تأثیر منظر رودکنارهای شهری در توسعه پایدار (نمونه موردی: رودخانه سلطان آباد شیراز)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علی شکور ¹ , علیرضا عبداله زاده فرد ² , زهرا محمدی ³

1 - استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، مرودشت، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاداسلامی، صفاشهر، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، واحد بیضا، دانشگاه آزاد اسلامی، بیضا، ایران

تاريخ الإرسال : 25 الأحد , جمادى الأولى, 1439 تاريخ التأكيد : 01 السبت , جمادى الثانية, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الأحد , جمادى الأولى, 1439

الکلمات المفتاحية: طراحی, منظر, توسعه &rlm, پایدار شهری, &rlm, حاشیه&rlm, رودخانه, رودخانه &rlm, &rlm, سلطان &rlm, آباد شیراز,

ملخص المقالة :

جمعیت جهان با روندی افزایشی، از اوایل قرن 21 به بعد به سوی شهری شدن پیش می‏رود؛ از این رورویکرد توسعه پایدارشهری را به دلیل مزایای زیست‏محیطی، جای خود را در اغلب کشورها باز کرده است. از آنجا که منظرشهری در نقش یک راوی، مسئولیت انتقال پیام‌های گوناگون را برعهده می‌گیرد، با دارابودن سه بعد احساسی، فرهنگی و اکولوژیکی می‏تواند در رودخانه‏های درون‏ شهری که از فضاهای طبیعی پراهمیت هستند، علاوه بر تأثرات گسترده‏ای که براکوسیستم شهر دارند، عنصری اکولوژیک می‏باشد که نقش خود را به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در توسعه ‏پایدار نشان می‏دهد. رودخانه سلطان‏آباد شیراز یکی از پتانسیل‏های تجمع در شهر شیرازمی‏باشد که این عامل می‏تواند بر ارتقاء توسعه پایدار و منظر شهری در شهر شیراز مؤثر باشد. این تحقیق با مطالعات میدانی و کتابخانه‏ای، نقش توسعه پایدارشهری در منظر و طراحی رودکناری شهر شیرازرا به عنوان هدف خود قرار داده و با استفاده از تکنیک دلفی پرسشنامه تخصصی تهیه گردید که توسط 60 نفر از متخصصین حوزه شهرسازی، معماری شهر شیراز پاسخ داده شد. جهت تحلیل اطلاعات از نرم افزارspss   استفاده و تحلیل‏آماری در 2 گروه توصیفی و تحلیلی انجام شد. جهت سنجش روایی از آلفای کرونباخ و به منظور تحلیل داده‏ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون آنالیز واریانس بهره ‏گرفته ‏شد. براساس نتایج پژوهش، طراحی حاشیه درون شهری با ضریب همبستگی 854/0 و سطح معنی‏داری 000/0، رابطه معنی‏داری با توسعه پایدار شهری داشته است و همچنین وجود سطح معنی‏داری آزمون آنالیز واریانس، مقدار 000/0 p<شده که این بدان معناست که معیارهای توسعه پایدار شهری در ایجاد طراحی رودخانه‏های درون شهری و منظر پایدار شهری تأثیرگذار است و لیکن بین این معیارها اختلاف معناداری وجود دارد.

المصادر:

لقایی, حسنعلی و احسان ارادتی، ۱۳۹۳، نقش و تاثیر رودخانه های درون شهری در شکل گیری شهر اکولوژیک، همایش ملی معماری، عمران و توسعه نوین شهری، تبریز، کانون ملی انجمنهای صنفی مهندسان معمار ایران،

https://www.civilica.com/PaperNSIA01-NSIA01_698.html

مرادی, سمیه، ۱۳۹۴، منظر شهری پایدار با حضور عناصر طبیعیمطالعه موردی :رودخانه کارون در اهواز، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و زیرساخت های شهری، تبریز، دبیرخانه دائمی کنفرانس

https://www.civilica.com/Paper-ICICA01-ICICA01_1034.html

حیاتی, حامد و فرشاد فردین، ۱۳۹۴، ارزیابی تاثیر متقابل رودخانه و شهر در شکل گیری منظر پایدار شهری، اولین همایش ملی توسعه پایدار شهری، تهران، گروه پژوهشی کیمیا،

https://www.civilica.com/Paper-HSMEI01-HSMEI01_082.html

ماهان، امین، منصوری، سیدامیر، 1396، مفهوم منظر با تأکید بر نظر صاحبنظران رشته‏های مختلف، فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر، سال چهاردهم، شماره47، اردیبهشت 1396، صص17-28.

مضطرزاده، حامد، حجتی، وحیده، 1393، تحلیلی بر روند شکل‏گیری پارادایم توسعه شهری پایدار با تأکید بر جریان های زیست محیطی، دو فصلنامه پژوهش‏های منظر، سال اول، شماره2، پاییز و زمستان 1393،صص 79-89.

پرچکانی، پروانه، 1395، چیستی منظر گردشگری، فصلنامه هنر و تمدن شرق، سال چهارم، شماره سیزدهم، پاییز 1395، صص 52-59.

شیعه، اسماعیل ‏و همکاران (1387)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات شهرداری‏ها، تهران، صص 833.

آتشین‌بار، محمد. (1388). تداوم هویت در منظر‌شهری. باغ نظر. 12(6) ، 45-56.

معروفی ، سکینه و انصاری، مجتبی. (1393). ارزیابی تأثیر عناصر منظر‌شهری بر میزان احساس‌تعلق محلی(نمونه موردی: محله نارمک تهران). هویت‌شهر، 18 (8)، 39-46.

شیخ‏الاسلامی و همکاران، علیرضا(1388)، فصلنامه جغرافیایی چشم‏انداز زاگرس، ارزیابی توسعه پایدار شهری کلان‏شهر شیراز، سال اول، شماره2، زمستان1388، صص31-53.

کالن، گردن، ترجمه منوچهر طبیبیان(1387)، گزیده منظر شهری، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، صص206.

تیموری، محمود(1386)، مفهوم منظر شهری، نشریه اینترنتی معماری‏منظر،

 www. Manzar.ws(2008.sep)

گلکار، کوروش. (1387). محیط بصری شهر، سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار. علوم محیطی، 4(5)، 95-114.

زرآبادی، زهرا سادات؛ امینی، سعیده و سارا لاری(1389)، روش های کاربردی در آسی بشناسی منظر شهری ، همایش ملی سیما و منظر شهری، پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی، پاییز 1389 ، تهران.

شقاقی، شهریار(1380)، کتاب راهبردهای توسعه کالبدی پایدار شهری، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، ص62، سال 1380.

زندیه، مهدی، جافرمن، محمود(1389)، رهیافتی در منظر پایدار بر روی رودخانه‏های دائمی، نشریه علمی-پژوهشی باغ نظر، شماره 14، سال هفتم، تابستان1389، صص 15-26.

 عزیزی، محمدمهدی(1380)، توسعه شهری پایدار برداشت و تحلیلی از دیدگاه‏های جهانی، نشریه علمی‏پژوهشی صفه، شماره33، صص 27-15.

کوکبی، لیلا، امین‏زاده، بهناز(1387)، کاربرد اکولوژی سیمای سرزمین در حفاظت و بهسازی رودخانه‏های درون شهری: مطالعه رودخانه خشک شیراز، نشریه علوم محیطی، سال ششم، شماره دوم، زمستان1387، صص 105-120.

ساشورپور، مهدی، حسینی، حسین(1394)، طراحی منظر پایدار رودخانه‏های درون شهری مطالعه موردی: رودخانه کرج، همایش معماری پایدار و توسعه شهری، پاییز 1394، صص 1-11.

ماجدی، حمید، سادات سیادتی، فریال(1394)، توسعه بام سبز در طراحی فضاهای شهری پایدار با ارائه راهکارها و پیشنهادات: نمونه موردی باغ-مدرسه‏ها، فصلنامه مدیریت شهری، شماره38، بهار 1394، صص 215-240.

ساشورپور، مهدی، الیاسی، ابراهیم(1394)، طراحی شهری آبکنار با رویکرد توسعه پایدار مورد مطالعه: رودخانه مهاباد، فصلنامه پژوهش‏های منظر شهر، سال دوم، شماره4، پاییز و زمستان1394، صص19-33.

خورانی کریمی، فرحناز، شوهانی، محمد(1394)، بررسی نقش ابعاد توسعه پایدار(کالبدی و اقتصادی) در بازآفرینی منظر شهری، اولین کنفرانس تخصصی معماری و شهرسازی ایران(AUC2015) مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، شیراز، ایران، 26 خرداد 1394، صص993-995.

بهزادفر، مصطفی، و همکاران(1391)، ارتقای کیفیت‏های محیطی گامی در جهت توسعه پایدار اجتماعی نمونه  موردی :  بافت  تاریخی  جلفای اصفهان، فصلنامه علمی-پژوهشی ساخت شهر، شماره 20،  1391، صص47-56. 

رفیعیان، مجتبی، محمودی، مهران و شایان، سیاوش (1392)، برنامه ریزی کاربری اراضی در مناطق حساس شهری مطالعه موردی رود دره فرحزاد- تهران، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شماره شانزدهم، صص 64-47.

محمدی سنگ لی، خشایار، قرشی، صدیقه(1395)، توسعه‏ی پایدار شهری؛ رویکرد جهانی با راهکارهای محلی مطالعه‏ی موردی:  بررسی معیارهای پایداری در معماری سنتی شهر یزد، فصلنامه مطالعات هنر و معماری، سال دوم، شماره4 و 5، جلد4، تیر و مرداد 1395، صص 87-99.

مشارزاده مهرابی، زهرا و همکاران(1388)، مقایسه تطبیقی نظریات در مورد پارک‏های اداری و توسعه پایدار شهری، نشریه هویت شهر، سال سوم، شماره5، پاییز و زمستان 1388، صص111-122.

نوابخش، مهرداد، بذرافشان، محمد(1393)، بررسی میزان سنجش توسعه پایدار شهری در شهر شیراز در 10 سال اخیر، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره سوم، تابستان1393، صص 49-69.

بارتون، هیو(Barton Hugh)، تسورو، کاترین، مترجم: میترا عطاریان(1389)، برنامه ریزی شهری سالم، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، صص 43-44.

شمیرانی و همکاران(1388)، پارک اکولوژیکی؛ بوم‏شناسی طبیعی- فرهنگی، فصلنامه آرمان‏شهر، شماره3، پاییز و زمستان1388، صص 78-89.

پورجعفر، محمدرضا، خدایی،‏ زهرا، پورخیری، علی، (1390)، رهیافتی در شناخت‏ مؤلفه‏ها، شاخص‏ها و بازده‏های توسعه پایدار شهری، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سوم، شماره سوم، تابستان 1390، صص 25-36.

Alon-Mozes, T. (2006). From "Reading" the Landscape to "Writing" a Garden. Journal of Landscape Architecture, 1(1), 30-37.

Swaffield, S.R.( 2005) Landscape as a way of knowing the world. Chapter One in Harvey,S and FieldhouseK (eds) esigning the environment in the 21st century. Abingdon, Oxon, UK;Routledge, pp 3-24.

Gilman, R(1996), Sustaiability,

http://www.context.org/iclib/defs/aildef. html

Francis, Robert, Positioning urban rivers within urban ecology, Urban Ecosyst (2012) 15:285–291, DOI 10.1007/s11252

-012-0227-6.

Shuker, Lucy, M. Gurnell, Angela, Raco, Mike, Some simple tools for communicating the biophysical condition of urban rivers to support decision making in relation to river restoration, Urban Ecosyst (2012) 15:389–408, DOI 10.1007/s11252-011-0207-