نسخ خطیِ ادبیِ شاخصِ پارسی و تازیِ کتابخانه اعتمادیه‌

الموضوعات : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

خسرو محمدی ¹

1 - پژوهشگر متون و نسخ خطی.

تاريخ الإرسال : 10 الأحد , ذو الحجة, 1440 تاريخ التأكيد : 10 الأحد , ذو الحجة, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية: همدان, نسخه‌های خطی, کتابخانه اعتمادیه, بهاءالملک,

ملخص المقالة :

کتابخانه اعتمادیه یا کتاب‌خانه بهاءالملک کهن ترین کتاب‌خانه وقفی استان همدان است که واقفآن علی‌رضا قراگزلو(بهاءالملک)آن را در سال 1332 خورشیدی به همراه درمانگاه اعتمادیه وقف همگانی کرد. شکل‌یابی و ساماندهی این کتاب‌خانه‌ شامل چهار مرحله‌ از سال1302تا 1397 است که به ترتیب شامل دوران جمع‌آوری، وقف، افول و نجات بخشی است. در مرحله چهارم و در یک پایان خوش نسخه‌های نفیس این کتاب‌خانه به موزه وقف همدان انتقال پیدا کردند. این کتاب‌خانه دربرگیرنده هشتادودو نسخه خطی است که بخشی از آن‌ها ادبی هستند. نسخه‌های ادبی کتابخانه اعتمادیه مربوط به پنج سلسله از دوران اسلامی و معاصر هستند و به دو خط و زبان پارسی و تازی نوشته‌شده‌اند؛ اما سه نسخه از این مجموعه‌ شاخص و کمیاب هستند و این بر اهمیت و جایگاه علمی این کتاب‌خانه بسیمی‌افزاید.این گفتار بهنسخه‌شناسیو کتاب ‌شناسی نسخ ادبی مزبور می‌پردازد تا ضمن بررسی و پژوهش در ویژگی های هنری و داده‌های تاریخی مندرج در آن‌ها به شناختی دقیق از سرگذشت کتاب ها دست یابد. روش به‌کاررفته در این گفتار برپایه مقایسه تاریخی نسخه‌ها یا همان ترتیب تاریخی آثار (Choronologic) است.