناورانه، اگزیستانسیالیسم و بازنگری فرهنگی می باشند. بحث و نتیجه گیری: دوری از طبیعت، گیاهان و فضای آزاد، به معنای دوری از زندگی اصیل و در نتیجه ایجاد حس افسردگی است که موجب بیماری های مختلف روحی می شود. خانه سبز باعث ایجاد سلامت و امنیت برای ساکنین خانه شده و درنتیجه رفاه و آسایش بیشتری فراهم خواهدکرد. همچنین خانه سبز با معماری خاص خود، قادر به صرفه جویی در انرژی و حفظ بیشتر برخی از منابع خانه است. باتوجه به عوارض روحی و اقتصادی ناشی از قرنطینه خانگی در اثر شیوع بیماری کووید-١٩، یکی از مهم ترین عناصر برای خانه آینده توجه بسیار زیاد به فضای سبز، گیاهان، منظر و پایداری می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

282 - بررسی ابعاد سازوکار توسعه پاک (CDM) و جایگاه آن در صنعت برق ایران
کیومرث حیدری مسعود کسرائی نژاد

زمینه هدف: پس از هشدار مجامع علمی، در کنوانسیون تغییر آب وهوای ملل متحد، اصولی برای جلوگیری از انتشار گازهای آلاینده مورد توافق قرار گرفت که در پیمان کیوتو تحت عنوان سازوکار توسعه پاک به اجرا گذاشته شد. در این مقاله ضمن مروری بر ابعاد این سازوکار، وضعیت صنعت برق ایران ا أکثر

زمینه هدف: پس از هشدار مجامع علمی، در کنوانسیون تغییر آب وهوای ملل متحد، اصولی برای جلوگیری از انتشار گازهای آلاینده مورد توافق قرار گرفت که در پیمان کیوتو تحت عنوان سازوکار توسعه پاک به اجرا گذاشته شد. در این مقاله ضمن مروری بر ابعاد این سازوکار، وضعیت صنعت برق ایران از آن منظر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مقاله، پس از بررسی وضعیت انتشار گازهای گلخانه ای در ایران، مروری بر ارکان مکانیسم توسعه پاک شامل سیر تاریخی، مزایا و موانع، جنبه های اقتصادی، روش شناسی و الگوهای ارزیابی زیست محیطی نیروگاه های برق انجام شد. در ادامه به بررسی مخاطرات زیست‌محیطی صنعت برق و موقعیت ایران در خصوص آن پرداخته شد. یافته‌ها: رشد سرانه کربن دی اکسید ناشی از مصرف انرژی و ناشی از تولید برق و حرارت در کنار سیستم برق رسانی مرکزی و عدم تمرکز کافی بر تولید پراکنده برق، هشدار دهنده آینده ای نه چندان روشن در صنعت برق از منظر شاخص های زیست محیطی در ایران است که البته این مهم در سالیان اخیر مورد توجه سیاستگذاران حوزه انرژی و محیط زیست بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: جهت توسعه برق پاک این مقاله، نوسازی سیستم ها، تمرکز بر مولدهای پراکنده و تولید برق منطقه ای، سرمایه گذاری بر آموزش مسائل مکانیسم توسعه پاک و گسترش نیروگاه های تولید هم‌زمان (به عنوان یک تجربه موفق در افزایش کارایی و کاهش آلایندگی در فرآیند تولید برق در سایر کشورها) را توصیه می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

283 - تحلیل حساسیت انتشار آلودگی هوای یک کارخانه فولاد نسبت به جهت باد غالب
زهرا منصوریان فرهاد نژاد کورکی

زمینه و هدف: صنعت فولاد نقش اساسی در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد و لذا توسعه این صنعت، عاملی اثربخش در توسعه سایر بخش‌های اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی کشور به شمار می رود. از طرفی، مکان یابی های غلط و بارگذاری بیش از حد در صنعت فولاد، منجر به ایجاد مشکلات محیط زیستی أکثر

زمینه و هدف: صنعت فولاد نقش اساسی در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد و لذا توسعه این صنعت، عاملی اثربخش در توسعه سایر بخش‌های اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی کشور به شمار می رود. از طرفی، مکان یابی های غلط و بارگذاری بیش از حد در صنعت فولاد، منجر به ایجاد مشکلات محیط زیستی توسط این صنعت شده است. جهت وزش بادها و شرایط تلاطمی و شارهای درون جو مجاور سطح زمین از مهم ترین عوامل جوی موثر در الگوی پراکنش و پخش انواع آلاینده های هوا پس از خروج از منابع انتشارات آن هاست. هدف از این مطالعه مدل سازی پخش آلودگی هوای کارخانه فولاد و تعیین نقاط بیشینه غلظت ناشی از کارخانه در شرایط وزش باد غالب می باشد. روش بررسی: در این رابطه با استفاده از داده های هواشناسی یک دوره 5 ساله از ایستگاه هواشناسی سینوپتیک نزدیک به منطقه مورد مطالعه، شرایط وزش بادهای غالب منطقه، گلباد سالیانه و فصلی توسط نرم افزار AERMET مدل سازی شد. سنجش پارامترها و آلاینده های خروجی از دودکش، میزان ذرات معلق به عنوان مهم-ترین آلاینده در منطقه نمونه برداری شده و سپس به کمک مدل AERMOD، مدل سازی پخش و پراکنش ذرات در مناطق و مراکز جمعیتی اطراف محدوده کارخانه فولاد شهرستان اردکان در دو بازه زمانی 24 ساعته و 6 روزه تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد بادهای غالب در این منطقه در جهت شمال، شمال غربی و جنوب شرقی هستند و بیش ترین مقادیر آلودگی مربوط به فواصل 5000 تا20000 متری از محل دودکش ها و در راستای شمال و شمال غربی می باشد که هم جهت با باد غالب منطقه هستند. هم چنین مقدار آلودگی در هوای منطقه ناشی از خروجی های دودکش کارخانه در مقیاس زمانی 24 ساعته پایین تر از حد استاندارد هوای پاک است. بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه، میزان کارایی مدل AERMOD در مدیریت و کنترل بهتر آلاینده‌های هوا و کاهش اثرات سوء بر محیط زیست بررسی شده و راهکارهای مناسب برای کنترل و کاهش آلودگی‌‌های حاصل از کارخانه و افزایش کیفیت هوای منطقه ارایه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

284 - بررسی بکارگیری سیستم ذخیره 24 ساعته سرمایش و گرمایش ساختمان‌های غیرمسکونی با استفاده از لوله‌های زیرزمینی و اثر آن بر کاهش مصرف انرژی و انتشار CO2
عیسی خاکنژاد اشکان عبدالی سوسن

با توجه به افزایش تقاضا برای ساخت ساختمان‌های با نیاز انرژی بالا، راه‌حل‌های فنی موردنیاز است تا با استفاده از آن‌ها بتوان به‌صورت بهینه و با حداقل نمودن مصرف انرژی، از آن استفاده نمود. لذا بررسی راه‌حل‌هایی که بتواند کاهش مصرف انرژی فسیلی و درنتیجه انتشار گازهای گل خان أکثر

با توجه به افزایش تقاضا برای ساخت ساختمان‌های با نیاز انرژی بالا، راه‌حل‌های فنی موردنیاز است تا با استفاده از آن‌ها بتوان به‌صورت بهینه و با حداقل نمودن مصرف انرژی، از آن استفاده نمود. لذا بررسی راه‌حل‌هایی که بتواند کاهش مصرف انرژی فسیلی و درنتیجه انتشار گازهای گل خانه‌ای را به دنبال داشته باشد، موردنیاز است. یکی از این راه‌حل ها، عبارت است از ذخیره‌سازی انرژی در منابع زیرزمینی که عمدتاً بر اساس استفاده 24 ساعته در نظر گرفته می‌شود. گرما در طول روز ذخیره می‌شود و در طول شب استخراج می‌گردد. تقاضا از گرما و سرما برای ساختمان کاهش نمی‌یابد، اما با استفاده از یک ذخیره‌سازی زیرزمینی می‌توان مقدار انرژی خریداری‌شده و آسیب‌های زیست‌محیطی آن‌ را کاهش داد. در تحقیق حاضر یک بیمارستان در شهر تهران به نمایندگی از ساختمانی با نیاز انرژی حرارتی بالا موردمطالعه قرار گرفت و محاسبات حرارتی و سیالاتی برای ذخیره سرما و گرما توسط لوله‌های زیرزمینی در آن، توسط نرم‌افزار متلب شبیه‌سازی گردید و بارهای حرارتی و برودتی ساختمان نیز توسط نرم‌افزارHAP4.5 محاسبه و در نرم‌افزار متلب وارد شد و اندازه و نحوه پاسخ سیستم ذخیره‌ساز و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن مطالعه گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، با به‌کارگیری سیستم ذخیره‌سازی 24 ساعته در طی سال، که دارای 15 خط لوله فولادی به قطر نامی 3 اینچ و به طول 600 متر که در عمق 3 متری سطح زمین قرار می‌گیرند، 67% از نیاز سالیانه گرمایشی و 34% از نیاز سالیانه سرمایشی تأمین و از انتشار سالیانه 127 تن دی‌اکسید کربن جلوگیری می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

285 - ایده ها و الگوهای باز زنده سازی مسیل‏ها و رودخانه‏های شهری (مطالعه موردی: رودخانه شاهرود)
اسدالله دیوسالار پری شکری فیروزجاه سجاد فردوسی

اقلیم و جغرافیای منطقه ای از عوامل موثر در طراحی شهر هستند، به گونه ای که غالبا فرم کلی شهرها و فضاهای مختلف شهری تحت تاثیر کلیت طبیعی منطقه قرار دارد. این عوامل در کنار پاسخگویی به دغدغه های محیط زیستی بوجود آمده در دهه های اخیر است که لزوم پرداخت به مقوله طبیعت شهرها أکثر

اقلیم و جغرافیای منطقه ای از عوامل موثر در طراحی شهر هستند، به گونه ای که غالبا فرم کلی شهرها و فضاهای مختلف شهری تحت تاثیر کلیت طبیعی منطقه قرار دارد. این عوامل در کنار پاسخگویی به دغدغه های محیط زیستی بوجود آمده در دهه های اخیر است که لزوم پرداخت به مقوله طبیعت شهرها را متذکر می شود. در این راستا با توجه به گسترش شهرها، رودخانه ها از جمله آخرین فضاهایی محسوب می گردند که به نوعی حضور طبیعت را در شهرها بیان می دارند. با این حال این فضاها فرصت هایی هستند که بی توجه رها شده اند و استفاده کامل و در خوری از آن ها نمی شود. در این خصوص پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سعی در شناخت کامل تر از ویژگی های این فضاها دارد تا بتوان نقشی دیگر را نیز به آن ها واگذار نمود و استفاده بهینه ای از آن ها برد. به منظور انجام این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی به جمع آوری داده ها و تهیه اطلاعات اقدام گردیده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در ادامه با توجه به وضعیت موجود محدوده مورد مطالعه، به ارایه الگوها و ایده های پیشنهادی به صورت تصویری در محیط های autocad و photoshop، در زمینه باز زنده سازی محدوده مورد نظر پرداخته شده، به نحوی که بتوان به وضعیت آشفته رودخانه شاهرود صورتی دلپذیر و زیبا داد و آن را به کریدوری سبز، به مفهوم پایداری و سبزینگی تبدیل نمود. در این راستا باز زنده سازی رودخانه شاهرود، به شهر، چهره و هویت ویژه ای خواهد بخشید که علاوه بر استفاده ساکنین، امکان جذب سیاح و توریست را از سراسر کشور و فراتر از آن افزایش خواهد داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

286 - بررسی و ارزیابی موقعیت جغرافیایی احداث نیروگاه های فتوولتاییک درکاهش میزان انتشارCO2 با استفاده از نرم افزارRet
ندا ع نیکنام سید علیرضا میرزای حسینی علی محمدی لعبت تقوی

افزایش گازهای گلخانه ای و محدودیت منابع فسیلی جهت تامین انرژی یکی از مهم ترین چالش های قرن اخیر است. لذا، رویکرد استفاده از منابع تجدیدپذیر با شتاب بیشتری در حال پیشرفت و توسعه است و یکی از منابع تجدیدپذیر مناسب، استفاده از انرژی خورشیدی جهت تامین برق است. در این میان س أکثر

افزایش گازهای گلخانه ای و محدودیت منابع فسیلی جهت تامین انرژی یکی از مهم ترین چالش های قرن اخیر است. لذا، رویکرد استفاده از منابع تجدیدپذیر با شتاب بیشتری در حال پیشرفت و توسعه است و یکی از منابع تجدیدپذیر مناسب، استفاده از انرژی خورشیدی جهت تامین برق است. در این میان سیستم های فتوولتاییک دارای مزایای منحصر به فردی از جمله عدم آلودگی محیط زیستی و تولید آلاینده های صنعتی، عدم نیاز به شبکه، تولید برق به صورت پراکنده و هزینه پایین تعمیر و نگهداری می باشند . در این تحقیق دو نیروگاه فتوولتاییک با ظرفیت 30 کیلووات در شهر کرمان وساری در نظر گرفته شده است و به کمک نرم افزار Ret Screen تحلیل اقتصادی و محیط زیستی با توجه به شرایط اقلیمی و مناطق تابشی انجام شده است. شهر کرمان در بهترین منطقه تابشی کشور با دریافت انرژی روزانه 2/5kwh/m2/day و ساری در نامساعدترین شرایط دریافت تابشی، با دریافت میانگین انرژی خورشیدی روزانه9/3 kwh/m2/day انتخاب شد. نتایج این پژوهش نشان داده است با فعالیت یکساله نیروگاه فتوولتاییک در شهر کرمان از انتشار 36 تن CO2 و در شهر ساری از انتشار 9تنCO2 جلوگیری می شود. همچنین دوره بازگشت سرمایه در شهر کرمان 3/7 سال و در شهر ساری 2/11 سال می باشد. بر اساس این تحقیق موقعیت جغرافیایی منطقه جهت احداث نیروگاه فتوولتاییک بسیار حایز اهمیت می باشد به نحوی که بازگشت سرمایه در شهر کرمان در حدود 4 سال کم تر و میزان کاهش CO2 در آن حدود 4 برابر شهر ساری محاسبه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

287 - بررسی کیفیت آب رودخانه ی کارون با استفاده از شاخص NSFWQI در بازه زرگان تا کوت امیر (طی 5 سال )
پگاه حسینی علی رضا ایلدرومی علی رضا حسینی

در قرن حاضر، حفاظت سیستم حیاتی رودخانه از اهداف اصلی ساماندهی رودخانه ها در توسعه پایدار منابع آب بشمار می‌آید. لذا در این تحقیق کیفیت آب رودخانه کارون با شاخص کیفیت آب NSFWQI در طی سال های 1386- 1390 در بازه ایستگاه های زرگان تا کوت امیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاص أکثر

در قرن حاضر، حفاظت سیستم حیاتی رودخانه از اهداف اصلی ساماندهی رودخانه ها در توسعه پایدار منابع آب بشمار می‌آید. لذا در این تحقیق کیفیت آب رودخانه کارون با شاخص کیفیت آب NSFWQI در طی سال های 1386- 1390 در بازه ایستگاه های زرگان تا کوت امیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که کیفیت آب رودخانه کارون، در طی 5 سال اخیر از رده خوب و متوسط در سال 1386 به رده بد در اسفند 1390 تنزل یافته است و رودخانه در طبقه 3 نظام طبقه بندی سالانه کیفیت آب می‌باشد و در این بازه خودپالایی رودخانه در حد کم می‌باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

288 - ارزیابی فنی ،اقتصادی و زیست محیطی نیروگاه‌های خورشیدی به وسیله نرم‌افزار RETScreen با توجه به قانون هدفمندسازی یارانه‌ها (مطالعه موردی نیروگاه خورشیدی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی)
مجید عباس‌ پور سید علیرضا حاجی سید میرزای حسینی ترانه طاهری

رشد بی رویه مصرف انرژی در کشور به حدی است که تا قبل از افق 1400 ، ایران را از یک کشور صادر کننده انرژی، به کشوری وارد کننده انرژی تبدیل خواهد کرد. برای مقابله با این تهدید، اجرای راهکارهای بهینه سازی تولید، توزیع و مصرف انرژی ، اصلاح الگوی مصرف آن و به‌کارگیری انرژی‌های أکثر

رشد بی رویه مصرف انرژی در کشور به حدی است که تا قبل از افق 1400 ، ایران را از یک کشور صادر کننده انرژی، به کشوری وارد کننده انرژی تبدیل خواهد کرد. برای مقابله با این تهدید، اجرای راهکارهای بهینه سازی تولید، توزیع و مصرف انرژی ، اصلاح الگوی مصرف آن و به‌کارگیری انرژی‌های تجدید پذیر ضروری است. بر این اساس، دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از اولین پیشگامان به‌کارگیری انرژی‌های تجدید پذیر در واحدهای دانشگاهی، یک نیروگاه خورشیدی 12 کیلو واتی در واحد علوم و تحقیقات تهران احداث نموده است. در این تحقیق از نرم افزار RETScreen برای محاسبه میزان انرژی خورشیدی دریافتی و ضریب ظرفیت نیروگاه، همچنین برآورد هزینه های اولیه و دوره ای، محاسبه میزان کاهش گازهای گلخانه ای و ارزیابی مالی استفاده شده است. در محاسبات با توجه به قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و تعرفه‌های جدید قیمت برق و مسئله کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از نیروگاه فوتوولتائیک سه سناریو اصلی مطرح و با یکدیگر مقایسه شده است. بر این اساس در حالت اول بدون منظور کردن اثر کاهش گازهای گلخانه‌ای و با فرض متوسط بهای برق 430 ریال بر کیلووات ساعت، زمان دست‌یابی به جریان نقدی مثبت برابر 1/12 سال و در حالت دوم با فرض بهای برق 2100 ریال (مشترک پر مصرف) زمان دست‌یابی به جریان نقدی مثبت به حدود 8 سال رسید. بر اساس محاسبات در حالت ایده‌آل و با در نظر گرفتن اعتبار به ازای کاهش گازهای گلخانه‌ای و بهای برق 2100 ریال و به‌کارگیری پانل های خورشیدی بار اندمان بالا و باتری‌های مناسب (با قابلیت تخلیه بار تا 60 درصد) زمان دست‌یابی به جریان نقدی مثبت به حدود 6 سال کاهش یافت. بر این اساس بهره گیری از فناوریهای نوین در خصوص باتری و پانل ها و اتخاذ سیاست‌های حمایتی از طرف دولت می‌تواند زمان بازگشت سرمایه را در حد مطلوب کاهش دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

289 - مدیریت و تقلیل عملی آلاینده های رودخانه قمرود
سعید یارمحمدی محمود شریعت مسعود منوری پروین فرشچی

قمرود از جمله رودهای نسبتاً‌کم آبی است که در حوزه‌ی مرکزی ایران جاری است، این رودخانه از دامنه‌های شمالی زاگرس سرچشمه می‌گیرد و در پایاب پس از پیوستن به رودخانه، قره‌چای در دشت مسیله به دریاچه نمک در شمال شرقی شهر قم می‌ریزد. مساحت حوزه آبریزه قمرود 19000 کیلومتر مربع و أکثر

قمرود از جمله رودهای نسبتاً‌کم آبی است که در حوزه‌ی مرکزی ایران جاری است، این رودخانه از دامنه‌های شمالی زاگرس سرچشمه می‌گیرد و در پایاب پس از پیوستن به رودخانه، قره‌چای در دشت مسیله به دریاچه نمک در شمال شرقی شهر قم می‌ریزد. مساحت حوزه آبریزه قمرود 19000 کیلومتر مربع و طول شاخه اصلی آن 288 کیلومتر برآورد شده است. جهت عمومی این رودخانه از جنوب غربی به شمال شرقی است. بخش عمده جریانات سطحی قمرود از شاخه اصلی مهم در بند گلپایگان تأمین می‌شود. حداکثر ارتفاع در حوزه 3724 متر و حداقل آن 810 متر در خروجی حوزه آبریز واقع در دشت مسیله است. دو سد مهم 15 خرداد با 200 میلیون متر مکعب ظرفیت و سد گلپایگان با 5/46 میلیون متر مکعب بر روی آن ساخته شده است. وجود زمینهای کشاورزی نسبتاً‌ متراکم در کنار رودخانه باعث شده، بخشی از آب زمینهای کشاورزی توسط رودخانه،زهکشی شود و در بستر رودخانه آلگها به طور بی‌رویه‌ای رشد کرده کاهش کیفیت آب رودخانه را تحمیل می‌کند. در زمان حداقل آبدهی رودخانه که با فصل خشک(تابستان) منطبق است.(1و2و3و6و7و8و10) جهت حفاظت، پاکسازی و بهسازی اکوسیستم رودخانه قمرود شناسایی منابع و کانونهای آلودگی حاشیه رودخانه و تعیین نوع ، میزان و محلهای ورود آلاینده ها به آن انجام شد. ایستگاه‌های نمونه برداری بر اساس جریانات و انشعآبات فرعی ، فاضلآبهای روستایی و شهری صنعتی و کشاورزی، سهولت در امر حمل و نقل و دسترسی به ایستگاهها در فصول مختلف و نزدیکی به ایستگاههای هیدرومتری انتخاب شدند. حدود 8 الی 12 ایستگاه در طول رودخانه قم رود مشخص گردید. مقدار پارامترهای BOD5، COD، میزان کدورت- هدایت الکتریکی آبDO و PH مورد آزمایش قرار گرفتند. از نظر جامدات محلول (TDS) منطقه امامزاده عبدا... ، قلعه چم، پل خلج آباد، پذیرای بیشترین میزان مواد محلول هستند. همچنین میزان کدورت در محدوده قلعه چم ، پل آسفالت فرا راه ، پل خلج آباد، هموار لکها بیشتر از سایر ایستگاهها می باشد که واحدهای شستشوی شن و ماسه در این منطقه موجب آن بوده‌اند. هدایت الکتریکی آب نیز با توقف در سد 15 خرداد تحت تأثیر اراضی شور افزوده شده است و همچنین ورودپسآب سیستم اسمز معکوس جهت تصفیه آب شیرین ویژه در ایستگاه پل انقلاب نیز یکی از عوامل افزایش هدایت الکتریکی آب رودخانه می‌باشد. در بررسی‌ها مشخص گردید که تخلیه فاضلآبهای کشاورزی، صنعتی و شهری و دفع پسماندهای صنعتی و انسانی موجبات آلودگی و تخریب اکوسیستم رودخانه را فراهم آورده است. ورود فاضلاب و پسآبهای تصفیه نشده به رودخانه باعث افزایش بار مواد آلی آن و کاهش میزان اکسیژن محول در آب و موجب مرگ آبزیان به ویژه ماهیان گردیده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

290 - بررسی روند تغییرات پارامترهای شیمیایی کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از تحلیل مؤلفه‌اصلی و نرم افزار Aqua Chem
سمیرا رهنما نسرین سیاری

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع آبی هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیت&lrm;های مختلف نظیر کشاورزی، صنعت و شرب دارند، لذا حفاظت و استفاده بهینه از منابع آبی یکی از اصول توسعه پایدار هر کشور محسوب می‌گردد. در این پژوهش، داده&lrm;های کیفی آب رودخانه تجن که یکی از أکثر

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع آبی هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیت&lrm;های مختلف نظیر کشاورزی، صنعت و شرب دارند، لذا حفاظت و استفاده بهینه از منابع آبی یکی از اصول توسعه پایدار هر کشور محسوب می‌گردد. در این پژوهش، داده&lrm;های کیفی آب رودخانه تجن که یکی از مهم‌ ترین منابع آبی استان مازندران به شمار می آید، طی سال های 1382 تا 1392 در دو ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی ساختار همبستگی و ارتباط میان متغیرها از تحلیل فاکتور اصلی بر مبنای روش آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) و برای ارزیابی کیفیت آب و روند تغییرات پارامتر های کیفی آب رودخانه از نمودارهای پایپر و شولر استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از PCA مشخص شد که برای کنترل کیفیت آب رودخانه، در ایستگاه کردخیل در 6 ماه اول سال به جز pH و در 6 ماه دوم سال به جز (SO42-، Q و pH) تمامی پارامترها در اولویت قرار دارند. در ایستگاه سلیمان تنگه در 6 ماه اول سال پارامترهای (EC، TDS، K+،-HCO3 و Ca2+) و در 6 ماه دوم سال پارامترهای (TDS، Cl-، Na+ و SAR) در اولویت قرار دارند. با توجه به نمودار پایپر تیپ کیفی شیمیایی آب رودخانه تجن در ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه از نوع بی‌کربنات- منیزیم-کلسیم می‌باشد. هم چنین بر اساس نتایج حاصل از دیاگرام شولر مشخص شد که آب این رودخانه در هر دو ایستگاه دارای کیفیت خوب بوده و برای شرب مناسب می&lrm;باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

291 - ارزیابی کمی و کیفی منابع آب رودخانه کارون با استفاده از شاخص NSFWQI و روش AHP
مرجان سالاری فریدون رادمنش حیدر زارعی

رودخانه‌ها به عنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای مصارف مختلف مطرح می‌باشند. از این رو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی‌های اخیر و توسعه شهری و روستایی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست مصوب می‌گردد. رودخانه کارون اهمیت بسیاری در تأمین آب آشامیدنی، حفظ أکثر

رودخانه‌ها به عنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای مصارف مختلف مطرح می‌باشند. از این رو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی‌های اخیر و توسعه شهری و روستایی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست مصوب می‌گردد. رودخانه کارون اهمیت بسیاری در تأمین آب آشامیدنی، حفظ حیات صنعتی استان خوزستان و تامین آب کشاورزی دارد. بنابراین مدیریت و کنترل کیفیت این منبع آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر، کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از شاخص NSFWQI ارزیابی گردید و در مرحله بعد وزن‌ 9 عامل بررسی شده در این شاخص با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی با توجه به شرایط محلی و نظرات کارشناسان متخصص در این زمینه تغییر و اصلاح گردید. نتایج وزن‌های اصلاح شده نشان داد که بیشترین ارزش وزنی به دست آمده از روش (AHP) در مقایسه با شاخصNSFWQI مربوط به پیراسنجه‌های اکسیژن محلول، کلیفرم و اکسیژن خواهی زیست- شیمیایی می‌باشد. همچنین روش استفاده شده در این مطالعه به دلیل قابلیت بالای مدیریتی، صحت و دقت قضاوت‌ها و مقایسات در به دست آوردن وزن نهایی معیارها ارزشمند است. به کار‌گیری روش موجود اولاً تمامی اهداف تعریف شده در پروژه‌های کیفیت آب را با ارایه نظرات کارشناسان متخصص به منظور کاهش هزینه و همچنین در نظر گرفتن مسایل اقتصادی، اجتماعی و فنی بهبود می بخشد. به عبارت دیگر استفاده از روش AHP توام با شاخص‌های کیفیت آب، محدودیت‌های شاخص‌های کیفیت آب مربوط به شرایط خاص هر مکان را از بین می برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

292 - بررسی وضعیت رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام
مریم عزیزی حسین مهدی زاده سید محمد شبیری

این پژوهش با هدف بررسی رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام و مقایسه آن در گروه‌های مختلف زنان انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان خانه‌دار 45-20 ساله ساکن شهر ایلام تشکیل داده‌اند که نمونه‌ای به حجم 400 نفر از آن ها انتخاب گردید. ابزار جمع‌آوری د أکثر

این پژوهش با هدف بررسی رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام و مقایسه آن در گروه‌های مختلف زنان انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان خانه‌دار 45-20 ساله ساکن شهر ایلام تشکیل داده‌اند که نمونه‌ای به حجم 400 نفر از آن ها انتخاب گردید. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، یک پرسشنامه محقق ساخته بوده که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای همه مولفه‌های رویکرد محیط زیستی قابل قبول برآورد گردیده است. رویکرد محیط زیستی شامل علاقه‌مندی به محیط زیست، مسئولیت‌پذیری در قبال محیط زیست و رفتار محیط زیستی بوده است. نتایج حاکی از میزان بالای علاقه‌مندی، میزان کم مسئولیت‌پذیری و انطباق کم رفتارهای محیط زیستی زنان خانه‌دار با اصـول محیط زیستی می باشد. در مجموع می توان گفت که زنان خانه دار از میزان علاقه مندی زیادی به محیط زیست برخوردار بــوده اند. وضعیت رفتـــارهــای محیط زیستی آن ها نسبتاً خوب و میزان مسئولیت پذیری آنان در قبال محیط زیست کم ارزیابی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

293 - بررسی دستور تاریخی زبان داستان «خیشخانه» تاریخ بیهقی
انور عباس مجید

دستور و مباحث دستوری وسعتی بی‌انتها دارد. زبان اعم از گفتاری و نوشتاری پایدار نیست و همچون بسیاری از پدیده‌ها دستخوش تحول و دگرگونی می‌شود. در مسیر پویایی زبان واژگان، حروف، فعل‌ها و آنچه به زبان مربوط است، گاه فراموش می‌شوند و گاه تغییر می‌کنند، و همین رخداد شناخت زبان أکثر

دستور و مباحث دستوری وسعتی بی‌انتها دارد. زبان اعم از گفتاری و نوشتاری پایدار نیست و همچون بسیاری از پدیده‌ها دستخوش تحول و دگرگونی می‌شود. در مسیر پویایی زبان واژگان، حروف، فعل‌ها و آنچه به زبان مربوط است، گاه فراموش می‌شوند و گاه تغییر می‌کنند، و همین رخداد شناخت زبان و دستور زبان را مشکل ساخته است. شناخت فرایندها و دگرگونی‌های دستوری از گذشته تا به امروز سبب می‌شود تا به درک و دریافت بهتر و دقیق‌تری از متون کهن رسید. تاریخ بیهقی یکی از متونی است که از نظر ادبی، تاریخی، اجتماعی، جغرافیایی، مردم‌شناسی و ... همواره مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. شناخت زبان و نکات دستوری این اثر فهم درست مخاطب را به همراه دارد. نثر این کتاب، نثری بینابین است. این نثر آمیزه‌ای از استواری و سادگی نثر سامانیان و نثر فنی روزگار خویش است. در این پژوهش بر آن‌ایم تا به بررسی دستور تاریخی زبان در داستان خیشخانه بپردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

294 - پیر در دیوان حافظ و شعر شاعران کُرد
میر جلال الدیم کزازی بهروز خیریه

خواجه شمس‌الدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بی‌بدیل ادب پارسی است، که اشعارش سال‌ها ورد زبان عارف و عامی بوده و می‌توان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی به‌وسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژه‌ها و ترکیب‌های خاص نیز، شاعری أکثر

خواجه شمس‌الدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بی‌بدیل ادب پارسی است، که اشعارش سال‌ها ورد زبان عارف و عامی بوده و می‌توان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی به‌وسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژه‌ها و ترکیب‌های خاص نیز، شاعری مبدع بوده و نه تنها برخی واژه‌ها را در شعر خود در معنی خاصی به‌کار برده؛ بلکه ترکیب‌هایی نیز ساخته است که حاصل ذهن پویا و خلاق اوست. با توجه به هنرمندی حافظ در ساختن و برساختن این‌گونه ترکیب‌ها، شاعرانِ پس‌ازوی نیز، گاه همان ترکیب‌های خاصِ شعر خواجه را در اشعار خود به‌کار برده‌اند. شاعران کُرد نیز از این نوع تأثیرپذیری به‌دور نمانده‌اند. یکی از واژگان پر بسامد در شعر حافظ، واژة پیر و ترکیب‌های خاص آن نظیر؛پیر خرابات، پیر مغان، پیر میخانه و پیر میکده است. در این مقاله، چگونگی کاربرد این واژه و برساخته‌های آن را در شعر شاعران کُرد با شعر حافظ شیراز مقایسه شده ‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

295 - تعیین فلور باکتریایی خارجی ماهیان بازاری (300 تا 500 گرم) مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان در شهرستان آمل
محمدجواد شکوهیان بابک شعیبی عمرانی سهیل علی نژاد

فلور باکتریایی آب و سطح بدن ماهی نقش مهمی در بروز بیماری‌های باکتریایی داشته و بعنوان عوامل بیماریزای ثانویه باکتریایی نامیده می‌شوند. این باکتری‌ها در صورت ایجاد شرایط مساعد ناشی از استرس‌های مختلف فعال شده و می‌توانند تلفات بالایی را ایجاد نمایند. در این تحقیق از سطح أکثر

فلور باکتریایی آب و سطح بدن ماهی نقش مهمی در بروز بیماری‌های باکتریایی داشته و بعنوان عوامل بیماریزای ثانویه باکتریایی نامیده می‌شوند. این باکتری‌ها در صورت ایجاد شرایط مساعد ناشی از استرس‌های مختلف فعال شده و می‌توانند تلفات بالایی را ایجاد نمایند. در این تحقیق از سطح بدن (پوست و باله) و آبشش 70 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان 300 تا 500 گرمی از 7 مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان واقع در جاده هراز حد فاصل لاریجان-پلور توسط سواپ‌های استریل نمونه‌برداری انجام شد. آب کلیه مزارع از رودخانه هراز تامین می‌شد. سوآپ‌های سطح بدن و آبشش هر ماهی بطور جداگانه در ظروف شیشه‌ای درپوش دار حاوی PBS (Phosphate Buffer solution) استریل به آزمایشگاه حمل شدند و روی محیط‌های کشت TSA (Tryptic Soy Agar)، Plate Count Agar و MacConkey Agar کشت داده شدند. هر کدام از نمونه‌ها در دو پلیت TSA جهت نگهداری در شرایط هوازی و بیهوازی در دمای 25 درجه سانتیگراد و یک پلیت مک کانکی فقط در شرایط هوازی جهت اطمینان از عدم حضور باکتریهای گرم منفی کشت داده شد. برای جداسازی باکتری‌های مزوفیل و ساکروفیل از محیط Plate count agar در شرایط دمایی 13 و 37 درجه سانتیگراد استفاده شد. 9 گونه باکتری از سطح بدن و آبشش ماهیان جدا شد (شامل: Staph. areus, Staph. saprophyticus, Staph. epidermidis, E.coli, Bacillus cereus, Aeromonas hydrophila, Proteus mirabilis, Pasteurella multocida, Psuedomonas aeruginosa). باکتری E. coli در تمامی نمونه های کارگاه‌ها از پوست و آبشش جداشد. درکارگاه‌های مختلف اختلاف معنی‌دار از نظر تعداد گونه باکتری جدا شده بین سطح بدن و آبشش مشاهده نشد (P>0.05). بین کارگاه‌های مختلف نیز، اختلاف معنی داری بین نوع باکتری‌های جداشده وجود ندارد (P>0.05). بجز باکتری E. coli که در همه کارگاه‌ها از پوست و آبشش تمامی نمونه‌ها جدا گردید و نیز باکتری P. aeruginosa که از فراوانی منظمی برخوردار نبود، در بقیه موارد درصد آلودگی به گونه‌های جداشده از کارگاه‌های بالادست بسمت پایین از روند افزایشی برخوردار بود. جداسازی این باکتری‌ها می‌تواند نشان از آلودگی آب رودخانه به فاضلاب‌های شهری و خانگی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

296 - مطالعه بیماری‌های باکتریایی مزارع تکثیر و پرورش قزل‌آلای رنگین کمان در استان مازندران
مهدی سلطانی مریم حاضری عیسی شریف پور سید سعید میر زرگر پولین شهره

عفونت‌های باکتریایی 6 مزرعه از مزارع قزل آلای استان مازندران واقع در حاشیه رودخانه هراز در طی سه فصل بهار و تابستان و پاییز سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور در هر فصل 2 مرتبه و هر مرتبه از تعداد 10 نمونه ماهی بیمار نمونه‌گیری بعمل آمد. مشاهدات بالینی، کالب أکثر

عفونت‌های باکتریایی 6 مزرعه از مزارع قزل آلای استان مازندران واقع در حاشیه رودخانه هراز در طی سه فصل بهار و تابستان و پاییز سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور در هر فصل 2 مرتبه و هر مرتبه از تعداد 10 نمونه ماهی بیمار نمونه‌گیری بعمل آمد. مشاهدات بالینی، کالبدگشایی، انجام کشت باکتریایی و شناسایی جدایه‌های باکتریایی جداسازی شده مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که از نظر بالینی در کالبدگشایی ماهیان مبتلا و مورد نمونه‌گیری، علایم خونریزی در روده‌ها، کبد کم رنگ و گاهی خال دار و نیز تجمع مایع خونی در محوطه شکمی قابل مشاهده بود. در مطالعات باکتری‌شناسی، از مجموع 360 نمونه ماهی مورد آزمایش از تعداد 188 نمونه آنها عوامل باکتریایی گرم مثبت و منفی جداسازی گردید که از این تعداد 149 جدایه آن را کوکسی‌های گرم مثبت شامل استرپتوکوکوس اینیایی (51 جدایه)، لاکتوکوکوس گارویه (7 جدایه) و استافیلوکوکوس (گونه‌های اریوس و اپیدرمیدیس 91 جدایه) و 39 مورد را باکتری‌های گرم منفی شامل آیروموناس هایدروفیلا (20 جدایه)، یرسینیا راکری (14 جدایه) و ویبریو آنگوییلاروم (5 جدایه) تشکیل داد. در آزمایشات آنتی بیوگرام همه جدایه‌های باکتریایی فوق الذکر نسبت به انروفلوکساسین و فلمکویین حساس بودند. در حالی‌که درجه حساسیت آن‌ها به پنی سیلین و اریترومایسین متفاوت بود. فراوانی کل ابتلا مزارع تحت مطالعه به عفونت‌های باکتریایی فوق‌الذکر برابر 22/52 درصد و بیشترین فراوانی کل مزارع به عفونت‌های ناشی از استافیلوکوکوزیس )27/25 درصد) و استرپتوکوکوزیس/ لاکتوکوکوزیس (10/16 درصد که دارای علایم کوری، بیرون زدگی چشم، تیرگی پوست، تورم شکم و پرولاپس مخرج و کاهش تحرک بودند) بود. بعلاوه فراوانی فصلی ابتلا مزارع فوق الذکر به عفونت‌های باکتریایی مذکور در فصول بهار، تابستان و پاییز به ترتیب 83/40 و 66/66 و 16/49 درصد بود. نتایج این تحقیق بیانگر بروز بیماری‌های باکتریایی متنوعی در مزارع قزل آلای حاشیه رودخانه هراز می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

297 - الگو شناسی کالبدی و فضایی خانه ایرانی در اقلیم گرم و خشک (مورد مطالعه: خانه عباسیان کاشان)
وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلو

در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ أکثر

در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ فضای باز، لایه دوم؛ فضای پوشیده و لایه سوم؛ فضای بسته مورد تفکیک قرار داده است. زیرا ورود به خانه دارای درجه اهمیت و سلسه‌مراتب دسترسی به تمام نقاط خانه ایرانی یک اصل جداناشدنی معماری سکونتگاه‌ها است. هرچند در سال‌های اخیر گسست فضایی عناصر معماری از مقیاس خرد تا کلان، کالبد سکونتگاه شهرهای تاریخی ایران را دچار بی‌هویتی نموده است. ازاین‌رو خانه‌های تاریخی ایران گنجینه‌ای از مفاهیم و الگوهای طراحی، همچنین منبع الهام برای معماری خانه‌های معاصر در دسترس است. با بازشناسی و درک صحیح نظام فضایی می‌توان شرایط آسایش بصری، استفاده بهینه از فضا را دستور کار معماری حال حاضر قرارداد. لذا پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توسعه‌ای و از لحاظ روش از نوع تحقیقات تاریخی - توصیفی به طور خاص خانه تاریخی عباسیان کاشان را موردمطالعه قرار داده است. بررسی انجام شده بیان گر مشخصه های عناصر فضایی با هدف ایجاد سلسله مراتب، پیوستگی فضایی که خود انسجام بخش در تمام فضاها در نظام جزء به کل الگو حاکم بر معماری خانه تاریخی است، در متن مقاله الگو های ارائه شده شناسایی مفصل های انسجام بخش، به عنوان فضاهای بینابین، عامل پیوستگی ساختار فضایی سکونتگاهای ایران ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

298 - گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی شهر همدان بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها
جواد قیاسوند ژاله صابرنژاد منصوره طاهباز فریبرز دولت آبادی

همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از ر أکثر

همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از روش‌های کیفی و کمی بهره می‌گیرد. در ابتدا به بررسی علمی اقلیم شهر همدان بر اساس مشخصات آب‌وهوایی بلندمدت و نیازهای اقلیمی منطقه به وسیله نرم‌افزار کلایمت‌کانسالتنت پرداخته می‌شود و سپس تعداد 33 خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه‌بندی، برگزیده شد. گونه‌شناسی به عمل آمده با تحلیل ساختاری و یافتن الگوها و ویژگی‌های کالبدی مشترک خانه‌ها بر اساس شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد اقلیمی آن‌ها صورت گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیشتر خانه‌های دوره‌ی قاجار به صورت گونۀ درونگرا با حیاط مرکزی بوده است. در دوره‌ی پهلوی معماری بناهای مسکونی به لحاظ شکل و فرم وارد مرحله‌ی جدید شد. بنابراین می‌توان خانه‌های تاریخی موجود در شهر همدان را به سه گونه، بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها در بازه‌ی زمانی قاجار تا پهلوی دسته بندی کرد: گونه‌ی :A خانه‌های دوره‌ی قاجار که به صورت درونگرا با حیاط مرکزی و فضای اندرونی و بیرونی بوده است. گونه‌ی B: خانه‌های مربوط به دوران اواخر قاجار و پهلوی اول که تلفیقی از گونه‌ی درونگرا و برونگرا هستند. گونه‌ی C: خانه‌هایی که با تأثیرپذیری از فرهنگ معماری غرب پلان‌ها در آن‌ها برونگرا شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

299 - بررسی تناسبات هندسی نمای ساختمان های مسکونی مدرن تهران با توجه به زیبایی بصری در راستای بهبود طراحی شهری
مریم امان پور منصوره طاهباز لیلا کریمی فرد

نقش تناسبات در معماری، در طول تاریخ غیرقابل انکار می باشد و محقق با مطالعات وسیعی که در این زمینه انجام داده است موفق به معرفی یک سیستم ارزیابی تناسباتی گشته که در 11 مرحله و به وسیله 9 سیستم تناسباتی شامل: مدول پایه و چندگانه، تناسبات مستطیل طلایی، مارپیچ طلایی، دایره أکثر

نقش تناسبات در معماری، در طول تاریخ غیرقابل انکار می باشد و محقق با مطالعات وسیعی که در این زمینه انجام داده است موفق به معرفی یک سیستم ارزیابی تناسباتی گشته که در 11 مرحله و به وسیله 9 سیستم تناسباتی شامل: مدول پایه و چندگانه، تناسبات مستطیل طلایی، مارپیچ طلایی، دایره های پیرو نسبت 1 به618/1، مستطیل افلاطونی، نسبت های رادیکالی، نسبت زرین، سیستم مدولار لوکوربوزیه و تناسبات کن و شاکو، دست به تحلیل تناسباتی زده است. هدف این پژوهش تدوین ضوابطی برای طراحی نماهای مسکونی مدرن با تکیه بر استخراج تناسبات هندسی است که منجر به زیبایی نما گردد. جامعه آماری این تحقیق نمای ساختمان های مسکونی معاصر ایران است که دارای ویژگی های معماری مدرن می باشد. جهت آزمون نظر بینندگان در ادراک زیبایی نمای این نمونه ها، از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده می شود. جامعه آماری مخاطبین 35 نفر در سه گروه: متخصصین، دانشجویان معماری و مردم عادی می باشند که از ایشان خواسته می شود تا ساختمان های منتخب را در سه گروه بسیار خوب، خوب و معمولی، بر اساس دو معیار زیبایی و تناسبات دسته بندی کنند. سپس بین منتخب های هر معیار همبستگی گرفته می شود و از نمونه شاهد برای اعتبارسنجی و راستی آزمایی آن بهره گرفته می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

300 - شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی در روابط متقابل انسان و محیط در خانه ‏های قاجاری تبریز با تأکید بر مؤلفه ‏های روانشناسی محیطی
گلناز پاکروان اسداله شفیع زاده میرسعید موسوی

در سال های اخیر موضوع روانشناسی محیطی و روابط انسان و محیط و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، مورد توجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرار گرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث أکثر

در سال های اخیر موضوع روانشناسی محیطی و روابط انسان و محیط و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، مورد توجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرار گرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث از شناخت بناهای تاریخی بپردازند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی روابط متقابل انسان و محیط از طریق شناخت عوامل کلیدی این حیطه در خانه های قاجاری تبریز از روانشناسی محیطی است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات ساختاری در قالب نرم افزار میک مک (تحلیل آثار متقابل) جهت شناسایی عوامل کلیدی سیستم، استفاده به عمل آمده است. در این راستا، از تعداد 50 کارشناس متخصص در حوزۀ روانشناسی محیط و معماری جهت وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 عامل نیازهای مادی، نیازهای روانی، نیازهای عقلانی، نگرش ها(فرهنگ)، ارزش های اجتماعی، باورها، تجربیات گذشته، انگیزه ها، وحدت و مقیاس جز عوامل کلیدی بسیار تأثیرگذار سیستم شناسایی شدند. همچنین 10 مؤلفۀ بسیار تأثیرپذیر سیستم شامل عوامل سکون، نیازهای روانی، مقیاس، خوانایی و وضوح، انگیزه ها، خلوت، مردم واری، انعطاف پذیری، حریم و چشم انداز شناسایی شد. همچنین بر اساس نمودار پراکندگی عملکرد متغیرهای تحقیق، سیستم دارای شرایط ناپایدار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

301 - راهکارهای مقابله با تاثیرات تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای بر محیط ‌زیست ایران از منظر حقوق بین الملل و حقوق ایران
مرتضی صادقی غزاله کبیرآبادی هاشم امیری

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ا أکثر

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ای است. لذا در این نوشتار به بحث پیرامون دلایل و پیامد های تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای و اقدامات بین‌المللی جهت مقابله با آن‌ها پرداخته شده است. در سطح بین المللی مهم‌ترین این فعالیت‌ها تصویب دو سند بین المللی تحت عنوان کنوانسیون کلیات تغییرات آب و هوا و پروتکل کیوتو هستند که راهکارهای مناسبی در خصوص کاهش گازهای گلخانه‌ای و انطباق را ارائه نموده‌اند. با توجه به اهمیت کاهش تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای ایران نیز به این دو سند حقوقی بین المللی پیوسته است و در راستای انجام تعهداتش نسبت به تاسیس دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا اقدام و تا به حال نسبت به تهیه و ارائه دو گزارش ملی در این زمینه اقدام نموده است. از آن جا که تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای سلامت محیط‌زیست و حیات بشری به شمار می رود لذا تعهد جامعه بین المللی در خصوص مقابله با این پدیده نوعی از تعهدات ارگاامنسی محسوب و ضرورت پرداختن به این بحث را دو چندان می‌سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

302 - تحلیل نقش هیدروپلیتیک هریرود بر چالش های ایران و افغانستان
سعید احمدی علی اصغر اسماعیل پورروشن ریباز قربانی نژاد

امروزه رودخانه های مرزی با توجه به کارکردها در زمینه هایی مانند کشاورزی ، سدسازی ، انرژی ، نفت و صنعت و.. همواره به عنوان مهمترین منافع کشورها محسوب شده است. در طی سال های اخیر اختلافات گسترده ای را در حوزه های روابط بین الملل میان ایران و کشورهای همسایه خویش رخ داده اس أکثر

امروزه رودخانه های مرزی با توجه به کارکردها در زمینه هایی مانند کشاورزی ، سدسازی ، انرژی ، نفت و صنعت و.. همواره به عنوان مهمترین منافع کشورها محسوب شده است. در طی سال های اخیر اختلافات گسترده ای را در حوزه های روابط بین الملل میان ایران و کشورهای همسایه خویش رخ داده است که بخش عظیمی از این اختلافات ، اختلافات بر سر رودهای مرزی بوده است و در این میان اختلافات ایران با کشور جمهوری افغانستان در این زمینه بیش از سایر کشورهای همسایه بوده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی، به تبیین نقش هیدروپلیتیک هریرود بر روابط بین الملل (مطالعه موردی:ایران و افغانستان) پرداخته است . در راستای گردآوری اطلاعات و یافته های تحقیق ، از اسناد کتابخانه ای استفاده گردید . نتایج تحقیق نشان داد که مصرف آب هریرود در افغانستان بیش از سایر کشورهای منطقه می باشد و در زمینه هیدروپلیتیک نیز عوامل سیاسی بر افزایش اختلافات هیدروپلیتیک موثر می باشند که در این زمینه دیدگاه رهبران سیاسی ، احداث سدها و تغییرات مسیر رودخانه هریرود به منظور مصرف کشاورزی و توسعه اقتصادی افغانستان ، مشکلات سیاسی افغانستان و نیز دخالت کشورهای بیگانه در امور داخلی افغانستان از جمله چالش های هیدروپلیتیکی در سطح روابط بین الملل میان دو کشور ایران و افغانستان است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

303 - مطالعه تطبیقی خانه های سنتی کرمانشاه و سنندج در دوره قاجار و پهلوی
بهنوش ملکی زاده محمدمهدی سروش صلاح الدین مولانایی منوچهر فروتن

به‌دلیل تغییرات پیش‌آمده سبک زندگی در قرن گذشته، خانه‌های سنتی به طرز فاجعه‌آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. با توجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه‌های سنتی تشکیل می‌دهند، می‌توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین، مسأله شناخت خانه‌های سنتی أکثر

به‌دلیل تغییرات پیش‌آمده سبک زندگی در قرن گذشته، خانه‌های سنتی به طرز فاجعه‌آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. با توجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه‌های سنتی تشکیل می‌دهند، می‌توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین، مسأله شناخت خانه‌های سنتی و دسته‌بندی الگوهای بکار رفته در آن‌ها، جهت شناخت و دسته‌بندی بناهای مشابه می‌تواند حائز اهمیت باشد. هدف از این پژوهش، تشویق به بازگشت گذشته و تقلید از معماری سنتی نیست؛ بلکه پاسداشت این گنجینه گران‌بهای تاریخی و دریافت چگونگی رخت بربستن مفاهیم فضایی گرانقدر این خانه‌ها می‌باشد. به دلیل آنکه بیشترین تعداد خانه‌های تاریخی موجود در کرمانشاه و سنندج، قاجاری و پهلوی می‌باشند، در این مقاله، به مطالعه تطبیقی خانه‌های دورة قاجار و پهلوی پرداخته شده است، روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی می‌باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا یافته‌های حاصل از بررسی معماری سنتی خانه‌ها می‌تواند به برگیری الگویی جهت طراحی امروزی راهگشا باشد یا خیر؟ در نهایت، یافته این پژوهش این بوده است که توجه به عناصر تشکیل دهنده خانه‌های سنتی به دلیل انعطاف‌پذیری با خواسته‌های امروزی توان پاسخگویی به برگیری الگویی جهت طراحی به روز را خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

304 - بررسی شکل معماری خانه‌های مسکونی مناطق گرم و خشک ایران با توجه به شرایط محیط جغرافیایی منطقه با تاکید بر حوضخانه (مطالعه موردی استان اصفهان)
اباذر مهرعلی حسین سلطان زاده کاوه بذرافکن

خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بو أکثر

خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بوم خواهد بود، بلکه در شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل‌های نهفته موجود در این بناها نیز نقش مهم و مفیدی ایفاء خواهدکرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شناخت ویژگی‌های ساختاری حوضخانه در ارتباط با سایر فضاهای بناهای مسکونی پرداخته، به بررسی و تحلیل نحوه و میزان تأثیرگذاری حوضخانه در شکل گیری ساختار خانه‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران بپردازد. در همین راستا پژوهشگر ابتدا از بین شش نمونه خانه‌های مسکونی واجد حوضخانه که به صورت تصادفی از بین نمونه‌های جامعه آماری موجود انتخاب شده است به استخراج ویژگی‌های شکلی پرتکرار در فضای حوضخانه و تأثیر آن در پیدایش پلان خانه‌های مسکونی می‌پردازد. در این پژوهش روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد و روش تحلیل داده‌ها به صورت مقایسه-ای انجام گرفته است. ابزارهای به‌کارگرفته شده دراین تحقیق شامل گردآوری یافته‌های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و مصاحبه با اهل فن و استادکاران است. نتایج به‌دست آمده نشان می دهد هرچند مطابق الگوی اقلیمی، ساختارکالبدی اکثر ساختمان‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران دارای محور غالب شمالی- جنوبی هستند اما همواره موقعیت استقرار فضای حوضخانه در امتداد محور غالب خانه قرار دارد؛ حتی در مواردی که امتداد اصلی و محور غالب خانه در این اقلیم به صورت شرقی- غربی تعریف شده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

305 - ارزیابی مؤلفه های کالبدی بناهای مسکونی شهر تبریز با رویکرد کیفیت بصری
آرزو میرزائى اسداله شفیع زاده آینور ناصری

در سال های اخیر، موضوع تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، موردتوجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرارگرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی من أکثر

در سال های اخیر، موضوع تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، موردتوجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرارگرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث از شناخت بناهای تاریخی بپردازند. بدین منظور، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تدوین مدل تحلیلی کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی در خانه های تاریخی قاجاری شهر تبریز به‌منظور سنجش تأثیرگذاری عوامل کیفیت بین عناصر جداره های مسکونی در جذابیت بصری، کالبدی و ذهنی است. در این راستا، پژوهش حاضر بر مبنای هدف، از نوع کاربردی و ازلحاظ نحوۀ گردآوری داده ها از نوع توصیفی ـ همبستگی هست که در آن از تعداد 50 کارشناس در فرآیند پژوهش استفاده گردید. بر این اساس، برای نیل به اهداف مطالعه، از دو نرم افزار SPSS26 (ارائه اطلاعات توصیفی) و Smart PLS3 (ارائه مدل معادلات ساختاری و سنجش تأثیر متغیرها بر هم) استفاده گردید. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش، نشان از تأثیرگذاری مثبت، قوی و معنی دار متغیر کیفیت عناصر باکیفیت بصری (با ضریب مسیر 667/0)، تأثیر نسبتاً قوی و معنی دار عناصر کیفیتی بر عوامل کالبدی (با ضریب مسیر 567/0) و نهایتاً تأثیرگذاری متوسط و معنی دار عوامل کیفیتی بر مؤلفه های ذهنی (با ضریب مسیر 447/0) در جداره های مسکونی خانه های قاجاری است. رویکرد انتخاب‌شده در پژوهش حاضر، ازجمله رویکردهای نوینی محسوب می شود که نتایج آن می‌تواند در نحوه بیان و معرفی ارتباطات کالبدی و پیوستگی فضای بیرونی، به خوانش مجدد در بناهای مسکونی امروزی بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

306 - خوانش پدیدارشناسانه معماری خانه‌های مسکونی دوره پهلوی‌دوم در جغرافیای طبیعی و انسانی شهر تهران از ادبیات‌داستانی
سارا حسینی فریبا البرزی امیرحسین امینی

مصادیق معماری برای ایجاد و ارتقای کیفیت، باید از تمامی جنبه‌های ظاهری و معنایی مورد‌ مرور و بررسی دقیق قرار گیرند. خانه به‌عنوان یک سرپناه برای پاسخ‌‌گویی به نیازهای انسانی، از مصادیق مهم معماری می‌باشد که نیاز به پژوهش‌های بسیاری دارد، زیرا خانه‌های امروزی در مقایسه با أکثر

مصادیق معماری برای ایجاد و ارتقای کیفیت، باید از تمامی جنبه‌های ظاهری و معنایی مورد‌ مرور و بررسی دقیق قرار گیرند. خانه به‌عنوان یک سرپناه برای پاسخ‌‌گویی به نیازهای انسانی، از مصادیق مهم معماری می‌باشد که نیاز به پژوهش‌های بسیاری دارد، زیرا خانه‌های امروزی در مقایسه با گذشته فاقد بسیاری از مفاهیم محتوایی و ظاهری می‌باشند. از طرفی خانه به‌عنوان یک نیاز اجتماعی مهم شکل‌گرفته می‌تواند با دیگر هنرها نیز بررسی و مقایسه گردد. رویکرد کیفی پدیدارشناســی از رویکردهای مهم ادبیــات ‌نظــری معمــاری در رابطه با خانــه‌هــای مسکونی ایرانــی است که مطالعات کمتــری در این زمینه صورت گرفته‌است. هــدف پژوهش بررسی معنا و کالبد خانه‌های شهری تهران در دوره پهلوی دوم با دیدگاه پدیدارشناسانه از دیدگاه یک نویسنده ادبی است تا بتوان بــه ابعــاد کشــف‌نشــده‌ای از خانــه ایرانــی دســت‌یافــت. این پژوهــش به روش تحلیل محتوا و با کاربست شیوه هرمنوتیک، بــه بررســی معانی و کالبــد خانــه‌هــای دوره پهلوی دوم بــا رویکرد پدیدارشناسی از متون کتاب‌های مورد بررسی پرداخته‌است. نتایج نشــان مــی‌دهـنـد کــه مفاهیم معماری خانه‌های مسکونی در متون داستانی جمال میرصادقی، واقع در جغرافیای طبیعی و انسانی شهر تهران، به‌لحاظ معنایی و کالبدی دارای غنای حسی بالا و قابل‌تحلیل از منظر پدیدارشناسی می‌باشند. مولفه‌های یافت‌شده نظیر تنوع ادراکی، تمایل در ورود به مکان، تداوم آشنایی در تعلق‌فضایی، تجربه‌فضایی، آرامش با ادراک حسگانی، حس‌اعتماد به فضا، تنوع رفتاری در رویدادها، ذهنیت آشنا به فضا، ارتباط فردی با محیط‌ پیرامون، تعدد فضای احساسی، کیفیت در تنوع بافت می‌باشند که نشان‌دهنده افزایش کیفیت هریک از اجزای مکان در فضاهای مسکونی آن دوره می‌‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

307 - بررسی اقلیمی کاشان با رهیافت خانه همساز با اقلیم
فرزاد فرناد مهدی خاکزند حدیثه کامران کسمایی غلامحسین معماریان

مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزی أکثر

مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر گردد. محدوده مکانی پژوهش شهر کاشان و محدوده زمانی 2007 تا 2019 می باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. در انجام این تحقیق از منابع مکتوب و اطلاعات ماهواره ای و فایل اطلاعات Energy Plus Weather شهر کاشان استفاده گردیده است. ابتدا بر اساس بررسی اطلاعات اقلیمی آماری و محاسبه انرژی تابشی جدول مخلوط تهیه گردیده و بر اساس تحلیل اطلاعات جدول راهکارهای طراحی همسو با اقلیم ارایه گردیده است. این مطالعه از بابت تحلیل مولفه های اقلیمی برای کاشان و ارائه جدول کاربردی مخلوط و برخی راهکارها که ویژه کاشان است دارای نوآوری می‌باشد. نتایج این پژوهش در دو حوزه: تبیین مولفه های اقلیمی کاشان و مقایسه آن با گذشته، و راهکارهای عملی برای رسیدن به معماری همسو با اقلیم بیان شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

308 - گونه شناسی اجزای کالبدی منطبق بر اقلیم سرد در معماری بومی (مطالعه موردی: خانه های اردبیل)
مهسا جوادی نوده مهرداد سرابی

طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی‌توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص‌های کالبدی متاثر از اقلیم أکثر

طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی‌توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص‌های کالبدی متاثر از اقلیم سرد و گونه‌بندی آن براساس معیارهای مرتبط پرداخته می‌شود تا بتوان با اولویت‌بندی شاخص‌ها به الگوی طراحی پایدار دست یافت و با تطابق با نیازهای امروز بکار گرفت. بدین منظور، برای حصول به نتایج دقیق‌تر تمام خانه‌های تاریخی شناسایی شده در اردبیل به تعداد 25 نمونه انتخاب می‌گردند. این پژوهش کاربردی با روش تلفیقی به صورت کمی- کیفی با تعیین معیارها و شناسایی آنها در نمونه‌های مطالعاتی صورت می‌گیرد. تا در ادامه شاخص هر معیار درجه‌بندی شده و میزان پراکندگی داده‌ها و بیشترین فراوانی معیارها شناسایی شوند و براساس مجموع امتیازات، هر گونه تفکیک و نهایتا اولویت شاخص‌های هر دسته مشخص شوند. نتایج براساس مجموع امتیازات و درصد فراوانی نشان می‌دهد که حداقل 70% از نمونه‌های مورد مطالعه دارای معیارهای کالبدی بسیار نزدیک به هم و غالبا منطبق با شرایط اقلیمی منطقه هستند. که به 5 گونه با شاخص‌های مشخص تفکیک می‌گردند و اولویت شاخص‌های طراحی آنها به حجم بیرونی (فشردگی فرم، نحوه استقرار و کشیدگی بنا، غلبه فضا بر توده)، فضاهای داخلی (استفاده از ظرفیت حرارتی بالا و سازماندهی مناسب فضاها) و نهایتا جزئیات فضایی (سطح بازشوی جنوبی متناسب با سطح تالار و نمای جنوبی) تعلق می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

309 - تحلیل نقش خانه‌های دوم در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان
محمدتقی قماش پسند مرحوم سید رحیم مشیری پرویز کردوانی مسعود مهدوی

چکیده گسترش بدون برنامه‌ریزی خانه‌های دوم در دهه اخیر اثرات گوناگونی در ابعاد مختلف از جمله تغییرات کالبدی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان گذاشته است. در روستاهای مورد مطالعه اراضی کشاورزی یکی پس از دیگری از بین می روند و جای خود را به تیرچه و بلوک، تیرآهن و آجر أکثر

چکیده گسترش بدون برنامه‌ریزی خانه‌های دوم در دهه اخیر اثرات گوناگونی در ابعاد مختلف از جمله تغییرات کالبدی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان گذاشته است. در روستاهای مورد مطالعه اراضی کشاورزی یکی پس از دیگری از بین می روند و جای خود را به تیرچه و بلوک، تیرآهن و آجر می دهند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که برای جمع آوری داده ها از روش میدانی بصورت مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه استفاده شده است. نمونه آماری 30 روستای بخش مرکزی است که با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده اند و برای داده پردازی و تحلیل اطلاعات از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. بالابودن هزینه تولید در مقایسه با درآمد حاصل از فروش محصولات کشاورزی، هجوم مهاجران غیربومی برای ویلاسازی و خانه های دوم به منظور استفاده از تعطیلات و یا اقامت دائم، موجب تغییرکاربری اراضی شالیزار، باغات چای و توتستان در روستاهای مورد مطالعه گردیده است. از مهمترین پیامدهای منفی خانه‌های دوم می توان به تشدید تغییرکاربری اراضی وباغات به واحدهای مسکونی، تغییرچشم اندازها و ناهماهنگی دربافت کالبدی و ناپایداری روستاهای مورد مطالعه اشاره نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

310 - نقش خانه‌های دوم بر توسعه‌ی کالبدی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: شهرستان سمیرم، روستای ونک)
محمود مرادی حمید بحیرایی سارا قهرمانی

چکیده با ورود به عصر فناوری اطلاعات، واژه ای به نام اوقات فراغت رنگ و بویی تازه به خود گرفته و اوقات فراغت به دغدغه انسان این عصر تبدیل شده است. تحولات زندگی بشر، گذر از شیوه های سنتی و روی آوردن به زندگی شهری، صنعتی شدن و ماشینی شدن، فراهم شدن زیرساخت ها، برخورداری ا أکثر

چکیده با ورود به عصر فناوری اطلاعات، واژه ای به نام اوقات فراغت رنگ و بویی تازه به خود گرفته و اوقات فراغت به دغدغه انسان این عصر تبدیل شده است. تحولات زندگی بشر، گذر از شیوه های سنتی و روی آوردن به زندگی شهری، صنعتی شدن و ماشینی شدن، فراهم شدن زیرساخت ها، برخورداری از وسایط نقلیه و سیستم حمل و نقل و ارتباطات سریع، تمایلات مردم برای استفاده از اوقات فراغت در مکانهای خوش آب و هوا و دارای مناظر طبیعی و دور از غوغای زندگی ماشینی و.. همه و همه در راستای رفع نیازهای بشر امروزی برای آرامش، تجدید قوا، استفاده مناسب از اوقات فراغت و همراهی با اعضای خانواده در محیط های زیبا و پرجاذبه است. بنابراین گردشگری در شکل خانه های دوم روستایی از پدیده هایی است که در دهه های اخیر، نواحی روستایی و به ویژه روستای مورد مطالعه را تحت تاثیر خود قرار داده است. بنابراین در این تحقیق به منظور بررسی اثرات شکل گیری خانه های دوم بر توسعه کالبدی روستای ونک از توابع شهرستان سمیرم در استان اصفهان، ضمن بهره گیری از روش پیمایشی و مروری بر اسناد و منابع کتابخانه ای، پرسشنامه تنظیمی به صورت تصادفی در یک نمونه آماری 56 نفری که به روش کوکران از جمعیت 558 نفری ساکن در روستای مورد مطالعه تعیین شده، توزیع گردیده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که: گسترش خانه های دوم سبب ارتقای امکانات زیربنایی و روبنایی در قلمرو تحقیق شده است. * گسترش خانه های دوم سبب تغییر بافت سنتی روستا (ساخت مسکن از شکل سنتی به شکل مدرن) شده است. * ایجاد خانه های دوم باعث تخریب و تغییر کاربری اراضی (باغ ها و مزارع) روستای ونک نشده است. * ایجاد خانه های دوم سبب تغییر چشم انداز طبیعی منطقه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

311 - پهنه‌بندی زمین‌های شهری در برابر خطر ناشی از سیلاب با رویکرد تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: رودخانه چشمه کیله)
مرضیه ابراهیمی پور کرامت اله زیاری

چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهم‌ترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاه‌های انسانی شناخته شده‌اند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سام أکثر

چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهم‌ترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاه‌های انسانی شناخته شده‌اند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سامانه جی.آی.اس و تبادل اطلاعات با مدل‌های شبیه‌سازی ریاضی، مقاطع عرضی از رودخانه چشمه کیله تهیه شده و ظرفیت ایمن هر یک از مقاطع با توجه به دوره های بازگشت مختلف تعیین گردیده است. براساس نتایج حاصل شده، زمین های پیرامون این رودخانه در فواصل مختلف به رنگ های متفاوت بر اساس دوره بازگشت سیل پهنه بندی شده اند که این پهنه ها شامل بستر و حریم رودخانه (پهنه پرخطر و با خطر متوسط) می باشد. از آنجاکه بخشی از بافت شهر با این پهنه ها تداخل دارد. دستیابی به تاب آوری در برابر سیلاب، مستلزم چاره اندیشی در محدوده های بحرانی است. در پژوهش حاضر، کاربری های مجاز در هر پهنه با توجه به شدت خطر و همچنین نظام مدیریت حاکم بر آنها تعیین گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

312 - تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه‌ی گردشگری روستایی (مطالعه موردی منطقه لواسان)
اکرم صمصامیان مهدی جیرودی

چکیده گردشگری روستایی نیز مانند انواع دیگر گردشگری نیازمند زیرساخت هایی مطلوب است و در میان این زیرساخت ها خانه‌های دوم روستایی نقش تاثیرگذاری ایفا می کنند. هدف این مقاله تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه ی گردشگری روستایی در منطقه لواسان است. سؤال اصلی پژوهش این است أکثر

چکیده گردشگری روستایی نیز مانند انواع دیگر گردشگری نیازمند زیرساخت هایی مطلوب است و در میان این زیرساخت ها خانه‌های دوم روستایی نقش تاثیرگذاری ایفا می کنند. هدف این مقاله تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه ی گردشگری روستایی در منطقه لواسان است. سؤال اصلی پژوهش این است که خانه‌های دوم چه تاثیری بر توسعه ی گردشگری روستایی به طور کلی و به خصوص در منطقه لواسان داشته و خواهد داشت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این پژوهش مطرح می‌شود از جمله این که گردشگری روستایی چیست؟ سابقه خانه‌های دوم روستایی به چه زمانی بر می گردد و اینکه منطقه لواسان دارای چه مختصات اقتصادی و طبیعی ای در راستای گردشگری است؟. نتایج این مقاله نشان می دهد که گردشگری روستایی و ایجاد خانه‌های دوم با هم ارتباط تنگاتنگی دارند. در برخی از مناطق ساخت خانه‌های دوم، فعالیت گردشگری روستایی را در آن منطقه افزایش می دهد و در جایی دیگر ورود گردشگران روستایی به آن مناطق باعث وسوسه شدن گردشگران به ساخت خانه‌های دوم می شود. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و به صورت توصیفی - تحلیلی است که به دو شکل مطالعات اسنادی- کتابخانه‌ای و بررسی های میدانی انجام پذیرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

313 - اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس
محمد حسن نامی مهدی خزایی

چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به ع أکثر

چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به عنوان موثرترین گاز گلخانه‌ای موجد تغییر اقلیم) در سال‌های اخیر عمدتا افزایش سوخت‌های فسیلی، احتراق و جنگل‌زدایی است. بنابراین افزایش‌های اخیر به طور عموم نتیجه فعالیت‌های بشری بوده است. حوضه رودخانه ارس هم از اثرات زیانبار تغییر اقلیم و به تبع آن تغییر در الگوی گردش‌های جوی در امان نبوده است، به طوری که نوسانات ایجاد شده سبب شده تا الگوهای بارشی حوضه رودخانه ارس تغییر مکان داده و عمدتا به سمت عرض‌های جغرافیایی بالا متمایل شده‌اند. همین امر موجب شده تا بارش در حوضه رودخانه ارس نه تنها کاهش یابد بلکه نوع بارش‌ها هم تغییر پیدا کند. هم‌چنین حساس بودن جریان پایه این رودخانه نسبت به آب سرشاخه‌های ورودی از کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، هر گونه احداث سد یا بند بر روی این سرشاخه‌ها که موجب کاهش آب ورودی به رودخانه ارس شود، احتمال وقوع تنش‌های مرزی و خدشه‌دار شدن روابط سیاسی به ویژه در ارتباط با مسائل انرژی از جمله آب را افزایش می‌دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

314 - بررسی عوامل تأثیرگذار بر تغییر بستر رودخانه مرزی هریرود در شمال شرق کشور
ابوالفضل بهنیافر ‌هادی قنبرزاده

چکیده یکی از مشکلات عمده مرزهای کشور از نظر ژئوپلتیک، درنظر گرفتن رودخانه‌ها به عنوان یکی از پدیده‌های دینامیکی برای تعیین مرز بوده که تقریبأ در اغلب مناطق کشور معضلات و منازعات ویژه‌ای را به وجود آورده است. طی چند دهه اخیر به دلیل خشکسالی‌های شدید حاکم بر استان‌های خ أکثر

چکیده یکی از مشکلات عمده مرزهای کشور از نظر ژئوپلتیک، درنظر گرفتن رودخانه‌ها به عنوان یکی از پدیده‌های دینامیکی برای تعیین مرز بوده که تقریبأ در اغلب مناطق کشور معضلات و منازعات ویژه‌ای را به وجود آورده است. طی چند دهه اخیر به دلیل خشکسالی‌های شدید حاکم بر استان‌های خراسان رضوی و شمالی تعداد زیادی از رودخانه‌های مرزی مانند هریرود، سومبار و اترک با تغییر بستر شدید همراه شده‌اند و پیامدهای زیادی را به بار آورده‌اند. منطقه مورد پژوهش، بخشی از حوضه آبریز تجن، منطبق بر رودخانه مرزی هریرود به طول78کیلومتر می‌باشد که مرز طبیعی جمهوری اسلامی‌ایران و جمهوری ترکمنستان را تشکیل می‌دهد. در این مطالعه از طریق روش تجربی– تحلیلی و با تکیه بر عملیات میدانی و در نظر گرفتن شاخص‌های مآندرشدگی و تغییر بستر رودخانه اقدام گردید. مهم‌ترین عوامل مداخله گر در منطقه عبارت بودند از، عوامل طبیعی(گسل هریرود، ژنتیک رودخانه، شرایط فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی منطقه، منابع خاک و لیتولوژی)و عوامل آنتروپوژن(سکونتگاه‌های مرزی و تراکم جمعیت، تشدید کاربری و تخریب پوشش گیاهی، شخم اراضی) در تغییر بستر رودخانه هریرود است. بررسی‌های انجام شده در محدوده مطالعاتی نشان داد که طی سه دهه اخیر، خسارات وارده ناشی از روند تغییر بستر رودخانه هریرود بی‌سابقه بوده است. به طوری که آسیب دیدگی‌های جّدی به جاده مرزی، کنده شدن و تخریب میله‌های مرزی، فرسایش خاک و آسیب دیدگی سکونتگاه‌های روستایی و پاسگاه‌های مرزبانی از آثار مستقیم تغییرات مورفودینامیکی هریرود است. در این راستا نقش عوامل آنتروپوژن بیش از سایر عوامل طبیعی بوده است. بنابراین فرآیندهای مآندرشدگی و فلش سیلاب‌های سالانه می‌تواند سریعأ خط مرزی را تغییر داده و منجر به مناقشات ژئوپلتیک و حتی سیاسی در مرز شده وامید است در زمینه مدیریت کنترل رودخانه‌های مرزی از طریق همگرایی با کشورهای همسایه تدابیر ویژه‌ای، اتخاذ گردد تا این عامل دینامیکی تعیین مرز(یعنی رودخانه‌ها)قابل کنترل شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

315 - مکان‌یابی صنایع کارخانه‌ای با روش (AHP) و مدل منطق فازی در شهرستان سبزوار
قاسم کیخسروی حسن لشکری مجتبی بقایی مهدی نهالدانی

چکیده مکان‌یابی یکی از عوامل مهم برنامه‌ریزی در امر توسعه منطقه‌ای است. توزیع منطقی و متوزان فعالیت‌های اقتصادی و اهداف توسعه منطقه‌ای از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهای صنعتی، رشد اقتصادی را به دنبال داشته و توزیع بهتر به کاهش اختلافات منطقه‌ای و تعدیل نابرابری‌ها أکثر

چکیده مکان‌یابی یکی از عوامل مهم برنامه‌ریزی در امر توسعه منطقه‌ای است. توزیع منطقی و متوزان فعالیت‌های اقتصادی و اهداف توسعه منطقه‌ای از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهای صنعتی، رشد اقتصادی را به دنبال داشته و توزیع بهتر به کاهش اختلافات منطقه‌ای و تعدیل نابرابری‌های شهری و روستایی منجر شده و به نوعی تحقق عدالت اجتماعی را در سطح منطقه در پی دارد. شهرستان سبزوار با توجه به وجود معادن و همچنین فعالیت‌های کشاورزی زمینه لازم را برای توسعه صنایع کارخانه‌ای را دارد. لذا در این تحقیق سعی می‌گردد با تاکید بر هیدرو اقلیم منطقه و آمار20ساله (2010- 1990) ایستگاه سینوپتیک شهرستان سبزوار ، سایت‌های مناسب برای توسعه صنایع کارخانه‌ای تشخیص داده شود. در این مطالعه با استفاده از لایه‌های اقلیمی‌و هیدرولوژی (بارندگی، دما، باد ، رودخانه، سطح آب‌های زیرزمینی و...) و دیگر لایه‌های اطلاعاتی نظیر توپوگرافی، خطوط انتقال نیرو، جاده و... که همگی حاصل تجزیه و تحلیل در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌باشند، به انتخاب مکان‌های مناسب برای احداث صنایع پرداخته شده است. پس از تهیۀ لایه‌های اطلاعاتی، استاندارد‌های مشخص شده توسط سازمان محیط زیست و دانش کارشناسی برای احداث صنایع کارخانه‌ای و وزن‌های بدست آمده با روش وزن دهی مقایسه زوجی (AHP) ، در پنج گروه صنایع کدالف، ب، ج، د و ه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نقشه‌های خروجی نهایی در گروه‌های مختلف صنعتی با اعمال جهت باد غالب برای بهترین مناطق مکان‌یابی به شرح زیر می‌باشد:کد الف: مناطق جنوب غربی و شمال و شمال شرقی.کد ب: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ج: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد د: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ه: مناطق جنوب غربی و شمال غربی شهرستان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

316 - بررسی نگرش روستاییان به اثرات احداث خانه‌های دوم بر توسعه‌ی روستایی مطالعه‌ی موردی:روستای پیام مرند
ابوالفضل قنبری محمد باقر علیزاده اقدم

چکیده به موازات رشد سریع شهرها و افزایش آپارتمان نشینی، آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های صوتی، در دهه‌های اخیر ساکنان شهری را بر آن داشته که در ایام تعطیلی و برای سپری کردن اوقات فراغت به دامن طبیعت و مناطق روستایی پناه ببرند. در این راه مناطق خوش آب و هوا و نواحی سر سبز ا أکثر

چکیده به موازات رشد سریع شهرها و افزایش آپارتمان نشینی، آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های صوتی، در دهه‌های اخیر ساکنان شهری را بر آن داشته که در ایام تعطیلی و برای سپری کردن اوقات فراغت به دامن طبیعت و مناطق روستایی پناه ببرند. در این راه مناطق خوش آب و هوا و نواحی سر سبز از اولویت‌های مهاجمان شهری بوده است. روستای پیام مرند نیز دارای شرایط آب و هوایی فوق الذکر بوده و مقصد خوبی برای شهرنشین‌ها و احداث خانه‌های دوم آنها بوده است. در این مقاله سعی شده است اثرات اجتماعی و اقتصادی احداث خانه‌های دوم در این منطقه مورد مطالعه قرار گیرد. روش مطالعه در این مقاله روش پیمایشی بوده است و 80 سرپرست خانواده به شکل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاضر، نشان می‌دهد که روستاییان نسبت به پیامدهای اقتصادی احداث خانه‌های دوم نگرش مثبت و به پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی نگرش منفی دارند. همچنین بین زنان و مردان به لحاظ ارزیابی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی تفاوت معنی داری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

317 - تامین آسایش حرارتی فضای معماری در اقلیم گرم و خشک ایران با بهره مندی از رفتار حرارتی زمین(مطالعه موردی: استفاده از زمین در خانه‌های سنتی مناطق گرم و خشک ایران)
محمد رضا نادی دکترعباس ملک حسینی حسین صالحی احمد فتحی نجف آبادی

چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا أکثر

چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا آشنا با اقلیم محلی است. در این میان، مناطق گرم و خشک، از این هجمه ی نامناسب ساختمانی- بویژه در کشور در حال توسعه ی ایران - در امان نیستند. با توجه به خطری چنین هولناک، تمامی جهان رو به انواع توسعه ی پایدار گذاشته که این مهم در مورد مناطق خشک و بیابانی با وجود محدودیتهای جغرافیایی نیز صادق است. این در حالی است که در ایران – با وجود منابع وافر انرژیهای طبیعی و تجارب گرانقدر معماری کهن اقلیمی-طی سالیان گذشتهبه دلیل عدم توجه به این داشته‌های فرهنگی و طبیعی، شاهد تولید انواع هزینه‌های ساختمانی و اقلیمی- در بخش خانگی بیش از 42% از کل سبد مصرفی انرژی کشور - بوده که نتیجه آن تخریب شرایط زیستی بوده است. از اینرو، این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی و با مطالعات کتابخانه ای، پس از بررسی حجم مصرف انرژی و لزوم جایگزینی پایداری در معماری ملی و جهانی، در جهت هدف پژوهش به معرفی یکی از پایدارترین راهکارهای معماری در بومهای گرم و خشک، یعنی ارتباط با زمین و اصول آن پرداخته، و پس از شناخت ارتباط معنادار رفتار دما با عمق، جنس و تراکم خاک در مناطق گرم و خشک ایران – شاخص شهر یزد-سابقه ی این روش را در معماری سنتی کویری کشور کاویده، و سرانجام راهکارهایی را برای استفاده ی بهینه زمین در تامین شرایط آسایش دمایی - گرمایش و سرمایش ایستا - در معماری مسکونی گرم و خشک ایران پیشنهاد دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

318 - مهاجرت معکوس روستایی با تغییر سبک زندگی شهری
حسین ابراهی زاده آسمین اباذر اشتری مهرجردی ایمان اسلامی

چکیده امروزه شهرهای بزرگ در نتیجه مهاجرت در دهه‌های گذشته دارای مشکلات زیادی هستند. در مقابل، برخی گروه‌ها جهت دوری از مشکلات شهری به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده هستند. این تحرک منتج به شکل‌گیری موج مهاجرت دیگری در خارج از قلمرو شهرها و با ایجاد خان أکثر

چکیده امروزه شهرهای بزرگ در نتیجه مهاجرت در دهه‌های گذشته دارای مشکلات زیادی هستند. در مقابل، برخی گروه‌ها جهت دوری از مشکلات شهری به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده هستند. این تحرک منتج به شکل‌گیری موج مهاجرت دیگری در خارج از قلمرو شهرها و با ایجاد خانه‌های دوم در روستاهای خوش آب و هوای نزدیک شهرهای بزرگ در قالب مهاجرت معکوس روستایی از جمله اراک شده است. در این مطالعه از نظریات مهاجرت معکوس و سبک زندگی بهره برده‌ایم. در این مطالعه از قالب روشی آمیخته بهره برده و روش کیفی اساس کار و روش کمی در کنار آن استفاده شده است؛ ضمنا از روش تحلیل تماتیک نیز بهره برده‌ایم. جامعه آماری، بخش مرکزی شهرستان فراهان شامل 32 روستا که با تمام شماری به روش ترکیبی ارزیابی شدند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که موج مهاجرت معکوس فصلی یا موقت بیشتر در روستاهای فارس زبان گسترش یافته. مهاجرین ساکن قم و اراک(کمتر از50 درصد) تعطیلات آخر هفته و مناسبتها در حالیکه ساکنان تهران(بیش از 50 درصد) تنها در مناسبت‌ها مراجعه می‌کنند. تقریبا تمامی مهاجرین طی 8 تا 13 سال پیش ایجاد شده‌اند. پایگاه اقتصادی-اجتماعی اغلب آنها متوسط و بالا بوده، حدود دو سوم بیش از 50 سال سن دارند، 90 درصد دارای لیسانس و کمتر بودند، ضمنا حدود 10 درصد مالکان زن بودند. تمامی آنها با ساکنین روستاها نسبت فامیلی داشتند، در برخی روستاها ایجاد خانه‌های دوم و مهاجرت معکوس باعث بروز اختلاف میان ساکنین شده و در برخی، اثرات اجتماعی-فرهنگی مثبتی چون ایجاد اتحاد و همدلی و جلب مشارکت آنان در اقدامات روستا داشته است. تمهای استخراج شده شامل دستیابی به ارزش ها و نیازهای فرامادی، بازگشت به هویت، نمایش یا اثبات منزلت بالا، احساس یا ابراز تمایز، مصرف بر مبنای مد و ذائقه همه چیز پسند بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

319 - مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به منظور بهبود دسترسی شهروندان
مهدی مدیری محسن شاطریان سید احمد حسینی

چکیده بی‌شک هدف اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرآیند توسعه مناطق می‌باشد، حال آنکه تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه‌های بارز اکثر شهرها در بسیاری کشورهای أکثر

چکیده بی‌شک هدف اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرآیند توسعه مناطق می‌باشد، حال آنکه تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه‌های بارز اکثر شهرها در بسیاری کشورهای جهان از جمله کشور ایران است، بنابراین می توان گفت ریشه اصلی این مشکلات عمدتاً ناشی از تنظیم برنامه‌ریزی توسعه با نگرش صرف اقتصادی و بدون توجه به بازتابهای اجتماعی و منطقه‌ای آن می باشد. بر این اساس در این پژوهش به مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به منظور بهبود دسترسی شهروندان، پرداخته شده است. روش پژوهش کاربردی-توسعه ای بوده، که با استفاده از ابزارهای اسنادی، تحلیلی، بازدیدهای میدانی و نقشه‌های موجود طرح‌های تفصیلی و جامع صورت گرفته است. جهت تحلیل داده ها از مدل میانگین نزدیکترین همسایه، منطق فازی و مدل تحلیل شبکه[1] که مدل‌های مناسبی جهت مکان‌یابی کاربری‌ها می‌باشند، با کمک نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، سوپر دسیژن[2] و ادریسی[3] استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در سطح شهر تهران در وضعیت موجود مناسب نمی باشند، و دارای الگویی تصادفی می‌باشد، به منظور بهبود کارایی این مراکز باید به ایجاد مراکز جدید پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

320 - تاثیر نوع محصول (گندم و پسته) و خصوصیات خاک (عمق، بافت و محتوای نیتروژن) بر مقدار ترسیب کربن
احد مدنی مجتبی حسن زاده نسرین صداقتی

نوع کاربری اراضی، میزان پوشش گیاهی و مدیریت آنها، نقش مهمی در توان ترسیب کربن اکوسیستم دارد. لذا به منظور برآورد ترسیب کربن خاک در طول زمان متأثر از نوع پوشش گیاهی، در شهرستان گناباد ابتدا با استفاده از داده های سنجش از دور تصاویر ماهواره ای ETM و TM نقشه کاربری اراضی ش أکثر

نوع کاربری اراضی، میزان پوشش گیاهی و مدیریت آنها، نقش مهمی در توان ترسیب کربن اکوسیستم دارد. لذا به منظور برآورد ترسیب کربن خاک در طول زمان متأثر از نوع پوشش گیاهی، در شهرستان گناباد ابتدا با استفاده از داده های سنجش از دور تصاویر ماهواره ای ETM و TM نقشه کاربری اراضی شهرستان برای سالهای 1387 و 1397 بر اساس روش طبقه بندی حداکثر احتمال شباهت تهیه گردید. شاخص پوشش گیاهی نیز برای تصاویر محاسبه شد. به منظور برآورد میزان ترسیب کربن خاک در دو سال مورد مطالعه و بررسی ارتباط بین عمق، بافت و درصد نیتروژن خاک با میزان ترسیب کربن در دو محصول پسته وگندم، نتایج آزمون خاک و نقاط GPS این کاربری ها تهیه و با استفاده از آزمون t مستقل و روابط رگرسیون تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد. نتایج نشان داد که کاربری های مختلف با سطح پوشش گیاهی متفاوت اثرات متفاوتی بر ترسیب کربن خاک دارند. به طوری که مقدار کل ترسیب کربن خاک در باغات پسته سال 1397؛ بالاترین میزان ترسیب کربن در هکتار را داشته است. بررسی ارتباط بین عمق، بافت و درصد نیتروژن خاک با میزان ترسیب کربن نشان داد ارتباط مثبتی بین درصد نیتروژن، سیلت و رس خاک و همبستگی منفی بین شن و ترسیب کربن وجود دارد و با افزایش عمق در باغات پسته میزان ترسیب کربن افزایش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

321 - واکاوی دیدگاه فقهی استحباب منع خروج زن از منزل توسط شوهر
راضیه یعقوبی گلوردی علیرضا عسگری فرج الله هدایت نیا

یکی از دیدگاه‌های مشهور فقهی در مورد خروج زنان از منزل، استحباب منع خروج زن از منزل توسط شوهر است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی نظریه فوق به بررسی دلایلی می‌پردازد که مستفاد از آنها، مشهور فقها، حکم به رجحان خانه‌نشینی زنان و مستحب بودن حبس آنان در منزل داده‌اند. روش پژوهش أکثر

یکی از دیدگاه‌های مشهور فقهی در مورد خروج زنان از منزل، استحباب منع خروج زن از منزل توسط شوهر است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی نظریه فوق به بررسی دلایلی می‌پردازد که مستفاد از آنها، مشهور فقها، حکم به رجحان خانه‌نشینی زنان و مستحب بودن حبس آنان در منزل داده‌اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که استنباط وجوب در خانه ماندن از آیات و روایات مورد استناد، دشوار بوده و پذیرش این دیدگاه به ویژه در عصر حاضر، مستلزم مفاسدی چون عسر و حرج برای زنان، تخصیص اکثر، تعارض با دستور قرآنی عاشروهن بالمعروف می‌باشد. روایاتی که مستفاد از آنها، حبس زنان در منزل توسط شوهر، واجب شمرده شده است، به دلیل مفاسد عقلی و تعارض با دستورات قرآنی، باید به وجوهی غیر از وجوب توجیه شود. بنابراین، امر به حبس زنان در خانه و منع خروج آنان، یک امر ارشادی و توصیه‌ای عاقلانه، با در نظر گرفتن شرایط جامعه بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

322 - بررسی مساجد و نماز خانه های بین راهی قم- تهران از نظر آلودگی احتمالی به درماتوفیت ها
مژگان سقازاه مجید ریاضی پور زهرا متقیان

اماکن عمومی می توانند مخزن و منبعی برای انتقال قارچ های بیماری زا محسوب شوند و با انتقال عوامل بیماری زا به افرادی که از این مراکز استفاده می کنند آنها را در معرض ابتلاء به عفونت قرار دهند. هدف از این پژوهش بررسی کف پوش مساجد و نمازخانه های مسیر اتوبان تهران- قم از نظر أکثر

اماکن عمومی می توانند مخزن و منبعی برای انتقال قارچ های بیماری زا محسوب شوند و با انتقال عوامل بیماری زا به افرادی که از این مراکز استفاده می کنند آنها را در معرض ابتلاء به عفونت قرار دهند. هدف از این پژوهش بررسی کف پوش مساجد و نمازخانه های مسیر اتوبان تهران- قم از نظر آلودگی به قارچ های درماتوفیت بود. در مطالعه حاضر 9 مکان نمازگزاری مورد بررسی قرار گرفت. برای نمونه برداری طبق دستورالعمل توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی تعداد نمونه های لازم بر اساس مساحت نمازخانه محاسبه شد. نمونه برداری به روش قطعات موکت صورت گرفت.سپس کشت نمونه ها بر روی محیط های SCC ، PDA انجام و در صورت نیاز برای تشخیص ایزوله ها از محیط های اختصاصی استفاده شد. در این تحقیق 107 نمونه با روش موکت به دست آمد. از مجموع نمونه های جمع آوری شده با روش موکت 4 نمونه حاوی قارچ های درماتوفیت بود (7/3 %) و هر 4 درماتوفیت جدا شده از اماکن مختلف ترایکوفایتون منتاگروفایتیس تشخیص داده شد. نتیجه آنکه از مجموع 9 مکان نمازگزاری موجود در بزرگراه قم – تهران ، 4 مکان یعنی بیش از 44 درصد از آن ها به قارچ های درماتوفیت آلودگی دارند. این نتیجه نشان دهنده اهمیت مکان های نمازگزاری را به عنوان منبعی برای انتقال بیماریهای قارچی گوشزد می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

323 - مطالعه اثربخشی برقراری جریان الکتریسیته در حذف آلودگی باکتری‌های کلیفرمیک از آب رودخانه شهرچای ارومیه
آیسان رضانژاد زهرا غلامحسینی نیما رستمی

هدف: گندزدایی آب یکی از مهم‌ترین مراحل تصفیه آب به لحاظ تأمین سلامت مصرف‌کنندگان است. با اینکه روش‌های رایج در تصفیه آب آشامیدنی، می‌توانند به نحو موثری عوامل میکروبی را کنترل نمایند، اما تشکیل محصولات جانبی گندزدایی، روند بکارگیری این روش‌ها را با چالش روبه‌رو کرده است أکثر

هدف: گندزدایی آب یکی از مهم‌ترین مراحل تصفیه آب به لحاظ تأمین سلامت مصرف‌کنندگان است. با اینکه روش‌های رایج در تصفیه آب آشامیدنی، می‌توانند به نحو موثری عوامل میکروبی را کنترل نمایند، اما تشکیل محصولات جانبی گندزدایی، روند بکارگیری این روش‌ها را با چالش روبه‌رو کرده است. از سوی دیگر، گندزداهای فیزیکی و شیمیایی اغلب به دلیل کارآیی کم، قیمت بالا و تولید محصولات سمی محدود شده‌اند. در این بین یکی از روش‌هایی که طی سال‌های اخیر در کانون توجه قرار گرفته و توسعه زیادی یافته است، استفاده از جریان الکتریسیته برای حذف آلاینده‌های بیولوژیک آب می‌باشد. لذا، هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسی میزان کارایی و اثربخشی روش برقراری جریان الکتریسیته در حذف جمعیت باکتری‌های کلیفرمی آب رودخانه شهرچای ارومیه است. مواد و روش‌ها: تحقیق حاضر که از نوع توصیفی- مقطعی می‌باشد، در یک بازه زمانی شش ماهه از بهمن ماه سال 98 آغاز و تا تیرماه سال 99 ادامه یافت. فرایند نمونه‌برداری از آب رودخانه شهرچای ارومیه از دو ایستگاه ورودی تصفیه خانه شماره یک و ورودی تصفیه خانه گلشهر انجام شد و نمونه‌ها ظرف مدت 2 الی 4 ساعت به آزمایشگاه منتقل شدند و حضور باکتری‌های کلیفرمی به روش MPN مورد مطالعه و سنجش قرار گرفت. سپس به منظور انجام آزمایش الکترولیز، نخست راکتور الکتروشیمیایی با ولتاژ 220 ولت متشکل از دو الکترود از جنس آهن و آلومینیوم تهیه شد و جریان الکتریکی به مدت 10، 20، 30 و 70 دقیقه برقرار گردید. در ادامه نتایج داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که میزان کارایی حذف جمعیت باکتری‌های کلیفرمی به منبع آلاینده، مدت زمان، شدت جریان و جنس الکترودها بستگی دارد. مطابق نتایج حاصل، شیب منحنی تغییرات میزان آلودگی میکروبی نمونه‌هایی که در مدت زمان 20 دقیقه تحت شدت جریان ثابت 220 ولت قرار گرفته بودند، کاهش چشمگیری نشان داد. به طوری‌که از میزان بارمیکروبی اکثر نمونه‌ها به میزان 50 درصد کاسته شد. بنابراین، می‌توان گفت که کارایی حذف با افزایش زمان رابطه مستقیم دارد و با افزایش مدت زمان برقراری جریان الکتریکی در نمونه‌ها، میزان حذف باکتری‌های کلیفرمی نیز به صورت معناداری افزایش پیدا می‌کند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، استفاده از فرایند برقراری جریان الکتریسیته، به عنوان یک روش مناسب با کارایی و راندمان بالا و همچنین سازگار با محیط زیست در گندزدایی آب پیشنهاد می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

324 - بررسی مؤلفه‌ها و ابعاد سیاسی اجتماعی فرضیه کتاب‌سوزی در ایران به وسیله فاتحان مسلمان
صفیه رضائی

10.22034/sej.2021.1914495.1271

هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی فرضیه کتاب‌سوزی در ایران به دست مسلمانان است. بر این اساس سوال این است که فرضیه کتاب‌سوزی و امحاء کتاب‌ها به وسیله فاتحان مسلمان، با شواهد و دلایل تاریخی، واقعیت‌های عینی، فرهنگی و اَسنادی، تا چه میزان سازگار است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده أکثر

هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی فرضیه کتاب‌سوزی در ایران به دست مسلمانان است. بر این اساس سوال این است که فرضیه کتاب‌سوزی و امحاء کتاب‌ها به وسیله فاتحان مسلمان، با شواهد و دلایل تاریخی، واقعیت‌های عینی، فرهنگی و اَسنادی، تا چه میزان سازگار است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که از منظر سیاسی و اجتماعی، مسأله کتاب‌سوزی و امحاء کتاب به دست مسلمانان، می‌تواند اینگونه تفسیر شود که تعالیم اسلام و رشد علمی مسلمانان، مجالی برای تجلّی علوم ایرانیان نگذاشته است و با بی‌اعتنایی به علوم ایشان، کتاب‌هایشان از بین رفته است. به این معنی که سیاست کلی اسلام بر اساس اهتمام به علم و دانش بوده و مسلمانان با سیراب شدن از معرفت منابع معتبر، دیگر علومی که جایگاهی نداشتند از بین رفته و علومی که شأن و جایگاه داشتند به دست مسلمانان رشد و تعالی پیدا کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

325 - جامعه شناسی دیوان کلیم کاشانی به روش اسکارپیت
فرهاد طهماسبی مجتبی دستجردی

در این مقاله کوشش بر آن است با بهره‌گیری از روش اسکارپیت در جامعه‌شناسی ادبیات‌، مسائل اجتماعی بازتاب‌یافته در دیوان کلیم کاشانی تبیین و تشریح شوند‌؛ در این راستا دیوان کلیم در فرایند سه‌گانه‌ی تولید‌، توزیع‌ و مصرف ادبی بررسی شده است؛ نتایج این بررسی حاکی از آن است که أکثر

در این مقاله کوشش بر آن است با بهره‌گیری از روش اسکارپیت در جامعه‌شناسی ادبیات‌، مسائل اجتماعی بازتاب‌یافته در دیوان کلیم کاشانی تبیین و تشریح شوند‌؛ در این راستا دیوان کلیم در فرایند سه‌گانه‌ی تولید‌، توزیع‌ و مصرف ادبی بررسی شده است؛ نتایج این بررسی حاکی از آن است که تغییر مذهب از تسنن به تشیع و رفاه اقتصادی‌، به‌عنوان عمده‌ترین تحولات عصر صفوی‌، بر شعر کلیم و به‌طور‌کلی بر ادبیات عصر صفوی تأثیر فراوانی داشته‌اند. این مسائل در بیرون‌آمدن شعر از دربار و گسترش آن در میان عوام مؤثر واقع می‌شوند و پس از آن‌، شعر این عصر دستخوش دگرگونی‌هایی می‌شود؛ زبان شعر تحت تأثیر شعرسرایی خیل عظیم شاعران تازه‌کار و بهره‌گیری ایشان از زبان مردم کوچه و بازار دچار تغییراتی می‌گردد؛ وفور لغات و اصطلاحات عامیانه و کاهش کیفیت سطح زبانی شعر از آن جمله است. عمده‌ترین شیوه‌ی توزیع ادبی در آن عصر، شیوه‌ی توزیع قهوه‌خانه‌ای است که به مصرف ادبی به شکل شنیداری می‌انجامد و زمینه‌ساز سرقت ادبی و گاه توارد می‌شود؛ شعر کلیم نیز آن‌چنان که خود معترف است‌، از توارد در امان نبوده است. اوضاع نادلخواه وطن‌، شرایط نامساعد قشر هنرمند در جامعه‌ی عصر صفوی و ... از دیگر مسائلی هستند که به شکل اقماری‌، در بررسی دیوان کلیم به شیوه‌ی اسکارپیت رخ می‌نمایانند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

326 - مقایسه‌ اثربخشی درمان راه‌حل مدار و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه‌دار
سیده فرخنده تقوی مریم غلام زاده جفره مسعود شهبازی

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان راه حل مدار و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد از لحاظ افزایش کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه دار بود. روش: روش پژوهش نیمه‌تجربی از نوع طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری، زنان خانه دار شهر بهبهان در نیمه دوم سال أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان راه حل مدار و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد از لحاظ افزایش کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه دار بود. روش: روش پژوهش نیمه‌تجربی از نوع طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری، زنان خانه دار شهر بهبهان در نیمه دوم سال 1398 بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 45 نفر واجد شرایط انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه قرار گرفتند و به پرسشنامه کیفیت زندگی (WHOQOL-BREF) و پرسشنامه خودکارآمدی شرر (SES) پاسخ دادند. گروه گواه در انتظار ماند و گروه‌ درمان راه‌حل‌مدار طی 8 جلسه 120دقیقه‌ای و گروه‌ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد طی 12جلسه 90 دقیقه‌ای مداخله‌ها را دریافت نمودند؛ در پایان، مجدداً آزمودنی‌های سه گروه‌، توسط پرسشنامه‌ها ارزیابی شدند. داده‌ها توسط تحلیل کوواریانس و در نظر گرفتن سطح معناداری 05/0 p≤در نرم‌افزار SPSS24 تحلیل شدند. یافته‌ها: به طورکلی یافته‌های این پژوهش ضمن تأئید اثربخشی درمان راه حل مدار و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه‌دار، نشان داد که درمان راه‌حل مدار با توجه به میانگین کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه‌دار این گروه آزمایشی (گروه درمان راه‌حل مدار) نسبت به میانگین گروه مداخلة درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد موجب افزایش بیشتر کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه‌دار شده است. بنابراین، درمان راه‌حل مدار در افزایش کیفیت زندگی و خودکارآمدی موثرتر از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بوده است. نتیجه‌گیری: علاوه‌براینکه از این شیوه‌های درمانی می‌توان به‌عنوان درمان‌های مؤثر برای بهبود کیفیت زندگی و خودکارآمدی زنان خانه‌دار استفاده کرد؛ تقدم استفاده در درمان مشکلات زناشویی با درمان راه‌حل‌مدار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

327 - شگردهای تمثیل سازی در رمان رودخانه واژگون اثر ژان کلود مورلوا
سمیه آورند

تمثیل یکی از پرکاربردترین ابزارهایی است که از دیرباز برای تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خداوند در کتاب‌های آسمانی‌اش، پیامبران در وعظ و رهنمون‌سازی و مربیان و معلمان در انتقال مفاهیم و آموزش تمثیل را به کار برده و می‌برند تا با شیوه‌های غیرمستقیم و تاثیر أکثر

تمثیل یکی از پرکاربردترین ابزارهایی است که از دیرباز برای تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خداوند در کتاب‌های آسمانی‌اش، پیامبران در وعظ و رهنمون‌سازی و مربیان و معلمان در انتقال مفاهیم و آموزش تمثیل را به کار برده و می‌برند تا با شیوه‌های غیرمستقیم و تاثیرگذار با مخاطبانشان ارتباط گیرند.در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا ابتدا به کشف تمثیل‌های به کار رفته در رمان نوجوان رودخانه واژگون اثر ژان کلود مورلوا پرداخته شود؛ سپس ساختار، روش و تکنیک‌های تمثیل‌سازی در آن مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی تمثیل روایی- تربیتی این نتایج به دست آمد که مورلوا از چهار شیوه برای تمثیل سازی بهره برده است. از جمله: هم ساختی، برجسته سازی زبان و ابهام در سخن، درگیر کردن حواس پنجگانه در تثبیت وقایع ضمیر ناخودآگاه، بهرمندی از شخصیت‌های اسطوره‌ای و کهن الگوها. تمثیل‌های به کار رفته در رمان رودخانه واژگون، بسیار عمیق و تأویل پذیرند تا جایی که ذهن انسان در برابرشان سلاح هوشیاری‌اش را زمین می‌گذارد و با فعال شدن ضمیر ناخودآگاه، تمثیل را درک می‌کند؛ همین مسئله باعث می‌شود تا مخاطب نوجوان با خواندن آن همذات پنداری بیشتری با شخصیت اصلی داستان داشته باشد و علاوه بر تلذذ، آن را الگوی خود قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

328 - بررسی اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر رابطه ی بین درک کارکنان از معنویت محیط کار و هوش معنوی درکارخانه ذوب آهن اصفهان
مریم یزدانی اکبر اعتباریان مهدی ابزری

این پژوهش با هدف بررسی اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر رابطه ی بین درک کارکنان از معنویت محیط کارو هوش معنوی انجام گرفت. این تحقیق از منظر هدف، کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی – همبستگی است و به شیوه میدانی اجرا گردید. جامعه آماری تحقیق نیروهای ستادی رسمی در پست های کارشناس أکثر

این پژوهش با هدف بررسی اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر رابطه ی بین درک کارکنان از معنویت محیط کارو هوش معنوی انجام گرفت. این تحقیق از منظر هدف، کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی – همبستگی است و به شیوه میدانی اجرا گردید. جامعه آماری تحقیق نیروهای ستادی رسمی در پست های کارشناسی و بالاتر کارخانه ذوب آهن اصفهان در سال 1391است که تعداد آنها 500 نفر گزارش گردید. تعداد نمونه با استفاده از جدول مورگان 217 نفر محاسبه گردید و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های معنویت محیط کار رگو و کانها(2008)، هوش معنوی کینگ(2008) و تعهد سازمانی آلن و می یر(1997) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه ها در این تحقیق به ترتیب 92/0، 94/0، 87/0 محاسبه گردید. برای تجزیه تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین درک کارکنان از معنویت محیط کار و هوش معنوی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد ) 01/0 (p≤ . همچنین اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر این رابطه تایید گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

329 - تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله با فشار روانی بر کیفیت زندگی زنان خانه‌دار
نازی بنایی محمد عسگری

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله با فشار روانی بر کیفیت زندگی زنان خانه‌دار اجرا شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی (پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه) بود. جامعۀ آماری زنان خانه‌دار شهرک پتروشیمی اراک بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی دو مرحله‌ای، 60 نفر ا أکثر

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله با فشار روانی بر کیفیت زندگی زنان خانه‌دار اجرا شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی (پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه) بود. جامعۀ آماری زنان خانه‌دار شهرک پتروشیمی اراک بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی دو مرحله‌ای، 60 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای گروه آزمایش 8 جلسۀ 45 دقیقه‌ای برنامۀ آموزش مهارت‌های مقابله با فشار روانی اجرا گردید. ابزار سنجش پرسشنامۀ کیفیت زندگی ـ فرم کوتاه (36- SF ، واره و شربورن، 1992) بود. داده‌ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری ( MANCOVA ) تحلیل گردید. نتایج نشان داد که آموزش مهارت‌های مقابله با فشار روانی بر همۀ خرده‌مقیاس‌های کیفیت زندگی بجز خرده‌مقیاس درد جسمانی، تأثیر معناداری دارد (01/0 P < ). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

330 - تأثیر سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی کارکنان کارخانه پایدار فولاد آیریک اصفهان: نقش میانجیگرانه سلامت روان‌شناختی محیط کار
نازیلا فروهان علی مهداد

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی با در نظر گرفتن نقش میانجیگرانه سلامت روان‌شناختی محیط کار انجام گرفت. این مطالعه از نوع پژوهش‌های همبستگی با استفاده از مدل‌یابی علّی است. جامعة آماری پژوهش را کلیه کارکنان کارخانه پایدار فولاد آیریک اص أکثر

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی با در نظر گرفتن نقش میانجیگرانه سلامت روان‌شناختی محیط کار انجام گرفت. این مطالعه از نوع پژوهش‌های همبستگی با استفاده از مدل‌یابی علّی است. جامعة آماری پژوهش را کلیه کارکنان کارخانه پایدار فولاد آیریک اصفهان تشکیل دادند که از میان آنها تعداد 140 نفر از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های رهبری مشارکتی (نمائی، 2012)، سلامت روان‌شناختی محیط کار (مهداد، 1389) و امنیت شغلی (فرانسیس و پارلینگ، 2005) بود. تحلیل داده‌ها از طریق الگوی معادلات ساختاری انجام گرفت و نتایج نشان داد که طی یک سلسله روابط زنجیره‌ای، سبک رهبری بر سلامت روان‌شناختی، سلامت روان‌شناختی بر ادراک عدم امنیت شغلی و رهبری مشارکتی بر ادراک عدم امنیت شغلی تأثیر مستقیم معنادار (01/0p<) و رهبری مشارکتی بر ادراک عدم امنیت شغلی از طریق سلامت روان‌شناختی دارای تأثیر غیرمستقیم معنادار (01/0p<) است. همچنین، سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی دارای تأثیر معنادار (01/0p<) است. بر اساس یافته‌های پژوهش، می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که سبک رهبری مشارکتی از طریق بهبود سلامت روان‌شناختی محیط کار، می‌تواند ادراک امنیت شغلی را افزایش دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

331 - سهم راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و سبک‌های مقابله‌ای در پیش‌بینی میزان نشخوار فکری زنان (مراجعه‌کننده به خانه‌های سلامت منطقه 14 تهران)
فرزانه رضائی سیمین دخت رضاخانی

10.30486/jsrp.2019.665260

هدف این پژوهش بررسی سهم راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و سبک‌های مقابله‌ای در پیش‌بینی میزان نشخوار فکری زنان بود. طرح پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی و جامعة آماری شامل زنان مراجعه‌کننده به خانه‌های سلامت منطقه 14 تهران در پاییز 1393 بود. 260 نفر به‌عنوان گروه نمونه به رو أکثر

هدف این پژوهش بررسی سهم راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و سبک‌های مقابله‌ای در پیش‌بینی میزان نشخوار فکری زنان بود. طرح پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی و جامعة آماری شامل زنان مراجعه‌کننده به خانه‌های سلامت منطقه 14 تهران در پاییز 1393 بود. 260 نفر به‌عنوان گروه نمونه به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه‌های پاسخ‌های نشخواری (نولن- هوکسما، 1991)، تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی، 2006) و راهبردهای مقابله‌ای (رضاخانی، 1388) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل نتایج با استفاده از رگرسیون چندمتغیری همزمان نشان داد که مؤلفه‌های تنظیم شناختی هیجان در مجموع 37درصد و راهبردهای مقابله‌ای 9/13درصد از واریانس نشخوار فکری جامعة مورد مطالعة این پژوهش را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین یافته‌ها نشان داد از بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، مؤلفه‌های سرزنش خود و نشخوارگری به صورت مثبت و معنادار و مؤلفة پذیرش به صورت منفی و معنادار (p<./0001) و نیز راهبرد مقابله‌ای هیجان‌مدار به صورت مثبت و معنادار نشخوار فکری زنان را پیش‌بینی می‌کنند (p<./0001). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

332 - علل گرایش به آموزش در خانه از نظر والدین کودکان آموزش دیده در خانه: مطالعه کیفی تجربیات والدین
کورش فتحی واجارگاه اباصلت خراسانی محمد تقی رودی

آموزش در خانه عبارت است از آموزش کودکان در محیط خانه و توسط خود والدین. در این روش آموزشی، برنامه‌های درسی و روش‌های آموزشی توسط خود والدین و کودک مشخص می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی دلایل گرایش به آموزش در خانه انجام گرفت. رویکرد این پژوهش کیفی بود که در آن 9 خانواده أکثر

آموزش در خانه عبارت است از آموزش کودکان در محیط خانه و توسط خود والدین. در این روش آموزشی، برنامه‌های درسی و روش‌های آموزشی توسط خود والدین و کودک مشخص می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی دلایل گرایش به آموزش در خانه انجام گرفت. رویکرد این پژوهش کیفی بود که در آن 9 خانواده در شهر تهران بر اساس نمونه‌گیری هدفمند و به صورت روش گلوله برفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از روش‌های مصاحبه نیمه ساختار یافته و خود شرح حال نویسی استفاده شد. روش تجزیه و تحلیل یافته‌ها، تحلیل محتوای متن مصاحبه و اتوبیوگرافی بوده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است عامل اقتصادی به عنوان عامل مؤثر در گرایش به آموزش در خانه چندان مورد توجه والدین نبوده است. پیرامون عوامل فرهنگی اجتماعی به جو رقابتی مدارس، خالی بودن جای آموزش‌های اخلاقی و ارزش‌های انسانی در برنامه‌های درسی مدارس و تجربیات آموزشی والدین و احساس مسؤولیت والدین اشاره شده است. در مورد عوامل آموزشی و پداگوژیکی گرایش به آموزش در خانه، نارضایتی از برنامه‌های درسی، روش‌های آموزشی در مدارس و استقلال در یادگیری، توجه به علایق و نیازهای کودک، پویایی روش و فرصت آموزش متقابل در آموزش در خانه بیان شد. تمرکزگرایی و سیاست زدگی آموزشی نیز نیز به عنوان خط مشی‌های سیاسی مؤثر در آموزش در خانه ذکر گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

333 - رابطه بین وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده، فعالیت‌های خواندن در خانه، خودپنداره و نگرش دانش‌آموزان به خواندن با عملکرد سواد خواندن دانش‌آموزان (بر اساس مطالعات پرلز 2006)
رقیه قائد امینی علیرضا کیامنش رقیه قربانی

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده، فعالیت‌های خواندن در خانه و متغیرهای مربوط به دانش‌آموز (خودپنداره خواندن و نگرش به خواندن دانش‌آموز) بر پیشرفت سواد خواندن، بر اساس داده‌های پرلز 2006 است. پرلز از یک طرح سه مرحله‌ای خوشه‌ای طبقه‌ای برای نمونه‌ أکثر

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده، فعالیت‌های خواندن در خانه و متغیرهای مربوط به دانش‌آموز (خودپنداره خواندن و نگرش به خواندن دانش‌آموز) بر پیشرفت سواد خواندن، بر اساس داده‌های پرلز 2006 است. پرلز از یک طرح سه مرحله‌ای خوشه‌ای طبقه‌ای برای نمونه‌گیری استفاده کرده است. نمونه آماری استفاده شده در این پژوهش، پس از پالایش 5411 دانش‌آموز چهارم ابتدایی است که در آزمون پرلز شرکت کرده بودند. ابزار مورد استفاده در مطالعه پرلز 2006 به دو دسته سؤالات آزمون سواد خواندن و پرسشنامه تقسیم می‌شود. با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری، اثر مستقیم، اثر غیر مستقیم و اثرکل متغیر وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده (متغیر نهفته برونزا) بر فعالیت‌های خواندن در خانه، خودپنداره خواندن و نگرش به خواندن دانش‌آموز (متغیر نهفته درونزا) مورد بررسی قرار گرفت. پس از تأیید مدل‌های اندازه‌گیری متغیرهای نهفته و برازش مدل تابع ساختاری، نتایج نشان داد که مدل مورد آزمون، برازش مناسبی با داده‌ها دارد. ضمن این که نقش وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی، فعالیت‌های خواندن در خانه خودپنداره خواندن و نگرش به خواندن دانش‌آموز بر پیشرفت سواد خواندن تأیید شد. در مجموع، نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی نقش مهمی در تبیین و پیش‌بینی واریانس پیشرفت خواندن دارد. همچنین با توجه به مقدار قابل اهمیت واریانس تبیین شده از متغیرهای درون‌زا، نتایج این تحقیق می‌تواند مورد استفاده محققان و دست اندرکاران آموزش و پرورش قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

334 - تأثیر عوامل انگیزشی ـ اجتماعی خواندن در خانه و مدرسه برنگرش خواندن دانش‌آموزان پایه چهارم و پنجم ابتدایی
محمد احمدی ده قطب الدینی حسن احدی

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر محیط سواد خانه، نگرش مثبت والدین به خواندن و تعاملات خواندن کودک در محیط خانه و مدرسه بر نگرش مثبت کودک به خواندن دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی انجام گرفت. بدین منظور، روش تحقیق همبستگی مورد استفاده قرار گرفت و دادهای مورد نیاز أکثر

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر محیط سواد خانه، نگرش مثبت والدین به خواندن و تعاملات خواندن کودک در محیط خانه و مدرسه بر نگرش مثبت کودک به خواندن دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی انجام گرفت. بدین منظور، روش تحقیق همبستگی مورد استفاده قرار گرفت و دادهای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه ابعاد خواندن چیو و کوُ (2005) از 352 نفر از دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و پنجم شهرستان رفسنجان، با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای جمع‌آوری و با استفاده از روش تحلیل مسیر تحلیل شد. نتایج نشان داد که اثر مستقیم رفتار هدفمند خواندن والدین و وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی والدین بر نگرش مثبت والدین به خواندن مثبت و معنادار بود. اثر نگرش مثبت والدین به خواندن بر نگرش مثبت کودک به خواندن و تعاملات خواندن در محیط خانه معنادار اما بر تعاملات خواندن در محیط مدرسه معنادار نبود. همچنین نتایج بیان کرد که تعاملات خواندن در محیط خانه و مدرسه اثر معناداری بر ایجاد نگرش مثبت خواندن در کودکان داشت و اثر تعاملات خواندن در محیط خانه قوی‌تر بود. نتایج دیگری نشان داد که نگرش مثبت مادر به خواندن، نقش مهمتری در افزایش تعاملات خواندن و ایجاد نگرش مثبت به خواندن در کودکان در محیط خانه، نسبت به نگرش پدر دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

335 - تأثیر الگوی کاوشگری بر تفکر انتقادی و نگرش دانش‌آموزان نسبت به کتاب درسی علوم تجربی در دوره ابتدایی
حسین مومنی مهموئی مرتضی کرمی مریم سادات سید شریفی کاخکی

آموزش در خانه عبارت است از آموزش کودکان در محیط خانه و توسط خود والدین. در این روش آموزشی، برنامه‌های درسی و روش‌های آموزشی توسط خود والدین و کودک مشخص می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی دلایل گرایش به آموزش در خانه انجام گرفت. رویکرد این پژوهش کیفی بود که در آن 9 خانواده أکثر

آموزش در خانه عبارت است از آموزش کودکان در محیط خانه و توسط خود والدین. در این روش آموزشی، برنامه‌های درسی و روش‌های آموزشی توسط خود والدین و کودک مشخص می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی دلایل گرایش به آموزش در خانه انجام گرفت. رویکرد این پژوهش کیفی بود که در آن 9 خانواده در شهر تهران بر اساس نمونه‌گیری هدفمند و به صورت روش گلوله برفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از روش‌های مصاحبه نیمه ساختار یافته و خود شرح حال نویسی استفاده شد. روش تجزیه و تحلیل یافته‌ها، تحلیل محتوای متن مصاحبه و اتوبیوگرافی بوده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است عامل اقتصادی به عنوان عامل مؤثر در گرایش به آموزش در خانه چندان مورد توجه والدین نبوده است. پیرامون عوامل فرهنگی اجتماعی به جو رقابتی مدارس، خالی بودن جای آموزش‌های اخلاقی و ارزش‌های انسانی در برنامه‌های درسی مدارس و تجربیات آموزشی والدین و احساس مسؤولیت والدین اشاره شده است. در مورد عوامل آموزشی و پداگوژیکی گرایش به آموزش در خانه، نارضایتی از برنامه‌های درسی، روش‌های آموزشی در مدارس و استقلال در یادگیری، توجه به علایق و نیازهای کودک، پویایی روش و فرصت آموزش متقابل در آموزش در خانه بیان شد. تمرکزگرایی و سیاست زدگی آموزشی نیز نیز به عنوان خط مشی‌های سیاسی مؤثر در آموزش در خانه ذکر گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

336 - مدرسه‌درخانه؛ فرصت یا تهدید در نظام آموزشی ایران؟!
بهاره ُسلیمانی مجید علی عسکری علی حسینی خواه محمد عطاران

10.30486/jsre.2019.567825.1180

این پژوهش با هدف بررسی مفهوم مدرسه‌درخانه، جایگاه آن در داخل و خارج از کشور و جنبه فرصت یا تهدید بودن آن در ایران انجام شد. برای دستیابی به این تبیین، با استفاده از روش سنتزپژوهی، جمعاً تعداد 127 پژوهش مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. پس‌ازآن، 95 اثر شامل کتاب، مقاله و پا أکثر

این پژوهش با هدف بررسی مفهوم مدرسه‌درخانه، جایگاه آن در داخل و خارج از کشور و جنبه فرصت یا تهدید بودن آن در ایران انجام شد. برای دستیابی به این تبیین، با استفاده از روش سنتزپژوهی، جمعاً تعداد 127 پژوهش مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. پس‌ازآن، 95 اثر شامل کتاب، مقاله و پایان‌نامه؛ با روشی نظام‌مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته‌بندی شدند. معیار انتخاب این مطالعات، بررسی مؤلفه‌های فوق طی سال‌های 2018-1976 برای 60 سند خارجی و 1396-1370 در 35 اثر داخلی بود. سپس ترکیبی از یافته‌های به‌دست‌آمده، طبق اصول تلفیق، بازاندیشی و بازآرایی داده‌ها ارائه شد. در پایان هر بخش نیز، تجمیع یافته‌ها و نتیجه‌گیری کلی، در صورت ضرورت ارائه شده است. نتایج نشان داد؛ به دلیل برخی عوامل آموزشی مانند کمبود امکانات، حافظه‌محوری، کمبود خلاقیت، کتاب‌محوری و... و نیز عوامل ارزشی از قبیل؛ تضاد ارزش‌های دینی و اجتماعی، توجه به علایق کودکان، دوست‌داشتنی‌بودن مدرسه‌درخانه و..، استفاده از این رویکرد یک فرصت آموزشی به شمار می‌آید؛ که بر ابعاد تهدیدزای آن مانند؛ عدم رسمیت قانونی، صرف وقت زیاد، کمبود ابزارهای کنترل و... برتری دارد. توجه به رویکردهای نوین آموزشی، شکستن انحصار آموزش رسمی و انجام پژوهش‌های کاربردی در این زمینه، به‌عنوان پیشنهاد ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

337 - تحلیل تغییرات جانبی مجرای رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل با استفاده از شاخص‌های مورفولوژیکی
فریبا اسفندیاری دراباد صیاد اصغری سراسکانرود مهدی قنادی اصل رئوف مصطفی زاده

10.30495/girs.2022.697516

استفاده از تصاویر ماهواره‌ای GIS می‌تواند در ارزیابی تغییرات موروفولوژی رودخانه‌ها ارزیابی سریع و دقیق مطالعات سیل‌خیزی موثر باشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی تغییرات جانبی مجرای رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل پرداخته شد. به‌منظور ارزیابی تغییرات مجرای رودخانه، شاخص‌ها أکثر

استفاده از تصاویر ماهواره‌ای GIS می‌تواند در ارزیابی تغییرات موروفولوژی رودخانه‌ها ارزیابی سریع و دقیق مطالعات سیل‌خیزی موثر باشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی تغییرات جانبی مجرای رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل پرداخته شد. به‌منظور ارزیابی تغییرات مجرای رودخانه، شاخص‌های کمّی ژئومورفیک شامل زاویه مرکزی کورنیس، ضریب خمیدگی، نرخ مهاجرت مجرا، میانگین جهت‌دار خطی و ترانسکت محاسبه شدند. شاخص‌های مذکور برای سه مقطع زمانی 2000، 2010 و 2021 با استفاده از شنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی حاصل شدند. یافته‌ها بیان‌گر این است که مهم‌ترین فرایندهای موثر بر تغییرات و جابجایی‌های جانبی مجرای رودخانه ارس شامل شکل‌گیری، توسعه و پیش‌روی مئاندرها در عرض دشت سیلابی، ایجاد میان‌بر و تغییر مسیرهای کوتاه مجرا است. وقوع میان‌برها و تغییر مسیرها باعث افزایش قابل توجه تغییرات جانبی مجرای رودخانه شده است. سیلاب‌ها مهم‌ترین نقش را در وقوع میان‌بر و تغییر مسیر مجرا در امتداد رودخانه ارس دارند. نتایج نشان می‌دهد که رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل از تحرک و پویایی جانبی بالایی برخوردار است. به‌گونه‌ای که در طی 20 سال گذشته مجرای رودخانه به‌طور متوسط هر سال بیش از 5 متر جابجا شده است. با این حال تمامی شاخص‌های کمّی ژئومورفیک نشان‌دهنده کاهش تغییرات و جابجایی‌های جانبی مجرا در طی سال‌های اخیر است. مهم‌ترین دلیل کاهش قابل توجه مقادیر شاخص‌های کمّی ژئومورفیک در دوره زمانی دوم (2010 تا 2021 میلادی) نسبت به دوره زمانی اول (2000 تا 2010) در ارتباط با کاهش قابل توجه رخداد میان‌بر و تغییر مسیر مجرا بوده است. افت دبی رودخانه و کاهش شدت و وقوع متوالی سیلاب‌ها مهم‌ترین نقش را در کاهش وقوع میان‌بر و تغییر مسیر مجرا داشته‌اند. کاهش رخدادهای حدی از قبیل شدت و فراوانی سیلاب‌ها به نوبه خود باعث کاهش تمایل به الگوی گیسوئی و افزایش تمایل به الگوی مئاندری توسعه یافته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

338 - پهنه بندی خطر زمین‌لغزش بر اساس فرایند سلسله مراتبی-فازی (FAHP) و تجزیه‌وتحلیل تصمیم‌گیری چند معیاره (مطالعه موردی: حوزه رودخانه ماربر)
محمدرضا سجادی احمد احمدی بهناز بیگدلی

10.30495/girs.2020.675969

پیشینه و هدف زمین‌لغزش به‌عنوان یک حادثه مهیب می تواند موجب آسیب رساندن به انسان، از دست دادن زندگی، زیان اقتصادی و از بین بردن میراث فرهنگی و طبیعی شود. درحالی‌که نیاز به روشی برای پیش بینی مستقیم محل وقوع زمین‌لغزش احساس می شود و در حال حاضر امکان پیش بینی مستقیم أکثر

پیشینه و هدف زمین‌لغزش به‌عنوان یک حادثه مهیب می تواند موجب آسیب رساندن به انسان، از دست دادن زندگی، زیان اقتصادی و از بین بردن میراث فرهنگی و طبیعی شود. درحالی‌که نیاز به روشی برای پیش بینی مستقیم محل وقوع زمین‌لغزش احساس می شود و در حال حاضر امکان پیش بینی مستقیم وجود ندارد، پهنه بندی خطر زمین‌لغزش می‌تواند روش غیرمستقیم مناسبی برای پاسخ به این نیاز باشد. هدف از این مطالعه پهنه ‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه رودخانه ماربر در محدوده سمیرم استان اصفهان با استفاده از ادغام داده در ترکیب با روش های تحلیل سلسله مراتبی است.مواد و روش هادر مرحله اول، اطلاعات مربوط به منطقه جمع‌آوری و لایه های اطلاعاتی در فضای سیستم اطلاعات جغرافیایی فراهم گردید. سپس با استفاده از دو روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و غیر فازی و با قضاوت کارشناسان، لایه ها و زیر لایه‌ها وزن دهی شدند. از دو روش همپوشانی وزن دار و همپوشانی فازی برای پهنه‌بندی نتایج تحلیل های سلسله مراتبی فازی و غیرفازی استفاده شد. ترکیب دو روش تحلیل سلسله مراتبی و دو روش همپوشانی باعث ایجاد چهار نقشه پهنه بندی برای منطقه موردنظر شد. ابزار همپوشانی فازی امکان تجزیه‌وتحلیل احتمال وقوع پدیده متعلق به چندین مجموعه را در تحلیل همپوشانی چند معیاره فراهم می‌کند. نه‌تنها همپوشانی فازی اعضای تأثیرگذار در وقوع یک پدیده را تعیین می کند، بلکه روابط بین عضویت چند مجموعه را تجزیه‌وتحلیل می‌کند. همپوشانی وزنی نیز یکی از روش‌های مورداستفاده برای تجزیه ‌و تحلیل‌های همپوشانی برای پاسخ به سؤالات چند معیاری مانند انتخاب محل و مدل مناسب است. که این روش مقادیر موجود در رسترهای ورودی را به یک مقیاس ارزیابی مشترک ازنظر مناسب بودن یا اولویت، ریسک و یا مقیاس مناسب یکسان‌سازی می کند و مقادیر سلول هر یک از ردیف ورودی را با توجه به اهمیت رسترها افزایش می دهد. همچنین مقادیر حاصل سلول را باهم ترکیب می کند تا رستر خروجی تولید کند. در ادامه پس از ایجاد چهار نتیجه پهنه‌بندی از مفهوم ادغام تصمیم‌ گیری‌ها برای تلفیق نتایج و ایجاد نتیجه نهایی استفاده می شود. ادغام تصمیم‌ گیری‌ها یا در حالت کلی ادغام یا تلفیق داده، تصمیم‌ گیری‌های مختلف حاصل از روش‌ها یا داده های متفاوت را باهم ترکیب یا تلفیق می کند تا درنهایت تصمیم ‌گیری را حاصل کند که هم دقت بیشتری دارد و هم اعتماد به آن بسیار بیشتر از نتیجه یک تصمیم‌ گیری انفرادی است.نتایج و بحثمنطقه موردمطالعه در فاصله 60 کیلومتری از شهر سمیرم در حوزه رودخانه ماربر واقع‌شده است. به‌طورکلی عوامل مختلفی می توانند در ناپایداری شیب ها و فراهم کردن شرایط برای بروز زمین‌لغزش مؤثر باشند. از میان تمامی عوامل مؤثر، در این تحقیق هشت عامل شیب، جهت شیب، فاصله تا گسل، فاصله تا راه ها، فاصله تا زهکش، فاصله تا مناطق مسکونی، لیتولوژی و میزان بارش جهت بررسی بیشتر زمین‌لغزش انتخاب شدند. این لایه های مؤثر با استفاده از لایه های اطلاعاتی مدل رقومی ارتفاعی، خطوط گسل، موقعیت راه ها، موقعیت آبراهه ها، موقعیت مناطق مسکونی، لیتولوژی و ایستگاه های سینوپتیک منطقه به دست آمد. مدل رقومی ارتفاعی منطقه با اندازه پیکسل 30 متر از سایت USGS تهیه ‌شد. با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی منطقه و در فضای GIS، نقشه‌های شیب و جهت شیب در 5 کلاس تولید گردید. نقشه گسل های منطقه از نقشه زمین‌شناسی1:100000 سازمان زمین شناسی کشور تهیه‌ شد. سپس در محیط ArcGIS و به کمک ابزار فاصله اقلیدسی لایه فاصله تا گسل ایجاد و با توجه به میزان فاصله هر نقطه تا گسل ها، لایه نهایی فاصله تا گسل در 5 گروه کلاس بندی شد. همچنین برای تهیه نقشه میزان بارش محدوده مورد مطالعه از میانگین اطلاعات بارش سازمان هواشناسی کشور در 10 سال اخیر در 19 ایستگاه اطراف ناحیه مورد مطالعه استفاده شد. سپس با توجه به میزان بارش، فاصله میان ۱۹ ایستگاه هواشناسی به 5 گروه تقسیم بندی گردید. منطقه مورد مطالعه در قسمت بارندگی زیاد و بسیار زیاد قرارگرفته است. نقشه راه های منطقه از نقشه 1:25000 سازمان نقشه‌برداری کشور برای ناحیه موردمطالعه تهیه‌ شد. برای مطالعه تأثیرات راه های محدوده موردمطالعه در ایجاد زمین‌لغزش نیاز به تولید نقشه فاصله تا راه ها بود که این نقشه با استفاده از نقشه راه تهیه شد و فاصله هر نقطه تا راه ها در 5 گروه مشخص گردید. برای تهیه نقشه زهکش منطقه از نقشه های 1:25000 سازمان نقشه ‌برداری کشور برای ناحیه مورد تحقیق استفاده شد. جهت استفاده از لایه زهکش به‌عنوان یک‌لایه مؤثر، لایه فاصله تا زهکش در محیط ArcGIS و ابزار فاصله اقلیدسی تولید شد. درنهایت لایه فاصله تا زهکش در 5 گروه کلاس بندی شد. جهت بررسی مناطق مسکونی در پدیده زمین‌لغزش از نقشه های 1:25000 سازمان نقشه‌برداری کشور برای منطقه موردمطالعه استفاده شد. برای مشاهده تأثیر لایه مناطق مسکونی در وقوع زمین‌لغزش نیاز به تولید پهنه بندی فاصله تا مناطق مسکونی وجود داشت که این لایه در محیط ArcGIS و در پنج کلاس تولید شد. برای بررسی تأثیر لیتولوژی در این منطقه از نقشه زمین ‌شناسی 1:100000 سازمان زمین شناسی کشور استفاده‌ شد. همچنین سنگ ها با توجه به جداول کانی‌شناسی به 2 گروه سنگ نرم و سنگ سخت تقسیم بندی شد.نتیجه گیری پهنه بندی با روش تحلیل سلسله مراتبی-همپوشانی وزن دار، تحلیل سلسله مراتبی-همپوشانی فازی، تحلیل سلسله مراتبی فازی- همپوشانی وزن دار و درنهایت تحلیل سلسله مراتبی فازی-همپوشانی فازی به ترتیب دارای دقت 80%، 86% و 75% و 88% بود و پس از ادغام نتایج حاصل از این ۴ روش، دقت پهنه بندی به 90% افزایش یافت. مقایسه و صحت سنجی نتایج با نرخ پیش ‌بینی زمین ‌لغزش‌های تاریخی منطقه نشان داد رو ش های پهنه بندی، نتایج مناسبی داشتند اما درنهایت با ادغام اطلاعات، نتایج بهبود بیشتری یافتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

339 - ریزمقیاس نمایی داده‌های بارندگی ماهواره ای TRMM برپایه روابط ناایستا بین بارندگی و ویژگی‌های سطح زمین
بهاره زنجانی حسام سید کابلی محسن رشیدیان

داده های بارش ماهواره ای به‌ صورت گسترده جهت تخمین بارش بخصوص در مناطقی که پراکنش ایستگاه های باران سنجی نامناسب و ناکافی هستند، مورداستفاده قرار می گیرند. بااین‌وجود، وضوح مکانی کم این نوع داده ها، کاربرد آن‌ها را با محدودیت هایی در مطالعات هیدرولوژیکی حوزه های آب أکثر

داده های بارش ماهواره ای به‌ صورت گسترده جهت تخمین بارش بخصوص در مناطقی که پراکنش ایستگاه های باران سنجی نامناسب و ناکافی هستند، مورداستفاده قرار می گیرند. بااین‌وجود، وضوح مکانی کم این نوع داده ها، کاربرد آن‌ها را با محدودیت هایی در مطالعات هیدرولوژیکی حوزه های آبریز و در مقیاس منطقه ای مواجه کرده است. بنابراین حفظ دقت برآورد بارش توسط ماهواره ها و دستیابی به مقیاس مکانی مناسب در مطالعات هیدرولوژیک هدف اصلی این مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) برای ریز مقیاس نمایی مکانی داده‌های بارندگی ماهواره‌ای تی آر ام ام (TRMM-3B42V7) در سال آبی 90-89 برای حوزه آبریز سد دز واقع در جنوب غرب ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. ریزمقیاس نمایی با ایجاد روابط ناایستا بین بارش TRMM و ویژگی های به‌دست‌آمده از مدل ارتفاع رقومی (DEM)، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI)، شاخص گیاهی بهبود یافته (EVI) و دمای سطح زمین (LST) انجام شد. نتایج نشان می دهند که داده های بارش ریزمقیاس شده در مقیاس مکانی 1 کیلومتر به‌طور معنی‌داری تفکیک مکانی را بهبود داده و با داده های مشاهداتی ایستگاه های باران سنجی از تطابق خوبی برخوردارند. به طوری که برای بارش تجمعی 16 روزه، مقادیر آماره های جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین مطلق خطا (MAE) به ترتیب برابر با 22.7 و 7.45 میلی‌متر هستند. بااین‌وجود میزان دقت مدل در مکان ها مختلف متفاوت بوده و به شرایط پوشش گیاهی وابستگی زیادی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

340 - ارزیابی شاخص های سنجش‌ازدور در مطالعات کمی و کیفی آب های سطحی با تصاویر ماهواره ای لندست-8 (مطالعه موردی: جنوب استان خوزستان)
سید رضا میر علیزاده فر شهروز منصوری

آب به‌عنوان اساسی ترین نیاز زندگی در حال حاضر و گستردگی موارد استفاده در مسائل شرب، کشاورزی، صنعت، اقتصادی- اجتماعی و امنیتی- سیاسی ما را به بر آن می دارد که با حداقل صرفه جویی در هزینه و زمان به شناسایی خصوصیات پهنه ها، رودخانه ها و سطوح آبی با روش های مختلف ازجمله أکثر

آب به‌عنوان اساسی ترین نیاز زندگی در حال حاضر و گستردگی موارد استفاده در مسائل شرب، کشاورزی، صنعت، اقتصادی- اجتماعی و امنیتی- سیاسی ما را به بر آن می دارد که با حداقل صرفه جویی در هزینه و زمان به شناسایی خصوصیات پهنه ها، رودخانه ها و سطوح آبی با روش های مختلف ازجمله استفاده از تصاویر ماهواره ای پرداخت. هدف از این تحقیق ارزیابی روش های تشخیص پهنه ها، سطوح آبی و رودخانه ها با شاخص های؛ تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی، بارزسازی شده پوشش گیاهی، پوشش گیاهی با تنظیم انعکاس خاک، تفاضل نرمال شده آب، اصلاحی تفاضل نرمال شده آب، استخراج اتوماتیک آب در مناطق شهری، استخراج اتوماتیک آب در مناطق سایه دار و روش طبقه بندی نظارت‌نشده خوشه‌ بندی کلاستر و نظارت‌ شده بیشترین شباهت برای شناسای سطوح آبی و شاخص فاکتور بهینه در شناسایی کیفیت آب ازلحاظ شوری و شیرینی و همچنین تعیین نفوذ زبانه آب ورودی به پهنه های بزرگ‌تر در بخشی از حوزه ها ی رودخانه کارون، جراحی و زهره در جنوب استان خوزستان با تصاویر سنجنده مشاهده زمینی ماهواره لندست-8 است. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص های اتوماتیک استخراج پهنه های آبی در مناطق سایه دار و شهری کارایی بیشتری نسبت به سایر شاخص های دیگر به دلیل در نظر گرفتن طول‌موج‌های مادون‌قرمز کوتاه در شناسایی آب‌دارند که با نتایج روش طبقه بندی نظارت‌شده بیشترین شباهت با ضریب کاپا 94% یکسان و عملکرد مشابهی داشتند. هم چنین نتایج شاخص فاکتور بهینه در کارایی تشخیص آب‌شور و شیرین و میزان نفوذ زبانه آب ورودی با نشان دادن بیشترین اطلاعات مفید و حذف اطلاعات تکراری باندهای تصویر سنجنده مشاهده زمینی ماهواره لندست-8 به مقدار 79.10% برای ترکیب رنگی 651 به دست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

341 - پهنه‌بندی سیلاب و تأثیر آن بر کاربری اراضی محیط پیرامونی با استفاده از تصاویر پهپاد و سیستم اطلاعات جغرافیایی
خلیل ولیزاده کامران رضا دلیر حسن نیا خدیجه آذری امقانی

شناسایی مناطق سیل خیز یک گام اساسی برای مدیریت ریسک سیل است و منطقه بندی خطر سیلاب اندازه گیری کمی از خطر سیل را فراهم می کند، درنتیجه امکان ارسال هشدارهای مناسب در مواقع خطر سیل و تسهیل عملیات امداد و نجات فراهم می شود. هدف از این تحقیق پهنه بندی سیلاب با استفاده از أکثر

شناسایی مناطق سیل خیز یک گام اساسی برای مدیریت ریسک سیل است و منطقه بندی خطر سیلاب اندازه گیری کمی از خطر سیل را فراهم می کند، درنتیجه امکان ارسال هشدارهای مناسب در مواقع خطر سیل و تسهیل عملیات امداد و نجات فراهم می شود. هدف از این تحقیق پهنه بندی سیلاب با استفاده از تصاویر پهپادی و تأثیر آن بر کاربری اراضی در محدوده رودخانه لیقوان، زیر حوزه آجی چای در جنوب شرقی تبریز در استان آذربایجان شرقی است. برای پهنه‌بندی سیلاب از مدل رقومی ارتفاعی DEM با دقت 70 سانتی‌متر استفاده گردید. پس از تبدیل مدل رقومی ارتفاعی به TIN برای پیش‌پردازش، داده‌ها وارد نرم‌افزار HEC-GeoRAS گردید و با TIN تصاویر پهپادی سه‌بعدی گردید و ارتفاع مقاطع عرضی مشخص و گودی هیدرولیکی رودخانه به‌صورت دقیق استخراج گردید. پس از مرحله پیش‌پردازش نتایج وارد HEC-RAS گردید تا پس از تکمیل مشخصات جریان و داده‌های هیدرولیکی و واردکردن دبی‌های سیل در دوره‌های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 سال، مد‌‌ل‌سازی جریان و پروفیل سطح آب در سیل‌هایی با این دوره‌های بازگشت به دست آید. سپس پهنه‌های سیلاب با نقشه کاربری اراضی تلفیق گردید. نتایج نشان داد با افزایش دوره بازگشت که مطابق با آن دبی نیز زیاد می‌شود؛ پهنه‌های سیل‌خیز افزایش‌یافته به‌طوری‌که در دوره بازگشت 2، 5، 10، 25، 50،100 و 200 سال به ترتیب 6.24، 6.13، 6.75، 7.80، 9.69، 10.36 و 11.44 هکتار زیرپوشش سیل قرار گرفت و همچنین مشخص گردید به ترتیب باغات، اراضی بایر و مناطق مسکونی بیش‌تر از سایر کاربری‌ها تحت تأثیر سیل قرار می‌گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

342 - مدل سازی و پهنه بندی پارامترهای کیفیت آب با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنتینل-2 و هوش محاسباتی (مطالعه موردی: رودخانه کارون)
کاظم رنگزن مصطفی کابلی زاده محسن رشیدیان حسین دلفان

با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در فناوری سنجش‌ازدور، جمع آوری اطلاعات از وضعیت کیفی منابع آب سطحی به وسیله این فناوری ضمن کاهش هزینه و زمان نمونه برداری های سنتی، می تواند تمامی پهنه های آب سطحی را مورد پایش قرار دهد. در این مطالعه قابلیت تصاویر ماهواره سنتینل أکثر

با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در فناوری سنجش‌ازدور، جمع آوری اطلاعات از وضعیت کیفی منابع آب سطحی به وسیله این فناوری ضمن کاهش هزینه و زمان نمونه برداری های سنتی، می تواند تمامی پهنه های آب سطحی را مورد پایش قرار دهد. در این مطالعه قابلیت تصاویر ماهواره سنتینل-2 جهت برآورد غلظت پارامترهای اسیدیته، بیکربنات و سولفات موردبررسی قرار گرفت. ابتدا تصاویر ماهواره سنتینل-2 پیش پردازش شد و سپس باندها و شاخص های طیفی مناسبی جهت شناسایی ارتباط معنی دار میان مقادیر هر پارامتر کیفیت آب و تصاویر با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره تعیین گردید. در مرحله بعد با به‌کارگیری دو مدل شبکه عصبی مصنوعی ANN و مدل سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیق یافته ANFIS، ارتباط میان تصاویر ماهواره سنتینل-2 و پارامترهای کیفیت آب به تفکیک مدل‌سازی شده و سپس دقت آن ها به ازای مقادیر واقعی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در مدل‌سازی پارامتر سولفات با استفاده از ماهواره سنتینل-2، مدل ANFIS به ترتیب با خطای نسبی و جذر میانگین مربعات خطا RMSe برابر 0.0773 و 0.8014 نسبت به مدل شبکه عصبی مصنوعی با خطای نسبی و RMSe برابر 0.1581 و 1.2477 دقت بالاتری دارد؛ درحالی‌که در مدل‌سازی پارامترهای اسیدیته و بیکربنات، نتایج حاصل از مدل شبکه عصبی مصنوعی با خطای نسبی به ترتیب برابر با 0.0064 و 0.0556 و RMSe برابر با 0.0702 و 0.2691 برای هر دو پارامتر بهتر از مدل سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیق یافته با خطای نسبی به ترتیب برابر با 0.0165 و 0.0722 و RMSe برابر با 0.1975 و 0.3307 است. درنهایت با اعمال مدل های تهیه‌شده بر روی تصاویر ماهواره ای، نقشه وضعیت کیفی هر پارامتر در طول قسمتی از رودخانه کارون تهیه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

343 - پیش‌بینی پیامدهای تغییر اقلیم بر پراکنش جغرافیایی گون زرد (Astragalus verus Olivier) در زاگرس مرکزی
سیما طیموری اصل علی اصغر نقی پور برج محمدرضا اشرف زاده مریم حیدریان آقاخانی

10.30495/girs.2020.674655

پیشینه و هدف اقلیم، ویژگی‌های خاک، توپوگرافی، کاربری سرزمین و مجموعه روابط زیستی مهم‌ترین عوامل مؤثر در پراکنش و آشیان بوم‌شناختی گونه‌ها در مقیاس‌های مختلف هستند. در این میان، اقلیم یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده پراکنش گیاهان محسوب می‌شود. بنابراین، تغییر اقلیم پیا أکثر

پیشینه و هدف اقلیم، ویژگی‌های خاک، توپوگرافی، کاربری سرزمین و مجموعه روابط زیستی مهم‌ترین عوامل مؤثر در پراکنش و آشیان بوم‌شناختی گونه‌ها در مقیاس‌های مختلف هستند. در این میان، اقلیم یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده پراکنش گیاهان محسوب می‌شود. بنابراین، تغییر اقلیم پیامدهای گسترده‌ای بر شرایط اکوسیستم‌های جهان و ازجمله پراکنش گونه‌ها داشته است. تغییر در پراکنش یک‌گونه در یک محدوده جغرافیایی معین به‌واسطه تغییر اقلیم می‌تواند منجر به جابجایی مناطق حضور آن‌گونه به ارتفاعات بالاتر شود که این روند ممکن است ایجاد محدودیت رویشی و یا حتی انقراض گونه را در پی داشته باشد. جابجایی یا تغییر پراکنش جغرافیایی گونه‌ها، یک استراتژی برای پایدار ماندن در برابر تغییر اقلیم است. بنابراین، تعیین رویشگاه‌های مناسب و شناسایی مهم‌ترین عوامل محیطی و انسانی مؤثر بر حضور گونه‌ها در شرایط فعلی و آینده به‌منظور حفاظت از گونه‌های مهم بوم‌شناختی و ارزشمند گیاهی ضروری است. جنس گون (Astragalus) از تیره نخود (Fabaceae) پراکنش به نسبت گسترده‌ای در مناطق معتدله جهان دارد. گون زرد (Astragalus verus Olivier) درختچه‌ای کوچک و باارزش است که دارای شاخه‌های بسیار زیاد است. این‌گونه علاوه بر نقش حفاظتی، دارای ارزش‌های دارویی و صنعتی است. در دهه‌های اخیر، گستره جغرافیایی گون زرد به‌واسطه عواملی مانند تخریب سرزمین و برداشت بیش‌ازحد به‌طور قابل‌توجهی کاهش ‌یافته است. باوجود اهمیت جنس گون در کشور، تاکنون پژوهش‌های اندکی درزمینۀ پیامدهای تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌های این جنس به انجام رسیده است. مطالعه حاضر به‌منظور دست‌یابی به اهداف زیر به انجام رسیده است: 1) شناسایی رویشگاه‌های مناسب و تعیین پراکنش جغرافیایی گون زرد در زاگرس مرکزی در شرایط حال حاضر؛ 2) پیش‌بینی پیامدهای تغییر اقلیم تا سال‌های 2050 و 2070 تحت سناریوهای مختلف بر پراکنش جغرافیایی گون زرد؛ 3) تعیین مهم‌ترین عوامل مؤثر بر پراکنش این‌گونه.مواد و روش هامطالعه حاضر در استان چهارمحال و بختیاری با مساحتی حدود 1.65 میلیون هکتار که تقریباً تمام آن در منطقه زاگرس مرکزی قرارگرفته، انجام شد. تعداد 112 نقطه حضور گون زرد بر اساس بازدیدهای گسترده میدانی و با استفاده از سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در سراسر استان چهارمحال و بختیاری جمع‌آوری شد. به‌منظور مدل سازی، 19 متغیر محیطی شامل متغیرهای زیست‌اقلیمی، فیزیوگرافی و پوشش/کاربری سرزمین مورداستفاده قرار گرفتند. پیش از اجرای مدل‌سازی، برای بررسی هم‌خطی بین متغیرهای محیطی مختلف از دو روش تجزیه‌وتحلیل همبستگی پیرسون و شاخص تورم واریانس (VIF) استفاده شد. متغیرهایی با ضریب همبستگی پیرسون (R2<0.8) و VIF انتخاب شدند.درنهایت و پس از حذف لایه‌های دارای همبستگی بالا، تعداد نه متغیر در مدل‌سازی استفاده شدند. به‌منظور پیش‌بینی پراکنش رویشگاه‌های مطلوب گون زرد از بسته نرم‌افزاری Biomod2 در محیط R (نسخه 3.1.2) استفاده شد. در مطالعه حاضر از مدل‌های آنتروپی بیشینه (Maxent)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، روش افزایشی تعمیم‌یافته (GBM)، مدل خطی تعمیم‌یافته (GLM)، تحلیل ممیزی انعطاف‌پذیر (FDA)، جنگل تصادفی (RF) و رگرسیون چند متغیره تطبیقی (MARS) برای برآورد رویشگاه‌های مطلوب استفاده شد. برای واسنجی مدل‌ها، 80 درصد نقاط حضور به‌عنوان داده‌های تعلیمی و 20 درصد باقیمانده برای ارزیابی پیش‌بینی مدل‌ها استفاده شدند. پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گون زرد در آینده (سال‌های 2050 و 2070) بر اساس چهار سناریوی افزایش گازهای گلخانه‌ایRCP2.6،RCP4.5، RCP6 و RCP8.5 و تحت مدل گردش عمومی MRI-CGCM3 انجام شد. عملکرد مدل‌ها نیز با استفاده از ناحیه زیر منحنی (AUC) و آماره TSS ارزیابی شدند.نتایج و بحثنتایج نشان داد که مؤثرترین متغیرها در مطلوبیت رویشگاه گونه موردمطالعه، به ترتیب شاخص هم‌دمایی، میانگین دمای پربارش‌ترین فصل سال و تغییرات فصلی بارندگی بودند. بر اساس یافته‌ها، بیشترین احتمال حضور گون زرد در هم‌دمایی 36.8 تا 39.7 درجه سانتی‌گراد، میانگین دمای 2- تا 3.5 درجه سانتی‌گراد در پربارش‌ترین فصل سال، تغییرات فصلی بارندگی 100 تا 112 میلی‌متر، و مجموع بارندگی سالیانه 280 تا 490 میلی‌متر برآورد شد. به نظر می‌رسد بخش‌های شمال شرقی و شرق استان در مقایسه با سایر مناطق از اهمیت رویشگاهی بیشتری برای گون زرد برخوردار هستند. بر اساس نتایج، حدود 27.43 درصد از محدوده موردمطالعه به‌عنوان رویشگاه‌های مطلوب گون زرد شناسایی شد. پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گون زرد در آینده (سال‌های 2050 و 2070) بر اساس چهار سناریوی افزایش گازهای گلخانه‌ای (خطوط سیر غلظت‌های گازهای گلخانه‌ای RCPs)RCP2.6 ، RCP4.5،RCP6 وRCP8.5 در مدل گردش عمومی MRI-CGCM3 انجام شد. بر اساس یافته‌ها، تغییر اقلیم می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی بر رویشگاه‌های مطلوب گون زرد در استان وارد سازد. بر اساس سناریوهای مختلف، بین 45.70 درصد (RCP2.6، سال 2050) تا 89.88 درصد (RCP8.5، سال 2070) از رویشگاه‌های امروزی گون زرد تا سال‌های 2050 و 2070 به‌واسطه تغییر اقلیم نامطلوب خواهد شد. درحالی‌که در همین دوره زمانی در حدود 1.58 (RCP8.5، سال 2050) تا 13.19 درصد (RCP2.6، سال 2070) به رویشگاه‌های مطلوب این‌گونه در مناطق با ارتفاع بیشتر اضافه خواهد شد. بر اساس تمامی سناریوها، رویشگاه‌های مطلوب این‌گونه در اغلب گستره حضورش به‌ویژه در مناطق با ارتفاع کمتر کاهش خواهد یافت. پیامدهای تغییر اقلیم، به‌ویژه احتمال کاهش و جابجایی گستره جغرافیایی گونه‌های گیاهی در رویشگاه‌های مختلف کشور، ازجمله در زاگرس مرکزی و همچنین، در گستره ایران مرکزی پیش‌بینی‌شده است. ارزیابی‌ها نشان داد که مدل‌ها از درستی و دقت قابل قبولی برخوردار بودند و مدل جنگل تصادفی، قابل‌اعتمادترین مدل برای پیش‌بینی پراکنش گونه تعیین شد.نتیجه گیریاین مطالعه نشان می‌دهد که مدل اجماعی می‌تواند پراکنش بالقوه گون زرد را با دقت بالا (0.92=AUC و 0.79=TSS) پیش‌بینی نماید. سناریوهای مورداستفاده در این پژوهش، احتمال جابجایی گستره جغرافیایی گونه موردمطالعه را تحت تغییر اقلیم تا سال‌های 2050 و 2070 پیش‌بینی می‌کند. بر اساس نتایج، به نظر می‌رسد که وسعت رویشگاه مطلوب گون زرد در محدوده موردمطالعه، کاهش‌یافته و به سمت ارتفاعات بالاتر جابجا خواهد شد. اگرچه تخریب سرزمین و برداشت بیش‌ازحد احتمالاً به‌عنوان دو عامل مهم تخریب رویشگاه این‌گونه می‌توانند موردتوجه قرار گیرند، اما این مطالعه اهمیت پیامدهای تغییر اقلیم بر پراکنش گون زرد را برجسته می‌سازد. امروزه، درنتیجه بهره‌برداری شدید و غیراصولی از گون زرد، گستره پراکنش و تراکم آن در برخی مناطق کاهش‌یافته است که این روند برشدت پدیده‌هایی نظیر فرسایش خاک افزوده است. این موضوع ضرورت توجه مدیران و کارشناسان منابع طبیعی به گون زرد و دیگرگونه‌های با عملکرد مشابه در اکوسیستم‌ها که ضمن توانایی حفاظت از خاک، ازنظر تولیدات اقتصادی نیز حائز اهمیت هستند را دوچندان می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

344 - کاربرد سنجش از دور در مدل سازی هیدرولیکی و تعیین حد بستر رودخانه‌ها (مطالعۀ موردی: رودخانه ارداک)
سیدحمید میرقاسمی حسین بانژاد علیرضا فرید حسینی

10.30495/girs.2023.685799

پیشینه و هدف براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب، رودخانه‌ها ثروت ملی بوده و در اختیار حکومت اسلامی است. بنابراین دولت مکلف است مطالعه و تعیین حد بستر و حریم رودخانه‌ها را انجام و در صورتی که اعیانی‌های موجود در بستر و حریم آن‌ه أکثر

پیشینه و هدف براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب، رودخانه‌ها ثروت ملی بوده و در اختیار حکومت اسلامی است. بنابراین دولت مکلف است مطالعه و تعیین حد بستر و حریم رودخانه‌ها را انجام و در صورتی که اعیانی‌های موجود در بستر و حریم آن‌ها را برای امور مربوط به آب یا برق مزاحم تشخیص دهد نسبت به تخلیه آن‌ ها اقدام نماید. امروزه به‌علت افزایش ارزش اقتصادی زمین و تقاضا جهت احداث اعیانی در اراضی حاشیه رودخانه‌ها و مجاری آبی متأسفانه روندتصرفات حدود بستر و حریم رودخانه‌ها افزایش یافته که خود تهدیدی برای دسترسی به آب سالم و حفاظت از آن برای نسل‌های آتی محسوب می‌شود. تصرف رودخانه‌ها با کاهش عرض و تغییر کاربری اراضی بستر آن‌ها همراه است. این اقدام باعث بهم خوردن رژیم طبیعی رودخانه و در نتیجه وقوع سیل و خسارت‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی را به دنبال دارد. مدیریت منابع آب و به‌خصوص مدیریت سیل بدون شناخت و تحلیل جریان رودخانه‌ها، پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر و حریم آن‌ها میسر نمی‌باشد. در حال حاضر برای تعیین گستره سیلاب و مشخص کردند حد بستر رودخانه‌ها نقشه‌برداری زمینی انجام می‌شود. این روش بسیار زمان‌بر بوده و هزینه انجام آن زیاد می‌باشد. در همین راستا استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی به جای نقشه‌برداری زمینی برای سرعت بخشیدن به انجام مطالعات و کاهش هزینه‌ها می‌تواند راهگشا باشد. تحقیقات زیادی درکشور و دنیا درخصوص استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در حوزه‌های مختلف انجام شده است. به‌ویژه در پژوهش‌های متعددی از تصاویر ماهواره‌ای برای بررسی روند تغییرات کاربری اراضی حوضه‌های آبخیز و نیز مطالعه تغییرات مورفولوژی رودخانه استفاده شده است. پژوهش‌هایی پیرامون استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در مطالعات هیدرولوژی و حوضه‌های آبخیز انجام شده است، اما در این پژوهش برای اولین بار امکان استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای تهیه نقشه رودخانه و استخراج مقاطع عرضی آن برای پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه مورد بررسی قرارگرفته است. در سال‌های اخیر بستر رودخانه ارداک در بالادست سد اراداک، به طور گسترده تصرف و تغییر کاربری داده شده است. این امر باعث شده‌است تا تعداد حوادث سیل افزایش و کمیت و کیفیت آب سد ارداک که بخشی از آب شرب شهر مشهد را تامین می‌نماید، کاهش یابد. برای مدیریت سیل و حفاظت کمی و کیفی از سد ارداک، پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه ارداک ضروری می‌باشد. در حال حاضر برای انجام این کار ابتدا باید نقشه برداری زمینی انجام می شود. نقشه برداری زمینی برای تهیه نقشه رودخانه و استخراج مقاطع عرضی آن مستلزم صرف زمان طولانی و هزینه زیادی است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی امکان استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک 28×28 متر به جای نقشه‌برداری زمینی به‌منظور افزایش سرعت انجام کار و کاهش هزینه‌های مطالعات طرح‌ها و پروژه‌های آبی و مهندسی رودخانه است.مواد و روش ها برای ترسیم حوضه آبریز و استخراج پارامترهای فیزیکی آن از تصاویر ماهواره‌ای ASTER و نرم‌افزار HEC-GeoHMS استفاده شد. نقشه بستر موجود رودخانه و حاشیه آن تهیه و به‌عنوان یک لایه جدید به نقشه کاربری اراضی حوضه اضافه شد. برای شبیه سازی بارش و رواناب از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS استفاده شد. ابتدا برای پنج واقعه بارش و رواناب مدل واسنجی و اعتباریابی گردید. سپس هایتوگراف بارش مربوط به دوره بازگشت‌های مختلف در پایه زمان تمرکز حوضه به مدل HEC-HMS معرفی شد. مدل اجرا و سیلاب با دوره بازگشت‌های مختلف شبیه‌سازی شد. اطلاعات هندسی رودخانه درقالب مقاطع عرضی هم از نقشه‌برداری زمینی و هم از تصاویر ماهواره‌ای و با استفاده از الحاقیه HEC-GeoRAS استخراج گردید. اطلاعات حاصل از مدل‌سازی جریان رودخانه در نرم‌افزار HEC-RAS از طریق الحاقیه HEC-GeoRAS به محیط GIS منتقل و درمحیط مذکور پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه به دو روش استفاده از اطلاعات نقشه‌برداری زمینی و بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای تعیین و با هم مقایسه شد.نتایج و بحث نتایج بیانگر آن است که پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه با استقاده از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک 28×28 متر قابل انجام است. در این مورد شاخص‌های آماری میانگین خطای نسبی و ضریب همبستگی رگرسیون به ترتیب 13.2 و 92 درصد بدست آمد. اگر در چند نقطه از مسیر رودخانه مقطع عرضی از طریق نقشه ‌برداری زمینی برداشت و جایگزین مقاطع عرضی که از روش تصاویر ماهواره‌ای بدست آمده اند، دقت پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه با استقاده از تصاویر ماهواره‌ای افرایش می‌یابد. به‌طوری‌که اگر به فاصله 150 متر و در طول 8 کیلومتر 47 مقطع عرضی جانمایی و به‌صورت برداشت زمینی انجام و در مدل HEC-RAS جایگزین مقاطع عرضی بدست آمده از تصاویر ماهواره‌ای شود، خطای استفاده از روش تصاویر ماهواره‌ای برای پهنه‌بندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه به 8.1 درصد کاهش خواهد یافت.نتیجه گیری استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با کیفیت 28×28 متر برای تعیین حد بستر رودخانه امکان‌پذیراست. این روش با میانگین خطای نسبی و ضریب همبستگی رگرسیون به ترتیب 13.2 و 92 درصد همراه است که این خطا را با مقطع‌برداری زمینی می‌توان تا 8 درصد کاهش داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

345 - ارتباط پارامترهای وکتوری کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: رودخانه زاینده رود)
زهرا خبری فرهاد نژادکورکی حمید سودائی زاده

رودخانه ها از مهم ترین منابع آب های سطحی و تأمین کننده آب شیرین مصرفی در بخش های شهری، کشاورزی و صنعتی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی اثر منابع آلاینده اطراف بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه داده های فیزیکوشیمیایی (دب أکثر

رودخانه ها از مهم ترین منابع آب های سطحی و تأمین کننده آب شیرین مصرفی در بخش های شهری، کشاورزی و صنعتی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی اثر منابع آلاینده اطراف بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه داده های فیزیکوشیمیایی (دبی، سختی، کلر، هدایت الکتریکی، اسیدیته) در دورة 9 ماهه (پاییز 1389- بهار 1390) در 7 ایستگاه زاینده رود مورد بررسی قرار گرفت. لیست صنایع مهم اطراف رودخانه تهیه و با تبدیل آن ها به فایل های اطلاعات مکانی به محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی منتقل شد. درصد مساحت کاربری اراضی در بافرهای 10 کیلومتری اطراف رودخانه و ایستگاه ها محاسبه گردید. همچنین فاصله هر یک از 10 صنعت مادر اطراف تا ایستگاه ها تعیین شد. سپس مجموع داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری (SPSS®19) قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بافر 3/451682 هکتاری اطراف رودخانه، 9/40% این مساحت را کشاورزی و 1/8% را توسعة شهری تشکیل داده است و غلظت آلاینده ها با مساحت کشاورزی اطراف هر ایستگاه و فاصله تا صنایع اطراف رودخانه مثل تصفیه خانه جنوب اصفهان رابطه معنی دار دارد. با توجه به اهمیت حفاظت رودخانه زاینده رود اعمال مدیریت صحیح بر روی این رودخانه به خصوص در محدودة بعد از شهر ضروری است. ایجاد سیستم تصفیه مناسب برای خروجی پساب صنایع اطراف رودخانه، توصیه به کشاورزان جهت استفاده صحیح از کودهای شیمیایی می تواند راهکارهای مناسبی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

346 - تدوین استراتژی کاربرد اینترنت اشیاء در ساختمان‌های مسکونی شهر شیراز با رویکرد ترکیبی DANP – SWOT
رضا طهماسبی اردلان فیلی

در این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی DANP – SWOT به تدوین استراتژی‌های کاربرد اینترنت اشیاء در ساختمان‌های مسکونی شهر شیراز پرداخته شد. لیستی از عوامل 21 گانه در چهار خوشه قوت، ضعف، فرصت و تهدید بر اساس مرور ادبیات تدوین شد. با در اختیار داشتن امتیازها و ترسیم أکثر

در این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی DANP – SWOT به تدوین استراتژی‌های کاربرد اینترنت اشیاء در ساختمان‌های مسکونی شهر شیراز پرداخته شد. لیستی از عوامل 21 گانه در چهار خوشه قوت، ضعف، فرصت و تهدید بر اساس مرور ادبیات تدوین شد. با در اختیار داشتن امتیازها و ترسیم نمودار SPACE نقاط قوت پژوهش از نقاط ضعف آن برتر بودند و فرصت‌های پیش‌رو از تهدیدهای محیطی برتر بودند و لذا به موقعیت استراتژیک تهاجمی (SO) رسیدیم و در نهایت 9 استراتژی تهاجمی برای کاربرد اینترنت اشیاء در ساختمان‌های مسکونی شهر شیراز تبیین شد. همچنین بر اساس امتیازهای استخراج شده بر اساس رویکرد ترکیبی DANP – SWOT ، عوامل کیفیت سطح زندگی، توسعه پایدار و کاهش هزینه از مهم‌ترین عوامل خوشه قوت بودند. عوامل کمبود دانش و امنیت حریم خصوصی از مهم‌ترین عوامل خوشه ضعف بودند. عوامل تقاضا و رشد اقتصادی از مهم‌ترین عوامل خوشه فرصت بودند و در نهایت عوامل چالش فرهنگی، قوانین و استاندارد از مهم‌ترین عوامل خوشه تهدید بودند. با مشخص شدن اولویت عوامل پژوهش، پیشنهادهایی برای آموزش، آگاهی‌بخشی برای مصرف‌کنندگان نهایی و راه‌حل‌هایی نظیر تسهیلات بانکی و معافیت‌های مالیاتی در جهت استانداردسازی و تسهیل قوانین برای تشویق افراد برای استفاده از اینترنت اشیاء در خانه‌های مسکونی مطرح شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

347 - بررسی رابطه وزن با میزان کادمیوم در عضله قزل آلای رنگینکمان پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن
محمد رضا قمی سید محسن حسینی

زمینه و هدف:این مطالعه به منظور سنجش فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن صورت گرفت و هدف اصلی آن بررسی رابطه میان وزن ماهی با میزان کادمیوم بود.روش کار: در این تحقیق از 22 ماهی قزل آلای رنگین کمان أکثر

زمینه و هدف:این مطالعه به منظور سنجش فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن صورت گرفت و هدف اصلی آن بررسی رابطه میان وزن ماهی با میزان کادمیوم بود.روش کار: در این تحقیق از 22 ماهی قزل آلای رنگین کمان (از 25 تا 584 گرم) استفاده و پس از جداسازی بافت ها، روش هضم بر روی نمونه ها انجام گردید و با کمک دستگاه ولتامتری میزان فلز کادمیوم اندازه گیری شد. یافته ها:بر اساس نتایج این تحقیق، میانگین غلظت فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین کمان پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن 1.01 میکروگرم در گرم بوده است که نشان دهنده بالاتر بودن نرخ آن از حد استاندارد قابل قبول سازمان بهداشت جهانی(WHO) ( دو دهم میکرو گرم در گرم ) می باشد.نتیجه گیری: با افزایش وزن بدن ماهی، میزان کادمیم روند افزایش معنی داریPرا نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

348 - بررسی رابطه بین وزن بدن و میزان سرب و جیوه در ماهی قزل آلای رنگین کمان(Oncorhynchus mykiss پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن
محمدرضا قمی

زمینه وهدف:فلزات سنگین به دلیل برخورداری از خاصیت تجمع پذیری در بافت های مختلف و عدم تجزیه پذیری، به تدریج دربافت های چربی بدن انسان ذخیره شده و از این راه موجب بروز بیماری های حاد و مزمن می شوند. در این مطالعه، رابطه بین وزن بدن ماهی و فلزات سنگین سرب و جیوهدر عضله ماه أکثر

زمینه وهدف:فلزات سنگین به دلیل برخورداری از خاصیت تجمع پذیری در بافت های مختلف و عدم تجزیه پذیری، به تدریج دربافت های چربی بدن انسان ذخیره شده و از این راه موجب بروز بیماری های حاد و مزمن می شوند. در این مطالعه، رابطه بین وزن بدن ماهی و فلزات سنگین سرب و جیوهدر عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان(Oncorhynchus mykiss پرورشی در یکی از کارگاههای رودخانه دوهزار تنکابن سنجیده و مقایسه فلزات سنگین سرب و جیوه با استانداردهای بین المللیWHO هدف دیگر تحقیق بوده است.روش کار:تعداد 20 قطعه قزل آلای رنگین کمان پرورشی رودخانه دوهزار تنکابن(محدوده وزنی 30 تا 410 گرم)از یکی از کارگاههای پرورشی به صورت تصادفی نمونه گیری شد. نمونه های سرب و جیوه در یک مطالعه همبستگی پیرسون توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد.یافته ها:میانگین میزان سرب و جیوه در ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی به ترتیب برابر 0/107 و 0/022 میکروگرم بر گرم عضله بوده است. میزان همبستگی بین وزن ماهی و میزان سرب و جیوه عضله به ترتیب برابر 0/243 r=و 0/204 -r=و میزان سطح معنی دار آزمون تحلیل واریانس رگرسیون آنان نیز به ترتیب برابر 0/301 P=و 0/388 P=شده است. نتیجه گیری:وزن بدن ماهی تاثیری در میزان فلزات سنگین سرب و جیوه در عضله آن ندارد(0/05 P. همچنین میزان سرب و جیوه اندازه گیری شده در عضله ماهی قزل آلای رنگین کماندر تحقیق حاضر از حد قابل قبول استاندارد WHOکمتر می باشد و دلالت بر سالم بودن این ماهیدر این رودخانه برای مصارف انسانی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

349 - خوانش الگوهای اقلیمی در نمای خانه‌های ایرانی - اسلامی
سیده مهسا زمانیان محمد لطیفی محمدجواد مهدوی‌نژاد

10.30486/pia.2023.1989085.1045

بنیان‌های شکل‌گیری بنا در معماری ایرانی-اسلامی و هماهنگی آن با اقلیم منجر به شکلی‌ پایدار در معماری شده؛‌ به‌طوری که در مطالعات این حوزه بر خصوصیات اقلیمی در نمای ساختمان‌ها به عنوان رابط بین محیط خارجی و داخلی و مهمترین بخش ساختمان در برابر شرایط اقلیمی تأکید ویژه‌ای ش أکثر

بنیان‌های شکل‌گیری بنا در معماری ایرانی-اسلامی و هماهنگی آن با اقلیم منجر به شکلی‌ پایدار در معماری شده؛‌ به‌طوری که در مطالعات این حوزه بر خصوصیات اقلیمی در نمای ساختمان‌ها به عنوان رابط بین محیط خارجی و داخلی و مهمترین بخش ساختمان در برابر شرایط اقلیمی تأکید ویژه‌ای شده است. استفاده‌ی کارآمد از الگوهای اقلیمی در نما، مصرف انرژی و عملکرد نور روز، آسایش بصری، آسایش حرارتی و... را در ساختمان بهبود می‌بخشد؛ لذا این پژوهش، به شناخت انواع الگوهای اقلیمی،‌ نمای خانه‌ها در معماری ایرانی-اسلامی و بررسی پژوهش‌ها در این حیطه، جهت امکان بازخوانی در معماری معاصر پرداخته است؛ بدین منظور به روش توصیفی-تحلیلی درصدد شناخت مسأله بر‌آمده است و یک مروری بر ادبیات را برای درک اهمیت انواع الگو‌ها با کارکرد اقلیمی در نمای ساختمانها ارائه می‌کند. پارامترهای مورد مطالعه، الگو‌های ایرانی-اسلامی با کارکرد اقلیمی در نمای خانه‌ها می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده مؤید قابلیت به روزرسانی این الگو‌ها در پدید آوردن نماهای اقلیمی با فناوری‌های نوین می‌باشد و به مطالعات موجود برای شناسایی بهترین راه‌ها در بهینه‌سازی نما کمک می‌رساند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

350 - قیاس تطبیقی تاثیر متقابل برگزاری مراسم آیینی در فرهنگ قبایل و شیوه ساخت سکونتگاه‌های بومی سبک کپری(نمونه موردی: مضیف اعراب و خانه‌های علفی ویجیتا)
فائزه محسنی زاده کرمانی سیده مرضیه طبائیان بهرام شاهدی

10.30486/pia.2023.1995662.1052

اولین تلاش‌های انسان در مسیر یکجانشین شدن ساخت سکونتگاه‌های بومی بوده و کپرها یکی از اولین نمونه‌های ساخته شده آنها است که تاکنون با وجود همه پیشرفت‌های تکنولوژی ایجاد شده، همچنان ساخته می‌شود. ساخت و بهره برداری از این سازه‌های بومی با برگزاری برخی مراسم آیینی پیوند خو أکثر

اولین تلاش‌های انسان در مسیر یکجانشین شدن ساخت سکونتگاه‌های بومی بوده و کپرها یکی از اولین نمونه‌های ساخته شده آنها است که تاکنون با وجود همه پیشرفت‌های تکنولوژی ایجاد شده، همچنان ساخته می‌شود. ساخت و بهره برداری از این سازه‌های بومی با برگزاری برخی مراسم آیینی پیوند خورده است؛ لذا هدف مطالعه پیش‌رو، بررسی شیوه ساخت این سازه‌ها از نقطه نظر فرهنگی و با در نظر گرفتن وجوه تاثیر آن در برگزاری مراسم آیینی مربوط به آن‌ها بوده است. پژوهش حاضر به دنبال آن بوده تا با بررسی تطبیقی این دوگونه اصیل در بستر فرهنگ پیوند آن را با فرهنگ قبایل در دوره تغییرات فرهنگی آنان بررسی کند. نمونه‌های موردمطالعه، خانه‌های علفی رایج در میان قبیله ویجیتا و مضیف ساخته شده توسط اقوام عرب می‌باشد، که در اقلیم مشابه گرم و خشک ساخته شده، لیکن دارای حوزه فرهنگی متفاوت‌اند. روش این پژوهش کیفی و میتنی بر شیوه مطالعه موردی با راهبرد تطبیقی-تحلیلی است. روند گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی بوده و تحلیل آن در قالب مدل‌های گرافیکی و جداول تحلیل داده‌ها ارائه گردیده است. مطالعه و قیاس نتایج، حاکی از وجود تفاوت‌هایی در زمان برپایی مراسم آیینی وابسته به این ساختارها بود که ریشه آن در منابع مورد مطالعه قرار گرفت. نقطه عطف این تفاوت در پیشینه ساخت نمونه‌های مورد بررسی کشف و نتایج بدست آمده در قالب نمودار و جدول ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد پس از تغییرات فرهنگ بومی قبیله‌ای سرخ پوستان ویجیتا و اقوام عرب، ساخت خانه علفی و مضیف به موازات فرهنگ قبیله‌ای آنان رو به کمرنگ شدن رفته است؛ که مبین ضرورت شناخت ریشه‌های پیدایش، پیشینه و جایگاه فرهنگی این گونه سکونتگاه را پیش از هرگونه سیاست‌گذاری و ارائه طرح‌های احیایی نشان می‌دهد.‌ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

351 - بررسی حکمی رمزگان نحوی خانه‌های دوره قاجار یزد از دیدگاه نشانه‌شناسی (با روش نحو فضا)
زینب دامیار لیلا زارع آویده طلایی مصطفی مختاباد امرئی

خانه‌های دوره قاجار یزد به صورت متن‌های معماری متشکل از نشانه‌ها و رمزگان‌ها، به مثابه‌ی گزاره‌های اصلی معماری سنتی واجد ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و معماری بسیار می‌باشند. ادراک و اکتشاف رموز مستتر در متن‌های معماری از طریق خوانش و از رهگذر نشانه‌شناسی محقق می‌گردد. این پ أکثر

خانه‌های دوره قاجار یزد به صورت متن‌های معماری متشکل از نشانه‌ها و رمزگان‌ها، به مثابه‌ی گزاره‌های اصلی معماری سنتی واجد ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و معماری بسیار می‌باشند. ادراک و اکتشاف رموز مستتر در متن‌های معماری از طریق خوانش و از رهگذر نشانه‌شناسی محقق می‌گردد. این پژوهش از طریق روش نحو‌فضا به تبیین رمزگان نحوی به مثابه‌ی یکی از رمزگان‌های نشانه‌شناسی پرداخته است. ابتدا در حوزه مبانی نظری مطالعات عمیق صورت گرفته و مولفه‌ها و شاخصه‌‌‌های تاثیرگذار در نحو فضا مشخص شده و در ادامه تعداد ده باب خانه‌‌ی دوره قاجار یزد به صورت نمونه‌های منتخب جهت خوانش و تحلیل ساختار فضایی، براساس روش نحو‌فضا، مورد آزمون قرار گرفته‌اند. پژوهش پیش‌رو از طریق پژوهش ‌موردی در دو بخش مطالعات میدانی و نرم‌افزار دپس‌مپ به تحلیل مولفه‌های نحو‌فضا جهت اکتشاف رمزگان‌ نحوی خانه‌های منتخب می‌پردازد. در این تحلیل نمونه‌ها براساس مولفه‌های هم‌پیوندی، عمق نسبی، قابلیت دید، آنتروپی و ارتباط بصری سنجیده می‌شوند و پس از بررسی و تحلیل داده‌ها و مطالعات میدانی نحو‌فضا به اکتشاف رمزگان نحوی خانه‌ها منتهی می‌گردد. نتایج نشان می‌هد که رمزگان نحوی این خانه‌ها در قالب مفاهیم و معانی ماخوذ از نظام‌های رابطه‌ای متن‌ها، مبتنی بر سلسله‌مراتب فضایی، هم نشینی، نظم و بی‌نظمی، رازآمیزی و محرمیت تبیین می‌‌‌گردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

352 - یک مدل بهینه‌سازی سه سطحی برای استفاده از پتانسیل مشترکین مبتنی بر اینترنت اشیا و خودروهای الکتریکی در بازارهای انرژی و خدمات جانبی
لیلا کرمی امیر احمری نژاد محمود حسینی علی آبادی آرش دانا

10.30486/teeges.2023.1990126.1079

این مقاله یک مدل سه سطحی برای مدیریت همزمان بازارهای انرژی و خدمات جانبی میان شبکه‌های انتقال و توزیع یکپارچه شده با منابع انرژی تجدیدپذیر، خانه‌‌های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و خودروهای الکتریکی ارائه می‌دهد. در سطح اول مدل پیشنهادی، خانه‌‌های هوشمند برنامه‌‌ریزی م أکثر

این مقاله یک مدل سه سطحی برای مدیریت همزمان بازارهای انرژی و خدمات جانبی میان شبکه‌های انتقال و توزیع یکپارچه شده با منابع انرژی تجدیدپذیر، خانه‌‌های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و خودروهای الکتریکی ارائه می‌دهد. در سطح اول مدل پیشنهادی، خانه‌‌های هوشمند برنامه‌‌ریزی مشارکت خود در بازارهای انرژی و تنظیم را انجام داده و برای بهره‌بردار شبکه توزیع ارسال می‌‌کنند. در سطح دوم، بهره‌برداران شبکه‌های توزیع برنامه‌ریزی ناحیه خود را با توجه به برنامه‌های دریافتی از خانه‌های هوشمند انجام داده و استراتژی خود برای مشارکت در بازارهای انرژی، رزرو و تنظیم تعیین می‌کنند. در سطح سوم، استراتژی شبکه‌های توزیع به بهره‌بردار سیستم انتقال ارسال شده تا برنامه‌‌ریزی نهایی بازارهای انرژی، رزرو و تنظیم با توجه به آن‌ها انجام شود. مدل پیشنهادی در قالب یک مسئله برنامه‌ریزی خطی مختلط عدد صحیح فرموله شده و توسط حل‌کننده GUROBI در نرم‌افزار GAMS حل می‌‌شود. پیاده‌سازی مدل پیشنهادی نشان داد که این مدل توانسته به طور قابل توجهی از پتانسیل بالقوه مشترکین مبتنی بر اینترنت اشیاء، خودروهای الکتریکی، سیستم‌های ذخیره‌ساز و برنامه‌های پاسخگویی تقاضا برای ارتقای جنبه‌های فنی شبکه‌های انتقال و توزیع و همچنین ارتقای جنبه‌های اقتصادی بازارهای انرژی و خدمات‌جانبی استفاده کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

353 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه کر در فصل پاییز با استفاده از فون حشرات آبزی
هادی استوان

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ از جمله حشرات که در کف آبها زندگی می کنند از نظر حساسیتشان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. فناوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع بر اساس أکثر

گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ از جمله حشرات که در کف آبها زندگی می کنند از نظر حساسیتشان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. فناوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع بر اساس توانمندی های زیستی موجودات زنده ای که به عنوان شاخص آلودگی و سطوح مختلف آن بکار می روند بنا شده است. در پاییز 1387 تحقیقی به منظور برآورد شاخص زیستی رودخانه کر با بکارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفت که در مجموع 16 خانواده حشره از 14 کد زیستگاهی رودخانه جمع آوری و شناسایی شدند و شاخص زیستی این رودخانه محاسبه گردید. در تحقیق صورت گرفته بر روی رودخانه کر، شاخص زیستی این رودخانه در فصل پاییز عدد 2/7 بدست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب براساس شاخص زیستی، کیفیت آب این رودخانه در فصل پاییز نسبتاً نامرغوب و آلودگی آب به مواد آلی معنی دار بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

354 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ شهرستان سپیدان (استان فارس) با استفاده از فون حشرات آبزی
سیده عاطفه حسینی هادی استوان سید ابراهیم حسینی

در این بررسی شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ در شهرستان سپیدان طی سال های 1388-1387 با استفاده از فون حشرات آبزی از اعماق مختلف آب از مکان های مختلف رودخانه جمع آوری و تا سطح خانواده شناسایی شدند. سپس با استفاده از فرمول شاخص زیستی، کیفیت آب تعیین گردید. در مجموع 32 خ أکثر

در این بررسی شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه خنگ در شهرستان سپیدان طی سال های 1388-1387 با استفاده از فون حشرات آبزی از اعماق مختلف آب از مکان های مختلف رودخانه جمع آوری و تا سطح خانواده شناسایی شدند. سپس با استفاده از فرمول شاخص زیستی، کیفیت آب تعیین گردید. در مجموع 32 خانواده از 7 راسته حشرات شامل Coleoptera، Ephemeroptera، Diptera، Plecoptera، Odonata، Hemiptera و Trichoptera از 4 کد زیستگاهی رودخانه مزبور جمع آوری و شناسایی شدند. در تحقیق صورت گرفته بر رودخانه خنگ، شاخص زیستی این رودخانه 79/3 به دست آمد که کیفیت آب آن بسیار خوب (آلودگی آب به مواد آلی ناچیز) تعیین گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

355 - تنوع گونه ای سن‌های آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم
هادی استوان آزاده عارف نیا

در تحقیقاتی که به منظور جمع آوری و شناسایی فون سنهای آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم استان فارس طی سالهای 1383-1382 صورت گرفت در مجموع 14 گونه سن آبزی متعلق به شش خانواده به شرح زیر شناسایی که توسط دکتر Linnavuori از فنلاند و دکتر Zettel از اتریش مورد تایید قرار گرفتند أکثر

در تحقیقاتی که به منظور جمع آوری و شناسایی فون سنهای آبزی رودخانه قره آغاج منطقه جهرم استان فارس طی سالهای 1383-1382 صورت گرفت در مجموع 14 گونه سن آبزی متعلق به شش خانواده به شرح زیر شناسایی که توسط دکتر Linnavuori از فنلاند و دکتر Zettel از اتریش مورد تایید قرار گرفتند. گونه های شناسایی شده به شرح زیر هستند : Family Gerridae (Leach, 1815) 1- Aquarius paludum paludum (Fabricius, 1794), 2- Gerris (Gerris) costae fieberi Stichel, 1938, 3- Gerris (Gerris) thoracicus (Schummel, 1832) Family Veliidae Brullé, 1836 1-Microvelia (Microvelia) pygmaea (Dufour, 1833), 2- Velia (Plesiovelia) mancinii lyciae Tamanini, 1955 Family Hydrometridae (Billberg, 1820) 2-Hydrometra stagnorum (Linnaeus, 1758) Family Leptopodidae Brulle, 1836 1-Valleriola assouanensis (A. Costa, 1875) Family Corixidae Leach, 1815 1-Corixa affinis Leach, 1817, 2- Sigara (Tropocorixa) hoggarica Poisson, 1929, 3- Sigara (Vermicorixa) lateralis (Leach, 1817), 4- Micronecta (Micronecta) anatolica anatolica Lindberg, 1922 Family Notonectidae Latreille, 1802 1-Anisops debilis perplexus Poisson, 1929, 2- Notonecta (Notonecta) maculata Fabricius, 1794, 3- Notonecta (Notonecta) viridis Delcourt, 1909 تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

356 - پتانسیل تغذیه‌ای و بقای بالتوری سبز (Chrysoperla carnea) رویسفید بالک گلخانه (Trialeurodes vaporarium) در شرایط آزمایشگاهی
زینت احمدزاده بیژن حاتمی

پتانسیل تغذیه‌ای و بقا مراحل مختلف زیستی شکارگر بالتوری سبز Chrysoperla carnea روی مخلوطی از سنین پورگی سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariumدر شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. میزان مصرف روزانه لاروهای سنین مختلف بالتوری سبز از پوره‌های آفت، برای سنین اول، دوم و سوم به تر أکثر

پتانسیل تغذیه‌ای و بقا مراحل مختلف زیستی شکارگر بالتوری سبز Chrysoperla carnea روی مخلوطی از سنین پورگی سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariumدر شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. میزان مصرف روزانه لاروهای سنین مختلف بالتوری سبز از پوره‌های آفت، برای سنین اول، دوم و سوم به ترتیب 74/1±04/16، 56/2±5/21 و 92/1±3/22 پوره بود و شکارگر در طول دوره لاروی خود، مجموعاً به‌طور متوسط 215 پوره از سنین مختلف سفید بالک گلخانه را مصرف نمود. درصد بقا مراحل مختلف زیستی شکارگر از تخم (85 درصد) تا سن سوم لاروی تخم‌ها (4 درصد) کاهش یافت به‌طوری‌که هیچ یک از لاروهای سن سوم به شفیره تبدیل نشده و از بین رفتند. لذا با وجود جمعیت نسبتاً کافی آفت، شکارگر نتوانست رشد و نمو خود را تکمیل کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

357 - اثر آنتاگونیستی گونه‌های تریکودرما علیهFusarium oxysporum f.sp. lycopersici عامل پژمردگی گوجه فرنگی
حسام الدین رمضانی

در این تحقیق اثر بازدارندگی پنج گونه از قارچ های تریکودرما شامل T. harzianum, T. koningi, T. longiconis, T. hamatum and T. viride علیه قارچ عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. در بین قار أکثر

در این تحقیق اثر بازدارندگی پنج گونه از قارچ های تریکودرما شامل T. harzianum, T. koningi, T. longiconis, T. hamatum and T. viride علیه قارچ عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. در بین قارچ های مورد استفاده گونه T. harzianum بیشترین و گونه T. viride کمترین تأثیر را داشتند. در شرایط گلخانه ای مقایسه اثر کاهش بیماری بین خاک و بذر آغشته شده با اسپور گونه T. harzianum انجام گردید. پوشش بذرهای گوجه فرنگی توسط اسپورهای قارچ T. harzianumنتوانست در کاهش بیماری موثر باشد در حالیکه خاک آغشته شده با بیوماس گونه مذکور به میزان 50 گرم در 65 کیلوگرم محیط ذرت- شن به طور معناداری (2/92 درصد) قادر به کنترل بیماری گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

358 - گزارش پادمان جدید برای ایران و بررسی اهمیت آن‌ها در گلخانه‌های استان اصفهان
محمد رضا نعمت اللهی محمد رضا باقری جری میکال رادوانسکی

طی بازدیدهایی که در سال های 85-1384 از گلخانه‌های سبزی و صیفی و گل‌های زینتی در استان اصفهان به عمل آمد، نمونه هایی از پادمان روی ریشه و طوقه گیاهچه‌های پژمرده و در حال زوال مشاهده و جمع آوری گردید. نمونه‌های شناسایی شده و میزبان‌های آنها عبارتند از : Sinella tenebricos أکثر

طی بازدیدهایی که در سال های 85-1384 از گلخانه‌های سبزی و صیفی و گل‌های زینتی در استان اصفهان به عمل آمد، نمونه هایی از پادمان روی ریشه و طوقه گیاهچه‌های پژمرده و در حال زوال مشاهده و جمع آوری گردید. نمونه‌های شناسایی شده و میزبان‌های آنها عبارتند از : Sinella tenebricosa (Entomobryidae) و Proisotoma minuta (Isotomidae) روی بنفشه آفریقایی و Ceratophysella sp. (Hypogastruridae) روی خیار گلخانه ای و جعفری. بررسی ها نشان داد که در گلخانه‌ها و گلدان های با رطوبت بالاتر و دور آبیاری کوتاه تر خسارت و جمعیت پادمان فوق بیشتر بود، به طوری‌که ریشه‌های مویی گیاهان به طور کامل خورده شده و همچنین به واسطه تغذیه آنها از محل طوقه زمینه برای نفوذ عوامل بیماری زا فراهم شده بود. در منابع داخلی تاکنون فقط P. minuta گزارش شده است و Ceratophysella sp. نیز احتمالاً برای فون جهان جدید می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

359 - اندازه‌گیری باقی‌مانده حشره کش دیازینون در محصول خیار گلخانه‌ای عرضه شده در میادین میوه و تره‌بار شهر تهران
یحیی استادی غلامرضا یاوری محمود شجاعی سید مهدی میردامادی سهراب ایمانی

به منظور اندازه گیری میزان باقی مانده حشره کش دیازینون در محصول خیار گلخانه ای عرضه شده در سطح میادین میوه و تره بار شهر تهران،90 غرفه در 59 میدان میوه و تره بار منتخب، به روش طبقه ای انتخاب و اقدام به نمونه گیری از این محصول به روش تصادفی شد. نمونه ها به گروه های شسته أکثر

به منظور اندازه گیری میزان باقی مانده حشره کش دیازینون در محصول خیار گلخانه ای عرضه شده در سطح میادین میوه و تره بار شهر تهران،90 غرفه در 59 میدان میوه و تره بار منتخب، به روش طبقه ای انتخاب و اقدام به نمونه گیری از این محصول به روش تصادفی شد. نمونه ها به گروه های شسته شده و شسته نشده و هر کدام از گروه ها به صورت خیار با پوست، خیار بدون پوست و پوست خیار تقسیم بندی شد و در نهایت 6 نمونه برای تجزیه نهایی انتخاب گردید. نمونه ها به روش استخراج فاز جامد استخراج شدند تا اگر در بافت های آنها باقی مانده دیازینون موجود باشد جدا گردد. عصاره های حاصل از استخراج توسط دستگاههای GC و GC/MS تجزیه گردید و پس از تجزیه و تحلیل پیک های حاصل از کروماتوگرام دستگاه های فوق مشخص شد در دو نمونه از نمونه های مورد مطالعه میزان دیازینون اندازه گیری شده بالاتر از MRL (حداکثر مجاز باقی مانده) اعلام شده توسط کمیسیون کدکس غذایی می باشد که به ترتیب مقادیر ppm 2/1 برای نمونه خیار با پوست و شسته شده و ppm 4/10 برای نمونه پوست خیار و شسته نشده بوده است و در سایر نمونه ها باقیمانده ای از ترکیب مورد مطالعه به دست نیامد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

360 - بررسی و تبیین عوامل مؤثر در سیر تکوین فضاهای تاریخی شهرها (نمونه موردی: میدان توپخانه شیراز)
منا موسوی مرتضی شریفی

10.30495/juepd.2022.691380

در ایــن مقالــه با هــدف درک چگونگى شکل‌گیری الگوى فضایى میدان توپخانه در شهر ایرانى، به پیگیری پیشینۀ این فضا و عوامل بنیادین دخیل در شکل‌گیری آن پرداخته شده است. بدین منظور ساختار تاریخی شهر شیراز و محل مراکز حکومتی دوره‌های قبل از زندیه بررسی شده تا بستر و زمینۀ این أکثر

در ایــن مقالــه با هــدف درک چگونگى شکل‌گیری الگوى فضایى میدان توپخانه در شهر ایرانى، به پیگیری پیشینۀ این فضا و عوامل بنیادین دخیل در شکل‌گیری آن پرداخته شده است. بدین منظور ساختار تاریخی شهر شیراز و محل مراکز حکومتی دوره‌های قبل از زندیه بررسی شده تا بستر و زمینۀ این میدان شناخته شود. همچنین به تعریف و تحلیل واژۀ میدان پرداخته شده تا به این فرضیه که آیا توپخانه میدان بوده است یا از فضایی حادث شکل یافته، پاسخ دهیم. فضای توپخانه از نظر عملکرد و فضای پیرامونی، ویژگی‌های میدان را دارد ولی از لحاظ شکل و بدنه به دلیل اتصالی که به بافت قدیمی شهر داشته و در همجواری بناهای از پیش‌ ساخته‌شده و حتی صدمه‌دیده قرار گرفته است به شکلی نه‌چندان منظم به بدنه‌ای ناپیوسته تبدیل شده است. به‌طور کلی ترکیب‌کردن ساختمان‌ها با عملکردهای متفاوت در اطراف میدان، نشان‌دهندۀ اهمیت گردآوردن شهروندان در یک فضای عمومی و تقویت روابط اجتماعی در میدان است و این ترکیب‌ها بر حسب نقش، عملکرد و خصوصیات بناهای پیرامون میدان، اشکال متفاوت به میدان می‌دهد. محصوربودن میدان با جداره‌های تعریف‌شده و پیوسته یکی از بارزه‌های اصلی میدان است به‌گونه‌ای که هیچ‌گونه انقطاع و گسیختگی در بدنۀ میدان وجود نداشته باشد. نحوۀ اتصال بناها به شبکۀ میدان به‌صورت اتصال مستقیم است. اهمیت میدان محدود به شکل و فرم ظاهری آن نیست بلکه به‌عنوان یک عرصۀ عمومی محل تجمع شهروندان است، در بیشتر موارد به خاطر یادآوری وقایع تاریخی و نیازهای اجتماعی اهمیت دارد. ساختار این پژوهش مبتنی بر منابع علمی – تاریخی کتابخانه‌ای و منابع مکتوب و تصویری دست ‌اول و دست ‌دوم است و تحلیل و ارزیابی شواهد موجود در قالب روش تفسیری – تاریخی صورت پذیرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

361 - بررسی اثرات زیر کشندگی حشره‌کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپراید روی طول عمر مراحل مختلف زیستی سفید بالک گلخانه‌ای(Hem.:Aleyrodidae) Trialeurodes vaporariorum در شرایط آزمایشگاهی
علی بهشتی سهراب ایمانی هادی زهدی سیاوش تیرگری محمد عبدی گودرزی

سفیدبالک گلخانه، (Trialeurodes vaporarium (westwood یکی از مهمترین آفات گیاهی روی گیاهان گلخانه ای در ایران و جهان می‌باشد. با توجه به مقاومت سفید بالک‌های گلخانه‌ای به حشره‌کش های رایج و مضر بودن این حشره کش‌ها برای محیط زیست، باید به دنبال ترکیبات جدید و ایمن جهت مبار أکثر

سفیدبالک گلخانه، (Trialeurodes vaporarium (westwood یکی از مهمترین آفات گیاهی روی گیاهان گلخانه ای در ایران و جهان می‌باشد. با توجه به مقاومت سفید بالک‌های گلخانه‌ای به حشره‌کش های رایج و مضر بودن این حشره کش‌ها برای محیط زیست، باید به دنبال ترکیبات جدید و ایمن جهت مبارزه با این آفت بود. حشره کش جدید اپیل با ترکیبی جدید ضمن کنترل این آفت برای محیط زیست نیز کم خطر می‌باشد. بر اساس نتایج زیست سنجی،LC30 به عنوان غلظت زیر کشنده در نظر گرفته شد. مقدار LC30 برای حشره کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپرید به ترتیب 1.31 ، 00448/0 و 00868/0 میلی‌گرم بر لیتر بصورت اسپری مستقیم به دست آمد. نتایج نشان داد که کاربرد این غلظت زیر کشنده سبب کاهش طول دوره تفریخ تخم برای حشره کش‌های اپیل، اباکمتین و امیداکلروپرید به ترتیب به میزان 11.33 ، 5.45 و 4.53 درصد نسبت به شاهد شده که کمتربن طول دروه تخم مربوط به حشره کش اپیل می‌باشد. همچنین حشره‌کش اپیل سبب افزایش طول دوره لاروی به میزان 5.13 درصد و دوره شفیرگی به میزان 0.62 درصد نسبت به شاهد شد که در مقایسه با سایر تیمارها اختلاف معنی دارد. همچنین دوران زندگی حشرات کامل به میزان38.64 درصد کاهش یافت. بطور کلی کاربرد این دز زیر کشنده حشره کش اپیل سبب کاهش طول دوره ی زندگی سفید بالک گلخانه ای می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

362 - اثر چند حشره کش گیاهی و شیمیایی بر سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum (Westwood ,1856) در شرایط آزمایشگاهی و گلدانی
امیر موذنی محمد رضا باقری بهنام امیری بشلی محمد رضا شهسواری

اثر سه حشره کش گیاهی (سیرینول، پالیزین، تنداکسیر) و یک حشره کش شیمیایی (ایمیداکلوپرید) روی میزان مرگ و میر سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum (Westwood) بررسی و با یکدیگر مقایسه شد. اثر غلظت های 5/0، 9/0، 8/1 و 3 در هزار حشره کش های مذکور روی سنین مختلف پور أکثر

اثر سه حشره کش گیاهی (سیرینول، پالیزین، تنداکسیر) و یک حشره کش شیمیایی (ایمیداکلوپرید) روی میزان مرگ و میر سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum (Westwood) بررسی و با یکدیگر مقایسه شد. اثر غلظت های 5/0، 9/0، 8/1 و 3 در هزار حشره کش های مذکور روی سنین مختلف پورگی و حشرات بالغ سفید بالک گلخانه T. vaporariorum به روش غوطه ورکردن برگ برای پوره ها و با استفاده از لوله های شیش ه ای برای بالغین در آزمایشگاه بررسی شد. همچنین اثر حشره کش &lrm; های مذکور در شرایط گلخانه ای روی گوجه فرنگی نیز بررسی گردید. بین حشره کش ها، غلظت ها و اثرات متقابل حشره کش و غلظت در همه مراحل پورگی و بالغ سفید بالک در سطح یک درصد اختلاف معنی داری وجود داشت. با افزایش غلظت میزان مرگ و میر افزایش و با افزایش سن پورگی میزان مرگ و میر کاهش یافت. در روش غوطه ورسازی ایمیداکلوپرید 3 و 8/1 درهزار و تنداکسیر 3 درهزار بیشترین میزان مرگ و میر را روی پوره های سنین اول تا سوم نشان دادند و از این نظر با سایر تیمارها اختلاف معنی دار داشتند. برای پوره های سن چهارم غلظت 3 در هزار ایمیداکلوپرید بیشترین کارایی را داشت و به تنهایی در یک گروه قرار گرفت. در آزمایش گلدانی نیز بیشترین مرگ و میر پوره های سنین اول تا چهارم ناشی از کاربرد ایمیداکلوپرید 3 درهزار بود، هرچند در سن دوم پورگی، تنداکسیر 3 در هزار اثری مشابه با ایمیداکلوپرید داشت. بیشترین اثر بر حشرات بالغ سفیدبالک گلخانه به ترتیب با 03/98، 07/96، 07/96، 07/96 و 11/94 درصد مرگ و میر بدون اختلاف معنی دار با یکدیگر مربوط به ایمیداکلوپرید (3 درهزار)، تنداکسیر( 3درهزار)، پالیزین (3 درهزار)، ایمیداکلوپرید (8/1درهزار) و سیرینول (3 درهزار) بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

363 - اثرسمیت چند حشره کش گیاهی و شیمیایی روی سن Macrolophus caliginosus شکارگر سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum
امیر موذنی محمد رضا باقری بهنام امیری بشلی محمد رضا شهسواری

یکی از روش های رایج برای کنترل سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum در گلخانه های گوجه فرنگی استفاده از سموم حشره کش گیاهی و شیمیایی است. برای ارزیابی اثر این سموم روی حشرات ماده بالغ سن شکارگر Macrolophus caliginosus آزمایشی با استفاده از حشره کش های گ أکثر

یکی از روش های رایج برای کنترل سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum در گلخانه های گوجه فرنگی استفاده از سموم حشره کش گیاهی و شیمیایی است. برای ارزیابی اثر این سموم روی حشرات ماده بالغ سن شکارگر Macrolophus caliginosus آزمایشی با استفاده از حشره کش های گیاهی شامل سیرینول، پالیزین و تنداکسیر و حشره کش شیمیایی ایمیداکلوپرید و شاهد (آب پاشی) در غلظت های 5/0، 9/0، 8/1 و 3 درهزار به سه روش لوله های شیش ه ای در آزمایشگاه، آزمایش گلدانی و آزمایش گلخانه ای روی گیاه گوجه فرنگی اجرا شد. بین حشره کش ها، غلظت ها و اثرات متقابل آن ها در سطح یک درصد اختلاف معنی داری وجود داشت. با افزایش غلظت، میزان مرگ و میر افزایش یافت. در آزمایشگاه، مقایسه میانگین درصد کشندگی حشره کش ها روی سن M.caliginosus نشان داد که 48 ساعت پس از آزمایش، ایمیداکلوپرید 3 درهزار با 100 درصد مرگ و میر بیشترین اثر و پالیزین 5/0 درهزار با 8/23 درصد مرگ و میر کمترین اثر را داشته است. در روش گلدانی ایمیداکلوپرید 3 و 8/1 درهزار با 23/97 و 34/94 درصد مرگ و میر بیشترین اثر و پالیزین 5/0 و 9/0 درهزار به ترتیب با 17/20 و 14/21 درصد مرگ و میر کمترین اثر را بر سن شکارگر داشتند. در آزمایش گلخانه ای ایمیداکلوپرید 3 و 8/1 درهزار با 46/94 و 66/92 درصد مرگ و میر بیشترین اثر و پالیزین 5/0 و 9/0 درهزار به ترتیب با 5/17 و 18 درصد مرگ و میر کمترین تلفات را به سن شکارگر وارد کردند. در هر سه تحقیق آزمایشگاهی، گلدانی و گلخانه ای بین غلظت های مختلف ایمیداکلوپرید با سایر حشره کش ها اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد وجود داشت. با توجه به نتایج به دست آمده توصیه می شود از حشره کش های گیاهی مذکور در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات به جای حشره کش های شیمیایی استفاده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

364 - مقایسه کارآئی دو آفت کش گیاهی جدید با دو کنه‌کش آلی قدیمی درکنترل کنه تارتن دو لکه‌ای بادمجان گلخانه‌ای در منطقه ورامین
مسعود اربابی مجتبی خانی تاجیک تاجیک سون حسن زاده مریم نگهبان

کشت بادمجان گلخانه ای در دو الی سه سال اخیر توسعه قابل ملاحظه ای در کشور پیدا کرده وجمعیت طغیانی کنه تارتن دو لکه ای (Tetranychus urticae Koch) خسارت گسترده ای روی این محصول درگلخانه های در ورامین برای اولین بار داشته است. تاثیر دو آفت کش گیاهی جدید ماریاپرو-ام + کاورین أکثر

کشت بادمجان گلخانه ای در دو الی سه سال اخیر توسعه قابل ملاحظه ای در کشور پیدا کرده وجمعیت طغیانی کنه تارتن دو لکه ای (Tetranychus urticae Koch) خسارت گسترده ای روی این محصول درگلخانه های در ورامین برای اولین بار داشته است. تاثیر دو آفت کش گیاهی جدید ماریاپرو-ام + کاورینو تولید داخل و بایو-2 وارداتی در مقایسه با دو کنه کش قدیمی پروپارژیت 57 درصد ای سی و تترادیفون 52/7 درصد ای سی علیه کنه تارتن دو لکه ای رقم بادمجان لامپی 1574 درشرایط گلخانه در منطقه پیشوای ورامین درسال 1399-1400 مطالعه شد. از سم پاش فرغونی برای محلول پاشی تیمارها استفاده و کارآئی هر تیمار با جمع آوری تصادفی تعداد 15 نمونه برگ از قسمت های مختلف گیاه و شمارش جمعیت مراحل فعال کنه تارتن در سطح 2 سانتی متر مربع در قسمت زیرین و میانی برگ بادمجان در نوبت های یک روز قبل و 3 و 7 و 15 روز بعد انجام شد. بیشترین تلفات کنه تارتن ( 100 درصد) از تاثیر هر دو غلظت پروپارژیت 57 درصد ای سی در نوبت های 3 و 7 روز بعد و کمترین تاثیر به مقدار 92/58 درصد از غلظت 2 میلی لیتر/لیتر تترادیفون برای نوبت 15 روز بعد ثبت شد. کاهش تلفات کنه با شیب کم در اکثر تیمارها تا نوبت 15 روز بعد ملاحظه شد. از غظت مجاز کنه کش های قدیمی در شرایط طغیانی جمعیت کنه تارتن تا قبل از برداشت محصول و از آفت کش های گیاهی و در تناوب مصرف در دوره برداشت می توان برای کنترل کنه آفت بادمجان گلخانه ای و تولید محصول سالم استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

365 - بررسی تاثیر نانو ذرات سیلیکا توام با قارچ بیماری زای Beauveria bassiana روی سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum Westwood
سیدکاظم واحدی عباس حسین زاده اکبر قاسمی کهریزه

سفیدبالک گلخانه به عنوان یک آفت اقتصادی، دارای دامنه میزبانی وسیع و همه جازی بوده و روی بسیاری از گیاهان زراعی از جمله گیاهان گلخانه ای خسارت فراوانی به بار می آورد. به دلیل ویژگی‌های مرفولوژیکی و پتانسیل مقاومت به سموم شیمیایی، یافتن ترکیبات مناسب‌ و سازگار جهت کنترل ت أکثر

سفیدبالک گلخانه به عنوان یک آفت اقتصادی، دارای دامنه میزبانی وسیع و همه جازی بوده و روی بسیاری از گیاهان زراعی از جمله گیاهان گلخانه ای خسارت فراوانی به بار می آورد. به دلیل ویژگی‌های مرفولوژیکی و پتانسیل مقاومت به سموم شیمیایی، یافتن ترکیبات مناسب‌ و سازگار جهت کنترل تلفیقی این آفت با افزایش میزان تاثیر و کمترین اثر سوء را روی قارچ بیماری زای Beauveria bassiana داشته باشد ضرورت دارد.روشها: در این مقاله اثر قارچ بیمارگر Beauveria bassiana به تنهایی و در اختلاط با نانو ذرات سیلیکا علیه تخم و پوره سن دوم سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum Westwood و قدرت جوانه زنی قارچ بیمارگر، با بهره گیری از روشهای تجزیه پروبیت ، تجزیه واریانس ANOVA یک طرفه و نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: مقادیر LC50 حاصل از تجزیه پروبیت در نتیجه‌ی تاثیر غلظت‌های مختلف نانو ذره سیلیکا و قارچ Beauveria bassiana علیه تخم بعد از 7 روز و علیه پوره سن دوم سفیدبالک بعد از 72 ساعت به ترتیب (97/643 میلی گرم بر لیتر و 170399 کنیدی در میلی لیتر) و (95/602 میلی گرم بر لیتر و 78379 کنیدی در میلی لیتر) بدست آمد.نتایج: با توجه به نتایج مقاله حاضر نانوذرات سیلیکا به تنهایی سمیت بالاتری نسبت به بقیه تیمارها و هم بصورت ترکیبی با قارچ B. bassiana میتواند در کنترل تلفیقی آفت مهم سفیدبالک گلخانه بکار رود. مهمترین مزیت استفاده از این ترکیبات سازگار بودن آنها با محیط زیست و عدم ایجاد مقاومت در حشرات در برابر آنها میباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

366 - مقایسه کارایی کنه کش های آلی و ارگانیک درکنترل جمعیت کنه تارتن دو نقطه ای رز گلخانه ای
حمید رضا موالی مسعود اربابی هوشنگ گوهرچینی

کنه های تارتن از آفات مهم ارقام رز گلخانه ای بوده و بیشترین کنترل توسط کنه کش ها علیه خسارت آن در کشور انجام می شود. به منظور ایجاد تنوع مصرف کنه کش های کم خطر باهدف کاهش مقاومت و افزایش کارایی آن ها، مطالعه ای درباره تاثیر دزهای مختلف کنه کش ه ای آلی فلورامایت أکثر

کنه های تارتن از آفات مهم ارقام رز گلخانه ای بوده و بیشترین کنترل توسط کنه کش ها علیه خسارت آن در کشور انجام می شود. به منظور ایجاد تنوع مصرف کنه کش های کم خطر باهدف کاهش مقاومت و افزایش کارایی آن ها، مطالعه ای درباره تاثیر دزهای مختلف کنه کش ه ای آلی فلورامایت، دانی زرابا، بایوک و ارگانیک جی سی مایت، بایومایت،کینگ بو درمقایسه با مایع ظرف شویی+آب علیه جمعیت مراحل فعال کنه تارتن رز گلخانه ای در منطقه بیجار استان کردستان درسال1390 انجام شد. از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و با جمع آوری تصادفی تعداد 10 برگ از شاخه های خمیده و عمودی رز از هر تکرار در نوبت های یک روز قبل و 1، ‌3، 7، 15 روز بعد از محلول پاشی نمونه برداری در فصل بهار و تابستان استفاده گردید. مراحل فعال جمعیت کنه درسطح زیرین برگ رز توسط میکروسکوپ تشریحی شمارش شد. نتایج میانگین جمعیت فعال کنه قبل از محلول پاشی تیمارها در بهار و تابستان به ترتیب با میانگین 95/5 کنه و 86/6 کنه درسطح زیرین برگ رز ملاحظه شد. با جمع آوری داده ها وتبدیل به درصد تلفات، تجزیه آماری روی میانگین درصد تلفات توسط نرم افزار SAS، مقایسه و گروه بندی تیمارها توسط آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. بیشترین تلفات کنه در نوبت یک روز برای هر دو غلظت کنه کش دانی زرابا به ترتیب با 61/84% و73/91% به ثبت رسید و از نوبت 7 روز بعد، روند کاهشی تاثیر آن ها مشاهده شد. تاثیر کنه کشی فلورامایت در نوبت های 1 و 3 روز بعد، سبب کاهش موثر بر جمعیت کنه تارتن شد. در حالی که تاثیر هر دو غلظت بایوک ضعیف بود. تاثیر هر دو غلظت کنه کش ارگانیک جی سی مایت در فصل بهار به ترتیب 13/67% و 14/69% ملاحظه شد ولی کارایی آن ها درنوبت 15 روز حدود 40 درصد کاهش پیدا کرد. تاثیرمایع ظرفشویی+آب در نوبت 1 روز درتابستان (21/67%) نسبت به بهار ( 57/56%) بیشتر و نسبت به اغلب کنه کش ها اثربخشی بیشتری داشت. همچنین تاثیر تیمارها در نوبت های 1 و 3 روز در بهار نسبت به تابستان کنترل بیشتری داشت. لحاظ نمودن میانگین جمعیت 2 الی 3 کنه درسطح زیرین برگ رز گلخانه ای در زمان محلول پاشی، باعث افزایش کارایی و از ایجاد مقاومت به کنه کش ها درجمعیت کنه های تارتن جلوگیری می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

367 - تعیین شاخص زیستی و کیفیت آب رودخانه انجیره (فارس) در فصل پاییز با استفاده از فون حشرات آبزی
مر یم صادقی الهام شعله سعدی هادی استوان

حشرات 75% گونه های جانوری شناخته شده روی زمین را تشکیل می دهند. سه درصد از این تعداد گونه را حشرات آبزی و نیمه آبزی شامل می شوند. حساسیت این حشرات به موجودات زنده و عوامل غیر زنده متفاوت است. این تحقیق در پاییز 1392 و به منظور تعیین شاخص زیستی رودخانه انجیره واقع در أکثر

حشرات 75% گونه های جانوری شناخته شده روی زمین را تشکیل می دهند. سه درصد از این تعداد گونه را حشرات آبزی و نیمه آبزی شامل می شوند. حساسیت این حشرات به موجودات زنده و عوامل غیر زنده متفاوت است. این تحقیق در پاییز 1392 و به منظور تعیین شاخص زیستی رودخانه انجیره واقع در شهرک آرین، با به کارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفته است. در این تحقیق در مجموع 18 خانواده از 12 کد زیستگاهی رودخانه شناسایی شد. شاخص زیستی این رودخانه در فصل پاییز عدد 91/5 به دست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب و شاخص های زیستی آن، مشخص گردید که کیفیت آب این رودخانه در فصل پاییز متوسط و درجه آلودگی زیستی آب با توجه به جدول شاخص زیستی نسبتا آلوده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

368 - تاثیر اندازه گلخانه بر موازنه (بیلان) انرژی تولید خیار گلخانه ای در استان تهران (Cucumis sativus)
بردیا بیات محمد حسین انصاری مرجان دیانت علی محمدی ترکاشوند

10.30495/sarj.2023.1987820.1140

محاسبه بیلان انرژی خیار گلخانه ای طی پژوهشی در شرق استان تهران به مدت یک سال (97-1396) انجام گرفت. نتایج نشان دادند وسعت گلخانه ها در بیلان انرژی بسیار تاثیرگذار است به نحوی که در گلخانه های بزرگ مقیاس الکتریسیته مصرفی بیشترین سهم از انرژی ورودی را با 43/2% را دارا است أکثر

محاسبه بیلان انرژی خیار گلخانه ای طی پژوهشی در شرق استان تهران به مدت یک سال (97-1396) انجام گرفت. نتایج نشان دادند وسعت گلخانه ها در بیلان انرژی بسیار تاثیرگذار است به نحوی که در گلخانه های بزرگ مقیاس الکتریسیته مصرفی بیشترین سهم از انرژی ورودی را با 43/2% را دارا است ولی در گلخانه های متوسط مقیاس این میزان تنها 34/7% و کوچک مقیاس 32/1% از انرژی ورودی است و در رتبه بعدی مصرف کودهای شیمیایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) قرار دارد که سهم این عامل در گلخانه های بزرگ، متوسط و کوچک مقیاس به ترتیب 15/9% ، 18/9% و 20% از انرژی ورودی است. انرژی ورودی و خروجی نیز با تغییر وسعت گلخانه ها به طور معنی داری تغییر می کنند به طوری که در گلخانه بزرگ ، متوسط و کوچک مقیاس این مقادیر به ترتیب برابر با (325222 و 173136 مگاژول در هکتار)، (231802 و 147801 مگاژول در هکتار) و (210491 و 133040 مگاژول در هکتار) هستند که متعاقب آن بیلان انرژی گلخانه های بزرگ مقیاس 532/ 0، متوسط مقیاس 638/ 0 و کوچک مقیاس 0/632 محاسبه شدند که در این بین گلخانه های بزرگ مقیاس با صرف بیشترین انرژی ورودی، کمترین عملکرد ممکن را تولید کردند که دلیل بر ناکارآمدی این سطح از کشت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

369 - نقش روابط اجتماعی بر نمای خانه‌های بعد از انقلاب اسلامی (نمونه موردی: حوزه جغرافیایی شهر اصفهان)
محمد شیخ بهایی شهاب کریمی نیا محمد باقر کجباف زهرا فنائی

1383

نمای خانه‌ها دارای نقشی مؤثر بر نظم عمومی چهره شهر است. در چهار دهه اخیر شکل نمای اصلی خانه‌ها در شهر اصفهان دستخوش تغییراتی شده که تحت تأثیر عوامل متنوعی بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش روابط اجتماعی به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر شکل نمای اصلی خانه‌های شهر اصفهان در أکثر

نمای خانه‌ها دارای نقشی مؤثر بر نظم عمومی چهره شهر است. در چهار دهه اخیر شکل نمای اصلی خانه‌ها در شهر اصفهان دستخوش تغییراتی شده که تحت تأثیر عوامل متنوعی بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش روابط اجتماعی به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر شکل نمای اصلی خانه‌های شهر اصفهان در بازه زمانی از سال 1357 تا آخر سال 1396 شمسی می باشد. در این تحقیق 135 خانه به روش گلوله برفی در شهر اصفهان انتخاب شد. تحلیل پژوهش از نوع تحلیل محتوا است و کیفی می باشد. در این پژوهش روابط اجتماعی به‌عنوان متغیر مستقل و نمای اصلی خانه به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته‌شد. بر اساس مطالعات انجام شده، روابط اجتماعی خود را به صورت نشان دادن تمایز و بیشتر در معرض نمایش دادن قرار دادن، در نمای خانه ها نشان می دهد. نتایج حاصل از تحلیل نمونه های مورد بررسی نشان داد که روابط اجتماعی نقش مؤثری بر شکل نمای اصلی خانه‌های شهر اصفهان در چهار دهه اخیر داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

370 - پیش‌بینی سیلاب رودخانه دینور با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی
اعظم نجفی وفا محسن رضائی عارفی زیبا چمشه سفیدی

برنامه ریزی و مدیریت منابع آب با تمام پیچیدگی ها و مشکلات آن می تواند نقش بسیار مهمی در ارتقا شاخص های آبی داشته باشد. در دهه های اخیر شبکه عصبی مصنوعی به عنوان مدلی که با تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود امکان استخراج روابط غیرخطی و نامشخص را فراهم می سازد، در بسیاری از علو أکثر

برنامه ریزی و مدیریت منابع آب با تمام پیچیدگی ها و مشکلات آن می تواند نقش بسیار مهمی در ارتقا شاخص های آبی داشته باشد. در دهه های اخیر شبکه عصبی مصنوعی به عنوان مدلی که با تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود امکان استخراج روابط غیرخطی و نامشخص را فراهم می سازد، در بسیاری از علوم به ویژه آب موفق ظاهر شده است. مزیت این روش انعطاف پذیری بالای شبکه های عصبی مصنوعی در مقابل توابع پیچیده و استفاده از ورودی های است که به راحتی در دسترس می باشند. در این تحقیق سعی شده رودخانه دینور قابلیت شبکه های عصبی مصنوعی در پیش بینی سیلاب مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین از 25 سال آمار روزانه بارش و دما و دبی در رودخانه در دوره زمانی 90-66 ایستگاه های حیدرآباد و پل چهراستفاده گردید پیش بینی سیلاب از طریق شبکه عصبی مصنوعی، از مدل ANNاستفاده شد که نتایج بدست آمده از مدل ها به لحاظ شاخص آماری MSE مورد ارزیابی قرار گرفته است. در نهایت نتایج بیانگر این است که مدل ANN با مقدار کم خطا و ضریب همبستگی بالا بین داده های مشاهداتی و داده های پیش بینی شده نشان از مناسب بودن این روش برای پیش بینی سیلاب می باشد و این مدل قادر است میزان دبی را با دقت قابل قبولی پیش بینی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

371 - ارزشیابی اثرات اجتماعی و اقتصادی شکل گیری خانه های دوم در زردنجان شهرستان اصفهان
فرهاد عزیزپور اعظم رضایی

1909-1227

تحولات جهانی بعد از جنگ جهانی دوم از جمله در زمینه های گسترش شهر نشینی و ایجاد شهر های بزرگ، آلودگی محیط شهری و نیز افزایش اوقات فراغت منجر به گسترش گردشگری روستایی به ویژه مالکیت خانه های دوم گردید. امروزه بخش توریسم به عنوان یک بخش مولد در زمینه کسب درآمد و ایجاد اشتغ أکثر

تحولات جهانی بعد از جنگ جهانی دوم از جمله در زمینه های گسترش شهر نشینی و ایجاد شهر های بزرگ، آلودگی محیط شهری و نیز افزایش اوقات فراغت منجر به گسترش گردشگری روستایی به ویژه مالکیت خانه های دوم گردید. امروزه بخش توریسم به عنوان یک بخش مولد در زمینه کسب درآمد و ایجاد اشتغال در اقتصاد کشورها نقش بسزایی دارد. به طوری که، بسیاری از کشورها به صنعت پویای گردشگری به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختارهای زیر بنایی نگاه می کنند. یکی از راهکارهای اساسی برای توسعه مناطق روستایی توجه به گردشگری روستایی است تا محیط های روستایی را از انزوا و حاشیه خارج نماید. پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی اثرات اجتماعی- اقتصادی گسترش خانه های دوم در روستای زردنجان دهستان جی تهیه شده است. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی - تحلیلی است که جامعه آماری پژوهش، خانوارهای روستای زردنجان هستند و برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده است. انتخاب نمونه، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انجام شده است که بر این اساس، 87 نفر از بین اهالی روستا به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده گردیده است. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون تی تست استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد گسترش احداث خانه های دوم در روستای زردنجان ناشی از عواملی نظیر نزدیکی روستا به اصفهان، رشد نیاز های فراغتی ونیاز به کسب آرامش در محیطی آرام است. تداوم این پدیده موجب ایجاد پیامدهای مختلفی در روستا شده است که مهمترین پیامدهای منفی آن، نابودی زمینهای کشاورزی و افزایش قیمت زمین و ناپایداری اجتماعی – فرهنگی و مهمترین پیامد مثبت افزایش تنوع فعالیتهای اقتصادی بویژه در بخش خدمات و رسیدن به یک پایداری اقتصادی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

372 - بررسی الگوی پیچان رودی رودخانه گلمکان با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی
محمدرضا مرتضوی ابوالفضل بهنیافر هادی قنبرزاده

در این پژوهش، مورفولوژی رودخانه گلمکان در استان خراسان رضوی با استفاده از روش مقایسه زمانی –مکانی مورد بررسی قرارگرفته است. در تحقیق حاضر جهت بررسی الگوی هندسی مسیر رودخانه گلمکان در سه دوره از نقشه توپوگرافی گلمکان در سال 1363، عکس‌های هوایی 1370 و تصویر گوگل ارث أکثر

در این پژوهش، مورفولوژی رودخانه گلمکان در استان خراسان رضوی با استفاده از روش مقایسه زمانی –مکانی مورد بررسی قرارگرفته است. در تحقیق حاضر جهت بررسی الگوی هندسی مسیر رودخانه گلمکان در سه دوره از نقشه توپوگرافی گلمکان در سال 1363، عکس‌های هوایی 1370 و تصویر گوگل ارث منطقه در سال 2015 (1394) استفاده ‌شده است. بستر رودخانه گلمکان در سه بازه زمانی با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS رقومی گردیده و سپس پارامترهای هندسی رودخانه مانند طول‌ موج، ضریب خمیدگی، شعاع نسبی و نظایر آن برای بررسی تغییرات با روش برازش دایره‌های مماس بر قوس رودخانه از روش‌های غیر فیزیکی (لئوپلد و ولمن) برای تعیین و اندازه‌گیری ضریب خمیدگی و (کورنایس) برای تعیین زاویه‌های اندازه‌گیری مرکزی استفاده‌ شده است. با توجه به اینکه سرعت تکامل رودخانه‌های مئاندری از نظر زمانی و مکانی متفاوت است بنابراین مدل‌های مذکور میانگین ضریب خمیدگی قوس‌ها را برابر1.47نشان می‌دهند و این رقم بیانگر پیچان‌رودی رودخانه گلمکان هست. همچنین شاخص زاویه مرکزی، میانگین زاویه مرکزی، قوس‌های رودخانه را پیچان‌رود توسعه ‌نیافته نشان می‌دهد که با توجه به شاخص مدل کورنایس، 13.68 درصد قوس‌ها در زمره پیچان‌رود توسعه‌یافته و 58.92 درصد در زمره پیچان‌رودهای توسعه‌ نیافته قرار دارند. ضرایب به‌ دست‌آمده از طریق این مدل‌ها، ضرورت تثبیت میان‌مدت و کوتاه‌مدت بستر را از طریق روش‌های مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

373 - کاربرد روش های زمین آماری در هیدروپلتیک رودخانه های مرزی نمونه موردی : رود تجن ، سرخس
پروین کهربائیان ابوالفضل بهنیافر

استفاده از متدهای زمین آماری (ژئواستاتیکال) در سنجش رفتار رودخانه ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشد، زیرا از مشکلات هیدروپلتیکی مربوط به تغییرات مرزی می کاهدو می توان بر اساس این مدل های آماری بستر قبلی رودهای مرزی را بازسازی نمود. از آنجا که بستر رودخانه ها دینامیکی ب أکثر

استفاده از متدهای زمین آماری (ژئواستاتیکال) در سنجش رفتار رودخانه ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشد، زیرا از مشکلات هیدروپلتیکی مربوط به تغییرات مرزی می کاهدو می توان بر اساس این مدل های آماری بستر قبلی رودهای مرزی را بازسازی نمود. از آنجا که بستر رودخانه ها دینامیکی بوده و شهرهای مرزی آسیب های زیادی از سیلاب های این تغییر بستر می بینند، ضروری است که به مسئله تغییرات بستر رودهای مرزی توجهی اساسی مبذول شود. در واقع تثبیت مرزهای رودخانه ای نیازمند استفاده از مدل های علمی مناسب و یک مدیریت محیطی قوی است از آنجا که طبق نظریه قطب رشد ، شهرهای مرزی کمترین بهره مندی از درجه توسعه یافتگی را دریافت می کنند ، بایستی نوع نگرش به رودهای مرزی تغییر کند. فرایندهای مآندرشدگی و سینوسی شدن بستر رودها، می تواند سریعأ خط مرزی را تغییر داده و منجر به مناقشات هیدروپلتیکی و ژئوپلتیکی و حتی نظامی می گردد . پژوهش حاضر به بررسی کاربرد تکنیک های زمین آماری در بستر هریرود پرداخته و از نتایج آن می توان برای سایر رودهای مرزی مانند سومبار و اترک استفاده نمود. روش تحقیق از نوع تجربی و تحلیل بوده و نتایج نشان داد که درجه سینوسی شدن و طول قوس بستر تجن بیشتر از حد استاندارد آن بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

374 - پهنه‌بندی خطر زمین لغزش با استفاده از سیستم استنتاج فازی در حوزه‌ی رودخانه‌ی ایذه
مجتبی محمدی محمد ابراهیم عفیفی عبدالرسول قنبری

1423

باوجود توسعه‌ی روزافزون شهرها، روستاها، مناطق و شهرک‌های صنعتی، راه‌های ارتباطی و... بررسی و مطالعه‌ی پایداری دامنه‌ها و تعیین میزان خطر نسبی آن‌ها ضروری است. حوزه رودخانه ایذه در شمال شرق استان خوزستان، دارای انواع مختلف ناپایداری‌های دامنه‌ای می‌باشد. بررسی وضعیت ناپا أکثر

باوجود توسعه‌ی روزافزون شهرها، روستاها، مناطق و شهرک‌های صنعتی، راه‌های ارتباطی و... بررسی و مطالعه‌ی پایداری دامنه‌ها و تعیین میزان خطر نسبی آن‌ها ضروری است. حوزه رودخانه ایذه در شمال شرق استان خوزستان، دارای انواع مختلف ناپایداری‌های دامنه‌ای می‌باشد. بررسی وضعیت ناپایداری در سطح این منطقه ، پهنه‌بندی آن و مشخص کردن مناطقی که حساسیت بیشتری نسبت به ناپایداری دارند، وتعیین میزان جابه‌جایی و مکانیزم این‌گونه حرکات، ما را در کنترل و پیشگیری از بروز خطرات احتمالی یاری خواهد کرد. در این مطالعه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه‌ی رودخانه‌ی ایذه با استفاده از سیستم استنتاج فازی (روش سلسله مراتبی فازی یا FAHP) در محیط GIS صورت گرفته است. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه، مطالعات قبلی و بررسی محدوده موردمطالعه معیارهای شیب، جهت شیب رودخانه، گسل، بارش، شبکه راه‌ها، تراکم آبراهه‌ها، لیتولوژی و کاربری اراضی به‌عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر زمین‌لغزش در حوزه‌های ده شیخ و ایذه شناخته‌شده‌اند. میزان تأثیر و وزن این عوامل با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی (FAHP) به‌منظور پهنه‌بندی مشخص و تعیین گردیدند. اطلاعات‌پایه شامل معیارهای مؤثر بر زمین‌لغزش در محیط GIS استانداردسازی و فازی گردیده و درنهایت با استفاده از اوزان به‌دست‌آمده، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه‌های ده شیخ و ایذه به دست آمد. این مطالعه نشان داد که معیارهای شیب، لیتولوژی، فاصله نسبت به رودخانه و شبکه راه‌ها به‌عنوان تأثیرگذارترین پارامترهای مؤثر بر زمین‌لغزش در محدوده رودخانه ایذه می‌باشند. با توجه به انطباق نتایج این پهنه‌بندی با زمین‌لغزش‌های رخ‌داده و هزینه کم این نوع مطالعات، می‌توان از مطالعات سنجش‌ازدوری در برنامه‌ریزی‌های آتی در این منطقه بهره برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

375 - تأثیر اصل حریم زنان بر معماری خانه‌های ایرانی براساس آموزه‌های اسلامی
حامد حیاتی احمد امین پور رامین مدنی

هدف این پژوهش، تبیین مفهوم اصل محرمیت و حریم زنان براساس آموزه‌های اسلامی، و تطبیق شاخصه‌های محرمیت‌ساز در خانه‌ی سنتی آل یس براساس آموزه‌های اسلامی می‌باشد.زنان به واسطه سرشت خاص خود، ویژگی‌ها و نیازهای خاص خود را دارند. توجه به زن در ارتباط با شکل‌گیری فضاهای معماری گ أکثر

هدف این پژوهش، تبیین مفهوم اصل محرمیت و حریم زنان براساس آموزه‌های اسلامی، و تطبیق شاخصه‌های محرمیت‌ساز در خانه‌ی سنتی آل یس براساس آموزه‌های اسلامی می‌باشد.زنان به واسطه سرشت خاص خود، ویژگی‌ها و نیازهای خاص خود را دارند. توجه به زن در ارتباط با شکل‌گیری فضاهای معماری گذشته تاکنون دارای اهمیت فراوان است. آموزه‌های اسلامی بر اصل محرمیت و رعایت آن در خانه، تأکید ویژه‌ای داشته است.تجلی عینی این موضوع در معماری خانه با تعریف و تحلیل خانه‌های سنتی قابل بررسی و مطالعه است. معماران سنتی ایران محرمیت را به عنوان اصلی اساسی در ساخت بناها به ویژه مسکن، رعایت نموده‌اند. بنابراین این سوال مطرح می‌گردد که آیات و روایات اسلامی چگونه بر ایجاد اصل محرمیت برای زنان در خانه تأکید دارند و نمود اصل محرمیت و تطبیق آن با آیات و روایات اسلامی در فضاهای خانه چگونه است؟ در جهت پاسخ به سوال مزبور، تحقیق حاضر بر روی خانه آل یس کاشان به عنوان نمونه موردی شاخص در شهر کاشان، متمرکز گردیده است.روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی – تحلیلی است، به گونه‌ای که با بررسی آیات و روایات و تطبیق آن با مصداق‌های محرمیت‌ساز در معماری خانه‌ی آل یس می‌توان گفت اصل محرمیت در کالبد بنا به صورت دیداری تجلی می‌یابد و از طریق سلسله-مراتب و درون‌گرایی ایجاد شده است. این اصول منطبق بر آیات قرآن و روایات اسلامی می‌باشند. معماران در گذشته با استفاده از این راهکارها، محرمیت در بنا را نه تنها برای زنان بلکه برای اهل خانه نیز تآمین می‌کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

376 - راهکارهای ارتقاء فرهنگ مطالعه در میان زنان عضو کتابخانه های عمومی شهر ملایر
سعید غفاری مریم هنرجو

هدف پژوهش حاضر مطالعه راهکارهای ارتقاء فرهنگ مطالعه در زنان عضو کتابخانه های عمومی شهر ملایر بود. جامعه مورد پژوهش 220 نفر بوده که تعداد 212 نفربه آن پاسخ داده اند . پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به صورت توصیفی- پیمایشی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود و تحلیل دا أکثر

هدف پژوهش حاضر مطالعه راهکارهای ارتقاء فرهنگ مطالعه در زنان عضو کتابخانه های عمومی شهر ملایر بود. جامعه مورد پژوهش 220 نفر بوده که تعداد 212 نفربه آن پاسخ داده اند . پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به صورت توصیفی- پیمایشی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی انجام شد و نتایج نشان داد که؛ مهمترین راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه به ترتیب عبارت بودند از: توجه به نیازهای اطلاعاتی و انجام پژوهش هایی در رابطه با نیازسنجی منابع درخواستی با میانگین 34/3 درصد، مثبت نشان دادن تأثیر مطالعه بر سایر یادگیری ها با میانگین 30/3 درصد، ساخت و تجهیز کتابخانه های روستایی با میانگین 26/3 درصد و تهیه منابع جدید با میانگین 25/3 درصد بدست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

377 - پیش‌بینی خشونت خانگی علیه زنان بر اساس ابعاد طرحواره‌های جنسی در زنان خانه دار
آرزو مرادی شایسته چارداولی

10.30495/iifs.2022.1954030.1028

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف پیش بینی خشونت خانگی علیه زنان بر اساس ابعاد طرحواره‌های جنسی در زنان خانه دار شهر سنندج انجام گرفت. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش اجرا توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی زنان خانه دار شهر سنندج در 6 ماه‌ أکثر

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف پیش بینی خشونت خانگی علیه زنان بر اساس ابعاد طرحواره‌های جنسی در زنان خانه دار شهر سنندج انجام گرفت. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش اجرا توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی زنان خانه دار شهر سنندج در 6 ماه‌ اول سال 1399 تشکیل داد. از بین جامعه آماری پژوهش تعداد 170 نفر از زنان خانه دار به شیوه ی هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل: پرسشنامه خشونت خانگی علیه زنان 26 سوالی وردی نیا (1389)، و پرسشنامه طرحواره‌ها جنسی50 سوالی اندرسن و سیرانوسکی (1994) بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌ها آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی آزمون تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماریSPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد حدود 71 درصد از واریانس خشونت خانگی علیه زنان را می‌توان بر اساس ابعاد طرحواره‌های جنسی، در زنان خانه دار شهر سنندج پیش بینی کرد (01/0 ≥ P). همچنین بین مولفه های طرحواره‌های جنسی با خشونت خانگی علیه زنان رابطه معکوس و معنی دار وجود داشت (01/0 ≥ P). نتیجه گیری: از نتایج می توان چنین نتیجه گیری کرد که مولفه های طرحواره های جنسی با گرایش به خشونت خانگی رابطه معکوس معنی داری داشته و در طراحی پروتکل های مداخله ای و درمانی جهت کاهش خشونت خانگی به این آموزش و افزایش خود آگاهی در مورد طرحواره های جنسی توجه لازم مبذول گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

378 - Study of Different Utilization of Arak Urban Wastewater Using the Analytic Hierarchy Process
رضا جعفری نیا جواد وروانی مهدی فولادی پناه

The water crisis in arid and semi-arid areas causes more integrated studies regarding the utilization of urban wastewater. In this research, the analytic hierarchy process was conducted in 2014 according to the relative weight of criteria resulted from a questionnaire a أکثر

The water crisis in arid and semi-arid areas causes more integrated studies regarding the utilization of urban wastewater. In this research, the analytic hierarchy process was conducted in 2014 according to the relative weight of criteria resulted from a questionnaire and a primary normal matrix. The results showed that the criteria including the quality of wastewater and benefit per cost were the most restrictive criteria that have the highest relative weight percentage as much as 22 and 21.5%, respectively. The other criteria were the public acceptance, government’s supportive policies potential of the area, and distance of feeding area with the water treatment plant with a percentage as much as 20.2, 14.6, 11.5, and 10.4%, respectively. The agricultural lands irrigation with the highest rank as much as 27.5% was preferred, which indicates that the use of Arak urban wastewater should be prioritized for agricultural irrigation. The second alternative is related to the rehabilitation and development of marginal pasture of Meighan Desert with a preference as much as 20% as the next priority. In addition, other utilization alternatives were the timberland and Greenwood, recharge of groundwater, and industry with a percentage as much as 18.7, 17.8, and 15.9%, respectively. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

379 - The flow hydrograph modeling using GIS and distributed hyrdological model, in Dinvar Watershed, Karkheh, Iran
مریم آذین&rlm; مهر عبدالرضا بهره&rlm; مند آتنا کبیر

In this paper, the modeling is based on division of the catchment into a grid mesh. Each cell has a unique response function independent of the functioning of other cells Summation of the ﬂow responses from the cells, result the flow hydrograph from this area basin.A me أکثر

In this paper, the modeling is based on division of the catchment into a grid mesh. Each cell has a unique response function independent of the functioning of other cells Summation of the ﬂow responses from the cells, result the flow hydrograph from this area basin.A method is presented to simulation the flow hydrograph within a river basin using the hydrological model WetSpa. WetSpa is a GIS-based distributed hydrological model, which operates on catchment scale and developed for flood prediction and watershed management. The model is physically based and simulates hydrological processes of precipitation, snowmelt, interception, depression, surface runoff, infiltration, evapotranspiration, percolation, interflow, groundwater flow, etc. continuously both in time and space, for which the water and energy balance are maintained on each raster cell. The model combines topography, landuse and soil maps, and observed daily meteorological time series to predict discharge hydrographs and the spatial distribution of hydrological parameters in the catchment. The digital maps of topography, land use and soil type are 3 base maps used in the model in GIS form using 100×100m cell size. The model was applied on the Dinvar Watershed in the Karkheh river basin of Kermanshah, with 72 months of meteo-hydrological measurements. Results of the simulations show a good agreement between calculated and measured hydrographs at the outlet of the basin. The model predicts the daily hydrographs with a good accuracy, between 66% during the calibration according to the Nash-Sutcliff criteria and 72% during validation period by Kling-Gupta Efficiency. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

380 - Investigating changes in dissolved oxygen and COD removal efficiency in Dezful sewage treatment plant
سعید طاهری قناد

In this research, in order to use the effluent from the Dezful sewage treatment plant in the industry and agriculture sector, some quality parameters of the treatment were evaluated according to the quality guidelines of the Environmental Organization, since the aeratio أکثر

In this research, in order to use the effluent from the Dezful sewage treatment plant in the industry and agriculture sector, some quality parameters of the treatment were evaluated according to the quality guidelines of the Environmental Organization, since the aeration time is the longest in the sewage treatment plant with aeration lagoon system without sludge return. It has an effect on the process of biological activities. Therefore, in this research, the changes of do and the removal efficiency of the quality parameter cod were investigated at 4, 5, and 7-hour operating times, and the best aeration time for the lagoons was selected. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

381 - Impact evaluation of drought on EC and SAR in seven hydrometric stations along the Dez River
سعید آزیش علی عصاره داود خدادادی دهکردی

In this study, the effects of drought on EC and SAR doses were investigated. Seven hydrometric stations were selected along the river and ten year qualitative water data (from 2004-2014) from Khuzestan Water and Power Organization and meteorological statistics. The resu أکثر

In this study, the effects of drought on EC and SAR doses were investigated. Seven hydrometric stations were selected along the river and ten year qualitative water data (from 2004-2014) from Khuzestan Water and Power Organization and meteorological statistics. The results showed that the most severe droughts in Hosseiniyeh and Dezful stations took place in 2008 and at Shoosh Station in 2011. In the definite years, drought index to average of long term, in the sepid dasht e of Caesar, Sepid Dasht Zaz, Tang-e-5 Caesars, Tang-e-5 Bakhtiari, Dezful, harmaleh and Bamdej stations was 3.74, 15.3, 11.67, 22.16, 10.59, 5.28 and 37098 respectively. Also among the seven stations, the highest percentage of SAR in dry years was at Dezful station with 50%. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

382 - Use of activated carbon powder in activated sludge technology to investigate the effect of wastewater treatment Petrochemical industry on a laboratory scale for water purification
محمد رضا فرشادی روحالله مختاران جواد احدیان

In order to determine the characteristics of two wastewater treatment systems by activated sludge method, extensive aeration and addition of activated carbon powder to aeration unit on a laboratory scale and compare their performance in reducing the organic load caused أکثر

In order to determine the characteristics of two wastewater treatment systems by activated sludge method, extensive aeration and addition of activated carbon powder to aeration unit on a laboratory scale and compare their performance in reducing the organic load caused by benzene and Ethylene dichloride in synthetic wastewater The above two systems, one system using activated carbon powder and the other system without activated carbon powder, were designed and built on a laboratory scale with an aeration volume of 9 liters and a sedimentation unit of 4 liters. Using a synthetic wastewater with a known chemical composition based on benzene and ethylene dioxide with a COD between 300 and 1100 mg/l, the above two systems were operated for 6 months. Efficiency of reduction and removal of organic matter and changes of mixed solids as well as suspended solids of volatile mixed liquid in both systems in different conditions of change of input concentration along with keeping the amount of Iranian activated carbon powder constant at 2500 mg/l and time Hydraulic retention and solids were equal to 18 hours and 15 days, respectively. The results of this study show that the activated carbon powder selected for adsorption of ethylene chloride and benzene at 400 and 700 mg /l loads performed better than 900 and 1100 mg/l loads. It was also found that the use of activated carbon powder in the system with the powder causes faster incompatibility of the system than the activated sludge system in the aeration unit, the amount of volatile suspended solids of mixed liquid and suspended solids of mixed liquid is better than the system without activated carbon powder. If the percentage of COD removal in the system increases, the amount of the above materials will also increase. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

383 - Estimation of flood discharge Design for Sorkheh Hesar river reorganization studies Case Study: Vali town area of Rey city
مجید عبادی فر سید علی حسینی ابری امین عبادی فر مهدی شمس آبادی زاده

Improvement of river routes influences flood features like flood zone, hydrograph shape, and flow velocity at various stages and to take these measures in the best possible way, it is essential to estimate flood discharge accurately with different return periods. The pr أکثر

Improvement of river routes influences flood features like flood zone, hydrograph shape, and flow velocity at various stages and to take these measures in the best possible way, it is essential to estimate flood discharge accurately with different return periods. The present study was conducted with the aim of determining the dimensions of the flood design of the Sorkheh Hesar River in the Valiasr town of Shahre Rey (in Tehran). To do this, in addition to the capabilities of Hyfran-plus software, the regional method (by choosing 16 hydrometric stations) besides the methods of flood discharge rate and return period ratio (by selecting Taqiabad station as the base station) were employed. The results revealed a huge difference between the flood discharge rates calculated by different methods that may be attributed to the specific conditions of the studied river basin and taking the advantage of the lowest flood production capacity compared to its surrounding basins. Although the use of flood discharge rate of the base station appears to give more logical results compared to that of the regional method, field studies indicated a more acceptable “return period ratio at base station” than other methods. Accordingly, the peak flood discharge of the river with a return period of 25, 50, and 100 years will be equal to 118, 128, and 137 cubic meters per second (m3/s), respectively. Finally, given the lack of access to the observed hourly floods at the base station, the SCS. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

384 - Effect of dredging on hydraulic and reduce flood in downstream river (Case study: Karun River downstream interval between Ahvaz and Farsyat)
رضا منجزی محمد حیدرتژاد مهدی اسدی لور ابراهیم حسینی

This study modeled the effects of hydraulic dredging on the lower Karun river in Ahvaz range to thevillage is Farsyan . using software 4.1 HEC-RAS, one-dimensional model of the flow field wassimulated . After entering the information into the model and its calibration b أکثر

This study modeled the effects of hydraulic dredging on the lower Karun river in Ahvaz range to thevillage is Farsyan . using software 4.1 HEC-RAS, one-dimensional model of the flow field wassimulated . After entering the information into the model and its calibration based on the selected,design flow model was implemented to extract the water surface elevation levels and spreading areaswere measured . The river cross sections have been modified in a way that will solve the problem.Then adjusted based on grades , calculate the approximate volume of dredging and dredgingperformance optimization strategies were presented . According to the tables referenced in the text, theresults indicate that dredging have little effect on the reduction of water surface elevation in the flowwith the return period. however, the results indicated an increase in the flow rate of dredging. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

385 - Investigating the speed distribution, flow pattern, and scouring of the Simineh Rood River Bridge (Around the piers of 1-3)
غلامحسین اکبری علی جعفری

The effect of scour on water structures, including bridges, is one of the important topics in civil engineering and river engineering. Bridges are one of the oldest engineering structures. One of the most important factors in the destruction of bridges is the problem of أکثر

The effect of scour on water structures, including bridges, is one of the important topics in civil engineering and river engineering. Bridges are one of the oldest engineering structures. One of the most important factors in the destruction of bridges is the problem of local scour around its piers. This type of scour can be recognized by the hole that forms around the structure. If this hole expands in depth, it can cause damage and eventually collapse of the bridge. To accurately check the flow and predict the local scour around the bridge piers, it is necessary to have a precise understanding of the flow pattern around the piers. By fully understanding the flow, the flow field can be completely modeled by solving the governing equations, along with solving the sediment transport equations and relying on significant advances in Computational Fluid Dynamics (CFD), an accurate method to estimate local scour. Around these structures. In this research, the simulation has been done using Flow-3D software, which is capable of simulating flow turbulence in three dimensions. For this purpose, using the Shallow water model, the characteristics of the flow, including water level, velocity, pressure, etc., due to the flow of discharge with a return period of 100 years (2723 m3/s) in the area of the beginning of the first bridge to 100 meters downstream of the Simineh Rood River Bridge was calculated. Then, using the Sediment scour model in three dimensions, the rate of development of the scouring process was investigated around piers 1 to 3 of the Simineh Rood River Bridge. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

386 - Evaluation of time variations trend of water salinity in Dez River hydrometric stations for application in agriculture
سعید آزیش علی عصاره داود خدادادی دهکردی

In this study, the salinity variations trend of Dez River for application in agriculture was evaluated. After the selection of seven hydrometric stations in river path, ten-year meteorological data (2004-2014) were collected and studied. Then, the results have been stud أکثر

In this study, the salinity variations trend of Dez River for application in agriculture was evaluated. After the selection of seven hydrometric stations in river path, ten-year meteorological data (2004-2014) were collected and studied. Then, the results have been studied and classified with Wilcox standards and Ayers and Westcott guides of irrigations water. The results showed that Sepiddasht Sezar, Sepiddasht Zaz, Tang 5 Sezar, and Dezfoul stations are placed in C2-S1 class, in low-risk range of SAR and low-risk range of water salinity which was acceptable for agriculture. Besides, the Tang 5 Bakhtiary station was placed in C2-S1 class in 83-84, 84-85, 85-86, 88-89, and 91-92 years, and in C3-S1 class in 86-87, 87-88, 89-90, 90-91, 92-93, and 93-94 years. In Addition, Harmaleh and Bamdezh stations were placed in C3-S1 class that was in the low-risk range for SAR and low-risk range of water salinity. Therefore, there was not any problem with application in agriculture by the appropriate management of salinity control and using land proper drainage. As a classification of irrigation water quality with FAO method, Sodium, Calcium, Magnesium, and Sulfate were normal, and using Bicarbonate, the entire stations were faced with medium limitations. Also, using Chlorine, just Bamdezh station was faced with limitations. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

387 - Investigation of breakwater on flow pattern and shoreline stabilization in Karoun river Using software (CCHE2D)
بابک نیک خوی امین بردبار

One of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and inc أکثر

One of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and incorrectly designed, it may intensify erosion and destruction of arable soils. Perhaps the most important part of drop design is their location. There is no specific theory for determining the length of drops as well as their distance. In this study flow pattern was simulated around simple drops in the Karoun River between Ahvaz and Khorramshahr within 5 km south of Ahvaz. Installing the breaker in the outer arch due to slowing down Prevents erosion and thus stabilizes the beach. With the increase of discharge from 100 to 2000 cubic meters per second, the flow velocity has increased from 0.17 meters per second to 2.1 meters per second and with the installation of the drop, the flow rate has increased from 0.11 m / s to 0.57 m / s. Also, the shear stress increased from 0.08 N / m2 to 9.36 N / m2 and with the installation of the shear stress breaker, it increased from 0.03 N / m2 to 0.72 N / m2. The results of reducing the flow velocity and shear stress by installing a drop indicate the size of the impact area of the breaker on preventing erosion of the outer arch banks تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

388 - Evaluation of Khorramshahr wastewater treatment plant using neural and artificial networks and support vector machine and the possibility of using it for agricultural purposes
علی ایران فر علیرضا نیکبخت شهبازی رضا جلیل زاده ینگجه

In this research, neural and artificial network and support vector machine have been used to evaluate the wastewater of Khorramshahr treatment plant. Also, the possibility of using the city's sewage for agricultural purposes was investigated. In this study, the monthly أکثر

In this research, neural and artificial network and support vector machine have been used to evaluate the wastewater of Khorramshahr treatment plant. Also, the possibility of using the city's sewage for agricultural purposes was investigated. In this study, the monthly values of BOD, COD, TS and TSS that were required in this study were used and also these values were used to evaluate the wastewater of Khorramshahr treatment plant for use in agriculture. The application of artificial neural network model is also possible to predict the quality of effluent from wastewater treatment plants. The selected ANN (LM) model had good accuracy in estimating BOD5. However, this model had poorer performance in predicting maximum values. Using a two-stage network search optimization algorithm, the optimal values of the characteristics of the SVM model, namely ɛ, C and γ, were obtained as 0.037, 13 and 1.472, respectively. Finally, according to the results obtained in this study, the SVM model was recommended for BOD5 time prediction for Khorramshahr refinery. According to the results obtained from the qualitative analysis of treated wastewater, effluent from BOD5 removal is equal to 88%, COD is equal to 92%, TDS is equal to 70% and TSS removal is equal to 27%. Khorramshahr wastewater treatment plant effluent salinity was measured with a minimum salinity of 208, maximum 3050 and an average of 1544 micromoles per centimeter. Therefore, the effluent of the city's wastewater treatment plant is in group C3, acceptable water. Based on the amount of sodium in the effluent of the treatment plant for irrigation of wheat, barley, soybeans, figs, olives, poplar and the like, according to the Wilcox diagram, there are no restrictions on the use of this effluent. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

389 - Efficiency of HEC-RAS and GIS model in flood zoning of Dez river (Study area: the range of the regulatory dam to the villages of Zavieh Dezful)
حامد پورصمصام الهام اکبری کاظم حمادی

The purpose of this article is to use the geographic information system to identify the flood-prone and dangerous areas of the Dez River located in Dezful city from the border of the regulatory dam to the villages of Zavieh and the main goal is to identify the settlemen أکثر

The purpose of this article is to use the geographic information system to identify the flood-prone and dangerous areas of the Dez River located in Dezful city from the border of the regulatory dam to the villages of Zavieh and the main goal is to identify the settlements and exposed areas. There is a risk of flooding in this way, the boundaries of the Dez River bed and flood zoning in the 25-year return period were determined using HEC-RAS, ARCGIS and HEC-GeoRAS software. The results showed that for a return period of 25 years, 1430 square kilometers of land will be covered by flood, which is outside the river boundary, and including the area of the river boundary, 4318 square kilometers are exposed to flood. Because in some places, residential, agricultural, recreational and parks are located in the boundaries of the river. Due to the existence of residential areas and resort uses on the banks of the river, it is necessary to carry out flood control operations and flood warning systems in the parts where more vulnerability is expected. And in order to remove the illegal occupations that have taken place in the bed and privacy of Dez River, the necessary action should be taken. Considering that the studied area is located in a dense urban area, by controlling and curbing the flood in the upstream watersheds by conducting watershed operations, engineering urban constructions and its non-development within the boundaries of waterways and identifying areas high risk and provide structural and non-structural solutions as much as possible to reduce the risk of flooding in this area تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

390 - Prediction of Vegetation Cover Effect on Bank and Bed Hydraulic Roughness Coefficient in Shiraz Khoshk River
محمدرضا نیک منش

Soil and water resources management of rivers has an important role because of direct relation withdifferent systems such as earth, life, social and people. Although the use of vegetation cover inbioengineering and biological stabilization and also soil and water resour أکثر

Soil and water resources management of rivers has an important role because of direct relation withdifferent systems such as earth, life, social and people. Although the use of vegetation cover inbioengineering and biological stabilization and also soil and water resources management projects hasmany advantages, but improper methods of design and implementation cause hydraulic specificationsof river alter. The vegetation cover in river reach decreases flow mean velocity, river's width andincreases sedimentation in river bed and therefore discharge capacity be reduced. In this paper, we willinvestigated different projects of retrieval vegetation cover and bioengineering in Shiraz Khoshk Riveras an influential element in Shiraz city and their effects on hydraulic specifications of river. Also,advantages and disadvantages of bioengineering and biological stabilization projects of the river arediscussed. Also problematic river reach caused by improper biological stabilization was identified andthe inappropriate implementation effects of vegetation cover on increase of hydraulic roughnesscoefficient and reduction of discharge capacity were investigated. Based on results, although erosionrate of Khoshk River’s banks in sections without vegetation cover was more than sections withvegetation cover, sometimes vegetation cover caused a significant increase of hydraulic roughnesscoefficient and significant reduction of section area and discharge capacity. The Khoshk River’ssections such as upstream and downstream of Chamran Boulevard Bridge, upstream of Ghadir Bridgeand downstream of Fazilat Bridge were analyzed by HEC-RAS. In these sections for stream flowvalues of 100 to 250 m3/sec, reduction of 10 to 28.5% was obtained. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

391 - Determining water quality along the river with using evolutionary artificial neural networks (Case Study, Karoon River , Shahid Abbaspur-Arab Asad reach)
محمد نیکو مهدی نیکو تیمور بابائی نژاد آزاده امیری قدرت الله رستم پور

Rivers are important as the main source of supply for drinking, agriculture and industry.However, drinking water quality in terms of qualitative parameters, is the most important variable. Studias and predicting changes in quality parameters along a river, are one of th أکثر

Rivers are important as the main source of supply for drinking, agriculture and industry.However, drinking water quality in terms of qualitative parameters, is the most important variable. Studias and predicting changes in quality parameters along a river, are one of the goals of water resources planners and managers. In this regard, many water quality models in order to maintain better water quality management are developed. The artificial neural network models that are inspired by the structure of the human brain, as the best option will be investigated and evaluated. In this research was done on the Karoon River, the largest river in the country and using the parameters in the stations along the river (Shahid Abbaspur-Arab Asad reach). To this end , discharge , month , along river and electrical conductive in the measured in Shahid Abbaspur , Pole Shalu , Gotvand and Arab Asad station were considered as the input model and using neural network model , sodium adsorption ratio (SAR) and total dissolve salts (TDS) were measured in the same stations.Including those in this study as a new method has been used to determine water quality parameters are simultaneously at several stations.In order to optimize each of evolutionary artificial neural network models was used genetic algorithm.The results showed that chosen artificial neural network model to station non-linear regression model of skills , flexibility and more accurate in productivity water quality in rivers is capable. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

392 - Determination and Simulation of Water Quality in Karkheh River Using QUAL2K Model
علی عبدالخانی علیرضا نیکبخت شهبازی نرگس ظهرابی

Karkheh river is located in southwestern of Iran. Industrial and agricultural activities around the river contaminate it through its path. Water quality modeling from upstream of Shoosh city to downstream was simulated by QUAL2K model. In this study, we investigated how أکثر

Karkheh river is located in southwestern of Iran. Industrial and agricultural activities around the river contaminate it through its path. Water quality modeling from upstream of Shoosh city to downstream was simulated by QUAL2K model. In this study, we investigated how best to manage the quality of Karkheh river to be done. Nine parameters including BOD, COD, DO, PH, turbidity, nitrate, phosphate, total coliforms, fecal coliforms as indicator parameters and requirements for WQI index was chosen. Finally, we evaluated the effects of depletion of contaminants entering a river. Results showed significant reduction in water quality along the river and contaminants removal to the river could well improve the process of improving water quality along the river. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

393 - Simulation of Saland river water quality using QUAL2Kw model
محمد فلاح مریم زلقی علی افروس غلامرضا میرزاوند

Using self-purification of rivers to improve water quality is also the most economical and sustainable way for clean water. In the present study, the QUAL2Kw model is used to investigate water quality and self-purification capacity in Saland mountain river. The purpose أکثر

Using self-purification of rivers to improve water quality is also the most economical and sustainable way for clean water. In the present study, the QUAL2Kw model is used to investigate water quality and self-purification capacity in Saland mountain river. The purpose of this study is to investigate the water quality of Saland River in relation to drinking and agricultural uses. The qualitative parameters of BOD5, total coliform and phosphate were simulated and compared with field data in January 2018 and August 2019. The results obtained from the model are to a large extent indicative of the real conditions of the river, which indicates the ability of the QUAL2Kw model to simulate qualitative parameters. According to the observational results, parameters of phosphate and total coliform in terms of agricultural use, as well as parameters of BOD5 in the studied period are not considered a threatening factor for aquatic life. In terms of potable use, according to the standard of the European Union, the American Environmental Organization and the national surface water classification of Pakistan, the parameters of BOD5 and total coliform have been observed during the sampling period of this standard. The speed of the river flow has a greater effect on the self-purification of mountain rivers, and the place of pollution of the point source has a very limited effect. According to the results of RMSE and CV parameters, the model has the best fit for BOD5, phosphate and total coliform parameters, respectively. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

394 - Study of Duckbill Weir with Triangular and Curved Plan Form
الهه حسینیان سید محمود کاشفی پور داریوش کرمی چمه علی حسینیان

Constructing ofcontrolstructures, like dams, change temporal and spatial unequal distribution of water,and also play an effective role in reduce or eliminate of damage that caused byfloods. So reservoir dam’s effect on floodsdischarges reduction must be determined أکثر

Constructing ofcontrolstructures, like dams, change temporal and spatial unequal distribution of water,and also play an effective role in reduce or eliminate of damage that caused byfloods. So reservoir dam’s effect on floodsdischarges reduction must be determined. Inthisstudy the rain Information and flood hydrographs were used to check the flood routing for previous period of Maroon dam constructing, with using ANNs. The effect of Maroon dam Constructing, on peak of flood reduction were specified. ANNs has Indicated that it canpredict flood hydrographs at testing phase as well. Comparison of the predicted and observed hydrographs in Behbehan hydrometric station showed that, for the most severe floods during the considered period, the dam was able to control the flood and to reserve about 121.74 MCM. Also the peak flow was decreased from 1975 m3/s to 500 m3/s. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

395 - طبقه بندی آب های سطحی و آب های زیرزمینی از نظر شرب، کشاورزی و صنعت (مطالعه موردی رودخانه صیدون، اعلاء و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد)
هادی بلوطی غلامرضا یاقوت زاده

هدف از این تحقیق طبقه بندی و شناخت کیفیت آب رودخانه ها و چاه های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود. داده های مو أکثر

هدف از این تحقیق طبقه بندی و شناخت کیفیت آب رودخانه ها و چاه های منطقه مورد نظر برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی می باشد. در این تحقیق منابع مورد نمونه‌برداری شامل رودخانه های صیدون، رودخانه اعلی، چاه دوپران و چاه تراوشی سید بهزاد در مجاورت رودخانه صیدون، بود. داده های مور نیاز در سال آبی 96-95 برای تفسیر، از سازمان آب و برق خوزستان تهیه شد. بعد از آنالیز نمونه‌ها در آزمایشگاه، با رسم نمودار های شولر[1] و نمودار ویلکاکس،[2] با استفاده از نرم افزار های AqQA و Chemistry ، طبقه بندی آب رودخانه صیدون، اعلا و چاه گلال دوپران و تراوشی سید بهزاد ترسیم و تفسیر شدند. به طور کلی آب‌های زیرزمینی منطقه به لحاظ شرب در رده متوسط تا نامناسب قرار می گیرند. کیفیت آب چاه ها در زمره آب‌های کاملاً سخت قرار می‌گیرند، همچنین آب رودخانه صیدون و رودخانه اعلی سختی کمتری نسبت به آب‌های زیرزمینی منطقه دارد. آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه طبق نمودار ویلکاکس جهت مصارف کشاورزی، به لحاظ نسبت جذب سدیم دارای کیفیت عالی هستند ولی به لحاظ شوری با مشکل مواجه است. قابلیت استفاده از آب‌های منطقه صیدون جهت مصارف صنعتی، آب رودخانه صیدون، رودخانه اعلاء و چاه تراوشی سید بهزاد از نوع خورنده و همچنین آب چاه گلال دوپران از نوع رسوب گذار می‌باشد. [1] Scholler [2] Wilcox تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

396 - Estimation of the suspended sediment load in rivers with different hydrological methods (case study: Siahrood river in Mazandaran)
رضا صالحی طالشی عسکری تشکری نجم الدین واصلی

In a watershed, sediment arises due to the erosion and some factors such as pastures destruction,change users, no reasonable cultivation. That causes problems such as sedimentation in reservoirs andreduces their useful volume, reducing water quality in agricultural cons أکثر

In a watershed, sediment arises due to the erosion and some factors such as pastures destruction,change users, no reasonable cultivation. That causes problems such as sedimentation in reservoirs andreduces their useful volume, reducing water quality in agricultural consumption; reduce the efficiencyof hydraulic structures and some other environmental problems. Changes in sediment load in a riverare an important parameter in water management projects and are an indicator to show the status ofsoil erosion and ecological conditions of the area. The estimations of the sediment load are used in awide range of issues such as designing reservoirs, sediment transport in rivers, determining the effectsof watershed management and environmental protection. This study is denoted to Siahrood river inMazandaran province which is the main source of the water supply for a large part of the farm fieldsarea. In this project, by studying the efficiency of sediment rating curves and selecting the mostappropriate curve, the amount of suspended sediment load of the river is estimated perfectly. For thispurpose, the daily discharge of flow and corresponding statistics flow discharge–suspended sedimentdischarge, which are measured simultaneously in some days of year, during a statistical period of 13years (from 1998-99 to 2010-11), from the only hydrometric station in the main route of the river, isused. For the selection of appropriate curve, we use statistical indicators mean squares of error andcoefficient of determination was performed then, by drawing rating curves of linear, multilinear andmediocrity categories for this river, the rating curve of mediocrity categories with coefficient ofdetermination 93% was chosen as the appropriate sediment rating curve. Eventually, the amount ofsuspended loads is estimated by use from various methods discharge of flow. These methods containthe rating curve of mediocrity categories combined with the average daily water flow, averagemonthly water flow, flow duration curve and combination of monthly and daily average dischargemethod. Finally, the results of each four methods is compared together, and rating curve of mediocritycategories method and combining it with average daily water flow is selected as the most appropriatemethod. Moreover, the amount of suspended sediment load at hydrometric station is estimated about55855 tons per year by selected method. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

397 - Qualitative monitoring of physical, chemical and microbial parameters along the water transfer channel of the southeast treatment plant
سید محمد مهدی آیتی مهدی اسدی لور

Rivers are more exposed to secondary pollutants than other water sources (groundwater) due to the entry of some pollutants from the activities of human communities. Investigating the quality of the water transfer canal of the southeast treatment plant is of special impo أکثر

Rivers are more exposed to secondary pollutants than other water sources (groundwater) due to the entry of some pollutants from the activities of human communities. Investigating the quality of the water transfer canal of the southeast treatment plant is of special importance due to the supply of drinking water to the cities of Mahshahr, Bandar Imam and petrochemical industries, other administrative and commercial subscribers of Bandar Imam. In this study, physicochemical and microbial quality parameters including temperature (T), electrical conductivity (EC), total soluble solids (TDS), turbidity (TUR), acidity or alkalinity (pH), water hardness (TH), calcium ( Ca), magnesium(Mg), chloride (Cl-), carbonate (Co2-3), bicarbonate (Hco-3), sodium (Na), potassium (K), chemical oxygen demand (COD), sulfate (SO4 And fecal coliforms were applied along the southeastern water transfer canal from Kot Amir to Sarbandar. .Accordingly, during the period of November 1997 to May 1998, during field operations, quality samples were taken twice a month and each time two quality samples were taken from 5 points along the southeast water canal and a total of 60 quality samples. Water classification in terms of agriculture, drinking and industry was performed based on qualitative analysis through Wilcox, Schuler, and Piper diagrams, and finally, using NSFWQI index, water quality classification was performed. It was acceptable to review the test results and diagrams regarding water quality from the drinking water in the classroom. Also, using the NSFWQI index, water quality along the canal path is average. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

398 - Investigating the water quality of Dez River in Dezful city
مریم زلقی محمد فلاح

Dez river is one of the major rivers of Khuzestan province and water of this river is used for agriculture in the surrounding villages. In this study, temporal and spatial changes of water quality parameters in Dez River period of 2021-2022 were analyzed and studied usi أکثر

Dez river is one of the major rivers of Khuzestan province and water of this river is used for agriculture in the surrounding villages. In this study, temporal and spatial changes of water quality parameters in Dez River period of 2021-2022 were analyzed and studied using quality standards and Excel and SPSS software. Water quality parameters temperature, TDS and turbidity were sampled and measured. First, water quality parameters of Dez River were sampled and measured in six stations of the forest park, the fourth bridge, Ali Kale, the third bridge, the old bridge and the fifth bridge, including T, TDS and turbidity. Dez river`s major pollution are thay are form domestic wastewater which are entered directly by the residents along the river, or collected by the city canals, then at a point enters into the river. According to the observational results T in the studied period, there is no risk to aquatic life, for the permissible limits of the quality of TDS parameters during the sampling period, it does not threaten any restrictions in the study area of the Dez River in terms of agriculture. Crisis conditions of the Dez River The low flow and high load of pollutants cause increased the concentration of water quality parameters in the downstream. According to the results of the ANOWA test, the average parameters of TDS, turbidity in the study stations are significant, p>0.05. But for the temperature parameters, there is no significant difference between the stations (p<0.05). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

399 - Assessing the Quality Change of Some Parameters of Karun River Water at a Four -Year Interval
علی عسکر کلاه کج ابراهیم پناهپور علی غلامی

Surface water resources, especially rivers, are at risk more than other sources for the reason of many uses. This study aims to examine some quality parameters of Karun river water in the Gotovand spatial range to Ahwaz during the years of 2010-2013.The data investigate أکثر

Surface water resources, especially rivers, are at risk more than other sources for the reason of many uses. This study aims to examine some quality parameters of Karun river water in the Gotovand spatial range to Ahwaz during the years of 2010-2013.The data investigated in this study were obtained from the annual mean biochemical parameters measurements at nine sampling stations at the Water Affairs Administration of Khouzestan province. To this end, it is used of post-test LSD test so as to investigate the process of river water quality changes. The results of the study shows that there was no significant difference in chemical oxygen demand (COD) among stations, but the mean dissolved oxygen (DO) and biochemical oxidation demand (BOD5) were significantly different between stations. It is observed that the highest average DO at station1 (Gotovand) at a rate of 17.7 milligrams per liter and the highest average at station 9 (Gorgor - Band-e-Ghir) at 4.39 milligrams per liter. Also, there is no significant difference of the average amount of dissolved oxygen (DO), but there is a decreasing process of average value BOD5 while increasing the average amount COD from 11.8 mg/L in 2010 to 20.2 mg/L in 2013 so that it indicates an increase in the chemical contamination of river water. The study of microbiological properties (total and excremental coli-forms) did not show any significant difference during the studied years, but among the contaminated stations the most contaminated stations were the stations No.5 (Gorgor-Shoshtar) and No. 15 (Ahwaz Fifth- bridge) with comparison to other stations. It indicates that there is the population density in these areas, as urban wastewater enters the river without any treatment. Considering that industrial and agricultural wastewaters are affecting factors for quality parameters, suggested that these wastewaters be allowed to drain into the river after proper treatment. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

400 - بکارگیری الگوریتم ژنتیک برای بهینه سازی میزان انتشار گازهای گلخانه ای حاصل از حمل و نقل و هزینه های زنجیره تامین سرد
rasoul rezaei Davood Gharakhani Reza Ehtesham Rasi

زنجیره تامین سرد با توجه به مصرف انرژی بالا و نشت گازهای مبرد، سطوح بالایی از انتشار گازهای گلخانه ای را به همراه دارد و یکی از بزرگترین انتشار دهنده های کربن است. در زنجیره تامین سرد محصولات باید در دمای پایین و نزدیک یا زیر نقطه انجماد ذخیره شوند؛ برای این منظور از ان أکثر

زنجیره تامین سرد با توجه به مصرف انرژی بالا و نشت گازهای مبرد، سطوح بالایی از انتشار گازهای گلخانه ای را به همراه دارد و یکی از بزرگترین انتشار دهنده های کربن است. در زنجیره تامین سرد محصولات باید در دمای پایین و نزدیک یا زیر نقطه انجماد ذخیره شوند؛ برای این منظور از انبارهای سردخانه ای و کامیون های یخچال دار ضروری است، بنابراین این پژوهش به طراحی یک مدل تصمیم‌گیری چند هدفه خطی مدیریت زنجیره تامین سرد می پردازد که هدف آن کاهش هزینه کلی زنجیره تامین، شامل هزینه های ظرفیت، حمل و نقل، موجودی و نیز هزینه های مربوط به تاثیر گرم شدن کره زمین به دلیل انتشار گازهای گلخانه ای است . جهت تحلیل مسئله تحقیق، یک مدل ریاضی در زمینه بهینه سازی زنجیره تامین سرد طراحی شده و برای حل این مسئله از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. نتایج تابع اول تحقیق نشان می‌دهد که مدل در حالت ‌تعداد مشتری بالا ‌و هنگامی که تعداد توزیع کننده با تعداد تولید کننده برابر می باشد، بهترین حالت ممکن است. از تحلیل تابع دوم نتیجه گرفته می شود که کاهش زمان ترمیم تسهیلاتی در حداقل نمودن تابع نخست، کاهش هزینه ها و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای موثر است. بنابراین با توجه به مطالب بیان شده و نیز نتایج بدست آمده در این تحقیق، می‌توان عنوان نمود که با بهینه سازی وسایل نقیله و نیز استفاده مناسب از تعداد بهینه‌ای از وسایل حمل و نقل می توان انتظار داشت که آلودگی و تکثیر گازهای گلخانه ای به حداقل ممکن برسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

401 - استراتژیهای تولید بدون کارخانه
Jamshid Nazemi

ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭼﺎﻟﺸﻬﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻱ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺻﺪﺩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ، ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻬﺎﻱ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎﺭ أکثر

ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭼﺎﻟﺸﻬﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻱ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺻﺪﺩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ، ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻬﺎﻱ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎﺯﻱ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﭼـﺎﺭﭼﻮﺏ ﺍﺭﺍﺋـﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺑﺮﻭﻥ ﺳﭙﺎﺭﻱ ﻣـﻲ ﺷـﻮﺩ. ﻧﻘـﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﻣﺆﺛﺮ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻓﻀﺎﻱ ﺭﻗـﺎﺑﺘﻲ ﺻـﻨﻌﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺍﺳﺖ . ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻘﺶ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎﻱ ﻣﺎﺩﺭ ﻭ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎﻱ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺭﺍ ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ ﻧـﻮﻉ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﻫﻢ ﺳﻮﻳﻲ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺤﻘﻖ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺗﻨﻮﻉ، ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺭﻗـﺎﺑﺘﻲ، ﻫﻤﻜـﺎﺭﻱ ﺑـﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﭼﺎﺑﻚ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻘﻖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑـﺎ ﺷـﺮﻛﺖ ﻫـﺎﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻭﻳﮋﮔـﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

402 - نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها
محسن میرزائی ایلناز سجادیان

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 ن أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 نفر به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه سایکوپاتی(هاری،1991)، پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا،1985)، هیجان خواهی آرنت(1993) و خودکنترلی(تانجی و همکاران،2004) بود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار Spss تحلیل شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد هیجان خواهی و نوروزگرایی دارای رابطه مثبت و معنادار با رفتارهای مجرمانه بوده و خودکنترلی دارای رابطه منفی و معنادار با رفتارهای مجرمانه می باشد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، در گام اول خودکنترلی 1/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه، در گام دوم خودکنترلی و نوروزگرایی 7/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه و در گام سوم خودکنترلی، نوروزگرایی و هیجان خواهی 9/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه افراد مجرم ساکن در گرمخانه‌ها را تبیین می کند. بنابرنتایج پژوهش، پیشنهاد می شود به منظور پیشگیری از رفتار مجرمانه بر نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی مجرمان ساکن گرمخانه توجه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

403 - سیاست گذاری تطبیقی با تاکید بر شهر اکولوژیک؛ نمونه موردی رودخانه زاینده رود
انیس یزدان پناه عبدالملکی غلامرضا لطیفی هانیه آل سعیدی

هدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ض أکثر

هدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ضمن تبیین نقش و جایگاه رودخانه ها به عنوان پارادایم شاخصه های طبیعی، در حوزه پیمایش منطقه مورد مطالعه از روش های مشاهده مستقیم و روش بررسی بصری در بستر مطالعات میدانی و همچنین نقشه های GIS شهر اصفهان استفاده و به شناسایی کلیه سیاست ها و متغیرهای اصلی حفاظت از رودخانه ها پرداخته و در انتها کلیه سیاست های اقتباس شده از تجارب جهانی، ملی، طرح های فرادست و... طبق نظرات کارشناسان و مدیران شهری، با استفاده از تکنیک دلفی، ارزش گذاری و اولویت بندی شده و راهبرد های تحقق پذیر و خاص رودخانه زاینده رود در مقیاس های مختلف ملی، منطقه ای و شهری ارائه گشته است. یافته ها نشان داد؛ عارضه بخشی نگری در عملکرد دستگاه های اجرایی بر مشکلات زاینده رود افزوده است. وجود برخی ناهماهنگی های مدیریتی به ویژه در حوضه آبریز زاینده رود موجب شده نتوان در واقع راه حل بلند مدتی برای ایجاد پایداری در آن ایجاد نمود. تبیین و استقرار نظام مدیریتی و عملکردی واحد در این حوضه ی آبریز می تواند یکی از اهداف مهم سیاست های کنترل منابع آب در سال های آتی برای این حوضه ی آبریز خواهد باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

404 - تبیین اصول کهن‌الگوهای خانه‌های ایرانی از دیدگاه اسلامی با رویکرد سلامت روان ساکنان
بهرنگ مرادی شرمین عیسی زاده زیری سارا افشار زهرا گودرزی

استفاده از اصول حاکم بر کهن‌الگوها به‌عنوان الگوهای ذهنی و ناخودآگاه جمعی بشر، به‌عنوان راهکارهایی با پشتوانه عمیق و مؤثر اجتماعی و کالبدی می‌تواند در سیاست‌گذاری نحوه تأمین مسکن در قالب اصول حاکم بر برنامه‌ریزی و طراحی مسکن ایرانی اسلامی، نقش مؤثری داشته باشد. کهن‌الگو أکثر

استفاده از اصول حاکم بر کهن‌الگوها به‌عنوان الگوهای ذهنی و ناخودآگاه جمعی بشر، به‌عنوان راهکارهایی با پشتوانه عمیق و مؤثر اجتماعی و کالبدی می‌تواند در سیاست‌گذاری نحوه تأمین مسکن در قالب اصول حاکم بر برنامه‌ریزی و طراحی مسکن ایرانی اسلامی، نقش مؤثری داشته باشد. کهن‌الگوها در میان انسان‌ها، طی قرن‌ها مشترک بوده و به‌عنوان میراثی انسانی و فارغ از تجربه‌های فردی با حفظ الگوهای تکرارشونده و ایجاد فضایی مطلوب از لحاظ روانی در حفظ سلامت روان ساکنین تأثیرگذار هستند. بررسی‌های صورت‌گرفته با کلیدواژه کهن‌الگو در منابع گذشته نشان می‌دهد که تلفیق و وجه اشتراک کهن‌الگوها از دیدگاه بینش اسلامی و تأثیرات آن در سلامت روان کاربران، بررسی نگردیده است، درحالی‌که شناخت مؤلفه‌های مؤثر مشترک بین کهن‌الگوها، بینش اسلامی و سلامت روان کاربران می‌تواند در دستیابی به الگویی برای برنامه‌ریزی ساخت مسکن ایرانی راهگشا باشد. هدف از تحقیق حاضر تبیین اصول مشترک کهن‌الگوهای خانه‌های ایرانی از دیدگاه اسلامی و منطبق بر مؤلفه‌های تأثیرگذار بر سلامت روان ساکنان است. پژوهش کیفی حاضر، اطلاعات حاصل از اسناد معتبر علمی در 11 سال اخیر را به‌صورت نظام‌مند مورد تحلیل محتوا قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد که ۱۰ اصل مشترک در کهن‌الگوهای خانه‌های ایرانی از دیدگاه بینش اسلامی، در حفظ سلامت روان ساکنان تأثیرگذار هستند که سلسله‌مراتب با بیشترین و تقسیم فضایی با کمترین میزان تأثیرگذاری، از جمله آنها هستند. با تدوین این اصول در سطوح سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و قوانین موضوعی مرتبط با تأمین مسکن می‌توان گامی بلند در راستای دستیابی به الگوی خانه ایرانی، اسلامی برداشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

405 - ارتباط اثربخشی مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه‌ای و نقش میانجی تعهدورزشی
پیمان گل محمدی شهاب بهرامی حمید فروغی پور

10.30495/kmsj.2022.1968037.1041

هدف تحقیق، ارتباط اثربخشی مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه‌ای و نقش میانجی تعهد ورزشی بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی که با استفاده از معادلات ساختاری انجام گردید. ورزشکاران زورخانه‌ای به تعداد 396 نفر که در مسابقات سال1398شرکت نمودند پرسش‌نامه‌های مقیاس رهبری، اثر أکثر

هدف تحقیق، ارتباط اثربخشی مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه‌ای و نقش میانجی تعهد ورزشی بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی که با استفاده از معادلات ساختاری انجام گردید. ورزشکاران زورخانه‌ای به تعداد 396 نفر که در مسابقات سال1398شرکت نمودند پرسش‌نامه‌های مقیاس رهبری، اثربخشی مربیان، مقیاس تعهدورزشی، و خلاقیت فردی را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی_استنباطی نظیر آزمون کشیدگی و چولگی، تحلیل عاملی تأییدی (روایی سازه) و تحلیل مسیر (مدل‌سازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزارهای Spss و Lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، اثربخشی مربیان بر تعهدورزشی تأثیرگذار و بالعکس بر خلاقیت تأثیری نداشت. همچنین تعهد ورزشی بر خلاقیت ورزشی ورزشکاران اثرگذار و ارتباط بین اثربخشی مربیان با خلاقیت را نیز میانجی می‌کند. بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود مربیان ورزش‌های زورخانه‌ای با اتحاذ شیوه تصمیم‌گیری مناسب به ارتقاء اثربخشی، خلاقیت و تعهد ورزشی ورزشکاران پرداخته که از این طریق و باتوجه به اینکه در ورزش‌های زورخانه‌ای فضایل اخلاقی جایگاه والایی دارند، می‌توانند موفقیت‌های بیشتری را کسب نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

406 - بررسی حذف فلزات سنگین با استفاده از کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان
قدرت اله موسوی ممبینی خوشناز پاینده لاله رومیانی

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. در دو غلظت 2/0 و 5/0 درصد ماده جاذب و در زمان أکثر

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. در دو غلظت 2/0 و 5/0 درصد ماده جاذب و در زمان‌های تماس 60 و 120 دقیقه، فلزات روی و آلومینیوم در مقایسه با فلزات مس و آهن بالاترین میزان جذب را داشتند و در زمان‌ تماس 180 دقیقه فلز آهن بالاترین درصد جذب را داشت(05/0>P). در غلظت‌های 8/0 و 1 درصد ماده جاذب در هر سه زمان، فلز روی بالاترین درصد حذف و آلومینیوم کمترین درصد حذف (05/0>P) و دو فلز آهن و مس بدون اختلاف معنی‌دار با یکدیگر در رتبه دوم قرار گرفتند(05/0<P). در غلظت ماده جاذب 1 درصد و زمان 180 دقیقه، به عنوان بهترین غلظت و زمان، درصد جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم به ترتیب 66/93، 33/90، 33/90 و 66/87 درصد بود که نشان داد نانوکامپوزیت کیتوزان ـ رس به خوبی قادر به حذف این فلزات از پساب کارخانه تولید پودر ماهی بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان جذب فلز توسط نانوکامپوزیت کیتوزان خاک رس با غلظت جاذب و زمان تماس مرتبط است و می توان از نانوکامپوزیت کیتوزان ـ خاک رس برای حذف و کاهش سطح آلودگی فلزات سنگین در پساب پودر ماهی و سایر کارخانه های مواد غذایی استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

407 - بررسی حذف فلزات سنگین با استفاده از کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان
سید قدرت الله موسوی ممبینی خوشناز پاینده لاله رومیانی

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. میزان جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم توسط أکثر

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کامپوزیت نانو ذارت رس تثبیت شده بر روی سطح کیتوزان در حذف فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم از پساب کارخانه پودر ماهی در سال 1397انجام شد. کیتوزان از پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تهیه شد. میزان جذب فلزات روی، مس، آهن و آلومینیوم توسط نانوکامپوزیت کیتوزان ـ رس در پنج غلظت 0، 0.2، 0.5، 0.8 و 1 درصد وزنی و در زمان های تماس 60، 120 و 180 دقیقه مورد بررسی قرار گرفت. در دو غلظت 0.2 و 0.5 درصد ماده جاذب و در زمان های تماس 60 و 120 دقیقه، فلزات روی و آلومینیوم در مقایسه با فلزات مس و آهن بالاترین میزان جذب را داشتند و در زمان تماس 180 دقیقه فلز آهن بالاترین درصد جذب را داشت(0.05>P). در غلظت های 0.8 و 1 درصد ماده جاذب در هر سه زمان، فلز روی بالاترین درصد حذف و آلومینیوم کمترین درصد حذف (0.05>P) و دو فلز آهن و مس بدون اختلاف معنی دار با یکدیگر در رتبه دوم قرار گرفتند(0.05<P). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان جذب فلز توسط نانوکامپوزیت کیتوزان خاک رس با غلظت جاذب و زمان تماس مرتبط است و می توان از نانوکامپوزیت کیتوزان ـ خاک رس برای حذف و کاهش سطح آلودگی فلزات سنگین در پساب پودر ماهی و سایر کارخانه های مواد غذایی استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

408 - شناسایی عوامل موثر بر نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از تکنیک دلفی
سید رسول تودار زهرا اباذری زهره میرحسینی نجلا حریری

زمینه : این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی می پردازد و طرحی نوین از نوآوری سازمانی ارائه می نماید و در صدد توسعه مجموعه دانسته های موجود درباره اصول و روابط شاخص های نوآوری سازمانی است، بر حسب هدف یک پژوهش بنیادی محسوب أکثر

زمینه : این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی می پردازد و طرحی نوین از نوآوری سازمانی ارائه می نماید و در صدد توسعه مجموعه دانسته های موجود درباره اصول و روابط شاخص های نوآوری سازمانی است، بر حسب هدف یک پژوهش بنیادی محسوب می شود. روش : از آنجا که در این پژوهش نیز بدنبال حل مسئله ای تحت عنوان نحوه نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاهی هستیم، روش پژوهش کاربردی می باشد. همچنین براساس طرح تحقیق و از حیث نحوه گردآوری داده ها، تحقیق حاضر یک تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی) است و برای گردآوری اطلاعات از دو روش مطالعه اسنادی و دلفی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 نفر از صاحب نظران و خبرگان دانشگاهی(اساتید دانشگاهی حوزه مدیریت و علم اطلاعات) می باشند که به روش هدفمند گلوله برفی از آنها نمونه گیری شده و با استفاده از روش دلفی فازی دیدگاه های آنها استخراج گردیده و مورد پالایش قرار گرفته است. یافته ها: نشان می دهد بیـشترین میزان موافقت خبرگان در سومین نظرسنجی در بعد فردی مربوط به دانش و تخصص، در بعد گروهی سیستم ارتباطات، در بعد سازمانی مدیریت دانش، در بعد محیطی زیرساخت‌ها و پیچیدگی‌های فناوری و در بعد انسانی و آموزشی سرمایه فکری است. همچنین در بین ابعاد بالاترین میزان موافقت مربوط به بعد گروهی و پایین‌ترین میزان موافقت مربوط به بعد انسانی و آموزشی است. نتیجه گیری: بر اساس خروجی تحلیل تمامی ابعاد و مولفه ها در مدل باقی مانده اند و مدل نهایی تحقیق شامل 5 بعد و 11 مولفه شناسایی گردیده است. مدل ارائه شده در این مقاله قادر است زمینه را جهت نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی فراهم نموده و آنها را قادر سازد تا ضمن آسیب شناسی نوآوری سازمانی در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی، طرح ها و اقدامات بهبود را استخراج نموده و موقعیت خود را در فرایند نوآوری سازمانی مورد ارزیابی قرار دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

409 - بررسی اثر آلاینده‌ها بر سلامت و کیفیت آب رودخانه دیوانیه کشور عراق ‏
حسین ناهی الخزعلی سید محمد هاشمی محمد جوانبخت

هدف پژوهش، بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه دیوانیه عراق براساس معیارهای زیست محیطی می باشد و معمولاً با آزمایش های دوره‌ای از نمونه آب رودخانه، وضعیت سلامت آن رصد می‌شود. نمونه‌گیری در دو نقطه واقع در شمال و جنوب رودخانه و در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. پارامترهای دما، أکثر

هدف پژوهش، بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه دیوانیه عراق براساس معیارهای زیست محیطی می باشد و معمولاً با آزمایش های دوره‌ای از نمونه آب رودخانه، وضعیت سلامت آن رصد می‌شود. نمونه‌گیری در دو نقطه واقع در شمال و جنوب رودخانه و در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. پارامترهای دما، هدایت الکتریکی، میزان اسیدی بودن، اکسیژن محلول، نیاز بیولوژیکی اکسیژن، کل جامد محلول، مواد معلق جامد، فلزات قلیایی، کدورت، مواد مغذی، عناصر سنگین و وضعیت باکتری‌ها اندازه‌گیری شد. آزمون تحلیل واریانس باهدف بررسی اثر زمان و مکان بر نتایج آزمایشات نشان داد که که زمان (فصل) بر دما و اکسیژن آب تاثیر دارد و به جز دما و میزان اکسیژن، هیچ یک از مقادیر اندازه گیری شده تابع مکان و زمان نبوده و در سطح استاندارد قرار دارند. وضعیت پارامترها، باتوجه به استاندارد سازمان بهداشت جهانی و همچنین استانداردهای ملی ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا در وضعیت نرمال قرار دارد. نزدیک بودن مقادیر نتایج آزمایشگاهی به مرز خروج از استانداردها، موجبات نگرانی از وضعیت موجود را فراهم ساخته که در صورت تداوم رشد منابع آلودگی، آب رودخانه غیرقابل‌استفاده می گردد. کنترل و نظارت بر ورود فاضلابهای مختلف و زباله های شهری و ترمیم زهکشی ها از مهمترین اقدامات لازم برای رودخانه دیوانیه می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

410 - تأثیر خطواره های مغناطیسی بر روی رودخانه قزل اوزن
وحید حسینی تودشکی محمدحسین نوری قیداری ناصر عبادتی

رودخانه قزل اوزن به عنوان یکی از طویل ترین سیستمهای رودخانهای در کشور، به تغییر شکلهای تکتونیکی به خوبی پاسخ داده است. در این مقاله با کشف و توصیف ناهنجاریهای ژئومورفیک در طول رودخانه قزل اوزن و انطباق آنها با خطوارههای مغناطیسی، نقش خطواره ها در ایجاد دگرشکلی های فعال أکثر

رودخانه قزل اوزن به عنوان یکی از طویل ترین سیستمهای رودخانهای در کشور، به تغییر شکلهای تکتونیکی به خوبی پاسخ داده است. در این مقاله با کشف و توصیف ناهنجاریهای ژئومورفیک در طول رودخانه قزل اوزن و انطباق آنها با خطوارههای مغناطیسی، نقش خطواره ها در ایجاد دگرشکلی های فعال مشخص شده است. در این مطالعه ابتدا ناهنجاری های رودخانه ای بر روی تصاویر ماهوارهای شناسایی گردیده و با مدل ارتفاع رقومی و مشاهدات روی زمین تأیید شدهاند. سپس با خطواره های مغناطیسی استخراج شده از نقشه های مغناطیس هوایی، انطباق داده شده و به این ترتیب چین ها و گسلهای فعال موجود در زیر سطح شناسایی گردیدهاند. اکثر قریب به اتفاق خطواره های مغناطیسی در حوضه رودخانه قزل اوزن موجب ایجاد ناهنجاریهای ژئومورفیک در طول رودخانه شده اند. خطواره های با روند شمال باختری جنوب خاوری ناهنجاری های مختلفی از قبیل تغییر الگوی کانال رودخانه، انحنای مسیر رودخانه و ایجاد نیکپوینت ) Knickpoint ( بر روی نیمرخ طولی رودخانه پدید آورده اند. خطواره های با روند شمال خاوری جنوب باختری تنها موجب مستقیم شدگی مسیر رودخانه شده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

411 - اندازه گیر ی پتانسیل کیفی آب رودخانه جاجرود در محدوده شهرستان پردیس
علیرضا نیکنام بجندی فرحناز کریم زاده معصومه سهرابی ملا یوسفی

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، أکثر

رودخانه جاجرود واقع در شهرستان پردیس در شرق تهران قرار دارد. هدف از اجرای این تحقیق تعیین میزان آلودگی آب این رودخانه است که به این منظورتعداد 15 نمونه از آب در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید . سپس نمونه های آب برای تعیین غلظت عناصر Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn مورد آنالیز قرار گرفتند. مقادیر کاتیون و آنیون ، TDS ، pH ، EC ، COD ، BOD ، شوری ، DO ، NTU ، کلیفرم گوارشی و کلیفرم کل در نمونه های آب اندازه گیری گردید. علت این اندازه گیریها تعیین کیفیت آب رودخانه از لحاظ متغیرهای فیزیک و شیمیایی آن می باشد. میانگین pH در نمونه های آب سطحی 703/7 است که نشان دهندهء ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه جاجرود ناشی از فعالیتهای کشاورزی ، باغداری و مناطق مسکونی می باشد. بالا بودن TDS نشان می دهد نیترات موجود در آب بسیار بالاست . روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه جاجرود به صورت منیزیم ، پتاسیم ، سدیم، کلسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت کلر ، سولفات، فسفات ، نیترات ، بی کربنات است. نتیجه توزیع یونها در نمودار پایپر حاکی از آن است که تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کلراید قرار دارد و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم- پتاسیم و در رخساره منیزیک قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

412 - ارزیابی توزیع زیست محیطی فلزات سنگین در رسوبات رودخانه دوهزار با استفاده از شیوه های آماری چند متغیره و شاخص های زیست محیطی
محمد رضا انصاری سحر سرتیپی یاراحمدی حنانه السادات نصر

رسوبات رودخانه دو هزار تنکابن حاوی مقادیر فلزات سنگین بالایی بوده و به این منظور، رسوبات این رودخانه، برای تعیـین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، تحت آنالیز شیمیایی واقع شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلـزات سـنگین As ،Pb ،Ni ،Mn ،Cr ،Zn ،Mo ،Cu ،Co، أکثر

رسوبات رودخانه دو هزار تنکابن حاوی مقادیر فلزات سنگین بالایی بوده و به این منظور، رسوبات این رودخانه، برای تعیـین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، تحت آنالیز شیمیایی واقع شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلـزات سـنگین As ،Pb ،Ni ،Mn ،Cr ،Zn ،Mo ،Cu ،Co، Feدر رسوبات رودخانه ایی بوده اسـت. در ایـن پـژوهش، شاخصهای آلودگی نظیر ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، فاکتور غنی شدگی و شاخص زمین انباشتگی استفاده شد، و لذا با توجه به میانگین غلظت عناصر سنگین در کلیه ایستگاه ها بیشترین مقدار میانگین عناصر متعلق به عنصر آهن بوده و کمترین میانگین غلظت عناصر متعلق به عنصر مولیبدن می باشد ، بنابراین میانگین تغییرات غلظت عناصر بشرح زیر می باشد Fe> Mn> Zn> Cr> Ni> Pb> Cu> Co> As> Mo غلظت فلزات سـنگین در نمونه های قابل بررسی ارزیابی شد. با توجه به محاسبه شاخص زمین انباشتگی برای فلزات سنگین با توجه به جدول کلاسه بندی فاکتور EF بیشترین تعداد ایستگاهها با 84.88 درصد در طبقه دوم به معنی آلودگی متوسط قرار گرفته اند و مابقی ایستگاهها با 12.79درصد در طبقه اول به معنی فاکتور آلودگی پائین و 2.33 درصد در طبقه سوم آلودگی قابل توجه قرار گرفته اند.در این پژوهش از مطالعات آماری ضـریب همبـستگی و آنـالیز خوشه ای و آنالیز فاکتور جهت یافتن منشأ فلزات سنگین موجود در رسوبات، الگوی پراکنش عناصر و ارزشیابی زیست محیطی وضعیت موجـود در منطقـه مـورد مطالعـه کمک گرفته شد. نتایج به دست آمده از مطالعات ژئوشیمیایی، آماری به کارگیری صحیح آمار چند متغیره و محاسبه شاخص های آلودگی، فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی، ضریب آلودگی و شاخص بار آلودگی برای نمونـه هـای رسـوب، تأییدکننـده غلظتهای بالای این فلزات است. نتایج به دست آمده از آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه ای میزان بار فلز سـنگین بـر نمونـه هـای رسوبات منطقه مورد مطالعه با نتایج حاصل از محاسبه ضریب آلودگی برای ایستگاه های نمونه برداری مطابقت کامل دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

413 - اندازه گیری و پایش فلزات سنگین در رودخانه دره مراد بیک همدان
شهرام صادقی محمد حسین ساقی محمد تقی صمدی زین العابدین یحیی پور

آلودگی های ناشی از یون های فلزات سنگین موجود در منابع آبی ناشی از تخلیه صنایع در محیط های آبی از خطرناکترین تهدید کننده های سلامت انسان و محیط زیست می باشند.انسان و جانوران با مصرف سبزیجات ،و مواد غذایی آبیاری شده با ذآبهای آلوده به فلزات دچار آسیبهای جبران ناپذیری می ک أکثر

آلودگی های ناشی از یون های فلزات سنگین موجود در منابع آبی ناشی از تخلیه صنایع در محیط های آبی از خطرناکترین تهدید کننده های سلامت انسان و محیط زیست می باشند.انسان و جانوران با مصرف سبزیجات ،و مواد غذایی آبیاری شده با ذآبهای آلوده به فلزات دچار آسیبهای جبران ناپذیری می کردند.آگاهی و شناخت کیفیت آب های سطحی و رودخانه ها امری لازم و ضروری به نظر می رسد.نمونه ها در 4 ماه مختلف از 6 ایستگاه تعیین شده در طول رودخانه برداشت شده و به آزمایشگاه منتقل گردید.نمونه های برداشت شده با استفاده از روش استاندارد و به کمک دستگاه جذب اتمی مورد آنالیز قرار گرفته و میزان غلظت فلزات سنگین سرب،روی،مس،کادمیوم و نیکل و آهن مشخص گردید.نتایج نشان داد که در ماه فروردین بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب (0.54mg/l)و کمترین مقدار میانگین مربوط به کادمیوم(0.001mg/l) بوده است.در ماه اردیبهشت بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب(1.15mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن(0.013mg/l بوده است.در خرداد ماه بیشترین مقدار میانگین مربوط به سرب (0.56mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن(0mg/l) بوده است.در ماه تیر بیشترین مقدار میانگین مربوط به کادمیوم(0.018mg/l) و کمترین مقدار میانگین مربوط به آهن (0mg/l) بوده است.بنابراین آب رودخانه در برخی از ایستگاه ها آلوده به فلزات سنگین بوده و از استانداردهای موجود بالاتر می باشد با پایش عوامل فیزیکی ،شیمیایی و میکروبی در ایستگاه های مورد نظر ،اثرات زیست محیطی آلودگی در قسمتهای مختلف رودخانه مشهود می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

414 - ژئوشیمی زیست محیطی رودخانۀ زرجوب واقع در شهرستان رشت (استان گیلان)
زهرا ب بهاری چهارده شهروز حق نظر

رودخانۀ زرجوب در شمال ایران، استان گیلان و در محدودۀ شهرستان رشت واقع شده است. در طی مطالعه، در 5 نقطه از آب ورسوب رودخانۀ زرجوب نمونه برداری شد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی بر روی رسوب و آب رودخانۀ زرجوب مشخص گردید که هیچ آلودگی زیست محیطی در رسوب رودخانه وجود نداشته ام أکثر

رودخانۀ زرجوب در شمال ایران، استان گیلان و در محدودۀ شهرستان رشت واقع شده است. در طی مطالعه، در 5 نقطه از آب ورسوب رودخانۀ زرجوب نمونه برداری شد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی بر روی رسوب و آب رودخانۀ زرجوب مشخص گردید که هیچ آلودگی زیست محیطی در رسوب رودخانه وجود نداشته اما آنالیز آب رودخانه نشان می دهد که عناصر کادمیم، کبالت، جیوه، منگنر، نیکل و روی در تمام نمونه های آب به خصوص در منطقۀ شهر صنعتی رشت و پل گلسار به طرف پیربازار بیشتر از استاندارد WHO و استاندارد آب ایران است. روند تغییرات غلظت این عناصر، تحت تأثیر ورود فاضلابهای شهری خانگی و صنعتی بوده. غلظت این عناصر در طول مسیر رودخانه (قبل، داخل و بعد از شهر رشت) دارای تغییرات نامنظم است. مقدار BOD آب رودخانه به جز یک ایستگاه در همۀ ایستگاه ها از استاندارد ایران بیشتر است که علت آن ورود فاضلاب صنعتی و خانگی و بیمارستانی در طول مسیر رودخانه می باشد. مقدار COD در تمام ایستگاه ها بیشتر از استاندارد آب ایران است که در منطقۀ گلسار به پیربازار تقریباً 30 برابر استاندارد است و این نشانۀ آلودگی بسیار شدید آب رودخانه است. فلزات سنگین موجود در آب های آزاد وارد بدن ماهیان و سایر آبزیان می گردد و در بدن آنها تجمع می کند و همچنین تجمع عناصر سنگین در بافت گیاهان که سرانجام وارد زنجیرۀ غذایی می شود می تواند علت گسترش سرطان گوارش و بیماری های غدد درون ریز در استان گیلان باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

415 - تعیین میزان خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان کرمان
محمود سالاری اصغر طیبیان

منطقه کرمان گرچه در مجموع به عنوان بخشی از فلات ایران ، اقلیم خشک تا فراخشک دارد ولی با این وجود عواملی از قبیل ارتفاع،رطوبت و جبهه های هوایی ورودی به منطقه موجب تغییراتی نه چندان زیاد می گردند و اقلیم های خشک و ندرتأمدیترانهای درارتفاعات کوههای جبال بارز و لاله زار قاب أکثر

منطقه کرمان گرچه در مجموع به عنوان بخشی از فلات ایران ، اقلیم خشک تا فراخشک دارد ولی با این وجود عواملی از قبیل ارتفاع،رطوبت و جبهه های هوایی ورودی به منطقه موجب تغییراتی نه چندان زیاد می گردند و اقلیم های خشک و ندرتأمدیترانهای درارتفاعات کوههای جبال بارز و لاله زار قابل رویت می باشند. به منظور تعیین خشکسالی هواشناسی استان کرمان به زیر حوضههایآبریز مناسب تقسیم واز روش توزیع آماری ارزیابی نقطه ای انجام میگیرد و همچنین ارزیابی منطقه ای نیز با روشهای شاخص توزیعاستاندارد ،میانگین حسابی و میانه نسبتها بررسی شده است. بدین منظور در این تحقیق ضمن انتخاب ایستگاههای بارانسنجی باتوزیع مناسب و دارای آمار بلندمدت ، دوره های خشکسالی هواشناسی برای 39سال 1347-86تعیین شده است. بررسیها نشان داددر منطقه طول دوران خشکسالی بیشتر از دوران ترسالی میباشد.همچنین با انتخاب 4ایستگاه هیدرومتری شاخص دارای آمار قابلقبول وتعمیم آمارآنها به چهارحوضه آبریزکویرلوت ،جازموریان،کویر درهانجیر و کویر ابرقو سیرجان، مشخص شد. از سال 1378-79منطقه کرمان وارد خشکسالی هیدرولوژیکی شده که تا سال 1386-87همچنان ادامه داشته ودر این مدت کمبودتولید جریان سطحینسبت به متوسط بلندمدت معادل 18میلیارد مترمکعب تعیین شده است.وسالهای 84-85، 78-79 ، 47-48و 86-87خشکترین سالهابوده اند ودر اکثر سالها بخشی از استان، خشکسالی با دوره باز گشت های متفاوت را نیز ، تحمل نموده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

416 - بررسی بافتی و ترکیبی رسوبات بخش نزدیک ساحل دلتای سفید رود
حسین باقری سعید خدابخش حامد طبابایی

در این پژوهش با استفاده از نمونه برداری و آنالیز نمونه های رسوبی برداشت شده از بخش نزدیک ساحل دلتای سفید رود )منطقه کیاشهر- دستک استان گیلان( به بررسی بافتی و ترکیبـی رسـوبات بخـش نزدیـک سـاحل دلتـای سـفید رود پرداختـه و بـا کمـک پارامترهایی چون جورشدگی، کج شدگی ، میا أکثر

در این پژوهش با استفاده از نمونه برداری و آنالیز نمونه های رسوبی برداشت شده از بخش نزدیک ساحل دلتای سفید رود )منطقه کیاشهر- دستک استان گیلان( به بررسی بافتی و ترکیبـی رسـوبات بخـش نزدیـک سـاحل دلتـای سـفید رود پرداختـه و بـا کمـک پارامترهایی چون جورشدگی، کج شدگی ، میانگین اندازه دانهها و نمودارهای مربوط به آنها، شرایط رسوبگذاری و منشا رودخانهای یا دریایی بودن رسوبات مشخص گردید. آنالیز نمونههای برداشت شده از پهنه ساحلی )رخـسارههـای فراسـاحل، دونهـا، سـاحل قدیمه، لاگون، پهنه ماسهای( و واحدهای رودخانهای )سدهای نقطـهای، کانـال روخانـه ودشـت سـیلابی( نـشان داد کـه نمونـههـا تفاوتهای آشکاری در ویژگیهای رسوبشناسی )جورشدگی، کج شدگی و(... دارند، این تفاوتها ناشـی از فراینـدهای مختلـف حمل و رسوبگذاری توسط جریان ، امواج و باد میباشد. با قرار دادن پارامترکج شدگی در برابر جورشـدگی مـشخص گردیـد کـه بیشتر رسوبات منطقه بایمدال و رسوبات رودخانه ای پلی مدال می باشند. با جدا کردن کانیهای سنگین از نمونههـا، آنـالیز ،XRD تهیه برش نازک از رسوبات سست و بررسی مقاطع، مشخص گردید که مگنتیت و ایلمنیت مهمترین کانی های سـنگین و کـوارتز و فلدسپات و پلاژیوکلاز مهمترین خرده های موجود در رسوبات منطقه می باشند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

417 - بررسی و شناسایی منابع و متغیرهای آلاینده آب رودخانه کرج در محدوده اسلامشهر
مریم خدابخشی فرح ناز کریم زاده بهنوش خوش منش افشار ضیاء ظریفی

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گرد أکثر

این مقاله با هدف مطالعه برخی از آلودگی های ناشی از عناصر سنگین در آب رودخانه کرج ) که مهمترین رودخانه در اسلامشهر است ( از قبیل اکسیژن محلول ، EC،TDS،PH ، شوری و همچنین تعیین غلظت عناصر سنگین نمونه های آب از قبیل As،Cu،Pb،Zn،Cd،Cr،Ni که مورد آنالیز قرار گرفتند تدوین گردیده است. جهت انجام آزمایشات و تعیین متغیرها ، مراحل نمونه برداری در اسفند ماه در5 ایستگاه در طول مسیر رودخانه انجام گرفت چون سایر ایستگاهها فاقد آب بودند .تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت . میانگین PH در نمونه های آب سطحی 55/7 است که نشان دهنده ی ماهیت قلیایی نمونه های آب است. بالا بودن هدایت الکتریکی آب رودخانه کرج ناشی از فعالیتهای کشاورزی و صنعتی می باشد. بالا بودن TDS با فراوانی نیترات آب مرتبط است. روند کاهشی میانگین غلظت کاتیونهای اصلی نمونه های آب رودخانه کرج به صورت منیزیم > کلسیم > سدیم>پتاسیم، و ترتیب غلظت آنیونها در نمونه های آب سطحی به صورت سولفات > کلر است. در نمودار پایپر ، تیپ آب آنیونها از نوع سولفاته و در رخساره کربنات و بی کربنات و تیپ آب در کاتیونها از نوع سدیم – پتاسیم و در رخساره منیزیک و کلسیک قرار دارد. براساس نتایج بدست آمده از ضرایب همبستگی بین عناصر فلزی نیکل با کروم ، مس با روی همچنین کروم با روی می توان وجود منشأ مشترک خاکزاد و زمین زاد )فعالیتهای انسانی( را برای تأمین آنها در آب رودخانه احتمال دارد. ضمن این که همبستگی های مثبتی نیز ما بین آنیون های سولفات و برخی عناصر فلزی و نیز یون کلر مشاهده می شود که می تواند حمل شدگی عناصر در فاز سولفیدی را بیان کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

418 - تعیین کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از مدل استنتاج فازی ممدانی
میثم ودیعتی محمد نخعی وهاب امیری امرایی علی میر عربی

در سالهای اخیر،روشهایی با مبنای منطبق فازی تطبیق یافته اند تا عدم قطعیت همراه با مسائل زیست محیطی را در نظر بگیرند.در پژوهش حاضر،از روش مدل استنتاج فازی جهت ارزیابی کیفیت آب رودخانه استفاده شده است.توان کاربرد مدل استنتاج فازی با مطالعه موردی سنجیده شد.به همین منظور از أکثر

در سالهای اخیر،روشهایی با مبنای منطبق فازی تطبیق یافته اند تا عدم قطعیت همراه با مسائل زیست محیطی را در نظر بگیرند.در پژوهش حاضر،از روش مدل استنتاج فازی جهت ارزیابی کیفیت آب رودخانه استفاده شده است.توان کاربرد مدل استنتاج فازی با مطالعه موردی سنجیده شد.به همین منظور از داده های اندازه گیری شده 17 ایستگاه در مسیر رودخانه کارون در سال آبی 1388-1389 استفاده گردید.مهم ترین پارامترهای تاثیر گذار بر کیفیت آب رودخانه شامل اکسیژن محلول،اکسیژن خواهی بیوشیمیایی 5 روزه،نیترات،کلرور و هدایت الکتریکی استفاده گردید.با استفاده از مدل استنتاج فازی کیفیت آب رودخانه به سه طبقه خوب،متوسط و بد تقسیم شد.نتایج نشان داد،مدل استنتاج فازی قادر است تغییرات کیفیت آب را در فصول مختلف نشان دهد.بنابراین این روش ابزار جایگزین و مناسبی را معرفی میکند که می تواند در توسعه موثر برنامه های مدیریت آب استفاده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

419 - تاثیر پساب تصفیه خانه فاضلاب روستای پورکان بر متغیرهای کیفی آب رودخانه کرج
سیده فائزه حسینی امیر حسام حسنی امیر حسین جاوید مجتبی صیادی

امروزه رودخانه ی کرج بیش از هر زمان دیگری به واسطه تاثیر مخرب ناشی از شهر چند میلیونی تهران به انواع آلودگی ها و تخریب محیط زیست گرفتار شده است،بنابراین مطالعه ی کیفیت آب رودخانه کرج با هدف بررسی وضع موجود از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این مطالعه با هدف بررسی نقش تصفیه أکثر

امروزه رودخانه ی کرج بیش از هر زمان دیگری به واسطه تاثیر مخرب ناشی از شهر چند میلیونی تهران به انواع آلودگی ها و تخریب محیط زیست گرفتار شده است،بنابراین مطالعه ی کیفیت آب رودخانه کرج با هدف بررسی وضع موجود از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این مطالعه با هدف بررسی نقش تصفیه خانه فاضلاب بهداشتی روستای پورکان(در جاده کرج-چالوس)بر روی کیفیت آب رودخانه کرج صورت گرفته است.در تحقیق حاضر،نمونه رداری از 4 ایستگاه ورودی و خروجی،قبل و بعد از تصفیه خانه فاضلاب روستای پورکان به صورت فصلی طی چهار مرحله انجام شد.غلظت شاخص های NO,NH,PO,BOD,COD,TSS,PH بر اساس روشهای پیشنهاد شده ددر مرجع استاندارد متد مورد بررسی قرار گرفت.با توجه به نتایج نمونه ها ،تجزیه و تحلیل از طریق مطالعات آماری صورت گرفت.نتایج حاصل از تجززیه و تحلیل فیزیکی،شیمیایی و میکروبی نمونه ها نشان داد که تصفیه خانه کارایی مناسبی را در کاهش پارامترهای اساسی از جمله COD,TSS و کلی فرم گوارشی (خصوصا در فصل تابستان)نداشته و در اکثر موارد ،این پارامترها بالاتر از حد مجاز بوده است.آب رودخانه کرج نیز در طول مسیر تقریبا از وضعیت ثابتی برخوردار است و در نتیجه،ورود پاب به رودخانه کرج تاثیر منفی حادی در بر نداشته است .لذا با توجه به نتایج،برنامه ریزی جهت رفع مشکلات موجود ضروری به نظر می رسد که با حلوگیری از تخلیه مستقیم پاب به رودخانه،اصلاح عملکرد تصفیه خانه،بهینه سازی سیستم فیلتراسیون و استفاده از پاب در تغذیه مصنوعی ،کشاورزی این نقایض رفع میگردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

420 - بررسی آلودگی فلزات سنگین رسوبات رودخانه با استفاده از شاخص های زمین انباشتگی ، ضریب آلودگی و تحلیل مؤلفه اصلی (مطالعه موردی : جاجرود محدوده شهرستان پردیس)
علیرضا نیکنام بجندی فرحناز کریم زاده معصومه سهرابی ملایوسفی

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn به روش ICP مورد آنا أکثر

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn به روش ICP مورد آنالیز قرار گرفتند. رسوبات رودخانه جاجرود به عناصر روی، سرب، و در برخی ایستگاهها به ، مس ، منگنز و کادمیوم آلوده شده اند. منبع احتمالی عناصر مس، سرب تخلیه نخاله های راهسازی و نخاله های ساختمانی و فعالیتهای انسانی اعم از باغداری ، مسکونی و صنایع در اطراف رودخانه جاجرود است. افزایش غلظت منگنز در ایستگاه سنجریان ، نشاندهندهء فعالیتهای دامداری ، زمین کشاورزی و مناطق مسکونی در نزدیکی بستر رودخانه است. نتیجه گیری مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای نیز همخوانی دارد و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و کبالت و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد کادمیوم و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد سرب نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

421 - بررسی اثرات زیست محیطی پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهر کرمانشاه روی رودخانه دائمی قره‌سو
سید شهاب حسینی سیامک بهاروند

امروزه اساسی ترین اقدام در جهت کنترل آلودگیهای فاضلاب و استفاده مجدد از پساب های آنها، احداث تصفیه خانه های فاضلاب و نظارت دقیق بر عملکرد آنها می باشد.در این تحقیق با هدف بررسی اثرات زیست محیطی پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه روی برخی متغیرهای فیزیکوشیمیایی رودخانه أکثر

امروزه اساسی ترین اقدام در جهت کنترل آلودگیهای فاضلاب و استفاده مجدد از پساب های آنها، احداث تصفیه خانه های فاضلاب و نظارت دقیق بر عملکرد آنها می باشد.در این تحقیق با هدف بررسی اثرات زیست محیطی پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه روی برخی متغیرهای فیزیکوشیمیایی رودخانه دائمی قره سو، تغییرات متغیرهای مذکور در نمونه های آب رودخانه قره سو در فواصل زمانی مختلف بررسی شد. میانگین تغییرات این متغیرها در فصل خشک با میزان تغییرات این متغیر در فصل تر(آبان ماه) مقایسه شد. بررسی تغییرات روزانه اسیدیته نمونه ها در نقاط مختلف مربوط به فصل تر(آبان ماه) سال 95 گویای این واقعیت است که فرایندهای خنثی سازی اسیدیته پساب اثرگذاری خود را در روند تغییرات چشمگیر این متغیر و کاهش میزان اسیدیته در نمونه های خروجی نسبت به نمونه های ورودی نشان میدهد. همچنین نتایج حاصل از سنجش میزان اکسیژن خواهی زیستی نمونه ها نشان میدهد، فرایندهای تصفیه فاضلاب در جهت حذف لجن و میکروارگانیسمهای مختلف آب بسیار مؤثر بوده است. نتایج حاصل از سنجش مقدار کل ذرات جامد معلق نمونه های آب نشان از بازدهی مؤثر و عملکرد خوب صحیح مراحل تصفیه پساب است. سنجش دمای نمونه های آب در 3 نقطه مختلف نشان میدهد که در این 3 نقطه دمای آب ثابت بوده تنها تغییرات اندکی را در زمانهای مختلف نشان داده است. میزان نیترات نمونه ها و میزان اکسیژن محلول از نقطه ورودی تصفیه خانه تا نقطه خروجی روند افزایشی داشته است. تغییرات روزانه قلیائیت و اسیدیته میزان اکسیژن خواهی زیستی و شیمیایی و میزان فسفراز نقطه ورودی تصفیه خانه تا نقطه خروجی و نمونه هایی از فواصل دورتر روند کاهشی داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

422 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات سطحی رودخانه گاماسیاب نهاوند
مریم صالح محسن رضایی عطا شاکری اشکان جهانداری

در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این ر أکثر

در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این رودخانه امری اجتناب ناپذیر می‌باشد. نتایج حاصل، روند کاهشی غلظت فلزات سنگین در این رودخانه را به‌صورت Cr> Zn> Ni> As> Pb> Co> Mo> Cd نشان داد. به‌منظور ارزیابی آلودگی این فلزات از شاخص‌های ضریب غنی‌شدگی، شاخص آلودگی، دستورالعمل‌های کیفیت رسوب کانادا (SQGs)، واحد سمناکی و پتانسیل خطرات بوم‌شناختی فلزات سنگین استفاده شد. بر اساس شاخص‌ غنی شدگی عناصر آرسنیک و کادمیم دارای منشا انسان زاد و عناصر کروم و نیکل دارای منشا زمین زاد می باشند، همچنین نیز سرب در بعضی از ایستگاه‌ها آلودگی زیادی را ایجاد کرده است. نمونه‌های شماره 1 و 3 و به میزان کمتر شماره 2، 6، 5 و 8 بیشترین خصوصیت سمناکی را از خود بروز دادند. از ضریب همبستگی برای ارتباطات بین عناصر و شناسایی منشأ آن‌ها استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که عناصر مس، روی، سرب ناشی از فعالیت‌های شهری، آرسنیک و کادمیم در اثر فعالیت‌های کشاورزی و عناصری نظیر نیکل، وانادیم دارای منشأ زمین زاد می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

423 - برنامه ریزی تولید معادن روباز آهک با تاکید ویژه برتنظیم مدول‌ ضریب اشباع آهکی به منظور کاهش آلایندگی زیست محیطی صنایع سیمان (مطالعه موردی:کارخانه سیمان تهران)
ابراهیم صفرلو آرش ابراهیم ابادی افشین اکبری

از آنجاکه صنایع سیمان در زمره صنایع آلاینده به‌شمار می‌رود باید سعی شود تا با برنامه‌ریزی و تنظیم بهینه مواد اولیه آن، درجهت کاهش آلایندگی زیست محیطی این صنعت گام برداشت. با این رویکرد، با عنایت به نزدیکی کارخانه سیمان تهران به پایتخت تصمیم بر آن شد که با بهینه‌سازی برن أکثر

از آنجاکه صنایع سیمان در زمره صنایع آلاینده به‌شمار می‌رود باید سعی شود تا با برنامه‌ریزی و تنظیم بهینه مواد اولیه آن، درجهت کاهش آلایندگی زیست محیطی این صنعت گام برداشت. با این رویکرد، با عنایت به نزدیکی کارخانه سیمان تهران به پایتخت تصمیم بر آن شد که با بهینه‌سازی برنامه‌ریزی تولید معادن تامین کننده مواد خام این کارخانه با هدف کاهش میزان باطله‌برداری و مواد آلاینده در جهت بهبود فعالیت‌های این کارخانه گام برداشت که در این راستا جهت بهینه‌سازی استخراج و تنظیم مواد اولیه از روش‌های تحقیق در عملیات به خصوص برنامه‌ریزی خطی بهره گرفته شد. مهم ترین منابع تأمین کننده ی مواد اولیه ی این کارخانه معادن بی بی شهربانو، مسگرآباد، لپه زنک و چهلقز (به عنوان جبران‌کننده کسری عیار CaO، Fe2O3 و Al2O3 در قالب سنگ آهن و سنگ بوکسیت) می‌باشند. تولید سیمان بر اساس تنظیم مدول اشباع آهکی، مدول سیلیس و مدول آلومین صورت می پذیرد که در این میان، مدول اشباع آهکی مهم ترین عامل در تنظیم ترکیب مواد خام محسوب می شود. در این طرح، موضوع برنامه ریزی تولید کوتاه مدت، تنظیم مدول ها و تعیین سهم هر یک از منابع در تأمین خوراک کارخانه به مسئله ی مهندسی بسیار جذابی تبدیل می‌گردد که حل این مسئله از نظر شاخص‌های زیست محیطی و مهندسی ضرورت دارد. بر اساس جمع آوری اطلاعات حاصل از نقشه‌های زمین‌شناسی و گمانه های اکتشافی و هم‌چنین تجزیه و تحلیل نمونه های سطحی مربوط به مناطق مورد مطالعه، مجموعه معادن فوق به 31 بلوک قابل بهره برداری تقسیم گردید. سپس با کدنویسی در محیط نرم‌افزار لینگو استخراج بلوک ها بر اساس مدول های سیمان سازی اولویت بندی شد. نتایج تحلیل‌ها در برنامه‌ریزی تولید نشان داد که میزان مدول اشباع آهکی دراختلاط بهینه 12/82 درصد و کمترین میزان عنصرمزاحم (MgO) 69/2 درصد به‌دست می‌آید که موردقبول مجتمع سیمان تهران بوده و کمترین میزان آلایندگی زیست محیطی را باعث می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

424 - بررسی آبهای اسیدی ناشی از باطلههای کارخانه زغالشویی البرز مرکزی- زیرآب به منظور کاهش اثرات زیست محیطی
سهیل مشرفی محمد باقر اسلامی

باطله های معدنکاری و فرآوری زغال سنگ از جمله مهمترین منابع تولید زهاب اسیدی در اکثر دنیا میباشد. به همین منظور بیشترینفعالیتها در ارتباط با شناسایی منابع تولید زهاب اسیدی و همچنین روشهای کنترل و خنثیسازی این زهابها در ارتباط با زغالسنگ انجاممیگیرد. منطقه زغالی البرز مرک أکثر

باطله های معدنکاری و فرآوری زغال سنگ از جمله مهمترین منابع تولید زهاب اسیدی در اکثر دنیا میباشد. به همین منظور بیشترینفعالیتها در ارتباط با شناسایی منابع تولید زهاب اسیدی و همچنین روشهای کنترل و خنثیسازی این زهابها در ارتباط با زغالسنگ انجاممیگیرد. منطقه زغالی البرز مرکزی مقدار زیادی باطله تولید میکند، که قادر به تولید پساب اسیدی میباشد. به همین منظور مطالعات مذکورجهت بررسی قابلیت تولید پساب اسیدی از این باطلهها و تاثیر آن بر آبهای سطحی اطراف انجام شد. در مطالعات آزمایشگاهی اولیه که برروی باطله ها با استفاده از آزمایش استاتیکی ABAاصلاح شده انجام شد، مشخص گردید که باطلههای فلوتاسیون و جیگ در محدودهنامشخص قرار گرفتهاند. لذا به منظور بررسی تولید احتمالی پساب اسیدی ناشی از باطله های کارخانه زغالشویی انجیرتنگه، از روش آزمایشپویا نمونههای آب استفاده شده است. در این روش کیفیت آب در دو شرایط آب و هوایی آنالیز و بررسی گردید. نمونهها از آبهای جاریاطراف کارخانه بر اساس روش نمونهگیری استاندارد شماره 2347موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران گرفته شد. نتایج نشان میدهدکه اختلاف آماری معنیداری بین مقادیر این پارامترها با مقادیر استاندارد ملی وجود ندارد. عواملی چون بالا بودن سختی آب منطقه به علتوجود لایههای آهکی، پایین بودن سطح ایستابی آبهای زیرزمینی، کانیهای رسی تشکیلدهنده خاکستر زغالسنگ مانند مونتموریلونیت کهمانع نفوذ آبهای ناشی از بارشهای جوی به درون سد باطله شده و پایین بودن درصد پیریت به عنوان منشأ تولید پساب اسیدی موجبگردیده است که آلودگی اسیدی از جانب کارخانه زغالشویی البرز مرکزی، محیط زیست منطقه را تهدید نکند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

425 - بررسی مقادیرعناصرآلوده کننده رسوب رودخانه کرج در محدوده اسلامشهر (جنوب تهران)و اثرات سوءآن بر محیط زیست پیرامون
فرح ناز کریم زاده مریم خدابخشی بهنوش خوش منش افشار ضیاء ظریفی

اسلامشهر در جنوب شهر تهران قرار دارد که از شمال به تهران ، از شرق به شهرستان ری ، از جنوب به رباط کریم و از غرب به شهرستان شهریار محدود می گردد . مهم ترین رودخانه ی آن رودخانه کرج نام دارد. در این تحقیق نمونه های رسوب برای تعیین غلظت عناصر Ni ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ،Cu ، A أکثر

اسلامشهر در جنوب شهر تهران قرار دارد که از شمال به تهران ، از شرق به شهرستان ری ، از جنوب به رباط کریم و از غرب به شهرستان شهریار محدود می گردد . مهم ترین رودخانه ی آن رودخانه کرج نام دارد. در این تحقیق نمونه های رسوب برای تعیین غلظت عناصر Ni ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ،Cu ، As وFeمورد آنالیز قرار گرفت. رسوبات رودخانه کرج به عناصر روی، مس، و در بعضی ایستگاهها ، سرب ، آرسنیک آلوده شده اند. نتیجه گیری تحلیل مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای نیز سازگار است و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و نیکل و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد مس و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد کادمیوم نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد. نتایج نشان می دهد که غنی شدگی برای تمام عناصر در همه ایستگاهها وجود ندارد. طبق نتایج بدست آمده از شاخص زمین انباشت آلودگی مقادیر روی، مس و نیکل در بعضی ایستگاهها در حد غیر آلوده و در بعضی ایستگاه های دیگر در حد غیرآلوده تا آلودگی متوسط می باشد. آلودگی مقادیر کادمیوم و سرب و آرسنیک در حد متوسط تا آلودگی متوسط تا قوی می باشد . مقدار کروم نیز در حد غیر آلوده و در بعضی ایستگاهها در حد آلودگی متوسط تا قوی و در ایستگاه 13 در حد آلودگی قوی می باشد. مقادیر درجه آلودگی نیز نشان می دهد کادمیوم دارای درجه آلودگی بسیار بالا، عنصر کروم و نیکل دارای درجه آلودگی متوسط، عناصر مس، آرسنیک، سرب، روی دارای درجه آلودگی قابل توجه هستند.ضریب آلودگی در تمام ایستگاهها پایین تا متوسط است. منبع احتمالی عناصر روی و مس، تخلیه زباله ها و نخاله های ساختمانی و فاضلاب هایخانگی به درون رودخانه کرج است. افزایش غلظت آرسنیک در ایستگاه سالور و جاده ساوه ، نشاندهنده ی نقش آفت کش های کشاورزی و افزایش غلظت سرب نتیجه رفت وآمد وسایل نقلیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

426 - انتخاب ساختگاه برتر سد و نیروگاه برق آبی پیرتقی با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره )(AH
رضوان یعقوبی جعفر رهنماراد فاطمه جمشیدیان

سد و نیروگاه برقابی پیرتقی در فاصله 50کیلومتری شرق میانه و 45کیلومتری جنوب غرب خلخال بر روی رودخانه قزلاوزن دراستان اردبیل ساخته خواهد شد. برای این سد دو ساختگاه تحت عنوان 15و 15 Aمعرفی شده است. در این مقاله با استفاده ازروش ارزیابی چند معیارهی ایاچپی) ، (AHP, Analytic أکثر

سد و نیروگاه برقابی پیرتقی در فاصله 50کیلومتری شرق میانه و 45کیلومتری جنوب غرب خلخال بر روی رودخانه قزلاوزن دراستان اردبیل ساخته خواهد شد. برای این سد دو ساختگاه تحت عنوان 15و 15 Aمعرفی شده است. در این مقاله با استفاده ازروش ارزیابی چند معیارهی ایاچپی) ، (AHP, Analytic Hierarchy Processساختگاه برتر جهت احداث سد تعیین شد.برای انتخاب ساختگاه برتر، 8معیار و 26زیرمعیار تعریف شد، سپس با استفاده از نرمافزار سوپر دسیژن )(Super Decisionمورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس بررسیهای انجام شده، در زیر معیارهای مربوط به طبقهبندی ،DMR ،RMR ،Qمقادیر کمیSPI ،RQDو ،GSIنفوذپذیری تکیهگاهها و بستر، مقاومت فشاری تکمحوری، مدولهای تغییر شکل، پایداری و شرایط جانماییتونلهای آببر به نیروگاه، موقعیت درزههای اصلی و گسلها در محل محور سد، حجم خاکبرداری و سنگبرداری، عمققرارگیری تودههای نامقاوم پیروکلاستیک و تراکم بافتی مصالح پی آبرفتی، ساختگاه 15 Aدر ماتریس مقایسه امتیازهای بالاتری رابه خود اختصاص داد و به عنوان ساختگاه برتر معرفی شد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

427 - بررسی برهمکنش رودخانه و آبخوان با استفاده از پارامترهای فیزیکوشیمیایی، مطالعه موردی: بخش شمالی محدوده دزفول- اندیمشک
محمد فاریابی منوچهر چیت سازان

تعیین نحوه تبادلات آبی بین آب زیرزمینی و رودخانه ها، به عنوان مهمترین منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده و روش های مختلفی مانند استفاده از نشت سنج ها، مینی پیزومترها و دیتالاگرهای حرارتی و همچنین سنجش و مطالعه پارا أکثر

تعیین نحوه تبادلات آبی بین آب زیرزمینی و رودخانه ها، به عنوان مهمترین منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده و روش های مختلفی مانند استفاده از نشت سنج ها، مینی پیزومترها و دیتالاگرهای حرارتی و همچنین سنجش و مطالعه پارامترهای فیزیکوشیمیایی برای بررسی این تبادلات آبی توسعه پیدا کرده اند. رودخانه دز که سومین رودخانه بزرگ ایران است، یکی از منابع آب سطحی مهم در بخش شمالی استان خوزستان است. در این مطالعه برهمکنش این رودخانه و آبخوان موجود در بخش شمالی محدوده دزفول- اندیمشک با استفاده از پارامترهای فیزیکوشیمیایی مطالعه شده است. به این منظور تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی و رودخانه بررسی شده است. در بررسی های زمانی از نتایج آنالیز شیمیایی منابع انتخابی موجود در منطقه و رودخانه دز استفاده شده است. برای بررسی مکانی تبادلات آبی رودخانه و آبخوان نیز 69 نمونه آب زیرزمینی از چاه های بهره برداری جمع آوری و آنالیز شده است. نتایج این آنالیزهای شیمیایی با استفاده از نمودارهای پایپر، درو و نمودارهای ترکیبی و همچنین روش های آماری مانند آنالیز خوشه ای بررسی شده است. همچنین از برنامه کامپیوتری PRO-GRADE برای ارزیابی نتایج حاصله از پارامترهای فیزیکوشیمیایی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق موید وجود ارتباط هیدرولیکی بین رودخانه دز و آبخوان در منطقه مورد مطالعه است. ماهیت هیدرولیکی رودخانه دز به صورت یک رودخانه دهنده است. اندازه گیری غلظت نیترات در آب رودخانه و آب زیرزمینی نیز موید کاهش آغشتگی نیتراته آبخوان توسط آب نفوذ یافته از طریق رودخانه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

428 - ارزیابی کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®SC 8.4%) در کنترل کنه‌ تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch و بررسی دوره کارنس آن در خیار گلخانه‌ایی
فریبا اردشیر پیمان نامور قاسم عسکری یزدی احمد حیدری وحیده مهدوی

اثر کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد® 4/8% SC,) برای کنترل کنه‌های تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch در گلخانه‌‌های خیار دو شهر یزد و جیرفت بررسی شد. کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®) با غلظت های 185/0 و 200/0 در هزار، با کنه‌کش‌های تترادیفون (تدیون® 5/%7EC,) و أکثر

اثر کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد® 4/8% SC,) برای کنترل کنه‌های تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch در گلخانه‌‌های خیار دو شهر یزد و جیرفت بررسی شد. کنه‌کش آبامکتین (اگریمک گلد®) با غلظت های 185/0 و 200/0 در هزار، با کنه‌کش‌های تترادیفون (تدیون® 5/%7EC,) و اسپیرومسیفن (ابرون® 24% SC,) مقایسه شد. نمونه‌برداری و شمارش کنه‌های زنده از سطح زیرین برگ‌ها در فواصل یک روز قبل از سم‌پاشی و سپس 3، 7، 14 روز بعد از سم‌پاشی انجام شد. تجزیه آماری توسط نرم ‌افزار SAS در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در هر دو شهر، آبامکتین در روزهای 3، 7 و 14 روز پس از سم‌پاشی تأثیر بالایی روی مرگ و میر کنه داشت و تأثیر اسپیرومسیفن بیشتر از تترادیفون بود. در استان یزد تیمار آبامکتین با غلظت‌های 185/0 و 200/0 در هزار در روزهای 3، 7 و 14 بعد از سم‌پاشی با تأثیر 100 درصد و در جیرفت 79/92 تا 48/99 درصد کنه‌ها را کنترل کرد. اسپیرومسیفن در یزد 1/66 تا 5/99 درصد مرگ و میر داشت ولی در جیرفت در روز سوم 100 درصد و سپس در روز 14 تأثیر کاهشی (78/%98) داشت. بررسی باقی‌مانده کنه&lrm;کش آبامکتین با دوزهای 185/0 و 200/0 در هزار در نمونه‌های خیار تا یک هفته پس از سم‌پاشی نشان داد که باقیمانده‌ای در خیار وجود نداشت. لذا دوره کارنس پیشنهادی شرکت سینجنتا قابل قبول بوده و با توجه به نتایج کارائی سنجی، توصیه می‌شود از دوز 185/0 در هزار این کنه‌کش برای کنترل کنه دولکه‌ای در خیار گلخانه‌ای استفاده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

429 - گزارشی از حضورحلزون Physa acuta, Draparnaud در رودخانه جاجرود، شرق استان تهران
زهرا چهاردهی دامغان سیامک یوسفی سیاهکلرودی ندا خردپیر

حلزون ها یکی از مهم ترین گروه های خسارت زا به محصولات کشاورزی محسوب می شوند. حلزون گونه Physa acuta به عنوان یک گونه مهاجم در باغات، سبزی کاری ها و بالاخص مزارع برنج از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق ضمن بررسی گونه های نرم تنان حاشیه رودخانه جاجرود در شرق استان أکثر

حلزون ها یکی از مهم ترین گروه های خسارت زا به محصولات کشاورزی محسوب می شوند. حلزون گونه Physa acuta به عنوان یک گونه مهاجم در باغات، سبزی کاری ها و بالاخص مزارع برنج از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق ضمن بررسی گونه های نرم تنان حاشیه رودخانه جاجرود در شرق استان تهران، این گونه از چهار ایستگاه فشم، سعید آباد، خجیر و پاکدشت در طول رودخانه جاجرود گزارش گردید. طبق مشاهدات در ماه های فصل تابستان هیچ نمونه ای از این گونه جمع آوری نشد و نمونه های جمع آوری شـده در ماه های فصول بـهار و پاییـز تفاوت معنی داری از نظر صفات ریخت شناسی نشان ندادند. وجود این گونه در منطقه حاشیه رودخانه جاجرود هشداری برای احتمال حمله این گونه مهاجم به مزارع و باغات حاشیه رودخانه محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

430 - ارزیابی و تحلیل اثرات خانه های دوم گردشگری بر مکان های روستایی(نمونه موردی : روستای قلعه حاج عبدالله)
حسین حاتمی نژاد محمد بیرانوند احمد حاتمی

این پژوهش به بررسی اثرات خانه های دوم گردشگری در روستای قلعه حاچ عبدالله پرداخته شده است.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه و مبتنی بر پیمایش میدانی در اشکال پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه است.جامعه آماری تمام ساکنان روستای قلعه حاج عبدالله بوده است که در سرشماری سال 1395 ب أکثر

این پژوهش به بررسی اثرات خانه های دوم گردشگری در روستای قلعه حاچ عبدالله پرداخته شده است.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه و مبتنی بر پیمایش میدانی در اشکال پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه است.جامعه آماری تمام ساکنان روستای قلعه حاج عبدالله بوده است که در سرشماری سال 1395 برابر 950 نفر بوده اند. برای تخمین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که مطابق این فرمول تعداد نمونه 381 نفر برآورد شده است. همچنین از روش نمونه گیری تصادفی ساده در سطح روستا استفاده شده است.اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و بهره گیری از آزمون T تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که اثرات خانه های دوم گردشگری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی- زیست محیطی در بردارنده نقاط مثبت و منفی و متضادی بوده است. که در بعد اجتماعی اثرات مثبت آن در قالب افزایش امنیت اجتماعی و کاهش مهاجرت های ساکنین روستا بوده است. و همچنین اثرات منفی همچون افزایش سبک زندگی شهری، نابودی آداب رسوم روستا، گسست اجتماعی را در بین ساکنین روستا در برداشته است.همچنین در بعد اقتصادی به مراتب اثرات بهتر از ابعاد اجتماعی و کالبدی بوده است. به گونه ای که ساکنان اظهارکرده اند با ایجاد و گسترش خانه های دوم وضعیت اشتغال و درآمد روستا بهبود یافته است و با افزایش داد و ستد اقتصادی در منطقه و تقویت پایه اقتصادی روستا زمینه اشتغال ساکنان فراهم شده و از شدت مهاجرت های روستاشهری کاسته شده است.ودرآخر از نظر بعدکالبدی- زیست محیطی اثرات خانه های دوم بصورت گسترش بافت مسکونی روستا و رشد قارچ گونه خانه های دوم در بین مزارع و باغات منطقه که پیامدهای آن در تغییر کاربری اراضی و تغییر چشم انداز روستا از یک حوزه کشاورزی به یک حوزه مصنوع با واحدهای ویلایی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

431 - امکان سنجی پیاده سازی قابلیت بازنمائی مکانی منابع با استفاده از مولفه های سامانه اطلاعات جغرافیایی در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان
میترا قیاسی حمید رضا تمدن سید علی اصغر رضوی

با توجه به تحولات فن آوری، ضروری است پیش بینی های لازم جهت دسترسی به منابع از راه دور درکتابخانه ها مورد توجه قرار گیرد. این امر در خصوص کتابخانه های عمومی با توجه به رسالت آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی قابلیت بازنم أکثر

با توجه به تحولات فن آوری، ضروری است پیش بینی های لازم جهت دسترسی به منابع از راه دور درکتابخانه ها مورد توجه قرار گیرد. این امر در خصوص کتابخانه های عمومی با توجه به رسالت آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی قابلیت بازنمائی مکانی منابع با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی درکتابخانه های عمومی استان گیلان انجام گرفت. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر گردآوری داده توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه کتابخانه‌های عمومی نهادی استان گیلان به تعداد 81 باب بود. جامعه آماری شامل مدیران کتابخانه ها(81 نفر) واعضا کتابخانه ها(67970 نفر) بودند. روش نمونه گیری برای مدیران و کتابداران از نوع سرشماری و برای اعضاء تصادفی طبقه ای نظام مند بود. حجم نمونه برای مدیران برابر با جامعه آماری و برای اعضا با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر مشخص شد. ابزار پژوهش سه نوع پرسشنامه(اثر بخشی، کارایی و آسایش) محقق ساخته بود. اعتبار پرسشنامه ها با رجوع به متخصصان درحوزه سامانه های اطلاعات جغرافیایی اخذ گردید. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب برای پرسشنامه اثربخشی= 71/0، آسایش=73/0 و کارایی 88/0 بود. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم‌افزار اس.پی. اس. اس انجام شد. یافته ها نشان داد که بین شرایط موجود و مورد انتظار در مؤلفه اثربخشی (933/0) و کارائی (460/0)تفاوت معنی دار نیست اما درمؤلفه های آسایش (000/0 ) تفاوت معنی دار است. پس کتابخانه های مورد بررسی از نظر امکانات اثربخش و نیز کارایی فناوری مورد نظر مشکلی نداشته و در صورت طراحی نرم افزار مناسب کاربران می -توانند نسبت به بازیابی مکانی منابع کتابخانه از راه دور اقدام کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

432 - آنالیز حساسیت ضریب زبری مانینگ رودخانه ها در مدل HEC-RAS جهت تعیین پهنه های سیلاب (مطالعه موردی: رودخانه کر- استان فارس)
وحید سهرابی فرشید هاشمی پور پتکوئی حمید شیخ پور شاهی

رودخانه ها یکی از معدود پدیده های طبیعی می باشند که علیرغم خسارات و زیانهای بیشماری که از دیرباز به انسانها وارد نموده اند ، بدلیل تأثیر ویژه در زندگی بشر و شکل گیری تمدنها همواره انسان ها را به اراضی حاشیه رودخانه فراخوانده اند . در ایران نیز بدلیل وسعت زیاد ، اقلیم مت أکثر

رودخانه ها یکی از معدود پدیده های طبیعی می باشند که علیرغم خسارات و زیانهای بیشماری که از دیرباز به انسانها وارد نموده اند ، بدلیل تأثیر ویژه در زندگی بشر و شکل گیری تمدنها همواره انسان ها را به اراضی حاشیه رودخانه فراخوانده اند . در ایران نیز بدلیل وسعت زیاد ، اقلیم متعدد و تراکم زمانی و مکانی بارش ها در اکثر حوضه های آبخیز ، همه ساله شاهد سیلاب های عظیمی در اکثر مناطق کشور بوده که بسیاری از آنها ، خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می آورند. این تحقیق بازهای به طول حدود 10 کیلومتر از رودخانه کر (پایین دست ایستگاه هیدرومتری چمریز) انتخاب شد و پس از تهیه آمار حداکثر دبی لحظهای رودخانه در دو حالت قبل و بعد از احداث سد ملاصدرا، اثر احداث سد بر روی جریان رودخانه بررسی شد. سپس با در نظر گرفتن دبی رودخانه به ازای دبی با دوره بازگشت 25 سال برای دو حالت قبل و بعد از احداث سد مدل جریان ماندگار رودخانه مذکور توسط نرم افزار HEC-RAS تهیه و سپس با یکدیگر مقایسه شدند. در ادامه بر اساس دبی با دوره بازگشت 25 سال بعد از احداث سد اقدام به تغییر ضریب زبری مانینگ به میزان 50 درصد از مقدار اولیه گردید و مجدداً مدل HEC-RAS اجرا گردید.احداث سد نقش بسزایی در کاهش سیلاب رودخانه کر داشته است، بطوری که احداث سد مذکور باعث شده است که برخی از پارامترها مانند تراز سطح آب، سرعت جریان آب، مساحت جریان آب، میزان دبی در رودخانه و همچنین سیلاب دشتهای آن کاهش یابد.نتایج آنالیز حساسیت برخی از پارامترها نسبت به ضریب زبری مانینگ نشان دادکه باکاهش ضریب زبری مانینگ،برخی ازپارامترها نظیرترازسطح آب و مساحت جریان نیزکاهش و پارامترهای نظیر سرعت جریان آب، دبی رودخانه، دبی رودخانه در ساحل سمت راست و چپ افزایش یابد و بالعکس. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

433 - طراحی الگوی مدیریت سیستم اطلاعرسانی کتابخانههای دانشگاهی با تأکید بر مؤلفههای مدیریت دانش
مهروز نیمروز ستاره حبیبی

چکیدههدف تحقیق حاضر طراحی الگوی مدیریت سیستم اطلاعرسانی کتابخانههای دانشگاهی با تاکید بر مولفههایمدیریت دانش بود. پژوهش حاضر از نظر تقسیمبندی بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوریدادهها روش ترکیبی، پیمایشی و دلفی است. در روش دلفی، از نظرهای 92 نفر خبرگان دان أکثر

چکیدههدف تحقیق حاضر طراحی الگوی مدیریت سیستم اطلاعرسانی کتابخانههای دانشگاهی با تاکید بر مولفههایمدیریت دانش بود. پژوهش حاضر از نظر تقسیمبندی بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوریدادهها روش ترکیبی، پیمایشی و دلفی است. در روش دلفی، از نظرهای 92 نفر خبرگان دانشگاهی و مدیرانو کارشناسان ارشد سازمان استفاده شده است. پس از گردآوری دادهها، به منظور تجزیه و تحلیل آماری، ازروشهای معادلات ساختاری و آزمون فریدمن با به کاربردن نرمافزار آماری SPSS و PLS بهرهگرفته شد. باتوجه به نتایج به دست آمده از آزمون فریدمن، 79 شاخص عوامل مهم موفقیت مدیریت دانش تفاوت معناداریدارند. یافتهها نشان دادند عوامل مهم موفقیت مدیریت دانش در سازمان به ترتیب اولویت، عبارتند از: رهبریو حمایت مدیریت ارشد، فرهنگ سازمانی، آموزش و بازآموزی، مستندسازی، استراتژی مدیریت دانش، مخازندانش، پاداشدهی و ایجاد انگیزه، مدیریت منابع انسانی، فنآوری اطلاعات، مدیریت زیرساختهای سازمانی،فرآیندها و فعالیتها، اندازهگیری عملکرد، رفع محدودیت منابع، الگوبرداری از بهترینها.کلمات کلیدی: سیستم اطلاعرسانی، کتابخانههای دانشگاهی و مدیریت دانش. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

434 - تبیین نقش مدیریت فناوری اطالعات برای دستیابی به بنگاههای اقتصادی در کالس جهانیبنگاههای اقتصادی در کالس جهانی
حسن فارسیجانی جمشید صالحی صدقیانی حسن احمدی پانته آ صالحی صدقیانی

هدف از این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی مولفههای(بنگاه اقتصادی) کارخانه الکترونیکی جهتدستیابی به کالس جهانی با مدیریت فناوری است بطوریکه مولفههای مختلف تشکیل دهنده یک (بنگاهاقتصادی) سیستم کارخانهیالکترونیکی، مدیریت زنجیرهیتامین الکترونیکی و کیفیت الکترونیکیمورد شناسایی و أکثر

هدف از این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی مولفههای(بنگاه اقتصادی) کارخانه الکترونیکی جهتدستیابی به کالس جهانی با مدیریت فناوری است بطوریکه مولفههای مختلف تشکیل دهنده یک (بنگاهاقتصادی) سیستم کارخانهیالکترونیکی، مدیریت زنجیرهیتامین الکترونیکی و کیفیت الکترونیکیمورد شناسایی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با نظر سنجی از متخصصان و روش دلفی مولفههارتبهبندی شدهاند. رتبه بندی بر اساس میزان تاثیرگذاری آنها در کارخانه الکترونیکی با توجه به عواملاصلی رقابت که شامل کاهش هزینه، افزایش کیفیت، تحویل سریعتر، اطمینان باالتر در تولید، افزایشحجم تولید و نوآوری است، صورت گرفت. اطالعات به دست آمده توسط نرم افزار آماری تجزیه وتحلیل آماری شد. یافتههانشان میدهد که از میان مولفههایکارخانه الکترونیکی، برنامه ریزی منابعسازمان رتبه اول را کسبمیکند. نتایج سایرمولفههانیز مورد بررسی و بحز قرار گرفت. همچنین برطبق یافتههایبه دست آمده تاثیر مولفههایکسب و کار الکترونیکی، زنجیره تامین الکترونیکی، کیفیتالکترونیکی و تولیدالکترونیکی به ترتیب اولویت، رتبه بندی شدند و نتایج تایید بر ایناساس بود کهمدیریت فناوری در ایجادبنگاهاقتصادی الکترونیکی نقش اساسی دارند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

435 - گزارش کشف شواهد احتمالی پارینه‌سنگی قدیم بر روی تراس‌های رودخانة سیمینه‌رود
رحمت نادری

منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار د أکثر

منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار در این منطقه دانست. در چند سال گذشته و طی بررسی ‌های مختلف و پراکنده چند محوطه پارینه‌سنگی قدیم در این محدوده جغرافیایی کشف شد. این محوطه ‌ها که عمداً در جنوب دریاچه و بر روی تراس‌ های رودخانه ‌های این منطقه هستند و نشان از وجود استقرارهای از دوره پارینه‌سنگی قدیم و صنعت ابزارسازی آشولی دارند. محوطه شهریکند نیز با توجه به فن‌آوری به کار رفته برای ساخت مصنوعات و همچنین گونه‌ شناسی قطعات می ‌تواند مربوط به دوره پارینه‌سنگی قدیم باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

436 - الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌سنگی میانه حاشیه رودخانه‌های تلوار (شهرستان‌های دهگلان و قروه)
امیرساعد موچشی کمال‌الدین نیکنامی زاهد کریمی اقبال عزیزی علی بهنیا

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آ أکثر

نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهای استقراری محوطه‌های مس‌وسنگ میانه حاشیه رودخانه تلوار از شاخابه‌های آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشیه شمال شرق منطقه می‌پردازد. بیشتر قسمت‌های حوضه آبگیر تلوار با جغرافیای سیاسی شهرستان‌های قروه و دهگلان کاملاً منطبق است. نتایج بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبخیز رودخانه تلوار، به افزایش و احتمالاً شروع استقرار در دوره مس‌وسنگ و نیز شیوه‌های گوناگون معیشتی آنها اشاره دارد. همچنین، محوطه های مس‌وسنگ میانه منطقه (۳۴ محوطه) را با توجه به عواملی چون وسعت، ارتفاع و دسترسی به منابع معیشتی می‌توان در چند رتبه‌بندی مختلف تقسیم‌بندی کرد. احتمالاً رتبه‌بندی محوطه‌های مس‌وسنگ حاشیه رودخانه‌های تلوار به گونه‌های مختلف معیشتی در این دوره اشاره دارد. قدیمی‌ترین دورۀ استقراری شناخته‌شده از پژوهش‌های میدانی انجام شده متعلق به دوره مس‌وسنگ میانه است، اما نباید این نتایج را قطعی دانست چرا که عوامل طبیعی مانند فرسایش و رسوب گذاری و نیز عوامل انسانی و تخریبات احتمالی بر این امر تاثیرگذار بوده است. نوشتار حاضر بر اساس داده‌های بدست آمده از بررسی‌های باستان‌شناختی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان و نیز بررسی منطقه در راستای رساله یکی از نگارندگان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

437 - ویژگی‌های مسجد تاریخانه
هایده خمسه

شهرستان دامغان از شمال به استان مازندران و گلستان، از شرق به شهرستان شاهرود، از جنوب به استان اصفهان و از غرب به شهرستان سمنان محدود است. مهمترین آثار و ابنیه تاریخی دامغان عبارتند از تپه حصار، مسجد تاریخانه، مسجد جامع، برج چهل دختر، پیر علمدار، برج طغرل، چشمه علی و... أکثر

شهرستان دامغان از شمال به استان مازندران و گلستان، از شرق به شهرستان شاهرود، از جنوب به استان اصفهان و از غرب به شهرستان سمنان محدود است. مهمترین آثار و ابنیه تاریخی دامغان عبارتند از تپه حصار، مسجد تاریخانه، مسجد جامع، برج چهل دختر، پیر علمدار، برج طغرل، چشمه علی و... که در این مقاله مسجد تاریخانه از لحاظ ویژگی منحصر به فرد آن و مصالح بکار رفته در مسجد مذکور مورد بررسی و تحقیق قرار می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

438 - معرفی و تحلیل بنای زیج منیژه‌‌ سر پل ذهاب
الهام سهاکی یعقوب محمدی‌فر

10.30495/peb.2022.699728

بناهای بسیاری در سرزمین پهناور ایران وجود دارد که از جهت گاهنگاری و کاربری دارای مشکل‌‌‌‌اند، ‌‌‌زیج منیژه از جملة این بناهاست که در نزدیکی سرپل‌‌‌ذهاب کرمانشاه واقع شده و نظرات گوناگون در مورد آن ابراز شده است. این بنا، ‌‌‌بنایی سنگی با ملات گچ است که ابعاد آن ۵۷&times أکثر

بناهای بسیاری در سرزمین پهناور ایران وجود دارد که از جهت گاهنگاری و کاربری دارای مشکل‌‌‌‌اند، ‌‌‌زیج منیژه از جملة این بناهاست که در نزدیکی سرپل‌‌‌ذهاب کرمانشاه واقع شده و نظرات گوناگون در مورد آن ابراز شده است. این بنا، ‌‌‌بنایی سنگی با ملات گچ است که ابعاد آن ۵۷×۳۵/۵ متر و با پلان مستطیل شکل است. تاکنون هیچ گزارش و مطالعة دقیقی در مورد این اثر به چاپ نرسیده است. برخی از محققین در اشاراتی گذرا این بنا را کاروانسرای دوره ساسانی قلمداد نموده، ‌‌‌برخی دیگر کوشک و تعدادی رصدخانه را به عنوان کاربری بنا ذکر کرده‌اند. در این پژوهش، ‌‌‌کلیه مدارک موجود و اشارات تاریخی گردآوری گردید و اساس کار بر فعالیت‌‌‌های میدانی متمرکز گردید و بنا به دقت از نظر پلان، ‌‌‌مصالح و دیگر ویژگی‌‌‌ها بررسی و مطالعه شد. هدف از این پژوهش، ‌‌‌مشخص نمودن کاربری بنا با توجه به شواهد برجامانده از آن و مقایسة بنا با سایر بناهای مشابه از لحاظ ویژگی و سبک معماری می‌‌‌باشد. از مهم‌ترین نتایج این پژوهش پیشنهاد کاربری این بنا به عنوان یک کوشک یا کاخ کوچک و اتراقگاه موقت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

439 - آتشکده نقاره‌خانه،جایگاه مغان مگ؟
رؤیا تاج‌بخش میلاد وندائی

در مطالعات نوین و در فرآیند بررسی‌های باستان‌شناسی، اهداف گوناگونی طراحی می‌شود. از جمله با مطالعه بناها، مسائلی چون سبک‌ها و ویژگی‌های معماری، شرایط اقتصادی، قدرت دولت حاکمه، میزان علایق و رویکردهای مردمی به مذهب و غیره را می‌توان بیشتر دریافت. دوره ساسانی دوره‌ای از ت أکثر

در مطالعات نوین و در فرآیند بررسی‌های باستان‌شناسی، اهداف گوناگونی طراحی می‌شود. از جمله با مطالعه بناها، مسائلی چون سبک‌ها و ویژگی‌های معماری، شرایط اقتصادی، قدرت دولت حاکمه، میزان علایق و رویکردهای مردمی به مذهب و غیره را می‌توان بیشتر دریافت. دوره ساسانی دوره‌ای از تاریخ ایران است که توجه به آیین زرتشتی و حساسیت به مسائل و رخدادهای مذهبی در رأس امور شاهان آن قرار داشته و پژوهش در این دوره دلایل این رویکرد را تا حدودی روشن می سازد. بر همین اساس نگارندگان با ارائه طرح پژوهشی بررسی باستان‌شناختی و تحلیل پراکنش چهارطاقی های دوره ساسانی غرب و جنوب غربی استان فارس، اقدام به سه فصل بررسی باستان‌شناختی در زمستان ۱۳۹۰ و بهار و تابستان ۱۳۹۱ کردند. دستاورد این پژوهش شناسایی ۱۸ چهارطاقی حد فاصل شهرهای بالاده و فراشبند تا فیروزآباد بود. در این مقاله، به بررسی و گاهنگاری یکی از شاخص‌ترین و سالم‌ترین چهارطاقی‌های این منطقه با ناممجموعه چهارطاقی نقاره‌خانه پرداخته شده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی سبک‌شناسی معماری چهارطاقی نقاره‌خانه و قیاس آن با نمونه‌های مشابه و همچنین تاریخ‌گذاری آن جهت افزودن نمونه‌ای شاخص در میان این گونه بناهای معماری است. روش تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه‌ای بود، بر این اساس نخست این اثر شناسایی، سپس نقشه‌برداری شد و نمونه‌برداری از سفال‌های آن انجام گرفت. در مرحله کتابخانه‌ای، مقایسه این اثر با نمونه‌های همزمان جهت تاریخ‌گذاری صورت پذیرفت. بر اساس پژوهش انجام شده مشخص گردید که این چهارطاقی به دوره ساسانی و اوایل اسلام یعنی به سده‌های ۵ تا ۹ میلادی تعلق دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

440 - پیش بینی پیشرفت تحصیلی براساس مؤلف ههای سازگاری در دانش آموزان
محمدرضا تمنائی فر اعظم منصوری نیک

چکیدهپیشرفت تحصیلی از شاخص های مهم ارزیابی نوجوانان در مدرسه است و می تواند با عواملبسیاری از جمله سازگاری مرتبط باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی پیشرفت تحصیلی ومؤلفه های سازگاری در دانش آموزان انجام گرفته است. نمونه ی پژوهش شامل 380 دانش آموز دختر وپسر دبیرستانهای أکثر

چکیدهپیشرفت تحصیلی از شاخص های مهم ارزیابی نوجوانان در مدرسه است و می تواند با عواملبسیاری از جمله سازگاری مرتبط باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی پیشرفت تحصیلی ومؤلفه های سازگاری در دانش آموزان انجام گرفته است. نمونه ی پژوهش شامل 380 دانش آموز دختر وپسر دبیرستانهای شهر کاشان بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه ی سازگاری بل استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها آزمونهمبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و آزمون تفاوت میانگینها محاسبه شد. نتایج نشان دادکه بین پیشرفت تحصیلی، سازگاری در خانه و سازگاری تحصیلی دانش آموزان دختر ارتباط معناداریوجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بینپیشرفت تحصیلی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان پسرارتباط معناداری وجود دارد. نتایج بیانگر این بود که بین سازگاری هیجانی و سازگاری سلامت دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به اهمیت مجموعه عوامل خانوادگی وآموزشگاهی مرتبط با سازگاری و عملکرد تحصیلی، لازم است والدین و مربیان دربار هی ویژگیهاینوجوانان شناخت کافی داشته باشند و با افزایش اگاهی نوجوانان به ارتقای مهارتهای سازگاری کمکنمایند.کلیدواژه ها:پیشرفت تحصیلی، سازگاری، سازگاری در خانه، سازگاری تحصیلی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

441 - ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﻗﺎﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺷﺎﻏﻞ و دار ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺎن ﺑﻴﻦ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ رﺿﺎﻣﻨﺪی
ﻛﺘﺮﺷﻘﺎﻗﻲ ﻓﺮﻫﺎد1 ﺷﺨﻤگﺮ زﻫﺮا ﻛﺘﺮﺷﻘﺎﻗﻲ ﻓﺮﻫﺎد1 ﺷﺨﻤگﺮ زﻫﺮا

دﻛﺘﺮﺷﻘﺎﻗﻲ ﻓﺮﻫﺎد1ﺷﺨﻤگﺮ زﻫﺮا2چﻜﻴﺪهﻣﺆﻟﻔﻪ و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ رﺿﺎﻣﻨﺪی ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮای ﺣﺎﺿﺮ پژوﻫﺶ درﻫﺎیﻣﺘ زﻧﺎن ﺑﻴﻦ آنﺄﺷـﻬﺮ دار ﺧﺎﻧـﻪ و ﺷـﺎﻏﻞ ﻫﻞﻗﺎﻳﻦ60ﺷﺎﻏﻞ زﻧﺎن از ﻧﻔﺮو60ﺧﻮﺷﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺻﻮرت ﺑﻪ دار ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺎن از ﻧﻔﺮایﺷﺪﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب.دادهﻫﺎاﺟﺮای از پﺲﺗﻮﺻﻴﻔﻲ آﻣﺎری روﺷﻬﺎی از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﺳپﺲ ﺷﺪﻧﺪ، أکثر

دﻛﺘﺮﺷﻘﺎﻗﻲ ﻓﺮﻫﺎد1ﺷﺨﻤگﺮ زﻫﺮا2چﻜﻴﺪهﻣﺆﻟﻔﻪ و زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ رﺿﺎﻣﻨﺪی ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮای ﺣﺎﺿﺮ پژوﻫﺶ درﻫﺎیﻣﺘ زﻧﺎن ﺑﻴﻦ آنﺄﺷـﻬﺮ دار ﺧﺎﻧـﻪ و ﺷـﺎﻏﻞ ﻫﻞﻗﺎﻳﻦ60ﺷﺎﻏﻞ زﻧﺎن از ﻧﻔﺮو60ﺧﻮﺷﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺻﻮرت ﺑﻪ دار ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺎن از ﻧﻔﺮایﺷﺪﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب.دادهﻫﺎاﺟﺮای از پﺲﺗﻮﺻﻴﻔﻲ آﻣﺎری روﺷﻬﺎی از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﺳپﺲ ﺷﺪﻧﺪ، آوری ﺟﻤﻊ اﻧﺮﻳچ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ زﻧﺪگﻲ از رﺿﺎﻳﺖ پﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ)ﻣﻴـﺎﻧگﻴﻦرﺗﺒﻪای-اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺤﺮاف-ﻓﺮاواﻧﻲ(اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ ﺷﺎﺧﺺ و)ﻛﺎﻛﺴﻮن وﻳﻞ(ﻣﻌﻨﻲ ﺳﻄﺢ درداری05/0<Pو ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻮردگﺮﻓﺘﻨﺪ ﻗﺮار ﺗﺤﻠﻴﻞ.ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎﻣﻘﻴﺎس زﻳﺮ ﻧﻤﺮات رﺗﺒﻪ ﻣﻴﺎﻧگﻴﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮای ﻛﺎﻛﺴﻮن وﻳﻞ آزﻣﻮن ﺑﺮاﺳﺎسﻫﺎیگـﺮوه دو زﻧﺎﺷـﻮﻳﻲ رﺿﺎﻣﻨﺪیآزﻣـﻮدﻧﻲ ﻧﻤـﺮات ﻣﻴـﺎﻧگﻴﻦ رﺗﺒﻪ ﻛﻪ ﻃﻮری ﺑﻪ اﺳﺖ، ﻣﻌﻨﺎدار دار ﺧﺎﻧﻪ و ﺷﺎﻏﻞﻫـﺎیﺗﺤﺮﻳـﻒ ﻣﻘﻴﺎﺳـﻬﺎی زﻳـﺮ در ﺷـﺎﻏﻞرﺿﺎ آرﻣﺎﻧﻲ،زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻳﺖ،ارﺗﺒﺎط،ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ،پـﺮوری ﻓﺮزﻧﺪ ﺟﻨﺴﻲ، راﺑﻄﻪ،ﻣﻌﻨـﺎدار ﻃـﻮر ﺑـﻪ دوﺳـﺘﺎن و ﺧـﺎﻧﻮادهدارﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﺮه ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻘﻴﺎس زﻳﺮ در دار ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺎن اﻣﺎ اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ.ﻣﻘﻴـﺎس زﻳـﺮ ﻧﻤﺮات رﺗﺒﻪ ﻣﻴﺎﻧگﻴﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮای ﻛﺎﻛﺴﻮن وﻳﻞ آزﻣﻮن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻤچﻨﻴﻦﻫـﺎیزﻧﺎﺷـﻮﻳﻲ رﺿـﺎﻣﻨﺪی4گـﺮوهآزﻣﻮدﻧﻲ ﻧﻤﺮات ﻣﻴﺎﻧگﻴﻦ رﺗﺒﻪ ﻛﻪ ﻃﻮری ﺑﻪ اﺳﺖ، ﻣﻌﻨﺎدار دار ﺧﺎﻧﻪ و آﻣﻮزﺷﻲ درﻣﺎﻧﻲ، ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ،ﻫـﺎیﺑﺨـﺶ در ﺷـﺎﻏﻞارﺗﺒﺎط زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ، رﺿﺎﻳﺖ آرﻣﺎﻧﻲ، ﺗﺤﺮﻳﻒ ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎی زﻳﺮ در آﻣﻮزﺷﻲ،ﻓﺮاﻏـﺖ، اوﻗـﺎت ﺟﻨﺴـﻲ، راﺑﻄـﻪ ﻣـﺎﻟﻲ، ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖﻃﻮر ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ گﻴﺮی ﺟﻬﺖ و دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده پﺮوری، ﻓﺮزﻧﺪﻣﻘﻴـﺎس زﻳـﺮ در دار ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺎن اﻣﺎ اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻌﻨﺎداردارﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﻤﺮه ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

442 - شناسایی مولکولی باکتری استنوتروفوموناس مالتوفیلیا جدا شده از نمونه های بالینی و محیطی بیمارستان های کرمانشاه
سینا سادات امامی جمیله نوروزی رامین عبیری پرویز مهاجری

هدف: شناسایی مولکولی باکتری استنوتروفوموناس مالتوفیلیا جدا شده از نمونه های بالینی و محیطی بیمارستان های کرمانشاه روش کار: 500 نمونه بالینی و محیطی مختلف جمع آوری و توسط تست های بیوشیمیایی و PCR شناسایی شد. در مرحله بعد سویه های باکتری با تکثیر 7 لوکوس ژنی شامل atpD، ga أکثر

هدف: شناسایی مولکولی باکتری استنوتروفوموناس مالتوفیلیا جدا شده از نمونه های بالینی و محیطی بیمارستان های کرمانشاه روش کار: 500 نمونه بالینی و محیطی مختلف جمع آوری و توسط تست های بیوشیمیایی و PCR شناسایی شد. در مرحله بعد سویه های باکتری با تکثیر 7 لوکوس ژنی شامل atpD، gapA، guaA، mutM، nuoD، ppsA و recA مشخص و تعین توالی شد. رسم درخت فیلوژنی مربوط به سویه ها با نرم افزارMEGAv.7 صورت گرفت. نتایج: از میان500 نمونه جمع آوری شده از بیمارستان ها، تعداد 28 ایزوله استنوتروفوموناس مالتوفیلیا شناسایی شدند. از این میان 13 ایزوله مربوط به نمونه های محیطی (7 ایزوله (8/53%) از محیط های مرطوب و 6 ایزوله (2/46%) از محیط های خشک) و 15 ایزوله نیز مربوط به نمونه های بالینی (12 ایزوله (80%) از نمونه خلط بیماران و 3 ایزوله (20%) از خون بیماران) بودند. در تعداد اندکی سویه مشترک نیز میان نمونه های بالینی و محیطی یافت شد. بر اساس درخت فیلوژنی، 28 ایزوله جمع آوری شده مربوط به 21 سویه شناسایی شده از باکتری است که به دلیل شباهت ژنتیکی 100 % برخی از ایزوله ها بوده است. بحث و نتیجه گیری: تمام سویه های در حال گردش باکتری استنوتروفوموناس مالتوفیلیا در شهر کرمانشاه متعلق به یک الگوی ملکولی خاص بوده و از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردار نمی باشند که احتمال آلودگی بیماران به باکتری را از طریق محیط های آلوده بیمارستانی افزایش می دهد. بنابراین استفاده از روش های ملکولی افتراقی با قدرت بالا به عنوان روش قابل قبول در کنترل این باکتری پیشنهاد می گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

443 - مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی (جامدات زیستی) به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج
شهرام لاسمی ابراهیم علایی رضا ارجمندی امیرحسام حسنی

چکیدهمطالعه حاضر پژوهشی توصیفی-مقطعی می‌باشد. در حال حاضر، مدیریت محیط زیستی لجن فاضلاب یک چالش بزرگ در زمینه‌ی مهندسی محیط زیست است. راه حل‌های جدید موثر برای تصفیه فاضلاب منجر به بهبود کیفیت پساب نهایی شده، اما حجم لجن فاضلاب تولید شده را به میزان قابل توجهی افزایش می أکثر

چکیدهمطالعه حاضر پژوهشی توصیفی-مقطعی می‌باشد. در حال حاضر، مدیریت محیط زیستی لجن فاضلاب یک چالش بزرگ در زمینه‌ی مهندسی محیط زیست است. راه حل‌های جدید موثر برای تصفیه فاضلاب منجر به بهبود کیفیت پساب نهایی شده، اما حجم لجن فاضلاب تولید شده را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. این تحقیق وضعیت مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد وابسته به شرکت ملی نفت، به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج را بررسی نموده است.برای انجام این پژوهش، لجن موردنیاز از بسترهای لجن خشک‌کن تصفیه‌خانه فاضلاب مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد تهیه و روش مورد استفاده کمپوست هوازی لجن به صورت ویندرو بوده و در فاصله زمانی3 مرحله 20 روزه انجام گرفت.این پژوهش با هدف بررسی اثر فاضلاب و کمپوست حاصل از لجن فاضلاب شهری محمود آباد و همچنین بررسی وضعیت مدیریت زیست محیطی لجن فاضلاب تصفیه خانه بهداشتی مجتمع ورزشی و آموزشی محمودآباد وابسته به شرکت ملی نفت، به منظور تولید کمپوست و مقایسه آن برای جایگزینی با کودهای شیمیایی رایج انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که درصد موادآلی موجود درکمپوست حاصل از لجن فاضلاب شهری محمود آباد کیفیت مطلوبی دارد. تغییرات دما، pH، درصد کربن و نیتروژن در نمونه‌ها در محدوده قابل قبول و مطلوب است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

444 - اثربخشی درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز بر باورهای فراشناختی و نشخوار فکری زنان خانه دار دارای اختلال وسواس جبری
روح‌الله عزیزی فاطمه بهرامی کورش گودرزی مسعود صادقی

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز بر باورهای فراشناختی و نشخوار فکری افراد دارای اختلال وسواس جبری بود. این مطالعه نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه‌های آزمایش و کنترل بود. جامعه پژوهش زنان خانه‌دار دارای اختلال وسواس جبری شهرس أکثر

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز بر باورهای فراشناختی و نشخوار فکری افراد دارای اختلال وسواس جبری بود. این مطالعه نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه‌های آزمایش و کنترل بود. جامعه پژوهش زنان خانه‌دار دارای اختلال وسواس جبری شهرستان بروجرد در سال‌های 97-1396 به تعداد 1297 نفر بودند. نمونه پژوهش 30 نفر بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه‌ای (هفته‌ای دو جلسه) تحت درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت-هاتون، 2004) و نشخوار فکری (نولن-هوکسما و مارو، 1991) بودند. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که بین گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر باورهای فراشناختی و نشخوار فکری تفاوت معنی‌داری وجود داشت. به عبارت دیگر، درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز باعث کاهش باورهای فراشناختی و نشخوار فکری در زنان خانه‌دار دارای اختلال وسواس جبری شد (001/0p <). با توجه به اثربخشی شیوه درمانی بر کاهش باورهای فراشناختی و نشخوار فکری زنان خانه‌دار، توصیه می‌گردد که درمانگران و روانشناسان بالینی از درمان مبتنی بر رویکرد فراشناختی ولز در کنار سایر روش‌های درمانی برای بهبود باورهای فراشناختی و نشخوار فکری استفاده نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

445 - ‌بررسی گرایش‌های مطالعاتی و استفاده ازکتابخانه در بین نخبگان دانش‌آموزی ایران (از 1383 تا 1385)
نرگس محمد‌علی‌پور فاطمه نوشین فرد فهیمه باب‌الحوائجی

این پژوهش تحت عنوان بررسی گرایش‌های مطالعاتی و میزان استفاده از کتابخانه در بین نخبگان دانش‌آموزی ایران در سال‌های 1383تا 1385 به منظور بررسی گرایش‌های مطالعاتی؛ اهداف مطالعه؛ عادات مطالعه؛ میزان مطالعه و میزان استفاده از کتابخانه انجام شده است. جامعه پژوهش نخبگان دانش‌ أکثر

این پژوهش تحت عنوان بررسی گرایش‌های مطالعاتی و میزان استفاده از کتابخانه در بین نخبگان دانش‌آموزی ایران در سال‌های 1383تا 1385 به منظور بررسی گرایش‌های مطالعاتی؛ اهداف مطالعه؛ عادات مطالعه؛ میزان مطالعه و میزان استفاده از کتابخانه انجام شده است. جامعه پژوهش نخبگان دانش‌آموزی ایران شامل برگزیدگان کنکور سراسری، المپیادهای علمی و جشنواره دانش‌آموزی خوارزمی طی سال‌های 1383- 1385 می‌باشد که تعداد آنها سیصد نفر است. روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می‌باشد که از سیصد پرسشنامه ارسالی صد و شصت و هشت قابل استفاده بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های مختلف آماری و بر اساس نوع متغیرها؛ توسط نرم‌افزار SPSS مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق دوازده فرضیه مطرح شده است که از بین آنها فقط فرضیه دوم مورد تایید قرار گرفت. برخی یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اولویت اول علت علاقه به مطالعه در میان نخبگان دانش‌آموزی تشویق والدین و خانواده بوده است. بیشترین درصد جامعه مورد پژوهش (4/55 درصد) درحد زیاد و خیلی زیاد به مطالعه کتاب‌های غیر درسی و مطبوعات علاقه داشته‌اند. اولویت‌های آنان در گرایش‌های مطالعاتی زمینه ادبی و سپس علمی بوده است؛ اکثریت نخبگان دانش‌آموزی ایران در بیشتر مواقع (4/71 درصد) از اینترنت و سپس از منابع الکترونیکی استفاده می‌کنند؛ همچنین بیشتر نخبگان (9/86 درصد) در زمان تحصیل عضو کتابخانه مدرسه بوده‌اند؛ اکثریت آنان (6/75 درصد) در هفته یک‌بار و بیش از یک‌بار به کتابخانه مدرسه مراجعه می‌کردند؛ بیشترین درصد نخبگان دانش‌آموزی ایران (8/48 درصد) میزان تاثیر منابع کتابخانه‌ای را در حد متوسط ارزیابی کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

446 - بررسی علل تعارض در بین کتابداران کتابخانه‌های مؤسسات آموزش عالی مستقر در استان‌های خراسان شمالی- رضوی- جنوبی و نقش آن در رضایت شغلی آنان
فاطمه زارع

یکی از موضوعاتی که در مدیریت سازمان‌ها بسیار حائز اهمیت است مدیریت تعارض درون سازمانی است و تعارض پدیده‌ای است که آثار مثبت و منفی فراوانی روی افراد و سازمان بر جای می‌گذارد، استفاده صحیح و مؤثر از تعارض موجب شکوفایی و در نتیجه افزایش رضایت شغلی کارکنان است. در کتابخانه أکثر

یکی از موضوعاتی که در مدیریت سازمان‌ها بسیار حائز اهمیت است مدیریت تعارض درون سازمانی است و تعارض پدیده‌ای است که آثار مثبت و منفی فراوانی روی افراد و سازمان بر جای می‌گذارد، استفاده صحیح و مؤثر از تعارض موجب شکوفایی و در نتیجه افزایش رضایت شغلی کارکنان است. در کتابخانه نیز به عنوان سازمانی پویا همیشه امکان تقابل و تعارض بین کتابداران وجود دارد. در این پژوهش سعی شده است بررسی گردد که با توجه به جو فرهنگی، اجتماعی، سیاسی اقتصادی حاکم بر کتابخانه‌ها چه عواملی سبب ایجاد تعارض شده است و این تعارضات چه تأثیری بر رضایت شغلی افراد به جای گذاشته است؟ این پژوهش از نوع پیمایشی است که برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردیده است. جامعه پژوهش را کلیه کتابداران کتابخانه‌های مؤسسات آموزش عالی مستقر در استان‌های خراسان شمالی، جنوبی و رضوی تشکیل می‌دهند که تعداد آنها 80 نفر (64% زنان) است. نتایج حاکی از آن بود بین ساختار کتابخانه و رضایت شغلی آنان رابطه معناداری وجود دارد بین تعارض در محیط کتابخانه و رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد. بین وجود ساختار کتابخانه و رضایت شغلی مدیران رابطه معناداری وجود دارد. بین وجود تعارض در محیط کار کتابخانه و رضایت شغلی مدیران رابطه معناداری وجود دارد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

447 - بررسی علل تعارض در بین کتابداران کتابخانه‌های عمومی مراکز استان و نقش آن در رضایت شغلی آنان
فاطمه زارع

مقدمه: مدیریت تعارض جزء لازم و مکمل سبک کلی مدیریت به شمار می‌رود. مدیران کتابخانه، اطلاعات اندکی از مدیریت تعارض و مسائل مبتلا به آن دارند. با توجه به اینکه آشنایی مدیران نسبت به یافته‌های تعارض این امکان را برای آنها فراهم می‌کند تا اهمیت، ویژگیها و موقعیت تعارضهای مخ أکثر

مقدمه: مدیریت تعارض جزء لازم و مکمل سبک کلی مدیریت به شمار می‌رود. مدیران کتابخانه، اطلاعات اندکی از مدیریت تعارض و مسائل مبتلا به آن دارند. با توجه به اینکه آشنایی مدیران نسبت به یافته‌های تعارض این امکان را برای آنها فراهم می‌کند تا اهمیت، ویژگیها و موقعیت تعارضهای مختلف را به خوبی شناسایی نمایند و شرایط و یا علل بروز یا تشدید آنها را تشخیص و تحت کنترل قرار دهند. روش: این پژوهش از نظر روش گردآوری داده‌ها، مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه است. جامعۀ‌ آماری پژوهش را تمامی کارکنان کتابخانه‌های کل کشور تشکیل دادند. برای تعیین حجم نمونه در جامعه کارکنان کتابخانه های کشور از فرمول کوکران تعداد نمونه برابر 110 پیشنهاد شده و در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. یافته‌ها: بررسی داده‌های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS نشان داد بین ساختار کتابخانه و رضایت شغلی آنان رابطه معناداری وجود دارد، بین تعارض در محیط کتابخانه و رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد، بین وجود ساختار کتابخانه و رضایت شغلی مدیران رابطه معناداری وجود دارد، بین وجود تعارض در محیط کار کتابخانه و رضایت شغلی مدیران رابطه معناداری وجود دارد. اصالت / ارزش: تعارض پدیده ای است که آثار مثبت و منفی فراوانی روی افراد و سازمان بر جای می گذارد، استفاده صحیح و موثر از تعارض موجب شکوفایی و در نتیجه افزایش رضایت شغلی کارکنان است. در این پژوهش سعی شده است بررسی گردد با توجه به جو فرهنگی، اجتماعی، سیاسی اقتصادی حاکم بر کتابخانه ها، چه عواملی سبب ایجاد تعارض شده و این تعارضات چه تاثیری بر رضایت شغلی افراد به جای گذاشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

448 - بررسی رابطه میان نگرش شغلی و سازمانی کتابداران با میزان درگیری شغلی آنان در کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی شهر مشهد
مریم شایگانی سارا صدری‌فرد دکتر مصیب سامانیان

از جمله عوامل مهمی که در بقای سازمان‌های خدماتی بسیار موثر است،نیروی انسانی متعهد و متخصص است که در فرایند تحول و تبدیل جامعه سنتی به جوامع صنعتی و اطلاعاتی تاثیر انکارناپذیری داشته است. به نحوی که نیروهای انسانی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه ی جوامع اطلاعاتی و صنع أکثر

از جمله عوامل مهمی که در بقای سازمان‌های خدماتی بسیار موثر است،نیروی انسانی متعهد و متخصص است که در فرایند تحول و تبدیل جامعه سنتی به جوامع صنعتی و اطلاعاتی تاثیر انکارناپذیری داشته است. به نحوی که نیروهای انسانی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه ی جوامع اطلاعاتی و صنعتی و سازمان‌های خدماتی از جمله کتابخانه ها محسوب می‌کنند. براین اساس کتابداران در سازمان کتابخانه با داشتن نگرش شغلی و سازماتی مناسب زمینه بروز خلاقیت در شغل کتابداری را فراهم می‌آورندکه این امر به نوبه خود باعث ایجاد درگیری شغلی بهینه آنان در مراکز اطلاع رسانی می‌شود. هدف از این پژوهش،بررسی رابطه بینعوامل نگرش شغلی و سازمانیبا درگیری شغلی کتابداران کتابخانه‌های آستان قدس رضوی شهر مشهد در سال 1394 است. جامعه پژوهش،شامل کلیهکتابدارانی است که در کتابخانه های آستان قدس رضوی شهر مشهد مشغول به کار هستند. روش پژوهش در این تحقیق،توصیفی (غیرآزمایشی) از نوع همبستگی است. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامهدرگیری شغلی لاداهل (1965) و پرسشنامهنگرش شغلی و سازمانی عظیمی و همکاران(1390) به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی،درصد فراوانی و میانگین و همبستگی و ضریب رگرسیون استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد بین نگرش شغلی و سازمانی و درگیری شغلی رابطه معنی داری (01/0p<) وجود دارد. چنانکه نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد اگر نگرش شغلی و سازمانی کتابداران یک انحراف استاندارد افزایش یابد،می توان پیش بینی نمود که درگیری شغلی کتابداران به اندازه 25/0 افزایش یابد. همچنین از بین عوامل موثر بر نگرش شغلی و سازمانی تنها ماهیت شغل و سازمان توان پیش بینی معنادار برای درگیری شغلیکتابداران را دارد چنانچه ماهیت شغل و سازمان کتابداران یک انحراف استاندارد افزایش یابد،می توان پیش بینی نمود،درگیری شغلی کتابداران به اندازه 33/0 افزایش یابد. سایر نتایج نشان می‌دهد که متغیرهای اصلی پژوهش شامل نگرش شغلی و درگیری شغلیبا رشته تحصیلی،سنوات خدمت و سطح تحصیلات کتابداران همبستگی معناداری ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

449 - سفیر وسفارتخانه در دوره هخامنشیان
هاشم آقاجانی الیزه

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلما أکثر

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی ه وجود سفارتخانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

450 - سفیر وسفارتخانه
هاشم آقاجانی الیزه

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره ه أکثر

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط سیاسی و اقتصادی آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی به وجود سفارت‌خانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. کلید واژه: سفیر، سفارت‌خانه، فرستاده، هخامنشیان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

451 - معرفی مدارس و رصدخانه‌های مشهورآذربایجان در قرن نهم هجری قمری
شهرخ خسروی مهتاج ستار عودی رمضان رضایی

با روی کار آمدن ایلخانان جامعه علمی و فرهنگی ایران از انفعال و ایستایی چند دهه حاکمیت مغول بیرون آمد. تساهل و مدارای مذهبی ایلخانان تأثیر ویژه‌ای بر رشد فرهنگ و آموزش در این عصر داشت. نظر به اهمیتی که مراکز علمی آذربایجان در عصر مورد نظر داشته-اند همچنین با توجه به اهتم أکثر

با روی کار آمدن ایلخانان جامعه علمی و فرهنگی ایران از انفعال و ایستایی چند دهه حاکمیت مغول بیرون آمد. تساهل و مدارای مذهبی ایلخانان تأثیر ویژه‌ای بر رشد فرهنگ و آموزش در این عصر داشت. نظر به اهمیتی که مراکز علمی آذربایجان در عصر مورد نظر داشته-اند همچنین با توجه به اهتمام در امر تاسیس مدارس مقارن با قرن نهم ه.ق در منطقه آذربایجان و شمال غربی ایران و توسعه و ترقی علوم در این ناحیه پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که جایگاه وضعیت علمی مراکز علمی آذربایجان در قرن نهم هجری چگونه بوده و چه پیامدهای اجتماعی با تاکید بر مذهب داشته‌اند؟ روش تحقیق به‌صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که مدارس مهم‌ترین مراکز علمی قرن نهم بودند که هم ازنظر تعداد و هم میزان فعالیت‌های آموزشی بر سایر مراکز برتری داشتند. در این دوره مدارس بسیاری برای نشر و گسترش علم ساخته و یا بازسازی شدند. عمده‌ترین علومی که در این دوره در مدارس تدریس می‌شد علوم کلامی، ریاضی و فلسفه بود. از سوی دیگر به عنوان یک نتیجه قابل توجه، در فعالیت‌های علمی پس از حمله مغول، روح متعصب و خشک مذهبی که در عهد خلفا براساس جانبداری از مذاهب اهل سنت حاکم بود، در قرن نهم از میان رفت. البته نباید نقش رصدخانه‌ها و اهمیت آنان در کنار مدارس را نادیده گرفت، زیرا تأسیس رصدخانه‌‌ای همچون رصدخانه مراغه با جمعی از اندیشمندان آن زمان نقش بسیار پررنگی در رواج علم و دانش در این خطه داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

452 - بررسی برخی عوامل توسعه ی تاریخی در ایران باستان
حسین الهی

با پیدایش آیین زرتشت، تکامل در فکر و اندیشه ایرانیان بر پایه و دستورات و داده های این فرزانه تاریخ به وقوع پیوست که در آن برابری انسان، آزادی او و نقش گفتار، کردا و پندار نیک به صورت پایه های اصلی زندگی ایرانیان درآمد و موجب گسترش خردورزی در جامعه ی ایران گردید. خودباور أکثر

با پیدایش آیین زرتشت، تکامل در فکر و اندیشه ایرانیان بر پایه و دستورات و داده های این فرزانه تاریخ به وقوع پیوست که در آن برابری انسان، آزادی او و نقش گفتار، کردا و پندار نیک به صورت پایه های اصلی زندگی ایرانیان درآمد و موجب گسترش خردورزی در جامعه ی ایران گردید. خودباوری و احترام به خواسته های فردی و اجتماعی گسترش یافت و موجبات پیشرفت و تکامل جامعه را در درون شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی فراهم کرد. ایرانیان در این آزمون تاریخی که بر پایه پرسش و پاسخ بنیاد نهاده شده بود به ایجاد زندگی شاد و عشق و محبت برای همه ی مردم و به ویژه در محدوده جغرافیایی خود همت کردند و تربیت فرزندان خود را بر پایه خودشناسی گذاشتند تا بر پویایی جامعه بیفزایند به خانه و خانواده و گروه های قومی و نژادی احترام گذاشته و روابط جهان را بر پایه عدالت اجتماعی و مبارزه با جهل و جهالت در بین تمام انسان ها استوار کردند و معتقد بر این بودند که تمدن های بشری همگرا است و از واگرایی ها بدور شدند و عدالت و امنیت و آزادی را حق تمام مردم و برای همه آن ها خواستند و به آزادی انسان در تفکر و اندیشه پای بند و به خواسته هایش احترام فوق العاده قائل بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

453 - کتاب و کتابخانه در تمدن اسلامی و جایگاه آن در ایران
رسول عباسی بابک علیا دونیقی

با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه در جهان اسلام ، که ناشی از تعالیم این مکتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اکرم ص و ائمه ع درباره دانش و پژوهش ، جایگاه کتاب و کتابخانه درتمدن اسلام به وضوح آشکار می‌شود. در دوران تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود د أکثر

با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه در جهان اسلام ، که ناشی از تعالیم این مکتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اکرم ص و ائمه ع درباره دانش و پژوهش ، جایگاه کتاب و کتابخانه درتمدن اسلام به وضوح آشکار می‌شود. در دوران تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شکوفایی علم و دانش در این تمدن، که باعث به وجود آمدن کتابخانه‌های بسیار بزرگ و کاملی شد که به کمک دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افول که در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در کنار آن کمرنگ شدن نقش کتابخانه‌ها در جهان اسلام را شاهد می‌باشیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

454 - سفیر و سفارتخانه در دوره هخامنشیان
هاشم آقاجانی طهمورث مهرابی

دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشی أکثر

دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می کرد. با وجود پژوهش های گسترده ای که درباره ی تاریخ هخامنشیان و روابط سیاسی و اقتصادی آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده ای به سفیر و سفارت خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه ی پژوهش های تاریخی به وجود سفارت خانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

455 - آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان در عصر صفویه
ناصر تکمیل همایون

آموزش و پرورشِ فرزندان، نخست در خانه و خانواده به صورتهای تقلیدی و تلقینی از کهنترین روزگار وجود داشته و به دلیل داشتن بار فرهنگی و ارزشی، نوزادان را برای زندگی در جامعه گسترده پرورش داده و بی تردید چگونگی اوضاع اجتماعی، در کیفیت و تحقق آن دخالت تام داشته است. تکالیف آم أکثر

آموزش و پرورشِ فرزندان، نخست در خانه و خانواده به صورتهای تقلیدی و تلقینی از کهنترین روزگار وجود داشته و به دلیل داشتن بار فرهنگی و ارزشی، نوزادان را برای زندگی در جامعه گسترده پرورش داده و بی تردید چگونگی اوضاع اجتماعی، در کیفیت و تحقق آن دخالت تام داشته است. تکالیف آموزش و پرورش، در مسیر تحولات تاریخی اندک اندک جنبه نهادی یافته و بسیاری از وظایف آن از نهاد خانواده به نهاد آموزش انتقال پیدا کرده است. در ایران عصر اسلامی، این نهاد برجسته که ریشه در فرهنگ ایران باستان و آموزشهای دینی داشت، تطورات سریع یافت و جلوه ای درخشان در سراسر ایران زمین از خود نشان داد. پس از یورشهای مغولان و لشکرکشی های تیمور، نظام ملوک الطوایفی در سراسر ایران زمین سایه گسترد، و نهاد حکومتی در بخش هایی از کشور، به طور مستقل استقرار یافت. اما فرهنگ ایرانی و نهادهای وابسته به آن (آموزش و پرورش) کم و بیش وحدت و همسانی خود را حفظ کردند. با روی کار آمدن سلسله صفویه، ایران از استقلال ملی برخوردار گردید. اما یگانگی پدید آمده، بیشتر حکومتی و زورمدارانه بود و نهادهای فرهنگی را بر پایه تشیع خاص قزلباش به خدمت خود در آورد و فرهنگ (هنر و اندیشه و آموزش) پویایی لازم را از دست داد و توسعه و پیشرفت فقط در پاره ای عناصر مادی فرهنگ (معماری و هنرهای تزیینی) چشمگیر شد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

456 - هرسـین در آینه ی تاریخ باستان
باقرعلی عادل فر پوریا اسماعیلی

شهرستان هرسین از توابع استان کرمانشاه(باختران سابق) است. بر اساس شواهد و مدارک باستان شناختی، بویژه وجود تپه ی گنج دره، می توان مدعی شد که این خطَه ی کهنازنخستین زیستگاه‌های بشر در فلات ایران به شمار می‌رفته و درطی قرون متمادی به خصوص دردوران باستان به علت شرایط خاص اقل أکثر

شهرستان هرسین از توابع استان کرمانشاه(باختران سابق) است. بر اساس شواهد و مدارک باستان شناختی، بویژه وجود تپه ی گنج دره، می توان مدعی شد که این خطَه ی کهنازنخستین زیستگاه‌های بشر در فلات ایران به شمار می‌رفته و درطی قرون متمادی به خصوص دردوران باستان به علت شرایط خاص اقلیمی و داشتن خاک‌های زراعی مرغوب، آب فراوان و دشت‌های وسیع همواره مورد توجه اقوام گوناگون ازجمله قوم لک قرار گرفته است و فرامانروایان سلسله‌های مختلف مانند هخامنشیان و ساسانیان به اهمیت این منطقه آگاه بوده اند. با توجه به میراث گرانبهای فرهنگی مادی و معنوی نهفته در خطه ی غرب، و به ویژه شهرستان هرسین، که شامل آثار و ابنیه ی تاریخی، گور دخمه ها و کتیبه ها سنگی و باورداشت های دینی با رنگ و صبغه ی آیین های باستانی رایج در ایران است، پژوهش حاضر بر آن است که با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی برتوصیف و تحلیل، تاریخ شهرستان هرسین را در عصر باستان مبتنی بر منابع اصلی و شواهد تاریخی بررسی و معرفی نماید. یافته‌های اصلی پژوهش نشان می‌دهد که هرسین جدا از وضعیت اقلیمی مناسب، از نظر مذهبی نیز از مراکز مهم پرستش آئین مهرپرستی درکنارمذهب زرتشت بوده است که اقدام گئومات مغ در بستن معابد پیروان این دین چنین مسئله‌ای را به اثبات می‌رساند. همچنین وجود کتیبه بیستون در حومه این شهر که اقدامات سیاسی داریوش اول را در آغاز سلطنت شرح می‌دهد، اهمیت والای هرسین را نمایان می‌سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

457 - فراموشخانه،نخستین جمعیت سیاسی ایران در دوره قاجار
جعفر قلی زاده

شکل گیری احزاب و گروههای سیاسی در ایران به انقلاب مشروطیت باز میگردد.زمینه های پیدایش احزاب در ایران را باید در حوادث،جریانها،تشکلها و انجمنهای سیاسی پیش از مشروطیت جستجو کرد.انجمنهای سیاسی از دوره ناصرالدین شاه(حدو سال 1147ق)با تشکیل فراموشخانه توسط میرزا ملکم خان نا أکثر

شکل گیری احزاب و گروههای سیاسی در ایران به انقلاب مشروطیت باز میگردد.زمینه های پیدایش احزاب در ایران را باید در حوادث،جریانها،تشکلها و انجمنهای سیاسی پیش از مشروطیت جستجو کرد.انجمنهای سیاسی از دوره ناصرالدین شاه(حدو سال 1147ق)با تشکیل فراموشخانه توسط میرزا ملکم خان ناظم الدوله آغاز گزدید.هر چند در ابتدا ناصرالدین شاه اجازه فعالیت به ملکم خان و همکارانش داد ولی پس از مدتی جلوی فعالیت ان گرفته شد.میرزا ملکم خان که در حقیقت موسس اولین جمعیت سیاسی ایران دوره قاجار در ایران است برخی از عقایدش را از طریق روزنامه قانون مطرح می کرد.در این روزنامه به سوال ها و شبهات مخالفین نیز پاسخ داده می شد.در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن بررسی زیر ساختهای سیاسی دوره ناصری به تلاشهای چند ساله اعضای جمعیت سیاسی فراموشخانه پرداخته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

458 - دارالشفا نخستین بیمارستان قم در دوره قاجاریه
مهدی وزین افضل حسین اسماعیلی نصرآبادی

دارالشفا، یکی از ابنیه مجاور حرم حضرت معصومه(س) است که در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. قدمت مکانی که دارالشفا در آن ساخته شده است، به دوره صفویه و سلطنت شاه عباس دوم می‌رسد. با روی کار آمدن قاجاریه و در دوران سلطنت فتحعلی شاه، اقدامات عمرانی در قم سرعت بیشتری گرفت و فتحع أکثر

دارالشفا، یکی از ابنیه مجاور حرم حضرت معصومه(س) است که در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. قدمت مکانی که دارالشفا در آن ساخته شده است، به دوره صفویه و سلطنت شاه عباس دوم می‌رسد. با روی کار آمدن قاجاریه و در دوران سلطنت فتحعلی شاه، اقدامات عمرانی در قم سرعت بیشتری گرفت و فتحعلی شاه در پی این اقدامات، دارالشفا را گسترش داد و آن را به صورت بیمارستانی برای زوار حرم حضرت معصومه(س) و مردم قم در آورد. در طی دوران بعد از مرگ فتحعلی شاه، چند سالی به همت کامران میرزا نایب السلطنه دارالشفا همچنان کارکردی بیمارستانی داشت؛ ولی بعد از مرگ این شاهزاده قاجاری، دارالشفا به صورت مدرسه علوم دینی درآمد. در دوره پهلوی و با تلاش‌های حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، به حجرات دارالشفا افزوده شد و کاملاً در اختیار طلاب علوم دینی قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

459 - بررسی وضعیت موجود کیفیت فاضلاب ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمان
زیبا کاظمی

تعیین مشخصات کمی و کیفی فاضلاب خام ورودی به تصفیه خانه ها یکی از ارکان اصلی طراحی تصفیه خانه های فاضلاب به شمار می‌آید. این تحقیق با هدف بررسی مشخصات کمی و کیفی فاضلاب ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمان انجام شد. علاوه بر اندازه‌گیری پیوسته دبی فاضلاب ورودی به تصفیه خ أکثر

تعیین مشخصات کمی و کیفی فاضلاب خام ورودی به تصفیه خانه ها یکی از ارکان اصلی طراحی تصفیه خانه های فاضلاب به شمار می‌آید. این تحقیق با هدف بررسی مشخصات کمی و کیفی فاضلاب ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمان انجام شد. علاوه بر اندازه‌گیری پیوسته دبی فاضلاب ورودی به تصفیه خانه ، غلظت اکسیژن خواهی بیوشیمیایی پنج روزه (BOD)، غلظت اکسیژن خواهی شیمیایی(COD)، کل مواد معلق(TSS) و کل نیتروژن کجدال(TKN) در نمونه های مرکب 24 ساعته متناسب با دبی، اندازه گیری شد. مقدار میانگین برای سه سال 1396 تا 1398 برای BOD معادل6/287 میلی گرم در لیتر ، COD معادل 9/413 میلی در لیتر ، TSS معادل 9/140 میلی گرم در لیتر و TKN معادل1/48 میلی گرم در لیتر مبی باشد. که نشان می دهد از مقادیر طرح مدول 1 و 2 بیشتر بوده و نیاز به تغییرات در مشخصات کیفی فاضلاب ورودی به مدول های 1 و 2 دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

460 - عوامل موثر بر ارزش ویژه برند دانشگاه ( مورد مطالعه : دانشگاه آزاد اسلامی قزوین )
مهدی قاسمی میرزایی مرتضی موسی خانی

از آنجایی که دانشگاه ها به اهمیت جذب دانشجویان و داشتن تصاویر ذهنی متمایز در بازار رقابتی پی برده اند، ارزش وژه برند دانشگاه ها موضوعی است که توجه بسیاری از دانشگاه ها را در دنیا به خود جلب کرده است به طوری که افزایش رقابت میان دانشگاه ها بر سر جذب دانشجو آن ها را وادار أکثر

از آنجایی که دانشگاه ها به اهمیت جذب دانشجویان و داشتن تصاویر ذهنی متمایز در بازار رقابتی پی برده اند، ارزش وژه برند دانشگاه ها موضوعی است که توجه بسیاری از دانشگاه ها را در دنیا به خود جلب کرده است به طوری که افزایش رقابت میان دانشگاه ها بر سر جذب دانشجو آن ها را وادار کرده تا از طریق ایجاد مجموعه ای از ویژگی های مطلوب و منحصر به فرد برای جذب دانشجویان بالقوه برای خودشان برند ایجاد کنند . از کاربردهای این پژوهش می توان به :کمک به مدیران دانشگاه آزاد اسلامی قزوین برای مدیریت بهتر برند دانشگاه آزاد اسلامی قزوین و ارتقای ارزش ویژه برند دانشگاه از طریق توجه به ابعاد تاثیر گذار ارزش ویژه برند اشاره کرد .هدف از انجام این تحقیق بررسی عوامل موثر بر ارزش ویژه برند دانشگاه آزاد اسلامی قزوین است. تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری اطلاعات پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قزوین تشکیل می دهند. برای سنجش متغیرها، با اتکا بر مفاهیم موجود در پرسشنامه مقاله پشتیبان پینار و همکاران( 2014) از پرسشنامه محقق ساخته برای دو گروه اساتید و دانشجویان 2016) استفاده گردید. روایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب لاوشه و تحلیل عاملی تائیدی مورد تأیید قرار گرفت و برای سنجش پایایی از روش سنجش پایایی همبستگی درونی با استفاده محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های جمع آوری شده از پرسشنامه ها با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل ( گروه دانشجویان) و نرم افزار (SmartPLS) برای اساتید مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی فرضیات تحقیق نشان داد که عوامل موثر بر ارزش ویژه برند در دانشگاه آزاد اسلامی تاثیر می گذارد. بر اساس میزان ضریب مسیر می توان چنین اذعان نمود که در جامعه اساتید، آگاهی از برند، وفاداری به برند دانشگاه و کیفیت ادراک شده در رتبه های اول تا سوم و محیط عاطفی و شهرت دانشگاه در جایگاه های بعدی قرار دارند. همچنین در جامعه دانشجویان کیفیت ادراک شده در رتبه اول، شهرت دانشگاه، محیط عاطفی، آگاهی از برند و وفاداری برند نیز به ترتیب در رتبه های دوم تا پنجم قرار دارند. در ادامه می توان چنین اذعان نمود که برای گروه دانشجویان زندگی دانشجویی در رتبه اول، تسهیلات فیزیکی، خدمات کتابخانه و توسعه شغلی به ترتیب در رتبه دوم تا چهارم قرار دارند. همچنین این نتیجه در جامعه اساتید با اولویت های امکانات رفاهی، خدمات کتابخانه، تسهیلات فیزیکی و توسعه شغلی روبروست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

461 - به کارگیری مدل DEAدر QFD به منظور طراحی محصول در صنایع تولید تلویزیون ( مطالعه موردی شرکت پارس الکتریک)
محمد مهدی مظفری مجید کاوسی

توسعه عملکرد کیفیت (QFD) روش توسعه، گسترش ویژگی‌ها و کارکردهایی است که به کالا یا خدمت، با توجه به نیازهای مشتریان،کیفیت می‌بخشند. اما سازمان ها و موسسات بدون در نظر گرفتن محدودیت های موجود در پیش رو، هرگز قادر به توسعه محصولات یا خدمات نمی باشند. تاکنون مطالعات زیادی أکثر

توسعه عملکرد کیفیت (QFD) روش توسعه، گسترش ویژگی‌ها و کارکردهایی است که به کالا یا خدمت، با توجه به نیازهای مشتریان،کیفیت می‌بخشند. اما سازمان ها و موسسات بدون در نظر گرفتن محدودیت های موجود در پیش رو، هرگز قادر به توسعه محصولات یا خدمات نمی باشند. تاکنون مطالعات زیادی بر لزوم درنظر گرفتن عواملی همچون هزینه و سهولت پیاده سازی، برای محاسبه اهمیت نسبی مشخصه های فنی در QFD تاکید کرده اند. با این حال مطالعات کمی در این زمینه صورت گرفته است و یا اگر هم مطالعه ای وجود دارد، تنها یکی از این عوامل (هزینه، سهولت پیاده سازی، محدودیت های تولید و...) را در محاسبات خود در نظر گرفته است. در این مقاله به منظور دستیابی به هدف مذکور، یعنی انتخاب مشخصه های فنی مناسب، با در نظر گرفتن چند عامل اضافی در طراحی محصول، از روش DEA در QFD در قالب یک مطالعه موردی در صنعت تلویزیون (مطالعه موردی: شرکت پارس الکتریک) استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

462 - بهبود الگوریتم رقابتی کلونی استعمارگران با استفاده از عملگر یادگیری استعمارگران وکاربرد آن در حل مساله فروشنده دوره گرد
حسن حاله دانیال اسماعیلی علی آبادی

در این مقاله سعی شده تا با بهبود الگوریتم رقابتی کلونی استعمارگران ( ICA ) در قالب مساله فروشنده دوره گرد (TSP)، پاسخ مسأله بهبود یابد و میزان میزان این بهبود مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. با افزودن عملگر یادگیری، استعمارگران از کلونی‌هایی که تا حد مطلوبی پیشرفت حاصل نم أکثر

در این مقاله سعی شده تا با بهبود الگوریتم رقابتی کلونی استعمارگران ( ICA ) در قالب مساله فروشنده دوره گرد (TSP)، پاسخ مسأله بهبود یابد و میزان میزان این بهبود مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. با افزودن عملگر یادگیری، استعمارگران از کلونی‌هایی که تا حد مطلوبی پیشرفت حاصل نموده اند، خواصی را در جهت‌هایی یاد می گیرند که باعث بهبود پاسخ مسأله شود. با توجه به یادگیری کنترل شده استعمارگران از کلونی‌های مطلوب میزان بهبود پاسخ بیشتر از زمانی است که کلونی‌ها بصورت غیر کنترل شده از استعمارگران خود خواصی را برداشت می نمایند. در این مقاله سعی شده تا عملکرد عملگر یادگیری را با مثال های متعدد از TSPLIB نمایش دهد و بیان نماید که الگوریتم رقابتی کلونی استعمارگران با عملگر یادگیری استعمارگران نتایج بهتری را هم در کیفیت پاسخ و هم در زمان حل نسبت به زمانی که این عملگر استفاده نشود، ارائه می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

463 - تبیین راهکارهایی جهت ارتقای کیفیت بصری فضاهای آشپزخانه های مسکونی بر اساس مبانی بوم شناسی بصری (ویدئواکولوژی)
محمد حسین جوانمردی طاهره نصر جمال الدین مهدی نژاد

تصاویر دریافتی از محیط اطراف در قالب ادراک بصری تاثیر بسزایی را در ارتباط با رابطه انسان با محیط و رضایتمندی وی از محل سکونتش خواهد داشت. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که تطابق تصاویر دریافتی از فضای پیرامون افراد به چشم‌هایشان با استانداردهای بینایی و فیزیولوژیک بینایی باعث أکثر

تصاویر دریافتی از محیط اطراف در قالب ادراک بصری تاثیر بسزایی را در ارتباط با رابطه انسان با محیط و رضایتمندی وی از محل سکونتش خواهد داشت. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که تطابق تصاویر دریافتی از فضای پیرامون افراد به چشم‌هایشان با استانداردهای بینایی و فیزیولوژیک بینایی باعث افزایش حس رضایتمندی و کیفیت بصری فضای سکونت افراد می‌شود. لذا مساله اصلی پژوهش ضرورت تدوین راهکارهایی جهت افزایش کیفیت بصری فضاهای مسکونی نظیر آشپزخانه می‌باشد. فرضیه پژوهش هم مبتنی بر تاثیرگذاری مولفه‌های کیفیت بصری نظیر تقارن، ریتم، نوع فرم خطوط، تناسبات و ... بر میزان افزایش رضایتمندی کاربران و کیفیت بصری محیط می‌باشد. متغیرهای مستقل پژوهش شامل مولفه‌های تاثیرگذار بر کیفیت بصری محیط نظیر کنتراست رنگ، مصالح، تقارن و ... و متغیر وابسته شامل میزان رضایتمندی و تمایلات کاربران و در نتیجه میزان کیفیت بصری محیط می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع ترکیبی کمی و کیفی و نوع رویکرد پژوهش روش همبستگی است. روش جمع‌آوری اطلاعات نیز بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و پرسش‌نامه می‌باشد. به طور کلی هدف پژوهش تبیین راهکارهایی جهت ارتقاء کیفیت بصری فضای آشپزخانه‌های مسکونی بر اساس مبانی بوم‌شناسی بصری است. چهارچوب نظری پژوهش با توجه به 5 مکانیسم فیزیولوژیکی بینایی و مهم‌ترین شاخصه‌های تاثیرگذار بر کیفیت ‌بصری محیط مسکونی بر اساس دیدگاه‌های محققین و نظریه‌پردازان ترسیم شده است. نتایج پرسشنامه‌ها نیز بر اساس نرم‌افزارهای فوتوشاپ، spss و پردازش تصویر دیجیتال متلب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده‌اند. نتایج بیانگر آن است که بیشترین میزان تمایلات مردم به فرم‌ها و خطوط منحنی و ساده بدون شکست، ابعاد با تناسبات مستطیل طلایی و دارای تقارن و ریتم در دو محورx و y، بکارگیری رنگ‌هایی با کنتراست رنگی متفاوت با توجه به جبهه‌های مختلف آشپزخانه و فرم‌های پنجره به صورت منحنی با توجه به فعالیت قشر سینگولات قدامی در مغز و مکانیسم جواب روشن و خاموش می-باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

464 - بررسی فضاهای موثر بر تصویر ذهنی براساس مقایسه تطبیقی خانه های دوران پهلوی و ساختمان ‌های بلند مسکونی شهر ارومیه
پریا شفیع پوریوردشاهی مصطفی کیانی منوچهر معظمی

10.22094/lsj.2023.704900

امروزه با توجه به افزایش جمعیت در ایران، ساختمان‌های بلند مسکونی در حال گسترش هستند. گرچه عوامل متعدد بسیاری بر رضایت ساکنان از زندگی در ساختمان‌های بلند تاثیرگذار است، اما توجه به احساس و نیازهای آن‌ها در این راستا می‌تواند باعث افزایش رضایتمندی شود. از آنجا که تصویر ذ أکثر

امروزه با توجه به افزایش جمعیت در ایران، ساختمان‌های بلند مسکونی در حال گسترش هستند. گرچه عوامل متعدد بسیاری بر رضایت ساکنان از زندگی در ساختمان‌های بلند تاثیرگذار است، اما توجه به احساس و نیازهای آن‌ها در این راستا می‌تواند باعث افزایش رضایتمندی شود. از آنجا که تصویر ذهنی ساکنان ساختمان‌های بلند بر احساس ساکنان از محیط تاثیرگذار می‌باشد، بررسی و مطالعه‌ تصویر ذهنی در جهت افزایش رضایتمندی در ساکنان از اهداف پژوهش است. عواملی کالبدی و عوامل روان‌شناختی می‌توانند در شکل‌گیری تصویر ذهنی در افراد نقش مؤثری داشته باشند که در این مقاله، عوامل کالبدی مد نظر هستند. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی است. ابتدا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و مقایسه‌ خانه‌های دوران پهلوی و ساختمان‌های بلند مسکونی در شهر ارومیه پرداخته می‌شود و فضاهای آن‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. سپس با رویکرد کمی و با استفاده از پرسشنامه در قالب طیف لیکرت، فضاهایی را که در تصویر ذهنی ساکنان ساختمان‌های بلند مسکونی مؤثر هستند، شناسایی می‌شود. روش گردآوری داده‌های پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه‌ای (نظری) و مطالعات میدانی و پیمایشی مبتنی بر پرسش‌نامه‌‌ با سؤالات بسته است. پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصادفی در اختیار ساکنان ساختمان‌های بلند شهر ارومیه قرار داده شد و پاسخ‌های آن‌ها با استفاده از نرم‌افزار Spss25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از بررسی‌ها نشان می‌دهند که وجود پنجره‌های بزرگ و سرتاسری با میزان OKB کمتر، وجود حیاط مستقل، استفاده از مصالح بومی، در دسترس بودن فضاهای مختلف ساختمان و پس از آن نمای آجری و استفاده از مبلمان سنتی می‌توانند در تصویر ذهنی آن‌ها تاثیرگذار باشند. بنابراین با توجه به این‌که، عوامل مؤثر بر تصویر ذهنی می‌توانند موجب افزایش رضایتمندی در ساکنان باشند، عوامل کالبدی بدست آمده، نیز بر میزان رضایتمندی ساکنان از محل زندگی خود تاثیرگذار هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

465 - صورت‌بندی مولدهای انعطاف‌پذیری خانه‌های اعیانی بر اساس تحولات گفتمان جنسیتی دوره قاجار (مورد پژوهشی: خانه‌های اعیانی قزوین)
مهدخت کیائی حسین سلطان‌زاده مریم ارمغان علی‌اکبر حیدری

انعطاف‌پذیری، پاسخی برای رفع نیازهای مختلف ساکنین خانه در زمان‌های گوناگون می‌باشد. در واقع این نیازها هستند که برای رفع آن‌ها قابلیت تغییرات بالقوه در بُن نظام‌های فعالیتی و فضاییِ خانه‌ها، بروز پیدا می‌کنند و بالفعل می‌شوند؛ در پژوهش پیش‌رو این دلیل بروز انعطاف‌پذیری أکثر

انعطاف‌پذیری، پاسخی برای رفع نیازهای مختلف ساکنین خانه در زمان‌های گوناگون می‌باشد. در واقع این نیازها هستند که برای رفع آن‌ها قابلیت تغییرات بالقوه در بُن نظام‌های فعالیتی و فضاییِ خانه‌ها، بروز پیدا می‌کنند و بالفعل می‌شوند؛ در پژوهش پیش‌رو این دلیل بروز انعطاف‌پذیری، مولدهای انعطاف‌پذیری نامیده می‌شود. هدف اصلی بررسی دگرگونی مولدهای انعطاف‌پذیری بر اساس تحولات گفتمان جنسیتی (روابط فرهنگی میان زنان و مردان) در خانه‌های اعیانی قاجاری می‌باشد و بنابراین سوال اصلی پژوهش این ا ست که: مولدهای انعطاف‌پذیریِ خانه‌های اعیانی بر اساس تحولات گفتمان جنسیتی در میانه دوره قاجار چگونه صورت‌بندی یافته‌اند؟ روش تحقیق از نوع کیفی و با رو‌ش‌های تحقیق توصیفی تحلیلی، تفسیری تاریخی و پدیدارشناسانه ا ست؛ درگام نخست بازتاب تحولات گفتمان جنسیتی در خانه‌های اعیانیِ دوره قاجار معرفی شده است و سپس مولدهای انعطاف‌پذیری بر اساس ویژگی‌های خانه‌های اعیانی از میان کتب و منابع معتبر تاریخی شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. سپس با استفاده از روش تحقیق پدیدارشناسانه به بررسی مصداقی تحولات مولدهای انعطاف‌پذیری در شش خانه اعیانی قزوین با استفاده از نتایج مصاحبه‌های عمیق با ساکنان آن خانه‌ها و بررسی منابع معتبر تاریخی پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهند نظا‌م‌های فعالیتی و فضایی که پیش از تحول گفتمان جنسیتی، مولدهای انعطاف‌پذیری (قابلیت بالقوه تغییرات) داشته‌اند پس از این دوره نیز کارکرد خود را حفظ نموده‌ اند. به‌عبارتی نیازهای ساکنان خانه‌های اعیانیِ قاجاری حتی با تحولات روابط میان زنان و مردان در میانه آن دوران کماکان باقی مانده‌اند و این تحولات، دست‌ِ‌کم در دوره قاجار نتوانسته‌اند تغییر واضحی در نیازهای ساکنان خانه‌ها ایجاد نمایند. همچنین به‌نظر می‌رسد تحولات گفتمان جنسیتی، نظام‌های فعالیتی و فضاییِ خانه‌ها را محدودتر کرده‌ا‌ند اما این محدودیت، خللی بر مولدهای انعطاف‌پذیریِ آن‌ها وارد نکرده است. به‌‌عبارتی می‌توان چنین نتیجه گرفت که تحولات گفتمان جنسیتی، مولدهای انعطاف‌پذیریِ خانه‌های قبل و پس از عصر ناصری را پوشش داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

466 - پژوهشی در خوانش شاخه‌های آمیختگی در فضای فردی- جمعی حیاط خانه سنتی (خانه‌های تاریخی ایران مرکزی در عهد قاجار و صفوی)
حسنا ورمقانی

پیکره هر اثر معماری را شاخه‌هایی خاص موجودیت می‌بخشند که نحوه سازمان‌یافتگی و آمیختگی این شاخه‌ها بر روابط خاصی که میان فضاهای اصلی و فرعی داخل بنا جاری می‌شوند، اثرگذاری دارند. شاخه آمیختگی یا مولفه ترکیبی، بخش یا جز تعیین‌کننده در موجودیتی مادی یا معنوی است که دربرگیر أکثر

پیکره هر اثر معماری را شاخه‌هایی خاص موجودیت می‌بخشند که نحوه سازمان‌یافتگی و آمیختگی این شاخه‌ها بر روابط خاصی که میان فضاهای اصلی و فرعی داخل بنا جاری می‌شوند، اثرگذاری دارند. شاخه آمیختگی یا مولفه ترکیبی، بخش یا جز تعیین‌کننده در موجودیتی مادی یا معنوی است که دربرگیرنده تمامی موجودیت‌های فیزیکی یا کالبدی بنا، محیط آن و نیز مفهوم‌هایی است که به تعیین هویت اجتماعی بنا راه می‌برند و بررسی آن در محفلی تحلیلی، راه و روال شناخت فضای معماری است. از جمله عناصر و اجزای ساختاری خانه ایرانی، حیاط است که در ساختار فضایی مسکن از جایگاه و ضرورت ویژه‌ای برخوردار بوده و از جنبه‌های اقلیمی، عملکردی، مناسبات فرهنگی و اجتماعی حائز اهمیت فراوانی بوده است. همچنین بخش زیادى از عملکردهاى خانه متاثر از آن است. پژوهش حاضر با کاربرد روش توصیفی تحلیلی، تفسیری تاریخی و پدیدارشناسانه و با تکیه بر شواهد و قرائن تاریخی، به بررسی ویژگی‌ها و ابعاد شاخه‌های آمیختگی در حیاط خانه سنتی می‌پردازد، هویت فردی-جمعی آن را استدلال می‌نماید و در این میان، خانه‌های تاریخی ایران مرکزی در عصر قاجار و صفوی را مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌علاوه چهار خانه تاریخی متعلق به دوره قاجار در شهرهای یزد و کاشان انتخاب شده‌اند تا با مشاهدات میدانی و بررسی‌های کتابخانه‌ای سوالات پژوهش پاسخی مصداقی پیدا کنند. سوالات تحقیق مطرح می‌کنند که؛ هریک از شاخه‌های آمیختگی در حیاط خانه‌های تاریخی دارای چه ویژگی‌ها و ابعادی است؟ و چگونه می‌توان هویت فردی-جمعی حیاط خانه سنتی را بر اساس شواهد و قرائن تاریخی استدلال نمود؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند شاخه آمیختگی کالبدی ضمن پاسخگویی به نیازهای کارکردی، پدیدآورنده سایر شاخه‌های آمیختگی فرهنگی، اجتماعی، آیینی، طبیعی و تفریح و لذت است که از طریق شکل‌دادن به قلمروهای مشترک یا منفرد و مجزا، امکان انجام کارکردهای متنوع را فراهم نموده و به پدیداری هویت فردی-جمعی حیاط خانه سنتی انجامیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

467 - مقایسه ی حمایت اجتماعی ادراک شده، امید و پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان ساکن در خوابگاه های سازمان کمیته امداد و خانه‌های کودکان بی سر پرست و بد سرپرست سازمان بهزیستی در استان آذربایجان غربی
جواد کیهان سارا محمد مرادی نقده فاضل قانع قره باغ

هدف تحقیق حاضر، مقایسه ی حمایت اجتماعی ادراک‌شده، امید و پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان ساکن در خوابگاه های سازمان کمیته امداد و خانه‌های کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست سازمان بهزیستی در استان آذربایجان غربی می باشد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری شا أکثر

هدف تحقیق حاضر، مقایسه ی حمایت اجتماعی ادراک‌شده، امید و پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان ساکن در خوابگاه های سازمان کمیته امداد و خانه‌های کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست سازمان بهزیستی در استان آذربایجان غربی می باشد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه ساکن در خوابگاه های سازمان کمیته امداد و خانه‌های کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست سازمان بهزیستی در استان آذربایجان غربی می باشند. روش نمونه‌گیری با توجه به محدودیت جامعه آماری تمام شماری می باشد. جهت گردآوری اطلاعات از مقیاس حمایت اجتماعی ادراک‌شده چندبعدی زیمت و همکاران(1988)، پرسشنامه امید اسنایدر(1991) و کارنامه تحصیلی دانش آموزان در پایان نیم سال تحصیلی استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه نشان داد که بین گروه‌ها ازلحاظ میزان برخورداری از حمایت اجتماعی ادراک‌شده و امید تفاوت معنی‌داری وجود دارد. طوری که بچه‌های بی‌سرپرست و بد سرپرست سازمان بهزیستی از حمایت اجتماعی ادراک‌شده‌ی خوبی نسبت به دانش آموزان ساکن در خوابگاه های کمیته امداد بهره‌مند هستند. اما، امید دانش آموزان تحت پوشش کمیته امداد به‌صورت معنی‌داری بیشتر از دانش آموزان تحت پوشش سازمان بهزیستی است. همچنین نتایج آزمون تی مستقل حاکی از این بود که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحت پوشش کمیته امداد به‌صورت معنی‌داری بیشتر از دانش آموزان تحت پوشش سازمان بهزیستی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

468 - بررسی رابطه احساس خودکارآمدی و اضطراب کتابخانه‌ای در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی
سعید غفاری رقیه علیپور

استفاده مناسب از کتابخانه، به ویژه کتابخانه‌های دانشگاهی نقش بسیار مهمی در ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش دارد. برای‌ برخی‌ از دانشجویان‌، کتابخانه‌ی‌ دانشگاهی‌ محل‌ امنی‌ برای انجام‌ تحقیق‌ و مطالعه‌ به‌حساب‌ می‌آید، اما برای‌ برخی‌ دیگر نشانه‌هایی‌ از اضطراب‌ را فراهم‌ می أکثر

استفاده مناسب از کتابخانه، به ویژه کتابخانه‌های دانشگاهی نقش بسیار مهمی در ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش دارد. برای‌ برخی‌ از دانشجویان‌، کتابخانه‌ی‌ دانشگاهی‌ محل‌ امنی‌ برای انجام‌ تحقیق‌ و مطالعه‌ به‌حساب‌ می‌آید، اما برای‌ برخی‌ دیگر نشانه‌هایی‌ از اضطراب‌ را فراهم‌ می‌آورد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین خودکارآمدی و اضطراب کتابخانه‌ای در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی پرداخته است. روش انجام پژوهش، توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی می‌باشند که از بین آن‌ها 335 نفر به‌عنوان نمونه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند؛ از این تعداد 269 پرسشنامه بازگردانده شد. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه خودکارآمدی شوارتزر و مقیاس اضطراب کتابخانه‌ای باستیک استفاده شد.وضعیت خودکارآمدی جامعه پژوهش در حد مطلوبی نشان داده شد. میزان اضطراب کتابخانه‌ای در جامعه پژوهش کمتر از حد متوسط بود. اضطراب کتابخانه‌ای به‌صورت معناداری در دانشجویان زن نسبت به مرد (02/0 p<) و دانشجویان کارشناسی ارشد نسبت به دکتری بالاتر بود (001/0 p<). درعین‌حال، خودکارآمدی به‌طور معناداری در دانشجویان دکتری نسبت به دانشجویان کارشناسی ارشد بالاتر نشان داده شد مرد (01/0 p<).سطح خودکارآمدی و میزان اضطراب کتابخانه‌ای، رابطه معنادار و منفی داشتند یعنی با افزایش خودکارآمدی در دانشجویان کارشناسی ارشد، اضطراب کتابخانه‌ای کاهش می‌یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

469 - بررسی راه‌های ترغیب دانشجویان به مطالعه کتاب های غیر درسی
صغری افکانه عباس شکوری شالدهی

هدف از انجام پژوهش حاضر هدایت دانشجویان به کتاب‌ های غیر درسی جهت ارتقای سطح دانش و معلومات آنان است؛ این مسیر می‌تواند از طریق برنامه ‌ریزی دانشگاه، تسهیل یابد. تحقیق حاضر با توجه به ماهیت آن توصیفی بوده و با عنایت به اهداف تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد.جامعه آماری مورد أکثر

هدف از انجام پژوهش حاضر هدایت دانشجویان به کتاب‌ های غیر درسی جهت ارتقای سطح دانش و معلومات آنان است؛ این مسیر می‌تواند از طریق برنامه ‌ریزی دانشگاه، تسهیل یابد. تحقیق حاضر با توجه به ماهیت آن توصیفی بوده و با عنایت به اهداف تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد.جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش کلیه دانشجویان دختر و پسر رشته علوم انسانی دانشگاه‌های آزاد منطقه 8 در سال تحصیلی 85-84 بالغ بر 90 هزار نفر بودند و نمونه آماری پژوهش شامل 540 نفر از دانشجویان مورد نظر بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته ای مشتمل بر 26 سؤال بر مبنای طیف لیکرت و سه سؤال به ‌صورت باز پاسخ بود. یافته‌های پژوهش پس از تحلیل آماری با استفاده از روش خی دو، نشان داد که عوامل زیر می‌تواند نقش مؤثری در هدایت دانشجویان به سمت مطالعه کتب‌ها یا غیر درسی داشته باشد: نقش روش تدریس استادان،برگزاری مسابقات کتابخوانی،برگزاری نمایشگاه کتاب،بررسی شیوه‌های ارایه خدمات کتابخانه‌ای. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

470 - استرس ‌والدگری و اثر تعاملی مراحل چرخه زندگی خانواده زنان شاغل و غیرشاغل شهر تهران
ابراهیم نعمتی علی زاده‌محمدی جلیل فتح‌آبادی حامد فنائی زهرا علیدوستی

از آنجایی که والدگری از دوران سخت و پراسترس برای والدین محسوب می شود، هدف پژوهش حاضر مقایسه استرس والدگری مادران شاغل و غیر شاغل در مراحل مختلف چرخه زندگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارمندان زن متأهل دو دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف تهران و کلیه زنان خانه دار متأهل أکثر

از آنجایی که والدگری از دوران سخت و پراسترس برای والدین محسوب می شود، هدف پژوهش حاضر مقایسه استرس والدگری مادران شاغل و غیر شاغل در مراحل مختلف چرخه زندگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارمندان زن متأهل دو دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف تهران و کلیه زنان خانه دار متأهل شهر تهران در سه مرحله چرخه زندگی خانواده هستند که نمونه مورد نظر در دو گروه شاغل و خانه دار به ترتیب 158 و 148 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها با استفاده از مقیاس میزان استرس مربوط به والدین بری و جونز (1995) مورد سنجش قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و روش آماری Tمستقل و تحلیل واریانس یک طرفه و دو طرفه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان از بالاتر بودن استرس والدگری در زنان شاغل نسبت به زنان خانه دار و نیز بالا بودن آن در دو مرحله فرزند خردسال و نوجوان نسبت به مرحله میانه زندگی در دو گروه داشت. بنابراین اشتغال و فرزندپروری و به عبارتی چندگانگی نقش در مادران می تواند فشار روانی و استرس بیشتری بر آنان تحمیل کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

471 - سنجش درجه هوش هیجانی کتابداران زن شاغل در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 13 و رتبه ‏بندی مؤلفه های آن
زهرا اباذری مهری انوشه

این پژوهش به تجزیه و تحلیل هوش هیجانی کتابداران زن دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 13 می پردازد. برای انجام آن از پرسشنامه محقق ساخت استفاده شده که پس از تکمیل آن، اطلاعات به دست آمده به وسیله ابزارهای آماری تکنیک TOPSIS تجزیه و تحلیل گردیده است. با سنجش درجه هوش هیجانی کتابد أکثر

این پژوهش به تجزیه و تحلیل هوش هیجانی کتابداران زن دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 13 می پردازد. برای انجام آن از پرسشنامه محقق ساخت استفاده شده که پس از تکمیل آن، اطلاعات به دست آمده به وسیله ابزارهای آماری تکنیک TOPSIS تجزیه و تحلیل گردیده است. با سنجش درجه هوش هیجانی کتابداران زن، وجوه مختلف آن نیز رتبه بندی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از میان وجوه هوش هیجانی، بخش های مربوط به تمایل به خدمت رسانی به مراجعان، کمک به رشد مراجعان، برقراری ارتباط و نفوذ در مراجعان، همدلی و درک مراجعان نسبت به سایر مؤلفه ها به طور قوی تری در کتابداران زن وجود دارد. در حالی که، مؤلفه های اعتماد به نفس، خودکنترلی، کارگروهی، خودآگاهی عاطفی به طور ضعیف تر و کمتری در آنها دیده می شود. در پایان مقاله پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

472 - مقایسه ‌مسؤولیت ‌پذیری ‌و ‌انگیزه ‌پیشرفت ‌تحصیلی ‌در ‌نوجوانان با ‌مادران ‌شاغل ‌و ‌خانه ‌دار ‌(پسر ‌و ‌دختر)
اکرم السادات حسینی مجید ضرغام حاجبی عباس حبیب زاده مریم احمدی فقیه

خانواده ‌به ‌عنوان ‌اساسی‌ترین ‌نهاد ‌اجتماعی، ‌در ‌طول ‌تاریخ ‌بشری ‌بر ‌اثر ‌عوامل ‌گوناگون ‌دست‌خوش ‌تغییر ‌شده ‌است ‌که ‌یکی ‌از ‌این ‌عوامل ‌اشتغال ‌زنان ‌و ‌تاثیر ‌آن ‌در ‌تربیت ‌فرزندان ‌است. ‌هدف ‌پژوهش ‌حاضر ‌بررسی ‌مقایسه‌ای ‌مسؤولیت‌پذیری ‌و ‌انگیزه ‌پیشرفت ‌ أکثر

خانواده ‌به ‌عنوان ‌اساسی‌ترین ‌نهاد ‌اجتماعی، ‌در ‌طول ‌تاریخ ‌بشری ‌بر ‌اثر ‌عوامل ‌گوناگون ‌دست‌خوش ‌تغییر ‌شده ‌است ‌که ‌یکی ‌از ‌این ‌عوامل ‌اشتغال ‌زنان ‌و ‌تاثیر ‌آن ‌در ‌تربیت ‌فرزندان ‌است. ‌هدف ‌پژوهش ‌حاضر ‌بررسی ‌مقایسه‌ای ‌مسؤولیت‌پذیری ‌و ‌انگیزه ‌پیشرفت ‌در ‌نوجوانان(پسر ‌و ‌دختر) ‌با ‌مادران ‌شاغل ‌و ‌خانه‌دار ‌بود. ‌روش ‌تحقیق ‌علی ‌ـ ‌مقایسه‌ای ‌و ‌جامعه ‌آماری ‌شامل ‌کلیه ‌دانش‌آموزان ‌پایه ‌نهم ‌شهرستان ‌قم، ‌در ‌سال ‌تحصیلی95ـ ‌94 ‌بود ‌که ‌تعداد ‌372 ‌نفر ‌از ‌آنها ‌(186 ‌دانش‌آموز ‌با ‌مادر ‌شاغل ‌و ‌186 ‌دانش ‌آموز ‌با ‌مادر ‌خانه‌دار،186 ‌دختر ‌و ‌186 ‌پسر) ‌با ‌روش ‌نمونه‌گیری ‌تصادفی ‌طبقه‌ای ‌به ‌عنوان ‌نمونه ‌انتخاب ‌شدند. ‌ابزار ‌گرداوری ‌اطلاعات ‌در ‌این ‌پژوهش ‌پرسشنامه ‌مسؤولیت‌پذیری ‌نوجوانان ‌کرمی ‌و ‌نعمتی ‌و ‌انگیزه ‌پیشرفت ‌هرمنس ‌بود. ‌برای ‌تحلیل ‌داده‌ها ‌از ‌روش ‌توصیفی(میانگین ‌و ‌انحراف ‌معیار)وآزمون ‌مانوا ‌و ‌آزمون ‌تی ‌مستقل ‌استفاده ‌شد. ‌یافته‌ها ‌نشان ‌دادند ‌که ‌میانگین ‌نمره ‌کلی ‌مسؤولیت ‌پذیری ‌در ‌نوجوانان ‌با ‌مادران ‌خانه ‌دار ‌بیشتر ‌از ‌شاغل ‌است ‌و ‌این ‌تفاوت ‌معنادار ‌است(P<0.05). ‌اما ‌در ‌مقایسه ‌انگیزش ‌پیشرفت، ‌این ‌تفاوت ‌معنی ‌دار ‌نیست. ‌ضمنا ‌در ‌مقایسه ‌مسؤولیت ‌پذیری ‌دختران ‌و ‌پسران، ‌تفاوت ‌در ‌خرده ‌مقیاس ‌امانتداری ‌معنادار ‌بود(( ‌P<0.001 ‌که ‌حاکی ‌از ‌بالاتر ‌بودن ‌میانگین ‌امانتداری ‌در ‌پسران ‌نسبت ‌به ‌دختران ‌است. ‌از ‌لحاظ ‌انگیزش ‌پیشرفت ‌تحصیلی ‌نیز، ‌این ‌تفاوت ‌معنادار ‌بود(P<0.01) ‌و ‌میانگین ‌نمره ‌انگیزش ‌پیشرفت ‌تحصیلی ‌در ‌دختران ‌بیشتر ‌از ‌پسران ‌بود. ‌بنابراین ‌اشتغال ‌مادران ‌بر ‌محیط ‌خانواده ‌خصوصا ‌بر ‌مسؤولیت‌پذیری ‌و ‌انگیزه ‌پیشرفت ‌فرزندانشان ‌تاثیر‌گذار ‌است ‌و ‌با ‌توجه ‌به ‌جنسیت ‌نیز ‌در ‌مورد ‌این ‌متغیرها ‌تفاوت ‌وجود ‌دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

473 - مقایسه رضایت جنسی، تعهد زناشویی، صمیمیت زناشویی و تصویر بدن در زنان متاهل شاغل و خانه دار
ایران مهدیزادگان زینب شریفی رنانی

پژوهش حاضر با هدف مقایسه رضایت جنسی، تعهد زناشویی، صمیمیت زناشویی و تصویر بدن در زنان متاهل شاغل در بانک های دولتی و زنان خانه دار شهر اصفهان انجام گرفت. روش تحقیق حاضر علی‌ مقایسه ای و جامعه ی آماری پژوهش متشکل از زنان متاهل شاغل در بانک و بانوان خانه داری میباشد. حجم أکثر

پژوهش حاضر با هدف مقایسه رضایت جنسی، تعهد زناشویی، صمیمیت زناشویی و تصویر بدن در زنان متاهل شاغل در بانک های دولتی و زنان خانه دار شهر اصفهان انجام گرفت. روش تحقیق حاضر علی‌ مقایسه ای و جامعه ی آماری پژوهش متشکل از زنان متاهل شاغل در بانک و بانوان خانه داری میباشد. حجم نمونه شامل 680 نفر که ازمیان آنان 290 نفر شاغل و 390 نفر خانه دار به روش نمونه گیری در دسترس (سهل الوصول) انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های رضایت جنسی هادسون (1981)، تعهد زناشویی آدامز و جونز (1997)، صمیمیت زناشویی باگاروزی (2001) و تصویر بدن لیتلتون (2005) استفاده شد. برای تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه ها از آزمون t برای گروه های مستقل استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که بین زنان شاغل و خانه دار در میزان رضایت جنسی، تعهد‌زناشویی، صمیمیت زناشویی و تصویر بدن تفاوت معناداری وجود دارد، به این معنا که زنان شاغل در هر چهار متغیر نتایج بهتری را گزارش کرده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

474 - اثر آبیاری با پساب کارخانه خمیرمایه بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد باقلا ( Vicia faba)
لیلی گلچین سعید زهتاب سلماسی جلیل شفق کلوانق

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه (تولید کننده انواع خمیر مایه) بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد باقلا (Vicia faba)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزارع کارخانه ایران مایه در بهار 1391 اجرا‌ گردید. أکثر

به منظور ارزیابی تاثیر آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه (تولید کننده انواع خمیر مایه) بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد باقلا (Vicia faba)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزارع کارخانه ایران مایه در بهار 1391 اجرا‌ گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دفعات آبیاری در 3 سطح (I1= یک بار آبیاری با پساب با درصد تعیین شده، I2 = دو بار آبیاری با پساب با درصد تعین شده، I3=آبیاری در کل دوره رشد با پساب با درصد تعیین شده) و غلظت پساب در 6 سطح (A= شاهد، آبیاری با آب معمولی، P15 = 15% پساب + 85% آب آبیاری، P30= 30% پساب + 70 % آب آبیاری، P45= 45 % پساب + 55% آب آبیاری، P60 = 60% پساب + 40% آب آبیاری و P =پساب خالص) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده اثر دفعات آبیاری بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه معنی دار بود. اثر درصد پساب بر وزن هزار دانه معنی دار شد. اثر متقابل دفعات آبیاری و درصد پساب برای وزن خشگ برگ معنی دار شد. ارزیابی تیمارهای مختلف نشان داد که اثر پساب تا غلظت 45 درصد باعث افزایش در صفات مورد مطالعه شد. به نظر می رسد آبیاری با پساب کارخانه ایران مایه به صورت کنترل شده، با نسبت های معین و در دفعات کم می تواند در بهبود عملکرد توده محلی باقلای قراملک تبریز در منطقه مورد مطالعه مؤثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

475 - اندازه گیری کارایی فنی و عوامل موثر بر آن درتولید خیار گلخانه ای (مطالعه ی موردی استان آذربایجان شرقی)
بابک عبدالهی حسین راحلی مجید تقی زاده محمد کسرانی بهرنگ نجف‌لو

استان آذربایجان شرقی با دارا بودن 26 هکتار سطح زیرکشت گلخانه ای و 127 بهره بردار رتبه ی نخست را در شمال غرب کشور دارا می باشد. هدف این مطالعه، تخمین کارایی فنی گلخانه های خیار در استان آذربایجان شرقی از طریق تخمین تابع تولید مرزی قطعی و تصادفی به ترتیب به روش حد أکثر

استان آذربایجان شرقی با دارا بودن 26 هکتار سطح زیرکشت گلخانه ای و 127 بهره بردار رتبه ی نخست را در شمال غرب کشور دارا می باشد. هدف این مطالعه، تخمین کارایی فنی گلخانه های خیار در استان آذربایجان شرقی از طریق تخمین تابع تولید مرزی قطعی و تصادفی به ترتیب به روش حداقل مربعات اصلاح شده (COLS) و حداکثر راست نمایی (ML) است. بدین منظور از داده های 40 نمونه از گلخانه های تولید خیار استان، در سال 1387 استفاده شده است. ابتدا تابع تولید ترانسلوگ با داده های مقطعی تخمین زده شد و در محاسبه ی کارایی فنی گلخانه ها به کار رفت. نتایج نشان داد که میانگین کارایی فنی ناشی از روش‌های مرزی قطعی و تصادفی به ترتیب 57 و 93 درصد می باشد که بیانگر آن است که 36 درصد عدم کارایی واحدها ناشی از عوامل تصادفی است. در ادامه عـوامل اثرگذار بر عدم کارایی فنی از قبیل نوع کشت و تجربه ی مدیر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که متغیرهای نوع کشت و تجربه ی مدیر به ترتیب اثر مثبت و منفی معنی داری روی عدم کارایی مدیریتی گلخانه ها دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

476 - امکان استفاده ازدستگاه کلروفیل متر برای تشخیص کمبود نیتروژن در مراحل اولیه رشد توتون در مزرعه
محمدتقی شامل رستمی عباس بیابانی عبدالطیف قلی زاده حسین صبوری صبوری ابراهیم غلامعلی پور علمداری

نیتروژن یکی از عناصر ضروری در رشد و عامل تعیین کننده‌ای برای عملکرد و کیفیت توتون محسوب می‌شود. از این رو، مقدار و زمان کاربرد کود نیتروژنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق استفاده از اعداد دستگاه کلروفیل‌متر دستی جهت تعیین شاخص تغذیه نیتروژنی ا أکثر

نیتروژن یکی از عناصر ضروری در رشد و عامل تعیین کننده‌ای برای عملکرد و کیفیت توتون محسوب می‌شود. از این رو، مقدار و زمان کاربرد کود نیتروژنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق استفاده از اعداد دستگاه کلروفیل‌متر دستی جهت تعیین شاخص تغذیه نیتروژنی از طریق بررسی روابط آن با میزان عملکرد و صفات کیفی توتون در مراحل مختلف رشد توتون در مزرعه می‌باشد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 10 تیمار شامل سه سطح نیتروژن (40،20 و 60 کیلوگرم در هکتار) و سه روش کاربرد نیتروژن (1: دو قسمت از نیتروژن به صورت پایه قبل از کاشت + یک بار سرک، 2: یک قسمت از نیتروژن به صورت پایه قبل از کاشت + دو‌ بار سرک و 3: دو قسمت از نیتروژن به روش نواری + یک بار سرک) همراه با تیمار بدون کود به عنوان کنترل در 4 تکرار بر روی توتون گرمخانه‌ای رقم کا-326 به مدت دو سال زراعی 1395-1394 در مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش اجرا شد. با استفاده از دستگاه کلروفیل‌متر دستی (SPAD-502) میزان سبزینگی برگ‌های پایین، وسط و بالای بوته و از بخش‌های نوک، وسط و قاعده هر برگ در مراحل 40، 50 و 60 روز پس از نشاکاری قرائت و ثبت گردیدند. همچنین، صفات طول و عرض برگ‌های بالا، وسط و پایین بوته، عملکرد برگ سبز، عملکرد برگ خشک، متوسط قیمت و درآمد ناخالص نیز تعیین شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که با افزایش کاربرد کود نیتروژنی، عملکرد برگ سبز و عملکرد برگ خشک افزایش یافتند و مقادیر افزایش از نظر آماری در سطح یک درصد معنی‌دار بودند. نتایج بررسی روابط بین اعداد کلروفیل‌متر با عملکرد نشان داد که برگ‌های بالای بوته در مرحله 40 روز و برگ‌های وسط بوته در مرحله 50 روز پس از نشاکاری به ترتیب با ضریب تبیین R2=0.86 و R2=0.89 مناسب ترین برگ‌ها برای ارزیابی تغذیه نیتروژنی توتون هستند. متوسط قیمت هر کیلوگرم توتون با افزایش مصرف نیتروژن کاهش معنی‌داری نشان داد؛ به طوری که حداکثر درآمد به تیمار 20 کیلوگرم نیتروژن و تقسیط سه مرحله‌ای مربوط بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

477 - توسعه به مثابه بازی ‌زبانی (با رویکردی بر توسعه ‌ژاپنی)
ایوب یوسف‌پور نظامی

توسعه، امری زبانی، کنش (های) معطوف به توسعه نیز نوعی بازی زبانی با صوری متکثر است. زبان، جوهرۀ فرهنگ و "زبان مادری" جوهرۀ انسانیت (انسان بودن) انسان است. با چنین پتانسیلی که مطالعات تجربی دیرینه شناختی، انسانشناسی زیستی، زبانشناسی و جامعه شناسی مؤیدی برآن است؛ هر ام أکثر

توسعه، امری زبانی، کنش (های) معطوف به توسعه نیز نوعی بازی زبانی با صوری متکثر است. زبان، جوهرۀ فرهنگ و "زبان مادری" جوهرۀ انسانیت (انسان بودن) انسان است. با چنین پتانسیلی که مطالعات تجربی دیرینه شناختی، انسانشناسی زیستی، زبانشناسی و جامعه شناسی مؤیدی برآن است؛ هر امر انسانی، با بنیادی زبانی، امری زبانی است. خارج از زبان، برای انسان، حیاتی انسانی قابل تصور نیست. این نوشتار، از منظر جامعه شناسی پست مدرن و با تأسی از هایدگر، که گفت: "زبان، خانه هستی است"؛ زبان را خانه توسعه، زبان مادری را روح و جان آن می داند. توسعه و توسعه نیافتگی ذاتی زبانی خاص نیست. هر زبانی، شکلی از بازی (های) توسعه را بالقوه در نهاد خود دارد که؛ فعلیت یابی آن رهین شیوه و نحوۀ بودنی است که فرهنگ (بازی های درون زبانی، میان زبانی) خانۀ هستی بخش آن خواهد بود. این نحوه بودن، الزاماً غربی و مدرن نبوده؛ و توسعه نیز، الزاماً مدرنیزاسیون نیست. دراین میان امنیت و آزادی نهادینه شده، ضرورتی ساختاری است؛ که توسعه نیز سرانجام پیشامد بازیگری"تصادف" خواهد بود. با این چارچوب و عناصر نظری کلیاتی از توسعه ژاپن در "زبانخانه ژاپنی" (شیوه بودن انسان ژاپنی)، بررسی شده؛ با استناداتی به ویژگی های معرفتی زبان و سیاق زیست ژاپنی و نیز با یافته هائی از بازی های زبانی دو شرکت پیشرو توسعه ژاپنی(سونی و هوندا)؛ به عناصری مقدماتی ولی بس مهم، از بازی های درون و میان زبانی دخیل در هویت توسعه ژاپنی به مثابۀ گفتمان بدیعی از "بهبودیافتگی" رسیده است. در فرآیند پژوهش، همخوانی یافته هائی از مؤلفه های زبانی توسعه به سیاق ژاپنی، با مؤلفه های زبانی پست مدرنیته، و نظریه ماکس وبر حدس زده شد؛ که در تستی مقدماتی، به نتایجی مثبت انجامید. به استناد روایت هائی خرد از توسعه، در بخشی از شرکت های ژاپنی، پژوهش حاضر به طرحی درآمدوار از بازی های زبانی توسعه ژاپنی، هم چون سبک و سیاقی بدیع در امر توسعه رسید؛ طراحی و اجرای حلقه های دیگری از پژوهش دراین حوزه، تصویری واقع نماتر از بازی های زبانی توسعه ژاپنی را بازتاب خواهد داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

478 - بررسی مقایسهای میزان رضایت از زندگی زنان شاغل و خانه‌‌‌‌دار
جعفر ابراهیمی فرزانه صالحی

پژوهش حاضر تحت عنوان "بررسی مقایسه‌ای میزان رضایت از زندگی زنان شاغل و خانه‌دار" به منظور نشان دادن تأثیر اشتغال بر میزان رضایت آن ها از زندگی زناشویی صورت گرفته است. روش پژوهش، پیمایش از نوع علّی- مقایسه ای است. در مطالعه حاضر با توجه به‌ این که ابزار اندازه‌گیری شاخ أکثر

پژوهش حاضر تحت عنوان "بررسی مقایسه‌ای میزان رضایت از زندگی زنان شاغل و خانه‌دار" به منظور نشان دادن تأثیر اشتغال بر میزان رضایت آن ها از زندگی زناشویی صورت گرفته است. روش پژوهش، پیمایش از نوع علّی- مقایسه ای است. در مطالعه حاضر با توجه به‌ این که ابزار اندازه‌گیری شاخص استاندارد بوده و هم چنین پایایی آن توسط افراد مختلف با ضریب آلفای بالای 90% اندازه‌گیری شد لذا لزومی به آزمایش دوباره آن نبوده، بنابراین به اطلاعات و گزارش های گذشته اتکا گردیده است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه استاندارد شده، توسط 150 نفر از زنان شاغل (زنان معلم ساکن در منطقه 6) بعنوان گروه کنترل و 150 نفر زنان خانه‌دار ساکن در آن منطقه بعنوان گروه مقایسه گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آماره های توصیفی و آزمون خی دو استفاده گردید. نتایج حاصله از تحقیق نشان داد که بین اشتغال و میزان رضایت از وضعیت اقتصادی خانواده، رضایت از وضعیت تربیتی فرزندان و رضایت از فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت رابطه وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

479 - بررسی مقایسه‌ای سبک زندگی مصرفی در میان دو گروه زنان شاغل و زنان خانه‌دار در شهر میانه
مرسل شکری محمد عباس‌زاده

سبک زندگی یکی از مهم‌ترین پدیده های مورد بررسی در حال حاضر بوده که اشاره به مجموعه رفتارها، الگوها، طرز فکر و اندیشه افراد یا گروه‌ها در زندگی روزمره داردکه این عوامل موجب تمایز افراد و گروه‌ها می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای سبک زندگی مصرفی زنان شاغل و زنان خانه أکثر

سبک زندگی یکی از مهم‌ترین پدیده های مورد بررسی در حال حاضر بوده که اشاره به مجموعه رفتارها، الگوها، طرز فکر و اندیشه افراد یا گروه‌ها در زندگی روزمره داردکه این عوامل موجب تمایز افراد و گروه‌ها می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای سبک زندگی مصرفی زنان شاغل و زنان خانه دار در شهر میانه می باشد. بررسی موارد پیشرو، با تکیه‌بر نظریات بوردیو، زیمل و وبر صورت گرفت. جامعه تحقیق شامل زنان شاغل و غیر شاغل شهر میانه می باشد که کلیه زنان متأهل و سرپرست خانواده را در برمی گیرد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر به دست آمد. روش نمونه‌گیری، به شیوه‌ طبقه‌ای تصادفی بوده است که بدین منظور ابتدا زنان شاغل را از زنان غیرشاغل جدا کرده و سپس از میان هرکدام از گروه‌ها 200 نفر به شکل تصادفی انتخاب گردید. روش تحقیق به‌صورت پیمایشی بوده است. ابزار سنجش متغیرها، پرسشنامه سبک زندگی محقق ساخته بود که در تدوین آن از نظریه‌های جامعه شناسان و مؤلفه‌های مورد استفاده سایر محققان درتحقیقات خود بهره گرفتیم. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سبک زندگی مصرفی زنان شاغل با زنان خانه دار تفاوت معناداری دارد. بدین نحوکه میانگین مؤلفه های سبک زندگی (مدیریت بدن، الگوی خرید لباس، الگوی تغذیه ای، انتخاب محل سکونت) زنان شاغل بیشتر از زنان خانه دار می باشد البته در رابطه با مؤلفه فعالیت فراغتی، میانگین زنان خانه دار بیشتر از زنان شاغل می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

480 - بررسی عوامل ‌اجتماعی مرتبط با میزان ‌جرائم زنان زندان‌ تبریز
حسین بنی فاطمه رامین بابایی‌نژاد

تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با میزان ارتکاب جرائم زنان زندانی زندان تبریز انجام شد. متغیرهای کنترل اجتماعی، فقر فرهنگی، سابقه ی بزهکاری در دوران نوجوانی، سابقه جرایم قبلی، خشونت علیه زن درخانه و دوستان ناباب متغیرهای مستقل می‌باشند. متغیری که به أکثر

تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با میزان ارتکاب جرائم زنان زندانی زندان تبریز انجام شد. متغیرهای کنترل اجتماعی، فقر فرهنگی، سابقه ی بزهکاری در دوران نوجوانی، سابقه جرایم قبلی، خشونت علیه زن درخانه و دوستان ناباب متغیرهای مستقل می‌باشند. متغیری که به عنوان مسأله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده بود نیز میزان ارتکاب جرائم زنان است. جامعه آماری شامل 100 نفر از زنان زندانی زندان تبریز است که طبق فرمول کوکران 79 نفر از آن ها به روش تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. روش تحقیق حاضر پیمایش از نوع هم بستگی است و گردآوری داده‌ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. در این بررسی از اعتبار محتوایی (صوری) جهت تعیین اعتبار پرسش نامه و ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی سؤالات استفاده شد که عمده‌ترین نتایج به دست آمده به شرح زیر می‌باشد: میزان ارتکاب جرایم زنان به سابقه بزهکاری، سابقه جرایم قبلی وخشونت علیه آن ها در خانه مرتبط است ولی رابطه ای بین کنترل اجتماعی، دوستان ناباب و فقر فرهنگی خانواده با میزان ارتکاب جرائم در بین زنان زندانی تبریز مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

481 - سنجش میزان رضایت مراجعین از داروخانه‌‌های هلال احمر تهران و شناسایی عوامل مؤثر بر آن
غلامرضا طارمی محمدرضا رسولی

هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش میزان رضایت مراجعین از داروخانه های هلال احمر و شناسایی عوامل مؤثر بر می باشد. جامعه آماری این پژوهش را تمامی مراجعین به داروخانه‌های هلال احمر تهران تشکیل می‌دهند. برای تعیین حجم نمونه معرف بر اساس جدول مورگان برابر با 384 نفر می باشد. در این پ أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش میزان رضایت مراجعین از داروخانه های هلال احمر و شناسایی عوامل مؤثر بر می باشد. جامعه آماری این پژوهش را تمامی مراجعین به داروخانه‌های هلال احمر تهران تشکیل می‌دهند. برای تعیین حجم نمونه معرف بر اساس جدول مورگان برابر با 384 نفر می باشد. در این پژوهش میزان رضایت مراجعین از داروخانه‌های هلال احمر با استفاده از مقیاس سروکوال سنجیده شد و هم چنین به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر رضایت مندی مراجعین از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد که عبارتند از: میانگین، انحراف استاندارد، آزمون تی، رگرسیون، آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس یک‌ طرفه. نتایج نشان دادکه مراجعه کنندگان از داروخانه های هلال احمر تهران رضایت دارند و این رضایت مندی درمؤلفه های عوامل فیزیکی، اعتماد، همدلی و پاسخگویی در حد خوب بوده، اما در مؤلفه اطمینان‌دهی میزان رضایت درحد متوسطی می باشد. هم چنین نتایج آزمون T نشان داد که این رضایت مندی به لحاظ آماری معنی دار می باشد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که تعامل و برخورد کارکنان، کیفیت کلی خدمات دارویی و خطاهای انسانی عوامل مؤثر و اساسی در رضایت مراجعین به داروخانه های هلال احمر می باشند، اما محیط فیزیکی داروخانه به تنهایی تاثیر معناداری بر رضایت مراجعین از داروخانه‌های هلال احمر ندارد. هم چنین نتایج نشان داد که میانگین رضایت مندی مراجعین از داروخانه‌ها در بین مردان بیشتر از زنان است و بین میزان تحصیلات و سن در میزان رضایت مندی از داروخانه‌ها تفاوت معناداری وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

482 - بررسی رابطه میان مهارت‌های اجتماعی و اعتماد به نفس در دختران فراری
محمد رضا ایروانی جعفر ابراهیمی

فرار از خانه از جمله رفتارهای ناسازگارانه نوجوانان است و با توجه به پیامدهای سوء آن یکی از آسیب های اجتماعی و خانوادگی جامعه محسوب می شود. آسیبی که می‌تواند بهداشت روانی فرد و جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان روند رو به افزایش آمار فرار دختران از خانه نگرانی های أکثر

فرار از خانه از جمله رفتارهای ناسازگارانه نوجوانان است و با توجه به پیامدهای سوء آن یکی از آسیب های اجتماعی و خانوادگی جامعه محسوب می شود. آسیبی که می‌تواند بهداشت روانی فرد و جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان روند رو به افزایش آمار فرار دختران از خانه نگرانی هایی را به دنبال داشته است. پدیده فرار دختران پدیده ای چند علتی است که ریشه‌های آن را می توان در فقر، طلاق، جدایی‌های عاطفی والدین، رفاه و آزادی بیش از حد، تعرض جنسی اطرافیان، اعتیاد، شکاف بین نسل ها و اختلاف فرزندان و والدین جستجو کرد. در این مقاله به بررسی رابطه میان مهارت های اجتماعی و اعتماد به نفس با کاهش فرار از خانه دختران 12 تا 18 ساله شهر اصفهان پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش اعتماد به نفس و مهارت های اجتماعی میزان فرار از خانه دختران کاهش می‌یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

483 - بررسی رابطه بین وضعیت اشتغال زنان با میزان سلامت اجتماعی آنان (‌مورد مطالعه زنان شهر مراغه)
الهام مستی سیروس فخرایی

هدف این پژوهش بررسی رابطه ی بین وضعیت اشتغال زنان با میزان سلامت اجتماعی آنان در شهر مراغه می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات، روش تحقیق پیمایشی می باشد. چارچوب تئوریکی تحقیق شامل نظریه کییز و أکثر

هدف این پژوهش بررسی رابطه ی بین وضعیت اشتغال زنان با میزان سلامت اجتماعی آنان در شهر مراغه می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات، روش تحقیق پیمایشی می باشد. چارچوب تئوریکی تحقیق شامل نظریه کییز و رویکردهای مثبت و منفی ارتباط اشتغال و سلامت اجتماعی (انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انطباق اجتماعی و شکوفایی اجتماعی) است. جامعه آماری کلیه زنان بالای 25 سال شهر مراغه (40642 نفر) می باشد و طبق فرمول کوکران برای جامعه نامحدود، حجم نمونه 380 نفر برآورد گردید. گفتنی است روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده بود. برای جمع آوری اطلاعات از دو نوع پرسشنامه استاندارد (سلامت اجتماعی کییز) و محقق ساخته استفاده شد. مقدار ضریب آلفای کرونباخ 942/0 به دست آمده است که حاکی از پایایی سوالات می باشد. برای خلاصه کردن داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد و ...) استفاده شد و دربخش آمار استنباطی برای بررسی روابط بین متغیرها از آزمون t مستقل، همبستگی پیرسون، تی تست و تحلیل واریانس استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین وضعیت اشتغال زنان با سلامت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین سلامت اجتماعی در بین زنان شاغل بیشتر از خانه دار و در بین شاغلین رسمی و پاره وقت بالاترین سطح سلامت اجتماعی دیده شد به عبارتی، شرایط شغلی بیشترین تاثیر را بر میزان سلامت اجتماعی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

484 - پهنه بندی آلودگی رودخانه باهوش اهرم با استفاده از تنوع زیستی ماکروبنتوزها (استان بوشهر)
فرشاد قنبری عبدالرحیم پذیرا فاضل امیری سعید مغدانی محمد ساکی انتظامی

هدف از این مطالعه تعیین تنوع و تراکم ماکروبتوزهای رودخانه باهوش و ارزیابی وضعیت کیفیت آب توسط شاخص ولچ بود. نمونه‌برداری در دو فصل تابستان و زمستان طی سال 1392 انجام شد. در هر ایستگاه سه بار نمونه‌برداری از رسوبات کف انجام شد. نمونه های ماکروبنتوز توسط گرب وَن وین با س أکثر

هدف از این مطالعه تعیین تنوع و تراکم ماکروبتوزهای رودخانه باهوش و ارزیابی وضعیت کیفیت آب توسط شاخص ولچ بود. نمونه‌برداری در دو فصل تابستان و زمستان طی سال 1392 انجام شد. در هر ایستگاه سه بار نمونه‌برداری از رسوبات کف انجام شد. نمونه های ماکروبنتوز توسط گرب وَن وین با سطح مقطع 025/0 مترمربع جمع‌آوری و سپس توسط فرمالین 5 درصد فیکس و به آزمایشگاه منتقل و شناسایی و شمارش گردید. همچنین خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب از قبیل دما، pH، اکسیژن محلول (DO) و شوری آب نیز در هر ایستگاه اندازه‌گیری شد. شاخص تنوع با استفاده از فرمول شانون- وینر، شاخص غالبیت با استفاده از فرمول سیمپسون، شاخص غنای گونه‌ای با استفاده از فرمول مارگالف و تعیین درجه کیفیت آب هر ایستگاه توسط شاخص ولچ مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های شناسایی شده از 13 جنس، 10 خانواده و 3 رده بودند. بیشترین گونه های شناسایی شده در ایستگاه‌های مورد مطالعه از خانواده‌های Chironomidae، Lymnaeidae و Caenidae بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که با توجه به گونه‌های شناسایی شده و همچنین شاخص استفاده شده جهت تعیین کیفیت آب (ولچ)، ایستگاه‌های مورد مطالعه در رودخانه باهوش دارای آبی با کیفیت متوسطی از آلودگی می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

485 - نقش خصوصیات اسپرم‌شناختی در کارایی تکثیر مصنوعی مولدین نر ماهی سفید (Rutilus frisii kutum, Kameneskii 1901) مهاجر به رودخانه سفیدرود
سیده‌زهرا فلاح‌شمسی

چکیدهدر روند تکثیر ماهی عوامل متفاوتی از جمله کیفیت و کمیت تخمک و اسپرم مولدین دخیل می‌باشند که در بحث کیفیت اسپرم فاکتورها و عواملی هم‌چون pH، درصد تحرک، مدت زمان تحرک، تراکم و اسمولاریته موجود در پلاسمای اسپرم مورد بررسی قرار می‌گیرند. این پژوهش در فروردین‌ماه 1390 در أکثر

چکیدهدر روند تکثیر ماهی عوامل متفاوتی از جمله کیفیت و کمیت تخمک و اسپرم مولدین دخیل می‌باشند که در بحث کیفیت اسپرم فاکتورها و عواملی هم‌چون pH، درصد تحرک، مدت زمان تحرک، تراکم و اسمولاریته موجود در پلاسمای اسپرم مورد بررسی قرار می‌گیرند. این پژوهش در فروردین‌ماه 1390 در مرکز تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت صورت پذیرفت. براساس نتایج به‌دست آمده، میانگین و انحراف معیار پارامترهای اسپرم‌شناختی در ماهیان 3 و 4 ساله مورد بررسی به‌ترتیب اسمولاریته (9/11±6/329، 9/11±4/343 عدد)، اسپرماتوکریت (4/7±2/47، 99/2±5/44 عدد)، مدت زمان تحرک اسپرم (8/12±5/60، 1/6±3/66 ثانیه)، درصد تحرک اسپرم (7/6±80، 9/3±5/83 درصد)، تراکم اسپرم (8/3199657±17828750، 5/2090454±18000000 میلی‌متر مکعب) و pH اسپرم (51/0±79/7، 26/0±61/7) محاسبه شد. همچنین ارتباط بین اسمولاریته، درصد تحرک اسپرم، مدت زمان تحرک اسپرم و تراکم اسپرم با پارامترهای کارایی تکثیر مصنوعی (درصد لقاح و درصد تفریخ) مثبت، معنی‌دار و مستقیم ارزیابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

486 - بررسی رژیم غذایی ماهی حمری (luteus Barbus ) در رودخانه های دالکی و حله استان بوشهر
عبدالرحیم پذیرا صابر وطن دوست

در فصل صید 765 قطعه ماهی حمری از رودخانه دالکی و 891 قطعه ماهی از رودخانه حله صید و محتویات دستگاه گوارش آنها بررسی شد بیشینه و کمینه طول ماهیان صید شده به ترتیب 350 و 45 میلی متر بود نسبت طول روده به طول کل بدن (RLG) در ماهیان یکساله 4 و در 5 ساله ها 2/2 بود. بیشترین د أکثر

در فصل صید 765 قطعه ماهی حمری از رودخانه دالکی و 891 قطعه ماهی از رودخانه حله صید و محتویات دستگاه گوارش آنها بررسی شد بیشینه و کمینه طول ماهیان صید شده به ترتیب 350 و 45 میلی متر بود نسبت طول روده به طول کل بدن (RLG) در ماهیان یکساله 4 و در 5 ساله ها 2/2 بود. بیشترین درصد فراوانی مواد غذایی در رودخانه دالکی نمف یکروزه ها (Ephemeroptera) بود ولی ارجحیت غذایی این ماهی در هر دو رودخانه Plecoptera و Odonata بود. نتایج نشان داد این ماهی از نظر عادت غذایی جزء گونه های همه چیز خوار است. تنوع گونه ای کفزیان در رودخانه دالکی بیشتر از حله بود و همچنین این تنوع در فصول بهار و تابستان بیشتر از سایر فصول سال بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

487 - بررسی بوم شناختی جمعیت ماکروبنتوزهای رودخانه کلارود بابل(استان مازندران)
صابر وطن‌دوست عبدالرحیم وثوقی محمد قلیزاده مائده بابازاده

این مطالعه به منظور بررسی بوم شناختی جمعیت ماکروبنتوزهای رودخانه کلارود بابل (استان مازندران) طی سال 1390-1389 با چهار فصل نمونه برداری در شش ایستگاه صورت گرفت. بی‌مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر جمع‌آوری شده و در آزمایشگاه با استفاده از لوپ جداسازی گردیدند. أکثر

این مطالعه به منظور بررسی بوم شناختی جمعیت ماکروبنتوزهای رودخانه کلارود بابل (استان مازندران) طی سال 1390-1389 با چهار فصل نمونه برداری در شش ایستگاه صورت گرفت. بی‌مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر جمع‌آوری شده و در آزمایشگاه با استفاده از لوپ جداسازی گردیدند. همزمان با نمونه برداری از ماکروبنتوزها، متغیر‌های هیدرولوژیک نیز در هر ایستگاه ثبت شد. به‌طورکلی کفزیان رودخانه از دو شاخه بند پایان و کرم‌های پهن شامل 5 رده 8 راسته و 12 خانواده بودند. در مجموع، رده حشرات با 5 راسته و 6 خانواده متنوع ترین گروه کفزیان رودخانه را به خود اختصاص داده، که از این بین Ephemeroptera (یکروزه‌ها) بیشترین تنوع و Plecopte (بهاره‌ها) کمترین تنوع را در بین کفزیان رودخانه کلارود دارا بود. از میان کلیه خانواده‌های شناسایی شده بیشترین تنوع و فراوانی با میانگین 103 نمونه و 89/20 درصد متعلق به جنس Heptagenia و کمترین تنوع وفراوانی با میانگین 3 نمونه و60/0 درصد متعلق به خانواده Gammaridae بود. حد اکثر و حداقل تنوع و تراکم بترتیب در فصل بهار و فصل تابستان بود، همچنین ایستگاه اول و ششم به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

488 - گزارش ماهی گلچراغ (Garra rufa) در رودخانه زاب استان آذربایجان غربی و اهمیت آن در بهداشت انسان
میریوسف یحیی زاده مسعود صیدگر صابر شیری ژاله علیزاده اوصالو

خانواده کپور ماهیان، بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین رودخانه‌‌های ایران محسوب می‌شود که از رودخانه‌های خاور میانه منشاء می‌گیرد. Garra rufa یکی از حدود 100 گونه از جنس Garra و یکی از کوچکترین اعضای خانواده کپور ماهیان است. این مطالعه با هدف بررسی وقوع و شناسایی ماهی G. أکثر

خانواده کپور ماهیان، بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین رودخانه‌‌های ایران محسوب می‌شود که از رودخانه‌های خاور میانه منشاء می‌گیرد. Garra rufa یکی از حدود 100 گونه از جنس Garra و یکی از کوچکترین اعضای خانواده کپور ماهیان است. این مطالعه با هدف بررسی وقوع و شناسایی ماهی G. rufa در رودخانه زاب، شمال غرب ایران در طول سال 1389 در فصول مختلف سال با صید و نمونه‌برداری از نقاط مختلف رودخانه زاب با استفاده از دستگاه شوک‌دهنده الکتریکی و انجام زیست‌سنجی اجرا گردید. از 50 نمونه بررسی شده، ماهیان از لحاظ طولی دارای حداکثر طول 162 و حداقل 37 میلی‌متر با میانگین طول کل 9/11±9/114 میلی‌متر، از لحاظ وزنی نیز دارای حداکثر وزن 1/58 گرم وحداقل 6/0 گرم با میانگین وزن 8/27±74/25 گرم بودند. این ماهی دارای اهمیت بهداشتی بوده و حفظ ذخایر آن اهمیت ویژه‌ای دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

489 - بررسی میزان آلودگی کلیفرمی رودخانه شفارود در غرب استان گیلان
سپیده خطیب احمد قانع محمدرضا نهرور

در این بررسی 5 ایستگاه واقع در رودخانه شفارود به‌منظور تعیین میزان آلودگی کلیفرمی از دو لایه سطح و رسوب انتخاب گردید و نمونه‌برداری بصورت فصلی و هر فصل یک‌بار انجام گرفت. تعیین میران آلودگی کلیفرمی به‌روش استاندارد MPN صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین میزان آل أکثر

در این بررسی 5 ایستگاه واقع در رودخانه شفارود به‌منظور تعیین میزان آلودگی کلیفرمی از دو لایه سطح و رسوب انتخاب گردید و نمونه‌برداری بصورت فصلی و هر فصل یک‌بار انجام گرفت. تعیین میران آلودگی کلیفرمی به‌روش استاندارد MPN صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین میزان آلودگی در منطقه مصب و لایه رسوب رودخانه بوده است. بیشترین میزان میانگین آلودگی کلیفرمی در فصل تابستان 2/44 در 100 سانتی‌متر مکعب و بیشترین میزان آلودگی کلیفرم مدفوعی (اشریشیا کلی) با 1/22 در سانتی‌متر مکعب بوده است. بالا رفتن درجه حرارت محیط در فصل تابستان عامل موثر در افزایش رشد و تکثیر باکتری‌ها بوده و در مناطق مصبی به‌دلیل جریان آرام و عبور از مراکز شهری و کشاورزی و وارد شدن پساب این مراکز به‌داخل آنها تغییرات محسوسی در فاکتور آلودگی آب رودخانه نسبت به ایستگاه‌هایی که سرعت دبی آب رودخانه زیاد بود، به‌وجود آورده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

490 - بررسی فقهی مشروعیت «مالیات بر خانه های خالی
اکرم عبدالله پور محمد جواد ولی زاده

10.22034/ijrj.2023.700474

بررسی دلایل فقهی مالیات بر خانه خالی، گامی ‌مهم در نتیجه بخشی و اجرائی سازی قانون مربوطه است چنانکه هدف این تحقیقِ تحلیلی - توصیفی از نوع کتابخانه ای نیز همین می‌باشد. از طرفی علی رغم اهمیت این موضوع، ورود فقه پژوهان در این عرصه حتی بعد از انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اس أکثر

بررسی دلایل فقهی مالیات بر خانه خالی، گامی ‌مهم در نتیجه بخشی و اجرائی سازی قانون مربوطه است چنانکه هدف این تحقیقِ تحلیلی - توصیفی از نوع کتابخانه ای نیز همین می‌باشد. از طرفی علی رغم اهمیت این موضوع، ورود فقه پژوهان در این عرصه حتی بعد از انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی بسیار کمرنگ و ضعیف بوده و لذا این تحقیق کاملا جدید و نوآورانه است. یافته های تحقیق حاکی است مشروعیت فقهی مالیات بر خانه خالی، با سه دلیل قابل اثبات است: الف) نظر تاییدی حاکم شرع (با تصویب قانونی و تایید فقهای شورای نگهبان). ب) دلیل عقل با بررسی جوانب موضوع از حیث مصالح و مفاسدِ واقعیه. ج) قواعد لاحرج و لاضرر، مشروط به اثبات ضرری و حرجی بودن فقدان وجود چنین حکم و چنین مالیاتی. عمومات و اصولی همچون اوفوا بالعقود، المسلمون عند شروطهم و اصاله الصحه از اثبات مشروعیت فقهی مالیات بر خانه خالی ناتوان هستند. همچنانکه دلایل مخالفان تحت عنوان 1- تعارض با قاعده تسلیط و حقوق مالکیت افراد 2- تعارض با قاعده لزوم صیانت از نظم اقتصادی و اجتماعی و جلوگیری از اختلال نظام، ضعیف بوده و توان معارضه با دلایل مثبته را ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

491 - آلودگی فلزات سنگین و ارزیابی سلامتی برخی برنج‌های وارداتی و کشت شده پایین‌دست رودخانه کارون (مطالعه موردی: شهرستان شادگان)
آتنا اسکندری مریم محمدی روزبهانی خوشناز پاینده

10.30495/jfh.2019.669312

فلزات سنگین از جمله مهم‌ترین آلاینده ها هستند که از راه های مختلف به خاک نفوذ کرده و از آن طریق به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در برنج کشت شده پایین دست رودخانه کارون واقع در شهرستان شادگان و ارزیابی ریسک مصرف آن‌ها با برنج أکثر

فلزات سنگین از جمله مهم‌ترین آلاینده ها هستند که از راه های مختلف به خاک نفوذ کرده و از آن طریق به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در برنج کشت شده پایین دست رودخانه کارون واقع در شهرستان شادگان و ارزیابی ریسک مصرف آن‌ها با برنج های وارداتی هندی انجام شد. بدین منظور 4 مزرعه در روستای ام الغزلان (حدفاصل اهواز ـ دارخوین) در نظر گرفته شد. نمونه های خاک و برنج محلی در آذرماه 1396 از دو نقطه موجود در هر مزرعه با 3 تکرار جمع آوری شدند و در مجموع جامعه آماری تعداد 24 نمونه برنج کشت شده و 24 نمونه خاک را در برگرفت. دو نوع برنج وارداتی هندی نیز با 3 تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در برنج های مزارع پایین‌دست رودخانه کارون به‌ترتیب 40/60، 05/28، 43/23 و 26/14 میلی گرم بر کیلوگرم و در برنج های وارداتی به‌ترتیب با مقدار 77/57، 24/23، 79/15 و 76/9 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک به‌دست آمد. مقادیر جذب روزانه فلزات سرب، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در چهار مزرعه آزمایش شده، بالاتر از برنج وارداتی بود. بالاترین شاخص جذب روزانه در برنج وارداتی مربوط به فلز سرب (70/90) و کمترین میزان این شاخص با (33/15) به فلز کادمیوم اختصاص داشت. مقادیر جذب روزانه فلزات نیکل و آرسنیک در رتبه های دوم و سوم قرار داشتند. در برنج مزارع مورد بررسی کمترین میزان جذب روزانه مربوط به فلز کادمیوم و در مزرعه شماره 1 (16/17) و بالاترین میزان این شاخص مربوط به فلز سرب و در مزرعه شماره 4 (31/98) اختصاص داشت. در مجموع مخاطره مصرف برنج های محلی نسبت به برنج های وارداتی هندی بیشتر برآورد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

492 - بررسی تجمع سرب و کادمیوم در بافت گونه‌های تره (Allium ampeloprasum persicum) و نعناع (Mentha piperita) تیمارشده با لجن فاضلاب تصفیهخانه شهرک قدس تهران
سهیل سبحان اردکانی مهدی حبیبی آزیتا بهبهانی‌نیا

این پژوهش با هدف بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب و کادمیوم در گونه های تره و نعناع تحت تیمار لجن دفعی تصفیه‌خانه شهرک قدس تهران انجام یافت. پس از آماده سازی خاک و لجن فاضلاب و تعیین برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن ها، تره و نعناع در گروه‌های شاهد و تیمار کشت گردیدند. سپس أکثر

این پژوهش با هدف بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب و کادمیوم در گونه های تره و نعناع تحت تیمار لجن دفعی تصفیه‌خانه شهرک قدس تهران انجام یافت. پس از آماده سازی خاک و لجن فاضلاب و تعیین برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن ها، تره و نعناع در گروه‌های شاهد و تیمار کشت گردیدند. سپس غلظت عناصر سرب و کادمیوم در اندام هوایی این گیاهان توسط دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج مطالعه، میانگین غلظت سرب در گروه‌های تره شاهد و تیمار و هم‌چنین نعناع شاهد و تیمار به‌ترتیب برابر با08/0±26/0 و mg/kg 16/0±55/0 و هم‌چنین 06/0±26/0 و mg/kg 79/0±41/2 بود. به‌علاوه، میانگین غلظت کادمیوم در تیمارهای تره و نعنا (شاهد و تیمار) به ترتیب برابر با 003/0±083/0 و 05/0±26/0 و نیز 002/0±057/0 و mg/kg02/0±14/0 برآورد گردید. مقایسه میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم در تمام تیمارها با رهنمود آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا بیانگر وجود تفاوت معنی دار با حد مجاز بود (05/0>p). بدین صورت که میانگین غلظت تجمع یافته کادمیوم در تیمارهای تره و نعناع بیش تر از حد مجاز برآورد شد، اما در سایر موارد، کم تر از حد مجاز (به ترتیب 0/5 و mg/kg1/0 برای سرب و کادمیوم) بود. می توان نتیجه گرفت، استفاده از لجن فاضلاب تأثیری در جذب سرب توسط گیاهان مورد مطالعه نداشته است اما در مورد غلظت تجمع یافته کادمیوم در گونه های تره و نعناع مقادیر جذب بیش از حد مجاز تعیین شد. لذا ضروری است در خصوص کاهش مخاطرات بهداشتی کاربرد لجن فاضلاب به عنوان کود و به ویژه در طولانی مدت تمهیداتی اندیشیده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

493 - ارزیابی غلظت مس و کادمیوم در گوجه‌فرنگی‌های گلخانه‌ای تولیدی استان همدان در سال 91
مهرداد چراغی مژگان سهرابی کامران شایسته

تجمع بیش از حد فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی نه‌تنها منجر به آلودگی محیط زیست می شود بلکه منجر به افزایش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان شده که در نتیجه آن کیفیت و ایمنی غذایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کادمیوم و مس آلاینده های اصلی در خاک های گلخانه ای هستند که هم از طریق ت أکثر

تجمع بیش از حد فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی نه‌تنها منجر به آلودگی محیط زیست می شود بلکه منجر به افزایش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان شده که در نتیجه آن کیفیت و ایمنی غذایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کادمیوم و مس آلاینده های اصلی در خاک های گلخانه ای هستند که هم از طریق تکنیک های کشاورزی و هم از طریق مواد شیمیایی به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین میزان آلودگی محصول گوجه فرنگی گلخانه های استان همدان به فلزات سنگین مس و کادمیوم صورت گرفته است. در مجموع 72 نمونه از 18 گلخانه (4 نمونه از هر گلخانه) واقع در 6 شهر استان نمونه‌گیری شد. پس از انجام آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج تحقیق نشان داد، غلظت کادمیوم و مس در نمونه های گوجه فرنگی به ترتیب در دامنه 25/5- 08/0 و 25/9-01/0 میلی گرم برگیلوگرم بود. تجزیه و تحلیل های آماری همبستگی معنی‌داری بین غلظت عناصر کادمیوم و مس در محصول گوجه‌فرنگی نشان داد. مقایسه نتایج بدست آمده با مقادیر مجاز نشان‌دهنده آلوده بودن بیش از حد مجاز برخی از محصول گوجه فرنگی در گلخانه های مورد مطالعه بود. طوری‌که غلظت کادمیوم در تمامی نمونه‌ها برای سلامتی مصرف‌کنندگان مخاطره‌آمیز ارزیابی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

494 - ارزیابی میزان غلظت سرب و روی در خیار گلخانه‌های استان همدان در سال 91
زهرا بیگ محمدی کامران شایسته مهرداد چراغی

آلودگی فلزات سنگین خاک‌های کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که می‌تواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌ها و دستکاری ‌های انسان در محیط زیست وارد می‌شوند. فلزات سنگین در قسمت‌های خوراکی سبزیجات برگی و همچنین أکثر

آلودگی فلزات سنگین خاک‌های کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که می‌تواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌ها و دستکاری ‌های انسان در محیط زیست وارد می‌شوند. فلزات سنگین در قسمت‌های خوراکی سبزیجات برگی و همچنین در میوه و دانه گیاهان تجمع پیدا می‌کنند. لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین سرب و روی در محصول خیار گلخانه ای برخی از شهرستان های استان همدان انجام شد. غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد، میانگین غلظت عناصر سرب و روی در نمونه‌های خیار به ترتیب 33/0 و 14/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. همچنین نتایج مربوط به تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان‌دهنده وجود همبستگی منفی بین غلظت عناصر اندازه گیری شده می باشد. بر پایه نتایج بدست آمده از این پژوهش غلظت عنصر روی در گلخانه‌های‌ همدان و غلظت عنصر سرب در گلخانه های تویسرکان، فامنین و ملایر بالاتر از حدود مجاز توصیه شده تشخیص داده شد. به علاوه، مقادیر دریافت روزانه عناصر سرب و روی از طریق مصرف سبزیجات برای سه رده سنی کودکان، افراد بالغ و بزرگسالان محاسبه گردید. به طور کلی دریافت روزانه عناصر مورد مطالعه پایین تر از حدود مجاز توصیه شده می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

495 - بررسی تأثیر پساب‌های فاضلاب شهری و صنعتی بر تغییرات میزان کروم و وانادیوم در بافت عضله ماهی لوتک (Cyprinionmacrostomum) و نازک (Chondrostomaregium) در رودخانه قره‌سو کرمانشاه (1392)
مقداد پیرصاحب کیومرث شرفی عبداله درگاهی اسماعیل عزیزی طوبی خسروی مهدی غایب زاده

امروزه ورود فلزات سنگین به محیط‌های آبی در اثر تخلیه بی‌رویه پساب فاضلاب های مختلف صنعتی یک مشکل زیست محیطی در سطح جهانی محسوب می‌شود که باعث تجمع فلزات سنگین در بدن آبزیان(از جمله بافت عصله ماهیان) می گردد. در این مطالعه سعی بر ارزیابی میزان کروم و وانادیوم در بافت عضل أکثر

امروزه ورود فلزات سنگین به محیط‌های آبی در اثر تخلیه بی‌رویه پساب فاضلاب های مختلف صنعتی یک مشکل زیست محیطی در سطح جهانی محسوب می‌شود که باعث تجمع فلزات سنگین در بدن آبزیان(از جمله بافت عصله ماهیان) می گردد. در این مطالعه سعی بر ارزیابی میزان کروم و وانادیوم در بافت عضله ماهی لوتک (Cyprinion macrostomum) ونازک (Chondrostoma regium) در رودخانه قره‌سو کرمانشاه (1392) می باشد. برای این منظور 8 ایستگاه مختلف در طول روخانه و با توجه به نقطه تخلیه پساب فاضلاب شهری و صنعتی جهت نمونه‌برداری تعیین شد. از هر ایستگاه 10 نمونه انتخاب گردید و پس از آماده‌سازی نمونه ها اقدام به سنجش فلزات کروم و وانادیوم با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی شد. میانگین میزان کروم و وانادیوم بافت عضله گونه های مورد بررسی در بین ایستگاه های مختلف تفاوت معنی‌داری داشتند (05/0 p<)، بطوریکه کمترین و بیشترین میزان کروم بافت عضله ماهی به ترتیب مربوط به ایستگاه 3 و 8 و در مورد وانادیوم به ترتیب مربوط به ایستگاه 6 و 8 بوده است. میانگین وانادیوم بافت عضله گونه های مورد بررسی در ایستگاه های 3، 4، 5 و6 از میزان استاندارد WHO با اختلاف معنی‌داری کمتر است (05/0 p<) و در بقیه ایستگاه ها با اختلاف معنی‌داری بالاتر از استاندارد WHO است. میانگین کروم در تمامی ایستگاه ها بالاتر از استاندارد FDAوWHO برآورد گردید (05/0 p<). مقایسه نتایج این مطالعه با سایر مطالعات و همچنین با استانداردهای FDA و WHO، نشان‌دهنده مقادیر بالایی از فلزات سنگین کروم و وانادیوم در بافت عضله دو گونه ماهی مورد بررسی است. آلودگی بیش از حد رودخانه قره‌سو کرمانشاه به انواع فاضلاب های مختلف صنعتی و نیز فاضلاب شهر کرمانشاه از دلایل افزایش مقادیر فلزات سنگین است که باید در جهت کاهش این آلاینده های رودخانه قره سو اقدام نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

496 - بررسی میزان غلظت عناصر سنگین در کمپوست، خاک پوششی و قارچ‌های خوراکی دکمه‌ای گلخانه‌های استان کردستان
مهرداد چراغی بهاره لرستانی ندا مردوخ روحانی

آلودگی به فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت مواد غذایی است. این تحقیق با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین آرسنیک، کادمیوم، سرب، روی و مس در محصول قارچ خوراکی تولید شده در گلخانه های استان کردستان صورت گرفته است. برای این منظور از کمپوست، أکثر

آلودگی به فلزات سنگین یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت مواد غذایی است. این تحقیق با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین آرسنیک، کادمیوم، سرب، روی و مس در محصول قارچ خوراکی تولید شده در گلخانه های استان کردستان صورت گرفته است. برای این منظور از کمپوست، خاک و محصول قارچ خوراکی چهار گلخانه در استان کردستان با پنج تکرار برای هر یک نمونه برداری به عمل آمد. در کل در این بررسی تعداد 60 نمونه مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه ها با استفاده از روش هضم اسیدی، هضم شدند. سپس غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمی قرائت گردید. میانگین غلظت آرسنیک در قارچ های خوراکی 742/89 میلی‌گرم در کیلوگرم، کادمیوم 32/0 میلی‌گرم در کیلوگرم، مس 868/48 میلی‌گرم در کیلوگرم، سرب 152/3 میلی‌گرم در کیلوگرم و روی 072/24 میلی‌گرم در کیلوگرم به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، سرب و مس در کلیه نمونه های قارچ خوراکی بالاتر از حد استاندارد WHO ( عنصر آرسنک 5/0 میلی گرم در کیلوگرم، سرب 2 میلی گرم در کیلوگرم و مس 40 میلی گرم در کیلوگرم در مواد غذایی) بوده است. این در حالی است که کلیه نمونه های قارچ از لحاظ عناصر روی و کادمیوم کاملا سالم بودند. همچنین غلظت کلیه عناصر در خاک و کمپوست به جز آرسنیک پایین تر از حد استاندارد EPA تشخیص داده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مصرف زیاد کودهای شیمیایی در گلخانه های استان کردستان باعث افزایش غلظت این عناصر شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

497 - تعیین اندازه طبیعی فواصل و قطعات الکتروکاردیوگرام در گاومیش رودخانه‌ای خوزستان (Bubalus bubalis)
علی رضا قدردان مشهدی محمدرحیم حاجی حاجی‌کلائی سجده کمالی مجاوری لنگرودی علی رضاخانی رضا فاطمی طباطبایی

استفاده از الکتروکاردیوگرافی یک روش تشخیصی مهم دررابطه با اختلالات قلبی می باشد. بنابراین، استاندارد نمودن آن در انواع دام و حتی نژادهای مختلف از یک گونه، ضروری خواهد بود، چرا که ویژگی های مختلف نژادی می تواند در پارامترهای الکتروکاردیوگرام تغییراتی را ایجاد کند. یکی از أکثر

استفاده از الکتروکاردیوگرافی یک روش تشخیصی مهم دررابطه با اختلالات قلبی می باشد. بنابراین، استاندارد نمودن آن در انواع دام و حتی نژادهای مختلف از یک گونه، ضروری خواهد بود، چرا که ویژگی های مختلف نژادی می تواند در پارامترهای الکتروکاردیوگرام تغییراتی را ایجاد کند. یکی از پارامترهای الکتروکاردیوگرام، فواصل و قطعات آن است که تعیین مقادیر طبیعی آنها می تواند به شناسایی اختلالات قلبیبه ویژه تشخیص آریتمی ها کمک کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین اندازه طبیعی فواصل و قطعات الکتروکاردیوگرام روی 100 رأس گاومیش رودخانه ای به ظاهر سالم صورت گرفت. به این منظور گاومیش ها به دو گروه نر و ماده و بر اساس فرمول دندانی نیز به دو گروه سنی کمتر و بیشتر از 5/2 سال تقسیم شدند. پس ازاخذ سابقهو معاینه بالینی، ثبت الکتروکاردیوگرام با استفاده از اشتقاق قاعده ای–رأسی و با بهره بردن از لیدII دستگاه الکتروکاردیوگراف و با سرعت 25 میلی متر بر ثانیه و حساسیت 10 میلی ولت بر دقیقه صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانه±دامنه بین چارکی فواصل P-R، Q-T وR-Rو قطعات PR، ST وTP بدون توجه به جنسیت و سن به ترتیب 03/0± 22/0، 04/0±36/0، 16/0±89/0، 02/12±0/0، 05/0±21/0 و 12/0±30/0 ثانیه بود. آزمون های آماری نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار در رابطه با فاصله P-R و قطعه PR در بین دو گروه جنسی و نیز فاصله P-R، فاصله Q-T و قطعه PR در دو گروه سنی بود (05/0>p).به نظر می رسد که عواملی مانند نژاد، اقلیم و رفتارهای گاومیش می تواند روی پارامترهای طبیعی الکتروکاردیوگرام ازجمله فواصل و قطعات آن تاثیر گذار باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

498 - بررسی انگل‌های احشایی ماهیان رودخانه فهلیان شهرستان نورآباد ممسنی
علیرضا گلچین منشادی سعید ملاحی محمد ترحمی

آلودگی‌های انگلی باعث کاهش تولید شده و خسارات زیادی به صنعت آبزی‌پروری وارد می‌کنند. شناسایی انگل‌ها برای پیشگیری از آلودگی‌ها و بیماری‌های انگلی ماهیان ضروری می‌باشد. تاکنون فون انگلی ماهیان رودخانه فهلیان مورد بررسی قرار نگرفته است. این مطالعه با هدف شناسایی انگل‌های أکثر

آلودگی‌های انگلی باعث کاهش تولید شده و خسارات زیادی به صنعت آبزی‌پروری وارد می‌کنند. شناسایی انگل‌ها برای پیشگیری از آلودگی‌ها و بیماری‌های انگلی ماهیان ضروری می‌باشد. تاکنون فون انگلی ماهیان رودخانه فهلیان مورد بررسی قرار نگرفته است. این مطالعه با هدف شناسایی انگل‌های کپورماهیان انتخابی رودخانه فهلیان شهرستان نورآباد ممسنی استان فارس انجام گرفت.بدین منظور در سال 1393 تعداد 85 قطعه ماهی از 3 گونه کپورماهی رودخانه فهلیان شامل برگ‌بیدی (Albumusmossulensis)، بوتک یا لوتک (Cyprnionmacrostomum) و دشت‌ارژنی (Capoetabarroissipersica) از سه ایستگاه رودخانه فهلیان صید و از لحاظ انگل‌های احشایی مورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع 4 گونه انگل شامل یک ترماتود دیژن (Allocreadium sp.)، یک سستود (sp.Bothriocephalus.) و دو نماتود(Rhabochonasp. و Cuculanussp.) جداسازی و شناسایی گردید. بیشترین و کمترین درصد آلودگی انگلی به ترتیب مربوط به انگلآلوکرادیومو بوتریوسفالوسبود. هم‌چنین ماهی دشت‌ارژنی و بوتک به‌ترتیب بیشترین و کمترین درصد آلودگی انگلی را به خود اختصاص دادند. رابطه معنی‌داری بین آلودگی گونه‌های مختلف ماهی و بین اندام‌های آلوده نیز مشاهده نگردید. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه تمامی ماهی‌های مورد مطالعه (به‌جز انگل رابدوکونا که از ماهی بوتک جدا شده بود) به‌عنوان میزبانان جدید انگل‌های آلوکرادیوم، بوتریوسفالوس، رابدوکونا و کوکولانوس معرفی می‌شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

499 - بررسی برخی پارامترهای فیزیکی، سلولی و بیوشیمیایی مایع پریکارد در گاومیش رودخانه‌ای خوزستان (Bubalus bubalis)
علی رضا قدردان مشهدی مهسا لاری بقال غلام حسین خواجه مهدی پورمهدی بروجنی

10.30495/jvcp.2022.1872821.1356

ارزیابی دستگاه قلبی- عروقی، یکی از مراحل با اهمیت در معاینه دام‌ها و روشی جهت تعیین سلامت این دستگاه می‌باشد در این بین، بررسی مایع پریکارد می‌تواند تا حد زیادی به ارزیابی سلامت قلب کمک نماید. بدین منظور از خون و مایع پریکارد تعداد 60 رأس گاومیش به ظاهر سالم کشتارشده در أکثر

ارزیابی دستگاه قلبی- عروقی، یکی از مراحل با اهمیت در معاینه دام‌ها و روشی جهت تعیین سلامت این دستگاه می‌باشد در این بین، بررسی مایع پریکارد می‌تواند تا حد زیادی به ارزیابی سلامت قلب کمک نماید. بدین منظور از خون و مایع پریکارد تعداد 60 رأس گاومیش به ظاهر سالم کشتارشده در کشتارگاه اهواز، نمونه گیری صورت گرفت. نمونه‌های مایع پریکارد از نظر رنگ، شفافیت، وجود یا عدم وجود لخته و همچنین حجم، وزن مخصوص، شمارش سلولی و نیز غلظت فیبرینوژن، پروتئین و گلوکز مورد بررسی قرار گرفتند. در تمامی نمونه ها، مایع پریکارد رنگ کهربایی داشته و نیمه شفاف بود و در صورت جمع‌آوری در لوله‌های فاقد ماده ضدانعقاد، به سرعت منعقد می‌گشت. متوسط و خطای استاندارد حجم مایع پریکارد 8/17±4/37 میلی‌لیتر، وزن مخصوص آن 0004/±1021، تعداد گلبول‌های قرمز و سفید مایع مذکور به ترتیب 3000±9000 و160±3300 سلول در میکرولیتر و نیز غلظت فیبرینوژن و پروتئین تام آن به ترتیب 2/4±9/146 و 07/0±05/2 گرم در دسی لیتر و مقدار گلوکز آن هم 5/9±3/100 میکروگرم در دسی لیتر تعیین گردید. فراوانی نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها و ائوزینوفیل‌های مایع پریکارد نیز به ترتیب 6/1±2/52، 7/1±1/46، 2/0±3/1 و 2/0±8/0 درصد بود. به نظر می‌رسد که مایع پریکارد گاومیش رودخانه‌ای خوزستان، ویژگی‌هایی شبیه به مایع صفاقی گاو را داشته و همچنین شباهت برخی مشخصات آن به ترانسودای اصلاح شده، قابل توجه می باشد که بایستی در تحلیل نتایج پاراسنتز مایع پریکارد گاومیش‌های مشکوک به بیماری‌های قلبی به‌ویژه بیماری‌های پریکارد مدنظر قرارگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

500 - بررسی اثر اینوزیتـول در جدا شدن قطره پروتوپلاسمی و الگوی حرکتی اسپرم دم اپیدیدیم گاومیش رودخانه‌ای
امیرعلی کاوه پرویز تاجیک حمید قاسم‌زاده نوا کیوان عبدی پژمان میرشکرایی

هدف از این مطالعه بررسی اثر اینوزیتول با غلظت 1 نرمال بر جدا شدن قطره پروتوپلاسمی و الگوی حرکتی اسپرم‌های دم اپیدیدیم گاومیش رودخانه‌ای می‌باشد. بدین منظور، با مراجعه به کشتارگاه صنعتی ارومیه، از ماه فروردین تا ماه شهریور 1386، 50 جفت بیضه از گاومیش‌های نر بالغ بلافاصله أکثر

هدف از این مطالعه بررسی اثر اینوزیتول با غلظت 1 نرمال بر جدا شدن قطره پروتوپلاسمی و الگوی حرکتی اسپرم‌های دم اپیدیدیم گاومیش رودخانه‌ای می‌باشد. بدین منظور، با مراجعه به کشتارگاه صنعتی ارومیه، از ماه فروردین تا ماه شهریور 1386، 50 جفت بیضه از گاومیش‌های نر بالغ بلافاصله بعد از کشتار جمع‌آوری و در مجاورت یخ 4 درجه سانتی‌گراد در عرض نیم ساعت به آزمایشگاه منتقل گردید. سپس اسپرم‌های ناحیه دم اپیدیدیم با چند برش در ناحیه فاقد رگ‌های خونی جمع‌آوری و به محیط Hams F10 با pH نرمال اسپرم (7/6 الی4/7) در انکوباتور Co2 و به‌همراه 10% سرم جنین گاو منتقل و پس از 15 دقیقه انکوباسیون در دمای 37 درجه سانتی‌گراد، اینوزیتول با غلظت 1 نرمال به اپندورف‌های حاوی اسپرم اضافه گردید. سپس در دقایق 15، 30، 45، 60، 90، 120، 180، 240 و360 از نمونه‌های فوق لام‌هایی با رنگ‌آمیزی ائوزین- نیگروزین تهیّه و هم‌زمان با نرم‌افزارCASA جهت ارزیابی الگوهای حرکتی بررسی گردید. لام‌های رنگ‌آمیزی شده از نظر تعداد اسپرم‌های زنده و مرده و اسپرم‌های دارای قطره و فاقد قطره پروتوپلاسمی پروگزیمال و دیستال شمارش گردید. داده‌های به‌دست آمده از نرم افزار CASA با آزمون تی (t-Test) آنالیز گردید. نتایج نشان داد که اینوزیتول 1 نرمال تاثیر معنی‌دار در الگوهای حرکتی اسپرم‌ها نداشته امّا در زمان‌های 30، 120، 180 و 240 باعث افزایش معنی‌دار (05/0>p) در تعداد اسپرم‌های زنده فاقد قطره پروتوپلاسمی می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

501 - ارزیابی سطح مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی و ارائه راهکار جهت ارتقای آنها
محمدعلی فرنیا سعید مفضفی یامچی

پژوهش حاضر به روش توصیفی– پیمایشی و با هدف ارزیابی سطح مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی و ارائه راهکار جهت ارتقای آنها، در صدد آن انجام شد. متغیرهای مورد نظر عبارتند از: تعهد، مشتری گرایی، آموزش، واقع‌گرایی، مشارکت و همکاری و بهبود مس أکثر

پژوهش حاضر به روش توصیفی– پیمایشی و با هدف ارزیابی سطح مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی و ارائه راهکار جهت ارتقای آنها، در صدد آن انجام شد. متغیرهای مورد نظر عبارتند از: تعهد، مشتری گرایی، آموزش، واقع‌گرایی، مشارکت و همکاری و بهبود مستمر. جامعه آماری همه 94 مدیر شاغل در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی بوده و ابزار جمع‌آوری تحقیق در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که توسط مدیران کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی تکمیل شده است و شامل 6 مؤلفه با 42 گویه است، پس از اطمینان از روایی و اعتبار آنها پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ برای وضعیت موجود بالاتر از 75/0 حاصل گردید. این داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی چون فراوانی، آزمون t تک نمونه‌ای و MANOVA توسط نرم افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و مشخص شد که با توجه به نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای، تفاوت معناداری بین وضعیت موجود(میانگین نمونه) و مطلوب(میانگین نظری) با احتمال 99 درصد وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت وضعیت موجود بالاتر از وضعیت استاندارد مطلوب میانگین نظری) بوده و این فاصله از لحاظ آماری نیز معنادار است. نتایج بیانگر آن است که وضعیت کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌شرقی در خصوص مدیریت کیفیت جامع در حالت کلی در حد نسبتاً بالاتری از میانگین و در حد مطلوب قرار دارد. و این یافته پژوهشی نشان می‌دهد انتظارات مراجعان در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان‌شرقی به نحوخوبی برآورده می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

502 - نقش ادراک از جهت‌گیری هدفی والدین، ناهماهنگی خانه و دانشگاه و فضای محل زندگی در رفتارهای تقلب تحصیلی دانشجویان
ابوالفضل فرید

هدف این پژوهش تعیین نقشِ ادراک ازجهت گیری هدفی والدین، فضای محل زندگی و ناهماهنگی خانه و مدرسه، در تقلب تحصیلی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بود. بدین منظور از بین کلیه دانشجویان دانشگاه مذکور که به تعداد تقریبی 6000 نفر بودند، نمونه‌ای با حجم 404 نفر به شیوه تصادفی طبقه‌ أکثر

هدف این پژوهش تعیین نقشِ ادراک ازجهت گیری هدفی والدین، فضای محل زندگی و ناهماهنگی خانه و مدرسه، در تقلب تحصیلی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بود. بدین منظور از بین کلیه دانشجویان دانشگاه مذکور که به تعداد تقریبی 6000 نفر بودند، نمونه‌ای با حجم 404 نفر به شیوه تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری متغییرها، مقیاس‌های الگوهای یادگیری سازگارانه (PALS) میجلی و همکاران (2000) بود. پایائی ابزارهای اندازه‌گیری در زیر مقیاس‌های مختلف متفاوت، ولی همه آنها قابل قبول بودند (بالای 70/. ). داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS، و با روش رگرسیون چندگانه گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. متغییرهایِ ادراک از اهداف والدین، فضای محل زندگی و ناهماهنگی خانه ودانشگاه، به عنوان متغییرهای مستقل، در مجموع توانستند 12/0 درصد از کل واریانس تقلب تحصیلی را تبیین کنند. از بین متغییرهای مستقل، متغییرهایِ ناهماهنگی بین خانه و دانشگاه و ادراکِ هدف تبحری بودنِ والدین، توانستند رفتار تقلبی دانشجویان را به شیوه معنی‌دار پیش‌بینی نمایند. متغییرِ ناهماهنگی بین خانه و دانشگاه با ضریب بتای استاندارد 293/0 بیشترین سهم، و متغییرِ ادراک هدف تبحری بودن والدین، با ضریب بتای124/0، بیشترین سهم بعدی معنی‌دار را در پیش‌بینی تقلب تحصیلی دانشجویان داشتند. می‌توان نتیجه گرفت که هر چقدر ناهماهنگی بین خانه و دانشگاه بیشتر باشد، و نیز هر چقدر ادراک دانشجویان از جهت‌گیری هدفی والدین تبحری‌تر باشد، احتمال رفتار تقلب تحصیلی دانشجویان افزایش خواهد یافت تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

503 - بهبود کارایی پیش‌بینی بهره وری با رویکرد طراحی آزمایشات تاگوچی (مورد مطالعه : صنایع غذایی ایران)
سید محمود زنجیرچی مهدی حاتمی منش حمیدرضا کدخدازاده سیدعلی محمد بنی فاطمه

پیش بینی بهره وری عاملی بسیار مهم در طراحی استراتژی های یک سازمان است. یکی از روش های پیش بینی بهره وری، استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی است که به علت دارا بودن پارامترهای قابل تنظیم، به کارگیری آن نیاز به تجربه و مهارت زیادی دارد و اغلب از آزمایش و خطا برای دستیابی به أکثر

پیش بینی بهره وری عاملی بسیار مهم در طراحی استراتژی های یک سازمان است. یکی از روش های پیش بینی بهره وری، استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی است که به علت دارا بودن پارامترهای قابل تنظیم، به کارگیری آن نیاز به تجربه و مهارت زیادی دارد و اغلب از آزمایش و خطا برای دستیابی به سطوح مناسب این پارامترها استفاده می شود. این مقاله، الگویی 7 مرحله ای جهت انتخاب مقادیر مناسب پارامترهای قابل تنظیم شبکه عصبی ارائه می دهد تا با به کارگیری طراحی آزمایش های تاگوچی کارایی در پیش بینی بهره وری بهبودمی یابد. به کارگیری این روش در پیش بینی بهره وری صنایع غذایی ایرن، سطوح بهینۀ پارامترها را که منجر به مطلوب ترین پیش بینی در شبکه عصبی می شود، بدین شرح ارائه می دهد: تعداد لایه های پنهان: 2 لایه، تعداد نورون هر لایه پنهان: 7 نورون، نرخ یادگیری: 9/0 و تعداد ورودی های شبکه عصبی: شاخص های بهره وری با درجه همبستگی بیشتر از 85/0؛ که از بین عوامل فوق، عامل تعداد لایه های پنهان با سهم مشارکت 18/71% در نتیجۀ آزمایش ها، مهم ترین عامل طراحی شبکه عصبی در پیش بینی بهره وری صنایع غذایی ایران است. در نهایت، نتیجه کلی تحقیق نشان داد که به کارگیری این الگو علاوه بر کاهش زمان و هزینه های پیش بینی، امکان انتخاب استراتژی های رقابتی فراهم می شود. به علاوه این روش با تعیین سهم مشارکت هر یک از پارامتهای قابل تنظیم در نتایج آزمایش، تصمیم گیرندگان را در میزان دقت و توجهی که باید به هر یک از این پارامترها داشته باشند، یاری می رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

504 - امکان سنجی ایجاد شبکه سراسری خرید کتاب و مجله درکتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی: راهیابی به مدیریت هماهنگ خرید منابع
یحیی دوستدار محسن حمیدی

در این پژوهش باهدف دستیابی به مدیریت هماهنگ در بخش خرید کتاب و مجله واز طریق سنجش همزمان امکان ایجاد شبکه سراسری خرید کتاب و مجله در بین کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی دست به سنجش نظرات و شرایط کتابخانه های مرکزی زده شد، و ضمن استفاده ازپرسشنامه ، اطلاعات مفیدی أکثر

در این پژوهش باهدف دستیابی به مدیریت هماهنگ در بخش خرید کتاب و مجله واز طریق سنجش همزمان امکان ایجاد شبکه سراسری خرید کتاب و مجله در بین کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی دست به سنجش نظرات و شرایط کتابخانه های مرکزی زده شد، و ضمن استفاده ازپرسشنامه ، اطلاعات مفیدی در خصوص توانمندی کنونی و آمادگی آنان در پذیرش شبکه فوق بدست آمد. نتایج حاصله از بررسی نشان داد که (5/72درصد) کتابخانه های مرکزی بین (5-1 نفر) نیروی انسانی و مابقی آنها بیش از (6) نفر نیرو دارند. اعتبارات زیادی در کتابخانه های دانشگاه جهت خرید منابع سالیانه موجود است. تجهیزات مناسبی نیزدر زمینه رایانه (100درصد) و چاپگر (7/88 درصد) وجود دارد، ولی در مورد سایر تجهیزات وضعیت همه کتابخانه ها در حد یکسا نی نیست. رابطه بین رشته تحصیلی مدیران کتابخانه ها وتمایل به ایجاد شبکه با (8/73درصد) در زمینه تحصیلات کتابداری تائید شد. ولی وجودارتباط بین مدرک تحصیلی و ایجاد شبکه خرید کتاب رد شد. مساله تاثیر شبکه بر مدیریت خرید دقیقتر و تعامل بیشتر کتب و مجلات و در نتیجه استفاده بهتر از فضای کتابخانه ها مورد توافق کتابخانه ها بود.کتابخانه ها مدیریت خرید منابع را به دلیل کمبود (60درصدی) فضای نگهداری اطلاعات در حال حاضرضروری دانستند. بنابراین در کل جهت امکان سنجی، عناصر جانبی مرتبط با شبکه نیز شناسایی و تحلیل شدند و عناصر اصلی مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز، مثل تجهیزات، نیروی انسانی، بودجه و فضا با بیش از (50 درصد) نظرات مثبت ارزیابی شدند. لذا ایجاد شبکه خرید موجب مدیریت علمی منابع در حال تهیه می گردد و بر استفاده بهتر از تجهیزات و هدفمندکردن آن، تقلیل کمی نیروی انسانی این بخش، هدایت صحیح بودجه و جلوگیری از افزایش مخازن کتب بوسیله خرید منابع غیر ضروری تاثیرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

505 - تحلیل و مقایسه ساختاری معماری کالبد فضاهای آموزشی کودکان مورد مطالعاتی: مرکز کودکان بی سرپرست آمستردام و باغ اوتیسم اصفهان
معین خمسه عشری سیده مرضیه طبائیان

10.30495/jisaud.2023.1985675.1079

این مقاله سعی در مقایسه و تحلیل دو نمونه از مکان‌های نگهداری کودکان دارد تا با یافتن پاسخی درست گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت کودکان بی‌سرپرست و کودکان دارای اختلال اوتیسم ایجاد شود. این تحلیل و مقایسه به لحاظ ساختار کالبدی تأثیر بسزایی در طراحی دارد و پاسخ‌های روشن‌تری أکثر

این مقاله سعی در مقایسه و تحلیل دو نمونه از مکان‌های نگهداری کودکان دارد تا با یافتن پاسخی درست گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت کودکان بی‌سرپرست و کودکان دارای اختلال اوتیسم ایجاد شود. این تحلیل و مقایسه به لحاظ ساختار کالبدی تأثیر بسزایی در طراحی دارد و پاسخ‌های روشن‌تری را موجب می‌گردد تا با دانستن آنها نیازهای ‌کودکانی‌ که به دلایلی دارای نیاز هستند، شناخته و برطرف شود. هدف این تحقیق یافتن همین پاسخ در نتیجه مقایسه دو طرح اجرا شده در این زمینه است. لذا از بررسی پیشینه و مبانی نظری این‌گونه استنباط می‌شود که انعطاف‌پذیری فضا ازجمله موارد اصلی طراحی برای کودکان بشمار می‌آید. همچنین استفاده از حجم‌های مناسب و متنوع در عین سادگی و به‌دوراز پیچیدگی، تزیینات مناسب کودک و پویایی پلان لازم است. در کنار تمام این موارد آنچه حائز اهمیت است، قبل از طراحی و شروع تحقیق، شناخت کودک و ویژگی‌های او و خصوصا کودکان با نیازهای ویژه است. این پژوهش از نوع بنیادی با ماهیت کیفی و روش توصیفی - تحلیلی و رویکرد تطبیقی انجام شده است. به‌منظور گردآوری اطلاعات پایه، از روش کتابخانه‌ ای و میدانی استفاده شده است. سپس به ارزیابی و مقایسه دو نمونه موردی پرداخته شد. جهت بررسی نمونه‌ها، ابتدا شاخصه‌های موردنظر جهت مقایسه تعیین شدند و باتوجه‌به توصیف، بررسی فضاهای موجود در هر دو نمونه با درنظرگرفتن موضوع تحقیق انجام شده است. پس از ارزیابی همه موارد، اصول طراحی معماری، مؤلفه‌های مشترک و وجوه تمایز و نکات مثبت و منفی هر یک از بناها تحلیل شد. این نکات در بخش یافته‌ها، در جدولی به‌صورت تحلیلی مقایسه شدند تا به عنوان راهکارهای طراحی در اینده مورد استفاده قرار گیرند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

506 - مطالعات تطبیقی آکوستیک کتابخانه با بررسی نوفه و تراز فشار صدا در سالن دختران و پسران (نمونه موردی کتابخانه مرکزی تبریز)
مریم میرزابابالو سید بهشید حسینی عباس غفاری هوتن ایروانی

10.30495/jisaud.2023.1998384.1102

در فضاهایی مانند کتابخانه که مرزهای کالبدی کم رنگ تر می شود، حریم های غیر دیداری هویدا می شوند. جایگاه صدا در معماری گذشته مورد اهمیت بوده است و با ایجاد عناصر معماری در فضاها صدا کنترل و آسایش صوتی ایجاد می گردید، بطوریکه در حال حاضر به علمی نوین تبدیل شده است. مساله ت أکثر

در فضاهایی مانند کتابخانه که مرزهای کالبدی کم رنگ تر می شود، حریم های غیر دیداری هویدا می شوند. جایگاه صدا در معماری گذشته مورد اهمیت بوده است و با ایجاد عناصر معماری در فضاها صدا کنترل و آسایش صوتی ایجاد می گردید، بطوریکه در حال حاضر به علمی نوین تبدیل شده است. مساله توزیع مناسب صدا در کتابخانه ها منجرشد این پژوهش مطالعات تطبیقی بین صدا و معماری‌در قرائت خانه های کتابخانه را مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی پژوهش دریافت آسایش صوتی و کاهش انعکاس های مضر صدا در این فضاها جهت ایجاد حریم خصوصی گفتاراست. برای دستیابی به این هدف ارتباط بین انتقال و توزیع صدا با بررسی هندسه سالنها و مصالح مصرفی مورد تحلیل قرار گرفته است، هدف نهایی پژوهش بررسی تاثیرجنسیت صدای دختران و پسران در سالنها می باشد. این تحقیق به روش تجربی، با اندازه گیری شدت صدا در قرائت خانه های دختران و پسران کتابخانه مرکزی تبریز به وسیله دستگاه صوت سنج ۲۲۶۰B&K و ریکوردر H8 انجام شده است. نمودارهای حاصله از دستگاه صوت سنج در نرم افزار اکسل مستخرج شده و نمودارهای ریکوردر در نرم افزار متلب مورد تحلیل قرار گرفت، سرانجام با نمودار استاندارد NC مقایسه شد. نتایج کلی پژوهش نشان داد که تفاوت جنسیتی صدا در فضاها نیاز به تمهیدات خاص دارد به ویژه قرائت خانه های دختران با توجه به طیف فرکانسهای وسیع استفاده از الیاف و پوسته ها در سطوح را ضروری‌می‌کند. باتقویت شاخصه های معماری در حوزه صدا، امکان تدوین اصولی در طراحی معماری کتابخانه ها و آکوستیک توامان ممکن می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

507 - ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های دوطرف‌ساخت پهلوی اول شیراز (مطالعه‌موردی: خانه‌های رزمجو و مستغنی)
فاطمه کاکایی طاهره نصر هادی کشمیری حامد مضطرزاده

10.30495/jisaud.2023.1998742.1104

از آنجایی که معماری پهلوی اول، سرفصل تازه‌ای در ایجاد فضا است و تاکنون پژوهش اندکی در خانه‌های شیراز که واجد شرایط و معیارهای ارزشمند جهت حفاظت و الگوبرداری از معماری آنها هستند، انجام شده است؛ بر این اساس این پژوهش درصدد آن است تا به ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معما أکثر

از آنجایی که معماری پهلوی اول، سرفصل تازه‌ای در ایجاد فضا است و تاکنون پژوهش اندکی در خانه‌های شیراز که واجد شرایط و معیارهای ارزشمند جهت حفاظت و الگوبرداری از معماری آنها هستند، انجام شده است؛ بر این اساس این پژوهش درصدد آن است تا به ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های دو‌طرف-ساخت پهلوی اول شیراز بپردازد تا با بهبود کیفیت معماری مسکن بتواند به توسعه پایدار مسکن شهری دست یابد. لذا از بعد هدف، پژوهشی کاربردی و از بعد روش جمع‌آوری اطلاعات، پژوهشی توصیفی غیرآزمایشی از نوع پیمایشی و موردی است. بدین گونه که نخست با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه‌ای به بررسی مفهوم کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز پرداخته شد و عوامل مؤثر بر آن استخراج گردید؛ سپس با ترسیم نمودارهای توجیهی، روابط فضایی موجود در خانه‌های انتخابی با استفاده از شیوه زندگی و نحو فضا مورد تحلیل قرار گرفت و سازمان فضایی خانه‌ها از منظر نظام‌های حرکتی، عرصه‌بندی و کارکردی بررسی گردید. در ادامه به رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز بر اساس فرآیند تحلیل سلسه‌مراتبی پرداخته شد؛ سپس کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های انتخابی ارزیابی گردید. نتایج بدست‌آمده گویای آن است که معیارهای احیای هویت و فرهنگ محلی، شکل و جهت قرارگیری بهینه توده-فضا، بوم‌گرایی، رعایت سلسله‌مراتب شکلی-فضایی، درون‌گرایی، برقراری امنیت و ایمنی، بهره‌برداری از نور و تهویه طبیعی، ارتباط با طبیعت و عناصر طبیعی، قابلیت دسترسی‌های فیزیکی و بصری، تداوم سطح فعالیت‌های انسانی، تناسب بین فضا، فرم و فعالیت، وجود فضاهای باز (عمومی)، بسته (خصوصی) و نیمه‌باز-بسته (نیمه‌عمومی-خصوصی)، رعایت تطبیق‌پذیری و انعطاف‌پذیری، ایجاد تنوع و جذابیت و توجه به زیبایی و پرهیز از بیهودگی به ترتیب میزان اهمیت رتبه‌بندی گردیده‌اند و نیز خانه‌های رزمجو و مستغنی به ترتیب دارای بیشترین نمود از عوامل مذکور و به‌تبع بیشترین میزان کارآمدی عملکردی هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

508 - ارزیابی تاثیر صنایع آلاینده بر میزان فلزات سنگین در خاکهای اطراف آن (مطالعه موردی: کارخانه سیمان ایلام)
بتول نوروزی نورالدین رستمی محسن توکلی محمود رستمی نیا

امروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این أکثر

امروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این تحقیق میدانی، بررسی میزان آلودگی خاکهای اطراف کارخانه سیمان ایلام به فلزات سنگین و سمی می باشد. در این راستا تعداد 20 نمونه خاک در جهات مختلف برداشت و غلظت عناصر روی، کبالت، منگنز، مولیبدن، کادمیوم، مس، سرب، کروم و نیکل در نمونه های خاک با استفاده از دستگاه جذب اتم اندازه گیری شد. به منظور درک بهتر چگونگی پراکنش فلزات مورد مطالعه از روش های زمین انباشت، فاکتور آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده و شاخص بار آلودگی استفاده شد. نتایج نشان داد که هرچند منطقه مورد مطالعه نسبت به همه فلزات سنگین غیر آلوده بوده است اما ضریب همبستگی عناصر در جهات مختلف نشان می دهد که بیشترین ضریب همبستگی برای عناصر به طرف شمال غرب منطقه و همسو با باد غالب منطقه می باشد. بنابراین جهت وزش باد در پراکنش عناصر مؤثر بوده و در اکثر نقاط با دور شدن از کارخانه غلظت عناصر کاهش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

509 - بررسی و طراحی شهر بیوفلیک با الهام از رودخانه شهری نمونه موردی شهر دزفول
الیاس مودت میلاد ولی پور

درک روزافزون نیاز به تماس روزانه با طبیعت، زندگی سالم، شاد، پربار و معنادار است.توجه اخیر به طراحی بیوفیلی در بین معماران و طراحان این قدرت طبیعت را تصدیق می‌کند. با این حال، در یک سیاره شهری که به طور فزاینده شهری، باید توجه بیشتری به مقیاس‌های شهری صورت گیرد، برای برن أکثر

درک روزافزون نیاز به تماس روزانه با طبیعت، زندگی سالم، شاد، پربار و معنادار است.توجه اخیر به طراحی بیوفیلی در بین معماران و طراحان این قدرت طبیعت را تصدیق می‌کند. با این حال، در یک سیاره شهری که به طور فزاینده شهری، باید توجه بیشتری به مقیاس‌های شهری صورت گیرد، برای برنامه‌ریزی و حرکت به سمت آنچه نویسندگان "شهرهای بیوفیلی" می‌نامند. شهرهای بیوفیلی شهرهایی هشتند که ارتباط تنگاتنگ و روزانه‌های با طبیعت اطراف دارند. اما همچنین به دنبال تقویت آگاهی و مراقبت از این طبیعت هستند. در پژوهش حاضر برای تحقق اهداف و پاسخگویی به سوالات تحقیق از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. به منظور انجام این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی به تهیه اطلاعات و تجزیه و تحلیل و تلفیق آنها اقدام شده است. شهر دزفول به علت مشکلات آب و هوایی و گرمای شدیدی این پیوند با طبیعت کم رنگ و ناتوان می‌باشد. برای رفع این ناتوانی‌ها و هم‌بستگی پیوند دنیای طبیعی با شهر معیارهای بر اساس دو بخش ابعاد معیارهای طراحی بیوفیلک و سنجش وضعیت کناره رود دز با تحلیل SWOT و QPSM، راهبردها و سیاست‌های برای طراحی کناره رود دز با توجه به معیارهای طراحی بیوفیلیک به عنوان یک راهکار برای رفع این مشکلات به ارائه اهدافی برای طراحی و در نهایت یک طرح پیشنهادی برای احیا کناره رود دز به عنوان معیاری از بیوفیلیک برای رفع این مشکل و پیوند انسان با طبیعت ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

510 - بازتاب ساختار اجتماعی در پیکره‌بندیی فضایی مسکن با تاکید بر تئوری نحو‌فضا (مطالعه موردی:خانه‌های سنتی و معاصر بافت فرهنگی تاریخی تبریز)
عاطفه فتح بقالی محمد جواد مقصودی تیلکی معصومه هدایتی مرزبالی

خانه ها بعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می‌بایست به نیازها، ﺑﺎورﻫﺎ وارزشﻫﺎی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر می‌گذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگی‌های روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانه‌های دوره سنتی و معاصر شهر أکثر

خانه ها بعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می‌بایست به نیازها، ﺑﺎورﻫﺎ وارزشﻫﺎی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر می‌گذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگی‌های روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانه‌های دوره سنتی و معاصر شهر تبریز، با استفاده از تئوری نحو‌‌فضا پرداخته شده است. تحقیق پیش رو تلاش می کند تا ازمنظر معیارهای نحو فضا، تغییرات عرصه بندی و ساختار فضایی خانه ها را استخراج و معرفی نماید. برای تحقق این هدف، پس از انتخاب نمونه موردی از بافت فرهنگی و تاریخی شهر تبریز، از نرم‌افزار ای‌گرف برای ترسیم و دسته بندی نمونه ها و تحلیل ساختار فضایی، و نمودار توجیهی آنها استفاده شده است. سپس شاخص های همپیوندی و عمق نسبی فضاها با استفاده از روابط ریاضی نحو فضا و شاخص های قابلیت دید، مخروط دید با استفاده از نرم افزار دپس‌مپ برای هر نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رابطه‌ای مستقیم میان متغیر ساختارهای اجتماعی با متغییر چیدمان فضا وجود دارد.این امر بدان معناست که شاخص‌های ساختارهای اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله تعاملات، سلسه مراتب و محرمیت از ارزش‌های مهم معماری خانه‌های سنتی بوده ولی در خانه‌های معاصر به علت داشتن دیدگاه کالبدی صرف و عدم شناخت کافی از ساکنین و نیازهای آنها، تغییرات زیادی در بحث مسکن به وقوع پیوسته که منجر به عدم تعلق ساکنین به خانه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

511 - آسیب شناسی خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان لاهیجان در دو دهه اخیر
منوچهر مهدی پور تیمور آمار عیسی پوررمضان

شهرستان لاهیجان با داشتن جاذبه های طبیعی و فرهنگی فراوان همواره به عنوان یکی از کانونهای گردشگری در استان گیلان بوده است. نواحی روستایی این شهرستان نیز با برخورداری از محیط طبیعی بکر در هر یک از بخشهای نواحی کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای- ساحلی و همچنین جاذبه‌های فرهنگ أکثر

شهرستان لاهیجان با داشتن جاذبه های طبیعی و فرهنگی فراوان همواره به عنوان یکی از کانونهای گردشگری در استان گیلان بوده است. نواحی روستایی این شهرستان نیز با برخورداری از محیط طبیعی بکر در هر یک از بخشهای نواحی کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای- ساحلی و همچنین جاذبه‌های فرهنگی و انسانی، یکی از مقاصد اصلی گردشگری این شهرستان به شمار می‌آید. اما گسترش جریانهای گردشگری دراین شهرستان که عموماً بدون برنامه ریزی و عدم مدیریت کافی همراه می‌باشد اثرات مثبت و منفی فراوانی را در زمینه‌های، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی- فضایی به همراه داشته است. هدف این پژوهش بررسی رابطه خانه‌های دوم با آسیب‌شناسی نواحی روستایی شهرستان لاهیجان می‌باشد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان و خبرگان شهرستان لاهیجان بودند که به شیوه هدفمند 125 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته زیست‌پذیری بود که روایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 79/0 بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss و amos و با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل واریانس مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد بین تمام مؤلفه‌های زیست پذیری و گردشگری خانه‌های دوم رابطه معنادار وجود دارد و گسترش خانه‌های دوم در مناطق کوهستانی و جنگلی بیشتر از مناطق ساحلی بوده است و تاثیرات بخش کالبدی- فیزیکی از گردشگری خانه‌های دوم بیشتر از بخش‌های دیگر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

512 - ارائه طرح‌های پیشنهادی مسکن روستایی با توجه به الگوهای توسعه یافته خانه‌های بومی در منطقه گیلان
سحر بشیرزاده جمال الدین سهیلی فرشاد مفاخر

امروزه شیوه ساخت خانه‌ها با سبک بومی در مناطق روستایی در حال از بین رفتن است و تنها برخی خانه‌های بومی موجود با تغییراتی که در معماری آنها برای رفع نیازهای ساکنان اعمال شده است امکان بقا و حضور در محیط روستا را دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی و مستندسازی الگوهای تغییرات در أکثر

امروزه شیوه ساخت خانه‌ها با سبک بومی در مناطق روستایی در حال از بین رفتن است و تنها برخی خانه‌های بومی موجود با تغییراتی که در معماری آنها برای رفع نیازهای ساکنان اعمال شده است امکان بقا و حضور در محیط روستا را دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی و مستندسازی الگوهای تغییرات در معماری بومی خانه‌های روستایی و ارائه طرح‌های پیشنهادی مسکن بر اساس این تغییرات است. در راستای هدف کاربردی پژوهش که حفظ وجهه بومی خانه در روستا است از روش بررسی توصیفی-تحلیلی استفاده شده است که در آن با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای – اسنادی و میدانی، داده‌های اولیه پژوهش شامل پلان وضع موجود و پرسش از ساکنان در ارتباط با نحوه تغییرات گردآوری گردید. در این پژوهش پنج خانه با الگوی مشترک اولیه از بین ۲۰ خانه بومی در روستای طولارود بالا در بازه زمانی سال‌های 1398-1400 به صورت هدفمند و غیراحتمالی انتخاب شدند. از روش نحو فضا جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شد. مقایسه تطبیقی مؤلفه‌های نحو فضا بر روی مشخصه‌های خانه بومی صورت پذیرفت سپس از طریق استدلال استنتاجی مطابقت مشخصه‌ها در الگوهای تکوینی ممکن به انتخاب طرح‌های پیشنهادی منجرگردید. بر اساس نتایج ویژگی‌هایی همچون عمق کم (میزان 1) و هم پیوندی بالای ایوان (متوسط میزان 7) و قرارگیری ایوان در لایه اولیه خانه (لایه 1- 2) از ویژگی‌های معماری بومی بوده که با اضافه شدن فضاهای جدید و مرتفع نمودن نیازهای ساکنان همچنان این ویژگی‌ها باقی مانده است. در انتها بکارگیری طرح‌های معماری تکوینی منطبق بر الگوی بومی در ساخت مسکن برای روستاییان، به جای الگوهای شهری در حال اجرا پیشنهاد می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

513 - نقش گردشگری در تغییر کارکرد روستاها با تأکید بر شاخص‌های پایداری نمونه موردی: روستاهای ارباکله و لرسانور شهرستان رامسر
محمد آقاجانی سید مجدالدین زندوی علی عطایی

گردشگرانی که از مناطق مختلف ایران، از جمله تهران به سواحل دریای مازندران می‌روند، به دلیل تراکم بالای جمعیت در نواحی ساحلی و جلگه‌ای، در جستجوی فضاهای گردشگری و استراحتی جدید، مانند نقاط روستایی هستند. در این میان روستاهایی مورد توجه قرار می‌گیرند که دارای منظر طبیعی مط أکثر

گردشگرانی که از مناطق مختلف ایران، از جمله تهران به سواحل دریای مازندران می‌روند، به دلیل تراکم بالای جمعیت در نواحی ساحلی و جلگه‌ای، در جستجوی فضاهای گردشگری و استراحتی جدید، مانند نقاط روستایی هستند. در این میان روستاهایی مورد توجه قرار می‌گیرند که دارای منظر طبیعی مطلوب باشند. طی این فرایند، برخی از روستاهای استان مازندران، از جمله روستاهای ارباکله و لرسانور، به دلیل دارا بودن شرایط محیطی و اقلیمی مناسب طی سال‌های اخیر، مورد توجه گردشگران قرارگرفته و با احداث خانه‌های دوم در آنها، چشم‌انداز زیست و معیشت آنها دگرگون شده است از این‌رو شاخص‌های سنتی پایداری طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این مناطق با چالش‌های تازه‌ای مواجه شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییر کارکرد روستاها در چندین روستای شهرستان رامسر بعمل آمده و با تکیه بر کارهای میدانی وضعیت این تحول عملکرد، مورد بررسی و تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفته است. برای صحت اطلاعات از روش پرسشنامه و مصاحبه نیز استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش دو روستای ارباکله و لرسانور از روستاهای دهستان چهل‌شهید شهرستان رامسر می‌باشد نتایج نشان می‌دهد کارکرد روستاهای مذکور بدون توجه به پایداری مورد نیاز در حال تغییر است و باید با توجه به بهینه نبودن کشاورزی در این منطقه، گردشگری باید به عنوان درآمدی جایگزین یا همسو با کشاورزی برای ساکنان بومی عمل کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

514 - کاربرد مدل کارت‌های امتیازی متوازن (1BSC)در برنامه‌ریزی گردشگری
ارسطو یاری حصار علی مجنونی صغری نیرومند شیشوان زهرا محمدی

امروزه یکی از راه‌های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه‌ی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست‌یابی به این هدف نیازمند به‌کارگیری برنامه‌ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدل‌هایی که می‌توان از طریق آن و با مشارکت تمامی أکثر

امروزه یکی از راه‌های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه‌ی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست‌یابی به این هدف نیازمند به‌کارگیری برنامه‌ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدل‌هایی که می‌توان از طریق آن و با مشارکت تمامی عوامل مؤثر در گردشگری اعم از مردم محلی، گردشگران و سازمان‌های مسئول، برنامه‌ی مناسب را به کار گرفت؛ مدل BSC است. لذا هدف اصلی مقاله، ضمن معرفی این مدل در ادبیات گردشگری ایران، بیان مزیت‌های کاربردی آن در حوزه‌ی برنامه‌ریزی گردشگری روستایی است. تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی می‌باشد که با استفاده از روش پیمایش انجام‌شده است. داده‌های مورد نیاز برای پیاده‌سازی این مدل، از طریق منابع کتابخانه‌ای، پرسشنامه و مصاحبه حضوری به‌دست‌آمده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل ساکنین روستای توتاخانه، گردشگران وارد شده به این روستا و مسئولان ادارات شهرستان بناب بوده که با استفاده از فرمول کوکران 243 نفر از ساکنین روستا، 300 نفر از گردشگران وارد شده به منطقه و همچنین 20 نفر از مسئولان و کارشناسان به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. روایی صوری پرسشنامه‌ها با کسب نظر اساتید دانشگاه و کارشناسان اجرایی به‌دست‌آمده و ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0 برای جامعه محلی، 89/0 برای گردشگران و 90/0 برای مسئولان محاسبه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که این مدل از توان بالایی برای پاسخ‌گویی به نیازهای تمامی ذینفعان گردشگری برخوردار است؛ زیرا با در نظر گرفتن شرایط گذشته و حال، به ‌صورت گام‌به‌گام راه‌کارهای اجرایی شدن برنامه‌های توسعه‌ی گردشگری روستای توتا‌خانه را پیش‌روی مسئولان و برنامه‌ریزان می‌گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

515 - بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای ایران
نسرین جبارخلجی بناب عزیز حجاجی کهجوق آرش مشفقی

یکی از راه های دسترسی به ادبیات عامه در ایران ادبیات مکتب خانه ای است که بر مبنای ادبیات شفاهی بوده، به صورت مکتوب در آمده و در مکتب خانه های قدیم به محصلان آموزش داده می شد. از آن جا که زن یکی از مهم ترین موضوعات ادب و هنر سراسر گیتی است، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن أکثر

یکی از راه های دسترسی به ادبیات عامه در ایران ادبیات مکتب خانه ای است که بر مبنای ادبیات شفاهی بوده، به صورت مکتوب در آمده و در مکتب خانه های قدیم به محصلان آموزش داده می شد. از آن جا که زن یکی از مهم ترین موضوعات ادب و هنر سراسر گیتی است، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در آثار مکتب خانه ای از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانه ای و بر اساس رویکرد توصیفی- تحلیلی صورت گرفته، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای می باشد. بر این اساس 27 قصۀ مکتب خانه ای که سیمای غنایی زن در آن ها مشهود است، به عنوان جامعۀ آماری انتخاب گردیده و مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که پر بسامدترین جنبۀ غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای ستایش زیبایی های جسمانی اوست. عشق نیز اصلی ترین درون مایۀ غنایی سیمای زن در منظومه های عاشقانه می باشد. توبه، مرثیه سرایی، تفاخر، عشوه گری، شادخواری و نفرین از جنبه هایی هستند که با بسامد کم تر سیمای غنایی زن را تشکیل می دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

516 - The Rate of Using Lean Management Components in the Libraries of Medical Sciences Universities in the North Provinces of Iran
صفیه طهماسبی لیمونی محمداسماعیل صدیقه

The aim of this paper is to determine the use of lean management components in the libraries of medical sciences universities in the north provinces of Iran. The methodology is a cross-sectional survey in which the viewpoints of 105 managers and employees in different u أکثر

The aim of this paper is to determine the use of lean management components in the libraries of medical sciences universities in the north provinces of Iran. The methodology is a cross-sectional survey in which the viewpoints of 105 managers and employees in different units of libraries of medical sciences universities are evaluated in Mazandaran, Golestan, and Gilan to determine the application of the lean management components. All 150 people are selected as a sample because of the limitation of the research population. The data are collected by using a questionnaire containing 8 sections and 64 questions based on Likret scale and Delphi method. The data collected are analyzed according to descriptive and inferential statics including one-sample t-test, independent t-test, Freidman, Kruskal Wallis and Mann Whitney by using SPSS 20. Assuming the criterion number 3, the average of total scores of lean management components will be 3/69 in the libraries under study. The highest average of the score (3/88) belongs to buying system management and the lowest (3/54) to human resource management. There is a significant difference between the viewpoints of the managers and librarians of the libraries studied in these 4 universities about lean management components and also on the situation of lean management (p≤0/05). The results indicate that the application of the lean management is desirable in the population under study تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

517 - ارزیابی تغییرات الگوی پیچان رودی رودخانه مارون و تحلیل هیدروژئومورفولوژی منطقه مطالعه موردی: رودخانه مارون (از سرچشمه تا ورودی آن به رودخانه جراحی)
مهران مقصودی سید محمد زمان زاده مجتبی یمانی عبدالحسین حاجی زاده

رودخانه ها نقش مهمی در تغییرات لندفرمها بازی می کنند و تاثیر بسزایی بر بهره برداری انسانی از محیط های پیرامون خود دارند. بررسی تغییرات بستر و مورفومتری رودخانه ها از مباحث علم ژئومورفولوژی رودخانه ای می باشد. ارزیابی مورفومتری رودخانه از نگاه علوم زمینی و ژئومورفولوژی د أکثر

رودخانه ها نقش مهمی در تغییرات لندفرمها بازی می کنند و تاثیر بسزایی بر بهره برداری انسانی از محیط های پیرامون خود دارند. بررسی تغییرات بستر و مورفومتری رودخانه ها از مباحث علم ژئومورفولوژی رودخانه ای می باشد. ارزیابی مورفومتری رودخانه از نگاه علوم زمینی و ژئومورفولوژی در مدیریت توسعه پایدار منطقه مهم بوده و از نگاه تغییرشکل بر لندفرمهای منطقه موثر است. در این تحقیق به رودخانه مارون پرداخته می شود که در جنوب غربی کشور قرار دارد و از ارتفاعات حدود 3000 متر از سطح دریا سرچشمه می گیرد. این رودخانه بعد از عبور از سازندهای زمین شناسی زون زاگرس چین خورده وارد دشت بهبهان در جنوب شرقی خوزستان می شود و پس از عبور از ناهمواری تپه ماهوری وارد رودخانه جراحی و سپس وارد خلیج فارس می شود. در این مقاله کل رودخانه مارون از سرچشمه آن تا ابتدای رودخانه جراحی به طول تقریبی 280 کیلومتری جهت استخراج مورفومتری آن براساس دو شاخص ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی انتخاب گردید. براساس تعدد رودخانه های دائمی ورودی به رودخانه مارون و ناهمواری منطقه، رودخانه مارون به 5 بازه مختلف تقسیم شد. در این مقاله برای ارزیابی ضریب خمیدگی از نقطه تغییر انحنا استفاده شده است. علاوه بر دو شاخص مذکور، شاخص جهت جریان طراحی و برای کلیه مسیر رودخانه بدست آورده شده است. در شاخص زاویه مرکزی، میانگین زاویه مرکزی نیز توسط مولفان طراحی و بدست آمد که از آن می توان برای پیش بینی وضعیت مکانی شکل رودخانه نسبت به وضعیت فعلی آن استفاده نمود. طبق شاخص ضریب خمیدگی رودخانه مارون از نوع سینوسی و از نظر شاخص جهت جریان نیز از نوع شرقی- غربی می باشد. به علت شیب کم پروفیل طولی رودخانه در بازه های انتهایی، الگوی رودخانه بیشتر و سریعتر از سایر بازه ها تغییر الگو می دهد. علت تغییر انحنا و از جمله دلایل تغییر جهت و الگوی رودخانه در بازه های مورد نظر مسائل زمین شناسی و توپوگرافی، اقلیم، تکتونیک و هیدرولوژی منطقه زاگرس می باشد، که در پروفیل طولی رودخانه مارون متفاوت می باشد. دبی بالای رودخانه و نیز نزولات جوی بر الگوی رودخانه مارون به خصوص در بازه های ابتدایی موثر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

518 - تحلیل پایداری کرانه رودخانه در برابر فرسایش با استفاده از تنش برشی- مطالعه موردی: رودخانه لاویج
محمدمهدی حسین زاده سید حسن صدوق سعیده متش بیرانوند رضا اسماعیلی

زمین‌هایحاشیهرودخانهتحت ‌تأثیرعقب‌نشینیکنارهکانالرودخانههموارهدرمعرضتخریبهستند. فرسایشکناریاغلببه‌صورتیکمخاطرهطبیعیمطرحاستکهبایدسعیدرجلوگیریوکنترلآنداشت. یکیازمعمول‌ترینروش‌هایحفاظتکرانهرودخانهاستفادهازپوششپاره‌سنگیباابعادواندازهمناسب، به عنوان روشی مقرون به صرفه است.در أکثر

زمین‌هایحاشیهرودخانهتحت ‌تأثیرعقب‌نشینیکنارهکانالرودخانههموارهدرمعرضتخریبهستند. فرسایشکناریاغلببه‌صورتیکمخاطرهطبیعیمطرحاستکهبایدسعیدرجلوگیریوکنترلآنداشت. یکیازمعمول‌ترینروش‌هایحفاظتکرانهرودخانهاستفادهازپوششپاره‌سنگیباابعادواندازهمناسب، به عنوان روشی مقرون به صرفه است.در این مقاله باهدف تعیین اندازه قلوه‌سنگ مناسب برای پوشش پاره‌سنگی ساحل رودخانه لاویج با استفاده از روش تنش برشی پس از محاسبه ضریب پایداری کرانه رودخانه(SF) و تعیین اندازه پاره‌سنگ در آستانه حرکت(dm)، اندازه مناسب پاره‌سنگ (ds) برای پوشش پاره‌سنگی تخمین زده می‌شود.بدینمنظورکلیهپارامترهایموردنیازدر 5 مقطع عرضی رودخانه بااستفادهازبررسیمیدانیوتصاویر گوگلارثاندازه‌گیریودرنهایتشیب،تنشبرشی،زاویهشیببدنه،ضریبپایداریذره،زاویهانحرافخطوطجریان،عددپایداریشیببدنه،زاویهحرکتذرهبستر وضریبپایداریبدستآمد، پس از تعیین میزان ناپایداری کرانه و تعیین آستانه حرکت ذرات، اندازه قلوه‌سنگ مناسب جهت سنگ‌چینی ارائه شد. نتایج این پژوهش مشخص کرد مقاطع شماره 2 و 5 رودخانه لاویج ناپایدارتر از سایر مقاطع می‌باشند و مقاطع شماره 3 و 4 پایدارترین مقاطع می‌باشد.مقایسه اندازه قلوه‌سنگ مناسب جهت سنگ‌چینی کرانه با اعداد تنش برشی محاسبه‌شدهنشان داد درتعییناندازهمناسبپاره‌سنگبرایسنگچینی فقط میزان تنش برشی وپارامترهایمؤثردرتنشبرشیمهموتأثیرگذار نیستبلکهپارامترهایشیبکرانه،ضریبمانینگ،زاویهقراررسوبات،شعاعانحنا، نوع پوشش گیاهی کرانه، اندازه ذرات رسوبات تشکیل‌دهنده کرانهوعرضمقطعدبیلبالبینیزبسیارمهماست تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

519 - کارایی الگوهای مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در پیش بینی پارامترهای دمایی درحوضه آبریز میناب
فرشاد جوادی زاده پرویز کردوانی بهلول علیجانی فریده اسدیان

امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط‌زیست تلقی شده و سببایجادیکناهنجاریدرسیستماقلیمکرهزمین گردیدهاست. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین شناخت و ارزیابی اقلیم در دهه‌های آینده می‌تواند افق روشنی را برای ب أکثر

امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط‌زیست تلقی شده و سببایجادیکناهنجاریدرسیستماقلیمکرهزمین گردیدهاست. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین شناخت و ارزیابی اقلیم در دهه‌های آینده می‌تواند افق روشنی را برای برنامه ریزان در جهت سازگاری و مقابله با اثرات آن فراهم نماید. هدف این مطالعه پیش‌بینی دما بر اساس پروژه دورنمقایسه‌ایمدل‌هایجفتشده فاز 5(CMIP5)طی دوره2011 تا2100 با استفاده از سناریوهای خط سیر غلظت عامل(RCP) در حوضه رودخانه میناب می‌باشد. برای این منظور داده‌های دمای روزانه منطقه در دوره تاریخی(2016-1985( تهیه گردید. سپس داده‌های حاصل از خروجی مدل گردش عمومی جو(GCM) مربوط به پنجمین گزارش ارزیابی تغییر اقلیم(AR5) جهت استخراج خروجی مدل‌های تغییر اقلیم تحت سناریوهایRCP4.5,RCP2.6و RCP8.5 درنظر گرفته شد. برای پیش‌بینی اثر سناریوهای مختلف تغییر اقلیم بر درجه حرارت در سال‌ها و دوره‌های آتی در مقیاس‌های محلی یک فرایند آماری ریزمقیاس نمایی((SDSMدر محیط متلب به کار برده شده است. بنابراین در این مطالعه کلیه مراحل ارزیابی تغییرات دمای حوضه رودخانه، مرحله گزینش داده و کالیبره کردن داده‌ها در محیط متلب بهره گرفته شده است و از SDSMتنها برایپیش‌بینی تغییرات دما تحت سناریوهایGCMها بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تغییرات روند دمای حوضه میناب در ناحیه مرکزی، شمالی، جنوبی، شرقیو بخش‌های غربی حوضه میناب با استفاده از مدل‌های گردش عمومی GCMنشان داد که دمای حوضه رودخانه میناب در اکثر نواحی روند افزایشی را تجربه کرده است. با این وجود مقدار افزایشی دما در بخش‌هایمختلف حوضه متفاوت می‌باشدبه‌طوری که بیشترین افزایش دما تا 2100 با مقدار 12/1درجه سانتی‌گراد در بخش شرقی و جنوبی حوضه میناب مشاهده شده است. این در حالی است که ناحیه مرکزی حوضه میناب دارای کمترین مقدار افزایشی دما بوده است تا جایی که روند دمای بخش مرکزی حوضه میناب بر اساسسناریوهایRCP4.5,RCP2.6 و RCP8.5 در مجموع 3/. درجه سانتی‌گراد افزایش داشته است. با این حال روند تغییرات دما در هر سه سناریو برای بخش‌هایمختلف تفاوت قابل محسوسی باهم ندارند.تقریباً دمای مشابهی را برای آینده حوضه میناب متصور است ولی با این وجود در سناریویRCP8.5 همواره مقادیر بیشتری برای آینده برآورد کرده است. ارزیابی تغییرات فصلی دما بیانگر این است که فصل زمستان نسبت به سایر فصول از روند افزایشی معنی‌داری برخوردار است در حالی که در فصل تابستان تغییرات دمای نامحسوسی را پیش‌بینیمی‌نماید.نتایج ارزیابی پیش‌بینیدمای ماهانه بیانگر این است که بر اساس سناریوهایRCP 8.5,RCP 4.5,RCP2.6برای ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس در فصل زمستان روند افزایش دما و به عبارتی زمستان گرم‌تر نسبت به زمان حال پیش‌بینی شده است. همچنین در فصل بهار برای ماه آوریل برای دوره اول کاهش دما و در دوره آخر (2011-2100) افزایش میانگین دما مشاهدهمی‌شود. در تمامی ماه‌های فصل تابستان نیز تمامی بخش‌های حوضه از روند افزایش دما برخوردار بوده‌اندبه‌خصوص بخش شرقی حوضه مینابکه یکافزایش میانگین دمای ماهانه در حدود 2 تا 3 درجه سانتی‌گرادرا تجربه می‌کند. در ماه‌های جولای، آگوست و سپتامبر نیز از روندی افزایشی ولی نه‌چندان محسوس برخوردار بوده‌اند. در ماه‌های اکتبر، نوامبر و دسامبر نیز روند افزایش دمایی پیش‌بینی می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

520 - پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی با استفاده از تلفیق مدل هیدرولوژیکی CN و AHP در محیط GIS مطالعه موردی: حوضه رودخانه بالخلو
عزت اله قنواتی امیر صفاری ابراهیم بهشتی جاوید اسماعیل منصوریان

در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی و پهنه بندیپتانسیل سیلخیزی حوضه آبریز بالخلوچای پرداخته شده است. برای برآورد مقدار رواناب از روششماره منحنی ) CN (، استفاده شده است. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شاملآمار حداکثر ب أکثر

در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی و پهنه بندیپتانسیل سیلخیزی حوضه آبریز بالخلوچای پرداخته شده است. برای برآورد مقدار رواناب از روششماره منحنی ) CN (، استفاده شده است. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شاملآمار حداکثر بارش روزانه، نقشههای تراکم پوشش گیاهی، گروههای هیدرولوژیک خاک و کاربریتهیه و وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی ) GIS ( گردید. با تلفیق اطلاعات فوق، در مدل ) SCS ) نقشه( CN ) حوضه، میزان نفوذ ) S ( و مقدار رواناب ) Q ( تهیه شد. در نهایت با استفاده از فرآیند تحلیلسلسله مراتبی شش فاکتور در نظر گرفته شده شامل: رواناب، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب،کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی و تراکم زهکشی وزندهی شده و با اعمال وزن لایهها نقشه55 و 55 ساله( تهیه ،55 ، پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی حوضه با دوره بازگشتهای مختلف) 5گردید. نتایج پژوهشی نشان داد که حدود 05 تا 04 درصد مساحت حوضه طی دورههای 5 تا 55ساله دارای پتانسیل سیلخیزی متوسط بوده و 50 تا 50 درصد دارای پتانسیل زیاد میباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

521 - تأثیر تکتونیک بر مورفومتری و جورشدگی رسوبات بستر رودخانه قشلاق
هادی نیری خبات امانی اختر امانی

فعالیت های زمین ساختی در خرد شدن سنگ ها مؤثر بوده و غالباً باعث تغییر در مورفومتری و جورشدگی رسوبات رودخانه ها می شوند. هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسی تأثیر تکتونیک و گسل های فعال بر بافت و جورشدگی بار رسوبی رودخانه قشلاق در حدفاصل سدهای قشلاق و ژاوه با استفاده از روش تو أکثر

فعالیت های زمین ساختی در خرد شدن سنگ ها مؤثر بوده و غالباً باعث تغییر در مورفومتری و جورشدگی رسوبات رودخانه ها می شوند. هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسی تأثیر تکتونیک و گسل های فعال بر بافت و جورشدگی بار رسوبی رودخانه قشلاق در حدفاصل سدهای قشلاق و ژاوه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی است. جهت نیل به اهداف موردنظرابتدا مطالعات میدانیصورت گرفته و از ابزارهایی مانند نقشه های توپوگرافی 1:25000، نقشه زمین‌شناسی 1:100000 و گزارش های موجوداستفاده شد. روش کار بدین‌صورت بود کهدر محدوده تقاطع گسل ها و رودخانه نمونه های رسوب برداشت شد. پس از خشک شدن، در دستگاه شیکردر هفت مقیاس غربال گردیده وشاخص های موقعیت و پراکندگی مربوط به هرکدام از نمونه ها محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که گسل ها سبب افزایش شیب بستر و افزایش نیرو و سرعت آب‌شدهکه نتیجه آن حمل انتخابی ذرات رسوب و کاهش شدید جورشدگی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

522 - بررسی جنبه‌های همدیدی سیلاب‌های شدید حوضه رودخانه ارس با استفاده از شاخص‌های همگرایی شار رطوبت، جبهه‌زایی و واگرایی
مهدی صداقت حسن حاجی محمدی نرگس ناصری

سیلاب پدیده‌ای است که اکثر نواحی اقلیمی کم و بیش آن را تجربه می‌نمایند. سیلاب‌ها اغلب معضلاتی همچون؛ فرسایش خاک، انباشت رسوب و خسارات جانی و مالی را در پی دارند؛بنابراین اقلیم‌شناسی سیلاب نقش مهمی در کاهش و جلوگیری از آسیب های زیست‌محیطی احتمالی ناشی از آن دارد. به‌منظو أکثر

سیلاب پدیده‌ای است که اکثر نواحی اقلیمی کم و بیش آن را تجربه می‌نمایند. سیلاب‌ها اغلب معضلاتی همچون؛ فرسایش خاک، انباشت رسوب و خسارات جانی و مالی را در پی دارند؛بنابراین اقلیم‌شناسی سیلاب نقش مهمی در کاهش و جلوگیری از آسیب های زیست‌محیطی احتمالی ناشی از آن دارد. به‌منظور بررسی اقلیمی سیلاب‌های حوضه رودخانه ارس، از داده‌های روزانه 9 ایستگاه هیدرومتری و 6 ایستگاه همدید طی سال‌های 1396-1348 استفاده شده است. همچنین داده‌های ارتفاع ژئو پتانسیل، فشار تراز دریا، نم ویژه، شاخص امگا و مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد از تارنمای مرکز ملی پیش‌بینی‌های محیطی و علوم جو دریافت شد. پس از تعیین رژیم ماهانه و فصلی رودخانه و شناسایی روزهای سیلابی، سیلاب‌های شدید با دبی لحظه‌ای بیش از 700 مترمکعب در ثانیه در محل ایستگاه خدا آفرین مشخص گردید. در ادامه برای تحلیل الگوهای همدید عامل بروز سیلاب‌های شدید حوضه ارس از شاخص‌های؛ تابع همگرایی شار رطوبت، تابع جبهه‌زایی و تابع واگرایی استفاده شده است. نتایج نشان داد که طی 4 سیلاب شدید منطقه در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال پدیده‌های جوی همچون؛ فرودی عمیق بر روی دریای سیاه، سرخ و خلیج‌فارس و یک هسته سرد چال بر روی غرب دریای خزر مستقر شده است. در تراز دریا نیز تشکیل پرفشار بر روی خزر و کم‌فشار بر روی عراق و غرب ایران سبب شده تا شیب تغییرات فشار در منطقه افزایش یافته و شرایط را برای صعود فراهم نماید. اعمال تابع همگرایی شار رطوبت نشان داد که منبع اصلی رطوبت این سیلاب‌ها عمدتاً دریای خزر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

523 - تحلیل روند تغییرات کیفیت آب حوزه آبخیز رودخانه‌ تالار با استفاده از روش ناپارامتری من-کندال
زهرا سهرابی زاده احسان شریفی مقدم محمد علی حکیم زاده اردکانی

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. شاخص کیفیت آب، یکی از شاخص‌های پرکاربرد به‌منظور طبقه‌بندی کیفیت آب‌های سطحی است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل أکثر

یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی کیفیت آب رودخانه ها است، زیرا عمده فعالیت‌های آب‌شناسی در جهت تامین آب برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت می‌باشد. شاخص کیفیت آب، یکی از شاخص‌های پرکاربرد به‌منظور طبقه‌بندی کیفیت آب‌های سطحی است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل تغیییرات درازمدت داده‌های کیفیت رودخانه تالار در حوزه آبخیز تالار با استفاده از شاخص‌های (Na، SO4 و TDS) و نیز روندیابی این شاخص‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال می‌باشد. سه ایستگاه واقع در حوزه آبخیز تالار که در بازه زمانی 1348 الی 1392 دارای آمار بودند، انتخاب و آزمون بر روی داده‌های سالانه و فصلی آن‌ها اعمال گردید. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان دهنده وجود روند صعودی معنی‌دار در میزان Na و TDS سالانه و فصلی بوده، ولی روند SO4 تنها به‌صورت سالانه و در فصل بهار دارای روند صعودی معنی‌دار بوده و در سایر فصول روند صعودی غیرمعنی‌دار در سطح اطمینان 95 درصد داشته است. کیفیت نمونه‌های آب از نظر شاخص‌های سدیم و سولفات مطابق نمودار شولر در حد مطلوب و برای شاخص TDS در حد مجاز می‌باشد. به‌طور کلی می‌توان علت آلودگی آب رودخانه تالار و روند صعودی و افزایشی شاخص‌های مورد نظر را ناشی از افزایش دخالت‌های انسانی و کاربری‌های کشاورزی در اطراف رودخانه و نیز ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی به رودخانه دانست که موجب خواهد شد اکوسیستم رودخانه در معرض خطر و نابودی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

524 - تحلیل نا پایداری بستر کانال با استفاده از تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی
میلاد رستمی محمد مهدی حسین زاده

از مسائل مهم و کلیدی در بررسی فرسایش و پایداری رودخانه‌ها مسئله آغاز حرکت ذرات رسوبی می‌باشد. جریانی که سبب شروع حرکت ذره خواهد شد، جریان بحرانی است. آستانه حرکت اولیه ذرات رسوبی با چند روش مختلف بررسی می‌شود که مهمترین آنها میانگین سرعت بحرانی جریان، روش تنش برشی بحران أکثر

از مسائل مهم و کلیدی در بررسی فرسایش و پایداری رودخانه‌ها مسئله آغاز حرکت ذرات رسوبی می‌باشد. جریانی که سبب شروع حرکت ذره خواهد شد، جریان بحرانی است. آستانه حرکت اولیه ذرات رسوبی با چند روش مختلف بررسی می‌شود که مهمترین آنها میانگین سرعت بحرانی جریان، روش تنش برشی بحرانی و روش دبی واحد جریان. برای بررسی پایداری رسوبات بستر رودخانه گلالی قروه با توجه به شرایط رودخانه از روش تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی استفاده کردیم. با هدف بررسی آستانه حرکت ذرات در بستر این رودخانه شرایط دو مقطع عرضی از این رودخانه بررسی شد. در ادامه تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی برای چهار اندازه ذره D16، D50، D84 و D95 در هر دو مقطع محاسبه شد و مشخص گردید که در مقطع عرضی شماره 1و2 در دبی بانکفول مقطع تمامی ذرات با اندازه‌های D16، D50، D84 و D95 شروع به حرکت می‌کنند و بنابراین در دبی بانکفول شرایط رسوبی بستر رودخانه تغییر کلی خواهد کرد. در مقطع شماره 3 ذرات با قطر D95 و بیشتر از آن در بستر رودخانه پایدار خواهند ماند و سایر ذرات کوچکتر از این اندازه شروع به حرکت می‌کنند. وجود شیب بیشتر بستر و عرض کمتر کانال فعال در مقطع عرضی شماره 1و2 سبب شده که تمامی ذرات مورد بررسی ناپایدار باشند. در نهایت نتایج به دست آمده از هر دو روش همخوانی بالایی داشتند و این خود تأییدی بر استفاده از این روش‌ها برای مطالعات پایدار سازی و تولید رسوب رودخانه‌ها می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

525 - ارزیابی شاخص فقرآب در قسمتی از حوضه آبریز رودخانه کارون
محمدرضا گودرزی فائزه منکاوی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تنش آبی در قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ برای تحلیل وضعیت آبی منطقه انجام گرفته است. به این منظور، بعد از جمع آوری داده ها مقدار شاخص فقر آب با توجه به معیارهای منابع، دسترسی، مصارف، محیط زیست و ظرفیت اجتماعی- اقتصادی برای قسمت بالا أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی تنش آبی در قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ برای تحلیل وضعیت آبی منطقه انجام گرفته است. به این منظور، بعد از جمع آوری داده ها مقدار شاخص فقر آب با توجه به معیارهای منابع، دسترسی، مصارف، محیط زیست و ظرفیت اجتماعی- اقتصادی برای قسمت بالا دست حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگ محاسبه شد. پس از محاسبه هر یک از معیارهای شاخص فقر آب می‌توان بیان کرد که محدوده تغییرات معیارهای شاخص فقر آب در حوضه مورد مطالعه بین6/6 تا 2/18 می-باشد که کمترین امتیاز 6/6 مربوط به محیط زیست و بیشترین امتیاز 2/18 مربوط به دسترسی است، هرچه امتیاز کسب شده از هر یک از معیارها بیشتر باشد بیان کننده وضعیت بهتر آن معیار است که در نتیجه باعث افزایش مقدار شاخص فقر آب شده و نهایتاً نشان دهنده این است که فقر آب در آن حوضه کمتر می-باشد. به طور کلی مقدار شاخص فقر آب برای حوضه آبریز مورد مطالعه 65/67 به دست آمد که بر اساس طبقه‌بندی مرکز اکولوژیکی و هیدرولوژیکی والینگفورد از لحاظ فقر آبی در محدوده فقر آبی کم تا متوسط می‌باشد. با توجه به بررسی‌های انجام گرفته شاخص فقر آب را می‌توان به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت منابع آب و برنامه جامع استفاده از آب برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

526 - نقش کارخانه های خودروسازی و شرکت معین کاغذ رجه بر آلودگی هوای شهر خشرودپی بابل با روش ماتریس لئوپولد
محمد معتمدی احمد آرائیان مهدی وطن پرست

هدف پژوهش حاضر بررسی آلاینده‌های تولید شده صنعتی دو کارخانه خودرو سازی و شرکت معین کاغذ شهرک صنعتی رجه و نقش آن بر آلوده سازی شهر خشرودپی که نزدیکترین شهر به شهرک صنعتی رجه است می باشد. سوالی که در این پژوهش مطرح است این است که دو کارخانه صنعتی رجه تا چه حد بر آلودگی هو أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی آلاینده‌های تولید شده صنعتی دو کارخانه خودرو سازی و شرکت معین کاغذ شهرک صنعتی رجه و نقش آن بر آلوده سازی شهر خشرودپی که نزدیکترین شهر به شهرک صنعتی رجه است می باشد. سوالی که در این پژوهش مطرح است این است که دو کارخانه صنعتی رجه تا چه حد بر آلودگی هوای شهر خشرودپی تاثیر گزارند. این پژوهش از نظر هدف کاربردی می باشد و از نظر روش انجام تحقیق توصیفی -تحلیلی و به صورت همبستگی می باشد. این تحقیقات برای کسب اطلاع از وجود رابطه بین متغیرها انجام می‌پذیرد ولی الزاما کشف رابطه علت و معلولی مورد نظر نیست. روش های مورد استفاده جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق روش فهرست، چک لیست و ماتریس لئوپولد می باشد. ارتباط و همبستگی میان مقادیر پارامترهای مورد بررسی توسط آزمون همبستگی پیرسون و در نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت و از آنجایی که آزمون پیرسون برای داده های نرمال قابل انجام است، برای بررسی نرمال بودن داده‌ها ابتدا آزمون کولموگروف-اسمیرونوف صورت گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که میان تغییرات پارامترهای آلاینده‌ی مونو اکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ریزگردهای با اندازه 10 میکرون و دی اکسید نیتروژن در دو منطقه شهرک صنعتی رجه و خشرودپی ارتباط مستقیم وجود داشته و معنا داری میان دو منطقه در مورد پارامتر ازن شناسایی نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

527 - تحلیل ناپایداری بستر کانال با استفاده از تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی ( مطالعه موردی رودخانه گلالی قروه، کردستان)
محمد مهدی حسین زاده میلاد رستمی

از مسائل مهم و کلیدی در بررسی فرسایش و پایداری رودخانه‌ها مسئله آغاز حرکت ذرات رسوبی می‌باشد. تولید رسوب رودخانه سبب کدورت آب، مشکلات مواد مغذی و آلودگی‌های آب، مدفون نمودن تأسیسات انحراف آب و همچنین پر شدن دریاچه‌های ذخیره آب می‌گردد. جریانی که سبب شروع حرکت ذره خواهد أکثر

از مسائل مهم و کلیدی در بررسی فرسایش و پایداری رودخانه‌ها مسئله آغاز حرکت ذرات رسوبی می‌باشد. تولید رسوب رودخانه سبب کدورت آب، مشکلات مواد مغذی و آلودگی‌های آب، مدفون نمودن تأسیسات انحراف آب و همچنین پر شدن دریاچه‌های ذخیره آب می‌گردد. جریانی که سبب شروع حرکت ذره خواهد شد، جریان بحرانی نامیده می‌شود. آستانه حرکت اولیه ذرات رسوبی با چند روش مختلف بررسی می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از میانگین سرعت بحرانی جریان، روش تنش برشی بحرانی و روش دبی واحد جریان. برای بررسی پایداری رسوبات بستر رودخانه گلالی قروه با توجه به شرایط رودخانه از روش تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی استفاده کردیم. با هدف بررسی آستانه حرکت ذرات در بستر این رودخانه شرایط دو مقطع عرضی از این رودخانه بررسی شد. در ادامه تنش برشی بحرانی و دبی واحد بحرانی برای چهار اندازه ذره D16، D50، D84 و D95در هر دو مقطع محاسبه شد و مشخص گردید که در مقطع عرضی شماره 1و2 در دبی بانکفول مقطع تمامی ذرات با اندازه‌های D16، D50، D84 و D95 شروع به حرکت می‌کنند و بنابراین در دبی بانکفول شرایط رسوبی بستر رودخانه تغییر کلی خواهد کرد. در مقطع شماره 3 ذرات با قطر D95 و بیشتر از آن در بستر رودخانه پایدار خواهند ماند و سایر ذرات کوچکتر از این اندازه شروع به حرکت می‌کنند. وجود شیب بیشتر بستر و عرض کمتر کانال فعال در مقطع عرضی شماره 1و2 سبب شده که تمامی ذرات مورد بررسی ناپایدار باشند. در نهایت نتایج به دست آمده از هر دو روش همخوانی بالایی داشتند و این خود تأییدی بر استفاده از این روش‌ها برای مطالعات پایدار سازی و تولید رسوب رودخانه‌ها می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

528 - بررسی مقایسه‌‌ای اثر برخی از انواع کودهای نیتروژنه بر رشد، محتوای آلکالوئیدی و برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه زینتی-دارویی آگاو آمریکایی (Agave Americana cv marginata) در شرایط کشت گلخانه‎ای
ابراهیم جوکار آرین ساطعی مهدی عبادی مازیار احمدی گلسفیدی

10.30495/iper.2022.679567

در پژوهش حاضر اثر ۲ نوع کود نیتروژنه و کودزیستی ‌ازتوباکتر در شرایط کشت گلدانی و گلخانه‌ای بر میزان رشد، محتوای کلی نیتروژن، پروتئین&lrm;های کل، آمینواسیدهای آزاد و آلکالوئیدهای برگ و ریشه و همچنین میزان فعالیت نیترات ردوکتازی برگ‌ها در گیاه آگاو آمریکایی رقم مارجیناتا أکثر

در پژوهش حاضر اثر ۲ نوع کود نیتروژنه و کودزیستی ‌ازتوباکتر در شرایط کشت گلدانی و گلخانه‌ای بر میزان رشد، محتوای کلی نیتروژن، پروتئین&lrm;های کل، آمینواسیدهای آزاد و آلکالوئیدهای برگ و ریشه و همچنین میزان فعالیت نیترات ردوکتازی برگ‌ها در گیاه آگاو آمریکایی رقم مارجیناتا در مرحله رشد ۸ برگی موردبررسی قرار گرفت. کودهای نیتروژنه شامل کود اوره ۴۶ درصد با دو غلظت ۵ و۱۰ گرم بر لیتر، کود NPK با دو غلظت ۴ و۶ گرم بر لیتر و کود زیستی دکتر بایو(حاوی ازتوباکتر) با دو غلظت ۱ و ۴ میلی&lrm;گرم بر کیلوگرم پس از مرحله ۸ برگی به‌صورت محلول&lrm;پاشی به خاک گلدان اضافه شدند و اثرات آن‌ها با اثرات گیاه در خاک بدون کود به‌عنوان شاهد مقایسه شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان &lrm;دهنده اثرگذاری معنی‌دار تیمارهای مورداستفاده بر صفات مورد ارزیابی بود.. افزایش کود در همه موارد و به‌ویژه در مورد کود زیستی، موجب کاهش فعالیت نیترات ردوکتازی برگ‌ها شد و نیز محتوای کلی نیتروژن ریشه را به نفع افزایش آن در برگ‌ها تغییر داد.افزودن اوره ۴۶% با هر دو غلظت موجب افزایش وزن&lrm;تر و خشک، محتوای کلی پروتئین‌ها، آمینواسیدهای آزاد و آلکالوئیدهای برگ و ریشه شد. کود زیستی با هر دو غلظت باعث افزایش معنی‌دار وزن‌تر و خشک و محتوای پروتئین برگ، وزن&lrm;تر و محتوای آمینواسیدهای آزاد و پروتئین ریشه شد. این کود بر محتوای آلکالوئیدی برگ و ریشه اثر معنی‌داری نداشت. افزایش کود NPK با هر دو غلظت نیز موجب افزایش وزن‌تر و خشک و آمینواسیدهای آزاد برگ‌ها و محتوای پروتئین و کاهش وزن‌تر و آمینواسیدهای آزاد ریشه گردید. از نظر کاربردی، کود اوره ۵ گرم بر لیتر بر رشد و افزایش آلکالوئیدهای گیاه عملکرد بهتری داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

529 - اثر محلول‌پاشی محرک‌های زیستی فسنوترن و هیومی‌فورته بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) تحت تنش کم‌آبی
الهام دانائی وحید عبدوسی

10.30495/iper.2022.1941421.1731

تنش کمبود آب، یکی از مهمترین عوامل محیطی محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. محرک‌های زیستی، مواد بیولوژیکی هستند که موجب تحریک متابولیسم و فرآیندهای متابولیکی در جهت افزایش کارآیی گیاهان می‌شوند. به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی و محرک أکثر

تنش کمبود آب، یکی از مهمترین عوامل محیطی محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. محرک‌های زیستی، مواد بیولوژیکی هستند که موجب تحریک متابولیسم و فرآیندهای متابولیکی در جهت افزایش کارآیی گیاهان می‌شوند. به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی و محرک‌های زیستی فسنوترن و هیومی‌فورته بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آویشن باغی (.Thymus vulgaris L)، آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در سال 1399 و در شرایط گلخانه انجام شد. بدین ترتیب که نشاهای حاصل از کشت بذر پس از گذشت دو هفته از انتقال به گلدان در معرض تیمارهای تنش کم‌آبی (25، 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) قرارگرفتند. محلول‌پاشی گیاهان با فسنوترن و هیومی‌فورته (5 میلی‌لیتر) نیز سه مرتبه و هر 15 روز یکبار انجام شد. صفات مورد نظر 15 روز پس از اعمال آخرین تیمارها ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که افزایش سطوح تنش کم‌آبی (25 و 50 درصد ظرفیت زراعی) موجب کاهش معنی‌‌دار شاخص‌های رشد، محتوای کلروفیل، درصد آنتی‌اکسیدان کل و اسانس و افزایش میزان پرولین اندام هوایی گردید. برهمکنش خشکی و محرک‌های زیستی فسنوترن و هیومی‌فورته با کاهش معنی‌‌دار تنش اکسیداتیو حاصل از کم‌آبی موجب بهبود صفات مورد ارزیابی بجز میزان پرولین گردید. بیشترین درصد اسانس (%34/2) در محلول‌پاشی با هیومی‌فورته و در ظرفیت زراعی 75 درصد بدست آمد. در مجموع محلول‌پاشی فسنوترن و هیومی‌فورته موجب کاهش اثرات منفی تنش کم‌آبی در گیاه آویشن باغی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

530 - مقایسه تأثیر کود‌های ورمی‌کمپوست، کود دامی‌ و کود شیمیایی بر عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی گلخانه‌ای (Solanum lycopersicum L. var Hamra)
آفاق ویسی اکرم بیناییان زری صالحی نیا

چکیده امروزه بدلیل اثرات مضر کودهای شیمیایی، تمایل به استفاده از کودهای آلی مورد توجه قرار گرفته است. از این رو به منظور مقایسه تأثیر کودهای شیمیایی و آلی بر صفات کمی‌ و کیفی گوجه فرنگی گلخانه‌ای، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل شاهد (بدون کوددهی)، 10 أکثر

چکیده امروزه بدلیل اثرات مضر کودهای شیمیایی، تمایل به استفاده از کودهای آلی مورد توجه قرار گرفته است. از این رو به منظور مقایسه تأثیر کودهای شیمیایی و آلی بر صفات کمی‌ و کیفی گوجه فرنگی گلخانه‌ای، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل شاهد (بدون کوددهی)، 100 درصد کود شیمیایی (شامل200، 70 و 130 کیلوگرم در هکتار از عناصر ازت، فسفر و پتاسیم)، کود دامی‌ (25 تن در هکتار)، ورمی‌کمپوست (6 تن در هکتار)، 50 درصد کود دامی+ 50 درصد کود شیمیایی و 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد ورمی‌کمپوست، در سال 1391 در شهر روانسر در استان کرمانشاه صورت گرفت. صفاتی همچون وزن تر، خشک و تعداد برگ، کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، وزن میوه، تعداد میوه در بوته، عملکرد کل و عملکرد قابل فروش میوه، ویتامین C، مواد جامد محلول، قند کل، اسیدیته قابل تیتر اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که کمترین میزان صفات فوق در تیمار بدون کود بدست آمد. بیشترین مقادیر صفات فوق در تیمار ترکیبی حاوی 50 درصد کود شیمیایی و 50 درصد ورمی‌کمپوست حاصل شد. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که در کشت گوجه فرنگی گلخانه ای با به کار بردن ترکیبی از کودهای شیمیایی همراه با کودهای آلی، علاوه بر ایجاد عملکرد مطلوب کمی‌و بهبود خصوصیات کیفی، کاهش قابل ملاحظه‌ای در مصرف کودهای شیمیایی حاصل خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

531 - بررسی اثرات شوری بر روی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ده ژنوتیپ جوی لخت در شرایط گلخانه
حسین عجم نوروزی محمدرضا داداشی

تنش شوری در بسیاری از نقاط جهان خطر جدی برای رشد گیاهان و تولید محصولات زراعی به شمارمی رود.شوری در مقایسه با سایر تنش ها رشد گیاهان را در مقیاس وسیع تری محدود می‌کند. به همین منظور امکان استفاده از تنوع ارقام برای گزینش صفات مطلوب در شرایط تنش وجود دارد. در این راستا ب أکثر

تنش شوری در بسیاری از نقاط جهان خطر جدی برای رشد گیاهان و تولید محصولات زراعی به شمارمی رود.شوری در مقایسه با سایر تنش ها رشد گیاهان را در مقیاس وسیع تری محدود می‌کند. به همین منظور امکان استفاده از تنوع ارقام برای گزینش صفات مطلوب در شرایط تنش وجود دارد. در این راستا به منظور شناسایی شاخص‌های گزینشی در گیاه جو بدون پوشینه تحقیق تحت شرایط تنش شوری در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان انجام شد. در این آزمایش ژنوتیپ‌های مورد بررسی در آبان ماه 1384 در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با 4 تکرار در یک کرت بزرگ بتونی (به طول 5 و عرض 4 و عمق 80/1 متر که با خاک معمولی مزرعه پر شده بود) کشت شد. در هر تکرار، با فاصله 30 سانتیمتر بذور هر ژنوتیپ به صورت مجزا در یک خط 5/1 متری کشت گردید. کلیه عملیات داشت به صورت معمول انجام و صفات مورد نظر یادداشت برداری شد. جهت اعمال تنش شوری از زمان کاشت تا برداشت آبیاری مزرعه با آب شور با غلظت 160 میلی مولار NaCl انجام گرفت. محصول در اواخر اردیبهشت 85 برداشت شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر محتوای نسبی آب (RWC)، ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه‌های بارور در بوته، طول سنبله و تعداد دانه در شرایط تنش شوری بین ژنوتیپ‌های مختلف جو بدون پوشینه تفاوت معنی داری وجود داشته است. شوری کاهش بسیار زیادی را در عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ ایجاد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

532 - هویت کالبدی فضاهای داخلی خانه‌های سنتی و به‌کارگیری آن در خانه‌های تبریز
شفیقه علی اصل ممقانی حمیدرضا صارمی محمدرضا بمانیان

خانه نمونه ای از معماری سنتی ایران است که بیشترین تأثیر را از الگوهای زیستی مردم گرفته و در کنار عوامل دیگر به طور مستقیم برخاسته از نیازها، اعتقادات و تفکرات آنها بوده است. انسان ایرانی در جریان تغییرات سریع مدرنیته بسیاری از داشته‌های خود را از دست داده است. از مهمتری أکثر

خانه نمونه ای از معماری سنتی ایران است که بیشترین تأثیر را از الگوهای زیستی مردم گرفته و در کنار عوامل دیگر به طور مستقیم برخاسته از نیازها، اعتقادات و تفکرات آنها بوده است. انسان ایرانی در جریان تغییرات سریع مدرنیته بسیاری از داشته‌های خود را از دست داده است. از مهمترین آنها هویت کالبدی فضاهای داخلی است که با حذف الگوهای داخلی بسیار کمرنگ شده است. پژوهش به دنبال آن است تا با بهره گیری از الگوهای مؤثر در طراحی مسکن سنتی مناطق سردسیر نظیر تبریز به الگویی مناسب در جهت طراحی مسکن معاصر شهر تبریز دست یاید. در مسکن سنتی تبریز ساخت خانه ها از روی الگوهای شناخته شده منطقه باعث ایجاد هویت کالبدی در بناهای آن زمان می شدند؛ لذا می‌توان با بروز کردن این الگوها از آنها در بناهای معاصر استفاده کرد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش تحلیلی- توصیفی است. جهت انجام ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی انجام‌ شده و سپس به صورت پیمایشی ادامه‌ یافته ‌است که از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 10 نفر از خبرگان ‌معماری انجام ‌شده ‌است. چهار خانه از دوره قاجار و چهار مورد از آپارتمان‌های‌ تبریز انتخاب‌ شده‌اند. در گام بعدی با روش ‌دلفی به غربالگری مؤلفه‌های جمع‌آوری ‌شده، پرداخته ‌شد تا مؤثرترین مؤلفه‌ها شناسایی‌گردد. در ادامه برای تعیین ارزش هر یک از مؤلفه‌ها از روش َAHP استفاده‌ شد. در خانه‌های سنتی تبریز به ترتیب مؤلفه‌های مردمی، اقلیمی، کالبدی، معنایی و فعالیتی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند در حالی‌که در خانه‌های معاصر تبریز به ترتیب مؤلفه‌های کالبدی، مردمی، فعالیتی، معنایی و اقلیمی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند. نتایج وزن‌دهی مؤلفه‌ها نشان می‌دهد که در خانه‌های معاصر به دلیل تأکید زیاد در کالبد مؤلفه‌‌‌های معنایی فراموش شده‌اند و نیاز به تقویت بیشتر دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

533 - بررسی تأثیرات شهرنشینی برگذر رودخانه قره‌سو در شهر کرمانشاه با استفاده از مدل SWOT
سیروس رضایی بیژن رحمانی

رودخانه‌های درون‌شهری از سرمایه‌های محیط زیست شهرها محسوب می‌شوند و در فراهم کردن منابع زیست محیطی شهر، تنوع زیستی و شادابی و سرزندگی محیطی نقش مؤثری دارند. این پژوهش، با هدف تأثیرات شهرنشینی بر سیستم رودخانه قره سو و سپس اثرات فعالیت های انسانی و گسترش شهرنشینی بر الگو أکثر

رودخانه‌های درون‌شهری از سرمایه‌های محیط زیست شهرها محسوب می‌شوند و در فراهم کردن منابع زیست محیطی شهر، تنوع زیستی و شادابی و سرزندگی محیطی نقش مؤثری دارند. این پژوهش، با هدف تأثیرات شهرنشینی بر سیستم رودخانه قره سو و سپس اثرات فعالیت های انسانی و گسترش شهرنشینی بر الگوی زهکشی شهر، تغییرات کانال رود و مخاطرات مرتبط با آن از جنبه ژئومورفولوژیکی در شهر کرمانشاه می باشد؛ و با استفاده از آزمون کای اسکوائر در 2بازه زمانی اصلی و 5بازه فرعی و تأثیرات شهرنشینی بر رودخانه قره سو در طی 4دهه مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نمایانگر این موضوع است که، با ارزیابی سریع ژئومورفیک تغییرات کاهشی و افزایشی عرض کانال رودخانه قره سو این تغییرات با کاربری اراضی اطراف رودخانه ارتباط معناداری داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

534 - نقش متغیرهای ژئومورفیکی رودخانه ای در مخاطرات سیلاب شهرهای کوهستانی (مطالعه موردی: شهر طرقبه، استان خراسان رضوی)
هادی قنبرزاده ابوالفضل بهنیافر محمدرضا ثروتی مهدی موسوی علی محمد نورمحمدی

واحدهای ژئومورفیکی از اجزاء سیستم رودخانه ای محسوب می شوند، به طوری که در بسیاری موارد فرآیندهای ژئومورفیکی باعث بروز مخاطرات محیطی از جمله سیلاب می گردند. در این مقاله شهر طرقبه و حوضه آبخیز آن از لحاظ مخاطرات ناشی از فرآیندهای ژئومورفیکی رودخانه ای مورد بررسی قرار گرف أکثر

واحدهای ژئومورفیکی از اجزاء سیستم رودخانه ای محسوب می شوند، به طوری که در بسیاری موارد فرآیندهای ژئومورفیکی باعث بروز مخاطرات محیطی از جمله سیلاب می گردند. در این مقاله شهر طرقبه و حوضه آبخیز آن از لحاظ مخاطرات ناشی از فرآیندهای ژئومورفیکی رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. شهر طرقبه به عنوان منطقه نمونه بین المللی گردشگری در فاصله 20 کیلومتری کلان شهر مشهد، در خروجی حوضه به شدت تحت تأثیر متغیرهای ژئومورفیکی بالادست حوضه می باشد که در سیل خیزی شهر نیز موثر است. روش تحقیق به صورت تجربی- تحلیلی بوده و برای شناخت رفتار حوضه ی مورد مطالعه، ابتدا متغیرهای ژئومورفیکی رودخانه ای و فاکتورهای موثر در مخاطره سیلاب منطقه شامل؛ لیتولوژی، طبقات ارتفاعی، شیب، کاربری اراضی، بارش، پوشش گیاهی، تراکم زهکشی، فاصله از آبراهه، ضریب شکل، جهت شیب و خاک انتخاب شدند. سپس با تهیه لایه های مورد نیاز ، اولویت بندی و تعیین روابط بین این متغیرها با آسیب پذیری از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با کمک نرم افزار Expert Choice انجام گرفت. پهنه های بحرانی به لحاظ مخاطره سیلاب عمدتأ در محدوده تراکم روستاها، فضاهای تفرجی و ییلاقی، کاربری های گردشگری و شبکه دسترسی به کلان شهر مشهد می باشد. نکته حائز اهمیت این که عوامل انسان ساخت مانند تعرض مناطق مسکونی و تأسیسات شهری به حریم اصلی رودخانه و آبراهه ها، عدم رعایت اصول مهندسی در طراحی برخی سازه ها مانند ابعاد نامناسب پل ها بر روی رودخانه نیز عامل تشدید کننده مخاطرات سیلاب در منطقه هستند. تسطیح و تراس بندی دامنه ها به منظور ساخت و سازها نه تنها موجب به هم خوردن تعادل دامنه ها شده بلکه موجب افزایش وزن بار دامنه ها، بار جامد و شدت سیل خیزی نیز شده است. به طورکلی آسیب های ناشی از حرکات توده ای و سیلابی در محدوده شهر طرقبه تشدید گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

535 - مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر سقز با استفاده از سامانة اطلاعات جغرافیایی (ساج)
ماجد هاشمی آزاد اصغری حیدر رحمتی

دسترسی آسان به کتابخانه های عمومی یکی از کلیدهای اصلی در ارائۀ موفقیت آمیز خدمات کتابخانه ی عمومی است. خدمات با کیفیت عالی برای کسانی که دسترسی به آن خدمات را ندارند بی ارزش خواهد بود. دسترسی به خدمات باید به گونه ای سازمان دهی شود که راحتی و سهولت برای استفاده کنندگان أکثر

دسترسی آسان به کتابخانه های عمومی یکی از کلیدهای اصلی در ارائۀ موفقیت آمیز خدمات کتابخانه ی عمومی است. خدمات با کیفیت عالی برای کسانی که دسترسی به آن خدمات را ندارند بی ارزش خواهد بود. دسترسی به خدمات باید به گونه ای سازمان دهی شود که راحتی و سهولت برای استفاده کنندگان بالفعل و بالقوه را به حداکثر برساند بنابراین مکان یابی صحیح عناصر و خدمات شهری در شهرها با استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیای بدون شک حرکتی در جهت تحقق اهداف برنامه ریزی شهری است. در پژوهش حاضر پس از جمع آوری داده های پایه از تعداد کتابخانه های عمومی مورد نیاز و وضعیت استقرار کتابخانه های عمومی شهر سقز و تشکیل پایگاه اطلاعاتی در قالب دو معیار سازگاری و مرکزیت، در محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی (ساج) بر اساس معیارهای تعیین شده، نقشه جداگانه تهیه و مورد ارزیابی قرارگرفته است در ادامه با ترکیب لایه های تهیه شده وضعیت کتابخانه های موجود مورد بررسی و نقشه نهایی موقعیت های مناسب برای احداث کتابخانه های جدید پیشنهاد گردید یافته های تحقیق نیز نشان داد که محدودیت عوامل طبیعی ( موقعیت کوهستانی و وجود رودخانه در مرکز شهر) از یک سو و عدم توجه به محل کاربری های سازگار و ناسازگار از سوی دیگر باعث شده است که کتابخانه های موجود از موقعیت مناسبی برخوردار نباشند. بنابراین با توجه به نقشه نهایی مناطق بهینه شهر سقز تاسیس کتابخانه های عمومی جدید به صورت اقماری پیشنهاد می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

536 - بررسی تاثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز با نقش میانجی سرمایه انسانی سبز و دانش زیست محیطی در مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو)
عادل کولک سید محمد علی موسوی مختار رنجبر

10/jtihr.2023.1976721.1123

امروزه مدیریت منابع انسانی سبز به یک استراتژی کلیدی برای حرکت کسب وکارها به سوی رفتارهای حامی محیط زیست تبدیل شده است. یکی از چالش‌های مهم صنایع، نحوۀ ادغام سیاست‌های محیط زیستی در فعالیت‌های منابع انسانی است. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی سب أکثر

امروزه مدیریت منابع انسانی سبز به یک استراتژی کلیدی برای حرکت کسب وکارها به سوی رفتارهای حامی محیط زیست تبدیل شده است. یکی از چالش‌های مهم صنایع، نحوۀ ادغام سیاست‌های محیط زیستی در فعالیت‌های منابع انسانی است. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز با نقش میانجی سرمایۀ انسانی سبز، دانش زیست‌محیطی سبز در مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش، کمّی، از نظر هدف کاربردی و روش گردآوری داده‌ها، به صورت پیمایشی می‌باشد. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ کارکنان مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) به تعداد 2300 نفر و حجم نمونۀ 330 نفری (با استفاده از فرمول کوکران) بوده و گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامۀ استاندارد انجام گرفته است. روش نمونه‌گیری این پژوهش، روش تصادفی طبقه‌ای بوده و تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 20 و AMOS نسخه 24 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام پذیرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

537 - نقش و جایگاه شبکه های ارتباطی دراستراتژی امپراتوری هخامنشی
اسکندر ممبینی شکوه السادات اعرابی هاشمی احمد کامرانی فر

هخامنشیان از جمله کسانی بودند که رای سهولت در جابجایی اخبار و ارتباط با دیگر نواحی مختلف و آگاهی از گزارش ها از چاپارها استفاده می کردند. در واقع آنان را می توان مبتکر چاپارها نامید. چاپارها اخبار و گزارش ها و نامه ها را به مرکز و از مرکز به دورترین نقاط امپراتوری می رس أکثر

هخامنشیان از جمله کسانی بودند که رای سهولت در جابجایی اخبار و ارتباط با دیگر نواحی مختلف و آگاهی از گزارش ها از چاپارها استفاده می کردند. در واقع آنان را می توان مبتکر چاپارها نامید. چاپارها اخبار و گزارش ها و نامه ها را به مرکز و از مرکز به دورترین نقاط امپراتوری می رساندند . البته این شیوه اطلاع رسانی، خاص مسئولان دولتی بود، برای اطلاع رسانی عمومی از روش های دیگری نیز استفاده می شد از جمله روزنامه سنگی، بدین صورت که این روزنامه را در کنار جاده قرار می دادند در حالی که اخبار مهم به سه زبان ایلامی، پارسی و بابلی در آن نقش بسته بود به آگاهی مسافرانی که از این جاده عبور می کردند، می رسید. پادشاهان هخامنشی توجه خاصی به تجارت دریایی از خلیج فارس نشان می دادند و همین امر موجب رشد و شکوفایی شهرها و آبادیهای ساحلی آن گردید. در این پژوهش سعی شده‌است تا با استفاده از اطلاعات دست اول و با بهره‌گیری از روش توصیفی‌تحلیلی، شبکه راه‌های هخامنشی ترسیم شده و نحوه تعمیر و نگهداری آن‌ها بیان شود، در پایان به این نتیجه رسیده ایم که هخامنشیان نخستین امپراتوری واقعی در دنیا بود که تنها یک فرمانده بر شمار زیادی از ملل مختلف حکومت می کرد. ساتراپ ها، چاپارخانه ها و حتی انتقال پیام با نور را بنیان نهادند، وسایل انتقال علایم روی قله کوه ها ساخته شده بود و به کمک آنها می شد به سرعت پیامی را از یک سر امپراتوری به آن سوی امپراتوری فرستاد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

538 - فرهنگ و ایدئولوژی در عملکرد انجمن آثار ملی (مطالعة موردی فعالیت انتشارات و کتابخانه)
علیرضا اسماعیلی علی بیگدلی مهرناز بهروزی

کتاب رسانه&lrm;ای قدیمی است که علاوه‌بر انتقال اندیشه و میراث نسلی به نسل&lrm;های بعد از خود، در عمومی&lrm;کردن ایدئولوژی&lrm;ها نیز تأثیر بسزایی دارد. از همین‌رو کتاب همچون رادیو و تلویزیون در عصر جدید، در دورة سنت و مدرن همواره ابزاری مهم و غیرقابل‌انکار در اشاعة ایدئ أکثر

کتاب رسانه&lrm;ای قدیمی است که علاوه‌بر انتقال اندیشه و میراث نسلی به نسل&lrm;های بعد از خود، در عمومی&lrm;کردن ایدئولوژی&lrm;ها نیز تأثیر بسزایی دارد. از همین‌رو کتاب همچون رادیو و تلویزیون در عصر جدید، در دورة سنت و مدرن همواره ابزاری مهم و غیرقابل‌انکار در اشاعة ایدئولوژی حکومت‌ها بوده است. انجمن آثار ملی با بیش از نیم قرن فعالیت (1357-1304)، با رویکرد ناسیونالیسم باستانگرا و تجدد غربی، از نهادهای مهم فرهنگی دورة پهلوی بود که تألیف، ترجمه و نشر کتاب و نیز تأسیس کتابخانه بخش مهمی از فعالیت‌های آن را تشکیل می‌داد. این انجمن با فعالیت‌های خود، به‌ویژه در بخش فرهنگی و پژوهشی توانست تا حدود زیادی در احیا و بازشناسی تمدن و فرهنگ ایرانی و شاخصه‌های هویتی آن ایفای نقش کند، اما به دلیل فاصلة موجود بین حاکمیت و ملت، در همراه ساختن تودة مردم با اهداف فرهنگی خود ناکام بود. بعضا نادیده گرفتن علایق مذهبی مردم باعث عمیق‌تر شدن این شکاف می‌شد؛ چنانکه در مواردی نیز این رویکرد انجمن اعتراض برخی از اعضای مذهبی انجمن را به همراه داشت.در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و بهره‌گیری گسترده از اسناد، نقش انجمن آثار ملی در اشاعة ایدئولوژی سلطنت پهلوی در حوزة چاپ و نشر کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

539 - ضرابخانه های ساسانی و فعالیت آنها بعد از سقوط ساسانیان (قرن اول ه ق)
دکتر سید اصغر محمودآبادی مجتبی منصوریان

چکیده پس ازپیشروی مسلمانان در مناطق تحت سلطه ساسانیان ،فرمانروایان مسلمان ، به کمک ضرابخانه های باقی مانده از دوره ساسانی، سکه هایى مشابه سکه هاى ساسانى ضرب کردند که به آنها سکه های عرب-ساسانی می گویند. این درهم ها تغییرات اندکی نسبت به درهم های ساسانی داشتند و بر رو أکثر

چکیده پس ازپیشروی مسلمانان در مناطق تحت سلطه ساسانیان ،فرمانروایان مسلمان ، به کمک ضرابخانه های باقی مانده از دوره ساسانی، سکه هایى مشابه سکه هاى ساسانى ضرب کردند که به آنها سکه های عرب-ساسانی می گویند. این درهم ها تغییرات اندکی نسبت به درهم های ساسانی داشتند و بر روی این سکه ها می توان اسامی خلفای راشدین ، خلفای بنی امیه و یا حکمرانان محلی را دید.ضرابخانه های مختلفی مانند آذربایجان ، ارجان ، اردشیرخوره ، اصطخر ،بصره ، کرمان،یزد، و .... به ضرب این سکه ها می پرداختند.فراوانی این تعداد ضرابخانه ها در سطح کشور و همچنین عهد نامه های صلحی که مسلمانان با مردم شهرهای مختلفی در ازای پرداخت مبلغ قابل توجهی سکه که گهگاه به میلیونها درهم می رسید ، به خوبی روشن می سازد که ضرابخانه های ساسانی با آمدن مسلمانان به ایران همچنان به کار خود ادامه داده ومی توان نتیجه گرفت که بر خلاف ادعاهایی که گفته می شود شهرهای قلمرو ساسانی با حمله مسلمانان رو به ویرانی رفتند ،حداقل در این زمینه چنین ادعایی صحت ندارد واژگان کلیدی:ضرابخانه،ساسانیان،عرب،ساسانی سکه تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

540 - بازجستن ضراب‌خانه‌های ایالت پارس در دوره ساسانیان بر اساس زبان نبشته های سکه های ساسانی
مریم انصاری عباس عاشوری نژاد

چکیده: مهمترین ضراب خانه ها ی ساسانی در ایالت پارس قرار داشتند.این ضراب خانه ها به ضرب سکه های نقره با عیار ثابت و به مقدار زیاد ضرب می کردند.به نظر می رسد که معادن طلا و نقره در ایالت پارس بسیار کم بوده است.بین کمی معادن نقره استان و فراوانی سکه ضرب شده در اواخر دور أکثر

چکیده: مهمترین ضراب خانه ها ی ساسانی در ایالت پارس قرار داشتند.این ضراب خانه ها به ضرب سکه های نقره با عیار ثابت و به مقدار زیاد ضرب می کردند.به نظر می رسد که معادن طلا و نقره در ایالت پارس بسیار کم بوده است.بین کمی معادن نقره استان و فراوانی سکه ضرب شده در اواخر دوره ساسانی تناقضی وجود دارد.فراوانی و پراکندگی سکه های ضرب شده در ضراب خانه های اصلی این ایالت را به مرکزی مهم مالی تبدیل کرده بود. موقعیت جغرافیایی آن در پس کرانه های خلیج فارس ،آن جا را به مکان مهمی برای حمل ونقل و تجارت زمینی و دریایی تبدیل کرده بود.به نظر می رسد که بین تجارت در خلیج فارس با ضرب سکه در اواخر دوره ساسانی ارتباط مستقیمئ وجود داشته است.تعدای از سکه هایی که در ضراب خانه های اصلی فارس ضرب می شده دربنادر جنوب غربی چین و هند که ساسانیان در آن بنادر یا مکان ها سرمایه گذاری کرده بودند پیدا شده است.در این پژوهش بر آنیم که بین فراوانی سکه های ضراب خانه ایالت پارس و تجارت در منطقه خلیج فارس بر اساس سکه های یافت شده در مناطق دوردست ارتباط بیابیم .افزون بر آن علاوه بر معرفی ضرابخانه ایالت پارس به معرفی ضراب خانه ای بپردازیم که تا کنون به عنوان ضراب خانه ناشناس معروف بوده است که با توجه به شواهد موجود احتمال داده می شود کهدر نواحیجنوب غربی ایالت پارس اشاره به شهر برازگان یا برازجان امروزی است تا اشاره به ایالت اورزگان در افغانستان امروزی. واژگان کلیدی: ساسانیان، پارس، برازگان، ضراب خانه، خط پهلوی،اورزگان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

541 - تاثیر بهره‌وری کل عوامل تولید بر اشتغال در صنایع تولیدی ایران
شیما سنگسری محمد قلی یوسفی حمید آماده

هدف این مقاله ارزیابی اثر بهره‌وری کل عوامل تولید بر اشتغال در بخش‌های صنایع ایران با استفاده از روش خودرگرسیون برداری و بردارهای تصحیح خطا طی دوره زمانی 1374-94 می‌باشد. در مدل‌سازی، صنایع، به سه گروه تکنولوژی پایین، صنایع با تکنولوژی متوسط رو به بالا و صنایع متوسط رو أکثر

هدف این مقاله ارزیابی اثر بهره‌وری کل عوامل تولید بر اشتغال در بخش‌های صنایع ایران با استفاده از روش خودرگرسیون برداری و بردارهای تصحیح خطا طی دوره زمانی 1374-94 می‌باشد. در مدل‌سازی، صنایع، به سه گروه تکنولوژی پایین، صنایع با تکنولوژی متوسط رو به بالا و صنایع متوسط رو به پایین دسته‌بندی شده است. نتایج نشان از تاثیر منفی و معنادار بهره‌وری کل عوامل بر اشتغال در کل صنایع و صنایع با تکنولوژی متوسط به بالا دارد؛ بدین معنا که افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید در کوتاه‌مدت و بلندمدت موجب کاهش اشتغال کل صنعت صنایع با تکنولوژی متوسط به بالا می‌شود. افزون بر این، بهره‌وری کل عوامل تولید بر اشتغال در صنایع با تکنولوژی پایین و صنایع متوسط به پایین تاثیر منفی دارد؛ بدین معنا که افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید در کوتاه‌مدت و بلندمدت موجب کاهش اشتغال در صنایع با تکنولوژی پایین و صنایع متوسط به پایین می‌شود. بر اساس نتایج، افزایش مهارت و تخصص نیروی کار و ماشین‌آلات جدید می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری در اشتغال صنایع ایران شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

542 - ارزیابی توان تعمیق‌‌ سرمایه و اثر کشش‌ جانشینی عوامل ‌تولید بر ظرفیت اشتغال‌زایی صنایع‌ کارخانه‌ای ایران
حمید شیرازی محمد شریف کریمی علی فلاحتی

10.30495/eco.2023.1981295.2735

هدف‌ مقاله‌‌، بررسی ‌تأثیر ‌تعمیق ‌سرمایه و کشش ‌جانشینی‌ عوامل ‌تولید بر ظرفیت ‌اشتغال‌زایی بخش ‌صنایع ‌کارخانه‌ای ‌ایران طی دوره‌ ‌سالیانه 1368-‌‌1398‌ با استفاده از تکنیک‌ خودرگرسیونی با وقفه‌های ‌گسترده (ARDL) بود. نتایج حاکی ‌از تأثیر‌ معنادار‌ ‌معکوس ‌آنی و ‌مستقی أکثر

هدف‌ مقاله‌‌، بررسی ‌تأثیر ‌تعمیق ‌سرمایه و کشش ‌جانشینی‌ عوامل ‌تولید بر ظرفیت ‌اشتغال‌زایی بخش ‌صنایع ‌کارخانه‌ای ‌ایران طی دوره‌ ‌سالیانه 1368-‌‌1398‌ با استفاده از تکنیک‌ خودرگرسیونی با وقفه‌های ‌گسترده (ARDL) بود. نتایج حاکی ‌از تأثیر‌ معنادار‌ ‌معکوس ‌آنی و ‌مستقیم ‌تأخیری‌ عامل ‌تعمیق‌ سرمایه در هر‌دو دوره و نیز تأثیر‌ معنادار مستقیم تأخیری عامل ‌کشش‌ جانشینی‌ عوامل‌ تولید ‌در دوره ‌کوتاه‌مدت و تأثیر ‌معنادار‌ ‌معکوس ‌تأخیری تغییرات‌ کشش‌ جانشینی‌ عوامل ‌در بلند‌مدت بر ظرفیت ‌اشتغال‌زایی بخش‌ یادشده طی دوره یادشده است. همچنین، طبق مدل ‌تصحیح ‌‌‌خطا (ECM)، الگوی‌ پویای ‌کوتاه‌مدت ظرفیت ‌اشتغال‌زایی بخش صنایع کارخانه‌ای به‌سمت الگوی تعادل ‌بلندمدت، هم‌گرایی و گرایش دارد. براساس نتایج، انتخاب تکنولوژی سازگار در بخش صنایع ‌کارخانه‌ای (صنعت ساخت) ایران در راستای امکان جانشینی آسان عوامل و تعمیق ‌سرمایه، بهره‌گیری بیشتر از تجارب‌ بین‌المللی، بومی‌سازی دانش ‌فنی و انتقال فن‌آوری‌های نوین از طریق راهبرد تعمیق‌ سرمایه درجهت افزایش سطح رقابت‌پذیری محصولات ‌بخش صنعت ساخت و ارتقای توان استفاده از دانش ‌فنی در تولید محصولات‌ صنعتی و انتخاب مدبرانه راهبرد تعمیق ‌سرمایه درجهت افزایش و یا حداقل، حفظ وضع موجود اشتغال بخش صنایع کارخانه‌ای پیشنهاد می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

543 - اثر حذف یارانه انرژی بر ساختار هزینه‌ای صنعت در ایران
علی اکبر ناجی میدانی سلمان ستوده نیاکرانی

هدف این مقاله بررسی اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر ساختار هزینه‌ای بنگاه‌های صنعتی در ایران می‌باشد که از معیار تغییرات هزینه‌ای (CV) در رویکرد تعادل جزیی استفاده شده است. در این مقاله برای محاسبه معیار تغییرات هزینه‌ای از قیمت‌های اعمال شده بر حامل‌های انرژی طی سا أکثر

هدف این مقاله بررسی اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر ساختار هزینه‌ای بنگاه‌های صنعتی در ایران می‌باشد که از معیار تغییرات هزینه‌ای (CV) در رویکرد تعادل جزیی استفاده شده است. در این مقاله برای محاسبه معیار تغییرات هزینه‌ای از قیمت‌های اعمال شده بر حامل‌های انرژی طی سال‌های 1389 الی 1392 استفاده شده است. اثر حذف یارانه انرژی، منجر به 30 درصد افزایش هزینه صنایع کارخانه‌ای کشور در سال 89 می‌شود و برای سال‌های 90، 91 و 92 به ترتیب 28، 30 و 32 درصد است. به طوری که با اجرا شدن سیاست هدفمندی یارانه‌ها در سال 89، باید دولت مبلغی معادل 6093831 میلیون ریال در بخش صنعت به فعالان این بخش پرداخت نماید تا به سطح مطلوبیت اولیه‌ای که قبل از تغییر قیمت و هدفمندی یارانه‌ها داشته‌اند برسند. در سال‌های90 تا 92 نیز، به ترتیب باید مبلغی معادل 7678227، 10365607 و 15030129 میلیون ریال در بخش صنعت پرداخت شود تا به سطح مطلوبیت اولیه‌ای که قبل از تغییر قیمت و هدفمندی یارانه‌ها داشته‌اند، برسند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

544 - ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت شهرستان فیروزکوه با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها
نقی شجاع امیر غلام ابری نیلوفر خلیلی

ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت شهرستان فیروزکوه وبررسی کارایی آنها هدف اصلی این مقاله است و این موضوع می‌تواند کمکی جهت بهبود کارایی خانه‌های بهداشت و نیز تعیین استراتژی‌ها و برنامه‌های مناسب جهت پیشبرد اهداف و رشد و توسعه واحدهای یاد شده باشد. در این مقاله برای ارزیابی أکثر

ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت شهرستان فیروزکوه وبررسی کارایی آنها هدف اصلی این مقاله است و این موضوع می‌تواند کمکی جهت بهبود کارایی خانه‌های بهداشت و نیز تعیین استراتژی‌ها و برنامه‌های مناسب جهت پیشبرد اهداف و رشد و توسعه واحدهای یاد شده باشد. در این مقاله برای ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت با استفاده از نظر صاحبان فن واساتید تحقیق در عملیات و هم‌چنین مطالعه تحقیقات گذشته اقدام به تعیین 2 ورودی و3 خروجی مهم در بازه زمانی فروردین90 تا فروردین 91 شده است. سپس با استفاده از مدل CCR اقدام به ارزیابی کارایی آنها کرده و مشخص شد که 5 خانه بهداشت از 18 خانه بهداشت با کسب نمره کارایی یک کارا می‌باشند و سپس با کمک مدل رثبه بندیAP_CCR واحدها را از نظر کارایی رتبه‌بندی کرده و مشخص شد خانه بهداشت‌های ارجمند، جلیزجند و مزداران به ترتیب سه نمره اول را به خود اختصاص داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

545 - تقاضای غذای خارج از خانه خانوارهای ایرانی: کاربردی از الگوی دابل- هاردل با تبدیل باکس- کاکس
حسن فرازمند حمیدرضا حلافی

چکیده هدف این مقاله ارزیابی عوامل اقتصادی و دموگرافیکی موثر بر احتمال مشارکت و میزان مصرف خارج از خانه در چارچوب نظریه تولید - مصرف خانگی بکر(1965) است. در این راستا از الگوی دابل هاردل با تبدیل باکس- کاکس و داده‌های آماری درآمد- ‌هزینه خانوار شهری و روستایی کشور در سا أکثر

چکیده هدف این مقاله ارزیابی عوامل اقتصادی و دموگرافیکی موثر بر احتمال مشارکت و میزان مصرف خارج از خانه در چارچوب نظریه تولید - مصرف خانگی بکر(1965) است. در این راستا از الگوی دابل هاردل با تبدیل باکس- کاکس و داده‌های آماری درآمد- ‌هزینه خانوار شهری و روستایی کشور در سال 1391 بهره‌برداری شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد اثرات متغیرهای توضیحی بر احتمال مشارکت و هزینه غذای خارج از خانه گاه همسو و گاه متناقض بوده است. در حالی که بعد خانوار و سطح تحصیلات آن به ترتیب با کشش‌های منفی و مثبت، اثرات همسو دارند. متوسط سن خانوار، اثر دوگانه‌ای در کشش‌های احتمال مشارکت و مصرف غذای خارج از خانه بر جای می‌گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

546 - تاثیر تولیدات کارخانه‌ای و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر انتشار گاز CO2 در کشورهای عضو گروهD8
محمد مهدی برقی اسکویی فیروز فلاحی صونا ژنده خطیبی

در این تحقیق تاثیر متغیرهایی از قبیل مصرف انرژی٬ تولیدات کارخانه ای٬ درجه باز بودن اقتصاد٬ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی بر انتشار گاز دی اکسید کربن برای سال‌های (2010-1990) در کشورهای گروه D8 در قالب یک الگوی اقتصادسنجی با استفاده از داده‌های تلفیقی (پانل دیت أکثر

در این تحقیق تاثیر متغیرهایی از قبیل مصرف انرژی٬ تولیدات کارخانه ای٬ درجه باز بودن اقتصاد٬ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی بر انتشار گاز دی اکسید کربن برای سال‌های (2010-1990) در کشورهای گروه D8 در قالب یک الگوی اقتصادسنجی با استفاده از داده‌های تلفیقی (پانل دیتا) و روش گشتاورهای تعمیم یافته برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که در روش اثرات ثابت تمام متغیرهای مورد بررسی به جز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی رابطه‌ای مثبت و معنادار با انتشار گاز دی اکسید کربن دارند. در روش گشتاورهای تعمیم یافته نیز تمام متغیرهای برآورد شده مثبت و معنادار می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

547 - بررسی ارتباط عملکرد صنایع با سطح تمرکز و نوآوری بخش صنعت ایران با استفاده از مدل‌های رگرسیونی PVAR
رضا یوسفی حاجی آباد فرهاد خداداد کاشی

هدف این مقاله، بررسیارتباط عملکرد صنایع کارخانه‌ای با سطح تمرکز بازار و نوآوری در بخش صنعت ایران است. برای این منظور داده‌های فصلی صنایع‌کارخانه‌ای ایران، بر اساس طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی فعالیت‌های صنعتی (ISIC)،[1] جمع‌آوری و با استفاده از الگوی خود رگرسیون بردار أکثر

هدف این مقاله، بررسیارتباط عملکرد صنایع کارخانه‌ای با سطح تمرکز بازار و نوآوری در بخش صنعت ایران است. برای این منظور داده‌های فصلی صنایع‌کارخانه‌ای ایران، بر اساس طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی فعالیت‌های صنعتی (ISIC)،[1] جمع‌آوری و با استفاده از الگوی خود رگرسیون برداری با داده‌های ترکیبی یا پنل‌دیتا (PVAR)،[2] ارتباط میان عملکرد رشته‌ فعالیت‌های مختلف صنعتی با سطح تمرکز بازار و نوآوری، طی سال‌های 1386-1375 مورد ارزیابی قرار گرفته است. در مجموع نتایج نشان می‌دهد که عملکرد بخش صنعت اثرات معنادار و پایداری بر سطح تمرکز بازار داشته است. بررسی سهم شوک‌های وارده از سوی عناصر بازاری در تغییرات تمرکز بازار نشان می‌دهد رفتار نوآورانه و سودآوری، حجم قابل توجهی از تغییرات سطح تمرکز بازار را در بلندمدت توضیح می‌دهند. هم‌چنین، سودآوری تاثیرات پایداری را از دیگر عناصر بازاری پذیرفته است. علاوه بر این، در بلندمدت سودآوری نسبت به تمرکز بازار سهم بیش‌تری در توضیح نوسانات رفتار نوآورانه بخش صنعت داشته دارد. بر این اساس، در بلندمدت عنصر عملکرد، بیش‌ترین سهم را در توضیح تغییرات عناصر رفتاری و ساختاری بازار دارد. [1] International Standard Industrial Classification [2] Panel Vector Auto Regression تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

548 - تاثیر تمرین در منزل بر وضعیت کیفیت زندگی و شاخص های آمادگی جسمانی زنان در دوره شیوع ویروس کرونا
محمدعلی نودهی مجتبی احمدی وجیهه ابراهیمی

زمینه و هدف: هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تاثیر تمرین در منزل بر وضعیت کیفیت زندگی و شاخص های آمادگی جسمانی زنان در دوره شیوع ویروس کرونا بود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون بود. آزمودنی های تحقیق 60 نفر از زنان داوطلب غیرور أکثر

زمینه و هدف: هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تاثیر تمرین در منزل بر وضعیت کیفیت زندگی و شاخص های آمادگی جسمانی زنان در دوره شیوع ویروس کرونا بود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون بود. آزمودنی های تحقیق 60 نفر از زنان داوطلب غیرورزشکار بودند که به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (30 نفر) و کنترل (30 نفر) تقسیم شدند. ابزار اندازه گیری شامل فرم کوتاه پرسشنامة کیفیت زندگی (SF-8) و آزمون های آمادگی جسمانی بود. برنامه تمرینات گروه تجربی شامل هشت هفته تمرینات ورزشی داخل منزل به صورت مجازی و زیر نظر مربی متخصص انجام شد. داده های تحقیق با استفاده از آزمون آماری تی استیودنت در گروه های وابسته و به کمک نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که پس از 8 هفته تمرینات ورزشی در منزل، میانگین نمرات کیفیت زندگی گروه فعال در مقایسه با افراد گروه غیرفعال بالاتر بود. نمرات آزمون های چابکی، قدرت پایین تنه، استقامت عضلات شکم و تعادل ایستا در مرحله پس آزمون به طور معناداری افزایش داشت . ولیکن شاخص استقامت قلبی تنفسی برای آزمودنی های گروه تجربی در مرحله پس آزمون افزایش معناداری نداشتنتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق، می توان نتیجه گرفت که با توجه به قرنطینه خانگی طولانی مدت، انجام فعالیت های ورزشی در منزل می تواند راهکار مناسبی برای استفاده از مزایای ورزش و فعالیت های بدنی در دوره شیوع ویروس کرونا باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

549 - مدیریت انرژی شبکه‌های توزیع در حضور خانه‌های هوشمند، منابع انرژی تجدیدپذیر و برنامه‌های پاسخگویی بار با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌ها
سید علیرضا علوی متین پوریا رادمهر امیر احمری نژاد سید امیر منصوری

در این مقاله، یک مدل مدیریت انرژی جامع به منظور بهره‌برداری از یک سیستم توزیع 33 شینه شعاعی اصلاح شده، با در نظر گرفتن خانه‌های هوشمند ارائه شده است. در مدل پیشنهادی مشترکین خانه‌‌های هوشمند قادر به مشارکت در یک برنامه پاسخ گویی بار (DR) بوده و شاخص رفاه مشترکین به عن أکثر

در این مقاله، یک مدل مدیریت انرژی جامع به منظور بهره‌برداری از یک سیستم توزیع 33 شینه شعاعی اصلاح شده، با در نظر گرفتن خانه‌های هوشمند ارائه شده است. در مدل پیشنهادی مشترکین خانه‌‌های هوشمند قادر به مشارکت در یک برنامه پاسخ گویی بار (DR) بوده و شاخص رفاه مشترکین به عنوان یک قید اصلی در نظر گرفته شده است. همچنین در مدل مذکور عدم قطعیت‌های میزان تقاضای بار، میزان تولید منابع تجدیدپذیر و همچنین قیمت برق در نظر گرفته شده‌اند. جهت تولید سناریوها از روش شبیه‌سازی مونت کارلو و جهت کاهش تعداد آنها نیز از الگوریتم ScenRed استفاده شده است. به منظور نزدیکی شرایط شبیه‌سازی به شرایط بهره‌برداری واقعی، در مدل تغییرات تقاضا و تولید فصلی در نظر گرفته شده و مسئله بهره‌برداری به صورت چهار فصل حل می‌‌شود. همچنین از یک برنامه پخش بار AC خطی شده در این مدل، استفاده شده است. مسئله نهایی به صورت یک مسئله برنامه‌ریزی عدد صحیح مختلط مدل شده و توسط حل‌کننده CPLEX در نرم‌افزار گمز حل شده است. نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهند که مدل پیشنهادی، یک مدل جامع برای بهره‌‌برداری از سیستم‌‌های توزیع در حضور خانه‌‌های هوشمند است، که نه تنها منجر به کاهش هزینه‌‌های بهره‌‌برداری می‌‌شود، بلکه شاخص رفاه مشترکین را نیز افزایش می‌‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

550 - یک مدل چندلایه‌ای برای مدیریت انرژی سیستم‌های چندریزشبکه‌ای ادغام شده با خانه‌های هوشمند و خودروهای الکتریکی
مهدی حق پرست امیر احمری نژاد احمد رضائی جوردهی شهرام جوادی محمود حسینی علی آبادی

در این مقاله یک استراتژی بهینه‌سازی سه‌لایه‌ای برای مدیریت انرژی سیستم توزیع فعال تحت نفوذ بالای منابع انرژی تجدیدپذیر بادی و خورشیدی معرفی‌ شده است، که در آن ریزشبکه‌ها مسئول تأمین سرویس‌های انعطاف‌پذیری برای شبکه توزیع اصلی هستند. در استراتژی پیشنهادی، بهره‌برداران ری أکثر

در این مقاله یک استراتژی بهینه‌سازی سه‌لایه‌ای برای مدیریت انرژی سیستم توزیع فعال تحت نفوذ بالای منابع انرژی تجدیدپذیر بادی و خورشیدی معرفی‌ شده است، که در آن ریزشبکه‌ها مسئول تأمین سرویس‌های انعطاف‌پذیری برای شبکه توزیع اصلی هستند. در استراتژی پیشنهادی، بهره‌برداران ریزشبکه‌ها سرویس‌های انعطاف‌پذیری را از طریق منابع تولید پراکنده، سیستم‌های ذخیره‌ساز الکتریکی، خانه‌های هوشمند و خودروهای الکتریکی تأمین می‌کنند. در لایه اول استراتژی پیشنهادی، خانه‌های هوشمند با در نظر گرفتن بازارهای انرژی و انعطاف‌پذیری برنامه‌ریزی شده و سپس برنامه نهایی خود را به بهره‌بردار ریزشبکه‌ اعلام می‌کنند. در لایه دوم، ریزشبکه‌ها با توجه به برنامه‌های دریافتی از خانه‌های هوشمند، برنامه‌ریزی ناحیه خود را انجام داده و برنامه مشارکت خود در بازارهای انرژی و انعطاف‌پذیری را برای بهره‌بردار شبکه توزیع اصلی می‌فرستند. در نهایت، در لایه سوم، بهره‌بردار شبکه اصلی برنامه‌ریزی بازارهای انرژی و انعطاف‌پذیری را با توجه به برنامه‌های دریافتی از ریزشبکه‌ها انجام می‌دهد. استراتژی سه ‌مرحله‌ای پیشنهادی به صورت یک مسئله برنامه‌ریزی خطی مختلط عدد صحیح مدل شده و توسط حل‌کننده CPLEX در نرم‌افزار گمز حل می‌شود. استراتژی بهینه‌سازی پیشنهادی بر روی چندین مورد مطالعاتی پیاده‌سازی شده و نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهند که این استراتژی به طور مؤثری توانسته ظرفیت‌های انعطاف‌پذیری مورد نیاز برای بهره‌برداری پایدار را از طریق منابع ارزان درون ریزشبکه‌ها تأمین کند و بدینوسیله هزینه‌های روزانه ریزشبکه‌ها و شبکه توزیع را به طور قابل ‌توجهی کاهش دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

551 - طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم پایش از راه دور گلخانه مبتنی بر وب و با استفاده از پروتکل Zigbee و شبکه ارتباطی GSM
عبدالحمید طباطبایی‌فر محمدعلی شفیعیان حامد بنی زمان سید علی تراب جهرمی

در گلخانه‌های امروزی، اندازه‌گیری پارامترهای مختلف محیطی به منظور پایش، کنترل و خودکار نمودن مناسب گلخانه، امری ضروری است. پایش و ارسال داده‌ها به وسیله سیم می‌تواند به سیستمی گران و با انعطاف‌پذیری کم منجر گردد. از آنجایی‌که شبکه حسگر بی‌سیم یک سیستم توزیع‌شده و متشکل أکثر

در گلخانه‌های امروزی، اندازه‌گیری پارامترهای مختلف محیطی به منظور پایش، کنترل و خودکار نمودن مناسب گلخانه، امری ضروری است. پایش و ارسال داده‌ها به وسیله سیم می‌تواند به سیستمی گران و با انعطاف‌پذیری کم منجر گردد. از آنجایی‌که شبکه حسگر بی‌سیم یک سیستم توزیع‌شده و متشکل از گره‌های حسگر بی‌سیم با اندازه کوچک مجهز به آنتن رادیویی و یک یا چند حسگر می‌باشد، استفاده از این نوع شبکه‌ها انتخابی ارزان برای ساخت یک سیستم پایش و کنترل می‌باشد. در این مقاله به معرفی و پیاده‌سازی یک سیستم هوشمند مبتنی بر شبکه حسگر بی‌سیم و با استفاده از ماژول‌های Xbee خواهیم پرداخت. در سخت‌افزار سری 2 ماژول Xbee از میکروتراشه‌های Ember Networks استفاده شده است که این امر امکان استفاده از جنبه‌های گوناگون یک شبکه مش مبتنی بر پروتکل Zigbee را فراهم می‌کند. در این سیستم، همه داده‌های جمع‌آوری شده از حسگرها، در قالب بسته‌های GPRS و از طریق شبکه ارتباطی GSM به یک مرکز کنترل دوردست ارسال می‌شوند و در یک نرم‌افزار پایش، قابل مشاهده هستند. سیستم پیشنهادی از توان مصرفی پایین و مدارهای راه‌انداز ساده و ارزان برخوردار است. علاوه بر این، سیستم پیشنهادی قابلیت پشتیبانی از انواع مختلف حسگرهای آنالوگ و دیجیتال را دارا می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

552 - نقش گردشگری خانه‌ها‌ی دوم در تغییرات کالبدی و زیست محیطی شهرستان لاهیجان طی دو دهه اخیر(مطالعه موردی: دهستان شیرجوپشت شهرستان لاهیجان)
منوچهر مهدی پور تیمور آمار عیسی پوررمضان

یکی از راهبردهای اساسی در زمینه توسعه روستایی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نتایج مثبت به همراه داشته است توسعه و گسترش گردشگری در نواحی روستایی می‌باشد. اما این راهبرد در ایران و به ویژه در منطقه مورد مطالعه با پدیده‌ای به نام خانه‌ها‌ أکثر

یکی از راهبردهای اساسی در زمینه توسعه روستایی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نتایج مثبت به همراه داشته است توسعه و گسترش گردشگری در نواحی روستایی می‌باشد. اما این راهبرد در ایران و به ویژه در منطقه مورد مطالعه با پدیده‌ای به نام خانه‌ها‌ی دوم همراه بوده که نتایج این گسترش پیامدهای منفی زیادی در ابعاد کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی و اجتماعی به همراه داشته است. نواحی روستایی دهستان لیل از بخش مرکزی شهرستان لاهیجان طی دو دهه اخیر با رونق صنعت گردشگری با پدیده گسترش خانه‌ها‌ی دوم همراه بوده است. در این تحقیق با استفاده از روشهای توصیفی- تحلیلی و آزمونهای آماری به اثرات گسترش خانه‌ها‌ی دوم بر تغییرات کالبدی و زیست محیطی نواحی روستایی دهستان لیل پرداخته شده است. نتایج نشان داد که گسترش خانه‌ها‌ی دوم بیشترین تأثیر را در بخش کالبدی روستاها داشته است. از اثرات منفی بخش کالبدی می‌توان تغییر در چشم‌انداز روستایی و شهری شدن سکونتگاه، برهم خوردن ساختار سنتی و همگونی ساخت وساز، از بین رفتن زیبایی ظاهری روستا، تغییر در واحدهای مسکونی و تجاری نام برد و همچنین تغییر کاربری اراضی، تسطیع دامنه کوه‌ها‌، افزایش تولید زباله و تغییرات واحدهای کارگاهی و شاغلان مردم محلی از مهمترین اثرات منفی در بخش زیست محیطی می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

553 - بررسی نقش توسعه گردشگری خانه باغ‌ها در کاهش اثرات جزیره حرارتی شهر اصفهان
خدیجه صالحی امیر گندمکار

گسترش شهرنشینی و توسعه اراضی شهری به سمت باغات و مزارع کشاورزی، از بزرگترین مشکلات شهرهای بزرگ کشور است و طی سال های اخیر این توسعه به همراه کاهش منابع آبی و افزایش شدید جمعیت، موجب توسعه جزیره گرمایی شهری و گرم شدن کلانشهرها شده است. در این پژوهش با بررسی وضعیت جزیره گ أکثر

گسترش شهرنشینی و توسعه اراضی شهری به سمت باغات و مزارع کشاورزی، از بزرگترین مشکلات شهرهای بزرگ کشور است و طی سال های اخیر این توسعه به همراه کاهش منابع آبی و افزایش شدید جمعیت، موجب توسعه جزیره گرمایی شهری و گرم شدن کلانشهرها شده است. در این پژوهش با بررسی وضعیت جزیره گرمایی شهر اصفهان و پیرامون آن و همچنین تغییرات در فضاهای سبز و باغات مجاور شهر اصفهان، رابطه این دو متغیر با هم مورد ارزیابی قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی و همبستگی است و هدف پژوهش بررسی نقش توسعه گردشگری خانه باغ‌ها در اطراف شهر اصفهان و نقش آن در کاهش اثرات جزیره حرارتی شهر اصفهان است. نتایج این پژوهش نشان داد که طی سال‌های اخیر دمای شهر اصفهان و اطراف آن بین 5/2 الی 4 درجه سانتیگراد افزایش یافته است و این افزایش همزمان با توسعه شهر اصفهان و تخریب باغات اطراف شهر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

554 - راویان مُکْتِب: کاربرد داده‌های رجالی برای شناسایی جریانی فرهنگی
حامد خانی (فرهنگ مهروش)

تاریخ آموزش و پرورش در سده‌های نخست فرهنگ و تمدن اسلامی، مبهم و تا حدود زیادی ناشناخته است. آگاهیهای چندانی در بارۀ متون درسی این دوره، روش و برنامه‌های تدریس، جایگاه اجتماعی معلّمان، و میزان فرهنگ پذیری نسبت به این آموزشها در بلاد مختلف جهان اسلام در دست نیست. گذشته از أکثر

تاریخ آموزش و پرورش در سده‌های نخست فرهنگ و تمدن اسلامی، مبهم و تا حدود زیادی ناشناخته است. آگاهیهای چندانی در بارۀ متون درسی این دوره، روش و برنامه‌های تدریس، جایگاه اجتماعی معلّمان، و میزان فرهنگ پذیری نسبت به این آموزشها در بلاد مختلف جهان اسلام در دست نیست. گذشته از آن که مورخان ضرورتی برای بحث در بارۀ آموزشهای ابتدایی حس نکرده‌اند، بیشتر معلمان این دوره نیز، شخصیتهای علمی برجسته‌ای محسوب نمی‌شده‌اند که از دید آنها شایان توجه بنمایند. بااینحال، برخی از معلمان دوره‌های ابتدایی آموزش، گاه و بیگاه به عنوان راویان حدیث نیز شناخته شده‌اند و نامی از آنها در کتب رجال و حدیث نه در اثر اشتغال اصلی آنها، بلکه به تَبَعِ پرداختنشان به روایات جای گرفته است. در این مطالعه کوشش می‌شود با گردآوری این قبیل داده‌های رجالی و کوشش برای تحلیل و پردازش آنها با روشهای نوین تحلیل متون تاریخی، تلاشی به منظور بازشناسی این معلمان و شخصیت علمی و اجتماعیشان، و سپس ارائۀ تصویری واضح‌تر از وضعیت آموزش ابتدایی سده‌های نخستین اسلامی صورت گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

555 - بررسی خواص رئولوژی و مکانیکی ملات‌های دوجزئی و سه‌جزئی حاوی میکروسیلیس و سرباره
سیدفتح اله ساجدی ویلبرت کرمیان

امروزه با کاربرد پوزولان ها و افزودنی‌ها، دگرگونی عظیمی در فن آوری ملات ها برای کسب مقاومت و دوام بالا، ایجاد شده است. هدف از انجام این تحقیق ساخت ملات‌های دوجزئی و سه‌جزئی و مقایسه خواص رئولوژی و مکانیکی آن‌ها می باشد. در این تحقیق آزمایش های مقاومت های فشاری، خمشی و ک أکثر

امروزه با کاربرد پوزولان ها و افزودنی‌ها، دگرگونی عظیمی در فن آوری ملات ها برای کسب مقاومت و دوام بالا، ایجاد شده است. هدف از انجام این تحقیق ساخت ملات‌های دوجزئی و سه‌جزئی و مقایسه خواص رئولوژی و مکانیکی آن‌ها می باشد. در این تحقیق آزمایش های مقاومت های فشاری، خمشی و کششی بر روی ملات مرجع، ملات‌های دوجزئی و همین طور ملات‌های سه جزئی صورت گرفت. سرباره مصرفی در ساخت ملات های تحقیق در کارخانه فولاد اهوار تولید شده است. آزمایش مقاومت فشاری در سنین 7، 28، 56 و 91 روزه و آزمایش های مقاومت های خمشی و کششی در سنین 28 و 91 روزه انجام شدند. در آزمایش های مقاومت های مذکور به ترتیب از نمونه های مکعبی به بعد 50 میلی متر، نمونه های منشوری به ابعاد 160×40×40 میلی متر و نمونه های پاپیونی استاندارد استفاده شده است. نتایج نشان داد که جایگزینی میکروسیلیس تا %10 وزن سیمان، باعث افزایش مقاومت های فشاری، خمشی و کششی در ملات های دوجزئی گردید که این افزایش ها در تمام سنین نسبت به نمونه فاقد میکروسیلیس قابل توجه بوده است. تغییرات مقاومت های فشاری، خمشی و کششی با افزایش میکروسیلیس جایگزین سیمان تا %15، از یک رفتار غیرخطی معکوس تبعیت می‌کند. درصدهای بهینه جایگزینی میکروسیلیس و سرباره به ترتیب به میزان %5 و %10، باعث افزایش سه مقاومت مذکور، در ملات‌های سه جزئی گردید که این افزایش ها در تمام سنین نسبت به نمونه مرجع قابل‌ملاحظه هستند. با افزایش درصد میکروسیلیس جایگزین، روانی ملات ها کاهش یافته و با افزایش درصد سرباره، روانی بیش تر گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

556 - تأثیر شرایط نگهداری بر پدیده قهوه‌ای (کشمشی) شدن میوه انار
بهجت تاج الدین هما بهمدی صدیقه پردیس کیان

10.30495/jfst.2021.685710

میوه انار با نام علمی L. Punica granatum، به‌دلیل خواص سلامتی‌بخش و دارا بودن ترکیبات زیست‌فعال نظیر آنتوسیانین‌ها و ترکیبات فنلی، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران، بازرگانان و صاحبان صنایع است. صادرات انار و فرآورده‌های آن از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی کشور د أکثر

میوه انار با نام علمی L. Punica granatum، به‌دلیل خواص سلامتی‌بخش و دارا بودن ترکیبات زیست‌فعال نظیر آنتوسیانین‌ها و ترکیبات فنلی، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران، بازرگانان و صاحبان صنایع است. صادرات انار و فرآورده‌های آن از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی کشور داشته است. بروز یا گسترش برخی از ناهنجاری‌های فیزیولوژیکی باعث افت کیفیت شده و خسارات جبران‌ناپذیری به فعالان زنجیره تولید و عرضه انار وارد می‌کند. پدیده قهوه‌ای شدن که در عرف به کشمشی شدن انار موسوم است، عارضه‌ای فیزیولوژیک است که در آن، از بین رفتن قسمت خوراکی میوه، باعث نرم شدن، تغییر رنگ، بدشکلی و تغییر طعم و عطر دانه‌ها شده و دیگر میوه برای مصرف مناسب نیست؛ در حالی که علائم ظاهری از وقوع ناهنجاری در پوست و شکل میوه مشاهده نمی‌شود. از این رو، ارزیابی خصوصیات ظاهری میوه و دانه انار، خواص فیزیکوشیمیایی دانه انار و آزمون فیزیولوژیکی تنفس روی میوه انار منطقه نی‌ریز فارس طی مدت 55 روز نگهداری در سردخانه صورت گرفت. نتایج نشان داد مقدار pH، مواد جامد محلول، اسیدیته و آنتوسیانین انار در دامنه مورد نظر استاندارد و تحقیقات پیشین قرار داشت. نگهداری باعث افزایش معنی‌دار مقدار مواد جامد محلول، میزان تنفس و کاهش معنی‌دار مقدار رطوبت و آنتوسیانین‌ها شد. در پایان مدت نگهداری میوه‌های انار بزرگ و متوسط سفتی بافت خود را حفظ کرده بودند اما میوه‌های انار با اندازه کوچک نرمتر از دو اندازه متوسط و بزرگ بودند. قهوه‌ای شدن دانه انار در درصد قابل توجهی از انارهای با ظاهر بسیار بازارپسند، مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

557 - بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در خاک، سبزیجات جعفری و شوید پایین دست رودخانه کارون
میثم قنواتی مریم محمدی روزبهانی خوشناز پاینده

10.30495/jfst.2021.680658

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در سبزیجات خوراکی جعفری و شوید و خاک در اراضی پایین دست رودخانه کارون در استان خوزستان در سال 1397 انجام شد. نمونه برداری طی مدت 2 ماه در فاصله فروردین تا اردیبهشت بود که 48 نمونه گیاه و خاک از آن مزا أکثر

این مطالعه با هدف بررسی میزان فلزات سنگین سرب، نیکل، آرسنیک و کادمیوم در سبزیجات خوراکی جعفری و شوید و خاک در اراضی پایین دست رودخانه کارون در استان خوزستان در سال 1397 انجام شد. نمونه برداری طی مدت 2 ماه در فاصله فروردین تا اردیبهشت بود که 48 نمونه گیاه و خاک از آن مزارع جمع آوری شد و هضم بافت گیاهی با استفاده از روش جکسون و هضم بافت خاک نیز با استفاده از روشEPA3050 انجام شد. سرب به ترتیب با 50/32±77/628 و 45/57±40/748 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک زیر کشت گیاه شوید و جعفری بالاترین غلظت را داشت. در گیاهان، نیز سرب با 67/85±68/667 و 70/53±80/678 میلی‌گرم بر کیلوگرم در دو گیاه شوید و جعفری بالاترین غلظت را داشت. کادمیوم، نیکل و آرسنیک در خاک و گیاه رتبه‌های بعدی قرار داشتند. غلظت دو فلز کادمیوم و سرب در خاک زیر کشت گیاه شوید بالاتر از خاک زیر کشت گیاه جعفری بودند. مقایسه غلظت فلزات سنگین با استاندارد جهانی نشان داد، فقط نیکل خاک در محدوده استاندارد سازمان بهداشت جهانی قرار داشت و سایر فلزات از استاندارد تعیین شده فراتر بودند. در مورد گیاهان شوید و جعفری، مقادیر نیکل، سرب، آرسنیک و کادمیوم در محدوده مجاز قرار نداشتند. مقایسه میان غلظت فلزات سنگین بین خاک و گیاه، نشان می‌دهد که غلظت فلزات بین خاک و گیاه شوید و جعفری اختلاف معنی‌داری نداشتند. با توجه به نتایج این بررسی مصرف شوید و جعفری، سبب تجمع مقادیر بالایی از فلزات در بدن انسان می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

558 - شناسایی عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی کاربران از بخش خدمات اطلاع‎رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه مازندران
مرجان کیان حسین نریمانی نصرت ریاحی نیا

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی میزان و عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی استفاده‌کنندگان از خدمات بخش اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه مازندران انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی و با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته، شامل 23 سؤال بسته پاسخ و یک سؤال باز پاسخ، انجام شده أکثر

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی میزان و عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی استفاده‌کنندگان از خدمات بخش اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه مازندران انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی و با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته، شامل 23 سؤال بسته پاسخ و یک سؤال باز پاسخ، انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان مراجعه‌کننده به بخش اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 92-1391 و نمونه شامل 260 نفر از مراجعه‌کنندگان که در مدت دو ماه به بخش اطلاع‌رسانی مراجعه کردند، می‌باشد که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند.داده‌ها بر اساس شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون مجذور کای و tتک‌نمونه‌ای تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که کاربران تا حد زیادی از امکان دسترسی به منابع الکترونیکی، پایگاه‌ها و مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران رضایت داشته‌اند؛ اما از تجهیزات فراهم شده و ساعت‌کار بخش اطلاع‌رسانی، ناراضی بوده‌اند. بیشترین استفاده کاربران از پایگاه فارسی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) و پایگاه لاتین جامع علوم (Science Direct) بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

559 - تأثیر سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی بر چابکی سازمانی دانشگاهی
سید عبداله خاوری حمیدرضا آراسته پریوش جعفری

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی بر چابکی سازمانی دانشگاهی انجام گرفت. روش‌ تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری اعضای هیأت علمی گروه‌های مدیریت و مدیریت آموزشی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران به تعداد 173 نفر بودند. نمونه آم أکثر

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی بر چابکی سازمانی دانشگاهی انجام گرفت. روش‌ تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری اعضای هیأت علمی گروه‌های مدیریت و مدیریت آموزشی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران به تعداد 173 نفر بودند. نمونه آماری به صورت تصادفی ساده انتخاب و حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران 118 نفر تعیین شد. جهت جمع‌آوری اطلاعات دو پرسش‌نامه مورد استفاده قرار گرفت. پرسش‌نامه تعیین سواد اطلاعاتی بر اساس طرح انجمن کتابخانه‌های دانشگاهی و پژوهشی آمریکا و با ابعاد مهارت‌های فن&lrm;آوری اطلاعات و مهارت‌های کتابخانه‌ای؛ و پرسش‌نامه چابکی سازمانی دانشگاهی که توسط خاوری تدوین شده بود. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها طرح مطالعات همبستگی و بر اساس مدل روابط ساختاری بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS انجام شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که سطح چابکی سازمانی واحدهای دانشگاهی و سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی از متوسط بالاتر است. هم‌چنین، سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی تأثیر مثبت و معنا‌داری بر چابکی سازمانی دانشگاهی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

560 - طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
فتانه ترکاشوند صفیه طهماسبی لیمونی علی اصغر رضوی

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت ‌علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 5000 أکثر

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت ‌علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 500060 نفر در بخش استنباطی می‌باشند. در بخش دلفی از سرشماری و در بخش استباطی نیز نمونه‌ها با روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای است که اعتبار آن توسط روش‌های روایی سازه و بارهای عاملی و همچنین پایایی آلفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها‌ از آزمون‌های توصیفی میانگین و انحراف معیار، آزمون بارتلت، تحلیل عاملی و همچنین تحلیل مسیر، با استفاده از نرم‌افزارهای آماری اس‌پی‌اس‌اس و ایموس بهره ‌برده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتالی در چهار عامل اصلی داخلی، خارجی، عامل سوم و کیفیت خدمات خروجی قابل طبقه‌بندی است. این چهار عامل، می‌توانند معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتالی باشند. بهره‌گیری از چارچوب نهایی پژوهش حاضر می‌تواند کتابخانه‌های دیجیتالی را در دستیابی به سطح کیفیت مورد انتظار یاری ‌رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

561 - بررسی دیدگاه مدیران و کتابداران در بهره‌برداری از مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز در کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران
کبری گوران صفیه طهماسبی لیمونی سالومه طهماسبی

هدف پژوهش ارزیابی دیدگاه مدیران و کتابداران در بهره‌برداری از مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز در کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده‌ها، مقایسه ای است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه مدل ارز أکثر

هدف پژوهش ارزیابی دیدگاه مدیران و کتابداران در بهره‌برداری از مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز در کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده‌ها، مقایسه ای است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز استفاده شد. جهت سنجش روایی پرسشنامه‌ها، از متخصصان موضوعی و به‌منظور بررسی پایایی، ضریب آلفای کرون باخ استفاده شد. جامعه آماری موردمطالعه شامل تمام کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران به تعداد 37 نفر و روش نمونه‌گیری از نوع سرشماری بوده است. یافته‌ها نشان داد بین دیدگاه مدیران و کتابداران در خصوص عوامل مؤثر بر بهره‌برداری از مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز در تمامی عوامل( به‌جز عامل رضایتمندی) و سطح مورد انتظار تفاوت معنی‌دار وجود دارد؛ همچنین دیدگاه مدیران و کتابداران در خصوص کلیه عوامل مؤثر بر بهره‌برداری از مدل ارزش‌گذاری فناوری اطلاعات سبز در کتابخانه‌ها یکسان بوده است؛ و این دیدگاه باسابقه کار و مقطع تحصیلی متفاوت هم یکسان بوده فقط در ویژگی جمعیت شناختی جنسیت در خصوص عامل رضایتمندی بین نظرات مدیران و کتابداران تفاوت وجود داشت.لذا،کتابخانه‌های دانشگاهی می‌توانند با بهره‌برداری از استراتژی مدل ارزشی فناوری اطلاعات سبز بین جامعه مخاطبان خود، به توسعه و پایداری محیط‌زیست نیز دامن زنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

562 - دلالت‌های معنایی خانه در میان ساکنین مسکن مهر: خانه به مثابه امری پروبلماتیک
یاسر رستگار فریبرز محمدی

خانه یکی از مهم‌ترین فضاهای زندگی روزمره‌ی شهری برای ایجاد حس تعلق در آدمی و لذا منبع هویت بخشی است. در میان خانه‌هایی که در شهرها ساخته می‌شود، خانه‌های طرح مسکن مهر از موقعیتی ویژه برخوردار است و خانه‌ای درحاشیه، تلقی می‌گردد. هدف مطالعه ی حاضر توصیف و تفسیر معنای خان أکثر

خانه یکی از مهم‌ترین فضاهای زندگی روزمره‌ی شهری برای ایجاد حس تعلق در آدمی و لذا منبع هویت بخشی است. در میان خانه‌هایی که در شهرها ساخته می‌شود، خانه‌های طرح مسکن مهر از موقعیتی ویژه برخوردار است و خانه‌ای درحاشیه، تلقی می‌گردد. هدف مطالعه ی حاضر توصیف و تفسیر معنای خانه در میان ساکنین مسکن مهر است. بدین منظور با بکارگیری پارادایم تفسیری و روش کیفی به توصیف ساکنان مسکن مهر از خانه پرداخته شده است. جمع اوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختمند با 23 نفر از ساکنین مسکن مهر پرند در شهر تهران و فرآیند تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل تماتیک به شیوه‌ی گیبسون و براون انجام گرفته است. یافته‌های میدانی نشان از معنای پروبلماتیکِ خانه دارد؛ معنایی که ذیل چهار معضله‌ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و عمرانی برساخت می‌شود و معنای خانه را به نوعی سرپناهِ صرف و فاقد هویت، تقلیل داده است. در نهایت می‌توان گفت خانه‌های مهر، برای این ساکنین حرکت از معضله ی نداشتنِ خانه به معضله‌ی داشتنِ خانه معنا شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

563 - بررسی نقش حیاط خانه های تاریخی اصفهان در ارتقای تعاملات اجتماعی
پژمان ناظری مریم قاسمی سیچانی

چکیده در معماری معاصر خانه، دیگر همچون گذشته، توانایی دور هم بودن انسانها وجود ندارد. به نظر می‌رسد محیط‌ها در دوران اخیر دغدغه تعاملات اجتماعی ندارند. مطالعه معماری و شهرسازی ایران حاکی است در خانه‌های تاریخی، حیاط ها علاوه بر نقشهای مختلفی که در خانه ها بر عهده دارند، أکثر

چکیده در معماری معاصر خانه، دیگر همچون گذشته، توانایی دور هم بودن انسانها وجود ندارد. به نظر می‌رسد محیط‌ها در دوران اخیر دغدغه تعاملات اجتماعی ندارند. مطالعه معماری و شهرسازی ایران حاکی است در خانه‌های تاریخی، حیاط ها علاوه بر نقشهای مختلفی که در خانه ها بر عهده دارند، امکان تعاملات اجتماعی را فراهم می‌کرده اند. حال این سوال پیش می آید که ویژگیهای ذاتی و ظاهری فضاهایی نظیر حیاط در خانه‌های تاریخی چه بود که می‌توانست این امکان را فراهم آورد؟ هدف، یافتن دلایل موفقیت حیاط خانه‌های تاریخی، از دیدگاه باشندگان در این خانه‌هاست. در این راستا ضمن استفاده از روش پژوهش نظریه زمینه‌ای ، و انجام مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با افرادی که سابقه سکونت در این خانه‌ها، را داشته‌اند، این نتیجه حاصل شد که مواردی از قبیل فراهم آوردن زیبایی حسی ، آسایش اقلیمی ، حس ازادی ، حس امنیت ، تناسبات ، سنخیت با انسان ، امکان تحرک ، مجاورت با امکانات ، ارتباط با طبیعت و تزیینات مهمترین دلایلی این موفقیت هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

564 - دلالت‌های معنایی خانه در میان ساکنین مسکن مهر: خانه به مثابه امری پروبلماتیک
یاسر رستگار فریبرز محمدی

خانه یکی از مهم‌ترین فضاهای زندگی روزمره‌ی شهری برای ایجاد حس تعلق در آدمی و لذا منبع هویت‌بخشی است. در میان خانه‌هایی که در شهرها ساخته می‌شود، خانه‌های طرح مسکن مهر از موقعیتی ویژه برخوردار است و خانه‌ای درحاشیه، تلقی می‌گردد. هدف مطالعه‌ی حاضر، توصیف و تفسیر معنای خا أکثر

خانه یکی از مهم‌ترین فضاهای زندگی روزمره‌ی شهری برای ایجاد حس تعلق در آدمی و لذا منبع هویت‌بخشی است. در میان خانه‌هایی که در شهرها ساخته می‌شود، خانه‌های طرح مسکن مهر از موقعیتی ویژه برخوردار است و خانه‌ای درحاشیه، تلقی می‌گردد. هدف مطالعه‌ی حاضر، توصیف و تفسیر معنای خانه در میان ساکنین مسکن مهر است.بدین منظور با بکارگیری پارادایم تفسیری و روش کیفی به توصیف ساکنان مسکن مهر از خانه پرداخته شده است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختمند با 23 نفر از ساکنین مسکن مهر پرند در شهر تهران و فرآیند تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک تحلیل تماتیک به شیوه‌ی گیبسون و براون انجام گرفته است.یافته‌های میدانی نشان از معنای پروبلماتیکِ خانه دارد؛ معنایی که ذیل چهار معضله‌ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و عمرانی برساخت می‌شود و معنای خانه را به نوعی سرپناهِ صرف و فاقد هویت، تقلیل داده است. در نهایت می‌توان گفت خانه‌های مهر برای ساکنین آن، حرکت از معضله‌ی نداشتنِ خانه به معضله‌ی داشتنِ خانه معنا شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

565 - تعاملات اجتماعی و حیاط خانه های تاریخی در شهر اصفهان
پژمان ناظری مریم قاسمی سیچانی محسن افشاری نرگس کشتی آرای

10.30495/uss.2022.696854

در شرایطی که از نظر محققان، تعاملات میان افراد، یکی از مهمترین نیازهای انسانی محسوب می‌شود، این موضوع، به دلایل گوناگون، فراموش شده است. فارغ از دلایل فرهنگی و اقتصادی و مشابه آن، کمبود فضاهایی که قابلیت ایجاد چنین تعاملاتی را داشته باشند، وجود دارد. در دوران معاصر، خان أکثر

در شرایطی که از نظر محققان، تعاملات میان افراد، یکی از مهمترین نیازهای انسانی محسوب می‌شود، این موضوع، به دلایل گوناگون، فراموش شده است. فارغ از دلایل فرهنگی و اقتصادی و مشابه آن، کمبود فضاهایی که قابلیت ایجاد چنین تعاملاتی را داشته باشند، وجود دارد. در دوران معاصر، خانه ها دیگر همچون گذشته، فضاهای توانمندی برای این کار در اختیار ندارند. این در حالی است که مطالعۀ معماری و شهرسازی ایران، حاکی از برقراری تعاملات اجتماعی، در فضاهای مختلف خانه های تاریخی است. این پژوهش، به طور اختصاصی، حیاط خانه های تاریخی را مد نظر قرار داده است. سؤال اساسی اینجاست که ویژگی ذاتی و ظاهری فضاهایی نظیر حیاط در خانه های تاریخی چه بود که می توانست چنین قابلیتی را فراهم آورد؟ در این راستا، هدف، یافتن دلایل موفقیت حیاط خانه های تاریخی، در ارتقای سطح تعاملات اجتماعی از نگاه ساکنان این خانه هاست زیرا این افراد، به دلیل تجربۀ زیستۀ خود، بهتر از دیگران می توانند به این سوال پاسخ دهند. این پژوهش با استفاده از نظریۀ داده&lrm;بنیاد نظام مند، انجام شده است. مصاحبه&lrm;ها و سپس تحلیل داده&lrm;ها، به شکل گیری مدلی منجر شد که نشان می دهد چگونه ساکنان، حیاط خانه&lrm;های تاریخی، با داشتن تسهیلات گردهمایی جمعی نظیر طراحی انعطاف&lrm;پذیر و داشتن قابلیتهای محیطی، به چنین قابلیتی دست می یافته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

566 - الگو شناسی کالبدی و فضایی خانه ایرانی در اقلیم گرم و خشک (مورد مطالعه: خانه عباسیان کاشان)
وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلو

در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ أکثر

در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ فضای باز، لایه دوم؛ فضای پوشیده و لایه سوم؛ فضای بسته مورد تفکیک قرار داده است. زیرا ورود به خانه دارای درجه اهمیت و سلسه‌مراتب دسترسی به تمام نقاط خانه ایرانی یک اصل جداناشدنی معماری سکونتگاه‌ها است. هرچند در سال‌های اخیر گسست فضایی عناصر معماری از مقیاس خرد تا کلان، کالبد سکونتگاه شهرهای تاریخی ایران را دچار بی‌هویتی نموده است. ازاین‌رو خانه‌های تاریخی ایران گنجینه‌ای از مفاهیم و الگوهای طراحی، همچنین منبع الهام برای معماری خانه‌های معاصر در دسترس است. با بازشناسی و درک صحیح نظام فضایی می‌توان شرایط آسایش بصری، استفاده بهینه از فضا را دستور کار معماری حال حاضر قرارداد. لذا پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توسعه‌ای و از لحاظ روش از نوع تحقیقات تاریخی - توصیفی به طور خاص خانه تاریخی عباسیان کاشان را موردمطالعه قرار داده است. بررسی انجام شده بیان گر مشخصه های عناصر فضایی با هدف ایجاد سلسله مراتب، پیوستگی فضایی که خود انسجام بخش در تمام فضاها در نظام جزء به کل الگو حاکم بر معماری خانه تاریخی است، در متن مقاله الگو های ارائه شده شناسایی مفصل های انسجام بخش، به عنوان فضاهای بینابین، عامل پیوستگی ساختار فضایی سکونتگاهای ایران ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

567 - گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی شهر همدان بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها
جواد قیاسوند ژاله صابرنژاد منصوره طاهباز فریبرز دولت آبادی

همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از ر أکثر

همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از روش‌های کیفی و کمی بهره می‌گیرد. در ابتدا به بررسی علمی اقلیم شهر همدان بر اساس مشخصات آب‌وهوایی بلندمدت و نیازهای اقلیمی منطقه به وسیله نرم‌افزار کلایمت‌کانسالتنت پرداخته می‌شود و سپس تعداد 33 خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه‌بندی، برگزیده شد. گونه‌شناسی به عمل آمده با تحلیل ساختاری و یافتن الگوها و ویژگی‌های کالبدی مشترک خانه‌ها بر اساس شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد اقلیمی آن‌ها صورت گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیشتر خانه‌های دوره‌ی قاجار به صورت گونۀ درونگرا با حیاط مرکزی بوده است. در دوره‌ی پهلوی معماری بناهای مسکونی به لحاظ شکل و فرم وارد مرحله‌ی جدید شد. بنابراین می‌توان خانه‌های تاریخی موجود در شهر همدان را به سه گونه، بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها در بازه‌ی زمانی قاجار تا پهلوی دسته بندی کرد: گونه‌ی :A خانه‌های دوره‌ی قاجار که به صورت درونگرا با حیاط مرکزی و فضای اندرونی و بیرونی بوده است. گونه‌ی B: خانه‌های مربوط به دوران اواخر قاجار و پهلوی اول که تلفیقی از گونه‌ی درونگرا و برونگرا هستند. گونه‌ی C: خانه‌هایی که با تأثیرپذیری از فرهنگ معماری غرب پلان‌ها در آن‌ها برونگرا شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

568 - بررسی تناسبات هندسی نمای ساختمان های مسکونی مدرن تهران با توجه به زیبایی بصری در راستای بهبود طراحی شهری
مریم امان پور منصوره طاهباز لیلا کریمی فرد

نقش تناسبات در معماری، در طول تاریخ غیرقابل انکار می باشد و محقق با مطالعات وسیعی که در این زمینه انجام داده است موفق به معرفی یک سیستم ارزیابی تناسباتی گشته که در 11 مرحله و به وسیله 9 سیستم تناسباتی شامل: مدول پایه و چندگانه، تناسبات مستطیل طلایی، مارپیچ طلایی، دایره أکثر

نقش تناسبات در معماری، در طول تاریخ غیرقابل انکار می باشد و محقق با مطالعات وسیعی که در این زمینه انجام داده است موفق به معرفی یک سیستم ارزیابی تناسباتی گشته که در 11 مرحله و به وسیله 9 سیستم تناسباتی شامل: مدول پایه و چندگانه، تناسبات مستطیل طلایی، مارپیچ طلایی، دایره های پیرو نسبت 1 به618/1، مستطیل افلاطونی، نسبت های رادیکالی، نسبت زرین، سیستم مدولار لوکوربوزیه و تناسبات کن و شاکو، دست به تحلیل تناسباتی زده است. هدف این پژوهش تدوین ضوابطی برای طراحی نماهای مسکونی مدرن با تکیه بر استخراج تناسبات هندسی است که منجر به زیبایی نما گردد. جامعه آماری این تحقیق نمای ساختمان های مسکونی معاصر ایران است که دارای ویژگی های معماری مدرن می باشد. جهت آزمون نظر بینندگان در ادراک زیبایی نمای این نمونه ها، از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده می شود. جامعه آماری مخاطبین 35 نفر در سه گروه: متخصصین، دانشجویان معماری و مردم عادی می باشند که از ایشان خواسته می شود تا ساختمان های منتخب را در سه گروه بسیار خوب، خوب و معمولی، بر اساس دو معیار زیبایی و تناسبات دسته بندی کنند. سپس بین منتخب های هر معیار همبستگی گرفته می شود و از نمونه شاهد برای اعتبارسنجی و راستی آزمایی آن بهره گرفته می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

569 - شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی در روابط متقابل انسان و محیط در خانه ‏های قاجاری تبریز با تأکید بر مؤلفه ‏های روانشناسی محیطی
گلناز پاکروان اسداله شفیع زاده میرسعید موسوی

در سال های اخیر موضوع روانشناسی محیطی و روابط انسان و محیط و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، مورد توجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرار گرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث أکثر

در سال های اخیر موضوع روانشناسی محیطی و روابط انسان و محیط و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، مورد توجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرار گرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث از شناخت بناهای تاریخی بپردازند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی روابط متقابل انسان و محیط از طریق شناخت عوامل کلیدی این حیطه در خانه های قاجاری تبریز از روانشناسی محیطی است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات ساختاری در قالب نرم افزار میک مک (تحلیل آثار متقابل) جهت شناسایی عوامل کلیدی سیستم، استفاده به عمل آمده است. در این راستا، از تعداد 50 کارشناس متخصص در حوزۀ روانشناسی محیط و معماری جهت وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 عامل نیازهای مادی، نیازهای روانی، نیازهای عقلانی، نگرش ها(فرهنگ)، ارزش های اجتماعی، باورها، تجربیات گذشته، انگیزه ها، وحدت و مقیاس جز عوامل کلیدی بسیار تأثیرگذار سیستم شناسایی شدند. همچنین 10 مؤلفۀ بسیار تأثیرپذیر سیستم شامل عوامل سکون، نیازهای روانی، مقیاس، خوانایی و وضوح، انگیزه ها، خلوت، مردم واری، انعطاف پذیری، حریم و چشم انداز شناسایی شد. همچنین بر اساس نمودار پراکندگی عملکرد متغیرهای تحقیق، سیستم دارای شرایط ناپایدار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

570 - راهکارهای مقابله با تاثیرات تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای بر محیط ‌زیست ایران از منظر حقوق بین الملل و حقوق ایران
مرتضی صادقی غزاله کبیرآبادی هاشم امیری

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ا أکثر

با توجه به نقش و اهمیت کلیدی محیط ‌زیست در ارتقا کیفی حیات بشری، پرداختن به دغدغه های محیط ‌زیستی که موجبات نگرانی بین المللی را فراهم نموده از ضرورت برخوردار گردیده است. بدون تردید یکی از مقوله‌هایی که باعث تنزل کیفیت محیط‌زیست گردیده تغییرات آب و هوایی گازهای گلخانه‌ای است. لذا در این نوشتار به بحث پیرامون دلایل و پیامد های تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای و اقدامات بین‌المللی جهت مقابله با آن‌ها پرداخته شده است. در سطح بین المللی مهم‌ترین این فعالیت‌ها تصویب دو سند بین المللی تحت عنوان کنوانسیون کلیات تغییرات آب و هوا و پروتکل کیوتو هستند که راهکارهای مناسبی در خصوص کاهش گازهای گلخانه‌ای و انطباق را ارائه نموده‌اند. با توجه به اهمیت کاهش تغییرات آب و هوایی و گازهای گلخانه‌ای ایران نیز به این دو سند حقوقی بین المللی پیوسته است و در راستای انجام تعهداتش نسبت به تاسیس دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا اقدام و تا به حال نسبت به تهیه و ارائه دو گزارش ملی در این زمینه اقدام نموده است. از آن جا که تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای سلامت محیط‌زیست و حیات بشری به شمار می رود لذا تعهد جامعه بین المللی در خصوص مقابله با این پدیده نوعی از تعهدات ارگاامنسی محسوب و ضرورت پرداختن به این بحث را دو چندان می‌سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

571 - تحلیل نقش هیدروپلیتیک هریرود بر چالش های ایران و افغانستان
سعید احمدی علی اصغر اسماعیل پورروشن ریباز قربانی نژاد

امروزه رودخانه های مرزی با توجه به کارکردها در زمینه هایی مانند کشاورزی ، سدسازی ، انرژی ، نفت و صنعت و.. همواره به عنوان مهمترین منافع کشورها محسوب شده است. در طی سال های اخیر اختلافات گسترده ای را در حوزه های روابط بین الملل میان ایران و کشورهای همسایه خویش رخ داده اس أکثر

امروزه رودخانه های مرزی با توجه به کارکردها در زمینه هایی مانند کشاورزی ، سدسازی ، انرژی ، نفت و صنعت و.. همواره به عنوان مهمترین منافع کشورها محسوب شده است. در طی سال های اخیر اختلافات گسترده ای را در حوزه های روابط بین الملل میان ایران و کشورهای همسایه خویش رخ داده است که بخش عظیمی از این اختلافات ، اختلافات بر سر رودهای مرزی بوده است و در این میان اختلافات ایران با کشور جمهوری افغانستان در این زمینه بیش از سایر کشورهای همسایه بوده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی، به تبیین نقش هیدروپلیتیک هریرود بر روابط بین الملل (مطالعه موردی:ایران و افغانستان) پرداخته است . در راستای گردآوری اطلاعات و یافته های تحقیق ، از اسناد کتابخانه ای استفاده گردید . نتایج تحقیق نشان داد که مصرف آب هریرود در افغانستان بیش از سایر کشورهای منطقه می باشد و در زمینه هیدروپلیتیک نیز عوامل سیاسی بر افزایش اختلافات هیدروپلیتیک موثر می باشند که در این زمینه دیدگاه رهبران سیاسی ، احداث سدها و تغییرات مسیر رودخانه هریرود به منظور مصرف کشاورزی و توسعه اقتصادی افغانستان ، مشکلات سیاسی افغانستان و نیز دخالت کشورهای بیگانه در امور داخلی افغانستان از جمله چالش های هیدروپلیتیکی در سطح روابط بین الملل میان دو کشور ایران و افغانستان است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

572 - مطالعه تطبیقی خانه های سنتی کرمانشاه و سنندج در دوره قاجار و پهلوی
بهنوش ملکی زاده محمدمهدی سروش صلاح الدین مولانایی منوچهر فروتن

به‌دلیل تغییرات پیش‌آمده سبک زندگی در قرن گذشته، خانه‌های سنتی به طرز فاجعه‌آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. با توجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه‌های سنتی تشکیل می‌دهند، می‌توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین، مسأله شناخت خانه‌های سنتی أکثر

به‌دلیل تغییرات پیش‌آمده سبک زندگی در قرن گذشته، خانه‌های سنتی به طرز فاجعه‌آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. با توجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه‌های سنتی تشکیل می‌دهند، می‌توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین، مسأله شناخت خانه‌های سنتی و دسته‌بندی الگوهای بکار رفته در آن‌ها، جهت شناخت و دسته‌بندی بناهای مشابه می‌تواند حائز اهمیت باشد. هدف از این پژوهش، تشویق به بازگشت گذشته و تقلید از معماری سنتی نیست؛ بلکه پاسداشت این گنجینه گران‌بهای تاریخی و دریافت چگونگی رخت بربستن مفاهیم فضایی گرانقدر این خانه‌ها می‌باشد. به دلیل آنکه بیشترین تعداد خانه‌های تاریخی موجود در کرمانشاه و سنندج، قاجاری و پهلوی می‌باشند، در این مقاله، به مطالعه تطبیقی خانه‌های دورة قاجار و پهلوی پرداخته شده است، روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی می‌باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا یافته‌های حاصل از بررسی معماری سنتی خانه‌ها می‌تواند به برگیری الگویی جهت طراحی امروزی راهگشا باشد یا خیر؟ در نهایت، یافته این پژوهش این بوده است که توجه به عناصر تشکیل دهنده خانه‌های سنتی به دلیل انعطاف‌پذیری با خواسته‌های امروزی توان پاسخگویی به برگیری الگویی جهت طراحی به روز را خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

573 - بررسی شکل معماری خانه‌های مسکونی مناطق گرم و خشک ایران با توجه به شرایط محیط جغرافیایی منطقه با تاکید بر حوضخانه (مطالعه موردی استان اصفهان)
اباذر مهرعلی حسین سلطان زاده کاوه بذرافکن

خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بو أکثر

خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بوم خواهد بود، بلکه در شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل‌های نهفته موجود در این بناها نیز نقش مهم و مفیدی ایفاء خواهدکرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شناخت ویژگی‌های ساختاری حوضخانه در ارتباط با سایر فضاهای بناهای مسکونی پرداخته، به بررسی و تحلیل نحوه و میزان تأثیرگذاری حوضخانه در شکل گیری ساختار خانه‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران بپردازد. در همین راستا پژوهشگر ابتدا از بین شش نمونه خانه‌های مسکونی واجد حوضخانه که به صورت تصادفی از بین نمونه‌های جامعه آماری موجود انتخاب شده است به استخراج ویژگی‌های شکلی پرتکرار در فضای حوضخانه و تأثیر آن در پیدایش پلان خانه‌های مسکونی می‌پردازد. در این پژوهش روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد و روش تحلیل داده‌ها به صورت مقایسه-ای انجام گرفته است. ابزارهای به‌کارگرفته شده دراین تحقیق شامل گردآوری یافته‌های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و مصاحبه با اهل فن و استادکاران است. نتایج به‌دست آمده نشان می دهد هرچند مطابق الگوی اقلیمی، ساختارکالبدی اکثر ساختمان‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران دارای محور غالب شمالی- جنوبی هستند اما همواره موقعیت استقرار فضای حوضخانه در امتداد محور غالب خانه قرار دارد؛ حتی در مواردی که امتداد اصلی و محور غالب خانه در این اقلیم به صورت شرقی- غربی تعریف شده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

574 - ارزیابی مؤلفه های کالبدی بناهای مسکونی شهر تبریز با رویکرد کیفیت بصری
آرزو میرزائى اسداله شفیع زاده آینور ناصری

در سال های اخیر، موضوع تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، موردتوجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرارگرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی من أکثر

در سال های اخیر، موضوع تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی و قابلیت ترجمۀ آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، موردتوجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرارگرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث از شناخت بناهای تاریخی بپردازند. بدین منظور، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تدوین مدل تحلیلی کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی در خانه های تاریخی قاجاری شهر تبریز به‌منظور سنجش تأثیرگذاری عوامل کیفیت بین عناصر جداره های مسکونی در جذابیت بصری، کالبدی و ذهنی است. در این راستا، پژوهش حاضر بر مبنای هدف، از نوع کاربردی و ازلحاظ نحوۀ گردآوری داده ها از نوع توصیفی ـ همبستگی هست که در آن از تعداد 50 کارشناس در فرآیند پژوهش استفاده گردید. بر این اساس، برای نیل به اهداف مطالعه، از دو نرم افزار SPSS26 (ارائه اطلاعات توصیفی) و Smart PLS3 (ارائه مدل معادلات ساختاری و سنجش تأثیر متغیرها بر هم) استفاده گردید. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش، نشان از تأثیرگذاری مثبت، قوی و معنی دار متغیر کیفیت عناصر باکیفیت بصری (با ضریب مسیر 667/0)، تأثیر نسبتاً قوی و معنی دار عناصر کیفیتی بر عوامل کالبدی (با ضریب مسیر 567/0) و نهایتاً تأثیرگذاری متوسط و معنی دار عوامل کیفیتی بر مؤلفه های ذهنی (با ضریب مسیر 447/0) در جداره های مسکونی خانه های قاجاری است. رویکرد انتخاب‌شده در پژوهش حاضر، ازجمله رویکردهای نوینی محسوب می شود که نتایج آن می‌تواند در نحوه بیان و معرفی ارتباطات کالبدی و پیوستگی فضای بیرونی، به خوانش مجدد در بناهای مسکونی امروزی بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

575 - خوانش پدیدارشناسانه معماری خانه‌های مسکونی دوره پهلوی‌دوم در جغرافیای طبیعی و انسانی شهر تهران از ادبیات‌داستانی
سارا حسینی فریبا البرزی امیرحسین امینی

مصادیق معماری برای ایجاد و ارتقای کیفیت، باید از تمامی جنبه‌های ظاهری و معنایی مورد‌ مرور و بررسی دقیق قرار گیرند. خانه به‌عنوان یک سرپناه برای پاسخ‌‌گویی به نیازهای انسانی، از مصادیق مهم معماری می‌باشد که نیاز به پژوهش‌های بسیاری دارد، زیرا خانه‌های امروزی در مقایسه با أکثر

مصادیق معماری برای ایجاد و ارتقای کیفیت، باید از تمامی جنبه‌های ظاهری و معنایی مورد‌ مرور و بررسی دقیق قرار گیرند. خانه به‌عنوان یک سرپناه برای پاسخ‌‌گویی به نیازهای انسانی، از مصادیق مهم معماری می‌باشد که نیاز به پژوهش‌های بسیاری دارد، زیرا خانه‌های امروزی در مقایسه با گذشته فاقد بسیاری از مفاهیم محتوایی و ظاهری می‌باشند. از طرفی خانه به‌عنوان یک نیاز اجتماعی مهم شکل‌گرفته می‌تواند با دیگر هنرها نیز بررسی و مقایسه گردد. رویکرد کیفی پدیدارشناســی از رویکردهای مهم ادبیــات ‌نظــری معمــاری در رابطه با خانــه‌هــای مسکونی ایرانــی است که مطالعات کمتــری در این زمینه صورت گرفته‌است. هــدف پژوهش بررسی معنا و کالبد خانه‌های شهری تهران در دوره پهلوی دوم با دیدگاه پدیدارشناسانه از دیدگاه یک نویسنده ادبی است تا بتوان بــه ابعــاد کشــف‌نشــده‌ای از خانــه ایرانــی دســت‌یافــت. این پژوهــش به روش تحلیل محتوا و با کاربست شیوه هرمنوتیک، بــه بررســی معانی و کالبــد خانــه‌هــای دوره پهلوی دوم بــا رویکرد پدیدارشناسی از متون کتاب‌های مورد بررسی پرداخته‌است. نتایج نشــان مــی‌دهـنـد کــه مفاهیم معماری خانه‌های مسکونی در متون داستانی جمال میرصادقی، واقع در جغرافیای طبیعی و انسانی شهر تهران، به‌لحاظ معنایی و کالبدی دارای غنای حسی بالا و قابل‌تحلیل از منظر پدیدارشناسی می‌باشند. مولفه‌های یافت‌شده نظیر تنوع ادراکی، تمایل در ورود به مکان، تداوم آشنایی در تعلق‌فضایی، تجربه‌فضایی، آرامش با ادراک حسگانی، حس‌اعتماد به فضا، تنوع رفتاری در رویدادها، ذهنیت آشنا به فضا، ارتباط فردی با محیط‌ پیرامون، تعدد فضای احساسی، کیفیت در تنوع بافت می‌باشند که نشان‌دهنده افزایش کیفیت هریک از اجزای مکان در فضاهای مسکونی آن دوره می‌‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

576 - بررسی اقلیمی کاشان با رهیافت خانه همساز با اقلیم
فرزاد فرناد مهدی خاکزند حدیثه کامران کسمایی غلامحسین معماریان

مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزی أکثر

مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر گردد. محدوده مکانی پژوهش شهر کاشان و محدوده زمانی 2007 تا 2019 می باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. در انجام این تحقیق از منابع مکتوب و اطلاعات ماهواره ای و فایل اطلاعات Energy Plus Weather شهر کاشان استفاده گردیده است. ابتدا بر اساس بررسی اطلاعات اقلیمی آماری و محاسبه انرژی تابشی جدول مخلوط تهیه گردیده و بر اساس تحلیل اطلاعات جدول راهکارهای طراحی همسو با اقلیم ارایه گردیده است. این مطالعه از بابت تحلیل مولفه های اقلیمی برای کاشان و ارائه جدول کاربردی مخلوط و برخی راهکارها که ویژه کاشان است دارای نوآوری می‌باشد. نتایج این پژوهش در دو حوزه: تبیین مولفه های اقلیمی کاشان و مقایسه آن با گذشته، و راهکارهای عملی برای رسیدن به معماری همسو با اقلیم بیان شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

577 - گونه شناسی اجزای کالبدی منطبق بر اقلیم سرد در معماری بومی (مطالعه موردی: خانه های اردبیل)
مهسا جوادی نوده مهرداد سرابی

طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی‌توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص‌های کالبدی متاثر از اقلیم أکثر

طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی‌توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص‌های کالبدی متاثر از اقلیم سرد و گونه‌بندی آن براساس معیارهای مرتبط پرداخته می‌شود تا بتوان با اولویت‌بندی شاخص‌ها به الگوی طراحی پایدار دست یافت و با تطابق با نیازهای امروز بکار گرفت. بدین منظور، برای حصول به نتایج دقیق‌تر تمام خانه‌های تاریخی شناسایی شده در اردبیل به تعداد 25 نمونه انتخاب می‌گردند. این پژوهش کاربردی با روش تلفیقی به صورت کمی- کیفی با تعیین معیارها و شناسایی آنها در نمونه‌های مطالعاتی صورت می‌گیرد. تا در ادامه شاخص هر معیار درجه‌بندی شده و میزان پراکندگی داده‌ها و بیشترین فراوانی معیارها شناسایی شوند و براساس مجموع امتیازات، هر گونه تفکیک و نهایتا اولویت شاخص‌های هر دسته مشخص شوند. نتایج براساس مجموع امتیازات و درصد فراوانی نشان می‌دهد که حداقل 70% از نمونه‌های مورد مطالعه دارای معیارهای کالبدی بسیار نزدیک به هم و غالبا منطبق با شرایط اقلیمی منطقه هستند. که به 5 گونه با شاخص‌های مشخص تفکیک می‌گردند و اولویت شاخص‌های طراحی آنها به حجم بیرونی (فشردگی فرم، نحوه استقرار و کشیدگی بنا، غلبه فضا بر توده)، فضاهای داخلی (استفاده از ظرفیت حرارتی بالا و سازماندهی مناسب فضاها) و نهایتا جزئیات فضایی (سطح بازشوی جنوبی متناسب با سطح تالار و نمای جنوبی) تعلق می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

578 - تحلیل نقش خانه‌های دوم در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان
محمدتقی قماش پسند مرحوم سید رحیم مشیری پرویز کردوانی مسعود مهدوی

چکیده گسترش بدون برنامه‌ریزی خانه‌های دوم در دهه اخیر اثرات گوناگونی در ابعاد مختلف از جمله تغییرات کالبدی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان گذاشته است. در روستاهای مورد مطالعه اراضی کشاورزی یکی پس از دیگری از بین می روند و جای خود را به تیرچه و بلوک، تیرآهن و آجر أکثر

چکیده گسترش بدون برنامه‌ریزی خانه‌های دوم در دهه اخیر اثرات گوناگونی در ابعاد مختلف از جمله تغییرات کالبدی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان گذاشته است. در روستاهای مورد مطالعه اراضی کشاورزی یکی پس از دیگری از بین می روند و جای خود را به تیرچه و بلوک، تیرآهن و آجر می دهند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که برای جمع آوری داده ها از روش میدانی بصورت مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه استفاده شده است. نمونه آماری 30 روستای بخش مرکزی است که با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده اند و برای داده پردازی و تحلیل اطلاعات از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. بالابودن هزینه تولید در مقایسه با درآمد حاصل از فروش محصولات کشاورزی، هجوم مهاجران غیربومی برای ویلاسازی و خانه های دوم به منظور استفاده از تعطیلات و یا اقامت دائم، موجب تغییرکاربری اراضی شالیزار، باغات چای و توتستان در روستاهای مورد مطالعه گردیده است. از مهمترین پیامدهای منفی خانه‌های دوم می توان به تشدید تغییرکاربری اراضی وباغات به واحدهای مسکونی، تغییرچشم اندازها و ناهماهنگی دربافت کالبدی و ناپایداری روستاهای مورد مطالعه اشاره نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

579 - نقش خانه‌های دوم بر توسعه‌ی کالبدی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: شهرستان سمیرم، روستای ونک)
محمود مرادی حمید بحیرایی سارا قهرمانی

چکیده با ورود به عصر فناوری اطلاعات، واژه ای به نام اوقات فراغت رنگ و بویی تازه به خود گرفته و اوقات فراغت به دغدغه انسان این عصر تبدیل شده است. تحولات زندگی بشر، گذر از شیوه های سنتی و روی آوردن به زندگی شهری، صنعتی شدن و ماشینی شدن، فراهم شدن زیرساخت ها، برخورداری ا أکثر

چکیده با ورود به عصر فناوری اطلاعات، واژه ای به نام اوقات فراغت رنگ و بویی تازه به خود گرفته و اوقات فراغت به دغدغه انسان این عصر تبدیل شده است. تحولات زندگی بشر، گذر از شیوه های سنتی و روی آوردن به زندگی شهری، صنعتی شدن و ماشینی شدن، فراهم شدن زیرساخت ها، برخورداری از وسایط نقلیه و سیستم حمل و نقل و ارتباطات سریع، تمایلات مردم برای استفاده از اوقات فراغت در مکانهای خوش آب و هوا و دارای مناظر طبیعی و دور از غوغای زندگی ماشینی و.. همه و همه در راستای رفع نیازهای بشر امروزی برای آرامش، تجدید قوا، استفاده مناسب از اوقات فراغت و همراهی با اعضای خانواده در محیط های زیبا و پرجاذبه است. بنابراین گردشگری در شکل خانه های دوم روستایی از پدیده هایی است که در دهه های اخیر، نواحی روستایی و به ویژه روستای مورد مطالعه را تحت تاثیر خود قرار داده است. بنابراین در این تحقیق به منظور بررسی اثرات شکل گیری خانه های دوم بر توسعه کالبدی روستای ونک از توابع شهرستان سمیرم در استان اصفهان، ضمن بهره گیری از روش پیمایشی و مروری بر اسناد و منابع کتابخانه ای، پرسشنامه تنظیمی به صورت تصادفی در یک نمونه آماری 56 نفری که به روش کوکران از جمعیت 558 نفری ساکن در روستای مورد مطالعه تعیین شده، توزیع گردیده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که: گسترش خانه های دوم سبب ارتقای امکانات زیربنایی و روبنایی در قلمرو تحقیق شده است. * گسترش خانه های دوم سبب تغییر بافت سنتی روستا (ساخت مسکن از شکل سنتی به شکل مدرن) شده است. * ایجاد خانه های دوم باعث تخریب و تغییر کاربری اراضی (باغ ها و مزارع) روستای ونک نشده است. * ایجاد خانه های دوم سبب تغییر چشم انداز طبیعی منطقه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

580 - پهنه‌بندی زمین‌های شهری در برابر خطر ناشی از سیلاب با رویکرد تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: رودخانه چشمه کیله)
مرضیه ابراهیمی پور کرامت اله زیاری

چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهم‌ترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاه‌های انسانی شناخته شده‌اند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سام أکثر

چکیده حوادث طبیعی (سیلاب)، از مهم‌ترین عوامل آسیب رسان به سکونتگاه‌های انسانی شناخته شده‌اند. باتوجه به مسائل پیش رو در زمینه سیلاب، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های پرخطر و با خطر متوسط با رویکرد کالبدی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که با کمک سامانه جی.آی.اس و تبادل اطلاعات با مدل‌های شبیه‌سازی ریاضی، مقاطع عرضی از رودخانه چشمه کیله تهیه شده و ظرفیت ایمن هر یک از مقاطع با توجه به دوره های بازگشت مختلف تعیین گردیده است. براساس نتایج حاصل شده، زمین های پیرامون این رودخانه در فواصل مختلف به رنگ های متفاوت بر اساس دوره بازگشت سیل پهنه بندی شده اند که این پهنه ها شامل بستر و حریم رودخانه (پهنه پرخطر و با خطر متوسط) می باشد. از آنجاکه بخشی از بافت شهر با این پهنه ها تداخل دارد. دستیابی به تاب آوری در برابر سیلاب، مستلزم چاره اندیشی در محدوده های بحرانی است. در پژوهش حاضر، کاربری های مجاز در هر پهنه با توجه به شدت خطر و همچنین نظام مدیریت حاکم بر آنها تعیین گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

581 - تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه‌ی گردشگری روستایی (مطالعه موردی منطقه لواسان)
اکرم صمصامیان مهدی جیرودی

چکیده گردشگری روستایی نیز مانند انواع دیگر گردشگری نیازمند زیرساخت هایی مطلوب است و در میان این زیرساخت ها خانه‌های دوم روستایی نقش تاثیرگذاری ایفا می کنند. هدف این مقاله تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه ی گردشگری روستایی در منطقه لواسان است. سؤال اصلی پژوهش این است أکثر

چکیده گردشگری روستایی نیز مانند انواع دیگر گردشگری نیازمند زیرساخت هایی مطلوب است و در میان این زیرساخت ها خانه‌های دوم روستایی نقش تاثیرگذاری ایفا می کنند. هدف این مقاله تحلیل تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه ی گردشگری روستایی در منطقه لواسان است. سؤال اصلی پژوهش این است که خانه‌های دوم چه تاثیری بر توسعه ی گردشگری روستایی به طور کلی و به خصوص در منطقه لواسان داشته و خواهد داشت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این پژوهش مطرح می‌شود از جمله این که گردشگری روستایی چیست؟ سابقه خانه‌های دوم روستایی به چه زمانی بر می گردد و اینکه منطقه لواسان دارای چه مختصات اقتصادی و طبیعی ای در راستای گردشگری است؟. نتایج این مقاله نشان می دهد که گردشگری روستایی و ایجاد خانه‌های دوم با هم ارتباط تنگاتنگی دارند. در برخی از مناطق ساخت خانه‌های دوم، فعالیت گردشگری روستایی را در آن منطقه افزایش می دهد و در جایی دیگر ورود گردشگران روستایی به آن مناطق باعث وسوسه شدن گردشگران به ساخت خانه‌های دوم می شود. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و به صورت توصیفی - تحلیلی است که به دو شکل مطالعات اسنادی- کتابخانه‌ای و بررسی های میدانی انجام پذیرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

582 - اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس
محمد حسن نامی مهدی خزایی

چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به ع أکثر

چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به عنوان موثرترین گاز گلخانه‌ای موجد تغییر اقلیم) در سال‌های اخیر عمدتا افزایش سوخت‌های فسیلی، احتراق و جنگل‌زدایی است. بنابراین افزایش‌های اخیر به طور عموم نتیجه فعالیت‌های بشری بوده است. حوضه رودخانه ارس هم از اثرات زیانبار تغییر اقلیم و به تبع آن تغییر در الگوی گردش‌های جوی در امان نبوده است، به طوری که نوسانات ایجاد شده سبب شده تا الگوهای بارشی حوضه رودخانه ارس تغییر مکان داده و عمدتا به سمت عرض‌های جغرافیایی بالا متمایل شده‌اند. همین امر موجب شده تا بارش در حوضه رودخانه ارس نه تنها کاهش یابد بلکه نوع بارش‌ها هم تغییر پیدا کند. هم‌چنین حساس بودن جریان پایه این رودخانه نسبت به آب سرشاخه‌های ورودی از کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، هر گونه احداث سد یا بند بر روی این سرشاخه‌ها که موجب کاهش آب ورودی به رودخانه ارس شود، احتمال وقوع تنش‌های مرزی و خدشه‌دار شدن روابط سیاسی به ویژه در ارتباط با مسائل انرژی از جمله آب را افزایش می‌دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

583 - بررسی عوامل تأثیرگذار بر تغییر بستر رودخانه مرزی هریرود در شمال شرق کشور
ابوالفضل بهنیافر ‌هادی قنبرزاده

چکیده یکی از مشکلات عمده مرزهای کشور از نظر ژئوپلتیک، درنظر گرفتن رودخانه‌ها به عنوان یکی از پدیده‌های دینامیکی برای تعیین مرز بوده که تقریبأ در اغلب مناطق کشور معضلات و منازعات ویژه‌ای را به وجود آورده است. طی چند دهه اخیر به دلیل خشکسالی‌های شدید حاکم بر استان‌های خ أکثر

چکیده یکی از مشکلات عمده مرزهای کشور از نظر ژئوپلتیک، درنظر گرفتن رودخانه‌ها به عنوان یکی از پدیده‌های دینامیکی برای تعیین مرز بوده که تقریبأ در اغلب مناطق کشور معضلات و منازعات ویژه‌ای را به وجود آورده است. طی چند دهه اخیر به دلیل خشکسالی‌های شدید حاکم بر استان‌های خراسان رضوی و شمالی تعداد زیادی از رودخانه‌های مرزی مانند هریرود، سومبار و اترک با تغییر بستر شدید همراه شده‌اند و پیامدهای زیادی را به بار آورده‌اند. منطقه مورد پژوهش، بخشی از حوضه آبریز تجن، منطبق بر رودخانه مرزی هریرود به طول78کیلومتر می‌باشد که مرز طبیعی جمهوری اسلامی‌ایران و جمهوری ترکمنستان را تشکیل می‌دهد. در این مطالعه از طریق روش تجربی– تحلیلی و با تکیه بر عملیات میدانی و در نظر گرفتن شاخص‌های مآندرشدگی و تغییر بستر رودخانه اقدام گردید. مهم‌ترین عوامل مداخله گر در منطقه عبارت بودند از، عوامل طبیعی(گسل هریرود، ژنتیک رودخانه، شرایط فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی منطقه، منابع خاک و لیتولوژی)و عوامل آنتروپوژن(سکونتگاه‌های مرزی و تراکم جمعیت، تشدید کاربری و تخریب پوشش گیاهی، شخم اراضی) در تغییر بستر رودخانه هریرود است. بررسی‌های انجام شده در محدوده مطالعاتی نشان داد که طی سه دهه اخیر، خسارات وارده ناشی از روند تغییر بستر رودخانه هریرود بی‌سابقه بوده است. به طوری که آسیب دیدگی‌های جّدی به جاده مرزی، کنده شدن و تخریب میله‌های مرزی، فرسایش خاک و آسیب دیدگی سکونتگاه‌های روستایی و پاسگاه‌های مرزبانی از آثار مستقیم تغییرات مورفودینامیکی هریرود است. در این راستا نقش عوامل آنتروپوژن بیش از سایر عوامل طبیعی بوده است. بنابراین فرآیندهای مآندرشدگی و فلش سیلاب‌های سالانه می‌تواند سریعأ خط مرزی را تغییر داده و منجر به مناقشات ژئوپلتیک و حتی سیاسی در مرز شده وامید است در زمینه مدیریت کنترل رودخانه‌های مرزی از طریق همگرایی با کشورهای همسایه تدابیر ویژه‌ای، اتخاذ گردد تا این عامل دینامیکی تعیین مرز(یعنی رودخانه‌ها)قابل کنترل شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

584 - مکان‌یابی صنایع کارخانه‌ای با روش (AHP) و مدل منطق فازی در شهرستان سبزوار
قاسم کیخسروی حسن لشکری مجتبی بقایی مهدی نهالدانی

چکیده مکان‌یابی یکی از عوامل مهم برنامه‌ریزی در امر توسعه منطقه‌ای است. توزیع منطقی و متوزان فعالیت‌های اقتصادی و اهداف توسعه منطقه‌ای از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهای صنعتی، رشد اقتصادی را به دنبال داشته و توزیع بهتر به کاهش اختلافات منطقه‌ای و تعدیل نابرابری‌ها أکثر

چکیده مکان‌یابی یکی از عوامل مهم برنامه‌ریزی در امر توسعه منطقه‌ای است. توزیع منطقی و متوزان فعالیت‌های اقتصادی و اهداف توسعه منطقه‌ای از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهای صنعتی، رشد اقتصادی را به دنبال داشته و توزیع بهتر به کاهش اختلافات منطقه‌ای و تعدیل نابرابری‌های شهری و روستایی منجر شده و به نوعی تحقق عدالت اجتماعی را در سطح منطقه در پی دارد. شهرستان سبزوار با توجه به وجود معادن و همچنین فعالیت‌های کشاورزی زمینه لازم را برای توسعه صنایع کارخانه‌ای را دارد. لذا در این تحقیق سعی می‌گردد با تاکید بر هیدرو اقلیم منطقه و آمار20ساله (2010- 1990) ایستگاه سینوپتیک شهرستان سبزوار ، سایت‌های مناسب برای توسعه صنایع کارخانه‌ای تشخیص داده شود. در این مطالعه با استفاده از لایه‌های اقلیمی‌و هیدرولوژی (بارندگی، دما، باد ، رودخانه، سطح آب‌های زیرزمینی و...) و دیگر لایه‌های اطلاعاتی نظیر توپوگرافی، خطوط انتقال نیرو، جاده و... که همگی حاصل تجزیه و تحلیل در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌باشند، به انتخاب مکان‌های مناسب برای احداث صنایع پرداخته شده است. پس از تهیۀ لایه‌های اطلاعاتی، استاندارد‌های مشخص شده توسط سازمان محیط زیست و دانش کارشناسی برای احداث صنایع کارخانه‌ای و وزن‌های بدست آمده با روش وزن دهی مقایسه زوجی (AHP) ، در پنج گروه صنایع کدالف، ب، ج، د و ه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نقشه‌های خروجی نهایی در گروه‌های مختلف صنعتی با اعمال جهت باد غالب برای بهترین مناطق مکان‌یابی به شرح زیر می‌باشد:کد الف: مناطق جنوب غربی و شمال و شمال شرقی.کد ب: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ج: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد د: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ه: مناطق جنوب غربی و شمال غربی شهرستان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

585 - بررسی نگرش روستاییان به اثرات احداث خانه‌های دوم بر توسعه‌ی روستایی مطالعه‌ی موردی:روستای پیام مرند
ابوالفضل قنبری محمد باقر علیزاده اقدم

چکیده به موازات رشد سریع شهرها و افزایش آپارتمان نشینی، آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های صوتی، در دهه‌های اخیر ساکنان شهری را بر آن داشته که در ایام تعطیلی و برای سپری کردن اوقات فراغت به دامن طبیعت و مناطق روستایی پناه ببرند. در این راه مناطق خوش آب و هوا و نواحی سر سبز ا أکثر

چکیده به موازات رشد سریع شهرها و افزایش آپارتمان نشینی، آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های صوتی، در دهه‌های اخیر ساکنان شهری را بر آن داشته که در ایام تعطیلی و برای سپری کردن اوقات فراغت به دامن طبیعت و مناطق روستایی پناه ببرند. در این راه مناطق خوش آب و هوا و نواحی سر سبز از اولویت‌های مهاجمان شهری بوده است. روستای پیام مرند نیز دارای شرایط آب و هوایی فوق الذکر بوده و مقصد خوبی برای شهرنشین‌ها و احداث خانه‌های دوم آنها بوده است. در این مقاله سعی شده است اثرات اجتماعی و اقتصادی احداث خانه‌های دوم در این منطقه مورد مطالعه قرار گیرد. روش مطالعه در این مقاله روش پیمایشی بوده است و 80 سرپرست خانواده به شکل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاضر، نشان می‌دهد که روستاییان نسبت به پیامدهای اقتصادی احداث خانه‌های دوم نگرش مثبت و به پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی نگرش منفی دارند. همچنین بین زنان و مردان به لحاظ ارزیابی پیامدهای اجتماعی و اقتصادی تفاوت معنی داری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

586 - تامین آسایش حرارتی فضای معماری در اقلیم گرم و خشک ایران با بهره مندی از رفتار حرارتی زمین(مطالعه موردی: استفاده از زمین در خانه‌های سنتی مناطق گرم و خشک ایران)
محمد رضا نادی دکترعباس ملک حسینی حسین صالحی احمد فتحی نجف آبادی

چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا أکثر

چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا آشنا با اقلیم محلی است. در این میان، مناطق گرم و خشک، از این هجمه ی نامناسب ساختمانی- بویژه در کشور در حال توسعه ی ایران - در امان نیستند. با توجه به خطری چنین هولناک، تمامی جهان رو به انواع توسعه ی پایدار گذاشته که این مهم در مورد مناطق خشک و بیابانی با وجود محدودیتهای جغرافیایی نیز صادق است. این در حالی است که در ایران – با وجود منابع وافر انرژیهای طبیعی و تجارب گرانقدر معماری کهن اقلیمی-طی سالیان گذشتهبه دلیل عدم توجه به این داشته‌های فرهنگی و طبیعی، شاهد تولید انواع هزینه‌های ساختمانی و اقلیمی- در بخش خانگی بیش از 42% از کل سبد مصرفی انرژی کشور - بوده که نتیجه آن تخریب شرایط زیستی بوده است. از اینرو، این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی و با مطالعات کتابخانه ای، پس از بررسی حجم مصرف انرژی و لزوم جایگزینی پایداری در معماری ملی و جهانی، در جهت هدف پژوهش به معرفی یکی از پایدارترین راهکارهای معماری در بومهای گرم و خشک، یعنی ارتباط با زمین و اصول آن پرداخته، و پس از شناخت ارتباط معنادار رفتار دما با عمق، جنس و تراکم خاک در مناطق گرم و خشک ایران – شاخص شهر یزد-سابقه ی این روش را در معماری سنتی کویری کشور کاویده، و سرانجام راهکارهایی را برای استفاده ی بهینه زمین در تامین شرایط آسایش دمایی - گرمایش و سرمایش ایستا - در معماری مسکونی گرم و خشک ایران پیشنهاد دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

587 - مهاجرت معکوس روستایی با تغییر سبک زندگی شهری
حسین ابراهی زاده آسمین اباذر اشتری مهرجردی ایمان اسلامی

چکیده امروزه شهرهای بزرگ در نتیجه مهاجرت در دهه‌های گذشته دارای مشکلات زیادی هستند. در مقابل، برخی گروه‌ها جهت دوری از مشکلات شهری به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده هستند. این تحرک منتج به شکل‌گیری موج مهاجرت دیگری در خارج از قلمرو شهرها و با ایجاد خان أکثر

چکیده امروزه شهرهای بزرگ در نتیجه مهاجرت در دهه‌های گذشته دارای مشکلات زیادی هستند. در مقابل، برخی گروه‌ها جهت دوری از مشکلات شهری به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده هستند. این تحرک منتج به شکل‌گیری موج مهاجرت دیگری در خارج از قلمرو شهرها و با ایجاد خانه‌های دوم در روستاهای خوش آب و هوای نزدیک شهرهای بزرگ در قالب مهاجرت معکوس روستایی از جمله اراک شده است. در این مطالعه از نظریات مهاجرت معکوس و سبک زندگی بهره برده‌ایم. در این مطالعه از قالب روشی آمیخته بهره برده و روش کیفی اساس کار و روش کمی در کنار آن استفاده شده است؛ ضمنا از روش تحلیل تماتیک نیز بهره برده‌ایم. جامعه آماری، بخش مرکزی شهرستان فراهان شامل 32 روستا که با تمام شماری به روش ترکیبی ارزیابی شدند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که موج مهاجرت معکوس فصلی یا موقت بیشتر در روستاهای فارس زبان گسترش یافته. مهاجرین ساکن قم و اراک(کمتر از50 درصد) تعطیلات آخر هفته و مناسبتها در حالیکه ساکنان تهران(بیش از 50 درصد) تنها در مناسبت‌ها مراجعه می‌کنند. تقریبا تمامی مهاجرین طی 8 تا 13 سال پیش ایجاد شده‌اند. پایگاه اقتصادی-اجتماعی اغلب آنها متوسط و بالا بوده، حدود دو سوم بیش از 50 سال سن دارند، 90 درصد دارای لیسانس و کمتر بودند، ضمنا حدود 10 درصد مالکان زن بودند. تمامی آنها با ساکنین روستاها نسبت فامیلی داشتند، در برخی روستاها ایجاد خانه‌های دوم و مهاجرت معکوس باعث بروز اختلاف میان ساکنین شده و در برخی، اثرات اجتماعی-فرهنگی مثبتی چون ایجاد اتحاد و همدلی و جلب مشارکت آنان در اقدامات روستا داشته است. تمهای استخراج شده شامل دستیابی به ارزش ها و نیازهای فرامادی، بازگشت به هویت، نمایش یا اثبات منزلت بالا، احساس یا ابراز تمایز، مصرف بر مبنای مد و ذائقه همه چیز پسند بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

588 - مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به منظور بهبود دسترسی شهروندان
مهدی مدیری محسن شاطریان سید احمد حسینی

چکیده بی‌شک هدف اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرآیند توسعه مناطق می‌باشد، حال آنکه تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه‌های بارز اکثر شهرها در بسیاری کشورهای أکثر

چکیده بی‌شک هدف اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرآیند توسعه مناطق می‌باشد، حال آنکه تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه‌های بارز اکثر شهرها در بسیاری کشورهای جهان از جمله کشور ایران است، بنابراین می توان گفت ریشه اصلی این مشکلات عمدتاً ناشی از تنظیم برنامه‌ریزی توسعه با نگرش صرف اقتصادی و بدون توجه به بازتابهای اجتماعی و منطقه‌ای آن می باشد. بر این اساس در این پژوهش به مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به منظور بهبود دسترسی شهروندان، پرداخته شده است. روش پژوهش کاربردی-توسعه ای بوده، که با استفاده از ابزارهای اسنادی، تحلیلی، بازدیدهای میدانی و نقشه‌های موجود طرح‌های تفصیلی و جامع صورت گرفته است. جهت تحلیل داده ها از مدل میانگین نزدیکترین همسایه، منطق فازی و مدل تحلیل شبکه[1] که مدل‌های مناسبی جهت مکان‌یابی کاربری‌ها می‌باشند، با کمک نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، سوپر دسیژن[2] و ادریسی[3] استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در سطح شهر تهران در وضعیت موجود مناسب نمی باشند، و دارای الگویی تصادفی می‌باشد، به منظور بهبود کارایی این مراکز باید به ایجاد مراکز جدید پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

589 - نمود شکل‌گیری خانه‌های تاریخی قاجار بر اساس روابط اجتماعی با نگاهی بر بافت زیستی محلات
فاطمه میسمی مریم قاسمی سیچانی محسن افشاری مرتضی نورایی

2303-1171

ساختار زنده محله های تاریخی تحت‌تأثیر تعاملات پیچیده اجتماعی در بین ساکنین محله و روابط آنها با محله های پیرامون شکل‌گرفته‌اند. این روابط دارای سلسله‌مراتبی است که با تأثیر خود بر روی کالبد محله باعث به‌وجودآمدن مراکز خاصی در محله به‌عنوان مکان های شکل گیری تعاملات اجتم أکثر

ساختار زنده محله های تاریخی تحت‌تأثیر تعاملات پیچیده اجتماعی در بین ساکنین محله و روابط آنها با محله های پیرامون شکل‌گرفته‌اند. این روابط دارای سلسله‌مراتبی است که با تأثیر خود بر روی کالبد محله باعث به‌وجودآمدن مراکز خاصی در محله به‌عنوان مکان های شکل گیری تعاملات اجتماعی در اقشار مختلف جامعه از لحاظ سیاسی (میدان‌های مطرح شهر)، اقتصادی (چهارسو بازارها)، مذهبی (مساجد اعظم)، آموزشی (مدارس علمیه) و حتی موارد حل اختلافات (دیوان خانه و وکالت خانه) شده بود. این مراکز در سه مقیاس کلان و در سطح شهر تا مقیاس میانی محله مثل مرکز محله‌ها و مقیاس خرد گذرها و خانه ها ایجاد شده بودند. این طبقه‌بندی وسیع نشان از کهن‌الگوهای نهفته در بافت های تاریخی در تعاملات اجتماعی و پویایی اجتماعی دارد. براین‌اساس این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که ساختارهای کالبدی متقارن با تعاملات اجتماعی در مقیاس محله حکیم و گذرها و خانه های تاریخی برجای‌مانده آن در دوران قاجار کدام اند؟. تحلیل‌های انجام شده بر اساس رویکرد کیفی و پارادایم تفسیری - تاریخی بر روی بافت تاریخی محله حکیم نشان‌دهنده وجود ساختارهای کالبدی شاخص تعاملات اجتماعی در مقیاس‌های متفاوت در سطح محله و فرا محله ای است. در مقیاس خرد (دیوان خانه و وکالت خانه)، در مقیاس میانی (گذرهای اصلی)، در مقیاس محلی (مساجد، تکیه‌ها، مدارس، بازار و بازارچه) و در مقیاس فرا محله ای (مساجد بزرگ شهر و میدان‌ها اصلی شهر) این ساختارهای تعاملات اجتماعی قابل مشاهده هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

590 - نقش گردشگری پایدار آب با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی: نمونه مورد مطالعه رودخانه دز
زهرا میراشه

AOI-2107-1109

صنعت گردشگری دارای زوایای گوناگونی است. طرح مفاهیم جدید، بیان مزایا و فواید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سایر جنبه‌های چندوجهی این صنعت، نیاز به طراحی و برنامه‌ریزی گسترده‌ای دارد. در طبیعت هیچ عنصری به اندازه آب، دارای اهمیت و ارزش نیست. در خوزستان با توجه به دمای بالا أکثر

صنعت گردشگری دارای زوایای گوناگونی است. طرح مفاهیم جدید، بیان مزایا و فواید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سایر جنبه‌های چندوجهی این صنعت، نیاز به طراحی و برنامه‌ریزی گسترده‌ای دارد. در طبیعت هیچ عنصری به اندازه آب، دارای اهمیت و ارزش نیست. در خوزستان با توجه به دمای بالا اغلب روزهای سال رودخانه های دائمی مکانی برای اقامت گردشگران محلی و غیر بومی است. دزفول با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی، پیشینه تاریخی، طبیعت بکر و کم نظیر در تمامی طول سال شاهد گردشگران است. از این میان رودخانه دز به عنوان رودی با بستر سنگی و زیبایی بصری کم نظیر تقریبا تمامی شاخصه های گردشگری دزفول را تحت شعاع قرار داده است. با اینحال متاسفانه از تمامی قابلیت هایی که در این رود وجود دارد استفاده بهینه نمی شود و روزانه تخریب های مختلف و بخصوص زیست محیطی اتفاق می افتد؛ به همین دلیل در این تحقیق سعی شده به قابلیت ها و معضلات رودخانه دز پرداخته شود. در این پژوهش ابتدا به اهمیت گردشگری آب و جاذبه های مربوط به آن اشاره شد در ادامه به معضلات محیط زیست در حوزه گردشگری آب شهرستان دزفول پرداخت شده است و در نهایت راه کارهای مناسب جهت بهره برداری بهینه از محیط مناسب رودخانه دز ارائه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

591 - بازتاب رئالیسم در رمان خانه ادریسى‏ ها
حمیدرضا فرضى رستم امانى آستمال

رئالیسم" به معنى واقع گرایى، به عنوان یک جنبش ادبى در قرن نوزدهم به وجود آمد و هنوز هم به عنوان یک سبک ادبى در ادبیات داستانى معاصر به کار مى رود. تعدادى از نویسندگان معاصر ایران نیز به این سبک گرایش داشته اند. یکى از آن ها غزاله علیزاده، داستان نویس زن معاصر است که در أکثر

رئالیسم" به معنى واقع گرایى، به عنوان یک جنبش ادبى در قرن نوزدهم به وجود آمد و هنوز هم به عنوان یک سبک ادبى در ادبیات داستانى معاصر به کار مى رود. تعدادى از نویسندگان معاصر ایران نیز به این سبک گرایش داشته اند. یکى از آن ها غزاله علیزاده، داستان نویس زن معاصر است که در برخى از آثارش به رئالیسم توجه داشته است؛ از جمله در رمان "خانه ادریسى ها". در این مقاله "خانه ادریسى ها" از دیدگاه رئالیستى بررسى شده است. در این رمان علاوه بر این که عناصر رئالیسم به کار رفته، خود علیزاده نیز دیدگاه هاى انتقادى خویش را که عمدتا در تقابل رمانتیسم و رئالیسم است، مطرح کرده و به نفى رمانتیسم و اثبات رئالیسم پرداخته و این مسأله حاکى از گرایش او به رئالیسم است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

592 - نسخ خطیِ ادبیِ شاخصِ پارسی و تازیِ کتابخانه اعتمادیه‌
خسرو محمدی

کتابخانه اعتمادیه یا کتاب‌خانه بهاءالملک کهن ترین کتاب‌خانه وقفی استان همدان است که واقفآن علی‌رضا قراگزلو(بهاءالملک)آن را در سال 1332 خورشیدی به همراه درمانگاه اعتمادیه وقف همگانی کرد. شکل‌یابی و ساماندهی این کتاب‌خانه‌ شامل چهار مرحله‌ از سال1302تا 1397 است که به ترتی أکثر

کتابخانه اعتمادیه یا کتاب‌خانه بهاءالملک کهن ترین کتاب‌خانه وقفی استان همدان است که واقفآن علی‌رضا قراگزلو(بهاءالملک)آن را در سال 1332 خورشیدی به همراه درمانگاه اعتمادیه وقف همگانی کرد. شکل‌یابی و ساماندهی این کتاب‌خانه‌ شامل چهار مرحله‌ از سال1302تا 1397 است که به ترتیب شامل دوران جمع‌آوری، وقف، افول و نجات بخشی است. در مرحله چهارم و در یک پایان خوش نسخه‌های نفیس این کتاب‌خانه به موزه وقف همدان انتقال پیدا کردند. این کتاب‌خانه دربرگیرنده هشتادودو نسخه خطی است که بخشی از آن‌ها ادبی هستند. نسخه‌های ادبی کتابخانه اعتمادیه مربوط به پنج سلسله از دوران اسلامی و معاصر هستند و به دو خط و زبان پارسی و تازی نوشته‌شده‌اند؛ اما سه نسخه از این مجموعه‌ شاخص و کمیاب هستند و این بر اهمیت و جایگاه علمی این کتاب‌خانه بسیمی‌افزاید.این گفتار بهنسخه‌شناسیو کتاب ‌شناسی نسخ ادبی مزبور می‌پردازد تا ضمن بررسی و پژوهش در ویژگی های هنری و داده‌های تاریخی مندرج در آن‌ها به شناختی دقیق از سرگذشت کتاب ها دست یابد. روش به‌کاررفته در این گفتار برپایه مقایسه تاریخی نسخه‌ها یا همان ترتیب تاریخی آثار (Choronologic) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

593 - معرفی و نقدی بر کهن‌ترین شرح جامع مثنوی از مصطفی سروری (با توجه به دفتر ششم)
سید مصطفی طیبی رقیه صدرایی

یکی از کسانی که فراتر از مرزهای ایران زمین و در آسیای صغیر تلاش نمود جفت خوشحالان راه مولانا شود، مصطفی افندی سروری (898-969هـ .ق) است که با غور در دریای بی‌پایاب مثنوی یکی از کهن ترین و جامع‌ترین شروح آن روزگار را بر شش دفتر مثنوی نگاشت. مهمترین هدف از این جستار معرفی أکثر

یکی از کسانی که فراتر از مرزهای ایران زمین و در آسیای صغیر تلاش نمود جفت خوشحالان راه مولانا شود، مصطفی افندی سروری (898-969هـ .ق) است که با غور در دریای بی‌پایاب مثنوی یکی از کهن ترین و جامع‌ترین شروح آن روزگار را بر شش دفتر مثنوی نگاشت. مهمترین هدف از این جستار معرفی و نقدی بر این شرح کهن است؛ شرحی که با وجود عمر طولانی خود، چندان مورد اقبال مثنوی پژوهان قرار نگرفته است، راقمان این سطور برآنند که به روش کتابخآن‌های – اسنادی دفتر ششم این تفسیر مهم را به جامعه ادب بشناسانند و غث و سمین آن را بیان دارند. باشد که بتوانند چراغی فراروی مثنوی پژوهان روشن نمایند و در حد بضاعت خویش در اعتلای این فرهنگ پابرجا بکوشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

594 - Transcriptome Sequencing of Guilan Native Cow in Comparison with bosTau4 Reference Genome
م. مریدی س.ح. حسینی‌مقدم س.ض. میرحسینی

RNA-sequencing is a new method of transcriptome characterization of organisms. Based on identity and relatedness, there are large genetic variations among different cattle breeds. The goal of the current study was to sequence the transcriptome of Guilan native cow and c أکثر

RNA-sequencing is a new method of transcriptome characterization of organisms. Based on identity and relatedness, there are large genetic variations among different cattle breeds. The goal of the current study was to sequence the transcriptome of Guilan native cow and compare with available reference genome using RNA-sequencing method. Blood samples were collected from 14 Guilan native cows and then were pooled with same ratios of 3 micrograms per sample. Sequencing of the pooled sample was carried out using Illumina Hiseq 2000 from both end and 100 base pair of reading length. Tophat2 software was used to align the reads with reference genome and identify splice junctions and insertions and deletions. Cufflinks software was used to assemble transcripts and calculate their abundances. Total numbers of sequenced RNA fragments were 28434708 and the overall reading map was 87.4 percent. Total numbers of expressed genes were 24616 genes, which 19994 genes from these were protein coding genes and 3825 genes were non-coding. Adenosine triphosphate synthase 6 (ATP6) and ribosomal protein, large, P1 (RPLP1) genes showed the highest abundances of all expressed genes. The majority of highly expressed genes were involved in ribosomal structures and translational activities; moreover, they were belonging to housekeeping genes. The current study is a report of leukocytes transcriptome sequencing of Guilan native cow which have been not reported, so far. As Guilan native cow has the biggest population among all native populations in Iran, such studies could help to evaluate the genetic potential of this high precise genetic resource in Western Asia. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

595 - Feather Pecking of Laying Hens in Different Stocking Density and Type of Cage
اس. خومپوت اس. موآنگچوم اس. یودپروم آ. پانیاساک جی. تی انجتام

Both stocking rate and housing systems are main factors influencing the occurrence of feather pecking in laying hens raised in conventional cage system. This study examines the effects of different type of cage and stock density on feather pecking behaviour in hens. Tot أکثر

Both stocking rate and housing systems are main factors influencing the occurrence of feather pecking in laying hens raised in conventional cage system. This study examines the effects of different type of cage and stock density on feather pecking behaviour in hens. Total of 216 Hisex Brown hens at 16 weeks of age were randomly selected and put into 2 types of battery cages: conventional cages and modified cages fitted with perch. Each groups comprised 3 subgroups: 2 hens per cage (943 cm2/hens), 3 hens per cage (627.7 cm2/hens), and 4 hens per cage (417.5 cm2/hens). The feather pecking behavior was observed at 25, 28, 31, 34, 37 and 40 weeks of age using time sampling scanning technique. Feather scoring of the hens was done at 42 weeks of age, neither cage type effect nor their interactions with stock densities on feather pecking behaviour and feather score were evident. The results showed that there were significant effect of stocking density on feather pecking behaviour, and feather score (P<0.05). Hens in 3 and 4 hens per cage displayed higher feather pecking bouts than those in 2 hens per cage (P<0.05). The feather condition scores in the areas of breast, wing, rump, tail, and belly of the birds in 2 hens per cage were better than those in other groups (P<0.05). The hens in 2 hens per cage also had higher body weight change than those in the other densities (P<0.05). This study demonstrated that the stock density had considering higher impact on feather pecking behavior than the type of cage. Therefore, using optimum stocking rate would be a potential choice following welfare consideration together with appropriate housing system currently applied. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

596 - ارزیابی کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف کدورت و TOC (مطالعه موردی: تصفیه خانه آب کوه سبز)
بهمن معصومی نعمت اله جعفر زاده حقیقی فرد طیبه طباطبایی اسماعیل کوهگردی سهند جرفی

چکیده: هدف کلی این تحقیق بررسی میزان کدورت و کربن آلی کل (TOC) آب خام ورودی به تصفیه خانه و کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف این ترکیبات است. طی مدت 6 ماه نمونه گیری از آب خام و آب پیش ازن زنی انجام شد و مطابق با روش استاندارد متد مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده ن أکثر

چکیده: هدف کلی این تحقیق بررسی میزان کدورت و کربن آلی کل (TOC) آب خام ورودی به تصفیه خانه و کارایی واحد پیش ازن زنی در حذف این ترکیبات است. طی مدت 6 ماه نمونه گیری از آب خام و آب پیش ازن زنی انجام شد و مطابق با روش استاندارد متد مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان کربن آلی کل ورودی با میزان کدورت رابطه مستقیم وجود دارد، که این مسئله بیشتر در فصل زمستان و در بهمن ماه با کدورت بالای 18NTU و TOC بالای 7mg/l مشخص شد. همچنین مشخص شد که میانگین راندمان واحد پیش ازن زنی در حذف کربن آلی کل با میانگین دوز ازن 3kg/hr و مدت زمان تماس 18 دقیقه 20.52% می باشد، بطوریکه بیشترین راندمان حذف TOCدر بهمن ماه بوده (35.7%) و کمترین راندمان حذف ( 14.08%) در اردیبهشت می باشد. میانگین راندمان حذف کدورت61% می باشد، که بیشترین و کمترین درصد حذف به ترتیب در بهمن ماه با 85.2% و در تیرماه با 30% می باشد. بنابراین برای افزایش راندمان واحد پیش ازن زنی در حذف ترکیبات آلی و ... لازم است تا عوامل فرایندی و طراحی بدقت مورد بررسی قرار گیرد تا تا راندمان حذف ترکیبات افزایش یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

597 - محاسبه آورد رسوب رودخانه کارون با استفاده از نرم افزار GSTARS 3
زهرا شجاعیان حمیدرضا خدابخشی

رسوب حمل شده توسط جریان آب عامل مهمی در شکل‌گیری ساختار هندسی و خصوصیات ریخت‌شناسی رودخانه‌ها تلقی می‌شود. در این مقاله، فرآیند رسوب‌گذاری رودخانه کارون در محدوده ایستگاه هیدرومتری اهواز تا فارسیات به طول حدود 50 کیلومتر و با استفاده از نرم افزار شبیه سازی گردید. هدف از أکثر

رسوب حمل شده توسط جریان آب عامل مهمی در شکل‌گیری ساختار هندسی و خصوصیات ریخت‌شناسی رودخانه‌ها تلقی می‌شود. در این مقاله، فرآیند رسوب‌گذاری رودخانه کارون در محدوده ایستگاه هیدرومتری اهواز تا فارسیات به طول حدود 50 کیلومتر و با استفاده از نرم افزار شبیه سازی گردید. هدف از این مطالعه انتخاب مدل ریاضی مناسب جهت برآورد نرخ انتقال رسوب به نحوی که قادر به شبیه سازی با دقت مناسب در رودخانه باشد. نتایج حاصل از واسنجی رسوبی مدل نشان می‌دهد که برای بازه مورد نظر رابطه رسوبی ایکر- وایت (1973) و (1990) مطابقت بهتری با شرایط موجود رودخانه کارون دارند. همچنین حجم رسوب ورودی از ایستگاه هیدرومتری اهواز و رسوب خروجی از ایستگاه هیدرومتری فارسیات را به ترتیب 25/18 و 65/16 میلیون متر مکعب در سال برآورد گردید که این نشاندهنده این است که این بازه به شدت رسوبگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

598 - بررسی و مطابقت معادلات برآورد رسوب با شرایط هیدرولیکی رودخانه کارون
محمد نصراصفهانی حسن ترابی پوده

برآورد مقدار مواد رسوبی که یک جریان قادر به حمل آن است یکی از موضوعات اصلی تحقیقات هیدرولیک رسوب می‌باشد که در بسیاری از پروژه های مهندسی همچون مورفولوژی و تغییرات بستر رودخانه، برآورد رسوب سالیانه برای آبگیرهای رودخانه، حفاظت سواحل، لایروبی کانالها و ... حائز اهمیت می‌ أکثر

برآورد مقدار مواد رسوبی که یک جریان قادر به حمل آن است یکی از موضوعات اصلی تحقیقات هیدرولیک رسوب می‌باشد که در بسیاری از پروژه های مهندسی همچون مورفولوژی و تغییرات بستر رودخانه، برآورد رسوب سالیانه برای آبگیرهای رودخانه، حفاظت سواحل، لایروبی کانالها و ... حائز اهمیت می‌باشد. مقدار رسوب عبوری در یک مقطع از رودخانه ممکن است به ترکیبی از اثرات عمق و عرض جریان، شیب انرژی، دما و خصوصیات سیال، تلاطم جریان آب و طیف وسیعی از اندازه، شکل، چگالی، چسبندگی و غلظت ذرات رسوب بستگی داشته باشد. تنوع فرمولهای برآورد انتقال رسوب و نداشتن اطلاعات کافی از عملکرد فرمولهای موجود، انتخاب یک فرمول مناسب را برای یک رودخانه خاص فوق العاده مشکل می‌نماید. بنابراین برای انتخاب مناسبترین فرمول نیاز به ارزیابی و واسنجی معادلات برآورد رسوب برای رودخانه مورد نظر می‌باشد. در این مقاله معادلات برآورد رسوب در روخانه کارون و در بازه ملاثانی- فارسیات به منظور انتخاب مناسبترین فرمول بررسی می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

599 - بررسی کیفی آب رودخانه کارون با استفاده از نرم افزار GIS
مسلم کیانپور برجویی راکی احسان دریکوند

در بین منابع آب سطحی، رودخانه ها به دلیل طول زیاد و عبور از مناطق مختلف شهری و صنعتی از پتانسیل بیشتری برای آلودگی برخوردارند. پایش و کنترل آب های سطحی جهت مصارف مختلف آن امری لازم و ضروری محسوب می شود تا از این طریق آبی با کیفیت بالا جهت مصارف مختلف در دسترس مصرف کننده أکثر

در بین منابع آب سطحی، رودخانه ها به دلیل طول زیاد و عبور از مناطق مختلف شهری و صنعتی از پتانسیل بیشتری برای آلودگی برخوردارند. پایش و کنترل آب های سطحی جهت مصارف مختلف آن امری لازم و ضروری محسوب می شود تا از این طریق آبی با کیفیت بالا جهت مصارف مختلف در دسترس مصرف کننده گان قرار گیرد. هدف اصلی از این پژوهش، پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در بازه سد شهید عباسپور تا اهواز است. که به کمک آن بتوان ابزار مدیریتی مناسبی برای کنترل پارامترهای کیفی رودخانه ها ارائه کرد. در این پژوهش با استفاده از نه ایستگاه کیفیت سنجی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 بررسی گردید. سپس با استفاده از به شاخص ویلکوکس کیفیت برای مصرف کشاورزی تعیین شد. سپس با نرم افزار Chemistry کیفیت برای مصرف صنعت و بر اساس سختی کل نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که، در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 ایستگاه های ملاثانی، اهواز، ولی آباد و اندیکا تنگ دولاب دارای کیفیت خیلی شور - برای کشاورزی نامناسب و بقیه ایستگاهها در رده مناسب قرار گرفتند. برای مصارف صنعت ایستگاههای دریاچه سدشهیدعباسپور و چشمه سدشهید عباسپور دارای کیفیت آب خورنده ، بقیه ایستگاها دارای کیفیت رسوبگذار می باشند. بررسی کیفیت بر اساس سختی کل، ایستگاههای دریاچه سد شهیدعباسپور، گتوند و چشمه سدشهید عباسپور دارای کیفیت آب سخت و سایر ایستگاها دارای کیفیت کاملا سخت می باشند. میزان پارامتر BOD در تاریخ اسفند ماه 1396 کل ایستگاههای منطقه در وضعیت مناسب قرارد دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

600 - بررسی و شناسایی میزان حذف کلروپیریفوس و 2,4,D در تصفیه خانه آب سوسنگرد
مریم احمدی

سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 از جمله سموم کلره هستند. آفت کش های ارگانو کلر (Organochlorine pesticides) دسته ای از مواد سمی هستند که مهمترین ویژگی آنها تجمع پذیری در محیط بوده و اثر بسیار قوی بر سیستم اعصاب مرکزی حشرات دارند. در این تحقیق به بررسی و شناسایی سموم کلروپیریف أکثر

سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 از جمله سموم کلره هستند. آفت کش های ارگانو کلر (Organochlorine pesticides) دسته ای از مواد سمی هستند که مهمترین ویژگی آنها تجمع پذیری در محیط بوده و اثر بسیار قوی بر سیستم اعصاب مرکزی حشرات دارند. در این تحقیق به بررسی و شناسایی سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 در تصفیه خانه آب سوسنگرد و تاثیرفرایند تصفیه خانه سوسنگرد در حذف سموم مذکور پرداخته می شود. بدین ترتیب که در ورودی تصفیه خانه ، خروجی تصفیه خانه و یک مرحله میانی، نمونه برداری انجام شده و میزان سموم کلره در هر مرحله اندازه گیری می شود. بازه زمانی نمونه برداری شهریور، مهر و آبان 1397 می باشد. به منظور شناسایی و تعیین میزان سموم مورد مطالعه از دستگاه GC-MS شرکت سازنده 7890 agilent ساخت کشور آمریکا استفاده شد. براساس نتایج این تحقیق سموم کلروپیریفوس و D، 4، 2 در آب خام تصفیه خانه شناسایی شد و با اندازه گیری های انجام شده مشخص شد که کلروپیریفوس 92.38% و D، 4، 2، 98.2% توسط فرایند تصفیه خانه سوسنگرد حذف شدند و مقدار باقی مانده بسیار جزئی و در حد استاندارد بوده است . این امر نشاندهنده کارامدی تصفیه خانه مذکور می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

601 - ارزیابی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون جهت مصرف شرب
مسلم کیانپور برجویی راکی احسان دریکوند

رودخانه کارون پرآب ترین و طولانی ترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهای کشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیه آن، موقعیتی راهبردی در منطقه غرب و جنوب غربی ایران داشته و پایش بهینه کیفیت آب آن یک ضرورت ملی است. بدین منظور در تحقیق حاضر، کیفیت این رودخا أکثر

رودخانه کارون پرآب ترین و طولانی ترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهای کشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیه آن، موقعیتی راهبردی در منطقه غرب و جنوب غربی ایران داشته و پایش بهینه کیفیت آب آن یک ضرورت ملی است. بدین منظور در تحقیق حاضر، کیفیت این رودخانه با استفاده از پارامترهای شمیایی, T.D.S T.H، So4، CL، Ca، HCO3 Na, وMg در نه ایستگاه کیفیت سنجی تغییرات کیفیت آب رودخانه کارون در بازه زمانی 1396/12 تا 1397/06 بررسی گردید. سپس با روش IDW به پهنه بندی کیفی پارامترهای شیمیایی آب نموده با توجه به شاخص های کنترل کیفیت آب مانند شاخص شولر کیفیت هر یک از آنها برای مصرف شرب تعیین شد. طبق تقسیمات دیاگرام شولر کیفیت ایستگاه سد شهید عباسپور در این بازه زمانی از قابل قبول به عالی تبدیل شد، چشمه سد شهید عباسپور، گرگر، عرب اسد و گتوند در محدوده کیفیت قابل قبول قرار دارند و ایستگاه ولی آباد از نامناسب به کاملا نامناسب، ایستگاه تنگ دولاب از محدوده کاملا نامناسب به غیر قابل شرب تبدیل شده است. در واقع کاهش میزان آب در شهریور ماه باعث افزایش املاح در دو ایستگاه تنگ دولاب و ولی آباد گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

602 - امکان سنجی استفاده از سیستم های فتوولتائیک در صنعت آب و فاضلاب (مطالعه موردی: شرکت آب و فاضلاب تهران)
انسیه ازگلی یونس نوراللهی رضا ارجمندی علی محمدی

از آنجاکه شرکت‌های آب و فاضلاب به عنوان یکی از مصرف‌کنندگان بارز انرژی در حوزه صنایع شهری مطرح می‌باشند، سهم قابل توجهی در افزایش تقاضای انرژی الکتریکی و به تبع آن افزایش بار نیروگاه‌های تأمین کننده برق شهرها دارند. هدف این مطالعه، ارائه یک رویکرد نوین ارزیابی در به‌کار أکثر

از آنجاکه شرکت‌های آب و فاضلاب به عنوان یکی از مصرف‌کنندگان بارز انرژی در حوزه صنایع شهری مطرح می‌باشند، سهم قابل توجهی در افزایش تقاضای انرژی الکتریکی و به تبع آن افزایش بار نیروگاه‌های تأمین کننده برق شهرها دارند. هدف این مطالعه، ارائه یک رویکرد نوین ارزیابی در به‌کارگیری انرژی خورشیدی در صنعت آب و فاضلاب می‌باشد. از اینرو، ضمن ارزیابی میزان برق مصرفی مناطق شش‌گانه شرکت آب و فاضلاب تهران به‌عنوان مورد مطالعاتی، ظرفیت‌های نصب و بهره‌گیری از سیستم‌های فوتوولتائیک در این شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، توابع هدف عبارتند از هزینه-های مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای؛ همچنین پتانسیل انرژی خورشیدی، نرخ رشد جمعیت و میزان مصرف آب به‌عنوان مهمترین متغیرهای مستقل و مصرف پیش‌بینی شده برق، مالیات کربن و قیمت فروش برق نیز متغیرهای وابسته درنظر گرفته شده‌اند. نتایج این تحقیق که برمبنای استفاده از توسعه مدل رگرسیون می‌باشد، نشان از افزایش میزان مصرف و هزینه‌های برق به ترتیب 5/1 و 3 برابر، در این بازه زمانی دارد. به منظور محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای، سه سناریو با جایگزینی 5، 20 و 30 درصد از برق مورد نیاز شرکت بوسیله سیستم‌های فتوولتائیک، پیاده‌سازی و نتایج آن‌ها مقایسه شد. کاهش انتشار CO2 ناشی از تولید 30% از برق مصرفی با انرژی خورشیدی، به میزان 26,712 هزار تن، برآورد شده است. از سوی دیگر، وضع مالیات به میزان بیش از 10 دلار به ازای انتشار هر تن CO2، منجر به تغییر الگوی مصرف و کاهش 5,987,086 دلار هزینه‌های مصرف برق در این صنعت خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

603 - ارزیابی کیفیت آب رودخانه کارون برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی با استفاده از مدل AHP
حامد عبدالهی آرپناهی حسین اسلامی

آبهای سطحی یکی از منابع اصلی در تامین آب کشاورزی می باشد. از این رو شناخت و آگاهی از کیفیت آب رودخانه ها و پهنه بندی آنها بر اساس کمیت عناصر مختلف ما را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی و کاهش آلودگی آبها یاری خواهد کرد. هدف از این تحقیق پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در استان خو أکثر

آبهای سطحی یکی از منابع اصلی در تامین آب کشاورزی می باشد. از این رو شناخت و آگاهی از کیفیت آب رودخانه ها و پهنه بندی آنها بر اساس کمیت عناصر مختلف ما را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی و کاهش آلودگی آبها یاری خواهد کرد. هدف از این تحقیق پهنه بندی کیفی رودخانه کارون در استان خوزستان در بازه مسجدسلیمان تا اهواز با استفاده از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (FAHP) می باشد. به همین منظور از پارامترهای کیفی شامل: کلراید(CL)، نسبت جذب سدیم (SAR)، هدایت الکتریکی(EC)، سدیم(Na)، و کل جامدات حل شده (TDS) در تاریخ آبان ماه سال 1397 استفاده شد. ابتدا پارامترهای کیفی با استفاده از روش درونیابیIDW پهنه بندی گردیدند. سپس هر یک از نقشه های بدست آمده با استفاده از تابع عضویت خطی افزایشی فازی گردیدند آنگاه با تهیه پرسشنامه، مقایسه زوجی بین پارامترها بر اساس نقش این پارامترها در تعیین کیفیت آب جهت مصرف کشاورزی و بر اساس روش AHP ضرایب وزنی هر یک از پارامترها بدست آمد. از ضرب ضرایب وزنی در لایه های فازی و تلفیق آنها، نقشه پهنه بندی جهت مصرف کشاورزی بدست آمد. نتایج نشان می‌دهد ایستگاه های گتوند، عرب اسد، چشمه سد شهید عباسپور و گرگر شوشتر برای مصرف کشاورزی بسیار مناسب می باشند. ایستگاههای اهواز و ملاثانی برای مصرف کشاورزی در منطقه مناسب قرار گرفتند و ایستگاه های ولی آباد و تنگ دولاب جهت مصرف کشاورزی در مکان بسیار نامناسب قرار گرفتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

604 - بررسی تغییرات عنصر کادمیوم در آب های مختلف متأثر از معدن مس سرچشمه
سیدشاهین آقامیرزاده فاطمه گنجه ای زاده روحانی حمزه سعیدیان کامران گنجه ای زاده

با توجه به منشاء وجود عناصر سنگین، معادن و استخراج آنها و فاضلابهای حاصل از آنها میتواند نقش مهمی در آلوده کردن محیط زیست توسط این عناصر داشته باشد. در این تحقیق به بررسی آلودگی آب در مسیر رودخانه شور، برخی چاه و قنوات پرداخته شده است و تغییرات عنصر کادمیوم در آبهای سطح أکثر

با توجه به منشاء وجود عناصر سنگین، معادن و استخراج آنها و فاضلابهای حاصل از آنها میتواند نقش مهمی در آلوده کردن محیط زیست توسط این عناصر داشته باشد. در این تحقیق به بررسی آلودگی آب در مسیر رودخانه شور، برخی چاه و قنوات پرداخته شده است و تغییرات عنصر کادمیوم در آبهای سطحی و زیر زمینی منطقه بررسی شد. سپس مقایسه آماری و تهیه نقشه های اولیه و نقشه های پراکنش آلودگی کادمیوم در آب رودخانه شور، چند قنات و چاه در حوزه آبخیز رودخانه در دو فصل پرآب و کم آب مقایسه گردیدند. مقایسه آماری نمونه های آب رودخانه و چاه و قنوات در دو فصل تر و خشک به روش t-test انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به میزان زیاد کادمیوم آب های سطحی و زیر زمینی حوزه آبخیز سر چشمه، بنابراین همه این آبها برای آشامیدن مناسب نیستند و با توجه به اینکه کادمیوم از فلزات سمی، خطرناک و سرطان‌زای موجود در محیط زیست است می تواند خطرات جبران ناپذیری را برای سلامتی انسان و حتی احشام به وجود آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

605 - اعتبارسنجی کارایی مدل پیش‎بینی EC و TDS در رودخانه مارون (مطالعه موردی ایستگاه بهبهان)
داود خدادادی دهکردی

رودخانه مارون یکی از سرشاخه‌های رودخانه جراحی و از رودخانه‌های مهم استان خوزستان می‌باشد. اهمیت مطالعات کیفیت رودخانه مارون از آنجا مشخص می‌شود که این رودخانه در مسیر خود آب مورد نیاز شهرها، روستاها و نیز هزاران هکتار اراضی کشاورزی، باغات، نخلستان&lrm;ها و کارخانه&lrm;ج أکثر

رودخانه مارون یکی از سرشاخه‌های رودخانه جراحی و از رودخانه‌های مهم استان خوزستان می‌باشد. اهمیت مطالعات کیفیت رودخانه مارون از آنجا مشخص می‌شود که این رودخانه در مسیر خود آب مورد نیاز شهرها، روستاها و نیز هزاران هکتار اراضی کشاورزی، باغات، نخلستان&lrm;ها و کارخانه&lrm;جات صنعتی را تأمین نموده و در نهایت به تالاب شادگان منتهی می‌گردد. توجه و اهمیت به این رودخانه از ملزومات توسعه&lrm;ی پایدار است و بررسی کیفی آب این رودخانه از اهمیت خاصی برخوردار می&lrm;باشد. کیفیت آب با برخی مشخصات فیزیکی، شیمیایی و زیست&lrm;شناختی مشخص می&lrm;شود. در این مطالعه مدل&lrm;های رابطه بین دو پارامتر هدایت الکتریکی (EC) و کل جامدات محلول آب (TDS) طی سال های 1346 تا 88 برازش و میزان TDS در آینده برآورد و در نهایت اعتبارسنجی این پیش&lrm;بینی محاسبه گردیده است. نتایج نشان دادند در یک دوره نمونه&lrm;برداری از سال 1346 تا 1388 در ایستگاه بهبهان، بهترین مدل برازش شده بین TDS و EC در این ایستگاه مدل نمایی با ضریب همبستگی 913/0 می&lrm;باشد. همچنین با داشتن مقدار ECطی سال&lrm;های 1389 الی 1392، میزان TDS در این دوره برآورد گردید و جهت انتخاب بهترین مدل، میزان EF (کارایی مدل) برای 4 مدل ارائه شده محاسبه گردید و مشخص شد مدل نمایی با میزان کارایی 72/99 درصد مناسب&lrm;ترین مدل برای برآورد میزان TDS می&lrm;باشد و مدل&lrm;های خطی، توانی و لگاریتمی در رتبه&lrm;های بعدی اولویت در ایستگاه بهبهان قرار گرفتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

606 - تعیین معادلات رژیم رودخانه بر اساس معادله توان واحد جریان
علی باقری محمد صادق قربانی

در این مقاله، معادلات رژیم رودخانه به کمک توسعه معادله توان واحد جریان و کاربرد آن در مورد رودخانه بابلرود به دست آمده اند. برای این منظور با مروری بر تحقیقات گذشته، ابتدا مبانی و مفهوم رژیم و هندسه- هیدرولیکی در رودخانه ذکر می شود و سپس روش ها و نتایج به دست آمده توسط أکثر

در این مقاله، معادلات رژیم رودخانه به کمک توسعه معادله توان واحد جریان و کاربرد آن در مورد رودخانه بابلرود به دست آمده اند. برای این منظور با مروری بر تحقیقات گذشته، ابتدا مبانی و مفهوم رژیم و هندسه- هیدرولیکی در رودخانه ذکر می شود و سپس روش ها و نتایج به دست آمده توسط محققین قبلی به صورت دسته بندی شده ارائه می شود. در گام بعدی معادله توان واحد جریان با در نظر گرفتن پارامترهای غلظت وزنی رسوبات و سنگینی نسبی ذرات معلق توسعه داده می شود. سپس با استفاده از آنالیز ابعادی، معادله توان واحد جریان بی بعد به دست می آید. در انتها، معادلات رژیم برای رودخانه بابلرود به کمک معادله توان واحد جریان بی بعد استنتاج و ارائه می شود. در نهایت نتایج حاصل از این معادلات با مقادیر مشاهداتی و سایر معادلات رژیم مقایسه می شوند. نتایج به دست آمده از معادلات رژیم توسعه یافته در این تحقیق با مشاهدات صحرائی همخوانی خوبی را نشان می دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

607 - پیش بینی دبی رودخانه زاینده رود در ایستگاه قلعه شاهرخ با استفاده از تکنیک های یادگیری عمیق
محمد مهرانی

دبی به مقدار آبی گفته می‌شود که از نقطه مشخصی مانند رودخانه، کانال آب، دریچه سد، لوله و یا هر سازه دیگری مثل کارتریج (مغزی) شیرآلات در واحد زمان عبور می‌کند. دبی جریان آب را در سیستم متریک بر حسب متر مکعب در ثانیه، متر مکعب در ساعت و یا لیتر در ثانیه بیان می کنند. واحد أکثر

دبی به مقدار آبی گفته می‌شود که از نقطه مشخصی مانند رودخانه، کانال آب، دریچه سد، لوله و یا هر سازه دیگری مثل کارتریج (مغزی) شیرآلات در واحد زمان عبور می‌کند. دبی جریان آب را در سیستم متریک بر حسب متر مکعب در ثانیه، متر مکعب در ساعت و یا لیتر در ثانیه بیان می کنند. واحد مترمکعب در ثانیه برای دبی های زیاد مثل رودخانه و کانال های بزرگ و واحد لیتر در ثانیه برای جریان های آب چاه ها و آبی که وارد نشتی ها می شود، بکار می رود. اندازه گیری دبی رودخانه دارای تاثیرات زیادی در زندگی انسانها می باشد. اطلاع از میزان ورود آب به مناطق مربوط به حوضه آبریز یک رودخانه دارای اهمیت زیادی در حوزه های کشاورزی، خطرات بالقوه بر زندگی انسان و حیوانات، صنایع و غیره می باشد. لذا پیش بینی دبی رودخانه می تواند باعث مدیریت مؤثر و جلوگیری از لطمات جدی در حوزه های مذکور گردد. با توجه به موارد مذکور هدف ایده ی مطرح شده در این مقاله پیش بینی دبی رودخانه با استفاده از تکنیک های یادگیری عمیق می باشد. جهت انجام این کار، دبی رودخانه زاینده رود در ایستگاه قلعه شاهرخ با استفاده از دو تکنیک‌ ANFIS و LSTM مورد بررسی و پیش بینی قرار گرفته است. نتایج شبیه‌سازی نشان‌دهندۀ 93 درصد الی 94 درصد دقت در پیش بینی دبی رودخانه مورد مطالعه می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

608 - مقایسه دقت دو روش آت- کین اصلاح شده و کانوکس در روندیابی سیل در بخشی از رودخانه دالکی
مسعود مصباحی مجید عباسی زاده محمدرضا نیک منش

در این پژوهش با استفاده از دو روش هیدرولوژیکی کانوکس و آت – کین، اقدام به روندیابی سیل در بازه ی سرقنات و کلل واقع در رودخانه دالکی گردید جهت انجام این عملیات 26 هیدروگراف سیل به عنوان ورودی مدل انتخاب گردید و هیدروگراف خروجی حاصل از مدلها با هیدروگراف خروجی مشاهد أکثر

در این پژوهش با استفاده از دو روش هیدرولوژیکی کانوکس و آت – کین، اقدام به روندیابی سیل در بازه ی سرقنات و کلل واقع در رودخانه دالکی گردید جهت انجام این عملیات 26 هیدروگراف سیل به عنوان ورودی مدل انتخاب گردید و هیدروگراف خروجی حاصل از مدلها با هیدروگراف خروجی مشاهده ای در ایستگاه پایین دست بازه، مقایسه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روش هیدرولوژیکی آت- کین نسبت به روش گرافیکی (رگرسیونی) کانوکس بصورت معناداری دقت کمتری دارد اما در مقایسه با دو زیر روش سینگ و SCS کانوکس دقت بیشتری دارد. همچنین با مقایسه نتایج خطای RMSE مشخص شد که روش گرافیکی یا رگرسیونی کانوکس از همه ی روش های دیگر در این تحقیق مناسب تر است با مقدار خطای متوسط 26/21 مترمکعب برثانیه. و پس از آن به ترتیب بهترین روش ها شامل آت کین، سینگ و SCS با مقدار RMSE 16/70 ، 87/77 و 3/79 متر مکعب بر ثانیه می باشند. هر چند مقدار اختلاف دو روش سینگ و SCS جدی نیست. مقادیر خطا همه ی روشهای یه کار گرفته شده در این تحقیق در دبی 50درصد مقدار کمتری را در مقایسه با دبی پیک نشان میدهند. در روش آت کین مقدار خطا در شرایط استفاده از دبی پبک و دبی 50 درصد پیک از 5/78 متر مکعب برثانیه به 17/70 متر مکعب بر ثانیه رسیده است. با توجه به نتایج ذکر شده توصیه می شود که محققان از همان ابتدا، دبی 50 درصد پیک را ملاک عمل و استفاده در روندیابی قرار دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

609 - برآورد رواناب با استفاده از مدل مخزن ساده در حوضه معرف رود دز
حجت اله آلاله محسن شفیعی نیا فاطمه بدیعی

جریان آب&zwj;های سطحی یا رواناب از جمله عوامل موثر در مطالعات و اجرای پروژه های آبی و خاکی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. مدیریت سیلاب یکی از این عوامل تاثیر گذار بوده که ضمن مهار جریان های مخرب در استحصال این منابع تجدید شونده تاثیر بسزایی دارد. هدف از مطالعه حاضر بر أکثر

جریان آب&zwj;های سطحی یا رواناب از جمله عوامل موثر در مطالعات و اجرای پروژه های آبی و خاکی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. مدیریت سیلاب یکی از این عوامل تاثیر گذار بوده که ضمن مهار جریان های مخرب در استحصال این منابع تجدید شونده تاثیر بسزایی دارد. هدف از مطالعه حاضر برآورد میزان رواناب با مدل مخزن ساده در حوضه رودخانه دز در ایستگاه تله زنگ می&zwj;باشد. دراین پژوهش استفاده از مدل ریاضی میزومورا(1995) بمنظور شبیه سازی فرایند بارش - رواناب در یک حوضه استفاده شده و از اطلاعات شاخه های صعودی و نزولی هیدروگراف های حوضه استفاده شده است. مخزن آب شامل یک سطح مقطع عرض افقی بوده که تابعی از عمق آب می باشد و از شاخة فروکش هیدروگراف سیلاب محاسبه شود.همچنین کل عمق آب داخل مخزن و سرعت نفوذ آن که زمان تأخیر بین بارش و رواناب را کنترل می&zwj;کنند، از شاخه صعودی هیدرو گراف جریان قابل محاسبه می باشند. این مدل در حوضه معرف رودخانه دز برای پیش&zwj;بینی سیلاب به کار برده شده و نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هیدروگراف های محاسباتی و مشاهداتی با هم تطابق خوبی دارند.و رابطه بین بارش-رواناب در این مدل بصورت خطی می باشد .همچنین شیب منحنی فروکش برای جریان&zwj;های مختلف زیر سطحی وزیرزمینی ثابت بوده لکن برای جریان های مختلف سطحی تغییر می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

610 - بررسی مهندسی مجدد انتقال آب تصفیه خانه سید حسن تا مخزن ذخیره نمره یک در ابفاخوزستان با مدل واتر جیمز
سید مهدی حسینی علی عصاره

جهت رفع نیازهای آبی در فصول مختلف سال و رفع نیاز آتش نشانی، طراحی هیدرولیکی شبکه خطوط انتقال و نتایج بدست آمده از تحلیل شبکه، برای دبی حداکثر مصرف ساعتی انجام می گیرد. در این حالت فشار حداقل مجاز شبکه باید تأمین گردد. در طول مدت زمان انجام یک طرح، برای انجام درست آبرسان أکثر

جهت رفع نیازهای آبی در فصول مختلف سال و رفع نیاز آتش نشانی، طراحی هیدرولیکی شبکه خطوط انتقال و نتایج بدست آمده از تحلیل شبکه، برای دبی حداکثر مصرف ساعتی انجام می گیرد. در این حالت فشار حداقل مجاز شبکه باید تأمین گردد. در طول مدت زمان انجام یک طرح، برای انجام درست آبرسانی به مناطق مختلف و حفظ آسایش استفاده کنندگان، همچنین اقتصادی بودن طرح و بهداشتی ماندن آب داخل شبکه، ضروری است در طراحی شبکه و خطوط انتقال، کلیه ضوابط طراحی رعایت گردد. بر این اساس هدف از انجام این مقاله تحلیل و بررسی بهینه سازی مراحل مختلف مهندسی مجدد انتقال آب تصفیه خانه سید حسن تا مخزن ذخیره نمره یک با بهره گیری از مدل واتر جیمز، می باشد. نتایج تحقیق نشان داد استفاده از شیوه های تنظیم زمانی فشار و اجرای طرح مدیریت هوشمند فشار، سبب می شود توزیع فشار در ساعات مختلف شبانه روز از یکنواختی نسبتاٌ مطلوبی برخوردار گردد. با توجه به ارتباط مستقیم تعداد حوادث با فشار موجود در شبکه، اجرای این روش کاهش فشار شبکه باعث کم شدن تعداد شکستگی ها در لوله ها و انشعابات به میزان قابل توجهی می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

611 - ارزیابی مشخصه های کیفی با تحلیل رگرسیون چندمتغیره در حوضه رودخانه کشکان
یاسر سبزواری محدثه کردی علی حیدر نصرالهی

رودخانه ها به دلیل اینکه با محیط اطراف خود در ارتباط هستند دچار نوسانات کیفی می شوند لذا بررسی تغییرات کیفیت آن ها حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی بین تغییرات پارامترهای کیفی مختلف و تاثیر این تغییرات بر میزان کل جامدات محلول در آب می باشد. برای این منظ أکثر

رودخانه ها به دلیل اینکه با محیط اطراف خود در ارتباط هستند دچار نوسانات کیفی می شوند لذا بررسی تغییرات کیفیت آن ها حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی بین تغییرات پارامترهای کیفی مختلف و تاثیر این تغییرات بر میزان کل جامدات محلول در آب می باشد. برای این منظور از تحلیل رگرسیونی چند متغیره و اطلاعات کیفی 26 ساله رودخانه کشکان استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین تمام پارامترها EC,Ca,Mg,Th,Sar,Na,Cl,SO4 دارای رابطه خطی با TDS بوده و تحلیل مدل رگرسیونی حاکی از تاثیر مثبت EC ، SO4، Sarو Mg با TDS و تأثیر منفی Cl ، Thو Ca با مقدار TDS می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

612 - بررسی کیفی روند پارامترهای DO و BOD5 رودخانه دز در محدوده شهر دزفول
یعقوب کرمی جمال الدین برفر علی افروس سعید طاهری قناد مریم زلقی

رودخانه ها یکی از مهم ترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزة آبخیز دز طی دورة آبی 1395-1396 با استفاده از استانداردهای کیفی و نرم افزا أکثر

رودخانه ها یکی از مهم ترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزة آبخیز دز طی دورة آبی 1395-1396 با استفاده از استانداردهای کیفی و نرم افزارهای Excel و SPSS مورد تحلیل و مطالعه شد. ابتدا پارامترهای کیفیت آب رودخانه دز در شش ایستگاه پارک جنگلی، پل چهارم، پل سوم، علی کله، پل سوم، پل قدیم و پل پنجم شامل DO، BOD5 و T نمونه برداری و اندازه گیری گردید. عمده آلودگی رودخانه دز از فاضلاب های شهری می باشد که یا مستقیماً توسط ساکنین کنار رودخانه، به آن وارد می گردند و یا به وسیله کانال های شهری جمع آوری شده، سپس در یک نقطه وارد رودخانه می شود. با توجه به نتایج مشاهداتی درجه حرارت (T) در بازه مورد مطالعه عامل تهدید کننده ای برای حیات آبزیان محسوب نمی باشد ولی DO و BOD5 در پایین دست بازه مطالعاتی عامل تهدید کننده ای برای حیات آبزیان محسوب می شوند. بر اساس استاندارد طبقه بندی آب های سطحی ملی پاکستان، برای کاربری شرب پارامتر DO در تمامی ماه های سال 95 و 96 رعایت شده است اما استاندارد BOD5 در تمامی ایستگاه های مورد بررسی نقض شده است. شرایط بحرانی رودخانه دز پایین بودن دبی و بارگذاری بالای آلاینده ها سبب افزایش غلظت پارامترهای کیفی آب در پایین دست بوده است. با توجه به نتایج تست ANOWA میانگین پارامترهای درجه حرارت، DO و BOD5 اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها وجود دارد 0.05 >P تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

613 - بررسی تاثیر تغییر طول تیغه در کنترل آبشستگی در تکیه گاه نیم دایره در قوس رودخانه با استفاده از مدل آزمایشگاهی
سید میلاد بلال زده امیرعباس کمانبدست ابراهیم نوحانی

تعیین عمق فرسایش در محدوده تکیه گاه ها مستلزم دانستن نحوه جابه‌جایی مواد رسوبی بستر رودخانه‌ها است. چاله فرسایش ایجادشده در اطراف تکیه گاه، به شکل و ابعاد هندسی آن بستگی دارد. گسترش آبشستگی پایداری سازه را به خطر می‌اندازد لذا پیش‌بینی میزان آبشستگی و اتخاذ تدابیر لازم أکثر

تعیین عمق فرسایش در محدوده تکیه گاه ها مستلزم دانستن نحوه جابه‌جایی مواد رسوبی بستر رودخانه‌ها است. چاله فرسایش ایجادشده در اطراف تکیه گاه، به شکل و ابعاد هندسی آن بستگی دارد. گسترش آبشستگی پایداری سازه را به خطر می‌اندازد لذا پیش‌بینی میزان آبشستگی و اتخاذ تدابیر لازم برای مهار آن ازجمله اقدامات مهندسی متداول در عرصه مهندسی رودخانه تلقی می گردد. در این تحقیق به بررسی تأثیر نصب تیغه در کاهش آبشستگی تکیه گاه های نیم دایره ای به کمک مدل فیزیکی پرداخته شد. نتایج نشان داد استفاده از تیغه باعث کاهش آبشستگی اطراف تکیه گاه می‌شود. در تیغه با زاویه 45 درجه با طول های 0.33، 0.49 و 0.66 باعث کاهش 29.2 ، 41.2 و 43.5 درصدی آبشستگی نسبت به مدل شاهد شده اند. به طور متوسط افزایش طول تیغه از 0.33 به 0.66 باعث کاهش 38 درصدی آبشستگی می شود. به طور متوسط با نصب تیغه با زاویه 45 درجه باعث کاهش 38 درصدی آبشستگی نسبت به مدل شاهد می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

614 - بررسی تاثیر قابلیت دیجیتال بر عملکرد صادرات شرکت با نقش میانجی اکتشاف، بهره برداری، چابکی زنجیره تامین ، چابکی عملیاتی و چابکی بازاریابی
مرضیه جهان دیده حسینعلی بهرام زاده

10.30495/jmemiau.2023.1984770.1247

نقش قابلیت‌های دیجیتال در تجارت الکترونیک و توانایی آن در بهبود عملکرد سازمان‌های صنعتی موردتوجه جدی محققان کسب‌وکار قرارگرفته است. از طرفی&ensp;امروزه، تقویت صادرات غیرنفتی یکی از اهداف راهبردی کشور است که توجه ویژه به آن، رشد اقتصادی و افزایش اشتغال را به همراه دارد. أکثر

نقش قابلیت‌های دیجیتال در تجارت الکترونیک و توانایی آن در بهبود عملکرد سازمان‌های صنعتی موردتوجه جدی محققان کسب‌وکار قرارگرفته است. از طرفی&ensp;امروزه، تقویت صادرات غیرنفتی یکی از اهداف راهبردی کشور است که توجه ویژه به آن، رشد اقتصادی و افزایش اشتغال را به همراه دارد. از سوی دیگر یکی از راه‌های مهم و تأثیرگذار بر افزایش صادرات, بهبود عملکرد صادراتی بنگاه‌های تجاری است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر قابلیت دیجیتال بر عملکرد صادرات شرکت با نقش میانجی اکتشاف، بهره‌برداری، چابکی زنجیره تأمین، چابکی عملیاتی و چابکی بازاریابی در شرکت سیمان بجنورد بود. روش پژوهش توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری آن، کلیه کارکنان شرکت سیمان بجنورد به تعداد 405 نفر بودند؛ که طبق جدول کرجسی و مورگان تعداد 196 نفر به روش تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه برگرفته از تحقیق ساپوترا و همکاران جهت سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. جهت تجزیه‌وتحلیل، آزمون فرضیات تحقیق از روش مدل ساختاری با نرم‌افزار PLS نسخه 3 استفاده گردید. نتایج آزمون فرضیات پژوهش نشان داد قابلیت دیجیتال بر عملکرد صادرات شرکت با نقش میانجی اکتشاف، بهره‌برداری، چابکی زنجیره تأمین، چابکی عملیاتی و چابکی بازاریابی تأثیر معناداری داشت؛ ازاین‌رو با افزایش میزان قابلیت‌های دیجیتال، عملکرد صادرات سیمان بهبود پیداکرده که در این میان اکتشاف، بهره‌برداری مناسب و چابکی نقش اثرگذاری داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

615 - بهینه‌سازی زنجیرۀ تأمین میعانات نفتی با استفاده از مدل سازی ریاضی و شبیه سازی
حمیدرضا محمودی مرتضی بذرافشان محدثه احمدی پور

10.30495/jmemiau.2023.706604

هدف از این پژوهش ارائۀ چارچوبی برای بهینه‌سازی زنجیرۀ تأمین میعانات نفتی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی و شبیه سازی است. این تحقیق از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی است، همچنین، از نظر ماهیت، کمی است. زیرا تماماً از ابزارهای کمی مانند روش های مدل سازی ریاضی، شبیه سازی و ر أکثر

هدف از این پژوهش ارائۀ چارچوبی برای بهینه‌سازی زنجیرۀ تأمین میعانات نفتی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی و شبیه سازی است. این تحقیق از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی است، همچنین، از نظر ماهیت، کمی است. زیرا تماماً از ابزارهای کمی مانند روش های مدل سازی ریاضی، شبیه سازی و روش های حل فراابتکاری استفاده شده است. در این چارچوب، هزینه های سرمایه گذاری و عملیاتی و انتشار گازهای گلخانه ای برای خطوط انتقال نفت و گاز را می توان به حداقل رساند تا نیازهای فشار و شبکۀ انتقال برآورده شود. همچنین می‌توانیم تولید آلاینده‌ها را در بخش‌های مرتبط با زنجیره به حداقل برسانیم. با به‌کارگیری یک مورد مطالعۀ واقعی، تمام تصمیمات ممکن برای در نظر گرفتن جنبه های زیست محیطی زنجیرۀ تأمین در نظر گرفته می شود؛ بنابراین، ساختار و تصمیمات زنجیرۀ تأمین عموماً بر دو کارکرد هدف شامل کاهش هزینه های انتقال و نگهداری و آلودگی در تصفیه خانه ها و مراکز توزیع استوار است. نتایج نشان داد که استفاده از مدل پیشنهادی، هزینه ها را تا 31 درصد و انتشار گازهای گلخانه ای را تا 51 درصد کاهش می دهد. همچنین افزایش 8 درصدی ظرفیت میادین و پالایشگاه ها و افزایش 65 درصدی صادرات رخ خواهد داد. با استفاده از نتایج به دست آمده از حل مدل می توان سهم هر فرآوردۀ نفتی را در بهای تمام شده و هر قسمت از زنجیره را در تولید گازهای گلخانه ای تعیین کرد. بر اساس نتایج، نفت بیشترین و روغن ها کمترین هزنیه را دارند. علاوه بر این، پالایشگاه ها بیشترین تأثیر و مخازن ذخیره کمترین تأثیر را بر آلودگی محیط زیست دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

616 - الگوی تاب‌آوری شهری در مواجهه با بحران سیلاب (مورد مطالعه: رودخانه خرم رود شهر خرم‌آباد)
امیررضا پروری کرامت اله زیاری سعید یزدانی

10.30495/uf.2024.2004979.1165

تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده ا أکثر

تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده است. تحقيق حاضر برحسب هدف، كاربردي و برحسب نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی-تحلیلی مي‌باشد و ازلحاظ نحوه اجرا، از نوع پيمایشی و برحسب روش تحقیق از نوع کمی می‌باشد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SMART PLS استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش در قالب نرم‌افزار Smart Pls مورد تائید انجام گرفت و نتایج نشان داد که از شاخص‌های تاب‌آوری سیلاب در خرم‌رود شهر خرم‌آباد شاخص ساختار شریان‌های ارتباطی و حریم رودخانه از عوامل اساسی در تاب‌آور‌سازی خرم‌رود در مواجهه با بحران سیلاب است. علت اصلی وقوع سیل در رودخانه خرم‌رود تجاوز به حریم رودخانه و بی‌حرمتی به طبیعت و محیط‌زیست است. پس نتیجه می‌گیریم تا زمانی که منابع طبیعی در کشورمان مورد دست‌اندازی و تجاوز قرار گیرند و خود را در برابر بلایای طبیعی مجهز و ایمن نسازیم، باید در انتظار چنین فجایع تلخی باشیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

617 - ارزیابی وضوح بصری خانه‌های شهر دزفول در دوره‌های قاجار و پهلوی با استفاده از نرم‌افزار UCL Depthmap
ناصر قانعی‌فر حسن رضائی وحید احمدی

10.30495/uf.2023.1984623.1120

آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار می‌گیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهره‌بردار ایجاد می‌شود و این ادراک تأثیر قابل‌توجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قا أکثر

آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار می‌گیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهره‌بردار ایجاد می‌شود و این ادراک تأثیر قابل‌توجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی سعی در واکاوی سیر این تحولات داشته و این پرسش را مطرح می‌کند که وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی چه سیر تحولی دارد؟. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای داده‌های کمّی حاصل از نرم‌افزار دپث‌مپ و تحلیل این داده‌ها به روش استدلال منطقی صورت گرفته است. نمونه‌های موردی شامل 20 خانه بوده که به روش هدفمند با توجه به عدم مداخلات کالبدی از میان خانه‌های دزفول در دوره‌های قاجار و پهلوی انتخاب‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد خانه‌های دوره پهلوی سطح بیشتری از قابلیت دسترسی را نسبت به دوره قاجار در اختیار دارند. همچنین در دوره قاجار خانه‌های یک حیاط از یکپارچگی بیشتری نسبت به خانه‌های دو و سه حیاط برخوردار هستند و بر این اساس خانه‌های دوره پهلوی یکپارچه‌تر از خانه‌های دوره قاجار تلقی می‌شوند. نتایج پژوهش پیرامون وضوح بصری حاکی از آن است که این معیار در دوره‌ی قاجار نسبت به دوره‌ی پهلوی سطح کمتری داشته؛ لذا با گذر از دوره‌ی قاجار به پهلوی میزان آن در خانه‌ها افزایش‌یافته است و موجب شده خانه‌های دوره پهلوی خواناتر و وضوح بصری بیشتری نسبت به خانه‌های قاجار داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

618 - معرفی نویافته‌های جنگ بتخانۀ ملا محمد صوفی مازندرانی
محدثه فرخی

نسخ خطی گنجینه‌های گران‌بهایی هستند که به‌واسطۀ آن‌ها بخش عمده‌ای از فرهنگ و ادب این مرزوبوم به دست ما رسیده است. امروزه یکی از‌ منابع‌ ناگزیر برای هر مصححی، تذکره‌ها و سفینه‌های شعری است. جامعان چنین مجموعه‌هایی با در دست داشتن دست‌نویس‌هایی‌ که‌ گاه در تصاریف روزگار ا أکثر

نسخ خطی گنجینه‌های گران‌بهایی هستند که به‌واسطۀ آن‌ها بخش عمده‌ای از فرهنگ و ادب این مرزوبوم به دست ما رسیده است. امروزه یکی از‌ منابع‌ ناگزیر برای هر مصححی، تذکره‌ها و سفینه‌های شعری است. جامعان چنین مجموعه‌هایی با در دست داشتن دست‌نویس‌هایی‌ که‌ گاه در تصاریف روزگار از بین رفته است‌، به‌ نام‌ و اشعار‌ شاعرانی‌ اشاره‌ می‌کنند که امروزه برای محققان قلمرو شعر و ادب فارسی نویافته و بیگانه می‌نماید و این امر ضرورت بررسی این نوشته‌های خطی را نشان می‌دهد. تذکرۀ بتخانه نسخۀ خطی ارزشمند و درخور توجهی در حوزۀ ادبیات کلاسیک است که با تصحیح از گمنامی به در آمد. تصحیح این تذکرۀ شعری هم تصحیح کامل‌تری از بعضی ابیات شاعران و اشعار تازه‌یاب آن‌ها به دست می‌دهد و هم دستیابی به آثار شعرای گمنام را مقدور می‌سازد. نویسندۀ این مقاله، ضمن معرفی نسخۀ خطی جنگ بتخانه و تدوین‌کنندۀ آن، به معرفی شاعر گمنامی همچون مطهر که هزار بیت از اشعارش در این مجموعه ثبت شده که در هیچ دیوانی نیامده است و همچنین با مقابلۀ اشعار ثبت‌شده از ازرقی هروی، مجیرالدین بیلقانی، سید حسن اشرفی سمرقندی، ادیب صابر ترمذی، اثیر اخسیکتی در جنگ مذکور با منابع دیگر، ابیاتی به گنجینۀ دیوان این شاعران بزرگ پارسی‌گوی افزوده می‌شود و همچنین ضبط‌های تازه‌ای که از شعر بعضی از این شاعران ارائه می‌دهد، که به تصحیح و تکمیل دیوان آنان کمک می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

619 - تاثیر سبک معماری خانه‌های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی
علی اکبر عنابستانی تیمور آمار سمیرا کاویانی

ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. و بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به ویژه کالبدی فیزیکی، تأثیرات مثبت و منفی زیادی دارند که به موازات توسعه ی گردشگری دارای ابع أکثر

ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. و بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به ویژه کالبدی فیزیکی، تأثیرات مثبت و منفی زیادی دارند که به موازات توسعه ی گردشگری دارای ابعاد پیچیده تری می شود و هر روزه نیاز به تحلیل و تبیین این اثرات، بیش از پیش احساس می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر سبک معماری خانه های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی در شهرستان کلاردشت انجام شده است.این پژوهش، از حیث هدف کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، 9 سکونتگاه روستایی شهرستان کلاردشت که در آن ها ساخت خانه های دوم چشم‌گیر بوده است می‌باشد. در سطح روستاها، حجم نمونه خانوارهای مورد پرسش گری بر اساس فرمول کوکران 200خانوار بوده است، که به صورت تصادفی ساده از بین روستاییان و مالکان خانه‌های دوم انتخاب شده‌اند.با مطالعه ابعاد و شاخص های متغیرهای تحقیق می توان پی به این برد که بیشترین مقدار رضایت از سبک معماری خانه های دوم در روستای تلوچال (4.06) و کمترین مقدار آن در روستای پی قلعه (3.42) می باشد و در مورد متغیر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی، بیشترین مقدار این متغیر در روستا طایب کلا (3.09) است. همچنین شدت تأثیر متغیر سبک معماری خانه‌های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی حدود 24 درصد برآورد شده است که بیانگر تأثیر پایین سبک معماری خانه های دوم در توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی منطقه می‌باشد. سبک معماری خانه های دوم، فقط در بعد بهبود خدمات زیربنایی باعث توسعه سکونتگاه های روستایی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

620 - بررسی پیامدهای اجتماعی توسعه گردشگری خانه‌های دوم (مطالعه موردی: روستای زیارت)
زهرا شریفی نیا علیرضا استعلاجی

رشد و گسترش گردشگری به شیوه متداول امروزی از جمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است، بهبود سامانه حمل و نقل عمومی و تملک بیش تر وسایل نقلیه خصوصی، به افراد اجازه داد که با انگیزه های متفاوت از تفریحات سالم غیر شهری یا سرمایه گذاری شخصی در خرید املاک، به تدارک خانه های د أکثر

رشد و گسترش گردشگری به شیوه متداول امروزی از جمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است، بهبود سامانه حمل و نقل عمومی و تملک بیش تر وسایل نقلیه خصوصی، به افراد اجازه داد که با انگیزه های متفاوت از تفریحات سالم غیر شهری یا سرمایه گذاری شخصی در خرید املاک، به تدارک خانه های دوم بپردازند. روستای زیارت به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک و معتدل، چشم انداز بدیع، جنگل های زیبا، داشتن موقعیت ممتاز گردشگری و استراحتگاهی و فاصله اندک تا شهر گرگان از اوایل دهه 80 مورد توجه شهرنشینان و گردشگران خانه های دوم است. هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در توسعه روستای زیارت می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- زمینه یابی و همبستگی و روش اجرا کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را ساکنین روستای زیارت تشکیل می دهد، برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی(پرسش نامه) و فرمول کوکران از 384 نمونه، پرسشگری گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در میان شاخص های 11 گانه پیامدهای اجتماعی فقط در شاخص های افزایش تعامل و تحرک اجتماعی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و احیای دانش بومی فراموش شده روستا رابطه ای وجود نداشته، و در سایر شاخص ها بین توسعه گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در سطح روستای مورد مطالعه رابطه وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

621 - تحلیل نقش گردشگری بر ارتقای دانش و آگاهی‌های زیست‌محیطی روستاییان (مطالعه موردی: محور توریستی صور- توتاخانه)
علیرضا سلیمانی علی مجنونی توتاخانه احمد آفتاب

هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست ‌محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای أکثر

هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست ‌محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای توریستی صور و توتاخانه می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه تحقیق 234 نفر به دست آمد؛ از سویی برای برابری در آزمون، 234 از روستاییان ساکن در بدون گردشگرپذیر (روستاهای آلقو و روشت کوچک) که نسبت به بقیه روستاهای از نظر ویژگی‌های اجتماعی و محیطی شباهت بیشتری به روستاهای صور و توتاخانه داشتند به ‌عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری کولموگروف اسمیرنوف، آزمون t مستقل و تحلیل همبستگی پیرسون استفاده شده است. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم‌افزار SPSS، پایایی پرسش‌نامه تحقیق 89/0 به دست آمد. نتایج‌ یافته‌های پژوهش در ارتباط با آگاهی‌های زیست‌ محیطی دو گروه نشان می‌دهد که بین متغیرهای حفاظت از پوشش گیاهی و جانوری، حفاظت از خاک، عدم آلودگی صوتی، عدم رهاسازی زباله و پسماند در طبیعت ، ضرورت کاهش تولید سوخت‌های فسیلی، ضرورت دفن اصولی زباله‌ها و عدم استفاده از زباله‌های تجدیدناپذیر با متغیر وابسته(گردشگری) رابطه معنی‌داری وجود دارد. درنهایت، با توجه به نتیجه پژوهش در زمینه اثرات مثبت و سازنده گردشگری بر ارتقای آگاهی‌های زیست محیطی، پیشنهاد‌های کاربردی درزمینه‌ی استفاده هرچه بهتر از قابلیت‌های صنعت گردشگری در جهت افزایش آگاهی‌های زیست محیطی روستائیان ارائه ‌شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

622 - ارزیابی اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر روی کیفیت زندگی ساکنین دائمی (مطالعه موردی: دهستان سعیدآباد، شهرستان ایجرود)
اعظم بیگدلی جمشید عینالی علیرضا رابط فریبا عباسی

گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت اجتماعی- اقتصادی می‌تواند نقش مهمی در تنوع بخشی به اقتصاد روستایی از طریق ایجاد زمینه‌های شغلی و درآمدی جدید برعهده بگیرد که همین امر نیز می‌تواند به بهبود زندگی و ارتقای کیفیت آن در جوامع روستایی کمک کند. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات گ أکثر

گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت اجتماعی- اقتصادی می‌تواند نقش مهمی در تنوع بخشی به اقتصاد روستایی از طریق ایجاد زمینه‌های شغلی و درآمدی جدید برعهده بگیرد که همین امر نیز می‌تواند به بهبود زندگی و ارتقای کیفیت آن در جوامع روستایی کمک کند. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات گردشگری و توسعه خانه های دوم در شاخص‌های کیفیت زندگی ساکنین دائمی در نقاط روستایی دهستان سعیدآباد از توابع شهرستان ایجرود (استان زنجان) است. نوع تحقیق کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسش نامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون‌های آماری نظیر t تک نمونه‌ای، همبستگی و رگرسیون چندمتغیره استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق دربرگیرنده خانوارهای ساکن در روستاهای واقع در محدوده دهستان سعیدآباد است که از تعداد 818 خانوار ساکن دائمی، با استفاده از فرمول نمونه‌گیری 313 نفر از سرپرستان خانوار به عنوان نمونه انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که توسعه گردشگری در یک دهه اخیر توانسته است تاثیرات مثبتی بر روی شاخص‌های کیفیت زندگی روستاییان داشته باشد. از طرفی دیگر، نتایج تحلیل رگرسیون با توجه به ضریب تعیین (924/0) نشاندهنده تاثیر مثبت توسعه گردشگری خانه‌های دوم در بهبود شاخص‌های کیفیت زندگی ساکنین در منطقه مورد مطالعه است. به طوری که، توسعه گردشگری خانه های دوم در محدوده مورد مطالعه در ابعاد کالبدی- زیرساختی (418/0) و ابعاد اقتصادی (375/0) بیشترین تاثیر مستقیم را در شاخص کیفیت زندگی از دیدگاه ساکنین محلی برجا گذاشته است. همچنین، نتیجه تحلیل مسیر نشان می دهد که توسعه گردشگری خانه های دوم به ترتیب در ابعاد اقتصادی با (716/0) و ابعاد کالبدی- زیرساختی با (640/0) بیشترین تاثیر را در کیفیت زندگی ساکنین داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

623 - بررسی اثرات گردشگری بر تغییرات کاربری اراضی شهری و روستایی (نمونه مورد مطالعه: شهرستان کلاردشت)
ناصر علیقلی‌زاده فیروزجایی مصطفی قدمی محمود غریبی جویباری

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل نقش گردشگری در بروز تغییرات کاربری زمین در نواحی روستایی و شهری شهرستان کلاردشت می باشد. روش انجام این تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. داده های این تحقیق از طریق مشاهدات میدانی، مصاحبه و تصاویر ماهواره ای گردآوری شده است و برای تولید أکثر

هدف این تحقیق بررسی و تحلیل نقش گردشگری در بروز تغییرات کاربری زمین در نواحی روستایی و شهری شهرستان کلاردشت می باشد. روش انجام این تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. داده های این تحقیق از طریق مشاهدات میدانی، مصاحبه و تصاویر ماهواره ای گردآوری شده است و برای تولید نقشه پوشش اراضی و آشکارسازی تغییرات، از تصاویر ماهواره ای لندست مربوط به سال های 1366، 1388، 1390و 1394 استفاده شد. فرآیند پردازش تصاویر از جمله تولید لایه های رستری از طریق نـرم‌افزار Erdas 2014 صورت گرفت سپس از طریق نرم‌افزار، ArcGis 10.4 ، نقشه های موضوعی تولید شد. نتایج حاصل ار مشاهدات میدانی، مصاحبه و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که بخش زیادی از اراضی زراعی، باغات و جنگلی ناحیه مورد مطالعه در طی سال های1366 تا 1394تغییر کاربری یافته و تبدیل به کاربری ساخته شده نظیر کاربری خانه های دوم، کاربری خدماتی و مانند آن گردیده است که از عوامل اصلی محرک و فشار در بروز تغییرات کاربری اراضی، توسعه گردشگری کنترل نشده بوده است به طوری که توسعه گردشگری با طرح تقاضا در زمینة خرید زمین و ساخت‌‌ خانه دوم به همراه بورس بازی گسترده املاک و رشد تسهیلات و خدمات مرتبط با بخش گردشگری، در غیاب مدیریت کارآمد و ضعف های جدی در اجرای قوانین و مقررات در ایجاد این تغییرات نقش اساسی‌ داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

624 - بازاندیشی در مفهوم حق به شهر و ارتباط آن با شهرسازی عدالت‌محور مورد پژوهی: تحلیل تطبیقی محلات هفت‌آسیاب و شیشه‌گرخانه شهر ارومیه
علی صمدی قادر احمدی میثم ساکت حسنلوئی

مقدمه: امروزه رویکرد "حق به شهر" مفهومی نوین در پاسخ به روند توسعه شهری نامتعادل می باشد که در نهایت به شهری برخوردار از عدالت، انسجام و پیوستگی اجتماعی، سالم، قابل زیست، پایدار و شهروندمدار می انجامد. این رویکرد راه حلی موثر در نجات و احیای حقوق شهروندی محسوب گردیده و أکثر

مقدمه: امروزه رویکرد "حق به شهر" مفهومی نوین در پاسخ به روند توسعه شهری نامتعادل می باشد که در نهایت به شهری برخوردار از عدالت، انسجام و پیوستگی اجتماعی، سالم، قابل زیست، پایدار و شهروندمدار می انجامد. این رویکرد راه حلی موثر در نجات و احیای حقوق شهروندی محسوب گردیده و با تأکید بر عامل حق به زندگی شهری، زمینه های تحقق پذیری و دستیابی به شهرسازی عدالت محور و لذت دموکراتیک از شهر را فراهم می نماید. در این میان شهرسازی عدالت محور به عنوان دانشی مهم و رهیافی پیشرو در شهرسازی به منظور واکنش به نابرابری های اجتماعی-فضایی تولید شده از سوی سرمایه داری، وارد عرصه توسعه شهری شده است. هدف پژوهش: تحقیق حاضر با هدفی کاربردی و روشی توصیفی-تحلیلی سعی دارد تا با اتخاذ پیش زمینه ای انسان مدارانه، به ارزیابی تطبیقی وضعیت شاخص های حق به شهر در سکونتگتهای شهری بپردازد. در واقع مسئله اصلی تحقیق سنجش سطح کیفی مولفه های حق به شهر در محورهای مطالعاتی می باشد. تا از این طریق جایگاه برنامه ریزی شهری از نقطه نظر تحقق شهر عدالت محور به عنوان رهیافتی مترقی در حوزه توسعه شهری مشخص گردد. روش شناسی پژوهش: ابزار مورد استفاده در گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، بهره گیری از روش های سندگزینی و کتابخانه ای و استفاده از ابزار پرسشنامه و تکنیک های سوارا و ماباک می باشد. جامعه آماری و حجم نمونه تحقیق مشتمل بر کل جمعیت بافت تاریخی شهر ارومیه می باشد که از طریق روش کوکران، تعداد نمونه احتساب گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محلات هفت آسیاب و شیشه گرخانه شهر ارومیه موارد مطالعاتی پژوهش حاضر را تشکیل داده است. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که زیرشاخص های دسترسی به خدمات عمومی و دموکراسی به ترتیب بیشترین و کمترین سطح اهمیت را به خود اختصاص داده اند. نتایج: محله شیشه گرخانه شهر ارومیه در شاخص های حاکمیت شهری، شمول اجتماعی، تنوع و سرزندگی و دسترسی فضایی وضعیت مطلوب تری را نسبت به میزان تحقق پذیری زیرشاخص های حق به شهر و دستیابی به برنامه ریزی شهری عدالت محور به خود اختصاص داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

625 - پدیدار شناسی ادراک حسی و تجربه ادراکی خانه بومی (مطالعه موردی مدبق خانه‌های منطقه موکریان)
بایزید گلابی قادر بایزیدی ارسلان طهماسبی جلیل سحابی

پژوهش حاضر به کاوش معنای معماری خانه‌های بومی منطقه موکریان ایران برخاسته از حسیت و تجربه ادراکی می‌پردازد. هدف نهایی پژوهش، نگرش ناب به حس‌و‌خانه در‌جهت کشف رابطه عمیق آن‌ها‌و‌ بیان یک روش علمی برای هویدایی ادراک حسی معماری‌و تجربه ادراکی خانه توام با افشا‌نمودن‌و آشکا أکثر

پژوهش حاضر به کاوش معنای معماری خانه‌های بومی منطقه موکریان ایران برخاسته از حسیت و تجربه ادراکی می‌پردازد. هدف نهایی پژوهش، نگرش ناب به حس‌و‌خانه در‌جهت کشف رابطه عمیق آن‌ها‌و‌ بیان یک روش علمی برای هویدایی ادراک حسی معماری‌و تجربه ادراکی خانه توام با افشا‌نمودن‌و آشکارگی میزان درگیری حس‌ها با فضا‌و اهمیت خصایص هستندگی مستخرج از تجربه‌ادراکی در خانه‌های موکریان است. پژوهش، ابتدا با رویکرد پدیدارشناسی وسپس به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام‌گرفت و نظام تحلیل آن، روش‌ کیفی‌وکمی است‌و از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی و نرمافزار MAXQDA برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه مقوله هسته و از نرم‌افزار SPSS جهت سنجش آن استفاده شده ‌است. محقق با انجام مصاحبه‌های باز‌و عمیق‌و ثبت تحریرهای میدانی در‌ذیل سرفصل‌های تجربه زیسته و خصائص هستندگی نسبت به گردآوری اطلاعات در خصوص یکی از فضاهای خانه به نام مدبق(فضای پخت نان) اقدام نموده و تفاسیر مهم با مشارکت ساکنان و تاکید‌بر "ادراک حسی مدبق " و " ماهیت تجارب انسانی"، تحت 45 عبارت مهم و سپس نهایتا 9 تم معنی شناسایی‌و‌تدوین گردید. سپس، با یکپارچه‌کردن، مقایسه‌و‌تعمق پیرامون معیار‌های به‌دست‌آمده، یک مقوله هسته تحت عنوان " خانه موکریان‌‌‌:‌این‌همانی انسان، فضای انسان‌ساخت و محیط" به عنوان معنای حقیقی خاص خانه‌های منطقه موکریان ایران انتخاب گردید. یافته‌های پژوهش مبین این است که توام با حضور آگاهانه انسان در فضا، ادراک نهایی فضا بر اساس گستره آمیزه‌ای ازحس‌ها بدون برتری مشهود هیچ یک از آن‌ها (خصوصا بینایی) اتفاق می‌افتد و نهایتا عملا این شخصیت هستنده است که بر هستی فضای خانه و محیط آن رسوخ می‌کند وبا آن‌ها یکی می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

626 - نقش محیط و معیشت در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش
محمد محمدزاده دوگاهه حسین سلطان زاده جواد شکاری نیری تیمور آمار

مقدمه: بررسی نقش محیط و بوم در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد هنوز تحقیق کافی در مورد معماری این منطقه صورت نگرفته است. هدف: هدف این پژوهش شناخت چگونگی تاثیر محیط و معیشت در معماری خانه ها است أکثر

مقدمه: بررسی نقش محیط و بوم در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد هنوز تحقیق کافی در مورد معماری این منطقه صورت نگرفته است. هدف: هدف این پژوهش شناخت چگونگی تاثیر محیط و معیشت در معماری خانه ها است. پرسش اصلی این تحقیق این است که نقش عوامل محیطی و نوع معیشت در شکل گیری خانه های این منطقه چه بوده است؟ روش شناسی تحقیق: از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها به صورت میدانی و اسنادی بوده است. متغیر مستقلِ پژوهش، محیط و شیوه های معیشت و متغییر وابسته آن معماری خانه های بومی تالش می باشد. جامعه آماری تحقیق منطقه تالش و روش نمونه برداری سهمیه ایی است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه شامل شهرستان های آستارا، تالش، ماسال، رضوانشهر و بخش هایی از شهرهای شفت، فومن و صومعه سرا در غرب استان گیلان مانند ماسوله، ماکلوان، گشت، امام زاده ابراهیم،... و بخش هایی از شهر های نمین و خلخال در استان اردبیل و شهرهای آستارا، لنکران، ماساللی، جلیل آباد، لریک، یاردیملی و سالیان در جمهوری آذربایجان است یافته ها و بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که تنوع فضاها، ایوان، تلار باز و فضاهای متخلخل لایه بیرونی برای نفوذ هوا به داخل، از ویژگی های خانه های جلگه است امّا در کوهپایه و کوهستان چنین نیست. تعداد فضاهای خدماتی بیرونِ بنای اصلی در حوزه کوهپایه به ترتیب بیشتر از جلگه و کوهستان ولی گستردگی و مساحت آن ها در محوطه خانه های جلگه بیشتر از کوهپایه و کوهستان است. میانگین مساحت طبقه همکف به کل در خانه های جلگه به ترتیب بیشتر از کوهستان و کوهپایه ولی میانگین مساحت ایوان در همکف و فضاهای طبقه اول در جلگه به ترتیب بیشتر از کوهپایه و کوهستان و میانگین مساحت فضاهای دامی و انبار در کوهستان به ترتیب از جلگه و کوهپایه بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

627 - ‏ تحلیل توزیع فضایی داروخانه ها در منطقه 20 شهر تهران ‏
حبیب اله فصیحی

هدف این پژوهش بررسی توزیع فضایی داروخانه‌ها در سطح منطقه 20 شهرداری تهران است. روش پژوهش ارزیابی-تحلیلی بوده و در آن از روش‌های آمار فضایی و تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مشتمل بر موقعیت و مشخصات داروخانه‌ها، لایه‌های اطلا أکثر

هدف این پژوهش بررسی توزیع فضایی داروخانه‌ها در سطح منطقه 20 شهرداری تهران است. روش پژوهش ارزیابی-تحلیلی بوده و در آن از روش‌های آمار فضایی و تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مشتمل بر موقعیت و مشخصات داروخانه‌ها، لایه‌های اطلاعاتی کاربری زمین، خیابان‌ها و بلوک‌های جمعیتی سال 1395 بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در محدودة مطالعاتی به‌طور میانگین در ازاء هر 7562 نفر یک داروخانه فعال وجود دارد که در حدود استانداردهای جهانی اما پایین‌تر از نصاب‌های تعریف شده در ایران است. برای رسیدن وضعیت استاندارد وزارت بهداشت، محدودة مطالعاتی نیازمند 42 داروخانه جدید است. در تحلیل‌های نزدیک‌ترین همسایه، نسبت نزدیک‌ترین فاصله همسایگی، 77/0 محاسبه گردید. در تحلیل خوشه‌ای چند فاصله‌ای، منحنی نتایج مشاهده شده بالاتر از منحنی نتایج مورد انتظار بود. در شاخص موران، Z Score حاصل نزدیک به 1 (99/0) به‌دست آمد. موارد فوق همه گواه توزیع خوشه‌ای داروخانه‌ها در منطقه است. ترسیم حوزه‌های خدماتی هر داروخانه به شعاع 330 متر نیز نشان داد که 51 درصد از سطح منطقه که 7/۶۰ درصد از جمعیت به‌سر می‌برند، تحت حوزه خدماتی دست کم یک داروخانه قرار داشته و اما بقیه را داروخانه‌ها پوشش نداده‌اند. از این رو گذشته از رفع کمبودها، برنامه‌ریزی پراکنش متناسب مراکز خدمات درمانی و بهداشتی در منطقه نیز ضروری به نظر می‌رسد. اطلاعات نقشه فاصله-های اقلیدسی داروخانه‌ها از محل‌های سکونت نشان داد که شایسته است مجوزهای جدید احداث داروخانه به قسمت‌های شمال‌شرقی منطقه اختصاص یابد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

628 - دیپلماسی آب و سکونتگاه‌های شهری (با تأکید بر شهر مرزی زابل و رودخانه مرزی هیرمند)
افشین متقی دستنایی آرش قربانی سپهر

بسیاری از حوضه‌های رودخانه‌های مرزی در جهان به‌طور همزمان به‌عنوان موتورهای مهم توسعه اقتصادی منطقه، پایگاه‌های مهم منابع امرار معاش و همچنین مکان‌های بحرانی حفاظت از تنوع زیستی شناخته شده‌اند. این مزایا اغلب نقش رقابتی را برای حکومت‌ها ایجاد می‌کند و آن‌ها را به چالش م أکثر

بسیاری از حوضه‌های رودخانه‌های مرزی در جهان به‌طور همزمان به‌عنوان موتورهای مهم توسعه اقتصادی منطقه، پایگاه‌های مهم منابع امرار معاش و همچنین مکان‌های بحرانی حفاظت از تنوع زیستی شناخته شده‌اند. این مزایا اغلب نقش رقابتی را برای حکومت‌ها ایجاد می‌کند و آن‌ها را به چالش می‌کشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی، استراتژیک ایران و قرارگیری در حوضه‌های آبی مشترک، بکارگیری دیپلماسی آب‌های مرزی و فرامرزی، به‌عنوان ابزاری ضروری برای مدیریت بحران آب و سازگاری با مشکلات ناشی از کم آبی در کشور تلقی می‌شود. بر این مبنا، جهت نگارش پژوهش حاضر از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق نشان از آن دارد که تنها ابزار جهت به‌سامان کردن اوضاع در شرایط کنونی شهر مرزی زابل استفاده درست از دیپلماسی آب است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد تدوین دیپلماسی آب از سوی جمهوری اسلامی ایران با کشور افغانستان، یکی از الزاماتی است که باید با جدیت در آینده با استفاده از ظرفیت‌های ایجابی و با بهره‌گیری از اصول حقوق بین‌الملل دنبال شود تا وضعیت سکونتگاه شهر مرزی زابل قبل از رسیدن به مرحله بحران با سناریوهای ساده تر و کم هزینه تر حل شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

629 - واکاوی اثرات پروژه‌های محرک توسعه در میزان رضایتمندی شهروندان (موردمطالعه: شهر زنجان)
شیما اسکندریون پری علوی اشکان خطیبی

مقدمه: در سال‌های اخیر، هم‌زمان با توسعه رویکرد بازآفرینی شهری، گرایش به پروژه‌های محرک خردمقیاس نیز افزایش‌یافته است. این نوع پروژه‌ها که در مقیاس محله و متناسب با ظرفیت‌های قابل‌تحمل نظام‌های محلی تعریف می‌شوند، بر پایه مشارکت همه‌سویه و سرمایه اجتماعی انجام می‌گیرند. أکثر

مقدمه: در سال‌های اخیر، هم‌زمان با توسعه رویکرد بازآفرینی شهری، گرایش به پروژه‌های محرک خردمقیاس نیز افزایش‌یافته است. این نوع پروژه‌ها که در مقیاس محله و متناسب با ظرفیت‌های قابل‌تحمل نظام‌های محلی تعریف می‌شوند، بر پایه مشارکت همه‌سویه و سرمایه اجتماعی انجام می‌گیرند.هدف: برآورد پیامدهای ناشی از احیای کارخانه کبریت‌سازی زنجان و تغییر کاربری آن به موزه، در رضایت شهروندان روش‌شناسی: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی تهیه‌شده است و شاخص‌های تحقیق در سه بعد سکونتی، فعالیتی و کالبدی و هفت عامل شأن سکونتی بـافـت، وضعیت کالبدی مسکن و محیط مسکونی، وضعیت فعالیتی، وضعیت اقتصادی، نوسازی کالبدی، وضعیت عمومی بافت و سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز تعیین‌شده‌اند. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای 18 سال زنجان هستند که 384 نفر از آن‌ها بر اساس فرمول کوکران در سه گروه کسبه و ساکنین محلات مجاور کارخانه کبریت سازی زنجان، سازمان‌ها و نهادهای بهره‌بردار و بازدیدکنندگان موزه به‌عنوان نمونه تحقیق انتخاب‌شده‌اند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون T تک نمونه‌ای و با بهره‌گیری از مدل رضایت- اهمیت انجام پذیرفته است.قلمرو جغرافیایی: محدوده مطالعاتی این تحقیق، شهر زنجان است که پروژه احیای کارخانه کبریت‌سازی زنجان به‌عنوان یک پروژه محرک توسعه در مقیاس خرد و با کمترین مداخله در درون بافت مرکزی آن انجام پذیرفته است.یافته‌ها: بررسی‌ها نشان می‌دهد بین میزان رضایت- اهمیت شاخص‌های تحقیق در گروه‌های سه‌گانه هدف تفاوت معناداری وجود دارد. به طوری که اهمیت عامل وضعیت عمومی بافت با امتیاز بالاتر از سطح میانگین بیش از سایر عوامل و اهمیت عامل وضعیت فعالیتی با امتیاز پایین تر از سطح میانگین کمتر از بقیه بوده است. در این پروژه فقط عامل وضعیت محیطی و کالبدی مسکن با داشتن اختلاف میانگین مثبت توانسته است رضایت گروه‌های هدف را به نسبت اهمیتی که برای آن قائل‌اند، جلب کند ولی بقیه عوامل با اهمیت خود فاصله داشته و دارای اختلاف میانگین منفی بوده ‌اند. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که رضایت مخاطبان و اهمیت شاخص‌های ارزیابی ازنظر آن‌ها شکافی دارد که ازنظر آماری معنادار است. این شکاف نشان‌دهنده عدم توفیق برنامه ریزان در تأمین حد مطلوب شاخص‌هایی از پروژه مطالعه شده است که برای مخاطبان آن‌ها اهمیت و اولویت‌دارند. برای دستیابی به حد مطلوب ازنظر شهروندان منابع باید برای بهسازی شاخص‌هایی به کار گرفته شوند که درسطح پایین‌تری از انتظار مردم قرار دارند و درمنطقه نیازمند ارتقاء و تقویت قرارگرفته‌اند؛ همچنین وضعیت شاخص‌هایی که در منطقه ادامه عملکرد قرارگرفته‌اند، حفظ و تقویت شود تا فضایی مطلوب برای تأمین نیاز شهروندان فراهم گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

630 - تبیین اثرات گردشگری رویداد محور بر دگردیسی کارکردی نوزاد شهرها در ایران (مطالعه موردی: گردشگری ایینی شهر ارمغانخانه زنجان)
محمد تقی حیدری محمد رسولی پروین رحمتی شراره سعید پور

آیین ها در یک شهر خصلت مغناطیسی دارند و می توانند در تبدیل، اتحاد و پیوندها موثر افتند و بامفصل بندی اجزا، تحرک، چانه زنی و در کل قدرت اتحاد را بیشتر می کند. از طریق پیشران های آیینی شهر به جای آنکه موجودی خاموش، تعریف ناشده و ناشناخته باشد، بدل به چیزی می شود که از قطع أکثر

آیین ها در یک شهر خصلت مغناطیسی دارند و می توانند در تبدیل، اتحاد و پیوندها موثر افتند و بامفصل بندی اجزا، تحرک، چانه زنی و در کل قدرت اتحاد را بیشتر می کند. از طریق پیشران های آیینی شهر به جای آنکه موجودی خاموش، تعریف ناشده و ناشناخته باشد، بدل به چیزی می شود که از قطعات بسیار و مفاصل بسیار بیشتری بر ساخت می شود. در این چارچوب نوشتار حاضر به سهم خود می کوشد به تبیین اثرات گردشگری آینی شهر ارمغانخانه و اثرات آن بر دگردیسی شهر یپردازد. نوشتار حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز پژوهش از روش کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده‌اند. در این چارچوب برای تجزیه و تحلیل از نرم‌افزار منتال مدل برای بررسی اثرات، از spss برای بیان شاخص‌های گرایش به مرکز، پراکندگی، آزمون kmo و بارتلت استفاده و در نهایت از نرم افزار smart pls برای بیان سطح معنی‌داری، عملکرد شاخص‌ها استفاده بهره‌برده شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر بیانگر اثری به میزان 66% درصدی گردشگری آئینی در دگردیسی شهر آرمغانخانه بوده است. در این چارچوب بیشترین اثرگذاری گردشگری آئینی در سرمایه‌گذاری نهادهای مختلف دولتی- خصوصی، بهبود فرصت‌های شغلی، بهبود جذابیت شهری، تصویر مطلوب گردشگری، بهبود خدمات و زیرساخت‌های شهری و تعریف هویت جدید شهری بوده است. در این چارچوب نوشتار حاضر به سهم خود می کوشد به تبیین اثرات گردشگری آینی شهر ارمغانخانه و اثرات آن بر دگردیسی شهر یپردازد. نوشتار حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز پژوهش از روش کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده‌اند. در این چارچوب برای تجزیه و تحلیل از نرم‌افزار منتال مدل برای بررسی اثرات، از spss برای بیان شاخص‌های گرایش به مرکز، پراکندگی، آزمون kmo و بارتلت استفاده و در نهایت از نرم افزار smart pls برای بیان سطح معنی‌داری، عملکرد شاخص‌ها استفاده بهره‌برده شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر بیانگر اثری به میزان 66% درصدی گردشگری آئینی در دگردیسی شهر آرمغانخانه بوده است. در این چارچوب بیشترین اثرگذاری گردشگری آئینی در سرمایه‌گذاری نهادهای مختلف دولتی- خصوصی، بهبود فرصت‌های شغلی، بهبود جذابیت شهری، تصویر مطلوب گردشگری، بهبود خدمات و زیرساخت‌های شهری و تعریف هویت جدید شهری بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

631 - نگاهی تبارشناسانه به مفهوم طبیعت و تجلی حضور آن در معماری خانه های ایران
قادر بایزیدی کیانوش فرجی

مقدمه: فضاهای زﯾﺴــتی و در ﻣــﺘﻦ آن، خانه ها، از نیازها و آفریده های ماندگار اﻧﺴﺎنها در ﻫـﺮ جامعه انسانی ﺑــﻮده و با وجود سالهای متمادی ساخت و زندگی در آنها، همچنان طراوت، لطافت، تعلق خاطر و رمزگونگی در ﺗﻤــﺎم اﺑﻌــﺎد آنها مشهود است. این فضاها به عنوان اﺻﯿﻞﺗﺮﯾﻦ و زﯾﺒﺎﺗﺮ أکثر

مقدمه: فضاهای زﯾﺴــتی و در ﻣــﺘﻦ آن، خانه ها، از نیازها و آفریده های ماندگار اﻧﺴﺎنها در ﻫـﺮ جامعه انسانی ﺑــﻮده و با وجود سالهای متمادی ساخت و زندگی در آنها، همچنان طراوت، لطافت، تعلق خاطر و رمزگونگی در ﺗﻤــﺎم اﺑﻌــﺎد آنها مشهود است. این فضاها به عنوان اﺻﯿﻞﺗﺮﯾﻦ و زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ دستاورد ملموس ﻣﻌﻤﺎری، علاوه بر ﺣﻔﻆ آﺳﺎﯾﺶ و آرامش استفاده کنندگان، مبین ﻫﻮﯾـﺖ آنان ﺑﻮده و از طریق مولفه های متعددی ﺧـﺎﻃﺮات، رویاها و امیدهای ﺳــﺎﮐﻨﺎن را به بهترین شیوه پاس داﺷــﺘﻪ اند. یکی از این مولفه ها طبیعت است که معانی متنوعی را از طریق لایه های معماری متناسب با شرایط زمان به مخاطب منتقل می کند. هدف پژوهش: هدف اصلی در این پژوهش شناسایی مولفه های تاثیرگذار در آفرینش مفاهیم طبیعت و نحوه حضور آنها در معماری خانه های ایران است.روش شناسی تحقیق: روش شناسی پژوهش، تبارشناسی فوکویی و برای تحلیل داده ها، از روش نشانه شناسی پیرس استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: در این پژوهش خانه ها و سکونتگاه های شاخص در معماری دوره های مختلف تاریخ ایران- از عهد باستان تا دوره پهلوی دوم- مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها و بحث: مطالعات تحقیق نشان می دهند که معانی حاصل از طبیعت فقط مختص سیمای اولیه، ثانویه و انتزاعی طبیعت در فرم و ساختار پیرامونی خانه ها نیستند؛ بلکه این مفاهیم در چارچوب گفتمانهای خاص و متناسب با شرایط جامعه در هر دوره تاریخی با قدرت پیوند خورده، هویت و ذهنیت ساخته اند. نتایج: حضور کالبدی، عملکردی و محتوایی طبیعت علاوه بر بیان معانی صریح و ضمنی، تحت تاثیر تحولات حاکم بر هر دوره تاریخی منجر به تولید دانش و معانی جدید در حوزه مختلف گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

632 - ارزیابی اثرات محیطی خانه‌های دوم گردشگری(مطالعه موردی: دهستان رودبار قصران، شهرستان شمیرانات، استان تهران)
فضیله دادورخانی حبیب محمودی چناری سمیه سادات موسوی

مقدمه: هم‌زمان با وقوع تحولات سـاختاری در زمینه گردشـگری در سـطح کشـور و به‌ویژه رواج گردشگری در نواحی روستایی پیرامون شهرها، احداث خانه‌های دوم رشد چشمگیری داشته است و همانند دیگر الگوهای گردشگری اثرات متعددی بر نواحی‌ای که استقرار می‌یابند، داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین أکثر

مقدمه: هم‌زمان با وقوع تحولات سـاختاری در زمینه گردشـگری در سـطح کشـور و به‌ویژه رواج گردشگری در نواحی روستایی پیرامون شهرها، احداث خانه‌های دوم رشد چشمگیری داشته است و همانند دیگر الگوهای گردشگری اثرات متعددی بر نواحی‌ای که استقرار می‌یابند، داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین روش‌های اصلی ارزیابی اثرات فعالیت‌های انسانی در محیط، ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) می‌باشد که در آن اثرات برنامه‌ها و پروژه‌های عملیاتی را بر فاکتورهای محیط زیستی در مراحل مختلف شناسایی و راهکارهایی را برای کاهش اثرات فوق پیشنهاد می‌نمایند. روش شناسی تحقیق: در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تعدیل‌یافته آیکولد (ICOLD) که روشی برای ارزیابی پروژه‌های عمرانی است، تلاش می‌شود تا تأثیر گردشگری خانه‌های دوم بر ابعاد محیطی ارزیابی شود. جهت گردآوری داده‌ها بر اساس فرمت مدل آیکولد بجای استفاده از پرسشنامه، از مصاحبه موردی با 15 نفر از مسئولین، معتمدین محلی و ساکنین 5روستای آهار، ایگل؛باغ گل، امامه بالا و امامه پایین، با طراحی یک چک‌لیست، اثرات محیطی گردشگری خانه‌های دوم سنجیده و کمی شد. یافته ها و بحث: نتایج تحقیق نشان داد که گردشگری خانه‌های دوم در روستای مورد مطالعه بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیستی و کالبدی، تأثیر منفی بر جای گذاشته است. به‌طوری‌که درمجموع پاسخ‌ها درصد کثیری از مشارکت‌کنندگان به اثرات نامطلوب آن اشاره‌کرده‌اند. تطابق نتایج این پژوهش با مطالعات پیشین مشخص کرد که در بعد محیط زیستی، تمام تحقیقات با نتایج پژوهش حاضر هم‌سو بوده‌اند. در بعد اقتصادی و اجتماعی هم با توجه به نسبی بودن مسئله در محیط‌ها و مکان‌های جغرافیایی مختلف اختلاف داشته در برخی موارد هم سو و در مواردی دیگر خلاف جهت هم بوده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

633 - سیر تحول خانه‌های تاریخی کلانشهر تبریز از منظر ادارک بصری( نمونه موردی خانه های دوره قاجار تبریز)
فاطمه محمدیان علی آذر اسداله شفیع زاده

خانه های دوره ی قاجار تبریز از زیباترین خانه های تاریخی تبریز محسوب می شوند. زیبایی شناسی این خانه ها نه تنها صوری و ظاهری است بلکه توده ای از زیبایی شناسی معنایی و عملکردی پشت ظاهر این خانه ها نهفته شده است.تحقیق حاضر با هدف تبیین و بررسی مولفه‌‌های تاثیرگذار در زیباشن أکثر

خانه های دوره ی قاجار تبریز از زیباترین خانه های تاریخی تبریز محسوب می شوند. زیبایی شناسی این خانه ها نه تنها صوری و ظاهری است بلکه توده ای از زیبایی شناسی معنایی و عملکردی پشت ظاهر این خانه ها نهفته شده است.تحقیق حاضر با هدف تبیین و بررسی مولفه‌‌های تاثیرگذار در زیباشناسی کارکردی خانه‌های تاریخی تبریز در دوره قاجار است . این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی، روش کیفی و با استفاده از مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش دو نوع جامعه آماری وجود دارد. 1- خانه های دوره قاجار تبریز که بصورت طبقه ای از بین 14 خانه مشهور قاجاری تبریز 4 مورد انتخاب شده اند. 1- اساتید و خبرگان در زمینه معماری و میراث تاریخی شهر تبریز که 135 نفر می باشد که 16 نفر بصورت گلوله برفی و تصادفی انتخاب شدند. برای تحلیل خانه ها در رابطه با زیبایی شناسی از روش تفسیری-تاریخی و برای مصاحبه هم بصورت نیمه ساختاری با افراد متخصص از اساتید و خبرگان تبریز در زمینه‌های مرتبط با معماری این خانه ها انجام شد، مصاحبه‌ها با استفاده از ضبط‌صوت انجام گرفته است. صوت پاسخ دهندگان با استفاده از نرم‌افزار تحلیل داده‌های کیفی مکس کیودیای به کمک رایانه، کدبندی شده استقلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه شهر تبریز است.یافته‌ها: یافته های حاصل از تحقیق نشان داد که زیبایی شناسی خانه های قاجاری بصورت کارکردی، بصورت کالبدی، فرمی، ساختاری و کارکردی- اجتماعی و رابطه با طبیعت متجلی میگردد. مهم ترین نمودهای این دوره در قالب سه سبک و دوره صرفا عملکرد ( تهی از پرداخت به ز یبایی شناسی )، زیبایی‌‌شناسی تقلیدی و زیبایی شناسی همراه با زیبایی شناسی عملکردی پدیدار می شود. .نتایج نشان میدهد که عوامل زیبایی‌‌شناسی در بستر کالبد و کارکرد همخوانی با عرف و فرهنگ بومی، مصالح بومی و توجه به نیازهای تمام اعضای خانواده و انعطاف پذیری جلوه گر شده است و سیر تحول خانه های تاریخی تبریز در مسیر زیبایی شناسی( کارکردی ، عملکردی) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

634 - واکاوی مولفه‌های تاثیرگذار بر بهبود حس تعلق شهروندان در پارک‌های حاشیه رودخانه اروند رود
محمدحسین رضاپناه وحید قبادیان مهدی خاک زند

مقدمه در میان محیط‌های طبیعی رودخانه‌های شهری، به عنوان فضاهای پنهان، فرصت‌هایی در جهت ایجاد حس تعلق و بهبود فضای شهری هستند که بی‌توجه رها شده‌اند و با توجه به کمبود فضاهای سبز و باز در شهرها و به رغم پتانسیل‌های فراوانی که دارند؛ استفاده کامل و درخوری از آن‌ها نمی‌شود أکثر

مقدمه در میان محیط‌های طبیعی رودخانه‌های شهری، به عنوان فضاهای پنهان، فرصت‌هایی در جهت ایجاد حس تعلق و بهبود فضای شهری هستند که بی‌توجه رها شده‌اند و با توجه به کمبود فضاهای سبز و باز در شهرها و به رغم پتانسیل‌های فراوانی که دارند؛ استفاده کامل و درخوری از آن‌ها نمی‌شود. حاشیه اروندرود یکی از این محیط هاست که با وجود امکانات زیاد متاسفانه به دلیل شرایط جنگی و وضعیت اقتصادی دارای مشکلات زیادی است. لذا در این پژوهش نویسندگان با تاکید بر این فضای شهری، به دنبال راهکاری برای استفاده بهینه از این فضا هستند. هدف پژوهش هدف تحقیق، واکاوی مولفه‌های تاثیرگذار بر بهبود حس تعلق شهروندان در پارک‌های حاشیه رودخانه اورند رود ایران است. روش شناسی تحقیق پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی- کمی و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه و آماره کای اسکوئر همراه با روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است.قلمروجغرافیایی پژوهشمحدوده مورد مطالعه این تحقیق، حاشیه رودخانه اروند است که با وسعت 37 هزار هکتار و جمعیتی برابر 382 هزارنفر در جنوب غرب استان خوزستان واقع شده و شامل بخش‌هایی از شهرستان‌های آبادان و خرمشهر است که محدوده‌های شهری آبادان، خرمشهر و مینوشهر در آن قرار می‌گیرد. یافته ها و بحث یافته ها نشان می دهد که مولفه‌های کالبدی و زیست‌محیطی این مناطق بیشترین تاثیر را بر حس تعلق مردم دارند. این نوع از تاثیرگذاری در محورهای1 و2 دارای بالاتری درصد است. ضمن آنکه محور دو به دلیل همجواری با رودخانه از دو جهت از دیدگاه افراد، مناسب ترین محور است. این در حالی است که محور 3 به دلیل تناسبات کوچک و عدم برخورداری از پوشش گیاهی متنوع و مناسب، کمترین تاثیر را بر حس تعلق شهروندان این محور دارد. به طور کلی بررسی‌ها نشان داد که مولفه‌های زیست محیطی، اجتماعی، عملکردی و کالبدی در محور 1 بیشترین حس تعلق را ایجاد کرده‌اند. این در حالی است که همین مولفه‌ها در دیگر محورهای مورد سنجش درصد پایین‌تری را در رابطه با ایجاد حس تعلق به خود اختصاص داده‌اند.نتایج -نتایج این تحقیق نشان می دهد که از میان چهار عامل(کالبدی، عملکردی، اجتماعی و زیست محیطی)، ویژگی‌های کالبدی عناصر این محدوده در نخستین درجه اهمیت به لحاظ بهبود حس تعلق به شهروندان و افراد گذری قرار دارند. سپس ارتباط کالبد این عناصر و عملکرد آن‌ها است که بر حس تعلق شهروندان اثر گذاشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

635 - تحلیل جغرافیایی گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی بعد از انقلاب اسلامی
تیمور آمار افسانه برنجکار

خانه های دوم بعنوان یکی ازنمادهای رونق گردشگری در نقاط روستایی و نشانه ماندگاری بیشتر گردشگران درمناطق روستایی است.ظهور و گسترش این پدیده را می توان نمادی از رشد سرمایه داری در جوامع روستایی دانست که به تبع رسوب و ماندگاری در این جوامع،در بلندمدت اثرات اقتصادی قابل ملاح أکثر

خانه های دوم بعنوان یکی ازنمادهای رونق گردشگری در نقاط روستایی و نشانه ماندگاری بیشتر گردشگران درمناطق روستایی است.ظهور و گسترش این پدیده را می توان نمادی از رشد سرمایه داری در جوامع روستایی دانست که به تبع رسوب و ماندگاری در این جوامع،در بلندمدت اثرات اقتصادی قابل ملاحظه ایی بر جای می گذارد.در سواحل کاسپین ظهور و گسترش خانه های دوم بیشتر در نوار ساحلی بوده تقریباً سابقه ایی در حدود سه دهه رانشان می دهد این تحقیق با انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی،ابعاد و روند گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی را مورد بررسی قرار داده است.نتیجه مطالعات نشان می دهد که گسترش خانه های دوم در این شهرستان عموماً متاثر ازشرایط جغرافیایی ناحیه و برنامه ریزیهای موضعی (مثل منطقه آزاد)می باشد.بیشترین تعداد خانه های دوم در دهه اخیر برپا شده و مالک بیش از نیمی از خانه ها ساکن تهران هستند و مدت اقامت در این خانه ها عموماً سه هفته تا یکماه در سال می باشد. . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

636 - هیدروپلیتیک رودخانه مرزی اترک و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکمنستان
حمیدرضا پاک نژاد متکی عزت اله عزتی

آب شیرین از نزولات آسمانی است و بارش نزولات آسمانی در جهان یکسان نبوده و تابع اقلیم مناطق جغرافیایی است. بخش مهمی از آب های سطحی در امتداد مرزهای جغرافیایی دو یا چند کشور جاری است. غلبه مفهوم ژئواکونومی در استفاده از رودخانه های مرزی، آب های مشترک را به یکی از موضوعات چ أکثر

آب شیرین از نزولات آسمانی است و بارش نزولات آسمانی در جهان یکسان نبوده و تابع اقلیم مناطق جغرافیایی است. بخش مهمی از آب های سطحی در امتداد مرزهای جغرافیایی دو یا چند کشور جاری است. غلبه مفهوم ژئواکونومی در استفاده از رودخانه های مرزی، آب های مشترک را به یکی از موضوعات چالش انگیز در روابط دولت ها و ملت ها تبدیل نموده که رودخانه های مرزی ایران در شمال و جنوب کشور نیز از این قاعده مستثنی نیست. این تحقیق در نظر دارد روشن نماید که ژئواکونومی رودخانه مرزی اترک پس از فروپاشی شوروی سابق و تشکیل کشور ترکمنستان چه تأثیری بر امنیت سیاسی و اقتصادی مناطق ترکمن صحرای ایران و روابط دو کشور دارد؟ برای پاسخ به سوأل مذکور از روش منابع کتابخانه ای و اینترنتی، جمع آوری اسناد و آرشیو موجود و روش میدانی استفاده شده است. تحقیق حاضر براساس این فرضیه شکل گرفته که بین تغییر استراتژی جهانی پس از فروپاشی شوروی سابق و غلبه مفهوم ژئواکونومی، استفاده از آب رودخانه مرزی اترک بیشتر و اهمیت آن را در روابط بین ایران و ترکمنستان، دو چندان نموده است. نتایج بدست آمده حاکیست که ایران در منطقه نیمه خشک خاورمیانه و جنوب غربی آسیا قرار دارد و متوسط بارش سالانه آن 200 میلی متر است و توسعه کمی و کیفی آن، کنترل آبهای مرزی را ضروری نموده است. ترکمنستان نیز کشوری کم آب و دارای اقلیم بیابانی که صد درصد منابع آبی آن از کشورهای همسایه تأمین شده و رودخانه مرزی اترک دومین منبع تأمین آب شیرین آن است. برداشت بی رویه آب توسط ترکمنستان و نداشتن رژیم حقوقی مناسب، زمینه چالش و منازعه بر سر آن در روابط بین دو کشور سایه انداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

637 - ژئومورفولوژی زمین لغزه‌های حوضه آبخیز صفارود ـ منطقه رامسر
محمدرضا ثروتی سید یوسف هاشمی

رودخانه صفارود به فاصله دوری از منشاء خود یعنی ارتفاعات بلند جواهرده تا حد نهایی آن که دریای خزر می‌باشد قرار دارد و جهت آن شمال شرقی، جنوب غربی است. این فاصله دور بین حد نهایی آن می‌تواند عاملی برای ایجاد تحولات مختلف و دگرگونی‌های زیادی در طول مسیر باشد، یکی از عوامل أکثر

رودخانه صفارود به فاصله دوری از منشاء خود یعنی ارتفاعات بلند جواهرده تا حد نهایی آن که دریای خزر می‌باشد قرار دارد و جهت آن شمال شرقی، جنوب غربی است. این فاصله دور بین حد نهایی آن می‌تواند عاملی برای ایجاد تحولات مختلف و دگرگونی‌های زیادی در طول مسیر باشد، یکی از عوامل بارز و پدیده‌های مهم ژئومورفولوژیکی حوضه صفارود که وقوع آن موجب مسدود شدن راه‌ها، تخریب باغات کشاورزی و پوشش گیاهی، ایجاد مسیرهای انحرافی برای رودخانه، فرونشینی زمین‌های اطراف حوضه، تخریب مناطق مسکونی اطراف حوضه و گاهاً تلفات انسانی می‌گردد، زمین لغزش می‌باشد. بررسی ژئومورفولوژی زمین‌لغزه‌ها و علل وقوع آن و تعیین نقاط خطر زمین‌لغزه و ارائه راه‌کارهای مناسب برای جلوگیری از وقوع زمین‌لغزه‌های آتی، به‌لحاظ این‌که حوضه فوق یکی از مراکز مهم توریستی است و می‌تواند مورد استفاده برنامه‌ریزان قرار گیرد، دارای اهمیت می‌باشد. با استفاده از نرم افزار ArcGis نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش حوضه تهیه گردید، به‌طوری که تعداد 33 زمین‌لغزش در حوضه شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفت که پارامترهای مربوط به زمین‌شناسی، پوشش گیاهی و خاک، اقلیم و هیدرولوژی، ژئومورفولوژی و فعالیت انسانی در وقوع لغزش‌ها مؤثر بوده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

638 - تحلیل منطقه ای سیلاب در حوضه آبریز کش فرود غربی (گلستان)
علیرضا بنی واهب عباس مهرافروز

در این تحقیق روابط و مد ل هایی به منظور برآورد دب ی های حداکثر لحظه ای با دوره برگشت های مختلف در نقاط فاقد ایستگاه هیدرومتری در حوضه رودخانه گلستان ارائه گردیده است . به همین منظور، پس از بررسی ایستگاه های هیدرومتری موجود، 3 ایستگاه مایان حصار، ذهبار حصار و جاغرق گلستا أکثر

در این تحقیق روابط و مد ل هایی به منظور برآورد دب ی های حداکثر لحظه ای با دوره برگشت های مختلف در نقاط فاقد ایستگاه هیدرومتری در حوضه رودخانه گلستان ارائه گردیده است . به همین منظور، پس از بررسی ایستگاه های هیدرومتری موجود، 3 ایستگاه مایان حصار، ذهبار حصار و جاغرق گلستان که دارای شرایط لازم برای شرکت در تحلیل منطقه ای بودند انتخاب گردید . سپس بین مقادیر دبی با دوره برگشت های مختلف در محل ایستگاه های مذکور و عوامل مؤثر بر سیلاب، با استفاده از روش رگرسیون چندگانه ساده و لگاریتمی روابط و مد ل هایی ارائه گردید که با استفاده از آ ن ها می توان مقادیر دبی با دوره برگشت های مختلف را در زیر حوضه های فاقد ایستگاه یا هر نقطه دلخواه از حوضه به دست آورد . بررسی مدل های پیشنهادی نشان می دهد که از میان سایر عوامل موثر بر و درصد (P متوسط حداکثر بارش های 24 ساعته ( 24 ،(A) سیلاب، سه عامل مساحت در مقایسه با سایر عوامل تأثیر معنادارتر بر (FVA) مساحت پوشیده شده از پوشش گیاهی دارند. به علاوه (Qti) روی مقادیر دبی های حداکثر لحظه ای با دوره برگش ت های مختلف ضریب تعیین کلیه الگوها نزدیک به یک بوده و حاکی از این است که نزدیک به صددرصد از به وسیله سه متغیر فوق تبیین م یگردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

639 - نقش و اثرات توسعه گردشگری خانه های دوم بر ابعاد اجتماعی و فرهنگی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: دهستان میر شمس الدین شهرستان تنکابن)
ناصر علیقلی‌زاده فیروزجایی

در این پژوهش پیامدهای مطلوب و نامطلوب اجتماعی و فرهنگی ناشی از توسعه گردشگری خانه های دوم در نواحی روستایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ناحیه مورد مطالعه روستاهای دهستان میر شمس الدین از بخش مرکزی شهرستان تنکابن در استان مازندران می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کا أکثر

در این پژوهش پیامدهای مطلوب و نامطلوب اجتماعی و فرهنگی ناشی از توسعه گردشگری خانه های دوم در نواحی روستایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ناحیه مورد مطالعه روستاهای دهستان میر شمس الدین از بخش مرکزی شهرستان تنکابن در استان مازندران می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی مبتنی بر پیمایش می باشد داده های تحقیق به لحاظ ماهیت ذهنی و عینی بوده و از طریق پرسش نامه و مصاحبه و مشاهدات میدانی جمع آوری و از طریق روش های آماری نظیر آزمون تی تک متغیره و همبستگی تجزیه و تحلیل شده است در این خصوص نتایج بررسی از اثرات و پیامدهای مثبت و منفی اجتماعی و فرهنگی توسعه گردشگری خانه های دوم نشان می‌دهد که توسعه گردشگری خانه های دوم سبب اثرات و پیامدهای مثبت و مطلوب نظیر افزایش سطح آگاهی و بهبود امکانات و خدمات زیربنایی در حد زیاد شده است همچنین با توجه به توسعه بی رویه، انبوه و برنامه ریزی نشده توسعه خانه های دوم، سنخیت کم ویژگی های اجتماعی و فرهنگی جامعه میزبان با صاحبان خانه های دوم و مدیریت ناکارامد سبب بروز پیامدهای منفی نظیر؛افزایش میزان ازدحام و شلوغی در روستا، میزان افزایش ناهنجاری ها در نواحی روستایی، میزان گسترش شیوه زندگی شهرنشینان در بین خانوارهای روستایی این منطقه و میزان افزایش جرم و جنایت و فعالیت های غیرقانونی، میزان افزایش تضاد و تعارض بین صاحبان خانه های دوم با جامعه میزبان، میزان تغییر در نظام ارزشی و الگوهای رفتاری در نتیجه تقلید از گردشگران خانه های دوم، افزایش مشکلات جوانان در خرید زمین و مسکن، افزایش درگیری و نزاع بر سر مالکیت زمین، مشکلات در استفاده از امکانات و خدمات برای ساکنین در فصل گردشگری و کاهش دسترسی به جاذبه های گردشگری و امکانات و فضاهای تفریحی شده است شدت پیامدهای منفی فوق براساس درک و نگرش ساکنین براساس طیف لیکرت در حد زیاد تا خیلی زیاد در نوسان و براساس آزمون t تک متغیره معنادار نیز بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

640 - بررسی و تحلیل گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی مطالعه موردی: بخش خورگام شهرستان رودبار
تیمور آمار

گردشگری روستایی را می توان نتیجه تغییرات گسترده اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی بعد از جنگ جهانی دوم دانست؛که در پرتو عواملی چون بهبود راههای ارتباطی،گسترش شهرنشینی، افزایش اوقات فراغت، افزایش آلودگی های زیست محیطی در شهرها، وارتقاء سطح زندگی توسعه یافت. خانه های دوم بعنوان ی أکثر

گردشگری روستایی را می توان نتیجه تغییرات گسترده اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی بعد از جنگ جهانی دوم دانست؛که در پرتو عواملی چون بهبود راههای ارتباطی،گسترش شهرنشینی، افزایش اوقات فراغت، افزایش آلودگی های زیست محیطی در شهرها، وارتقاء سطح زندگی توسعه یافت. خانه های دوم بعنوان یکی از پیامدهای این فعالیت ابتدا در غرب و سپس در سایر قسمت های دنیا رواج یافت.در کشور ما نیز قلمروهای کوهستانی اطراف شهرهای بزرگ و مناطقی که از شرایط میکروکلیمایی مناسبی برخوردار هستند شاهد شکل گیری این پدیده بوده اند. در سواحل کاسپین نیز اگرچه ظهور و گسترش خانه های دوم بیشتر در نوار ساحلی بوده؛ اما با اشباع این مناطق از یکطرف و تسهیل دسترسی به مناطق کوهستانی و مرتفع،دامنه گسترش آن به این مناطق کشیده شد. این تحقیق با انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی،ا بعاد و روند گسترش خانه های دوم در یکی از نواحی روستایی استان گیلان(بخش خورگام شهرستان رودبار) مورد بررسی قرار داده است. نتیجه مطالعات نشان می دهد که گسترش خانه های دوم در این ناحیه عموماً متأثر از روابط خویشاوندی و مهاجرت معکوس(شهر به روستا) وهمچنین بهبود زیرساخت های ارتباطی می باشد.ضمن اینکه این پدیده در روند توسعه خود از برنامه ریزی ،نظارت وکنترل بی بهره بوده و بصورت خودجوش مکانیابی و افزایش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

641 - کنش های هندسه قدرت بر ساخت کالبدی فضاهای سلطنتی (مقدمه ای بر تبارشناسی مجموعه دولتخانه صفوی اصفهان)
اکبر معتمدی مهر دانیال رحمت

سازمان فضایی شهرهای ایران در طول ادوار تاریخ تحت تأثیر عوامل گوناگون و به ویژه قدرت سیاسی متمرکز در حاکمیت قرار گرفته است. دولتخانه به عنوان محل استقرار دولت همواره مبین گفتمان سیاسی – اجتماعی دولت بوده است، این گفتمان به تبع شرایط سیاسی اجتماعی ایران دچار تحول گر أکثر

سازمان فضایی شهرهای ایران در طول ادوار تاریخ تحت تأثیر عوامل گوناگون و به ویژه قدرت سیاسی متمرکز در حاکمیت قرار گرفته است. دولتخانه به عنوان محل استقرار دولت همواره مبین گفتمان سیاسی – اجتماعی دولت بوده است، این گفتمان به تبع شرایط سیاسی اجتماعی ایران دچار تحول گردیده است. فلذا ساختار کالبدی دولتخانه را نیز تغییر داده است. بررسی سیر تحولات فضایی دولتخانه در ایران تا دوره صفوی نشانگر سیر تحول در گفتمان دولت در تاریخ ایران می تواند باشد، تحولی که با گفتمان قدرت – دفاع آغاز می شود و در قدرت - سیاست به کمال می رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

642 - تحلیل اثرات خانه های دوم بر ساختار روستاهای توریستی ازنظر جامعه میزبان (مطالعه موردی روستای برسه، شهرستان تنکابن)
غریب فاضل نیا اکبر کیانی مهدی رمضان زاده لسبویی الهام افشارعمرانی

ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. این مقاله در صدد است به تحلیل اثرات خانه های دوم بر ساختار روستای توریستی برسه در شهرستان تنکابن از نظر جامعه میزبان در ابعاد اقت أکثر

ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. این مقاله در صدد است به تحلیل اثرات خانه های دوم بر ساختار روستای توریستی برسه در شهرستان تنکابن از نظر جامعه میزبان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی بپردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، منابع اسنادی، پیمایشی و تکمیل پرسش نامه بدست آمده و از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد میانگین پاسخ های بدست آمده از فاکتورهای مورد بررسی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی کمتر از میانه نظری است، که نشان می دهد رضایت جامعه میزبان از حد متوسط پایین تر است و با توجه به سطح معناداری محاسبه شده در ناحیه آلفای 0.05 که برابر با 0.000 می باشد می توان ادعا نمود توافق معناداری در این زمینه بین پاسخ گویان وجود دارد. مهم ترین پیامدهای مثبت خانه های دوم افزایش فرصت شغلی، افزایش فروش تولیدات محلی، بهبود وضع خیابان و خدمات روستایی، بازسازی خانه های قدیمی بوده است و پیامدهای منفی آن افزایش قیمت زمین و مسکن، تبدیل باغات کشاورزی به باغات خانگی، افزایش مالکیت افراد غیر بومی بر زمین و مسکن روستا، تخریب چشم انداز روستایی و افزایش ساخت و ساز است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

643 - روند شکل گیری و گسترش خانه های دوم در حوزه های جنگلی- کوهستانی شمال کشور در طی سال های 85-1345
خدیجه گلین مقدم

امروزه ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از پیامدهای توسعه گردشگری در بعضی از مناطق دنیا تلقی می گردد. طی دهه اخیر ساخت خانه های دوم در پیرامون شهر های بزرگ و به خصوص شمال ایران رواج و در حال توسعه می باشد. در همین راستا منطقه جنت رودبار در شهرستان رامسر به دلیل برخورداری أکثر

امروزه ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از پیامدهای توسعه گردشگری در بعضی از مناطق دنیا تلقی می گردد. طی دهه اخیر ساخت خانه های دوم در پیرامون شهر های بزرگ و به خصوص شمال ایران رواج و در حال توسعه می باشد. در همین راستا منطقه جنت رودبار در شهرستان رامسر به دلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی مناسب، نزدیکی به دریا و جنگل و مناطقی که گردشگران از آنجا می آیند (مانند تهران)، بشدت تحت تاثیر گردشگری خانه های دوم قرار دارد. ازدحام جمعیت در تابستان، کمبود امکانات، آلودگی های زیست محیطی، تغییر در کاربری اراضی و... از مهمترین پیامدهای منفی گردشگری خانه های دوم در این منطقه بشمار می رود. در این مقاله با انجام مطالعات میدانی در 46 روستای دایمی و فصلی ماهیت و روند شکل گیری و گسترش خانه های دوم طی سال های 1385- 1345 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که با برنامه ریزی کارا می توان از گردشگری خانه های دوم در راستای بهبود رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی روستاهای منطقه جنت رودبار بهره برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

644 - An Assessment of Management Indicators in Ornamental Plant Greenhouses
Yousef Rouhi Jafar Azizi

Greenhouse culture plays a significant role in driving the agricultural development process by providing artificial conditions for production and/or neutralizing environmental variables. Obviously, planning for developing this production system requires understanding ef أکثر

Greenhouse culture plays a significant role in driving the agricultural development process by providing artificial conditions for production and/or neutralizing environmental variables. Obviously, planning for developing this production system requires understanding effective and limiting variables. Accordingly, the present study was conducted in 2018 in order to evaluate management indicators of ornamental plant greenhouses in Guilan province, Iran. The research was an applied study in a survey design in which data were collected with a questionnaire. The statistical population was composed of 107 selected greenhouses of which 84 greenhouses were taken by simple randomization technique using Cochran’s formula. Data were statistically analyzed by mean, standard deviation, linear regression, the Kolmogorov-Smirnov test, and one sample t-test in the SPSS.21 software package. The results of t-test revealed a significant positive relationship of individual skill and knowledge with optimum management of the selected greenhouses. Also, a significant positive relationship was observed between individual attitude to sustainable development and optimum management of the selected greenhouses and between management technical and professional indices and the optimum performance of the selected greenhouses. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

645 - Life-History of the Predatory Mite Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae) on Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae), Carpoglyphus lactis Linnaeus (Acari: Carpoglyphidae) and Trialeurodes vaporariorum (Westwood) (Hemiptera: Aleyrodidae)
Asghar Hosseininia Mohamad Khanjani Mahdieh Asadi Jalal Soltani

The predatory mite Amblyseius swirskii Athias-Henriot is one of the most common biological-control agent of different mites and insect pests, such as two-spotted spider mite and greenhouse whitefly. To evaluate A. swirskii potential role in controlling three pest specie أکثر

The predatory mite Amblyseius swirskii Athias-Henriot is one of the most common biological-control agent of different mites and insect pests, such as two-spotted spider mite and greenhouse whitefly. To evaluate A. swirskii potential role in controlling three pest species, the present survey investigated the life history of this predatory mitewhen fed on eggs of Tetranychus urticae, Trialeurodes vaporariorum and Carpoglyphus lactis under laboratory conditions (25 ± 1°C, 70 ± 5% RH and 16L: 8D). Results showed that the predator mite is able to feed and complete its development on the above mentioned pest species. The predator displays particularly high capacity for population growth when fed on T. urticae and C. lactis, therefore it be able to provide an effective control of these pests in the gardens and the greenhouses. When T. vaporariorum was fed, signiﬁcantly, increase in development and pre-oviposition times, and a reduction in oviposition period and fecundity were observed. In addition, the estimated life table parameters of A. swirskii including r, λ and R0 signiﬁcantly descended when the predator fed on the whitefly. Our results showed that this predatory mite has an effective ability as an effective biological control agent for T. urticae, C. lactis and T. vaporariorum in greenhouse. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

646 - The Effect of Colored Shade Nets on Nutrition and Growth of Dieffenbachia amoena "Starlight"
Ali Mahboub Khomami Mohammad Naghi Padasht Marzieh Alidoost Tahereh Radfar Reza Alipoor

In order to control the sunlight in the open air and greenhouses in Iran, shade nets are essential. Using shade nets can reduce the air temperature in the covered area. The selection of shade nets with the right color has been shown to have an important role in the grow أکثر

In order to control the sunlight in the open air and greenhouses in Iran, shade nets are essential. Using shade nets can reduce the air temperature in the covered area. The selection of shade nets with the right color has been shown to have an important role in the growth of ornamental plants under similar conditions. In order to accomplish this objective, an experiment was conducted to examine the impact of shade netting in the shades of blue, white, and green (at a shade level of 50%) on the growth of Dieffenbachia amoena ornamental foliage plants. The basic design of the experiment consisted of randomized complete blocks. During the five-month economic growing period under greenhouse conditions, plant height, diameter, and chlorophyll index were measured every two weeks. At the end of growth, the leaf fresh and dry weight, stem fresh and dry weight, plant growth index, and leaf nutrients were measured. The results indicated that Dieffenbachia grown under blue shade nets had higher height, growth index, root dry weight, and iron than those grown under white and green shade nets. Since most Iranian greenhouses produce this ornamental plant under green shade nets, and consi-dering that these two colored shade nets have similar prices, it is recommended that Dieffenbachia be produced under blue shade nets. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

647 - The Possibility of Replacing the Cocopeat by Palm Substrate to the Soilless Culture of Lily
Sajad Heidari Seyed Najmadin Mortazavi Saeid Reezi Ali Nikbakht

The quality and quantity of lily cut flowers depend mostly on the composition of growing media. To evaluate the effect of two sources of the palm peat substrate (the palm trunk: Prepared from the trunk of the date palm; the palm tree: Prepared from all parts of the date أکثر

The quality and quantity of lily cut flowers depend mostly on the composition of growing media. To evaluate the effect of two sources of the palm peat substrate (the palm trunk: Prepared from the trunk of the date palm; the palm tree: Prepared from all parts of the date palm) on plant growth traits related to cut lily flower, a factorial experiment arranged in a completely randomized design with three replications. The impact of eleven root growing media consisted of mixtures of palm peat, cocopeat, and perlite on two cultivars (‘Tiber’ and ‘Candy Club’) were evaluated under hydroponic conditions. The results showed that the stem diameter, the time of flower emergence, buds length, leaves relative water content (LRWC), leaves and petal's electrolyte leakage (LEL and PEL), bud visual quality, and quality index criteria were as more in the ‘Candy Club’, but SPAD1 and bud diameter characters were higher in the ‘Tiber’. The highest amount of chlorophyll a, b, and total, SPAD1, SPAD3, stem diameter, bud diameter, and quality index were observed in control (80% cocopeat + 20% perlite), which was not significantly different from some palm trunk, and reused cocopeat substrates. The higher value of LRWC, bud length, and carotenoid was observed in 20% palm trunk treatment, while the higher flower longevity occurred in 60% palm tree treatment. 80% reused cocopeat treatment was showed the highest number of bulblets, SPAD2, and time to harvest. The lowest amount of LEL, harvest time, and time of flower emergence was observed in the control. Various cultivars differently respond to growing media, and palm trunk and reused cocopeat could replace a part and, or whole of expensive imported cocopeat. The palm trunk substrates were superior to the palm tree substrates, but there was a low advantage of control than the palm trunk substrate. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

648 - بررسی علل اجتماعی بروز فرار دختران از منزل (مطالعه موردی شهرستان اردبیل)
نسرین خدابخشی هفشجانی حسین علی پور التفات وظیفه دمیرچی حمدالله نادری

پدیدة فرار از خانه از مقوله‌های جدی در حوزة آسیب‌های اجتماعی تلقی می‌شود که مهار و ترمیم آن نیازمند یک معماری مناسب اجتماعی است، لذا پردازش آسیبی از این نوع (دختران و زنان آسیب دیده) مستلزم شناسایی تاروپود ناسازگاری‌های اجتماعی است. به همین دلیل، هدف اصلی این مطالعه، بر أکثر

پدیدة فرار از خانه از مقوله‌های جدی در حوزة آسیب‌های اجتماعی تلقی می‌شود که مهار و ترمیم آن نیازمند یک معماری مناسب اجتماعی است، لذا پردازش آسیبی از این نوع (دختران و زنان آسیب دیده) مستلزم شناسایی تاروپود ناسازگاری‌های اجتماعی است. به همین دلیل، هدف اصلی این مطالعه، بررسی علل اجتماعی مرتبط با فرار دختران از خانه با تاکید بر مقایسه دختران فراری و عادی بوده است. پژوهش حاضر به روش مطالعه موردی و از نوع علی ـ مقایسه ای بوده است. نمونه پژوهش شامل 33 نفر دختر فراری و 33 نفر دختر عادی به روش نمونه گیری در دسترس بوده که از نظر سن با هم همتا شده بودند از طریق پرسشنامه خودساخته محقق و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 17 مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسة دختران فراری و عادی نشان دهندة تفاوت معنادار براساس سابقه آزار دیدن در دوران کودکی، وجود مشکلات اقتصادی در خانواده، فقدان آستانة تحمل در کنار پایین بودن سطح تحصیلات فرد و والدین است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

649 - Modelling of Greenhouse Gas Emissions from Wheat Production in Irrigated and Rain-Fed Systems in Khorasan Razavi Province, Iran
سید مسعود معتمد الشریعتی حسن صدرنیا محمد حسین آق خانی مهدی خجسته‌پور

Agriculture has a key role in greenhouse gas emissions. As such, the present study aimed to evaluate the greenhouse gas emissions from wheat production in irrigated and rain-fed systems. The primary data were collected from 116 wheat farmers. The results showed that the أکثر

Agriculture has a key role in greenhouse gas emissions. As such, the present study aimed to evaluate the greenhouse gas emissions from wheat production in irrigated and rain-fed systems. The primary data were collected from 116 wheat farmers. The results showed that the total greenhouse gas emissions from wheat production in irrigated and rain-fed systems were 637.8 and 65.12 kgCO2eq, respectively. The diesel fuel was the largest contributor to the total greenhouse gas emissions in irrigated systems with the share of 33%. Moreover, these inputs accounted for the highest share of greenhouse gas emissions in rain-fed system. The results of Cobb-Douglas model highlighted that the effects of inputs, including machinery, diesel fuel, electricity, and farmyard manure were positive on the yield in irrigated systems. However, the effect of chemical fertilizer and biocide inputs was negative on wheat yield. On the other hand, the effects of all inputs were positive on wheat yield in rain-fed system. The results of the sensitivity analysis showed that one kg increase in greenhouse gas emissions from chemical fertilizer and biocide would result in 0.28 and 0.15 kg loss of yield, respectively. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

650 - Emergy Analysis of Greenhouse Cucumber Production in Sistan Region
شیرعلی کوهکن احمد قنبری محمدرضا اصغری پور براتعلی فاخری

In the current century, agriculture sustainability and the reduction of environmental pressure are two main objectives of the management of agro-ecosystems that is challenged by energy inefficiency. In this respect, the present study assessed one of the most important p أکثر

In the current century, agriculture sustainability and the reduction of environmental pressure are two main objectives of the management of agro-ecosystems that is challenged by energy inefficiency. In this respect, the present study assessed one of the most important planting systems in Sistan region by emergy analysis approach. It analyzed all inputs of greenhouse cucumber production system in Sistan including renewable inputs (sunlight, wind, rain), non-renewable inputs (net topsoil loss), and purchased inputs (machinery, fossil fuels, electricity, plastic, utility, labor, N, K, P and micro fertilizers, and chemical herbicides) and services. In this study, an emergy analysis was performed on greenhouse cucumber production system of Sistan using the data collected from a 3000-m2 greenhouse in Zahak Agricultural Research Station (as an average representative of agricultural lands in Sistan Region). The results revealed that total emergy of greenhouse cucumber system was 1.094 × 1018 seJ, and diesel fuel and labor were the main emergy consumers with the emergy consumption rates of 7.9 × 1017 and 1.92 × 1017 seJ ha-1, respectively. Main emergy indices including emergy yield ratio, emergy investment ratio, environmental loading ratio, and sustainability index were found to be 1.00, 2089, 4.34 and 20.23, respectively. Therefore, it is imperative to consider the optimization of highly consumed inputs, the reduction of environmental impacts, and the increase in sustainability by making changes in greenhouse structures, enhancing energy use efficiency inside the greenhouse, and mechanizing the planting, cultivating and harvesting processes in order to develop greenhouse cucumber system in Sistan. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

651 - Quality Analysis of the Problems and Barriers of Greenhouse Growers: Case Study of Isfahan Province, Iran
مسعود رمضانی عبدالحمید پاپ زن

The purpose of this study is to investigate problems and barriers of greenhouse growers in Isfahan Province, Iran using the qualitative paradigm. Data were collected with semi-structured interviews and direct observations. Most participants were questioned by phone inte أکثر

The purpose of this study is to investigate problems and barriers of greenhouse growers in Isfahan Province, Iran using the qualitative paradigm. Data were collected with semi-structured interviews and direct observations. Most participants were questioned by phone interview. The response rate to phone calls was 59.2 percent. Data are analyzed by the grounded theory. Structural analysis is utilized to evaluate open-ended questions. The components of the questionnaire including the words, concepts and their correlations in terms of frequency, the number of words, vocabularies, metaphors, and idioms used in the sentences are investigated to discover the existing patterns in their statements. As a result, 849 problems are expressed by greenhouse growers. At the open coding stage, the extracted phrases are formulated in 27 terms of meaningful expressions by integrating the same items and removing repetitive cases. At the axial coding stage, 27 formulated concepts are obtained. Subsequently, the extracted phrases create eight main factors. At the selective coding stage, the greenhouse owners' basic problems are categorized into four categories: economic, infrastructure and strategic, human, and extra-organizational. The study shows that about 50 percent of greenhouse growers’ problems are caused by three factors as follows: extreme price fluctuations, brokerage interval, and high costs of fuel. Finding solutions can improve the greenhouse sector. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

652 - Factors Affecting Avoiding the Use of Pesticides to Greenhouse Vegetables in Bandar Abbas District (Iran)
مسعود یزدان پناه فاطمه رحیمی فیض آباد خدیجه عباس زاده

Despite huge environmental, economic, health, and social costs of pesticides, evidence revealed that farmers in developing countries would continue to use pesticides. The root of the problem appears to be related to the way of farmers’ decision making. As such, it أکثر

Despite huge environmental, economic, health, and social costs of pesticides, evidence revealed that farmers in developing countries would continue to use pesticides. The root of the problem appears to be related to the way of farmers’ decision making. As such, it is crucial for policymakers to understand how farmers think and behave with regard to these inputs. Therefore, the aim of this research was to accrue empirical evidence about greenhouse owners’ attitudes and intention toward avoiding using pesticides in Bandar Abbas District using the Theory of Planned Behaviour (TPB). TPB was tested using a survey to understand greenhouse owners’ attitude and intention. The study sample consisted of 110 greenhouse owners selected through a random sampling method. Data were collected with a structured questionnaire to assess the central variables of the theory. The questionnaire’s internal reliability and validity were confirmed by a panel of experts. Results indicated that the greenhouse owners’ moral norm was the main predictor of their intention to avoid pesticide application followed by the variables of self-identity and attitude, respectively. Furthermore, adding moral norm and self-identity as additional constructs to the theory significantly improved the explanatory power of the standard model. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

653 - Effectiveness of Integrated Pest Management by Farmers Field Schools (IPM/FFS) Approach: The case of Greenhouse Producers of Tehran and Alborz Provinces, Iran
Azadeh Ahmadvand Enayat Abbasi Homayon Farhadian Hadi Moumenihelali Alireza Norouzi

This research investigated the effectiveness of IPM/FFS project from economic, technical, social-communicative, environmental and psychological aspects in a descriptive-correlational design based on the survey method. The research population consisted of 70 greenhouse p أکثر

This research investigated the effectiveness of IPM/FFS project from economic, technical, social-communicative, environmental and psychological aspects in a descriptive-correlational design based on the survey method. The research population consisted of 70 greenhouse producers that had implemented IPM/FFS project in Tehran and Alborz provinces, Iran. Using Krejcie and Morgan (1970)'s sample size table and stratified random sampling method, 55 greenhouse producers were selected as the research sample. A questionnaire was the main tool for data collection. The validity of the questionnaire was confirmed by a panel of agricultural extension and education experts and its reliability was confirmed by calculating Cronbach's alpha coefficients (0.77≤a≤0.86). The results showed that the IPM/FFS project has affected social-communicative, psychological, environmental, technical and economic factors, respectively. There were positive and significant relationships between effectiveness of the IPM/FFS project and education, the duration of IPM implementation, satisfaction with governmental support and the characteristics of IPM/FFS learning sites whilst the effectiveness of IPM/FFS project was negatively and significantly related to age and greenhouse area under IPM project. According to multiple regression analysis, the characteristics of IPM/FFS learning sites, education and satisfaction with governmental supports could account for 66 percent of variance of the effectiveness of IPM/FFS project. Finally, as implementation cost of integrated pest management is usually beyond greenhouse producers’ financial ability, it is suggested that the government provide greenhouse producers with more economic supports (e.g. granting loan and special facilities and guaranteed purchase of organic products). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

654 - Designing a Model for Professional Competencies of Greenhouse Production Unit Managers in South Khorasan, Iran
محمد معتمدی کوروش روستا اسدالله زمانی پور ملیحه فلکی

The present study aimed to design a model for the professional competencies of greenhouse production unit managers in South Khorasan, Iran. The research was of applied type in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of data collection, which was conducte أکثر

The present study aimed to design a model for the professional competencies of greenhouse production unit managers in South Khorasan, Iran. The research was of applied type in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of data collection, which was conducted by survey method. The statistical population consisted of 117 managers of greenhouse production units, who were surveyed through census because of their limited population. A questionnaire was used to collect data for the study. SPSS and Smart PLS software were employed for data analysis. For all competencies, Cronbach's alpha and composite reliability were estimated to be greater than 0.7. The analysis of structural equations with partial least squares (PLS) supported all hypotheses. Finally, the model of professional competencies was identified with seven competencies including managerial, individual, business environment, theological-ethical, technical and professional, academic, and general agriculture competencies, among which the managerial and individual competencies were the most important ones from managers' viewpoints. It is, therefore, suggested that managers need to continually update and modify their management skills and information in order to make right decisions in dealing with new and different issues and reach the ultimate goal of production. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

655 - Evaluation of Palm Groves Technical Efficiency Using Bootstrap Data Envelopment Analysis: A Case Study of Roodkhanehbar Area, Iran
غلامرضا زمانیان مصطفی خواجه حسنی

Roodkhnehbar area, having approximately 111 thousands of Keriteh palm trees, is one of the most important areas of date production in the Rudan County[1]and the source of peoples’ income in this area, directly or indirectly. As a result, its production efficiency أکثر

Roodkhnehbar area, having approximately 111 thousands of Keriteh palm trees, is one of the most important areas of date production in the Rudan County[1]and the source of peoples’ income in this area, directly or indirectly. As a result, its production efficiency has a critical importance to the orchardists in this region. This study aims to evaluate technical efficiency of palm groves in this area using input-oriented bootstrap data envelopment analysis and sampling 50 palm groves of Keriteh date producers of Roodkhanehbar area in 2013. The results suggested that 64% of date producers operate with less than 50% efficiency and only 14% of them operate efficiently. The study, then, carries the implication that it is recommended to train the orchardists, providing a chance for successful orchardists to share their experiences with others in an attempt to optimize allocation of inputs. [1]Rudan County is a county in Hormozgan Province in Iran تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

656 - Impact of Peripheral Factors on Reducing the Consequences of the Targeted Subsidies from the Greenhouse Owners' View Point: The Case of Semnan Province, Iran
محمدصادق صبوری سیاوش نوری مصطفی کرباسیون

The purpose of this study was to investigate the peripheral factors on reducing the consequences of the targeted subsidies from the view point of greenhouse owners of Semnan Province, Iran. The population of the study comprised greenhouse owners of Semnan Province. The أکثر

The purpose of this study was to investigate the peripheral factors on reducing the consequences of the targeted subsidies from the view point of greenhouse owners of Semnan Province, Iran. The population of the study comprised greenhouse owners of Semnan Province. The sample size was calculated using Cochran formula and encompassed a number of 287 greenhouse owners. The main research tool used in this study was a questionnaire. SPSS v21was used to analyze the data obtained through the questionnaires. Based on hypotheses and theories, questions were designed, and after testing validity and reliability (based on the dependent variable Cronbach's alpha was calculated equal with 87.8) indices, modifications were performed. To examine the hypotheses of this research, the correlation coefficient was estimated, and a multiple regressions analysis was run. The results showed that current expenses, using the proper structures for constructing greenhouse, method of fuel use, the perfect place of heaters, and the use of skilled workers in the greenhouse had a key role in reducing the impact of targeted subsidies plan (dependent variable) on greenhouse owners. These variables explained 40.2 per cent of the variance in the dependent variable. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

657 - مطالعه ژئومورفولوژی مهندسی رودخانه سیستان
ناصر حافظی مقدس حمیدرضا سلوکی رضا جلیلوند Jafar Rahnamarad

رودخانه سیستان، در جنوب شرقی دشت سیستان در مرز ایران و افغانستان از رودخانه هیرمند منشعب شده و پس از طی مسافت طولانی در حدود 72 کیلومتر به دریاچه هامون هیرمند م یریزد. بر روی این رودخانه مئاندری ساز ههای هیدرولیکی متعددی ساخته شده است که عمده استفاده آنها در امور مربوط أکثر

رودخانه سیستان، در جنوب شرقی دشت سیستان در مرز ایران و افغانستان از رودخانه هیرمند منشعب شده و پس از طی مسافت طولانی در حدود 72 کیلومتر به دریاچه هامون هیرمند م یریزد. بر روی این رودخانه مئاندری ساز ههای هیدرولیکی متعددی ساخته شده است که عمده استفاده آنها در امور مربوط به کشاورزی می باشد. مورفولوژی رودخانه سیستان در طی 55 سال اخیر به دلیل شیب کم رودخانه، احداث سازه های طولی و عرضی، دخالت های انسانی و ناملایمات طبیعی، تغییرات زیادی از جمله فرسایش کناره ای و تخریب اراضی اطراف را داشته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش عوامل تاثیرگذار در تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سیستان از دید ژئومورفولوژی مهندسی و ارزیابی بازه های مختلف رودخانه از نظر پایداری با استفاده از پارامترهای هندسی می باشد. با نمونه برداری از دیواره بستر رودخانه، از رسوبات بالادست و پایی ندست ساز ههای هیدرولیکی، با انجام آزمایش های رسوب شناسی و ژئوتکنیکی، وضعیت فرسایش پذیری دیواره ها و علت آن بررسی گردید. این بررسی ها نشان داد که رودخانه سیستان در تمامی بازه ها وضعیت پایدار دارد. لایه های رسوبی دیواره رودخانه سیستان فاقد حد خمیری و روانی می باشند و رفتار غیرپلاستیک، چسبندگی کم و مقاومت برشی پایینی دارند. با توجه به اهمیت این رودخانه به عنوان مه مترین منبع تأمی نکننده آب شرب و کشاورزی منطقه، ضروری است، با اجرای طرح های مهندسی و ساماندهی رودخانه ای، راهکارهای اساسی ارائه گردد و با تلفیق مطالعات ژئومورفولوژی مهندسی و مهندسی رودخانه، ضمن حراست از حریم رودخانه و حفظ پایداری کرانه های آن، با کمترین تن شها و مشکلات اجتماعی، از اراضی مذکور بهره برداری اصولی و بهینه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

658 - برّرسی رخساره ها، توالی ها و میکروفاسیس محیط های رسوبگذاری سازند شمشک (شمال غرب شاهرود) منطقه ی طزره
پرستو صفائی عمرآبادی رحیم مهاری عبدالرضا جعفریان

سازند شمشک با سن ژوراسیک، واحد سنگ چینهای آواری ضخیمی است که در منطقهی البرز نهشته شده است. در این مقاله رخسارهها و محیط رسوبگذاری این سازند در منطقهی البرز شرقی - طزره به ضخامت 1028 متر و با سن لیاس (ژوراسیک پائینی) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعهی میکروسکپی 50 نمونهی برد أکثر

سازند شمشک با سن ژوراسیک، واحد سنگ چینهای آواری ضخیمی است که در منطقهی البرز نهشته شده است. در این مقاله رخسارهها و محیط رسوبگذاری این سازند در منطقهی البرز شرقی - طزره به ضخامت 1028 متر و با سن لیاس (ژوراسیک پائینی) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعهی میکروسکپی 50 نمونهی برداشت شده از لیتوفاسیسهای این منطقه منجر به تشخیص 6 دسته رخسارهای و زیررخسارههای آن در دو محیط رودخانهی ماندری (محیط خشکی) تا محیط دلتا (محیط حد واسط) گردید. همچنین تغییرات عمودی میکروفاسیسها و منحنیها بیانگر وجود سکانس رسوبی با 18 چرخه پیشروی و 19 چرخه پسروی در اثر عوامل اتوسیکلی در منطقه میباشد. در نتیجه محیط رسوبگذاری سازند شمشک یک پیشروی تدریجی به سمت دریا میباشد. مطالعات وجود توالیها و تکرار لایههای ضخیم ماسه سنگ، شیل، ماسه شیلی، ماسه ذغالی، سیلت، شیل ذغالی و ذغال را نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

659 - تعیین محیط تشکیل سازند آغاجاری بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری در برشی از جنوب خاوری سروستان، استان فارس
محمد صحرائیان محمد بهرامی سید حسن حجازی

سازند آغاجاری، معروف به فارس بالایی، در سرتاسر زون زاگرس چین خورده توسعه دارد ضخامت این سازند در برش نمونه در جنوب باختری ایران 2966 متراست. برای تعیین محیط رسوبی نهشته های این سازند بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری، برشی در جنوب خاوری سروستان در استان فارس به ضخ أکثر

سازند آغاجاری، معروف به فارس بالایی، در سرتاسر زون زاگرس چین خورده توسعه دارد ضخامت این سازند در برش نمونه در جنوب باختری ایران 2966 متراست. برای تعیین محیط رسوبی نهشته های این سازند بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری، برشی در جنوب خاوری سروستان در استان فارس به ضخامت 2266 متر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در این برش، 17 رخساره سنگی و 6 عنصر ساختاری شناسایی گردیدند. رخساره های سنگی به دو گروه اصلی و فرعی تقسیم بندی شدند که رخساره های سنگی اصلی شامل رخسار ههای دانه درشت (Gh، Gp، Gt، Gcm و Gmg)، دانه متوسط (Sh، Sp، St، Sl، Sm، Sr و Ss) و دانه ریز (Fm، Fl و Fsm) و رخسار ههای فرعی نیز دربرگیرنده رخساره های تبخیری و مخلوط آواری - کربناته هستند. عناصر ساختاری شناسایی شده نیز شامل عناصر CH، GB، SB، LA، SG و FF می باشند. سازند آغاجاری بر اساس نتایج آنالیز رخساره ها و عناصر ساختاری و تلفیق آنها با یکدیگر، به سه بخش تقسیم گردید. محیط رسوبگذاری نهشته ها به ترتیب از بالا به پایین رودخانه مئاندری گراولی، رودخانه مئاندری گراولی -ماسه ای و رودخانه مئاندری ماسه ای زودگذر تشخیص داده شد. از ساخت های مهم مشاهده شده در این نهشته ها می توان به طبقه بندی افقی، طبقه بندی مورب، لود کست، جهت یافتگی (ایمبریکاسیون)، دانه بندی تدریجی، آثار آشفتگی، آثار کنده شدگی و پر شدگی و ساختمان های توپی و بالشی اشاره کرد. جهت جریان دیرینه نهشته های این سازند نیز با استفاده از شواهد صحرایی به دست آمده نشان دهنده جریان شمال باختری به جنوب خاوری در زمان تشکیل می باشد. این نتایج می توانند در تفسیر حوضه و بازسازی جغرافیای دیرینه در مقیاس های محلی و ناحیه ای مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

660 - بررسی اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از برداشت بی رویه مصالح رودخانه ای (شن و ماسه) در محورهای اصلی برداشت شهر مشهد
نرجس قهرمانی محمد غفوری غلامرضا لشکری پور غلامرضا غلامی

سنگ ها ماندگارترین مصالح ساختمانی هستند که از تخت جمشید ایران تا اهرام مصر سالیان سال پایدار مانده اند. مصالح خرده سنگی که اصطلاحاً به آن شن و ماسه گفته م یشود، پر مصرف ترین مصالح ساختمانی هستند. پیشرفت تمدن بشری در امر احداث سازه، نیاز بشر به شن و ماسه را افزایش داده ا أکثر

سنگ ها ماندگارترین مصالح ساختمانی هستند که از تخت جمشید ایران تا اهرام مصر سالیان سال پایدار مانده اند. مصالح خرده سنگی که اصطلاحاً به آن شن و ماسه گفته م یشود، پر مصرف ترین مصالح ساختمانی هستند. پیشرفت تمدن بشری در امر احداث سازه، نیاز بشر به شن و ماسه را افزایش داده است. برداشت های ب یرویه جهت تامین نیاز بشر، لزوم حفظ بستر و حریم رودخان هها و نیز حفظ هویت آن و اجتناب از بهم خوردن تعادل موجود در محیط زیست رودخانه توجه به جلوگیری از برداشت ب یرویه مصالح رودخانه ها را بیش از پیش مطرح ساخت. اما برداشت بدون برنام ه ریزی این گونه مصالح اثرات مخربی بر پیکره محیط زیست دارد. در این مقاله سعی شد تا با انجام بازدیدهای میدانی از محورهای اصلی تامی نکننده شن و ماسه شهر مشهد (محور سرخس، کلات، فریمان و فردوسی) به بررسی اثرات مخرب و غیر مستقیم استحصال مصالح رودخانه ای بر محیط زیست پرداخته شود و پیشنهاداتی جهت جایگزینی و استفاده از مصالح نوین ساختمانی ارائه گردد. مصالح کوهی در محور سرخس (به علت تجمع واحدهای شن شویی در این محور) به عنوان مطالعه موردی در این مقاله انتخاب گردیده و آزمایشات مختلفی بر روی آن ها انجام گردید، نتایج نشا ندهنده مقاومت فشاری 420 تا 450 kg/cm2 می باشند. حجم این توده آهکی به وسیله نر مافزار جی آی اس (GIS) محاسبه و حدود 37/1044 میلیون تن تخمین زده شده است . مقاومت بالا و حجم مناسب این منبع کوهی استفاده از این مصالح را به عنوان جایگزین مناسب مصالح رودخانه ای تایید میکند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

661 - برآورد ضریب مانینگ رسوبات رودخانه های استان گلستان در طبقه بندی متحد خاک
حامد رضایی سیده اعظم تقوی سمیه قندهاری

ضریب مانینگ یکی از پارامترهای مهم در مطالعات مهندسی رودخانه و مباحث انتقال رسوب می باشد. تعیین این ضریب برای محاسبه دقیق عوامل موثر بر جریان هیدرولیکی کانال انتقال آب مثل عمق و سرعت جریان، ضروری است. ضریب مانینگ بین ۰۱/۰ تا ۰۷/۰ در رسوبات طبیعی متغیر است، لذا انتخاب عدد أکثر

ضریب مانینگ یکی از پارامترهای مهم در مطالعات مهندسی رودخانه و مباحث انتقال رسوب می باشد. تعیین این ضریب برای محاسبه دقیق عوامل موثر بر جریان هیدرولیکی کانال انتقال آب مثل عمق و سرعت جریان، ضروری است. ضریب مانینگ بین ۰۱/۰ تا ۰۷/۰ در رسوبات طبیعی متغیر است، لذا انتخاب عدد درست و دقیق مهم می باشد. این ضریب با قطر رسوب بستر کانال رابطه دارد. سیستم طبقه بندی متحد خاک یکی از رایج ترین طبقه بندی ها در مهندسی ژئوتکنیک است که تابع منحنی توزیع دانه بندی خاک بوده و می تواند قطر رسوب را در هر درصد عبوری اندازه گیری نماید. با استفاده از این سیستم به راحتی و با دقت قابل قبولی می توان ضریب مانینگ هر نوع خاک دانه ای را برآورد نمود. در این تحقیق ضریب مانینگ ۱۸ نوع خاک دانه ای در سیستم طبقه بندی متحد محاسبه و برآورد گردید. اعتبارسنجی و صحت نتایج به دست آمده، بر پایه تحلیل پارامترهای آماری ۱۰۶ منحنی دانه بندی رسوبات ۱۳ رودخانه استان گلستان می باشد. این رودخانه ها از کوه های جنوبی استان به سمت شمال درحرکت بوده و از مواد مختلف زمین عبور می کنند. نمونه برداری انجام شده در پائیز سال ۹۱، مربوط به دپوی مصالح در معادن شن و ماسه کارخانه های منطقه می باشد که عموما محل خروجی حوزه های آبریز مناطق کوهستانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

662 - بررسی شاخص های ریخت زمین ساختی بر روی رودخانه ماسرم و تاقدیس پهن
کورس یزدجردی قدرت الله فرهودی شهرام کارگر مرضیه ممتحن

رودخانه ماسرم در مجاورت گسل کره بس واقع شده است. گسل راستالغز چپ گرد کوه پهن، شاخه ای از گسل راستالغز سبزپوشان است. علت انتخاب کوه پهن در منطقه مورد بررسی، مورفولوژی نامتقارن، غیرعادی و حالت گنبد ی شکل آن است. گسل کره بس گسلی پی سنگی با مکانیسم راست لغز راستگرد و با رون أکثر

رودخانه ماسرم در مجاورت گسل کره بس واقع شده است. گسل راستالغز چپ گرد کوه پهن، شاخه ای از گسل راستالغز سبزپوشان است. علت انتخاب کوه پهن در منطقه مورد بررسی، مورفولوژی نامتقارن، غیرعادی و حالت گنبد ی شکل آن است. گسل کره بس گسلی پی سنگی با مکانیسم راست لغز راستگرد و با روند شمالی-جنوبی در زاگرس چین خورده قرار دارد. ناحیه مورد مطالعه به علت قرارگیری بر روی گسل پی سنگی کره بس، پرتگاه ساز با دیواره های بلند و صعب العبور است. در این مقاله نمودار ستونی طول درز هها، نیمرخ طولی رودخانه ماسرم، شاخص های ریخت زمین ساختی محاسبه شد. همچنین نقشه های نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، نسبت ارتفاع، نسبت طول به عرض و اختلاف ارتفاع بیشینه و کمینه زیر حوضه های مربوط به رودخانه ماسرم و تاقدیس کوه پهن تهیه شدند. نیمرخ طولی رودخانه ماسرم، تغییراتی را در نسبت عمق به پهنای رودخانه نشان داد. وجود گسل راستالغز کوه پهن در طول مسیر رودخانه دلیل این تغییرات است. . در قسمت جنوب غربی کوه پهن بالاآمدگی وجود دارد که یکی از دلایل آن می تواند چرخش ساعتی بلوکها در اثر فعالیت گسل سبزپوشان باشد ولی این امکان هم وجود دارد که گسل کوه پهن قبل از چرخش بلوکهای ناحیه سبزپوشان وجو د داشته باشد گرچه باز هم این گسل (کوه پهن) می تواند در اثر چرخش بلوکهای ناحیه سبزپوشان، بوجود آمده باشد نقشه نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf) نشان داد که کمترین مقدار (Vf) و بیشترین فعالیت، در نزدیکی رودخانه ماسرم وجود دارد، این مسئله به دلیل نزدیکی به گسل کره بس است. نتایج حاصل از نسبت ارتفاع (Rf) زیر حوضه ها نشان داد که بیشترین میزان بالاآمدگی (Uplift)، در حاشیه ی کناره ی شرقی رودخانه ماسرم به علت فعالیت گسل کره بس می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

663 - برآورد میزان تولید رسوب رودخانه جاجرود در بالا دست سد لتیان با استفاده از رگرسیون چند متغیره
فائزه بوبوری فرج الله فیاضی محمد نخعی علی اکبر متکان

در این تحقیق با هدف برآورد میزان رسوب دهی رودخانهی جاجرود در بالادست سد لتیان، از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شده است . بدین منظور ضمن شناسایی مهمترین عوامل فیزیوگرافی مؤثّر در تولید سیلاب، با ورود این فاکتورها به مدل رگرسیون ی، معادله ی دبی سیلاب و سپس معادله های دب أکثر

در این تحقیق با هدف برآورد میزان رسوب دهی رودخانهی جاجرود در بالادست سد لتیان، از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شده است . بدین منظور ضمن شناسایی مهمترین عوامل فیزیوگرافی مؤثّر در تولید سیلاب، با ورود این فاکتورها به مدل رگرسیون ی، معادله ی دبی سیلاب و سپس معادله های دبی- رسوب برای هر زیرحوضه بهدست آمد. با برّرسی این معادلات و قرار دادن پارامترهای مورد نظر در آنها حداکثر دبی های سیلابی برای زیرحوضه ها محاسبه و با کمک این معادلات راه حلهای مناسبی برای پیشبینی دبی سیلابی و بار رسوبی حمل شده ارائه گردید. همچنین برای دوره های درازمدت زیرحوضه ها (امامه، کند و افجه) حداکثر دبی بار رسوبی حمل شده بهدست آمد. نتایج بهدست آمده نشان داد که زیرحوضهی آهار به دلیل داشتن طولانی ترین زمان تمرکز، کشیدگی زیاد، شیب ملایم وتراکم پایین کمترین توان تولید رسوب را داشته و نسبت به سایر زیر حوضهها نیاز کمتری به عملیات حفاظت خاک را دارد. همچنین بیشترین توان تولید رسوب مربوط به زیرحوضهی امامه میباشد که مقدار رسوب تولید شدهی آن به 7853 تن در روز میرسد. از جمله عوامل مؤثّر بر این امر، شیب و طول حوضه، زمان تمرکز پائین و تراکم بالای آن میباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

664 - محاسبه میزان انتقال بار کل رسوب رودخانه قره آغاج در مقطع کوار با استفاده از روش های هیدرولیک رسوب
Mohammad Bahrami علی رحیمی

حوضهی آبریز رودخانهی قره آغاج از سرچشمه تا مقطع کوار دارای وسعتی در حدود 1600 کیلومتر مربع بوده و در این فاصله از جنوب باختری تا جنوب خاوری شیراز جریان دارد . در این تحقیق بار کل رسوب رودخانه ی قره آغاج تا مقطع یادشده با استفاده از خصوصیات هیدرولیکی و رسوب شناسی محاسبه أکثر

حوضهی آبریز رودخانهی قره آغاج از سرچشمه تا مقطع کوار دارای وسعتی در حدود 1600 کیلومتر مربع بوده و در این فاصله از جنوب باختری تا جنوب خاوری شیراز جریان دارد . در این تحقیق بار کل رسوب رودخانه ی قره آغاج تا مقطع یادشده با استفاده از خصوصیات هیدرولیکی و رسوب شناسی محاسبه شده است . این خصوصیات شامل عمق جریان، شیب کانال رودخانه، عرض رودخانه، سرعت جریان آب، آبدهی، زاویه ی قرار ذرات رسوبی و اندازه ی مشخّصه ی ذرات (d10، d30، d60و d90) هستند . به علاوه، با اندازه گیری دمای آب رودخانه، لزجت کینماتیکی آب به واسطه ی تأثیر آن در حرکت مواد رسوبی مشخّص شده است . نرخ بار معلّ ق رودخانه با استفاده از روش پیشنهادی یانگ ( 765040 تن در سال) برآورد شده است . این تحقیق نشان می دهد که میزان بار بستر براساس روش میر-پیتر و مولر حدود 21 درصد بار معلّق رودخانه را تشکیل می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

665 - ارزیابی حساسیت آبهای زیرزمینی به آلودگی در دشت خاتون آباد با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی
رضا درخشانی محمود علیپور

دشت خاتون آباد در استان کرمان در جنوب شرقی کشور ایران واقع شده است. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، هیچگونه رودخانه ی دائمی در منطقه وجود ندارد و همچون سایر نقاط استان کرمان کاملاً به آبهای زیرزمینی وابسته می باشد. بهدلیل وجود کارخانهی ذوب مس خاتون آباد و همچنین کارخ أکثر

دشت خاتون آباد در استان کرمان در جنوب شرقی کشور ایران واقع شده است. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، هیچگونه رودخانه ی دائمی در منطقه وجود ندارد و همچون سایر نقاط استان کرمان کاملاً به آبهای زیرزمینی وابسته می باشد. بهدلیل وجود کارخانهی ذوب مس خاتون آباد و همچنین کارخانهی مولیبدن در این دشت و اهمیت آبخوان مذبور در تأمین آب مورد نیاز صنعت، کشاورزی و شرب، در این برّرسی با استفاده از مدل دراستیک (DRASTIC)، میزان آسیب پذیری آبخوان دشت خاتون آباد به آلودگی مورد برّرسی قرار گرفته است. بدین منظور سامانهی اطّلاعات جغرافیایی (GIS) جهت تهیه ی نقشه ی آسیب پذیری آبخوان خاتون آباد مورد استفاده قرار گرفت. براساس نتایج 54/8 درصد از منطقه دارای آسیب پذیری بالا، 55/63 درصد آسیب پذیری متوسط و 91/27 درصد از منطقه دارای آسیب پذیری کم می باشد. منطقه با آسیب پذیری بالا در بالادست جریان آبهای زیرزمینی منطقه قرار دارد و در صورت ورود آلودگی به این بخش از آبخوان، احتمال پخش آن در کلّ آبخوان وجود خواهد داشت. با توجه به اینکه صنایع واقع در منطقه (ذوب مس خاتون آباد و کارخانه مولیبدن)، در بخش با آسیب پذیری بالا قرار گرفته اند، پایش آب زیرزمینی و همچنین خاک منطقه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. براساس آنالیز حساسیت، آسیب پذیری منطقه بیشترین حساسیت را نسبت به لایهی غیر اشباع (I) دارد، بعد از آن نسبت به لایه ی تغذیه ی کل (R) بیشترین حساسیت را دارا می باشد. همچنین کمترین حساسیت مربوط به جنس لایهی خاک می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

666 - سنجش میزان تاب‌آوری کارکنان کتابخانه‌های عمومی در برابر زلزله : نمونه موردی کارکنان کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه
فرشاد پرهام نیا محمود مرادی

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تاب‌آوری کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه در برابر زلزله است. روش پژوهش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی از نوع پیمایشی-توصیفی است. حجم نمونه 97 نفر از کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه است. ابزار گردآوری داده ها، با است أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تاب‌آوری کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه در برابر زلزله است. روش پژوهش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی از نوع پیمایشی-توصیفی است. حجم نمونه 97 نفر از کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه است. ابزار گردآوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه تاب‌آوری انجام شد. روایی پرسشنامه با استفاده از خبرگان مورد تأئید قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر 929/0 بدست آمد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون نشانه تک گروهی (علامت) و به کمک نرم افزار اکسل و spss نسخه 23 انجام شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد ابعاد تاب‌آوری شامل بُعد اجتماعی با میانگین 89/2 ، بُعد اقتصادی با میانگین 53/2 ، بُعد سازمانی و نهادی با میانگین 54/2 و بُعد کالبدی با میانگین 77/2 بدست آمد. در مجموع میانگین کلی تاب‌آوری برابر (71/2) بود که این وضعیت حاکی از آن بود که بین میانگین نظری (3) با میانگین‌های بدست آمده تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه در وضعیت نامناسبی از تاب‌آوری در مقابل زلزله قرار دارند. نتیجه‌گیری: تقویت ابعاد به کار رفته در پژوهش حاضر جهت حرکت به سمت تاب‌آوری در کتابخانه‌های عمومی از ضرورتی اجتناب ناپذیری برخوردار است. در این راستا آموزش آمادگی در برابر زلزله از طرف نهاد کتابخانه‌های عمومی ضروری است که گامی به سوی توسعه پایدار کتابخانه برداشته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

667 - امنیت منابع و تجهیزات کتابخانه‌ای در برابر سرقت در کتابخانه‌های پردیس دانشگاه شهید بهشتی
عطیه باغستانی تجلی محسن حاجی زین العابدینی فاطمه پازوکی

هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر شناسایی وضعیت حفاظت و نگهداری از منابع و تجهیزات کتابخانه‌های وابسته به دانشگاه شهید بهشتی است روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که به روش پیمایشی انجام‌گرفته و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه که آلفای کرونباخ آن بیش&lrm;تر از 7/ أکثر

هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر شناسایی وضعیت حفاظت و نگهداری از منابع و تجهیزات کتابخانه‌های وابسته به دانشگاه شهید بهشتی است روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که به روش پیمایشی انجام‌گرفته و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه که آلفای کرونباخ آن بیش&lrm;تر از 7/0 می&lrm;باشد، گردآوری‌شده است. پرسشنامه‌ای تهیه شد و در اختیار 20 نفر از مسئولان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و واحدهای وابسته دانشگاه شهید بهشتی قرار گرفت که از روش سرشماری برای انجام پژوهش استفاده شد. جهت بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه و نحوه رتبه‌بندی تجهیزات و منابع در کتابخانه از نظر سرقت از دید مسئولین کتابخانه‌های دانشگاه شهید بهشتی از آزمون فریدمن استفاده‌شده است. یافته&lrm;ها: یافته‌ها نشان داد که بیشترین تجهیزات و منابعی که به سرقت رفته بود، صفحات، و تصاویر و نقشه&lrm;های میان کتاب&lrm;ها است، و بیش&lrm;ترین تمهیدات به کار برده شده برای حفظ و حراست از مجموعه کتابخانه مراقبت و نگهبانی از ساختمان کتابخانه در برابر انواع دستبرد در ساعات تعطیلی است. نتیجه&lrm;گیری: وضعیت امنیت از منابع و تجهیزات در برابر سرقت در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و واحدهای وابسته (کتابخانه&lrm;ها، دانشکده&lrm;ها و پژوهشکده&lrm;ها) دانشگاه شهید بهشتی در وضعیتی مطلوب قرار دارد، که با تدابیر و روش&lrm;های علمی مطلوب&lrm;تر خواهد شد. به طور کلی بازنگری در مقررات و آیین&lrm;نامه&lrm;های مربوط به امنیت در هر کتابخانه با توجه به نوع مخاطبان ضروری است، ضمن اینکه روزآمدی قوانین و مقررات حاکم در این مسئله اهمیت مضاعف دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

668 - شناسایی عوامل بازدارنده مدیریت زمان در کتابخانه‏های دانشگاهی: مورد مطالعه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
مریم صفوی علی رضا نوروزی

هدف: شناسایی عوامل بازدارنده مدیریت زمان در کتابخانه های دانشگاهی با تأکید بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به عنوان مورد مطالعه است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران بخش‌های مختلف کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران تشکیل می دهد. در این پژوهش از مصاحبه های ساخت أکثر

هدف: شناسایی عوامل بازدارنده مدیریت زمان در کتابخانه های دانشگاهی با تأکید بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به عنوان مورد مطالعه است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران بخش‌های مختلف کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران تشکیل می دهد. در این پژوهش از مصاحبه های ساخت نیافته با تأکید بر رویکرد اکتشافی استفاده شده است. برای پاسخ به سؤال اصلی ، 12 مصاحبه انجام گرفت. برای بررسی پایایی مصاحبه از روش پایایی بازآزمون و بین کدگذاران استفاده شد. با توجه به پایایی بالای 60 درصد، نتیجه گرفته شد که پژوهش از پایایی مورد نظر برخوردار است و روایی پژوهش از طریق هفت مرحله مورد بررسی قرار گرفت که می‌توان گفت پژوهش دارای روایی محتوای بالا است یافته‌ها: با توجه به بررسی های انجام شده تِم‌های اصلی استخراج شد که از جمله عوامل بازدارنده مدیریت زمان می‌توان به عدم برنامه‌ریزی و عدم رابطه مناسب سازمانی و عدم همکاری سازمان مادر اشاره کرد که در مطالعه حاضر در قالب یک مدل کلی ترسیم شده و روابط بین تِم های استخراج شده تشریح گردیده است. در پژوهش کنونی پس از انجام مرحله بازبینی تِم ها، از میان 19 تِم اصلی اولیه، 8 تِم اصلی نهایی به وجود آمدند. داده های تِم متفرقه نیز در میان سایر تِم ها مورد استفاده قرار گرفته و در نهایت این تِم نیز حذف شد. نتیجه‌گیری: درآخر عوامل بازدارنده در مدیریت زمان در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در قالب تم‌های اصلی با نام عوامل فرهنگی (قائل نشدن مراجعه کنندگان به مدیریت زمان...)، عوامل استراتژیکی (عدم برنامه‌ریزی...) و عوامل سازمانی (عدم تفویض اختیارات و وظایف...) تقسیم‌بندی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

669 - کاربرد نظریه‌های رفتار برنامه‌ریزی شده و تبادل اجتماعی در نگرش کارکنان کتابخانه‌های عمومی خوزستان بر رفتار اشتراک دانش از طریق قصد اشتراک دانش
زهرا غفاری فریبا نظری

هدف: هدف پژوهش، تعیین کاربرد نظریه‌های رفتار برنامه‌ریزی شده و تبادل اجتماعی در نگرش کارکنان کتابخانه‌های عمومی خوزستان بر رفتار اشتراک دانش از طریق قصد رفتار اشتراک دانش بود.روش پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی تحلیلی با رویکرد علّی انجام شد. جامعه‌ی پژوهش ک أکثر

هدف: هدف پژوهش، تعیین کاربرد نظریه‌های رفتار برنامه‌ریزی شده و تبادل اجتماعی در نگرش کارکنان کتابخانه‌های عمومی خوزستان بر رفتار اشتراک دانش از طریق قصد رفتار اشتراک دانش بود.روش پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی تحلیلی با رویکرد علّی انجام شد. جامعه‌ی پژوهش کلیه کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان شامل کتابداران و کارکنان ستادی به تعداد 340 نفر است که 181 نفر به روش تصادفی ساده به‌عنوان نمونه در پژوهش انتخاب شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از توزیع پرسش‌نامه‌ محقق‌ساخته طراحی شده براساس نظریه‌های آیزن (1991) و کانکانهالی (2005) پس از تأیید روایی و پایایی توزیع گردید. پایایی پرسش‌نامه‌ها‌ی پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ نگرش نسبت به اشتراک دانش (80/0)، قصد اشتراک دانش (74/0)، رفتار اشتراک دانش (70/0)، رفتار برنامه‌ریزی شده (71/0) و تبادل اجتماعی (74/0) محاسبه و تایید شد. داده‌های حاصل پس از ورود در نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس نسخه 23 و اسمارت پی‌ال.اس با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و نیز آزمون‌ استنباطی رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد نگرش نسبت به اشتراک دانش (284/0) بر قصد اشتراک دانش و (747/0) بر رفتار اشتراک دانش و قصد اشتراک دانش (164/0) بر رفتار اشتراک دانش تأثیر معنادار مثبت دارند. همچنین نقش میانجی قصد اشتراک دانش در تأثیر نگرش نسبت به اشتراک دانش بر رفتار اشتراک دانش مورد تأیید قرار گرفت.نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش نظریه‌های رفتار برنامه‌ریزی شده و تبادل اجتماعی در نگرش کارکنان کتابخانه‌های عمومی خوزستان بر رفتار اشتراک دانش از طریق قصد اشتراک دانش کاربرد دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

670 - ارزیابی عملکرد کتابخانه های سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن (BSC)
زهرا قربانی فریبا افکاری نجمه سالمی

هدف: ارزیابی عملکرد کتابخانه های سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و شناسایی وضعیت آنها بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن (BSC) و ارائه پیشنهاد به منظور بهبود و تقویت سیستم ارزیابی عملکرد آن است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش تعداد 475 نفر از کارکنان کتابخانه های سازم أکثر

هدف: ارزیابی عملکرد کتابخانه های سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و شناسایی وضعیت آنها بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن (BSC) و ارائه پیشنهاد به منظور بهبود و تقویت سیستم ارزیابی عملکرد آن است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش تعداد 475 نفر از کارکنان کتابخانه های سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران بوده‌اند. این تعداد شامل؛ 214 نفر از بین کاربران و 165 نفر از کارکنان و 96 نفر از مدیران که بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته خانم سهیلا نبی زاده استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم‌افزار SPSS و برای پاسخ به پرسش های پژوهش از آزمون t تک نمونه ای استفاده شده است. یافته ها: منظرهای مشتری و فرآیند های داخلی بالاترین سطح توازن و در مرحله بعد منظر مالی بهترین سطح توازن را کسب کرد. و منظر رشد و یادگیری در پایین ترین سطح توازن قرار گرفت. نتیجه گیری: عملکرد در سه منظر فرآیند های داخلی، رضایت مشتری و مالی متوازن و در منظر رشد و یادگیری غیر متوازن است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

671 - بررسی نگرش کتابداران برای اجرای راهبردهای حاکمیت داده در برنامه‌ریزی مجموعه سازی منابع اطلاعاتی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی
فریبا جلیلی فریبرز درودی سیدعلی اکبر فامیل روحانی

هدف:هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش متخصصان علم اطلاعات به اجرای راهبردهای حاکمیت داده در برنامه‌ریزی مجموعه‌سازی منابع اطلاعاتی کتابخانه ‌های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی است. جامعه آماری آن 155نفر یعنی تمام کتابداران شاغل در ک أکثر

هدف:هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش متخصصان علم اطلاعات به اجرای راهبردهای حاکمیت داده در برنامه‌ریزی مجموعه‌سازی منابع اطلاعاتی کتابخانه ‌های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی است. جامعه آماری آن 155نفر یعنی تمام کتابداران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در سال98 بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه‌گیری مورگان بهره‌گرفته شد و تعداد 108 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری پرسش نامه ای محقق ساخته براساس حکمرانی داده‌ها است. روایی پرسش نامه صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ98درصد محاسبه شده است. داده‌های پژوهش پس از گردآوری با استفاده از نرم افزارSPSS25، آمار توصیفی، آنوا تک عاملی، لون و اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نگرش کتابداران در بیشتر مؤلفه‌های هفت‌گانة: کیفیت داده، کاربرد داده، فرآیند داده، استاندارد داده، یکپارچگی داده، امنیت داده و مدل‌سازی داده دربارة مجموعه سازی منابع در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه به سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه ارتباط معناداری ندارند(P>0/05). در بعضی ازمؤلفه ها مانند: کاربرد داده در مجموعه سازی با توجه به رشته تحصیلی و فرآیند داده ها و مدل سازی داده در مجموعه سازی باتوجه به سابقة کاری ارتباط معناداری دارد (p < 0/05). نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد کهکتابداران امکان پیاده‌سازی و اجرای راهبردهای حاکمیت داده در مجموعه سازی منابع در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی بالاتر از حد متوسط یعنی مطلوب ارزیابی می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

672 - بررسی میزان سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهرستان کاشان بر اساس مدل انجمن کتابداران آمریکا
حجت خدمتی نژاد

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهرستان کاشان با توجه به استانداردهای مدل سواد اطلاعاتی انجمن کتابداران آمریکا بوده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده و روش آن به صورت پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 40 نفر کتاب أکثر

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهرستان کاشان با توجه به استانداردهای مدل سواد اطلاعاتی انجمن کتابداران آمریکا بوده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده و روش آن به صورت پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 40 نفر کتابداران کتابخانه‌‌های عمومی شهرستان کاشان بود که تمامی افراد به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع‌آوری داده‌ها از طریق توزیع پرسشنامه بر اساس سه مولفه جایابی، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات صورت گرفته است. روایی پرسشنامه از طریق کسب نظراز اساتید و صاحب‌ نظران و مقدار آلفای کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه، برابر 88/0محاسبه گردیده و تحلیل داده‌ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار Spss19 صورت گرفته است یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که متوسط مهارت جایابی اطلاعات کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر کاشان برابر 343/2 و متوسط مهارت ارزیابی اطلاعات کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر کاشان برابر 308/2 بوده و در سطح مطلوبی می‌باشد. همچنین، مهارت استفاده موثراز اطلاعات آن‌ها نیز برابر 025/2 است که نشان از نامطلوب بودن این مهارت در کتابداران کتابخانه‌های عمومی کاشان دارد. در نهایت، متوسط سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر کاشان برابر 287/2 بوده که نشان می‌دهد وضعیت سواداطلاعاتی نمونه مور دمطالعه در سطح مطلوبی می‌باشد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، سطح سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی کاشان در وضعیت مطلوبی قراردارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

673 - چگونگی استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان در جهت حذف بوروکراسی‌های اداری، موازی‌کاری و فرایندهای طولانی در انجام فعالیت‌ها (مطالعه موردی: کتابخانه‏های دانشگاهی کشور)
سیده نیلوفر شامرادی

هدف: هدف تحقیق حاضر چگونگی استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان در جهت حذف بوروکراسی‌های اداری، موازی‌کاری و فرایندهای طولانی در انجام فعالیت‌ها در کتابخانه های دانشگاهی کشور است. روش پژوهش: روش تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات، اکتشافی از نوع آمیخته اس أکثر

هدف: هدف تحقیق حاضر چگونگی استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان در جهت حذف بوروکراسی‌های اداری، موازی‌کاری و فرایندهای طولانی در انجام فعالیت‌ها در کتابخانه های دانشگاهی کشور است. روش پژوهش: روش تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات، اکتشافی از نوع آمیخته است. جامعه آماری مورد نظر در بخش کیفی را خبرگان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در سمت های مدیریتی تشکیل دادند که با روش هدفمند تا 15 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه صورت پذیرفت. همچنین در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه مدیران کتابخانه های دانشگاهی در سطح کشور هستند که تعداد آن ها برابر است با 1007 نفر و به دلیل پراکندگی جغرافیایی و حجم زیاد جامعه آماری، در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای که با تقسیم دانشگاه ها به چهار بخش (شمال، جنوب، شرق و غرب) و فرمول کوکران، حجم نمونه 278 نفر تعیین شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه است که روایی آن با نظرات خبرگان و پایایی با آلفای کرونباخ 87/0 تأیید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رویکردهای گرندد تئوری و معادلات ساختاری با نرم افزار Pls استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که ابعاد اصلی مدل را، عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی، عوامل فردی و عوامل ساختاری تشکیل می دهند و شامل 74 زیرمؤلفه هستند. نتیجه گیری: مدیریت دانش و ابعاد آن به دلیل بهبود فرایندهای کاری و فعالیت های سازمانی باعث افزایش سرعت انجام کارها و کاهش بوروکراسی‌های اداری، موازی‌کاری می گردد. جهت پیاده سازی مطلوب و مناسب مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی در سطح کشور لازم است تا زیرساخت های لازم در چهار حوزه سازمانی، مدیریتی، فردی و ساختاری مورد توجه قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

674 - بررسی تأثیر مشتری مداری بر عملکرد کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی
حمیدرضا محمودی نازیلا محرابی

هدف: جذب وحفظ مشتری از اهداف سازمان های خدماتی است. هدف از انجام پژوهش پیش رو، تعیین اثر مدیریت ارتباط با مشتری بر عملکرد کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است.روش پژوهش: پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این أکثر

هدف: جذب وحفظ مشتری از اهداف سازمان های خدماتی است. هدف از انجام پژوهش پیش رو، تعیین اثر مدیریت ارتباط با مشتری بر عملکرد کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است.روش پژوهش: پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را 92 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تشکیل دادند. که از این تعداد، 73 نفر در پژوهش مشارکت کردند. جهت گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ با ضرایب964/0 برای مدیریت ارتباط با مشتری و 956/0 برای عملکرد کتابخانه تایید شد. برای بررسی فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری و آزمون رگرسیون تک متغیره استفاده شد.یافته ها: متغیر مدیریت ارتباط با مشتری با مقدار بتای 78/0 بر عملکرد کتابخانه عمومی تأثیر معناداری دارد. همچنین مؤلفه‌های فناوری اطلاعات، کاربرد مدیریت دانش، تمرکز بر مشتریان کلیدی، و سیستم CRM دارای تأثیر معناداری بر عملکرد کتابخانه عمومی هستند. مؤلفه کاربرد مدیریت دانش با شدت تأثیر برابر با 811/0، بیشترین تأثیر، و مؤلفه فناوری اطلاعات با شدت تأثیر برابر با 356/0، کمترین تأثیر را بر عملکرد کتابخانه عمومی دارد.اصالت/ارزش: اهمیت بالای پیاده سازی و استقرار مدیریت ارتباط با مشتری در حقیقت کسب رضایت مشتریان و حفظ وفاداری آنان را به دنبال دارد. علاوه بر حفظ مشتریان فعلی منجر به جذب مشتریان آتی نیز می شود. در نتیجه از صرف هزینه اضافی نیز جلوگیری به عمل می آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

675 - ارزیابی جو سازمانی کتابخانه‌ها و رابطه‌ی آن با میزان رضایت کاربران مطالعه موردی کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مریم شکفته فرزاد زبانی مریم کازرانی فرید زایری

هدف: با توجه به اهمیت جوسازمانی و از آنجایی که به نظر می‌رسد جوسازمانی سالم باعث ارتقاء خدمات به مشتریان می‌شود؛ هدف از این پژوهش ارزیابی جوسازمانی کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه علوم پرشکی شهید بهشتی و بررسی ارتباط آن با میزان رضایت مراجعان است. روش پژوهش: این پژوهش أکثر

هدف: با توجه به اهمیت جوسازمانی و از آنجایی که به نظر می‌رسد جوسازمانی سالم باعث ارتقاء خدمات به مشتریان می‌شود؛ هدف از این پژوهش ارزیابی جوسازمانی کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه علوم پرشکی شهید بهشتی و بررسی ارتباط آن با میزان رضایت مراجعان است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات پیمایشی- توصیفی است. کلیه کارکنان کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مراجعان این کتابخانه‌ها، جامعه پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهند و ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه بومی سازی شده کلایمت کوآل و پرسشنامه رضایت مراجعان صراف پور است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن، با کمک نرم افزار SPSS 19 انجام شده است. یافته ها: وضعیت جو سازمانی کتابخانه های مورد بررسی کمی بیش از میانگین (42/4) و وضعیت رضایت مندی کتابخانه های مورد بررسی نیز اندکی بیش از میانگین (3/3) به دست آمد. بین جوسازمانی و رضایت مراجعان در کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی رابطه معناداری یافت نشد. نتیجه گیری: توجه مدیران کتابخانه های مورد بررسی به ابعاد مختلف جوسازمانی و رضایت مراجعان و تقویت ابعادی که میانگین نمره کمتری کسب کرده اند ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

676 - میزان فرسودگی و انگیزش شغلی در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی: نمونه موردی استان آذربایجان شرقی
وحید آقاکیشی زاده تراب نجاری سمیه صفری حاجی خانلو

هدف: فرسودگی شغلی به عنوان یک بیماری و یکی از واقعیت‌های محیط کاری کتابداران شناخته شده است. هدف این پژوهش، سنجش میزان و ارتباط بین فرسودگی شغلی با انگیزش شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان آذربایجان شرقی است. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر پیمایشی-توصیفی و به لحاظ أکثر

هدف: فرسودگی شغلی به عنوان یک بیماری و یکی از واقعیت‌های محیط کاری کتابداران شناخته شده است. هدف این پژوهش، سنجش میزان و ارتباط بین فرسودگی شغلی با انگیزش شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان آذربایجان شرقی است. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر پیمایشی-توصیفی و به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه‌ی آماری پژوهش، کلیه‌ی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان آذربایجان شرقی است. ابزارهای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی، پرسشنامه‌ی انگیزش شغلی دانت...و دیگران[1] (1996) و پرسشنامه‌ی سنجش فرسودگی شغلی هازل و مسلش[2] (1977) می‌باشد. داده‌های آماری با کمک فنون آماری توصیفی و شاخص‌های آمار استنباطی، یعنی ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، تجزیه و تحلیل آماری شدند. یافته‌ها: فرسودگی و انگیزش شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان آذربایجان شرقی بالاتر از متوسط ارزیابی شد و ارتباط معنی‌دار بین فرسودگی شغلی و انگیزش شغلی کتابداران مشاهده گردید. نتیجه‌‌گیری: وضعیت فرسودگی شغلی در کتابخانه‌های دانشگاهی (به علت بالاتر بودن میزان فرسودگی شغلی) لزوم توجه بیشتری را در مقایسه با سایر انواع کتابخانه‌ها می‌طلبد. بالا بردن انگیزش شغلی کتابداران خواهد توانست در کاهش شیوع فرسودگی شغلی، پیشگیری و درمان آن مؤثر باشد. [1] Dunt et al [2] Hassles and Maslash تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

677 - شناسایی و رتبه‌بندی موانع جریان دانش در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی
عسگر اکبری

هدف: شناسایی و رتبه بندی موانع جریان دانش به منظور پیاده سازی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با حداقل 2 کارمند بودند که 60 مدیر در پژوه أکثر

هدف: شناسایی و رتبه بندی موانع جریان دانش به منظور پیاده سازی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با حداقل 2 کارمند بودند که 60 مدیر در پژوهش شرکت داده شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که سنجش پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون فریدمن و با نرم افزار اس.پی.اس.اس. ویرایش 22 انجام شده است. یافته ها: از بیش ترین تا کم ترین موانع شامل: عوامل مدیریتی با میانگین رتبه 51/7، عوامل فن آوری با میانگین رتبه 25/7، عوامل سازمانی با میانگین رتبه 24/6، عوامل فردی با میانگین رتبه 57/4، منبع دانش با میانگین رتبه 60/3، عوامل ماهوی دانش با میانگین رتبه 10/3، کانال های ارتباطی با میانگین رتبه 73/2 و عوامل زمانی با میانگین رتبه 01/1 بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد عوامل هشتگانه موانع جریان دانش، پیاده سازی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی محدودیت ایجاد می کنند. جهت رفع موانع توجه به عوامل مدیریتی از اولویت های اساسی کتابخانه ها می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

678 - تعیین رابطه فرهنگ‌سازمانی و انگیزش شغلی با میزان رضایتمندی شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های همدان و مرکزی
سودابه شبگرد محسن حمیدی سید مهرداد سیدین

هدف: آگاهی از وجود رابطه بین فرهنگ‌سازمانی و انگیزش شغلی با رضایتمندی شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های مرکزی و همدان می‌باشد. روش‌ پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی انجام‌گرفت و با توجه به ماهیت اهداف و سؤال‌های پژوهش أکثر

هدف: آگاهی از وجود رابطه بین فرهنگ‌سازمانی و انگیزش شغلی با رضایتمندی شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های مرکزی و همدان می‌باشد. روش‌ پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی انجام‌گرفت و با توجه به ماهیت اهداف و سؤال‌های پژوهشی دارای رویکردی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های همدان و مرکزی است. ابزار مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه فرهنگ‌سازمانی دفت، پرسش‌نامه انگیزش شغلی هَکمَن و اُلدهام و پرسشنامه رضایت شغلی می‌باشد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که از میان مؤلفه‌های 6 گانه فرهنگ‌سازمانی در بین کتابداران کتابخانه‌های وابسته به‌طور مشترک بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه تأکیدهای استراتژی بود. از میان مؤلفه‌های 11 گانه انگیزش شغلی در بین کتابداران دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه ارتباط بوده و در بین کتابداران دانشگاه آزاد اسلامی مرکزی بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه ماهیت کار است. از میان مؤلفه‌های 6 گانه رضایتمندی شغلی در بین کتابداران کتابخانه‌های وابسته به‌طور مشترک بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه مسئول مستقیم بوده است. در بین متغیرهای فرهنگ‌سازمانی و انگیزش شغلی از دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان همدان میانگین متغیر فرهنگ‌سازمانی از میانگین انگیزش شغلی بیشتر است ولی در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی استان مرکزی میانگین متغیر فرهنگ‌سازمانی از میانگین انگیزش شغلی کمتر است. نتیجه‌گیری: بین فرهنگ‌سازمانی و انگیزش شغلی با رضایتمندی شغلی و همچنین با سابقه خدمت کتابداران کتابخانه های وابسته رابطه مثبت و معنی‌داری به دست آمد. بین متغیرهای سن و تحصیلات با رضایتمندی شغلی از دید کتابداران کتابخانه‌های وابسته به‌طور مشترک ارتباط معنی داری موجود نمی‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

679 - بررسی رابطه بین رهبری دانش با بهبود سازمانی از دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران
هستی سهرابی سید علی اصغر رضوی لیلی طاهرخانی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رهبری دانش با بهبود سازمانی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابداران کتابخانه های مرکزی دا أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رهبری دانش با بهبود سازمانی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران تشکیل می دهند که مجموعاً 140 نفر می باشند. جهت گردآوری داده از دو پرسشنامه رهبری دانش ویتالا (2004) و بهبود سازمانی اورتون (2007) استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی، آزمون های آماری و از نسخه 19 نرم افزار اس پی اس استفاده شده است. یافته ها: نشان داد که وضعیت رهبری دانش با 6005/3 درصد و بهبود سازمانی با 5500/3 درصد در بین کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بالاتر از حد متوسط قرار دارد. همچنین، بین رهبری دانش و بهبود سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: می توان چنین نتیجه گیری نمود که بین رهبری دانش و بهبود سازمانی کتابداران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه نیز در این پژوهش نشان داد رهبری دانش توان پیش بینی بهبود سازمانی را دارد. از بین مولفه های رهبری دانش، مؤلفه گرایش به یادگیری بیشترین تأثیر را در پیش بینی بهبود سازمانی دارد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

680 - ارزیابی میزان رضایت کاربران از کتابخانه‌های دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی تهران)
فاطمه زندیان فاطمه ناصری عاطفه شریف حمیدرضا محمودی

هدف: هدف این پژوهش دستیابی به میزان رضایت کاربران از کتابخانه های دانشگاهی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره تحقیقات کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شد. روایی پ أکثر

هدف: هدف این پژوهش دستیابی به میزان رضایت کاربران از کتابخانه های دانشگاهی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره تحقیقات کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شد. روایی پرسشنامه مورد تایید متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز 864/0 گزارش شد و بر این اساس تایید شد. کاربران کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های دولتی شهر تهران جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. جهت نمونه گیری از روش نمونه گیری تلفیقی متوالی استفاده و 60 پرسشنامه میان کاربران توزیع شد. به منظور پاسخگویی به سوالات، از آماره های توصیفی (میانگین و فراوانی) و آزمون تی تک نمونه استفاده شد. نرم افزار spss به منظور تحلیل توصیفی داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: یافته ها نشان داد که کاربران تا حد بسیار کمی (85/1) از منابع کتابخانه، تا حد کمی (5/2) از ساختمان و تجهیزات کتابخانه، تا حد کمی (72/2) از کتابداران کتابخانه، و همچنین تا حد کمی (24/2) از خدمات کتابخانه رضایت دارند. همچنین با توجه به مقادیر معناداری (000/0) و (003/0) می توان مدعی شد که میان وضع موجود و وضع مطلوب رضایت کاربران از منابع، ساختمان و تجهیزات، کتابداران، و خدمات کتابخانه های دانشگاهی تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: به طور کلی، می توان مدعی شد که کاربران تا حد کمی از کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های دولتی رضایت دارند. بنابراین نیاز است تحولی همه جانبه در راستای ارتقاء و بهبود وضعیت کتابخانه های دانشگاهی رخ دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

681 - تعیین رابطه بین یادگیری سازمانی با توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی
سید مهرداد سیدین صفر مرادی نیا اکبر بهمنی

هدف: آگاهی از وجود رابطه بین یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش به شیوه پیمایشی، توصیفی انجام‌شده و جامعه آماری شامل 146 نفر از کارکنان شاغل در کتابخانه‌های وابسته به اداره کل کتابخانه‌های عمومی در استان م أکثر

هدف: آگاهی از وجود رابطه بین یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش به شیوه پیمایشی، توصیفی انجام‌شده و جامعه آماری شامل 146 نفر از کارکنان شاغل در کتابخانه‌های وابسته به اداره کل کتابخانه‌های عمومی در استان مرکزی بوده‌اند. گردآوری داده‌ها به شیوه سرشماری بوده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه توانمندسازی اسپریتزر و پرسش‌نامه یادگیری سازمانی نیف می‌باشد و در پژوهش حاضر مقدار آلفای کرونباخ به‌دست‌آمده برای هر دو پرسشنامه 93/0 بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و فریدمن استفاده‌شده است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که رابطه همبستگی قوی و مثبت بین احساس معناداری شغل با یادگیری سازمانی، بین احساس شایستگی و یادگیری سازمانی، بین احساس استقلال با یادگیری سازمانی، بین احساس مؤثر بودن در شغل با یادگیری سازمانی و بین احساس اعتماد به همکاران و یادگیری سازمانی در بین کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی وجود دارد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که یادگیری سازمانی بر توانمندسازی (معنی‌دار بودن شغل، احساس شایستگی در شغل، استقلال، مؤثر بودن در شغل و اعتماد به همکاران) مؤثر است و می‌تواند مبنایی برای تدوین راهبردهای مناسب منابع انسانی در زمینه یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران باشد و کتابخانه‌های عمومی با بهره‌گیری از نتایج حاصله، می‌توانند در دنیای نوین رقابتی که همواره در حال تغییر است به حیات خود ادامه دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

682 - تقسیم بازار مشتریان کتابخانه‌های عمومی بر مبنای وفاداری به روش تحلیل خوشه‌ای کا- میانگین (مطالعه استان‌های لرستان، فارس، و خوزستان)
مریم کشوری ندا پورخلیل مرجان خجسته فر

هدف: هدف این پژوهش تقسیم بازار مشتریان کتابخانه های عمومی سه استان لرستان، فارس، و خوزستان بر مبنای مفهوم وفاداری است. روشپژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه پژوهش اعضای کتابخانه های عمومی سه استان لرستان، فارس، و أکثر

هدف: هدف این پژوهش تقسیم بازار مشتریان کتابخانه های عمومی سه استان لرستان، فارس، و خوزستان بر مبنای مفهوم وفاداری است. روشپژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه پژوهش اعضای کتابخانه های عمومی سه استان لرستان، فارس، و خوزستان هستند. با توجه به روش آماری پژوهش تعداد 350 پرسشنامه توزیع گردید و تجزیه و تحلیل نهایی روی 300 پرسشنامه برگشتی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته است (الفای کرونباخ = 874/0). در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس و با روش های تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای کامیانگین انجام شد. یافته ها: با اجرای تحلیل عاملی، 5 عامل (با مجموعاً 157/64 درصد از کل واریانس) شناسایی شدند. با اجرای تحلیل خوشه ای کامیانگین، دو خوشه تشکیل شد که به عنوان "وفاداران نگرشی و رفتاری" و "مشتریان خنثی" نامگذاری شدند، خوشۀ مشتریان وفادار نگرشی و رفتاری، هم نگرش مطلوبی نسبت به کتابخانه دارند و میزان استفاده بالایی نسبت به خدمات و محصولات کتابخانه دارند؛ در حالی که مشتریان خنثی در هر دو بعد وفاداری در سطح متوسط قرار داشته اند. بین خوشه ها از از نظر میزان امانت کتاب و نشریات اختلاف معنی دار وجود دارد. اصالت ارزش: بازار پژوهشی در حوزه کتابخانه های عمومی منجر به شناخت ویژگی های جامعه مخاطب شده و این مطلب می تواند منجر به ارائه برنامه های بازاریابی علمی و هدفمند، متناسب با نیازهای گروه های مخاطب مختلف شود. ضمن اینکه مشتریان وفادار سرمایه های مهمی برای کتابخانه های عمومی محسوب می شوند و شناسایی این بخش از مشتریان می تواند مزایای بسیاری برای کتابخانه ها داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

683 - رابطه هوش سازمانی و اثربخشی در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان از دیدگاه کتابداران
رقیه نجفی خواه عصمت مومنی

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از تأثیر هوش سازمانی بر اثربخشی سازمانی و شناسایی وضعیت هر کدام از متغیرهای مذکور در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام گرفت. روش پژوهش: پژوهش از نظر نوع، کاربردی، از نظر روش، توصیفی – پیمایشی، و أکثر

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از تأثیر هوش سازمانی بر اثربخشی سازمانی و شناسایی وضعیت هر کدام از متغیرهای مذکور در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام گرفت. روش پژوهش: پژوهش از نظر نوع، کاربردی، از نظر روش، توصیفی – پیمایشی، و از نظر ماهیت، مطالعۀ همبستگی است. ابزار گردآوری اطلاعات دو پرسشنامۀ هوش سازمانی کارل آلبرخت و اثربخشی سازمانی پارسونز است. جامعۀ پژوهش، 162 نفر کتابدار کتابخانه های عمومی استان گیلان بوده است که با استفاده از جدول مورگان نمونه ای به حجم 118 نفر انتخاب گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی و برای انجام محاسبات آماری از نرم افزار آماری (اس. پی. اس. اس.) استفاده شده است. یافته ها: بین هوش سازمانی و مؤلفه های آن با اثربخشی سازمانی و مؤلفه های آن رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. میزان برخورداری کتابداران از هوش سازمانی و مؤلفه های آن بالاتر از حد متوسط قرار دارد. در خصوص وضعیت اثربخشی سازمانی، میزان اثربخشی سازمانی و مؤلفه‌های آن به جز مؤلفه پایداری و حفظ الگوها که کمتر از حد متوسط بدست آمده است در دیگر مؤلفه ها بالاتر از حد متوسط بوده است. نتیجه گیری: هوش سازمانی بر موفقیت و اثربخشی کتابخانه تأثیرگذار است. توجه یکسان به همه ی مؤلفه های هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی و تلاش های هماهنگ و سازمان‌یافته در جهت حل مسائل کاری، افزایش حقوق و مزایا، فراهم کردن امکانات رفاهی و طرح های تشویقی، ایجاد نظام پاداش رضایت‌بخش زمینه رشد و پیشرفت کتابدران را فراهم کرده و در نتیجه باعث ارتقای اثربخشی در کتابخانه ها خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

684 - ارائه چارچوبی مناسب جهت برنامه ریزی مشارکتی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی در راستای توسعه پایدار
زهرا اباذری مریم امیدخدا

هدف: این مقاله با هدف ارائه چارچوبی مناسب جهت برنامه ریزی مشارکتی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی در راستای توسعه پایدار نگاشته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است که ضریب نسبی روایی محتوایی (CVR) و أکثر

هدف: این مقاله با هدف ارائه چارچوبی مناسب جهت برنامه ریزی مشارکتی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی در راستای توسعه پایدار نگاشته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است که ضریب نسبی روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI) آن تأیید شده است. جامعه پژوهش کتابداران کتابخانه‌های عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بودند. 357 نفر کتابدار از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون فریدمن در نرم‌افزار اس.پی.اس. اس 22 استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که مؤلفه های اولویت دار عبارتند از : شناخت دقیق ذینفعان، رقبا، مشتریان و تامین کنندگان و توجّه به ایجاد فضای مشارکتی (مشارکت شهروندی). همچنین زیرمؤلفهی: شناخت کاربران کتابخانه، توجّه به رویکردهای توسعۀ اجتماعی مانند ایجاد وفاق و بحث و تبادل نظر محلی با برگزاری جلسات و جمع های صمیمانه محلی برای طراحی فعالیت های فرهنگی در اولویت بوده اند به طوری‌که می توانند به عنوان چارچوبی برای برنامه ریزی مشارکتی در راستای توسعه پایدار به منظور طراحی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی ایران مورد استفاده قرار گیرند. نتیجه ‌ گیری: بکارگیری مؤلفه های برنامه ریزی مشارکتیمی تواند به عنوان چارچوبی برای طراحی فعالیت های فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد. بکارگیری این چارچوب برنامه ریزان و مدیران را درتصمیم گیری های مربوط به فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی یاری خواهد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

685 - بررسی میزان گرایش به مطالعه منابع مذهبی: مطالعه موردی در شهرستان ارومیه
موسی یمین فیروز زهرا کریم خانی

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان گرایش به مطالعه منابع مذهبی در بین اعضای کتابخانه های عمومی در مقایسه با منابع غیر مذهبی بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بر اساس سیاهه وارسی محقق ساخته، داده های مورد نیاز از 13 کتابخانه عمومی شهرستان ارومیه (4 کتابخانه روستا أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان گرایش به مطالعه منابع مذهبی در بین اعضای کتابخانه های عمومی در مقایسه با منابع غیر مذهبی بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بر اساس سیاهه وارسی محقق ساخته، داده های مورد نیاز از 13 کتابخانه عمومی شهرستان ارومیه (4 کتابخانه روستایی و 9 کتابخانه شهری) که در مجموع دارای 8816 نفر عضو هستند، با استفاده از نرم افزار کتابخانه ای سامان استخراج گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و برای بیان تفاوت معنی داری از آمار استنباطی (آزمون آماری T) استفاده شده است. یافته ها:از مجموع کتاب های مذهبی موجود در کتابخانه های عمومی شهرستان ارومیه (48927 نسخه)، 14337نسخه آن (30/29 درصد) توسط اعضای کتابخانه به امانت رفته است که میزان آن در کتابخانه های عمومی روستایی در مقایسه با کتابخانه های عمومی شهری بیشتر بوده است اما این تفاوت از لحاظ آزمون آماری معنا دار نبوده است (P=>0.05). نتیجه گیری : به طور کلی تفاوت معناداری بین سرانه مطالعه منابع مذهبی و غیرمذهبی در کتابخانه های مورد بررسی وجود داشته است؛ یعنی میزان مطالعه منابع غیرمذهبی (32/3± 81/7) در کتابخانه های مورد بررسی به مراتب بیشتر از منابع مذهبی (41/0± 88/0) بوده است (Sig= 0.001). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

686 - ارائه الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی کتابخانه‌های دانشگاهی از طریق رفتار تسهیم دانش
زهرا فرجی عاطفه زارعی فریبرز درودی

هدف : هدف پژوهش طراحی الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی برای کاربران از طریق رفتار تسهیم دانش در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده ها، آمیخته است. در فاز کیفی تحقیق 9 أکثر

هدف : هدف پژوهش طراحی الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی برای کاربران از طریق رفتار تسهیم دانش در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده ها، آمیخته است. در فاز کیفی تحقیق 9 نفر از خبرگان حوزه‌های مدیریت دانش انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در این فاز، از روش گلوله برفی استفاده شد و این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری محقق ادامه یافت. در فاز کمّی نیز، کلیه کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته و از این میان، 210 نفر از روش نمونه برداری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در فاز کمّی تحقیق نیز، ابزار اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامه‌ای بسته و محقق ساز مشتمل بر 42 گویه بود که بر اساس مدل مفهومی اولیه طراحی گردید. در فاز کمّی تحقیق، جهت انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی، از نرم‌افزارهای SPSS و Lisrel استفاده شد. یافته‌ها: در این پژوهش با تأکید مدیران بر لزوم تسهیم دانش، در میزان درک و علاقه و تعهد کاری کتابداران، به تعامل با همکاران با تحصیلات در حوزه های مختلف کتابداری به صورت رسمی و غیررسمی، در راستای کسب اطلاعات در حوزه های فناوری اطلاعات و ارتباطات و فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه، به منظور بررسی میزان درک کتابداران در محاسبه برخی از فرایندها و رویه‌های سازمانی حاکم بر کتابخانه‌ و در طی یافته ها، این مهم حاصل شد که الگوبرداری از کتابخانه‌های دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی در مدیریت دانش تأثیر معناداری دارد. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق منجر به طراحی الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی برای کاربران کتابخانه‌های دانشگاهی از طریق رفتار تسهیم دانش در بین کتابداران (بر اساس ساختار مدل پارادایمی) شد و روابط فرضی مدل در یک جامعه وسیع مورد آزمون و تأیید قرار گرفتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

687 - بررسی میزان رضایتمندی دانشجویان از کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بر اساس مدل سروکوال
حجت الله حسن لاریجانی فرزین اعتمادی

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رضایتمندی دانشجویان از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بر اساس مدل سروکوال است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که 381 نفر انت أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رضایتمندی دانشجویان از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بر اساس مدل سروکوال است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که 381 نفر انتخاب شدند. پرسشنامه برگرفته از پرسشنامه پارسومن بود. برای تعیین پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ به دست آمده از تحلیل پرسشنامه 949/0 که نشان دهنده قابلیت اطمینان بالای پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از گردآوری پرسشنامه ها توسط نرم افزار SPSS22 و آزمون‌های آماری (آزمون تی، آزمون فریدمن) انجام گرفته و در قالب جداول توزیع فراوانی و نمودارها با استفاده از برنامه Excel تهیه گردیده است. یافته ها: یافته‌ها نشان داد مؤلفه میانگین رتبه عوامل ملموس 71/3 ، میانگین رتبه قابلیت اعتماد و اطمینان 84/2 ، میانگین رتبه مؤلفه پاسخگو بودن 07/2 و میانگین رتبه همدلی 38/1 در رتبه است. نتیجه گیری: می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که بین بهبود کیفیت خدمات ارائه شده و میزان رضایت دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج آزمون هم نشان داد از بین مؤلفه های کیفیت خدمات عوامل ملموس بیشترین تاثیر را در بهبود کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه دارد سطح کیفیت خدمات ارائه شده در این کتابخانه در سطح پایین تر از سطح متوسط قرار دارد و مراجعه‌کنندگان از خدمات ارائه شده در این کتابخانه رضایت ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

688 - بررسی وضعیت اطلاع رسانی و اطلاع جویی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمان درباره اطلاعات سلامت
سعید غفاری مرجان پورحبیبی

هدف: دسترسی پذیر ساختن اطلاعات علمی و توجه به فرایند اطلاع یابی در حوزه بهداشت و سلامت، می تواند شرایط را برای افزایش و ارتقای سطح سواد سلامت و نیز سلامت افراد در جامعه امروزی فراهم نماید. مطالعه حاضر با هدف بررسی رفتار اطلاع‌یابی سواد سلامت در میان کتابداران کتابخانه ه أکثر

هدف: دسترسی پذیر ساختن اطلاعات علمی و توجه به فرایند اطلاع یابی در حوزه بهداشت و سلامت، می تواند شرایط را برای افزایش و ارتقای سطح سواد سلامت و نیز سلامت افراد در جامعه امروزی فراهم نماید. مطالعه حاضر با هدف بررسی رفتار اطلاع‌یابی سواد سلامت در میان کتابداران کتابخانه های عمومی کرمان صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به روش پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری مطالعه 275 کتابدار در کتابخانه های عمومی استان کرمان تشکیل می دهند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمونهای آماری و نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد راﻳﺞ ﺗﺮﻳﻦ راه ﻛﺴﺐ اﻃﻠﺎﻋﺎت ﺳﻠﺎﻣﺖ ﻛﺘﺎﺑﺪاران، ﺟﺴـﺘﺠﻮ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﺳﺖ. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻛﺘﺎﺑﺪار در ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻃﻠﺎﻋﺎت ﺳﻠﺎﻣﺖ، راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻃﻠﺎﻋﺎت ﺳﻠﺎﻣﺖ درﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﻤﻚ ﻛﺘﺎﺑﺪاران ﺑﺮای ﺟﺴﺘﺠﻮی اﻃﻠﺎﻋﺎت ﺳﻠﺎﻣﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﻋﻀﺎءاﺳﺖ. پژوهش حاضر نشان داد که کتابداران کتابخانه های عمومی کرمان به ترتیب با هدف اطلاع از روشهای درمان بیماری، اطلاع از نوع بیماری، اطلاع از روشهای پیشگیری از بیماری و اطلاع از وضعیت بهداشتی خود اقدام به اطلاع یابی سواد سلامت می کنند. همچنین پزشکان متخصص و فوق تخصص، کتاب، تلویزیون، وبسایتها و نیز شبکه اجتماعی تلگرام با بالاترین میانگین‌ها، به عنوان مهمترین مجاری کسب اطلاعات سلامت شناسایی شده‌اند. نتیجه گیری: از آنجایی که مجاری و منابع کسب اطلاعات بهداشتی و سلامت در ارتقای سواد سلامت کتابداران مورد بررسی تاثیر گذار بوده‌است، می توان با آموزش جستجوی منابع اطلاعاتی و نیز تقویت فرایند اطلاع‌یابی آنها، به ارتقای سواد سلامت و به تبع آن سطح سلامت افراد کمک فراوانی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

689 - بررسی موانع مؤثر بر جذب و استفاده‌ی کاربران از خدمات کتابخانه‌های عمومی: مطالعه موردی شهر دزفول
ثمانه السادات قاضی دزفولی سارا سعیدی زاده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی موانع مؤثر بر جذب و استفاده‌ی کاربران از خدمات کتابخانه‌های عمومی شهردزفول است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه‌ی اجرا پیمایشی توصیفی است و با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته انجام گرفته است. با توجه به تعداد کل اعضای این أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی موانع مؤثر بر جذب و استفاده‌ی کاربران از خدمات کتابخانه‌های عمومی شهردزفول است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه‌ی اجرا پیمایشی توصیفی است و با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته انجام گرفته است. با توجه به تعداد کل اعضای این کتابخانه‌ها 382 نفر به صورت تصادفی انتخاب، و پرسشنامه‌ها توزیع شدند، پس از توزیع پرسشنامه‌ها 309 نفر به سئوالات پاسخ دادند. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSSتجزیه وتحلیل شدند و از آمار توصیفی و جداول فراوانی و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که به ترتیب اولویت، موانع شخصی در استفاده و جذب افراد تمایل به استفاده از اینترنت در رتبه اول، مشغله زیاد تحصیلی،کاری، شخصی در رتبه دوم و ترجیح دادن سرگرمی‌های دیگر در رتبه سومو موانع مؤثرکتابخانه‌ای، کمبود شرایط رفاهی مناسب در رتبه اول، کمی تبلیغات تلویزیونی در رتبه دوم، عدم تبلیغات محلی و منطقه ای مناسب درجایگاه سوم قرار دارند. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش استفاده‌ کاربران از خدمات اینترنتی و گوشی‌های همراه به عنوان اولین و مهمترین مانع جذب شخصی و کمبود شرایط رفاهی در کتابخانه های عمومی دزفول اولین مانع کتابخانه‌ای موثر در عدم جذب و استفاده از خدمات این کتابخانه هاست و همچنین نتایج نشان داد که افزایش میزان تحصیلات افراد سطح خواسته آنها را از شرایط فیزیکی کتابخانه‌ها و استفاده از خدمات کتابخانه ها بیشتر می‌کند و مردان نسبت به زنان موانع شخصی بیشتری در استفاده از خدمات کتابخانه‌های عمومی شهردزفول دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

690 - بررسی رابطه بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران: مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی
موسی یمین فیروز زهرا کریم خانی معصومه محمدی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین وضعیت جو سازمانی و میزان فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی و همچنین رابطه بین جو سازمانی با فرسودگی شغلی بود. روش: روش تحقیق حاضر، تحلیلی – پیمایشی از نوع کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کل کتابد أکثر

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین وضعیت جو سازمانی و میزان فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی و همچنین رابطه بین جو سازمانی با فرسودگی شغلی بود. روش: روش تحقیق حاضر، تحلیلی – پیمایشی از نوع کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کل کتابداران کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی تشکیل میدهد که180 نفر است. برای گردآوری دادههای پژوهش از پرسشنامه جو سازمانی کلایمت کوال و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در سطح آمار توصیفی از میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار و برای پاسخ به فرضیههای پژوهش از آزمون ضریب همبستگی و آزمون تی تک نمونهای استفاده گردید. یافتهها: میانگین نمره جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی به ترتیب (31/41 ±77/176) و( 18/17 ±35/51) برآورد گردید. میانگین نمره فرسودگی شغلی کتابداران با توجه به متغیرهایی همچون جنسیت، سابقه خدمت و رشته تحصیلی تفاوت معناداری با همدیگر نداشته است(p 0.05) و آزمون آماری نشان داد که بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی ارتباط معناداری وجود ندارد(p اصالت/ارزش: این مقاله را میتوان در زمره اولین پژوهشهایی قلمداد کرد که به بررسی رابطه بین جو سازمانی کتابخانهها و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

691 - راه‌حل‌های معنایی برای کتابخانه‌های دیجیتال با تأکید بر استانداردها و فن‌آوری‌های وب معنایی
زهره میرحسینی مراد دستاران

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مرور مفاهیم معنایی-اجتماعی در حال ظهور در کتابخانه های دیجیتال است و در این راستا توان بالقوۀ استفاده از استانداردها و فنآوری های وب معنایی را مورد کنکاش قرار داده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوۀ سندی و از نوع مروری- تحلیلی است که برای ار أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مرور مفاهیم معنایی-اجتماعی در حال ظهور در کتابخانه های دیجیتال است و در این راستا توان بالقوۀ استفاده از استانداردها و فنآوری های وب معنایی را مورد کنکاش قرار داده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوۀ سندی و از نوع مروری- تحلیلی است که برای ارزیابی تغییرات در حوزۀ وب معنایی و کتابخانه دیجیتال از زمینه نظری دیرینه شناسی میشل فوکو بهره برده است. جامعه آماری نیز منابع مورد مطالعه در زمینه کتابخانه های دیجیتال و وب معنایی می باشد. یافته ها: در تحقیق حاضر پس از بررسی چالش های پیاده سازی وب معنایی و دسترسی به ابزارها و سرویس های معنایی وب، مزایای بکارگیری استانداردهای (آر دی ای و آر دی اف)، نمایان شده است و در این راستا طبقه بندی اجمالی از ابزارها و سرویس های معنایی ارائه شده است. علاوه بر این، چک لیستی برای ارزیابی بیشتر ابزارها، سرویس ها و پروژه های معنایی پیشنهاد شده است. نتیجه گیری: با توجه به این که کتابخانه های دیجیتال حجم عظیمی از داده های آینده را در اختیار خواهند داشت، استفاده از استانداردها و فن آوری های وب معنایی در کتابخانه های دیجیتال سطح جدیدی از انعطاف پذیری، تعامل، ارتباط متقابل و اشتراک گذاری دانش را میسر ساخته و موجب تقویت و گسترش قابلیت های آنها خواهد شد. لذا لازم است از استاندارهاو ابزارهای وب معنایی در کتابخانه های دیجیتال استفاده کرد. در وب معنایی، چارچوبی ارائه می شود که در آن موضوعات می توانند بر اساس ویژگی های خاص خود تعریف شوند و در عین حال، این موضوعات در میان شبکه ای از ارتباط امکان می یابند تا معنایی نیز به آنها اضافه شود. از طریق وب معنایی، کتابخانه های دیجیتال معناشناختی اجتماعی سطح جدیدی از قابلیت ها، افزایش همکاری و ارتباطات متقابل و اشتراک گذاری دانش را ارائه خواهند داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

692 - وب‌سنجی و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال ایران
موژان معارف سودابه شاپوری هاجر زارعی شهرام صلواتی

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین وضعیت رویت پذیری کتابخانه‌های دیجیتال ایران است. روش‌ پژوهش: این مطالعه به روش تحلیل پیوندی و بررسی آمار بازدید سایت کتابخانه های دیجیتال ایران صورت گرفته و از نوع ارزیابانه است. نوشتار حاضر به بررسی رتبه یاهو، گوگل، الکسا، رتبه در میان سا أکثر

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین وضعیت رویت پذیری کتابخانه‌های دیجیتال ایران است. روش‌ پژوهش: این مطالعه به روش تحلیل پیوندی و بررسی آمار بازدید سایت کتابخانه های دیجیتال ایران صورت گرفته و از نوع ارزیابانه است. نوشتار حاضر به بررسی رتبه یاهو، گوگل، الکسا، رتبه در میان سایت های ایران و پیوندهای دریافتی کتابخانه‌های دیجیتال ایران پرداخته است. 50 کتابخانه‌ دیجیتال که واجد شرایط، داشتن نرم‌افزار مناسب، وجود منابع اطلاعاتی و راه‌اندازی رسمی کتابخانه بودند جامعة بالقوة این پژوهش را تشکیل ‌داده اند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی در نرم افزار اکسل استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد با سنجش اعتبار وب‌سایت کتابخانه‌های دیجیتال با فاکتور پیج رنک یاهو فقط 9 کتابخانه شناسایی شده است، کتابخانه دیجیتال تبیان رتبه اول را در بررسی پیوندهای دریافتی و رتبه گوگل به‌دست آورده و کتابخانه دیجیتال دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران رتبه اول را در میان سایت های داخل ایران و رتبه جهانی در بین جامعه آماری پژوهش به‌دست آورده‌اند، کتابخانه دیجیتال دانشگاه علامه طباطبایی نیز اولین رتبه یاهو را کسب کرده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که درمجموع درصد بالایی از وب‌سایت‌های کتابخانه‌های دیجیتال مورد مطالعه حضور پررنگی در سطح بین المللی نداشتند، که این امر نشان‌دهنده نقاط ضعف وب‌سایت‌های مذکور بوده است. کم‌بودن تعداد صفحات وب انگلیسی و جوان ‌بودن کتابخانه های دیجیتال ایران از عمده دلایل حضور ضعیف کتابخانه های دیجیتال ایران در وب به‌شمار می‌روند. استفاده از آمیخته ترفیع مناسب و عوامل انسانی موثر میتواند در بهبود شرایط این کتابخانه‌ها موثر باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

693 - مقایسه کاربرد روش‌های اقتصاد سنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات کتابخانه‌ها
ویدا صیفوری فهیمه باب الحوائجی فاطمه نوشین فرد داریوش مطلبی

هدف: مقایسه کاربرد روش های اقتصادسنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات کتابخانه های مرکزی است. روش: ارزش گذاری مشروط با تکنیک اولویت های اظهار شده و روش‌های اقتصادسنجی چون رگرسیون خطی، لجستیک، پروبیت و هگمن استفاده ‌شده است. جامعه آماری کاربران کتابخانه های مرکزی که با استفاد أکثر

هدف: مقایسه کاربرد روش های اقتصادسنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات کتابخانه های مرکزی است. روش: ارزش گذاری مشروط با تکنیک اولویت های اظهار شده و روش‌های اقتصادسنجی چون رگرسیون خطی، لجستیک، پروبیت و هگمن استفاده ‌شده است. جامعه آماری کاربران کتابخانه های مرکزی که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، تعداد10 کتابخانه انتخاب و حجم نمونه با استفاده ازفرمول میشل وکارسون درسطح10درصد854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش‌نامه محقق ساخته دو‌بعدی با 40 سؤال که از روایی صوری و پایایی با آلفای کرونباخ 83/0 برخوردار است. یافته ها: در بررسی اثر نهایی هر یک از متغیرها، مقدار تغییر در احتمالات پیش بینی شده متغیر وابسته الگو (تمایل به پرداخت کاربران) به ازای یک واحد تغییر در متغیر مورد نظر )در حالی که دیگر متغیرها ثابت هستند) نشان داد که بین متغیرهای توضیحی به کار گرفته شده در مدل ها هیچگونه هم خطی وجود ندارد، به گونه ای که ضریب همبستگی دو به دوی هیچ کدام از متغیرهای مستقل بیش از 54 درصد نبود. نتیجه گیری: عوامل جمعیت شناختی و فردی بیشتر از سایر عوامل برتمایل به پرداخت افراد موثر هستند. بر اساس کشش وزنی متغیر درآمد، درصورت ثابت بودن سایر عوامل موثر، افزایش1 درصدی در درآمد پاسخگویان احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی را بیش از 70% افزایش می دهد. تفاوت معنی داری در نتایج حاصل از دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نشد. روش دو مرحله ای هگمن نیز با وجودی که می تواند میان عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قایل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کمتری برآورد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

694 - آزمون مدل ارتقای امنیت اجتماعی توسط نهادکتابخانه‌های عمومی کشور
شهناز مصیب زاده زهره میرحسینی زهرا اباذری نجلا حریری

هدف: هدف پژوهش حاضر این بود که عوامل ارتقای امنیت اجتماعی مورد تایید خبرگان را با استفاده از نظر کتابداران و کارشناسان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در قالب مدل ارائه دهد، و برازش آن را با شاخص‌های آماری مناسب بررسی نماید. روش پژوهش: پژوهش، از نظر هدف کاربردی بوده و از ر أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر این بود که عوامل ارتقای امنیت اجتماعی مورد تایید خبرگان را با استفاده از نظر کتابداران و کارشناسان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در قالب مدل ارائه دهد، و برازش آن را با شاخص‌های آماری مناسب بررسی نماید. روش پژوهش: پژوهش، از نظر هدف کاربردی بوده و از روش پیمایشی –تحلیلی استفاده کرده است. جامعه پژوهش شامل مدیران کتابخانه‌های عمومی نهاد و کارشناسان ادارات کل استان‌ها بود که حجم نمونه برای آن، 428 نفر تعیین شد. ابزار مورد استفاده پرسشنامه تحقیق مصیب زاده، میرحسینی، اباذری، حریری (1398) بود که مورد تایید 50 تن از خبرگان در زمینه کتابداری و امنیت اجتماعی قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 89/0 محاسبه شد. در نهایت با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری، اهمیت عوامل موثر مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آموس[1] استفاده شد. یافته ها: در مدل نهایی بر اساس نظرات کارشناسان و مسئولان کتابخانه‌ها، مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ارتقای امنیت اجتماعی شامل چهار مؤلفه اصلی امنیت و سرمایه اجتماعی، فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، غنی‌سازی اوقات فراغت و ترویج خواندن بود که با آزمون فرضیه‌های تحقیق تأیید شده و می‌توانند تأثیر معناداری بر امنیت اجتماعی داشته باشند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کتابخانه‌های عمومی به عنوان مؤسسه‌ای اجتماعی می‌توانند در راستای ارتقای امنیت اجتماعی جامعه گام‌های مؤثری بردارند. مؤلفه‌ها و زیرمولفه‌های شناسایی شده حاصل از این پژوهش درقالب مدل می‌تواند توسط مسئولان و دست‌اندرکاران کتابخانه‌های عمومی به عنوان ابزاری در جهت برنامه‌ریزی برای ارتقای امنیت اجتماعی استفاده شود. [1] Amos تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

695 - سواد دیجیتال مدیران و میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
حمید امان الهی نیک فاطمه نوشین فرد سعید امان الهی نیک

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی نقش سطح سواد دیجیتال مدیران در میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در مرکز اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. روشپژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش پیمایشی- تحلیلی و از نوع همبستگی می‌باش أکثر

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی نقش سطح سواد دیجیتال مدیران در میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در مرکز اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. روشپژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش پیمایشی- تحلیلی و از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 97 نفر از مدیران و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته شده مدیریت سایبرنتیک و پرسشنامه 32 گویه ای سواد دیجیتال استفاده شد. میزان ضرایب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه سواد دیجیتال 819/0 و برای پرسشنامه مدیریت سایبرنتیک 808/0 محاسبه شده است. برای بررسی و آزمون فرضیه ها و بررسی روابط علّی متغیرهای موجود در پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS استفاده شده است. یافته ها: بررسی و آزمون مدل مفهومی پژوهش حاکی از قوت مدل مفهومی در پیش‌بینی متغییرها دارد. همچنین بین سطح سواد دیجیتال و مؤلفه‌های آن با میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد کهرابطه تنگاتنگ بین سطح سواد دیجیتال و پیاده سازی الگوی مدیریت سایبرنتیک در سازمان ها به عنوان پیش زمینه‌ای جهت ایجاد سازمانی سالم به لحاظ دوام، بقا، سازگاری و کنش در مقابل تغییرات و تهدیدات محیطی و خارجی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

696 - رابطۀ بین هوش فرهنگی و ویژگی‌های کارآفرینانۀ کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی مطالعۀ موردی: کتابخانه‌های دانشگاهی شهر مشهد
سیده سمیه موسوی زهرا جعفرزاده کرمانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین هوش فرهنگی و ویژگی های کارآفرینانۀ کتابداران کتابخانه های دانشگاهی مشهد که به دانشجویان غیر ایرانی ارائه خدمت می نمایند، انجام شده است. روشپژوهش: این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی توصیفی- تحلیلی انجام گرف أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین هوش فرهنگی و ویژگی های کارآفرینانۀ کتابداران کتابخانه های دانشگاهی مشهد که به دانشجویان غیر ایرانی ارائه خدمت می نمایند، انجام شده است. روشپژوهش: این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده های آن دو پرسشنامۀ هوش فرهنگی ارلی و آنگ (2007) با پایایی 91/0 و ویژگی های کارآفرینانۀ کردنائیج و همکاران (1386) با پایایی 94/0 بوده است. جامعۀ پژوهش را کتابداران کتابخانه های دانشگاهی مشهد که به دانشجویان غیر ایرانی ارائه خدمت می کنند تشکیل می دهد که در سال 1394، 91 نفر بوده‌اند و به روش سرشماری انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار 19SPSS و روش های آمار توصیفی و استنباطی (از آزمون کولوموگروف و اسمیرنف، آزمون‌های t یک نمونه‌ای مستقل و همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس) انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد این کتابداران به لحاظ میزان هوش فرهنگی و میزان ویژگی های کارآفرینانه از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند. همچنین بین هوش فرهنگی کتابداران و ویژگی های کارآفرینانۀ ایشان و نیز بین هر چهار بعد هوش فرهنگی شامل ابعاد فراشناختی، شناختی، انگیزشی و رفتاری با ویژگی های کارآفرینانۀ کتابداران رابطۀ معنی دار وجود دارد. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که بین میزان هوش فرهنگی کتابداران بر حسب سطح تحصیلات، سابقۀ کاری و رشتۀ تحصیلی و نیز بین ویژگی های کارآفرینانۀ کتابدارن بر حسب وضعیت استخدام ایشان تفاوت معنی دار وجود ندارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته‌ها بین هوش فرهنگی و ویژگی های کارآفرینانۀ کتابداران رابطۀ معنی دار وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

697 - بررسی رابطه‌ بین مدیریت استعداد و مدیریت سرمایه فکری با کیفیت زندگی‌کاری درکتابداران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
هستی سهرابی سید علی اصغر رضوی لیلی طاهرخانی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مدیریت استعداد و مدیریت سرمایه فکری با کیفیت زندگی کاری در کتابداران کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف،کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش ک أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مدیریت استعداد و مدیریت سرمایه فکری با کیفیت زندگی کاری در کتابداران کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف،کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است،که مجموعاً شامل 40 نفر می باشند. جهت گردآوری داده ها از سه پرسشنامه مدیریت استعداد؛ مدیریت سرمایه فکری و کیفیت زندگی کاری استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار 19 Spss انجام شد. یافته ها: حاکی از آن است که مدیریت استعداد با میانگین 33/2 درصد در وضعیت کمتر از سطح متوسط؛ مدیریت سرمایه فکری با میانگین 42/2 درصد در وضعیت نسبتاً مطلوب؛ و کیفیت زندگی کاری با میانگین 25/2 درصد در وضعیت کمتر از سطح متوسط می باشد. نتیجه گیری: با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون می توان گفت که بین مدیریت استعداد و مدیریت سرمایه فکری با کیفیت زندگی کاری کتابداران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه نیز در این پژوهش نشان داد مدیریت استعداد و مدیریت سرمایه فکری توان پیش بینی کیفیت زندگی کاری کتابداران را دارند. از بین مؤلفه های مدیریت استعداد، مؤلفه انتخاب استعدادها و حفظ و نگهداری استعدادها و از بین مؤلفه های مدیریت سرمایه فکری، مؤلفه سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری بیشترین تأثیر را در پیش‌بینی کیفیت زندگی کاری کتابداران دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

698 - بررسی نقش کتابداران پژوهنده در تهیه منابع اطلاعاتی طرح‌های تحقیقاتی دانشجویان پرستاری و مامایی در دانشگاه علوم پزشکی همدان
طاهره ترکمان فاطمه مددیان

هدف: هدف پژوهش شناسایی نقش کتابداران پژوهنده در تهیه منابع اطلاعاتی طرح‌های تحقیقاتی دانشجویان پرستاری و مامایی در دانشگاه علوم پزشکی همدان است. روش پژوهش: نوع و روش پژوهش توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری دانشجویان پرستاری و مامایی مشغول به تحصیل در سال 1394 که مطابق أکثر

هدف: هدف پژوهش شناسایی نقش کتابداران پژوهنده در تهیه منابع اطلاعاتی طرح‌های تحقیقاتی دانشجویان پرستاری و مامایی در دانشگاه علوم پزشکی همدان است. روش پژوهش: نوع و روش پژوهش توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری دانشجویان پرستاری و مامایی مشغول به تحصیل در سال 1394 که مطابق جدول کرجسی و مورگان به ازای 570 نفر، تعداد 225 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و آلفای کرونباخ 967/0 به دست آمد. در بحث آمار توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی و میانگین و در آمار استنباطی برای مقایسه متغیرهای کیفی از آزمون خی دو و متغیرهای کمی از آزمون t استفاده شد و سپس داده‌ها توسط 16 SPSS تجزیه‌وتحلیل شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که 34% از دانشجویان موافق هستند که کتابدار پژوهنده می‌تواند در آموزش و رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان کمک نماید. 29% موافق هستند که کتابدار پژوهنده خدماتی را ارائه می‌نماید که به طراحی پروپوزال‌های پژوهشی کمک می‌نماید. 26% موافق هستند که کتابدار پژوهنده سعی دارد منابع اطلاعاتی موردنیاز دانشجویان را تهیه نماید. 34% موافق هستند که کتابدار پژوهنده تلاش می‌نماید که در انتخاب و بازیابی منابع به دانشجویان خدمت‌رسانی کند. همچنین 26% از موافق هستند که کتابدار پژوهنده نسبت به مشکلات دانشجویان در تدوین پروپوزال‌های پژوهشی آگاه است. نتیجه‌گیری: کتابداران به‌عنوان پژوهندگان منابع اطلاعاتی در تدوین و طراحی طرح‌های تحقیقاتی دانشجویان نقش مهمی دارند. کتابداران پژوهنده نقش مهمی در تهیه و بازیابی منابع اطلاعاتی و آشنایی با استراتژی جستجو دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

699 - نقش کتابخانه های عمومی شهرداری تهران در ارتقای سرمایه اجتماعی شهروندان
زهره میرحسینی نشانه پاکدامن الهه نفری زاویه

هدف: این پژوهش به تعیین نقش کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش شهرداری تهران در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان از دیدگاه کاربران پرداخته است. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی وروش آن پیمایشی- تحلیلی است.جامعه آماری آن، شهروندان و مراجعه‌کنندگان کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهر أکثر

هدف: این پژوهش به تعیین نقش کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش شهرداری تهران در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان از دیدگاه کاربران پرداخته است. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی وروش آن پیمایشی- تحلیلی است.جامعه آماری آن، شهروندان و مراجعه‌کنندگان کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به تعدا 18900 در نیمه دوم سال 1397هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 377 نفر محاسبه شد و سپس پرسشنامه در 4 کتابخانه واقع در 4 منطقه شهر تهران بر اساس درجه و متناسب با حجم مراجعان به صورت تصادفی ساده توزیع شد. پرسشنامه بر اساس مدل ناهاپیت و گوشال تنظیم شدو آلفای کرونباخ آن 813% محاسبه شده است. نتایج تحقیق توسط نرم‌افزار "اس. پی. اس. اس[1]" نسخه 22 و آزمون‌های کلموگروف-اسمیرنوف و t تک نمونه، t گروه‌های مستقل و تحلیل واریانس یک‌طرفه انجام یافته است. یافته‌ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای و نتایج بررسی‌ها بر پایه داده‌های گردآوری‌شده از نمونه آماری نشان داد که در سطح معناداری 001/0 ، نقش کتابخانه های عمومی شهرداری در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان برای ابعاد سرمایه اجتماعی شامل بعد ساختاری، رابطه‌ای و شناختی معنی‌دار است ؛ و در سطح معنی‌داری بزرگ‌تر از 05/0 تفاوتی بین سرمایه اجتماعی با مشخصات جمعیت شناختی اعضای کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران وجود ندارد . نتیجه گیری: . این نتایج نشان داد که مشخصات فردی مراجعه‌کنندگان کتابخانه‌های شهرداری بر سرمایه اجتماعی آن‌ها نقش کمی داشته و این کیفیت و کمیت خدمات ارائه‌شده در کتابخانه‌های سازمان است که بر سرمایه اجتماعی مراجعه‌کنندگان به آن نقش دارد. با توجه به پراکندگی کتابخانه‌های شهرداری، فرهنگسراها، وخانه‌های فرهنگ این سازمان ظرفیت و پتانسیل بالایی در تبادل و ارتقا فرهنگی افراد جامعه، جلسات ملاقات ، گردهمایی های سیاسی و فرهنگی دارد و در ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی می تواند نقش مثبتی داشته باشد. [1] SPSS تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

700 - واکاوی رابطه بین صلاحیت حرفه ای کتابداران با مهندسی فرهنگ در کتابخانه های عمومی استان مازندران
سمانه گلی صفیه طهماسبی لیمونی

هدف: تعیین رابطه صلاحیت حرفه ای کتابداران با مهندسی فرهنگ در کتابخانه های عمومی استان مازندران است. روش پژوهش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظرشیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی- تحلیلی و از نظر نوع تحلیل، همبستگی است. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه های پیش ساخته ابوطال أکثر

هدف: تعیین رابطه صلاحیت حرفه ای کتابداران با مهندسی فرهنگ در کتابخانه های عمومی استان مازندران است. روش پژوهش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظرشیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی- تحلیلی و از نظر نوع تحلیل، همبستگی است. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه های پیش ساخته ابوطالبی و بیگو(1395) و مشهدی و تفرشی(1391) استفاده شده که پایایی آن ها براساس آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با 876/0 و 869/0است. جامعه آماری شامل کتابداران کتابخانه های عمومی به تعداد 265 نفر است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران برابر با 158 است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنف به منظور بررسی نرمال بودن متغیر ها، آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین متغیرها و آزمون t تک نمونه ای برای بررسی تفاوت بین سطح موجود و مورد انتظار متغیرها با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS22 استفاده شده است. یافته ها: وضعیت صلاحیت حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با میانگین 51/4 و وضعیت مهندسی فرهنگ در میان کتابدارن با میانگین 63/3 بالاتر ازسطح متوسط، ارزیابی شده است. نتایج نشان داد که صلاحیت حرفه ای کتابداران بر مؤلفه های مهندسی فرهنگ در کتابداران کتابخانه های عمومی مازندران تأثیر مثبت و معنی داری دارد(سطح معنی داری: 05/0، و ضریب همبستگی پیرسون: 656/0) نتیجه گیری: صلاحیت حرفه ای کتابداران بر مهندسی فرهنگ تأثیر مثبت و معنی داری دارد. به عبارتی ، با افزایش سطح صلاحیت حرفه ای در کتابداران مورد بررسی، سطح مهندسی فرهنگ و متغیرهای آن نیز افزایش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

701 - شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ایران
الهه امیراینانلو عاطفه زارعی محسن حاجی زین العابدینی

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی برای کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس اصول و الگوهای بازاریابی انجام شد.روش‌ پژوهش: این پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی در پاییز 1397 انجام شد. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته است که شامل 47 أکثر

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی برای کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس اصول و الگوهای بازاریابی انجام شد.روش‌ پژوهش: این پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی در پاییز 1397 انجام شد. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته است که شامل 47 گویه در 12 قسمت و در مقیاس 5 درجه ای لیکرت قرار دارد. جامعه آماری،کارشناسان نهاد کتابخانه‌های عمومی ایران در مراکز استان‌هاست که در زمان انجام پژوهش 248 کارشناس بودند. نمونه‌گیری انجام نشد و پرسش‌نامه بین جامعه آماری به طور کامل توزیع شد. داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به منظور تایید و ترسیم الگوی بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ایران از معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart Pls استفاده شد.یافته‌ها: طبق نتایج آزمون رتبه‌‌ای فریدمن و با استفاده از نرم‌افزار PLS نسخة 2، الگوی بازاریابی کتابخانه‌‌های عمومی ایران ترکیبی از 3 عنصر محصول، مکان و فعالیت‌‌های تشویقی و ترغیبی از مدلP4، 3 عنصر افراد، شواهد فیزیکی و فرایند از مدلP7، عنصر کیفیت و بهره‌‌وری از الگوی مدیریت منسجم خدمات P8، عنصر وب‌‌سایت از الگوی S4، عنصر امنیت و شخصی‌‌سازی و تعامل کاربران با اعضا از مدل I7 است.نتیجه‌‌گیری: الگوی آمیختة بازاریابی مناسب کتابخانه‌‌های عمومی، ترکیبی از مؤلفه‌های آمیختة بازاریابی سنتی و غیرسنتی (اینترنتی) که هم در برگیرنده 4 مؤلفه از بازیابی سنتی P4 و هم مؤلفه‌های قابل استفاده برای کتابخانه‌های عمومی از سایر الگوهای آمیختة بازاریابی است. که از نظر کارشناسان مؤلفه قیمت جایگاهی در بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

702 - مطالعه و تحلیل پژوهش‌‌های علمی کتب مقدس نمایه شده در پایگاه‌‌های علمی
عسگر اکبری

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی استفاده از کلیدواژه قرآن کریم و کتب مقدس انجیل و تورات در عناوین مقالات پایگاه‌‌های پاب‌‌مد، کتابخانه بریتانیا و کتابخانه کنگره برای بهره‌‌وری بهینه از آنها در شئونات زندگی صورت گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش تحلیلی- توصیفی و با است أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی استفاده از کلیدواژه قرآن کریم و کتب مقدس انجیل و تورات در عناوین مقالات پایگاه‌‌های پاب‌‌مد، کتابخانه بریتانیا و کتابخانه کنگره برای بهره‌‌وری بهینه از آنها در شئونات زندگی صورت گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از فنون علم‌‌سنجی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه تعداد مقالات علمی منتشر شده در پایگاه‌‌های پاب‌‌مد، کتابخانه بریتانیا و کتابخانه کنگره آمریکا است که در دوره ده ساله از 2010 تا 2019 در عناوین آنها از کلیدواژه کتب مقدس؛ قرآن، انجیل و تورات استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از نرم‌‌افزار اس.پی.اس.اس. استفاده شده است. یافته‌‌ها: نشان داد که در بازده زمانی مذکور تعداد 35288 رکورد با عنوان کتب مقدس به‌‌ترتیب در پایگاه کتابخانه کنگره با 21997، کتابخانه بریتانیا 13202 و در پاب‌‌مد 89 سند نمایه شده است که از تعداد کل مقالات منتشر شده در آنها، به‌‌ترتیب انجیل با 80 درصد، قرآن با 3/11درصد و تورات با 7/8 درصد در جایگاه اول تا سوم قرار دارند. نتیجه‌‌گیری: استفاده از کتب مقدس در بسیاری از حوزه‌‌های علمی و به‌‌ویژه در حوزه پزشکی انجام می شود وکتابهای مقدس ادیان می توانند راهنما باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

703 - بازشناختی از خدمات اطلاع‌رسانی: الگویی برای کتابخانه‌های ملی
اعظم نجفقلی نژاد

هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر خدمات اطلاع‌رسانی در کتابخانه‌ها است. روش پژوهش: روش این پژوهش کیفی است و از طوفان فکری و تصمیم‌گیری گروهی برای جمع‌آوری داد‌ه‌ها استفاده شد. 21 نفر از کتابداران شاغل در میزهای خدمت‌رسانی کتابخانه ملی ایران (بدون نمونه‌گیری) جامع أکثر

هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر خدمات اطلاع‌رسانی در کتابخانه‌ها است. روش پژوهش: روش این پژوهش کیفی است و از طوفان فکری و تصمیم‌گیری گروهی برای جمع‌آوری داد‌ه‌ها استفاده شد. 21 نفر از کتابداران شاغل در میزهای خدمت‌رسانی کتابخانه ملی ایران (بدون نمونه‌گیری) جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. برای افزایش اعتبار و دقت داده‌ها، یادداشت‌برداری‌ها و ضبط شنیداری جمع‌بندی و برای تعدیل و تایید به کتابداران بازگردانده شد. نرم‌افزار مکس‌کیودا[1] برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: عوامل موثر بر خدمات‌رسانی واحد اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران از دیدگاه کتابداران در 4 درون‌مایه می‌گنجد (کتابدار اطلاع‌رسانی، مراجعه‌کننده، خدمات و میز خدمت). تحلیل کیفی داده‌ها منجر به استخراج 301 کد اولیه شد که به گزارش عوامل خدمات‌رسانی پرداخته بودند. بازبینی متعدد و ادغام کدها بر اساس تشابه در طی چندین مرحله، در نهایت 15 زیر درون‌مایه حاصل گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد در درون مایه کتابدار اطلاع‌رسانی، سه زیر درون‌مایه سواد اطلاعاتی، ارتباط با مراجعه‌کننده و اخلاق حرفه‌ای کتابدار؛ در درون‌مایه مراجعه‌کننده، سه درون‌مایه آموزش مراجعه‌کننده، استقلال و عضویت او؛ در درون‌مایه میزهای خدمت، 5 زیردرون‌مایه دسترس‌پذیری، محل میز، فیزیک میز، نام میز خدمت و ایمن‌سازی؛ و در درون‌مایه خدمات، 4 زیر درون‌مایه بازاریابی، ارائه ارزش افزوده به مراجعه‌کننده، اولویت‌بندی امور و نگاه تخصصی به بخش‌ها و خدمات از عوامل موثر بر خدمات‌رسانی است. [1] Maxqda تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

704 - بررسی صلاحیت‌های کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی شهر تهران)
فاطمه زندیان فاطمه ناصری عاطفه شریف حمیدرضا محمودی

هدف: عوامل انسانی و فکری در هر سازمانی جزء لاینفک و بسیار ارزشمندی محسوب می شوند. در کتابخانه نیز که سازمانی خدماتی است، کتابدار را می توان سرمایه ای دارای جایگاه ویژه تلقی کرد. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان صلاحیت های کتابداران کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. أکثر

هدف: عوامل انسانی و فکری در هر سازمانی جزء لاینفک و بسیار ارزشمندی محسوب می شوند. در کتابخانه نیز که سازمانی خدماتی است، کتابدار را می توان سرمایه ای دارای جایگاه ویژه تلقی کرد. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان صلاحیت های کتابداران کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره تحقیقات کتابخانه ای و توصیفی-پیمایشی قرار می گیرد. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شد. روایی پرسشنامه مورد تایید متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. پایایی پرسشنامه نیز .84% گزارش شد و بر این اساس تایید شد. کتابداران کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های دولتی شهر تهران جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. جهت نمونه گیری از روش نمونه گیری تلفیقی متوالی استفاده و 60 پرسشنامه میان کتابداران توزیع شد. به منظور پاسخگویی به سوالات، از آماره های توصیفی(میانگین و فراوانی) استفاده شد. نرم افزار spss به منظور تحلیل توصیفی داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که صلاحیت های مدیریتی با میانگین(4/3) در حد متوسط، صلاحیت های جستجوی اطلاعات با میانگین(16/4) در وضعیت خوب، صلاحیت های فناوری اطلاعات با میانگین(02/3) در وضعیت متوسط، صلاحیت های پژوهشی با میانگین(17/1) در وضعیت بسیار بد، صلاحیت های ارتباطی با میانگین(87/3) در وضعیت متوسط، و صلاحیت های فردی و اخلاقی با میانگین(48/3) در وضعیت متوسطی قرار دارند. نتیجه گیری: به طور کلی، می توان مدعی شد که صلاحیت های کتابداران با میانگین 18/3 در وضعیت متوسط قرار دارد. نیاز است مسئولان و متولیان امر با برگزاری دوره های مختلف، صلاحیت های کتابداران را ارتقاء داده و بهبود بخشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

705 - مقایسه وضعیت موجود مدیریت کلان داده با وضعیت مطلوب درآینده از دیدگاه مدیران ستادی و متخصصان فناوری اطلاعات در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور
زهرا رضایی زهره میرحسینی فرشته سپهر

هدف: هدف پژوهش، بررسی وضعیت فعلی مدیریت کلان داده در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور و مقایسه آن با وضعیت مطلوب در آینده است. روش‌ شناسی: این پژوهش از نوع پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری متشکل از 77 تن از کارشناسان فناوری اطلاعات، مدیران ستاد ی أکثر

هدف: هدف پژوهش، بررسی وضعیت فعلی مدیریت کلان داده در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور و مقایسه آن با وضعیت مطلوب در آینده است. روش‌ شناسی: این پژوهش از نوع پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری متشکل از 77 تن از کارشناسان فناوری اطلاعات، مدیران ستاد ی و استانی و کتابداران هستند که به روش خوشه ای و نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. پرسشنامه ازلحاظ دو ضریب نسبی روایی محتوی (CVR) و شاخص روایی محتوی (CVI) مورد تایید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 86 %محاسبه شد. نتایج: کتابخانه های عمومی فعلی هوشمند نیستند(با میانگین 25/1) و فاقد سرعت آماده سازی وپردازش داده های موردنیاز(با میانگین 92/1)هستند . ازکلان داده های موجوددرشبکه‌های اجتماعی برای تجزیه وتحلیل تمایلات کاربران (با میانگین 22/1) استفاده نمی کنند . فقط زمینه راه اندازی وتقویت شبکه کتابخانه ها به میزان اندکی(با میانگین 08/2) فراهم است. در حالیکه کاربردکلان داده باعث دسترسی سریعتربه حجم زیادی ازداده ها (با میانگین 84/4) و افزایش کیفیت اطلاع رسانی وهدفمند شدن آن( میانگین 81/4) دروضعیت آیند می شود به شرط آنکه زیرساخت لازم جهت یکپارچه سازی اطلاعات واتصال کتابخانه ها(با میانگین 77/4) فراهم شود . نتیجه گیری: کلان داده دروضعیت فعلی به میزان بسیار اندکی در کتابخانه های عمومی کشور بکار گرفته می شود والزامات و زیر ساختهای آن نیز فراهم نیست. کلان داده ها تاثیرات مثبتی بر خدمات کتابخانه های عمومی خواهند داشت و این کتابخانه ها برای استفاده از آنها باید تمهیدات لازم را به موقع بیندیشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

706 - تحلیل رابطه ابعاد استراتژی مدیریت استعداد با خلاقیت از نظر کارکنان کتابخانه های عمومی استان مازندران
فاطمه ولی پناه فیروزجایی صفیه طهماسبی لیمونی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ابعاد استراتژی مدیریت استعداد با خلاقیت از نظر کارکنان کتابخانه های عمومی استان مازندران انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظرشیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پیش ساخت أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ابعاد استراتژی مدیریت استعداد با خلاقیت از نظر کارکنان کتابخانه های عمومی استان مازندران انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظرشیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پیش ساخته مدیریت استعداد و خلاقیت استفاده شده است کهپایاییآن ها به ترتیب 845/0 و 863/0 بوده است. جامعه آماری شامل کلیه ی کارکنان کتابخانه های عمومی استان مازندران به تعداد 265 نفر بوده که 191 نفر نیز به پرسشنامه ها پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و آزمون کلموگروف – اسمیرنوف، آزمون های تی استیودنت، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند خطی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که مدیریت استعداد کارکنان کتابخانه های عمومی استان مازندران با میانگین 05/3 و خلاقیت آن ها با کسب میانگین 94/2 بالاتر از سطح متوسط ارزیابی شده اند. سطح ضریب همبستگی مدیریت استعداد با خلاقیت آن ها 723/0 بود که نشان از همبستگی مثبت و معناداری بین مدیریت استعداد و خلاقیت آن ها دارد. نتیجه گیری: بین ابعاد استراتژی مدیریت استعداد با خلاقیت کارکنان در کتابخانه های عمومی استان مازندران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ به&lrm;طوری‌ که با به کارگیری استراتژی مدیریت استعداد، خلاقیت کارکنان نیز افزایش می یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

707 - بررسی عوامل اساسی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان
سید علی اصغر رضوی حمیدرضا تمدن

هدف:این پژوهش به منظور شناسایی عوامل اساسی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان صورت گرفت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی واز نظر روش گرد آوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران کتابخانه های أکثر

هدف:این پژوهش به منظور شناسایی عوامل اساسی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان صورت گرفت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی واز نظر روش گرد آوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان گیلان به تعداد 189 نفر است که بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول مورگان حجم آماری 123نفر برآوردشد .جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت و پایایی آن از محاسبه آلفای کرونباخ از طریق نرم افزار اس . پی . اس . اس پایایی آن 95% تعیین گردید که بیانگر اعتبار بالای پرسشنامه است . برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار اس پی اس اس و جهت رتبه بندی عوامل اساسی موفقیت مدیریت دانش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از این بود که زیر ساخت های سیستم های اطلاعاتی با میانگین 15/4 بالاترین عامل جهت موفقیت و جهت&lrm;گیری دانایی محور با میانگین 84/3 پایین&lrm;ترین عامل در موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان از نظر پاسخ دهندگان می باشند. نتیجه گیری: مهمترین مولفه در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی گیلان از نظر پاسخ دهندگان مولفه زیر ساخت سیستم های اطلاعاتی واهمیت دادن به قابلیت های فن آوری اطلاعات ، دسترسی کارکنان وکتابداران به پایگاه های داده، همکاری میان کتابخانه ها در قالب پروژه های پژوهشی ، فراهم نمودن سازوکارهای بحث گروهی مجازی و به وجود آمدن سیستم های الکترونیکی کاربر پسند است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

708 - تأثیر فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت کارکنان کتابخانه‏ های واحدهای دانشگاهی دانشگاه‏‏ آزاد اسلامی شهر تهران
مجتبی معظمی سیده نیلوفر شامرادی

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت کارکنان کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران است.روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از حیث نحوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و از منظر نوع، توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان کتاب أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت کارکنان کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران است.روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از حیث نحوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و از منظر نوع، توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران است، با توجه به این که حجم جامعه آماری محدود می باشد بنابراین تعداد جامعه با نمونه برابر است و از روش تمام شماری استفاده شد و 114 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی است، ابزار پژوهش سه پرسشنامه پیش ساخته از هر یک از سه متغیر فرهنگ سازمانی، عدالت سازمانی و هوش سازمانی می باشد. مقدار آلفای کرونباخ فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی به ترتیب 79/0، 84/0، 81/0، 78/0 محاسبه گردید که نشان دهنده پایایی مورد قبول پرسشنامه ها است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل آماری 25 SPSS و برای مدل سازی معادلات ساختاری از لیزرل استفاده گردید.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، پژوهشگران در تحقیق خود نشان دادند که میزان تأثیر متغیرهای فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت به ترتیب برابر 69/0، 67/0 و 74/0 است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده، نشان دهنده تأثیر مستقیم و مثبت هر سه متغیر فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت می باشد؛ لذا تمامی فرضیات این پژوهش، مبنی بر تأثیرگذاری فرهنگ، عدالت و هوش سازمانی بر خلاقیت، تأیید می گردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

709 - رابطه میزان صلاحیت‌های کتابداران با رضایت کاربران کتابخانه‌های دانشگاهی(مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی شهر تهران)
فاطمه زندیان عاطفه شریف حمیدرضا محمودی نازیلا محرابی فاطمه ناصری

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین میزان صلاحیت های کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران انجام شده است. روشپژوهش: این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که در زمره پژوهش های توصیفی-همبستگی قرار می گیرد. از دو پرسشنامه برای سنجش میز أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین میزان صلاحیت های کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران انجام شده است. روشپژوهش: این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که در زمره پژوهش های توصیفی-همبستگی قرار می گیرد. از دو پرسشنامه برای سنجش میزان صلاحیت کتابداران و میزان رضایت کاربر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از کتابداران و کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران بود که از میان آنها 60 کتابدار و 60 کاربر که به روش نمونه گیری تلفیقی متوالی انتخاب شد. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه های صلاحیت کتابدار و رضایت کاربر از کتابخانه استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی(فراوانی، میانگین و درصد) و آمار استنباطی(آزمون همبستگی پیرسون) و از نرم افزار25 اس پی اس اس استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش حاکی از آن است که میان صلاحیت های مدیریتی کتابداران و رضایت کار، صلاحیت های جستجوی اطلاعات کتابداران و رضایت کاربر و همچنین، میان صلاحیت های ارتباطی کتابداران و رضایت کاربر رابطه ای مثبت، ضعیف و معنادار مشاهده می شود. برخلاف صلاحیت های فوق که رابطه ای ضعیف با رضایت کاربر از کتابخانه دارند، صلاحیت فناوری اطلاعات رابطه ای مثبت، معنادار و قوی با رضایت کاربر از کتابخانه دارد. این در حالی است که میان صلاحیت های فردی و اخلاقی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه و همچنین میان صلاحیت های پژوهشی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه رابطه ای وجود ندارد. نتیجه‌گیری: یافته ها نشان می‌دهد رابطه ی معنادار و مثبت میان رضایت کاربر از کتابخانه و صلاحیت های کتابداران وجود دارد. به بیانی دیگر، اینکه رابطه ی مستقیم بین این دو متغیر وجود دارد، با افزایش میزان صلاحیت کتابداران، میزان رضایت کاربر نیز از کتابخانه افزایش می یابد و بالعکس. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

710 - بررسی تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر افزایش مشارکت کارکنان با نقش میانجی تعهد سازمانی درکتابخانه های علوم پزشکی
نیره دوست محمدی سعید غفاری شعله زکیانی

هدف: هدف این پژوهش، تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر مشارکت کارکنان با نقش میانجی تعهد سازمانی در کتابخانه های علوم پزشکی است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان کتابخانه های علوم پزشکی بود که با توج أکثر

هدف: هدف این پژوهش، تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر مشارکت کارکنان با نقش میانجی تعهد سازمانی در کتابخانه های علوم پزشکی است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان کتابخانه های علوم پزشکی بود که با توجه به فرض محدود بودن جامعه آماری از طریق فرمول کوکران، 113 نفر به عنوان نمونه انتخاب و از طریق نمونه گیری تصادفی ساده پرسشنامه در میانشان توزیع شد. جهت جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد، با طیف پنچ گزینه ای لیکرت استفاده شده است. از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی(آزمون کولموگروف-اسمیرنف- سوبل و آزمون همبستگی ناپارامتری اسپیرمن و رگرسیون دو متغیره) جهت تجزیه و تحلیل داده ها و با استفاده از نرم افزار 21spss استفاده شد. یافته ها: نتایج بررسی ضریب همبستگی آزمون اسپرمن بین متغیرهای اقدامات مدیریت منابع انسانی با تعهد سازمانی و مشارکت کارکنان به ترتیب 283/0 و 162/0 و مقدار سطح معناداری (sig) آنها 001/0 وکمتر از سطح خطای 05/0= αبوده که نشان از وجود رابطه معنی داری بین این سه متغیر است. نتایج بررسی نقش میانجی گری تعهد سازمانی در تاثیرگذاری اقدامات مدیریت منابع انسانی بر مشارکت کارکنان از طریق آزمون سوبل بزرگتر از مقدار 96/1 بود. نتیجه گیری: نتایج حاصله از پژوهش، نقش میانجی تعهد سازمانی در ارتباط بین اقدامات مدیریت منابع انسانی و مشارکت کارکنان تایید کرد. به عبارتی اقدامات مدیریت منابع انسانی هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم (از طریق متغیر تعهد سازمانی) بر مشارکت کارکنان تاثیر می گذارد. لذا مدیران کتابخانه های علوم پزشکی با توجه و تمرکز ویژه بر اقدامات مدیریت منابع انسانی از قبیل جذب، آموزش، پاداش و ارزیابی عملکرد می توانند سطح مشارکت و تعهد کارکنان به سازمان را بهبود بخشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

711 - ارزیابی‌ کتابخانه‌های دانشگاهی بر اساس مؤلفه‌های‌کتابخانه سبز و استاندارد لید
فاطمه رضایی منش محسن حاجی زین العابدینی امیررضا اصنافی

هدف: هدف از انجام این پژوهش روشن ساختن نقش کتابخانه ها در جامعه و اجرای فرایند توسعه پایدار، روشن ساختن نقش کتابخانه های دانشگاهی و ارزیابی آن ها بر اساس مولفه ها، شاخص‌های کتابخانه سبز و استاندارد لید و ارایه راهبرد هایی برای ایجاد کتابخانه های سبز بر اساس مرور متو أکثر

هدف: هدف از انجام این پژوهش روشن ساختن نقش کتابخانه ها در جامعه و اجرای فرایند توسعه پایدار، روشن ساختن نقش کتابخانه های دانشگاهی و ارزیابی آن ها بر اساس مولفه ها، شاخص‌های کتابخانه سبز و استاندارد لید و ارایه راهبرد هایی برای ایجاد کتابخانه های سبز بر اساس مرور متون است.روش پژوهش: پژوهش حاضر با بهره گیری از روش کتابخانه ای و به صورت مرور متون انجام شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد برای داشتن کتابخانه دانشگاهی سبز باید ابتدا این مسئله توسط جامعه و دولتمردان مورد توجه قرار گیرد و برای پیاده سازی آن از ترویج تفکر و فرهنگ سبز در جامعه شروع کرد. زیرا بسیاری از مشکلات در این زمینه ریشه در فرهنگ و استفاده نادرست از منابع طبیعی و تجدید ناپذیر دارد. کتابخانه‌های دانشگاهی با توجه به رسالت خود در زمینه آموزش فرهنگ و ایجاد تمدن جهانی، در این زمینه نقش آفرینی زیادی دارند .نتیجه گیری: برای داشتن کتابخانه سبز دانشگاهی لزوماً نباید با ساختمان سبز شروع کرد. بلکه این کتابخانه ها مأموریت‌های سبز دارند. بسیاری از کتابخانه با پیاده سازی چند مولفه سبز در کتابخانه خود از جمله ترویج فرهنگ زیست محیطی در کتابخانه و آموزش به جامعه، پیاده سازی الگوهای مصرف بهینه آب و انرژی های تجدید ناپذیر، استفاده از روش های بازیافت و مدیریت پسماند به عنوان کتابخانه سبز شناخته شده ‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

712 - شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی ( مطالعه‌ای دلفی)
حمیدرضا محمودی نازیلا محرابی

هدف: مستندسازی یکی از مهمترین امور در مدیریت دانش است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزو تحقیقات کتابخانه ای است که از تکنی أکثر

هدف: مستندسازی یکی از مهمترین امور در مدیریت دانش است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزو تحقیقات کتابخانه ای است که از تکنیک های میدانی نیز بهره برده است. این پژوهش از نظر روش، جزو پژوهش های توصیفی- ترکیبی است که از طریق پیمایشی دلفی و تحلیل محتوا (روش کلایزی) انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تشکیل دادند که 20 نفر از اعضای جامعه به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله اول دلفی از روش کلایزی و در دور دوم دلفی از آماره های توصیفی (میانگین و درصد) و همچنین به منظور تحلیل داده های آماری از نرم افزار 16 spss استفاده شد. یافته ها: حاصل تحلیل مصاحبه ها پس از بازبینی و مقایسه به 43 کد رسید. در بازبینی نهایی این کدها در 6 شاخص اصلی قرار گرفتند. در حقیقت 43 مانع اولیه شناسایی شدند که در 6 مانع اصلی قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که مجموعه ای از موانع فرهنگی، آموزشی، فردی، ابزاری-زیرساختی، مقرراتی و فناورانه، کارکنان و کارشناسان اطلاعاتی را از امر مستندسازی تجربه بازمی دارد. بر اساس تحلیل های صورت گرفته موانع فردی با سایر موانع ارتباط تنگاتنگی دارد. اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و روش انجام این پژوهش دارای اصالت است. نتایج این پژوهش از خروج دانش و تجارب کارکنان از سازمان مربوطه جلوگیری می کند. به کارگیری نتایج این پژوهش کمک خواهد کرد که کتابخانه در زمینه مدیریت دانش و کسب مزیت رقابتی موفق عمل کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

713 - اطلافرینی به منظور ایجاد کسب و کار اطلاعاتی از دیدگاه کتابداران کتابخانه ملی ج.ا.ا
زهره دوگچی محمد کیوان زاده

هدف: هدف پژوهش حاضر اطلافرینی به منظور ایجاد کسب و کار اطلاعاتی از دیدگاه کتابداران کتابخانه ملی ج.ا.ا می&lrm;باشد. روش&lrm; پژوهش: پژوهش کاربردی حاضر به روش توصیفی- پیمایشی می&lrm;باشد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه ی محقق&lrm;ساخته استفاده گردید. از بین 320 کتابدار أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر اطلافرینی به منظور ایجاد کسب و کار اطلاعاتی از دیدگاه کتابداران کتابخانه ملی ج.ا.ا می&lrm;باشد. روش&lrm; پژوهش: پژوهش کاربردی حاضر به روش توصیفی- پیمایشی می&lrm;باشد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه ی محقق&lrm;ساخته استفاده گردید. از بین 320 کتابدار کتابخانه ملی بر اساس جدول مورگان با 95% ضریب اطمینان و 5% خطا 132 نفر انتخاب که 128 پرسشنامه را تکمیل نمودند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی و نرم&lrm;افزار اس&lrm;پی&lrm;اس&lrm;اس[1] بهره‌گرفته&lrm;شد. یافته ها: از دیدگاه کتابداران کتابخانه ملی میزان تهیه و تولید محصولات اطلاعاتی جهت اطلافرینی (39%)؛ میزان بازاریابی محصولات اطلاعاتی در کتابخانه ملی (47%)؛ میزان آشنایی کتابداران با فناوری&lrm;ها و سیستم&lrm;های اطلاعاتی (53%)است. نتایج منفی نیز نشان داد که میزان ترغیب کاربران به اطلافرینی (32/0-) است، بنابراین بی&lrm; توجهی کتابداران به ترغیب کاربران به اطلافرینی در (50%)؛ میزان تولید و توزیع ثروت با اطلافرینی (64/1-) می&lrm;باشد که بیانگر (48%) عدم توانایی کتابداران در توزیع و تولید ثروت است و نیز میزان توجه کتابداران به مؤلفه&lrm;های اطلافرینی جهت ایجاد کسب و کار اطلاعاتی (45/0-) می&lrm;باشد که نشان&lrm;دهندۀ (50%) عدم تأثیر کتابداران بر اطلافرینی کاربران به منظور ایجاد کسب و کار اطلاعاتی است. نتیجه&lrm;گیری: کتابداران به تهیه و تولید محصولات اطلاعاتی، بازاریابی محصولات اطلاعاتی، دانش و مهارت در فناوری&lrm;های اطلاعاتی، آشنایی کتابداران با فناوری&lrm;ها و سیستم&lrm;های اطلاعاتی نسبت به ترغیب کاربران به اطلافرینی، توزیع و تولید ثروت توجه بیشتری نشان داده و در کل تأثیر زیادی بر اطلافرینی به منظور ایجاد کسب و کار اطلاعاتی در خود و کاربران&lrm;شان نداشته&lrm;اند. SPSS.[1] تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

714 - ﺑﺮرﺳﻲ نقشﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ منطقه آزاد ماکو در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮهنگ ارتباط آن منطقه
سعید غفاری سولماز علیزاده

هدف: ترویج و گسترش فرهنگ یکی از وظایف کتابخانه های عمومی هست و از این رو ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ به ﺑﺮرﺳﻲ تاثیر و نقشﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ منطقه آزاد ماکو در ﺗﻮﺳـﻌﺔ ﻓﺮﻫﻨـگ ارتباط آن منطقه پرداخته است. روش پژوهش: از نوع کاربردی می باشد که به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. برای گردآور أکثر

هدف: ترویج و گسترش فرهنگ یکی از وظایف کتابخانه های عمومی هست و از این رو ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ به ﺑﺮرﺳﻲ تاثیر و نقشﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ منطقه آزاد ماکو در ﺗﻮﺳـﻌﺔ ﻓﺮﻫﻨـگ ارتباط آن منطقه پرداخته است. روش پژوهش: از نوع کاربردی می باشد که به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. برای گردآوری داده ها و با هدف پاسخگویی به سؤالات پژوهشی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول اﻧﺪازه ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺮﺟﺴﻲ و ﻣﻮرﮔﺎن ﺗﻌﺪاد 357 ﻧﻔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ. ﺑﺮاى ﺳﻨﺠﺶ رواﻳﻲ از رواﻳﻲ ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ و ﻧﻈﺮ 5 ﻧﻔﺮ ﻣﺘﺨﺼﺺ اﺳﺘﻔﺎده شده است و ﺑﺮاى ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ، روش آزﻣﻮن-ﺑﺎزآزﻣﻮن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss26 استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش ﻧﺸﺎن داد از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن، ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻲ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ منطقه آزاد ماکو در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮهنگ ارتباط بیشتر از حد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮد. اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﺎ ﺣﺪودى ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد. در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻳﻚ ﻣﺆﻟﻔﻪ (ﮔﺴﺘﺮش آﻣﻮزشﻫﺎى ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻫﻨﺮى) اﻳﻦ ﻧﻘﺶ از دﻳﺪﮔﺎه ﻛﺎرﺑﺮان ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ منطقه آزاد ماکو ﺑﻴﺶتر از ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮد. نتیجه گیری:کاربران کتابخانه های عمومی، افزایش میزان سرانه مطالعه و ارتقای سطح دانش را از مهمترین نقش های کتابخانه عنوان کرده اند، در صورتی که نقش کتابخانه ها در گسترش آموزش‌های فرهنگی و هنری پایین دانسته اند. همه کاربران کتابخانه‌های عمومی منطقه آزاد ماکو در گروه های سنی ، تحصیلی و شغلی مختلف در مورد مولفه های توسعه فرهنگی اتفاق نظر دارند و نظرات مشابهی را ارائه داده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

715 - مطالعه و کتابخوانی در عصر دیجیتال (مطالعه موردی: اعضای کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز)
لیلا اسدی وند سعید غفاری لیلا بنی فاطمه

هدف: هدف تعیین وضعیت مطالعه اعضای کتابخانه های عمومی در عصر دیجیتال است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی بوده و به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری پژوهش حدود 24 هزار نفر از اعضای فعال کتابخانه های عمومی شهرستان تبریز بود که 379 نفر به‌روش تصادفی سا أکثر

هدف: هدف تعیین وضعیت مطالعه اعضای کتابخانه های عمومی در عصر دیجیتال است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی بوده و به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری پژوهش حدود 24 هزار نفر از اعضای فعال کتابخانه های عمومی شهرستان تبریز بود که 379 نفر به‌روش تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که اکثر اعضای کتابخانه های عمومی تبریز(9/94 %) عضو شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی هستند. همچنین علاوه بر آموزش‌های مجازی به طور میانگین روزانه حدود3 ساعت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. از نظر گذران اوقات فراغت اولویت اول(55/48 %) حضور در شبکه‌های مجازی، سپس کتاب‌خوانی (8/24 %) بود. کمترین میزان به خواب ‌واستراحت (85/1 %)اختصاص داشت. اکثر افراد بطورمیانگین کمتر از یک ساعت در روز مطالعه می‌کنند. خانواده‌ها و مربیان به عنوان مشوق با امتیاز 81/3 اصلی ترین عامل انگیزشی مطالعه و رسانه‌ها و فضای مجازی با امتیاز 67/3 به عنوان اصلی ترین مانع مطالعه عنوان شد. در بین شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده بیشترین امتیاز متعلق به واتساپ با میانگین (95/0= 16x"> ) و کمترین میزان با میانگین (01/0= 16x"> ) به اسکایپ، توییترو آی‌گپ تعلق دارد. نتیجه‌گیری: میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در مطالعات درسی و غیردرسی اعضای کتابخانه های عمومی شهر تبریز دارای تفاوت معنی‌دار بیش از حد متوسط است و بنابر اعلام اعضای مورد مطالعه، استفاده از شبکه های اجتماعی و فضای مجازی با (69%) تا حد زیادی نقش دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

716 - مقایسه به کارگیری آمیخته بازاریابی مشتری مداری 4 سی در کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه براساس دیدگاه کاربران
سهیلا مرادی محمود مرادی امین زارع

هدف: هدف از این پژوهش مقایسه به کارگیری آمیخته بازاریابی مشتری مداری 4 سی درکتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه براساس دیدگاه کاربران است.روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی بوده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 377 أکثر

هدف: هدف از این پژوهش مقایسه به کارگیری آمیخته بازاریابی مشتری مداری 4 سی درکتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه براساس دیدگاه کاربران است.روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی بوده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 377 نفر از 21376 اعضای کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه بوده است. ابزار گردآوری داده ها از پرسشنامه جعفری، مرادی و زارع استفاده شده است. ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ، 913/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و همچنین از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون فریدمن استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد مؤلفه های ارزش های مورد انتظار مشتری درکتابخانه عمومی امام علی(ع) با میانگین 83/3، هزینه مشتری در کتابخانه عمومی آل آقا با میانگین 59/3، راحتی مشتری در کتابخانه عمومی شهید آوینی با میانگین 57/3، ارتباط با مشتری در کتابخانه عمومی شهید آوینی با میانگین 32/3 در وضعیت بهتری نسبت به دیگر کتابخانه ها قرار دارند. نتایج نشان داد وضعیت کتابخانه های عمومی شهید آوینی با میانگین رتبه ای 33/13 و کتابخانه امیرکبیر با میانگین رتبه ای 33/12 از نظر بکارگیری آمیخته بازاریابی 4 سی نسبت به دیگر کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه در وضعیت بهتری قرار دارند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد، کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه از نظر به کارگیری آمیخته بازاریابی مشتری مداری 4 سی بخصوص در زمینه مؤلفه ارتباط با مشتری ضعیف عمل کرده اند. باید کتابداران و مدیران در این زمینه تلاش بیشتری کنند، زیرا بازاریابی در جذب و حفظ مشتری بسیار کمک می کند. کتابخانه ها برای اینکه بتوانند پابرجا بماند و به فعالیت خود ادامه بدهند نیازمند استفاده از اصول بازاریابی هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

717 - کاوش بسترها و پیامدهای کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانه‌ها براساس رویکرد گرندد تئوری
قاسم علی احسانیان صفیه طهماسبی لیمونی میترا قیاسی

هدف: توانایی‌های اینترنت اشیاء تاثیر مستقیم بر مدیریت اطلاعات و توسعه خدمات در کتابخانه‌هادارد و همچنین موجب دسترس‌پذیری و یافت‌پذیری اطلاعات در کتابخانه‌ها می‌شود.برهمین اساس، هدف این پژوهش، تبیین بسترها و پیامدهای کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانه‌ها بوده است. روش أکثر

هدف: توانایی‌های اینترنت اشیاء تاثیر مستقیم بر مدیریت اطلاعات و توسعه خدمات در کتابخانه‌هادارد و همچنین موجب دسترس‌پذیری و یافت‌پذیری اطلاعات در کتابخانه‌ها می‌شود.برهمین اساس، هدف این پژوهش، تبیین بسترها و پیامدهای کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانه‌ها بوده است. روش پژوهش: این پژوهش با روش‌شناسی کیفی و به شیوه گرندد تئوری انجام شده است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش 13 نفر متخصص و خبره حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی بودند که به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن به کفایت و اشباع نظری گردآوری و با استفاده از مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: پس از تجزیه و تحلیل و کدگذاری داده‌ها در سه مرحله باز، محوری و انتخابی براساس گراندد تئوری استراوس و کوربین، 28 مقوله اصلی در 6 طبقه استخراج گردید که مؤلفه‌های آن عبارتند از: مدیریت اطلاعات، توسعه خدمات، نوآوری، چابک سازی، انگیزه سازی و سهولت و دسترسی است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که کلیه مؤلفه‌های پیامد مستخرج، ناشی از استقرار اینترنت اشیاء در کتابخانه هستند، به گونه‌ای که این مؤلفه‌ها حضور مثبت فناوری اینترنت اشیاء در کتابخانه‌ها را برای ارائه خدمات بهینه شده اثبات می کنند. همچنین از طرف مصاحبه شوندگان پیامدهای مکشوفه مورد تاکید قرار گرفته و مفید ارزیابی شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

718 - بررسی رابطه سلامت روان با عملکرد مدیران در کتابخانه‏های دانشگاهی کشور (مورد مطالعه: دانشگاه‏‏های آزاد اسلامی شهر تهران)
فاطمه زهرا شکری افرا مجید ساکی

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه تعیین رابطه سلامت روان با عملکرد مدیران در کتابخانه های دانشگاهی کشور بود. روش پژوهش:روش پژوهش از نظر هدف کاربردی، کمّی و از نظر شیوه گرداوری داده ها توصیفی و میدانی از نوع همبستگی بود.35 نفر مدیر کتابخانه های دانشگاه های آزاد اسلامی شهر أکثر

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه تعیین رابطه سلامت روان با عملکرد مدیران در کتابخانه های دانشگاهی کشور بود. روش پژوهش:روش پژوهش از نظر هدف کاربردی، کمّی و از نظر شیوه گرداوری داده ها توصیفی و میدانی از نوع همبستگی بود.35 نفر مدیر کتابخانه های دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند که با روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس ( به این دلیل که تمام جامعه قابل دسترسی نبودند) حجم نمونه 20 نفر برآورد گردید. به منظور انجام مطالعه از دو پرسشنامه استاندارد سلامت روان گلدبرگ و عملکرد شغلی پاترسون استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با آزمون رگرسیون و توسط نرم افزار SPSS نسخه 25 انجام شد. یافته ها: در این مطالعه 20 نفر از مدیران مشارکت داشتند 1/42 درصد از پاسخگویان را مردان و 9/57 درصد را زنان تشکیل دادند. با توجه به شاخص های آمار توصیفی سلامت روان در مدیران در سطح بالا و عملکرد شغلی در سطح ضعیف به دست آمد. همچنین با توجه به نتایج ضریب همبستگی رابطه بین سلامت روان و عملکرد شغلی یک رابطه مستقیم معنی دار به دست آمد. نتیجه گیری:به منظور افزایش عملکرد شغلی مدیران و افزایش عوامل موثر بر سلامت روان، مدیران کتابخانه های دانشگاه باید از طریق بهبود ارتباطات و روابط بین فردی، محیط کاری را اصلاح نمایند. اعمال مدیریت صحیح منابع انسانی و حمایت های اجتماعی و انگیزشی، بهبود امکانات و برنامه ریزی در جهت فراهم آوردن شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار نیز می تواند نقش بسزایی داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

719 - ارزیابی دیدگاه کاربران درباره کیفیت خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد به‌منظور پیاده‌سازی تفکر پلتفرمی
مهرناز خراسانچی طیبه شهمیرزادی

مقدمه: کاربران کتابخانه، درصورت دریافت خدمات مناسب، تمایل به مشارکت در فعالیت‌های کتابخانه را خواهند داشت. هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی دیدگاه کاربران درباره کیفیت خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد به‌منظور پیاده‌سازی تفکر پلتفرمی است.روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هد أکثر

مقدمه: کاربران کتابخانه، درصورت دریافت خدمات مناسب، تمایل به مشارکت در فعالیت‌های کتابخانه را خواهند داشت. هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی دیدگاه کاربران درباره کیفیت خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد به‌منظور پیاده‌سازی تفکر پلتفرمی است.روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف و نوع، کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها، به روش پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل ۹۰۰ نفر از اعضای فعال کتابخانه بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد ۲۶۹ نفر بر اساس نمونه‌گیری تصادفی در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند که ۲۴۱ پرسش‌نامه استاندارد لیبکوال جمع‌آوری و مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار آماری Spss22 استفاده شد.یافته‌ها: براساس یافته‌ها، کمترین میانگین‌ میزان رضایت در سه بُعد (تأثیر خدمات، کنترل اطلاعات و کتابخانه به‌عنوان یک مکان) مربوط به مکانی مناسب برای مطالعه، یادگیری و پژوهش با ۳۱/۶ و بیشترین میانگین میزان رضایت مربوط به گویه وجود کارکنانی که همواره مؤدب هستند با ۲۳/۸ ، از 9 امتیاز بوده است.نتیجه‌‌گیری: نتایج ارزیابی نشان داد که میانگین کیفیت خدمات کتابخانه عمومی‌حسینیه ارشاد در هر سه بُعد (تأثیر خدمات، کنترل اطلاعات و کتابخانه به‌عنوان یک مکان) از نظر شکاف برتری یا حد رضایت خدمات منفی نبوده است و کاربران از کیفیت خدمات راضی هستند. به همین منظور برای پیاده‌سازی تفکر پلتفرمی که رضایت ذی‌نفعان از کیفیت خدمات کتابخانه از اهمیت بالایی برخوردار است، می‌توان برنامه‌ریزی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

720 - بررسی رابطه بین ویژگی‌های جمعیت شناختی با مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های عمومی(مطالعه موردی استان خوزستان)
زهره میرحسینی مراد دستاران فرشته سپهر

هدف: هدف پژوهش بررسی رابطه ویژگی‌های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه های عمومی با مهارت های ارتباطی آن ها در استان خوزستان است.روش پژوهش: روش فراترکیب با استفاده از مطالعه منابع ،دسته بندی و تحلیل آنها و سپس روش پیمایشی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 272 نف أکثر

هدف: هدف پژوهش بررسی رابطه ویژگی‌های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه های عمومی با مهارت های ارتباطی آن ها در استان خوزستان است.روش پژوهش: روش فراترکیب با استفاده از مطالعه منابع ،دسته بندی و تحلیل آنها و سپس روش پیمایشی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 272 نفر از کتابداران بوده که با روش نمونه گیری انتساب متناسب، تعداد 100 نفر انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس، آزمون فی و V کرامر استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد بین جنسیت ، وضعیت تأهل ، مهارت‌های ارتباط کلامی، غیرکلامی، و میان فردی و همچنین شهر محل خدمت رابطه ای مشاهده نمی شود. همچنین با وجود مقادیر ناچیز ضریب همبستگی اسپیرمن؛ بین سن و سابقه کار پاسخگویان و مهارت های ارتباط کلامی، غیرکلامی و میان فردی نیز رابط ه ای مشاهده نمی شود. ولی با توجه به مقادیر ضریب همبستگی اسپیرمن؛ بین سطح تحصیلات پاسخگویان و مهارت های ارتباط کلامی، غیرکلامی و میان فردی رابطۀ ضعیفی مشاهده می شود.نتیجه گیری: بین ویژگی‌های جمعیت شناختی با مهارت ارتباط کلامی، غیرکلامی، میان فردی رابطه ای مشاهده نمی شود. ولی بین سطح تحصیلات با این مهارت‌ها رابطه ضعیفی وجود دارد که خود نمایانگر نقش آموزش می باشد. به عبارتی کتابداران فارغ از اینکه در کدام شهر هستند و چه ویژگی‌های فردی دارند، از مهارت‌های ارتباطی به طور یکسان برای ارائه خدمات بهره جویی می‌کنند و به طور کلی بین مهارت‌های ارتباطی کتابداران با هم رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از طرفی میانگین سن و سابقه کار حاکی از جوان بودن کتابداران و نیاز به دوره های آموزشی مهارت‌های شغلی مستمر دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

721 - شناسایی و رتبه ‏بندی راه‌کارهایی به منظور بهبود وضعیت حق مالکیت معنوی در کتابخانه‌های دیجیتالی
علی رحیمی عاطفه امینی نیا سیده نیلوفر شامرادی

هدف: کتابخانه به لحاظ سنتی مخزنی از اطلاعات است، محلی که جویندگان اطلاعات برای یافتن جواب سؤال های خود به آنجا مراجعه می‌کنند. باتوجه به توسعه کتابخانه های دیجتال و کمبود تحقیقات و قوانین جامع و به روز در این حوزه و حفظ حق مالکیت آثار، در این نوشتار به شناسایی و رتبه أکثر

هدف: کتابخانه به لحاظ سنتی مخزنی از اطلاعات است، محلی که جویندگان اطلاعات برای یافتن جواب سؤال های خود به آنجا مراجعه می‌کنند. باتوجه به توسعه کتابخانه های دیجتال و کمبود تحقیقات و قوانین جامع و به روز در این حوزه و حفظ حق مالکیت آثار، در این نوشتار به شناسایی و رتبه بندی راه‌کارهایی به منظور بهبود وضعیت حق مالکیت معنوی در کتابخانه‌های دیجیتالی پرداخته شد.روش پژوهش: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی است، از نظر فرایند انجام کار جزء تحقیقات توصیفی از نوع میدانی می باشد. جامعه آماری خبرگان کتابخانه های دیجیتال و حقوق دانان آشنا به موضوع بودند که 30 نفر به صورت هدفمند به عنوان نمونه تعیین گردیدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن توسط خبرگان و پایایی آن با آلفای کرونباخ 77/0 مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های T و فریدمن استفاده شد و از نرم افزار SPSS نسخه 25 برای تحلیل‌های آماری بهره گرفته شد.یافته های: یافته های پژوهش نشان دادند که زیرساخت های نرم افزاری و سخت&lrm;افزاری با میانگین رتبه (34/44)، نیروی انسانی متخصص (77/35)، قانون کپی رایت (98/30)، حفظ مالکیت معنوی مؤلف (76/29)، جذب منابع مالی (54/24)، توسعه انتشارات الکترونیکی (34/22)، امنیت پایگاه داده (54/21)، فرهنگ استفاده از کتابخانه ها (80/19)، حفظ منابع اطلاعاتی (21/15) و تعامل بین کاربران و کارکنان کتابخانه ها (54/12) در رتبه های اول تا دهم قرار گرفتند.نتیجه ‌گیری: کتابخانه های دیجیتالی با امکاناتی که ارائه می دهند زمینه مساعدی را برای چرخه علم در جامعه که امروزه مهم تر از تولید علم تلقی می شود، ایجاد می کنند و این امر تأثیر بسزایی در ترویج علم دارد. بنابراین استفاده از سازوکارهای مدیریتی، توسعه منابع انسانی، حقوقی و قانونی، محتوا و ارائه خدمات می تواند نقش مهمی در توسعه این گونه کتابخانه ها داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

722 - کاربرد کلان داده در کتابخانه های عمومی: تعیین ضرورت ها و عوامل تاثیرگذار
زهره میرحسینی زهرا رضایی فرشنه عرب زاده

هدف: هدف این مطالعه، مرور پژوهش های مرتبط با مدیریت کلان داده‌ها در کتابخانه های عمومی ، وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور و تعیین ضرورت ها و عوامل تاثیرگذار برآن است.روش ‌پژوهش: این پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از روش دلفی انجام شده است. در قسمت توصیفی، تحقیقات أکثر

هدف: هدف این مطالعه، مرور پژوهش های مرتبط با مدیریت کلان داده‌ها در کتابخانه های عمومی ، وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور و تعیین ضرورت ها و عوامل تاثیرگذار برآن است.روش ‌پژوهش: این پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از روش دلفی انجام شده است. در قسمت توصیفی، تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج از کشور مورد بررسی قرار گرفته اند و در بخش کیفی، گویه هایی طراحی شده است که در سه دور نظرات جامعه آماری پنلدلفی، متشکل از 20 نفر از متخصصان حوزه فناوری اطلاعات و علم اطلاعات و دانش شناسی جمع آوری و تحلیل شده است. 30 گویۀ پرسشنامه ازلحاظ دو ضریب نسبی روایی محتوی (CVR) و شاخص روایی محتوی (CVI) مورد تایید قرار گرفتند و پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 86% محاسبه شد. یافته‌ها : یافته ها نشان داد تامین هزینه مربوط به تجهیزات وسرورهای قدرتمند، تامین ابزارهای تجزیه وتحلیل داده و روزآمد سازی دانش و مهارت های کتابداران از ضرورت های بهره گیری از کلان داده است.نتیجه گیری: آنچه از مطالعات انجام شده در مورد کاربرد کلان داده در کتابخانه ها به دست می آید آن است که کتابخانه ها در مسیر همگام سازی خود با پیشرفت های علمی و تکنولوژی با کمبود بودجه جهت تأمین منابع مورد نیاز روبرو هستند و کاستی هایی در این زمینه به چشم می خورد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

723 - پرکاربردترین مؤلفه‎های مدیریت داده‎های پژوهشی (مورد پژوهی: کتابداران کتابخانه‎های دانشگاهی علوم پزشکی قطب 7 کشور)
محمدرحیم رسولی آزاد حسن قهنویه فهیمه باب الحوائجی نجلا حریری

هدف: تعیین پرکاربرد&lrm;ترین مؤلفه&lrm;های مدیریت داده‌های پژوهشی از دید کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی علوم پزشکی قطب 7 کشور بوده است.روش&lrm; پژوهش: در پژوهش حاضر از روش آمیخته (کیفی-کمی) استفاده شده است. داده‌های بخش کیفی متشکل از 20 نفر از خبرگان رشته، انتخاب و أکثر

هدف: تعیین پرکاربرد&lrm;ترین مؤلفه&lrm;های مدیریت داده‌های پژوهشی از دید کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی علوم پزشکی قطب 7 کشور بوده است.روش&lrm; پژوهش: در پژوهش حاضر از روش آمیخته (کیفی-کمی) استفاده شده است. داده‌های بخش کیفی متشکل از 20 نفر از خبرگان رشته، انتخاب و فرم‌های نظرسنجی با هدف اجماع نظرات، در 3 راند برای ایشان ارسال و ارزیابی انجام شد. در بخش کمی پرسشنامه محقق‌ساخته، نظرات 127نفر از کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی مورد نظر &lrm;گردآوری شد. داده‌های کمی بوسیله آزمون‌های t ، فریدمن، تحلیل‌عاملی و مدل‌یابی معادلات‌ساختاری با نرم‌افزار PLS، تجزیه ‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: 6 مؤلفه در مدیریت داده پژوهشی از میان مؤلفه‌های دوازده‌گانه شناسایی شده در فازهای دلفی، پرکاربردترین آنها در کتابخانه&lrm;های دانشگاهی علوم پزشکی قطب 7 کشور بوده‌اند که به ترتیب شامل: زیرساخت داده؛ نقش نظارتی؛ استفاده مجدد؛ بودجه؛ سازماندهی؛ اشتراک‌گذاری) بوده‌اند. میانگین بارهای‌عاملی 6 مؤلفه مذکور در کتابخانه‌های دانشگاهی مورد پژوهش، بالاتر از 6/0 (قابل‌قبول) بود. ضریب آلفای‌کرونباخ، پایایی‌ترکیبی و مقدار AVE برابر با 5/0 بوده، لذا تمامی معیارها در متغیرهای پنهان، در محدوده قابل‌قبول بوده‌اند. نتایج آزمون‌های t و فریدمن در بخش‌کمی نشان داد که از نگاه کتابداران در مقوله‌های فوق الذکر تفاوت معناداری نسبت به سایر مؤلفه‌ها وجود دارد.نتیجه&lrm;گیری: بنابر نظر کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی علوم پزشکی قطب 7 کشور، مؤلفه‌های زیرساخت داده، نقش نظارتی، استفاده مجدد، بودجه، سازماندهی و اشتراک‌گذاری، کاربردی ترین مؤلفه‌ها در مدیریت داده‌های پژوهشی در اینگونه کتابخانه‌ها هستند که می‌توان از آنها به عنوان معیاری برای اجرای پژوهش&lrm;های آتی و نیز جهت ساخت ابزاری برای انجام پژوهش&lrm;های مرتبط استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

724 - شناسایی ویژگی های روان شناختی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران
زهرا جمالی فاطمه جمالی

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های روان شناختی و جمعیت شناختی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی _ همبستگی است و جامعه آماری پژوهش، نیروی انسانی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. أکثر

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های روان شناختی و جمعیت شناختی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی _ همبستگی است و جامعه آماری پژوهش، نیروی انسانی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه 06 سؤالی نئو، 798/0 است که نشان می دهد پرسشنامه مربوطه از پایایی مطلوب برخوردار است. همچنین روایی پرسشنامه شخصیتی نئو توسط کوستا و مک کری (1987) روی 208 نفر از دانشجویان آمریکایی به فاصله سه ماه اجراء گردید که ضرایب اعتبار آن بین 83/0 تا 75/0 به دست آمده است که اعتبار درازمدت این پرسشنامه را نشان می دهد.یافته ها: نمره روان آزرده گرایی کتابداران مورد مطالعه بین 12 تا 24 است که نشان می دهد آنها هیجانات پایداری دارند، نمره چهار ویژگی دیگر بین 24 تا 48 است که نشان می دهد کتابداران افرادی منعطف، گاهی درون گرا و گاهی برون گرا هستند، آنها به دیگران و مسئولیت های خود اهمیت می دهند. همچنین بین متغیرهای جمعیت شناختی و ویژگی های روان شناختی رابطه معناداری وجود نداشت.نتیجه گیری: کتابداران از نظر عاطفی باثبات، آرام و راحت بوده و به آسانی می توانند با موقعیت های بغرنج و فشار روانی روبه رو شوند، آنها افرادی اجتماعی هستند و با دیگران روابط صمیمانه برقرار می کنند ولی گاهی هم تا حدی محافظه کار هستند. آنها تقریبا عواطف یکنواختی دارند، کتابداران تا حدی به نیازهای مراجعه کنندگان اهمیت می دهند، اما، ممکن است گاهی نیز به فکر منافع خود بوده و متکبر باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

725 - راهکارهای توسعه و جذب مخاطب (عوامل بیرونی و درونی) در کتابخانه‌های عمومی شهرستان تبریز
رحیمه ابوطالبی زهره میرحسینی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارهای توسعه و جذب مخاطب (عوامل بیرونی و درونی) در کتابخانه‌های عمومی شهرستان تبریز می‌باشد.روش پژوهش: روش پژوهش، پیمایشی و نیز مطالعات کتابخانه‌ای بوده و به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی است. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ی محقق ساخت أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارهای توسعه و جذب مخاطب (عوامل بیرونی و درونی) در کتابخانه‌های عمومی شهرستان تبریز می‌باشد.روش پژوهش: روش پژوهش، پیمایشی و نیز مطالعات کتابخانه‌ای بوده و به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی است. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ی محقق ساخته انجام گرفت. روش نمونه‌گیری جامعه آماری، نمونه‌گیری طبقه‌ای سهمیه‌ای بود که نهایتاً کار به انتخاب نمونه‌ای از اعضاء به روش تصادفی ساده ختم شد و تعداد ۳۸۰ پرسشنامه بین آن‌ها توزیع گردید. پیرسون و آزمون T و ... از جمله آزمون‌های آماری مورد استفاده در پژوهش بود که در نهایت داده‌های جمع‌آوری‌شده به‌وسیله نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر این است که رابطه‌ی مؤلفه‌ی برون‌سازمانی (عوامل محیطی و خانوادگی) و مؤلفه‌های درون‌سازمانی (میزان اطلاع‌رسانی خدمات، مجموعه‌سازی مناسب و وجود منابع روزآمد، نوع برخورد و رفتار کتابداران، میزان تجهیزات و امکانات کتابخانه‌ها) با میزان جذب و توسعه مخاطب به کتابخانه‌ها در سطح اطمینان بالایی تأیید می‌شود و رابطه مؤلفه‌ی برون‌سازمانی (میزان تحصیلات مخاطبان) و میزان جذب مخاطب به کتابخانه‌ها مورد تأیید واقع نمی‌شود.نتیجه‌گیری: بر طبق نظرسنجی از مخاطبان مورد پژوهش میزان جذب مخاطبان به کتابخانه‌ها در ارتباط با ۵ مؤلفه موردمطالعه پژوهش (عوامل محیطی و خانوادگی، میزان اطلاع‌رسانی خدمات، مجموعه‌سازی مناسب و وجود منابع روزآمد، نوع برخورد و رفتار کتابداران، میزان تجهیزات و امکانات کتابخانه‌ها) در سطح قابل قبولی است اما میزان تحصیلات مخاطبان تأثیر چندانی بر میزان مراجعه افراد به کتابخانه‌ها ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

726 - فرا ترکیب مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران جهت ارتقای خدمات کتابخانه‌های عمومی ( مطالعه موردی: استان خوزستان)
مراد دستاران زهره میرحسینی فرشته سپهر

هدف: هدف تحقیق حاضر تحلیل فراترکیب مهارت‌های ارتباطی و اطلاعاتی کتابداران جهت ارتقاء خدمات کتابخانه‌های عمومی است.روش‌ پژوهش: برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی که شامل استفاده هم‌زمان از تکنیک فراترکیب و روش تحلیل محتوا، تکنیک دلفی، روایی سازه و مدل‌یابی استفاده أکثر

هدف: هدف تحقیق حاضر تحلیل فراترکیب مهارت‌های ارتباطی و اطلاعاتی کتابداران جهت ارتقاء خدمات کتابخانه‌های عمومی است.روش‌ پژوهش: برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی که شامل استفاده هم‌زمان از تکنیک فراترکیب و روش تحلیل محتوا، تکنیک دلفی، روایی سازه و مدل‌یابی استفاده ‌شده‌است. جامعه آماری شامل 327 نفر از کتابداران استان خوزستان در سال 1398 بوده است که با روش نمونه‌گیری انتساب متناسب، تعداد 175 نفر انتخاب ‌و 129 مفهوم در حوزه مهارت‌های اطلاعاتی و 95 مفهوم در حوزه مهارت‌های ارتباطی انتخاب وسپس این مفاهیم با اجرای سه مرحله تکنیک دلفی با پایایی (97/0) و روایی (90/0) به دست آمده است.یافته‌ها: یافته‌های توصیفی منتج از پژوهش نشان داد که میانگین‌های مهارت ارتباطی و مهارت اطلاعاتی به ترتیب برابر با، 98/0 و 86/ 0در سطح ‌مطلوب و نسبتا ‌مطلوب است. در این پژوهش به نقش سه متغیر جنسیت، گروه سنی، وضعیت تحصیل در میان کتابداران پرداخته و مشخص شد که از میان این عوامل مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی در بین کتابخانه‌های مختلف و وضعیت تحصیلی به ترتیب با توجه به سطح معنا داری 42/0 و34/0 رابطه‌ی معنا‌داری در میان گویه‌های مؤلفه‌ها وجود دارد و میان کتابداران با گروه‌های سنی مختلف کمترین میزان برخورداری و رابطه معناداری وجود دارد.نتیجه‌گیری: وضعیت مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان اهواز در سطح نسبتا مطلوب قرار دارد که بایستی دوره‌ها و کارگاه‌هایی در جهت آگاهی بهتر نسبت به مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطی وتوانایی یادگیری کار با نرم افزارهای اطلاعاتی و ارتباطی جهت ارتقا مهارت‌های کتابداران برگزار شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

727 - شناسایی نیازهای کاربران دارای آسیب بینایی در استفاده از خدمات کتابخانه: یک مطالعه کیفی
اعظم نجفقلی نژاد زهرا بابایی

هدف: این پژوهش با هدف درک و شناخت نیازهای کاربران با آسیب بینایی در واحد نابینایان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران‌ انجام شده است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، کیفی است که به روش تحلیل محتوا و با رویکرد استقرایی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. نم أکثر

هدف: این پژوهش با هدف درک و شناخت نیازهای کاربران با آسیب بینایی در واحد نابینایان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران‌ انجام شده است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، کیفی است که به روش تحلیل محتوا و با رویکرد استقرایی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. نمونه‌گیری تا جایی پیش رفت تا داده‌ها به اشباع رسید و دیگر داده جدیدی از مصاحبه‌ها استخراج نشد. مصاحبه با 10 نفر از افراد دارای آسیب بینایی که تجربه استفاده از خدمات واحد نابینایان را داشتند، به اشباع رسید. 132 کد اولیه (2 مقوله اصلی و 12 مقوله فرعی) از دل مصاحبه‌ها استخراج شد. جهت استحکام و صحت داده‌ها از معیارهای گوبا و لینکلن (اعتبار، انتقال‌پذیری، اطمینان‌پذیری و تاییدپذیری) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار مکس کیودا نسخه 20 استفاده شد.یافته‌ها: تحلیل مصاحبه‌ها درباره تجربه مشارکت‌کنندگان در استفاده از خدمات واحد نابینایان کتابخانه ملی ایران در دو مقوله کلی "مشکلات و محدویت‌ها" و "پیشنهاد برای ارتقای سطح خدمات" خلاصه شد. 7 مقوله فرعی مربوط به “محدودیت‌ها و مشکلات” گزارش شده توسط کاربران دارای معلولیت بینایی عبارت بودند از: مسیرها و راهنماهای محیطی، ناامنی مسیر، استقلال نابینا، ابزارهای ویژه برای افراد با آسیب بینایی، امکانات رفاهی، شرایط محیطی تالار نابینایان (جایگاه کتابدار و شرایط محیطی خود تالار)، و بازاریابی خدمات. افراد دارای آسیب بینایی پیشنهاداتی را برای ارتقای سطح خدمات واحد ارائه دادند که در 5 مقوله فرعی آموزش، منابع، خدمات غیرحضوری، تقویت امکانات ویژه و تقویت امکانات داوطلبانه بود.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد افراد دارای معلولیت بینایی، مشکلات و محدودیت‌های متعددی در استفاده از خدمات واحد نابینایان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دارند. با توجه به اینکه این کتابخانه به عنوان کتابخانه مادر مطرح است، بهتر است دست‌اندرکاران سازمان در این زمینه پیگیری لازم را برای رفع محدودیت‌های کنونی به انجام برسانند و با ارزیابی مستمر نیازهای اطلاعاتی آنان، بازطراحی و چیدمان امکانات و علائم و راهنماهای محیطی، تسهیلات و امکانات ویژه، برنامه‌های توسعه، تهیه تجهیزات و برنامه‌های بازاریابی در جهت ارتقای سطح خدمات کتابخانه برای افراد با آسیب بینایی گام بردارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

728 - طراحی الگوی اشتراک‌گذاری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران
لیلا گودرزی علیرضا اسفندیاری مقدم بهروز بیات

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اشتراک‌گذاری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است.از نظر روش اجرای پژوهش کیفی است. صاحب نظران و خبرگان حوزه کتابداری و حوزه آموزش اعم از اساتید دانشگاه ها به عنوان جامعه پژ أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اشتراک‌گذاری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است.از نظر روش اجرای پژوهش کیفی است. صاحب نظران و خبرگان حوزه کتابداری و حوزه آموزش اعم از اساتید دانشگاه ها به عنوان جامعه پژوهش در نظر گرفته شده اند که با روش هدفمند گلوله برفی با انجام 20 مصاحبه، تشخیص محقق این بوده است که اطلاعات گردآوری شده به نقطه اشباع رسیده است. ابزار گردآوری داده ها بررسی پژوهش های ملی و بین‌المللی مرتبط با موضوع و همچنین مصاحبه اکتشافی نیمه ساختار یافته بود. در نهایت پس از جمع آوری اطلاعات از بخش های مصاحبه و بررسی منابع، در این مرحله از کدگذاری (باز، محوری و انتخابی)، برای طبقه بندی داده ها استفاده شد. برای بررسی اعتبار درونی(قابلیت اعتبار) یافته ها، علاوه بر اینکه داده ها با مطالعه مبانی نظری، پیشینه تحقیق، منابع، مصاحبه با افراد کانونی انتخاب و تأیید شدند، نظرات و رهنمودهای گروهی از خبرگان نیز لحاظ شد و قبل از کدگذاری، جرح و تعدیل نهایی به عمل آمد. برای تأیید دقّت و صحّت داده ها، در مورد اعتبار مطالعه از شیوه بررسی به وسیله اعضای پژوهش استفاده گردید.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن بود که الگوی مناسب اشتراک‌گذاری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاه‌های کشور، متشکل از ابعادی چون بکارگیری فناوری، سیاست های سازمانی، مهارت های فردی و گروهی، آمادگی محیطی، الزامات اجرایی و پیش نیازهای سازمانی و مدیریتی می باشد.نتیجه‌گیری: الگوی اشتراک‌گذاری اطلاعات در کتابخانه ها کمک می نماید تا زمینه برای ارتباط بهتر بین مسئولان کتابخانه‌ها و بهره‌گیری از نظرات و دیدگاه‌های سایر همکاران برای آنها فراهم گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

729 - رف‌خوانی کتابخانه دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی اصفهان: مدیریت و پالایش اطلاعات کتاب‌ها و لوح‌های فشرده
فریده موحدی پگاه کریمیان مرضیه رفیعیان پور مرضیه احسانی

هدف: یکی از مصادیق کاربردی مدیریت اطلاعات، پالایش اطلاعات است که این امر در کتابخانه‌ها از طریق انجام فرایند رف‌خوانی صورت می‌گیرد و سبب ارتقای فرایندهای کتابخانه‌ای می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اشکالات پیش آمده در فرایندهای کتابخانه ایی و رفع آن از طریق انجام فرایند أکثر

هدف: یکی از مصادیق کاربردی مدیریت اطلاعات، پالایش اطلاعات است که این امر در کتابخانه‌ها از طریق انجام فرایند رف‌خوانی صورت می‌گیرد و سبب ارتقای فرایندهای کتابخانه‌ای می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اشکالات پیش آمده در فرایندهای کتابخانه ایی و رفع آن از طریق انجام فرایند رف‌خوانی در کتابخانه دانشکده مدیریت بوده است.روش پژوهش: این مطالعه توصیفی با مرور اطلاعات کاربرگه‌ای کتاب‌ها و لوح‌های فشرده کتابخانه دانشکده مدیریت و مقایسه آن با اطلاعات موجود در نرم افزار و دفتر ثبت در سال 1398 انجام شد. با انجام پروژه رف‌خوانی، اطلاعات 21859 کتاب و لوح فشرده در دفتر ثبت به ترتیب قرار گرفتن منابع در قفسه‌ها با اطلاعات آن در نرم افزار مقایسه گردید و موارد عدم تطبیق از طریق نشانه گذاری در دفتر ثبت انجام شد. سپس نتایج به دست آمده، تحلیل و رفع اشکال گردید.یافته‌ها: با انجام رف‌خوانی اشکالات مربوط به فرایند فهرست نویسی مانند اصلاحات مربوط به شماره مدرک(86 مورد)، اصلاحات مربوط به رده (341 مورد)، اصلاحات مربوط به شماره‌های ثبت (5796 مورد)، اصلاحات مربوط به برچسب و بارکد (578 مورد)، فرایند وجین (5332 مورد) و منابع مفقودی ( 1658 مورد) به تفکیک مشخص و ارائه شد.نتیجه‌گیری: انجام پروژه رف‌خوانی و رفع اشکالات پیش‌آمده، از سردرگمی کاربران و کتابداران جلوگیری کرده و باعث ساماندهی مجموعه کتابخانه، سازماندهی خرید در فرایند مجموعه‌سازی، ساماندهی بودجه، افزایش فضای رشد مجموعه و استفاده بهینه از فضای کتابخانه و در نهایت بهبود عملکرد کتابداران در بخش‌های مختلف کتابخانه و افزایش کیفیت خدمت رسانی به مراجعان کتابخانه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

730 - ارائه الگوی نقش‎آفرینی کتابخانه‏ های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی
رباب عزیزخانی فرشته سپهر زهره میرحسینی سعید غفاری

هدف: شناخت توسعه عدالت اجتماعی و ‌مؤلفه‌های وابسته به آن، راهبرد جدیدی را فراسوی چشم‌انداز کتابخانه ها گشوده تا به‌صورت عملیاتی در این حوزه‌ها وارد شوند. هدف از پژوهش انجام شده ارائه الگوی نقش&lrm;آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی است که بتوان آن را در أکثر

هدف: شناخت توسعه عدالت اجتماعی و ‌مؤلفه‌های وابسته به آن، راهبرد جدیدی را فراسوی چشم‌انداز کتابخانه ها گشوده تا به‌صورت عملیاتی در این حوزه‌ها وارد شوند. هدف از پژوهش انجام شده ارائه الگوی نقش&lrm;آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی است که بتوان آن را در کشور پیاده نمود.روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از نوع روش اجرا میدانی و همبستگی است در واقع از روش ترکیبی استفاده شد. جهت گرداوری داده ها در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی و در بخش کمّی از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. برای بررسی روایی پرسشنامه از نظرات خبرگان استفاده شد و پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ (79/0) مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری شامل متخصصان موضوعی در حوزه کتاب و کتابداران کتابخانه های عمومی در ایران و کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند و با روش غیرتصادفی در دسترس 22 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای سنجش نتایج حاصل از پرسشنامه‌ها نرم‌افزار آماری SPSS مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: ابعاد مدل شامل عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی بود که به ترتیب دارای ضرایب و مقدار T (655/0، 45/5)، (712/واضح است که 0، 48/7)، (489/0، 38/3)، (566/0، 78/4)، (576/0، 85/4) و (492/0، 57/3) هستند که بر روی نقش&lrm;آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارند.نتیجه‌گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که توجه به توسعه کتابخانه های عمومی می توانند از طریق عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی به عنوان عواملی مؤثر در توسعه عدالت اجتماعی ظاهر شده و ایفای نقش نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

731 - شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور
هستی سهرابی سید علی اصغر رضوی صفیه طهماسبی لیمونی عاطفه زارعی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور انجام شده است.روش پژوهش: روش پژوهش،کیفی و به لحاظ هدف اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگانی که آشنایی کامل با موضوع بازاریابی محتوایی داشتند تشکیل داده که شامل 17 نفر از أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور انجام شده است.روش پژوهش: روش پژوهش،کیفی و به لحاظ هدف اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگانی که آشنایی کامل با موضوع بازاریابی محتوایی داشتند تشکیل داده که شامل 17 نفر از اساتید گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی، فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر وکارشناسان تولید محتوا که به روش هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته است. در این پژوهش جهت شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی از تحلیل تم و به منظور اجماع نظرات خبرگان از تکنیک دلفی فازی استفاده شده است. داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزارهای PSS24 و PLS3.8 تحلیل شدند.یافته ها: یافته های بدست آمده از تحلیل تم و تکنیک دلفی فازی نشان داد که عوامل اصلی بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور شامل 7 مؤلفه برنامه ریزی استراتژیک، 6 مؤلفه تأمین و تولید محتوا، 5 مؤلفه توزیع و نشر محتوا، 3 مؤلفه تحلیل و آنالیز محتوا، 2 مؤلفه قیمت گذاری و فروش شناسایی شد که از این بین، عامل تأمین و تولید محتوا با ضریب تأثیر 931/0 دارای بیشترین تأثیر و در اولویت اول و عامل های توزیع و نشر محتوا با ضریب 917/0؛ تحلیل و آنالیر محتوا با ضریب 894/0؛ برنامه ریزی استراتژیک با ضریب 877/0 و قیمت گذاری و فروش نیز با ضریب 642/0 به ترتیب در اولویت های دوم تا پنجم میزان تأثیرگذاری قرار دارند.نتیجه گیری: بنا بر نظر خبرگان، مؤلفه های بازاریابی محتوایی در مؤلفه های اصلی به ترتیب شامل: برنامه ریزی استراتژیک، تأمین و تولید محتوا، توزیع و نشر محتوا، تحلیل و آنالیز محتوا و قیمت‌گذاری و فروش بر بازاریابی محتوایی تأثیرگذار هستند. نتایج مطالعه سه مرحله دلفی فازی نشان دهندۀ تأیید مولفه های کشف شده توسط خبرگان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

732 - شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی
طیبه آباش فهیمه باب الحوائجی داریوش مطلبی

هدف: مدیریت دانش روشی برای کمک به سازمان‌ها به منظور استفاده مؤثر از دانش است که ممیزی دانش اغلب گام اولیه فعالیت در این حوزه است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی بود.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی می‌باش أکثر

هدف: مدیریت دانش روشی برای کمک به سازمان‌ها به منظور استفاده مؤثر از دانش است که ممیزی دانش اغلب گام اولیه فعالیت در این حوزه است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی بود.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری است. روش نمونه‌گیری کتابخانه‌ها، با توجه به پراکندگی آنها در کل کشور ابتدا به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای و سپس به روش هدفمند کتابخانه مرکزی بزرگترین دانشگاه مرکز استان بود. در نهایت تعداد 279 نفر از مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه ی ممیزی دانش با 99 گویه تدوین شده است و شامل 14 بعد چشم انداز و اهداف سازمانی(7 گویه)، تحلیل داده‌ها و اطلاعات دانشی(6 گویه)، اندازه گیری دانش صریح و ضمنی (6 گویه)، ترسیم نقشه دانش (6 گویه)، شناسایی عناصر راهبردی سازمان (8 گویه)، تحلیل شکاف بین دانش موجود و مطلوب (5 گویه)، آماده سازی سازمان (6 گویه)، شناسایی فرآیند ممیزی دانش (7 گویه)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش (8 گویه)، تحلیل جریان دانش (12 گویه)، شناسایی دارایی‌های با ارزش سازمان (6 گویه)، ارزیابی اطلاعات و دانش(6 گویه)، اندازه گیری سلامت دانش فعلی (9 گویه) و تحلیل کاربست دانش (7 گویه) می باشد.یافته‌ها: براساس یافته‌های تحقیق مؤلفه‌های تحلیل جریان دانش (57/4)، اندازه‌گیری سلامت دانش فعلی(12/4)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش(68/3) و شناسایی عناصر راهبردی سازمان (12/3) دارای میانگین رتبه بالاتری نسبت به سایر شاخص‌ها از لحاظ قابلیت وقوع و تأثیرگذاری در ممیزی دانش کتابخانه‌های دانشگاهی می‌باشد و دارای وضعیت مطلوب‌تری در کتابخانه‌های دانشگاهی می باشد و به همین ترتیب سایر شاخص‌ها در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.نتیجه گیری : براساس نتایج پژوهش مشخص شد که مدیران می‌توانند از ممیزی دانش در ارتقای کیفی خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی بهره ببرند. با بکارگیری ممیزی دانش مدیران به بازبینی، بررسی، سنجش و ارزیابی دارایی‌های فکری سازمان و ارزیابی ذخائر و جریان دانش کل سازمان می‌پردازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

733 - بررسی وضعیت دورکاری در کتابخانه‌های عمومی در ایام پاندمی کووید- 19
زهره میرحسینی حسینعلی خودکار ندا فاتحی زاده

روش‌ پژوهش: این پژوهش با رویکرد کیفی و به‌ صورت تحلیل محتوا انجام‌شده‌است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته بود که از طریق تماس صوتی انجام‌شده‌است. جامعه این پژوهش شامل 15 نفر از روسا و کارشناسان توسعه کتابخانه های ستاد و ادارات کل کتابخانه های عمومی می أکثر

روش‌ پژوهش: این پژوهش با رویکرد کیفی و به‌ صورت تحلیل محتوا انجام‌شده‌است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته بود که از طریق تماس صوتی انجام‌شده‌است. جامعه این پژوهش شامل 15 نفر از روسا و کارشناسان توسعه کتابخانه های ستاد و ادارات کل کتابخانه های عمومی می باشد و در این پژوهش از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی در گردآوری داده ها، ضبط تماس ها و جمع آوری داده ها تا دستیابی به مرحله‌ی اشباع استفاده شده است.یافته &lrm;ها: کتابخانه های عمومی در ابتدا نقش پر رنگی در ارائه خدمات قابل قبول به اعضا نداشتند، اما به مرور با آموزش مجازی کتابداران و همچنین ایجاد صفحه شبکه مجازی کتابداران، خدمات فرهنگی تحت وب و انجام خدمات مجازی به رفع نیاز اطلاعاتی جامعه مخاطب اقدام نمودند. در بین خدمات ایام دورکاری بیشترین انتخاب مربوط به خدمات فرهنگی با %32.8 بود. در بین نقاط قوت دور کاری ایجاد شبکه مجازی با %39.1 بیشترین انتخاب را داشت و در بین نقاط ضعف عدم آشنایی با دور کاری با % 24.5 بیشترین انتخاب را به دست آورد. در بین راه کارها نیز بالاترین انتخاب%23.3 مربوط به برنامه ریزی جهت بهره برداری از ظرفیت و توانمندی کارکنان در ایام دور کاری بود .نتیجه‌‌گیری: کتابخانه های عمومی با یک سازماندهی مجدد در بین نیروهای انسانی و همچنین آموزش کتابداران و ابلاغ برخی بخشنامه ها با یک تاخیر چند ماهه زمینه اقدامات قابل قبول برای اعضا را فراهم نموده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

734 - بررسی تطبیقی خدمات و منابع بخش ایران‌شناسی کتابخانه‌های منتخب ایران و هند
زهره میرحسینی سمیه متقی الحق

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعه تطبیقی خدمات و منابع بخش ایران‌شناسی کتابخانه‌های منتخب ایران و هند است.روش پژوهش: این پژوهش، کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی – مقایسه ای است. جامعه آماری آن شامل مدیران و منابع مراکز ایرانشناسی ایران و هند شامل کتابخانه ملی، بنیاد أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعه تطبیقی خدمات و منابع بخش ایران‌شناسی کتابخانه‌های منتخب ایران و هند است.روش پژوهش: این پژوهش، کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی – مقایسه ای است. جامعه آماری آن شامل مدیران و منابع مراکز ایرانشناسی ایران و هند شامل کتابخانه ملی، بنیاد ایرانشناسی، کتابخانه خدا بخش و کتابخانه مرکزی دانشگاه عثمانیه است. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و پرسشنامه و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم‌افزار اکسل است. در بررسی خدمات مراکز ایران‌شناسی از پرسشنامه محقق ساخته در قالب 5 سؤال اصلی در طیف لیکرت استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که بیشترین منابع ایران شناسی در ایران به زبان فارسی و انگلیسی است اما در هند بیشتر به زبان انگلیسی، پهلوی، فارسی و عربی است و تنوع موضوعی منابع موجود در حوزه‌های موضوعی مراکز ایران‌شناسی هندی نسبت به مراکز ایران شناسی ایرانی بیشتر است و بیشتر خدمات ارائه‌شده (امانت دهی ، استفاده از مراجع و اطلاع رسانی) در مراکز ایران‌شناسی ایران و هند متعلق به اساتید، پژوهشگران و دانشجویان است. همچنین خدمات پژوهشی بیشترین خدمات بنیاد ایران‌شناسی، کتابخانه ملی، کتابخانه مرکزی عثمانیه و کتابخانه خدابخش برای جامعه استفاده‌کننده پژوهشگران، ایران‌شناسان و دانشجویان است. علاوه براین، ارائه اصل منبع در مراکز ایران و میکروفیلم و نسخه‌های الکترونیکی در مراکز هند بیشترین نحوه استفاده از منابع را شامل می شوند و مهم‌ترین نحوه همکاری بین مراکز ایران‌شناسی در ایران از طریق ایران‌شناسان و امانت منابع و در هند نیز از طریق ایران شناسان، ارائه خدمات و شناسایی پیشینه است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که منابع و خدمات ایران شناسی کتابخانه های منتخب هند وضعیت بهتری نسبت به ایران دارند. بنابراین مسئولان ایران شناسی ایران باید زمینه های لازم برای گسترش خدمات و منابع اطلاعاتی خود فراهم کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

735 - عوامل مرتبط با وندالیسم کتابخانه‌ای از دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه
ثریا زنگنه آرزو قنبری

هدف: هدف اصلی پژوهش بررسی عوامل مرتبط با وندالیسم کتابخانه ای از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بود.روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه ی پژوهش تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی نهادی استان کرمانشاه (168 نفر) ب أکثر

هدف: هدف اصلی پژوهش بررسی عوامل مرتبط با وندالیسم کتابخانه ای از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بود.روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه ی پژوهش تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی نهادی استان کرمانشاه (168 نفر) بودند که با فرمول کوکران، حجم نمونه 118 نفر حاصل شد. از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. سه دسته عامل"فردی"، "کتابخانه ای" و "اجتماعی و فرهنگی" مرتبط با پدیده ی وندالیسم در کتابخانه های عمومی شناسایی شد که این مدل نظری با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری اموس و تحلیل عاملی تاییدی مورد آزمون قرار گرفت.یافته ها: بیشترین نوع تخریب خط خطی کردن کتاب ها، حاشیه نویسی یا نوشتن داخل کتاب ها بود. بین سطح برخورداری مراجعان و گرایش به وندالیسم رابطه ی معنادار دیده شد. مهمترین عامل کتابخانه ای مرتبط با وندالیسم کمبود منابع اطلاعاتی مورد نیاز مراجعان بود. در بین متغیرهای سازه فرهنگی و اجتماعی، رابطه ی متغیر فقر فرهنگی و جرم خیز بودن مکان کتابخانه معنادار شد. در مورد ابعاد سازه عوامل فردی، متغیر ویژگی‌های شخصیتی افراد (ضریب رگرسیون 82/0) معنادار شد. در بین عوامل سه گانه ی مرتبط با وندالیسم کتابخانه ای، مهمترین سازه بعد کتابخانه ای (ضریب مسیر74/0) بود. نصب دوربین مدار بسته و سیستم اعلام سرقت، شناسایی افراد وندال و تذکر بدور از خشونت به آنها، نظارت دقیق کتابداران و وجود نگهبانی در کتابخانه ها از راه های مقابله با وندالیسم ارائه شد.نتیجه گیری: تجهیز کتابخانه ها و آموزش کتابداران در راستای برخورد خوب با کاربران، برگزاری کارگاه های آموزشی جهت آگاه سازی کاربران از جرم بودن اعمال وندالیستی می تواند به کاهش وقوع این مسئله کمک کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

736 - واکاوی تأثیرگذاری بازاریابی محتوایی بر قابلیت‌های پویایی سازمان‌ها (مطالعه موردی: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور)
هستی سهرابی سید علی اصغر رضوی صفیه طهماسبی لیمونی عاطفه زارعی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرگذاری بازاریابی محتوایی بر قابلیت&zwj; های پویایی سازمان هادر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد، پژوهشی پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری شامل تمام مدیران، کارکنان ستادی أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرگذاری بازاریابی محتوایی بر قابلیت&zwj; های پویایی سازمان هادر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد، پژوهشی پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری شامل تمام مدیران، کارکنان ستادی و کتابداران کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور به تعداد 7000 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب تعداد 364 نفر به عنوان حجم کل نمونه تعیین شد و با توجه به خطای نمونه‌گیری(05/0) و نیز احتمال عدم بازگشت برخی از پرسشنامه‌ها، 375 پرسشنامه توزیع گردید که 366 پرسشنامه وصول و تحلیل شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه های محقق‌ساخته بازاریابی محتوایی و قابلیت های پویایی سازمان رضایی(1395) استفاده گردید. داده‌ها به وسیله نرم‌افزارهای SPSS و PLS3.8 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: حاکی از آن است که وضعیت بازاریابی محتوایی در سطح متوسط و قابلیت های پویایی سازمان نیز دارای وضعیتی مطلوب است. همچنین ضریب تأثیر بازاریابی محتوایی بر قابلیت های پویایی سازمان ها برابر 816% محاسبه گردید. و همچنین بازاریابی محتوایی بر قابلیت های پویایی سازمان در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تأثیر معناداری داشته است.نتیجه گیری: قابلیت های پویایی سازمان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور تحت تأثیر الگوی بازاریابی محتوایی قابل تبیین و الگوی ارائه شده دارای برازش مناسبی است. به طوری که ضمن تولید محتوای سودمند و مرتبط با نیاز و ترجیحات مخاطبان خود ابزار قدرتمندی را برای جلب اعتماد و نیز تغییر نگرش مخاطبان نسبت به خدمات ارائه شده ایجاد نموده ونیز با توسعه قابلیت های پویا می‌توانند مزیت رقابتی خود را افزایش داده و در نتیجه عملکرد آنها بهبود یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

737 - بررسی میزان آشنایی کتابداران دانشگاه های علوم پزشکی با مهارت های فردی و سازمانی مدیریت زمان
فاطمه تهرانی فر

هدف: مدیریت زمان از جمله اصول مدیریت اثربخش است که نیازمند برخى مهارت هاست. می توان آن را به دو مقوله کلی مهارت فردی و سازمانی تقسیم کرد. این پژوهش به دنبال بررسی چگونگی رابطه بین مقوله های مهارت فردی، سازمانی در مدیریت زمان و میزان آشنایی کتابداران شاغل درکتابخان أکثر

هدف: مدیریت زمان از جمله اصول مدیریت اثربخش است که نیازمند برخى مهارت هاست. می توان آن را به دو مقوله کلی مهارت فردی و سازمانی تقسیم کرد. این پژوهش به دنبال بررسی چگونگی رابطه بین مقوله های مهارت فردی، سازمانی در مدیریت زمان و میزان آشنایی کتابداران شاغل درکتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی مستقردر شهر تهران با این مولفه ها می باشد.روش پژوهش: در این پژوهش روش تحقیق توصیفی و از نوع کاربردی بود. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران کتابخانه های دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران که با روش نمونه گیری تمام شمار در دسترس135 نفر از آنها انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه ی پژوهشگرساخت دو قسمتی جمعیت شناختی و سنجش مهارت فردی و سازمانی مدیریت زمان استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از شاخص های آماری توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون و t تک نمونه در نرم افزار SPSS19 تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها: رابطه بین مهارت فردی با رفتار سازمانی با ضریب همبستگی192/0 مثبت می باشد (05/0>p) میزان آشنایی کتابداران با مهارت فردی مدیریت زمان در وضعیت خوب و مهارت سازمانی بسیار خوب بود. از نظر جنسیت و نوع دانشگاه کاربرد مهار ت های مدیریت زمان تفاوتی نداشت و تقریباً برابر بود.نتیجه گیرى: آشنایی کتابداران با مولفه های مهارت های سازمانی بیش از مهارتهای فردی بود و بین مهارت های فردی مدیریت زمان با ابعاد ششگانه مهارت های سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت و در مولفه هدف‌گذاری، بیشترین رابطه و تفویض اختیار کمترین ارتباط دیده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

738 - واکاوی،کشف و تبیین عوامل مؤثر در اشتراک دانش‌وب و رتبه‌بندی آنها در کتابخانه‌های عمومی
لیلی طاهرخانی صفیه طهماسبی لیمونی میترا قیاسی

هدف: هدف پژوهش حاضر واکاوی، کشف و تبیین عوامل مؤثر در اشتراک دانش ‌وب و رتبه‌‌بندی آنها در کتابخانه های عمومی است.روش پژوهش: این پژوهش از جنبه هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد اکتشافی و از نظر روش گردآوری اطلاعات آمیخته است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل 15 نفر از خبرگان و د أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر واکاوی، کشف و تبیین عوامل مؤثر در اشتراک دانش ‌وب و رتبه‌‌بندی آنها در کتابخانه های عمومی است.روش پژوهش: این پژوهش از جنبه هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد اکتشافی و از نظر روش گردآوری اطلاعات آمیخته است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل 15 نفر از خبرگان و در بخش کمی کلیه کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی‌کشور به تعداد 7000 نفر تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 364 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در بخش کمی نیز از پرسشنامه محقق ساخته اشتراک دانش‌وب استفاده شد. روایی صوری، محتوایی و سازه ابزار و پایایی آن تأیید گردید. جهت شناسایی عوامل مؤثر بر اشتراک دانش‌وب از تحلیل‌تم و جهت تحلیل داده های کمی حاصل از پرسشنامه ها و رتبه بندی آنها از آزمون علامت، تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری استفاده و داده ها ازطریق نرم افزار PLS3.8 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: یافته های بدست آمده از تحلیل‌تم و تحلیل عاملی نشان داد که سه عامل مطلوبیت‌ فضای ‌وب، مطلوبیت ‌اطلاعات ‌وب و مطلوبیت ‌افراد با ضریب تأثیر 917/0، 858/. و 813/0 در اولویت های اول تا سوم قرارگرفتند. همچنین نتایج میانگین و سطوح معناداری نشان داد که اشتراک دانش‌وب در سطح مطلوب قرار دارد.اصالت/ارزش: اشتراک دانش‌وب قابلیتی انعطاف‌پذیر برای ارائه محتوا با هدف دسترسی سریع به دانش در فضای ‌وب است بنابراین ضرورت دارد سازمان‌ها آن را مورد شناسایی و بهره برداری قرار دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

739 - ارائه الگوی بین ‏المللی‎سازی نهاد کتابخانه ‏ها با تأکید بر ابعاد مدیریت تحول
خدیجه تیرافکن سیده نیلوفر شامرادی فرشاد موسوی امیر تیرافکن

هدف: بین المللی شدن سازمان ‌ها یکی از ارکان توجه به تحول و توسعه در کشورهای مختلف می باشد که نهاد کتابخانه ها به عنوان یک سازمان علمی نیز از این قاعده مستنثی نیست. لذا در این راستا هدف تحقیق حاضر ارایه الگوی بین المللی سازی نهاد کتابخانه ها با تأکید بر ابعاد مدیریت أکثر

هدف: بین المللی شدن سازمان ‌ها یکی از ارکان توجه به تحول و توسعه در کشورهای مختلف می باشد که نهاد کتابخانه ها به عنوان یک سازمان علمی نیز از این قاعده مستنثی نیست. لذا در این راستا هدف تحقیق حاضر ارایه الگوی بین المللی سازی نهاد کتابخانه ها با تأکید بر ابعاد مدیریت تحول است.روش پژوهش: روش تحقیق از نوع کاربردی و با رویکرد کیفی است. روش گردآوری داده ها استفاده از مصاحبه با خبرگان است. جامعه آماری را خبرگان آشنا به موضوع پژوهش (اساتید دانشگاه آزاد اسلامی و خبرگان در حوزه مورد مطالعه) تشکیل می‌دهند. روش تعیین حجم نمونه گلوله برفی بود که طی آن 25 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و دلیل آن رسیدن به اشباع نظری و عدم احصاء اطلاعات جدید از طریق خبرگان بود. جهت بررسی روایی و پایایی به دلیل کیفی بودن یافته ها با ادبیات تحقیق و نظر دو داور خارجی مور استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده&lrm;ها از روش داده بنیاد استفاده گردید.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که، 510 گزاره مفهومی به دست آمد که با توجه به اشتراکات معنایی آن‌ها در 5 بعد شامل: ابعاد سیاسی و حکومتی، علمی و فناوری، انسانی و فرهنگی، ساختاری و سازمانی و بعد اقتصادی و اجتماعی تقسیم‌بندی شدند.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که توجه به ابعاد سیاسی و حکومتی، علمی و فناوری، انسانی و فرهنگی، ساختاری و سازمانی و بعد اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در بین المللی&lrm;سازی نهاد کتابخانه ها دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

740 - تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان عضو کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)
افسانه باقری میترا قیاسی سمیه کلته

هدف: تعیین تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان است.روش‌ پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده از نوع توصیفی-پیمایشی است. برای جامعه آماری، جوانان 18 تا 35 سال عضو کتابخانه در استان خراسان شمالی در نظر گرفته شد که تعداد آن‌ها أکثر

هدف: تعیین تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان است.روش‌ پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده از نوع توصیفی-پیمایشی است. برای جامعه آماری، جوانان 18 تا 35 سال عضو کتابخانه در استان خراسان شمالی در نظر گرفته شد که تعداد آن‌ها 9003 نفر بود و طبق فرمول کوکران 368 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه‌های سواد اطلاعاتی دوئل (1994) پرسشنامه شبکه‌های اجتماعی جلالی و قیاسی (1398) است. روایی پرسشنامه‌ها قبلاً توسط پژوهشگران تأییدشده، برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد و پایایی آن‌ها به ترتیب 92/0 و 99/0 به‌دست‌آمده است.یافته‌ها: شبکه های اجتماعی می توانند 3/69 درصد از تغییرات سواد اطلاعاتی جوانان عضو کتابخانه‌های عمومی را پیش بینی کنند. مقایسه سواد اطلاعاتی از نظر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی نشان داد کاربرانی که استفاده خود از شبکه های اجتماعی مجازی را متوسط ارزیابی کردند، سواد اطلاعاتی بالاتری در مقایسه با دیگر گروه ها داشتند. از نظر مدت استفاده نیز، سواد اطلاعاتی در کاربرانی که استفاده کمتری داشتند، در مقایسه با سایر گروه ها بالاتر بود. افزون بر این، میانگین سواد اطلاعاتی در کاربران اینستاگرام و تلگرام بالاتر از سایر گروه ها بود. همچنین، نتایج مبین آن بود میانگین سواد اطلاعاتی در کاربرانی که با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی فعالیت دارند بیشتر از کاربرانی است که با هویت جعلی فعالیت می کنند.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد سواد اطلاعاتی در افرادی که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند بالاتر از افرادی است که از این شبکه ها استفاده نمی کنند و این تفاوت از نظر آماری معنادار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

741 - خلق تاب‎آوری پویا در مقابله با بحران کرونا در میان کتابداران نهاد کتابخانه‏های عمومی کشور
صدیقه محمد اسماعیل سولماز دروگر کلخوران

هدف: ارائۀ مدل خلق تاب&lrm;آوری پویا، در مقابله با بحران کرونا در در میان کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش فراترکیب و از پرسشنامه 42 سؤالی حاصل از روش دلفی استفاده شده&lrm;است. روایی محتوای پرسشنامه نیز از طریق دو ضریب نسبی روا أکثر

هدف: ارائۀ مدل خلق تاب&lrm;آوری پویا، در مقابله با بحران کرونا در در میان کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش فراترکیب و از پرسشنامه 42 سؤالی حاصل از روش دلفی استفاده شده&lrm;است. روایی محتوای پرسشنامه نیز از طریق دو ضریب نسبی روایی محتوی و شاخص روایی محتوی حاصل گردید. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر با 969/0 به&lrm;دست آمد. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به تعداد 5621 نفر می باشد که به صورت تصادف خوشه‌ای از میان آن&lrm;ها 96 کتابدار مورد مطالعه قرار گرفتند.یافته ها: از میان دو مؤلفۀ اصلی و زیرمؤلفه های آن&lrm;ها که شامل ظرفیت چندگانه سازی و خلق ارزش مشترک هستند، به کمک تحلیل عامل اکتشافی 8 عامل استخراج گردید. در نهایت سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 که به عنوان مقادیر ضعیف،‌ متوسط و قوی برای معیارجی&lrm;اُ اف معرفی شد و حصول مقدار 647/0 نشان از برازش مناسب مدل داشت.نتیجه گیری: طی مراحلی اندازه‌گیری و محاسبات روایی سازه و آزمون روابط بین سازه‌های تحقیق انجام شد و بر اساس روش معادلات ساختاری مدل نهایی پس از تعیین برازش، تأیید گردید که در نهایت منجر به تأیید و ارائۀ مدل گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

742 - طراحی مدل تأثیر گذاری اشتراک‌دانش‌وب بر کارآفرینی دانش ( مورد مطالعه: کتابخانه های عمومی کشور)
لیلی طاهرخانی صفیه طهماسبی لیمونی میترا قیاسی

هدف: طراحی مدل تأثیر گذاری اشتراک‌دانش‌وب بر کارآفرینی‌دانش در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.روش پژوهش: از جنبه هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد اکتشافی با روش آمیخته و از نظر نتیجه، پژوهش توسعه ای است. جامعه آماری بخش کیفی 15 نفر ازخبرگان دانشگاهی و متخصصان با روش نمونه أکثر

هدف: طراحی مدل تأثیر گذاری اشتراک‌دانش‌وب بر کارآفرینی‌دانش در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.روش پژوهش: از جنبه هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد اکتشافی با روش آمیخته و از نظر نتیجه، پژوهش توسعه ای است. جامعه آماری بخش کیفی 15 نفر ازخبرگان دانشگاهی و متخصصان با روش نمونه گیری هدفمند "گلوله برفی" بوده اند و در بخش کمی تعداد 364 (از7000) نفر از مدیران و کارکنان کتابخانه‌های عمومی بااستفاده از فرمول کوکران و نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای تعیین گردید. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه‌ی عمیق و نیمه ساختاریافته بود و درمرحله کمی از پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته اشتراک دانش وب و پرسشنامه استاندارد کارآفرینی‌دانش اسکرزسکی(2006) استفاده شد. جهت شناسایی عوامل مؤثر بر اشتراک‌دانش‌وب از تحلیل تم و به منظور اجماع نظرات خبرگان از تکنیک دلفی‌فازی و برای ارزیابی روایی و پایایی پرسشنامه‌ها از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید همچنین تجزیه وتحلیل داده ها ازطریق نرم‌افزارهایspss24 و smartPLS استفاده شد.یافته ها: براساس تجزیه وتحلیل داده‌های کیفی حاصل از کدگذاری متن مصاحبه ها، 48 کد باز، 9 تم ثانویه و 3 تم اصلی "مطلوبیت ‌فضای‌وب، مطلوبیت ‌اطلاعات‌وب و مطلوبیت ‌افراد" شناسایی شد که به ترتیب بیشترین اثرگذاری را دارند. همچنین ضریب‌تأثیر اشتراک‌دانش‌وب برکارآفرینی‌دانش کارکنان برابر 554/0 محاسبه گردید که در این مسیر مقدار آماره آزمون محاسبه شده بزرگ‌تر از 96/1 شده است.نتیجه گیری: اشتراک دانش وب و کارآفرینی دانش دو ابزار توانمندساز در کتابخانه‌ها هستند که می‌توانند بایکدیگر هم‌افزایی ایجاد نموده و با تقویت بنیان‌های علمی و معرفتی موجبات پیشرفت و تعالی را ایجاد نمایند لذا ضرورت دارد آنها به‌صورت یک فرآیند پیوسته مورد توجه جدی کتابخانه ها قرارگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

743 - رابطه مهارت‌های مدیریت دانش کتابداران با نوآوری خدمات (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی استان سمنان)
سمیه کلته طاهره اعرابی

هدف: پژوهش حاضر با هدف رابطه مهارت‌های مدیریت دانش کتابداران با نوآوری خدمات در کتابخانه‌های عمومی استان سمنان انجام‌گرفته است.روش ‌پژوهش: پژوهش حاضر از هدف کاربردی و به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه اسلام، آگروال و اکیدا استفاده گردید، ت أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف رابطه مهارت‌های مدیریت دانش کتابداران با نوآوری خدمات در کتابخانه‌های عمومی استان سمنان انجام‌گرفته است.روش ‌پژوهش: پژوهش حاضر از هدف کاربردی و به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه اسلام، آگروال و اکیدا استفاده گردید، تعداد جامعه آماری 110 نفر کتابدار کتابخانه‌های استان سمنان و نمونه مورد نظر طبق جدول مورگان 89 نفر تعیین شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار اس پی اس اس انجام گردیده است. پایایی پژوهش حاضر نیز 93/0 به دست آمد.یافته‌ها‌: بین مدیریت دانش با زیر مقیاس‌های کسب و خلق دانش)658/0 = (r؛ اشاعه و انتقال دانش (709/0 = (r؛ استفاده و کاربرد دانش (782/0 = r) با نوآوری در خدمات کتابخانه رابطه همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بررسی مطلوب بودن وضعیت نوآوری در خدمات کتابخانه و مدیریت دانش مبین آن است که در تمامی متغیرها، میانگین نمونه از میانگین نظری بالاتری برخوردار بوده و در بین کارکنان کتابخانه های استان سمنان وضعیت نوآوری در خدمات کتابخانه و مدیریت دانش مطلوب بود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ارتباط بین مدیریت دانش و نوآوری خدمات در کتابخانه‌های عمومی استان سمنان نشان داد. بررسی مطلوب بودن وضعیت نوآوری در خدمات کتابخانه و مدیریت دانش مبین آن بود که در تمامی متغیرهای مورد بررسی، میانگین نمونه از میانگین نظری بالاتری برخوردار بود، این امر نشانگر آن است که کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان سمنان ایده‌های نو دارند و به کاربران خدمات جدید ارائه می‌دهند. مدیریت دانش نقش مهمی را با فرهنگ سازی تسهیم دانش در کتابخانه‌ها در فرآیند نوآوری بر عهده دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

744 - امکان‌سنجی استقرار مدیریت دانش در نهادکتابخانه‌های ‌عمومی‌ ایران براساس الگوی کوان یو وانگ
زهرا کیان راد سیف اله اندایش

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان‌پذیری استقرار مدیریت دانش در نهاد کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس الگوی کوان یو وانگ انجام شده است.روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است و به‌روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود. پایایی پرسشنامه نیز با توجه به مقدار أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان‌پذیری استقرار مدیریت دانش در نهاد کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس الگوی کوان یو وانگ انجام شده است.روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است و به‌روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود. پایایی پرسشنامه نیز با توجه به مقدار ضریب آلفای کرونباخ، 9/. محاسبه شد. جامعه پژوهش 115 نفر بودند که از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار اکسل و اس‌پی‌اس‌اس 19 استفاده شد. برای سنجش میانگین گروه‌های یازده‌گانه مدیریت دانش از آزمون‌های همبستگی پیرسون، آزمون تی تک‌نمونه‌ای، و آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و برای رتبه‌بندی گروه‌های معیار از آزمون غیرپارامتریک فریدمن بهره گرفته شد.یافته‌ها: وضعیت استقرار مدیریت دانش در نهادکتابخانه‌های عمومی ایران براساس گروه‌های یازده‌گانه کوان یو وانگ درگروه متوسط قرار داشت. همچنین میزان آمادگی نهاد برای استقرار مدیریت دانش در سطح متوسط ارزیابی شد.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش با استفاده از آزمون t تک نمونه‌ای در سطح معنی داری 001/0 نشان داد که امکان استقرار مدیریت دانش در نهادکتابخانه‌های عمومی ایران وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

745 - امکان‌سنجی برنامه‌های بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه مدل پیشنهادی
اشرف السادات بزرگی سمیه نصیری

پژوهش حاضر به امکان سنجی برنامه های بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی و ارائه مدل پیشنهادی می پردازد. جامعه مورد پژوهش، مدیران سازمان و تشکیلات اداری کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران هستند. در پژوهش حاضر از روش های پیمایشی،توصیفی و مطالعه موردی استفاده شده است و بر اسا أکثر

پژوهش حاضر به امکان سنجی برنامه های بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی و ارائه مدل پیشنهادی می پردازد. جامعه مورد پژوهش، مدیران سازمان و تشکیلات اداری کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران هستند. در پژوهش حاضر از روش های پیمایشی،توصیفی و مطالعه موردی استفاده شده است و بر اساس یافته های پژوهش یک مدل بازاریابی اطلاعات طراحی و ارائه شده است. در بخش پیمایشی پرسشنامه‌ای طراحی و میان ۲۳ مدیر کتابخانه ملی توزیع شد و در نهایت ۲١ پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت؛ در تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون ناپارامتریک خی دو استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که میزان آشنایی مدیران با مفهوم بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی در حد زیادی (1/57%) است. در زمینه دیدگاه مدیران در خصوص ضرورت بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی یافته ها نشان می دهد اکثر پاسخ دهندگان (7/85%)، با ضرورت بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی موافق هستند. در بخش دیگر مطابق چک لیست (سیاهه وارسی) مولفه های عناصر هفت گانه آمیخته بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی گردآوری و با توجه به سوالات، اطلاعات لازم استخراج شد. یافته ها نشان می دهد از ۱۲۷ مورد مرتبط با عناصر آمیخته بازاریابی ۱۰۸ مورد یعنی 85% موارد در کتابخانه ملی وجود دارد. و این کتابخانه گام های اولیه را جهت اجرای بازاریابی اطلاعات برداشته و تشکیلات اداری مرتبط با این بخش ایجاد شده است. اما علی رغم این نکات, یافته ها همچنین حاکی از آن است که میان عناصر یاد شده هیچ ترکیب منسجمی به عنوان آمیخته بازاریابی وجود ندارد. نتایج حاصل شده فرضیه پژوهش مبتنی بر: در کتابخانه ملی امکان بازاریابی اطلاعات وجود دارد را تایید می کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

746 - نقش و جایگاه کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سواد اطلاعاتی کاربران
طیبه افضلی شکوه تفرشی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آموزشهای غیر رسمی کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سطح سواد اطلاعاتی کاربران انجام شده است. روش: روش این تحقیق پیمایشی، جامعه آماری 400 نفر از کاربران و شیوه نمونه گیری آن تصادفی با طبقه بندی می باشد. یافته ها:یافته های این تحقیق نشان أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آموزشهای غیر رسمی کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سطح سواد اطلاعاتی کاربران انجام شده است. روش: روش این تحقیق پیمایشی، جامعه آماری 400 نفر از کاربران و شیوه نمونه گیری آن تصادفی با طبقه بندی می باشد. یافته ها:یافته های این تحقیق نشان می دهدکه 43 درصد کاربران در حد خیلی زیاد و زیاد و 57 درصد درحد کم وخیلی کم سواد اطلاعاتی دارند. نتایج حاکی از آن است که 9/36 درصد کاربران درحد خیلی زیاد و زیادو1/63 درصد در حد کم وخیلی کم کتابخانه را در کسب مهارتهای بازیابی اطلاعات موثر می دانند.از نظر کاربران مهمترین عامل افزایش توانایی مراجعان در کسب مهارت های بازیابی اطلاعات خودفراگیری (آزمون و خطا )(4/51 درصد) بوده است. 84 درصد کاربرانی که سواد اطلاعاتی بالایی دارند میزان تاثیر کتابخانه را در رفع نیازهای اطلاعاتی اشان در حد خیلی زیاد و زیاد دانسته اند. یافته ها بیانگر آن است که مهمترین اولویت های آموزشی سواد اطلاعاتی کاربران آشنایی با منابع مرجع الکترونیکی (3/74 درصد)و مهمترین موانع دستیابی به اطلاعات در کتابخانه نداشتن ارتباط با سایر مراکز علمی ( 3/46 درصد ) بوده است. نتیجه گیری: تحلیل نتایج پژوهش نشان می دهد که کاربرانی که 4بار و بیشتر، به کتابخانه مراجعه می کنند(2/56 درصد)، بیشتر از سایرین و افرادی که اصلاً به کتابخانه مراجعه نمی کنند(7/14 درصد) کمتر از سایرین در حد خیلی زیاد و زیاد دارای سواد اطلاعاتی هستند. همچنین می توان گفت با افزایش تعداد دفعات مراجعه به کتابخانه بر میزان سواد اطلاعاتی کاربران در حد خیلی زیاد و زیاد افزوده می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

747 - بررسی رفتار مسیریابی مراجعین کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از سیستم‌ اطلاعات مکانی
فهیمه باب الحوائجی رویا پورنقی

هدف: این تحقیق با هدف شناخت رفتار مسیریابی کاربران از ورودی ساختمان کتابخانه با استفاده از مشاهده هدفمند و هم‌چنین شناخت پر ترددترین مسیرها برای تعیین مکان‌های بازاریابی خدمات در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از نرم‌افزار سیستم اطلاعات مکانی انجام شده است. رو أکثر

هدف: این تحقیق با هدف شناخت رفتار مسیریابی کاربران از ورودی ساختمان کتابخانه با استفاده از مشاهده هدفمند و هم‌چنین شناخت پر ترددترین مسیرها برای تعیین مکان‌های بازاریابی خدمات در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از نرم‌افزار سیستم اطلاعات مکانی انجام شده است. روش پژوهش: این تحقیق با روش تجربی و با استفاده از یک سیاهه وارسی از طریق مشاهده مستقیم مسیرهای تردد مراجعین از درب ورودی طبقه هم‌کف و ورودی پله‌های طبقه اوّل، درکتابخانه مرکزی دانشگاه تهران انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کاربران و مراجعه کنندگان کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بودند. به جای نمونه‌گیری از خود کاربران، مدت زمانی گردآوری داده‌ها نمونه‌گیری شده است. بعد از تحلیل مسیرها و تعیین میزان تردد در هر مسیر مشخص با استفاده از نرم‌افزار آماری اس‌پی‌اس‌اس، اطلاعات وارد نرم‌افزار آرک‌جی‌آی‌اس شد و پایگاه اطلاعات مکانی مسیرهای کاربران کتابخانه ایجاد شد و با استفاده از زبان ساخت‌یافته جست‌وجوی پایگاه داده جست‌وجوی پرترددترین مسیرها انجام و نقشه‌هایی از پلان کتابخانه که مسیرها بر روی آن مشخص شده بودند از نرم‌افزار استخراج گردید. یافته‌ها: در این تحقیق بیش از 360 مسیر ورودی مشاهده شد، اما تنها 5 مسیر مشخص توسط بیش از 50 درصد مراجعین همیشگی برای ورود به کتابخانه انتخاب شده بود. مسیر" درب ورودی کتابخانه، سپس رفتن به طبقه اوّل از سمت پله‌های چپ"، با 7/25 درصد، به عنوان اولین مسیر پرتردد و مسیر "درب ورودی، مسئول کیف‌داری، کیفداری سمت راست و رفتن به طبقه اول از پله‌های سمت راست"، با 2/25 درصد، به عنوان دومین مسیر پرتردد در طبقه هم‌کف کتابخانه شناخته شده است که بیش از 50 درصد ترددها را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین مسیر "ورودی طبقه اوّل به سالن ابوریحان"، با 4/34 درصد به عنوان اوّلین مسیر پرتردد، مسیر "ورودی طبقه اوّل، راهرو زیراکس، سالن علوم و فنون"، با 3/9 درصد به عنوان دوّمین مسیر پرتردد و مسیر "ورودی طبقه اول، راهرو زیراکس، تالار انفورماتیک"، با 1/9 درصد به عنوان سوّمین مسیر پرتردد در طبقه اوّل ساختمان کتابخانه محسوب می‌شود که بیش از 52 درصد ترددها را در طبقه اوّل به خود اختصاص داده است. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته ها، پرسنل کتابخانه می‌توانند برای نقشه نگاری مسیرهای پرطرفدار از سیستم اطلاعات مکانی استفاده کنند و با استفاده از نتایج آن در جهت تبلیغات و بازاریابی بهتر خدمات و برنامه‌های کتابخانه عمل نمایند و سطح سهولت دستیابی به ناحیه ورودی کتابخانه جهت استفاده از منابع و خدماتی که ارائه می‌شود، را افزایش دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

748 - مقایسه بهکارگیری شیوه‌ی آمیخته بازاریابی 4P در کتابخانههای عمومی نهادی و مشارکتی استان قم
شکوه تفرشی مرضیه صدیق

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکرد کتابخانه‌های عمومی نهادی و مشارکتی استان قم از نظر به‌کارگیری شیوه‌ی آمیخته بازاریابی p4 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی به روش پیمایشی است. برای توصیف و تحلیل داده‌ها از آمارهای توصیفی و استنباطی (آزمونT) استفاده شده است أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکرد کتابخانه‌های عمومی نهادی و مشارکتی استان قم از نظر به‌کارگیری شیوه‌ی آمیخته بازاریابی p4 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی به روش پیمایشی است. برای توصیف و تحلیل داده‌ها از آمارهای توصیفی و استنباطی (آزمونT) استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش کتابخانه‌های عمومی استان قم مشتمل بر 55 کتابخانه هستند، که از این تعداد 22 کتابخانه به صورت نهادی اداره می شوند و 33 کتابخانه به صورت مشارکتی با نهاد کتابخانه‌های عمومی همکاری می‌کنند. گردآوری اطلاعات از طریق سیاهه وارسی و مراجعه حضوری صورت گرفته است که سیاهه وارسی 4 کتابخانه عودت نشده است، و جامعه مورد بررسی به 21 کتابخانه نهادی و 30 کتابخانه مشارکتی تقلیل یافت. برای سنجش روایی سیاهه وارسی از نظر خواهی اساتید و مدیران کتابخانه‌ها استفاده شده است، و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که از پایایی قابل قبولی 90/0 برخوردار است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که محصول، بها، مکان و فعالیت‌های تشویقی و ترغیبی کتابخانه‌های نهادی به ترتیب با میانگین‌های (82/0)، (72/0)، (2/1)، (07/1)نسبت به محصول، بها، مکان و فعالیت‌های تشویقی و ترغیبی کتابخانه‌های مشارکتی به ترتیب با میانگین‌های (50/0)، (46/0)، (77/0)، (74/0) وضعیت بهتری دارند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها نشان داد که بین میانگین سه عنصر محصول، بها و مکان در کتابخانه‌های نهادی و مشارکتی تفاوت معنادار وجود دارد. اما، بین میانگین فعالیت‌های تشویقی و ترغیبی این دو کتابخانه تفاوت معناداری وجود ندارد. هم‌چنین بین میزان به‌کارگیری شیوه‌ی آمیخته بازاریابی 4 پی در کتابخانه‌های عمومی نهادی و مشارکتی تفاوت معناداری وجود دارد، و وضعیت کتابخانه‌های نهادی از نظر میزان به‌کارگیری شیوه‌ی آمیخته بازاریابی چهار پی با میانگین (90/53) مطلوب تر از کتابخانه‌های مشارکتی (67/35) است. اصالت/ارزش:نتایج این پژوهش می ‌تواند اطلاعاتی را فراهم آورد که زمینه ساز برنامه ریزی‌های آینده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

749 - امکان‌سنجی پیاده‌سازی نظام فایو اس در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران
شکوه تفرشی زینب صفوی

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی پیاده‌سازی نظام فایو اس در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران به انجام رسیده است. روش تحقیق: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی پیاده‌سازی نظام فایو اس در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران به انجام رسیده است. روش تحقیق: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی می باشد. برای سنجش داده‌ها از روش خی دو و آزمون میانه استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که در 9/14 درصد موارد، اصلا نظام فایو اس در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی رعایت نمی‌شود، در 04/12 درصد به میزان ضعیف، 8/13 درصد به صورت قابل قبول، 8/20 درصد خوب و در 3/38 درصد موارد به میزان کامل در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران نظام فایو اس رعایت می‌شود. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد وضعیت مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران در وضعیت مطلوبی می باشد و امکان پیاده سازی نظام فایو اس در این بخش ها وجود دارد. همچنین مدیران بخش باید نسبت به آموزش کارکنان در درک مفاهیم فایو اس علی الخصوص s5 اهتمام بیشتری نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

750 - بررسی دیدگاه مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در خصوص کیفیت زندگی کاری خود و نقش آن در عملکرد آن‌ها
سمیرا اسلامی عبدالرضا نوروزی چاکلی هاجر زارعی

هدف: این پژوهش با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران و نقش آن در عملکرد آن‌هابه انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش‌های اسنادی و پیمایشی به انجام رسیده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که بر اساس مد أکثر

هدف: این پژوهش با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران و نقش آن در عملکرد آن‌هابه انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش‌های اسنادی و پیمایشی به انجام رسیده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که بر اساس مدل والتون طراحی شده و پس از تأئید روایی و پایایی آن، در میان مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران توزیع شده و سپس اطلاعات با استفاده از آزمون‌هایt تک‌نمونه‌ای و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که از دیدگاه مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران، سطح میانگین عوامل کیفیت زندگی کاری به ترتیب برای عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری3.0385،یکپارچگی و انسجام اجتماعی 2.5231، فضای کلی زندگی 2.2981، محیط ایمن و بهداشتی2.1923، توسعه‌ی قابلیت‌های انسانی 2.1192، قانون‌گرایی درسازمان1.9295، تأمین فرصت رشد وامنیت1.8702 و پرداخت منصفانه وکافی1.4936 است و تنها عاملی که در سطح متوسط قرار دارد عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری است. همچنین مشخص شد که تمامی عوامل شناخته شدۀ کیفیت زندگی کاری بر عملکرد این مدیران مؤثر هستندکه عامل محیط ایمن و بهداشتی بیشترین تأثیر و عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری کمترین تأثیر را بر عملکرد آن‌ها دارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که همه عوامل کیفیت زندگی کاری در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به غیر از عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری که تنها عاملی است که در سطح متوسط قرار دارد،در وضعیت مطلوبی نیستند و همگی در سطحی پایین‌تر از متوسط قرار دارند. همچنین مشخص شد تمامی عوامل کیفیت زندگی کاری تأثیر نسبتاً زیادی بر عملکرد مدیران داشته وبعد از محیط کار ایمن و بهداشتی، عامل پرداخت منصفانه و کافی بیشترین تأثیر را بر عملکرد آن‌ها می‌گذارد. لذا توجه به ایمن و بهداشتی بودن محیط کاری و میزان حقوق و مزایای کارکنان، می‌تواند تأثیربه‌سزایی در برانگیختن آن‌ها به انجام فعالیت‌های شغلی باشد و در نهایت به بهبود عملکرد آن‌ها بیانجامد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

751 - بررسی تطبیقی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس، تهران و شهید بهشتی
زهرا اباذری رویا پورنقی

زمینه و هدف: عصر ما عصر پیشرفت علمی است که پایه آن آموزش و پژوهش علمی است.. حال این کتابدارانند که بیشترین نقش در ارائه این آموزشها به کاربران کتابخانه خود را دارند و نکته اینجاست که خود کتابداران باید توانایی ها و سواد اطلاعاتی کافی داشته باشند تا بتوانند آنها را به مخ أکثر

زمینه و هدف: عصر ما عصر پیشرفت علمی است که پایه آن آموزش و پژوهش علمی است.. حال این کتابدارانند که بیشترین نقش در ارائه این آموزشها به کاربران کتابخانه خود را دارند و نکته اینجاست که خود کتابداران باید توانایی ها و سواد اطلاعاتی کافی داشته باشند تا بتوانند آنها را به مخاطبان خود منتقل کنند و خدمات اطلاع رسانی مناسبی به استفاده کنندگان از کتابخانه ها ارائه کنند. هدف از این مقاله بررسی تطبیقی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاهها می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی توصیفی است .برای گردآوری اطلاعات از روش سرشماری استفاده شد و پرسشنامه تهیه شده در اختیار کلیه کارکنان کتابخانه های مرکزی دانشگاههای علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، تربیت مدرس و شهید بهشتی، که برابر 100 نفر بودند، قرار گرفت. پرسشنامه شامل 31 سوال بسته بود و در دو قسمت تهیه شده است برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی نظیر تهیه جداول فراوانی، نمودارهای ستونی و محاسبه شاخصهای مرکزی مانند میانگین استفاده شد و برای این منظور از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافتهها: یافته های تحقیق نشان داد که بیشترین استفاده افراد ازبانکهای اطلاعاتی پیوسته58درصد، اینترنت 69درصد و فهرست کامپیوتری 71 درصد است. کتابداران دانشگاه تربیت مدرس با میانگین13/4 در حد زیاد و بیشترین مهارت در استفاده از منابع را دارند و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با میانگین 62/3 کمترین مهارت را دارند.بیشترین استفاده از منابع به ترتیب کتب فارسی 82/3 و پایگاههای اطلاعاتی56/3 می باشد. مهمترین روش روزآمدسازی و کسب اطلاعات در زمینه کتابداری استفاده از اینترنت 80 درصد بود. بیشترین مشکلات کتابداران در کسب اطلاعات تخصصی عدم آگاهی از منابع جدید64 درصد، عدم تسلط به زبان انگلیسی52 درصد و عدم مهارت استفاده از رایانه50 درصد بود. کتابخانه های دانشگاههای مورد بررسی برای کارکنان خود امکان شرکت در کارگاههای آموزشی یک یا چند روزه و همچنین آموزشهای تخصصی کوتاه مدت را بیش از سایر فعالیت ها فراهم نموده اند. آموزشهای ضمن خدمت تا حدی در ارتقای سواد اطلاعاتی کتابداران مؤثر بوده و 92 درصد کتابداران معتقدنددریافت اطلاعات علمی تأثیر زیادی در کارایی کتابدار دانشگاهی دارد و اهمیت آموزش ضمن خدمت کتابداری را در حد بسیار زیادی ارزیابی کرده اند. نتیجه گیری: با توجه به فرضیه پژوهش کتابداران کتابخانه های مرکزی از سواد اطلاعاتی مطلوبی برخوردارند، یافته های پژوهش حاکی از آن است که سطح سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاهها در حد متوسطی است و در حد مطلوبی قرار ندارد.کلاسهای آموزش ضمن خدمت و کلاسهای ICDL و مداوم انگلیسی و دروس سواد اطلاعاتی در دانشگاهها پیشنهاد می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

752 - بررسی زیر ساخت های ارائه ی خدمات اطلاعاتی در کتابخانه های آموزشگاهی (دبیرستانی)شهر همدان
فریبا آژده فرشته سپهر

هدف: پژوهش حاضر بررسی زیرساخت های اطلاعاتی موجود در کتابخانه های مدارس دولتی و غیر انتفاعی دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهر همدان می باشد. روش شناسی : روش این پژوهش پیمایشی – توصیفی است شیوع و ابزار در نظر گرفته شده برای جهع آوری اطلاعات در این پژوهش,پرسشنامه است أکثر

هدف: پژوهش حاضر بررسی زیرساخت های اطلاعاتی موجود در کتابخانه های مدارس دولتی و غیر انتفاعی دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهر همدان می باشد. روش شناسی : روش این پژوهش پیمایشی – توصیفی است شیوع و ابزار در نظر گرفته شده برای جهع آوری اطلاعات در این پژوهش,پرسشنامه است. جامعه آماری مورد مطالعه را 63 کتابخانه آموزشگاهی تشکیل می‌دهد که حجم نمونه برابر با حجم جامعه در نظر گرفته شده است. یافته‌های پژوهش : حاکی از آن است که 80‌درصد از مدارس مورد مطالعه دارای کتابخانه مستقل هستند و 18 درصد نیز فاقد کتابخانه مستقل می‌باشند. مدارسی که فاقد فضای مستقلی برای کتابخانه می‌باشند عمدتاً از اتاق پرورشی و نمازخانه مدارس (5/6درصد) استفاده می‌نمایند. بیش از70درصد مدارس از نظر تجهیزات در سطح پایینی قرار دارند. حدود 55درصد مدارس کتابدار مستقل ندارندوخدمات کتابخانه توسط معاون (مربی) پرورشی انجام می شود. در کلیه مدارس مورد مطالعه، کتابخانه‌هابودجه تعریف شده سالانه ندارند و نحوه‌ی تأمین بودجه کتابخانه‌ها از طریق سرانه مدارس ,و اهدا و زمان تخصیص بودجه به صورت مقطعی و بر اساس نیاز صورت می‌گیرد. گروه تعیین انتخاب مجموعهی کتابخانه از دانش آموزان و آموزگاران نیز نظر سنجی می کنند.از لحاظ پوشش موضوعی بیشترین درصد کتابها به دین و مذهب (87درصد) و کمترین درصد رایانه (4درصد) می‌باشد. در 63درصد مدارس شیوه دسترسی به منابع از طریق قفسه باز انجام می‌گیرد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر ان است که زیرساخت های خدمات اطلاعاتی در کتابخانه های آموزشگاهی از نظر فضا,بودجه,تجهیزات,نیروی انسانی,مجموعه سازی,ارائه خدمات و خط مشی مطلوب نمی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

753 - بررسی رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه
عادله آهنگر مهردخت وزیرپورکشمیری

هدف از این پژوهش شناسایی رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه است. روش تحقیق به کار گرفته شده پیمایشی توصیفی است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه صورت گرفته است. کل جامعه آماری 294 نفر است که 165 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند . یافته ها أکثر

هدف از این پژوهش شناسایی رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه است. روش تحقیق به کار گرفته شده پیمایشی توصیفی است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه صورت گرفته است. کل جامعه آماری 294 نفر است که 165 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند . یافته های حاصل از پرسشنامه نشان می دهد که هدف اصلی اعضای هیات علمی از جستجوی اطلاعات تهیه و انتشار مقاله های علمی، به روز کردن اطلاعات تخصصی و شناسایی منابع تخصصی است. آنها برای رسیدن به اهداف فوق از منابعی چون کتاب، منابع اطلاعاتی اینترنت، مجلات و نشریات ادواری استفاده می کنند. اعضای هیات علمی منابع کتابخانه را از نظر روز آمدی نسبتا خوب ارزیابی کردند. مهمترین موانع موجود در مسیر اطلاع یابی پیوسته سرعت کم اینترنت، نداشتن وقت کافی و عدم آگاهی از روشها و فرمولهای جستجو است. مهمترین مشکلات اعضای هیات علمی در کتابخانه عدم وجود تجهیزات لازم و کافی، عدم وجود مکان خاصی جهت مطالعه و عدم وجود منابع مورد نیاز است. همچنین بررسی جدولها نشان می دهد که اعضای هیات علمی مایلند کتابخانه با سایر مراکز علمی درارتباط باشد. همچنین از طریق آزمون مجذور کا مشخص شد که متغیرهای سابقه تدریس ، مرتبه علمی، مدرک تحصیلی و همچنین متغیر استفاده از کتابخانه از جمله عوامل تاثیر گذار در رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی می باشد. در پایان این تحقیق بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاداتی برای حال و آینده نیز ارائه شده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

754 - میزان آشنایی و استفاده کتابداران دانشگاهی شهر تبریز از امکانات وب 0/2
صنم ابراهیم زاده نادر نقشینه

هدف: مقاله حاضر به ارائه نتایج حاصل از بررسی میزان آشنایی و آگاهی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز با فناوری وب 0/2 پرداخته است. هم‌چنین به تعیین میزان تمایل کتابداران به پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده نیز می‌پردازد. در این راستا به کشف چال أکثر

هدف: مقاله حاضر به ارائه نتایج حاصل از بررسی میزان آشنایی و آگاهی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز با فناوری وب 0/2 پرداخته است. هم‌چنین به تعیین میزان تمایل کتابداران به پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده نیز می‌پردازد. در این راستا به کشف چالش‌هایی که کتابداران در استفاده از ابزارهای وب 0/2 با آن رو به رو هستند نیز اقدام شده است. روشپژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای است که بر اساس مرور متون و مشاهدات پژوهشگر از ابزارهای وب 0/2 طراحی شده است. روایی و پایایی ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (95/0) تأیید شد و برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی استفاده شد. یافته‌ها: میانگین آشنایی و استفاده از ابزارهای وب 0/2 توسط کتابداران دانشگاهی تبریز به ترتیب (5/2) و (7/2) است. میزان آشنایی کتابداران با هر یک ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (25/3)، شبکه‌های اجتماعی (3)، آر اس اس (65/2)، ویکی (5/2)، پیام‌های فوری (22/2)، بوک مارک‌های اجتماعی (02/2)، پادکست‌ها (2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (94/1). هم‌چنین میانگین میزان استفاده از هر یک از ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (08/3)، ویکی (3)، پیام‌های فوری (68/2)، شبکه‌های اجتماعی (65/2)، آر اس اس (62/2)، بوک مارک‌ها (2/2)، پادکست (14/2)، ویدکست‌ها (06/2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (88/1). علاوه بر این میانگین تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده کتابخانه‌های دانشگاهی (3.7) است. نتیجه‌گیری: کتابداران با برخی از فناوری‌های وب 0/2 از جمله وبلاگ، ویکی، آر اس اس و شبکه‌های اجتماعی آشنایی مطلوبی دارند، اما آشنایی آنها با دیگر ابزارهای وب 0/2 محدود، و توانایی کتابداران در استفاده از وبلاگ‌ها بالا است و مجموعه عکس‌های پیوسته کمترین میزان استفاده را در بین کتابداران دارد. هم‌چنین در این پژوهش مشخص شد میزان تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده در کتابخانه‌های دانشگاهی بالا می‌باشد. نبود آموزش لازم در زمینه استفاده از وب 0/2 یکی از موانع اصلی استفاده از وب 0/2 توسط کتابداران اعلام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

755 - سیاهه ای برای کیفیت سنجی خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی
علیرضا اسفندیاری مقدم فهیمه باب الحوائجی

هدف: ضمن پذیرش اینکه خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات (ITBS) در کتابخانه های دانشگاهی به طور قابل ملاحظه ای فراگیر شده اند، و تاکید اینکه سنجش کیفیت این خدمات کمتر مورد توجه قرار گرفته است، مقاله حاضر بر آنست که ضمن مرور متون مرتبط با سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی أکثر

هدف: ضمن پذیرش اینکه خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات (ITBS) در کتابخانه های دانشگاهی به طور قابل ملاحظه ای فراگیر شده اند، و تاکید اینکه سنجش کیفیت این خدمات کمتر مورد توجه قرار گرفته است، مقاله حاضر بر آنست که ضمن مرور متون مرتبط با سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی، مؤلفه ها و معیارهای مرتبط با ITBS را استخراج نماید. بر این اساس، این مقاله تحقق دو هدف یعنی شناسایی معیارهای مرتبط با سنجش کیفیت ITBS در کتابخانه های دانشگاهی، و طراحی یک ابزار سنجش پیشنهادی برای سنجش کیفیت ITBS در کتابخانه های دانشگاهی را دنبال می کند. روش: پژوهش حاضر، با رویکرد متن پژوهانه انجام گرفته است. به طوری که برای نگارش آن از متون موجود مرتبط با سنجش کیفیت خدمات در کتابخانه های دانشگاهی استفاده شده است. یافته ها: بر اساس متون موجود، ارزیابی ITBS در کتابخانه های دانشگاهی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. از این رو، به مطالعات ارزیابانه بر مبنای ابزارهای سنجش کیفیت نیاز است. نتیجه گیری: امید می رود به منظور سنجش کیفیت ITBS در کتابخانه های دانشگاهی، این سیاهه یا قسمتهایی از آن، توسط مطالعات آتی مورد استفاده قرار گیرد. بی شک، سیاهه پیشنهادی در پژوهش حاضر می تواند توسط مطالعات آتی، غنی تر شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

756 - ارائه پیشنهادی برای ایجاد طرح میز مرجع دیجیتال در کتابخانه های دانشکده فنی دختران تهران"دکتر شریعتی"
زهرا اباذری اکرم دلشاد

هدف: هدف از این پژوهش طراحی میز مرجع دیجیتال در کتابخانه های دانشکده فنی و حرفه ای دختران تهران "دکتر شریعتی" (وابسته به وزارت علوم و تحقیقات) می باشد. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران در بعد امکانات، توانمندی ها و نگرش نیروی انسانی و ویژگی های مورد نظر آنان در خصوص ا أکثر

هدف: هدف از این پژوهش طراحی میز مرجع دیجیتال در کتابخانه های دانشکده فنی و حرفه ای دختران تهران "دکتر شریعتی" (وابسته به وزارت علوم و تحقیقات) می باشد. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران در بعد امکانات، توانمندی ها و نگرش نیروی انسانی و ویژگی های مورد نظر آنان در خصوص ارائه خدمات میز مرجع دیجیتال، پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، پیمایشی - توصیفی است؛ این پژوهش دارای 3 بخش می باشد. بخش اوّل به نظر سنجی از کاربران، بخش دوّم به تجزیه و تحلیل یافته ها و بخش سوّم میز مرجع دیجیتالی مناسب، با توجه به امکانات و ارائـه پیشنهادهای مربوطه طراحی می گردد. جامعه پژوهش را دانشجویان، کتابداران و اعضــای هیأت علمی این دانشکده تشکیل می دهند. برای گرد‌آوری داده ها از سه پرسشنامه محقق ساخته، و از نرم افزار spss برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان می دهد نگرش و مهارت نیروی انسانی موجود در حد زیاد نسبت به ایجــاد میز مرجع دیجیتالی 2/69 درصد می باشد؛ به طور کلی، امکانات و بودجه کتابخانه با 8/30 درصد در سطح متوسطی است و کاربران با 23/4 درصد در حد بسیار زیاد با فناوری های جدید آشنایی دارند و بهترین خدمات الکترونیکی برای ایجاد میز مرجع دیجیتال از نظر کاربــران با 2/69 درصد، فرم های وبی می باشد. درج اطلاعات شخصی کــاربر، پیــوند به منابع الکترونیکی، درج زبان فارسی و انگلیسی، ایجاد پرسش های رایج و برای تشریح نیازهای اطلاعاتی کاربر، قالب اطلاعاتی و زبان منـابع اطــلاعاتی برای طراحی میز مرجع دیجیتال ضرورت دارد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش طراحی فرآیند میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشکده فنی و حرفه ای دختران تهران "دکتر شریعتی" بر اساس درج صفحه اطلاعات شخصی کاربر، صفحه دریافت اطلاعات منابع، زبان منابع مورد درخواست فارسی و انگلیسی، قالب اطلاعاتی مورد نیاز، هدف از جستجوی اطلاعات، منابعی که قبلاً مورد جستجو قرار گرفته، صفحه پیوند به منابع الکترونیکی، صفحه پرسش های رایج می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

757 - بررسی وضعیت مجموعه‌های نسخه‌های خطی و چاپ سنگی مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب
اکرم امیری احمد شعبانی حجت الله حسن لاریجانی علی قطبی

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت نسخه‌های خطی و چاپ سنگی در مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب برای بهبود وضعیت موجود بود. جامعه‌ی پژوهش، 27 کتابخانۀ دارای نسخه‌های خطی و 25 کتابخانه دارای مجموعه چاپ‌سنگی بود. روش‌شناسی: روش تح أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت نسخه‌های خطی و چاپ سنگی در مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب برای بهبود وضعیت موجود بود. جامعه‌ی پژوهش، 27 کتابخانۀ دارای نسخه‌های خطی و 25 کتابخانه دارای مجموعه چاپ‌سنگی بود. روش‌شناسی: روش تحقیق، توصیفی ـ پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته می‌باشد. برای اعتبارسنجی پرسشنامه از روایی محتوایی و به منظور سنجش پایایی آن از روش آزمون مجدد یا بازآزمایی استفاده شد، که ضریب روایی دو آزمون 96/0 محاسبه گردید. از نرم‌افزار اکسل جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که 5883 جلد نسخه خطی و 17029 جلد چاپ سنگیدر این کتابخانه‌ها موجود است. 51 کتابدار در مقاطع مختلف در بخش نسخه‌های خطی و چاپ‌سنگی در حاشیه دیگر وظایف در بخش‌های مختلف کتابخانه‌های عمومی کشور فعالیت می کنند. 7 درصد کتابخانه‌ها از دوره‌های ضمن خدمت بهره‌جویی داشته اند. 19 درصد کتابخانه‌ها دما و نور؛ 11 درصد کتابخانه‌ها رطوبت؛ و 11 درصد کتابخانه‌ها سیستم‌های کنترلی دما و رطوبت را بازرسی می‌کنند. 74/68 درصد نسخه‌های خطی و 31/52 درصد چاپ سنگی فهرست‌نویسی شده ‌است. 7 درصد کتابخانه‌ها در حال دیجیتال‌سازی محتوا می‌باشند. 80 درصد کتابخانه‌ها به صورت دستی و در محل کتابخانه اطلاع‌رسانی می‌کنند. 88 درصد کتابخانه‌ها برای افراد و با شرایط خاص دسترس‌پذیر بوده و شیوه بازیابی در 76 درصد کتابخانه‌ها فهرست‌‌دستی می‌باشد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، وضعیت حفاظت، مدیریت، و اشاعه نسخه‌های خطی و چاپ‌سنگی در کتابخانه‌های عمومی کشور در شرایط مناسبی نبوده و نیازمند اهتمام بیشتر مسئولین است. انجام مرمت، دیجیتال‌سازی محتوا، فهرست‌نویسی و تهیه بانک‌های اطلاعاتی، ایجاد دوره‌های ضمن‌خدمت، و بهره‌گیری از کارکنان متخصص از اهمّ راهکارهای اشاره شده بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

758 - ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهرستان رامسر و تنکابن با استفاده از ابزار لایب کوال
سمانه احمد معظم محمد حسن زاده سودابه شاپوری

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهرستان رامسر و تنکابن با استفاده از ابزار لایب کوال انجام گرفته است. روش: در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه لایب کوال استفاده شده است. این پرسشنامه ابزاری استاندارد است که به ارزیابی کیفیت خدمات أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهرستان رامسر و تنکابن با استفاده از ابزار لایب کوال انجام گرفته است. روش: در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه لایب کوال استفاده شده است. این پرسشنامه ابزاری استاندارد است که به ارزیابی کیفیت خدمات از دید کاربران می‌پردازد. نمونه آماری این پژوهش شامل 410 نفر از کاربران کتابخانه‌های عمومی شهرستان رامسر و تنکابن (در دوره زمانی مورد مطالعه، اردیبهشت 1390) بوده است که پرسشنامه‌ها بین آنها توزیع شد. از این تعداد 382 پرسشنامه عودت داده شد و پس از حذف پرسشنامه‌های ناقص 365 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سطح خدمات دریافتی کاربران در برخی گویه‌ها از حداقل سطح مورد انتظار آنها بیشتر می‌باشد اما حداکثر سطح انتظارات آنها را برآورده نکرده است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد که این کتابخانه‌ها در بُعد کنترل اطلاعات نسبت به سایر ابعاد ضعیف‌تر می‌باشند، به طوری که منابع آنها حداقل سطح انتظارات کاربران را نیز برآورده نساخته است. اصالت: در این پژوهش علاوه بر اینکه کیفیت کتابخانه‌های عمومی یک شهرستان بررسی شده است، فراتحلیلی از تحقیقات انجام شده در حوزه کیفیت خدمات در کتابخانه عمومی کشور که در دو شهر دیگر انجام شده است نیز انجام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

759 - دیدگاه مدیران کتابخانه‌های بیمارستان‌های آموزشی نسبت به جایگاه فناوری اطلاعات در این کتابخانه‌ها: یک مطالعه تطبیقی
علیرضا اسفندیاری مقدم مژده دهقانی مریم سه دهی لیلا نعمتی انارکی الهه حسن زاده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای دیدگاه مدیران کتابخانه‌های بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی و تهران نسبت به جایگاه فناوری اطلاعات در کتابخانه ها است. روشپژوهش : نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش پیماشی بود. این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای دیدگاه مدیران کتابخانه‌های بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی و تهران نسبت به جایگاه فناوری اطلاعات در کتابخانه ها است. روشپژوهش : نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش پیماشی بود. این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده نمود. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش مدیران 40 کتابخانه بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی و تهران بودند که تنها 32 پرسشنامه عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل دادها از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 17) استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 5/12 درصد از مدیران دانشگاه تهران، 6/15 درصد از دانشگاه ایران و 25 درصد از دانشگاه شهید بهشتی به میزان بسیار زیاد با به کارگیری و توسعه فناوری اطلاعات و ابزارهای آن موافقند و 7/93 درصد از مدیران هر سه کتابخانه بیمارستانی استفاده از فناوری اطلاعات را ضروری می دانند. از دیدگاه مدیران بیشترین مزیت فناوری اطلاعات مربوط به کاهش تلاش انسانی( 4/59درصد) است. 100درصد مدیران کتابخانه‌های هر سه دانشگاه نیاز به ارتقاء بیشتر مهارت خود در زمینه‌های مختلف فناوری اطلاعات را تأیید نمودند. در دانشگاه تهران 1/16درصد، در دانشگاه ایران 9/12 درصد و در دانشگاه شهید بهشتی 29 درصد از مدیران به منظور ارتقاء مهارت‌های کتابداران به میزان بسیار زیاد با آموزش رسمی‌ آنها موافقند و در نهایت نقش کتابخانه‌ها را به عنوان مراکز اطلاع رسانی برای گردآوری، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مؤثر می‌دانند. نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می توان نتیجه گرفت که نگرش عینی و عملی مدیران کتابخانه‌های بیمارستانی نسبت به جایگاه فناوری اطلاعات از تفاوت معناداری برخوردار است به طوری که مدیران کتابخانه‌های بیمارستانی دانشگاه شهید بهشتی نگرش و تمایل عینی و عملی بالاتری نسبت به جایگاه فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های بیمارستانی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

760 - ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی و کشف رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی آنان
محمد رضا اباذری فهیمه باب الحوائجی

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی و کشف رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر این ویژگی‌هاست. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایشی- تحلیلی است. کل جامعه آماری 109 نفر از کتابد أکثر

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی و کشف رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر این ویژگی‌هاست. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایشی- تحلیلی است. کل جامعه آماری 109 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی در 15 واحد جامع بودند که به صورت سرشماری مورد آزمون قرارگرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه حضوری با صاحب‌نظران جهت گزینش ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی، و ابزار پرسش‌نامه خودسنجی محقق‌ساخته جهت سنجش این ویژگی‌ها در کتابداران بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (شاخص KMO، آزمون کرویت بارتلت، تحلیل واریانس یک سویه، ضریب همبستگی و ضریب تعیین) انجام گرفت. یافته‌ها: ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی کتابداران به طور معناداری از حد متوسط کمتر بود و رابطه معناداری بین مدرک تحصیلی کتابداری، سن و سطح تحصیلات کتابداران با این ویژگی‌ها وجود داشت. همچنین بین برخی از این ویژگی‌ها با متغیرهای مدرک تحصیلی، سن و سطح تحصیلات دارای ضریب مثبت و مستقیم بود که با افزایش امتیاز متغیرهای جمعیت شناختی، ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی آنان افزایش می‌یافت. نتیجه گیری: امروزه بر جذب کتابدارانی با ویژگی‌های کارآفرینانه تأکید می‌شود. در کتابخانه‌ها، روشن نمودن اهداف، مسئولیت‌ها و تفویض آن به کتابداران شایسته، اعتماد و اطمینان را در آنان به وجود آورده و حمایت سازمانی موجب می‌گردد تا آنان با حداکثر ظرفیت و توان خود، ضمن سازگاری با محیط‌کاری و بقاء در بلندمدت، موجبات رضایتمندی استفاده‌کنندگان و مراجعان به کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی را فراهم نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

761 - شناسایی ویژگی‌های کارآفرینی صلاحیتی و توانایی‌های مهارت شغلی و رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر این ویژگی‌ها در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی مطالعه موردی: واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی
محمد رضا اباذری فهیمه باب الحوائجی فاطمه نوشین فرد

هدف: هدف پژوهش شناسایی سطح ویژگی‌های کارآفرینی در مؤلفه صلاحیتی و توانایی های مهارت شغلی و رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر این ویژگی‌ها در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایش- تحلیلی أکثر

هدف: هدف پژوهش شناسایی سطح ویژگی‌های کارآفرینی در مؤلفه صلاحیتی و توانایی های مهارت شغلی و رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر این ویژگی‌ها در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایش- تحلیلی است. کل جامعه آماری 109 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی در 15 واحد جامع بودند که به صورت سرشماری و با استفاده از پرسشنامه خوداظهاری با آلفای کرونباخ 823/0 مورد سنجش قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی (شاخصKMO، آزمون کرویت بارتلت، تحلیل واریانس یک سویه، ضرایب همبستگی و تعیین و آزمون T) با نرم افزار اس. پی. اس. اس. صورت گرفت. یافته ها: ویژگی‌های صلاحیتی کارآفرینی در کتابداران به طور معناداری از حد متوسط بیشتر بود و رابطه معناداری بین ویژگی‌های صلاحیتی کارآفرینی با مدرک تحصیلی کتابداری و سطح تحصیلات کتابداران وجود داشت. بین برخی متغیرهای جمعیت‌شناختی و ویژگی‌های صلاحیتی کارآفرینی رابطه مثبت، مستقیم و معناداری وجود داشت، به طوری بیشترین اثرگذاری متغیرهای جمعیت‌شناختی بر ویژگی ارائه راه‌حل‌های نو با 401/0 (1/16درصد) و کمترین اثرگذاری بر مواجهه با چالش‌های کاری با 14/0(2درصد) بوده است. بین ویژگی‌های صلاحیتی و توانایی‌های مهارت شغلی در ارائه راه‌حل‌های نو، مدیریت مالی و بودجه‌بندی و کنترل کیفیت خدمات با متغیرهای جمعیت‌شناختی کتابداران رابطه معناداری وجود داشت. اصالت‌اثر: با وجود متخصصان اندک در حوزه کارآفرینی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی، یافته‌های این پژوهش، به منزله رویکردی نو در مطالعه ویژگی‌های صلاحیتی کارآفرینی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

762 - ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهر همدان بر اساس الگوی لایب کوال
اعظم انصاری علی اکبر فامیل روحانی محمود مرادی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهر همدان بر اساس الگوی لایب کوال است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، شامل تمامی اعضای کتابخانه‌های عمومی شهر همدان است. از پرسشنامه استاندارد لایب أکثر

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهر همدان بر اساس الگوی لایب کوال است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، شامل تمامی اعضای کتابخانه‌های عمومی شهر همدان است. از پرسشنامه استاندارد لایب کوال برای جمع آوری داده استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از روش کوکران، 375 نفر محاسبه شد که به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده‌ها با آزمون تی و نرم افزار اس‌پی‌اس‌اس تحلیل گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، شکاف بین حداقل سطحی که کاربران انتظار دارند از کتابخانه دریافت کنند و سطحی که در حال حاضر دریافت می‌کنند، بین سه مؤلفه کارمندان، منابع و فضا به ترتیب 11/7 و 55/7 و 97/2 است. همچنین، شکاف بین حداکثر سطحی که کاربران انتظار دارند از کتابخانه دریافت کنند و سطحی که در حال حاضر دریافت می‌کنند، بین سه مؤلفه کارمندان، منابع و فضا به ترتیب 62/14- و 6/50- و 29/9- است نتیجه گیری: میانگین نمره پاسخ‌گویان از وضع موجود کیفیت خدمات کتابخانه، از حداقل انتظارهای آنها بیشتر است؛ ولی بین حداکثر انتظارات کاربران و سطح واقعی کیفیت خدمات این کتابخانه‌ها شکاف معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

763 - قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در نقشه نمایی شاخص‌های عملکرد کتابخانه‌های دانشگاهی
رقیه اسکروچی فریده وزیری هشی مژگان جان بزرگی

هدف: این پژوهش با هدف تعیین قابلیت‌های جی. آی. اس. در نقشه‌نمایی شاخص های عملکرد کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع بنیادی و روش آن پیمایشی توصیفی است. کلیه کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی أکثر

هدف: این پژوهش با هدف تعیین قابلیت‌های جی. آی. اس. در نقشه‌نمایی شاخص های عملکرد کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع بنیادی و روش آن پیمایشی توصیفی است. کلیه کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی (22 کتابخانه) به عنوان نمونه انتخاب شدند. شش شاخص عملکرد منتخب در این پژوهش مقوله‌های گسترده ای را در حوزه های مختلف کتابخانه از قبیل: امکانات، کارکنان، مجموعه و هزینه ها در بردارند که داده‌های موردنظر جهت محاسبه آنها با استفاده پرسش‌نامه گردآوری شد. در نهایت تحلیل داده‌ها با نرم افزار ArcGIS 9.3 صورت گرفت. یافته ها: نرم افزار ArcGIS قابلیت نمایش شاخص های عملکردی را در قالب تصاویر بسیار واضح و گویا جهت تحلیل و آنالیز دارا است؛ به طوری‌که نمایش این شاخص‌ها در قالب نمودارها و جداول نه تنها فرایند تجزیه و تحلیل را دشوار، بلکه فاقد هر گونه جذابیتی نیز برای خواننده می‌باشد. نتیجه گیری: نقشه‌هایی که در آنها با استفاده از جی. آی. اس. به تجزیه و تحلیل شاخص‌های عملکردی پرداخته شد، به مثابه نقشه راهی می ماند که افراد را بنا به نیازشان هدایت کرده و پاسخ‌گوی سؤال‌های مختلف آنها هستند؛ به‌طوری‌که افراد می‌توانند تجزیه و تحلیل‌های فراوانی را از این نقشه‌ها استخراج کنند؛ علاوه بر این، تجزیه و تحلیل داده‌ها تنها یکی از قابلیت‌های جی. آی. اس. در میان قابلیت‌های بیشمار آن است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

764 - بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی در به اشتراک‌گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان
فاطمه اناری عاصفه عاصمی نصرت ریاحی نیا

هدف: رسانه‌های اجتماعی و فناوری های مرتبط با آن از جمله شبکه های اجتماعی، فرصت‌های جدیدی برای کتابداران به وجود آورده است. در کتابخانه‌های دانشگاهی و دانشکده‌ای، ابزارهای شبکه های اجتماعی به عنوان یک نمونه جدید و قدرتمندی از ارتباطات به حساب می‌آیند که بستر مناسبی را جه أکثر

هدف: رسانه‌های اجتماعی و فناوری های مرتبط با آن از جمله شبکه های اجتماعی، فرصت‌های جدیدی برای کتابداران به وجود آورده است. در کتابخانه‌های دانشگاهی و دانشکده‌ای، ابزارهای شبکه های اجتماعی به عنوان یک نمونه جدید و قدرتمندی از ارتباطات به حساب می‌آیند که بستر مناسبی را جهت به اشتراک‌گذاری دانش و زمینه لازم را برای جلب توجه کارمندان و مراجعان کتابخانه فراهم می‌سازند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت های شبکه‌های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ و ابزارهای ویکی) در به اشتراک ‌گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان انجام گرفته است. روش پژوهش:جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کتابداران شاغل در دانشگاه اصفهان تشکیل داده که در مجموع مشتمل بر 70 نفر بوده است. با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش‌، نمونه‌گیری انجام نشد و نمونه برابر کل جامعه می باشد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از نرم افزار آماری SPSS، در سطح آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که میانگین استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، 79/1 درصد و میانگین استفاده از هریک از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت شبکه های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ، و ابزارهای ویکی) در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، به ترتیب 66 /1، 69/1 64/1 و 93/1 درصد برآورد شده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده کتابداران دانشگاه اصفهان از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش رو به پایین ارزیابی شده است. همچنین،از میان هر یک از ابزارهای شبکه های اجتماعی، ابزارهای ویکی بیشترین و ابزارهای میکروبلاگینگ کمترین میزان استفاده را در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران این دانشگاه به خود اختصاص داده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

765 - بررسی چگونگی کاربرد فناوری اطلاعات در مجموعه سازی و سازماندهی منابع در کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های آزاد مستقر در شهر تهران
هادی جعفری

هدف: هدف اصلی پژوهش، شناسایی و تعیین میزان امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و چگونگی کاربرد فناوری جدید و مشکلات و موانع احتمالی آن در بخش مجموعه سازی و فهرست نویسی کتابخانه های مورد بررسی در پژوهش می باشد. روش پژوهش: روش مناسب برای انجام این تحقیق روش پیم أکثر

هدف: هدف اصلی پژوهش، شناسایی و تعیین میزان امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و چگونگی کاربرد فناوری جدید و مشکلات و موانع احتمالی آن در بخش مجموعه سازی و فهرست نویسی کتابخانه های مورد بررسی در پژوهش می باشد. روش پژوهش: روش مناسب برای انجام این تحقیق روش پیمایشی - توصیفی است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه می باشد که پرسشنامه به چندین نفر از اساتید و متخصصین رشته کتابداری ارائه شده تا در صورت عدم وجود روایی کلمات یا عباراتی که باعث بروز مشکل می شدند، حذف و اصلاحات صورت پذیرد. از این رو اعتبار پرسشنامه مشخص گردیده و روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها در دو قسمت توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است. قسمت توصیفی به وسیله جدول های توزیع فراوانی و رسم نمودار برای دریافت وضعیت موجود ارائه شده و در بخش استنباطی با استفاده از آزمون های آماری به روابط موجود بین متغیر ها و تعیین میزان معنی داری متغیر ها پرداخته شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین امکانات سخت ‌افزاری در کتابخانه ها شامل رایانه ها و چاپگر ها بوده، و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه می باشد که 40 درصد از نرم افزار نوسا و 7/37 درصد از نرم افزار پارس آذرخش استفاده می کنند. در این میان استفاده از بخش فهرست نویسی نرم افزار (2/82 درصد) بیشترین میزان استفاده، و بخش سفارشات (2/2 درصد) کمترین میزان را داراست. 9/88 درصد کتابخانه ها فاقد وب سایت مستقل هستند و از امکانات وب سایت کتابخانه مرکزی جهت خدمات دهی به کاربران استفاده می کنند. علاوه بر کتاب، بیشترین منبع مورد استفاده جهت مجموعه سازی و فهرست نویسی، پایان نامه ها می باشند. جست‌وجو در پایگاه های اطلاعاتی (9/48 درصد) و به همین میزان اطلاع یابی و جست‌وجو در اینترنت بیشترین حوزه هایی هستند که نسبت به سایر زمینه ها، کارکنان مجموعه سازی با آن آشنایی دارند. وب سایت های مربوط به کتابداری و سازماندهی با 22 کتابخانه (9/48 درصد) و ابزارهای جست‌وجو با 20 مورد (4/44 درصد) از مهم ترین امکانات اینترنتی هستند که بیشترین استفاده را برای انجام فرایند فهرست نویسی، در میان جامعه پژوهش دارند. نتیجه گیری: در بخش مجموعه سازی کمبود اعتبار مالی و در بخش فهرست نویسی کمبود نیروی متخصص به طور معنی داری، از مهم ترین مشکلات و موانع در استفاده از این فناوری ها است. دارا نبودن وب سایت مستقل در بیشتر کتابخانه های مورد نظر، و پیوسته نبودن چکیده پایان نامه ها از موارد مهمی هستند که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عدم آشنایی کافی کارکنان کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمبود نیروی متخصص در بخش مجموعه سازی منابع الکترونیکی و اینترنتی نیز از مشکلات عمده ای است که مانع از خدمات رسانی لازم به دانشجویان و اساتید دانشگاه ها می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

766 - مدیریت بحران در کتابخانه ها مطالعه موردی: کتابخانه‌های تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
جواد بشیری فاطمه ذبیحی فریدیان

هدف: این پژوهش باهدف بررسی مدیریت بحران در کتابخانه‌های مؤسسات و مراکز تحقیقاتی تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در مواجه با بلایای طبیعی و غیرطبیعی انجام شده است. روش: این پژوهش به‌ روش پیمایشی – توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 104 کتابخا أکثر

هدف: این پژوهش باهدف بررسی مدیریت بحران در کتابخانه‌های مؤسسات و مراکز تحقیقاتی تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در مواجه با بلایای طبیعی و غیرطبیعی انجام شده است. روش: این پژوهش به‌ روش پیمایشی – توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 104 کتابخانه تخصصی مؤسسات و مراکز تحقیقاتی تابعه سازمان است. با توجه به محدود بودن جامعه آماری از جامعه نمونه استفاده نشده است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌ای حاوی 44 پرسش باز استفاده‌ شده که توسط مدیران کتابخانه‌های مؤسسات و مراکز تحقیقاتی تکمیل شده ‌است. به‌منظور تأیید پایایی ابزار پژوهش (پرسشنامه‌)، با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS عدد آلفای کرونباخ محاسبه و عدد (783%) به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده، از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) استفاده شده است. یافته‌ها:نتایج حاصله نشان می‌دهد که 44% ساختمان کتابخانه‌ها، در مقابل بلایای طبیعی از شرایط مناسبی برخوردارند. 54% در برابر زلزله و 68% در برابر طوفان مقاومت دارند. 86% کتابخانه‌ها، به هیچ‌گونه سیستم اعلام‌خطر و هشداردهنده مجهز نیستند. بیش از 90% کتابخانه‌ها فاقد راه‌های خروج اضطراری و بیش از 92% از کتابخانه فاقد پوشش بیمه هستند. 35% از کارکنان دوره‌ کامل یا اولیه آموزش اطفای حریق را فراگرفته‌اند. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی 94% از کتابخانه‌ها برای مقابله با بحران و مقابله با بلایای طبیعی و غیرطبیعی هیچ برنامه مدونی ندارند و مدیریت بحران در آن‌ها ضعیف است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

767 - بررسی و تعیین مهارت‌های حرفه‌ای و شخصی مدیران کتابخانه‌های تخصصی استانداری‌های کشور از دیدگاه مدیران آن‌ها و استادان کتابداری و اطلاع رسانی
علیرضا اسفندیاری مقدم توران باقری بهمن سعیدی پور

هدف: اینپژوهش به منظور شناسایی مهارت‌های حرفه ای و شخصی مدیران کتابخانه های تخصصی از دو دیدگاه انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه ای محقق ساخته است که مهارت‌های مدیریتی را در سه مؤلفه مهارت های ادراکی، ا أکثر

هدف: اینپژوهش به منظور شناسایی مهارت‌های حرفه ای و شخصی مدیران کتابخانه های تخصصی از دو دیدگاه انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه ای محقق ساخته است که مهارت‌های مدیریتی را در سه مؤلفه مهارت های ادراکی، انسانی و فنی بیان می کند. جامعه آماری شامل مدیران کتابخانه های تخصصی استانداری‌های کشور (31) و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور (170) می باشد که طبق فرمول کوکرال (118) نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روایی توسط تعدادی از اساتید مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با آلفای کرونباخ 94/0 تأیید شد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس و آنالیز واریانس و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد از دیدگاه استادان بالاترین اولویت ها در مهارت‌های مدیریتی مهارت‌های انسانی 35/4، ادراکی 17/4 و فنی 93/3 بوده و هم‌چنین از دیدگاه مدیران کتابخانه‌ها بالاترین اولویت ها مربوط به مهارت‌های انسانی 45/4، فنی 24/4 و ادراکی 09/4 می‌باشد. نتیجه گیری:بین دیدگاه استادان کتابداری و مدیران کتابخانه های تخصصی در خصوص مهارت‌های (حرفه ای و شخصی) اختلاف معنی دار وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

768 - تحلیل استنادی مقالات نمایه سازی شده ارسالی توسط سازمان انرژی اتمی ایران به پایگاه اطلاعاتی اینیس طی سال های 1381-1385
خدیجه اکبری اشرف السادات بزرگی

تحقیق حاضر برآن است که به بررسی استنادی مقالات نمایه سازی شده توسط سازمان انرژی اتمی ایران که طی سالهای 1381-1385 به پایگاه اطلاعاتی اینیس ارسال شده است، بپردازد و مجلات هسته را در مقالات تألیفی مورد بررسی تعیین نماید. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام می أکثر

تحقیق حاضر برآن است که به بررسی استنادی مقالات نمایه سازی شده توسط سازمان انرژی اتمی ایران که طی سالهای 1381-1385 به پایگاه اطلاعاتی اینیس ارسال شده است، بپردازد و مجلات هسته را در مقالات تألیفی مورد بررسی تعیین نماید. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام می گیرد. روش گردآوری دادهها از طریق فیشنویسی از مآخذ این مقالات است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در 300 مقاله تألیفی نمایه سازی شده مورد بررسی 4351 استناد وجود دارد. بنابراین متوسط تعداد استنادها برای هر مقاله تألیفی 5/14 استناد می‌باشد. موضوع رادیولوژی و پزشکی هسته ای با 33/20 درصد بیشترین تعداد مقالات را داشته است. قاعدۀ برادفورد در مورد مجلات لاتین مورد استفاده توسط نویسندگان مقالات تألیفی مورد بررسی صادق است و 3 مجله هسته تعیین شدند. بیشترین میزان استفاده از منابع مورد استناد با 44/70 درصد متعلق به مجلات و کمترین میزان استفاده با 01/1 درصد مربوط به منابع الکترونیکی می باشد. نیم عمر منابع مورد استناد در مقالات تألیفی مورد بررسی، در مجموع، 2/7 سال برآورد شده است. در این میان نیم عمر منابع فارسی مورد استناد در طی سال های مورد بررسی به طور متوسط برابر با 4 سال و نیم عمر منابع لاتین مورد استناد به طور متوسط برابر با 6/9 سال می باشد. از نظر زبان منابع مورد استناد، منابع انگلیسی با 82/93 درصد بیشترین میزان استفاده را داشته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

769 - بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران
زهرا پیری امیررضا اصنافی تقی پور ابراهیم نجمه سالمی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این پژوهش 300 نفر از کتابداران کتابخانه‌ها أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این پژوهش 300 نفر از کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران بودند که از این تعداد با استفاده از جدول نمونه‌گیری مورگان 170 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه‌ استاندارد هوش هیجانی سیبریاشرینک و پرسشنامه رضایت شغلی فیلد و روث استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از آزمون‌های همبستگی پیرسون، t تک نمونه‌ای و مستقل و واریانس یکراهه استفاده گردید. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه معنی‌داری بین هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران وجود دارد. در این پژوهش مشخص شد هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران بالاتر از حد متوسط بوده است. اما تفاوت معنی داری در بین کتابداران در برخورداری از هوش هیجانی و رضایت شغلی بر حسب جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت یافت نشد. نتیجه گیری: هوش هیجانی و رضایت شغلی شاخص های مهمی در جهت ارتقای سطح کیفی خدمات کتابداران در کتابخانه های دانشگاهی محسوب میشوند. بنابراین، اهمیت دارد که کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران شرایط ایجاد رضایت شغلی را برای کتابداران خود بدون در نظر گرفتن جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت فراهم نمایند و از سوی دیگر، از کتابدارانی استفاده شود که از مهارتهای هوش هیجانی بهره مند باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

770 - سنجش سطح اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بر مبنای مدل چند بعدی ون کمپن
سعیده ابراهیمی الهه ابراهیمی اردکانی عبدالرسول جوکار

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش اضطراب کتابخانه ای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز انجام شده است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل5700 دانشجوی کارشناسی ارشد که 229 نفر ( 139 دختر و 90 پسر) به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. روش نمونه گیری، روش طبقه ای خوشه ای انتخا أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش اضطراب کتابخانه ای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز انجام شده است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل5700 دانشجوی کارشناسی ارشد که 229 نفر ( 139 دختر و 90 پسر) به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. روش نمونه گیری، روش طبقه ای خوشه ای انتخاب شد و توسط مقیاس اضطراب چندبعدی کتابخانه ای ون کمپن[1] (2003) مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی پرسش‌نامه به روش آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت که برای ابعاد اضطراب کتابخانه ای بین 61/0 تا 83/0 نوسان داشت و روایی آن به شیوه تحلیل گویه، تعیین شد. نتایج بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسش‌نامه بود. سؤال‌های پژوهش به روش آمار توصیفی و استنباطی و با آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس و طرح درون آزمودنی یک‌طرفه مورد تحلیل قرارگرفتند. یافته ها: یافته‌های مرتبط با میزان اضطراب در نمونه پژوهش بر اساس چهار سطح اضطراب نشان داد که جمعیت بیشتری از نمونه مورد مطالعه دارای اضطراب زیاد هستند. همچنین میان اضطراب کتابخانه ای دانشجویان با میزان استفاده از کتابخانه و هدف استفاده از کتابخانه رابطه معنادار وجود دارد. دانشجویان دانشکده اقتصاد بیشترین اضطراب و دانشجویان دانشکده برق از کمترین میزان اضطراب برخوردارند. نتایج تحلیل واریانس درون آزمودنی نشان داد که بین ابعاد اضطراب کتابخانه ای تفاوت معناداری دارد. نتیجه‌گیری: به نظر می رسد اضطراب کتابخانه ای عارضه ای جدی در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز است که جهت انجام فرایند پژوهش و پایان نامه ناگزیز هستند که از کتابخانه و منابع اطلاعاتی استفاده کنند. [1]. Van Kampen تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

771 - نیازسنجی اطلاعاتی اعضای جوان کتابخانه های عمومی شهر تهران
مریم امیدخدا فرشته سپهر

پژوهش حاضر با استفاده ازروش پیمایشی،نیازهاوعلاقه مطالعاتی اعضای جوان ازکتابخانه های عمومی شهرتهران زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور را مورد مطالعه قرار می دهد.هدف اصلی این پژوهش شناخت و تعیین علاقه ونیازهای مطالعاتی جامعه پژوهش می باشد ودرصدد تعیین مهمترین منابع جهت أکثر

پژوهش حاضر با استفاده ازروش پیمایشی،نیازهاوعلاقه مطالعاتی اعضای جوان ازکتابخانه های عمومی شهرتهران زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور را مورد مطالعه قرار می دهد.هدف اصلی این پژوهش شناخت و تعیین علاقه ونیازهای مطالعاتی جامعه پژوهش می باشد ودرصدد تعیین مهمترین منابع جهت کسب اطلاعات می باشد.تعداد600عضو ازمیان53251 نفراعضای جوا ن به عنوان نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با اندازه وحجم هرمنطقه موردبررسی قرارگرفت.داده ها ازطریق پرسشنامه جمع آوری شد. اولویت های نیازمطالعاتی درکل شهر تهران: موضوع فناوری و علوم کاربردی با 6/25 درصد، و طبق اولویت دوم موضوع هنر با 1/22 درصد، و طبق اولویت سوم جغرافیا و تاریخ با5/20 درصد، بیشترین نیازهای اطلاعاتی بوده اند. نتایج پژوهش روشن ساخت که بیشترین منابع مورد نیاز جهت کسب اطلاعات دسترسی به اینترنت وCD)) سی دی های آموزشی بیشترین رسانه های مورد نیاز اعضای جوان بوده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

772 - مطالعه میزان رضایت‌مندی کاربران و کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از محیط رابط کاربری نرم افزار سیمرغ، تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در آن
محمد رضا حسینی آبینه ئی ایرج رداد

هدف: هدف اصلی از این پژوهش، شناسایی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از تعامل با این نرم‌افزار است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام گرفته است أکثر

هدف: هدف اصلی از این پژوهش، شناسایی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از تعامل با این نرم‌افزار است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه استاندارد QUIS بود که در میان کلیه کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس و 386 نفر از کاربران نرم‌افزار سیمرغ که به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده بدون جایگذاری انتخاب شده بودند، توزیع و جمع‌آوری شد. داده‌های گردآوری شده با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌های آماری "علامت یک نمونه‌ای" و "فریدمن" مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، شرکت‌کنندگان در این پژوهش در حد متوسطی از تعامل با نرم افزار سیمرغ رضایت داشته‌اند. در عین حال میانگین رضایت کتابداران نسبت به کاربران، به‌طور معناداری بیشتر است. همچنین بین میزان رضایت کاربران و کتابداران از تعامل با نرم افزار سیمرغ، برحسب سواد کتابخانه‌ای و نیز سابقه و میزان آشنایی آنها با این نرم افزار، تفاوت وجود دارد؛ اما متغیرهای جنسیت، حوزه شغلی، مقطع تحصیلی و همچنین سواد رایانه‌ای، تفاوت معناداری در میزان رضایت‌مندی کاربران به دنبال نداشته است. نتیجه گیری: از دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، کارآیی رابط کاربر نرم افزار سیمرغ در حد متوسط و در موارد اندکی متوسط به بالا است. با توجه بیشتر به هم‌خوانی عناصر و ویژگی‌های رابط کاربر این نرم افزار با نیازها نظرات و ویژگی‌های گروه‌های مختلف کاربران، می‌توان بر رضایت‌مندی آنها افزود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

773 - بررسی دیدگاه کتابداران نسبت به نقش کتابخانههای عمومی در مهندسی فرهنگ جامعه در شهر تهران
شکوه تفرشی مهرناز مشهدی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان نقش کتابخانه&zwj;های عمومی تحت نظر نهاد، در مهندسی فرهنگ جامعه در شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی - تحلیلی است.جامعه آماری شامل 117 کتابدار 37 کتابخانه عمومی تحت نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در شهر تهران است أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان نقش کتابخانه&zwj;های عمومی تحت نظر نهاد، در مهندسی فرهنگ جامعه در شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی - تحلیلی است.جامعه آماری شامل 117 کتابدار 37 کتابخانه عمومی تحت نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در شهر تهران است. به علت محدود بودن جامعه، کل جامعه برای بررسی در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. به منظور انجام تحلیل‌های آماری از آزمون t تک‌ متغیری، آزمون مجذور کا و آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که از دیدگاه کتابداران، کتابخانه‌های عمومی در زمینه ارتقاء دانش اطلاعاتی، نگرش اجتماعی، شکل‌گیری هنجارهای اجتماعی، جهان بینی، علاقه و عادت به مطالعه، غنای فرهنگی، ارتقاء آموزش و فعالیت‌های اجتماعی میان افراد جامعه نقش مؤثری داشته و در زمینه نگرش سیاسی، آیین‌های فرهنگی، نگرش اقتصادی افراد جامعه، نقش چندانی ندارند. نتیجه گیری: با جمع‌بندی نهایی نقش کتابخانه‌ها در مؤلفه‌های فرهنگی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کتابخانه‌های عمومی شهر تهران از دیدگاه کتابداران بیش از حد متوسط در مهندسی فرهنگ جامعه دارند و از بین مؤلفه‌های فرهنگی نام برده شده، ارتقاء دانش اطلاعاتی با میانگین رتبه 47/10 و نگرش اقتصادی با میانگین 92/1 درصد به ترتیب بالاترین و پایین ترین رتبه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

774 - مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه‏های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه‏های عمومی درباره کیفیت خدمات کتابخانه
شکوه تفرشی مینو مولوی

هدف: پژوهش حاضربه مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران درباره کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی درجه یک شهر تهران پرداخته است. روش پژوهش: ارزیابی عملکرد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لایب کوال می‌باشد. جامعه پژوهش شامل 89 کتابدار و تعداد 40556 نفر از کاربران است که 381 نف أکثر

هدف: پژوهش حاضربه مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران درباره کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی درجه یک شهر تهران پرداخته است. روش پژوهش: ارزیابی عملکرد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لایب کوال می‌باشد. جامعه پژوهش شامل 89 کتابدار و تعداد 40556 نفر از کاربران است که 381 نفر از کاربران به صورت تصادفی بر اساس فرمول جولی انتخاب شدند. یافته ها:در پاسخ به پرسش های اساسی نشان داده شد که در هر سه بعد لایب کوال (تأثیرگذاری خدمات، کنترل اطلاعات، مکان) از دیدگاه کاربران و کتابداران در وضع موجود و مطلوب تفاوت معناداری وجود داشته و هیچ کدام از ابعاد در وضعیت موجود نتوانسته است به حد مورد انتظار آنان دست یابد.همچنین میزان کیفیت ارائه خدمات کتابخانه های عمومی بالاتر از حد مطلوب است. نتیجه گیری: در پاسخ به فرضیات پژوهش، یافته ها حاکی از آن هستند که در زمینه ابعاد سه گانه پرسشنامه لایب کوال مورد استفاده در کتابخانه های مورد مطالعه، از دیدگاه هر دو گروه کاربران و کتابداران، بعد تأثیرگذاری خدمات نسبت به دیگر ابعاد از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است.همچنین از دیدگاه کتابداران زن مورد مطالعه کاربران بیش از حد، از کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی انتظار دارند. مقایسه دیدگاه های کتابداران و کاربران مورد مطالعه در زمینه کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی حاکی از آن بود که مابین دیدگاه کتابداران و کاربران مورد مطالعه در زمینه میزان کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی در وضع موجود تفاوت معناداری وجود داشته و کتابداران به صورت معناداری بیشتر از کاربران از کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی دروضعیت موجود رضایت داشته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

775 - بررسی تطبیقی مدیریت دانش در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری واقع در مراکز استانهای کشور
فهیمه باب الحوائجی لیدا مهدیزاده قلعه جوق

این پژوهش به بررسی مدیریت دانش در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری واقع در مراکز استانهای کشور می پردازد. هدف پژوهش مطالعه و بررسی" مدیریت دانش سازمانی" و مقایسه آن در دو گروه جامعه پژوهش است. روش پژوهش پیم أکثر

این پژوهش به بررسی مدیریت دانش در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری واقع در مراکز استانهای کشور می پردازد. هدف پژوهش مطالعه و بررسی" مدیریت دانش سازمانی" و مقایسه آن در دو گروه جامعه پژوهش است. روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تمامی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی و با استفاده از نمونه گیری خوشه ای هدفمند، تعداد 23 دانشگاه دولتی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. با توجه به یافته ها ، چهار فرضیه پژوهش مبنی بر وجود تفاوت بین دو گروه جامعه پژوهش از منظر گردآوری منابع دانش، سازماندهی منابع دانش، اشاعه منابع دانش و منابع انسانی دانش رد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

776 - ارزیابی محیط‏های جست‌وجو در فهرست‏های پیوسته کتابخانه‏های دانشگاه‏های علوم پزشکی ایران و ارائه راه‌کارهای لازم در طراحی آن‌ها
علیرضا رحیمی رقیه قضاوی حکیمه پسندیده خو ناهید میرزایی

هدف: این تحقیق با هدف ارزیابی محیط های جست‌وجوی فهرست های پیوسته کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران در بازیابی اطلاعات و ارائه راه‌کارهای لازم برای بهبود طراحی آن‌ها جهت انجام جست‌وجوی موضوعی با کیفیتی مطابق با نیاز کاربر انجام ‌شده است. روش پژوهش: روش تح أکثر

هدف: این تحقیق با هدف ارزیابی محیط های جست‌وجوی فهرست های پیوسته کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران در بازیابی اطلاعات و ارائه راه‌کارهای لازم برای بهبود طراحی آن‌ها جهت انجام جست‌وجوی موضوعی با کیفیتی مطابق با نیاز کاربر انجام ‌شده است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی - پیمایشی بود که اپک های کل دانشگاه های علوم پزشکی (44 دانشگاه) را به‌صورت سرشماری و از طریق چک‌لیست محقق ساخته‌ای (بر پایه‌ی چک‌لیست لانگ) که روایی آن توسط چند تن از کارشناسان و متخصصین حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 74/0 مورد تأیید واقع شد، مورد بررسی قرار گرفت . داده های جمع‌آوری‌شده به‌وسیله نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس‌ و از طریق آمار توصیفی (جداول فراوانی، درصد فراوانی، نمودار و ...) مورد تجزیه ‌و تحلیل و سپس بر اساس استانداردهای موجود پیشنهادهایی جهت طراحی بهتر و کارآمدتر این‌گونه فهرست ها ارائه شد. یافته ها: بر اساس داده‌های تحقیق، بررسی امکانات و قابلیت های اپک ها نشان داد که وضعیت اپک ها از لحاظ سادگی و جذابیت، به‌کارگیری آیکون های گرافیکی، محدود کردن تعداد رکوردها، استفاده از فنون برجسته سازی، اطلاعات محل، موجودی و وضعیت امانت، مشخص کردن انواع فیلدهای جست‌وجوی کلیدواژه ای، جست‌وجو از طریق شماره رده و قابلیت جست‌وجوی آنلاین در فهرست سرعنوان های موضوعی کتابخانه تقریباً در وضعیت مطلوبی قرار دارد. ولی اطلاع رسانی به کاربر در مورد فهرست موضوعی کنترل‌شده و قابلیت جست‌وجوی کلیدواژه ای از سرعنوان های موضوعی کنترل‌شده به‌طور مطلوب و کارآمد در نظر گرفته نشده است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق، دسترس‌پذیری به انواع محیط های جست‌وجو در حد ضعیف، هم‌چنین کمتر توجهی به محیط جست‌وجوی کنترل‌شده از لحاظ تعبیه امکانات و قابلیت های ویژه شده است و نیز کیفیت اطلاعات ارائه‌شده در راهنمایی ها و پیشنهادها و دستورالعمل ها در حد مطلوب نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

777 - ارزیابی کارگاه‌های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی برگزار شده در سطح سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در سال‌های 1387 و 1388
جواد بشیری عباس گیلوری طیبه شهمیرزادی

هدف:‌ هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نظرات شرکت‌کنندگان در کارگاه‌های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی برگزار شده در سطح سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طی سال‌های 1387 و 1388 است. شناسایی نقاط قوت و ضعف کارگاه‌های آموزشی برگزار شده به ‌منظور بهبود وضعیت کارگا أکثر

هدف:‌ هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نظرات شرکت‌کنندگان در کارگاه‌های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی برگزار شده در سطح سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طی سال‌های 1387 و 1388 است. شناسایی نقاط قوت و ضعف کارگاه‌های آموزشی برگزار شده به ‌منظور بهبود وضعیت کارگاه‌های آموزشی در آینده از دیگر اهداف پژوهش است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است و برای گردآوری اطلاعات از فرم‌های نظرسنجی که توسط پژوهشگر تهیه و طراحی شده، استفاده شده است. طی برگزاری 50 بار کارگاه‌های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی، ابتدا فرم‌های نظرسنجی بین شرکت‌کنندگان (فراگیران) توزیع و در پایان هر کارگاه فرم‌های تکمیل شده جمع‌آوری گردیده است. در نهایت، 2200 نسخه فرم نظرسنجی تکمیل شده، از طریق آمار توصیفی و با استفاده از نرم‌افزار آماریSPSS مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: در این پژوهش، 6 نفر به عنوان مدرس فعالیت داشته‌اند که وضعیت تدریس آنها از نظر فراگیران به این صورت ارزیابی شده است: میزان تسلط مدرس به موضوع کارگاه آموزشی 95%، شیوه ارائه مطالب 87%، توانایی مدرس در پاسخ‌گویی به پرسش فراگیران 86%، شیوه مدیریت زمان 81% و استفاده از تجهیزات کمک آموزشی 77% رضایت فراگیران را فراهم نموده است. با استناد به نتایج حاصل شده، روزآمد بودن مطالب کارگاه آموزشی 95%، میزان هماهنگی مطالب ارائه شده با نیازهای واقعی فراگیران 87% و جامعیت موضوع کارگاه آموزشی 85% رضایت فراگیران را فراهم نموده است. هم‌چنین 78% فراگیران محل برگزاری و 88% زمان برگزاری کارگاه‌های آموزشی را مناسب ارزیابی کرده‌اند. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کارگاه‌های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی، توانسته است به میزان قابل‌توجهی رضایت شرکت‌کنندگان (فراگیران آموزشی) را فراهم نماید. به‌طور کلی حدود 25% از فراگیران ضرورت برگزاری کارگاه آموزشی را عالی، 58% خوب، 12% متوسط و حدود 1% ضعیف ارزیابی کرده‌اند و کمتر از 4% از افراد هم پاسخ نداده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

778 - بررسی وضعیت وب سایت‌های کتابخانه‌های دانشکده‌ای و پژوهشکده‌ای در دانشگاه شهید بهشتی
امیررضا اصنافی هما ارشدی زهرا پیری سارا صفازاده مریم میرزایی

هدف: تحقیق حاضر، در نظر دارد به ارزیابی محتوایی و ساختاری وب سایت‌های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی و رتبه بندی این وب سایت&zwj;‌ها بپردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و به صورت توصیفی، صورت گرفته است. ابزار پژوهش، سیاهه وارسی اس أکثر

هدف: تحقیق حاضر، در نظر دارد به ارزیابی محتوایی و ساختاری وب سایت‌های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی و رتبه بندی این وب سایت&zwj;‌ها بپردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و به صورت توصیفی، صورت گرفته است. ابزار پژوهش، سیاهه وارسی است که پایه اصلی آن، مقاله منصوریان (1390) بوده است که با بررسی متون و انجام اصلاحات لازم در آن، 53 عنصر به صورت نهایی به دست آمده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل صفحات وب کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی است. داده های پژوهش مورد نظر از طریق مراجعه به صفحات وب کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی از اواخر بهمن ماه 1391 تا نیمه اردیبهشت ماه سال 1392 به دست آمده است. ارزیابی وب سایت‌های کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده‌های دانشگاه شهید بهشتی به صورت مشاهده مستقیم این وب سایت‌ها و بر اساس تنظیم سیاهه وارسی انجام شده است. یافته ها: از مجموع 11 وبگاه کتابخانه دانشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی، حقوق و الهیات در رتبه های اوّل تا سوّم قرار دارند. از کل 53 عنصر ضروری برای وبگاه‌های کتابخانه های مورد بررسی، کتابخانه های دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی 19، حقوق 14 و الهیات 13 عنصر را در وبگاه‌های خود قرار داده اند. این امر نشان میدهد که وبگاه‌های مذکور، حداقل عناصر ضروری در یک وبگاه کتابخانه ای را مورد استفاده قرار نداده اند و نتوانسته اند با کاربران خود ارتباط و تعامل ایجاد کنند. از طرفی، یافته ها نشان داد از مجموع 4 پژوهشکده موجود در دانشکده شهید بهشتی، وبگاه پژوهشکده خانواده با درج 13 عنصر از 53 عنصر در در رتبه اوّل قرار دارد. هر چند این وبگاه، بین وبگاه‌های سایر پژوهشکده های دانشگاه شهید بهشتی شاخص ترین است، ولیکن با یک وبگاه کارآمد و کاربرد پذیر که بتواند به کاربران خود خدمات ارائه کند فاصله بسیار دارد. نتیجه گیری: این امر ضروری به نظر می رسد که کتابداران و مدیران کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشکده ای در دانشگاه شهید بهشتی، با بهره گیری از نتایج پژوهش حاضر، نسبت به تغییر ساختار وبگاه‌های خود و غنی سازی اطلاعاتی آن به لحاظ آموزشی، پژوهشی و خدماتی اقدام نموده و با اصلاح محتوا و ساختار این وبگاه‌ها به ارائه خدمات بهینه و روزآمد به کاربران خود بپردازند. در انتها، پیشنهاد می شود در پژوهشی دیگر، دیدگاه کاربران وبگاه‌های کتابخانه‌های دانشکده‌ای و پژوهشکده ای دانشگاه شهید بهشتی به منظور بررسی میزان کاربردپذیری این وبگاه‌ها مورد ارزیابی و مطالعه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

779 - ارتباط بین سرمایه‌ی اجتماعی و انتقال دانش‌ضمنی با به‌کارگیری دانش به‌روش مدل‌یابی معادلات ساختاری (مطالعه‌ی موردی: کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی)
هاجر زارعی مهدی اصغرخانی

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه‌ی مدل ارتباط بین سرمایه‌ی اجتماعی و انتقال دانش‌ضمنی و به‌کارگیری دانش در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی با استفاده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری است. روش‌ پژوهش: پژوهش، از نظر روش‌شناسی، پیمایشی بوده و در اساس، به بررسی هم‌بستگی‌ه أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه‌ی مدل ارتباط بین سرمایه‌ی اجتماعی و انتقال دانش‌ضمنی و به‌کارگیری دانش در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی با استفاده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری است. روش‌ پژوهش: پژوهش، از نظر روش‌شناسی، پیمایشی بوده و در اساس، به بررسی هم‌بستگی‌های موجود بین متغیر‌های پژوهش می‌پردازد. جامعه‌ی آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان (به‌غیر از نیروهای خدماتی) شاغل در کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش نهاد در استان آذربایجان‌غربی هستند. در این پژوهش، بر اساس اجزاء فرآیند مدیریت دانش، متغیرهای انتقال دانش‌ضمنی، به‌کارگیری دانش و سازمان‌دهی دانش برای مطالعه، انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسش‌نامه در چهار بخش است. مقدار آلفای کرونباخ برای پرسش‌نامه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی 8/93 درصد، انتقال دانش‌ضمنی 3/87 درصد، به‌کارگیری دانش برابر با 84 درصد و پرسش‌نامه‌ی سازمان‌دهی دانش برابر با 84 درصد محاسبه شد که در سطح قابل قبولی است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از فرمول آماری تی تک نمونه‌ای، مدل هم‌بستگی و فرمول‌های رگرسیون و آنالیز واریانس، فرمول هم‌بستگی پیرسون با متغیر میانجی‌گر و ارائه‌ی مدل به روش معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که وضعیت مطلوبیت سرمایه‌ی اجتماعی، انتقال دانش‌ضمنی، به‌کارگیری دانش و سازمان‌دهی دانش در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی، بالاتر از متوسط بوده و ارتباط معناداری بین سرمایه‌ی اجتماعی و انتقال دانش‌ضمنی و به‌کارگیری دانش ‌وجود دارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد سرمایه اجتماعی بر انتقال دانش‌ضمنی و به کارگیری دانش مؤثر است. همچنین با توجه به یافته‌های مدل پیشنهادی، می‌توان نتیجه گرفت که متغیر سازمان‌دهی دانش به‌طور کلی (مستقیم و غیر مستقیم) بر ارتباط سرمایه‌ی اجتماعی و انتقال دانش‌ضمنی و به‌کارگیری دانش تأثیر گذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

780 - بررسی دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس از محیط رابط کاربر کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس مدل نیلسن
زهرا باستی میترا قیاسی

هدف: شناسایی میزان رضایت اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس از محیط رابط کاربر کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس بر اساس مدل نیلسن است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – تحلیلی است. جامعه آماری شامل، 310 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه آزا أکثر

هدف: شناسایی میزان رضایت اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس از محیط رابط کاربر کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس بر اساس مدل نیلسن است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – تحلیلی است. جامعه آماری شامل، 310 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، است. شیوه‌ی نمونه گیری از نوع تصادفی نظام‌مند است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 172 نفر تعیین گردید. از ابزار پژوهش پرسش‌نامه پیش ساخته برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. پایایی پرسش‌نامه بر اساس آزمون آلفای کرونباخ 76/0 اخذ گردید. برای تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش از آمار توصیفی و آزمون ها ی تی استیودنت و آزمون های ناپارامتری یو من ویتنی و ویلکاکسون و از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میانگین 10 مؤلفه رابط کاربر مدل نیلسن در نرم افزار مورد بررسی از نظر اعضای هیأت علمی بالاتر از سطح متوسط هستند. بین میزان رضایت اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس از محیط رابط کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس و میزان آشنایی آنها با این محیط رابط کاربر رابطه معناداری وجود دارد، به جز در مؤلفه (کمک به کاربران برای شناخت، اصلاح خطاها) که بین میزان رضایت و میزان آشنایی اعضای هیأت علمی از محیط رابط کاربر رابطه معناداری وجود ندارد. هم‌چنین آزمون فرضیه نشان داد که تفاوت معنی داری بین دیدگاه‌های اعضای هیأت علمی در گروه‌های مختلف آموزشی نسبت به محیط رابط کاربر در نرم افزار مورد بررسی وجود ندارد. نتیجه‌گیری: براساس دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، محیط رابط کاربر نرم افزار کتابخانه دیجیتال نشان دهنده رضایتی بیش از سطح متوسط است. میزان رضایت اعضای هیأت علمی وابسته به میزان آشنایی آنها با محیط رابط کاربر است، اما بین گروه‌های مختلف آموزشی از این نظر تفاوت معنی داری مشاهده نمی‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

781 - امکان‌سنجی ایجاد خدمات مرجع الکترونیکی با دیدگاه کاربر محور مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
هاجر زارعی مرضیه سکندری

هدف: پژوهش حاضر به منظور تعیین امکانات موجود، جهت ایجاد خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با رویکرد کاربر محور انجام شده است. روش پژوهش: روش پژوهش، پیمایشی - توصیفی است. جامعه مورد مطالعه دانشجویان مقاطع (کارشناسی، ک أکثر

هدف: پژوهش حاضر به منظور تعیین امکانات موجود، جهت ایجاد خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با رویکرد کاربر محور انجام شده است. روش پژوهش: روش پژوهش، پیمایشی - توصیفی است. جامعه مورد مطالعه دانشجویان مقاطع (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری)، کتابداران و مدیر کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای است که در دو بخش تهیه شد؛ بخش اوّل به نظر سنجی از کاربران، و بخش دوّم به بررسی امکانات و توانایی های کتابخانه می پردازد. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج بررسی ها نشان می دهد که 91% کاربران به اینترنت دسترسی دارند، آشنایی نسبتاً مطلوبی با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، و تمایل زیادی به دریافت خدمات مرجع الکترونیکی دارند. مهارت کتابداران در استفاده از فناوری اطلاعات و اشتیاق و علاقه به یادگیری، مهارت های لازم جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در سطح مناسبی قرار دارد. کتابخانه از بُعد مالی و فنی (امکانات و تجهیزات) در وضعیت نامناسبی قرار دارد. نتیجه گیری: با توجه به وضعیت نامناسب بودجه، تجهیزات و فضای کتابخانه، علی‌رغم این که مهارت کارکنان و میزان اشتیاق و علاقه آنان به یادگیری مهارت‌های لازم جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی، و هم‌چنین میزان آشنایی و استفاده کاربران از این خدمات در سطح متوسط رو به بالایی قرار دارد؛ از دیدگاه کارکنان و مدیر، کتابخانه قابلیت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی را ندارد. با توجه به کاربردی بودن این تحقیق، کتابخانه می تواند از نتایج آن استفاده کند و با اختصاص بودجه ای مناسب برای ایجاد و توسعه این خدمات در کتابخانه، در جهت تأمین رضایت کاربران گام بردارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

782 - ارزیابی کتابخانه‌های صنعت نفت استان تهران با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران
ناهید بنی اقبال معصومه علی کرمی

هدف: پژوهش حاضر به ارزیابی وضعیت کتابخانه های صنعت نفت استان تهران در مقایسه با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران می پردازد. روش شناسی: روش تحقیق پیمایشی و از نوع ارزیابی تطبیقی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و برای تعیین شاخص ها و تحلیل آماری آنها از استاند أکثر

هدف: پژوهش حاضر به ارزیابی وضعیت کتابخانه های صنعت نفت استان تهران در مقایسه با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران می پردازد. روش شناسی: روش تحقیق پیمایشی و از نوع ارزیابی تطبیقی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و برای تعیین شاخص ها و تحلیل آماری آنها از استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران استفاده شده است. بدین منظور وضعیت این کتابخانه ها از لحاظ 8 مولفه اصلی استاندارد با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران مقایسه شده است. جامعه پژوهش: جامعه این پژوهش، کتابخانه های صنعت نفت استان تهران است که شامل 24 کتابخانه تخصصی می شود ولی با توجه به اینکه یک کتابخانه به علت نقل و انتقال، فضای فیزیکی و شرایط ارائه خدمات ندارد و 2 کتابخانه بنا به دلایلی حاضر به همکاری نشده اند؛ لذا جامعه مورد مطالعه در این پژوهش را 21 کتابخانه باقیمانده تشکیل می دهد. یافته های پژوهش: در این پژوهش مجموعاً 113 شاخص برای استانداردها در نظر گرفته شده است. ابتدا مولفه های استانداردهای اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، مجموعه، سازماندهی منابع، خدمات، ساختمان و تجهیزات و بودجه، تهیه و تنظیم و با استانداردها مقایسه شد و این نتایج بدست آمد: استانداردهای مذکور به ترتیب 8 مورد فوق در 95، 62، 81، 100، 76، 67، 57 و 52 درصد از کتابخانه های مورد مطالعه رعایت شده است. نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج نهایی بررسی وضعیت استانداردهای 8 گانه کتابخانه های تخصصی ایران در کتابخانه های صنعت نفت استان تهران، مشاهده شد که 7 استاندارد اول یعنی استانداردهای اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، مجموعه، سازماندهی، خدمات و ساختمان و تجهیزات در کتابخانه های مورد مطالعه مراعات می شوند و تنها در مورد استاندارد بودجه نمی توان اظهار نظر قطعی کرد. بنابراین می توان گفت استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران در کتابخانه های صنعت نفت استان تهران مراعات می شود، گرچه میزان رعایت شاخص ها متفاوت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

783 - ارزیابی میزان استفاده اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد شیراز از کتابخانه دیجیتالی رزنت به منظور پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی آنان
مریم سعادت فریده عصاره

هدف: هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش کتابخانه دیجیتالی رزنت در تامین نیازهای اطلاعاتی و همچنین تعیین میزان استفاده اعضای هیأت علمی از این پایگاه می باشد. روش‌شناسی: روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه سازمان یافته است. جامعه م أکثر

هدف: هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش کتابخانه دیجیتالی رزنت در تامین نیازهای اطلاعاتی و همچنین تعیین میزان استفاده اعضای هیأت علمی از این پایگاه می باشد. روش‌شناسی: روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه سازمان یافته است. جامعه مورد بررسی اعضای هیأت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد شیراز می باشد.. با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی و نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل داده‌ها صورت گرفته است. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که 2/78 درصد از اعضای هیأت علمی، هدف از جستجوی اطلاعات خود را کسب اطلاعات تخصصی و روزآمد اعلام کرده‌اند، و بیش از 80 درصد از نمونه مورد پژوهش از شبکه رزنت استفاده می نمایند. نتیحه گیری: روی هم بیش از 52 درصد از نیازهای اطلاعاتی اعضای هیأت علمی از طریق این شبکه برآورده می شود. میان میزان استفاده گروههای مختلف آموزشی، سطح تحصیلات و مرتبه علمی اعضای هیأت علمی از شبکه رزنت تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین آموزش استفاده از شبکه رزنت می‌تواند نقش موثری دربیشتر استفاده کردن جامعه مورد مطالعه از کتابخانه دیجیتالی رزنت داشته باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

784 - تاثیر ویژگی های جمعیت شناختی مدیران بر اجرای اصول مدیریت بحران در کتابخانه های دانشگاه های ایران
فائزه فرهودی

هدف: تعیین تأثیر ویژگی های جمعیت شناختی(پست سازمانی، سطح تحصیلات و سابقه خدمت) مدیران بر رعایت ابعاد مدیریت بومی بحران در کتابخانه‌های دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری أکثر

هدف: تعیین تأثیر ویژگی های جمعیت شناختی(پست سازمانی، سطح تحصیلات و سابقه خدمت) مدیران بر رعایت ابعاد مدیریت بومی بحران در کتابخانه‌های دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسش‌نامه است و جامعه پژوهش، 167 نفر از مدیران دانشگاه‌های مورد نظر و مدیران کتابخانه‌های آنها است که از این تعداد 118 نفر پرسش‌نامه‌ها را تکمیل کرده‌اند. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف‌معیار) و آماراستنباطی (ضریب همبستگی رگرسیون، آزمون مقایسه میانگین‌ها برای گروه‌های مستقل و آزمون توکی) تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین رعایت مدیریت بحران درون‌سازمانی در مدیران با پست سازمانی کارمندی 159 و در هیأت علمی 147 است و در بین مدیران کارمند بیشتر است. مدیرانی که کارشناسی‌ارشد دارند، 44/11 در مقایسه با کسانی که دکتری دارند، مدیریت بحران درون‌سازمانی را بیشتر رعایت می‌کنند. همبستگی بین سابقه‌ خدمت و رعایت مدیریت بحران درون‌سازمانی24/0 و معنادار است. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که هیچ یک از ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مدیران بر رعایت ابعاد مدیریت بحران برون‌سازمانی تأثیری ندارد و تنها ویژگی جمعیت‌شناختی که بر رعایت مدیریت بحران محیط عملیات برون‌سازمانی تاثیرگذار است، سابقه خدمت است؛ چرا که طبق نتایج آزمون توکی، افرادی که بین 10 تا 15 سال و بیش از 25 سال سابقه دارند، ابعاد مدیریت بحران محیط عملیات برون سازمانی را بیشتر رعایت می‌کنند نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سابقه خدمت و تجربه‌کاری بیشترین تأثیر را بر بعد مدیریتی (که یکی از ابعاد مدیریت بحران درون‌سازمانی است) دارد. از دیگر یافته‌های پژوهش حاضر این است که ویژگی میزان تحصیلات بر بعد پیش‌بینی‌های ایمنی کمترین تأثیر را دارد اما بر سایر ابعاد مدیریت بحران درون‌سازمانی تأثیر زیادی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

785 - سنجش کیفیت خدمات کتابخانۀ مرکزی سازمان مدیریت صنعتی از دیدگاه گروه های کاربران با استفاده از ابزار لیب‌کوآل
نجلا حریری شبنم شاهوار

هدف : هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین کیفیت خدمات کتابخانۀ‌ مرکزی سازمان مدیریت صنعتی از دیدگاه گروه های مختلف کاربران کتابخانه است. روش پژوهش: پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لیب‌کوال است. جامعه پژوهش شامل912 نفر اعضای کتابخانه می‌باشد که از بین این افر أکثر

هدف : هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین کیفیت خدمات کتابخانۀ‌ مرکزی سازمان مدیریت صنعتی از دیدگاه گروه های مختلف کاربران کتابخانه است. روش پژوهش: پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لیب‌کوال است. جامعه پژوهش شامل912 نفر اعضای کتابخانه می‌باشد که از بین این افراد بعد از شناسایی دقیق گروه‌های کاربری، تعداد 274 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش: نشان داد خدمات کتابخانه مرکزی سازمان مدیریت صنعتی در سه مولفۀ "منابع الکترونیکی مورد نیاز من"، "دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی در منزل و یا محل کار من" و "فضای عمومی برای یادگیری و مطالعه گروهی" دارای بیشترین شکاف منفی است. خدمات در بُعد کنترل اطلاعات، نسبت به ابعاد دیگر فاصله بیشتری با انتظارهای استفاده‌کنندگان دارد. نتیجه گیری: در میان گروه‌های کاربران کتابخانه بیشترین شکاف‌های کفایت منفی به ترتیب مربوط به اعضای برون سازمانی با 9 شکاف منفی، اعضای هیات علمی با 4 شکاف منفی و دانشجویان کارشناسی ارشد، کارشناسان و دانشجویان دکترا با 3 شکاف منفی و بالأخره مدیران با یک شکاف منفی است. بر اساس یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی برای ارتقای کیفیت خدمات کتابخانه ارایه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

786 - مدیریت استعداد و جانشین‌پروری در کتابخانه‌ها مطالعه‌ی موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران
نجلا حریری ناهید تبریزی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت مدیریت استعداد و جانشین پروری در کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و جامعه ی آماری آن شامل کتابداران کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت مدیریت استعداد و جانشین پروری در کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و جامعه ی آماری آن شامل کتابداران کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران به تعداد 146 نفر است. مدل مورد استفاده در پژوهش مدل ستاره ای هفت سو است و برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه ی راث ول با عنوان ویژگی های برنامه ریزی جانشینی سازمان استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار آماری SPSS انجام شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین وضعیت موجود کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران برای اجرای مدیریت استعداد و جانشین پروری در همه ی ابعاد هفت‌گانه ی مدیریت استعداد و جانشین پروری با وضعیت مطلوب تفاوت معناداری وجود دارد؛ به نحوی که در همه ی ابعاد هفت‌گانه، وضع موجود کمتر و پایین تر از وضع مطلوب قرار دارد. بر اساس سایر یافته ها در بررسی وضعیت کلی مدیریت استعداد و جانشین پروری در کتابخانه های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در شهر تهران، وضعیت موجود با میانگین 07/2 با وضعیت مطلوب با میانگین 29/4 تفاوت معنی داری دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، لزوم اجرای برنامه ی مدیریت استعداد و جانشین پروری نظام مند و هماهنگ با برنامه ریزی استراتژیک کتابخانه به منظور شناسایی، استخدام، پرورش، ارتقا و نگهداری افراد مستعد و جوان مورد تأکید قرار می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

787 - بررسی مقایسه‌ای موانع ساختار سازمانی استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه بوعلی سینا همدان
زهره بهاری موفق یدالله حمیدی آناهیتا گیتی

هدف: مدیریت کیفیت در کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اطلاع رسانی، توسط اکثریت محققان در مفاهیم کیفیت، اصول مدیریت کیفیت، فرایندهای مرتبط و محدودیت‌های آن مورد توجه خاص قرار گرفته است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بررسی موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگ أکثر

هدف: مدیریت کیفیت در کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اطلاع رسانی، توسط اکثریت محققان در مفاهیم کیفیت، اصول مدیریت کیفیت، فرایندهای مرتبط و محدودیت‌های آن مورد توجه خاص قرار گرفته است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بررسی موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی همدان و دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. روش پژوهش: نوع پژوهش در این مطالعه توصیفی – تحلیلی، و از نوع مقطعی، و جامعه پژوهش مدیران و کارکنان شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی و بوعلی سینای همدان بودند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسش‌نامه بودکه شامل 29 سؤال (10 سؤال رسمیت، 9 سؤال پیچیدگی و 10 سؤال تمرکز) بود. پس از تکمیل پرسش‌نامه‌ها، اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس تجزیه و تحلیل گردید. تجزیه و تحلیل نتایج و تست فرضیه‌ها بر مبنای آزمون آماری کای – دو و مقایسه میانگین در بعد آمار استنباطی انجام شد. یافته‌ها: طبق نتایج به دست آمده رسمیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/47 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان7/52، پیچیدگی در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 4/46 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 6/53، تمرکز در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/46 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 7/53 می باشد. در دانشگاه علوم پزشکی رسمیت با میانگین 84/2 و انحراف معیار 6/0، پیچیدگی با میانگین 35/2 و انحراف معیار 47/0، تمرکز با میانگین 89/2 و انحراف معیار7/0 و نیز در دانشگاه بوعلی سینا رسمیت با میانگین 3 و انحراف معیار 48/0، پیچیدگی با میانگین 029/2 و انحراف معیار 49/0 ، تمرکز با میانگین 35/2 و انحراف معیار 98/0 بر آورد گردیده است. نتیجه گیری: طبق تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، در مجموع کمترین موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 47/2، و بیشترین موانع در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 71/2 می باشد، و هر چه مقدار درصد موانع کمتر باشد، محیط برای استقرار مدیریت کیفیت مناسب تر است. بنابراین دانشگاه علوم پزشکی همدان واجد شرایط برای استقرار مدیریت کیفیت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

788 - مطالعه تطبیقی نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز
فرشته سپهر علی اصغر شریفی نیا

هدف: هدف پژوهش حاضر توسعه دانش در زمینه نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز، معرفی و شناخت نقاط قوت و ضعف و شباهت ها و تفاوت های نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز گرین استون[1]، کوها[2]، دی اسپیس[3]، مای لایبرری[4]، ایی پرینتس[5] و اوپن بیبلیو[6] می باشد ک أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر توسعه دانش در زمینه نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز، معرفی و شناخت نقاط قوت و ضعف و شباهت ها و تفاوت های نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز گرین استون[1]، کوها[2]، دی اسپیس[3]، مای لایبرری[4]، ایی پرینتس[5] و اوپن بیبلیو[6] می باشد که با توجه به استانداردهای موجود کتابخانه های دیجیتالی بررسی شده است و نرم افزار برتر جهت ارائه الگوی مناسب معرفی شده است. روش شناسی: این پژوهش، پژوهشی کاربردی است. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی توصیفی است و طی آن به گرد آوری اطلاعات و توصیف ویژگی های هر کدام از نرم افزارهای مورد نظر کتابخانه دیجیتال کد منبع باز پرداخته ایم و با تهیه چک لیستی محقق ساخته از ملاک ها و معیارهای استاندارد نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز به مقایسه آنها و نتیجه گیری اقدام شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که در نرم افزار هایی که به صورت سیستم یکپارچه کتابخانه دیجیتال کد منبع باز طراحی شده اند. بیشترین ویژگی و قابلیت ها را به ترتیب نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز کوها، مای لایبرری و اوپن بیبلیو دارند. در نرم افزار های کتابخانه دیجیتال، که برای دیجیتالی کردن مواد کتابخانه ای طراحی شده اند. بیشترین ویژگی و قابلیت ها را به ترتیب نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز گرین استون، دی اسپیس و ایی پرینتس دارند. نتیجه گیری: در عین حال اگر نرم افزارها را از دیدگاه دیجیتالی کردن مواد کتابخانه ای بررسی کنیم و ماژول های تابعی فراهم آوری، فهرست نویسی، اپک، امانت و پیایندها را کنار بگذاریم. بیشترین ویژگی و قابلیت ها را به ترتیب نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز گرین استون، دی اسپیس، کوها، مای لایبرری، ایی پرینتس و اوپن بیبلیو دارند. [1]. Greenstone [2]. koha [3]. Dspace [4]. MyLibrary [5]. Eprints [6]. Open Biblio تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

789 - بررسی خدمات شبکه رزنت مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات از دیدگاه کاربران
علی حاجی شمسایی

هدف پژوهش حاضر آگاهی از دیدگاه کاربران در مورد خدمات شبکه رزنت مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات است که با انتخاب370 نفر نمونه از 12426 نفر کل کاربران مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات أکثر

هدف پژوهش حاضر آگاهی از دیدگاه کاربران در مورد خدمات شبکه رزنت مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات است که با انتخاب370 نفر نمونه از 12426 نفر کل کاربران مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در سه گروه دانشجویان کارشناسی ارشد، دانشجویان دکتری و اعضاء هیات علمی خدمات شبکه رزنت این مرکز مورد بررسی قرار گرفت . روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد . یافته ها نشان داد از کل جامعه پژوهش 7/57% را مردان تشکیل داده همچنین بیشترین درصد 45% جامعه پژوهشی بین 25 – 29 سال سن دارند . 1/84 درصد کل کاربران از مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی استفاده می نمایند . در مجموع 5/62 درصد از کل جامعه پژوهش با شبکه رزنت مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه دیجیتالی واحد علوم و تحقیقات آشنایی داشته و 8/51 درصد ایشان ، شبکه رزنت را علاوه بر شناخت مورد استفاده قرار می دهند . در بین پایگاههای اطلاعاتی شبکه رزنت نیز بیشترین درصد 1/87% از Elsevier و کمترین درصد 7/5% از EI village2 بهره می گیرند. بیشترین درصد 6/68% در بین استفاده کنندگان از شبکه رزنت ، ارتباط شبکه رزنت با ناشرین معتبر در سرتاسر دنیا را مهمترین نقطه قوت و 7/70% قطع مقطعی اشتراک شبکه رزنت را مهمترین نقطه ضعف این شبکه اعلام نموده اند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

790 - بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی شهر تهران
شکوه تفرشی معصومه انگورج تقوی

پژوهش حاضربا عنوان بررسی میزان سواد ا طلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهرتهران وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد.این تحقیق یک مطالعه پیمایشی توصیفی از نوع کاربردی است.برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه تهیه شد ودر اختیار کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی شه أکثر

پژوهش حاضربا عنوان بررسی میزان سواد ا طلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهرتهران وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد.این تحقیق یک مطالعه پیمایشی توصیفی از نوع کاربردی است.برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه تهیه شد ودر اختیار کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی شهرتهران که تعداد آن ها131 نفربود قرارگرفت.پرسشنا مه شامل 41 سؤال بسته و1 سؤال باز بود.برای تجزیه وتحلیل از روش های آمار توصیفی نظیر تهیه جداول فراوانی، نمودارهای ستونی و محاسبه شاخص های مرکز مانند میانگین واز نرم افزار Spss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که 74 درصد ا زکارکنان کتابخانه های عمومی را زنان و تنها 26 درصد از آنان را مردان تشکیل می دهند.140 رایانه مخصوص کتابداران و66 رایانه مخصوص کاربران وجود دارد وسرانه رایانه موجود در کتابخانه برای هر کتابدار تقریباً برابر یک دستگاه است.نرم افزار مورد استفاده تمامی کتابداران نرم افزار نمایه می باشد.میزان آشنایی کتابداران با دوره های رایانه در حد کمی است و کتابداران نیاز زیادی به گذراندن دوره های آموزشی در این زمینه را دارند.همچنین کا رکنان رشته کتابداری با میانگین 50/3 دارای سواد اطلاعاتی بالاتری نسبت به کارکنان غیر رشته کتابداری با میانگین 23/3 و فاقد تحصیلات دانشگاهی با میانگین 93/2 هستند.به طور کلی نداشتن مهارت های کافی در استفاده از رایانه،نداشتن تسلط کافی به متون انگلیسی و عدم آشنایی کامل با ابزارهای جستجو از مهم ترین موانع دستیابی به منابع اطلاعاتی بودند.درآخر با توجه به فرضیه پژوهش که کتابداران کتابخانه های عمومی از سواد اطلاعاتی بالایی برخوردار نیستند، یافته های پژوهش حاکی از آن است که سطح سواد اطلاعاتی کتابداران درحدمتوسط بوده و در حد مطلوبی قرار ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

791 - بررسی وضعیت ارائه‌ی خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های وابسته به وزارت بهداشت،‌‌‌‌ درمان و آموزش پزشکی در شهر تهران
اسماعیل جعفری

هدف: پژوهش حاضر که به بررسی وضعیت ارائه خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح تهران، متشکل از 36 کتابخانه، شامل: 11 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، 10 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 10 أکثر

هدف: پژوهش حاضر که به بررسی وضعیت ارائه خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح تهران، متشکل از 36 کتابخانه، شامل: 11 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، 10 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 10 کتابخانه وابسته به علوم پزشکی ایران و 5 کتابخانه وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران می‌پردازد. روش شناسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی صورت گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شده است. یافته‌ها: از 174 نفر پرسنلی که در بخش پایان نامه‌های کتابخانه‌های مورد مطالعه در پژوهش مشغول به کار هستند، 100 نفر (4/57 درصد) از آنها نیروی غیر کتابداری هستند. که این مسئله ضعف بسیار عمده را در این بخش نشان می‌دهد که بیش از نیمی از پرسنل این بخش را نیروی غیر کتابداری تشکیل می‌دهند. که این مسئله خود باعث عدم سازماندهی درست پایان نامه‌ها و ناتوان بودن در ارائه خدمات کافی به مراجعان به این بخش می‌شود. همچنین از نظر وضعیت سازماندهی و نمایه‌سازی 82 درصد کتابخانه‌های مورد بررسی اقدام به سازماندهی و نمایه‌سازی پایان‌نامه‌ها نموده‌اند و در 8/17درصد کتابخانه‌های مورد بررسی این اقدام هنوز صورت نگرفته است. در خصوص امکانات رایانه ای، یافته‌های پژوهش ناظر بر این است در اکثر دانشکده‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی و دانشگاه آزاد امکانات رایانه‌ای وجود داشته و تنها در بیشتر دانشکده‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران این امکانات وجود نداشته است. 22 کتابخانه (5/78 درصد) در بخش پایان‌نامه خود دارای امکانات نرم‌افزاری بوده و 4/21 درصد بخش پایان‌نامه‌ها فاقد امکانات نرم‌افزاری هستند که با توجه به این می‌توان گفت اکثر کتابخانه‌های دانشکده‌های مورد مطالعه در وضعیت نسبتاً مطلوبی به سر می‌برند. 75 درصد کتابخانه‌های مورد مطالعه بیان داشتند که پایان نامه‌های خود را در اختیار تمامی دانشجویان دانشگاه‌های آزاد، دولتی و پیام نور و... قرار می‌دهند. 8/17 درصد کتابخانه‌ها بیان داشته‌اند که پایان نامه‌های خود را تنها در اختیار دانشجویان و اعضاء هیأت علمی دانشگاه‌های وابسته به خود قرار می‌دهند و 14/7 درصد کتابخانه‌ها بیان کرده‌اند که پایان نامه‌های خود را تنها در اختیار دانشجویان دانشگاه‌های دولتی قرار می‌دهند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از نظر فضا و مکان اختصاص یافته 50درصد کتابخانه‌های مورد بررسی، فضای مجزایی را برای نگهداری پایان‌نامه‌ها اختصاص داده‌اند، و 50درصد نیز فاقد فضای کافی و مجزا می‌باشند. 9 کتابخانه (2/32 درصد) پایان‌نامه‌های دانشکده‌های دیگر را در بخش پایان‌نامه‌های خود نگهداری کرده و (8/67 درصد) این عمل را انجام نمی‌دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

792 - رابطه‌ی تسهیم دانش و نوآوری کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس
ابراهیم زارعی عصمت مومنی

هدف: هدف پژوهش حاضر، از یک سو تعیین میزان تسهیم دانش و سطوح پنج‌گانه نوآوری (محیطی، رهبری، فرایند، بازخورد- محیط و بازخورد- فرد) و از سوی دیگر تعیین رابطه تسهیم دانش و نوآوری کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس در سال 1392 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، از نوع کاربر أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، از یک سو تعیین میزان تسهیم دانش و سطوح پنج‌گانه نوآوری (محیطی، رهبری، فرایند، بازخورد- محیط و بازخورد- فرد) و از سوی دیگر تعیین رابطه تسهیم دانش و نوآوری کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس در سال 1392 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- همبستگی است. 44 نفر از کتابداران و مدیران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس جامعه پژوهش را تشکیل می‌دهند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه محقق ساخته تسهیم دانش و پرسش‌نامه‌ی نوآوری سازمان آمید و همکاران (2002) استفاده شده است. روایی پرسش‌نامه با توجه به نظر اساتید حاصل شده و پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ که برای پرسش‌نامه نوآوری آمید 83/. و تسهیم دانش 95/0 استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی Pearson و t-test تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داده است که میزان تسهیم دانش در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس با کسب میانگین 75/1 در سطح نامطلوبی است. از نظر نوآوری مطابق با سطوحی که آمید و همکاران (2002) تعیین کرده‌اند، نوآوری محیطی، فرایند و بازخورد- فرد با کسب میانگین‌هایی به ترتیب 84/2، 04/3،92/2 در کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس در سطح متوسط قرار دارند و نوآوری رهبری با کسب میانگین 26/3 در این کتابخانه‌ها در سطح پایین و نوآوری بازخورد- محیط با کسب میانگین 43/2 در کتابخانه‌های مورد نظر در سطح بالا قرار دارند. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان بیان نمود بین تسهیم دانش و نوآوری بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه تربیت مدرس رابطه معناداری وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

793 - بررسی وضع موجود و ارائه طرح پیشنهادی تأسیس شبکة اطلاع رسانی برای کتابخانه‌های عمومی درجة یک سراسر ایران
نشانه پاکدامن

باتوجه به اهمیت وجود کتابخانه های عمومی وارائه خدمات اطلاع رسانی دراین کتابخانه ها، برقراری ارتباط فعال بین این کتابخانه هاواستفاده ازشبکه اطلاع رسانی باعث ارتقاء کیفی وکمی سطح خدمات اطلاع رسانی دراین کتابخانه ها خواهد شد. جامعه موردمطالعه دراین پژوهش شامل 153 کتابخانه أکثر

باتوجه به اهمیت وجود کتابخانه های عمومی وارائه خدمات اطلاع رسانی دراین کتابخانه ها، برقراری ارتباط فعال بین این کتابخانه هاواستفاده ازشبکه اطلاع رسانی باعث ارتقاء کیفی وکمی سطح خدمات اطلاع رسانی دراین کتابخانه ها خواهد شد. جامعه موردمطالعه دراین پژوهش شامل 153 کتابخانه عمومی است. هدف اساسی این پژوهش بررسی همه جانبه وضعیت کنونی کتابخانه های عمومی وامکانات بالقوه آن ها وهمچنین دسترسی به اینترنت به منظوریافتن اطلاعات موردنیاز وآگاهی ازاطلاعات موجوددرکتابخانه های مشابه دنیااست.این امربه برنامه ریزی دقیق به منظور بهبودعملکرد ووضعیت کتابخانه هاوشکل گیری نظام مناسب برای تبادل اطلاعات کمک می کند. دراین پژوهش ازروش پیمایشی وطراحی سیستم استفاده شده است. نتایج حاصل ازپژوهش نشان میدهد که اکثریت کتابخانه هاازلحاظ نیروی انسانی متخصص،مجموعه سازی مناسب وکافی وتجهیزات ومنابع مناسبی برخوردارنیستند.بدین منظورطرح ایجاد شبکه اطلاع رسانی درکتابخانه های مورد مطالعه باهدف اتوماسیون منابع وخدمات کتابخانه شامل فهرست نویسی ماشینی، دیجیتالی کردن منابع حائزاهمیت، دسترسی به اینترنت، اشتراک پایگاه های اطلاعاتی ازجمله کتاب ونشریات وسایرمنابع موردنیازجامعه مراجعه کننده به کتابخانه پیشنهادمی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

794 - ارائه شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه‌های تخصصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن
نجلا حریری سحر صراف پور

هدف: این پژوهش با هدف تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه های تخصصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن به انجام رسیده است. روش پژوهش: به منظور اجرای پژوهش، در ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه های تخصصی ایران در چهار وجه کارت امت أکثر

هدف: این پژوهش با هدف تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه های تخصصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن به انجام رسیده است. روش پژوهش: به منظور اجرای پژوهش، در ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه های تخصصی ایران در چهار وجه کارت امتیازی متوازن (منابع و زیرساخت‌ها، کارایی، رشد و توانمندی‌های بالقوه و استفاده) گردآوری شد و سپس از طریق یک مطالعه دلفی دو مرحله ای، نظرات 15 نفر از متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی در مورد میزان اهمیت هر یک از این شاخص‌ها در قالب پرسشنامه ای با طیف لیکرت پنج گزینه ای گردآوری شد. یافته ها: در نهایت تعداد 48 شاخص برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های تخصصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن، بومی سازی و انتخاب شد و در قالب یک سیاهه وارسی ارایه گردید. نتیجه گیری: حاصلِ پژوهش حاضر، شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه‌های تخصصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن است که به کارگیری آن در کتابخانه های تخصصی، امکان سنجش دقیق عملکرد و مقایسه آن ها با کتابخانه‌های مشابه فراهم می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

795 - تحلیل فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تأمین کتاب‌های فارسی در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران
نجلا حریری مینا اسماعیلی گلسفید

هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تأمین کتاب‌های فارسی در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار پژوهش سه پرسش‌نامه مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت زنجیره تأمین داخلی (رابطه ن أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تأمین کتاب‌های فارسی در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار پژوهش سه پرسش‌نامه مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت زنجیره تأمین داخلی (رابطه ناشران با بخش سفارش کتابخانه‌ها) و مدیریت روابط با تأمین کنندگان منابع اطلاعاتی کتابخانه است. جامعه پژوهش شامل 397 نفر است که از 375 نفر مراجعان کتابخانه (دانشجویان) 10 ناشر و 12 کتابدار (مسئول سفارش) تشکیل شده است. کل جامعه ناشران و کتابداران و 313 نفر از جامعه مراجعان به پرسش‌نامه‌ها پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در این پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح آمار توصیفی، یافته‌ها با استفاده از شاخص‌های آماری نظیر فراوانی، مجموع امتیازها، میانگین و انحراف معیار ارائه شدند. در آمار استنباطی نیز از آزمون تی برای تعیین روابط بین متغیرها استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که فرایند مدیریت ارتباط با مشتری با 001/0 P_ Value< و میانگین 12/2 در حد پایین‌تر از متوسط است. فرایند مدیریت زنجیره تأمین داخلی با 013/0 P_ Value =و میانگین 33/3 و فرایند مدیریت روابط با تأمین کنندگان با 005/0P_ Value = و میانگین 34/3 در حد بالاتر از متوسط قرار دارند. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که مهم‌ترین موانع و مشکلات یکپارچه سازی زنجیره تأمین از دیدگاه مسئولان بخش سفارش کتابخانه‌ها، تمرکز بر خرید منابع اطلاعاتی از طریق نمایشگاه‌های کتاب، و از دیدگاه ناشران، نداشتن ارتباط با کتابخانه، موانع ارتباطی و پستی با کتابخانه و تأخیر در اطلاع رسانی به موقع از آخرین انتشارات به کتابخانه‌ها بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

796 - بررسی میزان آشنایی و بهره گیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج از کتابخانه های آن واحد
شکوه تفرشی سولماز دروگر کلخوران

کتابخانه های دانشگاهی و دانشکده ای از مهمترین مراکز اطلاع رسانی و اشاعه دانش هستند و محلی است که دانشجویان و پژوهشگران برای تهیه منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود به آن مراجعه می کنند.آشنایی با شیوه بهره گیری از کتابخانه و دیگر وسایل تحقیق، جایگاه ویژه ای در آموزش دانشجویان أکثر

کتابخانه های دانشگاهی و دانشکده ای از مهمترین مراکز اطلاع رسانی و اشاعه دانش هستند و محلی است که دانشجویان و پژوهشگران برای تهیه منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود به آن مراجعه می کنند.آشنایی با شیوه بهره گیری از کتابخانه و دیگر وسایل تحقیق، جایگاه ویژه ای در آموزش دانشجویان دارد. میزان استفاده از کتابخانه بستگی به آشنایی هر دانشجو با کتابخانه و نیاز اطلاعاتی او دارد. این پژوهش به بررسی عوامل موثر در شیوه های استفاده و بهره گیری از کتابخانه می پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش پیمایشی می باشد و جامعه مورد بررسی در این پژوهش دانشجویان عضو کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است که تعداد آنها 20000 نفر بوده و به علت زیاد بودن دانشجویان و پراکندگی آنها و عدم دسترسی به همه آنها از آزمون کرنباخ آلفا استفاده کرده و 400 پرسشنامه بین دانشجویان توزیع شد که فقط 369 عدد از پرسشنامه ها تکمیل و برگشت داده شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و در قالب 17 پرسش بسته و 2 پرسش بازتهیه و تنظیم شده است. نتیجة حاصل از این پژوهش نشان می دهد میزان مراجعه دانشجویان با میزان آشنایی آنان با کتابخانه، همبستگی معنی داری نشان نمی دهد (054/4 =R) یعنی اینکه هیچگونه رابطه ای بین میزان آشنایی و میزان مراجعه دیده نشده و در این خصوص فرضیه رد شده است. بین میزان آشنایی و میزان استفاده (0507/0 =(R و میزان انتظار (615/0 =(R همبستگی معنی داری وجود دارد.1/63 درصد از دانشجویان در کتابخانه دانشگاه عضویت دارند، 8/71 درصد دلیل دانشجویان برای مراجعه به کتابخانه، مطالعه درسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 58 درصد، سبک آموزش استادان را دلیل عدم مراجعه دانشجویان به کتابخانه می دانند. 8/61 درصد نیز از رایانه به عنوان ابزارهای جستجو استفاده کردند. یافته های پژوهش نشان داد حدود 57 درصد پاسخگویان عدم کفایت و روز آمد نبودن منابع را علت مراجعه نکردن خود بیان کردند.3/75 درصد از افراد حجم نمونه اظهار داشتند که برای بهره گیری از منابع نیاز به آموزش دارند. بنا به یافته های پژوهشی، و حدود 49 درصد از دانشجویان خود را فاقد توانایی در استفاده صحیح از منابع می دانند، عدم برنامه ریزی آموزشی مناسب از طرف کتابخانه مهمترین دلیل برای این درصد، شناخته شده است. و در پایان پژوهش، بر اساس یافته ها، پیشنهاداتی برای حال و آینده ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

797 - نقش کتابداران بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تبریز در عملکرد مبتنی بر شواهد
نازنین مومن زاده فریدون آزاده تفرشی احمد فیاض بخش صابر خدایی آشان

هدف: کتابداری بالینی فرایندی است که در آن کتابدار بیمارستانی با حضور در بخشهای بیمارستان به طورمستقیم نیازهای اطلاعاتی پزشکان را دریافت نموده و با جستجوی دقیق و مناسب مباحث را دراسرع وقت در اختیار آنها قرارمی‌دهد. در این پژوهش به بررسی نقش کتابخانه و کتابدار درعملکرد مب أکثر

هدف: کتابداری بالینی فرایندی است که در آن کتابدار بیمارستانی با حضور در بخشهای بیمارستان به طورمستقیم نیازهای اطلاعاتی پزشکان را دریافت نموده و با جستجوی دقیق و مناسب مباحث را دراسرع وقت در اختیار آنها قرارمی‌دهد. در این پژوهش به بررسی نقش کتابخانه و کتابدار درعملکرد مبتنی برشواهد، آگاهی پزشکان و کتابداران از پزشکی مبتنی بر شواهد و موانع پیش روی پرداخته است . روش پژوهش: روش این پژوهش پیمایشی و بدون فرضیه می‌باشد .. نیجه‌گیری: نتایج بررسی نشان می‌دهد . 76% پزشکان و 84% کتابداران از کاربرد پزشکی مبتنی برشواهد که لازمه اجرای برنامه می‌باشد آگاهی دارند . و 86%کتابداران با اجرای این خدمات درکتابخانه موافقند . از لحاظ امکانات و نیروی انسانی از بین 10 کتابخانه بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تبریز مدنی، امام رضا(ع)، کودکان از شرایط مناسب برخوردار بودند . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

798 - تأثیر نگرش استفاده‌کننده واقعی و استفاده‌کننده غیرواقعی بر میزان ارائه خدمات کتابخانه ملی ایران
فریبرز خسروی علی دلایی میلان امیررضا اصنافی

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر نگرش استفاده‌کنندگان واقعی و استفاده‌کنندگان غیرواقعی بر نتایج سنجش سطوح مختلف کیفیت خدمات کتابخانه‌ای در ابزار لایب‌کوال (نسخه آزمایشی) و نیز میزان رضایت‌مندی مراجعه‌کنندگان از خدمات ارائه شده کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران اس أکثر

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر نگرش استفاده‌کنندگان واقعی و استفاده‌کنندگان غیرواقعی بر نتایج سنجش سطوح مختلف کیفیت خدمات کتابخانه‌ای در ابزار لایب‌کوال (نسخه آزمایشی) و نیز میزان رضایت‌مندی مراجعه‌کنندگان از خدمات ارائه شده کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش تمام مراجعه‌کنندگان به کتابخانه ملی است. از آنجایی که اعضای کتابخانه ملی، از یک نگاه، تمام جامعه دانشگاهی و پژوهشی ایران بوده، از طرف دیگر، تعداد محدودی به‌طور روزمره از خدمات آن استفاده می‌نمایند؛ لذا برای انجام این پژوهش 400 نفر به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که از این تعداد 306 پرسش‌نامه مفید برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی تحلیلی انجام گرفته است. برای محاسبه پایایی ابزار پژوهش، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که عدد 938/0 به دست آمد. برای تحلیل داده از نرم‌افزارهای آماری اکسل و اس‌پی‌اس‌اس و برای آزمون سؤال‌ها، از آزمون تی مستقل دو گروه استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که بین نگرش استفاده‌کنندگان واقعی و غیرواقعی از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین معنی که نگرش استفاده‌کنندگان غیرواقعی بر کل نتایج ابزار لایب‌کوال در سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌ای تأثیر معناداری دارد. همچنین یافته‌ها نشان دادند که میانگین نمره کل مراجعه‌کنندگان در سطوح کیفیت خدمات ادراک‌شده، مطلوب و حداقل سطح قابل‌قبول به ترتیب برابر 7865/5، 3125/8 و 7365/6 است. طبق تعریف نمره شکاف، برتری یا حد رضایت برابر 526/2- است که نشان می‌دهد مراجعه‌کنندگان کتابخانه ملی ایران از خدمات آن رضایت ندارند. نتیجه‌گیری: وقتی از ابزار لایب‌کوال برای سنجش کیفیت خدمات کتابخانه استفاده می شود و تنها بر یافته‌های آن تأکید گردد؛ نتایج درست به دست نخواهد آمد. چون کاربران در استفاده و آشنایی با کتابخانه و خدمات آن همگن نیستند، نمی توان نظرهای استفاده‌کننده واقعی را به دست آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

799 - بررسی رابطه‏ی هوش سازمانی و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه‏های دانشگاه‏های دولتی شهر کرمان
مژده سلاجقه گلاره خادمی کیا فرزانه ذولعلی

هدف: هدف پژوهش بررسی رابطه ی هوش سازمانی کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر کرمان، با میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کتابخانه ها است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، و ابزار جمع آوری داده ها دو پرسشنامه ی استاندارد هوش سازمانی آلبرخت و پرسشنامه ی محقق أکثر

هدف: هدف پژوهش بررسی رابطه ی هوش سازمانی کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر کرمان، با میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کتابخانه ها است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، و ابزار جمع آوری داده ها دو پرسشنامه ی استاندارد هوش سازمانی آلبرخت و پرسشنامه ی محقق ساخته ی میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها بود. جامعه ی آماری شامل 65 نفر کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر کرمان در سال 90 بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS15، در سطح آمار استنباطی (آزمون همبستگی Pearson) صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین هوش سازمانی و فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه های دولتی در سطح (P<0/05) رابطه ی مثبت و معناداری وجود ندارد. ولی، بین مؤلفه های تمایل به تغییر و اتحاد و توافق با فناوری اطلاعات در سطح (P<0/05) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: داشتن میزان تمایل به تغییر و اتحاد و توافق بالای کتابداران باعث افزایش میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها توسط کتابداران شده است، و یکی از اجزای اصلی استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه ها محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

800 - بررسی موانع و مشکلات موجود در کتابخانه های دانشگاهی منطقه غرب کشور جهت پیاده سازی نظام همکاری بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک
علی بیرانوند پروانه رنجبر

هدف: محدودیت هایی از قبیل بودجه، فضا، و نیروی انسانی باعث شده تا کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ناگزیر باشند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران خود را از طریق اشتراک منابع، امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک پاسخ دهند. در واقع طرح های امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل أکثر

هدف: محدودیت هایی از قبیل بودجه، فضا، و نیروی انسانی باعث شده تا کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ناگزیر باشند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران خود را از طریق اشتراک منابع، امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک پاسخ دهند. در واقع طرح های امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک با افزایش سطح دسترسی به منابع اطلاعاتی و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی کاربران می کوشند تا فرهنگ دسترسی به منابع را جایگزین مالکیت منابع نمایند. بر این اساس، پژوهش حاضر در نظر دارد تا ضمن بررسی وضعیت امانت بین کتابخانه ای در کتابخانه های منطقه غرب کشور، راه حل مناسبی برای رفع موانع احتمالی پیشنهاد دهد. روش: این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی با توزیع پرسشنامه در میان مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی مراکز استان های غرب کشور( کردستان، ایلام، همدان، کرمانشاه، لرستان) انجام شده است. یافته ها: به طور متوسط 7/88 درصد از جامعه مورد پژوهش ایجاد نظام امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک را در میان کتابخانه های دانشگاهی منطقه غرب کشور ضروری دانسته اند. میزان اقدامات مدیران و مسئولان در کتابخانه های دانشگاهی غرب کشور 15 درصد و میزان همکاری کتابخانه های منطقه با یکدیگر3/13 درصد بوده است. شاخص فن آورانه(95 درصد )، شاخص سازمانی 3/92 درصد، شاخص انسانی 9/85 درصد و شاخص اقتصادی 8/68 درصد به ترتیب از عوامل مؤثر بر ایجاد امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک در دانشگاه های منطقه غرب کشور بوده اند. موانع مهم در عدم برقراری نظام امانت بین کتابخانه ای به ترتیب شامل موانع مدیریتی، ضوابط دست و پا گیر موجود در کتابخانه ها، مشکلات اقتصادی، و نبود تجهیزات کافی در کتابخانه ها عنوان شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

801 - مطالعه متغیرهای جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی و تأثیر آن بر ویژگی‌های روان شناختی کارآفرینی از دیدگاه مکتب انسان گرایانه، مطالعه موردی: واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی
فهیمه باب الحوائجی محمد رضا اباذری فاطمه نوشین فرد

هدف: هدف پژوهش تعیین متغیر های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی ، رابطه و تاثیرآن ها بر ویژگی های روانشناختی کارآفرینی از دیدگاه مکتب انسان گرایانه است. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایشی- تحلیلی است. روش کار برمب أکثر

هدف: هدف پژوهش تعیین متغیر های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی ، رابطه و تاثیرآن ها بر ویژگی های روانشناختی کارآفرینی از دیدگاه مکتب انسان گرایانه است. روش پژوهش: نوع تحقیق، توصیفی و روش آن پیمایشی- تحلیلی است. روش کار برمبنای مکتب انسان گرایانه با 26 ویژگی روانشناختی کارآفرینی است. کل جامعه آماری 109 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاهی در 15 واحد جامع بودند که به صورت سرشماری و با استفاده از پرسشنامه خودسنجی مورد سنجش قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزار SPSS صورت گرفته است. یافته ها: ویژگی های روانشناختی کارآفرینی در کتابداران به طور معناداری از حد متوسط بیشتر بود و رابطه معناداری بین مدرک تحصیلی کتابداری و سطح تحصیلات کتابداران با ویژگی های روان شناختی آنان وجودداشت. هم چنین بین برخی از ویژگی های روان شناختی کتابداران با متغیرهای مدرک تحصیلی و سطح تحصیلات دارای ضریب مثبت و مستقیم بوده که با افزایش نمرات مقیاس این متغیرها، ویژگی های روان شناختی کارآفرینی کتابداران افزایش می یافت. در بین ویژگی های روان شناختی کارآفرینی، آینده نگری کمترین میزان تأثیر و نوآوری بیشترین میزان تأثیر را از متغیرهای جمعیت شناختی می پذیرد. نتیجه‌گیری: با وجود متخصصان و صاحب نظران اندک در حوزه کارآفرینی کتابداران، یافتههای این پژوهش، به منزله رویکردی نو در مطالعه ویژگی های روانشناختی کارآفرینی کتابداران است. انتظار می‌رود کتابداران بتوانند به شناسایی بسترهایی برای فعالیت‌های کارآفرینانه در کتابخانه ها بپردازند. کتابخانه ها با توجه به ماهیت علمی‌شان، مکان‌های ایده‌آلی برای به کارگیری خلاقیت در مسائل اقتصادی هستند. با توجه به وضعیت اقتصادی جهان و کمبود بودجه در سازمان های تجاری بزرگ، کتابخانه ها هنوز کالای بسیار با ارزش و قابل فروشی را در اختیار دارند، این کالای با ارزش، اطلاعات است. اطلاعات محرک اولیه و پول رایج در اقتصاد جدید است و بهره گیری واستفاده ازآن مرهون جذب و به کارگیری کتابدارانی با ویژگی های کارآفرینانه خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

802 - مکان یابی کتابخانه های عمومی منطقه 3 شهر تهران با استفاده از جی.آی.اس
شیما مرادی محمدرضا فریدی

هدف: هدف از پژوهش حاضر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی منطقة 3 با استفاده از جی.آی.اس. (سیستم اطلاعات جغرافیایی) است که مکان‌هایی جهت احداث کتابخانه‌های جدید در این منطقه پیشنهاد می‌شود؛ همچنین وضعیت کتابخانه‌های عمومی این منطقه بر اساس معیارهای مرکزیت، سازگاری و ناسازگاری أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی منطقة 3 با استفاده از جی.آی.اس. (سیستم اطلاعات جغرافیایی) است که مکان‌هایی جهت احداث کتابخانه‌های جدید در این منطقه پیشنهاد می‌شود؛ همچنین وضعیت کتابخانه‌های عمومی این منطقه بر اساس معیارهای مرکزیت، سازگاری و ناسازگاری سنجیده شده است. روش‌ پژوهش: در این پژوهش پس از جمع‌آوری دادها، نقشه‌های مورد نظر با توجه به نیاز پژوهش و بر اساس داده‌های موجود و با استفاده از قابلیت های نرم‌افزار جی.آی.اس. و اِکسپرت چویس تهیه شدند؛ پس از مشخص شدن معیارهای مکان‌یابی و طبقه‌بندی نقشه‌ها به کلاس‌های متفاوت، بر اساس نحوة تأثیر پارامترها و میزان اهمیت هر یک از آنها برای تهیة نقشة نهایی به هریک از آنها وزنی داده شد. در ادامه با همپوشانی لایه‌های تهیه شده وضعیت کتابخانه‌های موجود بررسی و در نقشة نهایی نیز مناطق مناسبی برای احداث کتابخانه‌های جدید پیشنهاد شد. یافته‌ها: تایج پژوهش نشان داد کتابخانه‌های عمومی منطقة 3 با مؤلفه‌های مرکزیت وسازگاری تناسب نسبتاً بالایی دارند اما با معیارهای مربوط به ناسازگاری در وضعیت مناسبی قرار ندارند. با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده موقعیت‌های مناسب‌تری برای احداث کتابخانه در این منطقه وجود دارد که در نقشة نهایی این نقاط با رنگ سبز نشان داده شده‌اند. نتیجه‌گیری: اصالت و تازگی این پژوهش از آن جهت است که تاکنون پژوهشی در این خصوص و به ویژه جی.آی.اس. در منطقة 3 تهران انجام نشده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

803 - تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اهواز بر اساس مدل کارل آلبرخت و ارتباط آن با خلاقیت
فریده عصاره بهنام مکوندی فریبا کوتی مریم سید طبیب

هدف: خلاقیت و هوش دو ویژگی هستند که در هر یک از اعضای سازمان نهفته است. این پژوهش با هدف تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز بر اساس مدل کارل آلبرخت و بررسی ارتباط آن با خلاقیت کتابداران انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پیمایشی است و ا أکثر

هدف: خلاقیت و هوش دو ویژگی هستند که در هر یک از اعضای سازمان نهفته است. این پژوهش با هدف تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز بر اساس مدل کارل آلبرخت و بررسی ارتباط آن با خلاقیت کتابداران انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پیمایشی است و ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه استاندارد هوش سازمانی کارل آلبرخت و پرسش‌نامه خلاقیت رند سیپ بوده است. تعداد 105 کتابدار شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز به عنوان جامعه پژوهش مورد بررسی قرار گرفته شد. در این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (میانگین ، فراوانی، فراوانی نسبی)‌ و آزمون استنباطی (آزمون‌های تحلیل رگرسیون، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس) نسبت به تجزیه و تحلیل اقدام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین هوش سازمانی (به طور کلی) و خلاقیت، با سطح معنی داری 000/0 ارتباط مثبتی وجود دارد، ولی هیچ یک از مؤلفه های هوش سازمانی رابطه معنی داری با خلاقیت را نشان نداد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، می توان نتیجه گرفت که سطح هوش سازمانی و خلاقیت در نمونه ها مورد مطالعه بسیار ضعیف است. از بین مؤلفه های هوش سازمانی تنها سرنوشت مشترک بیشترین قدرت تبیین کنندگی را داشته است. کتابخانه ها بایستی به همه مؤلفه های هوش سازمانی به صورت یکسان توجه نموده و زمینه ساز پرورش خلاقیت در کتابداران باشند. نظام مدیریت نیز با تکیه بر خود کنترلی کارکنان، مشورت، تشویق به ابتکار و احترام به افراد، نقش مهمی در پرورش خلاقیت کارکنان ایفا نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

804 - ارائه الگوی مناسب کتابخانه‌های کودکان از منظر کتابداران متخصص
بتول رضائی قمی محسن حمیدی

هدف : ارائه الگوهای مناسب برای کتابخانه‌های کودک با اعمال رهنمودهای مورد نظر متخصصان کتابداری و کارشناسان با تجربه شورای کتاب کودک می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و بنا به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش و سؤال ها از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده می‌کند. جامع أکثر

هدف : ارائه الگوهای مناسب برای کتابخانه‌های کودک با اعمال رهنمودهای مورد نظر متخصصان کتابداری و کارشناسان با تجربه شورای کتاب کودک می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و بنا به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش و سؤال ها از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده می‌کند. جامعه پژوهش شامل 20 نفر از متخصصان کتابداری به عنوان گروه دلفی و 30 نفر از با سابقه‌ترین کارشناسان شورای کتاب کودک است. شیوه گردآوری داده‌ها با روش میدانی و به وسیله پرسش‌نامه 24 سؤالی محقق ساخته صورت گرفته است که ضریب پایایی آن برابر با 88/0 به دست آمد. در جمع آوری پرسش‌نامه‌ها از روش دلفی و در تحلیل آماری آنها از آزمون‌های تی-استیودنت و فریدمن استفاده شد. یافته ها: 65 درصد جامعه پژوهش را زنان تشکیل داده‌اند و 85 درصد متخصصان دارای میانگین سنی 41 سال بودند. سوابق بالا و شناخت مناسب جامعه فوق از خصصوصیات ذهنی و رفتاری کودکان و توصیه حداکثری به ضرورت تدوین الگو از دیگر یافته‌ها است. الگوهای ارائه شده در ده محور رفع نیازهای کودکان و خردسالان، مواد کتابخانه‌ای، خدمات، منابع انسانی، تبلیغات، مدیریت و ارزشیابی، فضا و وسایل تجهیزات، معیار انتخاب، بودجه، شبکه و بر اساس مفاد مندرج در کنوانسیون حقوق کودک و نیز برگرفته از رهنمودهای ایفلا تهیه شد. نتیجه گیری: نتایج بررسی نشان داد الگوهای ده‌گانه با اکثریت آراء مورد تأیید قرار گرفته است. دستیابی به حداقل 1/74‌ درصد برای الگوی 8، و حداکثر آن با 7/83 برای الگوی 1 بود. هم‌چنین در مجموع نظرات میانگین10 الگو از نظر جامعه پژوهش 89/77‌درصد شده است. دو فرضیه مطرح شده در خصوص پذیرش الگوی ده‌گانه و عملکرد ضعیف کتابخانه‌های کودکان، با آزمون تی– استیودنت به سطح معنی‌داری مناسب رسید و مورد تأیید قرار گرفتند. هم‌چنین زوایای خوبی در باب تدوین الگوهای ده‌گانه از نظر متخصصان برای روشن شدن مسئله پژوهش به دست آمد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

805 - مقایسه تطبیقی صفحه خانگی وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برترآسیا و ایران بر اساس ویژگی‌های ساختاری و محتوایی
میترا قیاسی صفیه طهماسبی لیمونی سید علی اصغر رضوی

هدف پژوهش: تعیین ویژگی‌های ساختاری و محتوایی وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برتر در آسیا و ایران و مقایسه آنها با یکدیگر است. روش‌شناسی پژوهش: روش این پژوهش پیمایشی ـ تطبیقی است. ابزار پژوهش سیاهه وارسی محقق ساخته است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل وب‌سایت کتابخانه‌های أکثر

هدف پژوهش: تعیین ویژگی‌های ساختاری و محتوایی وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برتر در آسیا و ایران و مقایسه آنها با یکدیگر است. روش‌شناسی پژوهش: روش این پژوهش پیمایشی ـ تطبیقی است. ابزار پژوهش سیاهه وارسی محقق ساخته است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برترایران و ده دانشگاه برتر آسیا به تأیید سایت وبومتری است. یافته‌های پژوهش: بین ویژگی‌های ساختاری وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برتر ایران و آسیا در هیچ موردی تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد. بین ویژگی‌های محتوایی وب‌سایت کتابخانه‌های ده دانشگاه برتر ایران و آسیا در سه مورد شامل معرفی برنامه‌های آینده کتابخانه (02/0=p) و وجود خدمات رزرو و امانت به صورت پیوست (02/0=p) تفاوت معنی‌دار وجود دارد. بین دسته‌بندی محتوایی و ارجاع به منابع الکترونیکی بین وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاه‌های برتر ایران وآسیا تفاوت قابل ملاحظه‌ای وجود ندارد. نتیجه‌گیری: از نظر ساختاری اگرچه تفاوت معنی‌داری وجود ندارد اما ضعف عمده وب‌سایت‌های ایرانی نسبت به همتایان آسیایی مورد بررسی در وجود موتور جستجو در صفحه اول است. از نظر محتوایی ضعف عمده وب‌سایت‌های ایرانی مورد بررسی نسبت وب‌سایت‌های آسیایی عدم وجود "فهرست مشترک موضوعی" در وب‌سایت‌های ایرانی است. در کل تفاوت‌های محتوایی بین وب‌سایت‌های مورد بررسی بیش از تفاوت‌های ساختاری است اما تفاوت‌های محتوایی و ساختاری موجود بین وب‌سایت‌های کتابخانه‌های مورد بررسی در ایران و آسیا درحد معنی‌دار نبودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

806 - بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی
ایرج مرادی نجلا حریری

هدف: پژوهش حاضر به بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است. روش‌شناسی: روش پیمایشی ـ توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که شامل 82 پرسش درباره منابع و خدمات مرجع می‌باشد. جامعه پژوهش أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است. روش‌شناسی: روش پیمایشی ـ توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که شامل 82 پرسش درباره منابع و خدمات مرجع می‌باشد. جامعه پژوهش کتابخانه‌های مرکزی 75 واحد بسیار بزرگ و جامع دانشگاه آزاد اسلامی است. یافته‌ها: پژوهش بیانگر آن است که 51.5 درصد از کتابداران مرجع مرد، و 45.3 درصد زن هستند و از بین مدارک مرتبط، کارشناسی کنابداری با 28.2 درصد، و کارشناسی ارشد کتابداری با 9.8 درصد بیشترین مقدار را دارند. نتایج حاکی از آن است که از بین خدمات مرجع سنتی، تهیه فتوکپی با 21.6درصد و مصاحبه مرجع با 20 درصد بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده‌اند. آموزش مراجعان در 49.5 درصد از موارد به صورت غیر رسمی و آموزش فردی است. مراجعه به مخزن منابع مرجع با 27.8 مهم‌ترین شیوه جستجو برای یافتن پاسخ مراجعان و کمبود منابع مرجع با 18 درصد، مهم‌ترین علت عدم پاسخگویی به نیاز‌های مراجعان است. نتیجه‌گیری: یک ساختار سازمانی برای بخش مرجع کلیه کتابخانه‌های مرکزی با تأکید بر دانشگاه آزاد اسلامی لازم است که در این پژوهش پیشنهاد شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

807 - نقش کتابخانه‌های عمومی شهرستان نیشابور در افزایش سواد اطلاعاتی شهروندان
منصور تاجداران معصومه کربلا آقائی کامران سبیکه عاملی

هدف: بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور در افزایش سواد اطلاعاتی شهروندان می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با ضریب پایایی 85/0 بوده و جامعه آماری پژوهش را اعضاء کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور تحت پوشش نها أکثر

هدف: بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور در افزایش سواد اطلاعاتی شهروندان می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با ضریب پایایی 85/0 بوده و جامعه آماری پژوهش را اعضاء کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور تشکیل می دهد، بر اساس جدول کرجسی مورگان حجم نمونه 370 نفر تعیین گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(توزیع فراوانی)، آمار استنباطی(آزمون فریدمن، آزمون t آزمون آنالیز واریانس) استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش و همچنین تأثیر کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور بر ارتقاء سواد اطلاعاتی اعضا پایین تر از میانگین مورد انتظار و در حد نامطلوب می باشد. مهم ترین مانع گسترش سواد اطلاعاتی فقدان منابع مورد نیاز در مجموعه، مهم ترین امکانات به کار گرفته شده برای توسعه سواد اطلاعاتی پاسخگویی امکانات اینترنت به نیاز اطلاعاتی اعضا و ارائه بروشورهای آموزشی مهم ترین راهکار پیشنهادی می باشد. بین جنسیت و میزان سواد اطلاعاتی اختلاف معناداری وجود ندارد، اختلاف میانگین بین سابقه عضویت و میزان سواد اطلاعاتی معنادار است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش کتابخانه های عمومی شهرستان نتوانسته اند تأثیر بسزایی بر افزایش سواد اطلاعاتی اعضا داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

808 - ارزیابی وضعیت دسترس پذیری وب سایت کتابخانه مرکزی بیست دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر اساس رهنمود های کنسرسیوم وب جهان گسترW3C))
هاجر زارعی فروزان باقری گرمارودی

هدف: هدف مقاله ی حاضر، تعیین وضعیت دسترس پذیری وب سایت کتابخانه مرکزی بیست دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر اساس رهنمود های کنسرسیوم وب جهان گستر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی، به روش ارزیابانه و بر اساس 15 شاخص مستخرج از رهنمود دسترس‌پذیری محتوا أکثر

هدف: هدف مقاله ی حاضر، تعیین وضعیت دسترس پذیری وب سایت کتابخانه مرکزی بیست دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر اساس رهنمود های کنسرسیوم وب جهان گستر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی، به روش ارزیابانه و بر اساس 15 شاخص مستخرج از رهنمود دسترس‌پذیری محتوای وب کنسرسیوم وب جهان گستر است. در این پژوهش، دسترس پذیری بیست وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در رتبه بندی دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ترتیب رتبه اوّل تا بیستم را کسب کرده اند به روش فنی(ماشینی-دستی) و براساس شاخص های اولویت یک مستخرج از رهنمود کنسرسیوم وب جهان گستر ارزیابی شده است. ارزیابی ماشینی به وسیله نرم افزارEvalAccess 2.0 و ارزیابی دستی با استفاده از چک لیست استخراجی از شاخص های اولویت یک رهنمود دسترس پذیری کنسرسیوم وب جهان گستر صورت پذیرفت. یافته ها: نتایج نشان داد در روش ارزیابی ماشینی وب سایت کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه گیلان با 19 امتیاز و رتبه1 دسترس پذیرترین و وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد با 472 امتیاز و رتبه 18 غیر دسترس پذیرترین وب سایت است. در روش دستی میانگین دسترس پذیری وب سایت ها 23 درصد است. در کل میزان دسترس پذیری وب سایت ها زیر 50 درصد است و تا نتیجه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. در انتها راهکارها و پیشنهاداتی جهت بهبود سطح دسترس پذیری وب سایت ها ارائه شده است. نتیجه گیری: این پژوهش دوّمین پژوهش کاربردی در حوزه ارزیابی دسترس پذیری وب سایت ها و اوّلین پژوهش کاربردی در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی بر اساس کنسرسیوم دسترس پذیری وب در ایران است. یافته های این پژوهش می تواند یک دیدگاه کلی به مسئولین سیاست گذاری، در طراحی وب سایت های دسترس پذیر ارائه دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

809 - شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در کتابداران کتابخانه‌های عمومی: مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی استان فارس
علی بیرانوند فرامرز سهیلی

هدف: آشنایی با میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان فارس از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در آنان بر اساس مدل اولدهام است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. جامعه ‌آماری این پژوهش کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس است. ابزار گردآوری د أکثر

هدف: آشنایی با میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان فارس از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در آنان بر اساس مدل اولدهام است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. جامعه ‌آماری این پژوهش کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه است. برای تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون آماری تی تک متغییره، تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس برای سنجش میزان همبستگی بین شرایط زمینه‌ای بروز خلاقیت و مؤلفه‌های آن استفاده شده است. یافته ها: در کتابخانه‌های عمومی استان فارس شرایط لازم برای بروز خلاقیت کتابداران در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت‌های فردی کتابداران به لحاظ شغلی و وضعیت روحی و روانی متأثر از بسترهای کاری در سطحی بیشتر از حد متوسط است. وضعیت روحی و روانی مثبت کتابداران متأثر از بسترهای غیر کاری در سطحی پایین تر از حد متوسط است. تفاوت‌های فردی کتابداران به لحاظ شخصیتی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت‌های فردی کتابداران به لحاظ شغلی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. میزان تمایل کتابداران به عرضه و اشتراک دیدگاه‌های خلاق خود در سطحی بیشتر از حد متوسط است. اصالت/ ارزش: بررسی شرایط بروز خلاقیت در میان کتابداران و مدیران کتابخانه ها می‌تواند زمینه ساز بروز ایده های نو و کارآمد از جانب کتابداران در جهت افزایش بهره وری از کتابخانه ها و رضایت مندی کاربران این کتابخانه ها باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

810 - امکان‌سنجی ایجاد شبکه مرجع مجازی میان کتابخانه‌های تخصصی حوزه هنر شهر تهران
حمیده جعفری پاورسی فرشته سپهر اشرف السادات بزرگی

هدف: هدف از این پژوهش، امکان‌سنجی ایجاد شبکه مرجع مجازی میان کتابخانه‌های تخصصی حوزه هنر شهر تهران است، و طی آن سعی شده کتابخانه‌های تخصصی حوزه هنر از لحاظ امکانات و فناوری‌های نوین اینترنتی جهت ارائه خدمات مرجع مورد بررسی قرار گیرند. روش‌ پژوهش: روش پژوهش پیمایشی &n أکثر

هدف: هدف از این پژوهش، امکان‌سنجی ایجاد شبکه مرجع مجازی میان کتابخانه‌های تخصصی حوزه هنر شهر تهران است، و طی آن سعی شده کتابخانه‌های تخصصی حوزه هنر از لحاظ امکانات و فناوری‌های نوین اینترنتی جهت ارائه خدمات مرجع مورد بررسی قرار گیرند. روش‌ پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه 24 کتابخانه تخصصی هنر است که تمامی این جامعه بدون هیچ‌گونه نمونه‌گیری مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته با ضریب آلفای کرونباخ 829/0 است. این پژوهش توسط آمار استنباطی در نرم‌افزار اس پی اس اس 16 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اغلب کتابخانه‌های جامعه آماری از زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم جهت ایجاد شبکه مرجع مجازی برخوردار نیستند، اما وضعیت کارکنان از نظر تعداد، مهارت مورد نیاز و رشته تحصیلی بالاتر از حد میانگین است. 83 درصد کتابخانه‌ها از خدمات مرجع تلفیقی (الکترونیکی و سنتی) استفاده می‌کنند. وضعیت بودجه و مجموعه‌سازی کتابخانه‌های مورد نظر نیز در حد متوسطی است. ساختار سازمانی 39 درصد این کتابخانه‌ها با پیاده‌سازی این شبکه سازگاری دارد. نتیجه‌گیری: بیش از 50 درصد کتابخانه‌های مورد بررسی، شرایط و امکانات قابل قبولی برای ایجاد شبکه مرجع مجازی را دارا نیستند. اکثر کتابخانه‌ها از لحاظ نیروی انسانی، رایانه‌، شبکه‌ و بودجه تخصیصی، توان پیوستن به این شبکه را در حال حاضر ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

811 - سنجش اضطراب کتابخانه ای در بین دانشجویان مطالعه موردی: دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران
نجلا حریری سمیه نعمتی لفمجانی

هدف پژوهش حاضر، آگاهی از وضعیت اضطراب کتابخانه ای در دانشجویان دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران است. روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و جامعه آماری مورد مطالعه نمونه ای به تعداد 211 نفر از دانشجویان است. ابزار پژوهش، مقیاس اضطراب کتابخانه ای باستیک است که پس از و أکثر

هدف پژوهش حاضر، آگاهی از وضعیت اضطراب کتابخانه ای در دانشجویان دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران است. روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و جامعه آماری مورد مطالعه نمونه ای به تعداد 211 نفر از دانشجویان است. ابزار پژوهش، مقیاس اضطراب کتابخانه ای باستیک است که پس از ویرایش و بومی سازی، در قالب 39 سوال مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس یافته ها، اضطراب کتابخانه ای دانشجویان مورد بررسی در حد متوسط است. میانگین اضطراب کتابخانه ای در کلیه مقیاس های فرعی موانع کارکنان، موانع عاطفی، دانش کتابخانه ای، راحتی در کتابخانه و موانع مکانیکی نیز در حد متوسط است، با این تفاوت که در مقیاس فرعی موانع مکانیکی، سطح اضطراب در طیف بالای حد متوسط قرار دارد. یافته های پژوهش تفاوت معنی داری در اضطراب کتابخانه ای بر حسب مقطع و پایه تحصیلی نشان نداد، تنها در مقیاس فرعی موانع مکانیکی، مردان به نحو معنی داری نسبت به زنان اضطراب کتابخانه ای بیشتری داشتند. وجود اضطراب کتابخانه ای در حد متوسط در بین دانشجویان، یافتۀ حائز اهمیتی است که اتخاذ راهکارهای لازم برای کاهش آن را از سوی مسوولان کتابخانه ها و کتابداران ایجاب می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

812 - بررسی مقایسه‌ای میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست برگه‌ای و فهرست رایانه‌ای
زهرا شیوا امین زارع عارف ریاحی

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست برگه‌ای و فهرست رایانه ای است. روش پژوهش: نوع پژوهش از پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش همه کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران اعم از دانش أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست برگه‌ای و فهرست رایانه ای است. روش پژوهش: نوع پژوهش از پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش همه کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران اعم از دانشجویان، کارمندان و اعضای آزاد این کتابخانه هستند. تعداد کاربران 58499 نفر بودند که 382 نفر با استفاده از جدول مورگان با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته است که روایی آن با استفاده از نظرهای صاحب‌نظران تعیین شد و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ 838/0 است که حاکی از پایایی مناسب پرسش‌نامه بود. در تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی برای دسته‌بندی داده‌ها و از آمار استنباطی برای مقایسه یافته‌ها و آزمون فرضیه استفاده شد. ابزار تجزیه و تحلیل نرم افزار SPSS نسخه 18 و صفحه گسترده Excel است. یافته ها: نتایح این پژوهش نشان داد که کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران در سطحی بسیار اندک (با میانگین 77/1) از فهرست برگه‌ای استفاده می‌کنند و بالعکس. میانگین 38/4 نشان داد که در سطحی بسیار زیاد از فهرست رایانه‌ای برای جست‌وجوی منابع مورد نظر خود استفاده می‌کنند. از میان عوامل مؤثر بر استفاده کاربران از فهرست برگه‌ای، شرایط خاص همانند قطع برق و یا خراب بودن سیستم الکترونیکی، با میانگین 68/2 که پایین‌تر از سطح متوسط بود، بیشترین تأثیر را بر استفاده کاربران از فهرست برگه‌ای داشت. نتیجه گیری: در مقابل عواملی چون انعطاف‌پذیر بودن ارائه و نمایش اطلاعات، برطرف کردن نیاز فوری و آشنایی و مهارت کاربران در استفاده از رایانه بیشترین تأثیر را بر استفاده آنان از فهرست رایانه‌ای داشت. فرضیه این پژوهش دال بر بالاتر بودن میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست رایانه‌ای در قیاس با فهرست برگه‌ای تأیید شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

813 - بررسی نقش کتابداران بیمارستان در اطلاع رسانی به پزشکان متخصص، دستیاران و پزشکان عمومی مراکز آموزشی و درمانی شهر همدان
سعید غفاری لیلا معصومی

هدف از این پزوهش بررسی نقش کتابداران بیمارستانی در اطلاع رسانی به پزشکان متخصص، دستیاران و پزشکان عمومی مراکز آموزشی و درمانی شهر همدان می باشد. این مطالعه از نوع توصیفی است و جامعه مورد پژوهش پزشکان ( متخصص، دستیار و عمومی ) هستند که روش اجرا با استفاده از پرسشنامه بود أکثر

هدف از این پزوهش بررسی نقش کتابداران بیمارستانی در اطلاع رسانی به پزشکان متخصص، دستیاران و پزشکان عمومی مراکز آموزشی و درمانی شهر همدان می باشد. این مطالعه از نوع توصیفی است و جامعه مورد پژوهش پزشکان ( متخصص، دستیار و عمومی ) هستند که روش اجرا با استفاده از پرسشنامه بوده و تعداد 250 پرسشنامه بر مبنای نمونه تصادفی طبقه ای بین جامعه مورد پژوهش در 5 مرکز آموزشی و درمانی توزیع شده و در نهایت تعداد 153 پرسشنامه تکمیل و اطلاعات آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات مربوط به وضعیت کتابخانه های مورد پژوهش نیز از طریق پرسشنامه مجزایی که برای کتابداران این کتابخانه ها تهیه شده بود جمع آوری و تجزیه و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که 45/65 درصد از پزشکان متخصص بطور روزانه و هفته ای یک بار از کتابخانه مراکز آموزشی و درمانی استفاده می نمایند، با استفاده از آزمون ناپارامتری فریدمن، مشخص گردید که مهمترین مشکل در زمینه دریافت اطلاعات محدودیت ساعات کار کتابخانه ها می باشد. در بین راههای کسب اطلاعات، تماس با همکاری حرفه ای به دلیل سرعت، قابل دسترس بودن و راحتی در اولویت قرار دارد (38/6 درصد) همچنین با استفاده از آزمون ناپارامتری مجذور کای مشخص شد. بیشترین پاسخ دهندگان هفته ای یک بار از کتابخانه استفاده می کنند. نتایج در مورد در رابطه بین نوع تحصیلات و زمان استفاده از کتابخانه بیمارستان ها بر اساس نوع امکانات، متفا وت است. در مجموع 8/75در صد از جامعه مورد مطالعه در پژوهش اطلاعات بدست آمده را مفید دانسته اند و 5/93در صد از پزشکان اعلام نموده اند که کتابدار در تهیه اطلاعات روز آمد در زمینه پیشگیری، مراقبت و درمان میتواند نقش داشته باشد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

814 - رابطه هوش هیجانی با توانمندسازی کتابداران: موردپژوهی کتابخانه‌های دانشگاهی شهرستان تبریز
فهیمه باب الحوائجی وحید آقا کیشی زاده

هدف:پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین هوش هیجانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز به انجام رسیده است. روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی تحلیلی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز با نمونه 136 نفر بود که أکثر

هدف:پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین هوش هیجانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز به انجام رسیده است. روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی تحلیلی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز با نمونه 136 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان تعیین گردید.و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت.برای بدست آوردن نتایج، دو ابزار برای جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت:پرسشنامه سنجش هوش هیجانی، براساس مدل و مقیاس هوش هیجانی بار-آن (شامل30سؤال برای سنجش هوش هیجانی کتابداران ) و پرسشنامه سنجش توانمند سازی کتابداران طبق مدل نوکلئین و روهوتی(شامل 10سؤال برای سنجش توانمند سازی کتابداران)، که در بین نمونه آماری پژوهش توزیع شد و نتایج آن تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه معنادار مثبت بین مؤلفه های هوش هیجانی و توانمند سازی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی تبریز، بود. درنهایت بین هوش هیجانی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز با توانمند سازی آنها رابطه معنی داری با ضریب همبستگی 404/0 و ضریب تعیین 163/0مشاهده گردید. نتیجه گیری: با توجه به وجود رابطه معنی دار بین هوش هیجانی و توانمند سازی کتابداران به مسؤولین کتابخانه ها پیشنهاد می شود که زمینه های لازم برای آموزش هوش هیجانی و افزایش مدیریت هیجانهایشان ، باعث ارتقاء هوش هیجانی آنها شوند که در نهایت بتواند کتابدارانی توانمند برای کتابخانه متبوع شان باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

815 - بررسی میزان سرمایه اجتماعی و شاخص‌های آن در کتابخانه‌های دانشگاهی تابع وزارت علوم مستقر در شهر تهران
فهیمه باب الحوائجی نسترن زمانی راد

هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی[1] و شاخص های آن در کتابخانه های دانشگاهی است. در پژوهش حاضر شاخص های اعتماد متقابل[2]، روابط[3]، عمل متقابل[4]، ظرفیت[5]، تنوع[6] و ساختار [7] به عنوان شاخص های سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده، که در میان اغلب صاحب نظران أکثر

هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی[1] و شاخص های آن در کتابخانه های دانشگاهی است. در پژوهش حاضر شاخص های اعتماد متقابل[2]، روابط[3]، عمل متقابل[4]، ظرفیت[5]، تنوع[6] و ساختار [7] به عنوان شاخص های سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده، که در میان اغلب صاحب نظران این حوزه مشترکاً پذیرفته شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و ابزار پژوهش پرسش نامه ‌است. جامعه پژوهش 218 کتابدار کتابخانه های دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند که140 نفر با روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه تعیین شد. برای بررسی پاسخ ها از روش های آماری توصیفی، آزمون فریدمن و t-test استفاده شد. یافته‌ها: یافته ها نشان داد که میانگین سرمایه اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی (93/2) است و در میان شاخص های آن، تنوع با میانگین (30/3) بیشترین و ظرفیت با میانگین (50/2) کمترین میزان را دارد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر این است که میزان سرمایه اجتماعی در نمونه مورد بررسی در حد متوسط است و تفاوت معناداری میان شاخص های سرمایه اجتماعی وجود دارد و تمامی شاخص ها جز ظرفیت بالاتر از حد متوسط هستند. [1] -Social Capital [2] - Trust [3] -Relationship [4] -Interaction [5] - Capacity [6] -Diversity [7] -Structure تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

816 - بررسی رابطه جنسیت با میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه‌های دولتی شهر بوشهر
سیدحسینی شهره عبدالرسول خسروی رضا بصیریان جهرمی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت با میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر بوشهر است. روش پژوهش: روش این پژوهش توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی می‌باشد. در مجموع 700 دانشجو از دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت با میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر بوشهر است. روش پژوهش: روش این پژوهش توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی می‌باشد. در مجموع 700 دانشجو از دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و دانشگاه خلیج فارس (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه بومی سازی شده اضطراب کتابخانه‌ای بوستیک، جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون های آماری تی تک متغیّره، تی مستقل، من ویتنی، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون خطی در سطح معناداری (05/0P value>) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد دانشجویان این دو دانشگاه از اضطراب کتابخانه‌ای پایین‌تر از سطح متوسط برخوردارند (73/91) و این اضطراب فقط در مؤلّفه "عوامل مکانیکی" بالاتر از سطح متوسط قراردارد. با مقایسه دانشجویان دختر و پسر مشاهده شد که آنها در سطح معناداری 97/0 تفاوتی از نظر اضطراب کتابخانه‌ای ندارند؛ البته از نظر مقایسه مؤلّفه‌ها، دانشجویان دختر و پسر فقط از نظر "عوامل ناشی از تعامل با کتابداران" تفاوت معناداری دارند. نتیجه‌گیری: با بررسی میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان به تفکیک جنسیت، آنها تفاوتی از نظر نمره اضطراب کتابخانه‌ای ندارند. در بین مؤلّفه‌های اضطراب کتابخانه‌ای این تفاوت فقط در مؤلّفه" عوامل ناشی از تعامل با کتابداران" دیده شد که انجام پژوهش‌های بیشتری در این زمینه توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

817 - مطالعه تاثیر آموزش مهارت‌های کتابخانه‌ای و تورهای آشنایی با کتابخانه بر اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان
محمد امین عرفانمنش رضا بصیریان جهرمی

هدف: پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی سطح اضطراب کتابخانه ای گروهی از دانشجویان، تاثیر آموزش مهارت های کتابخانه ای و تورهای آشنایی با کتابخانه را در کاهش اضطراب کتابخانه ای آن ها بررسی نماید. روش شناسی: جامعه پژوهش حاضر که به روش تجربی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با أکثر

هدف: پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی سطح اضطراب کتابخانه ای گروهی از دانشجویان، تاثیر آموزش مهارت های کتابخانه ای و تورهای آشنایی با کتابخانه را در کاهش اضطراب کتابخانه ای آن ها بررسی نماید. روش شناسی: جامعه پژوهش حاضر که به روش تجربی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفته است را 75 دانشجوی ترم اول مقطع کارشناسی در دانشگاه مالایای مالزی تشکیل می دهند. در ابتدا سطح اضطراب کتابخانه ای این دانشجویان با استفاده از نسخه بومی شده مقیاس اضطراب کتابخانه ای بوستیک مورد سنجش قرار گرفت. سپس دانشجویان فوق به سه گروه دسته بندی شدند؛ دانشجویان گروه اول در کلاس رسمی آموزش مهارت های کتابخانه ای شرکت کردند؛ دانشجویان گروه دوم بدون شرکت در دوره آموزشی مهارت های کتابخانه ای، در تور آشنایی با کتابخانه دانشگاه که در محیط کتابخانه برگزار شد حضور یافتند و دانشجویان گروه سوم در هیچ کدام از آموزش های فوق را دریافت نکردند. پس از دو هفته سطح اضطراب کتابخانه ای دانشجویان سه گروه مجددا با استفاده از مقیاس اضطراب کتابخانه ای سنجیده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که اگرچه تفاوت معناداری در پیش آزمون سه گروه مورد بررسی وجود نداشتهاست، سطح اضطراب کتابخانه ای دانشجویانی که در تورهای آشنایی با کتابخانه شرکت داشته اند به میزان معناداری کاهش یافته است. نتیجه گیری: بررسی اضطراب کتابخانه ای پیش آزمون و پس آزمون دانشجویانی که در دوره آموزش مهارت های کتابخانه ای شرکت کردند بیانگر کاهش سطح اضطراب این دانشجویان است، اگرچه که میزان این کاهش در سطح معناداری نبود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

818 - بررسی وضعیت زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی
نجلا حریری یارحسین یاری فیروزآبادی

این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و با هدف شناخت وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 15 کتابخانه مرکزی واحدهای منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از دو پرس أکثر

این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و با هدف شناخت وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 15 کتابخانه مرکزی واحدهای منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از دو پرسشنامه برای مدیران و کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی مورد بررسی، انجام گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در کل کتابخانه های مورد پژوهش، 5/62 درصد کتابداران و 3/73 درصد مدیران دارای تحصیلات کتابداری هستند. بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه های مورد بررسی شامل کامپیوتر و چاپگر، و بیشترین امکانات نرم افزاری، نرم افزار جامع کتابخانه و سی.دی. های آموزشی است. در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5، روش غالب ارائه خدمات اطلاع رسانی، روش جستجوی اطلاعات به صورت رایانه ای است. بیشترین درصد مدیران، در مورد استفاده از فناوری اطلاعات دیدگاه مثبت و پذیرا دارند و از دیدگاه آن ها، عمده ترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات عدم آموزش کافی و نبود کارکنان آموزش دیده برای به کارگیری فناوری اطلاعات است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

819 - مقایسه کتابخانه‌های پارکهای علم و فناوری کشور با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران
سعید غفاری فرشته سپهر مینا سیفی ایناللو

هدف: انجام فعالیتهای پژوهشی، علمی و تحقیقاتی یکی از عناصر مهم ارزیابی هر مرکز تحقیقاتی و پژوهشی است و یکی از ارکان مهم مربوط به ارتقاء کمیت و کیفیت تولیدات علمی هر مرکز، به عملکرد کتابخانه تخصصی آن در تأمین نیازهای اطلاعاتی و پشتیبانی از فعالیتهای علمی مرکز بستگی دارد ( أکثر

هدف: انجام فعالیتهای پژوهشی، علمی و تحقیقاتی یکی از عناصر مهم ارزیابی هر مرکز تحقیقاتی و پژوهشی است و یکی از ارکان مهم مربوط به ارتقاء کمیت و کیفیت تولیدات علمی هر مرکز، به عملکرد کتابخانه تخصصی آن در تأمین نیازهای اطلاعاتی و پشتیبانی از فعالیتهای علمی مرکز بستگی دارد (رفیعی پور، 1383). کتابخانه ها همواره باید تلاش کنند با رعایت استانداردهای ملی و بین المللی، عملکرد خود را به بهترین نحو به انجام رسانده و خدمات مطلوبی ارائه دهند. از این رو، برای تعیین کمیت و کیفیت خدمات و توانمندی های آنها لازم است عواملی از قبیل مجموعه، نیروی انسانی و ... با معیارها و استانداردهایی سنجیده شوند. لذا، هدف از این پژوهش مقایسه کتابخانه های پارکهای علم و فناوری کشور با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران است. - روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی-تطبیقی، به مقایسه کتابخانه های پارکهای علم و فناوری کشور با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران پرداخته شده و داده های بدست آمده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و تکنیکهای آمار توصیفی نظیر توزیع فراوانی، درصد توزیع فراوانی، رسم جداول فراوانی، نمودارهای ستونی و خوشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. -یافته ها: از میان پارکهای مورد بررسی، کتابخانه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با میانگین کل 70.66% و کتابخانه پارک استان یزد با میانگین کل 30.41%، به ترتیب بیشترین و کمترین درصد رعایت استانداردها را به خود اختصاص داده اند. همچنین کتابخانه های مورد بررسی، در زمینه اهداف و وظایف 50.85%، سازمان و مدیریت 64.28%، نیروی انسانی 47.14%، مجموعه 59.76%، سازماندهی منابع 50%، خدمات 58.71%، ساختمان و تجهیزات 30.12% و بودجه 32.68% مطابق با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران هستند. - نتیجه گیری: کتابخانه های پارکهای علم و فناوری کشور 49.19% مطابق با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران هستند که نشانگر قرارداشتن آنها در سطح پایینی نسبت به استانداردهاست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

820 - بررسی نگرش کاربران کتابخانه‌های دانشگاهی در زمینه ارائه خدمات عمومی الکترونیکی در کتابخانه‌ها‌ی دانشگاهی
محمد حسن زاده سمانه کریمی

هدف : فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، افق هایی نوین به سوی رفع محدودیت های سیستم های تعاملی سنتی ایجاد کرده است. ارائه خدمات عمومی کتابخانه ها (مرجع، اطلاع رسانی و امانت) با استفاده از تسهیلات الکترونیکی از کاربردهای بهینه این فناوری ها محسوب می شود. روش شناسی : پژوهش أکثر

هدف : فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، افق هایی نوین به سوی رفع محدودیت های سیستم های تعاملی سنتی ایجاد کرده است. ارائه خدمات عمومی کتابخانه ها (مرجع، اطلاع رسانی و امانت) با استفاده از تسهیلات الکترونیکی از کاربردهای بهینه این فناوری ها محسوب می شود. روش شناسی : پژوهش کاربردی حاضر به روش تحلیلی توصیفی با هدف بررسی دیدگاه کاربران کتابخانه های دانشگاهی در زمینه ارائه این نوع خدمات در کتابخانه ها، انجام گرفت. نتیجه گیری : جامعه پژوهشی با نمونه گیری تصادفی از دانشجویان دانشگاههای مختلف شهر تهران انتخاب شد و پرسشنامه محقق ساخته مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان شناخت دانشجویان از انواع خدمات عمومی الکترونیکی زیر متوسط و نگرش کلی دانشجویان مختلف تهران برای ارائه چنین خدماتی مثبت و سطح تحصیلی در نوع نگرش آنها بی تاثیر بود. .روابط مثبت معناداری بین این نگرش دانشجویان و میزان شناخت و میزان استفاده آنها از خدمات مزبور وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

821 - بررسی دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در به کارگیری کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران
سلیمه گوهی نژاد سید بهنام الدین جامعی زهرا فرجی

هدف: هدف از مطالعه ی حاضر تعیین میزان دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص به‌کارگیری منابع و پایگاه های اطلاعاتی کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران می باشد. روش پژوهش: مطالعه حاضر توصیفی و از نوع مقطعی است که در سال 1389 انجام شده است. جا أکثر

هدف: هدف از مطالعه ی حاضر تعیین میزان دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص به‌کارگیری منابع و پایگاه های اطلاعاتی کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران می باشد. روش پژوهش: مطالعه حاضر توصیفی و از نوع مقطعی است که در سال 1389 انجام شده است. جامعه ی پژوهش شامل کلیه ی اعضای هیأت علمی دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران (700 نفر) بوده، و حجم نمونه به روش تصادفی ساده، با استفاده از جدول مورگان 152 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته ای بود که دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در به کارگیری منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران را مورد بررسی قرار داد. در نهایت داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS 17 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده در مورد دانش اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران 42.8% درصد بود. نگرش اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی در ارتقای فعالیت های دانشگاهی مثبت ارزیابی شد. عملکرد اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی در بعد هدف و انگیزه، انتشار مقالات علمی و در بعد میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، استفاده از پایگاه Science Direct بیش از سایر پایگاه ها بود. نتیجه گیری: با توجه به نگرش مثبت نتایج اعضای هیأت علمی نسبت به استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران پیش‌نهاد می‌شود تدابیری برای ارتقای دانش و عملکرد کاربران در استفاده بهینه از منابع و رهایی از موانع موجود لحاظ گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

822 - بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه در سال 1390
شهره سید حسینی محمد جواد آل مختار فاطمه آناری

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه پرداخته است، و تلاش دارد، علاوه بر یافتن مشکلات و موانع پیش روی استفاده هر چه بیشتر از این منابع اطلاعاتی، ر أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه پرداخته است، و تلاش دارد، علاوه بر یافتن مشکلات و موانع پیش روی استفاده هر چه بیشتر از این منابع اطلاعاتی، راه‌کارهای لازم جهت اشاعه مطلوب اطلاعات توسط کتابداران و بهبود و یا ارتقاء وضعیت موجود ارائه دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است، و جامعه آماری آن را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل می دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه است که پس از توزیع و جمع آوری، داده‌های به دست آمده، از طریق نرم افزار آماری اس پی اس اس در سطح آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد میانگین نمره آشنایی واقعی کتابداران در رابطه با پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن 52/51 با انحراف معیار 4/26 می باشد. آزمون t-test نشان داد بین رشته تحصیلی و میزان آگاهی و استفاده کتابداران از پایگاه‌های تمام متن رابطه معناداری وجود دارد. هم‌چنین ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح تحصیلات کتابداران با نمره آگاهی، استفاده و نمره آشنایی واقعی آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد، و بیشترین رتبه آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه‌های تمام متن داخلی و سپس پایگاه‌های خارجی می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی این دانشگاه در حد متوسط به بالا است. جنسیت کتابداران در میزان آگاهی و استفاده آنان تأثیر نداشت، ولی بین سطح تحصیلات و هم‌چنین رشته تحصیلی و نمره آگاهی و استفاده آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بیشترین میزان آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه‌های داخلی و سپس پایگاه‌های خارجی می باشد، و بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که هرچه در طول زمان میزان آگاهی کتابداران نسبت به پایگاه‌ها افزایش و یا بلعکس کاهش یافته، میزان استفاده آنان نیز به همان نسبت تغییر کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

823 - ارزیابی وضعیت کتابخانه‌های مدارس ابتدایی منطقه ‌5 ‌تهران و میزان مطابقت آن با استاندارد‌های ایفلا
مجید قاسمی وحیده نامداری کیوان صالحی

هدف: پژوهش حاضر با هدف، ارزیابی میزان انطباق وضعیت موجود کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی منطقه 5 تهران با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس (ایفلا) به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی است. از بین 120 مدرسه ابتدایی (دولتی) منطقه 5 شه أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف، ارزیابی میزان انطباق وضعیت موجود کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی منطقه 5 تهران با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس (ایفلا) به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی است. از بین 120 مدرسه ابتدایی (دولتی) منطقه 5 شهر تهران، 30 کتابخانه آموزشگاهی به صورت در دسترس، شامل15 مدرسه پسرانه و 15 مدرسه دخترانه، انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخته که از ویژگی‌های فنی (روایی و اعتبار) مناسبی برخوردار بود استفاده گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های توصیفی، نظیر میانگین، فراوانی و درصد انجام شد. یافته ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که کتابخانه‌های مورد مطالعه فاصله خیلی زیادی با استانداردهای ایفلا دارد. نتایج در هفت بخش به صورت زیر به دست آمد: رسالت و خط‌مشی (57 درصد)، فضا و تجهیزات (87/30 درصد) و مجموعه کتاب‌های موجود (78/47 درصد)، بودجه (38 درصد) و نیروی‌انسانی (کتابدارمتخصص33/3درصد)، خدمات و فعالیت‌ها (92/62 درصد) و ترویج خدمات و ارتقاء یادگیری (78/67‌درصد). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کتابخانه های آموزشگاهی در هیچ یک از بخش های مورد مطالعه در حد استانداردهای ایفلا نبوده، ولی بخش خدمات و ترویج و تبلیغ خدمات، وضعیت قابل قبولی نسبت به سایر بخش ها داشته و بخش نیروی انسانی، به دلیل وضعیت اسفناک آن نیازمند توجه خاصی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

824 - رابطه کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی و نگرش آنان نسبت به همکاری با کتابداران در دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول
محمدامین سخاوت منش علی شاه شجاعی فریده عصاره

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی و نگرش آنان نسبت به همکاری با کتابداران، در دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی و همبستگی است. جامعه پژوهش شامل 53 نفر ا أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی و نگرش آنان نسبت به همکاری با کتابداران، در دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی و همبستگی است. جامعه پژوهش شامل 53 نفر اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول است. ابزار گردآوری داده‌ها، شامل پرسش‌نامه‌ی سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌ها و پرسش‌نامه نگرش اعضای هیأت علمی نسبت به همکاری با کتابداران است. پرسش‌نامه‌ها توزیع و 50 پرسش‌نامه گردآوری گردید. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون) استفاده شد. یافته‌ها: کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی در سطح متوسط (72/5) و نگرش آنان نسبت به همکاری با کتابداران، موافق (93/3) ارزیابی شد. همچنین، مشخص شد بین کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی و نگرش آنان نسبت به همکاری با کتابداران در دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، در سطح 05/0، رابطه‌ی معناداری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: متغیر کیفیت خدمات دریافتی کتابخانه از دیدگاه اعضای هیأت علمی نمی‌تواند نقش پیش‌بین برای متغیر نگرش نسبت به همکاری با کتابداران داشته باشد و لازم است، رابطه متغیرهای دیگر با متغیر نگرش، نسبت به همکاری با کتابداران بررسی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

825 - امکان‌سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر همدان
زهره میرحسینی زلیخا خالدیان

هدف: هدف از این پژوهش امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر همدان است. وطی آن سعی شده است که با بررسی وضعیت و امکانات موجود در کتابخانه‌های دا نشگاهی و ملزومات مورد نیاز جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی برای برنامه ریزی آتی در کار توسعه خدما أکثر

هدف: هدف از این پژوهش امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر همدان است. وطی آن سعی شده است که با بررسی وضعیت و امکانات موجود در کتابخانه‌های دا نشگاهی و ملزومات مورد نیاز جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی برای برنامه ریزی آتی در کار توسعه خدمات مرجع الکترونیکی مورد استفاده قرار گیرد. روش‌شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی می‌باشد. ابزار گرد آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه سازمان یافته است. جامعه آماری مورد مطالعه 22 کتابخانه دانشگاهی و دانشکده ای در شهر همدان است. بررسی‌های آماری توسط نرم‌افزار spss و آزمون‌های t و خی دو (کای اسکوئر) جهت تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش انجام شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه‌های دانشگاهی مورد بررسی از نظر وسایل الکترونیکی و فناوری اطلاعات برای گردآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات شفاهی و تصویری و نوشتاری در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین مشخص شد که کتابخانه‌های دانشگاهی مورد مطالعه در ارایه خدمات مرجع %59 درصد در حد کم یا خیلی کم از خدمات اینترنت استفاده می‌کنند. یافته‌های دیگر تحقیق حاکی از آن است که بیش از 14 کتابخانه معادل 7/63 درصد به شیوه سنتی ارائه خدمات می‌کنند. همچنین ویدئو کنفرانس به عنوان ابزار ارتباطی مرجع در کتابخانه‌های مورد نظر کاربردی ندارد و از پست الکترونیکی و اتاق گفتگوی دیجیتالی (چت)،در ارائه خدمات مرجع هیچ خدمات مطلوبی ارائه نمی‌شود. از نظر نیروی انسانی ماهرنیز در ارائه خدمات مرجع در حد متوسطی قرار دارند. نتیجه گیری: رویهم رفته از نظر منابع مالی و همچنین حمابت سازمان مادر و مسئولین مربوطه،%82 درصد کتابخانه‌ها علی رغم موافقت سازمان مادر با ارائه این خدمات،از حمایت مالی و بودجه ای مجزا برای این خدمات برخوردار نیستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

826 - بررسی مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران و مراجعه‌کنندگان به کتابخانه: رویکردی مقایسه‌ای
شهره حسینی عبدالرسول خسروی رضا بصیریان جهرمی

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران و مراجعه‌کنندگان با رویکردی مقایسه‌ای می‌پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر وابسته به وزارتخان أکثر

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران و مراجعه‌کنندگان با رویکردی مقایسه‌ای می‌پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر وابسته به وزارتخانه‌های "بهداشت، درمان و آموزش پزشکی" و "علوم، تحقیقات و فناوری" (جمعاً 18 نفر) که به روش سرشماری و مراجعه‌کنندگان این کتابخانه‌ها (دانشگاه خلیج فارس 4340 نفر و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر 2799 نفر) که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند (بر اساس جدول مورگان به ترتیب 354 نفر، 338 نفر). داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ استاندارد مهارت ارتباطی "کوئین‌دام" جمع‌آوری و در نرم‌افزار SPSS در سطح آزمون‌های توصیفی و استنباطی (تی مستقل، تی تک متغیره، آزمون من ویتنی و آزمون اف) مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرارگرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد میانگین مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران (61/3) و مراجعه‌کنندگان (3/2) در بالاتر از سطح متوسط قرار دارد. همچنین بین هیچ‌کدام از مولفّه‌های مهارت ارتباطی با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، بالابودن سطح مهارت ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر بوشهر نویددهنده ارائه خدماتی بهتر، جلب رضایت بیشتر مراجعه‌کنندگان‌، بهبود سطح کیفیت کتابخانه و به تبع آن ارتقا سازمان ‌مادر می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

827 - بررسی کیفیت خدمات در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه از طریق مدل لایب کوال
سعید غفاری

هدف: پژوهش حاضر، با هدف سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و براساس مدل لایب کوال[1]، انجام شده است. روش شناسی: جامعه آماری این پیمایش کاربردی را کاربران بالفعل کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تشکیل می دهد که با استفاده از روش " نمونه گیری تصادف أکثر

هدف: پژوهش حاضر، با هدف سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و براساس مدل لایب کوال[1]، انجام شده است. روش شناسی: جامعه آماری این پیمایش کاربردی را کاربران بالفعل کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تشکیل می دهد که با استفاده از روش " نمونه گیری تصادفی طبقه بندی با تخصیص متناسب" حجم نمونه بدست آمده معادل با 195 است. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری داده ها، پرسشنامه بین المللی لایب کوال می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از این است که کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی از نظر کل خدمات کتابخانه ای حداقل انتظار کاربران خود را فراهم کرده است و خدمات کتابخانه از لحاظ کیفی بالاتر از حداقل قابل قبول کاربران است (با شکاف کفایت خدمات 12/0). اما کیفیت خدمات کتابخانه ها بسیار پایین تر از مطلوب ترین سطح مورد انتظار استفاده کنندگان است (با شکاف برتری 22/2-).براساس سایر یافته ها، کیفیت خدمات کتابخانه در برخی موارد، از حداقل سطح قابل قبول استفاده کنندگان پایین تر است. این موارد عبارتند از: دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی در منزل و یا محل کار کاربران، فضای عمومی برای یادگیری و مطالعه گروهی، فضای ساکت و آرام برای فعالیت های فردی، وب سایت کتابخانه که به کاربران امکان بدهد شخصاً اطلاعات را مکان یابی کنند، منابع الکترونیکی مورد نیاز استفاده کنندگان و تجهیزات مدرنی که به کاربران امکان می دهد به راحتی به اطلاعات مورد نیاز خود دست پیدا کنند. نتیجه گیری: کتابخانه در بعد تأثیر خدمات برخلاف دو بعد دیگر توانسته است حداقل خدمات مورد قبول کاربران را به نحو مناسبی برآورده کند. همچنین کتابخانه دانشکده بهداشت با میانگین 37/6 نسبت به سایر کتابخانه ها عملکرد بهتری داشته است و کتابخانه دانشکده پزشکی با میانگین 36/5 ضعیف ترین خدمات را از لحاظ کیفیت ارائه داده است. [1] . Lib QUAL تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

828 - بررسی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه‌‌های شهر تهران : از دیدگاه کاربران نابینا و کم بینا
فریده رفیعی مقدم اشرف السادات بزرگی رضا غریبی

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه‌های شهرتهران ازدیدگاه کاربران نابینا وکم بینا است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است. از بین کتابخانه‌های شهر تهران، 4 کتابخانه، با توجه به جدول مورگان تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری طبقه‌ای تصا أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه‌های شهرتهران ازدیدگاه کاربران نابینا وکم بینا است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است. از بین کتابخانه‌های شهر تهران، 4 کتابخانه، با توجه به جدول مورگان تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای کتابخانه‌های شهر تهران است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی این پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 82 /0 تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها از هر دو آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های فریدمن و T تک متغیری، همچنین فراوانی و درصد، میانگین و انحراف معیار تحلیل شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میانگین حاصله از میزان رضایت کاربران از خدمات امانت و رزرو (14/7 = X-) در مقایسه با میانگین فرضی (6 = X-) در حدود 14/1 واحد بیشتر بوده است. همچنین کاربران از منابع موجود در کتابخانه‌ها و میزان امکانات و تجهیزات، میزان همکاری نیروی انسانی شاغل در کتابخانه‌ها و نیز از خدمات امانت و رزرو کتابخانه‌های شهر تهران بیش از حد متوسط رضایت دارند. کاربران میزان اطلاع رسانی کتابخانه‌ها را در حد متوسط و اما میزان رعایت اصول استاندارد سازی ساختمان کتابخانه‌ها را کمتر از حد متوسط دانسته‌اند. همچنین معتقدند مهم‌ترین عامل عدم دسترسی‌شان به اطلاعات کتابخانه، مسافت زیاد تا کتابخانه است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، رضایت کاربران نابینا و کم‌بینا از کتابخانه‌ها به صورت معناداری بیش از حد متوسط بوده است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت، وضعیت منابع و خدمات کتابخانه‌های شهر تهران از دیدگاه کاربران نابینا و کم‌بینا بیش از حد متوسط و در حد مطلوب می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

829 - محیط رابط کاربر نرمافزار کتابخانهای و میزان بهرهگیری از آن: مطالعه تطبیقی دیدگاه دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
علیرضا رحیمی رقیه قضاوی سیما شفیع پریسا شفیع

هدف: هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی دیدگاه کاربران در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به ویژگی‌های محیط رابط کاربر نرم‌افزار پارس آذرخش و سنجش میزان رضایت آنها از تعامل با این نرم‌افزار و بررسی تطبیقی دیدگاه دانشجویان و کتابداران است. روش پژوهش: این مطال أکثر

هدف: هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی دیدگاه کاربران در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به ویژگی‌های محیط رابط کاربر نرم‌افزار پارس آذرخش و سنجش میزان رضایت آنها از تعامل با این نرم‌افزار و بررسی تطبیقی دیدگاه دانشجویان و کتابداران است. روش پژوهش: این مطالعه از نوع توصیفی- پیمایشی است که به صورت مقطعی در سال 1388 انجام گرفت. برای گردآوری داده‌ها، از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته با روایی و پایایی (آلفای کرونباخ با مقدار 81/0) تأیید شده، استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است، که برای کتابداران کل جامعه به صورت سرشماری (50 نفر) و نمونه ای از دانشجویان براساس نمونه گیری طبقه ای (210 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز روش‌های آماری توصیفی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که در میان متغیرهای رضایت دانشجویان از رابط کاربری نرم‌افزار پارس آذرخش، وضعیت کلی نرم‌افزار، صفحه نمایش اطلاعات، واژگان و پیام‌های نرم‌افزار و یادگیری چگونگی کار با نرم‌افزار، در حد متوسط قرار دارند. هم‌چنین از دیدگاه کتابداران، وضعیت مواردی مانند صفحه نمایش اطلاعات، واژگان و پیام‌های نرم‌افزار و یادگیری چگونگی کار با نرم‌افزار، در وضعیت بالاتر از حد متوسط قرار دارند. در مجموع رضایت دانشجویان و کتابداران از تعامل با رابط کاربری نرم‌افزار پارس آذرخش در وضعیت متوسط قرار دارد. نتیجه‌گیری: نتایج هر دو گروه بیانگر این مطلب است که در میان متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای راهنما و سایر امکانات و قابلیت‌های نرم‌افزار به بازنگری و ارتقای بیشتری نیاز دارند. شناسایی نیازهای کاربران نرم‌افزار کتابخانه‌ای و رفع مشکلات موجود از سوی طراحان نرم‌افزار موجب ترغیب بیشتر کاربران به استفاده از نرم‌افزار می‌شود و نهایتاً رضایت آنها از تعامل با نرم‌افزار را به همراه دارد * این مقاله حاصل طرح تحقیقاتی به شماره 288186 و با حمایت مالی مرکز تحقیقات و فن آوری اطلاعات در علوم سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌با تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

830 - بررسی مجموعه‌سازی کتابخانه‌های تخصصی مؤسسات تحقیقاتی در شهر تهران
محمد رحیم رسولی آزاد زهرا حسن خانی

پژوهش حاضر با روش پیمایشی و با هدف بررسی وضع مجموعه‌سازی کتابخانه‌های تخصصی مؤسسات تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران، به منظور فراهم نمودن زمینه‌ی مناسب برای تعیین فاصله میان وضع موجود با وضع مطلوب انجام شده است. بر طبق یافته‌ها، تنها 20 درصد أکثر

پژوهش حاضر با روش پیمایشی و با هدف بررسی وضع مجموعه‌سازی کتابخانه‌های تخصصی مؤسسات تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران، به منظور فراهم نمودن زمینه‌ی مناسب برای تعیین فاصله میان وضع موجود با وضع مطلوب انجام شده است. بر طبق یافته‌ها، تنها 20 درصد از 20 کتابخانه مورد مطالعه به لحاظ کمی وضعیت نسبتا مطلوبی دارد. 25 درصد از کتابخانه‌ها دارای خط‌مشی مدون و مکتوب مجموعه‌سازی هستند. 50 درصد از جامعه مورد مطالعه کمیته انتخاب دارند و نقاط ضعف قابل توجهی در روند کار سفارش و فراهم‌آوری این کتابخانه‌ها وجود دارد. در کتابخانه‌های دارای بخش مجموعه‌سازی (30 درصد)، مجموعا 8 نفر نیروی انسانی کار می‌کنند. 35 درصد از کتابخانه‌ها دارای بودجه مستقل و مشخص می‌باشند. در خرید مواد کتابی، غیرکتابی و غیرچاپی این کتابخانه‌ها تناسب و تعادل وجود ندارد. مبادله مواد در 6 کتابخانه و اهداء و دریافت مواد اهدایی در 15 کتابخانه صورت می‌پذیرد. 15 درصد از جامعه مورد بررسی دارای خط‌مشی وجین هستند، ولی 75 درصد از آنها بصورت نامستمر کار وجین را انجام می‌دهند. 60 درصد از کتابخانه‌ها با سیاهه‌برداری بصورت دوره‌ای، مجموعه‌های خود را مورد بازبینی قرار می‌دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

831 - سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی (ع): مطالعه موردی کتابخانه‌های خارج از شهر مشهد
فرامرز سهیلی الهام یاری علی اکبر فامیل روحانی

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی کیفیت خدمات کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است. روش پژوهش: این پژوهش با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده و جامعه آماری این پژوهش کلیه کاربران بالفعل کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است که با أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی کیفیت خدمات کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است. روش پژوهش: این پژوهش با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده و جامعه آماری این پژوهش کلیه کاربران بالفعل کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی با تخصیص متناسب، حجم نمونه به دست‌ آمده معادل 382 نفر است. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه استاندارد سروکوال بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد کیفی به جزء بعد تضمین نتوانسته‌اند انتظارات کاربران را برآورده کنند، بیشترین شکاف مربوط به بعد قابلیت اعتماد و کمترین آن مربوط به بعد پاسخ‌گویی می‌باشد. در بین کتابخانه‌های مورد بررسی کتابخانه درگز بهترین وضعیت و کتابخانه شوشتر پایین‌ترین کیفیت خدمات را در بین سایر کتابخانه‌ها داشته‌اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از وجود شکاف منفی کیفیت خدمات از نظر زن و مرد و در همه سطوح تحصیلات است که این مقدار از نظر زن‌ها بیشتر از مردها بود و در سطح تحصیلی کارشناسی ارشد بیشترین شکاف در بین سایر سطوح تحصیلی داشت. بالاخره شکاف کیفیت خدمات کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی منفی به دست آمده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

832 - بررسی میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور از قابلیت‌های وب ۲ در محیط کار
معصومه لطیفی حسن صیامیان فاطمه زندیان

هدف: این پژوهش با هدف، میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های عمومی از قابلیت‌های وب ۲ در محیط کار انجام شده است. روش پژوهش: مطالعه حاضر، از نوع پیمایشی – توصیفی و جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی(32 استان) است. طبق گزارش آماری واحد منابع أکثر

هدف: این پژوهش با هدف، میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های عمومی از قابلیت‌های وب ۲ در محیط کار انجام شده است. روش پژوهش: مطالعه حاضر، از نوع پیمایشی – توصیفی و جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی(32 استان) است. طبق گزارش آماری واحد منابع انسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تعداد کتابداران تا پایان سال 1390 (4921 نفر ) می باشند. که از بین آنان 357 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده ای که بر اساس مرور متون و منابع مرتبط و مشاهده های پژوهشگران از ابزارهای وب ۲، طراحی و استفاده شده است. برای پاسخگویی به سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش از روش های آمار توصیفی (توزیع فراوانی و درصد) و آزمون‌های استنباطی( آزمون t تک گروهی، تحلیل واریانس یک عاملی و آزمون تعقیبی دانکن) استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که میزان آشنایی کتابداران کتابخانه‌های عمومی باامکانات و قابلیت های وب۲ در حد کم (44 درصد)، و به همان نسبت میزان استفاده کتابداران از امکانات و قابلیت های وب۲ جهت خدمت رسانی به مراجعین در حد کم (48 درصد) است. بیشترین توانایی کتابداران کتابخانه‌های عمومی در استفاده از پست الکترونیکی و وبلاگ بوده و کمترین توانایی نیز در زمینه استفاده از فلیکر و ویکی است. نتیجه‌گیری: میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های عمومی از وب 2 در محیط کار در سطح پایینی است. برگزاری دوره‌های بازآموزی و حین خدمت با موضوع وب، ترغیب کتابداران نسبت به شناخت وب و بکارگیری آن در خدمات کتابخانه‌ای، از مواردی است که لازم است به آنها پرداخته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

833 - مطالعه و بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی کارآفرینی با کارایی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان قم
علی درخشان مهر محمدرضا اباذری فرنوش عظیمی خبازان

هدف: مطالعه و بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی کارآفرینی با کارایی کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم هدف مقاله حاضراست. روش پژوهش: نوع پژوهش،کاربردی و روش آن پیمایش- تحلیلی است. ابزار گرآوری اطلاعات پرسشنامه ویژگی های کارآفرینی با30 سوال(ضریب آلفای کرونباخ 74/0) أکثر

هدف: مطالعه و بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی کارآفرینی با کارایی کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم هدف مقاله حاضراست. روش پژوهش: نوع پژوهش،کاربردی و روش آن پیمایش- تحلیلی است. ابزار گرآوری اطلاعات پرسشنامه ویژگی های کارآفرینی با30 سوال(ضریب آلفای کرونباخ 74/0) و پرسشنامه کارایی با 16 سوال (ضریب آلفای کرونباخ 87/0) است.کل جامعه آماری 113 نفراز کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم بودند که به صورت سرشماری مورد مطالعه قرارگرفتند. با توزیع پرسشنامه بین صاحب نظران و کتابداران با استفاده از ضریب توافقی، روائی آن تأیید گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با آمارهای توصیفی واستنباطی(شاخصKMO ، تحلیل واریانس یک سویه، ضرایب همبستگی و تعیین و آزمون T) صورت گرفت. یافته ها: نشان داد ویژگی های کارآفرینی در کتابداران به طور معناداری از حد متوسط کمتر است، هم چنین رابطه معنا‌داری بین خلاقیت، مخاطره پذیری، قدرت طلبی، توفیق طلبی وکنترل درونی با کارایی آنان وجود داشت و رابطه معنا‌دار بین استقلال طلبی وکارایی تایید نشد. نتیجه گیری: کتابداران عاملان مؤثر در خدمات اطلاعاتی بوده که با برنامه ریزی های صحیح و اتخاذ سیاست های اصولی در جهت تقویت ویژگی های فردی کارآفرینی و جذب و آموزش آنان، می توان موجبات رشد و توسعه اجتماعی جامعه و ایجاد بستر فعالیت های کارآفرینانه در رسیدن به اهداف خود وکتابخانه را فراهم ساخته و استفاده کنندگان و مراجعان انتظار تغییر و دگرگونی در ارائه خدمات با روش های نو و جدید که حاصل توانایی و مهارت های شغلی کتابداران در فعالیت های کارآفرینانه است را دارند و این امر موجب ترقی جایگاه کتابداری و اطلاع رسانی در جامعه شده تا کتابداران توجه و احترامی که همیشه آرزوی آن را داشته اند، بیابند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

834 - بررسی موانع ساختاری و رفتاری مدیریت مشارکتی در کتابخانه های عمومی استان مازندران
حسن صیامیان معصومه لطیفی حسین مهدیزاده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به موانع ساختاری و رفتاری مدیریت مشارکتی در کتابخانه های عمومی استان انجام شده است. روش شناسی : در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تمامی کتابدار أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به موانع ساختاری و رفتاری مدیریت مشارکتی در کتابخانه های عمومی استان انجام شده است. روش شناسی : در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان مازندران می باشند. از آزمون u من ویتنی و کروسکال والیس برای تأیید یا رد فرضیات و از آزمون فریدمن برای پاسخگویی به سوأل پژوهش استفاده شد. یافته ها : یافته ها ی این تحلیل نشان می دهد بین دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به موانع مدیریت مشارکتی در کتابخانه های عمومی این استان، با توجه به جنسیت، تجربه کاری، سمت سازمانی، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد نبود سلسله مراتب اداری مناسب با میانگین رتبه 92/4 در اولویت اول و به عنوان یکی از مهمترین موانع ساختاری در اجرای مدیریت مشارکتی در کتابخانه های عمومی استان می باشد و استفاده از رویه ها، روشها، و دستورالعمل های نادرست شخصی با میانگین رتبه 82/4 در اولویت اول و به عنوان یکی از مهمترین موانع رفتاری در اجرای مدیریت مشارکتی می باشد. نتیجه گیری : پژوهش حاضر می تواند به عنوان یک جنبه پژوهشی نوین تلقی شود، که بصورت مشخص کتابداران کتابخانه عمومی را مورد توجه قرار داده است و نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند مدیران و کتابداران را در اجرای موفقیت آمیز مدیریت مشارکتی و رهایی از موانع یاری رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

835 - بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر زنجان
حجت الله حسن لاریجانی هدی سالارپور

هدف پژوهش: تعیین میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش: شامل 19 کتابخانه دانشگاهی شهر زنجان اعم ازدانشگاه های دولتی،آزاد،غیر انتفاعی و پیام نور می با أکثر

هدف پژوهش: تعیین میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش: شامل 19 کتابخانه دانشگاهی شهر زنجان اعم ازدانشگاه های دولتی،آزاد،غیر انتفاعی و پیام نور می باشد. یافته های پژوهش: حاکی ازآن است که بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه ها شامل کامپیوتر، چاپگر، بلندگو، سی دی رایتر، تلفن و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه CD-ROM آموزشی می باشد. بیشترین استفاده از منابع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی، مربوط به کتاب الکترونیکی به صورت CD (6/52 درصد) و مجلات الکترونیکی (1/42 درصد) می باشد. در دو بخش فهرست نویسی و اطلاع رسانی (7/64 درصد) بیشترین میزان استفاده از فناوری اطلاعات مشاهده شد. فناوری اطلاعات بیشترین کاربرد را در کتابخانه های مورد مطالعه در جستجوی اطلاعات (100 درصد) و ذخیره و بازیابی (2/84 درصد) آن ها دارد و بیشترین استفاده پاسخ دهندگان از کامپیوتر(3/73 درصد) و شبکه های کامپیوتری (5/55 درصد) می باشد. اکثر کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان دارای وب سایت هستند و به اینترنت نیز متصل می باشند. 68 درصد از پاسخ دهندگان امکانات موجود در این کتابخانه ها را جهت ارائه خدمات کافی نمی دانند و 60 درصد از کاربران تجهیزات فناوری بیشتری را طلب می کنند. به نظر پاسخ گویان عمده ترین مشکل استفاده از فناوری های اطلاعاتی عدم آموزش کافی (4/97) و نبود تجهیزات و امکانات مناسب (9/78 درصد) است و تقریبا" (4/47 درصد) مدیران کتابخانه ها دوره های آموزشی استفاده از فناوری اطلاعات را برگزار کرده اند. نتیجه گیری: با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص فرضیه های تحقیق مشاهده می شود که در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان تجهیزات و امکانات فناوری اطلاعات به میزان کمی وجود دارد و همچنین میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان زیر(50 درصد) می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

836 - بررسی وضعیت ایمنی در مقابل آتش سوزی کتابخانه های منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی
زهره میرحسینی محمود میراکبری

هدف این پژوهش بررسی وضعیت ایمنی درمقابل آتش سوزی کتابخانه های دانشگاهی منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی ایران به تعداد 31 باب کتابخانه است.این تحقیق ازچهار دیدگاه: بررسی وضعیت ساختار ساختمانی کتابخانه ها، مواد قابل اشتعال درکتابخانه ها، تجهیزات مبارزه باحریق درکتابخانه ومیزا أکثر

هدف این پژوهش بررسی وضعیت ایمنی درمقابل آتش سوزی کتابخانه های دانشگاهی منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی ایران به تعداد 31 باب کتابخانه است.این تحقیق ازچهار دیدگاه: بررسی وضعیت ساختار ساختمانی کتابخانه ها، مواد قابل اشتعال درکتابخانه ها، تجهیزات مبارزه باحریق درکتابخانه ومیزان اطلاعات مربوط به آتش نشانی استفاده کنندگان ازکتابخانه ها رامورد ارزیابی قرار داده است. دیدگاه اول نوع اسکلت، قدمت، وضعیت سیم کشی های برق، دسترسی های خروج، سیستم های گرمایشی کتابخانه ها، دیدگاه دوم میزان بار اشتعال و مواد قابل اشتعال در کتابخانه ها، دیدگاه سوم سیستم های اعلام واطفاء حریق، علائم راهنما، روشنایی های اضطراری، دربهای ضد دود ودیدگاه چهارم اطلاعات استفاده کنندگان در مورد نحوه کار با تجهیزات آتش نشانی ونحوه خروج از ساختمان را درمقایسه با معیارها مورد ارزیابی قرار می دهد.روش تحقیق پیمایشی، ارزیابی ومشاهده عینی بوده که به وسیله چک لیستی مبتنی بر 32 سوال، پرسش نامه ای مبتنی بر 14 سوال بسته، مشاهده ومصاحبه حضوری انجام گرفته است. سپس مقایسه با معیارهای موجود مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است ونتیجه حاصل بیان کننده آن است که100% کتابخانه های دانشگاهی منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی مطابق با معیارهای ایمنی از حریق نمی باشند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

837 - کاربرد فن آوری اطلاعات در توانمندسازی شغلی کارکنان کتابخانه منطقه5 دانشگاه آزاد اسلامی
محسن حمیدی رزیتا سرتیپی یاراحمدی

هدف پژوهش حاضر آگاهی از دیدگاه کارمندان کتابخانه های منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی در مورد نقش فن آوری های اطلاعاتی در عملکرد شغلی آنان و نشان دادن اهمیت و جایگاه تاثیر گذار فن آوری بر پیشرفت کاری و توانمندسازی آنها می باشد. لذا با مخاطب قرار دادن کلیه نیروهای شاغل اعم از أکثر

هدف پژوهش حاضر آگاهی از دیدگاه کارمندان کتابخانه های منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی در مورد نقش فن آوری های اطلاعاتی در عملکرد شغلی آنان و نشان دادن اهمیت و جایگاه تاثیر گذار فن آوری بر پیشرفت کاری و توانمندسازی آنها می باشد. لذا با مخاطب قرار دادن کلیه نیروهای شاغل اعم از مدیران، کارشناسان و کارمندان در مجموع نظرات 65 نفر پاسخگو در پژوهش مورد استفاده قرار گرفت . روش پژوهش توصیفی – پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد . در این پژوهش ابتدا میزان بکارگیری امکانات و فن آوری های اطلاعاتی کاربردی کتابخانه ها مورد بررسی قرار گرفت و پس از اطمینان یافتن از کاربرد آن، اثرات آن را بر توانمند سازی شغلی کارکنان بررسی نموده ایم. شاخص های مختلف توانمندسازی سازمانی مانند بهبود عملکرد، استقلال و آزادی کاری، افزایش مسئولیت، رضایتمندی شغلی، افزایش توان تصمیم گیری، افزایش تنوع شغلی، مسئولیت پذیری و خود کنترلی و در نهایت توسعه و پیشرفت حرفه ای. مولفه هایی بودند که درشکل فرضیه پژوهش و پرسش های اساسی آن مطرح شدند. فرضیه پژوهش استفاده از فن آوری های اطلاعاتی را موجب بهبود عملکرد کارکنان کتابخانه های منطقه 5 دانشگاه آزاد می دانست . یافته ها نشان داد که کتابخانه های منطقه 5 از حداقل 5-1 نفر نیرو بهره مند است. و (6/64درصد) آنان در رشته کتابداری تحصیل کرده اند. در (2/69 درصد) موارد، در هر کتابخانه یک رایانه برای هر کارمند موجود است. از نرم افزارهای صفحه گسترده و اینترانت نزدیک 25% جامعه پژوهش بهره می گیرند. ولی از نرم افزارهای کاربردی و شبکه های کامپیوتری بیش از (50 درصد) استفاده می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

838 - بررسی میزان استفاده قضات شهر تهران از منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه‌های قوه قضائیه
اعظم قربانی فر موسی مجیدی

هدف: بررسی میزان استفاده قضات شهر تهران از منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه های قوه قضائیه، و یافتن دلایل و عوامل مؤثر بر استفاده قضات از این منابع در کتابخانه های مذکور. روش پژوهش: روش‌ انجام‌ این‌ پژوهش‌ پیمایشی‌ توصیفی است‌. جامعه پ&zwj;ژوهش 640 نفر، و حجم نمونه 220 أکثر

هدف: بررسی میزان استفاده قضات شهر تهران از منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه های قوه قضائیه، و یافتن دلایل و عوامل مؤثر بر استفاده قضات از این منابع در کتابخانه های مذکور. روش پژوهش: روش‌ انجام‌ این‌ پژوهش‌ پیمایشی‌ توصیفی است‌. جامعه پ&zwj;ژوهش 640 نفر، و حجم نمونه 220 نفر از قضات شهر تهران، و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد. یافته ها: قضات به طور معنی داری (5/27 درصد) به منظور افزایش کیفیت شغلی از کتابخانه استفاده می کنند. 5/30 درصد افراد حجم نمونه از کتاب و 4/31 درصد از مجلات در هر ماه یک بار استفاده می کنند، و از منابع الکترونیکی و پایان نامه ها به طور معنی داری استفاده نمی کنند. 2/33 درصد از منابع الکترونیکی استفاده نمی کنند، 1/34 درصد از اینترنت هیچ استفاده ای نمی کنند، 4/31 درصد در هر سال یک بار از پایان نامه استفاده می کنند. هم‌چنین قضات از پایگاه های اطلاعاتی حقوقی به طور معنی داری در حد کم استفاده می کنند. مهم ترین دلایل عدم استفاده از منابع چاپی و الکترونیکی، عدم دسترسی، کمبود وقت و عدم اطلاع از وجود منابع می باشد. نتایج نشان می دهد که بین میزان استفاده قضات از منابع کتابخانه های قوه قضاییه و افزایش کیفیت شغلی رابطه معنی داری وجود دارد، بنابراین فرضیه این پژوهش تأیید می شود. نتیجه گیری: افزایش کیفیت شغلی مهم ترین عامل استفاده قضات از منابع کتابخانه می باشد. از نظر میزان استفاده کتاب و مجلات جایگاه نخست را در بین جامعه آماری دارد. میزان استفاده از منابع الکترونیکی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. مهم ترین دلایل عدم استفاده از منابع کتابخانه های مذکور، کمبود و مجهز نبودن کتابخانه ها، آگاهی رسانی ضعیف کتابخانه های موجود، و از طرفی کمبود وقت قضات برای استفاده از منابع این کتابخانه ها می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

839 - بررسی وضعیت امکانات مجموعه‌سازی در کتابخانه‌های موسسات و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
طیبه شهمیرزادی فردین کولائیان جواد بشیری

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت امکانات مجموعه‌سازی کتابخانه‌های موسسات و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. روش پژوهش: روش این پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. از نرم‌افزار اکسل[1] به منظور ثبت و أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت امکانات مجموعه‌سازی کتابخانه‌های موسسات و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. روش پژوهش: روش این پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. از نرم‌افزار اکسل[1] به منظور ثبت و تحلیل آماری اطلاعات بهره گرفته شده است. اطلاعات ازطریق ارسال پرسشنامه برای 63 کتابخانه تخصصی گردآوری شد. در مجموع 49 پرسشنامه تکمیل شده یعنی 8/77 درصد از کل پرسشنامه‌ها دریافت گردید. نتیجه‌گیری: نتایج کلی بیانگر آن است که در کتابخانه‌های مورد مطالعه، تعداد کل افراد شاغل 96 نفر است که از این میان 40 نفر دارای تخصص کتابداری از فوق‌دیپلم تا فوق‌لیسانس می‌باشند. وضعیت بودجه و وضعیت منابع علمی در غالب کتابخانه‌های مورد بررسی نامناسب است. 1/55 درصد کتابخانه‌ها به اینترنت با آی.پی مستقل[2] دسترسی دارند و 58/28 درصد فاقد اینترنت با آی.پی مستقل هستند. 4. Excel 5. IP Validپروتکل اینترنت مستقل . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

840 - بررسی میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ورودی سال 89ـ90
فریده رفیعی مقدم الهه جعفری مفرد طاهری

هدف: پژوهشحاضربه تعیین اضطراب کتابخانه ای و بررسی راه‌های کاهش آن در انواع جنسیت و مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشکده‌های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال می‌پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. برای بررسی اضطراب کتابخانه ای از پرسش ن أکثر

هدف: پژوهشحاضربه تعیین اضطراب کتابخانه ای و بررسی راه‌های کاهش آن در انواع جنسیت و مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشکده‌های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال می‌پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. برای بررسی اضطراب کتابخانه ای از پرسش نامه باستیک استفاده شده و جهت بررسی متغیرهای پژوهش از آزمون لونبرای برابری همگونی واریانس‌ها، آزمون T برای مقایسه میانگین دو متغیر مستقل، آزمون ANOVA برای برابری میانگین یک متغیر در چند گروه مستقل مورد استفاده قرار گرفته است.پس از نمونه گیری به روش تصادفی ساده،ازبین 4589 نفرورودی سال اول تعداد 354 نفر دانشجوی دختر و پسر مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش: یافته‌ها درزمینه بررسی تفاوتهای جنسیتی نشان داد که اضطراب کتابخانه‌ای خانم‌ها از آقایان بیشترو به ترتیب 996/2 و8416/2درصد است ولی از نظر سنی و سطوح آشنایی با رایانه اضطراب آنها تقریبا یکسان است. مقطع تحصیلی نیز تاثیری بر اضطراب ندارد ولی در سیستم کتابخانه‌ی قفسه بسته به نسبت قفسه باز که به ترتیب9892/2 و 8580/2درصد است و نظام مخزن کارتی به نسبت رایانه ای که به ترتیب 0049/3 و8814/2درصد است اضطراب بیشتری وجود دارد. بیشترین میانگین اضطراب دردانشکده فنی مهندسی و دانشکده شیمی و کمترین اضطراب دردانشکده علوم انسانی و علوم و فنون دریایی است. عضویت در کتابخانه قبل و بعد از ورود به دانشگاه تاثیری بر اضطراب کتابخانه‌ای ندارد. نتایج پژوهش: بر اساس یافته‌ها و با در نظر گرفتن نمره اضطراب کتابخانه‌ای که در این پژوهش تعریف شده است، اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان ورودی نیم سال اول 89ـ90در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سطح متوسط قرار می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

841 - بررسی میزان مهارتهای استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی و کتابخانه‌های دیجیتال به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی
محمد جعفر مهدیان شهرام شهبازی مژگان نیک نژاد

هدف: امروزه آشنایی با شیوه‌های بازیابی و استفاده از منابع علمی به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی مبتنی بر فناوری‌های نوین همچون استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی،کتابخانه‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، برای محققان امری ضروری است بر این اساس هدف از این پژوهش أکثر

هدف: امروزه آشنایی با شیوه‌های بازیابی و استفاده از منابع علمی به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی مبتنی بر فناوری‌های نوین همچون استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی،کتابخانه‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، برای محققان امری ضروری است بر این اساس هدف از این پژوهش بررسی میزان مهارت‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد در استفاده از اطلاعات علمی موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دیجیتال در سال 91ـ1390 بود. روش شناسی: حجم نمونه به روش تصادفی طبقه ای 303 نفر انتخاب شدوابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه‌ی محقق ساخته با روایی 84/0 و پایایی 83/0 بود.به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار استنباطی شامل آزمون T تک متغیره وآزمون خی دو استفاده شد. یافته‌ها: بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن T حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داد مهارت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده وکاربرد مفاهیم جستجوی پیشرفته اطلاعات با میانگین (77/2)، پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی (23/1)و پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن (26/2)، وپایین‌تر از سطح متوسط (3)، قرار داشت. نتیجه‌گیری: مشخص شد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد فاقد مهارتهای استفاده ازپایگاههای اطلاعات علمی و کتابخانه‌های دیجیتال بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

842 - مقایسه خشنودی شغلی، فرسودگی شغلی و تعهد سازمانی کتابداران زن و مرد دانشگاه‌های دولتی شهر تهران
اسماعیل مصطفوی محمد علی قاسمی نژاد محمدرضا شکاری

هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه کتابداران زن و مرد شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از لحاظ فرسودگی شغلی، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی با کنترل سن، میزان تحصیلات و میزان سابقه است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای است. گروه نمونه این پژوهش شامل 128 أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه کتابداران زن و مرد شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از لحاظ فرسودگی شغلی، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی با کنترل سن، میزان تحصیلات و میزان سابقه است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای است. گروه نمونه این پژوهش شامل 128 کتابدار (62 مرد و 66 زن) که در کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران شاغل می باشد، و به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده اند. این نمونه با استفاده از پرسش‌نامه های استاندارد فرسودگی شغلی مسلش و جکسون با آلفای کرونباخ 91/0، تعهد سازمانی با آلفای کرونباخ 89/0 و مقیاس شغل به طور کلی با آلفای کرونباخ 87/0 مورد آزمون قرار گرفتند. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی (شامل فراوانی، درصد و میانگین) و آمار استنباطی (شامل آزمون های انحراف معیار و تحلیل کواریانس چندمتغیری) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که زنان و مردان کتابدار در متغیر خشنودی شغلی، فرسودگی شغلی، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی تفاوت معنی داری با یک دیگر دارند. ولی، در متغیر تعهد سازمانی و فرسودگی عاطفی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد خشنودی شغلی کتابداران زن بیشتر از مردان است. هم‌چنین کل فرسودگی شغلی، فقدان موفقیت فردی و مسخ شخصیت کتابداران زن کمتر از کتابداران مرد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

843 - بررسی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
علیرضا محمودی

این پژوهش به منظور تعیین میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در سال 1387 اجرا شده است. روش پژوهش، پیمایشی و اطلاعات از طریق پرسشنامه فراهم شده است، جامعه مورد مطالعه 213 نفر متشکل از148 زن، 65 مرد است. اطلاعات جمع آوری شده با ا أکثر

این پژوهش به منظور تعیین میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در سال 1387 اجرا شده است. روش پژوهش، پیمایشی و اطلاعات از طریق پرسشنامه فراهم شده است، جامعه مورد مطالعه 213 نفر متشکل از148 زن، 65 مرد است. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار اکسل تجزیه وتحلیل شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان رضایت کتابداران از امکانات آموزشی، پژوهشی و ارتقاء شغلی کمتر از حد متوسط ( براساس طیف لیکرت) در حالی که بقیه مولفه ها ( امکانات رفاهی و مادی، روابط انسانی، امنیت شغلی، پایگاه اجتماعی، سیاست ها و خط مشی مدیریت، ماهیت کاری) بیشتر از حد متوسط بوده است. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر رضایت شغلی بیش از 50 درصد کتابداران کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهر داری تهران،مورد تأیید قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

844 - بررسی انتظارات کاربران و میزان رضایتمندی آنها از خدمات کتابخانه با استفاده از ابزار لایب کوال (مورد مطالعه: کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت)
پگاه تاجر

هدف: این پژوهش با هدف بررسی انتظارات و میزان رضایتمندی کاربران کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت انجام شد. روش پژوهش: پیمایشی کاربردی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لایب کوال می باشد. جامعه آماری شامل اعضای هیأت علمی(198 نفر) و دانشجویان کارشناسی ارشد (1027 نف أکثر

هدف: این پژوهش با هدف بررسی انتظارات و میزان رضایتمندی کاربران کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت انجام شد. روش پژوهش: پیمایشی کاربردی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه لایب کوال می باشد. جامعه آماری شامل اعضای هیأت علمی(198 نفر) و دانشجویان کارشناسی ارشد (1027 نفر )دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشتاست که 300 نفر به صورت تصادفی سیستماتیک بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. یافته‌ها: حداقل و حداکثر انتظار پاسخگویان از بعد تأثیر خدمات بیش از دو بعد دیگر است و پس از آن بعد کنترل اطلاعات و مکان قرار دارد. میانگین نمره پاسخگویان از طیف حداکثر انتظار از کیفیت خدمات کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت 14/142 است (با میانگین 1/7 برای هر شاخص) که نشانگر انتظار بالای آنها از کتابخانه این دانشگاه است. نتیجه‌گیری: میانگین نمره پاسخگویان از وضع موجود کیفیت خدمات کتابخانه، از حداقل انتظار آنها نیز کمتر است و بین حداقل انتظارات پاسخگویان و سطح واقعی کیفیت خدمات این کتابخانه و نیز حداکثر انتظارات آنها و سطح واقعی کیفیت خدمات این کتابخانه شکاف معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

845 - شناسائی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی در دسترس در این دانشگاه
معصومه لطیفی فریده عصاره

هدف: این پژوهش بمنظور بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی در دسترس در این دانشگاه (شامل کتابخانه دیجیتالی رزنت و پایگاههای دانشیار) انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش أکثر

هدف: این پژوهش بمنظور بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی در دسترس در این دانشگاه (شامل کتابخانه دیجیتالی رزنت و پایگاههای دانشیار) انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بیش از 85/0 محاسبه شد. یافته ها: مهمترین هدف دانشجویان از جستجوی اطلاعات، پیدا کردن پیش زمینه برای انجام کارهای پژوهشی و پروژه های درسی است. از بین پایگاههای الکترونیکی موجود، میزان اهمیت Science Direct/ Elsevier برای دانشجویان بیشتر است (2/89%) و پس از آن به ترتیب پایگاههای Springer، ISI، Scopus، Proquest، ACS، Oxford Journals، Emerald، ASME، Ebsco، ASCE، IOP و AMS رتبه های دوم تا سیزدهم را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: عوامل اصلی عدم دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز از دیگاه دانشجویان عبارتند از: عدم آشنایی کافی با زبان انگلیسی و قطع اشتراک دانشگاه در مورد برخی پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

846 - بررسی وضعیت مطالعه در میان مراجعان به کتابخانه ‏های عمومی شهرستان سرپل ذهاب و تحلیل دلایل انگیزشی و بازدارنده به مطالعه
مسعود محمدی جواد قاضی میرسعید کمیل کلبادی نژاد باقر پهلوان زاده بابک رستگاری مهر

هدف: هدف این پژوهش، بررسی چگونگی وضعیت مطالعه و تحلیل عوامل انگیزشی و بازدارنده مطالعه مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان سرپل ذهاب است. روش پژوهش: روش این پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 250 نفر عضو کتابخانه های عمومی سرپل ذهاب بودند. نمونه مورد نیاز ب أکثر

هدف: هدف این پژوهش، بررسی چگونگی وضعیت مطالعه و تحلیل عوامل انگیزشی و بازدارنده مطالعه مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان سرپل ذهاب است. روش پژوهش: روش این پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 250 نفر عضو کتابخانه های عمومی سرپل ذهاب بودند. نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول کوکران با تعداد 150 نفر به دست آمد. داده ها با استفاده از پرسش‌نامه جمع آوری گردید که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی تأیید شده و در این مطالعه پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ (88/0) به تأیید رسیده است. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و روش های آماری تحلیل گردید. یافته ها: مراجعان به کتابخانه را از نظر جنسیتی 5/62% مرد و 5/37% را زنان تشکیل دادند. بین متغیرهای میزان مطالعه و نوع شغل، نوع سرگرمی، انگیزه مطالعه، روش تهیه کتاب، میزان درآمد و میزان پرداخت به کتاب ارتباط وجود دارد. در مقابل بین متغیرهای میزان مطالعه و جنسیت، تأهل، سن، میزان تحصیلات و قیمت کتاب ارتباطی مشاهده نشد. در میان عوامل انگیزشی به مطالعه خانواده (با میانگین امتیاز 76/3) مهم‌ترین نقش را دارد و افزایش رسانه‌ها (با میانگین امتیاز 66/3) مهم‌ترین عامل بازدارنده مطالعه است. نتیجه گیری: میزان مطالعه در میان جامعه مورد بررسی وضعیت تقریباً متوسطی دارد که با توجه به طیف جوان استفاده کننده از خدمات کتابخانه ها، توجه به نیازهای متناسب با جمعیت، می تواند سبب افزایش عوامل انگیزاننده به مطالعه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

847 - مقایسه نیاز اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه با مجموعه سازی نشریات کتابخانه مرکزی این دانشگاه بر اساس تحلیل استنادی انتشارات آنها درISI و SCOPUS
محمدرضا قانع ایران عابدی شکوه تفرشی

پژوهش حاضر در نظر دارد مجموعه سازی نشریات کتابخانه مرکزی دانشگاه رازی کرمانشاه را با میزان استفاده اعضای هیأت علمی این دانشگاه از نشریات موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه با توجه به چاپ مقالات آنان در مجلات نمایه شده در مؤسسه اطلاعات علمی و اسکوپوس بررسی نماید. برای این م أکثر

پژوهش حاضر در نظر دارد مجموعه سازی نشریات کتابخانه مرکزی دانشگاه رازی کرمانشاه را با میزان استفاده اعضای هیأت علمی این دانشگاه از نشریات موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه با توجه به چاپ مقالات آنان در مجلات نمایه شده در مؤسسه اطلاعات علمی و اسکوپوس بررسی نماید. برای این منظور از تحلیل استنادی مآخذ مقالات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش1728مقاله با46448 ماخذ مربوط به انتشارات اعضای هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه طی سالهای 1990 - 2007 میلادی در مجلات نمایه شده در دو پایگاه استنادی مؤسسه اطلاعات علمی و اسکوپوس، و همچنین مجموعه مجله های گردآوری شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه می باشد. روش پژوهش کتابسنجی از نوع تحلیل استنادی عمودی است و ابزار گردآوری اطلاعات آن پایگاههای اطلاعاتی ISI , Scopus است. آزمون ناپارامتریک دو جمله ای حاکی از آن است که اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه 43 درصد از نیازهای اطلاعاتی خود را با استفاده از نشریات موجود در مجموعه کتابخانه مرکزی این دانشگاه تأمین نموده اند. در نتیجه کمتر از 50 درصد از مجموعه سازی مجلات در کتابخانه مرکزی دانشگاه رازی در زمان بررسی همسو با نیازهای اطلاعاتی اعضای هیأت علمی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

848 - بررسی مهارتهای اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر در سال تحصیلی 89ـ90
هانیه قوام

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی مهارتهای اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیرانجام شد. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی ـ توصیفی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ای بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بیش از 89/0 محاسبه شد. داده‌های به أکثر

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی مهارتهای اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیرانجام شد. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی ـ توصیفی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ای بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بیش از 89/0 محاسبه شد. داده‌های به دست آمده از پرسشنامه‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: مهمترین هدف دانشجویان از جستجوی اطلاعات، انجام پروژه‌های درسی است و دانشجویان از دو روش رسمی و غیررسمی به جستجوی اطلاعات می پردازند. کتاب، تلاش و تجربه شخصی، از مهمترین منابع رسمی و غیررسمی کسب اطلاعات به شمار می‌رود. از بین پایگاه‌های الکترونیکی موجود، میزان اهمیت Science Direct برای دانشجویان بیشتر است(3/86 %) و پس از آن به ترتیب پایگاه‌های ISI(web of knowledge) (8/76%)، Springer (7/50%)، ProQuest (3/50%) و SCOPUS (50%)رتبه‌های دوم تا پنجم را به خود اختصاصداده اند. عوامل اصلی عدم دسترسی آسان به اطلاعات از دیدگاه دانشجویان، به ترتیب: سرعت پایین شبکه و مشکلات اتصال (7/77%)، عدم تسلط کافی به زبان انگلیسی (4/64%)، قطع اشتراک دانشگاه در مورد برخی پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی (9/60%)، عدم وجود منابع روزآمد در کتابخانه (2/57%) و عدم آشنایی با منابع تخصصی موجود (7/48%) می باشد. نتیجه گیری: در بررسی روش‌های اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر، راهنمایی گرفتن از دوستان و استادان (5/71%) در اولویت اول و سپس آزمایش و خطا (4/49%)، شرکت در دوره‌های آموزشی کتابخانه (9/29%) و در نهایت یاری گرفتن از کتابداران (6/27%) قرار دارد ودانشجویان اظهار داشتند که مهارت لازم برای اطلاع یابی را دارا هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

849 - امکان‌سنجی پیاده‌سازی خدمات مرجع از راه دور در کتابخانه‌های مرکزی واحدهای منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی
محمدرضا سلیمانی

هدف: هدف از این پژوهش، امکان سنجی پیاده‌سازی خدمات مرجع از راه دور در کتابخانه‌های مرکزی واحدهای منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه‌ آماری پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی، کتابداران و مدیرا أکثر

هدف: هدف از این پژوهش، امکان سنجی پیاده‌سازی خدمات مرجع از راه دور در کتابخانه‌های مرکزی واحدهای منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه‌ آماری پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی، کتابداران و مدیران کتابخانه‌های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی بود. بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوکران 380 دانشجو به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی نسبتی انتخاب شدند. اما با توجه به محدود بودن تعداد کتابداران و مدیران، در این دو گروه نمونه‌گیری صورت نگرفته و به روش سرشماری بررسی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها سه پرسشنامه محقق ساخته کاربران، کتابداران، و مدیران بود که روایی هر سه پرسشنامه توسط متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی تأیید شده و برای تعیین پایایی آنها از ضریب‌ آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد میزان آشنایی و استفاده دانشجویان از فن‌آوری‌های مرتبط با خدمات مرجع از راه دور متوسط به بالا بود. بیش از 50% آنها خدمت مرجع غیرحضوری را ترجیح دادند. میزان آشنایی کتابداران با فناوری‌های مرتبط با خدمات مرجع از راه دور و نیز مهارت‌های ارائه خدمات مرجع از راه دور در سطح مطلوب بود. وضعیت کتابخانه‌ها از نظر امکانات و تجهیزات و نیز بودجه مورد نیاز کافی نبود. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، علی‌رغم وضعیت مطلوب نیروی انسانی، به دلیل فقدان امکانات و تجهیزات مورد نیاز و نیز بودجه لازم، در حال حاضر امکان ارائه خدمات مرجع راه دور در کتابخانه‌های مورد بررسی وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

850 - امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش درکتابخانه های دانشگاهی شهرکرمانشاه بر پایه مدل بکوویتز و ویلیامز
فریبا جلیلی علی اکبر فامیل روحانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده‌سازی مدیریت‌دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز تدوین شده است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی، جامعه پژوهش 76 نفر کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه است أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده‌سازی مدیریت‌دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز تدوین شده است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی، جامعه پژوهش 76 نفر کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز که پایایی آن با محاسبه الفای کرونباخ (0/96) اندازه‌گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پژوهش، در سطح آمار توصیفی از شاخص‌های فراوانی، درصد میانگین و انحراف معیار در قالب جدول و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده شد. یافته‌ها: با توجه به بررسی‌های انجام شده، یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین مربوط به متغیر‌های یافتن دانش (10/3) و به کارگیری دانش (03/3) بوده است و سایر متغیرها میانگینی کمتر از اندازه متوسط جامعه به خود اختصاص داده‌اند. نتیجه‌ گیری: نتایج پژوهش نشان داد که امکان پیاده‌سازی مؤلفه‌های مدل بکویتز و ویلیامز در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نیاز به توجه بیشتر به خصوص در اشتراک و ایجاد دانش دارد. اجرای این برنامه‌ها موجبات خدمات‌رسانی بهتر و به تبع آن تسهیل یادگیری، آموزش و پژوهش خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

851 - بررسی کتابخانه های آموزشگاهی بر اساس کندوکاوی اجمالی در آمار رسمی وزارت آموزش و پرورش
موسی مجیدی

در این پژوهش بر اساس آخرین آمار رسمی سالانه وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی 86-1385، مسایل مربوط به کتاب و کتابخانه وکتابدار آموزشگاه های کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بر پایه یافته پژوهش در سال تحصیلی 86-1385، 15 میلیون دانش آموز و یک میلیون معلم و کارمند، به أکثر

در این پژوهش بر اساس آخرین آمار رسمی سالانه وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی 86-1385، مسایل مربوط به کتاب و کتابخانه وکتابدار آموزشگاه های کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بر پایه یافته پژوهش در سال تحصیلی 86-1385، 15 میلیون دانش آموز و یک میلیون معلم و کارمند، به تعلیم و تربیت اشتغال داشته اند. در کل کشور 145241 آموزشگاه موجود بوده که فقط در 22118 آموزشگاه کتابخانه وجود داشته است. در نتیجه در 123123 باب آموزشگاه هیچ نوع کتابخانه ای موجود نبوده است. از این آمار سهم شهرها 50942 باب آموزشگاه و سهم روستاها 72181 باب آموزشگاه بوده است. به عبارت دیگر 6/75 درصد آموزشگاه ها در شهرها و 7/92 درصد آموزشگاه ها در روستاها، فاقد هر نوع کتابخانه ای بوده اند. در مجموع کتابخانه های آموزشگاهی 5035 نفر مرد و زن به عنوان کتابدار مشغول بوده اند که 4650 نفر (35/92 درصد) آن ها در شهرها و 385 نفر (65/7 درصد) در روستاها شاغل بوده اند. کمبود کتابخانه و کتاب و کتابدار در روستاها محسوس تر و بیشتر است. از 5/46 میلیون جلد کتاب موجود در کتابخانه ها چهارپنجم آن ها در کتابخانه های آموزشگاهی شهرها و یک پنجم آن ها در کتابخانه های آموزشگاهی روستاها جای گرفته اند. آمار آموزش و پرورش از کیفیت و نوع کتاب ها هیچ نوع اطلاعی به دست نمی دهد. ولی پیشینه یافته ها نشان می دهد که با گردآوری مجموعه های غیر همگن، یکسویه و سلیقه ای در آموزشگاه ها، خواسته ها و نیازها و علاقه های واقعی دانش آموزان، نادیده گرفته شده است. نتیجه حاصل از این بررسی نشان می دهد که کتابخانه های آموزشگاهی ایران، به طور کلی در وضعیت های نامطلوبی به سر می برند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

852 - انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی در کتابخانه‌های دیجیتالی ایران
نجلا حریری فاطمه نوشین فرد حمیدرضا رادفر

هدف: هدف، شناخت وضعیت انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی به عنوان بخش مهمی از کار مجموعه سازی در کتابخانه های دیجیتال ایران است. روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و داده های مربوط به 19 کتابخانه دیجیتال در سراسر ایران توسط پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده اند. أکثر

هدف: هدف، شناخت وضعیت انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی به عنوان بخش مهمی از کار مجموعه سازی در کتابخانه های دیجیتال ایران است. روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و داده های مربوط به 19 کتابخانه دیجیتال در سراسر ایران توسط پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده اند. برای تجزیه تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین اولویت برای انتخاب منابع الکترونیکی با کتاب ها و نشریات است. توجه به درخواست های فعلی و نیازهای آتی، عوامل مهم در انتخاب منابع هستند و 79% از کتابخانه ها از کمیته انتخاب، برای انتخاب منابع بهره می گیرند. فهرست ناشران و جستجو در اینترنت با توزیع فراوانی 47% پرکاربردترین ابزارها برای انتخاب منابع الکترونیکی هستند. مهم ترین معیارهای ارزیابی برای کتاب ها و نشریات، ارتباط موضوعی و برای پایگاه های اطلاعاتی پوشش موضوعی است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از این است که کتاب ها و نشریات الکترونیکی بیشترین اولویت انتخاب در بین همه انواع منابع الکترونیکی را دارند و توجه به نیاز کاربران و تلاش برای انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی با استفاده از انواع روش های موجود در تمامی جامعه مورد مطالعه، صورت می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

853 - تحلیل هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
اعظم صائب نجار شکوه تفرشی

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و أکثر

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه–سودمندی که دو شیوه علمی در ارزیابی منابع می‌باشند استفاده ‌شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی دسترس‌پذیر از طریق سرورهای مرکزی دوازده پایگاه اطلاعاتی اسپورت دیسکاس[1]، انجمن مکانیک آمریکا[2]، انجمن عمران آمریکا[3]، انجمن شیمی آمریکا[4]، پروکوئست[5]، ساینس دایرکت[6]، اکنلیت[7]، امرالد[8]، اسکوپوس[9]، انجمن ریاضی آمریکا[10]، مؤسسه فیزیک[11]، آکسفورد ژورنال[12] در سال 2011 می‌باشد. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که فراوانی میزان استفاده بر اساس شاخص‌های سما[13](تعداد دانلود مقاله با فرمت پی دی اف و اچ تی ام آل و تعداد دانلود چکیده) در پایگاه‌های مختلف اختلاف معناداری دارند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین دوازده پایگاه موردمطالعه پایگاه ساینس دایرکت با 91 درصد دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه اکُنلیت با 0008/0 درصد دارای پایین‌ترین میزان استفاده بود. هزینه–سودمندی پایگاه‌های مورد مطالعه نیز با یکدیگر تفاوت داشتند و مشخص شد که هزینه–سودمندی پایگاه آکسفورد ژورنال با 2201 ریال از همه بالاتر هست و هزینه–سودمندی پایگاه اکُنلیت با 24795147 ریال از همه پایین‌تر است. [1]. Sport Discus [2]. ASME [3]. ASCE [4]. ACS [5]. ProQuest [6]. Science Direct [7]. Econlit [8]. Emerald [9]. Scopus [10]. MathSciNet [11]. IOP [12]. OUP [13]. سنجش منابع الکترونیکی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

854 - بررسی تفاوت عملکرد مدیران کتابدار و غیر‌‌کتابدار در مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی
علی اصغر فامیل روحانی سعید غفاری رسول داوودی فاطمه اسلامیان

هدف: از این تحقیق بررسی عملکرد مدیران متخصص کتابداری در دست‌یابی به مدیریت مطلوب کتابخانه‌های دانشگاهی در مقایسه با مدیران غیر ‌کتابدار منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی است. عملکرد مدیران در پنج زمینه برنامه‌ریزی‌، سازماندهی‌، هدایت‌، پایش و فعالیت‌های سازمانی‌(تخصصی) کتابخ أکثر

هدف: از این تحقیق بررسی عملکرد مدیران متخصص کتابداری در دست‌یابی به مدیریت مطلوب کتابخانه‌های دانشگاهی در مقایسه با مدیران غیر ‌کتابدار منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی است. عملکرد مدیران در پنج زمینه برنامه‌ریزی‌، سازماندهی‌، هدایت‌، پایش و فعالیت‌های سازمانی‌(تخصصی) کتابخانه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق: برای نیل به این هدف، علاوه بر مطالعات نظری و بررسی ادبیات پژوهش، داده ها از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته درباره سنجش عملکرد مدیران کتابخانه‌ها جمع‌آوری شد که پایایی آن 85/0 به دست آمد. جامعه و نمونه آماری این پژوهش، همه مدیران و کارکنان کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی در سال جاری(1389) شامل 62 نفر بودند که 56 نفر آنان به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات پیمایشی-تحلیلی بود. یافته ها: تحلیل داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی نتایج نشان داد که به طور کلی تخصص کتابداری بر عملکرد مدیران کتابخانه‌ها مؤثر است، هم چنین بررسی‌ها نشان داد که بین عملکرد مدیران کتابخانه‌ها و ویژگی‌های جامعه‌شناختی همچون جنسیت، سابقه خدمت و مقطع تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: پژوهش انجام شده نقش مهم تخصص کتابداری در عملکرد مطلوب درمدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی را تأیید نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

855 - بررسی مهارت‌های اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد بروجرد در شناخت تفاوت‌ها و استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی و تمام متن الکترونیکی در کتابخانه‌های دیجیتال
شهرام شهبازی محمد جعفر مهدیان معصومه مهدیان

هدف : هدف این پژوهش شناسایی میزان مهارت و شناخت تفاوت ها در پایگاه های اطلاعاتی استنادی و تمام متن در اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد بروجرد بود. روش پژوهش : روش پژوهش توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری کلیه 63 نفر عضو هیأت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد واحد بروجرد در سال 91-139 أکثر

هدف : هدف این پژوهش شناسایی میزان مهارت و شناخت تفاوت ها در پایگاه های اطلاعاتی استنادی و تمام متن در اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد بروجرد بود. روش پژوهش : روش پژوهش توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری کلیه 63 نفر عضو هیأت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد واحد بروجرد در سال 91-1390 بودند. حجم نمونه به روش تصادفی طبقه ای طبق جدول مورگان 53 نفر انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با روایی 88/0 و پایایی 83/0 بود. به منظور تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی شامل درصد فراوانی و در آمار استنباطی از آزمون خی 2 و T تک متغیره استفاده شد. یافته ها : بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن T حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داد (7/54) درصد از اعضای هیأت علمی از تفاوت بازیابی ها در پایگاه های استنادی و تمام متن اطلاعات کافی ندارند و مهارت آنها در استفاده از پایگاه های استنادی با میانگین (83/1) و تمام متن با (66/2) پایین تر از سطح متوسط (3) قرار داشت. نتیجه گیری : بر اساس تجزیه تحلیل یافته ها مشخص شد که مهارت و شناخت اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد بروجرد از پایگاه های اطلاعاتی استنادی و تمام متن در سطح ضعیفی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

856 - مطالعه وضعیت چابکی سازمانی از نگاه کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی منطقه سه
میترا قیاسی سهیلا جباری

هدف: تعیین وضعیت چابکی سازمانی درکتابخانه های دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 3. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – تحلیل از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 18کتابخانه مستقر در دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 3. شرکت کنندگان در پیمایش کتابداران کتابخانه های مذکور به تعداد 4 أکثر

هدف: تعیین وضعیت چابکی سازمانی درکتابخانه های دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 3. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – تحلیل از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 18کتابخانه مستقر در دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 3. شرکت کنندگان در پیمایش کتابداران کتابخانه های مذکور به تعداد 40 نفر، نمونه گیری به روش سرشماری انجام شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که روایی صوری آن توسط اساتید علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیریت تأیید گردیدو پایایی آن براساس آزمون آلفای کرونباخ 8/0 تعیین شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی(شاخص های پراکندگی) و تحلیلی (آزمون های تی استیودنت تک نمونه، دونمونه مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و فریدمن) با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میانگین چابکی سازمانی 98/2 بدست آمد. کمترین میانگین بدست آمده مربوط به مؤلفه پاسخگویی (93/2) و بیشترین مربوط به مؤلفه انعطاف و انطباق (04/3) است. بین سطح چابکی سازمانی و مؤلفه های آن با سطح متوسط تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین کتابخانه های مورد بررسی از نظر بهره مندی از چابکی سازمانی و مؤلفه های تفاوت معنی دار وجود ندارد. نتیجه گیری: سطح چابکی سازمانی و مؤلفه های آن در کتابخانه های مورد بررسی در سطح متوسط است و تا سطوح زیاد و خیلی زیاد فاصله دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

857 - تحلیل هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
سعید غفاری سپیده صدیقی فر

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه در سال 1388 می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از جمله پژوهش های کاربردی و از نوع پیمایشی با رویکرد تحلیلی می باشد. در این پژوهش عناصر مورد ارزیابی شامل هفت منبع أکثر

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه در سال 1388 می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از جمله پژوهش های کاربردی و از نوع پیمایشی با رویکرد تحلیلی می باشد. در این پژوهش عناصر مورد ارزیابی شامل هفت منبع اطلاعاتی(اینترنت، پایگاه های اطلاعاتی پیوسته، پایگاه های اطلاعاتی دیسک نوری، مجلات الکترونیکی، امکانات چند رسانه ای، کتاب های چاپی و نشریات چاپی) موجود در کتابخانه مزبور می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد کرمانشاه در سال 88 می باشد. به منظور جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته با طیف لیکرت بین 71 نفر از اساتید، کارکنان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی توزیع گردید. همچنین بخشی از داده ها با مراجعه به اسناد مالی دانشگاه تأمین گردید. به منظور تحلیل سؤالات و فرضیه تحقیق، آزمون t تک نمونه ای، آزمون آنالیز واریانس (F فیشر) و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار spssبه کار گرفته شد. به منظور تعیین میزان هزینه- سودمندی، هزینه منابع به تفکیک بر میزان استفاده کاربران مورد تقسیم قرار گرفت. یافته ها: این تحقیق نشان داد با اطمینان 95 درصد منابع موجود در کتابخانه مزبور برای کاربران تا حد زیادی سودمند بوده و نیاز اطلاعاتی آنان را برطرف نموده است. در بین هفت منبع موجود بیشترین استفاده از کتاب های چاپی و اینترنت صورت گرفته و استفاده از منابع موجود بیشتر در زمینه تهیه مقاله بوده است. از نظر تعداد استفاده از منابع اطلاعاتی به ازای هر نفر از جامعه استفاده کننده بالقوه (8700 نفر) درسال 88، اینترنت با 4/2 نفر بیشترین و چند رسانه ای ها با 38/0 نفر کمترین استفاده را داشته است. همچنین با توجه به بررسی به عمل آمده مشخص شد که اینترنت با 8032 ریال بیشترین هزینه – سودمندی و کتاب های چاپی با 96386 ریال کمترین هزینه – سودمندی را دارا بوده اند. نتیجه گیری: در نهایت با اطمینان 95 درصد نتجه گرفته شد که بین هزینه منابع اطلاعاتی و سودمندی این منابع در سال 1388 رابطه معنی داری وجود دارد و با توجه به عدد ضریب همبستگی (924/0)این رابطه از نوع مستقیم و مثبت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

858 - بررسی رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه های دیجیتال دانشگاهی (مطالعه موردی: کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی)
حسین ادبی مینا یمینی فیروز

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه های دیجیتالی دانشگاهی با مطالعه موردی کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی علامه طباطبایی می پردازد. روش پژوهش: روش انجام تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است و جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگا أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه های دیجیتالی دانشگاهی با مطالعه موردی کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی علامه طباطبایی می پردازد. روش پژوهش: روش انجام تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است و جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تشکیل می دهند (18000 دانشجو) که از این بین 378 دانشجو با استفاده از جدول کرجسی و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای گردآوری اطلاعات با توجه به نبود پرسشنامه استاندارد در این زمینه از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده (94/0) نشان از پایایی این پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی تک نمونه ای، تی مستقل و تحلیل واریانس در سطح معناداری 05/0=α استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تمامی مولفه ها بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان در محیط کتابخانه دیجیتالی تفاوت معناداری داشته است. از لحاظ جنسیت و مقطع تحصیلی بر رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی تفاوت معنی داری وجود ندارد. اما بین نگرش دانشجویان به رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه دیجیتالی و تجربه استفاده از کتابخانه دیجیتالی آنان تفاوت معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده تاثیر کلی خود متغیر رفتار اطلاع یابی دانشجویان در محیط کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

859 - میزان کاربست عناصر پنج‌گانه مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز در کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
فاطمه نادری نرگس نشاط

هدف: میزان کاربست عناصر پنج‌گانه مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز در کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی است. برای این منظور پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته بر اساس مؤلفه‌های پنج‌گانه مدل، أکثر

هدف: میزان کاربست عناصر پنج‌گانه مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز در کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی است. برای این منظور پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته بر اساس مؤلفه‌های پنج‌گانه مدل، طراحی و بین کلیه کارکنان لیسانس به بالا که تعداد آنها 167 نفر بود توزیع شد. روایی و پایایی پرسش‌نامه از طریق ارائه نظرهای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و آلفای کرونباخ 95/0 به دست آمد که پایایی بالا و خوبی را نتیجه می دهد. در تحلیل داده‌ها از آمارهای توصیفی، تحلیلی و آزمون t تک نمونه‌ای مستقل، و آزمون همبستگی استفاده گردید. یافته‌ها: از پنج عنصر مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز، توجه به تبادل اطلاعات در مرتبه نخست و توجه به فرایندهای توانمندساز کتابخانه‌‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مرتبه آخر قرار دارد. گرچه به نظر می رسید که ممکن است بین رشته تحصیلی مدیران و نظرشان در مورد به‌کارگیری عناصر مدیریت راهبردی تفاوتی وجود داشته باشد، اما یافته‌ها نشان داد که بین نظر مدیرانی که در رشته‌های کتابداری و غیرکتابداری و حتی مدیریت تحصیل کرده اند در رویکرد آنها نسبت به عناصر مدیریت راهبردی تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: کتابخانه‌‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران عناصر پنج‌گانه مدیریت راهبردی را در حد زیاد رعایت می‌کنند و این عناصر بین 5/68 تا 7/75 درصد تحقق داشته است. با این حال، برای رسیدن به وضعیت مطلوب و تحقق صددرصد هر یک از عناصر به ویژه، توجه به فرایندهای توانمندساز کتابخانه‌ها توجه بیشتری را می‌طلبد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

860 - بررسی تطبیقی وضعیت کتابخانه‌های عمومی شهرستان‌های استان کردستان در مقایسه با استانداردهای ایفلا
صفورا میرکی علی اکبر فامیل روحانی مظفر چشمه سهرابی

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی تطبیقی وضعیت کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان در مقایسه با استانداردهای ایفلا انجام گرفته است. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی و اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه، مشاهده، و مصاحبه تلفنی با مسئولان کتابخانه ها گردآوری شده است. یاف أکثر

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی تطبیقی وضعیت کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان در مقایسه با استانداردهای ایفلا انجام گرفته است. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی و اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه، مشاهده، و مصاحبه تلفنی با مسئولان کتابخانه ها گردآوری شده است. یافته ها: یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، بیانگر نارسایی در ابعاد گوناگون کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از جمله ساختمان و فضای فیزیکی، مجموعه کتابخانه ها، و تعداد مراجعین است. کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از نظر نیروی متخصص در سطح پایین تری نسبت به استانداردهای ایفلا قرار دارند. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که سطح کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از استانداردهای ایفلا پایین‌تر می باشد، و از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند. در این راستا پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت این کتابخانه ها ارائه شد. نتیجه گیری: توسعه و اعتلای سطح دانش و استعدادهای روحی و ذهنی همه اقشار جامعه از جمله اهداف کتابخانه های عمومی به عنوان نهادی اجتماعی و فرهنگی به شمار می رود. جهت نیل به این اهداف گسترش کتابحانه‌ها و ارائه خدمات رایگان به مردم اهمیت قابل توجهی می یابد. در این راستا نه تنها رشد کمی کتابخانه ها بلکه در نظر گرفتن معیارهایی جهت بهبود وضعیت کیفی کتابخانه ها بایستی مورد توجه قرار گیرد. یافته های این پژوهش می تواند راه گشای مسئولان و مدیران کتابخانه های عمومی در جهت شناسایی نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی باشد و همچنین می‌‌تواند در برنامه ریزی های آتی کتابخانه های عمومی، از طریق شناسایی کمبودها و نقاط ضعف کتابخانه ها و مجموعه آن ها، در فراهم آوری منابع اطلاعاتی مدیران کتابخانه ها را راهنمایی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

861 - امکان سنجی ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی ایران: مطالعه موردی دیدگاه مدیران حوزه کشاورزی
سمانه نظرنوکنده محسن حاجی زین العابدینی سودابه شاپوری

هدف: امکان سنجی ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی ایران بر اساس دیدگاه و نظرات مدیران حوزه کشاورزی که به شناسایی اهداف، وظایف، ساختار، نظارت، امکانات و خدمات، مکان، نقش نیروی انسانی (کتابدار و متخصص موضوعی) و بخش های مختلفی که برای ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی در ایران لازم است أکثر

هدف: امکان سنجی ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی ایران بر اساس دیدگاه و نظرات مدیران حوزه کشاورزی که به شناسایی اهداف، وظایف، ساختار، نظارت، امکانات و خدمات، مکان، نقش نیروی انسانی (کتابدار و متخصص موضوعی) و بخش های مختلفی که برای ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی در ایران لازم است پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر نوع پژوهش کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. و ابزار آن پرسشنامه است. روایی ابزار به کمک نظر متخصصان با استفاده از آلفای کورنباخ انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش 75 نفر بوده که شامل رؤسای مراکز تحقیقات کشاورزی و رؤسای دانشکده های کشاورزی است. در این مطالعه نمونه‌گیری صورت نگرفته و از روش سرشماری استفاده شده است. تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss16و به صورت تحلیل - توصیفی صورت گرفت. یافته‌ها:از بین گویه های اهداف، گویه ارائه خدمات اطلاع‌رسانی سریع و به هنگام دانشجویان، اساتید، محققان و متخصصان رشته‌های مختلف علوم کشاورزی، از طریق ارتباط با بانک های اطلاعاتی کشاورزی و علوم وابسته کشور 6/98 درصد، و گویه ترویج و ارتقای سطح سواد و آگاهی کشاورزان 8/58 درصد، از بین گویه های وظایف، گویه گردآوری حفاظت ساماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب و غیر مکتوب در زمینه علوم کشاورزی و وابسته تولید شده در ایران 7/95 درصد، و گویه برگزاری گردهمایی‌ها و سمینارهای علمی و تخصصی در زمینه کشاورزی و علوم وابسته 2/47 درصد، از لحاظ ساختار گویه سازمان مستقل دولتی با 5/48 درصد، و گویه سازمان خصوصی با 6/38 درصد، از لحاظ تحت نظارت بودن گویه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با 9/42 درصد و گویه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با 6/35 درصد فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که برای ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی در ایران عوامل مختلفی از جمله اهداف، وظایف، امکانات، خدمات، نیروی انسانی و فضا از جمله مؤلفه‌هایی است که در ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی ایران باید در نظر گرفنه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

862 - بررسی وضعیت کتابخانه های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک و مقایسه آن با استانداردهای کتابخانه های مدارس
سمیرا مروجی احمد شعبانی سمیه حسینی

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت موجود کتابخانه های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک با توجه به رسالت و خط مشی، بودجه، فضا و تجهیزات، مجموعه، نیروی انسانی، خدمات و فعالیت ها، ترویج خدمات کتابخانه و ارتقای یادگیری،و مقایسه نتایج حاصل با استانداردهای کتابخانه های مدارس أکثر

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت موجود کتابخانه های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک با توجه به رسالت و خط مشی، بودجه، فضا و تجهیزات، مجموعه، نیروی انسانی، خدمات و فعالیت ها، ترویج خدمات کتابخانه و ارتقای یادگیری،و مقایسه نتایج حاصل با استانداردهای کتابخانه های مدارس است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و از نوع توصیفی است که به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه بهره جویی شد. یافته‌ها: از 34 کتابخانه مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک، 4 کتابخانه از پاسخگویی به پرسشنامه اجتناب نمودند. پژوهش بر حسب 30 پاسخنامه دریافتی با استفاده از نرم افزار SPSS-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نشان داد که کتابخانه های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک در زمینه رسالت و خط مشی 66/67 درصد، بودجه 68/66 درصد، فضا و تجهیزات 33/88 درصد، مجموعه 50 درصد، نیروی انسانی 11/91 درصد، خدمات و فعالیت ها 99/59 درصد، ترویج خدمات کتابخانه و ارتقای یادگیری 70 درصد، با استانداردهای کتابخانه های مدارس مطابقت دارند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت این کتابخانه ها ارائه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

863 - تحلیل شکاف کیفیت خدمات در کتابخانه‌های دانشگاه رازی
افروز عظیمی وزیری علی اکبر فامیل روحانی محمود مرادی

هدف: هدف از این مقاله، تحلیل کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل شکاف است. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران بر اساس ابعاد احساس کاربر از خدمت، کنترل اطلاعات، و کتابخانه به عنوان مکان با استفاده از سه سطح ادراکات کاربران یعنی حداقل ان أکثر

هدف: هدف از این مقاله، تحلیل کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل شکاف است. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران بر اساس ابعاد احساس کاربر از خدمت، کنترل اطلاعات، و کتابخانه به عنوان مکان با استفاده از سه سطح ادراکات کاربران یعنی حداقل انتظارات، حداکثر انتظارات، و سطح دریافت پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی– توصیفی است و به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش‌نامه لایب کوال است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل 9000 عضو کتابخانه‌های دانشگاه رازی کرمانشاه است که بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی و مطابق جدول مورگان حجم نمونه 358 نفر برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، با کمک نرم افزار اس‌ پی اس اس 18 و با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که میانگین حداقل خدمات مورد قبول استفاده کنندگان در بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیش از دو بعد دیگر است. از نظر مطلوب‌ترین سطح خدمات مورد انتظار نیز کاربران از بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیشترین انتظار را دارند. شکاف کفایت خدمات در بعد کتابخانه به عنوان یک محل و بعد کنترل اطلاعات به ترتیب 724/- و 376 /- است که هر دو منفی هستند. در خصوص شکاف برتری خدمات، کتابخانه‌های دانشگاه رازی در هیچ یک از ابعاد نتوانسته‌اند به سطح مورد انتظار استفاده‌کنندگان برسند. لذا، در هر سه بعد لایب‌کوال شکاف برتری خدمات منفی است و بیشترین شکاف به ترتیب عبارتند از: بعد کنترل اطلاعات (99/1-)، بعد تأثیر خدمات (46/1-)، و بعد کتابخانه به عنوان محل (34/1-). نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیانگر این مطلب است که میانگین کل خدمات کتابخانه‌ای از نظر شکاف کفایت خدمات مثبت است. یعنی کتابخانه‌های دانشگاه رازی توانسته‌اند حداقل انتظارات کاربران خود را برآورده کنند. اما شکاف برتری خدمات منفی است. یعنی کتابخانه‌‌ها فاصله‌ی زیادی تا تأمین انتظارات کاربران در رابطه با مطلوب‌ترین سطح خدمات دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

864 - نقش کتابخانه‌های آموزشگاهی در تأمین نیازهای پژوهشی دانش‌آموزان دبیرستان‌های سمای تهران
سعید غفاری فاطمه نیکخو

هدف: پژوهش حاضر، با هدف پرداختن به اهمیت و نقش کتابخانه های مدارس غیرانتفاعی دخترانه و پسرانه سما دوره متوسطه شهر تهران در جهت تأمین نیازهای پژوهشی انجام پذیرفته است و بررسی میزان پاسخ‌گویی کتابخانه های مدارس سما به نیازهای پژوهشی دانش آموزان خود، از مباحث مورد بررسی اس أکثر

هدف: پژوهش حاضر، با هدف پرداختن به اهمیت و نقش کتابخانه های مدارس غیرانتفاعی دخترانه و پسرانه سما دوره متوسطه شهر تهران در جهت تأمین نیازهای پژوهشی انجام پذیرفته است و بررسی میزان پاسخ‌گویی کتابخانه های مدارس سما به نیازهای پژوهشی دانش آموزان خود، از مباحث مورد بررسی است. روش پژوهش: در این پژوهش از روش پیمایشی – کاربردی استفاده شده است. جامعه آماری 1400 نفر دانش آموزان دبیرستان های سمای تهران می باشد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه است. با بررسی پژوهش ها و منابع و پرسش‌نامه های موجود، پرسش‌نامه اولیه ای تهیه و جهت تعیین روایی صوری و محتوایی در بین 8 نفر از اساتید دانشگاه و متخصصان در رشته کتابداری توزیع و گردآوری گردید و برای برآورد پایایی نیز از فرمول آلفای کرونباخ (0.89 a=) استفاده گردید. برای سنجش داده ها از آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: طبق جدول مورگان، نمونه آماری جامعه مذکور 302 نفر است که به منظور صحت داده ها، 360 پرسش‌نامه خود ساخته 34 سؤالی طراحی شده که به نظر اعتبار در پاسخ‌گویی 350 عدد آن قابل استناد است. پس از مطالعه و تحلیل داده ها مشخص شد که 1/35% بر این باور هستند که کتابخانه ها خیلی کم پاسخ‌گوی نیازهای پژوهشی دانش آموزان خود هستند، 40% معتقدند که این پاسخ‌گویی راکم، 9/14% آن را متوسط و 10% دیگر نیز پاسخ‌گویی کتابخانه ها را زیاد ارزیابی کردند. نتیجه گیری: با توجه به پرسش مطرح شده و دیدگاه پاسخ دهندگان، میانگین نمرات 99/1 می باشد که از مقدار متوسط طیف لیکرت 5 ارزشی که 3 می باشد نیز پایین تر است و در نتیجه‌گیری این نظر سنجی نشان می‌دهد که کتابخانه های مدارس سما پاسخ‌گوی نیازهای پژوهشی دانش آموزان نمی باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

865 - بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران
فاطمه شکری اشرف السادات بزرگی

هدف: هدفاصلی این پژوهش بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران است و این امر با بررسی وضعیت موجود و مقایسه آن با شرایط مطلوب صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی است و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای مبتنی بر پرسش أکثر

هدف: هدفاصلی این پژوهش بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران است و این امر با بررسی وضعیت موجود و مقایسه آن با شرایط مطلوب صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی است و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای مبتنی بر پرسشنامه استاندارد ایفلا و توزیع آن میان کارکنان بخش حفاظت و مرمت کتابخانه‌های مورد پژوهش که 49 نفر بوده‌اند صورت گرفته است. داده‌ها با روش‌های آمار توصیفی و با کمک نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌ها: پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین اولویت مواد آسیب دیده به کتابهای چاپی فارسی تعلق گرفته و بیشترین کوشش در حفظ و نگهداری نسخ خطی می‌شود. 60درصد کتابخانه‌ها از تجهیزات مناسب جهت کنترل محیط و همچنین اطفای حریق استفاده نمی‌کنند و 40 درصد کتابخانه‌ها طرح پیشگیری از حوادث و مسیر دسترسی به کتابخانه هنگام بروز حریق ندارند. نتایج: نتایجبه دست آمده از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد وضعیت حفاظت و نگهداری در40% کتابخانه‌ها نامناسب است و هیچ یک از کتابخانه‌ها، آموزش حفاظت و نگهداری را برای کارکنان و کتابداران جدی نگرفته‌اند. و برنامه مکتوب و مدونی در رابطه با حفاظت و نگهداری منابع ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

866 - بررسی ومیزان رضایتمندی دانشجویان از کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی سمنان
مرجان مومنی شهین کمال راهب قربانی

کتابخانه های دانشگاهی یکی از مهمترین مراکز اطلاع رسانی محسوب می شوند که می توانند اطلاعات مورد نیاز دانشجویان و پژوهشگران را در اختیار آنان قرارداده و با برنامه ریزی صحیح، نقش خود را در اشاعه اطلاعات ایفا نمایند.تحقیق حاضر به منظور دستیابی به میزان رضایت دانشجویان از خد أکثر

کتابخانه های دانشگاهی یکی از مهمترین مراکز اطلاع رسانی محسوب می شوند که می توانند اطلاعات مورد نیاز دانشجویان و پژوهشگران را در اختیار آنان قرارداده و با برنامه ریزی صحیح، نقش خود را در اشاعه اطلاعات ایفا نمایند.تحقیق حاضر به منظور دستیابی به میزان رضایت دانشجویان از خدمات مختلف ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی سمنان انجام شده است.روش تحقیق پیمایشی از نوع توصیفی و جامعه آماری دانشجویان عضو کتابخانه مرکزی می باشد.نمونه آماری 290 نفر از دانشجویان عضو کتابخانه هستند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است.داده ها پس از جمع آوری توسط نرم افزار SPSS و جداول آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد به طور کلی 9/45 درصد از دانشجویان از خدمات ارائه شده در کتابخانه به میزان زیادی رضایت دارند.5/56 درصد از دانشجویان از وجود سیستم کامپیوتری جهت جستجوی منابع کتابخانه آگاهی نداشتند.روز آمد نبودن کتاب های مرجع، کم بودن تعداد نسخه های کتابهای فارسی و نیز کافی نبودن تعداد کامپیوتر در کتابخانه از مهمترین دلایل ایجاد عدم رضایت در دانشجویان بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

867 - بررسی وضع موجود کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات ((ICT درسازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی
مریم موسوی صدیقه محمد اسماعیل

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کاربرد مؤثری پیدا کرده و موجب تغییراتی در شکل و عملکرد آن ها نیز شده است. به هر اندازه که در کتابخانه ها از امکانات و ابزارهای فناوری بیشتر استفاده می شود، نتایج مطلوبتری در ارائه خدمات اطلاعاتی فراهم م أکثر

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کاربرد مؤثری پیدا کرده و موجب تغییراتی در شکل و عملکرد آن ها نیز شده است. به هر اندازه که در کتابخانه ها از امکانات و ابزارهای فناوری بیشتر استفاده می شود، نتایج مطلوبتری در ارائه خدمات اطلاعاتی فراهم می شود. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت کنونی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و نگرش مدیران و کتابداران در تاثیر این فناوری ها بر هریک از کارکردهای کتابخانه در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی است. روش: روش پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی - توصیفی ابزار مورد استفاده پرسشنامه می باشد. جامعه آماری: جامعه آماری شامل کلیه مدیران و معاونان (41نفر) و کتابداران بخش های فراهم آوری و سازماندهی (مجموعاً43نفر) در این سازمان می باشد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که عواملی چون آموزش ICT، اختصاص بودجه و ساختار ICT تاثیر زیادی در کاربرد ICT در این سازمان نیز دارند. در بخش های فراهم آوری و فهرست نویسی سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی از ICT به نحو نسبتا مطلوبی استفاده می شود. نتیه گیری: کاربرد ICT باعث افزایش بهینه امور فراهم آوری و سازماندهی منابع اطلاعاتی و کیفیت خدمات نیز شده است. موانع و مشکلاتی هم در ارتباط با کاربرد این فناوری ها وجود دارد که به ترتیب شامل کمبود دانش ICT کاربران، بودجه ناکافی، نبود بسته های نرم افزاری استاندارد و ساختار نامناسب ICT می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

868 - بررسی وضعیت و خدمات میز مرجع مجازی در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران
مهدی محمدی نیره خرداد شهری عیسی زارعی

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وضعیت و خدمات میز مرجع مجازی در وب‌سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی - ارزشیابی و نوع پژوهش کاربردی، با رویکرد کمی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 90 وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران می باشد أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وضعیت و خدمات میز مرجع مجازی در وب‌سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی - ارزشیابی و نوع پژوهش کاربردی، با رویکرد کمی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 90 وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران می باشد که از سرویس رتبه بندی دانشگاه ها (فور آی سی یو) برگرفته شده است. اطلاعات هر وب‌سایت بر روی چک‌ لیست محقق‌ساخته‌ای گردآوری و داده‌های آن جهت تجزیه و تحلیل، وارد نرم‌افزار اکسل شده و یافته‌ها در قالب جداول و نمودار ارائه شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که از ۹۰ دانشگاه مورد بررسی، ۲۲ دانشگاه در تهران و ۶۸ دانشگاه در شهرستان‌ها فعالیت می‌کنند. ۶۶/۷ درصد از این دانشگاه‌ها، پیوند مربوطه به کتابخانه را به صورت مستقیم و ۱۵ درصد نیز به صورت غیرمستقیم در صفحه اصلی وب‌سایت دانشگاه قرار داده‌اند. از ۹۰ سایت مورد بررسی، ۴۱ درصد دارای میز مرجع مجازی بودند و ۵۵ درصد نیز فاقد این لینک بودند. ۷۷ درصد از وب‌سایت‌های دارای میز مرجع مجازی از فرم وبی استفاده می‌کنند که دارای آیتم‌های محدودی هستند. در بین‌ وب‌سایت‌های مورد بررسی، فقط ۱۱ مورد دارای خط‌مشی و سیاست‌های مدون و سوال‌های FAQ و... بوده است. نتیجه‌گیری: جمع‌بندی یافته‌ها حاکی از آن است که بسیاری از کتابخانه‌ها هر چند لینک مربوط به میز مرجع مجازی را در وب‌سایت خود قرار دادند، اما فعالیت‌‌های آنها چشمگیر نیست که بتواند انگیزه مراجعه‌های بعدی را در کاربران به وجود آورد. به‌طوری که از بین ۹۰ دانشگاه مورد بررسی فقط میز مرجع ۲ دانشگاه فعال بوده و به سؤال‌های پرسیده شده از سوی محققان پاسخ دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

869 - ارزیابی ویژگیها و عناصر تشکیل دهنده رسا: نرم افزار جامع کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو بر اساس عامل رابط کاربر
فاطمه مهاجری راحله محمد صالحی

پژوهش حاضر رابط کاربر نرم افزار رسا را با هدف شناخت معیارهای رعایت شده و رعایت نشده با رویکرد مکاشفه ای ارزیابی کرده است. نتایج حاصل از تجزیه تحلیل یافته های پژوهش نشانداد که در طراحی رابط کاربر نرم افزار رسا 64 درصد از معیارهای لازم رعایت شده اند؛ بیشترین همخوانی را زم أکثر

پژوهش حاضر رابط کاربر نرم افزار رسا را با هدف شناخت معیارهای رعایت شده و رعایت نشده با رویکرد مکاشفه ای ارزیابی کرده است. نتایج حاصل از تجزیه تحلیل یافته های پژوهش نشانداد که در طراحی رابط کاربر نرم افزار رسا 64 درصد از معیارهای لازم رعایت شده اند؛ بیشترین همخوانی را زمینه زیبایی شناختی با 90 درصد و کمترین همخوانی را پیشگیری از خطا با 70 درصد داشته اند. همچنین از میان ده مولفه زمینه اصلی سیاهه وارسی زمینه بیشترین و کمترین درجه شدت مشکلات در یک مقیاس درجه بندی 0 تا4 به ترتیب متعلق به زمینه پیشگیری از خطا با میانگین 2.5 و زمینه ثبات واستانداردها و تشخیص به جای یاد آوری با میانگین 1.0 است. علاوه بر این در این نرم افزار 36 درصد از معیارهای لازم رعایت نشده بود.مجموعه نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با توجه به این که اکثر معیارها رعایت شدهاند ولی مشکلات عدیده ای هم در مورد رابط کاربر دارد که در ردیف مشکلات اساسی و فاجعه آمیز قرار دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

870 - بررسی نقش کارگاه‌های آموزشی در ارتقا مدیریت کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی منطقه هشت از دیدگاه مدیران
زهره میرحسینی زهرا اباذری رضا رستوان

هدف: پژوهش حاضر به بررسی نقش کارگاه‌های آموزشی در ارتقا مدیریت کتابخانه‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8 پرداخته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سازمان یافته استفاده شد و میزان ضریب اعتماد یا پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی نقش کارگاه‌های آموزشی در ارتقا مدیریت کتابخانه‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8 پرداخته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سازمان یافته استفاده شد و میزان ضریب اعتماد یا پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 96/0 است. روایی صوری-محتوایی ابزار نیز توسط چند تن از متخصصان علم اطلاعات مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش به طور جمع 19 واحد دانشگاهی از کلیه کارکنان و مدیران کتابخانه های دانشگاه آزاد منطقه 8 به تعداد 100 نفر است که 94 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. از نرم افزار اس.پی.اس.اس. برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شده است. یافته‌ها: طبق نتایج، آموزش‌‌های ضمن خدمت موجب افزایش مهارت شغلی با میانگین 26/3 ، دانش شغلی با میانگین 46/3 و نظم و دقت با میانگین 09/3، ایجاد علاقه‌مندی نسبت به شغل خویش با میانگین 22/3، افزایش میزان استقلال در انجام وظایف شغلی با میانگین 19/3 و رفع مشکلات با میانگین00/3 می‌شود. یافته ها همچنین نشان می‌دهد که آموزش ضمن خدمت، انگیزه‌های نیروی انسانی را برای رسیدن به اهداف سازمان با میانگین20/3 را تقویت می‌کند. در زمینه ارتقا شغلی مشاهده گردید که دوره‌های آموزشی با میانگین 11/3 مطلوب بوده و و باعث ایجاد انگیزه در ارتقا شغلی می‌شود، اما لزوماً منجر به گرفتن امتیاز برای ارتقا با توجه به میانگین 74/2 نیست. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که از دیدگاه مدیران مشارکت و یادگیری مهارت‌های مورد نیاز ارتقا شغلی، سرعت، دقت و نظم، روحیه احترام گذاشتن، برنامه‌ریزی و کنجکاوی، قدرت ارائه نظر و اطاعت‌پذیری، انگیزه و مسئولیت‌پذیری از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی در سطح متوسط و نسبتا مطلوب افزایش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

871 - مقایسه میزان آشنایی و استفاده دانشجویان پزشکی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران
لیلا نعمتی انارکی فهیمه باب الحوائجی

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان آشنایی و استفاده دانشجویان پزشکی دانشگاه‌های ایران، تهران و شهید بهشتی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران است. روش‌شناسی: پژوهش حاضراز نوع پیمایشی و توصیفی است. برای گردآوری داده‌ها از روش توزیع تصادفی پرسشنامه استفاده شد که پس از بررس أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان آشنایی و استفاده دانشجویان پزشکی دانشگاه‌های ایران، تهران و شهید بهشتی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران است. روش‌شناسی: پژوهش حاضراز نوع پیمایشی و توصیفی است. برای گردآوری داده‌ها از روش توزیع تصادفی پرسشنامه استفاده شد که پس از بررسی روایی و پایایی در‌اختیاردانشجویان پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی (جمعاً 300 نفر) قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آمار توصیفی نظیرجداول فراوانی، نمودارهای ستونی و محاسبه شاخص‌های مرکزی مانند میانگین استفاده شد. برای محاسبه آمار‌های لازم از نرم‌افزار Excel استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان استفاده و آگاهی دانشجویان در هر سه دانشگاه پایین‌تر از حد متوسط است. افرادی که از وجود کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی آگاه نبودند. دانشجویان در هر سه دانشگاه بیشترین مشکل را نا آشنایی با این کتابخانه اعلام نمودند. در کل از میان دانشگاه‌های مورد بررسی دانشگاه تهران در پایگاه‌های Proquest، Scopus، Thomson، Elsevier وEndNoteبیشترین میزان استفاده را داشت. میانگین امتیاز توانایی دانشجویان در بهره‌گیری از راهبردهای جستجو برای دانشگاه ایران، تهران و شهید بهشتی به ترتیب 43/2، 89/2 و 87/2 است. نتیجه گیری: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که توانمندی پژوهشی دانشجویان پایین‌تر ازحد متوسط است و در حد مطلوبی قرار ندارد. پیشنهاد می‌گردد آگاهی و توانایی پژوهشی دانشجویان را به طرق مختلف افزایش دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

872 - مطالعه رابطه بین آگاهی از علم ارگونومی با میزان آسیب‌های اسکلتی- عضلانی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
ثریا ضیایی انیس میری

هدف: آسیب‌های اسکلتی- عضلانی ناشی از کار از شایع‌ترین آسیب‌های شغلی است. در این راستا، علوم و فنونی مانند "ارگونومی" سلامت و بهداشت شاغلان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این پژوهش، رابطه بین میزان آگاهی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از ع أکثر

هدف: آسیب‌های اسکلتی- عضلانی ناشی از کار از شایع‌ترین آسیب‌های شغلی است. در این راستا، علوم و فنونی مانند "ارگونومی" سلامت و بهداشت شاغلان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این پژوهش، رابطه بین میزان آگاهی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از علم ارگونومی و میزان آسیب‌های اسکلتی– عضلانی کتابداران این سازمان را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. روش پژوهش: این پژوهش، پیمایشی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل 325 کتابدار کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر مشهد است، که با توجه به نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای با تخصیص مناسب حداقل حجم نمونه برابر 186 نفر به دست آمد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید مجرب تعیین گردید. ضریب آلفای کرونباخ بزرگ‌تر از 762/0 بود و پایایی ابزار مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نیز، آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و t استودنت انجام شد. یافته‌ها: میانگین آسیب‌های اسکلتی-‌ عضلانی کتابداران مورد بررسی 24 از 50 بود و متوسط آگاهی آنها از علم ارگونومی 15/3 از 5 بود. ضریب هم‌بستگی پیرسون بین آسیب‌های اسکلتی– عضلانی ناشی از کار کتابداران و آگاهی آنها از علم ارگونومی 28/0- بود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد بین میزان آگاهی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها از علم ارگونومی و میزان آسیب‌های اسکلتی عضلانی در کتابداران،‌ رابطه معناداری وجود دارد، اما بین سن و جنسیت کتابداران و میزان آسیب‌های اسکلتی عضلانی آنها رابطه معناداری وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

873 - تحلیل عوامل فناورانه مؤثر بر پذیرش فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز: مورد پژوهشی نرم‌افزار نمایه نشریات
نوراله عبادالهی مظفر چشمه سهرابی فاطمه نوشین فرد

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر ویژگی های پنجگانه اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مناطق 22 گانه شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیلی است. جامعه آما أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر ویژگی های پنجگانه اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مناطق 22 گانه شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران تشکیل می دهند که تعداد آنها 131 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح آمار توصیفی از جداول، نمودار فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی از آزمون تک نمونه ای t و ضریب همبستگی پیرسون بهره گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، کلیه ویژگی‌های اشاعه نوآوری (مزیت نسبی، آسانی استفاده، سازگاری، آزمون پذیری و قابل رویت بودن) با پذیرش نرم‌افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران رابطه‌ای معنی‌دار، مثبت و مستقیم داشته‌اند. در بین این ویژگی‌ها، سازگاری به عنوان قوی‌ترین ویژگی و سادگی استفاده به عنوان ضعیف‌ترین ویژگی مؤثر در پذیرش این فناوری شناسایی گردیدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد همه ویژگی های اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات در کتابخانه های عمومی مؤثر بوده اند. بنابراین پیشنهاد می شود در بدو ورود و به کارگیری فناوری‌‌های اطلاعاتی به کتابخانه‌‌ها، آموزش‌های لازم و کافی به کتابداران داده شود، و مدیران کتابخانه‌ها و خریداران نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای نیز در هنگام خرید و به کارگیری چنین فناوری‌هایی، ویژگی‌‌‌های مزیت نسبی، پیچیدگی (آسانی استفاده)، سازگاری، آزمون‌پذیری و قابل رؤیت بودن فناوری‌ها را مد نظر داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

874 - تحلیل آماری نسخه‌های خطی پزشکی کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی(ره)
سعید غفاری رضا خاکیان

هدف: پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آماری نسخه‌های خطی پزشکی کتابخانه آیت‌ا... مرعشی نجفی‌(ره) و عوامل تأثیرگذار در کاهش و افزایش فراهم‌آوری نسخه‌های خطی در آن کتابخانه پرداخته است. روش‌پژوهش: برای اجرای این پژوهش از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شده‌است که جامعه آماری آن 70 أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آماری نسخه‌های خطی پزشکی کتابخانه آیت‌ا... مرعشی نجفی‌(ره) و عوامل تأثیرگذار در کاهش و افزایش فراهم‌آوری نسخه‌های خطی در آن کتابخانه پرداخته است. روش‌پژوهش: برای اجرای این پژوهش از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شده‌است که جامعه آماری آن 701 عنوان نسخه خطی در موضوع پزشکی از بین 18409 عنوان نسخه می‌باشد و برای پاسخ به برخی از سؤال‌ها، از روش میدانی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، جمع‌آوری اطلاعات با تهیه چک لیست و استفاده از فهرست کتاب‌های خطی موجود در بانک کتابشناختی کتابخانه مرعشی و در برخی موارد رؤیت فیزیکی کتاب شکل گرفته‌است و همچنین در آمار توصیفی از فراوانی درصد و در آمار استنباطی از آزمون خی‌دو استفاده شده‌است. یافته‌ها: با توجه به یافته‌های پژوهش از مجموع 701 منبع جامعه آماری، بیشترین منابع در قرن سیزدهم با 4/26درصد کتابت شده‌اند، منابع دارای عنوان 7/99 درصد، بیشترین منابع به زبان فارسی با فراوانی 1/48 درصد و 8/42 درصد به خط نسخ نگارش شده‌اند. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که خط‌مشی کتابخانه درخصوص کتابشناسی نسخ خطی به‌صورت شفاهی بوده‌است و در دهه‌های گذشته روند فراهم‌آوری به شیوه خرید بوده و به علت بالا رفتن تورم خرید نسخه‌های خطی کاهش یافته‌‌است و از این رو باید در حفظ و نگهداری نسخه‌های موجود تلاش مؤثرتری انجام داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

875 - امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال در کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبائی
اشرف فدایی فاطمه نوشین فرد

با توجه به رسالت اصلی کتابخانه ها در بر آوردن نیازهای اطلاعاتی کاربران، امروزه مدل های جدیدی برای طراحی کتابخانه ها در نظر گرفته می شود که در این میان، کتابخانه های دیجیتال جایگاه ویژه ای را در محیط مجازی اینترنت به خود اختصاص داده اند این کتابخانه ها با داشتن قابلیت ها أکثر

با توجه به رسالت اصلی کتابخانه ها در بر آوردن نیازهای اطلاعاتی کاربران، امروزه مدل های جدیدی برای طراحی کتابخانه ها در نظر گرفته می شود که در این میان، کتابخانه های دیجیتال جایگاه ویژه ای را در محیط مجازی اینترنت به خود اختصاص داده اند این کتابخانه ها با داشتن قابلیت های بیشتر و پیشرفته تر برای مدیریت اطلاعات، از دیگر منابع اطلاعاتی اینترنتی متمایز شده اند.تحقیق حاضر در خصوص امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال در کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبائی است. روش پژوهش پیمایشی و برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه استفاده شده است که پرسشنامه" الف" به منظور سنجش وضعیت مهارت نیروی انسانی، منابع، تجهیزات و بودجه کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبائی است و پرسشنامه "ب" جهت بررسی امکانات مخابراتی دانشگاه علامه می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد با وجود مشکلاتی که در تهیه بودجه و در مواردی ضعف امکانات و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری در کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبائی وجود دارد ایجاد کتابخانه دیجیتال عملی می باشد و در این زمینه اقداماتی در کتابخانه ها صورت گرفته است. از جمله این موارد می توان به اشتراک مجلات لاتین به صورت اینترنتی و on lineو تهیه پایان نامه در قالب CD اشاره نمود. و امکانات مخابراتی دانشگاه نیز در حد متوسط ارزیابی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

876 - بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان از دیدگاه کاربران بر اساس عوامل جمعیت شناختی
ابراهیم ملایی احمد شعبانی رقیه قضاویی آدریانی

هدف: هدف از این پژوهش بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان از دیدگاه کاربران بر اساس عوامل جمعیت شناختی است. روشپژوهش: روش پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری کلیه اعضای کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هس أکثر

هدف: هدف از این پژوهش بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان از دیدگاه کاربران بر اساس عوامل جمعیت شناختی است. روشپژوهش: روش پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی است. جامعه آماری کلیه اعضای کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هستند که تعداد 459 نفر با استفاده از نمونه گیری خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری برگزیده شدند. برای نیل به اهداف تحقیق از پرسش‌نامه محقق ساخته بر اساس رهنمودهای ایفلا/یونسکو استفاده گردید که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 96/0 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی، از آزمون‌های t، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون آل. اس.دی استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد از میان عوامل جمعیت شناختی بر حسب جنسیت اختلاف مشاهده شده بین میانگین نمرات مؤلفه‌های بهبود خدمات جنبی معنادار نبود. بر حسب وضعیت تأهل فقط اختلاف مشاهده شده بین میانگین نمرات مؤلفه خدمات برون کتابخانه‌ای (001/0) معنادار بود. بر حسب سن (001/0)، سطح تحصیلات (001/0) و وضعیت شغلی (001/0) در هر سه مؤلفه بهبود خدمات جنبی تفاوت معناداری وجود دارد و برحسب سابقه استفاده از خدمات کتابخانه در دو مؤلفه خدمات برون کتابخانه‌ای (006/0) و برگزاری برنامه‌های قصه گویی (039/0) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: در رابطه با عامل جمعیت شناختی میزان تحصیلات، کاربران در تمامی مقاطع تحصیلی نظرات مثبتی در رابطه با سه مؤلفه خدمات جنبی ابراز داشتند. در خصوص دو مؤلفه خدمات برون کتابخانه‌ای و برگزاری برنامه‌های قصه گویی بین نظرات پاسخ‌گویان بر اساس سابقه استفاده از خدمات کتابخانه تفاوت وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

877 - ارزیابی تطبیقی دسترس‌پذیری وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی ایران
صدیقه محمد اسماعیل ماهرخ ناصحی اسکویی

هدف: این پژوهش وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستان‌های آموزشی (اعم از عمومی و تخصصی) در ایران را از نقطه نظر معیار دسترس‌پذیری و رعایت مؤلفه ها و ویژگی‌های مطرح در این امر مورد توجه قرار داده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی از نوع ارزیابانه است. ابزار گردآوری أکثر

هدف: این پژوهش وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستان‌های آموزشی (اعم از عمومی و تخصصی) در ایران را از نقطه نظر معیار دسترس‌پذیری و رعایت مؤلفه ها و ویژگی‌های مطرح در این امر مورد توجه قرار داده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی از نوع ارزیابانه است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش سیاهه وارسی است مشتمل بر 13 مؤلفه که در نتیجه مطالعه متون و منابع و پژوهش‌های مشابه تهیه گردیده است. در سیاهه مزبور از روش روایی صوری و محتوایی، و به منظور سنجش پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. مقدار آلفا عدد 97/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی بسیار قوی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش را وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی عمومی و تخصصی ایران شامل جمعاً 24 وب‌گاه تشکیل داده است. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آمار توصیفی و آزمون استنباطی استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد در کل وب‌گاه بیمارستان‌های تخصصی با کسب 87 درصد و وب‌گاه بیمارستان‌های عمومی با کسب 83 درصد مولفه‌های دسترس‌پذیری را رعایت کرده‌اند. در مجموع در وب‌گاه‌های جامعه مورد نظر بیش از نیمی از استانداردها رعایت شده است. نتیجه گیری: مطالعه و بررسی وضعیت وب‌گاه‌های کتابخانه‌های بیمارستانی (تخصصی و عمومی) نشان داد که وب گاه های مزبور به لحاظ رعایت مؤلفه‌های دسترس‌پذیری با وبگاه شاخص فاصله اندکی داشته و در آن ها بیشاز 80 درصد مؤلفه‌های مربوط به رعایت معیار دسترس‌پذیری رعایت شده است. بدیهی است این امر می تواند نتایج مطلوبی را در راستای اطلاع رسانی و مقابله با بحران های اجتماعی، نظیر بلایای طبیعی برای بیمارستان ها به ارمغان آورد، لذا، توصیه می گردد در طراحی این وب‌سایت‌ها با بذل دقت و توجه بیشتری تمام مؤلفه های مربوط به این معیار رعایت گردد تا حداکثر نتیجه در این زمینه حاصل گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

878 - بررسی مقایسه‌ای وضعیّت کتابخانه‌های دانشگاه پیام نور در مرکز استان‌ها ، بر مبنای «استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران»
موسی مجیدی اصغر موسایی

هدف: از این تحقیق بررسی مقایسه ای وضعیت کتابخانه های دانشگاه پیام نور در مرکز استان ها بر مبنای استاندارد های کتابخانه های دانشگاهی ایران می باشد. روش پژوهش :این تحقیق با روش پیمایشی - تحلیلی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. جامعه پژوهش، کلیه کتاب أکثر

هدف: از این تحقیق بررسی مقایسه ای وضعیت کتابخانه های دانشگاه پیام نور در مرکز استان ها بر مبنای استاندارد های کتابخانه های دانشگاهی ایران می باشد. روش پژوهش :این تحقیق با روش پیمایشی - تحلیلی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. جامعه پژوهش، کلیه کتابخانه های دانشگاه پیام نور واقع در مرکز استان ها می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss واکسل مورد تجزبه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد به طور میانگین از نظر کیفی، با استاندارد اهداف و وظایف (98/59%)، استاندارد سازمان و مدیریت (33/62%)، استاندارد نیروی انسانی(43/59%)، استاندارد مجموعه (83/55%)، استاندارد سازماندهی منابع(75%)، استاندارد خدمات(52/49%)، استاندارد ساختمان و تجهیزات(32/38%)و استاندارد بودجه (25/35%) مطابقت دارند. میانگین کل مطابقت کتابخانه های مورد مطالعه با استاندارد ها از نظر کیفی(45/54%) می باشد، اما از نظر رویکرد کمی، استاندارد نیروی انسانی با(72 /5%) و استاندارد مجموعه کتابخانه با(13/13%) اختلاف قابل ملاحظه ای با استاندارد ها دارند. در خصوص میزان مطابقت کتابخانه های مورد مطالعه برای رعایت استاندارد فضای مورد نیاز با (09/7%)در وضعیت نامساعدی قرار دارند. نتیجه گیری: در مجموع از 8 استاندارد مورد بررسی، استاندارد سازماندهی منابع با(75%) بیشترین میزان مطابقت را داراست و رویکرد کمی استاندارد نیروی انسانی با (72 /5%) کمترین میزان مطابقت را دارند. یافته های پژوهش حاضر، فرضیه پژوهش " کتابخانه های مرکز استان های دانشگاه پیام نور با استاندارد های کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت ندارند" را تأیید می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

879 - دیجی کوال ابزاری برایسنجش کیفیت کتابخانه‌های دیجیتالی: مطالعه موردی در کتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاداسلامی واحد بروجرد از دیدگاه کاربران
الهام نائیچ یعقوب نوروزی محسن حمیدی

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت خدمات کتابخانه دیجیتالی دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد بروجرد از دیدگاه کاربران بر اساس مدل دیجی‌کوال انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت به صورت پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری این پیمایش را اساتید و دان أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت خدمات کتابخانه دیجیتالی دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد بروجرد از دیدگاه کاربران بر اساس مدل دیجی‌کوال انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت به صورت پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری این پیمایش را اساتید و دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحدبروجرد تشکیل می‌دهد که جامعه منتخب طبق جدول"مورگان" 108 نفر می‌باشند. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته‌ای است که در آن، خدمات کتابخانه دیجیتالی در قالب دو دسته از عوامل، شامل: "تعامل انسان و فناوری" و "جنبه‌های فنی" با دوازده مولفه مدل دیجی‌کوال "رضایت فردی، میزان اطمینان، سودمندی، قابلیت انجام، دسترس‌پذیری، قابلیت اعتبار، دقت و صحت، جستجو‌پذیری، پیوند‌فعال، پوشش موضوعی، قابلیت مرور، سامان‌یافتگی" سنجیده شده است. یافته‌های‌پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان می‌د‌هد که از دیدگاه کاربران میزان رضایت‌ فردی، پوشش‌ موضوعی این کتابخانه در حد متوسط و میزان اطمینان، سودمندی، قابلیت انجام، اعتبار، دقت و صحت، سامان‌یافتگی بالاتر از حد متوسط و میزان دسترس‌پذیری، جستجو‌پذیری، پیوند‌فعال و قابلیت مرور کمتر از حد متوسط می‌باشند. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه در حوزه‌های میزان اطمینان، سودمندی، قابلیت انجام، اعتبار، دقت و صحت، سامان یافتگی توانسته است در درجه بالاتر از حد متوسط قرار گیرد و عملکرد بهتری داشته است.این در حالی بود که حوزه رضایت فردی و پوشش موضوعی عملکردی در حد متوسط داشت و میزان دسترس‌پذیری و جستجوپذیری و پیوند فعال وقابلیت مرور با وضعیتی کمتر از حد متوسط ضعیفتر از بقیه موارد بود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

880 - بررسی هزینه- سودمندی روش‌های حفاظت و نگهداری منابع در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران
عفت کریمی مزرعه شاهی عباس گیلوری

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر آن است تا هزینه- سودمندی روش‌های حفاظت و نگهداری منابع مورد استفاده در کتابخانه‌های دولتی شهر تهران را بررسی کند. روش‌ پژوهش:روش پژوهش پیمایش تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران یا سرپرستان 83 کتابخانه شامل 13 کتابخانه مرکزی و 70 کتابخانه أکثر

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر آن است تا هزینه- سودمندی روش‌های حفاظت و نگهداری منابع مورد استفاده در کتابخانه‌های دولتی شهر تهران را بررسی کند. روش‌ پژوهش:روش پژوهش پیمایش تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران یا سرپرستان 83 کتابخانه شامل 13 کتابخانه مرکزی و 70 کتابخانه دانشکده‌ای دانشگاه‌های دولتی در سطح شهر تهران بودند که به صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند و در نهایت 42 کتابخانه (52 درصد) به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته شامل 9 جدول است. روایی ابزار پژوهش با تأیید تعدادی از اساتید گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی و پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 88/0 محاسبه شد. داده‌های حاصل از پژوهش با استفاده از نرم‌افزار اکسل تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که بیش‌ترین فعالیت کتابخانه‌ها در زمینه نگهداری منابع، به حفظ نظافت با فروانی 20/62 درصد و بیش‌ترین اقدام در زمینه حفاظت منابع به صحافی و جایگزینی منابع با فراوانی 34/83 درصد اختصاص دارد. همچنین وضعیت کتابخانه‌های با تعداد منابع بیش‌تر، از منظر شاخص تلفیقی هزینه- سودمندی (یا مطلوبیت اقتصادی- سودمندی) نسبتاً مناسب بود. در کتابخانه‌های با منابع متوسط نیز وضعیت نسبتاً مشابه کتابخانه‌های بزرگ است، اما در کتابخانه‌های با حجم منابع کم که بخش عمده جامعه پژوهش (29/64 درصد) را شکل می‌دهند، از نظر شاخص تلفیقی هزینه ـ سودمندی در انتخاب و استفاده از روش‌های حفاظت و نگهداری منابع کتابخانه‌ای وضعیت مناسبی وجود ندارد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از بررسی وضعیت کتابخانه‌ها از منظر شاخص هزینه- سودمندی نشان داد که گروه کتابخانه‌های کوچک در نامناسب‌ترین وضعیت قرار دارند. ضعف در روش‌های حفاظت در برابر آلودگی‌های جوی، روش‌های حفظ امنیت منابع و روش‌های محفاظت در برابر آتش‌سوزی، مهم‌ترین کاستی‌های این گروه از کتابخانه‌ها است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

881 - نگاهی به کتابخانه دیجیتالی و نقش حمایتی آن در برگزاری دوره های آموزش از راه دور
صدیقه محمد اسماعیل زهرا رحیمی نژاد

امروزه مقوله آموزش از راه دور با تاکید بر روی آموزش الکترونیکی، یکی از مسائل مطرح در جوامع اطلاعاتی است، که بدون بهره گیری از انواع ابزارها، سیستم ها و استانداردها، که یکی از مهم ترین آنها کتابخانه دیجیتالی است، ناکارآمد بوده، و نظام آموزش از راه دور بدون وجود آن ناممکن أکثر

امروزه مقوله آموزش از راه دور با تاکید بر روی آموزش الکترونیکی، یکی از مسائل مطرح در جوامع اطلاعاتی است، که بدون بهره گیری از انواع ابزارها، سیستم ها و استانداردها، که یکی از مهم ترین آنها کتابخانه دیجیتالی است، ناکارآمد بوده، و نظام آموزش از راه دور بدون وجود آن ناممکن می باشد. با توجه به اهمیت این دو مقوله در باب آموزش و پژوهش، مقاله حاضر در نظر دارد با بررسی اجمالی این دو پدیده، ویژگیها، مزایا و کارکردهای آنها را به طور خلاصه تشریح، و نقش حمایتی کتابخانه دیجیتالی را دربر پایی چنین نظام آموزشی نوینی مورد اشاره قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

882 - بررسی فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه‌های دانشگاه‌های شهر تبریز بر اساس مدل کامرون و کوئین
مریم مهدیزاده محمد حسن زاده

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناخت نوع فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز است. روش پژوهش: در این تحقیق از روش پیمایشی- توصیفی استفاده شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی بوده و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد کامرون و کوئین می باشد. أکثر

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناخت نوع فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز است. روش پژوهش: در این تحقیق از روش پیمایشی- توصیفی استفاده شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی بوده و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد کامرون و کوئین می باشد. جامعه آماری این پژوهش کتابخانه ها و کتابداران دانشگاه‌های شهر تبریز است، که شامل 92 نفر کتابدار بود. سپس با استفاده از فرمول کوکران تعداد 74 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد از میان انواع فرهنگ سازمانی، فرهنگ طایفه ای با میانگین 03/9 در کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز اولویت دارد. فرهنگ بازاری با میانگین 31/8، فرهنگ سلسله مراتبی با میانگین 32/7 و فرهنگ ویژه سالاری با میانگین 56/6 در رتبه های بعدی قرار دارند. هم‌چنین یافته ها نشان داد که نوع فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های دانشگاه‌های تبریز از لحاظ جنسیت، نوع استخدام، تحصیلات و سابقه کار کتابداران تفاوت معناداری ندارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که فرهنگ غالب در کتابخانه های دانشگاه‌های شهر تبریز، فرهنگ طایفه ای می باشد. بدین معنی که با بررسی کتابخانه های هفت دانشگاه در شهر تبریز، مشخص شد فرهنگ سازمانی حاکم بر شش دانشگاه از نوع طایفه ای بوده، و تنها در کتابخانه دانشگاه سهند فرهنگ بازاری حاکم است. در فرهنگ طایفه ای انعطاف پذیری، همکاری گروهی، مشارکت، انسجام، رضایت فردی و ایجاد محیطی دوستانه دارای ارزش بوده، و سازمان به مثابه یک خانواده تلقی می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

883 - ارزیابی استفاده از آمیخته بازاریابی در وب‌‌سایت‌های کتابخانه‌های تخصصی شهر تهران (حوزه علوم انسانی)
مریم السادات میرحیدری محبوبه غفوری امیررضا اصنافی

هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره وری بیشتر کتابخانه ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب سایت ها و پورتال های کتابخانه های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه‌کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می باشد. ر أکثر

هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره وری بیشتر کتابخانه ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب سایت ها و پورتال های کتابخانه های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه‌کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش ارزیابی اکتشافی انجام شده است. ارزیابی اکتشافی یکی از پرکاربردترین روش های ارزیابی است که مبتنی بر سیاهه وارسی بوده و برای تعیین کاربردپذیری سیستم های تعاملی به کار می رود. جامعه پژوهش شامل 26 وب سایت کتابخانه تخصصی حوزه علوم انسانی، متمرکز در شهر تهران است که میزان تطابق ابزارهای بازاریابی موجود در وب سایت های مورد بررسی با معیارها و مؤلفه های تعیین شده، براساس سیاهه وارسی محقق ساخته، به عنوان ابزار سنجش به کار گرفته شده است. این سیاهه وارسی دارای پنج شاخص کلی (شخصی سازی، توزیع، ترویج، محصول و قیمت) و هیجده زیرشاخص است که برخی از زیرشاخص ها دارای مؤلفه های خاص تری نیز هستند. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وب سایت های کتابخانه های تخصصی در مجموع به میزان 40/47 درصد در شاخص شخصی سازی، 40/15 درصد در شاخص توزیع، 32/33 درصد در شاخص ترویج، 21/30 درصد در شاخص محصول و 32/24 درصد در شاخص قیمت از ابزارهای بازاریابی استفاده کرده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بیشتر کتابخانه های تخصصی بررسی شده در این پژوهش، گام های اولیه را در راستای اجرای بازاریابی اطلاعات در سازمان های متبوع خود برداشته اند؛ اما بسیار ابتدایی و ضعیف عمل کرده و نیاز به تلاش های بیشتری برای بهبود قابلیت های اجرایی در وب‌سایت‌های خود دارند. به طوری‌که بسیاری از شاخص های در نظرگرفته شده در این پژوهش در سطح مطلوبی قرار ندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

884 - ارزیابی عملکرد کتابخانه‌ های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد ایزو 11620
منیره مؤذن داریوش مطلبی مهردخت وزیرپور کشمیری

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد ایزو 11620 است. روش‌ پژوهش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، پیمایشی است. جامعه آماری، کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان شامل 29 نفر است. برای سنجش عملک أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد ایزو 11620 است. روش‌ پژوهش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، پیمایشی است. جامعه آماری، کتابداران کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان شامل 29 نفر است. برای سنجش عملکرد کتابخانه، از پرسشنامه محقق ساخته ـ براساس استاندارد ایزو 11620 ـ به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد و برای آزمون فرضیه از آزمون‌های t استیودنت یک نمونه‌ای، تحلیل واریانس یک طرفه و دانکن استفاده شد، نرم افزار آماری مورد استفاده SPSS ویرایش 22 بوده است. یافته‌ها: عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان از منظر منابع و زیرساخت&lrm;ها با میانگین89/1، پایین تر از سطح متوسط است. عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان از منظرکاربرد با میانگین 67/2، پایین تر از سطح متوسط است. همچنین از منظر کارآمدی با میانگین 18/2، عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی پایین تر از سطح متوسط است. کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان تنها از منظر پتانسیل ها و توسعه با میانگین 27/3، بالا تر از سطح متوسط بوده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که میزان عملکرد کتابخانه&lrm;های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد 11620 پایین تر از سطح متوسط است. آزمون فرضیه برای مقایسه عملکردها در ابعاد مختلف استاندارد نشان داد که از نظر عملکرد در شاخص منابع دسترسی و زیرساخت، کاربرد یا استفاده، و پتانسیل‌ها و توسعه تفاوت معناداری بین عملکرد کتابخانه&lrm;های مورد بررسی وجود نداشت و عملکرد کتابخانه‌ها در زمینه منابع دسترسی و زیرساخت، کاربرد و پتانسیل‌ها و توسعه بین هر سه دانشگاه یکسان و ضعیف است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

885 - بررسی میزان رضایت از ارائه خدمات کتابخانه مرکزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد بازاریابی
یعقوب نوروزی حمید عربلو آرزو مقصودی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان ارائه خدمات کتابخانه مرکزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد بازاریابی و از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. در این پژوهش دو مؤلفه تنوع خدمات و حجم منابع اطلاعاتی و برنامه‌های ترویجی به عنوان دو مؤلفه بازاریابی مورد تأ أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان ارائه خدمات کتابخانه مرکزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد بازاریابی و از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. در این پژوهش دو مؤلفه تنوع خدمات و حجم منابع اطلاعاتی و برنامه‌های ترویجی به عنوان دو مؤلفه بازاریابی مورد تأکید قرار گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی است که به روش توصیفی - پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه به اجرا در آمده است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای - تصادفی از بین جامعه آماری دانشجویان واحد علوم و تحقیقات نمونه‌ای با حجم 378 نفر انتخاب شد. فرضیه‌های آزمون با استفاده از آزمون t مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که کسب اطلاعات مورد نیاز و مرتبط با دروس دانشگاهی، شناسایی منابع تخصصی، روزآمد کردن اطلاعات تخصصی و حرفه‌ای مهم ترین دلیل مراجعه‌ کنندگان بوده، و از پایان‌نامه‌ها و کتاب‌ها بیشتر از سایر منابع استفاده می‌کنند. کتابداران مهم ترین نقش را در ترویج برنامه‌های کتابخانه دارند، و استفاده از بروشور در نوبت بعدی قرار دارد. میزان مشارکت دانشجویان در انتخاب منابع اطلاعاتی نیز در حد متوسط است. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بین تنوع خدمات و حجم منابع اطلاعاتی با استفاده از کتابخانه رابطه معناداری وجود دارد. بین به کارگیری برنامه‌های ترویجی در کتابخانه و میزان ارائه خدمات کتابخانه‌ای نیز رابطه معنادار بوده و فرضیه‌های پژوهش مورد تأیید قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

886 - رابطه فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه
سارا مرادی مظفر چشمه سهرابی محمود مرادی

هدف: تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه انجام گرفته است. روش پژوهش: ابزار گردآوی داده ها شامل دو پرسش‌نامه: 1. فرهنگ سازمانی دنیسون جهت اندازه گیری فرهنگ سازمانی؛ 2. خلاقیت رندسیپ، جهت تعیین میزان خلاقیت کارک أکثر

هدف: تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه انجام گرفته است. روش پژوهش: ابزار گردآوی داده ها شامل دو پرسش‌نامه: 1. فرهنگ سازمانی دنیسون جهت اندازه گیری فرهنگ سازمانی؛ 2. خلاقیت رندسیپ، جهت تعیین میزان خلاقیت کارکنان است. جامعه آماری شامل 131 کتابدار کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه که طبق جدول مورگان 98 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روایی پرسش‌نامه طبق نظر اساتید کتابداری و پایایی پرسش‌نامه فرهنگ سازمانی با استفاده از معیار آلفای کرنباخ به طور کلی برابر با 958/0 و پرسش‌نامه خلاقیت برابر با 848/0 تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی- پیمایشی، ضریب همبستگی پیرسون،t مستقل و آزمون نرمال بودن داده های کلموگروف اسمیرنف استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران رابطه ی معنی داری وجود دارد (028/0p= و223/0=r) هم‌چنین فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی و دانشگاهی و خلاقیت کتابداران شهر کرمانشاه بیش از حد متوسط است. ضمن اینکه بین دو مؤلفه فرهنگ سازمانی (یکپارچگی و سازگاری) با میزان خلاقیت کتابداران رابطه معنی داری وجود دارد. اما بین دو مؤلفه دیگر آن (درگیر کارشدن و مأموریت) با میزان خلاقیت کتابداران رابطه معنی داری وجود ندارد. بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: هر چه نمره فرهنگ سازمانی بالاتر باشد میزان خلاقیت کارکنان نیز بیشتر است و این امر نشان می‌دهد که فرهنگ سازمانی به عنوان یک عامل تسهیل کننده و برانگیزنده به طور مستقیم با میزان خلاقیت کتابداران رابطه دارد. با توجه به یافته های تحقیق، می توان چنین نتیجه گیری نمود که رابطه معنی داریبین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران وجود دارد. در نتیجه فرهنگ سازمانی می تواند موجب بروز خلاقیت در افراد گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

887 - بررسی امکان استقرار نظام پیشنهادها در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8
موسی مجیدی مریم اکبربیگی

نظام پیشنهادها[1] یک سیستم ‌جدید مدیریتی است که با پیاده‌سازی آن در سازمان، می‌توان از پیشنهادها و نظرات کارکنان که سرمایه‌های اصلی سازمان محسوب می‌شوند جهت بهبود در عملکرد سازمان استفاده کرد. تاکید این روش بر بهبودهای کوچک و مستمر در سازمان است. هدف: هدف این پژوهش برر أکثر

نظام پیشنهادها[1] یک سیستم ‌جدید مدیریتی است که با پیاده‌سازی آن در سازمان، می‌توان از پیشنهادها و نظرات کارکنان که سرمایه‌های اصلی سازمان محسوب می‌شوند جهت بهبود در عملکرد سازمان استفاده کرد. تاکید این روش بر بهبودهای کوچک و مستمر در سازمان است. هدف: هدف این پژوهش بررسی امکان استقرار نظام پیشنهادها در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8 است. جهت بررسی امکان پیاده‌سازی نظام مذکور سه پارامتر اساسی رهبری در مدیریت، آمادگی کارکنان و سازمان (کتابخانه) سنجیده شد. روش‌پژوهش: در این پژوهش از روش پیمایشی توصیفی استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش 117 نفر از 149 نفر کارکنان کتابخانه‌های منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی هستند که در این پژوهش همکاری نمودند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه‌ تهیه شده بر اساس شاخص‌های لازم اولیه جهت پیاده‌سازی نظام پیشنهادها است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که شرایط رهبری در کتابخانه‌های مورد مطالعه پایین‌تر از حد متوسط (میانگین فرضی)، اما در مورد شاخص‌ مربوط به آمادگی کارکنان و آمادگی سازمان شرایط در حد متوسط (میانگین فرضی) بوده است. نتیجه‌گیری: با توجه به بررسی‌های انجام شده در مورد 3 شاخص لازم جهت امکان استقرار نظام پیشنهادها در کتابخانه‌های مورد مطالعه یعنی شاخص‌های مربوط به سبک رهبری، موقعیت کارکنان و موقعیت سازمان و نتایج حاصل از آن، می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد اجرای نظام پیشنهادها با چالش‌های زیادی همراه خواهد بود اما می‌توان اقدام به استقرار نظام پیشنهادها در کتابخانه‌های مورد مطالعه نمود، اما استقرار و نهادینه‌سازی آن نیاز به فعالیت و زمان زیادی در عرصه فرهنگ‌سازی و ترویج دارد. 3. Suggestion system تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

888 - 160 مؤلفه در ارزیابی تطبیقی کاربردپذیری وب سایت‌های کتابخانه‌های ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه
صدیقه محمد اسماعیل سمیه کاظمی کوهبنانی

هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی تطبیقی وب سایت‌های کتابخانه‌های ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه از نقطه نظر رعایت معیارهای مطرح در کاربردپذیری وب سایت‌ها است. روش پژوهش: روش شناسی پژوهش حاضر پیمایشی از نوع ارزیابانه است و در آن با استفاده ازسیاه أکثر

هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی تطبیقی وب سایت‌های کتابخانه‌های ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه از نقطه نظر رعایت معیارهای مطرح در کاربردپذیری وب سایت‌ها است. روش پژوهش: روش شناسی پژوهش حاضر پیمایشی از نوع ارزیابانه است و در آن با استفاده ازسیاهه وارسی، مشتمل بر 11 معیار و 160 مؤلفه وب سایت‌های کتابخانه‌های ملی جامعه مورد نظر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به امتیاز وب سایت شاخص فرضی (که در آن کلیه معیارها و مؤلفه ها 100% رعایت گردیده است)، که 663 امتیاز را به خود اختصاص داده است، وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با 594 امتیاز (5/88 درصد) دارا بودن مؤلفه ها در رده اول، ترکیه با 485 امتیاز (5/70درصد) در رده دوم و عراق با 330 امتیاز (2/46 درصد) در رده سوم قرار گرفته‌اند. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش پیشنهاداتی به دست‌اندرکاران و طراحان وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به تفکیک ابعاد مطرح شده ارائه می‌شود، تا با رعایت آن کاربردپذیری در سیاهه وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به لحاظ حفظ موقعیت استراتژیک منطقه ای، به طور صددرصد تامین شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

889 - بررسی تأثیر میزان هوش هیجانی کتابداران بر رضایت‌مندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در کتابخانه‌های دانشگاه رازی
مهسا نصرتی فرامرز سهیلی مظفر چشمه سهرابی

هدف:‌ هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر هوش هیجانی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه رازی بر میزان رضایت‌مندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کتابخانه‌های این دانشگاه است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی – پیمایشی است. برای سنجش میزان هوش ‌هیجانی از آزمون استاندارد هوش أکثر

هدف:‌ هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر هوش هیجانی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه رازی بر میزان رضایت‌مندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کتابخانه‌های این دانشگاه است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی – پیمایشی است. برای سنجش میزان هوش ‌هیجانی از آزمون استاندارد هوش‌هیجانی بار-آن و برای سنجش رضایت‌مندی دانشجویان نیز از پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسش‌نامه‌ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید که این میزان برای پرسش‌نامه هوش هیجانی 84% و برای پرسش‌نامه رضایت‌مندی 91% گزارش شد. جامعه‌آماری شامل 43 نفر مدیران و کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه رازی و 1568 نفر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای 291 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، در سطح آمار استنباطی از آزمون‌ها ضریب همبستگی پیرسون، تی تک نمونه‌ای و تی برای نمونه‌های مستقل استفاده شده است. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان داد که هوش هیجانی کتابداران دانشگاه رازی بر میزان رضایت‌مندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر سازماندهی امور کتابخانه، بهره‌وری از زمان و کیفیت رفتار پرسنل تأثیر دارد. همچنین هوش هیجانی کتابداران دانشگاه رازی و میزان رضایت‌مندی دانشجویان از خدمات کتابخانه بالاتر از حد متوسط است. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد هر چه هوش هیجانی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه رازی افزایش یابد میزان رضایت‌مندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیشتر خواهد شد. همچنین نتایج نشان دهنده‌ی بالا بودن هوش هیجانی کتابداران و رضایت‌مندی مراجعان کتابخانه‌های دانشگاه رازی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

890 - ارائه الگوی مناسب مدیریت کیفیت فراگیر(TQM) 1در کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی
مهردخت وزیرپورکشمیری شکوه تفرشی نسرین یوسفی

مدیریت کیفیت فراگیر به طور عمده بر رضایت فراگیر مشتریان داخلی و خارجی در محیط کتابخانه ، تمرکز می نماید. این پژوهش به منظور امکان سنجی کاربرد مدیریت کیفیت فراگیر و ارائه پیشنهاد الگوی مناسب در کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مسئول أکثر

مدیریت کیفیت فراگیر به طور عمده بر رضایت فراگیر مشتریان داخلی و خارجی در محیط کتابخانه ، تمرکز می نماید. این پژوهش به منظور امکان سنجی کاربرد مدیریت کیفیت فراگیر و ارائه پیشنهاد الگوی مناسب در کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مسئولین و کارکنان کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی(شامل57نفر) بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای است که بر اساس اصل استاندارد ایزو 9000 طراحی شده است. داده های استخراج شده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان میدهد که میزان رعایت اصول هشتگانه ایزو 9000 در کتابخانه های شهید بهشتی در مؤلفه کاربران(6/45 درصد)، رهبری(4/38درصد)، مشارکت کارکنان(2/27درصد)، رویکرد فرایندی(7/46درصد)، رویکرد سیستمی(5/36درصد)، بهبود مستمر(8/29درصد)، تصمیم گیری بر مبنای واقعیت ها(3/34درصد)و ارتباط سودمند و دو طرفه با تأمین کنندگان(9/40درصد) بوده است. بیشترین درصد مربوط به اصل رویکرد فرایندی(7/46درصد) و کمترین به اصل مشارکت کارکنان(2/27درصد) اختصاص یافت. همچنین تفاوت معنی داری در مؤلفه اول، پنجم و هشتم و میان مؤلفه های 3و1، 6و1، 3و2، 4و3، 8و3، 6و4 مشاهده گردیده است. با توجه به یافته های پژوهش به طور کل می توان گفت که در حال حاضر امکان بهره گیری مناسب از TQM در کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی وجود ندارد. در نتیجه پیشنهاد می شود قبل از هر گونه الگودهی و برنامه ریزی برای اجرای آن نسبت به اصلاح زیر ساخت ها اقدام شود و اشکالات موجود رفع گردد تا زمینه لازم جهت به کارگیری TQM به عنوان یک الگوی مؤثر در مدیریت این کتابخانه ها فراهم شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

891 - بررسی میزان استفاده از فناوری اطّلاعات در کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اهواز و مشکلات و موانع موجود در بهره‌گیری از آن در این کتابخانه‌ها
سید علی اکبر فامیل روحانی فاطمه خواجوی محسن حمیدی

هدف: پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان استفاده از فناوری اطلاعات و شناسایی نقاط قوت و ضعف در کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اهواز انجام شده است. روش‌ پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی توصیفی انجام گرفته است. حجم نمونة مدیران و کارکنان، از روش سرشماری، ش أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان استفاده از فناوری اطلاعات و شناسایی نقاط قوت و ضعف در کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اهواز انجام شده است. روش‌ پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی توصیفی انجام گرفته است. حجم نمونة مدیران و کارکنان، از روش سرشماری، شامل همگی مدیران هفت کتابخانه و 33 نفر کارکنان آنان و جامعة گستردة اعضاء از روش نمونه گیری نرمال،‌136 نفر، به شیوة تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS 18 انجام شد. یافته‌ها:وضعیت کتابخانه‌های مورد پژوهش، از لحاظ امکانات نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و همچنین منابع الکترونیکی در سطح حداقل قرار دارد و بهره چندانی از این منابع و تجهیزات برده نمی‌شود. کتابداران عمده‌ترین مشکلات در استفاده از فناوری اطلاعات و شبکه‌ها را عدم امکانات و فقدان آموزش کافی ‌می‌دانند. نتیجه گیری: میانگین28/18 نفر از کارکنان اولویت اصلی موانع بهره‌گیری از فناوری اطلاعات را فقدان برنامه و طرح مشخص برای آموزش حین خدمت می‌دانند. اولویت اصلی خدمات مورد نیاز مراجعان، خدمات جستجوی پیوسته در اینترنت با میانگین 70/111 است. مشکل اصلی مراجعان در جریان یافتن اطلاعات نیز کمبود منابع حاصل از فناوری اطلاعات با میانگین83/92 می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

892 - بررسی نگرش مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران نسبت به خرید منابع الکترونیکی
مهردخت وزیرپور کشمیری عاطفه نوری زاده قصری

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران درخصوص خرید و تهیه منابع الکترونیکی است. همچنین به بررسی وضعیت موجودی منابع الکترونیکی، نحوه خرید و تهیه آنها و مشکلات تهیه منابع الکترونیکی در کتابخانه های تخصصی نیز پرداخته شده است. روش پژوه أکثر

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران درخصوص خرید و تهیه منابع الکترونیکی است. همچنین به بررسی وضعیت موجودی منابع الکترونیکی، نحوه خرید و تهیه آنها و مشکلات تهیه منابع الکترونیکی در کتابخانه های تخصصی نیز پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی- توصیفی می باشد. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه بوده و نرخ پاسخگویی 70 درصد بوده است. جامعه مورد پژوهش شامل 86 نفر از مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران می باشد. برای انجام این پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد و آزمون های تی استیودنت و آنالیز واریانس جهت تایید و یا رد فرضیه های پژوهش به کار گرفته شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دادند که بیش از 50 درصد مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران نگرش مثبتی نسبت به منابع الکترونیکی و نیز نسبت به تهیه و خرید منابع الکترونیکی دارند. بر اساس نتایج آزمون فرضیه های پژوهش، میان سن مدیران و نگرش آنها نسبت به منابع الکترونیکی و نیز تهیه و خرید منابع الکترونیکی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی و سابقه مدیریت مدیران و نگرش آنها نسبت به خرید و تهیه منابع الکترونیکی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده بیانگر این است که، در مجموعه 10 کتابخانه هیچگونه منبع الکترونیکی وجود نداشته، 28 کتابخانه نیز هر سه مورد منبع الکترونیکی را دارا می باشند. در اکثر کتابخانه های تخصصی شهر تهران برای تهیه و خرید هر سه نوع منبع الکترونیکی کمتر از 10 درصد بودجه کتابخانه اختصاص داده می شود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان گفت که با مرتفع شدن مشکلات تهیه منابع الکترونیکی که عمده ترین آنها هزینه خرید منابع الکترونیکی و نیز هزینه خرید تجهیزات لازم برای استفاده از این منابع و سپس تصمیم گیری در خصوص انتخاب نوع منبع الکترونیکی می باشد ،می توان شاهد افزایش خرید این منابع در کتابخانه های تخصصی و نیز اختصاص بودجه ای بیش از " کمتر از 10 درصد بودجه" خواهیم بود.. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

893 - بررسی میزان بکارگیری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر گرگان و موانع بهره‌گیری از آن در این کتابخانه‌ها
زهره میرحسینی بهرنگ صفری

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی و تعیین میزان بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی و موانع بهره گیری از آن در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر گرگان می باشد روش‌شناسی: پژوهش به روش توصیفی پیمایشی انجام گرفته است. جامعة آماری پژوهش شامل 14 کتابخانة دانشگاهی وابسته به 6 دانشگاه علوم پزشک أکثر

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی و تعیین میزان بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی و موانع بهره گیری از آن در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر گرگان می باشد روش‌شناسی: پژوهش به روش توصیفی پیمایشی انجام گرفته است. جامعة آماری پژوهش شامل 14 کتابخانة دانشگاهی وابسته به 6 دانشگاه علوم پزشکی، گلستان، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، آزاداسلامی، پیام نور و تربیت معلم گرگان است. تعداد کتابداران شاغل در این کتابخانه ها73 نفر می باشد. با استفاده از روش سرشماری و از طریق دو نوع پرسشنامه تمام جامعه مورد سوال قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS16 صورت پذیرفت. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که از نظر سخت افزارها و نرم افزارهای مورد استفاده در کتابخانه های دانشگاهی شهر گرگان، تمامی کتابخانه ها رایانه وسخت افزارهای مرتبط با آن را در اختیار دارند. همچنین در مورد بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی بطور کلی میزان بکارگیری این فناوریها زیاد بیان شده است. در مورد پایگاههای اطلاعاتی بیشترین میزان استفاده از پایگاههای اطلاعاتی به لحاظ موضوعی مربوط به پایگاههای علوم پایه، مهندسی و تکنولوژی و علوم پزشکی می باشد. میزان بکارگیری فناوری اطلاعات در بخشهای مختلف کتابخانه ها در حد زیاد تا بسیارزیاد است. نتیجه‌گیری: 100درصد کتابخانه ها، رایانه وسخت افزارهای مرتبط با آن را دراختیار دارندو 100 درصد کتابخانه ها نرم‌افزار های کتابخانه ای و نرم افزار های کاربردی را دراختیار دارند. ولی به طور کلی بیش از 95 درصد کتابداران اصلی ترین مانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی را نداشتن خط مشی مدون اعلام کرده اند.همچنین عمده ترین مشکلات استفاده از انواع فناوریهای اطلاعاتی از نظر کتابداران، عدم برخورداری از آموزش کافی، عدم شناسایی و فراهم آوری منابع و عدم تسلط کتابداران به زبان انگلیسی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

894 - سنجش کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از دید کاربران با استفاده از مدل لایب کوال
حمید مقدسی سعیده ولی زاده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از دیدگاه کاربران، با استفاده از مدل لایب کوال در سه سطح حداقل، حداکثر و واقعی انجام گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی بوده است. داده ها از طریق پرسشنامه لا أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از دیدگاه کاربران، با استفاده از مدل لایب کوال در سه سطح حداقل، حداکثر و واقعی انجام گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی بوده است. داده ها از طریق پرسشنامه لایب کوال جمع آوری گردید. روش نمونه گیری بصورت تصادفی و حجم نمونه از طریق جدول برآورد حجم نمونه کرجی و مورگان تعداد 224 نفر تعیین شد. جامعة آماری این پژوهش، کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شامل تمامی دانشجویان، در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می باشد. یافته ها: خواسته های کاربران حتی در سطح حداقل نیز برآورده نشده است و با سطح مطلوب و حداکثر انتظارات کاربران، تفاوت قابل ملاحظه ای وجود دارد. همچنین، بیشترین نارضایتی مربوط به بعد اثر گذاری خدمات می باشد. نتیجه گیری: بین انتظارات کاربران و خدمات ارائه شده از سوی کتابخانة مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تفاوت معناداری وجود دارد و کتابخانه مذکور از دید کاربران خود، عملکرد مطلوبی نداشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

895 - مدیریت منابع الکترونیک در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر تهران
یعقوب نوروزی احمد نورپور

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های مدیریت مجموعه منابع الکترونیک در کتابخانه‌های دانشگاهی تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مسئولین کتابخانه‌های دانشگاهی دولتی مستقر در شهر تهران است که 15 أکثر

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های مدیریت مجموعه منابع الکترونیک در کتابخانه‌های دانشگاهی تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مسئولین کتابخانه‌های دانشگاهی دولتی مستقر در شهر تهران است که 15 نفر هستند. گردآوری داده‌ها توسط پرسش‌نامه محقق ساخته با ضریب آلفای کرونباخ 95/. صورت گرفت که در هفت بخش(خط مشی، بودجه اختصاصی، سفارش و تهیه، ارزشیابی و وجین، حفاظت و دسترسی) و شامل28 مؤلفه بود. در تجزیه تحلیل داده‌ها نیز از روش‌های آماری توضیفی و تحلیلی از جمله آزمون t تک متغیره استفاده شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در بررسی کتابخانه‌ها به لحاظ خط مشی، (7/86 ) درصد آنها دارای خط مشی مشخصی برای منابع الکترونیک و 7/86 درصد از کتابخانه‌ها بودجه مشخصی برای منابع الکترونیک وجود دارد. هم‌چنین روش تهیه منابع با (4/44) درصد از طریق کنسرسیوم‌هاست. ضمن اینکه در تعدادی از کتابخانه‌ها (6/46) درصد عمل وجین منابع الکترونیک صورت نمی‌گیرد. در زمینه دسترس پذیری نیز بیشترین نوع آن (7/38) مربوط به برگزاری دوره آشنایی با کتابخانه است. اصالت/ارزش: با توجه به اهمیت و رشد روزافزون منابع الکترونیکی نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند در بهبود کیفیت مدیریت مجموعه منابع الکترونیکی مؤثر باشد. هم‌چنین می‌توان با مقایسه نتایج حاصله نگاه دقیق تر و برنامه ریزی بهتری در این زمینه در کتابخانه‌های دانشگاهی داشت و با الگو قرار دادن کتابخانه‌های موفق مدیریت بهتری را در مورد منابع الکترونیک انجام داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

896 - سنجش رابطه معنویت در محیط کار و تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
فاطمه نوشین فرد آزیتا خدابخش

هدف: هدف اصلی از این پژوهش سنجش رابطه معنویت در محیط کار و تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی- تحلیلی است. جامعه پژوهش را مدیران و کارمندان سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده‌ا أکثر

هدف: هدف اصلی از این پژوهش سنجش رابطه معنویت در محیط کار و تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی- تحلیلی است. جامعه پژوهش را مدیران و کارمندان سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده‌اند و نمونه مورد پژوهش 260 نفر بوده است که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش‌نامه بوده است و از دو پرسش‌نامه معنویت در کار و تعالی سازمانی استفاده شده است. با توجه به اینکه ضریب آلفای کرونباخ برای دو پرسش‌نامه به ترتیب 789/0 و 856/0 بدست آمد، پایایی ابزار مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی توسط نرم افزار اس. پی. اس. اس. انجام شد. یافته‌ها: نشان می‌دهد که در کل، معنویت در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران دارای میانگین 27/69 نسبت به حداقل نمره (32) و حداکثر نمره (86) است. همچنین معنویت در کار در سطح فردی دارای میانگین 5/22، در سطح گروهی میانگین 04/24 و در سطح سازمانی میانگین 72/22 بوده است و نمایانگر آن است که کتابخانه ملی از سطح به نسبت بالای معنویت در محیط کار برخوردار است. تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با میانگین 03/217، نسبت به حداقل نمره (144) و حداکثر نمره (289) در وضعیت خوبی قرار دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه معنویت در محیط کار در سطح گروهی بیشتر از دو سطح فردی و سازمانی است. این امر بیانگر احساس همبستگی بیشتر در میان کارکنان است لیکن، لازم است به علل پایین بودن معنویت در دو سطح دیگر پرداخته شود. به طور کلی با توجه به نتایج پژوهش می‌توان اذعان داشت که بین معنویت در محیط کار با تعالی سازمانی در کتابخانه ملی ایران رابطه معنی‌داری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

897 - ارائه الگویی برای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاهی ایران براساس تحلیل محتوای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاه های برتر دنیا
فاطمه نوشین فرد آزاده اسماعیل زاده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگو برای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاهی ایران به تحلیل محتوای میز مرجع دیجیتال کتابخانه دانشگاه های برتر دنیا می پردازد. روش شناسی: ابتدا با استفاده از روش تحلیل محتوا، 16 میز مرجع دیجیتالی کتابخانه های دانشگاههای برتر دنیا مورد برر أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگو برای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاهی ایران به تحلیل محتوای میز مرجع دیجیتال کتابخانه دانشگاه های برتر دنیا می پردازد. روش شناسی: ابتدا با استفاده از روش تحلیل محتوا، 16 میز مرجع دیجیتالی کتابخانه های دانشگاههای برتر دنیا مورد بررسی قرار گرفت و پس از حذف موارد مشابه و مترادف، جمعاً 30 ویژگی استخراج شد و از طریق روش دلفی از صاحبنظران در مورد آنها نظرخواهی شد. در نهایت، با اعمال حداقل میانگین 4، 26 ویژگی برای طراحی میز مرجع انتخاب و در الگوی پیشنهادی اعمال گردید. همچنین کتابخانه های دانشگاه های ایران که دارای میز مرجع دیجیتال بودند و تعداد آنها 13 کتابخانه بود با استفاده از سیاهه وارسی فوق مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که پنج ویژگی محتوایی نام و نام خانوادگی کاربر، شماره تلفن، نشانی پست الکترونیکی، پرسش کاربر، ارسال سوال به صورت تلفنی، پست الکترونیکی، مصاحبه(ارتباط کلامی) با 100 درصد بالاترین درصد؛ و دو ویژگی محتوایی شماره نمابر، ارائه شناسه کاربری و کلمه عبور از طرف کتابخانه برای دسترسی کاربر به اطلاعاتی که حجم زیادی دارند با 5/12 درصد پایین ترین درصد در میز مرجع دیجیتال کلیه کتابخانه های دانشگاهی برتر دنیا بودند. دو ویژگی راهنمای استفاده از میز مرجع دیجیتال و پرسش کاربر با میانگین 80/4 بالاترین میانگین و ویژگی نشانی پستی کاربر با میانگین 47/3 کمترین میزان اهمیت را در میان ویژگی های برگزیده برای میز مرجع داشته است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان چنین استنباط کرد که درصد بسیار کمی از کتابخانه های دانشگاهی ایران دارای میز مرجع دیجیتال هستند و این تعداد نیز از لحاظ دارا بودن ویژگی های محتوایی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. از این رو لازم است کتابخانه های دانشگاهی در کشور با راه اندازی میز مرجع دیجیتال کاربران را در بهره گیری گسترده تر از خدمات کتابخانه یاری رسانند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

898 - طراحی کتابخانه دیجیتال شبکه ملی فناوری نانو
سحر مهربان حجت الله حسن لاریجانی

این پژوهش به امکان سنجی و طراحی نظام جامع گردآوری، پردازش و اشاعه اطلاعات علمی در زمینه فناوری نانو در کشور می پردازد. در این پژوهش، ستاد ویژه فناوری نانو، مدیران این مرکز و حدود 3230 نفر از محققین و متخصصین در زمینه فناوری نانو در سطح کشور به عنوان جامعه پژوهش در نظر گ أکثر

این پژوهش به امکان سنجی و طراحی نظام جامع گردآوری، پردازش و اشاعه اطلاعات علمی در زمینه فناوری نانو در کشور می پردازد. در این پژوهش، ستاد ویژه فناوری نانو، مدیران این مرکز و حدود 3230 نفر از محققین و متخصصین در زمینه فناوری نانو در سطح کشور به عنوان جامعه پژوهش در نظر گرفته شده اند. در مرحله اول، این پژوهش به وسیله مشاهده و مصاحبه به بررسی وضع موجود نظام اطلاعات علمی فناوری نانو در ایران می پردازد، سپس با پرسشنامه نیازهای اطلاعاتی کاربران بررسی می شود و در مرحله بعد نظام اطلاعاتی مناسب طراحی می شود. این تحقیق از نوع روش ساخت یافته تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که 58% کاربران برای برطرف کردن نیازهای اطلاعاتی خود به مراکز دانشگاهی و31%آنها به مراکز پژوهشی و 11% به سایر مراکز مراجعه می کنند و 85% از کاربران در زمان و مکان مناسب به اطلاعات علمی دسترسی ندارند. با توجه به پراکنده بودن کاربران در سراسر کشور، 89% مدیران خواستار گردآوری منابع دیجیتالی برای رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران بودند. از آنجائیکه نظامی واحد در کشور که به جمع آوری، پردازش، سازماندهی و اشاعه اطلاعات علمی فناوری نانو بپردازد وجود ندارد؛ و با توجه به نیازهای اطلاعاتی کاربران و اهداف سازمان مادر و خواسته های مدیران، کتابخانه دیجیتالی فناوری نانو تحت شبکه با نیروی انسانی، بودجه، منابع الکترونیکی پیوسته، تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری و ... به حد استانداردهای ذکر شده در این پژوهش طراحی می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

899 - بررسی میزان کاربرد اینترنت در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر قم
یعقوب نوروزی عبدالباقر امانی علیرضا اسفندیاری مقدم

هدف اصلی از این تحقیق شناساندن استفاده و بهره وری از اینترنت در بین کتابخانه های دانشگاهی شهر قم است. روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. جامعۀ پژوهش شامل کلیه کتابخانه های دانشگاهی شهر قم که از ابتدای فروردین تا 15 تیرماه سال 1388 از اینترنت دانشگاه استفاده می کردند می باشد. أکثر

هدف اصلی از این تحقیق شناساندن استفاده و بهره وری از اینترنت در بین کتابخانه های دانشگاهی شهر قم است. روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. جامعۀ پژوهش شامل کلیه کتابخانه های دانشگاهی شهر قم که از ابتدای فروردین تا 15 تیرماه سال 1388 از اینترنت دانشگاه استفاده می کردند می باشد. که تعداد این کتابخانه ها 17 کتابخانه (59 کتابدار) می باشد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اینترنت در بخش مرجع و اطلاع رسانی کتابخانه نقش پررنگ و در بخش امانت کتابخانه های دانشگاهی جامعه مورد بررسی کمترین نقش را دارد. 8/45 درصد کتابداران کتابخانه های دانشگاهی جامعه مورد بررسی عدم آَشنایی با اینترنت و کاربردهای آن را دلایل عدم استفاده کتابداران از اینترنت در خدمات اطلاع رسانی ذکر کرده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

900 - بررسی نگرش کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش
حسن صیامیان افسانه شهرابی فهیمه باب الحوائجی

هدف: هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن از روش تحقیق پیمایشی -‌ تحلیلی استفاده شده است. کتابداران رسمی و پیمانی کتابخانه‌های عمومی استان مازنداران 110 (نفر) أکثر

هدف: هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن از روش تحقیق پیمایشی -‌ تحلیلی استفاده شده است. کتابداران رسمی و پیمانی کتابخانه‌های عمومی استان مازنداران 110 (نفر) کل جامعه پژوهش را تشکیل می‌دهند. این تحقیق در سال 1389 با ابزار پرسش‌نامه نگرش به مدیریت دانش و اشتراک دانش سنجیده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین نگرش به مدیریت دانش کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران با اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین اعتماد کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران و همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین گشاده رویی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران با همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین سیستم‌های پاداش در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران و همکاری کتابداران در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه به توسعه همکاری بیشتر بین کتابداران برای ارتقاء مدیریت دانش، همکاری و اشتراک دانش تأکید دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

901 - تاثیر آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای شغلی کارکنان کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز
مهسا یغمایی

هدف: هدف از این تحقیق بررسی تاثیر آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای شغلی کارکنان کتابخانه های عمومی شهر تبریز و متغیرهای موثر برآن می‌باشد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی ـ توصیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه با طیف پاسخگویی لیکرت که سؤالات آن بر اساس متغییرهای موجود أکثر

هدف: هدف از این تحقیق بررسی تاثیر آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای شغلی کارکنان کتابخانه های عمومی شهر تبریز و متغیرهای موثر برآن می‌باشد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی ـ توصیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه با طیف پاسخگویی لیکرت که سؤالات آن بر اساس متغییرهای موجود در فرضیه شکل گرفته؛ و از طریق آیین نامه‌ها، گزارشات،مصاحبه تلفنی و مراجعه حضوری به کتابخانه‌های عمومی و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان انجام شده است. جامعه مورد پژوهش تمامی کارکنان کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز (18کتابخانه)که آموزش‌های ضمن خدمت را سپری کرده‌اند، که از 96 پرسشنامه توزیع شده تنها 50 پرسشنامه قابل استفاده بوده که از طریق نرم‌افزار spss17 و Excel2007 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: از تعداد کل پاسخ دهندگان 56% آنها با افزایش قدرت تجزیه و تحلیل مسائل کاری، 38% با استفاده مناسب و صحیح از فرصتها و امکانات،60% با افزایش مهارتهای کارکنان در ارائه خدمات،48% با افزایش ابتکارعمل، 50% با افزایش علاقه کارکنان به خدمت نسبت به قبل، 44% با تسریع در تصمیمگیری‌های کارکنان موافقند و 48% آموزش ضمن خدمت را براساس حل مسائل واقعی کتابخانه می‌دانند. دیکشنری - مشاهده فرهنگ لغت با جزئیات 1.اسم 1.فرد 2.شخص 2.صفت 1.فردی 2.تک 3.منحصر بفرد 4.متعلق بفرد نتیجه‌گیری: براساس نتایج بدست آمده از آزمون t، فرضیه (آموزش ضمن خدمت مهارت‌های شغلی کارکنان را افزایش می‌دهد.) مورد تائید قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

902 - آینده نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران در افق 1404
نجلا حریری وحیده رضائی

هدف: از این پژوهش آینده‌نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در افق 1404 است که با بهره‌گیری از رویکردهای آینده‌پژوهانه انجام گرفته است. روش: پژوهش به روش مطالعه دلفی انجام شده است. برای تعیین مولفةها، سیاهه‌ای تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزا أکثر

هدف: از این پژوهش آینده‌نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در افق 1404 است که با بهره‌گیری از رویکردهای آینده‌پژوهانه انجام گرفته است. روش: پژوهش به روش مطالعه دلفی انجام شده است. برای تعیین مولفةها، سیاهه‌ای تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزان اهمیت هریک از مولفةهای آینده‌نگاری فناوری اطلاعات را از دیدگاه اعضای پنل دلفی مورد سنجش قرار می‌دهد. جامعه آماری پنل دلفی خبرگان، اساتید و مدیران فعال حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات و صاحب‌نظران آینده‌نگاری بوده که از بین آن‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند 25 نفر انتخاب گردیدند و 22 نفر از این متخصصان به پرسشنامه‌های دلفی پاسخ دادند. یافته‌ها: کتابخانه‌های دانشگاهی در آینده منابع الکترونیکی خود را توسعه داده و شبکه‌های خود را در زمینه استفاده از اینترنت و توسعه زیرساخت‌های آن گسترش خواهند داد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که در کتابخانه‌های دانشگاهی آینده پهنای باند دسترسی به اینترنت افزایش خواهد یافت و از شبکه اینترانت داخلی بهره‌مند خواهند شد و استفاده از فناوری سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در محیط پیوسته دانشگاه به عنوان منبع مهم برای مجامع دانشگاهی خواهد بود. نتایج در مورد تأثیر روندهای تأثیرگذار بر روی عوامل کلیدی فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی آینده، نشان می‌دهد روند افزایش نرخ سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات، تأثیر شدید و در جهت مثبت و روند کاهش بودجه دانشگاه‌ها، بدون تأثیر خواهد بود. نتیجه‌گیری: در مجموع به نظر می‌رسد خبرگان کشور به آینده حوزه فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و سطح فناوری‌هایی که کتابخانه در افق 1404 به آن‌ها دست خواهد یافت، نگاه‌ امیدوارانه‌ای دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

903 - بررسی رابطه‌ی عوامل سازمانی با بهره‌وری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان همدان
کبری ونائیان مهدی محمدی فرنوش عظیمی خبازان

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ی عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان طبق الگوی عوامل سازمانی ریچارد ای. کوپلمان صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسش‌نامه ی أکثر

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ی عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان طبق الگوی عوامل سازمانی ریچارد ای. کوپلمان صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسش‌نامه ی محقق ساخته ی عوامل سازمانی و بهره وری می باشد. جامعه ی آماری، شامل همه ی کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان به تعداد 127 نفر است که به روش سرشماری پرسش‌نامه ها توزیع و در نهایت 97 پرسش‌نامه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 در سطح آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون های همبستگی Pearson، T-Test و ANOVA صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران در سطح (01/0P≤) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین بهره وری زنان و مردان کتابدار و بین بهره وری کتابداران با رشته ی تحصیلی کتابداری و غیرکتابداری در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود ندارد، در حالی‌که بین بهره وری کتابداران با مدرک تحصیلی دیپلم، کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: با ارتقاء عوامل سازمانی بهره وری کتابدازان نیز افزایش می یابد، لذا باید نسبت به تقویت عوامل سازمانی در کتابخانه‌های عمومی استان همدان اقدام شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

904 - بررسی رابطه جنسیت و رضایت شغلی با خلاقیت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی
یعقوب نوروزی علی چمرلو

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت و رضایت شغلی با خلاقیت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی است. روش پژوهش:پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی نیز در مراحل مختلف پژوهش استفاده شده است. أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت و رضایت شغلی با خلاقیت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی است. روش پژوهش:پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی نیز در مراحل مختلف پژوهش استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه رضایت شغلی و خلاقیت تورنس استفاده شده است. جامعه پژوهش نیز شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی می‌باشد که از این تعداد، 70 نفر(34 نفر مرد و 36 نفر زن) به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. یافته‌ها: پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات معلوم شد که بین خلاقیت و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی همبستگی معنی داری وجود ندارد. ولی از نظر خلاقیت بین کتابداران زن و مرد، تفاوت معنی داری در جهت برتری زنان نسبت به مردان وجود دارد. بر اساس فرضیه‌های پژوهش از نظر رضایت شغلی بین کتابداران زن و مرد تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین رضایت شغلی و خلاقیت در کتابداران زن رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، اما بین رضایت شغلی و خلاقیت در مردان کتابدار رابطه معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: بهره گیری از روش‌های تعین خلاقیت و رضایت شغلی در حوزه کتابخانه‌های عمومی با توجه به ماهیت آنها در ارائه خدمات به تمامی اقشار جامعه می‌تواند نتایج کمی و کیفی قابل توجهی را در پی داشته باشد. همچنین می‌توان اذعان داشت موضوع خلاقیت آنچنان که مورد توجه قرار نگرفته است. کتابداران مرد در این میان نسبت یه زنان از خلاقیت کمتری برخوردارند. از این رو پیشنهاد می‌شود در تعیین وظایف شغلی به این مقوله توجه شود. همچنین با توجه به رابطه بین رضایت شغلی و خلاقیت در بین زنان و عدم وجود این رابطه در بین کارکنان مرد، می‌توان تحلیل‌های ناشی از این مورد را در بین مردان نیز پیاده سازی کرد تا رضایتمندی بین مردان نیز افزایش یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

905 - عوامل مؤثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی اصفهان
ژاله فاضلی نجف آبادی احمد شعبانی سعید رجایی پور هادی شریف مقدم

هدف: هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان می باشد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان و کتا أکثر

هدف: هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان می باشد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (169نفر) تشکیل داده، و حجم نمونه 112 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و با نرم افزار اس. پی. اس. اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان تأثیر کلیه مؤلفه ها بیش تر از سطح متوسط می باشد. نتایج حاصل از t2 هتلینگ نشان می دهد که میزان تأثیر مؤلفه امکان جستجوی کلید واژه ای بیش تر و میزان تأثیر مؤلفه اجازه جستجوی هم زمان کم تر از بقیه مؤلفه ها است. هم چنین نتایج یافته ها نشان می دهد که بین نظرات پاسخگویان بر حسب ویژگی جمعیت شناختی محل خدمت، تفاوت میانگین ها معنادار است (p<0/05). نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش در ارتقاء خصوصیات و امکانات صفحه رابط جستجوی دیجیتال کتابخانه ها قابل استفاده می باشد. این بهره برداری می تواند باعث بهبود کیفیت جستجو و بازیابی منابع و اطلاعات علمی مفید و مرتبط به موضوع کاربران و صرفه جویی در وقت و هزینه‌ها شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

906 - تعیین آسیب‌های جسمی ناشی از کار از نظر اصول ارگونومی در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان
زهره میرحسینی ندا قلی زاده

هدف: پژوهش حاضر به بررسی آسیب‌های جسمی ناشی از کار از نظر اصول ارگونومی(مهندسی فاکتورهای انسانی) در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان می پردازد. روش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی می‌باشد.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه سازمان یافته در سه بخش دموگرافی أکثر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی آسیب‌های جسمی ناشی از کار از نظر اصول ارگونومی(مهندسی فاکتورهای انسانی) در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان می پردازد. روش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی می‌باشد.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه سازمان یافته در سه بخش دموگرافیک، نوردیک و تجهیزات کتابخانه و شرایط محیط کار می‌باشد.تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t انجام شده است. کلیه کتابداران جامعه مورد بررسی، 150نفر می‌باشد که مورد سوال قرار گرفتند ولی از میان آنها 140 نفر93% پاسخ داده‌اند. یافته‌ها: میزان آسیب‌های جسمی ناشی از کار بر حسب بخش کاری عبارتند از: مدیریت 58/34%، امانت 67/32%، خدمات فنی 28%، نشریات 77/17%، پایان نامه‌ها 11/11% می‌باشد. میزان آسیب‌های جسمی کتابدارانی که در بخش‌های دیگر کار می کنند 84/26%، و کتابدارانی که در چند بخش به طور همزمان مشغول به کار بودند 43/37% می‌باشد. به طور کلی میزان آسیب‌های جسمی ناشی از کار در 12ماه 42/41%، 3ماه 95/29% و در یک هفته 74/21% بوده است. در میان کتابداران مورد بررسی میزان غیبت ناشی از کار7/7% و میزان مراجعه به پزشک2/6% می‌باشد. نتایج: نتایج کلی نشان می‌دهد بین سن، سابقه کار، انجام فعالیت ورزشی با آسیب‌های جسمی ناشی از کار در جامعه مورد بررسی رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی بین جنس، ساعات کار روزانه(به دلیل یکسان بودن ساعات کاری، باساعات کار روزانه 8-7ساعت در روز) و تجهیزات کتابخانه و شرایط محیط کار(به دلیل یکسان بودن و رعایت استانداردهای موجود در ایران در آنها) با آسیب‌های جسمی ناشی از کار در میان کتابداران مورد مطالعه رابطه معناداری وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

907 - معلم در مثنوی
ثریا رازقی خدیجه شیرازی

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

908 - دریافتی از شعر نشانی سهراب سپهری
غلامرضا داودی پور

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

909 - مضمون هبوط آدم (ع) در غزلیات حافظ
سید قادر لاهوتی

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

910 - بررسی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضاهای مسکونی (نمونۀ موردی: ارسی‌خانۀ تهران)
سیده مریم مجتبوی کیانا نیکبخت

نور جوهر خوانش هستی است و ارسی، پنجره‌ای است رو به نور. ارسی از عهد صفویه به این سو در تاریخ هنر، به شهرت رسیده و به عنوان یکی از اجزای هنرهای سنتی ایران در معماری بناها، نقشی چندبعدی داشته است، اما در گذر از معماری سنتی به معماری مدرن در آستانۀ فراموشی قرار گرفته است. أکثر

نور جوهر خوانش هستی است و ارسی، پنجره‌ای است رو به نور. ارسی از عهد صفویه به این سو در تاریخ هنر، به شهرت رسیده و به عنوان یکی از اجزای هنرهای سنتی ایران در معماری بناها، نقشی چندبعدی داشته است، اما در گذر از معماری سنتی به معماری مدرن در آستانۀ فراموشی قرار گرفته است. بنابراین ضروری است کارکردهای ارسی در معماری سنتی ایران بررسی و ویژگی‌های آن را مورد بازشناسی قرار گیرد تا معماران معاصر بتوانند آن را جوهره و دستمایۀ طراحی فضاهای معاصر قرار دهند. هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضای مسکونی و بررسی نحوه تأثیر عنصر ارسی در نمونۀ مورد بررسی (خانۀ ارسی تهران) می‌باشد. تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی است که در پروسه پیشبرد پژوهش، از روش بررسی نمونه موردی (تک نمونه) و در راستای جمع‌آوری متون از تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی بهره گرفته شد؛ به گونه ای که در بخش اول تحقیق (چارچوب نظری تحقیق) از مفهوم به مصداق و در بخش دوم که شامل بررسی نمونۀ موردی است، از مصداق به مفهوم پرداخته شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد، ارسی در خانه‌های سنتی شش کارکرد (ارتقاء سلامت، ایجاد آسایش حرارتی، تزئین، افزایش‌دهندۀ حریم شخصی، ارتقاء انعطاف‌پذیری و تأمین نور و منظر) را به عهده داشته است. در نمونۀ موردی از ارسی مدرن جهت طراحی فضاهای داخلی و طراحی پوستۀ نما بهره برده شده و پنجره‌های ارسی هر شش کارکرد را پاسخ داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

911 - بررسی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضاهای مسکونی (نمونۀ موردی: ارسی‌خانۀ تهران)
سیده مریم مجتبوی کیانا نیکبخت

نور جوهر خوانش هستی است و ارسی، پنجره‌ای است رو به نور. ارسی از عهد صفویه به این سو در تاریخ هنر، به شهرت رسیده و به عنوان یکی از اجزای هنرهای سنتی ایران در معماری بناها، نقشی چندبعدی داشته است. اما در گذر از معماری سنتی به معماری مدرن در آستانۀ فراموشی قرار گرفته است. أکثر

نور جوهر خوانش هستی است و ارسی، پنجره‌ای است رو به نور. ارسی از عهد صفویه به این سو در تاریخ هنر، به شهرت رسیده و به عنوان یکی از اجزای هنرهای سنتی ایران در معماری بناها، نقشی چندبعدی داشته است. اما در گذر از معماری سنتی به معماری مدرن در آستانۀ فراموشی قرار گرفته است. بنابراین ضروری است کارکردهای ارسی در معماری سنتی ایران بررسی و ویژگی‌های آن را مورد بازشناسی قرار گیرد تا معماران معاصر بتوانند آن را جوهره و دستمایۀ طراحی فضاهای معاصر قرار دهند. هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضای مسکونی و بررسی نحوه تأثیر عنصر ارسی در نمونۀ مورد بررسی (خانۀ ارسی تهران) می‌باشد. تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی است که در پروسه پیشبرد پژوهش، از روش بررسی نمونه موردی (تک نمونه) و در راستای جمع‌آوری متون از تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی بهره گرفته شد؛ به گونه ای که در بخش اول تحقیق (چارچوب نظری تحقیق) از مفهوم به مصداق و در بخش دوم که شامل بررسی نمونۀ موردی است، از مصداق به مفهوم پرداخته شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد، ارسی در خانه‌های سنتی شش کارکرد (ارتقاء سلامت، ایجاد آسایش حرارتی، تزئین، افزایش‌دهندۀ حریم شخصی، ارتقاء انعطاف‌پذیری و تأمین نور و منظر) را به عهده داشته است. در نمونۀ موردی از ارسی مدرن جهت طراحی فضاهای داخلی و طراحی پوستۀ نما بهره برده شده و پنجره‌های ارسی هر شش کارکرد را پاسخ داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

912 - ارزیابی خطر فلزات سنگین جیوه، کادمیوم، سرب و آرسنیک در دو گونه ماهی شیربت (Tor grypus) و سیاه ماهی (Capoeta capoeta) در رودخانه حله بوشهر
لاله رومیانی محمد ولایت زاده

امروزه آلاینده های زیست محیطی فلزات سنگین توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است و به عنوان یکی از عوامل مهم تهدیدکننده انسان در بسیاری از مناطق محسوب می شوند. این تحقیق در سال 1393 به منظور تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه سیاه أکثر

امروزه آلاینده های زیست محیطی فلزات سنگین توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است و به عنوان یکی از عوامل مهم تهدیدکننده انسان در بسیاری از مناطق محسوب می شوند. این تحقیق در سال 1393 به منظور تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه سیاه ماهی (Capoeta capoeta) و ماهی شیربت (Tor grypus) در رودخانه حله استان بوشهر انجام شد.60 قطعه ماهی به صورت تصادفی از روخانه حله صید شدند. میزان فلزات سنگین در عضله ماهیان پس از عملیات هضم شیمیایی، توسط دستگاه جذب اتمی پرکین المر مدل 4100 تعیین شد. دامنه غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب،کادمیوم و آرسنیک در دو گونه ماهی به ترتیب 0755/0-0604/0، 255/0-213/0، 134/0-108/0 و 142/0-109/0 میلی گرم در کیلوگرم بود. میزان سرب در عضله دو گونه ماهی شیربت و سیاه ماهی نسبت به سایر فلزات سنگین بالاتر بود. همچنین پایین ترین میزان فلز مربوط به عنصر جیوه بود. میزان فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه در عضله ماهی شیربت نسبت به عضله سیاه ماهی بالاتر بود. میزان فلزات سنگین در عضله این دو گونه ماهی در مقایسه با استانداردها نظیر سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا، وزارت کشاورزی ـ شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا پایین تر بود. به طور کلی ماهی شیربت و سیاه ماهی رودخانه حله استان بوشهر جهت مصرف انسانی مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما برای کودکان خطرناک می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

913 - بررسی تاثیر رفتار کارآفرینانه بر قصد ترک کارآفرینی در کارخانه‌های نوآوری و مراکز رشد تهران
حسین فرج نژاد فواد ظریفی

این پژوهش به بررسی رفتارکارآفرینانه بر قصد ترک کارآفرینی در کارخانه‌های نوآوری و مراکز رشد تهران می‌پردازد. این تحقیق را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده‌های مورد نظر می‌توان در زمره تحقیقات توصیفی به شمار آورد؛ و چون داده‌های مورد نظر از طریق نمونه گیری از جامعه، برای أکثر

این پژوهش به بررسی رفتارکارآفرینانه بر قصد ترک کارآفرینی در کارخانه‌های نوآوری و مراکز رشد تهران می‌پردازد. این تحقیق را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده‌های مورد نظر می‌توان در زمره تحقیقات توصیفی به شمار آورد؛ و چون داده‌های مورد نظر از طریق نمونه گیری از جامعه، برای بررسی ویژگیهای جامعه آماری جمع آوری می‌شود، این تحقیق از شاخه پیمایشی بوده که به شیوه مقطعی صورت می‌پذیرد. نتایجی که از جامعه مورد مطالعه به دست می‌آید، مبنای توصیه و پیشنهادهایی برای کارآفرینان نوپا فعال در مراکز رشد و کارخانه‌های نوآوری و همچنین سیاستگذاران حوزه کارآفرینی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. لذا از این جهت نیز این تحقیق کاربردی محسوب می‌شود. جامعه آماری در این تحقیق، کلیه کارآفرینان فعال در کارخانه‌های نوآوری و مراکز رشد می‌باشند، که تعداد آنها 342 نفر می‌باشد. به منظور نمونه گیری، از روش نمونه گیری طبقه‌ای تصادفی استفاده می‌شود. به منظور نمونه گیری از جدول کرجسی – مورگان استفاده می‌شود. که بر اساس این جدول، تعداد نمونه برابر با 181 نفر می‌باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش ابتدا در بخش اول از آمار توصیفی استفاده شده است. در بخش دوم نیز به منظور آزمون فرضیه ها و سوالات تحقیق از آزمون کولموگروف- اسمیرنف، تحلیل عاملی تأییدی و مدل یابی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیات استفاده شد. با توجه به خروجی نرم افزار آموس در مدل ساختاری تحقیق، 40.3 درصد از متغیر کارگرایی، 52.5 درصد از عدم لذت از کارآفرینی و 44.6 از قصد ترک کارآفرینی توسط متغیرهای مستقل پیش بینی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

914 - رابطه دینامیکی میان مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی و انتشار گازهای گلخانه ای در ایران
مریم خوشنویس اسما شیری اعظم شیری

رابطه بین علیت مصرف انرژی و رشد اقتصادی یکی از موضوعات مهم اقتصاد انرژی است که بسیار مورد مطالعهقرار گرفته است. با این حال مطالعات قبلی در ایران رفتار غیر خطی این دو متغیر که می تواند به عنوان نتیجه ای ازشکست های ساختاری باشد را نادیده گرفته اند. در این مقاله مدل رگرسیو أکثر

رابطه بین علیت مصرف انرژی و رشد اقتصادی یکی از موضوعات مهم اقتصاد انرژی است که بسیار مورد مطالعهقرار گرفته است. با این حال مطالعات قبلی در ایران رفتار غیر خطی این دو متغیر که می تواند به عنوان نتیجه ای ازشکست های ساختاری باشد را نادیده گرفته اند. در این مقاله مدل رگرسیونی خودبردار پارامترهای زمان با نوساناتاحتمال ) TVP-VAR ( مورد استفاده قرار می گیرد تا پویایی میان دوره ای را بین تولید ناخالص داخلی واقعی ایران)نفت، غیر نفت(، مصرف برق و میزان انتشار گاز های گلخانه ای در سال های 0794 4102 بررسی کند. تحلیل -پاسخ های پیاپی متغیر زمانی تولید ناخالص داخلی، مصرف برق و انتشار گاز های گلخانه ای به شوک های ساختارینشان می دهد که این پاسخ ها به میزان شدت نوسانات ساختاری تولید ناخالص داخلی، مصرف برق و شوک انتشارگازهای گلخانه ای بستگی دارد و می توان به وجود یک رابطه غیر خطی یک طرفه، از مصرف انرژی به رشداقتصادی دست یافت.این یافته به این معنی است که صاحبان تصمیم باید در سیاست های انرژی، نوسانات بالا وپایین تولید ناخالص داخلی واقعی، شوک های الکتریکی، انتشار گازهای گلخانه ای و روابط الگوهای متغیر زمانیتولید ناخالص داخلی واقعی، مصرف برق و انتشار گازهای گلخانه ای را در نظر بگیرند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

915 - مطالعه تطبیقی خانه سنتی صالحی شیراز با خانه صفر انرژی بیتنا (خانه ما) در قطر از منظر بهینه‌سازی مصرف انرژی در اقلیم‌های گرم
مرجان دعایی محبوب خاکسارحقانی مهسا اسمعیلی مریم کبیریان دهکردی

بیان مساله: خانه سنتی بخشی از تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان محسوب می شود. از جمله ویژگی های خانه سنتی، سقف بلند، پنجره های رنگی، حیاط، حوض، ایوان و... میتوان اشاره کرد. در معماری سنتی همواره از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا برای جبران اختلاف دمای شب و روز استفاده می‌شده است. د أکثر

بیان مساله: خانه سنتی بخشی از تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان محسوب می شود. از جمله ویژگی های خانه سنتی، سقف بلند، پنجره های رنگی، حیاط، حوض، ایوان و... میتوان اشاره کرد. در معماری سنتی همواره از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا برای جبران اختلاف دمای شب و روز استفاده می‌شده است. در معماری سنتی همواره با استفاده از ایجاد کوران هوا توسط عناصری مانند بادگیر و بازشوها در بالاترین ارتفاع تهویه هوا به شکل طبیعی صورت می‌گرفته است. تغییرات آب و هوایی جهانی به‌عنوان علائم هشدار دهنده‌ای است که روز به روز توجه بیشتری را به خود جلب می‌کند. تاکنون اقدامات اثرگذار زیادی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای حفظ کره زمین انجام شده است و همچنان ادامه دارد. ساخت خانه انرژی صفر به استراتژی‌های زیادی نیاز دارد. این استراتژی‌ها می‌تواند در خانه‌های اقلیم گرم مورد استفاده قرار گیرند. استخراج راهکارهای اقلیمی اتخاذ شده در ساختمان‌های صفر انرژی در اقلیم گرم از اهمیت تحقیق است. هدف تحقیق: نکته اصلی دستیابی به یک خانه با انرژی صفر در اقلیم گرم، تأمین سایه و رطوبت لازم و کاهش اختلاف درجه حرارت روز و شب در ساختمان است. روش تحقیق: در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است و اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و از طریق مقالات و مطالعات میدانی جمع‌آوری ‌شده‌اند و استراتژی‌های بکار رفته در خانه‌ای انرژی صفر در قطر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. مهم‌ترین یافته‌ها تحقیق: به‌طورکلی، این پژوهش نشان داده است که کدام استراتژی‌ها یک خانه تک‌خانواری در مناطق گرم را به خانه انرژی صفر تبدیل می‌کند. مطالعات تجربی بسیار کمی برای آب‌وهوای گرم منتشر شده است. از این رو، این مطالعه با هدف پر کردن شکاف در دانش عملکرد انرژی در خانه‌های انرژی صفر واقع در اقلیم گرم انجام شده است و شرح و بررسی مفصل تمام این عوامل می‌تواند موضوع مطالعات آینده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

916 - ارتباط سبک تصمیم گیری مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه ای و نقش میانجی تعهد ورزشی
پیمان گل محمدی شهاب بهرامی حمید فروغی پور

هدف تحقیق، ارتباط سبک تصمیم گیری مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه ای و نقش میانجی تعهد ورزشی بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی که با استفاده از معادلات ساختاری انجام گردید. ورزشکاران زورخانه ای به تعداد 396 نفر که در مسابقات سال 1398 شرکت نمودند پرسشنامه های سبک تصمی أکثر

هدف تحقیق، ارتباط سبک تصمیم گیری مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه ای و نقش میانجی تعهد ورزشی بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی که با استفاده از معادلات ساختاری انجام گردید. ورزشکاران زورخانه ای به تعداد 396 نفر که در مسابقات سال 1398 شرکت نمودند پرسشنامه های سبک تصمیم گیری مربیان، تعهد ورزشی، و خلاقیت فردی راتکمیل کردند. داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی_استنباطی نظیر آزمون کشیدگی و چولگی، تحلیل عاملی تأییدی (روایی سازه) و تحلیل مسیر(مدل سازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان داد، سبک تصمیم گیری مربیان و مؤلفه های آن(دموکراتیک و آمرانه)، بر تعهد ورزشی و خلاقیت ورزشی ورزشکاران تاثیرگذار است. همچنین تعهد ورزشی به صورت کلی بر خلاقیت ورزشی ورزشکاران اثرگذار بود و نیز تاثیر نقش میانجی بین سبک تصمیم گیری مربیان با خلاقیت ورزشی ورزشکاران مورد تایید قرار گرفت. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که مربیان شاغل در ورزشهای زورخانه ای از سبک تصمیم گیری دموکراتیک استفاده کنند که با توجه به نقش رضایتمندی ورزشکاران در موفقیت فردی ورزشکار و تیم، استفاده از سبک تصمیم گیری مناسب برای ارتقای رضایتمندی آنها از سوی مربیان امری ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

917 - Home and Diasporic Belonging: Sam Selvon’s The Lonely Londoners and Hanif Kureishi’s The Buddha of Suburbia
Morteza Lak

10.30495/ttlt.2020.679018

The current paper examines the ways the concepts of ̳home‘ and ̳belonging‘ are conceived, accepted, and imagined by the characters of Sam Selvon‘s The Lonely Londoners (1956) and Hanif Kureishi‘s The Buddha of Suburbia (1990). Taken from two diff أکثر

The current paper examines the ways the concepts of ̳home‘ and ̳belonging‘ are conceived, accepted, and imagined by the characters of Sam Selvon‘s The Lonely Londoners (1956) and Hanif Kureishi‘s The Buddha of Suburbia (1990). Taken from two different but close-knit periods in twentieth-century Eng- land, the 1950s and the late 1970s, the novels represent the socio-political circumstances that formulated, and consolidated the discursive and ideological constructs, the operation of which had been aimed at im- peding the immigrant characters‘ conceptualisation of England as home. The paper explains the moments in the narratives that testify to the systematic discriminating and undermining practices via which the pro- tagonists‘ consciousness of home is destabilised, if not completely torpedoed. Employing postcolonial criticism as the theoretical framework, the current study unravels that although the British immigration policies in the periods in question encouraged multiculturalism, there was a handful of cultural and eco- nomic issues that practically impinged on the full realisation of such an anticipation. To this end, built upon the postcolonial theories of less acknowledged thinkers as Stuart Hall, Paul Gilroy, and Avtar Brah, whose theories enjoy identity- and race-related imbrications, the research underpins the transitory exposi- tion of the meaning of home, belonging, and diasporic nostalgia. It will demonstrate that the discursive representation of immigration proves that home and belonging are defined essentially not on the basis of multiculturalism, but on that of ideological and racial dogma, as the novels in question illustrate. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

918 - اسطوره و ادبیات مدرن
محمود طاووسی آمنه درودگر

بررسی نقش و جایگاه اسطوره‌ها در ادبیات مدرن و رویکرد تأمل‌برانگیز نویسندگان مدرنیست به بینش اسطوره‌ای، در عصر و زمانه‌ای که بی‌شک استیلای دانش در تمامی عرصه‌های تفکر و حیات، بی‌اعتباری مطلق چنین بینشی را گریزناپذیر می‌نماید، موضوعی است که محل تأمل مقالة پیش‌رو به‌شمار م أکثر

بررسی نقش و جایگاه اسطوره‌ها در ادبیات مدرن و رویکرد تأمل‌برانگیز نویسندگان مدرنیست به بینش اسطوره‌ای، در عصر و زمانه‌ای که بی‌شک استیلای دانش در تمامی عرصه‌های تفکر و حیات، بی‌اعتباری مطلق چنین بینشی را گریزناپذیر می‌نماید، موضوعی است که محل تأمل مقالة پیش‌رو به‌شمار می‌رود. بر مبنای ره‌یافت حاصل از این پژوهش، از جمله مهم‌ترین دلایل حضور اسطوره‌های کهن در پیکرة آثار ادبی مدرن را می‌توان در موارد ذیل تبیین نمود: ماهیت مشترک اسطوره‌ها و تجارب بشری، تسری پیچیدگی‌های زندگی مدرن بر پیکرة آثار ادبی به یاری اسطوره‌ها، اعادة نظم در جهان اثر به مدد نظام‌های اسطوره‌ای، برساختن قهرمانی مدرن در برابر قهرمان اسطوره‌ای کلاسیک، تغییر نگرش انسان عصر مدرنیسم نسبت به ماهیت اسطوره‌ها و بازنگری و نقد برخی از ابعاد اسطوره‌های کلاسیک. پژوهشِ پیشِ رو به منظور دستیابی به نتایجِ یادشده، از شیوة توصیفی ـ تحلیلی و اتکا بر مطالعات کتابخانه‌ای بهره برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

919 - خورخه لوئیس بورخس و اسطورة گاومَرد (مینوتور) در داستان «خانه آستریون»
عبدالحسین فرزاد

داستان کوتاه خانه آستریون، یکی از داستان‌های زیبای معاصر است که خورخه لوئیس بورخس، نویسنده و شاعر آرژانتینی، آن را نوشته است. بورخس در این داستان عملی فرااسطوره‌ای انجام داده، بدین معنا که اسطوره‌ای جدید برمبنای اسطوره‌ای قدیم ساخته است. داستان، اسطورة مینوتور(گاومرد) ـ أکثر

داستان کوتاه خانه آستریون، یکی از داستان‌های زیبای معاصر است که خورخه لوئیس بورخس، نویسنده و شاعر آرژانتینی، آن را نوشته است. بورخس در این داستان عملی فرااسطوره‌ای انجام داده، بدین معنا که اسطوره‌ای جدید برمبنای اسطوره‌ای قدیم ساخته است. داستان، اسطورة مینوتور(گاومرد) ـ فرزند یکی از پادشاهان یونان ـ است. این هیولا مجازات پوزئیدون خدای دریاهاست که شاه مینوس به دلیل نافرمانی بدان مبتلا شده است. شاه مینوس برای رهایی از شرم، این فرزند عجیب و هولناکش را در لابیرنت یا هزارتویی زندانی می‌کند. این هیولای مردم‌خوار سرانجام به‌وسیلة تزئوس کشته می‌شود. بورخس در بازسازی این اسطوره خودش را درجای گاومرد قرارداده و با راوی اول شخص، داستان را به گونه‌ای دیگر روایت کرده است. آنچه از روایت بورخس برمی‌آید، این است که انسان معاصر در چنبر هزارتوهای مختلف که محصول تجدد امروزی است، گرفتاراست. بورخس در این داستان می‌کوشد مخاطبانش را به درون این هزارتوها بکشاند تا باور کنند که راه خروج از آنها آسان است و تنها اندکی جسارت می‌خواهد. در این پژوهش عمل فرااسطوره‌ای بورخس از داستان مینوتور نقد و بررسی می‌شود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

920 - اثربخشی آموزش مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر افسردگی، اضطراب و تنیدگی مادران دارای فرزند با نشانه های تضادورزی گستاخانه
فاطمه تجلّی حجّت ‌الله  جاویدی امیرهوشنگ مهریار سید احمد میرجعفری

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش گروهی با روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش افسردگی، اضطراب و تنیدگی مادران دارای فرزند با نشانه‌های تضادورزی گستاخانه بود.روش این پژوهش شبه‌تجربی با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. 4 مدرسه ابتدایی پسرانه دولتی با روش خوشه‌ای مرح أکثر

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش گروهی با روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش افسردگی، اضطراب و تنیدگی مادران دارای فرزند با نشانه‌های تضادورزی گستاخانه بود.روش این پژوهش شبه‌تجربی با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. 4 مدرسه ابتدایی پسرانه دولتی با روش خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند، سپس با روش غربالگری بر اساس سیاهه نشانه‌های مرضی کودک‌ـ فرم‌های معلم و والدین (اسپرافکین، گادو، سالیسبری، اشنایدر و لانی، 2002)، 40 مادر دارای فرزند با نشانه‌های تضادورزی گستاخانه، نمونه پژوهش را تشکیل دادند و به‌صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری جایگزین شدند. گروه‌ها به تصادف به دو گروه مداخله و گواه نامگذاری شدند. گروه مداخله،آموزشمدل‌شش وجهی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را دریافت کرد. شرکت‌کنندگان در سه مرحله سیاهه نشانه‌های مرضی کودک (اسپرافکین و دیگران، 2002) و مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی (لاویباند و لاویباند، 1995) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که در گروه مداخله، نشانه‌های افسردگی، اضطراب، و تنیدگی به‌طور معناداری کاهش یافته است. نتایج تحلیل کواریانس برای نشانه‌های تضادورزی گستاخانه فرزندان نیز نشان‌دهنده کاهش این نشانه‌ها در فرزندان بود. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که آموزش مدل شش‌وجهی درمانگری مبتنی بر پذیرش و تعهد، افسردگی، اضطراب و تنیدگی مادران و نشانه‌های تضادورزی گستاخانه فرزندان را کاهش می‌دهد. بنابراین، درمانگری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر متغیرهای مرتبط با سلامت مادران و فرزندان آن‌ها تأثیرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

921 - تنیدگی والدینی و سلامت عمومی : پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه‌دار دارای کودکان خردسال
پریرخ دادستان علی احمدی ازغندی حمیدرضا حسن‌آبادی

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین تنیدگی والدینی و سلامت عمومی در مادران دارای فرزندان خردسال و آزمودن روی‌آورد ضربه‌گیر اشتغال در یک بافت پر تنیدگی حرفه‌ای (پرستاری) اجرا شد. بدین منظور گروه نمونه‌ای به حجم 140 نفر (70 پرستار، 70 خانه‌دار) از مادران شهر رشت با روشهای أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین تنیدگی والدینی و سلامت عمومی در مادران دارای فرزندان خردسال و آزمودن روی‌آورد ضربه‌گیر اشتغال در یک بافت پر تنیدگی حرفه‌ای (پرستاری) اجرا شد. بدین منظور گروه نمونه‌ای به حجم 140 نفر (70 پرستار، 70 خانه‌دار) از مادران شهر رشت با روشهای نمونه‌گیری سهمیه‌ای (گروه پرستار) و در دسترس (گروه خانه‌دار) انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شاخص تنیدگی والدینی (PSI)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و یک پرسشنامه حاوی گزاره‌هایی برای کنترل برخی از متغیرها بودند. آزمودنیها در دو نوبت ابتدا به شاخص تنیدگی والدینی پاسخ دادند و سپس پرسشنامه سلامت عمومی را تکمیل کردند. نتایج نشان دادند که بین میزان سطوح تنیدگی والدینی دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد، اما تفاوت بین میزان سلامت عمومی دو گروه فقط در زیر ـ مقیاس افسردگی معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که اثر اصلی تنیدگی والدینی بر سلامت عمومی معنادار است. اشتغال در سلامت عمومی هیچ اثر معناداری ایجاد نمی‌کند در حالی که اثر متقابل بین اشتغال و تنیدگی والدینی بر سلامت عمومی معنادار است. بدین صورت که اشتغال اثر منفی تنیدگی والدینی بر سلامت مادر را تعدیل می‌کند. این یافته‌ها با توجیه اهمیت دوره خردسالی در تجربه تنیدگی مادران خانه‌دار، بر پیامدهای روانشناختی و جسمانی زیان‌آور این تنیدگی و ضرورت طرح برنامه‌های پیشگیرانه حمایتی تأکید می‌کنند و نقش تعدیل‌کننده اشتغال حتی در وضعیتهای تنیدگی‌زای حرفه‌ای مانند پرستاری را مورد تأیید قرار می‌دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

922 - بررسی بیولوژی تولید مثل ماهی سفید رودخانه ای Leuciscus cephalus در رودخانه بابلرود استان مازندران
آریا اشجع اردلان عبدالرحیم وثوقی الهام راد

این تحقیق از 15 شهریور ماه سال 1387 تا 15 مرداد ماه 1388 در رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر روی ماهی سفید رودخانه ای Leuciscus cephalus)) انجام گرفت. نمونه برداری ها به صورت ماهانه و با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 441 عدد ماهی سفید رودخانه ای صی أکثر

این تحقیق از 15 شهریور ماه سال 1387 تا 15 مرداد ماه 1388 در رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر روی ماهی سفید رودخانه ای Leuciscus cephalus)) انجام گرفت. نمونه برداری ها به صورت ماهانه و با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 441 عدد ماهی سفید رودخانه ای صید گردید. بیشترین تعداد ماهیان در مرحله 3 با فراوانی 02/21 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 6 رسیدگی جنسی با فراوانی 55/8 درصد قرار داشتند. از لحاظ جنسیت بیشترین تعداد ماهیان نر در مرحله 3 رسیدگی جنسی با فراوانی 55/20 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 6 رسیدگی جنسی با فراوانی 22/7 درصد جای گرفتند. در ماهیان ماده نیز بیشترین درصد آنها، در مرحله 3 رسیدگی جنسی با فراوانی 34/21 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 7 رسیدگی با فراوانی 70/8 درصد بودند. میانگین قطر تخمک در ماهیان ماده از آبان ماه تا اردیبهشت ماه روند کاملا صعودی داشت و میانگین قطر آن در اردیبهشت ماه به 90/1283/69 میکرون رسید. حداقل هم آوری مطلق 3005، حداکثر آن 13194 و میانگین آن 8038 عدد تخمک برآورد گردید. میانگین درصد شاخص رسیدگی جنسی (GSI) برای ماهیان سفیدرودخانه ای نر 94/047/1 درصد و برای ماهیان سفیدرودخانه ای ماده 83/195/2 درصد بدست آمد. میانگین ضریب کیفیت یا ضریب چاقی یا Cf برای ماهیان نر 14/012/1 و برای ماهیان سفید رودخانه ای ماده 15/017/1 بدست آمد. با توجه به این بررسی زمان تخمریزی ماهی سفید رودخانه ای از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است و نوع تخمریزی آنها به صورت یک مرحله ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

923 - بررسی پارامترهای فیزیکو شیمیایی و عناصر سنگین در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین
افتخار شیروانی مهدوی هدی پاسدار

تحقیق حاضر به منظور اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکو شیمیایی و فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین انجام گرفت. همچنین امکان همبستگی بین پارامترهای اندازه‌گیری شده با یکدیگر ونیز با فاصله ایستگاه‌ها بررسی شد. کمیت‌های اندازه‌گیری شده با أکثر

تحقیق حاضر به منظور اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکو شیمیایی و فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آب رودخانه جاجرود در ناحیه پارچین انجام گرفت. همچنین امکان همبستگی بین پارامترهای اندازه‌گیری شده با یکدیگر ونیز با فاصله ایستگاه‌ها بررسی شد. کمیت‌های اندازه‌گیری شده با استاندارد آب آشامیدنی و آب‌پرورش قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) از جهت شرب و آبزی پروری نیز مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری در بهمن ماه سال 1387 از 8 ایستگاه در مسافتی حدود 4 کیلومتر انجام شد و ایستگاه‌ها بر اساس روش نمونه‌برداری تصادفی و با در نظر گرفتن امکان دسترسی به محل‌های نمونه‌برداری انتخاب شدند. در نقاط مذکور نمونه‌های آب بر اساس روش‌های استاندارد تهیه و پارامترهای pH, EC, DO و دمای آب توسط دستگاه‌های پرتابل در محیط اندازه‌گیری و سنجش سایر پارامترها در آزمایشگاه انجام گرفت. به منظور اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی شعله ای استفاده گردید. نتایج بیانگر آن می‌باشد که موثرترین پارامترهای آب شامل دما، میزان کدورت، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی و pH بوده و میزان یون فسفات و کل مواد محلول (TDS) از این نظر در مرحله بعد قرار دارند. همچنین نمک کلسیم کلراید مهمترین نقش را در افزایش هدایت الکتریکی در آب منطقه مورد مطالعه داشته و نیز با حرکت به سمت ایستگاه‌های پایین‌تر رودخانه میزان هدایت الکتریکی افزایش و میزان یون نیترات کاهش می‌یابد. مقایسه پارامترهای فیزیکو شیمیایی آب منطقه مورد مطالعه با استاندارد آب آشامیدنی در ایران و آب پرورش قزل‌آلای رنگین‌کمان انجام شد و بر اساس آن میزان کدورت با حد مجاز استاندارد آب آشامیدنی در ایران تفاوت معنی دار)01/0 (P< و میزان کدورت، هدایت الکتریکی، یون کلراید و یون نیترات با استاندارد آب پرورش قزل‌آلای رنگین کمان تفاوت معنی‌دار )01/0 (P< را نشان داد که بر اساس این نتایج کاهش پارامترهای مذکور در آب از جهت شرب و آبزی پروری لازم می‌نماید. بررسی آب منطقه مورد مطالعه از نظر فلزات سنگین سرب، کادمیم، کروم و نیکل، میزان این فلزات را در آب بسیار کم مشخص نمود که ازاین جهت به منظور شرب و پرورش قزل‌آلای رنگین مناسب می‌باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

924 - بررسی برخی خصوصیات زیستی ماهی سفید رودخانه ای رودخانه بابلرود استان مازندران
آریا اشجع اردلان الهام راد احد رجبی

این تحقیق از 15 شهریور ماه سال 1387 تا 15 مرداد ماه 1388 در رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر روی ماهی سفید رودخانه ای Leuciscus cephalus)) انجام گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 441 عدد ماهی سفید رودخانه ای صید گ أکثر

این تحقیق از 15 شهریور ماه سال 1387 تا 15 مرداد ماه 1388 در رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر روی ماهی سفید رودخانه ای Leuciscus cephalus)) انجام گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 441 عدد ماهی سفید رودخانه ای صید گردید. نسبت جنسی نر به ماده، 1 به 41/1 بدست آمد. میانگین طول کل ماهیان سفید رودخانه ای صید شده حدود 81/296/165 میلی متر می باشد. حداکثر میانگین طول کل مربوط به اردیبهشت ماه با میانگین 32/386/190 میلی متر بوده و حداقل میانگین طول کل مربوط به آبان ماه با میانگین 70/265/137 میلی متر بوده است. میانگین طول چنگالی و وزن بدست آمده برای جنس نر به ترتیب 49/2672/139 میلی متر و 58/2118/43 گرم و این مقادیر برای جنس ماده به ترتیب06/3088/152 میلی متر و 08/2732/57 گرم بدست آمد. نتایج آنالیز واریانس یکطرفه بین میانگین طول چنگالی در دو جنس نر و ماده و میانگین وزن در دو جنس اختلاف معنی داری نشان داد(05/0> P). همبستگی مثبت بین طول چنگالی با وزن بدن در کل جمعیت مشاهده شد (950/0=2R). نمونه ها به 9 گروه سنی (+0، 1، +1، 2، +2، 3، +3، 4، +4) تعلق داشتند. بیشترین تعداد ماهیان سفید رودخانه ای در گروه سنی 2 (114 عدد) و کمترین تعداد ماهیان در گروه سنی +4 سال (6 عدد) بودند. میانگین درصد شاخص رسیدگی جنسی (GSI) برای ماهیان سفیدرودخانه ای نر 94/047/1 و برای ماهیان سفیدرودخانه ای ماده 83/195/2 بدست آمد. میانگین شاخص کبدی برای ماهیان سفیدرودخانه ای نر 49/073/0 و برای ماهیان سفیدرودخانه ای ماده71/008/1 بدست آمد. با توجه به این بررسی زمان تخمریزی ماهی سفید رودخانه ای از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است و نوع تخمریزی آنها به صورت دفعه ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

925 - تغییرات زمانی و مکانی عوامل غیر زیستی، کلروفیل-a و تولید اولیه پلاژیک در مصب رودخانه سفیدرود
محمدرضا رحیمی بشر عباس اسماعیلی ساری سید محمدرضا فاطمی شعبانعلی نظامی

مصب رودخانه سفیدرود بعنوان بزرگترین زیستگاه مصبی حوضه جنوبی دریای خزر در مطالعه حاضر مورد ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی، کلروفیل a و تولید اولیه قرار گرفته است. با توجه به نتایج بدست آمده محدوده آن از دهانه رودخانه حدود 5 کیلومتر تعیین و تمامی أکثر

مصب رودخانه سفیدرود بعنوان بزرگترین زیستگاه مصبی حوضه جنوبی دریای خزر در مطالعه حاضر مورد ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی، کلروفیل a و تولید اولیه قرار گرفته است. با توجه به نتایج بدست آمده محدوده آن از دهانه رودخانه حدود 5 کیلومتر تعیین و تمامی این بررسی ها از بالادست این محدوده تا دریا در طول یک سال (آبان 82 تا مهر 83) بصورت ماهانه در 5 ایستگاه انجام گرفته است. میانگین سالانه و انحراف معیار عوامل فیزیکی و شیمیایی، نشان دهنده میزان، درجه حرارت آب C˚6/8±2/17، شوری سطح آب 32/1±77/1 و شوری عمق 27/3±79/2 قسمت در هزار، کدورت 18/345±86/311 FTU ، عمق دید سکشی دیسک 33/25±5/36 سانتی متر، اکسیژن محلول 88/2±69/8 میلی گرم بر لیتر، آمونیوم 66/0±512/0 میلی گرم بر لیتر، سیلیکات 91/1±68/5 میلی گرم بر لیتر، فسفات کل 103/0±136/0 میلی گرم بر لیتر و کربن آلی کل 9/9±3/10 میلی گرم بر لیتر می باشد. میزان متوسط کلروفیل a نیز 45/7±44/4 میکروگرم بر لیتر تعیین شده که در ماههای تیر و مهر میزان آن قابل سنجش نبوده و بیشترین میزان آن 5/2±85/22 میکروگرم بر لیتر مربوط به ماه شهریور بوده و از نظر مکانی نیز بیشترین میزان آن در دهانه (ایستگاه 4) به میزان 65/10 ± 5/7 میکروگرم بر لیتر تعیین گردیده است. تولید اولیه این مصب در همین ایستگاه و به کمک روش بطریهای تاریک و روشن انجام گرفته و دارای متوسط سالانه تولید اولیه ناخالص 12/34±27/38 میلی گرم کربن بر متر مربع در ساعت و تولید اولیه خالص 9/289±6/201 میلی گرم کربن بر متر مربع در روز بوده که بیشترین میزان تولیدات اولیه در شهریور ماه و حداقل میزان آن نیز در مهرماه تعیین شده که دلیل اصلی این کاهش شدید، کدورت بالا آب تحت تأثیر خروجیهای سد منجیل بوده است. بر اساس آزمون آنالیز خوشه ای مهمترین عامل اثرگذار بر روی میزان کلروفیل a نیز دمای آب تعیین شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

926 - ارزیابی شاخص‌های فساد شیمیایی و میکروبی در دو نوع برگر تولید شده از ماهی و گوشت قرمز طی سه ماه نگهداری در دمای 18- درجه سانتی‌گراد
افشین فهیم سیده طوبی شفیقی مینا سیف زاده یاسمن اعتمادیان مونا خبازکار املشی

هدف از این مطالعه ارزیابی شاخص های فساد شیمیایی و میکروبی از قبیل میزان TVBN و پراکسید و نیز شمارش کلی باکتری های مزوفیل، کلی فرم استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی و سالمونلا در دو نوع برگر تولید شده از ماهی و گوشت قرمز طی سه ماه نگهداری در دمای 18- درجه سانتی گراد بوده أکثر

هدف از این مطالعه ارزیابی شاخص های فساد شیمیایی و میکروبی از قبیل میزان TVBN و پراکسید و نیز شمارش کلی باکتری های مزوفیل، کلی فرم استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی و سالمونلا در دو نوع برگر تولید شده از ماهی و گوشت قرمز طی سه ماه نگهداری در دمای 18- درجه سانتی گراد بوده است. ماهی فیتو فاگ و گوشت قرمز پس از خریداری بلافاصله همراه با یخ به آزمایشگاه مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان منتقل شد و آزمون های شیمیایی و میکروبی بر اساس روش استاندارد ملی ایران صورت گرفت. نتایج نشان داد با افزایش مدت زمان نگهداری برگر ماهی کپور نقره ای در سردخانه میزان TVB-N و پراکسید به طور معنی داری افزایش می یابد. میانگین (انحراف معیار) میزان TVB-N از 14/0± 6/12در زمان تولید به 14/0±4/15 میلی گرم درصد، پراکسید از صفر به 14/0± 33/1 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم در سه ماه نگهداری در سردخانه رسید. میزان TVB-N برگر گوشت تولیدی ابتدا 14/0±14 بود که در ماه های پس از آن به ترتیب 14/0±16 و 14/0±2/17 میلی گرم در صد گرم نمونه افزایش یافت تفاوت معنی داری بین میزان TVB-N برگر ماهی کپور نقره ای وبرگر گوشت قرمز طی ماه سوم نگهداری مشاهده شده است که در مقایسه با ماه های قبل از آن افزایش معنی داری را نشان می دهد (05/0 P< و 3d.f=). شمارش کلی باکتری های مزوفیل، کلی فرم و استافیلوکوکوس اورئوس در برگر خام تولید شده از گوشت ماهی نسبت به برگر تولید شده از گوشت قرمز کمتر بوده و به ترتیب میانگین این دو تیمار برای باکتریهای مزوفیل در ماه اول و برای باکتری های کلی فرم و استافیلوکوکوس اورئوس در ماه دوم از نظر آماری اختلاف معناداری نشان داد (05/0P<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

927 - مطالعه برخی خصوصیات زیستی ماهی رفتگر خاردار Cobitis taenia، شاخص آب های تمیز رودخانه تالار مازندران
آریا اشجع اردلان سهیل بهربر رضوان موسوی ندوشن صابر وطن دوست

در این بررسی برخی خصوصیات زیستی از جمله سن و رشد همچنین رشد وزنی و رشد طولی ماهی رفتگر خاردار، Cobitis taenia در رودخانه تالار مازندران مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی به مدت یک سال از مهرماه 1387 تا شهریورماه 1388، نمونه ها از دو ایستگاه کسلیان و تجونبه فاصله حدود 20 ک أکثر

در این بررسی برخی خصوصیات زیستی از جمله سن و رشد همچنین رشد وزنی و رشد طولی ماهی رفتگر خاردار، Cobitis taenia در رودخانه تالار مازندران مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی به مدت یک سال از مهرماه 1387 تا شهریورماه 1388، نمونه ها از دو ایستگاه کسلیان و تجونبه فاصله حدود 20 کیلومتر از یکدیگر در رودخانه مذکور بصورت ماهانه صید گردید. صید با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. تعداد410 عدد ماهی رفتگر خاردار به صورت تصادفی از بین ماهیان صید شده برداشت و بررسی شد. از کل ماهیان صید شده، تعداد 158 عدد نر و 119 عدد ماده و تعیین جنسیت بقیه نیز به تعداد 133 عدد به علت نابالغ(نارس) بودن مقدور نگردید. نمونه ها شامل 4 گروه سنی از هر دو جنس ماده و نر بود. نسبت ماهیان نر به ماده 3/1 به 1 بود. رابطه بین طول و وزن برای ماهیان نر W=0/671×TL+0/043 و برای ماهیان مادهW=1/593×TL+0/061 تعیین گردید. پارامترهای رشد معادله برتالانفی، برای ماهیان رفتگر خاردار بود: 09/680 L∞:، 04/0 K:، 106/0:t . تفاوت توزیع فراوانی طولی بین نر و ماده با توجه به سن، معنی دار(01/0P<)بود. نرها در طول های کوچکتر فراوانی بیشتری داشتند و فراوانی آنها برای جنس نر، ماده و نابالغین به ترتیب 4/32، 29 و 5/38 درصد برآورد شده است که می تواند به دلیل بلوغ جنسی زودتر آنها باشد. میانگین طول و وزن ماهیان ماده بیشتر از نر بود. دامنه سنی برای جنس نر، بین 0 تا 2 سال و برای جنس ماده0 تا 3 سال بود. سن غالب 1 و میانگین سن کل ماهیهای بررسی شده 07/1 سال برآورد گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

928 - بررسی عملکرد استفاده از کربن فعال در سیستم لجن فعال با هوادهی گسترده تصفیه خانه بیمارستان برای حذف آفت کش سایهالوترین
مهری ممقانی فر لیندا یادگاریان حاجی آبادی حسین غفوریان

فاضلاب های بیمارستانی دارای پاتوژن های بیماری‌زا و مواد شیمیایی خطرناک می‌باشد. با توجه به خطرات ناشی از فاضلاب‌ها بررسی نحوه تصفیه‌ و میزان سموم پسماند و خروجی فاضلاب ها بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام مطالعه حاضر، اندازه گیری و بررسی عملکرد سیستم لجن فعال با هوادهی أکثر

فاضلاب های بیمارستانی دارای پاتوژن های بیماری‌زا و مواد شیمیایی خطرناک می‌باشد. با توجه به خطرات ناشی از فاضلاب‌ها بررسی نحوه تصفیه‌ و میزان سموم پسماند و خروجی فاضلاب ها بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام مطالعه حاضر، اندازه گیری و بررسی عملکرد سیستم لجن فعال با هوادهی گسترده تصفیه خانه بیمارستان برای حذف سموم آفت کش لامبدا سایهالوترین و ارائه راهکارهایی برای بهبود سیستم تصفیه بیمارستانی می باشد. تصفیه خانه بیمارستان مورد مطالعه دارای سیستم لجن فعال با هوادهی گسترده می‌باشد. در این مطالعه نمونه پساب خروجی بیمارستان قبل از سمپاشی و بعد از سمپاشی اول و دوم برداشته شد. در هر مرحله سه تکرار برای آنالیز و سه تکرار برای تیمار کربن فعال، برداشته شد. در تیمار کربن فعال، تاثیر کربن فعال در کاهش میزان سم لامبدا سایهالوترین نیز بررسی گردید. استخراج سم با استفاده از روش کچرز انجام شد. آنالیز سم لامبدا سایهالوترین با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی با دتکتور طیف سنجی جرمی (GC/MS)صورت گرفت. سپس با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون (t-test) و آنالیز واریانس در سطح معنی داری 95 درصد، تجزیه و تحلیل نتایج انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت سم لامبدا سایهالوترین در فاضلاب بیمارستانی قبل از سمپاشی در زیر حد تشخیص دستگاه بوده است و در طی دو سمپاشی متوالی به ترتیب به ppm 09/0± 49/27 و ppm 07/0± 0/37افزایش یافته است. در تیمار کربن فعال غلظت این سم در فاضلاب قبل از سمپاشی در زیر حد تشخیص دستگاه بوده و در طی دو سمپاشی متوالی به ترتیب ppm 05/0± 22/2 و ppm 01/0± 54/1بوده است. مقایسه میزان سم سایهالوترین در نمونه‌های فاضلاب با و بدون تیمار کربن فعال با استاندارد آب آشامیدنی (ppm 0001/0) و فاضلاب (ppm 031/0) توسط آزمون t- test نشانگر آن بود که بجز نمونه های فاضلاب قبل از سمپاشی که غلظت سم پایین تر از حد آشکارسازی روش بوده است، نمونه‌های فاضلاب مربوط به سمپاشی اول و دوم (با و بدون تیمار کربن فعال) تفاوت معنی‌داری در میزان سم سایهالوترین با مقادیر استاندارد آب آشامیدنی و فاضلاب داشتند (05/0>P). با اینکه به طور قابل ملاحظه ای کربن فعال باعث کاهش میزان سم سایهالوترین شده بود ولی هنوز کلیه نمونه ها بیشتر از میران توصیه شده بودند. این نتایج نشان دهنده این واقعیت است که سیستم لجن فعال با هوادهی گسترده به تنهایی روش مناسبی برای حذف و کاهش سم لامبدا سایهالوترین در پساب خروجی بیمارستان‌ها نیست و برای بهبود سیستم فاضلاب کنونی می‌توان از کربن فعال استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

929 - بررسی درصد و شدت آلودگی های انگلی ماهی مخرج لوله ای(Rhodeus sericeus amarus)در رودخانه زردی(مازندران)
مهدیه تقوی بابا مخیر علی اصغر سعیدی سید هادی موسوی

در طی این بررسی که در پاییز و زمستان 1388 و بهار 1389 صورت پذیرفت در مجموع 59 عدد ماهی مخرج لوله ای از دو ایستگاه در رودخانه زردی( واقع در سواحل جنوب شرقی دریای خزر ) توسط تور سالیک (ماشک) صید شدند و مورد بررسی انگل شناسی قرار گرفتند. ماهیان پس از صید بصورت زنده به آزما أکثر

در طی این بررسی که در پاییز و زمستان 1388 و بهار 1389 صورت پذیرفت در مجموع 59 عدد ماهی مخرج لوله ای از دو ایستگاه در رودخانه زردی( واقع در سواحل جنوب شرقی دریای خزر ) توسط تور سالیک (ماشک) صید شدند و مورد بررسی انگل شناسی قرار گرفتند. ماهیان پس از صید بصورت زنده به آزمایشگاه مرکزشهید رجایی انتقال داده شدند. نمونه ها به روش قطع نخاع کشته شده و بیومتری شدند. اندام های مختلف ماهی شامل چشم ،پوست، آبشش، دستگاه گوارش ،عضله و غیره مورد بررسی انگل شناسی قرار گرفتند. در کل 6 گونه انگل به شرح زیر در نمونه های مورد بررسی ، شناسایی گردید. انگل تریکودینا Trichodinasp. از پوست و آبشش ، انگل داکتیلوژیروسsp. Dactylogyrus از آبشش ، انگل ژیروداکتیلوس Gyrodactylus sp. از پوست و آبشش ، انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم Diplostomumspathaceumاز چشم ، انگل پوستو دیپلوستوموم sp. Postodiplostomumاز پوست ، انگل کاپیلاریا آمورنسیس amurensis Capillaria از روده مشاهده شد.انگل تریکودینا با 15/49 درصد بیشترین و انگل دیپلوستوموم با55/13درصد کمترین میزان آلودگی را در نمونه های ماهی به خود اختصاص دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

930 - تعیین میزان هماوری ماهی حمری (Carasobarbus luteus) رودخانه کارون در محدوده دشت عقیلی شوشتر
مهدی بی ریا نرگس جوادزاده شالکوهی محمد ولایت زاده

ماهی حمری (Carasobarbus luteus) یکی از گونه های کپور ماهیان بومی آب های داخلی جنوب غربی ایران می باشد که در رودخانه ها و تالاب های استان خوزستان شناسایی شده است. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات زیست شناسی تولید مثل ماهی حمری رودخانه کارون انجام شد. صید به صورت ماهیانه از أکثر

ماهی حمری (Carasobarbus luteus) یکی از گونه های کپور ماهیان بومی آب های داخلی جنوب غربی ایران می باشد که در رودخانه ها و تالاب های استان خوزستان شناسایی شده است. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات زیست شناسی تولید مثل ماهی حمری رودخانه کارون انجام شد. صید به صورت ماهیانه از اسفند ماه 1390 تا فروردین ماه 1392 در سه ایستگاه در منطقه دشت عقیلی استان خوزستان صورت گرفت. بطور کلی 385 نمونه ماهی حمری از منطقه مورد مطالعه صید شد که به منظور تعیین هماوری از بافت تخمدانی نمونه هایی که در مراحل جنسی 3، 4، 5 بودند انتخاب شدند. میانگین هماوری مطلق ماهی حمری 7±59/5754 و دامنه آن 43301-740 عدد تخم بود. بالاترین هماوری مطلق در کلاسه طولی 205 تا 210 میلیمتر برابر 45/1660±26800 مشاهده شد. همچنین پایین ترین میزان هماوری مطلق در کلاسه طولی 185 میلیمتر برابر 68/52±1018 بود. همچنین میانگین هماوری نسبی ماهیان 03/1±30/53 و حداقل و حداکثر 9 تا 248 عدد تخم محاسبه گردید. بالاترین هماوری نسبی در کلاسه طولی 200 تا 205 میلیمتر برابر 38/10±8/222 مشاهده شد. پایین ترین میزان هماوری نسبی نیز در کلاسه طولی 185 میلیمتر برابر 25/0±16/9 بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

931 - مطالعه کمی و کیفی پساب کارخانه کاوه سودای مراغه جهت پرورش آرتمیا
مرضیه قره‌باغی سید محمد تقی ساداتی‌ پور حسین غفوریان ناصر آق

هدف از انجام این پروژه بررسی کمی وکیفی پساب کارخانه کاوه سودا جهت پرورش آرتمیا به منظور استفاده بهینه از پساب کارخانه است. کارخانه کاوه سودای مراغه که در موقعیت جغرافیایی طول شرقی و عرض شمالی واقع شده است، و سدیم کربنات سبک و سنگین تولید می‌کند. پساب این کارخانه که حدود أکثر

هدف از انجام این پروژه بررسی کمی وکیفی پساب کارخانه کاوه سودا جهت پرورش آرتمیا به منظور استفاده بهینه از پساب کارخانه است. کارخانه کاوه سودای مراغه که در موقعیت جغرافیایی طول شرقی و عرض شمالی واقع شده است، و سدیم کربنات سبک و سنگین تولید می‌کند. پساب این کارخانه که حدود 5/2 میلیون متر مکعب در سال بوده و در استخرهای خاکی ذخیره می‌گردد، شور بوده و از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با آب دریاچه ارومیه شباهت معینی دارد. پساب‌ها ابتدا از نظر دما، شوری، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، نیترات، سولفات، فسفات، کلراید، آمونیاک، سیلیس، نیکل، آهن، روی، کروم، کادمیم، سرب، BOD، DO، TDS، EC، pH، TCC، FCC، COD با استفاده از روش‌های متداول (در قسمت مواد و روش ها به آنها اشاره شده) مورد سنجش قرار گرفتند. پرورش دو گونه Artemia urmiana و Artemia parthenogenetica در آب دو استخر 7 و 10 تحت شرایط استاندارد آزمایشگاهی در 17 تیمار شامل: پساب خالص استخرها و همچنین به صورت مخلوط و همچنین پس از ترکیب با نسبت‌های مختلف از پساب و آب رودخانه و آب دریاچه ارومیه با غذادهی و بدون غذادهی انجام گرفت. کلیه آرتمیاها در آب خالص پساب‌ها در طی 2-3 روز تلف شدند، ولی در مخلوط 50 درصد پساب همراه با50 درصد آب رودخانه، میزان بقای Artemia parthenogenetical 40 درصد بود که فقط 10 درصد کمتر از میزان آن در آب 80 گرم در لیتر دریاچه ارومیه می‌باشد. پرورش گونه‌های آرتمیا در مخلوط آب رودخانه و پساب هر کدام به نسبت 50 درصد تا زمان رسیدن به بلوغ جنسی و تولید نسل اول و رسیدن آنها تا مرحله‌ی بلوغ ادامه یافت شدت تلفات لاروهای تولید شده در آب‌های ترکیبی کمتر از میزان آن در والدین بود. تلفات Artemia urmiana در کلیه تیمارها به مراتب بیشتر از Artemia parthenogenetica بود، لذا گونه مزبور (A.urmiana) برای پرورش در پساب کارخانه گونه مناسبی نمی‌باشد. عوامل بازدارنده احتمالی قوی در آب خالص استخرها بر رشد و تولیدمثل آرتمیا غلظت خیلی بالای کلسیم، TH, TDS، نیکل، سیلیس، آمو نیاک و نیترات تعیین گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

932 - بررسی تنوع صفات ریختی جنسی در جمعیت ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus ( Linnaeus, 1758) در سر شاخه توجی رودخانه تالار استان مازندران
محمد حسین گرجیان عربی محمود روحی محمد کاظمیان صابر وطن دوست امیر جانبازی

در این مطالعه از مرداد 1387 تا مرداد 1388 در 13 نوبت نمونه برداری ماهانه تعداد 298 عدد ماهی سفید رودخانه ای با استفاده از دستگاه الکتروشوکر در رودخانه تالار مازندران صید گردید.تعداد 123 عدد از ماهیان دارای جنسیت نر، 115 عدد دارای جنسیت ماده و60 عدد دارای جنسیت نامعلوم ب أکثر

در این مطالعه از مرداد 1387 تا مرداد 1388 در 13 نوبت نمونه برداری ماهانه تعداد 298 عدد ماهی سفید رودخانه ای با استفاده از دستگاه الکتروشوکر در رودخانه تالار مازندران صید گردید.تعداد 123 عدد از ماهیان دارای جنسیت نر، 115 عدد دارای جنسیت ماده و60 عدد دارای جنسیت نامعلوم بودند. در این مطالعه 26 صفت ریخت سنجی و 8 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج حاصله میانگین ضریب تغییرات در ویژگی های ریخت سنجی و شمارشی برای جنس نر ماهی سفید رودخانه ای به ترتیب 28/24 و 96/6 و برای جنس ماده 97/35 و 66/7 بود. همچنین جنس های نر و ماده ماهی سفید رودخانه ای با انجام آزمون t-test در 26 صفت ریخت سنجی و 8 صفت شمارشی، با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان ندادند (05/0> P). در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مؤلفه های اصلی(Principal Components Analysis) هم در خصوصیات ریخت سنجی و هم در خصوصیات شمارشی در هر دوجمعیت همپوشانی خوبی مشاهده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

933 - مطالعه اکولوژیک زی شناوران جانوری در رودخانه کن
سیامک باقری جلیل سبک آرا مرضیه مکارمی

این مطالعه برای شناسائی زئوپلانکتون، فراوانی و ارتباط بین پارامترهای زیستی و غیر زیستی در رودخانه کن در 3 ایستگاه در سال 1393 انجام گردید. در این مطالعه 26 گروه زئوپلانکتونی شامل Annelida (1 جنس)، Diptera (1 جنس)، Rotatoria (11 جنس)، Nematoda (1 جنس)، Protozoa (6 جنس) T أکثر

این مطالعه برای شناسائی زئوپلانکتون، فراوانی و ارتباط بین پارامترهای زیستی و غیر زیستی در رودخانه کن در 3 ایستگاه در سال 1393 انجام گردید. در این مطالعه 26 گروه زئوپلانکتونی شامل Annelida (1 جنس)، Diptera (1 جنس)، Rotatoria (11 جنس)، Nematoda (1 جنس)، Protozoa (6 جنس) Tardigrada ( 1جنس ) وArthropoda (5 جنس) شناسائی گردید. یافته ها نشان داد، گروه های Protozoa و Rotifera با میانگین به ترتیب فراوانی 18± 19 و 10± 11 عدد در لیتر زئوپلانکتون غالب رودخانه کن بودند و میانگین تراکم سالانه زئوپلانکتون 26 ± 34 عدد در لیتر بود. آنالیز PCA نشان داد، گروه های Protozoa و Rotatoria با بیشترین loading Component، کمترین واریانس و بیشترین تراکم را در اجتماعات زئوپلانکون بخود اختصاص دادند. براساس CCA همبستگی محسوسی بین تراکم گروه هایزئوپلانکتون با فاکتورهای محیطی مشاهده نگردید. نتایج حاصله از گروه های زئوپلانکتون نشان داد، رودخانه کن با میزان شاخص تنوع گونه ای بین 8/1 و 2 در رده آب های نیمه پاکیزه قرار گرفته است.همچنین امکان روند یوتریفیکاسیون در رودخانه کن در آینده وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

934 - بررسی درصد و شدت آلودگی انگلی ماهی سفید رودخانه ای (Leuciscus cephalus)و سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) رودخانه نکا
محمد حسین غلامی بابا مخیر عباس بزرگنیا همایون حسین زاده صحافی

در تحقیق حاضر بررسی درصد وشدت آلودگی انگی ماهیان غالب رودخانه نکا برای اولین بار گزارش می گردد. در این بررسی تعداد 200 عدد ماهی در زمستان 1387 و بهار و تابستان 1388 در 2 ایستگاه مختلف توسط تور پرتابی صید شدند که شامل ماهی سفید رودخانه ای(Leuciscus cephalus) (96عدد) و سی أکثر

در تحقیق حاضر بررسی درصد وشدت آلودگی انگی ماهیان غالب رودخانه نکا برای اولین بار گزارش می گردد. در این بررسی تعداد 200 عدد ماهی در زمستان 1387 و بهار و تابستان 1388 در 2 ایستگاه مختلف توسط تور پرتابی صید شدند که شامل ماهی سفید رودخانه ای(Leuciscus cephalus) (96عدد) و سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) (104عدد) بودند. ماهیان به صورت زنده به آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر منتقل شدند و قبل از بررسی، نمونه ها با روش قطع نخاع کشته، توزین و اندازه گیری طولی می شدند. یک گونه انگل تک یاخته ای ایکتیوفتیریوس مولتی فیلیئیس (Ichthyophthirius multifiliis) از آبشش هر دو ماهی سفید رودخانه ای سیاه ماهی جدا شد.انگل های پریاخته شامل : انگل های منوژن، گونه داکتیلوژیروس (Dactylgyrus sp.)و گونه دیپلوزئون(Diplozoon sp.) از آبشش؛ گونه ژیروداکتیلوس (Gyrodactylus sp.) از پوست و نماتود رافید آسکاریس آکوس(Raphidascaris acus) از روده ماهیان یاد شده جدا گردید. در این پژوهش 58/39 درصد از ماهیان سفید رودخانه ای و 19/45 درصد از سیاه ماهی ها به انگل های تک یاخته و پریاخته آلوده بودند که بیشترین درصد و شدت آلودگی به انگل گونه داکتیلوژیروس (Dactylogyrus sp.) اختصاص دارد. طبق بررسی های کتابخانه ای، انگل گونه دیپلوزئون (Diplozoon sp.)برای اولین بار از ماهی سفید رودخانه ای در ایران گزارش می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

935 - کیفیت آب رودخانه ی درکه با تاکید برخصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن
فرشته فریور رضوان موسوی ندوشن فریبرز دولتشاهی سید محمد تقی ساداتی پور

واقع شدن رودخانه درکه در شمال شهر تهران(یکی از پرجمعیت ترین شهرهای جهان) و بزرگترین قطب صنعتی ایران، باعث شده است که این رودخانه در معرض انواع آلودگی ها قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی کیفیت آب رودخانه ی درکه در رابطه با مصارف آشامیدنی ̜و کشاورزی است. بدین منظور از آب ر أکثر

واقع شدن رودخانه درکه در شمال شهر تهران(یکی از پرجمعیت ترین شهرهای جهان) و بزرگترین قطب صنعتی ایران، باعث شده است که این رودخانه در معرض انواع آلودگی ها قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی کیفیت آب رودخانه ی درکه در رابطه با مصارف آشامیدنی ̜و کشاورزی است. بدین منظور از آب رودخانه در دو فصل تابستان و پاییز سال 1389 در 12 ایستگاه حدفاصل شاه نشین تا پل شهرک آزمایش نمونه برداری شد و یک نمونه نیز از برف واقع در ارتفاعات توچال به عنوان شاهد برداشته شد. در این تحقیق خواص فیزیکی و شیمیایی آب شامل دما و قلیائیت کل، قلیائیت فنلی، سختی کلpH , EC,DO,BOD,COD,TDS, Ca2+,Mg2+,Na1+ ,CO2,HCO3-,Fe+2 ,Cl-,CO32-,-,PO43-, SO42-اندازه گیری گردید. بررسی آزمایش های انجام شده و مقایسه پارامترهای کیفیت آب با استانداردهای جهانی نشان می دهد که آب رودخانه تنها در بخش چشمه درکه قابل شرب بوده و در سایر ایستگاه ها از کیفیت شرب خارج می شود، اما برای مصارف صنعتی و کشاورزی مناسب و برای مصرف آشامیدنی حتما باید تصفیه گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

936 - ارزیابی توان اکولوژیکی حوزه آبریز رودخانه کرج با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
لیندا یادگاریان علی جوزی مهسا زبرجد

در این پژوهش ارزیابی اکولوژیکی و زون بندی مناسب برای فعالیت های تفرجی در حوزه آبریز رودخانه کرج، به صورت مطالعه موردی بر روی رودخانه شهرستانک صورت گرفته است. رودخانه شهرستانک از دامنه های شمالی توچال به ارتفاع 3930 متر سرچشمه می گیرد. طول آن تقریبا 18 کیلومتر می باشد و أکثر

در این پژوهش ارزیابی اکولوژیکی و زون بندی مناسب برای فعالیت های تفرجی در حوزه آبریز رودخانه کرج، به صورت مطالعه موردی بر روی رودخانه شهرستانک صورت گرفته است. رودخانه شهرستانک از دامنه های شمالی توچال به ارتفاع 3930 متر سرچشمه می گیرد. طول آن تقریبا 18 کیلومتر می باشد و قسمت عمده ای از آبگیری سد کرج را تامین می نماید. در تحقیق حاضر، از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تهیه نقشه های زون بندی کاربری های تفرج گسترده و تفرج متمرکز استفاده شده است .در فرآیند زون بندی منطقه حوزه آبریز رودخانه کرج، فاکتورهای شیب، جهت، ارتفاع، خاک، اقلیم، در نظر گرفته شده و طبقه بندی شده اند. نتایج بدست آمده برای فصول تابستان و زمستان را می توان بدین صورت بیان نمود. تفرج متمرکز تابستانه: 05/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 19/43 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 73/54 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج متمرکز زمستانه: 07/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 67/31 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 26/66 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج گسترده: 16/13 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 68 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب و 36/17 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. در نهایت بر اساس نتایج بدست آمده، به علت موقعیت کوهستانی و مرتفع بودن منطقه شهرستانک، تفرج گسترده برای این منطقه در اولویت قرار دارد و در زمینه تفرج متمرکز تابستانه و زمستانه دارای موقعیت متوسط رو به ضعیف می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

937 - شناسائی انواع اسیدهای چرب از نظر کمی و کیفی در ماهی فیتوفاگ پرورشی (Hypophthalmichthis molitrix) و بررسی اثر زمان نگهداری بر روی آنها در سردخانه 18- درجه سانتی گراد
علیرضا نجفی نرگس بهشتی

این مطالعه با هدف شناسائی اسیدهای چرب در ماهی فیتوفاگ پرورشی در سال 1383 بر روی نمونه های صید شده از استخر های پرورش ماهی مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر شهید انصاری انجام پذیرفت . با استخراج چربی و تهیه متیل استر با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی مایع ( مدل شیماتسو HSSA أکثر

این مطالعه با هدف شناسائی اسیدهای چرب در ماهی فیتوفاگ پرورشی در سال 1383 بر روی نمونه های صید شده از استخر های پرورش ماهی مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر شهید انصاری انجام پذیرفت . با استخراج چربی و تهیه متیل استر با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی مایع ( مدل شیماتسو HSSA4 ) اقدام به شناسایی اسید های چرب موجود در بافت ماهی و بررسی تغییرات آنها در طول 6 ماه نگهداری در سردخانه در دمای 18- درجه سانتی گراد گردید. میانگین چربی کل بافت این ماهی 9/0± 57/9 درصد ، میزان اسیدهای چرب غیر اشباع 0.6± 95/70 درصد و 5/0 ± 95/28 درصد را اسیدهای چرب اشباع تشکیل داد. نتایج نشان دهنده کاهش مجموع اسیدهای چرب اشباع در طول مدت از 95/28 درصد به 06/21 درصد، اسیدهای چرب تک غیر اشباع از 23/43 درصد به 19/15 درصد و اسیدهای چرب چند غیراشباع از 42/28 درصد به 94/6 درصد بود. همچنین در جذب اسیدهای چرب با زنجیره طولانی و غیر اشباع نظیر لینولئیک با 44/11 درصد ، آلفالینولئیک با 41/4 درصد و ایکوزا پنتانوئیک با 42/6 درصد و دوکوزا هگزانوئیک با 15/6 درصد توانایی بالایی دارد.در این پژوهش اسیدهای چرب لینوئیک 18:2c و آراشیدونیک20:4c از گروه امگا- 6 و اسیدهای آلفالینولنیک 18:3c و ایکوزاپنتانوئیک 20:5c و دوکوزاهگزانوئیک 22:6c از گروه امگا -3 مورد بررسی قرار گرفتند . در بافت عضلانی ماهی فیتوفاگ تازه مجموع اسید های چرب امگا-3 ، برابر 98/16 درصد و اسیدهای چرب امگا -6 ، برابر 44/11 درصد از کل اسیدهای چرب شناخته شده را شامل شدند . نسبت اسیدهای چرب امگا-3 به امگا-6 عدد 48/1 می باشد. در مدت شش ماه پس از نگهداری ، نتایج نشانگر کاهش اسیدهای چرب امگا -3 به 94/4 و امگا-6 به 18/3 درصددر شرایط انجماد بود . براساس این نتایج می توان پیشنهاد نمود که بهترین مدت نگهداری ماهی منجمد فیتوفاگ در 18- درجه سانتی گراد حداکثر تا چهار ماه پس از انجماد می باشد. با روش آزمون آماری ANOVA و توکی مقایسه نمونه شاهد با نمونه های 6 ماه پس از انجماد در سطح 01/0 P <با استفاده از نرم افزار SPSS محاسبه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

938 - بررسی جمعیت کفزیان سرشاخه های رودخانه جاجرود استان تهران
رضوان موسوی ندوشن سپیده رییسی

در تحقیق حاضر جمعیت کفزیان سرشاخه های رودخانه جاجرود مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه برداری در سرشاخه های آبنیک، زایگان، لالان و آهار در سال 1393 در فصل بهار و تابستان انجام شد. بی مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر به ابعاد 35×35 سانتی متر جمع آوری و در أکثر

در تحقیق حاضر جمعیت کفزیان سرشاخه های رودخانه جاجرود مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه برداری در سرشاخه های آبنیک، زایگان، لالان و آهار در سال 1393 در فصل بهار و تابستان انجام شد. بی مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر به ابعاد 35×35 سانتی متر جمع آوری و در فرمالین 10 درصد تثبیت شد. نمونه های بنتوز در آزمایشگاه توسط لوپ جداسازی و در سطح جنس شناسایی گردیدند. همچنین برای ارزیابی شرایط اکولوژیک و کیفیت آب از شاخص هیلسنهوف HFBI و شاخص تنوعEPT استفاده شد. به طور کلی در جمعیت کفزیان سر شاخه های رودخانه جاجرود 28 جنس متعلق به 3 شاخه، 5 رده، 9 راسته و 24 خانواده شناسایی گردید. بیشترین تراکم کل کفزیان در سرشاخه لالان (842 عدد در متر مربع) و در دو فصل بهار و تابستان مشاهده شد. در میان جنس های شناسایی شده و در تمام سرشاخه ها به جز آهار بیشترین تراکم در تابستان متعلق به جنس Epeorus و در فصل بهار مربوط به جنس Baetis بود. بر اساس آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و آزمون LSD، فقط میان جمعیت سرشاخه آهار با سایر سرشاخه ها اختلاف معنی دار مشاهده شد(05/0P<). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

939 - بررسی برخی خصوصیات ساختار جمعیت سس ماهی کورا Barbus lacerta (Heckel 1843) در رودخانه کسلیان استان مازندران
محمد حسین گرجیان عربی صابر وطن دوست محمد کاظمیان مجتبی کشاورز

از شهریور 1387 تا مرداد 1388، با نمونه‌برداری به صورت ماهانه در مجموع 281 نمونه سس ماهی کورا Barbus lacertaاز رودخانه کسلیان مازندران به وسیله دستگاه الکتروشوکر صید و سپس مورد مطالعه واقع شدند. در این مطالعه 26 صفت ریخت‌سنجی و 10 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتا أکثر

از شهریور 1387 تا مرداد 1388، با نمونه‌برداری به صورت ماهانه در مجموع 281 نمونه سس ماهی کورا Barbus lacertaاز رودخانه کسلیان مازندران به وسیله دستگاه الکتروشوکر صید و سپس مورد مطالعه واقع شدند. در این مطالعه 26 صفت ریخت‌سنجی و 10 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات صفات ریخت‌سنجی سس ماهیان در فصول پاییز، زمستان ، بهار و تابستان به ترتیب 38/19، 20/21، 61/22 و 02/26 درصد و در صفات شمارشی به ترتیب 16/6، 24/6، 67/6 و 27/7 درصد می باشد. صفات ریخت‌سنجی قبل از تجزیه و تحلیل به جهت کاهش خطای حاصل از رشد آلومتریک استاندارد شدند. در مورد صفات ریخت‌سنجی 8 فاکتور که نشان دهنده 69/77 درصد تنوع صفات، در مورد صفات شمارشی 2 فاکتور که نشان دهنده 89/70 درصد تنوع صفات بین این چهار فصل بود جدا گردید. در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مولفه های اصلی (Principal Components Analysis) جدایی بین فصول دیده نشد و دارای همپوشانی به نسبت بالایی بودند. همچنین در صفات ریخت‌سنجی و شمارشی در 4 صفت اختلاف معنی داری دیده نشد(05/0<P ) و در 26 صفت دیگر اختلاف معنی‌دار دیده شد(05/0 P ). بین طول و وزن ماهیان در همه فصول همبستگی شدیدی برقرار می باشد (پاییز (982/0r2 = )، زمستان (990/0r2 = )، بهار(979/0r2 = ) و تابستان (991/0r2 = )). ضریب رگرسیون (b) بدست آمده از رابطه طول – وزن و همچنین نتایج حاصل از تعیین الگوی رشد با کاربرد روش پائولی نشان داد که الگوی رشد سس ماهیان در فصول پاییز و بهار آلومتریک منفی، زمستان ایزومتریک مثبت و تابستان آلومتریک مثبت می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

940 - بررسی پارامتر های فیزیکی، شیمیایی و شوینده ها در رودخانه تار (حد فاصل دریاچه تار تا سد ماملو)
لیدا سلیمی لیندا یادگاریان مجید متشرعی

هدف از انجام این پژوهش بررسی پارامتر های فیزیکی و شیمیایی و میزان دترجنت در رودخانه تار (دماوند) حد فاصل دریاچه تار تا دریاچه سد ماملو می باشد. تحقیق حاضر در پاییز 1393 با در نظر گرفتن احتمال ورود پساب های خانگی و شهری و همچنین احتمال ورود آلودگی های ناشی از کارگاه های أکثر

هدف از انجام این پژوهش بررسی پارامتر های فیزیکی و شیمیایی و میزان دترجنت در رودخانه تار (دماوند) حد فاصل دریاچه تار تا دریاچه سد ماملو می باشد. تحقیق حاضر در پاییز 1393 با در نظر گرفتن احتمال ورود پساب های خانگی و شهری و همچنین احتمال ورود آلودگی های ناشی از کارگاه های پرورش ماهی در طول رودخانه اقدام به بررسی پارامترهای DO، BOD، COD، pH، EC، Cl- و Detergent در 5 ایستگاه در طول رودخانه صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل، میزان pH در بین ایستگاه ها در محدوه بین 12/10 – 49/8 و با میانگین 24/9 در نوسان بود. هدایت الکتریکی یا EC نیز بین s/cmµ 800-380 و میانگین s/cmµ 396/580 بدست آمد. به همین ترتیب اکسیژن محلول (DO) 8/2 -14/2 میلی گرم بر لیتر و میانگین 292/2 میلی گرم بر لیتر، اکسیژن مورد نیاز بیو شیمیایی (BOD) 16-0 میلی گرم بر لیتر و میانگین 864/8 میلی گرم بر لیتر، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) 36-2 میلی گرم بر لیتر و میانگین 524/17 میلی گرم بر لیتر، یون کلرید Cl- 47-2/1 میلی گرم بر لیتر و میانگین آن 946/19 میلی گرم بر لیتر و در نهایت شوینده ها (Detergents) کمتر از 02/0 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده و مطابقت آن بااستانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست درباره آب های جاری می توان نتیجه گرفت که آب رودخانه در مقطع نمونه برداری از سلامت بالایی برخوردار بوده و در نمونه های بررسی شده در محدوده استاندارد برای آب جاری قرار دارد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

941 - بررسی و تعیین میزان فلزات(Mo، Cu، Hgو As) درآب و رسوب رودخانه ارس در محدوده استان آذربایجان شرقی
محمود رامین حسن نصراله زاده ساروی مسطوره دوستدار حمید قاسمی نیما پوررنگ مهرناز بنی اعمام

این مطالعه به کیفیت آب رودخانه ارس براساس برخی فلزات (مولیبدن، مس، آرسنیک و جیوه) در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل در سال 95-1394 پرداخته است. برای این منظور تعداد 32 نمونه آب و رسوبات سطحی جمع آوری شد. میزان فلزها در نمونه ه أکثر

این مطالعه به کیفیت آب رودخانه ارس براساس برخی فلزات (مولیبدن، مس، آرسنیک و جیوه) در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل در سال 95-1394 پرداخته است. برای این منظور تعداد 32 نمونه آب و رسوبات سطحی جمع آوری شد. میزان فلزها در نمونه های آب و رسوبات پس از آماده سازی (استخراج و عمل هضم) بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تغییرات غلظت فلزات مولیبدن، مس، جیوه و آرسنیک در آب به ترتیب برابر 01/23-10/0، 0/40-0/3، 81/0-02/0، 6/104-7/23 میکروگرم بر لیتر (ppb) و رسوبات رودخانه ارس 6/111-1/0، 5/482-5/17، 145/0-0001/0، 6/303-8/46 میکروگرم بر گرم وزن خشک می باشد. نتایج نشان می دهد که آب رودخانه ارس بر طبق میانگین غلظت عنصر مس در کلاس III (آلودگی متوسط) قرار دارد. غلظت عنصر مولیبدن آب در بیشتر فصول کمتر از حد مجاز بود. آب رودخانه ارس بر طبق میانگین غلظت عنصر جیوه و آرسنیک به ترتیب در کلاس IV وII قرار گرفته است. حداکثر غلظت عنصر مولیبدن و مس در رسوبات در تمام فصول در ایستگاه های 3 و 4 ثبت گردید که احتمالا به دلیل تخلیه فاضلاب های معادن حاوی مولیبدن، طلا و سایر فلزات کشور ارمنستان در ایستگاه 3 بوده است. غلظت آرسنیک در رسوبات از استانداردهای بین المللی مانند WHO بیشتر بوده است اما غلظت جیوه کمتر ثبت گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

942 - تعیین میزان سرب و کادمیم در گوشت چهار گونه از کپور ماهیان رودخانه بهشت آباد استان چهار محال و بختیاری و بررسی رابطه آن با سن و گونه ماهی
مهدی رئیسی مهسا انصاری ابراهیم رحیمی

تعداد 90 نمونه از گوشت ماهیان صید شده از رودخانه بهشت آباد شامل کپور معمولی(Cyprinus carpio) 29 عدد، کاراس(Carassius auratus gibelio) 15 عدد، کولی (Alburnus alburnus) 27 عدد و سیاه ماهی آکولاتا (Capoeta aculeata) 19 عدد جمع‌آوری و پس از هضم نمونه‌ها به روش مرطوب، میزان أکثر

تعداد 90 نمونه از گوشت ماهیان صید شده از رودخانه بهشت آباد شامل کپور معمولی(Cyprinus carpio) 29 عدد، کاراس(Carassius auratus gibelio) 15 عدد، کولی (Alburnus alburnus) 27 عدد و سیاه ماهی آکولاتا (Capoeta aculeata) 19 عدد جمع‌آوری و پس از هضم نمونه‌ها به روش مرطوب، میزان فلزات سنگین سرب و کادمیم با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی کوره اندازه گیری شد. صید ماهیان با استفاده از تور پرتابی در طی چهار فصل تابستان، پائیز و زمستان 1386 و بهار 1387صورت پذیرفت. نتایج بررسی نشان داد غلظت سرب و کادمیم در نمونه های کپور معمولی 6/181و 03/91، در ماهی کاراس07/191و 13/88، کولی 7/145و 85/70و سیاه ماهی آکولاتا 92/117و 68/60 میکروگرم در کیلوگرم است. میانگین کلی غلظت سرب و کادمیم در گوشت ماهیان مورد آزمون به ترتیب 02/159و 09/78 میکروگرم در کیلوگرم بود ضمن اینکه میانگین غلظت کادمیم در نمونه های بررسی شده بیش از حداکثر مجاز اتحادیه اروپا بود. باقیمانده سرب و کادمیم به ترتیب در 10درصد و 5/57 درصد از نمونه ها بیشتر از حداکثر میزان قابل قبول اتحادیه اروپا (50 میکروگرم در کیلوگرم) بود. بررسی آماری نشان داد اختلاف آماری معنی‌داری بین سطوح کادمیم و سرب در گوشت ماهیان مورد مطالعه با گونه ماهی وجود دارد (05/0P<). میزان غلظت بالای فلزات مذکور مخصوصا کادمیم در گوشت ماهیان رودخانه بهشت آباد را می توان به استفاده بی رویه از کودهای مورد مصرف در کشاورزی که در بسیاری موارد حاوی فلزات سنگین هستند و ورود پسآب آن به رودخانه نسبت داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

943 - بررسی تنوع، تراکم و پراکنش زئوپلانکتون ناحیه مصبی رودخانه تجن
مریم شاپوری آرش جوانشیر حامد آذرباد

منطقه مورد بررسی شامل ناحیه مصبی تجن به عنوان یکی از زیرحوضه‌های، حوضه آبریز دریای خزر می‌باشد که وسعتی در حدود 2 کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد. در این بررسی تعداد 6 ایستگاه در سه ناحیه رودخانه‌ای، مصبی و دریا انتخاب و تراکم، تنوع و پراکنش زئوپلانکتون بطور ماهانه نمونه‌ أکثر

منطقه مورد بررسی شامل ناحیه مصبی تجن به عنوان یکی از زیرحوضه‌های، حوضه آبریز دریای خزر می‌باشد که وسعتی در حدود 2 کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد. در این بررسی تعداد 6 ایستگاه در سه ناحیه رودخانه‌ای، مصبی و دریا انتخاب و تراکم، تنوع و پراکنش زئوپلانکتون بطور ماهانه نمونه‌برداری و اندازه‌گیری گردید. زئوپلانکتون‌ منطقه تجن در چهار گروه اصلی شامل Protozoa، Rotatoria، Cladocera و Copepoda و زئوپلانکتون‌ موقتی ‌شامل لارو دوکفه‌ای‌(veliger) ، بارناکل، Ostracoda و Tintinidium شناسایی گردیدند. در مجموع تعداد 19 جنس از گروه های نامبرده شناسایی شد.Copepoda به عنوان مهم ترین گروه پلانکتونی و غالب شناخته شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و آمار توصیفی برای میزان میانگین شاخص تنوع زئوپلانکتون بین سه منطقه رودخانه، مصب و دریا با 99 درصد اطمینان اختلاف معنی‌داری را نشان داد . آزمون مقایسه چند دامنه Tukey نشان داد که شاخص تنوع شانن در رودخانه و دریا معنی دار نبوده و لیکن رودخانه با مصب و مصب با دریا اختلاف معنی داری را نشان ‌داد. در بررسی شاخص تنوع در سه ناحیه رودخانه، مصب و دریا، در طول سال، ناحیه مصبی دارای بالاترین تنوع، نسبت به دو منطقه دریا و رودخانه بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

944 - شناسایی و بررسی کفزیان بی‌مهره بزرگ رودخانه کلارود مازندران به عنوان شاخص کیفی آب رودخانه
مریم شاپوری عبدالرحیم وثوقی ماِِِئده بابازاده صابر وطن دوست

در این تحقیق به بررسی کیفیت آب رودخانه کلارود بابل با استفاده از شناسایی جامعه بی مهرگان کفزی در سطح خانواده پرداخته شده است و نتایج این بررسی با شاخص دیگری به نام نسبت EPT به شیرونومیده مقایسه گردید. این مطالعه به صورت فصلی و به مدت یک سال در شش ایستگاه انجام گرفت. کفز أکثر

در این تحقیق به بررسی کیفیت آب رودخانه کلارود بابل با استفاده از شناسایی جامعه بی مهرگان کفزی در سطح خانواده پرداخته شده است و نتایج این بررسی با شاخص دیگری به نام نسبت EPT به شیرونومیده مقایسه گردید. این مطالعه به صورت فصلی و به مدت یک سال در شش ایستگاه انجام گرفت. کفزیان رودخانه از دو شاخه بندپایان و کرم های پهن شامل 4 رده 8 راسته و 11 خانواده بودند که حداکثر تنوع و تراکم در فصل بهار و حداقل تنوع و تراکم در فصل تابستان در تمام ایستگاه ها ملاحظه گردید. همچنین ایستگاه های بالادست رودخانه و ابتدای شهر بابل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع بودند. در نتایج آنالیز آماری بین متغیرهای فیزیکی و هیدرولوژیکی مورد مطالعه با یکدیگر در فصول مختلف ارتباط های معنی دار بیشتری نسبت به ایستگاه های مورد مطالعه مشاهده شد (05/0< P). بررسی تغییرات شاخص HFBI طی دوره بررسی یک ساله نشان داد که حداقل این شاخص در فصل پاییز سال 1389 با میانگین 99/3 بوده و حداکثر در فصل بهار سال 1390 با میانگین 62/4 و میانگین کل در دوره تحقیق 33/4 بوده است. کیفیت آب رودخانه بر اساس راهنمای کیفی آب هیلسنهوف برای مقادیر مختلف آلودگی آلی، در بالادست دارای شرایط خوب تا متوسط (احتمال وجود آلودگی آلی در حد جزیی) و در میان دست و پایین دست با شرایط خوب ارزیابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

945 - بررسی و اندازه گیری فلزات سنگین (مس و روی) در رسوب وکفزیان رودخانه نمرود در استان تهران
مریم شاپوری مینو رضایی ابولقاسم کمالی

جامعه موجودات کفزی به عنوان مهم ترین منبع غذایی آبزیان به منظور ارزیابی شرایط آب رودخانه و محیط زیست مورد توجه قراردارد. در این مطالعه اثر صنایع و کارگاه های پرورشی موجود در اطراف رودخانه نمرود بر کیفیت آب یا رسوب و جوامع کفزی مورد بررسی قرار گرفته است.در تحقیق حاضر، سه أکثر

جامعه موجودات کفزی به عنوان مهم ترین منبع غذایی آبزیان به منظور ارزیابی شرایط آب رودخانه و محیط زیست مورد توجه قراردارد. در این مطالعه اثر صنایع و کارگاه های پرورشی موجود در اطراف رودخانه نمرود بر کیفیت آب یا رسوب و جوامع کفزی مورد بررسی قرار گرفته است.در تحقیق حاضر، سه ایستگاه برای نمونه برداری در نظر گرفته شد. ایستگاه شاهد در بخش بالادست رودخانه نمرود و سپس با فاصله 30 کیلومتر از هم، دو ایستگاه یکی در بخش ابتدایی (بالا دست) و دیگری در بخش پایینی (پایین دست ) رودخانه انتخاب گردید. نمونه برداری در دو فصل سرد و گرم سال( اواسط اسفند ماه و اواسط خردادماه سال 1388) از رسوبات و کفزیان مهم رودخانه( Chironomidae و Gammarus pluex) انجام گردید و غلظت فلزهای روی و مس با دستگاه جذب اتمی شعله ای مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که میزان غلظت مس از ppm 170/0 تا ppm 966/0 در نمونه های کفزی متغیر بوده و میزان غلظت روی در کفزیان از ppm 187/0 تا ppm 846/3بدست آمد. نتایج به دست آمده نشان می دهد رسوبات ایستگاه بالا دست در فصل سرد وگرم دارای بیشترین میزان مس در بین نمونه ها می باشد و فلز روی بیشترین میانگین غلظت را در رسوبات ایستگاه بالادست در فصل سرد دارا می باشد.مقایسه میانگین غلظت عناصرمورد ارزیابی در رسوب و کفزیان با مقادیراستاندارد سازمان بهداشت جهانی،بیانگرمقادیر کمتر ازحداستاندارد برای عناصر مس و روی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

946 - بررسی خصوصیات ریختی و شمارشی جمعیت ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus ( Linnaeus, 1758) رودخانه تجن استان مازندران
مهدی بابازاده صابر وطن دوست

در این مطالعه، طی یک دوره نمونه برداری از تابستان1390 لغایت بهار 1391، در مجموع 167 نمونه ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus که از این تعداد 86 نمونه از دریاچه سد شهید رجایی ساری و 81 نمونه از رودخانه تجن(پایین دست سد ) بود، صید گردید. در این مطالعه 27 صفت ریخت سنجی أکثر

در این مطالعه، طی یک دوره نمونه برداری از تابستان1390 لغایت بهار 1391، در مجموع 167 نمونه ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus که از این تعداد 86 نمونه از دریاچه سد شهید رجایی ساری و 81 نمونه از رودخانه تجن(پایین دست سد ) بود، صید گردید. در این مطالعه 27 صفت ریخت سنجی و 9 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بدست آمده در SPSS16 و به کمک test- t و PCAمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات صفات ریخت سنجی و شمارشی سفید رودخانه ای در دریاچه سد شهید رجایی به ترتیب 82/34 و 33/7 درصد و در رودخانه تجن(پایین دست سد ) به ترتیب 48/20 و 26/6 درصد بود. صفات ریخت سنجی قبل از تجزیه و تحلیل به جهت کاهش خطای حاصل از رشد آلومتریک استاندارد شدند. در مورد صفات ریخت سنجی 10فاکتور که نشان دهنده 37/81 درصد تنوع صفات و در مورد صفات شمارشی 4 فاکتور که نشان دهنده 84/66 درصد تنوع صفات بین این دو ایستگاه بود، جدا گردید. همچنین ماهیان سفید رودخانه ای این دو ایستگاه در پنج صفت شمارشی با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند (05/0P )ولی در بقیه ویژگی های شمارشی و تمام ویژگی های طول سنجی مورد پژوهش بدون اختلاف معنی داری بود . در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) دو جمعیت دارای همپوشانی به نسبت پائینی بوده ولی جدایی جمعیت دیده نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

947 - تاثیر ماکروالمنت‌های نیتروژن و پتاسیم روی میزان تولید توتون گرمخانه‌ای رقم 347Coker
عليرضا فرخ

به منظور بررسی تاثیر کودهای نیتروژن و پتاسیم روی عملكرد و اجزاي عملكرد توتون گرمخانه ای، آزمایشی در سال 1388 در انستیتوی تحقیقات توتون شهر رشت، واقع در استان گیلان به صورت فاکتوریل با هشت تیمار كودي و سه تکرار اجراء گردید. سطوح کودی مورد استفاده عبارت بودند از (N1)35،( أکثر

به منظور بررسی تاثیر کودهای نیتروژن و پتاسیم روی عملكرد و اجزاي عملكرد توتون گرمخانه ای، آزمایشی در سال 1388 در انستیتوی تحقیقات توتون شهر رشت، واقع در استان گیلان به صورت فاکتوریل با هشت تیمار كودي و سه تکرار اجراء گردید. سطوح کودی مورد استفاده عبارت بودند از (N1)35،(N2) 45،(N3) 55 و(N4) 65 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع کود اوره و(K1) 150 و(K2) 200 کیلوگرم پتاسیم در هکتار از منبع سولفات پتاسيم. رقم مورد استفاده در این آزمایش 347coker بود. صفات عملکرد برگ خشک، ارتفاع ساقه، قطر ساقه و تعداد برگ در بوته مورد بررسی قرار گرفته اند. براساس نتایج بدست آمده، تاثیر نیتروژن بر عملکرد برگ خشک در سطح احتمال يك درصد (P<1%) و بر ارتفاع ساقه و قطر ساقه در سطح احتمال پنج درصد (P<5%) معنی دار شد. پتاسیم بر عملکرد برگ خشک و قطر ساقه در سطح احتمال يك درصد و بر ارتفاع ساقه و تعداد برگ در بوته در سطح احتمال پنج درصد ((P<5% معنی دار شد. همچنین اثر متقابل نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد برگ خشک و قطر ساقه به ترتیب در سطوح احتمال يك درصد (P<1%) و پنج درصد (P<5%) تاثیر معنی داری نشان داد. مصرف 65 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به همراه 200 كيلوگرم پتاسيم در هكتار بيشترين ميزان عملكرد را با ميانگين 2194 كيلوگرم در هكتار به خود اختصاص داد. كاربرد 55 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 200 كيلوگرم پتاسيم در هكتار داراي بيشترين ميزان قطر ساقه با ميانگين 12/23 ميلي متر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

948 - جداسازی و شناسایی باکتری های تجزیه کننده تولوئن از مناطق آلوده به نفت رودخانه قره سو در کرمانشاه
نرگس شمسی رویا مروج

سابقه و هدف: اصلاح زیستی یکی از روش های پاکسازی آلودگی های نفتی است که به دلیل مزایایی مانند هزینه اندک، کارایی بالا و سازگاری با محیط زیست، در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. رودخانه قره سو نیز یکی از مناطقی است که به دلیل مجاورت با پالایشگاه نفت کرمانشاه، در سا أکثر

سابقه و هدف: اصلاح زیستی یکی از روش های پاکسازی آلودگی های نفتی است که به دلیل مزایایی مانند هزینه اندک، کارایی بالا و سازگاری با محیط زیست، در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. رودخانه قره سو نیز یکی از مناطقی است که به دلیل مجاورت با پالایشگاه نفت کرمانشاه، در سال های اخیر دچار آلودگی نفتی شده است. این مطالعه با هدف جداسازی و شناسایی باکتری های تجزیه کننده تولوئن از مناطق آلوده به نفت رودخانه قره سو در کرمانشاه انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت تجربی بر روی نمونه های آب، خاک و لجن فعال مناطق آلوده انجام شد. دو جدایه تجزیه کننده تولوئن با استفاده از غنی سازی بر روی محیط کشت انتخابی حاوی تولوئن به دست آمدند. این جدایه ها با روش های ریخت شناسی کلنی، رنگ آمیزی گرم، آزمون های بیوشیمیایی و توالی یابی ژن 16S rRNA شناسایی شدند. همچنین میزان حذف تولوئن توسط جدایه ها با روش کروماتوگرافی گازی ارزیابی گردید. یافته ها: هر دو جدایه متعلق به گونه باکتریایی سودوموناس پوتیدا بودند. با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی ثابت شد که جدایه ها توانستند تولوئن موجود در محیط کشت (با غلظت v/v 0.5 درصد) را در مدت 72 ساعت به ترتیب به میزان 89% و 87% تجزیه نمایند. همچنین این جدایه ها قادر بودند شرایط نامساعد دمایی، pH و اسمولاریته را تحمل نمایند. همچنین اثبات گردید که این جدایه ها قادرند در حضور دیگر آلاینده های نفتی (بنزن، اتیل بنزن، زایلن) نیز به طور کارآمد به فعالیت و رشد خود ادامه دهند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که این جدایه ها به دلیل توانایی رشد در غلظت بالای تولوئن و تجزیه طیف وسیعی از آلاینده ها می توانند کارآیی بالایی برای حذف آلاینده های نفتی از محیط زیست داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

949 - ژنوتایپینگ جدایه های عفونت های بیمارستانی استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس با استفاده از روش ترادف یابی چند جایگاهی (MLST)
سارا رفیعی الهه تاج بخش حسن ممتاز

سابقه و هدف: استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس یکی از اصلی ترین عوامل عفونت مجاری ادراری و دومین عامل عفونت های تنفسی در انسان است. این مطالعه با هدف ژنوتایپینگ جدایه های استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس جدا شده از عفونت های بیمارستانی و شناسایی کلون های ژنتیکی این باکتری با استفاده از أکثر

سابقه و هدف: استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس یکی از اصلی ترین عوامل عفونت مجاری ادراری و دومین عامل عفونت های تنفسی در انسان است. این مطالعه با هدف ژنوتایپینگ جدایه های استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس جدا شده از عفونت های بیمارستانی و شناسایی کلون های ژنتیکی این باکتری با استفاده از روش ترادف یابی چند جایگاهی (MLST) انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی-توصیفی در 16 جدایه انتخاب شده بیمارستانی استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، محصول PCR به دست آمده از تکثیر 7 ژن خانه دار تعیین توالی گردید. سپس توالی های نوکلئوتیدی هرجدایه در بانک اطلاعاتی MLST آنالیز گردید و علاوه بر تعیین کلون های مختلف، آلل های مربوط به هر ژن در هر کدام از انواع ST‌ شناخته شده تعیین گردید. یافته ها: در مجموع 3 کلون ST22، ST88، ST153 در 16 جدایه مورد مطالعه شناخته شد که در 2 خوشه ژنتیکی A و B قرار داشتند. کلون های شناسایی شده در جدایه ها به ترتیب ST22 (فراوانی 50 درصد)، ST88 (31.25 درصد) و ST153 (18.75 درصد) بودند. غالب ترین پروفایل شناخته شده در بین 16 جدایه استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس کلون ST22 شناسایی گردید. نتیجه گیری: آنالیز دندروگرام حاصل از تایپینگ نشان داد که تمام جدایه های مورد بررسی با آلل های قبلی گزارش شده مشابهت دارند. همچنین نتایج این پژوهش، تنوع ژنتیکی جدایه های مورد بررسی را نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

950 - تایپینگ مولکولی سویه های اسینتوباکتر بامانی جدا شده از عفونت های خون با روش ترادف یابی چند جایگاهی (MLST)
زهره محمدی حسن ممتاز

سابقه و هدف: اسینتوباکتر بامانی یک کوکوباسیل گرم منفی است که در طبیعت انتشار وسیعی داشته و به عنوان یکی از عوامل مهم عفونت های بیمارستانی محسوب می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین الگوی ژنتیکی جدایه های اسینتوباکتر بامانی جدا شده از عفونت های خون به روش تایپینگ ترادف یابی أکثر

سابقه و هدف: اسینتوباکتر بامانی یک کوکوباسیل گرم منفی است که در طبیعت انتشار وسیعی داشته و به عنوان یکی از عوامل مهم عفونت های بیمارستانی محسوب می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین الگوی ژنتیکی جدایه های اسینتوباکتر بامانی جدا شده از عفونت های خون به روش تایپینگ ترادف یابی چند جایگاهی (MLST) انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، تعداد 36 جدایه اسینتوباکتر بامانی از عفونت های خونی بیماران بیمارستان های پیامبران و بقیه اله (عج) در تهران جداسازی شدند. سپس محصول PCR مربوط به تکثیر 7 ژن خانه دار توالی یابی گردید. توالی های نوکلئوتیدی تعیین شده از هر ژن در هر جدایه در بانک اطلاعاتی MLST آنالیز و علاوه بر تعیین آلل های هر ژن، کلون های مربوط به تمامی جدایه ها تعیین گردید. یافته ها: در مجموع 5 کلون ST25، ST136، ST307، ST327 و ST328 در 36 جدایه شناخته شد. ST مربوط به دو جدایه با اطلاعات مربوط در سایت MLST شناسایی نگردید. ST های تعیین شده در 5 خوشه ژنتیکی A تا E قرار گرفتند. نتیجه گیری: شناسایی میزان قابل قبولی از توع ژتیکی در بین جدایه ها با استفاده از تکنیک MLST نشان می دهد که این روش در مطالعه و تایپینگ جدایه های اسینتوباکتر بامانی روش مفیدی به حساب می آید. بنابراین، می توان جدایه های با منشاء متفاوت را در گروه های مختلف تقسیم بندی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

951 - تجزیه زیستی فرمالدئید توسط باکتری جدا شده از پساب کارخانه تولید رنگ پارس نگین نما در استان مازندران
صفا هاشمی جیردهی صبا امیری کجوری زهیر حشمتی پور

سابقه و هدف: فرمالدئید ترکیبی سمی و خطرناک است و به عنوان یکی از عوامل سرطان زا و جهش زا در موجودات مطرح می باشد. از میان روش های حذف آلودگی، زیست پالایی به کمک فرآیندهای میکروبی با کمترین مقدار انرژی، ماده شیمیایی و زمان قادر به تبدیل آلاینده ها به مواد غیر سمی می باشن أکثر

سابقه و هدف: فرمالدئید ترکیبی سمی و خطرناک است و به عنوان یکی از عوامل سرطان زا و جهش زا در موجودات مطرح می باشد. از میان روش های حذف آلودگی، زیست پالایی به کمک فرآیندهای میکروبی با کمترین مقدار انرژی، ماده شیمیایی و زمان قادر به تبدیل آلاینده ها به مواد غیر سمی می باشند. این مطالعه با هدف بررسی تجزیه بیولوژیکی فرمالدئید توسط باکتری جدا شده از پساب کارخانه تولید رنگ پارس نگین نما انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تحلیلی، نمونه برداری از پساب کارخانه تولید رنگ انجام شد. برای جداسازی باکتری ها از محیط های کشت MSM و CM استفاده گردید. وبژگی های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی باکتری مورد بررسی قرار گرفت. توانایی تجزیه بیولوژیکی در محیط MSM حاوی فرمالدئید با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در جذب نوری 600 نانومتر بررسی شد. سویه جداسازی شده با بیشترین قابلیت تجزیه زیستی، با روش مولکولی بر اساس تعیین توالی ژن 16S rRNA مورد شناسایی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بهترین جدایه تجزیه کننده فرمالدئید یک سویه جدید با نام باسیلوس اس پی. صفا تنکا است که می تواند در مدت 48 ساعت 1500 ppm فرمالدئید را در محیط MSM agar و 2000 ppm فرمالدئید را در MSM broth تجزیه نماید. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه تأیید کننده اهمیت و کارایی باکتری ها در راستای پالایش آلودگی فرمالدئید از محیط های آلوده به این ترکیب می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

952 - جداسازی و شناسایی باکتری‌های مقاوم به جیوه از آب و رسوبات رودخانه کر
فرشید کفیل زاده نیما میرزایی مهدی کارگر

سابقه و هدف: جیوه یکی از سمی&zwnj;ترین فلزات سنگین می&zwnj;باشد. مقادیر اندک جیوه برای همه موجودات زنده سمی است. با این وجود برخی از باکتری&zwnj;ها با مکانیسم&zwnj;های خاص در برابر جیوه مقاوم هستند. هدف از این پژوهش جداسازی و شناسایی باکتری&zwnj;های مقاوم به جیوه و بررس أکثر

سابقه و هدف: جیوه یکی از سمی&zwnj;ترین فلزات سنگین می&zwnj;باشد. مقادیر اندک جیوه برای همه موجودات زنده سمی است. با این وجود برخی از باکتری&zwnj;ها با مکانیسم&zwnj;های خاص در برابر جیوه مقاوم هستند. هدف از این پژوهش جداسازی و شناسایی باکتری&zwnj;های مقاوم به جیوه و بررسی ارتباط بین میزان آلودگی محیط به جیوه و احتمال جداسازی باکتری&zwnj;های مقاوم است. مواد و روش&zwnj;ها: نمونه&zwnj;برداری از آب و رسوبات چهار ایستگاه در طول رودخانه کر و از تابستان 1385 تا بهار 1386 انجام گرفت. میزان جیوه در نمونه&zwnj;ها با روش بخار سرد و به&zwnj;وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه&zwnj;گیری شد. تعداد باکتری&zwnj;ها در دو محیط کشت حاوی mg/l10 کلرید جیوه و بدون جیوه شمارش گردید. جداسازی باکتری&zwnj;های مقاوم از طریق غنی&zwnj;سازی اولیه و کشت مستقیم در محیط جامد حاوی mg/l10 کلرید جیوه صورت گرفت. باکتری&zwnj;ها به&zwnj;وسیله تست&zwnj;های متداول بیوشیمیایی شناسایی گردیدند. یافته&zwnj;ها: تعداد باکتری&zwnj;ها در محیط کشت بدون جیوه CFU/ml107×10 و بیشتر از محیط فلزدار بود. فراوانی باکتری&zwnj;های مقاوم به جیوه در ایستگاه پل&zwnj;خان 2/54 و در ایستگاه درودزن 3/4 درصد شناسایی شد. این ایستگاه&zwnj;ها از نظر میزان آلاینده جیوه به&zwnj;ترتیب آلوده&zwnj;ترین و پاک&zwnj;ترین ایستگاه&zwnj;ها بودند. باکتری&zwnj;های Entrobacter sp.، Klebsiella sp.، E. coli، Serratia marcescens و Pseudomonas sp. به عنوان باکتری&zwnj;های مقاوم به جیوه جداسازی و شناسایی گردید. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از روش غنی&zwnj;سازی اولیه در مقایسه با روش کشت مستقیم، موجب جداسازی بهتر باکتری&zwnj;های مقاوم می&zwnj;شود. علاوه بر این افزایش میزان جیوه در محیط، احتمال جداسازی باکتری&zwnj;های مقاوم به جیوه را افزایش می&zwnj;دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

953 - بررسی تغییرات آب و هوایی در نظام بین المللی حقوق بشر
زینب پورخاقان شاهرضایی

حق برخورداری از محیط زیست سالم‌یکی از جلوه‌های حیثیت و کرامت انسانی است که مکملی برای حقوق بشر برای نسل حاضر و شرط تحقق آن برای نسل‌های آینده است. گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی‌یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی است که‌این حق را تهدید می‌کند.‌این تهدید در زمینه‌های أکثر

حق برخورداری از محیط زیست سالم‌یکی از جلوه‌های حیثیت و کرامت انسانی است که مکملی برای حقوق بشر برای نسل حاضر و شرط تحقق آن برای نسل‌های آینده است. گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی‌یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی است که‌این حق را تهدید می‌کند.‌این تهدید در زمینه‌هایی چون حق زندگی، حق غذای سالم، حق آب سالم، حق بر مسکن، حق تعیین سرنوشت و حقوق مردم بومی‌و اقلیت‌ها نمود پیدا می‌کند. منابع حقوق بین الملل و حقوق بشر مربوط به حمایت از محیط زیست دربردارنده ابزارهایی برای حمایت از‌این حق‌ها و‌ایجاد مسئولیت بین المللی برای حفاظت از محیط زیست سالم است که مورد پذیرش عامه واقع شده است، اما نتیجه بخش بودن‌این قواعد مستلزم همکاری بین المللی است. لذا در‌این مقاله نگارنده به دنبال پاسخ گویی به‌این مساله است که تغییرات آب و هوایی چه تاثیراتی را بر حقوق انسان‌ها دارد و تاکید برحق‌های مورد تهدید در اثر بحران تغییرات آب و هوایی و بیان ابزارهای حقوقی بین المللی برای مقابله با‌این بحران از جمله اهداف می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

954 - بررسی تطبیقی شخصیت های « پرده خانه» بهرام بیضایی براساس کهن الگوهای کریستوفر ووگلر
لطیفه سلامت باویل

مفهوم کهن الگو ابزاری بایسته برای شناخت کارکرد شخصیت ها در داستان است. هفت کهن الگوی بنیادی شخصیت که ووگلر آنها را در کتاب سفر نویسنده برشمرده قابل انطباق با بسیاری از داستانهاست. این کهن الگوها انواع ثابت شخصیت نیستند بلکه به عنوان کارکردهای انعطاف پذیر شخصیتی، گاه ص أکثر

مفهوم کهن الگو ابزاری بایسته برای شناخت کارکرد شخصیت ها در داستان است. هفت کهن الگوی بنیادی شخصیت که ووگلر آنها را در کتاب سفر نویسنده برشمرده قابل انطباق با بسیاری از داستانهاست. این کهن الگوها انواع ثابت شخصیت نیستند بلکه به عنوان کارکردهای انعطاف پذیر شخصیتی، گاه صورتک هایی بر چهره می زنند و با جذب انرژی و ویژگی های شخصیت های دیگر، داستان را پیش می برند. ووگلر درسفر نویسنده، از الگویی که جوزف کمپبل تحت عنوان سفر قهرمان ارائه کرده است، پیروی می کند. این مقاله به بررسی کهن الگوهای پرکاربرد هفت گانه شخصیت پرداخته و تلاش می کند تا واکاوی روشنی از ساختار و شخصیت های نمایشنامه پرده خانه بهرام بیضایی انجام دهدو با تکیه بربنیاد نقش مایه های اندیشه های اسطوره ای به شیوه ای دراماتیک به شناخت و کارکـرد شخصیت ها در داستان بپردازد . نتیجه پژوهش حاضر این است که این کهن الگوها در بیشتر آثار داستانی و نمایشی به ویژه پرده خانه با شخصیت های داستان قابل انطباق است و می توان از الگوی ووگلر برای باز آفرینی متون داستانی کهن بهره برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

955 - اثر حداقل دستمزد بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای ایران
صفورا جوادی حسن طائی

هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییرات حداقل دستمزد بر ترکیب اشتغال در کارگاه های صتعتی در ایران است.در این بررسی در قالب یک الگوی پانل هم انباشتگی ناهمسان و با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری(VECM)در پانل،رابطه علیت میان استغال متخصصان و غیر متخصصان با حداقل دستمزد در ک أکثر

هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییرات حداقل دستمزد بر ترکیب اشتغال در کارگاه های صتعتی در ایران است.در این بررسی در قالب یک الگوی پانل هم انباشتگی ناهمسان و با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری(VECM)در پانل،رابطه علیت میان استغال متخصصان و غیر متخصصان با حداقل دستمزد در کارگاه های صنعتی را با استفاده از داده های ترکیبی مربوط به این بخش بر اساس طبقه بندی ISIC III در سالهای 1375تا1384 مورد آزمون قرار می دهند.سپس الگوی استاندارد تعیین اثرات حداقل دستمزد بر استغال در کارگاه های صنعتی را برآورد می نماییم.یافته ها نشان میدهد که افزایش حداقل دستمزدها در ایران،در کوتاه مدت ترکیب استغال را در این کارگاه ها به نفع کارگران با درامد پایین تغییر میدهد ،اما در بلند مدت رابطه علی از حداقل دستمزد به اشتغال نیروی کار متخصص و غیر متخصص وجود ندارد.یکی از مهمترین دلایل در تغییر ترکیب نیروی کار در کوتاه مدت می تواند عدم توجه به بهره وری نیروی کار در تعیین حداقل دستمزد و روش تعیین حداقل دستمزد به صورت ملی باشد.دلالت تحقیق حاضر در امر سیاست گذاری اقتصادی این ایت که به منظور کاهش عدم تعادلهای موجود در بازار کار،در معیارهای تعیین حداقل دستمزد و روش تعیین آن در کشور تجدید نظر صورت گیرد.از جمله اینکه بهره وری در زمره یکی از معیارهای حداقل دستمزد قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

956 - ارزیابی مقایسهای سطح بهینه ظرفیت تولیدی صنایع کارخانهای برترایران
مهران حافظی بیرگانی علیرضا دقیقی اصلی محمد قلی یوسفی تیمور محمدی

10.30495/fed.2022.697607

چکیدهاین مقاله به بررسی ، ارزیابی مقایسهای سطح بهینه ظرفیت تولیدی صنایع کارخانهای برتر در کشور ایران می پردازد. در این &lrm;مقاله پنج صنعت مختلف که بعنوان صنایع پیشرو در زمینه تولید مورد مقایسه قرار گرفته است این صنایع عبارتند از:(شیمیایی، &lrm;فلزات اساسی، فرآوردهای نف أکثر

چکیدهاین مقاله به بررسی ، ارزیابی مقایسهای سطح بهینه ظرفیت تولیدی صنایع کارخانهای برتر در کشور ایران می پردازد. در این &lrm;مقاله پنج صنعت مختلف که بعنوان صنایع پیشرو در زمینه تولید مورد مقایسه قرار گرفته است این صنایع عبارتند از:(شیمیایی، &lrm;فلزات اساسی، فرآوردهای نفتی، طلا و جواهرات، سنگ)، به منظور تعیین سطح بهینه ظرفیت تولید در صنایع کارخانهای برتر با &lrm;کد دو رقمی ISIC.Rev.2 و ISIC.Rev.3 از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شد. بهینگی تولید، برابری کشش مقیاس یا کشش &lrm;هزینه(معکوس کشش مقیاس) با یک است. برای به دست آوردن سطح بهینه تولید، ابتدا از برابری کشش مقیاس یا کشش هزینه با &lrm;یک، یک سطح تولید به دست آمد که طبیعتاً شرط اول را تامین میکند سپس به منظور بررسی تحقیق شرط دوم در تولید به دست &lrm;آمد. نتایج حاصل از تحلیل مقایسهای صنایع برتر نشان داد که ظرفیت تولید در بخش صنایع مواد شیمیایی مقدار ظرفیت تولید &lrm;بهینه برابر با 598647 میلیون ریال بود. متوسط ارزش ستانده واقعی هر بنگاه صنعتی در بخش تولید صنایع شیمیایی &lrm;&lrm;1107497میلیون ریال در سال است، بنظر میرسد که بنگاههای تولید این بخش از ظرفیت خود بالاتر تولید کردهاند. و از ظرفیت &lrm;بهینه خود نهایت استفاده کردهاند. میزان استفاده از ظرفیت در اینجا 185 درصد تخمین زده شد. مقدار ظرفیت تولید بهینه &lrm;فرآوردههای نفتی برابر با 34921 میلیون ریال است. متوسط ارزش ستانده واقعی هر بنگاه صنعتی در بخش تولید فرآوردههای &lrm;نفتی 57270 میلیون ریال در سال است، بنظر میرسد که بنگاههای تولید این بخش از ظرفیت خود به نحوه بهینهتری استفاده &lrm;کردهاند. میزان استفاده از ظرفیت 164 درصد تخمین زده شد. سطح تولید واقعی فلزات اساسی 574212 میلیون ریال در سال بوده &lrm;است، که بیانگر نقطه حداقل حداقل کننده تابع هزینه متوسط کل است. متوسط ارزش ستانده واقعی هر بنگاه صنعتی در بخش تولید &lrm;فلزات اساسی193509ریال در سال است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

957 - بررسی عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت تولیدی در صنایع کارخانه ای ایران Determinants of Capacity Utilization in Iranian Manufacturing Industries
مهران حافظی بیرگانی محمد قلی یوسفی علیرضا دقیقی تیمور محمدی

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت تولیدی در صنایع کارخانه ای ایران است. با استفاده از اطلاعات آماری صنایع کارخانه ای ایران با کدهای بین المللی ISIC دو رقمی طی سال های 1381-96 و از طریق تابع ترانسلوگ هزینه، نقطه مینیمم هزینه به عنوان سطحی از هزینه متناظر أکثر

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت تولیدی در صنایع کارخانه ای ایران است. با استفاده از اطلاعات آماری صنایع کارخانه ای ایران با کدهای بین المللی ISIC دو رقمی طی سال های 1381-96 و از طریق تابع ترانسلوگ هزینه، نقطه مینیمم هزینه به عنوان سطحی از هزینه متناظر با تولید بهینه یا ظرفیت اسمی بنگاه های مختلف صنایع کارخانه ای ایران تخمین زده شد و نسبت متوسط تولید واقعی به تولید با ظرفیت اسمی به عنوان درصد استفاده از ظرفیت تولید برای صنایع مختلف محاسبه گردید. نتیجه مطالعه نشان میدهد که به استثناء صنایع پتروشیمی، سایر صنایع با کمی استفاده از ظرفیت تولید مواجه می باشند. بطور متوسط صنایع کشور کمتر از ۵۰ درصد از ظرفیت خود را مورد استفاده قرار می دهند. این نسبت در برخی صنایع مانند فلزات اساسی (7/28 درصد)، کاغذ (6/29 درصد) و چوب و محصولات چوبی (1/24 درصد کمتر است و در سایر صنایع به غیر از صنایع تولید کننده محصولات کانی غیر فلزی (2/84 درصد) بین ۴۱ تا ۵1 درصد است که در مجموع بسیار ناچیز است.Determinants of Capacity Utilization in Iranian Manufacturing IndustriesMehran Hafezi BirganiMohammad Gholi YousefiAlireza Daghighi AsliTeymour MohammadiThe purpose of this study is to investigate the factors affecting the use of production capacity in Iran's manufacturing industries. Using the statistical information of Iran's manufacturing industries with international two-digit ISIC codes during the years 1381-96 and through the cost-transfer function, the minimum cost point as a level of cost corresponding to the optimal production or nominal capacity of different manufacturing companies Iran was estimated and the average ratio of real production to production with nominal capacity was calculated as a percentage of production capacity utilization for different industries. The results of the study show that with the exception of the petrochemical industry, other industries face little use of production capacity. On average, the country's industries use less than 50% of their capacity. This ratio is lower in some industries such as base metals (28.7%), paper (29.6%) and wood and wood products (24.1%) and in other industries except non-metallic mineral products (2 / 84%) is between 41% and 51%, which is very small in total. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

958 - واکاوی زمینه‌ای الگوی خرید مسکن در مناطق لوکس نشین تهران در بخش مسکونی صنعت ساختمان
علی اصغر ولایتی کامبیز حیدرزاده محمد علی عبدالوند

10.30495/fed.2023.707999

چکیده این پژوهش جهت دستیابی به شناخت الگوی خرید مسکن و از طریق پژوهش کیفی با رویکرد مطالعه زمینه ای برای دستیابی به هدف پژوهش استفاده شده است. نمونه‌گیری در مطالعه با روش گلوله برفی انجام گرفت و گردآوری اطلاعات با انجام 14 مصاحبه به اشباع رسید. جهت گردآوری اطلاعات با خ أکثر

چکیده این پژوهش جهت دستیابی به شناخت الگوی خرید مسکن و از طریق پژوهش کیفی با رویکرد مطالعه زمینه ای برای دستیابی به هدف پژوهش استفاده شده است. نمونه‌گیری در مطالعه با روش گلوله برفی انجام گرفت و گردآوری اطلاعات با انجام 14 مصاحبه به اشباع رسید. جهت گردآوری اطلاعات با خریداران دنبال خانه، مصرف کنندگان ساکن کمتر از 6 ماه، سازندگان و سرمایه‌گذاران، و معماران و طراحان مصاحبه شد. نتایج نشان داد الگوی خرید مسکن لوکس از دیدگاه سرمایه‌گذاران و سازندگان شامل 11 مقوله (تعیین محل ساخت، روند ساخت و ساز، بازده سرمایه‌گذاری، شرکای کاری، هزینه ساخت و ساز، اخذ جواز شهرداری، زمان ساخت و ساز، دوره اقتصادی ساخت و ساز، عوامل مؤثر در ترغیب به خرید، ویژگی خریداران، روند خرید و فروش در منطقه)؛ معماران و طراحان 4 مقوله (انتظارات خریدار، سبک طراحی معمار، ویژگی های ساخت در منطقه، عوامل مؤثر در ترغیب به خرید)؛ مصرف‌کنندگان ساکن کمتر از 6 ماه 3 مقوله (رضایت از ساخت، اعمال تغییرات در خانه، انتظارات خریدار)؛ خریداران به دنبال خانه 4 مقوله (انتظارات خریدار، زمان خرید، نحوه انتخاب خانه، اعمال تغییرات در خانه) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

959 - تحلیل فضایی-رفتاری الگو های سکونت گزینی گردشگران روستایی درنواحی شهری وروستایی،مطالعه موردی" دهستان لواسان کوچک، شهرستان شمیرانات"
شهره تاج سامره رجب نژاد شیخانی

شهر و روستا دو عنـصر اصلی در منـاطق مختلف جـهان به شمـار می آیند کـه هـمـواره بــا یکدیگـر در تعاملات فرهنگی ،اقتصادی و اجتماعی می باشند.از اواسط قرن بیستم با جابجایی گسترده جمعیت میان نقاط شهری و روستایی،ارتباط متقابل این دو عنصر به صورت گذران اوقات فراغت وتملک خانه ها أکثر

شهر و روستا دو عنـصر اصلی در منـاطق مختلف جـهان به شمـار می آیند کـه هـمـواره بــا یکدیگـر در تعاملات فرهنگی ،اقتصادی و اجتماعی می باشند.از اواسط قرن بیستم با جابجایی گسترده جمعیت میان نقاط شهری و روستایی،ارتباط متقابل این دو عنصر به صورت گذران اوقات فراغت وتملک خانه های دوم در نواحی روستایی تحولی فراوان یافت.بررسی و تحلـیل فرایند فضایی - رفتاری گردشگـران که برای گذرانـدن اوقات فراغـت خود به روستـای دهستان لواسان کوچک مراجعه می کنند و در پی استمرار این امر به منطقه ، اقدام به سکونت گزینی در قـالب خانـه هـای دوم می نماینـد ، از اهداف اصلی پژوهـش می باشـد. این مقـاله بـا تلفـیق و تبـیین عـلـم جغرافیای محیط و روانشناسی (علوم رفتاری)که اساسا رفتار طبقات مختلف گردشگران و تاثیرات آن در انتخاب نوع سکونت گـزینی درنواحی مورد نظر،درپس عوامل بنیادی زندگـیشان (شاخصهای اقتصـادی، اجتماعی،فـرهنگی)به تصویر می کشد،تـدوین شده است .پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی با جمع آوری اسناد کتابخانه ای و مشاهده میدانی صورت گرفته است. انجام و نتایج یافته ها،استخراج،جمع بندی،وتوسط روش آماری آزمون استقلال صفات مورد تحلـیل قرار گرفـته است. یـافته ها حاکی از آنـست که گردشگـران روستایی سـاکـن پایتخت جهت گذران اوقات فراغت در خانه های دوم بر اساس سلیقه و باورهای نشات گرفته از شـرایـط اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی خود رفـتار می کنند و مکان گزینی سکـونت این افراد در شـهر بـه عنـوان سکونت دائم رابطه مستـقیمی با انتخاب آگاهـانه آنها در استقرار خانه ویـلایی شان دارد. بدیهی اسـت کـه گذران لحظات فراغـتی ساکنان شـمال شهرتهران به سـبب استطـاعت مالی نسبت به گـروههای ساکـن در نقـاط دیگر شهر متفـاوت است. تمکـن مالی در پی شغـلهای پر درآمد ، وجهه اجتـماعی درپی تحصـیلات بالاتر،باورهای فرهـنگی و حتـی نوع اتومبیل شخصی، عوامل عمده ای هستند که توان گروه نـخسـت را برای انتخاب خانه دوم و رفتارهای سکونت گزینی آنها در شهـر از ساکـنـان گروه دوم متـمایـز می کـنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

960 - سنجش هوش سازمانی کارکنان
زهره طهماسبی احمد اکبری

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و اداره ارشاد اسلامی همدان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه‌ای مشتمل بر 106 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه اداره ارشاد اسلامی و 59 نفر از کتابداران کتابخانه‌های أکثر

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و اداره ارشاد اسلامی همدان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه‌ای مشتمل بر 106 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه اداره ارشاد اسلامی و 59 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا) در سال 1388 انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای براساس هفت مهارت کارل آلبرخت بوده است. فرضیة اصلی پژوهش بر عدم معنی داری تفاوت بین هوش سازمانی کارکنان در کتابخانه‌ دانشگاه بوعلی سینا و کتابخانه اداره ارشاد اسلامی مبتنی است. این فرضیه تأیید شد و فرضیه‌های فرعی پژوهش یعنی مشاهده چشم‌انداز استراتژیک در کتابخانه دانشگاه بوعلی سینا با کتابخانه اداره ارشاد، رد می‌شود و فرضیه اعتقاد به سرنوشت مشترک در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی همدان و کتابخانه اداره ارشاد همدان مورد تأیید است و در مورد عملکرد کارکنان در ارتباط با میل به تغییر، مشابه بودن این دو کتابخانه تأیید می‌شود. روحیه کارکنان در هر دو کتابخانه اختلاف معناداری ندارد و این فرضیه نیز تأیید شد. میانگین شاخص اتحاد و توافق کارکنان در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و کارکنان کتابخانهاداره ارشاد نیز این مشابهت را تأیید می‌کند. فرضیه کاربرد دانش در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا وکتابخانه اداره ارشاد تأیید شد. برخورد مدیران در رابطه با عملکرد کارکنان در هر دو کتابخانه مورد پژوهش نیز مشابه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

961 - بررسی بهبود اختلال استرس پس از سانحه و حافظه سرگذشتی به روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (نمونه پژوهی زنان خانه‌دار شهر کرمانشاه)
محمدرضا رسولی تبار سعیده السادات حسینی

زمینه و هدف: یکی از فرآیندهای روانشناختی شاخص مرتبط با اختلال استرس پس از سانحه، حافظه سرگذشتی است و نشانه اصلی آن یادآوری های ناخواسته سانحه است. از جمله روش های درمانی در بهبود این اختلالات، تمرین های مراقبه و ذهن آگاهی می باشد که به افزایش توانایی خودآگاهی و پذیرش خو أکثر

زمینه و هدف: یکی از فرآیندهای روانشناختی شاخص مرتبط با اختلال استرس پس از سانحه، حافظه سرگذشتی است و نشانه اصلی آن یادآوری های ناخواسته سانحه است. از جمله روش های درمانی در بهبود این اختلالات، تمرین های مراقبه و ذهن آگاهی می باشد که به افزایش توانایی خودآگاهی و پذیرش خود، در بیماران منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف نقش روش درمانی ذهن آگاهی در بهبود اختلال استرس پس از سانحه و حافظه سرگذشتی در زنان خانه دار شهر کرمانشاه که دچار استرس پس از سانحه زلزله شده اند، انجام گرفت.روش: روش تحقیق به صورت شبه آزمایشی و با استفاده از دو گروه آزمایش و کنترل، دارای طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. روش نمونه گیری به شیوه داوطلبانه در دسترس با حجم نمونه نیز 30 نفر و به شیوه تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس تجدید نظر شده تأثیر رویداد ویلیامز و برودبنت (1986) و مصاحبه و آزمون حافظه سرگذشتی بود. گروه آزمایش به شیوه درمانی ذهن آگاهی در هشت جلسه آموزش داده شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که روش درمانی ذهن آگاهی در بهبود اختلال استرس پس از سانحه و زیرمقیاس های آن و همچنین در بهبود حافظه سرگذشتی نیز تأثیر مثبت و معنی داری داشت.نتیجه گیری: نتایج کلی تحقیق نشان داد که روش درمانی ذهن آگاهی روشی مناسب برای بهبود اختلال استرس پس از سانحه و حافظه سرگذشتی زنان آسیب دیده از زلزله می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

962 - الگوی مناسب بهای تمام شده محصولات کشاورزی گلخانه‌ای
کامبیز فرقاندوست حقیقی رضا نامی سرای

توجه به هزینه و فایده هر طرح و توجیه اقتصادی آن در مرحله شروع فعالیت و داشتن تصویر روشنی از فعالیت های انجام یافته و رسیدن به اهداف پیش بینی شده، نیازبه برنامه ریزی و بودجه بندی دقیق دارد که با استفاده صحیح از حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده احتمال تحقق آن بسیار أکثر

توجه به هزینه و فایده هر طرح و توجیه اقتصادی آن در مرحله شروع فعالیت و داشتن تصویر روشنی از فعالیت های انجام یافته و رسیدن به اهداف پیش بینی شده، نیازبه برنامه ریزی و بودجه بندی دقیق دارد که با استفاده صحیح از حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده احتمال تحقق آن بسیار بیشتر خواهد گردید. وجود اطلاعات بهای تمام شده محصولات کشاورزی برای استفاده مدیریت درامرتصمیم گیری، ضروری و حیاتی است. تأمین اطلاعات مورد نیاز یاد شده مستلزم استقرار یک سیستم حسابداری بهای تمام شده متناسب است. هدف نهایی پژوهش حاضر، ارائه الگوی مناسب بهای تمام شده محصولات کشاورزی گلخانه‌ای پس از حصول اطمینان از فقدان چنین سیستم‌هایی در قلمرو تحقیق است؛ تا از آن طریق، اطلاعات مورد نیاز مدیریت واحدهای گلخانه‌ای بیش از پیش فراهم گردد. گردآوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی می‌باشد، که با مطالعه و بررسی فرآیند تولید و با توجه به مبنای نظری حسابداری، الگوی بهای تمام شده محصول یاد شده صورت گرفته است. به منظور تأیید الگوی پیشنهادی و یافته‌های پژوهش، از روش آزمون دلفی استفاده ونتایج درمعرض قضاوت کارشناسان و متخصصین قرارداده شده است. جهت گردآوری نظرات کارشناسان ومتخصصین از فرم نظرخواهی متناسب استفاده و تکمیل آن تا دستیابی به همگرایی لازم ادامه یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

963 - بررسی تطبیقی ابزار و لوازم آشپزخانه‌ی سنّتی و صنعتی
جلال جعفرپور

در این پروژه ابزارهای آشپزخانه سنتّی در استان گیلان و مقایسه‌ی آن با روند صنعتی مورد شناسایی قرار گرفته است. معرفی کارکرد ابزارهای مورد مطالعه نسبت به تغییرات و تفاوت‌های شکل و نوع ابزار با محیط تحقیق، جزو اهداف پژوهشی این پروژه میباشد که با استفاده از روش مشاهده مشارک أکثر

در این پروژه ابزارهای آشپزخانه سنتّی در استان گیلان و مقایسه‌ی آن با روند صنعتی مورد شناسایی قرار گرفته است. معرفی کارکرد ابزارهای مورد مطالعه نسبت به تغییرات و تفاوت‌های شکل و نوع ابزار با محیط تحقیق، جزو اهداف پژوهشی این پروژه میباشد که با استفاده از روش مشاهده مشارکتی و تفسیر تحلیلی از موضوع به دنبال تاثیر فرهنگی آن میباشد. شناسایی این اشیا در مرحله اول به نوع ثبت و ضبط زندگی و قشر اجتماعی منحصر به فرد زمان خود پرداخته و کارآیی این ابزار را در عصر و موقعیت خویش نشان می‌دهد. در مرحله دوم مقایسه صنعتی و تحلیل مردم‌شناختی آن می‌باشد. آنچه برآیند گشته، نیاز زیستی به دنبال ضرورت‌های آن، جزو اجتناب‌ناپذیر زندگی اجتماعی انسان‌ها میباشد که این نیازها با زمان و محیط تغییر می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

964 - بررسى عوامل اجتماعى-فرهنگى تاثیر گذار بر دگرگونى کالبدى خانه با توجه به تغییر سبک زندگى در دوران معاصر (نمونه موردی : خانه های معاصر تبریز)*
فرناز عسگری سحر طوفان لیدا بلیلان

معماری را در کل می‌توان لباسی به قامت زندگی در نظر گرفت و طبعاً متناسب با هر کیفیت از زندگی، باید لباسی متناسب با آن قامت پدید آورد. پس با توجه به تحولاتی که در کیفیت زندگی اتفاق می‌افتد، باید انتظار داشت که در کیفیت معماری هم تغییراتی ایجاد شود. دگرگونی سبک زندگی در طو أکثر

معماری را در کل می‌توان لباسی به قامت زندگی در نظر گرفت و طبعاً متناسب با هر کیفیت از زندگی، باید لباسی متناسب با آن قامت پدید آورد. پس با توجه به تحولاتی که در کیفیت زندگی اتفاق می‌افتد، باید انتظار داشت که در کیفیت معماری هم تغییراتی ایجاد شود. دگرگونی سبک زندگی در طول دوره های تاریخی مختلف و ارتباط مستقیمی که میان آن با شکل و فرم مسکن وجود دارد، امکان مطالعه و بررسی سیر تاثیر آن بر خانه را در دوره های مختلف تاریخی را فراهم میکند. این پژوهش به دنبال یافتن عوامل موثر بر تغییر سازمان فضایی خانه های تبریز از طریق مطالعه سیر تغییر تحول سبک زندگی در دوران معاصر می باشد. روش کار این پژوهش شیوه توصیفی-تحلیلی است. که بخش نخست پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، ادبیات موضوع و در فاز بعدی با مطالعات میدانی و برداشت نمونه های موجود در شهر تبریز از دوره ی اوایل انقلاب و معاصر می باشد، بدست آمده است. در نهایت بر اساس مصاحبه و پرسشنامه ، داده هایی بدست می آید که تاثیر سبک زندگی بر ساختار کالبدی مشخص می کند. نتایج حاصله نشانگر این هستند که دگرگونی سبک زندگی ارتباط مستقیمی بر کالبد خانه دارد و عدم شناخت و مطالعات کافی در این زمینه باعث شده است که در دوره های اخیر خانه ها متناسب با زندگی کاربران نباشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

965 - بررسی اثرات فرهنگی و اجتماعی گذار از سنت به مدرنیته برساختار کالبدی خانه‌های تاریخی تبریز
لیلا فیروزفر میرسعید موسوی نیما ولیزاده اسدالله شفیع زاده

10.30495/jscc.2023.1991293.2122

خانه، به منزله یکی از مهمترین گونه های ساختمانی، همواره بستر تغییرات اجتماعی و فرهنگی بوده و بخش مهمی از تحولات جامعه را می توان در آن مشاهده کرد. از اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی، معماری خانه ها در بیشتر شهرها از جمله تبریز تحت تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی قرار أکثر

خانه، به منزله یکی از مهمترین گونه های ساختمانی، همواره بستر تغییرات اجتماعی و فرهنگی بوده و بخش مهمی از تحولات جامعه را می توان در آن مشاهده کرد. از اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی، معماری خانه ها در بیشتر شهرها از جمله تبریز تحت تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی قرار گرفت. با توجه به اینکه اکثر خانه های تاریخی تبریز مربوط به اواخر دوره قاجار و پهلوی هستند، که مصادف با جریان گذار از سنت به مدرنیته در ایران می باشد. در این پژوهش، نحوه اثرپذیری این گذار بر تحول ساختار خانه ها از دید معماران بررسی گردید. راهبرد اصلی این تحقیق، تحلیلی- تاریخی بود و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی از روش اسنادی، میدانی انجام شد. بدین منظور، پرسشنامه ای برای سنجش میزان تاثیر( گذار از سنت به مدرنیته) در سه مولفه خانه های تاریخی تبریز شامل روابط فضایی، تزئینات داخلی و نمای اصلی به صورت طیف پنج مرحله ای لیکرت تنظیم شده و در اختیار متخصصان معماری که شناخت کافی از خانه های این دوره داشتند قرار گرفت. نتایج در نرم افزار Expert Choice و با تکنیک AHP مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد شاخص تزیینات داخلی در سیر این روند یک رابطه نسبتا معناداری وجود دارد. در شاخص روابط فضایی تغییر معنادار در بناهای منتهی به پهلوی اول مشهود است و در شاخص سوم نمای اصلی این بنا ها رابطه معنادار مشخصی دیده نمی شود. آنچه که قابل تامل است در این سیر تحول بیشترین تاثیر در مساحت عرصه ها می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

966 - ارزیابی تأثیر استفاده مجدد از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری بر دانشجویان و مردم زیسته در بافت (نمونه مطالعاتی: خانه‌های تاریخی اردبیل)
مهسا جوادی نوده آزاده شاهچراغی

10.30495/jsps.2022.1967698.1009

استفاده از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری دارای مفاهیم چند بعدی پایداری است. در واقع استفاده مجدد می تواند علاوه بر کیفیت زیستی افراد ساکن در بافت های تاریخی بر کاربران فضا نیز تأثیرگذار باشد. چون محیط های آموزشی درخور هم در آموزش و هم در پرورش دانشجویان معماری م أکثر

استفاده از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری دارای مفاهیم چند بعدی پایداری است. در واقع استفاده مجدد می تواند علاوه بر کیفیت زیستی افراد ساکن در بافت های تاریخی بر کاربران فضا نیز تأثیرگذار باشد. چون محیط های آموزشی درخور هم در آموزش و هم در پرورش دانشجویان معماری مؤثر هستند. با این حال تاکنون بهره برداران در فرآیندهای مرتبط حضور نداشتند و ابعاد مؤثر در تغییر کاربری از منظر نیازهایشان مشخص نشده است. از این رو در پژوهش حاضر معیارهای مؤثر در استفاده مجدد از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری از منظر مردم زیسته در بافت تاریخی و دانشجویان ارزیابی می گردد تا رابطه معیارها با آموزش دانشجویان و کیفیت زیستی ساکنین بافت مشخص گردد. در این رابطه خانه های تاریخی محله اوچ دکان اردبیل از سوی پژوهشگران مطرح شده اند و با تلفیق روش های کمی و کیفی به ارزیابی الگوی عملیاتی تحقیق از طریق پرسشنامه با اعتبارسنجی آلفای کرونباخ در آنها پرداخته شده است. همچنین با توجه به توزیع نرمال متغیرهای اصلی، نتایج در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین اهداف بهره برداران با متغیرها در دو گروه متمایز دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی و ساکنان محله اوچ دکان صورت گرفته است. بر این مبنا مشخص گردیده است که توجه به ابعاد ادراکی (زیبایی شناسی، تعلق و...) از منظر دانشجویان بر آموزش آنان- بیش از هر بعد دیگر در استفاده مجدد از بناهای تاریخی- تأثیرگذار است. از منظر ساکنین بافت هم ابعاد عملکردی (فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و...) دارای همبستگی با کیفیت زیستی و سرزندگی در محدوده مورد نظر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

967 - ارتقاء حس مکان در کتابخانه مرکزی شهر تبریز با بررسی متغیرهای آکوستیک در معماری
مریم میرزابابالو سید بهشید حسینی عباس غفاری هوتن ایروانی

10.30495/jsps.2023.2000731.1071

آسایش صوتی از بحثهایی است که در کتابخانه دارای اهمیت دوچندان است. در این پژوهش قرائت خانه های دختران و پسران کتابخانه تبریز بررسی و مقایسه شده است. جهت ارتقاء حس دلبستگی به مکان در کتابخانه ها، اهمیت وضرورت دستیابی به توزیع مناسب صدا افزایش می یابد.هدف پژوهش، رسیدن به آ أکثر

آسایش صوتی از بحثهایی است که در کتابخانه دارای اهمیت دوچندان است. در این پژوهش قرائت خانه های دختران و پسران کتابخانه تبریز بررسی و مقایسه شده است. جهت ارتقاء حس دلبستگی به مکان در کتابخانه ها، اهمیت وضرورت دستیابی به توزیع مناسب صدا افزایش می یابد.هدف پژوهش، رسیدن به آسایش صوتی و حس تعلق به مکان برای ‌کاربران ‌در کتابخانه ‌و ‌مطلوب ‌بودن ‌محیط است. از مطالعات اخیر در زمینه کتابخانه متغیرهای وابسته معماری و مستقل آکوستیک (هندسی، ذهنی، عینی، تناسبات) تفکیک شده است. روش تحقیق توصیفی و از طریق بررسی همبستگی متغیرهای مذکور است و با توزیع پرسشنامه و تحلیل داده ها در نرم آفزار SPSS انجام شده است. نتایج پژوهش میانگین نظرات کاربران در بعد هندسی دختران087/3 و پسران 579/3 ، در بعد ذهنی دختران 093/4 و پسران998/3، در بعد عینی دختران828/3 و پسران 733/3 و در بعد تناسبات دختران938/3 و پسران 804/3 را نشان می دهد و بیانگر این است که: بعد ذهنی دارای بالاترین اثر است و میزان دلبستگی دختران بیشترین مقدار را دارد.بنابراین تأکید می شود که جهت ارتقاء حس مکان در طراحی فضاهای مطالعاتی و آموزشی به استفاده از سطوح دارای الیاف و پوسته‌ها و در بخش‌هایی استفاده از کاواک و حفره توجه بیشتری شود. نوآوری پژوهش در این است که اذعان دارد طیف فرکانس‌های وسیع و بالاتر که از حنجره دختران تولید می‌شود، استفاده از الیاف و پوسته‌ها در سطوح فضاهای مختص دختران را ضروری تر می کند، تا با ایجاد آسایش صوتی حس دلبستگی به مکان نیز افزایش پیدا ‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

968 - مقایسه روند شاخص‌های انرژی و میزان تولید گاز گلخانه‌ای CO2 در تولید کلزای آبی و دیم در شمال ایران
علی متولی صالح یاسور

مصرف انرژی و گرمایش جهانی و به دنبال آن بحث تغییر اقلیم ناشی از فعالیت‌های بشر یکی از مشکلات و معضلات عمده محیط زیستی است که بسیاری از پژوهشها را متوجه خود ساخته است. پژوهش حاضر به بررسی روند مصرف انرژی و تولید گاز گلخانه‌ای CO2 در تولید کلزای (Brassica napus) آبی و دیم أکثر

مصرف انرژی و گرمایش جهانی و به دنبال آن بحث تغییر اقلیم ناشی از فعالیت‌های بشر یکی از مشکلات و معضلات عمده محیط زیستی است که بسیاری از پژوهشها را متوجه خود ساخته است. پژوهش حاضر به بررسی روند مصرف انرژی و تولید گاز گلخانه‌ای CO2 در تولید کلزای (Brassica napus) آبی و دیم در استانهای شمالی کشور پرداخت و شاخص‌های انرژی خروجی با توجه دادههای جمعآوری شده، برآورد گردید. دادهها از کشاورزان استانهای مازندران و گلستان در سال 95 و به روش نمونه‌گیری تصادفی جمعآوری گردید. نتایج حاصل از بررسی داده‌ها نشان داد که انرژی ورودی در کشت دیم در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 49/29 و 77/28 گیگاژول در هکتار و انرژی ورودی در کشت آبی در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 52/33 و 10/34 گیگاژول بر هکتار محاسبه گردید. میزان انرژی خروجی در کشت دیم در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 3/90 و 4/88 گیگاژول بر هکتار و انرژی خروجی در کشت آبی در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 27/82 و 25/82 گیگاژول بر هکتار محاسبه گردید. بالاترین و پایینترین نسبت انرژی در تولید کلزا به میزان 07/3، 41/2 به ترتیب در کشت دیم و آبی در استان گلستان بدست آمد. همچنین میزان تولید گاز گلخانهای CO2 در کشت دیم در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 04/41715 و 60/39968 کیلوگرم در هکتار و میزان تولید گاز گلخانه‌ای CO2 در کشت آبی در مازندران و گلستان به ترتیب به میزان 11/46180 و 62/45011 کیلوگرم بر هکتار محاسبه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

969 - ارزیابی پایداری نظام‌های تولید محصولات گلخانه ای در استان سیستان و بلوچستان
محمد رضا رفیعی احمد قنبری محمد رضا اصغری پور براتعلی فاخری

هدف از این تحقیق ارزیابی پایداری زراعی-بوم شناختی و اجتماعی-اقتصادی نظام‌های تولید گلخانه‌ای استان سیستان و بلوچستان است. داده‌های این مطالعه با استفاده از پرسشنامه از 400 گلخانه‌ در چهار اقلیم مختلف در سال 1393 جمع آوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران مح أکثر

هدف از این تحقیق ارزیابی پایداری زراعی-بوم شناختی و اجتماعی-اقتصادی نظام‌های تولید گلخانه‌ای استان سیستان و بلوچستان است. داده‌های این مطالعه با استفاده از پرسشنامه از 400 گلخانه‌ در چهار اقلیم مختلف در سال 1393 جمع آوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران محاسبه شد. چهار اقلیم مورد مطالعه شامل منطقه سیستان، زاهدان، مناطق میانی استان شامل شهرستان‌های میرجاوه، خاش و سراوان و مناطق جنوبی استان شامل شهرستان‌های ایرانشهر، نیکشهر و سرباز می‌باشند. میانگین امتیاز شاخص پایداری کل نظام گلخانه‌ای 8/59 بود. سکونت مالک در محل گلخانه و میزان تحصیلات مسئول فنی گلخانه به ترتیب با ضرایب رگرسیون 022/0، 292/1، 850/0، 004/0، 72/ و 94/1 بود. بررسی نقاط بحرانی نظام‌های گلخانه‌ای نشان داد، که برای بهبود پایداری آن‌ها مدیریت صحیح و اصولی گلخانه، به کار گرفتن نیروی فنی متخصص و استفاده از فناوری‌‌های نوین کشاورزی در جهت مکانیزه کردن گلخانه‌ها لازم است که در نهایت منجر به افزایش تولید و عملکرد محصولات گلخانه‌‌ای می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

970 - معرفی ساختار جمعیت و فراوانی ماکروبنتوزهای رودخانه خبر در فصول مختلف سال
اعظم آتش برگ محمدرضا احمدی فلورا محمدی زاده مریم معزی

تحقیق حاضر به مدت 13 ماه از اسفند 1387 لغایت اسفند 1388 در رودخانه خبر (استان کرمان) به انجام رسید. در یک مسافت حدود 19 کیلومتر، 8 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی توسط سوربر با سطح مفید 1225 سانتی متر مربع در محل ایستگاه ها انجام شد. نمونه های جم أکثر

تحقیق حاضر به مدت 13 ماه از اسفند 1387 لغایت اسفند 1388 در رودخانه خبر (استان کرمان) به انجام رسید. در یک مسافت حدود 19 کیلومتر، 8 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی توسط سوربر با سطح مفید 1225 سانتی متر مربع در محل ایستگاه ها انجام شد. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. داده های بنتیک به صورت سنجه های جمعیتی ماکروبنتوزها شامل غنای کل (Total richness)، غنای EPT (مجموع جنس های متعلق به سه راسته Ephemeroptera ، Plecoptera ،Trichoptera )، نسبت فراوانی EPT به Chironomidae ، شاخص تنوع شانن و شاخص زیستی در سطح خانواده هیلسنهوف محاسبه گردید. در بررسی فون کفزیان حدود 38 جنس از 27 خانواده از موجودات بنتیک شناسایی شدند که بیشتر شامل لارو حشرات آبزی بوده است. به طور متوسط اعضای دو راسته یک روزه ها (Ephemeroptera) و دو بالان (Diptera) در اکثر ایستگاه های مطالعاتی منطقه بالادست و در ایستگاه های منطقه پایین دست شاخه کرمهای حلقوی (Hirudinea) غالبیت دارد. بر اساس نتایج سنجه های ترکیب جمعیت ماکروبنتوزها در مدت بررسی حداکثر غنای EPT در ایستگاه 1 برابر 32/91 درصد و حداقل آن در ایستگاه 7 در فصل زمستان برابر 27/0 درصد محاسبه گردید. نتایج آزمون های آنالیز واریانس (ANOVA) برای موجودات کفزی در ایستگاه های مطالعاتی تفاوت معنی دار نشان نمی دهد (P≥0.05). نتایج این تحقیق بر استفاده از فون کفزی به عنوان روشی موثر و با صرفه اقتصادی جهت ارزیابی دقیق و سریع کیفیت رودخانه بخصوص در فصولی که تحت آشفتگی های محیطی است، تاکید می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

971 - تعیین میزان غلظت فلزات (Cd، Pb، Hg) در ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه دز (استان خوزستان)
حامد استواری هومن شجیعی حاجی قلی کمی محبوبه بهشتی ابوالفضل عسکری ساری محمد ولایت زاده

این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و جیوه در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه دز استان خوزستان در سال 1388 انجام شد. نمونه برداری در فصل زمستان توسط صیادان محلی به وسیله تورهای سنتی (گوشگیر رودخانه ای) صورت پذیرفت. پس از بیومتری أکثر

این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب و جیوه در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه رودخانه دز استان خوزستان در سال 1388 انجام شد. نمونه برداری در فصل زمستان توسط صیادان محلی به وسیله تورهای سنتی (گوشگیر رودخانه ای) صورت پذیرفت. پس از بیومتری 27 نمونۀ صید شده، بافت های عضله، کبد و آبشش جداسازی شدند. آماده سازی و آنالیز نمونه ها طبق روش استاندارد Moopam صورت گرفت. اندازه گیری غلظت فلزات سنگین اندام های مورد مطالعه به روش هضم خشک و با دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 در آزمایشگاه کیمیا پژوه البرز شهرکرد انجام شد. نتایج حاصل از میانگین زیست سنجی ماهی بیاه رودخانه دز بر اساس طول کل، طول استاندارد و وزن ماهی به ترتیب 82/0±16/21، 91/0±94/17 و 03/21±77/119 بود.نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت فلزات سنگین در بافت عضله حداقل (001/0±023/0) و در بافت آبشش (038/0±959/0) حداکثر می باشد. بالاترین غلظت کادمیوم، جیوه و سرب به ترتیب 024/0±367/0، 000/0±025/0 و 038/0±959/0 میلی گرم در کیلوگرم و پایین ترین غلظت کادمیوم، جیوه و سرب 031/0±348/0، 001/0±023/0 و 33/0±907/0 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. میزان جیوه، کادمیوم و سرب در عضله، آبشش و کبد اختلاف معنی داری نداشت(05/0<P). مقایسه نتایج بدست آمده از اندازه گیری فلزات سنگین با استانداردهای جهانی (WHO)، (FDA)، (MAFF)، (NFA) و (NHMRC) نشان داد که میزان کادمیوم در گونه مورد مطالعه بیشتر از حد مجاز استانداردهای بین المللی و سرب تنها بیشتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

972 - مقایسه تجمع فلز سنگین کادمیم در بافت عضله و کبد سیاه ماهی Capoeta capoeta در رودخانه تجن استان مازندران
غلام رضا بناگر حسین رحمانی سمانه گل محمدی داریوش مقدس

تحقیق حاضر، به منظور اندازه گیری و مقایسه فلز سنگین کادمیم در بافت کبد و عضله گونه سیاه ماهی(Capoeta capoeta) در بهار 1389 در رودخانه تجن استان مازندران انجام شد. نمونه های ماهی به کمک دستگاه الکتروشوکر از 4 ایستگاه مختلف صید شد. جهت استخراج فلز از بافت کبد و عضله ماهیا أکثر

تحقیق حاضر، به منظور اندازه گیری و مقایسه فلز سنگین کادمیم در بافت کبد و عضله گونه سیاه ماهی(Capoeta capoeta) در بهار 1389 در رودخانه تجن استان مازندران انجام شد. نمونه های ماهی به کمک دستگاه الکتروشوکر از 4 ایستگاه مختلف صید شد. جهت استخراج فلز از بافت کبد و عضله ماهیان از روش هضم شیمیایی با استفاده از دستگاه ماکروویو و دستگاه جذب اتمی استفاده شد بررسی واریانس ها بر اساس تست لون در مورد بافت عضله سیاه ماهی نشان داد که فلز کادمیم دارای واریانس های یکنواخت می باشد (ANOVA ,p>0.05) بررسی واریانس ها بر اساس تست لون در مورد بافت کبد سیاه ماهی نشان داد که فلز کادمیم دارای واریانس های غیر یکنواخت می باشد (ANOVA ,p≤0.05). بررسی نتایج بدست آمده توسط جذب اتمی عناصر نشان داد که تجمع فلز سنگین در گونه مورد بررسی در بافت کبد بیشتر از بافت عضله است (ANOVA ,p≤0.05). مقایسه نتایج بدست آمده با استاندارد جهانی نظیر سازمان بهداشت جهانی، نشان داد که غلظت عنصر کادمیم در بافت کبد و عنصر کادمیم در عضله گونه ماهی مورد بررسی بالاتر از حد استاندارد می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

973 - ارزیابی زیستی رودخانه کر(استان فارس) در فصول مختلف با استفاده از ساختار جمعیتی ماکروبنتوز
اسماعیل تازیکه حجت الله فروغی فرد غلامعباس زرشناس علی اکبر صالحی احمدرضا تورجی مهدی حفار محمدرضا احمدی مازیار یحیوی

بررسی کفزیان رودخانه کر در استان فارس به مدت یکسال از مهرماه ۱۳۸۶ لغایت شهریورماه ۱۳۸٧انجام شد. در یک مسافت تقریباً۲۵۰ کیلومتری، ۵ ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی نمونه برداری به عمل آمد. نمونه برداری از کفزیان بوسیله سوربر با سطح دهانه۲۵۰۰سانتیم أکثر

بررسی کفزیان رودخانه کر در استان فارس به مدت یکسال از مهرماه ۱۳۸۶ لغایت شهریورماه ۱۳۸٧انجام شد. در یک مسافت تقریباً۲۵۰ کیلومتری، ۵ ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی نمونه برداری به عمل آمد. نمونه برداری از کفزیان بوسیله سوربر با سطح دهانه۲۵۰۰سانتیمترمربع و تور ۲۵0 میکرونی با ۳ تکرار در هر ایستگاه انجام شد. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴٪ تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. دربررسی فون کفزیان رودخانه ۳۲ گروه از موجودات بنتیک شناسایی شدند. بطور متوسط اعضای راسته Diptera و Ephemeroptera در ایستگاههای مطالعاتی ۱ و۲،گروه Gastropoda وCrustacea در ایستگاه ۳ و موجودات Gastropoda و Diptera در ایستگاههای مطالعاتی ۴ و۵ غالبیت داشتند. داده های بنتیک بصورت سنجه های ساختار جمعیتیشامل غنای EPT، غنای شیرونومیده، غنای کل، نسبت فراوانی EPT به خانواده Chironomidae خلاصه شد. در ضمن شاخص تنوع شانن و شاخص زیستی درسطح خانواده هیلسنهوف محاسبه گردید.آنالیز واریانس یک طرفه گروه های کفزی و دوطرفه آن با فصول و ایستگاه ها مورد بررسی قرارگرفت، نتایج آزمون های آنالیز واریانس و محاسبه همبستگی آن در برخی ایستگاه ها تفاوت معنی دار نشان می داد(P<0.05). به طوری که نتایج حاصله نشان ازعدم آلودگی درنواحی بالادست سد درودزن وآلودگی اندک تا شدید رودخانه کر در نواحی زیرسد در فصول مختلف داشت. نتایج این تحقیق بر استفاده ازفون کفزی به عنوان روشی موثر وباصرفه اقتصادی جهت ارزیابی دقیق وسریع کیفیت رودخانه بخصوص درفصولی که تحت آشفتگی های محیطی است، تأکید می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

974 - تعیین تنوع و فراوانی بزرگ بی مهرگان کفزی رودخانه دوهزار تنکابن با استفاده از شاخص های زیستی
جواد مسگران کریمی قباد آذری تاکامی حسین خارا روح ا... عباسپور

در پژوهش حاضر بررسی تنوع و فراوانی زیستی ماکروبنتوزها با استفاده از شاخص های زیستی در رود خانه دو هزار تنکابن در سال 1391-1390 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری (مهر الی شهریور) با سوربر سطح1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. در مطالعه کفزیان 60 خانواده متع أکثر

در پژوهش حاضر بررسی تنوع و فراوانی زیستی ماکروبنتوزها با استفاده از شاخص های زیستی در رود خانه دو هزار تنکابن در سال 1391-1390 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری (مهر الی شهریور) با سوربر سطح1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. در مطالعه کفزیان 60 خانواده متعلق به 18 راسته و هفت رده شناسایی شد. همزمان با نمونه برداری از فون بنتیک برخی از فاکتور های فیزیکی و شیمیایی نظیر دمای آب و هوا، pH ، DO (اکسیژن محلول)، BOD (خواست اکسیژن بیوشیمیایی) در ایستگاه ها اندازه گیری گردید. نتایج تغییرات معنی داری روی دما، pH, BOD5 نشان داد (05/0p< ) ولی تغییرات در اکسی&zwj;&zwj;ژن محلول در طول مدت مطالعه معنی دار نبود (05/0<p). داده های بی مهرگان بزرگ کفزی با شاخص تنوع مارگالف و شاخص های زیستی BMWP و ASPT بررسی شدند. نتایج شاخص های زیستی BMWP و ASPT در بین ایستگاه ها اختلاف معنی داری را نشان داد (05/0p<). بطور کلی از ایستگاه شماره 1 تا ایستگاه شماره 7 از مقدار عددی این شاخص ها کاسته شد که نشان دهنده کاهش کیفی آب در طول رودخانه بوده است. شاخص ASPT وجود آلودگی آلی متوسط در این ایستگاه ها را نشان داد. شاخص تنوع مارگالف در بین ایستگاه ها، از بالا به پایین کاهش یافت. این شاخص در بین ایستگاه های تفاوت معنی داری نداشت. دلیل آن احتمالاً متأثر از دبی بالای رودخانه و ظرفیت بالای خودپالایی آب بوده است که منجر به رقیق سازی پساب و از بین رفتن اثر نامطلوب آن شده است. این بررسی نشان داد که با ورود آلودگی های مختلف از جمله پساب مزارع پرورش ماهی، برداشت بی رویه شن و ماسه و ... نسبت به ایستگاه های بالادست رودخانه تنوع و فراوانی خانواده های بزرگ بی مهرگان حساس به آلودگی کاهش و خانواده های مقاوم به آلودگی افزایش یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

975 - ارزیابی زیستی رودخانه چشمه کیله تنکابن(استان مازندران) با استفاده از شاخص های زیستی، ساختار جمعیتی و زیتوده ای درشت بی مهرگان کفزی
روح الله عباسپور حمیدرضا علیزاده ثابت مسعود هدایتی فرد جواد مسگران کریمی

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد( trutta caspius Salmo )و ماهی سفید ( Rutilus frisii kutum) از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی ساخ أکثر

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد( trutta caspius Salmo )و ماهی سفید ( Rutilus frisii kutum) از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی ساختار جمعیتی و زیتوده ای درشت بی مهرگان کفزی رودخانه چشمه کیله – تنکابن در سال 1390-1389 در چهار ایستگاه و بصورت ماهانه طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴ درصد تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. در بررسی کفزیان رودخانه 47 خانواده متعلق به 15 راسته و شش رده شناسایی شد که در میان آنها لارو حشرات آبزی بیشترین تنوع را داشته اند. نتایج نشان می دهد که بطور متوسط راسته هایEphemeroptera, Trichoptera Diptera, در ایستگاه های 1و2 و راسته های Diptera, Ephemeroptera و رده Oligochaeta ( راسته های Haplotaxida (Tubificida, Lumbricida, Lumbriculida, در ایستگاه 3 و 4 غالبیت داشتند. نتایج نشان داد که ایستگاه 1 با 07/9 گرم بر متر مربع بیشترین میزان زیتوده کفزیان و ایستگاه 4 با میانگین وزن 11/1 گرم بر متر مربع از کمترین میزان زیتوده کفزیان در کل سال را به خود اختصاص داده اند. حداکثر فراوانی کل جانداران در این مدت مربوط به ایستگاه 1 با 44 درصد و حداقل فراوانی مربوط به ایستگاه 4 با 16 درصد بود. آزمون کروسکال والیس راسته های شاخص بی مهرگان کفزی راستهPlecoptera, Trichoptera, Ephemeroptera و راسته های دیگر تحت عنوان Other، در طول سال نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها در سطح اطمینان 95 درصد(05/0>P) می باشد اما خانواده Chironomidae در چهار ایستگاه در طول سال اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها نشان نداد. بالاترین میانگین شاخص های زیستی مارگالف و تنوع شانون وینر مربوط به ایستگاه 1 و پایین ترین امتیاز مربوط به ایستگاه 4 اختصاص داده شده است. بر اساس شاخص تنوع شانون وینر، روند تغییرات تنوع ماکرو بنتوزها در چهار ایستگاه بسیار جزیی و اندک بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

976 - مطالعه پارامترهای خون شناسی سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) رودخانه تالار قائم شهر، مازندران
فاطمه یوسف زاده شعبانعلی نظامی حسین خارا

سیاه ماهی Capeta capoeta gracilis))یکی از گونه های بومی و با ارزش حوزه آبریز جنوب دریای خزر است. . شاخص های خونی در فیزیولوژی ماهی بسیار تاثیرگذار می باشند لذا با شناخت صحیح از وضعیت خونی سیاه ماهی می توان در جهت حفاظت از این ذخایر ارزشمند ژنتیکی کوشید. در این تحقیق، 50 أکثر

سیاه ماهی Capeta capoeta gracilis))یکی از گونه های بومی و با ارزش حوزه آبریز جنوب دریای خزر است. . شاخص های خونی در فیزیولوژی ماهی بسیار تاثیرگذار می باشند لذا با شناخت صحیح از وضعیت خونی سیاه ماهی می توان در جهت حفاظت از این ذخایر ارزشمند ژنتیکی کوشید. در این تحقیق، 50 عدد سیاه ماهی از دو ایستگاه نمونه برداری در منطقه حد واسط رودخانه تالار قائمشهر بوسیله الکتروشوکر صید شدند. عملیات نمونه گیری در طی فصل تولید مثل سیاه ماهی (اردیبهشت لغایت خرداد) صورت گرفته و ماهیان در چهار گروه سنی 1، 2، 3 و 4 ساله قرار داشتند، پس از خونگیری به روش قطع ساقه دمی در ماهیان کوچکتر و پونکسیون قلب در ماهیان بزرگتر و تعیین سن و جنسیت، مقادیر برخی از پارامترهای خون شناسی از جمله شمارش کلی و تفریقی گلبول های سفید، شمارش کلی گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و اندیس های گلبولی (MCH، MCHC ، MCV) به صورت دستی و با روش های متداول آزمایشگاهی مورد اندازه گیری شدند و میانگین و خطای استاندارد هر یک از پارامترهای مذکور درسنین مختلف و براساس جنسیت تعیین گردید. مقادیر پارامترهای خون شناسی بدون در نظر گرفتن سن و جنسیت به شرح زیر می باشد: شمارش کلی گلبول سفید (3/656 ± 6/16359) عدد در میلی متر مکعب خون، شمارش کلی گلبول قرمز (08/0 ± 106581/1) عدد در میلی متر مکعب خون ، هموگلوبین(15/1± 41/4 ) گرم دردسی لیتر، هماتوکریت(16/3± 01/38) درصد، MCV(99/11± 2/187 ) فمتولیتر، MCH (01/7 ± 09/28 ) پیکوگرم، MCHC (64/4 ± 79/15 ) گرم درصد و در شمارش تفریقی گلبول سفید، درصد توتروفیل ها، لنفوسیت ها، مونوسیت ها و ائوزینوفیل ها به ترتیب 14/2± 05/17، 88/1± 54/78 ، 47/0 ± 43/3 و 13/0 ± 2/1 درصد بدست آمد. نتایج آنالیز آماری اختلاف معنی داری را بین جنس نر و ماده نشان نداد(05/0<P). در بررسی اثر سن نیز مشاهده شد که فاکتورهای خونی در سنین مختلف فاقد اختلاف معنی دار آماری می باشند(05/0<P). با توجه به نتایج به دست آمده ارزیابی و تشخیص وضعیت فیزیولوژیکی شاخص های خونی و تعیین میزان آن جهت برآورد، حفظ و نگهداری ذخایر سیاه ماهی ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

977 - بررسی تحلیلی ساختار و مزیت نسبی صنایع کارخانه ای ایران(با تاکید بر رهیافت انتقال سهم shift-share Analysis)
صالح قویدل

در این مقاله برای ارزیابی مزیت نسبی صادرات صنایع کارخانه ی ایران به تفکیک کد lslc دو رقمی از دو شاخص ، انتقال رقابتی[1] و مزیت نسبی آشکار قرینه شده [2] (SRCA) طی سال های 1381 تا 1385 استفاده شده است . سپس با استفاده از روش تاکسونومی [3] این دو شاخص را ترکیب نموده و صنای أکثر

در این مقاله برای ارزیابی مزیت نسبی صادرات صنایع کارخانه ی ایران به تفکیک کد lslc دو رقمی از دو شاخص ، انتقال رقابتی[1] و مزیت نسبی آشکار قرینه شده [2] (SRCA) طی سال های 1381 تا 1385 استفاده شده است . سپس با استفاده از روش تاکسونومی [3] این دو شاخص را ترکیب نموده و صنایع مزیت دار را مشخص می نماییم . نتایج حاکی از آن است که به ترتیب ، صنایع تولید ذغال کک-پالاشگاه های نفت (23)، تولید مواد و محصولات شیمیایی (24) و تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی (26) دارای بیشترین مزیت و صنایع تولید ماشین آلات اداری (30)، تولید ابزار پزشکی (33) در پایین ترین رده های مزیت نسبی قرار می گیرند. 1-Competetive shift Analysis 2-Symmetric Revealed Comparative Advantage 3-Taxonomy Analysis تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

978 - مقایسه چند بستر کاشت در خواص کمی خیار گلخانه ای رقم نگین در روش آبکشت
مهدی قائمی کیومرث بخش کلارستاقی سید محسن نبوی

به منظور تعیین اثرات چند بستر کشت بر خواص کمی خیار گلخانه ای رقم نگین و نیز امکان اختلاط پرلیت در بسترهای مختلف، آزمایشی با 9 تیمار و 4 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1389 و در گلخانه انجام گرفت. نتایج نشان داد بسیاری از صفات اندازه گیری شده به شکل معنی د أکثر

به منظور تعیین اثرات چند بستر کشت بر خواص کمی خیار گلخانه ای رقم نگین و نیز امکان اختلاط پرلیت در بسترهای مختلف، آزمایشی با 9 تیمار و 4 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1389 و در گلخانه انجام گرفت. نتایج نشان داد بسیاری از صفات اندازه گیری شده به شکل معنی داری تحت تاثیر بستر کشت قرار گرفتند. بر اساس بررسی های انجام شده تیمار پیت ماس با داشتن 2998 گرم وزن میوه بالاترین عملکرد و تیمار لیکا با دارا بودن 355 گرم وزن میوه پایین ترین عملکرد را دربین بسترهای کشت داشتند. بیشترین و کمترین تعداد میوه با میانگین 54 و 8 میوه به ترتیب مربوط به بستر پیت ماس و لیکا بود. بالاترین ارتفاع گیاه در بین بسترهای کشت مربوط به تیمار پیت ماس با 179 سانتیمتر به طور میانگین بوده و کمترین ارتفاع را تیمار لیکا با 5/56 سانتی متر داشت. نتایج همچنین نشان داد اختلاط پرلیت در بسترهای کشت باعث ایجاد تغییراتی در اکثر صفات اندازه گیری شده نسبت به حالت خالص آن شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

979 - ارزیابی عمکرد تصفیه خانه فاضلاب راونج
محسن نجارچی  علی صفدر حیدری

روستای راونج از آبادیهای دهستان دو دهک شهر دلیجان واقع در بخش مرکزی شهرستان می باشد. دارا بودن زیر ساخت کاملا سنگی این روستا و قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی موجب شده است که تخلیه فاضلاب حاصل از مصارف آب منازل به صورت یک مشکل حاد و اساسی به عنوان یک عامل تهدید کننده سل أکثر

روستای راونج از آبادیهای دهستان دو دهک شهر دلیجان واقع در بخش مرکزی شهرستان می باشد. دارا بودن زیر ساخت کاملا سنگی این روستا و قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی موجب شده است که تخلیه فاضلاب حاصل از مصارف آب منازل به صورت یک مشکل حاد و اساسی به عنوان یک عامل تهدید کننده سلامت ساکنین منطقه مطرح گردد. شرکت آب و فاضلاب روستایی استان مرکزی جهت کاهش این معضل اقدام به احداث سیستم تصفیه فاضلاب کرده است. این سیستم تحت عنوان تکنولوژی هانزبیوشافت در غالب یک مجموعه تصفیه فاضلاب عمل می کند. تصفیه فاضلاب در این تصفیه خانه به صورت سیستم لجن فعال هوازی انجام می شود. پس از اجرای سیستم فوق و انجام آزمایشات متعدد اندازه گیری BOD، COD و مقایسه آن با استاندارد های تخلیه فاضلاب به آب های سطحی و مصارف کشاورزی مشخص شد که سیستم فوق دارای مشکلاتی می باشد. در این تحقیق پس از شناسایی مشکلات بخش های مختلف اقدام به رفع آنها شد. نتایج آزمایشات انجام شده پس از اصلاحات لازم نشان می دهد که سیستم در حد استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست جهت مصارف کشاورزی و تخلیه به آبهای سطحی عملی می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

980 - مقایسه فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) در رودخانه‌های سیاهرود و تالار استان مازندران
فاطمه یوسف زاده شعبانعلی نظامی حسین خارا

سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis)از ماهیان نیمه اقتصادی حوضه آبریز جنوب دریای خزر می باشد. در تحقیق حاضر به منظور مقایسه پارامترهای سلولی و بیوشیمیایی خون سیاه ماهی در زیستگاه های مختلف، در فصل تولیدمثلی این ماهی، 100 قطعه ماهی در رودخانه های سیاهرود و تالار مورد برر أکثر

سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis)از ماهیان نیمه اقتصادی حوضه آبریز جنوب دریای خزر می باشد. در تحقیق حاضر به منظور مقایسه پارامترهای سلولی و بیوشیمیایی خون سیاه ماهی در زیستگاه های مختلف، در فصل تولیدمثلی این ماهی، 100 قطعه ماهی در رودخانه های سیاهرود و تالار مورد بررسی قرار گرفت. پس از خونگیری به روش قطع ساقه دمی در ماهیان کوچکتر و پونکسیون قلب در ماهیان بزرگتر مقادیر برخی از پارامترهای خون شناسی از جمله شمارش کلی و تفریقی گلبول های سفید و شمارش گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و اندیس های گلبولی (MCH،MCHC ، MCV) بصورت دستی و با روش های متداول آزمایشگاهی و آزمایشات غیرالکترولیتی سرم خون شامل گلوکز، کلسترول، تری گلیسیرید، پروتئین کل، آلبومین، گلوبولین، اوره خون، کراتینین، AST، ALT، ALPو همچنین آزمایشات الکترولیتی شامل کلسیم، سدیم و پتاسیم به روش استاندارد آزمایشگاهی انجام پذیرفت و میانگین و خطای استاندارد هر یک از پارامترهای مذکور تعیین گردید. نتایج نشان داد پارامترهای بیوشیمیایی سرم خون سیاه ماهیان در میزان کلسترول، تری گلسیسیرید، پروتئین کل، گلوبولین، آلبومین، فسفر، گلوکز، ALT، کراتینین، اوره خون، اسید اوریک، پتاسیم، سدیم و کلسترول در دو رودخانه دارای اختلاف معنی دار آماری بوده (Pandlt;0.05) درحالیکه در فاکتورهایAST ، ALP، کلسیم اختلاف معنی دار آماری مشاهده نشده است.اختلاف معنی داری در پارامترهای سلولی خون شامل تعداد گلبول های سفید و قرمز، هماتوکریت، هموگلوبین، MCH، MCVو MCHCماهیان دو رودخانه مشاهده شد (Pandlt;0.05) ولی در درصد لنفوسیت، ائوزینوفیل، مونوسیت و نوتروفیل اختلافی مشاهده نشد. با توجه به تفاوت های مشاهده شده احتمالاً جمعیت های سیاه ماهی در زیستگاه های مختلف از یکدیگر متمایز شده و دارای پارامترهای خونی نسبتا متفاوتی می باشد که این تفاوت می تواند ناشی از شرایط محیطی متفاوت باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

981 - بررسی تأثیرات آلودگی روی جمعیت درشت بی مهرگان کفزی رودخانه چشمه کیله تنکابن با تکیه بر شاخص های زیستی
روح الله عباسپور مسعود هدایتی فرد جواد مسگران کریمی آزاده طوسی

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد) trutta caspiusSalmo(و ماهی سفید )( Rutilus frisii kutum از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی کیفیت أکثر

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد) trutta caspiusSalmo(و ماهی سفید )( Rutilus frisii kutum از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی کیفیت آب رودخانه چشمه کیلهتنکابن در سال 1390 - 1389 بر اساس مطالعات فون کفزیان رودخانه در چهار ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. در بررسی کفزیان رودخانه 47 خانواده متعلق به 15 راسته و شش رده شناسایی شد که در میان آنها لارو حشرات آبزی بیشترین تنوع را داشته اند.همزمان با نمونه برداری از فون بنتیک برخی از فاکتورهای فیزیکی شیمیایی نظیر دمای آب، BOD5 و TDSدر ایستگاه ها اندازه گیری گردیدکه فاکتورهای فوق در ایستگاه های مورد نظر تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5 درصد(Pandgt;0.05) نشان نمی دهد. نتایج نشان داد که راسته های DipteraوEphemeroptera در همه ایستگاه ها جانداران غالب بوده اند. حداکثر فراوانی کل جانداران در این مدت مربوط به ایستگاه 1 با 44% و حداقل فراوانی مربوط به ایستگاه 4 با 16% بود.آزمون کروسکال والیس راسته های شاخص بی مهرگان کفزیراسته Plecoptera, Trichoptera, Ephemeroptera, Otherدر طول سال نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها در سطح اطمینان 95%می باشد(Pandlt;0.05) اما خانواده Chironomidaeدر چهارایستگاه در طول سال اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها نشان نداد. بررسی ها نشان داد که حداقل میانگین شاخص EPT/CHIRمتعلق به ایستگاه 4 با 79/0 و حداکثر آن متعلق به ایستگاه 1 با 32/3 می باشد. بر اساس شاخص زیستی هیلسنهوف (HFBI) در طول سال ایستگاه 1دارای وضعیت کیفی خیلی خوب، ایستگاه 2 دارای وضعیت کیفی خوب و ایستگاه 3، دارای شرایط متوسط و ایستگاه 4 نیز از شرایط نسبتا ضعیفی برخوردار بود. نتایج نشان داد که ایستگاه چهار بدلیل فشار ناشیاز ورود فاضلاب و پساب خانگی و شهری، کارگاه های ماشین شویی، بازار ماهی فروشان تنکابن و تخلیه زباله های شهری در اطراف رودخانه با بار آلودگی بالا، کارخانه های شن و ماسه، برداشت مجاز و غیر مجاز شن و ماسه از بستر رودخانه شرایط نسبتا ضعیف در برخی از فصول سال بوجود می آورد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

982 - بررسی فون ماهیان ساکن در رودخانه ی بیدواز اسفراین
زهرا سلطانی احمد قارزی اتابک روحی

در این تحقیق فون ماهیان ساکن رودخانه بیدواز اسفراین مورد مطالعه قرار گرفت. این رودخانه یک منبع آبی دائمی در استان خراسان شمالی است که وسعت حوزۀ آبریز آن به حدود 434 کیلومتر مربع می رسد. طی سفرهای متعدد به منطقۀ مورد مطالعه در مجموع تعداد 136 نمونه ماهی ساکن این رودخانه أکثر

در این تحقیق فون ماهیان ساکن رودخانه بیدواز اسفراین مورد مطالعه قرار گرفت. این رودخانه یک منبع آبی دائمی در استان خراسان شمالی است که وسعت حوزۀ آبریز آن به حدود 434 کیلومتر مربع می رسد. طی سفرهای متعدد به منطقۀ مورد مطالعه در مجموع تعداد 136 نمونه ماهی ساکن این رودخانه با تور گرفته و پس از انتقال به ظروف مخصوص به آزمایشگاه منتقل گردیدند. در آنجا متعاقباً نمونه ها با تزریق الکل به مغزشان کشته شده و صفات ریخت شناسی، بیومتریک و بیومریستیک آن ها مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت با توجه به کلیدهای موجود خانواده، جنس و گونۀ آن ها شناسایی گردید. به طور کلی تعداد سه گونه ماهی از راستۀ Cypriniformesشامل Schizothorax pelzami، Capoeta fuscaو Nemachilus malapterurusشناساییگردیدند. در این تحقیق نسبت جنسیتی نیز در گونه های شناسایی شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری (Pandlt;0.05) در نسبت تعداد افراد نر به افراد ماده در هر سه گونه مشاهده می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

983 - بررسی اثرات بهره‌برداری شن و ماسه روی بی‌مهرگان کفزی در رودخانه تنکابن
مژگان روشن طبری

این تحقیق به منظور بررسی اثرات بهره برداری از شن و ماسه بر روی جانوران کفزی رودخانه تنکابن در جنوب دریای خزر از سال 1382 تا 1383 انجام شد. نمونه برداری فصلی در دو ایستگاه در بالا دست و پایین دست رودخانه و یک ایستگاه در منطقه بهرهبرداری از شن و ماسه انجام شده است. نمونه أکثر

این تحقیق به منظور بررسی اثرات بهره برداری از شن و ماسه بر روی جانوران کفزی رودخانه تنکابن در جنوب دریای خزر از سال 1382 تا 1383 انجام شد. نمونه برداری فصلی در دو ایستگاه در بالا دست و پایین دست رودخانه و یک ایستگاه در منطقه بهرهبرداری از شن و ماسه انجام شده است. نمونه های بدست آمده از ایستگاه ها شامل 14 خانواده متعلق به 9 راسته از جانوران کفزی بوده است. تراکم جمعیت های نمونه ها در ایستگاه اول بین 1020 تا 5740 عدد در متر مکعب، در ایستگاه دوم بین 47 تا 1230 عدد در متر مکعب و در ایستگاه سوم بین 251 تا 5577 عدد در مترمکعب محاسبه شده است. کمترین فراوانی و زی توده متعلق به ایستگاه دوم و 5 درصد از کل کفزیان این نواحی را شامل شده است. به دلیل تخریب زیستگاه و عدم ثبات بستر رودخانه و افزایش سستون، فراوانی جمعیت های بنتوز رودخانه به شدت کاهش یافته است. اثرات تخریب بستر به حاشیه رودخانه نیز اثر گذاشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

984 - مطالعه مورفولوژیکی و تاکسونومیکی میگوی رودخانه ای شرق (Macrobrachium nipponense) در رودخانه سیاه درویشان استان گیلان
مرجان تحقیقی شاهرخ پاشایی راد نسیم هزاوه حمید علاف نویریان هدیه تحقیقی

بهمنظور مطالعه تنوع جمعیتی میگویرودخانه ای شرقMacrobrachium nipponense(De Haan, 1849)برای اولین بار تعداد 813 نمونه از سه ایستگاه بالادست، میان دست و پایین دست رودخانه سیاه درویشان، استان گیلان در فصول پاییز و زمستان 1390 و بهار 1391 جمع آوری گردید. نمونه ها شناسایی و ج أکثر

بهمنظور مطالعه تنوع جمعیتی میگویرودخانه ای شرقMacrobrachium nipponense(De Haan, 1849)برای اولین بار تعداد 813 نمونه از سه ایستگاه بالادست، میان دست و پایین دست رودخانه سیاه درویشان، استان گیلان در فصول پاییز و زمستان 1390 و بهار 1391 جمع آوری گردید. نمونه ها شناسایی و جهت تایید، بهموزه تاریخ طبیعی دانشگاه آکسفورد انگلستان فرستاده شد. نتایج نشان می دهد تعداد تخم ها از 501 تا 3578، نسبت جنسی نر به ماده 1 به 4/1، تعداد دندانه های شکمی رستروم ماده ها و نرها از صفر تا 6، تعداد دندانه های پشتی رستروم در ماده ها از 8 تا 18 ودر نرها از 10 تا 18 متغیر بودند. این نتایج می تواند بازتاب شرایط جغرافیایی، اکولوژیکی و زیستگاهی مناطق مورد مطالعه باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

985 - اثر پساب آبزی پروری برتنوع زیستی درشت بی مهرگان کفزی رودخانه دوهزار تنکابن
جواد مسگران کریمی قباد آذری تاکامی حسین خارا روح الله عباسپور

در پژوهش حاضرتنوع زیستی درشت بی مهرگان (ماکروبنتوزها) با استفاده از شاخص های زیستی در رودخانه دوهزار تنکابندر سال 1390-1389 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع در سه تکرار صورت گرفت.نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴٪تثبیت و در آزما أکثر

در پژوهش حاضرتنوع زیستی درشت بی مهرگان (ماکروبنتوزها) با استفاده از شاخص های زیستی در رودخانه دوهزار تنکابندر سال 1390-1389 در هفت ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع در سه تکرار صورت گرفت.نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴٪تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید.در بررسی کفزیان، 60 خانواده متعلق به 18 راسته و هفت رده شناسایی شد. همزمان با نمونه برداری از فون بنتیک برخی از فاکتورهای فیزیکی شیمیایی نظیر دمای آبو هوا، pH، DO(اکسیژن محلول)، BOD(خواست اکسیژن بیوشیمیایی) در ایستگاه ها اندازه گیری شد. نتایج تغییراتمعنی داری را روی دما،pH, BOD5 نشان داد (05/0pandlt;) ولی تغییرات در اکسی ژن محلول در طول مدت بررسی معنی دار نبود (05/0andlt;p).داده های بنتیک بصورت سنجه های ساختار جمعیتیشاملغنای EPT، نسبت فراوانیEPTبه خانواده Chironomidaeو شاخص تنوع شانون محاسبه گردید.آنالیز واریانس یک طرفه گروه های کفزی در بین ماه ها و ایستگاه ها مورد بررسی قرارگرفت، نتایج آزمون آنالیز واریانس در بین ایستگاه ها تفاوت معنی داری را نشان داد (Pandlt;0.05).بطور کلی از ایستگاه شماره 1 تا ایستگاه شماره 7 از مقدار عددی این شاخص ها کاسته شد که نشان دهنده کاهش کیفت آب در طول رودخانه بوده است. بر اساس شاخصEPTبالاترین میانگین به ایستگاه 3با میانگین امتیاز66/70و پایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با امتیاز 01/22 مشخص شد. بالاترین میزان شاخص EPT/Chدر ایستگاه1 با امتیاز 11/1 وپایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با 31/0 تعیین شد. شاخص تنوع شانون در ایستگاه ها، از بالا به پایین روند نزولی را نشان داد. بطوری که بیشترین مقدار آن در ایستگاه 2 با میانگین امتیاز27/2 و پایین ترین امتیاز در ایستگاه 7 با امتیاز 7/1مشخص شد. بطور کلی نتایج حاصله نشان از عدم آلودگی در نواحی بالادست رودخانه دوهزار تنکابنو آلودگی متوسط رودخانه در نواحی پایین دست در ماه های مختلف را داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

986 - بررسی زیستی دوزیستان رود خانه بالخلو استان اردبیل
رامین محمدی آلوچه حاجی قلی کمی هومن شجیعی علیرضا داداشی

هدف از این تحقیق بررسی زیستی دوزیستان رودخانه بالخلو در استان اردبیل می باشد که از فروردین تا اسفند ماه 1388 از رودخانه و حاشیه ی آن تعداد زیادی نمونه دوزیست جمع آوری و شناسایی گردید که همه آنها از دوزیستان راسته بی دم و شامل چهارگونه: قورباغه مردابی معمولی و قورباغه را أکثر

هدف از این تحقیق بررسی زیستی دوزیستان رودخانه بالخلو در استان اردبیل می باشد که از فروردین تا اسفند ماه 1388 از رودخانه و حاشیه ی آن تعداد زیادی نمونه دوزیست جمع آوری و شناسایی گردید که همه آنها از دوزیستان راسته بی دم و شامل چهارگونه: قورباغه مردابی معمولی و قورباغه راه راه، از خانواده Ranidae و وزغ سبز متعلق به خانواده Bufonidae و نیز یک نمونه از قورباغه درختی متعلق به خانواده Hylidae است که برای اولین بار از این منطقه صید می شود.در این تحقیق 40 نمونه بالغ مورد مطالعات زیستی و اکولوژیکی از لحاظ ریخت شناسی، و رفتار قرار گرفتند همچنین از کلیدهای شناسایی معتبر استفاده شد که حاصل آن ارائه کلیه خلاصه شده ای برای گونه های این منطقه همراه با نقشه پراکندگی و نمودار فراوانی نمونه ها می باشد.مهمترین عامل تشخیص بین گونه ی قورباغه ها و وزغ ها وجود غده پاروتوئید در طرفین سر وزغ می باشد و همچنین در همه این گونه ها اجسام پنبه ای کف دست و نیز اندام تشدید صدا در نرها وجود دارد. تغذیه آنها از بی مهرگان و حشرات مختلف است 64% نمونههای جمع آوری شده قورباغه مردابی و 18% قورباغه مردابی راه راه و 15% وزغ سبز و 3% قورباغه درختی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

987 - بررسی تغییرات ناشی از استرس اکسیداتیو در نتیجه اعمال استرس اجتماعی در دو بافت مغز و کلیه
ایراندخت زینائی شهربانو عریان محمدرضا واعظ مهدوی اکرم عیدی مهرداد روغنی

ت تاثیر استرس های اجتماعی بر بروز بیماریهای قلبی – عروقی و بیماریهای روحی روانی روشن است. برای بررسی تاثیر گذاری این استرسها بر القائ استرس اکسیداتیو ایجاد تغییر در سطح اکسیدانی و آنتی اکسیدانی مدل محدودیت تغییر هم خانه مشاهده در حضور دریافت آنتی اکسیدان زردچوبه ط أکثر

ت تاثیر استرس های اجتماعی بر بروز بیماریهای قلبی – عروقی و بیماریهای روحی روانی روشن است. برای بررسی تاثیر گذاری این استرسها بر القائ استرس اکسیداتیو ایجاد تغییر در سطح اکسیدانی و آنتی اکسیدانی مدل محدودیت تغییر هم خانه مشاهده در حضور دریافت آنتی اکسیدان زردچوبه طراحی شد. 60 سر رت نر نژاد ئویستار تحت شرایط استاندارد دما و نور و آب قرار گرفتند و در گروههای تحت استرس یک سوم غذای معمول هر رت در اختبارش قرار داده شد. استرس تغییر هم خانه و مشاهده هم دردو گروه این رتها القا گردید. دردو گروه غذای مصرفی شان محتوی زرد چوبه بود.به مدت 4 ماه رته تحت شرایپط تعریف شده برای هر گروه یعنی تغییر هم خانه مشاهده زردئچوبه ،محدودیت غذایی مشاهده تغییر هم خانه زردچوبه،کنترل،کنترل زردچوبه نگهداری شدند .پس از اتمام دوره نگهداری رتها با اتر بیهوش شده و بافت کلیه و مغز آنها هموژن شد. هر کدا از فاکتور های مرو نظر یعنی مالون دیآلدئید،گلوتاتیون، نیتریک اکساید،کاتپسین D و لیپوفوشین در بافتها سنجش شد. سطح مالون دی آلدئیدبطور معنی داری هم در مغز و هم در کلیه در گروه تحت استرس افزایش پیداکرد. سطح نیتریک اکساید و گلوتاتیون در مغز افزایش یافت میزان فعالیت کاتپسین D و تجمع لیپوفوشین تغییر ی نداشت. مغز نسبت به تشکیل MDA حساس تر است اما سطح گلوتاتیون و نیتریک اکساید در آنها بالاتر است. تغییرات ناشی از القائ استرسهای اجتماعی در دو بافت مغز و کلیه بصورت یکسان رخ نمی دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

988 - بررسی میزان فلزات سنگین در ماهیان حمری، شیربت و تیلاپیلا و ارزیابی ریسک برای مصرف کنندگان در رودخانه شاوور شهرستان شوش
رضا سلیقه زاده مرجان مسافر سعد بیات

10.22034/ascij.2024.2002502.1565

هدف از این مطالعه بررسی ماهیان بومی حمری و شیربت و تیلاپیلا در رود خانه شاوور شهرستان شوش از نظر آلودگی به فلزات سنگین و ارزیابی خطر برای مصرف کنندگان است. برای بررسی میزان فلزات سنگین باقی مانده در گوشت ماهیان از چند قسمت رودخانه شاوور شهرستان شوش جمع آوری گردید. نتایج أکثر

هدف از این مطالعه بررسی ماهیان بومی حمری و شیربت و تیلاپیلا در رود خانه شاوور شهرستان شوش از نظر آلودگی به فلزات سنگین و ارزیابی خطر برای مصرف کنندگان است. برای بررسی میزان فلزات سنگین باقی مانده در گوشت ماهیان از چند قسمت رودخانه شاوور شهرستان شوش جمع آوری گردید. نتایج حاصل از آمار توصیفی مقدار باقیمانده عناصر در ماهیان گونه های شیربت و حمری و تیلاپیلا ارتباط معناداری وجود نداشت. بین غلظت فلزات سنگین در فصل تابستان و زمستان نیز اختلاف معنی دار بود (05/0p<). بجر کبالت، مس، نیکل و روی مقادیر فلزات سنگین باقیمانده در گوشت ماهیان با استانداردهای بهداشتی بین المللی نشان داد که غلظت تمامی عناصر به جز سرب و نیکل به طور معنی داری (05/0p<) کمتر از حد مجاز بودند. غلظت سرب به طور معنی داری (05/0p<) بیشتر از حد مجاز بود. ارزیابی خطر بهداشتی نشان داد که با توجه به حداکثر مصرف روزانه قابل تحمل (MTDI) فلزات سنگین، مصرف روزانه و مداوم این محصولات توسط گروه های سنی مختلف (کودکان و بزرگ سالان) مصرف کنندگان به جز سرب کاملا ایمن بوده و مخاطره ای از این نظر برای آنها وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت فلزات آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، جیوه، منگنز، مولیبدن، نیکل، قلع و روی در ماهیان شیربت، حمری و تیلاپیلا از استانداردهای جهانی کمتر می باشد و فقط غلظت سرب در مقایسه با FAO/WHO بالاتر بودند. همچنین برآورد دریافت روزانه و با توجه به مقادیر MTDI در همه فلزات به جز سرب نشان داد که مصرف ماهیان شیربت و حمری و تیلاپیلا در حال حاضر خطری را برای سلامتی انسان ایجاد نمی‌کند، با این وجود برای پیشگیری از رخداد آلودگی احتمالی در آینده از نظر مدیریتی باید توجه بیشتری به این آلاینده‌ها و منابع احتمالی آنها شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

989 - بررسی استعارۀ مفهومی «مِی» در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای ایران
نسرین جبار خلجی بناب عزیز حجاجی کهجوق آرش مشفقی

چکیده استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبان‌شناسی شناختی، ابزاری برای تفکّر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. از دستاوردهای زبان‌شناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبان‌ها اغلب برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی، از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهوم أکثر

چکیده استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبان‌شناسی شناختی، ابزاری برای تفکّر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. از دستاوردهای زبان‌شناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبان‌ها اغلب برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی، از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزۀ مقصد که حوزه ای انتزاعی است، از طریق حوزۀ مبدأ که حوزه ای ملموس است، می پردازند. در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای که بخش مهمّی از ادبیّات عامّه را در بر گرفته‌ است، مِی از واژگانی است که قلمرو معنایی گسترده ای داشته و از مِیِ انگوری و عرفانی پیشی می گیرد و مفهومی انتزاعی پیدا می کند. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و بر اساس رویکرد توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، شناسایی معانی استعاری و کنایی مِی در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای ایران می‌باشد. بر این اساس آثار مکتب‌خانه‌ای منظوم و منثور از نظرگاه استعاری و با بهره گیری از آرای زبان‌شناسانی چون، جورج لیکاف و مارک جانسون مورد مطالعه قرار گرفته و 19 مورد عبارت استعاری یا نگاشت (انگاره)، درحوزۀ مِی استخراج گردیده است، که عبارتند از: غفران، بیهوشی، مسلمانی، شفا، گلستان دین، صفا، مستی، یاریگر، دوای دل، عشق، کهنه، طهور، رقص و سماع، غارتگر، زایل‌کنندۀ آدمیّت، هوشیاری، نیرومندی، رسوایی و تقدّس. وجود نوعی وحدت و هماهنگی نسبی در حوزۀ معنایی، مشخّصۀ بارز این انگاره‌هاست و ‌انگارۀ مِی عشق است. گزارۀ بنیادین متن است که ذهنیّت استعاری مِی نوشی را در متون غنایی و عاشقانۀ مکتب‌خانه‌ای بازتاب داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

990 - معرّفی و بررسی تذکرة خلاصة‌الشّعرا (بتخانه)
محدثه فرخی

چکیده یکی از شیوه‌های توجّه به هویّت و شناسنامة وجودی جوامع، جمع‌آوری و تدوین نسخ خطّی و برنامه‌ریزی دقیق برای شناسایی و معرّفی این آثار است. در میان نسخ خطّی، تذکره‌ها از آن جهت که بعضاً نام و نشان شاعران و اشعار و آثار آن‌ها را از تحریف زمانه در امان نگاه داشته، حائز أکثر

چکیده یکی از شیوه‌های توجّه به هویّت و شناسنامة وجودی جوامع، جمع‌آوری و تدوین نسخ خطّی و برنامه‌ریزی دقیق برای شناسایی و معرّفی این آثار است. در میان نسخ خطّی، تذکره‌ها از آن جهت که بعضاً نام و نشان شاعران و اشعار و آثار آن‌ها را از تحریف زمانه در امان نگاه داشته، حائز اهمّیّتند. در بین تذکره‌ها و سفینه‌های شعرفارسی، تذکره خلاصةالشّعرا (بتخانه) از شهرت خاصی برخوردار است. تذکرة خلاصة‌الشّعرا ذیلی است که بر جُنگ بتخانه نوشته ‌شده است. جُنگ بتخانه، بالغ بر بیش از چهل هزار بیت از منتخبات اشعار متقدّمین و متوسّطین است که توسّط ملاّ محمّد صوفی مازندرانی به همکاری عبداللّطیف عبّاسی در سال (1010ه&zwj;..ق) گردآوری شده است و بعدها در سال (1021 ه&zwj;. ق)، عبداللّطیف عبّاسی گجراتی، علاوه بر نگارش دیباچه، شرح احوال شعرای بتخانه را با ذکر سلاطین و مشایخ معروف عهدشان، به اختصار بر آن افزوده و نام خلاصة‌الشّعرا را بر آن نهاده و هر دو اثر را با هم در یک مجموعة دو جلدی مرتب نموده‌است. در این پژوهش ضمن معرّفی تذکره و نسخه‌های موجود از آن، مختصات سبک شناسی این اثر در دستگاه‌های زبانی، فکری و بلاغی مورد بررسی قرار گرفته‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

991 - انطباق کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی با مؤلفه‌های سازمان یادگیرنده جهت ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه‌های دانشگاهی به سازمان های یادگیری
بابک علیاءدونیقی محمد رحیم رسولی آزاد نجلا حریری

‌پژوهش فوق ارزیابی انطباق کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی با مؤلفه های سازمان یادگیرنده جهت ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه‌های دانشگاهی به سازمان های یاد گیرنده است.‌ این پژوهش ‌از‌ نوع‌ کاربردی ‌ ‌و ‌به ‌روش‌ آمیخته ‌اکتشافی ‌(‌کمّی و کیفی) ‌انجام گرفته ‌است.‌ جام أکثر

‌پژوهش فوق ارزیابی انطباق کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی با مؤلفه های سازمان یادگیرنده جهت ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه‌های دانشگاهی به سازمان های یاد گیرنده است.‌ این پژوهش ‌از‌ نوع‌ کاربردی ‌ ‌و ‌به ‌روش‌ آمیخته ‌اکتشافی ‌(‌کمّی و کیفی) ‌انجام گرفته ‌است.‌ جامعه ‌آماری پژوهش ‌برای ‌بخش‌ کمّی کارکنان ‌و ‌مدیران‌‌ کتابخانه‌های ‌دانشگاه ‌آزاد ‌اسلامی ‌در ‌کل ‌کشور و در‌ بخش‌ کیفی‌ 15 نفر ‌از ‌متخصصان‌ علم‌ اطلاعات ‌و ‌دانش‌شناسی ‌بودند‌. ابزار ‌گردآوری‌ داده‌ها ‌در ‌بخش‌ کمّی، پرسشنامه ‌محقق ‌ساخته ‌با ‌‌29 گویه ‌مستخرج‌ از ‌فرایند ‌دلفی ‌ فازی ‌و ‌در ‌بخش کیفی‌، پرسشنامه‌‌ دلفی ‌نیمه ساختاریافته ‌ ‌بود.‌ جهت ‌ارائه مدل ‌پژوهش، از روش ‌تحلیل ‌عاملی‌ تأییدی، ‌تکنیک‌ مدل‌یابی ‌معادلات‌‌ ساختاری ‌با ‌نرم افزار‌‌ PLS ‌ ‌استفاده شده است‌.‌ بارهای‌ عاملی ‌شاخص های ‌مدل ‌الگوی‌ راهبردی ‌تبدیل ‌کتابخانه‌های‌ دانشگاه ‌آزاد ‌اسلامی ‌به ‌سازمان یادگیرنده، ‌همگی ‌بالاتر ‌از محدوده 1/1 ‌(قابل‌ ‌قبول) ‌قرار داشتند که ‌حاکی ‌از ‌تأثیرگذاری ‌شاخص ‌ها ‌در ‌شکل گیری‌‌ مؤلفه های ‌مدل می‌باشد. ‌با ‌توجه ‌به ‌ضریب ‌آلفای ‌کرونباخ ‌و ‌پایایی ‌ترکیبی، ‌مقدار ‌‌AVE برابر ‌با ‌‌1/5 بود، ‌لذا ‌تمامی معیارها ‌در ‌متغیرهای ‌پنهان ‌پژوهش، ‌در ‌محدوده ‌قابل قبول ‌قرار دارند.‌ با ‌اطمینان99 درصد مناسب‌ بودن ‌وضعیت ‌ برازش‌ مدل‌‌های ‌اندازه گیری ‌مؤلفه‌های ‌پژوهش‌ مورد ‌تایید ‌قرار گرفتند. ‌پس ‌از ‌اجرای فازهای ‌دلفی، 7 مؤلفه ‌و29 شاخص‌ باقی ‌ماند. ‌نتایج ‌آزمون‌ ‌ ‌tدر ‌بخش‌ کمّی ‌نشان داد ‌که ‌بین ‌وضعیت ‌مطلوب ‌و ‌وضعیت ‌موجود ‌در ‌همه ‌مؤلفه‌های تبدیل ‌کتابخانه‌های ‌دانشگاه‌ آزاد ‌اسلامی ‌به ‌سازمان‌های‌ یادگیرنده‌، تفاوت‌ معنا داری ‌وجود دارد ‌و ‌وضعیت‌ موجود ‌نسبت‌ ‌ به ‌وضعیت ‌مطلوب‌ در محدوده ‌پایین‌تر ‌از ‌متوسط ‌قرار ‌دارد‌.‌با ‌توجه ‌به ‌برازش ‌مناسب مدل، ‌الگوی ‌تبدیل‌ کتابخانه‌های ‌دانشگاه ‌آزاد ‌اسلامی ‌به ‌سازمان های ‌یادگیرنده‌ با ‌مولفه های ‌یادگیری ‌مداوم، ‌یادگیری‌ گروهی، ‌توانمندسازی، ‌رهبری ‌راهبردی، ‌پرسشگری ‌و ‌گفتگو، ‌تفکر ‌نظام گرا ‌و‌‌ ادغام ‌سیستم ها ‌ارائه گردیده ‌است.‌ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

992 - واکاوی تطبیقی چیدمان فضایی خانه‌های دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز
توحید علی نژاد سیامک پناهی حسن ابراهیمی اصل اکبر عبدالله زاده طرف

مشخص کردن و پیش‌بینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه به‌عنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزش‌های ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیت‌های بصری تجربه‌شده أکثر

مشخص کردن و پیش‌بینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه به‌عنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزش‌های ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیت‌های بصری تجربه‌شده انسان تأثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل چیدمان فضایی خانه های دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز ارومیه می باشد. روش پژوهش حاضر، به دلیل استخراج معیارهای قابل اندازه گیری و کمی شدن، تلفیقی از راهبردهای کمی و کیفی می‌باشد که با تحلیل نحوی 12 نمونه از پلانهای خانه‌های دوره پهلوی و پلانهای معاصر شهر ارومیه و تبریز صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق‌ نشان‌ می‌دهد که‌ عمق‌ فضایی‌ در پلانهای معاصر، بیشتر از عمق‌ نسبی‌ شش‌ پلان‌ دوره‌ پهلوی می‌باشد. میزان‌ هم‌ پیوندی در پلانهای معاصر کم‌ می‌باشد به‌ این‌ مفهوم‌ که‌ این‌ بناها به‌ صورت‌ متراکم‌ می‌باشند. فضاها در شش‌ مجموعه‌ دوره‌ پهلوی دارای هم‌ پیوندی بالاتری هستند و در شش‌ نمونه‌ پلان‌ دوره‌ معاصر، افتراق‌ فضاها از سیستم‌ بیشتر است‌. فضاها در شش‌ مجموعه‌ دوره‌ پهلوی دارای هم‌ پیوندی بالاتری هستند و در شش‌ نمونه‌ پلان‌ دوره‌ معاصر، افتراق‌ فضاها از سیستم‌ بیشتر است‌ و میزان‌ کنترل‌ کل‌ مجموعه‌ در ١٢ نمونه‌ مطالعاتی‌ تقریبا در یک‌ تراز می‌باشند، بجز نمونه‌ پلان‌ ١و٦ معاصر که‌ از سطح‌ کنترل‌ بیشتری برخوردار است‌ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

993 - بررسی ابعاد اصالت تزیینات به‌کار رفته درخانه‌های قاجاری و بررسی تأثیر آن بر ارزش فرهنگی این مکان‌ها (نمونه موردی:خانه‌های امام‌جمعه، وثوق‌الدوله و مستوفی‌الممالک شهر تهران)
امیرحسین ذاکرزاده انیسه قربانی نیا

مکان ها آشکارا دارای ارزش هایی هستند که یکی از آن ها ارزش های فرهنگی است. اصالت یکی ازمؤلفه های سازنده ارزش های فرهنگی مکان است که می توان در مکان های تاریخی به ویژه مکان های میراثی جستجو کرد. شیوه های تزییناتی معماری خانه های قاجاری، دارای ارزش های کالبد ساخ أکثر

مکان ها آشکارا دارای ارزش هایی هستند که یکی از آن ها ارزش های فرهنگی است. اصالت یکی ازمؤلفه های سازنده ارزش های فرهنگی مکان است که می توان در مکان های تاریخی به ویژه مکان های میراثی جستجو کرد. شیوه های تزییناتی معماری خانه های قاجاری، دارای ارزش های کالبد ساختاری ناب، با محتوای واقع گرایانه درزمان خود بوده است. علیرغم ارزشمندی بسیار خانه های دوره قاجار، مطالعه کافی در زمینه عوامل مؤثر درایجاد ارزش فرهنگی این مکان ها صورت نگرفته است. هدف این پژوهش بررسی ابعاد اصالت تزیینات خانه های دوره قاجار و نقش آن درارزش های فرهنگی این میراث ارزشمند، بوده است. مطالعه حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی، از نوع پیمایشی انجام گرفته است. حوزه پژوهش امام جمعه، وثوق الدوله و مستوفی الممالک در شهر تهران بوده است. جامعه آماری پژوهش؛ بازدیدکنندگان از خانه های منتخب و حجم نمونه (384 نفر) بود. داده ها به روش کتابخانه ای ومیدانی(پرسشنامه محقق ساخته) جمع آوری و با استفاده از روش های تحلیل عاملی ورگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد؛ که ویژگی های شاخص تزیینات معماری خانه های مورد مطالعه؛ حجاری، کاشی کاری، گچبری، نقاشی، آجرکاری، قطاربندی، مقرنس، آینه کاری، لمبه کوبی، اُرسی و گره چینی ارسی وآلت چینی های چوبی بوده است. ابعاد اصالت تزیینات به کار رفته دراین خانه ها؛ اصالت بدیع، استثنایی، ارجاعی و دارای نفوذ، شناسایی شد. اصالت دارای نفوذ با ضریب 466/0، مهمترین بعد اصالت و اصالت های ارجاعی، استثنائی و بدیع به ترتیب دراولویت های بعدی قرارگرفته اند. تأیید فرضیه پژوهش نیز نشان از تأثیر مثبت و معنی دار اصالت تزیینات خانه های دوره قاجار، بر ارزش های فرهنگی این مکان ها، دارد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که ارزش های فرهنگی خانه های قاجاری تهران، تحت تأثیر ویژگی های شاخص و اصالت تزیینات به کار رفته در این مکان ها بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

994 - بررسی تطبیقی تأثیر تغییرات فرهنگی بر محرمیت در ورودی خانه‌های سنتی دوره قاجاریه (نمونه: خانه‌های سنتی شهر قزوین)
فرزانه علی محمدی محمدرضا بمانیان مائده پورفتح الله

یکی از مهم‌ترین عقاید ایرانیان در گذشته توجه به حریم خصوصی خانه و به‌خصوص زنان بوده است که در بناهایی مانند خانه که جزء خصوصی‌ترین بناها بوده و منشعب از فرهنگ ومرام دینی آنان بوده است، راهکارهای نغزی بدین منظور در نظر گرفته شده است. از جمله مهم‌ترین قسمت‌های خانه که مسئ أکثر

یکی از مهم‌ترین عقاید ایرانیان در گذشته توجه به حریم خصوصی خانه و به‌خصوص زنان بوده است که در بناهایی مانند خانه که جزء خصوصی‌ترین بناها بوده و منشعب از فرهنگ ومرام دینی آنان بوده است، راهکارهای نغزی بدین منظور در نظر گرفته شده است. از جمله مهم‌ترین قسمت‌های خانه که مسئله محرمیت در آن لحاظ شده، ورودی خانه‌ها بوده که مراتب ورود با عبور از هشتی، دالان، حیاط و میاندر به اتاق‌ها که خصوصی‌ترین جزء خانه بوده‌اند صورت می‌گرفته است. در پژوهش حاضر از روش تحقیق تفسیری-تاریخی استفاده شده است و در مطالعات میدانی که بر روی ده نمونه از خانه‌های تاریخی ایرانی در شهر قزوین صورت گرفته‌، اهداف و اصول مورد نظر در طراحی ورودی به‌منظور حفظ فرهنگ محرمیت و چگونگی تحقق آنها در جداول جداگانه در نمونه‌ها بررسی شده و مورد تحلیل قرار گرفته ودر نهایت پنج نمونه به‌عنوان شاهد معرفی شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که تغییرات محسوسی در روند ورود به خانه‌ها صورت گرفته، که مهم‌ترین آنها شامل حذف برخی عناصر حفظ محرمیت در ورودی و نیز قرارگیری و ساخت خانه‌های شخصی در بر خیابان‌های اصلی بوده است که تا قبل از دوره قاجار در ایران وجود نداشته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

995 - تزئینات خانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان (نمونه موردی خانه های مشیرالدوله، مؤتمن الاطباء و اعلم السلطنه)
امیرحسین ذاکرزاده انیسه قربانی نیا

خانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای مع أکثر

خانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای معماری به ذهن خطور می کند. شکوه وزیبایى معمارى ایرانى به تزیینات آن بستگى داشته که درایجاد حس مکان بی تأثیر نیست. برای ارتقای حس مکان، شناسایی عوامل تأثیرگذار برآن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. به همین منظور این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین تزئینات به کار رفته درخانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان دراین خانه ها، به روش توصیفی-تحلیلی، ازنوع پیمایشی در خانه های دوره قاجارواقع درمناطق 12و11 شهرتهران انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را بازدیدکنندگان از خانه های نمونه، تشکیل داده ونمونه پژوهش(384 نفر)، به روش نمونه گیری تصادفی هدفمند انتخاب شده اند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های گردآوری شده با روش تحلیل عاملی تأییدی و رگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد، تزئینات معماری این خانه ها؛ گچبری، آجر کاری، کاشی کاری، آلت چینی چوبی، ارسی وگره چینی ارسی، تزیینات فلزی، موزاییک کاری و لمبه کوبی بوده است. این تزیینات با اثر مثبت و معنی دار بر هویت مکان با ضریب (544/0)، تعلق به مکان با ضریب (497/0) و وابستگی به مکان با ضریب (286/0)، در ایجاد حس مکان دراین خانه ها تأثیرگذار بوده است(01/0 p<). بنابراین می توان نتیجه گرفت که، تزیینات به کار رفته دراین خانه ها، با تأثیرگذاری بر هویت، تعلق و وابستگی به مکان در مخاطب، برایجاد حس مکان در این خانه ها نقش به سزایی داشته است. شناخت این عوامل درفضاهای میراثی درحفاظت معماری راه گشا است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

996 - سنجش روشنایی توده ی کلی معماری خانه های قاجاری تبریز
طلا علی اکبرزاده اهری اسداله شفیع زاده حسن ابراهیمی اصل نیما ولی زاده

عرصه مسکونی یکی از بنیادی ترین و تأثیرگذارترین فضاهای معماری محسوب می گردد. در نتیجه پرداختن به مسئله مسکن از بعد شاخص های کیفی، به عنوان ابزاری حساس در پژوهش مسکن محسوب می گردد. یکی از شاخص های پراهمیت و مؤثر در بهبود کیفیت مسکن میزان نور در فضا می‌باشد. پس از بررسی أکثر

عرصه مسکونی یکی از بنیادی ترین و تأثیرگذارترین فضاهای معماری محسوب می گردد. در نتیجه پرداختن به مسئله مسکن از بعد شاخص های کیفی، به عنوان ابزاری حساس در پژوهش مسکن محسوب می گردد. یکی از شاخص های پراهمیت و مؤثر در بهبود کیفیت مسکن میزان نور در فضا می‌باشد. پس از بررسی فضاهای مسکن سنتی ایران و تبیین مطلوبیت حضور نور در این فضا، این تحقیق با استفاده از تحلیل شاخص های مطلوبیت مسکن سنتی، مدلی جهت الگوگیری در طراحی مسکن معاصر ارائه داده است. این تحقیق به صورت ترکیبی به روش کمی انجام شده است و نیز از روش مدل‌سازی و شبیه‌سازی کمک گرفته شده است. شیوه جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و منابع دست‌اول و پایگاه های اینترنتی بوده است و در این راستا، داده های اقلیمی شهر تبریز در قالب فایل های epw مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند. پس از تحلیل و بررسی شاخص های کیفی جهت ارزیابی تعیین و در ادامه با بررسی این شاخص ها در بستر خانه های سنتی انتخاب شده، معیارها مورد سنجش و ارزیابی به روش کمی و با استفاده از نرم افزار قرار گرفته اند. از نتایج این پژوهش ارائه مدل جهت استفاده در مسکن معاصر می‌باشد، به‌گونه‌ای که بتوان حضور نور باکیفیت را در این فضا تجربه نمود. در بحث بررسی شاخص های مطلوبیت خانه های سنتی و نیز بررسی کیفیت نور خانه های معاصر، پژوهش هایی انجام گرفته است، اما از لحاظ بررسی کیفی شاخص ها و ارائه مدل با ساز و کار اجرایی، این پژوهش دارای نوآوری می‌باشد. از نتایج این تحقیق، دانشجویان، اساتید، طراحان و مجریان و تمام فعالان عرصه طراحی و معماری بهره مند خواهند بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

997 - بررسی تنوع زیستی و فراوانی و پراکنش ماهیان رودخانه گاوه رود استان کرمانشاه
علی علیزاده لیدا شجاعی کاوان حسین تقیان رضا شهریاری

به منظور تعیین تنوع زیستی، فراوانی و پراکنش ماهیان اقدام به تعیین حداقل ۳ ایستگاه در مسیر رودخانه شد. جهت تعیین ایستگاه نمونه برداری پس از شناسایی مسیر رودخانه بر اساس عواملی از قبیل شیب و ارتفاع رودخانه، جنس بستر، سرعت متوسط آب، موانع موجود و امکان دسترسی به رودخانه نم أکثر

به منظور تعیین تنوع زیستی، فراوانی و پراکنش ماهیان اقدام به تعیین حداقل ۳ ایستگاه در مسیر رودخانه شد. جهت تعیین ایستگاه نمونه برداری پس از شناسایی مسیر رودخانه بر اساس عواملی از قبیل شیب و ارتفاع رودخانه، جنس بستر، سرعت متوسط آب، موانع موجود و امکان دسترسی به رودخانه نمونه برداری صورت پذیرفت. خانواده کپور ماهیان از نظر ترکیب گونه ای در رتبه اول قرار داشتند. از خانواده Cypriniadae، ۹ جنس مختلف مورد شناسایی که ۶ جنس آن شامل Alburnus ،Squalius ، Barbus ، Capoeta ، Garra ، Cyprinion گونه های بومی و ۳ جنس آن شامل Pseudorasbora، Hemiculter و Carassius گونه های وارداتی می باشند که احتمالا این ۳ جنس به طور ناخواسنه و همراه با کپور ماهیان پرورشی به این رودخانه منتقل گردیده اند. ۲ جنس از خانواده Nemacheilidae به نام های Oxynoemacheilus و Turcinoemacheilus نیز مورد شناسایی قرار گرفت. بررسی فراوانی ماهیان در مناطق مطالعاتی نشان داد در ایستگاه کلگاه در تمامی فصول نمونه برداری شده، گونه Capoeta damascina، در ایستگاه آگاه گونه Capoeta trutta و در ایستگاه تپه اسماعل نیز گونه Oxynoemacheilus sp گونه غالب و دارای بالاترین فراوانی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

998 - بررسی دلایل مؤثر بر معوقات بانکی استخرهای پرورش ماهی حاشیه رودخانه هراز
محمدصادق نیک پور ناصر علی یداله زاده طبری رضا چنگیزی

بر اساس مبانی نظری و مطالعات تجربی انجام گرفته در خصوص معوقات اعتباری، می توان عواملرا در 3 گروه مشخصات فردی و اجتماعی وام گیرنده، ساختار بانکی و شرایط محیطی تقسیم بندی کرد.در این تحقیق به بررسی تأثیر این عوامل بر معوق ماندن تسهیلات اعتباری پرداخت شده به پرورش دهندگان م أکثر

بر اساس مبانی نظری و مطالعات تجربی انجام گرفته در خصوص معوقات اعتباری، می توان عواملرا در 3 گروه مشخصات فردی و اجتماعی وام گیرنده، ساختار بانکی و شرایط محیطی تقسیم بندی کرد.در این تحقیق به بررسی تأثیر این عوامل بر معوق ماندن تسهیلات اعتباری پرداخت شده به پرورش دهندگان ماهی در حوزه رودخانه هراز پرداخته شده است.جامعه آماری تحقیق خبرگان و کارشناسان بانکی می باشند که به علت کوچک بودن جامعه آماری همه ی کارشناسان به عنوان نمونه انتخاب گشته اند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) عوامل تأثیرگذارشناسایی و رتبه بندیشده اند. از این سه مؤلفه اصلی، با توجه به پاسخ کارشناسان و نتایج تحلیل سلسله مراتبی،وزن هر یک از معیارها، بدین صورت می‌باشد: ساختار بانکی : 199/0، فردی(کشاورز):212/0 و عوامل محیطی588/0. بنابراین معیار عوامل محیطی بیشترین وزن را دارگشته است و به عنوان مهمترین مولفه در عدم وصول تسهیلات بانکی اذعان گشته است. در کل از میان 15 شاخص مورد تحقیق، ثابت نبودن نرخ ارز، حوادث طبیعی، مشکل بازار فروش و تورم، به ترتیب رتبه های اول تا چهارم را در بین گزینه ها به خود اختصاص داده اند. در پایان تحقیق با توجه به اینکه عوامل محیطی بخصوص نرخ ارز و بازار فروش تاثیر بسزائی در تولید و درآمد دارد، پیشنهاد می‌گردد دولت از سیاست های کنترلی مقتضی در این بخش استفاده بهینه نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

999 - مقایسه مورفومریستیک قزل آلای خال قرمز (Salmo trutta fario ) رودخانه های حویق و شفارود استان گیلان
سید محمد صلواتیان کیوان عباسی اکبر پورغلامی مقدم تورج سهرابی لنگرودی حمید عبداله پور بی ریا

قزل آلای خال قرمز جمعیتی آسیب پذیر از ماهی آزاد دریای خزر بوده و معمولاً در بالادست اغلب رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر و برخی رودخانه های آب های داخلی ایران انتشار دارد. این ماهی در رودخانه های حویق آستارا و شفارود رضوانشهر جمعیت نسبتاً خوبی داشته و لذا بترتیب 41 و 3 أکثر

قزل آلای خال قرمز جمعیتی آسیب پذیر از ماهی آزاد دریای خزر بوده و معمولاً در بالادست اغلب رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر و برخی رودخانه های آب های داخلی ایران انتشار دارد. این ماهی در رودخانه های حویق آستارا و شفارود رضوانشهر جمعیت نسبتاً خوبی داشته و لذا بترتیب 41 و 32 نمونه از آن با استفاده از دستگاه صید الکتریکی‌، تور پرتابی و قلاب در طی سال 1388 و 1389 صید و خصوصیات مورفومتریک و مریستیک آن بررسی گردید. ماهیان مورد بررسی در رودخانه شفارود دارای وزن 54/7 تا 4/78 (7/16±65/29) گرم و طول چنگالی 85 تا 184 (4/22±8/125) میلیمتر و در رودخانه حویق دارای وزن بدن 3/11 تا 8/73 (4/16±17/26) گرم و طول چنگالی 94 تا 176 (8/22±6/121) میلیمتر بودند. تعداد فلس های روی خط جانبی 104 تا 139 عدد، تعداد فلس های بین باله چربی و خط جانبی 14 تا 19 عدد، تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله پشتی بترتیب 3 تا 5 و 9 تا 11 عدد و تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله مخرجی بترتیب 3 تا 4 و 7 تا 11 عدد، تعداد پوسته های آبششی 8 تا 12 عدد، تعداد خارهای آبششی در اولین کمان آبششی 14 تا 19 عدد و تعداد مهره ها در کل بدن 57 تا 62 عدد شمارش گردید. نتایج اندازه گیری 58 عامل سنجشی نشان داد که در 31 مورد از آنها بین ماهیان دو رودخانه حویق و شفارود اختلاف آماری معنی داری وجود دارد که از مهمترین آنها می توان طول سر، ارتفاع سر، طول فک بالا، قطر چشم، ارتفاع بیشینه و کمینه بدن، ارتفاع باله های پشتی و مخرجی، طول باله های سینه ای و شکمی، فاصله مورب باله چربی تا باله مخرجی و فاصله مورب باله چربی تا عقب باله مخرجی را نام برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1000 - بررسی تنوع گونه ای و الگوی پراکنش جنس شاه کولی ( Alburnus sp.) در رودخانه‌های استان کرمانشاه
نادعلی یوسفی ساداتی صابر وطن دوست رضا چنگیزی

هدف از مطاله، تنوع گونه ای و الگوی پراکنش ماهیان جنس شاه کولی شناسایی حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان با اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی به دلیل مخاطرات طبیعی و دستکاری انسانی بوده در تابستان 1395 در 30 ایستگاه در رودخانه های داخلی و مرزی استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع أکثر

هدف از مطاله، تنوع گونه ای و الگوی پراکنش ماهیان جنس شاه کولی شناسایی حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان با اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی به دلیل مخاطرات طبیعی و دستکاری انسانی بوده در تابستان 1395 در 30 ایستگاه در رودخانه های داخلی و مرزی استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع ایستگاه های مطالعه شده، دو گونه؛ شاه کولی Alburnuscaeruleus و شاه کولی جنوبی(Alburnus mossulensis) متعلق به جنس Alburnus sp. بودند. شاخص های تنوع زیستی شانون و چیرگی سیمپسون در 18 ایستگاه در رودخانه های مرزی و 9 ایستگاه در رودخانه های استان کرمانشاه که دارای جنس شاه کولی بودند، مورد بررسی قرار گرفت. در رودخانه های مرزی، بیشترین میزان شاخص تنوع شانون، در ایستگاه شیرین آب با میزان 096/3 و کمترین میزان آن در ایستگاه مره خیل با میزان 606/0 مشاهده شد. در استان رودخانه های داخلی، بیشترین شاخص تنوع زیستی شانون در ایستگاه حسین آباد با میزان 628/3 و کمترین میزان آن در ایستگاه بیدسرخ با میزان 853/0 مشاهده شد. بیشترین شاخص چیرگی سیمپسون در رودخانه های داخلی در ایستگاه حسین آباد با میزان 906/0 و در رودخانه های مرزی در ایستگاه شیرین آب با میزان 871/0 مشاهده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که رودخانه هایی که دارای جریان و دبی مناسب آب و همچنین شرایط اکولوژیک دست نخورده تری بودند دارای فراوانی و همچنین تراکم بیشتری از ماهیان نسبت به رودخانه های کم عمق و یا تخریب شده توسط انسان ها بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1001 - بررسی غلظت فلزات سنگین در برگ گونه‌های گیاهی اطراف کارخانه سیمان (مطالعه موردی کارخانه سیمان پیوند گلستان)
کیوان صائب سلیمان قربانزاده سعید کاردار ربابه خادمی

با پیـشرفت روز افـزون صنـایع و کارخانه ‌ها، انسـان و دیگر موجـودات زنده در معرض مخاطـرات بیش تر قرار می گیرند. یکی از عوامل مهم ایجاد کننده آلودگی ها، فرآیند تولید سیمان در کارخانه ها است. این مطالعه با هدف تعیین میزان جذب آلاینده های حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان تو أکثر

با پیـشرفت روز افـزون صنـایع و کارخانه ‌ها، انسـان و دیگر موجـودات زنده در معرض مخاطـرات بیش تر قرار می گیرند. یکی از عوامل مهم ایجاد کننده آلودگی ها، فرآیند تولید سیمان در کارخانه ها است. این مطالعه با هدف تعیین میزان جذب آلاینده های حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان توسط نمونه های برگ گونه های گیاهی غالب اطراف کارخانه پیوند سیمان گلستان صورت گرفت. برای این منظور هفت ایستگاه در فواصل مختلف مشخص و پس از بررسی منطقه و شناسایی گونه های غالب منطقه اقدام به تهیه 24 نمونه با سه تکرار شد. برگ ها از ارتفاع یک تا دو متـری از سطـح زمین از قسمت بیرونی تاج پوشش و آن هایی که رو به کارخـانه، جمـع آوری شدند پس از آماده سازی نمونه ها ازICP برای تعیین میزان فلزات و از نرم افزار Spss با سطح معناداری پنج درصد برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. میانگین غلظت نقره، آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، سزیم، بیسموت و باریم با یکدیگر در درخت بلوط و گیاهان سیاه تلو و نی از لحاظ آماری معنی دار نشد، به عبارت دیگر میزان جذب فلزات در درخت بلوط و گیاهان سیاه تلو و نی یکسان است. میزان کادمیوم گیاه سیاه تلو بیش تر از درخت بلوط است، به عبارت دیگر سیاه تلو کادمیوم را از سایرین بهتر جذب ( µg.gr-188 /20) می کند. غلظت فلزات سمی در برگ های گیاهان منطقه مورد مطالعه نشان از ورود فلزات سنگین از هوا و جذب سطحی برگ ها دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1002 - کارایی مصرف آب و عوامل اثرگذار بر عملکرد محصولات گلخانه‌ای روستای امان‌آباد مبتنی بر رویکرد مدل مازاد مبنا (SBM)
جواد شهرکی احمد اکبری مهدی جعفری

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، أکثر

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، افزایش در کارایی مصرف نهاده های تولید در کشت گلخانه‌ای یکی از مهمترین بخش‌های مطالعات در کشاورزی بوده است. در این مطالعه به منظور بررسی کارایی گلخانه ها، اطلاعات 59 گلخانه دار روستای امان‌آباد طی دوره تولیدی 92-1391 از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده روش تحلیل پوششی داده ها مبتنی بر مدل مازاد مبنا (SBM) به بررسی وضعیت عملکرد بهره برداران پرداخته شد. نتایج نشان می داد که میانگین کارایی فنی با فرض بازده نسبت به مقیاس ثابت و متغیر به ترتیب برابر 6/57 و 4/75 است. همچنین کارایی مصرف نهاده آب برابر با 54 و 1/71 بدست آمد. بررسی عوامل مؤثر بر کارایی نشان می داد که متغیرهای سن، تجربه و تحصیلات اثر مثبت و اندازة گلخانه اثر مثبتی بر کارایی گلخانه‌ها دارد. همچنین سیستم کشت هیدروپونیک و استفاده از پوشش دولایه برای گلخانه‌ها باعث بهبود کارایی فنی گلخانه ها خواهد شد. با توجه به عملکرد و کارایی بالاتر محصولات توت فرنگی و بادمجان، کشت گلخانه ای این محصولات توصیه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1003 - راهکارهای کاهش مصرف انرژی و طراحی همساز با اقلیم در شهر همدان با الگوگیری از معماری خانه-های سنتی دوره قاجار
علیرضا نوریان سارا زهری

امروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگ أکثر

امروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگزاری اقلیم خاص این منطقه بر کالبد بیرونی و طرح¬ریزی سازمان فضایی مسکن پرداخته می¬شود. هدف از این پژوهش دستیابی به راهکارهای اقلیمی به¬کار رفته در این خانه¬ها و تبیین آن¬ها در قالب مولفه¬های طراحی اقلیمی در شهر همدان است. بدین منظور این پرسش مطرح می¬شود که شاکلۀ خانه¬های سنتی همدان تا چه حد بر بهره¬گیری از انرژی¬های تجدیدپذیر موثر است؟ روش تحقیق پژوهش به صورت تحلیلی- توصیفی همراه با بررسی نمونه¬های موردی و شبیه سازی است. بررسی سی نمونه از خانه¬های بومی همدان نشانگر آنست که الگوهای مشابهی در اکثر آن¬ها وجود دارد. ابتدا این الگوها تبیین شده و سپس در راستای بررسی میزان تطابق این عناصر و روش¬ها با اقلیم منطقه، سه نمونه از خانه¬های سنتی شهر همدان که شامل یک نمونه از هر گونه است انتخاب شده و توسط نرم¬افزار دیزاین بیلدر از نظر کالبدی و میزان پاسخگویی به اقلیم مورد تحلیل قرار می¬گیرند. بررسی مولفه¬های تهویه، نور، اتلاف انرژی و نیاز به سرمایش و گرمایش بیانگر آن است که معماری خانه¬های سنتی همدان از نظر فرم، جهت¬گیری، سطح بازشوها، تناسبات حیاط و بسیاری از موارد دیگر تاحد زیادی با اقلیم منطقه مطابقت دارد. در ادامه الگوهای اقلیمی موجود در کالبد خانه¬ها استخراج و دستورالعمل-های طراحی ارائه می¬گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1004 - اثر محلول‌پاشی محرك‌هاي زيستي فسنوترن و هيومي‌فورته بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آويشن باغي (Thymus vulgaris L.) تحت تنش کم‌آبی
الهام دانائی وحید عبدوسی

تنش كمبود آب، یکی از مهمترین عوامل محيطي محدود كننده رشد و عملکرد گياهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. محرك‌هاي زيستي، مواد بيولوژيكي هستند كه موجب تحريك متابوليسم و فرآيندهاي متابوليكي در جهت افزايش كارآيي گياهان مي‌شوند. به‌منظور بررسي اثر تنش کم‌آبی و محرك أکثر

تنش كمبود آب، یکی از مهمترین عوامل محيطي محدود كننده رشد و عملکرد گياهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. محرك‌هاي زيستي، مواد بيولوژيكي هستند كه موجب تحريك متابوليسم و فرآيندهاي متابوليكي در جهت افزايش كارآيي گياهان مي‌شوند. به‌منظور بررسي اثر تنش کم‌آبی و محرك‌هاي زيستي فسنوترن و هيومي‌فورته بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آويشن باغی (.Thymus vulgaris L)، آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در سال 1399 و در شرایط گلخانه انجام شد. بدین‌ترتیب که نشاهای حاصل از کشت بذر پس از گذشت دو هفته از انتقال به گلدان در معرض تیمارهای تنش کم‌آبی (25، 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) قرارگرفتند. محلول‌پاشی گیاهان با فسنوترن و هيومي‌فورته (5 میلی‌لیتر) نیز سه مرتبه و هر 15 روز یکبار انجام شد. صفات مورد نظر 15 روز پس از اعمال آخرین تیمارها ارزیابی شدند. نتايج نشان داد که افزایش سطوح تنش کم‌آبی (25 و 50 درصد ظرفیت زراعی) موجب کاهش معنی‌‌دار شاخص‌های رشد، محتوای کلروفیل، درصد آنتی‌اکسیدان کل و اسانس و افزایش میزان پرولین اندام هوایی گردید. برهمکنش خشکی و محرك‌هاي زيستي فسنوترن و هيومي‌فورته با كاهش معنی‌‌دار تنش اكسيداتيو حاصل از کم‌آبی موجب بهبود صفات مورد ارزیابی بجز میزان پرولین گردید. بیشترین درصد اسانس (%34/2) در محلول‌پاشي با هیومی‌فورته و در ظرفیت زراعی 75 درصد بدست آمد. در مجموع محلول‌پاشی فسنوترن و هيومي‌فورته موجب کاهش اثرات منفی تنش کم‌آبی در گیاه آويشن باغی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1005 - شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مؤثر در معاصرسازی خانه‌های تاریخی شهر مشهد با روش تحلیل سلسله مراتبی
تینا فرهبد محسن طبسی ساناز سعیدی مفرد وحید احمدی

یکی از مسائل بسیار مهم و چالش‌برانگیز در کشورهایی با پیشینه تاریخی همچون ایران، نحوه برخورد مناسب با میراث ارزشمند گذشته است که بایستی به‌طور شایسته‌ای به نسل‌های آینده انتقال یابند. در این میان، معماری و خصوصاً عملکرد خاص خانه‌های سنتی بسیار مهم‌تر از دیگر بناهای تاریخ أکثر

یکی از مسائل بسیار مهم و چالش‌برانگیز در کشورهایی با پیشینه تاریخی همچون ایران، نحوه برخورد مناسب با میراث ارزشمند گذشته است که بایستی به‌طور شایسته‌ای به نسل‌های آینده انتقال یابند. در این میان، معماری و خصوصاً عملکرد خاص خانه‌های سنتی بسیار مهم‌تر از دیگر بناهای تاریخی بوده و باتوجه به شرایط موجود می‌طلبد که با ایجاد فضاهای ویژه، درک روابط فضاها و معاصرسازی آن‌ها، کاربری‌های مناسب و روزآمد به بناها اعطا شود. ازاین‌روی، جهت واکاوی این موضوع، خانه‌های تاریخی مشهد در منطقه ثامن انتخاب و جهت پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش با روش پیمایشی و توصیفی– تحلیلی و گردآوری داده‌هایی به‌صورت دلفی و پرسش‌نامه و به‌کارگیری روش ارزیابی چندمعیاره (MCDM) بر پایه تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و به‌کارگیری نرمافزار Expert Choice اقدام شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که به‌ترتیب اهمیت، شناخت اثر و بررسی وضعیت مکانی خرده فضاهای خانه‌های تاریخی در مرحله مداخله با وزن 302/0 به‌عنوان بهترین شاخص در انتخاب گزینه برای تدوین الگوی پیشنهادی انتخاب شده است. بعد از آن شاخص حفظ ارزش‌های تاریخی وابسته به بنا با وزن 222/0 رتبه دوم و شاخص پیروی از اصول مدون حفاظت با توجه به منشورهای مرمتی با وزن 124/0 رتبه سوم را دارند. در میان شاخص‌های موردبررسی، مداخله باهدف توسعه صنعت گردشگری با وزن 015/0 در پایین‌ترین رتبه نسبت به سایر شاخص‌ها قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1006 - تاثیر مولفه های "یاگیری مداوم"،"پژوهش و گفتگو" و "یادگیری گروهی" جهت ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه های دانشگاهی به سازمان های یادگیری (مطالعه موردی: کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی)
بابک علیاءدونیقی محمد رحیم رسولی آزاد نجلا حریری

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه‌های دانشگاهی به سازمانهای یادگیرنده با تاکید بر کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. این مقاله تاثیر سه مولفه یادگیری مدوام، پژوهش و گفتگو و یادگیری گروهی در جهت ارائه الگوی مورد نظر بررسی شده است. پژوهش از نوع کاربردی أکثر

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی راهبردی تبدیل کتابخانه‌های دانشگاهی به سازمانهای یادگیرنده با تاکید بر کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. این مقاله تاثیر سه مولفه یادگیری مدوام، پژوهش و گفتگو و یادگیری گروهی در جهت ارائه الگوی مورد نظر بررسی شده است. پژوهش از نوع کاربردی و به روش آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) انجام گردیده. جامعه آماری شامل15 نفر از خبرگان متخصص در علم اطلاعات و دانش‌شناسی برای بخش کیفی و کلیه کارکنان و مدیران کتابخانه‌های دانشگاه آزاد در کل کشور برای بخش کمی بودند. ابزار گردآوری داده‌ها‌ در بخش کیفی، پرسشنامه دلفی نیمه‌ساختارمند و در بخش کمی، پرسشنامه‌ محقق ساخته با هفت مؤلفه و 39 شاخص تعیین شده از فرایند دلفی فازی بود. تحلیل داده‌های کیفی با فنون دلفی در سه فاز انجام و برای داده‌های کمی، تحلیل عاملی تأییدی و تکنیک مدل‌یابی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، مورد استفاده قرار گرفت. بارهای عاملی شاخص‌های مدل ، همگی بالاتر از 6/0 (محدوده قابل‌قبول) قرار داشته که حاکی از تأثیرگذاری شاخص‌ها در شکل‌گیری مؤلفه‌های مدل است. با توجه به ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، مقدار AVE برابر با 5/0 بوده، لذا تمامی معیارها در متغیرهای پنهان پژوهش، در محدوده قابل‌قبول قرار داشته‌اند. با اطمینان 99درصد، مناسب‌بودن وضعیت برازش مدل‌های اندازه‌گیری مؤلفه‌های پژوهش مورد تاییداست. پس از تحلیل دلفی، 7 مؤلفه و 39 شاخص باقی‌ماند. نتایج آزمون t در بخش کمی نشان داد که بین وضعیت مطلوب و وضعیت موجود در همه مؤلفه‌های تبدیل کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی به سازمانهای یادگیرنده، تفاوت معناداری وجود داشته و وضعیت موجود نسبت به وضعیت مطلوب در حد پایین‌تر از متوسط است. با توجه به برازش مناسب، ارائه الگو ارائه شده است. این مقاله تاثیر سه مولفه یادگیری مدوام، تحقیق،جستجو، گفت و شنود و یادگیری تیمی در جهت ارائه الگوی مورد نظر بررسی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1007 - میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهکیلویه و بویر‌‌احمد از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت بر اساس مدل اولدهام و ارائه راه‌کارهایی برای بروز و رشد خلاقیت در آن‌ها
راضیه دارابی ارخلو محمدرحیم رسولی آزاد زاهد بیگدلی

چکیده: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویر‌‌احمد از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در آن‌ها بر اساس مدل اولدهام و ارائه راه‌کارهایی برای بروز و رشد خلاقیت در آن‌ها بوده است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اط أکثر

چکیده: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویر‌‌احمد از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در آن‌ها بر اساس مدل اولدهام و ارائه راه‌کارهایی برای بروز و رشد خلاقیت در آن‌ها بوده است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه محقق‌ساخته بر اساس مدل شکل‌گیری و اشتراک‌گذاری ایده‌های خلاق اولدهام است. جامعه پژوهش شامل همه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد بود که کل جامعه پژوهش (82 نفر) به پرسش‌نامه ها پاسخ داده اند. داده های به دست آمده از پژوهش، با روش آمار توصیفی - تحلیلی و همچنین داده‌ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 16 و به کمک آزمون آماری T یک جمعیتی و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس یافته های پژوهش، وضعیت روحی و روانی مثبت متأثر از بستر‌های کاری با میانگین 92/2 و میزان تمایل به عرضه و اشتراک ایده‌های خلاق با میانگین 01/3 در حد متوسط بودند و تفاوت معناداری وجود نداشت. اما وضعیت روحی و روانی مثبت متأثر از بستر‌های غیرکاری با میانگین 66/3، تفاوت‌های فردی به لحاظ شخصیتی با میانگین 88/3 و تفاوت‌های فردی به لحاظ شغلی با میانگین 29/3 بالاتر از حد متوسط بودند و تفاوت معناداری وجود داشت. هم چنین نتایج نشان داد، شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد، با میانگین 23/3 بالاتر از حد متوسط بود و تفاوت معناداری وجود داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1008 - طرح پیشنهادی ایجادنظام امانت بین کتابخانه ای درکتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاداسلامی
محمدرحیم رسولی آزاد

چکیده :این پژوهش باهدف پیشنهادایجادنظام امانت بین کتابخانه ای برای کتابخانه های دانشگاه آزاداسلامی درسراسرکشوربه انجام رسیده است .دراین پژوهش وضع موجود84کتابخانه مرکزی واحدهای جامع وبسیاربزرگ دانشگاه آزاداسلامی به شیوه پیمایشی بااستفاده ازپرسش نامه درزمینه استانداردهای أکثر

چکیده :این پژوهش باهدف پیشنهادایجادنظام امانت بین کتابخانه ای برای کتابخانه های دانشگاه آزاداسلامی درسراسرکشوربه انجام رسیده است .دراین پژوهش وضع موجود84کتابخانه مرکزی واحدهای جامع وبسیاربزرگ دانشگاه آزاداسلامی به شیوه پیمایشی بااستفاده ازپرسش نامه درزمینه استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ،امکانات وتجهیزات موجودآنهادرزمینه کامپیوتر،ارتباطات وشبکه ،بررسی وسپس به امکان سنجی ونیازسنجی طرح پیشنهادی ازدیدگاه مدیران کتابخانه هاپرداخته شده است .براساس نتایج پژوهش ،کتابخانه هاازدیدگاه سازمان ومدیریت دارای کمبودهایی هستند،بودجه سالانه کتابخانه هاپرداخته شده است .براساس نتایج پژوهش ،کتابخانه هاازدیدگاه سازمان ومدیریت دارای کمبودهایی هستند،بودجه سالانه کتابخانه هادارای نرخ مشخصی نیست .درحدود99%ازکتابخانه هابه امکانات شبکه داخلی (LAN)مجهز هستندوحدود95%ازآنهانیزامکان اتصال به شبکه جهانی اینترنت رادارند.دربررسی وجودزمینه های مختلف همکاری بین کتابخانه ای ،نتایج نشان می دهدکه 2/54%ازکتابخانه هابابرخی کتابخانه های دیگرهمکاری هایی داشته اندوبیشترین نوع همکاری بین آنهادرزمینه امانت بین کتابخانه ای (6/48%)بوده است .ازنظرمدیران ،نبوددیدگا های کارآمدمدیریتی ،فقدان فهرستگان جامع دانشگاه آزاد،نبودیک شبکه جامع اطلاع رسانی متخصص ،فقدان قوانین وبرنامه ریزی وعدم همکاری سایرکتابخانه هاازمهمترین عواملر تأثیرگذاردرعدم وجودیک نظام امانت بین کتابخانه ای دردانشگاه آزاداسلامی مطرح شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1009 - بررسی رابطه بین مؤلفه های الگوی مدیریت سایبرنتیک از دیدگاه مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایران
علی اکبر سرپرست فاطمه نوشین فرد فهمیه باب الحوائجی

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین مؤلفه های الگوی سایبرنتیک از دیدگاه مدیران کتابخانه های دانشگاهی است. این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل 753 نفر از مدیران و کتابداران مسئول مستقر در کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران و مراکز قطب علمی شهرهای أکثر

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین مؤلفه های الگوی سایبرنتیک از دیدگاه مدیران کتابخانه های دانشگاهی است. این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل 753 نفر از مدیران و کتابداران مسئول مستقر در کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران و مراکز قطب علمی شهرهای دیگر است که تعداد 250 نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای و بر اساس جدول کرجسی و مورگان (پاول، 1385) تعیین شد. گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته بر اساس دیدگاه بیرن بائوم (1382)، نظرخواهی از خبرگان و متخصصان این حوزه بود. پرسشنامه 6 مؤلفه شامل نظارت وکنترل، پیوندها، تصمیم گیری، سلسله مراتب و رهبری دارد که بر اساس طیف لیکرت از مدیران نظرخواهی شده است و با استفاده از نرم افزارهایSPSS-20 به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. تحلیل داده‌های گردآوری شده با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون انجام شد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین مؤلفه های اصلی الگوی سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاهی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. دارد و انتظار می رود تغییر در جهت هریک از مؤلفه ها، به بهبود سایر مؤلفه ها نیز بی انجامد و بالعکس. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به استقرار نظام مدیریت علمی مبتنی بر الگوی سایبرنتیک که در نهایت منجر به دستیابی به اهداف و راهبردهای کتابخانه های دانشگاهی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1010 - بررسی رابطه بین یادگیری سازمانی با توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی
صفر مرادی نیا منصور ترکیان تبار طاهره حسومی

پژوهش حاضر به‌منظور تعیین رابطه بین یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی، به روش توصیفی- پیمایشیبه انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش شامل 146 نفر ازکارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی است که در 12 اداره و 1 مدیریت مشغول به خدمت أکثر

پژوهش حاضر به‌منظور تعیین رابطه بین یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی، به روش توصیفی- پیمایشیبه انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش شامل 146 نفر ازکارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی است که در 12 اداره و 1 مدیریت مشغول به خدمت می‌باشند.به دلیل محدودیت جامعه آماری، نمونه گیری به عمل نیامد و تمامی اعضاء جامعه آماری که تعداد آنان 146 نفر می باشد مورد مطالعه قرار گرفتند.ابزار مورداستفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای شامل سه بخش: اطلاعات جمعیت شناختی، پرسش‌نامه توانمندسازی اسپریتزر، پرسش‌نامه یادگیری سازمانی نیفه می‌باشد.نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که: بین هر یک از مؤلفه‌های پنج‌گانه توانمندسازی با یادگیری سازمانی ارتباط قوی و مثبت وجود دارد. این رابطه بین احساس معناداری شغل با یادگیری سازمانی(r=0/937)، بین احساس شایستگی و یادگیری سازمانی(r=0/934)، بین احساس استقلال با یادگیری سازمانی(r=0/924)، بین احساس مؤثر بودن در شغل با یادگیری سازمانی(r=0/953)، بین احساس اعتمادبه همکاران و یادگیری سازمانی(r=0/964)، بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1011 - شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی
سوده ترابیان علیرضا اسفندیاری مقدم احسان گرایی سیدعلی اکبر فامیل روحانی

هدف: مطالعه‌ی حاضر با هدف شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی ایران انجام شده است. روش‌پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش‌های مرور منابع و پیمایش انجام شد. جامعه پژوهش شامل متخصصان و صاحبنظران حوزه کتابخانه‌های دانشگاهی با وبژگی‌هایی أکثر

هدف: مطالعه‌ی حاضر با هدف شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی ایران انجام شده است. روش‌پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش‌های مرور منابع و پیمایش انجام شد. جامعه پژوهش شامل متخصصان و صاحبنظران حوزه کتابخانه‌های دانشگاهی با وبژگی‌هایی همانند داشتن تجربه کاری مرتبط و تخصص علم اطلاعات و دانش شناسی است. 100 پرسشنامه برای واجدین شرایط ارسال و تحلیل نهایی روی پرسشنامه‌های بازگشتی انجام شد. یافته‌ها: به منظور شناسایی نیروهای پیشران تأثیر گذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی، 9 نیروی پیشران کلی در قالب 70 گویه شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از میان این نیروها، نیروهای پیشران فناوری اطلاعات و ارتباطات، تسهیلات و امکانات و ابعاد اجتماعی با میانگین 34/4 و ضریب اهمیت 87/86 به عنوان مهمترین نیروها شناخته شدند. همچنین گویه‌های توجه به دانشجویان بین‌المللی (خارجی) و سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن با میانگین 59/4 در جایگاه نخست قرار گرفتند. براساس ضریب اهمیت سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن با ضریب اهمیت 875/91 در جایگاه نخست قرار گرفت. نتیجه‌گیری: این مطالعه مبنایی برای شناسایی نیروهای پیشران کلیدی و تدوین سناریوهای پیش‌ روی کتابخانه‌های دانشگاهی در ایران خواهد بود. مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی و تیم‌های ارشد مدیریتی می‌توانند از این نیروهای پیشران برای بررسی سناریوهای پیش روی و اصلاح دیدگاه خود در خصوص آینده کتابخانه‌های دانشگاهی استفاده نموده و به منظور مواجهه بهتر با آینده، راهبردهایی را ترسیم نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1012 - رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت روان و سلامت اجتماعی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان لرستان
مهسا بهرامسری منصور ترکیان تبار طاهره حسومی

چکیده این پژوهش با هدف تحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت روان و سلامت اجتماعی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان لرستان به انجام رسیده است.روش پژوهش پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل62 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان أکثر

چکیده این پژوهش با هدف تحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت روان و سلامت اجتماعی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان لرستان به انجام رسیده است.روش پژوهش پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل62 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان لرستان است که با توجه به محدودیت جامعه آم اری، نمونه گیری صورت نگرفت و تمامی کتابداران شاغل در کنابخانه مذکور به صورت تمام شمار مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده نیز نرم افزار آماری SPSS20 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که رابطه مثبت و معنی داری بین مشارکت اجتماعی، روابط خانوادگی و دوستان ، اعتماد اجتماعی، روابط همسایگی، انسجام اجتماعی، ایثار نسبت به غریبه ها، حمایت اجتماعی و علاقه فرد به جامعه به عنوان ابعاد سرمایه اجتماعی با سلامت روانی و اجتماعی کتابداران کتابخانه های واحدهای دانشگاهی استان لرستان رابطه معنادار وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1013 - تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران کتابخانه‌های دانشگاهی
هادی هرانی فاطمه نوشین فرد علیرضا اسفندیاری مقدم فهیمه باب الحوائجی نجلا حریری

هدف پژوهش حاضر ، سنجش تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی است که با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه پژوهش شامل دانشجویان عضو کتابخانه‌های أکثر

هدف پژوهش حاضر ، سنجش تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی است که با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه پژوهش شامل دانشجویان عضو کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های فردوسی مشهد، شهید چمران اهواز، تبریز، شیراز و پردیس دانشگاه تهران بودند. پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم جامعه و در داخل هر طبقه به‌صورت تصادفی، تعداد 700 پرسشنامه توزیع و 654 پرسشنامه مبنای تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر و نرم‌افزار لیزرل استفاده شد. نتایج نشان داد، عوامل فرهنگی با ضریب تأثیر 49/. و عوامل اجتماعی با ضریب تأثیر 86/. از طریق ویژگی‌های فردی کاربران بر رفتار برنامه‌ریزی نشده آنها در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی تأثیرگذار هستند. همچنین ویژگی‌های فردی کاربران با ضریب مسیر 94/0 تأثیر مستقیم مثبت و معنی‌داری بر رفتار برنامه‌ریزی نشده آنها در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی دارد. بنابراین، با توجه به ضرایب مسیر به‌دست آمده، تأثیر عوامل اجتماعی بر بروز رفتار برنامه‌ریزی نشده مراجعین در استفاده از منابع یا خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی بیشتر از و عوامل فرهنگی بود. بر‌این‌پایه، کتابخانه های دانشگاهی باید به‌منظور استفاده بهینه از منابع و خدمات خود به عوامل فرهنگی و اجتماعی و ویژگی‌های فردی مؤثر بر رفتار برنامه‌ریزی نشده مراجعان، توجه ویژه‌ای داشته باشند. نتیجه این توجه، استفاده بیشتر از منابع و خدمات کتابخانه‌ها، جذب مخاطب و افزایش سطح آگاهی و اطلاعات مراجعان خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1014 - اثربخشی آموزش معنادرمانی بر احساس تنهایی سالمندان (موردمطالعه: سالمندان خانه سالمندان مرکز شهر تهران)
مریم وطنی طاهره حسومی

مقدمه و هدف پژوهش: بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی بر احساس تنهایی سالمندان ساکن در خانه سالمندان مرکز شهر تهران اجرا شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و گمارش تصادفی می‌باشد که برای بررسی تأثیر آموزش معنادر أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی بر احساس تنهایی سالمندان ساکن در خانه سالمندان مرکز شهر تهران اجرا شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و گمارش تصادفی می‌باشد که برای بررسی تأثیر آموزش معنادرمانی بر احساس تنهایی سالمندان در بین 1750 نفر سالمندان مرکز شهر تهران به‌عنوان جامعه آماری اجرا شده است؛ که 30 نفر از سالمندان ساکن در خانه سالمندان کهریزک واقع در مرکز شهر تهران به‌عنوان نمونه آماری به روش تصادفی داوطلبانه و در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات عبارتند از دو پرسش‌نامه آموزش معنادرمانی فرانکل (1967) و پرسشنامه احساس تنهایی کالیفرنیا راسل و همکاران (1978). پروتکل آموزشی رویکرد معنادرمانی فرانکل (1967). برای تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری در این پژوهش از روش‌های آمار استنباطی استفاده گردید. با توجه به نوع تحقیق و بر اساس نرمال بودن توزیع داده‌ها در این پژوهش از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی به‌وسیله نرم افزار spss استفاده شده است. یافته‌های و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که میانگین و انحراف معیار نمره احساس تنهایی در گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون به ترتیب برابر 69/48 و 42/8 بوده است و در مرحله پس آزمون میانگین نمره احساس تنهایی گروه آزمایش به 21/27 با انحراف معیار 26/7 کاهش یافته است. نتایج تحلیل واریانس تک متغیری نشان می‌دهد که بین اثر آموزش معنا درمانی بر احساس تنهایی سالمندان تفاوت مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی بنفرونی نشان می‌دهد که نمرات احساس تنهایی بین گروه آزمایشی معنادرمانی و کنترل متفاوت است؛ و متوسط نمرات احساس تنهایی در گروه آزمایشی معنادرمانی بیشتر از گروه کنترل است. جمع‌بندی یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد آموزش معنا درمانی بر احساس تنهایی سالمندان ساکن در خانه سالمندان مرکز شهر تهران تأثیر معنی‌داری دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1015 - مطالعه تطبیقی سلامت اجتماعی در بین جوانان کاربر و ناکاربر کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی منطقه5 شهر تهران)
لیلا آخوندی نجلا حریری محمدرحیم رسولی آزاد

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی وضعیت و مقایسه سلامت اجتماعی در بین جوانان کاربر و ناکاربر کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در منطقه5 شهر تهران بوده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش اجرا، پیمایشی- تحلیلی و به لحاظ هدف، از نوع همبستگی بوده اس أکثر

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی وضعیت و مقایسه سلامت اجتماعی در بین جوانان کاربر و ناکاربر کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در منطقه5 شهر تهران بوده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش اجرا، پیمایشی- تحلیلی و به لحاظ هدف، از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش کلیه جوانان کاربر و ناکاربر کتابخانه های عمومی در منطقه 5 شهر تهران و حجم نمونه برابر 342 نفر بود. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استاندارد سلامت اجتماعی کییز (2004) بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از آمار‌ توصیفی و استنباطی در قالب شاخص‌های پراگندگی، آزمون اسپیرمن، آزمون لوین، آزمون تی استیودنت، آزمون ANOVA استفاده شد و یافته ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین سلامت اجتماعی و استفاده از کتابخانه عمومی در میان جوانان کاربر و ناکاربر، تفاوت مثبت و معناداری وجود دارد. لیکن میزان تفاوت اندک و از نوع ضعیف بوده است. براساس فرضیه های پژوهش میان ویژگی‌های جنسیت، سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات و وضعیت اشتغال، بین جوانان کاربر و ناکاربر، رابطه معنادار و مثبتی مشاهده نشد. این عدم معناداری ناشی از رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات و دسترسی جوانان به محملهای اطلاعاتی نوین مانند: اینترنت، شبکه های اجتماعی و برنامه‌های کاربردی کتابخوانی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1016 - بررسی عوامل ساختاری و مدیریتی نظام یکپارچه مدیریت محتوا در کتابخانه‎های دیجیتال (مطالعه موردی: دانشگاه‏ آزاد اسلامی)
فرشته سپهر رسول عباسی زهره میر حسینی علیرضا اسفندیاری مقدم

هدف: پژوهش حاضر در پی بررسی عوامل ساختاری و مدیریتی نظام یکپارچه مدیریت محتوا در کتابخانه&lrm;های دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. روش: پژوهش حاضر کاربردی از نوع ترکیبی بوده که برای گردآوری داده‌های بخش کیفی و طراحی مؤلفه ها، از روش دلفی سه دوره‌ای با استفاده از ن أکثر

هدف: پژوهش حاضر در پی بررسی عوامل ساختاری و مدیریتی نظام یکپارچه مدیریت محتوا در کتابخانه&lrm;های دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. روش: پژوهش حاضر کاربردی از نوع ترکیبی بوده که برای گردآوری داده‌های بخش کیفی و طراحی مؤلفه ها، از روش دلفی سه دوره‌ای با استفاده از نظرات متخصصان و نیز پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده &lrm;‌شده است. جامعه ‌آماری پژوهش، 153 نفر کارکنان بخشهای انفورماتیک واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور بوده اند. تجزیه و تحلیل یافته ها با آزمونهای کندال، فریدمن، کرویت بارتلت و بوت استرپ، و آزمون 3 مرحله ای دلفی انجام شده است.یافته‌ها نشان داد که مؤلفه های ساختاری و مدیریتی محتوا در کتابخانه&lrm;های دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی، در قالب 9 عامل قابل طرح بوده که میانگین عوامل به ترتیب ارزش عبارت بودند از: تعامل رابط- کاربر 16/5، کنترل و نظارت 01/8، تدوین خط مشی 76/7، ادارۀ محتوا 46/7، تدوین محتوا 89/4، ذخیره و بازیابی 96/7، حفاظت و پشتیبانی 53/9، آموزش مدیریت 75/7، و خدمات تحویل محتوا 71/4. نتایج پژوهش نشان داد که میان تعامل رابط- کاربر، کنترل و نظارت، تدوین خط مشی، ادارۀ محتوا، تدوین محتوا، ذخیره و بازیابی، حفاظت و پشتیبانی، آموزش مدیریت و خدمات تحویل محتوا با سیستم مدیریت یکپارچه محتوا از دیدگاه جامعه آماری، رابطه معناداری وجود داشته و با توجه به میزان اهمیت هر یک از مؤلفه&lrm;های ساختاری و مدیریتی به کمک تحلیل عامل اکتشافی و عامل تأییدی، با تایید برازش مدل، الگوی نظام یکپارچه مدیریت محتوا در کتابخانه&lrm;های دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی ترسیم گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1017 - تعیین رابطه استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی،‌ دانشگاه های آزاد شهر تهران
اعظم جعفرانی مسلمان طاهره حسومی

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس کتابداران کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران می باشد. جامعه آماری این پژوهش عبارت از 218 نفر کتابدارانی است که صرف نظر از رشته تحصیلی با مدرک کارشناسی و بالاتر در کتابخانه های دا أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس کتابداران کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران می باشد. جامعه آماری این پژوهش عبارت از 218 نفر کتابدارانی است که صرف نظر از رشته تحصیلی با مدرک کارشناسی و بالاتر در کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های آزاد اسلامی شهر تهران(واحد تهران شمال ، تهران جنوب، تهران شرق و تهران غرب) شاغل هستند. با استفاده از جدول کرجسی مورگان تعداد 140 کتابدار به عنوان نمونه انتخاب شدند که از میان کتابخانه های موجود در دانشگاه های برگزیده شده، پژوهش برروی کتابداران انجام گرفته است.برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش از دو پرسشنامه( استاندارد و محقق ساخته) استفاده گردید. برای سنجش اعتماد به نفس کتابداران از پرسشنامه استاندارد کوپر اسمیت استفاده شده و همچنین برای سنجش میزان استفاده کتابداران از فناوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده به عمل آمده است. سپس برای پاسخ به سوالهای پژوهش بر پایه ی اطلاعات جمع آوری شده از آزمون ( ضریب همبستگی پیرسون ، به منظور پی بردن به معنادار بودن رابطه همبستگی خطی) استفاده شده است. وهمچنین برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون k-s استفاده شده است.نتایج نشان داد که : بین متغیرهای استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس عمومی کتابداران و استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس اجتماعی آنان و همچنین استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس شغلی آنان همبستگی مستقیم و در حد زیاد در سطح اطمینان 95% وجود دارد. و بین متغیرهای استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس تحصیلی کتابداران و استفاده از فناوری اطلاعات با اعتماد به نفس خانوادگی آنان همبستگی مستقیم و در حد ضعیفی در سطح اطمینان 95% وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1018 - تحلیل شخصیت زن در نمایش‌نامة «پرده خانه» اثر بهرام بیضایی
کاووس حسن لی شهین حقیقی

نمایش نامة پرده خانه از آثار نمایشی بهرام بیضایی است که در آن، زن از نقشی محوری برخوردار است. این اثر بازگوکنندة زندگی زنانی است که در چنبرة نظامی خشن و مستبد گرفتار آمده اند. در این اثر، افزون بر تحلیل شماری از ویژگی های شخصیتی زنان در نظام مردسالار، نقش های گوناگون زن أکثر

نمایش نامة پرده خانه از آثار نمایشی بهرام بیضایی است که در آن، زن از نقشی محوری برخوردار است. این اثر بازگوکنندة زندگی زنانی است که در چنبرة نظامی خشن و مستبد گرفتار آمده اند. در این اثر، افزون بر تحلیل شماری از ویژگی های شخصیتی زنان در نظام مردسالار، نقش های گوناگون زن در چنین نظامی برجسته شده است. با وجود تلاش های گستردة نظام مردسالار برای مسخ هویت زنان، کشتن اندیشه های ایشان و تاراج جسم و روح آنان، زنان در پرتو آگاهی، خرد و سیاست مداری بر چنین نظامی پیروز می شوند و آزادی و دیگر حقوق از دست رفتة خویش را باز می یابند. هم چنین این نمایش نامه، بآسانی تن به تأویل می دهد؛ زن در این نمایش نامه، افزون بر بازی کردن نقش واقعی و طبیعی خود در نظام مردسالار، شماری از خویش کاری های آناهیتا، الهة اسطوره ای را نیز به وام گرفته است. در این مقاله، تلاش شده تا نقش، جای گاه و کنش و واکنش های زن در چنین نظامی تحلیل و بررسی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1019 - فهرست‌نویسی در دوران اسلامی
سید رضا مصطفوی سبزواری

اهمیت کتاب در طول تاریخ بشر کتمان ناپذیر است. نخستین خط شناخته شده در ایران باستان را دین دبیره - خطی که اوستا بدان نگارش یافته است – دانسته اند. در نخستین متن های پارسی دری شواهدی موجود است که موازین خاصی را برای کتاب و کتاب تأیید می دارد. برخی از اسناد تاریخی نی أکثر

اهمیت کتاب در طول تاریخ بشر کتمان ناپذیر است. نخستین خط شناخته شده در ایران باستان را دین دبیره - خطی که اوستا بدان نگارش یافته است – دانسته اند. در نخستین متن های پارسی دری شواهدی موجود است که موازین خاصی را برای کتاب و کتاب تأیید می دارد. برخی از اسناد تاریخی نیز نشان می دهد که کتابخانه های گرانبها و بزرگی در قرون اولیه پس از اسلام در ایران وجود داشته است که از جمله کتابخانه صاحب بن عباد، کتابخانه جاحظ، کتابخانه علم الهدی، کتابخانه رشید و طواط، کتابخانه نوح بن منصور و نیز کتابخانه مدارس نظامیه در نیشابور و بغداد را می توان نام برد. بموازات اهمیت کتاب و کتابخانه، تدوین فهرست نیز برای کتابخانه ها امری ضروری شمرده می شده است: که از جمله اولین فهرست نویسی ها می توان به کتاب الفهرست یا فهرست العلوم ابن الندیم بغدادی اشاره کرد که از سده هفدهم میلادی در اروپا نیز شناخته شده بوده است. فهرست نامه های کتاب در زمینه فرهنگ و ادب فارسی حوزه ای فراتر از جغرافیای ایران داشته است که به عنوان مثال می توان از فهرست نامه های متعددی در شبه قاره هند نام برد که برای کتبی به زبان فارسی، عربی و اردو تهیه شده است که در این مقاله به تعداد زیادی از آنها اشاره شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1020 - بررسی عوامل مؤثر در فرار دختران از خانه در ایران: مرور سیستماتیک
محمد علی پور سودابه شبگرد تیموری گلسا قربانی

https://doi.org/10.61186/iau.1119243

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر در فرار دختران از خانه در ایران با مرور سیستماتیک بود. جامعه آماری، یافته‌های منتشرشده در خصوص فرار دختران از خانه از سال۱۳۹۰ تا سال ۱۴۰۲مقالات فارسی در پایگاه‌های اطلاعاتیسیویلکا، گوگل اسکولار ، اس-آی-دی و مگیران بود و تعداد مقالات در م أکثر

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر در فرار دختران از خانه در ایران با مرور سیستماتیک بود. جامعه آماری، یافته‌های منتشرشده در خصوص فرار دختران از خانه از سال۱۳۹۰ تا سال ۱۴۰۲مقالات فارسی در پایگاه‌های اطلاعاتیسیویلکا، گوگل اسکولار ، اس-آی-دی و مگیران بود و تعداد مقالات در مجموع 369 بود. نمونه پژوهش، 11 مقاله مرتبط با دختران فراری با کلید واژه های فرار، دختران، خانه، منزل و خانواده بود که وارد پژوهش شد و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. روش پژوهش مروری نظام‌مند یا سیستماتیک بود. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل مختلفی مانند عوامل خانوادگی (سبک تربیتی نادرست، تنش‌ها، والدین سالاری و نیازهای مالی)، عوامل فردی (اختلالات رفتاری و تجارب آزاردهنده) و عوامل اجتماعی و فرهنگی (کارکرد نادرست جامعه، عملکرد نامطلوب مسئولین و رسانه) بر فرار دختران از منزل تاثیر دارد. فرار دختران از منزل یک پدیده اجتماعی-فرهنگی است که مشکلات و پیامدهای منفی دارد. فرار دختران از منزل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند فقرفرهنگی، اقتصادی، تربیتی و...رخ دهد. درنهایت فرار دختران از خانه یک آسیب اجتماعی برای همه جوامع است که تأثیرات نامطلوبی بر جامعه ، خانواده و دختران می‌گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1021 - تأثیر ابعاد حوضچه بر نیاز آبی ریحان در سیستم یکپارچه نوین گلخانه و حوضچه تبخیر آب شور
احمد احمدی نیک علی رحیمی خوب ساسان علی نیایی فرد

10.22034/aej.2019.1878218.1112

سیستم یکپارچه نوین گلخانه و حوضچه تبخیر آب شور ایده جدیدی است که امکان تولید آب شیرین و رشد محصول در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از آب شور را فراهم می سازد. این سیستم یکپارچه با کنترل شرایط جوی و افزایش رطوبت نسبی هوا تا نزدیکی نقطه اشباع، نیاز آبی محصول در محیط ک أکثر

سیستم یکپارچه نوین گلخانه و حوضچه تبخیر آب شور ایده جدیدی است که امکان تولید آب شیرین و رشد محصول در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از آب شور را فراهم می سازد. این سیستم یکپارچه با کنترل شرایط جوی و افزایش رطوبت نسبی هوا تا نزدیکی نقطه اشباع، نیاز آبی محصول در محیط کشت را تا حد زیادی کاهش می دهد. به منظور ارزیابی تأثیر ابعاد حوضچه تبخیر آب شور بر مقدار نیاز آبی محصول ریحان در محیط کشت گلخانه ای سیستم یکپارچه پیشنهادی، طرح پایلوت این سیستم با طول حوضچه‌های 1، 2 و 3 متر در جنوب شرق تهران اجرا شد. در دو دوره کشت، متوسط روزانه نیاز آبی ریحان در محیط کشت گلخانه ای طرح‌های پایلوت شماره 1، 2 و 3 به‌ترتیب 4/2، 9/1 و 8/0 میلی متر برآورد شد که تفاوت این مقادیر معنی دار بود. با توجه به این که افزایش طول حوضچه تبخیر آب شور در ساختار سیستم یکپارچه پیشنهادی، قابلیت این سیستم جهت کاهش نیاز آبی محصول را افزایش داد، بنابراین در اجرای این سیستم یکپارچه در مقیاس تجاری، کاربرد حوضچه هایی با طول بزرگ تر پیشنهاد می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1022 - تدوین الگوی بهینه برای شبکه انتقال میوه میان مراکز تولید، نگهداری (سردخانه‌ها) و مصرف در استان فارس
رضا شاهدی حمید محمدی زکریا فرج زاده مجید رحیمی

کاهش هزینه های انتقال از طریق تدوین الگوی حمل و نقل کم هزینه می تواند به کاهش قیمت تمام شده محصول در محل مصرف منجر شده و افزایش کارایی را در بر داشته باشد. این مطالعه با هدف ارایه یک الگوی بهینه جهت انتقال میوه در شبکه انتقال محصول شامل مراکز تولید تا سردخانه‌ها و سردخا أکثر

کاهش هزینه های انتقال از طریق تدوین الگوی حمل و نقل کم هزینه می تواند به کاهش قیمت تمام شده محصول در محل مصرف منجر شده و افزایش کارایی را در بر داشته باشد. این مطالعه با هدف ارایه یک الگوی بهینه جهت انتقال میوه در شبکه انتقال محصول شامل مراکز تولید تا سردخانه‌ها و سردخانه‌ها تا مراکز توزیع یا میادین میوه و تره بار صورت گرفت. محصولات نیز عمدتاً شامل سیب، مرکبات و انجیر بود. سردخانه‌های میوه استان فارس در شهرستان‌های فیروزآباد، جهرم، سپیدان، استهبان، شیراز و کازرون واقع هستند. مراکز تولید نیز که سردخانه‌های فوق از آن ها تغذیه می‌شوند، شامل شهرستان های جهرم، داراب، سپیدان، استهبان و سمیرم (استان اصفهان) می‌باشند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه در سال 1385 در مراکز واقع در شهرستان های یاد شده به دست آمد. در این بررسی تابع هزینه دارای دو جز کلی شامل هزینه انتقال محصول در شبکه میان مراکز تولید و سردخانه‌ها و سردخانه‌ها تا مراکز توزیع بود. در الگوی فعلی، مجموع هزینه‌های انتقال محصول در هر دو شبکه برابر با 2105 میلیون ریال است در حالی که در الگوی بهینه این رقم به 2/1886 (معادل 4/10 درصد) میلیون ریال کاهش می‌یابد. در الگوی بهینه، مسیرهای انتقال جهرم به کازرون، جهرم به شیراز، داراب به کازرون، سپیدان به فیروزآباد، سپیدان به جهرم، سمیرم به شیراز، شیراز به تهران و شیراز به اصفهان حذف شدند. در 3 الگوی تقریباً بهینه از میان مسیرهای یاد شده به جز مسیرهای سمیرم به شیراز و سپیدان به جهرم، سایر مسیرهایی که در الگوی بهینه شبکه انتقال محصول دخالت نداشتند، حداقل در یکی از سه الگوی تقریباً بهینه وارد شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1023 - تدوین الگوی بهینه برای شبکه ی انتقال گوشت میان مراکز تولید، نگهداری (سردخانه‌ها) و مصرف در استان فارس
رضا شاهدی حمید محمدی مجید رحیمی سیامک پیش بین

سردخانه‌های گوشت استان فارس شامل سردخانه‌های لار، شیراز، مرودشت و کازرون محصول خود را از شهرستان‌های اقلید، شیراز، تهران، کازرون و مرودشت تأمین و آن را در شهرهای لار، جهرم، مرودشت، شیراز، فسا، کازرون و داراب توزیع می‌کنند. یکی از نکات قابل توجه در خصوص سردخانه ها، محل ا أکثر

سردخانه‌های گوشت استان فارس شامل سردخانه‌های لار، شیراز، مرودشت و کازرون محصول خود را از شهرستان‌های اقلید، شیراز، تهران، کازرون و مرودشت تأمین و آن را در شهرهای لار، جهرم، مرودشت، شیراز، فسا، کازرون و داراب توزیع می‌کنند. یکی از نکات قابل توجه در خصوص سردخانه ها، محل استقرار آن ها یا به عبارت دیگرموقعیت آن ها نسبت به مراکز تولید که سردخانه ها از آن تغذیه می شوند و هم چنین مراکز مصرف که محصول نگهداری شده به آن جا منتقل می گردد، می باشد. در صورت مشخص بودن محل های استقرار می توان از میان مراکز تولید و مصرف متعدد به الگویی دست یافت که کم ترین هزینه را در بر داشته باشد. در این تحقیق برای تدوین الگوی بهینه برای شبکه ی انتقال گوشت میان مراکز تولید، نگهداری و مصرف در استان فارس، داده ها از طریق تکمیل پرسش نامه از سردخانه ها جمع آوری گردید و الگوی بهینه با استفاده از نرم افزار 10Lingo برآورد شد. نتایج نشان داد که در الگوی فعلی، مجموع هزینه‌های انتقال محصول در هر دو شبکه برابر با 1181 میلیون ریال است، در حالی که در الگوی بهینه این رقم به 1/940 میلیون ریال کاهش می‌یابد. به این ترتیب در الگوی بهینه نسبت به الگوی فعلی هزینه‌های انتقال محصول 4/20 درصد کاهش می‌یابد. مسیرهای انتقال کازرون به شیراز، کازرون به لار و کازرون به فسا در الگوی بهینه از اولویت لازم جهت قرار گرفتن در شبکه انتقال حداقل کننده ی هزینه قرار نگرفتند، لذا دو الگوی تقریباً بهینه با انحراف (افزایش هزینه) 5 درصد ارایه گردید. الگوهای تقریباً بهینه از تغییر شبکه انتقال محصول از مراکز تولید تا سردخانه‌ها حاصل گردید. الگوی تقریباً بهینه ی اول از تغییر در شبکه حمل محصول به سردخانه‌های کازرون و لار به دست آمد. الگوی تقریباً بهینه ی دوم نیز از طریق ایجاد تغییر در مسیر حمل محصول به سردخانه‌های شیراز و کازرون حاصل شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1024 - بررسی اثرات زیست محیطی در تولید چغندرقند و تأثیر نهاده‌های تولید بر عملکرد و نسبت سود به هزینه
شایان فیروزی محمد غلامی پرشکوهی ایرج رنجبر داود محمدزمانی

10.22034/aej.2021.682805

هدف از این پژوهش، بررسی و پیش بینی میزان عملکرد و نسبت سود به هزینه و اثرات زیست محیطی در تولید چغندرقند می باشد. برای بررسی اثر ورودی ها بر عملکرد و نسبت سود به هزینه از مدل کاب- داگلاس استفاده شد. نتایج نشان داد انرژی نهاده، ستانده، نسبت انرژی و بهره وری انرژی به ترتی أکثر

هدف از این پژوهش، بررسی و پیش بینی میزان عملکرد و نسبت سود به هزینه و اثرات زیست محیطی در تولید چغندرقند می باشد. برای بررسی اثر ورودی ها بر عملکرد و نسبت سود به هزینه از مدل کاب- داگلاس استفاده شد. نتایج نشان داد انرژی نهاده، ستانده، نسبت انرژی و بهره وری انرژی به ترتیب برابر 46565 مگاژول در هکتار، 671050 مگاژول در هکتار، 8/14 و 881/0 کیلوگرم بر مگاژول بود. نسبت سود به هزینه و بهره وری در بهترین حالت به ترتیب 102/4 و 71/65 کیلوگرم بر دلار بود. نرخ بازگشت به مقیاس برای مدل پارامتری انرژی (74/1) و اقتصادی (77/0) نشان‌دهنده اثر مثبت افزایش نهاده‌ها بر تولید و نسبت سود به هزینه بود. با افزایش 1% نهاده‌های نیروی انسانی، سوخت دیزل، کودهای شیمیایی، الکتریسیته و بذر به ترتیب به میزان، 84/1، 59/0-، 19/0-، 13/0 و 39/0 به عملکرد افزوده یا کاسته شد. با افزایش 1% هزینه های ماشین‌آلات، کودهای شیمیایی و بذر به ترتیب به میزان، 23/0، 39/0- و 98/0 به نسبت سود به هزینه افزوده یا کاسته شد. کودها و سموم شیمیایی (بیش از 90%) بیشترین تأثیرات را بر تقلیل مواد آلی و مسمومیت آب‌های آزاد دارند. الکتریسیته مصرفی نیز با بیش از 20% بر تقلیل مواد غیرآلی و نقصان لایه ازن مؤثر بود. بخش اثر مسمومیت آب‌های آزاد و تقلیل مواد آلی، بیشترین بار زیست‌محیطی را به خود اختصاص داده است. مجموع انتشار گازهای گلخانه‌ای به اتمسفر 79/745 کیلوگرم در هکتار بود. تجزیه‌ و تحلیل پارامترهای خاک و مدیریت صحیح استفاده از ماشین‌های کشاورزی می‌تواند انرژی مصرفی و آلاینده‌های زیست‌محیطی ناشی از تولید را به حداقل برساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1025 - بررسی تاثیر نقش آفرینی کتابخانه های عمومی بر توسعه اجتماعی
رباب عزیزخانی فرشته سپهر زهره میرحسینی سعید غفاری

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع مقطعی است، ماهیت پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است که به صورت کمّی انجام شده است، با توجه به مبانی نظری برای سنجش عدالت اجتماعی مؤلفه های اخذ شده و برای هر کدام از معیارها نیز زیرمعیارهایی در قالب طیف لیکرت 5 درجه‌ای تدوین شد. بر أکثر

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع مقطعی است، ماهیت پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است که به صورت کمّی انجام شده است، با توجه به مبانی نظری برای سنجش عدالت اجتماعی مؤلفه های اخذ شده و برای هر کدام از معیارها نیز زیرمعیارهایی در قالب طیف لیکرت 5 درجه‌ای تدوین شد. برای سنجش عدالت اجتماعی از دیدگاه کتابداران، نیز پرسشنامه‌ای با سه بعد: بعد ظاهری، محتوایی و ادبی طراحی شد. گویه های این متغیر نیز براساس طیف لیکرت 5 درجه‌ای طراحی شد. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار محتوایی و صوری و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ برابر با 83 % اندازه‌گیری شد. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 23 انجام شده است که جهت آزمون فرضیه‌ها نیز از آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش مجموع کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند که بر مبنای جمعیت در شمال 1334 نفر، جنوب 1276 نفر، شرق 1565 نفر، غرب 1095 و مرکز 1981 نفر وجود دارند که مجموع آنها 7251 نفر است، و از آنجایی که با یک جامعه آماری بزرگ مواجه هستیم، تعداد 479 نفر با استفاده از جدول مورگان به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این تحقیق پرسشنامه نهایی در اختیار 30 نفر از کتابداران قرار داده شد که به شرح جدول به دست آمده و نشان دهنده پایایی مناسب ابزار می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

1026 - مدلسازی ریاضی و شبیه سازی بهبود جریان انتقال محصولات پتروشیمی در یک زنجیره تأمین سبز
حمیدرضا محمودی مرتضی بذرافشان محدثه احمدی پور

10.30495/jom.2023.1992353.1098

در این تحقیق چارچوبی برای بهینه‌سازی زنجیره تامین میعانات نفتی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی برای طراحی و اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک و تاکتیکی مدل‌سازی می‌شود. بر اساس این چارچوب، هزینه های سرمایه گذاری و عملیاتی و انتشار گازهای گلخانه ای برای خطوط انتقال نفت و گاز را أکثر

در این تحقیق چارچوبی برای بهینه‌سازی زنجیره تامین میعانات نفتی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی برای طراحی و اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک و تاکتیکی مدل‌سازی می‌شود. بر اساس این چارچوب، هزینه های سرمایه گذاری و عملیاتی و انتشار گازهای گلخانه ای برای خطوط انتقال نفت و گاز را می توان به حداقل رساند تا نیازهای فشار و شبکه انتقال برآورده شود. همچنین می‌توانیم تولید آلاینده‌ها را در بخش‌های مرتبط با زنجیره به حداقل برسانیم. با بکارگیری یک مورد مطالعه واقعی، تمام تصمیمات ممکن برای در نظر گرفتن جنبه های زیست محیطی زنجیره تامین در نظر گرفته می شود. بنابراین ساختار و تصمیمات زنجیره تامین عموما بر دو کارکرد هدف شامل کاهش هزینه های انتقال و نگهداری و آلودگی در تصفیه خانه ها و مراکز توزیع استوار است. مدل پیشنهادی با دقت مطلوبی قابل اعتماد است که در مقایسه با مدل سازی شبیه سازی و الگوریتم فراابتکاری NSGA-II قرار گرفته است و می تواند اهداف را بخوبی برآورد کند. استفاده از مدل پیشنهادی هزینه ها را تا 31 درصد و انتشار گازهای گلخانه ای را تا 51 درصد کاهش می دهد. همچنین افزایش 8 درصدی ظرفیت میادین و پالایشگاه ها و افزایش 65 درصدی صادرات رخ خواهد داد. با استفاده از نتایج به دست آمده از حل مدل می توان سهم هر فرآورده نفتی را در بهای تمام شده و هر قسمت از زنجیره را در تولید گازهای گلخانه ای تعیین کرد. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات خانه

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية