ارزیابی میزان غلظت سرب و روی در خیار گلخانه‌های استان همدان در سال 91

الموضوعات :

زهرا بیگ محمدی ¹ , کامران شایسته ² , مهرداد چراغی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آلودگی‌های محیط زیست، همدان، ایران.
2 - - استادیار گروه مجیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، استادیار گروه محیط زیست، همدان، ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , شعبان, 1434 تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , ربيع الأول, 1435 تاريخ الإصدار : 16 الجمعة , شوال, 1434

الکلمات المفتاحية: روی, خیار, فلزات سنگین, سرب, گلخانه,

ملخص المقالة :

آلودگی فلزات سنگین خاک‌های کشاورزی یک مشکل زیست محیطی عمده است که می‌تواند، تولید گیاهی، امنیت غذایی و سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌ها و دستکاری ‌های انسان در محیط زیست وارد می‌شوند. فلزات سنگین در قسمت‌های خوراکی سبزیجات برگی و همچنین در میوه و دانه گیاهان تجمع پیدا می‌کنند. لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت عناصر سنگین سرب و روی در محصول خیار گلخانه ای برخی از شهرستان های استان همدان انجام شد. غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد، میانگین غلظت عناصر سرب و روی در نمونه‌های خیار به ترتیب 33/0 و 14/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. همچنین نتایج مربوط به تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان‌دهنده وجود همبستگی منفی بین غلظت عناصر اندازه گیری شده می باشد. بر پایه نتایج بدست آمده از این پژوهش غلظت عنصر روی در گلخانه‌های‌ همدان و غلظت عنصر سرب در گلخانه های تویسرکان، فامنین و ملایر بالاتر از حدود مجاز توصیه شده تشخیص داده شد. به علاوه، مقادیر دریافت روزانه عناصر سرب و روی از طریق مصرف سبزیجات برای سه رده سنی کودکان، افراد بالغ و بزرگسالان محاسبه گردید. به طور کلی دریافت روزانه عناصر مورد مطالعه پایین تر از حدود مجاز توصیه شده می باشد.

المصادر:

• سمرقندی، محمدرضا؛ کریمپور، مسلم و صدری، غلامحسین (1379). بررسی مقدار فلزات سنگین موجود در سبزیجات پرورشی با آب‌های آلوده به این فلزات در حومه شهر همدان در سال 1375. مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی سبزوار، سال هفتم، شماره 1، صفحات 45-53.


• عقیلی، فروغ؛ خوشگفتارمنش، امیر حسین؛ افیونی، مجید و مبلی، مصطفی (1387). وضعیت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در گلخانه­های استان اصفهان. دومین همایش تخصصی مهندسی مهندسی زیست تهران.


• ·   فریدونی، جیران؛ گلچین، احمد و خانی، رضا (1390). بررسی پتانسیل گیاه تربچه برای پاکسازی یک خاک آلوده به سرب و تأثیر تشدیدکننده‌های جذب بر غلظت سرب و عناصر غذایی در اندام‌های هوایی این گیاه. پنجمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست تهران.


• مدنی، الهام ­سادات؛ سفیانیان، علیرضا؛ میرغفاری، نوراله و خداکرمی، لقمان (1389). تعیین توزیع مکانی فلزات سنگین آهن، کبالت و وانادیوم در خاک سطحی استان همدان، همایش ژنوماتیک 89.


• ناظمی، سعید؛ عسگری، علیرضا و راعی، مهدی (1389). بررسی مقدار فلزات سنگین در سبزیجات پرورشی حومه شهر شاهرود. مجله سلامت و محیط، دوره سوم، صفحات: 195-202.


• Al Jassir, M.S., Shaker, A. and Khaliq, M.A. (2005). Deposition of Heavy Metals on Green Leafy Vegetables Sold on Roadsides of Riyadh City, Saudi Arabia, Environmantal Contamination and Toxicology, 75: 1020–1027.


• Alam, M.G.M., Snow, E.T. and Tanaka, A. (2003). Arsenic and heavy metal contamination of vegetables grown in Samta village, Bangladesh, The Science of the Total Environment, 308: 83–96.


• Bahemuka, T.E. and Mubofu, E.B. (1999). Heavy metals in edible green vegetables grown along the sites of the Sinza and Msimbazi rivers in Dar es Salaam, Tanzania, Food Chemistry, 66: 63-66.


• Bigdeli, M. and Seilsepour, M. (2008). Investigation of Metals Accumulation in Some Vegetables Irrigated with Waste Water in Shahre Rey-Iran and Toxicological Implications, American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Science, 4(1): 86-92.


• Bo, S., Mei, L., Chen, T., Zheng, Y., Xie, Y., Li, X. and Gao, D. (2009). Assessing the health risk of heavy metals in vegetables to the general population in Beijing, China, Journal of Environmental Sciences, 21: 1702–1709.


• Cao, H., Chen, J., Zhang, J., Zhang, H., Qiao, L. and Men, Y. (2010). Heavy metals in rice and garden vegetables and their potential health risks to inhabitants in the vicinity of an industrial zone in Jiangsu, China, Journal of Environmental Sciences, 22(11): 1792–1799.


• Cheraghi, M., Lorestani, B., Merrikhpour, H. and Rouniasi, N. (2012). Heavy metal risk assessment for potatoes grown in overused phosphate-fertilized soils, Journal of Environmental Monitoring and Assessment, DOI 10.1007/s10661-012-2670-5.


• Cui, Y.J., Zhu, Y.G., Zhai, R.H., Chen, D.Y., Huang, Y.Z., Qiu, Y. and Liang, J.Z. (2004). Transfer of metals from soil to vegetables in an area near a smelter in Nanning, China, Environment International, 30: 785– 791.


• Jarup, L. (2003). Hazards of heavy metal contamination.British Medical Bulletin, 68: 167–182.


• Jin, Y., Liao, Y., Lu, C., Li, G., Yu, F., Zhi, X., Xu, J., Liu, Sh., Liu, M. and Yang, J. (2006). Health effects in children aged 3–6 years induced by environmental lead exposure, Ecotoxicology and Environmental Safety, 63: 313–317.


• Ju, X.T., Kou, C.L., Christie, P., Dou, Z.X. and Zhang, F.S. (2007). Changes in the soil environment from excessive application of fertilizers and manures to two contrasting intensive cropping systems on the North China Plain, Environmental Pollution, 145: 497-506.


• Khan, S., Cao, Q.,  Zheng, Y.M., Huang, Y.Z. and Zhu, Y.G. (2008). Health risks of heavy metals in contaminated soils and food crops irrigated with wastewater in Beijing, China, Environmental Pollution, 152: 686-692.


• Li, P., Wang, X. X., Zhang, T.L., Zhou, D. and He, Y. (2009). Distribution and Accumulation of Copper and Cadmium in Soil–Rice System as Affected by Soil Amendments. Water Air Soil Pollution, 196:29–40.


•  Liu, C.P., Luo, C.L., Gao, Y., Li, F.B., Lin, L.W., Wu, C.A. and Li, X.D. (2010). Arsenic contamination and potential health risk implications at an abandoned tungsten mine, southern China, Environmental Pollution, 158(3): 820–826.


• Liua, L., Hu, L., Tang, J., Li, Y., Zhang, Q. and Chen, X. (2012). Food safety assessment of planting patterns of four vegetable-type crops grown in soil contaminated by electronic waste activities, Journal of Environmental Management, 93: 22-30.


• Muchuweti, M., Birkett, J.W., Chinyanga, E., Zvauya, R., Scrimshaw, M.D. and Lester, J.N. (2006). Heavy metal content of vegetables irrigated with mixtures of wastewater and sewage sludge in Zimbabwe: Implications for human health, Agriculture, Ecosystems and Environment, 112: 41–48.


• Orisakwe, O.E., Kanayochukwu, N.J., Nwadiuto, A.C., Daniel, D. and Onyinyechi, O. (2012). Evaluation of Potential Dietary Toxicity of Heavy Metals of Vegetables. Journal of Environmental & Analytical Toxicology, 2:136.


• Ping, L., Zhao, H., Wang, L., Liu, Z., Wei, J., Wang, Y., Jiang, L., Dong, L. and Zhang, Y. (2011). Analysis of Heavy Metal Sources for Vegetable Soils from Shandong Province, China Journal of Integrative Agriculture, 10(1): 109-119.


• Sanchez-Camazano, M., Sanchez-Martin, M.J. and Lorenzo, L.F. (1998). Significance of soil properties for content and distribution of cadmium and lead in natural calcareous soils. The Science of the Total Environment, 218:217-226.


• Shan, X., Lian, J. and Wen, B. (2002). Effect of organic acids on adsorption and desorption of rare earth elements. Chemosphere, 47: 701–710.


• Sharma, R.K., Agrawal, F.M. and Madhoolika, M. (2009). Heavy metals in vegetables collected from production and market sites of a tropical urban area of India. Environmental Pollution, 154: 254-263.


• Tripathi, R.M., Raghunath, R. and Krishnamoorthy, T.M. (1997). Dietary intake of heavy metals in Bombay city, India. The Science of the Total Environment, 208: 149-159.


• Wilberforce, J.O. and Nwabue, F.I. (2012). Heavy Metals Effect due to Contamination of Vegetables from Enyigba Lead Mine in Ebonyi State, Nigeria, Environment and Pollution, (2): 19-26.


• Zhang, H.Z., Li, H., Wang, Z. and Zhou, L.D. (2011). Accumulation Characteristics of Copper and Cadmium in Greenhouse Vegetable Soils In Tongzhou District Of Beijing. Procedia Environmental Sciences, 10: 289 – 294.


• http://www.mszd.net/different/1302-standard-gahani-iran-esraf.htm.