بررسی نقش بیماری کووید-١٩ در پیدایش معماری سبز در آینده-پژوهی خانه‌ها بر اساس روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها(CLA)

الموضوعات :

روشنک نابغ وطن ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران)
آزیتا بلالی اسکوئی ² (دانشیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.)
محمدعلی کی نژاد ³ (دکترای مهندسی محیط زیست، استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.)
فربد دیبا ⁴ (دانش‌آموخته دکتری آینده‌پژوهی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 23 السبت , شعبان, 1443 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , رمضان, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1443

الکلمات المفتاحية: معماری سبز, تحلیل لایه‌ای علت‌ها, آینده‌پژوهی, خانه, کووید-١٩,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: با شیوع بیماری کووید-١٩ و قرنطینه خانگی، سبک زندگی انسان ها،که رابطه مستقیمی با طرح ریزی خانه دارد، دچار تحولات گسترده ای شد. انسان ها بالاجبار زمان زیادی را در خانه گذرانده و تمامی فعالیت های روزمره خود را می بایست از داخل خانه انجام دهند. پس با تغییر سبک زندگی نیاز به تغییر در کالبد و مفهوم خانه ضروری است و آمادگی برای مواجهه با این تغییر نیازمند شناخت آینده های بدیل برای خانه است. روش بررسی: با استفاده از روش تحلیل لایه ای علت ها و تعمیق در لایه ها و روند رفت وبرگشتی آن، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان و نخبگان زمینه تحقیق، به شناسایی استعاره ها و گفتمان های بدیل برای این موضوع می پردازیم. یافته ها: استعاره های بدیل برای آینده خانه باتوجه به شیوع بیماری کووید-١٩ شامل ٧ مورد می باشند که خانه سبز از مهم ترین آن هاست. گفتمان های بدیل نیز که حمایتگر استعاره های بدیل هستند شامل طبیعت گرایی، جبرگرایی فناورانه، اگزیستانسیالیسم و بازنگری فرهنگی می باشند. بحث و نتیجه گیری: دوری از طبیعت، گیاهان و فضای آزاد، به معنای دوری از زندگی اصیل و در نتیجه ایجاد حس افسردگی است که موجب بیماری های مختلف روحی می شود. خانه سبز باعث ایجاد سلامت و امنیت برای ساکنین خانه شده و درنتیجه رفاه و آسایش بیشتری فراهم خواهدکرد. همچنین خانه سبز با معماری خاص خود، قادر به صرفه جویی در انرژی و حفظ بیشتر برخی از منابع خانه است. باتوجه به عوارض روحی و اقتصادی ناشی از قرنطینه خانگی در اثر شیوع بیماری کووید-١٩، یکی از مهم ترین عناصر برای خانه آینده توجه بسیار زیاد به فضای سبز، گیاهان، منظر و پایداری می باشد.

المصادر:

• آقالطیفی، آزاده؛ حجت، عیسی (١٣٩٧)، بررسی تاثیرپذیری مفهوم خانه از تحولات کالبدی آن در دوران معاصر شهر تهران، نشریه هنرهای زیبا، دوره ٢٣، شماره ٤، ٤١-٥٤.


• سرائی، محمدحسین. (١٣٩١). تطور سکونت شهری از مجموعه­های فامیلی (محله­ای) تا بلوک­های آپارتمانی (تفاوت­های اساسی خانه و مسکن در شهر یزد)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شماره ١٠، ٢٣-٤٢.


• کریمی، مهشید. (١٣٩٦). مسکن خوانش­پذیر؛ تبیین عوامل موثر بر خوانش­پذیری مسکن در جهت ارتقای پیوند ساکن و مسکن، معماری اقلیم گرم و خشک، سال پنجم، شماره ٥، ٣٣-٥٠.


• آصفی، مازیار. ایمانی، الناز. (١٣٩٥). بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی-اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه­های سنتی، پژوهش­های معماری اسلامی، سال چهارم، شماره١١، ٥٨-٧٥.


• Wehmeier, S (2005), Oxford advanced learner’ dictionary of current English, Oxford University Press, Oxford.


• امامقلی، عقیل. (١٣٩٣). تاثیر معماری بر سلامت، ایده ای برای «معماری درمانی»، فصلنامه علوم رفتاری، دوره ششم، شماره ٢٠، ٢٣-٣٧.


• غفاری، علی. بنایی ابرندآبادی، مریم. (١٣٩٠). خانه سالم چیست؟، مسکن و محیط روستا، شماره ١٣٣، ١٥-٢٨.

 

• T, Higgins. C, Metcalfe. O, Jordan. A, (2006); Health Impacts of the Built Environment, Published by the Institute of Public Health in Ireland


• Hafeznia, Mohammadreza. Roumina, Ebrahim. (2021), Geopolitical Strategy to Settle the Crisis of Pandemic Diseases, Geopolitics Quarterly, Volume: 16, No 4, 1-9.


• Ghadir, Mohammad Reza; Ebrazeh, Al; Khodadadi, Javad; Zamanlu, Masumeh; Shams, Saeed; Nasiri, Maryam; Koohpaei, Alireza; Abbasinia, Mohammad; Sharifipour, Ehsan; EJ Golzari, Samad (2020), The COVID-19 Outbreak in Iran; The First Patient with a Definite Diagnosis; ArchiveS of Iranian Medicine, 503-504.


• who.int


• تاج­بخش، غلامرضا. (١٣٩٩). واکاوی سبک نوین زندگی در عصر پساکرونا، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره دهم، شماره ٣٥، ٣٤٠-٣٦٦٠.


• زهرایی، محمدرضا (١٣٩٩)، کرونانوشت: کرونا و حیاط خانگی، گروه مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی.


• Roy Madhumita, (2008), Dept. Of architecture, Jadavpur university, Kolkata, India, “Importance of green architecture today”.


• میرزامحمدی، احمد (١٣٩٦)، طراحی مجتمع­های مسکونی با حفاظت از انرژی با رعایت اصول معماری سبز، ماهنامه علمی تخصصی شباک، سال سوم، شماره نه، ٢٥-٣٢.


• علی­الحسابی، مهران؛ کرانی، نعیمه (١٣٩٢)، عوامل تاثیرگذار بر تحول مسکن از گذشته تا آینده، مسکن و محیط روستا، شماره ١٤١، ١٩-٣٦.


• رهنما، محمدرحیم؛ معروفی، ایوب (١٣٩٤)، سناریونگاری در مطالعات شهری و منطقه­ای (مفاهیم، روش­ها و تجارب)، انتشارات مرکز پژوهش­های شورای اسلامی شهر مشهد، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.


• نعیمی، کیومرث؛ پورمحمدی، محمدرضا (١٣٩٥)، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده سکونتگاه­های فرودست شهری سنندج با تاکیید بر کاربرد آینده­پژوهی، فصلنامه علمی­پژوهشی مطالعات شهری، ٥٣-٦٥.


• احمدی، کیومرث؛ علیپناه، حامد (١٣٩٤)، رویکرد آینده­پژوهانه به وضعیت صنعت سیمان در بازار سرمایه بر اساس روش سناریونویسی، مطالعات آینده­پژوهی و سیاست­گذاری، دوره ١، شماره ١، ٦٠-٧٢.


• Heinonen, Sirkka; Matti, Minkkenen; Joni, Kaejalainen; Soheil, Inayatullah (2016). Testing transformative energy scenarios through casual layered analysis gaming; Technological Forcasting & Social Change, In PRESS.


• فاتح­راد، مهدی؛ جلیلوند، محمدرضا؛ مولایی، محمدمهدی؛ سمیعی، سعید؛ نصرالهی وسطی، لیلا (١٣٩٢)، مختصات روش­شناختی فرارشته آینده­پژوهی به مثابه یک فراپارادایم یک پارچه، فصلنامه مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، دوره ششم، شماره یک، ١٣٥-١٦١.


• عنایت­الله، سهیل (١٣٨٨)، تحلیل لایه لایه­ای علت­ها: نظریه و موردکاوی­های یک روش­شناسی یکپارچه و متحول­ساز آینده­پژوهی (محموعه مقالات)، ترجمه مسعود منزوی، مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، تهران، چاپ اول.


• عنایت­الله، سهیل؛ میلویه­یچ، ایوانا (١٣٩٥)، آینده­پژوهی با روش تحلیل لایه­ای علت­ها (جلد ١ و ٢)، ترجمه محمد فراهانی، مریم یوسفیان، علیرضا نصراصفهانی، فاطمه عیوضی و مهدی مبصری، انتشارات شکیب، تهران.


• خزائی، سعید؛ نصرتی، علیرضا؛ تکلوی، فاطمه (١٣٩٤)، واکاوی پدیده آواتاریسم با روش تحلیل لایه­ای علت­ها، نشریه علمی پژوهشی چشم­انداز مدیریت دولتی، شماره ٢١، ٢٦-٤١.


• Anderson, Roy M, Heesterbeek, Hans, Don Klinkenberg, Hollingsworth, T Deridre (2020). How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic?. The Lancet. Volume 395, Issue 10228, 21-27, March 2020, Pages 931-934.


• ایمانی­جاجرمی، حسین. (١٣٩٩). پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در ایران، نشریه ارزیابی تاثیرات اجتماعی، شماره دوم: ویژه­نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید١٩، ٨٧-١٠٣.


• بلالی­اسکویی، آزیتا. حیدری­ترکمانی. مینا؛ دیبا، فربد. (١٣٩٨). تحلیل لایه­ای علت­های تغییر مفهوم محله در ارتباط با حس تعلق ارائه سناریوهای بدیل، دانش شهرسازی، دوره سوم، شماره سوم، ٦٥-٨١.


• ژیژک، اسلاوی. (١٣٩٩). پاندمی: کرونا دنیا را تکان می­دهد، ترجمه نوید گرگین، انتشارات شب­خیر: تهران.