خدمات جنبی کتابخانه های عمومی و نقش آن در جذب کودکان به کتابخانه ها

الموضوعات : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

مریم کاکی ¹ , حمید رضا جمالی مهموئی ² , لیلا مکتبی فرد ³

1 - کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی
2 - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی
3 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی

تاريخ الإرسال : 24 السبت , شوال, 1434 تاريخ التأكيد : 13 السبت , محرم, 1435 تاريخ الإصدار : 18 السبت , صفر, 1435

الکلمات المفتاحية: کتابخانه‌ عمومی, خدمات جنبی, ترویج کتابخوانی, کودکان و نوجوانان, مطالعه, کتابخوانی,

ملخص المقالة :

هدف: هدف پژوهش ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه‌های وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان به مراجعه به کتابخانه است. روش: پژوهش از رویکرد ترکیبی استفاده کرده است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه، سیاهه وارسی و مصاحبه با کتابداران استفاده شد. جامعه آماری، کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌ها در شهر تهران است کهشامل 38 کتابخانه بوده ومعیار نمونه‌گیری درجه کتابخانه‌ها بود. یافته‌ها: آموزش قرآن، داستان‌‌‌نویسی، مسابقات کتابخوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه‌های کتاب برنامه‌های جنبی مورد اجرا در کتابخانه‌های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه‌های کتابخوانی در هیچ کدام از کتابخانه‌ها وجود ندارد. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه، وهدف بیشتر شرکت‌کنندگان آشنایی با کتاب است. رضایت از برنامه آموزش قرآن زیاد، و مسابقات کتابخوانی و نقاشی در حد متوسط است. نتیجه‌گیری: مهمترین موانع در ارائه خدمات جنبی، کمبود نیروی انسانی، بودجه و امکانات هستند. بیشتر کتابداران وجود خدمات جنبی را در تشویق کودکان و نوجوانان در مراجعه به کتابخانه ها مؤثر می دانند. در مجموع، ارائه خدمات جنبی و تنوع آن ها در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه ها در شهر تهران در سطح پایینی قرار دارد.

المصادر:

بهرامی، عرفان. (1385). «بررسی تأثیر فعالیت‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر پیشرفت تحصیلی خواندن و نوشتن دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی شهرستان پاوه در سال تحصیلی 83-1382». پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.

رحمانی، بتول. (1379). «فرهنگ ایجاد انگیزه مطالعاتی». فرهنگ آموزش،1(1)، ۵-۶.

زال‌زاده، ابراهیم. (1373). «بررسی وضعیت استفاده دانش­آموزان متوسطه شهر شیراز از کتابخانه‌های عمومی». پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

قزل ایاغ، ثریا. (1383). «ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن: مواد و خدمات کتابخانه­ای برای کودکان و نوجوانان». تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

مبینی دهکردی. (1390). «معرفی طرح­ها و مدل­ها در روش تحقیق آمیخته». راهبرد، 60 (20)، 217-234.

مرجانی، نسرین. (1377). «بررسی وضعیت کتابخانه­های شهر ری و ارائه راه­حل برای دست یافتن به وضع مطلوب». پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

ملایی، ابراهیم. (1391). «شناسایی راه‌های بهبود خدمات جنبی در کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان از دیدگاه کاربران بر مبنای رهنمودهای ایفلا و یونسکو». پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان

نورپور، رسول. (1390). «بررسی وضعیت کتابخانه­های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی شهر تهران از نظر مدیران آن"ها».مجله الکترونیکی نشر کتابدار، 10(2):   

http://www.ketabdar.org/magazine/detailarticle.asp?number=178

 

Bhatt, Rachana (2009). “The impact of public library use on reading, television, and academic libraries”. Jornal of Urban Economics, 68 (2), 148-166.

Celano, D., & Neuman, S.B. (2001). The role of public libraries in children’s literacy development: An evaluation report. Harrisburg, PA: Pennsylvania Library Association.