بررسی عوامل موثر بر گستردگی پهنه‌بندی سیلاب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی رودخانه کارون در بازه قلعه زراس تا جعفرآباد
الموضوعات :امیرحسین اسدیان 1 , شهاب امام زاده 2
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: رودخانه کارون, الحاقیه HEC_GEO_RAS, مدل HEC-RAS, پهنه‌بندی سیلاب,
ملخص المقالة :
زمینه وهدف:در این مطالعه پهنه بندی سیلاب در رودخانه کارون در بازه قلعه زراس تا جعفرآباد مشخص شده است. به این منظور با استفاده از نقشه توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای، مسیر دقیق رودخانه تعیین و پردازش اولیه بر روی اطلاعات آن صورت گرفت. سپس پهنه بندی سیل با دوره های بازگشت 500 سال، 200سال، 100سال، 50 سال، 25سال، 10 سال، 2سال به دست آمد.مواد ها و روش ها: در این تحقیق پهنه بندی سیلاب رودخانه کارون که یکی از رودخانه های اصلی و دائمی استان خوزستان است در بازه قلعه زراس تا جعفر آباد مورد بررسی قرار گرفت . هدف پژوهش حاضر، پهنه بندی خطر وقوع سیلاب وشناسایی روستاهای در معرض خطر سیل، از طریق تهیه نقشه حریم رودخانه برای دوره بازگشت 500 سال، 200 سال، 100 سال، 50سال، 25 سال، 10 سال، 2 سال در رودخانه کارون با استفاده از مدل Hec-RAS در محیط ARC-GIS است. در این پژوهش دبی های این رودخانه بر اساس احتمال وقوع آن با استفاده توزیع آماری Johnson sb محاسبه شد.یافته‌ها: در این پژوهش علاوه بر محاسبه پارامترهای عمق سیلاب و سرعت جریان، عواملی مانند تنش برشی و قدرت جریان برای دوره بازگشت های مختلف محاسبه و مورد برر قرار گرفت. تنش برشی و قدرت جریان جزء پارامترهای موثر در خطر سیلاب می باشد بنابراین بررسی آن‌ها اهمیت دارد.نتایج: در این تحقیق پهنه بندی خطر وقوع سیلاب انجام شد و روستاهای در معرض خطر سیل از طریق تهیه نقشه حریم رودخانه برای دوره بازگشت 500 سال، 200 سال، 100 سال، 50 سال، 25 سال، 10 سال، 2 سال شناسایی شد و دبی های این رودخانه بر اساس احتمال وقوع آن با استفاده توزیع آماری Johnson sb محاسبه شد.از میان 10 روستای واقع در امتداد رودخانه کارون، روستاهای جعفرآباد، کنار هشت لک، قلعه زراس، پل جاده جدید لالی، آسیب پذیرترین مناطق هستند که بدون توجه به قوانین ساخت‌وساز و عدم رعایت حریم رودخانه در بستر اصلی آن ساخته شده اند. عواملی مانند تغییر کاربری اراضی و تبدیل سیلاب‌دشت‌ها به اراضی کشاورزی و باغی، عدم توجه به حریم رودخانه و تجاوز به بسترطغیانی رودخانه سبب افزایش پتانسیل وقوع خطر سیلاب و درنتیجه آسیب‌پذیری بیشتر روستاها به‌ویژه در پهنه سیلابی با دوره بازگشت 500 ساله شده است.
Abah R., 2013. An application of Geographic Information System in mapping flood risk zones in a north central city in Nigeria, African Journal of Environmental Science and Technology, 7(6), 365-371.
Abdullahzadeh, A.; Ong, M.; 2016. Limitation of practical residential development caused by flood and runoff coefficient in the context of land use, case study: Ziarat Gorgan watershed, scientific-research journal of watershed engineering and management, volume 8, number 2. [in persian]
Ali Mohammad Rajabi, Taher Rajaei, Ali Fallah Tafti. (2017). Flood zoning of Chalus River by combining HEc-ras model and geographic information system Journal of the Engineering Geological Society of Iran,
Azari M.; Sadeghi S.H.; Telluri A., 2018. Evaluation of the impact of watershed management measures on flood characteristics using the integration of HEC-HMS and HEC-RAS models in the GIS environment (case study: Jaghregh watershed) (technical report), Iranian Journal of Watershed Science and Engineering , Volume 5, Number 15, pp. 69-72. [in persian]
Eftikhari, A.; Selajgeh, A.; Hosseini, S.A., 2018. Evaluation of flood zoning with changes in roughness coefficient, case study: Etrak River, Journal of Natural Geography, No. 12, pp. 91-106. [in persian]
Hijazi, A.; Khodai Qashlaq F. and Khodai Qeshlaq L.; 2018. Flood risk zoning in the Werkash Chai watershed using HEC-RAS and HEC-GEO-RAS models, Applied Research Journal of Geographical Sciences, 19th year, No. 53, pp. 137-155. [in persian]
Hill,M., 2001. Flood Plain Delineation using Hec-Geo-RAS Extesion for Arc View - (vol 514) Brigham Young
Hosseini and Abrishami hydraulics of open channels (Imam Reza University) 2009. [in persian]
Kazemi A., Nikjo M., Hejazi M., Khazri M.; 2016. Flood hazard zoning and management in Simine River using HEC-RAS hydraulic model, Natural Hazards Journal, Volume 3, Number 4, pp. 379-393.. [in persian]
Khalilizadeh, M., Masaedi, A., Najafinejad, A.; 2014. Flood risk zoning in a part of Ziarat river area in Gorgan urban watershed, Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources. Volume 12, Number 4, pp. 146-138[in persian]
Knebl, M. R.Yang, Z. L., Hutchison, K., Maidment, D.R., 2005. Regional Scale Flood Modeling using NEXRAD,
Loi, N.K., Liem, N.D., Tu, L.H., Hong, N.T., Truong, C.D., Tram, V.N.Q., Nhat, T.T., Anh, T.N, Jeong, J, 2019. Automated procedure of real-time flood forecasting in Vu Gia–Thu Bon river basin, Vietnam by integrating SWAT and HEC-RAS models. J. Water Clim. Chang. 10, 535–545.
Mirki, Azad; Bahrami J.; 2019. Investigating the characteristics of flood caused by dam failure in the narrowing of the river) Journal of Environment and Water Engineering, Year 6, Number 4, pp. 388-401. [in persian]
Mosaedi and Tavakoli, the investigation of the most suitable method for determining the Manning coefficient and flood risk zoning in a part of the Middle Atrak (Marawah) (Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources) Year: 2012, Volume: 10, Number: 4. [in persian]
Napraden, I., Chira, R. 2006. The hydrological modeling of the Usturoi Valley – Using two modeling programs WetSpa and HecRas. Carpathian Journal of earth and environmental science, Vol. 1, No.1, 53-62.
Ongdas N., Akiyanova F., Karakulov, Y., Muratbayeva A. and Zinabdin N.,2020, Application of HEC-RAS (2D) for Flood Hazard Maps Generation for Yesil (Ishim) River in Kazakhstan 24 September, International Science ComplexAstana,
Patel, C. G. and Gundaliya, P. J. 2016, Floodplain delineation using HEC-RAS model - a case study of Surat city. J.Mod. Hydrol., 6(1), 34-42, DOI: 10.4236/ojmh.2016.61004
Pouria Anuri and Ali Reza Farid Hosseini River flood zoning using HEC-RAS and Civil 3D model integration (case study: Kashfroud River) 11th International Seminar on River Engineering 2019.. [in persian]
Rainfall, GIS, and HEC-HMS/RAS: A Case Study for the San Antonio River Basin Summer 2002 Storm Event, Journal of Environmental Management, 75(4), 325-336.
Ranjan Parajuli Coupling HEC-RAS and HEC-HMS in Precipitation Runoff Modelling and Evaluating Flood Plain Inundation Map(civil&enviromental engineering and construction faculty publications)2017. [in persian]
Reza Hassanzadeh, Mehdi Artman, Mahdieh Hossein Janizadeh, Sediqeh Mohammadi, flood zoning in urban areas using hydrological model and field data (case study of Bardsir flood, Kerman province) volume 8, number 2, summer 1401. [in persian]
Rezaei-Moghadam, Mohammad Hossein; Rajabi, Masoumeh 2015. Zoning and investigation of the morphological effects of floods of Zarineh Rood River, Geography and Environmental Hazards, No. 17, pp. 1-20. [in persian]
Rokuddin Eftekhari A., Sadegh-Lo T., Ahmadabadi, A., Khedari, H.; 2018. Evaluation of zoning of villages at risk of flooding using HEC GEO RAS model in GIS environment. Journal of local rural development. No. 1, pp. 182-157. [in persian]
Saberi Tengsavan M., Ganji Nowrozi Z.; 2019, flood simulation using Hecras software, GIs of Shirvan region, the 7th national conference on water resources management in Iran. [in persian]
Seyed Musa Hosseini, Mansour Jafar Biglo, and Fatemeh Gravand, determination of flood prone areas of Kashkan river using hydraulic model in order to reduce flood risks, research paper on Danesh Tehagat, Volume 2, Number 3, Autumn 2014. [in persian]
Shabanlu, flood zoning in the river network of Golestan province using GIS, Iranian water research journal, second year/number three/fall and winter 2017 (11-22) [in persian]
Sheikh Ali Shahi, N.; Jamali, A.A.; Hassan Zadeh Nafouti, M.; 2016. Flood zoning using the hydraulic model of river analysis, case study: Monshad watershed, Yazd province, Geographical Space Journal, pp. 77-96
Shirin Sahibdel, Mostafa Yaqoubzadeh, Masoud Jafari Roudsari, Determining the boundaries of the riverbed with the help of the Hackers model (Case study: Ramyan River), Geomatic Conference 89, publication year 2009. [in persian]
Sistan and Baluchistan Province, Scientific Research Journal of Watershed Engineering and Management, Volume 13, Number 2, 2021. [in persian]
Summer, 2017, Volume 11, Number 2, Pages 45-60[in persian]
Tianqi jiang GIS based risk zoning and assessment of flood disaster in the middle and lower reaches of the Yangtze River Basin (newyork institute of technology) January 2005
University Press.
Usul N. and Turan, B., 2006. Flood forecasting and analysis within the Ulus basin, Turkey, using geographic information systems. Nat. Hazard., 39, 213-229.
Yamani, M., Torani M., Chazgeh, S.; 2018. Determining flood zones using HEC-RAS model (case study: upstream of Taleghan Dam from Glink Bridge to Vashte Bridge). Geography and Environmental Hazards, 1(1), 1-16[in persian]
_||_