بررسى كيفيت آب رودخانه دوهان سمیرم بر اساس شاخص كيفى آب NSFWQI
الموضوعات :
1 - دانش آموخته کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، گرایش آلودگی های محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آباده، آباده، ایران
2 - استادیار گروه محیط زیست، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران. *(مسوول مکاتبات)
الکلمات المفتاحية: پایش, رودخانه ها, دوهان, NSFWQI, شاخص کیفیت آب.,
ملخص المقالة :
زمينه و هدف: ايجاد يك برنامه كنترلى منظم و پايش كيفيت آب رودخانه ها از مهمترين راهكارها به منظور كاهش آلودگى و ارتقاى وضعيت كيفى آنها مي باشد. با توجه به اهميت رودخانه دوهان سمیرم در گردشگری و همچنين تخليه آلاينده هاى مختلف به آن، ارزیابی كيفى آب اين رودخانه امرى ضرورى است.
روش بررسی: نمونه بردارى در مردادماه ۱۳۹۵ طی یک نوبت و سه تکرار از 4 ايستگاه شامل سرچشمه رودخانه دوهان، انتهای باغات و مزارع، قبل از تاج آبشار و انتهای آبشار صورت گرفته است و پارامترهاى كيفى شامل: DO، pH، كل جامدات، BOD، كدورت، دما، فسفات، نيترات و كليفرم مدفوعى اندازه گیری شدند و ۱۰۸ داده جمع آوری گردید. داده هاى حاصله با استفاده از شاخص كيفى آب NSFWQI وزن دهی شدند و شاخص کیفیت آب هر بخش از رودخانه تعیین گردید.
يافته ها: يافته ها نشان دادند در این رودخانه میزان شاخص NSFWQI در ایستگاه اول 03/59، در ایستگاه دوم 15/57، در ایستگاه سوم 67/۵7 و در ایستگاه چهارم 72/۳6 بوده است. با توجه به این موضوع، وضعیت کیفیت آب در ایستگاه یک و دو و سه در رده متوسط (51-70) و در ایستگاه چهار در ردۀ بد (26-50) قرار داشت. بنابراین بيشترين ميزان شاخص كيفيت آب مربوط به سرچشمه رودخانه دوهان و كمترين مقدار آن مربوط به پايين دست آبشار سمیرم بوده است.
بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج حاصل از اين مطالعه، آب رودخانه از سرچشمه تا قبل از آبشار کیفیت متوسط داشته اما پس از آبشار به کیفیت بد تنزل یافته است. بنابراین آب از همان ابتدای سرچشمه در سطح کیفی عالی قرار نداشته که دلایل این پدیده وجود منازل مسکونی و دام های عشایر در نزدیک چشمه های تامین کننده آب است. در انتهای باغات و مزارع از كيفيت آب رودخانه كاسته شده که دليل آن مربوط به استفاده از کود و سموم و زهاب مزارع و باغات بوده ولی شاخص كيفيت آب اين محدوده هم در وضعيت متوسط قرار دارد. بعد از آبشار، تخلیه فاضلاب حاصل از حجم بالایی از فعالیت های انسانی و گردشگری، دلیل افزایش آلودگى و کاسته شدن كيفيت آب به سطح بد بوده است.
1. Srebotnjak T., Carr G., Sherbinin A., Rickwood C., 2012, A global Water Quality Index and hot-deck imputation of missing data, Ecological Indicators Journal, 17:108-19.
2. Bordalo A., Nilsumranchit W., Chalermwat K., 2001, Water quality and uses of the Bangpakong River (Eastern Thailand), Water Research journal,15: 3635-42.
3. Wmng A., Jcperea B.D., Tran H., 2006, Improvment of river water quality through a seasonal effluent discharge program (SEDP), Water, Air, and Soil Pollution journal, 176:113-37.
4. Jahnig S., Qinhua C., 2010, River Water Quality Assessment in Selected Yangtze Tributaries: Background and Method Development, Journal of Earth Science, 6:876-81.
5. Ramesh S., Sukumaran N., Murugesan A.G., Rajan M.P., 2007, An innovative approach of drinking Water Quality Index, A case study from Southern Tamil Nadu, India, Journal of Ecological Indicators,10:857-68.
6. بروجردنیا، ا.، نبوی زاده، ر.، جعفرزاده، ن.، افخمی، م.، 1387، بررسی کیفیت آب رود کارون بوسیله سیستم نرم افزار NSFWQI دانشگاه ویلکس و سیستم نرم افزار NSFWQI طراحی شده برای ایران. مجله بهداشت و محیط زیست. 10:1-16.
7. بصیر، م.، نبوی، م.، 1388، مطالعه کیفیت آب رودخانه کارون از بند قیر تا اهواز با استفاده از WQI و بکارگیری نرم افزار GIS. اولین کنفرانس بین المللی بحران آب. زابل- ایران.
8. مفتاح هلقی، م.1390. پهنه بندی کیفی آب با استفاده از شاخص های متفاوت کیفی (مطالعه موردی: رودخانه اترک). مجله پژوهش های حفاظت آب و خاک، 18(2):211-220.
9. طهماسبی، س.، افخمی، م.، تکدستان، ا.، 1391، مطالعه کیفیت فیزیکی شیمیایی و میکروبی رودخانه گرگر، ایران، با استفاده از شاخص کیفیت اب NSF. مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست. 4: 55-64.
10. 10-Brown R.M., McLelland N.I., Deininger R.A., O'Connor M.F., 1972, A water quality index- crashing the psychological barrier. Indicators of Environmental Quality. 4:19–21.
11. صمدی، م.، ساقی، م.، رحمانی، ا.، تراب زاده، ح.، 1388، پهنه بندی کیفی اب رود خانه دره مراد بیک همدان بر اساس شاخص NSFWQI و بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان. 12: 590- .605.
12. خیراللهی، م.، جاوید، ا.، تکدست، ا.، سخاوتجو، م.، 1391، بررسی کیفیت اب رود کارون بوسیله شاخص کیفیت اب و سیستم GIS. مجله بهداشت، علم و مهندسی محیط زیست. 14: 1-11.
13. قائینی، غ.، ناصحی نیا، ح.، دادبان شهامت، ی.، ۱۳۹۴، پهنه بندی رودخانۀ چشمه گردو در نوشهر بر اساس شاخص NSFWQI، مجله تحقیقات و سلامت در جامعه شناسی، ص46-38.
14. مرادی مجد، غ.، هدایت، ن.، تقوی، ل.،1396، ارزیابی کیفیت آب رودخانه بهمنشیر با استفاده از شاخص کیفی آب NSFWQI. مجله پایداری، توسعه و محیط زیست. 4(3): 15-26.
15. Pradyusa, S., Basanta, K.M., Chitta, R.P., Swoyam, P.R., 2009, Assessment of Water Quality Index in Mahanadi and Atharabanki Rivers and Taldanda Canal in Paradip Area, India. Journal Human Ecology, 26(3):153-161.
16. Bakan, G., Ozkoç, H., Tulek, S, Cuce, H., 2010, Integrated Environmental Quality Assessment of Kızılırmak River and its Coastal Environment, Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 10: 453-62.
17. 17-Kumar R., Solanki R., Kumar N., 2011, An assessment of seasonal variation and water quality index of Sabarmati River and Kharicut canal at Ahmedabad Gujarat. Electronic Journal of Environmental, Agriculture and Food Chemistry, 2248-61.
18. Rosli N.A., Zawawi M.H., Bustami R.A., 2012, Salak River Water Quality Identification and Classification According to Physico-Chemical Characteristics, Procedia Engineering Journal, 50: 69-77.
19. Vaheedunnisha, S., Sandeep, K., 2015, Water quality assessment of RoopSagar Pond of Satna using NSF-WQI, International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 2(5): 1386-1388.
20. Effendi, H., Wardiatno, R.Y., 2015, Water quality state of ciambulawung River, Banten Province, Based on Pollution Index and NSFWQI. Procedia Environmental science, 24: 228-237.
21. قبادپور، ر.، رضائی، ر.، وضیائی، م.، 1393، مشارکت مردم در مدیریت پسماند شهری شهرستان سمیرم، دومین همایش محیط زیست و پدافند زیستی، تهران، سازمان حفاظت محیط زیست، ص۵۱.
22. جباری، ا.، نجمی، ن.، جوادی، م.، زامکابی، م.، ساکی زاده، م.، علی محمدی، س.، 1390، دستورالعمل پایش کیفیت آب های سطحی، دفتر نظام فنی اجرایی، معاونت نظارت راهبردی. 522: 29-52.
23. Standard methods for examination of water and wastewater, 1999, Edited by Baird, R.B., Eaton, A.D., Rice, E.W., American public Health Association, 20th ed. 321-328.
24. اصل هاشمی، ا.، تقی پور، ح.، 1391، اندکس کیفیت اب (WQI). فصلنامه کاربرد شیمی در محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد اهر. 1: 1-7.
25. Jose, C., Hernández, J., Fernández, L., Ochoa, J., Trinidad, J., 2012, Immediate water quality assessment in shrimp culture using fuzzy inference systems. Journal of Expert System with Applications. 39:10571–10582.
26. شریف وقفی، ح. م.، حاجی علی، ا.، شیبانی، ف.، 1391، بررسی کیفیت آب رودخانه طالقان. مجله علم زندگی. 9(4): 480-483.
