بررسی تأثیرات آلودگی روی جمعیت درشت بی مهرگان کفزی رودخانه چشمه کیله تنکابن با تکیه بر شاخص های زیستی

الموضوعات : فصلنامه زیست شناسی جانوری

روح الله عباسپور ¹ , مسعود هدایتی فرد ² , جواد مسگران کریمی ³ , آزاده طوسی ⁴

1 - باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، لاهیجان، ایران
2 - دانشگاه آزاداسلامی، واحد قائمشهر، گروه شیلات، قائمشهر، ایران
3 - باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، لاهیجان، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، گروه زیست شناسی، دامغان، ایران

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , شعبان, 1435 تاريخ التأكيد : 25 الأحد , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 03 الأحد , رمضان, 1433

الکلمات المفتاحية: ماکروبنتوز, شاخص های زیستی, رودخانه چشمه کیله, تنکابن,

ملخص المقالة :

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد) trutta caspiusSalmo(و ماهی سفید )( Rutilus frisii kutum از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی کیفیت آب رودخانه چشمه کیلهتنکابن در سال 1390 - 1389 بر اساس مطالعات فون کفزیان رودخانه در چهار ایستگاه و طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. در بررسی کفزیان رودخانه 47 خانواده متعلق به 15 راسته و شش رده شناسایی شد که در میان آنها لارو حشرات آبزی بیشترین تنوع را داشته اند.همزمان با نمونه برداری از فون بنتیک برخی از فاکتورهای فیزیکی شیمیایی نظیر دمای آب، BOD5 و TDSدر ایستگاه ها اندازه گیری گردیدکه فاکتورهای فوق در ایستگاه های مورد نظر تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5 درصد(Pandgt;0.05) نشان نمی دهد. نتایج نشان داد که راسته های DipteraوEphemeroptera در همه ایستگاه ها جانداران غالب بوده اند. حداکثر فراوانی کل جانداران در این مدت مربوط به ایستگاه 1 با 44% و حداقل فراوانی مربوط به ایستگاه 4 با 16% بود.آزمون کروسکال والیس راسته های شاخص بی مهرگان کفزیراسته Plecoptera, Trichoptera, Ephemeroptera, Otherدر طول سال نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها در سطح اطمینان 95%می باشد(Pandlt;0.05) اما خانواده Chironomidaeدر چهارایستگاه در طول سال اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها نشان نداد. بررسی ها نشان داد که حداقل میانگین شاخص EPT/CHIRمتعلق به ایستگاه 4 با 79/0 و حداکثر آن متعلق به ایستگاه 1 با 32/3 می باشد. بر اساس شاخص زیستی هیلسنهوف (HFBI) در طول سال ایستگاه 1دارای وضعیت کیفی خیلی خوب، ایستگاه 2 دارای وضعیت کیفی خوب و ایستگاه 3، دارای شرایط متوسط و ایستگاه 4 نیز از شرایط نسبتا ضعیفی برخوردار بود. نتایج نشان داد که ایستگاه چهار بدلیل فشار ناشیاز ورود فاضلاب و پساب خانگی و شهری، کارگاه های ماشین شویی، بازار ماهی فروشان تنکابن و تخلیه زباله های شهری در اطراف رودخانه با بار آلودگی بالا، کارخانه های شن و ماسه، برداشت مجاز و غیر مجاز شن و ماسه از بستر رودخانه شرایط نسبتا ضعیف در برخی از فصول سال بوجود می آورد