پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی با استفاده از تلفیق مدل هیدرولوژیکی CN و AHP در محیط GIS مطالعه موردی: حوضه رودخانه بالخلو
الموضوعات :عزت اله قنواتی 1 , امیر صفاری 2 , ابراهیم بهشتی جاوید 3 , اسماعیل منصوریان 4
1 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران
2 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران
3 - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی
4 - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی از دانشگاه خوارزمی
الکلمات المفتاحية: سیل خیزی, پهنه بندی, رودخانه بالخلو, شماره منحنی (CN),
ملخص المقالة :
در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی و پهنه بندیپتانسیل سیلخیزی حوضه آبریز بالخلوچای پرداخته شده است. برای برآورد مقدار رواناب از روششماره منحنی ) CN (، استفاده شده است. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شاملآمار حداکثر بارش روزانه، نقشههای تراکم پوشش گیاهی، گروههای هیدرولوژیک خاک و کاربریتهیه و وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی ) GIS ( گردید. با تلفیق اطلاعات فوق، در مدل ) SCS ) نقشه( CN ) حوضه، میزان نفوذ ) S ( و مقدار رواناب ) Q ( تهیه شد. در نهایت با استفاده از فرآیند تحلیلسلسله مراتبی شش فاکتور در نظر گرفته شده شامل: رواناب، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب،کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی و تراکم زهکشی وزندهی شده و با اعمال وزن لایهها نقشه55 و 55 ساله( تهیه ،55 ، پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی حوضه با دوره بازگشتهای مختلف) 5گردید. نتایج پژوهشی نشان داد که حدود 05 تا 04 درصد مساحت حوضه طی دورههای 5 تا 55ساله دارای پتانسیل سیلخیزی متوسط بوده و 50 تا 50 درصد دارای پتانسیل زیاد میباشد.
1- پورخلیل، روح ا…،(1383) : پیش‌بینی و برآورد سیلاب با استفاده از مدل CN در حوضه آبخیز نکاء با استفاده از تکنیکهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS)، دانشگاه تبیت معلم.
2- زاهدی، مجید و بیاتی خطیبی، مریم، (1387): هیدرولوژی، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول.
3- سایت سازمان هواشناسی کشور www.irmo.ir
4- علیزاده، امین، (1386) : اصول هیدرولوژی کاربردی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، ص277
5- قنواتی، عزت ا...: مدل ژئومورفولوژیکی سیلاب در حوضه گاماسیاب، مجله تحقیقات جغرافیایی زمستان (1382)، شماره 71.
6- قهرودی تالی، منیژه(1384): سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در محیط سه بعدی، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، ص 22-16.
7- کرمی، حجت. عبد ا.... اردشیز. سید هادی حسینی. محمد علی میکائیلی(1387): پهنه بندی سیلابدشت با تلفیق مدل هیدرولیکی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، مقاله سمینار چهاردهمین کنفرانس -دانشجویان مهندسی عمران سراسر کشور.
8- مریانجی زهره, معروفی صفر(1384): بررسی رواناب ناشی از بارش حداکثر 24 ساعته در حوضه آبریز قره چای با استفاده از روشSCSو کاربردGIS، پژوهش کشاورزی زمستان 1384; 5(3):71-83
9- مهدوی، محمد(1384) : هیدرولوژی کاربردی جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران.
10- نشاط علی. حسین صدقی(1385) : برآورد میزان رواناب با استفاده از روش سازمانHEC-HMSو مدل(SCS) حفاظت خاک در حوضه آبخیز باغ ملک- استان خوزستان، مجله علمی- پژوهشی علوم کشاورزی 1385 سال دوازدهم، شماره (4)
10- نصرتی، عبد ا.... منوچهر فرج زاده، (1383): پهنه بندی حساسیت سیلخیزی در حوضه آبریز گاوه رود با استفاده از GIS، علوم جغرافیایی بهار و تابستان 1383; 3(3 و 4): 49-58.
11- نیکنژاد، داود و علیزاده، عزت ا...، (1385): مطالعه سیلاب و کنترل آن در دو زیر حوزه منتهی به دریاچه ارومیه، کارگاه فنی همزیستی با سیلاب.
12- وزارت نیرو، سـازمان آب منـطقهای اردبیل، آمار هواشناسی ایستگاههای منطقه.
13- یمانی، مجتبی و مریم عنایتی(1384): ارتباط ویژگیهای ژئومورفیک حوضهها و قابلیت سیلخیزی" پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 54، زمستان 1384صص، 47-.57
_||_14- Zhi-HuaShia, Li-Ding Chen, Nu-Fang, De-Fuqin, Chong-Faca. (2009): Research of The SCS-CN Initial Abstraction Ratio Using Rainfall-Runoff Event Analysis in The Three Gorges Area, China. Catena77. 1–7
15- R. K. Sahu, S. K. Mishra, T. I. Eldho (2010): Comparative Evaluation of SCS-CN-Inspired Models in Applications to Classified Datasets. Agricultural Water Management 97. 749–756
16 -Sinnakaudan، S.K. Ghani A.A. Ahmad، S. S. and Zakria. (2003): Flood Risk Mapping for Pari River. N.A.
17 -N.T. Kottegoda L. Natale E. Raiteri. (2000): Statistical Modeling of Daily Stream Flows Using Rainfall Input and Curve Number Technique، Journal of Hydrology.
05): Olivefloeering as an Indicator of Local Climatic Change, Department of Plant Biology and Agro Environmental Biotechnology, University of Perugia. Italy, Pages: 169-171.
