ارزیابی اثرات اقتصادی کاهش آورد رودخانه سفیدرود بر کشاورزی در استان گیلان

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

محمد کاوسی کلاشمی ¹ , غلامرضا پیکانی ماچیانی ²

1 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان.
2 - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

تاريخ الإرسال : 05 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1436 تاريخ التأكيد : 05 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1436 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , شعبان, 1436

الکلمات المفتاحية: الگوسازی اقتصادی- هیدرولوژیکی, کاهش آورد, رودخانه سفیدرود, استان گیلان,

ملخص المقالة :

در انتهایی­ترین قسمت حوضه سفیدرود بزرگ، رودخانه قزل اوزن پس از مخلوط شدن با رودخانه شاهرود به رودخانه سفیدرود تغییر نام می­دهد. این رودخانه 80% آب آبیاری تنظیم شده استان گیلان را تامین می­نماید. در سال­های اخیر بدون توجه به منابع آب کل حوضه آبریز قزل اوزن- سفیدرود، سازه­های تنظیم و ذخیره­سازی آب متعددی در استان­های بالادست این حوضه آبریز احداث شد. پیامد این رویکرد، کاهش آب ورودی و ایجاد بحران مدیریت منابع آب در استان گیلان می­باشد. پژوهش حاضر با استفاده از الگوی یکپارچه اقتصادی- هیدرولوژیکی حوضه رودخانه سفیدرود، دید جامعی از اثرات کاهش آورد رودخانه سفیدرود بر مصارف مختلف در این حوضه تحت سناریوهای مختلف ارائه می­دهد. در این راستا، طیف وسیعی از داده­های هیدرولوژیکی و اقتصادی حوضه رودخانه سفیدرود مانند میزان رواناب، میزان آب سطحی انحراف داده شده، میزان جریان برگشتی، میزان عملکرد، درآمد و هزینه تولید رشته فعالیت­های کشاورزی و ... در الگوسازی لحاظ شد. نتایج به­دست آمده از الگوی یکپارچه حوضه رودخانه سفیدرود بیانگر آن است که به طور متوسط کل منافع اقتصادی از دست رفته در مصارف حوضه رودخانه سفیدرود به ازای هر متر مکعب کاهش آورد آبریز قزل اوزن- سفیدرود برابر با 1138 ریال می­باشد. همچنین تحت سناریوهای مورد بررسی، میانگین منافع اقتصادی از دست رفته در مصارف کشاورزی حوضه رودخانه سفیدرود به ازای هر متر مکعب کاهش آورد آبریز قزل اوزن- سفیدرود برابر با 1100 ریال می­باشد. بازنگری در چگونگی ارزیابی فنی- اقتصادی طرح­های توسعه منابع آب در بالادست و اتخاذ رویکرد یکپارچه تصمیم­گیری برای این حوضه ضرورنی انکارناپذیر است.
 
طبقه­بندیJEL : C60، C61، Q25

المصادر:

1. گزارش سطح زیر کشت، عملکرد و تولید محصولات زراعی و باغی استانی. 1385. سالنامه آماری ایران.


2. گزارش مطالعات محیط­زیست حوضه آبریز سفیدرود بزرگ، بهنگام سازی طرح جامع آب کشور در حوضه­های ارس، (تالش- تالاب انزلی)، سفیدرود بزرگ، بین سفیدرود و هراز، (هراز- قره­سو)، (گرگانرود- قره­سو)، اترک و ارومیه. 1390. دفتر کل برنامه­ریزی کلان آب و آبفا.


3. گزارش آماری طرح هزینه تولید محصولات زراعی استان گیلان. 1390. جهاد کشاورزی استان گیلان.


4. مطالعات بهسازی شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود گیلان. 1383. شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان، مهندسین مشاور پندام.


5. مطالعات یکپارچه برنامه­ریزی منابع آب حوضه آبریز رودخانه قزل­اوزن- سفیدرود (گزارش مصارف). 1385. شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان.


6. مطالعات یکپارچه برنامه­ریزی منابع آب حوضه آبریز رودخانه قزل­اوزن- سفیدرود (گزارش برنامه­ریزی منابع آب). 1390، شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان


7. Graveline N, Majone B, Van Duinen R, Ansik E. 2014. Hydroeconomic modeling of water scarcity under global change: and application to the Gallego river basin (Spain). Reg Environ Change. 14: 119-132.


8. Harou JL, Pulido-Velazquez M, Rosenberg DE, Medllin-Azura J, Lund JR, Howitt RE. 2009. Hydro-economic models: concepts, design, applications and future prospects. Journal of Hydrology. 375: 627-643.


9. Heinz I, Pulido-Velazquez M, Lund JR, Andreu J. 2007. Hydro-economic modeling in river basin management: implication and applications for European water framework directive. Water Resource Management. 21: 1103-1125.


10. Howitt RE,MacEwan D,Azuara JM, Lund JR. 2010. Economic Modeling of Agriculture and Water in California Using the Statewide Agricultural Production Model. A Report for the California Department of Water Resource. University of California Davis.


11. Hurd BH,Coonrod J. 2007. Climate change and its implications for New Mexico's water resources and economic opportunities. Department of Agricultural Economics and Agricultural Business. New Mexico State University.


12. JICA. 2010. The study on integrated water resource management for Sefidrud river basin. Volume I, Main Report.


13. Maneta MP, Torres M, Howitt RE, Vosti SA, Wallender WW, BassoiLH, Rodrigues LN, Young JA. 2007. A Detailed Hydro-Economic Model for Assessing the Effects of Surface Water and Groundwater Policies: A Demonstration Model from Brazil. Selected paper for the American Agriculture Economics Association Annual Meeting.Portlan, Oregon, 29 July- 1August, USA